Professional Documents
Culture Documents
zviadaZe
@`teqnikuri universiteti@
m. vardiaSvili, m. zviadaZe
registrirebulia stu-s
saredaqcio-sagamomcemlo
sabWos mier
Tbilisi
2009
damxmare
saxelmZRvanelo
studentebisTvis.
masSi
gankuTvnilia
sasveni
niSnebis
umaRlesi
xmarebis
saswavleblebis
ZiriTadi
wesebia
Sinaarsi
punqtuacia .........................................................................................................................................
wertili ............................................................................................................................................................
kiTxvis niSani ...............................................................................................................................................
Zaxilis niSani ...............................................................................................................................................
kiTxva-Zaxilis niSani ..............................................................................................................................
mravalwertili ............................................................................................................................................
wertil-mZime .................................................................................................................................................
orwertili ....................................................................................................................................................
tire ...................................................................................................................................................................
defisi ..............................................................................................................................................................
frCxilebi ......................................................................................................................................................
brWyalebi .......................................................................................................................................................
sasveni niSnebi pirdapir naTqvamTan ...............................................................................................
ramdenime sasveni niSani erTad .........................................................................................................
mZime ..................................................................................................................................................................
mZime ukavSiro Serwymul winadadebaSi ................................................................................
mZime kavSirian Serwymul winadadebaSi ................................................................................
mZime gankerZoebul sityvebsa da gamoTqmebTan ................................................................
mZime rTul winadadebaSi ..............................................................................................................
pasuxebi ....................................................................................................................................................................
literatura .........................................................................................................................................................
4
5
13
16
18
19
22
24
25
31
33
37
41
45
50
50
53
54
69
110
154
punqtuacia
sasven
niSanTa
erTobliobas
punqtuacia
ewodeba.
termini
punqtuacia
anu
interpunqcia romaulia, Tumca misi warmoSobis dro ucnobia. araa dadgenili, iyo Tu ara
cnobili
igi
aristotelesTvis.
asea
Tu
ise,
punqtuaciis
Canasaxi
uZveles
berZen
ki
imdenad
Seicvala,
rom
varnefridma
da
alkuinma,
karlos
didis
Tavdapirvelad
erTaderT
niSans,
wertils
iyenebdnen
(berZ. ),
romelsac striqonis xazis zeda nawilSi, SuaSi an qvemoT svamdnen (dionise frakielis
, , ). sxva berZeni gramatikosebi, magaliTad, nikanori (romelic
kvintilianes Semdgom cxovrobda), interpunqciis sxva sistemebs iyenebdnen (nikanori rva
niSans icnobda, sxvebi 4-s da a. S.), magram yvela maTgani metyvelebis sintaqsur mxares
logikurSi
urevda
da
aranairi
gansazRvruli
wesebi
ar
CamouyalibebiaT (Steinthal,
Geschichte der Sprachwissenschaft bei d. Griechen und R mern, t. II, berl. 1891, gv. 348
354).
wesebis
daaxloebiT
aseTi
XV
gamoukveTeloba
saukunemde
iyo
damaxasiaTebeli
gagrZelda,
sanam
Zmebma
Sua
saukuneebisTvisac.
manuciusebma,
es
tipografebma,
swored
isini
unda
miviCnioT
Tanamedrove
evropuli
punqtuaciis
amisa,
Tanamedrove
evropuli
enebis
interpunqcia
zogierTi
detaliT
gansxvavdeba erTmaneTisgan. magaliTad, inglisurSi ,,da kavSiris (and) win xSirad iwereba
tire an mZime maSin, roca damokidebuli winadadebis win igi saerTod ar gamoiyeneba.
daaxloebiT aseTive viTarebaa frangulSic. SedarebiT rTuli da zusti interpunqciaa
germanul enaSi, romlis Zalian saintereso Teoriac aqvs bekers (Ausf hrliche deutsche
interpunqcia
(iseve,
rogorc
slavuri
enebisa)
berZnulis
mixedviTaa
wertili
wertili iwereba TxrobiTi winadadebis bolos. igi gviCvenebs, rom winadadeba
dasrulda. idgnen da eloden. usazRvroa mTebis molodini.
savarjiSo # 1. dasviT sasveni niSnebi
1.
yavarayrili
orsarTuliani
patara
odis
palatSi
icoxneba
cali
xari
da
beglari
grZel
skamze
gulmkerds
iSmuSnis
mZinare
ekaterine
(n. lorTqifaniZe)
2. idga mkaTaTve xarTgamoSvebis dro motanebuli iqneboda mze dasavleTisaken
gadaxriliyo Semdgar-Setborebul haerSi mxolod xandisxan odnav wamouberavda xolme
qvena aRmosavleTis qari (n. lomouri)
3. soflis gzaze xmauriT midis anania qveyanas Sehxaris da miimReris garemoc
alersiT egebeba sofeli keTili da madliania daemxve da hkocne misi miwa (s. kldiaSvili)
4. kvira dRe iyo is-iyo soflis eklesiaze wirvac gaTavda salocavad mosuli xalxi
eklesiis galavanSi gaifanta Seiqna Cveulebrivi sja-musaifi soflelebs Soris erT
adgilas
ramdenime
kaci
gulmodginebiT
yurs
ugdebda
raRac
mxiarul
ambavs
(d. kldiaSvili)
5. igi arc Zveli namamasaxlisi iyo da arc axali naTavmjdomarevi am kacisTvis
vinmes
arc
soflis
Tavkacoba
miundvia
da
ZalisZalad
arc
sofelze
mzrunveloba
mouxvevia Tavze serafion gordaZes arc erTi mezoblis ZaRli ar Seuyefda (o. ioseliani)
5
iqrola mere niavi Cadga da wvima wamovida iwvima SuaRamemde SuaRamis Semdeg
wvima
TviTmfrinavis
bari
farTovdeboda
da
samuSao
saaTebis
raodenobas
zrdida
RamiT
Zili
17. didi xnis winaT saxlebs buxrebiT aTbobdnen qalaqSi xSirad naxavdiT TaviT
fexamde gamurul kacebs isini buxrebs Wvartlisagan asufTavebdnen da didi Tu patara maT
Wvartliwmendiebs eZaxda (g. petriaSvili)
18. Tamazs gamoeRviZa mzis sxivebi ukve iRvreboda oTaxSi sixaruli daeufla
vaJkacis sxeuls adga patara aivanze gaabija aremares gadaxeda dilis mze uSurvelad
afrqvevda Tavis sxivebs wvimiT gajerebul miwas (g. robaqiZe)
19.
ufliscixis
daaxloebiT
meore
teritoriaze
aTaswleuls
pirveli
Cvens
eramde
dasaxlebuli
amave
dros
punqtis
Seqmna
ekuTvnis
misi
ekuTvnis
midamoebis
daobldnen sabralo dedam sikvdilis win veraferi darigeba ver misca umweo Svilebs
Tevzebze nadirobis xerxi ar icodnen da Rone xom srulebiT ara hqondaT (a. sajaia)
21. uSvelebel fuRuro muxis gverdiT nabadi iyo gaSlili zed wamowoliliyo
viRac TaviT fexebamde SeiaraRebuli kaci Tofis
rqistariani xmali ertya xelSi dambaCa eWira xis totze mibmuli iyo giSeriviT Savi
bedauri cxeni nabadze mwoli TiTqos Tvlemda (uiaraRo)
22. saWesTan Zia sandro zis Cven win manqanebia Cvens ukan manqanebia uwin Savi
mikroavtobusi midis bebias miasvenebs Cven eklesiaSi mivdivarT iq bebia unda davasvenoT
(d. qarTveliSvili)
23. kidev erTxel dadga Tormeti noemberi gareT gaavebuli qari qroda da yviTeli
foTlebi daRlili peplebiviT farfatebdnen haerSi abeli skamis sazurges gadaswoloda
(j. qarCxaZe)
24. gazafxulis grili Ramea baRis boloSi vzivar gavcqeri TiTqmis miZinebul
qalaqs da vocnebob (S. CantlaZe)
wertili iwereba saxeldebiTi winadadebis bolosac. aseTi winadadebebi xSirad
erTmaneTs mosdevs da suraTs qmnis. mkaTaTve. gzis piras mdumared amreSebuli yanebi.
(g. leoniZe)
savarjiSo # 2. dasviT sasveni niSnebi
1. antonas ezo isliT daxurul saxlis win didi xe mis ZirTan dasajdomi qvebi
marcxniT yore da wnelis WiSkari yores gadaRma soflis gza (d. kldiaSvili)
2. cxriani kompiuteris joistiki kaci askinkila xtunaobs wveriani kaci wevs mTa
mTis iqeT kidev mTa iqeT kidev mTa qarTulis maswavlebeli Cemi pirveli Seyvarebuli
baRSi brinjis fafa (g. megreliSvili)
3. skolis ezo aswlovani Wadari aJriamulebuli bavSvebi qvafenilze uwesrigod
miyril-moyrili CanTebi
4. wignebis Taro nikoloz baraTaSvili ilia WavWavaZe akaki wereTeli vaJa-fSavela
5. maswavleblis magida Jurnali wignebi kalami suraTebiani wigni sakontrolo
weris rveulebi
wertili iwereba gegmaSi sakiTxebis CamoTvlisas, asoebisa da cifrebis Semdeg.
xelmokle
socialuri
fenebis
sabavSvo
asakis
niWieri
warmomadgenlebis
saqarTvelos
xelovnebis
saukeTeso
muzeumebsa
nimuSebis
da
sacavebSi
arsebuli
ferwerisa
da
qandakebis
golografiuli
fiqsireba
da
erovnuli
kulturis
saqarTvelos
arsebuli
da
dangreuli
xuroTmoZRvruli
Zeglebis
naxazebis
qveynis
finansuri
nakadebis
modelireba
da
prognozireba
adamianis
fsiqo-
mcire
da
saSualo
mewarmeebisaTvis
sabanko-sakredito
dawesebulebebTan
regionaluri
da
adgilobrivi
TviTmmarTvelobis
struqturebis
da
maTi
regionaluri
da
adgilobrivi
TviTmmarTvelobis
struqturebis
sakadro
sarkinigzo
transportSi
ganviTarebis
strategiuli
gegmebis
formirebis
prognozirebis
uzrunvelyofis
meTodikis SemuSaveba
16 saxelmwifo moxeleTa testirebisa da Sefasebis meTodikis SemuSaveba
medicinis seqtoris proeqtebi
10
mxedvelobadakarguli
algoriTmis
SemuSaveba
da
adamianebisaTvis
gamosaxulebis
sademonstracio
modelisaTvis
akustikuri
saTanado
skaneris
programuli
uzrunvelyofis momzadeba
g metyvelebadakarguli adamianebisaTvis metyvelebis sinTezatoris algoriTmisa da
saTanado programuli uzrunvelyofis SemuSaveba
d
mxedvelobadakarguli
adamianebisTvis
kompiuteruli
gamosaxulebis
optimaluri
kalendaruli
grafikis
Sedgena
misi
fsiqofiziologiuri
mcire
da
saSualo
mewarmeebisaTvis
profesiis
arCevisas
kompiuteruli
swavlebis
programebisa
fsiqofiziologiuri
testirebis
meTodikis
SemuSaveba
IV
informaciis
subsensoruli
aRqmnis
procesebis
gamoyenebiT
swavlis
axali
saqarTveloSi
Turqi
mesxebis
dabrunebisaTvis
saWiro
mosamzadebeli
saqarTvelos
maregulirebeli
kanonmdeblobiT
samarTebliv-normatiuli
gaTvaliswinebuli
aqtebis
ganTavseba
11
krebulis
adamianis
gamoSveba
da
uflebebis
vebgverdze
adamianis
uflebebis
damcveli
struqturebis
erTiani
sistemis
calkeuli
akad. (akademikosi), prof. (profesori), da a. S. (da ase Semdeg), ix. (ixileT), nax. (naxati,
naxazi), sur. (suraTi), gv. (gverdi), w. (weli), ww. (wlebi), ss. (saukuneebi), e. w. (egreT
wodebuli), e. i. (ese igi), mag. (magaliTad), sav. (savarjiSo), da sxv. (da sxvani)...
savarjiSo # 4. dasviT sasveni niSnebi
1. akad d tatiSvili uamravi samecniero naSromis avtoria
2. prof n daviTaSvilma nevrologiis sfero mravali miRweviT gaamdidra
3. qarTul-Svedur biznesforumSi monawileoben cnobili kompaniebi eriqsoni, telia
sonera, sapa profailzi da a S
4. TvalsaCinoebisTvis ix nax 5
5. sur 3 saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros TanamSromlebis kaxeTSi
vizits asaxavs
6. ficsimonzi ingliseli mZime wonis mokrive romelic 1897 w msoflio Cempioni
gaxda mas Semdeg rac jem korbeti daamarcxa
7. j joisi ulise Tb 1983 w gv 33
8. XIX-XX ss am mxriv naklebad nayofieri iyo
9. e w samxreT oseTis beWdvisa da informaciis komitetis warmomadgenelTa
gancxadebiT cxinvals gazi qarTuli mxaris daudevrobis gamo ar miewodeba
10. sav 7 Si gamosaxulebis gamartivebis tipobrivi numuSebia Tavmoyrili
11. konkursis Sedegad gamarjvebuli kompaniebi gamovlindeba e i is kompaniebi
romelTa xelmZRvanelebmac wlis ganmavlobaSi yvelaze meti muSaxeli daasaqmes
12. ucxouri produqcia mag rusuli filmebi aRniSnul sakonkurso CvenebSi saerTod
ar iyo warmodgenili
12
kiTxvis niSani
kiTxvis
niSani
iwereba
kiTxviTi
winadadebis
bolos.
marTlac,
saidan
modis
risTvis modis
kultura
SeiZleba
Tu
ara
gravitaciiT
14
informaciis
gadawodeba
paralelur
samyaroebSi SeiZleba Tu ara uiqendebze ojaxTan erTad wre davartya dedamiwas ise rom
problemebi ar Semeqmnas kontinentalur kagebesTan (z. jiSkariani).
21. ra aris babu es vkiTxe wyali ar daRvinda-meTqi (b. janikaSvili).
22. veJo is Cemi codviT savse arsena aRar gamoCnda meaTejer ikiTxa zaalma
(m. javaxiSvili).
23. gaxsovT mdinareSi rom gadaxta SarSandels ixsenebda viRac biZa ro gadaarCina
tansacmlianad rom iskupa (b. xvedeliZe).
24. gana mxolod axla adrec mikiTxavs Cemi TavisTvis riTi momxibla am miusafarma
boganom (b. xaranauli).
25. vinc rames daaSavebda sul Cemi brali iyo vin ra moipara imerelma vin ra gatexa
imerelma vis dascinian imerel biWs visa scemen gajavrebul gulze imerel biWs vis
gasajavreblad Tqves imerlebis dasacini andazebi imerlis biWisa (d. WonqaZe)
26. mosawvevi baraTebia SeiZleba
rogor ara ramdeni ginda
erTi ori ramdensac momcem xval aris
ki (r. WeiSvili)
27. ra movulocoT Cvens Tavs qarTvelno ra gvaqvs dRes sasurveli rom davikveboT
da SevirCinoT ra gvaqvs xval sanatreli rom vinatroT da movilodinoT (i. WavWavaZe)
28.
ram
SegvaZlebina
ram
gvixsna
jvarcmulni
qristesTvis
rogor
gadavrCiT
15
31. ho mdidaria magram ras gvargebs Cven imis simdidre hkiTxa man. gvargebs Tu
WkuiT
moviqceviT
am
mdidars
kacs
xom
gagiJebiT
uyvars
Tavisi
erTaderTi
qali
(i. gogebaSvili)
32. ra aris Cveni cxovreba rani varT Cven da rani viqnebiT momavalSi ras viTxovT
adamianebisgan da ras iTxoven isini Cvengan saiT mieqaneba Cveni civilizebuli samyaro da
ra roli gvakisria kacobriobas am samyaroSi (T. aqubardia)
Zaxilis niSani
dayareT iaraRi!
Zaxilis
grZnobiTaa
niSans
vwerT
warmoTqmuli
da
mimarTvasTanac,
Tu
winadadebis
TavSia
igi
an
calkea
boloSi.
xmarebuli,
Svilebo!
anda
didi
daiZaxa
gamwarebulma.
Zaxilis niSani daismis calke xmarebul SorisdebulTan, an roca Sorisdebuli
winadadebis TavSia an boloSi da didi grZnobiTaa warmoTqmuli. yoCaR!
Zaxilis niSniT gamoiyofa migebiTi nawilaki, Tu is calke dgas da Zlier emocias
gamoxatavs. diax!
(g. abaSiZe).
4. Tqven unda dabrundeT diax Tqven aucileblad unda daubrundeT mSobliur keras
(z. abzianiZe).
5. oh sawyalo dedaCemo agre rogor daitanje (l. ardaziani)
16
vai Sen dedas Svilo vai Sen dedas dabadebidganve dagyva Se ubeduro eg bedi
(e. gabaSvili).
17. klaenguri marTla ityueboda frangi gogoebi aseTebi ar arian me mainc nu
maswavlis (d. gabunia).
18. o Sua gzaze ra Znelia SemoRameba
rom ukvdavebiT Seisyido qveynis wameba (k. gamsaxurdia)
19. hoda aRar CamovutanT saqonels da gaTavda ar undaT kargad iyvnen (a. gegenava).
20. yoCaR qalo sruliad marTali xar sparsuli qudi swored rom ar unda mexuros
me qarTveli mefe garegnobiTac tanisamosiTac qarTveli unda iyos kargi Cinebuli
darigeba
momeci
Sen
mag
qliavis
sroliTa
baraqala
Sens
qarTvel
qalobasa
(i. gogebaSvili).
21. ar gaCerdeT iareT iareT tyis
Sen geTayvanos Cemi Tavi gaiane uTxra bolos beberma ra saxiT gixdeba Rirsi
17
26. vacqerdebi mis saxes bnel fonze vkiTxulob Zirs CamomiRe damasvene Se
qristiano (k. gamsaxurdia)
kiTxva-Zaxilis niSani
ox RmerTo Cemo sul Zili Zili / rosRa gveRirsos Cven gaRviZeba (i. WavWavaZe)
2.
me Cems qveyanaSi var risi unda meSinodes dasWeqa kastrom (l. buRaZe)
3.
rogor
viRac
kuWatnelma
marabdelebi
unda
Searcxvinos
viRac
moTreulma
da
mis
falavnebs
saqveynod
utexaven
saxels
maS
am
orbelianebma
piryviTela grigolma misma Zmam zaqariam maTma biZam yaflanma zaalis siZem aleqsandrem
Citirekia elizbar maRalaSvilma da zaalisave stumarma vasil maiorma ase urcxvad unda
mosWran Tavi marabdis batons didi saamis Camonaval baraTaSvils (m. javaxiSvili)
5. ras gviSvelis marto saqmis warmoeba qarTulad kaTolikuri eklesia dResac
laTinur enaze awarmoebs wirvas da miwer-moweras magram es ena mainc mkvdaria nuTu
SeiZleba mokvdes ena SoTasi iliasi akakis da vaJasi (m. javaxiSvili).
6. ra vqnaT Cven ra gzas davadgeT riT vuSveloT momakvdav bavSvebs romelTa winaSe
mTeli qveyniereba mTeli amer-imeri saqarTvelo yoveli Cvengani damnaSavea (g. odiSaria).
18
7. sad aris merve me Tqven gekiTxebiT sad aris mecxvare (g. Coxeli)
8.
kiTxva ggoniaT da yovelive imas rasac waikiTxav gaazreba ar unda didi ambavi tramvaiSi
Tu dajdebi an dadgebi yiramala dgomisasac ki SeiZleba fiqri
ki magram raze (g. doCanaSvili)
9. xedav xedav rogor vkvdebi
10. ras mibedav Se briyvo
11. ra dagiSave RmerTo
12. sazizRari siRaribis ukvdaveba rad undoda sawyal eliozs (g. leoniZe)
13. sad wamixval
14. Sen sikvdilis ra Rirsi xar (a. wereTeli)
mravalwertili
imiTi midga uZlurs tanSi uZluri suli, Cemis siberis misayrdomad isRa mSTenia, magram,
mamulo, waiyvane, dRes is Senia...
aris SemTxvevebi, rodesac mravalwertili gamoiyeneba teqnikur niSnad da iwereba
saxelebsa da gvarebSi gamotovebuli asoebis nacvlad (roca avtors adresatis vinaobis
dasaxeleba ar surs).
savarjiSo # 8. dasviT sasveni niSnebi
19
1. usarCoo eliozis Camongreuli miwuris win mudam gube idga mwvane buzebiT savse
ZonZebi Cvrebi
WuWyi
SimSili
(g. leoniZe)
(g. leoniZe)
3. damagviandeba
gamiWirdeba
gzaSi
karga
xans
isxdnen
ukve
sul
Camobnelda
avanTeT
didi
sanTlebi
borisi
mgonia rom odesme kidev momixdes aq Camosvlao ambobda marTlac male gardaicvala
(l. gudiaSvili)
5. yvelafris WaWaneba iyo gamwydari
sabani
sagebi
yvelaferi
cxelia
Camovdivar
loginidan
da
civ
iatakze
20
21
wertil-mZime
gadalaxa zRvebi, okeaneebi; ukan moitova uamravi qveyana, qalaqi; Sevida zRaprul
samyaroSi.
wertil-mZime SeiZleba gamoviyenoT gegmis sakiTxebis CamonaTvalSi.
savarjiSo # 9. dasviT sasveni niSnebi
1. safutkris win axal gaTibul mindorze kaci iwva cali mxari xalaTidan gamoeZro
da SiSveli mklavi mzeze gaeSvira SiSvel mklavsa da xelze uTvalavi futkari miseoda
saxeze mzisgan dasacavad gogris didi foTliT hqonda dafaruli etyoboda calke mze
awuxebda da calke futkris kbena nikapi uZagZagebda da SiSveli mxar-mklavi utokavda
(g. abaSiZe)
2. cotnem mSoblebs adre dabruneba aRuTqva cxens moaxtnen da gahkurcxles TiTo
Svelsa
da
irems
dasjerdnen
xoxbebi
da
gnol-kakbebic
inadires
da
ukan
droiT
22
sociologi
var
raTa
movlenebi
am
WrilSi
ganvixilo
ar
var
fsiqologi
(l. berZeniSvili)
8. mTa omiviTaa rentgenis sxivebiT amJRavnebs yvelas taZariviTaa mTa visac cotaTi
mainc swams RmerTis da cotaTi mainc uyvars adamiani aq ganiwmindeba (g. odiSaria)
9. mivdivar da vfiqrob rom swored RmerTma momiyvana am uReltexilTan ar
SeiZleboda sxvagan gadaexvia Cems Saras ar unda qceuliyo igi komfortabelur gzad me
arc
TviTmfrinaviT
unda
dametovebina
mSobliuri
qalaqi
da
arc
gemiT
mxolod
uReltexili iyo da aris Cemi bediswera Cemi sikvdili da Cemi sicocxle sasowarkveTa da
imedi (g. odiSaria)
23
orwertili
ganmazogadebel
sityvas
axlavs
iseTi
sityva,
romelic
erTgvar
wevrTa
CamoTvlaze miuTiTebs (magaliTad, konkretulad), aseTi sityvis win mZime iwereba, mis
Semdeg
ki
orwertili.
RonisZiebaSi
bevri
kompania
monawileobs,
magaliTad:
Semdegaa.
kldovani.
savarjiSo # 10. dasviT sasveni niSnebi
1. glexebi bednierni iyvnen mxolod mosavlis meeqvsedi iyo amaTi gadasaxadi
(e. gabaSvili)
2. weRan omi vaxsene da vidre isev oms davubrundebode amTaviTve unda giTxraT
Tedos oinebidan mxolod naxevari minaxavs Cemi TvaliT danarCeni soflisagan gamigonia
(T. bibiluri)
3. barem erTbaSad gamovtydebi isic ki ar vici saerTod Tu
arsebobs patriotizmis Semswavleli mecniereba an romelma dargma
daado tori am sferos da daapatenta masze fiqris prioriteti (l. berZeniSvili)
4. minda vTqva moveli aRsasruls raTa sabolood davrwmunde rom ukvdavi var
(e. axvlediani)
5. sikvdilis warmosaxva ormxriv gaxsnilia SeuZlebelia ar gaqre da SeuZlebelia
gaqre (e. axvlediani)
24
axlad
Seqmnili
arasamTavrobo
organizacia
aseT
proeqts
gvTavazobs
aqa-iq
oTaxis
samkaulad
eyara
sxvadasxva
nivTebi
magaliTebr
talaxiani
tire
25
iwereba
ganmazogadebel
sityvasTan
Serwymul
winadadebaSi,
roca
iwereba
danarTis
win,
Tu
danarTi
winadadebis
boloSia.
Tu
danarTi
winadadeebis SuaSia, igi Tavisi amxsneli sityvebiTurT orive mxridan tireebiT gamoiyofa.
_ wavideT?
_ rasakvirvelia.
_ iqneb arc Rirdes...
_ namdvilad Rirs.
tire zogjer ixmareba orwertilis, mZimisa da frCxilebis adgilze.
26
dargTa
mxatvrobis
musikis
kinos
gamoyenebul
masalasTan
SedarebiT
(l. bregaZe)
4. terminebi
ekuTvnis recefciuli
mRupav mama mivida igi bekinasTan mRupav danas miyri yelSi ratom mimeteb Seni
27
erTi Sen dajinebulad laparakob dRes platon dedaberma rava unda SegaSinos Se
glaxako ase ratom unda Sewuxde eg Seni SiSi mamaSvilobam sruliad usafuZvloa rame
gevnebaT ki ara Tu damijereb sasargebloc iqneba sawyal melanos cota SeRavaTi mainc
miecema Tvara aRaraa qali uWirs erT adamians Teli ojaxi kiserze awevs
batono melanos jafas ras deeZeb Sen nu
ratom ras deveZeb gaawyvetina sityva bekinam ratom ar deveZeb isic Svili araa Cemi
batono Sen sxvebr Segvibrale da Cvens jafas nu kiTxulob nu dardob RmerTs
jafisaTvis vyavarT gaCenili eubneboda platoni mama Seni Wirime gadaTqvi colis Txova
da ra ginda Cemgan
nu xar jiniani Svilo Seutia bekinam marto Sens Tavze ki ar unda ifiqro adamianma
6. sxvam rac unda is Tqvas me ki am sityvebiT gavimarTleb Tavs moyvares pirSi
uZraxe mters pirs ukanao (i. WavWavaZe)
7. vedreba natvris xe da monanieba samive Tengiz abulaZis filmia
8. Tqven sofleli biWebi Ronivrebi xarT magram mSiSrebi
9. abaSiZis saxloba dabrunda magram yma da mamuli CamorTmeuli dauxvda ojaxi
aklebuli da ganadgurebuli (a. wereTeli)
10. Cemi xatia samSoblo saxate mTeli qveyana (a. wereTeli)
11. oZelaSvils yvelgan hyavda dosti da Zmadnafici qiziySi naTlimama mirzaSvili
TianeTSi sandro ciskariSvili gaRma borCaloSi andria burnaZe da aTiode TaTari
(m. javaxiSvili)
12. cxens kbilebs gausinjaven moWidaves mxrebso
13. ramdeni wlis xar hkiTxa erTma
samocdaoris Sen
me ormocdaTvrametis
14. erTmaneTis pirispir sxedan orni raRac ucxo tomis qali da kaci.
15. Cveni saxlis zeda sarTuls oda erqva qvedas palati da orives erTad sasaxle
16. Raribi iyo magram mxiaruli
17. xelovneba es oqroa miwis gulSi damarxuli
18. aseTi manqanebi guTani salewi gamniavebeli amJamad TbilisSic iSoveba
19. mas xmeli Tavi aqvs qvemo yba mokle kanWebi Txeli xolo beWis Zvlebi sqeli da
Zalovani.
20. didi Tu patara yvela ulocavda abduSahils gamarjvebas (a. wereTeli)
28
29
mere
raRa mere Caiqnia xeli papam raRa darCa ZaRli ara kata ara qaTami
ara Rori
viri cxenic xomaldic aRar gamoCenila raRac ambavi xom araa iqiT aixeda papam zeviT
(b. xvedeliZe)
28. oTaxi sami iyo aqedan Cven ori gvekuTvnoda orSic im saxlis mdgmurebi
cxovrobdnen nona da misi qaliSvilebi (b. CekuriSvili)
29.
gamixardav a gamixardav
gadi kaco dardebis Semgrovebeli iZaxis
Sen gadi salome
30
marTali
sxvebisganac
bevri
abdulah
ram
sandro
movismine
SanSiaSvilma
da
aqa-iq
TeTri
romanebsa
kurdReli
da
prof
asaTianma
moTxrobebSi
gavfante
(m. javaxiSvili)
defisi
31
defisiT gamoiyofa sxvaTa sityvis nawilakebi -meTqi da -Tqo. wavideT-meTqi. amasTan, meTqi- da -Tqo-nawilakiani sxvaTa sityva brWyalebSi ar Caismis. brWyalebSi SeiZleba
CavsvaT sxvaTa sityvis ,,o-nawilakdarTuli pirdapiri naTqvami, isic im SemTxvevaSi, Tu
gansakuTrebuli yuradReba eqceva imas, rom igi sxvisi naTqvamia (magaliTad, andaza). ,,Zala
aRmarTsa xnavso.
defisi da tire ori sxvadasxva niSania da isini erTmaneTSi ar unda avurioT. ar
SeiZleba, magaliTad, vTqvaT, rom ded-mama iwereba tireTi. es wesi unda gaviTvaliswinoT
werisa da beWdvis drosac: tire defisze didia (daaxloebiT ori asos toli) da wina da
momdevno sityvebisgan daSorebulia imxela manZiliT, ramxelac sityvebs Sorisaa daculi.
dRes Rame mosdevs, Rames _ dRe. defisi pataraa (erTi asos toli) da vinaidan igi
sityvis nawilebs aerTebs da ara sityvebs, wina da momdevno asoebisgan mxolod imxela
manZiliTaa daSorebuli, ramxelac asoebs Sorisaa daculi. gaiar-gamoiara.
savarjiSo # 12. dasviT sasveni niSnebi, maT Soris, defisebi
1. mTavaria tyvia wamali ar gaviTavdes da araferi gviWirs
2. ivliane moZRvars zRva moswyinda da tye tye da mTamTa xetiali mounda karis
eklesiidan
mwevarmeZebrebTan
da
qor
miminoebTan
gadabargda
da
sulis
sasargeblo
dRevandeli
kacobrioba
berZnullaTinuri
terminebiT
suldgmulobs
magram
ramdenjerac unda gaumeoroT Zvel romaels kompiuteri sul erTia verafriT gaagebinebT
saxeldobr raze elaparakebiT (l. berZeniSvili).
4. Tavisi bebiisa da ded-mamisgan gansxvavebiT SesaniSnavi qarTuliT metyvelebs
somxuri ara Tu fraza erTi sityva erTi Sorisdebulic ki ar wamoscdeba da metic
saqmros erTgulebas rusTavelis zepirad naTqvami striqonebiT eficeba (l. berZeniSvili)
5.
saerTod
mwerloba
eris
sulier
kulturis
erT
erT
dedaboZad
iTvleba
(m. javaxiSvili).
6. Tevdores baRbostani sxvis xelSi gadava amitom megobrebi zogjer duqans
ascdebian da Tevdores baR bostans gidelkalaTebiT estumrebian (m. javaxiSvili)
7. mzes SevcqeriT da gezi CrdilodasavleTisken migvaqvs
(m. javaxiSvili)
32
frCxilebi
33
darbazSi).
frCxilebSi unda CavsvaT teqstSi damowmebul wyaroze miTiTeba. es leqsi vaJa-
wertili
Semoklebis
niSnad.
,,salxino
kurnavs
uamrav
daavadebas
universitetis
radikalizmis
SesaZlo
auditoriebsa
speqtrs
Tumca
Tu
es
TviTgamocemebs
tendenciebi
maT
srulad
SemoqmedebaSi
34
warmoaCenen
am
mxolod
4. giorgis colma Tavi zed daakla saca Cemi giorgi mokvda mec iq unda movkvdeo
imaT saflavs axlac yaraulebi uyenia mTqmeli a qebaZe 60 wlisa s kavTisxevi werakiTxvis mcire mcodne Cawerilia 1943 wlis ianvarSi (g. SatberaSvili)
5. fragmentaciis xanis es orive sagulisxmo poeturi farTo gagebiT nawarmoebi
barbaqaZis
,,trfoba
wamebulTa
da
amaRlobelis
,,sekvencia
kargad
gviCvenebs
rom
erTxel
fragmentaciis
msurs
gavimeoro
rom
xanis
poetTa
nakli
tradiciasTan
am
ori
sinamdvilis
sinqronizacia
Zireul
politikur
da
sakonstitucio
agreTve
bakur
mefis
mier
varsqenis
sikvdiliT
dasja
sagulisxmoa
rom
juanSeris am Secdomas araerTi Zveli avtori vaxuSti anton pirveli i bagrationi da sxv
imeorebda mari brose iyo pirveli mkvlevari romelmac kritikulad ganixila juanSeris
Tvalsazrisi (l. menabde).
8. axlaxan marton iStvanoviCma kelet totaSis furclebze mokle winasityvaobiT
gamoaqveyna SuSanikis wamebis Semoklebuli ungruli Targmani sruli saxiT ibeWdeba
qarTuli
prozis
anTologiaSi
parizSi
daibeWda
SuSanikis
wamebis
wulaZiseuli
Cveulebriv
samRvdeloebis
Semdegi
suraTi
warmoCindeboda
erT
mxares
35
wlebSi
alternativaSi
am
ortomeulSi
ukve
reliefurad
gamoikveTa
karlo
Cven
SegviZlia
aRvfrTovandeT
yovelgvari
TeofaniiT
RvTis
gamocxadebiT
radganac viciT rom qriste yvela maTganis rekapitulacias axdens Tavis TavSi Semokrebs
da maTze maRldeba rogorc amboben wm irineos lioneli da wm maqsime aRmsarebeli
(z. TvaraZe)
16.
malinovski
anTropologTa
elkini
amerikuli
evanspriCardi
skolis
mkvlevarTa
TvalsazrisiT
miTi
harneri
rituali
kastaneda
da
magia
eliade
Zala
36
19.
konkretizaciis
da
rekonstruqciis
winapiroba
ki
aris
aqtualizacia
anu
wuTieri scenis
iseTi
semiotikuri
niSnebic
rogoricaa
sicilakebi
Rimilakebi
da
pozitiur
mecnierebaTa
maTematika
astronomia
fizika
qimia
biologia
diferencirebul
individualizebuli
anu
siRrmiTsiRrmemde
sinTeturad
brWyalebi
brWyalebSi
Caismis
ucvlelad,
sityvasityviT
moyvanili
citatebi,
gamoTqmebi,
romlebic sxvas ekuTvnis da ara avtors. rusTaveli wers: ,,ver daiWiravs sikvdilsa gza
38
diumasa da Jiul vernis valter skotisa da dikensis romanebs mark tvenisa da kiplingis
moTxrobebs (g. abaSiZe)
9. novatoruli siSmage saerTod damaxasiaTebelia XX saukunisaTvis gansakuTrebiT
ki Cveni droebisaTvis (l. avaliani)
10. mas SeeZlo gaemeorebina rabindranaT Tagoris sityvebi me damiweria bevri
Tavisufali leqsi da yvelaferi rac maTSi vTqvi ar SemeZlo gadmomeca romelime sxva
formiT SesaZloa maT mdidruli samoseli ar acviaT magram lamazad ki gamoiyurebian me
vfiqrob swored amitom SeiZleba maTi dayeneba wminda poeziis gverdiT (l. alimonaki)
11. sxva ra gza mqonda davureke kriJans rogorc misi coli eZaxda da vTxove xuTasi
maneTi sesxad (g. alxaziSvili)
12. bolo xanebSi xSirad vfiqrob, rom mTeli es progresi da kulturuli
gadatrialeba
sxva
araferia
Tu
ara
drois
gatarebis
axal-axali
saSualebebis
Tavi
mSvidobian
iCina
SiSma
mosaxleobas
simxdalem
da
SeiaraRebul
gautanlobam
yovelTvis
momxvdurTan
uwevs
ase
xdeba
rodesac
urTierTobis
garkveva
(g. arganaSvili)
14. erTma kritikosma kidev erTma Cemi poema kolxida gaabiabrua (l. asaTiani)
15.
mwvane
bazarSi
vnaxe
galaktioni
qeifobda
quTaisel
memwvanileebTan
da
18. mSvenieri xalxuri simRerebi ferad Sindi vaxtanguri Svidkaca winwyaro brolis
yelsa da sxvebi metad Znelad Sesasrulebeli da CaxlarTuli simRerebia (l. asaTiani)
19. mozardis ferad cxovrebaSi iWreba nacrisfer tonebSi Seferili damTrgunveli
realoba mis cnobierebaSi axali cxovrebiseuli principebis SeTviseba didi emociuri
winaaRmdegobis
fonze
mimdinareobs,
radgan
39
mozardis
saTuTi
goneba
realobasTan
misi
cnobiereba
samoTxis
baRs
tovebs
da
urCxulebis
qveyanaSi
abijebs
(T aqubardia)
20. erTxel Cvenma cnobilma Jurnalistma retroperspeqtivis wamyvanma qalbatonma
Tamar cagareiSvilma Cems jgufs aseTi SekiTxva dausva ra aris samSoblo (e. axvlediani)
21. xsnadi kafka zaza burWulaZis mcire romania romelsac saba ar mieniWa radgan
cudi sityvebiT iyo dawerili didi leqsikologis saxeli ar SeiZleba ukavSirdebodes
cud sityvebs barem iqneb geniosis mier ganmartebuli erTi-ori sityvac amogveRo sityvis
konidan da saerTod avtors Tu saba unda sasabaodac unda weros da ilaparakos
gansakuTrebiT eTerSi (l. berZeniSvili)
22. termini patriotizmi Sva erTma cnobilma simReram romelic Tavidan sabrZolo
marSi iyo mere ki safrangeTis saxelmwifo himnad iqca me vigulisxme marselioza da misi
sityvebi alons enfants de la patrie gaveSuroT samSoblos Svilebo swored es
patri da mxolod es patri aris safuZveli patriotizmisa rac imas niSnavs rom
patriotizms safuZveli uCndeba mxolod mas Semdeg rac Cndeba axali realoba samSoblo
rogorc loialobis subieqti (l. berZeniSvili)
23. grigol robaqiZis erT-erTi pirveli werili ra aris moda 1902 wels daibeWda
Jurnal kvalSi #20 gv 227
misi Taris xma leqciidan baraTaSvilzed magram maTSi mxolod zogadad saubrobs avtori
qarTuli poeziis Taviseburebaze (T. barbaqaZe)
24. ameli notomis uzarmazari mouqneli cota saSiSi idumali RvTaebebis msgavsi
personaJebi predeqstati mkvlelis higiena palamedi bernadeti katilinas winaaRmdeg
batoni omoCi krZalviTa da caxcaxiT swored iaponuri orTabrZolebis STabeWdilebebiTaa
nasazrdoebi (n. beqiSvili)
25. ocdaoTxi wlis ilia WavWavaZe 1861 wlis oqtomberSi wers usaTauro leqsSedevrs Cemo kalamo Cemo kargo rad gvinda taSi daibeWda 1863 wels saqarTvelos
moambis # 1-Si romelSic Tematizebulia misi damokidebuleba im faqtTan rom mSobeli
xalxis erT nawils igi samSoblos moZuled Seuracxavs Cemzed amboben is siaves
qarTvlisas ambobs Cvens cuds ar malavs eg xom cxadi siZulvilia (l. bregaZe)
26. warmoiqmneba monotonuroba ganmeorebadoba dabolos mTeli jafis reziume am
sityvebSi dakonkretdeba amaoTa amaoeba yovelive amao ars ix poema mravalwertili Semdeg
ki es bibliuri kredo banalur striqonebsac dabadebs magaliTad aseTs ra aris erTi
40
SeSlilobis
Tema
literaturaSi
araerT
avtors
daumuSavebia
magram
me
ratomRac ori gamaxsenda fridrix diurenmatis 1921-1990 piesa fizikosebi da ken kizis
1935-2001 romani viRacam gugulis budes gadaufrina orive 1962 welsaa dawerili da
oriveSi mTavari gmiri fsiqiatriuli klinikis eqTans klavs magram maTi msgavseba amiT
amoiwureba radgan gansxvaveba gacilebiT mniSvnelovania (g kakabaZe)
31. Salva bakuraZis minipoema qmrebis sakiTxavi romelic xuTi wlis win daiwera da
ramdenimejer gamoqveynda maSindel periodikaSi swored is mravalSriani nawarmoebia
romelsac sxvadasxva mkiTxveli sxvadasxva msoflmxedvelobrivi Wrilidan aRiqvams da
azris emociis TavisTvis sakmar dozas miiRebs (l. kodalaSvili)
32. siamovnebiT minda ganvacxado rom akutagavas ori brwyinvale moTxroba dialogi
wyvdiadSi da cxovreba idiotisa swored misi TxovniTa da CagonebiT vTargmne samwuxarod
rusulidan (T. maRlaferiZe)
33. Zveli swavlulebi poeturi Semoqmedebis process RvTaebriv siSmaged RvTaebriv
bnedad
naTlavdnen
romlis
drosac
TiTqos
winaswarmetyvelebis
zegardmo
niWic
41
Zaxilis,
brZanebis
an
kiTxviT-Zaxilis
Sinaarsis
Semcveli
pirdapiri
naTqvamis Semdeg iwereba saTanado sasveni niSani da tire. ,,rogor gamibedeT?! _ brazobda
mezobeli.
pirdapiri naTqvami dialogSi axali abzaciT iwyeba da mis win tire iwereba. aseT
SemTxvevaSi brWyalebi saWiro aRar aris.
