You are on page 1of 153

KATALOG

2005

A.G. Datm, Koruma, Kontrol, Kumanda, Enerji Kalitesi, lm rnleri ve Pano Sistemleri

Ak Tip Devre Kesiciler

Sigortal ve Sigortasz Yk Ayrclar


Dikey Sigortal Yk Ayrclar
NH Bakl Sigorta ve Altlklar
Minyatr Devre Kesiciler

Datm & Koruma rnleri

Kompakt Tip Devre Kesiciler

4
5
6
7

Akm Transformatrleri

Paket alterler

Termik Rleler
Motor Koruma alterleri

Kontrol & Kumanda rnleri

Kaak Akm Koruma alterleri

Kontaktrler

l Aletleri
Elektronik Elektrik Sayalar

EasyPan Datm Panolar


Yolcu Vagonlar in
Istma Sistemleri Kontrol

Teknik Bilgiler

Enerji Kalitesi

Reaktif G Kontrol Rleleri

Teknik Pano Sistemleri lm rnleri

G Kondansatrleri

10
11
12
13

Elektronik rnler ve Rleler

Her trl deiiklik yapma hakkmz sakldr.

14
15
16
17
18
19
20

FEDERAL
ELEKTRK
Tasarm
Mterilerin her trl isteine cevap verebilecek ekilde
retilen mamllerin tasarm, En gelimi CAD-CAM
programlarndan birisi olan UNI GRAPHICS yardmyla
yaplmaktadr.

retim
Federal Elektrikte retim ve planlama, ERP bilgisayar
yazlm vastasyla gerekletirilmektedir. Sistem;
imalat kontrol, mhendislik, retim proggramlama,
ihtiya planlama, satn alma, envanter kontrol, kalite
kontrol, sat-datm, finansal ynetim, bakm ve
insan kaynaklar modllerinden olumaktadr. retimde
kullanlan hammaddelerin %95 i yurt iinden tedarik
edilirken, gm alaml kontaklar ve bimetaller gibi
nemli malzemeler yurt dndan tedarik edilmektedir.
retiminin byk miktarn, aralarnda Avrupa, Amerika
ve Orta Dou lkelerinin yer ald, 40dan fazla lkeye
ihra etmektedir.

A.G. Datm, Koruma, Kontrol,


Kumanda, Enerji Kalitesi,
lm rnleri ve Pano Sistemleri
Kalite
Dnya pazarlarnda kendini kabul ettiren Federal
Elektrik; tm dnyada kabul grm ISO 9001:2000
standartlarna gre yaplandrlmtr. Srekli gelime
ve mteri memnuniyeti esas alnarak; tasarmdan
satnalmaya, proses kontrolnden depolama ve
sevkiyata, eitimden sat sonras hizmetlere kadarki
tm sreler istatistiksel teknikler ve ERP yazlm ile
takip edilmektedir.

Yurtii ve Yurtd Pazarlar


Trkiyede Adapazar merkez olarak 3 ube 5
temsilcilik ve yaklak 120 bayiden oluan datm
kanal bulunan Federal Elektrik uzman sat
temsilcileriyle hizmet vermektedir. Federal Elektrik
bata Fransa, Almanya, ngiltere, sve, talya, Suudi
Arabistan, Msr, Kuveyt,Trki Cumhuriyetler, Suriye,
rdn, Irak, B.A.E, Rusya, Sri Lanka olmak zere,
40tan fazla lkeye retiminin %50sinden fazlasn
ihra etmektedir.

FEDERAL ELEKTRK
Yatrm ve Ticaret A..

FEDERAL PAZARLAMA
ve Ticaret A..

FEDERAL DI TCARET
A..

FEDERAL MAKNA
San. Tic. ve Paz. A..

FEDERAL MERMER
Tic. ve San. Ltd. ti.

FEDERAL SMON
Pazarlama ve Tic. A..

FEDERAL SMON
Elektromekanik San. ve Tic. A..

FEDERAL ELECTRIC

Federal Elektrik 30.000 m2lik kapal bir alanda 50si mhendis


500 akn alan ile Trkiyede alak gerilim alt cihazlar

Trading LTD. UK.

reten, lider kurulutur. Tm rnler TSE, EN ve IEC

FEDERAL ELECTRIC

standardlarna uygun olarak retilmektedir. retim, ISO

EGYPT

FEDERAL MARBLE

9001:2000 Kalite Gvence Sistemi altnda

INC. USA.

yaplmaktadr. Federal Elektrik ISO 9001

ADELSAN

Kalite Gvence Sistemini en iyi uygulayan

Ltd.

BAAK TRAKTR
ve Tarm Mak. San. ve Tic. A..

FEDERAL SS BTKLER
Fidanclk San. ve Tic. Ltd. ti.

firma olarak seilmi ve kalite dl ile


dllendirilmitir. Bu dl Uluslararas
Standartlar Tekilat (ISO) Bakan
Prof. Dr. Giacomo Elias tarafndan
bir trenle verilmitir.

FEDERAL ELEKTRKin Adapazar/TRKYEdeki retim tesisleri ve ynetim binas.

KOMPAKT TP DEVRE KESCLER


Termik-Manyetik Devre Kesiciler

F10 F12
F11

F21
F22

F31
F32
F33

F51
F52
F53

F61
F62

F71

F82
F83

Elektronik Devre Kesiciler

F82E
F83E

F91E
F92E

F101E
F102E

F111E
F112E

NDEKLER
Devre Kesiciler Hakknda Genel Bilgiler

A.G. Tesislerindeki Ar Gerilimlerin Zararlar

Kullanm Yerlerine Gre Devre Kesici Seimi ve Devre Kesicilerin DC Devrelerinde Kullanlmas

Devre Kesicinin Kullanm ekli

Toprak Kaak Akmlarna Kar Koruma Sistemi

Devre Kesicilere Ait Genel Teknik Tablo

Devre Kesicilere Ait Teknik Karakteristikler ve Sipari Kodlar

10

Devre Kesicilere Ait Teknik zellikler ve Devre Kesici Seim Tablosu

14

Ortam Scaklnn Ama Akmna Etkisi

15

Seicilik

16

400 A. Devre Kesici ile 400 A. NH Sigortaya Ait Akm Zaman Erisi ve Ardk Balama

19

Ksa Devre Akm Hesab

20

Devre Kesicilerinde Kullanlan Aksesuarlar

22

Enversr Sistem

26

Devre Kesici Motor Kumanda Mekanizmalarnn Elektriksel Devre emalar

27

Devre Kesicilerin Akm Zaman Erileri

28

Devre Kesicilere Ait Teknik Resimler

29

Devre Kesici Motor Kumanda Mekanizmalarna Ait Teknik Resimler

32

-2005

1/1

DEVRE KESCLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Kesici, normal iletme artlarnda devreyi kapamaya, kesmeye,
ayrmaya ve bu devrenin akmn tamaya, ksa devre ve ar
akm gibi normal d artlarda ise; devreyi otomatik olarak
kesmeye yarayan mekanik bir ama - kapama cihazdr.

Kesicinin alma Prensibi :


Devre kesicinin devreyi ama - kapama ileminden baka en
nemli fonksiyonu; normal d artlarda devreyi korumalardr.
Kesicinin koruma fonksiyonlarn yerine getirebilmesi iin cihaz
iinde baz niteler bulunmaktadr. A.G. Devre kesicilerinin
atrma niteleri TS 1058 EN 60947-2 standartlarnda salc
olarak tarif edilmektedir.

Salclar :
- Ar akm salclar ( Ar akm atrma nitesi )
- Dk gerilim salclar ( Dk gerilim atrma nitesi )
- nt salclar ( Uzaktan atrma nitesi )
Tm kesiciler ar akm salclar ile donatlmtr. Ancak
dk gerilim ve uzaktan atrma bobini, standart bir aksesuar
olmayp, ihtiyaca gre devre kesiciye ilave edilmektedir.

Ar Akm Salclar :
Ar Akm :

Tanmlama
etiketi

Ark hcresi
Uzun mrl
kontaklar

ON-OFF
Ama
kapama

Kurma kolu

Trip
butonu
Elektronik
kontrol
nitesi

Resim-1

Anma akm deerini aan btn akm deerleri ar akm


olarak adlandrlr..

Ar Akm Oluumu :
Elektrik devrelerinde ar akmlar devreden ekilen gcn
artmas veya bir ksa devre sonucunda oluur. Her iki ar
akm da elektrik devreleri iin olduka tehlikelidir. Ar akmlar,
elektrik devresinde termik ve dinamik zorlanmalara sebep
olurlar.
- ekilen gcn artmas ile meydana gelen ar akmlar
genellikle ok yksek olmamakla beraber anma akmnn
(2-3) katna kadar kabilmektedir.
- Ksa devre sonucu oluan akmlar ise, elektrik devresinin
zelliine gre deimektedir. Mesela 100 kVAlk trafoda 3,2
kA, 2500 kVAlk bir trafoda ise 60 kAe kadar kabilmektedir.
Trafo, jeneratr, motor, kablo vb. gibi elektrikli cihazlarn ar
akm nedeniyle oluan s ile tahrip olmadan dayanabilecei
2
bir l .t termik zorlanma deeri vardr. Formlden de grld
gibi hem akmn deeri hem de akmn geme sresi son
2
derece nemlidir. l .t deerini belli bir deerin altnda tutabilmek
iin akm ykseldike akmn akma sresinin ksalmas gerekir.
2
A.G. devre kesicileri, korunacak cihazn l .t deerinin altnda
devreyi aarak gvenli bir koruma salarlar (ekil-1).

Ar Akm Salclar ikiye ayrlr:


1. Ar yk artlarnda aan salclar,
2. Ksa devre artlarnda aan salclar.

Ar Yk artlarnda Aan Salclar :


Devreden ekilen akmn kesicinin anma akm deerini at
durumlarda alan salclardr. Ters zaman gecikmeli olarak
alrlar. Akmn deeri arttka ama sresi klr.

Ksa Devre artlarnda Aan Salclar :


Ksa devre akmnn salcnn ayar deerini at durumda
devreyi ok ksa bir srede ani olarak aan salclardr.

Dk Gerilim Salclar :
Elektrik devrelerinde gerilimin belli bir deerin altna dmesi
veya fazl devrelerde fazlardan birinin kesilmesi cihazlarn
yanarak arzalanmasna neden olabilir. rnein, fazl
motorun fazlarndan birinin kesilmesiyle dier fazlar ar
yklenecek ve motor yanacaktr. stenildiinde kesiciye
dk gerilim bobini taklarak bu gibi arzalarn olumas
nlenebilmektedir. Dk gerilim bobini genellikle iki fazdan
beslendii iin dier fazn kontrol bir kontaktr kullanlarak
yaplr (ekil-2).

R
S

Korunacak cihaz

Kesici

F4

A1
K
A2

Q1

YK

ekil-1

1/2

I= zerinden geen akm


t= Akmn geme sresi

ekil-2

K : Kontaktr
(Bobin AC 380 V)
F4: Dk gerilim
bobini (DGB)
Q1: A.G. Devre kesici

-2005

DEVRE KESCLER HAKKINDA GENEL BLGLER

nt Salclar :

Limitrl devre kesicinin alma prensibi :

Devre kesiciyi uzaktan atrmak iin kullanlr. Bir nt atrma


salcsna, bir gerilim uygulandnda besleme geriliminin
%70i ile %110u arasnda atrma yaptrabilmelidir.
(TS EN 60947-1 madde 7.2.1.4).

Kesici kol ile alp kapatlrken hareketli kontak ON


pozisyonunda, poz-1 de OFF pozisyonunda ise poz-3de
durmaktadr (ekil - 3).
Limitr zellii olmayan bir kesici, devrede herhangi bir ksa
devre meydana geldiinde oluan ksa devre akm, salclar
sayesinde kesici mekanizmasn harekete geirerek kesiciyi
atrr ve kesici kolu da trip pozisyonuna gelir. Ama sresi
10-20 ms arasnda deiir.
Federal limitrl kesicilerde ise bu anlatlanlara ilave olarak;
ksa devrenin oluturduu zt manyetik alan, hareketli konta
poz-1den poz-2ye getirir ve kontak bu pozisyonda kalr.
Yani kontak kendiliinden tekrar ON pozisyonuna gelmez.
Hareketli kontan almaya balamas ksa devrenin daha
birinci milisaniyesinde balar. Kontan poz-2ye gelmesi ilk
iki milisaniyede, arkn komple kesilmesi ise en fazla 3-5
milisaniyede biter.
Ksa devrenin balamasyla ayn anda harekete geen
manyetik salclar ise; kesici mekanizmasn OFF pozisyonuna,
mekanizma ise; poz-2ye gelmi hareketli konta poz-3e
getirir ve kesici kolu trip pozisyonunda kalr. Hareketli konta
poz-1den poz-2ye getiren akm, beklenen ksa devre
akmndan ok dk bir akmdr. Snrlandrlm akm,
beklenen akmn sekiz hatta onda biri mertebesindedir.
(ekil- 4) Beklenen ksa devre akm, limitrl devre kesici
olmasayd devreden ok ksa bir srede olsa akacaktr.

DEVRE KESC ETLER :


A.G. Devre kesiciler ar akm salc cinsine gre iki deiik
trde retilir. Bunlar, termik-manyetik ve elektronik devre
kesicilerdir.

Termik - Manyetik Devre Kesiciler :


Termik koruma ilevi, (1,1-3) x In :
(Ar yk artlarnda koruma iin)
Termik korumay salayan bimetal, scaklk karsnda uzama
kat saylar farkl iki metalin birlemesiyle oluur. Bimetal
sndnda uzamas daha az olan metale doru bklr.
Bylece kesici mekanizmasnn almasna yardmc olan
bir trna kurtararak kesiciyi devre d brakr. Bimetalin
bklme hz, kesicinin iinden geen akmn bykl ile
doru orantldr. Zira akmn artmas scakln artmas
demektir. Bu ekilde anma akmnn stndeki yk
akmlarnda, kesicinin ar akm koruma ilevi bimetal
sayesinde gerekletirilir.

Manyetik koruma ilevi, (>3 x In) :


(Ksa devre artlarnda koruma iin)
Kesicinin bir baka grevi de bal bulunduu devreyi ksa
devrelere kar korumasdr. Ksa devre; fazlarn birbiri ile
temas veya faz-toprak temas sonucunda meydana gelebilir.
Ksa devre durumunda kablolardan ok yksek bir akm
geeceinden, sistemin enerjisinin termik korumaya gre
ok daha ksa srede kesilmesi gerekmektedir. Kesici, bal
bulunduu yk korumak iin annda ama yapmaldr. Bu
grevi gren ksm, ksa devre akmnn meydana getirdii
manyetik alann oluturduu mknatslanma ile alan
mekanik bir ama dzeneidir.

Federal limitrl devre kesicinin avantajlar :


- Kesici tipine gre akm %90 oranna kadar snrlayarak
trafolar, kablolar ve devredeki dier cihazlar korurlar.
- Meydana gelen patlama ve arklar ok dk seviyede
kald iin hayati emniyet ve pano iindeki dier cihazlarn
zarar grmemesi garanti altna alnr.

Hareketli kontak

Manyetik alan

poz-2

Elektronik Ar Akm Salcl Devre Kesiciler :


Elektronik devre kesicileri, termik-manyetik kesicilerden
ayran zellik, ar akm salclarnn elektronik devre ile
kontrol edilmesidir. Elektronik kontrol mikroilemci vastasyla
yaplmaktadr. Elektronik devrenin dizayn esnasnda,
iletmede karlalabilecek en kt ihtimaller gz nnde
tutulmutur. Yksek ksa devre akmlarnda, elektronik devre
altrlmadan direkt ama salanmtr. Bylece elektronik
devrede olabilecek arza ihtimali ortadan kaldrlmtr. Ayrca
kesicinin ama sresi; kesicinin ve evrenin scaklndan
bamszdr. Federal elektronik devre kesiciler, istek zerine
RS-232 protokol ile bilgisayara balanabilir. Bylece;
- Akm kaydedici cihazlarn yerine bilgisayarn hafzas
kullanlabilir.
- ekilen akmn, eitli zaman aralklarndaki (gece-gndz)
maksimum, minimum, ortalama, vb. deerleri alnabilir.
- statistiki bilgilere annda ulaabilir.
- Ar akm oluumunda kesicinin ama sresi ayarlanabilir.
- Bilgisayardan kesicinin anma akm ve ani ama akm
hassas olarak deitirilebilir.
- Harici ama kumandas verilebilir.
Elektronik devre kesicilerin anma ve ani ama akm ayar
sahalar ok genitir. Bu zellik kesiciye geni kullanm imkn
salar. Ayrca elektronik devre kesiciler ortam scaklklarndan
etkilenmezler.
-2005

Seperatr

Akm

poz-3

Metal
plakalar

Manyetik
kuvvet
Akm
poz-1

Sabit kontak

ekil - 3

I max : Beklenen ksa devre


akmn tepe deeri.

Beklenen ksa
devre akm

I max

I snr

ekil - 4

I snr : Snrlanm ksa devre


akmnn tepe deeri.

Snrlanm ksa
devre akm
5 ms.

10 ms.

t (sn)

DEVRE KESCLER HAKKINDA GENEL BLGLER


Gvde ve Kapak :
Gvde ve kapak malzemesi olarak, EN 60512-20-2
standardna gre cam elyafl polyester reinesi kullanlmtr.
Literatrde BMC (Bulk Moulding Compound) olarak
adlandrlan bu malzeme, gnmzde elektriksel ve mekaniki deerlerinin yksek olmas nedeniyle tercih edilmekte,
160 Clik scakla srekli olarak dayanabilmektedir. BMC
malzeme IEC 695-2-1e gre 960 C scaklktaki kzgn tel
dedirildiinde alev almamaktadr.

Bimetal :
Bimetal, s karsnda uzama katsaylar farkl iki plaka
halindeki metalin birletirilmesiyle oluan bir malzemedir.
Kesici iinden geen akm bimetali str. Bu snn etkisiyle
bimetal dierine gre daha az uzayan plaka zerine doru
eilir. Kesici iinden geen akm arttnda oluan s da
artt iin bimetal daha fazla snr ve daha ok eilir. Bylece
atrma mekanizmasna kumanda ederek kesicinin amasn
salar.

tahrip olmasna sebep olur. Kontak alamlar, salkl bir


ama kapama iin byk nem arzeder.

Ark Sndrme Hcresi (Seperatr) :


Seperatrler, enerji altnda alan kesicinin almas
esnasnda oluan ark sndrmek iin kullanlr. Hareketli
kontak, sabit kontaktan ayrlrken kontaklar arasnda bir sre
daha akmaya devam eder ve buna ark ad verilir. Bu oluan
arkn ok ksa bir srede sndrlmesi gerekir.

Arkn sndrlmesi :
Arkn etrafnda oluan manyetik alandan dolay ark
seperatrlere doru itilir. Bylece arkn boyu uzayarak incelir
ve seperatr plakalar arasnda blnerek kopar (ekil-5).
Seperatrlerin yan duvarlarnda kullanlan malzemenin
zelliinden dolay arkn oluturduu yksek scaklk
neticesinde bir gaz kar. Bu kan gazn da arkn
sndrlmesinde nemli bir etkisi vardr.
manyetik alan

Kontaklar :
Kesicilerde, kesilen ve tanan akm deerleri ile konstrksiyon
gz nne alnarak kontak alam belirlenir. Kesicilerde
genellikle gm, grafit, nikel, wolfram alaml kontaklar
kullanlr. Daha yumuak yapda olan gm - grafit
alamlardan yaplm kontaklar sabit (alt) kontaklarda, daha
sert olan gm - wolframl kontaklar ise hareketli (st)
kontaklarda kullanlr. Hareketli kontaklara bombeli bir yap
verilmitir. Bu sayede her ama - kapamada bombeli ve sert
alaml kontaklar, yumuak sabit kontaklar zerinde yer
yapar. Bylece en dk gei direnci salanr. Kontak
temas direnlerinin dk olmas iin hareketli kontan sabit
kontaa ok iyi temas etmesi gerekir. Ancak gereinden
fazla kontak bask kuvveti, kontaklarn daha ksa srede

manyetik kuvvet

ekil-5

akm yn

A.G. TESSLERNDEK AIRI GERLMLERN ZARARLARI


A.G. Tesislerinde Oluan Ar Gerilimlerin Nedenleri
ve Alnmas Gereken nlemler :
Bilindii zere elektrik tesislerinde zaman zaman ar gerilimler
oluabilmektedir. Bu ar gerilimler, yldrm dmesi veya
anahtarlama olarak adlandrlan; transformatr, kondansatr,
bobin vb. gibi cihazlarn devreye girip kmalar esnasnda ok
ksa bir sre iin ani darbe eklinde olumaktadr. Zaman
zaman meydana gelen bu tip geici olaylar fazlar arasnda
veya faz-toprak arasndaki bir atlama ile ksa devreye
dnebilmektedir. Yaltkan muhafaza zerindeki kir, toz ve
rutubet atlamann oluma ihtimalini arttrmaktadr.
A.G. trafolar devreye alnrken devrenin kapanmas esnasnda
ok ksa sreli yksek mktanslanma akmlar oluur. Bu
akmlarn ilk tepe deeri, 50kVAdan 1500 kVAya kadar olan
trafolarda nominal akmn 16-35 katna, 1500kVAdan byk
gl trafolarda ise 10-16 katna kabilir.Geici mknatslanma
akmlar ok ksa bir sre (birka milisaniye) iinde snerler.
Transformatrler iin anahtarlama cihazlar seilirken bu
mknatslanma akmlar gz nne alnmaldr. Ayrca baz
elektronik cihazlar, kalk annda (Bota alan motorlar, bota
alan trafolar, endstriyel kaynak cihazlar, elektronik balansl
floresant lambalar ve elektronik cihazlar) temel ebeke
frekansnn katlarnda harmonik akm ve gerilim olutururlar.
Tesislerin bu gibi harmonik akm ve gerilimlerden korunmas
iin alak gerilim panolarnn giriine Harmonik Filtre Reaktrleri
taklmal ve bylece harmonik akm ve gerilimlerin cihazlara
zarar vermesine kar nlem alnmaldr.

Yandaki metinde aklanan ve bunlara ilave olarak daha


birok nedenden oluabilecek olan yksek gerilimin tehlikeli
boyutlara ulamamas iin, ncelikle trafonun O.G. ve A.G.
tarafna uygun (kalitesi onaylanm) parafudr balanmal ve
sistem topraklamasnn ok iyi yaplm olmas gereklidir.
rnek olarak koruma topraklamas iin trafo merkezini
evreleyen toprak ebekesinin topraklama direnci RE ile
temsil edilsin ve topraklama direnci RE = 5 ohm olsun. Trafo
merkezinin orta gerilim tarafnda faz-toprak ksa devresi
meydana geldiinde, meydana gelecek ksa devre akm
topraa akacak ve toprakta bir potansiyel oluturacaktr.
Eer ksa devre akm 6.000 amper ise, 5 x 6000 = 30.000
voltluk bir gerilim trafo merkezi topraklama ebekesi iinde
datlacaktr. Eer A.G. iletme topraklamas O.G. koruma
topraklamasna yanllkla balanm ise, iletme
topraklamasna bal alak gerilim tehizatda meydana
gelen 30.000 volt potansiyelden etkilenecek ve bu alak
gerilim tehizatna ciddi zararlar verebilecektir. Bu orta
gerilim tarafndaki faz-toprak ksa devre akmnn oluturduu
ar gerilimin deeri, trafo merkezinden 20 m. uzaklkta ok
klr ve tesirsiz hale gelir. Bu bakmdan bir trafo
merkezindeki iletme topraklamas, koruma topraklamasndan
en az 20 m. uzaklkta tesis edilmelidir.

-2005

KULLANIM YERLERNE GRE DEVRE KESC SEM

A.G. Devre kesicilerinin ar akm salclar, korunacak cihazn (ykn) karakteristik zelliklerine gre birbirinden farkl olarak
ayarlanm olmaldrlar.

Resim-2

Resim-3

Motor Koruma Kesicileri :

Jeneratr Koruma Kesicileri :

Motorlar ilk kalk annda ksa sreli ok yksek akm ekerler.


letme devamllnn salanmas ve sistemin korunmas
iin seilecek olan kesicinin manyetik ayar sahasnn
(8 - 12) In arasnda olmas gerekmektedir.

Jeneratrlerde oluabilecek ksa devre akm ok dk


deerlerde olduundan, jeneratrlerin korunmas iin
kullanlacak devre kesicinin manyetik ayarlarnn (3 - 5) In
arasnda olmas gerekir.

Resim-4

Resim-5

ehir ebekeleri Koruma Kesicileri :

Toprak Kaak Koruma Kesicileri :

ehir ebekelerinde byk gl motorlar, demerajla kalkan


ykler bulunmaz ve ayrca hat boylar da olduka uzundur.
Hatlarn sonunda oluabilecek ksa devre akmlarnda A.G.
kesicinin amas gerekir. Bu nedenden dolay ehir
ebekelerinde kullanlan kesicilerin manyetik ayarlarnn
(4 - 8) In arasnda olmas gerekmektedir.

Toprak kaaklarna kar koruma ayet kesicinin kendi


bnyesinde mevcutsa; kesicinin zerindeki ayarlarndan,
eer toprak koruma nitesi kesicide mevcut deilse, toroidal
trafo ve toprak kaak alglama rlesi kombinasyonu ile kesici
kumanda edilerek toprak kaaklarna kar koruma salanr.
Ayrntl bilgi iin sayfa-7ye baknz.

DEVRE KESCLERN DC DEVRELERDE KULLANILMASI


Elektronik olmayan termik-manyetik devre kesiciler, DC akmlarn anahtarlanmasnda gvenli bir ekilde kullanlabilir. ekil6da grld gibi 250 Vdan daha yksek gerilimler iin 2 veya 3 kutup seri balanarak her bir kutup zerine den gerilim
kltlmektedir.

(+)

(-- )

(+)

(-- )

DC 250 V

ekil-6

-2005

(+)

(-- )

DC 440 V

DC 600 V

DEVRE KESCLERN KULLANIM EKL

Devre Kesicinin Kullanm ekli :


Kesicinin konumunu gsteren 3 durum mevcuttur. Bu
durumlar ekil-7de gsterilmitir.

ON/I Konumu :
Kesicinin kontaklarnn kapal olduunu gsterir. Bu durumda
kesici kolu en st pozisyondadr.

TRP Konumu :
Kesicinin herhangi bir arzadan (ar yk veya ksa devre
gibi) dolay atn gsterir. Bu durumda kesici kolu ON ile
OFF konumlar arasnda orta pozisyondadr.
Trip pozisyonundaki kesiciyi ON pozisyonuna almak iin;
kesici kolunu, OFF yazs istikametinde aaya doru
bastrnz. Kesici klik sesi ile beraber kurulacaktr. Daha
sonra kesiciyi kapatmak iin kolu ON istikametine doru
bastrnz.

OFF/0 Konumu :

ekil-7

Kesicinin kontaklarnn ak olduunu gsterir. Bu durumda


kesici kolu en alt pozisyondadr.

Montaj :

x (mm)

Tip

1) Bara
2) Kablo
3) Kablo Terminali

F10-F11/F12
F21-F22
F31-F32-F33
F51-F52-F53
F61-F62/F71
F82-F83/F82E-F83E
F92E
F101E-F102E
F111E-F112E

140

180

ekil-8

A : 100 mm
B : 40 mm
C : 25 mm
D : 20 mm

C
ekil-9

1/6

2
3

Montaj esnasnda dikkat edilecek hususlar aada


sralanmtr.
- Kesicinin monte edilecei yer; tozsuz ve rutubetsiz olmaldr.
- Kesici andrc gaz ve buhara maruz kalmayacak ekilde
monte edilmelidir. Ortam tozlu ve rutubetli ise kesici mutlaka
uygun koruma derecesine sahip bir muhafaza ierisinde
monte edilmelidir.
- Kesici iletmede iken titreim ve ani darbelere maruz
kalmamaldr.
- Alt alta monte edilen iki kesici arasndaki minimum mesafeler
ekil-8deki gibi ayarlanmaldr.
- Topraklanm veya yaltlm duvar ile kesici arasndaki
minimum mesafeler ekil-9da gsterilmitir.
- Balant klemenslerinin taklma ekli (F31 ve F51 tip alterler
iin) nden veya arkadan balantya gre deimektedir.
Gerek duyulduunda balant klemensi yerinden sklp
ters evirilerek balanabilir.
- l cihazlarnn kablo balantlar baralardan yaplmal, kesicinin
terminallerinden balant yaplmamaldr. (Kablo pabucu ile
yaplacak balantlar iin fabrikadan uzatma baralarn
isteyiniz.)
- ok telli kablolarn kesici klemensine olan balantlarnda
u yks kullanlmal, kablo ularna lehimleme yaplmaldr.
- Bakr baralar ile kesiciye balant yaplmas durumunda
atlama riskini en aza indirgemek iin baralar boyanmal,
baralardaki sivri ular yuvarlatlmaldr.
- Kesici gvdesinde bulunan iki bara arasndaki olua
yaltkan levhalarn mutlaka yerletirilmesi gerekir. Sayfa
25deki teknik resimlere baknz.
- Topraklamalar, ynetmeliklere uygun olarak yaplmaldr.
Datm trafosunun O.G. tarafndaki parafudr ve OG
topraklamalar ile trafonun yldz noktas topraklamas arasnda
en az 20 m mesafe olmal ve yldz noktas NYY kablo ile
topraklanmaldr.

A :Topraklanm
duvar ile kesici
arasndaki min.
mesafe
B :Yaltlm duvar
ile kesici arasndaki
min. mesafe

-2005

TOPRAK KAAK AKIMLARINA KARI KORUMA SSTEM

Devre Kesiciler ile Toprak Kaak Akmlarna Kar


Koruma Sistemi :
Elektrik devrelerinde oluabilecek toprak kaak akmlarnn
ok kk deerleri dahil (> 30 mA) can gvenlii ve yangn
asndan olduka tehlikelidir. Bu kk toprak kaak
akmlarn, normal kesiciler hissedemediinden toprak
kaaklarna kar ek bir koruma yaplmaktadr.
Elektronik kesicilere toprak kaak koruma sistemi, dardan
ek bir dzenek olmakszn ilave edilebilmektedir. Bu sistem
ile (0,1-1)xIn hassasiyetinde bir koruma yaplmaktadr.
Elektronik olmayan kesicilerde ve yukarda belirtilen deerden
daha dk kaak akmlara kar koruma ihtiyac duyulan
elektronik kesicilerde, toprak kaaklarna kar koruma;
toroidal trafo ve kaak akm alglama rleleri kombinasyonu
ile yaplmaktadr. Fakat bu sistemde devre kesicinin toprak
kaak akmlarnda amas iin, kesiciye nceden uzaktan
atrma bobini veya dk gerilim bobini aksesuarlarndan
birinin taklm olmas gerekmektedir (ekil-10).
Kaak akm alglama rlesinin hata akm, koruma eidine
ve ayrca dier alglama rleleri arasnda seicilii salayacak
ekilde uygun deerlerde ayarlanmaldr. Standardlara gre
hayat korumada bu deer 30 mA, yangn korumada ise
(300-500) mA olarak belirlenmitir.

Montaj :
Toroidal trafonun ierisinden tm fazlar ve varsa ntr kablosu
geirilir. (Toprak kablosu kesinlikle toroidin ierisinden
geirilmemelidir.) Toroidin sekonder kablolar toprak kaak
alglama rlesinin (Z1-Z2) terminallerine balanr ve rlenin
enerji giri terminallerine rlenin zerinde yazan uygun
gerilim verilir. Devre kesicinin toprak hatasndan dolay
amas iin mutlaka kesiciye uzaktan atrma bobini veya
dk gerilim bobinlerinden birisinin taklm olmas
gerekmektedir. ayet devre kesiciye uzaktan atrma bobini
taklmsa, atrma rlesine gelen enerji toprak kaak alglama
bobininin normalde ak konta zerinden yaplmaldr
(ekil-11). Eer devre kesiciye dk gerilim bobini taklmsa,
dk gerilim bobinine gelen enerji kesicinin st tarafndan
ve toprak kaak alglama rlesinin normalde kapal konta
zerinden yaplmaldr (ekil-12).

Toprak kaak akm alglama sisteminin devre


kesicideki uzaktan atrma bobini ile kullanm:
R

Ama bobini veya


dk gerilim bobini
Kaak
akm
rlesi

Toroidal
sarg

Yk

ekil - 10 Kaak akmlara kar devre kesicilerde koruma sistemi

Montajda dikkat edilecek hususlar:


- Kablolar mmkn olduunca toroidal trafonun merkezinden
geirilmelidir.
- En uygun apl toroidler kullanlmaldr. Gerekenden daha
byk toroid kullanlmas duyarll drr.
- Toroidal trafonun ierisinden tm fazlar ve varsa ntr
kablosu geirilmelidir. Toprak kablosu kesinlikle toroidin
ierisinden geirilmemelidir.

Deiik Balantlar :
Eer kablolar ap byk bir toroidden geirilemiyorsa,
ayn toprak alglama rlesine bir ok toroid paralel olarak
balanarak kullanlabilir. Fakat bu durum cihazn duyarlln
drmekte ve bylece ama eiini ykseltmektedir.
Eer toroidi, byk ana baralarn evresine yerletirmek
mmkn olmazsa, dengeli ykler iin transformatrn ntrtoprak balantsna yerletirilebilir.

Toprak kaak akm alglama sisteminin devre kesicideki


dk gerilim bobini ile kullanm:

Devre
kesici

Devre
kesici

U<

F1

F2

Q1

Q1
C1

D1

C2

Kaak akm
alglama
rlesi
1 2 3

Toroidal
trafo

S1 S2
A1A2
AC 220V

YK
F1 : Uzaktan atrma bobini (AB)

-2005

Toroidal
trafo
1 2 3

A1A2

ekil-11

D2

Kaak akm
alglama
rlesi

S1 S2

AC 220V

ekil- 12

YK
F2 : Dk gerilim bobini (DGB)

1/7

DEVRE KESCLERE AT GENEL TEKNK TABLO

A.G. Devre Kesicileri


TS 1058
EN 60947-2
IEC 60947-2
CE

Tip
Anma akm - In (40 veya 55C)

F01
A

F02

16,25,32,40,50,63,80
100,125,160,200,225
1
240
750
8
3.000
Sabit
8xIn

Kutup says
Miktar
Anma iletme gerilimi - Ue (a.c.) 50-60 Hz
V
Anma yaltm gerilimi - Ui (a.c.) 50-60 Hz
V
Anma darbe dayanm gerilimi - Uimp
kV
Test gerilimi (1 dk) (a.c.) 50-60 Hz
V
Anma akm ayar sahas - I1
A
A
Ani ama akm ayar sahas - I2
2
En byk beyan ksa devre kesme kapasitesi - Icu
35
65
(kA rms)
(a.c.) 50-60 Hz
220/240 V
12
14
(kA rms)
(a.c.) 50-60 Hz
380/415 V
(kA rms)
(a.c.) 50-60 Hz
440 V
(kA rms)
(a.c.) 50-60 Hz
500 V
(kA rms)
(a.c.) 50-60 Hz
690 V
10
10
(kA rms)
(d.c.)
250 V 3
Beyan iletme ksa devre kesme kapasitesi - Ics 415V~ 4 (kA rms) 35(240V~) 65(240V~)
kA tepe 74(240V~) 143(240V~)
Kapama kapasitesi-Icm 415 V~
Kesme sresi (Ksa devrede)
ms
<7
Kategori (EN 60947-2 / IEC 60947-2)
A
Termik sabit - manyetik sabit
Termik ayarl - manyetik sabit
Termik ayarl - manyetik ayarl

Termik sabit - manyetik ayarl

Mikroilemci niteli (Elektronik)

Limitr zellii
Mekanik mr
Operasyon
>15.000
Elektriksel mr
Operasyon
3000
Boyutlar
En
mm (E)
40
B
Boy
mm (B)
169
D
Derinlik mm (D)
85
E
Arlk
kg
0,85
2.5,4,6,10,10,16
Minimum balant kesitleri 5
mm2 25,35,50,70,95,95
10
Maksimum skma torku
Nm
Aksesuarlar
Dk gerilim bobini 8

Uzaktan atrma bobini 8

Yardmc kontak blou 8

Motor kumanda mekanizmas

Uzatmal dner tahrik kolu

Anahtarl kilit mekanizmas

Uzatma baras
Terminal koruyucu kapak

Enversr (mekanik) kilit

Faz perdesi

F10

F11

16,25,32,40,50
63,80,100,125
3
415
750
8
3.000
Sabit
10xIn

F12
16,25,32,40,50
63,80,100,125,160
3
415
750
8
3.000
(0,8-1)In
10xIn

<10
A

35
20
18
10
6
18
20
52
<10
A

30
20
12
9
20
20
40

25
16
10
8
15
8
32

F21

F22

16,25,32,40,50
63,80,100,125
3
415
750
8
3.000
(0,8-1)In
8xIn
50
25
20
12
8
15
25
52

100
50
42
30
20
15
25
105

F31 F32 F33


16,25,32,40,50,63,80
100,125,160,200,225,250
3
415
750
8
4.000
(0,8-1)In
8xIn
65
35
25
18
12
22
35
74

85
50
32
22
13
22
50
105

100
65
40
25
14
22
65
143

<7
A

<7
A

>15.000
3000
76
120
75
0,9
2.5,4,6,10,10
16,25,35,50
6

>15.000
3000
90
120
76
1
2.5,4,6,10,10
16,25,35,50,70
6

>15.000
3000
90
155
64.5
1,3
2.5,4,6,10,10
16,25,35,50
6

>15.000
3000
106
165
90.5
2,2
2.5,4,6,10,10,16,25
35,50,70,95,95,120
10

Notlar :
iaretli ksmlar standart, ksmlar ise sipari zerine yaplan retimi
gstermektedir.
Deeri iin rnlere ait teknik karakteristik tablolarna baknz.
Icu: O-t-CO (O : Kesme manevras, CO : Kapama manevras,
t : Bekleme sresi) testi.

1/8

Devre kesicinin iki kutbu seri balanm durum iin.


Ics: O-t-CO-t-CO (O : Kesme manevras , CO : Kapama-kesme manevras , t : Bekleme sresi)
Balant kesitleri TS EN 60947-1 standartlarna uygun olarak verilmitir.
F61, F62, F91E, F92E, F101E, F102E, F111E ve F112E tip devre kesiciler standart uzun baral
retilmektedir.

-2005

DEVRE KESCLERE AT GENEL TEKNK TABLO

F51 F52 F53

F61

F62

200,225,250

300,400

3,4
415
750
8
4.000
(0,7-1)In
(4-10)In

3
415
750
8
4000
(0,7-1)In
(5-10)xIn

65
35
25
20
14
22
35
74

85
50
35
25
16
22
50
105

100
65
50
40
18
22
65
143

50
25
20
15
10
20
25
52

100
35
28
21
14
25
25
72

<7
A

<10
A

>15.000
3000
105 (140 4p)
256
105.5
4,2 (5,6 4p)

> 15.000
3000
140
257
140
5,8

95,95,120

185,240

25

25

F71
300,400,500
630,800
3
415
750
8
4.000
(0,8-1)In
(5-8)xIn
42
35
30
25
20
20
27
74
<10
A

> 15.000
3000
210
270
109
8
185,240,2(30x5),
2(40x5),40x12
40

F82

F83

300,400,500
630,800
3
415
750
8
4000
(0,8-1)In
(5-8)In
75
50
30
20
20

50
105

100
65
50
42
25

35
143

F82E F83E

F91E

F92E F101E F102E

F112E

1000,1250

1250,1600

1600,2000,2500

3
415
750
8
4000
(0,4-1)In

3
415
750
8
4000
(0,4-1)In

3
415
750
8
4000
(0,4-1)In

(2-10)I1

(2-10)I1

(2-10)I1

(2-10)I1

75
50
35
30
20

50
105

<10
A

100
65
50
42
25

35
143
<10
A

80
50
35
25
18

25
74

100
65
45
35
25

35
143

80
50
40
25
20

25
74

100
65
45
35
25

35
143
<20
A

<20
A

85
50
35
30
20

50
105

125
65
50
42
25

35
143
<20
A

7
7
7
>15.000
> 15.000
>15.000
> 15.000
3000
3000
3000
3000
210
210
210
210
370
280
370
280
121.8
108
121.8
108
27
9,5
21
9,5
185,240,2(30x5), 185,240,2(30x5),
40x15 , 2(40x10) 2(40x10),2(40x12)
2(40x5),40x12
2(40x5),40x12
40
40
50
50

> 15.000
3000
392
412
250.5
55
80x15 , 2(80x10),
2(80x15)
50

F111E

300,400,500
630,800
3
415
750
8
4000
(0,4-1)In

Notlar :
Elektronik tip devre kesicilerde elektromanyetik salclar: Federal elektronik devre
kesicilerde ksa devre akmlarna kar ek bir koruma olarak, elektronik atrma nitesinden
hari her bir faza ayrca ksa devre akmnn manyetik alan ile alan mekanik atrma
dzenei konulmutur. Bylece ksa devre gibi ar akmlarda kesiciyi mekanik atrma nitesi

-2005

atrarak, elektronik kartn arzalanma durumunda atrmama riski ortadan kaldrlmtr


Bu ise Federal devre kesicilerinin byk bir avantajdr.
Yeni tip alterlerde aksesuarlar, n kapak alarak kullanc tarafndan kolayca
taklabilir. (Plug-in)

1/9

DEVRE KESCLERE AT TEKNK KARAKTERSTKLER ve SPAR KODLARI


fazl termik-manyetik devre kesiciler / ehir ebekelerinin korunmas iin :
Nominal
akm
In (A)
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
225
250
200
225
250
300
400
300
400
500
630
800
300
400
500
630
800

1/10

Anma akm
ayar sahas
I1 (A)
16
20
25
32
40
50
63
80
100
125
10-16
16-20
20-25
25-32
32-40
40-50
50-63
63-80
80-100
100-125
125-160
10-16
16-20
20-25
25-32
32-40
40-50
50-63
63-80
80-100
100-125
10-16
16-20
20-25
25-32
32-40
40-50
50-63
63-80
80-100
100-125
125-160
160-200
180-225
200-250
160-200
180-225
200-250
315-400
400-500
240-300
315-400
400-500
500-630
630-800
240-300
315-400
400-500
500-630
630-800

Ksa devre
ama akm
I2 (A)
160
200
250
320
400
500
630
800
1000
1250
160
200
250
320
400
500
630
800
1000
1250
1600
200
200
200
250
320
400
500
640
800
1000
200
200
200
250
320
400
500
800
800
1000
1280
1600
1800
2000
(4-10) In
(4-10) In
(4-10) In
(5-10) In
(5-10) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In
(5-8) In

Standart kesme kapasiteli

Orta kesme kapasiteli

Yksek kesme kapasiteli

Tip

Tip

Tip

F10

F12

F21

F31

F51

F61

F71

Sipari kodu
9AM-TSS43-0016
9AM-TSS43-0020
9AM-TSS43-0025
9AM-TSS43-0032
9AM-TSS43-0040
9AM-TSS43-0050
9AM-TSS43-0063
9AM-TSS43-0080
9AM-TSS43-0100
9AM-TSS43-0125
9AR-TSS43-0016
9AR-TSS43-0020
9AR-TSS43-0025
9AR-TSS43-0032
9AR-TSS43-0040
9AR-TSS43-0050
9AR-TSS43-0063
9AR-TSS43-0080
9AR-TSS43-0100
9AR-TSS43-0125
9AR-TSS43-0160
9AA-TSS43-0016
9AA-TSS43-0020
9AA-TSS43-0025
9AA-TSS43-0032
9AA-TSS43-0040
9AA-TSS43-0050
9AA-TSS43-0063
9AA-TSS43-0080
9AA-TSS43-0100
9AA-TSS43-0125
9AB-TSS43-0016
9AB-TSS43-0020
9AB-TSS43-0025
9AB-TSS43-0032
9AB-TSS43-0040
9AB-TSS43-0050
9AB-TSS43-0063
9AB-TSS43-0080
9AB-TSS43-0100
9AB-TSS43-0125
9AB-TSS43-0160
9AB-TSS43-0200
9AB-TSS43-0225
9AB-TSS43-0250
9AD-TSS43-0200
9AD-TSS43-0225
9AD-TSS43-0250
9AP-TMS43-0300
9AP-TMS43-0400
9AF-TSS43-0300
9AF-TSS43-0400
9AF-TSS43-0500
9AF-TSS43-0630
9AF-TSS43-0800
-

F11

F32

F52

F62

F82

Sipari kodu
9AM-TMS43-0016
9AM-TMS43-0020
9AM-TMS43-0025
9AM-TMS43-0032
9AM-TMS43-0040
9AM-TMS43-0050
9AM-TMS43-0063
9AM-TMS43-0080
9AM-TMS43-0100
9AM-TMS43-0125
9AB-TMS43-0016
9AB-TMS43-0020
9AB-TMS43-0025
9AB-TMS43-0032
9AB-TMS43-0040
9AB-TMS43-0050
9AB-TMS43-0063
9AB-TMS43-0080
9AB-TMS43-0100
9AB-TMS43-0125
9AB-TMS43-0160
9AB-TMS43-0200
9AB-TMS43-0225
9AB-TMS43-0250
9AD-TMS43-0200
9AD-TMS43-0225
9AD-TMS43-0250
9AP-TMS43-0300
9AP-TMS43-0400
9AG-TMS43-0300
9AG-TMS43-0400
9AG-TMS43-0500
9AG-TMS43-0630
9AG-TMS43-0800

F22

F33

F53

F83

Sipari kodu
9AA-THS43-0016
9AA-THS43-0020
9AA-THS43-0025
9AA-THS43-0032
9AA-THS43-0040
9AA-THS43-0050
9AA-THS43-0063
9AA-THS43-0080
9AA-THS43-0100
9AA-THS43-0125
9AB-THS43-0016
9AB-THS43-0020
9AB-THS43-0025
9AB-THS43-0032
9AB-THS43-0040
9AB-THS43-0050
9AB-THS43-0063
9AB-THS43-0080
9AB-THS43-0100
9AB-THS43-0125
9AB-THS43-0160
9AB-THS43-0200
9AB-THS43-0225
9AB-THS43-0250
9AD-THS43-0200
9AD-THS43-0225
9AD-THS43-0250
9AG-THS43-0300
9AG-THS43-0400
9AG-THS43-0500
9AG-THS43-0630
9AG-THS43-0800

-2005

DEVRE KESCLERE AT TEKNK KARAKTERSTKLER ve SPAR KODLARI


fazl termik-manyetik devre kesiciler / Jeneratrlerin korunmas iin :
Nominal
akm
In (A)

Anma akm Ksa devre Standart kesme kapasiteli


ayar sahas ama akm
I2 (A)
I1 (A)
Tip
Sipari kodu

Orta kesme kapasiteli

Yksek kesme kapasiteli

Tip

Tip

Sipari kodu

Sipari kodu

16

10-16

160

9AA-TSJ43-0016

9AA-THJ43-0016

20

16-20

160

9AA-TSJ43-0020

9AA-THJ43-0020

25

20-25

160

9AA-TSJ43-0025

9AA-THJ43-0025

32

25-32

160

9AA-TSJ43-0032

9AA-THJ43-0032

40

32-40

200

50

40-50

250

9AA-TSJ43-0050

9AA-THJ43-0050

63

50-63

300

9AA-TSJ43-0063

9AA-THJ43-0063

F21

9AA-TSJ43-0040

F22

9AA-THJ43-0040

80

63-80

320

9AA-TSJ43-0080

9AA-THJ43-0080

100

80-100

400

9AA-TSJ43-0100

9AA-THJ43-0100

125

100-125

500

9AA-TSJ43-0125

9AA-THJ43-0125

16

10-16

160

9AB-TSJ43-0016

9AB-TMJ43-0016

9AB-THJ43-0016

20

16-20

160

9AB-TSJ43-0020

9AB-TMJ43-0020

9AB-THJ43-0020

25

20-25

160

9AB-TSJ43-0025

9AB-TMJ43-0025

9AB-THJ43-0025

32

25-32

160

9AB-TSJ43-0032

9AB-TMJ43-0032

9AB-THJ43-0032

40

32-40

200

9AB-TSJ43-0040

9AB-TMJ43-0040

9AB-THJ43-0040

50

40-50

250

63

50-63

300

80

63-80

320

9AB-TSJ43-0080

9AB-TMJ43-0080

9AB-THJ43-0080

100

80-100

400

9AB-TSJ43-0100

9AB-TMJ43-0100

9AB-THJ43-0100

125

100-125

500

9AB-TSJ43-0125

9AB-TMJ43-0125

9AB-THJ43-0125

160

125-160

640

9AB-TSJ43-0160

9AB-TMJ43-0160

9AB-THJ43-0160

200

160-200

800

9AB-TSJ43-0200

9AB-TMJ43-0200

9AB-THJ43-0200

225

180-225

900

9AB-TSJ43-0225

9AB-TMJ43-0225

9AB-THJ43-0225

250

200-250

1000

9AB-TSJ43-0250

9AB-TMJ43-0250

9AB-THJ43-0250

9AB-TSJ43-0050
F31

9AB-TSJ43-0063

9AB-TMJ43-0050
F32

9AB-TMJ43-0063

9AB-THJ43-0050
F33

9AB-THJ43-0063

fazl termik-manyetik devre kesiciler / Motorlarn korunmas iin :


Nominal
akm
In (A)

Anma akm Ksa devre Standart kesme kapasiteli


ayar sahas ama akm
I2 (A)
I1 (A)
Tip
Sipari kodu

Orta kesme kapasiteli

Yksek kesme kapasiteli

Tip

Tip

Sipari kodu

Sipari kodu

16

10-16

200

9AA-TSM43-0016

9AA-THM43-0016

20

16-20

200

9AA-TSM43-0020

9AA-THM43-0020

25

20-25

250

9AA-TSM43-0025

9AA-THM43-0025

32

25-32

320

40

32-40

400

50

40-50

500

9AA-TSM43-0050

9AA-THM43-0050

63

50-63

630

9AA-TSM43-0063

9AA-THM43-0063

80

63-80

800

9AA-TSM43-0080

9AA-THM43-0080

100

80-100

1000

9AA-TSM43-0100

9AA-THM43-0100

125

100-125

1250

9AA-TSM43-0125

9AA-THM43-0125

-2005

9AA-TSM43-0032
F21

9AA-TSM43-0040

9AA-THM43-0032
F22

9AA-THM43-0040

1/11

DEVRE KESCLERE AT TEKNK KARAKTERSTKLER ve SPAR KODLARI


fazl termik-manyetik devre kesiciler / Motorlarn korunmas iin :
Nominal
akm
In (A)

Anma akm Ksa devre Standart kesme kapasiteli


ayar sahas ama akm
I2 (A)
I1 (A)
Tip
Sipari kodu

Orta kesme kapasiteli

Yksek kesme kapasiteli

Tip

Tip

Sipari kodu

Sipari kodu

16

110-16

200

9AB-TSM43-0016

9AB-TMM43-0016

9AB-THM43-0016

20

16-20

200

9AB-TSM43-0020

9AB-TMM43-0020

9AB-THM43-0020

25

20-25

250

9AB-TSM43-0025

9AB-TMM43-0025

9AB-THM43-0025

32

25-32

320

9AB-TSM43-0032

9AB-TMM43-0032

9AB-THM43-0032

40

32-40

400

9AB-TSM43-0040

9AB-TMM43-0040

9AB-THM43-0040

50

40-50

500

9AB-TSM43-0050

9AB-TMM43-0050

F31

9AB-THM43-0050
F33

F32

63

50-63

630

9AB-TSM43-0063

9AB-TMM43-0063

9AB-THM43-0063

80

63-80

800

9AB-TSM43-0080

9AB-TMM43-0080

9AB-THM43-0080

100

80-100

1000

9AB-TSM43-0100

9AB-TMM43-0100

9AB-THM43-0100

125

100-125

1250

9AB-TSM43-0125

9AB-TMM43-0125

9AB-THM43-0125

160

125-160

1600

9AB-TSM43-0160

9AB-TMM43-0160

9AB-THM43-0160

200

160-200

2000

9AB-TSM43-0200

9AB-TMM43-0200

9AB-THM43-0200

225

180-225

2250

9AB-TSM43-0225

9AB-TMM43-0225

9AB-THM43-0225

250

200-250

2500

9AB-TSM43-0250

9AB-TMM43-0250

9AB-THM43-0250

Tek fazl termik-manyetik devre kesiciler :


Nominal
akm

Ksa devre
ama akm
ayar sahas

In (A)

Anma
akm
ayar
sahas
I1 (A)

16

10-16

160

9AB-TSS41-0016

9AB-THS43-0016

20

16-20

160

9AB-TSS41-0020

9AB-THS43-0020

25

20-25

200

9AB-TSS41-0025

9AB-THS43-0025

32

25-32

250

9AB-TSS41-0032

9AB-THS43-0032

40

32-40

320

9AB-TSS41-0040

9AB-THS43-0040

50

40-50

400

9AB-TSS41-0050

9AB-THS43-0050

63

50-63

500

80

63-80

800

9AB-TSS41-0080

9AB-THS43-0080

100

80-100

800

9AB-TSS41-0100

9AB-THS43-0100

125

100-125

1000

9AB-TSS41-0125

9AB-THS43-0125

160

125-160

1280

9AB-TSS41-0160

9AB-THS43-0160

200

160-200

1600

9AB-TSS41-0200

9AB-THS43-0200

225

180-225

1800

9AB-TSS41-0225

9AB-THS43-0225

1/12

I2 (A)

Standart kesme kap.


Tip

F01

Sipari kodu

9AB-TSS41-0063

Yksek kesme kap.


