Abstrakt

Pushteti vendor sht konceptuar si qeverisje n funksion dhe sa m pran komunitetit,

Pushteti vendor I kushton nj vmendje t vecant dhe parsore marrdhnies me publikun. Kjo
marrdhnie me publikun konsiston n ndrveprim mes qytetarit dhe administrats publike n
funksion t ofrimit t shrbimeve n nivel sa m cilesor dhe n prputhje me nevojat e qytetarit.
Kjo marrdhnie formsohet n trajta t ndryshme t ndryshme t prcaktuara ose t lejuara nga
legjislacioni n fuqi, n funksion t realizimit t qllimit t qeverisjes vendore n Republikn e
Shqipris.
Qllimi i qeverisjes vendore sht t siguroj prdorimin sa m efikas dhe eficent t burimeve
financiare q ka ajo n prdorimin si dhe t ofroj shrbime sa m afr interesave dhe nevojve t
publikut. Pushteti vendor ne Republiken e Shqipris siguron qeverisjen n nj nivel sa m afr
shtetasve nprmjet: njohjes s ekzistencs s identiteteve dhe vlerave t ndryshme t
bashksive, respektimit t t drejtave dhe lirive themelore t shtetasve t sanksionuara n
Kushtetut ose n ligje t tjera. Cdo shtet do t dshironte nj administrat publike sa me efikase
dhe fleksible, dhe sa me shume t jet e mundur t motivuar n mnyr q t gjith qytetart q
jan n kontakt me nenpunsit e organeve vendore dhe qndrore t jen t knaqur nga ky
shrbim. Po ashtu nj qeverisje sa m transparente n mnyre q qytetart t jen t informuar n
lidhje me t drejtat dhe detyrat e tyre.

Kuptimi I qeverisjes vendore

Republika e Shqipris sht e organizuar n dy nivele qeverisse:
Qeverisja Qendrore
Qeverisja vendore

Njesite e qeverisjes vendore n Shqipri sipas ligjit n fuqi jan komuna, bashkia e qarku e
nendarjet e tyre. Misioni I pushtetit vendor sht t siguroj qeverisje n nj nivel sa me afr
shtetasve. Qeverisja vendore nnkupton t drejtn e njerzve n bashksin e caktuar territorjale
q n mnyr t pavarur t qeverisin punt e tyre, nprmjet organeve t cilat I zgjedhin vete, ose
n mnyr t drejtprdrejt. Pra e thn me fjal t tjera decentralizim t pushtetit vendor nga ai
qndror do t thot marrja e sa m shum kompetencave t ushtruara nga pushteti qndror dhe
kalimi i tyre si competence e pushtetit vendor n menyr q kto kompetenca t ushtrohen n nj
nivel sa me afr qytetarit.

Historiku i qeverisjes vendore

Kur marrim parasysh historikun e qeverisjes s shum shteteve t ndryshme demokratike t bots
si (SHBA, Gjermania dhe Franca etj), historiku i qeverisjes vendore sa m afr qytetarit n
Shqipri sht shum i varfr, pr sa i prket prsosjes s tij dhe kjo pr dy arsye s pari ne sapo
kemi festuar 100 vjetorin e pavarsis, si dhe s dyti arritjen me vonese t pluralizmit politik.
Megjithese nje vend i pavarur q nga viti 1912, Shqipria filloi t ndrtont institucionet e saj
demokratike vetm nga fillimin I viteve 90-t, pas pothuajse gjysme shekulli t kaluar nn
diktatur dhe n nj qeveri t centralizuar. Vetm n vitin 1992 Shqipria zhvilloi zgjedhjet e
para demokratike n vend. Kushtetuta e Republiks s Shqiprise e vitit 1998 prcaktoi se
pushtetet vendore bazohen ne parimin e decentralizimit dhe se marrdhniet midis pushtetit
qndror dhe atij vendor bazohen tek autonomia, ligjshmria dhe bashkpunimi.Shqipria ka br
prpjekje t mdha n hartimin e nj kuadri baz ligjor dhe institucional pr zbatimin e nj
strukture t prgjegjshme t decentralizuar fiskale dhe administrative. Ligji m I rndsishm q
u prgatit dhe hyri n fuqi sht ligji nr8652 dt 31/07/2000 Pr organizimin dhe funksionimin
qeverisjes vendore. Pr her t par bashkive dhe komunave u jane dhn n mnyr t qart e
t pastr autonomi mbi nj numr t madh funksionesh, t listuara, n fushn e shrbimeve
publike, zhvillimit ekonomik, aktiviteteve kulturore dhe sociale, dhe rendit publik e mbrojtjes s
tij. N ushtrimin e ktyre detyrave, pushteti vendor zotron autoritet t plot administrative,
shrbimi, investimi dhe rregullator.
Konstatohet se procesi i decentralizimit po ecn me ritme t knaqshme, pr sa i prket praktiks
nj pjes e mir e funksioneve po kryhen me rezultate pozitive. Gjithsesi pr shkak t mungess
s tradits n procesin e decentralizimit dhe faktorve t tjer si psh ekzistenca e nj shoqrie n
tranzicion, fenomene t shmangies massive nga zbatimi i ligjit pr pasoj e mos konsolidimit t
plot t ndrgjegjies juridike si edhe t mos pasjes s ekspertizs s nevojshme vecanrisht
juridike pr t aplikuar instrumentat e nevojshm .Edhe n nivel vendor jan hasur disa
problematika dhe vshtirsi t cilat ndikojn seriozisht n ushtrimin apo praktikimin e
decentralizimit n nivel vendor n praktik