42
stumrad
movidnen
viRac
oxeri
imereli
moiyvanon
da
Tavs
lafi
damasxan
(m. javaxiSvili)
3. sad mqonda SfoTSi Cavarda andro viTom ar ici ra dReSi var gamagiJes am
kaqtusebma raRac Wiri WirT da ver gavuge veraferi (b. xvedeliZe)
4. erTi Senca xar aviqnie xeli da da quCas gavxede me ai aq Camoval (b. xvedeliZe)
5. ra unda vqna aRapro xelebi androm xvale ki ara saRamosve moval botanikis
institutSi var Sesavleli iqneb miSvelon rame (b.xvedeliZe)
6. mec besarioni var meTqi davapire meyvira raki Sors iyo da aRar meSinoda besiki,
besarioni orive mqvia ambasac ki vTamaSob xolme (b. xaranauli)
7. oh nikos gaumarjos mogvilocavs dauZaxa yvelam (d. WonqaZe)
8. ai is saxlebi muxranbatonianTi aris xedavT da gaiSvira xeli muxranbatonianT
saxlebisken (d. WonqaZe)
9. ra saWiroa eg laparaki daanebe Tavi Seni vardo gibrZanebs uTxra vardom da
akoca erTi imgvarad rogor kocnasac bevri Cvengani Tavis sicocxleSi ar eRirsebian
bednieri durmiSxan (d. WonqaZe)
10. vardo Svilo gogo vardo pirjvari daiwere Svilo SekrTomiT eubneboda
qalbatoni da usresda cxviris nestos da yurebs gogoebo biWebo vina xarT mand miSveleT
(d. WonqaZe)
11. ui Sokoladi damkargvia uceb jibeze xeli itaca magdam miixed moixeda magram
raki Tvali versad Seavlo xelebi zurgze Semoiwyo da xmamaRla mohyva Zaxils Wiav Wiav
mapovnine
me
Sen
dedas
gapovnineb
Wiav
Wiav
(q. WilaSvili)
43
mapovnine
me
Sen
dedas
gapovnineb
12. daviwyeb Se kai kaco ra dagemarTa ujras Seswevs da tuCebs iwmends daviwyeb da
davamTavreb faqtiurad SvebulebaSi var magram mainc ra iyo ra moxda (r. WeiSvili)
13.
SeikariT
usafrTxoebis
Rvedebi
da
daixureT
muzaradi
afrTxilebs
marTali
bZandebi
ganagrZela
im
ubedurma
TiTqo
me
Sevecodeo
Cems
dasamSvideblad marTali bZandebi cocxal kacs matli mexveva TiTon me mezizReba Cemi
Tavi Seni ra sakvirvelia (i. WavWavaZe)
21. ukeTes dros Cven veRar CavigdebT xelSi wamoiZaxa cxared Salvam kaxelebis
gulisgatexa qarTlsac gadaedeba jer kidev sanam sasoeba ar warkveTiaT da kidev raRac
imedi aqvs kaxelebs Cvenc unda miveSveloT Tu ver gavimarjvebT saxelovnad mainc
davixocebiT sjobs sicocxlesa naZraxsa sikvdili saxelovanio (a. wereTeli)
44
22. mec magas vwuxvar Cemo kiko magram ra vqnaT miugo batonma daRonebiT xarji ar
damiklia
Tavi
ar
damizogavs
salaro
TiTqmis
davacaliere
da
meti
raRa
meqna
(a. wereTeli)
23. me vici ganagrZo abduSahilma rom ama da am dRes baSi-aCuki SenTan iqneba mec
nabrZanebi maqvs rom Cemi cxenosnebiT Semovertya gars Sens saxlsa da daviWiro magram
gaafrTxile rom aq ar damixvdeso (a. wereTeli)
24. dailocos RmerTo Seni gangeba daiRriala abduSahilma mivida da dauWira xelebi
miTxari miTxari sizmaria Tu cxadi rogor moxda es yvelaferi amixseni Tvara goneba
mekargeba metis aRelvebisagan fexze veRar dgeboda da Cajda (a. wereTeli)
25. ar SeiZleba ar SeiZleba yvirodnen nacarqeqiebi Cvenc kacebi varT qudi
gvaxuravs da ulvaSebi gvasxia (a. wereTeli)
26. SeiZleba arc tyuoda aneta roca gveubneboda skami ver vipoveo Tqva estatem
Tofi unda viSovo saswrafod (g. Cqvanava)
27. eeex sikvdilic gulmaviwyi yofila da RmerTica amTavrebs marTa (g. Coxeli)
28. ityvis rogor ar ityvis Tqva iq myofma axalgazrda moxevem da axalas CasZaxa
Tqvi Ziav Tqvi (g. Coxeli)
29.
ara
ara
eqimo
Seawyvetina
kacs
mindoda
mekiTxa
es
Zalian
seriozulia
mZimisa da tires erTad xmarebis SemTxvevaSi jer iwereba mZime, Semdeg _ tire.
brWyalebis
Semdeg
ase
iwereba.
miiRo
mayurebelma
korostiliovis
45
xevsureTSi Cemi megobrebic midian (mxolod biWebs davasaxeleb): giorgi, nika, laSa da
sandro.
gamonaklisad SeiZleba miviCnioT is SemTxveva, roca
niSnad vsvamT. qveyanaSi Seqmnili viTareba yvela dargs daetyo. TxuTmetiode wlis win
Cveni zooparkis cxovelebs (lomebs, vefxvebs, maimunebs, mglebs, irmebs da a. S.) mZime
pirobebSi uxdebodaT arseboba.
kiTxvis, Zaxilis, kiTxva-Zaxilis niSnebi da mravalwertili daxuruli frCxilebis
win im SemTxvevaSi daismis, Tu isini mxolod frCxilebSi moqceul sityvas an sityvebs
ganekuTvneba. TeatrSi daufiqreblad gavyevi (viTom ratom ar unda gavyolodi?!).
im SemTxvevaSi ki, Tu isini frCxilebSi moqceul sityvasTan erTad mTel winadadebas
ekuTvnis, daxuruli frCxilebis Semdeg daiwereba. ruseTis federaciis SemadgenlobaSi
romlebic
gamoqveynda
1915-1917
wlebSi
gazeT
saqarTvelos
furclebze
46
Caafiqrebdnen
qarTvel
mamuliSvilebs
aRsaniSnavia
rom
1910-ian
wlebSi
javaxiSvili rogorc publicisti agrZelebda im ideur gzas romelsac igi jer kidev
1906 wels daadga gazeT glexis furclebze (c. genZexaZe)
3.
Cndeba
aucilebeli
saWiroeba
axali
formis
poeturi
warmosaxvis
axal
saSualebaTa Ziebisa amgvari saWiroebis winaSe dadga qarTuli poezia da ara marto
qarTuli poezia me-19 saukunis dasasruls da XX saukunis dasawyisSi (g. kankava)
4. Zmam sandrom mama am dros ukve gardacvlili iyo gadawyvita igi SuamTis
monasterSi kaxeTi miebarebina aRsazrdelad (S. CiCua)
5. irodion isakis Ze xositaSvili evdoSvili daibada 1873 wlis 7 maiss Zveli
stiliT siRnaRis mazris sofel bodbisxevSi sasuliero piris ojaxSi
6. yvela partias hqonda sakuTari beWdviTi organo xSirad erTdroulad ramdenimec
ki
es
partiuli
organoebi
erTmaneTs
upirispirdeboda
politikis
da
kulturis
vai rom
erTaderTi ram rasac rac ar unda ecado ver gaeqcevi erTi geniosis dRiuri jumber
TiTmerias Targmani es mosazreba ara marto mxatvrobas xelovnebis yvela dargs maT
Soris literaturasac miesadageba (l. avaliani)
9.
vaJa-fSavelas
zemoqmedebiTi
Zalis
mokveTilma
nawarmoebma
1894
am
patriotuli
saocrad
dramatizebulma
suliskveTebiT
da
gamsWvalulma
didi
farTo
ramiSvils
naturalisturi
47
dramis
warmomadgenlebTan
aaxlovebs
iliam
CaSala
Tavisi
brwyinvale
da
mgznebare
gamosvlebiT
saqarTveloSi
erT-erTi
beladis
werilebze
romlebic
yvirilelis
fsevdonimiT
iyo
naklebi
mxatvruli
Zalis
poemaze
magram
vaJas
politikuri
koncefciis
48
erTmaneTze
naxevari
saukunis
ganmavlobaSi
erTs
uRels
veweodiT
gadagvaba
erTi
gziT
glaxuka
ase
erqva
biWs
ise
gaitacebs
wignebis
kiTxviT
gabros
rom
acvia
magram
dabali
sasuliero
wodebis
tansacmelSi
gamowyobili
49
26. glexTa ganTavisuflebis pirveli drois scenebs daaxloebiT 1865 wlis pirveli
naxevari unda vivaraudoT avtori Rrma istoriuli simarTliT gadmogvcems ilia am dros
TviTon iyo momrigebeli Suamavali duSeTSi da nawarmoebis erT-erTi mTavari moqmedi piri
mirovoi posredniki TviTon avtoria romelsac sakuTari muSaobis gamocdileba Txzulebis
masalad gamouyenebia (g. jiblaZe)
27.
mamaTa
warmomadgenlis
eqvTime
wereTlis
polemikurma
statiam
romelic
mimarTuli iyo ilia WavWavaZis winaaRmdeg ciskari 1862 w gamoiwvia peterburgSi myofi
axali
Taobis
warmomadgenelTa
sami
werili
samive
xelmowerili
Tergdaleulis
meore
leqsSi
zemouri
imereli
kaxels
Semowyrao
satirul
formaSi
ianovski
ibrZoda
qarTuli
enis
gandevnisaTvis
saqarTvelos
skolebidan
mZime
mZime ukavSiro Serwymul winadadebaSi
Serwymuli
winadadebis
erTgvari
wevrebi,
sintaqsurad
maTTan
dakavSirebul
50
mZime
Serwymul
winadadebaSi
daismis,
roca
gvaqvs
ramdenime
Semasmeneli
erT
gauwyra nanas, mariams, Teas, ekas. patimari dardobda colze, Svilebze, moxuc dedaze.
Serwymul winadadebaSi erTmaneTisgan mZimeebiT gamoiyofa erT saerTo wevrTan
dakavSirebuli ramdenime erTi da imave Sinaarsis garemoeba. es wamali unda sva diliT,
SuadRisas, saRamos.
unda gvaxsovdes, rom garemoeba erTi da imave tipis unda iyos (adgilis, drois da
a. S.), sxva SemTxvevaSi (magaliTad, Tu jer drois garemoebaa, Semdeg _ adgilis), mZimeebs
ver davwerT. guSin Cemi saxlis win didi xmauri iyo.
Tu Serwymul winadadebaSi sazRvrul wevrTan ramdenime erTnairi gansazRvrebaa,
isini erTmaneTisgan mZimeebiT unda gamovyoT. Taroze wiTeli, mwvane da vardisferi
kolofebi daawyves.
unda
gansazRvreba
gaviTvaliswinoT,
erTgvaria,
rom
roca
ramdenime
yoveli
erTi
maTgani
da
imave
uSualodaa
formiT
gadmocemuli
dakavSirebuli
sazRvrul
davimaxsovroT,
rom
Serwymul
winadadebaSi
erTmaneTisgan
mZimeebiT
ar
gamoiyofa ,,da an ,,Tu kavSiriT SeerTebuli erTgvari wevrebi. didsa Tu pataras, qalsa
51
anbanis
SeswavliT
bavSvi
iwyebs
sagnebisa
da
movlenebis
urTierTkavSirSi
didebis
literaturis
umaRlesma
donem
gansazRvra
inglisuri
franguli
badali
romelsac
SeiZleboda
gatoleboda
mas
Tavisi
xangrZlivobiT
kolokviumma
naklebmodernuloba
aRniSna
Ziri
calmxrivi
nakli
informacia
germanuli literaturisa
ucxoeTis
qveynebSi
karCaketiloba
aRCenil
mimarTuleba-
uRelma
gamokveTilma
rusifikatorulma
politikam
erTgvari
dadebiTi
rolic
52
12. bolo wlebSi Cven garSemo gamefebulma qaosma ngrevam omma SimSilma sicivem
awrialebulma yofam awrialebulma sulma sisastikem eWvma undoblobam daundoblobam
noyieri niadagi Seqmna Zaladobis TavaSvebulobis seqsualuri ganurCevlobis fulis
kultis meTodurad damamkvidrebeli filmebisaTvis (l. avaliani)
13.
rogorc
wesi
enobrivi
movlenebi
adamianTa
fsiqosocialuri
qceva
da
Aamdenad
miTis
saSualebiT
pirvelmovlenebi
pirvelarsebebi
pirvelsagnebi
gveleSapisa
da
xaris
maradiuli
orTabrZolis
miTosi
samyaros
wyobis
tye
ki
Srialebs
gugunebs
wvimiT
daJiebul
foTlebs
uzapunebs
saxeSi
(T. baZaRua)
17. uCa ki midis udardelad mialayunebs fexebs. (T. baZaRua)
18.
daxuTul
haerSi
umoZraod
kidia
eleqtronis
wvrili
priala
mavTuli
(T. baZaRua)
19. sasaciloa da Sesabralisi yovelive Cveni azri grZnoba miswrafeba ltolva
kvnesa vaeba sixaruli da bedniereba (k. abaSiZe)
20. gaxalisebuli cotne uCveulod aRgznebuli Canda sanadirod frTaSesxmuliviT
miqroda. (g. abaSiZe)
Serwymul
winadadebaSi
mZime
daismis
erTgvari
wevrebis
gamosayofad
mZime
wyvilis meore calis win unda davsvaT. ara marto Sen Segtkiva guli am qveynis bedze,
53
aramed TiToeul maTgans. zogjer ,,aramed gamotovebulia, magram mZime mainc unda
davweroT. es kaci xarbi ki ara, unaxavia, namdvili unaxavi.
mZime iwereba macalkevebeli kavSirebis (xan... ...xan, an... ...an, gind... ...gind, Tund...
...Tund) win, roca macalkevebeli sityva meordeba. xan ugnuri var, xan brZeni, xan arc esa
am
movlenas
gankerZoebas
uwodeben,
54
aseT
wevrs
ki
gankerZoebuls.
garda
gansazRvrebas,
Cveulebrivi
gansazRvrebisgan
gansxvavebiT,
meti
gamaxsenda
rogor
mokla
viRacam
Tbilisis
zooparkSi
iremi
sicivisa
cisartyelas
lamazi
zRapruli
da
amitomac
magonebs
Cemi
Tbilisi
ferebiT
cxenosnebis
moaxloebisas
Txrilidan
boloqanqara
wamofrinda
mtredisferi
sikvdili
gvaTavisuflebs
mtrebisgan
da
gvZens
megobrebs
maradiulebs
(T. WilaZe)
8. poetisaTvis upirvelesi niWia xedavde
xeluxlebels (T. WilaZe)
55
literaturaTmcodneobiTi
mimdinareobaa
mWidrod
dakavSirebuli
am
RvarZlis
saukunis bolos
Teslma
daTesilma
saukunis
dasawyisSi
srulyofilad
ixara
(e. axvlediani)
winadadebaSi
SeiZleba
warmodgenili
iyos
gauvrcoblad
anu
calke
Svili.
asaxsnel-gansamartav wevrebTan danarTis dasakavSireblad gamoyenebulia rogorc
sakuTriv
kavSirebi
(maigivebeli),
ise
kavSiris
funqciiT
gamoyenebuli
sityvebi
da
nawilakebi: ese igi, anu, Tundac, rogorc, gansakuTrebiT, saxeldobr, magaliTad, vTqvaT,
umTavresad, ki, metadre, isic, -c, sigrZiT, specialobiT, wodebiT, saxelad, metsaxelad,
gvarad, tomiT, modgmiT, warmoSobiT, erovnebiT da sxva. misi qmari, saxelad otia, gvarad
56
ukavSiro danarTi tireTi an frCxilebiT gamoiyofa. Cemi megobrebi _ nana doliZe da nino
wesi,
gavrcobilia
sxva
sityvebiT.
Zalian
kargad
erkveva
mxatvrobaSi,
Cemi
studentebi
magaliTad
jafariZe
da
daviTaSvili
brwyinvaled
floben
germanul enas
9. ninos mezobeli roberti erovnebiT somexi sazRvargareT midis sacxovreblad
10.
Wola
lomTaTiZem
rogorc
sityvis
namdvilma
ostatma
protestantma
da
Seurigebelma adamianma mefis sapyrobilis kedlebSi ramdenime weli gaatara (s. Wilaia)
11.
57
es
axali
sibrZnea
arsad
arc
erT
kabalistur
wignSi
ar
amoikiTxeba
(b. adeiSvili)
10. peterburgidan maSindeli leningradidan aw gansvenebulma poetma dali caavam
mandelStamis is leqsebi Camoitana TbilisSi manqanaze gadabeWdili CvenTvis saerTod rom
ar iyo cnobili da gasagebi mizezebis gamo sabWoTa cenzura maT gamoqveynebas krZalavda
(g. alxaziSvili)
11. mdinare texuris piras sofel uSafaTis bolos or mTas Sua sakmaod farTo
velia gaWimuli (uiaraRo)
12. saSvavesTan geliyaris qvaxeTqilSi sul moulodnelad viRac Saosanma dedaberma
win gadaurbina (l. goTua)
13. mandelStami 1939 wels gardaicvala sabWour sakoncentracio banakSi vtaraia
reCkaSi vladivostokis maxloblad (g. alxaziSvili)
mZimiT (mZimeebiT) gamoiyofa saxelis naTesaobiTi brunvis formaze
darTuli
,,garda da ,,miuxedavad Tandebuliani gamoTqmebi. naTias, giorgis garda, kidev sami Svili
hyavs. gankerZoebulia, agreTve, gamoTqmebi: upirveles yovlisa, pirvel yovlisa, uwinares
yovlisa.
58
wamoval.
CarTuli SeiZleba gviCvenebdes, rom azri miCneulia saeWvod, saTuod, gamoTqmulia
mosaubris varaudi: mgoni, vfiqrob, vgoneb, Cans, albaT, cota ar iyos, ase Tu ise, Tu ar
vcdebi, vin icis, erTic vnaxoT... mgoni, mezoblebi unda viyoT...
CarTuli gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu xdeba rame faqtis Sefaseba an ganzogadeba:
Cveulebriv, rogorc wesi, cnobilia, rogorc viciT, saerTod, sazogadod, rogorc xSirad
xdeba xolme, wesisamebr... rogorc viciT, silamazis konkursis daskvniTi etapi dekemberSi
igegmeba.
CarTuli gamoxatavs mosaubris
sabednierod, bedad, raRac Wirad, raRac eSmakad, RvTiT, RvTis madliT, Cemda bedad, ra
vqna, mtrisas, mtrisas da avisas... Cemda bedad, mziani amindebi daiWira da kargi mosavali
movida.
CarTulis saSualebiT SeiZleba miTiTebuli iyos azris wyaro: Cemi azriT, rogorc
amboben, amboben, rogorc Zvelad ambobdnen, rogorc Cveni winaprebisgan viciT, misi
warmodgeniT,
Jurnalistebis
informaciiT,
rogorc
masmediis
saSualebebi
iuwyebian,
saSualebiT
SeiZleba
mTqmeli
ipyrobdes
Tanamosaubris
yuradRebas:
rogorc getyobaT, Tu gnebavT, nu gagikvirdebaT, Sen xar Cemi batoni... rogorc getyobaT,
ucxoeli brZandebiT.
CarTuli
sityvebi
da
gamoTqmebi
gamoiyeneba
azris
logikuri
TanmimdevrobiT
59
Tanac, erTi mxriv... ...meore mxriv, pirveli... ...meore, erTi sityviT, amrigad, amgvarad,
mokled, rogorc mogaxseneT, rogorc giTxariT, rogorc zemoT iyo naTqvami, rogorc
zemoT aRvniSne, miT umetes, miT ufro, magaliTad, samagierod, piriqiT, sxvaTa Soris...
erTi mxriv, Tqveni dacva minda, meore mxriv, Tqveni mowinaaRmdege mecodeba.
CarTulia saalerso sityvebi da gamoTqmebi, zogierTi ficis formula, romlebsac
Sorisdebulis mniSvnelobis mqoned miiCneven: genacvale, Sen genacvale, Seni Wirime, Sen
Semogevle, Seni kvnesame, Senma dRegrZelobam, Sens gazrdas, Sens gazrda-gaxarebas, geTayva,
dedaSvilobam, Zmobam, Svilosa, RmerTmani, Cemma mzem, geficebi... Svilo, Sens gazrda-
60
14. marTalia kacis ocneba cxovrebisagan TiTqmis umetes nawilad Semusvrili rCeba
magram kaci simxneves mainc ara kargavs (k. abaSiZe)
15. ueWvelia yvelas eucxoveba aseTi dapirdapireba (k. abaSiZe)
16. es memkvidreobiToba da urTierTkavSiri rasakvirvelia arc erTi maTganis maT
Soris arc filosofiis damoukideblobas ar xelyofs aramed piriqiT ganamtkicebs da mis
Rirebulebas kidev ufro naTlad warmoaCens (s. avaliani)
17. codnis formebia agreTve specialuri mecnierebani amitom bunebrivia maT Soris
mWidro aucilebeli kavSiri arsebobs (s. avaliani).
18. es yvelaferi ki rogorc viciT moiTxovda filosofiur gaazrebas
ramac
XX
saukunis
naturfilosofiis
erT-erT
ZiriTad
Taviseburebas
rogorc
mecnierebebSi
daostatebulma
filosofosTa
Taobam
romlebic
cnobilia
religiuri
dogmatizmidan
ganTavisuflebas
da
civilizebuli
azrovnebis
aTvisebac
mniSvnelovani
da
gadamwyveti
iqneba
zemoT
xsenebuli
uZlieresi
61
rom
useriozulesi
magram
aSkarad
sayuradRebo
ganacxadia
qarTuli
62
romlebic Tavis mxri, xan problemis gadaWris gzas eZeben xan ki Tavadve Wrian problemas
(l. kodalaSvili)
33. me ki Cemi profesiidan gamomdinare iciT ra menatreba xolme sadme ise wavide
rom redaqtorma davaleba ar momayolos (b. CekuriSvili)
34. samagierod im maRaziaSi burTebi iyideboda (b. CekuriSvili)
35. sufra skolis samaswavlebloSi gavSaleT grZel magidaze salaTic davWeriT Cemo
batono da Wiqebic CamovarigeT (b. CekuriSvili)
36. rogorc meore dRes biWebi yvebodnen sufraze sityva aRaravis uTqvams giorgi
morCaZem aweuli Wiqa magidaze dauSva da mdumared dajda (b. CekuriSvili)
37. ise ra dasamalia da bevri Tanamgzavri hyavda swored rom Tanamgzavri radgan
arasdros Cerdeboda erT adgilze mTeli saqarTvelo hqonda Semovlili (e. RaRaniZe)
38. ase rom im droisaTvis qalaqidan qalaqSi ara magram binidan binaSi gadabargebiT
iyo dakavebuli (e. RaRaniZe)
39. givi alxaziSvili ganuwyvetliv sinjavs auTvisebels da amave dros endoba
arCeuls. (m. RaRaniZe)
40. unda iTqvas, rom ucnaur movlenas aqvs adgili: kaci, romelic TanamedroveTa
centrSi idga Tavisi samxedro saqmianobiT da zogis aRtacebas iwvevda, zogis - Sursa da
siZulvils, rogorc zemoT aRvniSneT, araviTar gamoxmaurebas ar poulobs qarTul
xalxur zepirsityvaobaSi. (g. SatberaSvili).
41. miuxedavad amisa dRemdis mouravis Sesaxeb xalxuri Tqmuleba Tu leqsi ar
gamoqveynebula (g. SatberaSvili)
42. hameris cnobiT mouravs Tavisi araCveulebrivi Ronisa da agebulebis gamo
metsaxelad xars eZaxdnen xalxis warmodgeniT giorgi warmoSobiT glexkaci iyo gvarad
gigauri xevsureTidan (g. SatberaSvili)
43. gulaxdilad unda mogaxsenoT rom am Cemi nacodvilariT me arc aravis Wkuaze
darigeba mexaliseba da arc miyvars es mosawyeni saqme (d. Sengelaia)
44. mTaSi sazogadod iyo Cveulebad tyveebis moyvana da imaTi damonaveba (a. yazbegi)
45. maro rogorc zemoTa vTqviT maRali da warmosadegi gogo iyo (e. gabaSvili)
46. Cemi azriT arian poetebi romelTa leqsebi ibadeba anu saqme gvaqvs Tavisebur
zepirsityvierebasTan (a. buaCiZe)
63
47. ase rom msoflios botanikur rukaze raoden moulodnel wertilSic unda
aRdges
es
sityva
iq
Cveni
winaprebis
yofnas
rogorc
ityvian
wyali
ar
gauva
(l. berZeniSvili)
48.
mamebis
brZola ilias
winaaRmdeg
arsebiTad modernis
winaaRmdeg brZolaa
(l. bregaZe)
49. sofeli gulCvilia da sawyali babales sikvdilma ra Tqma unda guli daswyvita
(T. bibiluri)
50. Cveni dRevandeli mwerloba vgulisxmob sagrZnob nawils sruliad mowyvetilia
sinamdviles (l. alimonaki).
51.
qarTuli
versifikaciis
kvlevis
istoriaSi
samwuxarod
jer
kidev
ar
xar?
Tu
mimarTva
didi
grZnobiTaa
warmoTqmuli,
mis
Semdeg
Zaxilis
niSani
unda
Tu mimarTva winadadebis boloSia, mis win mZime iwereba, mis Semdeg ki is sasveni
niSani, romelsac winadadebis Sinaarsi moiTxovs. ra dagiSave, RmerTo?!
savarjiSo # 23. dasviT sasveni niSnebi
1.
warmoidgine
mkiTxvelo
maRlis
mTis
wiaRidan
gadmovardnili
ankara
wyaro
(i. gogebaSvili)
2.
rogor
iqneba
Zvirfaso
deda
rom
Cven
gagvTiSos
Tundac
sikvdilma
(k. gamsaxurdia)
3. aba Svilo Cemi sicocxle uSenod ra iqneba (e. gabaSvili)
4. icocxle batono RmerTi iyos Tqveni mowyale magram Cems kacs ra vuTxra rom ase
giSvebT misZaxoda cabo (g. abaSiZe)
5. geyofa Zili batoniSvilo droa gzas gavudgeT xmadabla Tqva ivlianem da
sarkmlisaken xeli gaiSvira Tendeba (g. abaSiZe)
6. saidan xar Svilo ra gvarisa xar ikiTxa navaziralma (g. abaSiZe)
7. bevrs nu isurveb niko (e. axvlediani)
8. Sen geTayvanos Cemi Tavi gaiane uTxra bolos beberma ra saxiT gixdeba Rirsi iyav
da mogeca kideca gadayare eg Savebi (l. ardaziani)
9.
ymawvili
xar
jer Cemo
ver
mimxvdarxar saqmes
(l. ardaziani)
10. ubrZane Svilo Semovides uTxra luarsabs mSobelma (l. ardaziani)
11. avwone Tqveni guli mivxvdi Tqvens keTils ganzraxvas vgrZnob amas yovelsa
magram sityva ara maqvs gamovsTqva madloba qalbatono me Rirsi ara var TqvenTan axlo
jdomisa mimiReT mosamsaxured (l. ardaziani)
12.
quTaisSi
gaxlavT
Cemo
batono
gimnaziis
mowafeebTan
Sexvedra
aqvs
65
16. migixvdi Cemo moxevev ra nestriTa xar naCxvleti Cveni Tavi Cvenadve gveyudneso
sTqvi Sen da me gavigone magram gavigone Tu ara raRac uecarma tkivilma tvinidan
gulamde Camirbina iq gulSi gaiTxara samare da daimarxa rodemdis damrCes eg tkivili
gulSi rodemdis ox rodemdis rodemdis Cemo sayvarelo miwa-wyalo momec amisi pasuxi
(i. WavWavaZe)
17. alublis xev Separulo ber-monazvnis samyofelSi ratom uxmob wmindas wminda im
soflidan am sofelSi (b. xaranauli)
18. sayvarlis saflavs veZebdi ver vnaxe dakarguliyo gulamoskvnili vCiodi sada
xar Cemo suliko (a. wereTeli)
19. Cemo cicinaTela saiT hfren nela-nela (a. wereTeli)
20. o enav Cemo dedao enav Sen Cveno niWo srbolav da frenav Sen Cveni sunTqvis
dido alamo Sen, WirTa CvenTa tkbilo malamo Sen kiro CvenTa qvaTa da kirTa Sen erTi
SemrCi samaris pirTan (i. abaSiZe)
21. RmerTo mapatie apaTia rac ki mabadia mapatie (r. amaRlobeli)
22. Sen ganuwyvetliv mibiZgeb saiT maradiuli dReo da Ramev (T. baZaRua)
23. zRvao numc ganmeSorebi Seni mze natvrisTvalia yovelTvis memaxsovrebi zRvao
miyvarxar Zalian (d. bedianiZe)
24. cecxls gavatan Sens samyofels Sens siyvaruls qars da mogiklav moRalatev mag
nafereb qmars (k. gamsaxurdia)
25. bob damexmare ase avadmyofs / bob mxarze mxarze xeli damartyi / bob ivris
piras cecxli davanToT / bob mTvaris Suqze feri amartis (r. geTiaSvili)
26. patara biWo qalaqad wagyva / mamis saflavis ia da suro (n. gelaSvili)
27. Seni mSobeli deda var Svilo esec Seni RviZli mamaa eubneboda magdani qeTos
(i. gogebaSvili)
28. ar damiZaxo biWo axla, didroia xabakao da rom movbrundebi ufulod wagiReb
mag Cemodans sofelSi (n. dumbaZe)
29. spiridon Zalian gvinda mosvla magram amogvikveTa fexi Sens ojaxSi am ujiSom
magisi SiSiT skvinCa ver Semomjdara Seni Robis sarze an daabi an gadaaSene aqedan
(n. dumbaZe)
30. dila mSvidobisa da RmerTma gagimarjos qalbatono darejan Seni nagramianad
dailoca anania saluqvaZe da iseTi siamovnebiT dalia Rvino nerwyvi gadavylape TiTqos
Tavmoxdili Wuris win ar vmdgariyavi (n. dumbaZe)
66
grZnobiT
araa
warmoTqmuli,
xolo
Tu
migebiTi
nawilaki
didi
grZnobiT
warmoiTqmis, mis Semdeg Zaxilis niSani daismis. vera! verafriT ver dagiTmobT am miwas!
Sorisdebuli, rogorc viciT, grZnobasa da neba-survils gamoxatavs. mZime iwereba
SorisdebulTanac, Tu igi didi grZnobiT araa warmoTqmuli, xolo Tu Sorisdebuli didi
grZnobiT warmoiTqmis, mis Semdeg Zaxilis niSans vsvamT. if, ra gemrielia!
vaime!
viRupebiT!
rTuli Sorisdebulebi da xmamibaZviTi sityvebi defisiT iwereba: wkap-wkup, vai-vai,
xa-xa-xa). defisiT ar iwereba SorisdebulTa rigebSi Semavali idiomaturi gamoTqmebi:
dila mSvidobisa, Zili nebisa, Seni Wirime, Tqvenma mzem, kargad brZandebodeT, RmerTma
daglocoT...
savarjiSo # 24. dasviT sasveni niSnebi
1. oh ra kargada var arc Semciva arc momSiva butbutebda fiTri (T. razikaSvili)
2. ki Cemo sinaTlev Cemo macocxlebelo me ubedurs, nacarSi amoglignil dedabers
amisTanebis ra gamegeba
3. ara Sen ver Segexeba sasikvdilod Cemi tyvia (a. wereTeli)
4. oxo-xo Caicina antonma me mijobnia sam weliwadSi cxra coli gamovicvale
danarCen lamazebs nayar-nuyarsa da sxvis colebs aRar vangariSob marto RmerTma uwyis
maTi vinaoba da raodenoba (m. javaxiSvili)
67
uh
Sen
ra
giTxari
Zamia
RimiliT
dascda
gamxdars
da
arayi
Camoasxa
(b. xvedeliZe)
9. diax SeuyvardaT erTmaneTi ise rogorc aRmosavleTSi mcxovrebT SeuZliaT
siyvaruli (d. WonqaZe)
10. ui Se sawyalo
11. vina sTqva Seni gardacvaleba / ara uTuod dRes daibade (g. tabiZe)
12. qsante maggvarad ganabe suli /oh ar daiZra gTxov gevedrebi (g. tabiZe)
13. oh aseTia Cemi cxovreba / ianvars moZmed ar veZnelebi (g. tabiZe)
14. oh Seni saxli me saxlTan iqve / Ronemixdili mivaweq kedels (g. tabiZe).
15. o siymawvile awi arasdros / imgvarad aRar ametyveldebi (g. tabiZe)
16. ara ar damiviwyo / ara ar mimatovo / es cremlebi vin mizRos / meufev da
batono (d. bedianiZe)
17. o Sua gzaze ra Znelia SemoRameba / rom ukvdavebiT Seisyido qveynis wameba
(k. gamsaxurdia)
18. oh bnelo Ramev xom ar ici ra iqna deda / oh cisnaTelo egeb Sen Tu mauwyo
rame (k. gamsaxurdia)
19. ara xvalac ver daiviwyeb cxovrebas (T. baZaRua)
20. jandabas merqvas mijnuri xami / da zmanebebis pirisfareSi / jandabas aTaserTive
Ramis / sulis amoxda Ria TvalebSi (z. bibilaSvili)
21. ho es ambavi droSi ar xdeba (c. barbaqaZe).