Tip

F02

Sipari kodu

9AB-THS43-0063

-2005

DEVRE KESCLERE AT TEKNK KARAKTERSTKLER ve SPAR KODLARI

fazl elektronik devre kesiciler :


Nominal
akm
In (A)

Anma
akm
ayar
sahas
I1 (A)

Ksa devre
ama akm
ayar sahas

300

120-300

9AG-EMS43-0300

9AG-EHS43-0300

400

160-400

9AG-EMS43-0400

9AG-EHS43-0400

500

200-500

630

250-630

9AG-EMS43-0630

9AG-EHS43-0630

800

320-800

9AG-EMS43-0800

9AG-EHS43-0800

1000

400-1000

I2 (A)

(2-10) I1

500-1250

1250

500-1250
640-1600

1600

640-1600

2000

800-2000

2500

1000-2500

F82E

Sipari kodu

9AG-EMS43-0500

Tip

F83E

F91E

(2-10) I1

9AG-EHS43-0500

9AG-EHS43-1000
9AG-EHS43-1250

9AG-EMS43-1250

9AI-EHS43-1250
F102E

F101E

F111E

Sipari kodu

F92E

9AI-EMS43-1250
(2-10) I1

1600

Tip

Yksek kesme kap.

9AG-EMS43-1000
(2-10) I1

1250

Orta kesme kap.

9AI-EMS43-1600

9AI-EHS43-1600

9AG-EMS43-1600

9AG-EHS43-1600

9AG-EMS43-2000

F112E

9AG-EMS43-2500

9AG-EHS43-2000
9AG-EHS43-2500

Ksa devre ama akmnn gecikme zaman (istenildiinde) t2 : 100-150-200-250-300-350-400 ms. olarak ayarlanabilir.

Elektronik Atrma niteli Devre Kesicilerde Ksa Devre Akmlarna Kar Mekanik Atrma Dzenei :
Federal Elektronik devre kesicilerde ksa devre akmlarna

ksa devre gibi ar akmlarda kesiciyi mekanik atrma nitesi

kar ek bir koruma olarak, elektronik atrma nitesinden

atrarak, elektronik kartn arzalanma durumunda atrmama

hari her bir faza ayrca ksa devre akmnn manyetik alan

riski ortadan kaldrlmtr. Bu ise Federal elektronik atrma

ile alan mekanik atrma dzenei konulmutur. Bylece

niteli devre kesicilerinin en byk avantajlarndan biridir.

Kompakt alter F serisi 16 Adan 2500 Aya kadar

Devre kesiciler sipari zerine termik ayarsz (sadece manyetik ayarl) olarakta imal edilebilir.

-2005

1/13

DEVRE KESCLERE AT TEKNK ZELLKLER

Teknik zellikler :
Standard
C
evre scakl
Kirlilik derecesi
m
Rakm
Bal nem
Montaj pozisyonu (maks)

TS 1058, IEC 60947-2, EN 60947-2, CE


-20 ile +60 aras
III
2.000
%50 (40 C), %90 (20 C)
30

DEVRE KESC SEM TABLOSU


3 Fazl Motor Devrelerinin Korunmas in Kullanlacak
Devre Kesici Seim Tablosu :
(Standart sincap kafesli motorlara 400 V, 3 kutup, dorudan
yol verme iin)

Motor Gc
(kW)
4
5,5
7,5
9
10
11
15
18,5
22
25
30
33
37
40
45
51
55
59
63
75
80
90
100
110
132
140
147
150
160
180
185
200
220
250
300
315

(Hp)
5,5
7,5
10
12
13,5
15
20
25
30
35
40
45
50
54
60
70
75
80
85
100
110
125
136
150
175
190
200
205
220
245
250
270
300
340
410
430

Motor Anma Akm Kesici Anma Akm


(A)

(A)

8,5
11,5
15,5
18,5
20
22,5
30
36
43
52
58
68
72
79
85
98
104
112
117
142
147
169
188
204
243
260
273
280
292
333
342
368
408
465
565
580

16
16
20
20
25
25
32
40
50
63
63
80
80
100
100
100
125
125
125
160
160
200
200
250
250
300
300
300
300
400
400
400
500
500
630
630

3 Fazl Kondansatr Devrelerinin


Korunmas in Kullanlacak
Kesiciler :
(400 V, Ortam Scakl 40C iin)

Kondansatr
Gc
(kVAr)
5

Datm Transformatrleri AG Ana


Datm Panolarnda Kullanlacak
Kesiciler :
(36kV Gerilime kadar)

Transformatr

Anma Akm
(A)
7.6

Kesici Anma
Akm In (A)
16

Gc Anma Akm Kesici A. Akm


(kVA) 400 Vda (A) (40 C) In (A)
40

58

63

50

72

80

10

15.2

25

63

91

100

15

22

40

80

115

125

100

144

160

125

180

200

160

231

250

20

29

63

25

36

80

30

43

100

200

289

300

40

58

100

250

361

400

315

455

500

400

578

630

500

723

800

630

910

1000

50

72

125

60

87

125

80

115

160

800

1156

1250

100

144

200

1000

1445

1600

150

216

300

1250

1805

2000

1600

2312

2500

200

288

400

2000

2912

3000

250

361

500

2500

3600

4000

300

433

630

350

505

800

400

577

800

500

722

1000

550

793

1250

600

866

1250

rnek: 1600 kVAlk bir trafonun ana


datm panosuna balanacak ana
devre kesicisinin anma akm 2500
A, ksa devre kesme kapasitesi ise
en az 50 kA olmaldr. Ayrca tali
klardaki kesicilerin de ksa devre
kesme kapasiteleri en az 50 kA
olacak ekilde seilmelidir.
Not: Kapasitif ykler iin devre
kesicinin anma akm, devre akm
1,5 kat says ile arplarak bulunur.

Not : Kesici tipi motor korumas iin uygun olmaldr.

1/14

-2005

ORTAM SICAKLIININ AMA AKIMINA ETKS

Ortam scaklnn devre kesicinin anma alma


akmna etkisi :
izelgedeki deerler, kesicinin alt ortam scaklnn
bir fonksiyonu olarak, uygulanacak en byk iletme akmlarn
gstermektedir. Kesicinin alt ortam scaklnn
ykselmesi, kesicinin izin verilen iletme akmnn dmesine
neden olacaktr. Bu yzden kesicinin alt evre scakl
gz nnde bulundurularak, anma akmnn ortam scaklna
20C

In(A)

30C

gre kalibre edilmi olmas veya tablodaki deerlere uygun


alma akmlarna gre devre kesici seilmesi gerekir.
Kesici kalibre edilmi ortam scaklnn zerindeki bir
ortamda altrlrsa, nominal deerlerden daha nce ama
yapar. Daha souk ortamda altrlrsa, nominal deerlerden
daha ge ama yapar.
40C

50C

60C

Termik-Manyetik Devre Kesiciler


16

17,1

16,6

16,0

15,2

14,6

20

21,4

20,8

20,0

19,0

18,2

25

26,7

26,0

25,0

23,8

22,8

32

34,2

33,3

32,0

30,4

29,1

40

42,8

41,6

40,0

38,0

36,4

50

53,5

52,0

50,0

47,5

45,5

63

67,4

65,5

63,0

59,9

57,3

80

85,6

83,2

80,0

76,0

72,8

100

107,0

104,0

100,0

95,0

91,0

125

133,8

130,0

125,0

118,8

113,8

160

171,2

166,4

160,0

152,0

145,6

200

214,0

208,0

200,0

190,0

182,0

200

240.8

234,0

225,0

213,8

204,8

250

267.5

260,0

250,0

237,5

227,5

300

321.0

312,0

300,0

285,0

273,0

400

428.0

416,0

400,0

380,0

364,0

500

535.0

520,0

500,0

475,0

455,0

630

674.1

655,2

630,0

598,5

573,3

800

856.0

832,0

800,0

760,0

728,0

Elektronik Devre Kesiciler


300

300,0

300,0

300,0

300,0

300,0

400

400,0

400,0

400,0

400,0

400,0

500

500,0

500,0

500,0

500,0

500,0

630

630,0

630,0

630,0

630,0

630,0

800

800,0

800,0

800,0

800,0

800,0

1000

1000,0

1000,0

1000,0

1000,0

1000,0

1250

1250,0

1250,0

1250,0

1250,0

1250,0

1600

1600,0

1600,0

1600,0

1600,0

1600,0

2000

2000,0

2000,0

2000,0

2000,0

2000,0

2500

2500,0

2500,0

2500,0

2500,0

2500,0

3200

3200,0

3200,0

3200,0

3200,0

3200,0

4000

4000,0

4000,0

4000,0

4000,0

4000,0

5000

5000,0

5000,0

5000,0

5000,0

5000,0

rnek :
40Cye kalibre edilmi 100 A anma akml F31 tip devre kesicinin, ortam scakl 50C olan ortamda en byk iletme akm:
95 A. olur.

-2005

1/15

SECLK

Giri :
ebeke ierisinde herhangi bir yerde hata olutuunda,
sadece hatann st tarfnda ve en yakn yere yerletirilmi
koruma cihaz tarafndan hatann giderilmesini salayan,
otomatik koruma elemanlarnn koordinasyonuna seicilik
denir. rnein; A2 devre kesicisinin kumanda ettii yk
tarafnda ar yk, veya ksa devre gibi herhangi bir nedenden
dolay hata olutuunda, eer nce A2 alp, A1 kapal
kalyorsa bu sistem iin tam seicilik vardr (ekil-13).
Eer yukarda belirtilen koul nominal ksa devre akmna
kadar karlanamyorsa, ksmi seicilik vardr. Seicilik birok
endstriyel, ticari ve benzeri tesiste zorunlu olan iletme
srekliliini salar.
Seicilik, devre kesicinin ama akm (I1) ve ama zaman
(t) paremetreleri ile salanmaktadr. Bunlar;

A1

A2

ekil - 13

Akm Seicilii :
ekil 14deki B1 devre kesicinin IB1 anma akmnn, B2 devre
kesicinin IB 2 anma akmndan daha byk olduunu
varsayalm.
IB1 akmndan daha kk hata akmlarnda B2 devre kesicisi
devreyi aarak, akm seicilik salamaktadr. Bu seicilik,
B2de akm snrlayc (limitrl) bir devre kesici kullanlarak
tam seicilie karlabilir. nk limtrl kesiciler ksa devre
akmn snrlayarak ok ksa srede (10 msnin altnda)
devreyi aarlar. Yani seicilik, hem ar yklerde hem de
ksa devrelerde salanmaldr.

B1

B1

B2

Yk

ekil - 14

IB2

IB1

Sadece B2 ak

B1 ve B2 ak

C2

Zaman Seicilii :

C1

C1
C1 ve
C2 ak

C2

Seicilik izelgesi :
Seicilik izelgesi, yke en yakn olan devre kesicinin aaca
akm deerlerini gsterir. Seicilii salayan kombinasyonlar
koyu blgelerle gsterilmitir. Bu blgeler iinde, trafo ve yk
tarafndaki devre kesicilerin termik ve manyetik ama erileri
arasnda hibir zaman giriim olmayacak ekilde tasarlanmtr.
Yani seicilik tablolar, ebeke tarafndaki kesicinin maksimum ani ama akm, yk tarafndaki kesicinin ani ama
akmnn 1,5 kat veya daha byk deerlerde olacak ekilde
dzenlenmitir.

Yk

ekil - 15

Zaman (sn)

Devre kesicinin ksa sreli gecikme zaman ayar sayesinde,


sistemdeki dier kesicilerle ama sreleri karlatrlarak
seicilik salanr.
ekil-15de grld gibi C1 ve C2 kesicilerin alma
erileri aktrlarak, C1 kesicinin gecikme zaman ayar C2
kesicisine gre arttrlarak seicilik salanmaktadr. Burada
C1 devre kesicisinin, ksa zamanl gecikme srasnda etkisi
altnda kalaca dayanma akm ile uyumlu bir elektrodinamik
dayanm olmaldr.
Gecikme (trafo tarafnda) > gecikme (yk tarafnda).

B2

10000

F31
100 A

Sadece
C2 ak

F51
250 A
40 C

5000
2000
1000
500
200
100
50
20
10
5
2
1
.5

I2 = Devre kesicinin ksa devre ama akm (A)

.2

I2 (Trafo tarafnda)
1,5
I2 (Yk tarafnda)

.02

Seicilik Snr :
Seicilik snr, ald anda her iki koruma elemannn da
ayn anda ama yapaca akm deeridir. Tablolardaki
seicilik snr akmlar, ebeke tarafndaki devre kesicinin
ksa devre ama akmnn st snr olarak verilmitir.
1/16

.1
.05

.01
.005

4 5 6

8 10

20

30x100 A

Akm

ekil - 16

Akm seicilii (Ar yk koruma)

-2005

SECLK

ebeke Korumal Devre Kesici


Yk Taraf
I1 (A)

Trafo Taraf
In (A)
Seicilik snr (A)

F21-F22/ F31-F32-F33

F51-F52-F53 F61-F62/F71/F82-F83/F82E-F83E

16

25

32

40

50

63

80

100

125

160

200

200

250

300

400

500

630

800

160

200

250

300

400

500

640

800

1000

1280

1600

2000

2500

2400

3200

4000

5040

6400

16
25
32
ebeke
Korumal
Devre
Kesici
F10-F11
F12
F21-F22
F31-F32-F33

40
50
63
80
100
125
160
200
16
25
32

Motor
Korumal
Devre
Kesici
F10-F11
F12
F21-F22
F31-F32-F33

40
50
63
80
100
125
160
200
16
25
32

Jeneratr
Korumal
Devre
Kesici
F10-F11
F12
F21-F22
F31-F32-F33

40
50
63
80
100
125
160
200

rnek :
Trafo tarafnda nominal akm 100 A ebeke korumal devre kesici mevcutsa, tam seicilii salamak iin kesicinin hemen
altndaki tali klarnda (yk tarafnda) ;
ebeke korumal
: en fazla 63 A
Motor korumal
: en fazla 40 A
Jeneratr korumal
: en fazla 80 A devre kesici kullanlmaldr.

-2005

1/17

SECLK

ebeke Korumal Devre Kesici


Yk Taraf
I1 (A)

Trafo Taraf
In (A)
Seicilik snr (A)

ebeke korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83

200
250
300
400
500
630
800

Motor korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83

200
250
300
400
500
630
800

Jeneratr korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83

F61-F62/F71/F82-F83/F82E-F83E

F51-F52-F53

F91E-F92E
F101E-F102E

F111E-F112E

200

250

300

400

500

630

800

1000

1250

1600

2000

2500

2000

2500

2400

3200

4000

5040

6400

10000

12500

16000

20000

25000

200
250
300
400
500
630
800
Motor Korumal Devre Kesici

Yk Taraf
I1 (A)

Trafo Taraf
In (A)
Seicilik snr (A)

ebeke korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83
F82E-F83E

200
250
300
400
500
630
800

Motor korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83
F82E-F83E

200
250
300
400
500
630
800

Jeneratr korumal
devre kesici
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83
F82E-F83E

200
250
300
400
500
630
800

1/18

F51

F61-F62/F71/F82-F83

F91E-F92E
F101E-F102E

F112E

200

250

300

400

500

630

800

1000

1250

1600

2000

2500

2400

3000

3600

4800

6000

7560

9600

10000

12500

16000

20000

25000

-2005

400 A. DEVRE KESC LE 400 A. NH SGORTAYA AT AKIM ZAMAN ERS ve ARDIIK BALAMA

400 A. Devre kesici ile 400 A. NH sigortaya ait akmzaman erisi :

Zaman (sn)

Devre
Kesici

NH
Sigorta

10000
40 C
5000
2000

Ardk Balamann Kullanm :


Ardk balamalarda devre kesici elemanlar, farkl panolara
yerletirilebilirler. Bylece ardk balama, cihazn tesis edildii
noktada ortaya kabilecek muhtemel Ics iletme ksa
devre akmndan daha dk kapasitedeki devre kesicinin
kullanlmasn mmkn klmaktadr.
Gz ard edilmemesi gereken nokta, ebeke tarafndan bu ksa
devre akmn kesebilecek kapasitede bir devre kesicinin
balanm olmasdr.

Devre Kesiciler Arasnda Koordinasyon :

1000

Yerletirildii noktada kabilecek bir ksa devre akmndan


daha dk kesme yeteneine sahip bir devre kesicinin
kullanlmasna, gerekli kesme yeteneine sahip baka bir
devre kesicinin ebeke tarafnda yerletirilmi olmas
durumunda izin verilir. Bu durumda ebeke tarafndaki
elemann geirdii enerjinin, yk tarafndaki elemann ve bu
elemanlar tarafndan korunan kablolarn hasar grmeden
dayanabilecei enerjiden daha fazla olamayaca bir
biimde, her iki elemann karakteristikleri birbiriyle koordine
edilmelidir.

3 Kademeli Ardk Balama :

500
200
100
50
20
10

Seri balanm A,B ve C devre kesicileri ile ardk balama


da ilgili ltler, iki durumda yerine getirilir:
- ebeke tarafna konulan A kesicisi, ardk balama iin
hem B hem de C kesicileri ile birlikte kullanlmaktadr.
Burada; (A+B ve A+C) ile (A+B ve B+C) kombinasyonlarnn
istenilen kesme yeteneine sahip olup olmadklarnn kontrol
gerekir. (ekil - 18)

1
.5
.2
.1
.05
.02

ebeke

.01
.005

4 5 6

8 10

20

30xIn A

Akm

ekil-17

F53
250 A

Bir devre kesici; EN 60947-2 standardna gre:


1,05xInde 2 saat amadan almal,
1,3xInde 2 saat iinde amaldr. Uygulamada bu zaman,
5-10 dakika olarak ayarlanmaktadr.
Oysa bir NH sigorta; EN 60269-1 standardna gre:
1,25xInde 3 saat amadan almal.
1,6xInde 3 saat iinde amaldr.
Buna gre bir devre kesici ar akmlarda, NH Sigortalara gre
daha erken (nce) amaya gitmekte ve zellikle ar akmlarda
daha iyi bir koruma salamaktadr. (ekil - 17)
NH sigortalar daha ok, ksa devre korumas yapan koruma
cihazlardr.

Ics=65 kA

B
F22
63 A

Ics=25 kA

C
FMHB
40 A

Ics=10 kA

Ardk balama :
Ardk balama, devre kesicilerin akm snrlama (limitr)
yeteneinden yararlanarak, yk tarafnda daha dk maliyette
olan devre kesicilerin yerletirilmesini mmkn klan kullanm
trdr.
ebeke tarafndaki Kompakt devre kesiciler, ar yk ve ksa
devre akmlarna kar koruma grevi yaparlar. Bu elemanlar,
balandklar noktalarda ortaya kabilecek ksa devre akmndan
daha dk kesme yetenei olan devre kesicilerin anma kesme
yetenei snr iinde almalarn mmkn klar. Akm, devrenin
tmnde limitrl devre kesici tarafndan kontrol altnda tutulduu
iin, ardk balama, devre kesicinin yk tarafnda kalan tm
anahtarlama cihazlar iin etkili olmaktadr.
-2005

ekil-18

Yk

1/19

KISA DEVRE AKIM HESABI

Bir datm transformatrnn yk tarafndaki en byk ksa devre akm :


Orta gerilimi 36 kVye kadar olan 0,4 kV transformatrn, alak gerilim ular arasndaki fazl ksa devre akmlar tabloda
verilmitir.
Sn : Transformatrn nominal gc (kVA)
Ksa devre 3 fazl ksa
Transformatr Nominal
In
: Transformatrn anm akm (A)
gerilimi
devre akm
akm
gc
Un : Transformatr ykszken fazlar arasndaki k
Usc (%)
Isc (rms) (A)
In (A)
Sn (kVA)
gerilimi (V)
Usc : Transformatrn ksa devre gerilimi (%)
1283
4,5
58
40
Isc : Transformatrn sekonder tarafndaki 3 fazl
1603
4,5
72
50
maksimum ksa devre akm (rms) (A)
63

91

4,5

2020

80

115

4,5

2566

100

144

4,5

3207

125

180

4,5

4009

160

231

4,5

5132

200

289

4,5

6415

250

361

4,5

8019

315

455

4,5

10103

400

578

4,5

12830

500

723

4,5

16038

630

910

4,5

20207

800

1156

19245

1000

1445

24057

1250

1805

30071

1600

2312

38491

2000

2900

48113

2500

3600

60142

Isc(rms)=

S x 100
1,73 x Un x Usc

rnek:
630 kVA transformatrn
( Un: 400 V, Usc: %4,5)
sekonderi ksa devre
olduunda devaml ksa devre
akm ne olur?

Isc (rms) =

630 x 100
1,73 x 400 x 4,5

= 20207 A

Hattn herhangi bir noktadaki ksa devre hesab :


Isc=

Un
3. Rt2 + Xt2

(kA)

Rt: Toplam diren (m)


Xt: Toplam reaktans (m)

Not: Rms deer alternatif gerilim ve akmlarn lmnde


kullanlan bir ifadedir ve bu deer, efektif ya da DC (doru
akm) deerine edeer AC (alternatif akm) deeridir. rnein,
12Vlik bir DC gerilim uygulanm bir lambann verdii k
miktarn veren AC gerilime 12V AC rms gerilim denir.
AC rms deer = AC tepe deer / 1.41

Tesisin herhangi bir noktasndaki ksa devrenin ayrntl hesab :


Tesis
blgesi

Diren
(m)

ebeke
tarafnda
Transformatr

Kablolar(1)

Baralar

Devre kesici

Tesis
blgesi

Diren
(m)

R1=Z1 x cos x 10-3


X1=Z1 x sin x 10-3
cos =0.15
sin =0.98
U2
Z1=
(Enterkonnekte sistemin ebeke empedans)
P1

ebeke tarafnda

2
2
R1= 400 x 0.15x10-3 X1= 400 x 0.98 x10-3
500
500

2
R2= Pc x U x10-3
2
S
Pc=ykteki bakr
kayb (W)
S=transformatrn
zahiri gc (kVA)

Transformatr
S=800 kVA
Usc=%6
U=400 V
Pc=9700 W

R3= L x103
k.S
k=56 (Cu) veya 36 (AI)
m
k=z iletkenlik
mm2
R3= L x103
k.S
k=56 (Cu) veya 36 (AI)
m
k=z iletkenlik
mm2
R4 ihmal edilebilir

Reaktans
(m)

Tek hat
emas

P1=500 MVA

X2= Z22-R22
2
Z2= Usc x U
S
100
Z2= trafonun empedans

Balant kablolar
transformatrden
devre kesiciye
2 ( 3x240 ) mm2
faz bana bakr
L=4 m

X3=0.07L ( fazl kablolar)


X3=0.15L (tek fazl kablolar)
L : kablonun uzunluu (m)
S : kablonun kesiti (mm2)
X3=0.15 L
L : barann uzunluu (m)
S : barann kesiti (mm2)
X4 ihmal edilebilir

Reaktans
(m)

Ksa devre akm


(kA)

Rt1=R1+R2+R3
M1 Rt1=2.61

Xt1=X1+X2+X3
Xt1=12.2

Rt2=Rt1+R4+R5
M2 Rt2=2.71

Xt2=Xt1+X4+X5
Xt2=12.65

400
=18.52kA
3 (2.612+12.22)
400
=17.86kA
3 (2.712+12.652)

Xt3=Xt2+X6+X7
Xt3=17.55

400
=11.58kA
3 (9.462+17.552)

Rt3=Rt2+R6+R7
M3 Rt3=9.46
(1)

Eer faz bana birden fazla paralel kablo varsa, tek kablonun diren
ve reaktanslarn kablo saysna blnz.

1/20

2
-3
R2= 9700x400 x10
8002

X2=

R2=2.42 m

X2=11.75 m

R3=

4x103
56x240x2

6 x 4002
800
100

R3=0.14 m

X3=0.14 m

X4=0

2 nolu k
baras (Al)
10x80 mm2
faz bana
L=3 m

3
R5= 3x10
36x800

X5=0.15 x 3

R5=0.10 m

X5=0.45 m

R6=0

X6=0

3
R7= 70x10
56x185

X7=0.07 x 70

R7=6.75 m

X7=4.9 m

M3

Devre kesici
Tali pano
ile ana alak
gerilim panosu
arasnda balant
( kablolar )
( 3x185 mm2 )
faz bana bakr
L= 70 m

- (2.42)2

X3= 0.07 x 4
2

R4=0

M2

Tali
pano

X1=0.31 m

devre kesici

Ksa devre akmlarnn hesaplanmas (kA)


Diren
(m)

R1=0.05 m

M1
Ana
pano

Reaktans
(m)

-2005

KISA DEVRE AKIM HESABI

ebeke ierisinde herhangi bir noktadaki ksa devre


akm hesab :
Aadaki tablolar, ebeke tarafndaki ksa devre akm,
kablonun kesiti, cinsi ve uzunluu biliniyorsa ebeke iinde
herhangi bir noktadaki ksa devre akmnn hzl bir ekilde
hesaplanmasn salar.

izelgenin okunmas :
Tablodan kablo kesiti ve ebeke tarafndaki ksa devre akm
iaretlenir. Kablo kesiti srasndan kablonun uzunluu bulunur.
Kablo uzunluu ile ebeke tarafndaki ksa devre akm
kesitirilerek iaretlenir. Bu deer ebeke tarafndaki kablonun
sonunda oluacak ksa devre akmn verir.

380 V
kablo
(mm2)
Cu
AI

415 V
Kablo
(mm2)
AI
Cu

Kablo uzunluu (m)

Kablo uzunluu (m)

1,5

2,5

2,5

12

1,5

2,5

2,5

10

12

10

13

19

10

16

10

15

20

10

16

10

15

20

30

16

25

11

16

24

32

16

25

11

16

24

32

48

25

35

13

18

25

38

50

25

35

13

17

25

38

50

75

35

50

11

18

25

35

53

70

35

50

11

18

24

35

53

70 105

50

70

10

15

25

35

50

75 100

50

70

12

18

30

42

60

89 120 179

70

120

11

14

21

35

49

70 105 140

70

120

11

15

23

38

53

75

113 151 226

95 143 190 285

95

150

10

14

19

29

48

67

95 143 190

95

150

14

19

29

48

66

120

185

12

18

24

36

60

84

120 180 240

120

185

18

24

36

60

84 120 180 240 360

150

240

13

20

26

39

65

91

130 195 260

150

240

19

26

39

65

91 130 195 260 391

185

300

15

23

30

46

77 108 154 231 308

185

300

23

30

46

77

107 154 231 308 462

240

19

28

38

57

96 136 192 283 284

240

28

38

57

96

134 192 288 384 576

36

48

72

120 168 240 360 480

300

36

48

72

120

168 240 360 480 720

300

24

Isc
ebeke
(kA)

Isc
yk tarafndaki
ksa devre akm (kA)

100

65

51

42

30

19

14

10

100

45

40

25

20

12

90

62

49

41

29

19

14

10

90

45

35

25

20

12

80

58

47

39

29

18

13

10

80

45

35

25

15

12

70

52

44

37

28

18

13

10

70

40

35

25

15

12

60

47

40

35

27

18

13

60

40

35

25

15

12

50

41

36

32

25

17

13

50

35

30

25

15

12

45

38

34

30

24

17

13

45

35

30

25

15

12

40

35

32

28

23

16

13

40

30

30

25

15

12

35

31

28

26

21

16

12

35

30

25

20

15

10

30

27

25

23

20

15

12

30

25

25

20

15

10

25

23

22

20

18

14

11

25

25

20

20

12

10

22

21

20

19

18

13

11

22

22

20

17

12

10

15

14

14

13

12

11

15

15

15

12

10

10

10

10

10

10

10

10

Isc
ebeke
(kA)

rnek :
380 V panoda, 95 mm2 kablo (Cu) kesitine e den satrda,
70 m kablo uzunluunun bir altndaki deeri (67 m) seilir.
Bu stunu, ebeke ynndeki 20 kA ksa devre akmnn bir
st deerini (Isc: 22 kA) veren satr kesitirerek, meydana
gelebilecek ksa devre akm 11 kA bulunur (ekil-19).
Bu noktada kullanlacak devre kesicinin kas devre kesme
kapasitesi (Icu) 11 kAdan byk olmaldr.

-2005

Isc
yk tarafndaki
ksa devre akm (kA)

Isc=20 kA
70 m.
95 mm2 Cu
ekil-19

Isc=?

1/21

DEVRE KESCLERDE KULLANILAN AKSESUARLAR

Toprak Kaak Akm Alglama Rlesi ve Toroidal Trafo :

Toprak Kaak Akm Alglama Rlesi :

Kk toprak kaaklarnn dahi alglanp devre kesicinin


atrlabilmesi iin devre kesicilerle birlikte kullanlr.
(Sayfa 1/7)

Toroidal trafodan gelen iarete gre sistemde bir kaak akm


alglandnda devre kesici iine yerletirilmi atrma bobini
veya dk gerilim bobinine kumanda ederek devre kesicinin
amasn temin eder. Rlenin alaca kaak akm deeri
ve sresi rle zerinden ayar edilebilir.

Tip

FGR-05R

FGR-10R

FGR-20R

Kaak akm ayar

50-500 mA

100-1000 mA

200-2500 mA

Sipari kodu

8AT-N0000-0500 8AT-N0000-1000 8AT-N0000-2500

Ama zaman ayar 0,1 - 2,0 sn


Besleme

110 / 220 V AC 50/60 Hz

k rlesi

3 A, 250 V AC

Reset

Manuel / Elektriksel (Uzaktan)

Toroidal Trafo :
Toroidal trafonun iinden btn fazlar ve ntr hatt geirilir.
Eer sistemde bir kaak varsa, toroidal trafonun gelen ve
giden akmlarn eitlii bozulacandan toroidal sarglarnda
bir fark akm akar ve bu fark akm kaak akm alglama rlesi
tarafndan deerlendirilir.
Toroidal ap (mm)

Sipari Kodu

60 mm

8AT-R0000-0060

110 mm

8AT-R0000-0110

160 mm

8AT-R0000-0160

210 mm

8AT-R0000-0210

Resim-7 Toprak kaak akm alglama rlesi (FGR)

Yardmc Kontak Blou :


Devre kesicinin alma pozisyonuna gre elektriksel
sinyallizasyonu beslemek iin kullanlr. Yardmc kontaklar
ana kontaklarla alp kapanarak ihbar ve kilitleme
fonksiyonlarn yerine getirirler.
Kontak donanm:
NA : Normalde ak kontak
NK : Normalde kapal kontak

F31-F32
F33

Resim-6 Toroidal trafo

F51-F52
F53

F71

F92E

Resim-8 Yardmc kontak bloklar

Tip

Kontak Donanm
NA
NK

letme
Gerilimi

Anma
Akm

Sipari Kodu

F21-F22

250 V~

2A

8AA-A0011-0000

F31-F32-F33

250 V~

2A

8AB-A0011-0000

F51-F52-F53

250 V~

2A

8AD-A0011-0000

F61-F62

400 V~

4A

8AP-A0011-0000

400 V~

4A

8AF-A0011-0000

400 V~

4A

8AF-A0022-0000

400 V~

4A

8AG-A0011-0000

400 V~

4A

8AG-A0022-0000

400 V~

4A

8AH-A0011-0000

400 V~

4A

8AH-A0022-0000

400 V~

4A

8AI-A0011-0000

400 V~

4A

8AI-A0022-0000

400 V~

4A

8AK-A0011-0000

400 V~

4A

8AK-A0022-0000

F71
F82-F83/F82E-F83E
F92E

F101E-F102E
F111E-F112E
DC, ~ AC,

1/22

DC-AC
-2005

DEVRE KESCLERDE KULLANILAN AKSESUARLAR

Uzaktan Atrma Bobini (nt Salclar) :


F31-F32-F33

Devre kesiciyi uzaktan atrmak iin kullanlr. Kesici kapal (ON)

F51-F52-F53

F71

konumunda iken, atrma rlesine gerilim verildiinde kesici


aarak Trip konumuna gelir. Atrma rlesi AC ve DC gerilimlerde
almak zere, tabloda belirtilen deiik gerilimlerde imal edilebilir.
Atrma bobininin almas standartlara gre, nominal gerilimin
%70 ile %110u deerleri arasnda garanti edilir.
Resim-9 Uzaktan atrma bobini

Sipari Kodlar :
letme F12
gerilimleri

F21-F22

F31-F32-F33 F51-F52-F53 F61-F62

F71

F82-F83
F82E-F83E

F91E-F92E F101E
F102E

F111E-F112E

110 V ~

8AM-BA000-0110 8AA-BA000-0110 8AB-BA000-0110

8AD-BA000-0110 8AP-BA000-0110 8AF-BA000-0110 8AG-BA000-0110 8AH-BA000-0110 8AI-BA000-0110 8AK-BA000-0110

220 V ~

8AM-BA000-0220 8AA-BA000-0220 8AB-BA000-0220

8AD-BA000-0220 8AP-BA000-0220 8AF-BA000-0220 8AG-BA000-0220 8AH-BA000-0220 8AI-BA000-0220 8AK-BA000-0220

380 V ~

8AM-BA000-0380 8AA-BA000-0380 8AB-BA000-0380

8AD-BA000-0380 8AP-BA000-0380 8AF-BA000-0380 8AG-BA000-0380 8AH-BA000-0380 8AI-BA000-0380 8AK-BA000-0380

24 V

8AM-BD000-0024 8AA-BD000-0024 8AB-BD000-0024 8AD-BD000-0024 8AP-BD000-0024 8AF-BD000-0024 8AG-BD000-0024 8AH-BD000-0024 8AI-BD000-0024 8AK-BD000-0024

48 V

8AM-BD000-0048 8AA-BD000-0048 8AB-BD000-0048 8AD-BD000-0048 8AP-BD000-0048 8AF-BD000-0048 8AG-BD000-0048 8AH-BD000-0048 8AI-BD000-0048 8AK-BD000-0048

110 V

8AM-BD000-0110 8AA-BD000-0110 8AB-BD000-0110 8AD-BD000-0110 8AP-BD000-0110 8AF-BD000-0110 8AG-BD000-0110 8AH-BD000-0110 8AI-BD000-0110 8AK-BD000-0110

220 V

8AM-BD000-0220 8AA-BD000-0220 8AB-BD000-0220 8AD-BD000-0220 8AP-BD000-0220 8AF-BD000-0220 8AG-BD000-0220 8AH-BD000-0220 8AI-BD000-0220 8AK-BD000-0220

Dk Gerilim Bobini (Dk Gerilim Salcs) :


Enerji kesildiinde veya gerilim iletme geriliminin %70 altna
dtnde devre kesiciyi atrmaya yarar. Kesiciyi kapatmak
iin gerilimin, iletme geriliminin %85ine eit veya yukar olmas
gerekir. Dk gerilim bobini srekli enerji altnda kald iin,
devre kesici kurma yapmaz.
Resim-10
F71 dk gerilim bobini

Tip
F21-F22
F31-F32-F33
F51-F52-F53
F61-F62
F71
F82-F83/F82E-F83E
F91E-F92E
F101E-F102E
F111E-F112E

letme
Gerilimi

alma
Gerilimi

Trip
Gerilimi

Sipari Kodu

220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~
220 V~
380 V~

>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>
>

<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<
<

8AA-CA000-0220
8AA-CA000-0380
8AB-CA000-0220
8AB-CA000-0380
8AD-CA000-0220
8AD-CA000-0380
8AP-CA000-0220
8AP-CA000-0380
8AF-CA000-0220
8AF-CA000-0380
8AG-CA000-0220
8AG-CA000-0380
8AH-CA000-0220
8AH-CA000-0380
8AI-CA000-0220
8AI-CA000-0380
8AK-CA000-0220
8AK-CA000-0380

187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~
187 V~
323 V~

154 V
266 V
154 V
266 V
154 V
266 V
154 V
275 V
154 V
275 V
154 V
275 V
154 V
275 V
154 V
275 V
154 V
275 V

Not : Dk gerilim bobini enerjisizken devre kesici kurma yapmaz.

-2005

1/23

DEVRE KESCLERDE KULLANILAN AKSESUARLAR

Motor Kumanda Mekanizmalar :


Devre kesiciye uzaktan ama - kapama yaptrmak iin kullanlr.
Ayrca zerindeki mandal sayesinde elle mekanik ama -

kapama yaplabilir. Motor kumanda mekanizmas devre


kesicinin st kapana monte edilir. Mekanik kilitleme
zelliine sahiptir.

F31-F32-F33/F51-F52-F53 Motor kumanda mekanizmas :


Teknik zellikleri :
Sipari kodu

8AD-DA000-0220

alma gerilimi

220 V AC *

Gc

100 W

Ama zaman

1s

Kapama zaman

1s

Resim-11
F31-F32-F33/F51-F52-F53 Motor kumanda mekanizmas

F61/F71/F82-F83/F82E-F83E/F91E-F92E
Motor kumanda mekanizmas :
Teknik zellikleri :
Sipari kodu

8AF-DA000-0220

alma gerilimi

220 V AC *

Gc

100 W

Ama zaman

4s

Kapama zaman

3.5 s

Resim-12
F71/F82-F83/F82E-F83E/F92E Motor kumanda mekanizmas

F101E-F102E/F111E-F112E Motor kumanda mekanizmas :


Teknik zellikleri :
Sipari kodu

8AK-DA000-0220

alma gerilimi

220 V AC *

Gc

500 W

Ama zaman

1.5 s

Kapama zaman

1.5 s

* stendiinde farkl alma gerilimleri (AC/DC) yaplabilmektedir.


Boyutlar iin sayfa 34e, devre emas iin sayfa 27ye baknz.

Uzatmal Dner Tahrik Kolu :

Resim-13
F111E-F112E Motor kumanda mekanizmas

Devre kesiciye dner tahrik kolu yardmyla ap-kapatma ilemi


yaptrmak iin kullanlr.
Tip

Sipari kodu

F31-F32-F33
F51-F52-F53
F82-F83/F82E-F83E
F91E-F92E

8AB-G000-0000
8AD-G000-0000
8AG-G000-0000
8AH-G000-0000

Anahtarl Kilit Mekanizmas :


Kilit mekanizmas, servis dolaysyla ak (trip) durumuna
getirilmi devre kesiciyi mekanik olarak kilitleyerek, kesicinin
ON ve OFF konumlarna alnmasn engeller. Bylece kesicinin
yetkisiz kiiler tarafndan kullanlmas engellenerek emniyet
altnda bir servis ortam salanr.
Tip

Sipari kodu

F10-F11/F12
F21-F22
F31-F32-F33
F51-F52-F53
F71
F82-F83/F82E-F83E
F91E-F92E

8AM-E0000-0000
8AA-E0000-0000
8AB-E0000-0000
8AD-E000-0000
8AF-E0000-0000
8AG-E0000-0000
8AH-E0000-0000

1/24

Resim-14
F31-F32-F33 uzatmal dner tahrik kolu

F21-F22

F71

Resim-15
Anahtarl kilit mekanizmas

-2005

DEVRE KESCLERDE KULLANILAN AKSESUARLAR

Terminal Koruyucu Kapak:


Devre kesicinin terminal (bara veya kablo) ksmlarn elle temasn nleyerek, gvenli bir yaltm
salar. Ayrca terminal koruyucu kapak, kutuplar arasndaki kanallara geerek terminalleri
birbirinden izole eder.
Sipari kodu
8AM-F0000-0000
8AR-F0000-0000
8AA-F0000-0000
8AB-F0000-0000
8AD-F0000-0000
8AP-F0000-0000

Tip
F10-F11
F12
F21-F22
F31-F32-F33
F51-F52-F53
F61-F62

Sipari kodu
8AF-F0000-0000
8AG-F0000-0000
8AH-F0000-0000
8AI-F0000-0000
8AK-F0000-0000

Tip
F71
F82-F83/F82E-F83E
F91E-F92E
F101E-F102E
F111E-F112E

F10...F112E
Resim-16 Terminal koruyucu kapak

Uzatma Baralar :
Uzatma baralar, kesicinin terminallerine yaplacak kablo veya bara balantlarnn kolay ve salkl yaplmasn salar (ekil-20).
Baralar elektrolitik bakr malzemeden, zeri gm kapl olarak imal edilirler.

36

14

F21-F22

16

F31-F32-F33
F51-F52-F53

35

F61-F62

Nominal
Akm (A)

Miktar
(Adet)

Spari Kodu

M8

10

16 A - 125 A

8AM-H1000-0125

18

M8

10

16 A - 125 A

8AA-H2000-0100

18

M8

10

125 - 160 A

8AB-H2000-0125

35

25

M12

25

200 A - 250 A

8AD-H2001-0250

42

38

M10

25

250 A - 400 A

8AE-H2000-0300

31

40

M10

40

300 A

8AF-H2000-0300

31

40

M10

40

400 A - 500 A

8AF-H3000-0500

31

40

M10

40

630 A

8AG-H5000-0630

31

40

12

M10

40

800 A

8AG-H7000-0800

F21-F22/F31-F32-F33

19

R, S, T faz

S faz

F51-F52-F53

R,T faz

F61-F62

S faz

F71/F82/F82E-F83E

21

F10-F11/F12

Sktrma
Torku (Nm)

29

F71
F82-F83
F82E-F83E

Delik ap

R,T faz

S faz

10.5

R,T faz

23.5

F10-F11/F12

Kalnlk
P (mm)

43.5

Genilik
N (mm)

42

Boy
L (mm)

13.5

Tip

S faz

R,T faz

ekil-20

Balant Terminalleri : Mteri isteine gre tornavida veya alyan bal olarak sevk edilirler.
Tip

Kablo
Adedi

Kab.Kesiti
(mm2)

Kab.ap
(mm)

Sktrma
Torku (Nm)

Civata
Cinsi

Miktar
(Adet)

F10-F11/F12
F21-F22/F31-F32-F33
F21-F22/F31-F32-F33
F51-F52-F53

1
1
1
1

2.5...50
2,5...95
2,5...95
95...120

6
12
12
13

6
10
6
25

Tornavida
Alyan
Tornavida
Alyan

3
3
3
3

Not: F31-F32-F33 tip devre kesicilerin balant terminalleri sipari zerine alyan veya dz tornavida azl olarak sevk edilir.
F10-F11/F12

Tornavida bal

F21-F22 / F31-F32-F33

Tornavida bal

Alyan bal

F51-F52-F53

F61-F62

Alyan bal

Alyan bal

Resim-17 Balant terminali

-2005

1/25

OTOMATK ENVERSR SSTEM

ebeke-Jeneratr Otomasyonu (Enversr Sistem) :


Elektrik kesilmesinin sk olduu veya elektrik kesilmesinin byk
zarar douraca iletmelerde jeneratr byk nem arz
etmektedir. Her ne kadar jeneratr kullanlm olsa da jeneratrn
yetkili personel tarafndan elle (manuel) devreye alnmas
dakikalar srebilir. Elle devreye alnan jeneratr enerji geldikten
sonra tekrar devreden karlr daha sonra sistemi ebekeden
beslemek iin, ebeke alteri devreye alnr. Bu hem zaman
kaybna hem de i kaybna neden olur. Bu sorunu ortadan
kaldrmak ebeke-jeneratr otomasyonuyla (ebeke kesildiinde
jeneratr devreye alacak, ebeke tekrar geldiinde jeneratr
devreden karacak) mmkn olacaktr.

ebeke- Jeneratr otomasyonu bir dier adyla otomatik


enversr sistem yapmak hem ok kolay hem de ok nemlidir.
nk yaplacak bir hata ebeke ile jeneratrn ayn anda
devrede kalmasna, dolaysyla faz akmasna yani, bir
ksa devreye neden olacaktr.

ebeke - Jeneratr Enversr Rlesi :


ki devre kesicinin enversr amal kullanld yerlerde, ebeke
ve jeneratr arasnda otomatik geii salamak iin kullanlr.
Ekran zerinden hat, besleme, alter durumlar izlenebilir. Hata
konta ile alarm ve atrma bobini balants yaplabilir.
k kontaklar
Besleme gerilimi
Giri Gerilimi
Sipari kodu
Ebat

: 250V AC, 10A


: 12V AC
: 220 V AC
: 9H5-D0000-0000
: 96x96 mm

Resim-17

Generatr panosu 40 nolu klemens


Ntr

Generatr panosu 39 nolu klemens

12V
a b c d e f g

Yardmc
Kontak

K2 3

5
14

13

K1

A1

ebeke - Jeneratr
Enversr Rlesi

A2

K2
A1

JENERATR
ALTER MOTORU

13

A1

14

A2

A1

EBEKE
ALTER MOTORU

K1

Alarm k
K2 1

1 K2 2

2
4

3 2

1 2 3 4

2 K11

Yardmc
Kontak

K2

Faz

A2

K1

A2

l m

K1
2

3 K2 4
3

2 14 3
b1
b2
ON
OFF

1 2
K1

Faz

Faz

Ntr

Ntr

41 2
b2 b1
OFF ON

ekil-21: F31-F32-F33/F51-F52-F53 tip kurma motorlu alterlerin enversr otomasyon balant emas
Generatr panosu 40 nolu klemens
Ntr
Generatr panosu 39 nolu klemens
12V
a b c d e f g

ebeke - Jeneratr
Enversr Rlesi

Yardmc
Kontak
14

Yardmc
Kontak

13

13

h
JENERATR
ALTER MOTORU

1
0

b3 ON
b2 OFF

14

l m
Faz

3
3

b3 ON

Alarm k
Faz

Faz

Ntr

Ntr

b2 OFF

EBEKE
ALTER MOTORU

1
0

ekil-22: F71/F82-F83/F82E-F83E/F91E-F92E/F101E-F102E/F111E-F112E tip kurma motorlu alterlerin enversr otomasyon balant emas

1/26

-2005

DEVRE KESC MOTOR KUMANDA MEKANZMALARININ ELEKTRKSEL DEVRE EMALARI

F31-F32-F33/F51-F52-F53 tip devre kesicisilerine ait motor kumanda mekanizmas devre emas :
R
220V ~

2A
ON b1 3
Kapama
4
1
OFF b2
Ama
2

1
K1
2

2
3

1
K2
2

3
K1
4

13

21

14
13

22

: Klemens
: alteri kapama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: alteri ama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: Snr anahtar
: Elektriksel ve Mekaniksel kilitleme anahtar
: alteri kapama kontaktr (Kullanc tarafndan kullanlr)
: alteri ama kontaktr (Kullanc tarafndan kullanlr)
: Kpr diyot
: Varistr (250 V AC)
: Motor mekanizmas snrlar
: Kullancnn yapaca balantlar

b1
b2
S1
S2
K1
K2
KD
V

3
K2
4

S1
KD

S2 ( )
14

A1
K2
A2
1

3
5
13

43

44

14

13

b1
ON

2
1 K1
b2 4
1
OFF 3

A2

K1

14

Ntr

K2

4
3
2

4 4
2 K1 A1 K2 A1
K1 K2
K2
3 3
1
A2
A2

Faz

Klemens Balant emas

Ama
Kapama
Kontaktr Kontaktr

ekil-23

A1

K1

NTR

V
4

F71/F82-F83/F82E-F83E/F91E-F92E tip devre kesicilerine ait motor kumanda mekanizmas devre emas :

K1

ON
3
b3
Uzaktan 4
Kapama 3

3
4
2

Ama Kapama
3
3 b1
K1 3 b0
4
4
4

1
1
2 K2 2

K2 3
4

13

21

14

22

S1

KD
A1

K1

A1
K2

A2

A2
13

S2

14

NTR
1

1
43

0
1

: Klemens
: alteri ama butonu
: alteri kapama butonu
: alteri uzaktan ama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: alteri uzaktan kapama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: Snr anahtar
: Elektriksel ve Mekaniksel kilitleme anahtar
: alteri ama kontaktr (Yardmc kontaktr)
: alteri kapama kontaktr (Yardmc kontaktr)
: Kpr diyot
: Varistr (250 V AC)
: Motor mekanizmas snrlar
: Kullancnn yapaca balantlar

b0
b1
b2
b3
S1
S2
K1
K2
KD
V

13

14

13

14

b2 3 b3 3
OFF ON

2
44

OFF
b2
Uzaktan
Ama

2A

R
220V ~

Ntr Faz
K2

K1

ekil-24

Ama
Kontaktr

Kapama
Kontaktr

Klemens Balant emas

F111E-F112E tip devre kesicilerine ait motor kumanda mekanizmas devre emas :
R
220V ~

2A

OFF
Ama
b2

3
1
K1
4
2

b0
OFF
Ama

21
22

K2

21
22

S1

ON
Kapama
b3

3
4
2

3
b1
K2
4
ON
Kapama
21
K1
22

K1

3
3
K2
4
4

K1

5 L

21
22

S2

A1

1
2

3
4

A1

K2

A2

A2
13
14

S3

: Klemens
: alteri ama butonu
: alteri kapama butonu
: alteri uzaktan ama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: alteri uzaktan kapama butonu (Kullanc tarafndan kullanlr)
: Snr anahtar (Aa yndeki)
: Snr anahtar (Yukar yndeki)
: Elektriksel ve Mekaniksel kilitleme anahtar
: alteri atrma kontaktr (FC-09D01)
: alteri kapama kontaktr (FC-09D01)
: alter kurma kolunu ileri ynde hareket ettirecek motor ucu.
: alter kurma kolunu geri ynde hareket ettirecek motor ucu.
: Motor mekanizmas snrlar
: Kullancnn yapaca balantlar

b0
b1
b2
b3
S1
S2
S3
K1
K2
R
L

ekil-25

3
5
21

4
2

45

46

22
4
K1

21

22
2
K2

Ama
Kontaktr

-2005

3
1

Kapama
Kontaktr

2
2

1
1

NTR

b2 3 b3 3
OFF ON

Ntr Faz

Klemens Balant emas

1/27

DEVRE KESCLERN AKIM ZAMAN ERLER

F01-F02/F10-F11/F12/F21-F22/F31-F32-F33
Termik Manyetik Tip Devre Kesiciler

F51-F52-F53/F61-F62
Termik Manyetik Tip Devre Kesiciler
10000

40 C

40 C

5000

5000

Zaman (saniye)

Zaman (saniye)

10000

2000
1000
500

2000
1000
500

200

200

100

100

50

50

20

20

10

10

5
2

2
%20
1

.5

.5

.2

.2

b
.1

.1

.05

.05

.02

.02

.01

.01

.005

.005

4 5 6

8 10

20

30xIn

xIn Akm

ekil-26

%20

4 5 6

20

30xIn

xIn Akm

ekil-27

a: F01-F02 / F21-F22 / F31-F32-F33


b: F10-F11 / F12

8 10

c: F51-F52-F53
d: F61-F62

F71/F82-F83
Termik Manyetik Tip Devre Kesiciler

F82E-F83E/F91E-F92E/F101E-F102E/F111E-F112E
Elektronik Tip Devre Kesiciler

10000
10000

Zaman (saniye)

Zaman (saniye)

40 C
5000
2000
1000
500

5000
2000
1000
500

200
200

100

100

50

50

20

20

10

10

.5

.5

.2

.2

%20

%20

.1

.1

.05

.05

.02

.02

.01
.005

ekil-28

1/28

.01

4 5 6

8 10

20

xIn Akm

.005

30xIn

ekil-29

4 5 6

8 10

20

30xIn

xIn Akm

-2005

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F01 - F02 Tip :

152

169

169

71

71

34

30

27
64

27

82
87
108.5

40

Montaj ablonu
Montaj Civata ls : M4x60

Terminal Koruyuculu

F10 - F11 Tip :

40

29.5

R8

20

25.5

69

52

120

171

52

120
100

171

26.5

14

67

14
25

25

76

69.5

76

25

25

75
90

a) Terminal koruyucu kapak


b) Faz ayrma perdesi

F12 Tip :
Terminal Koruyuculu

30
b

171

51

170
d

R7

30
90

68
70.5
77
90

90

43

30

29.5

15

69.5

25.5

26.5

51

100

120

15

30

30

a) Trip butonu
b) Faz ayrma perdesi
c) Terminal koruyucu kapak
d) Termik ayar dmesi

-2005

1/29

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F21 - F22 Tip :

26.5

19.5
18

Terminal Koruyuculu

102.5
64.5

30

90
120

140

132

176

263.3

45.5

18

33.4

91.5

33

155.7
88.5

R1

22

Montaj ablonu
e

a) Trip butonu
b) Termik ayar dmesi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak

.5

Pano Montaj erevesi

25

58
74
79
93

93

R7

64

c
37.5

93.5

65.5

90.7

30

17

89

Montaj Civata ls : M4x60

F31 - F32 - F33 Tip :


18

18

Terminal Koruyuculu

d
c

118
80

36

102
132

152

146.5

165

100
120.5

310

44

235
165
100

R3

24.25

106

41.5

109

Montaj ablonu

Pano Montaj erevesi

89
30

90.5
98.5
115.2

a) Trip butonu
b) Termik ayar dmesi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak

35

90.5
115.2

e
R 10

21
101

34
106

Montaj Civata ls : M4x60

F51 - F52 - F53 Tip :


25

107.5

14

Terminal Koruyuculu

25
e
d

118
80
75

R3

112
142

162

230

261

110

383

48.3

110

327
256

29.5

107

109

34

70

b
c

105.5

105 (3 kutup)

35

140 (4 kutup)

a) Trip butonu
b) Termik ayar dmesi
c) Manyetik ayar dmesi
d) Uzatma baras
e) Faz ayrma perdesi
f) Terminal koruyucu kapak

1/30

28.5
105.5
113.5
135.15

R10.75

104.5

142 (4 kutup)

Pano Montaj erevesi

41.25

40.75
105 (3 kutup)

Montaj ablonu

33.75
105 (3 kutup)
140 (4 kutup)

Montaj Civata ls : M5x70

-2005

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F61 - F62 Tip :
Terminal Koruyuculu
38

69

110

a
b

261

110

340
256

55.6

40

41.25

79

36

43

103

140

142

103

115
241

142
e

R13.5

256

109

27.7 43.3

36

a) Trip butonu
b) Termik ayar dmesi
c) Manyetik ayar dmesi
d) Uzatma baras
e) Terminal koruyucu kapak
f ) Uzatma kolu

194

100.5

58.5

50

43.3 27.7

60

Uzatma kolu
44.5
140

Montaj ablonu
Montaj Civata ls : M5x70
118
80

F71 Tip :

162

Terminal Koruyuculu

107

d
c

74

112
142

R3

15.5

40

50

109

105

110

275

395

339
270
110

Pano Montaj erevesi

32

74

210

109

80
106.5
113
123.5
148

6
e

240

107.5

R25

31

50

236

195.5

a) Trip butonu
b) Termik-Manyetik ayar penceresi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak
f) Uzatma kolu

70

70
210

36

109

35

60

Uzatma kolu

70

Montaj ablonu

Montaj Civata ls : M5x70


-2005

1/31

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F82 - F83/F82E - F83E Tip :

50

40

Terminal Koruyuculu
d

118
80

R3

105
162

107

286

408

110

360
280
110

112
142

80

60.5

a
109

32

Pano Montaj erevesi


108

210
79.8

6.5

22
112
121

e
R25

155

107.5

210

31

249

240

35

50

70

70
210

109

a) Trip butonu
b) Termik manyetik ayar penceresi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak
f ) Uzatma kolu

36

70

Montaj ablonu

60

Uzatma kolu

Montaj Civata ls : M5x70

118
80

F91E - F92E Tip :


Terminal Koruyuculu
45

45

162

112
142

R3

d
c

145

107
105
45

109

376

110

495

110

58

522
370

Pano Montaj erevesi

33

115

121.8
70
210

27.5
121.8
136.5

210
9
256
210

121

R23.5

36

109

370
338

50

a) Trip butonu
b) Termik manyetik ayar penceresi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma penceresi
e) Terminal koruyucu kapak
f) Uzatma kolu

60

Uzatma kolu

35

70

70
70
210

Montaj ablonu

Montaj Civata ls : M6x50

1/32

-2005

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F101E - F102E Tip :
Terminal Koruyuculu
15

22

152

139

11

51

100
32

338

394

110

477

570
371

105

a
70

210

151
170
215

297

210

50

36

151

40

109

45 25

60
70

70

a) Trip butonu
b) Manyetik ayar penceresi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak
f) Uzatma kolu

Montaj Civata ls : M6x50

135
90

F111E - F112E Tip :


Terminal Koruyuculu

125

235

177
207

76

R3

76

117

175
284

417

127

634
412
175

115
65

Pano Montaj
erevesi
66.5

112

a
b

44.5

11
392

54

153

-2005

228

22.5

342
367.5

58

a) Trip butonu
b) Manyetik ayar penceresi
c) Uzatma baras
d) Faz ayrma perdesi
e) Terminal koruyucu kapak
f) Uzatma kolu

250.5

386

250.5
265
438

165.5

304

Montaj ablonu
80

Uzatma kolu
Montaj Civata ls : M10x60

1/33

DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER


F31 - F32 - F33/F51 - F52 - F53 Motor kumanda mekanizmas :
105.5

105

125

134

261

119

15.5
77

F71/F82 - F83/F82E - F83E/F91E - F92E/F101E - F102E Motor kumanda mekanizmas :

150

376

147

142

32
97

210

122

F111E - F112E Motor kumanda mekanizmas :


250.5

119.5

417

412

300

230
392

: Kompakt tip devre kesici

1/34

-2005

AIK TP DEVRE KESCLER

Ak Tip Devre Kesiciler

F121E
F122E
F123E

F131E
F132E
F133E

F141E
F142E
F143E

F151E
F152E
F153E

NDEKLER
Ak Tip Devre Kesiciler Hakknda Genel ve Teknik Bilgiler

Ak Tip Devre Kesicilere Ait Teknik zellikler

Ak Tip Devre Kesicilere Ait Balant emas ve Sipari Kodlar

Ak Tip Devre Kesicilere Ait Teknik Resimler

-2005

2/1

AIK TP DEVRE KESCLER HAKKINDA GENEL ve TEKNK BLGLER

A.G. Ak Tip Devre Kesicileri


EN 60947-2
IEC 60947-2
CE

F121E F122E F123E F131E F132E F133E

Tip
Anma akm - In

630,800,1000

F141E F142E F143E

2500, 3200

F151E

4000

F152E

F153E

5000

1250,1600,2000
Kutup says
Anma iletme gerilimi - Ue (a.c.) 50-60 Hz
Anma yaltm gerilimi - Ui (a.c.)