Misioni i pushtetit vendor

Pushteti vendor n Republikn e Shqipris siguron qeverisjen n nj nivel sa m afr shtetasve
nprmjet:
a) njohjes s ekzistencs s identiteteve dhe vlerave t ndryshme t bashksive;
b) respektimit t t drejtave dhe lirive themelore t shtetasve t sanksionuara n Kushtetut ose
n ligje t tjera;
c) zgjedhjes s llojeve t ndryshme t shrbimeve dhe lehtsirave t tjera publike vendore n
dobi t bashksis;
) ushtrimit efektiv t funksioneve, kompetencave dhe realizimit t detyrave nga organet e
qeverisjes vendore;
d) realizimit t shrbimeve n forma t prshtatshme;
dh) nxitjes efektive t pjesmarrjes s bashksis n qeverisjen vendore.

Funksionet e veta t komuns dhe bashkis

1. Komuna dhe bashkia kan kompetenca t plota administrative, shrbimi, investimi dhe rregullatore pr
funksionet e veta t prcaktuara n kt nen. Kto funksione ato i ushtrojn n prputhje me afatet e
prcaktuara n kreun XI t ktij ligji.
2. Kompetencat pr kryerjen e funksioneve t veta, komuna dhe bashkia i ushtrojn duke respektuar
politikat kombtare dhe rajonale. Pr kto funksione, pushteti qendror mund t vendos standarde e
norma specifike kombtare me qllim ruajtjen e interesave kombtar. Kto standarde e norma nuk mund
t cenojn ose kufizojn autonomin e komunave dhe bashkive n shtje me interes vendor. N rastet kur
komunat dhe bashkit nuk zotrojn fondet ose mjetet e mjaftueshme pr arritjen e standardeve dhe
normave kombtare, pushteti qendror u jep atyre mbshtetjen e nevojshme.
3. Komunat dhe bashkit ushtrojn kto funksione t veta: I. N fushn e infrastrukturs dhe t
shrbimeve publike:
a) furnizimi me uj t pijshm;
b) funksionimi i sistemit t kanalizimeve t ujrave t bardha, t ujrave t zeza dhe kanaleve mbrojtse
t zonave t banuara;
c) ndrtimi, rehabilitimi dhe mirmbajtja e rrugve me karakter vendor, trotuareve dhe shesheve publike;
) ndriimi i mjediseve publike;
d) funksionimi i transportit publik urban;
dh) administrimi i varrezave dhe garantimi i shrbimit t varrimit;
e) shrbimi i dekorit;
) administrimi i parqeve, lulishteve dhe zonave t gjelbruara publike;
f) grumbullimi, largimi dhe prpunimi i mbeturinave;
g) planifikimi urban, menaxhimi i toks dhe strehimi sipas mnyrs s prcaktuar me ligj.
II. Shrbimet me karakter social, kulturor e sportiv: a) Ruajtja dhe zhvillimi i vlerave kulturore dhe
historike vendore, organizimi i veprimtarive dhe administrimi i institucioneve prkatse;
b) organizimi i veprimtarive sportive, lodhse e argtuese dhe administrimi i institucioneve prkatse; c)
shrbimi social dhe administrimi i institucioneve si erdhet, azilet, shtpit e fmijve, etj.
III. Zhvillimi ekonomik vendor: a) prgatitja e programeve t zhvillimit ekonomik vendor;
b) ngritja dhe funksionimi i tregjeve publike dhe i rrjetit t tregtis;
c) zhvillimi i biznesit t vogl, si dhe zhvillimi i veprimtarive nxitse si panaire e reklama n vende
publike;
) organizimi i shrbimeve n mbshtetje t zhvillimit ekonomik vendor si informacioni, struktura dhe
infrastruktura e nevojshme;