22. o ra martoa RmerTo Cemo adamiani isic romelic TiTqos qveynad ar aris marto
(a. buaCiZe)
23. ho Cveulebrivze Cveulebrivi dRe iyo badri (a. buaCiZe)
24. o ara magram sikvdilis gverdiT / sisxlian CrdilSi mwvave brZolebis / Tqven
magondebiT rogorc imedi / warsulTa dReTa
misi povnis
68
28. ara Tqveni Seyovneba an gzis Secvla sulac ar msurda ubralod gulidan cicqna
Tvali amomivarda da acimcimda Tqvens saval gzaze (T. gabroSvili)
29. ho Zalian kargi TiTqos isev usityvod miuxvda da daamata gamo ra CemTan
(l. kodalaSvili)
30.
viciT,
Tanwyobilia
winadadebebisgan.
winadadeba,
rogorc
ukavSiro,
romelic
aseve
Sedgeba
kavSiriani
erTimeoris
rTuli
mimarT
Tanwyobili
69
3.
sityvis
Tavisuflebam
savalalod
daaknina
dedaena
masmediaSi
Tavisuflad
samyaros
erTferovnebiT
gulgasenili
kacis
SfoTvaa
zogjer
es
intimi
qveynad
veZebdi
samoTxes
samxreTisaken
edemsa
efratis
gaRma
gavxede
swored
aq
aris
mosatani
nicSes
aforizmi
naxevarcodna
umecreba
srul
codnaze
da
afsilebi
erTad
ibrZvian
romis
iranis
bizantiis
da
sxva
dampyrobTa
winaaRmdeg aseve erTad iyvnen isini mTeli dasavleT saqarTvelos momcvel egris-afxazeTis
samefoSi
VIII-XX
ss
da
gaerTianebuli
saqarTvelos
SemadgenlobaSi
XI-XII
ss
(e. axvlediani)
13. me axlac mesmis Tedos qaqani axlac ise vxedav rogorc icoda xolme aivanze
gadmodgoma (T. bibiluri)
14. sacaa Seirxeva aWyabaWyad moxatuli komediis farda SuqiT savse scenaze
gaRimebuli Tedo gamovardeba jer sityva ar eqneba naTqvami xalxi winaswar atexs xarxars
da ase xarxariT gaileva cxovreba vidre is WrelaWrula farda ukanasknelad ar daeSveba
(T. bibiluri)
70
15. babale gamrje gamomdgara Tedos mxar-TeZoze gadaxrili qoxi fexze wamouyenebia
maran-gomuri gaumarTavs Zroxa uyidia Robeze mamali dauyivlebia balRebic dauCenia
sofels ki meti raRa darCenoda Tedos ojaxic saTvalavSi Caugdia (T. bibiluri)
16. Sedevrebis epoqa istorias Cahbarda da axla maTi Seqmna cota uxerxulic kia
(l. berZeniSili)
17. notomi naklebadaa garTuli postmodernuli TamaSebiT mis Riad pirdapir naTqvam
simarTles jer kidev ar daukargavs zemoqmedebis unari da upiratesobas mainc realizms
aniWebs (n. beqiSvili)
18. ufe sakmaod warmatebuli biznesmenia aqvs ramdenime xis gadamamuSavebeli qarxana
da plastmasis sawarmo (a. gegenava)
19. mosaxleobis socialuri doniT SvedeTi evropaSi erT-erT wamyvan pozicias
inarCunebs Tumca bolo wlebSi qveyanas ramdenadme gauWirda uwindeli tempis SenarCuneba
(a. gegenava)
20. mSvenieri sanaxavia mowmendili ca ganTiadis win laJvardis feri gauzomeli
gumbaTi moWedilia brwyinvale varskvlavebiT da eseni ganuwyvetliv ebrZvian Ramis
sibneles da hfenen dausrulebel sivrceSi sinaTlesa da lxenas (i. gogebaSvili)
rTuli qvewyobilia winadadeba, Tu igi Sedgeba mTavari da masze damokidebuli
winadadebis an winadadebebisgan. rTul qvewyobil winadadebaSi damokidebuli winadadeba
zogjer mosdevs mTavar winadadebas, zogjer uswrebs mas, zogjer ki mTavari winadadebis
SigniTaa moqceuli.
mZime daismis mTavari winadadebis Semdeg, roca mas mosdevs damokidebuli winadadeba.
71
iwyebs damokidebul winadadebas, mis win mZime ar daismis. svaneTSi rom CavediT, ukve
gvarianad cioda.
savarjiSo # 26. dasviT sasveni niSnebi
1.
naRvlobda
ostati
friad
dausrulebeli
rom
rCeboda
sveticxoveli
(k. gamsaxurdia)
2. msaxiobs rom yvavilebi mivarTvi larnakSi uwyvia
3. erT bnel Rames roca kaci TvalTan mitanil TiTsac ver gaarCevda saocari ambavi
datrialda sofelSi
4.
axali
qarTuli
mxatvruli
filmis
sanaxavad
rom
mivdiodi
Tanaklaselebi
Semxvdnen
5. mefis rus moxeleebs cxeni rom gaeqcaT unagirs miswvdnen
6. fanjaras rom Tvali avaride Cveni mzera erTmaneTs Sexvda
7. Seni saxlis kibeze moxdenilad Camomjdari rom daginaxe Tvali ver mogaSore
8. Zalian mesiamovna Tqvenc rom mogonebiaT Cemi naxatebi
9. qalma ukan moixeda da TaTari rom dainaxa erTi saocrad daikivla (a. wereTeli)
10. ufros qals romelic jer kidev ar iyo srulwlovani Sevuyvardi
11. qarTuli poeziis mwvervali vefxistyaosani iyo is wigni romelsac erTnairi
gatacebiT etaneboda didi da patara (g. abaSiZe)
12. kompoziciurad wigni ise ostaturad aris mofiqrebuli rom yvela igavi Tavisi
azriTa da moraliT ukavSirdeba da emsaxureba aRzrdis problemas (g. abaSiZe)
13. adamians jer ar gamougonia iseTi instrumenti romlis SemweobiTac SesaZlebeli
iyos oris niWis Sedareba awon-dawonva (k. abaSiZe)
14. gamomZiebels iseTi STabeWdileba darCa TiTqos ivelters aq uxsovari droidan
ecxovros da mezoblebis ramdenime Taobas moswrebodes (n. abulaZe)
15. ukve aTi welia es kaci xnavs da poulobs da amasobaSi ganiswavla kidevac ukve
mecnierulad udgeba saqmes da nel-nela axirebulic Seiqna (b. xaranauli)
16. yoveli qarTveli poeti ise unda ivsebdes gonebas SoTas SairiT rogorc
demosTene ivsebda pirs kenWebiT enabrgvilobis dasaZlevad (l. asaTiani)
17. ar mexarbeba pindarosis bedi odebs tiranebisa da cnobil didkacTa dakveTiTa da
garigebuli fasiT rom werda (l. asaTiani)
72
erovnul
samecniero
terminologiaSi
amkvidrebs
sityva
versifikacias
(T. barbaqaZe)
20. uCa mixvda rom mamamisi momkvdariyo (T. baZaRua)
21. ase rom yvela is etimologiuri varaudi romelic am sityvas
Tanamedrove mamuliSvilobis raRacgvar adekvatad miiCnevs mcdaria (l. berZeniSvili)
22. miuxedavad amisa ise dasrulda antikuroba da ise gadavida elinizmSi rom
erTiani samSoblos gageba eladaSi ar Camoyalibebula (l. berZeniSvili)
23.
maSasadame
termini
patriotizmi
Sinaarss
iZens
im
droidan
rac
Cndeba
patrotizmi rogorc movlena xolo es movlena Cndeba mas Semdeg rac subieqti moqalaqis
loialobisa
xdeba
ara
mefe
ara
xalxi
ara
miwa-wyali
ara
aRmsarebloba
aramed
adamianuri
arsebis
cnobiereba
ise
aris
mowyobili
rom
igi
yovelgvari
ar
ekuTvnodes
arc
erTi
faseulobaTa
sistema
ar
gaaCndes
ar
iyos
73
amaoebis
absoluturobis
ideasTan
darCena
rom
SeiZlebodes
RmerTi
aRar
saCino
baraTaSvili
spaspeti
rom
ar
yofiliyo
albaT
mgosani
iqneboda
(l. goTua)
40. Tbilisidan rom gamovida erekle mxolod sami zarbazani wamoiRo Tan radganac
totlebenis zarbaznebis imedi hqonda (i. gogebaSvili)
74
41. batoniSvils nabrZanebi hqonda mamisagan rom Tavisi jariT omSi monawileoba
Tavdapirvelad ar mieRo Tavisi ZalRone Seenaxa SemdegisaTvis da gaWirvebis dros an
bolos xans dasvenebuli jariT ieriSi mietana mterze (i. gogebaSvili)
42. yovel mosvlaze rwmundeboda rom arc Camweri viyavi da miT umetes, arc
gamomqveynebeli (d. gogia)
43. galaktionis SemoqmedebaSi aris Taviseburi samyaro romelic xiluli qveynis
anareklia (t. graneli)
44. sxva leqsebs Tavi rom davaneboT lurja cxenebi Sedevria romlis vrceli
dinamika umaRles wertils aRwevs (t. graneli)
45. tvirTi ar iyo qveynad imis daleul mxrebs rom ar gaeZlo satkivari ar
arsebobda iseTi is rom daekvnesebina ubedobas ver moigonebdi is rom aewuwunebina
(g. doCanaSvili)
46.
aseTi
mravalferovani
da
intensiuri
Tu
iyo
literaturuli
cxovreba
iyvnen
vinc Cems
bednierebas
gainawilebs
da
75
erTi
sityviT
am
saxeSi
momxiblavi
iyo
is
rac
SeiZleba
Semoqmedebis
win
viyurebiT da xvalindelis nislSi imisTana ara mosCans ra rom guli gulis adgilsave
dagvrCes an natvriT vTqvaT movidin dReo sixarulisao ra giTxraT riT gagaxaroT
nuTu
iseve
gwyalobdeT RmerTi
Zveleburadve
Tavi
unda
dagikraT
da
mogaxsenoT
Semovdgi
fexi
gavZraT erTxel Cven TiTonac mivdgeT-movdgeT wyaloba RvTisa kargia magram ra qmnas
marto wyalobam Tu RvTis mier nawyalobebs TiTon adamiani ara rwyavs ara sxlavs ara
hfurCqnis ar uvlis ar hpatronobs RmerTma rac wyaloba iyo ukve moiRo Cvenze danarCeni
Tqven iciT da Tqvenma kacobamao ra kacoba gamoviCineT ra giTxraT riT gagaxaroT
CvenTvis RmerTs ara dauSurvebia ra ara dauzogvia ra ara dauklia ra Tu qveyanaze
erTi-ori kuTxea imisTana rom kacs eTqmodes
daibertyao imaTSi ukanaskneli saqarTvelo ar aris rac RvTis SemZleobiT aris da ara
kacisaTi is yvelaferi ukve mogvmadla RmerTma xelT gviWiravs es mSvenieri qveyana
76
romlis mnaxavT SeuZliaT samarTlianad sTqvan sxva saqarTvelo sad aris romeli kuTxe
qveynisa am samoTxe qveyanaSi marto qarTvels ugubdeba suli guli eleva xorci adneba ra
giTxraT riT gagaxaroT
tye-mindori mTa-bari miwa-wyali hava-haeri imisTana gvaqvs rom ra ginda sulo da
gulo ar moixveWo ar iSovo ar gamoiyeno aq, Citis rZes rom ityvian isic iSoveba oRond
xeli gasZar gaisarje imxneve mucelsa da gulis-Tqmas batonad nu gaixdi icode dRes
mZleTa mZlea garja Sroma da naSromis gafrTxileba Senaxva patronoba gamozogva
saWiroebisamebr da ara gaumaZRar survilisamebr varT ki aseTni ra giTxraT riT
gagaxaroT
ra ar gadagvxdenia Tavs ra mtrebi ar mogvsevian ra vai-vaglaxi ra sisxlis Rvra ra
RrWena kbilTa ar gamogvivlia ra wisqvilis qva ar datrialebula Cvens Tavzed da yvelas
gavuZeliT yvelas gavumagrdiT SevinaxeT Cveni Tavi SevinarCuneT Cveni qveyana Cveni miwawyali lang-Temurebma Cvens sakuTar sisxlSi gvbanes da mainc davrCiT da gamovcocxldiT
Sah-abazebma
Cvenis
movsulierdiT
mogvJlites
kbiliT
gvaglejines
aRa-mahmad-xanebma
da
mainc
fexzed
pirqve
Cveni
wvrilSvilni
dagvamxes
wamovdeqiT
qva-qvazed
movSendiT
welSi
da
ar
mainc
gamovbrundiT
dagviyenes
gavswordiT
mogvsrnes
gavuZeliT
rogor
gadavrCiT
wamebulni
da
sisxlmTxevelni
mamulisaTvis
ramRa
gvacocxla ram gvasuliera man rom vicodiT im dros ra undoda ra iyo misi cixe-simagre
77
misi far-xmali vaJkacoba undoda vaJkacni viyaviT xmali undoda xmlis Wedva vicodiT
omis saqmeTa codna undoda omis saqmeni vicodiT ai ram SegvaZlebina ram gvixsna ram
Segvinaxa im droTa Carxze gaCarxulni viyaviT im droTa qar-cecxlSi gamofoladebulni
im droTa samWedurSi naWedni silbo gvqonda naqsovisa viT qristianebs da simtkice
naWedisa viT meomrebsa da mamuliSvilebs amiT gavitaneT Tavi droTa Sesaferi Rone
vicodiT droTa Sesaferi xerxi droTa Sesaferi codna gvqonda droTa Sesaferi mxneobda
da gamrjeloba wavida is dro daClungda xmali gauqmda vaJkacoba exla xmali Taroze
unda SevdvaT aRarafris maqnisia exla an adli unda gveWiros xelSi an guTani an Carxi
qarxnisa an marTulebi manqanisa exla vaJkacoba omisa ki ar unda rom sisxlsa hRvrides
vaJkacoba unda Sromisa rom ofli hRvaros kidev vityviT qveyana exla imisia vinc irjeba
da vinc icis wesi da xerxi garjisa vinc ufro ufrTxildeba naSroms vinc izogavs
naRvaws dRes mZleTa mZlea marto is vinc mcvelia da bejiTi suliT da xorciTa codniTa
da marjveniTa gvWirs-ki dRes romelime es droTa Sesaferi sikeTe ra giTxraT riT
gagaxaroT
xmlianma mterma ver dagvaTmobina ver wagvarTva Cveni miwa-wyali Cveni qveyana
xmlians
mters
gavuZeliT
gadavrCiT
qveyana
da
saxeli
SevinaxeT
saxsenebeli
ar
patiosania namusiania
78
aTqmevinebT ra glexkaci TiTon dRevandeli dRe amas gveubneba amas hRaRadebs da Cven
gvesmis ki es RaRadi vai rom ara maS ra giTxraT riT gagaxaroT
ar viciT
rani viqnebiT
yurebSi bamba gvaqvs daculi da Tvalebze xeli agvifarebia arc arafers vxedavT arc
araferi gvesmis uzarmazari Txrilia Cven qarTvelebis win da ainuSiac ar mogvdis am
Txrilis piras vdgevarT da sakmaoa xeli gvkran
arwivic ki veRar gvipovis veRar daswvdeba Cvens Zvlebs rom gamoxran gamoswiwknon iseTi
Rrmaa es Txrili iseTi uZiro vdgevarT da uRonoda vbzuiT me var da Cemi nabadio da am
bzuilidan ara gamodis-ra iqneba imitom rom yvela buzi ki bzuis futkarTan ki yvela
tyuis
axalo weliwado Tu ram SegiZlian Tvali agvixile yurebidan bamba gamogvacale
futkrisgan gvaswavle droTa Sesaferi samamaco znenia rom Cvenma Semdegma mainc aRara
sTqvs ra giTxraT riT gagaxaroT (i. WavWavaZe)
savarjiSo # 28. dasviT sasveni niSnebi
Tvalmiuwvdomel siSoridan gveliviTi moiklakneboda CuxCuxa aragvi da erTgan
kldovan kides gametebiT exeTqeboda rom axali gza gaekvlia Tavs ar izogavda magram
Seupovrobisagan
ukuqceuli
daretianebuli
da
Tavbrudasxmuli
TiTqos
sulis
daumalavi
sjobiao
es
Wiric
Cveni
Zveli
nacnobia
TiTqmis
naCvevi
da
da
Tavmosabezrebelia
magram
Cveni
danarCeni
Wir-varamni
da
satkivarnic
daZveldnen
yvelas
bavSvobidanve
gvaxsovs
am
saganze
Civili
da
zrunva
magram
Cveni
79
atalaxda isic gvaxsovs rom erT dros gadagvarebulebs TiTebze CamoTvlidiT xolme
axla ki angariSi agveria da saTvalavi dagvekarga gvaxsovs droebis iveriis moambisa da
cnobis furcelis qarTuli axla ki qarTuli sityvis
rom
TiTo
aseT
sityvas
Cven
SegviZlia
ori
da
sami
da imave
qarTuli
davaxvedroT
ukan aRaravin ixedeba cotaodeni codna enis kanonebisa savaldebulod aRaravis
miaCnia wignis furceli susti anareklia im ubadruk suraTisa romelsac yovel nabijze
waawydebiT dRevandel ojaxSi, quCaSi da dawesebulebebSi am dReebSi sasamarTloSi
gaxldiT erT darbazSi namdvili setyva modioda aseTis sityvebisa Jenotdeli Cistka
sokraSCenie uborka birJa truda satrudniki mestkomi sovrabotniki zemotdeli santrudi
da aTasi amisTana narevi gaugebari da gonji ase laparakobdnen qarTvelebi aseTive ambebi
xdeba dawesebulebebSi sadac isev qarTvelebi oflSi iwurebian qarTulis weriT gegonebaT
winandel gimnazielebs laTinurs an berZnuls awerinebeno
an ki ra sakvirvelia daiareT romelime dawesebuleba da daelaparakeT TanamSromlebs
qarTulad iSviaTad miiRebT pasuxs qarTuladve daugdeT yuri am xalxis enas namdvili
volapiuki Jargoni uSnod narevi da namynobi umgvano am juris xalxma xeirianad arc
qarTuli icis arc rusuli TviTonve rom Seignon TavianTi uenoba da moisminon TavianTi
rusul-qarTuli an sul damunjdebodnen an Tavidanve daiwyebdnen enis Seswavlas uceb rom
Cvenma winaprebma wamoiwion da yuri ugdon dRevandel qarTuls nebayoflobiT ukanve
Cacvivdebian saflavebSi
ai aseTi hibridebi arian rom qarTul enas da kulturas umzadeben laTinuri da
irlandiuri enebis beds e i nel-nela marxaven Cveni xalxis cocxal enas
metad mdidars
gviSvelis
marto
saqmis
warmoeba
qarTulad
kaTolikuri
eklesia
dResac
laTinur enaze awarmoebs wirvas da miwer-moweras magram es ena mainc mkvdaria nuTu
SeiZleba mokvdes ena SoTasi iliasi akakis da vaJasi daujerebelia magram goneba da
realoba mainc Tavisas gaiZaxian da mrisxane muqaras gviTvlian
Tevzi Tavidan ayroldebao swored Cvens intelegenciazea naTqvami igi Cemulobs
xalxis meTaurobas da xelmZRvanelobas magram am SemTxvevaSi
80
gaxrwna da gadagvarebaSic
masve ekuTvnis pirveloba da sxvebze adre iman unda daiwyos zrunva sakuTari Tavis
gankurnebaze
zogni am sneulebas uimedod Sescqerian me ki magondeba erTi magaliTi 1905-1906 wlebSi
sul oriode weliwadSi yvela somexi
Cven uarvyofT
im patriotizms
Crdils
Seafarebs Tavs mkvdrebi ragind warCinebulnic iyvnen cocxlebis magivrad ver ilaparakeben
Cven uarvyofT im rbilkanian TaobaTa imedebs romelTac qalaCunuri aRTqmebiT
miaZines qarTuli Semoqmedebis samermiso impulsi Cven uarvyofT im Taobebs romelTac
qarTvel ers gza-kvali aubnies qimeriuli idealebiT modian sastiki da ulmobeli wlebi
adamianis modgma saSinel tkivilebis konvulsiebiT ikafavs gzas axali Semoqmedebisaken
ingervian Zveli citadelebi ileweba Zveli samyaro da samSvidobos mxolod is eri
gaaRwevs romelsac mavTulis nervebi aqvs perspeqtiva arwivisa gonebamaxviloba makiavelis
vin gaimarTlebs dRes Tavs imiTi rom barieri maRalia dabrkoleba didi konkurencia
autaneli barierebs imitom aSeneben maRals rom kargi mojiriTeebis vaJkacoba gamoCndes
dabrkolebani imisTvis arseboben rom daZleul iqmnan konkurencia imisaTvisaa mogonili
81
da
qalbatoni
ekaterines
uSobeli
zeda
sarTulis
aivanze
mosCans
kedelze
Camokidebuli sasroli bade da moZvelebuli kexi odis win nigvzis ZirSi gafenil
Wilofze wevs perangisamara waRebgaxdili beglari grZel skamze gulmkerds iSmuSnis
mZinare ekaterine
dacxra mze Crdilma moikida fexi mezoblebma fanjrebi gaaRes daxuruli oTaxidan
xalxi haerSi gamoefina ekaterinem ZilSi moigera buzi (n. lorTqifaniZe)
savarjiSo # 32. dasviT sasveni niSnebi
qarTveli erisaTvis mwerloba ar iyo mxolod da mxolod sfero sityvierebisa
mwerloba misTvis ufro rTul fenomenad vlindeba qarTveli eri ara Tu qmnida marto
mwerlobas igi kidec cocxlobda miT romelime tkbilxmovani Sairi STagonebis Sadrevans
82
83
zRvis
mimarTulebiT
ergetas
gzaze
samegreloSi
mariamobisTvis
SuadRis
gaumarTes
balmonts
me
pirvelad
vnaxe
ovanes
Tumaniani
mas
sruliad
damoukideblad eWira Tavi ase rom rusuladac ambobda eqspromtebs balmontTan erTad
sagani eqspromtebisa iyo faca amirejibi cisferi pantera
pirveli adamiani romelsac yvelaze ufro awvalebda fiqri somxebisa da qarTvelebis
Zmobaze iyo ovanes Tumaniani misi gulwrfelobac swamda yvelas saqarTveloSi da amis
mowme iyo Tbilisi mis 25 wlis iubiles dros
didi patriotoba ar uSlida ovaness yofiliyo qarTvelebis orientaciisa saqveynod
cnobilia rom osmaleTTan omis dros sadac daiRupa misi ufrosi vaJi ovanes Tumanianma
84
Tumanianis
aseTi
gavlena
Tavis
xalxze
me
magonebda
ilia
WavWavaZis
Seoflianebuli
gminavda
Sewuxebuli
calke
sicxiT
calke
uxerxuli
85
davwanwaleb
fufalam mTaze Sexeda ngreul naSts da pirjvari gadaiwera (g. leoniZe)
savarjiSo # 36. dasviT sasveni niSnebi
gogebaSvilis
deda-ena
da
bunebis
kari
aramarto
didi
pedagogiuri
alRoTi
gogebaSvilma
saTave
daudo
qarTul
sabavSvo
mwerlobis
Teoriasa
da
gasarTobi
86
berZnebs
zogs
somxurad
zogs
qarTulad
TeTri
poseidoni
kiCoTi
napirisken idga zRva odnav Relavda da gemi ise irweoda da iqnevda Tavs TiTqos TviTonac
gvemSvidobeboda
me sxva bavSvebTan erTad pirsis moajirs miWyletili Tvalebs vacecebdi da gemis
qimze gadmofenil berZnebSi iangulis daveZebdi uceb Tvali movkari mas kvlav Savi satinis
xalaTi ecva mkerdze gaReRili ianguli mamamisis win idga da momeCvena rom mamamiss
xeliT eWira (n. dumbaZe)
savarjiSo # 39. dasviT sasveni niSnebi
dedaqalaqis Teatrebma sezoni daxures damTavrda Sromis cdisa da Ziebis kidev erTi
Zneli weliwadi vinc erTxel mainc moxvedrila sazafxulod dacarielebul Teatris
darbazSi rodesac farda axdilia da scenis ukacrieli sivrce dumils moucavs mas
uTuod unda ganecada sazeimo idumalebis TiTqmis fizikuri SegrZneba rampis gadaRma
kulisebis bindbundSi am dros TiTqos is uCinari sulebi Tvlemen romlebic sul axlaxan
mZafri daZabuli feradovani sicocxliT cocxlobdnen Cven Tvalwin
Teatris scenas aqvs Tavisi Sinagani usazRvroeba siRrmis amgvar iluzias veraviTari
ekrani
ver
qmnis
jerjerobiT
am
siRrmeSi
aris
dapireba
gamoucnob
zraxvaTa
xSirad
moiTxoven
cxovrebis
sworad
danaxvas
anarekls
simarTles
mayurebeli ver egueba siyalbes magram Rrmad cdeba is vinc scenidan sinamdvilis
ganmeorebas moelis mayurebelTa umniSvnelovanesi nawilisTvis Teatri upirveles yovlisa
xelovnebaa Tvisobrivad gansxvavebuli cxovrebisgan bunebisgan es gansxvaveba yvelaze
martivad sxvaTa Soris imaSic vlindeba rom Teatri kvdeba swored im dros roca buneba
aRorZinebis
zenitSia
raTa
xelmeored
swored
misi
saSemodgomo
feriscvalebisas
gacocxldes sasceno fardac swored maSin miiwevs zeviT rodesac buneba Tavis gaxunebul
bairaRebs kecavs TeatrSi Cven veZebT upiratesad imas rac cxovrebaSi dagvaklda rac
87
saerTod sxvagan arsad moipoveba ase rom ar xdebodes scena rom mxolod sarke mxolod
anarekli iyos Cveni yoveldRiurobisa ra Zala gvaiZulebda am yoveldRiurobiT
savse
88
ifarebs
xelisguls
aWril
gverdebs
asworebs
saqaRaldeSi
mdivnis
magidas
Sordeba
soso saTauri darCa xom Tina kiTxulobs
ki aweria tian-Sani cisferi mTebi saTauri darCa
erTi rame mainteresebs me ratom ara var Sig kakoa saqaRaldiT
rogor ara xar
ara var icinis uxmod yvelaa Cem garda
Sen akaki ara xar eZebs Tabaxis furclebi aeWreba erTi aWriT saWiro adgils agnebs
mainc kiTxulobs
akaki icinis Camotexil kbilze ifarebs xels soso mainteresebs me ratom ar var
Sig sityvasityviT weria a batono uTiTebs
vyofilvar icinis, xels ifarebs bageze me kakos veZebdi sabuTiT marTalia akaki var
metrikiT pasportiTac aRar gamaxsenda
ukmayofilod naskvavs saqaRaldis zonrebs soso
Senc xar ra
soso me xom ar amovvardi Tina kiTxulobs var Sig
Cveni mteric amovardnila xar romelia
saTauri Secvale soso
ara kaco cisferi mTebi tian-Sani tian-San
mosawvevebi marTla ar ginda daswreba savaldebuloao oTarma
gamxdari moqalaqe SemoaRebs kars frTxilad Tavdaxrili Semoitans naxevar tans
SeiZleba arc kis eubnebian arc aras Tavaweuli misCerebia Tina
mobrZandiT epatiJeba da skamsac uTmobs bela mogvianebiT
rogor gekadrebaT araviTar SeTxvevaSi brZandebodeT ukacravad SegawuxeT
yvela erTdroulad iwyebs TiTqmis laparaks ucxo aRaravis ainteresebs
patara jibeebi wamoviRe-meTqi giTxari direqtorTan vin ari
89
aravin
Tqven dabrZandiT qalbatono me piradad ukacravi pasuxia miCveuli var fexze dgomas
mapatieT
bela arafers ambobs raze bodiSobs es kaci ver xvdeba ucxo ki ar jdeba da
mosacdelis datovebas rom ar apirebs etyoba laparakis darRveva ar unda rogorc Cans da
sxvis xmebs ayolebs momlodine Tvalebs
bela vin ari Sig
aravin ar aris xom vTqvi adamiano
aba ratom ar gveZaxis marTla xval ari Tina sazogadoebis gafarToebuli sxdoma
xval aris ki yvelani unda daeswrono gafarToebuli ar miTqvams sxdomaa Tqven vin
dagibaraT TviTon ar aris da rogor dagibarebdaT
eee
waustvensaviT
kako
ar
ario
mosawvevebs
mounacvlebs
adgils
magidaze
umosawvevebod ar SemiSveben
sada direqtorTan
ara iq gafarToebul imaze
gafarToebuli ar miTqvams zaria yurmils iRebs diax gismenT razec gindaT iyaviT
diax diax ara ar ari ar vici xom gesmiT qarTuli ar aris, kidevac rom iyos dRis
pirvel naxevarSi mainc ver migiRebT ar vici, genacvale yurmils debs
meore naxevarSi ucnobi moqalaqe CaerTveba ucnobisa da nacnobis dialogSi
gaaCnia ra sakiTxze
vTqvaT igav-arakebisaze magram amaSi ar aris saqme Tu ar SewuxdebiT did bodiSs
gixdiT xvalac moval da iqneb geTqvaT yufaraZem dareka-Tqva
gadavcem
didi madloba bodiSs gixdiT romelidan romelamde aqvs dalodebis saaTebi
oridan dRis bolomde
xval rom movide da davelodo SeiZleba ara
SeiZleba ki
aq sul igav-arakebi gaqvT kiTxulobs warbaqaCuli boria Tavis silamazeSi arcTu
usafuZvlod Tavdajerebuli ymawvili
gamxdari moqalaqe sakuTar portfels akvirdeba da pasuxis gacemas agvianebs (r. WeiSvili)
90
mwyalobelTagan
imperatricisas
samagierod
samflobeloebisas
da
wyalobilebi
sanufqod
aRiarebdnen
inarCunebdnen
memkvidreobiTobas
samefo
mefobas
dinastiis
umaRlesobas
ruseTisas
sakuTari
teritoria-
SenarCunebas
mravaljer
91
miyura
miyura
TiTqos
Tvalebidan
TvalebSi
raRac
gadmomiRvara
raRac
Semomisaxla gulidan gulSi sulidan sulSi raRac miwilada TiTqos nerwyvic Seerxa
yelSi da roca yvelaferi gaiRo haah TiTqos joxiT gza gaiwmindao isev gamkvaxebuli
wavida midioda da milaparakobda da Soridan rom vuyurebdi gegoneba guljavriani pepela
mifrinavso ukve horizontze ki
92
mec besarioni var-meTqi davapire meyvira raki Sors iyo da aRar meSinoda besiki
besarioni orive mqvia ambasac ki vTamaSob xolme damicade saxlSi gaviqcevi grZel paltos
wamoviReb da erTad viaroT mec Zalian miyvars Tavis damartoxeleba ai axlac aba gaxede
WiWia maTe da TaTuka sad arian age Zlivs Canan erTad wamovediT ivris toti unda
avirCioT da xval davwuroT magram me CemTvis siaruli mirCevnia CemTvis ufro verTobi
ratom ver micani Tu ifiqre balRia sad ivlis qarSi da wvimaSio
magram TiTqos uceb gavizardeo Tavmoyvare Seviqeni sisuleled CavTvale Cemi
ganzraxva da iseTi grZnoba dameufla TiTqos namdvili besarioni aq viyavi is ki rogorc
moCveneba rogorc Soreuli kvamli ise gaqreboda zustad vicodi rom dRes mokvdeboda
imitomac gaemarTa koxis tyisken iqa aqvs saflavi winaswar gaTxrili weRan rom miyurebda
yvelaferi maSin miTxra TvalebiT miambo mTeli Tavisi ambavi da anderZic me damitova
ase warmovisaxe momxdari da amayi Seviqeni besiki-besarioni
darwmunebuli
Tavisuflebisa
rom
is
sibrZnes
metyvelebda
magram
TviTon
forma
amgvari
arc warsuli gaqvs arc awmyo da arc momavali araferi ar gagaCnia da miT umetes
salaparako
gana mxolod axla adrec mikiTxavs Cemi TavisTvis riTi momxibla am miusafarma
boganom SesaZloa imiT rom dapirispirebuli iyo cxovrebasTan romlisganac adamianebi
keTilganwyobas moiTxoven da SeCvevas sjerdebian imiT Tavis nebaze rom iyo da nervebi ar
ucxreboda
kmayofileba
rom
ar
icoda
rom
cxovrebis
rCola
da
jibri
misTvis
aba ise
xolme
93
drois suni
siZvelisa sxva rolic hqonda ambas bavSvebs imisi saxeliT aSinebdnen uime
miuwveviaT xan winidan xan gverdidan SemouvliaT da ufro met yuradRebas rom ver
Rirsebian vidre sxva ram garSemo ambasTvis gonze moyvana da farajaze qaCva dauwyiaT
maSin yofila argani qarborbalasaviT rom datrialebula TviT patrons ki arafriT
Sestyobia
gunebis
Secvla
radgan
iman,
vinc
pirvelma
SeZlo
TvalebSi
gamoxedva
niWiT meti iqneboda ase ki mxolod cxovrebazea meti cxovreba adamianSi Tvalebidan Sedis
giJi xedavs mets gacilebiT mets vidre kalamma SeiZleba aRweros da fiqrobs mets da
daulagebels
wuTSia mxolod da rasac milaparakobs egredve iviwyebs aba scade da Senc gaaqre erTi
striqoni vera ufro dagaxsomdeba
sisulele iqneba vTqva rom is amba besarioni dRes me var rom sulma romelic
tyavidan gavida Crdili datova Crdili ki metia CrdilSi isicaa rac sinamdvilea da
isic, rac dakargulia magram gana is ki marTali iqneba Tu vityvi rom dRes me var is
mowme bavSvi
94
aivanze
mivyridi
joxsa
da
paltos
wvers
ise
gulgatexili
Camoviglejdi
rogorc
Sebrunde rom guli ar gagitydes rom kvlav gqondes momavlis imedi rom roca agiSveben
aucileblad Seiqmnebi Sens Tavze meti da Zala Segwevs Sehfico momavals rom
amav
dedamiwaze
qristesSobidan
meoTxe
saukuneSi
egvipteSi
cxovrobda
da
95
arc saxnav-saTesi arc siamovnebisadmi ltolva arc fiqri ramis SeZenaze is Tavisufali
iyo sxeulze zrunvisagan cxovrobda momavlis imediT da Semortymuli iyo rwmenis
kedliT tyvesaviT iTmenda sicives da gaxurebuli mzis sxivebSi sruliad SiSveli Crdils
rodi
eZebda
devnilis
msgavsad
imaleboda
udabnos
kldeebSi
da
ukidegano
da
SesaZleblobebis
kvalobaze
aseTi
epizodi
savaneSi
erT-erTma
ZmaTaganma
Sescoda da gankveTil iqna monastris winamZRvris mier roca Zma eklesiidan gadioda abba
besarioni adga ukan gahyva
moaxloebuli sikvdilis win miatova Tavisi savane da udabnos ukacriel kldeebs Seexizna
aravin icis ramden xans icocxla da rogor aResrula (b. xaranauli).
savarjiSo # 45. dasviT sasveni niSnebi
guram
rCeuliSvilis
moTxrobaSi
sikvdili
mTebSi
aRwerilia
Tavzardamcemi
Tavis
xeTqebiT
amoxada
suli
alfred
kurelam
iSviaTi
stoicizmi
Seageba
im
96
rusifikatoruli
politikisagan
iZulebiTi
da
saZulveli
Secdomebi
televiziaTa
mesveurebi
yvelaze
TvalsaCinod
erTxelac
ar
teleekranidan
Sewuxebulan
fiqsirdeba
kritikis
mikvirs
uqonlobis
rom
gamo
televiziis
gadacemebi
safuZvlianad
sistematurad
gamowvlilviT
rom
gamarTuli
literaturuli
qarTuliT
metyveleba
97
wesad
unda
98
Semovida
da Semoitana
didi
langriT
mandarinebi
kanfetebi da namcxvrebi
arcTu iSviaTad aranairi kavSiri ar aqvs poeziasTan am sityvis wminda gagebiT da maTTvis
poezia umTavresad saintersoa mxolod interpretaciisaTvis kulturologiuli ZiebisTvis
an rogorc sulieri krizisis an sxva ramis ilustracia ukeTes SemTxvevaSi isini xedaven
iseT
siaxles
romelic
ufro
filosofiuri
aspeqtiT
aris
saintereso
da
ara
99
aris poeziisTvis dro ar rCeba da arc survili ar aris misi kiTxvisa poezia im drois
Svilia roca dro Tavzesayreli iyo da wignier sazrdos mxolod wignebSi eZebdnen
miuxedavad amisa CvenSi aTasebi mainc weren da mocaleobis naklebobas ar uCivian (g.
alxaziSvili)
savarjiSo # 49. dasviT sasveni niSnebi
xalxiT
mokuntuli
gaWedili
dedabrisken
avtobusi
miiwevs
miqris
dedaberi
nabdisqudiani
jinura
warbebCamofxatuli
kalaTebSi
mokecila
da
berikaci
aqeT-iqiT
cqvitad icqireba
Sen magdana ara xar ekiTxeba berikaci
magdana var magdana
gamarjoba magdan
Sen mixa ara xar
mixa var maS
rogora xar mixav rogora xar biWo
xi-xi-xi-xi biWio xiTxiTebs iqve mdgari patara biWi
ra gacinebs CemTvis isev biWia tuqsavs dedaberi biWs
rogora xarT biWo, rogora
aba rogor viqnebiT ara gviSav ra
Tqvenebi rogor arian SviliSvilebi daaTxove
kargad arian dids kargi yismaTi Sexvda qalaqSia exlac iqidan movdivar SuaTana
axmetaSi gavaTxoveT isinic kargad arian marto pataraze gveTanaRreba guli
im nabolaraze
ver Sexvda kargi bedi sifxizleSi kidev ara uSav ra daTvreba da gagiJdeba
rad gaataneT
vina gvkiTxa alaverdSi viyaviT movbrundiT da Sin aRar dagvixvda fSavelSi
gaparuliyvnen biWis mamidasTan
Sin unda CageketnaT
CavketeT fanjridan gadamZvraliyo
eex exlandelebi
Sen Sen rogorRa xar
ii Sen ki gaixare
100
sada yofilxar
qalaqSi variebi myvanda gasayidad
gahyidevi
muqTad undodaT aba erTi kruxi Tqven dasviT-meTqi
magaT igre hgoniaT
esec Cveni sofeli ambobs berikaci da Casasvlelad emzadeba aba kargad iyavi
mSvidobiT
mSvidobiT vin icis veRarca gnaxo
aba ra vici vin icis
mSvidobiT biWo
mixa Cadis dedaberi uceb wamoxteba fanjaras mivardeba da eZaxis
biWo mixav
xoo
aba Cemze Tu rame gaigoT gadmodiT, ar daizaroT
nu geSinia
gadmodiT Cemianebi xarT gekuTvniT
berikaci pasuxs aRar iZleva dedaberi Tvals gaayolebs
xi xi-xi-xi biWio xiTxiTebs biWi
berikaci ukan aRar ixedeba dedabers guli swydeba mere aqeT-iqiT miixed-moixedavs
da isev patara biWs miubrundeba
xo ra gacinebs CemTvis isev biWia (T. bibiluri)
savarjiSo # 50. dasviT sasveni niSnebi
ucnauria drois msvleloba rac erT dros kanonad da dogmad iTvleba ramdenime
xanSi mTlianad kargavs Tavis Zalas da sasaciloc kia Tumca yoveli monakveTi istoriisa
Tavis
droze
amtkicebs
Tavis
simarTles
da
erTaderTobas
Tanac
cdilobs
TviTdamkvidrebas
yazbegSi erT-erTi filmis gadaRebisas gadamRebi jgufis SemoqmedebiT koleqtivs
erTimeoreSi Cxubi mouvida reJisori amtkicebda rom gadasaRebi scenis dros xevisbers
unda gamoebrZanebina Tamar mefis an romelime qarTveli eriskacis suraTi mxatvari sxva
azrisa iyo mas saWirod miaCnda rom am SemTxvevaSi qristes wminda giorgis an romelime
101
mTis salocavis xati unda gamoebrZanebina xevisbers scenaris avtori sabrZolo droSas
moiTxovda Tumca mTlad avtori ar iyo avtorad iTvleboda
rom ver SeTanxmdnen gaikiTxes xalxSi da imaT ukve aRaraferi icodnen Zveli drois
Sesaxeb (g. Coxeli).