50-60 Hz

Anma darbe dayanm gerilimi - Uimp


Test gerilimi (1 min) (a.c.) 50-60 Hz

3,4

3,4

3,4

3,4

415

415

415

415

750 V

750 V

750 V

1000 V

kV

kV

Anma Akm Ayar Sahas

In
En byk beyan ksa devre kesme kapasitesi - Icu 415V~ (kA rms)
Beyan iletme ksa devre kesme kapasitesi - Ics 415V~ (kA rms)
Ksa devre dayanma kapasitesi - Icw 1s 415 V~
(kA rms)
Kategori (EN 60947-2 / IEC 60947-2)

(0,4-1)In

(0,4-1)In

(0,4-1)In

80

100

65

80

100

65

80

100

65

80

120

50

50

65

50

65

80

50

65

80

50

65

100

50

50

65

50

65

80

50

65

80

50

65

100

A, B

Atrma tipi

(0,4-1)In

65

A, B

A, B

A, B

Elektronik

Elektronik

Elektronik

Elektronik

Sabit / ekmeceli

Sabit / ekmeceli

Sabit / ekmeceli

ekmeceli

Uzun zaman gecikme akm

IL=(0,4-1)In

IL=(0,4-1)In

IL=(0,4-1)In

IL=(0,4-1)In

Ksa zaman gecikme akm

Is=(0,4-15)In

Is=(0,4-15)In

Is=(0,4-15)In

Is=(0,4-15)In

Ani kesme akm

I=In-50 kA

I=In-50 kA

I=In-50 kA

I=In-50 kA

Toprak hata akm

IG=(0,2-0,8)In

IG=(0,2-0,8)In

IG=(0,2-0,8)In

IG=(0,2-0,8)In

Bakml

10000

10000

8000

10000

Bakmsz

3000

3000

3000

2500

Montaj metodu

Mekanik mr
Aksesuarlar
Dk gerilim bobini *
Uzaktan atrma bobini
Kapama bobini
Yardmc kontak blou
Motor kumanda mekanizmas
Enversr kilit

aretli ksmlar standart, aretli ksmlar sipari zerine yaplan retimi gstermektedir.
* Atrma zaman 1s, 3s, 5s, 7s, 9s, 10s olarak ayarlanabilir.
1

Butonlarn grevleri :
1-RESET: alter trip ettikten sonra reset butonuna basn, kesici tekrar kapamaya hazr hale
gelir.
2-CURRENT-TIME (AKIM-ZAMAN) gstergesi: Akm ve ama zamann gsterir.
3-LED: Kesicinin durumunu ve zelliklerini gsterir.
4-SELECT: Normal artlarda maksimum faz akmn gsterir. Butona basnca srasyla her
bir fazn akm ekrana gelir.
5-RESET: letme akmn ayarladktan veya alter arza akmndan atktan sonra kesiciyi
tekrar kapatmak iin mutlaka resetleme butonuna baslmaldr.
6-SET: Akm ve zaman karakteristiklerini ayarlamak veya kontrol etmek iin; butona baslr
ve her bir durum srasyla ekranda grntlenebilir.
7-FAULT DISPLAY: Butona basldnda en son hatal durumu, hatal akm ve zaman
gsterir.
8-TRIP ve NON-TRIP: Sadece test iindir.
9-STORAGE: (+) ve () butonlar ile akm ve zaman ayarlanr.

2/2

6
8

4
5

7
9

-2005

AIK TP DEVRE KESCLER HAKKINDA GENEL ve TEKNK BLGLER

Kontrol Devresi zellikleri :


Koruma Fonksiyonlar: Ar yk, uzun ters zaman gecikmeli,
ksa ters zaman gecikmeli, ksa zaman gecikmeli, sabit zaman
erileri gibi deiik fonksiyonlar, deiik koruma zellikleri
isteyen kullanclar iin mmkndr.
Gsterge Fonksiyonu: Akm ayar gstergesi ve iletme
akm gstergesi vardr.
Ampermetre Fonksiyonu: Devreden geen akm gsterir.

Alarm zellii: Ar yk durumunu gsterir.


Oto Kontrol zellii: Ar snmaya kar koruma ve mikrologic
kontrol niteleriyle ile kendi kendini sistemden ayrr.
Test zellii: Kesicinin zelliklerini test etmek iindir.
Not: Kesici bir haberleme a ile bilgisayar zeriden uzaktan
kontrol, uzaktan ayarlama ve grntleme ilemlerini 1 km
mesafeye kadar yapabilir

Ar Akm Kesicinin Koruma zellikleri :


Aadaki tabloda kesicinin ayar deerleri verilmitir.
Uzun gecikme

Ksa gecikme

Anlk

IL
(0.4-1)ln

IS
(0,4-15) IL

I
1.0ln-50kA

Doruluk
10%

Doruluk
10%

10000

Topraklama hatas
Doruluk
10%

10000

5000

5000

IL=(0,4-1)In

2000

2000

tL=(15-480)s

1000

Zaman (saniye)

Zaman (saniye)

IG
(0.2-0.8) In

Doruluk
15%

500
200
100

IG=(0,2-0,8)In

1000
500
200
100

50

50

20

20

10

10

Is=(0,4-15)In

0,5

0,5

0,4
0,3
0,2

0,2
0,1

0.4
0.3

0,2

I=In-50kA

0.2

0,1

0,1

0,05

0,05

0,02

0,02

0,01

0,01

0,005

0,005

0,002

0.1

0,002

0,001
0,5 0,6 0,8 1

4 5 6

8 10

20

30 40 50 60 80 100

200

0,001
0,5 0,6 0,8 1

300

4 5 6

8 10

20

xIn Akm

ekil-1 Ar akm koruma akm-zaman karakteristii

30 40 50 60 80 100

200

300

xIn Akm

ekil-2 Toprak hatas koruma akm-zaman karakteristii

ekil 1de ar akm kesicisinin koruma zellikleri gsterilmitir.


ekil 2de toprak hatas koruma zellikleri gsterilmitir.
Ama Zaman zellikleri :
Ar akm koruma, uzun zaman gecikmeli, ters zaman ama zellikleri aadaki tabloda verilmitir.
1,05 IL

1,3 IL

>2h ama yok

<1h ama var

1.5 IL zaman ayar (s)

15

30

60

120

240

480

2.0 IL ama zaman (s)

8.4

16.9

33.7

67.5

135

270

ekmeceli Tip Devre Kesici : ekmecenin kol yardmyla ekilmesi ve itilmesi srasnda devre kesiciler otomatik olarak alr.
ekmeceli tip alterler arzaland durumlarda yedei ile ksa srede deitirilebilir.

-2005

2/3

AIK TP DEVRE KESCLERE AT TEKNK ZELLKLER

Ksa zaman gecikmeli ar akm koruma, ama zellikleri :


Kesicinin ters zaman (ksa zaman gecikmeli akmda)
koruma zellii. I2T = (8IL) 2 tsdir,
T : Kesicinin ama sresi
I : Arza akm (Ama akm)
ts : Ayarlanan ksa gecikme zaman
l L : Ayarlanan uzun gecikmeli ama akm
Ar akm 8 l L den bykse ama sresi (ts) otomatik
olarak aadaki zamana dnr.
Seilen zaman zellikleri aadaki tabloda gsterilmitir.

Ayarlanan gecikme zaman (s) Dnen zaman (s)


0.1

0.2

0.3

0.4

0.06 0.14 0.23

0.35

Test zellii :
Daha sonra kesici testi, test butonuna basarak gerekletirilebilir. ki eit test butonu vardr. Bir tanesi non-trip test
butonu, dieri trip test butonu.
Non-trip testi, kesici ebekeye bal iken gerekletirilir.
ebeke de ar akm olduunda test otomatik olarak kesilir.

Ayarlama zellii :
Kullancnn taleplerine gre akm ve gecikme zaman, +/
butonlarna basarak ayarlanr. stediiniz akm veya
gecikme zamann ekranda grdnzde Storage butonuna basp kaydedin. Ar akm olutuunda, bu fonksiyon
otomatik olarak kesilir.

Yke Bal zellikler :

Hata Bulma zellii :


Kesicinin yerel bir hatay tehis etme zellii vardr. Eer
bilgisayarda bir hata meydana geldiyse, kesici, ekrana E harfi
ile uyar veya bir alarm iareti gnderir ve ayn zamanda
bilgisayar yeniden balatr. Kullanc tarafndan istenildii
taktirde kesici devreden kartlr. Eer ortam ss 80ye ularsa
veya i s kontaklarda oluan s ile birlikte 80yi aarsa bir
alarm iareti gnderilir. Eer kullanc tarafndan istenirse, dk
akm deerlerinde kesici devre d braklabilir.

ki deer ayarlanabilir: Yk 1 akm (Ic1) ayar aral (0,21)xIn ve Yk 2 akm (Ic2) ayar aral (0,2-1)xIn, Ic1 zaman
gecikmesi uzun zaman gecikmesinin yarsna ayarlanmtr.
Ic2 zaman gecikmesinin iki zellii vardr: lk zellii uzun
zaman gecikmesinin 1/4 ne ayarlanm ters zaman gecikmesi; ikinci zellii ise 60 snye set edilmi sabit zaman
gecikmesi.
Ic1 ve Ic2 akm deerleri nemsiz yklerin devreden karlmas ve tekrar alnmas iin kullanlr.

Ampermetre zellii :
Ampermetre ana devre akmn display ekranda gsterir.
SELECT butonuna baslnca LEDi yanan fazn akmn veya
maksimum faz akmn gsterir. Tekrar butona basldnda
dier fazn akmn gsterir.
10000

10000

5000

5000

IL=(0,4-1) In
Ic1=(0,2-1) In
Ic2=(0,2-1) In

2000

1000
500
200

tL=15-480s

100
50

1000
500
200

0,5

0,5

0,2

0,2

0,1

0,1

0,05

0,05

0,02

0,02

0,01

0,01

0,005

0,005

0,002

0,002

ekil-3

4 5 6

8 10

20

30 40 50 60 80 100

xIn Akm

tlc1=tL/2

20
10

tL=15-480s

100

10

0,001
0,5 0,6 0,8 1

IL=(0,4-1) In
Ic1=(0,2-1) In
Ic2=(0,2-1) In

50

tlc1=tL/2
tlc2=tL/4

20

2/4

Zaman (saniye)

Zaman (saniye)

2000

200

300

0,001
0,5 0,6 0,8 1

ekil-4

tlc2=tL/4

4 5 6

8 10

20

30 40 50 60 80 100

200

300

xIn Akm

-2005

AIK TP DEVRE KESCLERE AT BALANTI EMASI ve SPAR KODLARI

2
Ana devre

Ar akm trip

Elektriksel
ama

Acil ama

Elektriksel
kapama

Yardmc
anahtar

SB2
Hata
3

Kapal
5

Enerji depolama

SB1 SB3

11 13 15 17 19 21 23

25 27

29

31 33 35

Off anahtar

36 38 39 41 42 44 45 47

G
kayna

SA
lem
nitesi

ekil-5

Elektronik trip

10 12 14 16 18 20 22 24

SB1: Uzaktan atrma butonu


SB2: Dk gerilim butonu
SB3: Kapatma butonu

Sipari Kodlar :

Elle Kurmal

F121E

F122E

F123E

F131E
F132E
F133E
F141E
F142E
F143E
F151E
F152E
F153E

30

32 34

37

40

43

46

+
Trip iin g kayna

M: Enerji depolama motoru


F : Uzaktan atrma

Tip

26 28

Anma Akm (A)


630
800
1000
1250
1600
2000
630
800
1000
1250
1600
2000
630
800
1000
1250
1600
2000
2500
3200
2000
2500
3200
2000
2500
3200
4000
4000
4000
5000
5000
5000
-2005

Q : Dk gerilim atrma veya dk


gerilim gecikmeli atrma

X : Kapatma mknats
SA : Motor limit anahtar

Motorla Kurmal

Sabit Tip

ekmeceli Tip

Sabit Tip

ekmeceli Tip

9AL-ESS43-0630
9AL-ESS43-0800
9AL-ESS43-1000
9AL-ESS43-1250
9AL-ESS43-1600
9AL-ESS43-2000
9AL-EMS43-0630
9AL-EMS43-0800
9AL-EMS43-1000
9AL-EMS43-1250
9AL-EMS43-1600
9AL-EMS43-2000
9AL-EHS43-0630
9AL-EHS43-0800
9AL-EHS43-1000
9AL-EHS43-1250
9AL-EHS43-1600
9AL-EHS43-2000
9AM-ESS43-2500
9AM-ESS43-3200
9AM-EMS43-2000
9AM-EMS43-2500
9AM-EMS43-3200
9AM-EHS43-2000
9AM-EHS43-2500
9AM-EHS43-3200
9AN-ESS43-4000
9AN-EMS43-4000
9AN-EHS43-4000
-

9AL-ESC43-0630
9AL-ESC43-0800
9AL-ESC43-1000
9AL-ESC43-1250
9AL-ESC43-1600
9AL-ESC43-2000
9AL-EMC43-0630
9AL-EMC43-0800
9AL-EMC43-1000
9AL-EMC43-1250
9AL-EMC43-1600
9AL-EMC43-2000
9AL-EHC43-0630
9AL-EHC43-0800
9AL-EHC43-1000
9AL-EHC43-1250
9AL-EHC43-1600
9AL-EHC43-2000
9AM-ESC43-2500
9AM-ESC43-3200
9AM-EMC43-2000
9AM-EMC43-2500
9AM-EMC43-3200
9AM-EHC43-2000
9AM-EHC43-2500
9AM-EHC43-3200
9AN-ESC43-4000
9AN-EMC43-4000
9AN-EHC43-4000
9AN-EHC43-5000
9AN-EHC43-5000
9AN-EHC43-5000

9AL-ESF43-0630
9AL-ESF43-0800
9AL-ESF43-1000
9AL-ESF43-1250
9AL-ESF43-1600
9AL-ESF43-2000
9AL-EMF43-0630
9AL-EMF43-0800
9AL-EMF43-1000
9AL-EMF43-1250
9AL-EMF43-1600
9AL-EMF43-2000
9AL-EHF43-0630
9AL-EHF43-0800
9AL-EHF43-1000
9AL-EHF43-1250
9AL-EHF43-1600
9AL-EHF43-2000
9AM-ESF43-2500
9AM-ESF43-3200
9AM-EMF43-2000
9AM-EMF43-2500
9AM-EMF43-3200
9AM-EHF43-2000
9AM-EHF43-2500
9AM-EHF43-3200
9AN-ESF43-4000
9AN-EMF43-4000
9AN-EHF43-4000
-

9AL-ESE43-0630
9AL-ESE43-0800
9AL-ESE43-1000
9AL-ESE43-1250
9AL-ESE43-1600
9AL-ESE43-2000
9AL-EME43-0630
9AL-EME43-0800
9AL-EME43-1000
9AL-EME43-1250
9AL-EME43-1600
9AL-EME43-2000
9AL-EHE43-0630
9AL-EHE43-0800
9AL-EHE43-1000
9AL-EHE43-1250
9AL-EHE43-1600
9AL-EHE43-2000
9AM-ESE43-2500
9AM-ESE43-3200
9AM-EME43-2000
9AM-EME43-2500
9AM-EME43-3200
9AM-EHE43-2000
9AM-EHE43-2500
9AM-EHE43-3200
9AN-ESE43-4000
9AN-EME43-4000
9AN-EHE43-4000
9AN-EHE43-5000
9AN-EHE43-5000
9AN-EHE43-5000
2/5

AIK TP DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER

F121E-F122E-F123E (Sabit Tip) :


413 (4 kutup)

112
d
335
402

318 (3 kutup)

55

In A
d mm
630
10
800-1600
15
2000
20

150
290

13

69.5

340 (3 kutup)
435 (4 kutup)

F121E-F122E-F123E (ekmeceli Tip) :

92

112

439

448 (4 kutup)
353 (3 kutup)

292
375 (3 kutup)

97
45

175
421

21.5

470 (4 kutup)

139

In A
d mm
630
10
800-1600
15
2000
20

175

268

302
378

155

33

14

265
360

302

20

11
172

5
344

2/6

15.5

-2005

AIK TP DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER

F131E-F132E-F133E (Sabit Tip) :

112
d
335
402

493 (4 kutup)
378 (3 kutup)

In A
d mm
2000-2500 20
3200
30

55

13
400 (3 kutup)
515 (4 kutup)

69.5

311

269

150
290

28.5

362

8- 5

404

F131E-F132E-F133E (ekmeceli Tip) :

92

112

439

528 (4 kutup)
413 (3 kutup)

352
435 (3 kutup)
500 (4 kutup)

97

175
421

175

362

325
440

268

14

302
378

155

33

21.5

45

In A
d mm
2000-2500 20
3200
30

139

20
11
202

5
404

-2005

15.5

2/7

AIK TP DEVRE KESCLERE AT TEKNK RESMLER

F141E-F142E-F143E (Sabit Tip) :

21.5

528 (4 kutup)
413 (3 kutup)

352
435 (3 kutup)
550 (4 kutup)

97
45

175
421

2 11x17

14

139

175

33

302
378

440

92

112

439

268

155

11

362

20

202

15.5

404

F141E-F142E-F143E (ekmeceli Tip) :

21.5

528 (4 kutup)
413 (3 kutup)

92
352
435 (3 kutup)
550 (4 kutup)

97
45

175
421

14

2 11x17

139

175

33

302
378

440

112

439

268

155

11

362

20

202

5
404

15.5

F151E-F152E-F153E (ekmeceli Tip) :

21.5

928 (4 kutup)

14

352 (3 kutup)

302
378

268

155

813 (3 kutup)

362

20

202

5
404

15.5

835 (4 kutup)

2/8

-2005

SGORTALI VE SGORTASIZ
YK AYIRICILARI
3

Sigortal Yk Ayrclar

FSF 160

FSF 250
FSF 400

FSF 630

Sigortasz Yk Ayrclar

FLS 160

FLS 250
FLS 400

FLS 630

NDEKLER
Sigortal ve Sigortasz Yk Ayrclar Hakknda Genel Bilgiler

Sigortal Yk Ayrclarna Ait Teknik Tablo ve Resimler

Sigortasz Yk Ayrclarna Ait Teknik Tablo ve Resimler

Yk Ayrclarn Panoya Montaj ekli ve Aksesuarlara Ait Teknik Resimler

-2005

3/1

SGORTALI VE SGORTASIZ YK AYIRICILARI HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Federal Elektrik Yk ayrclar; kompakt, ani ama-kapamal, ayn
fazda iki ayr noktadan kesme zelliine sahip son derece kullanl
cihazlardr. Kullanld tablo ve panolarda byk yer tasarrufu
salarlar.
Sigortal ve sigortasz tip yk ayrclar CEye uygun olarak;
TS EN 60947-3, IEC 60947-3 ve VDE 0660 standartlarna gre,
AC 23 snfna uygun olarak retilmektedirler. Bu zellikleri
sayesinde AC-DC sistemleri ile motor devrelerinde anahtarlama
amal olarak gvenle kullanlrlar.

Srtnmeli ve dner kontak sistemleri her ama - kapamada


temiz ve shhatli bir temasn gereklemesini temin eder. zel
yay sistemleri sayesinde kontaklardaki gei direnleri ve
enerji kayplar minimuma indirilmitir. Akm, ayrc iinde her
faz iinde drt noktadan kesilir. Bu zellik, ayrcnn hem akm
kesme kapasitesini ykseltir, hem de buonlar her iki ucundan
devreden ayrr. Bylece iki ucundan devreden ayrlan buonlar
daha emniyetli bir ekilde deitirilirler (ekil-1).

zellikler :

Emniyet :

- Yksek kesme kapasitesi


- Yksek elektrik ve mekanik dayanm
- Kendini temizleme yeteneine sahip srtnmeli ve dner
kontak sistemi
- Her faz zerinde iki ayr noktadan kesme
- Modern teknoloji ve kompakt tasarm
- El hareketinden bamsz hzl kapama-kesme ilemi
- Kk boyut
- Termoset malzemeden yaplm, aleve ve sya dayankl
gvde
- Panoya arkadan veya n yzden monte edilebilme
- Pano derinliine gre kumanda mil boyunu ayarlanabilme
- Kilitleme zellii

- Kumanda kolu I konumunda mekanik olarak kilitlenmektedir.


Dolaysyla alterde enerji varken pano alamaz.
- Panoda enerji yokken yani 0 konumunda, kumanda kolu
asma kilit ile tamamen kilitlenerek yetkisiz kiilerin devreye
enerji vermesi nlenebilir (Resim - 1).
- Ayrc gvdesinde ve yaltkan ksmlarda sya ve atee
dayankl, su absorbe etmeyen malzemeler kullanlmtr.
Gvde malzemesi cam elyafl polyester reineden olup
dielektrik ve mekanik zellikleri ok yksektir.
- Fazlar arasndaki yaltm mesafesi herhangi bir atlamaya
kar olduka geni tutulmutur. Buna ramen sigortal tiplerde
araya ilave seperatrler konularak hem daha iyi bir yaltm
hem de olabilecek el temaslarna kar koruma salanmtr.

Kontaklar :
0 konumunda
asma kilit ile
kilitleme

Yk ayrclar, komple nite iine yerletirilmi sabit kontak


baklar ve kendine has kontak sisteminden olumutur. Bu
sistemle, kesme enerjisi kontaklar arasnda blnr. Enerjinin
kontaklar arasnda blnmesi ve yk kesme hcrelerindeki
ark sndrc elemanlar sayesinde; kontak yzeyindeki
yanma en aza indirilmitir. Yanmann az olmas kontak mrn
uzatr. 160 A alterlerde srtnmeli, dier byk boy
alterlerde ise dner kontak sistemi vardr.

Dner kontak sistemi (250A, 400A, 630A iin)

Resim - 1

Ama - kapama mekanizmas ve kumanda kolu :

ekil - 1

3/2

Ama - kapama mekanizmas btn kutuplarn birlikte ve


ok hzl almasn salar. Ama - kapama hz el
hareketinden bamszdr. Kumanda kolu gemeli tipte olup
boyu, istenen pano derinliine gre ayarlanabilir. Gsterge
plakas ve kumanda kolu sayesinde alterin hangi konumda
olduu rahatlkla grlebilir. alterin ak - kapal konumlar
arasnda kumanda kolu 90 C'lik bir deiim gstermektedir.

-2005

SGORTALI VE SGORTASIZ YK AYIRICILARI HAKKINDA GENEL BLGLER

yap :
- Akm, dner kontak sisteminde 4 ayr noktadan kesilmektedir.
Bu sayede hem kesme kapasitesi arttrlr hemde ayrc akken
buonlar devreden tamamen ayrlr.
- Ama-kapama el hareketinden bamszdr. Mekanizmadaki
yaylar sayesinde ok hzl bir ama-kapama ilemi olmaktadr.
- 160 Alerde srtnmeli, dierlerinde dner kontak sistemi
mevcuttur. Bu sayede her ama kapamada temiz ve shhatli
temas salanmaktadr. zellikle dner kontak sistemi ile kontak
tahribat nlenmitir.
- Yk kesme hcrelerinde ark sndrc elemanlar vardr.

- Sigorta buonlarn zerinde bulundurmas ve boyutlarnn


ufak olmas nedeniyle panolarda az yer kaplamaktadr.
- Fazlar aras yaltm amacyla sya dayankl (polikarbonat
ya da BMC) malzemeden seperatrler bulunmaktadr.
- 0 konumunda asma kilit ile kilitlenebilmektedir. I konumunda
panonun kapan amak mmkn deildir.
- Panoya arkadan veya n yzeyinden monte edilebilir.

Aksesuarlar :
Aadaki aksesuarlar mevcuttur :
- Yardmc kontak blou : 1NA + 1NK
- Terminal koruyucu kapak (Resim - 3)
- zel kilit ve asma kilit sistemi
- Kafes tipi balant klemensi
Not : Terminal koruyucu kapak, yk ayrclarnn kablo
balant terminallerinin ve sigorta balant ksmlarnn elle
temasn nleyerek, CE normlarna uygun gvenli bir yaltm
salar.

Terminal
koruyuculu
sigortal yk alteri

Resim - 2

D yap :
- Gvde ve kapak malzemesi olarak, EN 60512-20-2 standardna
gre cam elyafl polyester reinesi kullanlmtr (BMC).
- Balant baralar gm ile kaplanmaktadr. Bu sayede
oksidasyon nlenir. Aslnda gm de dier metaller gibi
oksitlenmektedir. Ancak gm oksit snnca hemen iletken
hale gemektedir.
Terminal koruyucu kapak

Resim - 3

Sipari kodlar :
Kutup says

3,4

3,4

Tip*

Sipari kodu

FSF 160

9BB-S110 -0160

FSF 250

9BC-S110 -0250

FSF 400

9BC-S110 -0400

FSF 630

9BD-S110 -0630

FLS 160

9BB-L110 -0160

FLS 250

9BC-L110 -0250

FLS 400

9BC-L110 -0400

FLS 630

9BD-L110 -0630

olan yere kutup says yazlr (3 veya 4 gibi). *Sigortal yk ayrclar NH sigortasz olarak sevkedilir.

Terminal koruyucu kapak sipari kodlar :

st rt plakas sipari kodlar :

Tip

Sipari Kodu

Tip

Sipari Kodu

FSF160 A

8BA-G0000-0000

FLS160 A

8BA-D0000-0000

FSF250-FSF400 A

8BB-G0000-0000

FLS250-FLS400 A

8BB-D0000-0000

FLS160 A

8BA-H0000-0000

FLS250-FLS400 A

8BB-H0000-0000

-2005

3/3

SGORTALI YK AYIRICILARINA AT TEKNK TABLO

Sigortal Yk Ayrclar :

FSF 250
FSF 400

FSF 160

FSF 630

Teknik zellikler :
TP
Kutup Says
Anma Isl Akm (lth)
Anma Yaltm Gerilimi

(Ui)

Anma Darbe Dayanm Gerilimi

(Uimp)

Anma Frekans

FSF 160

FSF 250

FSF 400

FSF 630

Ad.

3,4

3,4

3,4

3,4

160

250

400

630

1000

1000

1000

1000

kV

Hz

40-60

40-60

40-60

40-60

Anma alma Gc

380V

kW

75

132

200

320

AC23

500V

kW

100

160

280

340

120

220

360

400

76

140

220

300

690V

kW

Kondansatr Gc

380V

kVAr

Anma Kesme Kapasitesi

AC 23

1280

2000

3200

5040

Anma Kapama Kapasitesi

AC 23

1600

2500

4000

6300

kArms

65

65

65

65

NH

00

Operasyon

10000

10000

10000

8000

Operasyon

1000

1000

1000

1000

kg.

2.7

4.7

4.8

8.7

mm2

70

120

240

2x185

Sigortal Ksa Devre Kesme Kapasitesi


Sigorta Tipi (Sigortasz olarak sevkedilir)
Mekanik mr
Elektriksel mr
Arlk
Balant letken Kesiti

Boyutlar :
Kurma kolunun arkadan
balant ekli

(FSF 630 iin montaj aya)


Tip

FSF 160

185

142

123

105

37

43.5

15

32

28

20

13

160

12

152

15

220

20.5

197

83.5

220

14

222.5

FSF 250
FSF 400
FSF 630

3/4

255.5 163

138.5 127

43.5

65

15.5

33

32

317

202

50

89

16.5

54

37

243

164

25
30
40

10-70 11
13
-2005

SGORTASIZ YK AYIRICILARINA AT TEKNK TABLO

Sigortasz Yk Ayrclar :

FLS 250
FLS 400

FLS 160

FLS 630

Teknik zellikler :
TP
Kutup Says
Anma Isl Akm (lth)

FLS 160

FLS 250

FLS 400

FLS 630

Ad.

3,4

3,4

3,4

3,4

160

250

400

630

1000

1000

1000

1000

Anma Yaltm Gerilimi

(Ui)

Anma Darbe Dayanm Gerilimi

(Uimp)

kV

40-60

40-60

40-60

380V

kW

75

132

200

320

500V

kW

100

160

280

340

690V

kW

120

220

360

400

Kondansatr Gc

380V

kVAr

76

140

220

300

Anma Kesme Kapasitesi

AC 23

1280

2000

3200

5040

Anma Kapama Kapasitesi

AC 23

1600

2500

4000

6300

Anma Frekans

Hz 40-60

Anma alma Gc
AC23

Ksa Devre Kesme Kapasitesi

kArms

65

65

65

65

Ksa Devre Kapama Kapasitesi

kAtepe

20

35

35

60

Ksa Sre Dayanma Akm

kA/1s

15

15

25

Mekanik mr

Operasyon

10000

10000

10000

8000

Elektriksel mr

Operasyon

1000

1000

1000

1000

kg.

2.6

4.4

4.5

8.5

mm2

70

120

240

2x185

Arlk
Balant letken Kesiti

Boyutlar :
Kurma kolunun arkadan
balant ekli

4. kutup

(FLS 630 iin montaj aya)


Tip

FLS 160

185

142

123

105

37

43.5

15

32

28

20

13

160

12

152

15

220

20.5

197

83.5

220

14

222.5

FLS 250
FLS 400
FLS 630
-2005

255.5 163

138.5 127

43.5

65

15.5

33

32

317

202

50

89

16.5

54

37

243

164

25
30
40

10-70 11
13

3/5

YK AYIRICILARIN PANOYA MONTAJ EKL VE AKSESUARLARA AT TEKNK RESMLER


Kumanda kolu :

Kumanda mili :

Pano
balant
kapa

Pano Balants delik lleri :

Pano balant:
Kumanda kolu balant kapa ile gerekletirilir.

st Terminal Koruyucu Kapak :

Sa ve Sol Terminal Koruyucu Kapak :


(Sigortal ve sigortasz tipler iin)

Sigortal
tipler iin

Sigortasz
tipler iin
3/6

-2005

DKEY TP SGORTALI YK AYIRICILARI


Dikey Tip Sigortal Yk Ayrclar

FVS160

FVS250

FVS400

FVS630

NDEKLER
Dikey Tip Sigortal Yk Ayrclar Hakknda Genel Bilgiler

Dikey Tip Sigortal Yk Ayrclarna Ait Genel Teknik Tablo

Dikey Tip Sigortal Yk Ayrclarna Ait Teknik Resimler

-2005

4/1

DKEY TP SGORTALI YK AYIRICILARI HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Federal Elektrik dikey sigortal yk ayrclar CEye uygun
olarak; IEC 60947-3 standardna gre, AC 22-B snfnda
retilir. Federal, FVS tip dikey sigortal yk ayrclar elektrik
datmnda, ksa devreye ve ar yklere kar korumada
kullanlr.

- Ak konumdayken, her bir kutubun her iki terminal tarafnda


da ayrclar iin belirtilen ayrma koulunu yerine getirir.

zellikler :
- Her bir kutup dier kutuplardan bamsz olarak amakapama yapar.

- Sigorta tutucular; olaand sya ve atee kar dayankl


yaltkan bir malzemeden imal edilir ve gerilim altndaki blmler
anma yaltm dzeyinde yaltlmtr.

- Yatay baralara dikey olarak monte edilecek ekilde dizayn


edilmitir.

- Sigorta tutucular mahfazaya kolaylkla taklabilir ve ayrlabilir.


Bu ilemler iin herhangi bir yardmc aparata gerek yoktur.

- Ark seperatrlerinin kullanlmas sayesinde yk altnda


yaplan ama kapamalar ile kontaklarn ypranmas nlenmitir.

- Sigorta tutucular, cihazn n tarafnda mahfaza zerinde


bulunur ve NH buonlarn tamaktadr.

- Yksek ksa devre kesme kapasitesine sahiptirler.

- Gerilim altnda, panonun n tarafndan izole tehizat (anahtar)


kullanlarak tek bir personel tarafndan montaj edilebilmeye
uygundur.

- Kolay montaj edilebilirler.


- Yksek elektrik ve mekanik dayanma sahiptirler.
- Modern teknoloji ve kompakt tasarm.
- Dk g kayb.

- Yaltkan blmleri gerilimli blmlerden anma yaltm


dzeyinde yaltlmtr.

- Yk ayrclarn yapmnda kullanlan tm plastik paralar;


kendi kendine snen (self-extinguishing) ve halojen-free
zellikte olup, ar metaller iermez.

- Sigorta telinin eridii dardan plak gzle grlebilir.

- Mahfaza olaan d sya ve atee kar dayankl yaltkan


bir malzemeden imal edilmi ve gerilimli blmlerden anma
yaltm dzeyinde yaltlmtr.

- Normal devre koullarnda yk akmlarn kapama, tama


ve amaya uygun olup, ksa devre zerine de kapatlabilir.

- Kontaklar E-Cu 57 elektrolitik bakrdan imal edilmi olup, 3


mikron kalnlnda gm ile kaplanmtr.

FVS160

FVS250/FVS400/FVS630

Sigorta
tutucusu

Gvde

4/2

Mahfaza

Terminal
koruyucu kapak

Sigorta
tutucusu

Gvde

Mahfaza

Terminal
koruyucu kapak

-2005

DKEY TP SGORTALI YK AYIRICILARINA AT GENEL TEKNK TABLO

Sigortal Yk alterleri :
IEC 947-3
EN 60947-3
CE

Teknik zellikler :
TP
Kutup Says

FVS160

FVS250

FVS400

FVS630

160

250

400

630

Ad.

Anma Isl Akm (lth)


Anma Yaltm Gerilimi

(Ui)

Anma Darbe Dayanm Gerilimi

(Uimp)

Anma Frekans

1000

1000

1000

1000

kV

12

12

12

Hz

40-60

40-60

40-60

40-60

76

140

220

300

Kondansatr Gc

380V

Anma Kesme Kapasitesi

AC 22-B

1280

2000

3200

5040

Anma Kapama Kapasitesi

AC 22-B

1600

2500

4000

6300

kArms

50

50

50

50

NH

00

Sigortal Ksa Devre Kesme Kapasitesi


Sigorta Tipi (Sigortasz olarak sevkedilir)

kVAr

Mekanik mr

Operasyon

1600

1600

1000

1000

Elektriksel mr

Operasyon

200

200

200

200

Arlk

kg.

2.6

6.8

6.8

7.2

Balant letken Kesiti

mm2

70

120

240

2x185

Ana Bara Terminalleri Aras Mesafe

mm

185

185

185

185

Maksimum Skma Torku

Nm

20

32

32

56

Delik ap

M8

M12

M12

M12

Maksimum kullanma ykseklii

2000

9BE-D1203-0250

9BE-D1203-0430

9BE-D1203-0630

Ortam scakl
En az

-25 C

En ok

+55 C

24 saat ortalama
Bal nem

+35 Cyi amaz


+40 Cde %50
+20 Cde %90

alma durumu

Srekli alma

Ar gerilim snf (IEC 60664e gre)

IV

Kirlenme derecesi

Koruma snf

IP20

Sipari kodu

9BE-D1203-0160

-2005

4/3

DKEY TP SGORTALI YK AYIRICILARINA AT TEKNK RESMLER

FVS160 Tip :

FVS250/400/630 Tip :

4/4

-2005

NH BIAKLI SGORTALAR
NH Bakl Sigortalar

NHC00-FB
(6A...100A)

NH00-FB
(6A...160A)

NH0-FB
(25A...160A)

5
NH1-FB
(50A...250A)

NH2-FB
(80A...400A)

NH3-FB
(250A...630A)

NH Sigorta Altlklar
BMC

STEATT
NH00-FA

NH0-FA

NH1-FA

NH2-FA

NH3-FA

NDEKLER
NH Bakl Sigorta ve Altlklar Hakknda Genel Bilgiler

Sper Flink NH Bakl Sigorta Buonlar

NH Bakl Sigorta Buonlarna Ait Genel Teknik Tablo, Boyutlar ve Sipari Kodlar

NH Bakl Sigorta Altlklarna Ait Genel Teknik Tablo, Boyutlar ve Sipari Kodlar

Maksimum G Kayb Deerler Tablosu

-2005

5/1

NH BIAKLI SGORTA VE ALTLIKLARI HAKKINDA GENEL BLGLER


Giri :

Kuvarz Kumu :

Sigorta koruyucu bir cihaz olup, iindeki telin erimesi suretiyle


akm keser ve devresini ar akm tehlikelerine kar korur.
Federal NH bakl sigorta buon ve altlklar, TS 86/EN 60269,
IEC 60269, IEC 672 standardlarna ve CEye uygun olarak imal
edilmektedir.
Federal bakl sigortalar steatit malzemeden imal edilmi olup
120 kArmsye kadar ksa devre akmlarn kesecek gtedir.
Anma gerilimleri, 500 V AC ve 440 V DC, anma akmlar ise 630
Aya kadar olan Federal Elektrik bakl sigortalar; trafo, kablo,
alter, pano gibi bir ok cihaz ve tesisi ar ykleme ve ksa
devreye kar emniyetle korurlar.
ekil-3te sigortalarn akm-zaman karakteristikleri grlmektedir.
Bu eriler, yk akmna bal olarak sigortann ama sresi (t) yi
gstermektedir. Akm ykseldikce, sigortann ama zaman ksalr.
Federal sigorta buonlar gecikmeli karakterdedirler. Asenkron
motorlarn yol alma akmlarna dayankldrlar. Ksa devre ve
ar akmlara kar ise iyi bir koruma yapar ve gecikmesiz
devreyi aarlar.
gL/gG iareti hat koruma anlamna gelir ve bu snftaki buonlar
zellikle kablo ve iletkenlerin korunmas iin kullanlrlar. Akmzaman erisinde de grlecei gibi sigortalar nominal akmn
1.6 katnda alrlar ve 5 x In gibi bir akmda da 5 saniye iinde
devreyi aarlar.
Buonlarda kullanlan erime telleri, sigorta akmnn byklne
gre deien eitli ekil ve formlarda imal edilmektedir. Erime
telleri zerinde ayn boyutlarda hcrecikler (eriyecek ince teller)
oluturulmutur. Ar yk ve ksa devre halinde, tel boyunca
ayn kesitli birok noktadan erimeler ve ksmi arklar oluacaktr.
Bu ekilde bir erimede ksa devre akmlar kesilecek ve scaklk
btn sigorta boyunca dalacaktr.
Sigortalarn d gvdesi, kesilen akmn ortaya kard yksek
basnca ve scakla dayankl olmaldr. Zira sigorta telinin akm
kesebilmesi iin erimesi, yani kesecei akmn sigorta telinin
direnci zerinde bir s enerjisi retmesi gerekir. Kesilecek akm
tarafndan ts erime sresi boyunca retilen bu s enerjisi ile,
sigorta telinin boyutlandrld erime scaklnn geilmesi
durumunda, akm, nce svlam metal zerinden, sonra metal
buhar zerinden akmaya devam eder. Kesme ileminin bu son
safhasnda akm bir ark eklindedir (ekil-1).Bu ark tl snme
sresi boyunca, sigorta gvdesi iindeki scaklkla birlikte basncn
da artmasna neden olur. Sigorta gvdesinin bu iki etkiye kar
da dayanmas gerekmektedir. Sigorta telinin eriyip erimeyeceinin
belli olmad, erime yapsa dahi ok uzun sreler boyunca
akabilecek bu akmlarn sigorta direnci zerinde rettii s
miktarlarnn sigortay harap etmesi, sigorta gvdesinin yksek
slara dayankl malzemeden yaplmasyla nlenebilir. Bu nedenle
NH buon gvdesinin IEC 672ye uygun artlarda retilmesi
gerekmektedir.
Federal buonlarnda kullanlan malzeme, ok snmalara ve
dinamik kuvvetlere mukavemetli olan steatit malzemedir.
Federal buonlarnn kontak baklar zel pirin veya bakr
malzemeden yaplm olup, zeri gm kaplanmtr. Gm,
hava ile temas ederek zamanla slfrlenir ve kararr. Ancak bu
nemli deildir. nk devreden geen akmn meydana getirdii
s ile gmslfr iletken duruma geer.

Sigorta iinde, akm kesme ilemi srasnda ortaya kacak ark


sndrme ortam olarak yksek saflk ve temizlikte, rutubetsiz ve tane
bykl sk kontrol edilen kuvarz kumu kullanlr. Titreim ile gvde
iine yerletirilen kumun akm hattn tamamen kuatmasna ve i
bnyedeki havann mmkn mertebe tamamen azaltlmasna allr.
Ksmi erimeler salanarak uniform bir hale gelen kuvarz kumu, kopan
sigorta telleri arasna yerleerek hem arkn snmesine, hem de kopan
sigorta tellerinin arasnn yaltlmasna yardmc olur.

Io
Ik(t)
Ip
ts
tl

: Geen akm
: Beklenen ksa devre akm
: Ksa devre akmnn tepe deeri
: Erime sresi
: Snme sresi

Bakl sigorta altlklar :


Be ayr boyda ve ihtiyaca gre steatit veya BMC malzemeden
retilmektedirler. Altlklarn balant yerleri mteri isteine bal
olarak 00 ve 0 boylarda klemensli veya civatal; dier boylarda ise
civatal balant yaplabilecek ekilde retilmektedir. Elektrolitik
bakrdan retilen bakl sigorta altlklarnn yayl kontaklar kendi
skma ve yaylanma zelliklerine ek olarak zel elik yaylarla takviye
edilmitir. Kontaklarn skma gc piyasadaki altlklardan fazla;
fakat TSEnin ngrd maksimum skma deerinin de altndadr.
Altlklarn yanyana monte edilmesi durumunda, istendiinde
aksesuar olarak verilen pertinaks seperatrler ile fazlar aras
izolasyon arttrlabilir. (Resim-1)
Buonlar altlklara taklrken, buon baklarnn altla tam oturmasna
dikkat edilmelidir. Aksi takdirde iyi olmayan temas direnci, snmaya
ve g kaybna neden olacak ve arzalar oluacaktr. Dier nemli
bir konu da, altlklara standardlara uygun kesitlerde iletkenler
balanmasdr.

Sipari kodu

Boy

8CB-A0000-0000
8CB-A0000-0000
8CB-A0000-0000

1
2
3

Pertinaks lleri (mm)


h x w
116 x 227
116 x 227
116 x 227

Selektif koruma (seicilik) :


ebekenin herhangi bir noktasnda meydana gelen hatann
(arzann), yalnz o hatal iletme eleman zerindeki koruma
eleman tarafndan ortadan kaldrlmasnn salanmas ve
sistemin dier ksmlarnn ise almaya devam edecek ekilde
olmasnn tasarlanmasdr. gL/gG iletme snfna gre,
nominal akm fark %60 olan NH bakl sigorta buonlarnn,
yksek ksa devre akmlarnda, devreyi selektif olarak amas
gerekir. Seiciliin salanabilmesi iin buonlarn ekil-2deki
tabloya gre seilmesi gereklidir.
SELEKTF KORUMA (SECLK)

2. SGORTA

2. SGORTANIN NOMNAL AKIMI

6
10
16
20
25
32
35
40
50
63
80
100
125
160
200
250
315
400
500

1. SGORTANIN NOMNAL AKIMI

Ip

6
10
16
20
25
32
35
40
50
63
80
100
125
160
200
250
315
400
500
630
1. SGORTA

Ik(t)
faz 380 Vda selektivite
faz 500 Vda selektivite

Gerilim

ekil - 2 Selektivite Tablosu

Io

Akm
ts

tl

ekil - 1 Arza Akmnn Sigorta Tarafndan Kesilmesi Srasnda Akm Ve Gerilim


Deiimleri Grafii.

5/2

-2005

315
400
500
630

200
250

100
125
160

10
16
20
25
32
40
50
63
80

kATepe

5000
3000
1000

5000
3000

500
300

1000

100

500
300

50
30
10
5
3
1
0,5
0,3

22 Ip

100

630 A
400 A
250 A
160 A
100 A

50
30

5
3

Ykleme akm (rms deer)


Amper
ekil - 3 NH sigorta buonlarnn akm-zaman karakteristii gL/gG

700

500

300

70

100

50

30

10

Beklenen akm

1000

7000

10000

5000

3000

1000

700

500

300

70

100

50

30

10

0,1

10

Ama zaman

10000

Akmn max deeri

saniye

10000

NH BIAKLI SGORTALARI HAKKINDA GENEL BLGLER

kArms

ekil - 4 Kesme akm karakteristii

250
315
400

100
125

180
200

: Sper flink (hzl)


: AC 500 V
: gR
: 120 kA (rms)

300

alma karakteristigi
Anma gerilimi
letme snf
Kesme kapasitesi

10000

saniye

4000
2000
1000
400
200
100
40

Ama zaman

Diyod, tristr gibi g elektronii elemanlarnn bulunduu, AC


ve DC g devrelerinin ar akm ve ksa devrelere kar
korunmasnda kullanlan sigortalardr. Sper flink sigortalarn,
NH bakl sigortalarndan ayran en nemli zellik, buonlarn
ierisinde kullanlan eriyen erit telin malzeme cinsidir. Sper
flink sigortalarda eriyen erit olarak saf gm malzeme
kullanlmaktadr. Sper flink sigortalarn scaklk art, akmzaman karakteristik erilerinden de grld gibi, iletme snf
gL/gG olan koruma cihazlarna nazaran daha yksektir (ekil5). Bylece anma akm veya anma akmna yakn deerlerde
sper flink sigortalarla hassas koruma salanmaktadr.

25
32
40
50
63
80

Sper Flink Sigortalar :

200

SPER FLNK NH BIAKLI SGORTA BUONLARI

20
10
4
2
1
0.4
0.2
0.1
0.04
0.02

Anma akm :

4000
5000

3000

2000

1000

400
500

100

40
50

30

20

0.01

Sper flink NH bakl sigorta buonlar, boyutlarna gre;


00, 1, 2 olmak zere boyda, gL/gG sigortalarla ayn
llerde, 25 Aden 400 Ae kadar imal edilmektedir.

Ykleme akm
Amper
ekil - 5 Sper flink NH buonlarn akm-zaman karakteristii "gR"

Sper Flink Sigortalarna Ait Sipari kodlar :


Tip

Boy

NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG00-FB
NHG1-FB
NHG1-FB

00
00
00
00
00
00
00
00
1
1

-2005

Anma akm
25 A
32 A
40 A
50 A
63 A
80 A
100 A
125 A
100 A
125 A

Sipari kodu

Tip

Boy

Anma akm

Sipari kodu

9CB-BH000-0025
9CB-BH000-0032
9CB-BH000-0040
9CB-BH000-0050
9CB-BH000-0063
9CB-BH000-0080
9CB-BH000-0100
9CB-BH000-0125
9CD-BH000-0100
9CD-BH000-0125

NHG1-FB
NHG1-FB
NHG1-FB
NHG2-FB
NHG2-FB
NHG2-FB
NHG2-FB
NHG2-FB
NHG2-FB

1
1
1
2
2
2
2
2
2

160 A
200 A
250 A
200 A
250 A
280 A
315 A
355 A
400 A

9CD-BH000-0160
9CD-BH000-0200
9CD-BH000-0250
9CE-BH000-0200
9CE-BH000-0250
9CE-BH000-0280
9CE-BH000-0315
9CE-BH000-0355
9CE-BH000-0400

5/3

NH BIAKLI SGORTA BUONLARINA AT TEKNK TABLO, BOYUTLAR ve SPAR KODLARI

Sipari Kodu

Boy Anma
Akm
(A)

Adet /
Kutu

kg. /
Kutu

Boyutlar (mm)
a1

a2

a3

a4

e1

e2

C00
C00
C00
C00
C00
C00
C00
C00
C00
C00
C00

6
10
16
20
25
32
40
50
63
80
100

10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10

1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305
1.305

78.5

54

45

49

15

36

21

e3
45

NHC00-FB

9CA-BG000-0006
9CA-BG000-0010
9CA-BG000-0016
9CA-BG000-0020
9CA-BG000-0025
9CA-BG000-0032
9CA-BG000-0040
9CA-BG000-0050
9CA-BG000-0063
9CA-BG000-0080
9CA-BG000-0100

00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00

6
10
16
20
25
32
35
40
50
63
80
100
125
160

10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10

1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760
1.760

78.5

54

45

49

15

48

29.5

44.5

NH00-FB

9CB-BG000-0006
9CB-BG000-0010
9CB-BG000-0016
9CB-BG000-0020
9CB-BG000-0025
9CB-BG000-0032
9CB-BG000-0035*
9CB-BG000-0040
9CB-BG000-0050
9CB-BG000-0063
9CB-BG000-0080
9CB-BG000-0100
9CB-BG000-0125
9CB-BG000-0160

0
0
0
0
0
0
0
0
0

25
32
40
50
63
80
100
125
160

5
5
5
5
5
5
5
5
5

1.225
1.225
1.225
1.225
1.225
1.225
1.225
1.225
1.225

125

71

62

66

15

48

29.5

44.5

NH0-FB

9CC-BG000-0025
9CC-BG000-0032
9CC-BG000-0040
9CC-BG000-0050
9CC-BG000-0063
9CC-BG000-0080
9CC-BG000-0100
9CC-BG000-0125
9CC-BG000-0160
9CD-BG000-0050*
9CD-BG000-0063*
9CD-BG000-0080
9CD-BG000-0100
9CD-BG000-0125
9CD-BG000-0160
9CD-BG000-0200
9CD-BG000-0250
9CE-BG000-0080*
9CE-BG000-0100*
9CE-BG000-0125*
9CE-BG000-0160
9CE-BG000-0200
9CE-BG000-0250
9CE-BG000-0315
9CE-BG000-0400

1
1
1
1
1
1
1
1

50
63
80
100
125
160
200
250

3
3
3
3
3
3
3
3

1.300
1.300
1.300
1.300
1.300
1.300
1.300
1.300

135

71

62

68

20

54

45

51

2
2
2
2
2
2
2
2

80
100
125
160
200
250
315
400

3
3
3
3
3
3
3
3

2.005
2.005
2.005
2.005
2.005
2.005
2.005
2.005

150

9CF-BG000-0250*
9CF-BG000-0315
9CF-BG000-0400
9CF-BG000-0500
9CF-BG000-0630

3
3
3
3
3

250
315
400
500
630

1
1
1
1
1

0.980
0.980
0.980
0.980
0.980

150

NH2-FB

10

e3
e1
6

e2
62

68

25

60

57

58
10

73.5

10

e3
e1

NH1-FB

10

e2
73.5

62

68

32

75

69

70

NH3-FB

* iaretli akmlara ait rnler sipari zerine retilirler.

