Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Bodin - de Re Publica

    Uploaded by

    Schaheb
    19 views858 pages
    e

    Original Title

    Bodin - De Re Publica

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF, TXT or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    e

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    19 views858 pages

    Bodin - de Re Publica

    Uploaded by

    Schaheb
    e

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 858

    ber dieses Buch

    Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
    Rahmen eines Projekts, mit dem die Bcher dieser Welt online verfgbar gemacht werden sollen, sorgfltig gescannt wurde.
    Das Buch hat das Urheberrecht berdauert und kann nun ffentlich zugnglich gemacht werden. Ein ffentlich zugngliches Buch ist ein Buch,
    das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch ffentlich zugnglich ist, kann
    von Land zu Land unterschiedlich sein. ffentlich zugngliche Bcher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
    und wissenschaftliches Vermgen dar, das hufig nur schwierig zu entdecken ist.
    Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei eine Erinnerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
    Nutzungsrichtlinien
    Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit ffentlich zugngliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
    zugnglich zu machen. ffentlich zugngliche Bcher gehren der ffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hter. Nichtsdestotrotz ist diese
    Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfgung stellen zu knnen, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
    kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehren technische Einschrnkungen fr automatisierte Abfragen.
    Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
    + Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche fr Endanwender konzipiert und mchten, dass Sie diese
    Dateien nur fr persnliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
    + Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
    ber maschinelle bersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchfhren, in denen der Zugang zu Text in groen Mengen
    ntzlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir frdern die Nutzung des ffentlich zugnglichen Materials fr diese Zwecke und knnen Ihnen
    unter Umstnden helfen.
    + Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information ber
    dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material ber Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
    + Bewegen Sie sich innerhalb der Legalitt Unabhngig von Ihrem Verwendungszweck mssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
    sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafrhalten fr Nutzer in den USA
    ffentlich zugnglich ist, auch fr Nutzer in anderen Lndern ffentlich zugnglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
    von Land zu Land verschieden. Wir knnen keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulssig
    ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und berall auf der
    Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
    ber Google Buchsuche
    Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugnglich zu machen. Google
    Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bcher dieser Welt zu entdecken, und untersttzt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
    Den gesamten Buchtext knnen Sie im Internet unter http://books.google.com durchsuchen.

    <36603547390014

    /
    \
    <36603547390014

    . Staatsbibliothek


    '

    .
    ;Af 'lyft/#17;

    :(

    k1r

    ""

    f/p//f

    f'
    ~
    /I '1101771' A" ) {,'__`5"/11f);l/'1

    f _: 'r

    I"

    n,

    '1, ,

    l v -

    ^/;,

    ;VW/t "TM'U' 1 T'IUznffl4Jf'14/g, ) ; n &yr/.3, 41 J,


    I
    .1 7,
    f
    f fn
    --J
    ,
    f
    f7
    _(L '
    n.

    fnr ;v ,I (-7 I'll'


    l/l

    ;l

    G,Y,(-).

    ; /9150;
    ff/f'
    '

    ''IP'

    9
    O

    /71}):(1

    a
    \);,; jg(

    #f1/1f,f).,

    Il'

    6" WW'V/'M/VJ

    /,
    I
    'llfm'alt l) n;

    Tag'

    ! (
    n

    7.

    l li/J_
    f
    fill

    4'

    '47

    gb

    v,

    _O_

    l y l __

    .
    f

    ;7

    ,a a _
    7 _
    y
    '7
    ,y
    [
    /a (ti

    _
    ???
    "
    (1,15,

    '

    r11 nt ,
    v

    _
    .

    f
    /

    vp@ rrd/l (4/ : / {ffl/fy/

    ' ----

    {fyflj (hv fuf (am M%I[ZyL/t:/III K*

    __. _

    mr Nwzw/ :w #r /Zim- //Zyd f;* 9


    WJ

    L
    .frfrpyjArrf

    ltl@%www f_lff

    I/ZtO/vnuau;

    Jfrv,,1 ;n ,

    .f4.,;1/1/tlv/-fjf/{/T (,4/
    .n(774 111 r

    /J

    (Aff/

    l/
    _
    . ,
    ;rifi/,'lc

    'na 'ca/rri f4 .en


    9.
    n

    ,', ' 8,2,

    ~ .-;.--

    "

    l 7

    *I

    _il
    .

    :I

    '

    bj'
    n',

    '

    u'

    .f

    *w

    l`

    -._ y'

    1'

    r.

    .l

    ...
    .

    \_'

    l
    Y

    l
    l
    I

    m
    ANDEGAVENSM,
    ea o D ENI
    .ias
    ._-_.

    REPVBLICA LIBRI

    SEX,

    LATINE AB AVTORE REDDITI


    MvLTo UAM ANTEA LochLETxoREs.

    '

    indice /57720.

    -V"_`-._

    imm-w-

    __."_-.".1-.<

    ac :f/.Lul

    Ra/fifwf?
    clngj

    LV'GDVNI, VENVNDANTVR

    P R 1 s l 1 5,
    Apud IA c v M D v -P v Y sfub figno Samaritana
    .

    D. LXXXVI.

    Cum Priuilegizk MaiqldtfReg civi/limme


    Serem'fmaeg; Anglia: Regi/me.
    l

    C??

    ul

    (.4.

    I.-

    ful``lgfhr
    *

    a?? wa'

    111513.

    . ;

    \.

    ...

    w,

    \/

    lm

    (Rumm

    SRAM.

    {'

    [L

    w. .

    I@ o'" IACB
    DVVALLC)
    COMITI,

    DAMPETR

    HANSE

    BARONI,

    MoNDRAvILLfEDoMINo,
    BUSTRIS

    FRNCORVM

    ORDINIS

    Collcgz, Manehildenbus ab

    Prfco S. . D.

    V annperoribfufuyima eI/0mm gigi/mm tem


    _ _ pfate 145411mwgua multi / plum eti'
    ,

    Mcqummceramyleriquc 'voraginim/s immer , /11

    ,s in lima: eieiguz'dam alicfli ddfopulos, alg' 4110 alfrqvti,


    4 :
    4
    -rabula
    -
    facer

    _ Votiuapariesindicat humida
    Sufpcndiffc potenti
    ,Y

    maris Deo,

    mmc impendere , profpicientem


    Pericula

    inter/Z /[
    @erg : acpua'erc abern4torum,qu
    [ius conrm/uret,mmfdum4i rzo/llrz'qucA

    'vra/iw / torqueret,alius fvelafacerem


    / Form [/ Prxlmimt. 1taquc cu`m
    gimtanumfummam fcimnimaduerti e4 quae mulm in :
    buia/5 artignomtioneyvelut errorum fonte deriuari. @Le me

    cau/1 /1: hacquicquid ]? quod Mepulf/m / Poea


    dere da' intumdum : 'vel impo
    qzmm lul/is Paululnm conquieunt,

    bcc regale ciflfmsgenw,quantum quidam m'pqmb interim/:maren: : !


    /mm mic imperio,quod/zm Propemodum fvidffu,
    nulla [ /1115 05 (Fuw
    riariluu cladimperfuemnt ve/ur / admonerem, ne improui /

    obruerenrur. [ cm'm fuis calamitatum fvlfioni;


    mpetu erumpif,vt eos iP/s modcmndarum : Dew )

    manuperdere decreuitpmni con/Ilia acprudentia : dcfcrtos ?) de


    dem ; rei exploratum ej? artgumfntum? quod il/z' mm

    ximnog warbifrwmrzm in Republicagubcmanda incumbz/xfrore deffiam.


    Sedquoniam /24 mormlz'um'n :im aladin ac retru/a/emperfe'runr qw
    hummm Procuratione acprudentmprouidvriacintellzgxpotemnr ommudm
    .

    f-

    ,g'nwg

    '~'.~

    -
    '3:3'.qu 1,

    f. . :

    :Iz -J s L .
    A [/, (9* ali rvltimoprinctpio repetita tradidie nooit 'widen/unta wtfaciliusperci
    Perentur,acPercepta diutitu animi; ac memoria liarerent, tabu/am initio Propotimuf,
    qua 've/ut imago euiter in fvniufcuiulue oculos incurreret, ( qua totiua
    ri; Xvoygaqvfv primis lineamenti? adumlnratam degnaret. Et guia ab omnibus ciuiu.:

    nori; intelligi cupiebam,maxim tamen / , cuiuatmma mper fuit in lJac


    RepublicaPoteas, popularirmone fvti 1 cu`m lingua Latina' non lum
    umina,qua tota Cfallia fvlzerrim anteaufantwerumetiam riimliacfontes
    diu
    turno bellorum 'ciui/ium ardore quodammo'do exarutent. Nec fuero Latinafacere de
    creueramzneque enim a re mea tantum org' milnl ! eandem telam retexere li
    ceret:ni/ingulari5 amor erga te meus,cui fuelnon aintirifcelus , fuel quicquampetenti
    denegare nefas ducercm,eo me inuitum ac renitentem / diceres (
    dignitatmpoulare fut Romani/ermonis /Ltilendore illurareturxum quod Romani e
    nefili ex omnibus populi; naturaPatric/ique amori iura maicati; ac Rei'PuZ/icte Pratt;

    erunt:tum etiam quod illudtciis acPeregrinis aqui ac ciutliio; debereturfropter ed qua


    ]? 111 lJomine iterarum ab lmmanitatis coniunfiionemed nonPrius 11121 ac

    quieueram,qtiam legatio in An liamfufceptajnde traiecfiio in Belgian: f:ma citJ Fran

    cio Q/Indium ac Belgarum Duce, qui me ad conlium accer/ierat Propotum meum


    retardarunt : tametnoua occa/ione ad id maxime impulfua femim Landini' O_ly
    ium Gal/um ltominem in priuatit illurium fvirori adibite: lium item Canta

    briges in ip/a Academia dljjcili ac mole/la ratione nglu Rempublicam noram inter
    pretari comperiem. : DuceFrama tura morte,acerlii`mo'que totitis Gallia
    / (9* otio lilierio refrui , (9* ad minuendum animi dolorfuix

    folla medicina rearetpjeri manu; admoui. Igitur interpretandi religionelutinulla


    detra.\fimut,plurz`ma emendauimu,plura 111, (7 ea qua ? maieatii,
    dimagi/ratuum ociisjmpcrtooteamoua itJ de iure {/2 minus accuratgvel
    /curgfcripta fuidcbanturjaciltortbiu 111_/1741 ( (9* exemplis, Caput

    111 res ita ret,de ordini/:us ciuium di/iutationi : d@


    llegiis /uliiunximus%am quidam adem iud e/jcere uduimus/t refiionderent ex
    trema Primie,media fvtriiuemnia omnibusrutque alia ex aliis nexa , ab inter.' apta

    col/tgataque eadem [ coltarerentqc enimfaci/ius intelligipoeputauionldm qua


    quamque rem res/equaturzfvfrumetiam quid cuique conntaneumt. Genus diT
    cendt 'utatum ( (1111 folli; pigmenti: olilitum/cutiimus , Param admodum
    o/iciti,num oratio numero/a molltter in aum` audientium influeret, animo/quetauiter

    Permulceret,mod/iia 191111111 commendaretmec fvero agrottium,


    'vt Cel/us medicus appotefcriptmec item ciuitatum mor/ri fuerlvorum uminius cu
    rantur,ac tantum abe/l rut ardua 4:111121111 quilnts explicdis res : 'veria rapitt,
    nimis illu/ifi ac magnifica oratione quarculis aureisilendidiorajcri , "Ut etiam tali
    ou; illecelirit rerum ipzrum pondu: @grauitatem eleuariputem,contentus /1611

    libus,modo nitidis,in quius/int elm/a . Duo : /: inter


    je didentiumgeneramlteri omnem de quaionem oreuius terminan' Potuie
    -411811neflagitio quicquam pratermitti ? 721351121: etimngula gua/unt

    infinita contemplaremur,plurima noliit omittenda uerunt,'vt 'unifier/a ,id quod artium


    tradenda rum proprium #,complecfieremurlam enim Pridem adole/cens contritum illud

    Philo/opine accepertam,riu_llam rerum {mgularumfcientiam haeri. @i autem modera

    E T I S L .
    tias dc Repito/icarii aio/unipi', aliena indufria madam, diicilemproffio
    temperamiamjioulant in ea qua nii/lis admit /172117115 oft' aut regione
    tont/iii..4t no 'in it? quidam / qiiariim certiora 'lilium/fori' wide

    mioftrimdiizemmo certe follia a moda; /21:54:24; 'veri niimimem" , ( egendi


    dffatigatio tiirPi; ]? in re meli'ore quo ; explicara, ( dll/utilita expetita.
    quodiua repre/)enfant tot ac tam mii/iifcriptores aliarum artiiim qua: nii/fo
    grauioremoriio qiiim iororumnggzitudino /aoramw quid a quamorem de rc per
    iff: innitapaulo copio/[iis/ri @nti non indu/(geamiicim Prartim Jiiiiif/ci'ontia tot
    at tanta/int fvtiitates , rvt omnia omniiim imperia cani/que iure/otiati eii//f runiiia

    are,fqiie ex omnioiia di/oip/inik/afriiicipi/oiuJo/a dario wifi?, fila /5 digna fj 'e


    ? %9 tanta tarifas : qui' de gencrofci'ipforimt fvt mirum
    fvi'deridebeat , tam mii/tis 'vix qiiii'ioI hancfci'tntiam tracfla~
    quibiis otiiim Peperit rerum omniiiim~ ijf/tienta Perindea fvt iterati

    Publica rebiuipsl'v/tro ibdiicimt : qui "utroqiie pra/iam tanta negotiorum


    molo oliriii patiimturt nii/[um tampa; ad cogitationomfoientiariim Omnium paren
    fermant ad [criptionemipertjiue olin'itas ; arti; {} Vijiote/i r/oeo

    Pliraopeterioiis omniiia tanta


    (: qui eam adepti entJoi/apmtiim , qua
    [ fiiam { tyranniimfrimt, appel/ationeiieremur :c eniin Plutar
    chiuiiliit. Sed necipientiios nooiumyiec interfe ciaitatif atii
    ucnitmon tantiim quodargiimeiiti'f argumenta fveriimetiam quod ratio

    ffcum ipi(quamquamper naturam idfori non?)Pugnarc wideatur.


    uamobrem cii'm in infinita opinioniim rvarietate, qua al: /mmanis erroriliii; mana#
    re conicuerunte diiobiia alterumeriPo/fitfvt @amm n![la,a[toriim noiipotfvtpliis
    runa fueratxxacfiimi'f rationiim Pondeiioii; ac momentia quaronduwfi/MH-imw , '15
    quid qui/que dixerit autfcnfritqiiantieqize !!! filmt :fm' quid

    poffet nrgnriafua . Si em'm i'd quod fuoriimJaiida/iile oomiim j?


    naturafontiliiii bauri'atur,cur non oratio rio/fra liidem rationiliiu
    mtime congruentioiiajd di integri; (y incorriiptit / // .agitiir ad [Jac
    diiiidicaiida non Q_clio natatore noliik, d acorri'mi ac Prudentimi iiidici';

    !if? qui ciiiitatiim informandariim leges didicerit:qiii; Toilop/Jis tamet/


    mmreoivrgoyoimy : aerunt,po[i'tica decreta expriritqiii optimoriim Prin ~

    tipiim diiageaifiiones/iidio/m /[ : qui aditao tyrannoriim artes ab


    artana curio/jimpemffiigarit : qui rerumge/arum /, non ab incor
    to miriam/d ai? ijix principiim arc/Jini; acceperitquipopuloriim ri'tiis,initiita, mores,
    ao cali : Jim et., naturam intelloxerit:qiii rerum omniumpublicarum , quie Uf

    quam ierrarum ali antiquima fueiuate ad hat 'vf


    qiie tempora tenuerit : qui deniquepriidontiam i/am /iiimana 'vitieprinoipom
    ac moderatriccmon tantum Praceptit,'erumttiam

    rerum agondarum 'vi

    adeptustqualiiim tametexigiiiis ]? numeriis in ramen a/iim ag


    : te, aut rvideo /. Itaqiie liim de re tota atiiendi arbitriiim
    ad ! etiampatrocinium dotiii: quippe (9* : , (/, quorum omiiium
    lingua/sfere / aiidtm militarom non tantim ; Q ; ve

    rumetiam diwimus interpres je potui/fos.


    Berio UaleLaodimi Veromanduo
    rum. c/I.D.lII.Ca.Dccemlir. M.D. L X X 1 I.

    _ -Q-.L_p

    di

    Il]

    SVMMA TOTIVS
    CAPITA
    LIBER PRIMVS.
    CA PQ x. \ ~
    n.

    III,
    IIII.

    VIS Optimus lit Rpubiic finis.

    De iure Qmiliaric quid familiam inter ac empubiieam

    interit.
    De mariti erga vxorem Poteate, dque mutuis inter iPfos oHeiis.
    De Etna Potefiate, 6c fit Patrem vit ius necis in li
    beros habere?
    _ _.

    v.

    V I.

    Deimperio herili,c feruitia ferenda fnt in Republica ncne?


    @d c_iuisc quantum ciuibus ciues,qutmque difierant : pe -

    regrinis : quiditem veniat v_rbis, , appella


    VII.

    VIII.
    IX.

    rione.
    De iure clientelari: 8c quid focius peregrino,ciuis focio,cliens ab
    vtroque diet.

    De iure f_naieatis.

    De Brincipe alterius fiduciario,vel :erario: an in cum conuenit iu


    inter inos Prerogatiua.

    X.

    @gnam propria { maicatis?

    'LIBER SECVNDVS..

    De toto Rcrumpublicarum genere.


    De {lilius dominatu omni lege foluto.
    111.
    1111.

    V.

    De rEgali : werf
    De tytannide.

    An
    liceat manus
    affette tyranno cque cfo omnia eius , de
    *ewretajeges
    tefcindere.
    De firiftoeratia.

    vr.

    De @am Populari.
    VIL

    LI_BE.R TERTIV S.

    De @natu
    lx.
    III.
    IIII.

    V1.

    '

    De oHeialibus 8c curatoribus.
    De magiiratib us.
    quantumque magiih'atibus maieati debeatur.
    Demagiiratuum erga. Priuatos imperiispiciofoteate.
    De mutuis magiratuum interipfos ofHeiis.

    De orporibus 8c coilegiis,quque cx iis commoda aut ineommo


    da. fequantur.
    . De o_rdinbus ciuium.
    vll.

    .
    De o_rru, incremento, , conueriionc , inclinatione, occafu
    rum Omnium Publicarum.
    II.

    An @nueriones cuerones eiuitatum Profpiei Pofiint?


    ReiP.

    _` _. _ _.-

    . Rcipublic facicm, I_cgcs, _nfituta v'no 8: 2


    ' .
    x x. Irlcnc magifiratus mutabilcs an habcr.
    v. A_n magiraruum concors animus {t luraris.
    ,_

    v 1. An maiclari Principis iudiccm agcrc, 6c vn cum fubditis collo


    quin conucniar.

    vu. Angrinccpsin bello ciuili partium dux cfc , :luc bonus :luis in {
    alrerurri adiungcre dcbcat'. dc'quc Quilium
    difcordiarum congruenti medicina.

    LIBER leNTV&
    x. Dc conformando ciuitatum faru Pro rcgionum ac Populorum va

    11.

    quibfquc difciplinis EoEulorum morcs, dimmile'fquc


    narur Perclpmnrun
    ua garioncoccurratur ciuitatum conucrfionibus, qua: vel ob ni
    mias paucorum oPcs, vclfummarn multitudinis inoPiam

    .
    z. Irftnc
    propinquorum
    bona Propinquis , qum Rcipublica: ad.
    iudicari.
    Y
    u 1 . Brmis ac Genis in Republica dcccrncndis.
    _
    v. lrrncbcllicgs artibus ciucs cxcrccri , ac P_{gPugnaculis ciuitarcs
    habere munitas, qum iis vacate.
    `

    v1. iurc fciali, dquefcrdcribus 8c Pacis a'tionibus intchoPulo,


    Principes fancicndis municndis.
    '
    '
    LIBER S EX 'I' VS.
    r. Dcccnfura.
    < l 1. Dc .

    `
    '

    ' -

    . , numorum dcprzuationi occur;


    .

    . De Berumpublcarum inner ipfs comparationc, : quanquc'


    vrih'ratcs aut incommoda fcquantur.

    v. @egale ciuiraris genus oprim conftirutum ncc forte , nec [ugra


    giis, mulr minus` fminis Pcndcrc, fed irpc clarimma duc,
    8a @i tantum tribui oportcr-c.
    `
    \
    vl. Dc t_r_i_bus { gencribus Proporcione G_comctrica , tithm

    cica,c @armonica confiuriszququc ft carum ad @ius Princi


    Pis,P_oPuIuc, Gmilitudo.
    /

    P1NI&

    Summa Priuilcgg' .

    v-r V D L P V S Secundus,Diuina Fauenre cleme'ria, eleus Romanorum Imperator,


    femper Auguusc Germani, Hgarize,Bohemix,Dalmari,Croatiaeclauoni, &.
    Rex,Arc`hidux Aulir,[)ux Burgunditirix, Carinrliiaz, Carniol,Vvirembergzcc.

    _
    Comes Tirolis,&c. Notum facimus tenore przelenrium vniuerfisihi/d c nobis humi
    lirer exponcndum curauerit Iacobus Dupuys,Ciuis ac Typographus PariiienlisJe opera quardam
    Chirurgica Ambrofij Parcic lex Ionis Bodini de Republica libros, recs ex Gallico in Latinum
    cuerfos,'pro communi rei lirerarix vfu in lucem dere decreuille:Vereri aurem ne liniflzra aliqua,
    :emulorum arte, vel vitiofa imitatione debito laborum fuorum frucu 8: cmolumro defraudetur,
    ac Proinde fibi hac in parte Prouifum cupis, demilll nobis upplicauir, vr fauore 5c ope
    gratiof adeife, fc'que conrra eiulinodi fraudes ac dolos priuilegio nol`tro Cfiireo praemunire cle
    menter dignaremur, Nos iraq; attenta rei xquirare,ennd noliro hoc loci patrocinio neuriqu de
    iitudum duximus.Ac proinde ex certa fcienria,ariimo deliberaro,aurhorirarque Czefarea

    feri ac rmirer inhibemus : vetamus vniuerlis Typograpbis ac Bibliopolis, omnibus, qui


    in fac'ro Romano Imperio,Regnifq; ac ditionibus noris lirediraris vel impi'imendis,vel veden
    dis librisfcu quacunque alia ratione librariam negotiationem exerct,nequm diftos libros,pofr
    quam Prditi lacobi Dupuys opera rypis exculi Prodierint, Per fexnium prima cuiuilibet edi
    rione com utandum,inrra eiufdem facri 1mpetij,ac Regnorum 8c Prouinciarum norar hredi
    tariarum nes, cirra expreilam inius voluntarem .: conienliim, vel 1 alio quopi chara

    -`__

    8c forma imirari,recudere,6ue recuddosdare,aur alibi impreibs ndducere,vdere,di[irahe


    *_
    .

    re've palm vel occulte auir atque priiimar. Si qms vero {ecus Faciendo inrerdicum hoc norum
    neglexeritiaut violauerir, cum n folm eiulmodi libris lic impreiis 8: adduis per {zp dih la
    cob Dupuys,aur hredes vel mandatarios ipiius,ope 8c auxilio Magiih'atus loci illius,in quo dc
    Prellenfi fuerint,vel eriam propriaifi Fieri po ]: autliorirate priiiandum,verm infuper etiam

    decem marchar auri purijfco qudis vindici,ipiiciue Iacobo Dupuys eiufdmvc


    hredibus ex'aaquo pdenda,mulc`tandum decerni ] ra ramen vr ad minus rria cuiullibet operis
    cxemplaria ad Cancellariam implcndam fuis propriis fumptibus quamprimm tranimir

    tere renearur,quatenus priuilcgio hoc vri : . (lu/od ii neglexerit,eo ipfo Plane exurus arquc
    Eriatus ce'nfearur,Mandamus igirnr vniuerlis iingulis nors facri Rom. Imperij fubdiris a'c
    delibus dileis,ram Eccleiiallicis, quam fecularibus, cuiulcunque praeeminenti , farus,ordinis,

    : condirionis cxriterinr,prferrim ver iis, qui in Magiiratu cfiituri , vel fuPerorum fuo
    rum,aurproprio nomine iuris iuidque admini'trationem exercent ne quempiam hoc priuile
    ! nofrum impune negligerefpernere, aut violare pariatur, fed quos conrumaces deprehen
    deringprfcripta !&,& quacunque dcmm ratione commode Heri poterir,co'c`rceri cu
    fcm- @News 5 P gfuimam indivnarionem , ac eandem nam incurrere nolue~ _
    s

    . D

    nnraHarum reihmomo hrerarum , manu propria iubfcnpmmm, ; fi 1l mofri Cafarei imprch


    (ione munitarum. Datum in arce noiira Regia Prag,die vltima men is Otobris, Anno Domini`

    millefimo quingenrelimo ouagefimo primo. Regnorum , Romani feprimo, Hangs.`


    tici _decimoc Bhemirci iridcm feprimo.

    vis. >vielieufcrO D.

    "

    ' `
    _ n

    ' '

    '

    AdmandarumSacrzCazfarez Maieftarisproprium.
    P.

    OBERNBVRGER.

    Extrai? du Triuilege du Re),


    . A R lettres patentes de fa Majee' donnees Paris le : de Feburier, mil cinq eens

    fi" octante lix , gn D v-I A D i N , permis Iaques Du-puys marchand- libraireiure',


    f 'f

    1 en lVniuerirc' de Paris,dimprimct ou faire imprimer vn liure intitule', } Bodini de

    ' ~ . libri/2x, c defences generales tous autres libraires 8c Imprimeurs, de n'impri


    mer vendre 8.5 diftribuer dautres que ceux que ledit Du-puys aura fait Imprimer durant le temps
    c efpace de douze ans, [urpcine de conlifcarion defdirs liures , 8c de deux cens efcus @amende , 8

    de tous defpens , dommages 8c interefs. Er outre [a Maje veur 6c entend qu'en appofanr ledit
    Priuilcge ou Extrail (: tenu comme chofe Publique deumenr noriice vn chacun.

    Acheu Imprimerie 1.5.Mars x 5 8 6.

    ..

    REPVBLICA LIBER PRIMVS.


    `

    '
    @_5 /Ir Reyulicfn.

    . 1.

    j.; v i. 1 e familiarum reriimqueinter


    ' ipfas communium fummo. potefate ratio
    _ ne moderata muititudo. Definitionem , ab iis

    qui Republica fcripferunt Prrermiim,


    l

    principio Pofuimus : quoniam artium traden

    darum,ac rerum omnium agendarum extre


    mum intueriprius oportet,qum quid aliud
    differatur:deinde,comperto c explorato fine,

    t
    `
    ,U

    aditusinueigare,quibus eo Perueniripofiit.

    iiautem definitio nihil aliud,qu;m rei propofit finis , qui nifi firmo

    { fundamento nititur,qucque exruas, vno ruitura func


    8c codem momento.
    l
    Pierifque ramen vfuuenit, vt, certis Hnibus propofitis,eu m qu' con
    cupietuntrerum exitum non aequantur : vt neque is,qui feo

    fcriendum proporo mal arcum intendinfed (i quis artem ad ibuerit,


    conlincare volet, ctiam fi aliqutm aberrauerit ,
    Pius ramen aberit,qurn illemec boni artificis laude carebit, ii opti

    musfagirrariusfaturus effenca ipfe fecerit.At qui rerum agen darum {


    nem ignorar, eius adipifcendi (pes qua illi adempta, vt ei (.
    D feriendi,qui telum,incertus qu iaculetur,emittit. Pinem igiturac
    nirionis propofit membra fingula fuis ponderibus exigamus.Primum

    Rempubiicam diximus ratione moderatam effe oportere : quia ReiPu


    blica: nomen fanum , vt latronum ac Piratarum ctus arcean-

    quibufcum nulla contrauum fides nulla iuris focietas effe deber,


    fed fumma difiraio. Et quidem in omnibus bene

    tutis ciuitatibus,feu de publica fecuritzite feruandafeu fderi


    bus ineundis,feu bello inferendofeu nibus imperij regendis,feii
    controueriiis principum inter inos dirimendis agatur,latroncs pi

    ratab omniiure fciali proculfummouentur. Iuos enim ac legiti

    ' mosx hoes,qui refpublicas fuis quibufd iegibus iure grium com - d:
    muni moderantur, fciunxerunt , qui Reru m publicarum 8c ciuilisfocietatis eucrfionem moliuntur.Q1_gimobrem (i lauonibus

    'g '

    LIBERPRIMVS

    pro capite pretiurn non ailerarur nulla fraus eii: quando iura bellicum
    illis communicari nec debent: nec iifdem frui legibus,quibus hoiies cz'.

    ptiui aut liberi fruuntur . @inetiam prdonibus captum nec lib-erta


    2. Lpoitlimini.
    dcupiiuis.

    tem amitrere : , omnfque legitimos


    i
    _

    `
    ' 4 '
    ' ' i enti
    4 L qu obireleges Panunturqu ramen ablioihbus olim no licu il
    '

    3 l.j.dclegat

    laironibus.
    .

    c qud iure gentium,qlii_ii_li_<_)iiiin manus venerat, vna cum

    1. in bello.
    .

    libertate cam quoque,quam in uos haberet poteatem 7


    (i qudo depo itu m, Pignus,commodatum latroibus reddi, de

    gl Pf%"~ feilione quantumuis iniulia vi deieos lex 5 iubet, non tam 121
    i przuodc
    pigi. 1. 5.6 gre

    tronum ac Prdonum grati Hr illud , qum vt Poeme b iis exivantur,


    de oiiti.l.im vt qui depoiitum eiurauerunmut qui amiifam rerum fuar poffeiliionem, B
    L'WM' qua iure magiilratu debuifent, vi recuperare maluerumzaut quia pre
    do.l.bon1

    d CS

    7 .

    v.

    donum,qui vocatich inuocati in ius veniuntc magifiratuum imperia


    'f onte fubeunt,rarionem in iudiciisliaberiquum eil, cum eo ipfo iam
    Gerinteile rdones. cuius reicum exempla deeffe poilimt nemini:

    tum ver nul um efi illuriuszqum de f_uguo Ciare7,qui decies


    {iertium edicto promiferat iis , qui Coracotam la'tronum in Hifpania
    du cem ad fe deducereroracotas, re intelletafeipfum Auguilo {pon
    te obtulit , prmium ex edio Popofcit. Auguflus 8c veniam illi 8c
    prmi dari iuflir , ne aut mercede promiTa vitam eripuiife,2iurh
    Publicam {ecuritatem violaife yideretur aduerfus eum,qui fpontefei

    pfum iudicio iteramametii iure damnare ac fupplicio latronem '-


    re Potuiiet. Alioqui, ii erga latrones eodem iure, quo aduerfus hoiles,

    vtamur,verendum lit, ne Perdito'rum ho minum multitudinem Sc col

    luuiem vndique arceiere velle videamur: qui cum Prdonibus capitali


    fraud e fociati ad bonorum exirium confpirentlnterd um ramen ex ;
    done regem optimum extitile 8: qui pirata Omnium maxi-mus antes.

    fuiifet, in bonum principem cualier legimus. cert quidem multi graf.


    fatores regumappellationedigniores habiti , qum eor Pieri ue,
    qui regala fceptra tenen: , qui { diritaris ac immanitatis
    habent . Id enim A_lexandro Magno probrum obiecic

    Demetrius Pirata, cum diceret fe nihil Prter piraticam didieiile, nec a'

    liud quicquam de paterna hreditate creuiife prter duos - D


    nes: Alexandrum vero,qui piratica-m in Demetrio improbarer,cumex

    ercitu porentiiiimo terra marqueimpun latrocinari,ramerf1


    Horentiiiimum accePiTet. quae cert orario Ale'
    xandrum non ad vltronem accept contumeli (ed ad commiferario
    nem adeo permouic, vt Dem etrium legioni praziiceret. Acnelongi-us

    exempla : tate rex Ariadenum


    fEnobarbum , Diagutum , chiialam piratarum Omnium gotemili
    mosgnaximis propofitis prmiis ad fe Pellexit, 8c clailibus maris im
    Perio prfecit,vt c eforum opibus ( imperium conrmaretz Pira
    copias toto mari !) tes frangeret d ebilir

    illecebris prdonum du ces ad Perducere laudabile eft

    tremadcfperatione coah' in Rerumpublicarum Ratus in uadt , fed Po


    du;

    .
    .

    ff,

    DE

    REPVBLICA

    tius latronum copias ipi euertant qui tameti amicitiam ac fo cietatc m


    fiato
    colerePiratatum
    vidcantur,ac
    ducibus:ita
    [polia extamen
    :equo fceleratae
    diuidant,vt
    confenfionis
    fertur d: argulo
    fides
    8

    -amiciti nomen refpuit :acne {Poliorum quidem diuiiio legitima , fed

    latrociniurn dici debet: f cm focictatis 6c amiciti fundamenta,qu in ih_ffr'gf;


    ~ccrtanaturazque confentanea ratione (unt, latronibus Omnino !

    dcnt. @mobrcm lefpublicas appellt 9 hominum ctus ben bea- 9_ cueros


    tquc viuendi cau fociatos. qua: defcriptio vt cuitati conueniat, de- Emil Wm
    ntOnitam inCIUI'C 0m11in } : quonjam altem fui red

    mudar, altera parte deferitur : cm gia,qu in Omni Republica


    maiudicantur, familia, inquam, fumma imperandipoteas, 8c ea quae
    ciuitaiiscommunia (unt huic dcfcriptioni defint. Nam iilud beat vi

    ucre,i ad ciuitatis deiinitionemnecef'atium effe demus , nullus fit nifl


    cum fummarerum Omnium affluentia virtuti locus :nec honeia c'iui

    placido mari fecunds confpirantium vcntoru rn Hatibus im Pul


    faferatur: 8: cum borribiles : tufbinum vis agitaucrit
    mifera cenfeatur: difciplina Omnibus cit Omnium theologoru m ac

    Philofophot prccptis aliena. Hi enim iuos,etiam f1 omnes fortuna:


    accrbitates exciPit, beatos: iniuftos etiz't in maximis ptofpctitrt.
    tibus fecundifq; rebus infliciHimos effe iudicant. Sic @tiri Rpublicain
    ~ bene initut dicem us,qu ad ver de_cus 8c honeat dirigetur: etiam

    prematutino ia, ii ab lioflibus ObfefaJi ab amicis defertafi dcnique

    omnigenere obtrua videatur: quo in , c tri


    phatum eil aio Cfare,l_/I.Tuilius fuiffe 'conteturxluam ramen re
    rum Omnium publicaru m laudatiimam appellat, uis vero ciuitatem,
    (: folo fertilth c vbere locuples , hominum mu titudine abundans,

    amicis catiifimaltoibus formidabilis, armorum vi potens, propugna


    culis bencmunita, prclar infritutam putt-,t , fi Omni ( :tc Hagi
    ~ tiotum immanitatc cumulata fuerit? cum nulla virtutum capitalior pe-V

    Iiiscfe cilinquibeata illa 8 afHus ad cupiditates expldas rer copia,


    qui c Koneate'coniugare non minus difficile , qum maxim
    inter fe contraria . @Ottimi igitur ctcris quidem rebus Sc carere

    D [me probto,& abundare line laude poffumus: Yirtutibus aut fine con
    tumelia vacate aut v_itiis inquinati fine infamia non pofumus confe

    quensc beatiorem vitam eHiccre putantnr,opes,inqu,cOPias,


    latifundia,bene conitutis ciuitatibus neceffaria non effe : fed altius in-V

    tuentemqum Proxim Geri poterit ab optimo [tatu difcedcrc O Or


    tet = fiquidem ciuitatum qu rerum Omnium dignitat ac [
    tiam bonorum finibus metimur: vt quanto finis cuiufque ciuitatis

    antior ac diuinior crit , tanto ipfa ctcris excellerc iudicctur. Nec ta

    men Rempublicam idearum (Ola notionc terminare dccreuimus,


    lem Plato,qua|em etiam homas Maurus inani Opinione (ibi anert:

    fed timas quafque ciuitatum _florentifiimarum leges, quantum qui


    dem eri Poterit,proxim cfcquemur. (Mod fi eadem en: vnius ciuis,

    qu: totius ciuitatis flicitas , 6c vtriufque fum mum bonu m in iis


    a z.

    _!.___
    _.

    _*_J_

    .,
    xo Arot. 11.7.
    .3.&1 Polit-lib.
    lo. crhr. Nico
    .

    LIBERrRIMvs

    tum virtutib us,qu mengis ipfius propri funt,quque in fola contem;


    Plationc verfantur vt fummaconfcnfionc afcuerant qui cteris (.
    ientia 111 dicuntur: confequens eft illud quoque,ciues illosvera
    licitate frui,qui in rerum naturaliu m,bu manarum,ac diuinarum {ua
    uifiima cognition@ cxerctur,quique c'ontcmplationis fuzz fruuspr
    potenti Deo,totius naturfrincipiferunt acceptos. Hoc igitur bono
    rum cxtremum in {ingulis atutes, curnon ctiam vniuerforwrn nc to

    po
    liticis cundcm
    ngulorum 8c

    ciuxmis

    fhmiz.

    tius Reipublic fummum vltimmqucncm effe concealermxs".> Sed


    occurrtur ciuitatum modcratores Plurimum in genere fe 1115 dif
    fentire,cum 11115 qufquc cupiditatibus flcitat metiatur : : >quorum
    de fummo bono difciplin inter 1, ramen boni viri
    boni ciuis , nec fmgulorum eundem qucm vniuerforum iinern Racut.

    Hinc exiit tanta legum , ac morurn pro cuiufque principis arbitrio ac


    voluntatc diuerfitas. Plcrifque fordida hominum vita 1, 11 Rudio
    necefiitate tantum , non etiam voluptatibus c ornatu dirigantur: mifc

    rum, inquam , arbitrantur cafisfragmine contetis 8c anguistuguriis


    aut gut 1111115 cli iniurias arccre.Sed quoniarn virarpis iuri 6r. 111111111,
    veri c alfi quodammodo 1 11, veluti norma qudam inHexibilis:
    quiautcm 111111113. cteris ac faPicntia excellerc Putantur, eandem fin

    gulorum vniuerforum flicitarern , 1105 boni viri boni ci


    uis (1111111 111 bonum fingulorum atqu vniuerfita
    tis totius quam diximus Pulcherrima fuauiiimque fublmium re-.C
    rum contemplationc metiamurrioteles enim Popular opinionem
    interdum fecutus 111 fummo bono finiendo fuorum dogma
    tum confiantiam ac conuenientiam tueri videtur: quippe Fui virtutis

    aftionibus o es ac robur _copulare neceffc : : cm tam ubtlius eo


    de genere difgutarct (ummum hominis cxtremmqu'e'bonum in con
    n. 11.!. 1.

    templatione collocauit 1*. At M.Varro fu Periorern opinionem minu's

    c 7.Polit.

    bu flicitatcm aione c contemplatione complcxus efb'c'uius


    hc ratio videri poflit, quod rerum 11111 11111$ {impl-ex disz

    {121111111 ver , qua: clunbus rebus con : fum, duplex effe videatur.
    nam c_Qrpors in rob-ore, alacrirate, decenrquc membrorun Aom'
    nium conformationc: apimibona,id 11 cius facultatisu corpori co- D

    bret in cupiditatum erga rationem obfcquio verfaturzmbcnris vero iF


    {ius bonum in intelligendi virtutibus, Prudentia,inc1uam, fcienltiag 1
    gionc confifkit :vt Prudentia ad rcs hu manos , [rientra ad -2211111)?
    tionemngligione adres diuinas prclare vtaturzquarum Yirtuirumupn

    ma quidem boni c 11:11 veri 8c falli: tertiaFietatls 8c im'pieta.


    tis 111`11111 en intuctur:c,quid omnino cxpcrendum 1t'aut declinadum,
    continent. porro bis gibus virrutibus cxlht vera [ qual-nihil
    11 hominum generi prantius ab : 911151136?

    mod furtis eripiut incendio abfuini,aut naufragio abforberi non

    reibverumetiam homines ctcris rebus deitutos ac defertos beate Per


    feip Potcfi: non tantum 111191105: {detiam ' ramen
    futura ciu iras efr, qu bis . v1rtuubus,fundos babu crit ybcrrate fer
    tiles,

    nM_-_

    D_REHVB;&CA

    :
    niks,l out
    al;
    :
    :
    c ad
    llubriter
    ciuium
    alim'fa:
    PoHtsaque
    ', fitcriam
    aquarum
    macerics
    ad

    qfgdaggrgg ac dumosidonea: fuili, ne id faris ad vim hufiium, Scad

    Exlipropulfandas per fei . tuta imac munita . Haes primordia


    fugrulzfcntiszeipublicx , vt fciEcet ea,parcmur,'ne quibusi vini nullo

    n;on : qurantur ea, quibus lcoirnnrmdius : mediO

    morborm curationem: metallo.' quibus infbmmcnmlopi

    armiquc militibus necefaria co'n'Hari poH-m , non' ramm ad repcllodosycrumcriamad videndus hoes latroncs.-,Iam vcr cum

    inexplcbils En;homixium cupidizarcs, qu'm ma fum


    Bnccefria, Sugli; putain'tutdcliciis etianmuere, siczvolupmf

    : cofckrilibttmbuiusfviui incdifqe quemaL

    .modumnnlhm Mitwdnrumlibrrorum' . habemus'priifquam


    idongapduafionc incroinenta confccmi -? ~
    capaces videant-urzipaiquoque de cformandis- moribu sudelunnarumz
    lipuigcdiuinarum rerum perueigationerciuitatcs n ; Vmm1hor
    bcut,gua`.m auque, ad .cics alends endos necefatiafunr; ;

    ' Prudtia contant; func 'ad boites pioipulfados,& ab ~


    inuiia ciucs contincn'dos.ls autetruquiudeptus e'f--omnia'qu' ad -vitam

    fccutbeat degendam . videntur, . bene ePc


    lius dgrina informtus Hagitiofs 8c confceleratis hominum
    C_cactibus abhorret,`acbnorum .cqnfortium amicitiam mufetatur.:

    ` einde cm ab iis perturbationibus, que mtem 'de fanitate ,

    fc'flbcrum 8c vacuum fenferit , nec in Praemiis eoadu'cis f em :


    rrumfuarum,iccrt calfus~ humanos 8c incfantiam variofquc mores,
    : coudixicincs inuctur : alios quidam in'fummo potcats 8;c im

    puiigrudulios inpxprema calamitate 8c inopia confiitutoszturriviciil


    limdmcgoituspbIque rerum publicarum udios contemplatura'
    antcioncs conquentibus coniungit. Pf rebus humanis ad natu

    iiepixllchtitudinm cqnuerfus, fcifum in contemplanda Rirpium , ani


    , metgllot _varictate
    ob :vices
    vniufcuiufquc
    vi
    feupiieagtiamtque
    ade elementorum
    alternas,acformam,

    Dfu; omnibusl outipathiam .c contagioncm, caufarmque mirabi

    ,Clgfcrjpm cvcoufenfoncm , qua primis extrma , media vtrifqu e ,. of

    anibus cohrere vidtcvnde ngula generata nt,q`u


    Fapgguand, quomod obicura, quid in iis mortale 8c caducum, quid

    imipptale (th fmpigrnum : paulatim in clum veliitiprnicibus


    ali/Sbptuslaiifmqrum fplendorem , clelim que cor

    : )iigsusjnicruallaurfus inquales,.ac mdi totinspartim


    sugotniumlcongruentiam 8c quali concentum fuauiflmum miratur,`
    lngcdbilmqucvloluptatem his capit, c'um Hagramiima cupidim

    Egcdsfidetio Omnium perueigandarum, quoufque ad vl


    , prinipiuip,Pulcherrimi huus opicij temperatorcmDeu m
    , qu?) cm : cogitationu'm fuarum 'curfum ,

    tm img_lligitztmammentem cil'e innitz cuiufdam natur, magni


    4-..\.,
    _.

    .
    ' '

    PRIMvs

    tudinis,poteatis,fapientiz,qux nec oratione cuiufquam explieari", riec


    mentis vllius cogitatione Pereipi : : laudationibus tamen di'uiu

    maieatis fplendorem , quantum quidem euehit ae ' radicar,

    fummque profequitur venerationealia mente agitan'tem uis opor


    tet illecebris diuina virtus trahat ad verum decus , 8: ad bonorum om

    nium extremum. His enim artibus homines puicherrimam rerum na


    turalium,
    mam Propemodum
    humanarum
    efeeuti
    , diuinar
    videntur
    fcientiam
    . Si ergo
    ac flieitaxis
    einem itahuman
    initutum
    fuin
    ia
    pientem ae beatum iudicamus , non qui opum communium ac_perua

    gatarum copiant, fed qui Pritium rerum 8: remotarum eapru vul


    Ei eognitionem 8: intelligentiam lit ail'ecutus'-, quanto Kempublieam B
    eatiorem indicare debemus talium ciuium abundantem,
    etiam li : contenta finibus fuperbas af: , ae delicias

    amplilimarum eiuiratum, fummam fo: ieitatem fumma volupta


    te ,aut eopiis 8: opibus,aut inani gloria metiunturNecpropterea furn
    mum illud hominis ac ciuitatis bonum confufum aut eHicie

    mus. eti enim hominis duplex ell , altera quidem mortalis 8:


    caduca,altera ver immortalis ac fempiterna, illucl ramen confitendum
    in ea parte, qua: nobilitate cteras vineit,id mente fummii bo~

    num ineffe. nam f1 verum eli , vti eil: , corpus hoc oflibus 8: carne com

    pae'tum 8: eoagmentatum mri feruire,& rarionieupiditatem, quis .


    Ysiret flictaris humana fummam prlamiflima virtute,quam men C

    tis agitationem appellant , totam pendere tametfi enim firifoteles ex


    opinione Stoicorum hominis bonum in virtutis a6tion'e pofuifl'et,idem
    tamen ad eontemplarionis finem referti iuclicauit oportere:

    alioquihominum vita beatior ell'et, inquit, qum deorum,qui nulli:


    tionibus aut ne otiis implicanturfed mentis agitatione fuauiflima fo;
    lidque tranquil irate fruuntur. At quum nollet magilh'i I_latons ie
    Ctam tueri,t Propolira fufceptqu e fententia difeedere,turpe Putaret,
    quoniam in atione beatam vitam initio pofuerat verborum ambi ui

    tate vfus ,fummam fliciratem in mentis , quae ipnihila ind


    elhqum eontemplatio,colloeauit:ne fummum bonum rebus omnino
    inter fe dillidentibus,motu,inquam,c quiete definiret,iclem tam cm D
    perlpiceret fingulorum hominum, que ae vniuerforu-m vitam perpe

    tuo quodam agitari motu, neceiariis negotiis ix'npediri,noluitI :ipero


    t fummum illud,quod qurimus, bonum in (ola eontemplatione col
    locate ,id quod ramen neeeife conliteri. Et fi enim aionegquibus
    hominum vita fultaturibum, inquam, potumfomnum eapere,tam
    neceflaria: funt,vt iis diu carere'homines non pollint: nemo ramen ade `
    rudis efl:,vt in iis rebus bonorum extremum confiere puter. virtutum

    enim earum,qu morales dieu mundigitas longe maior elhprtfterea

    qu d ab his ad Purgdos perturbatione 8: zgritudine animos a


    ta quruntur , vt Purgata mens clariliimaintelligendi luce compleatur.
    ex quo intelligitur morales virtutes ad eas . qua: mentis propria: ,

    quali ad linem referti. licitas autemfumma dicinon pote,euius :


    aliud

    DEREPVBLIC'A.

    aliudexcremum { :d diuiniora pertiner : vt corpus ad `inimum,


    appetitu's ad rationem, cad mentem,motus ad quietemio :ui con
    templationcm . Igmlt _Myarro qui hominis bonurn aione 8c cotem~

    Piarionc eifeputauit, cmdis',opinor,ac rnlis dixiifcr, ho

    minum vtraque egcrc fummum 'tuinen ' extremmqu'c bonuxn


    in contempl'ation'e ,quam Academici iucuxidamcbrz ;

    mortem appellant : Proptcra qu'd labe tcrre'flri Mcm?,i


    :Refpublica
    vinculis (
    ' 'iurgarm
    :
    perducit., qua:
    N
    tp.;
    men
    dilu'flare'
    defcrtur'inab
    iis aionibus
    in

    ' iimcntorum cterarmquc re'rur ad


    vitam ncccifariarumamdainuetionevcrimur: vfm'ens (ub

    limurn femm contdhpiarionc 'brp't corpus ipfum famec Gt'il:in _


    ' nere , u'iiio nccari patiatur . `Sed iii u i _ . .

    Ecc
    afp'tabili
    mnio','quci Luna
    prfez
    confummat
    Reipublicx
    imaginem
    appellarcpofumu,
    vclut_8fanimamundi
    ad @l
    Propius

    '

    accedens-dcferere vidctnr 'regionch ybanc [Pirabilem 6c elcmentarem:

    Poileatamen foiis con' Tolfa "g'ru'i' vim`quandam ciefem {ingulis


    corporibus impartir: ncrquoque animus vi contemplationis abreptus,
    ._1-.,14

    8c quodmodointeliigeiiti , u mens efi: vniueritatis,coniun&us,

    diuina rniijabilem in mo nin illu(huur, deindc rurfum acl cor


    poris curamrclapfus , vircs coi'porcas iniaurat. idem ramen fx nimium

    C intentas corpori fenfu voluptaribusimmerfas mtem deferatdcm',


    iHi
    vfu'venit nod lunzi, qua {oliscfpet fugicn'svmbra terrcfri , ob
    volura [Pien orem aclufcem-amirnr; ex quo quidam luminis deliquio
    fda monra procrcantur,toique rcrum natura Perturbgtur: ii ramen
    folis amplczm nunquam luna diueilercturl, vniu'erfa haec~ mundi ani
    Inabilis coagmcntatio 8: coharren'ti omnino diHiPareturJd nobis de

    reiinquituriudicandum -, cuius finis Optimus in iis virtutibus


    confit, qu' adcontcmplationem fruntuif, etiam (i Publicar aiones,
    qu minus hone funr,antcccdanr, vt fordi eu cio, cufatio
    taria ,annona Reipublic, quai ' uc ad ciuium alimenta 8c prfidia vita:
    neccfaria iudicitur',` qua: virtuti us moralibus l'g inferiora ducimus:

    'D virrurum item moralium' ad eas virtures pertinet, qu: contem.


    platrices clicuntur, quarum przfamiima eft,qu circa rem Omnium

    pulcherrimam veritu'r; Iraque Deus Opt. Max. cum omnia picntcr, '

    illud potiflim'um quod rebus ngendis acnegotiis contrabandis {ex


    omnino-die'definiitz-dientvero {gprimum contemplationi 8c quiz
    niling'confecru'ir; ' ucm vnum 3 ex omnibus beauir, 8c cui foli qq. i.
    benedixit,`vtdiem >bunc geum hilaritcr ac iucund in ning-mam
    pulche'rri'maDei prpotentis opera, indicia , iuffa intuentcs in cius lau
    dibus cquiicamusiArque hc de fummo {nulorum ac vniuerforum
    _ _ -

    : ciiiitatis bona@.cum ita' Gnt,tto catior ra ciuitas di,

    __
    _

    `. ~ .l.,

    quanto propius abeit ab eo {inqqu proponimus 8c ad intuclum a; ad


    mira'nd;` Ezquemdmod humanflicimis ac calamiratis gradas in

    Gngulisheininibus quplurimos vidcmus,prouc bonorii ac va.

    '

    4
    \

    >

    1..1-.`'.:;1$

    fio? 51185 (Ibi PrOPOfuerunt: ira quoqiue Kefpubiicfuos haben;


    dammodqflieiratis . qui; nei: cum perfeis ho

    minibus plenquefapientibus , furipfig gq dementibusmpi'


    yiuitur;fed lexique mediocria vitae

    tuenturLandzanjqui

    im ! 06651 { vincnd:inammam
    in ivm, fulif ; f ramen ac tones. erdulueus de publicitcom

    modif Ciuum
    finem aut exitum habu } @Limb@mmlm

    ad delicias; animerumwimambyvangerefolcnfl
    elatos eHetent : fed ; :tamen

    wgitaonum fmmm .
    _

    rum vero ciuitas beatiOI qum, Lacedzmniogummudpmei animi

    magmmimm iuris 1wun : , Gb


    .

    propofuiffent. Enitlldllm DO_bis feit, igitur yt, Proxim Pme?

    riab fum
    fliclta'e difcedamus. Expita nobis en: Pr. l l Plat-s" dcnYitiQnis-'Rcb

    Publimcterafuf! ordine acloco perfequamur, _ j _ I


    .

    25j!!!

    .--..

    "f

    df

    AM x La A

    cizmulwm

    c,\1v""l'i . 1
    ~
    ~ vniuslae
    .J
    efflurium

    ' q, ~
    I

    eiufclhelm PattisamiliaO

    ,_ imperium fub l4t.owingearmque rerum,qu ipfws propria:

    [ moderatie.
    deniendz
    . ' . 'l"" `
    . qu"S'ecundumI
    (eminarium
    : ciuit'at'is,Caput
    valuti rudi
    me@tum rerum Omnium publicarum. Et uidem nulla probabili mtim
    mihi ! 1 Xenophont ecutus,~ Politicis eonnmi-f
    3,85 Ciuitatcm 'milia dir-xifi ; qu od- aliter fieri non ; quam

    fmgula ab { cor or'isvniuerfi c6 age diueiiamus : quod

    aliud elhquam [inc vilis ifeiisvrbes con fuere valle? cette qui?
    69. C c9P9rum,atque ade vniu_erftatis fcientiam [cpr
    .fum ~Eadf90wliffrj non fmt familia; , lint ramen Reipublica:
    -; lggum iatures 8; iurifcfultos, veluti duccs in difputatio- n
    E,Republiea feuidebemus yifdem egibus ae difeiplinis Reipublig

    cz cor-POTW 3i C01 egiQrum n ae familiarum iura compleetiwide-l'


    mus. Nos tam alitet acque Ati otelesis enim conqmiamonorum
    accumulations deniit : que eollegiotum qu ac ciuitatumeommu;

    is gaat
    appellatione, 8e regam ; gubernanda: rationem,
    C patrisfamilias in fuos com plesflimur: uz; ab Ariotele 8c Xeno;

    Phonic? Prtermiifa ~videmus . (gemadmo um igitur familia bene ae


    prudenter' , vera eil: ciuitatis ipiius imago : fiomelhc'um un
    _ Pcfiumffvmma: in Republica ptotealtiquodammodo Iii-_ndeuta que
    @familias regen ingularis qudam Reipublac ?
    33,49 modfand'difciplina. zE: vt {injula membra corpois'qllnlP

    OHCuin-,non deferuntfuum v etudin 91; _falucis


    ftuimur, .

    DE

    REPVBLCJ.

    fruimurta quoque li familia {ingulae fuis quart/que oHiciis ctineanrui',


    ciuitas vniuerf-.t retam feruabit bene viuendi difciplinam. Sed 6
    vxorem iniurius ctumeliofus [it : vxor viti partes prripere cone

    tur, neque fe ei morigeram Prbeat: fi vterque liberos in feruorumJeP


    in ecudurn loco habeat, imPerique duriore premat: [i liberi par"

    rum,lruidominorum iuffa detretent, quis non vider nullam in illa


    domo concordiam , nullam animorum voltatmque cfociationem,
    [ed Plena omnia rixarum 8c contentionum foreCum igiturciuiratis in

    liituencl ratio familiarum reta moderatione veluti fuis quibudam


    fundamentis innitatur ac fulciatur , Primam ac Prcipuam familiarum
    B ret inliituendarum rationem inire oportet. Diximus Rempublicam

    elfe legitimam plurium familiarum c earum rerum,quat illis commu

    nes , c fumma poteftate gubernationern. Plurium appellatio non


    oteft in familia duorum numero c6tineri,vt fer femperl: cm ad iol-_ '
    fegium eonilitucndum tres Perfona: neceffati lint :tres quoque per- 1. LNcmiusde

    lonas Pfarrer famili necefarias in familia definienda du cimus mb'g'


    exfentcntia iurifconfultorum?. Et quoniam famili,collegia,ctus,ci 3

    uitatfque omnes actotum genus hominum interiret, nili _onnubiis


    quafi quibufdam feminariis conferuaretur ac propagaretur: cfequ ens
    tft familiam fuis omnibus numeris partibus (ine matrefamilias Per
    fctam 8: confummatam non vicleti: quo fit vt quinque Perfonis iti

    tegra familia cliituatut. @od fi tribus perfonis nee paucioribus con


    flat collegium,totidmque familia prter Pattern ac matremfamilia:
    fequiturtres familias nec Pauciores ad ciuitatem conftituendam necef
    [ elfe. Inde : veteribus contritum illucl perua

    gatum, qiindecim Perfonis populum conflari. Et li enim Paterfamilia:


    Deovxoresbnbeat, quot alovrno tgebrxorum:& * fexcentos libe- 4 - 323
    ros, quot I_riicrotimus rex Par oru'm
    n : iuflulit:
    autqliingentosfctuos, quot Craifus in cfum retulit,quia fub vnius
    8c eiufdem partis famili imperium fubiungantut, nec populi nec ciui
    tatisappellatione veniant: etiam f1 filios omnes ae feruos eonnubiorum
    ac commerciorum iure coniungat quandiu fuerint fub eiufdem impe~

    D rio at Poteftate,quem etiarn in cunis adhuc vagientem lex 5 ipfa Pattern si twgufmifol
    famili appellat. Inde verbum Hebris Pro familia vfitatum,non it? l

    quia mille perfonis familia definiatur,vt nonnulli , fecl verbo


    quod principem ae dominum lignifieat. vt familia vniuerfa ab ipfo
    capite nomen aecipiatzreis opinor quam Gracci ab eine autLatin fa

    mulis. Sed quid prohibet, clicat aliquis, gia eollegia fine familia ciuita
    tem conituere, f1 fumma imperii Poteffate tegantut? icl quidem videri
    , lit ramen Refpublica, quia nullum Collegium, nullum cdr

    fine familia [tare diu Poteftfed breui opottet interite.at 5 iurifeon- fujdfltdw
    fulritraduntpopulum immortalem effe,ae millefimo blt anno eun-

    ``

    dem fore qui antea fuiffet z etiam fivfusfruusReiPublic legatus :


    annum eenteftmum 7 extinguaturzne proprietas inanis fit inutilis do- 7 i. an vastm

    mino futurarquoniam ciues omnes vnius fculi diututnitate intermori. am MM'

    i@

    1$

    videantur z licet immortales fint fempitetna quadarn fui generis propaf


    atione futuri: non aliter ac nauis illa Fldiefei, quae tameti nouaru m ta
    bularum fubilrutione centies immutata fuiifet,antiquum nomen reti

    neb'at. Vt autem nauis informe lignum fitfublata carina, ua: roram,


    puppim 8: coias firma coag'mentatione fuiinet: ita/Repub ica fine

    fumma poteltate ,quae omnia ciuitatis me mbra familiafqu'e lingulas in


    vnum corpus cogit,conliltere nullo modo poteit. Et vt nauis, ne pro
    poiita fimilitudine difcedarnus,in partes plurimas diuidirpoteut om

    nino Hammis abfumi: fic etiam populus in diuerfa loca illipari,aut pe


    nitus, falua vrbe, exfcincli : quia nec in erfonis nec in moenibus ciuitas
    fubliftit, [ed in ciuium Omnium ctu liub eiufdem imperii fumma po- B
    . enim elephas non magis animal dici debet,qua`.m formicazlic
    l'aguiia, ciuitatum fet omnium,qua: funt in Eu ropa,minima,non mi

    nus Refpublica dici debeat,quam Turcarum aut Tartarorum,aut etiam


    Hifpanorum , quorum imperiaiifdem finibus , quibus folis curfus, ter!
    minturzt quemadmod exigua familia angultiflimis gurguliiis co m
    p`rehen1 eodem familiarum iure cenfetur,quo qu fuperbilimis ac la

    te potentibus diliciis gloriantur: lic Vlyifes, cuius imperi Ithacse fco


    pu o continebatur,rex aequ dicitur ab Homero atquc A_gamemnon.

    ret enim Qailiodorus magnum imperium magnam Rempublicam


    appellanqum Princeps vnus fummo imperio moderatur. @are [i entL

    tribus familiis vnus pater famili cteris imperet, ei ' ue pareatur: aut v~ C
    nus duorum imperium fubire non recufet :aut tres irnul femel fum
    mum ius in trium familiarum fubditos exerceantzqu refpublica dice
    tur,ac fi multitudine ciuesinnumerabiles compleatur . Ita Het vt fa

    * milia interdum maior fit,qu:m Refpublica. quod de familia T_uberonis


    gffh m iure dicebatur 8 c fexdecim liberos vn cum vxoribusac feruis c im
    1 P1idis perio domeitico regeret. Igitur fallit rifioteles 9 qui pu tat @abylonis
    y

    Vrbem , cuiusambitus quadrata figura tantus erat , vt vix toto triduo

    Infft'm' pedeltri greflii conceretur,gentem potius dici debere,qu:m tempu

    blicam,quam ipfe decem millibus ciuium,definiendum putauit : quali


    abfurd effet gentes multitudine innumerabiles ac _locis infinitas , qu
    A
    modo eiufdem imperii fummi poteiate regantur, Rempublicam ap- D
    )
    pellare. Ilia ratione ciuiras lomanor , qua nulla clarior extitit vnqu,

    Reipublic laudem non mereatur: cum { originis initio I_ria tantum,


    nec plura,ciuium millia complcteretut :I_iberij vero princi atu quin

    quies ac decies millies centena millia,ac prterea centum ac ciecem mil


    lia,qui pene toto terrarum orbe difperfi erant, cenfa fuilfe legamus, pre
    ter [c_ruqalquorum numerus decuplo maior extitit. nec tam eo
    ro prouinciales Romano imperio fubditimec item foci ciuitates, ac 11
    beri populi continebantur, qui refpublicas ab imperio Romano diuifas
    liabuerunt. Eil igitur fummum imperium quali Reipublic cardo,quo
    magiiratus ac leges innituntur, 8: cuius vi ac potefiate collegia,corpo

    ra, ramili, [inguli ciues in vnum veluti`corpus coguntur : liuc vnO [int

    8: codem concluli loco,vt uitlium refpublica


    ` ` fociarum
    i ` minima:litle
    Pluies

    DE

    REPVBLICA.

    ix

    'plures habcat prouincias qualis lzerfarumluab extremis Indi popu

    lis quue ad Hellefpontum ctum ac viginti fc tem prouincias habuilfe


    " : qualis nunc etiam A_thiopum refpub ica , cuius quinquaginta

    rx .
    Herodot.llurar

    funt prouinci,quas ljaulus Iouius nulla ratione regna vocat,cm vnius Ehus in Ar'z'oxer-J
    8: eiufclem principis ,quilllegus ab illis appellatur,fummo imperio ac xc.
    Porcflate regantur. Sed Prter illudimperium ,quod Pofuimus quali
    rciPublicie totiusfundamentum , multa ciuibus inter fe
    com munia, fcilicet forum, fana, Porticus,vi,leges,iura, iucliciafu
    gia, confuetuclines , theatra,mnia,publica dificia, pafcua communia,
    agri Publici, rarium,clenique Prmia,pn, legis ationes, multquc

    B cum multis res rationfque contracter : hacc,inquam,omnia aut ciuium


    Omnium nexu 8: mancipio, autvfu 8: fruCtu c'ommunia funt,aut cert

    Publica,:1ut vtraque limul.magna etiam illa cmu'nitas cfl,qu tum


    collegiis 8: corpotibus , [ etiam vltr 8: citr datis 8:
    ' ceptis 1111 cogitatione quiclern , Gngi Refpublica

    potell,qu:e nihil omnino habeat Publicum aut commune. Quanquam


    lieti Potell, vt agrorum Pars maxima lit communisvniuerfor ciuium,

    Parsver minima fingulorum : vt agraria lege Iomuli rotus agerRo


    manus,qui millia iugcrum otoclecim capiebat, trifariam l diuilus ell:
    Prima pars lacris facidis,fecunda neceflariis reipublica: fumptibus: ter

    n. pionyliust

    lycarnallus lib.
    L.

    tia lingulis ciuibus celt, cm autem tria ciuium millia cenfa fuillent,
    ' fingulis ciuibus duo iugera tributa fuerced vtcunque agri diuidanrur,
    fierinon poteft vt omnia omnium ciuium communia (unt , quod 13121

    toni aclco prclarum 8: optandum videbatur,vt etiam liberos 8: vxores


    omnium communes elle cupcret: lic enim fore augurabatur , vt verba
    /
    4
    illa in E v 8: '1_ v v M nunquam inter ciues cxaudirentur: Omnium, /
    JM mf,
    quas in republica videmus difcordiarum ac ciuilium bel o_rum occalio
    nem prbcrent. nec intelligebat bonorum ac rerum omnium commu

    nione Rempublicam interire : quia nihil Publicum elle Potelt,vbi nihil


    lit Priuatum: nec regcm qucmquam futurumfi ciues omnes reges lint:

    vt neque vllus conctus exauliatur,li vocum articiofe inter fe confu- `


    farum diuerlitas ac dillimilitu do, qu Harmonix fuauitatem cflcit,ad
    D vnum 8: cundem { reuocetur. Quamquam huiufmodi ciuitas

    tam en hoc nomine ap ellari pote&,omnino repugnat diuinis ac nature


    legibus, quibus non fo m adulteria 8: inceltusfe etiam rapina: ac fur
    ta tam difert prohibentur, vt ne aliena quidem per leges diuinas expe

    tere licentzcluibus legibus perfpicuum fit capitalem elle orationem, que


    ad quationcm bonoru m pertinetzcum Refpublicas diuina procuratio
    nc fundatas 8: conflitutas ob id fuiffe videamus , vt fuo iure Publica ac
    Priuata tenerentur.At illam rerum Omnium petem ac Perturbationem

    veris quam communitatem fequitur familiarum 3 omnium interitus,

    13 familiarstcs

    in vxorumacliberorum atque adeo rerum omnium confufione

    blicz.l. 7 , 6

    opponitur
    pacifcar. de

    Pu
    g.

    conlillere nullo modo pollunt. Nec mirum debetvideri, f1 ab hac opi

    Clisi-4de u 1j.

    nione tam abfurda Plato onte difceflit , 8: cam, quam ipfe S_ocrati ad

    fcripferat,Rempublicamcil palfus eil aboleri,vt [ moderat

    si.

    LIBER

    PRIMVS

    retur. Nam quiMaiTagetas omnia habuiffe communia iaitzpoculum

    ramen c gladium quenque fuum habuiife coniittut : veiiitnta etiam


    Priuata cuiufque fuiife neceife eli , alioqui debiliores ab iis fpoliati fuif
    fent,qui robore plus cteris valerent. @madmodumigitur
    blicaeil legitima plurium familiarum , 8c rerum inter fe communium

    cum fumma poteftate gubernatiozfic familia eli Plurium fub vnius ac


    iu fdem patrisfamili imperio fubditorum, 8c earum rerum, qu ipus
    propria: funt,reta gubernatiomam in potiffimum ReiPublic ac fa

    mili difcrimen verfatur: qud Pater familias rerum domefticorum ac


    famili totius Poteiiatem habet: etiam ii vnaqu ue domus aliquid in

    publicum feu vetigaliumfeu tributi nomine con erre cogatur. fieri


    poteflt, vt ciues omnes conuiu communi vtantur collegiorum in mo

    dum, qualia fuere Partiatarum, qui feorfum ab vxoribus 8c familia ci


    bum fumere ac dormire confueuerant quindecim aut viginti virorum

    ctu coatogetenlium ver moribus ciues omnes vtriufque fexus,v


    xores, inquam liberi, , iuuenes, egentes, diuites fimul epulari con`

    trmvrsl i fueuerant 4 , fua ramen cuiufque propria fuere , fed iinguli tantum etof
    gabant,quantum vniuerfis ad communem conuitum fatis effe
    tur:commoclis illi quid quam Anabaptiili,qui tate in Weil:

    uallia non modo communem illiim conuihim, fed etiam nouam bo


    norum omnium,prter vxorum,quas plures habere licebat,ac veiiiu m,

    @ciampi communionern inu exerantxs ,vtmutuam inter ipfos concordiam t a- C


    f"

    micitiam commodius tuerentur: qua tamen longiilim abfueru'nt.

    Nam qui rerum Omnium communionem admittunt , ttm abfunt ab


    ea, quam fe tueri poile coni'idunt,ciuium inter iifos amicitia,vt amor il

    le mutuus viri 8: vxoris, parentum etiam erga iberos ac viciilim libee


    rorum erga Partes Pietas , denique proximorum inter 8c afl'mium mu

    tua Charitas penitus extinguatur , fublato Propinquitatis iure quo vin

    culo nullum ad ciuium concordiam 8c neceilitudinem Hrmius cogitari


    Poteimam quod ames vehementer tuum fit opottet,c quidem totum
    : c_gmmunitas ver Per fe ipfa diifidiorum ac difcordiarum parens
    ; iurifconfultis merito appellatur. Nec mins fallunt, qui putant re
    gaa; rum communium malorem, quam priuatarum curam forezcum Publi- D

    qumapm , ca videamus ab omnibus qu deferi 7 nifi ex publico rapiant, quod in


    i ; riuatam vtilitatem conuertaturzDenique amorist amicitiae natura ell
    vrbanorum pra:

    dwfum- Lme uiufmodi,vt in plutes difperfa Perinde vim amittatxsz vt Hu mina qu iu


    .
    , _

    .
    .1C . catu- riuulos
    druifa
    nechoiiesi aditu
    proliibere,
    nec ferendis naulbus
    vti. es ef~
    .c a fe pofuntlgitut
    . certa famili
    . . gubernatio
    . vxores,l1beros,feruos,ac
    .

    Pri.
    mus. 5. (in aute'-

    gumiuar uatas cuiufque tes tum ab aliorum familiar iure, tum etiI ab eo , quod
    gramm M_ relpublic comune feiungit. ( eti in omni republica bene conili
    Mmmm. tu ta prcipuam pupillorum ,furioforum ad prodigorum curam magi

    a flciils'fmidi- Rratus gerere videmus,quia 9 reipublicarinterefl; ne Priuatotum


    `

    diripiantur. quoque legibus acquirendarum ac diiiraliendarum,


    rerum modus 8; conditio pratfcribitur, quia familiarum ac bonorum
    @Uillfque Conferuatio,cum Reipublic cura ac tutela ciunta viderur.

    D'E REPVBLIC.4
    '15'
    tamerfi leges Omnium comunes funr,nihil ram vetar ( qutlam
    zo Bartoln Lol
    elle familiarum iiatuta, fuum ius familiare, ac ritratti, ab antiquis fa murs
    populi: :le
    miliaru m principibus,infiirutum.Exemplum abemus in clarillima Qa iuiiitia. Baldur
    inl. cum omnes.
    xonum gente, qua: plures haber familiaspriuato quodam iure vtentes, de cpifcops. If
    8c Cuman
    ac plane diuerfo tum ab Imperii germanici legibus ~, tum etiam com mola
    in 1.3.11
    munibus Saxonum iniiitutis. Duccs item iauari c Ialatini comites

    tis.Andre.adSpc
    401444?
    cul. in titul. .tie

    iure familiari vtuntur,tum in legitima bonorum fue gemis fucceflione,

    teame'tt,. c

    tum etinm in letoris imperiali munere,quocl viciflim ducibus Bauari

    endios.B.rl.l.in
    liz.. de Confiituta

    prcuma.C.Inno

    cis ac Palatinis auorum inilitutotribui oportet: quae iura Bauari clux

    vt renouarentur , adimperiales Auguii @onuentus rogationem ;

    ccnnus in cip.

    cum acct-mirent
    de conititut.

    rioribusannis tulit.

    _ `

    Inra quoque domeftica funt inter axonuin 8e Ijaforum princi#


    pes, quas Cfaresipli Qatolus 1111.8: Sjgifmundus comprobtunt":

    zi znnorgvo. 8:
    1431.111$ Con~

    quibus inter A ullria: ac Bohemi gentiles familiari iure cautum erat, vt

    iii.gig.

    `alterius famili delicientis hreclitas alteriaccrefcerer, vti contigiife vi#

    demus. ne longius nofiris difcedamus,iura familiaria I_.jiuall gen


    ' tis regali diplomate ac Senatus Gallici autoritate cprobata videmus,
    legibus municipalibus ac inliitutis plane contraria-.nam eo iure primo
    genitos vniuerfam hreditatem cern ere licet ea conditione`vt Pecunia
    eolircdibus fatisfiat , ac Vidi gentile nomen fiemmatque pura prae f
    ferre teiieatur. Seuerius etiam Rutenorum,Albr`etoruiri,:ic Balmarum

    gentili iure reccptum crat,vt fminaeeb auorum 'hreditate omnino


    arcerentur,quandiu mares quocque 'gradu propiiiqui extitiffcntzquafi

    legem alicam principibus Allobrogum viita'tam in familias fuas cleri


    uarent. Hc quidem feu familiaria, feu gentilia iura ab :luis 8c proauis

    { gentium ac lui nominis ac familia: decus perpetua quadam fe


    rie tuendum origincm traxere: qua: quodammodo ferencla " 1n

    zz. >l'aleln'n cig.


    K mulicr il de feu

    -.
    Claris illuilribus familiis.& quiclem illa quie diximus priuara iura non do
    percap.j.de iilils
    modo familiasfed res quoque publicas incolu mes ab interitu f'pc con-` .1d morgi
    ferurunt. quamobrem vprudenter imperiali decreto comitiorum, qu
    Augufl concia funt 3 poli diuturnas bellorum c-iuilium cla'des, genti wenn#
    lia principum iura renouata fuere', fine lquibus imperium illis tempori
    `

    D bus prcipiti ruina cafurum videbatur. @Lcd quidem ad obfcuras fa


    milias pertinere non debcr,vt iura publica quantum quidem eri-poflit

    Omnium commu nia fmt 8 eadem. Non enim fine grauiffima cauffa fe;
    l.us publc.'
    rendum , priuatis familiarum patis iuri pub'lico'14 derogari poflit. 1;de ?
    Neque ver iure> familiari ab auis c'proauis couliituto poileri Qb 182111

    tur, nifl quatenus ipfi prazbuerint allenflonem. Itaque principes Albre

    tor ac Lauall gemis, inter quas Mommorantia cfetur, gentilia proa-V


    uorum iuta rebus iudicatis non ita pridem refcindi curaueriint._ Multo

    minus facra familiaria gentiliue Romanoru'm inflitrjtis probata fe


    renda funt: ne pro familiaribus publica deferantur,\`it Q_amillus quere
    batur apucl Iiiuium, An, inquingtiliafacra' ne in bello quidein inter
    mitti, publica facra e Romanos deos etiam in pace deferi placetrErat e
    nim lex xij. tabularum his verbis concepten A

    Mactobus if:
    Suurnalibicc
    ro.

    zo Euius lib.

    LIBER PRIMVS

    'rvA rn RMAN EN . quam

    Tullius in fuas leges tranlinlit. Arquc

    bc de Reipublic c famili differentia in vniuerfum difta 11111 : nunc


    lingulis famili Partibus dilleramus.

    Demariti erga vxoremfote/iate dague mutui:inter iff/: .


    C A P v . 1 1 1.
    , M N 5 bominum ctus iure 101111111 familia?, fiue colle

    '

    ` gia, (me vniuerlitates, {iue Refpublica: imperandi ac Parendi


    1 mutuis oHiciis continentur, cm libertas illa quam nullis 3,

    1111611111 legibus vnicuique natura dedir, [ub alterius impe- B

    rium Potellatem fubiungitur. omnis autem rorelias eil Publica vel

    Priuata: Publica aut legibus foluta eli eorum fci icet qui 111 mmu rn 1111
    Perii ius habenr: aut legibus imminuta , qualis ell: magiflratuu m,qui e
    tiam 11 Priuatis imperent, 111 ramen fuperiorum imperiis ac legibus
    nentur. Priuatapotelias 11: 111 patrefamilias , aut in corporibus colle
    giis , cum vniuerli aut maxima pars Omnium cteris imperat. Potellas

    au tem dom efiica quadruplex efizmariti fcilicet -1115 vxorem,parris


    in 11110501111111 erga feruos,principis famili,in famulos mercede con

    duosm igitur omnis human focietatis legitima gubernatio pene


    dear ab imperandi ac parendi prudentia,de iingulis im perii Partibus eo,

    quo Propofuimus,ordine,di(leramus. Eli enim naturalis libertas buiuf-


    aggiusta-fic modi,vt ammus bene a natura informatus imperi alterius,PollDeum
    amis
    immortalem, reiiciat, prterquam 1111 1911115, id ell ; rationis,qu:e :
    diuina voluntate per feipfa nunquam aberrat. Rationis 111 cupi

    ditares imperium naturale Omnium maximum : antiquiiiimum clit.


    Erinsvenimqum alreri rel (1111511111111111111:11 condifcar,
    vr rarioni rribuatur imperium cupidirati obfequium: ira fier vt babeat

    quifque fuum. atque bc iullitize rorius {umma eil, haze virrurum om


    nium prima acpulcherrima, quae cteras omnes amplexafouet ac tue

    turzex quo Prouerbium Hebris contritzlnitia chariraris feipfo quen


    que ducere portere ,id ell fub rationis imperium domiras habere cu

    Piditates bc naturalis im perii prima lex ell,vt quidem vidernus in ora- D


    2. .

    rione, quam Deus babuit, tum ad Prim Omnium ' matrfamilias,tum


    cum, qui Primus fraterno Parricidio contaminauit. Nam

    imperium illud: quod Deus Adamo in vxorem dedit, duplicirer inten


    Pretor: Primm quidem acpi-cipuum eli rationis in libidine :alrerum

    maririaduerfus vxor. Eli enim mens Pars illa intelligenti particeps


    in homine veluti marituszcupiditas aut quali fminaprius enim qum _
    Deus Euam creaffct de Adamo diium erat,mafcul 8c fminam crea
    4 Geneflcane.

    tn_m effet @amobr in facris literis fmina pro cupidiratc fpiflim


    vlurpatur, nunquam ramen {pius, qum aPud Sglomonemgui (1c vi
    xit vt amantillimus :fic fcripfit, vt omnino capitalis foeminarum 1101115

    { videatur cm ramen omnis illa orario, tum de marensgtu m de cu


    .
    pidirate intelligatur f . Sed ilia Theologis ac Pbilofopbis dllleranrur: rd

    vero,

    DE REDVBLICA.

    ver quod liuius qnfiionis proprium de imperio mariti aduerfus L in :


    vxorem quale iit,explicandum nobis eli. onris appellatione iuiiam ac y? "
    . .

    ..

    "'

    4 @con it.

    legitima mtelligomon concublnam,qu non efi--in'cocubml porefiate, -.


    1. :aqua-.ad mug
    tametii Romanisflegibusin liber mulieris contubernio iufium ma-

    trimonium fit , non concubinatus. qulex populisiomnibus quafi per'-


    . 1111 tacito veluti Omnium confenfu abrogata videtur.- Elsflnmn'd
    Hcautem in vxorem non completitur fponfam7,in qu ma- 2P Bald-af !

    nus 8 iniicere fpfo n licet,quod marito femper- licuit,tu m ciuili 9, tum i-ilree'ysni
    pontificio 1 iure quod (i fponfus in fponfam inuolauerit ci {luprum i mim "
    . Alexand. inl.

    1ntuler1t,capite
    .
    .
    puniendus
    .
    . ( lgitur (i mares ae. {
    . - ESAS: ;
    {ione connubium contraium fit ante mutua-m vtriufque coniunctio- {jm-li llt-'dele'
    '

    Cro

    nemid enim iufias nuptiaslex n appellat: iictameniiatuo non effe par- exhlbmdoc,
    tum eiufmodi contratu'maritale imperium, niii maritum vxorfecuta o c"d"`"i'
    '

    '

    ca.iirur.7.q.1.xx

    fuent,cum Tlieologorum ac p_ontificum decretis3,qu0'rum maxima P'W'


    auoritas,quoties de iure connubiorum difputatur, vix'vlla nuptiarum l-prrias
    .

    !.

    ratlo. babeaturmli corporum mutua coniuntione cotrat fi nt : quod (


    .
    .
    .
    - dLinffi'usi
    . .
    multarum gentium
    morlbus
    difert
    exceptutn , cm de commumtandis vtilitatibus,` qu ex connubio : fuer'u'nt, 5 52:25:32 2122.
    Y

    .l

    _`

    lv

    /l

    eam,quam d1x1mus,maris acfmin legitlmam coniunri-onenn bailar ).


    .

    . .

    . .

    _ v ..

    um.7. i.4.

    1n poteftate , mii feruus fut-rit, :tut llusfamillas,qt11 nul~ . ;


    111 imperium,aC
    multo minusln liberos, quietiam " -.
    'm c
    ..
    1.

    C fi pater emancipatus (it, in aui otefatem r'ecafuri (intr Id autem ratio'- :


    ' ni confentaneum , ne plura Fmt imperia domeica plures domini, nec-rrzilgllpcd.

    quorum alius imperare velit alius iinper'ata facere Prohibeat, ex quo 5.1- 14 ;
    miliarum >perturbado fequeretur. @porter igitur vxo'rem fuiiuris, f1 fi- ffndqfgg

    -lioimilias nupferit,y Se in foceri domum commcritj vn cum marito, gif-Ll; _new


    foceri poteiiatem fubire .,- cteris rebus fu libertatis iura tueaturt belfils-igocnd.'
    rofetr iniquum videtur,quod iegibus Romanis 1 cautum , nifi filiafamilias emancipata fit a` patte, etiam fi deferta domo paterna mariti domicilium fequatur, non fit in mariti, fed in patris potefiate futura:
    quod' cum legibus natur pu gnare. videtur I, quibus non tantum marito

    giri giivniiffri;
    fggffj'lhl'lff
    gjflbl;
    rfiS-l-suorifs-'b
    to

    mkrrimof

    in vxor prima :tc prcipua fed etiam patrifamilias in fuos: maintemeri.-`


    D ac voce 'diuinal -iubetur vxor , cteris omnibus, atque adeo parentibus -"P'PO"
    donar. inter

    , fequi maritum,cui etiam vniius ac potefias llege diuinal'7 igflf'd'


    tribuitur, vt vxoris vota probare poflit, aut prohibere. Merito itaque qlligcirfvnr
    ...
    l
    _
    _
    .
    'iiccui..'~
    lex
    illaRomanorumantiquata
    , maxime
    tamennozris moribus
    , .
    .

    ..
    .
    . . . Coniimilis
    ' _
    ;.1;.n-'r
    quibuspaterna
    exlmlturfilia,qu
    marito
    CCHJLL-Q

    ealexleilegiLacedmoniorum, vt ljutarchtisfc'tibit 9 alioqui vxr, .


    paterna poteiate contempta,maritifui iuffa afpernaretur. Romanii'u-
    ris interpretes varias cautions aduhibuerunt , vt euita'rent est., qure abfur- faq. s. mmf

    da confequun'tur , fublata mariti poteliate , niii flia emancipata . "


    conueniunt,marito
    Inco tamenpopulorumomnium
    ab vxore obfequium
    leges cum
    deberi,
    diuinis
    necac
    illius
    ;
    iufla,lgibus
    imo- xf- ;
    d cum lioneiiate non pugnant,rcpudiari :rb vxore debere.vnum inten un?, Sfrwl.
    5. item iiiiac intitulo dc dote. .ircm~ de confuetudr 9 InLaconicis. zo Andre. ad Spectllstulquifilii iint' lletgitoimciflmm

    b2.

    16

    Lilien PRIMVS

    to Andragspc- pretem 2 fatis nobilem excipio,quivxorem mariti legibus foliitam elle


    iginiliil. hlm putauit:fed nec 1111115 opinionis lingularis :ic tam ablurda: rationem at

    dycgff tulit vllam nec` autoritatem :.cm lege Bomilia f ius etiam vitre :icn'ecis

    2-

    marito
    tribuatur, 11 vel
    veleam
    in adulterio
    depreliendilfet,
    vel (Eeueritas
    artum,vel
    claues fuppoliiiffet,
    vinum
    bibilfet. Paulatim
    legis illius
    ell:
    indulgentia maritali antiquala: adulterii veto 1011 arbi

    u-ruimiibs. trio permilfa: quimos etiamnum 'lliberii dominatu renouari ",


    qu d marito propter adulterium vxorem repudiaiite, vel etiam adulte
    111 confcio fcelus inultum relinqueretur, non line grani ctumelia pro

    pinquor, qui olim Romanis moribus adulteras capite vel exilio dam

    ngloruscr-w- nabantz. Ac tametfi de mariti poteltate in vxorem plurim detratum B


    elfet , nil'iilominus tam en ex oratione M.Catonis , quam habuit ad po
    pulumpro lege Oppia ,perfpicuum ell, foerriinas in perpetua patrum,
    maritorum , aut proximorum tutela fuille, vt nullos actus legtimos 11
    autore facere pollent. Ploruit @ato maior poll legem Romiliam
    annos circiterquingentos 8: quinquagintazductelimo poll anno feri

    plit leianus tutores fminis ac pupillis dari confueuilfe : at cm nu


    plilfent in manu virifuilfe,id ell,vt ego interpretor,in poteltate.
    11 quis dicat leianum14 diuilillc dilputationem de iis qui funtin

    i4 mamie.

    Genu teltate,abiis quiliint in manu , non ropterea fequitur vxoresin pore

    ??? alla:
    'seq-n verbo .
    ,Ticimi

    1,

    n'

    ltate maritorum non fuilfefed hoc aum opinor,vt lignilicai'et longe


    diuerfam effe patrisinliberos ,mariti in vxoiem ,dominiin feriios po- C
    111111. Qms enim dubitet manus appellatione imperium ac potella
    temlignilicari? nam Hebris,SGrcis, tum Latinis aciiobiliplis vul:

    n in.i .3a.-

    D '

    : a' gatum elhmanum pro imperio ac potellate vlurpare. Pellus vero Pom
    .i i

    peius7 vbi de marito vxorem domum ducente lcribit, verbo manici


    \
    .
    '
    .
    .
    '
    '
    .

    .
    _llfllJI-
    pandi,quod
    leiuoium
    propriumelt,
    vtitur
    . eoque
    verbo etiamnum

    pm ? 11- 111011115 legibus noltris vti confueuimus quOtieS agitur de VXOrUm


    l _ . emancipatione.
    I _
    .
    - . vxores poteltatem
    egrep cfins
    Sed vt planum fithanc maritoruin
    .
    s( cBM
    mL 1_ Omnium populorum acque fuil'le com munem , exem plis quibuldam id
    .
    'd
    'l

    .
    .
    _

    s colitmare
    placer. Qlorus Thracia:
    rex ab liofhbus
    vil:
    ad lem..

    wgniim. pitcrnam ignominiam 8: contumeliam vxoribus feruire compulit.


    3L nioryciibs. angobardi vero eandem vit ac necis potellatem in vxores habiiere 9 D
    Q_;fe'ffggm'ln quam veteres Romani, qua etiamnum Baldi temporibus vtebantursi,
    e

    .l

    ich

    - nelongius egrediamur,quis vnquam populus in vxores P0


    denaturalfgoi.

    . i

    ' tellzatem liabuit , vt maiores nolh'i? Qallinnquit Cliir 3 111 vxorese li


    .

    ._u

    i..

    . beros que ac in feiuos vit ius ac necis habent : ac liquide vel mini

    ' `

    `
    _
    {33 . . ;?:1{2
    ma 111111
    mantos
    nccalle, qullionibus
    :i\ proximis
    tor
    . r ii. qiienturc line
    ` vlla magiflratuum

    '
    iflfgorfnco
    cognitione
    damnantur.NecRoma
    iibeqciyiilb. msi tantum , fed etiam Mallilienlibus ac Mileliis vlitatum fuitvxorcs
    \

    >xo.c.i.3,.

    t e

    mi in Occidere Vinum Theophmaus reliquit. onris


    vero necand ius ob adulterij caufam Grcis omnibus quac
    liigrm- is ? ( adam 3 . Nam lex { Pad
    : tri lilia in adulterio deprehenfam vn cum adultero triicidare permilit,
    ipimcgd. sugulti rogatione ad popul lata ell annos amplius leptingtos poll
    legein

    DE REPVBLICA.

    legemRorniliam. eadem tamenlege quibufdam perfonis idern quod

    Patri licuiffe 35 in vxores 1,1113 maritum obligante, 3 -:.


    36 1.11 adulteriu.

    quiadulteros deprelienfos preter Perfonas legibus exceptas occidllent. dilmi>1fllwff<


    . .
    .
    . .
    .
    _
    .
    eo
    .C Sed adultern.. Pnalegltlma
    non
    marins
    1n
    vxores animaduerfideliiciefi

    tendi Potefiatem extra Prenam capitalem , qua maritis interdiium eil. : f

    Tamer'llieodora Iulhnianl Augulivxor, qufafces impernmarito S"


    fan {lupido illiterato Principi ademerat,cm omnia benecia F'rninis aduerfus maritos tribueret, eas etiam adulterii Pna liberauit , 37 in- 'hw :
    fami notam reliquit: quius erat Atheniefium exemplum imitan qui une. c
    .

    .d

    adulteros, prter infamiam faeris arcebant. 38 qua: :intern inf-.imi -"38 :


    .
    .
    . poteil us,qu1
    ..
    . famam Profhtut

    . . . violarunt?
    .
    ,\
    legibus
    irrogarl
    Pudlcltlae

    : um .

    quo fit vt crimen illud,quod lege diuina 39 modo capitale e' 39 MMD
    .
    niel.xz..Dtur.z.4.
    tiam lpidatione , Poenarum Omnium acerbilima 4 , coercebalur, Timm
    1 .3.nemorca
    perniciofis moribusprop inultum fit. At / yptij frninas .
    narlum,mares veto pudendorum amputatione ab adu terio reuocabat, 4xquFaber
    [u in 1.1,.
    1_
    vt fcribit Diodorus 4*. In cteris criminibus, qu morte pilnienda non mm-Bfde
    .

    '

    _.

    .r

    in cap. Raynu.

    veniunt, vxoris
    cawand
    Poteflas
    marins Omnium 43 confenfu
    tribul~
    nus. in ,
    .
    .

    ..
    .
    . .
    . .
    cuid. .
    _

    tur, dum 1d modic,aut etiam intra modum fiat . At ne marin legitima 41 liggim 63

    Poteftate aduerfus'vxores abuterenturveteribus olim Propoiitum , 33,1;553313;


    moribus iudicium 4* , quod quidem quliniani lege 45 lublatum ell: SVIHdI-Aqwlg
    . 1n autlienr. vt

    Pecuniariapna aduerfus eos decreta,qui repudio caufam dediient: .


    ; quiavcro.
    _C maxim ob adulterium c venecium. qua lege quodarnmod anti-
    quata noliris moribus integrum eil vxori ob imurias graues illatas gjgfrfg

    marito rePudium in iure P'etereneque'enim iniuriarum atio coniugi- ggdccrgif

    bus inter-le permittidebet, contr qum nonnulli Putfmt46 . :1t etiam ve-Pmmymn.
    .
    .
    .
    .
    .

    l in cap.&trilm|f~
    expilat
    hreditatis. 8c furti. aho
    comugibus
    inter
    fe,autliredibusa
    Mmmwfp
    : Liu
    terutrius aduerfus alterum leve 47 dignif liar.
    bcmusuc
    rm

    tatem. Iam ver cm maritalis amor omnes Omnium amores 8c amici- ! l


    ,i .7.

    tias fuperare debeat,vr Artemidorus {cripitzfic etiam odia' quae ra- p.3.1..ipa_
    .
    .
    .
    "
    .
    .
    .

    ~ itl
    .
    dices
    egeruntlnter
    virum
    c vxorem,omn1um
    maxime
    implacabllia.
    L 1 SVXIL. :

    dicantur: vt non minus eleganti qum vrbano exlernplo docuit Bi- matrim.
    45 ,_ L de
    zantinorum ad Athenienfes legatus, qu em cum 1n concione 1rr1derent 5:42 in M_

    - D corporis breuitatem,
    cur, inquit,
    homuncionem
    ridetis cuius vxor
    madspmml

    ~


    mxu . e .
    tam pufilla eil vt mariti genua vix attingatnam etii anguiliilimo cubih jm mm
    `
    ' `
    ' - exarfimus
    ' 12
    '
    m :
    c1. d 4
    continemur,
    1111$
    ramen cum

    n1a,quamtumuls
    ample. fmt, capere vtrunque polfunt.atiomqu1dem
    ' ' ' '

    . d f
    pace,quam apud Athenienfes habuit , in feruiebat cum odia depone- gnomo g.
    u. col.4. Ioluto
    re funderet, quae inter coniuges Placarivix poffunt, (i alter alteri mor- muv-_
    ,mmm
    tem intentarit. Cui ramen incmodoprouifurn erat diuina lege que de igmgllfbrer
    repudiis lata efl,qua populi omnes vtriufque 8c fric etiamnum gamin-:12::

    vtuntur , vt fcilicet repudiandze vxoris ius integrum daretur, [i vel ei m1- mined. gmx
    nimiim difplicuiffet ,iis conditionibus ne femel repudiatum ad fe reuo- hx" ' '

    caret,aliam ramen du cere liceret: qua lege nulla fanior effe Poteil flue
    ad foeminarurn fuperbiam , maritorum iracdiam coercendarn.
    nam qu fmina virorum,adeo cupidamii ineretrix, nuperit marito,
    J

    f41

    is

    LIBER -PRins

    quiiine 1111121 probabili caufa vxoreni repudiarit.> (lirod 11 qui vid ea


    tur iniquum vxorem non aliam ob cauam, quam quia diipllceat,repu~

    'diare licere,non magnopere pugnabo,nec ab eo iure, quo vtimmr,pro


    '
    ^

    pterea difcedamznihil tamen pernicioiius mihi videtur,quzim ciugem,


    `qui repudia querat , non aliterid impetrare poile, quam caufa iudicibus
    probataznam in eo vertitur exifiimatio ac dignitas alterutrius,aut etiam
    vttiufque, quae nu nqu violaretur 11 diu ortii caufam neuter iudicii pro

    bare cogeretur : quod quidem olim Se his quoque tpo'ribus inter He


    bros fieri (oler, vt videmus in Hebraorum 48 pandehswbi deferibitur
    en1bffimf"'legitimus 2161113 repudii,ac libellus quem Rabi Iei'el Pariienfis vxori de
    ic enim rcpudi

    mm. _

    dit A. D. II I. Kal. Nouemb. anno ab Orbis conditione decimo ocfiauo B

    49 ld ann

    Gum. 40, fupra quinquies millefimum-49. aliud item exemplum extat in epitome

    11111111 iurifconfulto Maymonef deferiptum


    apud Chaldos , vbi Iudex procuratoriis tabulis, quibus maritus Coram'
    tribus teiiib us vxorem repudirat, fubiici hc Verba: fine caufa repudia- '
    tum eiie,fa&a vtrique matrimonij cum aliis contrahendi potefiateJ-Iae
    enim legis arlione mulier,illfa exifiimatione alteri nubere potefi. Ac
    tametfi apud tlienienfes repudium mittere non liceret,nif1 caufa iudi#J
    cibus probata, ea res tamen periculi plena bonis omnibus vifa di :quod

    baltff'inm' metuens Alcibiades " vxorem apudiudices conquerentem palam abri


    i
    puit 8c humeris domum extulit quius gomani veteres, qui nullam
    omnino repudii caufam libello inferebant :ac ne rogatus quidem Pau- C

    1113 1113 ab amicis cur coniugem cafitiiiimam ac fcundiiimariic i


    quidem patriciiian'guinis Gne c-aufa repudiaret,calceum eleganter con
    futum oiiendit, fed qua parte pedem offenderet , prter fe fci're nemi
    nem. quidicaufa repudii iudicibus probari poilit? an quum @ ad
    conuitum 8c focietatem Omnium, qu cogitari poffum

    adigere coniuges inteftinis 8c capitalibus odiis inter fe diiiidemcg Non


    exiiimo : nam inde adulteria, veneficia, parricidia fequi 8c magn Par

    tem occultari neceife eiiznam ante repudiorum iura,qu anno pon; vrs
    bem conditam quingentefimo :i Spurio Caruilio originem acceperunt,
    vnius vxor in venei'icio mariti deprebenfa , ac parricidii damnam (;
    criminis accufauit, ac mutuis deinde accufationibus _feptuaginta quae D

    : viros enecrant,fu pplicio affet fu erunt. qut magis id metuendum,


    d - 1- 1' vbirepudiaomnino proliibentur? Nam Imperator'
    es tum Grciturn

    . quod Icimus.

    as masacre. Romani,vt repudiorum frequentiam coercert, eum, cuius culpa repu


    Panor.conii3a8.

    _4_1 dium contratum effet, dotis aut donationis pto ter nupti'as amiiiione
    Iniaiibhofhbi
    Mum mmm "coercebane nafi'afius etiam repudium 1/111111que confenfu impune

    311353161 1111115311101 2111111111121110 vel potius Ffheodora coniuge ab


    eii. Vtrum magia expediat reipublicze,

    1 le' d "CP" d '- rogatum


    diximus intelli 1_ 0111. Sed ucun u f ' ' iatis opinor exiis,qu
    si! -

    g P

    q c ueriti n tanta reru mpublica

    de rei vxori. C.

    Lalla _vbi'fohb rum Varietatc legum VlCliTltUClO {Ummalflmfn Omnium Confenone

    0 m"-

    '

    111101 maritum reuereri 55 eique obfequi debet : ac maritum ne

    56 Lgeneraltcr.

    quldcm

    df iuwoidlo. fine venia magiiiratus licuit in ius vocare56. Sed quemadmodu 111 nihil

    Diam m vt
    mance.

    {alurem
    eil: non modo ad familiarum , fed etiam ad Rerumpublicarum
    `

    aC (li.`

    DEREPVBLICA.

    i9

    . . '
    .

    _ ;7`1..
    ac dignitatem maius ac melius quam lioneiia vxorurn erga maritos ob crimine Pm
    fequia tueri,vt Euripides fcribitzita non decet maritos hac potellatis fpe- -.
    .
    .
    .
    .
    lib.1.lli.1dos.
    cie
    ad vxorum contumeliam
    8: feruitutem
    abuti.quamquam
    M.Varro 59$8 plum
    ca_
    _
    .
    .
    .
    .
    ' _
    feruos vei'bis_ potins
    quam verberibus
    calligari
    putat oporterezac
    multo\

    magis vxorem,quam lex 5 7 humana ac duina domus fociam appel- -


    lat. Nam cm Iuppiter apud Homerum 58 Iunonem vxorem increpuif- 61
    . .
    .
    .. .
    .
    Claudio. vaor
    fet,nec monitis Obfequeretur,minas adiicit, non ramen vlterius ad ver- legumes
    beta progreditur. ( Cato quem mulierumholiem ple- 5 e
    .

    '

    .d

    .irinuis legal. l.;

    rique aiunt vxor percutere line 9 facrilegio n polTe putabatzfed mariti -4?
    -

    _ \

    -08: argento.

    ius ac dignitatem lictuerifolebat,vt facile Obfequentemliaberet: quod is l-ffrmmzdc


    .

    ..
    .
    .
    .
    .
    . I
    ,2, iciiatorJlxum
    B fieri n potell: ab iis,quib.no lans ell vxoru focios fuilfe nili etia Obie uc . 1. . ;

    i. 1.
    tes fefe prazbue'rinmt tande ferui : 1d quod in Lacedmonios .Cfgmh'ul
    .

    '

    '

    l.

    11161 quoniam vxores ._ Hoc fffr'gmg."

    ramen Romanis in ipfius imperii occafu contigiffe v1demus,non modo giodgcggl

    priuatisfed etiam imperatoribiis 61ipiis , qui tandem vna cum domeiti ..:9.;4.379. t
    .
    . publicumamiferuntfamquam
    .
    .
    .
    - - impera
    coimperio
    qu
    vxores viris
    di6383 'r .`'" l.'.d

    C. ca

    confimiles
    funt iis,
    ~ qui ccos ducere,
    I
    ~\ duces O- d;v"er"5_"gnicf_
    n guitar.
    ruil.
    re conctfipiuerunt,
    quam
    primos equi malunr. At lex diuinaipiaque lingua lacra, qua: nomina Comi-mss

    rebus
    appellat,
    iuclidit
    vt intelligaturimpe'rium
    ex vniufcuiufque natura,maritum
    penes maritum
    ahalad
    effe. Vt
    ellt'Ominum,
    auteml viri iiiiiliiiif
    };

    plan intelligant vxoribus dignitate ac fapientia prllzare Oporte'r.e\,~o_m' :safgolfilm


    _C nium fei populorum ac fuorum confenlione iple'ndor vxoris a viro down
    ,

    . .

    . .

    ..

    . .

    66 _P_larea Bartol.

    velut Sole pendet. nam vkot ignobilis mariti dignitate nobilltatui : :


    '

    plo de decurion.
    li vero fminanobilis
    ignobiliiiupferit
    pattam nobilita'tei'n amittit63. .
    ..

    .`

    . `

    . .

    fuere ramen ac iis adbuc tem oribus nonulli4,qui a matribus { ;


    tlaritatis ac nobilitatis originem uceret,v`t.apud Lycios,l)elphos,Xan ???
    tios,llienfes,Cappadoces, propter patris incerti origliien1,fiue pro- :ciiiu
    . ..

    7 i .y a

    in

    pter ..
    amiffam bello nobilitatem,
    vt in- _ampania
    Gallorum
    igno
    iles_ badhuis
    ..

    .i
    '
    `

    i't.C.
    mariti ab vxorum nobilium connubio claritatem generis vna cum~ li gs l. {
    _

    . .

    s I.

    fr beris adipifcuntur : vt apud (lalecutios India:populosfregesetiamnu ac f


    ], quos Nairas ipli appellant,vix vnquam fuos imperl) aut bono- , ,-n
    ._ _

    l.ciues,clclncoli

    rum liredes habentfed nobilium ifminarum liberos etlam fi ;

    D fuerintztametfi Iurifconfultorum interpretes id nec moribus, nec`inih

    tutis , propter earn, quam duri,l populorum fere om- eenfcriiil


    nium confenlionem; vt iam Olim Ijerodotus 671pfefcriptum reliquit: . )

    propterea quillimurri elle , vr v_itor conditionem 6 patriam 9 fami- ; ,-Qj''cfl


    liam 7 domicilium 71 originem denique mariti fequaturac tametfi ma-
    ritus fit exul 8: extorris cum ramen vxor confe'qul tenetur,vt.`omnes
    Iuris vtriufque interpretes tradunt 77'. Ita quo'que Omniumationurm

    qu vari conceduntur, maritus arbiter ell,` ac prrediis omnibus vxotis in ,_ i. ck M_


    . .

    ' ' 'milit.C. curieus,


    fuo iure
    vti_ fru17s
    poteliineciudicio
    filii
    debet
    vxor' line
    autoritate
    Albeda
    . .

    . , .
    . .

    '
    i
    ' '
    ` " obfcruare.dcof

    mariti,aut cert (ine venia iudicis, quilautoritatem ? f

    relpuente maritoqu certilima flint argumenta,quibus intelligi acl c qiiacrlec;


    Porefi marito aduerfus vxorem ius , imperium,pot'efiatem , - 5.51.ifilafiiyiV
    IO.

    IIC-4

    59 pmmm.Anron.Cardin.v`rrquc in cap-de illis dc fp'a ' iii : ciugs leprof. 73 Lin rcbus,dc Iurc dot-@lg icgta.f.dmis.oo._`

    zo

    LIBER.

    PRMVS

    tem iure diuino 8: humano conceifam fuiife. fatis etiam cognitum qua
    tenus quque modo vxores debet obfequia : officia lua Praellare mad
    'ritis.non dubito in contraliendis nuptiis vxores aliquando Hipulari c

    fueuiifeme maritorum poteiiati fubiiciantur: qu conuenta quo


    niam cum legibus diuinis 8: humanis : cum honeilate omnino Pu

    gnant, ferenda non , nec f1 iureiurando fancira fuerint feruadazcm


    Villmfgm nec eo iuteiurando quifquam : obligarif.
    5. ii plagii. de
    paislgenerali
    ter. de verbor

    .
    .
    .
    .
    .

    an [
    nu
    4c new.
    lzlzeros
    mm.

    CAPvr.

    riti.

    if difciplina Partis ac liberorum' pdet ai Batria


    te,quam vel natura, vel Deus ipfe natut par's Optimus ma
    ximus vnicuique in liberos dedit : vel ipia lex in eos quos.

    aff-h- quifque fibi adoptant. Poteiiatis vei'bum commune


    omnium,quibusimperadi ius feu Public feu Priuatim. Prince s,in

    quit,eneca in fubditos Poteilatem haber, magiflratus in Priuatosqater


    in liberos magiiler in difcipulos, imperator in milites, dominus in fer--b
    . iis ramen omnibus imperandi ius ac :i natura :
    nitributa Prterquam Ratti, qu vera Dei prpotentis ac maximi

    rerum omnium Parentis imago ac fimulacrum. Et quidem 1_lato cum ~

    leges,qu ad Dei cultum pertinent,quibufdam capitibus complcetere-C ~


    tur,prfati dixit,de cultu liberoru m erga parentes,quibushoc fprrabi- f

    le clum vitmque debet acceptam ferte. Er quemadmodum pater {i


    liosl educare 8: honeilis artibus erudire' tenetur : ita liberi,cm er
    tem vim ac robur adepti fuerint, parentes amare ac reuereri,e que ale- s

    re ac fullentare dcbt 8: modis omnibus illis obfequtes prberezac


    vll dedecus, vllainfamia in parentibus ineife videatur,e modis om
    hibus occultare : dcnique pro tu da parent fu Periculis
    omnibus opponere.Q obligado :i natura mentibus 8: animis viii-
    ufcuiufque infita,& qu partam executionem habetzcuius rei

    nullum argumtum maius elle poteii, quam rimaleir fecund tabul?


    quae fola omnibus decalogi legibusgmium ibei'is proponit; quiD

    Patentes cultu Profequtur'nametii cio nulla merces debeturL : coqs

    i minus debetur, quod nullum in omnibus tum diuims 3 ,.tum liuma


    . ms fantius editum : vlla execratio maior in facrislibris,quam ad

    * @web

    uerfus eu m,qui ad mal teta p_ftitris4 pudenda fcelerat artifilfet. Ncque

    '

    miru m,f1 conttiones ac certamina filiorum inter fe legimus in faeris lit.

    1 iwf-7-

    teris,pro Parentum faufla Precatione adipifcenda ac i Prripida, vt qui


    gtecrationem paternam ipfa morte ducerent acerbiorem . (luid

    . . quatiiilius? num necem intulit quod pater illum a .


    (! Patrum execrationes ac vota lubet attedi,quafi nihil fir,

    quod Prpotente Deo eflicacius exaudiatur? (Lind ii tanta libero


    rum erga Patentes oiliciorum obligatio,quibus fuppliciis dignos
    mare debemus,quiaduerfus eos contumaces funt,aciniuriof1? Qua* POC"

    "

    . `
    /

    "

    narum

    narlum acerbitas fuhciat, qui iifdem manusintulerint? nam aduetfus


    E_arricidas qui parentem necauiifentgntlllis vnquam legibus fuplicia fa
    tis magna proponi, aut ab ipfis legumlatoribus excogitari potuerunt: e
    tiami lege Iompeia7fuplicium magis nouum ac inufltatum , quam

    7 14.28.1

    tanto fcelete dignum decernatur . ,Vidimus tate Torquetum,

    qui parentem necari iulfetat : ardenti forcipe lacerari deinde rote obli
    gatum trabe ferrea contundi, viuum dhuc ac fpirantem Ham
    mis vltticibus abfumiznemo ramen extitit qui parricidam non iudicaret

    execratione magis quam commiferatione dign. Et cette lapdabilis


    illa vox olonis 3 , qui cum leges Athenienfibus fcriplilfet, rogatus cur 8 Q_icero prOR 'o'
    :
    nullam in eum,qui arentem necaret,pnam decreuilfet,refpondit ne
    minem adeo deleita ilem fore, quem id faturum putaretitpiener
    ille quidem , cm de eo fcelere nihil fanciret, quod antea inauditum e
    , rat, ne non tam prohibere,quin admonere vident@ Sed cum exccra
    bile fcelus , ramen incognitum,optimuslegillator ita de eo fan
    cire debet, vt necplan dgito delignati ac doceri, nec obliuione taci
    ta prtermifium effe videatur,fed quibufdam velut confimilium cri~
    \

    minum appendicibus pnis propolitis confceleratos oportet ab im


    manibus Hagitiis deterrere. nam lege diuinanullu'm fuplici in eos de
    cretum , qui patentes violafent, ac ne in eos quidem qui occidilfent,

    quemadmodum capitale fupliciutn lege S_eruia Propofitum iis , qui/


    C parentem verberaffent. His enim verbis concepta9 lex : 9FefiusP6pit
    mrcrprctarur ra
    pitalc fupplci
    venerata' ,Ast otre Proaassir: Pvert Divts sAceit irrogandum
    vt.
    .

    *_*

    15 s : fed lege diuina tributa patentibus poteitas erga fe te'

    lacnmx vox 8:

    belles I_apidibus obruendi, mod id Hat pt_fente magiliratu , cui nulla

    clamor

    eius rei cognitio aut iurifdilio datur : quod ideo decretum ne pater

    centur.

    meriti;

    dolorem teftili`l
    '

    iracu ndia percitus latenter filium occidat : vt quidam in venatione


    tre cfus , cuius vxori intulerat: quod cm intellexiffet Adria

    jmswAuguilus , non hoc, inquit, parentis fed latronis in modum


    necare: quia poenarum fruus Omnium maximus pertinet ad explum:

    to l.diuus ad l;
    Ppciam de par;
    ricid.

    altero capite diuin legis cauetur , vt qui parentibus gnuicium fecerit,

    capitali teneatur: eque non pattibus fed magiratibus iplis co


    D gnitio datur , ne fcelus in ultumlit. tanta enim parentum erga liberos
    Pietas , tantus amor , vt nunquam iudicibus de {iliorum capite itatuere,

    f1 poliint,permittant , etiam li ab illis letalia Qulnera accipiantwt non ita


    MD. L V,
    pridem conrigit.apud nos lio,quem leuiter cafligare vellet, itCalblionc.
    letale vuln us acciperezpater metuens ne Hlius magiflratu cotnpreherlP
    fus capite luetet,ad extremum quue fpiritum cohortari non deftitit,vt
    fuga {aluti confuleret.ludi.ces comprehenfu mjc conlitentem pedi;

    bus fublimitrabe aliquandiu Pendere graui faxo ad collurrt alligato,


    deinde viuum Hammis comburi iu . paulo ant in agro Tolo

    fatum mater qudam omnes fili); contumelias, 1 iniurias prius


    perpeti maluit qum acccufare nlium apudludicem,qu1ad extremum

    re tutpii ma cmotus , quod fctlicet Hllus 1n matris cibatium ventrem


    exonerlfet, pccunia multatumrelegauitt qui cum ptouocalfet ad

    az,
    yLIBER PRIMVS
    '
    riam Tolofatern iudicesinique iudicatum refciderunt, homincm per
    ditum viuum cremari iuiferunt , matte miferrima querelis legum ac iu
    dicioru-in-atrocitatern incufante commiferationem iudcum nequi

    quam imploranre. At _enecavbiagit de partis erga lilium c_aiiigatione


    c eietionelm difhcile eil:,inquit,patri membra fua iibi amputare!
    .

    qu fufpiria ducit feeando! quoties amputataluget! quoties eadem

    111111 ere t Hc omnia pertinent,vt plane intelligatur ius vitreI


    ac necis inliberos patribus perniciofo exemp ademptum reliitui o~

    portere : idque tum diuina , tum natures lege Omnium antiquiflima iu

    bente, qua llerfarum 8c fuperioris Afi populos, Hebros, 150111211105,


    C_eltas quondam vfos elle videmus. Eadem lex Lndorum Omnium, qui B
    funt ad occafum commu nis fuiife dicitur , priufquam ijifpani nouas le
    es dediffentalioqui nullus iam virtutibus,nullus in poilerum honefta

    ti public locus relinquetur. Pallit enim I_uiiinianus n Augufius, qui


    Ihm-

    nullos omnino populos prter iomanos tantam in filios potefiatem

    ; -. 111111 putat. extat lefI3 diuina, qupopulis omnibus facrofana


    11,1:1111 G_racorum c L_atinorum monimenta,quibus fatis intel
    - ligitur I_Iebros Celtas 8e. lerfasI4 ead'em poteliate qua lomanos vri

    un

    11 fuis-de 1i confueuiffe1s . Q_alli,inquit C_aefar, potelatem vit ac necis in-vxores c

    bcmtpoa'

    liberos :eque ac in feruos habent. tametfi lege Iomilia potellas


    ris necand quatuor ex caul'is. tantumtribuererur: nihilo minus eadern

    lege patri data poteiias ell liberos necandi nulla conditione aut exee-
    tione fubieaznec filiofamilias quicquam iibi habere aut acquirere

    firfglllff permiffum , fed patri quocunque modo qufita 6 bona fuient.eade111

    17 -- potefiasinzioptiuos filios adoptanti patri dataIT eli, 8: quoniame


    "19

    cemuiri legibus ferendis imperium illud vita: ac necis in liberos vniucr-

    reipublica: vehementer vtile elfe iudicabant legibus duodecim tabu


    larum fantiusac fcuerius conlirmrunt , 8 .atri filios vendere permi
    ferunt: quod (i feipfos in liberratem vindicarent,aut ab emproribus 11121
    3 : numitterenrur, iterum acterti venum dari poffe voluerunt18 quae lex
    cima".
    Lndorum nationibus , qu pofit funt ad occafum,communis fuiife di~
    if citur 19 . Apud Mofcouitas c FIlartaros , quos veteres cythaslAiiaticos
    vocabant
    , uater
    lilium vendere
    etiamnum
    parenti licet.
    patrire
    -5115
    Iomanam
    Rempublicam
    11111111111
    Se abiure
    in- Dl

    l terit'u fpius feruaram confiar ,cm pattes de 1011115 liberos fedi


    tiofas leges promulgantes deiiccrent: vt quidem 'Clailius lilium legem
    agrariam ad tuenda populi commoda fertem de mitio prcipitem,

    fpetante populo Romano , diiturbauit , deinde familiari iudicio clam


    natum neci dedit, attonitis ncqui'cquam ciulbus: cum 6e magiiiratus 8:
    viatores patri por eiiati obliiiere nefas elle ducerent. (Mod fatis eli ar- `
    gume'ntinonmod facram fuiife parriam potefiatem, fed etiam atri'

    iure vel iniuria lilium occidere contra magiflratuum ac populi voliira`


    res licuiffe. Nam cm Iornponius Tribunufpl. Torquatum Coram po
    pulo tum v-ariis ex cauiis accuiaret , tum eriam quereretur quod opere

    ruico 111111111 11111115 prazgrauar'et : 611115 11111111111 :tclhuc decumbtem

    ab accu

    DE REPVBLICA.

    2.-;

    ab acculatione partis deliltere , l_ica faucibus luppolita ,ac iureiuranclo


    exato,coegit. Tribunus cumin concionem rediillet, ne cum reo

    quato pruaricari crederetur, iuliuranclumvi extortum excufauit. Ita


    que populus, re intelleta, qullionem aboleri mandauit. quo cert ar

    gumentolatis intelligitur ius patri potellatis fantius fuille legibus la


    cratis,quibus Caput illius IOui lacrum erat,qui vel lacrolantum tribu- Dionni'f- *11g
    ni corpus tetigillet. Sic enim iudicabant imperium illud clomellicum, lcs-'iiiuiilitiii
    pietatis,honellatis,ac virtutum omnium,quibuszel`publica Horere de
    bet,lirmillimum elle fundamentum. Nec mirum li rarillima illa pieta

    tis erga partes exempla in lomanorum antiquitatibus videamus, qu

    nulquam alibi leguntur. Vnum quidem protulimus:alterum eiulmodi

    ` `

    @ll s Vt pitores ad baec vlque tempora`l`uas tabulas exornare loleant:

    {cilicet p_ietas Elite ervla patrem capitis damnatum, quem cum inedia
    per leges mori Oporteret , Filia patri famelico vbera lugenda clam obtu

    lille deprelila 8: loco Pietati templum ad lempiternam memo


    riam conlecratum. (Lianquam belliaeipl rationis expertes pietatem
    illam colunt,ac parentibus ( fratis , alimenta prbere depreben
    cluntur
    tem
    Cbalicla
    : maxime
    vocatur
    ramen
    I_-iebris,
    Omniumqui
    d_gonia,quze
    pene foli nomina
    ob inlitam
    rebus
    natur
    natur
    pieta
    cu

    iulque congrulentibus indiderunt. tametli pater virtutibus ac potilli- -


    mum Dei metu libetos erudire teneturznon ramen li pater Oliicium -`'1>=11='
    leruit fuum,liberi excufanturilt enim contra ollicium,quod legillator
    didicillet.
    S_olon iilium
    Atabreta
    educatione
    puerorum
    parentum
    inllitutio,
    excufauit,
    quaniliilliin_elpublicafafwr/ny
    nullam ab iis artem
    7 (f
    ac melius cogitari poteli, ab ea , quam dixi , patria poteltate deriuatur.
    Nullam enim Cognitionem lulcipiunt magiliratus , quod liberi pareri
    tum iulla cOntemnant, quod alpernantur, quodirrident : neque indicia'`

    conllituuntur aduetlus lilios aleatores , ebriolos , aliena: pudiciti Con


    llupratores: 8: vt lint indicia peccatis huiufmodi conllituta nibilomi
    nus ramen quia parentes exillimationi ac dignitati fuse confuli volunt,
    lilios apud magillratum nunquam deferuntmunquam acculant. Ita lit,
    vt liberi lublato parentum metu laepius eludant magillratuum indicia,
    D qu { infernos tantum 8: extrem conditionis homines com arata
    videmus. At Herinullo modo potell,vt mal ialis Reipublic unda
    mentis,
    ducatione liberOrum,ac
    familiarum
    quod lir
    mum acidllabileifuturum
    lit ftiperexliruatur.
    Iam quicquam
    ver conrentiones,l
    dillidia, lites, qua fratribus inter iplbs intercedere viclcmus,vin ac {pi
    rante parte facile dirimebanturzquia patriam potellatem connubla non
    minuebant. ac tametli lilios aliquanclo pater emanci aret , quod
    magno beneficio virtuti liberrum tribui lolebat, nibi Ominus paterna

    reuerentia: velligia in liberorum animis : mentibus perpetuo imprel;


    la exllabant.Qijd igitur quamobre miremur tot litibus aciudiciis

    magiliratusimpediri,quiudieia fete femper l`eruntur virum inter 8:


    onrem, patentes ac liberosfratres ac forores:quoniam @Ogllbcflsffl

    ui domelh'ca vete-rum potellate lolutiluntI Itaque mirum non'

    4
    LIBER PRIMVS
    debet, 11 patria potefiate fublata , decus iomanorum acnobilitata vit
    tus vna. cum magizratuum ac legu m metu repullulantibus vndique vi

    tiis ante imperij occafum extinta fuifie videatur. Prima labes Se patri
    bus eripiend- poteiiatis-origo a magifiratuum ambitioiis decretis ma

    nauitznam cum amplicand iurifdiiionis cauiTa rerum omnium


    gnitionem iudices ad fe paulatim Pertrabert ,imperia domeliica con

    :f 072

    quieuerunt c id quod potiiimum contigit ugufti Cfaris occa


    fu m , quo tempore' magiiratus in parricidarum iudiciis coniiituendis
    fer femper occupatos fuiiie l'egimus. 1 oratione ad Ijero

    as. 111.1.1 cle


    mentir.

    nem vtitur $_ " Plures,inquit,parricidas patris tui principatu con

    demnarividimus,qumvllis actatibus ab Vrbe condita delati fuiffent. B


    At nemini dubium in eam rem penitus intuenti,fi vnus aut alter par
    ricidij accufatus (it , decem euadere humana fuplicia confueuifle: cm
    parentum falus ac vita mille periculis fubiaceatmiii metu numinis ac na
    tura: bonitate in officio liberi contineantur.Nec debet mirum cuiquam
    videriiIlero matrem bis necari iuiferitmec cfam luxerit. Caufam $_
    neca non fubiecit, quoniam fcilicet illis temporibus pattern apud iu
    1.3 1. inauditum
    ad l. Cornel. de
    liear.

    Saluius in
    bellcalilin. .

    4j.

    '

    dices Hlios accufare oportuit 13 contra morem maiorum . Nam C_ice


    ronis tateluluius capitale de 11110 1111 fumpiit, quod Quili

    na:Mr coniuratos fecutus eTet. 'I_`arius ver Senator de 11110 parricidij

    quiiionem habiturus fruguiium ad fe vocauit, qui c eo : non


    iudicem fe tulit,autiudicis locum,1nquit,S_eneca occupauit , fed priuati,
    vt qui ad confilium alterius venilet . Quinetiam lege Bompeia quin
    a; l.dar.l.Pom

    parricidas lata , Proximi quique pnas legis obl igantur , pl'aeter

    peiam parricid.

    trem. Ylpiani tam en ac Paulilurifconfultitate patria poteiias vitae ac


    16 leian. l. in
    auditu 11111301
    nel.de iicar.
    17 Paulus 1. in
    fuis-de libcris
    poiihu..
    '

    1.81.1.deeme'dan
    proprnquor.

    2.9 l. 11 lius.dc
    patria pote.C.

    30 1.1..un 11116

    necis obliuione quodammodo fepulta iacebat: cm alter 5 Hlium apucl


    iudices
    parte
    feribarillos
    : alter
    filiosa parte
    exhtedatos
    iure conqu
    eri,accufandum
    cm Volim,inquit,
    occidere
    17liceret.
    Vterque non
    flo.-l
    ruit eadem lexandri Seneri tate. nulla ramen lex patri ius vi
    ta ac necis ademerit , ante C_gnfiantini Cfaris prin cipatum 8 :nec ta

    men lex illa Coniitini leges anriquas difert abrogauit :cum paul an
    Diocletianus.19 reicripiiffet magiliratus in iudicio liliorum partis vo
    luntatem (equi oportere . ld autem iure ipfo confiar inueterata confue- D
    tudine legem 3 antiquari non 11111 contraria lege a; iingularide

    82 111111..

    rogarione ublata fueritzfed vim fuam-retinere,cin vfu rn reuocari pof


    fezvtplerafque legesduodecim tabularum duturna vetuliate antiqua
    tas noualege abrogari neceiie fuit, id quod fatum butiarogati
    \

    5i Qtlliuslib.zo.

    ne3:cuiustemporibus it ac necis poteiias 111105 adbucin oHiCio con- `

    tinebat, Sed cm 11 i] paternum illud iugum paulatim excuiliflent,


    Qoniianfiini dominatu , illud etia'm ab eo extorierunt , vt hreditatis
    matern pater vf'umfruium,ipi proprietatem haberent, quam aliena
    31 1.1. de bonis

    re patri non liceret deinde FI_llieodofio- iuniore emagitarunt vt bo

    ni.ireruis.(_.

    33 1 cum oponer

    de bonis li
    beris.

    norum Omnium vndecunqueobueniffent Proprietas ad 111105 perti


    neret, patri tantum viufruciu relitto :_ at ne moribus quidem noiirista

    lium bonorum vfusiiuus,fed


    vfus
    i quiclem relius
    l u
    'cibquo 11111111
    beri

    DE REPIVBLICA.

    i5

    beri patentibus egeftate afliitis ob'edire, e( ue inferuire : aut '

    fimeinterite. quinetiam Iuiiinianus noluit-a parte iilios fineipibi'uin lf'lfffuugf


    conieniu emancipari34 poife,id efine donatione quam pater iilio lar- 331321211??

    girideberetm tamen olim emancipatio pietatis 8: ofiicij erga pa- .


    7.1. cum in :idotentes prmium effet. Inde turpisillaemancipationis mercatura inter mi 1_ c
    _

    \.

    patiesac liberos.vt quae pater in prmiu m emancipationis puta militia:


    coemeud caufa lio donaret, id nec cum fratribus conferre aut com- is ds '
    onor-.1.1. de .
    CO minusde Paterna hteditatc .decerpere teneretur, ;

    nili idipium emancipationis legitimo comprehenium 36 coucgsf


    iioiure adhuc vtuntur a ud nos i],qu'i faniones Romanen-uni pro le- " "
    B uibusliabent. (Li/odfiii ius quiuofam attem didiceritg'aut. vberem 36 mima@
    .

    i.

    . .

    nera iter.

    de

    exerceattnercaturain,
    patri emancipanti
    donat aliquid
    legitimefucce
    warmen
    .
    _ .
    -~

    y ~

    .d l i. t
    iionis iure, ne de fili) praemorientis37 breditare. quicquamdelibare .,"5D_

    pollit, etiam ii in emancipando filiocaueaturme donatio patri iii-petiti~ 11:2321323;


    tifraudifitquomiiiusfilio prmoriente,hreclitatis legitima' ittsintt:h 210839-
    grum coniequaturzplacuit tamen hoc quicquid eil:l quod patri donatur, 37 .
    pto legitima donatum cenferi 38 . Ita 'Ht _deterior . quam :.nfnfifm

    liberorum, qui tam en diuinis 8: natura: legibus patentes alere,aut cette` fcdiafhfff;

    mutuim9 alimentorum vicem rependere tenentur. lege quidem lo- verm Amch
    milia patentes ad annum quue geprinium liberos edu cate iubentur: ac tildmiiifis) rial

    tamctlivltei'is
    iu rifconfulti
    progrediuntur,
    nihilominus
    tamen vt 'pia- t`.inl.i"
    (:
    .
    .\l

    '
    ',

    num lit libcris a parentibus alimenta non deberi, nullis vnquam legibus d'nomcf

    permifium ei liberis aione patentes ad alimenta con'fequda prouo- AllgfL ml


    . i
    cate,fed fuplicirogatione 4 impetrata venia magitatus. At ctiam 5?14 cunizr'uiima
    patria potelate , vel potius patri poteftatis vmbrafoluti 4{ I_uiii'-
    niiiiano [], 15,$ at iam 5 in Pro iltfpctfilit

    uinci'islcge municipali vtimur,etiam patri poteiiatis vmbra illa quam Cgfwpb.. T


    diximus,
    eximuntur qui
    vxorem
    duxerunti 8: qui decennium
    paterna liiiifiififfi
    ; {
    domo
    abfuertlnde

    interpretiblurifconfultotum
    viiirpaturri,

    Irancospatri poteiatifubditos non 44 effe. quod quidem Accutiij a:- xiii-ggg?


    tate : this quoque temporibus verum elfe coniiatniec aliu'd reIia- . port

    re quam partisautoritatem ad obeundos legtimos atus. 8: prdio- principium.


    in

    D gentiliurri,qu pater ipfevendiderit,redemptionem: aut hi'edita- ""5'pf"


    de miiior.Bartol.
    tisideund, aut mercattir exercend cauiimum enim Iudices ^8"'^1
    .
    _
    _ _
    ad Barr.I.udouic.
    patte lilios cmancipare confueuerunt. Sed frura Philippus Va elius Ripping-Pawf Ua
    _

    "

    t et.in

    Rex Francotumloannem {ilium emancipauit4> vt ei Normani pro- benecinit-xr.

    . .- dono datet,ac
    inutiles
    _ flint ! nos ob cam caufam : eman- ib fd'ggn'jdlc'
    .. .
    uincia
    cipntioncs, cum neque is, qui donar, neque is,cui quid dono daturziure ;
    ciuiliRomariorumteneantur. Ad cum modum fpoliatis patria pote- swim vomit.
    .vlt. deiiiiiur.
    flare parentibus quitum eli , 8: adhuc quritur nonnullis , an filius "
    ma

    patti vim iiifercntioblifiereput illatam iiiiuriam propulfare iure po it. 2:2 22:25?

    Necdefuerunt , qui iilium id iure faCere polie arbitrarentur :quali nihil :imm'fw-Fsb
    interiitvtrum patet,an quiuis alius vim inferat. ! li miles qui v_i- 44 1-1{:$.9.61 ff/_k

    . (e iure
    .
    . .
    . verberantis
    . confregillct
    .
    .
    de re i _
    tem imperatoris
    vel iniuria
    capitale
    me- vir
    Si vrubmgd'ct,

    iuitfup icium ff, qua pna dignus eil: qui patri matins iiittatita uin- ?
    f

    mr.

    2.6
    4' Bamin Llia-

    LIBER

    '

    PRIMVS

    .
    .
    Elmmm , 1 proditum a quibufdam 4 spatentes Reipublic
    holles

    beno- de dal Occidere licere. Ego ver lic modo id licere nemini, fed ne
    Angelc Arcuri.

    armor. mini: fctibi quidem line impietate potuiile : quia patricidis no folum veniam
    giigffe' illi proponunt,fed etiam licentinm reliquis id audendi tribuunt,efque
    :fsejf vltro ad necem paternam fpecie publica:vtilitatisinuitant.
    122322;2:13: nim tantum fee .us a patte admitti potell: ,' quOdlit parricidio vindican

    us, . dum. ( difciplin lilibi confentiant , quam multi parentes


    """hb" blica: holes reperiantur! (mi pater bello ciuili manus Hliorum euadere
    'Ollit? tuncenim vitores vitis leges dicere, 8: quofcunque collibuit

    helles Reipublica: iudicare confueperunt. In reliquis bellorum generi

    bus perduelles etiam iudicantur non mod ij, qui holiibus con- B
    lilimue dederuntzfed etiam
    ij,qui arma,qui
    frumta,qui
    res ad
    vitum
    necellatiasvvendiderunt
    :vt nglorum
    legibus
    primo capite
    maieliatis
    ac perduellionis reus eli,quifquis hOlii qquuO modo tulit. quae
    maieliatis capita non video ab his interpretibus Romani iuris dillingui.
    At ex his difciplinis qu intimos Omnium fenfusz animos peruafert,

    id accidit, quod ne polleritati quidem credibile videbitur , exulem [


    netum patris codem exilio damnati Caput amputalle , ac Venetias alla
    _
    tum,etiam parricidii crudelillimi honores ac prmia Venetorurn legi
    bus 4prOpOlita, l'cilicet reditum infpatriam, bona,liberos,iura ciuitatis
    - adempta popofcillec Obtinuille.` At forlitam prllaret vrbem Vene
    tOrum aquarum voragine prius abforberi, quam tanti fceleris immani

    tati prinia dedilleljgnricus I I. rex Francorum quo animo tulit


    ximiliani regis Romanorum exculationes,ququam mins legtimas,
    qud fecuritatem publicam fuis legatis dare noluillet , atque in eo ipfo
    gentium iura violati cOnHtebatur, fed natura: iu ra excufabat, feque qu

    minus id faceret :i patte ferdinando prohiberi . (md li iura gentium


    violari :rquius J quam patri prohibenti non parere , quae paterni -

    ricidij excufatio iulla quri potellic igitur iuitam caufam nul~


    lam ell`e,qua parentibus vim liceat intentare. Ac tametfr parricidium
    lud turbe,turpius etiam parricidij prmium lit : Omnium ramen turpill

    limum , quod his propoGtis prmijs paterna: cedis, nec li'atres cede
    fraterna,nec proximi inter fe mutuis parricidiis tuti elle pOtuerunt. Et D
    cette tate cOnfObrinO cui propin uitatis
    iure coniiinillirnus erat, cqu , elque decem aureorum milliaqu

    tributim Senatus popullque Genuenlis imperari iuil`erat, dOnO data

    fuere. (manto melius (licero, qui qulliones illasab ntiocho 8:

    tipatro difceptatas reticentia quadam quali lubricum acprcipitem IO


    mf cum tranfilire quam attingere tutius elfeputauit? Quim uam lex ipfa
    plcxudeinccilis. Romallofllm V lum Pfmlum CXUllbLlS affonum Ofllm CUEI

    vetuiW: tametli
    Adrianus
    Augullus
    exuli, ui,
    lattonem
    Occidill'er,
    ma L_ 'dati
    ignofcendum
    putauit.v
    igitur
    mea conclu
    rinci es
    ac le ill

    gjgfggq latores patriam diuina lege metirioportere:leu legitimi libe- \


    um Bami riferi naturales,dum tamen ex incellu concepti non lunga quib.diuin

    L humanie-leges lemper ff abhorruerunt,(lu_9cl li quis Obiiciat pericu


    luin

    DE

    '

    17

    111111 effe ne furioqu aut prodigus iliorum boni s ac vitap'atriar poteiia`~


    113
    ipecie
    reponddum
    fu 110113, ac
    prodigis
    dari,&
    in abutantur,buic
    liberos potefiatem,
    quam in efi',cur~atores
    feipfos'non habent
    adimi
    con-v
    4fuelle. Si vero pater fapit,aut 11 furore non torquetur,nquam fine cau
    fa 111111 m necabit , cm ne merentem quidem 'caiiigare velit.' Tantus eil:
    enim parentum erga liberos amor, tanta pitas,vt 1111111 111 liberos turpi
    ter,niliil indecor moliri,fed iufi ac vtiliter conilia pro liberis capere'

    cenfeantur. Itaque fraus omnis in negotiis liberorum femper a paren- flucfgrflt'f


    tum-voluntate abeffe iudicatur 5 . @inetiam iura omnia diuina : 1111- 11110- : F1#
    mana violare n dubitt, vt liberos opibus 8c honoribus cumulare pof-' :El 111111261. de`
    . B iint. Ac propterea paterlege l Pompeia de Parricidiis non comprehen- mmmomm
    _

    ..

    n u

    .1.1110. pe.l

    ditur:quia legiflator fatis profpexit Iniui quicquam ad uerfus 111103 co-l duden-Ln@ ff-l
    _

    lum,,dcvno.dc'

    girare pattern non poire: ac propterea patri tantum adulter-um 11111111 mul 111113.1 P

    cum ilianecdi poteatem omnibus ademitP, que certiiiima funt mi- L _' fm`
    nimque dubia argumenta , quibus intelligitur'vir ac neeis potefiatc lfffffdh
    pai-entes abuti non poffe,nec 11 polint,velle ramen. Atqui,dicet aliquis,

    fuere nonnulli, qui ad filij 1111111111111 abuterentur: nullum eius rei


    exemplum afferunt:demustamen extitiife non neniinem: an propterea
    bonus legiiiator legis optima: rogationem deferat , 11 quis quid contra
    -legem aliquando peccaturus efi2Contritiim eil: 111 ud in iure,q_uagi_rrl:
    rum rarior eli: euentus,earum nullairi legumlatoribus curam effe opor
    tere 3. An efi vllum edium, vllarogatio, vllum refcri tum quod 11113 {'1'485'
    incom modisvacare poiit? at qui leges propter fua quazdpam incommo.

    da toller-e volet,omnes ad vnam abrogare neceife habebit, vt prudenter


    (_ato "f maior dilierebat . Quamquam fieri nullo modo poteii , vt tan
    tus parentum erga 111103 amor, cum tanta crudelitate ,id eft,iniu{ia libe- :
    10111 m cde coniugati pofiit. Antormentumparenti grauius vllum elt,

    quam lilium iure,vel iniuria occidi'ifelNoIira quidem xratecm in 411-


    dium agro pater lium caigare cupiens, quem fugientem cfequinon
    -3.1 tetr glebaduriorein caput temere addata nemine confcio'
    Ille t,laqueo 111 gulam doloris impatientia fregit. ( cum fatis

    intelligerent antiqui legumlatores apud @gyptios in eum,qui fine 1111121


    D cau [iaiilium necauiffet , non aliam pnam decreuerunt, quam vt cum
    1111 j cadauere tliduum concluderetur: fagienter illi uidem,cm pro` 11 110401113;

    pref filij cdem parentibus vitam quibus lius fuam eberet,eripinefas

    eili.- 1udicarent.Sed ne atria poteiias reipublic obeffet,eadem folutus6 fr_kglc,


    etat 1111113, 111 113 (11133 a Rempublicam pertinerent. quod Iiabius Gurges
    fatis in confulatu fuo comprobauit, cm parentem priuatum ad fe ve
    nientem ex equo defcendere 1111111: pater iuiia confulis executus, Berge,

    inquit , iilj 11121 virtute confularem dignitatem tueri. At pater inquies,


    contra Rempublicam patria poteiiate confiqu aliquid molietur: 111 ita:
    plcrique tamen 111103 Reipublic caufa occiderunt, vt Brutus primm
    graui cert exemplozdeinde I_tTorquatus quifilium de 110111: cfo triu
    pbare,deinde fecuripercutimandauit, quod contraiuifum imperatoris
    contrque ius militare 5 7 dimicaiet. @ed ad 11110111111 1110113
    .

    a.

