5.

PROBA

Astronomia eta grabitazioa

Izen-abizenak: ...............................................................................................................................................
Ikasturtea:............................................................... Data: ........................................................................

1 Osatu testua honako hitz hauek erabilita: erdigune; unibertso; heliozentrismo; geo
zentrismo; izar.
-aren arabera, Lurra da unibertsoaren ;
ren arabera, berriz, Eguzkia da
erdian dagoena. Gaur egun, badakigu Eguzkia ez dagoela aren -an; aldiz, dauden mila milioi -etatik bat baino ez da.
2 Merkurioren bira-periodoa, lurreko urtetan, 0,24 bada, handik Eguzkiraino dagoen batez
besteko distantzia, km-tan, honako hau izango da:
A. 5,90 107 km

B. 5,91 107 km

C. 5,79 107 km

Datua: 1 UA = 1,5 1011 m.

3 Arrazoitu honako esaldi hauek egia (E) ala gezurra (G) diren:
A. Eguzkia da unibertsoaren erdigunea.
B. Planetak, haien ibilbidean, abiadura konstantearekin higitzen dira.
C. Bi gorputzen arteko grabitazio-indarra beraien arteko distantziarekiko
alderantziz proportzionala da.

.
.
4 Osatu planeten datuei buruzko honako taula hau:
Eguzkirainoko batez Eguzkirainoko batez
Planeta

besteko distantzia

besteko distantzia

(UA)

(km)

Lurra

150000000

Marte

1,524

90

11,86

Jupiter
Urano

Bira-periodoa
(lurreko urteak)

2,879 109

ANAYA/HARITZA, S.A. Fisika eta Kimika DBH 4. Fotokopiatzeko baimena duen materiala.

D. Gaur egungo eredu kosmologikoak dio galaxiak elkarrengandik

urruntzen direla azkartasun konstantean.

5. Ebaluazio-proba
Nombre y apellidos:.
.....................................................................................................................................
Izen-abizenak:
..............................................................................................................................................

5 Grabitazio unibertsalaren legearen adierazpen matematikoa honako hau da:

A. G = F

Mm
d2

B. F = G

Mm

C. F = G

d2

Mm
d

6 Badakigu RT = 6370 km; MT = 5,98 1024 kg; G = 6,67 1011 N m2/kg2 dena. Demagun ez dagoela marruskadurarik. Kasu horretan, 1500 km-ko altueratik erortzen
uzten den objektu baten azelerazio grabitatorioa honako hau izango da:
A. 9,81 m/s2

B. 6,44 m/s2

C. 6,39 m/s2

7 Lotu jarraian aipatutako esaldi bakoitza unitatean ikasi dugun legeren batekin:
A. Bi gorputzen arteko erakarpen-indarra zuzenean proportzionala da haien masen
biderkadurarekiko.....................................................................................................
B. Planetek Eguzkiaren inguruan bira egiten dute, orbita eliptikoak eratuz.

.................................................................................................................................

C. Planeta batek Eguzkiaren inguruan duen bira-periodoaren karratua zuzenean

proportzionala da hark Eguzkiraino duen distantziaren kuboarekiko.........................

8 Erabili 6. ariketatik behar dituzun datuak, eta adierazi Lurrak zenbateko indarrarekin
erakarriko duen 500 g-ko masa duen eta 10 m-ko altueran dagoen gorputz bat:

ANAYA/HARITZA, S.A. Fisika eta Kimika DBH 4. Fotokopiatzeko baimena duen materiala.

A. 4900 N

B. 4,9 N

C. 49 N

9 Adierazi irudiko elementuaren zer zenbaki dagokion termino hauetako bakoitzari:

Orbita eliptikoa

Afelioa
Perihelioa

Planeta
Izarra

Ekortze-eremua
4

10 Erabili

6. ariketako datuak, eta adierazi lurrazaletik 350 km-ko altueran orbitatzen

duen satelite baten bira-periodoa, T, zein den:
A. T = 0 s

B. T = 6200 s

C. T = 91,3 min

91