5/4

-2005

NH BIAKLI SGORTA ALTLIKLARINA AT TEKNK TABLO, BOYUTLAR ve SPAR KODLARI

BMC

Steatit

NH00-FA

NH0-FA

BMC

Steatit

NH1-FA

BMC

Steatit

NH2-FA

BMC

NH3-FA

-2005

Sipari kodu:
9CC-C0 00-0000 (BMC)
C - vidal K - klemensli
X - vidal ve klemensli
Boy
:0
Anma akm : 160 A
Adet / kutu : 5
Kg. / kutu : 1.020
Boyutlar (mm) :
a : 170 e : 30.5
b : 32
f : M8
c : 64.5 g : 25
d : 150 h : 7.5

BMC

Steatit

Sipari kodu :
9CB-C0 00-0000 (BMC)
9CB-A0 00-0000 (Steatit)
C - vidal K - klemensli
X - vidal ve klemensli
Boy
: 00
Anma akm : 160 A
Adet / kutu : 5
Kg. / kutu : 0.795 (BMC)
1.060 (Steatit)
Boyutlar (mm) :
a : 120 e : 23.5
b : 32.5 f : M8
c : 54
g : 25
d : 101 h : 7.5

Sipari kodu :
9CD-C0C00-0000 (BMC)
9CD-A0C00-0000 (Steatit)
Boy
:1
Anma akm : 250 A
Adet / kutu : 3
Kg. / kutu
: 1.375 (BMC)
1.845 (Steatit)
Boyutlar (mm) :
a : 200 f : M10
b : 47.5 g : 25
c : 82
h : 10.5
d : 175 k : 30
e : 35
Sipari kodu :
9CE-C0C00-0000 (BMC)
9CE-A0C00-0000 (Steatit)
Boy
:2
Anma akm : 400 A
Adet / kutu : 3
Kg. / kutu
: 1.740 (BMC)
1.950 (Steatit)
Boyutlar (mm) :
a : 225 f : M10
b : 47.5 g : 25
c : 88
h : 10.5
d : 200 k : 30
e : 35
Sipari kodu :
9CF-C0C00-0000 (BMC)
9CF-A0C00-0000 (Steatit)
Boy
:3
Anma akm : 630 A
Adet / kutu : 3
Kg. / kutu
: 2.280 (BMC)
2.750 (Steatit)
Boyutlar (mm) :
a : 240 f : M12
b : 47.5 g : 25
c : 99
h : 10.5
d : 210 k : 30
e : 37

5/5

MAKSMUM G KAYBI DEERLER TABLOSU


G kayplar :
Devreden anma akm geerken, kararl scakla erimi buon
zerinde harcanan g tketimidir. Bir buondan anma akm
getiginde, buonun balant noktalarndaki scaklk (mesela
00 boyda ve 160 A'de) 65 Ky gemez.
Boy

Anma akm (A)

00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3

6
10
16
25
32
40
50
63
80
100
125
160
25
32
40
50
63
80
100
125
160
40
50
63
80
100
125
160
200
250
125
160
200
250
315
400
250
315
400
500
630

Federal Elektrik buonlarnn g kayplar standardlarn


belirledii deerlerin altndadr. Bu deerler TS EN 60269 / IEC
60269 / VDE 0636ya gre aadaki tabloda karlatrmal
olarak gsterilmitir.

Maksimum g kayb deerleri


TS EN 60269

IEC 60269

VDE 0636

Federal

12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
48 W
48 W
48 W
48 W
48 W

12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
12 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
48 W
48 W
48 W
48 W
48 W

7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W
7.5 W

16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
16 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
23 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
34 W
48 W
48 W
48 W
48 W
48 W

1.7 W
2.0 W
2.2 W
2.7 W
3.5 W
4.2 W
4.5 W
5.8 W
6.6 W
8.5 W
10.0 W
12.0 W
3.4 W
4.0 W
5.0 W
5.7 W
7.2 W
7.5 W
8.5 W
10.0 W
14.0 W
5.3 W
6.0 W
7.2 W
7.5 W
9.0 W
10.0 W
13.0 W
17.5 W
23.0 W
10.0 W
12.0 W
17.5 W
20.3 W
25.0 W
30.0 W
22.0 W
25.0 W
31.0 W
35.0 W
42.0 W

Federal 00 ve 0 boy altlklarna, bara veya kablolarn kolaylkla


balanabilmesi iin ayr modelde balant ekli gelitirilmitir.
ki taraf civatal : Kablo pabulu, ince, ok telli kablolar
veya baralar iin (ekil-6a).
ki taraf kpr klemensli : Tek damarl kablolar iin
(ekil-6b).
Bir taraf civatal dier taraf kpr klemensli : Tek damarl
kablolar ve baralar iin (ekil-6c).
Bakl sigorta altlklarnn kullanlmas srasnda buon
baklarnn, altlk kontaklarna tam oturmas salanmaldr.
Aksi halde, kontak direncinin artmasna, kontak snmalarna,
neticede gereksiz g kayplarna veya eitli arzalara
sebep olur.

NH 00-FA
NH 0-FA

NH 00-FA
NH 0-FA

NH 00-FA
NH 0-FA

ekil - 6a

ekil - 6b

ekil - 6c

Steatit :

BMC (Bulk Moulding Compound) :

Alak gerilimde NH sigorta izole edici olarak kullanlmaktadr.


Yksek s karsnda dayankl bir malzemedir.
Steatit porselenin bir trevidir. Gelien teknolojinin elektrik
sektrnde kullanlan malzeme kalitesine yansmas ile artk
normal porselen malzeme OG ve AG tayclarnda, izole
amal kullanlrken; NH buonlarda da porselen malzemeye
gre daha stn, termal ok direnci ve mukavemeti yksek
olan steatit malzeme kullanlmaya balanmtr.

Hamura benzeyen ve uzunca elyafla takviye edilmi polyester


kalplama malzemesi olup istenilen zellie gre katk
maddelerinin oranlar deitirilerek ayarlanabilme zelliine
sahip kompozit bir malzemedir.
BMC, termoset plastikler snfnda olup bakalit ve melamin
ile benzerlikler tamaktadr. Fakat proses artlarnda ve
nihai rn olarak bakldnda belirgin stnlklere sahiptir.
Dinamik kuvvetlere ve termal oklara kar dayankldr.

5/6

-2005

MNYATR DEVRE KESCLER


Anahtarl Otomatik Sigortalar

FMB 3 kA

6
FMH 6 kA

FMH 10 kA

Faz-Ntr A.O.S.

FMN

Anahtarlar

FMS

NDEKLER
Anahtarl Otomatik Sigortalar Hakknda Genel Bilgiler

Anahtarl Otomatik Sigortalara Ait Teknik Tablo, Akm Zaman Erileri ve Teknik Resimler

Faz-Ntr Anahtarl Otomatik Sigortalara Ait Genel ve Teknik Bilgiler

Anahtarlara Ait Genel ve Teknik Bilgiler

Faz-Ntr, Anahtarl Otomatik Sigortalara, Anahtarlara Ait Teknik Resimler

-2005

6/1

ANAHTARLI OTOMATK SGORTALAR HAKKINDA GENEL BLGLER


Giri :
Federal otomatik sigortalar, bal bulunduu elektrik devresini
ar akm ve ksa devrelere kar korurlar. Devrenin kolayca
alp kapatlmasna imkan salarlar. Otomatik sigortalar 6 Adan
63 Aya kadar 1,2,3 ve 4 kutuplu CEye uygun olarak imal
edilirler. TS 5018, IEC 60898/EN 60898 standartlarna gre B
ve C olmak zere iki ayr tipi mevcuttur. Ksa devre esnasnda
B tipleri nominal akmn 3 ila 5 katnda, C tipleri ise 5 ila 10
katnda devreyi gecikmesiz olarak aarlar. 2, 3, 4 kutuplu
otomatik sigortalar herhangi bir faznda oluabilecek arza
durumunda, mekanizmalar sayesinde, bal bulunduklar
cihazlar devreden karrlar.
B tipi : Ev aydnlatmas, priz ve kumanda devrelerinde
C tipi : Transformatr, ok sayda floresan lamba gibi endktif
yklerde kullanlr.
Herhangi bir arza durumunda devreyi aan cihaz, kol yukar
kaldrlarak devreye sokulur. Koldan bamsz atrma dzeni arza
devam ettii srece devreyi yeniden aacaktr.
Federal otomatik sigortalar ksa devre annda devreyi ok ksa
srede aarlar. Bu sayede ksa devre akmnn termik ve manyetik
zorlanmalar snrlandrlr. Kk boyutlar ve raya taklabilme
zellii montaj esnasnda kolaylk salar. Balant terminallerine
verilen dizayn sayesinde, kaza ile dokunma ortadan kaldrlmtr.
Federal Otomatik Sigortalar, 6kVlik darbe gerilimine dayanrlar.
55Clik evre scaklnda srekli alabilir ve %95lik bal
neme dayanabilmektedirler. zel tasarlanm kablo girilerine
25 mm2lik kablo balanabilir.

Isya dayankl
termoplastik gvde
Ak veya kapal
pozisyonda kilit
ile tam gvenlik

Raya montaja
uygun yatak

FMH 10 kA

Not :

6/2

Her tip
tornavidaya uygun
balant civatas

Korumal
kablo girii
Resim-1

1, 2, 3, 4
kutuplu

FMH 6 kA

Teknik bilgi

Otomatik sigorta
baras kullanmna
uygun korumal
balantlar

Balant
emas

FMB 3 kA

Ergonomik
kurma kolu

Anma Kesme
Sipari Kodlar
akm kapasitesi Karakteristik
Karakteristik
In (A) Ics (kA)
C
B
6
3
9EA-B033 -0006 9EA-C033 -0006
10

9EA-B033 -0010 9EA-C033 -0010

16

9EA-B033 -0016 9EA-C033 -0016

20

9EA-B033 -0020 9EA-C033 -0020

25

9EA-B033 -0025 9EA-C033 -0025

32

9EA-B033 -0032 9EA-C033 -0032

40

9EA-B033 -0040 9EA-C033 -0040

50

9EA-B033 -0050 9EA-C033 -0050

63

9EA-B033 -0063 9EA-C033 -0063

9EB-B063 -0006 9EB-C063 -0006

10

9EB-B063 -0010 9EB-C063 -0010

16

9EB-B063 -0016 9EB-C063 -0016

20

9EB-B063 -0020 9EB-C063 -0020

25

9EB-B063 -0025 9EB-C063 -0025

32

9EB-B063 -0032 9EB-C063 -0032

40

9EB-B063 -0040 9EB-C063 -0040

50

9EB-B063 -0050 9EB-C063 -0050

63

9EB-B063 -0063 9EB-C063 -0063

10

9EB-B103 -0006 9EB-C103 -0006

10

10

9EB-B103 -0010 9EB-C103 -0010

16

10

9EB-B103 -0016 9EB-C103 -0016

20

10

9EB-B103 -0020 9EB-C103 -0020

25

10

9EB-B103 -0025 9EB-C103 -0025

32

10

9EB-B103 -0032 9EB-C103 -0032

40

10

9EB-B103 -0040 9EB-C103 -0040

50

10

9EB-B103 -0050 9EB-C103 -0050

63

10

9EB-B103 -0063 9EB-C103 -0063

ksmna istenilen kutup says yazlr. (1, 2, 3, 4 gibi)


-2005

ANAHTARLI OTOMATK SGORTALARA AT TEKNK TABLO ve AKIM ZAMAN ERLER

Teknik zellikler :
Tip
Karakteristik
Kesme kapasitesi
Anma akm
Anma iletme gerilimi - Ue
Anma yaltm gerilimi - Ui
Anma darbe dayanm gerilimi - Uimp
Kutup says
Frekans
Mekanik mr

B ve C karakteristikli
TS 5018 ve EN 60898
30C evre scakl

I2

I1

60
40

Dakika

I1

Hz

FMH
B, C
6
6,10,16,20,25,32,40,50,63

20
10

20

20

10

10

6
4

6
4

0.6
0.4
0.2

B ve C karakteristikli
TS 5018 ve EN 60898
30C evre scakl

I2

10
6
4

10
6,10,16,20,25,32,40,50,63

20

6
4

Saniye

Saniye

Dakika

60
40

kArms
A
V
V
kV

FMB
B, C
3
6,10,16,20,25,32,40,50,63
230/400
690
6
1,2,3,4
50 - 60
20.000

1
0.6
0.4
0.2

B
0.1

I3

I4

I4

0.1

I3

0.06
0.04

0.06
0.04

0.02

0.02

0.01

I4

I3

I4

I3

0.01
1

10

Karakteristik

I1 ( t 1h )
I2 ( t < 1h )
I3 ( t 0,1s )
I4 ( t < 0,1s)

1,13 x In
1,45 x In
3 x In
5 x In

1,13 x In
1,45 x In
5 x In
10 x In

10

ekil-2 Akm-Zaman Erisi (FMB In=50 A, 63A)

60
40

Dakika

ekil-1 Akm-Zaman Erisi (FMB In < 40A)

x Anma akm

x Anma akm

I1

B ve C karakteristikli
TS 5018 ve EN 60898
30C evre scakl

I2

20
10
6
4
2
1

20
10

Saniye

6
4
2
1
0.6
0.4
0.2
B
0.1

I3

I4

I4

I3

0.06
0.04
0.02
0.01
1

10

x Anma akm

ekil-3 Akm-Zaman Erisi (FMH)

-2005

6/3

FAZ-NTR ANAHTARLI OTOMATK SGORTALARA AT GENEL ve TEKNK BLGLER

Genel :
Federal faz-ntr otomatik sigortalar bal bulunduklar elektrik
devresini ar akm ve ksa devrelere kar korurular. 230V
(50Hz/60Hz) anma geriliminde , 6A dan 32 A kadar , 4,5 kA
lik kesme kapasitesinde ve 1 kutuplu olarak, IEC 60898-1
standartlarnda ve CE ye uygun olarak retilirler. Geici gerilim
dalgalanmalarndan etkilenmezler. Faz hatt ve ntr hatt ayn
anda kesilen faz+ntr hatl otomatik sigortalarmz kk
boyutlar ve yksek performanslaryla n plana kmaktadrlar.
ki kutuplu otomatik sigorta iin ntr hat ve faz hattnn yanl
balanma riski vardr. Ntr hattn topraa gre potansiyeli
fazla olabilir. Bu durum yangn kmasna ve insanlarn zarar
grmesine sebep olabilir.

Resim-2

Dakika

60
40

I1

B ve C karakteristikli
TS 5018 ve EN 60898
30C evre scakl

I2

20

Karakteristik

I1 ( t 1h )
I2 ( t < 1h )
I3 ( t 0,1s )
I4 ( t < 0,1s)

1,13 x In
1,45 x In
3 x In
5 x In

1,13 x In
1,45 x In
5 x In
10 x In

10
6
4
2
1

20
10

Saniye

6
4
2
1
0.6
0.4
0.2
B
0.1

I3

I4

I4

I3

0.06
0.04
0.02
0.01
1

10

x Anma akm

ekil-4 Akm-Zaman Erisi (FMN)

Teknik Tablo :

FMN 4,5 kA

6/4

Balant
emas

Anma
akm
In (A)

1 Kutup
(Faz-Ntr)
N1

6A

N2

Kesme Anma iletme Anma yaltm


Anma darbe
Frekans Sipari kodlar
kapasitesi gerilimi-Ue (V) gerilimi-Ui (V) dayanm gerilimi
Karakteristik
Karakteristik
(Hz)
Ics (kA)
Uimp (kV)
B
C
4,5
9EC-BO431-0006 9EC-C0431-0006

10A

4,5

16A

4,5

9EC-B0431-0010 9EC-C0431-0010
9EC-B0431-0016 9EC-C0431-0016
230

690

50 - 60

20A

4,5

25A

4,5

9EC-B0431-0020 9EC-C0431-0020
9EC-B0431-0025 9EC-C0431-0025

32A

4,5

9EC-B0431-0032 9EC-C0431-0032

-2005

ANAHTARLARA AT TEKNK TABLO ve AKIM ZAMAN ERLER

Genel :
Termik ve manyetik zellii olmayan, ama-kapama alterlerine
anahtar denir. Federal anahtarlar, 40Adan 100Aya kadar 1,2,3
ve 4 kutuplu TS EN 60947-3 standardna ve CE normlarna
uygun olarak retilmektedir. 2,3 ve 4 kutuplu anahtar kollar
mekanizmalar sayesinde sistemi ayn anda ayrrlar.
Datm ve kontrol elemanlarnda gvenle kullanlabilir.

6
Resim-3

Teknik zellikler :
Tip

FMS

Kutup Says

1,2,3,4

Kullanm Snf

AC-22A

Anma Akm

In

40,63,80,100

Anma letme Gerilimi

Ui

500 V

Anma Darbe Dayanm Gerilimi


Ith - Uimp

kV

Anma Frekans

Hz

50/60

Ksa Devre Kesme Kapasitesi

A/1s

12xIn

Ksa Devre Kesme Kapasitesi

A/1 s

20xIn

Mekanik mr

Operasyon
mm2

Min. Balant Kesitleri

10.000
10,16,25,35

Sipari Kodlar :
Anma Akm
In (A)

1 Kutup

2 Kutup

3 Kutup

4 Kutup

40

9RA-00201-0040

9RA-00202-0040

9RA-00203-0040

9RA-00204-0040

63

9RA-00201-0063

9RA-00202-0063

9RA-00203-0063

9RA-00204-0063

80

9RA-00201-0080

9RA-00202-0080

9RA-00203-0080

9RA-00204-0080

100

9RB-00201-0100

9RB-00202-0100

9RB-00203-0100

9RB-00204-0100

-2005

6/5

FAZ-NTR, ANAHTARLI OTOMATK SGORTALAR ve ANAHTARLARA AT TEKNK RESMLER

FMB Tip :
72

4 kutup
54

3 kutup

67

36

2 kutup
18

45

77

1 kutup

FMH Tip :
72

4 kutup
54

3 kutup

66

36

2 kutup

35.5

18

FMN Tip :

FMS Tip :
4 kutup
3 kutup
2 kutup
1 kutup

67

72
54
36
18

77
2

45

82

45

18

45

90

1 kutup

6/6

75

-2005

KAAK AKIM KORUMA ALTERLER


Kaak Akm Koruma alterleri

FK3/FK30

NDEKLER
Kaak Akm Koruma alteri Hakknda Genel Bilgiler

Kaak Akm Koruma alterine Ait Genel Teknik Tablo ve Kontrol emas

Kaak Akm Koruma alterine Ait Balant emalar

Kaak Akm Koruma alteri Test Dzenei

Kaak Akm Koruma alterine Ait Teknik Resimler

-2005

7/1

KAAK AKIM KORUMA ALTERLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Her meslekten ve her trl kltr seviyesinden insan, gnn
her saatinde eitli ekillerde elektrik enerjisi ile yakndan
temas halinde bulunur ve kaak akmlar ile karlaabilirler.
Normal artlarda elektrik enerjisinden salanan faydalar
saylmayacak kadar fazladr. Fakat bir yaltm hatas sonucunda
meydana gelen zararlar da ok byktr. Her yl bir ok kii
elektrik kazalarnn kurban olmakta ve yangnlarn %40
elektrik enerjisinin hatal kullanm sonucunda meydana
gelmektedir. Bu yzden bir ok lkede ve lkemizde kaak
akm koruma cihazlarnn kullanm zorunlu hale getirilmitir.
Federal Kaak Akm Koruma alterleri TS EN 61008e ve CE
direktiflerine uygun olarak retilmektedir.
Elektrik akmnn ve geriliminin insanlar zerinde ne gibi etkilere
sebebiyet verecei ve hangi deerlerin snr deerler olduu
aada verilmitir.

Akm byklnn etkisi :


Herhangi bir yaltm hatas bulunan elektrik cihazna veya
direk enerji altndaki iletkenlere temas eden kiinin vcudu
zerinden elektrik akm geer. Akmn vcuttan geii ile
meydana gelen tehlikenin nemi birok etkene baldr.
Bunlarn balcalar;
-Akm deeri
-Akmn gei sresi
-Vcutta izledii yoldur.

nsan vcudundan geen alternatif akmn etkileri:

ms
10000

akmn gei sresi t (s)


A

1000
500
1

20
10
0,1 0,2 0,5 1
2
5 10 20
vcuttan akan akm iddeti 1 (mA)

ekil-1

500 1000 2000 500010000


mA
1. Hissedilmez
2. Hissedilir
3. Kalc olmayan zararlar
4. Kalc olan zararlar

Temas geriliminin etkisi :


Temas geriliminin gvenlik erisi, hayat ile lm arasndaki
snr belirler. Bu gerilimin insan vcuduna zarar vermeyecek
maksimum deeri, kaak akmn eik deeri 25 mA kabul
edilerek ve kiinin bulunduu ortama gre deien i
direncinden hesaplanr. Normal artlarda yetikin bir insann
i direnci 2 k dur. Nemli ortamda bu diren 1 ka, slak
ortamda ise 480 a kadar der. Normal, nemli ve slak
ortamlar iin temas gerilimlerin gerilim-zaman erileri ekil2de verilmitir.
zaman
(s)

5,00

5-15 mA

Tutulan cisim henz braklabilir, elde ve kolda


kramp balar, tansiyon ykselir.

15-25mA

Tutulan cismin kendiliinden braklmas mmkn


deildir. Kalbin almas etkilenmez.

7/2

50 100 200

* IEC 60479-1de insan vcudundan akan kaak akm


iddetinin, akmn gei sresine gre etki erisi.

Elde uyuma hissi,elin ve kolun hareketi zorlar.

Fibrilasyon, hata akmnn kalp zerinden gemesiyle kalbin


kumanda sisteminin bozulmasdr. Bu durumda kan
pompalama grevini yapamaz.
Buradan da grld gibi akmn ok kk deeri bile
kalbin durmasna ve sonuta kiinin lmesine sebebiyet
vermektedir.

50

1-5 mA

Tansiyon ykselir, kalp durur, akcierler sier,


bilin kaybolur.

100

10,00

>3-8A

200

Akmn hissedilme snr, elde gdklanma olur.

80-100 mA Akmn etki sresine bal olarak kalpte fibrilasyon


ba gsterir, bilin kaybolur. (0,3 s'den ksa sreli
elektrik arpmalannda fibrilasyon olmaz.)

2000

0,01 mA

25-80 mA Tahamml edilebilen akm iddeti, tansiyon


ykselir, kalp dzensiz almaya balar, teneffs
zorlar, reversibl kalp durmas ba gsterir, genel
olarak bilin yerindedir, baz kimselerde 50 mA'den
sonra baylma meydana gelir.

5000

Islak

Nemli

Normal ortam

1,00
0,50

0,10
0,05

0,01
10 12

Normal artlarda
Nemli ortamlarda
Islak ortamlarda

20

30

50

70

90

: 50 V= 25 mA x 2 k
: 25 V= 25 mA x 1 k
: 12 V= 25 mA x 480

200 300 400 500


temas gerilimi (V)

ekil-2

ekil-2den normal artlarda, yetikin bir insann lm riski


olmadan srekli olarak temasta kalabilecei maksimum
gerilim deerinin 50 V olduu grlmektedir. Ayn artlarda
kii 100 Vluk gerilime maruz kaldnda, lm riski olmadan
sadece 0,3 saniye temasta kalabilir.

-2005

KAAK AKIM KORUMA ALTERLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Temaslarn tanm :
Genel olarak iki tip temas tanmlanr. Bunlar direk temas ve
endirek temas durumlardr.

A- Direkt temas :
Bir insann, iletmeye tabi olan gerilim tayan paralara direk
temas olaydr (ekil-3). Bu durumda kaak akm, insan vcudu
zerinden topraa akarak devresini tamamlar. Temas geriliminin
yksek deerlerinde (AC 50 Vdan byk deerler iin)
vcuttan geen hata akm lmcl bir kazaya neden olabilir.
Faz
Ntr

nlemekle ve tehlikeli blgeye yaklamay engellemekle


salanr. Meslek ve grev bakmndan yksek gerilim tesisleri
ile ilgisi olmayan yabanc ahslarn yksek gerilime ait tehlikeli
blgeyi aarak gerilim altnda bulunan tesis blmlerine
dokunmalarn nlemek iin, bu gibi yerleri rtmek, kapatmak
veya almas mmkn olmayan engeller koymak arttr.
Yksek gerilim altnda bulunan tesis elemanlar yaknnda
belirli bir aralk, tehlikeli blge olarak kabul edilmitir. esitli
yksek gerilim kademelerine gre, gerilim altnda bulunan
blmlerden uzak durulmas gereken en kk aralklar kapal
yerlerdeki artlara ve ak hava artlarna gre tabloda
gsterilmitir.
Normal ebeke
6
10 20 30 110 220 380
Gerilimi (kV)
Bina iinde (mm) 90 120
2900
220 320 1100 2200
Ak havada (mm) 120 150
3400

Rm

B- Endirek temas :
Gerilim altnda alan bir cihazda yaltm hatasndan dolay
bir kaak olutuunda, kaak akm topraklama direnci
zerinden devresini tamamlar.
Rst

Faz

ekil-3 Direk temas durumu.

Ntr

Direkt temasa kar koruma :


Elektrikli iletme aralarnn aktif ksmlarna dokunulduunda
ba gsteren tehlikelere kars insanlar korumak iin alnan
btn tedbirlere direkt temasa kar koruma denir.
Arzasz elektrik cihazlarnn gerilim altnda bulunan aktif
ksmlar, direkt dokunmalara, kar korunurlar. Cihazlardaki
iletme yaltm, uygun yap ve dzenleme tarz veya zgaralar,
parmaklklar vs. gibi uygun engeller, direkt dokunmaya veya
rastgele dokunmalara kar yeterli koruma salarlar.
Bununla beraber lak, emaye, oksit tabakas veya elyaf ile
yaplan iletme yaltm, direkt dokunmaya kar yeterli bir
koruma olarak geerli deildir; bu gibi hallerde ayrca ilave
bir korumaya ihtiya vardr.
Direkt dokunmaya kar korunmu olan arzasz iletme
aralarnn ve elektrik cihazlarnn pasif ksmlarna yani demir
ekirdeklerine ve d metal klflarna dokunmakta hi bir
saknca yoktur.
letme gerilimi 42 V'a kadar olan tesislerde direkt dokunmaya
kar koruma yapmaa gerek yoktur. Fakat bu kolaylattrc
hkm, yangn ve patlama tehlikesi olan iletmeler ve i yerleri
iin geerli deildir.
Elektrik tesislerinin zgaralar veya delikli salar vb. ile ayrlmas
da direkt dokunmaya kar bir koruma yntemi olarak kabul
edilebilir; fakat bu durumda zgara aralklarndan veya sa
zerindeki deliklerden hi bir yerde aktif ksmlar ile temas
etmek imkan olmamaldr.
Klflar, koruma zgaralar ve sa kapaklar iyice tesbit edilmi
olmal ve mekanik bakmdan dayankl olmaldr.
Yksek gerilim tesislerinde direkt dokunmaya kar koruma,
gerilim altnda bulunan blmlere istemeden dokunmay

-2005

Rm

RA

Rst

ekil-4 Endirek temas durumu

Bu durumda tesadfen arzal cihaza temas eden bir insan,


paralel olarak hata akm devresine girer ve kaak akmn
bir ksm da insan vcudu zerinden topraa akar (ekil-4).
Bu yzden endirek temas durumlarnda topraklamann nasl
yapld ok nemlidir.

Endirekt temasa kar koruma :


Eer bir iletme aracnda veya elektrik cihaznda yaltm hatas
sonucunda d metal ksmlar bir hata geriliminin etkisi altnda
kalrsa, endiret dokunma sz konusu olur. Bu durumda hatal
cihaza temas eden insanlar dokunma gerilimi altnda kalarak
hayat tehlikesi ile kar karya gelirler. Buna engel olmak,
birinci derecede imalatnn grevidir; zira uygun bir
konstrksiyon tarz uygulamak, uygun bir yaltm maddesi
kullanmak ve itinal bir iilikle endirekt dokunmadan
kaynaklanan tehlike geni apta nlenebilir. Bununla beraber
50 V dan daha byk dokunma geriliminin meydana
gelebilecei yerlerde, ilave koruma tedbirlerinin alnmas arttr.

7/3

KAAK AKIM KORUMA ALTERLERNE AT GENEL BLGLER

Ilave koruma tedbirleri, yapl ve alma tarzlarna gre


aadaki durumlar salarlar :
a) Tehlikeli durum nlenir :
1- Koruma kk geriliminin kullanlmas,
2- Koruma yaltmnn yaplmas,
b) Tehlikeli durum azaltlr :
3- Koruma ayrmas yaplmas,
4- Ek koruma, potansiyel dengelenmesi,
c) Hata akm arttrlarak hatal ksm hzla devreden karlr :
5- Uygun ebeke balamalar yaplr,
6- Hata gerilimi ile ama yaplr,
7- Hata akm ile ama yaplr.
Bunlardan 1, 2 ve 3 de ayr bir koruma iletkenine gerek yoktur
ve bunlarda ayrca kesme dzenei mevcut deildir. 4 de
btn cihazlar topraklanrlar. Burada srekli olarak yaltm
kontrol yaplr. 5 de uygun ebeke balantlar yaplr, devre
ar akm koruma cihazlar ile kesilir. 6 ve 7 de devrenin
kesilmesi zel hata anahtar ile salanr.
Federal kaak akm koruma alterleri, bal bulunduu ebekede
oluan herhangi bir kaak durumunda devreyi aarak gvenli
bir koruma salar. Kaak akm koruma alterleri, hayat koruma
ve yangn koruma olmak zere iki ekilde retilir.

halinin manyetik aks akar. Fark akm olutuunda akm


trafosu sekonder sarglarnda indklenen gerilim nedeniyle
atrma rlesinin zerindeki manyetik ak bozulur. Bir yay ile
doal mknatsa bal mandal boalr ve yayn kuvvetiyle
atrma bobinine mekanik olarak ama sinyalini verir. Atrma
bobini ise ana kontaklar aarak elektrii keser. Bu ilem 30
msnin altnda gerekleir. Basit gibi grlen bu mekanizma
insan hayat sz konusu olduu iin yksek bir teknoloji
rn olmal ve alter ayn ilemi binlerce kez, hatasz
yapmaldr.
L1
L2
L3
N
N

Uygulama alanlar :
1. Direk temaslara kar korumada
2. Endirek temaslara kar korumada
3. Tehlikeye ak olan btn durumlarda (antiyeler, havuz,
yat liman v.s.)

2- Yangn koruma :
Kaak akm deeri 300 mAe ulatnda, elektrik arknn
oluturduu sdan dolay yangn tehlikesi olumaya balar.
Kaak akm koruma alteri, kaak akmn 300 mA eik
deerinde ve stndeki deerlerde mal ve can gvenlii
asndan devrenin enerjisini keserek, gvenli bir koruma
salar.

Uygulama alanlar :
1. Yangn riski olan yerlerde
2. Endirek temaslara kar korumada

Nedensiz amalara kar koruma :


Federal kaak akm alterleri gerilimden bamsz alr. Bylece
kaak akm koruma alteri yldrm dmesi sonucu oluan ar
gerilimlere, anahtarlama durumundaki ar gerilimlere ve yksek
kapasitif devrelerin kapanmas sonucu meydana gelen amalara
kar korunmulardr.

alma prensibi :
Kaak akm koruma alteri ekil-5te grld gibi faz veya
fazlar ile ntr ok hassas bir toroidal nvenin ierisinden
geirilir. Gelen akm ile dnen akm arasnda fark olmad
srece her ey normaldir ve atrma rlesi zerinde skunet

7/4

A
T

1- Hayat koruma :
IEC 60479-1e gre kaak akmn 30mA deeri, insan sal
asndan snr deerdir. Kaak akm koruma alteri 30 mA
(snr deerinde) ve stndeki deerlerde devrenin enerjisini
ani olarak keserek gvenli bir koruma salar.

RB

RA

A
M
RA
RB
T

: Atrma rlesi
: Atrma bobini
: Koruma topraklamas
: letme topraklamas
: Test butonu

ekil-5

Montajda dikkat edilecek hususlar :


Kaak akm koruma alterinin doru ve gvenli bir ekilde
koruma yapabilmesi iin montajda dikkat edilecek hususlar
yle zetlenebilir;
Kofrelere yangn koruma, saya kolon devrelerine ise hayat
koruma eikli, amper deerleri yeterli byklkte olan kaak
akm koruma alterleri kullanlmaldr.
Ntr iletken izole olarak ekilmeli ve hibir yerde (alter
ile yk arasnda) topraklanmamaldr.
2 kutuplu kaak akm koruma alterinde faz ve ntr iletkeni,
4 kutuplu kaak akm koruma alterinde tm fazlar ve ntr
iletkeni alter ile irtibatlandrlmaldr.
Kaak akm koruma alterinden geen akm, alterin
nominal akmn amamaldr.
Topraklama direnci, 30 mAlik kaak akm koruma alteri
iin max 2160 ; 300 mAlik, kaak akm koruma alteri iin
de max 216 olmaldr.
Tesisata bal kaak akm koruma alterinin almasn
kontrol etmek iin, test T butonuna basnz. Cihaz devreyi
amaldr. Cihaz test etmek iin faz-ntr iletkenleri kesinlikle
ksa devre edilmemelidir.
Uyar :
Kaak akm koruma alteri mutlaka besleme geriliminden
bamsz olmal, yani elektronik olmamaldr. Elektronik kaak
akm koruma alterleri besleme gerilimine ihtiya duyduklar
iin ntr hattnda bir kopukluk olmas durumunda alamazlar
ve koruma yapamazlar. Bu nedenle elektronik tip kaak
akm koruma alterlerinin Trkiyede kullanm, Bayndrlk
ve skan Bakanl ile TSE tarafndan yasaklanmtr.

-2005

KAAK AKIM KORUMA ALTERLERNE AT GENEL TEKNK TABLO ve KONTROL EMASI

Tip

FK3

Nominal kaak akm (mA)


Anma akm (A)
Anma gerilimi (V)
Kapama - kesme kapasiteleri (Im/Im), (A)
Sigortal ksa devre akm (Inc/Ic), (A)
Frekans (Hz)
Kutup says
Arlk (gr)
Standart

30
300
25, 40, 63
240/415
630
3000
50-60
2, 4
250 (2P), 470 (4P)
TS EN 61008-1, IEC 61008-1, CE, BS 4293

Tip

Kutup says

FK30

Nominal kaak
akm (mA)

Anma akm

Sipari kodu

30

25
40
63

9FA-H0002-0025
9FA-H0002-0040
9FA-H0002-0063

300

25
40
63

9FA-Y0002-0025
9FA-Y0002-0040
9FA-Y0002-0063

30

25
40
63

9FA-H0004-0025
9FA-H0004-0040
9FA-H0004-0063

300

25
40
63

9FA-Y0004-0025
9FA-Y0004-0040
9FA-Y0004-0063

2 kutuplu

4 kutuplu

Kaak Akm Koruma alterinin Kontrol emas :

alter at
alteri tekrar kurunuz

EVET

alter
kurulabiliyor mu?
HAYIR

Geici bir arza sz konusudur. Tesisatn ve


bal bulunan cihazlarn topraa
kar izolasyon kontrolunu yapn
(Ntr hatt dahil)

alterden sonraki btn


sigortalar devreden kartn

EVET

alter
kurulabiliyor mu?

HAYIR

alter ancaya kadar sigortalar srasyla


devreye sokun. alterin at devrede
izolasyon arzas vardr. Arza yerinin
bulunmas iin btn bal bulunan cihazlar
devreden kartn. alteri tekrar kurun.
EVET

Devreden kardnz cihazlar


srasyla tekrar devreye sokun.
alterin at cihaz arzaldr.

alter
kurulabiliyor mu?
HAYIR
Arza bu devrenin sabit
tesisatndadr. Arza yerini,
izolasyon lm ve tali tesisat
buatlardan ayrarak tesbit edin

alter kndaki
iletkenleri ntr hatt
dahil ayrn

EVET

alter ile sigorta tablosu


arasndaki tesisatta faz,
toprak veya ntr toprak aras
izolasyon hatas vardr

alter
kurulabiliyor mu?

HAYIR
alter arzaldr

ekil-6

-2005

7/5

KAAK AKIM KORUMA ALTERLERNE AT BALANTI EMALARI

Tesisat in nerilen Balant emalar :

Banyo
30 mA

Prizler

30 mA

Dier Sabit
Cihazlar

30 mA

: Sigorta,

ekil-7 Datm Panosu

: Kaak akm koruma alteri

Banyo
30 mA
Prizler
300 mA

ekil-8 Datm Panosu

Toprak Kaak Akm Koruma Cihazlarnn Konutlarda


Kullanm :
Ynetmelie gre bir tek 30 mA eikli toprak kaak akm
koruma cihaz ile dorudan doruya ve dolayl olarak
dokunmaya kar hayat koruma yaplmas yeterlidir. Ancak
geni bir dairede bir ok elektrikli cihazn veya izolasyonu
zayflam eski cihazlarn kullanlmas durumunda, normal
halde sk sk amalar nedeni ile gereksiz elektrik kesintilerine
neden olunur. Tam bir seiciliin salanmas istendiinde
datm panosu klar ekil 7deki gibi ayr ayr veya gruplar
halinde 30 mA eikli toprak kaak akm koruma cihazlar ile
korunabilirler. Uygulamada ekonomiklik salanmas ve ksmen

7/6

Dier Sabit
Cihazlar

: Sigorta,

: Kaak akm koruma alteri

elde edilen seicilik ile tm dairede dorudan doruya ve


dolayl olarak dokunmalara kar hayat korumas iin,
ana kesici 300 mA eikli seilip, dorudan dokunma olasl
olan tm prizler, banyodaki elektrik tesisat, su ile ilem gren
elektrikli cihazlar 30 mA eikli toprak kaak akm koruma cihazlar
ile beslenirler. Dier sabit cihazlar dolayl dokunmaya kar ana
girie konulmu 300 mA cihaz tarafndan korunurlar.
Ana giri kesicinin 300 mAlik koruma eiiyle yk tarafndaki
30 mAlik koruma eii arasnda seicilik salanmas durumunda
dahi, dier sabit cihazlarn bir toprak kaak akm arzas
olduunda ana giri kesici aaca iin banyo ve prizlerde
elektrik kesileceinden seicilik ksmen salanabilmektedir.
(ekil 8)
-2005

KAAK AKIM KORUMA ALTER TEST DZENE

Kaak Akm Koruma alteri Test Dzenei:


Kaak akm koruma alteri, elektromekanik ve
elektronik olmak zere iki tipte retilmektedir. Elektronik
tip ithalat firmalar rn zerine TSE iareti vurarak
rne elektromekanik izlenimi vermektedirler.
Elektronik ve elektromekanik tip kaak akm koruma
alterleri arasnda, renk, model, etiket bilgisi gibi
fiziksel farkllklarn bulunmamas sebebiyle tketiciler
bilinli olarak yanltlmaktadr.
Kaak akm koruma alterinin elektromekanik tip
veya elektronik tip, olup olmadn yandaki test
dzenei yardmyla anlayabiliriz.

Faz

Kaak Akm
Koruma alteri

I1

I2
1k

Ntr
1

L1

L2

S1

S2
ekil-9 Test Dzenei

1- Elektromekanik Tip Kaak Akm Koruma alterleri (Hat Gerilimine Baml Olmayan) :
Gzlem
No

Anahtar Konumlar

Gzlemler
Sonular

S1

S2

I1

I2

L1

L2

Kapal

Ak

Yanar

Yanmaz

Kaak Akm olmad durum,


alter devreyi amaz.

Kapal

Kapal

I1

I2

Yanmaz

Yanmaz

Kaak Akm durumu, alter devreyi aar.

Ak

Kapal

Yanmaz

Yanmaz

Kaak Akm durumu, alter devreyi aar.

Not: Eer 3. Durumda L2 lambas yanmazsa bu, alterin artk akmla alan elektromekanik tip kaak akm koruma alteri (RCCB)
olduunu ve kaak akm durumunda, ntr hatt kopuk olsa dahi alacan gsterir.
2- Elektronik Tip Kaak Akm Koruma alterleri (Hat Gerilimine Baml Olan) :
Gzlem
No

Anahtar Konumlar

Gzlemler
Sonular

S1

S2

I1

I2

L1

L2

Kapal

Ak

Yanar

Yanmaz

Kaak Akm olmad durum,


alter devreyi amaz.

Kapal

Kapal

I1

I2

Yanmaz

Yanmaz

Kaak Akm durumu, alter devreyi aar.

Ak

Kapal

Yanmaz

Yanar

Kaak Akm durumu, alter devreyi amaz.

Not: Eer 3. Durumda L2 lambas yanarsa bu, alterin artk akmla alan elektronik tip kaak akm koruma alteri olduunu ve kaak
akm durumunda, ntr hatt koptuunda almayacan gsterir.
Elektromekanik kaak akm koruma alterlerinin stn zellikleri :
* Elektronik kart olmadndan, sistemde oluabilecek darbe gerilimlerine daha dayankldrlar.
* Elektronik kart olmadndan, gerilim dalgalarndan etkilenmezle, yardmc gerilim olmadan ve ntr hatt kopukluunda dahi
alabilirler.
Hat gerilimine baml olan elektronik tip kaak akm koruma alterlerinin, Trkiye de kullanlmas; TSE ile Bayndrlk
ve skan Bakanl tarafndan yasaklanmtr.

-2005

7/7

KAAK AKIM KORUMA ALTERLERNE AT TEKNK RESMLER

FK3 - FK30 Tip (2 kutuplu) :

25

36

71

45

90

50

35
4.5

68

FK3 - FK30 Tip (4 kutuplu) :

36

71

70

7/8

25

45

90

50

4.5

68

-2005

AKIM TRANSFORMATRLER
Akm Transformatrleri

FAT - 30B

FAT - 30

FAT - 40

FAT - 40L

FAT - 60

FAT - 100

FAT - 100L

FAT - 130

FAT - 130L

NDEKLER
Akm Transformatrleri Hakknda Genel Bilgiler

Akm Transformatrlerine Ait Teknik Detaylar

Akm Transformatrlerine Ait Genel Teknik Tablolar

Akm Transformatrlerine Ait Teknik Resimler

-2005

8/1

AKIM TRANSFORMATRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :

Dinamik anma akm (Idyn) :

Alak gerilim akm transformatrleri; primer sarg, sekonder sarg


ve bu sarglarn zerine sarld manyetik nve olmak zere
ksmdan olumaktadr. Primeri barasz olan akm
transformatrlerde primer sargs bulunmamaktadr. Bunun yerine
transformatrn toroidal nve ierisinden bara veya kablo
geirilerek primer sargs oluturulur.
Federal akm transformatrleri, TS620, IEC185 ve IEC60044-1
standardlarna ve CEye uygun olarak imal edilmektedir. Federal
akm transformatrleri mhrleme zelliine sahiptir.

Akm transformatrnn sekonderi ksa devre durumunda


iken, oluan elektromagnetik kuvvetler nedeniyle herhangi bir
elektriksel veya magnetik hasara uramadan dayanabilecei
primer akmnn tepe deeridir.

l aletlerinde emniyet katsays (Fs) :


l aletlerinde emniyet katsays, emniyet primer akmnn
primer anma akmna oran olarak ifade edilir.
Fs =

l akm transformatrleri :

Ips
Ipn

l akm transformatrleri; lme aletleri, sayalar, rleler


ve benzer teknikle alan dier aygtlar beslemek amacyla
yaplmtr. Bu cihazlar yksek gerilim ebekelerinden yaltan
ve l aletlerinin snr dnda olan akmlarn llebilir
deerlere indirmesini salayan transformatrlerdir.

Burada;
Ips = Emniyet primer akm
Ipn = Primer anma akm
Primer sargnn bal bulunduu ebekede bir ksa devre
durumunda, akm transformatr tarafndan beslenen aletlerin
emniyeti, Fs katsays kk olduu oranda, byktr.

Akm transformatrlerinde kullanlan teknik


terimlerin aklamalar :

Bileik yanlg ( c) :

Primer sarg (P1, P2) :


Primer sarg, dntrlecek akmn getii sargdr.

Sekonder sarg (S1, S2) :


Sekonder sarg, akm transformatrnn, l aletlerinin,
sayalarn, rlelerin ve benzer aygtlarn akm devrelerini
besleyen sargdr.

Sembol

Primer sarg
P1/K

P2/L

S1/k

S2/l

Primer ve sekonder akmlarnn pozitif ynleri ularn


iaretlenmesindeki kabullenmelere uygun olmak kaydyla,
srekli almalarda primer akmn ani deerleri ile sekonder
akmnn ani deerlerinin anma dntrme oran ile arpmnn
arasndaki farkn etkin deeridir. Bileik yanlg, genel olarak
primer akmnn etkin deerinin %si olarak aadaki formlle
verilir.
100
1
c=
(Kn.s-p)2dt
p
T
Burada;
Kn = Anma dntrme oran
p
p
Is
T

= Primer akmnn etken deeri


= Primer akmnn ani deeri
= Sekonder akmnn ani deeri
= Bir periyodun sresi

Akm yanlgs (Dntrme oran yanlgs) ( 1) :


Sekonder sarg
ekil-1

Primer anma akm (Ipn) :


Primer anma akm, akm transformatrnn yapmnda esas
alnan ve transformatrn normal alma koullarn belirleyen
primer akmdr.

Akm yanlgs, transformatrn dntrme orannn, anma


dntrme oranna eit olmamasndan dolay, akmn
llmesinde ortaya kan yanlgdr. Akm yanlgs, yzde
olarak, aadaki eitlikten bulunur.
1

Kn x s - p
x 100 (%)
p

Sekonder anma akm (Isn) :

Burada;
Kn = Anma dntrme oran

Sekonder anma akm, akm transformatrnn yapmnda


esas alnan ve transformatrn normal alma koullarn
belirleyen sekonder akmdr.

p = Primer akm

Anma dntrme oran (Kn) :

s = lme srasnda primer sargdan Ip geirildiinde buna


karlk olan sekonder akmdr.

Anma dntrme oran, primer anma akm ile sekonder


anma akm arasndaki orandr.

Faz kaymas ( ) :

Kn =

Ipn
Isn

Ksa sreli termik anma akm (Ith) :


Akm transformatrnn sekonderi ksa devre iken herhangi
bir hasara uramadan, 1 sn. sre ile dayanabilecei primer
akmnn etkin deeridir.

8/2

Faz kaymas, akm vektrnn yn, ideal (kayplar sfr olan)


bir transformatrdeki faz fark sfr olacak biimde seilmek
kaydyla, herhangi bir akm transformatrnde primer ve
sekonder akmlar vektrleri arasndaki faz farkdr.
Sekonder akmnn vektrnn faz, primer akm vektrnn
fazndan nde ise faz fark pozitif, geri ise negatiftir.

-2005

AKIM TRANSFORMATRLERNE AT TEKNK DETAYLAR

Yk (Zc) :

Akm yanlgs ve faz kaymas snrlar (5P ve 10P


snflar iin) :

Yk, g katsays belirtilmek kouluyla, sekonder devrenin


ohm (veya anma sekonder akmnda voltamper) cinsinden
ifade edilen empedansdr.
Yk genel olarak, belirli bir g katsaysnda ve sekonder
anma akmnda ekilen ve voltamper olarak belirtilen grnr
gle ifade edilir.
Ip

P1/K

Doruluk Primer anma


snf
akmnda
akm
yanlgs %

P2/L

Primer anma
akmnda faz
kaymas
Dakika

Anma doruluk
snr primer
akmnda
Santiradyan bileik yanlg %

5P

60

,18

10P

10

Anma yaltm dzeyi :


Is

Normal iletme koullar altnda, ebekenin faz iletkenleri


arasnda, herhangi bir anda ve ebekenin herhangi bir
noktasnda (arzalar ve nemli yklerin ani olarak devreden
kmas halinde geici gerilim deimeleri dnda) oluabilen
en byk gerilimin kV olarak etken deeridir.

S1/k

S2/l
Zc

ekil-2

En yksek ebeke Bir dakika sreli


gerilimi (kV)
ebeke dayanm
gerilimi (kV)

Anma k gc :
Anma k gc, akm transformatrnn sekonder devreye,
belirli bir g katsaysnda, sekonder anma akm ile anma
yknde verebildii ve voltamper cinsinden ifade edilen
grnr gtr.
Pc = Zc x Isn2 (VA)

Doruluk snf (CL) :


Akm transformatrlerinde hatann belirli snrlar iinde kaldn
aklamakta kullanlan bir deyimdir.
l akm transformatrnn doruluk snf, primer anma
akm ve anma yknde, yzde olarak, akm yanlgsnn st
snrna eit olan ve snf indisi denilen bir say ile verilir.
Standart deeri 0,1 - 0,2 - 0,5 - 1 - 3 - 5 dir.
Koruma akm transformatrnn doruluk snf, doruluk
snf anma akmnda ve anma yknde, bileik yanlgnn st
snfn ifade eden ve snf indisi denilen bir say ve bunu
izleyen P harfi ile verilir. Standart deeri 5P ve 10P dir.

%120

1,2

2,4

11

3,6

16

45

7,2

22

60

12,0

28

75

17,5

38

95

24,0

50

125

36,0

70

170

Da ak tesislerde kullanlan akm transformatrlerinin primer


devrelerinin darbe gerilimine dayanabilme zelliinin belirlenmesi
iin yaplan testtir.

Anma akmnn yzdesi olarak


ifade edilen akm deeri iin
% akm yanlgs
%50

0,6

Darbe gerilim testi :

Akm yanlgs snrlar (3 ve 5 snflar iin) :


Doruluk
snf

Darbe dayanm
gerilimi (kV)

ebeke frekansl gerilim testi :


Primer sarg ve buna ait tm paralar birbirine balanarak
anma yaltm dzeyinin karl olan ebeke frekansl, gerilim
deerinin 1 dk. sre ile transformatre tatbik edilmesidir.
Yksek frekansta (100 Hz - 200 Hz) belirli bir gerilim deerinin,
frekansa bal olarak hesaplanan sre kadar tatbik edilmesidir.

Akm yanlgs ve faz kaymas snrlar (IEC 385, IEC 60044-1e gre 0,1 - 0,2 - 0,5 - 1 snflar) :
Doruluk Aada verilen anma akmlar
snf
yzdeleri iin yzde akm
(oran) hatas

Aada verilen anma akmlar yzdeleri iin faz kaymas


Dakika

Santiradyan

%5

% 20

% 100

% 120

%5

% 20

% 100

% 120

%5

% 20

% 100

% 120

0,1

0,4

0,2

0,1

0,1

15

0,45

0,24

0,15

0,15

0,2

0,75

0,35

0,2

0,2

30

15

10

10

0,9

0,45

0,3

0,3

0,5

1,5

0,75

0,5

0,5

90

45

30

30

2,7

1,35

0,9

0,9

1,0

3,0

1,5

1,0

1,0

180

90

60

60

5,4

2,7

1,8

1,8

Anma frekansnda akm hatas ve faz kaymas, sekonder yk, anma yknn 1/1 ve 1/4 arasnda deitiinde tablodaki
deerler almamaldr.
-2005

8/3

AKIM TRANSFORMATRLERNE AT TEKNK DETAYLAR

Akm transformatrlerine balanan baz


cihazlarn gleri :

Teknik zellikler :
En yksek ebeke gerilimi
Kullanm yeri
Srekli alma akm
Bir dakika sreli test gerilimi
Emniyet katsays
Nominal primer akm
Nominal sekonder akm
alma frekans
alma scakl
Termik anma akm

: 720 V
: Bina ii
: 1,2xIn
: 3 kV
: <5
: 30A....3000A
:5A
: 50-60Hz
: -5/+45C
: Ith= 100xIn
(FAT-30B iin Ith=60xIn)
: Idyn= 2,5xIth

Dinamik anma akm

Cihazlar
Ampermetre (yumuak demirli)
Wattmetreler
Cos metreler
Sayalar (aktif ve reaktif)
Reaktif g kontrol rleleri
Ar akm rleleri
Ters akm rlesi
Sekonder termik rleler

Bakr kablolardan ileri gelen ilave ykler :

Akm transformatrleri oran hatas (standartlarda belirtildii


ekilde) ancak nominal akmn %100 ile %120si arasnda
garanti edilmektedir. zellikle nominal akmn yar deerinin
altndaki akmlarda hata snf 2-3 kat olabilir. Uygulamadaki
yk akmlarnn mmkn mertebe (1-1,2) x n arasnda
kalmasna zen gsterilmelidir.