    15

    idNjjligth; attinet legibus prouifum 58 11 ne pater alios iniufi ditare,alios fine cau:l

    auras

    fa exhredare poflet propofitis exliredationum legitimarum caul


    '

    fiamigmquam laudabilior efi: mos antiquus m, ui nullaili

    . &1 aduerfus patris teflamentum 11110 dati permiferunt, edinot


    E? risul-dc ficiofi tantum querelam$9,vt nihil Eliolcontrzhpatris dignitatem ac vo~
    luntatem tentaretur, fedid totumreligioni,o cio, as uitati magiflra
    tuum relinqui placilitcd cum praetores, qui heredem acere neminem
    At 1.1.. poterant,bonorum 5 pofleflionem fuis decretis darent,cuius pofleflio
    PMM'
    nis eadem prope vis etat atque hreditatis ipfius fcntentia decretxum
    item legitima Hliorum definita magifiratus obligaffent,parentes paula

    `
    i

    tim a liberis contemni,c in annos paternosinquirere cperunt,vt

    lippus Rex Macedonum liberis obiecit, uod le viuo ac lpii'ante barre

    ditatcm ( 11111. quae cert res Orum quendam Lacedmo


    : - niorum impulit, vt legem tefiamentariam ferret , qua quidem fua bo

    mgm

    nalegare vti vellet, cuique ius effet,cm antea tefiandi libertas antiquis
    moribus effet adempta: crn diceret exhredationis metu Hliorum er'
    ga patentes fuperbiarri 6: contemptum coerceri Oportere . Ac fi uis
    pi'ftabilius effe ducat hreditates Legibus quam tefiamtis deierri, non

    -- repugnabo,cm id lege diuiiia cautum 6* lit , ne liberi paternas bredi'


    tates adulationibus ac bladitiis potius,qum ofiiciis prripiendo frater
    lrujrgun na mutuaque cantate feipfosfpoliarent: (ed cut non eadem lege .3 diui

    ~ ~

    l l ac necis infilios parentitribuit,vti!nur? Diximus impe- C_

    fl/, 1t/J
    "

    rium illud vita: ac necis partes in eos, quos ado tarent, perinde habui
    fe,atque iii eos, quos 111110 cnubio qufiiflent, ac tametfi adoptionum
    iura fuiniani notiis legibus prope antiquata fuiflent, nemo tameii am
    bigit, opinor, quin ius illud adoptionum populorum { Omnium tam
    commune fuerit, vt in vfiim reuocari mereaturjacobum enim legimus

    99 P' Ephrainum viuo patre adch'tauiflc, 8: agri par


    f

    tem,quem armoi'um iure qufierat,dono Qrod antea @gy


    ptiis qtioque in vfu Fuifle planum eli ex i Mofe,quem Regis filia pro

    61 EW " fuo 1115. Nec tantum licuit apu ynetas adoptare filios, fed
    96 iroctes in eos etiam hredes habere, fi patri naturalesgac 111110 connubio quccfiti

    liberi nulli extart. (ltiamqu @_geus Athenienfi rex Thefe ex ccu- D

    " i bina qufitum adoptauit7.ac regni heredem reliquit. Inde lex 8 Athe
    68 Dwmees nienfibus lata, vt naturales 111105 Attica matre genitos adoptarent, 8: in
    contra Brrotum,

    spaaraphnfp, cenfum referrentNt eodiure parentibus fuccederentac fi 111110 matri


    ecdftmpiu monio qu fiti fuiflentzquia illegitimum rilium definiebant69, qui ex ci

    ? ue ac peregrina conceptus effet, etiam fi peregrinam vxotem quantum


    uis nobilem duxiflent: chiamquam prioribus feculis null { diferim
    erat inter eos,qui ab vxobus 8: qui ab ancmis fuTciperentur . Na faco
    bus Ifraelites vtrofque 8: :1 vxotibus 8: ab ancillis fufceptos eodem 11:1
    buit locoztametfi ara ezt ancilla fufceptum ne l'egitimam hereditatem
    70 lib-1M; cerneret,paterna domo abegiflet. ( Diodorus 7 autor efi ex
    ancilla conceptos iifdem legibus ac priuilegiis apucl- ngyptios vti con

    .fueuifl`e,perinde ac 1111115 nuptiis fufceptoszplures enim vxoresliabere li


    ccbar,
    J

    DE REPVBLICA.
    29
    cebat,Perfarum
    8:. 011111111111. Afi
    populorum
    7 moribus
    8: infliiuiiszac qum.lib.4.Tcr
    71 qudorlia_
    n
    Y
    _. .
    f .
    .

    .
    "`

    Pene 1511 Gel maniex omnibus Barbaiis,1nqu1t Iacitus 7*,lingulas vxo- wrirbaavrma (

    res ducebant.At lomanilios naturales tantum non alio iure 73 habue- 71


    runt quam Peregrinosznec illos adoPtare, vtAthenifcs :nec quicquam iffiiifidfiin.
    teltamento legare cogebantur: acne vllarn quidem in eos` potcflatem m ""
    ` habebant.7*.heodof1j ramen 8: tcadij Principauxl 7 temperata fuit {gl- d= ?

    leg feuetitaszac deinde Zenonis lege 7_ obtinuitwt naturales liberi 7s `rias- wd


    fequentibus cum matte nuptiis iulliaclegitimiliaberen'tut. ,naflalius

    dum

    quoque fanxerat ', vt naturales filii adoptione legitimi Herent :fed Lulli

    nus Primm , deinde etiam lultinianus legem Anaftafiam abrogrunr,


    B vt iulla: vxores,iufli liberi,iu{tae colerentur, nee gentiles href

    ditates 8: iura (uccefforia naturaliu m liberorum adoptionib. conturba


    renturzquarum adoptionumiura- catenus vim habere voluetunt, (i li

    beri iuPto connubio fufcepti nulli exiliarent. Et quoniam vital` ac nccis

    Potellas eadem 77 etat in adoptiuos quel fuilfet in naturales ac legitim os,` ; "1"5'
    Propterea non licuit fminis ante leg _Diocletianam 73 liberos adopta- otflfllcfdc
    re, cum in in Perpe'tuapatris,aut mariti, aut propinquorum Potella

    te 79 effent. fallit enim gellius qui fc'rfminas o'b id adoptare non Po


    tuiffe tradit,qud illis in comitio cfiftere non liceret: nam adoptio fi- swim
    ne comitiis Hebat. Ita neque (iraecos fminis adoptarelicebat,
    _
    vthazus 8 orator fcribit.Cum igitur gomano'rum moribus ac inllitutis fvgfgjiffm

    adoptionum iura nobilitata'fuiffent, longe lat propagatis imperi 1


    bus,cteriquoquepopuli certatim adoptiones colucrunt, Grothi, in

    quaiii,Qermani, lranci, alij,vt quidem videre efl; in legibus Fipuari


    rum,vbi verbum DFA TiN 1 Pro adoptare vfurpatur : 8: adoptiui li
    berieodem iure , quo naturales ac legitimihabentur: quod Romanis
    ditum etat. nam anriquis moribus vtrique ex quo acl hreditatem' _
    Paternam vocantur,quali fui barredesm. Sic enim Calliodorus fcribit re- 8 "vh-MOP
    _

    .
    _
    u . c..`cd cammi
    gem HerulorumTheodorico rege Gotliotum, 8:_1011 principi-s gim- 1{

    Francotum hlium a Luitprado rege Lan obatdorum s capillis refetis irait:l


    `

    _',

    _.

    "'"" ,

    lt.

    adoptatum,tametli
    .
    _
    legitimo
    .
    connubio
    . .
    ufceptosliaberetzvt
    011111
    .
    . 11
    v
    .
    d.
    Psns'_

    int.

    . i

    Pfa rexNumidaium legitimam de fe Prolem videret, nihilomi 31:35:52};


    D nuslugurtham nothum adoptauit, 8: cum legitimis fratribus ad regni vl d=di>r~ l
    .
    .
    \
    .
    .
    .

    certi dc miuo
    fpem vocauit : cum ramen adoptionum prima potlffimaque caufa effet, Eiwit; 11105.
    .

    f' &l 0i :

    vt cui liberos, aut cert mares natura denegaret , legum autoritate far- sfizliatdc
    cirentut.Nam Sfipio Afticanus cm liberos prter Corneliam matrem

    1111-1105 haberer, Paulimilij


    Hlium, qui Africanus iunior 81.- Paulus Dia
    D
    dituseil, adoptauir emque non modo nominis fed etiam bonorum comi; 115. ai) de
    hredem reliquit.c ita quoque chat ditatormm Praetet Luliam, queI Lag? 3"
    0110 1111105 nullos ab vxoribus qtitttuor {ufcepillet foro
    rislium Q_tauium adoptauir, 8: dodrante aaredcm teltamento re

    liquir. I-lic rurfus cum liberos prazter I_uliam , quam ipfe vomicam fua:

    gemis appellabat nullos genuilfet, Qaiumc '1;ucium fororis 61105 em


    ptores per s 8: 111111 parte _grippa, domi, deinde 11s fine prole fu

    blatis 'Iiberiumadoptauit,T1berius (aligulam Qlaudius


    3
    .

    30

    1131311 PRIMVS

    llgfluul- Qalba P_ifonem : fed hic apud exercitum arrogatus 83 eiivt etiam ,iure
    sltgigeus in lianus QAugulius : quo modo Iuitmianus Qofroen rege Perfarum ad
    optare, 11 Cofroes pateretur: fed ille refpuit , quod arbitraretur iterad
    85 ilocopius.
    imperium 1112 ratione [ibi prclufum 83 11: fallo id quid. Nam 1llaia
    nusAuguIlus Neru , Adrianus Traiani, Antoninus Pius Adrianiarro

    gatione,imperij Romani principatum adepti funn fapienter Adrianus,


    quinon modo Antoninum Piumadoptauit , fed etiam ei-fecit, vt Pius
    Philofophum , principum decus , adoptaret, ne ab optimis principibus

    l imperium defereretur. at cm hic Q_ommodum ad imperii dedecus na-


    tum fufcepiifet , alium qui dignus effet imperio adoptare decreue

    rat, ni ab amicis reuocaretur: uia nemo fer filios , ii legtimos 111110


    connubio fufluliifet, adoptate folebat . Itaque Claudius male audiuit, '
    quod Agrippin illecebris adduus Neronem adoptifet , quin ramen
    liberos vtriufque fexus connubio legitimo qufitos haberet. Sed
    gtina omittamus, ac domellicis vtamur exemplis . Ludouicus Andium
    dux Caroliregis frateradoptatus Loanna , quae ab im pudicitia con

    mine
    tunieliofe
    reliquit,patepudiato
    dicebatui',
    ramen
    eique@Phonic
    regnum Neapoleos
    Aragonum adoptionis
    rege, quem8prius
    auloritate Pontificis maximiadoptaret. etiam L_udouici nepos
    Ioanna iuniore Neapolcos regina, 8: Henricus dux Pomerani Mar

    87 "-143- gareta Wolmara Dania: Sueci ac Noruegia: regina adoptatui'87znec ita


    AEneas Syluius

    -035. mult Henricus V. Rex Anvlorum non quidem :i Carolo VLRe

    /
    '

    ().
    .
    q*

    ge Francorum,qui tum furore toqu'ebatur, fed ab eius vore, qu filiii


    garolum VII. rerum geflarum gloria clarum publico indicio damna
    ri,c indignum imperio indicati alla . itiilinianus Augufius, vt huic
    morbo medicinam falutarem aligner, ad lilios adoptiuos parentum na- _

    turalium ac legitimoi'um hreditatem detulit : proptere quod frepifli


    \

    m is,qui filium adoptaretdeuiilima de cauifa eundem repudiatet: quo


    Hebat vt idem parentis vtriufque hcereditate careret. inique ramen iura

    patria: poteflatis ademit , cm nihil aliud adoptanti patri relinqueretur.


    Przeliaret adoptiones iis prohibere, qui naturales ac legtimos filios fu

    11111:;111111 111 adoptiuilegitimorum ac naturaliurriiur


    re fiuerenturmoiiris quidem moribus adoptare cuique licet, nullum ta- D
    men proximis,aut iis,qui ad legtimas lireditates veniunt,priudicium
    creaturmec plus adoptiuo 11110 donati aut legati poteilc,quam qui omni~

    no alienus813 fit.Adoptionibus aut fraudes legibus fieri qu llus 011111


    midffiiug _cipio Africanus maior in oratione89,qu habuit ad popul de cenfura:
    niynunus ifi vt eti leges Pa pias Poppas ,quibus quid plurima beneficiati'if
    132225832: buta iis,quilndios legtimos procreffent : fed qui liberis orbi etat

    F*5"'d a fraudes legibfaciebznquos enim adoptrant 9 ad breue tpus eman ci~


    89 11b pabant,vt Claud.trib.pleb. patrici gemis , ab homine plebeio ado
    ;cip 19.
    ^
    .
    9'@ . ptandum : curauit 9 , vt eiurata nobilitate plebis tribunus fieret : adepto
    dopr. in iniitut.

    9i Cicero pro

    domo.

    n: \

    tribunatu moxemancipatus e aparte adoptiuo. (: a be

    i@cfffp"l natus decreuit9,rie hac adoptiui vlla immunitate publicorum mu


    nerum fruerentur , nei'ie magifiratus 8: honores quifquam libero
    tum,

    DE

    REPVBLIC.

    rum, quos adoptaret, fpecie confequi 93 poffet: nec fubiiitutio 94 prohi 9514 .
    i

    dC . 11:1111

    berimeclegatorumautfiipulationum conditionibus, qua: in fpem li- -

    berorum 9 concept fuiiient , locum fore: nec propter liberos adopti- ififiiir.
    uOs donationes irritas effe, qua: naturalium ac legitimorum HliOrum gfdccdim

    procreatione96iureipfo reuocarentur: 'nec maritim adoptione foemi- 915 l Emma..

    nas ab hreditatibus fummoueri97qu legibus per mafculam pi'olem .- 1, _g I


    excludi fOlent : filiiverbum 98 legibus, aut teamentis,aliifque legi- ifsirmffli
    timis a`tis additum ad eos, quos adoptamus,ex`tendi: quibus fraudibus Pmm'c''
    n I
    433.1ib.x.
    occurrere necelfe , non tame'n Omnino adoptionis leges ac iura cOn- il }:
    uellere ac labefarare; Atque hc de mutua'parentum ac liberOrum gsiaiiaeviisqui
    B

    _ _

    veniixtati:.C.l.

    pietate, eque patria poteilzate,qu fecunda familia: pars .


    '

    ' .

    condir. Sr' lemOn.l. adopriu- .

    @elf/1pm@ mlz, (. 471frumfrena'a[721 efu/zra cari/hmm.


    \

    v .

    1111111111.
    1? ?

    i.; i 1` regend famili pars 111 imperio 1111118: 111 mu


    ,
    f /!

    ruis 1610111 111, eOrumq; quibus fefe addixertpiiiciis ver- '

    CR
    . 8: quoniam magnus femper 1n familns {eruorum ac
    _ er "
    LTP.

    famulorum numerus extitit , vel qud nulla maior Opum

    cogendarum ratio fuerit, quam in feruis ac Eimulis, iei'uOru m ac fam u;

    lorummultitudinem,n immerito familiam veteres appellart . Nam l-Pwmmciffi


    vt neca planum faceret,qua animi moderatione dominus erga feruos [/111156113?
    effe debet, maiores fcribit famili caput patrem familias non dominum iffojdf;

    appellaife. Et quoniam pen tOtus terrarum Orbis multitudine ferno-


    rum abundat,exeeptis quibufdam Euro regionibus, differendu m nO-
    bis 011 dominica,deque vti itatibus 8: incommodis qua: ad
    RempubFicam, 11 feruitia reuocentur, manare poiint:qua: quiiio
    marrmim habet,non mod ad omnes familias ac focietates,fed etiam ad
    Reipublicas,pondus ac momentum.- Seruorum autem quin ue funt

    '

    generazvnum eOrum,qui natura ferui dicuntur eannci a conceptiza te

    rum eOrum, qui capri funt ab hoiiibus , qui antiquo iure belli ferui i'ie-
    bant: tertium eorum,qui ad Opera publica damnati fuerunt,quifere
    D uipna appellantur : quartum eorum, qui feipfos in feruitutem fponte

    dediderunt,acpotiflimum ij, qui fu libertatis pretium acceperunt: ex


    tremum eorum , qui piratis aut latronibus venditi ,bona fide ab
    cmptoribus poflidentur. Diximus antea libertatem latronibus minui

    non poile : ita ne ab emptoribus quidem , qui liberum Caput latrone eius
    1 ""8""
    qui: 12110
    fcientes ac prudentes emert: aut qui 1 libertatem alienam [ibi man- .

    cipauerunt,vt quondam apud (331111211105 fieri folebatmod ad 111111111; nba:


    1111,111 fuit Olim feruitus , 8: quidem Omnium fer populor con "

    fentione, prterquam liebrorum inter ipfos , 11111 fe fpte liber homo

    in perpetuam fertiitutem alteri dedidiiiet : atque etiam G_rcorum inter


    fe,apud qu Os iure belli quaii pato conuento Grcos captiuos auri libra

    redimere fas erat,barbaros ver in feruitut abducere * . Eadem fer la- dlifiib.; l

    ta lex apud Sarmati populos , _vt caprini iure belli ferui

    LiBiaR PRIM'vs

    lierent eorum, quibus capri client, nili rexPolonia: auri drachmain in


    lingula capita pendere mallet . Sed qui pretium libertaria alterius foluit
    tantilper captiuum non tam vt fernuni, retinere fuo iure potcl,quoad

    retiumfolutuin receperit , licet luum tantilpet quodammodf dicere


    pot,lege antiquillima G_rcorum,qu ab his ad Romanos,inde_ad o:

    aan Amig'- mnes populos permanauit. I`)_elit_o_r;esautem etli legibus duodecim 11


    "Riff: ceret >in membra creditoribus diuidere pro debiti cuiulq; modo , li fol

    uendo non client: non tam vni creditori licebat,quod multis: quia nec
    : libertatem debitori adimere , necvitam poterat z enim libertas vita l
    (um. Varro '

    1 . certior. quis enim excelfo animo ac forti mortem oppetere non malit,
    1-5.

    SCIUUS

    _(

    desegmgtiiin. quam turpiter eruire?

    ll

    taque exi a

    uo ecim , qua1 i erum Caput

    creditoriaddicebat,ro atione Ptilia tribunitia lublata eli, ac vetitum


    frriuicffaa- ne deinceps hominem iberum-ob s alienum creditorbus adiuclcare,
    US.

    -V

    1l_ bsllO-Sii neue in membra dilirahere fas effet : qu lex annos am lius leptingen
    de tos inuiolabilis extitit quue ad Diocletiani tatem, qui egem Ptiliam

    gflflim fubielaa capitali 7 pna renouaiiiullit. Arque lic quidem feruotum


    genera nihil fer cmune habent c' iis , qui vel niercede vel etiam fine
    mercede leruiles operas prftantzqui nullum { libertati priudicium
    facere polfunt , liue pa'tis conuentis id liatzliue legatum , feruili condi
    tione fubieta, receperint. at ne feruo quidern cum manumittitur lex

    ]? vlla dici potell,qulibertatil`u priudicet : nec aliud patrono feruus

    polliceri,qu;irn operas quas 9 libertus quifque prllare conlueuitltaque

    155332632: conuentiones illas,quibus liberi homines adieia pna,pollicentur ler


    uiles eras G_allia iampridem rececit: B_ritannia probar: qua: adhuc ve

    teris il ius {eruitutis vmbram pr fert: fernitutem ramen nullam ha~


    bent ,etiam li eiufmodilerui apud magiliratus , decurlo tporis fpatio,
    qui feruiles operas debent,emancipari,ac pilcorum iura confequi dican
    tur. Brat enim p_il_eu_szlibertatis argumentum , quo feriii emancipati ab
    rafa capita contegebant, quoulque capilli concrefcerent. nam Irurus
    "' occifo Clare 1 numifma percuti iullit lub pilei figura, quali [

    Romeman cipallet: 8e mortuo Nerone plebs pileata per Vrbem cucur


    gagging@ in rit :vtrex iple lgmlenes mortuo Mithridate rege pileatus Romain vee

    nit ac Senatui populoque Rom.libertatem acceptam tulit.At liberi ho- D


    mines,qui (ponte nobis inferuiunt, tametli l`crui non lint, lcd omnes a-
    @tus legitim os per lele obire pollint, dillerunt tamen ab iis,quos merce
    de ad operas extra familiam condiiximus , in quos nullum omnino im
    perium habenius :a nobis ramen coerceri pollunt , dum id modic liar.
    Etenim domellici famuli patremlamilias reuereri debent,eiul`que maii- f

    datis ac iuflis oblequi, Se omnia honelia oliicia prarllare, de quibus


    ciis , quod mutua potentiorum ac tenuium inter ipfos quoque ad
    moralem difciplinarn pertinent, non ell,opinor, nobis hoc oco dille
    rendum. Sed quantum ad feruos attinet, clu quatlliones, ad ciuilcm '
    fcientiam latillim patentes,e'xplicand nobislunt. Xnaqu idem an fer

    uitus naturalis lit, c vtilis Reipublic futura: altgaqu qualifque elle


    n @eine

    debeat dominorumin lei'uospotellas. tillotelif* quide feruitus na


    \

    DE REPVBLICA.
    33
    tura? congruere vifa 11. Videmus,inquit,alios quidem ad imperium, a'

    . lios ad obfequium eer natos. At Iuriiconfulti qui ciuilem fcitiammori


    Philofopliorum decretis fed po ulari captu ac fenfu metv'iuntur , {erui
    tutem natura penitus alienam e traduntl? , ac modis Omnibus pro li- -
    bertate propugnandum putant, 8c ea, qua: fiuein legibus , fiue 111 111
    mentis, {iue in patis conuentis,fiue in rebus iudicatis Obfcura vel ambi
    gua videntur, pro libertate (ic interpretantur , vt nec legibus ,nec relia
    mentislocum vll 4 relinquant. quodii tanta, tainque perf icua vis 11 u @tyrannie
    legum,vt ab iis difcedi non pofiit,iibi ramen acerbitatem Ii lam legum iiiiicgidilinib

    difplicuile teliantur. Vtra (it igitur fententia verior ac melior decer- '
    natur? Multa quidem funt argumenta,quibus feruitutemc Rebufpu- :

    1115' vtilem,c natura: confentanearn efli: doceinur.b_Iqirnu cum 11:1- gunna.

    tura diferepant, diuturna effe non pofunt :ac 11 vim adhibeas,nihilo mi~
    nus ad natui' leges reuocantur . ` At feruitus ab iplius Orbis Originibus,

    id elhpoil: aquarum eluuiones ac voragines Ortum hab-nifle videtur: nec

    Prius refpub ic,qu2lm feruitia,conl`titui cperuiit.a_c tametfi trecentos .


    circiter aut quadringentos annos intermiiia feruitia , 1111111111

    Omnium fete popu Oruin ( confeniione probantur. (-


    Indire populi, qui ad Occafum politifunt,etiamiinulla diuinaruin aut
    iumanarum legu m prcepta didiciflentzferuitia tameii cum cterispo-i

    pulis comprobarunt. nec vlla fuit Aquuam terrarum refpublica,qu _fel-

    _C uis `vacaret : vllus vnquam extitit tam integer ac fceleris purus , qui,
    cum potuerit, feruis vti nollet. Vbiquever gentium vit ac necis po'

    tcfias dominis in feruos 11 attributa,e_xceptis oppid paucis,qui domi-'


    noi'um nimiam acerbitatem leuitate quadam temperauerunt.\At veri;

    {imile non fit omnes vbique populos ac nationes, tot reges aciprincipes,

    tam multos lcgu mlatores virtute rei'mque gerendarum v u clariflia


    mos feruitia tanta confenfione 111 , 11 cum ratione ac na#
    tura pugnarcnt. ( au tern rationi ac liu manitati tam confentaneum,
    quam eos , quos 111110 bello ceperis parta vitoria , feruare ,iis etiam v1
    tum ac veilitum fuppeditare, fummque caritate fouere, ac pro tantis

    beneficiis Obfequiurn : Operas exigere? num quius illud eit,qum


    D tiuos crudelitcr inatare ? 1 prima feruorum Oi'igo. Iam ver legis
    bus diuinis 8c humanis congruit eos , qui fua egeflate legum ac indicio

    ru m vim. eludere {Olent,corpore torqueri:num pr'ilabilius 8c huma- fifaf--ggzsff


    - nius
    :tc cert
    eil ad
    deteriore
    Opera publica
    caufa funtij
    feruari .>liinc
    quibellum
    etiam aliis
    feruiinferunt
    : 1611.
    iniui,
    In eadern
    quial- 11.11.1'1.
    qiuf
    ternis bonis, vitze', libertati deniqu infidiantur, qui etiami principes ac mi'

    reges feipfos ierant,vei'ius 11 ramen vt in latrOntim numerum cenfean`

    tur. non 11 igitur naturaipfa alienum, vt plagiarij qui alios iniqu irl
    feiuitutem .ibducere armis tentaueruntapfi 1`1 fia'nt.nam eo
    {ei-ui diti funt,qud feruarentur,cm Occidi iure p'Otuiifentzvt nulla de

    caufa Iurifconfulti gram'rnaticis imperitis coarguantur , qud feruos a


    fernando dici prirent.> 11 enim 111.11111111111115 5C aPUd

    1111111111 e c fide lit ex Eruo fcruo ,-vt EID [CIO 3C


    l

    54

    PRIMI/s

    fermo, n a ferie vt Yarroniplacuit. nam Eelius eritudinem interpreta


    tur feruitudinemc ex Aolico digamma fit SE Mos , vt Dafom, Ofom,
    fom,veteres dixere, pro dauom, ouuma:uum. ( fi contra natu
    ram eli aliis in alios imperivit ac necis tribui, nulla lint imperia, nul
    lum regnum , nulli principatus non contra natu ram, quando regibus i

    plis ac principibus eadem eli in ciues ac liberos homines vita: ac necis


    potellas,li capitalem fraudem admittant,qu dominis in feruos.His ar..
    gu mentis , quae cette non tantum probabilia,fed etiam quodammodo

    ad alfciitiendum necelfaria videntur, occurri non facil poteli.4 Seruitu


    tutem tamen ego natur confentaneam arbitrer,fi robuiius homo ac a

    diues rerum gerendarumignarus ac prudenti expers inferuiat [apien- B


    ti,qui egeliateano pia,corporsve imbecillitate,quo minus labores ferte

    poliit, impediatur : fidquid natura magis alienurn, quam liultis feruire


    fapientes , virum bonum fcelerato, homines eruditos ignaris nili quis
    iulium putet feruire ftulto principifapientem feruatorem, infano ac lu
    xu diiluenti domino,feruum fobrium ac temperantem. at qui bello in~

    iulio , captiuos feruare hu manitatis elle putant, conlimiliter faciunt , vt


    latrones ac irat,qui fe vitam iis dediife iaant,quibus non ademert.

    Nam fpi im vfu venit vt bello iniuiio , cuiufmodi fer funt omnia,

    qua:a-potentioriis-inferuntur,opimquique vii-i fceleratis miferri


    m ac turpiter feruire cogantur. O`ud ibellum a latronibus, qui fe
    reges feru uranium: illatum elhcur viti non cduntur,cur capti ad me- C
    rita fupplicia non trahtur? @9d ver nihil diuturnum videatur,quod
    natura [It alienum,id quidem admitto in iis, qu natur {ponte,aut nu
    tu diuino,non hominum arbitrio ac voluntate reguntur. at homini vo
    luntatem Deus omni necellitate folutam indidit : fed homines iampri

    dem
    reto
    deflexcrunt
    : ac tanta
    vis elle
    opinionis de
    uat,avt
    legisnatur
    habeatcurfu
    autoritat
    . ac natura
    pottius
    dominefurzinulia
    e
    nim fer tanta impietas elhnullum tantum fcelus, quod virtutis non in
    duat nomen. v'num hoc (itargumentum , quod nulla gens elhnulla na

    tio , qua: hu manis factificiis , quibus ad huc Ierufani ac Braliliani vtun


    {-16:05 hominum opinione deos olim placari non put-a-ritc quidem
    fumma religione maiorum nolirorum ad eiufmodi facrilicia concur

    fus l'iebat.Eadem pietate 8c caritate patentes olim fenio fratosin Thra

    cum regione a liberis occidi,c iis epulari cfueuilfeylegimusi ne fcilicet


    17 l_{_crodot. I_u~
    RmJlin.

    langucrent morbi diuturnitate, ac mortui verniium efca 7 fierent. Ne

    que mai-oribus nofiris fol humanas holiias facrilicare moris etat: quod
    18 Cicero pro

    Ponf'cio. szar
    lib.6. Plin.lib.7.

    i9 Sapintxuan
    libris rcgum.
    zo, lu Artaxerxc.

    ab illis fattum ell quue ad FI_liberijladominatumzfed etiam Amorrais 8c


    Ammonitis lilios inatare 9 vlit atum fuit : neque tantm-lvarbaris , vt
    bcythis'omnibus folenne fuille Plutarchus tradit * vSed etiam Qrcis,
    -_i

    1n quibus non mod fuit, [ed a.quibus ad omnespopulos humanitas


    : :nam @chilies apud Homerum, Patroclo humana tarde paren

    tauitfllhemilioclesipfe,bello Perlico tribus, rex Perlarum eodem [


    ore duodecim hominibus fecertn : nec Iuppiter l* Licius aliter, quam
    1.2, Plato in Rep. cde placari potuille dicitur, ambiguitate oraculi .Le
    ver i
    ai Plutarc.inThc
    8c Arta
    XCI'XC

    DE aEPvBLicA.

    3,

    verbi fine accentu lux 8: 1101110 fignificatur. Nam ."[`11111115 t; Pro @mim
    maiores nofh'os execratur,qud humano fanguine litarent , fed id oraa

    tori,vt caufa: inferuiret,cm M. Yatro id omnibus Italia: populis tri


    buatzatque etiam vere facto vouendi morem fuiffe,vt quicquid f`eu hO-
    minum feu befliarum eo anno natum effetimmolari confueuiffe.

    btis quoque ipfis quodammodo licuiffe plerique arbitrtur, ex ipfius

    (i

    4 ucis Hebr-orum voto folenni , qui iifdem fer temporibus 1+ 1571773"-

    liam immortaliDeo mataffe dicitur, quo gamemnon Grcorum


    imperator
    Lphigeniam . Sed concepta vota religiofiflimi ducis veris " *- i. .
    ac melis interpretantur eruditi de pudicitia virginis Deo confecrata,

    B quam de humana cde, quam lex ipfa diuina execratur. cteri po- Hi;
    ..
    . .
    _
    \
    raicum 111111
    puli. hu manis. hofhis
    fu mma religione
    fecerut.
    @are non efl,quod
    na- magnum
    a
    tur leges ex hominum opinione metiamur,ac propterea feruitutem

    natura: confentaneam effe putemus: aut begninitati tribuamus , quod


    veteres fertiart eos,quos occidere iure belli fas etat: cm potius beia

    rum in modum auariri ac libidini [ua: cogerent infetuite . (mis enimw


    110111 viram feruaret,ffi plus vtilitatis ex illius cde qum ex falute pera

    ret? Exemplis abundamtis,fed vnum de multis.Cm Vlfpafianus Hic

    rofolymam obfideret , miles Romanus aurum in Iudati cfi vifceribus

    efufis collegerat: eodem momto cfa funt captiuorum vi 111117 mil ?

    lia,vt aurum , quod forbere putabantur militibus inuefiigaretur.

    ' '

    ptclarum caritatis aduerfus captiuos exemplum! At nutriuntur , in


    quies,vef`tiuntur,pro feruilibus ofliciis educanturfed qua: tandem edu
    catio? (_tto maior fapientiae ac virtutis Romanze princeps, cum omnia
    commoda,omnes vtilitates ac frutus , qui feruis prftari poterant, ad

    extremam
    poffet , , pluris
    vf`quelicitantibus
    fenetam sprofcribebat,
    percepiffet ,vtvtfanguinis
    nihil ainplius
    extremum.
    extorquere
    illud

    pretium,quantcun ue effet,corraderet; ne i tate defetos gratis ale


    re,aut occidere,aut liberos dimittere cogeretur.Beatior tticus ille Pal-
    ladis mullus,qui fenio confetus liber vagari fine ca 11110 fine labore

    confueuiffet.
    Iamtributuim
    ver cumfit,nihil
    c`Onnubio
    fantius
    homin
    generi
    ab
    immortali
    Deo
    feruis
    ramen nullum
    etat,
    inter ipfos
    con
    D nu/bium , fed contubernium tantum , ade vt fi liber homo captiuus ab
    vxore lilium fufce piffet, paire apud hofles mortuo, illegitimus 9 cenfe- Zai-tf 311125195

    retur. ( execrandos ccubitus, 8: vtriufque fexus libidines lits. Y,

    , -1

    commemorem , quas ferui 8: nunc perferre 8: antea pertulifl'e qurun

    tur Nam crudelitatis ac immanitatis in feruos exempla colligete fi quis


    11111115 fit. quamquam exigua funt qu literis prodita legimus,
    nec tamlliflorias prterquam humaniorum populotum fcriptis con~

    `
    p`

    fignatas habemus. Nam catenis 3 vinti agros colebant, vti nunc guo- if @md-*11's

    uc fit in Africa: 8: 111 antris per fcalas mobiles demifli iacebant,vt c_alis
    detratis domini cum hoflibus domefticis tutis dormirent : ne vei 111

    cendio domos,vel cde dominos etderent. Iam vet leuiflima quae


    que peccata (eruorunmifi praatioliflimi effent fic luebantur,vt crifiallid

    nu m confregiffe capitale fueritugufo quidem apud @diumgllf

    "

    56
    LI'BER_PRIMVS
    ne' cnante,vnus fetuis criitallinum fregirzmomto trabitur ad piitin
    murenat,qu humana carne iaginabtur: rille vociferari t ad Auguiii

    3' pedes confu geremon quid vt capitale?i`u plici,quo fe dignu rn indica


    bar,ied vt iupplicii genus'deprecar'eturme aquis immerfus ad Elyiios c5.
    iireilll-s posimunqu peruaderet.iic enim ferebarutta pleriiqi anima voragine
    ; demer penitus interire 33 credebatur c' vt yneiius fde iociis Alexandtii
    omiimque ie'
    Emmi, nauigantibus tradit,qui tpeitate fubortaficas m'anibu exetuert,vt

    ; min alioqui moriturae,gladio viamaperitent. Aulguitus minifera


    in rione d.u<_9cus,in_quit eiicca,ferui1m yipplicii rneru> iberauit,c piieinam

    criitallinis Omnibus confrais imple'rrterra' iuifit Dio ramen vei'iili


    : musi* icriptor,negat .fiuguiium POllione veniiam Oblandiri potuiiie, B
    " ""5 pifcarium murenarum'-, quibus nihil Romaa'ptrioiius eiat,oppleri
    i `
    'n' _ iuiiiiie. id autem probabilius ei't , cm Seneca fateatut, Auguilum iine
    iifgfiliihftirsnlilfi
    griefs. 5;.

    iracondia id feciilemec amico PolliOniproptereairatum fuiiie. Neque

    id nouum videri deber cum ipiius C_Iatonis Cenforij artate ( Fla


    minius Senator Romanus fetuum necati iuiietit,l no aliam Ob cauila'm,
    quam vt Qyndo gratificaretur , eique moroni gere'ret , qui hominem

    occidi ipetaculi cauia cupiebat . O\uod ii'dominum necari contigiiier,


    35 mm'

    feruiquitunciubiiidem tetis fuiilentpmnes ad vnum occidebantur.


    nam cm cio I_danio vrbis Roma: prfectO-ietuotum magna mul
    titudo ad fuplicium pofceretur, more,inquit T_`_acitus3f maiotibus ac
    c-epro ,plebs Romana,qua: maxima fui parte libettnigeneris bominibus C
    con Ptabat, vebem enter commoueri vifa eii,ci`1m ob vnius culpam
    dtingentorum hominumt quidem'innocentium,vita peteretur: re ta
    men in Senatu difceptata, dectetum eilt morem maiotum feruari opor
    tere. n Omitto ceitamina gla'diarorumrquibus ferui vt populo ipetacu
    lum ae morris conieinptum prberent , feie mutuis vulneribus confo

    dere aurbeitiarum denribuslaeerari cogebantur in arena. Ac tametii


    I_Sttonialexmunetantes ieruos beiiiis obiici prohiberet, impune ta

    iiba-debm- men ab omnibus pei'riimpebatui.Cert Ijetonem iudices 3 dediiie qui


    smania A- feruorumquerelas audirenr,& drianum quitionem decreuiiielegi
    fgfffgcrhomo mus,aduerfus eos,quii1ne cau fetuos7 Occidiiient, tametiilege Cor
    dl'Aqml'
    nelia38 tenebanturznulla ramen eatu'm legum, aut quitionum vis etat. D

    extremum : ierui dominorum metu Sc iracondia premte,ad ita '


    tuas deorum aut principum confugercnt . Sed nec Raru Cfaris , nec

    @Mr/'5. SW2
    l

    scirDhis'pf-th- Dian templutn 39 quod rex eruius Romerieruis . iylum propoiuerat,

    ' `'

    nec Romuli itarua , quam Olim Senarus ad id quoque decreuerat

    greffimf- i P{llieiei lcbrum 4 Arbenisznec apu'd Cyrenos itatua litolemiuiec


    4: : I_)ian H remplum apudEphefios , abita dominorum feruos rueri po
    ^
    terat.Lege quid Epheiior feruus,qui ad Diana: fan iine cauia confu

    4, . fugiiiet domino i'eiiituebatur, accepto prius iureiurando ne fuga feruo


    m i mw fraudi eiier: iin iu ii perfugij cauiam liaberet, domino eteptus Diana: 4*
    ritt.
    pmgfof-: ieruiebat,prter fminas,qua: illius templi aditu arcebanrur. At Tibe
    mplluiiacp- rius tyrannus Omnium callidiiiimus iuam iiatuam 43 Pro ailepropO

    daduafcufqm iuit capitali pna propoiita iis , qui [ ftatuadetraxiilent : vr aiy


    is. . ~

    ..

    lum

    '

    'DE RL'PVBLICA

    37

    lum illud non tam adlalutem l`eruorum , quam ad perniciem domino


    piiic'pem
    rum comparatum
    maiellatis
    ellet,vt
    reuindomino
    , etiam ex
    quilque
    leuillima
    inuidiam
    caula faceretinam
    cllaret, aut Sena
    apud

    tor quidam,vt.ell: S_ene'Cam44, Ob id veniam Tiberio petiit, quod g:cb3'db"


    matellam contingete putrat prius,qu`m annullum: qui exprellam

    berijimaginprfe fe-rebat digito detraxilfer. Inde quoque leruorum,

    qui ad liatuas confu'gerentpcculta: cdes,cm domum rediilfent,qud

    periculumdominis creare voluillefputartur. At lege diuinalapienrilli


    me cauebatur,vt domus-cuiulque etuis afylum elletmv'e leruum irato

    domino reddere liceret.Neque enim omnibus idem quod Illatonicon-1


    tigit,vt >quoties ii'afcei'etur leruor caliigatione ablliiieret: cm (351: l] uvm/iff
    maninunquam nili ii'ati fetuos qu ac libei'os boliilem in modum pu
    nirent { quo intelligitur dominorum ac leruorum in maxi- 4; " ;
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    de morib.Ger
    mis periculis lemper fuille. @s enim f_eruorum inlidias elugere po- mm

    tuilletylla ditatore,qui triginta fellertia liberis hominibuslibertatem


    feruis dominos prodentibus mercedis nomine propoluerat in fingula
    capita eorum quos iple prolcriplillet? in eo metu ciues fuerunt quoad

    clis ciuium millibus t quodammodo pacata Republica fer


    uus aliquis ad exti'emum domini Caput-ad Syllam detulit, qui patam
    ylibertatem dedit , led manumilfum de rupe Tarpeia rzecipitem dati
    iullit.Cm autem aduerfus Chrillianos qulliones ac liiplicia decerne
    ACI rentur,Cliriltiani`leruos metu iuplicii emancipare cOgebantur.SublatO `
    vero tyrannidis ac lupliciorum metu,domini ipli in leruos tyrannidem
    exercebant. Itaque Reipublic ac familiarum llatus in perpetuo diferi

    mine
    verlabaturlcriptoribufomemorantur.acne
    propter coniuratibnes leruoruminde
    tot bella ferui
    lia
    ab hilloriar
    Romanorum
    qui
    dem potentia bella leruilia line maxima ciuium clade coerceri vpotue

    runt. eodem enim tempore in Omnibus> Italia: ciuitatibus prter


    nam, ferui aduerfus Rel ublicas coniurauerunt. Poll etiam partaco 46 Q_rpui
    duce @taginta circiter mi lia leruorum arma cperunt,ac Romanor

    ties exercitus"7 fregerunt. Nam vbique feruoru m numerus decies ma- gagfmc' i
    iOr fuir quam liberorum. Et quidem _A_tlienis vno tempore cenfa funt
    D eregrinorum decem millia, ciuium viginti , leruorum aut' cc c.mil
    ia.Itaque @illius in Oratione,quaSenatui perlualit Syllanianum Sena
    tulconlultum , habe'mus inquit , domi feruorum populos,moribus,
    _ inllitutis ', lingua 8e religione inter fe plurimum difcrepantes. Et cer

    t M.Cralfus quiiigentos leruos in cenlum retulit,prrer eos,quibus ad


    miiiilteria domeltica vtebatur.l\_/lilo ver?) trec tos vno die manumilitt8 gomf
    ne pro cde Q_lodij Tribuni plebis torquerentiir . Et cum aliquandoin m
    Senatu Romano ageretur de commutandis feruorum vellibus , vt li
    beris hominibus nota quadam fecerni pollent, Senator aliquisinterce

    lit, ne li leiplos ferui numerate cpillent,exitiurn dominis intentarent:


    cui lan periculo fubiaceret frica c l_l_ilpani pars,li tanta ellet,quari
    ta fuit Olim multitudo leruorum,propterea qud feruitutis literze in Ore
    cuilqiie leguntur : contra quam yeteres,qui non nili perditos 8c rubia-_

    ,d

    38

    LIBRE

    PRMV-SV,

    fiioris improbitatis feruos in Ore denotabr, qui propterea fiigmari di-i


    ?" cebantur,qu1ne manumiffi quidem iufialibertate fruebantur. At La
    cedmoni) cum intelligerent feruoruni,quosipfil_l9tas vOcabant,mul-K
    titu_dine do mos,vrbes,agroslabundare(nam vti quifque feruus plures fi'

    liosfufcepiffet , eo facilius adomino libertatem lfp_erare'poteirat 5) _exerf


    citu feruoru, quibello aptiores 'effengcogere imperarutgdeinde cofcri'
    polriplgri- pto trium millium exercitu, O_mnesvnanoc q_ccidi luiferu'nt l: dquc
    iyeurgo.
    tanta celeritate ac tanto filentio , vt quolperrexiffent'fciri non potuerir,
    prt'er quam ab iis , qui rei gerencia: prpofiti fuerant . Itaque propter
    metum,qui ciuitatibus im endebat,fe'ruis arma traitare n liceb;it,f'uby
    yc ?- ieCta * capitali . aut i hofiium vis vrgeret vt feruos ad arma uOca-

    "

    rent, eofdem fimul ac femelferuitute vindicabant. nam Sci iO Afri


    canus Maior poli Qannenfen cladem trecentos feruos bell'o-Bgerendo
    ss Plraridoneos 53 manumififfe fertur. P_lorus ramen i* O_tto millial conferi
    : pta fuiffe tradit : quod etiam factum legimus 55 bello fociali.At Cieg
    74menes,cum nec hofiium multitudinimec feruorum domefiicorum c
    fis ciuibus facil Obfifiere poffetferuis Omnibus libertatem promifit,
    quibus argenti fefiertium effet : vndc milites fimul ad exercitum cfcri

    pfit, 8e pecuniar vim in rarium coegit. At ne molles quidem Afiaiiei


    feruis ad bellum gerendum vtebanturilcomr Partbj,quibus per-leges
    manumittere feruos non licebat , qui eadem pen, qua iiliOs caritate _
    plerebanturzquo fatum efi,vt in infinitam multitudinem excrefcert: G

    nam exercitus Parthorum,qui Mntonij copias fugauit,quinquaginta


    gs

    feruorum millibus confiabatznulli prter quingentos ingenui5.At :

    teri populi ne adremigia quidem agendis nauibus pris vtebanturferj


    uis,quam eos manumififfent: id quod ab @puo bello Aiiaco ?
    pug'lsuil-in leqimus 57. Acne quid in Rempublicam mo iri pofienf,op1ficiis ac fel@

    lu ariis artibus impedicbantur , quas ciuibus tractge ispeurgi ae Numa.:


    Pompilij infiituris non licebat. Nec ramen ita caueripoterat , quin exi~

    fieretaliquis, qui rebus defperatis feruos ad pileum vocaret,vt \iriarus


    siisllagli b1~ pirata qui Lufitania: regnum, Cinnaf, Spartacus,Tacfarinasf9 , Sym ?

    ;9 Tielt.
    Gerfonis fiiius principatum inAfua quiique ciuitate his artibus ad'c iti
    :,33$*;1;;* dicuntur. Ingrucnte ver ciuili bello fer'ui vt in libertatem lfeipfos D
    vindicarent,
    ad artium
    transfugiebant
    poli: ciuile bellum,hinc
    quodinde
    aduerfilis
    S~extumduces
    Pompeiu'm
    gefium . efiNam
    , Lriginta

    millia feruorum capta funt, quos per omnes prouincias fiato die Augu
    Ci- fins. dOminis refitui,reliquos quibus dominus defuiifet fufpdi man

    dault . Non alia vigabum potentia creuit. nam cm primm Homa


    rus Muhameiilegatus bellum in Arabia mouiffet , feruis ad libertatcrri
    vocatis , tanta vis hominum lOcis Omnibus erupit, vt paucis annis vni

    uerfum Orientis imperium occuparci. qua: libertatis fama cm ab Afia


    in Europam peruafiffetferui primm in Illifpania pro libertate arma ce
    Pert,
    annoeor
    Q_ccixxx
    deinde in {_}_alliaferuorPofi
    CaroliM. Ludouici
    Piiattate.`
    vnde extt
    leges de1.ciurationibus
    eti Ilotbariust
    douici Hlius bis fratribus viiu s ac profiratusferuis Omnibus, qui ad fe
    venirent,

    DE

    R'EPVBLI'CA.

    venirent ,libertate promilfaQexercitu m reparauit: vnde fecuttime'll fer


    uile bellum valde anccps ac periculofumzquippe 'feru'orum exercitusre-

    rumpublicarum
    ac reir
    principum
    (rmanorum
    llatuin ade'conferibere
    conturb
    runt, vt I_.odouicus
    Germanorum
    copias vndecunque
    cogeretur :ac ne labes illa feruilis -latis ferperet, principes Chriliiani i
    aulatim feruitia manumiferunt,exceptis eris 'eiure fuecellbrio,'li
    liberti line liberis mortem obirentzquos quigem manufmortu'as etiam

    `num appellamus. Adhuc enim feruitutis -: in or


    be Chrilliano : plura etiam in legibus Ripuariorum ae Ldobar'doru rn,
    uibus lerui iuliam libertatem confequiaut bona alienate non porerr,
    B nifi poll: duplicem manumillionem: ac fpillim in atislegitimis ma
    numillionum fubiici folebat,libertatem huic vel illi tributam pro falute

    _ patroni. Nihil enim antiquius habuerit ij, qui prima Reipublic Chri;
    _ liianfundamenta iecerunt,qum vtChrillziani feruial'liclu manumit

    terenturzac plerique libertatis fp propolita (_Ihilllani liebt. ( 15. Cs/ml'vf/


    in Afric hiltoriis proditum ell, Paulinum Nol Pontil'icem cm 'om
    nia, qua: in bonis habei'et lub halla vendidil'fet ,v_t ex pecunia coata ca

    ptiuos Chrifiianos redimeret,ad extremum Vand-alis, quod mirere, fe


    iplum . Inde leruorum manumifliones apud epifcoposin ec=
    clelia fa. quo fecuta ell ConllantiniMagniprincipatu tanta te-

    nuiurri ac egentium hominum multudo , quibus nihil prter liberta


    _C tem relitum erat, quique nullas artes didicert, vt nulla re gtauius ciu'i-
    rates premerentur. Inde Xenodochia, lrephotrophia, G_erontocomia,
    I_lofocomia antea enitus ignota Chriliianorum Pontilicum rogatio*

    ne principibus@ eudari Se conliitui cperunt. Inde B_alilij conciones


    conque'rentis vocesac fufpiria languentum in remplis vn cum facer-

    clotum precibus ac votis confundi ac mifceri . Iifdem fer temporibus

    _t

    Iulianus Auguflus Paganos Pontifices Chriltiainorum 4 exemplo, ad 64 :


    ofocom'iachnodochia extruenda,ac publicis priuatllqueopibus CME
    augenda cohortatur. Et quoniam tenues liberti, lilios exponebant, Vt

    Chrillianorum benignitate ac largitione educarentur,Qratianus f lege ; 1. 1. aque


    fanxit,vt leruitutem leruirent iis, quibus educati fuilfent.Nec ita mul- 1111? :
    D t poli Yralens edito permilit, vt qui otiof vagari ac mendicare con
    fueuert, feruitute mciparenturzidm'q;vetuit,nequis delerta loca pe

    teret, vt vitamin orio tranligeret fubieta capitalipna, qua plurimos,


    quicontra legesin lolitudinem le receperant,alhci mandauit. Pollea

    ver quam Idolorum cultus ac {acrilicia Chriliianorum autis opibus


    deferi : libertatis iata fu nt fundamta lirmiora: quib.magnum
    accellit incrementum legeMuhamedis promulgata, qui [ religionis

    homines in libertatem aller-uit; cuius exemplo C_hriltiani quoque l`uos`


    certatirn feruitute lic vindicruntwt feruitus omnis apud Indos,qui ad
    Occafum fpetant,illa tate conclula videi'etur, qua Chrilliani feruitu
    teni a fuis ceruicibus omnino repulerunt, id eli,anno if. i.. Adhuc e-v

    nim feruos in Italia fuilfe anno pre c_planum ell',tum ex legibus (giulieb
    mi Sicili regis ac E_riderici i r. Cris, tum eti ex decretis Pontilicum

    ,_

    40

    LIBER PRIMVS

    Romanorunilexandri inquam 'ii i. Vrbani i n.1nnoc'tij ii r. vbi agi


    i tur de coniugiis 66 feruoru m,qu Iurifconfulti contubern-ia vocant. A
    lexander quidem creatus eil: pontifex anno . e. rv ii i.I Vrbanus . .
    v. Innocentius M.c.i. x xviii. ex quo planurn fit feruitutem in
    Rebus publicis Chriftianor circiter ea,qu dixi,temp.ora.defiiii`e. Nam
    fpltfilllgde I_artolus 7 qui floruit anno Mec .-feribit fuanullos Omnino
    uos extiriiemec venalitios hominesquu. hab eri :id quid'e' de imperio
    Chrifiianor interpretor:quod c BartOlo : .P_iicolaus Siculus,

    fgglicfdcc qui Abbas Panormi appellatur ,' fingulari nota dign um exiimauit 8.
    '

    N5. quod legimus reg, is inqu , qui Hutinus vfupatur,anno

    n. xi i i. feruos omnes accepto pretio manurnififfe id ego interpre- B


    tor de libertini generis hominibus , quos raiiufmortuas appellamus, l '
    qui liberantur beneficio principali ab eo feruitutis vinculo,quo quidem

    extra patroni territorium vxorem diucere bona/tue prohibentur aliena:


    reziic quoque interpretari debemusiedilum Qgr'oli v. re is Fracorum,
    quo quidem ciuitatibus in familias Lxxzpagis incentum amiliaszc
    uis in . capita cataphratusfmiles iniperatnr; Qua aitate Inabertus

    princeps Delphinatus feruos Omnesvnoedito libertate donauit, id


    que publicis atis ac municipalib. legibus inferibi.mandauit. Eadem
    benignitate vfus eil: in fuos 'Theobaldus Blefeiifium comes , anno
    yi i. v. Huc etiam pertinet idqud legimus de `S_i_ilgerio fodali Dio
    nyfiacorum abbate,qui feruos manu mortuos eatenus in libertatem af- C
    69 M- feruit, fi folum'verterent9.& Senatufconfultumt'iiriar Pariiofrum que

    mi'

    Pontiici Catalaunenfi feruos de collegii ecclefiafiici confenfu manu


    mittere licere iudicauit. ac fuperiori ,tate Ccar'olus vi i. rex anno. ai.
    . plurimos feruilis conditionis homines ( fic enim legimus in

    gimme@- atiscuri Parifiorum 2) nec ita pridem Henrichus ii.rex fingulari di

    lomate Burbonios feruos wia.er . natalibus reilzituerunt. Horum


    xemplo Dux @_llobrogumferuilem quoque fuo'rum maculam fuis e.
    ditis deterlitdivi . n. i. xi .Quizz Omnia in fummarn libertatis gratiarn faiza
    vidernus. alioqui nec magiilratus populi rogatione , nec princeps ipfe
    71 feruum aiienum manumittere, at ne ius quidem aureorum 7 annulo

    giiiiiiliiiiii rum alieno liberto fine patroni confenfu tribuere poterat. nam Cmo- D
    fg'll',
    dus Imperator
    annulos iis Omnibus
    edio
    detraxit, vllum
    ius
    ' fammi illud
    a principeaureos
    fine patronivenia
    extorferant
    ,inec (
    priudicium
    6L a quibus.

    anla-dem- patrOnO-creari voluit 73 aurei annuli adeptione,etiarn fi princeps homi


    ICOI'llm.

    7; intesa.

    nem natalibus 74 acingenuitati reituiHet, quod princicpis f folius :

    Zjdlffjgcifs' iiihilominustamen 'llertulliani 7 aetate ius illud quo ammod fuuni


    .l.z.dcnata~
    ` ` pro ferreis
    ' copedibus

    '
    ' to _
    mmm
    CLL fecerant patroni' ,qui' manumiilos
    ac Hagellis

    de . gam ind utos candidam fecum accu mbere,ac nomen fuum vfurpare iu
    7 l.cad.de natal.

    "mmc,
    bebant . Ad extremum qulinianus [ lege libertos omnes reiiituit 77:
    furgfff'de ingenuitati, ne poiiea referipto cuiquam opus eetzquo iure ramen non
    gg ammi- .ytim ur. nam iure nolro neceffe eil principe ius illudingenuitatis adi

    diPifcisvt feruitutis antiqu labes Omnino e uatur,quod c peti 'c obti

    neri confueuit fine venia patroni: cui ramen licet manus iniicere in li
    i _
    berti

    DE REPaVBL'ICA.
    `
    .4r
    berti bona, quae ante reliitution'em qulita vfuerunt. vbic'unque 'pulita
    lint,vtnon ita pridern curia Pariliorum decreultz'poliea ver" ua'lita
    (ibi habere, 8c line'liberis, legare cuique fuo iure poteli. At c
    candida
    in Aquitania
    domin'us
    libertinos
    : (
    in 'mo'`
    dum
    haberet,iis
    legib.vt
    n folum
    agros colere,fr'utus
    l_egere,acter'ere,

    "

    8c omnia quliuberiet patronusl exportare im portare , des etiam ca


    ducas reficere , patronum -captiuurn fuis ~pecuniis ab hofiibus

    mere : denique.- quatuor ex eapitationem'fconfueram 'pari 'co


    . gerentur ,verum etiam [i domiciliu'm originis line' patronif'enia muta
    rent , capiliro dornuml reducere libi licere contendebat. ctera quidem

    B alfentiebantur libertin-i; led hocpoiiremum feruituris iugum curia To


    lofana 78 fuo decreto eXcullit. C-ert quidemij , quos Poloni Kometo- 7* www

    nas appellantmon itagraues operas patronis prazliare ,fe-ciaeerbiora pa

    ti coguntur,c`m aboinnibus eni decem aureorum mulia occ'idil of- y,


    fint, a patronis vero impune. Apud Indos quidem luperiore fecuf oiri

    '

    feruos,quimultitudine innu'merabilcrant, modis omnibusfuire,


    efque occidere licebatifed (_Iarolus v.Cazlar lege lata liberos elle i'ullit.

    ,In G_allia vetl etii extant veteris feiuitutis limulacra, feruos'tamen nee

    facere,nec ab aliis .ernere fas elec li quidem ferui ere rini vt primm
    _Galliiines penetrau,erint,eodem momento H'beri l'iuntadquo'divetere

    .Senatufconfulto Pariliorum decreti-im eli, aduerfus legatum quendam


    :C lcator
    Hifpanum,qui
    deduxerat:
    necTolnofamndeduxiliet,
    ita ' ridern'c'm `trier*
    peregrinusferuurn
    leruumininGalliam
    Hifpania
    coemptum

    .hofpes re intellealeruo perfualit vt ad libertatem proclamaret. toga


    tione adotouiros capitales perlata,mercator.acciri iubeturraduocatus

    {ifci ex archiuis depromplit antiqua'('vt fertur)"lheodolij magnibenefi


    cia, Tolofatibus olim indulta, quibus feruos limulac Tolofam ingrelli
    fuilient
    liberos
    fieri placuiliet
    .- Mercator
    bona fide
    feruum iniprol'icif
    Hifp
    nia
    coemille
    querebatur,
    deinde
    Tolofamfevenilfe
    vt Genuam
    cererur,5c lic fe non teneri legibus Gallorzfurnma fuit vt li acerbius
    cum agerent ac feruum alienum manumittere vellent, pretium libi re

    {iituerentudices cognitionem conlilii elle pronuntiarunt. Intetea do


    D minus metuens ne cferuo obfequentiliimo, c pretio catere cogere

    tur,libertatem dedit,pa6tus operas feruiles quandiu dominus vixillet.

    @del attinet ad ea beneficia, quae Tolofatibus a Theodolio concella


    ia6tantur,refutatione non eget, cm Vina,Valentia,Lugdunum, AreA
    latae,Nemaufus,Romana Delphinaturn letoria,coloni Romanorum,

    8c Coloniar extraltaliam antiquillima79ijarbonlis, ea benelicia non ?"


    habeantzat ne ipfa quidem omaimperij decus 8: qu conimunis om
    nium patria dicebatur, id libi tribuendum putaret. Hic dicat aliquis, li
    verum ellMuhamedislege libertatem Omnibus, qui fuam fclam le
    querenturfdatam, 8c Chrifiianorum principum ediis feruitutem fu
    blatam fuifle,cut terraii orbis feruitiorum ac`venalitioru mv plenus eli?

    nam Hebrorum legibus,nec feruum Hebrum neclegibus (- se rr


    norumfg habere Chrillianum homini Iudaeo licet . .Certe frans diuinze @$2 "
    _-I __
    _
    3

    41

    1113111 111114115

    legi Fit ab omnibus. nam Diuina lexvllum mancipium lieti vetar utili

    3 Ema-L

    tutis lfraelitarum inter ipfos ,nili fuafe- fponte quis alteti 81 man ciparit,

    : -11.

    8: autem ad poiles fubula perforari libi 'patiatur z' debitoresy quidem e


    creditoribus addicit, ac propter inopiarn 1905211111111111111 : fed

    eadem anno feptimo liberos dimittiiubet.Ac tametli 'quisnex um Vfece


    rit,ac fubulam pafqu lit, vt fempiterp'aferuitute teneatur ; nihilominus
    anno lubilo legis interpretes omnes libe'rtatem adepturum tra'dt, ni
    li turlus (eruite quam liber elle malit.' lViernais qui nafcebamur ex
    illo genere fetuorum, qui lila fe voluntate inleruirutem dedideram 311
    ; Levin - no quinquagefirno liberos abire,'a'c.tuba`tum`83 clangore libertatem fet

    mn'sl'm"

    uis omnibus lex proponit: peregrinos ramalte'riusl quam lira: gemis ac B


    religionis habere permittit, in [eruitutem , '

    ros acnepotes, vt eOdem iure aduerfus peregrinos vterentur , quo pere


    riniaduerfuslltaelitasquo genere feruorumnullum melius uill`e 1111
    gnulclfff it Iulianus Augullus,Vides,inquit, SA ros quam libenter aliis nationi
    .

    bus inferuiunt: contra vero quantus libxertatis amor in _eltarum pop u

    lis.At Ludi cm peregrina Chtiliianorum aut paganorum mcip'ia (ibi


    coemillent,domellica religione imbuto's circoncidebt:quod Fl`rai~anus
    31 ??? lege 39 fingulari veruit: ac tametlidominorum religioni acquiefcerent,

    ni ilominus feruire cogebant. at'per'egrinos ,'q-_icirconcili egem-diui


    86 - Ni nam acceperant, iifdem beneficiis cum tiuibus 1111 lege 8 diuina cauebao
    www'
    tut. Eadein,inquit,lex crit pei'egrixio'ac ciui. Illud , quod Deus apud
    (' H_ieremiam 87 querebatur , feruos exlege non manu mitti, ac propterea
    dominis iplis acerbillimam feruitu-tem ab hollibus impendere.; Hinc
    riam Philippus Augullus krex Francotum Iudos publicatis bOnis regni
    linibus exegit,qud contra leges_Chriianos eirconciderent, ac pro ler
    uientibus (hoc enim verboljiltoria Dionyfiaca vtitur) libi maciparent.
    Climili fraude Mahumedillas vti videmus, qui Chriliianos homines,

    quos bello cpetunt , quoique piratis'coemeruntut cert eot libe

    tos circoncidere fuque religione imbuere folent , ac nihilominus ipfos


    cum liberis 8: 11 omnibus feruire cogunt: quorum exempla Lull
    tani fecuti venalitios ex Allrica religionem Mahu inedis eiurare,ac

    lOminus Chrillianaimbutos cum liberis ac nepotibpus perpetuam fer- D


    uitutem {etuire compellunt,iam vt feruorum greges veneant tota Luli

    tania, 8: quidem public pecudum in motem . Actametli C_arolus v.


    Imperator feruos omnes Americarum infularum libetos elle iuihllet
    anno il. n. 1. nihilominus feditione coorta proptet auaritiamA ac libi
    dinem Potentiotum Gonzala Pizarrus regionis Prfes Catolo defecit,
    cuius Opes cum Lagalgi fregiffet, ac fecuri publico explo vn cum de
    fetionis principibus caediiuililfet, l`eruos omnes ex edito manumit,
    ea conditione tamen,vt pattonis Operas prllarent. Obtineri tam non
    potuit quin Lagafca in l-lilpaniam redeunte liberti rutfus in leruitutem
    telaberentur,ac potillimu m vtilitatis l`pecie quam de venalitiis Domini

    fe adepturos putabant,'exemplo Lulitanotum , qui feruitia multis lecu

    lis obliuione fepulta in Europa primi reuocrt, ac bre ui per vniuerm


    '

    Euro

    DE

    REPIVBLICA.

    4;

    iam in Italia cptumeft,propagaturilainpridem enim Af;


    frica c Alia , tum etiam OrientalisEuro'pa feruorum greges non aliter
    ac in omnibus ciuitatibus alere-, 6c ex iis copiofam mercaturam

    ` 8c qufl facere confueueruntmam tate'fuperiore Tartari Scytharum


    genus , cum maximis copiis Mofcouiam Lituania'm , ac' Polonite lines

    ferro Hanimque valtarent,captiuotum trecta'm/illia in feruitutem ab


    duxerunt: nec ita YPridem 5_iilanus Balfan infrila Golfa or Chri
    flianorum fex millia { treeento's , ac ciues omnes Ttipoleos Affi-i#
    c,nauibus impofitos in G'rcia vendidit. Itaque mirum videri non yde=
    bet,fi Prfetus Prtotio regis Turcatum,& vterque Cancellarius tre
    B centos quifqueferuos Principe ineurite magiflratu accipere confue
    uerunt. Nam quod attinet ad Pretorianos Turcatum milites, Se eos qui
    tributi nomine Chrillzianis imperantur , ego illos feruis nunquarn
    habui cm in familiam principisconfcribantur ,'ac foli niagiflratibus,
    honoribus facerdotiis,imperiis,nobilitate fruantunqu nobilitas _ad nea

    Potes quue pertinetzpronepotes verb ac Pofleri deinceps ignobiles ha


    bentur,nililiiavirtuteac rerum gellarumglr'ia digniratem auorum

    . .

    tueantutznam {011904911115 veram nobilitatemq)


    vittute non-generis anti uitate metiuntut: 6c qufplus a fiitpe vittutis,
    eo longius abfunt :i nobi irate. Cum igitut per uafum fit tot feculotum
    exemplis feruitutibus bella feruilia, defetiones,ciurationes,Reruin
    _C Publicarum conuetliones 84 euerfiones impendere t tot etiam crudeli

    rates, cdes, libidiiies, incellus in corpora mancipior admitti, quis du


    biretfi alfirmare
    .fetuitutes ciuitatibferuos-fegum
    us exitiofascace'itatefcoercelri
    fuilfee fem Per futuras?
    Ac
    quis puter-crudelitate-m-iii
    Poffe,
    idem cogitet nihil (, 8c melius lege diuina lieti potuilfe,

    Fuer: etiam corpote feruoru'm Hagella,Rornanorum legibus88 Permifl g8 l-fWPffii'

    in . `

    aamouit :ac iure liberum fieri voluit cui membrum domino ru Pmis

    Ptum effet, quam legem 89 _quflantinus probauit . (Mis autem ;132


    de ferui cde accufationem inflitueret? quis audiret? quis exi- '

    eret? an is qui fua nihil interelfe putatetcm Tyrannorum decretis ni- f7


    ad fubditotum animos frangendos eflicacius fit crudelitate At
    D pani feru os hu maniter' cu rant, educant,inflituunt,c quid carius quam

    .f

    cos, quos mercede conduxerunt : ac vicilfim feruis amantur t colun-A


    ut.Illud
    quidemdefignirunt
    Hifpanorum
    fer proprium
    ell: , cos: quos
    feruituo#
    l tt em
    aut cdem
    humaniter
    initio tratare
    rerumadautem
    mnium nouaruni Prclara funt Principia: nec dubito quen quam magia

    olficiofum fore qum fetuum cui cum domino mutua Charitas ac mo


    rum fimilitudo interccdat: ac Propterea fapienter lege diuina Prouifum
    efl,vt nemo Perpetuam feruitutcm feruiat , nili qui annos fePtem addi
    his fuerit,c qui creditori,cuius mores bene cognitos habuerit,fetuire,

    qum 9 liber elfe malitzfed cm tanta lit morum dillimilitudo,tant in ELM-f#

    animislatebr, tanti receffus ,quislegillatorin vniuerfum hceclegibus


    definire poffit? fcitum ell illud , t fapientibus Plane Perfuafum , Domi
    tot hoftes elfe quot feruos? quod quidem Ptouerbium fatis fignilicat,

    l
    d. 4

    44

    LI-BEK

    PRIMVS

    mancipia nec amicitiam colere,nec iidam focietaremlid exempla ve~


    terum innumerabilia co-mmemorem . mihifatis vnumfuperioris se.
    ,

    79

    beenramm(

    tatis,quod I_tl_nio 139951110 proditum extatferuuscm.acerbis tracta


    retur, domino abfente hoitia concludit, vxorem domini contumelioi
    alietam vinculis conlringit, tres 'eins lios-cprehenclit; vbi (101111

    num vider redeuntem, vnum tribus ex altillimofolar-io prcipit dat,


    deinde fecundum : pater tanta rei atrocitate oblupefatus ,' precibus 8:
    lacrimis fuplex feruum exorare , ac modis omnibus placare conatur , vt

    tertium morti eripiat. feruus pacifcitutf'alutem lilijea lege vt dominus


    61 ipli nares precidatmaribus ex pato amputatis,feru us cum tanta cla
    de 8: contumelia dominum vltus effet , tertium'quoque deiecit, ac po 'B
    vltionem de feipfo,quam dominus cogitabat, prcipiti cafu :

    pir. omitto veneiicia, cdes, incendia, 8: calamitates [etuis vbique ter


    rarum fpiliim illatas,ne 6111 inl-initus. At hc incommoda,inquies,v
    tilitatibus mutui: compenfantur ac farciuntut: nam vaga illa hominurn

    otioforum multitudo, tum etiam latronum ac pirararum fcminatia ve-y


    lut a {lirpe conuellentur : nec furibus vllus, nec prodigis locus relinquel
    tur,fi creditoribus debitores validi ac 1001111111111. mendici ,vero
    8: egentes qui ciuium alimenta velutin alueariis fuci depafcuntur, 11111
    que inerti orio languent (vnde popularium morborum tabes) 6 feruire
    atqu'e exerceri cfuefcantmulli extabteos enim alere,aut occidere ne
    9tl.vel necare de
    liberis agn. Am
    brolius.

    cefie eiizalere quidem difficile , occidere vero nefas. necare 9 ramen vi'
    detur, qui alcre cm poliinalimenta fubducit. Hc habt veri'fpeciem.

    (mod enim ad debitores attinet,vfi folu endo non lint , diuina lex addici
    creditoribus iuber in annos feptemmon tamenin fempiternam feruitu
    t,vt cauetur lege duodecim tab.qu in Africa vniuerfa 8:11161115 Amc
    ricatum loc haber quoad creditori fatisiiat. nam qui 601115116
    cium debitori,qui nullo (celere obligatur,ademerunt: nec creditoribus;

    fed carcerib.man cipati iubent,vt 'lfurcm mod creditoribfed etiam


    debitoribus alendi feipfos,eripere poteatem ac vitam videntur. Lario ~

    nes autem ac pirat nullis tatibus plut-es fuerunt,qu:m auta multitu


    dine fcruorumflu/i enim f_etu'itutem patinon , erumpere tadem,
    .

    acne deprehendatur vias obliderec latrocinari cogetur. Argumto lit, D


    quod partacus gladiator f_exaginta millia {eruorum 165111 vif
    ceribus ad p_ilcum euocauit : cm eodem tempore plufquam otoginta
    millia piratarum toto mari Mediterraneo cum ngentis nauibus :
    darentur,c quingentas vrbes martimas tata viccepilentwt

    imperium terra matique graifatoribus obuallatum teneretur. At pru


    dens legiilator non cenfetui', cui latrocinia caiigare potius , quam ar
    cere curar . Id autem fine dirailla ac metuenda ciuitatibus feruitute

    yHeri poteli, 6 511112511 publica puerorum inflituantur, vbi artes 8: Opifi


    cia condifcant, vtf quidem Luteti ac Venetiis fieri videmus , vbi Opifi
    cum feminaria maximo Reipublic commode propagantur. (ligbus
    ver in locis feruitia iam iam recepta (unt, non debent fimul ac femel
    manumitti, fed id paulatim fiat oportet, 8: iis aufpicandum , qui ma
    tura

    DE

    REPVBLCAJ

    4j*

    tura aliqu didicerunt,vnde feipfos fuitentare poflnr :


    quifame, otio, inertia perituri , vt iis contigit quos eoclem momento in
    America manumitti : Imperator (Erolus v. (Mod fi quis nemi

    n'ein imperio dignum fore puter Prater eos ui'primm feruire didice
    cerunt,id quidem Pro libertate valeatded [- line Probabili cau
    favfurpaturznihil eil: enim , quod magni 8e excelli :mimi vim 8caciem

    magisfrangat :ic demittat,qum feruitus. nec imperandi maieiias, Prize


    ilantibus naturis , vlla re tam debilitatur qum feruituteme'c quic
    quam intemperantius eo,qui reente feruiute ad dominatum per#

    : cum domina fit qu anci la Prius extitit vt Slom fapientisc

    B magillertradit. quod non modo ad fecretiorem pertinenquJ


    do intemperanter rtini dominatur : fed etiam ad eos quibus

    leruilis metus veriiiimas imperandi artes ademithLod Ii verum


    tioni fcmper aclegi diuin locum effe oportcre, nec ipfam I_lftin fi#
    nibusconcludi our non vbique terrarum lex aclibertate y

    mm vriliter,tam ipienter Deo lata. vim habitura Gr,potius qum quae


    humanis ingeniis excogitata fuere? ( qui generis
    llirpem ab liebris 'ducere feruntur, felatim'o quoque anno ieruos ma
    numittunt,ea lege vtjmperii finibus excednnt : conditio iPaP'iniae
    no 91 repudiata primum eli, einde ab eodem Probata : fecl in' 1 9xde 1.6.8:
    . feqncm'.
    cxpor.
    fionibus erinde habetur; vt ii fcripta non effet . Haenus de imperio

    an ( Feten dfifmtin Repubbene conflitutajit quoniam

    de lingulis familie partibus fatis abd nobis diHeruille videmur,in' quil


    bus ciuitatum omniumrudimenta funt. nunc de eine ac :
    te dicamus.

    '

    @irlajuin@ curs , quantum 292271322: frrmtziiirm


    )mayr,iuirmk,(g / ,
    P~v .

    vi'.

    V de tota familia , dque {ingulis familia: prribus noliis


    i l difputata funt,Reruni Omnium publicarum origines conti.`

    nent . `Et quemadmodum fundamenta confiiiere' per [e

    "

    Poilunt priu fquam parietes altius exurgzm't, ac fine' telo: [le

    familia quoque (ibi ipfi conllatine Republica, 8: pater families


    mumin luos imperium exercere fuoiure poten, nec ab alterius impe

    rio penderefvrliimililiuiufmodi quamplurimin Mauritani 8:4


    mfif ngiGnibus elle ferunturhfed neque Refpublica fine fmiliisme- figg AF".
    que vrbs line maenibus 8: flare magis , quam folaria vel
    I_cafmeparietibus acfundamentis. Cum igitur patcrfamilias. ex !
    bus,inquibus doiiiellicum im 'erium habet,egrediturforasfque clim
    alilsfamiliarum principibusa res rationlque contrahendas' coniun
    git : tunc cert atrisfamilias ', vt [ocium acci
    uem fe ferat,& quodammodo familia exitivtin ciuitatem ingrediatur, ;

    pro domeiiicis negotiis Publica ; Eliautem 1; ciuiS nihilaliud ,

    46

    rispettati/tvs

    quam liber hom O, qui lummalterius potellati Obligatur. Prius enim


    quam silla/ciuitas aut Reipublica: forma extaret , pater quilque familia:`
    fumm ius vit ac necis habuit in liberos 8c vxores. Pollea ver quam
    vis 8c imperandi cupiditas, tum etiam auariria, Sc vltionis appetitus aliis

    in alios arma luppeditauit,quos bellorum exitus vitores fecerat, vicios


    potentiorum libidiniferuire cogebat: 8c qui ducemle ferens fortiter
    rem gelleratmon modo famili fufed etiam hollib.aequ ac lociis

    perabat: his quidem vt amicis, illis au tem vt feruis. Tune plena illa 6c :l
    natura cuique tribura Libertas viuendi'vtvellet , vitis omnino adempta
    fuit,& iplis quoque vitoribus ab eo quem libi ducem elegerant quo
    dammodo deminuta,propterea qud fummum alterius imperium a- B
    gnofcere qu enque priuatim Oporteret.Inde prima leruitutis ac lubdito
    rum, inde ciuiumac peregrinorum , principis ac tyranni Origo. EO nos

    _
    :wclgflgff
    du i TMW
    Clr lib.6.
    .1.!0113.

    i la ratio deducit,imperia fcilicet ac Refpublicas vi primum coaluilfe:


    etiam li ab Hiltoria deleramur : quamquam pleni fum libri, plena anti
    quitas,plen legesi primum illud hominum genus nihil priushabiiille,
    .
    .
    . .

    .
    quam Obuios qulque lpoliare,diripere,occidere,aut in leruitutem adi~

    figlifiiegifaaiif gere,vt alibi dicemust. tellis ellijiltoria lacra,qua docemur lilimerod

    gtjfclrim Chami nepotem primum Omnium homines lub imperium vi lubiun


    {Csar-ml- xille,ac dominatus fundamenta in llyria iecillezhinc robullus venator
    ditus ell,quo nomine fcriptura prdonem intelligi voluit: na vox
    bra N latronem,vel vt-ve'teres lateronem lignilicat, voce 'ik id eli C
    latuszq'ud latrones fpillime Obliderent latera viatortimmili a latebris,
    .vnde eruption es faciunt,dici putemus. Id autem Ihilo Hbrus ac [
    fephus qu teltimonio conlirmaut lcilicet Nimerodum humanis opi

    bus ac potentiatyrannidem crudeliter inualille . Arque in eo falli mihi

    " videntur Arillotelesnnquam,Demollhenes, Qicero, qui Iglerodotum,


    (Opinor)lecuti, principio reges Ob fummam integritatis ac iultiti Opi

    nionem principatum adeptos fuille arbitrantur: hinc heroica nobis ac


    aurea fecula linxerunt , qu alibi certillimis argumentis ac tellimoniis
    refutalle nobis videmur 5 . Nam prim quazque ciuitates ac imperia

    ante fibrahami zetatem feruitioru m plena fuille videmus,vt non ita pri~
    dem inlula: ad Gccalum politae feruitiorum multitudine redundabt, D

    cum Hilpani regiones,illas fuis imperiis lubiecerunt. Libertas autem fi


    ne vi maxima , nec nili perru pris natura: legibus eripi potuille verilimile

    eli. argumento lit illud quod fuperiori tate angarum populi nec
    principatummec tyran norum imperium audierant, quoad vnus eorum
    peregre profetus regis rforributi maiellatem conlpicatus ellet. _Inde illi
    ' oborta apud luos imperandi libido. 8c quoniam ab iiiopia premebatur,

    mercatores quofque ditillimos bonisfpoliare,ac latrocinari: tand' con


    quilitis Opibus,8c conlilio cum amicis communicato,regionis domina
    ' tum jnuadere cpir_:ac deiticeps eius filius regem le ferens imperium yla

    trocinio part necelle habuit quitate ac Iullitia tueri. Inde Gaogarum


    6 Afer.

    iegum 6initia,qua: maxima incrementa breui ceperunt. quo intel


    ligitur veram elle ciuis, quam pofuimus denitignein ,id `ell libherum
    Omi

    Y
    DE RPVBLICA
    _
    47
    hominem,qui fumm potefiatis imperio tencatur. libeturri dixi : quia
    tametfi feruus multo magis quam liber homo fumm potefiatis impe

    rio fubiiciatur,niliilominus ramen Omnium populorum conferifu obti


    _
    nuit
    feruos
    albo
    ciuium eximi
    7 Oportere:
    quod
    de vxoribus
    ac filiis~
    familias
    diciexnon
    potefi,quia
    tametfi
    domefiicis
    imperiis
    Obligantur
    , ac' ?
    g l
    libertas eorum potefiate domeliica deminuatur ,ciues ramen . ita
    quo , ciuibus Omnibus aliquid de libertate naturali detrahitur , vt fu rriA
    :ilterius Otcfiati fubiicitur. At peregrinushomo, fi ab Originis do4

    mieilio auull`us,aut fede relitain alienam ciuitat commearit, nec ciuis


    habetiir , nec ciuitatis prrogatiua autimmunitate ciuibus tributa tui--`
    B rur,necitem in fociorum,qui non plan peregrini nec in hofiium, Lm,"
    aut ainicorum numerum cenfetur : licet Graecis veieribus 9 que ac\La geriiillfi'rhef
    tinis liofies peregriniappellarentur, vt MTulliusinterpretatur, ex le- mcf'c,

    gibus duodecim , lenitate verbi rei trifiiriam mitigante 2 c quidem nos

    adhucpopulari verbo peregrinos resappellamus . quiveteribus Lati

    nis perduelles, nunc ver in Rempublicam coniurati dicuntur.Sed mu\


    tatis verbis Grci 7107rivwliofltes vocant, quia bellum aduerfus eos gera;
    y
    veto peregrinos, quos Accurfius " pro iis vfurpauit qui vota co- 352132: ;
    cepta religionis ergo peregr proficifcuntur. Inter eos autem, quos pu- fpiiplniii:

    blicis imperiis ac fumm potefati fubditos elle dixim us, alteri quidem .1yii.lii1iiiiu~.
    naturales,alteri affumpti dicuntu rales item liberi aut ferui:at' hxfcdm'fmhm

    que hi quidem manumiffi momento l ciues f'iunt : peregrini ferui nonI u S-dfmms
    7; ad munici
    itemilianquam Greci veteres feruis quoque ciuium manumiffis ciui l.-1:5

    tatem negabant 3 . Nam _Qemoflbenis Oratoris antiquaia rogatio eli, isnigiualaem


    quam pofi cladem Clierronam ad populum tulerat, vt omnes incola: fhl'lgninnc:

    ac liberti in albo ciuium cfercnturzne liberti,quorum ingens erat mul- Mhen


    titudo , ciuitatis dominatum inuaderent , ciufque ab honoribus l im-'
    Periis fufii'agiorum numero fummouerent. @Od initio lgmani non
    aduertentes,pen in libertinorum potefiatem venerunt , nifi E_.ibius
    maximus matur prouidiffet, ac libertinorum gentes peromnes tribus
    difiufas in quatuor coegiffet,vt 8c vna tribus ingenuoru'm
    veter ciuiumfuffragia numero vincerent: neque enim lper capita,vt o

    D lim Athenis, 8c nunc qu Oque Venetiis, fed per tribus , in comitiis tribu
    tis, aut per claffes in centuriatis comitiis,fu`i`tagia legebantur. Et quo-

    niam id vnius I_:abij Cenforis prudentia fine feditione gefium eli, h_/Ii- guiuniby.:
    xinii cognomentum accepit, qua quidem re Appii Cenforis errores e- -mscpm'w'
    mdauit : Is enim libertinos 6c affumptos ciues per omnes tribus difper
    ferat.pofiea libertis dat efi,vt ex eot Hliis vnus in patroni tribu cenfe-
    retur. At cm tribus illa: quatuorlibertinorum potentiores vidertur,

    placuit forte duci trib vn,in qualibertini13omnes fu Eragi ferrentat-y 't'


    que hic liatus fuit libertinorum , quotifque populus rogatione tribu ni.
    tia,qu P. Sulpitio tribuno plebis lata efi-,iuffit,vt liberti deinceps 1 in 77_,l:fi

    omnes tribus diuiderentur:qu prima prcipuque extitit euertenwafg`


    Reipublicae caufa. Qiemadmodum igitur feruiquidem autnatifunt,
    .__-__.-. .

    aut facftizlic quoque ciues aut , aut nafcunturznaturalis ciuis ho

    48`
    ~L1BER PRIMVS
    _
    mo liber eius ciuitatis in qua nat/us ell',liue altero tant,liue vtroque pa

    rte ciue nalcatur. Olim quid _Athenis eiu vtroque parente ciue nalci
    - oportuit I7: nam quialterutro tantum parente natus erat nothus appel

    labatur, quinec optimo iure ciuiselle poterat ,nec _maximos in Repu

    :Cinignlcflfgf blica magilir'atus, quos archtes vocabat, adipilcilgz tametli plcrique ad

    eos magiliratuslatenterirreplillent: led Periclis attate quinque millia


    liberoru 111 11011111111111 qui leiplos pro ciuibus ferebant,lubiugum leruile
    milla lunt: ac propterea Periclesiple orbatusliberis,qui vtroque pa

    - rente _ciues etant , rogationem 9 ad populum tulit , vt inter ciu es eenie


    retur is,quem Athenis ab vxore peregrina fulceperat. eque pei'tinet il

    lud quod 1:1111115 lcribit,Romanos colonia clcriplille ex iis quatuor B


    prim. _ millibus hominum , quos Romani ex Hilpanis mulieribus lulceperant:
    :libgdmmd' quia ciues non erant. led polie obtinuit vt ciuis ellet ,qui parte ciue
    n_alceretur 1 c plerilque in locis latis ell ad einem conliituendi'i matrem

    habere ciuem. @verb in rAfrica vttoq; ciue Romano natus ellet,non


    aggpfi@ mins etat ciuis , qumli Romae originemaccepillet. _Ciuis autern a

    t;i._i.&1.1.ciu$. fcriptus eli, quile alterius fumm potellati lubiecit , e 1113 nu merum
    :iiiirligiiifii Ciuium conlcriptus eli. Nam ciuis honorarius tantum,qui ius {111113810

    '' 811 rum ac ciuitatis pro luis erga Rempublicam meritis adeptus ell , re vera.

    ciuis dici non poteli ,quia non lele lub aliena: potellatis imperium lub
    iungi pallus ell. Ex pluribus ergo ciuibus, liuc nati, liue creati lint vela
    doptione peregrinorum, vel leruoru 111 manumillione conlia'tur Refpu~
    publica,quando ciues omnes vna continet 8c ead ell imperii maiellcas:

    tametli moribus, legibus , inliitutis, ac inlinita genti varietate inter le

    dillerant. Si ver ciues omnes iifdem legibus vtantur,non l`oli`im eadem


    Relpublica , led etiam ciuitas eadem eli , tametli clues huc illuc per vi
    . . .
    .
    . _
    .
    cos,vrbes,ac municipia
    difperli a leiplis
    ledibus
    leiungantur
    . Nec vero\

    otius ciuitas vrbis mnibus, quam familia tetis dium contiiietur:

    3:5
    contra quam plerique putt . nam vt familia locor ac regionu m va
    ELALCCI rietate diuila _amiliae nomen retinet,c_m omnes ferm ac liberi eiuldem
    impunes@ patrisfaniiliasimperio contineantur . ita quoque ciuitas plurium vico
    111111 vrbium ciuesiildcmlegibus ac moribus complexa moderatur.

    li"^ldc"" Rempublicam ver ex pluribus ciuitatibus acprouinciis , qu variis le- D


    di" " gibus ac moribus vtunturconliitui videmus, qu tamen lumma qua
    iiiiiisucii; darn imperii potellate coercentur. (Min etiam vrbium beneficia quae
    '
    dam lunt,qu cum luburbiis non cmunicantur: 8 luburbia ipla~ pra:
    iil.i.o.lib.i.. Bal

    rogatiuam quandam habent qua: vicorum non lit communis: qui ta-
    men 8e lubditi Reipublic,& ciues lunt vrbani.Nar_n proprie ciuis v__tbae
    nus is elhqui vrbis mnibus ac diliciis continetur. fed optimo iure ell,

    n quicreatur, led qui nalcitur ciuis',quique lingulari quodam vrbano


    111111 ciui priuilegio vtitur fruitur.argu mento lit,quod I_rfetus
    ~ catorum Lutetia: nemo lit,nili quiin i la vrbe natus ell : nec apud (ef

    neuates Syndicus aut lecretioris conlilii Senator, nili Geneuae domici


    lium originishabuerit. quod etiam apud ljeluetios 8c Qermanos viii

    receptum elt.Atque hc breuiter de lubditis,ciuibus,ac peregrinis,deq,


    Reipuj

    DE

    REPVBLICA

    '

    Reipublic, vtbis ,ac ciuitatis appellatioue . Sed quia nemo ha'tenus

    uantm intelligere , his delinitionibus vids eli, rem iplam


    lieoblcuram exemplis illultrare placer . Nam lazpe graues controuerfi
    tum principib. turn etiam ciuibus inter ipfos intercedunt, propter ha
    rumrerum ignorationem: quinetiam illi ipli dilciplina: ciuilis interpre~
    tes4f,quibus ciuilis {cientia petenda nobis erat, las e ciuium ac pere Alffqy;
    grinorum iura, lpius etiam vrbis ac ciuitatis appe lationem confiide-l grimpe?.

    `
    ' line legum ac iuris
    - {cientia
    - - lcribunt
    . a. i
    runt. Q_uiver
    de republica
    - siii
    325265
    mas
    Hmiliterfaciunt,
    moliuntur. Nam
    vt quinullis
    Ariltoteles
    omnino
    4 ciuitatern
    iatis fundamentis
    deiiiit,ciuium
    sedes
    multitu'alrifi VIX-dsliuffdg
    .111 .5. e af

    B dinem cui omnia (u ppeti'it ad beat viuenduin : nec diilerre putat Rem- meriti). neem.

    publicam a ciuitateznecciuitat dici, _nili cines omnes vno 8: e-odem lo- i,`asf`c"_1`ndf,

    contineantur : abfurd illud quidemc ab hac fcientia penitus alie# Xlyrlfhg;

    num,vtlatis aperte docuit (_far his verbis 47 : Omnis ciuitas Heliietia immo@ 4755

    quatuor pagos haber. ex quo littis intelligitur ciuitatis verbo; iusi'plbm,v it..}.ncti;`oni
    liz'. in cap. cori.
    non locum ac regionem contineri : non vrbem,'qu ab vtboii'deltaia mdk
    tio dictaelt, quoniam, inquit Yarro, Vrbium ambitus aratro_deligna ?!-
    qui extravrbem quid,quod legibus vetitum erigexporta-r _1__7 -
    uerit,vt in aliam eiuldem prouincia: vrbem tranfuehea't, neq'ufe rein '

    extra ciuitatem exportnlle 48 , neque in legem eommilille dieetur . ,A-t;ll_81_1_sf<_i__qt


    PaulusCalirenlisZ9 hanc delinitionem latis parere lcribit~,iiee p'utatadF` quiera.

    __

    C uerluslegem peccalle,qui res veritas exportritniifi excellei'itex'imperij- igarifztm c

    linibus. Actametli nonnunquam lcriptores 3 vtraque confundant 8:


    stdin vrlroiii'tmwg Latini ciu 'Harem 31 Pf() OPPdO, Vibe, iUIC ciuium V- 211111116
    Y ciuitate', vt

    fur amzvtberntamen s idel su ciuitate3*.contiiierivolunt non contra. unica 16.8:


    .
    _
    . .
    .
    - colunt: propterea vtbani
    . . - 1,13;le
    . . - i: _ s .
    8: quialiumaniores
    lunt,qui. ciuilem
    focietare
    '

    .
    Vetrini-Flac
    dicuritur,quospolieii33
    minus Latini.s ciuiles appellarunt.. ab au vero 3;minvqu
    Sb

    Gracialiutos vocant, eadem origine qua vrbanos , led fenlu deteriorei .


    32. Cicero ad At

    quisputeteatemet cfuridi, aut verborum elfe non rerum con- vertier... .


    trouerliam , neri poteli, vt fortillimis propugnaculis ac mnibus
    llruta litvrbs ac horninum multitudine rermque ad vitam necella

    riarum copialocuples,nec tame ciuitas lit, nili legibus ac magiltratuum


    D imperiis ciues contineantui: fed verius www elt quam ciuitas appellati*

    da. contr ver, li vrbs ipl`a legibus 8: armis, rerm que geitatum gloria
    lloreat,profer haue ciuium multitudinem iure lociatam,retciuita
    tem appellabimus,qu tam Refpublica non erit : vti funt vrbes ac mu
    nicipia Reipublic Yenetorum. Non enim municipia Vrbis Romano
    n'i, necvetigales vtbes in prouinciis Refpublic dicebantur,nec Reipw
    blica iure ac priuilegio fruebtur: id narnq; propri etat : ciui- 14 -:
    tatisvtRelpublica dicereturciis priuilegiis ac beneliciis qu Reipubli- igiiiiiiiiifrgrcuai

    mman
    ca: aduetlus priuatos ac municipia compett,lola vteretut: tametfi Ref
    publiera quoque dicurirur ipfamunicipia, led id minus proprie. Nam nl_:dilild
    Traianus Augultus ad Plinium 34 Iuniotem Ali Proconlu em refcti- mieniuiiserili
    t

    bens,negat ciuitat Bithyniorum ius habere Reipublic,vt priuatis cre- fiiilfiinrlicliil

    ditotibus iure pignoris potior effet: 8: rett quid. id enim propium {-

    i
    ;

    ,o

    Liiai'tPIItIMvs

    erat Romanze ciuitatisc iis, quibus lingulari iure tribut u rn erai,vr An#

    tiochenfiu m 3 ciuitati , qu fola inl viiiuerfo imperio priuatis creditori-y

    . bus iure pignoris potior erat. quibusplarru'rn eli'-,vrbem fine'ciuitm


    te,hanc ver line republica dicifp'olle; quin etia m poteli ipfa ciui'tqsI fibi
    con liare mnibus vrbium folofquatiswel oppidisiac'rnagis ciuibusfva
    cuis : vt thenienfes bello Perlico vrbern peiiitus deferuerunt, gc

    bus falutem quazlierunt: lic enimorac'ulum Themilioclesinterpre

    ? tatus elbciuitatem 37 non aliter qumligneis mnibus fewari" liezid

    ` el`t ciuium ctum,ac'multitudinem legibus foeiatam;


    copias non aliter quam nauibus tutarn fore. Idem cont-igi't'Megal'opo
    litanis,qui Cleomenis exercitu territi,vrbe tn delertam elle paf- B
    li fum: non mins tamen vrbs erat,quarn antea,fed neque ciuita-smeque

    refpublica dici potetat , c'm ciuitas quodammod ex vrbe eiriiillet` Sie


    ,g pis. libia. enim Ijompeius8 cm ducento's Senatores ac meliorem' ciuium

    'l'_

    ab Vrbe
    quam Cfari
    reli'queratduces
    feduxillet:
    Non
    @ ,leinquit',i_n
    ` lbus
    refpublica
    . Sed quoniam
    partium
    ciuesa
    inuicemparieti
    eiuri-A
    xerant, ex vna Republica duas conftituilfe videbantur.- Igitur ciuitatis,
    vrbis, collegij,curi,familiae denique verbo ius ligniicatur. Et quemad

    modum fpe iudicatum eli de facra extra vrbis mnia polita , :


    autem ipfos in vrbe priuilegiis vrbanis vti deberezpropterea qud @pair-w
    (quam'veteres Latini curiam,vulgus parochiam vocatjmnium ambi
    tu contineatur:ic quoque de ciuitate iudicandum eli. Neque ver cui~ C

    quam mirum'videbitur quod diutius aliquantm` in hac difput'atione


    hreofi meminerit quanti fuit olim Qarthaginenlibus harum rerum i
    gnoratio momenti. Nam cum in Senatu Romanorum de Carthagine

    excindenda decerneretur, peruulgata fama Carthaginenfes legatos Ro


    mam m iferu nt , ne vrbem rerum antea gefiarumgloria clarillimam , ac

    Vrbis iplius Roma: decus, monimtmque vitoriaru m illulltrium de


    lett.Nihilomin us re diu multmqg. i'n Senatu agitata,decret eli ad im

    perij Romani falutem deleri Carthaginern oportere , tum propter loci


    opportunitatem _, turn etiam propter infitam Pnis perdiam , qui iam

    Romanorum
    bellot.lacefliue'rant',
    latenter
    ad
    defeionemfocios
    .inuit'aban
    Pofiea'quam 8:
    ita finitimos
    decretum populos
    effet , legati
    Car- D i

    thaginliumin Senatum venireiuben'tu'r, quibus refponlum efi a'Con.


    {ule,vt in lideSenatus populque Romani permanerent, obfidibus tre
    centis ac nauibus populo Romanoda'tis: ciuitarerr'i Carthaginenlium

    falfuam fore, iu ra, priuilegia, im mu nirates eafdem'hab'ituros quibus an


    teaflemper vii fu-illentl.f Legati accepta refp'onfo,l'aeti domum redeunt.

    jf Intereaffcipio AfricanusI iunior accepta clalle ( mature pro


    -~licifciiubetur,c`Vrbem
    ferro' flammaque Scipio
    delete faluis
    ciuibus ac rebus
    '.'.

    'omiiibusquase'x vrbeeiqiortare'plolleriti.l
    Cenforinumlegatum

    ; .':5 l j ' mittit,qiiioeaquam'oblides'vna cumnauibus'Carthaginenlium re


    cepilfetyiu itpopu'lmfvniu'erfurrl (ar'thaginenfem ex vrbe excedere:
    lictamenfvtjqucu' uevelletexporrarf,vrbmque a portu remotio
    rem condere liceretla "Ca'r'thaginenfe imperio ducis perterrefac'ti,lid em
    Senatus

    DE REPVBLICA.

    51

    Senatus populique Rom. a : quibus ref fum efl populum RO


    manum femper fidem colui e , 8c qucunque legatis eorum promifla

    fuiffent prflitiflezcifuitatgmvero mnibus vrbis minim contineri. Ita


    Carthaginenfes verborum ambiguitate decepti vrbem totius Africa:
    pulcherrimam ardere,8c (Olo quari viderunt 39 Ita fpiflim legati iu- 19 berrflnlf ih

    ris fcialis ac legumimperiti in pacis actionibus fderibfifque ferien- filiali gif


    dis grauiflim peccant.thnquam Modefiinus 4 (cribit Carthaginem,
    crn deleta fuit , ciuitatis nomen amififfe, ac vfu mfrutum ciuitati teli giggfdgg
    tum etiam ante centefimum annum extintum fuiffezfed in eodem er- ? Nimm?

    rote fuit quo legati Carthaginenfium , quibus Omnia ciuitatis iui'a , ac ? 'om'
    B beneficia relita fureiodem errore peccatum efl: in fdere percuffo flkluflf
    inter Bernates 8 Fiiburgenf`es , quo focietas contrahitur tandiu vim ha- fisjlfffnnv
    bituta,qudiu muri vrbis vtriufque ltabuntAbutuntur etiam plerique,

    qui vrbem,ciuitatem,& vniuetfitatem 1_:utetiam appellant: partibus vr


    bis in tres regiones diuifismc ciuitatem quidem infula deiiniunt, vrbem
    vero c vniuerfitatem cis c vltra flumen :cum 4 vrbs ipfa mnium Se 411-

    [uburbiorum ambitu contineatur. aberramus etiam cum vrbem fu- bommhsi

    burbiis 8c' ctinentibus dificiis feiungimus : propter vrbis Parifior ac

    '

    fuburbiorum diuerfa beneficia a regibus indulta.At Ypiuerfitas efl: om


    nium ciuium corpus coatum: Qiuitas ver vrbis ipfius ac municipio
    ru m, tum etiam viroru m iifdem legibus ac moribus vtentium coniun

    timid eli prfetur 8: comitatus Parifiorum. Grauius ramen peccrv4


    tur ab iis,qui ciuem effe negant,qui non fit imperij,f`u fi`iagiorum,confi
    liique publici particeps. efl: Arifiotelis 43 difciplina , quam in 821111 31-
    populari tantum locum habere conHtetur. At deiinitio inanis ell, qu

    non fit vniuerforum ex ipfius 4+ Arifiotelis decretis,quorum confian- 44 liu-Tori@


    tiam feruare oportuit. nec minus alienum elhquod alibi patricios ac vr

    banos ciues magis ciues effe putat,qum rufiicos aut ple eiossimpube
    res ver ciuitate primm initiari.At vera definitio nec difitiones, nec

    plus minfue capit quam res ipfa, qu in definitionem cadit.@aquam


    illa ciuis ab/Ariftote e allata defcriptio , ne ad populate' quidem ftatum
    accommodari potefl , cm in Athenienfium fiatu Omnium populari,

    D quarta claffis quae ciuium multitudine cteris triplo maior erat , ab im* . a

    periis aciudiciis arceretur 45 . ( thenienfes ipfos in fua Republi- fjnglmms

    ca, 8c quidem populari,peregrinos fuiffe fateaturneceffe eil: , quue ad


    Iericlis 4 tatem,quifquis Ariflotelis deiinition probare volet. 4 111m: 1W*
    ver tradit patricios magis ciues effe , quam plebeios , id abfurdum ell,
    nonmod in populari Athenienfium flatu,fed etiam Heluetiorum, 8

    Argentinenfium , vbi n__obiles fer ab Omnibus imperiis fummouentur.


    Verius eilt Bliitarcho traditum, ciues dici qui legibus ac immunitati
    bus ciuitatisfruuntur : quod ex tate,fexu,flatu 8c conditione cuiufque
    metiendum venir :vt patricij quidem iure patriciorum,plebeij iure ple
    beiorum . An corporis humani membra de fua conditione querentur?

    dictne pes oculo,cur non in fublimi corporis loco pofitus fum? an pro
    pterea pes inter membra non cenfebitur? At fi A_riflotelis definitioni lo

    2.

    5L

    LIBER PRins

    fit : quam multa: feditioncs, quot bella ciuilia,qu5.t ciuium lli'ages

    in mediis ciuitatibus exorientur! Cert plebs Romana n aliam ob cau


    fam a patribus feceffit, quam qud non iifdem imperiis ac immunitari
    bus quibus nobilitas, frueretur: necalitcr fedatipotuit, quam propolita
    EMV-Hd" corporis humani fabula, qua fapientiflimus Senator 47 grippa plebem
    is idem.

    cum pattibus conciliauit.Non Romulus 43 ille creator Vrbis plebem ab

    imperiis,facerdotiis,omnique au fpiciotum iure fummouit, Patricios ea


    capelfere iulfit,qui fcilicet generis fui llirpem du cerent ab iis,quos in Se
    natum legerat,qufque iis confcripfetat.Ac populus quidem Romanus
    cu m linitimos armis fub imperium fubiecilfet,Sabi nos quidem in focie

    tatem impetij, 86 in eandem ciuitatem vocauit : ad honores autem,fuf B


    -fragia,8c magillratus admifit Volfc'os,Hernicos,Tufculanos,Atpinates,

    non tamen in eandem ciuitatem, cum hi fuis legibus vtertur:qui qud


    munera in eadem Vrbe cum Romanis capetent, municipes funt
    appellatiRomanorum igitur ciuium cditio melior extitit. Cum enim

    Catilina Romanus ,a Pattibus , 86 quidem ab antiquilfima Sergiorum

    gente ori inem duceret, M.Tullium Arpiiiatem ac nouum hominem


    contumelios appellauit. Ac propterea plerque Italia: municipia R
    manis legibus quam fuis vri maluerunt , quue ad "llibetium Imperatov
    rem , qui popu aris llatus vmbram, quam Augullus po ulo Rom. reli
    4: {- quetat,penitus ademit49,cm fcilicet popularia comitia a plebe ad Sena

    tum tranllulilfet. tunc Italimunicipia Romanze ciuitatis leges repu- C


    _diate id quod driano Imperatori mir vifum eli,inquit gelliusfed

    mirati non debuit.cm enim populares honores ac magifltratus ad vnius


    arbitrium delatos intelligetent'fuislegibus quam alienis vti prflabi
    lius effe ducebant. Differt igitur ciuis vrbanus a ciue rufiico, hic rurfus

    a municipali: vt mirum videri non debeat,fi Qfar legata pop.Romano


    feorfum a tribubus dederitm rullic tribus partem populi Romani fa
    ciebant,c cum vtbanis :equa fuffragia ferebant.Tertium genus etat La
    tinotum quorum vrbes fexaginta fure: qui pofl: diuturna bella fdus

    cum Romanis ea lege percufferunt,vt fuis quidem moribus ac infiitutis


    viuerent , ciues ramen Romani Hetent,quicunque legitima prole domi v

    o -. in Vi'bem domicilium 1 tranlluliffcnt. Cm ramen fderibus D


    frau dem facetent , fufque liberos Romanis ciuibus adoptionis aut fet
    uitutis fpeci mancipatent,vt momento nianumiffi iura ciuitatis adipif-

    cercritur,lege Claudia ex Senatus autorirate ad populum lata, 86 confu


    laribus editis,Latini qui fraude ciuitatem obtinuei'ant,in vrbes Latinas
    redire coalci funt : quue fatum ell Latinatiim vrbiuni rogation'e .

    pertinet quod Botius fcribit Romanos ciuitatem amitterecm in co


    s1 - onias Latinas mittterenrurzc colonias il Romanorum qua: Puteolos `

    Salernum dedut- fuerant, ciuitatem amifilfe.' quod quidem perti~


    net-ad i-ura fulfragiorum. Sic enim-Rhemfes,Lingones, Bituriges, Mel
    diunenfes,Xantones, 86 Gallotum popu los iura ciuium
    Romanotuiri fine fulfragis habuilfe Tacitus fcribit. Hcdui quidem fo
    fdere cum Ro'manis niuntiotes quam illi,ac propterea fra
    ~

    tres Rou

    DE

    REPVBLIQA

    tres Romanor appella-ti.funt,c Romani Senatoresiieri potettquam


    quam Aruerni fe quoque fratresRomanoium _f- ap ellabant, t eadem s1
    Troianorum gente o_riundii 'Atnem'inidubium ,quin coloniRo- ':
    manorum ciues client Romanieodem fanguine cre'ti , iifderrimoribus m "
    lliaco populi.

    aclegibus,vtentes: fed qu longi's-aberant coloni Rom-anorum ab 5 mmh-13'


    Vrbe,eo minus lucem-ac fplenclorem Vrbis fentiebanrzeo inins hono- ilidfcgdm

    rum ac fufftagiorum participes'erantc Itaque colonia: Romanor,qu'

    Narbonam , Lugdunum ac-Viennam dedui;`uerant,prclar .feeum


    agi arbitrabantur , fi ius Italicum obtinerent. vrbesfenim Italorum om

    nes focietatis fdere cum Romanis etant coniuna, (. ramen liberta


    B te ac fuis legibus vtentes : 8c quoniam Romani armis : opibus focio
    rum adiuti cteras gentes dom'uerant, nec tamenpatiebantur (ocios ad

    honorum 8c magiflratuum petitionemin Vrbe admitti: fociale bellu m_


    in vniuerfa Italia contra Romanos exarfitmec pri-us defiit,.quairi multis
    cladibus vtrinque datis Sc acceptis, Romana ciuitas Italis 54 omnibus Empfang-IUE;

    paucis exceptis lege Iulia tribuereturLNam Itali vrbes partimcoloni, in siiiuiiii`u '
    partim mu nicipia,partimLatij,partimgltalici Iuris,partim praifettur di
    . ac propterea Liuius 51,11 morem,in quit, Romanis co si lib- 26.
    lendi focios , ex quibus alios in ciuitatem atque _quumfius accepiffent,

    alios in ea fortuna haberent,vtf`ocij elfe,q uam ciu'ers mallent. Heine illa

    Tiberij vox in oratione " quam habuitin Senatu,qu adhucin aas incifa s6 "-
    Lugduni habetur. Quid ergoN Italiens Senator prouinciali potiot effi?
    quali diceret :equo iure Senatoriis-'honoribus vtrt'ique { iamen
    Imperator Gallos, qui ciuitatem confecuti fueraht,ab honorum ac max

    gifiratuum petitione fummouit. quo intel_ligiturid quod Blinius 57 si bbw-L8


    fcribit, Hifpaniam habere quadringentas vrbes fu pra oio 8c fexaginta.

    In iis inquit,coloni x . municipia v-i i i .latio antiquo donata L v i. li


    bertate v i. foederatorum iii. fiip'endiari cc t. xxx viii. Ac tametfi
    Latini ariiflimo focietatis fdere cum Romaniscopulartur, cities ta
    men non fuiffe argumento illud Ciceronis, Nihil acerbius Latinos

    ferte folitos effe, quam id, quod petrar accidit', rConfulibus iuberi ex
    Vi be exire. Nam peregrinos fpius' Vrbe pulfos legimus STanta deni- s8 1210.

    D que fuit beneficiorum, tanta priuilegiorum inter eos, qui Romanis im

    periis tenebantur ,' prtet fderatos ac liberos pop ulos varietas, vt nihil
    Yfer ciuium Omnium Romanorum tam proprium fuerit,qu_m,ne deli

    bertate aut capite eoruminiufiu populi Romani iudicaretur. id quod


    Iunia rogatione tribitia fatum eli, qu lex facrata dicebatur, poil ex
    actos Vibe reges ad populum lata 9 : deinde leges Valeri Con ulares 59 mi lib-r

    .Confulibus Publio, Marco , 8c Lucio gente xValeria 6 variis tempori- gj, 5?


    bus latte, legem Iuniam fanis conlirmrunt. Porem Sempronia x 1 Cim Yf
    .

    _ V . .

    Rabirio.perduel.

    ac rogatione vtraque tribunitia,perduellionis poena legibus ad- nem in vmm


    dita fuit , quod { Magifiratibus leges violarentur. Er quidem
    Tullius priufquam Catilin coniuratis ciuib.Romanis, gulam in carce

    re frangi iufiiffet, Cfar in Senatu diffuadere cupiens: Maiores nofiri,


    inquit, Grci moretn imitati verberibus animaduertebant in ciues.

    15:12:131512;f

    Liana Pai-MVS

    De cclemnatis fummum fuplicium fumebant: polqu Refpubndole


    uit lex Portiaalique leges parat~funt',quibus exil-ium damnatis per~

    miiTum emlam legem Cicero Conful cum violalfet,non mod


    lare &, etiam profcriptionem , penitus incenfa,
    templo in area conliruto, quod popu us _libertari confecrai'i
    rione Claudia Ytribunitia iufiit z qua lege territi magiliratus in ciues
    Romanos deinceps animaduertere minus auf] fum , etiam mutato po

    ,-

    1-901- pulari (iatuNam Blinius Iunior Afi Proconful ad Traianu m fcribs


    de Cbtiianorum nocfurnis ctibus, (lui ciues erant,inquit,annotaui

    i, /-

    mus in Vrbem remittendos.ac Paulus ipfe Chriiiianorlu tatis faci


    l princeps iulfu magiiiratuum comprehenfus, quod feditiofis concio-

    nibus tranquillitatem publicam conturbare diceretur , cm intellexit


    Plicem prouinci Prfid accufationem audire, ciu ern Romanum fe
    profeffusfarem appellauit : tametlienim natione Cilix effet, genere
    Ifraelita Beniamitic tribus: nihilominus pater iplius iura ciuitatis
    man adeptus erat.Prfes re intelleta cin Romam mitti ,
    terat,inquit,bic homo dimitri, nifl Cazfarem appellallet. alioqtui fi Ro
    manus ciuis non fuilfet, Prfes de caufa cogniturus etat , Pala ina fcili
    cet in prouinci formam redata: vt antea Publius Ptius eiufdem pro

    uinciae Praefes,Chriiium prouincialcm bominem populi Romani Iti


    pendiarlum capitis clamnauit ,quem ramen aduerlarioru m manibus ac

    fuplicio erepturus videbattir,fi maiears crimen,quod illi intentabanr, C


    tam facil effugere potuiffetltaque Prfes maiefiatis crimen veritus,ne
    65 'Hmmm' quid in eo peccalfe videretur, capita 8: inliru menta litis Tiberium i
    milit. Nam (i Iudorum magillratus municipales merum imperium
    aciurifditioiieni babuiffent, iplicognitionem fufcepiffent : fed nu Harn

    3385:

    pen iuriftlitionem habuerunt, prter qum * quod iubere,cauere,c

    - in poffeliionem mittere,pupillis S ectiam tenuibus dare tutores potert.

    minimi.
    nu la ramen in peregrinos aut prouinciales , mulx minus in ciues Ro
    fgrlfxfdmdd manos ,acnein libertos quidem manumiffos iurifditftio data illis ,
    fed in feruos 5 tantum',quos verberibus coercere poterant. Iurifditio
    tamen defenforibus ciuitatum t.indem,id elhtrecentelimo 8: quinqua- '

    geiimo poli anno Yalcntinianicpiincipatu tributa eff. ex quibusintelli~ D


    girur omne imperium ac iuris icendi potefiat Prlidibus Romanis
    datam,cteris ademptam fuiffe. Fallunr enim,qui Pontifices Iu

    dorum-,iudicio abinuiffe, quali religione impedirentur,vt


    noftri Pontifices ( quo minus pnam capitalem irrogarent : ex

    equeiudicia capitaliatratare ,autfententiam cruentam fe ferre pro

    hiberi: quod ab antiquitatis ignoratione profetu m cit : cm fatis,opi


    nor, perfpicuum (it Senatum Iudatorum r'xxi. etiam ex Sacerdotibus

    Leuitis coaluife,c Capitalia iudicia pris exercuilfe,qu:im Palefiina


    6'7 i - in prouinci formi redaa fuilfet,vt Cbalclaeus7 interpres,ipfiquc
    capq.

    radin - Iurifconfulriin pandetis 3 tradt. erat fu m mum


    Misra - prcipuum ius Romanis ciuibus tributum,ne Magiliratibus capite
    m lib.5. nemo

    aut exilio extra prouocationem punirentur. Neque ramen confequens


    UC

    3" .

    )C

    eii pro

    DE REPVBLIOA.

    ,g

    ell prouinciales, quibus id benelicium denegat effet, re vera cines non


    fuille. Aut enim ciu es Romanifueruut, aut fderati , aut peregrini, aut

    ferui, cti lcil. imperij Romani Hnibus coercertur.at fderari n fuert:


    cm liberi tantum populi, qui lux Reipublic maieliatem tuebantur,

    [] Romanorum ex fderibus appellarentur : neque item holles aut


    peregrini , cmiildem magiflratibus ac imperiis, quibus cteri cities v=
    terentur, atque iis etiam Romanis tribu ta imperarentur. Oportuit igi

    tur ciues elle,aut rem Omnium abfurdillimam conlireri, liberOs fcilicet


    homines in Originis lua: domicilio , qui iure maiellatis teneantur pere

    grinos elle. Nec vero beneciorum varietate ciues deliniuntur , fi alius


    B alio plus mini'ilue confequatur: quae quidem beneficia vari principi~
    bus ti'ibuta videmus. nam Augulius Gallum homin Romana ciuitate
    donare noluit , etiam rogante Liuia vxore9 : tributorum ramen immu

    69 ranquil. in `
    Augurio.

    nitate fubleuare non reculauit , nec probauit quod Q_.Clar pater legio .
    nemac
    illam,
    ex Gallis
    confcripferat,
    li
    mul
    lemecl uam
    ciuitate
    donallet
    : qudq; Omnfque
    AntoniusNOuOcOmenles
    iura ciuitatis
    Pra pecunia Siculis vendidillet . Polieri ramen principes non tanta reli
    gione ciuium Romanorum iura coluerunt. Nam Antoninus Pius

    nes imperio Romano lubditos(feruitia lemper excipio)ciuitate Roma-

    na donauit,non refcripris, led lege populis Omnibus 7 lata: vt effet Ro gmlif;

    ma genti Omni patria7lcmunisln quo quid Alexdri magni exem- gugcrmmd


    C plum quodammodo vifus eliimitari: is enim Orbem terrarum ciuitaa
    _
    tem comm unem , lua ver ciuitatis illius arcem 7 appellabat. led {gulf-2mm Af
    Antoninus Orbe Romano contenrus elbac tametli ciuitas vel potius ci
    uitatis acimmunitatum largitio cum omnibus comunicata videretur:

    varie tamen ciuium immunitares , videre eli non mod in Iu


    rifconlultorum 73 quipolt Antoninum Pium Horuerunt, commenta- Zl-cgfiff'*
    riis ac relplis: fed etiamin Principum .Nam euerus multo poll:
    `
    Antoninum,Alexandrinis dedit,vt Romani Senatores fieri ollent. c
    teri ver Agyptij Romaniciues non ante fieri poterant, quam Alexan

    dri ciuitatis iura conlequerentur 74. Non funt igitur ciues beneficior @mgm lib-1
    amplitudine deliniendi,vt qui pluies habeant imm unitates,ma0is ciues P i
    D quam cteri lint appellandi. nam etli nobilitariapud nosnulliinimpe.
    rantur tributa, vri fit apud Anglo-stilpanOs, (ermanos: arma tam' ca

    pere pro Repub. ac cceteroru m ciuium lalutem tueri tenentur.alioqui fi


    beneficia ciuem eliiciunt,peregrini cert ciu es appellandi tunt, cum iura.

    peregrinorum lint interdum vberiOra ac meliora quam ciuiipforum:


    quiaius honorarium ciuitatis tribuitur hominibus peregrinis , qui

    tamennullis imperiis aut muneribus necellariis tentur. Nam L_iidoui


    co xi. ac creris deinceps Regibus Francorum Heluetij iura [ ciui
    tatis dederunt. ita rex Perlarum Artaxerxes Pelopidarum genti iura

    ciuitatis Idedit 74 : lic Athenienles Euagoram Cypri regem,DiOnylium 174 guanine@


    mnes
    Sicilia:luaciuitate
    ryrn,AntigOnum
    donarunt"
    ac:ac
    Demetrium
    pari munil-icencia
    Alize reges
    Rhodij
    , im aduei'lus
    RhodiosAO- ?
    _
    thenienles vli funt fdere percuflo,quod fdus cmunicatio ciuitatis T wi/,"

    s4

    Listavrtiivivs

    appellatur. euiufniodifdus illud quod inter Valefios,& quinque


    pagos Heluetiorum minores iium anno yi. n. x xvii. tum etiam in~
    ter Bernates 8: Priburges M. n. v. ac rurfus inter Geneuates ac Bernates

    anno . Lvr i Lquorum fderum ea vis efi,vt mutua inter ipfos fit - l

    munieatio ciuiratis 8: amieitix fides : 8: qui ex fociis fua eiuitate deferta


    foeiorum eiuitatem adire malit', momento ciuis ae fubditus fit alterius
    ciuiratis, fine cooptatione, rogatione , aut referipto fingulari . Itis au
    tem ciuiratis honorarium imperio neminem afiringitmifi qui fuorigi

    nis ac ciuiratis domicilium deferit , vt in alterius principis potcfiatem

    veniat. Neque enim reges illi quos diximus nee item Hercules aut ifr
    lexander Magnus, em honorarij eiues Corinthiorum Herent, imperiis B
    eorum tenebantur.Cm igitur fieri non poffit, vt idem ciuis ac peregri
    nus, aut foeius ac fiibdirus habeatur : neeeffe verum einem efliei,qui
    aut nafeitur,aut in alterius imperium ae _fumm potefiatis ditionem e

    eedit. (Lia igitur ratione, dieet aliquis, Romanorum foeij, vt apud nos
    Heduiac Maliilienfes , Romani eiues , em { 11$ Rei

    publieae iura tuerentur?aut quid illud quod

    Tullius exelamat, 0

    2:15: iura praeelara",atque diuinits iam inde :i principio Romani nominis .

    maioribus nofiris comparata, ne norum plus quam vnius ciuiratis effe


    poHit:(diHirnilitudo, enim eiuitat varietatem iuris habeatneeeffe .)

    nequis inuitus eiuitate mutetur , nue in eiuitate maneat inuitus. I-Iac

    enim fundamenta firmiffima nofir libertatis,fui qu emque iuris 8:


    retinendi 8: dimittendi effe dominum. Idem antea dixerat,cteris Om
    nibuspopulis eonceffum effe , vt plurium eiuitatum quifque ciuis effet.

    quo errore du kos vidi egomet inquit,nnullos imperitos homines no


    Pcros eiues,Athenis in numero iu dicum atque Areopagirarum,eerta tri
    bu,eertO numero, cum ignorart an illam eiuitatem effent adepti, hanc

    fe perdidiffemifi pofiliminio reeuperafient. Hc ille. Primm quod de

    73 iiuriiiiiso- Athenienfibus fcribit , iampridem antiquata fuerat lex 73 olonis , qua:


    me'

    peregrinos omnes , exeeptis exulibus , eiuitate A ihenienfium areebat:


    quam legem Plutarehus miratur fupra moduni,neque profpieit Solo
    ne id m,vt nemo im mu nitatibus ae priuilegiisAthenienfium,c ea,
    quam habuerunt,populari prrogatiua vteretu r,nifi Athenienfium im- I)
    periis ac lcgibus obligaretur. at qui alien ciuiratis imperio teneturinui

    tus,profe6t iura (: ciuiratis amifitxquod in reges illos, quos antea


    memorauimus,aut in Rhodios,qui ciuitatem Athenifium adepti funt,
    cadere nullo modo potefi. igitur voluit M.Tullius opinor,neque
    enim fatis confiar, eum quite vera ciuis efietROmanus ,id efi,qui
    Senatus populque Romanilegibus obligaretur, alien ciuiratis impe
    rio minime teneri potuiffe. Pomponius enim Atticusin Vrbe Roma
    natus, ciuis Romanus etat 8: quidem equeflris ordinis, qui quod Athe

    ? ; nienfes coleret,Atticus appellatus:(ad hu nc enim tres imperatores 79


    hun

    Augufiifure Originis fiirpem retulerunt) ciuis Athenienfis iierinoluit:


    ne,inquit Cornelius Nepos ,ius Roman ciuiratis amitteret : quod ve

    rum de vera eiuiumfignifeatione,non


    ramen
    ciuibus:
    l
    'l de honorariis qui
    mul

    De RerBLICA.

    57

    quimultarum ciuitatum ciues alcribi pollunt , vnius termen imperiis o

    bligzmturzquod li plures ciuitates eiuldem principis imperio teneantu r, _

    Omnium ciuis elle quifque~poteli,eti:tm Romano 8 iure.Tametli enini cifmdmw


    leruus plurium elle potell,que vallallusmon ramen plurium Princi
    pum quilquam lubditus elle potell,nili mutuo principum conlenlu:
    quoniam hinulliusimperio coercentur, vt illi quibus ollicia vicillim

    __

    leruis prxllanturzquique magllratibus leruum vedere 8 cogi polfu nt,


    nili leruiles operas, qu limul non pollint,vicillimleruo preebeantur.
    ltique Principes videmusinirnpcrij linibus bella gerere pro lub~
    ditis vindicandis,qui,quem lequantur,conll:ituere non facile pollunt,:tc

    leiplos lpe vindicant in libertatem, aut ab omnibus inuscluntur. Cum


    cnim Qaci Turcar metu ab rege Poloni defecillent,pol`tea iild pro:
    inentibus Polonis , c' Turcarum , Se Polonorum iullit fuccre coati

    { vtrilque pendere tribute, , anno . At in linibusLod


    tharingorum 8c Belgarum , plerique principes populi cum Gallo
    rum, aut cette Hilpanorum imperio tenerentur , tandem omnes eiuraruntzlimiliter
    tur,lexreguli lumrnum
    in Burgundion
    in { imperium
    linibus,qu:x:
    exercent,quod
    regio interdich
    diuturna dicie
    pr-

    _
    .

    lciiptione bella mutuo. inter Francos 8c Burgundiones gelb. pepcrc


    runt.` In Lotharingorum vero linibus Comites Lum, c Alperi mon

    tis,iura maiellats prar le tulerunt. Item in Anglorum 6e Scotorum lini


    bus contigille conllat', in agro vtriufque imperij linitiino , qui conten
    IiOlusdicitur,quem delertum elle patitur vtriulque regni principes , vt
    antiquo fdere cauetur : priuzitistamen pro palcuis vti fas ell,ealege,vt

    pecusabigereacvindicrtre cuique liceat, quodvelante Solis ortum, vel


    Pll Obitumpalciturzid enim ab Ijenrico Francorum rege lcep

    tiaScotorumpro nuru regeret,impetratum ellellleluetij tamen,quiha~


    bent imperia diuila ( enim ciuitates t__r_edecim , quaru m vnaquque
    in luos lummum imperij ius babet.):td oppida,qu : Omnium com..

    munia,vicillim magillratus :ic` prlides mittere conlueuerunt. led cum


    varia religione-vtantur., grauis oborta leditio ell,anno _it n. . pro

    ptere qud Prles eius prouincia: communes lubditos :i nous religio

    D ne adritus veteres reuocare, poem propolita, conabatur: c quidem res


    1d armaiprolapluravidebatur,nili Glarfes,c Abbati cellani, qui vtrztn
    que religionemzptobnt , legatos ad communes locios milillent. quam
    quidem ad tem-legatus, regis Francorum incredibile lluclium,curam ac
    ollicirudinem adhibuit, vt inter lele conciliarenturzidque tandem con
    fCCiLlurn igitur perlualum lit principum duorum fubditum ciuem

    iieripll'e neminem,dubium non ell,ea qu diximus de iure ciuitatum


    peregrinis concellb, ad immunitates Se honores tant pertinere. Atque
    eo fpelatduardi regis Anglorum edilum,quo Britannos omnes Ar

    m0fos,ciuitate donauit Num quod ait Qicero,ciuitatem retinere,aut


    amittete Romanis',.modo vellent8,licuille:nihil eis licuit, quod omni- @_1-edc esprit.
    bus populis in eo genere non liceret : id'que potillimum in populari lla- lidiiiiiisiiiiiiif'

    tu,vbiciues linguli maieltatis quodammodo participes funt : nec facile l wd'

    _ _

    ' '

    58

    Linea PRins

    peregrinos ad iura ciuium admittunt. Nam Fithenis ad ciuitatem 'cum


    :tgrcpwglsl peregrino communicandam fex 83 millia ciuiu'rn Occultis fuifragns con

    dem.

    ientire neceer fuit. quibus ver locis ac tegionib us ~Tyranni dominan

    tur,aut quae foli fierilitate, aut cli fpirabilis intemperie ab incolis defe
    run tu tzn mod ciues,fed etiam peregrini fpe principibus exire pro
    if hf hibenturwt in Mofchouia84,Tartaria,Athiopia83 : coque magis fi pere
    ;ho- F
    g

    grinus homo ingenio excellete videatur : cum iura ciuitatis apud Vene

    ranci cus

    ; mia.. tos aut Rhaguiios non fine mercede, aut magnis in Rempublicam me
    Ah ' ritis contingant. tametfi Romano 8 iure amittere ciuitatem cuique
    861..elccati'

    r-

    .\

    uis. lfm bh integrum eli. . in biripania liberum cuique alio commigtare,c aliena:
    wd.

    ciuitati afcribi, dum id teiiato apud principem 1:11111$ tam prin- B

    cipibus`ac ciuitatibus pro iure maieiiatis ac imperij ciues lzlo'mifconti


    nere fem er licuit ac licebit. Itaque in fanciendis fderibusprincipes-il
    lud obte antur , fe fderatorum fubditos ac Lvafallos minime ad'miIu
    : " ros. Cfimilis efipapud Qiceronem87 claufula fderis Gaditani, Ne Puis
    fderatorumpopulo Romano ciuis reciperetur,ni.fi is populus un
    dus faus effet, id : autor.Nam in eo verfatur illius cau 112; Ratus,quia
    Cornelius Balbus ciuis etat foederat ciuitatis ,non poterat igitur con
    tra fdus Pompeio fine confeiifione fderatorum, Romana ciuitate
    donati. Idem Cicero fcribitfdetibus Gallorum cum Romania exce

    ptum efi`e,iiequis cor . Romanis ciuis recipereiur. Iifdem legibus-hoc


    ipfo tempore adhuc vtimur.Nam etfi nobiicum Ijeluetij artifii ma ne- C
    ceiitudine 8c amicitia conigantur, nihilominus eadem claufula con '
    cepta eil eo fdere quod cum illis iet eil anno 111.1). xx. Rurfus cum
    focietatem c amicitiam quingue Heluetiorurn pagi minores inter
    coirent,exceptum eli ne ciues deratorum reciperentur: aut fi ius alie
    88 inno rizo.

    88 ciuitatis peterent,non aliter impetratent:qum prdiis ac bOnis O


    mnibus exceptis. At, ne infula quidem patticiis Anglorcotorumc
    Danorum (ine venia prin cipis exite licet : eque iure a maioribus acce
    . ___-_.

    -- pto etianinum vtuntur Neapolitani 9": quod iampridem :ab nguin


    gfjquihin traeiu videtur. i's enim feuerifiirne 9 fanx_itnequis Senator-minfin prin
    cipis ex Italia excederet. Ijifpanis vet ciuibus in Indiam traiicere iine
    principis
    cum imperator
    venia non
    Hanno
    licenquod
    primusetiam
    ad Hefperidum
    Carthaginfium
    feu Canarias
    lege cautumlfuit',
    infula's ap- '
    puliert.. At Mediolani Senatus decreto nec ius alien ciuitatis capere,

    nec focietatem cum vllis principibus aut ciuitatibus coite , domici


    liuni in eiufdem iinperij nibus commutare fas eii , nifi prius impetrata
    -- venia 8e honorario principi foluto. Ita Bythynn'is 9 interditum eli o
    Y
    lim,ne quemquam in ciuitatem afcifcerent,propter eas, qu Bithynnis
    ...iviiac muiii- contigerant, immunitates , vel iudicis mutandi eaufa vel .vt tributis ac
    gflgilippi cui veiigalibus fefe liberarent. nam in eos lata lex 9' eft , vt ttibuta duobus

    #gfjffgj locis pendere cogerentut r quod etiam noftris legibus receptuin efi 93.
    ms Gallus f~ Subtiliustamen Ihiiippus Longus Rex Prancorummie domicilij mu
    fert parte 4. C4

    : tandi libertas cuiquam eripiatur , nuefraus vlla` fiat veigalibus ac tri


    ai 1101313. butis,iubetMagiIiratus aliena: ciuitatiafcriptos mutatis fedibusin (uam
    afcifcant

    , REPVBLICA.

    19

    alcilcatit ciuitateml ea lege, vt codern ipfo anno in ea ciuitate in quam


    commigtauerint doinum cuius preciurn tribus aureis drachmis 21131111
    tur,libi coemant , ac patrono,penes quem domicilij. originis. iu rilditio

    lit et viatorem notum -facitzdeinde vt in ea ciuitate in quam afeitifue


    iini_Calendis Nouemb.,vlque adfextum Cal.Iull.cliliere, 8: eadem
    tributaqua` ante confueuetant pendere cogantur. imod nullutn litibus
    eodem anno cum. eo fufceptis praiiudicium iiat._Ac tametli cuiqu'e inte
    grum eli domicilipm commutare, nemini ramen ypatriam repudiare li-

    cet 95 : multo minus 95 cenlitis 8: alcriptisgleb , -quos manulmortuas il ;


    appellamus. Illud _igiturin vniuerfur'n dehniatur,eitiitaterninuit amit- - 1-
    .
    .
    .
    .

    .
    .
    . .. _.
    _
    i. uxlit. dele
    B tere,autluoprincpipriudicare 91 polie nemtpem domiciliycommu- gil. 3; mine
    tatiouezvti nec va' alluspatroni obfequiummec vieillim patronus vafal- };
    li clientelam ac tutela eiurare line iulia caula potelt ,-iiili mutuo vtriul- l-l'f' 5-
    '
    lne. de fundo iri
    que cleufuedi li exprella fueritiaut tacita v tr-iufque clenliommquis -
    ..
    .
    .
    . _
    .
    1
    _
    .lb..l
    '.
    lcilieetexul
    principerconfentiente,
    alterius
    poteliati. {
    [e fu- f.oliii'aiiiiiff
    '
    biiciatcique acceptus linptioris im 99 11011 tenetur, nec aliter quam :

    111 polliea in 'priot ciuitatquali peregrinus redire poteli.. N5.

    lapillime .tiiici esingeniofos-hoitiines prrnior magnitudine ac im- -8414411

    munitatumillecebrisad'l'e pertrahunt:fiue ad lzi'ititim os principes debi- ii." :www

    111;6 (nos cities etudienidosifliue ad o'pes 8: copias cogendas,

    liue ad immortalglori. quam .fefe adepturos (, li oppida a lefun- mgucaflfg


    data ciuium multitudine-ac rert'iomnifi abundantia .reddit clariora. Sic -1- f
    r{beith peregrinisomnibus [ ciuitate ~Atlienif1urii vrbem iiioicriilsgfap'

    totiusGtci clariliimani eflecinliclexander magnus vrbem ad oltia xlfflffifflfs'


    Niliconditam,quam Alexandriam appellauir,piopolitis prmiis 1 0111 ;fgfplm' _n
    mum ngptivrbium amplillimam 8: mercatura' quarlbaolillimain re` The_fgn _lb

    liquit. lit hudouicusxxtrex iura ciuium Burdegalenfium, qua: maxima 13:11; 151111111 's'

    fimiptreginis omnibiis,prter`q.uam.Anglis propofuit,mod in ciui- Q_;lfffflfif

    '

    _ _

    tareledesconliituilfentlic Francifcus maior vrbis illius,qu ell ad oliia @f_llbic


    Sequan creator ,fquamr portum' Gracia: appellant,pt0polira tributo- 1471.

    rum itumunitateiis o-tnriibus,qui eam incolert,breuipopulolillimam f


    _.
    reddiclit I_:diiium veronec'tantis opibus,nectanta.mu titudine ciuiu m (/[1171010
    ibundar'et , nili Richardus Angli omnes yimmunitates ciuibus tri-

    '

    peregrinisptopoluillet, qui mod'decan'nos vtb incoluillent:


    quodquidern lpatium temporis ad ciuitatem adipifcendam peregrinis
    omnibustequ propolnertint ex Ij-_Ieluetiis plerique ac G_ermani: icl au
    tem Romanorumlegibus eonfentaneum ell; 3 . At Xnetiasannos qua- {
    1+. incolore necelle eli-iis, quiiura ciuium plebeiorum adipilci s

    ahimperiis omnibus 8: omni iure fuffragiorum fuin- l _


    il. moueniur. Ferrarienfesfdecnio contti funt,mod incol eadem quae .id '
    ciues liibeiiiit.Neque tam fatis eli ad iura ciuitatis con- legiildliiflfi
    {equndrempusilludquodlegesiincolis delinieru nt , nili lint exules,
    to.Calrenls in l.
    '

    30117011161111 ciuiuate doiiaifi vel-int', ( quam Pierique oblatam vltro ;


    Hallam).- 8: afeifeanrured Iurifc'onfulti _fatis elle deliniunt, ad legata iur c_hcl/ifxg:
    vel hareditares rcapiendas rempusprfcriptu in aliena ciuitate exegllle, wunderte.
    ,

    . .

    0111.19.1 .4.

    60

    LIBER

    PRlMVS'

    `=~
    i?.

    ne fcilicet teltamenta rumpantur,aut legata peregrinis (quos duina lex


    -

    non minore caritate fouere,quam viduas ac pupillosiubet liant)caduca.