savarjiSo # 51. dasviT sasveni niSnebi
dRes Tanamedrove poetis winaSe sami alternativaa pirveli gaxdes axali rafsodi
da SeuerTdes Tufaq Sakurisa Tu eminemis dass meore Seqmnas leqsebi profesionalTaTvis
rogorc profesionalma Tanamedrove mxatvris msgavsad romelic Tavis instalacias qmnis
ara mnaxvelisa Tu SemfaseblisTvis moyvarulTaTvis aramed uSualod damkveTisaTvis
muzeumisa Tu galereisTvis galereis kuratorisaTvis aseve dRevandeli profesionali
poetic wers ara mkiTxvelisaTvis moyvarulTaTvis aramed universitetebis profesorTa da
akademiur
mkvlevarTaTvis
profesoria
metic
xSir
SemTxvevaSi
Tavad
poetic
universitetis
jon eSberi mark strendi iosif brodski Seimas hini lev losevi tomas
arsebobs
mesame
alternativac
poets
mudam
SeuZlia
daubrundes
im
inglisuri
lirikuli
poeziidan
iwyeba
Tanamedrove
lirikuli
poezia
sivrceSi
klemens
brentanos
puSkinis
lermontovisa
da
baraTaSvilis
calkeuli leqsebi Jiul laforgi jerard menli hopkinsi vladimer soloviovi pol
verlenis gviandeli lirika XX saukuneSi
102
Jakobisa da uistan hiu odenis gviandeli Semoqmedeba viaCeslav ivanovi gertrud fon le
forti gabriela mistrali osip mandelStami boris pasternaki gansakuTrebiT iuri
Jivagos leqsebi ana axmatova tomas elioti moyolebuli nacrisyris oTxSabaTidan iosif
brodskis mirqma da saSobao leqsebis mravalwliani wyeba...
elituri poeti dRes swored am ori alternativis winaSea
iyos poeti-mecnieri
evropuli
usazRvroa
poeziis
radgan
mTeli
iseve
gamocdileba
rogorc
da
romlis
qristianuli
uwyeba
auditoriac
misi
potenciurad
poeziac
nebismieri
adamianisTvisaa gankuTvnili
dabolos poezia rogorc ukve aRvniSne iwyeba rogorc xsovnis mexsierebisa da
damaxsovrebis xelovneba esaa mosaxseniebeli risi meSveobiTac axsovT jer RmerTis
saxeli Semdeg gmiris romelic RmerTi xdeba sikvdilis Semdeg ukvdavi saxeli xolo
Semdeg TviTon poetis saxeli amitomac homerosis poezia oraluri poeziaa orive
mniSvnelobiT
(z. SaTiriSvili)
savarjiSo # 52. dasviT sasveni niSnebi
es wigni Cemi qveynidan Sors Zalian Sors iwereba magram fiqrma arc manZili icis da
arc dro igi gamudmebiT gawuxebs sadac ar unda iyo da rogorc ar unda grZnobde Tavs
gawuxebs radgan es mTavari fiqria da mas versad gaeqcevi Tumca zustad da konkretulad
103
ras daarqmev arc ici da albaT arca aqvs mniSvneloba mTavaria rom gawuxebs da samyaros
im patara nawils rasac Seni qveyana da miwa hqvia mainc ver Sordeba es fiqri gamudmebiT
Tan dagyveba sadac ar unda iyo da rogorc ar unda grZnobde Tavs da mainc yvelgan da
yvelafers Sens patara samSoblos adareb Sens xalxs wessa da tradicias mdinareebsa da
mTebs
swored mTebidan daiwyo yvelaferi bavSvobis mTebidan pirveli wignebidan im saocari
wignebidan romlebsac qmnidnen edmund hilari da Tensing norgei moris hercogi da jon
hanti wignebi sizmrebad iqcnen sizmrebi ki cremlnarev ocnebad sakuTari TvaliT menaxa
himalai am ocnebis axdenamde jer kidev Sors iyo da megobrebTan erTad fexiT moviare
saqarTvelos
mTianeTi
qvecnobierad
ra
Tqma
unda
kavkasionis
mwvervalebi
himalais
gcemT magram verao da swored maSin gamaxsenda himalai kidev erTxel rogorc asparezi
sakuTari SesaZleblobebis sarealizaciod da rac mTavaria rogorc saSualeba sakuTari
sxeulis dasaZlevad gamaxsenda himalai da swored maSin mivxvdi da davijere rom
adamianisaTvis sulisa da sulieris warmarTva aris urTulesi da piriqiT Tu igi
moindomebs sruliad iolad SeZlebs sxeulis damorCilebas
gadavwyvite da SevZeli
gverdze
104
sixaruli
warmatebuli
sxvebTan
eqspedicia
erTad
misTvis
54
kinaRam
wlis
roman
tragikulad
giutaSvilmac
damTavrda
gaiziara
roca
ukana
Tumca
gzaze
105
106
afeTqebis
talRam
mis
orive
fexi
waawyvita
xelisuflebis
damyarebis
Semdeg
komunistebs
saSeni
masala
sWirdebodaT
107
koSkebi isea nagebi rom zvavi maT verafers aklebdaT 1987 wels muryvanSi zvavma 10
saxlis daangria WeliZeebis ojaxSi 7 wevri daiRupa Tovlma 12 metrs miaRwia im wels
pirveli dartyma orma koSkma miiRo zvavis kvali qongurebamde iyo misuli koSkebs ise
aSenebdnen rom saidanac zvavi iyo mosalodneli kuTxiT idga da mas rom exeTqeboda
iyofoda iSleboda da saxlebs naklebad azianebda CubianSi asaTianebisa da Carkvianebis
ubanSi 11 koSki mdgara CayolebiT da maT zvavis Sekavebis daniSnulebac hqoniaT
uSgulelebi amboben rom yovel koSks Tavisi daniSnuleba aqvs erT-erT maTgans
saeklesio daniSnulebac hqonda es Carkvianebis istoriuli koSkia sadac Sua saukuneebSi
erT-erTi saeklesio kreba Catarda koSki kldeze dgas da mis pirvel sarTulze dRemdea
SemorCenili kldeSi amokveTili patriaqis fexis sabani uSgulSi amobrZanebuli qarTveli
saeklesio moRvaweebi swored aq isvenebdnen Turme
koSki gvaris siZlieris sombolo iyo axal koSks yoveli ojaxi gvaris memkvidris
dabadebis aRsaniSnavad uyrida saZirkvels da Semdeg mas ramdenime wels aSendebda koSkebi
ZiriTadad, 3-4-sarTuliania zogjer 5-ianic uSgulSi ori SvidsarTuliani koSkic aris
maT TavdacviTi da sacxovrebeli daniSnuleba hqondaT
dReisaTvis uSgulSi 8 gvaria Carqseliani niJaraZe ratiani Rvarliani WeliZe kakriaSvili
xaWvani da Carkviani
uSgulSi asul stumars ori muzeumis daTvaliereba elis
eTnografiulis da
sTxova
maT
jvar-xatebi
SemoetanaT
da
dacva
daeyenebinaT
didxans
sxvadasxva
dros
uamravi
xelnaweri
ganadgurda
rogorc
Turme
uSguleli ivane Carqseliani yveboda 40-ian wlebSi Carkvianebis koSkidan erTi marxili
xelnawerebi
gamoutaniaT
da
dauwvavT
koSkebSi
108
etratebiT
cecxls
vanTebdiT
da
109
sqematuroba
Tanamedrove
rodesac
mwerali
TiTqmis
deklaraciul
doneze
gvawvdis
pasuxebi
savarjiSo # 1
1. yavarayrili orsarTuliani patara odis palatSi icoxneba cali xari da qalbatoni ekaterines uSobeli. zeda sarTulis aivanze
moCans kedelze Camokidebuli sasroli bade da moZvelebuli kexi. odis win, nigvzis ZirSi gafenil Wilofze, wevs perangisamara
beglari. grZel skamze gulmkerds iSmuSnis mZinare ekaterine.
2. idga mkaTaTve. xarTgamoSvebis dro motanebuli iqneboda. mze dasavleTisaken gadaxriliyo. Semdgar-Setborebul haerSi mxolod
xandisxan odnav wamouberavda xolme qvena (aRmosavleTis) qari.
3. soflis gzaze xmauriT midis anania. qveyanas Sehxaris da miimReris. garemoc alersiT egebeba. sofeli keTili da madliania. daemxve
da hkocne misi miwa.
4. kvira dRe iyo. is-iyo soflis eklesiaze wirvac gaTavda. salocavad mosuli xalxi eklesiis galavanSi gaifanta, Seiqna Cveulebrivi
sja-musaifi soflelebs Soris. erT adgilas ramdenime kaci gulmodginebiT yurs ugdebda raRac mxiarul ambavs.
5. igi arc Zveli namamasaxlisi iyo da arc axali naTavmjdomarevi. am kacisTvis vinmes arc soflis Tavkacoba miundvia da ZalisZalad
arc sofelze mzrunveloba mouxvevia Tavze. serafion gordaZes arc erTi mezoblis ZaRli ar Seuyefda.
6. erT dRes ca zamTrispirulad moquruSda. daubera notio niavma. mTel dRes iqrola. mere niavi Cadga da wvima wamovida. iwvima
SuaRamemde. SuaRamis Semdeg wvima Tovlma Secvala.
7. xval saavadmyofoSi mivdivar. gareT grila. albaT, Cems nacrisfer paltos Cavicvam.
8. vaWrobis dasrulebisas evac amovida gemze. mamas bewveulSi gacvlili sanovagis CazidvaSi exmareboda. mSobelTan saubrisas is ar
iyenebda munjis specifikur Jestebs. mama-Svili kargad irjeboda. mezRvaurebic exmarebodnen.
9. dabal skamze Camomjdari Siola warbSeWmuxnili dascqeroda soxanes. buxarSi cecxli enTo, sinaTle dasTamaSebda Siolas saxeze.
sami vaJkaci atuzuliyo dedaboZTan.
10. nuca da xelmZRvaneli wyarosTan isxdnen. nucas xelSi axlad aRmoCenili sabWouri warmoebis sini eWira da mTeli qveyana Tavze
eqceoda. xelmZRvaneli mSvidad laparakobda. msgavsi SemTxveva mis praqtikaSi pirveli ar iyo da cdilobda, axalbeda "arqeologisTvis"
informacia metismetad Sokismomgvreli ar yofiliyo.
11. wina Ramis uZinars kedlis saaTis JRrialze gamomeRviZa. Tormetjer daviTvale. isev momeria Tvlema. axla zaris xma momesma
talanidan.
12. mteri dioda da dioda. pirvelad mzveravi cxenosnebi amovidnen. arsad aravin ar Canda. yvelafris WaWaneba iyo gamwydari.
13. ereklem ahyara alya awyurs. dasZra Tavisi jari da gauZRva roketis gzaze. Cveni jari Zlier nela midioda, cudi da ucnobi gzis
gamo.
110
14. Tavidan qalaqi TiTqmis yoveldRe ibombeboda. didi panika iyo. xalxi sardafebSi da TavSesafrebSi aTen-aRamebda. mere TandaTan
saWmlis maragi gauTavdaT, bombebi ufro da ufro iSviaTad vardeboda da xalxic TiTqos SeeCvia axal situacias _ TviTmfrinavis
danaxvaze mxolod imas Tu akvirdebodnen, sad daecemoda bombebi.
15. bari dRiTidRe ikrebda Zalebs. bari dRiTidRe ufro da ufro bevr mnaxvels izidavda. bari farTovdeboda da samuSao saaTebis
raodenobas zrdida. RamiT Zili SeuZlebeli gaxda.
16. quTaisSi ar iyo Tovli da iyo qari. civi qari iyo. akakim sadgurSive daiWira etli.
17. didi xnis winaT saxlebs buxrebiT aTbobdnen. qalaqSi xSirad naxavdiT TaviT fexamde gamurul kacebs. isini buxrebs Wvartlisagan
asufTavebdnen da didi Tu patara maT Wvartliwmendiebs eZaxda.
18. Tamazs gamoeRviZa. mzis sxivebi ukve iRvreboda oTaxSi. sixaruli daeufla vaJkacis sxeuls. adga. patara aivanze gaabija. aremares
gadaxeda. dilis mze uSurvelad afrqvevda Tavis sxivebs wvimiT gajerebul miwas.
19. ufliscixis teritoriaze pirveli dasaxlebuli punqtis Seqmna ekuTvnis daaxloebiT meore aTaswleuls Cvens eramde. amave dros
ekuTvnis misi midamoebis dasaxleba mtkvris orive napirze.
20. iyo ori yanCa. maTi Tavgadasavali samwuxaroc aris da sasaciloc. adre daobldnen. sabralo dedam sikvdilis win veraferi
darigeba ver misca umweo Svilebs. Tevzebze nadirobis xerxi ar icodnen da Rone xom srulebiT ara hqondaT.
21. uSvelebel fuRuro muxis gverdiT nabadi iyo gaSlili. zed wamowoliliyo viRac TaviT fexebamde SeiaraRebuli kaci. Tofis
kondaxi mkerdSi Caexutebina. welze Savi rqistariani xmali ertya, xelSi dambaCa eWira. xis totze mibmuli iyo giSeriviT Savi
bedauri cxeni. nabadze mwoli TiTqos Tvlemda.
22. saWesTan Zia sandro zis. Cven win manqanebia. Cven ukan manqanebia. uwin Savi mikroavtobusi midis. bebias miasvenebs. Cven eklesiaSi
mivdivarT. iq bebia unda davasvenoT.
23. kidev erTxel dadga Tormeti noemberi. gareT gaavebuli qari qroda da yviTeli foTlebi daRlili peplebiviT farfatebdnen
haerSi. abeli skamis sazurges gadaswoloda.
24. gazafxulis grili Ramea. baRis boloSi vzivar. gavcqeri TiTqmis miZinebul qalaqs da vocnebob.
savarjiSo # 2
1. antonas ezo. isliT daxurul saxlis win didi xe. mis ZirTan dasajdomi qvebi. marcxniT yore da wnelis WiSkari. yores gadaRma
soflis gza.
2. cxriani. kompiuteris joistiki. kaci askinkila xtunaobs. wveriani kaci wevs. dila mwvandeba. mTa. mTis iqeT kidev mTa. iqeT kidev
mTa. qarTulis maswavlebeli. Cemi pirveli Seyvarebuli baRSi. brinjis fafa.
3. skolis ezo. aswlovani Wadari. aJriamulebuli bavSvebi. qvafenilze uwesrigod miyril-moyrili CanTebi.
4. wignebis Taro. nikoloz baraTaSvili. ilia WavWavaZe, akaki wereTeli, vaJa-fSavela.
5. maswavleblis magida. Jurnali. wignebi. kalami. suraTebiani wigni. sakontrolo weris rveulebi.
savarjiSo # 3
sportis seqtoris proeqtebi:
1. xelmokle socialuri fenebis sabavSvo asakis niWieri warmomadgenlebis gamovlenisa da xelSewyobis programis SemuSaveba;
2. sportuli ganviTarebis mimarTulebis adreuli gamokvlevis meTodika bavSvebis testirebis safuZvelze.
xelovnebis seqtoris proeqtebi:
I. xelovnebaSi daostatebisa da ganviTarebis mimarTulebis adreuli gamokvlevis meTodika bavSvebis testirebis safuZvelze;
II. saqarTvelos muzeumebsa da sacavebSi arsebuli ferwerisa da qandakebis xelovnebis saukeTeso nimuSebis golografiuli fiqsireba da
erovnuli kulturis monacemTa bazis Seqmna;
III. mcire zomis Weduri xelovnebis nimuSebis Seqmnis axali teqnologiis SemuSaveba namzadis virtualuri daproeqtebisa da
eleqtroqimiuri teqnologiiT damzadebis meTodis gamoyenebiT.
kulturis seqtoris proeqtebi:
a. saqarTvelos literaturuli nawarmoebebis erovnuli cifruli monacemTa bazis Seqmnis mizniT maTi kompiuteruli amocnobis
sistemis SemuSaveba da aprobireba;
111
b. saqarTvelos arsebuli da dangreuli xuroTmoZRvruli Zeglebis naxazebis mixedviT maTi virtualuri samganzomilebiani modelireba
da cifruli formiT erovnuli kulturis arqiteqturis Zeglebis monacemTa bazaSi Senaxva;
g.
saqarTvelos
arqivebSi
arsebuli
qarTuli
folkloruli
simRerebis
gadayvana
cifrul
formaSi
da
erovnuli
kulturis
qveynis
finansuri
nakadebis
modelireba
da
prognozireba
adamianis
fsiqo-fiziologiuri
reaqciebis
veber-fexneris
kanonis
gaTvaliswinebiT;
3. gegmuri sabazro ekonomikis ZiriTadi postulatebis formulireba;
4. mcire da saSualo mewarmeobisaTvis biznesgegmebis Sedgenis saxelmZRvanelos da saTanado programuli uzrunveyofis SemuSaveba;
5. mcire da saSualo mewarmeebisaTvis sabanko-sakredito dawesebulebebTan urTierTobebis samagido wigni;
6. qalaqisa da soflis Soris sasaqonlo brunvis aRdgena da ganviTareba;
7. mevenaxeobaSi intensiuri teqnologiebis danergvis da ganviTarebis efeqturobis gansazRvra;
8. regionaluri da adgilobrivi TviTmmarTvelobis struqturebis da maTi TanamSromlebis efeqturobis Sefaseba saerTo monacemTa
bazis informaciaze dayrdnobiT;
9. regionaluri da adgilobrivi TviTmmarTvelobis struqturebis sakadro politikis viwro adgilebis gamovlena, Sefaseba da
formireba;
10. bazris sazRvrebis gansazRvrisa da misi konkurentulobis donis Sefasebis meTodikis SemuSaveba;
11. kaspiis regionis navTobis transportirebis bazris konkurentulobis modelireba da nakadebis prognozirebis meTodikis SemuSaveba;
12. sarkinigzo transportSi ganviTarebis strategiuli gegmebis formirebis avtomatizebuli sistemis Seqmna;
13. qveynis satarifo politikis SemuSavebis meTodika satransporto seqtorSi;
14. satransporto seqtorSi arsebuli faruli ekonomikis Sefasebis meTodikis SemuSaveba;
15. prognozirebis kompleqsuri sistemisa da misi programuli uzrunvelyofis meTodikis SemuSaveba;
16. saxelmwifo moxeleTa testirebisa da Sefasebis meTodikis SemuSaveba.
medicinis seqtoris proeqtebi:
a. kardiotelemedicinis ganviTarebis mizniT eqimis kompiuteruli konsultantis muSaobis algoriTmis da programuli uzrunvelyofis
SemuSaveba;
b. mxedvelobadakarguli adamianebisaTvis gamosaxulebis akustikuri skaneris algoriTmis SemuSaveba da sademonstracio modelisaTvis
saTanado programuli uzrunvelyofis momzadeba;
g. metyvelebadakarguli adamianebisaTvis metyvelebis sinTezatoris algoriTmisa da saTanado programuli uzrunvelyofis SemuSaveba;
d.
mxedvelobadakarguli
adamianebisTvis
kompiuteruli
gamosaxulebis
amocnoba/identificirebis
da
akustikuri
gaxmovanebis
sinTezatoris SemuSaveba;
e. avadmyofisaTvis intensiuri mkurnalobisa da qirurgiuli operaciebis TariRis dagegmvis optimaluri kalendaruli grafikis Sedgena
misi fsiqofiziologiuri biologiuri ritmebis gaTvaliswinebiT;
ganaTlebis seqtoris proeqtebi:
I. Zilis procesSi saswavlo informaciis aTvisebis SesaZleblobis gamokvleva;
II. mcire da saSualo mewarmeebisaTvis kompiuteruli swavlebis programebisa SemuSaveba internetis gamoyenebiT
mewarmeobis
safuZvlebis Sesaswavlad.
III. profesiis arCevisas adamianis fsiqofiziologiuri testirebis meTodikis SemuSaveba;
IV. informaciis subsensoruli aRqmnis procesebis gamoyenebiT swavlis axali teqnologiis gamoyeneba dasamaxsovrebeli saswavlo
masalis asaTviseblad telegadacemebis yurebisa da kompiuterTan muSaobis paralelurad (25 kadris teqnologia).
adamianis uflebebis dacvis seqtoris proeqtebi:
1. saqarTveloSi e. w. Turqi mesxebis dabrunebisaTvis saWiro mosamzadebeli sainformacio monacemTa bazis formirebis RonisZiebebi;
112
adamianis
uflebebis
damcveli
struqturebis
erTiani
sistemis
calkeuli
rgolebis
amsaxveli
krebulis
momzadeba
maTi
movlenaa
zogi
eri
aseTia,
zogi
iseTi?
ratom
igeben
markess
ara
mxolod
poeturi
da
meocnebe,
aramed
racionalisturad mcxovrebi qveynebis mkiTxvelebic? ratom ara gvyavs Cven Cveni saqveynod cnobili markesi? Drac mTavaria, rogor
vicxovroT Cven, zemoT CamoTvlili Tvisebebis erma, demokratiul, magram arailuzorul, racionalistur da pragmatul, sastik
kapitalistur realobaSi? Cveni evropisken swrafva da `maSasadame qarTveloba~ xom swored amas gulisxmobs. saerTod, ramdenad
realuria da safuZvliani aseTi metamorfoza?
7.
113
24. gana mxolod axla, adrec mikiTxavs Cemi TavisTvis, riTi momxibla am miusafarma boganom?
25. vinc rames daaSavebda, sul Cemi brali iyo: vin ra moipara? imerelma; vin ra gatexa? imerelma; vis dascinian? imerel
biWs; visa scemen gajavrebul gulze? _ imerel biWs; vis gasajavreblad Tqves imerlebis dasacini andazebi? imerlis biWisa.
26. _ mosawvevi baraTebia? SeiZleba?
_ rogor ara, ramdeni ginda?
_ erTi, ori, ramdensac momcem... xval aris?
_ ki.
27. ra movulocoT Cvens Tavs, qarTvelno? ra gvaqvs dRes sasurveli, rom davikveboT da SevirCinoT? ra gvaqvs xval sanatreli, rom
vinatroT da movilodinoT?
28. ram SegvaZlebina? ram gvixsna? jvarcmulni qristesTvis rogor gadavrCiT? wamebulni da sisxlmTxevelni mamulisaTvis ramRa
gvacocxla, ram gvasuliera?
29. _ xom xedav? _ mkiTxa mamaCemma.
_ ratom ara! brma xom ara var?
_ icnob? _ mekiTxeba mama.
_ ra didi cnoba unda?
_ xom ar ginda, rom daeWido?
_ visa?
_ am patara biWs?
114
vai Sen dedas, Svilo, vai Sen dedas! dabadebidganve dagyva, Se ubeduro, eg bedi!
17. klaenguri marTla ityueboda. frangi gogoebi aseTebi ar arian! me mainc nu maswavlis!
18. o, Sua gzaze ra Znelia SemoRameba, / rom ukvdavebiT Seisyido qveynis wameba!
19. hoda, aRar CamovutanT saqonels da gaTavda! ar undaT, kargad iyvnen!
20. yoCaR, qalo! sruliad marTali xar. sparsuli qudi swored rom ar unda mexuros me. qarTveli mefe garegnobiTac, tanisamosiTac
qarTveli unda iyos! kargi, Cinebuli darigeba momeci Sen mag qliavis sroliTa. baraqala Sens qarTvel qalobasa!
21.
Sen geTayvanos Cemi Tavi, gaiane, _ uTxra bolos beberma, _ ra saxiT gixdeba! Rirsi iyav da mogeca kideca! gadayare eg Savebi!
115
maS am orbelianebma _ piryviTela grigolma, misma Zmam zaqariam, maTma biZam yaflanma, zaalis siZem aleqsandrem, Citirekia elizbar
maRalaSvilma da zaalisave stumarma vasil maiorma _ ase urcxvad unda mosWran Tavi marabdis batons, didi saamis Camonaval
baraTaSvils?!
5. ras gviSvelis marto saqmis warmoeba qarTulad?! kaTolikuri eklesia dResac laTinur enaze awarmoebs wirvas da miwer-moweras,
magram es ena mainc mkvdaria. nuTu SeiZleba, mokvdes ena SoTasi, iliasi, akakis da vaJasi?!
6. ra vqnaT Cven, ra gzas davadgeT, riT vuSveloT momakvdav bavSvebs, romelTa winaSe mTeli qveyniereba, mTeli amer-imeri saqarTvelo,
yoveli Cvengani damnaSavea?!
7. sad aris merve? me Tqven gekiTxebiT, sad aris mecxvare?!
8. _ imitom, rom, _ ambobs, _ Tqven literaturis siyvaruli mxolod da mxolod wignis kiTxva ggoniaT da yovelive imas, rasac
waikiTxav, gaazreba ar unda?! didi ambavi, tramvaiSi Tu dajdebi an dadgebi, yiramala dgomisasac ki SeiZleba fiqri.
_ ki magram, raze?
9. xedav... xedav... rogor vkvdebi?!
10. ras mibedav, Se briyvo?!
11. ra dagiSave, RmerTo?!
12. sazizRari siRaribis ukvdaveba rad undoda sawyal eliozs?!
13. sad wamixval?!
14. Sen sikvdilis ra Rirsi xar?!
savarjiSo # 8
1. usarCoo eliozis Camongreuli miwuris win mudam gube idga, mwvane buzebiT savse... ZonZebi... Cvrebi... WuWyi... SimSili...
2. yviTeli abreSumiviT Tma-kululi... lurji Tvalebi... ise vigrZeni, TiTqos Cvens ezoSi ia Semovida Semovida da Semoefina... me Sevdeqi
da gakvirvebulma cqera daviwye. mere mowiwebiT mivuaxlovdi, xmis gacema gavbede da... male erTad vTamaSobdiT me da marita...
3. damagviandeba... dRiur veRar mival saxlSi... umTvaro RameebiT gaxlavT... gzaSi gamiWirdeba... TviTon iciT, ra gzebia mere Cvenken... me
giaxlebiT da amis mTxovneli viqnebi, Tqvenve moaxsenoT solomans yvelaferi... gaWirveba rom ar madges, RmerTmani, arc ki
SegawuxebdiT... Tqveni imediT viqnebi, Cemo batono...
4. karga xans isxdnen... ukve sul Camobnelda. avanTeT didi sanTlebi. borisi kiTxulobda leqsebs, laparakobda poeziaze, mxatvrobaze,
igonebda gardasul dReebs, ociani da ocdaaTiani wlebis Tbiliss, ticians, paolos... daRlili, naRvliani saxe hqonda, aRar mgonia,
rom odesme kidev momixdes aq Camosvlao, _ ambobda... marTlac, male gardaicvala...
5. yvelafris WaWaneba iyo gamwydari... arc cxvris fara, arc saqoneli... erTi-ori mowanwale ZaRli galandes.
6. ra iyo, ra m... mmoxda? _ ikiTxavda Teimurazi, _ m... mmoiTmineT, m... movisazroT. jer kamaTis sagani gam... mmovarkvioT.
7. _ ra kargi dRea!.. _ axalgazrda qalma WiSkarTan kunZze Camomjdar ymawvil kacs gadaxeda, _ axla satiralSi wasvla codvaa
pirdapir, ara, cotne?..
cotnem maTraxis tariT yabalaxi warbebs zeviT aiwia da WroRa TvalebiT gaiRima.
_ ras izam...
_ ras izam!.. _ gamoajavra asineTma, _ Sen ki ise mepatiJebi, gegoneba, qorwilSi migyavar!
8. Tvals vaxel da sinaTlisagan daclili ori Tvali Semomcqeris sayveduriT... sasTumali, sabani, sagebi _ yvelaferi cxelia...
Camovdivar loginidan da civ iatakze garTxmuli visveneb...
9. ho, magram... _ waibutbuta korsikelma da sityva gauwyda pirSi.
10. Tundac sofeli naWyvedi... aTasze meti komli amomwydara, aTasze meti kera Canacrula...
11. SuaRamisas afens saflavs maRal farajas... / radgan martomyofs usaTuod sWirdeba toli, / TavsasTumalTan rom miuwves erTgul
darajad...
12. izepirebdi patara saxlSi / RmerTis risxvas da sulis glovaTa / da oblis Tvalebs hkidebda fardas / aRmosavleTi da amis garda,
/ iis, surosi surneli neli / da Camwyvdeuli xSiri sicilis / oTaxSi SiSi, SfoTva, sifrTxile / ixveweboda viT suris yeli...
13. dumili...
bade...
lodini...
Toliebis mSieri xmebi...
Tevzi iqaa...
116
117
4. minda vTqva: moveli aRsasruls, raTa sabolood davrwmunde, rom ukvdavi var.
5. sikvdilis warmosaxva ormxriv gaxsnilia: SeuZlebelia, ar gaqre da SeuZlebelia, gaqre.
6. ymawvilma kacma miiwia misken da xmadadablebiT hkiTxa: Tqven marTla eZebT sadedinacvlo qals?
7. ilia werda: `CvenTvis RmerTs ara dauSavebia ra, ara dauzogvia ra, ara dauklia ra.
8. magidaze elaga xili: vaSli, msxali, atami, yurZeni, qliavi.
9. aivanze darCnen moxucebi: marTa, qaixosro, luka da ana.
10. ezoSi TamaSobdnen bavSvebi: maia, dato, giorgi, ana da eka.
11. yvela iq dagvxvda: daviTi, giorgi, iosebi, Tamari da nino.
12. yvela SemTxvevis adgilas trialebda: qalebi, kacebi, bavSvebi.
13. aq, am patara axmetaSi, yvelaferi malamod ecxeba Cems grZnoba-gonebas: miwa, wyali, mTa, klde, ca.
14. ninos daurecxavs yvelaferi: Cafebi, xeladebi, doqebi, Wiqebi.
15. savarZelze gadaefinaT tansacmeli: Sarvali, perangi, kaba, pijaki da Jileti.
16. mTeli ojaxi iq daxvda: deda, mama, bebia, mamida da debi.
17. axlad Seqmnili arasamTavrobo organizacia aseT proeqts gvTavazobs: mosaxleobaSi moviZioT meoce saukunis dasawyisSi gamocemuli
uiSviaTesi wignebi da biblioTekaSi samuzeumo kuTxe movawyoT.
18. aqa-iq oTaxis samkaulad eyara sxvadasxva nivTebi, magaliTebr: talaxiani yarabaRuli TeTri waRebi, pirmotexili spilenZis Tungi,
qoniani Sandali, spilenZis saCaieSi moxarSuli myralabalaxi, zurgielis naWeri da sxvani da sxvani.
19. bavSvma yvela figura mwvaned gaaferada: xeebi, peplebi, yvavilebi.
20. ilia WavWavaZe werda: ,,sxvisa ar viciT da Cven ki mSobel mamasac ar davuTmobdiT Cveni mSobliuri enis miwasTan gasworebas. ena
saRvTo ram aris, sazogadoebis sakuTrebaa (i. WavWavaZe, ,,oriode sityva Tavad revaz Salvas Zis erisTavis mier kazlovidan
,,SeSlilis Targmanzeda).
savarjiSo # 11
1. _ jemal, skripka!
_
ianguli, lawirako!
jemal, qamo!
jemal, wirpliano!
patarebis yoCo!
virisTavo!
viris mwyemso!
gogoebis maCalka!
xuligano!
Tbiliselo harifo!
2. grigol robaqiZes germanul samyaroSi Zalian xiblavda nicSe, nicSes SemoqmedebaSi ki _ miTosuri Zalis aRorZineba.
3. es masala _ anu sityva, enobrivi niSani _
118
_ xa, xa, xa! _ gadixarxara bekinam da sityva gaawyvetina platons, _ Svili geyolebao... xa, xa, xa! raRa dros Cemi Svilia, Se kaco!
xa, xa, xa!
_ mama... Sen nu momikvdebi, sikvdilis msgavs saqmes mipireb!
_ erTi Sen! dajinebulad laparakob dRes, platon! dedaberma rava unda SegaSinos, Se glaxako?! ase ratom unda Sewuxde?! eg Seni
SiSi, mamaSvilobam, sruliad usafuZvloa... rame gevnebaT ki ara, Tu damijereb, sasargebloc iqneba: sawyal melanos cota SeRavaTi mainc
miecema, Tvara aRaraa qali! uWirs erT adamians, Teli ojaxi kiserze awevs!
_ batono, melanos jafas ras deeZeb, Sen nu...
_ ratom, ras deveZeb?! _ gaawyvetina sityva bekinam, _ ratom ar deveZeb... isic Svili araa Cemi?!
_ batono, Sen sxvebr Segvibrale da Cvens jafas nu kiTxulob, nu dardob... RmerTs jafisaTvis vyavarT gaCenili! _ eubneboda
platoni, _ mama, Seni Wirime, gadaTqvi colis Txova da ra ginda Cemgan!
_ nu xar jiniani, Svilo! _ Seutia bekinam, _ marto Sens Tavze ki ar unda ifiqro adamianma!
6. sxvam rac unda, is Tqvas, me ki am sityvebiT gavimarTleb Tavs: ,,moyvares pirSi uZraxe, mters _ pirs ukanao.
7. ,,vedreba, ,,natvris xe da ,,monanieba _ samive Tengiz abulaZis filmia.
8. Tqven, sofleli biWebi, Ronivrebi xarT, magram _ mSiSrebi.
9. abaSiZis saxloba dabrunda, magram yma da mamuli CamorTmeuli dauxvda, ojaxi _ aklebuli da ganadgurebuli.
10. Cemi xatia samSoblo, saxate _ mTeli qveyana.
11. oZelaSvils yvelgan hyavda dosti da Zmadnafici: qiziySi _ naTlimama mirzaSvili, TianeTSi _ sandro ciskariSvili, gaRma
borCaloSi _ andria burnaZe da aTiode TaTari.
12. cxens kbilebs gausinjaven, moWidaves _ mxrebso.
13. _ ramdeni wlis xar? _ hkiTxa erTma.
_ samocdaoris. Sen?
_ me _ ormocdaTvrametis.
14. erTmaneTis pirispir sxedan orni _ raRac ucxo tomis qali da kaci.
15. Cveni saxlis zeda sarTuls oda erqva, qvedas _ palati da orives erTad _ sasaxle.
16. Raribi iyo, magram _ mxiaruli.
17. xelovneba _ es oqroa, miwis gulSi damarxuli.
18. aseTi manqanebi _ guTani, salewi, gamniavebeli _ amJamad TbilisSic iSoveba.
19. mas xmeli Tavi aqvs, qvemo yba _ mokle, kanWebi _ Txeli, xolo beWis Zvlebi _ sqeli da Zalovani.
20. didi Tu patara _ yvela ulocavda abduSahils gamarjvebas.
21. turebi arian, _ Tqva man, _ geSiniaT?
22. xan ugnuri var, xan _ brZeni, xan arc esa var, arc _ isa.
23. ganaTleba _ es xom uaRresad mniSvnelovania...
24. _ neba Seni iyos, platon Cemo, magram axla Sen miCqari sikvdils, Svilo! _ siciliT uTxra man.
_ rava, batono?
_ i wyeulma mec rom gamayolos winandelebs, ras mipireb maSin, a?! xa, xa, xa! avi sandobia magisTana mTvareze dabadebuli dedakaci!
_ SenisTana Ronier adamians is verafers gizams, Sen ar momikvde!
_ kargi, kargi, Svilo! _ iama bekinas Svilis sityva, _ kargia, Svilo... ase qeni, mara saqmes Sors nu gadadeb, Tvara...
_ ara, batono, am dReebSive Sevudgebi... raRaze gavaWianuro... saqnari moleuli jobia!
_ ho, ho, rasakvirvelia, rasakvirvelia! mara gaxsovdes, Svilo: uxeiro vinmes ar Semyaro, Torem sircxvils gaWmev, platon,
migitoveb qals da sxvas me TviTon amovirCev! mamaSvilobas geficebi! _ RimiliT uTxra bekinam.
_ batono, mag ra sakadrisia! ratom vizam mag saqmes?! _ miugo platonma, _ amaze metad ar gjeraT Cemi?!
_ ho da aba he! aba he! awi Sen ici, me Tanaxma var... oRond ar daagviano, esec gaxsovdes! mets raRas momTxov kidev. Svilo,
yvelaferi Sens nebazedaa da eg aris! awi mainc veraferSi misayvedureb, Svilo!
25. _ sad iyav, Seni Wirime, _ hkiTxa mere kneinasa, _ rom egre daiRale?
_ rogor Tu sada, Seni Wirime? ojaxobaa, saxlia, karia, Tvalyuris Wera unda, Sen genacvalos Cemi Tavi, _ miugo kneinam.
_ egre, Cemo darejan, egre, geTayvane! dedakacobac eg aris da...
_ maS! _ miugo qebiT Tav-gazviadebulma colma, _ ese unda Tvalgafacicebuli dastrialebde mosamsaxuresa, Torem Wamis mets aras
gaakeTebs. biWebs movla unda.
119
_ maS, maS!
_ bevrma ar icis, rogor moepyras.
_ maS, ar icis, Torem, rom icodes, kargia, maS!
_ xandisxan tyuil-ubralodac unda dastuqso. rom gamolanZRo kidec, cudi ar iqneba. ai, me gavlanZRav kidec, gavujavrdebi,
davtuqsav, davwyevli. sul risTvis? imisTvis, rom SiSi da krZalva hqondes, Torem Seni mteri!..
_ oRondac, Seni mteri!.. oRondac!..
_ es glexebi arian: gaqir virsaviT Tu erTxel Sedga, mere, Tunda Svindis saxriT misdge, fexs ver gadaadgmevineb, Tu adreve
datuqsuli ara gyavs.
_ oRondac, datuqsuli unda gyvandes, _ miugo xelaxlad Tavis colis sibrZnisagan gaocebulma luarsabma, _ oRondac, gaqir
virsaviT Sedgeba.
_ ara, geTayva, es, raca vTqvi, tyuilia?
_ tyuili rad iqneba? marTalia. Senodena dedakacs sizmaric daejereba, _ wamoroxa uTavbolod luarsabma.
26. _ xom ar geSinia?
_ meSinia!
_ ratom geSinia?
_ meSinia!
_ kidev geSinia?
_ meSinia!
_ gesmis? gerSvinia!
_ gerSvinia.
_ koniaks dalev?
_ mangos wvens!
_ unda gakoco!
_ makoce!
_ Sen ar makoceb?
_ me ara!
_ maSin me orjer gakoceb!
27. _ mere?
