ANTIDEPRESIVI

3% mukaraca,
10% ena
15% depresivnih
bolesnika izvri
samoubistvo

Simptomi depresije

Promejne raspoloenja tokom dana, najjae ujutro

Poremeen san, rano buenje i ustajanje i isprekidano
Opte usporavanje misaonog toka, govora i vitalnih funkcija
Oseaj zabrinutosti
Manjak energije
Nesposobnost uivanja
Slaba koncentracija
Zaboravnost
Pesimizam
Oseaj krivice
Samookrivljivanje i manjak samopouzdanja
Oseaj beznaa
Preokupiranost bolestima
Slab apetit i posledini gubitak teine
Oslabljen libido

ANTIDEPRESIVI
Poveavaju koncentraciju serotonina i
NA
Kliniki uinak 3-6 nedjelja od poetka
terapije
Terapiju produiti 4-6 nedjelja nakon
izostanka simptoma depresije

Pet grupa koje se razlikuju po

hemijskoj strukturi i djelovanju.
Timoleptici su tricikliki spojevi. Odvode se
od difenilamina ili difenilmetana.
Timeretici su obino inhibitori MAO
(monoaminooksidaze), a odvode se od
hidrazida ili fenilalkilamina.
SSRI antidepresivi
NARI antidepresivi
Dualni antidepresivi

CH3
CONHNH CH
CH3
N
Izoproniazid
H H
C C NH2
C
H2
Tranilcipromin

Timeretici
Inhibitori MAO
Poveavaju koncentracije kateholamina u
sinaptikoj pukotini
Lijekovi drugog i treeg izbora

OPREZ!!!
jako problematini zbog toga to su inhibiraju i
sline enzime u gastrointestinalnom traktu, ime je
omoguena resorpcija tiramina,
u velikim koliinama tiramina ima u pivu, vinu, jetri,
suenim ribama i siru (tiramin se pod utjecajem tih
enzima razgradjuje u gastrointestinalnom traktu).
Tiramin izaziva vrlo jake hipertenzivne krize to
moe rezultirati krvarenjima u mozgu.
MAO inhibitori dolaze u interakcije s brojnim
lijekovima i dovode pacijente u smrtnu ospasnost!

 Izaziva hipotenzuje i kardiovaskularne smetnje,

hepatotoksian je
Hipertenzivne krize nastaju radi kombinacija s
hranom koja sadri tiramin i lijekovima kao petidin,
levodopa, amfetamin, ali i trickliki antidepresivi i
SSRI inhibitori
Ne kombinirati s hranom koja sadri tiramin!
Poveava koncetracije kateholamina i serotonina u
mozgu

Selektivni inhibitori
monoaminooksidaze tipa A
Moklobemid

Moklobemid djeluje na neurotransmiterski sustav putem

reverzibilne inhibicije monoaminooksidaze (MAO), tipa A
Smanjuje metabolizam noradrenalina, dopamina i
serotonina te dolazi do poveanja njihove koncentracije i
pojaanog djelovanja na raspoloenje i psihomotornu
aktivnost.

Moklobemid
Moklobemid ublaava simptome kao to su
iscrpljenost, nesposobnost upravljanja
motornim vozilima i nesposobnost
koncentracije, uklanja simptome vezane uz
socijalnu fobiju
nema sedativna svojstva, ali poboljava
kvalitetu sna kod depresivnih bolesnika u
rokuod nekoliko dana

Moklobemid
nisu potrebna posebna ogranienja u prehrani, ali je sve
bolesnike potrebno upozoriti da izbjegavaju vee
koliine hrane bogate tiraminom
Postoje teorijski farmakoloki razlozi za pretpostavku
da inhibitori monoaminooksigenaze (MAO) mogu izazvati
hipertenzivne reakcije u bolesnika s tireotoksikozom ili
feokromocitomom. Oprez!

Timoleptici, Tricikliki antidepresivi

poveavaju konc. NA i serotonina

Zovu se i tricikliki antidepresivi: 6:6:6 ili 6:7:6

Ovi spojevi nemaju planarnu strukturu, a djelovanje
je izrazitije ako su im prstenovi povezani pod veim
uglom
Geometrija odreuje kvalitativni profil AD
djelovanja i sporednih efekata
Optimalno rastojanje izmeu ciklusa i bazne grupe
je 3C atoma
AD djelovanje imaju i lanci s 2 C atoma
Tercijerni amini su manje selektivni

 Osim antidepresivnog efekta, imaju i

antihistaminsko, sedativno i analgetsko
djelovanje, a neki djeluju i na
Parkinsonovu bolest.