    In caster-is omnibus vt quis optimo iure ciuitatis vtatut ftuatur , decurfo


    tempotis illius fpacioc peti 8e obtineri debet. @iemadmodum enim
    largitio inutilis eli ,nifi 8c qui donodat, 8c cui donatut allentitivelitl
    tet quidem largiendo, alter accipiendo: ita nec ciuis ellicitut qui noluit,
    nec fivelit pollit , alterutro principe intercedente . O`uate confules illi,
    quorum alter Numantinis, alter Samnitibus deditus eil a parte patrato,
    quod pacem iniullu populi cum holiibus inierant , Romani ciues elle

    non delieruntzquia tecepti ab holtibus non fuillent.qu ramen qu llio


    nondum plan definiti potuit, proptet Bruti ac Scaruol fententias in- B
    .
    tet fe dillidentes. Cum enim Conlul deditus Samnitibus Romam re
    diens in Senatumvenill`et,Ttibunus vplebis exire Senatu compulitzSe
    natus ramen ita decreuit, iuta ciuitatis eum non amililfe , quem holles
    fata deditione,recu fallentm tam fummo iure cciuis elle deliillet,
    7 di4~vbiin~ 8e letuus hollium factus 7 ellet: leniorem tamenfententiam fecutusell:
    s l.v1tma.dc Ie

    pta eli Flo

    , Senatus . (modli peregrinus iuta fue ciuitatis tetinetinuitus,cum fefe


    fscfffgf altetius principis imperio fubiecit, a quo repulfam pallus eli: muito ma
    sTlmm gis li ius ciuitatis alien non petiit. lx quo intelligitur id quod Senatus
    dwf-Messy Neapolitanus8 non dehniit , an is qui totum vitae tempus in aliena

    liic'f'; ciuirate tranfegillet, fuam retineret ?. Sunt qui iuta [ ciuitatis amiliffe

    " dem purent 9 . Ego illum ciuitat aliter amittere non potuill`e Opinot, quam
    '
    eo quo dixi modo, nifi exu1 ellet, aut fui principis confenfu patriam te
    - pudialfet.Na curia Parihorum iudicauit Gallum hominein ciuitatem

    non amilille , qui annos quinquaginra Venetiis exegetat , fed legtimas


    hreditates proximorum iure creuille: nihil ramen holiile in pattiam
    : , nee crimen admiferat cuius caufa ciuitate priuatideberet , nec
    a principe domum reuocatus iuila recufratmec Venetiatum ciuitatem

    ttibui petierat. 'llacita veto confenlio obeer debet nemini, fi aliter


    gggcggl confentientes " voluntatein interpretati pollimus, nili apert quid ve
    libs-Mulas lit verbis autfatis exprellerit. Ex quibusintelligitur quid iudicandum

    lixfgciiitiici lit de quliione propofita,quam curia Burdegalenlis iudicum Omnium


    ms'fjffldlg coetu coacfto denire noi] potuit:an fcilicet Hilpanus homo in Hifpania D

    [-

    natus e educatus, Gallitamen lilius in Galliam reuerfus a principe ref~


    criptum impetrare iure potuilfet, vt iuta ciuium confequeretur. mihi
    perfuafum eli plan peregrin um fuilfe: nihilominus quliio ad princi

    pem delata eli. Quod li peregrinus homo ciuile referiptum ab alieno


    ` principeimpetrauerir, nec tame' fub ditione principis illius'domicilium
    conllituat , refcript in utile lit: quia du plicatam legitima iuta
    aansnixfenn. non patiuntur. Itaque Ludouicus xi r. rex Francotum eos omnes, qui

    d " Pcf? refctipta ciuilia im petrau etant , acdeferta Galliaiiomredierant, pere


    lingstica-3f grinos elledeclarauieNOlltis enim moribus is adxiura cruium colequen
    '
    da,principis referiptum impettare, Se Virnpettatuma ration um magilitis

    pecuniam pendere necelle ell: . Ex quibus non modo intelligitur quan


    tum dillet peregrinusaciue ,fed etiam quantum ciues a ciuibus . quoS
    quidem

    Lt;x-'ri
    :

    Denti: aviation.'

    si

    quidem fimunerum vacarione ac immunitaire metimur , infinita

    rieras ciuium : cum in eadem ciuitate- peregrinum elfe prltabilius `

    {iiqurn einem :fpoti mm in ciuitatibus,qu' tyrannorlum

    ieaclibidine premuntur;Nam plerique Iiloreiitini Acities rogationem vacl


    principem tu errant, vt inter peregrinos cenferentut,.necftamen impea

    trauerunt. q_uinquagmta aut peregrinos ad ciuitatem petendam,Y pro


    politis magi ratibus imperiis, Qoiirius pellexerat., quo Fatutn eli vt
    crcatis quin quaginta ciuibus, ab `iifclem aute'orum quinquagi'nt'a
    cxprelferit , nouorumque ciuium dominatum fraude par-tum' clirma

    uerit,ceoniuratorum
    fregerit. Iraacquondam
    Veneti Geniienli
    Bbello
    attritisopibus, 8: opes
    -
    .ciuibus ,
    tre'cn'to's`

    _
    ~ ' .i _ IL;

    ciues,quos ipfi citadinos appellant,acce'pta pecui iain patricioriini albo

    i' _ _. 5

    confcriplerunt,vt
    magnam pecuni vim-coegerurit,8
    ea'dem;qua :patricij
    nouorumciuiumincremento
    'prtogatiua-fruerenturk'itquo
    ple-` ~ -. _ ' E
    .beiorumpotentiam
    Yregtiiio difcrimen elfiiiilirinruntj
    quad alter imperi'o'ac
    Votum igitur
    poteatc
    ac proprium
    ciuili obligatut,
    ciuis :i pe " '

    .f- j

    altetiulfa principis alieni refpu-ere : : illum princeps ab holiiu m at-

    ,if

    quaeeiuiurii iniutiatueri tenetur,hunc non item ,nili rogatus 8: hu-

    Ymaiiitiitisoliiciis.irripulfus. Cteraqu'adimm'unitates ciuium pei'tirient,vtii'riperiis,vtmagiltratibus, vt curationibus,vt facerdotiis'ftuan

    _.

    tur,ciuii'im delinitione non continentur : etiamli-peregrini vbique fer

    . :,

    'Cmuneribu's publicis , 8: potillim'facerdotiiss'ic magiratibu's fum


    ,mouentursactametli loritific'es Romani omnia facerdotia omnibus
    tribuerefuo iure feculis omnibus tentaurgprinci cs tamenambitiof
    faillaiefcriptaontilici'i fpillim;teiecerufnt.;: IjI-ilianos reges excipio
    feruos _Ptihcum-'Romanorum obfequentimmos, qui non line magna
    mercedeimpetrauerunt SixtiPontilicis Romani refctipto , :
    nis facctdotia tribuereritur. Long aliter lege'in conuenri

    buspromulgata .'p _. x_x._refcrip.ta Po ntil-icisl Ro m_ani,quibus`lac'erdotia


    peregrinis tribuere non dubitarat: 'public laeeranda,& quiiiszvtertur,

    carceribus,ac vinculiscoercdos fanxert. Polonor quoque legibus, p infiamma..

    iam iride Qafimiro magno quue ad Siqifmundi Augulii principatum, om'


    D peregrini ab omnibus facerdotiis procu 'arcentutqu od Germani palzis
    conuentis,:`iPontilcibus iampridem exprelferuiit'. quibus icoiicqrdia;
    Merenfes comprehenli fure :ac merit'que'li funtapud`Caro~ _

    't '

    UmixJegem Francorum'lgpatfta conuenta Ptilicum Romanorum 1s @mitm

    fraude vio ari. yl--Io amplius ciuibus quam peregrinis> tribuitur, quod
    vb'ique'fe-r vacationem -" quotundam munerum ac immunitatem earnings

    qunilatn haben: , qua peregrini vrgeri confueueu'nt. Namth. ffg


    nis cities ab omnibus tributis> immunes fure; petegrinisiver tribu- :g3-gmm
    tum_lingulare,'qiiocl 7,:181. Iam-vei tellamrenta mNmi- '
    Ciuibusaion itempijegrinis condete licebat: aut' ficui .quid A peregrino

    ligaum effet earum rerum que extra patriarn qulita fiiilfent,caducurn


    lieti legatum aprjnipis Elep-cellilfemollfifquemoribus cedere ctrie `

    Hossain;iure'in vuiuerlagallia v'rimu'r , quod : fer


    f

    _m

    _ ..1:11 s

    . nibus 5111$336 etiam A-.iiaticiszr.Atiicpopulis communeA cit:

    rama aufn.> idque Tlb'inagium fermonevocatut.'@anquam Turcarum


    im"
    principes non mod peregrinorum = barreditares voiuerfas cernere, fed
    ~ etiam - ipiirTimariotas feu benei'iciarinnappellant,prdia,

    : - multitudini-s 'hreditares deoimare coni'ueue


    233135323 s Athenienfibus 8: Romanis originerri traxiife vide
    ltur_r1a-m hirotam _bereditatem peregrinorum,ilii ( .pattern feruf
    .que Omnesin vrbe,mtoaiifco;vindicabt. Iraq; falli: Diodorugquilgy
    ..ptio_s'_qui:.acBiomansbona peregrrnorum 'legitimis hredibus' -re i

    quiife (: quod fari: illurn coatguit in Roman'oiute fuiiie peregii


    _

    19 lib.
    a..
    m
    ,_ .
    db.' itu.C.l.r.

    '
    enim' freq-irentius.loccurritzqum
    peregriorum bona hfeo B

    fblfgnum cedereA
    '
    me peregrinoqiude
    "

    '
    a`_ ciuequicquam

    .
    . .legati
    Y

    g>
    quod

    _ avidi-df : L fatisM.1-`ullius aperte. docetucinnrex iliu m p'iilfus, contra'leges lciu'is

    : non deiiiiiet.qusrinquireiuisRofmanus ui milail legare teitarnerp


    gf'fgfggff tO dubitariranrea dixerat proArelii :1;{1_ teitrirneutum'f'
    ciifezquod cette n licuiifet,fiROrnanus cius n fuiiietio'd vins' ;
    M- gumento Dernoitlienes*x ciu'ern Athenienfem Ycile con#
    uinccret : Nonne proximi , inquit,r partisI iiipetititis bareditatemcreue

    runt? Et quemadmodum in Gallia perinde vt in Anglia _priuatiquoqufe


    haereditates capiunt peregrinorum , quimod in'iiiIurifdiionisiini
    .bus moriuntur : ira quoque Romani peregrinorum,quos in clientelam

    limiti receperant,hreclitaria bona'Roma: telita more maiorum ca-pie-C

    n eremiti q. bant.: idque ius applicationis n ap pellabant. Ei: quoYpe'rfpicu'uiti cit"ius


    fe " 0"' illudiiue applieationis, flue albinag'ij , an riquiifimum ac veruitiiii mum

    effe, 'c quidemomnium ferpopuiorum commune.A lcui'gridericuia ii.

    rsiffffgf" Germanorum Imperator derogare. eupiens,permiiil omnibus conde


    C-

    " re teitamenra, ac voluntate arbiqrrique ( h'redesfc-ribere, adr iifmo


    `rertur inteitari,proximum quemqui;` bred'itatem cernere. fe'd legis il~

    iius nein Germania quidem vlla virt: mult minus in Italia ,' vbi gcm

    peregrinis multo acerbisagitur qum in GalliaNam moribus' noitti's


    i . _.1 f ac legibus,peregrinb licet'prtedia t vibana turn ruitica , 8: pecuniarum
    t. macadam - qutere : quiita prdi'a'fe viuo ac ipirante vendere,
    curia Pariliorum
    ,
    . acdiitratierewei etiaiperegrinis quac ciuibus latgiriufqueciuiu exi- D
    l

    44'

    '

    .4

    gua Pecunia yinterarii'i .publie crollata' imp_etrare,vt teitamto legateaaut


    redffcribreu velit,poiiit.At in 'pletifq;(ermanitegionibusrin

    llfi' vniueriaohemiaaepn tota-initalia", precipu ferrari@ ne gleb qui


    _nu-L
    dngri -3105] habereii'as f cit : ne'c .

    rumperegrino accipere licei moribus *5 Peru'ainprum'.: at neviurnfru


    .fr maaar, tuiuquidem." Mediolanuaur cum peregti'nis con'ubi-a contrabere,p`

    ;f'(3 ; na pubiirationisb'onoiun'i . 'Hoc ver iniquius, qud-cm pe-


    ZQW@ regninis'hm'pvzediadebitrumaddita (unt, eadem ciuibus vendere
    30 - ocriteaeitniocgitiipridem-Cgrolus vflmpetatorperegtinos omnes lata

    iis ; lege drziuiumiMeditiiaqefiiium hretiifntibus fummouit Veneto

    {ld mribusperegiizi einem' obligate jlic'er . ea ramenbbliga


    ' ltlazredesinifit1uantum ad eos emolumenti
    l
    netit:

    ' V -- .

    55

    neritzin
    xiorumquo
    vxoriuri
    peregrini
    ciuili Romano'rut'n'iniqu
    bona Prdia , aut pradiotum
    derogatur.flirnatione'm
    At moribusriin _~ _' .i '
    peregrinos transferre nullo mod-omteNihil ellergo cur Itali-de Gal. _ `
    dixoresfubiicere
    isquerantur, cum
    poiii'nt
    ne pignori
    : qua dequirelegati
    ern Anglorumiprdia
    extera'rurn gtiumlaapiuscon'
    peregrihi cre- . . _ '
    quelli : proximos ramen peregrinorurn fupelleebileni ac 'pecuniaria
    caperepermittunt: contra?x quam lit in Lituania,v Mofehou_ia,-Tartaria,

    &invniuerfo.fl`urcarum imperio,quibusloci's peregrinorum'rn'orien '


    tium pecunia fich vindicaturperi'ndei vtin :Galliaiiri qua tarnperegri; i

    B nis
    liosdatum
    in Gallia
    eivtfiextra
    fulceptosy abvxore
    Galliam'moriantur@
    qu modo Ciiiis'fit,
    teil-ament
    hredesf
    condere,ac
    fcriber
    E 13: '
    poliintxlauful. -ver- in referiptis ciuilibus adfie6tam ,- Mon O 'r-rA Enno its .5i ' i
    -siNr it-reNicoLA . iucliees lic interpretantur, v't incol' fegni,pro'pi _

    a,
    e

    qui eorum qui ciu itatem adeptifurie, ab hreditare fu mmouean't i 'c- glffgm'ff
    terosqui extra Galli lines domicilium habthilij ver- peregrinoru m vi .
    in G.rlliafufcepti,patris hreditatem, (non quidem tellamro,quod pe
    regrinis condere non licet,)fed ab inteiato capiuntmater 1" ciuis fu e# ;

    rit trim hreditas defertur . Hoc amiplius ab regibus nofl'risiur'e'fingu-

    latitributum ell mercatoribus peregrinisi, quiv ad nundinas Campania: isiqfiefsifisii;


    at Lugduni proficifcuntur: nihil de bonis eorum,fi interim' morian'rur,` 223323125:
    decerpere lilco liceat. eod .iure mercatores Angli in Aquitania'fruun~ :jagfu
    tur. Arteuj ver,\I-Iannones, Tiurneiij Cameracenfes in e'od'iur'e t rfgfirrdpiii

    quo ciues,quantum attinet ad inra fucceflionis : idq; prin cipum noilro- Preiiimvniif
    riim3edil:a rfque iudicatae 37 ftepius comprobar-unt: iis ramen' condil IQM ,M_ a

    tiombus, vt idemnobis liceat quod illis. Mercatores item vrbium i'lla- ff'afxm:
    rumqu ad mare Balticum focietatem inierunt, eadem : cert vberiof

    rabenelicia
    iamconf-irmata
    inde I_:udouico
    iuniore
    cfecuti flint,
    6c {aniis
    rolo viiirege
    : quie annis
    fuperioribus
    D-anezio
    GalloC_a#
    a*l
    pudDinizr regem legato ad Carolum ix. regem milla , vt abeti rel

    nouarentureneficium ramen mercatoribus illis tributum,n :


    ad mercatores peregrinos,qui iu ra ciuium adipifcuntur,vt S'enatu's38 dei` inno im.

    treuit. his tot ac ttis regum noflrorum in peregrinos beneliciisnu-l

    D lum in Grcia,nullum in Alia , nullum inAfrica noflrihomines imp@


    trate potuerunt. 4Nam :etate nollra (rozilus Turonenlis , qui *mercatu-l

    ram qulluoiillimamantea fecerat, ciim moriens ducentafer aureo-


    rum milliareliquillet, nihil ad proximos perue-nit,fed OmnilTUfCfu'm
    princeps Abrahamo prfeto pretorio dono dedit.Aliud prter ea que :
    diximus,difcrimen ell inter ciuesac peregrinos , quod illi ex'antiqua le- fm1 4- qui b~
    ge Ptilia9
    . . ac lulia
    . bonis. cedere pollunt, hi. non item: alioqui
    .
    . peregri . oscoiiiiapw
    ..
    nisciuium bona diripere 4 ac foro cedere impun liceret : quamquam grinmmw
    iudicatu eli in cu
    hand pauciores, ccertplures quioro,quam qui bonis cedunt. :25mn
    \

    Hoc'item diiiert ciuis peregrino, quod hic vbique terrarpriufquam idF-ms- (


    '

    0 le. Il

    agere poilit,liue 1n rem,liue in perfonam,cauere debet ludicatum lolut. . 53:25:


    Atnoliriml ciues nifi bonis aut foto cellerint , cautionem ilamtpraflare " m p"
    rif. contra pen.
    ' intendditur,
    '
    '
    q
    ' ciuis
    ' ' g).rinum
    non coguntur. In perfonam `vero` quurn atio
    rfeus
    feu
    1.7.M
    mfr
    L

    .64

    .13. ; `PR M V S

    Durandusin .
    ~
    -`
    '
    .
    A .
    .
    .
    4
    . _

    K
    _
    iiifciii.iiiiicii.-(mi.Pefffgilmw,`
    cauerenoh teneruriudicatum
    . folui,vt
    olimiriRoL

    - .manaquac iii Patifio'rfum- curiaiudicatum etat. Sed cade-m curia


    e pone,

    c.

    i, ciiiisyiim. :i maiorum fententia difteffit ac iudicauit uum effe,vt peregrinus-fiue


    32: '4?' .reus, fiue aor fuerit, fatifdetiudicatum fo ui. Eff etiam aduerfuspere.

    j; gnjgm . gdr-105 'fviszfw`s,qurm_ nonnull-i oppignerationem, M.Vai'ro clari


    gum-n- 831?- gationememoflhenes iuniores reprefalliamo
    '

    .
    : : f_fri homines narcai'umius appellt, quo aduerfusciues vti non mod
    ' Iuiiinianusff, fed etiam Ijriderichus i i.. Imperator fazp'e referipiin-e cu
    ~ $231223: : ria Parifiotum fpius iudcau'it 48', etiam bello facto , quo nuper Gallia
    u. : pio rota dellagrauit. Poflremperegrinum finibus arcere,atque etiam'fines
    4 incap.i. e n- i

    i;"i~ibcu'i.<aiiii. .pi'teruetum eiicere licet ,non mod fi bellum indici-um fit,verume B


    ' tiam ipfo pacis tempore :_ne vel ciuium mores peregrinorum confuetu'
    fs- .

    ine corrumpantur,vt ob earn _tantum caufam I_.ycurgusai'genti a auri

    49 - vfu Lacedsemoniis 49 interdixiffe videatur. Indi ver Sinar populi


    " - ` panis intimos regionis aditus aperiri vetuerunt capitafi pna.

    (Mamebrem Cicero non fatis profpexit quae mala peregrinis impcn~


    deant,cr_n ita feriberet, Mal qui peregrinos vrbibus prohibent efque
    exterminant vt Penuus apud pattes noffros , Papius nuper. nam fer ab

    eiufniodi peregrinis qui magna ex parte exulant ciuium mores optimi


    deprauantur . At indito bello qui antea vel focius vel peregrinusetat
    hoiiis appellabitur, 8: iure belli captiuus retineri poterit. quod alioqui

    non licet nifi debiti aut fceleris alicuius obligatione contraa. ( C


    peregrinus inuito vel non affentite principe , alterius imperio feipfum
    fubiecerit, ab eque afcitus fit in ciuem, nihilominus principi fuo aeterl
    na in illum autoritas eff,ac ius prehenfioriis,vt in feruum fugitiuuni,e

    tiafi
    ad feDanum
    legatus tyrannum
    venerit ai nouo
    principepronuntiauit,ipfifque
    ,miffus Sic enim Theodofius
    Magnus
    perduellem
    legatos
    { potefiati fubieftos carceribus ac vinculis mancipauitzfic Qi'rolus v.

    Imp.MediolaniDucislegatum. duci iuffit , cm iniellexit Duccm vnz


    cum aliis principibus fibi bellum indixiffe. ac tametfi Granuella Caroli
    legatus in carcerem iuifu regisconietus effet, paulo momento eductus

    efl: te plan intellea, fcilicet legatos Francorum, Anglorum,ac Vene- _


    I_orum cum fecuritate publica ex Hifpania dimiffos. Neque ver Caro- D
    flfsfujtliib lus iu ra gentium violaffe ,aut in legem 5 commifiife videtur: cum Ro

    n. l-u- wiri- mani ciuem transfugam acerbius quam hofiem punirentf. Et qui Rin.
    ws"

    conij ac Fregofij legatorum ad yprincipem Turcarum cdem excufzibf,

    `fpeciem tratisfugaru rn obiecerunt : qud alter Hifpanus effet, alter Ge


    nue-n fis fcederatus, qui Carolo ad regem Francorum defecerant, vt res
    nouascum Tu rcarum principe niolirentur.@amquam Caroluslmpe

    _, i

    tarot, ucc { probauit, 8: vlturum fe promifit, fi cdis authores in


    fuaii pptefiatem veniteritlqilpoteff igitur alien maie fiatis imperio
    - fubdiiu. feipfum eirirrrere, non i regiamipfe potefiatem adipifcaturzvti

    221324: ffii-P12* nerf: Barbatius Philippushomofferuilis cditionis , cum vrbanam 'prie


    l. -v _ '

    fihi peperiifet, domino priudicauit, a quo quidem

    pro libertaire tranfegit i* . Id enim Iurifconfutorum

    _t 'i

    ecretis

    DE

    REPVBLIC/A.

    65

    decretisconftitutum efl: , etiam principes ipfosrifiio principe domum


    reuocari 53 poffe. vt non ita pridem lilizabeta Anglia: regina Lenoxium

    Comitem vn cum qui paulo ante Scotia: reginam vxorem duxe


    ! fe redire iufiitc cm iu { recufarent, bona eor profcripfit, quia
    contra morem maiorum Angli finibus iniuffi exceffcrant , ac connu
    bium regina. verante contraxerant . Ciuis autem vbi vbi fuerit principis

    . vlr. de dc!->

    crctis ab ord. 1.1.;


    8c ibi Barral. de
    Euiiuchisral. in
    l. non folurrmie;
    cmerciisC.Bar.
    inl. cuntos po-l

    pulos.q.8.

    fuilegibusin perfonam conceptis obligatur: adeo vt, fi quid maritus-v

    xori dono dederit , extra fines fuse ciuitatis , in qua largitio eiufmo
    dilcge prohibeatur , donatio fiat caducaz quia fubditos obligandi po

    teflasnullis eftrcgionibus definita . ( : vt principes rogationibus


    gant
    mutuis
    afe vtanturvt
    ciues domum
    reuocent,
    aut parere
    co
    iis inerlgocis
    , in quib usfuos
    ipfi imperandi
    ius non
    habcntmut
    clarigatim

    s.; :

    merciis. Alcxd.
    confil. 116.11b.6.
    csp. turc.cap.vir.
    declericis n

    (hier. licctalija

    ne mutuaperegrinis manum iniiciunt quoufque pareatur . Nam cm


    Marchioniffa Botelina qu Ducis Longituillani tutelam getebat in ius

    liter fenrant in
    l fifuudusue c
    uitronib.

    vocaretur,vt apud libellorum iudices curi Parifiorum Nouocaflri


    ttouetfi difceptari pateretur,Bernates lite' euocrunt, quod de prdio,

    quod in eorum finibus pofit erzit , iudici conflituendum effet. Atque


    lic de ciuium ac peregrinorum difcriiriine quta breuitatc fieri potuit,

    nefinvula fubtilius exquirantur. Ciuium autem inter ipfos non minor,


    atqueiaud fcio an maior varietas reperiaturz( de qua nonniliil antea di

    ximus) non mod patricios inter ac nobiles, fed etiam nobiles inter ac
    plebeios. quantum vcr plebeij feipfis dif-'Fern Se qu ad feirum,ad
    tatem, adflatum cuiufque pertinentJigillatim pctfequi vellc prope in
    finitum HLNam fieri ff poteftc iure quidem,vt ciuium partim ab om g

    l.fi 5115556
    narores.l.penult.

    nibus muneribus : oneribus vacationem habeant,partim omnia onera -

    fubeantzita quoque focietas ita coiri potefl: , vt fociorum alter com mo- 333322522:
    daftratmec vlla detrimenta:autincommoda f6 collapf focietatis panatur. quibus intelligltur nu (quam getiurn vllam effe,aut antea fuif.
    .
    .f

    fe Rempublicam quantumurs populate , feu veram feu hominum opr


    '

    .
    '
    '
    ' '
    .

    , rn
    qua crues
    omnes
    ommno
    lure
    cruitatis
    exquaientur.
    -

    . .

    . `

    epnrocmzo ( 114,77/ aperegrma, am,

    ~
    '
    cfzem
    affvtroue a'f/et.

    -"2:35:
    crnrennsdconr.
    .B
    ' . .
    IIX
    4_cli.4i.lvb.7.uu.
    Cnomohm

    '

    ad notas Alcxdr
    cod.l.2..dc

    e Ilmo irie
    5
    . . l . c l~-l
    56 L Mutiusrprq

    CAPVT.

    vrr.

    bm
    \

    ' '- 1 viii nobis efr quid publico imperio fubditus differat- ci
    ue,quiditem ciuis peregrinoznunc de fociis ac (
    rimrn de clientibus dque toto iure clieritelznm

    ratnobis efr difierendum,eque accuratius, quod cm nul

    la Grad Reipublic vim 8c naturam intelligdam Frutuofior cognitio,


    cignoratio perniciofior: eam ramen ab iis omnibus qui eo de genere

    fcripferunt videmus effe praztermiffam. Verbum Qlicntelzc (quam qui


    minus latin , aduocatiam, aut proteotionem, appellant) latif'fim pater
    ad omne genus fubditoru m, feu ferui, feu liberti, feu vafalli, feu ciues

    fucrint,qui fummac cuiufdam poteftatis imperio ten'tur. Nam vt prin-j

    fs

    66
    LIBER PRlMVS
    cipes potelkati'fubditos armis ac legibus ab iniuriavindicare:ita lub
    ditiprincipes Oblequio,amore , cura c Oliiciis omnibus colere ac pro
    lequi debent. I-Ic prima prcipuque eli Omnium clientela,qu crete
    ras omnes complexa tuetur: puta heri ac lerui,patroni 6c liberti,domini

    ac vallalli:libertiquidem patronis, valalli domino ,lerui heris debent


    Oblequium, led poli principem tam ,cui lidem line exceptione pr

    .lianLAc tametli protetionis leu clientel verbum de iis Omnibus dici


    ii.mnai.na. tur 8c lege militari cauetur 1 militem qui ducem in bello non protexe~

    mmillwl' rit capite puniendumznihilominus in fderibus 86 pacis ationibus,qu


    interprincipes aut populoslocietate 8c amicitia coniuntillimos

    cientur, cam vim habet,vt nec alter alteri pare-at nec im peter, [ed vt alter B
    alterius maiellatem obleruare, line vlla maieliatis imminutione tenea
    tur. Itaque ius illud clientelare feufprotetionis , Omnium maximum ac

    ulcherrimum interprincipes cen etur . Heti quidem :i leruis , patroni

    a libertis, domini valallis magnas vtilitares adip-ilcuntur: at principes


    populve , qui alios in clientelam accipit , nihil prter dignitatis ac ve

    ra: audisiucundillimos frutus fperare , led clientes opibus 8c auxiliis


    aduerfus hollium copias linemercedetueri debentzcm ex Omnibus
    humanitatis Olliciis nullum maius lit,qum vt quilque maxim Opis in

    digeat, ita ei potillimum Opitulari, nec Ollicij mercedem vllam prter


    gratiam (. quod li quid amplius quilquam pacilcatur,patroni feu
    protetoris nomen amittit. perinde vt ex mutuo vel commodato lucri C
    li quid liat,55c mutui 8c commodati nom __perit, vt mercenaria t qua:
    ebuscrcditis,
    _
    _
    _
    _,
    _
    _
    _
    _
    _
    _
    .
    iigicmcnf. lluarialocatio dicatur.Na quiquid alteri le aturu gratuito quis promi

    gwhl'm" lit, idiplum line mercede prliare leoibus tenetur: quia promilit: lin ex
    3 ii. mandui- Ollicio id liat,etiamli non promileriiollicio tam en merces no debetur.
    At nullius obligatio tam eli eliicax quam eO'rum,qui tenuium cotta po
    tentiores,bonorum aducrlus improbos, innoc'tium contra lceleratos,

    caput,l`amam,ac fortunas tueri promifert. Itaque Rpm ulus Vrbis Ro


    mcreator, c ciuium Ordines ac Reipub. leges deleriberet, vt mutuam
    Omnium inter le concordiani tueretur, patribus quos in Senatum alle

    gerat plebem ad lcriplit, 8: vnumquemque Senatorem plebeiorum cer-l

    {D__igffl
    . in liuinu'

    tum uumerum in luam clientelam lulcipere iullit, tum etiam Omnibus D


    execrationibus deuouit eos qui4 clientes deletuillent. pertinetil~
    lud quod lellus lcribit,patrocinia appellari cpta,cm plebs dillributa
    ell inter patres, vt eOrum Opibus tuta . Lex ver duodecim lacro

    _s__siiggnill .laneta de iure clientelari his f verbis concepta elt. 5: st


    tra.; _

    : cir , sa er it rsro. Plutarchus tamen lci'ibit

    1mm

    cli-entes lpecuniam ad collocandas lilias Patronis contulilfe: quod nul


    .~

    qua alibi leript n'iemini: fraudem enim clientibus hac ratione fecill'ent:
    led'lieri po'tcll, vt clites pro libertis accipiat: tametli enim vtrique
    = libertoruln ramen aduerlus eos,quilemanumilerantobliga

    :tio maior extitit, quam clientum ingenuorum, quorum nulli erant pa


    'troni, led aduocati quicaulas clientiim lulcipiebant.Apud nos quidem

    libertis, fquos manufmortuas vocant, pecuniam imperant Pan-oni, vt


    lilias
    l

    Di; REPVBLICA.

    57

    liliashonellis collocare pollint. quod Romains ad nos permanalle ifim'quxj


    credibile ell. Iam ver cm extcri populi ,clientes Romanos ab iniuria
    potentiorum tutos elle animaduerterent non mod linguli , led e- mmm

    tiamvniuerli , atque ade vrbes ac prouinci, in clientelam Senato


    rumleiplas dederunr. Sic enim gens Marcellorum vrbis Syracularurri
    Clientelam,Antonij Bononienlium,ac deinceps alij aliorum prlidium

    lulcipicbanr : lic ramen vt quaicunque moricns in Vibe peregrinus poll


    Meregea patronus caperet iure applications , leu clientelari. ab iildem
    Romanis, qui Gallias coloniarum multitudine illullrauerunt , ius hoc
    clientelare, quod ab aduocatis clientibus, aduocatiam 71 appel- 7 Tgfin/m

    lamus, originem traxille verilimile eli. At plurimm dillerunt :i clien~ .


    tibus ingenuis ipli liberti : tum hoc maxime quod hi liber-tate in lerui

    tute'vindicari potert, li aduerlus patronos ingrato 3 animo luille coar- 8 :om


    guerentur : clientes ingenui non item. liberti luas operas patrono pr~ "
    llare coguntur : clientes ver aduocatos quidem obleruare ac mutua 9 1-9

    ollicianon leruiles operas prl'lare tenentur , nec li quid in fraudem ad- www
    uocatorum leccrint libertaternamittunt. patroni libertorum bredita

    tes delibare 1, ex lege conlueuerant: aduocati'de clientis testimoni,


    niliildecerpere pollunt. tametli tam multa lunt clientibus cum .
    valallis communia , vt eodem pene iure cenleantur , plurimm ramen
    interle diilerunt. nam valallus clomiimm,lummalide obleruare Se .
    colcre,elque periclitanti Opern c omnia humaniratis ollicia prllae te Lprzm'nd'

    neturzac li domino fraudem lecerir,eilque dignitatem luggillrit , aut


    perlideillum eiurrit, aut etiam mdacium 13 obiecerit,eo iplo feudum uiudjfipitwfi:
    iure commilli domino adiuclicaturzclienti ver minus ollicio lo, nihil e- lfiiiiiigis'm
    Iipi potell. (Mod li vallallus line vlla exceptione fide dederit,li mo
    de miiorem domino avnolcat nemincm: non lolm iuratus , led etiam
    iniuratus domini eiuldmq; principis imperio tenetur. quo lolutus dici

    pote-ll, qutumcunq ue feudo cellei'itzat clientes aduocatorum im


    obligtur.Vallallus liue Rex liuc Ptilexfiue quis alius lit, Bailanta-i fr

    idem 8c oblequi domino debet, nili l feudo cellerit : cliens ingenuus, iciiiliilvllgwg'

    liuePrinceps,liue priuatus ab omni oblequio 8e imperio portioris ad- vlfP"""d


    llo qui con

    $ di Deniqe @iluminadastmemaeuvin Y* Lmlr


    detur, c ante Langobardorum in Italiam incurliones ignoturri : at us
    clientelare anti uillimum ell , 8e ante Romuli [ modo Gras
    cisilcd etiam tis,Illyricis, Aliaticis, )Egyptiis vlitarillimum l , vt te~ te pfonycnuy.

    nues potentiorum vi 6e iniuriis rutiores ellent: tametli nullos agros, g',ffff{,lb"


    nulla przcdia haberent, vt valallus qui lele ab oblequio ac lidelitate li
    quo
    berate
    intelligitur
    non potell,
    eosetiamli
    errare ac
    rexdecipi
    eligatur
    qui,ex
    autClaris
    principe
    ctnentariis
    adoptetur
    loldurios
    7 .

    aCdcuotos interpretantur vallallos , qui line feudis nulli lunt:tum qud

    d_CUOtiaut leruiellent aut parum admodum leruis dillerent, quippe


    <?1, fortunas. pro lalute domini conlecrarent . quo nihil ma

    g lrruile diciporell :nec cette tantm principi fummo debetur. O`u_


    Omnia co pertinent, vt plane percipiatur, quid qutm que ipterlit inter

    '

    68

    LIBER

    PRIMVS

    ius clientelare, patronatus,ac feudale, qu plerfque propter fimilitu-l


    ? dinem confufa videmus. Yafallus domino dat fidem,nec accipitlszcliens
    r-dsffudofflm dat lidem, accipitquevieiffim: vtrique ramen vtrifque mutuis ofliciis
    i

    l
    i
    l

    ,liiiicfiiill'l'lm- obliganturzfed inferiores fuperioribus obfequia debent,neque illis mu

    tua debentur. Illud etiam vtrifque commune , quod actus legitimi ac


    folennes mutu obligationis ab vtrifque dantur 8: accipiuntut :dquc
    potilimum li princeps alium principem percuflis foederibus in cliente
    lam aceipit : idque renouaturalterutroprincipe mortuo. nam ius clien

    telare non pertinet ad hredes nifl fdere id comprehenfu m fuerit: 8:


    vtcque caueatur, nihilominus alterutro principe mortuo fuccelforem
    ais legitimis clientelam profiteri,ac fdera renouare necele . Sed
    vt clientelare ius inter principes magis perfpieuum lit, dilferamus illud,
    num princeps,quife alterius clientel fubiecit , alieno imperio fubditus
    videatur? cette quidem li alteti parere iure vel iniuria necelfe habet,iura
    niaiellatis ac fumma: poteftatis amifit. quid autem principis maieftate
    indignius aut abietius , quam fefe in alterius tutelam 8: clientelam
    dare ac fuperiorem conl-iteri? Nam clientela inter fummos principes a
    liud nihil elhqum fderata confoeiatio, qua quidem alter alterius ma
    ieftatem obferuare ten etur,vt ab iniuria potentiorum tutior elle pollit.

    Pit etiam interd fine fondere ac focietate,cum fcilprinceps holti metu


    alterius lines ingredi cogitur , quem liholtes perlequantur, non fit ho
    \ 1, fed illius captiuus,in cuius lines fe recepit: vt iudicat iis, qui C
    regibus Gallorum 8: Hifpanorum ad pacis ationes eonuenerantan
    no M.D.Lv. cum Hifpani quidam metu noltti exercitus in fines imperij
    Anglici eualilfenncapti nihilominus 8: effent noltris. Cancel
    larius Anglorum negabata Frcis iure capi potuilfe. Nam quod dicifo

    let, vnicuique feras aut holtes in agro { laceffere,ac fu gientes in focio


    rum agros perfequi licere hanc habet exceptionem ,nifl fociiagrorum
    domini prohibeant.Fiigam enim Hifpanorum interceperat Prfes Ca
    leliorum, 8: in fuam tutelam ad fe fu gien tes e'xcepilfe dicebatur,tametfi
    Francis abduti . Sed aliena: maieftati fubditus , eliens alterius li
    ne fui principis allenfione fieri non potelt: vt po'ftea dicemus. prius ta
    men propofitam quaefltionem definire placet, mim fcilicet princeps qui D
    fe clientem alterius rofitetur iura fu maieftatis amittat ,vt alteri con

    cedat :ita quid'em perfque videtur , ego ver aliter fentio , maieltatem
    ya '- retinere fuarn. idque Proculus refponfo lingulari19 deliniens, Non du
    20 : bito,inqu1t,quin fderati,e liberi nobis externi non (imm: neque inter
    iiiililriisslcfl nos atque eos pollliminium elfe. Etenim quid inter nos atque eos
    '
    liminio opus eli? cum 8: illi apud nos 8: libertatem fuam 8: dominium
    rerum fuarum :eque atque apud fe retineant , 8: eadem nobis apud eos
    eoutingant? Liber aut populus is,qui nullius alterius poteftati fub
    ietus elifiue is fderatus efiJiue quo fderein amieitiam venitzfiuc
    fdere com prehenfu m vt is populus altetius populi comiter maie

    ? Harem conferuaret". 1 adiicitur,vt intelligatur alterum popu


    _lum fuperiorem elfe ,non vt intelligatur alterum non elfe libetum . Et
    /

    quemad

    -.

    e,

    (111011105 inrelligimus liberos elle, etiamli ne


    autoritaremeque dignitateineque. nobis pares ( C

    eos qui maieliatemnolhfcomiter conleruare debt, liberos elle intel


    ligend ell. His 'aut yverbi's ,qu fderibus inferebantiit , lcilicet :game
    : resa-'A gcoN stava niemonliginilicatur linelraudepvt qui-

    ____

    __

    im interpretanrur,'led ea'm vim habentiin quit Tullius,vt lit alter po.- :Lqlffugu
    ulusiin inferior:quod deinceps capite poillremo libri quarti co- n"

    '

    piole 111. Ceteri qui nec fiibcliti luntmec locij:aut lociorum lun;
    ( 110115,11111: quos omnes peregrinor appellatione co rrr-.-

    _ _ _

    pleitotNam f_ocij fociorummolri locijnon liinrt'qui ramen in feeder- 'gcltfgffl


    B ribuslanciendis excipiuntiirthhtorum ciuitates cum Helii etiisfantia

    quofdete : in fcederibus,q.u cum Heluetiis perculla fu'reati'


    no uuitxi. dilett excipiunturzqui tandem quo fordere 8: iildfernle
    ibus cum Heluetiisin Francorum [ M_.'m.. : ;
    lienim thti cfociati fulllentquis iegibiis eo feed-ere quod cum mig

    noribllSHeluetior ciuiratibus'petculleriit annoia. cc 1: cv 11 Lie-lele;


    petiorum ramen im periisparere cogebantur, li decreta res in cons;

    uentu Heluetiarutn ciuitaturn . quod cm indigne ferrent 'Rhetorum


    populi locietatem dirimere cogitabarit ,_ nili 'legatus Fran corum Vrent
    compoluillet.
    Id clam
    tentabatur
    C_irolo
    v. Imperatore,
    aureo '
    rum vndecim millium
    largitione
    inprincipes
    ciuitatum
    eflula, qui-mar
    icllatisacculati, 8: qullione adm ota cfelli,decem aureorum millium
    muli nomine lilco clepdere dinati liint: vt quidem ex cmentariis l''f
    gati Francorum ad Heluerios didicimus. Iildem Francorum 8: Ide-lue?

    tiorum lderibus excepti lunt Geneuates, qui cu m _Bernatibus loci'etaf'


    tem coierunt anno if D. 1:1: v t 1.111 annos x.deinde fder'a'renoiirii
    anno uur.. Vt autem locietatifi omni nulla Hrmior ac abilior ell, ea

    qut lempiterna eli` 8: eold boles, eold etiam amicoshabet fine'vlsy<


    lius exceptionezlic etizim nulla infirmior ac debiliorquam que verfatui:

    in loloiure commerciorum 8: holpitiquuzie tametlr 'iuris gentium' elle


    videanturprohiberi ramen a principibus leepevidernus, ne _aut ciu'es re-f

    runiinuetamm copia ad _luxum abutantur , aut eueiftarum inbpia-pre

    x mamut. Itaque videmus iu ra commerciorum _lingularibus patis popu-l


    lotumac principum eonuentis contineriscuiulinodi ea quie regi.

    bus Francorum tributa limi Balticis ciuitatibus,quas ipli Olietlanps ap


    pellant: 8: ea qua: Mediolanenlibus cum Heluetiis contrata lunt', ui,
    vbus leilieet tritici modus 8: llimatio,qu Mediolanles Heluetiis perf
    mittunt comprelilh eltzqu }: legati Francorum abrumpere liepil;

    11 lunt,proptere quod Heliietij Mediolanosfrancortim ho


    lles inlellare,_aut agi-os popularinollent, ne frumentatio rohiberetur:
    @qlldcm Mediolani Praeles fecillet anno n.134.. pari'i ab 'uit quin Hel.:
    _uetij cum Mediolanis locietatem coitent , aut cert i'ntr fderatos qui
    neutri lmit,exci erentiir.Huius autem fderis ea vis , qui eo fdeei
    PC_fKCiPiunturrderatoeum captiui lieti non pollintzcum ramen pete
    flfiiefitinili _holesnonellentiure capientium lieten: t lic enim Ponte
    `1|

    i, _

    70

    LiERrRi-'Mvs

    . ponius ad ( MutiumlcribitzNam li cum gentealiqua-,inquit


    c '

    neque amicitiam, 'neque hofpiti , neque 'lid'ufs ; eaulafa'tum

    habemus,
    hi holles quidem n on (unt. quod'autem'a'deos ex ;
    uenitillorum lit: 8c liber homo noliet .abfei's Ycaptiis lit {eiuus eotuml.

    idenique eli Se l1 ab illis ad nos aliquid perueniat;h'c' Sed e'o iure


    _
    nunc non vtimut,propter earn, quhominitum hominenteted'it' hui
    :ngfgg c manitatis rationem. Holii aut appellatione veniuntij',quifus~inos1,
    aut qui nobis public denunciarunt, aut line denunciatione bellun'i in;

    tule-runt : cteti prdones aut pirat iudicautut-, quibuseum nulla


    {f_'llffsja iuris locietas aut communicatio intercedere *6 debet. Etat etiam Olim
    `

    apud Gtcos patio,qua'ius peti poterat in aliena ciui`tate,_vt in Grieco*

    171tudDm~ rum 17libtislegimus: fed tandem Omnium populotum lumma conlpi


    ratione obtinuit, vt peregrinisq; ac ciuibus ius diceretur. In omni- au*

    rem fdere, leu aionefeu lponlione iuta maieliatis cuique principi


    populve Calua liiit Opottet: aut alterum in'altetius poteliatem ac'fideni

    venire,vtla:pe tenues potentiorum Opibus c atmis leges accipere I


    guntut: quod in locietate qu :equo fdete _contrahitut folet,
    in quatenuiflim quzeque ciuitates cum potentillimis regibusacpo
    pulis aequo iure foederum exquantut: nec pottiorum maiellatenrOb-Q
    leruare,nec loco cedere tentur: vt in eo ldere,quod Reges Iletlatum
    cum ciuitate Thebanorum coi'erunt*s . Perfarum enim im eria iifdem
    pen' linibus qliibus Solis curfus , ab Hellefponto lciliceta intimos vf~ C
    ` que Indire recellus liniebanturxiuitatem ver Thebanot angulia

    nia vt ager Boeoti continebat: vtrique ramen :equo fordere in IOcieta

    19 LnOn dubito.

    duptinis.

    tem venerunt. At ctn diximus in fdere priores obferuari ab iis, qui.


    bulcum amicitiam inieru nt : non e pertinet,vt in fdete tantum prio*
    res fcribantut: led etiam vt in fderatorum ciuitate 8e in omni confellu
    primas fedes Obtineant,c fderatos antecedantzqui li arquo fdere fo
    ciare'ntur, in fderatoru'm ciuitate loco cederent. quum ell enim

    qiiemque domi lii principem locum Obtinere.lleluetij quidem antea


    cum principe iAillobrogum lociati erant,ilque .inter fdetatos ptimus
    etat: contrata ver cum rege Ludouico xi. locietate,regern tum pto

    ptet tegiam maiellatem, tum etiam proptet penliones annuas foedera- D


    totum -ptincipem pronuncitunt : cum ramen omnes quo' fdere' le-v
    eum ipli coniugatent-ur. Cut ergo (.dicat aliquis) peregrinorum loco ha

    bentur , qui nobilcum fdete Omnium atiillimo conlociati fu nt , qui


    nobilcum eoldem habent holles, eoldem amicos, qui legibus ac mori

    busfiildem vtuntur,eoldem~limul habent conuentus?lic enim conlocia


    { Heluetij'. non facit ta'men illa necellitudinis 8e amicitfiae fu mma
    conloeiatio , vtv ciueslint omnes Omnium: quod li non ciuesgpere

    gtinos elle aufer peregrinorum iure cenfeti neceile eli.` Nam Latini
    ] ,fdete cum Romanis focietatem coi'e
    rant;,hepropterea Latini rimam. omic'iuitat elle contende
    3 liuiuslm btimn'oratione ,3B per legatos habitain Senatu Romanorf `Si locietas,

    (dimitir iutisellr, li { exercitus illis eli qu Oduplieent

    vites

    Da_.iteiivtica

    7,

    #sites fuas,cur non omnia quantuni-bi pars viri,vbi8c imperij pars ell.
    'Iidcm paulo / populum, vnam Rempublicam fieri quum

    eli. Tum Conful Romantisudi Iuppiterlic fcelera,pcrcgrin os Con

    fules, 8: peregrinum Senatutn` iu tuo templo cc. 'Latiniqu-erebantur fe


    .magiliratibus 8: impetiis,`quibus Romani ciues fruebantur, arceri; At
    Conful peregrinos appellat, qui omnium arCtilIimo locietatis
    'cum Romanis itatopulatifuerant,vt vnac eadem Omnium ciuitas elle

    videretur. At ne muicipes quidem cines fuilie docet Eelius,cu'nisver


    .ba delcribere placer, Municipium,inquit,id genus homindicituiiqui
    cm Romam veuillent, neque ciues Romani effent, participes> ramen
    fuerunt Omnium rerum admunus lirngendum vn cum Romanis ciui

    bus prtcrq uam de lufiragio fenendomut magiliratu capido: fue


    runt Fdani,Pormiani,Cumani,Aeerrani,Lanunini. Tulculanitquipoll:

    aliquot annos ciues Romani elfei'funt. Aho modo id gcn'ushomin


    _dicitur,quorum ciuitas vniuerfa inciuitatemRomanam venir,vt Atrci

    ni,Cerites, Anagnini.Tertio deliniuntur ijqui ad ciuitatem Romanam

    ita venerunt,vtmunicipia client ( cuifque ciuitatis coloni , vt .Ti- '

    burtcs, Prnellini, Pilani, Arpinates,Nolani, Bononienles,Placentini,

    Sutrini,LucieS. Video aul qumplurimos in eo errore verfari,vt Hel


    ' uctiorum vnam purent 8: eandem elle ciuitatxm tam st_edecim Re

    ,fpublic Afinibus 8c imperio diuilie lint. Antea quidem Omnium vnafuit


    imperijGermanici prouincia, qu ab Imperatori; vicario regeb'atn'r.
    Principes defecfionis fure Suitenfcs, Vrani, Vnderualdi,quianno if;

    .. v. fdus fanillimum percullcrunt: ac primo capite cau-erunt,


    ne quis imperi principis vllius a'dmittetet.Dcinde anno .; x xx ii.
    Lucerna in locietatem venitzaliquanto poli ,id ell: anno M. cc. i. i. Ti

    gurini locietatis fdere coniunti funt :anno fequcnti Tugieiilcs,Br-


    nates,acBiennenfes. Policladcm gmpachi;1m nobilitate Heluetiorum

    plebeis fufa ac prolirata,quod Eitt> memorant anno c c Lxxit-i.


    Solodorcnfes 8: Glarenfes vn cum luperioribus,qui fdcra renou'abit
    in amicitiam venerun't. Balilca tandaccellit anno M n .i .vn cum Scha
    fulianis : quos proxim lecutifunt Abbaticellani ac Friburgenles anno

    D M.n.xiii. Ad hzec Heluetioi-um oppida accellit cnobiarcha Sangal


    Itis,tum Mululiini 8: Rotuillenfcs lub annum circitet . D. xv. polite

    in Valelij anno n. xx v i i .quo ananneu-ates-,qui lele in libertatem.


    vindicranternatibus fcedete coniunti funt.quorum mnium focie

    tates ac foedera ad me delata lunt concello CtuciairifPr'an'corum apud i


    Heluetios legati. quibusintelligitur iginti Relpublicas linibus 8:
    imperio diuilas ,aequo fdere in locietatem 8: amicitiai'n conuenille:

    legibus rumen 8: conditionibus diucrlisBernates enim VranorumsSui

    tenliumx Vnderualdenlium opes 8: auxilia aduo'cate polfunt: vtlTif


    gurini ac Bernates leiplos vciliim euocant let ab Lucetnatibus e'u'ocan

    tur quinque priores,ex quibus Suitenlsyranit Vn'drualdenlesom'*

    nium conliquentium auxiliis 8: ' bello lacelIiti fue'tintgadiu '


    immuni/anis tam eti expaulis. Omniumiauterni-Ieluetiorum conutus

    72.

    PRIMVs

    feorfum Rhtis, Geneuatibus 8: Valefiis cogu mur fingulis annis ;


    ~ qu . legatis ciuitatum maxima parte decreta funt , omnes teneur. Ha
    bent aut finguli iura maieftatis,fuos inqu magifiratus,rarium,agru rn
    fuis finibus diuifum, fiemmata,tefferam, nomen, numifmata, figillum,
    11111611, leges,mores,c infiituta fe inuicem diuifa. Si vnius ci
    uitatis opibus carrnis Hnesagrorum propagati fint, id propri ell; eius

    ciuitatis,cuius au fpiciis partaefl: vitoria: vt quidem iudicauit lfrcifcus \


    1. rex Prancorum arbiter ab Heluetiis acceptus . Nam @equates ent quo

    in libertatem feipfos vindicrunt, quadraginta circiter oppEimperio


    domefiico adiecerunt, quibus imperant exercitus, tributa, legeszin qua:
    ramen cteri nullum ius babent. qiiinetiam Bafilienfes, cm anno .
    1. x.quinquaginta aureorum millia regi Fran corurn mutuo dediffentfi`
    _deiuffores acccpetunt Solodurenfes. Cmoniaut prfeiuras nouem
    `comrnunibus Omnium auxiliis in deditionern acceperuntfingul ciui
    rates
    viciffim prtorem
    ad ius dicendu'm
    fua i
    cuiqueHelueti
    ciuitatimittere
    iura 8:confueuerunt
    obfequia tribuantur
    . Badenfe,vt
    etiam

    oppidum vbi c_onuentusannui cogtur ,commune eft 0610 ciuitatum,


    quae poll vitoriam Sem pachiam fimul coalu ert. Satis etiam omnibus
    perfuafum efi,opinor,non vnam Omnium effe religionem: nec dubium
    armis ac ferro iampridem decernere concupierint.id quod Ponti-aiya

    ex Romanus per legatos efiicere conatus eft , 8: confetares effet,


    nifi fapientifiimis regum noflrorum confiliis reuocarentur : tum pro C

    { mutuam erga focios necefiitudinem,tum etiam qud ab eorum fa


    ute ac tranquillitate fecuritas Francorum quodammod pendere vi
    deatur ._ Ac cert vnaomnium Refpublica plerifque videri poffit,
    ' prere quod decreta in comitiis communibus communi confenfione '
    probata,omnes tentzvt quidem fatis intellet eil: eo,quod 'feptem
    _ciuitatum legatis decretum ef`t anno .1.1.1111. quo tern ore,cni Pr
    tores earum ciuitatum qua: antiquam religione acerrime tuentur,com~

    munes prfeturasiureiurando adigerent, ne religionum ritus'veteres


    innouarent: qua religionis fpecie,communes fubditi carceribus ac fu

    pliciorum metu Roman religionis Prtoribus catholicis vrgebtur',


    .iiifi ciuitates nouge religionis intercefliffent: 8: quidem res ad vim 8: D

    arma prolapfura videbatur,nifi legati Francorum diffidia compofuifl


    fent,ea lege vtataiurifiurandicommunibus fubditis extorta refcin
    derentur, 8: vt commun es fubditi nouam religioncm ctra fdus fufl
    'geptam eiura-re cogerentur- , fi maxima pars ciuitatum Heluetiarum ita
    decreuiffet. Ad banc pacis ationem magnum attulerunt adiumentum

    ~_larenfes tumbbaticellani communes focij , qui vtramque religionem


    fiafcipiunt ac probant . Ex quo eficitur, vt quod maxima pars fociarum

    giuitatum_decreuetinfingulos teneat. At ne focietatem quidem,aut


    ungut ami'Citiram'umfvll principe contrahere fociis licet, 11111 11
    141111; aniiim., confenfurncim c'iuitates Heluetiorum,qu nouam
    .teligignernpmbiiruntdietatem um Philippo Hefforum principe, 8:

    'coiffeur-.fab ca fuciis expofiulantibus difcedere


    "

    coati

    nrJ REPVBLICA:

    7,

    coac'ii liint. Et qui Romanam religionem colunt locietatem cum Au'


    fir-,reis contratam delerere coati lunt.Ac tametli cum Iio 1111. Poiiti=
    lice maxfoedus religionistuend caula perculliflent, id ramen quan

    tumuis a pontificibus praemiis propolitis pollicerentur,renouare ramen

    noluerunt. Cum autemageretur de fderibus cum Ifrancileo 1. rege


    Francoru m lanciendis,diutiflime intercellerunt ciuitates Helu etiorum,

    qunouareligione non ita pridem imbutae fuerant , Zuinglij theOlo 1 Mlji'f?


    acerrimis concionibus perluali qui peregrinis principibus militare
    elle contendebatzac tant profecir, vt l`ui non aliter quam amiciti cau;
    la l`Ocietatem cum rege nollrocoirent. Renouatis autem cum I_-Ienrico

    11. fderibus,Bafilienles c Schaliuliani cum ciuitatibus catholicis non


    tantum ad amicitiam led etiam ad auxiliares exercitus cum Francis lele
    adixerunt:Tigu 11111 ramen ac Bernates luos,indit?ta capitali pna, regi
    Prancorum mererivetuerunt,anno M.n.i.ii 11. At ciuitas Vnderualden

    lium
    Cardinali
    Tridentino
    exercitum
    fubditos
    ab exerci
    tu reuocauit,
    capitis
    ac bon oru
    m pro conleribente
    Olita pna li quis
    alteri,quam
    re
    gi Francoru m militaret .
    ufr certi ima lum argumenta tot elle apud
    Heluetios Refpublicas,quot ciuitates.Ita quoque t_r_es Rhtorum ciui-

    1:1153, qu quinquaginta collegiis confiant, diuifa leorlum imperia ,l "112001111:


    111011111101.(10115 autem conuentus habent,maxima Rhtorum ci-v "

    uitas legatos Oto ac viginti niittere confueuit: fecunda xxiiti.minima


    1111. 115 conditionibus, vt ea qupars legatorum maxima decreuerit
    de rebus ad vniuerlitatem 6e communes locios pertinentibus , lingulos

    teneat . Interdum etiam plebs vniuerla cogitur ad ? 111 republica

    grauillima 10111111011:1111:1.13;11111551101 qui vnam ex tribus ciuitatibus


    Rempublicam conllari putant. Nam communes conuentus,ager com

    munis,holies 8c amicicommunes,rempublicam non eHiciunt eandem:


    non etiamli :erarium Omnium idem lit: led fumma imperidiprohibem

    dique potellas,qua quque ciuitas 1005 coercere potelt,vt 1110100 dill


    fereturzneque enim li plures patresfamilias bonorum Omnium focieta

    tem co'e'ant,propterea vnam familiam eflicere pollunt. Id iudicandum


    nobis relinquitur de lOciis Italia: ciuitatibus , qu :equo fdere in RO
    D manorum locieratem venerant,vr coldem haberent holles tamicos:
    lingula: ramen ciuitates fu maiellatisiura tuebantur: vt Amphytio-

    num quoque ciuitates leptcm percullis foederibus carteras lere Graeco


    rum ciuitates in locietatem pertraxeruntzc cm lingulis annis conuen
    10531
    bus rationibus
    haberent,legati
    interiplos
    Omnium
    comniunibus
    lere ciuitatum
    decerneretur,ab
    e conueniebant,vt
    iis,quos
    deipli
    re 4.

    1105 appellabant 33 . 1115 Lacedmonij quinquaginta auri talenta ctngglgi


    Thebanis quibus Cad mam eripucrant contra fdus,pendere darn- -16

    nati lu ntzc quia Amphytionum decreta contemplerant, duplicata ell


    111016121. 110 quoque , crn lacrum Delphorum rarium deripuill

    lent, id reflituere Amphytionum decreto iufli fuerunt:led quia decree


    to non partierant,agrum Plioclium ApolliniDelphicO iudices lacrum
    pronunciarunt. Inde Philippo regi Macedoni libido inceflitvt Pho:

    s '

    74-

    PRins

    cenfibusbellum facrum indiceret , 8: eorum oppida popularetur. Hic

    videri poffit vniuerfa Grcia vna 8: eadem refpublica , qua: ramen toti
    dem pene ref ublicas habuit quot vi'bes, qua: Amphytionum decretis
    non aliter ob igari poture , qum pacto conuento , perinde vt in ar
    bitros conipromitti folet : at neque Lacclemonij, neque Phocfes Am
    phyfionum arbitria receperant : neque ad id inuiti iure cog potcrant:

    itaque Amphictionum aduerfus Lacedmonios 8: Phocenfes edita.


    templo Delphorum propofita concerpferunt ac lacettunt. Et cum
    Lacedmonij Phocenfibus opem prbuiffent , ab Amphytionum
    fdere exclufi funt. quo apparet Lacedatmonios prius Arn
    phytioniifderibus ac focietate exceptos fuiffe: at quoties inter fe fo- B
    cij difcrepant, ad communes focios arbittiu m defertur, etiamfi hoc,f~
    deri m prehenfum non fit.Eofdem fer conuentus maiores nollros cx
    viiiuerfa Gallia conuocare confueuiffeddque tigrcingentorige Gallo

    rum imperatore faum fuiffe fcribit Cfar'f. Ac tametfi Hedui, Car

    ;4 lib. 6.

    nutes,Gergobia Arnenorum,Bellocaflij haberent optimatum imperia,


    8: quidem fe inuicem diuifa:ac Bituriges in HeduorumzAuariciin Bi
    turigum fide ac ditione effent, nihilominus principum ac ciuitatum in

    ter ipfas difiidia Qruidarum decretis ac iudiciis dirimebantur. fi quis


    rebus iudicatis parere recufaret,vir facris publicis, aqua, igni,hominuin
    comercio execi'adi'i in mod interdicebatur.Diuifa tam imperiafure, '
    ac certi cuique ciuitati finesc fua cuiq; maiefias.(&d fi fderat ciui- C
    tatesin vnius principis aut plurium optimatum veniant, vna 8:

    eadem refpublica cenfetur:quod non facile iudicari potelf. N Achten


    rum focietas tribus initio ciuitatibus conftabat , quie aequo fdere iun
    gebantur, 8: ei`im eofdem holles , eofdem etiam amicos haberent, falua
    ramen etat initio ciuitatis cuiufque maieflas : cm autem afliduisbellis
    infeffarentur, ac fpiflim cuentus habere cogertur , legatorum con
    iientus tandem perfecit vt in vnam optimatum Rempublicam coi'rent:

    ac paulatim Achai totirifque Peloponefi ciuitates omnes in focietatis


    foedus pertraherenturzqua` focietas ab Aehis nomen accepit , vt Sui
    tenfiu m,quos elu etij veteres appellabant,ab exiguo ehuitenfium
    go famam traxit : propterea qud primi,cfo przefide, ab imperio Ger- D
    manico defeciffent. Et quemadmodum Achi tyrannorum magill'ri
    dicebantur: id quoque nomen fumma cumfua laude adepti funt Sui

    tenfes. ( [ populi poll cladem Pytliagororum,qui po


    ulares flatus ad paucor imperia detulerant, turbatis rebus ad Aeho
    Pol bi'us lib.

    f ; in
    to.

    36 Paufanias in
    Achaitis. rrabo
    lib.6. Polyblib.
    5.1iuiii lib.5i..

    rum opes 35 8: fidem confugerunt.Vt autem eX omnibus ciuitatibusea

    dem refpublica conliaretur , autor fuit Aratus 3 qui obtinuit vt in fin


    gulos annos viius Achorum prtor ci'earetur,penes qu em belli geren'
    di imperium effet. Is Achteorum princeps erat , id ell omnium primus
    qui comitia cogebat. Et cm antea legatos fingul ciuitates cum man
    datis ad conuentus Achorum mitterent, vt ab Heluetiis fieri folet, A
    ratus perfecit,vt legatorum ctus dect'l Demiurgos crearet ,quibus de
    cernendifumma poteflas effet: cteris ver legatis confulendi tantim
    ac e

    DE REPVBLICA.
    7;
    deliberandi. Hc duo capita vnius Reipublic optimatum'confti
    >tuendat ptcipua fuerein' quam paulatirn tyrann'orum ac populteslfta:
    tus conceffere , partim fponte , partim'vi c armisicoati. Hoftiu'mvero

    fpolia non fingulatum ciuitatum fed yorririuii fiebant. Ad extremtrrn, { "


    tanta fderatorum conf iratio fuitac tantu's Confenffuswt iifcleml - mw' .

    ~nis,iifd legibus, ead religione,ead lingua,f`ernine,iifd ; ea


    dem difciplina,iifdem moribugiifdem nummis,iifdern menftris,iif`tlem
    ponderibus vterentur 37 nec tam finguli fibi,qum omnes orfiniii'm fi- -: f
    miles effent. @netia'm Macedonie reges,1_?hilipp`us' inquam> '_vterq'ue,
    , Demetrius
    in fdusAchorurn
    venerunt
    , ac Pimto'r
    A
    Antigonus
    chorum creati
    funt,falua
    ramen inv fu'os im petij
    maieftateAt
    cmes39

    niani compertum haberent Grciam inuitisam fore , yq'uat'rdiu .ftae't'fo`


    cietas Achorum, Gallo-Proconfuli in mandatis dederunt, vt miodis'o

    mnibus focietatem illam dirim eret, neque id fru'ftr'a tentatum."Nam


    pierrequc ciuitates qu'erebantur fderis acqui fpecie imperi fibi adem
    pt fuiffe. Inde Ga lus accepta occafione ciuitates defetftion meditan

    tes Romanor propofitis opibus acrius infimauit'. @od cum Aramis


    intellexiffet, rogationem tulit ad conuentus,vt queftione decreta~ coer
    cercntur, qui ab Acborum focietate defcerentztunc plerqueciuita

    tesaduerfus Achos rebellrunt, 8c cum Romania f'dus percufferunt.


    Sed cm Achis inuita Romanorum poten tia videret'ur , cumil'lis pro

    Cfualibertate amicitiam inierunt ea lege ramen vtdeinceps Lace'demo


    nijquosabAAchaeorum imperio Romani quodammodo diftraxerant,
    in Achorum fide ac ditione effent, nifi de capite ' ac fortunis otnnibus
    .Lacedmonij
    33, Lacedmonios
    quod :i Romanisinter
    callidiflimo
    commentofatum eft,vtciuis
    effetageretur
    perpetua
    8c Achos
    materia ,e neuem
    i uw,
    diffidiorum ac ciuilium bellorum: nam fi omnino Lacedmonij in A

    cliaorum poteftate fuiffent eorum opibus focietatem vulde auxiffent:


    filiberos ornnino Lacedmonios Romani effe paterentur,metuendurn

    etat ne prifcam virtutem cum { Republica recuperarent. Iifdem arti


    bus Romani Atolorum ciuitatcs fe inuiccm difiunxerunt 39 cm 39 ruiming.'
    tribus vna Refpublica coaluiffet,qu conuentus annuos cogebat, Sena'- Morqu
    D tum creabar,cui vnus- imperator pretat.Nam qu pauciores ciui- .

    ~tates,e facilius ex omnibus vna refpublica confiatur. Difiicilius enim lfm '.
    trescvigintiLyci vrbes vnam ex optimatibus Rempublicam confti- mm'

    tuerunt, quibus Lyciarchos imperator annuus creabatur. Illud ramen


    propriutn fuit eius reipublic,quod maximarum Vrbium legati triplex Ionim'rwf
    fuffragium habure in comitiis,mediocrium duplex , minimarum ve "

    -r vnicum,vt : apud Strabonem. At vrbes'tredecim Ionic,duodecim mais fuif.


    `l-lcttutite , feptem 8c quadraginta Latinaz arctiffrma'l quidem focietatem u

    inierant, ac fpius, non ramen femper, im peratorem , nec nifi belli ge~
    rendi caufa creare , : conuentus annuos habere folebant: faluo cuique
    tiuitatiiure maiefatisgt apud Heluetios. Roma ipfa Latinorum fde
    re'cprelienfa fuit, ac Seruius ipfe Tullius , deinde Tarquinius fup'e'rbus

    reges Romanorum Latinis imperatores creati 4 nihil : 4 Dimm*


    g

    : i

    '.76

    LIBER PRIMVS

    regum maielite ,_aut ciuitatum imperio detrahebatur, qu ominus Refo

    115111110 1110 moderarentur. In quo Pleriquc falli Poffunt,


    iufmodi ciuitatum cfociationem,;Achorum 8: fEtolorum Reipublb

    _ _.

    Gme@ '

    'co-rifim'tlem elfe arbitrantur. Sed hisnulla Reipublic forma,earum


    .

    vqua.;no_uimushgie ualfipotefi,prterquam Crmanorum , quam mo~

    parchi; Penitus 1115 8: optimaturnRemPublicam effe 1`11010 Pla


    nurn fgciemus. Hoc tame' omniurnfo'iarum ciuitatum commune eli,
    .

    ~.

    _qqs'dimpcratoremm bellum aduerfusholes getitur, velirl 1111 gulos l

    111105111111 facere confueueru nt. Et quemadmodum Ache@


    `rum refpublica Macedonia _Rech libi-Duces creauerunt : ira quoque
    41 guillib-iv- Latini Romanorum regesutoli Attalum regem~4hs Qermani peregri- B

    '

    1105 111115 111111111, GulielmumBatrauorumregulum, Hticum,


    Lu (limburgum, Alphonfum x.f& Catol v'.'C{lilimeges, quitametli

    nvitae: ius necis in 11105 haberent,alienis tam en imperiisrenebtu rznam


    'qui belliv Prtor aut imperator creatur in aliena ciuitate, {iatum Reipw
    blica: aliena: non murat. lhilippus enim Valefius rex Prancorum legio

    fnum eccleliafiicarum- imperator faus ell: , vt videmus in fdere


    4* mw-mi 'quod 1610111 4' 1111111 1111111111 Valefium , 8: chnricum Palatinum
    .,

    comitem,quipoll; Imperator 'ell'. Germanis elctus. Nccita pridcm

    li

    Friderici Danorum
    regis
    auunculus
    Balticarum
    vrbium
    im
    . Adolphus
    1101 ciuitatibus
    ditus 11.1
    etiam
    Veneti,
    quoties bellum
    gelhiri
    funt,l qucmuis potius peregrinum ducem acccrfere , qum einem con-
    11111111111. Germanorum vero Imperatores altius quidd fpirant qum
    ij quos gnrea diximus: nec 1` belli tantm duces ' Prtores , 1` etiam

    _monarchas elle co-ntdunt :quod an 111111111111010:11 Eerdinan'


    y dus Imperator Caroli frater,pcr legatos veruit Grombachum 8: coniu

    raros,qui ab im Perialifcuria Profcripti erant, hofpitio ab Hcluetiis exci

    Pi,quod cm imperare mgis qum rogarc videretur,Heluetij liberi Po


    Puli aliquantu m commoti fum. Antca quoque Morletus Mufus Re

    gis Francorum apud Heluetios legatus,regem a'dmonuit,Mediolancn


    fem Priidem vetuilfe Cardinalem Sedunenfem fui iuris PrinciPem
    Helueriorum focium,quo mins cu m Frcis fdus iniret: interdiium
    ramen 111111111111 1111115 8: 111 regis nolirifocietatcm venir : quo D
    trecentos aureos annu penlionis accepit. Non dubito ego quin Ger
    mani principes 1110511 110111111, 111 imperium reuocare conentut.
    Hinc illa in omnibus fderibus Heluetiorum , qu cum exteris 11111
    .. -. ~.

    pibusferiuntur,imperij Germanici exceptio,qu femper tacita quadam

    ~ ' ~

    rationineffe dicitur, 11111 difert 8: cxpreffa claufula. reiicianturimod

    Ivt Gerer aduerfus imperatorcm in eo fdere quod Heluerij cum Fran- / .


    _cifco rege contraxerunt,anno M.D.xxx .cumuit Guifca regis legatus,cl'~

    .que habuit 111 mandatis . Nam aztatc fuperiori Sigifmundus Impertor


    Heluetios ad armafcapiendrt aduerfus Fridericiim Auliriacum,contra

    `{031111121 111111115 diceret hoc ab ,Heluetiis-imp-erij'Germa


    ~n__ii mg'ieflati deberizin omnibus autem (105-1111111111 111 perio

    ..: .. . ~
    ~

    ..

    -fS-cfif excipi, 1 id quoduverum ei, quantm ad iura maieiatis


    _ l

    :ittinet:j

    attinetmon ramenDE'REPVBLICA.
    Heluetios opinotj,mpetio Germanico proptetea te

    neti,led Germanorum maiellateml'upcriorem cliteri, atqueadeo Im#


    peratorern iplum , qui ell in imperij Germanicilideiac ditione._ 'Nam in
    ( oto ciuitatum Heluetiat um,Tigurini,Be-rnatcs, Suitenlcs,V n~

    derualdi, quod antea imperi) Germanici parte' fecillent, exceperunt im'


    } Germanici maiellatemm-e .Germania fraudi eller, qu d feed'u'slam
    citent. Nec ita prideiftlffgurini, Lucernates, , Glarenles p'er'lega#
    tosad Iierdinandum,quum Augullze conuentus habetet,petieruntivt li

    bi priuilegioruin libcrtate vtilrui-liceret. Ac impridem antique lde


    re,quod cum imperio Germanico cHeluetiorum ciuitatibus ietum
    B ell, cauetur ne cu m exteris p'rincipibns-locietatem Hclu etiis inire liceat,
    vtbellum intra lines imperij Germanicigeratur'..Nam ropterea C_aro;

    -s
    .

    lusv. Imperator 4iquellus ell per literas-ad-.Heluetios criptas , antiques n Anse uit?
    fdcra cum (- violariab exercitul-Ieluetior, quinon

    . dubitarat coniuntis copiis c regeri'ollro,Getmanor agris valtitatem


    infette. Nec mult'poll: ab Heluetiis' petiit, vt oenas lumetent de exer
    citu, qui in Aullriacos agros inualillet,contra oedus quod inter Aullti
    principes 8c Heluetios ell anno . ci. v i i.ac renouatum an
    no . quo ( Romanus Pontifex ,Imperium Germanicurn , ac
    domusAullria excipiu ntur, penlionis lege dita,qua lingulis Heluetio;
    nim ciuitatibus ducenti liorcni in lingulos annos datentur . `Ac rurlus
    Carino . 44 renouatum ldus ell. Nam ldusFrancorumcutn
    Heluetiis contraturn ell: ad tu endos lociorum lines, non ad cxteros in'

    uadendos: que-e ratio facit quominus Heluetij fines Germanorum 8c


    Aullri gemis inuadere velin t:n on quia imperij legibus tenetur, quod
    lanlis cautum ell; in fderibus Prancorum 8c uetiorum renouan
    disanno n_n . quibus cxcluduntur omnes qui nec Germanis lub>
    ditilunr,nec lingua Germanica vtuntur. lpillime Carolus v.Impe

    Heluetiis petiit, vt :iger Mediolanen lis vn cum regno Neapo

    leos,ac Sicilie; lderibus Aullriacis exciperenrur,quod plane reculrunt


    Heluetij anno .. i. v.Idem iudicandum nobis relinquitur de Rhoeto
    rum ciuitatibus ab imperio Germanorum auullis, quae nec imperij,nec

    D lmperatoris editis le teneri latis declarauett,cm ne princip quidern


    German,qui ab Imperatore Ptilethtor etat delignatusfcrre

    luerint: led _cm inter le tres ciuirates Rhetorum de Pontificis creatione

    ,_ dillidetent,llcluetij Adillidiorurn,qu:e inter ciuitatesvluboriuntur,ex loe


    dere arbitroslele lerentes, Pontilicem cum elle iulletunt,qui eratcol

    legio lacerdotum cooptatusc in pollerum Pontilices elle decreuit eos,


    quibus Cadotum tribus luflragaretur . Et quoniam de iure lciali,dq,
    lderibus dilputatioclb'dubiraripollit an lubditos liccat ldera lecum
    iplis c cum exteris iun gere , Iinelui principis venia . Principes quidem
    modispmnibus ptouidere lolentnfe id liar, maxime vero cum exteris.

    Nam Rex Hilpanorum lu bditis om nibus interdixit. Et cm Ludouicus


    Dux_Aureliorum,' is qui Luteticlusclt,multorum calumniis premed

    tetue, nihil grauius manibus obiecftum elhqum qud fdus cum


    g 3

    44 lull) zo."

    Linea I'Pitiiivst

    Henricho Duce Lancaltri'o clanipercullilfet . Principes ramen Germa

    ni hoc fibi licere putant,e fecum,8e':cum exteris Aprinci'pibus fuse falmis


    caufafdera
    focietat'
    coi'te,mod
    idfmelirr'iiperij
    fiar.) Nam
    qu@
    aliter
    contr ahturiiiullius
    funtGermmici'fraude
    ynirxfienti. Cum
    im
    perium-excipiatur,non prolpteteaiexcipitur Imperator,vt quidem,

    fed munquam apertiusiinte -etum , quam inffdere,quod Germani


    principes cum Ijenricho ti..regeaPrncorum,iChamborti,pno ;
    IGermanicituenda percuileruntaduerfus vv.'Irriper'at'or anno
    M. n. tu. quo fdere Henricum- regem Hiperiorern a'g'nouerimt , eiu{.

    que maiefiatem comiterobferuare fpoponderunt ,ac belli grend du

    cem communibus fuffragiis creauetunt. Rex autem Sueco'rum 8:60-


    thorum vn cum Marchione Affembetgo, ducibus Brunfuicho, 8:
    111 Aurafio,8c comiteAcutimontanozae plerfque Germa
    notum ciuitatibus fdus fu Calutis acdignitatistuend caufa inierunt,

    anno M.D. tix. quo anno rex Dani,Dux Saxoni,Langrauius ,


    duces Bauari, 8: Holfatiz, pontifex Viciburgenfis, 8: Bambergenfis,
    Nuremberga,Lubeca,ac plerque item Germanotum eiuitates populi

    que cum igifmundo Auguto rege Polonia: contraxerunt. (


    Carolusiniuit,
    ip e Imperator
    focietatem
    cum Romanotum
    duce Bauati ac
    prindelig'naret.
    ci `bus ca
    tholicis
    vt Ferdinandum
    fratrem
    reg
    Paule etiam Franconica focietas contrae'ta cum Auria gente',
    duce Bauari,tribus P_rconi pontilicibus , Salilburgenli Archie ifco- C
    po,ac ciuitate Nurimbergenli 8: Augtiana. At etiam Ferdinantfus ca

    tholicae religionis ergo,amiciti fdus pereullit cum Archiepifcopo Sa

    lilburgenliAntea quidem 8: in annos quadraginta focietas,quz _ueui


    ca dicebatur, contralra fuerat a ciuitatibus Germani fuperioris, in qua
    nihil prter imperium Germanicum exceperunt: nec mult Van'
    dalorum ciuitates imperiales Lubeca inquam Hamburgum , Vimara,
    Rofoca,Brema,Su cda focietatem fimul coi'erunt,ac belli gerendi cau.

    ducem Holfatium creruntdn o'mnibus tamen fderibus excepta iem


    er imperij Getmanici maieftas. Sed Dani: nobilitas fdus pro (.

    11 Sigifmundo rege Poloni, ac ciuitate Lubeca aduerfus i


    pliim Dani regem percuflit :quo maieliat'is crimine baud fcio an gta- D
    uius vllum cogitari pollit,fi Daniae rex fu mmam in fuos poteatemha
    betet , ac decus regiae maiefiatis tuetetur :qua de re fuus crit, ac toto

    iure fciali difputandi locus :prius tam en di iure maieftatis difieren#


    dum videtu r.
    Miln@

    .ef/"w /

    `
    _

    vnr.

    'f-f - (/!
    .) /4
    /
    u -

    @mmajaaqc'sfiub'fiitat .legibqu (

    f poteias, qum -,1: , a .delamai


    v
    mmm

    i 14,11.

    . Italifegnoriam , I-chrze'i,12=""J IWL id maius imperium


    3 appellant: enim ~rvgaiei'tas , inquit Ijeltus , magnitudine

    .l fl

    dieta. Rrincipio definienda fuit maieas,quam nec Bhilofophorum nec


    I__urifcnniiltomm quifqutt'i'deliniit :qu um ramen nihil ad Reipublcz
    . naturam

    DE RERVBLI'CA.
    79
    natutam inielligendutii'maius, aurmagisnecelfarium elfe videatur. Et'a

    quoniam fiipetius Rempiblicam defini-uimus-.refkamplurium familia- Mtl/P41


    tum ac rerum inter ipfas communium lcum fu :timaI perpetuaque' =pote` p
    flare, gubefrnationmxplicandunieli-quid veniat nnm-acperpetu

    poteftaris appellatione; I_tpetuamfdiitimus elfe oportete,qiaflieri po#


    teltvt vniglutibfveimma in eiues poreltas,neeftanienperpevua tri
    buatiir, fe ad'breue tempus ,- cuius decurfu fum'ima poteftateabdican t;
    Non igitur fummi principes dici-polfunt, fed potins fummpo're'fia'tis
    ac imperij eufiodes , quoad fummusprihcepsopulfifve l'cle

    pofirum imperium rdppfcat , vcuius

    funt verilfitrii po elforfesv ae-clo-I

    B mini, non a iter quam qui res fuas @Qmmodatm velpigiiori, dede'runt': 1-(qui
    aut { imperimve' alreii , flue ad Tvcerturn nichicpifiii

    tempus , litre recario permiferum,fuipotefiatisiufrifdietinff'qiie'at- 9

    bitriacpolf'e oteselfexron defi'nuni.$ie I_urifconfultusiprl'etumAu~ -

    gulii exato magifitatu 5depolitu iin-imperium reddere' dixit. . Nec i1nter- ifil'l' qui:
    eli . minor mairve poteltas tribuat'ur; aloqui li fumma porca c'fufg
    *A ftaslegatolprintipis precario contelfamaiefas diceretur,ea potefiiate v-'
    :7..-.: 1
    tifuoiure polfaduerisipfum piiiieipem,cuiniliilprter inaneprin-

    '

    ffii

    .i cipis nomrelinqueretu:quinetiarriferuusdomiiioimperar'et: quo nia . -

    _`_' _'

    hilabfurdius cogitati in omni impetio,magiliratibusaut


    l
    . priuatis eonrel'fo ? perfona-fmper exeipiaru'rt':vt-qurumcm 311;1351535
    C que fi't imperiutri,"q_u_` alteri tribuitur,mins_fratnen litleo',quodiute por-reia-ygm

    maeliatisbirferuauitmee vnquam fpoliaru'sI fu mina pore'liarecen- L'I


    fetut , 'quin earum quas magifiratibus'cu'ratotibfue -attribuit
    cognitionem fufci-pere- fiue anticipatione, fiuelconcurfu,liue etio- :itrfilcggifll:
    Catione , omnmque 'potellatem magifltratibus concelfam eripere7, fuo foictlde
    iuirai.
    7 A exan .in .
    iure pofffit. quibus eliicitut nee Ditatorem Romanorum, nec Har- , : ,
    Panorau cap. a
    molien Lacedmoniorum, necIfymntum Thelfalor, nee trhonf nouum
    .

    tanclitenfium , nec Florentinotuni cum populari v# ;

    terentur, nec eos, qui a noliris hominibus Regentes regni appellantur, ?


    nec vllos omnino @_agiflttatus curatorfve , qu ibus fumma potefias- ell,
    non ramen perpetua concelfu principis populve tributa,iura maieliatis

    D haberesa'e ne illos quidem antiquositatores fummum ius habuilfe,ra


    metfi op i L i=. dicebantur,a quibus p_rgpocari non poterat,"c

    quotum creationc magiftratus omnes abdicabant'. quoufque rog'a'tio- . in

    ne Iunia factata Tribuni plebis popularis libertatis cuflodes, fatifunt, m'


    ui ditatore crcato,libet ius intercelfionis habuett: vt fi prouoca'te
    tur arliatore, Tribunic'ogetent pleb,apud 'qui de prouocation'ecer
    tabatur. Nam Dieatot P--a _ iriu's Pabi . 1. ac Fabius Maira i. Minu
    tiu m equitum magiflros,qu od contra mandatum Ditatorum dimieaf

    fennegpitis dsamlnruiitiquitamen ex prouocatione,populiiudicio libe- f


    tati funt:liceni_m I_.iu'iusg Tum pater Fabij,Tribuno's,inquit,appello 86 9 in. 7;

    prouoco ad popularmqui plus quam tua diatura poteft,cui rex Tullus


    Holiilius ceilinfliibus verbis plan fit Diatormeq; principe, neqkue

    fututtiiiiliilfe , 11' fed cutator,quem no ti

    '

    Linen

    PRIMVs

    Gomillarium vocant , nec aliud illi tributum fuilfe, prter curationem


    . belli gerdi, aut feditionis fedand,aut Reipub.conliituend,autmagi
    `

    .l .l

    liratuu m creandoru m, aut claui figendi. I_Vlaielas ver nec maiore po


    tea'temec legibus vllis, nec tepore definitur. At necemuiri quidem

    legum ferdarum, tametli fummam ac legibus lolutam poteliatem ha


    berent, 8: magiliratus omnes creatione decemuirorum abdicllent,ius
    maieliatis habn re , cm eor imperium legibus du odecim tab ularurn

    ad populum romulgatis acciperet : id quod'. curationumomninm

    commune e : nam Cmwfiator creatus belli gerendi caula,cm


    intra dies quindecim holiium copias fregillet,acbellu m.confecillet,di

    tatura liarim abdicauitzSeruiliunBrigcns intra diem otauum.:Manver: B


    cus eodem iplo die,quo ditator diius eli. Dicebatur a'utern :
    Senatu opulve , nec item magiliratibus, aut rogatione ad po
    pulum aut vllis legibus , quai ad magifiratuum creationem 'fernper ne
    celfati furunt, fed ab Interre e , qui modo patricio fanguine ortusef

    Y
    fetzneque enim latis etat nobilem elle Senatorem, qui Ditatorem di
    ceret. @od f1 quis obiiciar Srullam in annos r x. Ditatoremlegell.
    mus onore' in
    publia aac- Valeria dictum elle , reponam illud Qieronis " neque ditaturam, ne
    pttis
    nobilis que legem,led crudelillimamt rannidem fuilfe,qua ramen q_u_arto poli: 4e
    om erat:
    humm
    anno, qum Ditator fatus e abdicauir, cm fcilicet bellor ciuilium
    patribus Stc-

    - flammas ciuium fanguine relhnxilfet , lalua Tribunorum plebis inter

    er.

    i
    n' iu _ cellione. tametli uadragelimo poli anno Crefar perpetuam Dita

    1 libertatep ebis inualillet, intercellionem ramen Tribunis


    plebis reliquitzled cm antea Pom eij lingulari Clulatu Ditaturno
    men de republica lublatum ellet,c contra legem Pompeiam Czlar Di
    tatorem le lege Seruia creati curalfet , ciuratione principum cfus ellI

    in medio Senatu. Sed demus vni pluribfve fummam ac legibus fol-utam


    poteliatem extra` intercellionem, aut prouocationem populo dati,

    num maieliatis ius habere dicemus? nam is maieliatem habebquipg


    Deum
    immortalem
    , feipfo maiorem
    vider neiniierg:
    lic tamprecariam
    en
    non
    inelle
    in illimaiellatemled
    in populci
    quo poreliat
    habent,vel ad certum tempus, cuius temporis decurlu,imperium depo

    nere tenenturmecpopulus lua fe poteliatc exuere cenfetur,etiamli fum- D


    mum ac legibus folut imperium vni pluriblve tribuat , idque ad cer

    tum tempus,n precarioic vtrque modo,quifummillud imperium


    habuit , rerum le geliarum principi populve rationem reddere tene'
    tur : prin ceps ver, popullve,in quibus maiefias ineli,rationem rerum

    gefiar-u m nemini,prterquam immortali Deo reddere coguntur. (


    igitu`rli `l'ummum illud imperium in annowecem vni pluriblve con-N.

    cedatur? vt olim apud Arnhenienfes Archoniiusuem etiam Indicem


    appellabant, lii mm in republica poteli-aiipreict : non fuit ramen pe
    1,1525.tum-Reipublicrnaiellas, cm potins populi curator procuratrve
    , _6c rationem imperij geliireddere teneretur . (Eid li lumma illa,

    quam-diari, potelias vni pluriblve ea lege in annum tributa fuerir , ne


    rationeniirierurri [e geliarum reddere cogatur lic enim Cnidi' in

    ingulos

    DERPVBLICA.

    81

    fingulos annos fixag'inta ciues,quos ipfi Amvrnolas vocabt, id eli, o-

    (o, hiver.

    mni exceptione ac _re rehfione maiores. Non tam fuir in illis imperij

    maieflas , cm depo itumimperiumanno vertte populo reftituere te


    nercntur : hunc igitur magiftratum quidem fumm, ac potefiatem ina#

    ximam appellate poffutnus, principem fummum non poffumusmam

    alter dominus,alter fubditus elhalter poffeffor " proprietarius im'pe- fall-Llclilfff

    filiallfsccimperij poffcffor, nec dominus dici potefiled cufios. Idem mgm indici-l:
    nobis iudic'anduinefi deiis , quos Franci Regentes regni a pellanr, qui 'ufiiiiiiiiiaciii va. est.

    vel ob infamiade furorem,vel _abfentiam regis crearifolbnt, firie co-

    rum nomine,manii,ae figillo,|eges, , referipta, iuffa deniq; omnia


    fanciantut `( vt quidem fichar more maiorum , ante legem Carolilie;
    gis Francorum) fiue regia figillanomenque regium legibus ac manda
    tis'proponanturmihil _enim,aiit parum admodum inter vttunque inter-
    vcft,ci`iiriquae;`i prgcuratore gerrur, probante domino, ab" ipfo domino

    gerividetur.
    Tpheobaldullefenfium
    At rectores
    comes,
    illi regij
    is qui
    acregni
    bonusprocuratoresfuntzfic
    vfurpatur , feipfum regni
    en'irri iwfsatrcnnqc

    Iprocuratorem voeabarliare cm quid procu ratorio nomine - :


    tur,extra regis,aut domini appellationem,non procuratoris aut curato

    ris Rei ubliczc ,fed regis ipfius efi mandatum.Sic enim Senat'us Medio
    lanenfi ac Ilpoliranus abfente rege i_I_ifpanorum omnia euin fumma

    Potefiat'e regio nomine iubet ac vetar: id enim QatglilCfarisconfii


    tutionecauetur his verbis conceptazSenarus _hiediglanenfis poteftatem'
    habeat conftituriones Princi is confirmandi,infrmandi, tollcndi, dif
    penfandiconrra ftatura, habi irariones,prrogationes , refliruri'ones fa
    ciendi . A Senaru ne prouocari poflir cc. 8c quicquid facier ,pai-em'

    vim habeat vt fiprincipe fatum ac decretum effet: non ramen pofii

    delictorum veniam tribuerc ,aurliteras faluiconduttus, reis criminurn"


    ' dare. Hate prope infinita poteflas Senatui Mediolanfi ac Illeapolitano
    ~

    lege data,non tam regis Hifpani maieficatem, quam laborem, cu ras, fol
    licitudinem minuere videtur : eiufmodi ramen efi: qu facil reuocari

    '

    poffit. ( fi tanta poteftasdegato regis aut prfidi quandiu vixerir '


    p principe fruenda permirtaturm in eo maiefiatern ineffe dicemus,cm`

    D fu mma fit ac perpetua poteflas tributa? alioqui fi perpetuam interprete


    ur potefiatem qua: nullum fit exitum habitura, nulla fit,prterquam'
    inIpopulari t } flatufutura maieftas , propterea quod immor#

    ta is efl: populus, nifi [ fimul delearur: aut'fi perpetuum interpre


    ternur de regibus 8c eorum irpe futura, non effet maieflas in illis regi

    bus
    quifuffragiis populi crerur. Si magiftratus annuus,aut qui tern
    pore 'definirum haber imperium,is quidem extra tempus,aut fponte fu-v
    pcrioris , aut per vim imperium retinet: fi vi retin'et imperium, tyrannis
    meinen
    eff: tametfi
    mbir,tarnerfi
    tyranni quoquemaiefias
    contra leg id fit,poffeffio
    , quiviolter
    ramen 4poffeffioni
    efi,quod fialievo- ai-rfmf
    _
    luntte fuperioris fummum imperium in magifiratu contin uatur , non

    ramen proprerea maiefiarem illi rribuemus,cum nihil habeat nifi preca

    rio:quiauteni precariohabermec dominus poffeffor. Quz enim


    1,.;

    '

    82.
    .. t

    LIRER'PRIMVS

    tanta fuit vnquam vll'ius magiltratus poll principern , quanta fuit {upe

    rioribus annis I_-Inrico ri. Andium du ci potellas a C_Iarolo i' x, fratre tri
    buta? fuir enim lu mma 8c quidem perpetua , line vlla regalispotellatis
    exceptione: non ramen lu mma fuit cum legatu's fui principis diceretur:
    fubieta vulgari claiifula, @von n vi DE i v it , q'u precari imperium

    .af7.461111

    fatis lignicar. Legati ver potelias,que ac magiftratuum Omnium


    principe prlente penitus euanelcit". (Mid li populus alicuilummam

    perpetumqu e,quoad vixerit,pOteftatem~ deder-it? lubliflomam li pote


    {tas illa legibus l`Oluta line magillfratu s, aut legati, aut~retoris,curatorf
    ve appellatione,nec precarie data fit,pro'fe`tiura .eidem concella fuifl

    le conlitendum erit : quia populus lua le lpOnte'imperingOliauit, vt al-


    teri Omnia iura maiellatis line cditione donaret , perin e vt li quis pu~

    ra donatione rei lux dominium ac poflellionem tradidillet': tune enim


    gonlcgih perfeta donatio,cditiones nullas capit 5. Ad hun'c moduni de fummo
    morirse.
    principe lex ab iurilconlulto regia dicirur lata fuille,cm populus et
    1N EVM Yconfrvm'r . lSecl li populus Omne
    fuum imperium cuiquam tribuat quoad vixerit , idlq; cum magilli'atus,

    aut curatoris, aut legati appellatione , huicneque ius maieftatismeque


    prin cipis fummi appellatio congruit, led magillrarus aut procuratoris.
    Et quemadmodum magillratus qui legato iurilditionem ita manda
    uir , vtnihilomnino retinere auragere videatur, non ramen in legato

    Lerocikgolr; imperandi prohibendique poteftas,aut legis ? inefl , led in ipfo

    gutierroiuae magiflratu. qucl f1 prter mandatum quid agar impertve, nihi agi
    ;hl'ff'sling tur, nili ratum habeat qui madauit. neque ramen ratihabitio magiflra
    im
    tus in rebus grauioribus qua: ad iurifditionem pertinent retrotrahitur,
    vt principis cuius fu mma ell in Republica poteflas. Na quicquid alla:
    ro O v. Delphinate Francorum i'egnicuratore gelium eli abfente patre,

    qui captiuus in Angliam abdutus erat, crn poltliminio pater rediiflet


    ratum habuit legitimis ac lolennibus aclis.S_iue igitur curationis in mo
    d, liue iure magillratus aliena potellate quis vtatur, liue ad breue tern
    pus,liuein perpetuum ,is maiellatem non haber, etiamlicuratorioin

    lirumento rectoris, aut legati, appellatio non contineatur: non etiamli


    patri moribus ,aut inltitutis, aut lege , potel'tas illa delertur: vt apud D
    1_7 negentien, Scotos antiqua lege 7 , regni curatio ad proximum quque regis pupil
    n " li,aut qui minor ellet annis viginti quinque, deferebatur,iis'conditioni

    bus, vt Omnia regio nomine gererentur : qu lex olim abrogatal fuit,nc


    periculumpupillo Re icrearetur a 'propinquis afle'tantibus regnum,

    Acuiusv caula^,_(_2_`l`ar lceleratum elle licere putabat. Caetera delinitionis


    propolitrmembraperfequamur : diximus potellatem legibus folutam
    congruere maiellati. Nam populus fummum perpetuiimq; imperium,

    51m-meines ,ac v'itat,necilqiie poteliatem,legibus Omnibus lolutam, vni ex


    ' Poldi@

    ciuibus; tribuere poteli , _vt quemcunque volet imperij luccellorem-de

    ligna'repollint quemadmodumflu quifque rei moderator 8c arbiter,


    is iFun-a2ac- Pure-iinnarepotefhnonalia quam-liberalitatis lubieta caufa, qu qud
    iffju imbiira'Cana :fbi/.titullampollea conditionem capiat,verapropriqu e
    `

    acceptio

    or.

    REPVBLICA.

    s;

    CCFH-011, dOUOappellaturmxterae donationes quibus innexa 9


    imp exaque alia caula, conditione, donationes non 2 fum: licquoque, zo ima

    lummum imperi conditione aliqua,vel lege datum,liimmum non ,


    neclegibus lolutumznili lex aut conditio maiellati dita diuinis, aut na

    tura legibus lit comprehenfa,vt` li tin Rege Tarrarorum initiandoznam ; ;

    mortuo principe,populus vnum ex liliis optar, aut qui fratris lilius lit,ac "mmm"
    lublimem , aureo folio inlidere iubet : deinde Carmine folcnni maiori
    bus accepto, pontifex, ad regem Oratione conuerfa , Nos, inquit, abs te

    petimus ac iubemus vt imperes : Tum rex, @andoquidem ,inquit,im


    perare me vultis,omiiiamea iulla vos diligenter exequi necelle vt
    quemcunque occidi mandaiiero, hunc eodem momento necari : lu me
    mmque'terum Omnium potellatem, arbitrio meo committi. Ad lic

    populusclara voce relpondet,elo. Rexiterum,mea vox,inquit,pro fe


    cure,pro gladio futura : ad hunc fermonem populus vniuerfus ap
    laudit. Hisita ellis,de fublimi fede Rex dimouetur,acvilillimae tabu
    :

    lluperpolitusumi conliituitur, ad qucm Pontifex orationem con


    uertens, Sulpice caelum,inquit, ac Deum prpotentem vniuerlitatis re

    gem agnolce: nam fi iull imperaueris, omnia ex animi tui {


    lequtre : lin muneris olliciique tui obliuifcare , prceps ex alto ac luin

    ini loco deiettus, regali potellate ac bonis omnibus ita fpoliabere,vt ne


    tabula quidem
    hc,cui
    itarenunciatur/.
    conceptis,in
    Clublim
    attollitur,
    8 abinfideasaibi
    vniurfo poreliiiquatur.Verbis
    pulo Tattarorum rex

    'I

    Hactanta potellas a populo regi tributa , ab omni conditione libera, 8


    planlegibus foluta dici potell,quia nihil am plius habet,quam quod di
    uinis,ac natur legibus imperatur,ac prohibeturlnterdum etiam confi
    mills ratio ac forma in revibus
    initiandis
    c conferuandis
    adhibetur,
    ta

    . .
    . .
    .
    .

    mtrliiure fuccellionis potellatem adipilcantur . Nihil ramen abiectius

    l
    Carinthiorunl

    mcmini, uam uod in Carinthigrumducr initiando lierilfolitum acce


    pimms. Extat adliuc non procul ab vrbe Yiti in prato marmoreus lapis, ,ingr/w

    quent confcendit rullicus horno ad qu em fuccellorio iure delata pote


    .

    llasell: Sicmediusinterbouematrum,t equammacle tabelcentemrtf.'

    .Kalf

    g I

    farm

    '

    conllitutus, circun llante populo, clucem nouum palloris habitu vililliwa'


    D cum principibus, ac purpuratis magillratibus venientem con
    lpicatus, Sclauonicalingua lic alloquitur, ( hic, incellu Se comitatu

    tam fuperlO gloriatur2hic populus,noller,inquit,princeps:ad haze rulli


    cus, An , inquit,iudex? an de patria: falute lollicitus? an liberce condi
    tionis homo? an eo dignus honore? an religionis cultor? Ell,iriquit, po
    pulus, ac deinceps erit:tum rullicus leui cola ho ducis ore verberato, ab

    Omnibus muneribus vacationem ha et : poliea princeps lapidem con-~


    fcendit,8c gladium manu vibrans, populo fe intuenti, virumbonum, ac
    iullum fore pollicetur: tum eo palloris habitu lacra facit: lacris autem,
    rit ac more lolni peratis,lpeciem illam palioris exuit,ac principis ha

    bituni induens, rurlus lapidem conlcendit,lidmque vallallis accipit.


    Olim quidemarinthia: dux,ImperatOris venator maximus dicebatu
    Carint ia ver , cum imperio Germania: {lconfufa , _Venatoris max_irni u inne rm;

    34

    Linea rners

    munus , 8: inaugurandi forma vetus obloleuit: 'Qarinthia ver , ,


    Croatia,Cilia,TirOlia,cum K_ullriaca ditione coniunta: lunt.

    ua: au

    Ef ? tem de regibusragonum initiandis rraduntur iampridem exoleueri'it:

    " lic autem accepimus lieti conlueuiilezPrtor maximus Aragon,quem


    Iullitiam manInam appellt,regem lic allatur: Nos, qui nec virtute infe
    rioresc potellate luperiores teiplo lu mus, _regem tecreamus , his con

    ditionibus legibl ue,vt vnus aliquis plus habeat quam tu poteltatis


    imperij. In quo fal it is, qui leribit regem populo creatum: Nam San:
    tins magnus Taraconli regno Mauros poll annum leptingentelim, 7d
    qum Hilpaniam citeriore m inualerant fugauirxicdeinceps eius polle
    ri vtriulque lexus,regnum illud luccellorio iure habuerunt. quneriam B

    l - Petrus Belluga,qui de regno Taraconli accurate lcriplirmegar crean- r


    15:22:12. - di regis populo ius cpetere nili regia gente penitus extinta. Illud item

    nouum 8: plane ablurd'um, vt populi cuentus rege fuperiores fuerint,


    13 Ifi"fl cum ipleBelluga3 conliteatur, nec conuocari populi conuentus,nec
    ci.&extremo.ex
    moli conuocatos iniullu regis abire poile . Illud etiam ablurdius Y, quod hc
    clerieo violatore

    . .

    Pac., infanta Orario habereturaPrtorc ad cum, qui iure luccellorio regnum ade~

    iigiliiillicrgl ptus erar, quique Praztorem maxim creabat, 8: quoties liberet abdica
    552212230 re iubebat. Nam Didarum Prtorem maximum ab vxore

    Aragonum ac Sicili regis creatum , 8: ab ead potellate exti


    i_fgfs'fciffu_fc~ rum fuille conliat4 . rametli Prtor maximus litcs 8: controuerlias,
    qu principicumpopulo intercedunr dirimere lolet, vti lit in Anolia,
    vbi lires eiulniodi mox :i curia maiore,qu ex Pontilicis 8: patriciis

    Hatur,mox etiam ab magillratu , queni iplinlliti magnam Anglici


    vocant,& pene ab Omnibus Prancorum iudicibus dilceptantur : nihilo
    minus ramen Rex iple comitiorum popularium vbique arbiter ell ac
    Cenlor , vr vel populi rogariones probare, vel repudiare pollit,_quod
    iplum de Caliulonum , dque Prancorum regibus confirmant15 : quos
    ga cap. extremo

    . . etiam potellatem abloluram,lieiiim lo'quuntur,habcre rradunt. @id


    __lmduml autem lit abloluta,vel potius lolura lege potellas nemo deliniit. Nam li
    legibus Omnibus lolutam deliniamus,nullus Omnino princeps iura ma

    iellatis habere comperiatur : cum omnes teneat l_ex diuina, lex item na
    tur, tum etiam lex qmnium grium communis, qua natur legibus D
    ac diuinis diuilas haber rationes. Contra vero lieti porell,vt quis Omni

    bus ciuitatis lua: legibus,:ic magillratuum Omnium imperiis lolutus lit,


    _
    quiiura maielltatis non habeatzvt
    Pompeius , qui lege Qabinia legi
    Ifglw'm P5' bus lolutus eli16 , cum imperium ei extra Ordinem datum _ellct in an nos
    quinque,vt aduerlus piratas bellum gereret: neque enim nouum ell ci- '
    _ _ ucm legibus a populo lolui , cum id Senatus interdum line populi iullu
    facerer , vlque ad legem C_orneliam7 Tribunitiam ,qua Senarus RO

    manorum prohibetur quenquam lege loluerc nli ducti Senatores all


    mcgssw Pf fuillenlt. Nlege duodecimira cauebatur-: { Nisi i
    Tiis 8 CENTVRIATis NE A'iititooAN'ro , 'Qvi ,sEcvs FAxir

    1 VTAL rsro. cui legi derogatum erat Senatu. @i autem vnalege,


    plu'riblve, aut omnibus lolutus elbeorum ramen imperio qui iura ma
    iellatis

    De REPVBLICA.

    s;

    ieflatis habent tenetur : etiamfi omnibus patrilegibus in perpetuo fo


    /: qui tametfi populi Romani princeps effet,idefl in __/gn; "?
    Repub. omni primus,populo ramen vniuerfo,in quo Reipublic ma
    ieflas erat,inferiorem fe flinulans rogationes ad populum fpiflim fe
    rcbat,cpopulus leges iuberet non Augufluszc in maoiflratibus crean
    D

    dis ciuium manus prehenfabat,vt candidatos populo commendaret.


    Eum autem, quiiura maieitatis habeat, nullius imperio teneri oporre't:

    quod argut fignifcans Tiberius,his verbis ad Senatum , Non aliter, in


    quit,ratio conftat , quam fi nulli reddatur , de iure maieflatis diflerebat:
    cuius modfmgulis , fed etiam vniu erfis,leges dare,c latas
    garezquod ab eo neri non potefl,qui alterius iuffis,ac irripetiis teneatur.

    ldcitclex ipfa19 plipipemkgilufolgiglcgis autem verbo , impe

    2.9 l.Princcps.d

    ltgrbusJ. lacra-J

    rium quoque figuiiicatur eius,in quo Reipub. tnaieftas 1. Itaque vi

    t.flimz: cod.

    demusin legibus ferendis,exce'ptionem legum Omnium, qu legi lata:

    contraria fmt , abrogatoriam, aut fi, cum iatalegequadam ex parte pu


    of
    gnenr,derogatoriam fubiic,fiue leges ab aliis retro principibus,fiue ab golformadc
    licprzfrCti P12
    cod principe lata: fuerint. Id enim fcit , modo priuilegia,fed ne tur.C.B-l.iu lc
    legesquidern,aut edita,mortuo principe vim retinere fuam,nifi confe lospopulosx
    defun@

    quentiprincip auetoritate,vel confenfione tacita,fancitur. Na cum

    matrinit.C.8t in
    c.vlr.dceff1c.Ar

    .nucr-grf//f:
    lgrtolus 3 ad Carolutri irrt. Germangrtlmlmperator legatus effet, vt (nella.
    tristan: prrcib ""
    ciuitatis priuilegia confirmarentur, obtinuit illud quidem,fed
    tatonditione ,vt tandiu vim haberent, quoad reuocarentur a pofteris

    Imperatoribus , quibus , etiam fi claufula fubieta non fuiffet , priudi


    tium nullum creati 3 potuiffet. @gmcbrem Michal Hofpitalis,Pran
    torum Cancellarius , priuilcgia, vico fanti Mauri (Sirolo rx. Rege
    concefftifigillo regio munite, obflinato animo,etiam petente Regina,

    irr'perar.(`...lex.
    conf'.IOr.nu..

    31 Brumm corfli
    :umd r 'primeu
    du vel bo reges, l
    nu. u.
    cli rov.0ldrad. '
    muli-108.

    1@1Min '

    31. Balm ur de pa

    recufauit,ptopterea quod perpetuam tributoru mim munitatem

    cc Cllanue vcr
    bo .intpliuc` Fe
    ltn.in .

    nercnt,contta naturam priuilegiotum,qu perfonis tribtitintur,e con

    de probar. amic.

    fequerftium principum poteflati priudicare viderenturzneque ramen,

    grita 'n protr

    tir-qua: (uur re

    fiin perpetuum conceffa fuerint , corporibus , aut collegiis, qu fempi~


    ternafunt,principis largientis vita, diuturniora funt futura, qu fi :i po

    niio."u 61

    lusll u'nu- conti.

    9r.lib.r.nu.rr.

    pulo,vel optimatuchpublica, corporibus , aut vniuerfitati in perpe


    tribuantur , fempiterna fore neceffe : aut eert quandiu truitas
    illa popularis flabit.Nam cum populi Romani maicflas ad dominatum

    33 113331111. in
    Tiberio.

    vnius, quo priuilcgia peti oporteret, delata videretur. Tiberius


    11 Indultabenecia defuntis principibus, non aliter vim
    habere voluit,qum fi fucceffores rataliaberent,cm antea principis be*
    neficiummifi ad tempus datum effet,perpetuum baberetur. Itaque Re
    fltsnoflri, benecia corporibus Se collegiis tributa, renouare Confuc
    urrunmtque ade Curiarum omnium iurifditiones e imperia confir

    34 lille quo..

    fi princeps nullismaiorum legibus obligatur,quolnam mo


    do faisobligaretur? nam aliorum uidem imperium fufcipifibi ipfi ve
    rjmpemeu ?! a,inqu_it llomponius, obligatio con

    tempelluum ad

    fiflere poteft , quae voluntate promittentis ifatum capit: qu certera

    nulladeverb
    2.1.6 quisin

    tio,non mod probabilis eft,fed etiam ad perfuadendum neceffaria,fci

    princ'po de les

    Trebell. penult.
    de .irbirr.cap. tn

    noruir fle cleft.


    gt l. Tino .

    511.83

    ` d

    s.:
    38 c.mamiafti.z.
    . 4.111 nrclii
    IJCI'IJS '1

    1131511 PRins

    licet principem fuis legibus ac 1111115 obligari'nulloinodo pofic. Vt enim


    Pontifices maximoslibiipfis manus 3 vincite poire negant Pontificij
    iuris interpreteszita nec fum mus quoque princeps,im nec magiftratus,

    . fe -r a', in :1.66
    11.11.6. cap.
    . q. 5. ln.

    Andr. in caA .Ldo


    rap. 8c in regul
    cui lice: de regu.
    li'u. 6. c. dud de

    aut priuatus quifquam edicere :iut impernre 11101. 111 illa in Fine
    legum ovmnium ac editorum fubieta--elaufula , 111/ sic N-onis

    przbcnd.lib.6.

    PLAcvi'r. Vt ab omnibus intelligatur ,leges tametfi iuflras, ab vnius

    iubentis voluntate pendere. Sed legibus diuinis ac naturalibus,principes


    omnes ac populi qu obligantur, quas qui perrumpere, aut inFirmare

    tentabunt,diuin maiefiatis indicia non diriginod igitur fummum


    in Republica imperium legibus folutum diximus, niliil ad diuinas, aut
    naturze leges pertinet. Nam inter Pontifices, is qui iura maieatis om- B
    nium optim norar , 8c qui fer Omnium Imperatorum , Principum
    3y Innoctius 4.
    Pontifcx max.in
    cap. innotuir de

    Chriianorum potefiatem fibifubieceratNJummum imperium eins

    elcionxxtra.

    1 11111,1111 ordinario iuri, (ideit,vt ego interpretor,patriis legibus)


    derogare poteit. Num igitur princeps patriislegibus, in quits iurauit,
    obligatur?Difl:inione res opus haber. Si Princeps feipfum (ibi iureiu
    rando , obligado iui'ifiurandi , propterea qu diximus 11

    58l.inrf`gtium.

    fiere non 0133:11111 ne priuatos quidem teneat 39 iufiurandum mu


    iuliuraiiiiuui.z:.. tua inter ipfos obligatione Contratum, 11 11111110111 111111 pacta conuen

    ta, a quibus difcedere lex ipfa patiatur :etiam 11 parita honefinti confersa
    ;9 l.vlt.qui fatif
    dare cog.
    tanea 11111. 1 fi Princeps,:ilteri principi,iureiurando leges (e vel :i maf-
    ioribus latas non violaturum fe proiniferit, obligatus tenetur, 11 quid :il C
    terius Principisintere: 11 1111111 quod 1111115 Principi; interlit ne
    4o Carolus Mo ip 1` quidem qui iurauit,obligatur.Ac 1:1111 .ilexander Imolenlis,om->
    liiiz'iiifbique ad
    nousxoniilioru nibus fer commentariis , ac refponfis 11, paita conuenta, qu 11111
    Alexandri.
    4x Alrxand. cfi. lam vim'lmbitura fuiilentila vi iu riliurandivim accipere (qu [enten

    5.11 plug'. can.

    2.1.4.lib.6. 3L Bal.
    In Lalande lirici

    cmiliC.& Ca
    .

    nonin in gloli
    ditintionis 11.
    Panormita. in

    cappio illorum.
    dc prxbendis.
    41. Balm Ldona
    ciones. de donar.
    inter virum Si v
    xorem. CCynus

    ' Bar. in Liiigiu


    vox.ilel.gib. C
    Bart. 81 Ciilrenf.

    tia nulla vel ratione probabili,vel autorirate confirmariJ potehiibil


    oniin us ramen Principes fuis editis ac legibus, quas etiam iureiurando
    u

    confirmauerint,teneri negauii. Idem iudicandum relinquitur, 11 Prin-


    ceps Iuratus, quid promiierit priuatis. @od aut diximus iuratos Prin

    cipes iis patis, quze cum aliis Principibus , aut fubditis fecerint, 11 111112
    11111, obligari, non ide id Ht,qud iurritifunt, aut quia fuislegibus obli
    gantur : fed quia 1111115 conuentionibus qiiifque tenetur, fi quid alterius D

    111111:1111111111511111111111211115 fitzc 11111111 caufis,quibus priuatus


    111111115 uifque in integrum,fi captifunt,re{titui 1:1111 aliena

    in 1. princcps de
    legibus. Anton.
    Butrio,liriol1.P.i

    noririitan.Felin.
    in cap. 1. de pro
    bat.
    45 -115811111

    4,4 notario lum`


    made condic.in-_
    dcbc in cap.1.dc
    probar. 81 : 1.
    pen.de damnin
    : viri'i t vxor.

    C. lnnocerius in
    cap.n"~uir. de lu
    dic. 8c c.1p.licct.
    de clcion.

    fraude :ic dcilo, 1111 errore, 1111 metu circunuentus : non tantum in
    iis quse ad iura maieitatis imminutaefed eti` in iis, qua: ad priu ata com
    moda rationfque donieicas attinent. Atque in eo quidem plerfque,
    tam labi :ic decipi 4 videmus , qui conuenta, Principum leges efe
    putant,qu:`im qui leges paionaras,(vt eor verbis vtamur) appellant:

    cum fcilicet princeps, rogatione populi legem tulit, acceptis ob id po

    pulo pecuniis,vel exao tributo : tunc enim @_rigonenfes regem fua le'
    ge teneri aiunt, cteris legibus non item :quibus ramen derogare poile

    confitentur , fublata mula, propter quam lata lex : quod vt verum 111,
    c ratione, ac autoritate confirmari poiit,nihil ramen pecuniis opus
    ,111


    DE R`EP.VBLICA.
    '
    87
    ~ eil, autiureiu'rando,li fubditorinterfitlegem fetuarii vox enim Prin
    cipis inflar Otaculi elfe debet: dignitas autem principis agitur,fi vel fub

    ` diti taimptobu'm elfe Opintur, vt nifl iurato credi non debeat : vel tam

    auarum,vt cotiuenta line metcede feruaturum non purent.

    igitur teneamus;'ptincipi leges fe latas lua voltate,ac fine fubditorum


    confenfu,abtogare,vel quadam ex parte legibclerogare, vel fubrogate,
    vel Obtogate licere, ac femper licuiffe, fi quitas ipfa id poilulare videa
    turzderogatio ver,vel abrovatio
    ,vel etiam Obtogatio,non Obfcura,aut
    e

    ._

    ambigua, fed fingulariverborum conceptione fieri debet 41. Qrdfi 4S ;


    -

    - -

    manumale le` il

    nulla legis abrogand caufa probabilis eil, contra OHicium boni Princi- bummeln-dia
    , in c.i. d
    B pis , li legem abrogate velit: nec ramen Obligatione maiorum te- conus
    ,

    , nifi quatenus vtilitatem ab iis percepit. Exemplo fir illud,quod rf};tj'jj


    D

    _ilagonenfes populi quelli funt apud Al honfu m re em , leges numif- -129323;


    matum ab eo deminutas elfefalfa vtilitatis lpecie,non line maximo fub'a rundem.
    ditorum detrimento , contra pacta cuenta Iaggbijortunati regis Aaa-

    goni anno ii.chxv.8c Petritegis anno . 'cc xxxvi. quiiutati po- _a f. ,1_3 3

    pulo promiferunt fe numifmatleges inuiolabilesliabituroszeque tio


    7: mine,populusfeptiruo quoqueanno fingulisfingulos exigete Mit:
    ranedios,(i_d eil duodecimam fer pattern aifis Romanikotum qui Ma
    ranedios quindecim in cenfu habuerint,8c in rari Principis infette te
    netur. Ar regu um FIltoconenfe hazteditatium ell-,8c quidem ad fuccef
    fotes vtriufq ue lexus delatumdiiblata ver caufa legis ferenddd ell: tri
    buto, nihil Obflat quo minus princeps legem abrogate poflit . Non ell;
    Aigirur conuentionum: ac legum perturbanda ratio: cm lex ab eius

    luntate peudeat,qui fummuam in Repubpotcilatem adeptus ell,8c qui

    l _ d. bw.

    fria lege , fubditos omnes tenere 47 , ipfe vero teneri non potefl : at coti- 311'glg2,.m'_

    _uentio inter cities, ac principem mutuam haber Obligation'em'fs , :i qua 48 112 t


    vc bor.fi nif.

    difccdiline mutuo 49 confenfu non poteftln quo genere Princeps nihil :lie-abiti?
    habet,quo fubditis fupetior effe videatur:illud tatm,qud fublata cau lilium nadine.
    { fetendae legis , in quam ipfe iurauit , nec fua lege tenetur nec iuteiu frllg, Bald,

    randofI ciuis tenetur . . bene a'dotrina informati, fgflfffifclj


    nullo lefe iuriliurandi vinculo patiuntur Obligati,ci`1m de legibus agirur, fhig-intil'.

    D aut cert' fummum Reipublic imperium non habenr. Cut igitur, dicet p_c. nifl). in', 7- (s
    aliquis, Imperator Germanorum , qui Principes omnes Chriilianos di- 'fffffm

    guitare antecedit,priufquam initiatus 8c lacris aufpiciis inauguratus fit, fifglff


    Iuliurandum prtellate folet,verbis a Pontfice Agripinenfi con ceptis, fe - in cat-'Pfg

    legesimperij minimviolatur,ciuibus ex aequo bono iuta datururn: iiliiiiiiifa


    _Pontificis inaximi maieftatem comiter Obfetuaturum, Romanam relis- '

    gionerri fumma pietate defenfurumqiu illos,egtes,ac petegtinos,orri MM'


    nicharitate amplexurum. Hanc fotmu am iuriliurandiqua fe Carolus
    v. Imperator Obligauit cum initiaretut,Cardinalis Caietanus acfPonti
    cem Max.miliffe dicitut.Neque id mirum,ct`im Imperator Germano
    rum Principum legibus ac decretis teneatur,vt fuo l'Oco dicemus. At e;
    tiam Reges,ineunte imperio,patria decreta fefe obietuatu

    ros iureiurando i'pondere confueuerunt: ac fubditi quoque principisex

    jew/L4

    sa
    n

    PRins

    maiorum moribus 86 inflitutis fe iuffa faturos, R_egium nomen lan


    tum efi,c auguftumled plerfque, non tam teipfa,quam appellation'e,

    Reges funt, vt de Regibus D_arriglt Bohemi fertur. Idem quoque de


    regibus _E_pirotarum iudicium faciemus . Neque ver maiores nollri,

    iu fiurandum a tegibus,vt leges feruart extorqueri volu erunt.Teftis ell


    initttrandum formula, ex antiquis Rhemenfium Archiuis accepta , quam defctibere
    )l5 8.

    Philippi. t. Re
    s Fricarum,

    HErm' lmm.

    placer. Iuliani ad Erigium regem Anno rfi. ; t. I-_igii'ico regnante


    xxxii. im. Calend. Iunij, Evi Philippus Deo propiciante mox futu- `
    rus rex Frcorum,in die ordinationis me,promitto coram Deo 86 fan-

    tis eius , qud vnicuique de nobis commiffis >canonicum priuilegium,


    86 debitam legem, atque qulitiam conferuabo , 86 defenfionem ,adiu- B
    uanre Domino,quantm otero exhibebo,ficut Rex inqu regno vni-
    cuique Epifcopoc Eccle ia: fibi commiff per rctftum exhibere debet:
    populo quqiie nobis ctedito,me difpenfationem leg'in fuo iure con-
    filientem , noflra auetorirate concelfutu m. Confimilis eli formulain "
    B_ellocalfiorum Bibliotheca , 86 eiufdein Regis: vrrque ramen Pontifi
    cium aliquid fapit. At ego formula, qua nihil putius ac melius lieti po
    tefi, ex antiquilfimis Bibliothec Ge_rgobiorum Atchiuis excerptam,
    omnibus Regibus ad iiituendum 86 ad imitadum proponam. Iuro e0i
    per Deum omn;potem,ac promitto me iufiregnaturum: Iudicium,
    tz. .9. '

    quitarem,ac mi ericordiam faturum:qu cert formula,ex ipfiusl-_li_e_


    remise L verbis exp'relfa videtur. Ego, inquit Deus fempiternus, qui fa
    cio iudicium,iufiitiam, 86 mifericordiam, 86 iniis fu mmam capio volu
    ptatem. Qu fotmul fatis indicant, iuliurandum non ita pridem typis

    excufum in eo libello quiinfcribitur Regis initiatio popularifermone:

    Si D v . ab antiqua formula valde diuerfum effe : in vtrque


    ramen, nulla ell: legis erga principem obligatio pofita. At ne reges qui

    dem ipfos , I-Iebrreorum populus,nec Samuel in Saule, nec item I_I_elias,

    aut lielifazus in regibus tenunciandis vllaiutifiurandi obligatione illos


    deuinxerunt: nulla ramen ex omnibus formulis efficacior vifa mihi ell,
    quam Henrici Andium ducis, cm lolpni Rex a legatis renciaretur,
    his verbis concepta: Fgo I-Ientichus Rex Poloni,8cc. Iuro Deo omni-

    potenti, qud omnia iura, libertates , priuilegia publica 86 priuataiuri D


    communi non contraria, Ecclefiis,Principibus,Baronibus,nobilibus,ci
    uibus,incolis, per meos prdeceflores'Reges, 86 quofcunque Principes

    dominos, RegniPoloni iufi concelfa, 86 quin interregno decreta


    funt, feruabo, ifque omnibus incolis more maior reddam. Ac fi qui-
    ~dem (quod abfit) fiicramentum meum violaucto, nullam nobis in
    A

    cola: regni obedientiam przeflare tenebuntur , 86. fic Deus adiuuet.

    Hcec formula non tegiam maieliatemfed Principis,(id eli in Republica

    primi) eonditioneni fapit. @aniram ver ad im perij leges attiiiet, cm


    lint cum
    ipfa mafellate coniunt,Princeps
    eas abrogare,necfunda
    iis de
    rogare
    polfuntzcuiufmodi
    efi lex Salica,r_egninec
    huiuslirmilfimum
    gdfttll
    .__.- ._ .. .v

    mentum : quod fi legibus imperii derogatum fit, hoc farciri foleta ma


    gilttatibus, mortuo principe, liquid ei'it contraleges im perij decretum,
    autde

    De REPVBLICA.

    aut dein re maiefiatis deminutum,aut de prdiis ad Rempublicam per


    tinentibus vfurpatnm. Hic obiiciet aliquis,Henrichumv.~Anglorum

    Regem,cm C__atharinam Caroli vi. liliam libi delponderet, 8: Franco


    rum rex renciaretur, Inreiurado romilille libertatem, ac maieliatem l
    Senatus Francorum fe minime vioqaturum, ac modis omnibus operam

    datur,vtius magiliratibns,ex legum preferipto,diceretur:lic enim iu


    talle dicitur anno . . D. x. Cal. Ianuar. Sed hocide fatum J 4- .
    ell qud homo in huiusimperij , fceptra,ctra leges 8: inftie
    tuta maiorum inualillet,& C_agllum vinquem per Senatumparricidij

    damnari,ac regni iure indicrnum,propalam in curia Pariliorum declara


    B ri iullilfetzlegibus autem municipalibus qu de iure priuatoru lata: ,
    non aliterapud nos derogatur,aut lubrogatur, quam cuifque ciuitatis
    ordinibus con uocatis,Iqtilicibus,inquammobilitate ac plebe, c vnum

    in locum,per duumuiros principe datos, lmoais : neq', ramen

    Prin ceps iis legibus municipalibus,aut comitiorum fuliragiis obligatur,


    quo minsiis derogare fno iure, li velit,poliit: idque maxim,li quitas
    ipla polulare videatur. Atque in eo quidem Principis maielias elucet,

    cum populi tribus 8: ordines , humili habitu ad principem rogationes


    _ferunt , nec vllam imperandi prohibendive, nec fuffi'agiorum potelia
    tem habent :fed Prince ps arbitrio fno, ac voluntate,omnia moderatur,
    8: qurecunque deci'enit,ac iuliit,calegum vim habt. Eorum igitur,qni
    Principem imperio populari teneri, 8: quidem libris peruulgatis tradt,

    minnenda opinio enim leditiolis hominibus ad resnouan das ma


    teriam preebet, ac Reriimpublicarnrn pertuibationem alfert.
    >nim vlla ratio probabilis adducipoteli, cur l`nbditi principibus impert,
    aut popularibus comitiis vlla potelias tribui debeat, prterqua in iplius
    Principis infamia, vel furore, vel captiuitate : vt ei procurator, legatlve
    Acomitiori'i lufiragiis creari pollit : alioquifi Reges legibus comitiorum

    ac populi inlIis teneantur, inanis eli illornm potellras, inane regium no- y
    rncn futurumznec ramen lub tali Principe Refpublica popularis elle po- y

    muli$
    z

    _ telifed optimatum,aut paucorum coetus,in quo leges ac edia, n eins


    qui pneclifed eornm qui qua poteliate fuliragium habent, autorita

    D te ac nomine imperantur, qui tam luplices tum vniuerli,tum finguli ad


    principem rogationes ferant ei-que ac obedientiam prare fe li

    mulent : qux omnia tam abfurda funt, vt quid maxime non facile dici
    ,polliLCm enim Carolus v i irfrancorum Rex :pudTuronenfes con-
    uent'us haberer annos circiter x i i i i. natus, tamet i nun quam antea fue- Mmmm
    rat,nec poliea extitit, tantacomitiorurn, quantaillis temporibus, pote

    lias , nihilominus igllus orator populi,lic orationem qu ty is excufa


    elhadRegem conuerftis,aufpicatur: Altiflimc, pottillime, C [
    finie Rex,Do,mine nolier naturalis,ac vnice,velirihumiles,ac obedien
    tiliimi fubditi 8:. qui liuc veiiro iulfu venerunt, lele lili'unt coram vo
    n bis,:i,n oiniiihumilitate, retierentia, 8: lubietione 8cc.`mihimandatum

    eli _ab viiiue'rliis 8: lingulis , vobis exponere bonam voluntatem , alie


    tionern,

    ,iigtpillimum animi propoliturnuodhabt vobis (,

    hs
    10.1 ..

    so
    LIBER PRIMVS
    8c obediendi, ac fubueniendiin omnibus vefiris negotiis , ac voluntari
    bus 8. In fumma omnis illa orario nihil aliud habet,qum perpetuam
    voluntatis Omnium erga regem teftificationem , 8: fuplicem obedien
    tiam ac fidemliadern fer apud ureliors` in comitiis habita orario ad

    Carolum i .regem,ci`im tam en vix annum v_ndecimum attigiffet. YNee' .

    ,iff fz.

    aliter Hifpanorum conuentus habentur , quinetiam maior obedienria,


    ac maius obfequium regi exhibetur,vt videre in a'tionibus comitio
    rum, qua habita funt Toleti, ab rege Philippe , anno .. i. cm vix

    Hi

    annum acvigefimum impleffet . Regis autem Hifpaniad ro~ z?.

    lglition es populi refponfa , eadem formula,quapud nos concepta funt,


    Is verbis, voLvas , nisctaNers , srirvins. @inetiam tributi B
    genus quoddam,apud Hifpanos sj xvii-i vivi appellatur.Ex quo perfpi

    5; [

    citur eos falli 53 qui reges tragoni Iacobi Portunari*,beneficiis dero

    ga in fp_tculo.
    g4 anno M .

    gare poffe negant: vt enim inane futurum erat beneficium Iacobi

    c - : confir

    matum anno .
    c x x.
    gg l. ille qu0..

    regis occafum,nifi fuccefforis auttoritate fiaret : ita quoq; neceffaria


    confequentium regum fantio , cm qualibus im erare ex lege f ne

    tempeikiuurxi ad
    Trcbcif.

    mo poffit. Ac tametli conuentus Anvlorum , gi' Yc_:rigalteifoaqur rertio

    quoque anno habericonfueuerunt,maiorem udam pr fe ferant po


    puli poteftatem, vt ferpopuli omnes ad Aqui onem pofiti, libertatem
    /.
    quandam fpiranr: reipfa ramen popufiisAnglorum fuplex ad regem ro.
    ? : 0&0- gariones ferte confueuit. Cm autem populus anno ). va i .5
    muniomnium confenfione decreuiffcr, nihil in comitiis agere priuf- C
    quam . fucceffOrem imperij defignaffet,eque denunciatum effet
    comitiorum decretum, refponfumtamen ab illa tuleruntfe ulchrum
    fibi,priufquam moreretur,non effe fodiendumznec ramen infinitich
    filiis ac decretis vllum fore locum, nec cerr decretis comitiorum ac
    4

    quieuitlam vero conutusnv,lorum nec admitri,nec dimitri poffunt,


    nifl Principis ed ito, perinde vt apud rms, 8c H_ifpanos Heri folet: quod
    fatis argumenti, concilia eiufmodi nullam habere imperandi, prohi
    bendve poreflateml-Iocramen fingularevideri poffit,qud,qu leges
    populi rogatione,ac Principisiuffu feruntur,non aliter quam
    ` populi co
    mitiis abrogari poffunt . Id enim Dellus An lor in G lia legatus mihi
    confirmauit: idem ramen cfiterur legem probari aut refpuiconfueuifl D
    fe contra populi voluntarem , vrcnque Principi placuerit. Er quidem

    Henrichgv i r i.Rex, fumma regique porefiate, comitiorum decreta


    vno verbo fufiulitztametfi reges Anglorum non aliter initianrur,qurn
    fi iureiurdo promiferint fe leges patrias minim violaturoszquod qua
    le fit,fatis exp icatum opinor. At obiici potefi tributa temeraria , nec a
    pud @glosmec ud l-_Iifpanos imperari , nec im erata folui, nifi ordi

    num confenfu id arzdque Eduadibigegis Anglbrum, veteri lege ca?


    uetur,qua populus aduei'fus Principem , quali clypeo quoda fe tueri f
    vifus . Ego vero cteris Regibus non plus in eo genere, quam Rc

    gibus Anglor- lice're putozcm nemo fit tarn improbus tyrannus,qui a

    3.(//mmmff

    il

    liena bona diripcre fibi fas effe putetzvt Philippus Cominius,fe in co

    tiis Tutonfibus dilferuiffe fcribir, fi ramnnvrget Reipublic neceffitas.


    (lux 11011

    DE REPVBLICA.`
    9.x'
    qunon; patiatur comitiorum vocationem haberi, non eli expetenda
    confenlio populi,cuius falus agitur,qua: Deum immortal in Prin

    cipis prudentia confiftit : fed erit de toto genere tributorum ac ve'tiga


    lium differendi locus. Reges quidem Anglorum , tertio quoque anno.,
    iam inde ab Henrich@ t. W Re e tributum extra ordinem populo pe
    tere 8: obtinere conueuerunt : nam Elizabetlia An lor Regina if ng o.'

    gentaaureorum milliafopuliconfermngno . . (vt in i s 7 .

    ilfpania uoque inter um fieri confueuit) quo genere tributi exigen


    i iam mu tos annos abitinuerat. Hic tamen aliquis obiiciat , Thomam

    8: Iienricbum ,ex illuftri Hauardorum gentc,capitis damnatos fuiffe,

    B idque populi comitiis ac fuffragiis,poulite Iricho v1 1 i. Rege: quin-.


    etiam I-_ignrichus vr.Rex iifdem comitiorum fuffragiis damnatus cit: at
    id faum eli in curia fu periore, ordinum Pontificum inqu am, ac nobi
    li 8: rogatione curi inferioris,vbi plebis legati confimili rogatione ac

    decreto damnati funt comites Northu mbellan dus, Yefthrnellandus, 8:


    cteri coniuratorum priucipes,quiaduerfus Rempublicam arma
    . Non fuitigitur in populo iudicandi poteltas,fed in curia maiore, i ?!
    datis Principeiudicibus extra ordinem : alioqui omnes po uli legati

    quiacl comitia conu enerant,iudicij participes fuilenteftat i lud quod

    magis ambiguum videtur :cm enim Maria Anglorum Regilia Philip:


    po Hifpaniarum principi nuptura effet, cqnuentus 19 habiti'funt vt po- winni indie
    C pulus paa connubialia pro aret: Gc autem populi deci-cr conceptum t' Pn'

    paniarum
    cit. I_)patis
    principe,Senatus
    fponfalibus
    , populque
    Anglorum
    Anglici
    Regin'cim
    ordines,inI_hilippo
    palatio Mo
    nallterienfi iimul coati,ita decteuerunt itque fanxerunt.Primm om
    nia imperia, facerdotia, magiltratusurationes _qu ac frutus omnes,
    8: prouentus agrorum fifca ium, vetigalium, tributorum,ac totius a:

    rarij publici , 8: qucnquc ad iura maiefizatis pertinent, placer ordini#


    bus vnius Begins: arbitrio ac voluntati relinqui : nec contratis nulptiis
    fceptra regni, fu mlnrnve potefiat , quiet/lue legibus Anglia: bene cia,
    matitis ab vxoribus ttibuuntur6 penes Regern , fed omnia in Regina: fo @spsk
    .

    nur.

    poteftate futura. Omnia autemedi&a,clecreta,leges,refcr1pta,comun.- a'ingxmrge.


    D tis Regis ac I_egin nominibus concipi, 8: vtrifque manu ac cbiro- "'umamgj

    graplio, igillque regali conrrnariilacet, ea ramen lege ,vt folius Re ggf* *mi* h?
    gin autoritas, (ine Rege fufiiciat a legu m 8: editorum lantionem:

    Regis autem folus autoritas nullum fit babitura ponclus aut momen
    tu nLHc ad verbu m ex acftis Publicis, Latin reddidimus, vt omnes in
    -telligant, habere quidem or ines Anglorum autoritatem quandam,
    iura ver maieftatis , ac Imperlj fummam in vnus Prcipis arbitiro ver
    fari.Legum autem ac editorurn probatio ac publicatio, qua: in curia,

    vel Senatu lieti folet,non arguit Imperijmaietatem in Senatu vel curia

    ineffefed autoritatis fpeciem, (ine qua, yel in rebus Senatu iudicdis,


    vel mortuo principe,leges ab eo lata: in dubium reuocarcntur.Hoc`igi~
    tur teneam us, Principis maieitatem , nec comitiorurn conuo'ca'tiong,

    nec Senatus popuique prfentia mmm: etiatufi videarnus principetn

    _4

    si.
    LIBER PRIMVS
    plerque vniuerfis tribuere,qua: fingulis denegarentur, aut non ita faci
    l tribuei'enrurzvel quia fingulorum voces min s exaudiuntur,qu:`im v

    niucrforum: vel quod princeps alienis'oculis 8: auribus vri confucuir:in


    comitiis ver , populum vider, auditque per fefe, ac piidore,ve1religio
    nis metu , vel narur bonirate , coatusiufias rogationes admirtir. Ex
    quibus efiicirur fummum ius maiefiatis in eo potiflimm verfari, em
    non mod fingulis , fed etiam vniuerfis leges dantut, iifque imperatur.
    Spe vidimus,fine Ordinum conuocarionc,aur confenfu,leges a princi
    pe abrogatas. Neque id nou: nam ante Phili iBelli ratem,qui iudi
    eio'vicei'at, nullas moribus Gallorum expenfas ierebar , cum fatis effe ar
    bitrarenrurfummam rei qu in conrrouerfia fuiffet adipifci :quod e
    contral. eum

    dito fublarum ell fine populi aut eomitiorum rogatione.Lex irem,qua

    qi7i de :
    e

    fmin publico tefiimonio more maiorum areebantur, abrogata efl:

    / .

    a Catolo vt. Rege fine populi eonfenfione . Neque mod quum eli,
    fed etiam necefiariumdeges in principis arbitrio perinde effe,vt in pore

    ftate gubernatoris ipfa gubernaeula, quie eifent inutilia, nili ad Omnem


    c_li faci 8c oportunitat moueri c euerti poffenr,vt retifiim Sexrus
    Ceilius dieere folebar :ne ipfa nauis e gubernatore prius naufragium
    pariatur , quam vectores eonfuli pofiinr. (! fi magifiraribusinter
    dum ea poteftas , cogente Reipublie neeeflirarc , rribuitur, vr de
    peio diximus, quanto magis fummo principi necefiariurn? Ob id enim

    Augufius em M. A_ntonij copias ad Atium fugaffetdegibus folutus


    -eflz
    rametli,
    nequc
    regiam,
    nequc
    fummam
    otefiatem
    rer,vtSenatu,
    fuo loco
    planum
    faciemus.
    Poll:
    etiam,
    Vefpafiiiinus
    legibushabe
    non
    modo Senatu,fed etiamapopulo folurus effe dieitur,8< lumma pore-

    `Ptas omnis efl: in eum tranflata ege regia, quaade imperio eius lara rne
    m'oratutqI , quque marmoreis lapidibus-inferipta,`Rom exrar: uan

    "

    quam ridiculum videripofiitlegem regiam ad populum latam unie,


    cum Tiberius iura eomitiorum ae fufiragiorum ab @igufio plebireli

    : @raupenitus ademiffer3.Qid fi neeeffe efi principemaut oprimaresqui


    .
    legibus pratfiint eifdem obligatimee leges iubere poffemifi prius a Serrat.
    t
    . 5
    fuerint,aur a populo probatazzeertline Senatus,aut populi eonfenfu,
    :gall-:rrlegu'' non porerunt 4 antiquari, quodtamen in Republica popularilierinul D

    - ~'

    I lo modo potefi , cum populus vn'iuetfus fibi feipfum obligate n pofiit:

    ss illumini/1i- _cur ergo populus Roman. iurabar in leges? 5 Ida Sarurnino-Tribuno


    `tio mundiba.

    sa Ligar.