_ raRa mere... _ Caiqnia xeli papam, _ raRa darCa... ZaRli _ ara, kata _ ara, qaTami _ ara, Rori, viri, cxenic... xomaldic aRar
gamoCenila... raRac ambavi xom araa iqiT? _ aixeda papam zeviT.
28. oTaxi sami iyo, aqedan Cven ori gvekuTvnoda, orSic im saxlis mdgmurebi cxovrobdnen _ nona da misi qaliSvilebi.
29. _ gamixardav, a, gamixardav!
_ gadi, kaco, dardebis Semgrovebeli iZaxis.
_ Sen gadi, salome.
_ me ratom gavide, gadi, gaxisfexdi.
_ ra vuTxra mere?
_ ai, ra unaRvleli kaci xar, netav rogora vZlebT Sen xelSi. araferi gadardebs, kaco?!
_ mere magas ra TavSi vaxli Cems dards?!
_ gadi, xo ici, Tu arafers etyvi, ar mogeSveba.
30. _ daTuna, Svilo, raze fiqrob, _ gamoelaparaka deda.
_ araferze, deda.
_ memgoni, Sen im Tofze ocnebob, ara?
_ xo, deda.
_ daTo, Sen saxlSi aiyvane patarebi, me aq Seval, saqme maqvs.
_ SegiZlia asauzmo?
_ ki, deda.
_ Semdeg daaZine.
_ kargi.
120
_ me wavedi.
31. ,,Tavdaviwyeba sv. yifianma miambo, ,,tyis kaci paolo iaSvilma, ,,ori ganaCeni SoTa dadianma, ,,marTali abdulah sandro
SanSiaSvilma, ,,TeTri kurdReli prof. asaTianma, sxvebisganac bevri ram movismine da aqa-iq romanebsa da moTxrobebSi gavfante.
savarjiSo # 12
1. mTavaria, tyvia-wamali ar gaviTavdes da araferi gviWirs.
2. ivliane moZRvars zRva moswyinda da tye-tye da mTa-mTa xetiali mounda. karis eklesiidan mwevar-meZebrebTan da qor-miminoebTan
gadabargda da sulis sasargeblo moRvaweoba TiTqmis daiviwya.
3.
dRevandeli
kacobrioba
berZnul-laTinuri
terminebiT
suldgmulobs,
magram
ramdenjerac
unda
gaumeoroT
Zvel
romaels
colma Tavi zed daakla, saca Cemi giorgi mokvda, mec iq unda movkvdeo. imaT saflavs axlac yaraulebi uyenia (mTqmeli a.
qebaZe, 60 wlisa, s. kavTisxevi, wera-kiTxvis mcire mcodne. Cawerilia 1943 wlis ianvarSi).
5. fragmentaciis xanis es orive sagulisxmo poeturi (farTo gagebiT) nawarmoebi (barbaqaZis ,,trfoba wamebulTa da amaRlobelis
,,sekvencia) kargad gviCvenebs, rom mxolod poetur tradiciasTan muSaobiT SeiZleba mniSvnelovani Sedegis miRweva _ gnebavT, misi
dekonstruqciisa, Tu piriqiT _ am tradiciis ganaxlebisa Tu gagrZelebis gziT. kidev erTxel msurs gavimeoro, rom fragmentaciis
121
xanis poetTa nakli tradiciasTan dapirispireba ki araa, aramed qarTuli saliteraturo enisa da am enaze Seqmnili literaturis
arcodna (an SezRuduli codna) _ erTi mxriv, xolo meore mxriv _ steriluri qarTuli da poeturi refleqsiis (TviTcnobierebis)
nakleboba. swored amis gamo ver qmnian isini esTetikurad mniSvnelovan nawarmoebebs.
6. am ori sinamdvilis sinqronizacia Zireul politikur da sakonstitucio reformebs (saboloo jamSi ki _ sruliad axal
konstitucias) moiTxovs, raTa liberaluri demokratiis konsolidacia haerSi ar gamoekidos da dausrulebel proeqtad ar darCes.
7. mari brosem gamoaqveyna juanSeris (XI s.) cxovreba vaxtang gorgaslisa, romelSic moxsenebulia varsqenis mier SuSanikis wameba
bakuris zeobaSi (e. i. VI saukunis meore naxevarSi), agreTve, bakur mefis mier varsqenis sikvdiliT dasja. sagulisxmoa, rom juanSeris
am Secdomas araerTi Zveli avtori (vaxuSti, anton pirveli, i. bagrationi da sxv.) imeorebda. mari brose iyo pirveli mkvlevari,
romelmac kritikulad ganixila juanSeris Tvalsazrisi.
8. axlaxan marton iStvanoviCma ,,kelet totaSis furclebze mokle winasityvaobiT gamoaqveyna ,,SuSanikis wamebis Semoklebuli
ungruli Targmani (sruli saxiT ibeWdeba qarTuli prozis anTologiaSi); parizSi daibeWda ,,SuSanikis wamebis s. wulaZiseuli
franguli Targmani.
9. Cveulebriv, samRvdeloebis Semdegi suraTi warmoCindeboda: erT mxares radikaluri fundamentalistebi, meore mxares liberalebi
(isini saqarTvelos eklesiaSi ukve gaanadgures), xolo SuaSi didi Waobi, romelic mravalricxovani, sruliad inertuli da
gaunaTlebeli konformistebisagan Sedgeba.
10. bolo dromde vinaxavdi (TandaTan mefanteboda, mekargeboda wignTa ardabrunebis qarTuli wesis mimdevar mTxovnelTa gamoisobiT)
wignebs, sadac, misi rCeviT, SemeZlo, cnobebi amomekrifa franCesko asizelisa Tu anri bergsonis Sesaxeb, vidre uSualo wyaroebi
gamoCndeboda.
11. ar unda gvkvebos imis iluziam, rom wignebSi dabeWdili zepirsityvierebis (zRaprebidan dawyebuli, andazebiT damTavrebuli)
teqstebi ramdenadme srulyofil an namdvil warmodgenas gviqmnis zepirsityvier Semoqmedebaze.
12. swored aq aris arsebiTi gansxvaveba Zveli aRmosavleTis (Sumeri da aqadi, finikia, xeTebi, xuritebi, egvipte...) kulturebisagan;
isini, upiratesad, arqeologiuri, SeiZleba iTqvas, namarxi da aRmoCenili kulturebia.
13. miuxedavad imisa, rom misi gardacvalebis Semdeg iyo calkeuli mniSvnelovani publikaciebi (,,mesame gzis specialuri gamoSveba
1994 wels, saarqivo masalis beWdva 2002-2004 wlebSi ,,alternativaSi), am ortomeulSi ukve reliefurad gamoikveTa karlo
kaWaravas, rogorc poetis, moazrovnisa da kulturtregeris fenomeni.
14. klasikurad sada stiliT CamonakvTuli misi nawarmoebebis gacnobisas (galaktion tabiZis leqsTa msgavsad) iolad aRiZvroda
yovelives mswrafl Secnobisa Tu wvdomis iluzia. ase rom, "daviTianis" lamis yovel mkiTxvels "Tavisi" guramiSvili hyavda da dResac
hyavs Tvalwin (esec aris erTi niSani didTa SemoqmedTa Taviseburebisa). amgvarma viTarebam, gaiolebasTan erTad, gaaZnela kidec daviT
guramiSvilis samyarosTan miaxloeba.
15. Cven SegviZlia, aRvfrTovandeT yovelgvari TeofaniiT (RvTis gamocxadebiT), radganac viciT, rom qriste yvela maTganis
,,rekapitulacias axdens _ Tavis TavSi Semokrebs da maTze maRldeba, rogorc amboben wm. irineos lioneli da wm. maqsime aRmsarebeli.
16. anTropologTa amerikuli skolis mkvlevarTa (harneri, kastaneda, eliade, malinovski, elkini, evanspriCardi) TvalsazrisiT, ,,miTi,
rituali da magia (Zala) erTmaneTisagan ganuyofelia.
17. Sromis processa Tu nadirobis win Sesrulebuli sasimRero-saferxulo teqsti, romlis Sinaarsobrivi birTvi kosmogoniuria,
sawyisis miTs gaacxadebs da erTaderT mizans _ konkretul sferoSi (Sroma-nayofiereba, nadiroba da a. S. ) magiuri zemoqmedebis gziT
warmatebis miRwevas _ emsaxureba.
18. Tass, rogorc saritualo niSans, iyenebdnen barbales saxelobis svanur dReoba liquraSi anu liqureSi. dReobis wina dRes,
xuTSabaTs, melqoraSs (liquraSis morige medReobe) barbales saxelobis eklesiidan barbla Tasi anu niSani mihqonda da locvavedrebiT Tavis maranSi aTavsebda.
19. konkretizaciis da rekonstruqciis winapiroba ki aris aqtualizacia anu `nawarmoebis detalis an epizodis gacocxleba, gasagneba
mkiTxvelis mier, wuTieri scenis gardasaxva gaSlil suraTad, romelic warmoqmnis asociaciaTa da emociaTa gantotvil qsels~
(,,Tanamedrove sazRvargareTuli literaturismcodneoba. enciklopediuri cnobari, m., 1996, statia `aqtualizacia. citirebas vaxden
Tamar lomiZis mier Sesrulebuli qarTuli Targmanidan, `sjani, III, gv. 213).
20. Cveni erovnuli sulis ori polusia mindia da murmani ori ukiduresi gadaxra (miRebuli normidan) urTierTsapirispiro
mimarTulebiT.
21. Tanamedrove cxovrebaSi kompiuteruli teqnologiebisa da internetis funqciis gazrdam warmoSva e. w. virtualuri enis qvetipi,
sadac verbaluri narativis garda, mniSvnelovania iseTi semiotikuri niSnebic, rogoricaa sicilakebi (Rimilakebi) da sxvadasxva saxis
piqtogramebi.
122
22. o. kontma Tavis eqvstomian TxzulebaSi `pozitiuri filosofiis kursi~ mxolod specialur (pozitiur) mecnierebaTa (maTematika,
astronomia, fizika, qimia, biologia, sociologia) problemebi ganixila, xolo filosofias araviTari adgili ar dauTmo.
23. diferencirebul-individualizebuli (anu siRrmiTsiRrmemde sinTeturad aTvisebuli, mxatvrulad gardasaxuli) modernistuli
azrovneba aris SemaerTebeli ara marto germanulenovani aramed mTeli evropuli literaturuli samyarosi.
24. mxedvelobaSi unda miviRoT is garemoeba, rom SoTas personaJebi yvelani formalurad araqarTvelebi da araqristianebi (sxva
religiebis, rogorc wesi, islamuri religiis warmomadgenlebi) arian.
25. isini vinc Zalauflebas floben (da es marto amerikas ar exeba) unda iyvnen mimtevebelni da samarTlianebi. radganac SeerTebul
Statebs aqvs didi Zalaufleba, yovelgvari kritika misTvis da misi xalxisTvis mxolod sikeTis momtani iqneba.
savarjiSo # 14
1. iliam gazeT ,,droebis nomeri moiTxova.
2. kinoTeatri ,,sixaruli qalaqis gareubanSia.
3. ,,vedreba, ,,natvris xe da ,,monanieba _ samive Tengiz abulaZis filmia.
4. ,,agvistos naTeli, ,,xmauri da mZvinvareba da ,,abesalom! abeslom! uiliam folkneris nawarmoebebia.
5. ,,Semodgomis sonata da ,,marwyvis mdelo ingmar bergmanis filmebia, ,,msxverplSewirva da ,,nostalgia ki _ andrei tarkovskisa.
6. ,,es kaci swored Seecodeboda kacs, rom TviT ambavi sasacilo ar yofiliyo, _ ai, batoni kldiaSvilis moTxrobebis mTavari azri
da, Tu gnebavT, ai, mTeli azri Cvenis cxovrebisa, Cveni beCavi da sacodavi cxovrebisa.
7. oTaraanT qvrivi moTxrobis Sesavalidanve ase gvixasiaTebs Tavis Tavs: ,,Tu gaWirda, rkinis joxs aviReb xelSi da xelmwifemdi
vivli.
8. Cveni planetis yvela kuTxeSi bavSvebi erTnairi gatacebiT kiTxuloben peros, grimebsa da andersenis zRaprebs, daniel defos
,,robizon kruzosa
da
pantagruels, diumasa da Jiul vernis, valter skotisa da dikensis romanebs, mark tvenisa da kiplingis moTxrobebs.
9. novatoruli ,,siSmage saerTod damaxasiaTebelia XX saukunisaTvis, gansakuTrebiT ki Cveni droebisaTvis.
10. mas SeeZlo gaemeorebina rabindranaT Tagoris sityvebi: me damiweria bevri Tavisufali leqsi da yvelaferi, rac maTSi vTqvi, ar
SemeZlo gadmomeca romelime sxva formiT... SesaZloa, maT mdidruli samoseli ar acviaT, magram lamazad ki gamoiyurebian. me vfiqrob,
swored amitom SeiZleba maTi dayeneba wminda poeziis gverdiT.
11. sxva ra gza mqonda, davureke kriJans, rogorc misi coli eZaxda da vTxove xuTasi maneTi sesxad.
12. bolo xanebSi xSirad vfiqrob, rom mTeli es progresi da kulturuli gadatrialeba sxva araferia, Tu ara ,,drois gatarebis
axal-axali saSualebebis gauTavebeli Zebna.
13. kreiser Smidtis gamoCenam qalaqs Tavzari dasca, xalxi panikam moicva, moqalaqeTa Soris Tavi iCina SiSma, simxdalem da
gautanlobam. yovelTvis ase xdeba, rodesac mSvidobian mosaxleobas SeiaraRebul momxvdurTan uwevs urTierTobis garkveva.
14. erTma kritikosma (kidev erTma!) Cemi poema kolxida gaabiabrua.
15. mwvane bazarSi vnaxe galaktioni. qeifobda quTaisel memwvanileebTan da metaCkeebTan.
16. ra momwons kako yaCaRSi? _ RuRuni igi CamrCenia guls, mwuxare aris, viT glovis zari; miTxar, dedalo, ras akeTebdi? da
Seungria gulis ficari; Seni gamCenis Wirime, Seni! oriv waiRo erTma naRvelma...
17. rogori iqneba galeqsili asfurcela da irmisa _ ori saukeTeso qarTuli zRapari?
18. Cvens nikas ormoci wlis vunderkindi Searqva alioSa sajaiam. masve ekuTvnis nikaze Tqmuli: mdivani gvyavda nikola, vaqebdiT,
ara iyo ra!
18. mSvenieri xalxuri simRerebi _ ferad Sindi, vaxtanguri, Svidkaca, winwyaro, brolis yelsa da sxvebi _ metad Znelad
Sesasrulebeli da CaxlarTuli simRerebia.
19. mozardis ferad cxovrebaSi iWreba nacrisfer tonebSi Seferili, damTrgunveli realoba. mis cnobierebaSi axali cxovrebiseuli
principebis SeTviseba didi emociuri winaaRmdegobis fonze mimdinareobs, radgan mozardis saTuTi goneba realobasTan Sejaxebisas
daucvelia da yofierebaSi gamefebul borotebas axleburad acnobierebs. amis Semdeg misi cnobiereba "samoTxis baRs" tovebs da
"urCxulebis qveyanaSi" abijebs.
20. erTxel Cvenma cnobilma Jurnalistma, retroperspeqtivis wamyvanma, qalbatonma Tamar cagareiSvilma, Cems jgufs aseTi SekiTxva
dausva: ,,ra aris samSoblo?
123
21. xsnadi kafka zaza burWulaZis mcire romania, romelsac saba ar mieniWa, radgan cudi sityvebiT iyo dawerili (didi
leqsikologis saxeli ar SeiZleba ukavSirdebodes cud sityvebs. barem iqneb geniosis mier ganmartebuli erTi-ori sityvac amogveRo
sityvis konidan da, saerTod, avtors Tu saba unda, sasabaodac unda weros da ilaparakos, gansakuTrebiT eTerSi).
22. termini ,,patriotizmi Sva erTma cnobilma simReram, romelic Tavidan sabrZolo marSi iyo, mere ki safrangeTis saxelmwifo himnad
iqca. me vigulisxme ,,marselioza da misi sityvebi alons enfants de la patrie (,,gaveSuroT, samSoblos Svilebo). swored es
,,patri (da mxolod es ,,patri) aris safuZveli patriotizmisa, rac imas niSnavs, rom patriotizms safuZveli uCndeba mxolod mas
Semdeg, rac Cndeba axali realoba _ samSoblo, rogorc loialobis subieqti.
23. grigol robaqiZis erT-erTi pirveli werili: ,,ra aris moda?" 1902 wels daibeWda Jurnal ,,kvalSi" (#20, gv. 227 - 229), 1910
wels ki Jurnal ,,faskunjSi" (#1, gv. 76) gamoqveynda misi ,,Taris xma (leqciidan baraTaSvilzed)", magram maTSi mxolod zogadad
saubrobs avtori qarTuli poeziis Taviseburebaze.
24. ameli notomis uzarmazari, mouqneli, cota saSiSi, idumali RvTaebebis msgavsi personaJebi _ predeqstati (`mkvlelis higiena~),
palamedi,
bernadeti
(~katilinas
winaaRmdeg~),
batoni
omoCi
(`krZalviTa
da
caxcaxiT~)
swored
iaponuri
orTabrZolebis
STabeWdilebebiTaa nasazrdoebi.
25. ocdaoTxi wlis ilia WavWavaZe 1861 wlis oqtomberSi wers usaTauro leqs-Sedevrs `Cemo kalamo, Cemo kargo, rad gvinda taSi
(daibeWda 1863 wels ,,saqarTvelos moambis #1-Si), romelSic Tematizebulia misi damokidebuleba im faqtTan, rom mSobeli xalxis
erT nawils igi samSoblos moZuled Seuracxavs: `Cemzed amboben: is siaves qarTvlisas ambobs, Cvens cuds ar malavs, eg xom cxadi
siZulvilia!
26. warmoiqmneba monotonuroba, ganmeorebadoba, dabolos, mTeli jafis reziume am sityvebSi dakonkretdeba: ,,amaoTa amaoeba, yovelive
amao ars (ix. poema ,,mravalwertili). Semdeg ki es bibliuri kredo banalur striqonebsac dabadebs, magaliTad, aseTs: ,,ra aris erTi
dRis kacis cxovreba? Cveulebrivi valis moxda arsebobisTvis, an: ,,mitylaSune, mitylaSune, cxovrebav! Sen mxolod qafi xar, Sen
mxolod borkili xar, Sen mxolod isa xar, rac Jangdeba da ganqardeba...
27. yuradReba unda mieqces Tamaz enguris literaturul fsevdonims. ,,enguri mdinarea svaneTSi, aqafebuli... mborgavi... magram misTvis
enguri romelime Sumerelis an qaldevelis saxelsac niSnavda bundovnad, _ gveubneba avtori.
28. Tu sawyali nikala erTi ,,TlaSois safasurad mikitnebs kedlebs ulamazdeba, ieTim-gurjis cocxali citatebiT mofenilia
Tbilisis Rvinis sardafebi: ,,vin damwyevla, visi wyevla amixda, eTim, cremli megobari gagixda.
29. eseSi ,,Cemi siyvarulis pwkaredi'rentgenogramis idea Tomas manis ,,jadosnuri mTidan visesxe.
30. SeSlilobis Tema literaturaSi araerT avtors daumuSavebia, magram me ratomRac ori gamaxsenda: fridrix diurenmatis (19211990) piesa `fizikosebi~ da ken kizis (1935-2001) romani `viRacam gugulis budes gadaufrina~. orive 1962 welsaa dawerili da
oriveSi mTavari gmiri fsiqiatriuli klinikis eqTans klavs, magram maTi msgavseba amiT amoiwureba, radgan gansxvaveba gacilebiT
mniSvnelovania.
31. Salva bakuraZis minipoema ,,qmrebis sakiTxavi, romelic xuTi wlis win daiwera da ramdenimejer gamoqveynda maSindel periodikaSi,
swored is mravalSriani nawarmoebia, romelsac sxvadasxva mkiTxveli sxvadasxva msoflmxedvelobrivi Wrilidan aRiqvams da azris,
emociis TavisTvis sakmar dozas miiRebs.
32. siamovnebiT minda ganvacxado, rom akutagavas ori brwyinvale moTxroba _ ~dialogi wyvdiadSi~ da ~cxovreba idiotisa~ _ swored
misi TxovniTa da CagonebiT vTargmne (samwuxarod, rusulidan).
33. Zveli swavlulebi poeturi Semoqmedebis process ,,RvTaebriv siSmaged, ,,RvTaebriv bnedad naTlavdnen, romlis drosac TiTqos
winaswarmetyvelebis zegardmo niWic mJRavndeboda.
savarjiSo # 15
1. _ fuh, Segarcxvinos RmerTma! _ braziT wamoiZaxa zaal baraTaSvilma da zurgi Seaqcia nargizebis fors, sadac orbelianebisa da
basila maioris falavanma, giorgi kuWatnelma, marabdis batons is-is iyo mesame moWidave gauWima Tvalwin.
2. roca mejinibe daikarga, zaalma isev weRandeliviT SehRaRada:
_ gagigiaT-meTqi amisTana ambavi?! elizbari, kurka meleqse, yaflani, aleqsandre da maiori CemTan stumrad movidnen, viRac oxeri
imereli moiyvanon da Tavs lafi damasxan?!
3. sad mqonda? SfoTSi Cavarda andro, viTom ar ici, ra dReSi var? gamagiJes am kaqtusebma... raRac Wiri sWirT da ver gavuge
veraferi...
4. erTi Senca xar! aviqnie xeli da da quCas gavxede. me ai aq Camoval...
124
5. ra unda vqna? aRapro xelebi androm. xvale ki ara, saRamosve moval... botanikis institutSi var Sesavleli... iqneb miSvelon
rame...
6. mec besarioni var-meTqi, _ davapire meyvira, raki Sors iyo da aRar meSinoda, besiki, besarioni, orive mqvia... ambasac ki vTamaSob
xolme.
7. _ oh! nikos gaumarjos, mogvilocavs! _ dauZaxa yvelam.
8. _ ai, is saxlebi muxranbatonianTi aris, xedavT? _ da gaiSvira xeli muxranbatonianT saxlebisken.
9. _ ra saWiroa eg laparaki?! daanebe Tavi, Seni vardo gibrZanebs! _ uTxra vardom da akoca erTi imgvarad, rogor kocnasac bevri
Cvengani Tavis sicocxleSi ar eRirsebian... bednieri durmiSxan...
10. _ vardo, Svilo, gogo, vardo, pirjvari daiwere, Svilo! _ SekrTomiT eubneboda qalbatoni da usresda cxviris nestos da yurebs,
_ gogoebo! biWebo! vina xarT mand, miSveleT!
11. _ ui, Sokoladi damkargvia! _ uceb jibeze xeli itaca magdam, miixed-moixeda, magram raki Tvali versad Seavlo, xelebi zurgze
Semoiwyo da xmamaRla mohyva Zaxils: _ Wiav, Wiav, mapovnine, me Sen dedas gapovnineb! Wiav-Wiav, mapovnine, me Sen dedas gapovnineb!
12. _ daviwyeb, Se kai kaco, ra dagemarTa! _ ujras Seswevs da tuCebs iwmends, _ daviwyeb da davamTavreb, faqtiurad, SvebulebaSi var,
magram mainc ra iyo, ra moxda?!
13. _ SeikariT usafrTxoebis Rvedebi da daixureT muzaradi! _ afrTxilebs CorgolaSvils. _ aq jdoma saSiSia!
14. _ gansxvavebuli principi? _ eRimeba belas, saxe exsneba da exureba male. _ me amitom daviwye wera, batono vaJa, batono vaso, rom
megona, arafers vityodi, radgan arafrisgan araferi araferia.
15. _ sad iyav, Seni Wirime, _ hkiTxa mere kneinasa, _ rom egre daiRale?
16. _ Zvirfasi kacia, _ gaifiqrebda xolme madlieri mebatone, mere daTos etyoda: _ baraqala, Cemo daTo! Tu kacma daiviwya, RmerTi
ar daiviwyebs batonis erTgulobasa. baraqala! Sen Cemi marjvena mklavi xar, magari mklavi.
17. _ eg aris, rom TavadiSvilia! _ Tqva wyromiT luarsabma, _ TavadiSvili rom ar iyos, jani gavardes, an glexi iyos, an somexi,
kidev ho... ega mklavs, rom TavadiSvilia. Zalian ar waxda xalxi, Tqveni WirimeT! amasac Seveswari, rom TavadiSvili qirazed urmebs
atarebs!
18. _ vai, vai me ubedursa! _ Caikravda xolme gulSi xels, _ sadedaberodRa gaxda es vaJkacis iaraRi! mogikvdaT, Tqve sawylebo, kai
patroni! uime! gana marto Tqven mogikvdaT! xom mec momikvda, mec! waiRo Savma miwam Cemi Tevdore... wamogeqca, ojaxo, dedaboZi,
dagimiwdaT, Tofo da xmalo, Tqveni fandi vaJkaci... gatyda Suazed Cvenis wuTis-soflis uRelica, mogikvda, oTaraanT qvrivo,
toldasadebi meuRle, darCi calad... vaime, uSenosa!..
19. _ mere ra piriT-Ra Seveyaro saiqios Cems qmarsao?! _ ambobda xolme. _ ai, uwinamc dRe daubneldes oTaraanT qvrivs, minam
maminacvals saxlSi dausvamdes Tavis patara giorgisa!
20. _ marTali bZandebi, _ ganagrZela im ubedurma, TiTqo me Sevecodeo, Cems dasamSvideblad, _ marTali bZandebi! cocxal kacs matli
mexveva! TiTon me mezizReba Cemi Tavi, Seni ra sakvirvelia?!
21. _ ukeTes dros Cven veRar CavigdebT xelSi! _ wamoiZaxa cxared Salvam. kaxelebis gulisgatexa qarTlsac gadaedeba! jer kidev,
sanam sasoeba ar warkveTiaT da kidev raRac imedi aqvs kaxelebs, Cvenc unda miveSveloT! Tu ver gavimarjvebT, saxelovnad mainc
davixocebiT: sjobs sicocxlesa naZraxsa sikvdili saxelovanio!
22. _ mec magas vwuxvar, Cemo kiko, magram ra vqnaT? miugo batonma daRonebiT. xarji ar damiklia, Tavi ar damizogavs, salaro
TiTqmis davacaliere da meti raRa meqna?!
23. _ me vici, _ ganagrZo abduSahilma, _ rom ama da am dRes baSi-aCuki SenTan iqneba; mec nabrZanebi maqvs, rom Cemi cxenosnebiT
Semovertya gars Sens saxlsa da daviWiro, magram gaafrTxile, rom aq ar damixvdeso!
24. _ dailocos, RmerTo, Seni gangeba! daiRriala abduSahilma, mivida da dauWira xelebi, miTxari, miTxari, sizmaria Tu cxadi?!
rogor moxda es yvelaferi, amixseni, Tvara goneba mekargeba! metis aRelvebisagan fexze veRar dgeboda da Cajda.
25. _ ar SeiZleba, ar SeiZleba! - yvirodnen nacarqeqiebi. _ Cvenc kacebi varT, qudi gvaxuravs da ulvaSebi gvasxia!
26. _ SeiZleba arc tyuoda aneta, roca gveubneboda, skami ver vipoveo, _ Tqva estatem, _ Tofi unda viSovo saswrafod!
27. _ eeex! _ sikvdilic gulmaviwyi yofila da RmerTica! _ amTavrebs marTa.
28. _ ityvis, rogor ar ityvis, _ Tqva iq myofma axalgazrda moxevem da axalas CasZaxa: Tqvi, Ziav, Tqvi!
29. _ ara, ara, eqimo! _ Seawyvetina kacs, _ mindoda mekiTxa, es Zalian seriozulia? vicocxleb? _ TvalebSi Sexeda gamomwvevad,
gamogonili gulgrilobiT, mTeli misi nervuli daboloebebi xelebSi afuTfuTdnen, lamis daimtvria TiTebi.
30. me vuTxari, _ Seni Wirime, kola, modi, Tu ici rame, gvaswavle, Tore daitanja kaci, ai, qaTmebi, romelsac xels daadeb, imas
dagiklav-meTqi!
125
savarjiSo # 16
1. qarTveli mwerali moklebulia saSualebas, wigni gamouSvas: kerZo iniciativiT SeuZlebelia gamocemis saWiro masalis (rogoricaa
qaRaldi da sxv.) Sovna.
2. mniSvnelvani roli Seasrules am droisaTvis m. javaxiSvilis publicisturma werilebma, romlebic gamoqveynda 1915-1917 wlebSi
gazeT ,,saqarTvelos furclebze. werilebi _ ,,salami Zveli qarTvelisa ( 99), ,,qarTuli werilebi ( 1, 7, 8), ,,sad wavidnen,
sad arian ( 7), ,,qarTuli werilebi Jamsa erTobisasa ( 23), ,,omi da saqarTvelos vali ( 140) _ Rrmad Caafiqrebdnen qarTvel
mamuliSvilebs. aRsaniSnavia, rom 1910-ian wlebSi m. javaxiSvili, rogorc publicisti, agrZelebda im ideur gzas, romelsac igi jer
kidev 1906 wels daadga gazeT ,,glexis furclebze.
3. Cndeba aucilebeli saWiroeba axali formis, poeturi warmosaxvis axal saSualebaTa Ziebisa. amgvari saWiroebis winaSe dadga
qarTuli poezia (da ara marto qarTuli poezia) me-19 saukunis dasasruls da XX saukunis dasawyisSi.
4. Zmam, sandrom (mama am dros ukve gardacvlili iyo), gadawyvita, igi SuamTis monasterSi (kaxeTi) miebarebina aRsazrdelad.
5. irodion isakis Ze xositaSvili (evdoSvili) daibada 1873 wlis 7 maiss (Zveli stiliT) siRnaRis mazris sofel bodbisxevSi,
sasuliero piris ojaxSi.
6. yvela partias hqonda sakuTari beWdviTi organo (xSirad erTdroulad ramdenimec ki). es partiuli organoebi erTmaneTs
upirispirdeboda politikisa da kulturis sakiTxebSi.
7. aseve mravalmxriv interess imsaxurebs Jurnali ,,moambe, romelic gamodioda 1894-1905 wlebSi (redaqtorebi jer a. Wyonia, Semdeg
a. jabadari).
8. salvador dalis paradoqsebidan: ,,nu cdilob Tanadrouli gamoCnde. esaa, vai rom, erTaderTi ram, rasac, rac ar unda ecado, ver
gaeqcevi (,,erTi geniosis dRiuri, jumber TiTmerias Targmani). es mosazreba ara marto mxatvrobas, xelovnebis yvela dargs, maT
Soris literaturasac miesadageba.
9. vaJa-fSavelas ,,mokveTilma (1894 w.), am saocrad dramatizebulma da didi zemoqmedebiTi Zalis nawarmoebma, patriotuli
suliskveTebiT gamsWvalulma farTo socialurma da fsiqologiurma tilom, saocrad srulqmnilma da mravalplanianma, axali gza
gaakvlia qarTuli dramis ganviTarebaSi; meti simaRle da Zala misca mas, xolo d. kldiaSvilis piesebi, ,,irines bedniereba (1897) da
,,darispanis gasaWiri (1903), iseve rogorc dramaturgiuli maneriT dawerili da mravaljer inscenirebuli misi moTxrobebi
(,,soloman morbelaZe, ,,samaniSvilis dedinacvali), ara marto axal safexurs warmoedgenen qarTuli komediografiis istoriaSi,
aramed maT qarTuli originaluri dramis mTel Semdgom ganviTarebazedac udidesi gavlena moaxdines.
10. es gaZlierebuli interesi bunebismetyvelebis, medicinisa da memkvidreobiTobis problemisadmi t. ramiSvils naturalisturi dramis
warmomadgenlebTan
aaxlovebs,
gansakuTrebiT
ibsenTan
(mxedvelobaSi
gvaqvs,
magaliTad,
misi
,,moCvenebani)
da
hauptmanTan
126
TariRdeba da pirvelad gamoqveynebul iqnen 1961 wels Jurnal ,,mnaTobSi, 6). vaJas mTavari amosavali debuleba imdenad mkafio da
pirdapiria, rom komentarsac ar saWiroebs.
20. WavWavaZeTa orive Sto (yvarlisa uZvelesi da winandlisa gviandeli) kaxeTSi Camosaxlebula xevsureTidan. duSeTSi
momrigebel Suamavlad (Suakacad, rogorc TviTon uwodebs) ilia dainiSna 1864 wlis bolos, roca aRmosavleT saqarTveloSi
batonymoba moispo.
21. Tavis gamosaTxovar sityvaSi akakim Tqva: mSvidobiT, Zmao! garemoebam gadagvaba Cven erTmaneTze. naxevari saukunis ganmavlobaSi erTs
uRels veweodiT, erTi gziT davdiodiT. axla Cemi martod darCena, daobleba saZneloa.
22. ramdenime Tvis Semdeg iliam zedized dawera satiruli leqsebi, ukve ara zogad Temebze, aramed konkretul pirovnebaTa winaaRmdeg.
mxedvelobaSi gvaqvs gamocanebi (sul 9) da kidev gamocanebi (7 gamocana). orive nawarmoebs swrafad miuqcevia mkiTxvelis
yuradReba, miuxedavad imisa, rom gamocanebi vrceldeboda xelnaweris saxiT da ara dabeWdili teqstiT (avtori aRniSnuli
Txzulebebis dabeWdvas ver moeswro).
23. goeTes am princips ilia savsebiT iziarebs, Tumca igi ar axdens Tavisi gmiris iseT gardaqmnas, rogori metamorfozac germaneli
poetis xelSi istoriulma egmontma ganicada (gaaxalgazrdaveba, faqtebis Secvla da sxv.). ilia aRrmavebs istoriis suls, poemis
gmiris Sinagan arsebas, Semohyavs gamogonili pirebi (brma mefandure, moxuci Tavisi SvilebiT) da umaRles wertilze ahyavs istoriuli
faqtebidan momdinare patriotuli grZnoba.
24. roca gandegili daibeWda (1883 wlis Jurnal iveriaSi, 11), imdroindeli literaturuli kritika mis filosofiur
problematikas ver Caswvda. zogierTma igi miiCnia, rogorc TviT poetis mier cxovrebisaTvis gverdis aqceva (estate bosleveli) da,
amdenad, samwuxaro movlena.
25. glaxuka (ase erqva biWs) ise gaitacebs wignebis kiTxviT gabros, rom gadaawyvetinebs, TviTonac Seiswavlos wera-kiTxva im
mRvdilis daxmarebiT. marTalia, mas anafora acvia, magram dabali sasuliero wodebis tansacmelSi gamowyobili kulturtregeria,
momavali xalxosania. roca glaxuka amagisaTvis dazogil or maneTs miutans, mRvdeli usayvedurebs, _ Tu metia SenTvis, imas mieci,
vinc me da Senzed ufro Raribia... ager, am Tqvenis quCis bolos, erTi Raribi saxloba aris, puris Sovnis ilaji ara aqvT. glaxuka
marTla ase moiqceva, Tavis maswavlebels ki Semdegi sityvebiT Seamkobs: ai, ra madliani kacia! neta TviTon hqondes raime mainca!
RvTis ganaCeni ara abadia-ra, dRe-dReurad Zliva scxovrobs.
26. glexTa ganTavisuflebis pirveli drois scenebs (daaxloebiT 1865 wlis pirveli naxevari unda vivaraudoT) avtori Rrma
istoriuli simarTliT gadmogvcems. ilia am dros TviTon iyo momrigebeli Suamavali duSeTSi da nawarmoebis erT-erTi mTavari
moqmedi piri mirovoi posredniki TviTon avtoria, romelsac sakuTari muSaobis gamocdileba Txzulebis masalad gamouyenebia.
27. mamaTa warmomadgenlis, eqvTime wereTlis, polemikurma statiam, romelic mimarTuli iyo ilia WavWavaZis winaaRmdeg (ciskari,
1862 w.), gamoiwvia peterburgSi myofi axali Taobis warmomadgenelTa sami werili, samive xelmowerili Tergdaleulis fsevdonomiT.
28. meore leqsSi (zemouri imereli kaxels Semoswyrao) satirul formaSi gadmocemulia eqvTime wereTlis galaSqreba ilia
WavWavaZis winaaRmdeg da misi SiSi da wuxili ilias axali Jurnalis gamocemis samzadisis gamo. marTlac, saqarTvelos moambe erTi
wlis Semdeg kidec gamovida.
29. misTvis damaxasiaTebel riTmasTan erTad (meore da meoTxe striqonebis gariTmva) xSirad gvxvdeba jvaredini da paraleluri riTma
da sxv..
30. ianovski ibrZoda qarTuli enis gandevnisaTvis saqarTvelos
254) da sxvebma.
savarjiSo # 17
1. fexis adgmidan, iqneb ufro adrec, bavSvi iwyebs samyaros urTules wesrigSi garkvevas, akvirdeba garemomcvel sagnebs, nel-nela
imkvidrebs Tavis adgils bunebasa da sazogadoebaSi.
2. anbanis SeswavliT bavSvi iwyebs sagnebisa da movlenebis urTierTkavSirSi garkvevas, bunebis saidumloebaTa azrisa da mniSvnelobis
axsnas.
3. Cveni planetis yvela kuTxeSi bavSvebi erTnairi gatacebiT kiTxuloben peros, grimebisa da andersenis zRaprebs, daniel defos
,,robizon kruzosa
da
pantagruels, diumasa da Jiul vernis, valter skotisa da dikensis romanebs, mark tvenisa da kiplingis moTxrobebs.
4. didebis literaturis umaRlesma donem gansazRvra inglisuri, franguli, germanuli da espanuri sabavSvo mwerlobis adgili Cveni
civilizebuli planetis mozardi Taobebis sulier cxovrebaSi.
127
5.
TxuTmetsaukunovan
qarTul
mwerlobas
msoflio
literaturis
istoriaSi
cota
moeZebneba
badali,
romelsac
SeiZleboda
qveynebSi aRCenil mimarTuleba-mimdinareobaTa Sesaxeb, Tvalsawieris mozRudva, daxSuli internacionaluri gamoZaxili, modernizmis
gaubraloebuli, lozunguri interpretacia.
9. lamazi, komunikabeluri, yvelaferSi niWieri da marjve, enamaxvili, qaqana da mxiaruli fiso, marTlac, bevrad mjobda.
10. sisxldawretili, daqucmacebuli, dabeCavebuli Cveni qveynisaTvis ruseTis imperiis mZime uRelma, gamokveTilma rusifikatorulma
politikam erTgvari dadebiTi rolic Seasrula.
11. ara mgonia, qristes dabadebidan 2007 wels Secvliliyos Cveni amqveyniuri arsebobis umaRlesi mizani _ mSvenierebis, sidiadis,
amaRlebulis, sulierebis msaxureba.