Akm transformatrlerinin montajnda dikkat


edilecek hususlar :
Primerden akm geerken, sekonder devresi asla almamaldr.
Akm transformatrlerin primer ular K-L, sekonder ular
da k-l harfleri ile gsterilir.
Akm transformatrlerinin bir fazl olarak yaplr.
Akm transformatrleri genellikle ksa devre durumunda
alan cihazlardr. (*)
(*) Akm trafolar daima ksa devre durumunda altrlmaldr.
Primer sarg gerilim altnda bulunduu takdirde sekonder
sarg ksa devre edilmi durumda tutulmaldr. Aks halde
sekonder sargda oluacak ar gerilimden dolay l
yapmakta olan kimseler iin hayati bir tehlike ba gsterebilir.

Fi
(+)

Gc (VA)
0,7 ... 1,5
0,2 ... 5,0
2,0 ... 6,0
0,4 ... 1,0
0,5 ... 1,0
0,2 ... 6,0
1,0 ... 2,0
7,2 ... 9,0

Sekonder akm 5 A olan kablodaki g kayb (VA)


4,0 mm2
6,0 mm2
10,0 mm2
Kablo (Cu) 2,5 mm2
1 m.
0,36
0,22
0,15
0,09
2 m.
0,71
0,45
0,30
0,18
3 m.
1,07
0,67
0,45
0,27
4 m.
1,43
0,89
0,60
0,36
5 m.
1,78
1,12
0,74
0,44
6 m.
2,14
1,34
0,89
0,54
7 m.
2,50
1,56
1,04
0,63
8 m.
2,86
1,79
1,19
0,71
9 m.
3,21
2,01
1,34
0,80
10 m.
3,57
2,24
1,49
0,89

Kablonun g kayb hesab :


Isn x 2l
(VA)
Sx56
l = Sekonder taraftaki kablonun uzunluu (m)
Isn = Sekonder anma akm (A)
S = Bakr kablonun kesiti (mm2)
P = G kayb (VA)
rnek olarak; bir aktif, bir reaktif sayacn ve 4 m 2,5 mm2
kablo iin akm trafosuna gelen yk 1+1+1,43 = 3,43 VAdr.
Burada 5 VAlk akm trafosu kullanlmas uygundur.
P=

%
ar akm
sahas
(koruma)

nominal akm
sahas
ar akm
sahas
(lme)

8
7
6
5
4
3

1/4 yk (M2)

akm hatas

2
1
0 005 02
-1
-2
-3

1,0 1,2

2,0

tam yk
(M2)

1/4 yk (M5)
3,0

4,0

5,0

6,0

9,0

10,0

1N

nominal yk
10P5

M5

M5

-4

M5

10P10

-5
-6
-7
-8
-9
-10
-11
-12
-13
-14

(-)
-15
F %

magnetik doyma

ekil-3

8/4

-2005

AKIM TRANSFORMATRLERNE AT GENEL TEKNK TABLOLAR

FAT - 30B

FAT - 30

BARALI
Tip

FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B
FAT-30B

BARASIZ
Anma Anma Gc (VA)
Akm
(A) Snf:0,5
Snf:1

30/5
40/5
50/5
60/5
75/5
80/5
100/5
125/5
150/5
200/5
250/5

5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10

5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10

FAT - 40

Sipari kodlar

Arlk
(kg)

0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60

Snf 0.5 iin


Snf 1 iin
5VA iin
10 VA iin

9GA9GA9GA9GA9GA9GA9GA9GA9GA9GA9GA-

:A
:B
:2
:4

Tip

005-0030
005-0040
005-0050
005-0060
005-0075
005-0080
005-0100
005-0125
005-0150
005-0200
005-0250

Bara: 30 x 10 mm.

Anma
Arlk Kablo
Anma Gc (VA)
Akm
(A) Snf:0,5 Snf:1 (kg) (max) mm.

Sipari Kodu

FAT-30 100/5

0,60

12

9GB- 005-0100

FAT-30 150/5

10

0,60

12

9GB- 005-0150

FAT-30 200/5

5 , 10

5 , 10

0,60

12

9GB- 005-0200

FAT-30 250/5

5 , 10

5 , 10

0,60

12

9GB- 005-0250

FAT - 60

BARASIZ

FAT-40
FAT-40
FAT-40
FAT-40L
FAT-40L
FAT-40L
FAT-40L
FAT-40L
FAT-40L

Bara: 40 x 10 mm.

Anma Anma Gc (VA) Arlk


Kablo
Akm
(A) Snf:0,5 Snf:1 (kg) (max) mm.

300/5
400/5
500/5
200/5
250/5
300/5
400/5
500/5
600/5

5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10

5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10
5 , 10

0,38
0,38
0,38
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60
0,60

FAT - 100

30
30
30
35
35
35
35
35
35

Tip

Sipari Kodu

Snf 0.5 iin


Snf 1 iin
5VA iin
10 VA iin

9GC9GC9GC9GK9GK9GK9GK9GK9GK-

:A
:B
:2
:4

005-0300
005-0400
005-0500
005-0200
005-0250
005-0300
005-0400
005-0500
005-0600

Bara: 60 x 20 mm.

Anma Anma Gc (VA) Arlk Kablo


Akm
(A) Snf:0,5 Snf:1 (kg) (max) mm.

Tip

Anma Anma Gc (VA) Arlk Kablo


Akm
(A) Snf:0,5 Snf:1 (kg) (max) mm.

15
15
15
15
15
15
15
10
10
10
10
10
10

:A
:B

10 VA iin
15 VA iin

:4
:5

0,60

40

9GD- 005-0600

FAT-60 750/5 10 , 15 10 , 15

0,60

40

9GD- 005-0750

FAT-60 800/5 10 , 15 10 , 15

0,60

40

9GD- 005-0800

FAT-60 1000/5 15

0,60

40

9GD- 005-1000

15

FAT - 130

FAT - 130L

FAT - 100L

Bara: FAT100 iin 80 x 30, 100 x 10 mm. / FAT 100L iin 80 x 30, 100 x 20 mm.

FAT-100 1200/5
FAT-100 1250/5
FAT-100 1500/5
FAT-100 1600/5
FAT-100 2000/5
FAT-100 2500/5
FAT-100 3000/5
FAT-100L 500/5
FAT-100L 600/5
FAT-100L 750/5
FAT-100L 800/5
FAT-100L 1000/5
FAT-100L 1500/5

Sipari Kodu
Snf 0.5 iin
Snf 1 iin

FAT-60 600/5 10 , 15 10 , 15

BARASIZ
BARASIZ

:A
:B
:2
:4

FAT - 40L

BARASIZ
Tip

Snf 0.5 iin


Snf 1 iin
5VA iin
10 VA iin

15
15
15
15
15
15
15
10
10
10
10
10
10

0,70
0,72
0,80
0,83
0,94
1,10
1,16
0,90
0,90
0,90
0,90
1,00
1,00

60
60
60
60
60
60
60
80
80
80
80
80
80

Sipari Kodu

Snf 0.5 iin


Snf 1 iin
10 VA iin
15 VA iin

9GE9GE9GE9GE9GE9GE9GE9GL9GL9GL9GL9GL9GL-

:A
:B
:4
:5

005-1200
005-1250
005-1500
005-1600
005-2000
005-2500
005-3000
005-0500
005-0600
005-0750
005-0800
005-1000
005-1500

Tip

Bara: FAT130 iin 110 x 60 ; 2(110 x 20) mm. / FAT 130L iin 135 x 40 mm.

Anma Anma Gc (VA) Arlk Kablo


Akm
(A) Snf:0,5 Snf:1 (kg) (max) mm.

Sipari Kodu

Snf 0.5 iin


Snf 1 iin
10 VA iin

:A
:B
:4

FAT-130 1500/5

10

10

1,50

105

9GN- 005-1500

FAT-130 2000/5

10

10

1,50

105

9GN- 005-2000

FAT-130 2500/5

10

10

1,50

105

9GN- 005-2500

FAT-130 3000/5

10

10

1,50

135

9GN- 005-3000

FAT-130 4000/5

10

10

1,50

135

9GN- 005-4000

FAT-130L 1500/5

10

10

1,50

135

9GM- 005-1500

FAT-130L 2000/5

10

10

1,50

135

9GM- 005-2000

FAT-130L 2500/5

10

10

1,50

135

9GM- 005-2500

FAT-130L 3000/5

10

10

1,50

135

9GM- 005-3000

FAT-130L 4000/5

10

10

1,50

135

9GM- 005-4000

Not : Federal Alak Gerilim Akm Transformatrleri mhrleme zelliine sahiptir. Listede olmayan akm talepleri iin ltfen firmamz araynz.
-2005

8/5

AKIM TRANSFORMATRLERNE AT TEKNK RESMLER

FAT - 30 :
16.5

FAT - 30B :

16.5

6
8

104

57

43.5

48

.6
23

11

31

43.5

21

48
55
71
87.5

43.5

87

103.5

()
*

56

48

58.5

59
87.5

Baral
Baralarda kullanlan M8x20 montaj
civatalar akm transformatrlerinin
zerinde bulunmaktadr.

118

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

58.5
87

FAT - 40 :

56
57

FAT - 60 :
6

99

127.5

56

44.5

46

61

FAT - 40L :

42

56

78

21

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

45

57.5

(* )

45

55.5

41

15.5

10.75

41.5

41

31

(* )

42

17

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

42
103.5

60
75

11

99

35

(* )

42.5

14

40

14

92.5

10

199

110
60

75

100

92.5

FAT - 100 :

56
70

(* )

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

40

41

42.5

FAT - 130 :
42

15

57

44
54

100
110

68

32
10.5

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

170

155

72

62

(* )

101

80.5

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

80.5
146.5

FAT - 130L :
14

5
78

15

81

170

42

82
87.5

100

60.5

78

22

136

70

60.5

(* )

32

70

13

81
83

FAT - 100L :

(* )

80
102.5
132.5

8/6

80

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

100
135
170

(*) Bara montaj civatalar kutu


ierisinde bulunmaktadr.

-2005

PAKET ALTERLER
Paket alterler

Ama-Kapama
alterleri

Enversr alterler

Kutup Deitirici
alterler

Ampermetre
Komtatrleri

Yldz gen
alterleri

Voltmetre
Komtatrleri

NDEKLER
Paket alterler Hakknda Genel Bilgiler ve Genel Teknik Tablo

Paket alterlere Ait Teknik Tablolar

Paket alterlere Ait Teknik Resimler

-2005

9/1

PAKET ALTER HAKKINDA GENEL BLGLER ve GENEL TEKNK TABLO

Giri :
Birbirinin ayn olan birden fazla kontak yuvalarnn bir mil
zerinde arka arkaya sralanmasndan meydana gelen ve bir
eksen etrafnda dnebilen; motor balant ilemlerinde, l
aletleri komitatrlerinde, kontrol ve datm tablolarnda kullanlan
elle kumandal alterlere Paket (pako) alter denir. Orta ve
byk gl motorlar kontaktr ve rlelerle kumanda
edilmektedir. Ancak kk gl motorlarn kumandas, daha
ekonomik ve basit olmas sebebiyle paket alterlerle yaplr.
Federal paket alterler IEC60947-3/EN 60947-3e ve CEye
uygun olarak imal edilmektedir.
Her diliminde iki, veya drt adet gm alaml konta
bulunan paket alterlerin, dilim says artrlarak deiik kumanda
ilemlerinde kullanlrlar. Hareketli kontak bombeli, sabit kontak
ise dz bir yzeye sahiptir. Bylece tam temas ve en dk
gei direnci salanr. Kontaklar basarak alp kapandndan
ve mil zerinde bulunan kamlar, kontaklarn ayn zamanda
alp kapanmasn gerekletirdiinden btn kumanda
devrelerinin veya fazlarn gecikmesiz olarak ayn anda emniyetle
alp kapanmas temin edilmitir.
Paket alterler
IEC 60947-3
EN 60947-3

Etiket Plakas

FCS1

Srekli alma
akm Ith (A)

AC1

AC15

AC21

Anma yaltm gerilimi


Ui (V) 50-60 Hz
220-240 V
380-440 V
660-690 V
220-240 V
380-440 V
660-690 V
220-240 V
380-440 V
660-690 V
220-240 V

AC23A
380-440 V
660-690 V

alma gleri (kW)

220-240 V
AC3

Kol

Resim-1

Tip

Kullanm
snflar

alma akmlar (A)

Dilim

380-440 V

660-690 V
Ksa devreye kar maksimum n sigorta akm gL/gG (A)

1p
3p
1p
3p
1p
3p
1p
3p
1p
3p
1p
3p

FCS2

10

16

20

25

32

63

690

690

690

690

690

690

10
6
4
3
2
-

16
10
6
5
4
-

20
13
8
6
4
-

25
16
10
7.5
5
-

32
20
13
10
6
-

63
40
25
20
12
-

10

16

20

25

32

63

1.25
2.2
2
3.7
2
3.7
1
1.8
2
3
2
3
16

2
3.7
3
6
3
6.5
2
3
3
5
3
5.2
20

2.5
3.7
3.7
7.5
4
7.5
2.2
3
3
5.5
3
5.5
25

3
6
5
10
5
10
3
5
5
8
5
8
32

3.5
7.5
3.8
10
13
5.5
3
5.5
3.5
7.5
5
10
40

11
15
15
25
15
25
5.5
11
10
18.5
10
18.5
80

Kullanm Snflar :
AC 1 : Endktif olmayan veya ok az endktif olan ykler
(Diren ocaklar).

AC 21A : Manyetik tahrikler, kontaktr, ventiller, manyetik


bobinlerin kumandas (Elektromanyetik ykler)

AC 3 : Kafesli Motor direkt kalk ykte kapatma, Yldzgen Kalk (Sincap Kafesli motorlar; yol verme, alrken
devreden karma.)

AC 23A : Az ar ykl, rezistif - indktif kark yklerin


kumandas (Orta Derecede ar ykler dahil omik yklerin
anahtarlanmas)

AC 15 : Motor ve dier yksek indktif yklerin sk aralkla


devreye alnmas (Motor yklerin veya olduka yksek
endktif yklerin anahtarlanmas)

9/2

-2005

PAKET ALTERLERE AT TEKNK TABLOLAR

Ama-Kapama alterleri :
Srekli alma
Kutup-Dilim
Etiket Plakas
Balant emas
akm Ith (A)
Says
10
1
3
5
7
1 Kutup - 1 Dilim
0
1
OF F
ON
0 1
16
FCS1
2
Kutup
1
Dilim
20
25
3 Kutup - 2 Dilim
2
4
6
8
32
FCS2
4 Kutup - 2 Dilim
Dilim 1
Dilim 2
3
1
2
63
Kutup Says,  Etiket Plakas, Srekli alma Akm. Paket alter sipari kodlarnn tanmlar: 9TO103020020
Tip

Kutup-Dilim
Says

Srekli alma
akm Ith (A)
10
16
20
25
32
63

FCS1

FCS2

9TO10000
9TO20000
Srekli alma akm (Ith)
Etiket plaka numaras
Kutup says

Kutup Deitirici alterler :


Tip

Sipari Kodu

Etiket Plakas

Balant emas
1

1 Kutup - 1 Dilim

Sipari Kodu
11

9TK100400

3 Kutup - 3 Dilim

2,4
Dilim 1

6,8
Dilim 2

10,12
Dilim 3

9TK200400

Yldz gen alterleri :


Srekli alma
akm Ith (A)

Tip

Kutup-Dilim
Says

Etiket Plakas
0

16
FCS1

Balant emas
0
1
3
5
7
9
11
13
15

R
1V

3 Kutup - 4 Dilim

1W
2V

25

2W

Sipari Kodu

2
2
4
6
8
10
12
14
16

1U
2U

9TS100500
S
T

Enversr alterler :
Srekli alma
akm Ith (A)

Tip

Kutup-Dilim
Says

Etiket Plakas

Balant emas

Sipari Kodu

FWD OFF REV

10

1 Kutup - 2 Dilim
16

FWD OFF REV

FCS1

9TE100600

FWD OFF REV

20

3 Kutup - 4 Dilim

V
S

25

Voltmetre Komtatrleri :
Srekli alma
akm Ith (A)

Tip

Fonksiyon-Dilim
Says

Etiket Plakas

Balant emas

Sipari Kodu

VOLTMETRE
O

4 Poz - 2 Dilim
FCS1

TR

RS
T
S

ST
V1

20
RS

OFF

ST

TN

TR

9TV123V10020

T-R
4
S -------8
R -------N --------

V1
V2

T --------

RN
SN

TR
1

VOLTMETRE

7 Poz - 3 Dilim

RS ST

2
4
6
8

S-T R-S

R-N S-N T-N


V2
V1
5
7
9
11

9TV143V20020

V2

Ampermetre Komtatrleri :
Srekli alma
akm Ith (A)

Tip

Kutup-Dilim
Says

Etiket Plakas

Balant emas

Sipari Kodu

20
FCS1

3 Kutup - 4 Dilim

9TA1030370020

S
7

-2005

9/3

PAKET ALTERLERE AT TEKNK RESMLER

FCS1 Tip Paket alterler :

FCS1 Tip Voltmetre Komtatrleri :

FCS2 Tip Paket alterler :

Gvde Uzunluklar :
Dilim Says
FCS1 Gvde Uzunluu(L1)
FCS2 Gvde Uzunluu(L2)

9/4

1
31.5
49

2
41
70.5

3
50.5
92

4
60
113.5

-2005

KONTAKTRLER
Kontaktrler

6 - 300 A

Kompanzasyon
Kontaktrleri

Tristr Anahtarlamal
Komp. Kontaktrleri

5 - 70 kVAr iin

15 - 30 A

Yksek Akm Kontaktrleri

10
300 - 2500 A

NDEKLER
Kontaktrler Hakknda Genel Bilgiler

Kullanm Snflarna Gre Kontaktr Seimi

Kontaktrlere Ait Genel Teknik Tablo

Elektriksel mre Gre Kontaktr Seimi

Kontaktrlere Ait Balant Kesitleri Tablosu

Kontaktrlerin Kullanm Snflar

Kontaktr Arzalar ve Giderilmesi

Yk Altnda Ortalama Motor Akmlar

Kompanzasyon Kontaktrleri

10

Kontaktrlerin Sipari Kodlar

11

Kontaktrlere Ait Teknik Resimler

12

Tristr Anahtarlamal Kompanzasyon Kontaktrleri Hakknda Genel Bilgiler

13

Tristr Anahtarlamal Kompanzasyon Kontaktrleri Hakknda Genel Bilgiler ve Teknik Resimler

14

AC-DC Yksek Akm Kontaktrleri Hakknda Genel Bilgiler

15

AC-DC Yksek Akm Kontaktrlerine Ait Genel Teknik Tablo

16

AC-DC Yksek Akm Kontaktrlerine Ait Balant emalar

17

AC-DC Yksek Akm Kontaktrlerine Ait Teknik Resimler

18

-2005

10/1

KONTAKTRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Kontaktrler, bata elektrik motorlar olmak zere; kompanzasyon, stma gibi elektrik tesislerinin kablo ile uzaktan
kumanda edilmelerine imkn salarlar. Termik rleler ile
kullanldnda ise cihazlar ve tesisleri ar yk akmlarna
kar korurlar.
Federal kontaktrleri uluslararas IEC 60947-4-1, TS EN
60947-4-1 standardlarna ve CEye uygun olarak imal edilir.
Ana ve yardmc kontaklar ile bobin ve yardmc kontak
bloklar kolayca taklp kartlabilir. FC tipi kontaktrler
ulu bobine sahiptir. Bylece bir balant esneklii
salanmtr. Kontaktrlerin bobinleri, anma bobin geriliminin
0,8 ila 1,1 kat arasnda gvenle kumanda edilebilir. -5C
ile +55C arasndaki ortam scaklklarnda tam verimle
alr. Kontaktrlerin raya montaj edilebilme imkn tesis
esnasnda byk kolaylklar salar. Malzeme yaplar
itibariyle 1000V luk gerilime dayanabilir.

Kontaktrn balca zellikleri :


1- Kontaktr, herhangi bir bozulmaya veya kaynamaya maruz
kalmadan yksek akm deerlerini tamaldr. Bu da kontaklarn
(kontak yzey teknolojisi ile kaynak teknolojisi) kalitesine
baldr. zellikle AC-3 snfnda ve kondansatr kumandasnda
kontaktr seimi ok nemlidir.
2- Kontaktr kapal iken, kontaklar zerinden akan akm
snmaya neden olur. Bu snma standardlarda snrlandrlmtr.
IEC 60947-4-1 e gre srekli termik akm (Ith) 8 saat boyunca
ana kontaklardan geirildiinde kontaktr terminallerindeki
maksimum s art 65 K y amamaldr.
3- Kontaktr akm keserken, birbirinden ayrlan kontaklar
arasnda elektrik ark oluturur. Ark, termik etki sonucu kontak
malzemesinden kopan elektron ve iyon akmdr. Ark scakl
binlerce dereceye ular ki, bu da kesme hreleri ve
kontaklarn yapmnda kullanlan metal ve yaltkanlarn
tayabilecei scakln ok zerindedir. Bunun iin ark
mmkn olduunca abuk sona ermelidir. Bu amala
kontaktrlerde seperatr kullanlmaktadr.

Kabul edilebilir srekli termik akm Ith :


Kabul edilebilir termik akm, IEC 60947-4-1e gre yaplan
scaklk art testinde kullanlacak test akmnn en byk
deeridir. Bu test 8 saat sre boyunca PVC yaltml bakr

iletkenler zerinden kontaktr terminallerine akm uygulamas


esasna dayanr. Bu durumda kontaktr terminallerindeki
scaklk deiimi (Q) 65 Kyi amamaldr.

Kapama kapasitesi :
Kapama kapasitesi, kontaktrn kontaklarnn hasar grmeden
kapayabilecei akm deeridir. G faktr ve kapamann
skl kapama kapasitesine etkide bulunan faktrlerdir. IEC
60947-4-1 de AC3 kullanm snf iin;
le max. motor alma akm ise;
kapama kapasitesi=10 x le olmaldr.

Kesme kapasitesi :
Kesme kapasitesi; kontaktr kontaklarnn ve ark sndrme
hcrelerinin zarar grmeden baaryla kesilebilecei akm
deeridir. Gerilim deeri ykseldike kesme kapasitesi
dme gsterir. IEC 60947-4-1de AC3 kullanm snf iin;
le max. motor alma akm ise;
Kesme kapasitesi = 8 x le olmaldr.

Mekanik mr :
Kontaktrn ana kutuplarndan akm geirmeksizin sadece
bobini beslenerek, herhangi bir bakm ilemi gerektirmeksizin
yaplabilecek maksimum kapama+ama says kontaktrn
mekanik dayanmn belirler.

Elektriksel mr :
Elektriki dayanm; kontaktrn kutuplarndan yk akm
geerken, herhangi bir bakm ilemi gerektirmeksizin
yaplabilecek maksimum kapama+ama saysdr. Elektriki
dayanm eitli kullanm snflar iin belirlenen tipik devreler
zerinde yaplan testlerin sonucunda belirlenir.
AC1 : Omik ykler,
kapanan akm=kesilen akm=Ie
AC3 : Sincap kafesli asenkron motorlar,
kapanan akm = 6 Ie (Yolverme)
kesilen akm = Ie (Ie=In)
AC4 : Sincap kafesli veya bilezikli asenkron motorun kesikli
almas ve akmla frenleme uygulamalar,
kapanan akm = kesilen akm = 6 Ie.

KULLANIM SINIFLARINA GRE KONTAKTR SEM


Kontaktr seimi :
Kontaktr seiminin en nemli noktalardan birisi, yk iyi
anlayabilmek ve ani yk karakteristik byklklerini iyi tespit
edebilmektir.
nemli seim parametreleri:
letme gerilimi (Ue), letme akm (le), Bobin gerilimi,
Kesilecek akm (lc), Kullanma snf, alma tr ve kontak
mrdr.

Motorlar iin kontaktr seimi :


Motorlar iin kontaktr seiminde nemli seim parametreleri;
- alma gerilimi (Ue) ,
- Motor alrken ki kesme akm = letme akm (le),
- Motor kalk akm (lc=m x le),
- Kalk skl (K),
- Operasyon saysdr.

a. Kafesli asenkron motorlar :


Motor anma gc (kW), iletme gerilimi ve motor alma
tipi (Srekli, kesintili, ksa sreli vs.) dikkate alnr. zellikle
10/2

yksek evre scaklklar veya arttrlm gvenlik, tehlikeli


blge gibi sebeplerden dk gte altrlan motorlar iin
kontaktr seimi yaparken, motor alma akm dikkate
alnmaldr.

b. Bilezikli asenkron motorlar :


Stator ve rotor devresi iin ayr ayr seim yaplr. Stator
kontaktrnn seimi Ith termik akmna gre yaplr. Rotor
devresindeki seim iin nemli kriterler ise; iletim durumu
(kalk, ayarlama), yaltm (topraklama var veya yok), uygulama
tr (ara kontaktr veya son kontaktr) dr.

c. AC Motorlara yol vermede kontaktr seimi :


Dorudan yol vermede; AC3 kullanma kategorisinde ve motor
nominal gcne gre seim yaplr. Yksz halde yldz - gen
yol vermelerde yldz kontaktrnden, motor nominal akmn
yaklak 1/3 geeceinden, yldz kontaktr; AC3 kullanma
kategorisine gre nominal motor gcn 1/3 deerinde seilir.
Enerji ve gen kontaktr, motor sarglar ile seri bal
olduundan iletme esnasnda bu kontaktrlerden motor sarg
-2005

KULLANIM SINIFLARINA GRE KONTAKTR SEM

akm geer. Onun iin bu kontaktrler AC3 kategorisine


gre motor nominal gcn 1/ yani 0,58 kat deerinde
seilir. Yk altnda yol alan motorlara yldz - gen yol
vermede btn kontaktrler AC3 kullanma kategorisine gre
ve motor nominal gcn 1/ yani 0,58 kat deerinde
seilir.
Aadaki izelge, AC motorlara yol vermelerde eitli
uygulamalarda yk anma akmna gre seilecek kontaktr
akmlarn gstermektedir.
Kafesli asenkron motorlara yol vermede
kontaktr seimi
Dorudan
yol verme

Ana kontaktr akm = Ie

Normal
yldz-gen
yol verme

Ana kontaktr
gen kontaktr
Yldz kontaktr
Gei kontaktr

Empedans ile
yol verme

Ana kontaktr
: Ie
Kalk kontaktr : 0,7 Ie

Ototransformatrle
yol verme

Ana kontaktr
Trafo kontaktr
Yldz kontaktr

: 0,58 Ie
: 0,58 Ie
: 0,58 Ie
: 0,30 Ie

g. Aydnlatma tesisi uygulamalar :


Aydnlatma uygulamalarnda zaman zaman oluabilen darbe
gerilim ve akmlar kontaktr zorlayabilir. Seim iin tip-davran
ve kapama-kesme almas asndan snflandrlmtr.
Aydnlatma devrelerinde kontaktr seimi yaparken ampl tipi,
balant, kompanzasyon olup olmad, devreye alma ve
altrma akm ve g faktr nemli noktalardr. Flamanl
lambalarda kontaktr, kapama srasnda lamba anma akmnn
15 katna kadar yklenirken kesme akm anma akmna eittir.
Dearj ve fluoresan lambalarda ise kompanzasyon yaplp
yaplmad ok nemlidir. Yksek basnl civa buharl
lambalarda n stma sresince (yaklak 5 dakika) iletme
akmnn iki kat bir akm sz konusudur. Halojen lambalarda
ve sodyum buharl lambalarda ise rejim sresi yaklak 10
dakikadr.
Sincap kafesli asenkron motorlara dorudan
yolvermede kontaktr seimi :
Trifaze 380/400V
kW

: Ie
: Ie
: 0,5 Ie

d. DC Akm iin kontaktr seimi :


Doru akmda arkn sndrlmesi alternatif akma gre daha
zordur. Seim ileminde ykn zaman sabiti L/R en az yk
gerilimi ve akm kadar nemli bir byklktr. Zaman sabiti
(L/R) yaklak olarak endktif olmayan yklerde 1 ms, nt
motorlarda 7,5 ms, seri motorlarda 10 ms, elektromknatslarda
ise 300 msdir. Endktif DC yk anahtarlamada nemli
parametreler; gerilim yk tr (omik veya endktif) ve
anahtarlama skldr.

e. Omik ykler :
Devreye alp-karmak iin omik ykler en sorunsuz yklerdir,
nk kontaktr zerinden yalnzca anma akm geer.
Kapama akm kesme akmna eittir. Anahtarlama skl
arttka ortaya kacak snn daha fazla olaca gz nnde
bulundurulmal ve AC1 e gre seilen kontaktrlerin anma
akm daha dk kabul edilerek hesaplama yaplmaldr.
Genellikle tek fazl olan stc devreleri beslerken kullanlan
3 fazl kontaktrlerin 2 veya 3 kutbu seri hale getirilir. ki
kutup seri ise anma alma akm 1.6Ie , 3 kutup seri ise
2Ie olarak dzeltilmelidir.

f. Kompanzasyon uygulamalar :
Kondansatrler balandklar devrelerde devreye sokulma
annda yksek frekans (1...5kHz) ve yksek iddetli geici
akmlara neden olur.
Tek bir kondansatrn veya bir kondansatr grubu iindeki
bir kapasitrn anahtarlanmas birbirinden farkl zellikler
gsterir.
Kondansatr gruplarndaki kademeli devreye alma ilemi
kontaktr iin ok daha zordur. nk kondansatr
gruplarndaki kondansatrler kademeli olarak devreye alnrken
bataryann ekim akmndan baka paralel kondansatr
arasnda bir dolam akm oluur ve kontaktr zorlar. Bu
yzden kompanzasyon uygulamalar iin zel kontaktrler ve
kombinasyonlar gelitirilmitir. Gereken durumlarda akm
snrlamak iin ok bobini kullanlr. fazl kondansatrlerin
kumandas iin gelitirilen kontaktrler kalkta akmn deerini
snrlayan, snrlama direnli gei kontak bloklar ile
tasarlanmtr.
-2005

In (A)

0,37
0,55
0,75
1,1
1,5
2,2
3
4
5,5
7,5
9
11
15
18,5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
160

1,03
1,6
2
2,6
3,5
5
6,6
8,5
11,5
15,5
18,5
22
30
37
44
60
72
85
105
138
170
205
245
300

Termik rle
ayar sahas
(A)
1 - 1,6
1,25 - 2
1,6 - 2,5
2,5 -4
2,8 - 4
4,5 - 6,3
5,5 - 8
7 - 10
9 - 12,5
14 - 20
17 - 22
20 - 25
23 - 32
30 - 40
37 - 50
55 - 70
63 - 80
75 - 105
95 - 125
100 - 160
125 - 200
200 - 315
200 - 315
250 - 400

Uygun FEDERAL
Kontaktr
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC12D
FC18D
FC25D
FC25D
FC32D
FC40D
FC50D
FC65D
FC80D
FC95D
FC115D
FC150D
FC220D
FC260D
FC260D
FC300D

10

Sincap kafesli asenkron motorlara Yldz-gen


yolvermede kontaktr seimi :
380/400V
kW

In (A)

7,5 15,5
9 18,5
22
11
30
15
37
18,5
44
22
60
30
72
37
85
45
55 105
75 138
90 170
110 205
132 245
160 300
200 370
220 408

Termik rle
ayar sahas
(A)
7-10
9-12,5
11-16
14-20
20-25
23-32
30-40
38-50
48-57
57-66
63-80
75-105
100-160
100-160
125-200
200-315
200-315

Uygun FEDERAL Kontaktr


Hat

gen

Yldz

FC12D
FC12D
FC12D
FC18D
FC18D
FC32D
FC50D
FC50D
FC50D
FC65D
FC80D
FC150D
FC150D
FC220D
FC220D
FC260D
FC260D

FC12D
FC12D
FC12D
FC18D
FC18D
FC32D
FC40D
FC50D
FC50D
FC65D
FC80D
FC150D
FC150D
FC220D
FC220D
FC260D
FC260D

FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC09D
FC18D
FC25D
FC32D
FC32D
FC50D
FC50D
FC80D
FC80D
FC150D
FC150D
FC220D
FC220D

10/3

KONTAKTRLERE AT GENEL TEKNK TABLO

Kontaktrler
TS EN 60947-4-1
IEC 60947-4-1
EN 60947-4-1

Tip

FC06M

FC09M

FC09D

FC12D

FC18D

FC25D

FC32D

12

18

25

32

16

16

25

25

32

40

50

2,5

2,5

10

10

690

690

1000

1000

1000

1000

1000

A
(Ith)
A
mm2

Kullanm snf : AC3


Ie max
Ue< 440 V
Kullanm snf : AC1
Ie max
40 C
Balant iletken kesiti
max

Anma yaltm gerilimi - Ui (a.c.) 50-60 Hz V


Anma darbe dayanm gerilimi - Uimp

kV

Motor

220 / 230 V kW

1,5

2,2

2,2

5,5

7,5

kontrol

380 / 400 V kW

2,2

5,5

7,5

11

15

415 V

kW

2,2

5,5

11

15

Yol verme

500 V

kW

5,5

7,5

10

15

18,5

Durdurma

660 / 690 V kW

5,5

7,5

10

15

18,5

220 / 230 V kW

0,75

1,1

1,1

1,5

1,5

3,7

380 / 400 V kW

1,1

2,2

2,2

3,7

5,5

7,5

415 V

kW

1,1

2,2

2,2

3,7

5,5

7,5

500 V

kW

1,5

2,2

5,5

7,5

660 / 690 V kW

1,5

2,2

5,5

7,5

10

11

0,16

0,16

0,33

0,33

0,345

0,52

0,55

3 ~ AC3

Motor kontrol
3 ~ AC4
Yol verme
Yn deitirme
Adml alma
Arlk
Yardmc kontak says

1 NA
1 NA
1 NA
1 NA
1 NA
1 NA
1 NA
veya 1 NK veya 1 NK veya 1 NK veya 1 NK veya 1 NK veya 1 NK veya 1 NK

Kolayca deitirilebilen bobinler


FCC-D0

FCC-D2

Yardmc kontak bloklar (Yana Montaj)

FCAB-F11
FCAB-F20
FCAB-F02

1. rakam NA kontak says


2. rakam NK kontak says

Yardmc kontak bloklar (ne Montaj)


1. rakam NA kontak says
2. rakam NK kontak says

FCC-D4

FCB-F20
FCB-F02
FCB-F11

FCB-F40
FCB-F31
FCB-F22
FCB-F13
FCB-F04

Mekanik Kilit

Not: Yardmc kontak bloklar, kontaktrn n yzne taklr.

10/4

NA : Normalde ak kontak

NK : Normalde kapal kontak


-2005

KONTAKTRLERE AT GENEL TEKNK TABLO

FC40D

FC50D

FC65D

FC80D

FC95D

FC115D

FC150D

FC220D

FC260D

FC300D

40

50

65

80

95

115

150

220

260

300

60

80

80

125

125

200

200

300

300

350

25

25

25

50

50

95

95

185

185

185

1000

1000

1000

1000

1000

1000

1000

1000

1000

1000

11

15

18,5

22

25

30

40

60

80

90

18,5

22

30

37

45

55

75

110

140

160

22

25

37

45

45

59

80

116

140

160

22

30

37

55

55

75

90

132

180

200

30

33

37

45

45

80

100

160

200

250

5,5

7,5

11

15

18,5

30

40

45

11

15

18,5

22

25

30

50

65

75

11

15

18,5

18,5

30

33

50

65

75

11

15

18,5

22

22

33

40

60

80

95

15

18,5

22

25

25

45

55

80

100

120

1,14

1,14

1,14

1,38

1,38

2,4

2,4

7,4

7,4

7,4

1 NA
+ 1 NK

1 NA
+ 1 NK

1 NA
+ 1 NK

1 NA
+ 1 NK

1 NA
+ 1 NK

FCC-D6

FCC-D8

10

FCC-D10

FCAB-F11
FCAB-F20
FCAB-F02

FCB-F20
FCB-F02
FCB-F11

-2005

FCB-F40
FCB-F31
FCB-F22
FCB-F13
FCB-F04

10/5

FC220D
FC260D
FC300D

FC150D

FC65D
FC80D
FC90D
FC115D

FC50D

FC32D
FC40D

FC25D

FC18D

FC12D

FC09D

FC09M

10

FC06M

ELEKTRKSEL MRE GRE KONTAKTR SEM

9
8
7

Milyon Ama-Kapama

6
5
4

1,5

1
2

8 9 10 12

15

20

25

30

40

50

60 70 80 90 100 120

150

200 250

Kesilen Akm

ekil-1 Elektriksel mre gre kontaktr seimi (Ue440 V AC - 3 snf iin) 50 Hz iletme gerilimine gre gler (kW)

KONTAKTRLERE AT BALANTI KESTLER TABLOSU


Balant kesitleri :
Min. ve max.
balant kesitleri
(mm2)

Ana
kontak
Yardmc
kontak

mm2

mm2

mm2

mm2

mm

FC 09D

1...4

1...4 + 1...4

1...6

1...6 + 1...6

FC12D

1...4

1...4 + 1...4

1...6

1...6 + 1...6

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

2...6

1,5...6 + 1,5...6

1,5...6

1,5...6 + 1,5...6

10

2...10

1,5...6 + 1,5...6

1,5...6

1,5...6 + 1,5...6

10

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

2...10

4...10 + 4...10

1,5...10

2,5...10 + 2,5...10 12

FC40D
FC50D
FC65D
FC80D

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

2,5...25

2,5...16 + 2,5...16 2,5...25

4...16 + 4...16

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

1...2,5

1...2,5 + 1...2,5

FC95D
FC115D

4...50

4...35 + 4...35

4...50

16...35 + 16...35

4...95

4...50 + 4...50

4...95

16...50 + 16...50

4...185

4...95 + 4...95

4...185

4...95 + 4...95

32

FC18D
FC25D
FC32D

FC150D
FC220D
FC260D
FC300D

10/6

-2005

KONTAKTRLERN KULLANIM SINIFLARI

Kontaktrn kullanm snflar :

AC3 snf :

Kontaktrlerle ilgili IEC 60158-4-1 olarak bilinen uluslararas


standard gnmzde yerini IEC 60947-4-1 standardna
brakmtr. Kullanm snflar uygulamaya gre kapama
akmn, kesme akmn, g faktrn belirler. AC kullanm
snflar alternatif akmla, DC kullanm snflar DC akmla ilgili
snflardr. IEC 60158 standartnda belirtilen AC1, AC2, AC3,
AC4, snflarna ek olarak yeni IEC 60947-4-1 standardnda
AC5 ten AC8 e kadar olan aydnlatma lambalar, trafolar,
kapasitr birimleri ve soutma kompresrlerini kapsayan
yeni kullanm snflar konulmutur.

AC1 snf :

En yaygn uygulama snfdr. Yol aldktan sonra, almakta


iken devre d braklan kafesli asenkron motorlarn
kapsamaktadr. Kapama annda, kontaktr kontaklarndan
motorun anma akmnn 5...7 kat olan motor kalk akm
geer. Ama annda, kontaktr, motorun ektii anma akmn
kesecektir. O anda kontaktr kutuplar arasndaki gerilim
nominal gerilimin %20 si kadardr. Bu kolay bir kesme
durumudur. Bu snfa rnek olarak makinalardaki tm standart
kafesli motorlar ve ek olarak bilezikli asenkron motorlarn
statoru ve stator kumandas, asansrler, yryen merdivenler,
konveyrler, pompalar, vantilatrler, kartrclar, klima
cihazlar, soutucular, vanalar gsterilebilir.

G faktr en az 0,95 olan alternatif akm yklerini kapsar.


Buna en yaygn rnek olarak stma uygulamalar gsterilebilir.

AC4 snf :

AC2 snf :
Bilezikli asenkron motorlarn yol alma, ters akmla frenleme
ve adml almasn kapsamaktadr. Kapama annda
(motorun yol alma sresince) anma akmnn 2,5 kat civarnda
bir akm kontaklardan geer. Kontaktr, ama annda, kalk
akmn en ok ebeke gerilimine eit bir gerilim altnda
kesebilmelidir. Bu snfa uygun uygulamalara rnek olarak
kaldrma ve metalurji uygulamalar gsterilebilir.

a. IEC 60947-4-1e gre kontaktr kullanm snflar :


Akm
cinsi

Kafesli veya bilezikli motorlarn kesik alma ve ters akmla


frenleme uygulamalar ile ilgilidir. Kontaktr, motorun anma
akmnn 5...7 kat olan yol alma akmnda aar ve kapatr.
Dk hzda kesme zor artlarda gerekleir. rnek
uygulamalar, bask makineleri, tel ve kablo makineleri, kesik
almal takm tezgahlar, metalurji, kaldrma, elektrovanalar,
kavramalar sralanabilir.
Kullanma snfnn doru tespit edilmesi ve bu snfa uygun
olarak seim yaplmas, kontaktrn salkl alabilmesi
iin en nemli noktadr. Uygulamada karlalan bir ok
arzann sebebi kontaktrlerin kullanma snfna gre doru
seim yaplmamasdr.

Kullanma Kullanm yeri


kategorisi

Alternatif
akm

Doru
akm

10

AC - 1

Endktif olmayan veya ok az endktif olan ykler, diren ocaklar

AC - 2

Bilezikli asenkron motorlar; yol verme, durdurma

AC - 3

Sincap kafesli motorlar; yol verme, motor alrken durdurma

AC - 4

Sincap kafesli motorlar; yol verme,yn deimeli alma, adml alma

AC - 5a

Dearj lambas kontrol dzenlerinin anahtarlanmas

AC - 5b

Akkor flemanl lambalarn anahtarlanmas

AC - 6a

Transformatrlerin anahtarlanmas

AC - 6b

Kondansatr gruplarnn anahtarlanmas

AC - 8a

Elle kurmal ar yk rlesi ile donatlm hava szdrmaz soutucu kompresr motorlar kumandas

AC - 8b

Otomatik kurmal ar yk rlesi ile donatlm hava szdrmaz soutucu kompresr motorlar kumandas

DC - 1

Endktif olmayan veya ok az endktif olan ykler, diren ocaklar

DC - 3

nt motorlar; durdurma, iki iletkeni aralarnda deitirerek ters yne dndrme, darbeli alma, DC
motorlarn otomatik frenlenmesi

DC - 5

nt motorlar; durdurma, iki iletkeni aralarnda deitirerek ters yne dndrme, darbeli alma, DC
motorlarn otomatik frenlenmesi

DC - 6

Akkor flemanl lambalarn kumandas

b. IEC 60947-5-1e gre kumanda devrelerinde kullanlan snflar :


Alternatif akm
Doru akm
AC - 12: Optik kublaj elemanlar ile ayrlm omik yklerin ve statik DC - 12: Optik kublaj elemanlar ile ayrlm omik yklerin ve
yklerin kumandalar
statik yklerin kumandas
AC - 13: Transformatr ile ayrlm statik yklerin kumandas
DC - 13: Elektromknatsn kumandas
DC - 14: Devresinde ekonomi direnleri bulunan elektromknaAC - 14: Kk elektromanyetik yklerin (<72 VA) kumandas
tslarn kumandas
AC - 15: Elektromanyetik yklerin (<72 VA) kumandas

Aklamalar :
Motoru hzla frenlemek iin ya ters akmla beslenir veya almakta olan motorun iki faz ularnn deitirilmesi ile dnme yn
deiir.
Adml alma : makinasnn ksa hareket ettirilmesi. Mesela; hadde makinasnn azar azar ilerlemesini salamak iin motorun
bir defa veya ksa aralklarla birok defa altrlp durdurulmas.
-2005

10/7

KONTAKTRLERN KULLANIM SINIFLARI

AC ve DC uygulamalar iin standart kullanm snflarna gre test karakteristik tablosu :


Kullanma snfna gre deney artlar

Normal alma
Kategori
AC - 1
AC - 2
AC - 3
AC - 4
AC - 5a
AC - 5b
AC - 14
AC - 15
Kategori
DC - 1
DC - 3
DC - 5
DC - 6
Kategori
DC - 13

Ie

Kapama
I/Ie U/Ue Cos

Ama
Ic/Ie Ur/Ue Cos

Ie

Kapama
I/Ie U/Ue Cos

Ama
Ic/Ie Ur/Ue Cos

Btn deerler
Btn deerler
Ie<17A
Ie17A
Ie<17A
Ie17A
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Ie
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Ie
Btn deerler

1
2,5
6
6
6
6
2
1
6
10
I/Ie
1
2,5
2,5
1
I/Ie
1

1
2,5
1
1
6
6
2
1
1
1
Ic/Ie
1
2,5
2,5
1
Ic/Ie
1

Btn deerler
Btn deerler
Ie<100A
Ie100A
Ie<100A
Ie100A
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Ie
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Btn deerler
Ie
Btn deerler

1,5
4
10
10
12
12
3
1,5
6
10
I/Ie
1,5
4
4
1,5
I/Ie
1,1

1,5
4
8
8
10
10
3
1,5
6
10
Ic/Ie
1,5
4
4
1,5
Ic/Ie
1,1

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
U/Ue
1
1
1
1
U/Ue
1

0,95
0,65
0,65
0,35
0,65
0,35
0,45
(1)
0,3
0,3
cos
1
2
7,5
(1)
cos
6P (2)

1
1
0,17
0,17
1
1
1
1
1
1
Ur/Ue
1
1
1
1
Ur/Ue
1

0,95
0,65
0,65
0,35
0,65
0,35
0,45
(1)
0,3
0,3
L/R (ms)
1
2
7,5
(1)
T0,95
6P (2)

1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,1
1,1
U/Ue
1,05
1,05
1,05
1,05
U/Ue
1,1

0,8
0,65
0,45
0,35
0,45
0,35
0,45
(1)
0,7
0,3
L/R (ms)
1
2,5
15
(1)
T0,95
6P (2)

1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,05
1,1
1,1
Ur/Ue
1,05
1,05
1,05
1,05
Ur/Ue
1,1

0,8
0,65
0,45
0,35
0,45
0,35
0,45
(1)
0,7
0,3
L/R (ms)
1
2,5
15
(1)
T0,95
6P (2)

(1) Bir akkor lamba ykyle gerekletirilen testler.


(2) 6P (W) deeri ampirik bir formlden elde edilir ve P=50 W veya (6P) =300mslik bir en st snra kadar D.C. manyetik ykleri temsil eder.
I = Kapama akm
U = Kapamadan evvelki gerilim
Ie = Nominal iletme akm
Ue = Nominal iletme gerilimi
Ic = Ama akm
Ur = Amadan sonra kontaktrn giri ular arasndaki gerilim

KONTAKTR ARIZALARI VE GDERLMES


Kontaktr arzalar ve etkileri :
Kontaktrler kataloglarda verilen teknik verilere uygun olarak
kullanlmad veya besleme ebekesinde hatalar meydana
geldii takdirde, arzalar sz konusu olabilir.

Kontaktrlerin olas devre d kalma nedenleri :


Genel olarak kontaktrler aslnda kolay kolay arza yapmayan
cihazlardr. Seim doru yapldysa ve iletme artlar bozuk
deilse, bir kontaktr milyonlarca kez gvenli bir ekilde
ama-kapama yapabilir. Aada, kontaktrlerde en sk
karlalan arzalar ile bu arzalarn nedenleri ve zmleri
verilmitir.
- Kumanda (bobin) devresi kablolarnn ar uzun olmas
baz sorunlara yol aabilir. Uzun kablolarda boyunca gerilim
dmnn byk olmas kapamay zorlatrrken, ar
byk kesitli kablo kapasitans ise amaya engel oluturur.
Genellikle kumanda devresi iin tavsiye edilen kablo kesit
ve uzunluu kataloglarda verilir. Kumanda kablosu tavsiye
edilen deerden uzun oluyorsa daha byk bir boyutta
kontaktr kullanmak, daha dk bobin gerilimi kullanmak
veya bobine paralel bir diren veya endktif empedans
balamak tavsiye edilir.
- Kontaktr ierisinde kir veya yabanc paracklarn olmas,
zorlu atmosfer koullar ve korozyon, zellikle uzaktan
kumanda ile kontaktrn kapanmas ilemini engelliyebilir.
Byle bir hata ile karlaldnda kir ve toza kar kuvvetli
bir temiz hava akm ile kontaktr temizlenmeli, muhafaza
daha kapal ve korunakl hale getirilmeli, devre kontrol
edilmeli, iletkenlii bozucu bir etken varsa bertaraf edilmelidir.
- Kontaktr bobini dk veya yksek gerilim sonucunda
yanabilir.Ayrca hava aralndaki toz ve yabanc cisimler
10/8

de bunu kolaylatrr.Bobin yanmasyla karlaldnda nce


gerilim ve frekans kontrol edilmeli, kararl bir kumanda
gerilimi salanmaldr.
- Kapasitif etkiden baka amay engelleyen bir baka olayda
kontaklarn yapmasdr.Bu yapmann sebebi; yksek akmda
anahtarlama,ksa devre veya yldz-gen geiindeki hata
olabilir. Bir ksa devre olumusa nce ksa devrenin sebebi
bulunmal ayrca kontrol devresi sigortas yenilenmelidir.
- Kontaktrn grltl almasna sebep olan olaylar ise
hava aralnda toz vb. yabanc paracklarn bulunmas,
nve yzeyinin uzun sre almaktan yenilmi olmas,uygun
olmayan gerilim ve frekanstr.
Bunlar engellemek iin nve yzeyinin temiz kalmas
salanmal ve gerekirse gerilim ve frekansa gre bobin
deiiklii yaplmaldr.

Bobin deitirme :
Kontaktrn iki yannda bulunan vidalar skerek, st paralar
ayrp, alt ksmnda kalan bobini yuvasndan ekip alarak
yerine yeni bobin taklr. st para yerine yerletirilerek
kontaktr kapatlr. Ancak montaj esnasnda yayn yerine
oturmasna dikkat edilmelidir.

Ama akmna bal kontak mr :


Belli bir alt cihazndaki kontak erime kayb, genel olarak
ama akmna baldr ve kontak mrleri diyagramlarla verilir
(Sayfa-6).
Kontaktrlerin en byk kullanm alan motorlarn iletilmesidir.
Motorlarn farkl iletme trleri IEC 60947-4-1de snflandrlmtr.
-2005

YK ALTINDA ORTALAMA MOTOR AKIMLARI

Monofaze motorlar
kW

HP

0,37
0,55
0,75
1,1
1,5

Trifaze 4 kutuplu 50/60 Hz motorlar


240 V
A
3,6
4,8
6,1
8,8
11,7

kW

HP

0,5
0,75
1
1,5
2

220 V
A
3,9
5,2
6,6
9,6
12,7

0,37
0,55
0,75
1,1
1,5

1,8
2,2
3
4
4,4

2,5
3
4
5
6

15,7
18,6
24,3
29,6
34,7

14,4
17,1
22,2
27,1
31,8

5,2
5,5
6
7
7,5

7
7,5
8
9
10

39,8
42,2
44,5
49,5
54,4

36,5
38,7
40,8
45,4
50

Monofaze motorlar

Trifaze motorlar

-2005

0,5
0,75
1
1,5
2

220-240 V
A
1,8
2,75
3,5
4,4
6,1

380 V
A
1,03
1,6
2
2,6
3,5

415 V
A

2
2,5
3,5

440 V
A
0,99
1,36
1,68
2,37
3,06

500 V
A
1
1,21
1,5
2
2,6

660 V
A
0,6
0,9
1,1
1,5
2

1000 V
A
0,4
0,6
0,75
1
1,3

2,2
3
3,7
4
5,5

3
4
5
5,5
7,5

8,7
11,5
13,5
14,5
20

5
6,6
7,7
8,5
11,5

5
6,5
7,5
8,4
11

4,42
5,77
7,1
7,9
10,4

3,8
5
5,9
6,5
9

2,8
3,8
4,4
4,9
6,6

1,9
2,5
3
3,3
4,5

7,5
9
10
11
15

10
12
13,5
15
20

27
32
35
39
52

15,5
18,5
20
22
30

14
17

21
28

13,7
16,9

20,1
26,5

12
13,9
15
18,4
23

8,9
10,6
11,5
14
17,3

6
7
7,5
9
12

18,5
22
25
30
33

25
30
35
40
45

64
75
85
103
113

37
44
52
60
68

35
40
47
55
60

32,8
39
45,3
51,5
58

28,5
33
39,4
45
50

21,3
25,4
30,3
34,6
39

14,5
17
20
23
25

37
40
45
51
55

50
54
60
70
75

126
134
150
170
182

72
79
85
98
105

66
71
80
90
100

64
67
76
83
90

55
60
65
75
80

42
44
49
57
61

28
30
33
38
40

59
63
75
80
90

80
85
100
110
125

195
203
240
260
295

112
117
138
147
170

105
115
135
138
165

97
109
125
131
146

85
89
105
112
129

66
69
82
86
98

43
45
53
57
65

100
110
129
132
140

136
150
175
180
190

325
356
420
425
450

188
205
242
245
260

182
200
230
240
250

162
178
209
215
227

143
156
184
187
200

107
118
135
140
145

71
78
85
90
95

147
150
160
180
185

200
205
220
245
250

472
483
520
578
595

273
280
300
333
342

260
270
280
320
325

236
246
256
289
295

207
210
220
254
263

152
159
170
190
200

100
102
115
135
138

200
220
250
257
280

270
300
340
350
380

626
700
800
826
900

370
408
460
475
510

340
385
425
450
475

321
353
401
412
450

281
310
360
365
400

215
235
274
280
305

150
160
200
203
220

295
300
315
335
355

400
410
430
450
480

948
980
990
1100
1150

546
565
584
620
636

500
510
535
550
580

473
481
505
518
549

416
420
445
472
500

320
325
337
355
370

227
230
239
250
262

375
400
425
445
450

500
545
580
600
610

1180
1250

670
710
760
790
800

610
650
690
730
740

575
611
650
680
690

527
540
574
595
608

395
410
445
455
460

273
288
302
317
320

175
500

645
680

850
900

780
820

730
780

645
680

485
515

335
350

10

10/9

KOMPANZASYON KONTAKTRLER

Kompanzasyon
Kontaktrleri
TS 3629
IEC 60947-4-1
TS EN 60947-4-1

Kontaktr tipi

FC18DK

FC12DK

Kullanm snf AC-6b


Iemax
Ue 415 V

FC25DK

FC32DK

FC95DK

FC65DK

FC150DK

15

23

29

43

72

101

32

40

50

80

125

200

mm2 4

10

10

25

50

95

220/240 V 3

10

15

30

40

380/415 V 5

10

15

20

30

50

70

690

690

690

690

690

690

Anma darbe dayanm gerilimi kV 8

Elektriksel mr (ama-kapama)

200.000

200.000

200.000

200.000

200.000

200.000

200.000

Yardmc kontak says

1NA + 1NK

1NA + 1NK

1NA + 1NK 1NA + 1NK 2NA + 1NK

2NA + 1NK

1NA veya 1NK

0,40

0,58

1,58

2,65

A 8

Anma sl akm (Ith)

25

Balant iletken kesiti


max
Anma
kondansatr
gc (kVAr)
Q 40C
Anma yaltm gerilimi

V 690

kg 0,39

Arlk

Kondansatr anahtarlamas iin zel kontaktrler:


Kompanzasyon kontaktrleri kondansatr anahtarlamas
iin tasarlanm olup, zel tasarmlar sayesinde
kompanzasyon devrelerinde emniyetle kullanlabilir.
Kontaktrler, sahip olduklar akm snrlayc kontak bloklar
sayesinde kondansatrlerin kalk akmlarn snrlandrr.
Bylece gerek kondansatrlerin gerekse devre koruyucu
cihazlarn mr uzar.
FEDERAL kompanzasyon kontaktrlerinin normal kontaktrlerden tek fark kontaktr zerinde ana kontaklara paralel
balanan akm snrlayc direnlere sahip gei blou
olmasdr.