    . .

    plebis initium aeeepit , vt legibus fe latis arius Parres obligaret : quod


    deinceps in omnibus legibus fatrum'feribit I_)_itNicus.Sed aliud ,
    yniuerfos ,aliud fingulos obligare_.:_eiues quidem .finguli iurabant in le

    ; itrtabanrzquia finguli'vrii'uerforumimperio tenebtur.


    _quiurandu m verabvniuerfis fieri potent; eff enim corpus qu Od

    dam vniuetfitatis :ifingulis' porefbare16,5 .natura diuifum', deinde quiu


    ran d_u mconcipitur maiore poreliate {,i triliil autem populi vniuerfitatc

    ngptiMiea-populari mains _ffe pordfiyaginmoiiarehia rum fingulici


    futrsytftiinsigni,u'eryli-iiira'nrin ynius Rrifiieipis , qmpofi Deum im-

    qbligarutmminh .elienimiuufaadiieaais...vriacui Pfflfifur


    `

    _ i

    lfemper

    DEREPVBLICA.

    9,

    fem
    er lit luperior:
    ac ac
    propterea
    vallallus
    quidem,
    necfalutis
    ramenacacei
    pit dem,licr
    patroni
    vallalli mutua
    lit dat
    lides,
    8: tuendae
    di- 'Ufff/[mt
    'n d
    gniratis vtriulq'ue obligatio contrata. @od li ver fummum prin
    cipem Deum aeternum nullius iureiurando reneri,cur

    Augulus llans 8: & ante conlulem ledenrem,iurauit in leges?Du


    plici ratione id fatum videtur:altera quidem, qud adeptus clulatum,

    '

    vna cum princi atu,more Confulum iurauit, ineunte magillratu

    lulari, quod iuliurandum ab Omnibus magillraribus Calendis Ianuariis

    prltari lolebar in Capitoliozaltera ratio qud Imperatores Romani


    lummaminitiopotellarem non haberent , led principes tantm appel
    lartur,id in Republica Omni primi , qua: Reipublicae forma i' it i N ..

    1 v s non Monarchia vocatur: principatus autem Arillocrati for~


    ina dicitur , in qua vnus catteris dignitate prior , vt apud Vaeiitgsimgmgf

    Imperator enim leu prineps Romanorum, aurorirate quid cteris, '

    non imperio,prponderabat:led maxima pars, pro legitimo principatu

    tyrannidem exercuerunt. Id autem 111$1118 elt,imperante

    ligula crudelillimo tyranno , qui cum reges exterosac populiROmani


    locios ad cnarn a_dmlill`er,de dignitate inter iplos Oborta conttio ,
    quibus vt lilentium imponeret , hunc I-_lomeri verlum ex Iliade vliirpa
    yat-niv n' ; Mepavoc 'S'wsis dl^d.p21fl\lm,ln (lult Saab'

    fuit quinlpeciem principatus in regnum conuerteret, 8: capiti diadema


    circumponeret.N;i in principatu,prtor,leu princeps,quicteris ,

    fummam poteltatem non haber,vt poltea de v__enetorum G_ermano-~


    rum Republica dicemus. Ac tametli plerique RO manorum Im perato
    res fummam porellatem inualillent,ac populo libertatem variis fraudi- I

    bus extorlillcntiaianqstamen tata naturae bonitate, cteris Omnibus .

    prllitilfe dicitur,vr mirum videri non debeat,li iuraret in leges, vt (


    cet cteros ciues fui cxemplo ad leges Obferuandas inuiraret : led nullus
    ex Imperatoribus, ante '1:_raianumiurauir in leges. Iraque Plinius ,qui
    Principis Opt. max. laudes pannegyrica oratione comp exus :__i
    mat hunc in modum:Rem,inquit,nouam 8: nquam anrehac auditam,

    Iurat is per qu em iu ramus,e lub occalum Imperij Theodorichus vrSe- P_jiibf/vwfnhd


    D natus popullque Rom. gratiam ambiret,Ecce,inquinaiani noltri cla-
    rum feculis reparamus exemplumziurat vobis , per qu iuratis : lic enim

    - `
    \

    quliodorus. At vero @mile , caeteros principes exemplum illud imi


    raros fuille,etiamli plerique hreditario iure fummam potellatem adi
    pilcantur. Horum ramen plerique verlus Sythiam 8: guilonem, ita

    concipiunr iuliurandum,vt de maieltate plurimiim detta ere videtur,


    Et cerr Danorumgptimates ac patricij, ineunte Eedericho Dania; Egg
    principatum,inrercellerr, nec prius illum initiari aut in..
    augurari permilerunt, quam iurallet le' nulli nobilitate cgpitis dam
    naturum 67 aut prolcripturum , led iudicium Senatui returummobi- 67

    les item omnes in lubditos,lu iurilditioni vit ac necis poteltatem


    habituros, dque extra prouocarionemmec principem mulrarurn par

    ricipem futurum : necitem honores autimperia priuatis daturum,l`el

    9,4
    LIBER PRIMVS
    hoc in Senatus poteflate futu ru m. Ex quibus efiicitur Pedericliuln, Da:
    nite quidem principem effe, Regem non ell`e,nec iura maiellatis habere.
    Conlimile iuiuranclum anrea ext'ortum erat Federiclio huius auo,

    em bellum gereret aduerfus Chriltiern qui regno exatlus ell, ac poll:


    . exiliu m diuturnum reuei'fus,tan em in carcere,vbi annos v. exege

    rar,die.m extremum obiit. At ne Pedericbusis,qui,nc principatum lia


    bet iuliurandum impunviolare polit, Optimates ac Pontifices,cum
    ciuitate Lubeca , e Poloniai Rege fdus i'nierunt , qui poteflatem non

    mult maiorem quam Dani princeps in fuos habuille videtur: ex duo


    bus autem alterutrum neceffe ellfcilicet principem qui iurat in leges pa
    trias,aut non habere [um mam poteliatem,aut perlidum effefi vel vnam
    legem abrogarit: vt cerr lestes interdum anriquare non mod vtile,fed

    ___.) }?

    etiam necellarium eft,pro locorum, temporum, ac perfonarum infinita

    varietate: aut fi demus princi em quidem legibus folutum iri,fed iis


    dirionibus ne legem inconfulio Senatu populve iubeat , ctiamli con
    rraSenatus populive decretum lege ferte poflit, necelle erit principem
    iureiurando, quo feipfum afl'rinxerit :i Senaru populove folui: ac fubcli-l
    tos viciflim qui iurauerint in leges,tum fingulos,tum vniuerfos :i princi
    Pe iurifiurandi obligatione liberati, ne perfidi habcantu r. Ita Het vt Rei

    pub. maiellas mox in banc, mox in illam partem incliner, nec habeat vf
    quam locum in quo conliflere poflit : quibus pofitis abili rditates innu
    merabiles in Republica confequentur,qu,cum iure maiellatis, tota ra
    tione pugnent. Plerique ramen ita attiunt, 8e quidem ii qui plus in

    genere fapere fibi videntur, principem in leges patrias iurare oportere.


    ( quidern difciplin iu ra maiellatis , qu (acrofana elle debent,
    mnino labefarant e conuellunt, 8c vnius potellatem , cum paucorum

    populive imperio conturbant, qu lit vt plerique principes , qui, quod


    proprium babent, (ibieripi lentiunt, id ell legum ciuilium potellatem

    diuinas ac natura: leges audacius perru mpaiit , aut legibus natura: ac ci`

    uilibuls adquatis,vtrifque fe folutos elle arbitrenttir.Exemplis igiturea


    qu diximus illuflrare placet,vt omnis hc difputatio planius ac melius
    intelligatur.MQrusPerfarum
    :iRegibus
    latas fem
    piternas
    fuilleiapud Danielem sacterMedorum
    repetitumleges
    legimus
    , ac tametli
    Rex D
    68 Daniel is
    c 19.6.
    _l
    Le (.

    Medorumfuplicio prophetam eximere vellet, qui fraudem capitalem


    admiliffe dicebatur,niliilominus :i principib us probibirus elhciim clice
    rent moribus maiorum edia regisimmutabilia elfe oportere: quibus
    cm Rex inuitus,vti `videbatur,acquieuill`et,Daniel ad bellias damnatus
    elhc Leonibus famlicis obieus. @od (i non licuit Regiterrarum

    potentiffimo fu is legibus derogare,profel fubuerti oportet : de


    iure maieflatis iecimus fundamenta: ncque icl tantum in regno,verum
    etiam in pu pulari . Nam Thu cidides belli Peloponeliaci originem
    . ex' eo cpille fcribit, qud'Athenienfium lege Megarenfes ab Athena
    prohiberentur ,i in quo iura gentium violati Megarfes apud
    -fociosriqucrebantun Itque Lacedmonij , legatos Athenas miferunr,

    'quiab Atlienienfibus petert vt lex abrogaretur.


    Ad'hc Ilericlesuius
    '
    in Re~

    DE RLPVBLICA.

    111 Republicafummaztunc erga populum ratia : autotitas fuiffe dici

    tur, refpondit more a maioribus accepto egcs populo probatas, 8e ad


    columnam publicam appofitas immutabiles effelzex quo confequitur
    populum Athenienfem non modo fuis , fed etiam maiorurrrlegibus o
    bligatum fuiffe. O`ujnetiain Theodoflus Auguflus ,leges aie latas non

    aliter vim habere voluit,qum fi probatentur Senatus decreto9,cui Se-


    tutores omnes acquieuiffent: confrmile illud Ludouiciotr. re isin
    `
    lege, quam de ordine equeflritulit, ne feilicet regi bellumindicere, aut iv-...7 21.

    quid aliud quod ad Reipublic fummm pertinent, fine equeflris collegii decreto,fufcipere
    /
    t,opinor,vtnofl:tis
    moribusdita
    Bregia
    non ante vim habere
    videant'ur,
    quam in curia maiore
    cuir/tique i

    '

    prouincice patentibus portis promulgata,idque rogatione Procuratoris


    fifti,deinde curiarum confenfione fuerint comptobata. In Anglia verb
    moribusantiquisrece'ptum , ne legibus qua: ad Reipublic fiatum

    _ __

    4_

    pertinent,locus fit,nifi de ordinum confenfu feran'tu'r Haecargumen- 70 :


    tica
    ta vtverifimilia
    difciplina difcedere
    fint,nondebeamus.Nam
    tamen eflciu nt vtqu
    fufcepta
    de Medoru
    fententia,
    m moribus,ac
    : poli-

    '

    regiapotefate, in legibus abrogandis obiiciebantur, falfa,& in caput


    Qanielis ab aduerfariis excogitata fuiffe planum , cum iniquo animo
    ferrentfapientia quidem e flirpe regia clarum , fed ramen peregtin um

    principem,in fum ma c gratia 86 aut'oritate plus _ceteris valere apud te


    C gem,qui vel hominum improboru m calumniiscircunuentus, vel peri
    culum facere cupis , num Deus Danielishominem morti erepturus cf-

    fct,illurn ad bcftias damnauit . Cm ver admirabilem Dei potentiam,


    81111
    leonibus'lacerandos
    fuos benignitatcm
    obiecit
    Princcps
    : 111 quo
    expertus
    regem
    fuiffetlegibus
    , Danielis
    feaduerfarios
    latis fupe-

    l
    ;.

    tiotem effe exitus comprobauit. Cfimili exemplo Darius,is qui

    mon vfurpatur,legem,qua Iudos omnes ftirpe deleri iu fferat, lfle-

    ris togatione 7 antiquauit. : ver I__e_ricles legatis Lacedmoniorum 7 nidi e


    refponditmon tam ad rei veritat,qum ad fpeciem, ab eo qufita funt,
    vtbelligerendi occafionearreptaad'uerfariorumaccufationes , 8e iudi

    '

    ciorum vim eluderet,vt veriflim 'I_`_i_maeus ac Theoppus fcripferunt,


    D ea fententialongisabefltmec illam refellit, At legati
    Laccedemoniorum Periclis fopliifma Laconico dieterio teieccrt, cm
    l@gm,qu de colona pendebatmon tolli,fed conuerti poflulart.Nam

    fiAthenienfium leges imm utabiles fuiffent,cur tanta apud illos varictas


    tinfinitaslegum , quas perpetuis magifiratuum rogationibus iubere

    eonfucuert7,vt veteres,nouis renafctibus antiquarent? Sed llericlem 72 De


    legatisSpartiatarum , falfa pro veris impofuiffe planum fit ex oratione :
    Qemofthenis qua habuit aduerfusLeptinem , qui legem tulerat ad po- n
    Pulum , ne cui p_r_iuilegia deinceps irrogatentur, vtque capitale effet iis,
    qui priuilegii extorquendi caufa, aut de lege abroganda,rogationem ad

    Populumtuliflent. Demofthenes Leptin acerrimi'eftitit, ac perfecit


    vtrogatio antiquareturzcm apert docuiffet hac lege populum po

    teftate omnino fpoliati, necfcilicet deinceps vllum beneficiumautim

    96

    `L1BER PRIMVS

    ~
    d

    munitatem merentibus , autleges fe latas', .G Reipublicae vtili


    tas id ofceret ,' abrgare Pollet. Erat'etinm aio Popularis apud Arbe
    niens aduerfus eos, qui rogationemlegibus eontrariam , ad Populum
    {gogggg ferebantz non tamenhuiuinodi atione magiftfatibusaut Priuatis,le
    .
    gum ferendarum Potellzas eripiebatur , qu minus legem nouam :mti
    qua meliorem,probarent. Legibus etiam uibus cauebatur ne

    femel irrogatam cmdonare, aut minuere iceret,fpil`1mderogatum


    ell: , 8: quidem in iplus Periclis , dein'clf:A in'Cleomedis, Demoflhenis

    gratiam,qup m variis iudiciis damnati,in_ fmgulnstrigintanureo~


    74 - rur millium'mula" fuiffet. Id nofh'isqo' uemoribus

    ri vidernus,ne fclicet cho folutaepeti Plgt: quam tam,caufa B


    cognita., interdum repeti videmus._. Ejgitur omnibus vta
    tu m,vt qui_leges ferunt,qu plus habeam'poderisgvulgilrem banc clu

    Legum [- fulam fubiiciant , En: PB um' vo ET" [K_RnyocAmu c1


    :m A""' M v s . tum etiam illud principio cuiufque legis ,. vm vx xfs r s '
    sN vs ervm s, quae Verba ad fempitempolleritatis memo
    riam inferuntur, ne lex quoqu inrmari Poflltdam ver noflris mo.
    ribus leges huiufmodi quae habent ad Perpetutatem, cera vridi, feri
    ceis vinculis, Purpure ac viriclis coloris muntur: ad tam en tem
    Poraria,nec fericei funiculi,nec cera virids,fed adhibetur. N ma

    gis tamen vlla perpetua lex eil apudnos, qum apud (irgecos, 8c Bgm@
    nos,_qui in legibus ferendis hanc claufulam (ubrogare confueuerant, v C
    NEC NEC PovavM , . Pos
    sx . quae Verba fi Perpetuam caufam haberent, cur Populus eodem

    n mo mento,'quo legem Probrat ? @a de re @cero ad


    s lib-s-Cpi-n. Atticum 75 fcribens, Scis,inqut, Claudium fanxilfe., vt vix, automnino
    non poffer,nec per Senatum,necper populum infrmari ( 1 . Sed vi
    des nunquam elle obferuatas {miones earum legum, abrogaren

    tur :nam id effet,nulla fer abrogari polfetmeq enim vlla elhqunon


    ipfs. fe ( diPcultate abrogationiszfed cm lex abrogatur,illud ipfum
    abrogaretur,quomodo ei abrogati oporteatl-lcille.Apertiustam in

    telligitur oratione
    Ambulli aduerfus interceflion tribunorum
    flebis,qui duos Cfules nobilitate, populo creati Potuiffc negabt,c D
    ege pris lata caut effet, vt alter Conful plebe crearetur. Iqbius lege>
    duodecim tabulr vfurpauit,cLlius hcverba . : on os v Y
    761.(cd8zpoc-

    ' '
    _$_11_1 /5, nATvM 76 .Vldemuslgltur
    Medos,l_erfas,
    bue-'f . _ Qrcos,latinos,iifd cautionibus, ad leges fncidasc Rabiliendasyti

    HZCJIL confueuille, qulbus Reges nolri, qui fpelegibus latis , hc verbs.


    bl;0.l.illc. uo.

    "

    '

    ' fubllClunt, VT

    NOBIS, POSTEKISVE

    NOSTRIS

    DEROGARI

    chlWl-.l-#quis Possx-r,autllud, NE nERocATIoNIs , y NvNc ,


    m pnnclplo de

    1cgn.;.1.pmu1r.n1=.xN vLLA RATIO HABRA 'gvifwA NCC tam quis italeg di


    clf: afblrns. Bald.

    ' .

    in Lemaeedci- cere porefl,qu1n ab ea dlfcedere 77 :.11. ed:l:1s,nc


    .. 11.11.
    1.2.4.lib.6. Panor. legibus, fuperior abrogationes _, acderogationibus
    _
    _ derogariones fer
    :iff . femper [ubuclunturltaque Solontfapxent'erlul nolu 1t Athenlenfes fuis
    clprxbcml.

    ___..

    so- legibs, vltra c_ntumannosj 01131. @nqu'am fe viuo ac fpirantenaa.


    .

    c qui

    DE

    REPVBLICA.

    97,

    6c quidem prfenrefuas leges magna ex parte,antiquari fe inuito Palus


    : ver,qu dicirur leg Publieatio,:1c Probatio in Senatu,vel Com

    minis apud nosgmgnum haber, leges tuendas pondus :


    quia Princeps huiufmodi frobatione teneatur , aut legem fine Se

    naruspopulve auioritare,ve confenfu, iubere Per fefe non PoHir : fed


    idtamenenatu probante fieri human ell, inqui: 'Ilieocloliusvluod de

    11lcluss,inrerpretatur non tarn neeefiitatis effe, qum hu maniratis : vt :


    illud quoque, Digna 81 vox ell maieilate) regnantilggibus alligariim gfl'ignmxd
    principem fe Profiterizz cert nihineliusiliil Princiue dignius,qum fh'wl- wlmi-`

    .
    .

    1. imperfcfto
    cas leges quas 1Pfetuler1r,fa6kis 8c vita comprobare: 1 enim cultum --
    mpcrfcodc

    L obedientiam fubditorum erga Prin cipem valet plurimmzcontra ve- namen.

    r nihil 8c Principis , 8c legum contemptum Pernicioiius, qum


    quod edixeris decreueris, fine iufla'caul Perrum Pere, aclabefaare,

    vtSenatorilleapud , Leuius , c vanis fun decreta 82 Iib~s


    tollere,qu:im alioru. Sed aliui-elvltr pont quid facereliud ncl
    :zurq.

    id exequendum obligatione teneri. (luid igitur Princeps Uccidere

    larrocinari lege prohibeat': num necelfe habetfuis legibus Parre? non


    hechominis cuiufquam , fed ipfius Dei lex ell quam ab ipfa natura hau- Bumen
    limus Se expreilimus, qua Principes omnes s* mult magis, qufubdiri fjl'fjgmf

    obligamur, c ira obligan renenrur, y; nec Per Senat,nec per Populum Frurgigf
    folui pollint,qu mins Dei'prporenris indicio [illi cogantur. Deus e- - Bald-
    ._

    _.'- l`2..col. 7. verl'.

    C nim acerbiorem reliquis uzefiionem exercer, . remi.

    vt fapiemi magiflcer S_:_i_lorno,iclemque Rex veri im fcripfir: cui con-


    Aurelij , eius qui fapienti filldium, philofophus ell - cg'l'fjx'flflfg"
    Pellatusiium illud,magillrarus quiclem ipfos depriuatis,princi}1es -:

    magillratibuseum autegrn Bringiushcernerelaeiurdrifig Hc gi'cgpiiiiiciuziei


    uorum Principu" ,qui lapientiaeteris omnibus excelluife dicuntur, Ejfflmf

    ( ellztertium adiungere Placet,Anti%_onum Afi' Reg,cui cm


    `

    nllentator diceret, omnia Regib us licre, licuifle: ita quidem


    barbaris, Anrigonus, ac tyrannis. Primus

    xarchus exririt,qui Alexdro, blanda oratione perfuafit, Iuitiam ob ici


    Iouialliderewt intelligeretur nihil Principibus inuil poile: caia

    .
    l

    D talis Anaxarchus, 8c cerr dignus, qui crudelillimo fupplici) genere


    leretur PrinciPum iuilitiam illarn, in feipfo experlretur : @um enim
    in poteiiatem Cypri Kevfiis,icui omni infenfillirnus erat incidiffer, rex

    illumineudibus fuperpolitum malleis contundi iuiit. At quanto veris


    g1eca,Cfari,cm omnia licent, inquit, proprer hoc minus licer. ;
    :iurem principesllegibus c .pais eonuentis folutos elle flatuunt, nifi
    Deipraepotentis : narurze leges rum etiam res rationes cum-prius:
    tis,iullaconuentionecontraas excipianr, maxim89 immortaliDeo, sg

    naruriniuriarn inferunr. Prazclar itaque Bonnimagifiratus, qui glia?" de l


    in rogarionibus, legibus,I quas 1 Ferre confueuerurir :hanc
    Claufulam ad exrremum fubiiciebant; si lvm rvs NoN_ am.
    im. quibus verbis, lignifiabanr, [i quidiuftum non effet, id Populum

    rogariius non elfe. Omniumtarn'abfurdiflim,quiPrincipernquidem 2:5? "5"


    `

    98
    LIBER PRIMVS
    nihil
    contra
    contra ue
    natur
    iura flatuerefpoffe
    cfiten
    tur9,feel
    cumleges
    hac diuinas
    exceptionemilil
    ratione
    Probabili
    ad id aciendum

    90 Dccius 8: An
    ton. Butrio. ln

    noccnt. Imola.
    Panormirin cap.

    qua' in ccclciia
    rle clitut. cx

    ducatur. @ze enim ratio Probabilis excogitar potell, qua leges diuinas
    errumpere debeamus? Inde mariant illa. ui Pontice maximo legi;
    bus diuinis folutus {it,huic apucl Deum immorlem fatis cauturnSn elle:

    Lquoties. de pre
    cibus impcr. C.

    quod quam verum fit, aliorum ello iudicium.Sed occurretur ab iis,qui

    Eclin. in d. cap.

    dol. g. verf. limi


    .8 col.x4.

    91 in cap.non
    de voto.lnnoce't.
    n cap.cum olim
    col. z. clericis
    coniugcin ca .

    x. . 8c x4.
    . .
    in cap.c veni'
    fenr.col..de cle
    ion. Innocent.
    Butrio Imola. in
    up. z.. dc renun
    - cap.

    in ecclela
    rum. .

    1.7..

    omnia iullillimis Pderibus exigt. Si natur legibus,id ell { ratio


    ni Principes omnes obligantur ,lex autem ciu ilis, quitati fit, 8: rationl
    confentanea, illud quoque confequ ens ell Principem legibus ciuilibus

    obligari :nam per'tinere videtur illud Ilaipfiiacllheodoliu m Augu


    lum,Tantm tibi licet,quantm Per leges licebit: dillinione res eget,
    vt qullzio planius deliniatur . Aut enim in legibus propolitis agitur de
    eo,c{1uod Publicum elhaut Priuatum,aut vtrifquecommunezc in vni
    uer um quicquid illud ell, aut vtile, non ramen honellut honellrum,
    nec tamen vtile :aut vtile limul 8: honellum ell : omnino:
    honeflum id appello,quod quitati naturae cfentaneum (itzhac autem
    quitate Principes omnes teneri cllat : cm quod natura doceat,id le

    gibus natur , quibus Principem Parere , fit omnino cprehlen


    fum: neque lex huiufmodi ciuilis ellfed Potis naturaliszeque magis,li
    cum vtilitate coniunla fit honellas, [in quod iubeturnec honellum fit,

    nec ytile , tametli legibus alienum elle debeat, princeps tamen iis legi
    bus quibus non tenetur , fubditos obligate potelli nihil habeant cum C
    turpitudine coniunhim: funt enim honella quaadam , fu nt turPia, funt

    etiam inter vtrque, media: f1 tu rpc opponatur honeflo, aequum eil ho


    nellati locum relinqui : vr illides iuflus , cui'llhemiflocles conlilium
    communicare iullus erat, Athenienlibus refPondit,Themifloclis confi
    lium vtile quidem effe Reipublic, turpe tamen fibi viaerizhenienfes
    re intellea nihil am plius inquirendumfed conlilium illud reiici'dum
    decreuerunt.l{ic Popularem in modumlo ui necelle elhquando in di
    fputatione
    Republicaverlamu'r,
    ad ellequoa
    ubtilitatem
    horum
    exigi non debet:
    nam illi flatut nihcilvtile
    nonhilofo
    lit honellurn,
    nec
    non
    idem (it,v
    iuum
    [it : fedaciampriclem
    lapfa
    confuehoneilum,
    deHexit quod
    via,` vt
    necele
    honellor
    vtili,diuil`as
    habere
    ra- D

    tionenwd li decus abell,vtile ramen lit quodiubctur Principemon


    ipfe quidem ealege tenetur , tametli fubclitos ( lege obligatos haber,
    modo nihil contra naturam crrque diuinam legem iubeatur. Ell igi
    tufin principis vnius Poteflate ,leges huiufmoclivtcnque volet ,
    gare, ifve derogare, fubrogarepbrogare, vt leves vtiliores,aut eti mi
    .
    .
    .
    .
    .
    nus vtiles
    ferat: habentenimhoneflai1ulla,vtilia,fuos
    quodammodo

    ~ gradus. @od li Principi lict; duobus propofitis vtilibus quod minus


    vtile lit, iubere, eidem quoq'uelic'ebi'r 'duobuspi'opolitis honeflis,quod
    minus^honefl:um,minfque iuflum figa'mplelie hcquiclemiiubere,
    illa'verpro'hibere,ietiam(i lex; aliis quidem ciuibus `incommodum,a
    liisinierat'vtilitarem:` dum ramen publica'commoda riuatis, quoad

    y eiuiiexiipoteritl, anreponantur: nec ramen (i Pr'inceps liter decreuerit,


    1

    fubdltOS

    D13 REPVBLICA.'

    9,

    fubditoshoncfiatis , autquitatis fpecie ,leges infringere oportet: vtfi


    Princeps,vr ente fame res ad vitum neceffarias ex ortari prohibeat, id

    quod nonmod` 1, fed etiam fpiffim nece arium ePadeindeac


    cepta pecunia,priuatis qu ibu'fd id permittar, tametfi mercatorum,qui
    bus afiliiitfru menti copia,t Reipublic detrimento id fiat, non ramen
    iis licet euehcre frumta,quofq; lex Principe antiquara fueritzetiamfi
    maxima perrumpenda: legisaoccafio prbeatur: cm fcilicet ciuitas re~l
    rum omnium,qua ad vitum cultum neceffarias funt, abundat, ipfa
    que ratio natu ralis, fuadeat peregrinis, fame ac in opia opprefiis, fu ccur
    rerezcum vetaris le is maior fitvpoteftas, quam quitatis, cuius fpeciem
    B obrenderefu cupidiraticuique liceret, nifi planum fit Principis inter-

    (, diuinas ac natura? leges violarelncidunt etiam fazpe cauf,qu'


    verant Principes fuis legibus parere, tametfi iufiiflim fint,c Reipubli-l
    c valde vrileszvt fi prohibeat armorum vfum omnibus ciuibus,prter
    quam prrorianis militibus , aut iis, quos ad vrbis prfidium referuarir.
    Huiclegi Princeps fi parere velir, legum interirus fequatur: quia Princi~

    em,ad legum 8 ciuium rutelam,ad uerfus im probos armarineceffe .


    Idem iudicidum relinquitur de leg'ibus,qu vel ad fingulos,vel ad 'pairI
    cos pertinent,qu priuilegia dicunrur :aurad breuerempus , aut cerro
    quodain loco ferunrur, aut qua: poenas, quarum infinitam varietat ha~

    beinus,contineat: nam rametfi fceler vltio natura ducitur,pnarum


    C ramen acerbitas ac leuitas, pder ab hominum legibus ac infiitutis, qui-r
    bus Princeps obligari n deber, nifi quatenus leges ciuilescongruunt #
    quitati naturali, qua fublata,princeps quid omnino legibushuiufmodi
    iolutus ramen fubditi,quibus parere neceffe quoufque leges

    abrogat fuerint. enim non mod natur' lex illa,fed etiam inter di-
    uinasfpiusrcpetita, um uiDeiconceffu ac potefiate, populis

    tribuuntur,edi~`r_is obedien um nifi cum natura ipfa pugnent: cmque

    legibus Deo latis,quibus Principes omnes qu ac populi tenentur, 8:


    quemadmodum parronis fides datur clienribus, fine cuiufquam exce-p
    ptione , prrerquam Regis , quifummum in omnes omnium patronos

    ius haber : ira quoque Regibus obedientia debetur' ,fed Deum


    D morralem, cuius fumma in omnes orbis terrarum Reges,vita: necifl
    uentis
    que poreftas.
    acque acI-'Iis
    priuatos
    ita conftituris,
    obligari:fequitur
    hue cumpr'incipern`
    exteris,fiuefumm,patis
    cum ciuibus con
    con- ; :
    traxerit: cum enim Princeps mutu hdeiinter priuatos,ac legum om- :mb/gm
    nium vindex fit , quanto magis daram fe fidem, ac promiffa feruare te-l
    netur ? quod cert curi-.1 Parifiorum graui oratione ad Carolum ix. Re'

    gem 9 non ita pridem fatis indicauit,cm negaret patitis cuentis cum :
    collegio pontilicum , fine ipforum confenfu Regi difcedere licere , hac
    fubieta ratione,qud ius vnicuque tribuere tenereturlt quidcmmihi 9,

    fuccurrit Alexandri93 Iurifconfulti refponfum plane diuinum,qudque 9C7Y'fjffjl'r1mfc'c'


    literis aureis pr foribus Princip,infcribi decuiffet,fcilicet inter eazqu'* imp.offert.C.1
    - :
    quodam improuifo accidunt , cenferi , fi Princeps a patftis conuen- courmgimn
    l.vlr.fi conrraius

    tis di cedar ,neque id in conietturarri venire , quia duplex obligatio, d ,


    i 2.

    roo

    LIBER

    PRIMVS

    9+l-1-P=&*S altera quidem naturalis: quid enim tam natura: 94 , quam


    9s ance? in iulta promilfa feruaremltera propter principis Hgniratem, u a itur in
    C

    .l

    Ol'

    .`

    :faders-...ar feruanda,etiam cum fui detrimento,cm violataz lider omnibus vl`


    tor,ac lvindex effe debeat, nec principe , crimen perdia grauius, ad
    i.de robar. Car

    '
    \

    .
    .
    .
    in_flJ Q_ muti poliit. Itaque in indiens, cum fides Principisagitur, priuatis potius
    MMI-_ d , _ d quam principi confulendum eizc feuei'ius de principe, quam de priua
    97 .in c iti. _
    .
    .
    condic- - tis decernendumznam fi cui. Princeps
    honorem, magiiratmve
    contue
    fU lerit, fine iuiia caufa adimere non poile iudicatur : quod tamen fubditis

    '' licer, 8: cum legibus liduciariis, beneficium clienti eripere patrono line f
    98 - cau liceret, Principi ramen non licebat. quibusintelligitur , labi 8:
    col.t.rit.quifcu

    dum . Mar- errate Pontificiliurisinterpretes9, quinegant principem fuis conuen-


    tin. Cindcnf. in

    traancprinap. tionibus,non alia,qum naturaliobligatione,teneri, proptere quod o

    :j'gjfjfmmin bligatio iuris ciuilis propria (it: qui error eripidus elhcuicnim dubium
    dclfwbm- elle poliinquin obligatio eiufdem fit natur,atque conucntio igitur (i
    &iiic1p.r. .1d

    beweis-Cuire' conuentio naturalis e, ac gentium Omnium communis ,obligationes


    ` ' l.
    quoque,c ahones,eiufdem

    illicgnlfbo
    effe natura: confequens 97 elet nulla fer
    con(i.io.nu.

    uw," conutio,nulla obligatio cogitari poteFt,qu non (it 8: natur, 8: gen

    rcfmomf* tium omniu m co mmuiiis . Dem us tamen aliquot effe paa conuenta,
    C.Dccius ].

    .iowa-8qu legibus ciuitatis cuifque mariant, quis negare audeat,Principern


    rio
    cap.4.
    .
    1 um. rpm. ciuilibus
    patis,ac fiipulationibus arttis obligari, quam priuatoss at
    hibcre. . plane.
    quodvi . que ita obligarin ne { quidem poteiiate,qum habet,iis deroga
    1151E- cigg re pofiithc enim grauiflimoruni Iurifconfultorum 99 'fententiis recc- C

    ilifiifigr'. Pm 8: ! mirum cm Deus ipfe fuis promiiiiste


    . momie... neatur,vt rete (ententiaru magifter fcriplit. Sic enim apud lllieremmm
    .iigfxigg Clam VOC@ Obefhltll r-Cogite, inquit, populos pm nes totiusfprbiLsl .
    ? 5 rum,
    inter
    me ac igleljigitpr
    o u um in
    meutniudiccnt,
    1 uid a meea,de
    eri quibus
    e uit,
    quodvt
    non
    i'ecetiin.
    difputationem rgiocemus
    : pm- interpretes nonnulli dubitarunt , an {cilicet Princeps conuentis,
    inf-.mm " qu Cum {ubdms habuitsobligatus teneatur? quod mirum videri n de~

    : bet,cm ab iifclem fo ntibus fluxerit illud, Principmwcu iilalterius detri

    iiiiiifie maa cluf2_,l0CUpletiorem fieri fuo iure pofl'e-quanec Princi


    " l' ^' auflbUS CC lcglbus natura: periiicies maior potuit aem,
    [ quis iudicatum ridem in curia Parilior, Principem , D

    ,...l.l,l.uiiflfiii`. quod UWYUCS Ilfgiri P0lfe,quod interlit alterius,n poffeigg


    ,mirc nis fifcalibus, creditores iure, priores antefetri oportere4 . 123de cuni
    fcntiuut inl. ve

    iugm. decreuit1 Princifpem legib us ciuilibus derogare


    poile , dum tam id
    t

    C.Pauor.conl.6.

    linefraude cuiu quam: quconfequentia (unt iis, antea diximus.

    5 . _.
    4 Iudicatu in cu-

    Nam Philippus Valefius,duobus codicillis,quos in Archiuis habemus

    me. . fubiecitc au u am derogatoriam patriislevibus


    quibusfe folutum effe
    139i. GALq. 2.57.
    D

    Pim,

    eli : eadem etiam teficatione vfus e,cm vxori pecuniam,ac

    g anno

    W prdia priuata,contra leges largireturxtat adhuc in ais publicis 7 illa,


    6 amor; 7.8;
    `
    '

    `
    '

    ;
    im tum laigitio,tumlegis
    patria:
    derogatio.
    Auguitpaterlnomdemm

    femm im 61- fua Republica (ibi licere putauit , quia non Habuit iura maieftatis, vt an
    mcnt5 t cs

    on.

    .
    7

    anno.

    ~ .

    tea ditum vobis elec tamctli in cteris quidem omnibus legibus pa


    1330.

    Noucmb. u. in regem . 8 l.x.deauthor.przibnda.

    triis

    DE REPVBLICA.
    roi
    rriis folutus effet, nee ramen in fua caufa , fibi ipfi author effe potei-arg: 3 l-
    itaque largitioiicm vxoriLiui facturus, veniam 9 legis V_Oeoniaz petiit mman'
    9 . 56.

    Senaru:quod ftufii a feciffet, fi iura maiefiatis haberet: vt in eaufa Phi

    lippi . Regis, curia Parifiorum1 decreuit, cum agrum Guinar-u-m -


    emiffet, quemproximi, iure gentili redimere fe poffe eondebantzfed

    eos curia, ( iudicio aredemptione,eam Ob r, fummouit,qud Prin


    cepslege ciuilin tencaturztamerfi eo iure principem teneri,plerique, " " 1mb-?
    rfenriant, 8c fctibaiit : quia ius illud,gcntium Omnium eommune,non xiii-$515 qc.

    ..

    . .

    .a

    .fai

    eiuiraris cuiufquam proprium effe putanr: quotamen iure nihil Roma- .


    nis iniquius vifum " efl.Ar ne Romanis quidem legibus,maiores noliti, fgfflg
    B fubditos obligari voluerunt. Extanr Philippi Belli leges, quibus curiam -
    .
    .
    ~
    _

    _
    _

    Cafirenfis in Lc
    Parifiorum , acMonfpelienfium infiituens ,1udiees,Romauis legibus .
    _

    minimrenerideclarauit.
    . .
    .
    .
    ExtantAeademiarum
    .
    infiirura,quibus
    .
    .
    .
    ipfi
    .
    d l i?~l) "s .
    ,f
    dudum.de
    Reges tefiato deelaranr, Roinanortiin leges, ac inra pontificia, public mP"&"d'C
    quidem doeeri velle,iis ramen fubditos Obligari nollezne peregrinoru m

    hominum legib. patrio iuri derogaretur. At etiam Alaricus Gortorum


    RexMotlinazus,meuseollega,Iurifeonfulrorum
    ea ire fanxit, ne quis Romanorum leges, fuis
    opponerer:
    cui Caro
    lus
    Omnium
    deeus,ob
    id ve-

    M'nd//
    l

    hemenrer irafeitur, Barbarum 3 eontumeliofappellans: fed nihil eli in i; tqvnrufwa.


    n

    larif.titade feud;

    eo genere ab Alarico deererum,quod prudentillimus quifque Prineeps,


    non fuerit optimo iure decrerurus : nam fubditi , peregrinorurn impe

    C rium, tandiu, 8: meminerinr, 8c fperabunr , quandiu legibus illorum v


    tentur. Conlimile eflt edictum Ctroli BelliRegis , curicc Parifiorum
    vetus decrerum , quibus Romanorum leges, maiorum nofirorum mo~_

    ribus
    aelegibus
    opponereRomanorum
    prohibemur.leges,fui
    (
    Reges
    anorum, n
    c_apitali
    pna vertierunr,
    iuris
    teflesHif
    appellate,vr
    fcribitOldradus 14:actarnetfi nihil effet in riioribus- ac infiitutis patriis confirman
    ___-_.

    . .

    . iutuit.`

    quod, cum legibus Romanorum difetepater ,ea ramen eiusinterdicii


    vis eli, vt ab omnibus intelligarur,iudices in caufis ciuium difceptandis,

    Romano iure i non teneri, ac mult mins Principem ipfu m , qui iudi- is eosciuguvii
    cum religionem,legibus peregrinis Obligari,perniciofum effe iudicauir. :
    Et quidem Amaiefiatis fcelei'e reneatur qui peregrina ura , peregrina in 5mm
    D_ftitura,.fui Prineipislegibus opponat: inquo genere , cm I-Iifpani li
    eentia nimia peecarenr, Ste hanuCatilonum Rex Romanorum le-._
    ges in I-Iifpania doeetiprohibuit, vt Q_Olyerates fcr-ibit 6 . quod ipfumsw ---

    fanlius abailphonfo x. Rege cauerur, qui etiam magifiratus, ae iu di-

    ees,Principem adire iuflit", quoties patrio iure, nihil de propofita caufa ?


    fcriptum efferln quo Baldus 18 fallit , qui Iralos Romanis legibus tenetiwi
    feribit,Gallos vero non-aliter, quam fi tationis, c quirari'congruere fi- Lillilifnci;

    bi videan'rurtpeque enim minus hi,qur_n illi Romanis legibus obliganbk ? ,Tf'yfdl


    turztamektfi _ItaliaJ-Iifpania,Prouineia,Allobr_ogum,Septimania,Gallia, -Narbonen 65,14] gdunenfis,Romanorum ,inftitutisytuntun quae etiam

    Federieus fEnpbarbus Imperator'Gr'maiio'i'umpubliearic vbique


    doeeri
    mandauit : tametfi nu-llum fer Germani, Romanis moribus o

    rali/queruntzfed plu-rimm difiat lex


    _
    ._i'yri _'.

    enim fine
    l 3

    '

    101.

    LIBER

    PRIMVS

    quod quum,bonum :lex autem,adimpertis maicllatem pertinet.


    enim lex nihil aliud, quam lumm potellatis iuliuiu.' (
    " dum igirur nollri Reges G_recorum legibus non Obligtnr , ita nec R2
    nianis quoqneinllitntis , nili quarenus legi naturze conlimiles lint :qua
    lege,1__i_pdarns omnes vbique terrarum Principes,obligari icribirz'neque

    vero nobis Imperator , aut excipiendusf, (vt per

    ; niciolis quibuidam adulatoribns 9 video placuilie) quiCiar, ac in


    -

    mum Pontihcem,bona prinarornm, ino iure diripere polie ictipierunt:

    2.o Parlor-.in cap.

    __

    quam opinionem , ne Pontifici) quidem iuris interpretes, ierrc


    I iiiiigci runt,ied cum illam abhorreanr,ac multa in eo genere prclar
    f '_R l lFul

    .. .

    n (5123; , 11111111111 ramen abiurde ,quod hanc exceptionem lubiicinnt, nili B


    tu its. . nba (, 8: vt ipli loqunntur, abioluta potellare vti velir: quod Perindc
    in .iednaturalia

    . Bm; , li dicerent,vi 8: armis Opprelios cines diripere ias elic,potentiores


    ' 1d.' l. t'li
    .

    _
    _
    _
    -113151511;

    hocinre
    aduerius inopiam
    tenuiorum
    , vti_ coniuenernnt : quod

    'vn/aff. \

    quis.de reividic.
    _ _
    ~

    _ _
    .

    appellant Germani,_ At Innocentins


    xiii.
    1--1-- Pontiiex Romanns,iuris vtriulque peritillimus, inmmam 111111_
    .1.81 Angel.
    i@ Lz'dcqud gibllsifolull Ptellatem deliniit,0rdinario iuri derogare Poliezilli ve
    ll-Callinl. be

    ..
    ncizrnomwi. ro
    , inmmam
    potellatem ad legum diuinarum ,ac naturali abrogatio

    . z..eod.B.irrO.in
    l. nem pertiiiere voluerunt. ( 1 611115111111 lege prohibetnr,
    .

    ..
    &

    '
    ~
    - __ .
    .
    .
    bccuzxjm quam aliorum opes ac bona diripere. quid lapins reperitumlegimus,

    min. de ; quam :i rebus alicnis manus habere continentes? at etiam, ne quid alieni
    ian.C.Alex.cli.
    .
    .
    _
    .
    .

    01.7.
    : aque. concupiamusfacratillimo
    decalogo piohibemur.
    Capiralior
    cette\ frans C
    lib.i.8 clil.ioi.

    \
    1-6.8=611-37. ,11 diiciplina Principes imbnere,qu_am
    predatiznam prazdones,ino

    .
    1.5. nusin de
    1.

    ` fete` ad aliena
    '
    _ '
    _
    ; z principem autem icim
    .
    pia
    capienda
    titu,prc a ._

    Preqpuacag. ram illam iuris,ac iulliti ipeciem , iceletibus inis 11,1_:


    conli 39. 1.

    quod li peliim ella natura, peius etiam :i !&1111115111 tyran


    ige'uffl num euader,& impndter diuina,hnmana,periringere,a temerare non

    dubitabit: deinde prauis cnpiditatibns,ac perrurbationibns,qn nobi


    cap. iusciuile.

    ibi Caiman A; liores animi partes omnino labeiatftanr, incenlns,ab auaritia qnidem,ad
    lex.dillint.i.Di~

    uuiinreguiinnc proicriptionem, ab amore,ad lluprum,ab ira, ad cdem celerrim Pro


    culpa. de regni.
    ;
    rumpit: 8: qnemadmodum wnwnigiua inlminibus priora lunt etiamli rar
    ilccacfrcigsfss dius exandiantur,ita quoque tyrannns, ininliiria armatus,eliicit vt mul

    6ta acculationem, condemna'tio indicinm antecedat. (Liamqnarn'ine-D


    pt , qui, quod :i natura, vel ab honellare alien um lit,Principem eliicere
    i- olie P ntant cm P rinci .is otellas iuliiti
    ' iemperex i
    vbbignlfnicxi
    EP O nd@ ri bus

    ctoiibagio. genda lit: lic enim Illniusinnior, ad Traiannm Augullumn. AVt enim,

    ;_l_~_cfl-" inqnitfoelicitatis 11` quant-um velis , lic magnitudinis velle, (1112111=


    birilli Pm' Illmfpollisbcillezquibus verbis ellicirnr nihil Principes polie,quod naj
    turarurpe Quant ini'ullnm. Iani ver _inept loqnatnr, qui pottia: lum#
    1111. aliena diripere,aut prdari,aut v`i lluprnm infette). :quae ab ai
    nimo frato libidinis, 8: cn piditatnm impotentia proliciiuntnr'. Qqd'
    liPrincipi non lioetniouere terminoszqnos Deus opt.niax.cuins iple elif`

    imago .vinens',a`clp'i_rans,lem iternis naturaz'legibus pegit :neque ceri'


    licebit alteridetra-her'e quod num~ -1111121 tationeg'line comptio
    ii e,iini.e;comm`utarione, liuellegitiina proic'riptione , liu'e"A fdere cum

    "

    amicis

    DE

    REPVBLICA.

    io;

    amicis feriendo , pacis atione cum holiibus coneipienda fi aliter


    paxiniri nequear,quam priuatorum detrimento, quorum bona fpe
    ollibus fruenda permittunt Principes pro ciuium ac Reipubliefalu
    tatzrametli quibuldam 3 placer, vt fu quifque reneat , nec de bonis pri

    z3 Hofiienis in

    cap.qu.ito.deiii

    uarorum public deminurio Har, aurli vrget publica necefliras, ab vni


    uerfis farciendum elle , qu fentenria mihiprobarur, fi ramen commo
    de id poflit : fed clim falus priuatorum, bona omnia ciuium, patri

    reiurido. Burrio
    ` id.col.z..Inno
    cent.in cap.in rio.
    Pira de iniuriis.

    conrineanrur, non folm priuaras offenfionese acceptas ab ho


    {libus conrumeliasfed etiam bona fua,priuaros Reipublic, non gra
    uat concedere oporter : nam fer femper @haber aliquid iniquum,
    B quod publica vrilirare compenfatur, 8c eo quidem iure po iuli omnes v
    tuntur,vr non modo publica publicis,ac priuata priuaris,l}ed etiam vtr
    que vtrifque in pacis actione,mutuis vrilitatibus,ac derrimenris farcian
    tur. Video plerfque f iuris vtrififque magiltros,in ea fenrenria, Se elle,

    8c futile , vt eorum foederum,quibus exceptum efr, ne vlla detrimento


    rum hinc inde acceptorum, qullio habeatur, inanem elle, nec priuatis

    priudiciumaiferre: :ilio ramen iure vrimur , nam in pace lleronenliwt


    Ludouicus i. Rex Francorum,carceribus Caroli Bureundionum
    miris eriperetur,vno capire caurum , ne Fgordo, fententi cui-ia: Pari~

    :.4 Litliverbe
    ] de rei vinili'.
    Pelin. in cip. c

    iionliceat col. g.
    de relcrip. Com.
    cCioo. lib.i. A

    lex.lib.5.clil.ig.
    1.5 Hoienlis in
    capiqujro, 8L ibi
    Butrio de
    rido.DD.pul`t In
    nocetti. in cap.m
    . de iutciu.
    Bil.inl.veni.1 de
    in ius voc.C.iflr
    fis in 1.1.. de pad'.

    Marti. Lauflus in

    riaatdc config:

    fiorum , aduerfus Sanufium exequi liceret. Iraque laudarur Thi-abbin .


    lus, nec immerit , quod profiraris ac fufis ex Vrbe Athenienli triginra
    tyi'annis, promulgari iuflit legem mneftias , quainiuriarum , ac detri

    mentorum, qubellis ciuilibusaccepra fueranr , obliuio conri'nebatur:

    n(

    quam Mullins , occifo (lliire in Senaru , graui oratione vfurpauit,


    cm inter parriurn du ces pax inirerur. _Enitendum ramen modis omni
    b'us elt,vr incom moda commodis,& quoad eius fieri porerirfuum cu

    rribuarur , aut fi minus id Fieri pollit , line rumulru , ac bello ciuili,


    poffeflaores quidem rerum alienarum , quamuis iniulios , earenus rucri

    oporter,qu_areni~is ex :erario publico,dominis fatisfiarzaur li rarium ex


    ha'ultuiii fu erir,mutuas pecunias accipere commodis crit. vNam Ara
    Jo.tus,parta' liberrateparri,pofi annos @inquaginragum ryraniiide op
    prefa fuerarfexcentos exules reltituit, quotum bona profcripra fuert:

    D pollelfores ramen prazdior, Vquae tyrani ciuibus iniufi ademetantfpo

    liari noluir, cm multa iulliis emptionibus, multa dotibus tenerenrur:


    iieque id (ine p'ericulofiflima rerum Omnium perturbatione fieri poile

    iud'icaretzfed cues iurereiurando obligauit,vt pacem : amiciriam inter


    fe colerenr , quoad ex Egypto rediens, omnia componerer: accepris e

    nimfcxaginra aureorum niillibus 'Ptolemo Philadelpho Rege,in pa


    triam rediit,perfecirque ltimandis pollelfionibus , vr alii' pecuniam

    accippre ac poieflionibus cedere mallenr , aliy commodius putarent


    p'eci'irilis` libi nume_rari,quam fria recuperareljeigitur lixum fit
    - bonis mahus afl'erre , aut ealargiri cuiquam , fine
    iulta'cau'fa non licere . Er' quidem omnibus fer principum beneHciis,

    largitio'nibus,imrnii`nitatibus,priuilegiis,hcverba fubiiciunrur, qvon

    Avrv 'ALTERivs rxAvDia fiar ,7. ]; verba,cum in

    17Vulg dicitur,`
    Sau en tout no
    (ire droit t Vau

    rrui.Tnll-us Ho
    il iusId-lf'ui
    iilil ver`t1~isvri`

    tur in fdere fc
    rieiidv:

    l 4

    x04
    L'IBER PRIMVS
    formula duci,qua Ludouicus xii. Rex,agrum Mediolanenfem cum
    principatu iure Iiiccelorio ab _Imperatore Maximiliano adeptus efr,` in
    fcripta fuiffent, belli aduerfus Ludouicum,i'enouandi occalionem pra:

    buerunt :nam S_f_ortia gens,ex his verbis, integrum ius ab Imperato


    re,in eo rincipatu relitum effe contendebatzhazc autem claufula,etifi

    omilfa uerit,ineife ramen cenfetur : quia nec Imperator,fi maxime ve


    lit aliud ali]l tribuere , ac largiri pofiit. Nam quod omnia P_rincipis elfe
    vulgus iatat,ad Imperium 8c ad dominatum pertinet,falua cuiq; rerum
    -?- fuarum proprietate 8 ac poffeflione . Sic enim S`eneca 9. Ad reges, in

    ?tilrigccncfiifii uit,poteftas, omnium pertinet, ad {ingulos proprietas : id paulo ,


    'Omnia rex imperio pofiidetfinguli dominiofkra: ratio facit,vt Reges B

    f i mh-qw no (tri,prdia fiduciaria vaffalloru m,iure profcriptionis {ifco addiCtaJar


    PUO' . .
    .
    .
    .
    .
    . . .
    .
    ritiic. L_ his; giri priuatis,aut ea diftrahere cogantur 3,vt vaffalli Principis, 8c profcri~
    .

    lO.

    Crelvl

    '

    Amici.
    in1, prorum patroni,fuo
    iure
    vtifrui. poiint.
    @od li Prince
    s priuaticuiuf
    _ i
    .
    .
    . .
    .
    .
    .

    " quam debitor iit,1udicium accipit, condemnaturTatpi im , damnatus

    li-eeclfk iudicatum foluit . Sed vt exteri qu ac ciues, poiteritafque ipfa intelli


    30 . gat,qua integritate noftri Beges fuerint,qu;/tque moderatione animi er

    ga fubditosfe fe gefferint, exemplo fit illud quod ex hortis deliciarum,


    Princeps ipfe Curioni decimam exoluere damnatus it,iudi`cio cu ri Pa
    J

    `riiorum anno M.chxvr. cm ver Rex alius negligentia procurato

    ris,l vadim'onium deferuifet , petiit ordinario diplomate, vt in integru m


    I retitueretur , curia Pariiorum Regem de rogatione propofita depulit, C
    J APU.

    nge: France
    "
    .
    . JUMP
    naar, magi.
    fj "'
    ,i .
    }? :
    frigf

    anno M. c xi x.-. Non tanta iu diciorum acerbitate cum priuatis agi


    tur, qui fete femper ex ea caufa in integi'um reftituuntur: ac tametii mi

    norles v. annorum, tatis indulgentia , in omnibus fete priuafis indi


    ciis,refl;itui folent, Reges ramen noitri, etiam infantesmunquam aetatis
    .
    .
    _
    .
    . . ..
    .
    . .
    beneficio reftituuntur: fed in omnibus iudiciis maiores effe ludicantur:
    contra quam in Republica Fieri folet, cum qua femper agitur, quaii-mi
    nor eifetmam Reipublic ben eficio,Romani principesin integrum re
    ftitui confueuerunt3.nos alio iure vtimurzac Principis agros,ab agris pu
    blicils, 8c eius caufam, cau Rei publicdiuidere fo-lemus, corra quam 1

    pler'iqueditatuunlt,

    Rempublicam in integrum reitui debere ne

    .- gant, cofufa Principis ac Reipublica; caufa, quae in {tatu popularidemq D


    1""'^' per eodem iure cenfetur ,in cteris, non item. Hac igitur animi magni-v
    lex.in l.1> .nun

    ZAdfCgfnj'. tudine magiitratu's erga Reges noitros fefe geiferunt:hac.item modera


    rione Ileges iuftitiain oluerunt, vt maior priuatorum,qum principis,

    in .ic femm. 66 Reipublica: quam priuatorum,_ratio in caufis difceptandis haberetur:


    iiiiiiiiiselgiif Cita? im Il_tiS Curie Purifiorum', fententia aduerfus Carolum vi i.
    :ifffffufkgj damnat'u r' fyluam IX/rbi proximam in_Pariliorum v_ium

    :ilpcifilcl: cdere,pretio coiiitutoquam quidein ad rem v_ix lvnqtua priuati adi-v

    citsiscairais gerqtur. Tune certintelletuniefiqttantiri Rexatyrannodiaret:


    ciibbiiiiinpil Cm'CDFDanrolus'vri. Anglorum legiones ex _intimis'Galli vifceri

    iirglijp bus exegiEmamortim (qui cu_mAnglis_fdere contraftofce


    : Bc pti-a mranibus, Regilextorferant) facile _captaaanttfim ab vltione iniu

    . riarumabftiitqtfumm-aillos benignitate cpletereturfque iudicibus

    magis

    l
    DE

    REPVBLICA'.

    lo;

    magis obfequentem prberet, qum priuati confucuiffent. Atiifdem


    temporibus Illilippus MariaMediolanenlium pririeepsppprelfa tribu
    totum ac iu m ponderc Republica, portus omnes,ac Huuiorum

    aditusgobdebat, ne quis ciui quo vellet traiiceret, nili pris foluto vc-

    (. @bus ergo legibus,c quatenus parris conuentis princeps te- 445


    dc rc

    neatur,nobis expolirife videmurzrcflat explicandum illud,an fcilicet 'Mills Smm


    c olanfis tir.

    Rex imperijfuccelfor, Regumantecedentium promillisfalua maiclla- it-principe.

    te,obligari paucis abfoluam, praztermiffa -


    qua: de hoc genere fubtils clifceptari poilunrmultitudinei* atuo, gmpfomf/fa
    Prineipem maiorum palzis conuentis, qu priuatos obl igari , fr re " .
    B gnumbrerlrtario iure obuenerxt, vel etiam telram ento delatum : 4 H guaio.
    .

    fr,

    lgolemus .Cyrenenfium`,Nicomecles,Bithynina:,Attalus
    AfiJu - 3:
    9332123
    'v
    : C nus,
    nes Pergam1.CohusAlp1um reges populum Romanum tellamento

    Regnorum hredem fcripferunt. (Mid (i regnum ad proximos tefla- 1_ 1- IgM-Cle


    . regnum Henricbus
    .
    .
    lb . C.l f. i.
    mento deferatur vt Anglia:
    v r . Eduardo vrfilio
    dfufaapflric.

    reliquit, equeteflamento Mariam foror, buic Elizabefll-:rm fubflituit, E Hm' i mi"


    rranllato con

    ' quae viciflim imperij fceptrt-tenuerunt : res eget: aut enim "
    proximus bres iure teliamenti hreditatem creuit, aut repudiarali
    redirate ex lege Regia , imperium accepir : priore modo hredimriis

    bligationibus 8c aionibus renetur:pofteriote non 35 item,etiamll iuta 35 - ""1


    cap. veriuris dc
    tus [it : neque enim iuris fucceHorem tenet 3 iufiuranclum , aut -.
    l
    ' defunhzearenus
    `

    - com-. vame
    s
    .l m d
    obligatio
    ramen obligarur,quatenus
    Relpublice`
    ceflir obligatio tellatore contraa. Iraque Ludouicus xxi. 37 """""
    pace confunr. in

    Rex , repetentibus tormenta bellica, qu Carolus vm. commodato ; iguf'cf'


    acceperat, repofuit illud, fhegarolibaretieirr laquelle: ita nuper Franci - 130111539: libc

    cus rr.rex
    ad ljleluetios
    patrispopulari
    debita re ermone
    ofccntesdefcripli
    fcripfir,ac
    literas
    38 , quarum
    exemplulm
    exArcbiuis
    Larin
    red-

    didi,hunc in modum. Tametfi debita paterna foluere non tentur,cm b1 00485116

    hc fceptra,non beredir-ario iure babeamus,fcd regia legt-,quae iam inde


    quue primis Francorum Regibus lata, ad mares proximos imperium 33:22?" 'm'

    derulit,qu non aliter nos obligari patitur,qum ad ea foedera,patve, Figff;


    qucum exteris principibus, ac populis,ad buius imperij vtilitates c :
    D commoda 5. maioribus nollris contraa fure : nihilominus tam en vt

    patris optimi c cariflimi religiose tueamur,legitima eius debita


    exfoluere decreuimus . illud tantm vobis petimus , vr fortis vfu raz
    ad eum modum , quo vefiris legibus ac moribus cfueuilris, non ramen
    gtauiores nobis exiganrur. Atque id quidem Heluetij communi cle
    creto comprobrunrzc cm ante tarn grau es noftris vfuras accipert,

    vt anno fexto fer fortem quarent, icl ell: duplo qum in Gallia maio-

    trientes reelegerungqu non nili anno vigefimo fortem adaequa

    'rent. @Jod autem reges maiorum obligatione non teneantur , iampridem curia Parifiorumiudicauirnno39 fcilicet M.ccr.v1. Quamobrem rnlin J f 0f
    falluntur vehementer,qui accipiunr quali ab oraeulo formulas 86 Verba l(iblim) fol-ws
    concepta iuriliurandi quod non ita pridem , Rhemenfes pontices ar- ' '
    bitrio { linxerunt, vt eo,reges dum initiantur , nunc vtr confueuerunt.

    io6

    J . @irme

    LIBER

    PR'IMVS

    quarn enim regni pares duodecim capiti regio coronam impo


    fuerunt, Pontifex Reinean regem conuerfus: Sifie U:radum,inquit,
    ac imperium quod paterno iure nntea adeptus es,nuncaccipe,quo dein

    ceps, vtveriiiimushres vtifrui pofiis , quod quidem :i Deo prpoten


    ti, 86 nobis Pontificibus ac paribus ad te traditione defertu'r.
    orario, mod vera. At nemini dubium e,opinor, quin ante con

    ` fecrationem,rex imperijlpoifefiione ac proprietate potiatur, n quidem


    hreditario aut paterno iure , mulr minus etiam Ponticum aut pari

    beneficio , fed lege regia :id quod iampridem Senatufconfulto Franco

    ' rum 4 deeretum ne quis regiam poteliatem ab arbitrio pontii'icum


    pendere exiliimaret : quia Senatus regia poteare, ante initiatio B

    nem dubitarer, fed vr inanes pontiiicum argutia: irpe cuelleren


    tur. Id enim ab auorum, extrema memoria contrito prouerbio didici
    mus, nunquam reges apud nos interireJ vt omnes intelligerent mortuo

    principe ad proximum eodem momento imperij ius ac poteiiat trani"


    ferri , ne effet incerta regnifu cceiiio, qua nulla pernicioliorin Re
    publica exifiere . Hocigitur teneamus,Regem quilegitimo iure
    imp erium vocatur , pacis 86 promist antecedentium Regum eate
    nus teneri, quatenus Reipub. commodo contratum ,dque muito
    magisli populi iotius,vel cert curiarum maiorum decreto 86 confenfu:
    tunc enim fides agitur , quam Regi non modo decorum , (ed etiam ne
    ceffarium feruare, quamuis para,ciuitatib. detrimentum lint allatu
    ra. Sed (i princeps cum' exteris , fiue cum ciuibuscontraxerir, de iis

    qu ad Rempublicam pertinent, flue eorum, quos dixi, confenfionefi


    /

    graue detrimentum con uentis Reipublic infertur , 1

    rem legitimumlreneri quum non : mult mins,etiamf1 populi


    wnwpinciP- aut Senatus fuffraviis, imperium acceperit : quia nihil omnino iuris ha
    C.& Bald.in cap.
    D
    '
    momma.
    n bet ab anrecelforczaliud
    igitur
    iudicandum,fi imperium alterius concei

    ?,an12222 fu adeptus enim promiflis illius obligaretur 43, nifl difert id

    3&2}'355;11;3;1 .56 quocunque tandem iurefeu lege, (eu t_e_fiamento, feu


    :lrilll-jlwk-dc fuffragijs, ieu @rte regnum acceperir, qu um eas obligatio
    :iq nes diiioluere,qua2 vtilitate 86 Reipublc fue
    :1<114511 contra natura: leges alterius incommodis, 86 qui- D
    gliggil dem maiis artibus, { amplicaremt ciuitatis interefi
    publicam, quoad eius fieri poterit,co ere, tu eri, ne Reipublic acl

    . tremum periclitanti, falutis vi omnes prcludantur. Ad hanc igitur


    3 c.1u.nliccar.n..

    interpretationcm pertinent ea, qua: Parifiorum curiaiudicauit anno M.

    _c L v r. 86 . i 1 i i. lggem fcilicet, fuperiorum regum paiis con

    . NQ#

    75

    'Zclflgrs uentis minime teneri: repudiata eorum 45 difciplina, qui Principem

    im.

    imperio deturbari putant oportere, nifl teiiamentumuanterioris princi

    33:53? 2:53: pis exequatur,confufa principum fucceilione. t cur, dicetaliquis,eadi

    ild'ldnpm iiintiione opus , Cum omnes Principes iure gentium teneantur? nam
    110460le47 [_cx hoc iurc
    dciuliitia.

    iure conuentiones ac teftamenta continentur 47 . Id quidem falfum


    videri poiiitfi de vniuerfo genere Iiatuamuszdemus tam en id verum ef

    , propterea confequens Principem gentium legibus , potis


    \
    quam
    l

    DE REPVBLICA.

    qum fuis obligari, nifi quatenus cum diuinis ac natura: legibus coani
    rant,quas quidem ad leges,omnia quae Principum obligatione dixi
    mus, reuocanda nobis funt, at fi gentium iura qudam iniqua fint, ea
    PrinceJs abrogare potenz, 8: fubditos eo iure ne vtantur Prohibere vt 4:

    antea ocuimus feruitiis, qu iure omnium fer gentium in Refpu


    blicas Perniciofo exemplo inuetta,multorum PrinciPum falutatibus,ac
    natur congruentibus interditisfublata fueruntzquod in vno ditum,
    ad confimilia traducendum etitzquoniam totius difbutationis Caput efl,
    ne quid contra diuinas aut natura: leges fanciatur: nam,fi iuftitia finis efl;
    egis, l'exautem Principisiuflum, Princeps Dei prpotentis imago f i

    B rans, confequcns ell, vt PrinciPis leges vetum exemplar Pr fe {-


    gum diuinatum.
    Trmczfe alterifuducifzrio , el .ernia , 471 in conuenifznrium maiefzfp's,
    a'ue fprincipum inter : dzgnimrisfmrogmiu
    C P v .

    x .

    quaeflio fingulari difputatione tratftanda nobis efl, Prol

    Pterea qud adiuta maieflatis Pertinet , nec debet `cum pa


    trocinio vel clientelari iure , de quo antea diximus , te'me-r

    confundi. Nam ius fiduciatium, feu feudale, fantius cfl a


    C trocinij iure, quod eti magiflris, ius patronatus appellatur.
    dem antiquius illo,quod tam Langobardis origine , 1
    mn es mu tua fiduci caritate completi videturznufqitam tam vberius,
    quam in imperio 'Ilircarum , qui quod nos { ipfi rliimat appel

    lant, 8: beneficiarios feu vaflallos T'imariotas: quib. feuda Principis be- t


    neici , 8: quidem precario ,non tamen diutius quam fruuatij, vita

    fruenda Permittuntur iis conditionibus, vt ingruenti bello, Timariot

    equites fine flipendio militari, 8: cum equorum numerum deducere,

    qui pro ratione beneficij , cuique libello cenfuali definiti folet. au


    tem Timar honorarius Ptdiorum fruusi Grazco vt opinot
    verbi notatio Propriam feudi natura explicare videtur : Proprete quod

    D libus
    veteri,libcrm
    iure, feudum
    aliud nihilmiliti
    efl , quam
    frutus rdiotum _file_iga:
    : 8: quoniam
    ac bellaiipeif'ushofles
    , getendi frr'gs
    caufa huiu-fmodibenefcia tribui folebant,principio militi ex cafu, de- rum.

    inde fide pteflandafeuda dicta funt. hinc enim . n.v.M. dici vide

    tur: qud qui daret,his verbis vtebatur , iger i s : N


    v t : contratis autem ditionibus in literas , Peudi appellatio
    nem traxeruntznifi fdere vtrinque contrato, detiuariverius fit. Im~
    munes vetigalibus effe ,ac fempet fuifl'e fiduciarios, argumento ,

    quod qui nobis vaffallus , Langobatdorum legibus L t v DE appellatur,{i


    ua: voxliberum fignificat.
    autem ex iufla feruitute manumif
    .fus inde Alaudium 8: laudimia dicuntut honoraria munera, qu domi
    no,fidem accipiente -vaffallo,uibui fole'nt'. Hc ad verborum explica
    tionem: pergam'us adid, q'uod ProPo'fitum . Di'ximus iura maieflatis

    108

    LIBER

    PRIMVS

    eum habere, qui Deum imniortalem fubditus fit nemini: qud fi


    cuiquam feruire,aut imperanti parere cogatur, feu fponte , feu inuitus id
    faciat,maiefiatis nomen amittir.Ret Poeta nefcio quis.Effe feit fer

    "' uum ,iam nolo vicarius effe;

    rex efi,regem maxime non habear.

    imrmbwf'
    a @ddii-iura niaieffaiids non habent fiduciarij leu vaffalli , pauciffimiad
    dinarii vicariis
    modum Principes in fumma poteftate confiituti reperiantur. Aut fi

    mus , fiduciarios principes,vel rarios , qui tribut aliis Principibus de


    pendere cogantur,iura maieftatis habere,cert quidem dominos feruis,
    patronos clitibus, autoritate, imperio,potefiate adquare neceffe crit:
    - fic enim fiatuuntlegum Romanarum interpretes 3 ac magifiri : fcilicet
    fi.166.lib.z. Dec.
    _
    _
    _
    \
    _
    _
    _
    ? 1. 1'8 @_llobrogum ducesiura maieflatis ha-

    .1 quoque tradunt de C_omite Aftenfi4:qu tota ratione difcre


    `
    ,

    . \

    ffnl'g; pant, cu his qua: anrea de iure maieftatis diximus. Hc igitur accuratius
    ' lib-L 30mm explicanda nobis funt, crn adiuramaiefiaris, qu in Republica rci
    tulo. de crimine
    _

    _
    _
    _
    _
    _ _
    _
    maiellnu-a-' pua ac potiffima funr,quque ad digniratis pri'ogatiua, qua nihi Prin
    Litiiilslsciilil cipibus carius , pertinere videantur . Diximus in capite de patrocinio

    ; cclientela,quam nofiri proteCtionem vocant,clientes principes,qui fu


    - periorum ,in fderibus , maieflatem comirer obferuare tenentur, iura
    ppusicc maiefiatishaberezfed vaffallus,feu
    ciarius a Cliente differt,dift.itque

    zz?. Cacherran
    11u-I

    Pori . in- plurimum . @liens enim, patronu in fdere fuperiorem eatenus agrio
    fcit, quatenus perfon aclocidignitas pofiulat: vaffallus non modo fu
    periorem confiteri dominum, fed eriam 8c obfequium eifupplex C

    exhibere cogitur , aut feudo cedere . I_-Iorliggium appello ,fideliratem,


    obfequiu m,obedientiani 8 iura qu hduciarius domino,ex formula
    ? beneficij dare, facere, tenetur : quod vt planiusintelligaturnouem om

    emogm nino pottiorum ac tenuiorum gradus fiatuemus,pra:ter eum,qui


    .

    Deumimmortalem feipfo fuperiorem confitetui neminem. I_)_rimum


    genus eorum principum qui funt in eius clientela, cuius maiefiatem

    obferuant,fque in eins patrocinio dare folent,vt aduerfus potentioruin


    vim tutiores fint. ecundum genus eorum Principum qui fuperio
    rem in fdere agnofcunt, eique tributum dependei'e folent, vel penfio
    nem,vt eius auxilio ac prfidio tutiores fintzquod certIpatrociniuin di- (
    ci non meretur,quia mercenarium fitzmercesautem o

    cio non debea- D

    turs'Ilertium genus eorum,qui potentiore viti,pac`em acceperuiir,


    8 iura maiefiatis retint iis legibu's vt viCtoris maieftatem comiter ob

    feruent , eique tributum annuum foluant, nec ramen patrocinium illis,


    autauxilium a potentiore debe'atur.@a_rt genus eorum,qui Reges
    funt,8c iuramaiefiatis in :fuos libere exercent :fed aliorum Vfiduciarij feu

    feudatarij funt aliunde feudo accepto principe , feu maiore feu mino
    re. Qiigitum genus eorum, qui Reges non funt ,nec iura maieftatis
    habent , fed fiduciam propter _feudum contraxerunt: quia-nofiris fim

    plices vaffalli dicunrur, qui domini dignitatern tueri, ac pro eo arma ca


    . pere,non ramen fempermec aduerfus omnes.' _extum genus eorum,
    qui vaffalliligij'vulg dicun_tur,qui data Hde,domini digniratem Se exi
    _ {timationem rueri, acpro' eius falnte, arma fine exceptione capere , nonI
    ramen

    DE REPVBLICA.

    ieg

    ramen femp'er,aut vbque, fed eatenus tenentur, quaten us vtiliras feudi


    aut
    fiducia contrara
    timum
    fubditi
    di
    cuntureu
    vaTalli, feupatitur_.Se
    cenfual-elsfint,
    genus
    etiamefteorum,qui
    prdiis omnino
    caret:
    qui pro principis dignitate ac , perinde ac pro fe iplis , propugnare

    8: eofdem cum principe hofies 8: amicos habere . Qtauum


    genus eorum, qui quonclam iruitu te liberati,feruilem fpeciem reti'

    nent,vt afctiptig cb,8c qui notris manus ; dicuntur: pol' .anufmf/zm


    iircmum genus . genera nobis fecernenda fuerunt ne
    {ubditi cum vaifallis, aut clientibus, aut cum vtrfque vaffalli'fimul mif
    ceantur.Ex his generibus,ij qui non ratione feudi aut Hduci' contra'tar,

    fed ex fuiipiius perfona parere coguntur, fubditi dicunturnnult magis


    etiamlfi prpter obligationem, qua fubditus, principi, cuius imperium
    ac iurifditionem fubire tenetur, iiduciam ctraxerit feudo :i principe,
    vcl ab ipfius principis fubditdaccepto, fi modo vtrifq; priiiceps id Gt.
    Qud li fubditus non lit,qui fiduciam,accepto beneficio' ctraxir,etiam
    fi domini dignitatem ac falutem, fine exceptione cuiufquam,'tueri de
    beat,ea tam obligatioiie,defcrto feudofine fraude liberare :
    at fubditus quantumvis feudum aut cenfuale prdium deferat, aut nihil
    omnino habeat,quod fuum dicere poliit, perfonali tamen obligatione,
    fei

    fum
    fidem
    finepatronol
    principisfemel
    fui confenfione
    tantum prlare
    exuere,
    teneturfed
    nullo modo
    ne ad
    .
    id quidem

    C cogendus , (i fiducia ita fuerit contrata, vt videre in antiquis legi


    bus 5 feudorum,contra qum Carolus Molinus 8: 8: fcripfi: at 's >unis .auf

    fubditus locis omnibus , ac temporibus Principi dare cogituif,


    tiamfi : is fuei'it8 , qui nullum omnino prgedium , Principi acce- '' " m5*
    libus. dceiiionc.
    ferat. Neque vero necefe fubditum eTc,qu1 falu te ac dignita. in comma;
    tem Principis, fine cuiufquam exceptione tueri debet, qualesfunt ij qui . gior.
    \

    - .

    . .
    vaflalliligij dicuntut: quiinterdum aliorum Principum fubditi,~ 4.7

    interd-umrcges funriinterdum vafI`alli,tamen non fine expe rione fi I?" be '


    dem dederint,neque enim retrouaffallus fubditus cihaut vaffa lus illius; ?
    -

    ..

    ..

    cuidominus inferuit,9iiifi omnino eiufde beneficii ratione.PIacet igitur .


    _.

    ..

    .6.1.1.

    explis lic illuiirareAntea quide Reges Angloru fidelitatis'iufiurandu 2 {


    D regib.Franc0runi fine exception'e dedert,c ampliflimas huius imperi ijfglif
    prouincias, ac beneficia frutuofiiima,Regibus.noitris accepta ferrent,
    ;

    vt merit vaffallos ligios Francorum confitetentur. Angliam ta- qui. ? ?


    8: Hiberniam fu mma poteate regebant :quoufque Ioannes , qui ; .
    fraude in rguum inuafe'rat , fe tegnmque fu um ac fubditos omnes de-l ;

    didit in Romani Poniificispotefiatcm anno ilccxii. contrata' folen# ? _, , _, ze


    nimcubditorum.confenone :nec tantm fe Ponti-. Rel,
    ficis Romani v_aallum, [ed etiam profeiius promiiit an
    komm;
    nui tributi ac ]; _nomine quattuoraureor niillia,pr ter tribptum oulgirfsge

    mud,qupdablgegeunglorum promifurri elhanno gm antique

    7 +0.

    Qn gulls familiis exigebrur', quod vulgo t_ri_b_utt_im fanti Petri appel


    labunt :legatus ) i i 1_.Pontiiicis Romani, primus a Rege I_oan

    demagpir, _c i i priefentepCicellarioJex Ang iz


    .

    121).?.

    LIBE'R

    PR/IMVS

    tieibus, ae totidem comitibus,infinitque populi multitu dine conferi


    . ,

    tiente. Extat adhucapud nos formula fiduei,quatrr ex atis Vaticanis,

    1121, .%7
    '/

    expreffam legimus. tametfi FI_`llgmq:i~sl/IOrus,Angloruni Cacellarius


    negatet Regnum Anglorum effe in fiducia Igntiiicis Romani, 11111110
    minus Henriehus ipfe viii. legato pontificis Romani , iufiurandum

    fidelitafis-dedit . Tributum autem vtriufque generis exigi, ac folui non


    jf 347

    anteferuirurem
    defiir,qua`.m
    ljenriehus vi
    i i. anno 51.0.
    xxxixi
    i.Romani pontifi
    cis
    ac'teligioinem
    exeuffiffet.
    Id autem
    animaduetfione
    di
    gnum efl: , quod in formula fiduei , Rex I__Oannes fuorum fcelerum ve
    niam,fiiplex alegato ptifieis preearus eli, quo planum fit,patrocinium

    illud pontificis Romani ,gufirum effe ad eleuandum immane partiei- B

    _fr / .

    dium,quod in fiatris filium,ad quem feptra regni fuceefforio


    iure pertinebanr, crudeliter admiferat, ne faeris pontfice Romano in
    terdiceretur. Iam antea Auguf'tus Rex Francorum,omnia
    prcedia,qu in Gallia Reges Anglorum hreditario iure poffidebant,
    _I\_Iormaniam inquam,1}_quitaniam,'f`ironiam, ndiumutm ac @no

    manorumagros, ob cam p_arricidij caufam,pro iure ( maieftatis pro


    fcripferat : quas regiones,antea beneficij - Regibus Fran eorum ac
    ceperatzrametfi fu mmam in inglosjjibrnes 8e S.eotos potefiatem ha
    : : 8001075 berent. Nam principio , Confiantinus Rex Scotorum cterique princi

    pes eius ditionis , cum id_elfiano Anglorum rege fiduciam contraire


    <

    rant : deinde Baluolus Rex Seororum , fidem quoque Regi Anglorum C

    prftitit, profeffus fe regnum _S_cotia: fiduci nomine, fub Anglorum


    patrocinio poffidere,exceptis Qreadibus infulis,qu tum erant,acdein~
    ceps etiam fuerunr, in fiducia regum b_loruegi,quibus reges Scoto
    rum auri vncias Otoginta , fiduci ac cenfu's nomine dependere tenen

    '

    tur, contraco iampridem fdere inter Danos 8c Scotos, vt bello Hnem


    imponert,quod pro infulis Oreadibus olim fufeeptum, nec ita pridem,

    JJ'

    id eft anno si, n..i.xiiri.rurfus exeitatum eftzquantm quidem ex literis


    Panzani, Francorurn,apud Danos,legati, intelleximus. At eoti Reges,

    qui pofl: Baln'olum, fummam rerum tenuerunr, Anglorum Obfequium


    eiurarunr,nec
    fuperiores
    fe Vaffallos
    tofiteri D
    voluetunt, lrar'netfi
    agriofceremee
    Rex Scotor/[iduardi
    iii.Anglorum
    Regis Angllotapriuus. id fumma contentione fuis petiiffet : pofiea ver quam decen
    niumincareeribus exegiffet,dimiffus : Eduardo,cui us foroi'ern ibi

    .u

    _ ~ j
    ' `

    defponderat, ea lege, vt feeutn amicitiam ac- paeem eoleret. Iam vero


    H_iberni Regnu m non ita pridem Anglorum imperium tulit,excepto

    , p :
    _ ~
    Ar uelio
    Comite,
    quiiura
    maieftatis ferriper
    retinere
    vifiis eft.
    -' tamn
    Confirrfiligtet
    Dani
    Reges,
    qui ctiam'ljgruegi'
    pattern
    poffident,iura

    :si maiefbatis fibivindicarunt: quod quam verumfit, prius fexpofuimus.


    mm.

    ~.

    _I-_lolfariae ramen agrumafegno nitimum,[mperii Germaniei beneficio

    'habente antea tegnum,imperijGernanici feudale be


    nefieiumextitit, ipsque Dani _duces infide Grmanorum permanfe
    t

    . .

    '

    '

    .- . _i fs.

    i, runr,non modo Lothario imperante cui (- dux,fidelitatis

    "

    ' obfequsumfl prftitittfederiam . r.'Imperatori,'qui primus


    Omnium

    DEREPVBL'ICA;

    om nium letro tluci : regia declit , ac regali poteate . -115


    beauit , iis ramen legibus , vt in fide obfequi'o Perpetuo imperij Ger- W'

    manici permaneret: fed Polleri tandem ab imperio defciuett. At Prin


    cipes illi quos fiduciam contraxiifec Prdiatoristm fetuitutem, data ii

    de Promiiile diximus, qui vel in fu os iura maieflatis habt, velaliorum


    Principum fubditi funt,contta`tam eiurare polluntJn'od ne
    id Fmt in fraudem patronirquoniam Periculo imminente,line iulla cau-v
    a, deferere capitale ell; etiam f1 vaffallus, eo momento, pra

    dium feudale deferturus lit: tamet nulla : pna 3 dicta ell in fi- wiegt.; fungi;
    ducia contrahenda,qum vt feudo cariturus (it cliens,qui patronurn,vr'
    gente bello,deferuerit:quia fides agitur dignitas,c'uifempiterna labes

    innuritur :i cliente patroni defertore :cm tanta (it obligatio fiduci, vt


    etiam aduerfus liberos 4,Pro dignitate Patroniyallal- grfhicm'
    lus arma capere tencatur.Nec defure :trate Iurifconfulti, qui e

    l; Alcxxiag.
    lib.i..6t 1.36.

    tiam in patentes , clientem pro dignitate, armarent: quod milii

    Probarinulla ratione Potell , cm Erima Praeci'puque fidelitas patentl


    bus debentur. At [i vailhllus iiem (it c fubditus, qui 11111

    defcratmon modo prdiis, illum [ed etiam bonis omnibus l{Po


    liari oportet, cm vel gregario militi, capitale fit, qui duc in bello non

    protexetit. Nec mir fi Britanni Armoric duces,I_og__'nes,inquam. i. ff: ;


    Sc Petrus, u .obflinato animo recufarent Prancorum regibus Hdem,pro -1 Britannia: prouincia,Gne exceptione cuiufquam Preilarede qua re con

    '

    trouerlia iteru m atque iter m, inter Fran ci, Britanni cancellarios,

    Coram tege C_Irrolo v. c vt. agitata eil. Propofita fuerunt ata iduci: flnouf?
    'contralc fides ducibus,fin exceptionc cuiufquam dataum

    lippo Auguflo, tu m etiam I_.udouico 7 v x 't i. De vtro'quc ], 11- v


    ti ratione dubitari potuitzde altero quidem,qud Philippo data fides ell: u mo '

    ab Arturo, fine exceptione cuiufquam,ealege, vt fui tutelam aduerfus

    Ioannem Anglia? regem fufciperet, quod ab eo farum it,necne dubi

    tatur,tametli Arturi Parricidi vltus efl : de altero quod Ludouico v t t t.


    data Hdes eil :i duce, quoacl ipfe viueret,fine Priudicio Polleritatis. At
    legitimorum ntuilmgeggi elgcnaturawt nec clietn recipiant,nec -

    D Milln-cia: vero itiliuran.di|m minim Omnium. Exitus con- rvuhlmdm-L


    trouerliaz fuit , vt Ioannis :ic Petriiuiiutandum [implex accipere'tur, ne g s'

    vallilli ligij Prancorum elle viderentut. O\u_amquam dux vterquefeu


    do Britannia: fpoliati iur debuilet, quod legitimum Patronu'mfFrn'

    corum regem eiurarent.Neque enim dubitari Potefl,quin Bi'itni Ar

    moric duces,Prancorum Regibus,iam inde C_lod'oneo regeJidem fil |


    ne exceptione dederunt: vt Gregorius Turonulmontifengmgium) -23134,
    _-f

    quas liabemus, antiquitatum, veriflirnuslcriptor accurate tradit : quan


    quam Plcni (unt hilloriarum libri, Plena antiquitatis monimenta qui

    bus hc Prodita videmus. Britanni quidem rebellart fpilim,fpius


    tam en 5521611 [u nt domti,quinetiam Qaroli magni I__._uclouici Pij le
    gntisJ-idem 8c obfequium,datis obfidibus, exhibuerunt: qua: tam ex hi
    floria 6c Yitaldi Caroli magni nepotis , tum etiam ex Iiloardi Sigeberti
    z

    in.

    LIBER

    PRIMVS

    fcripris perfpicuuin elle porell.fAt cm rurlus :i , Carolo


    i? 81332313* Qaluo Rege,ap_ud ordines accu Carnac maiellatis damnari,pnas*dedc
    met. in i. quif- runt: quo crimine non lribditi*l acculari pollunt.Nam lierilpo duit,
    fmmmm' Carol Caluum,dara lide,a.c pecuniar magna vi,placauir,vt antea quo
    que l_t_i_dicael dux @_gobetrum placarat.Neq. verum,at ne limile quid

    veri elle porell: Qlodone, qui Galliarum imperium Alpibus Pyrenis,


    6c vrrque mari, tum etiam Rheno ilumine , delinierat , aut Qarolum
    magnum quigenres immanirare barbaras, multitudineinnumerabiles,

    locis, infinitas domuerat,qui Hifpaniam,ltaliam,Hungariam, Germa


    niam, cis 8c vltra Rhenum Saxonas, Pomeranos, Polonos,Rullios lub

    egerat, in extremam vl`que Scythiam imperium propagarar,Armori


    cos duces, in iplis Galli vilceribus, ad imperij Gallici focietarem admi-I

    lille. Ar etiam in fdete cum Rolone , Normanorum duce contracte,


    Britannia Armoric dux rerrouafalus artribuirur Rege Carolo: quod
    ridiculum fururum erat , nili tunc Armoric duces Fiaiicorum fubditi
    haberenttir. Iraque Britanniduces,Normanorum ducibus, hi vicilllm,
    regibus luplices,line exceptionefidem dederunr:at fides lemel data,ac

    ceprque patrono , nulla temporum inlinitate prlcribi orell. @if


    bus argumentis non mod probabilibus, led eriamiiece ariis,ad allen
    riendum perfualus fum,vt Armoricam iam,inde v-fque primis Franco

    regibus ,imperij Gallici prouinciam elle fcriberem: rametli <


    : trus, Rhedoiienlium praeror aliter lentir. Qrgorium vero,Pontili C
    omrir.
    cem Ijemonem,_igebert,quibus allentior,mendacij contu melia pra:

    ltringit,quibulcum ramen Yiraldus leriplir. Illud eti ablurdius,


    quod Begum Druidam primum elle purat, qui alieni principarus maie

    ltarem,Gallorr'i imperio lubiecir, qui regis lubditus fuir ac propinquus:

    nec vero eius liberi ac polleii , peli'ldi fcelere _ab ea qua: perpetua fuir,
    c quidem naturalis obligatio cum Regibus Fraiicorum contrara, exi

    mere feipfos potuerinrfmod autem Armoricos duces qui lcelerata


    lpirarionis c confenlu , cum Anglis ad huius imperij exiti , feiplos
    coniuiixerunr, perlidia _capitali vindicate conarur: quod de Regibus
    Prancorum, ac de omnibus Principibus ira lcribit,vt conuiriis, ac ma
    leditis abllinere non pollit : quod luos populares , quamquam nomen D

    gentile Gallicum vliitpat , omni genere laudum, ad nauleam quue cu


    mulare folet,quod Frcorum victorias eleuare En' oblcurare foler: quod l
    denique fibi vni credi vult, c antiquillimis ac verillimis fcriptoribus
    dem derrahi`r,cert literis c orio aburi mihi videtur. Nihil -111110

    riarum fcriprori magis cauendum, quam, ne lubdirosiiic-ipis obfe


    quio, ac , abalien-.ire,c ad defeiflionem orarione inllammare videa
    : Sed vt ad propolit-um redeamus, animaduerlione dignum ell: I_ganr
    nem Monforriuni 8c polleros,etiamli Armoricam ab imperio Gallico
    diuellere conarenrur,nihilominus ramen quali Monfoi'ri, Virrutum
    Comites Regibus line exceptione femper dedille ,vr in Archiuis
    legimus,tamerli qudam iura maiellatis,in prouincia Armorica,ccel

    lu Regis, exercereiit, quibus perlpicuum lit, Vallallos lubdirils , c


    c ien

    DE REPVBLICA.
    ii;
    clientibus,atque etiam inter fe differre plurimum : 61 iura maieita
    tis in folidum, ac fummam poteitatem habere , qui neiriini feruire te;
    neantur : nam vaiallus Imperator, Pontifex maximus fuerit,i
    dem,obfequium, obedientiam fuperiori, quafi domino, prftare tene

    rurzquod quidem obfequium perfonale,coniun`tam habet feruitutem


    quandam,etiamfi verbum illud,feruiendi,in legibus feudorum,libertati

    naturali priudicare non videatur: qua uidem fertiitute vel obfequio,


    beneficiar-ius nifl feudo carcre velit 3, feg liberarenon : neque e
    nim fiducia vaifalli, feruitus realis :[ perfon ita coiizere4 , vt ab ea

    diuelli non poisit. @pd aut diximus, fernitutis illam fpeciem perfo
    B na ditielli non , ade verum vt ne procurator quidem ad

    vaffalli,nomine pradam idoneus {iuquod antiquis feudor legibus


    licebatzfed illud antiquatum vbiq; gentium,vt ne in Italia quidem,
    vnde inra feudorum in vniuei'fam Europam Huxerunt, procurator

    ciarius admittatur. Na Ltrdguicus Sfortia, qui (e Mediolanenfi ducem

    2.5 ca .vt'iico.dc~

    v l oqui'con
    tra conftirurjoc.
    :.4 qualiteriura

    re debcar. cap. '.


    8: fcquent. 8: tit.

    quz fuit prima.


    caufa fcudiamit.
    Bald.in l. (ed St ii
    luc..ii libcrtus.
    dc n ius vocdo.
    Molin.glol`.4..
    2.. naga. in con
    fucrudfcud.

    ferebat,legat in Galliam mifit adCarol vi i i .regem,vt pro fratris filio 2; 1.4.


    Genuliaducejuiiurand prftarcted repulfam tulit. Et cum ageretur de ] diuitinu.
    .fed vrr.yer
    de pritanda Marchione Saluciarum , curia Pariiiorum decreuir, 2.6
    quos fiat i'nuci
    Przzpoiitus.
    procuratorem quidem, eius nomine , qud morb excufaret admitten tura.
    in .omnes col.
    du m7,(i Regi videretur,fed ea lege,vt cm prim poiTet, pi'fens,fidem vlt.dc` Feudo. dc
    funftiJicct' con
    ritaretldcm faepius iudicatum18 in Confimilibus caufiszcontra ve trari videaturn'
    cap. i. .vcr de'
    ,11 cogi poteft in procuratoris patroni verba iurare,eque iure (tatu
    reg-lib.9.
    anno 1435.
    vtimur: iin vafIallus adhuc impubes , 8: id aetatis,vt fe-nfu careat,fu :.7
    Decembr.9.
    $6

    {tinetur attus legitimus Hdelitatis, quoufq; legitima'.:ctatattigerinqua is onrra Maxi


    mili an deMc
    1 patronus procuratorem admittere malitzvt im'. 8: domin

    Iiidguicus x1. Rex,per legatum matrem @aleacij impuberis,ducis


    lippo
    Genueniium
    Cominio
    ,inRegis
    legato,
    accepitcui
    : Verba
    aureorum
    iurifiurandi
    nummum
    concipiente
    uinquagin

    Dormoyis.

    t`a millia , annui fructus nomine , foluit. Illud autem in dere quod
    itum 9 inter I_.lidouicum x-r. Regem , 8: Maximilianum Au :.9

    anno 1185-,

    ftri ducem , difert cauetur ne vaIalli procuratorio nomine


    exhibeant , fed praefentes ad id cogantur , nii morbum vel tatem,
    D alimve neceiiariam caufam excufarent , vt cum vniueriitatibus 8:
    collegiis iuiiurandum exigitur,id procuratore fieri neceife .
    enim plurimm refert vail'alli regis perfona , an ver fordidi procu
    ratoris obfequium recipiat patronus. Quamobrem in fder'e, quod
    itum inter P_hilippum Bellum , 8: Ijenrichum Anglorum Re

    gem , anno il. i i i. vno capite exceptum vt Henrichus

    1313,

    Regi Prancorurri daret prfens , 8: quidem fine exceptione,


    quod morbum neceifarium (ine fraude excufaret , iilium ramen
    primogenitum , in Galliam iurifiurandi caufa mitteret. Rurfus alio

    { quod itum anno iii. x . Eduardus tertius 1330.


    Rex Anglorum recipit ac promittit fe mox in GalIiam , Fidei pra:
    Iiand caufa , venturum : aut quidem morbum neceffarium

    ne dolo malo excufaret , cm primum conualuiffet ,id effeturum

    .it 3

    una
    J l ij

    _LIBER PRins

    Item alio fdere quod ercullum elhanno 1li. r. r x. Ludouico rx.Re

    ge,}enricbus.u. Angorum Rex : in Galliam paulo traierftu


    rum, ad folenne iuliurandum fine exceptione cuiufquam prazliandum.
    Obfequ-ium autem illud , quod ligium appellant, eam vim habet,vt ne
    30 fwl C mi Imperatoris quid aut Ponticis maximi perfona excipiati1r3. Formula.
    allalldn fcuds. _

    _ _

    elemetinyano- ruriliurandi quod rex Anglorum prlhtit, con ce pta eo fdere,quod


    3 3)'

    anno . x xxr.inter Philippum Va-lelium 8c .[1

    /'

    '

    j 7 d-

    fum e&,cuius bazc Verba funnRex Anglorum mambus coniunrtis, acin


    manibus Regis Prancorum infertis, Cancellarium Francorum,bc ver
    baproferentem. v_ovs bEvE-NEZ Dv DE ERAN
    cE, qu rcx Esr COMME nvc DE , Er DE ERAN
    , DE Porrov, DE /, Er va ritorni on Er PORTER. anEs . ET LE :
    0` DiRA , voraE. Arcas LE DE nAch aE
    gvaA LE DANoLE'rERxE A LA rox ET A LA aovcHE.
    Hc verba foederis, vtcmque Latinafic fecimus. Tu quidem euadis in
    ' bominemligium Regis Francorum ,vtDux Aquitanorum, r Pran
    ci, Comes Pironum, 8 Monirolienlium,tque in eius fi e Se obfe
    quio femper futurumlpondes,refponde affenrior. HcrexAnglorum
    allentirife dicet: tum rex Frcorum ad 6c ofculum regem Anglo
    rum admittet. Sanius iufiurandum Q_aroli Regis Nauarr,cm H

    dem Qarolo v.regi Francorum daretanno . quia-non (olm


    '

    valTallus etiam fubditus etat regis Francorum tametfi iuta maiella


    tis in Nauarros babetet , : in Bearnenfes eadem iuta [ibi deberi prdi
    caret,vtpo{l;eriquoque, fed adbucdeagro Beatnenfi {ubiudice lis ,

    Formul Fiducia: _rturi rr. Betrivtriufque, 8: igannis Montfortij,qui


    Armoric prouinci duces fure, conlimiles : prter vetbum ligij_
    bominis. In {ubditisver vallallis formula fiducia: vberior
    ``lzior,quia duplici obligatione deuinciunturzexteri vaffalli non irem,Ar
    diu multmquedubitauir E_lfluardus 1 inaniurifiurdiformulam in for
    dere rfcriptam, fequeretur: 8: cette manus fuplices babere principio
    recu abat, 8 in Angliam redierat, vt populi conuentus, eam ob caufam,
    liaberet: e legatiPrancorum miflifunt , ac temporis fpatium,

    in ea controuerlia difceptanda tranfegerunt ,tandem rex Eduardusfo


    mulam propolitam fequi maluit, quam tot beneliciis: qil-ibixsin Gallia
    fruebatur, carere . `Quum vet vallallus idem , i
    leu m,palliu m, calcaria, cb-irotecas exuere,acgenibus`flexis manus fiipliv

    i -. . 'L ces in principis aut procuratoris fui manus inferere neceffe haber, Sc
    ita : at etiam moribus nofiris , patrono licet abefle , nec
    fi velit, procuratorem , ~(idei.accipienda: caufa , conliituere tenetur,

    i,

    fed vaffallus ne prdio Fiduciario careat,pra:dij dominanti: locum adire


    folet,ac pro foribus .carmen eo,quem diximus,babitu,vfur are. 4533:

    : romandur'um*moribusvaffallosdidem patrono'prfenti are oportet:

    fed (i patronus abellfatis ofiicijfecerint etiam prfentes, (i per rocura


    totem icl facicndum curontzne Vaifalli dignitas,abietiore perlfdna pro

    DEREPVBLICA.

    n,

    curatoris minuatur: @od [i vaffallus heretics habeat triginta vnufquif


    que , petente patrono, prllare cogitur* , vt iam pridem Philippi 3}, 5155

    feudo corro.

    AugufliRegis Francorum decreto cautum , anno iii. ccix. :ilius ta- l 2 v_.

    men alio more vtituri. An igitur valfallu m,1d alterius hommem, e- ffii-iii; wi
    .

    bu
    tiami
    domi. Regno potiatur,
    fummam poteatem ac lura
    maieiiatis
    igjs'cfc'thabere dicemus? an cum quivilifiima obfequia prliare, 86 vt verbo fi- "92
    .
    .
    .
    .
    .

    _
    " 11s,. -
    vtamur,feru1at alter1,fum mum Principem appellabimus? At ple quideiingw
    rique Principes agros lat patentes,ac beneficia frutuofiilima deferere, 225253551?

    '

    quam feruitutem 1 , malueruntmlu ius maieftatis vt cederet,



    .
    . . pretio adduci-potuerunt:
    .
    .
    .
    . nam
    .
    Princcps Aurafius 35
    310
    .

    B Ludouico xr. Regi iura maiellatis Aurali)pr1ncipatus vendere recuia- fris-Ss


    mandimde MO
    uit.O`t11n1qu Regij procuratores iura maiefiatis,A uralio Principe vin- im.;
    i gleam.
    dicantefpe obilriterunr. Ii ver primo capite foederis Britiniaci Eduar- 5'

    dus 111. Anglorum Rex, vtornnia iura maiefiatisiibi tribuerentu'r in iis "\ l

    regionibus,quas hreditario iure in Gallia poHideb-at, ne fidemmut ob~

    fequium Regibus Prancorum rllare cogeretur dill-n excepit. Nec a


    liam ob caufam Stephanus Vaecbi prfes Regibus Polonize dei`ccit,f_fwrf a 4'3 i'
    quam qud Rex Polonus , tentorium , in quo Stephanus , fu plex ,.obfe.
    quiu m ac fide prliabat eodem momento difcindi iu flit,vt omniu m
    oculis pateret. Hanc contumcliam veteratori libiillatam grauat tulit
    Stephanus : neque id mir videridebet iis,qui meminerint ,
    Ariflotelis pi'opinquum , mortem potis optaffe, quam lexandri ma

    gnigenibu-s , adorantis 3* ac fu licis modo ad uolui , more Perfarum , ta- ?- .

    merli Alexander fuplices ampi2


    mm
    exu 86 1 dignaretur: quod etiam-
    num Imperatoribus Romanis vlitat erat, cum tegibus fceptra 86 inli
    gnia Regia largirentur : fic eti-im Flltidates Armenia: rex Iieronis geni

    bus aduolutus , quem Nero manu prhenfum erexit,ofculque do->


    natu m.thyaram de ca ite detraxir, eque diadema circ impofuit , po`

    ad dextrarn ledere 3 iu Hit . @bus au_tem regna fruenda conce- as alumna in


    debat R0mani,etiamli ab iis aut .obfequia nulla exigerent, nihilo Num'

    minus ramen Romanis' Principibus { inferuiebant , ac minillra


    bant3 :alij fefe Romanorum proctirat'ores appellabant , vt @_derbalus {
    D Numidi Rex lumenes quidem Pergami rex fufo ac mortuo Mithri- .

    date Ponti rege,Romam venit,ac pile-um gellzans,acceptam populo Ro- wie@

    mano libertatem tulitzerat enim pileus recentis l-ibertatis argumentum.

    Prufias vero Bithyni Rex _quoties Senatum ingrederetur , limen decl:- .

    '

    culari con erat, fe mancipiumScnatus appellans , tameiii aequo ier:`


    dere cum Romanis focietatem contraxiffetllle cultus,quantufcunque
    lit, qui ab arbitrio cuiufque proHcifcitur, nihil aut paru m admodum
    iure maiciatis detrahere _videturz fed obfequiumillud quod ab inuitis
    vaillallis extorqueturferuitutem (apit,necTurcarum,ac Perfarum Principibus,q`uicquam grauius effe videturlt quidem tleimanus rex Tur

    carum { Hungari regem, quem bello cperat,in regnum liben- _


    ter reflituilleta lege vt beneficio acceptum ferret,ac lidelitatem vaffal-

    lorum in modum exhiberct, nii Ferdinaddus qui Pannonias adfe liz

    it 4

    . i .

    '

    reditario iure pertinere contendebatpbflitiffet: quue _5_igifmondo Au


    gufio,Poloni Regi, per legatos teflatus Sulcimanus: vt quidem ac
    cepiex literis quas Staniflaus Rofdraz'erofcus ad AnnamMommoran
    tium, equitatus Gallorummagiflrumfctipmnno n. D. i.. v. (gamo

    ' J,
    I p '

    LIB_ER Pnles

    f /f

    L, M i _y/542m.

    '

    brem lirancifcus maior Rex Prancotum , ad @teatores Imperatoris Ger-i


    manici referinit , cauendum effe , ne Carolum Aufirium ad imerium
    vocatent , ne imperij decus ac maiefias , fub vafalluin Francorum fub
    iungeretur. @te res cum Imperatorem vehementer pupugiflet , Pran

    cifcum bello PaPienfi captum , non ante dimifit , quam r1e_1t_u` 8: fiducia
    Prancorum,Plandria 8: Artefia omnino liberartut At'iionmidigvai

    fallus, fed etiam Ligius extitit , nec rantm Ligius vei'm etiam fubditus
    regis Prancorum , id 1 1 Flandria natus 8: educatus, qu tum etat

    imperij Gallici prouincia: tametfi Gaudauum, Caroli Patriam, 8: vrbes


    maritimas,Pletquc exciPi putant: nam Ffandri Comites,RegniFra_n
    corumpates ab hoc regno cdito femper habiti,c iura maieflatisfem
    Pet antea quidem funt,maxim tam Atrebatenfi excepta,fdete,quod

    quidem Percuflerunt legati (laroli v1 1 .Regis Francorum,cum PhiliPPo


    'r x . Burgundi Duce.At etiam @rolus v; iam Imperator creams- Pran
    cifco Rege,Petiit,vt fibi liceret Atrebatfe tributu m fuis exigere,anno

    14.0. x.cui Francifcus tepofuit id fe permiffutum,dum nihil de iure [uae


    maieflzatis detraheretut, vt quidem didicimus mandatis , quae legato

    Francorum inHifpaniam eunti data fure. (Mmquam grauiores caufe C


    y Proponi Poterant , qua: Principes Germanorum ab electione Caroli v.
    fummouere debuiffent. Neque enim Carolus tantm vaffallus Ligius,

    8: quidem Francorum imperiis,ac legibus fubditusfed etiam Pontificis


    Romani vaallum fe Ligium Profeflus, Pro regionibus prouinciis o
    mnibus,quibus tunc Potiebatut,exceptis admodum Paucis in Belgiac

    .J 2- 6' f-

    Butgundi libero comitatu, qu rnoldus Comes dono dederat (


    rado: x. Im eratori anno me v. Deinde C_arolus uulmperatora
    rolo vi .De phinatum Principi concefiit fiducia contrata,quam ex r

    chiuis deferiPtam habemus.At cm Ponticis Romani vaflallum fe Li


    gium Profeflus , in formula fiducia: Regni Neapolitani, iuteiurando
    Pro`mifit,f`e,nec impetij Germanici curam,fi quando Principibus Ger- D
    manorum crearetur, nec Mediolanenfem principatum fufcepturum, 8:
    115 quidem legibus, 8: conditionibus ,in fidem patrocinium Romani
    Pontificis acceptu's claufula noua videri non debet,cm fit an

    tiquiflimis omnibus a`tis fiduciarum infetta , iam inde quiie ab Yrba


    no v.pontilice Rbmano quiregnum illud, Qatolo ,I_.udouicitegis fra
    triftuendum conceflit, 8: in atu fiduci Edmundi Ijenrici Regis An

    glotum filij, qua regnum illud adeptus ab Ivnnocentio im. pontfice


    J 2

    . L .ncuius formulam ex atis Vaticanis defcripfimusigo Henricus

    Dei gratia Rex Angli, nomineldmundi iilij 1 Regis Siciliar, Ple-


    num 8: ligium vaffallagium facio Ecclefi Romanze 8:. Et in actu li-
    .1336'

    duci R_O_berti Sicili regis 1_. c x v r x x . iureiurdo fpopdit Prin


    cePs,f`e necimperium Germanicum,nec Mediolanenfem Principatun,

    necv

    DE REPVBLICA.

    nec vllum in I-Ietruria dominatum petiturum,nec vltr ad fe delata, ac


    cepturum,aut fi contra faceret Neapoleos ac Sicilia: Regno cariturum. '

    Confimile cihgzoli Sicili regis quiurduni,anno M_.c x v. 8< Ioan- J zy f.'


    nregin , anno iii. c xi. v i i t. Nec aliter Ferdinandus I-Iifpaniaium y 5 45;

    Rex Caroli v. Caefaris auus maternus , poffeffi-onem Regni Sicilize Iu


    lio it. Pontfice Romano potuitadipifci, quam iis quas dixi conditi;

    nibus, 8 annuo cenfu , viiciarum auri 0&0 millium , prter auxiliares


    copias,formula fiduci veteris comprehenfas,cu m exceptione agri
    neuenrini. Cuius obligationis ea vis etat, vt cm primm Romanus
    Pontifex alicui bellum indixiffet, eodem momento Sicilia: Regis opes
    B c co pias aduocarer,vr etia aduerfus amicos arma capcret. Sie Alplion~

    fum Sicili regem, xtus Pontifex armauit aduerfus E_lorenrinos, pro


    prerea quod Pifanum Cardinalem,pontificis Romanilegatu m, larere,
    c quidem fubornatum,pontificio veflituin c_rucem egiflent. Ac noflra

    P_iulus i ri.Ponrifex Cgo'lum v.Cfarem,qui maximo cum exer


    ciru bellumin Gallia gerebat,ad pacis ationes'cpulirwt conittis cum
    Prancifco rege copiis omnibus , in Principes Lurheranos arma conuer- ,n/In.
    paulo
    terentzid
    ante,
    enim
    Caroli
    primo
    exercitus
    capite,pacis
    a Gallis
    Suefiionfis,caiiebatur37.
    in Italia cfus effet, ac profitatust
    Ac tametfi

    exitu dubio in Gallia dimicaturus videretur,nunquam ramen ad


    ineundam addutus effet,nifi a Ptifice Romano cogeretur. Non quia _
    Pontificem publica calamitas , aut Ecclefia: perrurbata: rationes tam `
    commotierent, quam Caroli ope's , quibus vniuergim Iuropaiiifaciwlw 1

    domuiffetmifi
    Francoi'urri
    armis acpotentiav'iimpedirerur,
    e
    i.Po`ii_t-ihwcemIiidignum
    Romanum,
    tiam videbatur,qud
    Carmflefmeritemw

    cum
    Cardinalibus
    obfeffum
    , vrbe
    direpta
    ad turpiffirnam
    deditionem
    compuliffet,ac
    preeter
    ingentem
    vim
    auri, ,quam
    a captiuis Pontificibus
    extorferat,(neque enim ante liberari poruerunr,qu:im aureorum'nu m
    mm cccc. millia exfoluiffent) etiam Neapolitani Regni cenfii , qui

    maximus erat,a6tione pacis,omnino liberatus efizfiduci ramen caztera


    capita eodem , quo aureaI iure, rata fuerunr. Sic randem,fed ( adm
    dum , cognitum tum a Pontfice Romano, tum etiam :i Germanis

    " D Pr'incipibusmihil perniciofius fieri poruier,qua`.m alterius principis vaf


    fallurn,alteriusfubdirum, ad tantum imperium vocare. Romam enim

    vna cuni fuo Pontfice, Germanorumviribus diripuir ac fpoliauit: Ger,


    manotum vero copias Romani pontificis opibus artriuir. Ac tametfi
    principarum Mediolanenfem , 8c imperii Germanici fceptra, fub impe

    rialiducia teneret,.prii`is ramen auxilium Pontifici Romano debuiffe

    confiar. Nec vero Pontifices Romani licere putant Im peratoribuscui;


    quamimperare,nifiluo betficio imperialem coronam accipiantzc
    quidem Pius v.Ponrifex, PerdinandumImperarorum per legatos acer
    bincrepuit, qud imperialem coronam fe non haberet, quam anrea

    Carolus frater accipere non dubitarat: ac iam illum , interdiionis fa


    c`rorum metu,ad id cog'iffet,nifi Philippi pro inqui 8 CaroliPrancof
    rum regis precibus placaretur. Hic occurret aliquis , fieri non potuifc,

    118

    LIBER

    PRIMVS

    ik@ in" vt Carolus v.Ciar,Regis Francorum ligius ac iubditus, idmque Pon


    :fjfggfkfgw tiiicis Romani imperi)` Germanici ligius fuerit.: cum nemo vafiallusli
    dfgglz gius plurium efie poiiit 3.8 : p_lura prdia'fingulis accepta ferat:
    miic twistq. quia fides 8: auxiliavni eidmque primo ac prcipue debentur, 8: qui
    fine exceptione39 acfi quidem plurium hredum vaallus ligius
    iugchin am { eiuidem predij nomine, omnibus finitil,non tam ieparatimzquia
    gt-gills. - tametii iidelitatis atus legitimus fit indiuiduus, 8:111 ieruitutibus indi

    40 Luque-dc uiduis, iolidum ab hreclibus debeauur4 , quod etiam de fidelitate pie~


    :lglgfdncrb' rique putant4x : ve ris ramen vni tantm patronis, quem vafiallus

    JSQJSTCII degerit, fi difiideant patroni,aut omnibus fimul deberi,e que iu


    " inWTS
    "Mg-c311- re. vtimurzquia non
    debet
    durior 4 efiici cditio vafialli,qum
    . vnusv- B
    .1. .11.. r
    .
    s
    .
    fr. ningen? ni hres eiiet: durior eiiet,fi plures operas,plura obiequia, pluries
    coge-returzidque mult magis in vaiiallo iigio ,qui pluribus
    Rom.l.5.dc vcr-

    bom . M_ feorfum fine exceptione dare no poteft. ligium interpretor iu


    v1ffinf1~ re feudorum , cm plerique appellationc abutantur. Memini quadra~
    mnes. fi dc

    .
    (finta ieptem fdera, qu reges 1 Philippus v. Caro us v. vi. vii.
    41. l.L..incert:
    . Ludouicus xi. cum Germanis principibus co'iert, quibus ie auxilio fu
    .
    \

    l. damni i.. li is

    '
    '
    "
    __
    qui de mmm turos aduerius
    omnes,excepto imperatore
    ac rege Roiiianoru,ipopon

    cuifundusdc- derunt: nec dubitarunt fe vafiallos ligios tenis Francorum eo iureiuran


    dit.& dcmftrat.

    Lucci
    ; 1 excipio rlirei'iereniem Pontificem,
    qui fe iocium ac

    deratum Re is appellat, non vaffallumztametfi peniionem pernde vt a


    rti'lit.tcx.inl.

    "

    _,

    li) principesa Regc acciperet . nullum ramen prazdium a regibus Fran- C


    tils.dc rohibita.

    '

    ..

    habuifie confiar vniusDucis Gueldri] iufiurandum proponam

    ioniniiqmef. vt reliquis iudiciurn fieri pofiit,liis verbis Latine conceptumdo o de-


    uenio vafiallus ligius Caroli Regis Francor, pro ratione uinquaginra

    :jdZ-ffs'fi millium {curo-rum auri ,ante feilum D. Rhemigij milii Ealuendorum


    8:. anno . ci. menie Iunio. Oinetiam inter Reges ipfos ipe
    121115 ...madre fdera concipiebantur , his verbis , vtaltei' alterius fe vafialium profite

    m-FW returzvt in fdere contr-aro inter P_liilippum Valeiium 8: lpiionium


    ? _dum Caiiiliae regem anno if. c v 1. quae ab i-gnoratione legator
    GMM"

    nunc melis explicantur.Vtigitur e viidedigrefia eit,ie referat

    ratio,necpotuit,
    cette debuit Crgltsgaeiailiidem
    8: obiequium
    Pontiiici Romanonec
    promitrereiine
    exceptions Regis Prariicorum,ciiiuer_
    era't 8: vafiallus .ligius,& iiibdituszqui ramen fi iubditus non efiet,mod
    ligius,aut ne ligius quid,mod vafiallus*.3,antiqiiior ramen iides ob
    .
    [ debebatur: aut fi quales efienr inter ie pugnantes i, neutri
    berctur: quoniam fruitut ea lex propter indiuiduam fui naturam,
    vt eoru m concuriu, quibus exhiberi debeant impediatur: nam inter
    gr-itfitui- cios quales,prohibcntis conditio _potior H eitztametfi in fderibus iu
    re contratis,auxilium dariconiueuit-iis,_qui iniuriam acceperunt. Iliud
    ramen peripicuum : a f`ubditis , iummam prcicpumque ac
    bedientiam deberi',cui priuclicium,poii:eriore ucia contratareari
    noncpoteibltaque in iis legibus,qua: I_.ydbuico x 1. : Philippo 1 i.Bur
    gun ionum duce ordinibus illu itriu equitum latTunt, vno capite
    cauetur , vt cuiuicunque ordinis fuerint equites , obfequium ramen 8:
    auxilium

    DE REPVBLICA;

    ns

    auxilium fuo,cuque Principiaduerfus eos qui bellum inferant, [ine di~


    gnitatispericulo, acine fraude, larurum: dum ramen Princeps jgfexu

    auxilium debeatur, E_rjrffens lit, dque Ordinis Principi,cui eque re de

    cusacccpt ferat,denuciarir. O`uibus rebus intelligirur Caro um


    rem,nec PontiHci Romano, neclmperaroris GermaniciGreatoribus,

    dem fine exceptione regis Francorum dare potuilfe : at etiam Tarraco

    ntnfe Regnum Romanis Ponticibus iampridem Reges -Aragonum


    accepto tulerunt , vt videre eilt in formula Hd uciae, ac iuriiurandi,quond
    P__etrus Rex Aragonum Iniiocentio iii. Pontifici maximo Prfiitit, his

    verbis Eco Pettus,RexAragon,Comes Barcinon,dominus Mon gym fw


    Btifpeulani,cupiens
    fcdis protetione, muniti,
    Prtertibi
    Deum
    reuerendiiiime
    , Principali beati
    Pater,Petri
    8: domine
    8: Apoftolic
    fumme
    g
    pontifex Innocti, 8: Pro te iacrofan Roman eccleht Apoiioli
    c fedi,ofi`eto Regnum meum , illdq', tibi 8: { tuis in Per

    g...

    n reniqdiqanimgLprimogenitorum mcorum , confiituo


    1 vt annuatim de camera regis ducenta quin quaginta Maiiimi

    tina: Apofiolicze fedi reddtur: 8: ego ac fuccefores meiJPecialiter't


    deles,t obnoxij teneamur: hac au tem lege Perpetua {eruandum forum
    decerno,quia 8: confido,qud tu 8: fucceflores tui,quaii beati -

    trimanibus in regem duxeris folenniter coronandu m. Ai'um Romae


    anno Chriiii s_i. . im. Illud quidem Tarraconenfe regnum PontiH J , 4r
    cibus Romanis oblatum elhab tragoni Regibus,ne 0b fcelera 8: Par-

    ricidia vapulatent : [ed Sardinia 8: Corfica: Regnum :i Pontificibus eil: /

    ad reges Aragoni delatum , vt folent Pontifices alienarmagniiiclgrgiggn /.

    riJId perfpicirur ex hac

    ucice ormu a,qiiam ex Archiuis Vati-

    tinisdefcriptam habemus . Pontifex max. de fratrum fuorum aiienfu

    darin feudum regnumSardini 8: Coriic proprietatem ecclefi Ro


    . Per capam auream te Prfentialiter inueiiimus , 8:. ita ta

    menqud tu, 8: tui, Prliabitis homagium ligium, vaflallay


    giumplenum 8: fidelitatis iuramentum 8. 8: equites atmatos,

    equo ad arma, 8: duabus equitaturis ad minus per qucmlibet,c'


    quingentis peditibus terrze veiirae de Arragonia , cum gagiis per trime
    fuedie,quo intrabunt terram 18:.8: infuper cenfum duorum
    Dmillium marcarum arventibonorum , 8: legalium Ftrelingor vbicuri
    que fuetit Romanas Ptifex infefio beatotum Petri 8: Pauli, annis fin
    gulis,fub pcena excommunicationis quatuor menfes tc. 8: pofi

    i tertium terminum, ii non folueris , tu hred'fve tuidito Regno Sar-


    i, dinia: 8: Cotfic cadctis ex toto , 8: Regnum ad Romanam ecclefiam

    reuertetur. Huic ciimile iuiur'dum pritititJcobus rex Artago'nen


    5: anno ifi. i. i i i. addita cautione, vtleges qu Regibus ante la J +29 3.
    tfuiiicnt,abrogarentur,t vt Pontificcm maximum ordini Ecclefiaiii
    prouocare tegis fententia liceretlodem iureiurando Iierclinandus

    C lphonfus feipfos obligarunt , ac iiduciam renourunt , anno iii, ,a .ya i ,


    ccccxiv. Extant etiam in Archiuis 8: Publicis atis curi Roman,

    'Begum vaffallorumlnomina, hoc ordine , Reges Neapolis, Sici


    f

    no

    LIBER

    PRIMVS

    li,Arragoniaz,5ardini,Hierofolymorum, Angli, HiberniHunga

    rizhc deferiptio vetus ell eor principum qui ante annos gc L .


    fidem 8c obfequium Pontificibus Romanis exhibuerunt. quo ver

    55 .2

    Lufitani Regnum , Icnrici Bononienfis virtute , Mau ris erepturn efl,

    Reges ipfi fefe vaflallos Pontificum Romanorum confiitueru 111,8 n


    .

    mm aureorum duo millia annui cenfus rario Pontificum Romano

    s -; rum dependerunt. Itaque [ 11 r.Pontifex Rom. RegniLufi


    tani Principes per literas admo'nuit,vt Regi prodigo curatores dart,qui

    Reipublic gubernacula, capefferent: Canarias item acHefperides , c


    Gorgonidas infulas,Reges Hif`pani Romanis Ptificibus, fiducia con

    trata, poffidere fe proiefli iam inde :i I_.udouico Rege Hifpano


    y. ce 11. dia lege annui cenfus quadringentorum florenorum.
    At etiam vtm/ique Indire , c qu ad ortum Solis , c quae ad occafum

    mmv f

    mwminatumibireferuauit _Alexander vi .Pontifex Romanus,ea.

    '/

    lege vt Cafiili 8l Lufitani Reges fiduciario nomine , hic Orientis, ille


    Obitus infulas haberet,cm fcilicct vttque Regi terraru m,orbern iudi
    cio finium regundor terminis in Atlantico mari pofitis , Pontifex Ro
    manus adiudicaret.Refiabat in Hifpania Granatfe 8 Nauarr regnum,

    J'fn.

    quorum alterum Albreto , alterum Mauris lerdinandus, Caroli


    Cfaris auus maternus ademir,ccefl`u 111111 11. Pontificis Romani,pr

    clara Pietatis fpecie, fcilicet interditione factorum: ea lege ramen vt v


    .

    trnque Re num Pontfice Romano fiduciario iure pofiideret. Ac ta- C

    metfi Carous Cfar Regnum Nauarr ad fe Pertinere iataret iure lat


    gitionis Germana quam Perdinandus fecundis nuptiis fibi def- g

    ponderar: cm ramen legati Caroli v.iura Regis Nau arr difceptarent,


    nec largitioni locum effe Perfpicerent,interdita Pontificia iniufiiffimis

    rapinis obtendere non dubitaruntlnterditionis autem caufa fuit,qud


    Petrus Albretus Rex Nauarrze Igdouici xx 1 .Francorum Regis,qui Pri

    mus pater : : 111, fidem 8 amicitiam rodete iubente Iu


    lio x1.Pontifice iiiax.noluiffet: crn regis Ludouici Egius vaffallus effet:

    nec vlla pontificis Aobligatione teneretur . Nullum igirur regnum,`at ne


    Prdium quidem vllum reftabat, quod Carolus Cfar fiduciario iure
    nonpoflideret : inf`ulas Baleares , Maioricam 8c Minoricam, Arra- D
    goni regno adieCtas fuiffe confiar, cm primum I_acobi Fortunati h-.r- y

    redibus fuert. In Belgia ver nihil extabat quod vel regum no-
    {trorum , vel Germanorum fupremo .dominatu non teneretur. Ac ta

    metfi variis foederibus noftri principes1llandri 8c 11


    Carolo Cfari ccef'ferint, adhuc ramen refiat _B_urgundia: regio, quam
    appellantgu'olaeum comi'tatum , cuius quidem Proprietas ad RegernA

    r . _ _ . 1111 101$ Francoru m Pertinet, 8c fiduciario


    iure ab Hifpano rege pofiidetur, vt in eo .ipfo (e regis noflri vafTallurn
    p_rof-iteatilir.l 'Caftiliae vero regnum iure Iuccef'forio ad I_.udouicu m 1 .

    Regem materno iure delat-fuiffe nemini dubium effe potefl , qui mo

    do res Hifpanias tratarit,8c quid Caflili Principes'Ludouicum ad

    ( materna , folennibus tis , quindi-luc in Archiuis Francorum


    '

    extant,

    DE REPVBLICA..
    iai
    extanr,euocrunt.Non ramen dubito I-Iifpaiios illud obieluros, Blan
    cam Ludouici i x.` liliam Callili reginuplllle,ea lege vt omnia regni-ii;

    _prahq'uae patri competere potuillent genero concederentur.Id ramen non


    ,potuit Ludouicus,nili Senatus popullque Prcorum allenlionem pra-A

    builfet:cm
    ter
    pecuniamliliae,ac
    regalibus
    forroresregiidum_collocanturac
    Prancorum prdiis delibare
    nubunt,
    pollinr.
    nihil
    prie-Y

    quis puter regem Prancorum prdia'materna, aut ea qu ndum vnio

    ne legitima agris dominicis addita fuillenr largire potuille , cuiufmodi


    -Calli i regn videri pollir : nihilominus ramen extat in Arehiuis Fran-v
    corumfdus poltea contratum Carolo v. rege Francorum , 86 I--Ieri-v

    B rico Caltili Rege 131.62 Lx i x.quo quidem fdere, Ijenrichus iureiu 1 +

    u,

    rando lpopondir,ac promilitfe regnum Callili,duciario iure habitu

    rum,8c Francorum Regibus le accepro larurum,Frcorum lidueiarium


    fe,ac vallallum conltitucns: proprerea qu d Caroli Regis opibus 86
    piis re numillud libi ereprum recuperauerat. Crn igitur Callili re
    gnum redirario iure ad mares 86 lminas deferarur,Henrici heredes,
    maiorum patis 86 obligari ten'turz' qu obligatio nullam
    vim habirura fuiller line Senarus 86 populi clenfu,nili Callili regnum
    hreditarium fuiller . Aliud igirur de regno Francorum fentiendum 86
    llatuendum. Iraque relponlum ell prudtibus 4 , Bellum 366' " gil-ik
    _Prancorum regem non poruille rturum Armorica: ducem, regiAn azonuiiieirciif
    glorum Hduciarum elocare, nili regnuni Francorum eodem iure a le a- :
    balienate, 86 Anglorum regi concedere vellet: quod ne lumma quidem 22;131153353:

    aclegibus omnibus loluta potelrare ellicete potuillet 47 nili Senatu po- miipfime a o.
    bedienr.Comcg

    puque Francorum allenrite: Vaut cerr non maius ellet habitura pon- .
    \
    . regis
    . Prancoi_ um , qui. pacis
    . a-_ gfcnftuigcgjf
    B
    ' '
    dus ac momentum quam
    cellio I_gannis

    _
    . . .
    u
    tura

    hone
    , quam cum Anglisinierat
    apud Caletes,
    omnia
    regni' Fran _._ ;
    co, vh'eonli.335.'
    c

    corum,cum omnibusationibus 86 exceptionibus qua: ad le perrinebt


    Anglorum regi concelllratzfed hrec rtlipta Carnutenfi fdere, quo seri poire
    quidem rex Anglorum, ius illud ce ione ad le delatur'n repudiauit. ggfglgcf;

    Idem iudicandum relinquitur de ( Tricallio,quod Caroo us v i .re

    gni Francorum fceptra derulit ad Eenrichum v. An glorum regem,line am.


    D populi coiifenfu. Iraque Martinus Pontifex max. nullis Angloru/rn pre
    cibus adduci potuit vr fd'iis illud raturn haberetzfed Carolum vii.Ca--
    roli fexri F. regem Francorum appellauit, quia Prcorum imperium nec

    ab intellato, nec teltamenro, nec cellione transferri potell,fed regiale


    e,cuireges,non velinr, derogare pollinimili Senarus popullque Gal-

    Eci confenline. Aliorum alia iura, alij mores. Sed hic mihi non
    nullis occurripoi?, an is quilm erii Germanici principatum adeptus
    ell,t'otum illud vallallorum leruile oblequium non exuat? quemadmo
    dumliprinceps aut populus feruo magillratum tribuar,feruitutem ab
    eius ceruice depulill`e,ac libertarem f8 dedille videatur.ld quidem nemi- :

    ni dubium elle potell, li feruus principis fuerit,alioqui de aliena liberta


    te liaru ere *9 nec principi, nec populo licet. Ira nec Germanis principi- :

    bus vllurii ius ell in alienos ciues ac fubdiros, cuiufmodifuit Caro us

    raz.
    LIBER PRIMVS
    . At ne imperij quidem Germanici Imperator per lele iura maf.
    ieliatis habet,nili aliunde regnum,omni obfequio ac liducia,liberum a
    dipifcatur . At tametli Imperator ad fuosGreatores 8rincipes Germa

    / ( jfmwlnoru m qualiad leruos domeliicos orationem habet , iifque im perat vt


    i'MM/jwl

    feruis,ha:c tame' liunt in fpeciem antique maielt'atis, cuius vmbram qui- Y


    dem retinent, rem ver penitus amilerunt. enim in principum 8:

    ptimatumlibero conuentu illius imperij maieltas. Itaque vniuerli non


    lingulos mod principes, veretiam Imperator-es ipfos imperio ac poY

    teltate exuere conlueueruntlmperator vero neclegiuberlemec tribu-_


    '

    c/

    ta imperare,nec exercitus ctiocare,nec`magilatus aut imperia tribue


    re, nec bellum indicere aut {inire , nec conuentusadmiitere aut dimitre- B
    re line optimarum ac principum conferifu poteli. Itaque L_laimilianus

    )_i/44711# -11! J.

    f7

    i.Imperator, cm haberet conuentus in vrbe @nlrantia anno Envir.

    '

    principes Germanorum ad monuit de legati pontilicis oratione , qui


    ronam imperialempontilice maximo 8: peti 8: accipi oportere con

    tendebat : frulira id quidem, 8: ad pompa magis atq; ad oltentationem


    lieri,qu:`tm ad imperatoris aut imperi)~ decus , cm latis omnibus cogni
    tum ellet , maieliatem imperij Germanorum infrincipibusmon in ipfo
    Imperatore politam elfe, hc ille qu vera lint,necne loco dillerc

    tur. Illud modo qui fummam poteltat legibus omnibus 8: principum


    obfequio folutam habeanr,aut paticillimos,aut elle neminem.Nam fu
    blata Venetoru m Republica,nulli luiit in Italia principes, null Refpu- C
    . blic, qua? imperium ac poteltatem aut regi Ifrancoru m, atit I_mperato
    ri,aut p_ontilici Romanomon ferantacceptam: quod iam de regno S_ici

    lia: ac Ijeapoleos expofuimus. Dux autem Mediolanenlis lidu'ciarius

    Imperij Germanici, cui dominatum agri Mediolan'lis accepto lem


    per tulit, 8: confueta valrallorum iura exfoluit: cert h_aximilianus. i.

    Imperator annis haud minus xvi. centum amplis aureorum nuirim


    millia olfellionis ac hduci nomine,partem :iLudouico x it.rege,par `
    tem milia Sfortiadum confecutus . Namqui nunc duces Medio
    lanenfes appellanturuorum memoria,id ante annos cent 8: quin

    quagintavljj dicebanturc Vrbs ipfahofpititiin Imperatoris. (;


    1

    cius ii. 8: l_3_arnabas frater in formula liduci, ac iureiurando quod pr- 1j

    , , 4,-

    ltiterunt Qai'olo it i i. Carfarimon alio qumVicariorum nomine appel

    /""
    '_ ,
    .,_n;.i.'i'..i:.l fr

    lantur. C_aleacius vero i. quod fuis ciuibus tribut line Im peratoris ve


    nia imperallet, maieltatis accufatus 8: in arcem Mutinenfem Impe
    ratoris decreto cietus in qua tandem,cm diutillim is viilfer, fqual
    lore ac morbo contabuilfe dicitur. Eins lilius Actius Ludouico Bauaro

    J 3 3 8.

    Impei'atore,primus Mediolani princeps appellatus . xvi i r.

    Jjf

    _
    .

    cmliriperatori centum aureorum millia , turbatis im erij rebus dillo


    luilfet. _Secutus (aleacius iii. focer LudouiciAure iorum ducis,qui
    centum millia Florenorum I'~`_i"idei'icho i`ii.Imperarori dedit,vt ducisho
    riore acdigriitate potiretiir anno . cv i i i. Is ver qui feMantua
    num vocat,t Imperii Germanici principem fe, 8: in Imperij

    ' _Germanici patrocinio ac lducia elle prolitetur. At Iierrarienlis dux,


    i

    partem

    - . v Lic A.

    '

    u,

    luaa ditions, I:errariam,inquam,> Pon tifici Rom an [


    perio Germanico accepta non erubuit conliteri. Et quidem cenfum an-

    '

    ac liduciarium Poiitilicis Romani :erario depeiidere conleuit:

    neque ita prideni ,id ell anno . ctx xii. Marchio E_llensjicarius J 3'7" 3'
    rimiim ell in Vrbe Perraria conlIitutus Gregorio ptilice Romano,

    lub fiducia Eccleli Roman,c annuo cenfu aureor Horenor decem


    milliuin,ac centum equitum grauis armatura ad tuendum eccleliat Romana llatum ac dignitatem,vn cum llipendio trimellri,quoties res ita

    pollularet,vt quidem ex Archiuis Vaticanis didicim us . @inetiam _Iii


    lius ii. Pontifex Romanus Rhegium ac Mutinam quali ecclelit,` RomaB_iia beneficia vindicai'e conatus ell, 8: aduerfus ducem lerrarienlem ac

    I_idouicum xii.Regem,ad cuius clientelam confugerat dux Ferrarien


    ( cpit,acdiu bellum gellit,vt liduciarium ac vallllurn eccle

    Roman in ordinem cogeregcenlmque magna fui parte ab lexdro

    vi.Pontilice ac'ducis Al onli facere deminuturn pontificibus integrum


    dilloluicuraret. Certe Francotum Reges iampridem principum Ferra-

    @n

    rienlium clientelam ac patrociniu m lu fcepei'i'rt,ex quo I_grlus,qui Dux (/

    Perraricnlis primos ell: appellatus, le vallalluni ligium ( vi. Regis


    prolelliis ell , ac propterea ei permillum vt Francrum llemmata duces

    prle fertentzcuius rei aria publica in Arcliiuis Prancorum adhuc extat.


    Quod ad Florentinosabattinet
    illi fefe
    iampridem
    cum Volaterranis,Are-'
    C tinis,Pillorienlibus
    imperii
    Germanici,
    potellate
    libertatem i'ede-

    milleiatant cuni lex llorenorum millia ! lio Clari eo nomine


    cxoluillentlildem etiam temporibus @enfegeiufdem principis be i

    .1.

    nelicio,iura maiellatis le adeptos elle tollantur, qui ramen cm Vene

    tigrauillimas clades accepillent, le primm in patrocinium ( vi.


    Itgisltancorummec mult poll Mediolanis ducibfoonte fubiecerunr,
    eilcgc vt regum nollrorum eo nomine fiduciarios fe proliterenturi `
    n
    i
    lucenles vero ac enenfes eadem libertate donati funt,cm I-_Ienricofmf f.

    V.Claripretium libertatis,lii decem, illi duodecim florenorum millia ,


    loluillent.Totidem Iletrus Gambacurtius ,Qaroloiiii. Clari numerauit,vtlummam in Pilanos, potellatem adipifceretur. Sed cm iura maD CllltiS lmperij Germani-ci venalia non lint, nec li ellent ab Imperatori-

    Mir/U k
    n

    ii

    bus,liiie principum Germonoruum cfenfione,dillralii potueri'nt, per-

    lpicuu'mlit eas pecunias quzi ciuitatibus Italia: pro libertate adipifcen-

    da ; fu'ert,tributi aut penfionis nomine fo utas fuille. O\u_are cm


    Imperatores nec polleris principibus , nec Imperio Germanico praeiu-y
    diciuincrearepotueint,nemini dii-bium ell,quiii femp'erliceat aclicue-

    l
    i

    rit Imperatotibus ciuitates illas in ordin cogere , 4non aliter quam do ~ o gigli-gh

    minoin-leruum ( perpetua .manus inietio ell; 5 . quue fatis burns-pea;


    intellectum elheniMaximiliani i .copi in Italiani cli`ul`,vn:`t cumLu- iliiiiiiilaiiiopln.

    ].

    .18&1 omnes ingenti terruilIentJlgr'e-n- fctffgi

    '

    tiiii'lcgatos ad Cazfarem mileruntwt obfequium prllarent,&~imperata


    fltereiit'., Ille acceptis aureorum quadraginra niillibus beneficia Ro

    dulplioindulta
    contrnauitytlcilicet
    [uae Reipublicae ltatum
    gubeina

    i_
    I a.

    l
    l

    4
    l !"