12. bolo wlebSi Cven garSemo gamefebulma qaosma, ngrevam, omma, SimSilma, sicivem, awrialebulma yofam, awrialebulma sulma,
sisastikem, eWvma, undoblobam, daundoblobam `noyieri~ niadagi Seqmna Zaladobis, TavaSvebulobis, seqsualuri ganurCevlobis, fulis
kultis `meTodurad~ damamkvidrebeli filmebisaTvis.
13. rogorc wesi, enobrivi movlenebi, adamianTa fsiqosocialuri qceva da literaturuli procesebi paralelurad viTardeba xolme.
14. amdenad, miTis saSualebiT, pirvelmovlenebi, pirvelarsebebi, pirvelsagnebi kvlavdakvlav cocxldebian awmyoSi da momavalSi.
15. gveleSapisa da xaris maradiuli orTabrZolis miTosi samyaros wyobis samwevriani, zoomorfuli implicituri modelidan
momdinareobs.
16. tye ki Srialebs, gugunebs, wvimiT daJiebul foTlebs uzapunebs saxeSi.
17. uCa ki midis, udardelad mialayunebs fexebs.
18. daxuTul haerSi umoZraod kidia eleqtronis wvrili, priala mavTuli.
19. sasaciloa da Sesabralisi yovelive _ Cveni azri, grZnoba, miswrafeba, ltolva, kvnesa, vaeba, sixaruli da bedniereba.
20. gaxalisebuli cotne uCveulod aRgznebuli Canda, sanadirod frTaSesxmuliviT miqroda. (g. abaSiZe)
savarjiSo # 18
1. daibna kaci, aRarc wasvla undoda, aRarc darCena.
2. Wkviani, magram cota eSmakic iyo Cveni vano.
3. nurc mkvdars gamwirav, nurc cocxals!
4. wavideT, vnaxoT, an mkvdars SevxvdebiT, an cocxals.
5. Cemi biWi taniT didia, Tumca asakiT pataraa.
6. verc qari SemaSinebs, verc _ sicive.
7. ramdenadac maRali da mniSvnelovania sabavSvo mwerlobis ideur-mxatvruli done, imdenad didi da xangrZlivia misi gavlena bavSvis
gulsa da gonebaze.
8. deda celq Svils xan ujavrdeboda, xan efereboda.
9. igi lamazi iyo, Zalian lamazi.
10. guSin Tbili, magram wvimiani dRe iyo.
11. Cveni sufra Raribi iyo, magram _ mxiaruli.
savarjiSo # 19
1. patara lekvi, nacriferi da buTxuza, karTan gatrunuliyo.
2. gamaxsenda, rogor mokla viRacam Tbilisis zooparkSi iremi, sicivisa da SimSilisagan daosebuli.
3. amitomac magonebs Cemi Tbilisi cisartyelas, lamazi, zRapruli
ferebiT aWrelebuls.
128
recefciuli
anu
aRqmis
esTetika
poststruqturalisturi
epoqis
erT-erTi
umniSvnelovanesi
literaturaTmcodneobiTi
129
didi
xelovnebiT
aris
aRwerili,
swored
giTxraT,
es
dauboloebeli
erTmaneTis
motyueba,
ise,
rom
momtyuebelic
da
mosatyuebelic kargada grZnobs TavianTis sityvebis siyalbes, romelic SeumCneveli arc erT mxares ara rCeba.
14. marTalia, kacis ocneba cxovrebisagan TiTqmis umetes nawilad Semusvrili rCeba, magram kaci simxneves mainc ara kargavs.
15. ueWvelia, yvelas eucxoveba aseTi dapirdapireba.
16. es memkvidreobiToba da urTierTkavSiri, rasakvirvelia, arc erTi maTganis, maT Soris arc filosofiis, damoukideblobas ar
xelyofs, aramed, piriqiT, ganamtkicebs da mis Rirebulebas kidev ufro naTlad warmoaCens.
17. codnis formebia, agreTve, specialuri mecnierebani, amitom, bunebrivia, maT Soris mWidro, aucilebeli kavSiri arsebobs.
18. es yvelaferi ki, rogorc viciT, moiTxovda filosofiur gaazrebas, ramac naturfilosofiis aseve mZlavr ganviTarebaSi pova
gamoZaxili.
19.
XX
saukunis
naturfilosofiis
erT-erT
ZiriTad
Taviseburebas,
rogorc
aRvniSneT,
isic
warmoadgens,
rom
uaxles
sabunebismetyvelo aRmoCenebs xeli mohkida specialur mecnierebebSi daostatebulma filosofosTa Taobam, romlebic cnobilia
neopozitivistebis saxelwodebiT.
20. Cemi azriT, am filmSi trierma saaSkaraoze gamoitana sasuliero pirTa dogmebi. reJisorma provincializmisa da gaunaTleblobis
mTavar gamovlinebad Seracxa religiis msaxurTa dogmaturi wesebi, romelTa meSveobiTac isini mrevlze gavlenis mopovebas cdiloben.
religiuri dogmatizmidan ganTavisuflebas da civilizebuli azrovnebis damkvidrebas, rogorc irkveva, arc sazogadoeba da arc
sasuliero pirebi ar Cqaroben. religia imdenad tabudadebuli Temaa sazogadoebaSi, rom adamianebi eridebian am sferoze saubars an
sakuTari gansxvavebuli azris gamoTqmas.
21. dRevandel msoflioSi afrikis Tema mwvaved dgas da, Cemi azriT, kidev ufro mwvave gaxdeba momavalSi, ramdenime mizezis gamo.
22. amasTanave, afrika Tavisi miliardiani mosaxleobiT potenciuri udidesi bazaria, romlis aTvisebac mniSvnelovani da gadamwyveti
iqneba
zemoT
xsenebuli
uZlieresi
qveynebisaTvis,
magram
afrika
uRaribesi
kontinentia,
ris
gamoc
amerikul
da
evropul
ZviradRirebul produqcias ver aiTvisebs, samagierod, afrikis ramdenime qveyanaSi ukve sruli svliT muSaobs Cinuri fabrikebi da
mSvenivrad saRdeba Cinuri iafi produqcia.
23. CineTi uamravi proeqtis amoqmedebaSi daexmara erT-erT uRaribes afrikul qveyanas, magaliTad, soflis meurneobis dargSi brinjis
moyvanisa da Saqris warmoebis teqnologiebi dainerga; CineTi exmareba siera leones eleqtromatareblebis ganviTarebaSi da Cinelebis
daxmarebiT aSenda hidroeleqtrosadgurebi, agreTve, gzebi, xidebi da sxva infrastruqtura; unda aRiniSnos, rom siera leones
dedaqalaq friTaunSi erovnuli safexburTo stadionic ki Cinelebis daxmarebiT aSenda.
24. miuxedavad amisa, siera leoneSi Zalian daZabuli situaciaa. es qveyana ukve ramdenime aTeuli welia, SeiZleba iTqvas, saomar
mdgomareobaSia.
25. saqarTvelos rogorc politikuri, ise ekonomikuri da sxva problemebidan gamomdinare, romelTa simwvave dRes SeiZleba ufro
cxadad Cans, vidre 1999 wels, unda iTqvas, rom am valdebulebis dakisreba saqarTvelosTvis usamarTlo Tu ara, naadrevi mainc iyo.
26. amave dros, orive am poets, damoukideblad, vrceli adgili ukavia akademikos aleqsandre baramiZis xangrZliv samecniero kvlevaZiebaSi. amdenad, maTi Sexvedra am saiubileo krebulis furclebze bunebrivad da organulad migvaCnia.
27. am tipisaa, magaliTad, ukanaskneli, meSvide novela, romelic Tavisi ZiriTadi siuJeturi motiviT, funqciaTa TanmimdevrobiTa da
finaluri ideiT warmoadgens daviT guramiSvilis mxiaruli zafxulis anu qacvia mwyemsis istoriul-tipologiur analogias.
28. marTlac, am mezobeli kacis SemweobiT mowyobili qorwilisa da mRvdlis kurTxevis Semdgom miaRwevs biWi Tavis sawadel mizans.
29. yovel SemTxvevaSi, ukanaskneli xanis kvleva-Ziebam gamoavlina qarTuli xalxuri Semoqmedebis konkretuli asaxva d. guramiSvilis
poeziaSi. gamoiTqva mosazreba, rom SesaZlebelia, daviTianis nawili saqarTveloSi Seiqmna. asea Tu ise, nizamis bahram-guris meSvide
novelis siuJeturi Tanxvedra mxiaruli zafxulis centralur epizodTan ar unda iyos SemTxveviTi.
130
30. yovel SemTxvevaSi, guram megreliSvilis moTxrobebis pirveli krebuli, ver vityvi, rom useriozulesi, magram aSkarad sayuradRebo
ganacxadia qarTuli literaturisTvis.
31. mainc gariskeT da iyideT es wigni, romelsac, sxvaTa Soris, ,,mravaljeradi boTlebi hqvia. nel-nela aRmoaCenT, rom garekanma iseve
mogatyuaT, rogorc zogierTi gazeTis sapirvelgverde anonsi tyuis xolme. mokled, bevri rom ar gavagrZelo, sxvas eli da sul sxva
ram SegrCa.
32. mas, rogorc Cans, arc ise rbili xasiaTi aqvs. cdilobs, iyos lakoniuri da yvela aRwera, yvela CamonaTvali, yvela Strixi
moaxmaros ararsebuli simbolo-tipaJebis Seqmnas, romlebic, Tavis mxriv, xan problemis gadaWris gzas eZeben, xan ki Tavadve Wrian
problemas.
33. me ki, Cemi profesiidan gamomdinare, iciT ra menatreba xolme? _ sadme ise wavide, rom redaqtorma davaleba ar momayolos.
34. samagierod, im maRaziaSi burTebi iyideboda.
35. sufra skolis samaswavlebloSi gavSaleT, grZel magidaze. salaTic davWeriT, Cemo batono, da Wiqebic CamovarigeT.
36. rogorc meore dRes biWebi yvebodnen, sufraze sityva aRaravis uTqvams, giorgi morCaZem aweuli Wiqa magidaze dauSva da mdumared
dajda.
37. ise, ra dasamalia da, bevri Tanamgzavri hyavda. swored rom Tanamgzavri, radgan arasdros Cerdeboda erT adgilze, mTeli
saqarTvelo hqonda Semovlili.
38. ase rom, im droisaTvis qalaqidan qalaqSi ara, magram binidan binaSi gadabargebiT iyo dakavebuli.
39. givi alxaziSvili ganuwyvetliv sinjavs auTvisebels da, amave dros, endoba arCeuls.
40. unda iTqvas, rom ucnaur movlenas aqvs adgili: kaci, romelic TanamedroveTa centrSi idga Tavisi samxedro saqmianobiT da zogis
aRtacebas iwvevda, zogis _ Sursa da siZulvils, rogorc zemoT aRvniSneT, araviTar gamoxmaurebas ar poulobs qarTul xalxur
zepirsityvaobaSi.
41. miuxedavad amisa, dRemdis mouravis Sesaxeb xalxuri Tqmuleba Tu leqsi ar gamoqveynebula.
42. hameris cnobiT, mouravs, Tavisi araCveulebrivi Ronisa da agebulebis gamo, metsaxelad xars eZaxdnen. xalxis warmodgeniT, giorgi
warmoSobiT glexkaci iyo, gvarad _ gigauri, xevsureTidan.
43. gulaxdilad unda mogaxsenoT, rom am Cemi nacodvilariT me arc aravis Wkuaze darigeba mexaliseba da arc miyvars es mosawyeni
saqme.
44. mTaSi, sazogadod, iyo Cveulebad tyveebis moyvana da imaTi damonaveba.
45. maro, rogorc zemoTa vTqviT, maRali da warmosadegi gogo iyo.
46. Cemi azriT, arian poetebi, romelTa leqsebi ibadeba, anu saqme gvaqvs Tavisebur zepirsityvierebasTan.
47. ase rom, msoflios botanikur rukaze raoden moulodnel wertilSic unda aRdges es sityva, iq Cveni winaprebis yofnas, rogorc
ityvian, wyali ar gauva.
48. ,,mamebis brZola ilias winaaRmdeg, arsebiTad, modernis winaaRmdeg brZolaa.
49. sofeli gulCvilia da sawyali babales sikvdilma, ra Tqma unda, guli daswyvita.
50. Cveni dRevandeli mwerloba, vgulisxmob sagrZnob nawils, sruliad mowyvetilia sinamdviles.
51. qarTuli versifikaciis kvlevis istoriaSi, samwuxarod, jer kidev ar daumkvidrebia kuTvnili adgili grigol robaqiZes, romlis
Semoqmedeba da eseistika CvenTvis xelmisawvdomi 80-iani wlebis bolos Seiqna.
52. samwuxarod Tu sabednierod, adamiani xar, TumcaRa momakvdavi.
53. es SiSi, ra Tqma unda, ar aris mxolod fizikuri gaqrobis SiSi.
54. rasakvirvelia, calkeuli nimuSebis saxiT aramimeturi da mimeturi azrovneba erT qronologiur arealSic arsebobs, magram es
Tanaarseboba calkeuli nimuSebiT gamoixateba da masStabur xasiaTs ar iRebs.
55. ueWvelia, yvelas eucxoveba aseTi dapirdapireba.
56. xsovna ki, mogexsenebaT, oficialuri cenzurisTvis, sabednierod, xelmiuwvdomeli iyo.
57. giJia, Cemma mzem! ra mTvrali, ris mTvrali?! _ ver cxreboda meetle.
savarjiSo # 23
1. warmoidgine, mkiTxvelo, maRlis mTis wiaRidan gadmovardnili ankara wyaro.
2. rogor iqneba, Zvirfaso deda, rom Cven gagvTiSos Tundac sikvdilma?!
3. aba, Svilo, Cemi sicocxle uSenod ra iqneba?!
4. icocxle, batono, RmerTi iyos Tqveni mowyale, magram Cems kacs ra vuTxra, rom ase giSvebT?! _ misZaxoda cabo.
131
5. geyofa Zili, batoniSvilo, droa, gzas gavudgeT, _ xmadabla Tqva ivlianem da sarkmlisaken xeli gaiSvira, _ Tendeba!
6. saidan xar, Svilo, ra gvarisa xar? _ ikiTxa navaziralma.
7. bevrs nu isurveb, niko!
8. Sen geTayvanos Cemi Tavi, gaiane, _ uTxra bolos beberma, _ ra saxiT gixdeba! Rirsi iyav da mogeca kideca! gadayare eg Savebi!
9. ymawvili xar jer, Cemo lamazo, rom TviTon Sen ver mimxvdarxar saqmes!
10. ubrZane, Svilo, Semovides, _ uTxra luarsabs mSobelma.
11. avwone Tqveni guli, mivxvdi Tqvens keTils ganzraxvas, vgrZnob amas yovelsa, magram sityva ara maqvs, gamovsTqva madloba,
qalbatono! me Rirsi ara var TqvenTan axlo jdomisa! mimiReT mosamsaxured.
12. quTaisSi gaxlavT, Cemo batono, gimnaziis mowafeebTan Sexvedra aqvs publicistikur sakiTxTan dakavSirebiT.
13. batono iakob, amobrZandiT! _ elenes xmaSi ukve namdvili SfoTva igrZnoboda.
14. magrama mSveniereba gaqvs, cisiero, uxrwneli da CemTa grZnobaT Sendami ver dasdvan kacTa saxeli!
15. madli Sens gamCens, lamazo, qalo SavTvalebiano, dRisiT mzev, Rame mTovarev, wynaro da amod xmiano!
16. migixvdi, Cemo moxevev, ra nestriTa xar naCxvleti. Cveni Tavi Cvenadve gveyudneso, _ sTqvi Sen da me gavigone, magram gavigone Tu
ara, raRac uecarma tkivilma tvinidan gulamde Camirbina, iq, gulSi, gaiTxara samare da daimarxa. rodemdis damrCes eg tkivili gulSi,
rodemdis?! ox, rodemdis, rodemdis?! Cemo sayvarelo miwa-wyalo, momec amisi pasuxi!
17. alublis xev, Separulo ber-monazvnis samyofelSi, / ratom uxmob wmindas wminda im soflidan am sofelSi?
18. sayvarlis saflavs veZebdi, ver vnaxe, dakarguliyo!gulamoskvnili vCiodi: ,,sada xar, Cemo suliko?!
19. Cemo cicinaTela, saiT hfren nela-nela?
20. o, enav Cemo, dedao enav, Sen Cveno niWo, srbolav da frenav, Sen, Cveni sunTqvis dido alamo, Sen, WirTa CvenTa tkbilo malamo,
Sen, kiro CvenTa qvaTa da kirTa, Sen erTi SemrCi samaris pirTan.
21. RmerTo, mapatie apaTia, rac ki mabadia, mapatie...
22. Sen ganuwyvetliv mibiZgeb saiT, maradiuli dReo da Ramev?
23. zRvao, numc ganmeSorebi, Seni mze natvrisTvalia. yovelTvis memaxsovrebi, zRvao, miyvarxar Zalian.
24. cecxls gavatan Sens samyofels, Sens siyvaruls _ qars / da mogiklav, moRalatev, mag nafereb qmars!
25. bob, damexmare ase avadmyofs, / bob, mxarze, mxarze, xeli damartyi, / bob, ivris piras cecxli davanToT, / bob, mTvaris Suqze feri
amartis.
26. patara biWo, qalaqad wagyva / mamis saflavis ia da suro.
27. Seni mSobeli deda var, Svilo! esec Seni RviZli mamaa, _ eubneboda magdani qeTos.
28. ar damiZaxo, biWo, axla, didroia xabakao da rom movbrundebi, ufulod wagiReb mag Cemodans sofelSi.
29. spiridon, Zalian gvinda mosvla, magram amogvikveTa fexi Sens ojaxSi am ujiSom. magisi SiSiT skvinCa ver Semomjdara Seni Robis
sarze. an daabi, an gadaaSene aqedan!
30. dila mSvidobisa da RmerTma gagimarjos, qalbatono darejan, Seni nagramianad! _ dailoca anania saluqvaZe da iseTi siamovnebiT
dalia Rvino, nerwyvi gadavylape, TiTqos Tavmoxdili Wuris win ar vmdgariyavi.
31. yuri migdeT, ymawvilo! Tu ki raime ar arsebobs, ar arsebobs swored faqtebi!
32. deda! inaxule / Sen wminda xaxuli! / wadi fexSiSveli, /qalaqSi dakargul SvilisTvis Rame gaaTie, / RmerTo, apatie!
33. uime, uime! RmerTo momkali! pitia! sasikvdile pitia! kikilo! kikilo! Tqven moukvdiT Tqven dedas, Tqven! pitia! kikilo! ki-ki-lo-o!
_ ucnauri xmiT gahkioda da Tan mirboda zenaTi.
34. rogor miyvardi, wvimav, im Cems tkbil bavSvobaSi.
35. janbeg, janbeg, Tendeba, ara? _ iZaxda is.
36. ra aris, kaco, SegSurda Cemi aq amosvla, Tu ra dagemarTa?!
savarjiSo # 24
1. _ oh, ra kargada var: arc Semciva, arc momSiva! butbutebda fiTri.
2. ki, Cemo sinaTlev, Cemo macocxlebelo! me ubedurs, nacarSi amoglignil dedabers, amisTanebis ra gamegeba?!
3. ara! Sen ver Segexeba sasikvdilod Cemi tyvia!
4. oxo-xo! _ Caicina antonma. _ me mijobnia: sam weliwadSi cxra coli gamovicvale. danarCen lamazebs, nayar-nuyarsa da sxvis colebs
aRar vangariSob. marto RmerTma uwyis maTi vinaoba da raodenoba.
132
garemosTanaa
naziarebi,
misi
sawyisi
samyaros
erTferovnebiT
gulgasenili
kacis
SfoTvaa;
zogjer
es
intimi
zRvardaudebelia.
6. zogjer cdiloben, leqsi daSalon striqonebad, sityvebad, daanawevron saxeebad, metaforebad, miusadagon mas mkacri logikuri
gansja da iviwyeben, rom leqsic iseTive cocxali arsebaa, viT TeTri iordasalami.
7. qveynad veZebdi samoTxes, samxreTisaken edemsa, / efratis gaRma gavxede gadaxrukulsa qedebsa.
8. baRSi gazafxuli iyo, aluCebi yvaodnen... is ki WleqiT kvdeboda.
9. gamo, SeiTamaSe, arvin etyvis mamaSens!
10. me daWrili var uiaraRod, / me Sens siyvaruls ver gaveqeci.
11. swored aq aris mosatani nicSes aforizmi: ,,naxevarcodna srul codnaze Zlevamosilia, xolo me mokrZalebiT davamatebdi:
,,umecreba uZlevelia!
133
12. dRevandeli afxazeTis teritoria mTlianad Sedis kolxuri kulturis arealSi (II-I aTaswleulebi), kolxeTis samefos daSlis
Semdeg, qarTvelebi da afxazTa winaprebi (abazgebi da afsilebi) erTad ibrZvian romis, iranis, bizantiis da sxva dampyrobTa winaaRmdeg,
aseve erTad iyvnen isini mTeli dasavleT saqarTvelos momcvel egris-afxazeTis samefoSi (VIII-XX
SemadgenlobaSi (XI-XII
ss.).
13. me axlac mesmis Tedos qaqani, axlac ise vxedav, rogorc icoda xolme aivanze gadmodgoma.
14. sacaa Seirxeva aWyabaWyad moxatuli komediis farda, SuqiT savse scenaze gaRimebuli Tedo gamovardeba, jer sityva ar eqneba
naTqvami, xalxi winaswar atexs xarxars da ase xarxariT gaileva cxovreba, vidre is WrelaWrula farda ukanasknelad ar daeSveba.
15. babale gamrje gamomdgara, Tedos mxar-TeZoze gadaxrili qoxi fexze wamouyenebia, maran-gomuri gaumarTavs, Zroxa uyidia, Robeze
mamali dauyivlebia, balRebic dauCenia, sofels ki meti raRa darCenoda, Tedos ojaxic saTvalavSi Caugdia.
16. Sedevrebis epoqa istorias Cahbarda da axla maTi Seqmna cota uxerxulic kia.
17. notomi naklebadaa garTuli postmodernuli TamaSebiT, mis Riad, pirdapir naTqvam simarTles jer kidev ar daukargavs zemoqmedebis
unari da upiratesobas mainc realizms aniWebs.
18. ufe sakmaod warmatebuli biznesmenia, aqvs ramdenime xis gadamamuSavebeli qarxana da plastmasis sawarmo.
19. mosaxleobis socialuri doniT SvedeTi evropaSi erT-erT wamyvan pozicias inarCunebs, Tumca bolo wlebSi qveyanas ramdenadme
gauWirda uwindeli tempis SenarCuneba.
20. mSvenieri sanaxavia mowmendili ca ganTiadis win: laJvardis feri gauzomeli gumbaTi moWedilia brwyinvale varskvlavebiT da eseni
ganuwyvetliv ebrZvian Ramis sibneles da hfenen dausrulebel sivrceSi sinaTlesa da lxenas.
savarjiSo # 26
1. naRvlobda ostati friad, dausrulebeli rom rCeboda sveticxoveli.
2. msaxiobs rom yvavilebi mivarTvi, larnakSi uwyvia.
3. erT bnel Rames, roca kaci TvalTan mitanil TiTsac ver gaarCevda, saocari ambavi datrialda sofelSi.
4. axali qarTuli mxatvruli filmis sanaxavad rom mivdiodi, Tanaklaselebi Semxvdnen.
5. mefis rus moxeleebs cxeni rom gaeqcaT, unagirs miswvdnen.
6. fanjaras rom Tvali avaride, Cveni mzera erTmaneTs Sexvda.
7. Seni saxlis kibeze moxdenilad Camomjdari rom daginaxe, Tvali ver mogaSore.
8. Zalian mesiamovna, Tqvenc rom mogonebiaT Cemi naxatebi.
9. qalma ukan moixeda da TaTari rom dainaxa, erTi saocrad daikivla.
10. ufros qals, romelic jer kidev ar iyo srulwlovani, Sevuyvardi.
11. qarTuli poeziis mwvervali, ,,vefxistyaosani, iyo is wigni, romelsac erTnairi gatacebiT etaneboda didi da patara.
12. kompoziciurad wigni ise ostaturad aris mofiqrebuli, rom yvela igavi Tavisi azriTa da moraliT ukavSirdeba da emsaxureba
aRzrdis problemas.
13. adamians jer ar gamougonia iseTi instrumenti, romlis SemweobiTac SesaZlebeli iyos oris niWis Sedareba, awon-dawonva.
14. gamomZiebels iseTi STabeWdileba darCa, TiTqos ivelters aq uxsovari droidan ecxovros da mezoblebis ramdenime Taobas
moswrebodes.
15. ukve aTi welia, es kaci xnavs da poulobs da amasobaSi ganiswavla kidevac, ukve `mecnierulad udgeba saqmes da nel-nela
axirebulic Seiqna.
16. yoveli qarTveli poeti ise unda ivsebdes gonebas SoTas SairiT, rogorc demosTene ivsebda pirs kenWebiT, enabrgvilobis
dasaZlevad!
17. ar mexarbeba pindarosis bedi, odebs tiranebisa da cnobil didkacTa dakveTiTa da garigebuli fasiT rom werda.
18. rodesac ecema bilikze meaTed / ubelo Rrubeli sazari / da daRlil-daqancul laJvardebs miaTrevs / mdinare lodebis zanzariT, /
patara saxlidan Saragzis piramde / uecrad ifeTqebs naZvnari.
19. grigol robaqiZe, Cemi azriT, erT-erTi pirvelia qarTvel leqsmcodneTa Soris, romelic erovnul samecniero terminologiaSi
amkvidrebs sityva "versifikacias".
20. uCa mixvda, rom mamamisi momkvdariyo.
21. ase rom, yvela is etimologiuri varaudi, romelic am sityvas Tanamedrove mamuliSvilobis raRacgvar adekvatad miiCnevs, mcdaria.
22. miuxedavad amisa, ise dasrulda antikuroba da ise gadavida elinizmSi, rom erTiani samSoblos gageba eladaSi ar Camoyalibebula.
134
23. maSasadame, termini patriotizmi Sinaarss iZens im droidan, rac Cndeba patrotizmi, rogorc movlena; xolo es movlena Cndeba mas
Semdeg, rac subieqti moqalaqis loialobisa xdeba ara mefe, ara xalxi, ara miwa-wyali, ara aRmsarebloba, aramed saxelmwifo; Tumca
yvelaferi CamoTvlili im saxelmwifos Semadgeneli elementi aris (an SeiZleba iyos), romlis mimarT loialuri xdeba moqalaqe.
24. Cven verc ki vgrZnobT, ise vdgamT pirvel nabijs farisevlobis saflobSi, roca ilias da akakis erTad vudgamT Zegls da gvinda,
es ori uaRresad mkafio individualoba yvela sakiTxSi erT poziciaze mdgom TanamebrZolebad gamoviyvanoT.
25. adamianuri arsebis cnobiereba ise aris mowyobili, rom igi yovelgvari nacionalobis _ qarTvelobis, somxobis, Cinelobis,
frangobis _ gverdis avliT da masze uaris TqmiT, mTel kacobriobas uSualod ver Caikravs gulSi da ver ganacxadebs: me arc
amerikeli var, arc italieli da arc iaponeli, mxolod da pirdapir msoflio moqalaqe varo. es iseve ganuxorcielebelia, rogorc is,
rom adamiani arc erT rasas, arc erT kulturas ar ekuTvnodes, arc erTi faseulobaTa sistema ar gaaCndes, ar iyos arcerTenovani da
azrovnebdes, rogorc yvelafer amaze maRla mdgomi zogadad adamiani.
26. batonma aleqsandrem zaris gagonebisTanave daWyita Tvalebi, Tumca yurmilis aReba arc ufiqria.
27. me ar minda im evropel mogvebs damadaron, mwignobrobas kastis sauflod rom acxadeben.
28. Cven uarvyofT im rbilkanian TaobaTa imedebs, romelTac qalaCunuri aRTqmebiT miaZines qarTuli Semoqmedebis samermiso impulsi.
Cven uarvyofT im Taobebs, romelTac qarTvel ers gza-kvali aubnies qimeriuli idealebiT.
29. barierebs imitom aSeneben maRals, rom kargi mojiriTeebis vaJkacoba gamoCndes; dabrkolebani imisTvis arseboben, rom daZleul
iqmnan; konkurencia imisaTvisaa mogonili, uniWieresi da uZlieresi gamoaCinos.
30. calkeuli eris sulieri cxovreba msoflio kalendarsac mihyveba da sakuTarsac, romelzedac aRniSnulia cvlilebani, axali epoqis
dadgoma imaT mier, vinc mowodebulia, ,,dro aRniSnos.
31. poetis Rrma sevdis mkvebav wyaroTa Ziebas Tu gavagrZelebT, maleve gadaveyrebiT codvisa da danaSaulis gancdas, pirdapir
(Tematurad) Tu arapirdapir (nagulisxmevad) rom mihyveba mraval strofsa Tu striqons.
32. darialis viwroebSi, sadac axla mSvenieri gzatkecili midis da Sav kldeebs Sua gvelsaviT iklakneba, uwin marto bilikebi iyo,
romelzedac cxenebis qaravnebi Zlivs dadioda.
33. yvela samzadissa da Tadarigs rom morCa, es anaforiani devkaci cxenze Sejda.
34. ramdenadac maRali da mniSvnelovania sabavSvo mwerlobis mxatvruli done, imdenad didi da xangrZlivia misi gavlena bavSvis gulsa
da gonebaze.
35. fexis adgmidan, iqneb ufro adrec, bavSvi iwyebs samyaros urTules wesrigSi garkvevas.
36. amaoebis absoluturobis ideasTan darCena rom SeiZlebodes, RmerTi aRar Camovidoda dedamiwaze.
37.
saerTod,
arsebobs
bunebrivi
molodini,
rom
ama
Tu
im
seriozuli
krebulis
damagvirgvinebeli
leqsi
gamorCeulad
135
52. saparikmaxeroSi rom Sevedi, paeqroba karga xnis dawyebuli iyo da CemTvis yuradReba aravis mouqcevia.
53. saerTo jamSi ki es is Canasaxi iyo, romelmac adre, meoce saukunis dasawyisSi, ukve scada ganviTareba.
54. meaTe saukunis xatze RvTismSobeli da wminda barbarea erTad gamosaxuli, rac ikonografiaSi iSviaTad gvxvdeba.
55. ginaxavT sadme marTlmadidebluri freska, sadac RvTismSobeli ZuZus awovebs yrma iesos? ai, svanebma daweres da Tanac manamde,
vidre evropaSi renesansi daiwyeboda.
56. axalo weliwado, Tu ram SegiZlia, Tvali agvixile, yurebidan bamba gamogvacale, futkrisgan gvaswavle droTa Sesaferi samamaco
znenia, rom Cvenma Semdegma mainc aRara sTqvs: ra giTxraT? riT gagaxaroT?
57. vinc luarsabis saxeSi TavisTavs icnobs, vinc luarsabzed dawerils TavisTavzed miiRebs, is, rasakvirvelia, lafis srolas
damiwyebs da giJias dauZaxebs am moTxrobis uxeiro damwersa. es kargad icodnen, rom Cven pirTan saqme ara gvaqvs, Cven sazogado
Wirzeda vwerT.
58. im veeberTela sofelSi, romelsac Tunda wablians davarqmev, yvelam icoda, vin aris oTaraanT qvrivi.
59. erTi sityviT, am saxeSi momxiblavi iyo is, rac SeiZleba Semoqmedebis winapirobad CaiTvalos.
savarjiSo # 27
aha, erTi kidev axali weliwadi... ra movulocoT Cvens Tavs, qarTvelno? ra gvaqvs dRes sasurveli, rom davikveboT da
SevirCinoT, ra gvaqvs xval sanatreli, rom vinatroT da movilodinoT? ukan mivixedavT am axlo xanebSi da iseTi ara gvrCeba ra, rom
Tavi moviwonoT an nanviTa vTqvaT: hoi, wamo sixarulisav, ese swrafad sad waxvedi?! win viyurebiT da xvalindelis nislSi imisTana
ara mosCans ra, rom guli gulis adgilsave dagvrCes, an natvriT vTqvaT: movidin, dReo sixarulisao! ra giTxraT, riT gagaxaroT?
nuTu iseve Zveleburadve Tavi unda dagikraT da mogaxsenoT: Semovdgi fexi, gwyalobdeT RmerTi... sul wyaloba RvTisa da
wyaloba RvTisa, erTxel Cven TviTonac TiTi gavZraT, erTxel Cven TiTonac mivdgeT-movdgeT! wyaloba RvTisa kargia, magram ra qmnas
marto wyalobam, Tu RvTis mier nawyalobebs TiTon adamiani ara rwyavs, ara sxlavs, ara hfurCqnis, ar uvlis, ar hpatronobs. RmerTma,
rac wyaloba iyo, ukve moiRo Cvenze. danarCeni Tqven iciT da Tqvenma kacobamao. ra kacoba gamoviCineT? ra giTxraT? riT gagaxaroT?