Tricikliki antidepresivi:
podjela

Dibenzodihidroazepini
Dibenzoazepini
Dibenzocikloheptadieni
Dibenzocikloheptatrieni
Dibenzodiazepini
Dibenzooksepini

Dibenzodihidroazepini
DIBENZODIHIDROAZEPINSKI DERIVATI
CH2CH2CH2N(CH3)2
Imipramin
R
N
R

CH2CH2CH2NHCH3
Desimipramin

Oksidativnom demetilacijom nastaje dezimipramin

Popravlja raspoloenje nakon 2-3 ned. (terapiju ne
prekidati)
Sedacija i kardiovaskularni problemi

DIBENZOAZEPINSKI DERIVATI

Opipramol
N
CH2CH2CH2 N

NCH2CH2OH

Jae djelovanje
Kardiotoksian, povean rizik od
suicida

DIBENZOCIKLOHEPTADIENSKI DERIVATI

Amitriptilin

CHCH2CH2N(CH3)2

Manje nus djelovanja

Jae sedativno

DIBENZOCIKLOHEPTATRIENSKI DERIVATI
Protriptilin

CH2CH2CH2NHCH3

Monometilna grupa-jai sedativni uinak

Manje doze u odnosu na ostale

DIBENZODIAZEPINSKI DEIVATI
Dibenzepin
R

N
R CH2CH2N(CH3)2
N
CH3

Antidepersiv, antihistaminik, antiholinergik

DIBENZOOKSEPINSKI DERIVATI

Doksepin

CHCH2CH2N(CH3)2

 Svi se metaboliziraju hidroksilacijom i

konjugacijom s glukuronskom kiselinom ili
demetiliranjem na alkilnom lancu
Primjenjuju se p.o. 1x uvee, uz poveanje
doze svaka 2-3 dana do eljene doze
Terapiju nastaviti nakon poboljanja
Nus pojave: suha usta, konstipacija,
retencija urina, ortostatska hipotenzija

Atipini antidepresivi
Arilalkilamini
ariloksialkilamini

spacer

X= CH2, O
spacer 4C atoma

Atipini antidepresivi

SSRI
selective rauptake serotonin inhibitors
Inhibitori ponovne pohrane serotonina
Najbolji antidepresivi

Trazodon i fluoksetin
ATIPINI ANTIDEPRESIVI

NCH2CH2CH2N

Cl

F 3C

Trazodon

CHCH2CH2NHCH3

Fluoksetin

 CITALOPRAM

NC

PAROKSETIN

H
N

F
H3C

CH3
F

Fluoksetin
Fluoksetin se metabolizira
demetilacijom do farmakoloki aktivnog
norfluoksetina
T1/2 fluoksetina 1 dan
T1/2 norfloksetina 7-15 dana

Fluoksetin
ne izazivaju jake nuspojave i toksinost je
mnogo manja nego toksinost triciklikih
antidepresiva.
Fluoksetin je primjeren za lijeenje svih
oblika depresije, bez obzira na stupanj
bolesti, te za lijeenje opsesivnokompulzivnih poremeaja.
Fluoksetin je takoer koristan u lijeenju
bulimije

SSRI
Citalopram
SSRI, skoro bez
afiniteta za
preuzimanje NA
Suprimira REM fazu
i produbljuje san
Pojaava
antinociceptivno
djelovanje
analgetika

Nuspojave blage i
prolazne, obino na
poetku terapije
Munina, pospanost,
suhoa usta,
znojenje, tremor

Paroksetin
Svi tipovi depresije
Nuspojave paroksetina su obino blage i
ne utjeu na kvalitetu ivota bolesnika
Mogue: munina, pospanost, znojenje,
tremor, astenija, suhoa usta, nesanica,
seksualna disfunkcija, vrtoglavica,
opstipacija, proljev i smanjeni tek

Sertralin

inhibitor ponovnog neuronskog preuzimanja serotonina

derivat naftalenamina
Cl

Cl

NHCH3

Sertralin

Sertralin je jak i specifian inhibitor ponovnog

neuronskog preuzimanja serotonina (5-HT).
Ne uzrokuje sedaciju ne remeti psihomotorne funkcije
sertralin ne pojaava kateholaminerginu aktivnost
nema afiniteta za muskarinske (kolinergine),
serotonergine, dopaminergine, adrenergine,
histaminergine, GABA ili benzodiazepinske receptore
Za razliku od triciklinih antidepresiva, tijekom
lijeenja sertralinom nije zapaen porast tjelesne
teine; u nekih bolesnika moe pri uzimanju sertralina
nastupiti smanjenje tjelesne teine.

selektivni inhibitor ponovnog

unosa noradrenalina (NARI)
REBOKSETIN

O
O
N
H

O CH2CH3

Reboksetin
Reboksetin je noviji tip antidepresiva (2001.
god.).
moe uspjesno kombinirati sa SSRI
antidepresivima, a takoer moe se bez
opasnosti kombinirati i sa MAO-inhibitorima.
Reboksetin se koristi za akutno lijeenje
depresije te za odravanje klinikog
poboljanja u pacijenata. Uinak se postie
relativno brzo.

Dualni antidepresivi-SSRI i NARI

Venlafaksin
Duloksetin
Milnacipran

Venlafaksin
Jak antidepresiv,
anksiolitik
Djeluje bre u odnosu
na SSRI
Uinkovit i podnoljiv za
pacijente
Nema afinitet za alfa
receptore, M i H1
receptore

Duloksetin
lijeenje ena sa
stresnom urinarnom
inkontinencijom
(SUI)
Generalizirani
anksiozni poremeaj

Pojaivai ponovnog unosa

serotonina
TIANEPTIN
Dobro djelovanje i
podnoljivost
Djeluje izmeu
sedativa,
antidepresiva i
stimulatora
alkoholiari