    LIBERPRIMVS

    re ac regere (ibi precario liceret. Ac tametii (_gfmus Flortinorum duit


    Senenliurn libertatemzvi 86 armis oppreIIerit, 86 ad deditionem diutur

    na obfidione compulerit , non ramen iura maieftatis (ibi vindicauitfed

    benecio Hifpani regis, quiYchiusb Imperatotibus in vniuerfa I


    talia conlitutusenlium agris ac Republica fe vtifrui teatus , Im

    perij Germanici clientem ac vaffallum fe fers. @Jod fatis argu men


    ti,Senenfes antea fui iuris non : aut li { cur Iulius i 1 . ponti

    fex Romanus aureorum triginta millia Maximiliano 1. Imperatori dc


    dillet", vt eos Vrbinatum duci manciparet. Cut denique Cofmus

    51 Cuiehardin

    dices, fratis Senenlium opibus, 86 euerfa Republica aureoru m fexcen


    ta millia Hifpano Regi folueret , (eque imperii Germanici fiduciarium
    prol'iteretur quam pecuniam rcx I-Iifpanus du ci obtulit,vt Senfes pri~

    Rinse libertari reititueret,vt quidem Hifpanus iatabat,id ramen ageba


    tur vt Parmenlium Duci Senenfes , Parmam autem ae Placentiam

    diolan ditioni fubiungeret.Non igtur potuerunt Qermanilmratcl


    res iura maieliatis Itali ciuitatibus tribuere,aut ifeigalibus populis

    libertatem,cm ne Regibus quidem, qui fummam Reipublic


    tem habenr,id liceat,at ne agri quidem publici glebam dilirahere,mul
    to minus proprieratem largiri. Regels enim ac fummi principes n mo

    ptdiorum publicorum dominium aut proprietatem non habent,


    fed ne integrum quidem vfumfrutum,quippe vfu ipfo contenti,

    ra Reipub.debeantur.Itaque (._arolus 11 11. Cfar cum beneficia Perufi C


    nis tributa confirmaret, hanc legem dixit,

    vo. n vive . Vrbem

    ramen 86 agrum Perufinum I_ulius 11. Pontifex I_)aulo Balconi ademit,


    86 ecclefiar Roman,vnde dirata fuiife dicebatur,fubiecit. @ze ver
    Italicarum ciuitatum, aut Florentini Ducis maieltas elle , cm ab
    Imperatore 86 ab Imperialicuria iudicium accipere, 86 iudicata facere
    cogantur, quoties de re publica, de finibus, de inter ipfas agitur:
    nam tametfi Qennfes mins quam ciuitates Italica: Imperato~

    rum iulla antea fecerint , cm ramen Marchione Finali, quem domo


    y

    _v .r Jj:

    expulerant , ac bonis omnibus fpoliatum eiecerant, ad Imperatoris Ma

    ximiliani rr.tribunal.vocarentur, fefeiudicio Riterunt. 51.0.1116. 8


    arbitrum putarenr,non iudicem, Imperator tam en _iudicem fers Ge- D

    nnenfes antea vocatos citati iulit , ac edita perernptoria cm ab


    , vadimoniu m deferuiffe pronunciauit , hoc addito nili Feriali fuo
    parerent vrbem Scagrurn Gnenfem fe profcripturumlllud autem pla
    num , non teneatur, ab eo iudicari

    aut profcribi non ? Nec Qe-r mpetialis curia Mind, Mu niieram,


    Magdeburgam, nili Germanorum inibus 86 imperio tenerentur, pro

    { : mult mins Imperator Gennam , nifi ditione Ger


    manorum contineretur. Itaque cm Gennfes fententia interlocuto
    ria Maximiliani , Pontificetn Romanum appellalfent, appellatione de.
    ferta,iudicato parueruntmc tandem Imperator pro Marchione pronun;

    S wm' ciauit i :'cm 1] profiteretur: Gennenfes

    ver quali'fuum
    vindicatt, Nec mult ab eodem Imperatore alio
    ..
    .
    ,

    iudicio

    DE REPVBLLCA.

    111 damnati funt, cumin exilium egiffent Antonium Flifcum, qui


    ptouoqatione ac Cfarem vicit. @te quamqia-m ita perfpicua funt,vt
    minime dubitati debeat quin Itali ciuitates citta Rubiconem ac Tibe
    ,rim, exceptis quibufdam Imperij Germanici finibus, teneantur, planis
    tamen Ht vna omnium Italia: Iurifconfultorum 53 voce, qui negant vllis sa

    Itali ciuitatibus leges condete ius effe, quae Romanorum legibus,quas '

    .Igderichus promulgatiiuflit, contrari fint. Iam ver Italia: ciuitates ''

    fdere, quodin vtbc Confiantiaitum , anno . . iuta j ),


    1115 , aut nulla habuifle , aut e-a rterpudiafle conflat: nam eo {
    beneficia ciuitatibus Itali conce a confirmantur, iuta maiefiatis f
    ,j 4
    difert excipiuntur . Itaque {K_lexandet Imolenfis Omnium fui temporis f_e'xf/izigr
    Iurifcfultorum peritiflimus,ltaliae ciuitatibus, iutifditionem quidem /
    I
    effe tributamfed eo nomine iura'maieflatis non effe conceffa,dque vel
    ea ratione,qud ciuitatibus de fuo iure dubitantibus aut diferepantibus

    indices ab Imperatoribus dati, ac indicia conflitui foleant.Mult mins Prine/pff :

    igitur Germanorum ciuitatesimperij Germanici finibus comprehenfa: "? 6":

    1115 haberent : tametfi quafdam gloriari videamus, de libertatis fpecie quam ab Im peratotibus olim acceperuut z Nuremberga, in

    quam,ab Imperatore'ledeticho 1.1_fnia ab Othone m. @grazi Ludoui


    coBauato. Sunt etiam que feipfas in libertatem afferuerunt,cm princi
    um iinitimorum feruitutem acerbiorem ferte non poffent, cuiufmodi

    C YIma,Irunfuicha,I.ubeca,nam ea qu libcrtas ab illis appellatut,ve


    tus muneribus quibufdam vacatio, vetigalimqueac tributorum

    immunitas ab Imperatoribus ccefTa fine vlla maiefiatis deminutione.


    Itaque vtbes ille , quas dixi , impetij Germanici decus venerantur, leges
    accipiunt,magifi:ratibus patent,Impetialis curia: iudiciac comitiorum

    decreta probantznec tantm publica ac priuata iudicia ptincipum,ac ci

    uitatum inter ipfas , fed etiam priuataiudicia fingulorum , ab imperiali


    curia detimuntur, f1 fententia, quae :ureorum quin quaginta fummam

    excedat,prouocatum fit:cm igitur Imperialis curia propinqu ac ciui


    tatum iudicia confirmare , aut inf-irmare fino iure poflit,confequens ,
    nec principes , nec ciuitates iuta maieftiatis habere: nam vt ait poeta ne`

    D fcio qu is,Ref`ci'ndere nunquam Diis licet ala DemJ Illgeluetiotlimle.`


    to Refpubloas antea diximus ab Imperio Germ-anorum, premente [15g:

    fetorum tytannide,auulfas : adhuctamen Imperij Germanici maiefia


    tem fic teuereti c_colere, vt ab Imperatore ferdinando , libertatis acce
    pta: beneficium fibi coniirmari popofcerint : quae formula qudam
    duci veteris. Citta Rhenum quidem non defunt, qui fumi-nain [nos

    poteflgatem habere feiatent , alterutum >ramen neceffe , aut regum


    no firorum,aut,impetij Germanici,tertium nihil efl,fubditos 8: clientes
    nemini dubi fit,qui mod antiquitates Francor meminerit,

    nefciat Lothoringi 8: Arelatfium regna ] occafii inter Qa


    tolti Calu Imperatore Francotuciidouic Germanor Reg fami
    li hercifcd iudicio diuifa fuiffedd quid' copios Yialdusjloardus,

    8: , optimiantiquitatisinterpretes,tradufnt Ius vlergciiente


    .

    #-il

    "y

    116

    LIBER

    PRIMVS

    lareac fiduciarium , nullis temporibus prfcribi,aut excludi poffe , nec


    precariam poffeffion, quae vela Regibus nofiris,vel a Principibus Ger
    manorum extorta fuit iura maiefiatis tribuere potuiffe ignorum
    mini: quo efiicitur precari maiefratis poffeffores,aut regi'i noflrorum,

    aut Imperij Germanici fiduciarios effe . Ar tametfiplerque purent 1.0


    tho ringu m ducem iura maiefiats habere,idque fignificari brachiiarma
    ti fpecle, quo velut emblemare , ad imperij vim 8: maiefiatem iudican

    du m,vti confueuit: falluntur ramen cm nihil tam maieflati ctrarium,


    _ _
    uam feipfum Imperii Germanici Principem profiteri. Item ab Im e'

    dx' riali curia iudices :ic_cip_ere,ac iutifdiionem fubire cofiieuit.i\lam quod


    gemma . inter Germanos Principes ordine pofl'remus anthui Lotharin-B

    www

    gorum ducis locum liabet,hoc ideo fir,qud Lothoringia imperij Ger~


    manici prouin ci particulam tantrn haber: eganLgthoringia om~
    nis regio qu Mola ac Rheno ilumine conclufa . Itaque .lgibantini
    duces 8: Imperatores Germanici feipfos Lothoringi duces appellant;

    vt Qigolus liti. Caffar in fdere quod cum I_qane rege percuffitfe quo
    . que ducem Lothoringium vocat. Hc ramen qu nunc dicitur Lotho

    ringia,lmperij Germanici pars : 8: Princeps ipfe Imperij fidtieiarius:


    nam 5_rSphan us Bononienfis poffeflionem Lothoringiab I_jlenricho i.
    Crefare adeptus , 8: eo nomine fiduciarium fe imperij profeffus,anno

    J 112].

    ig. i x. Cei t quid E_ederichus Lothoringus Vallimontis Comes,mor~


    tuo Carolo duce fine prole mafcula,principatum ad fe iure proximitatis C
    pertinere' contendebar apud igifmundumCfarem coram patribus

    c'oncilij Confiantienfis, ob earn tarm caufam,qud Imperiale feudurn


    effet, cuius incapax erat lfabella Caroli haares,qux Renato Andiumdu
    ci nupferat , qui non quidem nefgauit imperiale feudum effe, fed pieta
    que id genus ad fminas delata uiffe . At cm res ad arma prolapfa ef
    fer,Renatus a Federico fratus 8: captus non ante carceribus,ereptus ,

    _ _

    quam paetis fpfalibus inter Iolandam Renati filiam , 8: Antonium Fe

    d erici filium , iis condirionibus vr Federici hredes Lothoringiam fuc


    Camini . cefforio iure poffiderent , fi Renatus fine prole mafcula moreretur.
    dm, Vrrunque autem accidir , nam Antonius mortuo Nicolao Renati ne

    ,4 iqiiicx vico pote , Lothoringi principatum adeptus . ( fi Lothoringiaime D


    ad municipalcsl.

    form, www perij Germanici finibus comprehenfa, neque comes Afperi mon/tis,

    furlc;_;hl_;f marum dominus qui Lorboringia continentur, iura maiefia


    est in itunes. ris fibi vindicate poffunr: c'm ip_fo iure perfpicuurn fit,eos qui agri'i cer
    populosdc fum-

    mi . . tis nibus deferiptum habent, eodem iure in fingulos f* vti quo in vni

    }: uerfos : nifi fingulari quodam beneficio immunes ac liberos effe tabulis


    -; cerriffimis teflatuni fir. _Hoc quidem argumento de iure maiefiatis de

    ggrgigio turbari poffunt, quiin alieniimperij Hnibus pofiti fummam in fuos po


    , ,m1 ,n 1_ exercent,quod diiudicare difficilius in iis qui in finibus Re
    23';;_$:;1;; gni iu ra maiefiatis vfurparit: cuiufmodi funt quinque Reguli in finibus

    gif Burgundio-num, quos tum liberi comites, tum duces pto fiduciariis fx
    _pgsdllhi pe vindicarunt: pro quibus crn bella fufcepta fuiffenr , ipfi ab vrrifquc
    www.

    parriiim ducibus impetrarunr , ne fraudi fibi effet, qud interim liberi,


    ne U

    DE

    REPVBLICA.

    n.7'

    neutrar partium ellent , quoad belli exitus de re tota decetneretur. Sic


    tandem diuturna pollellione maiellzatis abutentes precarium Ius perpe

    tuumfecerunt: fedantea ditum ac dicendum fpius,_1_i__c_c


    iura maiellatismeclibertatem :i liduciariis 8: vallallis prfcribi polie:

    mult minus li clam aut precario tenentur. In eo genere gear '


    nenlis regio in linibus Franci ac Nauarr , quam procurator gene

    ralis lifci in curia Pariliotum prouinciam huius imperij elle conten


    dcbat , refutatis etroribus procuratoris Tolofatium , qui Francorum

    prouinciam elle negauerat anno . n. v. ac tametfi adhuc lub iu~ !


    dice lis , precario ramen Rex Nauarr vtitur fruitur iure maiella

    tis. Conmilis ctrouerfia extitit principatu Dombarumzquem Li


    zetus,cm aduocatum lilci ageret in liduciaregum nolirorum elle ora
    tionecopiola dilleruitmec ducem Allobrogum Imperatoris autoritate,
    cuius Yiari fe ferebat ,Imperio Germanico attribuere potuille, quod

    tcmporibus calamitolillimis belli ciuilis fuille difputabat , cum

    lcilicct Dux Aurelius 8: BuLgdia: vniuerliim Regnum in partes dillia


    xillent sicccxcvrulta Princeps-iientaris , 8c qui agr inter~ .l 3'] .

    iaccntcmAngliaminrer Scotiam occupant,qui ager controuerlia


    rum appellaturztum etiam Abbas Q_Qlenus in Lothoringorum ac Me
    tenlium linibus,monafierium cum v.pagis Gamma imperij poteila
    te moderautur. Non aliter l_3_elloioci dominus,cm primm lele Fran'
    Ccotuniimpetiis ac legibus exeruillet, duce Allobrogum Imperatoris
    Germani vicario fu (, : in Imperij fiducia politus, tadem quoun

    ab Imperio defecit. Ducem ver _A_llobrogu m Iura maielltatis habere v


    na voce tradunt Italorum Iurifconfultiis iuniores,ldque in luprema cu- , MMM

    riaAllobrogum
    nercpugnant. Atiudicatum
    etiam Q_zaleus"
    elle: quaeTaurini
    omninoPrles
    cum vicarij
    {acAllobrogum
    vallalli mu m {
    duccsfummam illam ac plan imperialem potellatem ab Imperatori-
    bus adeptos elle : qu cette po'tellas Imperatoris vicario tribui nonpo- ' '

    teliwtverillim Ielinus, Optimus iuris interpres, lcriptum reliquitW. :aimer-Mdc

    (Md enimmaiellati tam contrarium, quam lelegatum aut prlidem liiihffciuiifri


    (id enim appellatione vicarij lignificatur) proliterit quo iu ra maiellatis

    Dhaberete putes in ea ipfa prouincia cui prlis? At enniallobrogesipfi


    confirenturtorqueeorum liilloriadeclarat,du"ces lianc imperij Ger

    prouinciam, qu nc abaudia dicitur iinperij feudum extitille,


    ab lienriclio V.liduciarios Comitum dignitatem allecutos,ac tadem
    Duces irifmuiidi Claris beneficio appellatos fuille: cert quid antea

    femperducesmec ita pridcm Carolum patria: reflitut Imperatori

    dedillc conllatzbiennio poll,id an L x1. procuratorias tabulas ad Ar

    j y Q'

    tarum Comitem Cfaris cubicularium :i Duce millas legi, vt nou


    Cia formulam ab Imperatore { nomine poltularet, quia non fatis co- ; ].

    piolailla videretur quam Augull acceperat. Id ramen eflicinon o {-


    tellCmvicarij munus inra maieflatis eius prouinci cui prfettus Et, ,xw
    non mlidiiciarium quideim aut feudatarium elle patiatur e- "i :
    ius ptouinci, cuius fummam habeatpotellatem. Rex Ililpanus qui

    MW"

    1.1 111111115

    dem in vniuerfa [nfubtiac Hetruria, Duces item Safonia: 8: [212111111


    Comites Imperatoris vicarij funt aclegati perpetuvt iurifditionem

    abfente Cfare exerceant , li qua ciuiratibus aut principibus inter ipfos


    aut etiam contra Cfarem iplum ctrouerlia intercedat: quod quidem
    munus perfonale ,110 prdiatoriumznec ver quifquam Fidu

    ciatius elfe eius prdij , cui prciatur. Neceffe igitur Ducem ,illo
    brogum Imperatoris vicatium effe, extra lines fu ditionis, quod nec
    Heluetij , nec Rex I-Iifpanus , mult mins etiam Rex Francorum ferte

    pollit: quinetiam C_arolus 1111. Imperator, Q_arolum v 1. Vienenlium

    .` 7 7.

    Delphinatem,vicarium perpetuum creauitc ci. xv 1 1 1. 8: quia n

    dum excelferat Ephebis,adiecit tatis benel'icium copiofiflimo 8: gra B


    tiofiflimo diplomate , vnde aurea figilla dependent, quod in Archiuis
    Regum noftrotum legifie memini.Vicarium autem perpetuum A
    relatenfi Regno prfecit ( excepta Sabaudia) eque ius vita: ac necis in

    Impetij fubditos, ac poteflatem, quae regia proxim abeffet, conceflit,

    id vt capite damnatos fuplicio eximere , tributa imperare , vetigalia


    indicete, vacaciones muneru m concedere, beneficia ac munera publica

    largiri, bellu m decernere ac finire, leges iubere, aut latas antiquate, pro
    uocationes ad Carfarem difceptare, 8: id genus alia echcre poifet, quae
    inept prouinciarumPrfidieu vicario ab Imperatore tributa vide

    L /"1 U

    mus. Arehtenlinggni fines monte Iura, quem D. Claudij montem

    vulgus appenantrari 8: Rhodano quuead Alpes 8: mare Liguicum C

    ` pertinentizGermani guidem eofque fe Imperij fui ditionem protuliife


    iaizant . Sed Prouinci Comites ab Imperio Germanico feipfos iam

    pridem exemerunt:inter quos extitit Raymundus poflremus,cuius 11112

    altera Ludouico rx. Prancorum Regi, altera Qarolo du ci Andi nupfit:


    hinc ad Comites Andium Prouincia,inde ad Reges Renati QQ;

    mitis largitione delata . 1211111 pus Valefius, Qaroli v 1.


    111115 Regni ditionem vniuer am ac iura maieftatis libi

    coe'mitab Ijenrico v. Cfat'e, cuiargenti pondo ducenta millia pretij


    nomine folluit,comp_tionem vei' Imperij ordines ratam habuerunt,

    cuius ratihabitionis prdem dedit Cfar I_oannem Bohemia: regem.

    Emptionum tabul,c folutionis, 8: ratibabitionis extt in Archiuis re- D

    J f 2'-

    gum noflrorumzquaslegi decuilet ab rege Henrico legati ab Allobro


    gum ducem ad ctrouerfias vtriufque principis compon'das milii funt
    anno . n. Lxrr. Illud autem animaduerfione dignum mihivifum ,
    quod em ptionum tabulis omnia iu ra maieatis comprehenfa funt,qu

    Imperatotes Germani [ibi tribuunt in omnes Arelatfis regniregiones,


    quibus continentutAllobroges, Belloioci, Prouinciales , Burgundia 11
    bera,quam Qatolus t 1 1 1. Cfar

    Audaci Burgundi duci,prole

    mafcula comitum extina, Imperiali iure fruendam dedir. quo pla


    num 111 , reges Francorum in omnes Arelatenfis regni populos iura m21

    s. iellatis habere,nec Imperij Germanotum fiduciarios elfe. Vicari quo- y


    nx que perpetuum creauit: Ludouic_u`slguarus imperator Eduardum 1 x 1.
    ? w" Ang regent, iifdem, quas modo dixi,legibus 8: conditionibus,in
    omnes

    DE

    REPVBLICA.

    '

    129

    omnes Imperij fubditos,aut qui Imperiales ptouincias ac ciuirates vfur

    parentzquaafita potius,qum oblata occafione,qua I_hilippo Valeiio re


    gi,qui Cameracum,Payernam 8: arces finitimas im perij occuparat,bcl~
    lumindiceret : principum Imperiali,quibufcum Eduardus {ocietatem

    coerat,oratione perfuafusf8 , cm in vrbe Halla coaici docett antiquis 1:@familiar


    35
    . Germanorum ac Francorum fderibus cautum effe, ne Franci libe- '
    rospopulos, qui Gallia: Hnibus ctinentur,Imperij Germanicifubditos
    vexarent,aut ( poteiiati fubiicerent . @o argumento nullum efiica~
    ciusefiad iudicandum Reges Prancorum imperij Germanici fiducia
    riosnon effe: nec Imperatoribus in hoc regno vllum ius efie . Id quod ,
    -
    f.
    B iianteignotum fuerat,tunc cert cognitum efi,cm _igifmundus C
    farComitem Sabaudi , Lugdu ni d ucem creare vellet, cui acerrim te
    iiitit Prtor Lugduncniisltaque neceii'e hab uit Carfar regni finibus
    ccclere,vtfua poteiateliber vteretur.ld autem Caroli vi .regis iufiii fa
    iiutii eii,vt,quod ante peccatum erat,emendaretur:nam Sigifmundus

    7?

    Cazrdecentiapparatu , ac magnificentia lan regia Lutetiae exceptus,


    vtrcgisauunculum 8: Ciarem decuit, cum in curiam Pariliorum vc

    nifctfedem regiam occupauit,8c equitem creauit Bellocarienfem Prie*


    totem , tametfi curiaregem admon uiifet, neminihocin Gallia prter
    quam regi licere , vt ante iudicatum erat. (ma: nobis fcripta
    7
    interpretor, vt quorundam erroribus, atque imprimis lciati peccatis _ ' '
    mcdeatur . Is enim regem Francorum imperij Germanici fubditum efl
    ( fcribit: quo nihil aburdius ab eo dici potuit,quem tanta mercede ac

    ceptaquanr in Gallia merebat, vera difcere ac docere decuifet : quod


    ab erroreprofeh elfe non puto, fed a gratia, vt C'aroli v. Caeiaris, quo
    Papiam accitus, ac maioribus prmiis autus, imperatoris poteiiatem

    verbisamplicaret: aut vt lartolum eius erroris autorem fequeretur, Morn


    qiiicadem de regibus Francorum fcripfit quA lciatus , cm fcilicet
    Qrolo irri. YCaslare non tanrm ex fputio natalibus refiitutus, ac nobi

    adeptus effet , verm etiam potefiatem beneficio largien


    di,fibiacpofi:eris,qui modo iura ciuiliadocerent, confecutus. Stem- Hummm
    mataquoquefudignitatiacnobilitati congruentia, leonem, inquam, :- i
    D purpureum in area argenteaadeptus. Hic igitur pro tot ac rantis bene

    faiisfcripfithreticos effe quinegant Imperatorem Germanicum v..

    niuerfiterrarum orbis dominum effe: Id quod _ntonini Augufti


    verbisadlegem Rhodiam colligere videtur, ego quid,inquit,mundi Laeprwtia

    dominus,lex autem maris. (ma: Verba cm ad pompam 8: dignitatis man


    ilmpliiicand caufa dieta [int , refutatioue minus egent. Saris enim per

    fpicuum Romanorum imperium , quo tempore maxim Hotuit, id

    l,

    @HiT-...mman@_tfindrzeivixitesim 533919111 Parisiasefeiilei if "M


    ', Eius autem imperij vix decima pars imperi Germanici {ini

    bus continetur. Quze cum ita fint,nihilominus tamen _igifmundus im


    propagandi cupiditate infiammatus , omnia Omnium imperia
    fubiicere tentauit:quamquam fua (pe omnino fraudatus efi.Nam duci
    Lituanie, cuius ditio longifiimo terrarum ! imperij Gerinanici
    \

    1$

    linibtis abell', regiam potellar , quam iple libi pepererat, obrnlirzcoro


    nam ac lceptra milit , qu Dux omnia repudiauir , nec magni Ducis no

    men mutanduin
    libi poteltat
    piirauit, tametli
    Tarrai'orum
    leruileacceptum
    iugum excul
    lfillet:
    neilla ratione
    ac imperium
    Gernianis
    ferre
    videretur. (Maniobrem Poloni quoq; lceptra regia libi ab Imperatori
    bus Germanicis oblata recularuntpe quidem,Ge`rmani Polonos lub

    imperium fubiicere rentarunt : led inanes eorum conatus elulerunr


    loni, qui etiam Seleliam ac Prulliam , ab imperio Germanico au ullam,
    fuse ditioniadiecerunt. @od Pruteniequires crn molellrillim tule
    i'int,ac lpillim apud Im erij ordines de contumelia illa quelli ordines

    de contumelia ilta lint,n1 il ramen Imperatores audendum libi purrt B

    aduerlus Polonos quibus anre. Germanorum exercirus repullos , ac


    fratos elle intelligebant. Neque ramen Poloni :i Pontilicibus Roma
    nis regia lceprra capere dnbirrunt. Et quidem Pontilices Romanicum

    ___ ___ Germanis Imperatoribnsdiutillim de Chrilliani orbis fummo imperio


    . fsf- ac poteliare dimicarunt,c quali duces parrium omnes Chrillianos prin
    cript. ex cap. in-

    :encaminamrciurando.
    Bilinlnfcm
    51135
    spec-imidc'lcg;

    cip es ac ciuitares ad arma vocarunt , tantllque odiis nonnull ciuitares


    ac Relpublic , potillimm ramen Itali , exarferunt: vr non maiorem i
    Cladem ab ho llib us Chrilliani nominis, quam :i feiplis accepille videan
    rur.Nec ver defuerunr qui leri fcriberent,reges omnes lacris initiaros

    ribiifnl. qui fili, Romani pontili cis clientes, ac vallallos elle". iis etiam li furioli aut pro
    6

    Vene*

    . .

    digi fuerinr curatores 6* , a Pontificibus dari polle, quod ab Innocentio

    -- iiii. Pontfice aduerlus Lulitanii'egem factumantezi diximus. At ta


    tz.dem.i`ioritatc

    _ _

    _ _

    _a pbdici.
    g1. merli Innocentius
    le reglas
    potellati
    1n curatore dando prindicium
    in
    . . e o .Pr o- ferte nolle diceret
    .
    V
    .
    .
    giulia.
    ,ea ramen
    caurio
    cum rebus able gellis. Omnino
    pu

    P"'Bg gnabat. At etiam Vrbanus v.pontifex Heniicumfpurium Calliliae re


    dugonsngr gem natalibus rellituere 3 non dubirauit, vt Petrum frarrem iullis nu

    rit.t4. .nunc vi

    ci. - priis qulitum de regno derurbaret. Hicigitur Galloropibus n mo


    .d '

    _'

    . d de imperio deietusfed _etiam frarre lpurio czelus ell.Tradunr .

    ??? de ' nonnulli "f Romanos poiirilices in Imperatores iurilditionem iplo iu


    67 WCM-C- re habere,caeteris aurem regibns, reipla im perare : reges ramen Franco
    Romanarn.Ho

    . .

    rum excipiunt,
    quos etiam. iuris pontilici)
    interpretes 5 conlirenrur,
    I 'n
    e
    .
    .
    .
    { Boll Deum immortalem lei lis fupetioremagnolcereneminem. Id e- D

    glfflfdfgfjg tiam melius-Belluga iu-ri-lco lu ltus Hilpanus , 86 Qldradus lux tatis de


    iureiurdoraula
    '
    .

    .
    _.
    9_q_5_& canons CLIS, qUIIICD'IIIt 1D [ 1 rege _

    uiorsacmmo rum luperiorem elle.


    vero in cteros principes Romanis pontifici
    . bus potellzatem rribuunr, Qelalij pontilicis autoritate mouenrur, qui
    63mini.t7.q.4.
    Mmmm llaruitprincipes pontilicibus Romanis imperio ac potellare fpoliari:
    ab omnibus principibus pontilicem Romanum appellari polle:Pon
    an.. unimi. tilici tantum ac Imperatori res iudicaras relcindere , ac principes e "

    8:cano.c&a per

    ipyoiili. inem riamimperio exuere, aliisnonlicere69 : nec princi is nomine dignnm

    :ff'lfjdfj qnem Romanus pontilex lua voce n delignari'tlllbd etiam ablurdis,


    t-8* 'C *udicm- qnd 'Pontiici Romano omnes vbique terraru m lubcliros fnorum prin
    7o cap.Clericis.

    . . c_ipum legibus fol-nere, tum etiam immunitaremconcedere acvacario


    immunitaire
    6161111.
    nes _murieribus Vpublieis largiri licerev 7 :. deiiique lolum ac lupremum
    '

    legu m

    DE REPVBLICA.
    r5r
    legum humanarum arbitrum 71 ac iudicem elle putant. (luid mirum ' ;
    Principibus imperatisqui Angelos imperio coe'rcetPEt quidemClems um m
    in

    (XtrauagantC

    v.P.M. Angelis imperare non dubitauit . (moties autem Pontifex Ro- le ".'f. Y

    manus fuis relci'iptis claufulam D Lr. Ni v D i N r. o s rit i s adii. gibsii-efigiivxllpiils

    cit,omnium Principumlegibus ac ediCtis derogare polie plerque pu- "


    rant, ac Pontilicum ditis fcriptlque haberi oportere , nec de rei

    veritate am plis inquirendum . Ialdus 7 ramen lcribere auliis elt,licere 72 :


    Pontifici Romano dicere, sA L va reuertia velira. Theolog-i ver Pon- 1'dmmb'C'
    ticioru m hominum fcripta, quibus omnia Ptici maximo licere pu~
    tant, conlitentur quidem , lubtilius tamen interpretantur, dque duo
    B bus vei'bis , N oN Enit/i NTE. Sed quoniam boni ciuis , lui
    Principis ac Reipublic maieltatem modis omnibus tueri , ego nec I__a

    Cobi Terrana,qui Pontificis Romani cubicularius fui,ncc Qaroli Moli


    nei, cuius [empirerna laus eli,au't Capitonis , aut aliorum innumerabi~
    lium fcripta refellere decreui: propterea qud alius aliurri Romani Pon
    tilicis odio vel gratia reprehenditzplerque in dilpurationes de religione
    delapli, [cri ta maleditis complcuerunr. Hic autem' de iure maieliatis
    agitur, vt piane
    inrelligntur
    qui Principes
    in fumma
    lintlPrin-~
    con~
    liituti,qui
    Pontilicis
    Romaniaut
    Imperatoris
    ditionepoteliare
    teneantur.
    _Cipio quidem ( Romantis , is qui primus fernuni le

    feruorum Dei appella'uit , ab Imperatore lhoca principatum in omnes

    Epilcopos adeptus . polieii deinceps,honores Pontii'icios ad imperia

    traduxeriint , 8: lacra prophanis mil`centes , potentiam religionis fpecic


    incredibiliter auxerunr. Ar Principes ipli magnam partem, religionis
    metti, potentiorum exemplo,fummos Pontifices reuereri,idque

    potilimm , cum Orientis Imperium in ruinamjlipriarg: id cm

    Romani Pontilices Italia? ciuitates ac po ulos,quo minus Imperatori


    bus Q_onliantinopoleos parerenr, aut tri uta foluerenr, interditis pro

    hibuerunt: occalione inde qulira,qud Leo,is qui Iqqnlaghus vliir


    patur Imperator, diuorum liatuas deiecillet:qua re commota plebs , 8:

    Romani Pontilicis authoritate inflammata,"llimmam Imperatorem in


    Sophi' templo necauit.Itaque cm opes Orientis attrit ellentbarba
    D rorum'incurlionibus, ac Principes Grcorumrecuperandze Italia: fpem
    abiecillent, Regfque I;9_n_gobardorum Italia: imperio poriri vellenr, ac
    Pontilicum Romanorum opibus prohiberenturznec tamen Loiigobarf
    dis pares elfent,ad opes Prancoru m alpexert: auxilia potentiliimae geri~

    tis in Italiam euocartinr: nec lua fpefraudati . Nam Pi inus :- .


    . tus praetorio,qui tunc Palatij magilier ac maior domus dicebatur, opi
    bus 8: gratia Horens,ingenti cum exercitu,l`uperatis Alpibuslongobar.
    dorum copias : 1 Romain profetusgcaria: Pon

    tilicis imperio Italia.` partem fubiecit. Nam Pontifex antea thlderico,


    gentis Meroneorum, Rege lpoliato , Pipinum Francorum Regem de

    lignauerat, facris etiam more maioruminitiauerat , quem Franci liben-

    ter exceperunt,tum quia C_aroliMartelliFrcorum Principis lilius, qui _


    rerum geliarum gloria clarillimus erat: tum quia Childerichus propter
    \

    y I ~
    www

    152

    11'

    ingenij , imperio minim dignus videretur : quibus omnibus


    -

    accedebat fumma 8: 8: gratia Romani pontilicis , quem vt t

    il,
    1" W ' '

    ,MDDeum aliquem celo delapfum populi profequebantur.Ac tum quidem


    Pontifex ipfe, li Pipinus Longo ar'clos fubegilfetxarchatum Rauenn
    i

    libi fiducia: nomine patus erat,id tredecim vrbes,8c Ptapolim pro

    uinciam qu vrbibus fexdecim continebatur. Parta vitoria Pipinus,vt


    promilfum impleret,liarum~vrbium claues factis diui Petri altaribus im
    ofuit: pris ramen vtrifque Prouincia: dominatum ac iura maieliatis

    libi polierlfque luis , ac Romani Pontilici deinceps eligdi poteltatem


    Y libi referaat-at : quibus rebus non libenrer Polntifex annuit , fed e
    tiam, vt Pipinus Imperatorem fe appellaret perfualit : qua appella-
    rione nemo, exceptis Conlitinopoleos Imperatoribus,vtebatur. Mor
    tuo Pipino Longobardi rurfus arma capere,Pontilices turbare,hi ad Pr

    corum afylum omnia conlilia teuocare. Ita , Carolus Pipini lilius, qui
    bellicis laudibus abundans magnus 1 tus, valido cum exercitu
    fuperatis al pibus,non modo Reges Longobardortlm,fed etiam regnum
    ipfum deleuit, 8: pontilicum Romanorum potentia liabilifundamem
    to firmata, Imperator Pontificibus appellatus: ac viciliim Romani
    Pontilices, qudiu Carolus vixit ab eo omnes creati fure. Sed Ca

    roli occafum,qui plus in vrbe Roma, minus tamen in curia Francorum,


    autoritate 8: gratia poterant , fe colle io Pontificum creari curabant.

    Ita Reges Francorum , tum externis be lis , tum etiam ciuilibus diflidiis,
    inter Caroli ma ninepotes grauillima extitert, perturbati, litm

    7i/a/r/i.

    mi pontiHcis creandi prazrogatiuam deferueru nt. \_/'_ita_rdus tamen bo~


    nus antiquitatis author fcribit tres Romanos PontiHces in Galliam

    plices venilIe vt veniam impettarent qu iniulIu I_.gdouici Pij Regis


    Prancorum Pontificatum fufcepillent. Ludouicus Pius,vel quiaglori
    minime cupidus , vel quia lacrum ordinem irritate nollet , Pontilicum
    Romanorum creation ratam habuitzcuius erroris illum , tard ramen

    pnituitcelt enim collegio Pontilicum imperio fpoliatusLin mona


    lterium inie'tus: vxor etiam feorfum marito cum facris virginibus n
    clufa,vterque ramen Principibus nobilitate Gallica cleri

    biam acerbillim ferente, in integrum reliitutus . Ludouico, D


    Francorum, Italorum,Germanoru m, 8: Hifpanorum Imperatore , Im

    perium trifariam diuifum eli,inter C_arolum L_otbarium ac Iludouicum,


    8: liberos , fed iis legibus ,vt linguli fummam in fuos vita: ac

    necis poteliatem , 8: omnia iura maieltatis haberent : ac rurfus I_.otbarij


    imperium inter liberos trifariam diuifum: vni quidem Regnum _I__otho-
    ~

    ringi,alteri Regnum telatenfeaertio I_talia cellit.I:ldouicus Germa

    nia,C_aro|us Imperator Fracorum Galliam tenebat : Ita lingulorum po


    tentia diuifa debilitari cpit, 8: Pontificum Romanorum opes augeri,
    potillimum I_\I_icolao r.Pontiice, qui qud Reipublicx gerend peritia
    maioribus prltabat , primus Lotharium minorem I;udouici Regis Ita

    li fratrem acerbius increpuit ,eque facris interdicere aufus .

    tuis deinde line prole Lothorij liberis,tria illa qua: dixi Lothoringorum,
    Arela~

    ` 1

    DE REPVBLICA.

    rg,

    Arelatenfium , 86 Italorum regna Carolus ac Ludouiciis inter fe


    `diuiferunt.I__._L_i_douicus Rex Germ/morumdtaliamgu illi forte obtige#
    rat, per legatos regebat. At legatorum potentia, Romanis Pontii-icibus
    impar,obfiliere 116 poterat quo minus Pontifices imperium paulatim

    proferrt : idque potiiiimm contigit,_cin Q_uifchardus Normanus,


    regnum Sicilia: ac Neapoleos,Grcis ac Mauris ademptum, fubegillet.
    Is enim vt`Germanorum potentiam minueret ac tutius in Italia regna"

    retPontilicibus Romanis fefe adiunxerat, cum autem Guifchardi po


    fieri, fine prole mafcula mortui, Neapoleos ac Sicili hceredem firmi

    nam reliqtiiffent,eque Ijedericho ii.Germanor Imperatori nuplilfer,


    B mariius in Italiam profetusyt [ibi potentiam conrmaret,Pontificem
    Romanum creauit alium, qu'm qui erat -collegio Ponticum ele
    iuss autem erat Ilinocentius 1 1 i 1. generis fpleiidore ac eruditione cla
    rus. Hic igitur Italia pulfu s,in Galliain,Ponriiicum_afylu rn,venieiis,opi'

    bus ac potentia budouici i x. regis Francorumeretus, vt Geifmanorum


    otentiam infirmaret , liridericho 11. faeris interdixit: qui,qu od execra
    bilemJe populis omnibus effe intelligeretdtalique motus ingentes af

    piceret, in Germaniam trepidus fefe recepit ,ab Innocentio veniam'ea

    ege confecutus deinceps creandiPontiiigRomaniaquritate ab


    Rineret. Tandem Iiriderichus Manfredumfpurium Neapoleos ac Si~
    cilia: Regin defpondit. I-Iuic etiam ab Vrbano v. Pontfice maxfacris
    C interdihim
    :nec eocontentus, Pontii'ex C_arolum Ludou'ici- i 161111
    treni, ad Sicili regn acciri iulit, emque in polieiionem regni miiit,
    ealege vt Beneutiregio, 86 caetera qu fuperisdiximus, integra Pon#
    tificibus Romanis referuareiitur. A't Manfredi poferi, quicum Arago#
    nize regibusaflinitatem contraxert, perpetua aduerfus gdium duccs, `

    bella pro regno Sicili ac Neapoleos geileruiit: . fedcm de ;


    regno priitus defperaretur quandiu Ptilicem Romahurn _ '

    habert, Aragonenfes Ro manorum Pontificum fe fiduciarios fore fpo

    ponderunt, non tan'tni regni Neapolitaniac Sicilia, fed etiam Arago


    , 11211, Baleat Infularurr,rtirr etiai'ri vt fcelerqm

    veniamconiequerentur. Interea Ifglitices Romani ex ~ienisincom~


    D modis ac difiidiis [ua commodaangebantzfummaque tran quillitate a
    gro Romano, Spoletano, B_eneuentan'o, b'onquc 11 partefrue~

    bantur.Vrbem vero uondamivrjerrarum doniinarn, nullo' repugnante;

    fuis legibusoppreffa ibertateiparcre,cogebann @amqiiaml Qarolus ~


    `

    magnus Itali Imperio potitus ,rvrbemliberam ,elfe iuiferatiri parroci


    nio ae i'iducia,dque_ Pontices Romani iureiiirando coniirmauerai :_vt m ;
    OnuphriuslPontiiicis-max. eubicnlarius 11, 86 118115 /

    Vaticanis planum lit. At (i qUiSPrinceps tyrannidis ,aut hrcfeos fce- - 1


    lere inquinaretur , aut qui {Imperanti Pontilci Romano _minime pa'

    i'uill`et,_ei faeris interdicebatur-z qua interdiiione execrabilis non modo


    fubditis,fed eti exteris Principibus ac populis' effe videbatur, omnirn
    que direptioni patebat : nec venise'fadipifcenclgI (pes erar , niii vaffallurri
    fe ac fiduciari Poniificis Romani contetetur.Hoc quid de Regibus
    m

    134.

    LIBER

    P'RIMVS

    @gli anteadiximtis,fiduciatios ac veiga'les Ecclefiae Romanze fia.

    Etos,ptoptet atticidium Arturi Armoric ducis, I_caaiine tege Angli


    admiffum:deinde propter cdemrom Pontificis Catuar'ienfis cen
    fum auum fuier. Nec aliam ob caufam Pontifices Romani regia di

    gnitate fpoliarunt P_gloni Reges , quam ob caedem Staniflaithef'n


    Pontificis,iufl`u Regis perpetratam, cui factis interditum efiztradunt e

    t'iam nonnulli propterid particidium Polonos Pontificum Idecreto in


    occipite tonderi iuflosquodm ver'um fit,afl'irmate non aufim,nec per
    Eoiitanti mai cur id facetent, caufam apetire Poloni -potuetunt : 211121
    men ex antiquitatis memoria confiar 1111115 Pontificis ,

    loni'Reges,etiam fi iuta maiefiatis habert,n on alio ramen, quam du- B


    cum nomine appellatosquue ad I_gcoldi Polonia: ducis . 15
    nim coronam regiam ac tegium nomen a Ioanne ri.(fummo Ponti
    iice adeptos ) ea lege,vt annuum tributum Regibus Poloni Pon

    tificis Romani :erario penderetur,quod pro lucerna D.Petti adhiic ero


    71 T_hgmCw- gatut73.At prtet ea regna qui;` diximus, Igpolimdnqu,Siciliam,Sar

    mw'

    diniam, Corficam, Aragoniam, Baleares infulas, Hefpetides, Palefiin,


    quorum Reges autfiduciatij, aut vetigales Ecclefi Roman fuerunt,
    regnum etiam Hungari, 8: vtranque Pannoniam Po-ntiicum Roma

    notum4 beneficio, a Regibus teneri iaabant: vt quidem catalogo feu


    dorum Ecclefi Roman Hungaria c'ontinetur. At in Vaticanis ais,
    7 am@

    legi _fiduci" formulam,qua I_._adiflaus 1.Rex Hungati Benedii . i

    Pontificis Romani fiduciarium fe profitetut, ab eque coronam ac fe


    ptra fufcepturtim promittit. Ladiflaovet 11. Regi Hgari, qud Pon
    vi 935191139; tificis Romani mandatis minus paruiflet, facris interditum ell, nec a
    '
    liter veniam
    obtinuit,
    quam
    fi centum argenti
    pondo,
    annuilenfus
    no
    mine
    , Pontifici
    Romano
    dependerer.b
    In iifdern
    1111116115
    Vaticanis
    __

    extat interceflio Principum Hungari aduerfus pontificia Romani le

    j 7 .

    gatum, anno ._cc vm. qua cm diceret Stephanum x.Hungari;r Re

    gem Pontfice Romano'coronam 'regiam accepifle , acerrim reflite


    unt,neque id Romano Ptificiius effe' denunciaruntmec ramen fe pro

    hibete , qu mins Rex Hungari fi vellet Pontfice Romano coro


    nam confequeretur. In extremo plurima fun't editalegti Pontificis, D
    de [tatu regni,deq ue agris Publicis 11 ngari,ne Regibus quicquam di

    flrahetelicer-et: ob id enim AndreasI-lungari rex Honorij Pontificis


    imprimis-n- -R'omanifedito Romam 1111111111'57 vt caufam diceret, cur agri

    77 in pince publical patem difraxiffet. Innocentius 77 quoque 111. 111 flit Hungati
    _i"f"f regem vota patrisimplere.:qud fi-reciifaret,ad proximum qumque
    r'egnifceptra delaturumteflatuseflt,quod mirum videri non debet,ci`1m
    gibisfjrcfzif iifdem fer temporibus Comitem Tlofatum tributa 78 flibditis

    benigni.

    Pontife'x imperare vtuiffet. (Manninil ad Paleflinae ac Syrize regnum


    attinet'Godefridi Bononienfisac focio'rum'opibus partum , confiar re
    gem eo nomine fe pontificis Romani-fiduciarum profeflum effe: id e
    tiam catalogo Roma-no comprehenfum legimus: 8: qui nunc facri or

    dinisequitum Hieroflymitanorummagifierappellatutfiduciarius
    :

    obfe.

    DER-EPVBLICA.

    135#

    ` obf'equentiflimus Pontificis Romani, eique fummam poreflatem , ae


    ' fummum ius vit ac necis in equites , accepro ferre confueuit tametfi
    " Trpolm Affricdiduciario nomine habere fe a Carolo v. Imperatore
    confitererur,priufquam in Turcarum porefiarem veniret, vri` nc quo

    que Militaminfulam Hfpaniarum regibus acceptamferunr. Diximus


    antea regnum Nauarr Petro Albreto interdifionisfpeeie ereprum,ab
    Hif anis Regibus fub Pontificum Romanorum fiducia teneri. Necita

    pri ern,id'ef C_arolo ix9.rege Prancorum,Pius v.Pontifex,crera ere- salumi


    etat Ioann regina: INIauarrar-eadeifnl religionsfpecie, nifi-Caroe

    us patrocinium eius fufcepiffet,ac Pontificis interdia prohibuiffetld*


    que creris Principibus, quorum maiefiati praeudicium allarura vide

    batur Regina: illuftriflim-proferiptio, reftarum effe voluit : quia ple'


    rfque perfuaftlm crat Pontificem Romanum in omnes orbis Chrifla;
    nire es fumm.imperium habereme tate,cm Ienriehusv i iii
    'Angc Hibernia: rex,a pontfice Romano defecffer , Comes Aifi
    mundusiHibernus ad Henrichum ii..regem lireras dedit quar exem-A

    lar ex Archiuis exprefli,`quibus fe fiduciarum eius fore profitebatur, fr


    a Pontfice RomanoHiberni dominarumimp'etrarer. Diximus Hi

    bernix regnum iam inde ab I_nnocentio mi in ptificu-m Romanorum

    ' fiducia -fuiffe_. Mirandul (82 Concordi principarum , Rhe


    gium,Mutinatn,Placentiam,Parmam,Roman ditiones effe iatar,pro'
    quibus diuturna bella.' Ifulius i i. ac ii i. pontifex vterque geflit aduerfus

    regesFrancorumzcum ramen faris perfpicuurn effet ciuitates illas ab Im

    Germanico pendere ._ De Parma quidem ae Placentia minime


    dubiumzctera Mathildem hreditarioac fiduciario iure ab Imperaro~l
    ribus babuffe eonfitemiir. .@d fi derriusv harum .ciuitatum largitio
    nem PtifieiRornanofieri potuiffe , 8: fatum effe,vt Pontifices iatt,
    ortuitetiam fe Imperij .Germanifiducarios profite , fed quia turpe'
    videbatuii Pontificem- qui in omnes Principes im periilm lia-i

    ber-efe dieerer, Imperatoris- vaffallum acfiduciarium haberi,iura maie-v


    fhttis omnium Italia ciuitatum , qua: in Ecclef Romana: dominio efL
    TengabA Imperatorbus. Romano Pontifici conceffa fuiffe , falf, ramen'
    D prodiderunt. l'lit cert ; Vaticanis extat 8: donationis formula fi

    ne die ae-l?ontificei,~qua .thho Imperator (quatruoreiufdern nominis


    cxtitcrunt~';...fed quem'. lign-ificpri-_velir-ignoturiifefi) dono dat _ecclefias

    Romanmllifauru m; Ancdna'm, Eoffabrunum, 8: Aufanium: alterardo#


    . nationisfotmula eff-Qtthonis ii t nad Innocentium t ii .__His verbis con

    -(25:13:01 Augufiusaibi domino


    meo Paplnnoctio:instufqneifueceforibus eccle izRomanazfpon

    s, empolllceorft iuro_,:qud omnesipoffeflionesEcclefi 8. qua: fir


    quuntur copiofiffimam iompiurniiraediofrurn ac ciuitatum, qpturic e
    rant in enlgfi Romanaidominiofiue Imperatorum, a 'orum be-
    neficioac lagitionepoflidetentur,confirmationem habent,in quarum
    ieiuitatum-_numero biecontinenrur , @min *i* vs Peru, Rearze, Sal

    ,uieeglnterannampan'qgnenon Romamferrriam cc.Mar_;hiam,


    inuit.. i, )
    .
    .In i:.
    . _
    .___
    i

    . =1 Rins

    Anconitanam,terram Coniitiii Matildis, 'dqticqucriiititicirca Ro-


    dieoianum vique Ceperanuni,exatchatum Rauennazentapolimum

    alii'srerris, 8: .. 'Eadem ratihabitiois iormulasex'tatinaitis .Vaticani f


    imperio ac authoritate,tum Rodniphi ,tum .etiam s* .Q_agoli ii i i. Im

    80

    peratorum,quibuslargiunrur,fquatenus neceii Ivideretiir ,'ca q'u'pi'ius

    Bi .1368.

    ___.,

    ab Henricho v.. 113111`11 vtfdiicrdiarunafeminaria, qua:


    l Pomificibusu m1mperatoribus anrea fu-erant, :itirpe conuellcrentu'i.

    quibus Pontifice's ROmani'fe-imperatorum.vaiillosfac- fiduciarios"


    l

    effe ne-gant:c eas" ciuitates abfimperio Germanico auulfas,fibivindictt

    ramen imperatores rdia publica , ac 1111111'11

    ciuitatum confeniii largiri non potuerunti necp'r5diaimperialiaaut


    publica vf'urfpari debuerr,mulrmins 2 iurarnaieiiatisc patroniicui
    iusaeterna e in vafiallum auorita's vilatemporuiidiutqrnitatc

    /
    _MD

    pricribere: qua: cm ita (mtifoonfe ue'nrieiu'llud quoque Pontiiis


    im perij Germanici.. vafiallos effe. I em Aiudicandum relinquitut

    creatione Pontifcum Romanorurn', quam y'iii'ip'etatores fuifiiiii'se'fie

    .`

    .gv-Zw ' 11 -

    tendebant. Nam P_edericliusi i. .Cieiar vtab Innocenrio:ininPonitiiic


    81. an_no.ii.i9.fm

    Romano veniani confequeretur , diplomate publico fubureis .ii .iliis


    Omnibus .8' effe voluit,fibi creand'orurr'i Ptiiicum iusinuurri

    perij anno.7. re

    gni Sicilia: zi..

    effe, eius'hc verba iunt. 1Illum abuium tollerevolentes, qumiquidiiri


    prdecefiorum cxer'cuiiie dignoicunturin eloiuiiibus prg _
    atoru m,concedimus vt eletiones libere iiantL. :Haie infatis htiea'r'iis.

    @ibas verbis nonmodo Romanorum, fednmninifnromifnutcrear


    tionem omnino repudiar'e vicletur.A @ainquamf iliaf PonniiietirrriRo
    inanorum ad RegesFran'OOrumpertinetmion'ad principesiGer'r

    manorum , qui. nomen im eratdi'iu m'~,CarOii Airriagniiri:giliiiaiic'oru'ri'i


    armis ac virtute partu't'nmul O iure wiurparuiit. l"Cettequiieria in 'Omnii
    busantiquis fderibus, que cum RegibusiFrancoagunixterifiiue Prins

    cipibus ita iunt,atq_ue etiam in anriquis'iiiiioridrtim fictipt'nibusi'111.15


    quameperatOresJedReges Germanorumappeliituti, prtequam-iji

    rum
    qui Regumdom'inatus
    Pontificibus. Rmanis
    -in Italia

    ioiig111111
    lat :
    z Ai:
    ,. iusiiiliud?
    cum
    creand
    PontificisROniani viiirpare inrit coiiati'f'iiueadpteiitinhi ; fiuq D

    ad ambitum' 8c: ardes {ufffagiorurrr abilehgiak:raam-1jenrioHusiin Grat


    gorium v 1 1111112516111'1 Ro'ntiiicanuvdeicic Clemem
    te mi inpontiiicer'i'i Romanumre'riiiniatiitfdcinde Gieniniiireiurand
    .compu it , ne quem d-eincepsfadpontificatumlad'mitteiient ,fine impe:

    ratorisermanici eO'iiifu,vtbxiaisrvatioarrisdidieimus(Itaqii'e mor <<


    tuo-Ciem ente Lirfcliegium p'titiuiim ile mosiad :Cnimfrnifit ,Nt 'f
    Politiiicem m'atitiiriii'm,qui:rrrve'lglexiireinuritirati@taoltripramin'ili f

    deiigniaiiiruifamafiis 1:1. appellatustquumovtu Clegusa impe:


    rathr 1$111411 :fum 111111: 1 iat.
    diusfeitgpomiiiriatum mandarine, vei'que 1V
    ri :iuf'ecwipoit' eur

    iusoccirfui CierusPrideriehumenricemmaximum'uooptuuirmoil: ~
    huncIAldit'andri: uuquodcm : snrihusfki'ia.' ,
    11.

    111

    REPVBLI'CA.

    '15?

    Cadolum Parmenlem pontificem elle iullit:qui tametli exceptus ab v'


    niuerfa Inlubria,ab Alexandro ramen pontice eiectus . Alexdrum _
    /f
    excepitljildebrandus,qui Gregorius v1i.vfurpatur,pontificibuscoo-"f"_ n
    ptatus. Is omnibus laicis in terdixir, ne vlla beneficia eccleliallica,lcer`
    dotive in quenquam conferrent, fubieta gran lacrorum interdictio
    nis pna. Et quidem imperatorem Henrichum mx. qui Pontifices in

    Germania renunciarat , publica execratione damnauit : qua re commo-

    _tusimperatotfuperatis alpibus Gregorium vu. quiannos xx.ecclelia

    Roman praefuerat vrbe exegit , creato Clemente: xx.qui deinceps an-

    nos xvicrcatos
    r. pontilicem
    maximum
    fe ferenseius
    quatuor
    pontifices
    vicillim
    B Clero
    de pontificatu
    deiecitzpolt
    obitum
    Iienriclnus
    v.im
    perator Burdiuum pontilicem elleiullit. Clerus vero Calillum 1.na~
    rione Gallum,qui Burdiuumlibifedere compulit, 8: Henriclium acl
    luliurandum adegit, ne deinceps vlla lacerdotia cuiquam mandarenea
    lege ramen vt comitiis pontilci um adelle poll`et.Extat ill ud in atis Va ~
    ticanis imperatore Henricho v. Pro falute anim : dimitto Deo
    nem
    8: lantis
    inuellituram
    Apoltolisperannulum
    Petro 8: Paulo,
    8: baculum,&
    {antaeque eccleli
    concedoCatholic,
    in omnibusomec-

    l'

    cleliis qu in imperio meo funt,canonicam fieri eletionemAnno

    ducentemo ac vigelimo nono Ludouicus Bauarus imperator Nico-)2. zj.


    laum v. pontiHcem Romanum creauit: at Ioannes xx xliomo Gallus

    qui pontificem Romanurri fe ferebat , tametli Auenione conllitiller,


    Ludouicum imperatorem publicis editis ad le venireiullitxecufan
    tem interditione lacrorum damnauit: ctra vero Imperator Ioannem
    Ponticem in ius vocauit, cm dicerer Ptil'ices fuis ed itis aeiullis ob
    fequentes elle oportere : fed cm Pontifex acris oblilleret , Im perato

    rislententiaRom lata Ioannes honore ponticio indignusiudicatus


    ellzldque Nicolao v. przefente,qui a Pifanis proditus,e Auenio

    niscatceribus conclufus , dolore contabuitzimperator vero , qud exe

    crabilisviderctur,ab omnibus defertus . A_tque hic }? im- 83. ' i

    `~

    Friderlchus

    Perator extitit,cui {acris interdixert Pontifices Romani, poll: cuiusoe- Finir-PPM. qm


    nihil deinceps imperatores Germani aduerfus Pontifices auden- glmjffff

    D dum putarunt.Nam Qarolus x i r 1. Imperator, publicis tabulis, quas milsdech @Ji/La


    Vaticano exprellimus , tellatum reliquit , ac Innocentio v.pontifici
    `

    Romano fcriplit , fe quidem imperatorem principibus delignatum,


    led :i Pontfice Romano fuam creationem lfabiliri 8: con firmari,c`oro
    nani etiam imperialem inde accipi oportere : tabularum principium ellA

    liuiufmodizPolt Bedum oleulabeatorum: qua: verba in omnibu? im pe-

    ratorum ad Romanum pontificem literis , iam inde Iludouico Baua


    [ naecvl'quev tempora repetita videmus : extat etiam imperatores
    coronandi'formula, in `Vaticano ab ipfo imperatore Garolo i t 1 1. pro
    bata, fedngfquam obfequia, magis leruilia , nam imperatorem pontili.v
    Romano facrafacientelubdiaconi munere fungi, deinde faeris rit

    peratis adele oportere,vt equum alcendenti pontici feruile minille-l


    riurn exhibent, 8: equeria lora manu teneat: poltea pontilicem equi

    158
    PRIMVS
    :autem aliquo temporis interuallo,habena manu prehenfa deducere.
    Plurima funt id genus in illis tabulis copios expreflalllud ramen omif

    fum, quodomitti non debuit , Imperatoem fcilicet confequi pontfice

    Romanum oportere quocunque proficifcatur,vt ab eo coronamim


    perialem accipiat: quod quidem C_arolo v.Cfare aium 11 cm in
    Italiam veniffet,ac Romam,vbi pontifex erat proficifci cogitur, 8
    111111111 mutare coatus efi,ac pontificem,cui Bononiam adire placuiffet,

    vna cum vniuerfo comitatu fequiwt inferioris Principis obfequium,ad

    fuperioris maiefiatem aperte intelligeretur. Mortuo Carolo,F_erdinan


    dus imperator eflicere non potuit,vt ptifex Romanus fui abfentis crea-

    tionem ratain haberet , quinetiam fazpe minas intentauit pontifex, 11


    6111111111 1.,11 15 im perij Germanici trataretmeclmperatoris legtimas
    excufationes admifit,quoad Francorum 8c I-Iifpanorum Reges fuis pre

    cibus ac rogationibus pontificem placarent :quod acerbiflim tulert


    n

    frenan] jin@ ?

    Germani Priggipes,qui filas opes 8c copias ad tuendam Imperatoris di

    gnitatem Ferdinando prius obtulerant,vt quidem exliteris legati


    gis Erancorum,Viennaz fcriptas intelleximuszliterarum autem Impera

    toris,adpontiicem Romanum fubfcriptio efi huiufmodi, o N vs


    Penes vrs-raar sANeTrTA'rrs Droscvtoa. Ita femper Caro
    lus v.Ca:far,cm ad pontificem literas daret,quarum exem pla videmus, C
    fubfcribere folebat. Id autem fine fimulatione Hebat , cm in clariflima
    populiluce ac maximo Principum illufirium concefiu reipfa pontificis
    Romanipedes humili liabitu, 6c vltra feruilem modum exofculatus fit,
    Bononiae,Rom,ac pofirem Mafiili, vbi Carolus v. Imperator', Re
    ges Francorum ac Nauarr,duces Allobrogum,Floreminorum,
    11111111111, Bulionum, Vitembergenfium maximus magifier equitum fa
    crorum , cum infinita princi um ac nobilium multitudine qui pedes

    Pauli irr.pontificis max. ob culatifunt, exceptis Bulionurnacgyitem


    bergenfium ducibus, qui ecclefi Romanze ritus 8c lacra def`eruerant.`
    AbieCtiore ramen habitu dux ille Venetorum,qui,canis ab ipfis Venca
    115 apipellatus Equo Coram Clemente v.pontifice max.laqueum col-l D
    `

    loin eruifi`et , deinde pedibus ac manibus quadrupedis in rnodum gra

    diens veniam Pontfice maximo petiiffetzniliil ramen fordidius,qum


    qu omnibus omnium fer hiftoricorum , qui res pontichm tradide
    runt, fcriptis continentur de Federico inimperatore, qui vt filij captiui

    libertatem redimeret, Alexandri 1111.111115 adu olutus, zhumipro


    'i'etus veniam petiit, capi/1the Imperatorium pontificis lped'ibus con-L
    culcari pafqu 11. quibus intelligitur Imperatortim _rnai'o'farem pon-

    tificumRomanorurn potentia, dicam an Impotentiaitafkleminutam;


    vt antiquae maiefiatis vix vmbra quidem refare videaxtur . 'Ita Vquoque

    i
    'I

    _
    pontiices Romani fu maiefiatisdecus Soli comparant, fefqtie Impef
    ggg-fi gf ratoribustant maiores eer iarant,quant Luna Solis I_Iiiignitudinefl
    111 peraturzefi autem Sole minor feit mille partibus" fexceniisc quadra-

    gin't'a
    quinq-uefilltolemaeo habemus.Atetiam imperatoria mu
    nera pontifices Romani fpius fibivindicrunt: 115. Imperatore mortuo
    ab impe

    DE REPVBLICA.`
    159
    ab, imperij Germanicilidnciariisloanne, inquam , ac Luciuo Viceco
    mitibus Mediolanenlium acceperunt , elquein vacuam pollel`
    lionem milerunt : 86 in actis liduci vicecomites ecclelia: Romanis, n
    imperij Germanici vicarj86 appellanrur:atqueimperatori Ludouico,
    cnillacris interditum fuille antea diximus parere prohibentui'lu/am87 86
    ob rem interpretes Iuris pontilicij , negant imperatorem luum munus
    alteri, quam Pontil'ici maximo concedere polle : rationem hanc alle

    capt li liimmus
    Pontifex. de len
    tent. excommu

    _runt quod Imperatores ab hominibus imperium habent, pontifex

    nicat.

    87 cap.i.de ren~
    ciat.li.6.not.itur. _
    in |.Barbarins.dc
    .
    88 Bald. in pro

    Romanas ab immortali Deozquamqu omnia oniniimperia vni fem

    piternque Deo accepta 39 ferre decuillet. At Carolus v. Clar morbo


    B ac lenio fi'atns Imperatorium munusvna cum rabulis lua: renunriatio

    oli'm.

    de priuil. cleric.

    _mio fcudoriim.

    nis adCreatores Imperatorum milit. Sed vtcnque Romanipontilices

    39 Paul.ail Rom.

    eip.i4.& .i.quo

    fummam non mod Diuinarum,led etiam humanarumrerum pote

    modo opoiteat
    Epilcopnllic di

    in omnes principes Chrillianos libi rribunnt , len vi 86 armis, leu


    principumvolunrate 86 concellu , feu diururna pollellione pac pi'lcri

    cirur imperium

    8.' faecrdoii fou


    te
    @ef
    deriuari.

    ptione ,feges ramen nollri lei'uituremjonrilicum Romanorum ferte


    ne momento quidem poruerunr,nec interdictionibusvllis, quibus ve-l
    lnri facibus vrebanrur pontilices ad incendia Rempublicarum com mo

    ueri:nam lacrorum interditio cteris quidem populis priiicipum ob


    lequio 86 obedieniiadillrahere lolebatzat Regum nollrorum tanta fuir
    femper , erga populum chatitas (quam lenipiternam fore confido) ran
    tuseriam amor populi aduerlus principes,vt cm B_oniliicius vi i i. pon- i
    tifexinrerdicitione lacrorum nihil le proficere,nec regis amplexu po
    pulum diuelli polle inrellexillet,polleaqnam Q_hilippum regem, is qui
    Pulcher vlurparur,execrarione publica damnaller,vniuerlum etiam po
    pulum Francoi'um,c eos omnes,qui Philippum regem elle arbitraren
    tur ead impietare 86 execrarione cumulauir. At Philippus coato prin ~
    cipum ac optimatum cru, cm Senarum populmqne vniuerlu m ad `

    tuendam lui regis dignitatem mirabilirer conlpirare inrelligeret, literas


    ad Bonifacium fcriplir,qu omniu m manibus ternntur,quibus pontifi

    cis ainenriam coarguit.Idem exercitum breui conlcriptuni @guardo filip/micha.


    e
    in agrum Romanum
    militzhic
    pontificem
    captiuu m abduxlgabire
    led
    D duce
    crn hominem
    furore 86 amentia
    correptum'
    perlpiceretdiberum
    ad fuperior
    pallusell.< Ab ea ramen interdilione rex-appellauit 9 concilium , cui 90
    grauris appelli

    ius acpotelias etat in pontiicem lacris abutenrem,ldque Principum ac

    duin.DD. in 1.x.

    qui 86 quo.

    Senarusdecrerum fatum eli.Rex en_irilpolt Deum immortalem lupi


    riorem,quem appellaret, 1111]
    cretis 86 imperiis obligatnr. Anrea quidem lexander i i i. 'P_hilippo
    Augulto lacrisitirerdixerar9, qnd pontifieis anibitiola decreta ferte

    9i eap.nour.ile
    olli.delegat.cap.

    non polletzlire-ras igitur ad pontilicem dedit,quibus n oblcur aut am

    bigufed apert declarar le nullius aut pontificis aut principis imperio


    teneri: lirer extant in Archiuis Prancorum _i. Ac tamerli Brenedirus

    x i ii. 86 I_ulius i i. vtrque pontilex eadem interditione lacrorumvlus


    ell: aduerlns C_arolum v i i. 86 xii. qui patris parriae nomen

    adeptus ell, vt populum ad deferionem facibus lubietis inflammarer,


    '

    n eli de .
    capi. de poilu.
    .
    92. In :
    inl'ciipta ell An.

    glia.

    1.40

    LIBER

    PRIMVS

    vtrque tam fua fpe excidit: quin -etiam Interditionis diplomata, qua:

    in Gallia legatus pontlicis pro mulgarat curia: Pariliorum decreto pu


    blic lacerata 8: co ncifa fueru nt: legatus ver,qui principis maieftatem
    temer violrat, in carcerem inietus . Nec ita mult poll: lo.Nauar
    rus, qui fe mitemPalatinum ferebat, pontil'icis autoritate ac refcripto
    fretus cm aruarios, qui ublicas tabulas conficerent, crealfet in Gallia

    fpurifque quofdam natalibus reltituilfet, maieltatis damnatus cu


    .

    .
    : ria: Tolofatu decreto 93 . tamen defuere,qui Reges noitros ad Pon
    .'_mpitaynuuus tificum impetranda refcripta impulerunt,qu1bus pontilces teliatu m re

    ;ugfnffkh' linquerent Reges Francorum nulla pontlicum obligatione teneri :


    tat in Archiuis Francorum Clementis v. pontilicis maximi refcriptum, B
    quo non modo Philippum Pulchrum ab interditione Bonifacii viti.
    purum,verumetiam ab omni Pontificum potelfate ac imperio liberum
    elfe pronuntiauitzquinetiam Alexander i i 1 i .Pont. Romanus lioc bene?
    Hcio , regnum Francorum cumulauit , vt nullam ob caufam facrorum
    interditione teneatur, quod feptem pontificum Romanorum, fcilicet,
    Gregorij vi 11.1 x. x.xii. Clementis iin.Vrbani v.Benediti xii.refcri~
    ptis ac decretis, qu in Archiuis public habenturfantius clirmatum
    elt,qu tam Regum maieltatem potins im minuere, quam augere mia
    hi videntur,cm ne curia quidem Pariliorum ferte polfit claufulam vul
    garem y oiti'ra Lic qu in pontilicum refcriptis

    :lai
    -

    inferi confuetiitc rebus fpe iudicatis9'f ea refcripta omnino reiecit,rii


    1s qui refcriptum mpetralfet , public teliaretur fe clauful illius be
    nelicio vti no le.Ex quibus plane intelligtur,n mod reges, fed ipfum
    quoque regnum Prancorum ab omni Ponticum imperio ac potelirate

    53:33:23"; liberum femper fuilfe. Nam quod Dprandus 95 Gallus fcriptor RegesL
    ignlsqgcp Prancorum quantm quidem ad Iuliurandum attinet , pontificum de

    nbiieia,_qui mi; cretis obligari putat :refutationem nullam meretur: fed hc ab eo fcri
    '" pta : qui tunc Mendorum pontifex erat: quibus temporibus fola
    iuriliuradi fpecie,ptiiices Omnium litiuiri ac iudiciorum cognitionem
    fufcipiebant: quae veteratoria calliditas, 8: Regum edittis, 8: curiarum
    maiorum decretis iampridem fublata . @d rex Prancorum,pri
    uato nomine cum pontfice contrato,pontifici iurifditonifua fpon- D
    te ac voluntate obligar potelizid quod a Philippo Valelio fattum legi
    mus :cm a Clemente vi. pontfice Romaifo triginta fupra lio
    renorum millia mutu accepilfetzqu obligatio in pontificematquac
    2322:

    aisc.

    in priuatum 9 cadere potuilfet. Hanc autem pecuniam non line mcr

    cede mutuam dedit pontifex, qui qu d gentilis effet Turenorum,efiia~

    gitauit Rege vt agri Turenorum in prouincia Lemonicenli a


    libus omnino immunes elfent. Scio ego nonnullos fcriplilfe regem Fra..
    corum a ptifice Ramano coronam accipere oportere, propterea quod

    Pipinus coronam regiam :i Zacaria pontfice fufceperatad Dionylijzab.


    lurdum ramen vno 8: atunrebustantiponderis qucaufarrr
    _continuam non_habent , ius perpetuum conltituere velle, 'cum ne mini '

    ma quidem feruitus qua: continuant caufam non haber , aliter acquiri


    poliit,

    DEREPVBLICA;

    pollit,qu5.interuallo cent annorii91.Ac illud inliciari nemo poteli,quin 97 nocivit.


    illa Rauenn 8: Pentapoleos prouincia Italia: latiliim patens, ab Regi- quuiiif
    bus Prancorum Romano Pontiici fiducia: nomine data lit , ac Pontifi
    ces Romanos eo nomine Prancorum fiduciarios elfezcm Romani p

    til'ices importunis rogationibus obtinuerint vt Iidouicus Pius Impera~


    tor Francorum hic largitionem aui P_ipini ratam haberet , uam ratiha.
    bitionem C_arolus Sigonius vit antiquitatum Itali periti imus fe le if

    S,

    [e fcribitlx quo vtrunque eliicitur , 8: earum vrbium ac regionum tr

    gitionem Pontilicibus ab auo LudouiciPij faftam, 8: iuta maieliatis

    excepta fuil'fe. (Mid enim conlirmatione Ludouici opus elfet , li Ilipi


    B nus iura maieliatis pontilicibus.concelliffet,> : 1 bello qualita
    fuerant iure donare,8c rebus a fe donatis legem dicerepoterat: at etiam

    Imperator Qonliantinopolitanus legatos in Galliani milit, vt donatio


    nem illam P_ipinus infirmaret,ac reuocarettfed re infecta difcellerunts. 9: % a.

    ggulinu's Onuphrius ptificis Romanicubicularius, qui omnia ""


    Vaticana: bibliothee ata diligenter euoluit, Rauennam, Roman dior
    diolam, Vrbin'umJ-Ietruri parte eccleliae Romana: donatafuil'fe con-r
    litetur:id tamen ab eo omilIum quod ipli ex atis Vaticanis haulif
    mus 8: exprellimus, Ioannemlcilic'et cognomento Digitorum ,Con-
    _liantini magnilargitionem, qu dicitur,aureis literislcriplill'e, in cuius
    extremo hate vetba fubiiciuntur , @A fabulam longi temporis men
    C dacia finxit, Nihil mutandum.putauit,qu cette argumenta omnibus

    Laurentij Valla: rationibus fuperiora mihi vifa , vt : Egur


    bin-i mendacia refellantur. Is enim Graeco fermone Conllantini dona
    fcriplit,vt fucum facer-etzfed fraus facilex iplius oratione 8: ani
    tiquitatis covnitione refutatur: facilis etiam ex iplius Ioannis pontifi
    cis Romani iteris,is autem vixit anno- . 'e nx v r. quibus largitiones J , 7
    illas 'Pipino , 8: C_arolo magno fatas confitetut.: quin etiam extat Ra
    uennaemarmorea tabula,in qua hcverb'a continentur, P t i i N v s P t v s
    Bruins AMrLrErcANnAE EccrEsrAE vrA-Mf' , Er ExAn
    hunan vEN N A E cvM- A Mrussmts.. caetera vetulias deleuit,
    Arquesz de maieliate Regum nolirorumdia lint . Hic omitto Ref
    D gem f'-.thyopi 99, quem reges _quinquaginta libi fubditos 8: quidem

    abete Ioiuslcriplit: fed verius prlides ac prouinearum ? { j? 3


    '-: 8: tributa negiloluere, 8d obl'equiuxrn feruili habitu :$12302 : M'

    ioratione,geliu exhibere'cfueueri'nt9. De exteris principibus _nihil af- :gufi-gm

    firmare aulim', propter {eriptor'uminter _ferdillidentium varietatem : ilf ma'

    ff fg.;

    lutltantmwno .ca iteAlcoraninterditum elle Fom'nibus principibus legato "?


    bitiulirima-nis,irl'ellv 1111(33 iph QQQLQE*
    __
    fetfPontiliei maximo vicario Mubamedis. . ( interdio Pontiices
    maximihArabiet religionis fummam `antea in omnes Alia 8: Africa:
    Principespotelltatem vftpauerunt,ac regiones latillim potentesquali

    ptfeturas'a'c prouinc'ias principibus dederuntzquam r 'nulli rm:


    ,cipesMufulmani
    lAifiic regibus id vlitatumeoronameffet.
    capitiNarnlgiada
    fuo imponuntrtametli
    pontifex Hebrzorum
    anteaA itet
    ini (im 47,

    4|

    ..

    11422.
    LIBE-'R PRIMVS
    tiatoregefloa capiti coronamiimpofuit. At principes Mufulmani putr
    interditumud Calipharum elfe ,_ nec antiqua lege Alcorani compre
    henfumznam ex pluribus libris corruptis vnum iudicio arbitrique [
    Calipha
    Damafcenus
    concilis
    diciturmutua
    compofuille.
    ver
    tres pontifces
    maximicteris
    Calipharumv
    nomen
    imp_erdi Cm
    cupidirate
    vno tempore arripuiifent, principes , Turcarum,Tartarorum,`_

    Egyptiorum,Tunetanorum,FeiI`arum,Toleliniorum,Bugiorum,Ma:
    rocliorum ,popu'lique Zenetarum 86 Luntimarum _ feipfos ab imperio

    Calipharum exemerunt,vt funima poteilate in fuos vterentur;Nam re~


    ges Tombutorum , Guinearum , 86 Gaogarum cterique qui intimos

    Africa: receffus occu parunt,Calipharur_n.imperia poenitus ignorantznec


    j ,_ _f1/_, fd ,M_
    di
    ' `

    iura maieatis'ciquam accepta ferunt , prazter eos qui regis Iu_li'tano


    `. rum fiduciari (unt, 86 maritimlndi reges,Calecutius,inquam, Mala
    'chius, Canorus , 86 Cambarrus, quos partinn foederibus, partirn vi Scar
    mis, fubegerunt. Vniuerfam prterea oraniI Affric 86 Indi Grientalis
    [ ditionis fecerunt, 86 propugnaculainiinitis pene locis dii'icarunt",
    atque in ipfaOrrno Infulafpetate Perlarum rege,arcem inuhitiiniam
    fundarunt : veigale etiam acerbillim prteretibus exigete confue
    ueruntzquod cm in ora maris Arabici fpercie fderis ,- quod rex Lulir'a1r

    ,.flv'ftf.

    nus cum rege Athiopum antea per I_.gpezam legatum contraxerat,

    "y

    eHicere tentarent, Barnagas illius ora pi'feius ab jEthiopi rege,vic


    armis Lufitanos expulit ac profirauit, omniaque propugnacula folfo exf
    yarquauir Perfpicuum ramen regein Lufitanum , Cailili-regis oliiji
    iduciar fuiife , ac Lu fitaniam,cuius magna pars :i Mau'ris vi tenebaturi

    _I_I_egrico B'ononienfi, ( uem'corrupt Iullon'ium vocantl)'fratri Codel


    _ _ _A.,
    _ ' frididatum ab lphono vi. rege cuius liliam (ibidefponde'rar
    HjW/ L_M/"6M 1cliiTstnde reges omnes L'ulitaniac ad I_I_e_nrichum quuefdardinalem qui
    poliremus iniperauit,flirpem traxeruntzquorum maximus Imanuel 86
    quibellicarum rerum laude clarillimus extitit. R'eges Alix 86
    quos diximus fregit,abfil`que tributum exegit : namAli 'principes 86
    , qui alterius imperio tenentur',iideni tributurn pendere confue

    , ,_ ,_

    ggf :

    _i / _
    _fi, `_

    uerunt,veteres Perf ae Roniani,qui reges imperio (uo fubiecert, m


    gnam partem tributariosfec,erunt , fiduciam tamen ac iufiurandum'ile D
    _ y

    _ 1`

    'udquodvalfallis exigiturnefcierunt..Nam- Philipp@ infMa'cedoni

    rege vito,_pax data elica lege, vt tribut annurario R,o_mancii'lp'eiie`


    #_1 derer, quod Il_erfeus Philip iF-.recufans'graue bellum fufcepitdibqyexi

    _ " . _~ ti attulitzfpe tamregesilli quibustifibutaimperabtur,alios vieiihim


    _ _f _

    - _. f ad obfequ'iumadigebant,qui tamenaiii fuos vit'iusac'riecisxateraqu

    i um .

    _.

    _ _
    fg/"n

    _` '_1 ' exercebt.N-'I_)_auidis imperi Pa'leilinfl-inibus (1651111?!


    batui',ac'iini_tin'ios Reges' fibi tributu'imidepdere cogebar: pb

    #ieri Egyptior inox eti Alfyriorum im perata faciebt. i Bodem


    ,iure regesfllyrici -, 86 Cartliaginenlium Refpnblica-inPrincipes {umidi
    rionis vteba'tur, quo Romani in illos,quos annuariribu ta iii _;eraifiuming
    ferr co'mpuleriant. 4IDifFert au tem tributum a penlionczhc enim ll'iclu

    cia` iiomiiieyelvt auxiliabelloiifcep'to feranturad.iierfus boites: illud


    \

    ver

    DE REP'VBLICA.
    143
    vcr pro pace lruenda, fer ramen is qui penlionem accipit, de tributo'

    gloriatrirzvt Reges Anglorum tributurri appellabant pcnlionem aureo~


    rum quinquaginta
    ace Qatolo
    Pi uiniaca
    roniillum,regis
    quoad
    berha
    Iduardiregismillium
    Angli llilia
    viii. Iludouici
    liliolili@

    plilIet.I_liilippus minius negar penlionem aut tributum fuille : /(11354?


    ramen tertiurn dici potell. Ita quoque Turcarum reges Imperatorem

    Qei'manorurn tribu tarium voca nt,pro pterea quod pacem ea lege dixe QUI/HHM
    runt, vr annuum tributum pro lruenda Hgaria: parte lilco Turcarum
    iiiltrarur. Yenetosirem , Rhagulios, 8: reges Airica: maritimaa,pacis

    quidem conditionibuslderatos, re tributarios appellant. AtIrco.


    B pus Tartarorum princeps , cuius imperium a ilumine Yolha patebat vl'
    que ad Borililienempmnes principes non mod _fiduciarios '1 led eriam i Q_girmiiau. ii
    inter atarios liabilit,quibus_non modle, vere tiarn prouinciarum pre- "

    leiosledentesad'orati iullit. Nam Molcliouitarum Q_neziiisleo habi.


    tuaducrlus
    Tartaroruin
    le gellit
    qui propterea
    ab aliis principibus
    antea principislegatos
    lemper vocari lolirus
    ell s ,taiiietli
    lanno zii.Dux
    n. J f 4:
    xxiiii. Molcliouitarum duce's Tartarorum leruitutem excullerunt: ac

    f/ff 1.

    primus quidem Ialilius 1. qui le magnum Dei Cubicularium 45: Mol


    chouitarum regem appellabat,abimperio Tartarorum defecitdiic

    quinuncimperat,maximi Imperatoris appellatione vtitur: 8: cette po


    tentia linitimos Reges,excepto Rege Turcarum,aut luperauit,aiit ex
    quauit: non quod iura maiellatis locoru m lpatiis,aut regioiium ampli

    tudine deliniantur: nam Iumenes fragilis opibus, nihil prrer arc`em in


    qua oblidcbar.ur,liium dicere po teratzcm tamen de page agercrur cum

    ntigono Alix rege , qui vt potentia, lic etiam dignirate lo perior vide-Q1,
    rivellet,legaris Antigonii'elpondit, luperiorem le neminem acceptu
    , quandiu gladium exertum manu teneret. Int-er principes ramen i gamins-a,

    quedaria dignitatis prrogatiua,antiquiotibus Principib us ac Republb mm" _


    cisdcberividetur, tametli opibus ac potentia inferiores lint: ytquidem .Dl-Mmmm

    vidtmus inter I_-Ielueriorum ciuitates T__igurinos dignitate cxteris prio- @im


    tessile, 'quoties conuentus habentur; horum enim legatus quali Prin
    tepslegatos tegum ac Rerumpublicarum admittit aC dimitrir, lenttia

    queiii comitio rogar: iuitates etiam ad conuentus vfocare conlueuit:


    tametli _Reriiates opibus 8: im perij linibus pptentio-rs ha'beantur : :Ti7

    gurinis lecundi liintBeriiateseinde Lucerates,__\frani, qui nec !


    bus,riecvallo lpiunturwti necluitenlesmecYii'derualdenles qui ordi

    proximi liint Vtanis: lequuntur 111315, Glorles, Ialiliriles, Frbifir`


    gi,olatiirles. @od li quis puter go qucmqueordine elle,quo locieta;
    tem ac lduscoi'erunt,lallitur:riam primi Omnium chuitenles, Ytani',

    Tugij,\fiiderualden les ldus inter le percullerunt. At quoties parroci;


    nium alterius principis,autclitela quritur , aut offenlionibus acceptis
    tributumvitoribus imperatur.,vi6ridigniratis prtogatiuam amilil- .
    levidentur: quia non ell: acquum , vt qui iura maiellatis ac digniratem

    line deminutione leruauit illaelo llatu,ei qui antea luperior,poll accepta

    ` rlade in ; clientelam concelli't', aut tributurn loluere cogitur, di~

    _.

    44

    Pains

    gnitate cedatld autem accdit,ci`1m reges ac principes Roman or clien


    telam appeterent : cteri qui cum Romanis quo fdere in focietatem

    venerant , vt I-_lgdni Romanorum foederat, ac liberipopuli, aaquales in


    fdere,ac fratres Romanorum dicebanrur: dignirate ramen inferiores

    etant. quidemA'igufius pater in tribuendis honoribus iis, qui in


    Romano rum focietatem , aut clientelam venerant , valde fe religiofum
    ac difhcilem prbuir: nam FI`_f_:trarchus quidem Ethuarichis, hos regibus

    inferiores , 8: vt quque Refpublica antiquitate fuperior extitit ,ita di


    s I_ffihusfi- gnitate voluit 3 effe priorem. At tametf Romani Republica po- .

    pulari, de honoribus ac dignitate minus follicitividerenrurzquia regum


    ac principum cura maior : nihilominus ramen curiofum fe prbuit B
    .QlMartius Philippus Romanorum legatus, cui cum Perfeo rege hono

    ris contentio fuit,vrer flumen vtrii'ifque imperi'j finitimum tranfmitte


    ret. Perfe us quod rex effet, ad legatum populi Romani adire recufabat.
    Martius
    verborumvrbanitate
    Perheum
    pellexir,maior,inquinadmi
    norem , hac
    Perfeus
    ad Philippum: evralt
    enim Martins
    fiaturalongiffimus,
    Perfeus breuiflimus: cuius pater Philippus quoque diius erat. Perfeus

    arridens,Humen traiecit. Martins Philippus fociorum ac fderatorum


    legatis quifecum etant, id a fe fatum effe dixit, vt intelligeretu'r Ro
    manos dignitate fuperiores fuiffe. Sed grauor fuir caufa quam Martins
    aut cert liuius omfit: qud Philippus Perfeipater pacis conditiones
    a Romanis accepiffet,ac tributu m illis pependiffet:Perfeus heres Philip
    pi,fi patris fatum im probaret,regno debut abflinere: quamquam im-
    perio minim di gnus erat,qui viuo ac fpirante parte hreditatem pater

    nam creuiffer, 8: concubina genirus,fratrem iufio connubio quftum

    occidiffet. Poftea ver quam a I_)aulo Emilio fraitus ac proflratusrea


    gni fpein amififfet , literas ad Paulurn fEmilium Romani exercitus
    peratorem dedit, quibus fe reg appellabat, Imperator h_'reras-reiecitmec
    4 L_iiiius lib-ir referar voluit nfi prius regia dignitate abfinere, qua in cum tantum

    '

    conuenir, qui fummam potefiarerrihaber , nullius principis'impeizio'iivL

    feriorern. Itaque lrancifeus maior-rex Francoruni Cardinalem Bibie-`


    nam legatum admonuit non ferendurn effe Carolum v. _Imperatoirem,
    qui fiduciarius ac'vaffallus effet Ponticis maximi,fe regem Neapolis ac D

    Sicilia: appellate. Legarus cardnalem _I_ulianum Medicea gris, quipo..


    pontificatum adeptus , admonuirme id pareretur; cont-ra fiducia:
    tabulas,quibus id pro iberi fcripfir, quamquam omnibus fiduciaruma
    tis qua: ex Vaticano exprefiitnusmonmodo id non prohibetur,fed e.
    tiam rgis Neapoleos ac Siciliieappqllatio ac digniras ihferturlta'legati

    fxpius _errore ac ignorantia labuntur,~ Eadem _ratione regium nom 9


    K0/l1

    heinia regi adirnere oportuiffet, c_'mieo ipfo fe Imperij vaffallum ac fi

    duciarium profitea'rur: non eniniide quia-finibus angufiis Bohemia


    z__*_ifggtm' c'onrinetur,regi_ii_appellatione indigna e_f_i,vt quidam 5 fcripferiit: neqxue
    .it artisti.. Bi- enimregiam maiefiatem locorurri,V (
    .

    .
    .
    .
    .
    .
    i , miprfeturam Friderichus _i.Imperator regiaappellarionefuborna.
    "'5'
    uit,_ea lege ramen viniliil de maiefiate ac iureimperij Germanic-idetra
    i
    '
    i

    heretur:

    pttftaLafiellanus

    DE REPVBLIOA.

    n,

    heretur : rex_ autem effe nemo poteil , qui nihil haber quod non alterius
    ac mancipio teneatur. @_amobrem 13i_us im. pontifex Roman.

    C_Oimum Florentinorum Prin cipem regem efiicere cm maxime vel- l


    let, non ramen pOtuit, ac Maximilianus i i . Imperator legato Franco

    rum admonitus non incongru his verbis intercefiit , Non habet`1_t_a_l_ial


    regem niii Creiarem. Id tamen ad imperij Germanici maieiatem qua

    pendetPlorentinOrum ikarus, non ad Imperatorem pertinet, etiam fi


    Principes omnes Chriitiani , max. ei loco cedant, vel i
    quia Imperij
    Germanici
    Caput eii, vel quia
    diuturria pofiefiionerinci
    id cOnfecutus
    videtur.
    Ita regi Francorum,poii
    imperatorem,cteri_
    es .
    Y
    cedere coniueuerunrmon tantum propter diuturnam pofiefiionemfed

    uia toto
    terrarum
    nullus
    imperij tantainvetuitas,
    'tanta regum
    ieries
    eiufdem
    itirpesorbe
    inueniri
    poteflz,quanta
    regibus aut
    Prancorum,fiue
    Chriiiianos, fiue Tartaros, fiue Turcas, fiuc fEthiOpes, fiue Indos , fiue

    Barbaros
    ipetes. Ret igiturlaldus quamquam Germanorum im- i :
    periO fubditus,Regem Praiicorum lau dis 8c lglori corona regesomnes ma.; a
    fuperare , eique merito cedere fcripfit. Extar epiftola D. Gregorij Pont.
    Rom. ad Q_hildeberturn regem , cuius hoc priiicipiurn efr, @am cae
    teros homines regia maieiias anrecellit, tant catterarum gtium regna

    regni veilriculmen excellit. Ati ne Germani quidem lImperatoi'es ne


    gant, quin imperium Germanicum anteafuerit i'mperii Frcorum pro
    uiiicia virtute QarOli magni nationerGalli c-Gallorum Opibus 8c armis

    parta, deinde ab hoc imperio famili erci-icund indicio auulia, vtitu


    douico Pij iiliO tribuereturzcm Carolus Caluus Frcorum imperator,

    imperij federn teneretzat paulatim Q_thones Germani principes , lonti


    iicum Romanorum concefiu , nomen imperatorium adepti, di gnitatis
    etiam prrogatiuam,legatorum noitrorum inicitia arriptieruntwt nonl

    ita pridem rex Iiifpanus tentauit reguiii noitrorurn legatos anteuei'te.


    ' re,ed [ Senatuiconiulto deturbatusefhanno ihn-i. vii il. r`O~ J 5 f '.
    gatione Iiuallij legati Francorum : deinde Pontificis max. pro collegio
    Cardinaliumc maximo Pontificuim Omnium cOn'ienfu: vbi Pontificia
    max.exau dita vox egges Prancorurri ecclefiROmance parrocin'ium
    D femper. fuicepiffe ,coptimas _fertiliiiimique Hiipani regis prouincias

    ab imperio Francorum auulias effenquo nihil veriusirieo genere dici

    potuit: eil enim :iregibus aniris ponticumROmanbrum-autoritas 3.


    contemptu .vindicata, Opes autee,poten_tia iiabilita. Itaqule quod antea
    peccatuirrerat inconcilid Tridentino quodammodo emen'dati'it 'z ete# _

    nim Mendoza legiatiis Hiipnorum cogi debuit aut de con'ciiio'clecede#


    ? legatorum antiquumdndinein feruare, ac Irancoi'um iubiequi

    legatos,qui.quumintercedcfrentquoiminus I-Iifpanorurn le atus ordi'


    nem anteuerteret,a_lioquiicfeoticilium deierturos,lac ponti ces-Gallo
    rum decedere co'akurosdegatusil'ifpanortim veteratoria fraude 8c cal- x
    lido com mento,declrarauit feinollquidem antire , ie ramen' eogi 'non Q _

    Ofie vt Francorum legatosiliquieiietur :Ita feo'riiim ab Ordine Omnium y '


    legatorum locum natus-eilr. :Nec mult poli legatu-s .Hif'pano'rutn ab
    n

    i
    f

    146

    LIBER

    PRIMVS

    Imperatore contenditvt cum legato Prancorum eodem ordine 8: gra


    du conliferet, aut alternis diebus anteiret ac fequereturzvtramque con

    ditionem reculauitltlfchetuslegatus Prancorum. (mod cm


    11115 11.1 Francorum intellexillet , refcriplit tanti ponderis effe digni
    tatisprrogatiuam,vt nihil in eo genere ab eo fieri aut dici debuerit,
    11111 quod in mandatis haberct. Eerdinandus inaperator,ne, vel Francis,
    vel Hif anis fauere videretur, vtrormquc legatos a concionibus 8:

    11 publico atcendos putauit. Senatus I_olonorum eadem nego

    tij diflicultate im peditus , nec alios 8: aliis antefere'n'clos, nec vicibus al


    ternis honores communicandos:fed de legatis in vniuerfum cenfuit,vti`
    quifque prior Poloni lines ingrelIus effet, ita dicendi ordine priorem B

    futurum. Ita 1115 Valentinorum pontifex legatus a regvPranco


    rum, qui legatum Hifpanorum celeritate fuperarat, prior in fenatutn ad
    f milfus eflzquo Senatufconfulto legatus Iiifpanorum ne polierore loco

    dicetet , omnino tacendum libi putauit. Inauditum etat Hifpanos cum


    Francorum legatis de ordine contendere: etenim ngli qui odiis capi

    talibusd-iutifiimcum Francis certauetunt, femper ramen Prancorum

    legatos prattulerunt H_ifpanis , quibufcum perpetua amititi fdera,


    nulla diliidia i-ntercelIetuntznam mortua Maria Anglorum regina, cum

    in cfeliii equitumordinis Anglici pridie D.Georgij,de honoribus cu


    que tribuendis ageretur , pro collegio decretum , Placere
    regis Francotumcreteris omnibus 'prin cipem ordine priora effe , 8:
    eo loco 0111111 i,vbi antea regis Hifpanillemmata fuiffent,cm I__hilip
    pus Hifpanus Anglorum rex effet. Die feqttenti,qtti dies equefh'i ordini
    eftuse ,Sedem regi Francorumad dexteram proxim Principem

    11 111:111111 1 regi Imperatotis federn vacui con


    felia fuere. At etiam 'Qatolo tx. rege Prancorum vexillum Francorum

    ciufdem magnitudinis fuit, 8: materia qua princeps ordinis,


    fuum componi iulferat: 8: 111 equitum catalogo regis Francorum
    ordinis principcm primo _loco fctibi confueuit.A ud nos , bono,
    Equcontentio inter principes , (qua grauior `nu a exi ere pote `) om

    nino prcideretu r,in legibus equ 115 ordinis Prcorum,quas tulit

    dQuicus 1. Regi, vno capite cauetur,e_o_quen ue ordine ac_-loco futu- D


    111111 quo in Collegium equitum cooptatus ui et, I_m eraroris acregis
    difctimine fublato. Nam vnicuque principi, qui'modo non 111 alterius

    cliens;aut vaffallus, aut rarius, int'egrurn honores idicio arbitriq;


    fuo tribure, (ibi prin cipem locum referuare. rIlurcatum quidem fde

    ra'ti funtVeneti,Rhaguij,Genuenfes,Mofehouitdoloni, Francorum

    tamn reges; vomnibus antefere'ndos (ibi putarunt: quos etiam


    P_Iincipum cimnium Cltriiianorummaximos , fe omnium Impe
    rnlbrum ter maximum", aquidem Mufulmanor onmium principem

    appellaqua etiamhonorisprroga'tua ab ip'lis Chriianis principibus


    alci; confirmait: quat-'appellatio ab Inlperatoribusf Coxnltantinopoleos
    111 tranilata videtur : namillorum {iemmataquadruplici
    \.

    f. .

    '

    / B.. , quibus hacia/'erba


    figniicantr ? BAHAB'DN
    '
    d
    BAEL

    DE REPV'BLLCA.'

    147

    . Atque h'oc quidem Carmine vtebantur rege-s Affyriorum: 551.; ;

    fic enim @gechielNabuchodonofora regem regum,id efi = 150 - fief, "I '"1"'
    pellat, propterea quod omnibus Afiae regibus imperaret: deinde reges 7 ;
    Perfarnm 7 deuitis Affyriis , eadem appellatione, qua Parthi,deinceps

    etiam vfi funt, vt eli apud Dionem. Sed nec ei cuius omnia prazdia alte
    rius nexu ac fiducia tenentur,regis appellationem, nec Ducibus,Comi
    ribus.,aut cteris huiufmodi principibus maieflatis verbum vfurpare li
    cct. Cm igirur princeps rarius aut aliorum Hduciarius,aut cliens'fum

    mum illud imperium aciura maiefiatis omni obligatione vacua 116119.

    beat-,co nfequ ens efl: vt qu fintiura'maieftatis aperiarnus.


    l `

    QM / .

    I Carv'r.

    V M nihil in tetris` maius aut excelfius, maiefiate regum,


    : Deum immortalem cogitaripoflit :' eiusenim ipfi quo

    l dammodo legati ad reliquorurrrhomin falutemcreantur:

    quum , eorum imperium ac potefiatem, Sc qui qu alfq; Lsimucisi.


    fini; diligenter intueri,vt eos omni fidelitate, c'ura,obedientia profequa- iiiiizfim
    mur: neque deiis aliter, quam deimmortalis ac prpotentis Deilega- Egcrtggj
    tis dicamusac fentia'musznam quifummum principem,cui debetur ob- UMW- '
    fequium, dedecore aflicit,Dei maiefiatiuius imago vius ac fpirans
    nontumeliam infereicm' enimDeus ad Slamuelem 1 quo populus If- simu. nu
    raelitarum nouum prin cipem temere popofceratmrationem conuerte- "c's'
    ) Non te, inquit, fed meipfiim fpreuerunt. Vt igirur ab omnibus qui

    qualifque fit fu'mmus idmqu'efmaximus'princepsintelligatur, certis


    quibufdam min-imque vulgaribus notis definie'dus cfiznam quae fum
    miprincipis propria funt, fi eadem fubditorum communia faciamus,

    nemo fummi principis appellatione dignus fit.

    ramen de Republica

    fcripferunt, locum hunc,quo nullus : in difputatione de Republica v


    berior ac vtilior,non vti decuerat aperuifTe ac illufiraffe videnturzfiue a

    dulatione,fiue : odio,fiue obligatione id


    fit f' Cm enim
    amuelregem quem Deus antea defignarat facris initiatum coram po~
    pulo quafi forte oblatumrenuntiaffet,deurem'aiefiarislibt fcripf'iffe
    D dicitur , quem Hebrorum facerdores ac magifiri regibusipfis con; -A

    cerptum
    ercent. In
    acquo
    dilac'eratu
    quidem
    m Philippus
    prodiderunt,vt
    Melanchthon'meo
    liberis in fu osiudicio
    tyrannidem
    fallit , qui
    ex; n /1 m ?
    aSamuele ad populum de tyrannorum _crudrelitate ac libidine dita.
    f`u nt,ad iura maiefiatis pertinere putauit, cm oratione { populum a
    rebus
    nouandis
    : Verba
    conuerfione
    Reipublicae
    ad faniora
    confilia
    reuoca
    re
    vellet.
    Eius hc
    . (ma:
    fit principuim
    confuetu
    do quzeritis?
    bona ciuium diripere, agros decimare,vxores alienas rapere, liberos ab

    dueere vt his 8: illis ad libidinem ac feruitutem abutantur : neque enim


    , uo vfus efr , ius legitimum fed confuetudo fignificatur:
    alioqui Samue fecum ipfe tota oratione difereparetxm enim rerum
    fe gefiarum rationem coram populo redderet,(lijsnquinvefirm me

    .vlliusfceleris accufare, aut peculatus,aut fordi c corruptela` pofiulare


    n 2.

    148

    PRins

    pollircnius vellrum muriera, aurum,line argentum,liue quid aliucl


    vnquam accepi? hic populus vniuerlus ingri plaufu 86 acclamarione ac
    omnigenere audnm Samnelem ira cumulauit,vt ab nullo genere vel
    ordine,ne leuillimum quid munus, accepille Principem , vel cuiquam

    iniuriam intulille aperr conlitererur ac prdicaret. . A n igitur Optimus


    ille princeps tanta integrirate., pietate, aciuliitia, quanta luil'le dicitur,
    pro iure maiellatis, ryrannoru m erudelitates,libidines,ac llupra regibus
    ad imitandum propoluillet? Qrcorum ver quilura niaiellaris attige

    r~it,video fuille neminem,pra:rer _Arillotelem,I_olybium,ac Dionylium


    I-lalycarnallzeum,qui tantabreuitate 86 oblcuritate lcripferunt,vt dilpu
    rationem potins propoluille , quam quid lenriendum ellet aperuille vi- B
    iiiiib'l' dem deanrur. Sic enim rillotelestes inquit, luntomnino Reipnblic

    partes, vna in conlilio capien do , alrera'in magillratibus 86 mnnere cu


    iulque definiendo, terria in iutildirione polita:hc,opinor,aut nulqu

    alibi inra maiellaris ti'atare viderur: quia Refpublica partitioneni il


    _ lam,quaG totins in partes, nili de gubernarione agererur, recipere nullo

    gliffg modo pollit. P_olybius 4 ver inra maiellaris non tam delinire , quam a
    gcgomifci- -dumbrare viderur his verbis.Efl,inq.ui't,mixta Relpublica Romanorum
    '
    ac rriblici llatn confuliaxm populus leges iubere ac magi liraribus crea

    re, lenatns de prouinciis 86 rario, dque maximis Reipnblic negoriis


    decernere, legatos etiam admittere ac dimittere , Clu es regia quadam
    potellateenatum Populli'mque conuocare,ac belluni arbitrio ge- C
    rete pollunt. @uibus verbis intelligitur Polybium prcipua maiellaris

    capita com pleti, cm eos, quibus illa tribuit lummani Reipublic po


    5 lib. 4,.

    teflatem,habere denniar. At Dio nyliu ssI-lalycarnallus leribit Reipnb.


    potellatem Senatui a _S_ernio ereptam fuille , cm populo legum feren
    darum , magillratuumvcreandorum , belli ac pacis, 86 prouocationisex

    6 lib- 7-

    trem porellarem dedillet.ldem alibi,cm de rerria plebis lecellione a

    git,M. Valerium Co-nlulem populo liialille lcribir,vt contentusellerle


    ges iubere 86 ant-iquare, magillraribus imperi dare cadimere , de pro
    uocarioiie ab omnibus magiliratibus cognolcere : caztera Senatui reline
    _ mitm. : qui oportere. Hic prcipua maiellaris capita viderur atrigille , qn Iu
    iimir clil.r.nu.

    com.; rilconliilti iuniores dillula dilputarione,cum magillratunm muneribus D


    .

    .s.P.'

    'i`.

    . .

    :_2_s_l1_f_;}_ confudet unt,eaque cum ducibus,Comiribus,Pontilicibus,Curaroribus


    lius rit. de crimi
    ne maiel't.nu.z.

    prouinciai'tim communia fccert. Ducibus 7 item Mediolani, Ferraris: I

    attineicmgui. Manru,AllObrogum, acplerllque Comitibus duc'um3 lubditis litm


    . de diicib.
    . _
    .
    _
    /
    Mediulani, Mi- mam PlfLDCqUC nglleTl , 86 (101de 1113.
    ruz. Ferrat. Sa

    siui.s_oc._cii.4_ gna pars implicatnr. Et ver , quis nn arbitretnr eos lu m'mam habere
    :_gjflstcip; potellarem,qui leges lubdiris dare,qnibellnm indicere ac linire,qui ma
    mi.. .nur - gillratibus omnibus imperium tribuere ac eripere ,qui tribura impera
    mOnlilD. "1.1.1

    8 - re, qui vacationes munerumac immunitares arbitrio luo largiri,quivi

    ta: iusac necis habere , qui denique de Republica llatuere pollint? at hi


    f'lfgf''j qqos diximus earum rerum lummam potellatem habere videntur. An
    niitaiu

    : 11`111 ell duces illos imperi) germanici `l'ubdiros ac fiduciarios el- \


    111111111.
    fe,vicarios aclegatos Imperatoris appellari: ab iplis etizi Imperatoribus
    in bono

    DE REPVBLICA.

    149

    in bonorum fuotum pof'f'eflionem mitti , vel vr noiiri loquuiitur , inue


    iiiturasacciperedidem Imperatori dare,denique Imperij Germanoruni

    ciuesac fubditos origine ipfitdeiiniri, qui Imperij Germanici finibus


    nati 8: editi lint : quis igiturfummam poteflatem eis tribuat, qui aliena

    iurifilitionelienis imperiis,alienis legibus teneantureDiximus quea'


    cium i. Vicecomircm Mediolanenfium apud Im peratorem maiefiatis
    accufaturn,ab eque damnatum ac .diuturno carcetis fqualloi'eneca?

    tum , qud tributa fubditis fine Imperatoris conceflu imperflet. Acli


    quis cdntraleges,vi,clam,aut precario iura maiefiatis vfurparit, num id

    circo fui principis obedientiam ac fidelitatem eiurabit aut prtefcribet?


    nam illi feipfos Imperij principes,ac Imperatoris vicarios appellantmec

    maiefiatis aut Regi dignitatis,fed tantum celfitudinis, autfercnitatis


    appellatione vtiintur: nec, fi velint,poflint,nifi prius Im perij Germanici
    defertoresfeipfosprofiteantur,vt quidem Q_aluagno Vicecomiti
    (;

    diolanenfium con rigit,qui grau es { temeritatis pnas dedit; Planum

    etiam fccimus Infubri ciuitates omnes Imperij Germanici finibus con'


    tincri: denique demonfirauimus quot 8: quanta: abfurditat'es inde con

    fequantur,fi demus clientes ac vaflallos, (eos intelligo qui nihil poflidt


    q'udl non altei'ius fiducia teneatur) iura maieflatis habere: nam ifia ra

    tione principes,ac fubditi,domini ac ferui, legibus iifdem,ac eodem iure


    quareiitur.@a: cm abfurda fintc illa ex quibus har-c fequunturfalfa
    vidcrinecefic ; efque quialterius fiducia tenentur, 8: quibus'Impe~
    q
    ratur,ftu vi,feu fponte,etifi ctera utc diximus iu ra maiefiatis habet, 9 @vlug-fihi

    fummo tfamen imperio vacarezm'ulto m agis etiam legatos,vicarios,pr grilliiifciia


    hdes,re@rores prouinciarum, Dieiatores ,tametfi magnam habeant in '
    p Republica potefiatem , maiefiatis iure carere: nam iura maiefiatis eiuf`~ j:_"lf;fl_l:;
    modiefie necefie ,vt fummo quidem Principi tribui, magifiratibus lfqddf um;`
    autpriuatis non pofiintzaut fi fummis Principibus ac priuatis commu ssii; ` cm `
    B.i|d.c.z.74.
    maiefiatis effe definant . Et vt c_grona, fi in partes d ifirata, lobw

    aurapetta fuerit, nomeii amittit : ita maiefiatis iura pereuiit,li cum fub- md.' _Cd
    qucCin fiume

    ditiscomrnunicantur. Quamobrem ,cum Carolus v. Rexl Francorum . i


    "'

    imiti. 'lz

    i'rbemtagrum Monfpelieufem cum rege Nauati'o commutaret,vt mandarini,


    .46.q.l.8 1. ;
    D Manta ac Menllauuo frueretur , capita maieiiatis in tabulis commuta- Smcrmfcs

    tionum euumerari iiifiit,deinde fubiicit ea iura folius Regis Francorum' "Mligf:

    fliet ab e'o in folidum pofiidcri. Illud etiam Iurifconftiltorum 9 com- feudo


    iz. Cynus inl. fi
    muni quodam decreto confiar, eaiura nec ccdi,nec difirahimec vlla ra- viuimmiicbs

    rione abalienarifummo principe po'er : :it ne vlla quidem temporum' ;

    diutumime is , : propterea Baldus facra i* facrorum,Cynus wat???


    indiuidua n appellat.Ac quidem fummus princeps ea cum fubdito c- galdinflmss:

    municauerit,pr0 {mo ; focium habiturus efizipfe ver ius maie- 15:33:11;


    .
    .

    i
    .
    .

    -.
    flatisamittetmec fummus Princefps erit, quia flgmmus is dicitur,qui nec F 1,22}; 3312;

    fuperioreinmec eiufdem im perij Ocium habet. Et quadmodum Deus f;f'f:fftffciai>f


    0pt.max.Deum parem efiicere non poteft,quia`infinit fit pote _ a- :t-ertbenaigi
    tis,ac magnitudinis : duo ver infinita vt fint, neri nullo modo potefizid ,fuifiiffi

    ciiitn natura perfpicuis demonfltrationibus 33 patet :' ita nec Iri'n'ceps' :


    n 3

    150

    LIBER

    PRIMVS

    fummuselle ollit, quifubditum Imperij focium elle patiatur. quo


    fequiturltgildilionem , quam Arilloteles tertiam Reipublic pattern
    facit, maiellatis propriam non elle: quia omnibus magillratibus a:

    qu ac Principi congruitznecmagiliratuum creationem qu in f_ubditos


    etiam conuenit , qui non modo magilratuum miniliros domi ac mili

    ti,veru metiam iplbs magiltratus creandi , fpe ius habenr. Nam Tri
    buni militares quibus imperi ac iurifdilio militaris tributa , :i Con

    fulibus cre'ari con fu euerant.Interrex etiam Dictatorem dicebat,hi,c ma


    gillratum equitum , denique vallallis , quibus in liduci formula attri
    buta iurifdictio , 'magiliratus ac iudices creare licet,eil`que imperium
    adimere. Idem iudicandum relinquitur de pnis quas magiliratibus
    1 videmus : tametli poteliatem omnem Principi ferunt accepta.
    Conlilium item de Republica capere n magis ad maieliatem pertinet,

    quam prazmiorum ac poenarum potelias: cm id proprium lit Senatus,


    cuius ollicium :i Principis oflicio diuifas haber rationes : potillimum ta
    men in populari , cuius fumma potelias penes multitudinem,

    '

    qua: lemper ac prudentia: inimica . Ex quo perlpicitur nihil


    eor um quibus Arilloteles Rempublicam ctineri dixit, maiellatis pro~

    rium elle. Nec latis 1 quod I_)_ionylius Halycarnallus de M. Va

    erio Confule fcriplit ,legum ac magiliratuum potellatem penes po-


    1 fuille ad indicanda iura maiellatis , vt antea dilum : at,
    ne legis quidem fanciend potelias maiellas propria lit, nifl 1111

    gem intelligamus,quia magillratuum fue quoque leges limt,quas in fu


    ditionis bomines ferre pollunt,dum nihil contra Principum leges fanci
    ciatur : quod vtplanius intelligi pollit, leges propria lili acceptione deli

    niemus liJ mm potellatisiull`a,liue vnius,liue omnium,liue pau~

    { - cor@ lit potellas . Sunt qui legem a priuilegio diuidant, quod pri
    D

    uilegium vnius litaut paucorum, lex autem omnes ciues,autcert ma


    ximam ciuium partem completatur , aut quia hate de rebus vniuerlis,
    illud de lingulis feratur,li conlilio publico tantm decernatur, 1 Sena..

    tulconfultumdi
    neque nobi-les : fegcm
    lebe eares
    lola, plebilcitu'm
    ciuilium dillidiorum
    quod neque
    materiam
    patriciosprbeat,
    teneat, "
    fummoper cauendum , ne plebifcita in Republica locum babeant,

    nili populus vniuerfus iifdem teneaturzid quod Romae l'ieri necelle fuit,
    graues plebisac patrum difcordias , ua: vt ledarentur M.IIoratius
    Conlul primus Centurialisvniuerli poptili, comitiis rogationem tulir,
    vt alibi feorfum a` patribus 8: nobilitate legem iubereliceret eaque pa
    tricios ac nobiles teneret: led quia pattes iullia plebis ferte n poterant,

    eadem lex iterum atque iterum CLHortenlioe Pub.Philone dictato


    'ribus lata : quibus temporibus plebifcita dici deliert, fed quod plebs
    fciuerat, lex a pellari cpit : liue ad lingulos , liue ad vniuerfos pertine
    ret. (mae vero magillratus per fefe iullerant aut vetuerant, edita dice
    bant'ti'r, non leges. enim Silitum vt

    Varro definir, magillratus

    iullum: edicit etiam magillratus cm` interdicit. Editis autem non te


    ntur vniiierli , at ne linguli quidem,nif1 Gnt in eius ditionequi edixeric
    aliquid,

    DE REPVBLI'CA.

    aliquid,quod legibus,aut Senatufconfultisut maioru ni magifltratuum


    iuHis,dientaneuni non fitmeque ramen edicrorum perpetua vis ,
    quoad magifiratuiquum videbitur , 86 quandiu imperium liabiturus

    . 1 quoniam Rgm magiliratuum annua fer potellras etat, edicto


    rum quoque vim,ad fummum annuam fuiife . Itaque fucceffores

    in eodem magiftratu, edira pris lata, aut probare oporruit, autim

    probare, 6 quid contra leges, aut diutis longisve, quam iubentis ime
    perium paterer,ediceretur,ratum non erat: quod cum C. `8591165 feci(

    fet, his verbis accufatus 1 C_icerone, (mi plurimm i , inquit, edito ? if


    tribuunt, legem annuam appellant, tu plus edio complereris quam '
    `

    B lege. Et quoniam Augufius oppreflalibertate tribunum plebis le fe :6_- Pennine


    cerat, fua iuII`a,rnore magifiratuum edira vocabat : qu vero rogante Pio b'x'
    populusiulferat,leges Iu iaszqui mos ab Augufto ad omnes Imperato
    rcs poflea dimanauir: qui quod re ipfa fummam potefiatcm ac impe
    riurn contra leges vfurparent, eorum ediia pro legibus 7 ac tandem
    confiitutionesPrincipum dici cperunt,liue' vnius effeiit,fiue plui'ium,
    liuc Omnium, liuc in perperiium,liuc ad breue tempus quid ediceretur:
    verbis igitur abutuntur, qui edita , qua: propria funt magiiiratuum,lc

    ges appellant: illud ramen teneamus , iubenda: legis potefiatem eoruni


    tantum effe,qui fummum imperium habenr,id quifuis imperiis non

    _ mod ingulos , fed etiam vniuerfos obligare poffunt. I-Iic aliq uis oc~
    _
    C fuert'it,de
    currar,Senatum8
    ius facere
    polie: 86 decernere
    qtizectinque
    in Republica
    maxima
    iis Senatum
    Romanorum
    coiifueuilfe
    . (lute
    61 aut ;
    n i
    effe debeat in omni Republica Senatus,aui`toritas id quidem 610 loco:
    nunc
    berij Cfaris
    illud rant,Senatui
    dominatumle
    Romano
    es iubere
    ab exaris
    non licuie,
    Vrbe regibus,quue
    led decreta tantum
    ad

    annua,qu ramen nec popiilgum, nec plebem tencbant. In quo plerque


    fallunt, ac imprimis Conanus, qui Senatui 9 Romano perpetuam legis aff-WPA Cgi""

    condend potefiatem tribuitmam Dionyfius I-Ialycarnallzeus,qui . 20 11b-4a' .

    '

    Varronis commentarios diligenter euoluerat, fcribit Senatufconfulta


    nullam vim legis habuii'fe, 1116 lebs ea probaretzc qu populus probal
    uerat, annua tantm eranr, 1116 rogatione ad populum ,vel ad plebem

    D vim legisadipifcerentur. thenis quoque annua fuife SenatufconfuL


    ta planum ex orarione Demolihenis aduerfus riliocratem : re
    bus autem grauioribus ad populum ferebaturzquod Acharnali phi
    l-ofopho valde ridiculum vifum vt fapientes Atlieiiis conlilium
    perent ac rogationes fer-rent ,furiofa vero plebs eret ac decerneret.

    Senatus igitur confilium capiebat ac decernebat , populus decreta

    confultave fanciebat: 61: 1 fape Iiiuius, Sr N a v s D c 1112 vi ,


    v rvs i vssi . Spius ramen magiiiratus ac Tribuniplebis decreta Se

    natus quodammodo legis vim habere patiebtur , 1116 plebis detrimem

    _ .

    to forent,aut de populi maielzate detrahere viderentur.Nam Latini qui

    verborumac rerum puritarem conferabantur ,imperium in magiitra


    tibus,au6toritatem in Senatu,potefiatem in plebe,maieliatem in popu

    lo ineffe dicebanf : quoniam maiefiatis verb proprium eorum qui


    11 4

    PRIMVS

    Reipublicre gubernacula modertur: ac tametfilex Iulia,rogationc _Au


    211222114 populum lata, majefiatis teneri vellet eos, qui magifiratum
    :i . 7. violauiflent, ac hifloriarum fctiptores interdutnz3 , ipfique Iutifconful
    i'mrqroraii de ti "4 maiefiatis verbum Confuli ac Prattori tribuant, id mins pro

    *`'`

    prie, neque vet nofitis legibus maieflratis crimine tenetur, qui Ptinci
    pcs,Duces,Comites,Magifiratus lferitzfed is tantum,qui fu mm Prin

    25 anno 1538.

    bus,qu de maiefiate lata: funt , `1 perfona excipitur,qua:

    cipem violauerit. Ita quoque igifmundi Augufli Regis Polonia: legi-_

    lul propria maiefiatisf efi appellatio :quo f'it vt axo-ni,auatorum,1_il

    yf/l

    lobrogum,I.otliaringortlm,Fetratenfium,Ilotentmorum, Mantuan o
    rum du ces amaiefiatis appellatione abfiineant, celfitudihis verbo con- B
    tenti, aut ferenitatis, quam dux [ tribuit, qui te vera Prin
    ceps efi,id efi primus,quia nihil aliud prter cteros patricios habere vi

    detur , quam principem in Republica locum ac dignitatem in omnibus


    collegiis, quibus ptefie , ac @agium extremum ferte fuo iure potefi.
    Et quemadmodum Romae Imperia magifiratuum fingulos cities tene

    bant,nifi Senatufconfultis derogarent: Senatus ver decreta qua: ple


    bifcitis non tepugnatent, magifiratus ipfos quodammodo obligabant:
    fic lege ipfa, id totius populi iuffu,c magifiratusc Senatus,e Plebs
    ipfa tenebatur , non alitet apud Yenetes magiflzratuum edita fingulos
    ciues,c { quenque obligant: decemuiroru m autem col

    legium magifiratibus fingulis potentius efl: :fenatus decemuiris conci-


    -lium,id efiomnium patriciorum coata multitudo iuta maieilatis ha
    bet,ac Senatum cterfque magifiratus imperio continet. @Iori de
    cemuiri quatis fententiis diflideant, cogtur fapientum collegia, qui

    bus etiam inter [e difctepantibus, res ad fenatum, ac pofitem ad c'onci~


    liu m patriciorum defettur,fi rei pondus c grauitas,aut Reipublicaema
    ieftas agi videatur. Itaque fi quid decernitut pro collegio decemuiro
    rum,hcvetbadecretofubiiciuntur coN'sioLro nl Dri-:cn cui fi '

    coniunta fuerint collegia fapientum ,addi folet Cim L A IVN A. Si


    vet in Senatu quid decetnatur , his verbis fignif-icatut. :YN i at @A . fi
    in comitio patricior hc verba fubiici confueuetunt , LN e oN s i L 1 o
    MA i t: nam in his t_ribus collegiis omnia fer qu ad leges c mores, D
    quque ad Rempublicam pertinent tranfiguntur: prazter illa negotia
    qua: fptemuiri (id autem fecretius efl Reipublic confilium) decetne

    re per fe ipfi confueuetunLQuamobrem 6c qu Senatus,c qu decem


    uiri decernunt, pro legibus quidem eatenus habentut,quatenus quitas

    ipfa pofiulare videtur : interdum ramen perpetua vim adipifcuntut,vt


    /
    y
    ,

    ediiaPrtorum, qu fi acqua ac . viderentur, fucceflores ea pro


    bate confueuetant: quibus ramen obligatinon poterant. At Lulianuslu
    tifconfultus,anteriorum Praztorum,optima qu que edita in vnum ve

    luti corpus colleta , 8c in libros nonaginta ordine quque fuo digefia,


    Imperatori driano obtulit: :i quo prfeCturam Vrbis Romae pro tanti

    laboris prazmio confecutus , ac nepoti D_idio Iulliano ad Imperium


    Romanum viam muniuit. Adrianus etiam Senatui perfuafit,vt non
    mod

    DE

    REPVBLICA.

    155

    a7 l. atie veteri
    mod , qu Iulianuslclegerat, led etia eius lcripta pro legibus 7-7

    ellent,qu ramen edilorum nomen retinuerunt, quod plerlque lelel


    lit,quileges illas pro Prroriam habuerunt. Ita quoque I_tillinia
    nus Adriani explo multa quel Iurilconlulti ad edira prtorum poll; Iu
    lianumlcriplerant,nutu arbitrique luo circuncila pro legibus haberi,
    lanlioneadhihita28 iullitzqu etiam edicftorum nomen libi vindicrt: 2.8 in Pme-'mia

    led perindeleges lunt, vt ea quae quilque in lua Republica prineeps, de MM"


    Iurilconlultoru m aut Curiarum decretis pro legibus haberi iullit: vt :

    pe chesnollri ius coiillitutum quodiudiciorum vlu diuturno com

    probatuin ell,pro legibus valere iulleru nt : id eli lanxeri'ir,qu od his verd


    li nilicatur, sANeins, ivBEMvs. qua Verba maiellatis propria

    lunt,ell eniiilancire nihil aliud quam iubere , vt Pollhumius Conlul in


    concione populi, Nago , .inquit, i'niulluipopuli quicquam lanciri polle,

    quodpopulum ten__eat.Magillratus autem qui rogationem ad populum


    erebatdiis verbis aulpicabatur: ( VM, vs VM , r or L t Q_.
    sii~ vous ae . -viaLiTis Ivar/iris. 8: inextremo si' (;

    _Apviiitsvs 124 nerr, Feetitir , 8:. quamipli lantionem appella


    bant,qua pnarumrac prreniiorumtota vis continebatur: quibus vei-bis,
    necSenatus in decernendo , nec magiliratus in edicendo vti conlueuc~

    runt. - item acprzemia, quan legibiis includi conlueuei'unt,tota ra


    rione diflei'unt aptrnisiriagillratuu m 8: collegiorum, qua: lere intilia
    C petuni,aut verberibus d'eliniunturznec ver ciipitis poenam-9 vllis ma
    lenatulconlulto
    gillratuum edi'is
    3 cauetur.
    completi
    las ell
    igitur
    ledprimum
    tantumlit
    lege
    acprcipuum
    ipla : idque Vetere
    Caput dcfumpprfi~_

    maicllatis leffem yniuerlis ac lingulis ciuibus dai-e poll: neque tame id ifrirriilbt-'ii'ili
    latis ell, ledidliat oportet line luperiorum , aut qualium ,autinlei'io

    rum necellario conlenlu: nam qui necellarius ell luperiorum in lerenda !

    lege conlenlus,hunc re vera lubditurn conl'iteri iiecelle ell: li qualiuni, "mM/lm"


    imperij locios habere,li inferiorurri leu Senatus,leu populi lu mmo im
    perio vacare: nam principum 8: Senatorum nomina, qu in legibus la
    pe inlcripta videmus, vel ad gratiam,vel ad tel'tilicationem, vel etiam ad

    pondus vtilia videri pollinr,vt conlilio ac prudentia Principu m leges la


    D rvideantur,minim ramen nccellaria lunt. Extantadhuc ad Dionylij,
    leges I_hilippi 1.3ac I_.udouicisz Cralli , qu prre le lerunt Reginarum if ???
    Ann,inquam,c Adellze,tum etiarri Roberti,& Hugonis nomina ac li- 3"

    Il

    gilla. mod autem maiellatisprcipuum eaput elle diximus vniuerlis


    aclingulis ciuibus legem dicere : pollrema Verba ad priuilegia lpetanr,

    qua: Principum,qui Reipublic gubernacula luo iure moderantur,pro


    pria luntzpriuilegiumz appello legem in vnum aut paucos ciues latam, n
    liue ad eorum commoda,liue ad detrimenta lpetet priuilegiumdnquit
    111111113, de meo capite latum ell: legem Claudiana intelligit, vt aducr- 13 Crim?

    lus eur qullio haberetur de ciuibus contra prouocationem capitali illuniispiiilf


    liipplicio alleitisxie qua lpe 8: in Senatu 8: Coram populo qurellus ell, fft'fmm
    cum dieeretlege duodecim exceptum elle, ne priuilegia, nili comitiis

    cturiatis, id ell ab vniuerlo populo, irrogarrur: lic enim lex duodccim,

    '

    54

    PRIMVs

    PRIVILEGIA Nrsi CoMlTris cENTvRiATrs, NE IRROGNTO, (

    :gc vs FA xir, P r L ESTO. quae tamen priuilegia commodum al


    latura funt,retius beneficia dicuntur.Id autem Omnium Iui'ifconfulto
    rum fcriptis ac fententiis perfpicuum fit, beneficia , immunitates,
    tiones :i muneribus,c omnia omnino priuilegia maieftatis ropria effe.

    Si quisillud
    mihi
    opponatfeciffe
    magifiratus
    ipfosillifpe
    legibusfoliiere
    ,fpif
    fim
    Senarum
    id Rom
    ,idem ego
    repon
    quod Papinianus,

    j u
    4

    Non uid Ronfiatlfed _quid fieri debeat, fpetand effe -: 'ri-ilege Cor
    nelia tribunitia prohibetur Senatus Romanorum quemquam legibus
    foluere , nifi ducenti Senatores adfint, qu exceptio tributaSenatui vi
    detur propter difficilem vniuerfi populi conuo'cationem.lllud etiam ;
    biici poffit, confuetudines non Principisiudicio, vel imperio vim obti

    iulgfffll nerezefl: autem cofuetu'dinis 34 fer vis eadem qu legis ipfiusutaprm-f


    bus

    `ceps legum,populus morum magifter effev videtur. ( vt vera filnt,c


    fuetu do ramen fenfim c fumma omuium voluntate in hominurn ani

    mos illabitur, ac tporis diuturnitate vim acquiritzlex autem moment(


    fefe exerit , ac im erantis iuff`u fpe nolenribus ac inuitis datur: quan
    propterea Qio Chryfofiemus tyran no,conf`uetudinem regi fimllemef

    glilnzltffl:
    gscrmuaoc.
    '
    gib

    fe fcripfitf. Legum etiam vis mult maior efi qum morummam legi
    bus mores antiquantur ,leges moribus non item , fed in magiftratuun
    oH-icio ac poteftate pofitum efi,leges,qu confuetudine quodammodt
    exoleuerunt ,ad vfum reuocare 3 :confuetuclo nec pnas , nec prmi.v
    proponit: qua: legum propria funt , nifi lex quicquam permittat quot
    antea vetitum effendenique confuetudo recariam vim haberc quan
    diu Principis arbitrio videbiturzat fi confiietudini fanrionem fubiiciat
    legem cf'f'icit. quo perfpicitur leges ac mores ab eorum,qui fumman
    in Repub. proteftatem habent,arbitrio ac voluntate pdere.I-Ioc igitu,
    primum ac prcipuum maiefiatis caput eiufmodi : , vt cum fubditi
    communicari non poffit : ramerfi Princeps aliquando populfve vn
    ex ciuibus legum condendarum potefratem facit,vt eand vim habeam

    ac
    Princeps
    ipfe condidiffet,
    quod
    Lacedmonij
    L curgothenien
    fesfi_oloni
    permiferunt
    :vtrque
    ramen
    : Reipubliyc
    procurator ex
    titir, nec fua, fed populi potefiate precario vfus eftznec eorum leges vim
    vllam haberentmifi populus f`ubie6ta fantione illas probaret. Illa qui
    dem leges illi fcripferunt, fed populus iuf'fit, tulerunt,fed populusfciuit,
    .ac fer femper in populari c optimatum atu,lex ab eo nomen accipit,
    qui rogationem tulit, fi lex populo placuit: fin difplicuit,antiquarur,id

    efl: vt lfefrus fcribit in morem priftinum reducitur.Cum enim decemui


    rilegum condendarum populo extra prouocationem Rom creati,

    legatosin Grciam ad leges deferibendas mififfent, ac duodecim tabu


    _ lis optimas quafque complexifuiffent , populum vniuerfum conuocari
    iufferunt,qui leges public propofitasinrueretur, ac difpiceret: tandem
    trinundinum, quod temporis fpatium in ferendis legibus prfcribi
    confueuerat,populus comitiis centuriatis carmen illud duodecim tabu
    . larum prolegibus valere Niufiit, id efr fanciuir. Cuiusautem porefiatis
    cfi legem

    DE REPVBLICA.

    .
    .
    8 eft abrogate,
    _ derogare, obrogarefubroga- i. :
    eli legem iubere,
    eiufdem

    re , cum omnino lex antiquatur aut parte fuiquadam,autinterpretatio- gf'lclmffggj


    nem , aut Caput aliquod quitati ac legi confentaneum accipit. - MFM-finc- L
    f5 .

    g1 ratuum qui em o ciume

    _wr

    Saluius. clegar.

    eges ex aequo bono interpretarieaf- vizitan-_ I

    que tum ad lenitatem , tum ad acerbitatem 39 & , dum ramen

    '

    '

    i.

    eaueant,neleges nimia vi fletendo perru mpant, etiamfi leges iniqua: g; ,l ,mmf


    fibi videantur , fed leianum audiant, Dura lex, inquit, 4 fictamen TRES-gm??

    fcripta efizqud f1 legem quitatis obieta f c_cie peri'umpere iudex au~ l- polaris-.de
    deat,infamia tenetur". igitur pertinetiex antiqua,quam alius L- giliilii'ti;

    toriam, alius Pltoriam, ego Prtori effe puto,qua Papinianus cle Pr- WMM

    B toris iui'ifditione latam fignificat,cm Vrbano-Prtori licer'e fcribit le


    ges fupplere,corrigere,emendarezquod quidem modic vel etiam intra

    modum fiat oportet:alioqui magiftratuideges atbitratu [ ac voltate,


    conuellere ac labefagftare licei-ct: tum etiam fuis editis populum aut s
    Principem tenere,quod abfurdum effe antea diximus.I-Iac igitur iuben
    d actollendze legis fumma poteflate, ctera maiefiatis capita venire

    perfpicuum efizvt verifiim dici poflitfummum Reipublic imperium


    vna re comptelienfum , fcilicet vniuerfis ac fingulis ciuibus, leges dare,
    :i ciuibus accipere nunquamznam bellum hofiibus fuo iure indicere,aut

    pacem cum iifdem inire , tametfi diuerfum quiddam habere viden tur \
    egis appellatione ,h:ec ramen , lege,id efi fu mm poteftatis itiqu- fieri
    confiar :L fic etiam maieftatis proprium eft de.prouocatioe fupretnis

    magifiratibus cognofcere , ac maioribus magratibus imperium dare


    8: adimere: vacationes item munerum acimmunitateslargiri :legibus
    ciues foluei'ezvitze ius ac necis habereznummis pretium,nomen,figuram
    tribuere : ciues oiniiesiureiurando adigere: qu omnia imperandi, ac

    prohibendi fumma potefate veniunt: id : legem ciuibus vniuers ac

    fingulis dare,n ec ab vllo, prterqttam. ab immortali Deo accipere. {lit}


    igitur qui fubditis quidem omnibus legem dat , ab I_mperatore ramen
    auta lontifice ,aut Rege legem accipit , auteiu'fdem Impetij focium
    habet,fummo imperio vacat, parem dixi,quia fuperi'orem qu odam mo- .

    do is habere videtur , qui eiufdem Impetij focium habet,fine cuius ope


    D 8c coiifenfu nihil lmperare, nihil eflicete poteflz: miilt minus fi alterius

    vicarius ": aclegatus. Sed quia legis verbum latifiim patet,propria ,ramdam ca.
    qudam maiefiatis capita definiamus , prter earn quam .dixi iybend 1
    legis potefiatem: fcilicet bellum indicere,aut p_acem inireaquo iure maf
    ieftatis null fer maius me poteft: quia faapifiim ab exitu belli Rei- 41 l-I- mma
    vfiis.C.authenti
    publicre exitium aut fiatus pendet: 8: quia plus abello periculi, quam a mamma. Au
    pace imminenplebi'quibem Ioman licuitpacern iubere, bellum ver gfnl'rlgul

    indicere, nifi comitiis'rpopuli centuriatis, non licuit : quoad plebi iuben- lflggfl'.
    d legis fata poteas antea diximuszltaque be lum aduerfus Mi- -!

    thridatemtlege Maniliaihditum : 8e Gabinia lege aduerfus piratas:


    Sul itia aduerfusPhili
    ;5 regem: pax item fata cum
    Carthaginieiifibus Matti'tflege' it quoniam Caefar aduerfus Gallos

    : i in senaat ...v`

    ,56

    Linea PRIMvs

    legiones Romanas dom'um reuocari , Cfarem vero Gallis dedi opor


    tere. Ita quoque populus thenienfis bellum aduerfus Megarenfes, de
    inde aduerfusficulos, poil etiam aduerfus Macedoni Reges geri man
    dauit. Hic exempla quazdbreuiter propofui clariflimarum, c quidem
    popularium Rerumpublicarum : nam de fiatu regalinemo eli, opinor,
    qui dubitet`,omnem belli ac pacis potefiatem penes Regem eflezcm e
    tiam leuiflima quque in eo genere iniuffu Regis fieri fit capita
    +3 WNW"

    le,fi Princeps admonere potuit , vt in pace C_ameracen 143 nofira :frate

    inter Francorum ac Hifpanorum Reges omnibus horis ac momentis li

    tera: quam
    hinc inde
    circunferebantur
    at in populari
    optimatum
    flatu,po
    fica
    inditum
    efi hofiibus: bellum,
    cartera8:Senatus
    confiliis
    de' B

    _ l

    cretis,interdum etiam imperatoris vnius imperio ac voluntate gertur:

    165-11712

    q'uia nihilbello periculofius : quam confi ia prodere, peruulgari ta

    men neeeffe fi ad populum feratur. Itaque in Grcorum ac_Latino


    rum'l'lifioriis legimus, bellicas res vniusimperatoris nutu, confili, vo
    luntate gefias,aut fi quid grauius : Senatus decreto,nec ad populum

    quicquam in eo genere promulgatum , przeter rogationem qua bellum


    aduerfus hos vel illos geri iubebatur.At fi quis dicat { confilio Sena
    tus ac iniufiu populi Romanibellum indiium quidem aliquan
    do, rarifiim ramen, contigif'fe fateor: fed in eo ipfo Senatus iura maie
    fiatis vfurpare confueuerat, nifi FI`ribuni plebis,libertatis cuflodes,vigi
    Y
    .

    latent acintercederent : v.t a ud , Ctrouerfia,inquitfuitvttum C


    opuli iu ( indiceretur an fatis effet. S. CrPeruicre tribuni ,vt
    CLCOnful de bello ad opulum ferret,~omnes centuria: infiere. Verbo
    genturiarum fatis intel igirur ab vniuerfo populo, non :i plebe fola id

    iuffum ( quia plebis comitia non centuriatim fiebant, fed tribu


    t_i_m. Interdum vero Senatus ipfebellum indici'iioluit fine populiiuffu.
    Nam Liuius H de fecundo bello Punico,latum,inquit,ad populum vel
    lent iuberent populo Carthaginenfi bellum indicildem alibi", 5..
    -___

    44 lib.r.decii`..
    4g lib.r.dcc.i..

    .-.

    -_

    46 ---- populi iufiu bellum Prnefiinis indi. Rurfuslx auto'ritate partum


    47 Mdm populis Palpolitanis bellum fieri iu{lit.Idem paulo 47 Bellum fieri

    quismore
    iufiit.inclio',deereuerunr,vt
    Et cm aduerfus Samni'tesbellum
    fufceptum
    ef.Patres fo D
    lenni
    de ea re ad populum
    ferretur.Verbo

    iiiiiij_'d {Olcnni {ignificat Liuius id f'ieri confueuiffe. Idemctra ernieos48,Po


    +9 libs-dem- pulus hoc bellum frequens iufl-it . Etcontra 49 Vefiinos, Bellum ex au
    61 partum populus ad-u erfiis Vefiinos iu fiit.Eadem fuit apud Ta
    renrinos, quandiu {lzatum popularem tulerunt, indicendibelliratio : fic
    enim llutarchusx authoritate Senatus populum Tarentinum Roma

    s@ lib. 31-

    nis inferri bellu rn iufiiffe. Idem quoqueLiiliiu'S Wide. fiatuiatolorum,


    qui populari Imperio regebtur,fcribit eorrnlegib'u's vetirnm, ne uid

    de bello vel pace decerneretur , nifi, 'inQ Pantolico;&\Pylaitoftoncilio.