CvenTvis RmerTs ara dauSurvebia ra, ara dauzogvia ra, ara dauklia ra: Tu qveyanaze erTi-ori kuTxea imisTana, rom kacs
eTqmodes _ qriste RmerTma Tavisi kalTa uxvebisa aq daibertyao, imaTSi ukanaskneli saqarTvelo ar aris. rac RvTis SemZleobiT aris
da ara kacisaTi, is yvelaferi ukve mogvmadla RmerTma. xelT gviWiravs es mSvenieri qveyana, romlis mnaxavT SeuZliaT samarTlianad
sTqvan: sxva saqarTvelo sad aris, romeli kuTxe qveynisa. am samoTxe qveyanaSi marto qarTvels ugubdeba suli, guli eleva, xorci
adneba... ra giTxraT? riT gagaxaroT?
tye-mindori, mTa-bari, miwa-wyali, hava-haeri imisTana gvaqvs, rom ra ginda sulo da gulo, ar moixveWo, ar iSovo, ar gamoiyeno.
aq, Citis rZes rom ityvian, isic iSoveba. oRond xeli gasZar, gaisarje, imxneve, mucelsa da gulis-Tqmas batonad nu gaixdi. icode,
dRes mZleTa mZlea garja, Sroma da naSromis gafrTxileba, Senaxva, patronoba, gamozogva saWiroebisamebr da ara gaumaZRar
survilisamebr. varT ki aseTni? ra giTxraT? riT gagaxaroT?
ra ar gadagvxdenia Tavs, ra mtrebi ar mogvsevian, ra vai-vaglaxi, ra sisxlis Rvra, ra RrWena kbilTa ar gamogvivlia, ra
wisqvilis qva ar datrialebula Cvens Tavzed da yvelas gavuZeliT, yvelas gavumagrdiT, SevinaxeT Cveni Tavi, SevinarCuneT Cveni qveyana,
Cveni miwa-wyali. lang-Temurebma Cvens sakuTar sisxlSi gvbanes da mainc davrCiT da gamovcocxldiT. Sah-abazebma Cvenis kbiliT
gvaglejines Cveni wvrilSvilni da mainc gamovbrundiT, movsulierdiT. aRa-mahmad-xanebma pirqve dagvamxes, qva-qvazed ar dagviyenes,
mogvsrnes, mogvJlites da mainc fexzed wamovdeqiT, movSendiT, welSi gavswordiT, gavuZeliT saberZneTs, romsa, monRolebs, arabebs,
osmal-Turqebs, sparselebs, rjuliansa da urjulos da droSa qarTvelebisa, Subis wveriT, isriT da tyviiT dafleTili, Cvens
sisxlSi amovlebuli, xelSi SevirCineT, aravis wavaRebineT. codva ar aris, es droSa axla CrCilma SesWamos, Tagvma dagviWamos. droJami amas gviqadis... ra giTxraT? riT gagaxaroT?
qriste-RmerTi jvars ecva qveynisaTvis da Cvenc jvars vecviT qristesaTvis. am patara saqarTvelos gadavuReReT mkerdi da am
mkerdzed, rogorc kldezed, davudgiT qristianobas saydari, qvad Cveni Zvlebi vixmareT da kirad Cveni sisxli da bWeTa jojoxeTisaTa
ver Semusres igi. gavwydiT, gaviJliteniT, Tavi gaviwireT, col-Svilni gavwireT, usworo omebi vasworeT, xorci miveciT sulisaTvis
da erTma muWa erma qristianoba SevinaxeT, ar gavaqreT am patara qveyanaSi, romelsac Cvens samSoblos, Cvens mamuls samarTlianis
TavmowonebiT veZaxiT. codva ar aris, es eri moswydes?! codva ar aris, es lomi koRom sabudrad gaixados?! codva ar aris, melaturam gamoRrRnas, rogorc mZovari, rogorc leSi?! raT? risTvis? vis ra viri movpareT? ra giTxraT? riT gagaxaroT?
yvela es SevZeliT da sakiTxavad saWiroa, _ ram SegvaZlebina? ram gvixsna? jvarcmulni qristesTvis rogor gadavrCiT? wamebulni
da sisxlmTxevelni mamulisaTvis ramRa gvacocxla, ram gvasuliera? man, rom vicodiT, im dros ra undoda, ra iyo misi cixe-simagre.
misi far-xmali, vaJkacoba undoda _ vaJkacni viyaviT, xmali undoda _ xmlis Wedva vicodiT, omis saqmeTa codna undoda _ omis saqmeni
136
vicodiT.
ai,
ram
SegvaZlebina,
ram
gvixsna,
ram
Segvinaxa...
im
droTa
Carxze
gaCarxulni
viyaviT,
im
droTa
qar-cecxlSi
gamofoladebulni, im droTa samWedurSi naWedni. silbo gvqonda naqsovisa _ viT qristianebs da simtkice naWedisa _ viT meomrebsa
da mamuliSvilebs. amiT gavitaneT Tavi. droTa Sesaferi Rone vicodiT, droTa Sesaferi xerxi, droTa Sesaferi codna gvqonda, droTa
Sesaferi mxneobda da gamrjeloba. wavida is dro: daClungda xmali, gauqmda vaJkacoba, exla xmali Taroze unda SevdvaT, aRarafris
maqnisia; exla an adli unda gveWiros xelSi, an guTani, an Carxi qarxnisa, an marTulebi manqanisa. exla vaJkacoba omisa ki ar unda,
rom sisxlsa hRvrides, vaJkacoba unda Sromisa, rom ofli hRvaros. kidev vityviT, qveyana exla imisia, vinc irjeba da vinc icis wesi
da xerxi garjisa, vinc ufro ufrTxildeba naSroms, vinc izogavs naRvaws. dRes mZleTa mZlea marto is, vinc mcvelia da bejiTi
suliT da xorciTa, codniTa da marjveniTa. gvWirs-ki dRes romelime es droTa Sesaferi sikeTe? ra giTxraT? riT gagaxaroT?
xmlianma mterma ver dagvaTmobina, ver wagvarTva Cveni miwa-wyali, Cveni qveyana. xmlians mters gavuZeliT, gadavrCiT, qveyana da
saxeli SevinaxeT, saxsenebeli ar amovikveTeT, SevirCineT, saqolavi aravis avagebineT. xmliT moseulma vera dagvaklo-ra, SromiT da
garjiT, codniT da xerxiT mosuli ki Tan gagvitans, fexqveSidan miwas gamogvaclis, saxels gagviqrobs, gagvwyvets. saxsenebeli
qarTvelisa amoikveTeba da Cvens mSveniers qveyanas, rogorc upatrono saydars, sxvani daepatronebian. Sromasa da garjas, codnasa da
xerxs veravinRa gauZlebs, Tu Sroma da garja, codna da xerxi win ar mivagebeT, win ar davaxvedreT, win ar davuyeneT. varT ki yovel
amisTvis mzad? an gvetyoba raSime, rom yovelive es viciT da vemzadebiT? ra giTxraT? riT gagaxaroT?
exlac omia, xolo sisxlis Rvrisa ki ara, oflis Rvrisa, omi usisxlo, mSvidobiani, wynari. am omma arc buki icis, arc naRara.
ubuknaRarod sTesavs, ubuknaRarod mkis. kokisebur Sxapuna niaRvars ki ar hgavs, rom mTa da bari Tan waiRos, moarRvios, moRaros da
mogragnos, mdumare wvimisaebr nayofis gamomcemelia; arc rbeva icis, arc Zarcva, es mis bunebaSi ara sweria, Tu TviTon adamianma
gesli ulmobelis sixarbisa Sig ar CaawveTa, buneba ar mouwamla, ar mouSxama. es omi Sromisaa da viTarca Sroma _ patiosania,
namusiania da iseTive Tavmosawonebeli, TavgamosaCeni, rogorc uwin Tofisa da xmlis omi iyo. vaJkacoba amisTana omSi bevriT win aris
sisxlis omis vaJkacobaze. vaJkac guladze mSromeli samis gafreniT metiao, _ ityoda glexkaci Taviseburad zedgamoWriT, Tu marTals
aTqmevinebT. ra glexkaci, TiTon dRevandeli dRe amas gveubneba, amas hRaRadebs da Cven gvesmis ki es RaRadi? vai, rom ara. maS ra
giTxraT? riT gagaxaroT?
ar viciT _ rani vyofilvarT, ar vxedavT _ rani varT, ver gamogvisaxia _ rani viqnebiT. yurebSi bamba gvaqvs daculi da
Tvalebze xeli agvifarebia. arc arafers vxedavT, arc araferi gvesmis. uzarmazari Txrilia Cven, qarTvelebis win da ainuSiac ar
mogvdis. am Txrilis piras vdgevarT da sakmaoa xeli gvkran
veRar daswvdeba Cvens Zvlebs, rom gamoxran, gamoswiwknon, iseTi Rrmaa es Txrili, iseTi uZiro. vdgevarT da uRonoda vbzuiT, _ me
var da Cemi nabadio da am bzuilidan ara gamodis-ra. iqneba imitom, rom yvela buzi ki bzuis, futkarTan ki yvela tyuis.
axalo weliwado, Tu ram SegiZlian, Tvali agvixile, yurebidan bamba gamogvacale, futkrisgan gvaswavle droTa Sesaferi samamaco
znenia, rom Cvenma Semdegma mainc aRara sTqvs: ra giTxraT? riT gagaxaroT?
savarjiSo # 28
Tvalmiuwvdomel siSoridan gveliviTi moiklakneboda CuxCuxa aragvi da erTgan kldovan kides gametebiT exeTqeboda, rom axali
gza gaekvlia... Tavs ar izogavda, magram Seupovrobisagan ukuqceuli, daretianebuli da Tavbrudasxmuli, TiTqos sulis mosabruneblad,
iqve morevSi ramdenjerme motrialdeboda xolme da mere ki dakvirvebiT gadadioda dablobze, rom ufro metis sifrTxiliTa da kvnesaduduniT daSvebuliyo qvemoatexil Walebisaken. im kldovan mTis Tavze Rrublidan gamosuliyo uzarmazari cixe-darbazi, Seupovrad
gadmomdgariyo da sanugeSod gadahyurebda aremares. yovel mxriT Seuval galavniT SemozRudul Senobas mxolod erTis mxriT,
aRmosavleTisaken, guls uxsnida sigrZiT Cayolebuli aivani.
savarjiSo # 29
Wiri daumalavi sjobiao. es Wiric Cveni Zveli nacnobia, TiTqmis naCvevi da gaSinaurebuli. qarTuli enis amRvrevisa da
damaxinjebis Sesaxeb mogaxsenebT. es sagani gacveTili da Tavmosabezrebelia, magram Cveni danarCeni Wir-varamni da satkivarnic
daZveldnen.
yvelas bavSvobidanve gvaxsovs am saganze Civili da zrunva, magram Cveni dasneulebuli qarTuli ena, fexze wamodgomisa da
dawmendis magier, uaresad daavadda da atalaxda. isic gvaxsovs, rom erT dros gadagvarebulebs TiTebze CamoTvlidiT xolme, axla ki
angariSi agveria da saTvalavi dagvekarga. gvaxsovs ,,droebis, ,,iveriis,
,,qarTuli sityvis erTi werilis avtorisa ar iyos,
usazRvro Tavisufleba damyarda. aRarafers eridebian da Junral-gazeTebSi Tamamad weren: ,,lafatka ,,flagi, sirosti, ,,tumani da
137
da imave dros gamxsenebia, rom TiTo aseT sityvas Cven SegviZlia ori da sami
qarTuli davaxvedroT.
ukan aRaravin ixedeba. cotaodeni codna enis kanonebisa savaldebulod aRaravis miaCnia. wignis furceli susti anareklia im
ubadruk suraTisa, romelsac yovel nabijze waawydebiT dRevandel ojaxSi, quCaSi da dawesebulebebSi. am dReebSi sasamarTloSi
gaxldiT. erT darbazSi namdvili setyva modioda aseTis sityvebisa: ,,Jenotdeli, ,,Cistka, ,,sokraSCenie, ,,uborka, ,,birJa truda,
,,satrudniki, ,,mestkomi, ,,sovrabotniki, ,,zemotdeli, ,,santrudi da aTasi amisTana narevi, gaugebari da gonji. ase laparakobdnen
qarTvelebi. aseTive ambebi xdeba dawesebulebebSi, sadac isev qarTvelebi oflSi iwurebian qarTulis weriT. gegonebaT, winandel
gimnazielebs laTinurs an berZnuls awerinebeno.
an ki ra sakvirvelia?! daiareT romelime dawesebuleba da daelaparakeT TanamSromlebs qarTulad. iSviaTad miiRebT pasuxs
qarTuladve. daugdeT yuri am xalxis enas: namdvili volapiuki, Jargoni, uSnod narevi da namynobi, umgvano. am juris xalxma xeirianad
arc
qarTuli
icis,
arc
rusuli,
TviTonve
rom
Seignon
TavianTi
uenoba
da
moisminon
TavianTi
rusul-qarTuli,
an
sul
damunjdebodnen, an Tavidanve daiwyebdnen enis Seswavlas. uceb rom Cvenma winaprebma wamoiwion da yuri ugdon dRevandel qarTuls,
nebayoflobiT ukanve Cacvivdebian saflavebSi.
ai, aseTi hibridebi arian, rom qarTul enas da kulturas umzadeben laTinuri da irlandiuri enebis beds, e. i. nel-nela marxaven
Cveni xalxis cocxal enas _ metad mdidars, moqnils, feradsa da xmovans.
ras gviSvelis marto saqmis warmoeba qarTulad?! kaTolikuri eklesia dResac laTinur enaze awarmoebs wirvas da miwer-moweras,
magram es ena mainc mkvdaria. nuTu SeiZleba mokvdes ena SoTasi, iliasi, akakis da vaJasi?! daujerebelia! magram goneba da realoba
mainc Tavisas gaiZaxian da mrisxane muqaras gviTvlian.
Tevzi Tavidan ayroldebao, _ swored Cvens intelegenciazea naTqvami. igi Cemulobs xalxis meTaurobas da xelmZRvanelobas, magram
am SemTxvevaSi
gaxrwna da gadagvarebaSic masve ekuTvnis pirveloba da sxvebze adre iman unda daiwyos zrunva sakuTari Tavis
gankurnebaze.
zogni am sneulebas uimedod Sescqerian, me ki magondeba erTi magaliTi: 1905-1906 wlebSi, sul oriode weliwadSi, yvela somexi
dedaenaze alaparakda (baraqala imaT!). rogor moxda es ambavi? sul ubralod: moindomes da Seasrules, xalxis nebayoflobam,
ukvdavebis alRom da sicocxlis wyurvilma asi wlis naSeni zRudeni gadalaxa da Tavisi eniT ametyvelda.
arc Cvena gvaqvs sxva gza, garda aseTive nebisyofis, daJinebis, Segnebisa da sicocxlis wyurvilisa. yvelam TviTonve unda
izrunos Tavis Tavsa da ojaxze.
savarjiSo # 30
xval saqarTvelo Zveli tkivilebidan axali wlis imedebisaken xels gaiSvers. weliwadi da saukune arafers miscems qveyanas, Tu
mas araferi aqvs Tavis TavisTvis misacemi. yoveli weli Cvengan elis Tavis Sinaarss, yoveli dro Cvengan moiTxovs axal sityvas da
axal saqmes. dro TavisTavad carieli sityvaa, igi Cvens gareSe ar arsebobs. dro carieli sawyaulia, romelic Cvengan iTxovs mudam
Sevsebas. modian sastiki da ulmobeli wlebi, moiswrafian pirgamexebuli saukunis mesayvireni.
rac ufro win midis adamianis modgma, miT ufro rTuldeba msoflios Segnebisa da bunebis damorCilebis maSineria. dRes arc erT
erTs ar SeuZlia imiT amayoba, rac is yofila, dRes yoveli eri imiT amayobs, rac is aris; ara welTa daziduloba iZleva wonas,
aramed Semoqmedebis xelmwifeoba. Zvel qarTul patriotizms warCinebuli winaprebis mandatiT mohqonda Tavi. Cven uarvyofT im
patriotizms, romelic mxolod warsuls daemayreba. Cven uarvyofT im patriotizms, romelic winaparTa mavzoleumis Crdils Seafarebs
Tavs. mkvdrebi _ ragind warCinebulnic iyvnen _ cocxlebis magivrad ver ilaparakeben.
Cven uarvyofT im rbilkanian TaobaTa imedebs, romelTac qalaCunuri aRTqmebiT miaZines qarTuli Semoqmedebis samermiso impulsi;
Cven uarvyofT im Taobebs, romelTac qarTvel ers gza-kvali aubnies qimeriuli idealebiT. modian sastiki da ulmobeli wlebi!
adamianis modgma saSinel tkivilebis konvulsiebiT ikafavs gzas axali Semoqmedebisaken. ingervian Zveli citadelebi, ileweba Zveli
samyaro da samSvidobos mxolod is eri gaaRwevs, romelsac mavTulis nervebi aqvs, perspeqtiva _ arwivisa, gonebamaxviloba _
makiavelis.
vin gaimarTlebs dRes Tavs imiTi, rom barieri maRalia, dabrkoleba _ didi, konkurencia _ autaneli?! barierebs imitom aSeneben
maRals, rom kargi mojiriTeebis vaJkacoba gamoCndes; dabrkolebani imisTvis arseboben, rom daZleul iqmnan; konkurencia imisaTvisaa
mogonili, uniWieresi da uZlieresi gamoaCinos. sisuste sxeulis uZlurobis Sedegia. mxolod sisuste atavizmia.
vin gaimarTlebs amieridan Tavs, rom istoriis fatalizmma 42 gradusze moaqcia da ara okeanis romelime kunZulze...
modis aTas cxraas meocdasame weli da qarTveloba erTxel kidev unda dafiqsirdes. dafiqrdes ara imisTvis, rom SeCerdes da
ukan daixios, mxolod imisTvis, rom vefxviseburi naxtomi gaakeTos win; dafiqrdes ara imisTvis iWvneuliviT, rom Seyoymandes, aramed
138
imisTvis, rom SepyrobiliviT win gaeSuros. yvelaze ufro dafiqreba gvaklia Cven. dafiqreba bunebaSi Rrmad Caxedvaa da ara ganze
TiTis gaSvera. qarTvelobas mudam ganze TiTis gaSvera uyvarda. qarTveli patriotebi mudam ganze TiTs iSverdnen da qarTvelobis
gareSe eZebdnen qarTvelobis damRupvelebs da qarTuli ojaxis waxdomisa da daqcevis mizezebs.
1923 wels Cven unda vuTxraT Cvens Tavs, Cven amieridan arc xangadasuli qalebi varT, romelnic sasiZoebis molodinSi arian.
Sinagani gardatexa gvWirdeba Cven dRes. yoveli moraluri gardaqmna mxolod Sinagani xasiaTis unda iyos.
savarjiSo # 31
xelis guliviT sworia aznauri beglaris frCxilis odena ezo. naSuadRevis sios qinZis, pitnisa da ombalos suni bostnidan
meore mxareze gaSenebul venaxSi gadaaqvs. wnelis Robe, kvinZebi da yore gadaxlarTulia mayvliT; dauRluli Rori amaod Rrutunebs _
Semosvlas ver axerxebs. yavarayrili orsarTuliani patara odis palatSi icoxneba cali xari da qalbatoni ekaterines uSobeli. zeda
sarTulis aivanze mosCans kedelze Camokidebuli sasroli bade da moZvelebuli kexi. odis win nigvzis ZirSi gafenil Wilofze wevs
perangisamara, waRebgaxdili beglari. grZel skamze gulmkerds iSmuSnis mZinare ekaterine.
dacxra mze. Crdilma moikida fexi. mezoblebma fanjrebi gaaRes. daxuruli oTaxidan xalxi haerSi gamoefina. ekaterinem ZilSi
moigera buzi.
savarjiSo # 32
qarTveli erisaTvis mwerloba ar iyo mxolod da mxolod ,,sfero sityvierebisa: mwerloba misTvis ufro rTul fenomenad
vlindeba. qarTveli eri ara Tu qmnida marto mwerlobas: igi kidec cocxlobda miT. romelime tkbilxmovani Sairi, STagonebis
Sadrevans mowyvetili da xalxSi gadavardnili, sakuTar sicocxles iwyebda ucnaurs: igi iSleboda xan simReris jadosnuri xveulebiT,
xan cekvis xalasi samoslebiT.
qarTveli eri mgosania bunebiT.
Zveli mesxeTis ucnaurs natexSi _ guriaSi _ xalxi dResac mgosnad gamodis. Zvirad moiZebneba iq iseTi ojaxi, saca mziur
axalisebis Jams Sairoba ar iyos gamarTuli; advili sapovnelia iseTi ojaxi, saca smenamaTrobeli moleqseoba Taobidan Taobaze
gadadis. asevea samegreloSi. kidev meti: qarTveli eri ara marto tkbeba leqsiT _ igi avadmyofebsac arCens miT. moigoneT ,,batonebi,
romel avadmyofobasac qarTvelma erma ,,yvavili uwoda (es pirveli magaliTia, rom avadoba mxatvrulad monaTles). moigoneT masTan
leqsiTi simRera tkbils Cangurze da Tqven naTqvami dagajerebT.
qarTveli eris stili mwerlobaSi gansxeulda. qarTuli kulturis profili leqsiT gamoikveTa. saqarTvelos sulis reliefi
samxatvro sityviT gamoixaza.
gvaqvs SesaniSnavi arqiteqtura, saca Zveli qarTvelis nebisyofaa amarTuli, uryevi da mtkice; gvaqvs TvalismomWreli freskebi,
saca qarTvelTa TvalRia sizmrebia asaxuli mziur xazebiT; gvaqvs qarTuli taZari, raica munji qvebis locvebiTaa Sekruli; gvaqvs
qarTuli simRera, ucnauri da lamazi; bevri ram sxvac gvaqvs.
xolo gvaqvs kidev iseTi ram, romlis sadari Zvirad Tu sadme moipoveba: es aris qarTuli sityva, plastikuri, dabadebiT rom
ikveTeba. Tavaduri Tavmdebi amisa rusTavelia mzeosani.
saqarTvelo saidumlo uReltexilia aRmosavleTisa da dasavleTis: Cven viwviT aRmosavleTis fiqrmoreuli SuadRiT, roca mzis
ReleTa marmaSSi pani ibadeba mZimed mTvlemare; Cven verTviT dasavleTis saSiSar sicxades, saca TvalRia fantasmagoriebSi ,,Zeoba
ikveTeba Zlevamosili; Cven gvafiqrebs egviptis sfinqsi da gvacvifrebs parizis qimera; qarTuli nadimiT vixdiT aRmosavleTisa da
dasavleTis qorwils da nadimi igi mTavari hangia Cveni nabeWdi sityvisa. jer ar gaTavebulan ,,sadRegrZeloni ima nadimis, radgan
xSirad da xSirad SegviSales udardo lxini da cxadia TavisTavad, arc qarTuli sityva Tqmula jer ukanaskneli.
da ai, am Jams, roca qarTlis bedi cis mSvildiTaa Semortymuli, Cven, qadmaRlebma, unda warmovsTqvaT: saqarTvelo dadgindeba
Tavis Tavad da etyvis msoflios Tavis namdvil sityvas...
savarjiSo # 33
Savi zRvis mimarTulebiT, ergetas gzaze, samegreloSi, mariamobisTvis SuadRis sicxeSi gadafardagebuli uremi miWrialebs.
ferdebCavardnil xarebs karga dawinaurebuli ymawvili glexi miuZRvis, fexSiSveli da muxlebamdis akapiwebuli. mas gacveTili mokle
axaluxi acvia, uqamro, mkerdze Sexsnili. qamar-xanjali xurjiniviT mxarze gadaugdia: win revolveri, ukan xanjali, iRliaSi ki
grZeli saxre amouCria. zantad miimarTeba. ganier beWebs miarxevs. mzisgan Serujul SiSvel wvivebze kunTebis jaWvi uTamaSebs.
gza tyian WaobiT miiklakneba. marjvniv da marcxniv gzis kideebs layvebSi Camdgari wumpe loSnis. Soriaxlo, lianebiT
daxlarTul RruebSi, Txmelis mowiTalo fesvebi da maTi gvelis msgavsi landebi laRlaReben. WroRazurgiani bayayebis mTeli xrova
139
xavsis zedapize yru yiyiniT mimobneula. aqa-iq gubeebidan amoCril Zelebze kuziani Tavwvrila kuebi uZravad Seskupulan. haeri Smoris
suniTa da sicxis boliT gagudula. ciebis mTqnarebiT gaorTqlil garemos naadrevi zrobis feri gadahkvria da zed Zirs daSvebuli
cis gobi gadaxurvia.
suli exuTeba meurmes. TiTqos gadadgams nabijs Tu ara, qveyanac myisve gaTavdebao, win horizonti ara aqvs. eCveneba: midis, magram
arafers ar uaxlovdeba. ukan rom moixedavs, hgonia: arafers ar Sordeba. sul igivea, rac iyo: arc feri icvleba, arc saxe.
savarjiSo # 34
ovanes Tumaniani dRevandel sinamdvileSi iyo brwyinvale pirovneba. vinc piradad ar icnobda ovaness, mas hiperbolad moeCveneba
masze yoveli naTqvami. mis pirovnebaSi iyo didi adamianuri ganaTeba, romelic samudamo megobrad xdida, visac is daelaparakeboda.
es iyo zafxuli, 1917 weli. TbilisSi axali Camosuli viyavi moskovidan. CemTan erTad Camovida k. balmonti. qarTuli klubis
baRSi, sandro yanCelTan erTad vaxSamze, romelic gaumarTes balmonts, me pirvelad vnaxe ovanes Tumaniani. mas sruliad damoukideblad
eWira Tavi, ase rom, rusuladac ambobda eqspromtebs balmontTan erTad. sagani eqspromtebisa iyo faca amirejibi, cisferi pantera.
pirveli adamiani, romelsac yvelaze ufro awvalebda fiqri somxebisa da qarTvelebis Zmobaze, iyo ovanes Tumaniani. misi
gulwrfelobac swamda yvelas saqarTveloSi da amis mowme iyo Tbilisi mis 25 wlis iubiles dros.
didi patriotoba ar uSlida ovaness, yofiliyo qarTvelebis orientaciisa. saqveynod cnobilia, rom osmaleTTan omis dros,
sadac daiRupa misi ufrosi vaJi, ovanes Tumanianma Svidi qaliSvili gagzavna frontze mowyalebis debad da roca qarTvel-somexTa omi
daiwyo, zogi mis SvilebTagan moxvda erevanSi. ovanes Tumanianma ubrZana Svilebs, ar mieRoT monawileoba omSi, Torem is maT
dawyevlida _ es iyo didi siyvarulis aqti.
aqve unda iTqvas, rom ovanes Tumanians namdvili Zveli patriarqis gavlena hqonda somxis erze. mas usmenda ara marto xalxi,
aramed xalxis meTaurnic, romelnic TiTqmis yovelTvis darwmunebulni iyvnen TavianT siyvarulSi.
ovanes Tumanianis aseTi gavlena Tavis xalxze me magonebda ilia WavWavaZis avtoritets.
savarjiSo # 35
mkaTaTve... gzis piras mdumared amreSebuli yanebi. Tavdazneqili TavTavebi fxian namgals ucdidnen. niavi sadRac gaxiznuliyo. gza
daxeTqili, mtvriani... irgvliv mxolod sevda da Tvlema...
Saraze gamoCnda martodmarto beriqala, arsaferisad ecva, sxvadasxva mxiaruli, Wyetela naWrebisagan Sekerili kaba. cali xeliT
moZvelo qolga eWira, meoreTi _ Wreli boxCa. Zveleburi Savi TaTmani ecva xelT da adamis xnis daglejili, maRalqusliani,
CaRiluli,
yeliani
fexsacmeli.
momtvreuli,
Suaze
gadaCexili
qusli
Zalze
awvalebda.
moqanculi,
Seoflianebuli
gminavda,
Sewuxebuli calke sicxiT, calke uxerxuli fexsacmliT, calke Tavisi mware bediT!
rodemdis, rodemdis, amdeni wanwali?! kvnesoda da Tan mkerdze TaTmaniT ofls imSralebda, male siarulsac veRar SevZleb
da sadRac, Robis Ziras, amomxdeba suli!
erTxel sarkeSi Caixeda da sarke miwaze daanarcxa. sarkem uTxra, rom piris mTvarianoba didi xania, rac Cahqroboda, brolis
naTeli, lalis brdRviali gaxuneboda, Suqdamdgar saRamos mihgavda. misi yvaviliani samzeo daleuliyo. wyalma waiRo silamazec da
Tayvaniscemac!
odesRac ki silamazisTvis fufala uwodes!
ager, Cemi sofelic... amden xans dasanatreli... Cemi kera, sadac aRarc saxli maqvs, aRarc kari! vin gamomegebeba? vinRa metyvis
dedasaviT tkbilad, Svilo, mSvidobiT momixvelo? Wiri mogpareo, vinRa metyvis? aravin! vina myavs maTi nacvalgvarda? moxrekili
sawuTro, udabno-ugulo! ra kargi iyo Cveni mTvariani aivani, Cveni xeivani! sawyali mamaCemi, yarsis cixis amRebi! xelmwifem misi suraTi
rom moiTxova, mamam didi, rusuli cxenis nali moRuna xelSi, es nali gaugzavneT suraTis magiero da misi Svili, aznauris qali, axla
ase davwanwaleb!
fufalam mTaze Sexeda ngreul naSts da pirjvari gadaiwera.
savarjiSo # 36
gogebaSvilis ,,deda-ena da ,,bunebis kari aramarto didi pedagogiuri alRoTi Sedgenili wignebia. iakob gogebaSvili krebda da
bavSvebisaTvis amuSavebda xalxuri zepirsityvierebis nimuSebs. mis mier saxelmZRvaneloSi Setanili bevri leqsi Tu zRapari samudamod
damkvidrda Cvens saswavlo wignebsa da qrestomaTiebSi. iakob gogebaSvilma gamokrifa ,,qarTlis cxovrebis sagmiro epizodebi,
moswavleTaTvis misawvdomad gadaamuSava da Cveni bavSvebis sulier cxovrebis nawilad aqcia cotne dadianisa da Tevdore mRvdlisa,
ioTam zedgeniZisa da samasi Tavdadebuli aragvelis gmiroba.
140
iakob gogebaSvili ara marto TviTon werda, aramed udidesi yuradRebiT eqceoda yvela niWier mwerals, roca isini sabavSvo
nawarmoebebs qmnidnen. cnobilia, rogori aRfrTovanebiT Sexvda igi akakis sabavSvo leqsebs.
iakob gogebaSvilma saTave daudo qarTul sabavSvo mwerlobis Teoriasa da kritikasac. misi Teoriul-kritikuli Sexedulebebi
nawarmoebis Rrma analizs efuZneba da dRemde inarCunebs savaldebulo mniSvnelobas.
savarjiSo # 37
me tyveobaSi var da ara patimrobaSi. es Cemi saukeTeso wlebia _ es metia, vidre oqsfordi da aspirantura. es kontaqtebia
sisastikesTan, sikvdilTan da sicocxlesTan. da ra, Tuki saerTod veRar vixilav "Tavisuflebas"?! gana es misia araa?!
gana Tavisufleba CemTvis dRes ufro saSineli ar aris, vidre "izolacia"?! aq me dReSi 36 kapiki vRirvar. 2 zewari da 2
baliSispiri maqvs. kviraSi erTxel _ kino, abano; gazeTi "trudovaia Jizn" da samuSao _ arcTu ise mZime; cocxi, eleqtrodebi... ra,
Zalian cudia es?! ra moxdeba, Tuki saerTod aRar mivubrundebi kinos?! da saerTod, ra aris kino? _ gasarTobi Sinamosamsaxureebisa.
savarjiSo # 38
saRamos mTeli soxumi portSi iyo gamosuli. iyo bevri yvavili, orkestric, taS-fanduric, cxvirsaxocebis frialic, madloba,
naxvamdis, mSvidobiT, magram yvelaferze meti mainc cremli iyo.
soxumis moqalaqeni Tavisi sxeulis nawils, Tavis sisxls da xorcs _ berZnebs acilebdnen. berZnebi ukve asuliyvnen gemze,
RrubeliviT TeTr da qaTqaTa poseidonze da iqidan gviyvirodnen xelebis qneviT raRacas _ zogs berZnulad, zogs rusulad, zogs
afxazurad, zogs somxurad, zogs qarTulad...
uzarmazari TeTri poseidoni kiCoTi napirisken idga. zRva odnav Relavda da gemi ise
141
da Sinidan gavida Suriani kaci, bevri iara, mravali mwvaneSefoTlili kordi gadaiara da bolos monaxa mwiri, xrioki adgili,
erTic moxeda Tavis ganvlil gzas da dadga. dadga da miwaSi fesvebi gaidga, mere maradmwvane foTlebiT Seimosa, xolo nayofad
zeTisxili moisxa.
axlac iq dgas Surisagan damcxrali Suriani kaci. dgas da Srialebs.
savarjiSo # 41
Tina oxravs, magidasTan ikunteba, telefonebis sias dascqeris tuCabzuebuli. Semodian sabWos wevrebi: kako, boria, kote, bela da
vaso CorgolaSvili, romelic ukiTxavad Sedis moadgilis kabinetSi.
_ es ari? _ ekiTxeba kako sosos, saqaRaldes CamoarTmevs, gadaSlis.
_ es ari ki, bolo variantia...
_ me romeli mqonda?
_ amis wina, albaT...
_ bevri Secvale?
_ ise ra. boloa da saboloo, xels aRar vaxleb amis Semdeg, morCenili ambavia.
_ sworicaa, _ ecineba furclebSi TavCargul kakos.
_ kako, _ eZaxis Tina, _ mosawvevebi ar migaqvs?!
_ darCa? mimaqvs, ki, _ gakecili saqaRaldiT miadgeba magidas, TiTiT gverdi aqvs CaniSnuli, _ es ari? ramdeni aviRo?
_ aiRe erTi, ori, ramdenic ginda.
_ principSi ori, ise iyos aq, patara jibeebi maqvs wamoRebuli, _ icinis. Camotexil kbilze ifarebs xelisguls. aWril gverdebs
asworebs saqaRaldeSi, mdivnis magidas Sordeba.
_ soso, saTauri darCa xom? _ Tina kiTxulobs.
_ ki, aweria. `tian-Sani~, `cisferi mTebi~, saTauri darCa.
_ erTi rame mainteresebs: me ratom ara var Sig? _ kakoa saqaRaldiT.
_ rogor ara xar?
_ ara var, _ icinis uxmod, _ yvelaa Cem garda.
_ Sen akaki ara xar? _ eZebs. Tabaxis furclebi aeWreba erTi aWriT, saWiro adgils agnebs mainc, kiTxulobs:
_ `akaki (icinis, Camotexil kbilze ifarebs xels): soso, mainteresebs, me ratom ar var Sig?~ _ sityvasityviT weria, a, batono,
_ uTiTebs.
_ vyofilvar, _ icinis, xels ifarebs bageze, _ me kakos veZebdi. sabuTiT, marTalia, akaki var, metrikiT, pasportiTac, aRar
gamaxsenda.
ukmayofilod naskvavs saqaRaldis zonrebs soso:
_ Senc xar, ra!
_ soso, me xom ar amovvardi? _ Tina kiTxulobs, _ var Sig?
_ Cveni mteric amovardnila, xar romelia!
_ saTauri Secvale, soso?
_ ara, kaco, `cisferi mTebi~, `tian-Sani~, tian-San!
_ mosawvevebi marTla ar ginda? daswreba savaldebuloao, _ oTarma.
gamxdari moqalaqe SemoaRebs kars frTxilad. Tavdaxrili Semoitans naxevar tans.
_ SeiZleba? _ arc kis eubnebian, arc _ aras. Tavaweuli misCerebia Tina.
_ mobrZandiT, _ epatiJeba da skamsac uTmobs bela mogvianebiT.
_ rogor gekadrebaT, araviTar SeTxvevaSi, brZandebodeT, ukacravad, SegawuxeT!
yvela erTdroulad iwyebs TiTqmis laparaks. ucxo aRaravis ainteresebs.
_ patara jibeebi wamoviRe-meTqi, giTxari. direqtorTan vin ari?
_ aravin.
_ Tqven dabrZandiT, qalbatono, me piradad, ukacravi pasuxia, miCveuli var fexze dgomas... mapatieT.
bela arafers ambobs, raze bodiSobs es kaci, ver xvdeba. ucxo ki ar jdeba da mosacdelis datovebas rom ar apirebs, etyoba;
laparakis darRveva ar unda, rogorc Cans, da sxvis xmebs ayolebs momlodine Tvalebs.
_ bela, vin ari Sig?
142
savarjiSo # 43
wlevandeli zafxuli didwvimiani gamodga gomborSi. xan Tavsxma wamouSenda, xanac fuTqi Tqoravda Semabezreblad. cioda.
Soreuli ialnos mTa, mocriatebulze mzes nimbiviT rom moiyenebs xolme, TiTqo samudamod gaiqna, daikarga janySi, xolo Cemi saxlis
momijnave wiTlovani gora TeTryomrali nisleuliT abolda. swored iseTi tarosi idga, kacs rom Camyudrovebuli fiqrisa Tu
mogonebebisaTvis
ganawyobs.
mwifobis
Jami
iyo,
galumpuli,
nayofiT
daxunZluli
aluCa
da
vaSli,
msxali
da
alibuxari
totebdadrekilni, naRvlianad idgnen moTqriale wvimaSi da Cumi TmeniT elodnen patronTa keTil xelSexebasa da mosTvlianebas. maT
Soris sayvarlad iyo awowili, totebgabarjRuli alubali. priala foTlebi uxasxasebda, xolo nayofi meti simwifiT CaSavebuliyo,
TiTqo RvTis madlian marjvenas lalis Tvlebi Seefrqvios misTvis da eTqvas: aha, axare adamis tomio! araferi sjobda mis cqeras am
nislian, sevdian dRes. idga gawuwuli, mSvidi, muqad gaburburebuli...
savarjiSo # 44
omis (1941/45 ww.) Semdeg sofelSi samxedro farajebi gaCnda. droTa ganmavlobaSi, maT sapatio sakidlebi miatoves da Ramis
mexreebisa Tu moxetiale boganoebis Sesamoslad iqcnen.
143
maxsovs erTi aseTi bogano: TmawvergaSvebuls, qariTa da mziTgamoyvanil saxians farajis sayelodan lamazi yel-kiseri ise
mouCanda, ifiqrebdi, SiSvel tanze acviao. faraja gamxdar da swor sxeulze beris anaforasaviT Semohgragnoda, msxvili Toki hqonda
welze Semortymuli da Tumca tanad maRali iyo, faraja lamis koWebamde swvdeboda. am boganos, moucileblad, xelSi spilos ZvaliviT
priala joxi eWira, arganad wodebuli, midioda da milaparakobda...
priala, priala, swori da litao iyo is argani, gegoneba, mraval Taobas sWeroda xelSi da axlandel patrons Tavis Wkuaze
gaewvrTna, radganac raRas ar akeTebinebda, roca midioda da milaparakobda, TiTqos imiT miuZRoda da warmarTavda fiqrebs, romelTac
argani xan igeriebda, xan eTanxmeboda da xanac msjavrs sdebda da, Tqven warmoidgineT, xiTxiTebda kidevac... zogjer iseTi sastiki iyo,
rom balaxisa da mtvriani gzis magivrad SegeSindeboda, zogjer ki ise nazi, lamis sanTeliviT mzeSi gamlRvaliyo.
Cvens sofelze gaivlida xolme. yvelaze didxans me mivdevdi Soriaxlo. sxvebs adre eleodaT cnobiswadili da marto darCenils
SiSi da pasuxismgebloba memateboda. imisTvis ra! midioda da milaparakobda... arc araferTan Sedgeboda, arc aravis esityveboda, magram
mainc yvelam icoda, rom amba besarioni erqva da ujiaTi, ukmexi xasiaTis gamo berebis saZmodan iyo mokveTili.
bogano da maTxovari sxvac bevri dadioda sofel-sofel, es ki araviTar survils ar amJRavnebda, natamali ar undoda arafrisa.
ambobdnen, balaxsa Zovso, magram raRas ar ityvian xolme kacze, miT umetes, roca araferi ainteresebs.
erTxel gavbede da win ise gadavudeqi, SemTxveviT rom xdeba kacTa Soris. bavSvi viyavi, aSkarad metyoboda, rom bavSvi viyavi,
Semomxeda da Tvalebi CamaStera. lamazi, WroRa Tvalebi... miyura, miyura, TiTqos Tvalebidan TvalebSi raRac gadmomiRvara, raRac
Semomisaxla gulidan gulSi, sulidan sulSi raRac miwilada, TiTqos nerwyvic Seerxa yelSi da roca yvelaferi gaiRo, haah! _
TiTqos joxiT gza gaiwmindao, isev gamkvaxebuli wavida. midioda da milaparakobda da Soridan rom vuyurebdi, gegoneba, guljavriani
pepela mifrinavso. ukve horizontze ki albaT, joxis wyalobiTac qaris wisqvils emsgavsa.
mec besarioni var-meTqi, _ davapire meyvira, raki Sors iyo da aRar meSinoda, besiki, besarioni, orive mqvia... ambasac ki
vTamaSob xolme, damicade, saxlSi gaviqcevi, grZel paltos wamoviReb da erTad viaroT... mec Zalian miyvars Tavis damartoxeleba. ai,
axlac, aba gaxede, WiWia, maTe da TaTuka sad arian, age, Zlivs Canan... erTad wamovediT, ivris toti unda avirCioT da xval davwuroT,
magram me CemTvis siaruli mirCevnia, CemTvis ufro verTobi... ratom ver micani? Tu ifiqre, balRia, sad ivlis qarSi da wvimaSio...
magram TiTqos uceb gavizardeo, Tavmoyvare Seviqeni, sisuleled CavTvale Cemi ganzraxva da iseTi grZnoba dameufla, TiTqos
namdvili besarioni aq viyavi, is ki, rogorc moCveneba, rogorc Soreuli kvamli, ise gaqreboda. zustad vicodi, rom dRes mokvdeboda,
imitomac gaemarTa koxis tyisken, iqa aqvs saflavi winaswar gaTxrili... weRan rom miyurebda, yvelaferi maSin miTxra, TvalebiT miambo
mTeli Tavisi ambavi da anderZic me damitova...
ase warmovisaxe momxdari da amayi Seviqeni: besiki-besarioni aqedan raRac unda gamosuliyo, miT ufro, Tu ,,ambac daemateboda.
adamiani zurgidan gamoicnoba. wasuls SevamCnie raRaca zadi: TiTqos sakuTari Tavi mxrebze wamoxurvoda da amas ki ver ejobna,
ver wamoeRo da Zirs ver daenarcxebina, rom mere imis tyavze gaevlo. lodins ki isev es erCia... midioda da milaparakobda. me axlac
ara var darwmunebuli, rom is sibrZnes metyvelebda, magram TviTon forma amgvari Tavisuflebisa midiode da milaparakobde _
CemTvis saocnebo da miuRwevelia dRemde... roca arc warsuli gaqvs, arc awmyo da arc momavali... araferi ar gagaCnia da miT umetes,
salaparako.
gana mxolod axla, adrec mikiTxavs Cemi TavisTvis, riTi momxibla am miusafarma boganom? SesaZloa, imiT, rom dapirispirebuli
iyo cxovrebasTan, romlisganac adamianebi keTilganwyobas moiTxoven da SeCvevas sjerdebian; imiT, Tavis nebaze rom iyo da nervebi ar
ucxreboda, kmayofileba rom ar icoda; rom cxovrebis rCola da jibri misTvis Cveulebrivi ambavi iyo.
is, vinc sakuTar Tavs qmnis, sazogadoebaSi adgils aRar unda eZebdes. sazogadoeba orpiri da TvalTmaqcia aba, dagviZaxon is
saxeli, rasac gulSi gveZaxian! aba, ise mogveqcnen, rogorc gulSi gveqcevian! da mainc, rogor advilad migvityuebs xolme sazogadoeba,
rogor vcdundebiT, rogor gamovdivarT koSkidan, gavSliT muSts da xels CamovarTmevT. yvelafris mizezi ki Cveni survilebia.
amba STambeWdavi da mkveTri arseba iyo. is rom gzaze gaivlida, haeri icvleboda, Robeebi krTodnen, xeebi izniqebodnen, kvali
rCeboda imis gavlilze, ucxo suni dgeboda, drois suni siZvelisa... sxva rolic hqonda ambas: bavSvebs imisi saxeliT aSinebdnen,
uime, uime, CaeyareT axlave loginSi, amba modiso!
soflis sazogadoebaSi iyo erTi patara ujredi am sazogadoebisa, romelic mTeli soflis ocnebas asaxierebda da aRasrulebda
dro uqmad gahyavda. erTaderTi konfliqti am sazogadoebas ambasTan mosvlia, magram am SemTxvevaze ise xmamaRla rodi yvebodnen.
xawiris mTis ZirSi, yanebis bolos, fufqel gzaze midioda Turme amba, roca zemodan moqeifeebi Camoxtomian, naxataris muxebis
CrdilSi hqoniaT sufra gaSlili da iq miuwveviaT. xan winidan, xan gverdidan SemouvliaT da ufro met yuradRebas rom ver Rirsebian,
vidre sxva ram garSemo, ambasTvis gonze moyvana da farajaze qaCva dauwyiaT. maSin yofila, argani qarborbalasaviT rom datrialebula.