Kompanzasyon kontaktrnn kullanm sebepleri :


Bilindii gibi kondansatrler ilk devreye alnma annda 1 ile
15 kHz arasnda yksek frekans ve anma akmnn onlarca

0,60

1,36

katna kabilen, ok ksa sreli yksek akmlara sebep olurlar.


Bu akmlar snrlamak iin kondansatrn baland her
fazada endktans (ok bobini) ilave edilebilir. Ancak pratik
olarak bu ilem zor olduu iin sadece bu ama iin dizayn
edilen kompanzasyon kontaktrleri kullanlr. Bu sayede
kontaktrn mr normal kontaktre gre %100 artacaktr.
rnek vermek gerekirse normal kontaktrlerin maksimum
ykte elektriksel mrleri 100.000 ise, kompanzasyon
kontaktrlerin mr 200.000 dir.

alma prensibi :
Kompanzasyon kontaktrlerin alma prensibi yledir.
Kontaktr bobini enerjilendii zaman, ilk olarak gei
blounun kontaklar kapanr. Kondansatrn ilk kalk akm
bu kontaklarn zerinden getiklerinden sonra ortalama 3,5
ms sonra gei blounun kontaklar alr ve kondansatrlerin
nominal akmn ana kontaklar tar.

Devre emas :
L1

L2

L3

L1

L2

L3

Diren (R)

A1

21
22

A2

T1

T2

33
(R)

T3

ekil-2 FC-12DK; FC-18DK; FC-25DK; FC-32DK


10/10

Diren (R)

34

A1

A2

T1

T2

13

21

33

14

22 (R)

34

T3

ekil-3 FC-65DK; FC-95DK


-2005

KONTAKTRLERN SPAR KODLARI

Kontaktrlerin sipari kodlar :


Tip

Yardmc kontak bloklar sipari kodlar :

AC-3 Ie (A) kW 400 V Standart yardmc kontak Sipari kodu

FC06M22* 6

2.2

18,5

2 NA + 2 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA
1 NK
1 NA + 1 NK

9DM -K3 223-0006


9DM - 103-0009
9DM - 013-0009
9DM - 103-0009
9DM - 013-0009
9DD - 103-0009
9DD - 013-0009
9DD - 103-0012
9DD - 013-0012
9DD - 103-0018
9DD - 013-0018
9DD - 103-0025
9DD - 013-0025
9DD - 103-0032
9DD - 013-0032
9DD - 113-0040

FC06M

2.2

FC09M

FC09D

FC12D

12

5,5

FC18D

18

7,5

FC25D

25

11

FC32D

32

15

FC40D

40

FC50D

50

22

1 NA + 1 NK

9DD - 113-0050

FC65D

65

30

1 NA + 1 NK

9DD - 113-0065

FC80D

80

37

1 NA + 1 NK

9DD - 113-0080

FC95D
FC115D

95
115

45
55

1 NA + 1 NK
-

9DD - 113-0095


9DD - 003-0150

FC150D

150

75

FC220D

220

110

9DD - 003-0220


9DD - 003-0260
9DD - 003-0300

FC260D

260

140

FC300D

300

160

Yana Taklan
Tip
FCAB-F11
FCAB-F20
FCAB-F02

FC-150DK 101

kVAr 400 V
5
10
15
20
30
50

Standart yardmc kontak


1 NA + 1 NK
1 NA + 1 NK
1 NA + 1 NK
1 NA + 1 NK
2 NA + 1 NK
2 NA + 1 NK
1 NA
1 NK

70

Tip
FC09 D
FC12 D
FC18 D
FC25 D
FC32 D
FC40 D
FC50 D
FC65 D
FC80 D
FC95 D
FC115 D
FC150 D
FC200 D
FC260 D
FC300 D

Sipari kodu
9DK- 113-0012
9DK- 113-0018
9DK- 113-0025
9DK- 113-0032
9DK- 213-0065
9DK- 213-0095
9DK- 103-0150
9DK- 013-0150

Mekanik kilit sipari kodlar :


Tip
FC09D...FC32D
FC40D...FC95D

Sipari kodu
8DD-B0011-0000
8DD-B0020-0000
8DD-B0002-0000

Bobin alma gerilimini belirtir

Kompanzasyon kontaktrlerinin sipari kodlar :


AC-6b Ie (A)
8
15
23
29
49
72

8DD-A0020-0000
8DD-A0011-0000
8DD-A0002-0000
8DD-A0040-0000
8DD-A0031-0000
8DD-A0022-0000
8DD-A0013-0000
8DD-A0004-0000

Yedek ana kontak takmlar sipari kodlar :

 Bobin alma gerilimini belirtir. * Yardmc kontaktr

Tip
FC12DK
FC18DK
FC25DK
FC32DK
FC65DK
FC95DK

Sipari kodu

Yedek bobin sipari kodlar :


Tip
Sipari kodu
FCC-D2
8DD -C20-0000
FCC-D4
8DD -C30-0000
FCC-D6
8DD -C40-0000
FCC-D8
8DD -C50-0000
FCC-D10
8DD -C60-0000

9DD - 003-0115

ste Taklan
Tip
FCB-F20
FCB-F11
FCB-F02
FCB-F40
FCB-F31
FCB-F22
FCB-F13
FCB-F04

Sipari kodu
8DD-0000-0009
8DD-0000-0012
8DD-0000-0018
8DD-0000-0025
8DD-0000-0032
8DD-0000-0040
8DD-0000-0050
8DD-0000-0065
8DD-0000-0080
8DD-0000-0095
8DD-0000-0115
8DD-0000-0150
8DD-0000-0200
8DD-0000-0260
8DD-0000-0300

10

Kompanzasyon kontaktr aksesuarlar sipari kodlar :

Sipari kodu
9MK-0001
9MK-0002

Tip
Kompanzasyon blou
Kompanzasyon diren blou

Sipari kodu
8DK-D21-0
8DK-D21-1

 Kontaktr tipini belirtir.

Bobin gerilimleri : Kontaktrlerin bobin gerilimlerini aadaki tabloya gre veriniz.


50/60 Hz
rnek1:
rnek2:
rnek3:

24 V

42 V

48 V

110 V

220 V

240 V

380 V

415 V

440 V

A5

B5

E5

H5

K5

R5

S5

T5

V5

220 V, 50/60 Hz bobin gerilim iin; K5.


AC3 snf 32 A, normalde kapal, bobin gerilim 48 V 50/60 Hz olan kontaktr iin: FC - 32DO1 E5.
AC3 snf 95 A, normalde 3 kapal ve 1 ak yardmc kontakl, bobin gerilim 220 V 50/60 Hz olan kontaktr ihtiyac iin:
FC - 95D11K5 + FCB-F02 (Kontaktr ile 1 adet FCB - F02 kontak blou yeterli olacaktr.)

Kontaktr tip kodlarn tanmlar :


FC - 50 D 11 K5

(rnek kontaktr tipi)


Bobin gerilim deeri
Yardmc kontak says (1)
Kontaktr tipi (2)

-2005

(1) ilk rakam normalde ak (NA) kontak saysn, ikinci rakam


normalde kapal (NK) kontak saysn gsterir.
rnek;
11 = 1 NA + 1 NK
(2) M : Mini kontaktr

Anma akm (AC-3)

D : Standart kontaktr

Federal kontaktr

DK : Kompanzasyon kontaktr

10/11

KONTAKTRLERE AT TEKNK RESMLER

FC 09D

80

46

74.5

FC12D

80

46

74.5

FC18D

85

46

74.5

48.5

Tip

a
34.5

FC25D

94

57

84

FC32D

94

57

84

42.5

48.5

Tip

a
40

FC40D

115

75

125.5

FC50D

115

75

125.5

FC65D

115

75

125.5

FC80D

122

75

125.5

FC95D

122

75

125.5

105.5

Tip

30

FC115D

143

90

150

FC150D

143

90

150

Tip

131
c

40

75

FC220D

177

140 235

FC260D

177

140 235

FC300D

177

140 235

44

FC25DK / FC32DK Tip :

FC65DK / FC95DK Tip :

140-150
130-140

46

230-250

57

75

40

40

90

72,5

35
35

10/12

FC150DK Tip :

200-210

150

131-136

117-122

34.5

122

FC12DK / FC18DK Tip :

197.5

Tip

75

75

-2005

TRSTR ANAHTARLAMALI KOMPANZASYON KONTAKTRLER HAKKINDA GENEL BLGLER


Giri :
Elektrik yklerini devreye alp kartmada mekanik kontaktrler
yerine g elektronii elemanlarnn kullanm teknolojinin
ilerlemesi ile daha fazla kullanm alan bulmaktadr. Tristr
anahtarl kompanzasyon kontaktr ile ok hzl ama kapama
yaplabilir. Bylece kademenin bir periyotluk sre iinde devreye
girip kmas salanr. zelikle otomotiv, kat, ambalaj, gda,
tekstil, cam ve imento sektrnde kullanlan: punto kaynak
makinas, liman vin, kaynak makinalar, asansr, matkap,
elektrik ark frnlar, darbeli ykler, indksiyon ocaklar gibi ok
hzl devreye girip kan byk gl yklerin hzl
kompanzasyonu yaplabilmektedir. Gelien teknoloji ile birlikte
g elektronii anahtarlama elemanlarnn akm ve gerilim
kapasiteleri artmakta fiyatlar ise ucuzlamaktadr. Aada da
belirtildii gibi yariletkenlerle yaplan anahtarlamann
mekanik anahtarlama karsnda nemli stnlkleri vardr.

alma gerilimi Un
Tepe gerilimi
Anma akm
Tepe akm (t=10 msn)
alma scakl
Depolama scakl
Reaksiyon sresi max
Kontrol gerilimi
Kontrol akm
Anma kondansatr gc
Sipari Kodu

V
V
A
A
C
C
ms
mA
kVAr
I

Yariletken anahtarlama yapmann avantajlar :


Hareketli para iermezler
Anahtarlama annda ark olumaz
Anma olmaz
Kontrol tarafnda indktans bulunmaz
Sessizdir
Elektromanyetik parazit oluturmaz
Yksek anahtarlama hzna sahiptir
Gvenirlii yksektir
Uzun mrldr
ok ve titreimlere dayankldr
Faz as sfr iken anahtarlama yapmak mmkndr
Yksek giri k izolasyonuna sahiptir
Kademeler gerilimin sfr gei annda devreye alndndan
kontaktrl sistemlerde oluan ark olay meydana gelmez
Ayn sistemden beslenen elektronik cihazlarda anahtarlama
annda meydana gelen geici darbeler, ani pikler, bozulmalar,
parazitler meydana gelmez.

FCT15K
FCT30K
400
400
1200
1200
15
30
320
450
-5 ... + 55
-5 ... + 55
-40 ...+100
-40 ...+100
10
10
220 V AC, 12- 24 V DC-AC
220 V AC, 12- 24 V DC-AC
22
22
10
20
9DK-A0003-0015
9DK-A0003-0030
Yariletken kontaktrle yaplan anahtarlama ileminde ise
ekil 2de de grlecei gibi ar akm olumamaktadr.

ekil-1 : Bir kompanzasyon kondansatrnn kompanzasyon


kontaktr ile devreye alnmas an

ekil-1de de grlecei gibi devreye girme esnasnda


kondansatrn ektii ar akmn tepe deeri nominal
akmn tepe deerinin yaklak olarak 5 kat civarlarndadr.

ekil-3de grlen akm darbeleri baka bir kondansatrn


devreye girmesiyle meydana gelen parazitlerdir. Baka bir
kondansatr devreye girerken ektii harmonikli akm, kendisine
paralel olarak devrede olan kondansatrlerden de ekilecei
iin bu tr parazitlerin olumas kanlmazdr. Kompanzasyon
sistemindeki yariletken kontaktrle anahtarlanan kondansatrlerin devreye girmesi srasnda, kendisi zerinden bir ar
akm gemeyecei gibi, ekil 3de grld gibi kendisine
paralel baka kondansatrler zerinde de parazit olumayacaktr.
I

ekil-3 : Kompanzasyon kontaktr ile anahtarlama yaplan bir


kompanzasyon kondansatrnn zerinden geen akmlar
grlmektedir.
ekil-2 : Ayn kondansatrn yariletken kontaktrle devreye
alnmas srasnda kondansatr zerindeki gerilim ve akm dalga
ekilleri
-2005

10/13

10

TRSTR ANAHTARLAMALI KOMPANZASYON KONTAKTRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

ekil-5de tristr anahtarlamal kompanzasyon kontaktr ile


anahtarlanan bir kompanzasyon kondansatrnn devreye
giri annda kaydedilmi akm dalga ekilleri verilmitir.
Grlecei gibi devreye girme annda hibir ar akm
olumamaktadr. Yaklak 3 periyot kadar sren akmdaki
dalgalanma devreye bal olan harmonik filtresi nedeniyle
oluan geici bir durumdur. Bu ekilde devreye alnan bir
kompanzasyon kondansatrnn kendi zerinden ar akmlar
gemedii gibi, kendisine paralel olan kondansatrlerin zerinde
de bir parazitlik olumayacaktr.

L1

ekil-4

L2
L3

ekil-4da bir kompanzasyon kondansatrnn kompanzasyon


kontaktr ile devreye alnmas annda ektii akm dalga ekli
grlmektedir. Burada akm darbelerinin arka arkaya parazit
oluturacak ekilde tekrarlanmas kontaktrn kontaklarnn
birbirine yapmas annda oluan mekanik titreimlerden
kaynaklanmaktadr. Akm darbelerinin nominal akmn
10 katndan daha fazla olduu ekilden de grlebilir.
I

ekil-6 Tristr anahtarl kompanzasyon sisteminde bir kademeye


ait balant emas

Not: Harmonik filtre reaktr veya filtresiz kompanzasyon


sistemlerinde akm snrlayc reaktr kullanlmas; koruma
iin ise sper flink NH sigorta kullanlmas zorunludur.

ekil-5

TRSTR ANAHTARLAMALI KOMPANZASYON KONTAKTRLERNE AT TEKNK RESMLER

65

FSC15K-FSC30K Tip:
8,6

70
55,6

90

5L3

2T1

4T2

6T3

135,2

3L2

51,7

143,9

1L1

79,6

70,8

100

92,4

10/14

12,6

20

20

-2005

AC - DC YKSEK AKIM KONTAKTRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :

Kontak sistemi :

Federal marka, yksek akm kontaktrleri omik, endktif ve

Kontaktrn ana devresinde ark ve ana kontaklar mevcuttur.

kapasitif AC ile DC devrelerinde, ebeke-jeneratr enversr

Kapama durumunda ncelikle ark kontaklar devreyi kapatr

sistemlerinde gvenle kullanlr. Kontaktrler TS 3629, TS

ve meydana gelebilecek nominal akm zerindeki ani yol

EN 60947-4 ve VDE 0660 standardlarna uygundur. Normal

verme akmlarn bu kontak zerine alr. Daha sonra ana

olarak 3 kutuplu olan kontaktrler, sipari zerine 1,2 ve 4

kontaklar kapanarak tam temas salanm olur. Bu kapama

kutuplu olarak da imal edilmektedir.

dzeni sayesinde ana kontaklarn birbirine arparak tahrip

Federal kontaktrleri DC akmn kesmek iin dizayn edilmitir.

olmas ve oluacak arklardan dolay anmas nlenmitir.

DC'de ark sndrme olay AC'ye nazaran daha zor olduu

Ama durumunda, bobin gerilimi kesilir kesilmez yay kuvveti

iin, Federal kontaktrleri AC devrelerinde de emniyetli ve

ile ncelikle ana kontaklar, arkasndan da ark kontaklar

uzun mrl olarak kullanlabilir. Kontaktrlerin yedek para

alr. Bylece meydana gelebilecek arkdan dolay, ana

sorunu yoktur. Teknik deerler tablosunda muhtelif kullanm

kontaklar tahrip olmaz.

snflar ve gerilimler iin kontaktrlerin seimi gsterilmitir.

Avantajlar:
- Ark kontaklar olduundan, demeraj ve kesme akmlarnda
ana kontaklar tahrip olmaz.
- Byk ark seperatrleri, manyetik fleme ve zel kontak
sistemi sayesinde kompakt kontaktrlerin dayanmad ar
artlarda emniyetle kullanlabilir.
- Yksek frekanslarda bobin nvesinin snmas nlenmitir.
Bu zelliinden dolay indksiyon ocaklarnda kullanma
elverilidir.
- Kontaktr devrede iken grlt yapmaz.
- G sarfiyat ok azdr. (Teknik deerler tablosunda g
sarfiyatlar gsterilmitir.)

Yardmc kontaklar :
Kontaktr zerinde 4 ak, 4 kapal yardmc kontak vardr.
Bunlardan 2 ak ve 2 kapal kontak, bobin devresinde
kullanlmtr. Dier 4 kontak (2 ak, 2 kapal) ise yedek
olarak bulunmaktadr. stenirse bunlara 2 ak, 2 kapal
kontak daha ilave edilebilmektedir.

Ark seperatrleri :
Kontaktrdeki elektromanyetik fleme ile, ama esnasnda
meydana gelen ark, ark seperatrleri iine doru itilir ve
seperatr iindeki ark blcleri, ark blerek arkn snmesini
temin ederler. Dolaysyla kontaktrler, ark seperatrleri
taklmadan gerilim altnda kesinlikle alp kapanmamaldr.

- Gerilim dalgalanmalarndan etkilenmez.


- Yeteri kadar yardmc kontak mevcuttur. (stenirse yardmc
kontak says arttrllabilir.)
- Yedek para sorunu yoktur.
- Elektriksel kilitleme yannda istendiinde mekanik kilitleme
olanada vardr.
- Bu avantajlarn yan sra ekonomik olmasda bir avantaj
tekil eder.

AC ve DC devrelerinde balant ekilleri :


AC ve deiik DC gerilimleri iin kontaktrlerin balant ekli
aada gsterilmitir. Ancak AC ve DC kontaktrlerinde
ama yay ebad ve mesafesi farkldr. Siparilerde bu husus
gz nne alnmaldr. Elektromanyetik flemenin ark
seperatrler iine itebilmesi iin, kontaktre enerji daima
seperatrlerin bulunduu st terminallerden girilmelidir.

Bobin devresi :
AC kumanda besleme gerilimi, bir kpr diyotla DC'ye
evrilerek kontaktr bobinine uygulanmaktadr. Balant
emasndan da grlecei gibi, balama butonu AC

P(N)

N(P)

devresine, durdurma butonu ve termik rle ama konta


ise DC devresine konmutur. Gerilim dalgalanmalarndan
etkilenerek kontaktr amaz. Mesela, kumanda besleme
gerilimi (Us) 220 V olan bir ebekede kontaktrn amas

660 V 3 ~
P(N)
N(P)

220 V
P(N)

N(P)

iin gerilimin 55 V'un (0.25xUs) altna dmesi gerekir.


Kontaktr ilk devreye girerken en fazla 4 A, devrede iken
en fazla 180 mA akm ekmektedir. Buradan da anlayaca
gibi Federal kontaktrlerinin g sarfiyat ok azdr. Bobin

440 V

660 V

devresinde nve salarnn kirlenmesi veya paslanmasndan


dolay kontaktrn ses karmas kesinlikle szkonusu deildir.

-2005

ekil-11

10/15

10

AC-DC YKSEK AKIM KONTAKTRLERNE AT GENEL TEKNK TABLO

Yksek Akm Kontaktrleri


TS 3629
IEC 60947-4
TS EN 60947-4

Tip
Kullanm snf (Ith)
Ie max
Kutup says *

EC 300 EC 400 EC 630 EC 800 EC 1250


AC1 A 300
630
800
400
1250
40C
Ad. 1,2,3,4 1,2,3,4 1,2,3,4 1,2,3,4 1,2,3

Balant iletken kesiti


max

mm2 40 x 5 40 x 5 40 x 8 40 x 12 2(40 x 10)

EC 1600

EC 2000

EC 2500

1600

2000

2500

1,2,3

1,2,3

1,2,3

80 x 15

2(80 x 10)

2(80 x 15)

220 / 230 V

kW 75

110

160

200

370

470

580

730

380 / 400 V

kW 132

200

280

335

630

790

980

1230

500 V

kW 180

257

355

450

740

960

1190

1490

Kompanzasyon devrelerinde 380 / 400 V kVAr 150

200

250

300

450

525

655

820

Anma yaltm gerilimi

690

690

690

690

690

690

690

Motor kontrol iin


(Sincap kafesli motorlar)

3 ~ AC3

Ui

Bobin gerilimi

Us (AC)

~ V 24, 48, 110, 220, 240, 380, 415

Us (DC)

V 24, 48, 110, 220, 240, 380, 415

xUs

Bobin gerilimi alma aral


Yardmc kontaklar

Bobin g sarfiyat

~ V 690

~ V 0,72 - 1,1

NA (10A)

Ad 2

NK (10A)

Ad 2

ekmede

W 800

800

800

800

880

880

1760

1760

Tutmada

W 26

26

26

26

35

35

70

70

50000

50000

50000

Mekanik mr

Operasyon 50000 50000 50000 50000 50000

Boyutlar

En

mm 245

245

245

245

245

245

500

500

Boy

mm 462

462

462

462

577

577

710

710

Ykseklik

mm 370

370

370

370

370

370

370

370

kg 28,6

29,2

29,8

30,4

44,2

44,8

88,4

89,6

Arlk

Us: Kumanda besleme gerilimi.


* Yksek Akm Kontaktrleri standart olarak 3 kutuplu retilmektedir.

Kontaktrlerin sipari kodlar :


Tip
EC 300
EC 400
EC 630
EC 800
EC 1250
EC 1600
EC 2000
EC 2500

AC-3 Ie (A)
300
400
630
800
1250
1600
2000
2500

kW 400 V
132
200
280
325
630
790
980
1230

Stadart yardmc kontak


4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK
4 NA + 4 NK

Sipari kodu
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22
9DY- 22

-0300
-0400
-0630
-0800
-1250
-1600
-2000
-2500

Bobin gerilimleri :

24 V
50/60 Hz
A5
DC
A6
 : Bobin alma gerilimi.

10/16

48 V
110 V
E5
H5
E6
H6
: Kutup says. (1, 2, 3, 4 gibi)

220 V
K5
K6

240 V
R5
R6

380 V
S5
S6

415 V
T5
T6

-2005

AC - DC YKSEK AKIM KONTAKTRLERE AT BALANTI EMALARI

43
44
84

Kapama I
4

3
K

ON

6
95

Ntr Faz

96
OFF

Klemens Balant emas


R

32
K
31
e02

5
2
e2

83

71
K
72

e01

Balant emas :

e02

5A
5

KD

11

23

31

43

51

63

71

83

12

24

32

44

52

64

72

84

95
e2
96
1

Yardmc Kontak Blou Balant emas

Ama 0 2
5

K
1
2

e01
e02
e2
R
KD
K

ekil-12

: 6A sigorta
: 5A sigorta
: Termik rle konta (Kullanc isteine bal)
: Kullancnn yapaca balantlar (Stop dzenei)
: Gerilim blc diren (2200 - 75 W)
: Kpr diyot
: Bobin

10

- : Sra klemensleri - VRN=220 V iin R1=(2200%5)-75W


- Stop butonunu emadaki gibi DC devresine koyunuz, aksi halde amada bir gecikme olacaktr.
- 5 ve 6 no'lu klemensler test iin ksa devre edilmitir. Kullanc bu hususa dikkat etmeli ve emaya gre balant yapmaldr.

660

Mekanik kilitleme balant emas:

ekil-13

-2005

10/17

AC - DC YKSEK AKIM KONTAKTRLERE AT TEKNK RESMLER


EC300-EC400-EC630-EC800 Tip :
Enerji Girii
Seperatrler

145

12.5

14
Montaj
Delii

100 mm.(min)

14

12.5
Montaj
Delii

40 25
65
170

138

370

435

EC1250 - EC1600 Tip :


Enerji Girii

245

145

Seperatrler

12.5

14

14

12.5

Montaj
Delii

44
86

Montaj
Delii
25
308
550

EC2000 - EC2500 Tip :


Enerji Girii
Seperatrler

100 mm.(min)

14
Montaj
Delii

14

12.5
44
86

Montaj
Delii
25
308

500
550
642

10/18

370

12.5

180

130

145

25

Montaj
Plakas

100 mm.(min)

15

15

-2005

TERMK RLELER
Termik Rleler

FTR25

FTR32

11
NDEKLER
Termik Rleler Hakknda Genel ve Teknik Bilgiler

Termik Rleler Hakknda Teknik Bilgiler ve Sipari Kodlar

Termik Rlelere Ait Teknik Resimler

-2005

11/1

TERMK RLELER HAKKINDA GENEL ve TEKNK BLGLER

Giri :

Termik ar akm rlesinin scak iletme durumundaki ama


karakteristiinin ortalama deeri, souk iletme durumundaki
rlenin ama karakteristiinin altndadr. Yani belirli bir ama
akmnda souk rle, scak durumdaki rleden yaklak 1/4
orannda daha ge aar. Bu olay, rlenin ve korunacak olan
cihazn gvenlii bakmndan nem tar. IEC 60947-4-1'e gre,
motorlar iin scak durumda 1,5 kat yklemede rlenin en ge
2 dakikada devreyi kesmesi art koulmutur.

Ama Akm

Gecikme Zaman

letme Durumu

Aklama

1,05 Ie
1,20 Ie
1,50 Ie
7,2 Ie

> 2 saat
< 2 saat
< 2 dakika
> 2 saniye

Souk
Scak
Scak
Souk

Snr Ama Akm


Snr Ama Akm
-

Tablo 1. Her akm yolu eit 20 C ortam scaklnda yklenen


termik ama akmlar ve ar akm rlesinin gecikme zamanlar.
Zaman

Termik rlede her faz bir ar akm asna baldr. Bimetaller


sndklarnda diferansiyel ama ubuunu iterek devreyi atrr.
Fazlardan birinin kesilmesi durumunda bimetallerden sadece
ikisi alr ve ar akm acs ar ykleme durumunda
olduundan daha abuk ileme geer. Termik rle mekanizmas
evre scaklndaki deimeleri kompanze ederek, rlenin
evre scaklndan etkilenmesini nler.

1,05 katnda iki saat iinde amamas ve scak durumda 1,2


katnda iki saat iinde amas art koulur. Buna gre rlenin
snr ama akm Ia= (1,05 -1,2).Ie olarak belirlenir. Ayrca
rlenin scak durumda 1,5 Ie ar akm deerinde iki dakikada
amas, souk durumda 7,2 Ie ar akm deerinde ise,
gecikme deerine bal olarak, 2 saniyede veya 5 saniyede
amas istenir.

Snf 10 A

t
1
40
20
d

Termik rleler ar yk veya faz kesilmesi durumunda motoru


kontaktr yoluyla devre d brakr yani termik rle ile donatlan
bir kontaktr, ok daha kullanl ve faydal bir cihaz haline
gelir. Zira kontaktre bir termik rle eklemekle hem kontaktre
bal tketici ar akma kar korunur hem de kontaktr ar
akm dolaysyla ba gsteren ar snmann etkilerinden
korunmu olur. Federal Termik Rleler TS EN 60947-4-1, IEC
60947-4-1 standardlarna ve CEye uygun olarak 32 Aya kadar,
evre scaklna kar kompanze edilmi olarak retilmektedir.

10
4
2

120

1
40

Snr
akm

t
50

20
10

10

20

1
0.8

Souk

1
2
3
0.8 1

10

17 20

xIe

10

ekil-2: Termik ar akm rlesinin akm zaman grafii


1: 3 fazl dengeli alma (souk hal)
2: 2 fazl dengeli alma (souk hal)
3: 3 fazl dengeli alma (scak hal)

Scak

5
3
2
1
1

1,5

10

xIe

ekil-1: Termik ar akm rlesinin souk ve scak iletme


durumlar iin ama karakteristikleri

Ayar akm tarafndan stlan bir rle iin ama karakteristiinin


ortalama deerleri, souk durumda iletmeye sokulan rlenin
ama deerlerinin yaklak % 10 - % 30'u kadardr. Bu deerler,
ayar akmnn 1,05 -1,2 katlar arasnda bulunan snr akm
iddetlerine baldr.
ekil 1'de grld gibi, scak durumdaki bir rlenin ama
zaman, 1,5Iede 5 dakikadan yaklak 2 dakikaya dmektedir.
Termik rlenin ama akm deerleri bakmndan IEC 947-4-1'e
gre snr ama deerleri bildirilmitir. Buna gre 20 C ortam
scaklnda ve souk durumda termik rlenin, Ie ayar akmnn
11/2

Eer kutuplu termik rle, iki kutuplu olarak yklenirse, ama


zaman % 10 kadar ve bir kutuplu yklenirse %20 kadar artar.
Snr akm deerleri ve ama karakteristii, 20 C ortam
scaklna gre belirlenmitir. Deiik ortam scaklnda ama
zaman deiik deer alr. Bunun sonucu olarak snr akm
deeri der ve rle daha erken ama kumandas verir. Mesel
50 C ortam scaklnda snr akm % 20 kadar daha dk
olur. Bunun aksine ortam scakl ne kadar dk olursa, 20C'
deki ayn ama zaman iin daha fazla akm ssna ihtiya olur.
Belirli artlar altnda eer rle ve korunacak olan cihaz, mesel
motor, ayn ortam scaklnda alrlarsa ve snmalar eit
olursa, rlenin ama karakteristiinin ortam scaklna baml
olmas bir avantaj salard. Fakat bu artlarn zellikle uzaktan
kumandal sistemlerde ve kapal bir mahfaza iinde bulunan
rlelerde her zaman gereklemesi mmkn deildir. Bu

-2005

TERMK RLELER HAKKINDA TEKNK BLGLER ve SPAR KODLARI

durumda korunacak olan cihaz ile rle ayn ortam scaklnda


bulunmayabilirler. Gvenli bir koruma salamak iin sadece
rle ile motorun ayn ortam scaklnda bulunmalar da yeterli
deildir. Ayn zamanda rlenin ama snr snmas, motorun
msaade edilen snmasna da eit olmaldr. Genellikle bu iki
artn birlikte yerine getirilmesi mmkn deildir. Bu yzden
scaklk derecesinin deimesine paralel olarak, rlenin
Ie ayar akmn da srekli bir ekilde dzeltmek gerekir. Scaklk
deiimlerinden dolay termik ar akm rleleri bir snma
kompanzasyonu ile donatlrlar. Bu sayede snr ama akm,
20 C den farkl olan ortam scaklk derecelerinde dahi -25 C
ile + 55 C arasnda (1,05-1,2) Ie snr deerlerinde kalr.
Bylece Ie de ayrca bir dzeltme yapmaya gerek kalmaz.
1,5

Otomatik (A) konumda, bimetaller souduktan sonra, termik


rle otomatik olarak kontaktr devreye aldrr. Manuel (M)
konumda ise bimetaller souduktan sonra kontaktrn tekrar
devreye girebilmesi iin reset butonuna baslmas gereklidir.

Test butonu :
Test butonuna baslarak motor kontaktrnn devreden kp
kmad test edilir.

Stop butonu :
Acil durumlarda motor kontaktrn devreden karmak iin
kullanlr.

Teknik zellikler:
IEC 947-4-1
EN 60947-4-1
CE

evre scakl limit


kompanzasyon deerleri

xIe

1,4
1,3

ak

1,2
Snr ama akm aral

1,1
kapal

1,0
0,9
-25 -20

-10

10

20
30
40
evre scakl

50 55

ekil-3: Isnma kompanzasyonu

Motorlar fazl olarak alrken, faz iletkenlerinden birinin


kopmas veya sigortalardan birinin erimesi sonucunda motor
normalde ektii akmdan daha fazla akm eker. Motorun
yanma tehlikesiyle kar karya kalmamas iin termmik rlede
bulunan faz hata koruma zellii devreye girerek kontaktr
devreden karlr.

Tip
Akm Ayar Sahas
(A)
Ama Snf
Snf (A)
Anma Yaltm Gerilimi (Ui)
(V)
Anma Darbe Dayanm Gerilimi (Uimp) kV
alma Ykseklii
m
Scaklk Kompanzasyonu
alma Frekans
Hz
Yardmc Kontaktr
Ie 220V
1NA+1NK
AC15 380V

FTR25
0.1 ... 25
10
690
6
2000
-25...+55
50/60
2.73
1.58

FTR32
23 - 32
10
690
6
2000
-25...+55
50/60
2.73
1.58

zellikler:
- 0.1Adan 32A'ya 2 boy
- 1NA+1NK yardmc kontak
- Kolay Montaj
- Bimetal atrma dzenei
- Faz hata koruma
- Brakma gstergesi
- Anlk akm ayar
- Otomatik ve manuel reset butonu
- Test ve stop butonu
- Ama snf sayesinde motor kalklarndan etkilenmez
- Klemens blou yardmyla DIN rayna montaj edilebilir

Sipari Kodlar:
Kontaktr

Tip
Akm ayar sahas
Reset Butonu

1NA Yardmc kontak

Test butonu

1NK Yardmc kontak

Resim-1

Yardmc kontaklar :
Ac, biri kapayan ve dieri kesen iki konta harekete geirir.
Kesen kontak motor kontaktrn devreden kararak motora
giden enerjiyi keser. Kapayan kontak ise farkl amalarla
kullanlabilir.

Amper
Aral
A

1.8-2.5
2.2-3.2
2.8-4
3.5-5
4.5-6.3
5.5-8
7-10
FTR25
9-12.5
11-16
14-20
17-22
20-25
FTR32 23-32

Ksa Devre
Koruma
aM
gG
4
6
6
10
6
10
8
16
8
16
12
20
12
20
16
25
20
35
25
50
25
50
30
63
40
63

Kullanlacak
Kontaktr Tipi

Sipari kodu

FC09D ... FC32D


FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC09D ... FC32D
FC25D ... FC32D

9DD-T0001-0025
9DD-T0001-0032
9DD-T0001-0040
9DD-T0001-0050
9DD-T0001-0063
9DD-T0001-0080
9DD-T0001-0100
9DD-T0001-0125
9DD-T0001-0160
9DD-T0001-0200
9DD-T0001-0220
9DD-T0001-0250
9DD-T0002-3200

Reset butonu :
Reset butonu otomatik veya manuel konumunda kullanlr.

-2005

11/3

11

TERMK RLELERE AT TEKNK RESMLER

56.5

64

79

FTR25 :

45

60

69

70

93

FTR32 :

63

11/4

56

-2005

MOTOR KORUMA ALTERLER


Motor Koruma alterleri

FMK25

12

NDEKLER
Motor Koruma alterleri Hakknda Genel Bilgiler

Motor Koruma alterlerine Ait Seim Tablosu

Motor Koruma alterlerine Ait Teknik Veriler

Motor Koruma alterlerine Ait Teknik Karakteristikler

Motor Koruma alterlerine Ait Aksesuarlar

Motor Koruma alterlerine Ait Teknik Resimler

-2005

12/1

MOTOR KORUMA ALTERLER HAKKINDA GENEL BLGLER


Giri :
Federal FMK 25 tip alterler zel olarak motor korumas iin
tasarlanm olup, boyut, montaj kolayl ve performans
asndan idealdir.
TS EN 60947-4-1/IEC 60947-4-1 standardlarna ve CEye
uygun olarak imal edilmektedir.
Ar yk ve ksa devre durumlarnda mkemmel koruma
salarlar.

35 mmlik montaj rayna basit ve hzlca monte edilebilir, zel


bir aparat yardmyla iki vida kullanlarak sabitlenebilirler.
FEDERAL FMK 25 tip alterleri 11 kW (380/400 V)a kadar
olan elektrik motorlarnn korumasnda kullanlmaktadr.
Bol aksesuar eidiyle kullancnn ihtiya duyabilecei btn
talepleri karlamaktadr.

Motor Koruma alterleri Seim Tablosu :


Standart motor gleri
1 faz
220 V
230 V
240 V

600 V
690 V

Termik
ayar
sahas

3 faz
500 V

380 V
400 V
415 V

220 V
230 V
240 V

0,06

A
0,1...0,16

0,06

0,06

0,09

0,16...0,25

0,06

0,09

0,12

0,18

0,25...0,4

0,09

0,12

0,25

0,25

0,4...0,63

0,06...0,09

0,09...0,12

0,18...0,25

0,37

0,37...0,55

0,63...1

0,12

0,18...0,25

0,37...0,55

0,55...0,8

0,75...1,1

1...1,6

0,18...0,25

0,37

0,75...1,1

1,1

1,5

1,6...2,5

0,37

0,55...0,8

1,1...1,5

1,5...2,2

2,2...3

2,5...4

0,55...0,75

1,1...1,5

2,2...2,5

4..6,3

1,1...1,5

1,5...2,5

3...4

4...5,5

5,5...7,5

6,3...10

2,2

3...4

5...7,5

7,5...9

11

10...16

5,5

11...12,5

15

16...20

5,5...7,5

11...12,5

15

18,5

20...25

kW
0,02

Genel
Standardlar
Mekanik mr
operasyon
Ortam
kutusuz
scakl
kutulu
Arlk (~)
g
Koruma
kutusuz
snf
kutulu
Ana devreler
Anma yaltm gerilimi Ui
V
Anma darbe dayanm gerilimi Uimp kV
A
Termik akm Ithmax = Iemax
Elektriksel mr (AC 3 snfna gre)
V
Kullanm snf : AC 3
2
Minimum balant kesitleri
mm
Yardmc kontak blou
Anma yaltm gerilimi Ui
V
Termik akm Ith
A
Anma iletme akm Ie
(AC 15 e gre)
Ksa devre koruma - max
Minimum balant kesitleri
12/2

230 V
400 V
500 V
A
2
mm

TS EN 60947-4-1, IEC 60947-4-1


VDE 0660, CE
100.1000
-25...+50 C
-25...+40 C
250
IP 20
IP 55
690
6
25
100000 operasyon
690
0,75...4
500
6
3,5
2
1,5
6 (gL, gG)
0,75...2,5

Ama zaman (sn)

Teknik zellikler :

1000
500
200
100
50
20
10
5
2
1
0.5
0.2
0.1
0.05
0.02
0.01
0.005
0.002
0.001

4 6 8 10

20

50

100

xIe

ekil-1 Akm-zaman erisi (20 C iin)


(Akm, ayarlanan akmn katlardr.)
-2005

MOTOR KORUMA ALTERLER

Akm
ayar
sahas
(A)

Tip
FMK 25-0,16
FMK 25-0,25
FMK 25-0,4
FMK 25-0,63
FMK 25-1
FMK 25-1,6
FMK 25-2,5
FMK 25-4
FMK 25-6,3
FMK 25-10
FMK 25-16
FMK 25-20
FMK 25-25

Ksa
devre
ama
akm
(A)
1,9
2,6
4,4
8
11
19
30
42
69
110
210
220
330

0,1...0,16
0,16...0,25
0,25...0,4
0,4...0,63
0,63...1
1...1,6
1,6...2,5
2,5...4
4...6,3
6,3...10
10...16
16...20
20...25

Ksa devre kesme


kapasitesi Icu = Ics = Iq (kA)
220240 V
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
6
6
6

380- 500 V
415 V
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
3
100
3
100
3
6
3
4
2,5
4
2,5
4
2,5

n koruma sigortas
gL, gG (A) (I>Icu iin)

660690 V 230 V 400 V


100
100
100
100
100
100
2,5
2,5
2,5
2,5
80
2
80
80
2
80
80
2
80
80

500 V

Sipari kodu

690 V

25
35
50
50
63
63
63

20
25
35
35
35
50
50

9LA-00000-0016
9LA-00000-0025
9LA-00000-0040
9LA-00000-0063
9LA-00000-0100
9LA-00000-0160
9LA-00000-0250
9LA-00000-0400
9LA-00000-0630
9LA-00000-1000
9LA-00000-1600
9LA-00000-2000
9LA-00000-2500

Not : Mamllerimiz 40 C ye gre kalibre edilmektedir. Mterinin isteine gre bu deer deitirilebilir.

Balant ekilleri :
1

1 kutup

2 kutup

3 kutup

ekil-2

Aksesuarlar :
Aksesuar ad
Arlk
Tip
FMK F-20
FMK F-10
FMK F-01
FMK F-11
Aksesuar ad
Arllk
Tip
FMK DGB-24
FMK DGB-48
FMK DGB-110
FMK DGB-220
FMK DGB-240
FMK DGB-380
FMK DGB-415
Aksesuar ad
Arlk
Tip
FMK A-24
FMK A-110
FMK A-220
FMK A-240
Aksesuar ad
Arlk
Tip
Sipari kodu
Aksesuar ad
Arlk
Tip
Koruma snf
Sipari kodu
-2005

: Yardmc kontak blou


: 35 g
Kontak donanm
2NO
1NO
1NC
1NO+1NC

Sipari kodu
8LA-A0020-0000
8LA-A0010-0000
8LA-A0001-0000
8LA-A0011-0000

alma gerilimi (50 Hz)


24 V
48 V
110 V
220 V
240 V
380 V
415 V

Sipari kodu
8LA-B0000-0024
8LA-B0000-0048
8LA-B0000-0110
8LA-B0000-0220
8LA-B0000-0240
8LA-B0000-0380
8LA-B0000-0415

alma gerilimi (50 Hz)


24 V
110 V
220 V
240 V

Sipari kodu
8LA-C0000-0024
8LA-C0000-0110
8LA-C0000-0220
8LA-C0000-0240

12

: Dk gerilim rlesi
: 65 g

: Atrma rlesi
: 65 g

: Acil durum stop butonu


: 35 g
: FMK NAT
: 8LA-D0000-0000
: Muhafaza kutusu
: 240 g
: FMK 55 ENC
: IP 55
: 8LA-E0000-0000

12/3

MOTOR KORUMA ALTERLER

Motor koruma alteri :

80

35

45

45

38
73.5
83

Yardmc kontak blou :

45

80

41.5
26.5

77

Acil durum stop butonu :


R99

7.5

15

34

48

54
58

31

16
30
30

71.5

24

30

66

15

41.5

Muhafaza kutusu :

M4

105

135

60
55

M4

80
1

18.5

95.5

39

12/4

-2005

RLELER
Faz Koruma ve Zaman Rleleri

FMFS

MTPR1

FSMK

FT-30

FT-60

Sayc ve Termostatlar

FS72

FDT72

FDT96

NDEKLER
Motor Koruma, Faz Sras ve Sv Seviye Rlesi

Motor Faz Koruma Rlesi

Faz Sras ve Motor Koruma Rlesi

Zaman Rleleri

FT 60 Zaman Rlesi alma ekilleri

Sayc

Termostatlar

Rlelere Ait Teknik Resimler

-2005

13/1

13

MOTOR KORUMA, FAZ SIRASI VE SIVI SEVYE RLES


Giri :

Teknik zellikler :

ok fonksiyonlu ve CEye uygun olarak imal edilen FMFS


kontrol rlesi aadaki fonksiyonlar yerine getirmektedir.

letme gerilimi
: 380 V AC 50 Hz
Rle kontaklar
: 1 NA , 1 NK
Kontak gc
: 250 V / 5 A AC
Uyar
: Normalde yanan, arza annda snen led
Montaj ekli
: Pano iine dikey ya da klemens rayna
alma scakl : - 10 C, + 60 C
Gecikme zaman : 0-5 sn
Gerilim dengesizlii: Ayarlanabilir (Max. %20)
Sipari kodu
: 9HC-A0000-0000

1. Gerilim dengesizlii, faz kesilmesi :


Her fazn gerilimi ntre gre llr. Bu lmde ayarlanan
deerden daha fazla bir sapma grlrse ayarlanan srenin
sonunda k rlesini kapatr. Motoru, faz kesilmesi, gerilim
dmesi ve ykselmesi durumlarna kar korumu olur.

2. Faz sras kontrol :


Rle, faz srasn kontrol eder ve bir hata alglarsa k rlesini
kapatr. Sistemi faz sras hatalarna kar korur.

3. Sv seviye kontrol :
Rle, problar vastasyla bir svnn seviyesini kontrol eder. Sv
seviyesi minimum seviyenin altna dtnde k rlesini aar.
Rlenin tekrar alabilmesi iin sv seviyesinin maksimum seviyeye
ulamas gerekir. Sv seviye kontrol yaplmayacaksa SSR+,
Min. ve Max. ular ksa devre edilmelidir.
Time dmesi : FMFS bir gerilim arzas alglarsa, k rlesini
Off etmesi iin bekleme sresi.
% dmesi
: FMFS herhangi bir fazn 220 Vdan sapabilecei
max.% deerini (min=176V, max=264V) belirler.
Gain dmesi : FMFS sv malzemesine gre hassasiyet ayar
yapar.

Balant emas :
R
S
T
0
R

SSR+

T
Min Max
I
Time

Gain

K1

Min
Max

A1
K1
A2

SSR+

M
3

N
Resim-3
FMFS Motor koruma, faz sras ve sv seviye rlesi

ekil-3

MOTOR FAZ KORUMA RLES


Giri :

Teknik zellikler :

CEye uygun olarak retilmektedir. Motorlarn arzalanmalarn


nlemek amacyla tasarlanm motor faz koruma rlesinin
yerine getirdii koruma fonksiyonlar aada gsterilmitir.

letme gerilimi
: 220 V AC
letme aral
: (0,8 1,2) x Un
letme frekans (Hz) : 50 / 60 Hz
Rle kontaklar
: 1 NA, 1NK
Ortam scakl
: -5 C ; 50 C
Uyar
: Normalde yanan, arza annda snen led
Balant ekli
: Pano iine dikey ya da klemens rayna
Arlk
: 0,25 kg
Gerilim dengesizlii : stee bal olarak %20 ya da % 40
Sipari kodu
: 9HB-A0000-0000

1. Faz Kesilmesi :
Motorun herhangi bir nedenle 2 veya 1 faza kalmas durumunda
motor devreden kartlr.

2. Gerilim Dengesizlii :
Ntr-faz gerilim dengesizlii %20 (istee bal olarak %40)
snrn aarsa motor devreden karlr.

Balant emas :
N
R
S
T

R S T

0
I

Normal
2

3
1

Resim-4
MTPR1 Motor faz koruma rlesi

13/2

K1

A1
K1
A2

1 2 3
M

ekil-4

-2005

FAZ SIRASI ve MOTOR KORUMA RLES

Giri :

Teknik zellikler :

CEye uygun olarak retilmektedir. Sanayi tesislerimizde yaygn


olarak kullanlan elektrik motorlarnn arzalanmamas iin
tasarlanm faz sras ve motor koruma rlesi aadaki
fonksiyonlar yerine getirmektedir.

letme gerilimi
: 380 V AC
letme aral
: (0,8-1,2) x Un
letme frekans
: 50 60 Hz
Rle kontaklar
: 1 NA, 1 NK
Ortam scakl
: -5 C ; +50 C
Uyar
: Normalde yanan, arza annda snen led
Montaj ekli
: Pano iine dikey yada klemens rayna
Arlk
: 0,15 kg
Gerilim dengesizlii : stee bal olarak %20 ya da % 40
Sipari kodu
: 9HG-A0000-0000

1. Faz Kesilmesi :
Motorun herhangi bir nedenle 2 veya tek faza kalmas
durumunda motor devreden kartlr.

2. Gerilim Dengesizlii :
Ntr-faz gerilim dengesizlii %20 (istee bal olarak %40)
snrn aarsa motor devreden karlr.

3. Faz Sras :
Faz srasnn ters olduu durumlarda ( R,S ve T nin saatin tersi
ynde olduu durumlarda) motor devreye alnmaz.Herhangi
bir nedenle faz srasnn deimesi durumunda da motor
devreden karlr.

N
R
S
T

R S T

0
I

Normal
2

K1

A1
K1
A2

1 2 3

M
3

Resim-5
FSMK Faz sras ve motor koruma rlesi

ekil-5

ZAMAN RLELER
Giri :

besleme

Endstriyel otomasyonda ok geni kullanm alanlar olan


zaman rleleri, otomasyon dzenlerinin almas iin son
derece nemlidirler. CEye uygun Federal zaman rleleri
aadaki tiplerde imal edilmektedir.

t
on
kontak

off

FT-30 zaman rlesi alma ekli

FT-30 zaman rlesi :

FT-60 zaman rlesi :

ekmede gecikmeli olarak alr. Rleye gerilim uygulandktan


sonra t zaman gecikmesi (0-30 sn) bekledikten sonra yardmc
kontan kapatr.

ok fonksiyonlu zaman rlesidir.

13

Resim-7
FT-60 zaman rlesi
Resim-6
FT-30 zaman rlesi

Teknik zellikler :

Teknik zellikler :
letme gerilimi
Rle kontaklar
Kontak gc
Uyar
Montaj ekli
alma scakl
Zaman ayar
Sipari kodu
-2005

: 220 V AC, 24 V AC/DC


: 1 NA , 1 NK
: 250 V / 5 A AC
: Rle ekili iken yanan led
: Klemens rayna montaj ya da pano iine
dik olarak civatalama yaplabilir.
: - 10 C, + 60 C
: 0-30 sn
: 9HD-A0001-0030

letme gerilimi
Rle kontaklar
Kontak gc
Uyar
Montaj ekli
alma scakl
Zaman ayar
X1 - X3
X2 - a
Sipari kodu

: 220 V AC, 24 V AC/DC


: 1 NA , 1 NK
: 250 V / 5 A AC
: Rle ekili iken yanan led
: Klemens rayna montaj ya da pano iine
dik olarak civatalama yaplabilir.
: - 10 C, + 60 C
: 0-60 dk
: Kontrol giri ular
: 24 V giri ular
: 9HD-A0001-0060
13/3

FT 60 ZAMAN RLELER ALIMA EKLLER

FT-60 zaman rlesi aadaki alma ekillerinde kullanlabilir.


besleme
t

A)

Besleme gerilimine bal olarak ekmede gecikme


on

kontak

off

besleme
t

B)

Besleme gerilimine bal olarak salmada gecikme

kontak

on

besleme girii

off
on
off

C)
kontak

Besleme gerilimine bal olarak flar balangta ak

on
off
t t

besleme girii

on
off

D)

Besleme gerilimine bal olarak flar balangta kapal


kontak

on

off
t t

kontrol girii

on
off

E)
kontak

off

kontrol girii

on

on
off

F)
kontak

kontrol girii

on
off

G)
t

on

kontak

on
off
t

kontrol girii

Kontrol giriine bal olarak salmada gecikme, kontrol girii kapal


olurken aktif

on

off
on

off

I)

Kontrol giriine bal olarak ekmede gecikme, kontrol girii kapal


olurken aktif

off

kontrol girii

kontak

Kontrol giriine bal olarak salmada gecikme, kontrol girii ak


olurken aktif

on

off

H)

Kontrol giriine bal olarak ekmede gecikme, kontrol girii ak


olurken aktif

kontak

on

Kontrol giriine bal olarak salmada gecikme, kontrol girii ak


olduunda rle ak olur, kontrol girii kapal olduunda t gecikmesi
kadar bekler ve rleyi kapal yapar.

off
kontrol girii

J)

kontak

on
off
t

on

Kontrol giriine bal olarak salmada gecikme, kontrol girii ak


olduunda rle ak olur ve t gecikmesini bekler, sre sonunda kapal
olur, kontrol girii kapal olduunda ayn ilemleri tekrarlar.

off

13/4

-2005

SAYICI
Giri :

Teknik zellikler :

CEye uygun olarak retilen Federal sayc, impuls giriine ve


arpan faktrne bal olarak sayma ilemi yapan elektronik
elemandr. Sayma ilemi mikroilemci kontrolnde yapld
iin hata oran ok dktr. FS 72 program parametrelerini
ve en son deerini enerji kesilse dahi 10 yl hafzasnda
saklayabilir. FS 72 saycya encoder, proximity switch ve kontak
yardm ile puls girilebilir. Giri frekans maksimum 130 Hzdir.

letme gerilimi

: 220 V AC 50 Hz

Rle kontaklar

: 1 NA , 1 NK

Kontak gc

: 250 V / 5 A AC

Uyar

: Rle ekiliyken yanan led

Montaj ekli

:Panoya nden

alma scakl

: - 10 C, + 60 C

Giri frekans

: Max. 130 Hz.