    Et quoniam Polonorum, , Sue'Cduiuifliniltaiiira ?
    tis ad fe pertinere contendit , "! .brilla Ricglbsi'atit 'indicere,
    aut indila fufcipere fine auoritate ac aneif nobilitatis- , idque

    -1 magni lege cautuin efisnifi neceflitasyrgeret. ramen


    Senatus

    DE REPVBLICA'.

    '.57

    Senatus decernereiniullu plebis conlneuerar, vt videre ell in omnibus


    foederibus,quaz Romanos inter ac Latinos perculla fueruntzat etiam lo
    ciali bello Senatus omniainiullu populi confecir, tumulru lcilicerltali
    co, ne populi conuocario dillicilis, ac_periculol'a dilatio,Reipublic de

    trimentum ellet allarura. ( I_m_peratores ipli ac belli duces de


    bello ac 'pace ininllu plebis ac Senarus llatuebanr, idque orillim, cnt

    extra Italiam bellum gerereturmur cm ab hollibus ob iderentur :nam


    fecundo bello Punico iSCipiones omnia fdera per lfe ipli cum Af

    fris 8c I-lilpanis confecerunt: qua: ramen pollea vel Senatu vel etiam a
    populo probari conlueueranr i lin populo _Senatuive dilplicuillenrmihil
    B ratnm erar: led oblides ab Imperatoribus dati velcapiteluere,vel holli-

    bus leruire cogebantur: vt Conlul M_ancinus , qui qudfdus a le cum jwf/Wf

    Numantinis itum aSenaru repudiaretur dedirns eli hollibus. Illud ell:


    quod apud Quin m Senator Carrhaginenlis Roman orum legatis obie
    cir, Vos,inquit,ci`im Lu tarius Conliil primo nobilcum fdus icit,quia
    neque auroritate partum , necpopuli iullu ilum etat, negallis vos eo

    teneri. Iraque aliud fduspublico conlilio illum ell. Idem de Manlio


    AGproconlule,Gallogrcecis,inquit,bellum illarum,non ex l`enatusau`
    toritate,non populi iullu,quod quis vnquam de lua lentenria facere au
    lus ell. Id vorarori ab aduerlario contra Manlium ablenrem dilum ell',
    quiainterdum id liebar,vr exemplis docuimns.Ar Sp.Pollhumius Con

    C lul quia exercitus Romanorum inter Appennini monris angullias ob

    fellus fame prius inreriillet, quam Senatus aut populi iulla exandiret,pa
    cis condiriones quatumuis iniquas ab hollibus accepit, vt le exercirm
    que Romanuni ex illis angulliis eriperet : cm :intein exercitus inermis

    Romam rediillctvna cum iplo Confule populus pacis conditiones re-

    _ _ -_ .~.

    iecit. Iraque Conlul in concione populi, Cm me,inquirf,leu turpi,leu fimmbi


    necellaria lponlione obllrinxi, qua ramen quando iniullu populi lacra'

    ellnollra
    , non tenerur
    populus
    Romarius , nec per
    quicquam
    ea v_i'ntiqiue.
    prerer corpo
    ra
    debentur
    Samniribus,'dedamur
    l"ciales_l ex
    nudi
    Ar
    ne pacem quidem appellauir Confulled lponlionem. Nam iuliura'dum

    aConlule 8e a militaribus tribunis c'terilque ducibus exprellnm ell, Se


    D oblides fexcenri a Samnitibus accepti,quos necare,li vellenr,potuillent:4
    fed in eo peccatumell'a
    Samniribus,
    nod a,vt
    linoulis
    militibus
    idem Iul
    iuran'd'nm
    quoda ducibus
    non exrorlerint
    ligfpopulus
    Romanus
    pa

    cem repudiarer, ipli ad Samnites captiuiaut in auces Appennini vndel


    erepti fueranr redirerir: cui lcondirioiii paruillent ,'vcl ab Senatu coacti,

    perinde vt Conlul iple, quern ramen Samnites a parte patrato deditum


    _
    accipererecularent.
    cmoto millia militnm
    Namcaptiuorum
    in conlimiliAnnibal
    caula pollv
    Romain
    clademmilillet
    Qannenfem,
    , vr li- l ~

    berratem
    anti
    pondo
    in lingula
    capita
    redimerenr,neque
    Senatus an
    nu
    ere vellet
    , led
    decreuillet
    deinceps
    ciuibus
    Romanis aut leruienduml
    aurmoriendum elle. Confules edixerunt vt milites ante diem llarum

    __

    j _

    ad holles redirenriomnes edicto aruerunt, praztor vnnm 5 qui vt_e_ra

    toria fraude datamholli lide c. llida interpretatione eludere tentarar. ; ''

    x58
    LIBER PRIMVS
    Hunc Senatus vintum ad Annibalem mifit, aut fidurum Senatuivide
    retur iuratum exercittim Samnitibus dedere,pacis conditiones ratas ha

    : J a.

    builfet,vt Ludouicus i i .Rex Prancorum Fl_`_e_molij ducis fponlionem,

    datis oblidibus in capitis pnam , ratam habuit : contra quam fecit Qt

    nolius dux Anglorum: nam cum fe abfenre ij qui in arce Erualli oblide
    baiitur deditionem datis oblidibus fe faturos fpopondilfent, dux An
    glorum in arcem rediens fponlionem repudiaut: quod cm duci An
    dium qui arcem oblidebat denunciatum elfet, oblides occidi iullit.
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    Alioqui ducibus pacem aut foedus arbitrio ferire liceret, Principes

    sa lioffdl

    anno n.82--

    ac populos legibus iniquiffimis obligart:quo nihil abfurdiu s,c ne pro

    1--- curatori quidem integrum fit , vt velde re minima tranligat iniulfusf'f. B


    .

    _lviaacpiaistii At in Yenetorum 8: Heluetiorum Rebufpublicis omnia de bello ac pa


    rocuratordc c6
    serait-bena; ce per Senatum,nihl fer per populum decerni confueuit. Et in
    ? Gone RellmblicE @ftinorum ab Optimatibus ad Pofpularem liatum,
    in saciar? vno capite cauetur ne populus vllius rei cognition fu cipiat,prtrqu5
    hibou.. stai ii legum ferendarum , magiliratuum creandortim, 8: rarij publici: pacis
    atioilquis mi
    . nid.tuit.dc acq.

    \ sweater fide- autemacbelli fummam , 8: ctera quse ad maieliatem pertinent

    gknfngif tus arbitiio permilfa.Diximus antea populares 8: optimatum ltatus bel


    licas res etiamli velint tratare non polfe , propter difficiles populi con
    niues,c vt populus femper cogi polfit,res ramen periculi plena videtur, C
    eaqua: feci'etiora in republica elfe oporteat,pacis nqu ac belli conlilia,
    manare in vulgus,quae ropterea Senatuirelinqu necelfe , itis tamen

    ac poteltas belli geren i,aut pacis fanciend, optimatibus vel populo in

    Ivtrque eripi falua maieftate nequit.Duces ver, legati,ac Senatus


    ipfe procurationem eorum nomine,qui fummam rerum habent,gerere

    lolent. fp__monarchia princeps ipfe per fefe mature decernit.Nam regna

    - .

    Polonoru m, I_)anorum, Suecorum, Noruegiorum cm incerta funt ac

    paulo momento mutabilia,prout n_qbilitas principe, aut princeps nobi

    itate potentior litztum vero pacis ac belli fu mma ira pendet nobilitate,
    vt ltatus ipfe magis ailiocraticus quam r.egalis elfe videtur. @amo
    brem in fdcribusillorum nomina ac figillaDticum, Comitum, Mar- D
    chionum,Prfe6corum ac Se naror inferi confueuerunt: vt foedus Pru

    tenicum Qigifm undo Augulio Rege itum , tribtisac centum figillis o-.
    ptimatum fanciri oportuit: nec pauciora - legitim creatio
    XF nis Regis I_-Ieni'ici . 'fernuni Caput maieliatis in magiliratibus mari

    niiitiiiuiac dandis politum': quo nullum certius 4 , quantum attinet ad maiores


    magiliratus quialiorum magiliratuum imperio non tenenrur. Nam
    exatis Vrbe Regibus , prima lex omnium qu ad populum latze fuiit , a
    _

    1_). Valerio Conliile,rriagiftratuum creationem popu tribuit.Eandem

    . _ _, legem ad populum Yenetori'i latam fuilfe, cm in liuaria coaluilfent,


    tglnW-W Cuontarenus fcribit. Et quidem lex nulla Senatui populque Veneto
    rum fantftior eli? melius ramen in vnius dominatu,cuius imperio 8:
    CCfle maxima, mediocria, minima q-uzeque in Republica-munera oftia

    rioru m,inqtiam ,viarorum, fcribat accenforium: cornicularioru m q ui


    magiliratibus Romanis fieri confueuerant , editis perpetuis Regum

    DE RPVBLICAL
    159
    creantur.Nee vlla fete Relpublicain qua maioribus magillratibus ac

    decuriis iudic non liceat minillros aliquot libi cooptare. Id ramen Hi:
    ab iis qui :i populo ius habent , 8: quilegatos etiam libi iplis lubllituere
    pollimt. ui autem fiduciarij ac vallallidicuntur, li modo iurildiclion
    liabent,magilirattium aciudicum crvedorum in lira ditione ius habent
    id autem :i fummo Principe tributum . ( 1 dubitat eos quos
    Duces,Comites, Marchiones, Batones, Callellanos appellamus iudices
    olim lua: qunque prouinci datos elle? Sed in populari magiltra
    creandorum magillratibus maioribus intetdum lit potellas: vt a_
    pud I_\_I_oticos.Cenloribus :i Vetere fenatu creatis,magiliratus omnes ab- ff/W
    B dicant : 1 Cenlores Senatum legunt:tum ipli Cenlores quoque

    abdicant : pollea Senatus otouiros , qui antiqui appellantur , trede


    cim viros, eptemuiros,Burgomagillros,duodecimviros priuatoru ac

    publicorum iudiciorum conliituiti Neque id nouum,fed antiqui mo

    ris : lcribit enim tilloteles f 7 quinqueviros :i populo Cartliaginli W rnPOlifE


    creati lolitos,qui centum 8: quatuotmagilltatus arbitrio fuo _dicerentz~
    ita Cenfores Romanot Senatotes legere conlueuille,l_3_r:llus Pompeius

    :tutor elizatque interd Dictatores ad id tritm' ab Interrege dilosfuill


    fe, vt Senatum 53 fuplerent.Nam Fabius Buteo,qui Dilator Terentio ;
    Confule ditus
    , teipla
    L vrmagillratus
    1.Senatoresdici
    in demortuorum
    locum fublli
    tuitztametli
    Senator
    non potell,vt i_r_r_gl_ilputatio
    Senatu dicemus. tamen Conlules,aut Diiatoresut Cen

    lotes Senatum luplerent,procuratorio munere populi fungebantur. Vt


    in ipfo T__urcarum dominatu , qui Cadilelqueri vocant'ur, Iudicum 0-
    mnium quodammodo Principes, Cadios 8: Paracadios,id iudices ac
    legatos creare pollunt. Et cum @gyptus Sultanorum dominatione te

    netetur, maximus I_legnarus, velutimagillerequitum, magillratus'o


    mnes creabat,vt olim apud noslllagillri palatij.Necita pridem (-

    _ l

    larius Prancorum 59 magilltatus omnes quinulla,aut exigua llipend'ia' gr12 C210 7~


    metebt, puta trium aut ad lummum quatuor' aureorum luo iure man- d

    dare' poterat: quod lrancilci 1.Regis Pracorum lege v'etitum . @am 'wa' 'ff/f 1.
    quam 8: magiller palatij Francorum 8: Edegnarus maximus S'ultanoD rum,1imperium omne Regibus ac Sultanis acceptum ferebantfuit tam CI
    vtrilque valde perniciolum: led ita paulatim accifum , (lardo v1 r.

    Rege legati Prattor , quos Balliuos 8: Senelchallos nollri liomines ap


    pellant,Principis beneficio lieti placuerit,qui ramen pttoribus'anteal
    crearilolebant. Interdum etiam collegiis 8: corporibusiudicum, iudi
    ces cooptandi lit potelltas, vt in atis curia Pariliorum extat lex, Carol()

    v;r. Rege , lata, qua iu dices curia: Parilior luffragio collegarum coo'

    / 7

    /!
    Go anno 1408

    ptari, 8: cancellarium in cutiam ad cooptationem iudicum venire plaA


    cuit. Lex eadem Iudouico xr. 8: Carolo vri 1. Regibus iterum lata: 61 111101469

    quibus temporibus non folm Prlides , conliliarij 8: aduocati chales,


    IudiEcbus acprocuratoribus iuliurandum Regi tantum prllare

    ( rocurator iple Regius (qui lolus ex omnibus curiatum om- 1 1446 EMM/M??

    tenetur) fullragio curi fatus : fed eiufmodi' feu cooptationes ,leu


    . .1' .. c ~

    2,

    160

    LiBER. PRins

    eleiones iudicfi nili Princepsiullerit, aut ratas habuerit, nullum pon


    dus habiturae . At etiam riurus Brito Principurn Omnium ac Se
    S - natorum luffragiis magiller l equitum ditus eli ,cum C_arolus vi.

    niente alienatus ellet, ac ligilla Prancorum non Regis, fedegin ima


    ginem referrent : nihilominus ramen nouus equitum magillzer lgla
    dij regij exercitfque Francorum ducem fe ferens iuratus in eges,ma
    giliratum ac imperium eodem momto Regiacce tum tulitzvt omnia
    omiiium Imperia ac potellates ab vnius Principis otite manare,ac de
    /_Dw/M'MM.

    riuari videantur. @d autem Iiungari ac Pannoniarum Palatinus

    "

    maximus populo quondam farus lit , tametlipoteliatem Regi acce


    ptam ferret , non debuit mirum videri , cm etiam Regum creationem
    pop ulus fui ful-'fragii elle,ac lem per antca fuilfe contendatepugnante ta

    men _uliriaca gente : 8c e quue progrelfa contentio eli,vt populus

    Hu ngaria: Tu rcarum feruitut patrocinij fpecie optare maluerit, quam


    Regis creandipotelratem libi extorqueri . Non igitur magillratuum
    creatio fed iplius Principis probatio, ratibabitio, confirmatio , line qua
    nihil poliit magiltratus, maieliatis vim in lele ctinet. Si ramen ea crea
    tio ad populum,aut ad collegia ab iplis Reipub.aclegum conditoribi

    lic delata ell`et, vr collegiis, vel populo eripi non poller, profet Prin
    cep's iura maieliaris n haberetzquia magiliratus imperium populo non

    Principi accepto ferendum ellet,vt lenlim Regibus Polonia: contigit:


    nam cm Sigifmundi Augulii lege magiliratus omnes vniufcuii'ifque C

    prouinciae concilio ac fuffragiis crearentur, de maieliate Regum, qui


    populi quoque benel'icio regnant, plurimm detractum eilt. Neque ta
    men id nouum , fed antiqui moris, cuius exempla iam inde heodori
    35:35pm co Rege Gothorum repetitalegimus. Is enim magiltratus ac Sena

    tores a Senatu coopratos rel`cripro fuo prpbauit: vt videre eli apud 9:11:
    _

    S lib-1;Pif* liodorum , cuius haec funtverba, Iudicium velirum P.C.nolier comi


    521";_;me tatur allenliia Cuius igitur fumma in Republica potellas elhhuic
    nia Omnium imperia accepto ferenda fung'Sequitur quartum Caput ma
    ieliatis,extrema fcilicet prouocatioieis enim ex Vrbe Regibus, Va

    hmmm-4' leria rogatione confulari non mod excepta fuit extrema prouoca
    _ _

    tio, led etiam ab omnibus magiliratibus popul licuit appellate. Crn D


    ver Confules ac cteri magiliratus,prouocantes minus cxaudirenr, lex

    Zyggf hlm' eadem fpillim renouata 57 eli, lanrius etiam Quilia rogatio ne tribu
    nitia pna capitalis fubieia: quam legem Romanas libertatis funda

    osil mentum 8 appellabant . At populus _Athenienlis non modo ab omni-V


    amanao. bus magillratibus vrbanis , fed etiam a fociotum magiltratibus prouo
    hlczfgi cantes excepit, vt Xenophontis 9 Demolihenis 7 fcripta demon
    70 Pr^i>hb ltrant. Eandem legem nafcente Republica Yenetorum latam fribit

    7i in Republica Contarenus 7* , vt leilicet ab omnibus magifiratibus ad concilium


    ' puli prouocatio libera tribu'eret'ur. Nec cert aliam 0b caufam Iirancif
    7; . cus Valorius Ydu'x Florentinorum clus`e&,qum quod ciuibus ad po.
    pulum prouocantibu's capiti's fu plicium irrogllet . Id etiam :

    pillimcontigilfelegimus, vt magiliratus, damnatos ciucs contra pro


    \

    uocatiov

    D113

    REPVBLICAI

    'rr

    uocationeni necatienr.Grau13.e(t exem plum de Senatu Romano, qui 73


    legionem ad Rhegium przeiidijfcaufa miifam in ipfa the 8e in clarifii
    nia populi lute , decreuit, nec quicquam prouocantibus

    miliribus ipsifque Tribunis plebis leges .(acratas violati querentibus.


    Hic Pa inianus'diceret., ronquid in vrbe (iat , fed quid (ieri debeat
    @tan um effe.J Num (i quis putet Senatu prouocari non potuilfe, falli

    tur, crn nihil im Senatus vnifque Tribuni intercefiio'iepill'im


    Senatus fufpenfa teneret.' Primus omnium Adrianus Augu'lzus ve- Miam.

    tuitne Senatuprouocatetur", nam editum , quo magiiirae juljnfgfilff

    omnes
    extra
    prouocationemiudicare
    iu(iit,pe(fu
    m ierar.Ac
    tameti 7; Taurina.'
    B tus
    ligero
    temer
    Senatuv
    pro uoctes-ea'd pna'teneri
    voluit,ac
    (i Princip7i
    appellarenr,nontamen Senatu Principerri appellari veruit,iquippe qui
    76 Tranquil.iii l

    detuletat prouocationes76 ab omnibus magiittatibus ad Senatum.Ha:c


    ramen cum his, qua: diximus difcrepare vidturzfi enim Prfelo Ptae~l

    Nero ne.

    torijl appellate Principem 77 licuit, multl mins Senatu,verum il- ggg-r.


    lud,hocigitur: nam Prtorio prfetus (ubitnperij occafum de prouo- P ` i
    ratione ab omnibus magiitratibuscognouisg (luinetiam in omnibus 73 tuning vp.

    fer _ciuitatibus , plerique magiflrtatus ac iudices extra prouocationem lilium


    'indicate confueuetun-t, vt _grce curi maiotes Prcotum , quatuor Hi- y

    fpanotum ,I_t'nperialis curia Germanorum , Rota Romanorum ,

    u_a:

    dragintauiri Venetorum,curia lbl-eapolitanaJL/Iediolana,ca:terarmque

    C ciuitatutn cutiae maiores, aut omni aut pleraqsiu'dicia tum publica tum
    priuata difcepranr acdeniunt extra prouocationem: neque enim curia.A

    lmpetialem, multjrrins Imperijf Clermanici ordines in caufis capitali


    busappellare licet, exq uibus AeH-itzirurprouocationemiextremam ad iu ~
    ramaieliatis non pertinere. His ego reponam prouocationis verbo,to

    gationes ad Principem , quas forenfis difciplina ciuiles (uplicationes ap


    pellatttineri, quotiescontrafente'ntiam maiorum magillratuum pro- 'i
    uocare non licer,;Principi tamen-fupplicate licer. Inde iurifconfultis iu
    nioribus 79 in mentem venir, vt fuplicationem ad iuraimaieliatis perti- 79 i; ea.
    nete putarent: ac fete (emper ab iifdem iudicibus decreta rur- XIIQ'C
    (um iudictur,quoties rogatio acl Principern de te indicata fettur: id ta- bm" "
    Attiliaiio tur. .

    D eius arbitrio ac_voluntate pofitum cit ,'vt rogationem excipiat aut fir-Pariofsf-SL

    . .
    .
    .i
    '
    .
    .
    .t.Curr.iunior
    rrpudiet,ac (pius'litiuminltru menta ad (e deferri , 8: rem integram ad . .
    nor. 8: Imol. in
    alios,qum qui.fntehtiamtule'tunt transferti iubet , aut etiam per (efe :
    iu

    CogUOfCa, in quotnaxim Principis~,aut populi` maieas elu cet : cum mm


    nullulagiiltatu-Sf,ati tjuclices. fententias :i fe lat-as i'n'iuli mutare pofiint:
    murauetir: pna falfi 8 obli- 33 sind pr
    gatilr.v (i quidenrpt-incepsomnibus ciuibus interdiceret , ne ab vllis icgifiaiiici'i.;

    magiiratibus prouocarentnuttogationern vllarn ad (e fertenr , quod 'ZSQ"


    facere decreuiife dixitnusdempeii ramen fubditis aut prono
    Careliautro ationem ad Prini ern ferteliceter:~ quia nec Pri-nceps eam
    (ibi legem jieereA pote-(, nec . quzerentes ab aditu (nii (ius ro
    gati'nis ferenda. nanfa, 'prohibere 'er'cm leges omnes huiufmosi ciuiles`

    fmt ,quibus Princip'etnobligari-> non poire :antealdirurn efr . -


    . _, , t.

    16;
    '

    '

    obrem Senatui Francorum ac imprimis Michali Hofpitali Cancella#


    rio,nouum 8: vifum elhquod dui iudices a Principe dati Ale

    manum Pratfidem fria fententia damnatierant, eundemabaditu Princi-`


    pis , interuall'o pafuum quadraginta millium interiefto 'prohibuiffentz
    cum ne id quidem Principe fieri pollit,tamet(i rogatinnesfubditorum

    fe perceptas 8: cognitas refpuere . (, cmregum '


    gentilibus 8: agnatis prdia publica 'penicmis in modum'cum imperio
    ac iurifditione , ciis Suregalia vocantfruenda tribuuntur, duo

    111$ capitafem per 4eircipiv lolent,fcilice't fiduciarium lobfequium 1 8:


    extrema prouocatio. Ixirerdum tam en obfequium fiduciarium liuc-ho
    magium prtermitriturwrin formula I_oannis ducis Biturigum,qua c- B

    f1 7.7 JY

    _ -tera imperi ac fumm iurifdic'tion-is capita largitur Qarolus v. Reir Fr


    rgggf coru m8=extre mam tamen prouocationem acius maiefiatis excepitzquo
    verbo maieliatis'omnia qu fumma prcipua 'in Republica duci
    mus , com prehendunttir : (ingulari tamen nota prouocationis extrema:

    priidium *ex cipi confueuit. Itaque thlippus Auri dux Q_aroli Ca:
    {aris pater fe 11111| I;udouici xr 1. Regis profelius,declarauit fe re
    bus 5. curia Parifioru 1111$ obfequi'paratmec Atrebates, aut Flan
    dros,quo minus curiam Parifiorum appellarent prohibiturum.Extat in

    '
    `

    : 1499. Archiuis eadeclaratio femel s atqueiterum, quo minus fua fide am


    _ bigeretur,ingeminata. At ctiam Atrebatio fdere quod ium inter

    Qarolum v1 1 .Regem 8: Q_bilippum rr.Burgundi ducemalaametfi bel- C


    -

    lis ciuilibus , qu ib us tota Gallia exarferat, 8: capitalibus odiis inter fe an


    tea diliderent,eo ramen fdere quo Carolus Philippo caetera conceliit,
    vt pace fruereturdelitas, obfequium'xtrema prouocatio, ifque ma
    ieliatis, in iis prdiis, Regibus Prancorum fui maiores accepto tule
    rant, excipiuntur. Nec vero Carolus v.Rex Francorum aliam aduerfus
    Anglos belli gerendi occalionem ar-ripuit , quam qud magifratus ac i

    prfides Anglorum , quiAquitaniam {ub fiducia Francorum modera


    bantur,prouocantes fubditos, non exaudirentzquibus temporibus curia.
    Parifiotum Regem Angli' vocari iuflir, ac vadimonium deferentern

    gcglmff: fua fententia damnauit, qua quidem Aquitania vindicabatur 8*. .


    1570.
    quidem Princeps quenquam extra prouocationem fubditis impe- D
    rare patiatur , pro fubdito im perij collegam habiturus ; vt lrancifcus
    8s ?- maior Prancorum Rex feciife dicitur,cm duciil Izgtharingo co'nceHit
    vt arcem Calcletam ad Mozellam extra prouocationem 8: ab omni
    obfequio ac fiducia. Francorum liberam deinceps-haberet. At clinici-

    Baros fummo imperio , 8: extraprouocatiorrem regere precario

    permififfct,ac magifiratus Barenfes iurerxprecario abutere-ntur,


    procuratoriifci Regem admonuit nel iuramaie atis i'mminui '

    tur. Dux .Antoniusfre inrelletac lra'ncicusiliu s Publicis tabu ispr'e


    carium ius illud ac Barenfern prouinciam'huiu's imp'erijfprofiteri,ac

    86 Obfcquium Regibus noris nomine prare non dubitaruptmu

    ius'ptofufiion'is extant iri Archiuispublicis g yStfin S'enaturn- allatae


    .` 194191: r LuCarolo = it'.RtigeluirxiodisY omnibus Hicere tentar-nic
    -

    f . f .

    vt Ca

    DE

    REPVBLICA.

    i65'

    vt Caroluni Lothoringum ducem iure maieliatis in ducatu Barli

    tiolillimo86
    diplomate
    donaret
    :led
    frullra,cm
    maielliatisallen
    Rex sa mami.'
    ale
    abalienare
    nullo modo
    pollit
    ,uneidcuria
    quidemiura
    Parilioruni
    tiente, tametli autoritas aut im periumcurite nullum videri poteli , vb
    lit Princeps,quo praelente-omnia Omnium magillratuum imperia con.

    quielcunt.thima igiturc'autio elhnec ciuibusnec peregrinis vlla ma


    iellatis iura,ac ne pretarioquidem tribuereihis enim gradibus len lim ad
    .
    lummum imperium perueniri lolet. Ac proptereadiu dubitatum 87 ell: 87 jm

    in lena.tu,an Iirancilco Alenconium duci,qui melibellorum magillrum /MINWW-

    i.

    8: conlili participem fecerat, Iurildiiio in'ea prouin cia extra /,

    '

    B tionern concederetur ,vt antiquis ducibus permitti-conlueuerat: ac ta

    merli Regis lrater Optimus 8: amantillimus eller,nihilominus ramen ex

    aduocatis l'ilcalibus alter prazllabilius elle dixit duodecim eollegia


    ioruni iudieum creariiquam id perm-itti: etiam li adtbreue tempus ea iu
    rilditio ,-c-extraordinem datis . Regeiudicibus cum plurimarum li.

    tiuiii lideique 8: oblequij exceptione tribueretun `In quo ce1-t jm'aio


    ribusnollris'peccatutn elhqui nimiafaeilitate,dic an neeellitate, Nor
    manorum ducibus id permile'runt.. 4.His enim artibus,6 Armoriceiuni,
    8: Burgundionurn duces' Regibus nollris ad Anglos defecerunt, quod
    eadcm libi denegarenrur, qu 'ducibuszlenconutri concella'luillent,
    lque magillratuum luorum nomin elincuriam Pariliorum'yocarigra-

    _
    ;

    uiter letebant, vt qua: lui magillr'atus inique decreuerant relcin deren


    u m leuillimas
    quaapud
    -
    tur,tame`tli
    res inter
    iicorutn duces
    tu rn apud
    Ihilippumiudices
    . Bellum:
    tum 'etiaml
    philip#
    pum Lgum Regem quelli lunt hincillorum ad curiam relitti-pta,y qui-

    . .

    '

    biisdeclarant le nec ducem Armoricorum, nec luos magillratus in cu

    riamvocari velle,nili .de iure maiellatis lis ellet,autlalli iudicij caula,aut


    ius perentibus >redderefreculallent .i Idem iudicandumnobis relinqui

    _.

    turdcomnibus C_rmanorum Principibus ac ciuitatibus , quibus ad _

    imperialem euriam inliaprouocatio ell vin priuatis iudieiis,quum litis

    I A . n t. '

    llimatio ( aureorurn quinquaginta nonexcedit: aut li lis ell ci~


    uitatibus ac Principibus'inter iplos .- Ex quo inrelligitur nec Germania:

    D Prineipes,nec ciuitates, iura maellaris habere: cum capitalilraude te..


    neatur,quiltienstprudehsvi lummoPrin'cipe' rouocirir, nili Aadleum'

    moduni ptouocarehquog @_cusille quilquis - i ir,qui Regt: Macedo


    nia malconlultoaid eiindembene'conlliltumproiiocarat. Cettqui-.. gra/filma,

    demeo genere prou'candivlnxiclllaiidouicus Bur-bonius Princeps a?!

    Condrieus', lentenriiafi'ancili ii. Regis Francotum, quam in Seiiatu "

    '

    Caueognita tulilledieebaturrquod 8:2 Baldus 99' i le' probat.Et quidem plin


    Princi es omnes Regis'illius `vMace'riltzin'iae-xeriip 'um e-intuericim'i- rittii'P-liri

    tari : enimp'rouocationem illamadmil'ite& quoniam res le iu lgiif "


    Clicatasrelcinditurpe d'ucebiit,l yiii'tfniirifis leuitiiris 8: inconlt'anti coar- infff _tapiir
    gueretur,Maehet,qiiethfirriqu condemnaueratamiium illaturn de nm/hm'
    filo latciuit. Aib hou Capitemafiellfatis 8: lextremar prouocationis bene

    fCiO pendet,8c'qnodatnmodo 'pars elhiure vel -ini'uria damnatos contra


    . 1

    '

    164,

    PRIMVS

    vim legu m ac iudiciorum liberare :Que de capite ac fama ,fiue de bonis


    . re,
    omnibus
    agatur:
    nihilmutate'
    horumpoffunt.
    magiftratus
    ac iudices
    damnato concede
    nec femel
    indicata
    Ac tametfi
    Proconfules
    alc Prfi

    fidilfffm' .des eandem 9 in fua quifque prouiricia iurifditionem haberent quam


    i Flin-hws- omnes Vrbani magiflzratus, - eis licuit fila fententia relegatos

    533.1' ad Trim' reflzituere91 : mult mins capitis damnatos abfoluere :id enim in omni
    ggkifjlff'glajl'i Republica feu bene, feu mal 'confiituta fanifiim prohiberi vide
    gfiflfjgffj musi. Ac tametfi Papirius diatorfabio Maximo equitum magifiro

    fitudigmis-ini capitalis : veniam petente pqpulo dedier videaturzillius ramen iu


    .l

    CCC

    ..

    atraiga ] potefias omnis populo pen ebat, qui Fabium, qud ingenti cla

    de hofies
    affeciffet,pnmetu
    eodem momento'liberare
    potuiffetfed

    's_l..de
    eeft.
    \
    '

    \'

    -.
    .
    @alcjlibcpu maluit a Papitio id petere ,quaminuito ac nolenti reum eripere.nam

    Rgfufpgi; >Fabius cm fe abfentem capitis damnatum Diatore intellexiffet, po


    taai. - pulum appellauit:Papirius coram populo fententiam ret ac iure latam
    m x c lg` fuierdocuit : quod quavirtutc 6c feueritate. fuit, fa'turus non >erat,nifi
    c ab ipfo Ditatorepopulus alppellaripotuiffetc in po uliarb`itrio vi

    ra: i'u's ac necis fuiffet. Confim' ifer indicio Seruius Ga ba maiefiatis' :


    Catone aecufatus veniam populo cm liberos amplexus lachrimarum
    vim cffudifiet confecutus efr. Inde Catonis ditum , Galbam vapulatu

    rum fuier-nifi pueris c lachrimis abuteretur. Eadem necis ac vite po

    teftas erat penes opulum Athenienfem, vt planum. fuit, damnato De


    mofhene 8c A cibiade , quos pofie'a'pop'ulus bonis ac fama: refiituit.
    Apud`Venetos
    nullisomnino
    magifiratibus
    , ac ne, fed
    dticivnius
    quidem
    , aut
    Senauiu, aut decemuiris
    ius eftrefituere
    damnatos
    maximi

    ,i concilij arbitrio relicti'i93 antea quid decemuiri poteflzate abutentes d5.


    Vm natos reflituebant :fed id lege vetitum, nifi coniun'lzo fapientum colle

    94 li
    .

    gio, 8c eadem omnium'coninfion'edamnatuslreflitucreturz tandem>


    interdifta omninodecemuiris eius rei cognitiori'e'. Ac tametfi

    9s in - rolus v.CaeCar Senatui 95 Mediolanenfipotefiatem-,qu regia proxitn


    M d l in

    . .

    15.5:simu. abeffe videretur propter fui'abfentiam. dediffet-,attamen damnatorumv

    refiitutionem excepit a. Fuitiquidem iti

    ulari

    penes- olzouiros ea potefbas ,non-ramen v la e'gnillis tributa, fetil potins


    extorta': nam conuerfa -.Rep1'iblicaP. Sroderimus'refltitutiones damna- D

    toriimadipopuli maiefatern lege'lataidetiiliti ;thrnofri ,


    . -. .

    tam regium eer arbitrantur,quirif`uplicio eripete damnatosratrne lma


    gifiratibus quidem-Ducum ac Brineipim derefiitutione damnatoi'um

    cqgnof'cerepatiuntur: tametfi deive'nia Pf cognofcunt, crri feilicet fce


    leris purus, cafu quodamvn cum ficariis
    co'nfitetui'. At
    l., j.; sa@ CumIrancifcus. maior Francorum Rox manifmfia'tem feeiffet ,dam
    . ,il-w

    ~.' '7 natosreflituencli ,curia :Parifiorum Rege'm'a' decreuit, il#`

    " llu'd c fubditis fine maieflatis deminutione .comunitari nonpofisz'quo


    1_ : ~- . fenatufconfiilto-mater admonitgiuiie'fibi conceffovtinolle .
    """" ' ;1$:' ne-Regitiquidem idooddi'potefi. :Il_sleczvcriuri Ihorna-v
    97 nrum 'quo quidem.1 Augufalegibuslfoluta 5 vlliis anteaf'iiit in

    Gallialocus: _quin eti-am veictat P7 fententia,qua


    \

    Regina

    DE REPVBLICA.

    Regina darn nas , pecuniam fe petit , dum lis interim difceptaretur,


    apud atadeponere : vt fic depofitam creditori ,oblata cautione petere
    liceretg quod quidem Romano iure iniquum efi,vtab executione iudi

    cia aufpicemur. quamquam neque ius illud Francorum proprium , 8: 98 primi:

    { ; vt lires fiirpe conuellantur , cum ap- " 1


    parer ex atis legitimis reum dare oportere: nam eo iure nobifc Apgli,
    G_ermaniinfpani, I`tali, Grciiirifiatici, (atque haud fcio an'cteri
    quoque populi) vtantur . Ipfe quidem in atis curia: Parifiorum legi,

    Arnaldo Corbiaz Francorum Cancellario faiam effe potefiatem dam


    natos refiituendi: fed verius dici potuit Cancellarium figillorum magi
    B firu m , ac primiceri, in iura maiefiatis, furiofo Rege ac perturbata Re
    `publica, nullo vetante,1nuafier. @d fi quis obiiciat Prfides prouin
    ciaru m plerfquePrfides,
    damnatosipfmque
    refiituiffeAmbronum
    : id enim Praztores
    Hannonia:
    ac ?9
    Delphinatumf9
    ' pontificem
    Larri
    conftatzhc feu benenciafeu priuilegia erepta,8c :i Regibus con- mph"

    tra leges extorta Iudouici x1 i . lege abrogata funt. Diximus antea Prin-
    cipum beneficia qua: etiam legitim concefIa fuerunt fempiterna effe *"*'
    poer , quod fi iura maiefiatis ab ipfis Regibus fine fceptro ae regno
    concedinon potuerunt,mult minus conceffa confirmari. At legati gama/mix
    Principis,aut regni procuratores iura maieftatis,non beneficio printipis
    ZE:

    . fibi vindicanr,fed iure magifiratus aut public curationiswt ij qui fe Im- ; ,


    ` C perij vicarios appellant . I_n Republica vero bene confiituta , nec magi- 'l- klim?
    firatibusmec curatoribus iura niaiefiatis temere com mittenda funtznec feggfum;

    aliter quam regniprocuratori maximo, nec prius quam Rex Impe'ij fi- wrmt
    nibus excefferit , aut captiuus fit hoi,aut impubes,aut furiofiis. Nam
    Igudouicus i . , mortuo patre quod impubes effet,
    trirutrici datus , cautione interpofita , ne cuiquam tutelam permitte

    ret. Ita Carolo v.regni curatio permiffa Loanne parte ab hofilbus ca

    pro: vt confimili captiuitate Francifci maioris loya mater regni pro

    curationem filio delata fufcepitrc C_trolo v i.f`urore correpto dux Bi


    fortis Anglus,cm fceptra Francorum -peregrinis hominibus teneren

    tu. Sed vt ad propofita redeamus: obiiciet opinor aliquis,fingulare be


    Rhotomagfi, Principum infcitia,dicam, an infamia,
    concef'fum, quod diui Romani priuilegium appellant, cuius fiducia cu
    ri Rhotomagenfi ac iudicibus omnibus interdicunt pridie quo
    dies coli confueuit, ne damnatos fupplicio afliciant: quod
    , cum .

    procurator principe ad pradiorum publicorum vindicationem datus


    , non (me dolore videre contigit; 8c quoniam curia damnatos,ad

    uerfusinterditum fupplicio afiecerat , facerdotes apud principem que


    fiifunt' , qu osaduocatus fifci oratione in fenatu habita refellere non du
    bitauit: f`ed cum maiorum pontifcum gratia plus valeret quam ratio,

    beneficiurn illud, vel potius beneficium cum publico dedecore ac detri


    mento continuatum : hic mihi leor admonendus cm hc La
    tina facerem , ab Eenricho tr i. Rege priuilegium illud fublatum .

    Habetrarne-n cum impro Ygfialium ritu magnam aihmtatem; 1 N +54?


    s

    165

    LIBERPRIMVS

    calu Vellalis Occurrillet ei quem magiliratus ad luplicium duceret pe'

    Pl-fmf'nm' riculo eripiebat :qui mos eriamnum Romae vlurparur :nam li capitis

    _ aar/bldg. m

    damnarus Cardinali obuiam latus lit , luplicio liberatur . Illud aurem

    '_

    'perniciolilliiiium indico, quod D. Romani benelicio rributum etat, vr

    eo frui nemo poller qui leuirer peccarat , led is tantum qui lcelerum ac
    Hagiriorum execrabi ium immanitate omnes Omnium impietates lOn
    g luperarat, vt que nec diuinis pollent, nec humanis legibus, nec Prin
    cipum gratia cOndOnari, ea D. Romani Obieta lpecie abolerenrur : id
    aurem cum im pietate maxima coiiiuntu m ell,vt veniam e gratiorem

    immortali Deo lore purent ,quo grauius ac dereliabilis peccatur: ego


    ver nec Principibus vllis , nec mortalium cuiquam veniam largiri lice- B
    re llatuo , li lcelus diuinalege capitale fuerit. Ac li quidem index inla

    ; }: miam contrahit capiralem , qui priuatos legibus cinilibus, qu paulo


    Priuir - momento- murabiles lunt,lOluir,quis parricidam ac inceltibus Omnibus
    C.l. .i

    'mcr-

    . .

    .2.&1.. de'libutum hominem legibus diuinis iur lolui pOlle conlidat 3 quod li
    ne Princilpi quidem las ell , quod alrerius vel minimum interlit ,aut in
    xorib.c.a<ibii.u .

    '

    '

    ' -

    . Fem iuiiam a reri illaram condonare, quonam modo contumeliam Deo il


    ; latam aut parricidium conlult perpetratnm,_quod lege diuina capitale
    ,_ samuel. . i. eli,dillimulare porerit? In quo igitur,dicer aliquis,Principum commi

    lerario lele Ollenrabit, aut elucere poterit, li venia liccarij omnes exclu
    dantur? elucebit,inquarn,li calu caedes admill,vel ab eo qui vim illatam
    _ repellat , vel li quid in leges ciuiles peccat lit: vr li arma gellare, vel c- C
    meatum hOllibus dare capitali pna inrerditftur'n fuerit, cmilerarione

    dignus lit, qui aduerlai'ij metu armarus incedarzaur qui hollibus frume
    4 - a - ta cm :rre alieno premererur vendiderit,aur li lurri pna lege ciuili ca
    `
    pitalis llatuatnr :boni Principis ell pnam ciuilem lege diuina 4 ,id ell:

    quadrupli pna meriti , quee vetus ell duodecim rabulis ac populorum


    ler Omnium legibus' conllituta: at parricidam aut eum qui ex incidiis
    alium Occiderir diuina lex ab altaribus lacris anelli,ac matari iuberzquo

    luplicio Deus placabilem le ac propitium morralibus luturum pollice'


    tur. Fer ramen P_rincipes eO die, quem lantillim coli iubent, execra
    bililcelere conuirum hominem iudicibus eripere conlueuerunt. Inde
    p'eltes,bella, lierilitates, clades Rerumpublicarum conlequunrur : at lex D
    dinina lceleratorum vltione dininam vlrionem arceri tellarurzvix enim
    centelimum lcelus magillraribusinnotelcit 8 eorum , qui accilantur
    magnam partem_probarionum ac reliium inopia dilabividemus :quod
    li rei veritate per peta lcelerati PrincipnmbeneHciO ellugiant, quie t5.

    if -

    dem peccatorum vlrio in Republica futura eli at Plerique quod a luO


    Principe non'pollunr, a peregrino le adeptu ros conlidunr. Inde I_:Iilpa

    norum querela: aduerlus Henrichum i i .Regem Prancornmqui a Phi


    lippo Rege,'vt exules plerlque rellituerer Obtinuir,qui dOmur'n tenerli
    indices occiderant. Omniumaurem peccaroru m qua Principibus c
    donantur, nulla laudabilior venia , quam cm iniurias libi illatas ignol
    cunt : 8c pnarnm capitalium nulla acceptior 8c grati'or' ell , quam qua:

    acerbillim de contumelia immortali Deo illara exigitur :led quid de


    Prin

    DE REPV'BLICA.
    167
    eo Principe fperandum , qui ( iniurias criidelillim vindicat,alie
    nasver 8: eas potillimm quibus contra Deum 0pt.max.grauius pcc
    catur, ign ofcit? @dat diximus de rellitutione damnatorum latillim, vt

    omnia Principis beneficia , interpretati 0porter , etiam (i relltutio de-_ Luminaire

    _,

    1 egibus.

    ..

    trimetum 7 allatura lit iis ad quos bona daninatotum lege vel more per

    7 vt Iiidicarum
    in Curia Patil:

    uentura fuillent,i'utercedere ramen non pollunt. Verb um rellitutionis,

    Gallus. q. 1.84.8(

    plerlque ad priuata indicia traducunt, cum ab inopia confilij quifquam riz..


    captus ac fi'audatus,vel qui beneficium :etatis indulgeri libi poltult:
    quae quidem in pletlfque ciuitatibus Principum quodammodo propria

    { ramen pertinent ad iura 111: excepto rnrgitalium telli


    B tuendorutniure : caetera, partim magiliratuii oflicio,caufa cogiiitapat
    timlegibus acmoribusindulgerifolent. ANam legibus _atoli vir. ca
    uetur ne forenfium tefcriptorum,quas pra matici literas iullitia: voct,

    vila ratio in litibus difceptdis habeatur,ni icum quitate lint:


    quod vulgarirefctiptor claufula si sa i s svi>i=. x ligni
    licatur: qua: claufulaomnem magillzratibusnegotii cognition trib'uit:

    qua: fi refcripto delit,iudices quid fatidex ipfa poen,Principes autem

    venia: potellatem liabent. Itaque M_.Iulliusin oratione pro QLLigario


    ad Clarem conuerliis, caufasinquit,egi multas,& quidem tecum,cuiii
    tetenuit ratio honorum tuorum: 'nunquam 1 inod0,Errauit,tcmet

    facinli vnquamfpollhac tc. ad patentem lic agi foletzapud iudices vero

    crimen htum, alli 158:. quibus verbis aperte innuit C_gfar,qud


    elletin fumma potellate conllitutus , vita: ius ac necis liabuille: qua

    potellateiudices ac magiltratus deferuntur . (Mod attinet ad lidelita

    8 Bar.in autlien.
    cx cplexn.de in
    celbsnuptfx
    mentator clil.r.
    col.6.li.4. Auca
    ra. in capi. de
    lplliu. zcoii
    lil. 310. .
    111 . pervene
    rabilem qui lilij.
    col. 6. Roue de
    cif.1oo.al.inl.
    ca quid: iure-.iu
    rcor annullon'i.
    CJ: clolib.
    2..Fabcr.iu 111111:
    de nuptfulgol'.
    cli.33.col 1..Cu
    ma cl.i58.col.g.
    Alex. conlil. 67.
    col.r.lib.i.

    tern 8: obfequifi, iam aurea ditum iura maieltatis pertinere,ci`1m


    liiiecuiufquam exceptione prllatur. Nummi vero percutiendi insana
    iellatis :eque proprium ac legis iplius potellas: cuius enim 1

    maiz/Yaris.

    polligem magis in Republica necellarium quam minimum pre


    9 In paradoxi:
    aduerliis. D.
    Malcfftoit.
    io Ciccrin ,

    llat: ac tametli Senatus vt public necellitati confuleret , principio allis


    ptetium femille,deinde quadrante,ac tandem vncia :ellimanduni de
    creuit : nihil ramen Senatu decretum quod Tribu norum plebis af-`

    lenfione ratum non habetetur. At etiam _gnllantinus Augulius lege


    Einxitvtniaiellatis poena teneret eos, qui numos corrupillent : qua; lex
    omnibus Principibus fantillima : propterea quod bona damnatoti'i
    Ohid crimen , Elco fuo , cceftei'is exclulis , vindicate folent: eadem
    Ohllringuntur quiex optima materia iniulli nummos conflauerunt, id
    ell flue Principis concellii :8: quoniam plerique e0 beneficio abuteban~
    tur,apudnos,Vicecomes,inquam, Turenorum,Comites Marchi,Ble~

    lenlium,Niuernenlium,S.Pauli:Ptifex Agathenlis, Cadurcenlis, Mel

    denfis, Ambronenlis, omnibus ius illud maiellatis Francifci _i. Regis

    __
    ._ _
    ._
    _

    nam Gtca vox : 1 lex, numo videtur origin dedille: nihil enim

    D Romae vitoriati pretium ditum , lege loTribunitia id Haftum con

    -.-a_ ,_.- ._

    :
    Mair/Patat.
    S cpti'm :

    gesiubere,eiufdem nnioruin preti , pondus , ligutam prfcribere:

    tium,pondus,imago,vt libro 9 lingulari docuimusze in omni Republi


    ca prudenter cllitutafolius Principis ius illud proprium . Nam ciim

    -_ . _ -4

    168

    LIBER

    PRI-MVS

    Prancoru m `vnz`t ereptu'm ', 8: eadem lege: quia nec ab vllo Rege con
    " l' cedi,nec ccellum latgientis vitam egredipoterat,vtantea dilum ;
    1. vetetis \
    . .
    . .
    '

    mirmmspgfc Nam Cum igilmundus Augullus Rex Polonotum 1d beneficijfpecre

    Ducipermilillet U', Senatus populfque publico decreto


    $235,, fanxitius illudmaiellatis 'abiploRege lubdito ac Hduclario tribui non
    potuille : quamobtem 8: Pontifex GnelnenfisPolonorum, 8: Pontifex
    Cantuarienlis Anglotum Cancellariu's de eo iure, quod regibus extor

    fetant iampridem depulli lunt: 8: ciuitates omnes Itali Imperij Gel-_


    manoru 111 l-iduciari percutiendi nummi 'potellatem ab Imperatoribus
    " antea libi ttibutam { Conllanti amilerunt, exceptis Lu cenlibus.

    id enim Lucius 111... ab Imperatore pro l`uis popularibus impetrauit.


    @amob'rem Petrus Rex Aragonenlis Iacobum,qui Baleares inlulas

    fummoimpetio polliclebat,de regno deturbauit,qud eoiure vrete


    tur , vel vt alij tradunt , abuteretur. Eandem occalionem flue oblatam,
    Ma/Maf ,
    I, 211111014.

    liuc qulitam Ludouicus xr.arripuit, vt Irancilco Armoricorum Duci


    bellum inferret , qud nu mmum aureum contra fdus ac fiducia con
    . Et quidem Romanim in prouinciis omnibus

    4 1$,11. nummos reos 8: argenteos cudi permitterent , ex auro 3 ramen con

    ' flarivetuerunttquod cm Ioanni Biturigum Duci Carolus v.Rex Fran'


    corum concellillet, ne quid in eo genere peccaretur,nummos Omnium
    probatillimos, 8: auto puro, puto conHauit,ac pecudis villolre figura
    lignauit. Id autem omitti non debet,quod tametli ctraleges cuiquam C
    tiumipercutiendi potellatem princeps dederit , numorum tam en quos
    ipli cutlerint,vis ac potellas Ilrincipe pendenmaximas autem vtilitates

    inde adipilcuntur, praster liguram qua Principes mirilic gloriantur. At

    1 Republica Romana Triumuiti monetales nummos publicos , arbi

    trio luo- lignabant, quandiu Refpublica fuit popularis,adie6tis etiam his


    literis rr r . v 1 111. A . A .A .E F.quas Caulis Praztor Delphinatum lic interprc
    tatur,/Ere,argento,auro llano le-r'un'toyeriot ramen hc interpreta
    tio Triumuiri auro, argento, te,llando feriundo. Primus quidem 535

    111111111.

    uius Romanorum Rex :es graue figura bouis lignificauit,cm nul

    lum antea ng um pr le ferret , ldque rllhelei Regis Athenienlium


    3151153? i plo qui eadem figura monetam lignarat . quo apparet Grcotum D
    ac Latinorum Principes, ea, qurc ctetos angebat, inanis gloria: cu pidi- .

    tate minime alletos fuille:quar'n ramen Mix 8: llric Reges auidilli


    rrr coneupierunt. Primus in Grcia Philippus Macedoni Rex num
    mos lualigura lignauit, qui proptetea Philippi diti liint, Perlat Re
    ges imitatus,q ui nummos au reos Qarij primm imagine culos Daticos

    v .

    appellabant. Et quoni'am tiander Prfetus Aigypti, nummos publi


    cos fua imagine lignaueratillu-m Rex Perlarum 5lecuri percuti iullit:
    8: eadem pna Com modus Pecennium familiarem damnauit. At etizi
    L_udouicus 11. Rex. 111$ iuta Gennenlibus le deui
    tis concederet, publicos nummos alterius, quam lua imagine cudi ve
    ttiit,cm antea,8c iis etiamnum temporibus, Ijtibuli figutam Gennen

    les raum-mi prxlefetantid li nummi percutiendi potellas maiellatis`


    propria,

    DE

    REPVBLiC.

    139

    propria lit,vti eli,idem de ponderib us ac menfuris iudicanclum erit,qu_o


    tameniuiepriuati plerique, diuturna pi'fcriptione, quamquairi iura
    maieliatis nulla prlcriptione quri polfunt, abutuntur: qui) lit vtini_
    nita ponderum ac menlurarum varietate , graue acci iat Relpu'blica de;

    /
    trimentum.Cuius rei admonitus Olim Philippus Be lus,c Longus Pul
    chrililius,vterque Rex, aclongo poli tempore Ludouicus x'x. -
    rant omnia pondera. ac menfuras iildem legibus exequare , ac iam iam
    curatores dati,menfuras omnes huius imperij inter fe comparatas ex'

    quauerant,nili Ludouicum re infeta mors abi'i'puillet: liber ramen qii


    id facilis conl'iciatur, extat adhuc in curia rationalium. _ Nam P_Olybius

    vt Achorum conlpirantes i'nter fe voluntates doceret, vniuerfam A


    chaiam e Peloponelum, non modo _eadem religione, iifdem moribus,
    iildem magiliratibus, iildem legibus, eadem difciplinatverum etiam iif;
    @tigalia
    dem num
    -, acmis,
    tributa
    ponderibus
    imperadi,pe'rinde
    ac menfurismaieliatis
    vfos proprium

    eli vt
    autem
    lex ipfa:
    ve- 17 lib-i~
    non quialine tributis aut vetigalibus Refpublica poliit. Re@ce Magiller Prazfes, quiante Ludouicum i . nulla in hoc imperio tri

    "

    buta fuilfe tradit. Si ramen vrgct publica necellitas impe'rare tributa,aut

    ea tollere,id non nili18 ab eo qui liimmam potellatem habet lieti poreli, "
    noua. C. cap-I
    vt Senatus 9 Francorurinl fpe decreuit, 6c curia Pariliorum fpillim qu;
    lim '
    .
    .
    .
    .
    .
    . .
    ..:
    iu icauit . Et quoniam pub icazvti itatis fpecie ciuitates q.6.pm.,.aiii.
    gia pleraquetributa fuis imperabant, Carolus ix. cum Aurelirc coii- ffdunim
    uentus haberet,rogatione I populi,ac rurliis apud Molinos lege i1 ( :ip-p_jL-_m
    rius lataid veruit Romanorumlegibus 3 Se quitaticoiigruenter. Ac . `.

    tametli Senatus Romanorum ac Cenlbres ipli vrgente bello veiigalia'ffgffl', _


    qucedam ac trib utaimpnerabant,qu :i populo extorqueri n poruillent, 333335332;
    yliepe tamen'tribuni plebisintercedebant. Itaque vetigalillud memo- giogcffnfskg:

    rabile de vicelima rrianumil'forum inv caliris ad Sutrium lege lata ex au- Aifxariagiib.
    .

    . . i.

    thoritate c confilio Senatus,quali ad llipendia legionum inuerum elli: nufu 52 :

    qua re intellera Tribuni plebis rogationem ad populum tulerunt,indi gjmgg'nff


    '
    ` pna,ne quis
    ' deinceps
    `
    `
    legem ferret. Qiamobrem
    '
    '
    "
    Pari 'irc .
    Cta capitali
    in

    cm bello PunicO fecundo maxima ell`et rarij iiiopia,lege ad populum ;


    D lata,tributumviritim imperatum fuit: quod lege contraria fublatum f'dfff

    ell, polleaquam Macedonia Imperio Romano accellillet, ac tantis Opi- '"b""'*'


    bus vniuerli,ac linguli , direpta Macedonia 6c Illyrico abundarei'it, ; .

    grorum pretiavehementer augerentur: eenrelimo pll anno crn Tri


    iimuii'i Reipublica: conllituendaz, Rem publicam diriperenr, rurfus po`

    pulo tributum imperatum eli: ac multis partibus auium,quoad Perti


    nax Augultus Princps Optimus noua veiig'alia tyrannorum vi c 4 .

    auaritia inuecta fulruliller. Hic dieet aliquis , priuatos non modo ve'ti
    galia palIim , led etiam exigere tributa, non modo in Gallia, in qua nihil I,
    plebe , vtretillim Qfar fcripfit ,contemptius, fed etiam in I_Xnglia, : _Paf-_1pm

    Germania, acerbius etiam in Dania, Ilolonia,1loruegia,qu 8: tempo . _ _s 7'


    ris diuturnitate c iudiciorum i vfu inualueruntzdque etiam iis,qui6 iiiilpi'iiiiiipi'.

    nec imperi, nec vllam parteni iurifdiionis habent , curia Parilioru ' `

    i7@

    Liian /5.

    licere pronunciauir . Res ipfa quidem fe diututnitate , 6c aiitiquifli

    mo praefci'iptionis vfuquodammodo tuetur:i_iar.n_liururnitas telmporis


    clicere potefi,vt quod perniciofo more : exemplo inueterauit,poten
    gml-c-ncf rius ipfli lege dominetur 7. Sed Molinacorulex vno capite .8 vetar tribu
    u- ta prfcriptionis fpeciea fubditis exigi : quoniam in fola pratfcriprione
    _ i Aimer-asa iurifcfultiwplerique aciudices omniaiudiciorum momtaeolloczirt

    fffigyneqiie illud fpeiant , an id quo de agitur pi'fcribi iure poflit. @od fi


    37045
    49-1"3 Pomponius viam publicam 3 vlla temporum diuturnirate ptfcribi
    Salicct. in l. ve
    hsdlw- 1- 11- polie negauit,cut ifiivetigaliumc rributorum,cur niaiefiaris iuta prrr:
    . 1' 8 . - fcribi
    . . putant? neque enim
    .
    .
    .
    .
    .
    .
    .

    via
    publica
    pertinetadiura
    maiefiatis.
    Pra

    ijgfjflf fiabilius effet con titeri,quod ramen fine capitali fraude n potefi,ea que B
    EJ-_$53

    diximus ad iuta maiefiatis non pertinere :aut regnum ipfum diadema,


    coto nam, fceptra denique prfcribi poHe. Idem iudicandum nobis

    il Ltdciisqui de veigalium actributorum immunitare, quamx nemo, nifi is qui


    iiiiiiniiiiitcetic fummam Reipublic potefiatem haber, alteti largiri potefl: id eriam v
    Cgctlrg capite legis Molinoium fanciturzneque id faris, fed etiam immuni
    ilclmmm - raris diplomata apud aora curia: rarionalium ,inferibnc ab ipfis veritiga
    lium iudicibus probari necefie . ( finr autem vetigalium aut tri
    n [ butorum genera, : quatenus impetaripoflinr,1d quidem { loco: nuc
    isnirtergliigldum faris intelligi,ius illud maiefiatis proprium efle: tametfi plerique pu

    . veiigal magis quam crera maiefiatis3 proprium effe,


    iirtllilc'vcfgfrffl: nulla probabili ratione fubiera.Nam falinas in priiiarorum poffeflione C

    ??? Se effe Se femper ( videmus , non modo in ora maritiiria verfus au


    -49 "!- (n eque enim fole ccrefcit ad Septentrionis plagam) 33 fed etiam
    iiiiiiicvrfrgfii: in mediterranis tegionibus , vbi falis fodina: ac fontes falfi reperiunrur:
    ,;Q;' vr in 1:1 ifpania, Italia, (, 6c in agro Craconienfi incredibi icopia fa

    fccjjfjfw mw' les teperiuntut. Aretiam Roma: priuaros falinas habuifie legimusf:

    37 Normas-f2- quibus ramen vetigal impofitum eraraprincipe. Nam vaimachus


    limanda ccniib.l.
    _,
    _ _
    .-4.

    magi; . Thracu m Rex , Ancus Martius Romanoru, Philippus Valefius Fran


    dc rebus eorum.

    Alex, ,n corum fallarium'v-eligal primi in fiio quifque regno imperarunt , ac ra

    merli lege Valeria verigalium ac tributorum, quae regibus inuecia


    ? 1. fuerant, iinmunitas populo Romano concefla fuiflet , Iiuius ram Cen
    ,i snai-_mnu for,nullum Reipublica: veciigal leuius 8c commodius, quam falinarum D
    ,ffogrgl, effe putauir, qui propterea Salinator appellatus : n illud verigal aut
    nas. de nautie
    femm
    7 parum,aut nihil minuit iuta priuatorumN. Sed quoniam :rquor ac ma
    Cihfgy-rr re ipfum priuatotu proprium efle non potefi, iure quodammodo Prin
    momia.
    cipum Omnium maris aecolarum communi receptum vt {
    4o gl.Panor.Ho
    D
    Sln

    1i.

    "

    mem-_ um ,n ta 33 milliaribus :i littore,Princeps legem ad lirtus accedenribus dicere

    poflirzatqueid iudicatum 39 in caufa Ducis Allobtogum : nec nifi


    smi
    ummo Principe fecuritaris tabulas , quas Itali*w guidagium appellant,
    4i l. nauigia de
    fume.
    alij breuia falui condutrusccipereme quicquam ex naufraeio iuris de
    4,1. l.x.de muli-a g.

    ... cerpere priuaro licerrvt difert cauerur lege Friderichi nlmperaroris.


    dio i

    Barbarum id quidem,c antiquis 4 inufirarum,vr cuius opes ac fortuna:


    le-fills, glimp- naufiagio mifer petierinrcquem nofiris opibus fubleuare debeamus,

    Nin. _ . ` eius teliquias,quas adlirtus eieifias bona iide refiitui oportebar,tu_tpiret


    diripi

    DE REPVBLICA.
    17a
    43 8: Lu"
    diripi patiamur. Sie ramen viuitur43,vt qui poi-rus habent earn crudeli cas
    penna. in l.
    tatem,tum in ciues,tum in peregrinos exequantur. lus quris? error44

    ius facitzat fi non peccatur errorefed fcientiafcelus quod erroris


    ci praztenditur: cm enim legatus' Q_faris Coram' Henrico 11. 45. Fran

    naufrag. C.

    . dem@
    11.1. Benedic ad.

    cap. Raynutus.
    verbo 8: vxorem
    nu. 317. Argen
    trrrus 111 1`1.
    Britinaruggmo'r.

    corum regeltielius effet duas naties ad littus eiel'as , 8: Iordane Vr`


    fino captase e, efque reflitui pofiularet , Annas Mominorantius
    gier'equitum refpondit,ea qua: ad littus fuiffent eieta genti Omnium :TilfaruppL
    lcg.l.
    iure ad'Principes qui litroribus-imperart pertinerelta ius inualriitgvr ne lcCiilr
    bar-ius.
    de oHic.
    ,
    . _,
    . .
    .
    .
    .
    i
    . - . . .
    Andreas iquide Doma quefus fir de nauibus 111 litrus 111'11 eieis, 8: ' 4gprror.
    anno r'6.

    prfeto claflis. Gallia: direptis. Ar etiam nchoras a-lienis littoribus 46


    Principis comeeilii'iniicere non licet*:'quze tamen olim iuris gentili fue'

    cap. qua: lint


    re ali.i..".lex.c<>f`.~
    15. ib.6.eol.4.la

    Inuefiitu
    run. . .Vacantia vero bonagaut res dereliras vindicare,tametli cuique'f7 raeob.in
    glo.cum vero;

    '.Romano iure liceret,nunc veriantum iis,quibus imperium aut iu

    47 Conluetudo
    Turoncnf.tir .

    rifdih'o'legibus vel moribus 48 cceffa, res amifi`as,aut defertas


    tumtenip'usquod in re mobili quadraginta dierum interuallo pti

    moyenne lul'licc
    Artic.9 . rit. des

    blicationem definitur, nifi domino vindicata fit, vf'ur'pare fas z qua:


    driennio *9 quidem prdia vacantia vindicari Principe potuille

    heritages. x.Ni~~

    nieruntimperatores Romani: ' quadriennij fpati contra


    11. Hc cm priuatis tribuan'tur ad iura maielicatis non magis

    efpauesirurig'l
    conflict. rit . des
    . .

    tit. des lueiers.


    ..1. Burri a
    llitirdes cfpaues
    articac.

    pro dereli
    pertinent , qumfifcum habere, qui non mod priuatorum communis &481.1
    .
    _
    49
    l.vlr.dcboni
    , etiam fuus Principis i-ifcus elba-5&0 publico diuifus 5 , 8: pradia vac.C.inrraqu.~."r

    priuata Principis Reipublicee prdiis feiuntae vtrfque procuatores

    . dc'diueriis
    8: tpnr.sl.l.r.dc
    quadricnnij pra:
    ic||p,anre.1 perpe

    finguliabipfis f* Imperatoribus .Romanorum conflituti. Ita I_.ii'doui4


    cus . Rex Frcorum cm Imperij huius ( adeptus effet, priuata crit .iuroriras
    prazdia Blefas,I inquam Cailiace Monforti ab Aurelior ducatu cat- 1111
    ii:'ci.l.:.. fine ad
    Tcrtullianum.

    terifque prdiis publicis diliungi,rationfque feorfum reddi iuflit. Illud

    go 1.2. .lmcin

    nequiJ
    autem inter iura l'ifcalia fummpoteiiatis proprium elifl , quod maie in'_erditu.
    locn public.

    ilatis damnatorum bona Principi 4non priuato quatruntur, iis in locis l.,
    Sp
    quibus profcriptiobonorum priuatis aliis in criminrbus lege vel mo 111tian.Paregv.
    11131-.1.
    re tributazmaieiiatis ver crimine pr'terea capita,qu lege Iulia ma i Zenone.4
    quadricrnxj
    prmrcr.
    .
    iefiate comprehenfa fum, veniunt etiam ij,qui erga Deum impietatisi,
    gr l.c ferunf `.
    aut aduerfus Rempublicam deprauata: moneta: 5* cuilti funt. (llam vlt. 1^8.:.1.1.1.

    . 1.
    D quam Inrifconlillti iuniores centum 8: quinquaginta capitibus iura iiil dciurifd'i
    8: .51.

    calia Si, cert nimis erudita 8: 1 111111 inuefiigruntzfed ita vt .1. 3,

    vbi
    caufz fifcalcs. C. _

    vno decem eiiciant,quo plura videantur: 8: iura maieliatis,c(rm` iure

    rororitJiaduefl"

    iilcali, quod priuatorum etiam proprium 8:1111 priuatis corifun#

    fifc.C.l.r. de of
    fic.prccurat.Cz.

    Augufuspri
    dunt ac mifcent. `Nam ius ad folius 6' Principis benei-ii fitr
    mus procurato-v
    inlb'tuir vrais'
    cium,vt ctera priuilegia pertinet. (llarigationem ver,quam noiiri iusI res
    Dio lb.g3. Adri:

    reprefaliorum appellant, 8: magifiratuum vbique fer, 8: priuatorum husaduocatosii'.


    poremo
    antiquo iure eommunem fuille . Nam vt quifquc ab holiibus ci.
    n_ics rer priuato
    114601146; qui
    detrim entum accepilfet,ita quofcu nque potuiffet li'oftium captiuos ab nl
    patrimoni vni
    curabag,
    ducere , vel etiam indiciarum tempore lieebat :bello veretiam nihil luerfum
    . t.deaduocau's

    fifci. C. l. vlt. dg
    delator.l.nemnem bonis vacanrib. gi Guid.Pap.deeif`.del.34r. g; Idem 176.8: 111 cap.ver cutis. hret.
    5+ l.z.de falfa moneta. . fed Bartair'in Italia Fcudatarios cx ca caufa darnmu' . gg Lucas arms in. 11261. 5&0
    cenrum quinquaginrarcccnfet. Cahcnlsin I. vlt.de priuiicgio fifci. in tit. de fen'renriis aduerf'us ifcum C.
    56 I. vnca. de
    nimdinis.
    '
    A

    L'

    tya
    LIBER PRIMVS
    .
    damni ab hofie illatu rn effet,captiuum ramen abdu cere nemini non li
    cetr fed pacis aut indiciarum temporibus, ne accepti detrimenti fpecie,
    induci violarentur , Prin cipes id fui iuris fecerunt, vt non aliter quam
    caufa cognita in hoiles aut in peregrinos,quandiu cum ciuibus verfan'
    tur,iniicere liceret. Id tamen prouinciarum prfetis, 8: maiorumcu
    grflfif'l.; riarum f7 poteflati tribui quius effet, vt antea femper in nofira Repu

    medir-

    blica videm us quue acl Qa'roli vi i i.'Re'gis tatem: is enim lege

    fingulari clarigationis refcriptum fuibeneiicij effe voluitznofiri' homi


    nes marcam appellant, quam,opinor,l\/.Varro clarigationeni,Demo

    ` illienes yawninnluitinianus mxffpi-mvvocat. Ius item regale noiiris


    proprie dicitur, quo Princeps Pontfice mortuo fr`u`tus pendentes qus B

    tantifper facit , dumalius'Pontifex fcollegio cooptatus, vel ipfius Prin


    cipis beneficio defignatus, `8: in poifefiinem dato f iureiurando , 'rniffus
    fueritzfed neque id _omnibus loc,is,rieque maiefiatis ius dici debet.- Sunt
    alia pleraque leuiffima,qu Principum propria ducunt,vel ad decus,vel
    ad dignitatemzvt refcriptis addere c. an i A D i :qua: verba Ludouicus

    xr. Rex Pranciicum Armoricorum ducem de fuis refcri tis detraherc


    iuffit: tametfi in Omnibus fer anriquis fcederibus vfitata egimus , nec
    Principibus modo vel ducibus, fed etiam minimis magiitratibus, ac le

    gatis afcripta. Vt illud etiam quod Reges Francorum ilauacerain fi


    mi 46m- gillis vtunturznam extat in atis curias8 Pariiiorum Ludoiiicum i .Re-`

    gemid magni beneticij loco permifiife Renato Neapoleos ac Sicilia: C

    @n

    Regi,vt cera vteretur. Tilius perperam ceram candidam aicribit,


    qua nunquam reges noflros viOs { comperio . Sed mult verius ad

    @n/fd

    iura maieilatis pertineat, fubditos cogere vt imperatisligua ac fermo

    ne vtantur, quod Romani iubditis fic imperabant,vt etiamnum iis tern


    ;9 Laufenden poribus iii vniuerfa Europa longe latque dominati videanrur. At Rex

    ^ .t .at
    .
    .
    .
    .
    : : manis, illud affentiri non potuit,vt patrium fermonem mutaret, aut La

    22 . fcorum,qui poiiremus a Romanis fi'atus eil,cteraquidem RO

    -465- 11- tinam linguam reciperet, vt Cato Ceniorius fcriptum reliquit. Gallia

    .._
    vero quod ciuibus Romanispene redundaret,fermonem Latinum cum

    confusi.. Bald.in

    .if rem-..5 qu.- patrio ita confudit,vt antiqui fcriptores,noflros hommes Romanos ap

    iiii;'.`f.iifiilf' Pellarent: fententi vero ac decreta curi maioris,id eft Parifiorum,La D

    ? tine interpofita fuerunt (1d quod prfides prouinciarum facere ruben

    tur 59 ) quoufque Prancifcus maior patrio fermone vti iufiiffet: confimi


    ? ' f /?
    . 1.. c iis

    .
    .
    .
    .

    IM

    . li ediro @Eluardus i i i. iudices ac magifiratus Anglorum patrio fermo

    ;e ggmrgj ne fententias reddere iufiit , cm antea Gallico vterentur. At cm Ara


    I had TurPiL bes Afi 8: Afiric imperium Occupauiffent,linguam ac religionemla

    dor.

    ilxaaiignsni. tiifim , 8: quidem in Hiipaniam quue citeriorem diifuderunt , quam


    ICl-l-

    verl

    '\

    - cum P_hilippus Rex I-Iifpaniarum Obliterari vellet, non potuit tamen/.


    ? Sunt qui inter iura maieilatis pofuerint ex qua animi fentcntiaiudi
    1.a
    d.' . care .quod iudicibus
    ' '
    ~
    '

    lege
    7 prohibeatur.

    ighctfirdgsgesi
    Omnibus
    licer,nifi
    (Maniobrem

    items... cade- in quibusoiiicio magiiiratuum ac iudicum arbitrio quid per


    .5. iriittitur,hcverba iubiiciuntur ( ivnicrvM autotour CON

    rinus lll CJ

    .-

    '

    - .

    .d
    `, 1C een i M vs. Alioqui

    nec
    ' iudicibus
    .
    . .
    .
    .
    .
    .
    '.szilmfe
    contra leges iudicare,nec
    de legibus

    in Re

    Diaarpviucii

    .7,

    in Republica probatis ac lulceptis dilputare fas ell-:id enim non modo


    lipienti'llimis [ inilitutis,led etiam Vetere E_lorentinorum lege
    prohiberi lei'ibit Ludouicus z Romanus : vtrunque Principimili diuina

    6i. Conil.59:..

    10g@ proliibeatur , licere antea diximus: Maiellatis vero nomen ei qui

    . iure iiiaiellatis vacat vlurpare ablurdum: led excellentis aut maie


    llatis epithetum libi aleribere ablurdius: enim alterum leuitatis,alte
    rum etiarnimpietatis :nam quid amplius pi'potenti ac immortali Deo

    tribuamus,li quod eius propriu in eripimus.> Nam ipli C_ernianiPriti'

    Cipes qui hac voce ad lplendorem Imperatoris abutuntur , eandem luis


    literis Regi Francorum alcribunt: lazpe quidem ipla exemplaria , non
    exempla literarum ad Reg Francorum lcripta legimus, quibus hzr no'~

    ; v. s. . id ell:,vellra,l`acra,maiellas, decies inlcribuntur. Ctera qu

    Cuilqueregionis propria lunt, 8: qua: Principes quibuldam locis lua


    ducunt, omitto : neque enim lingularium , quze ipla lunt inuita,lcieri
    tia autdilciplinatradipotellzillud tantum,quod antealazpe ditum,di

    eendum ramen lzepius lura maie ll:atis eiulrnodi elle debere, vt lu m


    morum quidem Principum Omnium propria lint, nec ramen cuni lub
    ditiscommunia,qu:equenec 3 concedi debeant, 8: concella nullo tem
    porum curriculo prlcribi pollint. At li Princeps publica prdia cum

    63 Cip. ven- m
    de ireiuraiido.

    imperio ac iurildirione,c eo modo fruenda concellerit,quo iple frue


    retur , etiarri li tabulis iura maiellatis excepta non luerint , iplo iure ta

    men excepta4 iudicantur :id quod Vetere Senatuleonlulto 5, non mO


    d in priuatos , led etiam in Principes iplos regia: llirpis ac gemis decre

    tum . O`ud li loca publica nullo remporum decurlu queunt pr


    lcribi,quant minus iura maieliatis? Verum illud, hoc igitur. Themi
    Iloclesquidemapud Athenienles, 8: Cato Cenlor apud Romanos in
    orationibus quas de iure prdiorum publieorum' habuerunt vtrque

    64 Albericiis in
    l.vlr.dciiirildi`t.
    L prv-tu
    ratore iiiadati.C.

    8: in l. li aquirii.
    de Vernire aq.C.
    Aiex.cii.3c rib.
    .Luciis.leuna in
    . crra publi-
    nu. 7. de re mili
    tari.C. 'r

    in lua Republica Princeps grauem illam , necvnquam latis laudatam


    lenientiain vlurparunt 6 , Nec mortales aduerlus Deu m immortalem,

    nec priuatos aduerlus Rempublicam prlcribere polle . At


    etiam qui priuatus aut quacunque poteltate prazditus
    in iura maiellatis inuolauerit , capitali
    fraude obligatur 7 .

    tieni

    fol 8i.
    : Plutarjri The
    milloclc 8: Caio

    ne.l. (i appella
    tiouedcapptllar,
    C.ptr Cvnum in
    cap.vciiicntes dc
    iurciiirando.

    67 allatue.
    de diuerlis ref-V
    .

    PiNis

    65 ln libro curia:

    inlcripto clim.

    ritiri/ii.

    I7 4
    i

    5|]
    L

    ,fw-'r I. l `

    i ,fj/I ' L i
    i'

    i
    f

    LIEER SECVNDVS
    QE.. GENERE
    RERVMPVBLICARVM.

    CAPVT.
    t
    jhm/r.
    /:
    Rbrth

    r.

    _ V N i A de partibusciuitatis,ac de maiefia- B
    "

    tis vniuerfo iure fatis cumulate difl`eruimus,de.v

    " pinceps vt ciuitatis cuiuf ue fiatus qui qualif


    , *i que fit commodius intel igatur , difpiciendum
    -.
    qu in Republica perfonaeiura maiefiatis
    "

    habeant. Ac fi quidem penes vnum Reipu


    blica: totius fumata, Monarchiam appellabi
    muszfi penes vniuerfogemocratiamzpenes

    aueos fr_rifbocratiam. His verbis, tameth mi

    ' nus Latinequia ramen vfitata , ad id quod


    volumtis accommodate vtemur,vt~nomin ambiguitate fublata ,pro- C
    ptet varias eorum qui de Republica fcripferunt, fenttias, certisac me
    ius de vniufcuifque flatu iuclice'rnus. Nam fi Reru mpublicarum for
    \

    mas bonorum ac maiorum f'inibus , antvirtutibus ac vitiis metimur,in

    finitas efTe comperietnus. At'in rebus omnibus apte retque definien- '

    is s PfflfUm vim ac non qua cuique extrinfecus accidunt, in

    *
    '
    Lf'

    tueri opottet : aut cette in varios ertores,ac reprehenfiones incurramus,


    vt non mod ex fingulis vittutibusac vitiis, fed etiam ex iis qu nec bo
    norum, necmalotum generibus comprehenfa funt,Rerumpublicaru m
    . 11-11111 necfcientia,necprceptis contineti potefi, fiatuamus,
    vt f1 Princeps eligatur :i przefiantia, vel corporis procetitare, vel

    :i robore, vel :i nobilitate, vel ab opibu's, (que extra vittutum ac vi


    tiorum fines) vel :i bellicis lau dibuis,vel ab animi tranquillitate,vel
    pientia, vel :i qulitia, vel magnificentia,vel rerum magnarum feiert

    tia, vel frugalitate, vel :i continentia, vel i modefiia, vel ab aliis feu vir

    tutibus feu corporis aut animi afietionibus conquiraturzex iffque ilio


    narcham definiamus,idemque fiatuamus de tifiocratiadi de multisfe
    liganturpauci, qui autgenetis fplendore, aut Opibus, aut fapientia , aut
    iufiitia,aut belli gerendi fcientia,
    aut
    vitiis

    ` aliis virtutibus, aut etiam


    pratfient,

    DE

    REPVBLICA.>

    75

    prllent,innumerabiles Reru mpublicarum lormce exorirnr: qua: cm


    ablurda lint , 8: illa quibus hazelequunrur ablnrda videri necelle ell.
    Cum igitur ea qu rebus lingulis accidunr , illarum vim 8: naturam cu
    ilquepropriam non mutent,
    tantm Rerumpnblicarum genera
    Monarchiam , inquam Arillocratiarn , 8: Democrariam conllituemus.

    Monarchiam deliniemus cm in vnius dominatu verlarur Reipublicze


    eum quem diximus moduni. I_)eniocratiam cni omnes,
    aut maior pars Omnium _ciuium limul collecla, lummum Reipub. im
    perium habenAriliOcratiam cum paucis quibuldam ciuibus in reliq nos
    _
    lumrnum ius elizhatc per le ipla lua luce perlpicua lunr.\_/'__e_reres quidem Kfm d R'
    _

    _
    .
    .
    emen
    'Bin
    libicoulentiunr,
    Rerumpublicarum
    Genera tribus
    pauciora elle fm
    f
    non pOlle :led alius quarrum genus ex tribu? conllatnm , alius quiutum

    a luperioribus diuerlnm poliiirzllato quartum genus non ex tribus con


    fudir,led ex duobus tyrannide inquam 8: popularillaru, vel ex optima
    tibus,id ell ex iis quivirrure cteris prallarenr, conllruit l. Arilloteles 1 lib-+C#prter [ rria genera qua: diximus, Platonis qnartum genus,8c quin _
    __
    tum tribus lnperioribus conlulum rradit. At* P_Olybius lprem enu- :___lfggilci;

    merat : rria quidem viriola,ac totidem laudabiliter cliituta, leptimum Roairapim..


    ex tribus pOllrc-mis temperatum. Polybium lecuti lunt Qionylius 3 .

    lycarnallus, M.Tullius*,'l:homas Morus,Calpar ContarenusJrancil-


    cus Machiauellus , ac plerique alij vnO veluti conlenlu eam (

    probarunt : qu quidem antiquillima eli , ricca Polybio , qui le antho


    rem l videri p.utat`,originem accepit i nec ab Arillorele, led annos am- s .

    plius quadringtos ante Arillotelis etatem Ijrodotus anriquitatis pn- /?

    rens , quartum illud genus ex tribus conlu lu m a plerilqne laudatu luille

    lcribit: ramen t_ribus Omnino generibus contenrus, cartera vt imperfe.

    ta repudiar. Ac nili argumentis non modo probab`ilibus,led etiam ne


    cellariis ad allentiendum ab illa Polybij, Tullij, ac cterorum lenrentia

    deducere, talium virorum auroritate vinci meiplum lacil pallus ellcm.


    Doceamus igitur,eos errate ac decipi,qt_ii ( illud genus extribus

    temperatum poluerunr ; id anrem planius confido lutururn , li eildem,


    uibus illi , exeniplis ad illos relellendos vtaintir. Poluerunt enim Rel
    D publicas lacediemoniorumomanorum,ac [ m ex triplici ge ~
    nere remperatas elle,MOnarchia,inquam,Arillocraria, Deniocratia. At

    cm Plato Reipublica` genus Optimum ex tyrannide ac Democraria co

    llari'diceret,ab Arillorele reprelienlus ell,qui negar ex his duobus gene


    ribus quiequam quod laudabile lit, exillere polle: ac praelltabiliusvideri
    quartum genus ex tribus conl-icere. In quo quidem Arilloteles leiplum
    errorisconuincir: nam li nihil optimum ex duobus extremis> exillere
    polle confirearur, quid liet tribus inter le iconlnlis,> Et quoniam hac dill

    ciplina maximos in Republica rumu'ltus ac perturbariones ciere potell,

    contrarios
    accuratis nobis
    lines acel`t{latus
    ac lubrilis
    videmus
    explicanda
    , eas legibus
    . (Marum
    miem cOnrrariis
    enim ciuitatum
    ac dil- 5cm/imm, je:
    crepantibus moderati Oporter : cuinlmodi ell Monarchia Democratiae im if?" f
    .

    '

    '

    plan contraria. Et quidem peruulgatailla veterum de tern- hmmm!

    176

    Listar. sszNDVs

    peraro Reiptiblica: llatu difciplina penitus imbuti cm P_Soderini ac


    Iiieronymi Sauonarola: feditiofis concionibus Reipublic poteftatern
    ad po ultim detuli-lfent, plebem a magilltratibus 8: i-mperiis atque
    nirio a Reipubliq negotiis arceri-commodius elfe putart,vt antiquio
    ribus citiibus, aut qui opibus cteris prasponderarent, fumma rerum tri

    bueretur: at ne iis quidem omnia oportere fed ea tantum qu pi'cipua

    ducuntur, legum, inquam, ferendarum, ac magiltratuum creandoruiri,


    tum etiam rarij potellaarem concedi: ctera magillratibus ac Senatui
    permitti: vt eo,quod opinione conceperant,temperaro Reipublic

    frtierentur. Ac quidem ex t_ribus generibus modic temperatis


    quarttim exurgere polfit,vim quandani nattira ditierfam reliquis habi
    turum : vt in concentu harmonica qu dicitur proportio , ex arith
    meticis acgeometricis rationibus arte confulis exiltit, ab vtrifque ta

    men vehementer difcrepanszvt corpora qua: ex dilfimilibus ac dilfiden


    tibus naturis coalefcu-nt mifceanttir fimul , tertitim quiddam ab vtrif

    que omnino diuerfum eHiciunt.At illud quod ex tribus Reipublica: ge


    neribus conHatur,iiihil omnino dilfert a populari : tres citi 1
    tates,quarum vna Rege,fecundaab optimatibus,tertia populo rega
    tur,in vnam 8: eandem coe'ant Reipub ica: formam, limlque fumma
    potellas ac imperium omnibus communicetur,quis dubitet quin llarus

    ille fir popularis omnino futurus? nili vicilfim imperium Regi ,deinde
    optimatibus , poliea populo trbuatur: vt in interregno : Sena
    tores vicibus alternis im perabant: fed rurfus ad hc tria qu dixi genera
    Rerumpublicarum relabi nece lfe : nec tam diutui'nafuerit hc mu..
    ttia imperaridi rario,nec magis Reipublic vtilis futura,quam
    bara familia , vxor marito im peter , tum liberi vtrifque , ac tandem ferui
    omnibus dominentur. Sed qui vnius dominattim cum paucis,limulc
    vniuerfis conliituere velit, non polfit, ac ne mentis quidem cogitatione
    id confeqtii.Nam 11115 per fe ipfa quiddam inditiiduuiri,vt an

    tea demonlirauimus, quaratione vni 8: omnibus momento


    gruere polfit M_aieltatis primum Caput viiiuerlis ac lingtilis ciui
    bus legesdare , iifque imperarezfed qui ciues imperio fefe obllringi pa
    tientur inuiti? qui rurfus imperantem corcere poterunt? nain li fponie

    parebtint , maiellas ipforum labefata concidet: fin imperiarecufabunt

    vtrique,neque fit qui pareat aut imperetnarchia non Refptiblica fue


    rit, tyrann-ide crudelilfima deterior . _ : populo iubend legis 8: `
    51 creandorum l-iat potellas, cretera Senatui ac iatagilirati~

    bus permit.tantur,popularem liatum elfe conlirendum erit,cm Sena


    tui ac magil'ltraribus eredita, 8: prcario data potelias, eifdem iubente`

    poptilo, eripi polfit. Sed qua: diximus ramer-li pctfpicua fu nt,exemplis


    tamen,qu:`tm ratione conimodis illuliraburitur. _Polybius enim qui
    eitis fententia: principem fe 8: videri voluit , I;aceda:monio~
    rum ex his tribus quae dixi generibf'us conllitutum fuilfe putat:

    quod in illa Rep tiblica dtio Reges Monarchiam: 0&0 ac vigintifenat0~.

    res Ariltocrariam : Ephoriquinqiie llatum popularem tuerentur, hc


    illumid

    DE

    REPVBLICA.

    177l

    ille. (mid igitur liet 'I-Ierodoto, qui Lacedmoniotum Rempublicam


    purillimam Atiliocrariam fuille tradit. (Mid etiam "Ehucididi, Xeno..

    phonti,\ril`toteli,lluratcho : qui bellum Peloponeliac ob id cptum


    8c annos amplius : continuatum prodiderunt, qud thenienles
    ~ in omnibus Grciiuirat-ibus opulatem llarum llabilire conarenqur:

    Lacedatmonij veraiinnia conl` ia.'belli ac pacis adoptimatum liatum


    f reuocarent . Et quidem poll: viloriam -Lacedazmoniorum ad :_Igos
    pot-amos ,'Lyfander omnes Granda: ciuitates, quas Athenienles imperio

    `tenebant,ad pauoor'um liarumredegitc in ipf'a Vibe Athenatum,cm


    moenia lolo exquauillet, euerlo'pmllbulaiji llatu, giginta ciuesrerum o
    B mnitim dominosfconliiruit , quirqi'ginra tyrantii ab Athenien'lrbus
    appellati :rotidenirnynec pluresgi'mperium Lacedmoniorum mode
    rabantur.. 521111515.,`561,1(1101112 ci

    uitatibus,decemliiros Nn belli gerendi la PrfCCCrUnf

    _`

    reuocaris ab exilio quinptimatitmtllatum pro.bauerant ,Lain exilium

    ppllis quipopulareimperium 'tuebantur-`\. :Ar etiam Maxi-musTytius s in 01m'


    cum ciuitateserrumerat quazzpuram.Ar1liocratiam coluerunt ,_ptimqs

    Omnium Lacedazmonios poluitrldeinde Thell`alos,PellemosiCterenlesi '


    Mtinreosot aetam'claros letiptores, 6c quidem Grcos omnes prius

    mendapij conuince-re 'oporreretgqum Lacedmonios de. 4Arillocratia


    depellcrezgat illi lcriprores iifdemfertempotibus,quibusA thenienliu m
    C ac Spattiatarum Relpublicae Hornerunt : cert quidem verius ac melius
    quam patricius Yenetus,qum Iilo'tentinus homoaqum lritannus lla#
    tuere de te ipfa potuert. (Mid igitur Polybium lefellir? etat enim Mee
    galopolitanus Lacedmoniis linirimus: cert laplus ell, o'b regum Lace~
    daemoniorum appellation em .. Nam Lycurgus conurfo Reipublic
    , cm ciuibusvniuerlis imperium declillet , Regum iplotum ccef-R
    fu :ic voluntate,q.ui ab iplo Hercule genus ducebant, iplis nom regium reliquit,pra:tetea nihil aliud quam vt belli duces client. Iam enim antea

    regia
    potelias cculla ; labefata videbatur quo Arillodemus duos
    liberosimpetio Lacedmoniorum limul prfeciller (exemplo Mellie
    niotum,quibus Am phareus 8c Leucippus vna imperare cpetant).cm

    D vtrque rex elle vellet, neuter elle potuit: at cm mutuis odiis conten

    tionibufque Rempublicam inpartes diliraherent, Lycurgo , qui ab ea#


    dem, qua illi,liirpe otiginem rraxerat, regia: poteliatis euertend occa
    lionem prbuert: neque enim prazter regium nomen ac fpeciem quic
    quam eis reliquum erat,ctera Senatuiac populo concella: vt exemplo

    conlimili,cm populus Athenienlis ac Romanus Reges exegillent, Re


    gem factiliculum ad ea lacra,qu per leges ac religiones non nili ab Re
    ge lieripoterant,ad pompam cfpeciem a ponticibus cooptari iulle
    runt, quiramen, nec vllum omnino magilltatum nec imperium pol
    [et adipilci, quod cteris facerdotibus licebat . Ita quidem regia pote~ _
    Lycurgo lublata manlit nomen regium , led eo iure,quo qui etat
    ' Senatores,id ell line vllo imperio,ac poteliate,quiab Ephoris ligpe mul

    atimnulli etiam capitali fupplicio funr, vt Agis 66 Paulanias. tirannia;

    178

    LIBER'

    SECVNDVS

    Reipublic ver maielias penes fuit populuni,qui Senatus decreta con


    firmare, aut inlirmare pollet. Nam rIlliucidirlesifpl'e eos refellit, qui du

    plex fulragium 'cuique Regi tribuunt :fed 'ce-nte imc circiter anno poll
    Lycurgum Poly dorusac Theopompus popularem liatum ad Senatum

    triginta .virorum detulerunt, cm 8: populum conuocaredillicilec ra'


    tione moderati diHicilis videretur, quo ramen fanizillima-'feiiaiiusdeF
    cretaliepe conuellerentur, Republica elfe iudicaruiit fuirimumimpe

    riuxn lenatui permittere i exprello ad eam- rem artil'iciol A pollinis Ora


    culo,quoDeus ipfe iubebat vt deincps imperium Reipublicmpenes'el
    fet fenatumzac ne populusetept libipoteltatem ingerenlphoros (111111
    que de plebe-quali Tribunos crear'plaeuit', qtiiregum diera', , 8c B
    conlilia explorarentc modis omnibus elliceteritme in tyrannidem in
    uOlarent. Et` quidem E hori decimoaqi'ioque aniao clum contuentes

    note ferena li quamlie lam , inquit I_lutarchus,fcintillas emittere , aut


    tranfilire perfpicerenti,'.Reges in carcerem coniiciebant: nec ante carce
    ribus eripi poterant,qum id Apollinis oraeulo denunciaretur. Ita
    ; In Apoplitlieg.

    que Phylatesumarum Regem quotannis in carcerem duci-iubebat,


    quoufque Senatus quid de eo ltatueiidurn 7 ellendecreuillet. Stetit au

    Grzcorum.

    tem LacedaimoniorumRefpublica annos circiterquingentos quueY ad


    Cleomenem,qui clis Ephoris ac fenatoribus 8- opprella Republica
    fummum imperium accepit, ac retinuit quoad viius ell ab ntigono
    Macedonia: Regel Is igitur Spartam Lacedmoniorum RempubliJ C

    cam in priorem ltatum rellituit :fed vigelimo poll anno crn ylabis ty
    rannus in Rempublicam inualillet,occil`us elt Philopomene, qui 1,21

    cedmonios Achorum imperio adiecit, cuius imperij tandiu prouin


    cia fuit , quoad ,Gallus proconful Romanorum ab Achazis illam dilita

    xilletxandem Im peratores Romani liberam elle iulfetunt. I-Iazc de Ila:


    cedmoniorum Republica qua: magna pattern 2Qenophonte,T_huci~
    ,

    dideI;iuiO, P_olybio exprel'fa fuerunt: nemo ramen accuratius fcriplit

    @lamer/lfm quam Plutarchus8,qui quab aliis aut tenuiter,aut falli) prodita fuert, .
    gelilao.Agi.Cle~
    Lylin
    dro
    9

    5.34.

    ex iplis Lacedmoniorum Archiuis 8c a'ris publicis emendauit. Id au,

    tem 4I__.iuius 9 vno loco aperte fignilicat,vbiNabim Tyrannum cumTito

    Flaminio, loquentem inducir: Nolierlegum lator Lycurgus, non D


    in paucorum manu Rempublicam elle voluit , quem vos Senatum ap- s
    pellatis , nec eminere vnum aut altetum ordinem in ciuitate , fed per -
    quationem fortun ac dignitatis fore credidit,vt multi ellent qui pro

    patria arma ferrent . Hic tyrannidem Opularis liatus


    fpecie Obtendit,
    `
    `
    \
    cum nihil tune populate haberet,veri im ramen dixit Lycurgum prin
    cipio fummam poteliatem ad populum detulille.Videamus ctera,P_o
    fuerunt etiam Romanorum Rempublicam triplic'i genere tempera
    i tani fuilfedic enim Polybius qui Allr'ican'i maior'is prceptor fuit: Vi
    amntica
    i, a; .

    demus, inquit, regiam poteliatem 'in Confulibus,AriliOcratiam in Se

    natu, Democratiarri 'in populi comitiis eminere. Huic plan allent'iuri

    tur _Dionylius Halycarnall'us,CicerO,QOntarenusfghomas Morus,ac


    plerique alij qu ramen lentent'ia nec veritatc nititur,nec ratione. Vb'i
    enim

    DE

    REPVBLICA.'

    179

    enim monarchia, icl ell: vnius Imperium, in duobus Cfulibus Hngipo


    tellatmaieltas li elletin Confulibus, cette quidem duobus communi

    cata,propterindiuiduam fui naturam clillere non polfetzveris ac me

    lis Gennenlium aut Venetorum Duci fpecies regia tribuatur. @as au


    regia potellas elle potuit in confulibus Romanis, qui neclegem iu~
    bere,necfdera iniullb populi fancite,nec damnatos reflituercmec ver~

    beribus ciuem cdere, nectributum imperare ,nech pecuniis Publicis

    llatuere potuerunt? Nam quod I_)olybiusonfules gladij ius liabuille


    in milites {cribitmihil mirum,cm id quoque Prtoribus,Tribunis mi
    litum, 8c omnibus legionu m ducibus ,lit ac femper fuerit commune ad
    B tuendam militarem dil'ciplinam. Iam ver Confulcs annuum dunta
    xat,& alternis tantum diebus imperium habuerunt. Item magiller mi

    litum apud nos,Bethudeta apud Ethiopesdegnarus apud Tunetanos


    cperpetuam, 8c multis partibt-is maiorem habuerunt, quam vtrque

    Conful potellatem. Regum ramen fubditos fe ac feruos,vti^ re vera fue


    runt,appellabant. Conlules ver,quos illi Regibus comparant, Tri
    bunis plebis corceri poterant. Nam prufus Tribunufplebis Philippum
    Confulem , qudfe in concione loquentem interpellaret obtorta gula
    in carcerem per viatores ttudi iuilit , : iure potuille deinceps intellige- '
    tur.Potellat
    C onfules habueruntindito
    bello excrcitus duceiidi,ferm~
    tum confulendi,legatos
    admittendi ac dimittendi,populum
    con uocan.y
    .C di, magiltratus cteatos renciandi, ad populum autem orationem {tan

    'hinir._e_-

    teshabere, fedente populo, acfafces fumittere oportuit. Yi'banusPrz


    torvtroque Confule abfente, eandem, quam Confules ipli,potcllatem 2 can@ in .
    habtlerunt: ac poll Vrban peregrinis,& vti quilque ordine antecede- lglccfc'rff:
    bagna Confulis munere fungebatur.@od ad Senat attinct,cuirillo dlcnwlum'

    ctatic tribuunt potellx-ttrab ea tantum abfuit,vt necin vniuerfos nec in


    lingulos ciues vll imperium , nec in magillratum quenquam haberet.
    Atnefenatus quidem , iniullu Confulis , aut Prtoris, abfente Confule
    haberipotuit. _Q;_efar popularis homo, cum nihil Senatu fe im.
    petraturum ptofpiceret, populum quidem fpe ad concionem conuo-~

    cauitlui Confulatus anno vertente, Senatum vix vnquam: nequ e id no


    Duum videbatur. Senatus enim quibus temporibus maximam dicitur

    habuille autoritatem, Confulibuspetiit vt extremis Reipubliea: peri


    culisDitatotem dicere vellcnt: neque enim imperare poterat: at ne li

    Ctoremquiclem aut viatorem vllum , qu Imperij argumenta iemper


    fuerunt,habere. Itaque Senatus _eruilium Prifcum milit ad Tribuno
    Plebis,ad quosille, Vos,3inquit, Tribuniplebis Senatus appellatvt in 3

    Liuius Nr.4.

    tanto diferimine Reipublica: Ditatorem dicere, Conliiles pro vellra

    v potellate cogatis: Tribuni pro collegio pronunciant,placerc Confules

    Senatui dito audites elle, aut in vincula fe duci iulluros. Idem Liuius 4 4 lib- .
    author ell Senat decreuilfe, vt Conful rogationem ferret ad populum,
    quiDitatorem dici iuberetzqud (i Conful recufaret,vt Prtor popu
    lum conuocatetzli ne is quidem vellet, Tribuniplebisonful negauit fe

    popnlum rogaturum, Prtormque rogare vetuit:Tr1`b uniplebis roga,

    ..`____.

    180

    LIBER

    SECV'NDVS

    tu nt. qu'o perfpicitur ne minoribus quidem meagiltratib'us , vetante


    maiore magiitratuenatum imperare quicquam potuiiIe. (
    5 lib. .

    Polybius fetibit Senatum deitprouinciis ac ciuitatibus iudicafle,dque


    coniufatis pnas fumpiiffe, alfum elle conuincit Liuiusi, vbi agit de
    plertendis Campanis qui ad Annibalem de_fecerant, Princeps Senatus
    ell: Per ienatum agi de Campanis inruilu populi non vldeo pof-
    fe. Idem paulo poilz', Vt rogatio feratur ad populum , qua`Senatui pote-
    Itas : {iatuendi de Campaniszrogante ver magiiiratu iicpopulus fci-

    pogfa- uit, (mod Senatus maxima, pars cenfeat qui aflrdent id vo umusiube
    1 i" mfque. Nec minus fallitut Polybius qui Senatum de prouinciis de-
    '

    creuiile putat , cm I_.iuius'Romanorum antiquitatumoptimus author B

    _,17 Vif/f:

    Lae ne tlf.'

    6 lib. 28.

    contra fentiat. Sic enim fcribit. @uluius pofiulauit a Confule vt pa~


    lam in Senatu diceret permittertne Senatui vt de prouinciis decerne-
    rer , {iaturfque elIet quod cenfuiiiet, an ad popu um laturus: Seipio

    refpondit
    quod -Republica
    :iitis.
    .
    Fuluius, vobis
    pe- l
    to Tribunife plebis
    vt mihi auxilio
    hisTum
    fan perpetuum
    {it nihil
    omnino imperij habuiile Senatum, nec eius decreta line Tribunorum

    plebis aiIeniione rata elle potuille : ctera praecario populo habuiile.


    @je vero Senatufconfulta rata fuiiient confenlione Tribunorumple
    bis, quibus minunieati oportuit, ea ramen exequi non poterat Sena

    tus nii vel Confulesicliuberent,vcl recufantibus Confulibus,ipfi Tri


    buni ad populum ferrent. Fuit igitur in magiitratibus Imperium : in fe- Gl

    - natu autori'tas 8e eoniilium, non autem Imperium: in populo fumma


    ' oteftasac Reipublic maiefizas. Excipio tempus illud quo deeernuiri
    fegum fetendarum fu mmam poteliatem ad delatam, poli; ann con-

    traleges,rctinuerunt,vnde paulo vi 8C armis depulii fucrunt. Tune


    tligarchia fpecies tiiiocratia: dici potuit. Ac principio quidem,eie6iis
    7 .

    the Regibus , Senatores opuli fuiiragiis creabantur 7 :fed eo la- '

    bore ac tafdio liberati cm vellet populus , cam curam detulit ad Cen

    fores, quorum omnis poteflas populo pendebat : qui Senatus dee~reta


    confirmare poterat aut arbitrio fuo infirmare. Contarenus idem iu
    dicandum putat de Republica Venetorum , quam ipfe ex tribus confu
    fam effe feribit. Eft,inquit,in duee,regiaquodammodo potellas,in Se- D
    natu Ariiiocratiaan Ccilio maximo,Democratia.At Ianotus,qui Rei..

    public
    illius [tatudefcripfiat,
    m, abi iisinprimordiis,
    t quidemfuifle
    ex actis
    fecretiori
    bus
    accuratifiim
    maximis erroribus
    Qontarenum
    facile conuincit. Demoniitat igitur ante Seballianum Cyanum Vene..
    tiarum ducem , quo trecenteiimus circiter annus labitur, Rempubli '
    cam plan monarchiam fuiiIe. Contarenusin eo iiatu,quo nunc eli,
    oingentos annos ftetiiie { 1 Manutius mille ac ducentos:

    qua: ex atis publicis ae certiiiimahiftoria falfa effe docetIanotus. Vt vt


    (it, perfpieuum eft his temporibus puram rilioeratiam effemam ex vr.
    bis ae ciuium deferiptione quae fata eli ante annos triginta, cenfa (unty
    ciuium _uinquaginta nouem millia ce x. exceptis infantibus, qui
    annum eptimum non attigerant, : patriciis, penes quos veritur Rei

    pub,

    or.

    REPVBLIOA.

    P.ub.poteilas, quorum numerus eil qli'attuor circiter millium , ex quo


    numero eximeiidi fum facerdotes, ac iuniores xxv. annorum quibus
    neque ad cOiicilium , neque ad Rem-publica'm gerendam patet aditus:
    nifi maiores annos :r . rogatione ad concilium lata ,id Obtin'uerintmec

    cette in maximi COiicilij comitiis 'quse noilraac maiorum tate coata

    , plurcs quam mille 8: quingenti patricij , ac femper mult'o'paucio


    resin eorum aiis 8: fcriptoribus leguntur. Hic igitur patricior'um cs
    tus funimam Reipublic poreiiatem,id Omnium legum a-cma'gifira'
    tuum, belli ac pacis, extrem prouocationis', vit ac necis ius haber, vt
    Contarenus ipfe confitetu r. Qu cum ita fmt, quis dubitet Rempubli-

    cam riiiocraticam appellate? rAt f1 Optimatcs nihil aliud quam legum

    .~

    ac magiiiratuum ius haberent , fatis effet argumenti ad iudicandum ita

    tum plane Optimatum effe, vt antea docuimus: crn magiflratuumei


    natus.collegioriini,quce ieptemuiri, decemuiri,quadragintauiri, priua

    'torum ac totidem publicorum iudiciorum nulla-fitomnino ni'fi ab o-

    e'

    ptimatum concilio , 8: quidem precaria poteiias.' D_ux ver folus eft'ex


    omnibus magifiratbu squi imperio vacat , quinec vocarc querriquam
    ad fe, nec prehenderemeciur rogare, nec plus in viio quoque collegio,
    feu maximo, feu minimo poteitquam collegarum vnus , ptterquam,

    quod poilremus iuffragium ferte confueuit: at nev principis quidem vl-


    lius,aut populi literas referate, aut legatos admittere, aut dimittere, nifi'
    pro collegio feptemuirorum,aut decemuiro'rulm,.ac ne vrbe quidem iii

    iuffus exire poteii. (Minetiam Ialerium ducem, quod vxorem peregri


    nam fibi defponderat , decemuiri in crucem egerunt: prter hunc,duo-
    decina duces enumerar Srabellicus, velpopulari tumultu cfos,vel (1311

    cio affetos,cm poteilate abuterentur. At pileo pretiofiiiimo,c veile


    aurO fplendendi prattexta Dux fubornatute Regis in' modum obiettia
    tur: demushuncregia1 niaiei'iatis fplendorem,ied firi'e poteilate ramen:
    quod fi non rei veritate, fed fimulatione fumman'i Reipu'b'. poteiiatem

    deiiniamus_,nulla
    finiplex ac pura,
    nulla, 8:non
    mifa 8:
    coiifufa
    videatur
    .
    __ l
    ; Germanoruni,ifia
    ratione
    quidem
    mult
    mag-is
    quirr //
    V~eiietorum , temperata dici poffit. Nam Imperator Regia: poteiiatis

    "

    figlia mult maiora pra: fe fett quam d'ux v_'en'etiarumzdeinde Lnipera-

    toris feptem illi _reatores, ac tiecenti Principes tiiiocratia* formam,

    ,t/:Zaren

    tu m ciuitatum imperialium legati Democratiam: cm ramen pura fit


    Ariiiocratia, qu trecentis Principibus ac optimatibus Acoaleicit,

    quibus Irincepsvnus praeeii vt concilij iuffa exequatur, aut niagiiiratu


    abdicare cogatur,vt fuoloco planum faciernus. Itidem Infieluetioruiifo

    _l
    Wf

    iiatum temperatum. effe dixerint,apud quoslurgimagifier Regem prat'


    ferre:fenatus, optimatum fpeciem: collegia,quae ipfi Schaffas vocant,
    YOpularem Espere videantur , um omnes Omnium ciuitates , aut popu
    li'emyt montaniut A'riiio cratiam,vt fer cteri tu e`antur.Atquefhc

    Opinio temperatifiatusita pei'uafithominum mentes, vt hanc'quo'que

    l,

    fiancorum monarchiam,qua nulla mans regia fingi poreft, triplici ge


    nere confufam effe nonnulli 8: fentiant 8: 8 ieribant: feriatui quideml 8 d *liliana

    ist
    f

    Lien sEcVNDVs

    Parifiorum Arifiocratiam, comitiispopularem fiatuin tribuant: quae


    opinio non tantum abfurda, fecl etiam capitalis videripofiit . enim
    capitale,regi,fubditos dominatu, ac potentia quare,aut Imperij focios
    'adiungere . @se vero populatis apparet potentia cm ordines cogun

    tur? cum habentur conuentus? aut qua re inaiefias fummi Principis tam
    illufiratur, quam cm vniuerfi ac finguli potentes :eque ac tenues hu

    mili habitu,id genibus Hexis, c aperto capite Regem adoranad eum


    rogationes ferunt? ab eo vel admittuntur, vel repulfam patin ntur ?. An
    vero Brinceps vllus gloria maiore , f1 gloriam inanem affecat , cumula
    ri poteft,qum cm fubditos omnium ordinum 8c tatum,ex alto ac fu
    blimi folio fe ven erantes,ac humi procumbentes,intuetur?Nequeenim B
    illa qua: dicitui' gloria in ipfius Principis folitudine ,fed in fubditorum
    veneratione ac obedientia confifiit . n Sinullaigitur potenti populatis
    imago fingi poteft cm habentur populi conuentus , mult mins crit
    inburia m, qui fic appellantur , quod inter fe quid pares fii nt, non
    autem Principi,vt nimis tufiic nnulliopinantur : at ne magiftratuum
    quideni'omnium, totius regni coata multitudo, illam quam opinione
    fibi finiteruntpptimatum fpeciem referre poteftm in vnius Principis

    gw.
    .. '

    prfentis perfona vbi vbi fit, omnia Omnium Imperia acpoteftates con

    quiefcant:l nequc enim magiftratus quifquam, prfente principe Impe-


    rare poteftzvt fuo loco explicabitur. Itaque Rex in Principum ac magi
    fh'atuum
    ctuiubet,tu
    cm iusmdicit,Cancellarium
    quidem ac
    fingulotum
    fenteln
    tias exquitere
    ad ferr-eferrewt eas arbitrio
    voltate fua
    non

    Q_iimerare, vti fit in iudicum decuriis,fed ponderare pofiit:ac tametfi ;


    pins eam fententiam probat,qu fuffragiorum numero vincit,vt ramen
    intelligatut n magifiratuum autiudicum,fed rincipis folius decretum

    effe,nec cteros niagifiratus Imperium vllum Eaberegncellarius non


    pronciat iudicibus aut curi hoc vel illud videti, fed clara voce his ver
    bis vtitur , 5E v i s n i i . Curia ve'i cm ad Regem fcribit,anti
    quis verbis ac formula veterum etiamnum vti folet : autem hc lite
    9 Au Roy noitre

    fuperfriptio: atei 9 Nosrao . princi-D


    : vaME DoMiNE
    _ _HvaiiLiTER Poss vas, vEsTxAM GRA TIA ov'rAMvs.fub

    gritoporrg fcriptio in vltima chatta huiufmodizr 533111 v ir. 1 Mi on E Dr EN


    grm aus , lrissiMi svniri, stavi@ cvaixi: mitta

    "d""' N i. quze cette formula non oprimatum , aut eorum qui cum Rege
    .

    n ~

    _ eadem Imperij potefiate confociantur, fed eorum qui fu mmavenera


    _ tione fidelitate, 8c obfequio Regem coluntac profequuntut. igitut
    puramonarchia, nulla populi aut optimatum otefiate confufa: quam

    '
    t -

    qui opinione finguntme cogitatione quidem, i velint,confequi pofiin


    cette Arifloteles cm banc fententiam de temperato fiatu fubtiliffimisY`

    pderibus exigerernomdv qu idem appellari fcribit cam Rempublicam,


    qu ex Ariocratia ac Qcmoctatia confiaturznon ramen quo id modo
    fieri poflit explicar , at ne exemplum quidem vllum affert , vt de };
    foletznec vllam fua astate aut fe vidiffe, aut qunam antea fuier cfitetur,
    tam etfi

    D'E.REPVBLICA.
    i8
    tametfi gntum Refpublicas vno libro , quem intercidiff'e ferunt , coin

    ,plexus diceretut: Platonis quidem Rempublicam , nec Arifiocratiam',


    nec Democratiam,f`e_d exvtraque miftam,appellauit @me-iw. At veteres

    `{Aarlfemici tradunt,id quod reipfa compertumhabemus,Arifiotelem,


    .em Platonis fententias aliter atque fcripfiffet , prodidiffe , atque etiam
    de inclufiria obfcuritatem rebus perfpieuis attuliffe , qu Ht vt ui ex A
    rifotelis opinione,Platonis fententi metiunturfpiffime, t
    105 fallar. Nos ver,qui neutri addiizi fumus,veram Platonis Rpu

    blicaml,q_uam qui nunqu legerunt diuin appellant, cteri contu melia

    verbot um lacerant, ex ipfis fontibus hauriamus.y Plato "dua's Refpu Repub/im'


    TA/noma.
    'B blicas opinione tantm fibi finxit : alteratn fibi tribuens `, alterain,
    Socrati , qu tamenXenophon ea quaz Platone ex ipfius ore magna ex
    parte prodita funt,dixiffe 3 negauit, 8: Platone obliuione notauit'. Et qui- gli

    dem Socrates cum Platonis Phdrum legeret,admitatus, @am multa', aars.


    inquit, deine mentitur adolefcens! autem maxime differt Socral
    tis Refpublica ab eaquanr-Plato fuam ducit,qud vx rn ac bonorun

    omnium communitatem,quam in Socratis ciuitatem in'uexerar, de fua'


    fufiuletit :vt planum fit differendi potius caufa haie fcripfiffe Pltonem; '

    quam quod ita feti_tiret: caetera in vtraq'ue Republica omnino~ eademl


    11111: _fCiuium enim modum certum pra:f"cripfit, fcilicet quinque'nil-'

    liurn 8: quadragintamec plures voluit, nec pauciores ceferi: nain hic nu


    C metus diuifores haber vno minus fexa inta:qua"rnqu:_i nurnetus'c.l x xx;
    quadruplo minor fexaginta' diuifotesabet: ciuium autem tres ordines'
    facit, gufiodes, iii uam, militesc qpif-ices: quo's rurfus in tres clafies'di-1
    firibuit,ex
    inquziii multitudini
    bonotu m cenfu.
    Summum ver ius imperan'di
    ci-7
    uium vniuerforum
    trib`uit:leges,inquam,iubendi,&
    abro-ly
    gandizquod fatis argumenti,fl:aturn popularem efiicete'voluiffehoc'

    amplias,l quod-ciuiumvniuerfitati magifiratuum Omnium creadortirri,


    atqueetiatn publicor iudiciorurn potefiatemfacit, quoniam vniuer

    fitatis,inquit, t_o_tius intereflt: denique populo ius vit ac necis concedit:'


    neque enim Principcm populi,autrnagifiratum vllum effe voluit, pe? k
    nes'qu inaius im'periu m confifieret: nam fenatores cu ffo'des e c.

    D". effeiubet,qui pop-uli fufiragio etearentur. quibus in'telligitur Plato


    nis Rempublicam mag-is Omnium maxime popu'larem fuiffe, ac muito'
    magisxpopularern , quam 111111111111 m,qu'am ramen >)Sexi/'opbod
    ex omnibus maxime popularibus primam effe exifiimauitrornitro' e esz

    yD Cx- v i.' quas Plato diiocl-ecim ibris complexus : mihi

    propofitum fu it , de inoltrare Platonis 515152111 Rempublicam vex Arifio.


    cratia acDernoctatia inon fiiiffe confiit'utam ,rvr- lArifioteles p_ofuit, cu-'
    iuserrorem Cicero, _Contarenugacdeinceps alius alium feuti, 3
    ip errorem,bon_a f_'i_de,compul_erunt. uHaze igitu' nofira conclufio eflt,lv
    nullarn vnquan}Rempublieam ex duabus, multrnins ex tribus co'n-f

    Haag ,nea opinione quidem fingi , fed tria tantum genera cox'ifiitu'i'pof'-`
    fe,therodotus,inter Grecos veriflime fcripfithuem Tacitus4'inrer La- 4 1ib- "
    111195:5:-11&:15;111(11111, nationes 8: vibes populusut primores',
    f n t. In

    \~

    q 2.

    '

    srch'Dvs

    aut finguli i'egunt. Demustam,fi fieri potefi,aut cette Engamuseiuf-

    modi Rempublicarnan qua populus magiflratuum creandorumarrarij


    publici , vi tanque ius 8: necis habeat: Nobilitat' legum ferendatum,
    "`"

    belli pacifqueacttihutorum impetandorum ius tr'buatur: Regi vei


    l

    tum vniuetfi, tum finguli ciues iureiurando obfitinganrur ad fideli

    tateni obfequimve fine cuiufquarti exceptione prflandum,& quio


    EE-4:
    21H231

    mnibus magifltatibus fuperior, de fumma extremque prouocatione

    cognofcat. Nam ifla ratione trifariam iura maieflatis diuifa videbun


    tur: partem oprimates ac nobiles,patt populares ac plebei,partem Rex
    ipfe fibi vindicabir, ex quibus temperatio illa re i poreflatis , optima

    tum,.ic populi exiflere videbitut. Id ramen aut vnquam,aut -


    ri : Urgo : nam optiinates acnobilitas, qu legum fummam habcat,
    id efi: omnibus impetandiprohibdique poteflatem, 8: plebem 8: Prin
    Cipm imperio corcebit,ac Principi obfequium reddi prohibebit : qui
    vero Princeps iureiurando fingulos obfrinxerit,alteti quam fibi parete
    quenquam minim patietur: 8: vt maxim fiia quifque iura tueri volet,

    nec detrahere quod fihi arroget, attamen illud cum impetij natura dif;

    ctepat,vt qtiiimperdifiimmum ius habeat. idem ipfealteric quidem


    [uhdito parere cogaturzea res efiicit,vt vbi iu ra miieflatis Prin cipem in

    'Lf
    Lx'

    ter 8: (lib iitos diuifa fimt,perturbatis rebus de fu mma rerum femper vi


    in
    -'

    8: armi; decetnatur , quoufqiie vnius, aut paucotum, aut vniuetforum

    te
    ciuium
    fitexem
    fumm
    plum
    i poteftas.
    ; null
    Sed cm
    efl,qu.m
    multade
    fint
    Regibitngnoruin,
    veterum,tum verquos
    .

    '

    33

    iam inde Cfirifliemo Federici, qui ni'ielmperium haber, ptoauo,


    bilitas fuis legibuspen fubiecit: Chrifliern um de regno detutbauit, e.

    itifque con fobtiiium regnare iufliru'is legibus ne de bello vel pace,dque

    Il

    l"

    capite pitriciorum acnobilium iniuffu Senatus flatuere - ple

    ra Iueid genus quibus Reges iurei'urando obflrinxitzqu vt fiabiliota


    , Lubeca ciuitate ac Rege Polonia fdus aduerfus Regem

    i
    '

    procommuni fihertate conrraxi't.1ta quidem diuifa fiintiura maieflatis

    'df/1

    Regem inter 8: patricios , 8: vtri'que in perpetuo metu ac diflidentia fi:


    ) Principum acpopulotum focietates ac fdera,qu mnsa
    fe ipfi ofi'enfiones accipiatit, exquirunt. Iifdem fiuibus ac procellis D
    imperium _uecorum , cuius Rexita cum nobilitateantea viuir,

    vt HenrichusRex, magilrum equitum natione Qallum , pro Cancella

    rio ver Getmanum homnem haberet, tandem palatio ac regia fede


    in carcerem efl ai nobilitate cietfl'us, vbi iam annos fepterndecim exegit. Qiarum igiturciuitarum (. fimtiura maieflati's, minim om

    im
    ,ff-im

    nium Refpublicagfed Rerumpublicarum corruptiones appellate opof-

    um

    tet.th Herodotus,hreuiffim ille quid, fed reliffim fcripfit, 8: quem'


    admocfum corpora te natura conflituta,fi mutari conringat, incre-

    @im
    im!

    dibili ftore ac fui' ctagioneproxima quque infefiant,quoad nouam


    formam adepta fueti'nt, vtjcum i'ncubantur, quae ramen priufqum

    @d
    Quim

    in cu batentur , 8: poflea quam pulli extiterinr fuauiffimi funt odoris ac

    _im

    (; ita quoque Refpublicz quae mutantut, bine inde ma-

    gw;

    y.,

    iefatts

    i
    l
    i
    l
    l

    ___H __*

    _DE

    REPVBI.IC,.l.`

    i8;

    iefiatis
    erturbationibus
    legibus ac fumma
    nullam abent,
    otefiatequoad
    diuifa formam
    , requiemplane
    bellis
    confummatam
    ciuilibus
    adipifcantur. Nam exatis vrbe Regibus, ad populum maielias imperij
    delata efi,vt antea docuimuszfed quoniam in populi comitiis,quae in {

    clafles difiributa fu erant a Seruio Rege, fi 'prima claflis', qua: ex Opibus

    86 cenfu maximo deferipta erat , fufragia maiore ex parte congrue.


    rent,leges ferebantur, magifiratus crenbantur, de capite, fama, ac fortu
    nis ciuium decernebatur : nec femper ad fecundarn claffem, raro ad ter>
    tiam, rarifIim ad quartam , vix ad quintam,nunquam a'd fextam peme
    niebatur:itaque Reipublic maiefias in Optimatum ac nobilium

    verfabarur,cm in fexra claffe, qu erat tenuium c iniimor, pars mul


    t maxima populi cenfererur : vix enim claers decimam pattern
    ciuium capiebant : cum itaque plebs adeffet comitiis, nec fui ratio habe#

    retur, tumultuari caepit : inde __res in Auentinum fecefiiones ,quo plebs


    armata Pe recepit , vt [uam aduerfus optimates libertatem ac potentiarn

    i
    'i

    tuerctur : nec prius placari potuit,'qu;im [ibi fu os magiiiratus faerofan


    ios creare liceret,c quidem triburis comitiis, :i quibus patricij arcebz't

    tur. Ita plebs aliquandiu conquieuir, cum fcilicet maiores magiftratus,

    Confules, inquam, Prtores, Cenfores, centtlriatis comitiis,id : ab O-

    ptimatibus, minores ver magifiratus tribu tis, id eli :i plebe 'creat-entur;


    TtmeRefpublicaI temperata quodammodo fuier videbatur,ex optima

    C tibus fcilicet ac plebe:at fi quis temporis breuiflimpc perturbationum,


    que interea Rempublicam labefatarunt , ration'em habear, is profet

    confitearur vix annos x x. aut x . in eo fiatu, quar'nquam miferrimo,Il

    conliliere potuiffe: nec tamen,nili ab hofiibus vndique vrgerentumandin fietiffet: plebs enim paul pofl: iubend legis potefiatem,'qua Rei-

    1
    l

    publica maiefias continetur , arripuit , ae paulatim cartera quoque iura

    maiefiatis,optimatibus inuitis ac diu repugnantibus,extort.@quam


    eoipfotempoe quo populus maiores magifiratus centuriatis comitiis

    treabat, plebs ipfa aderat, 8c in fexta claer cenfebaturzac tamet'


    'rariflim fuffragium ferebat',ferre ramen poterat,f1 pri'o'res claires inter'
    fedifliderent :v quod fatis efr aigu menti etiain eo tempore fiatuin fuiffe'
    D P0pularem. Adhuc ramen Obiici res omnes publicas tribus ge

    ncribusnon contineri': quia fieri potefi; vt ex n'iillibus fexaginta ciuium,


    quae in ciuitatc cenfa fuerint ,' qu'adraginta milii'a fummur'n Imperium
    habeant, viginti millibus exclufis: 6c quoniam maior pars Omnium

    mesatus erit po ulariszcontraver fi ciues centum ex illa multitudi


    maiefiatis lliabeant, fiatus crit Arifiocraticus , quia minor pars
    ciuium colletafummum imperdiius habeat: quid igitur fi ex eOdeml
    ciuium numero viginti quinque millia fummam potefiatem teneant?

    dubitari cert poreft , an eiufmodi flatus fit Arifiocraticus , tametfi mi~

    nor pars ciuium, cteris reietis, Imperio potiaturzquoniam plurimm'


    referteiues cen'ium , an ver v. millia rerum domini coniiitu'antur:

    tPult magis li ex centum millibus ciuium , quadraginta quinque mil;`


    Iman vet ex tanto numero triginta' folm, cter'is exclufis,vt
    s'

    '

    186
    LIBER SECVNDVS
    Lacedmonios,iure maiefiatis fruantur. Ego ramen iiatum fem perAri-

    Rocraticu m efe indico, ii minor pars ciuium cteris imperet: a ioq'i


    muneri varietas Reipu blic varietatem , innum erabilia fmt gene~

    ra Reruinpublicarum: debet autem ab omni difciplina innitas remo


    ueti : [itis enim penes maiorem aut minorem ciuium partent Impe~

    rium elfe-,ad Democratiam aut ad Ariocratiam confiituendam.Cte~

    ta qua: du birationem afferre'poffunt,fuis quque locis aecuratis exfpli


    cabuntur. Vn u m in propofita quliione difcutiendu rn. Re pu
    blica`Romanoriim fub Auguflo,ac cteris deinceps Imperatoribus, vf
    que ad.Flauium Velpafianum principatus dicebatur: cuius Reipublic,
    nec Hetodotus,n ec Latinorum aut Qrcorum quifqluam,prter 'fran-
    In Caligula.

    quilliim , meminilfe videtur. Is f enim fcribit Caligu am, cm Reges ac


    Principes, quos conuiuio exceperat , de dignitate ac generis fplendore
    inter fe contenderent, Homeri carmen illud vfurpauife ava

    ; ; ; parm abfuit quin diadema fumeret ac


    potcfas. vnus (it 1 principarus in regnum con uerteret:hc ille.

    quibus intelli

    ""f gitut [ub Augullo bellum nec popularem ,

    P '

    Rex.

    optimatum, atne regnum quidem fuiffe. At p_rincipatus aliud nihil


    quam optimatum, aut populi Ratus, cui vnus aliquis ptefi, qui Lati

    nis Prtor preundo , 8: Princeps ,id primus appellatur. ItaI~udi


    querebantur AriiobulumAfmonasum principatum in duo regna com
    mutafe,cm [ibi diadema fumpliffet,alterum fratridediffet. Ac veteres
    quidem Hetrufcotum ciuitates Iarquinium Prifcum Regem Roma
    norum ad [ocietatem, ealege admiferunt, ne ius vitae aut necis haberet,

    aut tributa imperaret, aut prdia ciuitatibus imponeret, aut leges mu


    taret, kd vt ciuitatum principatus penes Regem Romanum effet:f1c

    enim florus fcribit. Etat autem popularis Omnium ciuitatum Ratus.


    ,Fuit igitur Tarquinius in ciuitatum comitiis primus,quimultitudinem

    regeret, n aliterquzim in Imperio (iermanorumiut in Republica Ye


    netorum, aut (ien uenum Imperatores ac duces, qui Principes .

    m appellari , vt olim eodem [enfu apud Athenienies, fummus


    magiiratus, uw dicebatur: etat ramen Refpu blica maxime om'

    nium popularis. Si duo magifiratus, vt Romae, / vtin plerifque


    Heluetiorum ciuitatibus,aut quattuor eadem potefiate, vtapud Gene'

    uates,principatus dicinon potefi,quia nemo prim us .1 in Republi


    _

    _ I ca Romanotum., iugufius callido commento Imperatorem fe, id


    iI.:
    A j...A

    110111131: " 1$ ducem maximum, ac Trib unumplebis ad tuda populi com


    moda, cui tam libertatem eripuerat, 8: in annos decem Reipublic
    rationem :i Senaru &$1/11` videbatur,principarum fpecie acu
    mulationc confiituerat, cm legiones quadragin ta in prouinciis omni

    bus collocauifletcad cotporis cufiodiam tres adhibuiilet, atces etiam,


    acfortifima quque pro ugnacula prxlidiis-cfirmafet,regiam ramen

    potelatem Ene fceptro, [fue diademate, [ine corona inuafetat:


    ver crudelilfimam tyrannidem,alius alio plus,paucis exceptis
    runt z nam gberius _initio Cfulibus aurgebatacdeccdebat via,inquif

    Tran

    .mf--Jn

    DE RiiinBLioA.

    ,87

    Tmnquilluspollrem fecdillirna leruitute Rempublicz'i opprellit. Hic

    { de reipla,n0r1 quid limulatione fiat,exquirendum nobis ellmam


    qui Plus in Republica , fummum Imperium habere lla-1

    tuunt: de iure l1 queritut,non quid`liat,led quid lieridebeat intudum,


    Ell igitur principatus nihil aliud quam Arillopratia vel Democratia,eui
    vnusde multisdignitate praeeltrmaiellas vero penes ell populuni vel
    optimates.

    nia/r dominati

    C a v .

    i i.

    ' NA Reipublic genus elle dixirruis, in qua Penes . l,

    g'

    acimus
    1l-ritmi ,lumi-na
    iplo monarchi
    totius Reipublicze
    verbo latis
    potellas
    lignificatum
    elif Vnum cum di- $1123?
    ; _ Plurfve adiungamusniem-o eorum fummum Imperium ha
    ber;quiafunimus dicitur qui nullius imperio tenetur, ccteros cines,l
    tumvniuetlosa ngulos corcere potell.Atlmperium duot eiufm o-

    u'
    l
    l

    diell,vt neuter alterius imperio teneatur, eiuldem lmperij (; (:


    quamobrem (i duobus Regibus ciuitatis eiufdem Imperium fummum

    '

    derunneuter Rex elbneuter fine alterius confenlione Imperate }:


    (ed vtriulque { potellas ell, qua: Quumuiratus , feu Duarchia
    Atiliocratite forma dici pollit, tan iu duratura, quoad vterq e com,limidc eonfenfu ad ciuium tutelam confpirabit : vt Romulus ae

    Tinus , alter Romanorum , alter Sabinorum Rex , poll alim


    55m-[lis fderibus locietatem coierunt, ea lege, vt populus vtetqu@ in
    eadem mnia coalelceret , 8: (Luitum appellatione ab vtrque Roo@
    Imperio communigubernarentur. At Romulus quiantea fratris Pfr

    midi@ {} focietatem a le depulerat,per\egrinum hominenh diu fer~


    renon potuit, led occidi mandauit , aut cette liccatium deprehlm ex .
    cufaujt, Longo poll: temp-ore Roinanum Imperium ab vnius ad duo
    rum dominatum conuerti coepit, cum A_ntqnignu-s Pius M.Aureliu m
    hum Vnum, Imperatores eiuldem Imperij focios reliquit:led Elms

    breui,nec line veneni fufpicione interiit. lleliimlac lemper fuit diflici


    limum lumma Imperia duOfUm : 5C quogLUqlnuslcribit,Nulla

    D lidesregirifociis,omnlfque pofeasilmPatmS COlertis erinde Dm

    uitatu potillimum interpretandum eli: quia trium plurii'imve


    llabilis elle potell ac firma: duorum non item: cum per naturam vnum

    vnitantm contrarium lit : plura elle non pollunt : tertium enim


    medium quid extrema copulat. Itaque Imperatores Romanor

    iildem tempotibus ad eadem lceptra capellenda venirt, ne mutuo im

    petij concurlii amicitiam ac fidem violatent,diuifum Imperium habue


    runt : alter quidem (, alter Qccidentis regiones :ac tametli l@ es
    eadem communi vtriul'que voluntate in vtrque Imperio interdum

    peruulgartur,re tamen,diuifaimperiafure. Lacedmoniorum Re; 4

    publicam Rex vnus facile moderabaturzat ctri'Il_ifillci'demiisiriiclun;Q


    8c Euryllhenem liberos lim ul regnare vellet,tuncoborta contentio ell,
    1,1;8$ facilim porellatem eripuire gon,

    :88

    LIBER

    SECVNDVS

    uerfo populu m fummam rerum detiilit.1dem aurea _tnphareo


    l'

    31mm - 8: Leucippo Meifeniorum8 Regibus contigerat. Sed Arginine eadem

    C .

    iatarentur , cum Atreus 8: Thyeites partis imperium fimul


    ycreniient,populus(prudentioretii vniuerfo imperio prfecit,vel,vtl;u
    Ubi cianus 9 prodidit , \otiorem .I (lui vero aMcroweo 8: Crolo Magno

    ilirpem duxerunt,cum plures liberi candem hrediratem ccrnert,pro

    uincias 8: Imperia inter [e diuiferunt. Nam Clodonei liberi ex vnius pa


    tris regno quattuor, arquata potellate, fe cerunt :ac Ludouici Pij tres li-.
    ben' totidem regna inter [e partiti {unnnec plures fimul imperium indi

    iiiliim diu tenuiiie legimus, propter indiuidua'm maieatis naturam,&


    plenam periculorum Imperij {ocietatenizin qua nullus fummum Impe- B
    rium haber : nii Princeps aliquis peregrinus defpdeat Reginam a
    pud eos populos qui geminarum Imperia ferte didicerunt : tunc viti V8:
    vxoris imagines,nomina,ftemmata limul copulantur,quafi ad vttfque

    Imperii maieltaspertineret, vti^ con tigit,cm Iierdindus Ifabellam a


    Iiiliam,_iitonius Burbonius Ioannam Nauarra: reginam: Ihilippus Hi
    usMariam Henrici Regis Anglorum filiam,penes quam'ngli ma
    ieliarem in [olidum elle voluerunt,ac per [e ipfam fine mariti confcnfu

    imperare: cetera in ipeciem marito tributa,vt de Ifrdinando Rege Ara


    onum dabella exceptuin etat, rametii edita vtriufque nomen ac

    YQ l MY chirographum 9 prat le (. ( argumento nullum eflicacius erat


    '

    aduerliishnicliazosquiquidem
    duplicesbonorum
    qua poteiiate
    Deos,erroris
    nebifinxeranr,alterum
    ,alterum
    malorum opinioprinci C

    pem:quod quidem [i verum diet perpetuis bellis ac diiiidiis pulcherri


    mum vniueritatis concentum, 8: concordiam perturbarcnt, quoad al
    tcri vitoria cederet, propter difcrepantem ac plane contrariam bono

    rum ac malorum vim 8: naturam. @od li vna ciuitas , ne frarres qui

    dem [unimi Imperij collegas,vt minim um diiiideant, ferteporeft, qu


    nam modo mundus hic duos Imperatotes voluntate ac tota fui natura

    diiiden tes ferat? tres aliquant facilis imperarent, propter eam,quarn

    . prius diximus, i'ationem . Crim enim C_rv Pompeius 8: (_LCfar Mg


    cum Craum ad amici'tiarn focietatmque Imperij adiunxiffenr,
    .

    3542444?
    '

    tanta concordia [eifos ac Romanotum im erium tuebtur 2 vt vul us D

    ' ~ . illos 'I_lritlipitium appellaret. ver quam @agus cfus eli in Cal
    da,eodem men to a Caefare diiiidere ,ac Refpulica fx
    uiiimis bellorum ciuiiium tempeiatibus ac procellis tandiu iatati vifa

    eligquoad vnus omnia moderaretur. Eadem pen,inrei'e`to C_'faigll


    ` trium uiratu conrigerunr, tiguus,n ronius , ac Lepidus Imperij

    Romani corpus vnum in tria membra diuiiiffent, ciimA I_.epidus ad Im

    erium omnino ineptus Augui'o Eafces fummififiet, rametii Antonius


    Auguti fororem [ibi delpondiet, ac Imperium ex aequo intere diui

    Hlent, regionibi'ifque a [efe diliunilimi viueren t,non ramen diu con


    quieuerunt, quin alter alterius dominatu acpotenria quateretur. Inde
    confecura { Imperij [alus vnius Imperio conHrmata. Illud i itur qum teneam us nec monarchiam dici, vbipenes duos Imperij ma
    :

    ijf-fl
    ji'
    :

    DE REPVBLICA.

    89

    iellas ell,nec eo flatufi dillidentlmperium confiltere polie. Porr 219


    narchia omnis in tres quodammodo formas tributa efr :aut enim is qui
    Imperium haber, rerum Omnium dominus elhaut Rex,aut rvranus;
    Propterea monarfhia: {latus alius atque al ius dicitur: fed id ab

    di varietate mana'. Illud enim admonendi fumus , Reipublic {


    abimperandi ratione diltare plurimum : quod antea , nemo , quantm

    intelligere potuimus,animaduertit. Nam Reipublic llatus Regalig ef.