TviT patrons ki arafriT Sestyobia gunebis Secvla, radgan iman, vinc pirvelma SeZlo TvalebSi gamoxedva, RrubeliviT Sors dainaxa.
144
amba besarioni Tavisufali arseba iyo da es SeuZlebelia, ar SeSurdes, visac movaleobebi ver autania. TvalSisacemi iyo da
aravis ainteresebda, es ki anazRaurebaze metia, roca Tavisufali ginda iyo... erTi sityviT, am saxeSi momxiblavi iyo is, rac SeiZleba
Semoqmedebis winapirobad CaiTvalos: aseTs iqneb ,,giJi gveTqva wera rom SeeZlos, erTi niWiT meti iqneboda, ase ki, mxolod
cxovrebazea meti. cxovreba adamianSi Tvalebidan Sedis. giJi xedavs mets, gacilebiT mets, vidre kalamma SeiZleba aRweros da fiqrobs
mets da daulagebels, vidre weraa. giJisTvis ar arsebobs daviwyeba da gaxseneba, is dResaa da am wuTSia mxolod da rasac
milaparakobs, egredve iviwyebs. aba, scade da Senc gaaqre erTi striqoni! vera, ufro dagaxsomdeba.
sisulele iqneba, vTqva, rom is amba besarioni dRes me var; rom sulma, romelic tyavidan gavida, Crdili datova. Crdili ki
metia, CrdilSi isicaa, rac sinamdvilea da isic, rac dakargulia... magram gana is ki marTali iqneba, Tu vityvi, rom dRes me var is
mowme bavSvi aTi-Tormeti wlis besarioni?
miCneulia, rom mZime bavSvoba niSnavs oblobasa da siRaribes. raRaca wili me am oriveSi medo, magram CemTvis ufro mZime
gasaxsenebelia is gancdebi, romlebic erTi da imave mizeziT meufleboda xolme da Tavi rom dameRwia daTrgunvisagan, siTamames
veZleodi, anu maimunobas da masxaraobas viwyebdi. raSi gamoixateboda Cemi masxaraoba? _ Cavicvamdi dedaCemis Zvel paltos,
Semovirtyamdi zed Tokis naglejs, gavikeTebdi Savi matylis naCeCisagan wver-ulvaSs (Tma isedac xuWuWi mesxa), daviWerdi xelSi
Txilis joxs da Sevudgebodi mter-moyvare mezoblebis monaxulebas. aa, mobrZandi, amba, mobrZandi, _ metyodnen, magram me, ra Tqma
unda, ar vuCerdebodi, rame orazrovansa da Tamam sityvas davugdebdi, masxaras rom epatieba, iseTs da gavcildebodi. isedac karga
grZel quCaze iyo Cveni ubani, anu scena Cemi moRvaweobisa da mec avyveb-Cavyvebodi Cvens gzas da ubans, joxis jadosnuri trialiT,
romlisTvisac yvelaferi obieqti iyo Robec, xec, qaTamic, ZaRlica da mezoblis bavSvebic. raki, rolis mixedviT, unda ganuwyvetliv
melaparaka, mebutbuta da SemeTxza ucabedi frazebi, xandaxan iseTi rame wamomcdeboda, rom vifiqrebdi, _ aseTi ram didi rom viqnebi,
maSin SeiZleba wamomcdes-meTqi. vin icis, wamocdenili sityva metia, vidre Txzuli winadadeba, winadadeba iqneb meti aris, vidre abzaci
da abzaci mTel Tavs sjobia.
es gardasaxva karga magrad marTmevda Zalas. maxsovs, rogori gaoflili vbrundebodi Sin daRamebisas. magram, ucnauria, mxiaruli
da kmayofili rodi viyavi... gulgatexili vbrundebodi, aivanze mivyridi joxsa da paltos, wvers ise Camoviglejdi, rogorc WeSmariti
msaxiobi, romelmac scada da roli Seasrula, taSic daimsaxura, mayurebelic acduna aRfrTovanebaze, magram sakuTar Tavs ver ajoba
da amad aris mgloviare, radgan gamocdilebam kvlavac Seborka. mec vgrZnobdi, rom ver Semcvala Cemma TamaSma, sxvebi aviyolie, magram
sakuTar Tavs ki ver vajobe, ver vajobe Cems dards da gancdebs, ise Rrmad yofila kacSi sakuTari Tavi, rac mets mihyvebi, ufro
metsa Txris TxunelasaviT, ufro gekargeba da Sen isev SiSveli instinqtebis amara rCebi. ase nirwamxdari, saxedakarguli vwvebodi
loginSi da velodi, rodis amiwevda sicxe.
meore dRes saSineli uimedoba meufleboda, iseTi, roca geCveneba, rom ar gaTendeba; rom ar gaizrdebi da bavSvad darCebi; rom
verasdros gascdebi Sens gzas da ubans; rom sul am sofelSi iqnebi, romelic sulac araa zRvis napiras, piriqiT, mTebSemortymul
patara vakezea, da, ra Tqma unda, araviTari navsadguri ar akravs, ar bibinebs zRva da ar irwevian ialqnini gemebi. aq arc erTi
wakiTxuli ambavi ar gaTamaSdeba, aq ar iqneba siyvaruli, SurisZieba, aq ar dareken camdis awvdenili eklesiis zarebi, kibeebi ar iqneba
marmarilosi, Toks aravin CamouSvebs SenTvis sarkmlidan... aq qalma rom gaixados, unda Sebrunde, rom guli ar gagitydes, rom kvlav
gqondes momavlis imedi: rom roca agiSveben, aucileblad Seiqmnebi Sens Tavze meti da Zala Segwevs, Sehfico momavals, rom...
amav dedamiwaze qristesSobidan meoTxe saukuneSi egvipteSi cxovrobda da moRvaweobda wmindani da saswaulTmoqmedi beri abba
besarioni, romlis Sesaxebac wmindanTa wignSi vkiTxulobT: ,,misi cxovreba msgavsi iyo romeliRac frinvelisa, romelic caSi
danavardobs, an romeliRac Tevzisa, an romeliRac aramiwieri arsebisa, radganac mTeli dro, rac icxovra, man galia wuxilisa da
zrunvis gareSe. ar awuxebda mas arc saxlze zrunva, arc saxnav-saTesi, arc siamovnebisadmi ltolva, arc fiqri ramis SeZenaze. is
Tavisufali iyo sxeulze zrunvisagan, cxovrobda momavlis imediT da Semortymuli iyo rwmenis kedliT. tyvesaviT iTmenda sicives da
gaxurebuli mzis sxivebSi, sruliad SiSveli, Crdils rodi eZebda devnilis msgavsad imaleboda udabnos kldeebSi da ukidegano da
dausaxlebel qviSis samyaroSi ise dadioda, rogorc zRvaze.
kidev mraval saswauls yvebian abba besarionze. gansakuTrebiT sainteresoa, Cveni adamianuri SesaZleblobebis kvalobaze, aseTi
epizodi: ,,savaneSi erT-erTma ZmaTaganma Sescoda da gankveTil iqna monastris winamZRvris mier. roca Zma eklesiidan gadioda, abba
besarioni adga, ukan gahyva gankveTils da Tqva, ,,mec codvili var.
abba besarionma moaxloebuli sikvdilis win miatova Tavisi savane da udabnos ukacriel kldeebs Seexizna. aravin icis, ramden
xans icocxla da rogor aResrula (b. xaranauli).
savarjiSo # 45
145
guram rCeuliSvilis moTxrobaSi ,,sikvdili mTebSi aRwerilia Tavzardamcemi tragikuli SemTxveva: saqarTvelos mTebSi mogzauri
germaneli mwerlis, alfred kurelas Tvalwin damfrTxalma cxenma cal uzangSi fexCarCenili misi meuRle gaitaca da qvian gzaze
Tavis xeTqebiT amoxada suli. alfred kurelam iSviaTi stoicizmi Seageba moulodnelad Tavs damtydar ubedurebas: am ambis Semswreni
gancvifrebulni iyvnen misi vaJkacuri TavSekavebiT _ fotosuraTebi gadauRo meuRlis cxedars, mcirewlovan vaJTan erTad mindvris
yvavilebi dakrifa da imiT Seamko sayvareli adamianis gvami... mTxrobelma (guramma) orjer SeniSna mis Tvalebze raRac cremlismagvari,
magram Wirisufalma orjerve sZlia Tavs da ukanve Caibruna ,,WirT manelebeli cremli (nikoloz baraTaSvilis gamoTqmaa).
micvalebuls iqve gauWres samare, miwas miabares da TbilisSi dabrundnen, im sastumroSi, sadac idgnen da is nivTebi hqondaT
datovebuli, romlebic mTebSi ar sWirdebodaT.
TiTqos umTavresi ukan darCa, TiTqos Cavlilia yvelaze mZime wuTebi, TiTqos civma gonebam gaimarjva grZnobaze, magram...
sastumros oTaxSi Sesul alfred kurelas TvalSi moxvda sawolis Tavze gadakidebuli kaba da xalaTi meuRlisa. moTxrobaSi
vkiTxulobT: ,,alfredi idga gaSeSebuli, martoka da im sawols uyurebda, romelzec qalis kaba da yviTelyvavilebiani xalaTi iyo
gadakidebuli. guramma raRac igrZno tkiviliviT. iqiT oTaxidan xmamaRali qviTini moisma. sarkeSi Canda: alfredi daeca sawolze,
aRrialda. is tiroda, xmamaRla qviTinebda da zorba mxrebi uZagZagebda.
daoblebulma samoselma grZnobaTa imaze Zlieri afeTqeba gamoiwvia, vidre TviT ubedurebam, uSualod gancdilma.
savarjiSo # 46
oraswlovani
rusifikatoruli
politikisagan,
iZulebiTi
da
saZulveli
orenovnebisagan
(romelsac
ase
Tu
ise,
mainc
vumklavdebodiT) Tavdaxsnilni, mSobliuri enis, qarTuli kulturis, qarTuli sulierebis winsvla-ganviTarebisa da saboloo zeobis
moimedeni, mwared movtyuvdiT: TviT komunisturi totalitarizmis umZafres da usastikes periodebSic ki aravis axsovs qarTuli ena
agrerigad waryvnili, Seuracxyofili da damcirebuli. vis SevCivloT an vis gadavabraloT? es xom TiToeuli Cvenganis bralia...
saqarTvelos damoukideblobis gamocxadebis dRidan miamiturad vfiqrob, _ ai, axla ki atydeba gangaSi dedaenis dabinZurebis
gamo: dRes Tu ara, xval mainc, xval Tu ara, zeg mainc... Tqvenc ar momikvdeT _ dRemde ise movaRwieT, rom enis siwminde vera da ver
iqca sayovelTao sazogadoebrivi Tu saxelmwifoebrivi zrunvis sagnad. ukve ramdeni mTavroba da parlamenti (sityvier omSi ingrevian
parlamentebi _ galaktioni) gamovicvaleT, dedaenis siwmindisaTvis ki verc erTma ver moicala.
daudevari damokidebuleba dedaenis mimarT, gaRaribebuli leqsika da, ubralod, miutevebeli Secdomebi yvelaze TvalsaCinod
teleekranidan fiqsirdeba. mikvirs, rom televiziaTa mesveurebi erTxelac ar Sewuxebulan kritikis uqonlobis gamo. saqarTveloSi,
Cvenda samarcxvinod, orasze meti umaRlesi saswavlebeli yofila; martivi gaangariSebiT, SesaZloa, aTobiT teleJurnalistikis
kaTedrac arsebobdes. miuxedavad amisa, qarTuli televiziis gadacemebi safuZvlianad, sistematurad, gamowvlilviT rom Seefasebinos an
gaekritikebinos vinmes, ar mogvswrebia. es ki kargs arafers uqadis qarTul televizias, romelic mayureblisaTvis mainc erTiania (am
mxriv, sasiamovno gamonaklisia axlaxan dastambuli qeTevan sadRobelaSvilis _ epoqis yofili wamyvanis _ werilebi).
televiziaSi gamarTuli literaturuli qarTuliT metyveleba wesad unda damkvidrdes da ara iSviaTobad; arada, zogjer piruku
xdeba.
savarjiSo # 47
_ ra ginda, bebo, ra?!
_ moxvedi, Svilo?
_ xo, ra ginda?
_ momeci aba Seni xeli...
_ ee, kargi ra, bebo!
_ momeci, biWo, ra moxdeba...
_ aha!..
_ genacvalos bebo... Cemo vaJkaco, Cemo imedo...
_ au, kargi ra, bebo!
_ ratom, Svilo, ratom ar giyvars Cemi mofereba, beberi rom var, imitom? vin myavs Sens meti, genacvalos Seni bebo...
_ au, bebo, raa!
_ ai, erTxelac gakoceb, erTxelac da meti aRar...
_ kargi, xo, wavedi...
_ romeli saaTia?
146
aspeqtiT
aris
saintereso
da
ara
litmcodneobrivad.
zogierTisTvis
antipoeziis
calkeuli
nimuSebi
ufro
mniSvnelovania, vidre zogadad poeziis axali gza da ganviTrebis SesaZleblobani. zogma, Tu ar vcdebi, poeziaSi ganviTarebis gzebi
saerTod gamoricxa da mis sikvdilze alaparakda.
gvinda Tu ara, liberaluri ekonomikisgan dawunebuli poezia wasakiTxadac da Sesaqmneladac udides mocaleobas moiTxovs.
mocaleoba ki TiTqmis gaauqma sabazro ekonomikam da amitomac ar darCa adgili poeziisTvis Tanamedrove cxovrebaSi. dro aRar aris,
147
poeziisTvis dro ar rCeba da arc survili ar aris misi kiTxvisa. poezia im drois Svilia, roca dro Tavzesayreli iyo da wignier
sazrdos mxolod wignebSi eZebdnen.
miuxedavad amisa, CvenSi aTasebi mainc weren da mocaleobis naklebobas ar uCivian.
savarjiSo # 49
xalxiT gaWedili avtobusi miqris. nabdisqudiani, warbebCamofxatuli berikaci mokuntuli dedabrisken miiwevs. dedaberi jinura
kalaTebSi mokecila da aqeT-iqiT cqvitad icqireba.
_ Sen magdana ara xar? _ ekiTxeba berikaci.
_ magdana var, magdana...
_ gamarjoba, magdan!
_ Sen mixa ara xar?
_ mixa var, maS...
_ rogora xar, mixav, rogora xar, biWo!
_ xi-xi-xi-xi... biWio... _ xiTxiTebs iqve mdgari patara biWi.
_ ra gacinebs? CemTvis isev biWia! _ tuqsavs dedaberi biWs.
_ rogora xarT, biWo, rogora?
_ aba, rogor viqnebiT, ara gviSav ra...
_ Tqvenebi rogor arian? SviliSvilebi daaTxove?
_ kargad arian. dids kargi yismaTi Sexvda, qalaqSia, exlac iqidan movdivar. SuaTana axmetaSi gavaTxoveT. isinic kargad arian.
marto pataraze gveTanaRreba guli.
_ im nabolaraze?
_ ver Sexvda kargi bedi: sifxizleSi kidev ara uSav ra, daTvreba da gagiJdeba.
_ rad gaataneT?
_ vina gvkiTxa? alaverdSi viyaviT. movbrundiT da Sin aRar dagvixvda: fSavelSi gaparuliyvnen, biWis mamidasTan.
_ Sin unda CageketnaT.
_ CavketeT... fanjridan gadamZvraliyo.
_ eex, exlandelebi...
_ Sen? Sen rogorRa xar?
_ ii, Sen ki gaixare...
_ sada yofilxar?
_ qalaqSi. variebi myvanda gasayidad.
_ gahyidevi?
_ muqTad undodaT! aba, erTi kruxi Tqven dasviT-meTqi...
_ magaT igre hgoniaT...
_ esec Cveni sofeli... _ ambobs berikaci da Casasvlelad emzadeba, _ aba, kargad iyavi, mSvidobiT...
_ mSvidobiT, vin icis, veRarca gnaxo.
_ aba, ra vici, vin icis...
_ mSvidobiT, biWo...
mixa Cadis. dedaberi uceb wamoxteba, fanjaras mivardeba da eZaxis:
_ biWo! mixav!
_ xoo!
_ aba, Cemze Tu rame gaigoT, gadmodiT, ar daizaroT!
_ nu geSinia!
_ gadmodiT... Cemianebi xarT... gekuTvniT!
berikaci pasuxs aRar iZleva. dedaberi Tvals gaayolebs.
_ xi, xi-xi-xi... biWio... _ xiTxiTebs biWi.
berikaci ukan aRar ixedeba. dedabers guli swydeba. mere aqeT-iqiT miixed-moixedavs da isev patara biWs miubrundeba:
_ xo, ra gacinebs? CemTvis isev biWia...
148
savarjiSo # 50
ucnauria drois msvleloba: rac erT dros kanonad da dogmad iTvleba, ramdenime xanSi mTlianad kargavs Tavis Zalas da
sasaciloc kia, Tumca yoveli monakveTi istoriisa Tavis droze amtkicebs Tavis simarTles da erTaderTobas, Tanac cdilobs
TviTdamkvidrebas.
yazbegSi, erT-erTi filmis gadaRebisasa, gadamRebi jgufis SemoqmedebiT koleqtivs erTimeoreSi Cxubi mouvida. reJisori
amtkicebda, rom gadasaRebi scenis dros xevisbers unda gamoebrZanebina Tamar mefis an romelime qarTveli eriskacis suraTi. mxatvari
sxva azrisa iyo. mas saWirod miaCnda, rom am SemTxvevaSi qristes, wminda giorgis an romelime mTis salocavis xati unda
gamoebrZanebina xevisbers. scenaris avtori sabrZolo droSas moiTxovda (Tumca mTlad avtori ar iyo, avtorad iTvleboda).
rom ver SeTanxmdnen, gaikiTxes xalxSi da imaT ukve aRaraferi icodnen Zveli drois Sesaxeb.
savarjiSo # 51
dRes Tanamedrove poetis winaSe sami alternativaa: pirveli _ gaxdes axali rafsodi da SeuerTdes Tufaq Sakurisa Tu eminemis
dass; meore _ Seqmnas leqsebi profesionalTaTvis, rogorc profesionalma _ Tanamedrove mxatvris msgavsad, romelic Tavis
instalacias qmnis ara mnaxvelisa Tu SemfaseblisTvis (moyvarulTaTvis), aramed uSualod damkveTisaTvis _ muzeumisa Tu galereisTvis,
galereis
kuratorisaTvis;
aseve
dRevandeli
profesionali
poetic
wers
ara
mkiTxvelisaTvis
(moyvarulTaTvis),
aramed
eSberi, mark strendi, iosif brodski, Seimas hini, lev losevi, tomas venclova amis TvalsaCino magaliTebi iyvnen da arian.
magram arsebobs mesame alternativac: poets mudam SeuZlia daubrundes im instituciur sawyiss, saidanac warmoiSva evropuli
lirika _ locviT-meditaciur praqtikasa da Janrs. rogorc cnobilia, evropuli lirika XVI-XVII saukuneebSi swored amgvarad iwyeba
inglisSi, inglisuri nacionaluri eklesiis (anglikanobis) wiaRSi, sadac inglisuri enis sivrceSi xdeba laTinurenovani locviTmeditaciuri Janrisa da praqtikis gadanergva: jon doni ara mxolod sen-polis winamZRvaria, aramed inglisuri metafizikuri poeziisa
da evropuli lirikuli poeziis erT-erTi damfuZnebeli, romlis lirikuli meditaciebis safuZveli wm. egnate loiolas sulieri
varjiSebi _ meditaciebia (ix. amis Sesaxeb: ingliseli filologis, luis martcis gamokvlevebi).
swored inglisuri lirikuli poeziidan iwyeba Tanamedrove lirikuli poezia, romelic vrceldeba jer safrangeTsa da germaniaSi,
xolo Semdeg _ sxva evropul qveynebsa da ruseTSi. am gavrcelebisas is nel-nela `iviwyebs Tavis genealogias _ swydeba locviT
praqtikas rogorc Tematurad, ise instituciurad. Tumca drodadro `Janruli mexsiereba mainc Tavs gvaxsenebs, oRond amjerad ukve,
ZiriTadad, kaTolike poetebTan da aRmosavluri qristianobis sivrceSi _ klemens brentanos, puSkinis, lermontovisa da baraTaSvilis
calkeuli leqsebi, Jiul laforgi, jerard menli hopkinsi, vladimer soloviovi, pol verlenis gviandeli lirika; XX saukuneSi _
fransis Jami, Sarl pegi, pol klodeli, maqs Jakobisa da uistan hiu odenis gviandeli Semoqmedeba, viaCeslav ivanovi, gertrud fon le
forti, gabriela mistrali, osip mandelStami, boris pasternaki (gansakuTrebiT _ iuri Jivagos leqsebi), ana axmatova, tomas elioti
(moyolebuli ,,nacrisyris oTxSabaTidan), iosif brodskis ,,mirqma da ,,saSobao leqsebis mravalwliani wyeba...
`elituri poeti dRes swored am ori alternativis winaSea _ iyos poeti-mecnieri mecnierTaTvis (aleqsandriuli tipis poetieruditis msgavsad), sadac misi auditoria oden inteleqtualuri elitiT amoiwureba, an iyos meditaciuri poeti, romelsac
aTvisebuli aqvs evropuli poeziis mTeli gamocdileba da romlis auditoriac potenciurad usazRvroa, radgan iseve rogorc
qristianuli uwyeba, misi poeziac nebismieri adamianisTvisaa gankuTvnili.
dabolos, poezia, rogorc ukve aRvniSne, iwyeba rogorc xsovnis, mexsierebisa da damaxsovrebis xelovneba _ esaa mosaxseniebeli,
risi meSveobiTac axsovT jer RmerTis saxeli, Semdeg gmiris (romelic RmerTi xdeba sikvdilis Semdeg) ukvdavi saxeli, xolo Semdeg
TviTon poetis saxeli. amitomac homerosis poezia `oraluri poeziaa orive mniSvnelobiT _ poeziis meSveobiT imaxsovreben gmiris
ukvdav saxels, amave dros, zepirad imaxsovreben TviTon teqsts da axsovT poetis ukvdavi saxeli.
dazepirebas ritualuri mniSvneloba aqvs _ Cven vimaxsovrebT da vizepirebT imas, rac sakraluria. swored amitom viciT zepirad
locvebi da leqsebi. rodesac Tanamedrove skolam, sazogadod, dazepirebaze, maT Soris, leqsebis dazepirebaze uari Tqva, amiT swored
is faqti gacxadda, rom damTavrda poetTa epoqa, damTavrda dro, roca poezia sakraluri iyo. Tanamedrove adamiani mxolod kanonebs
izepirebs, radganac dRes sakraluri mxolod kanonia (adamianis uflebaTa deklaracia da a. S.).
leqsi, romelic ar gvaxsovs, romelsac ar vizepirebT, aRaraa leqsi; leqsi, romelic mxolod gamokvlevisa da statiebisTvis
iwereba, iseTive samuzeumo eqsponatia, rogorc xelovnebis nawarmoebi, romelic mxolod galereisTvis iqmneba; magram leqsi, romelic
ubrundeba Tavis sawyiss _ ukvdavi saxelis damaxsovrebas _ faqtobrivad, isev locva xdeba.
149
savarjiSo # 52
es wigni Cemi qveynidan Sors, Zalian Sors iwereba, magram fiqrma arc manZili icis da arc dro. igi gamudmebiT gawuxebs, sadac
ar unda iyo da rogorc ar unda grZnobde Tavs. gawuxebs, radgan es mTavari fiqria da mas versad gaeqcevi. Tumca zustad da
konkretulad ras daarqmev, arc ici da, albaT, arca aqvs mniSvneloba. mTavaria, rom gawuxebs da samyaros im patara nawils, rasac Seni
qveyana da miwa hqvia, mainc ver Sordeba. es fiqri gamudmebiT Tan dagyveba, sadac ar unda iyo da rogorc ar unda grZnobde Tavs da
mainc yvelgan da yvelafers Sens patara samSoblos adareb, Sens xalxs, wessa da tradicias, mdinareebsa da mTebs...
swored mTebidan daiwyo yvelaferi _ bavSvobis mTebidan _ pirveli wignebidan, im saocari wignebidan, romlebsac qmnidnen edmund
hilari da Tensing norgei, moris hercogi da jon hanti. wignebi sizmrebad iqcnen, sizmrebi ki cremlnarev ocnebad _ sakuTari TvaliT
menaxa himalai. am ocnebis axdenamde jer kidev Sors iyo da megobrebTan erTad fexiT moviare saqarTvelos mTianeTi. qvecnobierad, ra
Tqma unda, kavkasionis mwvervalebi himalais bumberaz mTebs unda Seecvala, magram studentobisa da axalgazrdobis Sualeduri dro
udardelobidan uzarmazar dardSi gadaizarda da Cveni aSlili epoqisa da qveynis daSoSminebas RviniT SevecadeT. sanam kargi Rvinoebi
jer kidev arsebobda Cvens qalaqSi, piradad Cems janmrTelobas safrTxe ar emuqreboda da sadRegrZeloebs siamovnebiT vayolebdi
xolme lirikul leqsebs. magram TandaTanobiT, araualkoholo sasmels nervebisa da xelebis kankali mohyva da, ramdenadac maxsovs,
pirvelad guli sadRac igoeTis ,,tekTan (an misadgomebTan) gamiCerda. meored da mesamedac eqimebma zustad igive Tqves, rac pirvelad,
_ aRar unda dalioo, magram ukve gvian iyo _ Wiqebi Sevsebuli gaxldaT da Tamada swored CemTan gadmodioda alaverds. maSino, _ ukan
ar daixies eqimebma, _ ai, es Tanxa dasWirdeba operacias da Sengan stambulis kaJs gamovTliTo. kursebis granitzec Tanaxma viyavi da
mivdeq-movdeqi, rogorc CvenSi ityvian, xalxi Sevawuxe, magram amaod _ esao, isao, pativs ki gcemT, magram verao da swored maSin
gamaxsenda himalai _ kidev erTxel, rogorc asparezi sakuTari SesaZleblobebis sarealizaciod da, rac mTavaria, rogorc saSualeba
sakuTari sxeulis dasaZlevad. gamaxsenda himalai da swored maSin mivxvdi da davijere, rom adamianisaTvis sulisa da sulieris
warmarTva aris urTulesi da piriqiT, Tu igi moindomebs, sruliad iolad SeZlebs sxeulis damorCilebas.
gadavwyvite da SevZeli:
gasakvirad Cveni ojaxis wevrebisa da keTilismsurvelebisa, Wiqa davdgi, metic _ gverdze gadavdgi da varjiSi daviwye.
Tumca himalaisaTvis mxolod sxeulis wvrTna veraferi bedenaa da erT-erTi mTavari faqtori iqauri harmoniis misaRwevad
fsiqologiuri momzadebaa. amis miRweva, piradad CemTvis, gacilebiT ioli aRmoCnda, vidre fizikuri mzadyofna mwvervalze asasvlelad.
pirveli mwvervali ki, romelze asvlac pirveli qarTuli eqspediciisaTvis RmerTma ineba, himalais monblanad wodebuli dhaulagiria.
qarTveli mTamsvlelebis ramdeni Taoba ocnebobda, himalais ToTxmeti rvaaTasianidan erT-erTze mainc ganexorcielebina asvla da
ramdenadac CemTvis cnobilia, yvelaze axlos am mizanTan qarTveli alpinistebi samocian wlebSi iyvnen, roca Cvens qveyanas nepalis
maSindeli mefe ewvia stumrad da, Tu es legenda ar aris, svaneTis mTebSi jixvic ki moinadira. qarTvel mTasvlelTa imdroindeli,
uZlieresi gundi, himalaiSi miiwvia, magram sabWoTa mTavrobam sastiki uari ganacxada nepalSi eqspediciis gamgzavrebaze.
1982 wels (sxva informacia me ar gamaCnia) himalais mTebSi pirveli qarTveli mTamsvleli, akaki xergiani moxvda sabWoTa
kavSiris nakreb gundTan erTad. eqspediciis TerTmetma monawilem dedamiwis umaRles mwvervalze Ramis asvla ganaxorciela, magram maT
Soris akaki xergiani ar yofila. mizezi ucnobia, faqti kia, rom igi Jurnalistis movaleobas dasjerda.
1991 wels ukve ruseTis gundi daiZra imave everestis dasalaSqrad da mwvervalze asvlis sixaruli, sxvebTan erTad, 54 wlis
roman giutaSvilmac gaiziara; Tumca warmatebuli eqspedicia misTvis kinaRam tragikulad damTavrda, roca ukana gzaze, mwvervalidan
daSvebisas, baton romans tkbilad CamoeZina... wels ki, pirvelad qarTuli alpinizmis istoriaSi, qarTvel mTamsvlelTa gundi
katmanduSi gaemgzavra. mTavar jgufs ori kviriT CamovrCi. Cveni eqspedicia nepalis mimarTulebiT indoeTis gavliT wavida, me ki
moskovidan gavfrindi katmandus...
savarjiSo # 53
Tovs. tyveebi ficrul qoxSi, narebze arian miyrilebi. erT maTgans viqtor pavloviCi hqvia. is drodadro axvelebs da mere
wiTlad dawinwklul xelisgulebs Sarvalze iwmends. is da meore blokis sami tyve xval diliT, 9 saaTze, unda daxvriton. ,,koxis
Cxiri mTel banaks moedeba da rkinigza gasayvani darCeba. visac ki avadmyofobas SeamCnevT, im dResve moaSoreT, _ oficris xma
monotonuria da uemocio, rogorc radiodiqtoris gamosvla, magram ramdenime wamSi TiTqos raRac axsendeba da gamococxlebuli, Tavis
marTlebis toniT agrZelebs: ,,imaTTvis ra mniSvneloba aqvs, ori dRiT adre mokvdebian Tu ori dRiT gvian...
nikolozi ver isvenebs, xan wamodgeba, xan kedlisken gadabrundeba da TiTebiT raRacas xazavs. ficrulis RriWodan qari uberavs,
nikolozs TiTqosda im raRacis xazvaSi uSlis. uceb wamojdeba da viqtorTan midis. fexebTan Camoujdeba da xels Seaxebs. viqtori
uswrafesac wamoxteba da nikolozs rom dainaxavs, mSviddeba. Cumad, saxeloSi axvelebs.
_ movifiqre, _ yurTan miaqvs piri nikolozs.
_ miTxari, _ yru xmiT pasuxobs viqtori.
150
151
ise aSenebdnen, rom saidanac zvavi iyo mosalodneli, kuTxiT idga da mas rom exeTqeboda, iyofoda, iSleboda da saxlebs naklebad
azianebda. CubianSi, asaTianebisa da Carkvianebis ubanSi, 11 koSki mdgara CayolebiT da maT zvavis Sekavebis daniSnulebac hqoniaT.
uSgulelebi amboben, rom yovel koSks Tavisi daniSnuleba aqvs. erT-erT maTgans saeklesio daniSnulebac hqonda. es Carkvianebis
istoriuli koSkia, sadac Sua saukuneebSi erT-erTi saeklesio kreba Catarda. koSki kldeze dgas da mis pirvel sarTulze dRemdea
SemorCenili kldeSi amokveTili patriaqis fexis sabani. uSgulSi amobrZanebuli qarTveli saeklesio moRvaweebi swored aq isvenebdnen
Turme.
koSki gvaris siZlieris sombolo iyo. axal koSks yoveli ojaxi gvaris memkvidris dabadebis aRsaniSnavad uyrida saZirkvels da
Semdeg mas ramdenime wels aSendebda. koSkebi, ZiriTadad, 3-4-sarTuliania, zogjer 5-ianic. uSgulSi ori SvidsarTuliani koSkic aris.
maT TavdacviTi da sacxovrebeli daniSnuleba hqondaT.
dReisaTvis uSgulSi 8 gvaria: Carqseliani, niJaraZe, ratiani, Rvarliani, WeliZe, kakriaSvili, xaWvani da Carkviani.
uSgulSi asul stumars ori muzeumis daTvaliereba elis _ eTnografiulis da niJaraZeebis koSkSi moTavsebuli ganZTsacavis. es
samsarTuliani koSki uSgulis 7 taZris ganZs inaxavs. koSki samuzeumod imitom SearCies, rom sacxovrebeli iyo da ara TavSesafari,
soflis centrSi mdebareobs da sameTvalyurod advilia.
soflis uxucesebma 1926 wels, svaneTSi sabWoTa xelisuflebis damyarebamde, yvela eklesia dacales da mTeli ganZi latfaris
tyeSi gadamales. rodesac situacia dalagda, xelisuflebam sTxova maT, jvar-xatebi SemoetanaT da dacva daeyenebinaT. didxans
macxovrisMeklesiaSi inaxeboda yvelaferi, rac dRes uSgulis muzeumSia.
samwuxarod, sxvadasxva dros uamravi xelnaweri ganadgurda. rogorc Turme uSguleli ivane Carqseliani yveboda, 40-ian wlebSi
Carkvianebis koSkidan erTi marxili xelnawerebi gamoutaniaT da dauwvavT. koSkebSi etratebiT cecxls vanTebdiT da vTbebodiTo.
savarjiSo # 55
ianvars mourTavi xeebis sevda, marilmoyrili quCebi da dafifquli fiqrebi moaqvs. daTovlil gzas yviTeli saxlisaken
fexsacmelebis RraWuniT mihyavxar da xedav kocons, romelsac irgvliv Tbilad SefuTvnili bavSvebi usxedan. Sens danaxvaze
momentalurad ifantebian da Tvals efarebian. mxolod erTi rCeba _ TeTrqudiani gogo, xelSi rkinis wvetiani sariT, romelzedac
koconze Semwvari, gafarCxuli virTxaa wamogebuli. gogo virTxian sars damnaSavis saxiT giwvdis da mis TvalebSi TeTr daTvebs
saaxalwlo SuSxunebs urigeben.
_ namdvilia?
_ bunkerSi iyo.
_ bunkerSi nagavi aRaraa da...
_ mainc iyo, _ gpasuxobs jiutad da mis TvalebSi zangi moTxilamure aceminebs.
_ cocxali?
_ xo.
_ nagavi kai xania, aRaraa da rogor?
_ ra vici. darboda. amoxtoma da gaqceva undoda.
_ eseni raRas daiSalnen?
_ biWebi?
_ aq rom iyvnen.
gogos TvalebSi orsuli qalebi Sokolads Wamen.
_ gakveTilebi gvaqvs xvalisTviso... Tan gvianiao... Tan...
_ ho...
_ Tan Senic eSiniaT.
_ eg vici... da ratom?
_ didebi eubnebian, ar daelaparakoTo.
_ mere Sen ratom ar gaiqeci?
_ me... oboli var... da Tan xval kviraa, _ ambobs gogo mSvidad da mis TvalebSi zooparkidan gaqceuli maimunebi troleibusiT
mgzavroben.
gogos Tavze xelisguls adeb. cota xani gayursuli dgaxar. mere trialdebi da sadarbazoSi Sedixar.
152
savarjiSo # 56
saerTod, Cemi azriT, Tanamedrove franguli literaturis zogadi nakli aris garkveuli sqematuroba, rodesac mwerali TiTqmis
deklaraciul doneze gvawvdis dRevandel evropaSi gavrcelebul im ideebsa da idealebs, romelTa erTgulebac Tundac zedapirul,
verbalur doneze karg tonad miiCneva. ase viRebT xolme SiSvel sqemas: sikeTe kargia, boroteba _ cudi; eTnoSemwynarebloba kargia,
rasizmi _ cudi; genderuli Tanasworoba kargia, seqsisturi Cagvra _ cudi. ki batono, vin gedaveba, magram sad aris aq literatura?
ufro sworad, rogor SeiZleba adamiani da, Sesabamisad, personaJi ase calsaxad Seafaso da misi arseboba mxolod romelime ideis
gansxeulebis donemde daiyvano?!
153
literatura
1. l. kvaWaZe, qarTuli ena, naw. I, Tb., 1981.
2. l. kvaWaZe, Tanamedrove qarTuli enis sintaqsi, Tb., 1977.
3. l. kvaWaZe, Tanamedrove qarTuli enis sintaqsi, III Sevsebuli gamocema, Tb., 1988.
4. T. sanikiZe, qarTuli marTlwera, Tb., 1998.
5. T. sanikiZe, qarTuli enis praqtikuli stilistika, Tb., 1999.
6. a. arabuli, qarTuli metyvelebis kultura, Tb., 2005.
7. v. Tofuria, i. gigineiSvili, qarTuli enis orTografiuli leqsikoni, Tb., 1998.
8. d. TvalTvaZe, n. gafrindaSvili, marTlweris wesebi da savarjiSoebi, Tb., 2005.
9. g. SalamberiZe, qarTuli marTlwera, Tb., 1985.
10. a. SaniZe, l. kvaWaZe, qarTuli ena, VIII klasis saxelmZRvanelo, Tb., 2001.
11. a. SaniZe, l. kvaWaZe, qarTuli ena, IX klasis saxelmZRvanelo, Tb., 2001.
12. o. gaCeCilaZe, qarTuli ena, Tb., 1992.
13. qarTuli metyvelebis kulturis sakiTxebi (damxmare saxelmZRvanelo araspecialuri
fakultetebis studentebisTvis), Tb., 2004.
14. www.literatura.ge
15. www.lib.ge
16. www.iatp.ge
17. www.children.iatp.ge
18. www.nplg.gov.ge
19. www.wikipedia.org
154