d) shrbimi veterinar;
dh) ruajtja dhe zhvillimi i pyjeve, kullotave e burimeve natyrore me karakter vendor.
IV. Rendi dhe mbrojtja civile: a) ruajtja e rendit publik pr parandalimin e shkeljeve administrative dhe
garantimi i zbatimit t akteve t komuns ose bashkis;
b) mbrojtja civile

Neni 11

Funksionet e prbashkta tw bashkive dhe komunave.

1. Komuna dhe bashkia kryejn secilin nga funksionet e mposhtme, vemas ose s bashku me
pushtetin qendror, n prputhje me afatet e prcaktuara n kreun XI t ktij ligji.
2. N rastet kur pushteti qendror i krkon komuns ose bashkis kryerjen e nj funksioni t
prbashkt ose arritjen e nj standardi kombtar pr realizimin e ktij funksioni, ai siguron
mbshtetje t mjaftueshme financiare dhe material.
3. Komuna dhe bashkia kryejn kto funksione t prbashkta pr:
a) arsimin parashkollor dhe parauniversitar;
b) sistemin e shrbimit parsor shndetsor dhe mbrojtjen e shndetit publik;
c) kujdesin social, zbutjen e varfris dhe garantimin e funksionimit t institucioneve prkatse;
) rendin publik dhe mbrojtjen civile;
d) mbrojtjen e mjedisit;
dh) funksione t tjera t prbashkta, sipas mnyrs s prcaktuar me ligj.
4. Kompetencat e komunave dhe bashkive, pr funksionet e parashikuara n kt nen,
rregullohen n do rast me ligj. Raportet mes njsive t qeverisjes vendore dhe t institucioneve
qendrore pr funksionet e parashikuara n kt nen, rregullohen me ligj ose me akte nnligjore.

Neni 12

Funksione dhe kompetenca t deleguara

1. Funksionet dhe kompetencat e deleguara jan t detyrueshme ose jo t detyrueshme.
2. Funksione dhe kompetenca t detyrueshme jan ato t prcaktuara me ligj.
3. Institucionet qendrore, kur lejohet me ligj, autorizojn komunn, bashkin ose qarkun t kryejn
funksione t caktuara t institucioneve qendrore, duke prcaktuar procedurat e kryerjes dhe t kontrollit
pr zbatimin e tyre.
4. Institucionet qendrore mund t autorizojn komunn, bashkin dhe qarkun t ushtrojn nj kompetenc
t vetme pr nj funksion t caktuar.
5. Komuns, bashkis ose qarkut, mund t'u delegohen funksione dhe kompetenca t tjera jo t
detyrueshme, mbi bazn e nj marrveshjeje midis njsis s qeverisjes vendore prkatse dhe
institucionit qendror prgjegjs me ligj pr kt funksion ose kompetenc.
6. N do rast institucionet qendrore u garantojn njsive t qeverisjes vendore mbshtetjen e nevojshme
financiare pr ushtrimin e funksioneve dhe kompetencave t deleguara.

Kshilli bashkiak sipas prkatsis, miratojn:

a) pagn pr do funksion t zgjedhur, t emruar, pr npunsit dhe punonjsit e tjer, brenda

kufijve t pagave pr do grup t njsive t qeverisjes vendore, t miratuara nga Kshilli i
Ministrave;
b) njehsimin n pag, n prputhje me klasifikimin e funksioneve t prcaktuara nga Kshilli i
Ministrave, pr do funksion t ri q vendos t krijoj;
c) shprblimin mujor t kshilltarve dhe t kryetarve t fshatrave, n masn deri n 10 pr qind
t pags mujore t kryetarit t kshillit t qarkut, t kryetarit t bashkis dhe t kryetarit t
komuns;
) shprblime t personave, nga burimet e veta financiare, t cilt caktohen n komitete, borde,
kshilla, komisione, e t tjera t ksaj natyre, q ngrihen me vendim t kshillit prkats;
d) pagat e punonjsve t njsive ekonomike dhe t institucioneve t varsis s tij, n prputhje
me legjislacionin n fuqi, me prjashtim t rasteve kur me ligj t veant sht parashikuar
ndryshe.