    { potell, gubernatio ramen popularis futura eli, fi Rex omnia Imperia,
    (acerdotia, curationes, pnas itemac praemia omnibus @quo (

    buat: li ver Princeps Imperia,honpres,magiltratus patriciis,vel diuiti-

    B bus, vel fortibus , vel fludiolis tantum impertiat, regia potellas erit , ;

    quidem limpiex ac pura, (ed Arillocratica ratione temperata. Ita quo


    que @primates pauci Rempublicam populari modo regere poffunt, (i
    ciues omnes, Omnium magiilratuum participes feceririt: aut Arillocra

    paucis quibufdam,qui aut virtu re,aut cenfu aut nobilitate


    prallent: quae dluerlitaseos in errorem impulir qui Refpublieas plums

    rribus,crroris opinione iibi linxerunt. Ell igitur monarchia regalis,iri


    quafubditilibertate ac dominio, rerum ffii-tes fui principis legbdg
    lequunturzperinde vt Princeps ipfe diuinis ac natur lmperiis obtcm
    perandum indicar. Qoniinatusvero dicitur , cum Princeps vnus,liber

    ratisac fortunai'um Omnium do minus, iur belli fatus,aut fdere,ftib


    3

    Pater familiasferuos moderatur. _gvrannis _denique ii Prina

    cepsirnpcriose fpretis ginium ac natur leg, vusfliilriitoriim bonis


    libcrtate adlibidinem abutatur .L Eadem dillinrio ad Ariltocratiam ;
    Democratiam adhiberi potellznam tyrannis quoque Omnium maxima

    `alvlarc'o Tullio appellatur, fu rentis ac turbulenta: plebis impotential,.


    iriusigitur ell de vnius dominatu ,i tum de Caeteris dillerendum : nam Prim ,
    principio rerum Omnium , quo focietas hominum coalefcere , 1: 141421
    Reipub. forma qudampconflitui , vnius imperio ac dominatu omnia umm.
    renebantur. Fallit enim idftoteles, qui auteum illud genus hominum
    fabulispotatum quam re ipfaillultrius, Reges Heroas fulltagio cream,
    prodidir: c'm omnibus perfuafum (it ac perfpicu u m monarchiam om
    D nium primam in All ,il-lille C0QQWLQEDWf919Prinipe,quem
    fam, liter@ potenti imum venatorem appellant ,loquendi genus

    braeis familiare, quo verbo latronemfignifcari volunt. Veteres enim,


    1

    Blafognquam, A/fiuriiloteles , )Senophpn latrocinium inter genera vena_


    tionum pofuerunt, 1 vt alibi notauimus. Nam ante Iimeroditatem, op ,nimm
    aqua etat Omnium libertas : primus hic dominatum arripuit, 8c liberos iidifis

    homines fetuire coe'git: qui propterea ditus ell Nimerodus ,id ell do~
    minus metuendus. Bodem momento foUita Vbiqe Clliitavi

    demus,adhucviuo ac fpiranre S_emo Nomi lilio. Et quidem facr


    r ,quories Affyriorumac Perfarum Reges meminerunt, dominos pellantzfubdirosver Principis fetuos. Nee Hebrorum tantm , fed
    etiam Grcorum fcriptores, in ea fententia fueruntzc quidem hi {

    lMC1?,Aliaticos ver ac /Egyptios fcruili contumelia notant. Itaque

    u@
    Lira srchDvs
    Reges Periarum cni bellum indicerent, terram t aquam iibi dati poi
    cebant, quo argumento, fe rerum Omnium qu terra matique tenean
    Angri iw- tut dominos efienvnificarent ,vt Plutarchus fcribit. At etiamz

    phon laudabile putatMedorum inititutum, apud quos Princqps vnus


    rerum Omnium dominus effet. Inde adoratio , qua non mod ubditi,

    fed etiam peregrini t exterarum gentium legati aduerfus Reges Perfa


    rum vtebaiitur,vt eius dominatu omnia teneri figniiicarentm enim

    rI_`llemiftocles cuius fama illuitris , 8: clara antea fuerat, Regem


    3 91"'57'& conuenire3 vellet, Artabanus prfetusqirto

    l rioilium ab aditu depu'lit 4 nec rogationem vllam ferite pafius eit , niii
    , prius adorato Regezdeinde prretorio egrefium,humaniter allocutusfa- B
    tum his verbis excufauit, laudabile cit Tliemiftocle , fuum cuiui ue

    gemis inftirutumzvos ercilibertatem,& Imperij .aequatioiieriiamp e


    xari confueuiitis : nos ver nihil tam natura: conientaneum effe duci
    mus, nihil tam decorum quam Regis noftri maieitatem , vt Dei optimi
    maxmi veramin terrisimaginem adorare , ac reuereri : quibus conien

    raneafimt qu I_iuius ieribit,Barbaris,inquit,pro legibus, fem per domi


    norum imperia fuerunt. At cette non debet vnius dominatus tyranni
    dis appellatione foedari: Neque enim iniquum eit,vt qui hoites iufto
    legitimo bello ii'egerit ac domuerit perfonarum rerum dominus ht:
    dum fubditis,non aliter quam bonus paterfamiliasferuis vtatur,vtqui~
    dem gentium fer Omnium moribus ac inftitutis receptum videmus: C

    ui ver iniufto bello fratftos imperio fubiecerit,i{que bOnis ac perf`onis


    fg'tuilem in moduni t'adlibidinem abutitur,tyrannus eit. Arne Adria

    nus quidem Auguitus, {eruum liiitrionem vel aurigam peteiite popu

    rtf Mmm Romano f,libertatem quam in theatro dominus ded{ adipifci,ied ar


    .

    _ bitrio domini priuatim ftatudumreliquit :Idem etiam antea Tiberius

    ac deincepsiirelius Adriani iilius vetuiife dicuntur: clim libertas iulia


    non videretur quam populi vis ac p'laufus extorfifier. Ac tamctfi pauC

    admodum Principes fint, quorum dominatu ciues ac ciuium bona te

    neantur, etiam fi tyrannos permultos videam us, [unt ramen 8c iii'Aiia


    Se in Aiiicanonnulli : in Europa ver qui tantm tribuanr, prter
    Turcarum acMofchOuitarum
    neminem :cert
    quidem
    @houir
    festegis Chlopas,idPrincipes
    eft {eru Os, [cio
    appellaninos
    corrupt
    [cla D
    6 Si
    libefg

    56m/_i

    tios dicim us."i_`_urcarum vei' Princeps Sultan um fe,id cit dominum ap


    pellatznon ram propter latifundia cum .Rex Hifpanorum entesimma
    nitate barbaras , multitudine innuiiierabilesrocis inliiifuo imperio

    _ regar: quod quidem imperium iiidem regionibus, quibus Solis curius


    definitum : quidemlmperio Turcarum decuplo iii-.rigged domi-HL

    nus Turcarum appellarur, qud perfonarum ac forrunaruni Omnium


    [efe domin um ferat,qu_o,s ramen mult-liumanis ac liberius,quam bo
    n us paterainilias [eruos modcraturmam eos quos noftri'fclauos ieu fer
    nos Principis appellam us, Turc Zainoglom os id eil triburifli'os, ipfi:
    Pfinccpsnon a, iter quam Hlios efducariracerudiri, eifq'ueiura-noblit

    tis,qu ab.'aliis.ftudioii`; ambiun_rur,inipartiri folet. Timariorar autem

    l .

    lq

    Ordo

    ,l
    l

    i
    ..1

    DE

    REPVBLICA.

    191

    ordo equelltispmnia ptdia Hduci nomine Principi accepta : ac de


    timo quoque anno locationes pracdior renouare clueuit : nec liberos

    s.

    prrediorii, led pecuniaru tantum ac lamili lizrredes habent, nili Princi

    ?
    l?
    ilE
    ._ 4

    pis beneficio paternorum praediorum ac veluti bonoruiri,pollellionein


    accipiant.Reliqui Principes-Europa: qui le reru m ac perlonarum domi

    nos 'appellannnulli lunt. At Augu ilus Imperator, cuius imperium lon


    g latquepatebat , 8: cui Reges lponte minillrabat,domini appellatio
    nem leinper tepudiauit. Neque enim ea,qua: dicimus, iura leudorum,

    _7 .
    "u o.

    in.

    autvlla Oiniiino prdiaduci nomine tenebantur: nec vtilis aut dite

    ! domini Verba exaudita luerant, at ne in codicis quidem, vel authen


    B ticis legibus , velpandetarum libris vlquam leguntut. tametli nulli

    luntinEurOpa Principes, qui diteti domini] iure Omnia prazdia ad le


    pertinete non purent, non proptetea tam en dominus quilqu am iure di

    ci potelt,cm vniulcuiulque rei' proptictas ad lingulos pertinear, ramet


    GPrincepsad lpeciem 8: pompani diretum dominium vindicet:
    quamquam pleraque predia,quallodia dicuntur,ne Principis quidem
    beneficio 4 pollidentur. I-Iunniprimm ab extremis Scythi Otis,cm
    Europain totam lerrO ac fiamma vallatent , Langobardos 8: Ale
    nianos Germanorum gentes, ac Francos Gallorum veteres colonos,ad

    4 qlqluetiilo

    Campari.

    dominatum rerum Omnium oceupandum lie ailuefeeerunt, vt nemo


    terrglebam , nili eorum beneficio pollideret. Romani quidembello
    captiuos autvendere , aut leruire cogcbant , nili libertatem pretio reeli
    mcrent,vt cteri ler populi: expugnatas autem vrbes,ac populos deui
    losigri parte [ 8 1&: : quam coloniis ciuium Romano
    ra ignabant. At Principes 8: populi,humanitatis artibusac dilciplinis
    excultic eruditi, dominatum, qualem in luos Reges Perlarum 8: Alia2
    exercuerunt,vel metu delelionisyel potenria dillili, lua delerucrt. Et

    \\

    8 Pintar. iti Ro

    mult?.

    Cilmantea Reges Allytiorum verberibus lum mos magilttatus ac Prin

    Clptsvellibus nudatos leruilem in modum cdere clucuillent: primus


    Artaxerxes nudari quidem , led eorum veltimcnta,9 non corpora credi: 9 Plutarch.
    -;
    8 quorum capilli contumeliol diuelli conlucuert,eotum pil cos con

    in

    Ff

    uelli iullit. Aluarelius tamenLqui /Ethiopica delcriplit,cancellarios ac Negrar@ JAM/'e

    prouinciarumprdes nudatos ac prollratos humi, verberibus laccrari

    { domi.
    flfpflf.

    Coram Principe le vidille prodidir , elque maximo in pretio 8: honore

    luberi , quos princeps ita c_oncidi iubetet. his autem qure Aluarelius

    leribitfacil colligitur qui dominatum habeat,in Allrica aut Ptincipem


    thiopumut elle neminemlurop ver populi,I quotum bellica vis
    maior quam Aliaticor., 8: Aullralium, vix ac ne vix quide': domina

    tum Principuin lette potueruntznec ante Hnotum incutliones in Eu


    1I0'P21111,Principum doniinatum pettulerunt. Primustucer Rex Ille;
    rulorum, ui iildem' lere tporibus Italiani, qms Attila,_Gerrnwaniawir

    lnualit, lubata Italia, pollellores agri tertiaparte multauitzliberos hoe


    mines illelo libertatis liatu, ac reliqua parte bonorum, line vllis fiducia:
    Plimut direti do minij lpecie,lecuros elle permilit.Ca:ter__i ver ab A

    quilone populi,ciiin Hunnot mores ac domindi illecebras didicillent,

    14142

    f.

    1'92.

    LIBER

    SCVNDVS

    Allemani, inquam, Langobatdi,Saxones,Burgundi,Gothi,Ofitogothi,


    Angli
    reliqua Scytharum
    colluuies referuarunt
    , rerum Omnium
    fe
    rentes ,, 8:
    fettiliffima
    quazque >ptazdiavfibi
    , cteradominos
    fiducia: no
    mine veteribus colonis lr`ue`nda reliqueruntzexigui veiigalis lege diia

    1 capi. lib.r.
    fcudor.

    fi poffefforem mutarenr. Illa imago, illud argumentu m antiqui do


    minatusl. Nam militia: ex cafu, (qu'veriffima fiint feuda) militibus,

    quandiu viuerenr ,fuetepermiffa '. deinde 21 parent'ibus in liberos conti-l


    nuata , prrer eos honores qui Ducibus, Comitibus, Marcliionibuslha

    beri folebant',nec prdia afiiciebant: qu-o more,etiamnurn vtuntut fin


    gli 8: cori, apud quos, ducum liberis,agros 8: prdia pofiidere licet, fi
    ne vlla ducis prtogatiua . Cm enim feuda beneficia prdiatotia,

    militibus quandiu viuetent, tribuerentur,obtinuerunt:vr eorum liberis


    tef'tameritol 8: ab intefiato relinquerenturzfi mates nulli fmi
    nas iure tranfmirti placuir,pr:eter ft'ninaza of-1
    fefiione feudalium prdiotum arcentur: quo arguinenro-pminim

    fri/*nd

    vfus eff: Federichus Comes Vallimontis,aduerfus Renatum Sicilia: Re


    t gem in concilio Confiantienfi , cm Lorhatingorum Duce confobrino
    mortuo, poffef'fionem ab Imperatore igifmdo fibi dati pofceret,quia
    Imperiale feudurn effet,cuius Ifabella Regis Sicilia: vxor, tametfi Ducis

    Lotharingorum filia,1ninime capax effedicebatur. @amquam 'Rex Si


    cili aliis fefe rationibus tu eri poterar: cum enim de legibus feudotum
    urdgfimf quazriturferuientis non dominantis prdij mores ac leges intueti opor
    linens
    in
    tet :confiar .autem in _vniuerfa
    Lothoringia
    fminas
    feudoruincapaces
    f J
    . z..
    .
    -.~~
    . .
    .
    .
    .

    . 5c-,ira effe. Ex quibus perfpicitur dominatus ve igia in Afia 8: 111 Afirica con
    f;_f_ffic fiitiffe, , ratiffima in Europa refiare. Tametfi enim (3111111
    -

    Fui pofiea Augufius appellatus , vniuerfam Angiia armis domuiflet,


    q; edito publico vniuetf pecuni,ac prazdior,qu quifque pofiide

    bat, dominum appellari iuberet, nihilominus ramen, ptzeter hofiium a~


    gtos,quos addixerat,proprietarem bonorum omnibus fiduci no
    mine fruendam permifit. it Carolus v._I_m_p'erator, cum Perufinotum
    regiones latiflime patentes fuBegffeilii) vnius dominatu omnia teneri
    voluit, exceptis feruis, qui cm innumerabiles effenr, manumirti iuffit:
    ptdia vero pofiefioribus precario fruenda reliquit, nec ad liberos ha:

    reditario iure tranfrnitti. Callidum ac v'eteratorium commenrum,quo


    agafca Iurifcfultus Imperatoris legatus, G_fulo Pizarra cterifq; de- .
    &115 authoribus fraiis ac profi:ratis,vr incolas perpetua obligationis

    {idein oflicio continerer, eos ab Rege Hifpaniarum poflefiionem bo


    norum,mortuis propinquis, petere cogir,nifi prius patentes ipfi adhuc

    fpitantes pro liberis id in futurum Hbiconcedi curarent :quod non fine


    magna vilpecuniaru1n,qu;e in aerarium publicuin infetuntut, impetrari
    _ poteratzdum interim pofentiores rebus nouandis prohibertur. Con
    fimfili de caufa vno capite lgis Muhainedica: cautum etat, ne quis om

    3-

    nino domin aturn afietarer, mvlli-S ,Prdij dominum diceret,

    Prtet Calipham Muhamedi- levatumPontificem


    maximum, quem
    C
    principio return Omnium dominum fuiffe comemorant, a quo Reges
    Impe
    l

    DE.REPVBL1OA

    Imperium baberent , cui Principes lceptra accepta ferrent , 8: quidem

    precario rantm, quoad Turcarum ac luperioris Ali, itmque Allric


    Reges lua imperia libi alleru erunr.- Hic ramen dubitet aliqu'is, num ty

    ran nidis appellatione veniar etiam rerum ac perlonarum dominatus,


    qud naruram ip_lam 8: hominum locieratem qua: vniulcuilque liber

    tatem ac rerum dominia tucrur Oppugner. Id quidem quodamtnodo


    cum natura,ci'imque iplaphominum conlociarione pugnare viderur.Sed

    crn ea lit hominnm leu vis,leu innata cupiditas , vt in Orio ac tranquil-l


    litate diu vini non pollit , 8: bella gerantur, magnam partent

    iniuli illara , nonne : num eos qui a'l'iis 'iniqn bellum inlerant,v
    B tos vel rerum luarum amno , vel morte, vel leruiture, cOrceri? _ _,
    _
    iulla dominandi lex ellafdum ramen crudelirare abliineatnr,c quidem clggffffjim
    lacris 4'legibus comprobata. Iraque pater iple Ilralirarum,cm pollel. 1_ -134

    liones ac prdia neporibus legaret cadem luis 5 armis ac potenria qu ae- i CSJ-Pm

    lita lnille teliatum reliquiri Id autemiure gentinm certnm ell,vbi luigi;


    agi potell, ab armis abllinenclumi quo iure etiam ciuitares ac Prinipes
    iniull rapientes iudiciorum ac pnarum leueritate ab Im periali

    curia co'e'tcenturzex quo ellicitur,vr cm nullus quitari,aut legibus lo


    cus relitus lit , atmorumvim ad lua tuenda, vel repetenda iultillimam

    elle :alioqui li iure belli ac gentium _Omnium uarlita dominia iniulla

    elle demus, ac dominatum cum tyrannide, con ula rerum acverborum'


    C appellatione , milceamus, illud etiam QOnlitendum erir, nihil hollem a

    rdone nihil verum dominum a tyranno i nihil denique iullurn bel-

    lum alatrocinio dilletrezqu clim 7ablurcla linr,& illa,ex quibus haze le- gd'lgjfllflgfjg

    quuntur , ablu tda videri necelle . Iraque videmus rytannides mo- _vfbffsm*"
    mento collaplas ,ac plerlque tyrannos breui clos 8: extintos, domi
    natusver Allyriorum,Medorum, Perlarum, Itiftborum luille diurni-I

    nos. Itinque Ethiopum dominum, quiReges quinquaginra,vt 125 +0. 3i/5.54.72.

    r-i'ius,lc'ribit,vel cerr ror'ide'm prouincias incredibili maiellate imperan


    di cOrcere , ac cteros Allric Reges,l ~exceptis FI_`_l1unetanis, anriquirate'
    lu. Ar illius principis lubditi leruos le 8: elle 8: haberi gloriantur:l
    cur autem imperia dominorum quam regum certiora magilque diu
    D turna lint ratio in promptu ell,qud 8: dominatus augulliot eli,8c lub
    diti Omnia Principi accepta , lque Ob eam rem Principi obligan

    ros putani,tum etiam quod lerui conditionis lua: memores m'eru .lerui
    li all-iciunrur ac deii'ciuntnr. At liberi homines,lnb regia poteliaie,qu'o

    ties libertarem oplque luas memjnernnr, animos4 cxcellos gerunt, nec


    lua libi eripi patienterferuiiteillatas a Principe iniurias quacunque ra..
    rione pollunr , vlcilcuntur. 'Atque hz; de vnius dominatuideinceps de

    egiapotellare dicamns..
    :

    --

    .~

    __ _

    Cxiivf.~ iii.

    : qui in lu mma _potellate conliitutus, naturlegibus

    non minus Oblequentem le prber, quam libi lubdiros quo


    _ rum libertarem ac rerumdorninia qu ac lua ruetur,lorel
    " conlidit. Subditorum libertarem ac rerum dominationeni
    i'

    194

    LIBERSECVNDVfS

    adiecimus, vt Regis ac domini diflintionem .adhiberemus. Su-4


    , Perius diximus dominatumiullv quri ,ac dominum eadem zequitate
    1uos,c1ua pater familias feruos moderati poile: qui tamen feru 0511121

    numittat, ac 111111111110111 101111 elle Pariatur,ex domino :


    atronus : 1:1 rer Omnium perfonarumfdominusin regem euadir,

    1110511111111 ac rerum fuarum dominio 111111111_2111,11111.11.


    oiapwgyfi- que Illinius 8 iunior ad Traianum,PrinciPisint1uit federn obtin'es,ne :
    f `

    1 locus. Perfas vero difcrimen' illud fans inrellexiffe Perfpicuum `

    7 . , cm Q_yru , qui Medorum Potentiam fregir, Regem appellarentf',

    Qambyfem dominum, I_)arium veromercato'rem'. quia Cyrus maior,


    dabilis effet : :111115 tributa vetiga-lia Priu inaudi'ta.fubditisI extor

    [umma eharitate fuos amplexaretur nlius I'mperandifeueritate'formi B

    :(Ef-i A1@ querer.Ob magnus ab Atiotele admonitus elle dici-`


    tur,vt Grcos quidem Paterna pietate , barbares vero dominandi maie

    1111 011 contineretzquod prceptum repudiauit AlexanderzGr.

    cfqtle fola i/irtute non originezbarbaros vitiis 8: ignauia cferi :orbem


    ver terrarurn 1 elle voluit vnius ciuitatis, cuius'arcem ipfe in fuis ca

    15 Politam teneret. Subditos Regiv obfequentes elle oportere diximus,'


    vt in eo folida iura maieilatis inelle iudicaretur : eundem ramen natura:

    legibus obligarid 11105 naturali quitate regere, cuius fplendor


    Solis 1115 luce clarior .

    igitu'r regia: m'aieatis razcipuum argu

    mentum qum fubdi'tos fuisimp'eriis 1111115 ob ientes elle , C


    tamipfe natur legibus fe p'rbeat obfequentem. Id autem confequi

    n on admodumdiH'iCile _1'1111115 offici'a intuentem: Pura reli

    gione Deum, pietatepatri-am , c aritate propin'qu o's,^benignitate egen-


    tes, quitate lingulos, iufitiavniuerfos corripletatur.` Itemque pm.;
    dentia 8: altitudine animi in c'onflliis -:' fortitudine' c' alaeriate in'rebus

    gerendiszmode-ia in Profperis 111 aduerlis v'ratur: {idd-nique


    erga fderatos amicum fe, aduerfus - formidolofum , ergabonos

    amabilem ', in fceleratos terribilem , in vtrfque admitabilemn focio's


    Aliu miles facilem, in arrogantes excelfum prbeat.

    Regia potellate licebnflituta,vt fubditi quidem 11115 legibus,ptin


    ceps autem legi natura: pareat,lex virnque domina,ve ,vt ljindarus ait, D
    regina vtrfque imperans, fubditointer fe, c'cum principe,iifdem vin-~

    culis copulabit: eque fua'uillimus c_oncentusjexiftet, qui..voluptate


    ,ac flicitate incredibili vtrfq ue 1101111; - regalis vnius,

    legitimque monarchia, quanqurimfus, regnum {uccellione , vt


    fer fernper, deferatur 1 liuc lege,vtlnolerum,liue populifuifragiisyt ea
    quae-ad Aquilonem (11111, 'u'largitione , vt illud Numidiagvbi
    @u guffus Iubam regnare 111111: : liuc ceflione, vt regnum eapolis ac Si_
    cili femel atqueiter-um ad Carolum 8: Ludouicum Fran corum Prin~

    c-iPes :y flue : vt antea , ne'c ita' PridemA ngli,r..

    gnum _Hendel vm. voluntate ad lfjdua'rdum vr; cui Maria forotrlhuic


    Elizabetha (ubllitutazuefraude-partumgqualia fueruntHieroniky Pi
    mirati-regna,fiueforte,vt 31111111111116111111-11: liuc equi
    -

    hinni..

    Dif.'Riera/intron.V~

    95.

    hinntu',vt Perlar adz Darium Hillalpin: line armis ac vi quelitumw d:a Plurarcin lib.
    l`cra numinis
    regnum Seruij: Neque enim, inquit Liuius, praeter vim quicq'uam ad vindifalf.

    (e.

    3 lib. i.

    ius regnihabebatzliue ob nobilitiitem, ac generis lplendorem, vt ./Eg'y

    :rsr...
    Agr-,v
    .e..

    pti zi prtorianis militibus , ad Camplonem Cilicize Regem delatam a'c

    cepimus : liue ob iullitiam ac pietatatem , vt Rom anorum ad Numam:


    4 Di odotus Si
    cuius 8i Plinius:

    Hue ob lenium,vt Arabia: acTaprobanes regna ad* vetullillimurnqu


    -. ._._- ._-

    quc,liue ob corpotis r0bur,vt imperium Roman orum ad Maximin um

    ducemgygantum
    militum tanta
    firmitate
    ac i'obote
    plitudi
    ne,vt
    leminecorporis
    procreatus
    videretur:
    liue tantque
    lob forma?ampratllan

    tiam,vtidem imperium ad Ijeliogabalum peruenit: liue 0b longitud i-F


    nem ac ptoceritatem fithiopum regna ad I_Qilgiimuni quenque dele
    rebantur:liue ad bibacillimum, vtqudam Scytharum imperia, quem
    Polif.
    admodum f Arilloteles lcribit qui Regem deliniit 5 eun'i , qui lnfli'ag'io' g6 inIdem
    lilly'.v
    creatus ex iplius populi ,voluntate imperat i e`undem ramen lieti tyran-v

    1num,li vel minimu m pop-ulivoluntate dilcellerit delcriptio non


    lolmratione deleritur, verm etiam pernitiola ellznam ius illud ma 3
    ieliatis quod regis maxime proprium elle dem onllrauim us,concid'atf 0~`
    portet, iquidem inuitis ac noltibuslubditi's im pei'ari nihil ab iplo Re

    ge pollit, qui et'i leges :ipopulo accipere cogeretur :'deniq; omnia p0


    pu licerent: iultillimi autem ac optimi quique Reges,pt0 tyrannis ha

    berenturuiec ver Rex alius ellet, quam magillratus,c`ui arbitrio popu


    li precario potellas, c daretur',&'. eripetetur ." (: tam ablutda, videri
    necelle elhquzim quod ab eodem Apltiilolopho proditutr ell,batbara`s_ el-l

    legentes,qu Reges 'irpe qurant, cm tam en luiiplius Reit ac dilci


    ulusAlexandermagnus ctim-'maioribus ac proauis Macedoni regi

    husab iplo" Hercule , genus duxillet g barbari Lacedmonij, qui ab ea*

    '..

    7 P_lufamn Alc~l
    xandro.

    demHeraclidarum-llirpe; Reges mille circitet 4annos pertuleru'nt': bar-_i

    bari quoque Aliati'cfi, Perlygyptiin quibus non mod fuit,led etiam

    quibus Humanitas, artes,.leges, dilciplinae ad omnes populos dimana

    runt 8: olitenzrl vnus -Arilloteles,cum paucilliiiiis quibufdamf'Grrtcu


    8 Cicero ad Q

    lS,batbatie procul abellent. Nihilautem perniciolius cogitati potell,l

    frattem epil'i. t.

    qumlulltagiopopuli creationem-reg'um' permittere,vt lilo loco dille-

    pilcopu's Cyrlis.'

    D . QigairiquamArillotelcs in e0 iploquoque labituf, qud r'eguni

    cari'i alleione.
    Lolcphus
    contr.:

    Iheodoretus c
    in libris de Gra:

    generaquattuor conllituitzc quattiiot p0 itis,quinquel ramen9 enuiiie


    Appionem.

    rati Primum genus e-orum , qui populivoluntate 8: arbitrio impera-nt,


    vt quos Henocis temporibus,eoldeinimperatores,iud'ices,ac pontilices
    fuille putat: Secdum genus, batbarotu ni elle,cm lcilicet Regeqfd flir

    9 lib.;.de Repu
    blica.

    lducuiitur:` Ter_tium,eorum qui fullrag'O creantur: quartum Laced'


    moniorum proptium , qu os belli ducsi perpetuos fiiille tradit : pollre.

    muni genus elt eorum quidominaturn ladipileuntur, ac lubditos , quali


    pairesfamilias leruos : / ad .primum genus attinet,reges qui
    , imperiumesgac .pontcesfuillqnulli ramen ex arbitrio ac

    ipopulivuluntate imperalle , autimperium populo accepille comp'e


    : , ante'4 Rittaoutmlc Timondam : ? principio genus hominum

    :immani friratcxbarba'r'u nua'crudcle @aille _llutarchus l leribit,qui nihil i


    I

    2f

    .96

    LiBER srcVNDvs

    prius aut ptclarius ducerent,quam homines ab hominibus violari,c

    di', Opprimi, 8: in feruitutem abduci : quod certfacris literis conferita


    y/j//z H

    neum , quibus perfpicuum lit Ijimerodem primutn tytannide ca:


    teros opprellille, leruitiis omnia compleuille,ac polteris imperium lli c

    celloria lege reliquille : cette quidem 8: Ihucididespfe verillimus feri


    ptOr , 8: antiquorum hiltori fum-ma regna fucce ione delata (,
    8: Allyrioruminquam, Medorum,TyriOrum,Petfaruin,AgyptiOrum,

    Hebrazorum, Lacedmoniorum, Macedonum,Epirorarum,SicyOniO


    tum , Qeltarum ,Athenienliumdeclarantz at cm regia proies a liirpe
    populOs defereret , pattern reges fuffragio libi crealle, pattern Optimatie
    bus imperium dedille :partem in populari acquieuille, prtereos
    110111111 libertas, vi 8: armis pottiotum opprellafuillet: vr Ijetodotus,
    IOlephus,Berofus,1\/Ianerho, Ephotus,TheOpOmpus,Xenophon 8:30
    tiquillimiquique fcriptores prodiderunt: quibus facile intelligitur

    Atiltotelem ,in iis qua: de regibus feriplit ,decipi 8: errate . ~ Quod item
    Spartiatarum duces regum appellatione ampletirur, id quidem abfur
    de , cm quiiura maieliatis non habeat ,Regem elle non poile fupetius
    ditum lit: Reges autem Lacedmoniotum poll. iplius Reip'ublic con'
    uerlionem non alios , quam fenatores fuille , ac magiltratuum imperia
    pettulille docuimus,at ne im peraroriam quidem illis poteliatemin per-`

    petuum tributam fuille, vt purat Ari-lioteles, qui perpetuos belli duces


    appellat , cm aliis quoque ciuibus communicaretur: vr I;yl`andro,LeO~ Q
    nid,Callicratide,Gilippo, quos Lacedaemonij Regibus ip'lis premente
    bello, praztulerunt: at ne Agelilaus quidem Rex'imperatoriam potelia

    = is ^s511 tern iniullusaecepit , vt Plutarchus tradit., Er vtperpetui fuierint impe-f


    ratotes, nihil ramen imperatoria poreliascum regiafmaie'liate commu-i'

    ne haber , cm priuatis ac magiliratibus tribu aturztnaieflzatern were nec


    in priuatos, nec in magiliratibus conueriire, nec dillblubilemrlfe aurea
    demonlirauimus.. Latini quoque fuos imperatores, 8: quidempetipei,

    tuos habuerunt, 8: Achaei annuos-,de quibus,tamen-pmfiimqrecom


    3 @aufeiniase

    fueuerant. Dainocritum enim imperatorem 'quingenris ralentis iriull


    ctari'it 3 : perinde ac Ephori liios Reges exilio,earcete,iri_ul`ta (er
    cebant , interdum etiam morte. Hosigirutexalbo'regum exijmere ne- D

    celle ell, 8: eos qui dOtninatumarripuerunt,-quos ab tegibusnongenc


    te quidem , fed forma differre -1111111; . 'Fertiumwer enus,eorum

    quos fullragio creati, aut fuccellbridiure lierileribit, nul 0 dilctimine

    ab aliis regibus lecerni deb'ueriint alioqui 8: :fextum' genus Conltituere


    , eorum quiforre ducimtur, 8: fe timum , eorum qui teltaf
    mentq: tum eOs qui vi, qui fraude, quque aliis arribus, ac modis,iruiu

    metabilibus regnum adipifeiinturiMonarchasautem diltingiiere opor.


    I s non imperij eonfequendi , (ed ipfafiinperandi ratione, quam tribus
    omnino. generibus contineri diximus, dominanti, regno, acftyrannide.
    (Lied autem riliotele-s te um'appellatione. completirur etiam eos,

    quiReipublic conliitueml' autrednformandzeaufa ad breue tempus


    Creati folent , 'a regia poteliat'eplan ulienum :.cm nihil aliud lint

    quam

    DE

    REPVBLICA.

    l97',

    quam curatores, quales fure piratores in Republica Rornanorum,

    quos I_)ionylius Halyearn'allarus fcribitimperio, ac ollicio limiles lui'lle'

    iis, quos Thellali, itchosacednionij (_Iolmos,

    tas vocant: cadena' potellate Bali'a Florentinorur'n leri clueuerat,id ell`


    Otouiri, autlummum DecemuiriReipublic conllituenda: vt

    decurlu temporum deprauata fuerant, tum in legibus,tum in moribus,


    tum in magillraribus creandis conformaren'tur:I Republica vei' conllib
    tuta, imperio abdicabanr qui eadem ratione Reges appellarcntur:quo`d
    ablurdum lit,cm regia maiellasmec in magillratummec in curarorem
    Reipublic conueniat. l(Mamobrem qu od* C__far lcribit Hednos ma- dglwmmw
    B gillratum in lingulos antios regali potellat creauille, latis'intielligitur
    quimagillrarus ellet, regem elle non potuille.v Ac tametli praeldes pro
    uinciarum,polt Alexadri magni occalumfummu in lua quilq'ue pto

    '

    uinci imperium haberent,regiamtamen appellationems diurillim re- g D

    pudiarunt:prim us Omnium _I_ntigonuswito Ptolemo Lago,diadema' mmm

    te caputcinxit, lqueRegem appellauir. Eodern momento Egyptij


    Prolemum, Allyrij Seleucum, Thraces Lylimachum ; dixerunt.
    Etvt rimum Lorharingoru m ac-Ijurgunclionum reges le in Imperato

    ris Germanilide 8c oblequio futuros iurauerunr, regium nomen 8e im


    perium exuerunt, quia reges elle delierant:quam0brem apte illud Mar
    tialis.
    rex ell,tegem Maxime non habeat. Ell enim augullum regis

    nomen, cquo nullum-illullrius elle potcll : iplque llcemmara, regala,


    aureasvelles, leptta,`didemata, coronas, cum creris cmunia elle non
    oportet.Actametl1 Romani,poll:ea quam Tarquinium fupetbtim exe
    getanr, regium nomen ac'mult/magis imperium abhorrerent, lpe ta

    menSenatu Remmata regia, lceptrum,it1quam,eburneum,diadema,

    corona,vellis purpurea auto prtexta,cratcr ex auro folido,ad reges fos#


    dei'atos milla fure 5 . Et in com mentariis Qreg'orij feptimi Pontilcis j; 'aff-I 5111"
    maxi. Demetrium legimus Illriae 8c Croatiae regemfceptro , corona, 8c' hilinf' " '

    vexillo dellgnatum; quarum rerum Pontilices Romani,liberales dicam

    an prodigi, qu ac Imperatores fuerunt. Sed nihilo plus in eo ge


    nere potuerunt,qum Anallalius Grzcorum Imperator, qui ornamta
    D conlularia,cum Augufti appellatione, ad ClodoneumRegem Franco
    rum milille dicitur , cum apud Turones ageret: vt Iuliinianus quoque

    patricij appellatione Childebertum Regem exornandum puta'uit: qui


    bus rebus alien maiellatis imperio quod lummum lit detrahi certum

    ellmiab iis aeeipiamu r, qui lint in fordere fuperiores. At neque Fran


    ci lrrdus cum Graecorum rincipibus vllum pereullerant, Se Romanos

    lua virtute de im erio Ga lorum deturbauerant. Inter fderatos qui


    dmsmqu potellhteprnamenta equellria,cingula,annuliaurei dantur,
    vicillim 8c accipiuntur line maiellatis deminutione E confularem ver

    autpatricium honorem, qu lunt magillratuumproprimqui accipiunt,

    luperioris maiellatem agnolcunrzatnetegia quid poteas,qufumnia

    ell, nili lubditis eeedi n potelr : mult minus ci qui iura maiellatis per
    lele haber: vt Iletrus Dani princeps, quem Fedcrichus i. regio nomine
    l'

    198

    LI-'BER

    SEICVNDIVS.

    lubotnauit , ea lege vt liduciarium le Imperi) Germanici prolireretur,


    quod regia: maiellati repugnate diximus :ille ramen iuteiurando le Im
    7 Trtemius cap.
    1;.

    peratori Obllrinxit7,l1is verbis. its x DA N magnus le in potella


    tem Imperatoris ttadidit,oblides dedit,iuranienrum lecit,le luccellorlque luos non niliImperaroris 8e luccellorum eius permillu regnum a-

    :.1:

    depturos. In quo dupliciter peccatum ab eo ell , quod Se taliumorna-

    :l

    mentor illecebris,qua: ab Imperatore milla fuert, lu maieliati derra-

    xit,e lenipiterna leruitute, n mod leiplum, led cria poller-Osclltin


    xit: qui ramen detetis lraudibus ab Imperio delecert:quia cum Danie
    regnum lenatus ac populi l'uflragiis acceptumleratur, non modo polle

    eeuu;' .

    ros,led ne leiplum quidem ea lege poterat obligate: Iildem Ornamentis B

    dux,iildemque pen tempotibus autus ell ab eO iplo _Impera


    tOte,ea
    etat,ac lemper
    lege ramen
    luerat,pr;ell:aret,led
    vt in perpetua Imperij
    cum abGermanici
    imperio,violata
    liducia,lide
    in qua
    deleciltc

    .I

    let
    Conlimili
    Henrichu
    , duodecimo
    mnaru
    errorepoll
    Ijenrichus
    maiorem,
    anno regia
    le1.adhuc
    Rex
    'dignitate
    Anglorum
    viuo,ac
    6c appellatione
    lpirante,
    Qulielmi
    regem
    Auguliil-ilius,
    lpoliatusell.
    inaugura-

    Til

    ri iullitznam ille momto vt rex ell appellatus,imperare, res gerete, ma-

    xima quque Obire, denique de principatu cum parte ctendete,quem


    ":
    imperio lpoliaturus etat, nili morte praerprptus ellet. Principio quidem
    "l
    Qapetorum gens , cm in regnu m inuali er , vt Opes ac potentiam non
    .l
    latis lirmam llabilitet , ne mortuis Regibus res ad interregnum delabe-
    rerur
    ,hic
    lilios
    Henrichum
    Regesdelignari
    , quideinceps
    initiaticutauit.
    etiam Philippum
    Ita quid
    conlecrari
    Hugo Rober
    liullit:
    `

    quod pollea confirmatis Opibus ac potentia lieti deliit. Id tamenvalde


    ericulolum mihi videtur, li rex inauguratus imperadi morbo laborat,

    quia lubditi golem Orientem, libentius vuam Occidtem,intuericon

    s Dc

    lueuerunt: nili plura lint regna latillimis uminibus aut montibus altil
    limis, aut mari ptolundillimo leiunta. Ita quidem eleucusvrriulque
    Alia: Rex Antiochum lilium non mod regia dignitate lubOtnauit , led
    etiam Alize luperioris regno B pralecitld quidem lerendum eli vbiReff

    m'tttio.

    ges Senatus populilve lullragio creati clueuetunt: cuiulmodilunth;


    nize,Sueci, Poloni, Tarrati, Bohemia: , Hungari 8c Tunetani re- D
    ges,qui,quem regnare cupiunt, eundem populi lullragiis delignandum
    curant,eique principes iuteiurando Obllringere conlueuett. Sic enim
    Qhangius primus Omnium Rex Tartarorum , populi lullragiis latus,

    Horotam lilium in lpemimperi)~ delignaruit regem: Collanus,quinol


    lita serate in Sueti regnum inualerat , I-Ienrichum lilium, Chriliietnus
    hunc Federichum,cui ramen non latis cautum elle p'utauit,nili eundem
    Ijenrici _11.Regis Prancotum , lideiacpatrocinio perlegatos commen
    daret,anno M.D . 1. v 1. veritus, ne le mortuo, IOannes 8c Adulphus patrui

    res nouas molitentur. Id etiam Omnibus Allrica: maritim tegibusin


    9 Leo Alle r.

    more politum luille legimus : nec 9 ita pridem E_erdinandus Maximilia


    num Hungari acBOhemi regem le viuo renuntiauit, hic Ernellum: '

    63.20.

    ' a lenlim ere ta lulltagia populis Obliuione lepeliuntut


    IdemSigif'
    J

    mundo

    `Di~3 REPVBL'IOA.

    rm,

    mundo Auguin Rege Poloni fruiira tentatum intercedente Sena

    tuzat tametfi Republica effe videatur,vt feditionibus Occurri'poilit : id


    ramen Polonimetuunt ne creatio regum Senatui populoque perpetua
    `
    huiufmodi fucceflione ei'ipiaturzvt in .Auffria gente rerum geiar glo.- v/vlfmf ,
    ria cllariffima , imperium Germanor , tam alt radices egit, vt eiuti`> euel-

    lendi-vix vlla fpes effe videatur.I-Ic de regali monarchia: fequitur vt. de


    l

    Tyrannidedifferamus.
    .

    I
    ,_

    CAP.'

    .
    irri.:l

    no@ ,P Y its NN 15 ,in qua vnusv homo di'uinis ac natura: legibus


    y
    '.

    fublaris,rebus alienis vt fuis,c liberishominibusquafi man


    cipiis ad libidinem abutitur. vox , O_lirrihonefla- ac 7.3mm or
    i 'EKL' fp endida,de eo diceb'atur, qui dominationem,.ciuibus inu- bm/MMM

    tis ac nolentibiis,viautfraude arripuiffet, tame'tfi'moderat aciuii im-

    perater.: ' Ita quidem Plato Dionyfium Syracufarum tyra'nnurn ac caete


    ri mira philofophi tu rn- amici,eos quivi fuarumzc'iuitatum Affuiiimiarri po

    teifatem adepti etant _, tyrannos honefi appellatunt :~ qua appellatione


    ipfi qu Oque tyran ni gloriabantur .l Probis au'tjqu ac improbis corri

    mune-fuiffe tyraiiiii nomen, ex eo perfpicuum fit, quod littacus ac Pe


    " riander'qui in Ordinefapientum a Grecis enumeraiitur,tyranni funt ap

    pellati. : quoniam ij qui malisarribus inrrerum'dominationcm inua


    ferant , fortunas Omnes,vita~mque fuam aduerfariorum iiiiurii-s acperi
    culis Omnibus expoiitas intuebantur,partem milites ad corporis
    diam adhibere,partem prefidiis,arces 8: aditus omnes munire ac Obu'al
    larezpattem adueriarios ac potentiores necare aut iii exiliumagere , c
    .tetOs feruitute premere , aut vettigalibus ac tributi-s vrgere, ant-etia m li

    Vdium
    toto
    terrarum
    Orbefiuptum
    excitauerunt.
    D_ionyfius
    maior, quifuiSy-Zvy/f
    beris 8:
    vxoribus
    alienis
    inferreNam
    confueffeiit
    , incredibile
    o

    racuf'as Occuparar, ad vrbis 8: corporis priidium decem pedituni,toti


    dem equit millia prter claffem triremium . rebus Omnibus in- habuiffe dicitur : ne fic quidem paucitati ciuiu m , quos
    penitus exarmaueratac feruilem in moduni opprefferat,refiili poffe pu
    tabatztametfi non collegia modo ac focierates fuiiuliifetfed etiam pro

    ` '
    `

    ximos vna vetuiffet epulari, 8: a cna domurri redeuntes diripi a


    dibus ac fpoliariiufliffet,quominus amicitias colerent,& in fe confpira

    rent. Hunctamen Plutai'chus I boni principis laudibus cumulauit ,vt r .


    quivirtute ac Iuiiitia plurimos, qui honefta regum appellatione abu-

    tentes, cm tamen Omnibus vitiisinquinatieffent, fuperaffe videretur.

    Neque verinaniverborum fpecie ac prclaris appellationibus valde


    infifltendum : cum fpius peiiimi quique virtutis 8: honoris nomina
    8: emblematalaudatiifima fibi arrogareziubditi ramen coiitumeliofifii
    ma in eiufmodi principes diteria iac"tate confuefcant : vt {Egyptij tres

    Ptolemos , quorum alius fratrerii, alius matrem,alius pattern necaue.


    rat,acerbiifima Philadelphi,PhilOme_tOros,ac Philopatoros ironia nota
    runt. At etiam augufiiifima ac fantiifima quque nomina peffum ife,

    r 4

    zoo

    LIBR

    SECVNDVS

    cm qui iis abutetentur fdifiimis fceleribus feipfos contaminarent:

    fantum quidem regis nomen 'Ilarquinij ramen fupetbia ac 61111111


    rum Lucretia: illatum fecit, vt Romanis odiofum effet. Sjll crude
    liras, quam in ditatuta exercuit, diatores infeftos reddidit. Vexillife

    ros'Plorentinis inuifos fecit Eiancifci Valorij effrenata dominandi libi


    do. Tyranniquoque appellationem,propter eos qui patriam oppreer
    lrant, populis omnibus tcterrimam fuiffe perfpicuum . fieri potefl:,`
    vt vnus 8: idem princeps, cuius imperium long latque patear , regem
    quidem aduerfus ciues,dominum aduerfus eos quos 1 bello do

    muerit, in reliquos verb tyrannurn fe ferat , aut in eadem eiuitate erga


    pot'tes quidem ac nobiles crudeliter fe gerat: in tenues vero ac plebeios B

    umaniter. Ac tyrannorum quidem alius alio deterior : 8: vt


    tum,ita quoque vitiorum fui funt graduszquis enim princeps ita virtuti

    bus cumulatus , vt nullis omnino vitiis notati pofiit? quis etiam ty


    tnus tam perditus,vt non aliqua virtute excellat? Temer igitut ac Prul
    t,qui de principibus fententiam ferunt, nifi perfpetis vniufcuiufqne
    moribus, infitutis, rationibus , vita denique tota plan intelleta 8:

    gnita:c quo quifque vitio,qua quifque virtute ptditus fit,quibus item


    animi perturbationibus afiiciatur, quibus illecebris ac voluptatibus de
    letetur : vt indicati pofiit ,an vitia virtutibus quari ,an veto fuperari C
    &12l;fdmslib' poflint: 8: in eo ipfo Ierfas imitariz ,quifuplicio capitali,etiam fceleris
    conuii: um afiiciebant neminem,nifi prius innotuiffet ex anteatfta vita

    virtutibus Hagitia rponderarentmcne. Ret enim I;iuius cin 132


    nibalis virtutes diligenter perfecutus effet, ad eius vitia prolapfus, Has,
    inquit, tot ac tantas virtutesingentia vitia quabant. Ne igitut bona

    malis confufa lateant,aut appellatione tyranni eos etiam ampleamur,


    qui return gefiarum gloria claruerunt, tyrannorum Omnium teterri
    f?
    ,f1/hm "r rfxf

    mum, cum rege omnium optimo comparemus, vt extremorum com


    patatione qu inter vtraque media funt,meliusintelligaturt thimum
    Regem cm dicimus, populati oratione vtimur, nec talem qurimus
    qui claruerit heroicis illis virtutibusfummaanqu, pietate,iuftitia,con D i .

    tinentia, ptudentia,fortitudine, bellicislaudibus-,qu in heroum fabulis

    '

    ad intuendum 8: ad imitdum magnificentius quam veris proponun-

    tur:nec vllis omnino Hagitiis inquinatus fit: qualis nemo extitit vn

    quam , nec vero exifiere pofiit: fed boni ac iufi Regis exemplar in prin
    cipum genere conquirimus , qualis ab Ijomero duobus verbis mmm?
    princeps appellatur: qui vt talis fit modis omnibus efficere conetur z cu

    ' iufmodiQodrus fuiffe dicitur,quioraculis admonitus fui vniusho


    131511110 in vim fiium interitum pendcre,caputvitmquefuam denouittquo in

    ro llyiofem fuiffe egimus,quem Ijhilo,prudentifiimumlegiflatorem,iu


    4 Ixodixao.

    fiifiimum principem,ac prophetam maximum appellanquiab immor


    taliDeo precatus , vt fempiterna impiorum morte interiret* , 8:
    albo Seletotum prius eximeretur,qum populus fibi cred`itus,tanta fuplicioru m acerbitate,quantum commeruerat pletereturzquibus preci

    bus Deum iratum placauit , clarifiimo regis Omnium optimi , ac patrize


    paren-`

    DE

    REPVBLICA.

    A:.ox

    arentis exemplo, qua voce vnquam Jf_ugufius gratiorem :tu


    dille diciturzcm Valerius Melfala Senatus populique Romani iulfu
    patriparens appellatusznihil enim princeps optim'us ab optimo pa

    rte tii ert,vt eleganter Xenophon dicere folitus erat. 'Iyranni porro ac mfhfw'
    Regis diferimen , qud hic natura: leges ampleitur ,ille proculcat: xggl
    Hicreligionem , iuiiitiam :te colit, ille impictate, iniufiitiac per- ein nfpc.
    iutio deletaturzhic omnia Reipublic Eilutem confert: il
    le omnia vtilitate lim ac voluptate metitur: hic fuos ciues locupletari
    gaudetzille ex fu orum incom modis detrimento ditariihidet: hic funs
    opes ciuium elle rutamlle non bona tant'mfed etiam corpora ciuium
    :x

    ducirzhic pub icas iniurias vlcifciturfuas ignofcit: ille [uns acerb vin

    dicat, alienas ignofcit : hic in aliorum erratis condonandis facilis, 8: fui


    feucriliirnus cenforzille aliorum leuiliimas olienfiones acerrim vlcifci
    tur,bi ver indulgentilim us : hic ab alienis vxoribus continet ;
    ille vtriufque fexus im udicitia triumphatzhic reprehdi liber,8c fixa.

    Peccnm coargui gautier: il graues performs acliberas linguas capitaliter


    odinhic ciues mutua inter fe :1mi , 8: m .Republica coniungit : ille
    inimicitias 8: odia ferit , vt mutuis cdibus pereant , 8: profcriptionibus

    fcum impleantzhiclibenter cities afpicete,:1c ,viciflim ab iis confpici


    pir, ille ciuium,perinde vt holiiumonfpetum reformidatzhic ciuium
    amore paleiturJlle metinhic pro ciuibus , ille ciues metuit:hic ni

    hil ciuibus, n'ilipublica vrgeatneeellitas exigir ille ciuiumfanguinem


    cbibit, olla corrodit, medullas nudatis bus exugit, vt eos mo I
    disomnibus debilitare pollit: hic vitam acerb atque Pu@

    ampliflimos honores 8: im optimum quemque \ proue


    xerit,ille fures Omnium maxim os,veluti fpongia'sad opes. ciuium ex
    hauiicndas adhibere folet: hic magiliratus potellates liberaliter bene
    meritislargitur,vt fordibus 8: corruptela puri >public profeti

    bir,vtqui carius emerunt,pofieaqum bene lginati fuerint,fup icio af


    5ciat,bona profcribat, 8: in furibus puniendis gloriam confequatur: hic
    fuasrat'iones mores legum ponderibus examinar , ille fuis voluptati

    buslcges metiturzhie vitam pro patri falute 8: lnguinem fundere pnl.`


    D cherriinum , ille pro patriarn interire cupit: hic ciuibus amatur
    8: colitur ,il eciues omnes inuifos haber, 8: bonis omnibus qu inui

    fu'selbhi'c ab hofiibuslaceflitus acl fubditorum auxiliarecurrit, ille per


    petuumbellum cum ciuibus gerit : hie non aliis vtiturI qum fuorum
    ` prelidiis , ille peregrinorum cohortes prtorias ad fui tutelam , 8:
    uium terroremfcmper armata: antecedere iubet: hic altiflima quiete ac
    animi tranquillitate fecurus viuit, ille perturbationibusfecurn ciifliclenP

    tibus lemper conHiatur , formidine perpetua languet : hie betam


    ftmpiternmque elelium vitarri fperat,ille.c'ruciatus fem iternois:hic

    Deum imm ortalem-reru m gerendarum authorem haber: ' e confcele- I


    ratos' liomin es aut malos genios confulit : hic 8: viuus 8: mortuus clariil `
    [ima omnium voce aclaudidus cumulatur ,ille 8: viuens cmortuus

    fdillimis contumeliis libellis laceratur. Ac tyrannus opes

    __

    aoa
    LIBER SECVNDVS
    honores , imperia , lirmam valetudlnem , gladiatorium corporis robur
    multarum magnarmque rerum cognitionem ac fcientiam, illmque
    iplam qu tyrannis maxime metuenda Hexaminam eloqu tiam ha

    beat, nihilo ramen lanior aut melior, fed e deterior futurus : opibus
    enim aburitur ad expldas libidines,irnperiis ad aliorum libertatem op
    primendam :tobore ad obeunda facinorazlcientia ad imperitos circon~
    ueniendos,8cad omnia lacra profana turpiter perinilce'darH ramen tot

    ai: tam egregi dotes optimo principi,li Dei munere l' ecellu tribuun
    tur,Deum aliquem cz o demiflum putes.(L1i_d__au tem ad hc qu dixi
    mus conlirmanda exemplis opus ell,cm tantus fuerit vbique tyranno
    rum metus , tantum odiu m, vt etiam homines de lchola ac fminas cer-

    tatim ad illorum cdem conlpitarent? nam rilioteles, n Stagititafed

    is qui DialeCticus dicebaturxgignia: tyrnuin lua manu necauit. T_he


    _

    be vxor Alexandri Pherorum tyranni , maritum: neque enim `opes ac

    potentiaconiuratos a cazde tyrannoru`m prohibuerunt. @afnam opes


    cum Romanorum opibus ac potentia confetantur? qdraginta legio
    nesin prouinciis , ac tr__e_s in Italia conllituerant Imperatores , prrer c__o
    horres prtorias: at nufqui terrarum tot principes caeli: quin etiam :
    `

    prtorio interdum eos quorum culiodes etant ,in iplo prtorio

    > . - " " '


    trucidaruntwt ( Caligulam tyrannuiruretorianpltanos o~<_t_oj
    prilltisrrcchuismig quat rIimoleonis c Atari gelia legere 5 ac tyrannos ex ipla tyrannidis .
    L ~~`_._.

    icone.

    arce tracios acnudatos, fuliibuslatronum in modum acl vlqtie

    coram pueris ac plebe verberari , deinde vxores eorum, liberos, propin


    quos , familiares , amicos maiari , 8C omnia crudelitatis genera perpeti:

    >

    etiam tyrannotum acculari,ac damnatas carniEcibus quali ad fu


    plicium tradi, olla deniq; ipla de lepulchris derrala,in foedillimas cloa

    cas proiici,leges 8c . lacerari,arces ac domos luperbas lolo exqua


    ri, memoriam denique iplam oblluione feinpirerna deleri,vttalibus

    exemplis principes polleri pelles illas abhominarentur. Ac tametli ty


    fij

    ranni dum viuerent laudatores _fuos habuerunt quos ad mendacia :

    miis allicerent, mortuis ramen tyrannis ,Etudes 8c tationes laudatorias


    concilas aclaceratas, ac pro his contumeliolillima lcripta etiam adam- w
    plilicationem prodiille legimus, adevt ne vnius quidem libelli li'ag- D

    mentum extet de laudibus tyranni cuiu lquam. ( res tyrannos' quan


    diu viuunt ad inlaniam 8c furotem perducit , quum intelligu nt le" plebi
    inimicotum ludibrio futuros . Ac rametli putant animos vnav cum

    corporibus,im ante corpora,qua2 odoribus pet-linfa diutillim prelianr,


    interitutos, quandiutamen viuuntjam ~fentiunt infamia: futur crucia

    tus.: vt'iliberins acerba ora'tione qu erebatur : crudeliusetiam Nero, qui


    -

    farpiu-sloprauit vt le moriente ,imo adhuc lpitante terrarum deliagratio

    70.1. : 33:53:33; ; Eamrobre'm _Demetrius , is ui Poliorcetes vlurpatur,

    i'- pro '.Athenienliumeommodis ac libertate bellum lufce it, vt ex eorum


    :lfzyiinlioi fctiptis imm-ortalem lgloriam confequeretur , cm intelligeret tbenas
    '9"'"" elle-yelurilpeculam orbis terrarum , vnde clarillima fax eluceret, nec il

    lum opinio. fefellit:led vtprimm le virils inquinati palltls ell,ab'iildem


    aqu

    'D`E'REPVBLI'CA.
    zo;
    a quibus antea laudatus fuerar contumelioilim fuum nomen dilace

    rari /1111 quis puter tyrannos quia ver laudis gufium nullum ha
    bent, mins quid 11'15 dicat aut fentiar curaturos,miferrim
    ramen viuunt , fi vita dicenda eli eorum qui perpetuis terroribus exagi
    : 111-111 Rimulos fentiungcm fe vitmq; (uam,

    vxores item,liber~os,propinquos, familiares in perpetuo difcrimine ver


    lari videntmeque enim fieri potei vt qui fubditos odit 1111& qu

    omnes oderunt
    fubditis
    diu confiere
    pollir, itaac-HL
    vr ab lioflibus.
    ylaceflitus
    ,
    momento
    oppugnetur,
    mamicis
    quidem.

    confidat , fed eos ob leuiiimam iifpicioneni necari iubeat : vt de Nero~


    Bne,Qommodo,Caracalla,crerfque tyrannis proditumilegimus. Inter@

    dum etiam vniuerfuspopulus in tyrannum irruit 8e eodcm mpetu.: vt /

    111 Blialarum., Heliogabalum,1}lceten, 11111118: 1447716! quidem in huncpopulus.Conantinopoleos inuolauit,acnudatumg#.


    no fuperpofuir, vt prius omnes omriium contumelias foediflim patere~
    tur,quni ei mori liceretzac -: vt fui necandi occaliotiem ipli con
    quirant , vtfertur C_aracalla , qui Iullitim maternum'mathematicum.

    rogauit quem inimperio ibilucceflurum pntaret: (id enimI tyranno

    rum commune eli vt Qald'os ac q_:monas rerum gerendarum habeant


    confultores) vatcs Macrinum fore per liter-as 'refponditzqu quidem 11
    terin Macrini manusinciderunt: is igitur metuens Caracallam

    indiis occidit .' Commodus ver quum -1] manus euafiifet, cosi
    omnes quos ad defignarat tabulisconfcriplit , quas cmllartia;
    concubina cafu reperifet, {que eo numero co mprelifam intelligerer,l .
    tyrannum occidi curauit.. Talibus exemplis plena [unt-omnia veterum

    (cripta, quibus perfpicitrir tyrannorum ceruicibus millc'pericula, mille


    mortes im pendere . legis , 1 'ef'optimi principis, conditio 11115.

    plancontraria eil". qu'ippe cum fubdiris tanta confenfionis 8: amr-


    dtlaconlungitur, 1115 15 la'lut'e calput,vitam ' form

    nas profundere non ubitr,emque cgtrminibus ac judarionibus fem;


    pitcrnis cumulare , ac augere udetzvt Xenophont videmus {ub Cyri /?
    PCIlQnawuius landes admirabili eloquentia ampliHcauit iuflifiimima
    Dfottilii'mi regis'exemplar omnibus 8: intuendum 8 imitandum

    prqpofuife 8: quidem cipioni Affricano mim cupiditas incellit (__yri


    lau esquand-i,cm manibus femper tereret diuinam illam Cyro'p
    diam, atque intantum profecit, vt omnes non modo tatis fu reges ac?
    principes,fed etiam fuperiores virtutibus 111111115 ac rerum geliarum

    gloliafuperaret : cuius fama accen pirat :1deins redes in quibus rulii# Af


    cariifolebat , Ipropius accefferunt, vt diuinumillum hominern contue- " '
    renturzat cum ipfe piratas vim illatu ros putaret ac familiam armaret
    - vt temeritatern eor'coniliofuror fortitudiue,audaci fupera
    retiflpirat proieis arms fuplices petierr vt illum adorare,ac venerari

    iceret.' Si vitutis decus ac fplendor in eo principe barbarifmos 1-

    (quamquam ne barbari fuavirtute perfecerat) in admirado


    ", quantam virtutis vimin bonis ciuibus fore putamus? @is
    l

    Lista

    sschnvs

    autem Prin ceps adeo fiupidus ac demens, qui laetitia incredibili non `:if-7

    fr

    "

    iciatut , fi audiat Batrianos tanto amore ` beneuolenria Merian


    drum regem complexos fuiffe, propter earn , qui de fua probitate ac'iu
    fiitia apud omnes opinionem excitarat,vt maximis conttionibus vtbes'

    cerrarenr, adquam illarum fepultutar honos potiffimum deferri opor'


    ter~et,nec aliter contentionpmexitus reperiti otut, qum fingu is id

    permitteretur? Cuius item tyranni malitia ac imulatio tanta quem


    I_linij Pannegyticus non adigat ad furorem? ct`im enim "1_"_raianum omni
    genere laudis ita cumulaffet Pannegyrifies , vt nihil addi poffe videte

    tur, period ira conclufit.N_i'_l}il Republic maius ac melius optandum,

    quam vr Dij immottales Traianivitamimitarenrur. (mit am lificatio B


    tamerfi cum im pietare conunta quis ramen dubitar quin a clarifli

    mo vito` in optimum prncipem proficifcatur? 8: pro cuius abeuntis


    11111,8: redeunris falute templa omnia com lerenturzqui cum diis hac l
    co'nditione in folennibus precarionibus paci ci confueuerar , vt fe ferua-
    rent fiimuinetudienrem
    fi Rei ublcre vrilis effet?
    (kiem
    etiam tyrannum
    Agefilai gloria.`
    non
    ab Bphoris
    mulratum
    effe ob drantm
    quod

    vnus o mnium Spartiarai'um oculos ac voltates in fe conuerreret? @is


    ' princeps _Arifiidis 1111 cognomrum non cupiat 8: opter? cert quidem

    I mult illufirius ac laudabilius , um Poliorcetarum, quam 13111911

    tantu m. Contra vei' , quis cm P alardis , aut Caligula, aut Neronis


    fata narrantur,iracundiam,aut cm miferabiles eorundem exirus,lri- C
    tiam cohibere porefiHc igitut optimorum prin cipum ac tyrnorum,
    derefiabilium extrema funt omnibus erfpicua :fed non ita facile diiu
    dicatur prince s cui cum vtrifque mufta communa ac bona malis tem
    . l' _ perara 8: con ufa funr. Incidunt enim cauf,qua: propter locorum,

    aut remporuni,auterfonarum varietarem,prncipes ad alquid impel


    lunt, quod aliis qui em tyrnicuin,alis ver laudabile videaturme quis
    tyrannidem feueritaris finibus terminan dam fibi puter, cm feueriras in

    principe fxpe laudabilis, faepius eriam neceffaria fir : vel ud arces ac


    p`rfi iaquranturwel quia imperandi maiefiare Gt terrbi is,qua: mul
    laudabiliora funt,qum preces tyrannorum. @amobrem rctiflim

    rl-Gysfimvfd'- ab Igrifconfulris decretum ,eos qui precibtis tyrannorum obliga- D


    fuiioqtuniiiii tionem conrraxiffenr, fempet refiirui poffe: iis ramen qui ubente opri

    " " mm"


    l 21:: ;
    qui time.' vti
    "
    Call. COnUCnlOL

    'A
    _J ifth

    mo principe idem facerent, refiitutionilocum non relinqui. @reverb


    bellis ciuilibus fcelera, 11111, , inceffus perpetran
    tur, ad Rerpublicaruminterirus, aut conuerfiones,non ad tyrannidem
    fpetantzneque enim aliter fieri potefl: in violenta cuerfione , vt in ipfo
    Romanotum triumuiratu, aut etiam in Imperator creatione,c nofita
    tare Cofino Medice principat Florentinor ineunte contigit.Is enim

    AlexdroMedice propinquo fno aduerfariort'i confpratione occifo,co


    hottes ad corporis cufiodi adhibut,arces extruxit, prfidiis vrb muni
    uit,t.tibuta ac vetigalia noua imperauit, qu medicamra , plebi quid
    8: lic'ria populari abuttibus violeta, fapi'tibus ver faluraria vifa funt,
    preferrim eiuitare morbis exrremis,8tincurabili vlcer multitudinle pe
    "

    DE

    aEPvB'LicA.

    2.05

    riclitte,c in eos ciues qui millies iti cum tytann coniurauert , qui ta
    me'iullillimi ac prudentillimi principis laude ell adeptus. Na lpc con
    tigit,vt qu ciuitas principis vnius lenitate ac facilitate nimia perierat, a
    cetbitate alterius ac leu'eritate lullentateturQomitiani crude itat Sena'~

    .f
    . .
    .
    /[421111 .

    tus pqpullq; Romanus necferre potuit, 8: mortui leges omnes ac edi


    ta te cidit:is tame' ptouinciarum omni vna voce laudatus elhpropter
    ea ud nunquam anrea Proconlules, Prlides, cterlque magilirarus

    lordibus 8: corruptelis 7 puriores fuillent : at cm Ilerua,qui eius Im- 01322;?- i


    . perium exceperat, leucritate procul abhorreret,omna in miletrimum

    '

    llatum delabi, iura proliitui, iudicia etuerti, tenues potentiorum ini u

    B riis opprimi: tunc cett Conliil illam,quam in Domitiano prius


    damnauerant crudelitatem ac tyrannidem votis ardentibus optauit.
    Cm ver ptinceps plebis furentis animos ac licentiam a'cerbilliiria` le
    ueritate quali'fteno in domitam belluam corcet, non debet illa leueri-
    tas tyrannis appellari,ac lpillim is qui tyrannidem in ualiirus eltfuro

    re plebis ad potentiorum opes minuendas abutitur: ita litvt potentium

    bona,ac ple is gratiam vno conlequatur 8: tyrannidis atu. Orn


    nium ramen detellabilium tyrannorum , nulli minus execrandi lum,

    quam quiadplebis lublcuandam inopiam locupletes extenuant ac pro


    lcribunt. Qui ver principis bonitatem, lenitatern , facilitatem , largi- i
    rionem prudtia vacuam,laudant,ne ipli inopes conlilio ciuililcientia
    Cvacui laudibus 8: otio abutuntur, cum eiulmodi facilitas mult magis
    metuenda lit,quzim principis lumma,leu leucritas, leu crudelitas, leu a

    uaritia. Et quidem maiores noliri prou erbio iatabant illud, homi


    ne callido ac malitiolo boni'i tegem Heri : quod delicatis auribus eoruni
    quinourationibus , led fallis opinionibus omnia inetiuntur,abfurdum
    videri pollit.y Nam llulta principis minim mali facilitas ac begninitas
    facitvtadulatores , ac fures Rempublicam depeculentur, ac fceleratilli
    mistimpudentillimis qtiibulque honores, imperia, magillzratus line

    deletiu tribuantur : ita Ht vt ten uibus lua cru deliter eripiantur, acipro v
    nius, multorum tyrannidem perpeticogantur: lcelera verae Hagitia
    multa maneant tum lordibus 8: corruptelis inagiliratuum, tum etiam

    D princi is facilitate lceleratillirno cuiqueimpunitate ptop'olita : denique


    lub ta i principe publica priuatorum commodis cedr, ac plebs ipla po
    tentium libidine 8: auaritia opprella iacet,pei'inde vt in corporibus hu

    manisab grotantium capite,ad'imbecilliora membra praui humores


    deHuere lolent: cette quidem exemplis ad id comprobandum Hilioriae

    tuin G_rcorum,tum Latinorum abdantiled domeliicis vtamur: nun-

    quam enim calamirolior extitit Relpublica, uam regnante e0 Carolo,

    : 6"

    qui ab ingenij llupote limplex vlurpatur. otuit etiam lub Irancilo /( _


    maioreimperium hoc legibu's,armis,potentia,literis,opibus,artimque
    '

    Omniumincredibili varietate, ldque potillimuni aliquot ante antros


    qum moreretur , cm xtas ingrauefceret iam lua, nec vlliaflabiletn le
    autlacilem cuiquam prberet, led canesaulicos ac impudentes homi
    nes long le repelleret:prmia, magilitatus, honores,lacerdotia bene'
    /

    1113111 SBCVNDVS

    de virtute ac republica meritis, tribueret: largitiones ita regeret,vt


    moriente fer millics feertium 11 decies fePties centena aureo~
    rum 10111111 millia in rario Publio 11, Prter 11111111111

    buta , quorum dies iam venerat : nec vlli Refpublica nunc obrata fuit,
    prterquamitem
    11111158:
    argtariis
    Lugdunenfibus
    vt in
    oHicio 11111 `
    1111111:
    aut fowcietas
    cum omnibus
    principibus
    ac Populis,atque

    fr
    (wifi
    _',

    etiam imperij finibus, ad Portas quuc Mediolani prolatis: regnq; ipfo


    ['KIIA ./nf

    imperatorum ac doilimorum hominu m multitudine redundantem.


    Succellit Patri I_I_e_nrichus 1 1 .cuius bonitasiac facilitas tata 11111, vt nul
    la quuam maior: fed cum vix annos duodecim { 11111111, omnia
    Pellirm'ire : neque enim tanta principis benignitas dicam, an fimplici

    tas,rogationem cuiufquam repudiare potuiffet: ita exhaufio breui ra


    rio , magiratus ac imperia mercatoribus Profcripta fum: tributa acer
    biflim 11:151:1 : facerdotia amplilima in homines lordidiflimos collata:
    graues ab hoibus accept olienfioneszimpcrium fuis Hnibus tantoper
    deminutum , 8: accifum vltra cin'que Alpes, vt omnia quae annis . 4.4.

    draginta Parra fuerant , vna turpiflim Pacis aione penitus amitreren

    tur, ac moriente Henriclio Rcfpublica azre alieno grauiflim opprefa.


    iaceret : cette quid cx rationibus Publicis, fer ngiemillies fcfiertium
    Rempublicam debuiffe 1 : quamquam his omnibus nominis ac
    fam 126111111 grauior etat . (lilod 11 regis I-lIenrici facilitas fcueritate,le
    uitas acerbitate, largitio parimonia quadam temperata fuiffet, ac pro C
    molli 8: frato , magnum 8: 11 11111111111 gefiilfet., bene beatque

    vixifemus, nec 111 eas, quas Pertulimus, calamitates Refpublica incidif

    (et. At medium illud , dieet 211111125, cum tenere cui 1151111111


    vero Pricipibus , quos Pertuibatioimaii-meo curfu reuocant,
    -_

    diH-icillimum. Demus cert medium illud,acerbitatis aclenitatis,quod


    nimium inter 8: veluti rea udam linea, que: lus vna elle n

    1111 obliquarum infinita mi lia confifiit,rar apienibus , vix


    vnquam aPrinciPibus attingi: mult ramen commodior 111011131
    _ _ -_ .-

    Republiga,` feuferitmum 1111,11011111111115111115 quxggl,


    Hagitiorum omnium ac feelerum alumnazqu vt in Pertinace'Augufio
    111111121 fuerat: fic in ijfliogabalo voluptatum Omnium im ura libido D

    Romanum Imperium euerterat, 11111 Seyed Afri, deinde xandri Se


    ueri accrbitas,c imPerandi maieIas Rempublicam iactcm 1111,
    cum maxima bonorum o'mnium onfenfione . (mod igitur maiori

    115'01111111111 vetufiare prouerbium accepimus , egmgrlbgmali


    D__, Inf/tbv" tiofo' v'iro bonum Principem lieti , ad cam quam diximus interpretatio
    kme zm qu.

    nem reu'oandum : alioquiverbumillud fui Proprietate non {aucti


    tat'em mod, lfed Ietiam impietatis extremum {igniicare videtur, quod
    mai'ores 11 malum dixre: fic Qagolus Rex Nauarrae malus diceba
    tur , quo Principe 111111115 fua 111101 11111. Non igitur Princi
    Per , nimia feueritate immitem 1 tyi'annum cenfere ac iudicarc
    oponer. Et quoniam nos in hunc locum deduxit orario, differamus il
    lud etiam,an bono viro liceat manus affemmjannis,
    /n li

    n'irtifve'iieii.A

    _Jin liceali nrfe @uname/7u: , amnifz ein; /,


    _leges rij/indem \
    CA P . v.

    mg Y RAN-iii vox ig~nota,plerfquel impulit in etrorem,&in 1_ Banginon ri


    .perniciem
    principum
    multoruvm
    fignificari l-K
    vdiximus cum
    , quifociis
    ac ciuibusarmauit.~Propri
    inuitis , non cooptatus
    225211123;
    . I princip_e,norvfuffragio populi,non forte,non hreditario iu imm
    rc,non t_e`ftamento,noniufto legitimque bello,non fingulari qu odam
    " clefique oraculo. creatus, in Rempublicain~inuafit,hunc leges 8: anti
    vquorum fctipta occidi i-ubetit,c maxima prmia interfetoribus pto- i . 1

    ponunt, nobilitatisinquam fiemmata, fiatuas, coronas ,bona denique izan'mkun'


    ipfius tyranni: eos enim patri,vel vt C__iletenfes loquuntur matrix libe
    lig/lilyranni

    ratotes effe iudieabant.N'ec in eo genere virum bonu m,qu'i tyran'nidem

    [l

    (I.

    occupauiffet ab improbo feiunxetunt: nequc enim Reipublic liberta


    tem acfociorum princip'atum arripere cuiquam,probitatis opinione ac

    fpecie fas : cm etiam legibus, qu de imperio lata: func? , capitale fit c'ff,.ri,if
    maiefiatis ius vllum vfurpare. Hoei iturfixum maneat cum, ab vni- rg-nlnlve

    uerfis, 8: fingulis occidi licere, quiveregilegitimo poteftatem extor- g

    '

    queat , vel in populati aut optimatumfiatu, pro'focio, principem fe fua


    l vnius autotitate ferat. Sed Grcos inter ac Latinos non conuenit, an fi-

    ne cauf cognitione,an veto rebus plane perfpetis aciudicatis id fieri

    '

    dcbeatznam lex Yaleria tyrannum occidere* cuiq`ue permittit, deinde 4


    occifi caufamdiiudicate : qua; cettei lex fuis quibufdam fundamentis, "

    nititur confirmatut: prius enim Refpublica tyrannidis facibus deHagta


    tura fit , quam incendium femel conceptum reftingui poffe videatur.
    . tyrannum cohortibus armatum in ius vocatet? quis arces ac pto

    pugnacula tenentem comprehenderetnonne prfiabilius vim _adhi


    4bert: qumlegis aionesnimis religiose conquirentem leges vna cu m
    .
    .imperio perdere ?At lex Solonis huic somnino-repugnat: iubet enim
    iudicio fifii ac iudicaiiir ui tymnnidem'affe'tarigqu lex fua etiam
    q'uitate fufientatuta' quiapferque innocentes ac boniciues prius aduerfariorum fcelereaciniiitia , tytannidisifpecie occafuri fint , >quarti de

    -'

    D rei veritate quratut : mortuiver femper genere locum obtint


    iure cazforu mi S'edlex vtraquae concors videatui'-, fi'Solonis fenten

    tia ad refetatur qui tyrannidis affetat teus, nec arces occupauerit,


    nec plebe' feduxe'rit ,.nec cohortibus armatusfuerit. Lex aut, Valeria ad
    cos qui aperta .vi R'eitipublicam oppitgnan-t,qui arces muni-u nt,qui mil

    lires. confcribu-n't.. Et quidem:'F._u_rius Camillus M. Mlium Torquatum


    tytanidis affetat reum in ius vocaric caufam 'dicere iufiit, nec inau-

    Yclittiinnecati'penrriifit.v Biutii_s`v'circ Qafiins Cfarem inauditum, 8:

    ' ' .-

    ''

    nihil tale cogitanternin ipfo : tlaifiima populiluce-trufcidarunt; i At olo quinimisneligios dicam,anffu erfiitiof cum legitimo _

    '

    '

    iute', tyrannosptis indicati , quam occidi vel et , Iififitatum fe viuo aG


    fpirante Athenariim tytannidem occupantem vidit. Ijarmodius vero
    8: A'ift'og'iton Pififhfati liberos, negleta lege , Solonispriuapa autoria '
    2.

    208

    LIBER

    SECVNDVS.

    tate interfecerunt. Hic lurim qufiiones occurrunt,_an tyrannus qui

    vi libertatem ciuibus,ve fraude eripuit,iure occidi poffit,fi popularibus


    fufiiagiis poflea creandu m fe curaueritzn illa creatio,tyrannidis confir
    matio qudain ac ratihabitio eer videturziure tam occidilicere ,
    8c quidem citta legis_vllius actionern : nifi tytannus exarmatus abdica
    g-_fP'li'ggi'fi rit,c vt priuatus quifque ciuis iudicio feipfuin filterinquia non potefi:
    wcm am id ciuium confenfione faum cenferi , quod erepta libertate fiar, etiam

    ciiiiiiiiiigi fi tyrannus fuplici rogatione populi fiiffragia capter: vt ylla,qui exerci


    1 "'' frerus , ac legionibus in vrbem admifiis Diiator fein annos L xxx.
    nior. 1541.8. Io.

    . (

    -- Valeria lege dicendum curauit,(negat Cicero legem { item

    finua'tcsqu1~clc fatanno Syllam trigefimo fexto Dictator p'erpetuus lege :

    '7%/7&31_4;
    ` n "_

    tuscdem,Senatuin
    , 8c C_o_fmus Medices,q__u_i
    exercitu coato

    createur
    propin
    qui
    Florentinotum,vtfe
    Ducem
    perpetuum
    adegit,tanta vi tormtotum emiffa, vt non aliter Senatus fu ac ciuium

    faluti confulere potuerit , um Ducis illiusctearione. (Lied fi tyran


    norum liberi ac propinquilongifiimo tempotuin,pura anno

    rum decutfu atreptam proauis tyrannideni continua fucceflione fine


    interruptione rueantur, ac iufiis imperiis Rempublicain inoderentur,
    non deber illud imperium tyrannidis appellatione venire: nam diutur

    uulfaf'jc' na 7 illa prfctiptio temporum legitimar crearionis vim haber: quod au-
    iw - tem diximus iura maieftaris rzefcribi non poffe, adpriuatos fpetat,qui_
    iura maiefiatisJiante Repub ica,vfurpare conantur:n_onin conuetfione
    totius Reipublic. Diximus fine intertuptione, ac interpellarione id

    fi nullain tyrannum, eifquc liberos confpiratione , nu laintetccffione


    ciues impetantis poffefiionem perturbauerintxx eoenim quodammo

    do petfpicuum eius impetiisafponte ciues acquieuif'fec iufiurn prin


    ipgmcomprhqbauiffe. Interce io vero non minus fais, quam verbis
    explicatur: cuiufmodi fatum A_quilz Tribuni plebis, qui coronam

    fiatu Caffaris im pofitam fpecizante populo__cierraxit,nec quicquam fre .


    ,

    mente Cre,qui deincepsarnicis,quibus honores autimperia tribue

    scrirqun. in ret,fubiic_iebatil|ud,S-i er A uilamf-llicet. 'Hare de tyranno, feuvir bo- D


    nus, feu improbus fir,qui nuillo iure Relpublic fummu m impeiriu m

    inuolauetir. Sed huius difputarionis prz'clpua quxfiioaeflfde eo princi


    9 pe,qui vel f`ufl`tagio populi, vel optimatumprel legitima fucceffione,vel
    il:_vl_1cdctvobcicqu; iufio bell o,vel (/ oraculo clcfi_l,principatumadeptus, iura drui
    rege wiring. 'na Bc humana petuertit: an eiufmodi-principem, qui loquendi Confuc

    ^""r"" """ tudine rytannus vocatur,`interficere liceat? Plerique cetted'iuin't hu'


    t_ul.quz fint regi

    1"' ^' mani iutisinretpretes, fas effe tradunt., CHOUHUHI duovefb [

    difiidenria coniunguntfcilicet regem txrannumzqurzdifciplin floren


    yrmcipf 5.,. - tifiima imperia funditus euerrerunt.Vt igirur qua: roms utus nodum

    1$ principe-,c c_ues peregrin'is ea,qua'm prius

    diximus ratio-ii e fein ngere needle :quia plurimu in refert v'trtimpi ci


    p=cc__l_~__>__1>sp ue,:_in ver :i peregrino'tyrannus interfieratur. Nam de pulcherrnnis o-l

    iicfti'.~n_c.ir. mnibus faris nullum illuftritis , qum vitam, fortunas

    ' renuutn acinnocent'ium hom'inurnv ab iniuria pottiofum defendere,


    actue

    "E Riii'P `rt/lis .l iciA.~ \

    i ses

    n c guri ,` quandoiudiciorulinfaditus omnes obiidentur {


    Ifraelitarum Im erator ciue`s~`erudeliilima'leruitute o'ppreffes liberauit:
    etiam Heren es ille , qui tetrarum orbenemenfus,moniira tei
    ` tertima, { tyran'nogincredibilivirtute necauitpopulfqueAinnumer
    lrabile's'ab imm a'nium belluaruf'mdominatu vindicauit,ac pro talibus faL

    Hsin DeorumV-'nu' relaeus 8: cmeiusp'oiieri am pliffima im#


    eriainnumerabilibus feculisl tenuer'tmt, tutti v'r } imiL
    tator'es Dio, incl-uam', "ljm Olean,I grams, I_-Iarmfdius, iriliogiton,'tyl_

    M-j*

    n
    rannoruminterfetores 8c' magiri'funt appe'llat'i.4 Eam ob'rem "lle'mirl
    ____________
    cutlusgquem T_:gmerlanem vcanti, Tartaroru'm'llmperator cum

    B bellurriindixilfetilaiazeto Turcarum principi',~'qui ConIl-amiiiopolim

    oblidione cinxerat,profeffus fe ad caiiiga'iidostyrann os Y, nulla accc*L


    ptainiuria veniffec equidem treta millia l'Iftii-r'carum non modo fudit
    rolirauit, fed etiam principem eorum catheriis lvinttum in
    bellua'rum in modum coniecit'-. Nec refcrt vtrum peregrinus a erta vi,

    autclam tyrannum , an ver indicio damnatum morte afficiatz' laufdab'i


    lius ramen comprehenfumvti latronem ac parricidam,pro fceleiunii,I
    Hagitiorum im manitate a'rnilicibus torquendum permittere, quam

    militari {uplicio plecere. Teneamus igiturillud,pegrino cuiuis lice


    retyrannum ,id omniumfvocibus infamern , ac Iuorum rapinis, caf

    dibus, 8: crudelitate nobilitatum interlicere. Idem ciui quoque licei in


    cum quiin populari aut'optimatum 'fiatu princeps , nec ramen iura
    maieliatis haber: quales principio fueru'nt Im
    __P eratores Roniani,c iis

    ' '. .'

    temporibus duccs Yenetorum,(enuenfiuimbuceniiumri fua potelial'l


    te ad ciuium'cdesupra,rap'inas,abutantur: liuc aperta vi, {iue Senatu

    iubenteidfiat,yt aduerfus bieronem , 8: Maximinum faumlegimus' l _


    namvterqie aSenatu capitalifuplicio, nullo ramen iudicio conliituto "

    '

    damnatus : 8: vt more maiorum nudareturlac fuliibus


    adnecem vf ue cderetur: quian etat in Imperatoribus Romanorum -

    Reipublic , vt antea demlitauimus, nec propri mo.' _


    narcliialedx principatusdicebatur:tametli Seneca Neronem difcipu 1

    _1.5 :
    lum {icloqucntem inducitiEgo mortaliumdmnium folus eleius [um Praemie.
    lig-tibi.

    D Deoru'm in ter-ris legatusrego vit ne'cfqile arbiter: in me 'vno- '


    politum quid de conditionelac'iiatu cuiufque decernend'um lit. l
    g

    Hancquidem potefiatem Nero vierptam Senatuipopulque Romp


    no Gbivindicabat, iure tamennon habuit, cum ellet principatus, perin

    clcvtin Arifocratianrrnanorurh Imperatorcs, quos creteriprincipes


    autoritaua {pe coe'rcucrunt,ac'de principatu dulphum : s Wen. www.
    cellaumdeturbarunt. Idem iudicium regibus Lacedmonioru miArs uw?. f
    'coniiitutam lycutgo Rempublicam, quos magifiratus [epe mul

    cia,.interdum etiam capiretdarnnarunt : vt reges quoque Qanorum ac


    uecorun [Erpe de imperio,in exiliumaut in carcerern [

    fuinmum im erij ius in timatibus ac Senatu', non in regibus iplis po-~


    5mm Gt: quais etiam Iuiiie dictitur imgularum Qalli'a: ciuitatum prin
    Cipcs,qusC:efar regulos vocat,.qux capitiscaupfam-intrrrglum> elicerex
    3

    ")JQ
    .

    mur . PrincePStotfque

    ? Gancmmimpemmf [le de fexpfeloquitur:Noflrainquiruu

    f vr uf/wf@

    1
    i

    LIBERSE-CVNDVS
    .
    '
    ` @$0.111
    - popnlum
    .rc l(modi (um,_ 111110
    infn@
    PQPJIUSUam
    [ ciu.
    . 'habeamr mbus verbis intelligrtur
    fummum imperium in i

    1
    uid-e: merli fieri non poterat vt paremhabem `
    .
    '
    ni
    . odiregullsno
    .

    . .

    mlm
    mcatcmnt antea docutmus. H05 lgitur principes etiam

    1 U 0
    .
    '
    ~
    .
    my
    P :ms non ,
    fr ramen fceleribus
    acHagltus inquina.

    '

    '
    .1e
    ,
    i d { Opibusa
    2,121?gnixmwum
    animaducrfione
    caflilari

    remind bonorumoexitium abutantur e me ilo to .egel nog] modo PC,

    A q

    , (ed etiam ipfis ciuibus femper ac icebit Quod fi


    hm quxdam fumma vnius pote'flate- confhtuta, qualis eli Franco-

    51

    , Hlfpanorumnglorumcotommfljurcaruxn,lylofcl10tutarum,
    Tal-ta'rgrum,erfaruni,@tliiopuni,[ndoitini,z omiuum pen

    : Afm: im perioru mlvbi reges, fine controuerfiaiura omnia ;

    hagel Per (efe, nec lingulis ciuibusi nec vniuerfis fasefi fummiprinci.

    .Pis vita'lii,famam, aut fortunas 1n chfcrimen votare , feu vl,f`euiud1io

    id -1131011111 Hagitioru m,qu in tyrannos


    conuenire
    antea
    11115,1111111111111111611115
    effet. 111111111111
    Nam quod ad iudi
    Aeiuni
    attinet
    , nulla
    magiliraubusmc mult minus

    Principem 111$1111011101001 ab eius vnius omniaomnium

    imperia pendcanr, fed etiam eoprrfente magifiratuum 8: collegiorum

    t *wr-ffm- omuium,potefins conquiefcai. Subditisigitur principemiurerogare,

    ffl

    tui: magilirftu '

    nm 1: : aut in ius votare, iudicimvede vita, fama,acfiatu illiusconflituere,fi


    had'
    nefas efl,fi denique nulla clienti in pati-enum, feruo in dominum iurif

    1
    i
    11

    clieh'o cfl, qunam modo manus intentare tyranno licei-et? neque enim

    21

    quantum quifque vitibus ac ferro ,fed quantum iure poflit, quzritur.

    {-: At n folm is qui principem necquil', pel'cluellionis reus 011, fed etiam

    -- is qui tenr'auu,qui 7 confiliumve attuli, quitexit,qnivolu1t,qui

    ..'.5.; cogitaui'. .9 : quod'ce'rt factumJeges tautoper execrantur,vt cm quis


    ` d.l. 11 '.
    '

    '
    fooi; 23?. in rcatu fcelerum Omnium conulus condemnationem fha morte pr

    ix-l
    '

    '
    '
    x
    ' a
    .
    .
    . .
    I
    ML wie
    uemt,
    integro
    acillefo
    mortuus cenfcaturmlfi
    puncrpls
    falutcm

    rmrnnnfmp aut dignitatcm violauerit: linnc rem effe putatunr,ob quam perv
    fc. e . .

    '

    i 111.11 uuu; ducllionis damnatub* , prius iudicatus, qum accufatus effe videatur. D
    (). : Actametfi itationes hominum flauitlioforum nulla Pnalegcs per
    f i
    luminaire.
    ] M_ fequantur
    quem ramen
    fegviolandi
    en tantum
    Principis
    qua: dito
    Prana
    faove
    cogitatio
    forasin
    ,
    fcelus erumpunt,
    etiamfi nihilfi

    f;
    i

    :su
    "gm
    me

    Lfflggfsmj tentauerit, hanc`t`anicn cogitatio'nem 3 eapitali Patna pleti oportereiu-

    212122435? cifcum
    ,
    d_icarunt.
    1. occidere
    Certe quidem
    fe voluiffe
    noflratate
    Francifcano
    cum fodali
    nobilisreligiof
    1101110 confitcretur,
    regem

    8: 11,111:1: ifiius cogitationis veniam emagitaffet , rex tamen


    fraterculo
    admonitus
    confitentem
    cibus
    curifcelei'is
    Parifiorum
    fxfli iuflit
    quibus reum
    capitiscomprehendi
    damnatus efl:acneciudivc

    .q

    r iudices id fecorunt, cm optimi clementiffimi regis cdiia

    impun 8: quidem fpiffim recufarent. Henrichum item Francifci -

    il

    gis liu n1 C_qpito furiofiflimus homo cm occidere velle videretur, 8:


    .

    mail

    I
    "am

    in cum

    DE

    REPVBLICA.

    in cum enfein exeruifl'et, capitis pcenas dedit , tametfi furiofum homi

    nem vbique leges 4 :i . Clim ipfo furore plus fatis torquea'- ?" k
    tur. Acne quis puter principes ipfos legum .illarum iudiciorum
    thores fuiffe , vt accuratillim faluti dignitati confu/lerent , factis legi

    bus 8: exemplis vtamur. Tjabucodonofor Rex Alfyriotum Palflinam


    ytotam ferro ' Hierofolimam cxpugnarat , templum

    incderat, facmtillimn vala expilauerat, caetera militibus,qui etles


    Apris, credibus mifcebant, diripienda dedet'at , regeln iplum

    darat,vrbem denique totam moenia folo exquarat, polrem popu


    li reliquias, quz dadi fupetfu etant, in milerrimain feruitutem, 8C

    quidem in ( 'abduxeratz neque {atis fatum ,


    {_i}_tgm ex auto conllari,acin loco publico ab omnibus adorari quoties

    tuba exaudiretur,recufantes in ardenti' fornace viu os concremaril

    5 p_inici capgr

    rat:qua: cm in Iudam fuifent, fantiliimi vates acpi'opliet e @fue up. .


    literas captiuos dederunt,vt pro Ngbueodonoforis liberorumque "

    lutevotit conciperent , ac preearentur Deo opt. maxi vt tandiu luperf

    Rites regnarent,quandiu cloru m orbes circa terrain cireagereiitur.Et


    quid Deus ipfe Nztbucodonoforem @ruft lu appellate non clubitauit;
    acpotentiflim orbis terrar 7 principem e`letutum :11$ 485152552

    autemtyrannorum quot quot quurim terrar cxtitert, cuni illo 111.

    parandus [uam tam crudeli propolito luplicio coli iubcf


    C ret? Atramen vates limiillimus , otaculo Deus ipfe
    Sfclechi regis Iucloi'um [aerdianr,_<j_t1erfus Nabucodonoforem, .
    ius etat ipfe iduciarius,verboru m acerbitate `ibliominzttu r, :te iuliiflim

    interemptum {}: ltaturs. (lijd S._t`il? num (ccrdotes omnes cruder L PMM-P
    lillim maltauit,qud vnus eorum Qauidem fugientem holpitio exec' l
    fillet? num Dauidem iimocentillimum principem qui tot vilorizs _de
    oliibusretulerat, occidere conatus ? at eo ipfo tempore quo
    Dauidi 8: exitium intentabat Saiil bis in eius poreflfatem incidir:
    Settim militibus iirenuillimis , quibus im erabzit in creparetur7 qud

    hollem omnium acerrimum quem facillime necare poilet, occidi non


    pateretur, propolita regnzindi'certa miniirique dubia fpe,eonfilium il.

    D lud execratus , ne,inquit, regem Deo facrum violaripatint?q1iin


    etiam regem ipfum le perfequentem protexit, ne violaretur :teerrim
    obllitit,cm prtorianos milites vino ac fomno fepultos euigilati iu-llit:
    clim autem Saul ab holiibus cliis effet, miles aliquis Caput ipfius ampu
    tauit,ratus [e Dauidi remgratillimam 16tui'um:eum ramen qui liter-um

    Caputamputaratnulla interpolita mora necari mandauit, 8: mortuum

    regem fine {imulatione luxit. Atqui rex illu-m iniultifiim diutillim


    rerlecutus , qui'e rer gellarum gloriaclarus , 8: regis ipfius gener,
    cgionibus etiam hollium , ad quos inuitus fefe receperat , ipfo rege po
    tentior,1tus:tlenique rex abi fo muele Deo iubente delignntus

    , numinis o'iuini (piraculb 9 alilatus, nihil ramen contra regem "

    , fedin exilium orulicifci maluit, qum regi exitiurn intentare.


    n

    { Hbros 7 {iimma
    vit integritate, dotrinacteris
    `
    f 4
    I

    '

    2.12.
    L-IBER SECVNDVS
    9 ; icte- Omnibus prflant,1ff`zei,inquam,reges fubditis facros effe Oportere9rra"

    dutit. Quid quod lex ipfa diuina fan rtiffim vetat principem populi-fui '

    aut magiflztatus verbo violarequant magis eorum vir in fidiari? ac ne


    gft-2&3 Optimis tantm lata videatur, .de vniuerfis concepta lex l : quam
    -quam vllus difputationi , aut ambiguitati locusrelinquetetur, etiam

    f-ab.l:__*

    improbos magiflzratus fubditis fantos effe oportere caueturllu cum


    diuinis 8: humanis legibus perfpicua fint,argumenta contratia'refellere
    hominis 8: litetis abutentis 8: Otio: quemadmodum igitur eos qui
    an Delis fit, nec ne, dubitant , non argumentis fed ptiis acerbiffimis te
    fellere Oportet:ita quoque flatuend 111 eos,qui perniciofiffimisfcr'i
    pris,fubclitos in principes armate confueueruntlamquam qui niec- B
    2 Martin. Lm. logorumz erudirifIimi habentut,non modo non licere putant fubditis,

    7("

    .-:;

    'i
    ca_.t,
    1

    agiliigiiiiui principes,tyrannidis fpecie occidere,fed ne verbo quidem violare fas ef


    glli'fg'sfcilgfj fe,iiifi fingulari Dei otaculo iubetur : vt I__ehus qui Dei 1111111 regnum
    ggg-risql; Ifraelitarum vocatus , vt regis .chabi liberos ac pofleritatem aflirpe

    il; ; 11123_. Antea quid Omnesillius impietates ac fceleta, prophetarum


    Ietiam, ac fanriffimorum virorum ctudeliflima fu plicia, ciuium exilia,

    "mm: mis Lcaedes, profetiptiones,atque ade Iefabelis regime, nefatia forrilegia pat
    non item.

    3 ),- 4- tienter pei'tulerat : nihil ramen in principem aufus efl,quoad iquus pare

    ":

    3 , '
    l l
    f'rfm/unltuffff'
    .y

    re neceffe habuit otaculo Dei prpotentis , cuius fiducia duos reges , ac

    feptuaginta tegum liberos, rxter alos principes,ac Bahalis,id , Solis


    8:
    facrificulos
    canibuslacctandam
    interne-cione
    dedit
    defleuitjpftnque
    . i0=itut fingulare
    tegiiiamDei
    de arce
    iuffum,oraculo
    prcipitem,

    ffii

    'clefli proditum , cum improborum ciuium perniciofis coniurannnibus nihil haber commune. Et quidfm cm G_grinanorum principes pto

    l
    if

    i* fufcepta religione propugnare , aduetfus C_atolum v. Imperatiitar


    ma capere decreuifent, Lutcrum confuluerunt, num id iure

    diuino liccterzille negauith neque tamen'ptincipibusid perfuafitltaque

    Ui

    funeflurn bellum Reique pub ic calamitofuni fufceptum , cum in-

    il!

    l?

    genti principum ac ciuium fitage: quia iufla caufa nulla videri potefl`

    lit

    l=

    aduetfus parriam arma ca iendizquamquam 11 Q_atolus Imperator ty-

    lliti

    i
    i

    ran nide ciues Rempub icam oppreffiert,ci`im iura maieflatis non haberet,iure occidi potetat,vt antea dOcuimuszfed iieq; Luterus earn adhi- D

    ,mi
    iii@

    ,gramm

    _
    i
    "

    buit , atqiie haud fciO an perceperit diflintionemine'c-putauit eundem


    fuier Caroli ac Ptincipum Omnium, paucifiimis quibufdam exceptis,
    cum republica confenfumzfed perinde refpondir, atque fi Carolus fum
    mani Imperij f'olus habetet: mult minusA igitur aduetfus regem arma

    capere fas . I_._ex diuina

    `ffii
    . ,fl-ngi
    lu?
    45013

    necari iubet , fi vel parentem leuiffima

    iis

    contumelia afecetit: nurn etiam fi pater latro,parricida,im ius erga

    flirt;

    Deum 8: patriamextiterit? fupliciis quidem Omnibus dignus fii,non ta-

    firm

    men filio parenrem violare fas : quia nulla tanta im ietas , nullum
    rilmi
    ; taiitumfcelus,quod fit f'parricidio vindicand u m.Ar cuni Cicero edem _ 715311111
    : 111 1-_
    6
    .
    *v
    _
    _ _
    r
    ._ _
    .
    :al
    , _ f qu flionem difceptaret .patriam parentibus dixit eife charioiem. Prin
    ,Op
    -

    ceps igitur quem patti parenrem iut dixeris, parte ipfo chariot, quip-

    pe: immortalis Dei muncre concefIiis,t.faeet cuique efI'e dehetzquanta.

    i'

    cunque

    DE REPVBLICA.

    cunque tyrannide ciues opprimere conetur, iulfa quidem iplius, qu

    cum diuinis ac natura; legibus pugnt,repudiare quifque potell,ac prius


    magno animo ac forti mortem oppetere,qum pareas,li fuga faluti con
    {ulere non poliis. g tyrannorum futura multitudo; li tyran
    nos fubditis occidere liceathum multi innocentes ac optimi principes

    fuorum conlpiratione perituri >i nam qui triblutis ac vettigalibus plus :e


    quo ciues vrget, tyrannum yvulgus appelth g : qui contra populi vo- vm qui
    luntatem quid im, vt 7K__riloteli vifum elle: qui cohortes prazto- frfglffcqu.
    rias aduerfus1 improboshabettautli coniuratos sftque (ure inlidiatores irfgffjlfxi;
    {uplicio achit. ( ver [ optirnis principibus futura ell: , li ab am @imbiin
    B iplis ciuibus quibus potiflimum leruaridebeant, tyrannidis fpecie
    cidi pollint? Non quod cteris principibus non licere putcm perle-qui, "

    acdc mediotyrnos omnes,li lieti pollit, vno tollere 8c eodem im peru,


    'vtantea diximus,ciuibus ramen .1c fubditis non licere , (luquam

    p_iogenes vrban, vt omnia, facet, cm I_)jonylium iunior-em de ty- _ .__/f lll/f


    rannidis aree depulfum Corinthi .cum Hiltrionibus {umma leent-irate
    publico-in loco lafciuentem comperilfet, N,nquit Diogenesnndigna
    teiplo conditione vt'erisnSc gratiarn,inquit Dionyliusliabeomaximam,
    quod meam vicem grauiter feras: hic Diogenes,y An `ver , rn'alum , tui
    commiferatione id time dici putas? .Ego vero tantum foelicitatem tibi
    inuidco,qui cm feruili : abieto animo lis ac `femper , dignus e

    Crasqui in tyrannidis arce miferrimam vitam traheres , exitmquepatri

    limilem haberes: nunc ramen cum lummzt tranquillitate animinobil.


    cum viuis , 8: viuis fecurus! Hc ille. @is au temicarni'fex addihim fu

    plicio crudelius torqueat,qum met'us? metus inquam mortis, infami, 7p/ahw:


    cruciatus? ill vltricesfuri , quae ryrannos agitant , ac fempiternis
    terroribus diu notque excruqiamz'tmfinuidi, {ufpicio,tr_epidatio,vl

    tioniscupiditates ,acimille perturbationes fccum rdillidentes ',me'ntcm '


    delimitate
    deturbant,acmult~acerb.islucant8cpungunt,qum
    crue y _
    d_eles
    dominirleruos*vinculis,ful}ibusr;
    ae totme'ntis
    exulcerare pollinr;

    @id item mil'eriusrxyranno 4continger't .poll'rt ,.'qum fu'b'ditis omnes


    difciplinarum ac virtutumfaditus 'przecluder um dem entes 'azlupi

    D dosbelliarum in modum eflicere vellequmvbique exploratores 8: a#


    licita: lpculatoreshabere? ' ui , quae dicitur quq; liant ab vniuet- '

    [is 8c n'guiispudiantidet,ol aeiant , atque- etiintim os animilnfus


    ltrute'tur? ' uid fd-ins quam quos'amore ac beneuoltiafecum 6c inter . .

    acdillidiiis
    lpfog :
    pereant'

    rQui's
    tot animi doloribusac

    dlfmnger
    'perturbationibus
    , V(
    lan

    guenetyranno miferiorem quemquam elle puter.i quis mortem. optabiliorem du eat ifmort'm 'enirrrCefar miferrum portumij'heo
    phtalius miferiarumfexitum, id el'tatvifvrv 'fafvfwappellar, neuter qui

    dem fuperlitiolius ,quia corporibus animos fuprites elle _non pu


    frmmul'tminusiii reputanttyranni,fquorum'mortem ui .optat,l`ecu

    ? tranquilliratem illis optarevidetur .:Sed fer emper tyranni


    quofdmtlinbent >in-f'deliciis , quibus quali fp'ongiis , ad exhauriendu
    t
    .'i

    2.x4

    LIBER

    SECVNDVS

    fanguinem abutuntur,quos populus cm futere cpir prehende're,


    lacetare ac dilirahere folettvr Tiberius eianumleero Tigillinum,Dio

    .nylius Pllylillum , nec ira pridem I:Ientichus tex Suecorum G_eorgium

    Prefchonem , quos futenre plebe correptos ac difcerptos legimuszlic


    ntoninus Caracala eos omnes qui ad fratris particidium iinpulert,
    quali rem gtatillimam populo farurus rrucidari iu : :nec mitius adu

    latotes luos rtarauit Caligula. Atque his art'ibus tyranni fpius plebis
    inlidias ac furores emile-runt. Sin ab iplo rytanno coniurati cdem au
    fpicatentur, non amici tantm , fed etiam Avxores,liberi, propinqui,cru

    deliter necabanrur : I__Iieron.yrni, Sicili tyranni , ,


    amicorum ac propinquorum fecuta clades- 8: in foeminas quo- B

    . que inaudita ctudelitate fuitum, edita relcilla,


    non ranrm iniqua,l`ed etiam vtiliter conlliruta,ne vlla vlquam extarenr
    veliigia tyrannotum : ramen qua laudabilia fuerunt probari fo

    p-lebant. Inde illud Qiceroiiis*,nihil vlitatius, uam tyrannorumfata va


    lere,8c eorum ramen interfetores in carlo co locati. Idem ramen alibi,
    33232? qu' .Magnum,inquir, 16v 9 venien dum ne lit in conliliuni

    .Iryranni , fris aliqua te bona deliberaturus lit. Sed quflionis vtriul


    que cadem tario ellznam li rytanno de rebus honellzis deliberanri,conli
    lium impartiti nefas , ne tyrannis comprobari videatur.: edita quo

    que ac decreta vtiliter abrogare fuetit , aut tytnidem ratam ha


    bere: cerr virorum bonorum con fenfus plurimum valet ad tyran- C
    ni fancienda ac llabilienda, quae alioqui lola tyrannidis opinione ruitura

    . Ar lpillim tyrannorum mod vtilia , fed etiamini


    qua qu rata lintoportet , laluam Rempublicam volumus.

    Itaque quod rIl_iralibulus Athenienlibus eieros triginra tyrannos,


    Aratus , icyonis , ctelo Nicocle. Idem

    Tullius Romanis occifo C

    9 lare l`ualeranr legem fcilicer Amneflias, id Omnium iniuriarum obli


    vari Brr.

    ,n , uionem,ac ryrannotum atavalereiulferuntznec-aliter`lapfa erigi,nec e

    fftfdv diu Relpublica poruilfct. Qta igiturara Netonis ae Domi'

    - riant tradunriir2 a Senatu refeifi'a'fuill'e', adperpetuaqudain'edieta per'


    tinenr, qua: _quod lem piternam iniquiratem habeterit'niliabrogare'ntur
    M_ , ,n rebus conllitutis interitum allatura : quidautem quinquen D
    14- 9 mais' dc .nio Neronisillullriusquid aptiusquid-meliustex eo'qui em Traianus
    origine
    iuris Optimus princeps in beuelgeenda Republica Neroni parent fiiille ne
    ;
    5:5.
    d

    mecipc q. 64. minem iudicauit.Hisiconlentanea Iurifconfulrorum difciplina9,qu


    ffjfflf: yl-uccelIotemyranorirmf_ad ea qu iull promilerinrefecetint obligari v0
    fggffif luit : careta refcindi.. Ita Q_onllanrin'us magnus' qiixficinius tyrannus
    iniqu decreuerar,edixerat,vna lege-abrogauit,extera eonlitmarida'pu:
    | (l. C-DD.
    .
    .
    \
    .
    '
    .
    .
    iiiiilfsmusnc
    -Idem lpfum
    aTheodolio
    cArcadio
    legimus,
    clo

    giff'lfle ximo tyran-.no hac lege. QU tvtann s contra ius tefqriplit non vla-l
    llpfggmidis lere praecipimus,legitimis eiuslrefcriprisminime impugnadiscrameth

    its que ' largitiones Maximie .ea qux in Ilagitioli'asait:nihil de Republica mere
    flillf' Tm' res elfudillet reuocarentj :.magiltratus, im , curariones indigns adi

    nf'cgffnnglc' merenittdecr'eta quoque ac indicia contiel ett',eti ramen que' line frapdf
    I

    ac ci
    l

    DE

    REPVBLICA.

    acReipublic detrimento zirka fueran: inlirmari noluetunt. I-Ic ver~ acl-gfdf

    ba, line fraude , quae in lege Theodolia legimus, ad iyrannorum propu- `


    gnarores Se proxenetas pertinent , ne quis bello ciuili aut 'vrgente tyran
    nide ex alrerius incommodis lua commoda augenda libi puter: vt cm

    dc M ediolani principatu armis decerneretur , cuius parte @alli , partrm

    Hilpani, partem , cartera Sfortiadze libi vindicabanr-,c quantum


    quilque vi Se opibus, tantum iure valeret , lalo iu rilconlulrus qui partes
    Hilpanorum fouebar bona Triuulcij Gallicarum partinm ,ducis vetera~

    toria fraude obrinu-erar: fu lis Hilpanis Triuulcius Ialonem de in.


    iulla pollellione de_pulit , propolir a Ialonis iplius dileiplina. Neque ra~

    men in eo genere tant-avis elle deber legum ac edictorum,quanra :equi


    taris ipiius,qu nulls legibus corceri potell t led eorum religioniarbi
    triquerelinquenda, qui ex rerum,temporum ,ac perlbnarum inlinita

    varietate lingula meriti ,-c quid quemque cinque dare , facere oporteat`

    prudenter in conform-anda Republica dilpicere pollint. Illud tam me

    minille oportet , non eandem lingulorum vtiliratem elle 0portere,qu


    vniuerlorum , led publica priuatis anteferenda ,nili lumina quadam ?
    quirateac ratione priuata niti videantur z vt li qultores in iplobelli ci
    uilis ardore , aut vigente tyrannide, aut legitimis holtibus, arces ac ciui~
    ratesinuadentibus, peeuniam publicam numerate cogantur, illud acce#

    pro Relpublica ferte debet: lic enim iudicauit curia N_eapolirana* pro
    .

    t'lo. N

    ol

    debitoribus Reipublicse, qui Caroli v i i i. Regis Fracorum qultoribus www??

    debirapublica numerauerant: neque ver alitei'" facere potuillent Gallis


    regno Neapolirano ac lumma rerum potientibus . Atli debitores nulla
    petitione anrecedente,aut cum hoilibusdebitiqiartem riumeraue~
    rinr,vt lummaz toriusacceprilationeni ferantaion modo totiuslumm

    dehitores , led etiam maicatis reos elle perlpicu um ell: Illud igirut te.
    : , ata legitima ryrannorum 8e hollium Reipublic rata elle

    portere. Oniaurem omnia conuell'.int,aut ryrannoruni interfet'ori


    bUSprmia largitmtur,vt ipli regnare pollintppinione ac ipe decidunt:

    neque enim lalui elle pollunt, nili coniuratos ac particidas lui principis,
    quantu muis tyrannus xtiterit , fuplicio alliciant, vt prudenter Siuerus
    D All_gullus,qui omnesPerrinacis Augulli interlel'oresautconiurat'ionisA
    lulpctos,xcapitali poen-a damnauit : quod cerr faftumnncredibilem il~
    li rum gloriam attulit, tum etiam diutillim imperandilecuritatem. p Hmmm,
    Iraquoque'Vitellius non'tantm (alb particidas-,led'eos etiam qui ab 334"

    card-is prazmia , liiplici libello popolcerant, prolatis libellis fu.


    p icio alleeit:quinetia m Theophilus Imperator Grcorum, eos qui
    from Otello [fone Armeniolmperato'rem fecerant acciuit,~q'uali am
    Plllli ma ptmia laruros, deinde contraos vnum in loc mattari iullir:

    lun .frlopletiqu e cdis minim 'confcij' rpraamiorum illecebris e`o de


    dvhpoens dede-runt . Illud etiamlcrudelius ,fed ramen ad Imperantis.
    eeuritatem, quod Qomirianus Epaphroditum Neronis libertum capi
    tall luplicio damnaui-t, quiaNeroni libi gladio iugulum perenti
    attulillet: tametli rem gratilliiri patrono faceret,qui carnilcis manibus

    zis
    LIBER SECVNDVS
    8: crudelifuplicio maiorum illum eripiebat. Hc quidem non ryran-

    nos mod, verumeriam reges optimos fecife legimus , non tam vr fu


    faluri , qum occiforum dignirati confulerem: vt quidem Qauid aduer
    fus eum qui occi ab hofibus foceri Caput am utatum ad fe detulerat:
    8: lexander magnus Qarij parricidam acerbi 1m rorquendum 1

    fici dedit,qucl ( 111 , cuius tam' caput ac vitam


    Alexander 1 beiio Petebat. Cert uidem regs noirimulla re ma-v

    grs : ac lnuxolablles fuis ciurusere , quam quoa propinquorum


    ac entilium falutem non minus qum fuam ruerentur: tamerfi non

    aos Perduellionis conuiCtos in ipis carceribus ac potearehaberent.

    Nam Ioannes rr. dux Alenconius bis eadem maieatis caufa capiris B

    dammi-tins , qud cum hofibus aduerfus regem Carolum vx 1. rmque


    publicam conf'pirafler , vtriufque iudicij lPcrnas Jementia regis euafir:

    plerique nimiam regis lenitatem accufabant: fed non intelligunt reves


    n ram propinquos qum feipfos eripere fupliciis,nec tam alien quam

    { 1 falutizc cm gentilium fanguinem effundi vettfuo fan


    '

    '

    guini parcere.Imperatores quidem Crcqrumc T_urcarum principes,

    '
    n,
    j? f 124-0' fn 5 '

    '

    Proximorum c`xclibus ac fu lrciis reglam ipfam infeiarunt, nec tam de


    Proprnquis quam de felp uphcra i'umpferunt: certe quidem PhiliEEus
    Comxmus 1n commentarns Prodldrt, anms non ampllus vx. 0&0

    giura regia: gemis Princilpes mutuis cladxbus ac fupliciis in gglia occi

    diffe . Regesitem Qai i Purasparricidio manus continere non -


    tuerunr z vr enim omirtam ea qua: recenter fara commemorantur,rex
    vnusinea ente fratres crudeli parricidio peremir : at principum
    curiras nua maior effe , qum vt fubditi perfuafum habeant fan

    tos 8: inuiolabiles effe o ortere: @amquam Reipublic Plurimum


    interc , 1 regiam crofankarn effe , ne fublaris Principibus Ref
    publica concidat,aur inex licabilifeclirione perrurbata,d|frahatur , vt

    ( loco dicemus. @_x cum ita (im rudenter S_e_leucus Afi Rex,qui
    captum Qemetrium Poliorcetem , beicis laudibus clarifiimum, nec li
    berum abire, nec occidi PaTus : alter enim imPietaris erga focerum,

    alterum imprudenrix fuifet. Ita Ijugo Capetus (_grolum,quem in hac


    Vrbe Laoduni diuturnam obfidionem pontificis Laodunenfis Per- D

    iidia cperat, Aureliorum arce concluiir , ne principatum 'Particidio


    proximi,qui cum cognarione conius , 1 regi 1.

    pi parcen um effe doceret.Crudelius aliquanto Ijrichus 1.Anglorum,


    ui lobertum frarrem captiuum 8: quidem natu maiorem exocular
    ilempiternfque
    carceribus corcer iufiit . Necira Pridem Qiriifiernus

    huius
    :
    Danis:
    regisCalemburgi
    parer eum quem
    de regno
    dciecerarannos
    ,
    111
    redeuntem
    in arce
    conclufit,
    in quacm
    v. exegifet, priuatus inreriit: eadem Pietate Ioannes Suecorum Rex,
    ' qui nunc fceptra moderatur , erga Eenrichum iratrem vfus , qu em
    populo repudiatum ne rmque Eublicam perrurbarer , carceribus

    '

    continere cogirurmec alirer Elizabet Anglorum regina Mariam Sco


    torum reginam,ad quam totius inful Principatum iur perrinere Scori
    conten

    DE

    Repvinicn

    217

    contendunt,diuturna captiuitate vcontinet,vt fue: Reique public faluti

    confulere , ac tandem aliquando in vttiufque regni ius ac libertatem id


    quod breui futurum Iperamus refiituere velle videatur. Hic occurret a
    liquis,p_git_:tilofam captiuor huiufmodi cuiltodiammtque hc prat

    cipua caufa fuit quamobrem Carolus rex Neapoleos,Romano


    luadente ac impellente Qorriinum Manfredi iilium,e`adem qua 1339
    'lemeus poiiremus gypti rex crudelitate Iompeiu m Pharfalicam
    fugam necari iulit, cin-n dicerent mortuos non mordeg fed neque hic
    exiti eliugeremeque ille capitale iudicium,nettteerus liberi diuriusre,

    gnate potuerunt,fed ab liragoni regib us de imperio difturbatimon li-

    ne eorum quiparricidium illud perpetraueran-t ignominia fempiterna

    '

    l yL iI

    perierunt. maiores noliri , cm I_oannem Burgundia: duceni,l_._ti:f__'_1.f.r.f

    tlouicipropinqui Aureliorum ducis parricidium in ipfo indicio temete


    confitentem ac pr fe ferentem poenas effugiife perfpicerent principum
    cdem plerfque deinceps impune laturos iudicarunt,re6t itidicarttnt:

    '
    /J

    '

    nain I_oannes publica fide accepta vulneribus confollus interiit,ac cd'is


    illius authores impun euaierunt.

    -.
    v . v t.
    .
    lits-roem Reipublic forma qudam in qua mi
    norpars ciuium in vniuerfos, 8: fingulos `ciues fu pote:

    iushabet l:atque 1n eo tpfo popularipotcfiatt contraria


    ` y j, videtur , quod 1n paucorum pars minor ciuium , in po
    pulari maior imperatzvtrique tam in cuenit,qud qui fumm im~

    perandi ius habe-nt,omnibus quid lingillarim imperare poffunt, collekim


    vnus n
    vniuerlis
    polfunt.
    ac Igitur
    lin gulis
    nignarchia.
    im perdi ius
    eo prliabilior
    haber:quodanimaduerii`ne
    illurior qu{inod mm

    l A
    l

    gulatidi num mihi videtur. Vt autem monarchia,vel in vnius domina


    !) regia poteliate, vel in tyrannide :ita quoique Atilio

    cratictisatus aut ad dominatum aut ad legitimam potentiam , aut ad


    paucorum opes fpeCtat,quam propterea Grrcci oligarchiam appellart,
    cuiulmoli fuit ifijhenis tyrannorum Romae Decemuiror le
    D gibusferendis, po Reipublic conliituendre,qui

    populi libertatem ac Rempublicam opprelierunt . Ariiiocratiam vero


    proprie optimatumiiatumnd optimotum ciuium concelfu termi
    nauetunt.Nam qui ea faciebanq inquit (_licero,quque dicebt mul~v 95
    titudini iucunda elfe volebant, populares: qui autem ita fe gerebant,` vrp

    luaconiilia optimo cuiqu e probarentur,optimates habebantur. Hc il~

    le vt caufinferuiret . Superius diximus ad intelligendam Reipublic


    cuiulque formam, virtutes ciuiu vitia nihil habere momenti. Ne
    que ) optimo genere ciuium conliari : :id enim

    vel forte fiat oportet vel ciuium fuiragiis , vel tertio quodammodo ex
    *Vtroque apto , virtuti quidem cum fortuna nihil commune : nec ad

    rerum lioneiiarum confultationes cafus admittitur quod fr populosad


    licec ipfavirtutis fuifragia cieri placent fui diiiimiles , id optimos, non
    t

    218

    Linien srchDvs

    leligent , led quam maximlimiles ,id finitos, improbos, impuden


    tes , cm boni ac lapienres viri , li modo lunt aliqui , minimum ellicianr
    vbique ciuium numerum :quid autem rurpius,quam lapientium decus
    ac dignitatcm pdere ab inlipentium iudicio,dicam,an temerirare.> De

    mus ramen elle bonos aliquot ac lapienres in ciuitate vitos,conlpe`tum


    cert lugientimproborum ac delipienris multitudinis : nec ramen li
    ad comitia venient leiplos lapienres iudicabunt. Ita quidem [
    tius Firmianus in leptem Grcorum lapienres vrban iocarur , qui
    quidem delipiebant , li luo indicio le lapere arbitrarentur : mult `

    magis li aliorum, id 1 opinione tales haberenrur. (mod li


    quis Latinos veteres in eo genere puter imitados , vt in exercitu conlcri

    bendo , qui rerum bellicarum laude clarillimus ellet , deleftum au

    lpicaretur , 8: lui quam maxim limilem cooptaret , lecundus- tertium,


    hic quartum , arque ita conlequenter vir virum legerer , quem-maxim
    rebus getdis idoneum iudicaret , idque rories lieret qu Oad Optimatum

    numerus iinpleretnr:optima quidem ratio videretur imperij bonorum


    ac lortium virorum initio conlliruendi: led quis modum ac numetum
    bonorum rerminarer ?aut quis Reipublic lponlor luturus ellet , Opti.

    mum quque lui limilem potins coopraturum quam lilium, quam fra
    trem, quam propinquum, quam amicumc vt liat,li tanta pauciras

    vbique bonorum , quis illos ab eorum multitudine quos improbos ac

    llultos iudicarent,tueretur_Demus ramen illudlelectotumnumerum,


    qui optimi lint, Rempnblicam initio conllirui polle,quandiu in eO lla

    tu luturam putamus? @gmobrem mirum videri debet nemini,li nulli


    lint, atque haudlcio an luerint vnquam antea llatus Optimorum: cm
    ' enim _Pythagori tyrannos aliquot Irali imfetam imperandi viam

    deduxillent, ac breuilutur lperarent vr populares llarus 8: Oligarchia:


    inlegitimam Optimatum potentiam mutarenrut , vr quibuldam in locis

    perlecerant, populares homines imperandi cupidi potentiam libi lpecie


    vitrutis eripi cum perlpicett , plebem in Pithagoros 8: audacillimum
    quenque in Oprimosarmauerunt, ac pecudum in morem crudelirer
    mataturir, caeteros in.concilium cO'e'nntes ,exceptis admodum paucis

    viuos concremauerunt : qua: cdes Pyrhagororum maximos in Italia D


    6 _Izlybius .

    tnmnlrus commouit Sine igitur Optimi,liue Hagitiolillimi, line ditilli


    mi,liue nobilillimi,liue egenrillimi,liue bellicolillimi,lummum impe
    ritmi teneant,mod ciuiumpars minor extirerir,Arillocrariam appelle

    mus.Partem ciuium minorem non certo numero delinire necelle ,


    cm numerorum lit infinita varietas, qu in nullius comprehenlionem
    caditzNam li demus decem millia ciuium,ex quibus centum cines lum

    mam rerum habeant, li quid in comirio lexaginta cines concordes lint


    in lege lei'enda,reliquis ciuibus quad'i'aginta qui participes lunt maiella
    tis,itmque nouem millibus ac nongentis,qui ab imperio excluduntut,
    collectim legem dabr : linfrularim ver decem mil ibus ciuium iidem,

    lexaginta collecti limnlimperabunt: nec proprerea ius maiellatis ad le


    xaginraeiues contrahetur: led quia in Omni ctu 8: collegio legitimo
    maior

    DEALEPVBL'ICA

    219

    maior 'Pars vbique potior eil: , fequitur vt fexaginta con cordes , reliquis
    quadraginta,tum fingulis, tum vniuerfis, imperate Pofiint : nili lege de
    maieate lata caueatur, vt duo ciuium trientes inter fe cofentientes,
    teris potioreslint , quemadmodum in omnibus fer collegiorum legi
    bus ac inliitutis 1' Przecipi videmus,qua quid ratione fexaginta quatuor Lulufjjfd

    ciue's reliquistriginta fuperiores erunt. Igitur in optimatum ci-

    c'

    uiumfpau citatem-fpeearenihil eil: neceffe,mod ij qui in ceteros domi:


    nationem habent dimidio paueiores ntfniuerlis. Nam fi demus
    fum millia ciuium in Republica, ex~quibus decem millia, teris omni..

    bus imperandi ius habeant , perindeAtiIoictatia dicetur c,vt (i exdecem


    B millibus ciuium mille ciuibusimperiumfdctut : nam in vtroque nume
    rofdecima pars in reliquos omnes imperium haber , nam qu Eauciores

    fuerint,
    {
    ac diuturnior8:optimatum
    Ptatus modo
    ne diilif.
    deant ipfi
    aNamerit
    lbgfalior-um
    I_aggdrrmniorum
    Refpublicze,D
    quarum altera viginti -, altera triginta ciui Princgies optimis fer
    1& habuit ,exiniinito Pen ciuium numero , iu tiliim Horuerunn
    idauriis centum oioginta ex omnibus lciuibus imperabant. Vetusb 2. :
    item bballilienfium Rcfpublica ad littusCelticum , omnium quotquot iffmb"
    quuam extiterunt Rerumpublicarum, indicio _iceron'is, con
    fltituta3 , f_egtcentos fummo imperio praefecerat , ex quibus tum fenatov 3 swim.
    res creabantur tum etiam quindecim magifiratus , quibus trefuiri quafi

    C Prtotes prazibant . Idem iudicium eli B_hodiorum -;


    Poeaquam populate imperi adlocupletiores rediit: quo nihil com
    modius fieri ordi, fi optimi cines haberi non poilint. Itaque T.Flami

    nius Proconfiildnquit L_iuius* , earn ciuitatum Thelfali Potio- 4


    rem feeit,cui falua tranquilla,un omnia magis elle expediebat. (
    rationem Andratas Doria in conitituenda 5. Genuenfium Republica -; mno. 523.
    cutus videtur. Is enim de ciuium confenfu familias ac viginti tu mvl
    nobilitate ' , turn ex Plebeiis eorum ciuium qui in vrbe domos,l

    haberent, imperijf participesfecit ae plebeios earurn familiaru m lata le,


    ge nobilitauitzoptimatibustita confcriptislin (ingulos annoslciues decem m

    ex opibusutiv/irtutcut mobilitare cooptandi poteiiatem fecit.Conci


    D lium ex o timatibu's c; c.c.deublic in fingulos annos' Pri'ici voluit,

    quorum fitagsDux ipfe c.o`touiri,in duos annos ctearentur: quod


    quidem collegiumotouirorum cum Principe dominationem aPpeL

    lantgquoniammaxima quque in Republieatragare confueuerintznifi

    quid grauius'odcntrat , 'quodeenatus cognitionem poulare videatur.


    Senatus autem'fcentumvirorumfufragiis ocultis loptimatum in fin
    lgulos annos-cr-eari folet. Offouiri,exap'magiratu,Rei ublicae toto

    biennio proratoncsfuntraadcinfceps in qtouirorum [].


    din' fviiretint,adri_tiuntur : quinteto dces , perpetuam,exa6to
    magilratu., Reipublic:Procurationern habent , 8c ad Collegium otoT
    .uirorum'fempet duocari_folen;._ lPraetcreti impetatorem vn cum Tri;

    -bunis militaribus quadfaginta., qui annua poteate vrbanis leionibus

    'Praeei'en iifdem oplnagmfuifrags

    Placuit; (mod a iurifclii~~V


    t

    2.

    1.1 sEchDvs.

    tionem attinet,peregrinos atcellere lolcnt,Prtorem,inquam,vna cum

    du obus legat'is,quorum alter lilcalia,alter crimina traat,tum quinque

    virus priuatorum iudiciorum in biennium , quam ipli rotam appellant,


    omnes peregrinos . At Septemuiri litibus extra ordinem deliniendis ex

    albo ciuium accipiuntur, item Syndicatus quinqueuirorum qui quie


    liiones exercent,"tum aduerlus Ducem, tum etiam aduerlus oouiros
    exato magilitatu , edito propalam polito li quis ciuium iniuriam ab
    illis accepille quetatur: quod li nemo queltus fuerit, innocenter .

    magillratus decretum datur . Eodem iplo anno quo Doria o timatum


    potentiam Genuae lundauit, Geneuates monarchiam in popu atem lla-jf

    stam. Gm- tum eie'topontilice commutatunt. Antea quidem leiplos'in liberta-1 B


    'mmm'

    tem vindicate propolu etant, nec le ducisAllobrogum aut pontilicisle-f

    gibus teneri prolitebantur: nihil ramen audendum libi putarunt, quoa


    de principatu non mod inter ducem ac pontiliem,'verumetiam poit

    tificem inter ac populu m oborta ellet contentioztunc nouand religio


    nis liudium ac Reipublicze commutand oblatam occalionem arripue-l`
    runt. Libertateigitur Reipublic reddita,_concilium vito;
    rum cum lumma erpetuaque poteliate liabiliert,prtetquam `quod
    populus iubeiidlegisac maiorum magiltratuurri creandorum, tume
    . , tiam pacis ac belli ius libi releruauit , quae ad iuta maieliatis antea petti
    nere dixinius. Iam ver ex oprimatibus ducentis Senatum perpetuum
    lexaginra virotum, 8: eodem Senatu xx v._viros cum perpetua pore'-

    lecretioriconlilio prlecerunt qui totius Reipublicaearcana tra


    lar't. Poltrem (Hatuotuitos magiliratus annu os popularibus lullra

    giis lieti voluerunt, prazter eos qui priuatis'ac Publicis iudiciis ptellent.
    Geneuates igitur hoc maxim diflerunt al Genuenlibus , quod hi conci
    .-. a .~

    _lium qc c. virotum ac Senatum lexaginta virotum, cum teliquis ma


    gillratibus , alreto quoque anno, mutare conlueuertinr: illi etpetuum
    concilium, lenatum item perpetuum vtrutnque fecetunt, alua ramen

    ciuibus in lingulos annos cenlura,qu acerb exigitur,quolit vt Gene-`


    uatum Relpublica liabilior lit,8c conu-erlionibus leditiplilque nouatio
    nibus minus opportuna : creatio veroptimatum acise-natorum apud

    Geneuates non vnolit 8: eodem ,'vt. iii Republica .Genuenlium ac D

    Venetorum,led mortuo lenatore,aliusex optimatuin ducentorum c


    tu in lenatum , 8: iis qui origine-vel allumptione cities, lunt in

    ducentorum
    @Ella nobilitatis
    autcenlus;habita
    ratione,
    led
    lolius virtutislubrogatur,
    ac illelexiliiinationis:
    quod
    apud Limerimoniosl
    lat
    Heh-edoer legiinus. Eadem fer I-Ielu'etio'rum,pttet pagosfquinque minorcs,

    Reipublic forma , vt apud figurines quorum exemplar


    Geneuates lecuti videntur: nili quod enarus vtetque murabilis 8:
    lullragio lodalium qui ex opi'lieibus coalelcunt, vulg _z_unllt appellant
    cteatur : lunt autem eius geneii's lodaliti'a xr .' challul,xi i.1']~."iguri,xv.

    I_Balile, quorum luliiragiis duodecim-'ciu'es'ad 'concilium maius,duo,


    ttlve ad lenatum conllituendum' { concilium mains exi

    llir,ducentorum quidem"l;igtri,>lc xniirfi'r galilegmrx'rv i ._lialliulz


    '

    Senato

    .DE

    REPVBLICA.

    '

    asi

    Senatorumiautem
    FI_:iguri
    quin uaginta,S_chafufccilij
    xvidalile
    ii.-
    qui ver lodalitiorum
    fu dragiocleguntur,maiotis
    autoritateL'xi
    con
    _ rmantur ,.liue fenatores fuerinr , liuc magilltarus. ,Id ramen lingulare
    dimidia fui parte mutantur, reliquis munus conti

    nuagurin annumcnnlequentnm, vr nouos lenatores de rebus aiireaiis


    ae gerendis inllruant. ac etudiant; .Ialilienlis vet' fenatus anni confe

    .quentis fenatoreslubliituere fpler,ne Refpublica a clilio,velut a men


    ICs dsleratundeiindc lurg'omagilliros curi-i Tribunis tribus Tiguti,duO

    busBalileaz, quibusnouem viriadiunguntur, ac' limul coniunri xiii.


    virorum Collegium conliituuntiquibus Reipi'iblic gerendze tario 8c
    areas;aconcreduilllltneqvllade te ad , aut ad concilium rrlaius,

    nili de xi i i. virorum authoritat ferri Confueuir. Sunr etiam rI_`iguri o

    Etoii'itiaerario cufand, quibus prell: vnus urgomagilier.. .Item noui


    feriat'otes rlliguriraccliafu la: publica indicia dilceptant ac liniuntzi-n
    _teris pagis pr'ror Imperialis, cum tribus lenaroribus , caldem quaeliiO-i .. .
    ,Itesexercer :_nec ver' quifq'uarri in cooptatur , qui aut iillamis,
    _aut lit. Ex quibus petlpicu'uin eli ciuitates Optimatum imperio

    ino eratas,liabiliores elle, quam >opulareszidque p_otilli'mi'i apud B_er


    nat-es, Lucernates, Eriburgos , 8_9 odurios,apud quos fodaliria nullum

    fulftagiQrum in Republica ius habent : fed ad Opificia regenda tantum


    coeunt, vqua'truor ciuitatis cuiufque decurioncsfexdeim 'ciues (:
    'C integfritatisl _viros,qu_qs contra nullum anreaifia: vita: dedecus obiici poll
    lit , quoran nis ~feligunr,.a quibus trid uo ante palcha magnum concilium
    century@ Optimatum apud Iucernares ductum apud Iernates creator:

    cuiuscpncilij luflragiis Auorius,quemipliSghuldthellem appellant,


    ctetque inagira tus liunt. Senatus ver x vi. virorum apud Ier
    nates, aut xviii. apud bucetnates, ab iis quos dixi xvi.viris,decurioni
    bus quatruor Bc uoe'tio cligitur annua quidem poteltare apud @erna
    tes,f_emeliri apud Lucernatesludices ira quatuor' decurionibus Seque

    lioribus creanrur , c a Senatu conlirmantur, qui primas prouocatioiies

    dilceprar : fecunda: projuocationes dilceptantur a fexaginta viris, qui ex


    fenatu conllant, 8c xxx vi. viris quos Senatus iple creauerir : polirema
    D pr'ouocatio dilceptatur in maximo concilio ducentum Optimatum, cu

    ius prineeps eli noe'i'ius : illicde capite,fama ac fortunis Omnibus ci


    uium extrema prouocatione cei'tatur. P_riburgi eadem fete ratio initur
    in conciliov ducentum Optimatum creando , a quo deinceps Senatus
    xi i i i.virorum_ item uoe'rius, cum quatuor decurionibus eliguntur.
    Quibus rebus intelligirur llatum quidem eiulmodi Optimatum elle, led

    popularirer remperarum : quia ciuibus Omnibus ad omnes magillratus,


    imperia, lacerdoria , curati'ones aditus pater, nili fordes 8e anteat vita:
    infamia, aut furor,rermve gerendarum extrema imperitia vetaret. Il
    lud etiam populate ell , quod omnes magiliratus fete annui : qua:

    tempe'tario potentium ac renuium in capellendis honoribus Rempu


    bl'icam ellicit mult Firmiorem ac liabiliorem , quam li patriciis,aut ip_-F
    cupletioribus tanrm honores cmunicarentur,quos ctra plebeij per-~
    :

    _ t

    vdi/4f
    __

    it

    Liann siechovs

    petuis certationibus diflidere confueuerunt: eque magis, apud Helge

    tios vbi nobilirate q uondam, paucis admodum exceptis, deleta, plebeij


    dominarionem arripuerunt, ac paulatim ad optimates fumma rerum

    delapfa , excepris quinque ciuitatibus montanis , fiatum illum modera


    tione quada popu ari melioribus quam cterilegibu's aclinffitutis tem

    peraueruntNam fer oprimatum fiatus p_atricios,at1t gobilesut lpeu


    pletes tantrn ad honores 8: magifictarus, ctetis exclufis, admittnPlu
    res ramen oprimatum Refpublicas ex patrieiis aut antiquioribus fami
    liis, quam ex locupleribus confiituras accepimuszvt Refpjublic
    tum, C_orcytorum, Rhodiotum,C_i_iidiorum,ae prop omnes (rcire p

    Thudidnea ciuitares pofl L fanclri vitoriam populari [ratti fublato xx. aut xxx@
    m viris fu mma vbique tributa pore'fias eftzciuiras item Venetiarum,quam
    j
    puram Arifiocratam effe demonfrauimus ,item Rlggufiorum , I_._u-'
    cenfium, Auguanorum, Illurembergenfium optimatum Refpublicas
    Sum; Rbgu- antiquis ciuium genribus confiituerunt.Nam R_llz_tgufij,quos antiqui

    mm

    _P;pidaurios appellabant,pofl: euetfam a (othis Epidaururn, Rhagufiam

    eodem proxim loco fundarunt,c cum ab Albani regulis defciuiffent


    Atiflocrati formam ex nobiliflimis ciuibus nfiituetunt, f_enetiarum
    quodammodo exemplar fecuri z quamquam nobiliratis decus ac digni
    tatem maiote quam Veneti fiudio profequuntur : nam Venetorurn pa;

    triciis cum plebeis iuta connubiorum communia funr: Rhagufiorum


    patriciis non item : at ne Rhagu fio quidem nobili peregrinam nobilem C
    fibi defponderc licet, nifi a Zarafi , aut CamaroY eiuitare originem du
    xerit,aurefque nummos mille in cenfum retuletitzfunt autem 'x x i i i i.
    gentes nec plures in ea eiuitare honorum ac imperij participes, 'e'x his
    genribus familia: plutes ducuntur, ex quibus magnum ccilium trecen

    torfurn cireiter oprimatum coalefcit qui mod xx. annum attigerint:


    illic creatur Senatus L . ciuium, confilij capiendi caufa, ac ptouocatio~
    num turn in priuats iudiciis ,fi rem litfmve trecenrs aureis amplii'ifve
    ftimauerit: tum etiam in publicis, in quibus de ciui capire, fama, fot
    tunffve agitur : praererfecretius cfiliurn xi t.virorum cum annuo prin
    cipe,feu retore ciuitatis , 8c quinque libellor mgifitis, quos pfi ro
    uifotes vocant: fex confules priuatorum iudic'ioru m, quinque pub ico- D
    tum,ac x x . viri iudicands appellationibus efartim litium, quae trecen

    rum aureorum fummam non egrediuntur. 8: alij minores ma:


    giflratus, de quibus filo loco. Cerr quidem haze Refpublica , omniu m

    quas accepimus , puriflimam ; ab omni populati temperatione remo

    L,; - tifiimam Arifiocratiam colir. Bodem quoque fiaru moderata Lucen


    "f-

    fium ciuitas, nti uiores tanrm familiasad imperij focietarem admit


    tir-,qu rariffim finit: tamerfi anno vcirciter . . L v.cenfa fu erunt uin
    quaginta ciuium millia, prter fminas. Ex optimatibus );

    tores x. cum annua potefate ex fenatoribus decemuiri cum princi


    4 ". pe,quemipfi Yexilliferum appellant. In his fumma Reipublic confi
    : cxteri magiflafatus cenfur'am, rtu'ram, qu flruram gerunt, de qui
    f

    busi fuoloco : nunc


    faris opinora dquod quatrimus, varietareplorum
    `exem
    '

    DE

    REPVBLICA.