Saym aral

: 000000 - 999999

arpm katsays

: 00.0001 - 99.9999

Reset sresi

: 0.01-99.99 sn

Sensr besl. k : 12 V DC
Ebat

: 72x72

Sipari kodu

: 9KS-D0100-0000

Resim-8 FS 72 sayc

TERMOSTATLAR
Giri :

Teknik zellikler :

CEye uygun olarak retilen Federal Termostatlar, on-off ve


zaman oransal kontrol metodu olmak zere iki ekilde alrlar.
On-off kontrol metodunda, scaklk, set edilen deere ulatnda
termostat rlesini aar, scaklk deeri ayarlanan histerisiz
deeri kadar dt anda, rlesini tekrar kapatarak istenen
blgede almaya devam eder.
Zaman oransal kontrol metodu kullanrken, set deerinin 4 C
altnda ve stnde cihaz on-off kontrol metodundaki gibi alr.
Ara deerlerde ise seilen kontrol periyoduna bal olarak
alp kapanr.

letme Gerilimi

: 220 V. AC. /50-60 Hz.

lme Kontrol Aral

: 0-400 C

G Tketimi

:3W

Ortam Scakl

: -10 C, +60 C

Scaklk Kompanzasyonu : 0-50 C


Hys Aral

: 2 C - 20 C (On-off kont. Metodu

Kontrol Periyodu

: 10 sn. 200 sn.

Kontrol k

: Rle (220 V. AC. 3A.)

Montaj ekli

: 1- on-off kontrol metodu

Ebat

: 72x72 (FDT 72)

Sipari kodu

: 9KT-D0110-0400

kullanrken)

13

2- Zaman oransal kontr. Metodu


96x96 (FDT 96)
9KT-D0210-0400

Resim-9
FDT72 termostat

-2005

13/5

RLELERE AT TEKNK RESMLER

Motor Koruma, Faz Sras ve Sv Seviye Rlesi :

Faz Sras ve Motor Koruma Rlesi :


Motor Faz Koruma Rlesi :
Zaman Rlesi :

50

109

109

75

62

6.5
50

60

Termostat (FDT72) :

37

Termostat (FDT96) :

96

72

49

10

82

92

126.5

108.5

72

72

72

96

Sayc :

6.5

1.5

65

13/6

-2005

G KONDANSATRLER
C Tipi Alak Gerilim G Kondansatrleri

FECSADP
5...30 kVAr

FECSADP
40-50 kVAr

K Tipi Alak Gerilim G Kondansatrleri

FEK-13
5-10 kVAr

FEK-23
12.5...30 kVAr

NDEKLER
G Kondansatrleri Hakknda Genel Bilgiler

MKP Teknolojisi ve Kondansatrlerin Arza Durumundaki Davranlar

Hesap Yntemleri ve Montaj Talimatlar

G Kondansatrlerine Ait Genel Teknik Tablolar

G Kondansatrlerine Ait Teknik Resimler

-2005

14/1

14

G KONDANSATRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :
Byk ebekelerin ykleri ou zaman endktif
karakterdedir. Asenkron motorlar, endksiyon frnlar, balastl
lambalar hep endktif akm ektiklerinden, bal bulunduklar
ebekelerin g katsaylarn kltrler. G katsaysnn
klmesi enerji iletim ve datm hatlarnda gerilim
dmlerine ve g kayplarna neden olur. Bu durum verimi
azaltr. Dk g katsayl ykler alternatr, transformatr
ve devre elemanlarnn kapasitelerinin gereksiz yere byk
tutulmalarna da neden olur. Bu durumda sistemden
ekonomik bir ekilde faydalanmak mmkn olmaz.
G katsaysn dzeltmek iin kullanlan, Federal alak
gerilim g kondansatrleri TS EN 60831, IEC 831-1/2
standardlarna ve CEye uygun olarak imal edilmektedir.

G Faktr :
Ykn g faktr, grnrdeki gce aktif gcn oran olarak
tanmlanr. Cos, 1.00a ne kadar yakn olursa, ebekeden
daha az g ekilir.
Eer Cos=1 olursa, 400 V trifaze ana hatlarda 500 kWn
iletimi 722 A akma ihtiya duyar. Cos=0,6daki ayn efektif
gcn iletimi ok daha yksek akma (yani 1203 A) ihtiya
duyacaktr. Bundan dolay besleme trafolar gibi datm ve
iletim ekipmanlar da bu yksek yk iin boyutlandrlmak
zorundadr.
- Dk g faktrl sistemler iin, mevcut standartlara uygun
elektrik gcnn iletimi, hem tketici hem de ebeke datm
iin daha masrafl olur.
Daha fazla masrafn bir dier nedeni ise, trafo ve jeneratrlerin
sarglar olduu gibi, sistemin tm akmnn neden olduu,
iletkenlerde oluan sdan kaynaklanan kayplardr.
- Genel artlarda, bir trifaze sistemin g faktr derken, akm
artar. Sistemdeki s kayb akm artnn karesine orantl olarak
artar.

Sonu olarak :
- Elektrik kayplarnda azalma, g faktrn dzeltmekle
salanr.
- ebeke, genileyen bir sistem iin faydal olabilecek ek yk
destekleyebilecektir.
- G faktr dzeltilmesiyle datmdaki yk decek ve bu
da sistemdeki cihazlarn mrnn uzamasn salayacaktr.

G Faktr Dzeltme Metotlar :


Kondansatrn sisteme salad kart kapasiteli reaktif g,
elektrik yknn ihtiya duyduu endktif reaktif gle telafi
edebilir. Bu ebekeden ekilen reaktif gte bir d temin
eder ve G Faktr Dzeltme (GFD) adn alr.
G faktr dzeltmenin en yaygn metotlar;
Tek veya sabit GFD : Her bir ykn reaktif gcnn telafisi
veya besleme ucundaki ykn azaltlmas (sabit ve/veya byk
gle tek alc, ykler iin).
Grup GFD : Bir sabitlenmi kondansatrn bir grup e zamanl
alan indktif yke balanmas. (rn.: Motor grubu, dearj
lambalar)
Merkezi GFD : Belli sayda kondansatrn bir ana g datm
istasyonu veya ikincil istasyona balanmasnn yaygn olduu
deien ykle geni elektrik sistemleri iin kullanlr.
Kondansatrler, srekli olarak ebekedeki reaktif g talebini
izleyen, mikroilemci temelli reaktif g kontrol rlesi araclyla
kontrol edilirler. Rle, kondansatre toplam ykn gerek
reaktif gcn telafi etmek ve ebekedeki tm talebi azaltmak
iin balanr.
14/2

Reaktif gcn dzeltilmesinde kondansatrlerin yan sra ar


uyartl senkron motorlar da kullanlr fakat; kondansatrlerin
kullanlmas, senkron motorlara oranla daha yaygndr.

Kondansatrler :
Alternatif akm devrelerinde, elektrik ykn biriktirmek, kapasitif
reaktans salamak amacyla kullanlan gerelerdir. nce bir
yaltkan ile birbirinden ayrlm iki iletken levhadan oluur. Bir
kondansatrun elektrik yk tayabilme yetenei yani
kapasitesi C ile gsterilir ve levhalarda birikmi elektrik yknn
(Q = Coulomb), levhalar arasndaki potansiyel farkna (V=Volt)
oranna eittir.
C=

(Farad)

Tketicilerin g katsaysn dzeltmek iin kullanlan g


kondansatrlerinin imalatnda, saf polipropilenden yaplm, iki
inko metalize poliproplen film st ste sarlr. Filmlerden biri
sa film, dieri sol filmdir. Bunun anlam, metalizasyonsuz
blgenin sada veya solda olmasdr. Kondansatrn kapasite
deerini, filmlerin genilii, filmlerin kalnl, sarm says, aktif
genilik ve kaydrma aral belirler. Bunlarn kapasiteleri,
.A
C=
d
Denklemine gre hesaplanr. Burada;
C = Kapasite (F)
= Yaltkan ortamn dielektrik sabiti (pp film iin = 2,2 F/m),
A = letken levhann alan [Aktif genilik ile film uzunluunun
arpm (m2)]
d = letken levhalar arasndaki aralk [Film kalnl (m)]
inko metalize film, polipropilen filmin vakumda inko buharna
tutularak kaplanmas ile elde edilir. Sonuta bir yz iletken,
ikinci yz yaltkan bir film elde edilmi olur. inko metalize
polipropilen film, vakum teknolojisi ile retilmektedir.
Silindir eklindeki elemanlarn taban alanlar inko ile kaplanr.
ki inko teli bir tabanca yardm ile doru gerilimde ksa devre
edilir ve bu malzeme inko basnl hava ile taban alanlarna
pskrtlr. ki film arasndaki kaydrmadan dolay oluan
bolua bu inko zerrecikleri saplanr.
Taban alanlarnn inko ile kaplanmasnn sebebi, kondansatr
elemann tabanna kolay lehim yaplabilmesi ve polipropilen
filmin inko kapl olmas; yani inko-inko kontak temasnn iyi
olmasdr.

Kondansatrlerin gen Balanmas :


A.G de istenilen gte kapasitif nite elde etmek iin kondansatr
elemanlar gen olarak balanrlar.
Deneyimler sonucunda grlmtr ki silindir eklinde imal
edilen kondansatr elemanlarnn aplar, yaklak boylarna
eit olacak ekilde seilir.
Bu uygulama, kondansatr mrn en az iki katna karmakta,
snmada akmn karesiyle orantl olduu iin, 1/4 ne
drmekte, sonu olarak daha scak ortamlarda alabilen
kondansatr imal edilmektedir.
fazl alternatif akm tesislerinde kondansatrler ebekeye
veya tketici ularna gen veya yldz olarak balanabilirler.
gen balamada her iki hat arasndaki kondansatrn
kapasitesi C, ile ve yldz balamada her faza balanan
kondansatrn kapasitesi Cy ile gsterilirse,
-2005

MKP TEKNOLOJS ve KONDANSATRLERN ARIZA DURUMUNDAK DAVRANILARI

Her iki sistemde de Qc gcnn eit olduu kabul olunursa


Cy=3C
Yldz balamada her bir faza balanan kondansatrn
kapasitesi, gen balamadaki kondansatr kapasitesinin
katna eittir.
Bu yzden faz ve hat gerilimleri arasnda farkn izolasyon
bakmndan ok nemli olmad alak gerilim tesislerinde
gen balama, yldz balamaya gre 1/3 orannda daha
ucuza mal olur. Ekonomik sebeplerden dolay kondansatrlerin
gen balanmalar tercih olunur.
Federal A.G. g kondansatrleri MKP teknolojisi ile retilir.

Ar Yklere Kar Koruma :


FEDERAL g kondansatrlerinin iine entegre edilmi bir
ayrc sigorta sistemi ile ar yklemeye kar koruma
salanmtr. Kendi kendini onarma ileminin sk sk olumasndan
dolay ortaya kan gaz, cihazn gvdesinde yksek basnca
yol aar ve bunun sonucunda kondansatr gvdesinin boyuna
esnemeye balamasyla sarm ile balant klemensi arasndaki
kablolar emniyet entiinden kopar. Bylece kondansatr
ebekeden ayrlm olur.
Kondansatrn ve sistemin emniyeti iin ar yk ve arzalara kar
korunmas, aadaki ekillerde gsterilmitir.

Kontak Tabakas
Bobin
Metalizasyonsuz
Blge

Emniyet
entii
Bir Yz letken
Polipropilen Film

ekil-1 inko Metalize Polipropilen Film

ekil-2 Arzadan nce

MKP :
MKP tipi, saf polipropilen folyo ile ekillendirilmi dk g kaypl
dielektrikten oluur. inko metalize film, polipropilen filmin vakum
altnda inko buharna tutulmas ile elde edilir. Bu, kondansatrn
uzun alma mrn garanti eder. Kondansatr elemanlar
vakumda kurutulur. Kondansatr kasasna yerletirdikten sonra,
yapkan poliretan reine (temel olarak hint ya ierir) veya kuru
izolasyon gaz konulur.

MKP Teknolojisinin Avantajlar :


- Basit yap teknolojisinin bir sonucu olarak, MKP kondansatrleri
daha az malzeme kullanlarak dk maliyetle retilir, bunun
sonucu olarak kullanc daha az cret der.
- Daha kaln dielektrie sahip olmasna ramen, MKP kondansatrleri
genelde benzerlerinden daha kk yapdadr.
- MKP kondansatrleri, zel yksek kapasitans ve yksek a.c. yk
kapasitesine sahiptir.
Yukarda belirtilen yap ve yksek kalitede malzeme kullanlmas
sayesinde gvenilirlik ve uzun kullanm mr garanti edilir.
Ayrca Federal kondansatrleri kk boyutlar sayesinde
kompanzasyon panolarnda daha az yer kaplar.

Kendi Kendini Onarma :


FEDERAL Kondansatrler, alak gerilim alt tesislerinde ani
gerilim sonucu oluan delinmeleri kendi kendine onarr.
Delinme srasnda ortaya kan arklar metal tabakay eritir
ve bu arklar yaltkan ierisindeki delinen ksm da izole eder.
Bylece kondansatr tam gerilim mukavemetine ulaarak
problemsiz bir ekilde almaya devam edebilir. Bundan
dolay oluan kapasite kayb ihmal edilebilecek kadar azdr.
-2005

14
Emniyet
entii

ekil-3 Arzadan Sonra

G Katsays Dzeltmek in Gerekli Kondansatr


Kapasitesinin Hesaplanmas:
stenen g faktrn elde etmek iin gerekli olan reaktif g,
aadaki gibi hesaplanr.
Qc
= P x (tan1-tan2)
P
= Aktif g
S
= Grnen g
Qc
= Reaktif g
Cos1 = Mevcut g katsays
Cos2 = Ulalmak istenen g katsays
(tan1-tan2) = arpma faktr, tablo-1de gsterilmitir.
14/3

HESAP YNTEMLER ve MONTAJ TALMATLARI

rnek :
Aktif gc : P=500 kW
cos1=0,7 olan sistemi, cos2=0,96 yapmak iin gerekli
kondansatr gcn hesaplayalm.

Tablo yardm ile zm :


G faktrn 0,7den 0,96ya ykseltebilmek iin aadaki
tablodan cos1=0,7 ve cos2=0,96 ya denk gelen satr ve
stunlar kesitirdiimizde, arpma faktrn 0,729 buluruz.
Qc=500 x 0,729
Qc=364 kVAr

Formller yardm ile zm :

Bu esnada, kondansatrlerin meydana gelen balama ar


gerilimlerine dayanabilmeleri iin; madeni folyonun kondansatr
mahfazasna kar izolsyonunun nominal gerilimin maksimal
deerinin 3,5 katna eit olmas ngrlr.
Kondansatrler devreden karken, kapasitif akmn kesilmesinin
daha zor olmas sebebi ile byk arklar meydana gelir. Onun
iin kompanzasyon tesislerinde kullanlan anahtar, sigorta ve
hat gibi balama elemanlarnn seilmesi esnasnda bu zellikler
gz nnde bulundurulur. Bu yzden kompanzasyon tesislerinde
kullanlan balama elemanlar, normal tesislerde kullanlanlardan
biraz farkldrlar ve bunlar kondansatr gcne tekabl eden
nominal akmdan daha byk akmlara gre seilirler.
Kompanzasyon anahtarlama sistemleri iin firmamzn rettii
zel kompanzasyon kontaktrlerinin kullanlmas tavsiye edilir.
Kontaktrler, sahip olduklar akm snrlayc kontak bloklar
sayesinde, kondansatrlerin kalk akmlarn snrlandrr.
Bylece gerek kondansatrlerin gerekse devre koruyucu
cihazlarn mr uzar. FEDERAL kompanzasyon kontaktrlerinin
normal kontaktrlerden fark, kontaktr zerinde ana kontaklara
paralel balanan akm snrlayc direnlere sahip gei blou
olmasdr. Bu sayede kontaktrn ve kondansatrn mr 2
katna kacaktr.

Montaj Talimatlar :
Not : Kompanzasyon tesislerine ait tesis malzemesini seerken,
ama ve kapama esnasnda ba gsteren olaylarn tesirleri
gz nnde bulundurulmaldr.
Kondansatrler devreye alnrken veya paralel balanrken
meydana gelen geici rejim esnasnda ksa devre akmna
benzer byk akmlar ekerler. Bu akmlarn deeri ve sresi
kondansatr gcne, sz konusu ebeke parasnn endktif
direncine ve zgl frekansna baldr. Eer anahtar, gerilimin
en byk deerinde kapanrsa akm darbeleri de en byk
deerini alr. Bu akmn tesir sresi nadiren 1 veya 2 periyottan
daha uzun olur.

Orijinal
G Faktr Cos2
0.70
Cos1
0.20
0.25
0.30
0.35
0.40
0.45
0.50
0.55
0.60
0.65
0.70
0.75
0.80
0.85
0.90
0.95

3.879
2.853
2.160
1.656
1.271
0.964
0.712
0.498
0.313
0.149

Kondansatrler her konumda M12 vida kullanlarak kolayca


monte edilebilir. Montaj vidas ayn zamanda topraklama
balants olarak da kullanlr. Maksimum skma torku 5 Nmdir.
Klemens balantlar 5 mm vida ve maksimum 2 Nmlik tork
uygulanarak yaplr. Kablo balantlar kondansatrn ar
basn durumunda koruma ilemini rahatlkla salayabilmesi
iin; gvde boyunun minimum 20 mm esnemesine izin verecek
ekilde yaplmaldr.
Uyar! Kondansatrlerin balantsnda sadece bakr kablo
kullanlmaldr.

0.75

0.80

0.85

0.90

0.92

0.94

0.96

0.98

1.00

4.017
2.991
2.298
1.795
1.409
1.103
0.850
0.637
0.451
0.287
0.138

4.149
3.123
2.430
1.926
1.541
1.235
0.982
0.768
0.583
0.419
0.270
0.132

4.279
3.253
2.560
2.057
1.672
1.365
1.112
0.899
0.714
0.549
0.400
0.262
0.130

4.415
3.389
2.695
2.192
1.807
1.500
1.248
1.034
0.849
0.685
0.536
0.398
0.266
0.135

4.473
3.447
2.754
2.250
1.865
1.559
1.306
1.092
0.907
0.743
0.594
0.456
0.324
0.194
0.058

4.536
3.510
2.817
2.313
1.928
1.622
1.369
1.156
0.970
0.806
0.657
0.519
0.387
0.257
0.121

4.607
3.581
2.888
2.385
2.000
1.693
1.440
1.227
1.042
0.877
0.729
0.59
0.458
0.328
0.193
0.037

4.696
3.670
2.977
2.473
2.088
1.781
1.529
1.315
1.130
0.966
0.817
0.679
0.547
0.417
0.281
0.126

4.899
3.873
3.180
2.676
2.291
1.985
1.732
1.518
1.333
1.169
1.020
0.882
0.750
0.620
0.484
0.329

Hedef g faktr iin


arpma faktr (tan1-tan2)

Tablo-1

14/4

-2005

G KONDANSATRLERNE AT GENEL TEKNK TABLOLAR

Teknik zellikler :
Tip
Anma Gerilimi
Frekans
Standardlar
Maksimum ar gerilim

FECSADP
400 V
50 Hz
TS EN 60831, IEC 831-1/2
Un + %10 Gnde 8 saate kadar
Un + %15 Gnde 30 dakikaya kadar
Un + %20 Gnde 5 dakikaya kadar
Un + %30 Gnde 1 dakikaya kadar
% 15i aan ar gerilimler kondansatrn
mr boyunca 200 kereyi gememeli.
Ar Akm
1.3xIn
Kapasite tolerans
- 5%+10%
Test Voltaj , terminal / terminal 2.15xUn AC 2 sn
Test Voltaj , terminal / gvde 3 kV 10sn
Ani boalma akm
Max. 200 In
Dielektrik kayplar
0.25 W/kVAr
Beklenen istatiksel mr

100.000 saat.............( snf -25/D )

Koruma snf

Standard terminal koruyucu ile : IP 20


zel koruyucu ile : IP 54
-25/D
Doal havalandrmal
Max % 95
Deniz seviyesinden 2000 m ykseklie
kadar
Her konumda
Gvdenin altndaki M12 vida kullanlarak
Ar basn altnda patlamaya korumal
MKP - Polipropilen film malzeme , kendi
kendini onarr
Reine - PCB siz
Dahili - 1 dakika iinde 50 V

evre scakl kategorisi


Soutma
zin verilen bal nem
zin verilen azami rakm
Montaj pozisyonu
Montaj
Gvenlik
Dielektrik
Dolum
Dearj direnleri

FEK 13
400 V
50 Hz
TS EN 60831, IEC 831-1/2
Un + %10 Gnde 8 saate kadar
Un + %15 Gnde 30 dakikaya kadar
Un + %20 Gnde 5 dakikaya kadar
Un + %30 Gnde 1 dakikaya kadar
% 15i aan ar gerilimler kondansatrn
mr boyunca 200 kereyi gememeli.
1.5xIn
- 5%+10%
2.15xUn AC 2 sn
3 kV AC 10 sn
Max. 100 In
0.3 W/kVAr
100.000 saat ........... ( snf -25/C )
80.000 saat.............( snf -25/D )
Standard terminal koruyucu ile : IP 30
zel koruyucu ile : IP 54
-25/D
Doal havalandrmal
Max % 95
Deniz seviyesinden 2000 m ykseklie
kadar
Her konumda
Gvdenin altndaki M12 vida kullanlarak
Ar basn altnda patlamaya korumal
MKP - Polipropilen film malzeme , kendi
kendini onarr
Reine - PCB siz
Dahili - 3 dakika iinde 75 V

FEK 23
400 V
50 Hz
TS EN 60831, IEC 831-1/2
Un + %10 Gnde 8 saate kadar
Un + %15 Gnde 30 dakikaya kadar
Un + %20 Gnde 5 dakikaya kadar
Un + %30 Gnde 1 dakikaya kadar
% 15i aan ar gerilimler kondansatrn
mr boyunca 200 kereyi gememeli.
1.5xIn
- 5%+10%
2.15xUn AC 2 sn
3 kV 10sn
Max. 100 In
0.3 W/kVAr
100.000 saat ........... ( snf -25/C )
80.000 saat.............( snf -25/D )
Standard terminal koruyucu ile : IP 20
zel koruyucu ile : IP 54
-25/D
Doal havalandrmal
Max % 95
Deniz seviyesinden 2000 m ykseklie
kadar
Her konumda
Gvdenin altndaki M12 vida kullanlarak
Ar basn altnda patlamaya korumal
MKP - Polipropilen film malzeme , kendi
kendini onarr
Reine - PCB siz
Harici - 1 dakika iinde 50 V

Dier gerilim, g ve frekans deerli kondansatrler sipari zerine imal edilebilmektedir.


evre scakl kategorisi :
Sembol
25/C
25/D

Minimum
25 C
25 C

Maksimum
50 C
55 C

Periyotlarda en yksek ortalama deer


24 saat
1 yl
40 C
30 C
45 C
35 C

Faz G Kondansatrleri: 400 V, 50 Hz, IP 20 (40 kVAr ve 50 kVAr IP 00) MKP kuru tip
G (kVAr)

Tip
FEK 13 0.4/5
FECSADP1 0.4/5
FEK 13 0.4/10
FECSADP1 0.4/10
FEK 23 0.4/12.5
FECSADP1 0.4/12.5
FEK 23 0.4/15
FECSADP1 0.4/15
FEK 23 0.4/20
FECSADP1 0.4/20
FEK 23 0.4/25
FECSADP1 0.4/25
FEK 23 0.4/30
FECSADP1 0.4/30
FECSADP1 0.4/40
FECSADP1 0.4/50

5
10
12.5
15
20
25
30

Akm
In (A)
7.2
14.4
18
21.7
28.9
36.1
43.3
57.7
72

Kapasite
(F)
3x33.2
3x66.4
3x83
3x100
3x133
3x166
3x199

Boyutlar
DxH (mm)

Arlk (kg)

ekil No

Sipari Kodu

65x200
85x175
75x255
85x245
85x235
85x245
90x260
110x245
100x245
110x261
100x300
110x261
100x370
146x220
146x261
146x355

0.75
1.20
0.80
1.60
1.40
1.60
1.60
2.60
2.00
2.60
2.40
2.90
2.60
3.80
4.40
6.00

4
1
4
1
5
1
5
1
5
1
5
1
5
1
2
3

9SD-BA000-0500
9SA-BA000-0500
9SD-BA000-1000
9SA-BA000-1000
9SE-BA000-1250
9SA-BA000-1250
9SE-BA000-1500
9SA-BA000-1500
9SE-BA000-2000
9SA-BA000-2000
9SE-BA000-2500
9SA-BA000-2500
9SE-BA000-3000
9SA-BA000-3000
9SC-BA000-4000
9SC-BA000-5000

3x265
40
3x332
50
Dier gerilim, g ve frekans talepleri iin ltfen firmamz araynz.
FECSADP1 0.4/5 Tip Kodunun Alm : FE : Federal Elektrik , C : Kompanzasyon , S: 3 Fazl , A : Doal Havalandrmal D: IP 20 (K: IP00), P: MKP,
1 : Konfigrasyon No., 0.4: Anma Gerilimi (kV) , 5 : Kapasitr gc (kVAr)
FEK 13 0.4/5 Tip kodunun Alm : F: Federal , K : Kuru Tip (MKP) , K : Kondansatr , 0.4: Anma Gerilimi (kV) 5: Kapasitr gc (kVAr)
-2005

14/5

14

G KONDANSATRLERNE AT TEKNK RESMLER

C Tipi :

64
32
M 10

355

261

H+33

47

32

M10

47

64

146

M 12

151

151

35

46

M12

16

M12

16

16

146

D+5
ekil 1

ekil 2

ekil 3

K Tipi :

16

H2

H2

451

37.5

D+3
15.3

M12

48.3 0.8

D1

12

M12

D1
ekil 4

14/6

ekil 5

-2005

REAKTF RLELER
FX Serisi Reaktif G Kontrol Rleleri

FX 5

FX 7

FX 12

EasyVAr Reaktif G Kontrol Rleleri

EV96

EV144

NDEKLER
Reaktif G Kontrol Rleleri Hakknda Genel Bilgiler ve Sipari Kodlar

EasyVAr Reaktif G Kontrol Rleleri Hakknda Genel Bilgiler ve Sipari Kodlar

Reaktif Rlelere Ait Teknik Resimler

15

-2005

15/1

REAKTF G KONTROL RLELER HAKKINDA GENEL BLGLER VE SPAR KODLARI


Giri :
CEye uygun olarak retilen FX serisi reaktif g kontrol rleleri,
sistem akmn dijital olarak alglayarak tesisin g faktrn
hassas bir ekilde ler. Hesaplanan g faktrnn istenilen
deerler dnda olduu durumda devreye kondansatr alr
veya karr. Kondansatr kontaktrlerine cihaz iindeki rleler
ile yol verilir. Bu rleler geici akm rejimlerine ve ama kapama
darbe akmlarna kar dayankl olup kontak ularnda kullanlan
filtrelerle ark minimuma indirilmitir.

Resim-1 FX12 Reaktif g kontrol rlesi

- c / k ayar
- Admlama zaman

: 0,00-1,00 aras 0,05 aralkl


: 7-99 sn arasnda 1sn
hassasiyetinde ayarlanabilir.
- G tketimi
: 6 VA max.
- Arlk
: 800 gr
alma scakl
: -10 C ile + 70 C
Depolama scakl
: -20 C ile + 80 C
- Sipari kodu
FX5 : 9HA-0000-0005
FX7 : 9HA-0000-0007
FX12 : 9HA-0000-0012
! Hzl kompanzasyon gerektiren tesislerde (benzin istasyonlar,
kaynakhaneler, plastik kaplama v.b. gibi) admlama zamannn
dk tutulmas tavsiye edilir.
! Ayarlanan deerlerin doruluu ve kompanzasyonun
salkl altn dzenli aralklarla kontrol ediniz.
! Reaktif rlenin akm transformatr mutlaka beslemenin
yapld faza konulmaldr. rnein, Rle R fazndan besleniyorsa, transformatr R faz zerine, yklerden nce ana
alterden sonra konulmaldr.
! Mesai saatleri sonunda ya da gece saatlerinde ok kk
aydnlatma yk olan yerlerde sabit kondansatr kullanlmas
gereklidir.

Doru Balant :

alma karakteristii :
- npanel kullanm kolay, ok fonksiyonlu 3 tutan ibarettir.
- Fonksiyonlar SET tuu ile seilir. Seilen fonksiyon zerindeki
deitirmeler yukar ve aa tular kullanlarak yaplr.
- Rle harmonik akmlarndan etkilenmez.
- Kondansatr veya kontaktrlerin zamanla arzalanmas,
tesisin harcad reaktif gcn zamanla artmas, istenilen
g faktrne ulalmasn engelleyebilir. Bu durumda alarm
konta devreye girerek ikaz salanr. Btn alarm ikaz
durumlar n paneldeki ledlerden takip edilebilir. Alarm
devresine dikkati eken bir uyar lambas veya sesli ikaz
balanmas tavsiye edilir.

Ana transformatr
Reaktif
Rle

Akm
Transformatr
...../5A.
A
A

A
K

Aydnlatma

ekil-1

FX serisi ve Easyvar iin Balant emas :

Reaktif G Kontrol Rlesinin Fabrika k Deerleri:


- Cos
- Admlama sresi
- Program

: 0.99
: 8 sn
:3

Teknik zellikler :
- Tipi
- alma gerilimi

: FX5, FX7, FX12


: 220 V (50/60Hz) %20
(Dier gerilimler istee baldr.)
- alma akm
: 5A srekli
- alma ekli
:1,2,2... ; 1,2,4,4... veya 1,2,4,8,8...
eklinde n panelden seilebilir.
1,2,2... sisteminde 2 ve
sonrasndaki kapasiteler. 1,2,4,4....
sisteminde 3 ve sonrasndaki
kapasiteler 1,2,4,8,8... sisteminde
ise 4 ve sonrasndaki kapasiteler
dner sistemde alr.
- k kontak kapasitesi : 1,5 A; srekli 10 A
- Cos ayar
: 0,95 - 1.00 endktif.
15/2

ekil-2

-2005

EasyVAr REAKTF G KONTROL RLELER HAKKINDA GENEL BLGLER VE SPAR KODLARI


Giri :

Teknik zellikler :

EV-96 ve EV-144 LCDli reaktif rle, bal bulunduu faza ait


gerilim, akm, aktif g ve reaktif gc lerek cosj ile birlikte
grntleyebilmektedir. Akm girii 10 mAlik bir akm
alglayabilecek kadar hassastr ve maksimum giri akm deeri
5.5 Adir. 2000/5 evrim oranna sahip bir akm transformatr
ile kullanldnda bal bulunduu fazdaki 4 Alik bir akm
alglayabilmektedir. Geni LCD ekran sayesinde, gsterilen
her deer, birimi ile birlikte grntlendii iin olduka anlalr
ve kolay ayarlanabilir bir yapya sahiptir. ndktif ve kapasitif
cos snr ayarlar dnda grntlenen her deer o anki cos
deeri ile birlikte gsterilir. Ayrca ekranda her an devredeki
kapasiteler grntlenmektedir.

- Tipi
- alma modlar
- Kademe says

: EasyVAr
: 1111 - 1222 - 1244 - 1248
: 4 - 12 kademe (EV-144)
: 4 - 6 kademe (EV-96)
- alma gerilimi
: 220 V (50 Hz) , %20
- alma akm
: 5A srekli
- k kontak kapasitesi : 1,5 A srekli; 10 A Darbe
- Admlama zaman
: 1 - 30 sn. arasnda
- G tketimi
: 6 VA max.
- Arlk
: 800 gr.
- Cos ayar
: 0,95 - 0,96 - 0,97 - 0,98 - 0,99 ndktif : 0,98 - 0,99 kapasitif
Sipari Kodlar
: 9HA-DF000-B000 (EV-96)
9HA-DC000-B000 (EV-144)

Programlama :

Reaktif Rle programlamas n panelde bulunan drt buton


sayesinde yaplmaktadr.

Men butonu: Bu butona baslarak akm, gerilim, aktif g ve


kapasite deerlerini grmek mmkndr. Ayrca Reaktif Rle
ayarlarn yapmak iin bu butonu kullanmak gerekir.
Ayar butonu: Men butonuyla geldiimiz deerlerde deiiklik
yapmak istediimizde bu butona basmak gereklidir.
Yukar - Aa butonu: Ayarlayacamz deeri semek iin
kullanlr.

Resim-2 EasyVAr Reaktif g kontrol rlesi

Ekran Fonksiyonlar :
1

Programlama rnekleri:
6

7
8
9
10
11
12
13

3
2

14

16

17 15

18

1- Kondansatr gruplar (*)


2- G faktr
3- cos sembol
4- Aktif gcn sembol (W, kW)
5- V, A, VAr, kVAr sembolleri
6- Admlama sresi sembol
7- Kapasitif cos
8- ndktif cos
9- Otomatik devreye alma devreden karma
10- Uyar sembol
11- Mende ayar yaplacan gsteren sembol
12- Kondansatrlerin elle devreye alnp karldn gsteren
sembol
13- Hafzaya alma ilemi sembol
14- Kapasite says ayar sembol
15- Anahtarlama dzeni ayar sembol
16- Minumum kapasite deeri sembol (**)
17- Akm transformatr primer akm deeri sembol (**)
18- Deiken deer (cos haricindeki tm bilgileri grntlendii
blge)
(*) EV-144, 4-12 arasnda 9 kademe seenei
EV-96, 4-6 arasnda 3 kademe seenei
(**) Minimum kapasite deeri ve akm transformatr primer akm
deeri ayr ayr girildiinden dolay ayrca c/k ayar yaplmasna
gerek yoktur.
-2005

Aktif G Ekran :
Aktif gcn grntlendii ekranda, reaktif
rlenin bal bulunduu fazdan geen
aktif g miktar W ya da kW birimi ile cos
bilgisinin altnda gsterilmektedir. Bu deer
(-) iaretli olarak grnyorsa akm
transformatr ular ters balanm
demektir. Bu durum kompanzasyonu etkilemeyecektir. Deerin
doru olmas iin akm transformatrnn primer akm deeri
doru olarak girilmelidir.
Akm Transformatr Primer Akm Deeri Ayar Ekran:
Reaktif rleye balanan akm
transformatrnn primer akm deeridir.
rnein 2000/5 akm transformatr iin
deeri 2000 olarak girilmelidir. Deer D
ikonu ile birlikte grnr. Ayar yapabilmek
iin ayar tuuna baslmal ve menu ikonu
grldkten sonra arttrma ve azaltma tular ile istenen deere
getirilmelidir. Tulara her basta deer beer beer deimekle
birlikte el kaldrlmadan basmaya devam edilirse artma ve
azalma miktarlar artacaktr. Bu ekilde deer 5000e kadar
kolaylkla ayarlanabilmektedir.
Minimum Kapasite Gc Ayar Ekran:
Devrede birinci kapasite olarak bal
bulunan kondansatrn gc kVAr birimi
ile reaktif rleye bildirilmelidir. Bu deerin
doru girilmesi etkin bir kompanzasyon
ilemi iin olduka nemlidir. Bu deer
LCDde C ikonu ile birlikte grntlenmektedir.
Not: EasyVAr Reaktif Rle tm bu fonksiyonlarnn yan sra;
sistem stabil durumdayken manuel konum ve kapasite ekranna
almak kaydyla tek tek kondansatr alp kardmzda
kondansatrlerin gerek glerini grmemize olanak salar.
15/3

15

REAKTF RLELERE AT TEKNK RESMLER

15

63

138

Reaktif G Kontrol Rlesi :

138

EasyVAr Reaktif G Kontrol Rlesi :


B

EV96

EV144

97

145

74

78

65

63

91

138

49

120

-2005

15/4

L ALETLER
Dijital l aletleri

FYA72 - 96

FYV72 - 96

FYA96-3F

FYV96-3F

Analog l aletleri

FA 72 - 96

FMA 72 - 96

FV 72 - 96

FF 72 - 96

G analizr

FPA-100

NDEKLER
l Aletleri Hakknda Genel Bilgiler ve Analog l Aletlerine Ait Teknik Tablo

Analog l Aletlerine Ait Sipari Kodlar

Dijital l Aletlerine Ait Teknik Tablo ve Sipari Kodlar

3 Fazl Dijital l Aletlerine Ait Teknik Tablo ve Sipari Kodlar

G Analizrleri Hakknda Genel Bilgiler

l Aletlerine Ait Teknik Resimler

16

-2005

16/1

L ALETLER HAKKINDA GENEL BLGLER VE ANALOG L ALETLERNE AT TEKNK TABLO

Giri :
Bilinen bir byklk ile ayn cinsten bilinmeyen bir bykln
karlatrlmasna lme denir.

Ampermetre :
Ampermetreler, elektrik akmnn akm iddetini (iletkenden
geen akm miktarn) len aletlerdir. Elektrik devresinde
alcya seri balanrlar. Alcnn akm ampermetrenin iinden
gemesi gerekir. Ancak ampermetre, geen bu akm lmeli
fakat akmn geiine bir zorluk gstermemelidir. Bunun iin
ampermetrenin i direnci ok kk olmaldr (0-1 Ohm).
Ampermetrenin i direncinin kk olmas iin bobini, kaln
kesitli iletkenden az sipirli olarak sarlr.
Ampermetrelerin lld deer I ile gsterilir ve A ile ifade
edilir (I = 10A gibi). Ampermetre kadran zerinde , ~,
ve iaretleri bulunur. Bunlarn anlam ampermetrenin;
doru akmda lme yaptn, ~ alternatif akmda lme
yaptn, hem doru akm hem de alternatif akmda lme
yaptn ifade eder.
Doru akm (DA) len ve alternatif akm (AA) len
ampermetrelerin dnda hem DA ve hem de AA len
ampermetreler de bulunmaktadr. Ampermetre devreye
balanrken DA veya AA l aleti olmas nemlidir.
Demantmetreli ampermetreler ile 15 dakika sre iinde
ekilen en byk ortalama akm deeri grlebilir. stendiinde
5 veya 8 dakikalk periyotlarda demantmetreli ampermetre
yaplabilmektedir.
breli ampermetreden baka, Elektronik (Dijital) ampermetreler
de yaplabilmekte ve bunlarn kullanm sahalar hzla
oalmaktadr. Bu ampermetrelerde okuma hatas yoktur ve
kullanm zellikleri ibreli ampermetrelerde olduu gibidir.
Ampermetreler kesinlikle devreye seri balanmaldr. Paralel
balandklarnda yanar veya bozulurlar.

Voltmetre alcya paralel balandndan, zerlerinden bir


akm geer. Bu akmn kk olmas iin i direnlerinin ok
byk olmas lazmdr. Ampermetrelere gre zt olan bu
durumun salanmas iin bobinleri, ince kesitli iletkenden
ok sipirli olarak sarlr. Voltmetrenin lt deer U harfi ile
gsterilir ve birimi V ile ifade edilir (U= 220 V gibi).
Voltmetrelerin, DA voltmetresi ve AA voltmetresi olmak zere
iki eidi vardr. Ayrca hem DA, hem de AA llebilen
voltmetreler mevcuttur. Voltmetreyi devreye balamadan nce
buna dikkat edilmelidir.
breli (analog ) voltmetrelerden baka, dijital voltmetreler de
kullanlmaktadr. Dijital ampermetrelerde olduu gibi
voltmetreler de uygulamada hzla yaygnlamaktadr. nk
bunlarn okuma hatalarnn olmamas yannda, az yer
kaplamalar ve zamanla maliyetlerinin azalmas etkendir.
Voltmetreler devreye paralel balanrlar. Yanllkla alcya seri
balanrlarsa alete bir zarar gelmez. Ancak devrede byk
bir diren oluturaca iin alc dzenli almaz.

Frekansmetre :
Frekans len cihazlara frekansmetre ad verilir.
Frekansmetreler, 1 saniyedeki saykl saysn gsterir ve birimi
saykl/saniye veya Hertzdir. Frekansmetreler frekans llecek
devreye voltmetre gibi paralel balanr. Fazlar aras ya da
faz ntr arasna balanacak ekilde imal edilirler.

l Aleti Snflar :
l aletinin lebilecei en byk deerde yapaca hata
orannn yzde olarak ifade edilmesidir.
0,1 - 0,2 Snf:l aletleri yapmnda kullanlan l aletleri.
0,5 - 1 Snf:Genellikle hareketli (seyyar) kullanlan l
aletleri.
1,5 - 2,5 Snf: Endstriyel lmelerde kullanlan tablo tipi
l aletleri.

Voltmetre :
Bir elektrik devresinde alcnn yada devrenin gerilimini
(potansiyel fark) len aletlerdir. Voltmetreler, gerilimi llecek
alcya paralel balanrlar.

Teknik zellikler :
Ampermetreler
Tip

FA 72

FA 96

Demantmetreli
Ampermetreler
FMA 72

FMA 96

Voltmetreler
FV 72

FV 96

Frekansmetreler
FF 72

FF 96

lme Dalga Biimi

AC (r.m.s)

AC (r.m.s)

AC (r.m.s)

AC (r.m.s)

lme Sahas

10 Adan 100 Aya kadar (Direkt)


30 Adan 4000 Aya kadar (A. trans)

1 A, 5 A Direkt (15 dk.)


X/5 A Akm trafolu (15 dk.)

250 V ve 500 V

45 - 55 Hz ve 55 - 65 Hz

Hata Snf
alma Metodu
alma Frekans
Srekli Ar Ykleme (2 saat)
Ksa Sreli Ar Ykleme
Sarfiyat (Maximum)
zolasyon Deney Gerilimi
Kullanm Konumu
Standardlar
Ebatlar

1.5
Dner Demirli
45 - 65 Hz
1.2 x In
10 x In
1 VA
2000 V
Skala dey konumda
TS 5590 EN 60051-2
72 X 72
96 X 96

3
Bimetal
45 - 65 Hz
1.2 x In
10 x In
2.2 VA
2000 V
Skala dey konumda
TS 5590 EN 60051-2
72 X 72
96 X 96

1.5
Dner Demirli
45 - 65 Hz
1.2 x Un
2 x Un
3 VA
2000 V
Skala dey konumda
TS 5590 EN 60051-2
72 X 72
96 X 96

1.5
Dner bobinli
45 - 55 Hz
1,2 x Un, 1,2 x 55 Hz
2 x Un
1 VA
2000 V
Skala dey konumda
TS 5592 EN 60051-4
72 X 72
96 X 96

Federal analog l aletleri TS 5590 EN60051-2 ve TS 5592 EN60051-4 standardlarna ve CEye uygun olarak retilmektedir.
Ampermetrelerde deitirilebilir skala sayesinde bo yere stok tutmaya gerek yoktur, sadece skala bulundurmak yeterlidir.
16/2

-2005

ANALOG L ALETLERNE AT SPAR KODLARI


Sipari kodlar :
Tip

Ebat

FA 72

72x72

FA 96

96x96

FMA 72

72x72

Kullanm ekli

Sipari kodu

Direkt

9KA-AA120-

Akm transformatrl

9KA-AA121-

Direkt

9KA-AA220-

Akm transformatrl

9KA-AA221-

Direkt

9KA-MA120-

Akm transformatrl

9KA-MA121-

Direkt

9KA-MA220-

Akm transformatrl

9KA-MA221-

FMA 96

96x96

FV 72

72x72

Direkt

9KV-AA120-

FV 96

96x96

Direkt

9KV-AA220-

FF 72

72x72

Direkt

9KF-A0120-0055

FF 96

96x96

Direkt

9KF-A0220-0055

: Bu ksma ampermetrenin lme sahas (amper) yazlr.


Direkt kullanlan tipler iin : 0010, 0015, 0020, 0025, 0040, 0050, 0080, 0100 gibi.
Akm tranformatr ile kullanlan tipler iin : 0030, 0040, 0050, 0060, 0080, 0100, 0200, 0250, 0300, 0400, 0500, 0600, 0800, 1000, 1200, 1500, 2000, 2500, 3000,
4000 gibi.
: Bu ksma voltmetrenin lme sahas (volt) yazlr. 0250, 0500 gibi.

DJTAL L ALETLERNE AT TEKNK TABLO ve SPAR KODLARI


DJTAL AMPERMETRE (FYA72-FYA96)
Akm trafolaryla, akm trafosu evirme oran girilerek kullanldnda 9999A (rms)' ya kadar lm yapabilme imkan sunmaktadr.
Tek tula ampermetrenin hafzasn sfrlayarak bu andan itibaren llen en dk ve en yksek akm deerini grme imkan
salar. Rleli dijital ampermetreler, akm snrlamas gerektiren tesislerde kullanlmak zere gelitirilmitir.

DJTAL VOLTMETRE (FYV72-FYV96)


Herhangi bir hattn 0-500 V arasndaki AC gerilimini hassas olarak ler. Herhangi bir anda hafzann sfrlanmasndan itibaren
en dk ve en yksek gerilim deerlerini grme imkan salar.

Teknik zellikler :

Ampermetre

Ampermetre (1 Rleli) Ampermetre (2 Rleli) Voltmetre

Tip

FYA 72 - FYA 96

FYA 96 - 1R

FYA 96 - 2R

FYV 72 - FYV 96

lme dalga biimi

AC (rms)
0 -200 A direkt
0 -10 A direkt,
0 - 9999 A (Akm Trafolu)
1
50 Hz
-5C / 55C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x In
220 V AC
72 x 72 - 96 x 96
9KB-DA110-0200
9KB-DA211-0000

AC (rms)

AC (rms)

AC (rms)

0 -10 A direkt,
0 - 9999 A (Akm Trafolu)
1
50 Hz
-5C / 55C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x In
220 V AC
96 x 96

0 -10 A direkt,
0 - 9999 A (Akm Trafolu)
1
50 Hz
-5C / 55C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x In
220 V AC
96 x 96

0 - 500 V

9KC-DA210-0000

9KD-DA210-0000

lme sahas
Hata snf
alma frekans
alma scakl
alma snr aral
Srekli ar ykleme
Besleme gerilimi
Ebat
Sipari kodu

16

1
50 Hz
-5C / 50C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x Un
220 V AC
72 x 72
9KV-DA110-0500
9KV-DA210-0500

Federal dijital l aletleri TS 5590 EN60051-2 standardlarna ve CEye uygun, 1 snf olarak retilmektedirler.
-2005

16/3

3 FAZLI DJTAL L ALETLERNE AT TEKNK TABLO ve SPAR KODLARI

Giri :
FYA96-3F ve FYV96-3F, panolarda 3 fazn gerilimini ve fazlardan geen akm herhangibir komitatr ihtiyac olmadan ayn
anda gsterimi iin tasarlanmtr. Ampermetreler 5 amper girili olup arpan oran gerilerek 9999 ampere kadar direkt
gsterimle kullanlabilir. Voltmetreler ise 3x500 V faz - faz aras gerilime gre retilmi olup, gerilim trafosu arparn oran 0.0199.99 arasnda girilerek eitli uygulamalarda farkl gerilim trafolarna hasas bir ekilde uyarlanabilir. Direkt yksek gerilim
l trafolaryla kullanlabilir. Opsiyonel olarak retilecek olan kV gstergeli voltmetreler sipari annda belirtilerek temin edilebilir.

Teknik zellikler :

Tip
lme dalga biimi
lme sahas
Hata snf
alma metodu
alma frekans
alma scakl
alma snr aral
Srekli ar ykleme
Besleme gerilimi
Ebat
Sipari kodu

Ampermetre

Voltmetre

FYA96-3F
AC (rms)
0 -10 A direkt,
0 - 9999 A (Akm Trafolu)
1
Elektronik (ADC)
50 Hz
-5C / 50C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x In
220 V AC
96 x 96
9KE-DA211-0000

FYV96-3F
AC (rms)
0 - 500 V
1
Elektronik (ADC)
50 Hz
-5C / 50C
(0,8 - 1,2)xUn
1,2 x Un
220 V AC
96 x 96
9KE-DA210-0000

Federal dijital l aletleri TS 5590 ve IEC 60051-2/EN 60051-2 standardlarna ve CEye uygun, 1 snf olarak retilmektedirler.

G ANALZRLER HAKKINDA GENEL BLGLER


Giri :
FPA100 G Analizr 3 fazl sistemlerde harcanan enerjiyi
lmek amacyla tasarlanmtr. llen byklklerden 10
adedi displayde ayn anda grlebilir. 3 adet programlanabilir
rle kts sayesinde olaan d durumlara kar nlem
alnabilir. Standart RS232 portu sayesinde analizrn lt
deerler bilgisayardan takip edilebilir, arivlenebilir.

Programlama zellikleri :
Zengin men seenei bulunan cihazmz kullanmadan nce
baz sabit deerleri girmemiz gerekir.
Sabit Deerlerin Girilmesi: Sabit deerler girilirken sol alt ve
sa alttaki toplam 4 display kullanlr. Deerlerin girilecei
ve
tularna ayn anda baslr. Yan
moda girmek iin
taraftaki grnm karmza kar. Sol alttaki display (byk
dijitler) man numaras olarak kullanlr. Programlanacak
deikenler girildike bir sonraki menye geer. Men
numarasnn 3. Dijiti, o deikene ait kullanlacak rlenin
numarasnn girilmesinde kullanlr.

16/4

Sa taraftaki 3 dijitten stteki, girilecek deerin maximum


deerini, alttaki ise minimum deerini gsterir, kullanc
deitiremez. Ortadaki display ise kullancnn uygun deeri
girecei alandr. Girilecek deer yanp snerek kullancya
ynlendirilir.
Bu sabit deerler:
1. Gerilim trafosu oran
2. Akm trafosu oran
3. Dk gerilim deeri (Gerilimin ayarladmz deerin altna
dtnde hangi rleden sinyal gndereceini de bu
fonksiyonda ayarlyoruz).
4. Yksek gerilim deeri ve rle kts (set deerini aarsa
rle alr)
5. Dk akm deeri ve rle kts (set deerinden derse
rle alr)
6. Yksek akm deeri ve rle kts (set deerini aarsa rle
alr)
7. Endktif dk g faktr deeri ve rle kts (set
deerinden derse rle alr)
8. Kapasitif yksek g faktr deeri ve rle kts (set
deerinden derse rle alr)
9. Enerji geldikten sonra saniye olarak alarm fonksiyonunun
alma gecikmesi

-2005

G ANALZRLER HAKKINDA GENEL BLGLER

10.Set deerleri aldktan sonraki alarm kt gecikmesi


11.Cihazn a numaras (1-250, tekli kullanmda 1 girilir)
12.letiim hz (1200-2400-4800-9600-19200-38400 baud)
13.Parity (none,odd,even)

Ekran zellikleri :

Fonksiyon Tular :
1. blge kontrol butonu
2. blge kontrol butonu
3. blge kontrol butonu
4. blge kontrol butonu
Sabit deerlerin girilmesi
fonksiyonu
Deerlerin sfrlanmas

Genel zellikler :
2

3
4

Beyaz kla aydnlatlan LCD ekran, llen byklklerin


kolay okunmasn salamaktadr. Pratik kullanm ve anlalr
olmas amacyla LCD ekran drt ana blme ayrlmtr. Bu
sayede ayn anda llen 10 adet bilgiyi grebilme imkann
sunmaktadr. Bu 4 ana blm ksaca incelemek gerekirse:
Sol st blmde bulunan 3 dijitlik 3 adet displayde fazntr gerilimleri, faz-faz gerilimleri ve her fazn kendi g
faktr grlebilir. Bu zellikler tek tua basmak kaydyla
deitirilebilir ve llen byklk birimleri dijitin her iki
yannda belirir.
(rnein; L1 220 V, L12 380 V gibi...)
Sa st blmde ise 4 dijitlik 3 adet display bulunmaktadr.
Bu displaylerde her faza ait akm, grnr g, aktif g ve
reaktif g grlebilir. Bu zellikler tek tua basmak kaydyla
deitirilebilir ve llen byklk birimleri dijitin sa tarafnda
belirir.
Sa alt blmde 5+3 dijitlik 3 adet display bulunmaktadr.
Bu blmde anlk veya toplam olarak harcanan grnr
g, aktif g ve reaktif gler grlebilir. Ayrca bu deerler
3 faz toplam veya ayr ayr olarak da izlenebilir. Buradaki
enerji sayalarn sfrlayabilirsiniz. Bu zellikler tek tua
basmak kaydyla deitirilebilir ve llen byklk birimleri
dijitin her iki yannda belirir.
Sol alt blmde ise sitemin ortak faz as veya ebeke
frekans grlmektedir.

Teknik zellikler :
Besleme Gerilimi
: 220V AC -+%20, 50 Hz
lme Gerilim Girii
: 3x500 V (faz-faz), 3x300 V (faz-ntr)
lme Akm Girii
: 3x5(6) A, 3x200 A (opsiyonel)
G Tketimi
: < 4 VA
Snf
: < %1
llen Max. Deerler : 500 kV, 9999 A, 99999.999 kW (kWh)
(Bilgisayardan Mega olarak daha byk deerler takip edilebilir)
ller
: 144x144 mm

-2005

- 3 fazl sistemlerde gerilim, akm g bilgilerinin toplam ve


her faz ayr ayr hesaplanmas, displayde veya bilgisayar
ekrannda gsterilebilmesi.
- 3 tulu kolay kullanm.
- eitli ikaz ve durum simgeleri hari ayn anda 10 adet
bilginin ekranda gsterilmesi.
- 4 quadrantta %1 den iyi lm deerleri.
- ok dk gerilim lmlerini hassas yapabilme (300 Volt
skalada 10 volt)
- Gerilim ve akm arpanlarn tanmlayabilme zellii.
- Opsiyonel, 8-16-20 kademeye kadar kompanzasyon
zellii.
- Opsiyonel enerji miktarlarn hafzada tutabilme zellii.
- Standart RS232 balants ve opsiyonel optik izolasyonlu
RS485 network opsiyonu.
- x5 akm trafosu kullanmna uygun 5 amper veya direkt
200 amper (opsiyonel) akm giri seenekleri.
- 3 adet programlanabilir rle kts.
- Alarm durumlarnda tehlike veya arzann ekline gre
yanp snen arka beyaz aydnlatma.
- Fiber optik balant (20 km' ye kadar direkt bilgi aktarmna
uygun optik alc-verici)
- Enerji kesilmelerine kar enerji sayalarnn hafzaya
alnmasn salayan yazlm ve donanm.(Enerji opsiyonu)
- Opsiyonel harmonik lm
- 20 kullancya kadar uzaktan izleme zellii

Sipari Kodlar
Analizr : 9KG-A1000-0005
Analizr (enerji opsiyonlu) : 9KG-A7000-0000
Analizr (200A direkt) : 9KG-C1000-0200
Opsiyonlar iin: 9KG-A7000-0
 : Bu ksma opsiyonlar belirtiniz. (Enerji sayalarn hafzada
tutma zellii standarttr.)
8 kademe kompanzasyon zellii iin: 008
16 kademe kompanzasyon zellii iin : 016
20 kademe kompanzasyon zellii iin : 020
RS485 Modbus RTU zellii iin : 400
8 kademe kompanzasyon ve RS485 Modbus RTU zellii iin : 408
16 kademe kompanzasyon ve RS485 Modbus RTU zellii iin : 416
20 kademe kompanzasyon ve RS485 Modbus RTU zellii iin : 420

Uzaktan izleme program : YB-000


: Bu ksma kullanc saysn belirtiniz.
Tek kullanc iin: 1; 10 kullanc iin: 2; 20 kullanc iin: 3

16/5

16

L ALETLERNE AT TEKNK RESMLER

Analog l Aletleri :

Boyutlar (mm)

72 x 72

72

66

75

68 0.5

96 x 96

96

90

75

92 0.5

Dijital l Aletleri :
D

Boyutlar (mm)

72 x 72

72

44

6.5

69

96 x 96

96

55

90

G Analizr :

60

144

144

Pano Montaj ls 138x138 mm

16/6

-2005

ELEKTRONK ELEKTRK SAYALARI


Elektronik Elektrik Sayalar

FMS601-FSM50
Tek Fazl

FTS3 - FTS3H - FTS3K


Fazl

FMS602
Tek Fazl
(Analog)

FSM60
Tek Fazl

FTS3D - FTS3HD - FTS3KD


Fazl

NDEKLER
ok Tarifeli Elektronik Elektrik Sayalar Hakknda Genel Bilgiler

ok Tarifeli Elektronik Elektrik Sayalarna Ait Genel Teknik Tablo

ok Tarifeli Elektronik Elektrik Sayalarna Ait Teknik Diyagram

ok Tarifeli Elektronik Elektrik Sayalarna Ait Teknik Resimler

17

-2005

17/1

OK TARFEL ELEKTRONK ELEKTRK SAYALARI HAKKINDA GENEL BLGLER

Giri :

Teknik zellikler :

Elektronik alanndak hzl ve kkl geliimler, elektromekanik


sayalarn elektronik bir yapya dntrlmesine sebep
olmutur. Elektronik elektrik sayalar kayplar ok yakndan
izleme ve en aza indirgemede zm olarak grlmektedir.

- Tek faz ve faz Federal aktif elektronik sayalar IEC 61036,


trifaze aktif+reaktif sayalar IEC 61268 ve IEC 61036
standardlarna ve CEye uygun olarak imal edilmektedir.
- Saya zerinde IEC 61107 standardna uyumlu optik port
bulunmakta ve bu yolla sayaca ait tm bilgiler bir bilgisayarla
okunabilmekte ve saya bu yolla programlanabilmektedir.
- Tarife bilgileri, tarih ve saat bilgileri, klemens kapa alma
ihbar, ileri saat uygulamas deiiklii, sayacn yerinden
sklmesine gerek kalmakszn klemens kapa aldktan
sonra TEDAn uygun grecei yetkili grevlilerce optik-port
vastas ile programlanabilmektedir. Sayacn kalibrasyon
ayarlar ise Sanayi Ticaret Bakanl mhr krlp st kapak
almadan yaplmamaktadr.
- Saya, alma mr en az 10 yl olan ve geni alma
scakl aralna sahip LCD gstergeye sahiptir. Elektrik
enerjisinin kesik olduu durumlarda 24 saat sre ile, gerekli
bilgiler LCD zerinden buton yardm ile grlebilecek ve
optik porttan okunabilmektedir.
- LCD ekranda tarih, saat, her tarife dilimine ait tketim bilgileri
ve demand bilgisi otomatik olarak 5 sn ara ile pe pee
gsterilmektedir. Ayn zamanda bu bilgiler elektrik kesikken
de buton yardm ile de grlebilmektedir.
- LCDde tarife bilgilerinin tam ksm 5, ondalkl ksm 3 hanedir
ve ayrca tm bilgiler 1.5 metre mesafeden rahatlkla
okunabilmektedir.
- Saya, pil mrnn kritik seviyeye dtn gsterir uyar
vermekte, gerek zaman saati bozulmas, n kapak ve klemens
kapa alma mdahalelerini (enerji kesik olsa dahi)
alglamakta, kodlu ve ya ihbarl olarak LCD ekranda bildirmekte
ve yaplan mdahaleleri hafzaya kaydederek optik porttan
okunmasn salamaktadr.
- Abonenin takvime bal tketimini tespit etmek, ok zamanl
tarifeleri uygulamak ve dier ilemleri zaman baznda
deerlendirmek amacyla, saya iinde gerek zaman saati
bulunmaktadr. Sayacn gerek zaman saati herhangi bir
nedenle durduunda enerji tketimleri Gndz tarifesine
yazlacaktr. Saya zerindeki gerek zaman saatini besleyen
pilin iletme mr 10 yl raf mr ise 4 yldr. Gerek zaman
saatinin sapma deeri IEC 61038 standardna uygun olarak
nominal scaklkta en fazla 0.47 sn/gndr. Ayrca ileri ve geri
saat uygulamalar otomatik olarak uygulanmaktadr.
- Sayata hibir enerjiye gerek duymadan bilgileri saklama
zelliine sahip silinmez bir hafza birimi ( EEPROM ) mevcuttur.
- Tarife dilimleri :
a-) T1- Gndz (06:00- 17:00)
b-) T2- Puant (17:00- 22:00)
c-) T3- Gece (22:00- 06:00)
d-) T4- Dier ihtiyalar (Tatil) olmak zere kodlanmtr.

Kayplar:
- Datm ebekelerine yasa d yollarla yaplan balantlar
sonucunda oluan kayplar.
- lm hatalarndan kaynaklanan kayplar
- Elektromekanik sayalar zerinde yaplan oynamalar.
Elektrik enerjisinin tketiminin doru bir ekilde izlenip,
ynetilmesi ve kayplarn en aza indirilebilmesi, doru lm
ile mmkndr.
Elektronik elektrik sayalarnn elektrik lmnde kullanlmas
yasalarla zorunlu hale getirilmitir. Bu sayalar ile daha hassas
lm yaplrken, dier yandan yasa d mdahaleler
zorlatrlmaktadr.

RTC (Gerek zaman saati)

Gerilim
sensr

LCD (Likit kristal ekran)


Akm
sensr

Akll kart (Opsiyonel)


CPU+lme

Batarya

Optik arabirim

Led (IMP/kWh)
Rle (Opsiyonel)
EEPROM

ekil-1: Elektronik elektrik sayalara ait teknik diyagram

Federal ok Tarifeli Elektronik Elektrik Sayalar :


Federal Elektrik, tamamen kendi Ar-Gesi ile gelitirdii ok
tarifeli elektronik elektrik sayalarn kullancya sunmutur.
Endstri tesislerinde ve konutlarda kullanm iin tasarlanan
elektronik elektrik sayalar tek fazl ve fazl olarak snf 1
hassasiyetinde retilmektedir.
Sayalar, elektrik tarifeleri ynetmeliinde ngrlen tarife
kategorilerini salamak iin 4 tarifeli olup, bir gn 8 ayr
zaman dilimine blebilmekte, hafta ii, Cumartesi ve Pazar
gnleri iin ayr ayr tarifelendirme yapabilmektedir.
Tarifelendirmedeki asl ama, elektrik enerjisi tketimini 24
saate dengeli biimde yaymak ve tketiciyi elektrik tketimi
konusunda bilinlendirmektir. Kullanc saya bilgilerini kontrol
ederek tketimini ynlendirebilir. Her zaman dilimi farkl
fiyatlandrlaca iin tarifeli kullanm tketiciyi ucuz olan zaman
aralnda elektrik tketmeye yneltecektir.

17/2

-2005

OK TARFEL ELEKTRONK ELEKTRK SAYALARINA AT GENEL TEKNK TABLO

Teknik zellikler :
Tip (Tek Fazl)
Nominal gerilim AC
(-%20Un...+%15Un)
Nominal (max) akm AC
Balantlar
Ekran
Test k imp /KWh
Balang akm (mA)
Nominal Frekans (Hz)
lme tipi
Doruluk snf
Kontrol girii (Gerilim dayanm)
Saat doruluu (23 Cde)
zolasyon
Elektromanyetik yksek frekans
Elektrostatik dearj (IEC 61036-4-2)
Bal nem
Ortam scakl
Depolama scakl
Koruma snf
Malzeme
Klemens malzemesi
Haberleme
Veri korumas
Tarife katsaylar
Tarife dilimleri
Entegre / Takvim balama saati
Sipari Kodu

FSM60
FMS601
FMS602
FSM50
1 faz 2 telli
1 faz 2 telli
1 faz 2 telli
1 faz 2 telli
220 V
220 V
220 V
220 V
10 (60) A
10 (50) A
10 (60) A
10 (60) A
= 8.5 mm
= 6 mm
= 6 mm
= 8.5 mm
Numaratrl
LCD
LCD
LCD
3200
1000
1000
1000
0.004 Ib
50%2
Aktif (Tek fazl)
1
6 KV, 1.2/50 s
< 0.47 sn/gn
50 Hz / 1 dk 4 kV
27 MHz - 1 GHz, 10 V/m
Kontak dearj, 8 kV
%95
-20 C...+60 C
-25 C...+70 C
IP 51 (IEC 60529)
ABS, kendi kendine snebilen, geri dnml, UV dayanm yksek malzeme
BMC (Dinamik ve termal oklara kar dayankldr).
Optik port (IEC 61107), akll kart (IEC/ISO 7816)
Silinmeyen bellek (EEPROM), pil
Tarife dilimlerine bal olarak hafta ii, hafta sonu (Cumartesi-Pazar) ayr katsaylar
1 gn dakika hassasiyetinde 8 dilime kadar blebilme
Gerek zaman saati ve takvim (otomatik yaz/k saati uygulamas)
9PE-ABBB1-0060
9PE-ABBB2-0060
9PD-ABBB1-0050
9PD-ABBB1-0060

Tip (3 Fazl)
Nominal gerilim AC
(-%20Un...+%15Un)
Nominal (max) akm AC
Ekran
lme tipi
Balantlar
Test k imp /KWh
Balang akm (mA)
Nominal Frekans (Hz)
Doruluk snf
Kontrol girii (Gerilim dayanm)
Saat doruluu (23 Cde)
zolasyon
Elektromanyetik yksek frekans
Elektrostatik dearj (IEC 61036-4-2)
Bal nem
Ortam scakl
Depolama scakl
Koruma snf
Malzeme
Klemens malzemesi
Haberleme
Veri korumas
Tarife katsaylar
Tarife dilimleri
Entegre / Takvim balama saati
Sipari Kodu

FTS3-FTS3D (Aktif) FTS3H-FTS3HD (Aktif) FTS3K - FTS3KD [Kombi (Aktif+Reaktif)]


3 faz 4 telli
3 faz 4 telli
3 faz 4 telli
3 x 220 / 380 V
3 x 220 / 380 V
3 x 220 / 380 V
3 x 10 (60) A
3 x 10 (80) A
3 x 5 (10) A
2 x 16 karakter LCD 2 x 16 karakter LCD
LCD
Aktif (3 fazl) Direkt
Aktif (3 fazl) Direkt
Aktif + Reaktif (3 fazl) X5
= 10 mm
= 10 mm
= 5 mm
1000
100
5000
0.004 Ib
50%2
1
6 KV, 1.2/50 s
< 0.47 sn/gn
50 Hz / 1 dk 4 kV
80 MHz - 1 GHz, 10 V/m
Kontak dearj, 8 kV
%95
-20 C...+60 C
-25 C...+70 C
IP 51 (IEC 60529)
ABS, kendi kendine snebilen, geri dnml, UV dayanm yksek malzeme
BMC (Dinamik ve termal oklara kar dayankldr).
Optik port (IEC 61107), akll kart (IEC/ISO 7816)
Silinmeyen bellek (EEPROM), pil
Tarife dilimlerine bal olarak hafta ii, hafta sonu (Cumartesi-Pazar) ayr katsaylar
1 gn dakika hassasiyetinde 8 dilime kadar blebilme
Gerek zaman saati ve takvim (otomatik yaz/k saati uygulamas)
9PB-ABBB3-0005
9PB-ABBB3-0060
9PB-ABBB3-0080
9PB-ABBB3-0D05
9PB-ABBB3-0D60
9PB-ABBB3-0D80

: Direk balantl saya anma akm,


-2005

: Opsiyonel

17/3

17

OK TARFEL ELEKTRONK ELEKTRK SAYALARA AT TEKNK RESMLER

FMS601-FSM602-FSM50 (Tek Faz) :

FSM60 (Tek Faz) :

45.5

165

130

23

107

84.5
90.5

8.5

11.75
20.75

10.5

FTS3 - FTS3H - FTS3K ( Faz) :

FTS3D - FTS3HD - FTS3KD ( Faz) :


51.5

113

82.5

27.75

151

30
300

185

60
224.5

52.5

207.5

200

207.5

113

118

111.5

3.75

26

130
138

92.5

155

45

165

7.5

140

11.75

58.75

56

45

149

11

60

124

18
13

15
134

17/4

-2005

EasyPan DAITIM PANOLARI

EasyPan Datm Panolar

EP1

EP2

EP3

NDEKLER
EasyPan Datm Panolar Hakknda Genel ve Teknik Bilgiler

EasyPan Datm Panolar Sipari Kodlar

EasyPan Datm Panolar Aksesuarlar ve Sipari Kodlar

EasyPan Datm Panolarna Ait Teknik Resimler

18

-2005

18/1

EasyPan DAITIM PANOLARI HAKKINDA GENEL ve TEKNK BLGLER


Giri :
Meskenlerde ve sanayi tesislerinde g datm, aydnlatma

IEC 60439-1 ve

uygulamalar, tesisatn kontrol ve ar akma kar korunmas

st olarak iki ekilde retilmektedir.

normlarna uygun, sva alt ve sva

amacyla kullanlan Federal EasyPan datm panolar,

Duvara montaj delii


Datm baralarna dorudan temasa
kar koruyucu klf
Otomatik sigorta balant baras (Yol)
Datm baras
Otomatik sigorta montaj ray

Baralara dorudan temasa


kar koruyucu kapak

Bara ve sigorta montaj levhas

Ana alter-ana bara


balant paras
Ntr klemensleri
Toprak klemensleri
Ana alter montaj levhas

Ntr ve toprak baralarna dorudan


temasa kar koruyucu kapak

Ana altere dorudan temasa


kar terminal koruyucu kapak

Alabilir kablo girii

zellikler :
Kolay montaj

Ana alter kullanmadan dorudan balant imkn

Kolay ve gvenilir bakm

Pano iinde kablolama

Modern teknoloji ve modler yap

Alt, st ve yanlardan alabilir kablo girii

Estetik grnm

Ak gri (RAL 9002) elektrostatik toz boyal 1,2 mm DKP

Federal rnlerinin montajna uygun tasarm

sac (zel sipari zerine farkl renkte veya galvanizli

Kullanc tarafndan deitirilebilir aksesuar imkn

sacdan iml edilebilir)

Komple techizatl veya sadece bara sistemli sevk imkn

IP40 koruma snf

Ana alter olarak devre kesici, anahtar, kaak akm

Renkli etiket ile fazlarn gsterimi: Krmz (R faz),

koruma alteri seebilme imkn

18/2

sar (S faz), mavi (T faz).

-2005

EasyPan DAITIM PANOLARI HAKKINDA GENEL ve TEKNK BLGLER

AG Devre Kesiciler :
TS EN 60947-2 / IEC 60947-2
TSE 1058

Tip

F10

F11

F21

F22

F31 F32

F33

Anma akm - In (40C veya 55C)

63,80,100,125,160

63,80,100,125

100,125,160,200,225,250

Anma akm ayar sahas - I1

Sabit

Sabit

Sabit

En byk beyan ksa devre kesme kapasitesi - Icu


(a.c.) 50-60 Hz

3x380/415 V

(kA rms)

16

20

25

50

35

50

65

(a.c.) 50-60 Hz

3x220/240 V

(kA rms)

25

30

50

100

65

85

100

Kaak Akm Koruma alterleri :


TS EN 61008 / IEC 61008

Tip
Nominal kaak akm
Anma akm

mA
A

FK30

30

300

25, 40, 63
2,4

Kutup says
Sigortal ksa devre kesme kapasitesi

FK3

kArms

Anahtarlar :
TS EN 60947-3 / IEC 60947-3

FMS

Tip
Anma akm (In)

63, 80, 100


2, 3

Kutup says
Ksa devre kesme kapasitesi

12 In / 1sn

kArms

Anahtar: Termik ve manyetik korumasz ap kapama alteri

Anahtarl Otomatik Sigortalar :


TS EN 60898 / IEC 60898
TSE 5018

Tip

FMH

Karakteristik

B, C

Ksa devre kesme kapasitesi


Anma akm
Kutup says

-2005

kArms
A

10

6,10,16,20,25,32,40,50,63

6,10,16,20,25,32,40,50,63

18

1, 2, 3, 4

18/3

EasyPan DAITIM PANOLARI SPAR KODLARI

1. Dorudan Balantl* EasyPan Sipari Kodlar :


Montaj ekli

Sva Alt
Yol
Says Sipari Kodu

Tip
EP1

12
18
24
30
36

EP2
EP3

Ana alter kullanmadan, ana baralara balant


paras eklenerek panolara enerji verilir.

Sva st

9VM-DDDA1-0000
9VK-DDDA1-0000
9VK-DDDA2-0000
9VB-DDDA1-0000
9VB-DDDA2-0000

Sipari Kodu
9VM-DDDU1-0000
9VK-DDDU1-0000
9VK-DDDU2-0000
9VB-DDDU1-0000
9VB-DDDU2-0000

2. Devre Kesicili EasyPan Sipari Kodlar :


Montaj ekli
Sva Alt
Ksa devre kesme
Yol
Tip
kapasitesi (kArms) Says Sipari Kodu
3x415 V / 3x240 V
16,20,25,35,50,65 /
EP1
12 9VMA1-
25,30,50,65,85,100
18 9VKA1-
16,20,25,35,50,65 /
EP2
24 9VKA2-
25,30,50,65,85,100
16,20,25,35,50,65 /
30 9VBA1-
EP3
25,30,50,65,85,100
36 9VBA2-

Sva st
Sipari Kodu
9VM-

U1-

9VK9VK9VB9VB-

U1-
U2-
U1-
U2-

: Devre kesici tipi (F10...F33), : evre scakl


(20C:1, 30C:2, 40C:3, 50C:4, 55C:5),
: Devre
kesici Anma Akm (016...225).
rnek; Sva st, 30 yollu, F33 225A devre
kesicili (evre scakl 40C) pano sipari kodu:
9VB-F33U1-3225
Devre kesicisiz siparilerde devre kesici tipini belirtiniz
ve sipari kodunu : 0,
: 000 eklinde
tanmlaynz.
rnek; Sva st, 30 yollu, F3 serisi devre kesicilerin
montajna uygun devre kesicisiz pano sipari kodu:
9VB-F3 U1-0000

3. Kaak Akm Koruma alterli EasyPan Sipari Kodlar :


Montaj ekli
Sigortal
Ksa
devre kesme
Tip
kapasitesi (kArms)
3x415 V / 3x240 V
3
EP1
EP2

EP3

Sva Alt
Yol
Says Sipari Kodu
12
18
24
30
36

9VM9VK9VK9VB9VB-

A1-
A1-
A2-
A1-
A2-

Sipari Kodu
9VM9VK9VK9VB9VB-

4. Anahtarl EasyPan Sipari Kodlar :


Montaj ekli
Sva Alt
Ksa devre
Yol
Tip
kesme
Sipari Kodu
kapasitesi Says
EP1

12 In / 1 sn

EP2

12 In / 1 sn

EP3

12 In / 1 sn

12
18
24
30
36

9VM-FMSA1-
9VK-FMSA1-
9VK-FMSA2-
9VB-FMSA1-
9VB-FMSA2-

: Kaak akm koruma alteri tipi (0FK3,FK30),


: Kutup says (2,4),
: Kaak akm koruma
alteri anma akm (040,063).
rnek; Sva st, 18 yollu, 30 mAlk 2 kutuplu 40 A
kaak akm koruma alterli EasyPan sipari kodu:
9VK-0FK3U1-2040

Sva st

U1-
U1-
U2-
U1-
U2-

Otomatik Sigorta Sipari Kodlar*


Sva st
Sipari Kodu
9VM-FMSU1-
9VK-FMSU1-
9VK-FMSU2-
9VB-FMSU1-
9VB-FMSU2-

: Kutup says (2,3),


: Anahtar anma akm (063,080,100).
rnek; Sva alt, 36 yollu, 3 kutuplu 100 A Anahtarl EasyPan sipari
kodu:

(Panolar, Sigortalar montajl istenildii taktirde)

Ksa devre
kesme kapasitesi
kArms

6 kA

10 kA

B Tipi

9EB-B06 -00

9EB-B10 -00

C Tipi

9EB-C06 -00

9EB-C10 -00

: evre scakl (20C:2, 30C:3, 40C:4, 50C:5, 55C:6)


: Kutup says (1, 2, 3, 4)
: Sigorta anma akm (06...63)
rnek: 1 kutuplu B tipi 16 A (10 kA) otomatik sigorta (evre
scakl 40C) sipari kodu: 9EB-B1041-0016

5. Dier kombinasyonlar iin ltfen firmamz araynz.


EasyPan datm panolarnn ksa devre kesme kapasitesi, panolarda
kullanlan ana alterin kesebilecei ksa devreye edeerdir.

18/4

alterle yaplan datmda kullanlan ana baralar hakknda ltfen


firmamza dannz

-2005

EasyPan DAITIM PANOLARI AKSESUARLARI ve SPAR KODLARI

Aksesuarlar ve Sipari Kodlar

Ana baral sigorta tayc paneli

Ntr + Toprak klemensleri

st terminal koruyucu kapak

Ana alter - Ana bara balant paralar

Anahtar ve Kaak Akm Koruma alteri


montaj ray

Dorudan balant iin ana bara balant paralar

Ykseklik ayarl ana alter montaj paneli

Yol says

Sipari Kodlar

12
18
24
30
36

YP-0021
YP-0022
YP-0023
YP-0024
YP-0025

Yol says

Sipari Kodlar

12
18
24
30
36

YP-0026
YP-0027
YP-0028
YP-0029
YP-0030

Ana alter tipi

Sipari Kodlar

F10, F11
F21, F22
F31, F32, F33
2 kutup FK3, FK30
4 kutup FK3, FK30
2 kutup FMS
3 kutup FMS
Dorudan balant

YP-0031
YP-0032
YP-0033
YP-0034
YP-0035
YP-0036
YP-0037
YP-0038

Ana alter tipi

Sipari Kodlar

F10, F11
F21, F22
F31, F32, F33
2 kutup FK3, FK30, FMS
4 kutup FK3, FK30
3 kutup FMS

YP-0039
YP-0040
YP-0041
YP-0042
YP-0043
YP-0044

Ana alter tipi

Sipari Kodlar

FMS
FK3 - FK30

YP-0045
YP-0046

Ana alter tipi

Sipari Kodu

Standart para

YP-0047

Ana alter tipi

Sipari Kodu

Standart para

YP-0048

Otomatik Sigorta tipi

Sipari Kodu

Standart para

YP-0049

Tipi

Sipari Kodu

Standart para

YP-0050

Tipi

Sipari Kodu

Standart para

YP-0051

Otomatik sigorta boluk plakas


(Kullanlmayan otomat yollarn kapatmak iin)

Otomatik kilit mekanizmas

Datm baras terminal klf

18

-2005

18/5

EasyPan DAITIM PANOLARINA AT TEKNK RESMLER

rnek balant emas :

C
B

C
C

1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35

C
B

Komple karlabilir
kapak levhas

A
D

490

A: 44, 50, 62
B: 28, 35
C: 18, 25
D: 39, 45

B
D

Topraklama

3 Ayr lde alabilir kablo girii


ap lleri (mm)

Ana
alter

A
C
C

C
B

C
C

C
B

2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36

Ntr

36 Yollu EasyPan
EP3 tip

Topraklama

235

Ntr

Kablo girileri detay teknik resmi :

Teknik Resimler :

360

115

Sva alt

18/6

120

365

120
H

EP1

520

495

EP2

630

605

EP3

735

710

360

Sva st

115

385

Sva st

Sva Alt

EP1

500

495

EP2

610

605

EP3

715

710

-2005

YOLCU VAGONLARI N
ISITMA SSTEMLER KONTROL
Istma Sistemleri Kontrol

NDEKLER
Yolcu Vagonlar in Istma Sistemleri Kontrol Hakknda Genel ve Teknik Bilgiler

2-3

19

-2005

19/1

YOLCU VAGONLARI N ISITMA SSTEMLER KONTROL HAKKINDA GENEL VE TEKNK BLGLER

Giri :

G kontaktr :

Elektrikli otomatik stma sistemi genel olarak yolcu vagonlar


iin kullanlr.

Istclara kumanda edebilmek iin her elektrik devresine bir


g kontaktr kullanlr. Bu kontaktr manyetik tahrikli
polarize bir kontaktrdr.

1. Istma Sistemi (1000 V) :


Aadaki ksmlardan olumaktadr.
- Techizat sand
- Ana alter
- G kontaktr
- Ana sigorta
- Dk gerilim rlesi
- Datm sigortas

2. Istma Sistemi (1000-1500-3000 V) :


Aadaki ksmlardan olumaktadr.
- Techizat sand
- Ana alter
- G kontaktr
- Ana sigorta
- Elektronik gerilim seici rle
- Datm sigortas
- Motorlu kademe deitirici alter

Resim - 2 : G kontaktr

Bobin alma gerilimi DCdir. Akmn kesilmesinde arkn


sndrlmesi bir daimi mknats ile salanr. Kontaktr yapl
itibari ile VDE 0110a gre C izolasyon snfna, VDE 0660a
gre de D cihaz grubuna tekabl etmektedir.
altrma bobini, ar gerilimlerden korunmak gayesi ile bir
diyot ve seri bal bir diren vastasyla kprlenmitir.
Teknik zellikler :

Resim - 1 : Elektrikli yolcu vagonlar iin otomatik stma panosu

Techizat Sand :
Ana ve yardmc techizat sandklar vagonun altna montaj
edilecek ekilde 304 kalite 4 mm paslanmaz elikten imal
edilmektedir. Koruma snf IP 54 olarak dokunmaya, toz ve
su giriine kar gerekli emniyet tertibat alnmtr.
Ana ve yardmc techizat sandklar tm cihazlarn montaj
ve kablo balantlar yaplm ekilde vagona montaja hazr
olarak verilir. Mekanik kilitleme tertibat ile gerilim altnda
sandk kapaklarnn almas engellenmitir.

Ana alter :
Ana alterler, 50 kWlk stma gc iindir.
1000 V DC/ACde 50 A,
3000 V DCde 16.7 A
Ana alter tertibat, 90 moment kesicili bir yayl paket alteridir.
alterin yayl bir kilitleme tertibat vardr. Bu tertibat techizat
sandnn kapann almas halinde sistemi kilitler. Kapak
aldnda alterin devreye girmesi nlenir.
19/2

Tipi
: FEC
Kullanma Snf
: AC1 / DC1
Nominal Gc
: 16 kW 3000 V AC/DC
Kontak says (Ad)
:1
Yardmc Kontak
: 1 ak / 1 kapal < 10 A
Bobin Gerilimi
: 24, 72, 120 VDC
Arlk
: 3,2 kg
zolasyon
: VDE 0110a gre C grubu
G kontaktr, ana techizat sandnda 8 adet, yardmc
techizat sandnda 6 adet kullanlmaktadr. Yardmc kontak
sipari zerine yaplr.

Ana Sigorta :
letme gerilimi : 3000 V AC/DC
letme akm
:6A
Ana sigortada zellikle s deimelerine dayankl ve mekanik
mukavemeti yksek seramik hamurundan (seramik oksit)
bir izole gvde kullanlr. Silindir eklinde seramik gvde iki
ucunda balant kapaklar ve temas baklar ile techiz
edilmitir. Eriyen tel saf gmtendir. (Korozyona tabi olmaz.)
Sigortalar, normal gecikmeli karakterdedirler. Ark sndrme
malzemesi olarak kuvarz kumu kullanlr.
Sigortalar ksa devre durumunda ksa devre akmn ok
byk lde snrlandrrlar ve bylece tesisleri ar termik
ve dinamik zorlanmalardan korurlar.
Ana sigortalar bakl sigorta olarak yaplmtr ve techizat
sand kapana tespit edilirler. Bylece bakm almalar
gerilimsiz yaplr. Kapak aldnda sigorta buonlar bir
koruyucu plaka ile insann temas etmesini nler.
-2005

YOLCU VAGONLARI N ISITMA SSTEMLER KONTROL HAKKINDA GENEL VE TEKNK BLGLER

Elektronik Gerilim Seici Rle


alma ekli :

Resim - 3 : Ana sigorta

1000 V Dk Gerilim Rlesi :


alma sahas

: 450-1000 V AC
600-1200 V DC
Ama-kapama kapasitesi : 24 V DCde 1 A
Dk gerilim rlesi 450 V AC (600 V DC) ile 1000 V AC
(1200 V DC) arasnda alr (%10). Direkt olarak kontak
k verir. Bu kontak ile yksek gerilim birbirinden izoledir.
Istma sisteminde bu rle gelen gerilime bakar. Gerilim 450
V AC nin (600 V DC) zerinde ise kontaktrlere alma
komutu verir ve stclar devreye girer. Bu gerilim 300 V
ACnin (360 V DC) altna dnce stclar devreden karr.

Yksek gerilim direnler zerinde blnerek drt lme


kademesine gnderilir.
Bunlar, ACde 1000 V, 1500 V
DCde 1500 V, 3000 V
kademeleridir.
Ayrca bu drt lme kademesinden baka iki adet (biri AC,
biri DC) ar gerilim lme kademesi vardr. Her iki gerilim
lme kademesinde 1850 V AC, 3750 V DCden daha yksek
bir ar gerilim tespiti halinde 3000 V konumuna geilir ve
stclar devreden karlr.
lme kademesinde elde edilen iaret ile, belirli bir zaman
gecikmesine tabi tutularak ilgili transistre, onun vastas ile
de ilgili rleye sinyal verilir.
Teknik zellikler :
alma Sahas

: 650 V AC - 1875 V AC
1000 V DC - 4000 V DC
alma kademeleri : 1000, 1500 V AC
1500, 3000 V DC
Batarya Gerilimi
: 24 V DC (18-32 V DC)

Datm Sigortas :

Motorlu Kademe Deitirme alteri :

letme gerilimi : 3000 V AC/DC


letme akm
:6A
Datm sigortalarnda silindir eklinde cam elyafl alev almaz
termoset gvde kullanlmtr. Gvde zerinde balant
terminalleri, iinde saf gmten eriyen tel ve ark sndrmek
iin kuvarz kum vardr.

Motorlu kademe deitirme alteri ise ana techizat sand


iin 8li grup, yardmc techizat sand iin 6l grup olarak
imal edilir. Bir ase zerine monte edilen gruplar effaf ve
yanmaz malzemeden imal edilip, kontaklar rahata grlebilir.
Motorlu kademe alteri, elektronik gerilim seici rleden
sinyal alarak servo motor sayesinde kontaklar 1000, 1500
veya 3000 V konumlarndan birisine getirir ve elektrik enerjisini
g kontaktrlerine iletir.

Resim - 4 :
Datm sigortas

19

-2005

19/3

TEKNK BLGLER

NDEKLER
Teknik Bilgiler

Transformatr ve 3 Fazl Motorlar in Koruyucu Elemanlarn Seimi

Sincap Kafesli Asenkron Motorlar in, Federal Koruma ve Devre Elemanlarnn Seimi

Sincap Kafesli Asenkron Motorlar in, Federal Koruma ve Devre Elemanlarnn Seimi

20
-2005

20/1

TEKNK BLGLER

Tip Deneyi :
Bir tasarmn belirli kurallar karlayabildiini gstermek iin,
belirli tasarma gre yaplan bir veya daha fazla cihazn deneyidir.

Nominal akm (In) : Normal atmosfer artlarnda alter devreye


sokulduunda snr snmann ve snr scaklk derecesinin
almayaca akm deerine nominal akm denir.

Rutin Deney :
Tek tek her cihazn, belirli bir kriter ile uyumluluunu dorulamak
iin imalat srasnda ve / veya imalattan sonra tabii olaca
deneydir.

Konvansiyonel ak hava sl (termik nominal) akm (Ith):


alterin termik nominal akm imalat tarafndan bildirilen en
byk akm deeri olup d muhafazas olmadan, ak havada
8 saatlik iletmede, alterin hibir blmnde ar scaklk
derecesi snr deerlerini amayacak ekilde alter zerinden
geirilebilecek olan akmdr.

Anma Deeri :
Bir bileen, dzen veya donanm belirtmek ve tarif etmek
iin kullanlan uygun yaklak bir byklk deeridir.
Beyan Deeri :
Bir bileenin, cihav veya donanmn belirli alma art iin
genellikle imalat tarafndan tespit edilen bir byklk deeridir.
Akm cinsi : Tketicinin doru veya alternatif akm ile
almasna bal olarak, alterler de doru veya alternatif
akm iin seilir.
Kapama kapasitesi : Verilen gerilimde ve ngrlen artlar
altnda bir alterin kapayabilecei akm deeridir. Alternatif
akmda efektif deer alnr.
Ama kapasitesi : Verilen gerilimde ve ngrlen artlar
altnda bir alterin aabilecei ama akm deeridir. Alternatif
akmda efektif deer alnr.
Nominal frekans (f) : alterin balanaca ebekenin
frekans olup Trkiyede ve Almanya bata olmak zere,
birok Avrupa memleketlerinde normal alternatif akm
sisteminde 50 Hz kullanlr.

Beyan alma (nominal iletme) akm (Ie) : Bir alterin


nominal iletme akm imalat tarafndan bildirilir ve nominal
iletme gerilimine, nominal frekansa, nominal iletme cinsine,
kullanma kategorisine ve mahfaza cinsine baldr.
Beyan Kapama kapasitesi : Bir alterin beyan kapama
kapasitesi, belirli kapama artlarnda alterin yeterli bir ekilde
kapayabilecei imalt tarafndan aklanm bir akm
deeridir. Beyan kapama kapasitesi, ilgili mamul standardna
gre beyan alma gerilimine ve beyan alma akmna atf
yaplarak aklanr.
Beyan Kesme kapasitesi : Bir alterin beyan kesme
kapasitesi, imalt tarafndan aklanan belirli kesme artlar
uyarnca, alterin yeterli bir ekilde kesebilecei bir akm
deeridir. Beyan kesme kapasitesi ilgili mamul standardna
gre beyan alma gerilimine ve beyan alma akmna atf
yaplarak aklanr. Bir alter, kendisinin beyan kesme
kapasitesine kadar (dahil) herhangi bir akm deerini kesmeye
yeterli olmaldr.

Nominal gerilim (Un) : alterin kullanld yerdeki ebeke


geriliminin nominal deeri olup balama kapasitesinin
tayininde esas olarak alnr. fazl alternatif akm sisteminde
Un daima fazlar aras gerilimdir. 3 fazl devreler iin, faz
aras gerilim olarak ifade edilir.

Beyan ksa devre kapama kapasitesi (Icm) : Bir donanmn


beyan ksa devre kapama kapasitesi, beyan frekansnda, a.a.
iin belirtilen bir g faktrnde veya d.a. iin zaman
sabitindeki beyan alma gerilimi iin imalt tarafndan bu
donanma ait belirlenen ksa devre kapama kapasitesinin
deeridir. Bu deer, nceden belirlenen artlar uyarnca
en yksek beklenen tepe akm olarak ifade edilir.

Beyan alma (nominal iletme) gerilimi (Ue) : Nominal


iletme gerilimi, nominal iletme akm ile birlikte alterin
kullanlp kullanlmayacan tayin eder. alterin kapama ve
ama kapasiteleri ile kullanma kategorisi, nominal iletme
gerilimi ile ilgilidir. Tek kutuplu donanm iin beyan alma
gerilimi genel olarak kutup aras gerilimi olarak belirtilir. ok
kutuplu donanmda genel olarak bu gerilim fazlar aras
gerilim olarak belirtilir.

Beyan ksa devre kesme kapasitesi (Icu) : Bir donanmn


beyan ksa devre kesme kapasitesi, beyan frekansnda, a.a.
iin belirtilen bir g faktrnde veya d.a. iin zaman
sabitindeki beyan iletme gerilimi iin imalt tarafndan bu
donanma ait belirlenen ksa devre kesme kapasitesinin
deeridir. Bu deer nceden belirlenen artlar uyarnca
beklenen kesme akmnn deeri (a.a. hlinde a.a. bileeninin
etken deeri) olarak ifade edilir.

Beyan yaltm (nominal izolasyon) gerilimi (Ui) : Bir alterin


nominal izolasyon dayanmn belirleyen gerilim deeri olup
izolasyon muayeneleri buna gre yaplr.Eer bir deer
verilmemise bunun iin en yksek nominal iletme gerilimi
esas alnr. En byk nominal iletme gerilimi, nominal
izolasyon geriliminden hibir zaman daha byk olmamaldr.

Mekanik mr : Bir donanm, mekanik ypranmaya kar


dayanm hususunda ilgili malul standardnda aklanan yksz
(yani ana kontaklarda akmsz), herhangi mekanik blmlerin
deitirilmesi veya bakmndan nce neticelenebilen alma
evrimlerinin says ile karakterize edilir; ancak bakm yaplmak
iin tasarmlanan donanm iin, imaltnn talimatlarna gre
normal bakma msaade edilebilir. Her alma evrimi, bir
kapama almas ve bunu takip eden bir ama almasndan
meydana gelir.

Beyan darbe dayanm gerilimi (Uimp) : Yaltma aral


deerlerinin atfta bulunduu, belirli deney artlar uyarnca
arza olmadan donanmn dayanabilecei ekil ve polaritedeki
darbe geriliminin tepe deeridir. Bir donanmn beyan darbe
dayanm gerilimi, donanmn tesis edildii devrede oluan
geici rejim ar gerilimi iin belirlenen deerlerden daha
yksek veya onlara eit olmaldr.
20/2

Elektriksel mr : Bir donanm, elektriksel ypranmaya kar


dayanm hususunda tamir ve deitirme yaplmadan ilgili
mamul standardnda verilen bakm artlarna ait ykteki
alma evrimi says ile karakterize edilir.
-2005

TRANSFORMATR ve 3 FAZLI MOTORLAR N KORUYUCU ELEMANLARIN SEM

TRANSFORMATR GCNE GRE DEVRE KESC SEM :


Bakr Kablo Devre
Transformatr Transformatr Ksa Devre 3 Fazl
Gerilimi Maksimum
Kesiti
Kesici
Nominal
Gc
Usc (%) Ksa Devre
(mm 2)
Anma
Akm
S (kVA)
Akm
Akm
In (A)
Isc (kA)
In (A)
58
4.5
40
1.3
16
63
72
4.5
50
1.6
25
80
91
4.5
2
63
35
100
115
4.5
2.6
80
50
125
144
4.5
3.2
100
70
160
180
4.5
4
125
95
200
231
4.5
5.1
160
120
250
289
4.5
6.4
200
185
300
361
4.5
8
250
400
240
455
4.5
10.1
315
500
2(30x5)
578
4.5
12.8
400
630
2(40x5)
723
4.5
16
500
800
40x12
910
4.5
20.2
630
1000
40x15
1156
6
19.2
1250
800
2(40x10)
1445
6
24
1600
1000
80x15
1805
6
30
2000
1250
2(80x10)
2312
6
2500
38.5
1600
2(80x15)
2900
6
3200
48.1
2000
2(100x15)
3600
6
4000
60
2500
3(100x15)

Uygun
FEDERAL
alter
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F33
F33/F53
F53
F62/F71/F83E
F62/F71/F83E
F71/F82E/F83E
F71/F83E/F123E
F71/F83E/F123E
F92E/F123E
F92E/F102E/F123E
F102E/F112E/F123E
F112E/F123E
F112E/F133E
F133E
F143E

FEDERAL
En Byk Beyan
Ksa Devre Kesme
Kapasitesi
Icu (kA)
20-65
20-65
20-65
20-65
20-65
35-65
35-65
35-65
35-65
35-65
35-100
35-100
65-100
65-100
65-100
65-100
65-100
70-100
70-100

Uygun
FEDERAL
Akm Trafosu
FAT30-60/5
FAT30-80/5
FAT30-100/5
FAT30-125/5
FAT30-150/5
FAT30-200/5
FAT30-250/5
FAT40-300/5
FAT40-400/5
FAT40-500/5
FAT60-600/5
FAT60-800/5
FAT60-1000/5
FAT100-1250/5
FAT100-1600/5
FAT100-2000/5
FAT100-2500/5
FAT100-3000/5
FAT130-4000/5

3 FAZLI MOTORLARDA KORUYUCU ELEMANLARIN SEM CETVEL :


NH Bakl
Sigorta (veya
Sigortal Yk
alteri) ile
Koruma

Koruma Durumu

NH Bakl
Sigorta (veya
Sigortal Yk
alteri),
Kontaktr ve
Termik Rle ile
Koruma

NH Bakl
Sigorta (veya
Sigortal Yk
alteri) ve
*DGBli Motor
Koruma alteri
ile Koruma

*DGBli Termik
Manyetik
Otomatik alter
ile Koruma

Termik Manyetik
Otomatik alter
ve Termistr ile
Koruma

NH Bakl
Sigorta (veya
Sigortal Yk
alteri),
Kontaktr,
Termik Rle ve
Termistr ile
Koruma

Koruma Yok
Snrl Koruma
yi Koruma

Ar Isnma

Tam Koruma

letmede
Kesintisiz iletmede ar yk
Fazla uzun yol alma ve frenleme
ok sk durma-kalkma
Arzada
ki fazda kalma
Frekans dalgalanmas
Rotorun skmas
Frenli Rotor ile Yol Alma
Statoru kritik motorlarda
Rotoru kritik motorlarda
Havalandrma Aksam
Yksek evre scakl
Soutma havasnn tkanmas

*DGB: Dk Gerilim Bobini

20
-2005

20/3

SNCAP KAFESL ASENKRON MOTORLAR N, FEDERAL KORUMA ve DEVRE ELEMANLARININ SEM

Dorudan Besleme* :
Motor
Gc
P (kW)

Motor
Anma
Akm
In (A)

Bakr
Kablo
Kesiti
(mm 2)

1.5
2.2
3
3.7
4
5.5
7.5
9
11
15
18.5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
160
200
220
250
315

3.5
5
6.6
7.7
8.5
11.5
15.5
18.5
22
30
37
44
60
72
85
105
138
170
205
245
300
370
408
460
584

1.5
1.5
1.5
2.5
2.5
4
6
10
10
16
25
25
35
50
50
70
95
120
120
240
240
240
2(30x5)
2(30x5)
2x185

Devre Kesici Uygun FEDERAL


Devre Kesici**
Anma Akm
In (A)

NH Bakl Uygun FEDERAL


Sigorta
NH Bakl
Anma Akm Sigorta Boy (FB)
In (A)

Uygun
FEDERAL
NH Bakl
Sigorta
Altlk (FA)

Uygun FEDERAL
Yk Ayrc

NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00/0
NHC00/00/0
NHC00/00/0
NHC00/00/0/1
NHC00/00/0/1
NHC00/00/0/1/2
NHC00/00/0/1/2
NHC00/00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH1/2
NH1/2
NH1/2/3
NH2/3
NH2/3
NH2/3
NH3
NH3
NH3
NH3

NH00
NH00
NH00
NH00
NH00/0
NH00/0
NH00/0
NH00/0
NH00/0/1
NH00/0/1
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH1/2
NH1/2
NH1/2/3
NH2/3
NH2/3
NH2/3
NH3
NH3
NH3
NH3

FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160/250
FSF(FVS)160/250
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)250/400
FSF(FVS)250/400
FSF(FVS)250/400/630
FSF(FVS)400/630
FSF(FVS)400/630
FSF(FVS)400/630
FSF(FVS)630
FSF(FVS)630
FSF(FVS)630
FSF(FVS)630

6
10
16
20
25
25
32
40
50
63
80
100
100
125
125
200
200
250
315
315
400
500
500
500
630

16
16
25
25
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
225
250
300
400
500
500
630

F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F22/F33
F12/F33
F33/F53
F33/F53
F53
F62/F71/F83E
F62/F71/F83E
F71/F83E
F71/F83E
F71/F83E/F123E

Motor
Gc
P (kW)

Motor
Anma
Akm
In (A)

Uygun FEDERAL
Akm Trafosu

Uygun
Kontaktr
Akm
Ie (A)

Uygun FEDERAL
Kontaktr

Termik Rle
Ayar Sahas
Ie (A)

Uygun
FEDERAL
Termik
Rle

Motor Koruma
alteri
Termik Ayar
Sahas
Ie (A)

Uygun FEDERAL
Motor Koruma
alteri

1.5
2.2
3
3.7
4
5.5
7.5
9
11
15
18.5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
160
200
220
250
315

3.5
5
6.6
7.7
8.5
11.5
15.5
18.5
22
30
37
44
60
72
85
105
138
170
205
245
300
370
408
460
584

FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-40/5
FAT30-50/5
FAT30-75/5
FAT30-75/5
FAT30-100/5
FAT30-150/5
FAT30-150/5
FAT30-200/5
FAT30-250/5
FAT30-250/5
FAT40-300/5
FAT40-400/5
FAT40-500/5
FAT40-500/5
FAT60-600/5

9
9
9
9
9
12
16
20
25
32
40
50
63
80
95
115
145
185
260
260
300
400
460
460
630

FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-12D
FC-18D
FC-25D
FC-25D
FC-32D
FC-40D
FC-50D
FC-65D
FC-80D
FC-95D
FC-115D
FC-150D
FC-220D
FC-260D
FC-260D
FC-300D
-

2.8-4
4.5-6.3
5,5-8
7-10
7-10
9-12.5
14-20
17-22
20-25
23-32
30-40
37-50
55-70
63-80
75-105
95-125
100-160
125-200
200-315
200-315
250-400
315-500
315-500
400-630
400-630

FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR32
-

2.5-4
4 - 6.3
6.3-10
6.3-10
6.3-10
10-16
10-16
16-20
20-25
-

FMK25-4
FMK25-6.3
FMK25-10
FMK25-10
FMK25-10
FMK25-16
FMK25-16
FMK25-20
FMK25-25
-

*IEC 292 standardna gre 380 V, 1500 veya 3000 devirli asenkron motorlar iin.
** Ar ykde ve ksa devre durumunda dayanmlarnn fazla olmas sebebiyle, yksek kesme kapasitesine sahip olan devre kesiciler tercih edilmitir.

20/4

-2005

SNCAP KAFESL ASENKRON MOTORLAR N, FEDERAL KORUMA ve DEVRE ELEMANLARININ SEM

Yldz gen Besleme* :


Motor Motor Bakr Kablo NH Bakl Uygun FEDERAL
Gc Anma
Kesiti
Sigorta
NH Bakl
P (kW) Akm
(mm 2)
Akm
Sigorta Boy (FB)
In (A)
In (A)
1.5
2.2
3
3.7
4
5.5
7.5
9
11
15
18.5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
160
200
220
250
315

3.5
5
6.6
7.7
8.5
11.5
15.5
18.5
22
30
37
44
60
72
85
105
138
170
205
245
300
370
408
460
584

1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
2.5
4
6
6
10
16
25
25
35
50
50
70
95
120
240
2(30x5)
2(30x5)
2(30x5)
2(30x5)
2x185

6
6
10
16
16
20
25
32
40
40
50
50
63
80
100
125
160
200
250
250
315
400
500
500
630

NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00
NHC00/00/0
NHC00/00/0
NHC00/00/0
NHC00/00/0
NHC00/00/0/1
NHC00/00/0/1
NHC00/00/0/1
NHC00/00/0/1/2
NHC00/00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH1/2
NH1/2/3
NH1/2/3
NH2/3
NH2/3
NH3
NH3
NH3

Uygun
FEDERAL
NH Bakl
Sigorta
Altlk (FA)

Uygun FEDERAL
Yk alteri

Devre
Kesici
Anma
Akm
In (A)

Uygun FEDERAL
Devre Kesici **

Uygun
FEDERAL
Akm
Trafosu

NH00
NH00
NH00
NH00
NH00
NH00
NH00/0
NH00/0
NH00/0
NH00/0
NH00/0/1
NH00/0/1
NH00/0/1
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH00/0/1/2
NH1/2
NH1/2/3
NH1/2/3
NH2/3
NH2/3
NH3
NH3
NH3

FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160
FSF(FVS)160/250
FSF(FVS)160/250
FSF(FVS)160/250
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)160/250/400
FSF(FVS)250/400
FSF(FVS)250/400/630
FSF(FVS)250/400/630
FSF(FVS)400/630
FSF(FVS)400/630
FSF(FVS)630
FSF(FVS)630
FSF(FVS)630

16
16
25
25
25
32
40
50
63
80
100
125
160
200
225
250
300
400
500
500
630

F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F22/F33
F33
F33/F53
F33/F53
F53
F62/F71/F82E/F83E
F62/F71/F82E/F83E
F71/F82E/F83E
F71/F82E/F83E
F71/F83E/F123E

FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-30/5
FAT30-40/5
FAT30-50/5
FAT30-75/5
FAT30-75/5
FAT30-100/5
FAT30-150/5
FAT30-150/5
FAT30-200/5
FAT30-250/5
FAT30-250/5
FAT40-300/5
FAT40-400/5
FAT40-500/5
FAT40-500/5
FAT60-600/5

Uygun
Yldz
Uygun
gen
Uygun
Hat
Motor Motor
Gc Anma Besleme FEDERAL Besleme FEDERAL Besleme FEDERAL
P (kW) Akm Kumanda Kontaktr Kumanda Kontaktr Kumanda Kontaktr
Akm
Akm
Akm
In (A)
Ie (A)
Ie (A)
Ie (A)

Termik
Rle
Ayar
Sahas
Ie (A)

FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-18D
FC-25D
FC-32D
FC-32D
FC-50D
FC-50D
FC-80D
FC-80D
FC-150D
FC-150D
FC-220D
FC-220D
FC-260D
FC-260D

1.8-2.5
2.2-3.2
2.8-4
3.5-5
4.5-6.3
5,5-8
7-10
9-12.5
11-16
14-20
20-25
23-32
30-40
38-50
48-57
57-66
63-80
75-105
100-160
100-160
125-200
200-315
200-315
200-315
250-400

1.5
2.2
3
3.7
4
5.5
7.5
9
11
15
18.5
22
30
37
45
55
75
90
110
132
160
200
220
250
315

3.5
5
6.6
7.7
8.5
11.5
15.5
18.5
22
30
37
44
60
72
85
105
138
170
205
245
300
370
408
460
584

9
9
9
9
9
9
12
12
12
16
16
32
50
50
50
65
80
145
145
185
185
260
260
400
400

FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-12D
FC-12D
FC-12D
FC-18D
FC-18D
FC-32D
FC-50D
FC-50D
FC-50D
FC-65D
FC-80D
FC-150D
FC-150D
FC-220D
FC-220D
FC-260D
FC-260D
-

9
9
9
9
9
9
12
12
12
16
16
32
40
50
50
65
80
145
145
185
185
260
260
400
400

FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-09D
FC-12D
FC-12D
FC-12D
FC-18D
FC-18D
FC-32D
FC-40D
FC-50D
FC-50D
FC-65D
FC-80D
FC-150D
FC-150D
FC-220D
FC-220D
FC-260D
FC-260D
-

9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
16
25
32
32
50
50
80
80
145
145
185
185
260
260

Uygun
Uygun
Motor Koruma
FEDERAL
FEDERAL
alteri
Motor
Termik
Termik Ayar
Koruma
Rle
Sahas
alteri
Ie (A)
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR25
FTR32
-

2.5 - 4
4 - 6.3
6.3-10
6.3-10
6.3-10
10-16
10-16
16-20
20-25
-

FMK25-4
FMK25-6.3
FMK25-10
FMK25-10
FMK25-10
FMK25-16
FMK25-16
FMK25-20
FMK25-25
-

*IEC 292 standardna gre 380 V, 1500 veya 3000 devirli asenkron motorlar iin.
** Ar ykde ve ksa devre durumunda dayanmlarnn fazla olmas sebebiyle, yksek kesme kapasitesine sahip olan devre kesiciler tercih edilmitir.

20
-2005

20/5

You might also like