    12.3

    n
    plorum propolita,qu quallque lint his temporibus Ariliocrati per~ . 1
    cipiuntut. quppniamlleryligrqggfrynqumgmonarchii prmu .
    /

    jm. elle 8: : aflirmant,eripien us

    ic error,tametli breuiter an-

    tea nonnihil,led nunc copiolis dillerendurn videtur. Saris quidem per


    lualum ell C_arolo magno Rege, quue ad Ijrichum Aucupem,lum~
    mam Reipublic, imperium (Luccellotio iure ad proximum qu enquc

    Qaroli nepotem fuille delatum. Caroli ver ltirpe lublata,monarchiam


    ( Principum ab Eenricho Aucupe deferriczpille: fed quoniam
    ferlempet accidir vt ij ad quos luffragior ius in Republica pertineat,

    iura maiellatis im minuant: id quoil potillimum in Republica V_eneto~

    B rum , cuius'regia potellas etat, _oritigille diximus: ita quoqueCreatores

    Hrw"

    principis Germanorum iura maieltatis in lele paulatim tranllulerunt:


    quod quando ctigerit,lcriplille video neminem: quoniam
    tim irrepere lolent ,vix vnquam percipiuntur: nec nili conuer
    ione fe

    cuta lentiuntut. Neminem autem elle arbitror, qui cum animaduerte


    rittr__ecent0s.circiter principes Germanortim aclegatos ciuitat, ad c~ 5f 17 1207154

    uentuscoite,qui,ea qu diximus,iura maiellatis habet, A_rilloeratiam


    elle dubitet : leges enim tum Imperatori, tum lingulis principibusac ci

    uitatibus, tum etiam de bello ac pace decernendi, vetigalia ac tribut:


    imperandi,denique indices Imperialis curi,qui de capite,f`ama, ac f0r~

    tunis omnibus Imperatoris , principum , ac ciuitatum indicare pollint, ,, T13 1A.

    C dandiiushabent. Comitiorum autem rationem tripartito inire ( LN7/mild? \

    vtpartem quidem leant .gelptem viti, quos dixi principes ee @reatores


    cum iplo principe,partem cteri'incipes,partemlggati, qui aliberis ci-

    uitatibus , quaelt_ripetiales dicuntur , mitti conlueuerunt: ab his impetij


    legesac decreta omnia, quae ap ellantur, lanciri, confirmari, 8C
    infiimari lolent: li vel omnia omnium ullragia eadem lint, vel leptem

    viricum cteris prin cipibus, v'el principes cum legatis,vel legati cum le
    ptemuiris contieniant. Et quoniam Eccleliallici principes nu meto vin

    cebant, cteri principes qui Romanas religionis ritus iampridem dele


    ruerunt Ratilponenles cuentus, quos Carolus v. Imperator habuit,an
    no up. xi. v i .grauat,tulerunt, nec vocatiafluerunt. Nam fili' familias )ff-f
    D at proximi principu m Germanorum lullragij nullum ius habent in co
    mitiis,nili fuerint principes impetij, quotum cettus ell nu metus eotum
    qui I_)uces,Comites,Matchiones, Lantgtauij, Durgtauijatones , IipilL

    CQpi,Abbates appelltur. Tametli enim Ilotharingiafdux iura lufltagio


    rum habet cum -principibus Imperij,eius tamenpropinquus 8: quidem `

    eiuldem gentis Comes Vallimtis, vt cteri eiu dem ordinis Princirpes,

    necius lullragiorummec in principum confellu locum obtinent,fe in


    Ierliliosfamilias cenlent'ur . Putabam ego quidem antea principes ac ci

    tutates Imperia les habere iu ra maiellatismec alienis Impctiis ac legibus,

    ed iure tantum foedetis ac locietatis inter le obligan , quemadmodum


    l'leluctij inter iplos lingulas habcnt ciuitares,aclmperia le inuicem
    diuila: led ab hac lententia difcelli, cm propius animaduerti (- \ .

    - ggnuentus'liimmum ius maiellatis habere,nec tantm principes


    t

    ' -

    2.2.4
    LIBER SECVNDVS
    fed etiam ciuitates muleta, exilio,profcriptione,ac pnar iudiciorm-f
    e

    que acerbirate principes ac ciuitates coercere , quinetiam ipfos Impera

    tores de Imperio deturbare ac deiicerewt A_dolpbum,imprimis 8 Yen

    ceflaumzleges autem quie' in comitiis Imperialibus ferunturnionmod

    principes ac ciuitates, fed etiam ipfum Imperatorem tenere. Iam v`er

    //

    . deem circulares conuentus, guiin fmgulis prouinciis cogun'tur


    uerfitatis comitia fequturgogationes illuc refertJeges illinc accipit,
    ac decretis parent. Principes autem ipii,po Imperatorem initiatum:

    inauguratum , Imperij non Imperatoris fe fiduciarios effe protentut

    _
    www "

    Poltrem iudiciorum Omnium priuatorum , qua: 'aureorum xr.. fumi

    y 414 mam excedunr,extrem prouocationis certatio pettineradiriam Im:


    ' perialem :ab eadem curia manantimperia , , executori tabul ad

    principes,ad magiltratus,ad Senat vrbis aut prouincia? cuiufque. I-Ic


    ver confiar Iudicibus quatuor aceviginti2 quorum vpraetor eli vnus ex
    principibus, cum annua poteftate:dele6ttis autem liabetur eirord-ine`

    dc prouinciarzfi qua principibusaut-ciuitatibus inter ipfas ctrouer-L


    fia oboriaturJiue de . fiue de capitefama ac forrunis agatur,t-Impe-
    rialis curi iudices qulizionem exercent, nifl optimatumimperij v-ni-i

    uerfitas , ad eos quosdixiconuentus, caufie cognitionem repocarit : vt


    quidem decret in comitiis quae @gufi an o M. D. t. v.~
    J .f ff

    ~vt Ii qua prouincia,Princpfve,aut ciuitas ad ucrfus Germanos arma c

    perir , iudicium con Itlruatur apud ordines Imperij , qua: in cam caufam
    Vormati inditafuerunt. Iifdem comitiis principibus omnibus Im-l
    peril' interd'itum efr, ne exercitum _confcriberent , nve arma caperent
    ad auxiliares copias Principum peregrinorum, grauifiima fubieiza pce

    s 28-

    nazfantis etiam interditumlegibus,qu de Imperiolata: 9 ,ne


    ' quis princeps, aut ciuitas,appellationem ciuium ad curiam Imperialem
    proliiberet. Poftrem princ-epsipfe comitiorum ,idmque Imperator
    acveluti Caput optimatum'cnuentus, in vnumveluti corpus, 8 Rem

    publicam colligit eandem :non ramen in eo Imperij inaiefias,fed in o- _

    timat confeIIu ineIr.'Nam cteri quifumm Reipublic poteliatem


    !- Eabt,principes,duces,c comites creare,at Imperator ducibus 2k' rin

    cipibus creari {OlenQJp igitur modo r'ex id c fubditus effenclis 8 pa- I)

    tronus vaHallus Imper'ij, idmque monarcha I quidem,literas me


    mi.

    legiffe memini, quibus princeps quid amicus ac fderatus Francorurn,

    Ma L

    _Mortimorancium magifitum equitum admonuit,iuftam elfe regi Hen


    richo . Carolo v.Imperatore ac de Rege Ferdinando conqueienwdi
    ' caufam apud axon Ducem c Comit I_fiatinum ImperijVicarios,

    . F

    quod contra leges imperij , contre/ique morem maiorum lireras regis


    Henric'i ad Imperij ordines fe interceptas reddi vetarent,ac epifcopum
    Moguntinum Imperij Cancellarium,cuimunusillud incumberet,qu
    minus id faccret,prohibuiffentzeius tarn en rei fu mma cognitio penes eff
    conuentus ipfos . Illud etiam Imperialibus _I_Iildeberg comitiis decre

    : tum elhanno tutti r.ne quis Imperatoris domelticus Imperij Germa


    nci negotiatrataret. (Mod fi tributa ex ordinum decreto imperatur,
    Pecunia:

    DE REPVBLICA.
    12.5
    non in fifcum'lmperatoris coguntur,`ed in vrbcs deletas ab
    ordinibus inferuntur. uguilamnnquam,Argentinam,& Iiibecam: ac

    ne Imperatori quid nmum public-o rrio mouere fas . qui


    bus perfpicuum fit eos errare,ac decipi qui I_mperatorem Germanorum

    appellant monarcham, 8: optimatum illud imperiuimmonarcliiam effe


    arbitrantnr.At quanto retis Imperator Maximilian'us 1 .11111115 attau us, /axm/'hfm 2
    cm ad Im perij ordines orationem haberencoronam Imperialem :iRo
    \

    mano Pontiice accipere minime necefarium (ibi videri dixit,cm Im

    perij maieitatem in ipis ordinibus ineffe ntellige rent. Ac ne im pcrato


    riquidcm licet conuentus co ere aut dimittere , 11111 extra ordine cum
    vrget necefiitas : ed in difceflione ori'num decemitur de fequentis an.
    ni comitiis : 110111 11111 Im eratori cogerecomitialicenquod magira~
    tibus Romanis 1118: in omni Republica populati ac optimaturn

    femperlicu'it, dum viritim ideret non collekim, veteri Romanorum


    more, quo quidem Conful fenarores ,omnes viritim [uo edicto y'in fe1 L

    _ >

    natum cogere poterare recufantes multa,carceribus, pi gnoribubs ca_~


    ptis,ac domus ruina coe'rcere. Principes vero Germauorum ad -conuen

    \__

    tus adire , ex `Imperatoris edito cog non poffuntwr fatis inrellet ell;
    Imperante Qarolo v. , 11111. 11 Maximiliano 11. vt conuentus J IJ 4.
    0

    haberetur perenti recufarut principes anno . I.4 Inipratoriyer J 5


    prouincias imperij obeti, occurrt quid principes; pro (ua quifq; digni
    tate,fed ram quali peregrino principi.- QLLOd aut Imperator arbigrfe

    aciudic ferrc oler inter principes acciuitatesjdqu-id cmodf,vv ytalius


    quifq; Imperilecarius , quos antea'plu res effe docuimus,aut G receptus
    arbiterzdat etiiudices quibus ipfe appellatur:fed _omnia ex imperia

    libus decretis ao' prfcripto gerinAt 1311511'1111,111;111$,1110111111


    Ecs qu oties ad ill literas,ma`gnificaoratione @crammaiefiatem appel
    nt? qua ne adueriiisquidem Reges pmni maximos'ferui vtantur:bc

    quidem in fpeciem bominibus ineptfdicam an impi',qua; in4 Deum


    im mortalem tantum conueniunrtribuunturzfed nihilo plus I_r_n_p.er_ato

    ns poremmm augennqnm Regis , quem. Fu te

    a.

    lium verborum popa; iura maielatils habere pures.~ Sic enim (gorgius
    D Helfuinus-Barorrhlrdinandi regis Ro manorum orationem in c

    \.

    .111219-. principumGermaanm if
    dommurm .8C quidem .fummumappellaui .Crt'f Ilnpmij maiefama
    gis elucet_,cm militiasexcafu,acbengficia militaria {u_a vnius (ponte
    arbitrique largiturthgo; quidcfiviiid precario Imperatoremhabere fem

    per expifli'maui 1 contra 'quam putaui;~,Marillacus_ regisPrancorum apud


    Im perator-emlegatus, qui regemfllenrichum admonuit non effgfenexp

    dum illud., quod Qamlus v. : Ibilippilr'l lium

    IUS, : principumrmanomm cdnfenfoneelukorim 3 Bnp


    xellisMdiolaniduccm deiig-nuiffetmufqu: 014181205 :
    perioid (111;

    buSJmPe-fij 110111111:-, 9651256451-181


    nur: nap;ljgrdindusgnperatorLQQrtulIm 13111

    2.2.6

    LIBR

    SECVND-VS

    Philippi Regis Hifpaniarum nomine vt Imperij fiduciarii,l fine' princi#


    Pum autoritate cxcepit , ac Hdelitatis Poffefiionlf ue a'-a conceiitrvti'

    vicario Perpetuo Senenis principatus ac Duci Me iolanenlil Idem iu

    dicandum relinquitur de faccrdot'ior-um iure, qua: Principibue ac ciui


    '

    tatibus, aut ab iplis collegiis iaccr'dotum concelTaautoritate Imperiali,


    conuentis inter Pontilicem Romanum Scordin'e's [
    rmantur. Idem etiam Publicaefecuritatis tabulas fciali'bus a'c'legatis
    tribuere foletr'qu'ibus antiqua formula,ctinum vfurpatur,hi verbisc

    QyoN x A ` 'oi/m 14 111 aucorita'te poifuinus: (;

    verba dcmonrant iu ra maiefkq'xsin antiquis_ regibu's Germanorum


    fuiffe: cuius maicltatis vmbraf-i 'a reftaretycur ordinum decreto B
    Prohiberetut eas Pecunias qua: acl bell-um gerendurncoger'ent'ur -,' attin-

    gere rmx Planius intelliguntur, ex iureiurando-quod :ib Imperato


    9W
    11.:.?_ ;
    Caneellarij
    verbaPretiofiiiima:
    conciPiente' Prari
    9 antea diximus. Sceptra,qui~
    dem-,ire
    I le folium,
    vees,coron,anteccfiio
    fu'bfequenA
    tibus riftianis Regibus imaginem regia: mai'cftatis habe'nt, tem non
    habcnt. Et cert tanta eltimperij Germanici maieas, tantus-fpldor, vt

    Imperator fuo quodammodo iure omnibus ornamentis ac honotibus

    "3" 'VL cumulari mereatur :eillud etiam fr_uftri genti rerum gearum gloria
    AIQUM@
    ~

    . clarillim debetur : fed ea Ariftocratia; b_enneonitut ratio, ift gu


    plus honoris eo minus imperij tribuatur: Se qui plus imperio poffunt, _Y
    inins honoris adipifcantut.: vt Omnium optim in Repub. con- C

    {Iitucnda decr'euerunt. Qua: cm ita lint, quis dubitct Rempublicam .

    Q_gmanorum A'riftocratiam effeHabent quidem Principes ac ciuitates


    imFeria, iurifdiones,capitalia `iuicia,magiftratu sled omnia legibus,

    ux cle'I'r'nperiolzrtae 'moderata . : quoties Principes ac ciuitates


    ditionum ac bellor'um ciuiliu'rn Hut'ibus iatantur idem illis, quod
    _czteris Rebufp'ublicis 'continrgitgrvt fcilicet regern fequifque fcrat : nam
    totidern Refpublicg'e 'quot ciuitate; numerantur; -q'uetridmodum

    vniuerrasgnperij'Germanounigc maxima ;
    '\\

    - ..

    (?
    L

    Srma'eia-,eria=Ari19cocratia`mtuentr; Exemplo

    ft Omnium ?) ei'ifat maxima maximr'lue o nl


    matumliatum amplexa , in 'qua fcilctexinnulnerbili ciuium Iimu ti- D

    P 13\ ; 9510 ttmf ac iiig'inti'tri'bus' "ab fantiqba'fiuium irpe honorum,


    a'c imperij participes { annui eeniorefumm virt'utis 8:

    cxillirnationis,(|uantm quidml'ri poteft,'optimat fufrag'io crean

    turcreaiis cen orbus,caeteri'magilratu bdicantt'unc cenfores Sena


    tuin' arbitrio' ( feletis' x'x lv 1;.- lfeatoribus'conllfituunudeinde fenatus
    defuocorpore -:}; tratanda feligit: ex eodem

    i 1. dile fuagi'o fdcindb {rgomagiri,

    ` (fuorimfademj {

    pudfvlenttos deeeinuirorum - .

    (135658111 mgii'lirdtii's' ,amma ququ Reipublic ne

    goziqpergyaaanef omino garrigue 'liras publicorum@ duodecim Pri


    uatrun-iudicioruinPr d'tun'iannon, duos-quzores,triumuiros

    tutelares,edfPlfDJMarciprch'tatoreqa Venetos

    uorum
    exemplar

    DE REPVBLIOA.

    2.2.7

    exemplar Nurembergenles lecuti qu Odammodo videntur. At tamerli


    ciuitates ali aliis liberiorcs lunr, vt qua: ab Omni priiicipum ditione ac
    patrocinio immunes habentur, omnes ramen Impetij Getmanici maie

    ltatem comiter Obleruant.Sunr etiam qua: leiplas a tyranide principum,


    in libertarem vindicarunt,vt B_runlnicha,Y_Ormacia,nonnullre ab Impe

    rio Germanico pridem delecetunt, vt Rhattorum ac Heluetiorum ciui

    tates. liributgenles ramen eo loedere quod cum leiiiatibus de com


    municda ciuitate ictum luam ciuitatem Imperij Germanic'i mem
    brum appellant,tametli imperium a Germanico diuilum habentrani
    vero, Xinderualdi, 8: _uitenles libertarem ac Reipublic moderada: ins

    B imperio Ciermanico acceptum , 8: quid tabulispublieis l `L_ulouici Ba- L3_3


    uari Imperatoris prolitentur. Ira quoque Fllietrnarli locorum alperitate
    conlili,ac propter difliciles vrbis adirus in linibus Danorum, leiplos ab
    Imperio Germanico leiungere non dubitarunr. Pundata ergo Repu
    blica optimatibus O`to 8: quadraginta cum perpetua poteliate,in de
    . 10155912/7 Q
    mottuorum locum aliOs lubllituunred eos non ita pridetn" _Adelphus _fw/if.
    Hol aria: princeps,propinquus regis Danorum,diuturna Oblidione luis

    im periis lubiicere tentauir. Perlpicuum igitur, non modo vniuerli


    tatem,led etiam lingulas ciuitates Getmanorum,qn Imperiales dicun

    rut Arillocratiam ampleti/Illud aurem cauendum, ne in A_rillocratia


    priiicipes Reipublica , ac lummos magillratus cum regi-bus, concilium
    C item Optimatum cum lenaru milceamus: in quo lapillim abllillzoricis
    peccatur : idque potillimum in Optimatu paucirate , quam Qligarchiam

    Grci appellant, vr P_harlaliorum Rempublicam viginri Optimares te


    nebanr,I_._a_cedmOniorum xxx. nec plures lure in Omnibus Grieco
    tum ciuitatibus Iylandtivitoriam: FIletmarlos 0&0 8: quad-ra
    ginta regebant, Qnidios lexaginta, qu Os Amymonas ab integritate vitae

    appellabantzled hi porcllat annuam,illi perpetuam habuerrzac ramer

    li rerum gellarum rationem 3 Cnidij nonquain reddetent, non tam re- l-'_'fjillff
    rum domini lure,ci`1m nihil aliud ellent quam magiliratus, qui iura ma bis biebfum.
    iellaris libi concredira optimatibus relliruerent exalo magillratu . _Ita
    quondam FI_q'gurini triginta lex viros cuni annua lummque potellate

    D cteabant, ea ege vtlummuni Imperij ius in quatuor menles haberent:


    .
    quibus leditione lublatis circitet annum M_. cccxxx. populus ducen 1 3 .
    tos Oprimates cum principe Senatus imperio prlecit.Arque hi quidem

    omnes Optimatum conci ium 8: Senatum eundem habuerunr: melius


    ramen uioprimatum concilium aSenatu diuiduntirametli enim au

    cillimillunradmodum qui Rhaguliotuitt Rempublicam angulli imis


    linibns comprehen lam moderanrur, ex his ramen Senarus lexaginta vi
    rorum conllituitur : item ex lenatorum collegio duodecimvitiadlm

    perij arcana tractanda leligunrur. Chiorum quoque Rempublicam,lii


    blaro Imperio Grcoru m, ad hc vlque rempora gubernarunt optima
    tes quidem Cinueiiles Iuliiniana: genris, ex qua duodecim viros cum
    annuaporellate creabanr : his quatuor viri cum principe pto Repu

    blica conlilia capiebant,quorum ramen _Imperium etat lemellre,ptrer

    las.

    LIBER /

    principem Reipublic , qui duos annos imperium tenebat. Tandem

    Turcarum rex fuperioribus annis C_hios imperio fno, pulfis Genufibus


    ziecit.y ma: autem riocrati commoda,quibfque periculis illiga
    qua quque ratione moderanda videatur fuus etit locus , reiiat vt

    rifiotelis difciplinain , ab iis qu fuperis dixim us plan difcrepantem'


    4 . . 'f inquit,quatuor funt generazvnum quod pau
    Tl .
    _
    .
    t
    .
    .
    Aiiioctcus
    ci'. tantum locupletiores
    tenent: 1n
    fecundo
    honores ac imperia
    locuple

    ? d. tioribus forte diuiduntur: in tertio magiiiratus parentibus ad liberos


    fuccefiione deferturmoftremum eorum qui dominationem rerum

    S ib-4-~7 Omnium'habt,ha:cille.ldem 1 (
    '
    genera tradit,regale,populare, paucor, o_ptimoi'um, '8c his quintum B
    genus conHatifcribit, quod nu quam ramen comperiatur, qu fanin-J
    confianter dicuntur .l Rerum publicarum confuiinem illam miriim4
    ferendam argumentis non modo probabilibus, fed etiam necellariisad

    affentidum confutauimus antea: doceamus etiam riiiocrati formas


    ~ ab iriotele allatas confiiiere nullo modo poile. Primm quid fit _A_ril
    -Ilrocratia'nufquam Arioteles definiit. ( enim leuis quam'
    11, qua locupletes,aut .viri boni principat habeant?

    l .quid fi ex decem millibus nouem millia ciuium agros ac pecunias


    deant,caeter'is ab imperio exclufismum Atilioctatia dicetur? ita quidem
    -ex Ariiotelis difciplina , ex quo fequitur , Rpublicain opularem non
    effe, in qua populusimperio potitur: qua: dilciplin fi ghi confentia-nt, C

    nulla fit omnino Refpublica popularis , quia fieri potell vt non modo
    locupletes , eo quo dixi numerofed etiam maxima pars ciuium,qui vir
    tute cterispriient, honoribus ac imperiis (oli i'uantur: neque tametr

    vniuerfo populo, paucillimis quibufdam {emotis,dominante Refpubli


    ca popularis diceturmam li bonos oflicio perfecto metiuntur,nemo bo

    nus eftzli populari modo,bonum fe _qtiifque iudicabit,de aliena verbin


    tegritate ac virtute indicare, cm omnibus difficile, tum vcr fapitibus
    periculofum femper vifum , ne ( quidem aliena: dignitatis

    biterreceptus fententiam ferte aufus , de CLLutatio grauifpon~


    fione fata , virv bonus effet , nec ne,iudicandum [ibi putauit. Demus ta
    menillud in omni Republica bonos ab improbis numero vinci,impe D

    '

    . . r rare tamenzcur nobilium Arii'iocratiam prtermitteirius,cm a plebeiis

    multitudine vincantur:cur item antiquarum gentium ac tribu,etiamli


    nobilitate minus prent,imperium elle negabimusetenim eieCta no

    bilitateplebeiis ex vrbe lilorentinorum, qui ex popularibus grandes


    dicebantur, imperium arripuerunt: cert quam plurimi gentis ac famid`
    ,

    li antiquitate , tametli honoribus ac rerum gefiarum gloria minus cla

    ri,honeltiores fpuriis nobilitatem pra: fe ferentibus,qui pa

    trem ciere non poifint : formam quoque Ariitocratiae debuitArilimte-


    sr bardas-P@ les ex corporis lgitudine,quos in 6 AEthiopia principatum adipifci {cri

    "ucon'

    bit,conliituere: itmque ex eruditione, forma, robore, 8c id genus cor


    poris animiquc dotibus, que in pauciores cadere videmuszquo modo

    inlnita qudam Rerumpublicarum multitudo fequatur necelfe .


    Illud

    DE

    aag

    Illud etia'tn permirum mihivilum , quod Arilloctatia: lormam elle


    putat, in qua locupletes imperia lortiuntur: cm alibi lemper lortem o

    mnino popularem elle dixillet. Athenienles auiem maxim omnium


    populares fuille,tum Q_(enophontis , tuin etiam Arillotelis opinio :
    apud quos ramen honotes,impetia,potell:ates,non nili Locupletioribus
    tributa fuille 7 , vlque
    ad lericlis
    tatemC_anuleiam8
    . Ita quoque-plebeij
    ab Qlmms'm'
    l . .
    honoribus,lacerdotiis,ac
    imperiis,
    ante legem
    ar'cebantur,

    tametli liatus popularis ellet,vt antea demonllratum . (- -

    '

    tiliocrati genus tribuit Arilloteles,iis qui admodum pauci dominatio

    _ nem rerum Omnium,acperlonarum habt,quos linelege imperare lcri- `


    bit. Diximus antea dominationem eiulmodi, tum in monarchia, tur'n

    in paucorum manu elle polle , qui eadem ratione lubditis, qua domini
    l`eruisimperent :quoruinimperiutt'i ac potellas iulia lit genriulri iure,
    perinde vr patrisfamilia: qui maiorem leruorum,quam eorur'n qui met
    cede leruiunt cutain gerit, elque chariores haber. Neque enim leges

    imperia iulla faciunt,led iullitia ipla,id priniotum ac poenarum iu


    1111) 111151111 quicquam ab immortali

    Deo regem,qui
    mains a'c melius
    pollumus,quam
    lume
    virtutis
    ac integri
    tatis
    iullitiaoptare
    ciues,line
    legibus regere
    velitc
    r'ri legibus
    pleri
    que ad lraudem abutantur : leplacariautexorari linant,vrpatt_icij

    __ y ` l

    r Romanorum querebantur9,qud regibus exalisl, leges a plebe pollu- ';

    larentut,ne ab arbitrio magillratuum vita,fama,lortuna: ciuium pende- S


    rent. Ita quidem togatione a 'I_eten'tio Arlt Trib unoad plebem lata, 8:
    {c_xlannos agitata, ad extremum erlata fuit, vt magiliratus iis legibus,

    quas decemuiri adicl creati con criplillent,illigarentur. Nonigitur lex


    eliicit bonos in Republica principes ac magillratus, led quaiuris dilirii

    butio,c ea quae in vniulcuiulque animis ac mentibus inlcripta elle de'


    vbet,'iuliitia: vis 8: ratio:ne ue vero q_udeliores tiranni e'xtit'ett,quani
    q'ui fdittorum multitudine ciues obligarutLt, qua: etiam Cahgula", mi-
    nutis adeiiteris proponebat, vr non nili ab acutillimo' Lynco legi

    _ ppllent,qu
    to Impetij luccellor
    plures ignorationepeccantes
    vno die viginti 3 dirkairretitos
    propoluitm
    teneret:le.t_udiusvenullis tempuri. nfmngh

    D bus tyrannis acetbior , aut lceleratotum multitudo frequentiot extititt

    Et quemadmodum Arillocratia bene conliituta, per leleflaudabilis


    prclarazita li deprauari cpetitmihil deterius lieti potllz'eqiie ina
    gis li nobiles acpotentiores in plebeio'r'um ac tenuium conl

    pirent: vt olim aetum legimus,cum ad optimatum coetu'i cities appli


    carentut,le plebis ac popularium homin futuros iurabant,quod

    non tam ad plebeiorum , quam ad nobilium ac potenti'um pernicieni


    lpetat,_vt luo loco dicemus. Arque hase c_lgptimatum liatuztiuncpo-`

    pulare Imperium'cuiulmodi lit,explicemus.


    '
    wogvlaffztu, `
    A i".

    _
    vi i .

    E st v t. i c A p_un aris elhin qua ciues vniuerli,aut`maxima pars

    ciuium ceteris omnibus non rantm lingulatim,led etiam limul

    coaceruatis 8: imperadi ius habentwerbi gratia,t_riginta


    V

    LIBER sEchDVs

    quinque tribus, ad fummum Rom fuille commemorantur: ex his o- _


    todecim limul coat,reliquisfeptendecem rribubus, ac .lingulis ciui
    bus, triginta quinque rribuum legem dicere potuerunt. @amobrem
    Tiberius Gracchus Tribunufplebis a Marco Otauio collega periit, vt
    *G_Izlggf riggillratu prius adbicarerl , quam Orodecim tribusfuflragium tulil
    fent, vr imperium ei abrogaretur , propterea quod Tiberio leges Agra
    pam tias ferentiinrercederetc populi commoda o pugnaret. Cm item 1_.:
    _fg Rullus Ttibunulplebis rogatione Agraria ad p ebem lara, pereretvt a

    grorum publicoru ditibitores ellent , quos maxima pars leptemdecem


    /( rribuumid nou tribus,l`ull`ragio creallenr, M.Tullius i Conlul hanc _
    aCiccroin Rul-

    im. "

    .. .

    '

    ~ .

    _ '

    arripuit reiiciend legis Occalionem , cum diceret, Tribunuplebis 0&0- B

    decim tribus ,id maiorem populi partem fullragio priuare : led Tri
    bunus Cliilem facile _refellere potuillet, quia tribunitia rogatione com
    prehenlum etat, Siplebs, id maior pars xxx v.tribuum,vi~:i. LE , i v

    _is . ne de rebus euillimis vniuerf plebis concio lpius conuocare


    tur.Itidem rogatione Domitia cau ebatur,vt li quis llamen,pontifex,au
    grve moreretur tribus feptemdecem conuocartur , vr iuberenr qu em

    pontilicem a collegio cooptari vellent : ita liebat vt quos nou em tribus


    iullillenr ij a collegio cooptarentur . Cm igitur maximam populi par

    tern diximus, id ad fuflragia lingulorum ciuium perrinet, li per capita


    fuflragia petuntur,vt apud Vinetosjhagulios,G_enuenfesdlucenfesc _
    in qptimarum llatu lieti confueuitzlin per tribus aut per curias luflragia
    leguntur, faris maiorem tribuum, aut curiarum, collegiormve par
    tem ferte, etiam li lures tribus numero ciuium reliquis tribubus infel
    riores lint: vt fete emper conrigit in popularibus iinperiis. Populus
    niiri @Lhenienlis in decem tribus diuiqu etat , quibus Antigonia ac De
    metria adiuntaz lunr , pro Antigoni ac Demetrij dignitate : rurfum pO
    pulus in clalles xx x'v i.diliributus . Heee pro variis populi incremen
    tis,ac fufl'i'agior'um facilitate mutantur.Romuluguide_m principio po
    pulum vniuerlum , qui tum tria circiter ciuium millia capiebat , in tres
    _ i'. gigiuslib-L
    _
    partes
    dillribuindeinde lingulas pattes in dec curias, 8c vnicuique cu
    rionem prfecitzluffragia vere per capita ferebaturi _: led legeSeruiapo
    pulus in lex clalles ex celu 8L tate dillributus elbita vt li prima cla is,in D

    qua locupletillimiquiq; clebantur, , li cturie quiriq, 6c Otogin


    ta qua: `oetornillia ciui. _capiebt in ferendis ful-'liagiis ccordesellent,
    quod lieti poterat,li vnius cuiulq; cturi quinquaginra &vnus ciuis id

    lentirent, cterarum clallium lullragianon ro abantur: qudli prima:


    clallis du trfve centuri non eadenacum requis iuberenr , fecunda:
    clallis tot-idem centuri duceba'nrur dque roties in lingulis clallibus
    liebat, quoad Oroginta centuriaru ninumetum im plellenr: [aire_ad tet

    31%- I- riam 8c quartam clallem,tarillime ad q_uintam,vix vn quam ad lextamf

    perueniri poteratzfextavero clallis ex celu Setui) regis,amplius lexaginta


    millia ciuium renuiorum capiebat , cm quinque clallibus fexdecim
    tantm millia ciuium continerentut: qud li rationem fufragiorum a

    Seruio Rege iniietam Iexacls Regibustenui-llenr, non fuill'et popularis


    liatus,

    nnnrpvticn.

    231

    ${1 Optimatum,quia minor-pars ciuium in ctetos omnes Impe- l

    .tium habuiffet. Itaque ,plebs a patriciis refeceffit,ci`1m potentiorum o

    vpibus ac libidine tenues premerentur, nec ante defiitit quam t_ribunos


    libertatiscufiodes de filo cotpore creandi ius Obtinuiffet: id autem fieri
    non poterat,nifi~omnia Omnium fuffragia quatenturzinde qomitia tr'i

    buta primm haberi cperuntzc quoniam patricij ac locupleres per tri


    bus difperfi,tenues a_c plerbeios magna ex parte clientes potentiorum,ar

    `birratii-fuo fuffragia ferte cogebanr , lattim ad populum ne deinceps


    tributis comitiis patricij inreteffenr: tu nc primrri diuifie funt plebis ac
    populi appellationes :_ populus Senatum , patricios , 8c plebem comple

    tebaru-rnunc etiam diuifa plebs in otodecim tribus,ac paulatm


    quue incrementum accepir vt triginta quinque cenfertur: quibtis tan

    dem fumma Reipublic, Omnmque legum ac magifii'atuum creado#


    tuin datapotefias exceptis Confulibus , ltaztoribtis ai: C_enfotibus,
    qui qud maiores etant magifitarus , maioribus,id centuriatis comi
    tiis,creabantut,populo per claffes,vtantea diximus, difiributo. Er qtio
    .niam libertinotum c eorum qui adoptione iuta Ic_iuitaris confeque

    ban_rur,tanta etat multitudo,vr antiquotum ciuium fuffragia longe fu


    perarer(id uod ab Appio Cenfore fatum effe diximus,vt a plebe qu :

    vellet facilus iinpetraret, Fabius Maximus cenfor,gratiam Appij fraude - .


    effudit , clam libertinos omnes , 8c qui ab iis fiirpem duxerant
    in quattuor tribus cogit,vr antiqtiotu m ac ingenuorum ciuium fuffra
    gia tuetetur : quo faro Maximi cognomentum adeptus, quia id

    fedirione,confeciffet. Tdem Sirtiiussulpirius Tribunus plebi-s t_r_e_cen- '


    tefimo anno libertinosin tribus eorum , a quibus libertatem ade

    pti erant,cf`eri voluit, fed ante rogationem perlatam qccifus efi,pofi:ea gems @Pif-W
    ramen id fatum 8 , l\__/I_ar_o vrbe porito,vt atriciorum ac Optimatum s afm 151.84.

    minuerer aueitoritaremldernr antea D_gmofi enes,Athenis,fed9 frufira 9


    tentatat cladem Cheronenfem , rogatione ad populum lara, vt in

    colaelaclibertini in ciuium numerum'cenferentut,fed antiquata rogario

    efi,tamerfi non pluies effenr viginti millibus ciuium.At etiam tate I__e_
    ticls cm rredecim millia cenfa.f"uiffent,quinque millia etegrinorum,
    qui pro ciuibus in cenfum irrepferanv, fub itigum miffaffint :atquehaec

    I Plutarin prir'
    cle.

    prterlfetuoru m multitudinem,qt`iar dieu plo maior fuit,quam ciuium.

    quo perfpicuum firnullam fuiffe Rempublicam ade popularem,in


    ` qua fubditiiura fuffragi'otum-ex quo haberent: 8c quibus id iure da..

    tum effet ,magnam partei'n abfuiffe : cin vet triburim comitia habe
    rentu'rinterdum vnius tribusfuffraga qu mille ciues capiebat , tribui
    'deceni'miillium exazquabantur ,8 qui gloria: cupidiores~ etant , capita.

    tiibpiimfp'rdibus aut gtaria corrnmpere con fueuerr,ct`im minima pars

    ciuiumgcomitiisacleifdta Idcirco cauebatur in ferendis legibus ne


    iis'dergareturf, nifi fexim'illia ciuium comitiis interfuiffent , vt vi- ~ 1. '. _.
    dere efiapud Iletohenem : nam pfiracifmo nullus etat locus,l nifi fex
    "
    tamenipopuli
    milliac'iuum minima
    in eadeinpats'erat.
    qutagia'conue-nirentyt
    At Plutarchus
    f legibus qua:
    fcribitzqu
    maiors -
    _ x _ V
    r'i ; .i

    V 2.

    252

    1.1 sechDvs

    funt ponderis ac momenti Canciri folet , neiis derogari pollit, nili mille
    ciues fulfragiis ferendis affu erint,& ex eo numero Otingenti fecu m ipli
    in eadem fententia conueniant. Quam quidem ad rem leges Romano

    ?_famcggj rum , quae de corporibus 8c collegiis 3 lat adhibuilfe videntur , in

    nii?.c.i.vi._.quod decretis etenim collegiorum duos trientes collegarum adelle, 8c ex iis


    mmm plura fuffragia congruere necelfe eli . Vix autem Omnibus Venetorum
    comitiis,qu mod noltra tate funt, mille quingti ciues affue
    gcgbiwi P~ runt * : cm igitur lex mille crues adeffe iubet , duos trientes ciuium qui
    fuffragiotum ius habent adelfe vult , 8: ex iis otingentos 1n vnam fen
    tentiam eonuenire , quod ide fatum Opinor, qu d Otingenti ciues
    maiorem mille c quingentorum ciuium pattern elficiunt, crn lingula B
    fu fftagia du cuntur , vt Venetiis fieri folet: non autem tributim aut cen

    turiatim :vt Romani qui etiamnum fu lfragia tribuum confuderunt vf


    123211-38- que adlegems Euliam, qua: lata ell: anno ab vrbe conditage x ci it. qu
    if
    ~
    45; ,ym ),

    minas-quid quque tribus iullilfet intelligeretur ad vitandas ciuium in


    ter ipfos contentiones . S__1_e_Argentinagermanicarum ciuitatum maxi
    me popularis , : Metenliu'm ciuitas,tametliin Prancorum poteltatem

    ven erit , euriatim ramen fuffragia fetunt , vt Refpublicae quoque Rha


    torurri tres populares curias cogunt ad comitia creandis magiltratibus
    ac legibus ferendis : ea ramen ratione vt maiores euri maiorem ferant
    plattem
    fuffragiorum.
    Aliter Heluetij montani,fcilicet
    Vrani, Suitenfes,
    nderualdi,
    Tugij,Glarenfes,baticellani,qui
    qu Od maxim
    Omnium C
    \

    populares , comitia , in apertis ae patentibus locis habere folent ac

    fulfragia viritim ferte , qui modo ciues annum decimum quartum atti
    gerunt, veterique Athenienlium:mammieL manibus elatis fuffragantur:
    fed id rarillim',id ell in Amano principe ciuitatis, acin Senatu legendo,

    l"
    _
    ' (4 "

    cterfque magiltratibus mandan dis, fpiusetiam imperia continuan


    ' ,

    tur: nam Amanis (quifer femper toto triennio principatum exercet)

    frans pro concione, veniam a populO precatiir, li quid in magiftratu ge

    rendo peccauit: deinde tres ciues delignat , ex quibus vni populusin an-
    num fequentem imperium tribuit,deinde legatum ei fubltituit Cancel

    larium, poliea Tribunum azrarij. Si quid inopinatum Occurrat, comitia


    extra Ordinem coguntur. autem Rhtorum Refpublic ab Hel- D

    uetiisvnius
    differunt,
    qud, totana
    hi qualiciuitatem'
    manu fe duci
    patiuntur,
    vt quifacil
    ca ita
    tatis
    pellexerit
    in fuam
    fententi'am
    le ciui
    pet
    tratum iri confidatlzllli ver nec precibus,nec illecebris magillratu um,
    ? -

    commouentur, nili quis curias lingulas pop ulariter demulceat. Id qui


    dem facil intelletum ell: a legatis Francorum,qui regem perliteras ad
    monueruntRhtorum curias a Francorum focietate pendeleiuilfe,ac `
    iam Hif anos plura fuffragia tulilI`e in curia Cadeorum: fed paulo poli

    detecta fiaude populus duci iuflit eiues faizionis Hifpanorum, qui qu

    (- filone adhibita peculatus damnati ducenta fellertia 7 rario p_ublico de

    penderunt : quo fato legati vi i. ab Heluetiis 8c Rhtetis in Galliam


    renouandae focietatiscaufa veneru nt. Hc popularium ciuitat exem

    pla propofuimus , vt popularium _Rerumpublicar vis melis


    D

    intelli

    DE RPVBLICA:
    23;
    intelligeretur. igitur Refpublica pgpularis in qua populi pars ma
    xima, feu viritim , feu centuriatim, feu tributim , feu curiatim fuflragia

    ferantur,iura maieftatis haber.I-Iis tm dilentanea fcribit iiriiroteles', liqe-fl-r:


    nec fiatum popularem cx eo metiendum putar ,ii maxima populi pars m'
    {umm-am habear poteltatem :deinde exemplum alIerr eius ciuitatis in
    qua mille lint ac trecenti ciues: fi his mille locupletcs imperio prat
    , cteris exclufis ,'fiatum popularem e;er negar : nec Ariltoctatiam
    iudicariputat oportere , in qua paucis ciuibus Iiimma poteftas tribua

    tur, nifi opibus quoque creris prltent: ad extremum ita ccluditzil


    tus popularis efr, in quo tenues imperant, eriamficteris ciuibus nu:
    B mero ong vincanrur rifiocraria in qua potentiores dominantur , e-f

    tiamfi tenues non folm opibus, fed etiam numero fuperentut : nec
    Vulgarem opinionem qu aliter Itatuarfibi probari fcribit. Ita quidem
    Ariroteles Omnium non mod philofo phorum, fed. etiam opulorum
    fententiam in Ariocratia ac Qemoctatia definida conuel ir , vt {
    vnius tueatur: quae cerr Ii locum habeat , omnia qu de vtroque fiatu
    in difciplina de Republica przccipiuntur vno corruent 8c eodem mo
    mento. Qecemuirorum eni111,quilegibtts ferendis creati fuerant,quam

    t pmnes 8 fcriptores oligarchiam appellant , popularem {tatum appellate 8


    .

    A.

    112 ]

    licebit:cm opibus m fu mma Reipublic inopia minlm prltarenr : 8c Pium-ilus.

    ex rerum gerendarum pcritia feleti fuiffent : recuperata vero populari


    C libertate Ariltocratiam appellate oporteteti Idem etiam iudicadum ellv
    fct,fi x . millia ciuium locupletiorum fu mma poteftate fruanturzquim
    gentis ab inopia femoris: contr vero (i quingenti illi ciues,egeftatc op
    preIIi,creris ocupletibus imperent, Fratumpopularem appellare opor-l

    terer . Ita quidem


    Apolloniam
    ,Theram
    c Colo'phonem
    populares
    ciuitatestiftoreles
    vocat, quibus
    indigenriflimi
    ac paucillimi
    cities do-
    minabantur . Longius etiam progreditur, cum popularem Pratum elfe
    negar, in quo maxima pars ciuium domination em Reipublicaz adepte,
    magiitratus c honores formofiiimis,aut longiIitnis quibfq; ciuibus
    tribuat: in quo duplicirer peccatur, tum in eo quod popularia imperia.-V
    cumoptimarum imperiis commutar:tum etiam quod formam Reipue .

    D blic magiltratuum 8 honorum adeptione metitur : cm Itat'um Rei


    pu blic ex eorum perfona, qui iura maiefratis habenr terminare debea
    mus,vtanrea dirum nobis cihArque h quidemabfurditatcs,ac mult
    maiores eo fequuntur , quod tifroreles gubernanda: ciuitatis ratio-2
    nem pro {tatu Reipublic vfurpauit: crn ramen fieri poIir vr (it regalis
    fiarus,ac nihilominus populariter gubernetur , quando fcilicet princeps
    omniaomnibus ciuibus imperia, magiliratus, honores, pracmia, pna-s
    ex
    :equo
    largitur,ver
    nullamonarchia
    virtutis,aut
    nobiliratis,aut
    ra
    tione,
    moderata
    optimat
    rationediuitiarum
    dicetur , fihabita
    rex iderrry
    virtute,aut opibus, aut nobilirate priltes ciues,ad curationes 8c im pe-

    ria vocaret : quod Ii populus rerum dominus, honores,(`acerdotia,ma


    gifratus patriciis tantum tribuar , vt I_om farum , quue ad legem

    CanuleLm, ftatus quid popularis futurus ell, fed Arirocraticagubepd


    l

    i
    `

    2.54_
    LIBER SECVNDVS
    narione moderatus: (in optimates in fu mma potciiate cfiituti,plebeiis
    rant honores 8: imperia largianturatus erit Ariocraticus populari

    ter iniiitutus: ctr ver fi populi vniueriitas dominatum adepta, om


    nibus ciuibus , omnia Imperia, magiflzratus, curationes concedat,aut ci
    ues omnes ificiiiim forte ad imperium voctur,fiatus maxime omnium
    opularis futurus efl,ac populati gubernatione conliitutuszqu od Athe
    9 Ari.
    (ide

    nis fatum 9 iuiiirogatione,qua ciuibus omnibus ad


    nes magiFtratus aditum parere voluit , nulla cenfus, aut nobilitatis prr
    rogatiua , contra quam lege _9lonis cauebatur, vt in tribuendis honori
    bus 8: imperiis ratio cenfus haberetur : quod fi optimates ac locupletes

    fummam poteiiatem adepti, femotis tenuibus ac plebeiis omnibus,ho. B


    noribus ac Imperiis foli fruantur, {iatum non modo optimatum appel
    labimus, fed etiAriiocratica ratione moderatum. Ijic mibi occurrat
    aliquis in eafententia quam tueor fuiffe ante me neminem : id quideml
    agnofco,nec dubito plerifque nouum videri,fed ramen neceffarium effe
    , ad vniuerfam de Republica, quam traizamus difciplinam,aut in

    errores inexplicabiles, minimque ferenclos implicari,quibus


    lem ipfum irretitum videmus, fenfus ipfos ac rationes neceffarias oppu
    _lQ_g- _

    gnantem. His autem fundamentis m al , nihil fuper cxtrui poteii,


    quod Hrmum fit,aut iiabile futurum.Ab his etiam fontibus confufa Re
    rum publicaru m genera,quae prius refutauimns,dimanarunt.Statuam us
    rffpn

    igitut tres tantm, necpluresgrurnpiblicarum formaslfimplices illas C


    quidem, nec vila confuione permiiiaszid effin-ra ifiieifatismnia om
    nibus fimul coaceruatis ciuibus,aut minori ciuiu m parti,aut gni tribua
    mus: temperatio vcr [it illa , cm in vnius iiatu honores 8: imperia
    mnibus , aut in populati poteiiatepptimis aut nobilifiimis tantm ,aut
    in optimatum imperio tenuibus atque ac diuitibuscmunicantur: qua

    quidem temperatione iura maiefiatis, non propterea diuelluntur, nec

    Monarchia Democratimec Ariiiocratia vtriqu e permifceturzfed quo


    cl'ammodo inuiolabilis Ratus vniufcuiufque moderatus perfiat cm ci
    ues inter fe 8: cum Republica huiufmodi gubernatione copulantur : ta~

    merli iiatus opularis,alius alio plus habet popularitatis,vt fic loquar,vt


    tyrannides alix aliis crudeliores fum: 8: optimatum poteiiafs alize aliis D

    acceptiores , ac plebi gratiores, non propterea ramen mifcentur. Nam

    I-Ieluetij` montani ade populares funt, Yrani, inquam , Suitenfes, Vn


    derualdi,Tugij,Glarenfes,Abbaticellani,vt non mod penes vniuerfos,
    mod puberes , fu mma fit Reipublic oteiias,ver etiam magiiiratus
    omnes ac maxima quque imperia fel urariis 8: opificibus tribuantur:
    ac ne mnibus quidem aut vllis ropugnaculis ciuirates munianturzc~
    teril minus funt popularesztametii enim ernates acTigurini ex Opifici
    bus plerifque fenatum conituunt, maximos ramen in Republica ma~
    giiiratus ex parriciis aut cert ex iis qui generis antiquitate clariores

    funt,creare folenr : quo fit vt hiiiabiliores iint, acfeditionibus quam illi


    mins opportuni: Rhtorum vero comitia nimis illa quidem popula

    ria, diHicilim reguntur, 8: commota vix placanrur. D Nam libertatis


    POPU

    DE

    REPVBLI.C.f

    135

    popularis hc lumrna ell, vt omnes omnibus acquari pollint , nec aliter

    parere velint, qua ea conditions, vr vicillim imperentiis quibus parue

    runt:ac ne lic quid in oflicio ctineri pollunt,nili 'vald necellaria iull


    que prcipientibus, aut largitionibus ac verborum illecebris demul
    ceantur.Cm ver multi multis virturibus-,opibus,ac nobilitate excelle
    re nequeantfet lit vt nobiles,locupletes, virtute pi'llantes multitudo
    inuidiaquadam 8 animo ipla maleu'olentia ieiuno inlecfratur: tum li
    quis generolo ac prazllanti animo plebis inremperanter libertate abu
    tentis libidine frenos iniicei'e audeat,hc multa, exilioP prolcriprione,

    morte deniq; danare non dubitt: eq; magis liloeuples erit, autimpe
    B rium alletare videatur: ac lit vr potentis vnius luplicio vel crede

    plebs elata in creros quoque violenter ptorumpat :gidque potillimum


    li armis tentata res ell, ac primates potentia plebis frangantur : vt con#
    tigitpolt Sim achia'rn eladem qua Heluetioru'm, qui montesaccolt,

    MZ

    nobilitas pene tota occubuit : cteriferre liberum exilium quam plebis

    direptionibus 8c contumeliis parere maluerinr : nam qud Dernates ac


    'ligurini nobilium illullres familias habent, id mirum videri deber ne
    mini,cm lecuritate maxim a,ac line vi, exhaulli's ciuilib us bellis contra;
    xerintcum viloribus focietatemzmoderatius ramen Ijeluetij libertate
    populari,qu:lm olim Qrzeci aut Itali vli videntur,qui l'pe nouas tabulas

    ketebant, aut debitoribus commota fer plebis in creditores ac 10


    tupletes irruebt, ac domos expilabant,elque ad agrorum :equabilcm
    diuilionem com pellcbant, interdirla pecor 8: agrorum vltra inodum
    acquilitione, a quibus I-Ieluetij fer l'emper abliorruerunt. Ac tametli

    tongiaria principum ac peregrinorum munera in quibuldam I-Ielue


    tiorum ciuiratibus , non in aararium publicum coguriturfed plebi diui

    dunrur, vtqu plures quilque liberoslhabeat, e plus habeat emolu


    mentimihilominus ramen cm Qlareiiles 1 Morletg regis Francorum

    _legato peterent,vrpriuata: penliones quasrege potentiores accipie~


    bantomnibus ex ? uo, vn cum publica penhone,diuiderentut,quod
    Henrichus rex lele aturum negauit,ac potius de lua munilicentia tan

    tundem detratum 'iri tellatus ell', quam priuata publicis milceri pate
    D rerur.Atetiam Qrcorum e quue progrella ell icentia, dicam an a
    menria,vt eos in exili mitterent,qui cteris virtu te prllarentaellis ell

    iullus, tellis Damon Athenienlis vrerque,tellis I_-Iermodorus


    Ephclius , quod quid aliud eli quam ab radicibus virtutem iplam cxcin
    dere conari? at illi verebantur, ne virtutis lplendor clarillimus in vno ci
    ue,aliorum oculos ac mentes ita prllringeret,vt libertatis obliti excel-2
    lenrivirtute viro feru'ire quam impei'ate mallentzeque magis metuen
    dum videbatur , li cum virtute generis nobilitatem aut potentiam, aut

    rerum gerendaru m vlum coniunxillet,qu'i aut volribus, aut inuitis ci


    uibus libertarem de manibus, adhibita vi,extorqueret. Optimates enim'

    qud virtute,vel opibus,vel generis antiquitate przeltant, honoribus e


    tiam ac Imperiis prpollere fas elle putant, ac propterea leiplosafece
    plebisleduciac leiungilemper cupiunt. Cm igirur tanroper inter le'

    v 4

    l ;`

    @am

    17

    2.36

    'rifrirsiacvisiovs

    dillideanr principes, 8: Optimates ,ab infima plebe , vix vt eos vlla ra


    tione quare , aut Imperiis 8: honoribus exatquatos inter le 8: cum Re;
    publica conciliare pollis . mamquam 1 ellelnrum le iatabat,

    ac li legum lerendatum ius haberet, leges potentibns ac tenuibus , pa


    tticiis ac plebeiis quabiles laturumsoptimares quidem Solon de Geoj
    metrica quabilitate,inrelligere putabanr: plebs autem ad qualilzltes

    rithmeticas dictum illud trahebat: ira latum vt Solonem vrrique


    ~amplexi legibus lerendis ac Reipublic Athenienlium conllitnend
    prcerent. Sed htec,r qu quanque Rempublicam commoda aut in
    commoda lequantur , luis locis fulius explicabuntur :nunc latis Re
    turn nblicarum
    genera,
    quid cuiulque
    proprium,
    quiclnalien,
    uid delcriptiones
    commune lit,ac
    quis
    item in8:vnaquaque
    Republica
    inta B

    maieliatis halaeat, qua lieti potuit breuitare tradidille, nunc I_{Feipublicae~


    partes ac veluri membra lingula , qu principi Reipublic ,quali capiti `
    illigantur, lenatum, inquam, magilirarus, curatores, collegia,corpora,
    Otdinlque ciuium,quo propoluimus Ordine perlequamnt.
    FINI-s

    uniti sE'chDr.

    nEPVBLICA;.
    LIBER
    B

    man

    TERTIVS

    C A P v 'i'.

    i. i

    E N A T V S legitimus eorum 'coetus qui


    Republica, deque iis qui fummam Reipu

    -; - 1 habent conlilium capir. Sic


    otdopoliular,vt polieaquam iis qui iura
    maieliatis habent, dituin lit, de Senatu dein

    ceps, veluti de ptzcipua potiliirnque ,

    _
    f

    principem, Rei'publica: parte dilIeratut. Non

    quia omnino conlilltere Relpublica fine Sena


    tu non pollir: tanta enimintetdum Princi
    is folertia, vel lulpeta fuorum quac exte

    rotum lides , vt feipfo meliotem ac prudentiorem quem confulete

    linhabeatneminemzvt quidem de Anti ono Rege:de Ltidouico i riemen nc


    memo,

    xi.Rege Francorum,cuius veliigiis in iliere Q_arolus v.Impcraror non

    J. PhilippusCo
    mlnllls- .

    dubitauit: ite'm'que de QCaefare3 , qui 'rerum gerendarum ram occulta 3 Tranquil.


    conlilia capere cliaeuerant, vt prius confelba: tes ellent,rqum cliliu m .

    in

    captum puta'retur, Ita res maximas illi bello ac pace gellerunr,potentil_`

    limormque hoium opes, quas nulla vi potuillentfapientillimis

    Gliis lregeruntq ua te holiibus retribiles achieru'endi videbantur, quoi


    rum exetcitus ex improurlo faepius nihilitale lulpictes fu derunt ac pro'.
    liraucrunt. Ira duces amilites talium Prin cipuiri prudentia freti, ad o.
    D mnes'opportunitates expediti etant parati,vr momento Principis iul

    fr exequerentut:perinde vt corporis humani membra apt coagm entri,-


    ta tationis vnius arbitrio ac voltati, etiamli eius conliliis participes non

    lint, obfequuntur ramen. Et quidem plerlque t nulla ratione dubitati 4' 15


    video,`vtrm pralabilius fuerit Principem fapientiflirtrum `Reipu'b. liuc Seucro.
    Senatu ptelfe, quam liupidum 8: ad Impetandum ineprnrn hominem
    prudentium fenatorum multitudine abundantem , lapienribiis quidem

    lieurrum horum robatr. Sed li tanta principis virtus ac lpien


    tia,vt alienis conliliis carere facil ; nihil magis optandumi, qum

    vtterum gerendarum vconlilia quoad ciu's lieti otetit quarti maxime


    occulta lint,quoniam prodita ac patefata,"clari unas ciuitares ac Impe
    ria funditus euertetunr. (luitrnobrem prudentillimi q'uique Principes`
    ita le comparant, vt quae minim Omnium fieticupiuntfea iden

    as'

    LIBER TERTivs.

    le' iateti elle facturos.

    uid autem a liu pido ac liulto Principelper

    duin- , vt lapientum ctus acl conlilium arcellere velit, cm (:

    atgumentum in principe nullum maius lit , quam 1111111111 virotiiin


    deletum habere , vt eorum conliliis vtifrui pollit? Cm igitur lapien

    tit decus ac lplendor rarillim inter mortales eluceat, raris etiam inter
    Principes , quos immortalis Dei munere 8: concellu hominum generi
    datos gratis animis excipere debemus: nihil maius ac melius Optandum

    teliat , quam vt prudentium hominum conliliis, acfprudentia, a qua de


    leruntur,vti velint : alioqui inanis lit eius Principis apientia, qui llulto

    rum 8: improborum hominum corona circunlellus,Rempublicam op


    primi pariatur. Optimis igitur conliliis non lolm in rebus grauillimis,
    led etiam in mediocribus ac minimis( quanquam nihil minimum de

    bet videri quod acl Rem publicam lpe'tet) Principem vti Opottere iudi
    eamus : quia nihil tanti ponderis momenti ad res agendas in Om

    ni Rerumpublicatum genere , quam Senatus autoritate 8: conlilio de


    cerni : eque magis li dubitetur vtile lit nec-ne id quod Princeps lie
    ri velit . Id quidem Omnium optim Cagolus v. Rex Francorum is
    qui lapientis cognomentumadeptus ellfacere lolebat. Cm enim An
    glos qui Aquitania: atces 8: Oppida Omnia liducia: titulo tenebant , re

    gni linibus expellere veller,rebus omnibus ad ea qua: geti cupiebat ante


    comparatis,lulcepit Aquitanorum querelas aduerlus Pttores Anglo
    rum , qui prouocantes ad regem, vt Britiniaco foedere exceptum etat,
    mal muliauetant. Rex liue conlulto qulitam, liue temer Oblatam
    l

    arripuit occalionemzled Optimatum ac populi,quorum opibus vtdum

    \\.`\

    etat, autoritate 8: con lilio bellum geti p acuit. Itaque Principes vni
    -uerlosin curiam Pariliorum conuocariiullit ,teliatus le eotum conli~
    liis ac lapientia us habere,vr que a le minus lapientet gella fuillenteo

    rum animaduerlione calligatentur. Bellum illud eo conlilio decretum,


    felici exitu confe-tum . Atcmlubditivel line conlilio,vel Se
    -narus decreta res geti perlpiciunt, tune ea alpetnantur,ac pro nihilo dii
    cunt, aut timid ac molliter.' impetatorum 8: magillratuum iull`a exe

    quuntur: legum autem ac _magilirat'uum contemptumlequuntun po


    puli leditiole voces, 8: aduerlusl Principes iplos coni-urationes defe- D

    tiones'. 'Earn' Ob'rem Iiieronymus Sicilia: Rex '_vna cumproximis 8: a.

    Imicisom'nibus erudelillim interfetuselhtum qu d impotenter ac lu


    dominaretut,tum etiamqud Senarumnulla
    de re cluleret
    . Sic
    i ' - perb'
    enim I_iuius,Regnante,inquit,I-Iieronr
    manlerat publicu
    m conlilium:
    .'p'oll mortem eius nulla de te pequeconuo'cati, neque eonlulti luetunt.
    Eodern errore grauiter peccauitglat , qud non mod in Conlulatu,
    led etiam in .-Ditatura Senatusconlilio nunquam vteretur : at ne Sena

    tui'quidenlvniuetlo _(coiillbat autem.circiter mille Senatoribus) ad le


    venientiaflrrexittnirnis arroganter ae'llulr id quidem,non qud Cae

    l`at moribusaurnatuta luprbus fu erit,led cm allu rgere Senatui vellet

    a Cornelio; albo' conliliorrn, ue Omnium participe qu


    minus idliicetet,prohibitus<ell.Atmemini e debuerat R_9mulum crea

    DE

    REPVBLCA:

    235

    Irotem vrbis ac primum Romanor Regem ab iplis (enaioribns , _vt qui


    dem fertur, occifu m, ac Tarquinium regeln eietum, cm vterque Se
    natum contempliller, ac fuo arbitatu omnia gereret. (lux res non ino

    diis,quos dixi, (ed etiam L_udouico xi. Regi Francorum,qui nulla


    re Senatum confulebat, exitio fuit,quo`d cm hic nolier, quam'quarn

    fer, intellexiflet , Carolum lilium ita inliitui voluit, vt literas nelcirer,


    mod tria Verba teneret, Latina illa ( eiufmodi,qua:
    ria iure detrata lint, vt alienis conliliis potins , quam luis lapere , ac res
    gerere conluelceret.
    Et quidembene
    fumma
    lirerarum
    cog'nitio
    lpillime
    perniciofa exritit,nili
    :i natura,
    melius
    etiam Principibus
    lvirtutibus
    B inliruti 8: informati elfent:quia nihil tam in Principe metuend,qu:im

    multa rerum abdita'rum cognitio cum fcelere 'eoniuna Nullus certe


    Principum extitit,qui extra rei militaris feientiam mins haberet litera
    rum,qum " : nullus fer dotior: hic tame'n fcele
    iibus, ille virtutibus habuit neminem:hic Senatu'm capitali'ter o
    derat: ille omnia Senatus conlilio gerebat. Ciim igitur Senatus in omni
    Republicatarn lit necell'arius , quam in corpore iplb mens a'c ratio , line
    Pu: corpusiplii'm non `modi) lele regere led ne inornenrb quidem fub-

    t
    ' 't

    illere pollit, priinm de [enato'ris virtutibus,deinde quis numerus Se-

    natorum elle debeat,c an plura conlilia Reipublice lint,tuin'

    `quibus rebus fenatus confulendus li't, polite-,m quae-n lit in Repu


    blica Senatus potelias ordine diliermus,fl?rincipio fenatu m legitim urn
    elle dixitnunptopter eam,quarn :iPrincipe vel p'opulo liatis tern
    poribus aclocis coundi poteliatem habenmibu's ramen loris ac tem

    poribus Senatus haberi debea't parurn admotlum intereli , cm rerum


    gerendarum varia: occaliones ac opportunitates locurri ac { fpe

    delmiantdaudabile 'ramen inliitutuin Lycurgifvetantis piuras ad ea s Flims-in Li


    locain quibus Senatus confilia caperet,adhiberi,propterea qubd reru'rri cargo'

    earum'qu fub alpetu m cadunr oblata: lpecies,` , qu ad con

    lilia intenta'elle debet, fpillim dilirahereltilent. Adiecimus ad Sena


    tus definitionem eos elle oportere,_qui pio Republica eonliliurii ca it:

    vt Senatorem diuidamus magiliratibus

    curatoribus Reipub ic,

    undrurn conlilii's Senatus iple , fpius etiam Principes , led ramen

    ordinem vtuntur. Senatorem vero -10, fenfu www


    GraciSenatum vocanr :quod latis argumenti, qu ae Latinos Senatum legere confuel'le leniotibus, quos linguajeigneurs

    appellat,pro ea, quam fenioribus maiores noliri fempe'r exhibuert ob


    leruantia: ea fpe 8: opinione, vt (? tate,iidein 8: fapientia cteros lil-

    perar't : lic enim in legibus Caro " magni cauetur N v i. 1.1 per fattamen
    tum lidelitas permittaturmili nobis 8: vnicuique proprio (, atro

    DOSintellexit no'n Senatores: quali lenioribus non iunioribus cultus 8:


    Ob'feruatio debeatur,Nee modo Grcorurn ac Latinorumyerumeriairi

    Perlarum, Hebrorum,ac Egyptiorum moribus magno femper


    in honore fueruntzab his enim ad omnes populos iullitia,pieras,huma
    nitas,Reque publica' bene conliituend ratio, ad omnes populos per

    nm.

    2.40

    l'LIBER

    TERTIVS

    manaruntlmid duina lexcm enim Senatum Ifralitarum Deus con


    vellet, Cogite mihi,il inquit',_pruaginta feniotes , qui catteris

    ? fapienria, ptudentia, ac fcientia prfient : fapienria quidem piet-:item ab


    bcnfnifiiini, impierate,'prudentia rurpe ab honefio,fcentia verum a falfo diuidit. Ac
    gfif'ffl (; fiqudem adolefcentes fapienria rermque gerendaruin vfu (quod fieri

    non poreflz) excellentes haberemus, ex his ramen Senatum,vel potius


    iaduhim idd* quenatum legere non mod ridiculum, fed etiam peticulofum effet:
    fpe'tata: inte

    amiioacin quia nec fenibus,neciuuenibus huiufmodi confilium probai'etur:quod


    gcfm'f' alteri id taris fe illis aequales , alteti fapita fuper'iores effe arbitrartur.
    4 At 111 Republica gubernanda non minus,arque haud fcio an plus opinio
    cognirum 8: pro
    freiem im- valerie fimulatio qua tes pf. Opinarur vulgus, C recite Opinatur,aut B
    l
    nunquam,aut rar admodum iuuenes fapienria ptaafiare: arqui funt hu
    `.

    111

    iufmodi nec plebem regere , nec imptobos ad Ofiicium reuocare,nec in

    concione populi qua: vrila ac iufiafunt perfuadere poffunr. Nihil au;


    tem in ciuirate perniciofius quam cities de Senatu dque magifiratibus

    mal Opinari. Itaque olo iuuenem ab aditu Senatus arcendum fibipu


    tauit, quamttimus fapienria prfltatet , Grci melius patrio fetmone
    quam Latini ci; wipe-a hui 8c antea Lycui'gus fenoribus Se

    nartim confcripferar. Hinc beneficia, honores, vacationes munerum a


    legibus huic :etati tribuividemuszrum propter corporis imbecillitatem,
    tum etiam propter fapienriam 8: rerum gerendarum vfum. Nec pro

    pterea tam en Omnibus id fenibusrtibutum efi:at ne iis quidem qui cm AC


    antea virtute , ae fapienria excellerenr eor arras fic ingrauefcat vr mens
    i'pfa vel grorare, quod quidem H_ippocrati vifum , vel a iudicio 8:
    apientia deferi , vel infiruments ad ratiocinandum natura datis vri
    non poffe videatur. enim Illato, qui fenores Reipublicae cufiodes
    ' fecit, a publics muneribus 8: confiliis quafi liberam vacationem dater,

    feducendos
    effe utauit . Opamobtem literis facris non folmfeniotes
    in Senatum-conflripros, verumeriam fapienria ac virtutibus omnibus
    ab'imniortali Deo cumulatos videmus, quos propterea Hebrei non

    abrate fenili, fed a fapienria :man polieriores corrupta GrcO

    rum voce Qanedrim appellant. M. Tullus eleganter, vt Omnia, Se'na


    tum menrem,rationem,inrelligtiam Reipublicze dixit: nec mnuisR'ei- D
    publier: neceffarum Senatum effe putatiit,quam humano cotp'otiad fe

    ~_ fufientandum, cadntelligendum,inentem ac rationem. quo qui


    dem fatis in nuit, Senatores dururno rerum gerendarum vfu, qui indo

    cilis , ad prudentiain 8: ad rerum maximatu m diiudicarionem com


    pararos effe Oportere : quzecunque in bello ac pace , qua: in legibus

    fanciendzis', qu in defcribendis ciuium ordinibus, quae in conformandis


    populorum moribus,ququc omnino in conflituenda Republica prae
    clat geri videmus,a'menrisagitatione8c confilio prudenti omnia pro

    iicifcunrtii'. (mamohret'n .Grci fipa mi@an quafi recto confilio nihil

    facratius effet, 11 quafi fundamentum rerum Omnium aptifli


    m appellanrzquibus verbis fignificant retis confiliis,8c fafpenti Senatu

    fublato qua fi Reipublic concuflis fundamtis Omnia fur um deorfum.


    '

    ruitura.

    _ i-__l_

    'I 'DE' EPVBI-.ICAf

    914

    ruitura. Sapienti ac prudentiae nominib'us` _queries vtimugfempercum

    lide ac iullitia ciungi volumus,neque enim _minus ,atq'ue haudkfci an


    inagis pernicioliim lit ex improbis ac Hagitiofishominibus ,
    uis rerum gerendarum vlii 8: experientia yaleanr,qum ex imperitise-f
    natum confcribi: hi quidem li non prodelfe, quidem-Reipub.. Vale

    de noccre non polTunt: illi perditis conliliislvlt feipfos ylifcanturem,


    ublicam euertere non duvbitant,dum" inter medias _Biciplub_l'isr: :
    foli confiltere pollint, ac fpillim competirorum fefnrntias,tame$li

    lleipublic lalutares acerri'm oppugnantm'leodia prifuata ad Rei vulpvliv


    ege exitium cparantit vt nihilfaliud ferait, quam ,

    Bde aduerfariis triumphum'Aliud item genus elijSenatorum, quine inf,


    uidiamecodiolnec amore ouiufquam ducuntur,fed pertinaia uada'm,

    ab ea , quam adamauerunt fententia diuelli-_fe ,aut rationibus Y lis; perfi


    ( nunqua'm patianturi'ac fpe argum'entoru'mviac multitudin,

    '

    armati veniunt in Senatum,quali ad liolles debellandosme vel in dieet.


    do peccalfe,vel _fe'ntentiam mutalfe videantur.Peius etiamquicuiqu'mf
    allentiriturpe, ac prclar fecum agi'putant, li vt clauum.clauo,lic ojpisg
    nionem opinione trudantzqiapelle `liaud fcio an _vlla capiralior cogitari

    pollitmec minus ab ea fugie um, quam nauigantibus fcopulis'c prac-i


    ruptislaxis,qu medio mariinterdumocaurrunt. thuemadmodum

    priiclens Gubernator, li portum _tenere tut nequeat, vent'is obfequitur,


    C ac vela remittit, ne vi tempeltatis abreptus na'ufragium patiatur,quouf_.

    que compolitis Hutibus fecundi venti Hare cperint i ita nec fapienti
    bus vnquam laudata eli in vna fententia,cm de Republica deliberatur,

    perpetua permanlio,id quod non modo cum animi peruicacia, veru


    etiam cum arrogantia coniuntum ell: : contr .ver mutate interdum"

    fententiamm on modo laudabile, fed etiam vtile ac Reipublic falutare


    ell,& ad nouos cafus temporum,_nouorum conliliori rationes _accom

    modate , ccordibus fuliragiis im peritor interdum opinion laudare.y


    Quare prudter Thomas Maurus Anglor Cacellarius, qui in ea,quam
    opinione fibi linxerat Vtopior Republica , qu; in Senatu decernenda

    fort,eorum difceptationem dilferri voluit in proximum fenatum, nec


    D COd die quo p_ropofita fuilfcnt diiudicari: nec iis quibus lfufcepta fen
    tentia difcedere turpe videtur,in eo quod temer fortalle _dixilfent pet

    petu permanerent, _Senatorem igitur in limine_enatus, odium in :id_-a


    uerfatios,gratiam aduerfus amicos,peruicaciam 8: arrogzitiam ex fe ipfo
    exuere oportet , ea folm intutem qua:v velad immortalis Dei cultum,
    velad Reipublicze commoda fpetant . In quo quidem laudabile com-

    incmoratur initiittim Lacedmoniorumf, qui qua: de Reipu-blica fe- I -7 Lie

    mel decreta fuerant ita tuebantugvt qu antea probauerantnpli-quw


    .

    Cul'

    gnarent: quia non licebat de legibus femel fufceptis difputarezquo po


    lleaAcliaeorum*
    ac Florentinotum. .3 Refpu'blicae Lacedtemoniisvtilii Lgip

    _
    .
    .
    uicut .
    tertraxerunt a literarum vero cognitio femper eli Senatori neceffaria ac ""
    .

    ' `

    "

    antiquitatis 8: Rerumpublicaru m difciplina: vt omittam le

    fcientiam , qua quidem Yacare non debet : 'magis

    "

    .
    _
    __1

    re-41

    ramen fides,iufitia,integritas:quarurn virtuturn adiurnento,

    l qucnque volet fine multa eloquentia perfuadebit. Sed hoc im


    primis fenat'ori cauendum , ne peregrino'rum Principum largitionibus

    clefprauarife , aut vlla fiducia, benecive illigari patiatur: quod tametfi


    capitale eer debet , nihil'tamen frequentqu in omnium oculos incurrir,
    exci io Venetiarugmwciuitatem ,quae ab hoc fordi genere ade pururn

    Lavage),

    a et enarum, vt'eriamI'a'cerdotes, quan rumuis ciues ac patricios ob id


    fc'omitiis procul arceant, qud iuratiputanrur nihil contra Romani

    Pontificis vtilitates 8: commoda fe : conrritum cit illud quod


    ante fuiragia ciues 'in comitio acclamare folent,i= o M x P {gmin

    etiam Iielmolaum Barbatum (quem`virt1m.>) acn'o-t-fit-a pridem Cardi B


    nalem Mulanum exilio damnarunt,qud crn legationcm apud Ponti;
    fices Romanos obirent,in Collegium Cardinalium cooptar'i fe pateren,a

    'tur iniuIIi. ggg vertriginta quinque Cancellarios huius Imperij , nec


    pauciores in Anglia ex antiquitatibus commemorare poffum in Cardi
    nalium caetum, aut in Collegium ontiiicum cooptatos. At etiam apud

    Polonos , quia Gneirenfis Ponti , regni Cancellarium fe ferebat,


    ceIIe fuir Regibus proccellarium arbitrio fno creare , qui nulla iuriiiu

    randi obli atione Pontificibus Romanis tenererur. Principum autem


    familiari imos ac legatos donis aclargirionibus, rum ciuium,tum pere

    grinorum effulis, corrumpere rranflatitium , excipio Vene


    tos tam aPen Vt Ctilm Cotignacus Francorum apudTurcaQ l; C
    gatus,Grcam vxorem acceperitzalius item,nec mult pofrfo

    rotem
    Principis
    Mehemeto
    BafciaYValachi
    , 8: Naxi Princeps
    duce annu'tibus,
    vxoremValachia:
    ducere non
    dubitarit
    : 5cl quoniam
    ab 'iis fi
    li nuptiis, quas anteainuitus probarat abhorrerer , regnum illud ei c
    reprum eIt,ac I__athoro,qui nunc Polonorum ( moderarur, ccef
    mmmm fum. Hc in Republica bene conltituta minime ferenda funt . Arque

    hc ptsecipua mihi vifa funt optimi Senatoris ornamenta.

    ybi gene-_

    ris antiquitas ac familia: decus fperaturwr Venetiis,Rhaguli,Nurem

    bergi, id etiam apud Polonos caut efrlege SigifmundiAugui,anno

    ). r..vt nemo Senatorlcgeret'urmifi qui parte nobili natus . Alibi


    cenfus fperatur, vt quondam apud Athenicnfes lege Solonis , 8: in ple- D
    rfque Grcorum ciuitatibus , vt 8: tate apud Genuenfes Doria

    lege,cerr ugultus neminem in Senatum admifit,nifi qui vicies {


    tium in cenfum retuliII`er:quibus autem ad cenfum opes defuiifentfup
    pleuitznon quia opes ad confilia pro Republica capienda neceffarias ar
    bitrareturfed ne tenuitas 8: inopia, fenarorium decus labefataretmvc
    cteri fuis opibus elati , tenues contemnerent : vt fer Ht in optimaturn
    [tatu ,vbi Senator cenfu legirur. Vetere autem Romanorum initituto,
    nemo Senator Hebat , nifi quimagiiratus 8: honores in Republica gef

    . ( C_Ienforcs quinto quoque anno in fenarorium ordinem fe


    r legebant eos omnes qui magiftratum gefferanr : id eff qui Confules,
    Prrores, Adiles, Curules,aut ad fumm, @seores fuiernt. Et quo~

    niatn Mariana clade 'nonaginta Senatores cali fuerant, Sylla Dictator


    faus,

    DE Rl-:PVBLicAv

    24;

    ordinem , cuifauebat fuppleret, vigintiv" (mflores s .

    _creauit : Cfar quadringinta6, vt eodemmomento Senatores fierenrc fgcglib, 43,


    fentenri dicenda: ius haberenr quod 7 antea non licebat, nifi Ce'nf'o- 7 Lahr-mhh
    ribus leiifuiifent . Qui cert mos laudabilis eli, acin omni Republica -
    bene conliituta, probandus. Nullus enim in Polonia Senator,ni_li Palai-
    tinus, Ptifex aut Catellanus fit aut antea fueritJegationmve obierir,
    `
    aut Imperator exercitum duxerit. Nec-vero in Senatum Principis Tur'

    carum cuiquam pater aditus , ptter quam quatuor Imperatoribus bel

    lo 'gerendo creatis,quos`ipii Bafcias appellant, duobus Can cellariis , feu


    Cadilefchieris duodecim prouinciarum prfetis, feu Belerbis.

    B (Mod vero Senatores confcribi oportere diximus qui magifiratum gef


    ferint, n' ad eos pertinet qui fordibus ac pretio magiiiratus adepti :
    nequc enim virtutes ilia,quas Senatorineceiiarias elle diximus,iuititia,l
    inquam,fides,integritas, prudentia, rermque gerendaru m vfus,ac iuris

    diuini 8: liu mani fcientia , vlla mercerie , vllo cenfu , vllis pecuniis com-

    I*

    parantur. 'Porro Senatorem (enatui probari nou atque inufitatum,


    quippe quos vel cenfores,vel anteati magiiiratus 8: honores adeptifa-V
    tis probauiffentzid ramen Gothicis temporibusiconuerfa Republicada
    tum legimus. Sic enim T_heodorichus apud CalIiodorum, Admitten#

    dos in Senatum examinare cogit follicitus honoriSenatus. @mum


    attinetad fenatorum numerum, maxima raritas fit oportet eorum qui
    tantis virtutib us quantas in fenatore ciuiratis delideramus 1. In

    popularibus ramen 8: optimatum imperiis , vt feditiolis ambitioforu m


    hominum vocibus qui maieliatis' participes , occurratur, Senato
    rum numerum augere impe neceiTe elizvt Athenis quadringenti fenato-4
    ` I
    res Solonia lege fingulis annis creabanturs: quibus ctum adiici placuit; -

    vt quinquaginta fingulis decem rribubus Iorteducerturzquibusitem

    centum adiei,cum populo duarum tribuum,Antigonidis,inquam, ac


    Demetriadis,incremenrum acceiiifetztametfi vix vnquam fu pra viginti

    millia ciuium cfafuerunt: ex quo perfpicuum fit Senatum trigefimam


    8: eo amplius ciui partem cepiiie. [f_lato trigeiimum ac p'rudtiiimum

    quenque in Senatum allegitzcm enim Rempublieam ciuium quinque


    D millibus 8: quadraginta co nliare vellet , centum fexaginta 08:0 ciuibus
    Senatum conHauit. Iomulus quoque centum Senatoribus, hoc [514

    geiima parte ciuium9,cm tria millia cenfa fuiffentenatum conliituit: 9 Hair.'


    non fortefed nobilifiimum qu enque felegitzid eos quorum maiores 'lb"
    feruitutem' non (eruierant : poflea vero Sabinis in vrbem ex fdere ad
    miHis, centum priorinumero confcripfit: quibus poli exactos Refges
    Brutus centum adiecit.Hic tgcentum Senatorum I numerus annos er i p_io Nicam;

    quadringentos nec augeri nec minuiviiiis . At Ciceronis tate circiter fexcentos fuiffe Perfpicuum Ht ex quod c Xv.fenatores ;
    gium tulife fcribit,cm queiiio aduerfus . Claudium,qui facra Bona:
    De,oblato Pompei ilu pro violarat, decreta fuietzat c Senatui tunc

    adeiie Senatores non cogerentur, nemini dubium effe potefi, plurimos

    in omnes Imperij Romani prouincias difperfos,plures item rebus agen;


    2.'

    '

    244

    LIBER TERTIVS

    dis,aut morbo fenive impeditos abfuiffe. Pofte (lfar DiCtator, quo


    plures haberet obligatos ad Imperium fiabiliendummon mod ciues
    Omnium ordinum, fed etiam peregrinos in Senatum allegit : tunc mille
    circitcr Senatores fuiffe tradunt. At uguus pacata Republica tanto

    numero fexcentos tantm felegit, quos etiam ad trecentorum


    rum antiquum reuocare decreuerat: tametli ciuium Romanorum nu

    merus in infinitum excreuiifet : non igitur multitudinis in legendo


    Senatu habenda ratiozfed earum virtutum quas Senatori neceffarias effe

    diximuszaut fi ambitioiis popularium hominer rogationibus fatisfieri


    oporteat , vt in populari ftatu, cauendum ne fententia: ferenda: pote

    fenatori detur, niii maximos quofque magiftratus gefferit. Nam B


    . in Creteniium Republica,omnibus ciuibus in fenatum veniendi ac fen
    Pohtm'w tenti ferend ius eratznon ramen cum itatudi potefiate, quia foli ma
    giitratus de re propoiita decernebant. In fenatu Achaeorum foli decem
    afkiuishb-s- Demiurgi, cum Imperatore fuffragium ferebantfed nunquam pro

    gredietur fapienslegiflator,iii11 popularibus imperiiis aliter fedit'ioni


    bus occurripofiit : quia res periculfirplena, qua: in Senatu decreta fu c:

    rint manare in vulgus: id quod nece in tanta multitudine


    rum: materia feditioiis hominibus perturband Reipublic deerit,
    fi qua: multitudini placuerint, pauciorutn arbitrio conuelli videantur.
    Huic morbo Grciveteres vt mederentur , confdium feletorum crea

    bant , qui wpa'couma: dicebantur , vt arcana Reipublic traCta C


    rent , ac rebus vrgentibus per fe ipli maxima quque pro Republica
    procurarent : quibiifque rebus in Senatu deliberati, quid item ad po
    pulum ferri oporteret profpicerentzalioqui Senatum cogerefententias
    rogare,difceptare, decernere,nec facile nifi temporis diuturnita
    te coni-ici potefl: : dum interim rerum bene ac vtiliter agendarum
    menta Huunt ac labuntur. Fuit enim Senatorium munus apud Roma

    nos imprimis illuilzre ac dignitatis plenum: nunquam tamen uguus


    eiicere potuit vt Senatores ordinario Senatui , qui Calendis c Idibus
    ad fumm cogebatur,adeifent: tametfi multar magnitudine abfentes
    vrgeret :quod cm Senatoribus graue elIet, eorum qui multam debe

    4 - rent quintum quque forte duxitt At etiam Rufcius Cpio rmiis


    natores ac illecebris excitauit, cm teiamento pecuniam reliquiffet iis
    qui in fenatum venirentzneque eriim pauciores quinquaginta vlla de re
    deliberare poterantzfi decernendum effet, ductos adeiTe oportuit cm

    trecenti , aut quadringentos, cm fexcenti leciti fuiffent,du os fcilicet Se


    s s+ natorum trientes, quod in omnibus colle iis necelfariutn f . Augu
    itus tandem ipfe coatus, neceflitate fub ata,ducentos fquicerc decre

    uit,quafi duos trientes trecentorum,qui legitimus erat numerus fenato

    rum Bruto conilitutus. At in libera Republica Senatus nec legitimus,


    nec inditus haberi poterat,nifi.Confuli,aut abfente Cfule maiori ma-v
    gifratui placuiifet . Nam toto Cfaris Confulatu 'vix ter haberi potuit

    255?!- il legitimus fenatus,cm intere Cfar populo qu vellet,largitionibus


    eufis extorqueret.Meli_s _olo,qui prter Senatum annuum,quem ex
    `~

    ciuibus

    ciuibus . Areopagitarum' conlilium ex ciuibus lexa


    ginta lelegir , qui petOmnes bonorum graduseperuenillent,vt impe
    tij atca'na rralarent,`ac rebus extremis,- ne'quid: detrimenti caperet Rel

    publica,prouidetent. C-uins conlilij'quanranecellitas e'ller rune intelle


    tu in , cum Pericles, vt plebis 7 gratiam captarer, Areopagitatum au- 7 111:.111

    :011:: 1111: 8: ea u' prius in Areopago trattabanrur ad pO- "CE


    pulum trllnlillet: non multopOlHelpublica rum exrei'n'is, tuin etiam
    intellinis bellis 'conculla ruere 'cpit. Habuerr' etiam fEtOli preetet Pa

    nzer'oliuin
    conlilium lantius vbi atcanaiin
    'etijtratabantu-r,de
    Li 8 -.
    uiuss, lantiusell,inquit,apud'}ltolos
    clillium,quos
    Apocletosquo
    appel 111::1 paulo , Arcanum hoc ge_nris colilium , antea dixerat legi
    bus /EtOlOrum caurum elle, ne de pace,bell`ve,nili in Panatolioc Pi

    laico conlilio ageretut, ac tametl'i Cattaginlium llatus popularis-eller,


    nihilominus, prrerlenatores cc . luit aliud conlilium x x. lcnaro-
    rum qui diuturno rerum age'ndarum vlu prudentia prpollert, quo

    Liu'ius, Cartaginenles, inquit?, 'x x x. legatos leniotuni Principes ad pa- 9 1153.

    petdam mitrunt: id eratlanftius apud eos conlilium,maxinique

    ad lenatum regendum viszeojeonlilio Romani carnetunt. Iraque mira


    rurLiuius
    Grc'i 8:inAlia:
    legatos
    qui Romam
    veneranr,regem
    nihil egerat',n
    eorum
    quae Rex Eumenes
    lenatu
    conrr-aPetleu'm
    Macedonia:
    ex tanto lenatorutn :numero inrell'igetepru'ille:Eo,inquit,lilrio 'clau

    la curia etat , ex quo intelligirnr poll ea tpora nihil in lenatu decretu m


    luille, quod non peruulgareturl Iraque leriarqres inarcanis imperi'j leri

    batuni munere fun gi, ac iureiurando lliigulos obllringere cogebantur,


    ne res manaret in vulgus : nondum legibus poema capitalis etat iis con- ___
    liiruta qui Principis arcana publicarenr i (mid aurem eorum-quae in le- limi. agili-iii.
    natu agetenrur later-e poruillet',cm quinge'nti aut lex'centi lenatores E'

    priererlcribas ala Senatus inrelligerent ateriam prtextaris'pueris, vl

    quie-ad Iapyri-j tempora,aditus_erar'in lenaru

    _A'ugullus _Omnium pri-

    mus ex lenarorlbus aliquot lelegir.;~ quibuloum deliberaret de rebus iis,t


    de quibus in Senarudecernndum ellet.f_P-oll Augulli Tiberius

    a Senatu petiit vt vigin'ti lenatoresllib'i datenr'ur ,' a quibus conlililim ea-E


    D pererde rebus iisquas _ad-lenath letti o'p'orrebat ." deinceps_
    -111 pla 'lecu tiY lum: Itri petar'ores poliert, -Qalba , liraiatius", Adrian us5:
    A`urelius,Alexander Senerus,'de_~q.uo Lainpridiuisgiullurii,'inq`uit,decre-r
    tumlecir' line'qurilconlultis'xxiac plerllqne lenatoribu's f_rrnmgereni" f
    darum' vlu peritisgfqui quidem quinqua'gi'nta lenarorurrr Eiitirrierui'nerr-'_i

    Yp_leren't,` _ne paucioresellentyquaiti in ~Seiiatulconliilto conliciendo ne-


    cellarij conlili.u;rrr,vnacun't
    torum
    viderenru-rilx quointelligiturlantius
    Principe ,non tamillud
    telus
    u_in'quaginta
    ad 'Senatum-fe-~
    (11112:1
    tendis,quam decer'nendi caula'conliitutumluille, vt lenlim Senatui t
    rum maximarum cognirio erepta clilio .Principis tribueretutiquia Se!
    natorum tanta in'ultitudo Principem conlequi, nullo modo poruiller:

    id quodin monarchia Principe.prouincias'7obeuiire, aut bellis' gerendis-

    impedito necelleell. _Nec aliarri _Ob _c__aulam Theologi _vergiss ac po'e'taz'


    .-

    ` "

    4s

    L-IBER rTERTIVS

    . 10111 _finxerunti non Palladi loue', quam


    vt intelligamus Senatum Principi femper adeffe, non autem Principem
    'domicilio Senatus aHix effe oportere, quod Principis maielIate non

    modo alienum litfed omnino fieri non polIit. At tametli multa funt in
    omni Republica qu fenatu decerntur ,de quibus nec ad populum,
    nec ad optimatum ctum ferrineceffe :in monarchia tam aut Prin
    cpem ea intelligere , aut populari opinione Principe intelligi `opor

    tet, vt grauior [it eorum qu fcnatu d_ecerntur autoritas ac fides, ne


    [ubditi querantur quicquam temere :Principe line confilio,vel Sena
    tu Heri,quod Princeps optimus non probaret. Cert quidem [lircarum
    Princeps Senatuirarius intereffe onfueuitfed interiore ac proximo Se-

    natus habendi loco femper conliiit , aut putatur, vt om


    nes omniumfententias auditifgcus vniufcuiufque liber con#
    tem lari,nec ramen ipfe videri poiii: ita _fit vt fenatores,(c_lui Principem '

    fc a idu intueri putant in officio contineantur. Hic for dubitet a


    liquis, (i tamanguilza (it Refpublica,aut prudentiuin hominum tanta
    ratitas , quanta fer vbique, non mod fenatus , fed ne fantius qui#

    _dem illud conlilium,quod 1111. Senatum quidem


    conlilio faniore in angulIa Republica diuidi non admodum :
    fuerit :vt in Republica Phatfaliorum , quae' anguliifiimis regionibus
    niebatur,\_/_iginti viti pro caetu optimatum,pro Senatu,pro conlilio fan

    tiore fuerunt. At Lacedmonij,quorumimperium Lyfandri vi- C


    toriam long lat patbat,optimatibus triginta,iifdmquc fenatoribus

    contenti fure:ex`eo tamen numero d_godecimarcanis Imperij


    } dis conitutos apud * _Xenophontem videmus,& eandem Omni

    '

    cia: ciuitaturn formam Reipublc fuiifemrtcr exiguas aliquot ciuita


    tes,quibus viros, qui fammi-1m Imperium Sc Senatum haberenr,

    Quique pro. Republica faniora conlia caperent Lyfander prafeeit.


    His VCI' temporibus : _Ciuitas fiue optimatumJiue popula-I
    ri,fiue vnius imperio regatur , qua: Prater Senatum nonfhabeat (;

    Qonflillmprter vtraque triumuiratum, qudam qui fecretiota Im


    ] ar'c'ana tratet; idque._potifiimii m in monarchia. Augulius ipfc,qui _

    in gerenda Republica parem habuit ,praeth fcnaturn,quem D


    fircentis fenatQbus compleucrat. faniusconlilium viginti virorum.

    { ,3c pratera Mcenat da' gr-ip'pam (ibi familiares 8; amicos,


    quibufcum Impetij arcana communicate folcbat. Nam cm dubitaret

    Aiacam vioriam Imperium retineretnecne?


    ' Dio .

    Mecenatem 8c grippam adhibuit ladconiiliu m,prter eos neminem:I

    _ , @dat quenquam habuit, prter Pdium, 6c Corneliu'rri


    { " Balbum,quibu$, cum - litteris occultis communicabat. Illud

    quod innuii Calhodorus de arcanis Principum, Arduum nimis ,


    inquit, Principismeruie fccretum . Antea quidem Curia Parifiorum

    huius Itri lerij Senatus eratzfed cum litibus iudicdis occupari placuiffet,
    _ nec facile vrbe difkrah'i , reges confilium illud , quod quia res
    magnas fub Catulo vii. tratahat, magnum ditum el,iniicitueru\nt:
    >
    cum

    DE

    RPVBLICA.

    . i4?

    cm autemrurlus litibus extra ordinem I'dilceptartclis lege Caroli oiaui


    Implicaretur, ac mult magis Iudouico xii. Rege, qui curiam xx.iu
    dicum conllituit: ljran cilcus maior rex conlilium illud magnum ab at

    canis Imperij lummouit, cm aliu`d conliliu'm lelerftoru'm Principutri


    8: amicorum libi compatauillet , _quod familiare Latiliis, noliris horn'i`

    `i'iibus priuatum dicitur. Mortuo Francilco Ijenrichus liusaliud quo


    que c'onliliutn qulijt,quod quia paucotum hominum ellet,angullum
    liue litilum appellatunt. Polirem cm familiare leu priuatum illud
    conlilium lenatorum multitudine redundare videretur,Henrichus i it.
    I-lenrici F.. aliud conlilium inliituit,quod quia de Reipublic llatu noti
    de litibusconlulendum ellet co'nlilium, llatus placuitappellari. Prater

    eanecelle fuir cubicularium conlilium haberi , in quo rex a cubili exut


    ` ens, ea qua. in Senatiidecreta lunt,iuberet abt vetatet: illic Ptincipu'tii

    relerantur , legationes referuntur, mandata explicantur, mitto


    con lilium Tribunorum rarij,qu"od Elettricho 11. Rege inli'ituttim ,
    ac rationum magilltis lenlim eteptum. Pttetea Duumui'r'atum elle o

    portet ex amicillimis iplius Principis qui gratiam non :rtatis flore le'cl
    `virtute ac prudpntia collegerint,cbnfiitutum.QuOd de 'conlilio cubicu'
    ~lariO diximus, paucorum admodum : at tametli Car'olus ix. Idibu

    Nouembt'is

    b.i.xiit.edixillet vt cum a lomn deleretetur Princi ib.

    proximis
    , atquecaiisramen
    quos ad
    ,in cubichlurri
    ac
    pateret
    aditus,lex
    anticonlilium
    uata :acciri
    111 placuillet
    tot conliliorum
    varieta:

    tem non probant, eoldem multo plura qiiin l'lilpanla videmus; im?
    probare Opoti'et . Septein enim conlilia tbtide'm curiatum multitudine
    leiunta, 8: Prtorio Princeps comprehenla lunt, vt quo libuerit Prin.

    ceps adire, ac lingulotum lenttias exquirere lacil pbllit. @Loti li quis


    puter conliliorutn multitudine 'tantum imperium , quo nullum mains

    extitit vnquai vacate non polle,c_ogitare debet { lines, noti


    admodum
    lat patentes
    , uatuo'r
    habere
    conlilialapientum
    ,prter Senatum,

    'ctiim Omnium
    optimatlilln.
    enim
    c'onlium
    quod ina-i

    rinum dicitu't deinde conliliuin lapientum qui, quae terra getantut cu


    rare pollint: item conlilium Decemuiroru_m,8c Septemuirot,quibus;

    D vl: collgiis Omnibus Dux iple prelle potell :quiz c_'onlilia tametli col
    legiis 8: 0111$ 1111181 lutinlazp'e ramen pro rerum 8: caular'um oppor

    runitate conlociantur. etiam Senatus lexaginta vitorum , qui curn


    magifltatibus
    nu mer aduplicate
    conlueuit.diuelli?
    (Luid igitur

    111 impe
    angu

    Republica lenatum
    conliliolane'tiore
    angulluini

    rium Rhaguliorumc iildem ler linibus quibus vrbis miniagcbinpre


    henlumznec latius impetant Geneuates,qu'am primo ab vrbe lapide :iii
    vtraque ramen ciuitate Senatus lexagiiita virosxonlilium verb laniius

    in hac xxv.'in ille xii. eapit. N__ureiiibergae Senatus xxi'i. lenatoribus,


    con lilium lantius xiii. conllat.:` ptter conlilium leptem Pttorur'ri
    qui Burgomagillri appellantur. _Suitenlium ciuitas , vt valdexigua lit;
    ac line oppido,line moenibus, line arce imperium tueatur,nihilominuhs_'
    ramen prxrer lenatum . virotum, conlilium haber leptemuirorutri

    x4

    lfd

    2.48-

    LKIBERTRTIVS.

    quibus prazeli /Emanus :eadem- conlilij 4conlituendi ratione vtuntur


    Vrani,Bernates ducenros Senator-es habent, Lucernates ctumwrrfque
    ramen conlilium fantius , his quidem viii. illis"-xxv i. Aliorum
    lius vti'ifque conlilij numerus,eadem ratio tamen.Quinetiam apud

    Balilienfes,prter vtrunque conlilium, quatuor viri,duo,inquarn,Bm7 gomagillti,cu m tofidem collegiotum principibus7,arcana traitzapud
    Bernates eOdem funguntur munere duo Prtores Auoerij , 8c ligniferi
    uatuor. Vtile igitur, idque diururno vfu comprobatum in omni
    Republica pratter Senaruni,Qan6lzius conlilium creati. Hoc tantum dif

    ferunt, qud qua: in Senatu vel conlilio fantiore decreta funt, Iin popu
    laribus 8: Optimatum Impetiis fete a'm'agiliratibus iniu llii plebis,.aur - B
    primatum explicantur: quae dubia, aut grauiorji , fantiori confilio vi
    dentur, deiis ad Senatum ferriconfueuit vt decernatur . (hz a Senatu
    falua Imperii maiellare iuberi nequent, ad Optimatum ctus , aut ad
    populi comitia referuntur. Cont'ra lit in m'onarchia , in qua nihil -cum

    plebeaut cum optimatibus communicarur : 8c qu Senatui dubia aut


    grauiora vila funt , de iis ad fantius conlilium fertur, li res ad maieliatis

    iura pertinet Principis arbitrig referuatur. Ac tametli caetera Senatus iti

    monarchia per fefe explicare videatur ,Omnia ramen a Principe iuberi

    videmus. . ( de conlilii ca iendi ratione diximus, nufquam fete me-`


    lius,quam Yreneriis lieti conliieuerunt. O`uarum enim rerum anceps ell:
    deliberatio, in vtrque conlilio fapientum , ea cum decemuiris coniun'->

    tim expediri folenr : propterea decretis fubiiciuntur hc Verba CON


    t A i v Nr A. Si conlilium ropter fentenriarum diferepantiarn,exitum
    reperifre non potell:,cumu anturSeptemuiri :line hac quidem 'ratione
    quicquam,propter dillidentium varietatem, decerni poteli: cogirur Se

    natus vniuerqu vbi res explicatur: qud li falua maieliate Reipublicae<


    7
    Senatus autoritas non fu Hicere videatur , aut inter fefe dillideaiit ,id ab
    _optimatumomnium conliituitur. Id etiam Olitn Cartagini' pro-'1
    s librement. pemodum Hericonluelle tradit Ariliot'eless. Qi'igitur in Optimatum
    aut popularibus Imperiis Senatus decreuit , ea Optimates popul'i'ifve iu
    bet,fi res irapoliulabit: contra quarti in monarchialieri videmuszniqu`

    plus quifque Princeps'fapere libi videtur, e minus a Senatu conlilium D.


    capit: fiepiustamenSenatusauthoritatem , vt lit resacceptior,rexquiritz4

    aut lires diliciles,aur qua: fete lunt inexplicabilesin fenatu difceptari iu


    betLIlia quidem ratione 'Iliberius Imperator fenarum liribus extra' ordi-A
    nem difceptandis occupauit , qu'minus querereturereptamflibi de re-=
    bits grauioribus decernendi poteliatem. Nero rurfus appellatioiies ad
    Prineipem a fenatu iudicari voluit. Ita fenfim ex fenatu curiam'iudicum
    effecit: cm ramen in libera Republica fenatus nunquam, nili iubente>

    9Pli'biuslib6 populo, aut de coniuratis9 aduerfus Rempublicam iudicaret.Sic enim


    M.Tullius Verrem incufans
    , (go, inquit,
    confugient
    focijfumar?
    quem non
    im
    plorabunr?adlSenatum
    d'euenient,qui
    de Verre
    fupplicium

    vfitatiim,rion fenatorium. ,Arque in eo quidem falluntplerique,


    qui quod Senatores in queliionibus publicis aut foli,aut vna cum equi
    .~
    ti us,

    DE

    REPVBLICA,

    243

    tibusx , aut cum Tribunis aerariis forte duci vident , Senaturri iudicia tra- 1_ Arconius P1#
    rare putantzaliud enim Senatum iudicare,aliud fenarores Prtore um

    quflionis ad iudicclum forte duci : curiarum 8: collegiorum varietas,


    ac munerum diuerfitas icl eflcit. Neque enir'ri Ifenatus ante Neronem
    ordinariarn habuit vlla dere iudicandi 11111 ne 1 uguus 'qui- 2 1250 lib-w

    dem fenatum voluit de capire , deque fortunis fenatorum indicare , ral


    merli Mcenati quum effe vidererur. 1111111 Fl.'_`_iberius3 idfaceret, 3 param. a
    extra ordinem tamen , nec ante 'Adrianum 4. ordinari iurifdirionis in ffqgfms n
    modum Senatuitributum ,\11 de fenatorum capite 111 dicaret. Ita (1110- ?

    que Bhilippus Bellus,Senatui Francorum,qui Regibus adclfe confueue


    B rat,c cum iis de Republica conliliur'n caperegnterdum etiam de caufis
    grauioribus , extra ordinem cognofce're , ordinariam iurifdijonerri
    cum Imperio dedit,acI.uteti in Prrorio Principis ius dicere,lege lata,
    1111111. O\uo fazum vr ex Senatui curia iudicu m,ex Prrorio,tribunal

    decurfu remporis conliruere'tur: curia ramen Barium feu Parri'ciorurri `


    Franci
    etiamnurn
    appellatur
    , ` 111 Pares LudoLlico iuniore
    Rvegi-A
    mm
    1111111
    fum, qurm
    quiderrilcorieawconfequi
    Pofumus,
    ex 114121,

    edito Caroli v.Regis, quo quidem Matifconenfern C'omitem Francke


    Parem effeiubet anno Le 'c . 8: eodem edio declarar Pares duo
    decim ob earn caufam elle creatos5vr cum Regibus Pro Republica con-v

    _ lilium capiant. Ac tametfi plure's funt Fracoru mcuri eodem Imperio


    C ne
    11,111111$
    iudicandis
    ,
    fmgulari
    rameri appellatio.
    vna quque vrirur
    , pura curia
    r[olofaruim
    Rhotomagenfis,
    BurdofV
    galenfis, Diuionenlis, Gratianopolitana, ufex'tia: lalillenlis vero

    curia Parlarn enrurn line loci adieftione 11111,'111111 111 literis ad RefI
    gem,tum etiam in legibus 8: 11611.51 Qarolo 1 x.Rege cum Senarul
    confulrum illud, quo Rex in curia Rhotoiagenfi Principurn fugragiia
    Imperio extra curatorem rnoderando idoneus ex lege Caroli v. 10111111

    ciatus , curia Pariliorum minim probaret, Rex adhuc imqu'es cu- , gwmggpfl
    riam admonuit,vt litibus iudicandis folrn ihrenderer , Patio: ?
    ~rum curiarn a maioribus fuis ad id folm conflitutam fuiffq non :miem
    ad Regum aut regni-procurationem: leges autem ac edilia quae iullilfet;

    . D vt in Curia Parifiorum promulgarentur,ea Publicari mandauir: quod (i

    quid minus quum vidererur,fe admoneri quidem velle,'{i ramen re 111


    relletalegem Promulgari Plac'uiletodem momto Parere 1111111. Cu
    ria Regis edi'to vehementer 111111, 8: quoniam iudicum du
    erant fententiquales , vna qua: edium Publicari vellet , altera qua:

    recufaret, curia rurfus Regem admonendurn Putauit , ne ad calqu ini


    qua viderenrur probanda ac p_ublicanda curia cogeretr. Rex 1131113
    Datum, quem familiare con 111111111 feu Priuarm 1111111$ vo
    cari 1111111,
    authoritate
    A . n.vedia,~
    111.211.&01.
    faum
    ,eifque
    quo quidem
    curia Senatufconfultum
    Pariliorum Prohibetur
    qmgv dein-

    cePs a principe publicanda mirterentur , in dubium reuocare. Id etiam"


    antea Erancifco Rege cautum erat anno .. vi 11.51 Q_arolus 110111
    11101111111 ac digniratem minueret 5' ata ad fe

    250

    'Litaiair'rivs

    deferri ac eirconduci le praefente mandauit. Mortuo Carolo ix. eonfi.d


    lium familiare feu priuatum quod in inlinitam fenatorum multitu di

    nem excreuetat,litibus'quoque iudicandis ade impediri coepit,vt nunc


    ordinari-a curia iudicum elle videat'ur: nam Ijenrichus antea dixi,
    Senatum nouum inllituit,quod conlilium Ratus appellauit,pauciorum

    quarti antea , quod intelligeret prudentiorum fententias non pondere,


    fed numero fuperari: quodq; difhcil femper fuer'it arcana qua: c mul,

    tis communicantur,latere polle,aut garrulos fenatores de fenatu deiice

    re,nili ad eum modum uo thenienfespccultis fcilicet fulfragiis ;


    . Romani Cenfores Senatorem loquacem cum perpetua igno

    minia,nifi populi iudicium fubiremallet, lenatu arcebant. (Manquam B


    Ro mani cenfores nimia facilitate in feriatum tecipere, ac ni
    i Plexus cpits.

    mia feueritate fenatu mouere confueuerantNam 5 Fabius Buteo Dieta


    tor fupplendo fenatui creatus fenatores i. x x v ir. eodem momento le
    git. Lentulus ver ac Gellius Cenfores i. x i i i i. vna litura fenatu moue
    runt. At prliaret in eum Ordinem, nifi virtute ac fapientia prliantem

    legere neminem,quam in fummum honoris gradum probos azqu ac


    improbos euehere,deinde elatos prazcipiti ruina deturbare: quaiiquam

    id line feditione,
    cett. line
    perturbatione
    Reipublic
    acimperanti
    dedecore
    lieti nonaut
    potefl:
    Cert
    quidem r_\_hnglo~rurn
    fenatuslletit
    iam
    annos . quo primm Cantuarienlis Pontihcis rogatione con

    liitutuseli xv. Senatorummecvideo plures xx. poliea fuille creams:

    quanquam his temporibus vix duodecim numerantur. Ploruit tam en,


    ac Horet legibus 8c armisimperiumillud eo fenatorum numero . Nam
    fdere quod inter Ludouicum ix. Francorum,& Ijeririchum i .A n

    glorum Regem itum eli, qu fantius ellet fenatores xvii. vna cum
    principe iurati funt. No dubito in omni Republica plerfque. inani glo

    cupiditate,velgratia,velimpudentia,vel fotdibus ac pecunia inuitis


    guodam modo Principibus ac opiilisv ( lenatus adita perru mpere:

    ed his morbis Occurri poteft,liiege olonis vtamur.Is enim in fenatum


    Areopagitarum neminem admitti voluit,prter eos qui per omnes hO
    norumgradus ad altillimum Reipublica: eulmen , line vlla infamia la

    be, confcenlilfent: lic enim iu dicabat,in fenatiiconfiliere facil pof


    , qui ad prazcipites locos ac prrupta veluti faxa dubio, aditu petueni

    re potuillentmare mirum videri non debet,li _laus _reopagitarum Se


    natus toto tettarum orbe claritate confpicua fullit. Ij-eluetij quidem
    montani eos fenatoria dignitate fr_u'i patiuntur qui fummos in Republi
    ca magiltratus gellerunt : fed cm de rebus grauillimis deliberadum eli,
    licet vnicuique fenatori duos ti'fve c_iiie's ,quos arbitrio [ legere vO

    let,in fenatum ducere. Qro litvt plerunque quadririgentiaut quingenti

    fenatotes,quive fententi ferend ius habeant,in fenatum cogantur. gli


    autem multitudo fapientibus eonliliis- fe'mper inimica. Atque hc de
    numero fenatorum .Dicamus deinceps de iis qui fententias rogare de
    1): 1_1! fn'

    beant, c quibus de rebusdeliberandum lit. Principio quidem Confu

    rentra: rognnt

    S .

    latemunus erat,vt fenatum de rebus agendis confulerent, vnde Cfules


    dicebaii

    A_p_.lA

    D 'P .V B irc Ar

    252

    dicebanrurzaut li Confules ab vrbe abelIent, morbmve excufarent, vr


    banus Prtor more maioru'm Confulari munere angebatur : ciuium Cicwcin Pi

    _:'tcperegrinotumrogationes excipiebat,legatos admittcbar, literas ab iifrfofgri'


    Imperatoribus in fenaru legebat,Gngulorumfententias rogabat,fena bm
    tus decreta perfcribi iubebat,fenatum denique dimittebar. Apud Glat

    cos eodem munere fungebatur Prtor maximus , qui Athenienlibus


    my tu'ng diccbatur , ac cteri deinceps vbi quilque renunciatus eIIet:
    alibi , qui eodem fer munere fungebantur , quo qui
    Prouifores Raguliis, Aduocati Venetis dicuntur, quiqu in fenatu a
    genda, quibfve de rebus in fenatu deliberandum lit proponere folent.
    B Atin omnibus fer Grcorum ciuitatibus, Prtor maximus er accen

    /fum clara voce primum quque , qui Reipublic vtilia confulere vellet,
    Ydicereiubebar : quod _I_.iuius'f' Grcis in more elle fcribir,vbi agit de A- 7 lib-'sf
    ' clixis. `tolorum vero confuetudinem fingularemjmperator AcliazoA
    rum Ijhilopmen vehementer laudabar*,ne fcilicet is quiquod vtile li- 8 Ellilibss'
    bi videretur propofuilfer fententi fctend ius haberet. lia resin popu
    laribus 8: optimatum imperiis ambitiofa decreta fatioforum homi
    num, qui alios in fuam fententiam pertraliere folt, quodammodo pro

    hibere
    potelilenucnlium
    ver
    morem probare
    non pollum,
    Prin
    ccps qua
    in lenatu agenda lint
    'proponere
    folus pollit.Ell:
    enim vbi
    negotio-Y
    rum multitudine fer femper obfeflus , nec aditu facilis , vt ea quae Rei-

    c.

    C public vtilia lint lingulis , 8: omnes Omnium rationes ac fenfus cape


    re queat,c vt ingenio tantm valeat, res ramen periculi plena,vni ci

    uium ranram potelatem' tribui, vt qu velit ad ferte, aut re-


    rum vtilium cognitione ac deliberatione caeteros prohibere pollitlllud
    etiam perniciofum , tanta: autoritaris elle ciuem vnum qui primus len
    tentiam ferat,vt cteri quae fentiant `libere proliteri non audeant. At ma'
    iores nollri longe aliter:rogantur enim fenrenti cuiufque Bege iplo .

    qui nonmod Princeps,fed etiamRex ell Senatus,aut ab eo qui Principi


    proximus in Senatuzfed ita vt ab inliinis, quinec fellionis, nec fullra
    gij ius vllum, fed aditum-habent in fenatum, fententiae prius exquiran
    t`ur,nc potentiorum gratiola orario ceterorum minuat authoritatemlta

    D lit vt Principes aliorum argumentis ac rationibtts collet'ispptima quae

    que fequantur. Melis igitur nos quam Hebrai quisma : aut Ro


    mani, apud quos Conful Principern lenatus , aureum quiin annum fe

    quenrem Conful defignatu's effet , fententiam rogabat: contra quam in


    concione populi: nam priuaris 9 primm,deinde magillratibus minori

    9 Qio lib

    bus,tum maioribus liebar dicendi poteltasme tenuiorum libertas magi-

    ltratuum ac potentioru tnaucftoritate minueretur . (mod lub tyrannis

    Principibus in fenatu { legimuszqui vt fuarum ctudelitatum ac li


    bidinum autorem haberent lenatu rn, que fieri vellenr in fenatu proponi

    curabant :id autem improbate capitale (. quidem vis ell non


    rogandi qua: velit,fed_,cogendi. quo glinius l iunior de Do

    In

    rico.

    rnitiano videmus , inquit , curiam elinguem, in qua dicere quod velles,

    periculofurn, quod noles milerum aller: quia vnus folus cenfebat quodI

    Pat tzegyul

    152

    LIBER Teatri'st

    omnes fequerentur. Traianum ver' cm in cterisolnnibus,ruriiin eo

    maxime laudat , qud eo rogante fententias liberdicere licerer; vince


    rtque fenten'tia nonprima,fed melior. At veterum Hebratm'iim mori

    bus Rex ab aditu Sen ats abfiinebatme aut ei quifqu,aut ip' feciquam'
    r-epugnaret : fic enim rraduntin fuis commentariis . Optangdurri` etiam

    ` illud , 193139 fenatu conflia ca iantursneque enim : quifquam


    ret conliii dabit,vt prudter a [jl-iilippo Cominio diium. Cert qur
    dem alomo Principes execratur eos, qui ciim religiofo cultu ae rerum
    fublimium contemplatione, mentem fub auroram alere'debea'rit, lati
    uentis 8:cupidatum
    frat libidinis
    impotentiam
    cibatione
    faginant: ~aicgnor'iis.
    a
    lgimentis
    incendia
    fouent. Hocille
    tribusverbis,Va:
    inquit,
    Principibus qui man comedanri ( res eo detieiiabilior eiiqu ple
    rique vino madefieri pulcherrimum putant .a enim foedius, qum
    vetusinfiitutum Q_ermanorum , ui non nifi inter pocula de rebus gra
    uifiimis confultarent, vt vel'vniu cuiufque intimos 1 animotum fenfus

    cum vino incaluilTent aperirent, vel ad Perfuadendum diferiiores Beret?


    fed ab his`moribus nunc longifiim recelfertmeque enim poti de rebus
    quidem domeiicis ac priuatis contrahere tutum effe putant,vt eaiudici
    - caufa qu-iciat ad ea quae gtefferunt inHrmanda/Sequitur vt de iis qu? in A
    ,gfwde fenatu deliberanda int dicamus. lomani qu idem in fenatu-dereligio
    :- nibus primm,ac de cultu deorum agere confueuerant,quali rebus di
    md'
    uinis Omnium aotionum hu manarum initia ducie in iifdem terminati
    3 lib"hf debert.Cert Romani populos omnes,vt llolybius3 ipfe atheos fcribit,
    'rquieftdcd

    .f

    marica mili- religionum ac Deorum cultu 8: : idmque [intuir


    tari Romanori'x

    .
    hac vna re maximum
    illud
    Imperium
    a\ Romanis
    fundatum ac pro/pagah

    tum fuiife. Sequitur vt immortalis Dei cultum, de rebus maximis,


    maximque,ad Rempublicam pertinentibus decernatur, vt de bello ac
    pace : in vtroque non mins perniciofa eil exquifita dilatio, quam
    deliberatio prceps. In omnibus autem rebus qu in deliberationem
    cadunt , bene fa ientibus pr'cipitur ,id non _elfefaciendum quod du
    bites iuiium (it iiecne : eadem quoque vtilium ac inutilium diiudicatio
    effe debet: eli enim fer femper alterum cum iuitia, alterum lcuni iniu

    ria coniuntum: qu d fi abeii omnis'iniuiiiti-opinio,ne id quidem fa


    ` ciendum quod nifi confequamur maius detrimentum allaturum fir,

    quam vtile futurum,(i idipfum adipifcamur. Sin commoda aut incom


    moda rerum agendarum perfpicua lint, non dubitandum , ac ne delibe

    .randum quidem quid ocptandum (it autfugiendum. Difficultas ramen


    grauior occurrit , cmi _quod in deliberationem cadit, plures ac maio

    res Vvtilitates in fpeciem habere videtur (i idipfum confequamur , quam


    incommoda
    ad nos
    (int , fi, 8:
    eo qua:
    careamus.
    ta
    men fententiaqu
    verior
    , peruentura
    mA dubiarum
    in Veterum
    ,
    qu oties agitur de Republica, nullum pondus effe op,ortere.Quar,C pril,~
    dentifiimi quique ita cauendum iibiputaiit,yt'Pri_ncipes_quidemciuif

    tatis,minim malos homines earum fententiar_umziuaruidriiiubiusY gli;


    acincertus euentus, autores elle malingqum feipqugt ulpayaearqfi

    res ma~

    DVE

    REPVBLIECAaV

    resmal' celferit,aut ii profper, laudem ferte poflint. (manquam nihil


    laudabile debet aut rclar geiium videri,quod ab exitu pendeatzargumeritis enim certi mis ac rationibus oportet quare quicque agendum

    fit non euentis docere : fapientem ver , potius aducrfos exitusmetuere.


    oportct,quam fperare fecundos. Nunquam igirur bonus fenator in for
    tuna: illecebris pem collocabit confiliorum uotum : tameti vi

    deat eorum, qui temer ad rcs agendas aggrediuntur,exitus effe flicesi


    Nam Theologiveteres ,quifabulis fapientiam texerunt, Deam illam,
    quam fortunam appellabant , a coniilio Deorum arcere non dubitart, 15,,;T';,_

    ne id quod rudentia quarti debet, temeritate fortune exprell~um effe 70g" MF/

    videatur. Niliil ramen fpius laudari,nihil fpius quam exeuntis conli


    liarnetiri videmus. @od fi lege militari capitale contraiuilum Im-

    peratoris holtem lacefferc,etiamli certam vitoriamlaturus [is z quan

    to capitalius in incerto cafu fpem conliliorum ac Reipubliatum col#


    locate? Quare ne quid temere ac imprudenter in confilio capiendo de
    cernatur,homasMaurus ca qua: in deliberationem ventura lint,pridie
    in proponi putat oportere: quod quide' probo,f1 de priuatorum

    quifenatui interfint commodis non agatur:alioqui tutis eo ipfo die


    de re propoiita decerni,ne ambitiofi ho mines tecla conlilia peru ertanr,
    8: publica priuatis pollponant: quod plernque lit argumentorum ac
    rationum fubtilitate potis,qum veritate,qu lucet ipfa per fefe,ac fua

    C perlpicuitate contenta : perfpicuitas autem argumtatione eleuatur.


    Eloquentiam
    quidem ad
    populi conciones
    auresverborum
    imperit lli-Swive_ ;l
    multitudinis orationis
    fuauitate
    permulcereadhibere,c
    , oculos etiam

    lu minibus prllringere,ac ratio-num illecebris mentes ab infamia 8: fil-'-


    'rore ad lanitatem perducere, non modo laudabile , etiam
    necefle : fed hc omnia procul a fenatu amouenda , fr mod ab'
    iisfcnatoribus,
    conica breuitatequos
    vtendurn
    dixi,id,
    vt lit
    a fapientib'us
    omnibus dicendilocuszne
    confrlia exquiantur:
    quis orator
    ac

    Crn inpoifeflionern dicendi venerit , fenatores optinios ac prudentes


    eiclu'datzac proptereavetcri Areopagitarum fenatufconfultomec pro-A
    miislicuit; necepilogis vti. Ratio vero fententiat ferend occultis fuf~

    Dv fragiis,vt apud Venetos,aut~locor mutationewt apud Romanos, mihi

    probari non poteflzac/potiiiimm li plura l[unt capita quae in delibera~


    { cadunt, quorum alia quidem probantur,alia reiiciunturzin quon

    encre, fententiam diuidere opotuit , Y: Latini loquunture fenatores

    ius loco mouerinAt c'rn Venetiih 'easdiicultates delabuntur, oc'


    cu ta fufli'agia defererc , 8: clara _voce fententi ferte cogu'ntur: quod e-`
    tiam ab illis lieti feier, cm dei ite,fama, ac fortunis omnibus iudica

    tur: quod-quidem fuffragiis ociltis tabulis,quibusietiam Grcorum


    ac Latinotum Iudices vtebantur,line fum ma iniuria fieri non . Se

    natus autem Reipublic tametfi certarum rerum confultationibus mi


    nimteneturnllud ramen cauendumm iurifditione implicari fe patia#
    tur, nili de Principum capite acfortunis-omnibus , aut fummorum ma
    giliratuum 8: curiarum controuerliz , aut coniurata collegia, Rempu;

    5.54..,
    LIBER TERTIVS
    blicam, nifi o'ccurrarur, perturbare poile videantur. Iraque be'rius'in
    agi?.qu i eunte f Imperio teiiatus ell in fenatu fe magifiratuum ordinariam iu~

    rifditionem :td cognitiones traducere nolle. ; ver litibu'


    difceptandis impediuntrem fenatu minime dignam faciLDebet enim

    s fenatus in iis qu ad Rempublicam pertinent, c in rebus grauiiiimisf,


    www " " non in minutis ac leuibus controuerflis occupari/ licitar extremapars
    fcnarum non niii
    tumggiigm : definitionis, qua diximus fenatum aci id coniizitui oportereJt iis
    giccfrarim- qui Reipublic fummam haber, con Giium impertiri pofiintmonfihum

    diximus,ne imperium fenatui vllum'rrlb'ueremus.51 qurim us an feria#


    tui quuam imperium detur, quio eli, fi ver fieri debeat n'cne,'
    ~omnidubirzttioncfublar:1,{ieri oportereI negamus: quoniam id falua ma
    ieate, non pore,ac mult minus in monarchia , qum in populari aut
    Optimatum {tatuAtque in eo quidem regis maieas elucet,cm potefb,

    qu cuiufquefententia in fenatu melior, non numero . fed pondere die


    iudicare. (libri fi quis puter abfurdum videri, minimque decere cete-i
    ris quidem magifizratibus omnibus imperium dati , Scn/atui ver dene

    garizcur'n aliorum magira'tuum imperia contro'uerfique fenatu di~


    ` iudicentur cogitare debet neeeffarium magifiratibus imperium tribui,
    fine quo nec res militaris domefiica adminiirari . Itaqtlenle*A

    ges de imperio magifiratuum fertur,vtquatenus .


    que
    ciuibusimperare
    uibfve
    de rebus indicare imperium
    debeat inteiligatur.
    Setinufquam
    in Repu, iiica.
    bene cdnitutgfenatui
    tributum
    fuiie videmus . Nec ver maiores noPcri, nec -Iifpani`:, nec item Afnin
    Senatoribus iurifdiio'nem aut imperium vllum dederunt. Sed nec {e
    natus magiraruum ara iudicive abrogare,aur refcindere poHunt-:iiec

    'vim vllam habentenatufconfultamifi Princeps ipfeut optir`nsttes,po1


    l

    pulfve qui iura maieiaris habt decreta fenatu-s valere iubeantltq' ad

    mira. Senatus Principis nom'e' 8c monarchia foletztdbi-beriznec


    abfente Principe quicquam Senatu getti , niipos prinipe ram

    tum habeatur .- Docuimus :inten Principis pnfentia ma'gifiratutim'


    collegiorum Omnium potezatem imperium conquie Cerca, ad
    neri: qud fi nulla potefas efenaru's abfente' principe ,'multl minus

    prfente,vbi nam futurum'` eimperiurn ? . Si Senatusllitem dif- D ceprare Enire i per fefen'on , quo nam modo exclure ad

    blica: : pertinent - 'Qggre vidern'us ea que: femm


    tario
    poriormanu'eigillo
    decreta.
    i x. fum:
    EndobaldusComes
    , ad Principem
    con'rmari.'

    Prtotianusenaxurn
    ,-'auti
    Newer-bid
    leuio'ra.' nou'ef,crn
    funt'Principis
    habercr,vt
    Rege
    ~ramen
    confiifia
    fenarus ad Regem perferretmt eafvel reiiceret,vel probretiSed dubitet--l

    ` tio maiorerin paopulribus jt"'opti`rriatum im periis,pbt`eas~fearui dat` l


    . l

    rr debeat neene ; [-91919 pnpuh ,- vmus acg multdrum _tan-Y

    7 in _ tum lit difcnmen Scribit emm Polyblus Senatum Romanorum ara-f


    f'mfm rii`7difpenfationern habuife ,lac'cie peeuniis publicis Pcatuere potuiife,v

    .` . piouineiarum
    _ .
    . tr1u
    . mphos decreuiffe,rcli
    .
    .
    gtmi,
    ???l egaros maglfratibus
    dechire,
    puloiimpmm. giones probare aurimprobare eonfueuiife : fcribir enim Tertullianus
    nullusy

    DE

    RPVBLICA

    'a'

    hullius numinis cultum Romanos fine Senatufcfulto fufce ilfe.- (


    etiam maiefiatis pna tenebatur , qui rogationem vllam afpopulum,

    [ine Senatusautoritatenulifet. Neque id Rom tantm,i`ed etiamA-L


    thenis capitale fuit . Itaque Thrafibulus 8c Androtio maieftatis accufati
    _
    funt,qud line Senatufconfulto rogationes ad populum 8 tulifentma s pinar. in
    lex non mod omnium Grazci ciuitatum communis9, fed etiam 1$1

    temporibus apud Venetos fantillim colitur. (: Vt vera fint5n'n cfi gcgm .


    1 ramen in fenatu imperium fuille, fed conlilium'r authoritatem,l ds
    cm in populi femper fuerit ,_ ea qu per fenatum decreta fuif
    fent,in{rmate:vt Dionyfiusx I-Ialycarnaffus apert demitratc Liuius i . 2.
    1 quotie's hancformulam vfutpat, situa vs nis , vtlvs'

    ivssi'r. vbilelius Pompeius verborum lignicatione- abutitut , cm


    verbum iuflir interpretatur decreuitlii enim fenatus'decernere, popu
    li iubereziic enim Liuius de Scipione Affricano, Nutus eius pto decretis
    pattum,pro populiiufiis effe.Ttibunorum quifqueminimus; fola inter~
    cellione confulta fenatus perrumpere potetat. Antea docuimus arg'u
    mentis ad afl'entiendum necelfatiisfenatumme minimis quidem magi

    ratibus, imperare potuife: eo potifiimum' argumento, quod Roma-4 'a gums lib-4:
    norum fenatus decreuit , vt Conlul , fi videretur , rogationem ad popu- mmm 3'
    lum ferret , ecquem velvlet Ditatotem creati? 11 1 noller vt Prtor

    id facetet:fi ne is quidem vellet vt Tribunusrogaret.'Cful rogationeml _ , .

    ' C ferte noluit, ac Prtorem-(enatui parere veruit. Si fenatus tantum impej _


    rij habuiifet , quantm vel Conful, ve'l vnus ex Tribunifplebis, 1112 ora-
    Iu
    tione
    niusnonquam
    Prtor Vrbanus,{i
    vteretur . eiIdem
    videretur,
    alibi, Decreuerunt
    decemuiros agro
    ,
    Samniti,Appu
    vt

    Ique, quo ad eius publicum erat,metiendo diuidend crearet. (Mod


    11 quis putet hc verba, si vibrar v a,imperium ignificare, falli
    tur: nam Puluius Conful,c`m fenatufconfultum legiliet, in hc verbaz'

    Integram rem ad fenatu m reiiceretfi ei videreturiin'terpretat effe quid

    magis Republica duceret azimationeml fibi permiflam: agebatur de


    capite,clque fortunisomnibus Campanorum,quorum pattern Conful'
    pofihabita fenatus autoritate fecuri percuti, partem fub venite iuf

    D lit. Magiftratu um vet maiorem in Republica dignitatcm fuilfe, quam


    Senatu , ex eo ap aret., qud qui literas ad fenatum populmqueRo'r'

    manum datent, imagiratus completerentur, ordine fenatu pi'iores"`


    erant,vt planum ipfis literarum .infcriptionibus in banc forrr'i'ularti`

    cN.Plincus Imp. Cos. eiig. S. P.D.Coss.Prt.Tribb.pleb. Sei'iatui,p`o_l


    pulo , Plebique Rom.Oratori igitur Cicero Vatinium profcind'it.; _ESQI
    ne,inquit,patri cettilIim us parricida,ne hoc quidem fenatui i"elin'cf1t1e'__I

    bas,quod nemo vnquam ademit,vt legati eius ordinis auroritate dnL


    rentutzac Liuianus 3 ille,c'tn de triumphis agitzNunqu antea de triuir'i- lib- 18:

    pho per populum atifempet iiriatio'ncm arbitrimque Aeiush`on0I


    ris penesfenatum fuilfe, ne Reges 11 eius ordinis im

    .minuiffm otatoti agit,quia nulla res etat qu fenatui,magifitatu roga


    tionem ad populumfetente, non adimeretur, vt exemplis antea docuif`

    t.

    ys

    :.56

    LIBER

    TERTIVS`

    mus.Sed vtcunque Senatus pro lua auloritate conlulta facetet ,nihil


    ramen eorum, qu decreuillet ,imperare aut exequi poteratzat ne li

    Ctores quidem aut viatores, qua: lunt magi'llratu ; argumen


    4 . u- ta*,vllos habuir Senatus: magiliratus parr decreta, li eis videretut, exe

    P'I'

    qui iubebantznec facil in teprehenliones incurrebant,li quid ex autho


    titate Senatus imperarentltaque cm Senatus Clarem coe'rcere nullo

    modo pollet, illud Senatulconlultum, quod extremis Reipublic tem


    potibus lieti lolebat, vlurpauit , vin E A N Conlules ac cteri magilira
    rus ne quid detrimenti capiat Relpublica. Hoc Senarulconlu'lto, inquit
    . Clar, armatiCOnlules, . quibus verbis autotitatem quidem in Se

    natu, led imperium in magillratibus fuille perlpicu um ell. ` At li Tribu-


    nus aliquis Senatulconlulto intercederetmon mod Senatus auloritas,
    led Conlulum quoque c aliorum magifltatuum imperia conquielce-
    bant. Etant enim aliquot Tribuniplebis in limine Senatus,ante quam a

    ditus illis in Senatum ex lege Atinia pateret,ad quos Senatus decreta de


    ferebantur,vt ea probarent,luperpolita litera T. vel relpuerent hoc ver
    i Liilib" bo vE of. Arque hi quidem Tribuni plebis populatis libertatis culio

    `clesliberam intercellionem lemper habuert , nili lege lata populus ne


    ' gotium propolitum Senatui,lublata intercellione,omnino permitteren
    65mm-u, i., - vt Sempronia.6 togatione quam C. Gracchus ad plebein tulit,vt Senatui
    gfgflllcciscccfgf potellas Heter, eo anno de prouinciis c'onlularibus decernendi , liiblata

    tibur-

    Tribiinorum plebis intercellioneznam populus lpillim prouincias ar-

    7' rolc-

    ..

    ge initalia?- bitrio luo magillratib9 dedit,line lenatus autoritatenrari) ver dilpe


    '' lationempenes lenatum fuille video, led eatenus,8c quandiu plebi pla

    cuiller,id eli precario: qui autem precario quid habt, nihil luum dicete
    pollunt.Atgu mento lit quod militibus,veltes ex :erario publicodari pla

    cuit Sempronia lege.Ita lpe Triumuiri Venetorum,qui Reipublic ad


    uocati dicunrui'-, nonmod lapientum ac decemuirorum, lied etiam Se

    natus decretis intercedere pollunt,8c ad Optimaturn cattum negotia tra


    ftanda perfette. Hic rurlus obiiciatur , .li nulla fuillent imperia Senatus,
    nihil inter Senatu lclultum 6c autotitatem inter-ellet: hoeablutdutn,
    illud igitur: nam li lenatotes paueiores luillent quadrin entis, aut cert
    ducentis poli legem Iulliam, non poterat Senatulconi tum id .D
    s nio lisait: quod pauciotibus du centis 8 placuillet , autoritatem appellabant : vr e
    tiam togatione Cornelia Tti-bunitia interdium etat Senatui lquem

    gofccxilnif quam 9 legibus loluete , nili ducentilenatores lenatui adellent. Heee vt

    vera lint, vri , non ramen eliiciturimperium in Senatu luille. Ell:


    nim decretorum ea vis 8: natura, etiamli a. m illratibus iplis interpoli
    : nihil ptter rei cognitionem prat lelranne quemadm Odurn
    lentenria iudicisnullius eliponderis ac momenti, nili iulla lequanrur,

    r 1ib- 9.

    ira nec decreta Senatus vllam. vim ., line magiliratuum imperi'is, habueei
    fr. Omnia ver Senatulconlulta,quamtumuiszimperio magillratuutn f
    conlirmarenturnnuafu erunttvt rer lcriplit Dionylius' .Halycarnale

    lus ,non autem perpetua, vt putat Cbonanus. ACui' igitur,dicat aliquis,`


    Senatus gerentes ciues Romanos , quireliabant,cla legione,Y quzhad
    .

    D - -V L I C A.

    257

    Rhogium prlidij caufarnilfafuerat, Romani perduros nudariacfu


    liibus clos lecuri percuti opo'rrerel decreuit , damnaris nec _quicquam
    prouocantibus ac intercedentibus Ttibunilplebis leges factatas violati.

    Agebatut miliratis difciplina, qu nihil fer haber cum domeliicis legi~


    bus ac moribus communerDeincle Senatus quidem conlnlto, [ed impe
    rio Conlulari, cazli funrciues . Ptrerea tanta etat fceletis ad Rhegium

    admilli crudelitas 8: immaniras ' prlidiariis militibus, qui vrb, quam


    abholiiumincutlionibusleruare debuerant, ipli crudelillim ditipue
    pliciorum magnitudofuflicerevideretur. (
    cm inciderant Sguni apices ac fubtilirares,potillimu'm inter atmoru in
    B lirepitus mins exaudieb'tur. A't qlio'ti'es Senatus aut Confules ipli 111

    3Valcr.M1x.lib.
    .
    8.1. 11.1.

    ra maieliatis,ac leges pertumpere conabantur,Tribuniplebis intercedc- mit


    re lolebant. enim C. Cornelius Tribunulplebis rogationem tulit
    ad populum, ne deinceps Senatus conrtalibertarem populi, contri/ique
    iura maieliatis decerneretfaris lignilicar Senatum contraleges iura

    maieliatis vfurpauilfe*, non ram quid-liar, fed quid lieti debeat intuen- jfcluffgfj
    dum. At lenatum poliremis temporibus ius lacere potuille . Ve .
    rumid quidem, led iam Senatus elle defie'tat,ac potius curia qudam ufiacieg . . "
    iudicum elle videbarur. Quanquam magillrarus iplr,Prtores,inquam, '

    /Ediles, atque ade Iurilconlulti magnam pattern Romaniiuris 1


    cerunr: led hazc ab arbitriov principis aut populi pdeban'tne cuius fan~
    111, nulla vis etat l'egu m, aut ediotumgtur decretoru m,'a`ut

    iuris conliituti Cmigirutnulla lit in populari,aut optimatum irnp'e-I foliltjftfjl': if


    rio Senatus mult mins in `r_n'onatchia fore iudicandum : umili ri.- 1:
    equeminusqu Reges lua: maieliatis iura melius quam populi tueri iuliiinblii.'
    lolent. Quod autem diximus rogationem ad populum inconlulfro Se- nglfod
    natu ferte non licuille, id quidem lege Poplilia 8: Horrenlia cauebatur: 131122131:
    ramen licuit inconlulto Senatu rogationes ad plebem ferte: ac fichernfrfrips

    tamctli lege Cornelia Cfonfulari , rogationem ad plebem inconfuer le- ifliiiiiifilif


    humanum de lc
    natu fetre vetitum ellet,ea ramen lex paulo poliabrogata lege Poin-
    s _C

    Pcia. In quo plerique verbis populi ac plebis Romanze magna licentiaa-

    _
    7 PlutamnPom

    buttur, ac potillim Grci,'8c qui lcriptores Grcos interpreta-tur Ro- ,m


    n
    D man 8antiquitatis
    immemores
    . Illud
    etiam animaduetfione dignui

    .
    .
    .
    .
    _

    8 Appianimer
    pres lib. primo

    , quod magiliraribus etiam li rogarlo quam ad populum laturi etant [


    Senatuidilplicuiller', quam Senatum conluluerant , lettey ramen msmiiiipliic

    nv

    licebat. Idem iudicdum eo' quod gfephus tradit,Molem veruif- fm"

    le neRex> ineonlulto Senatu'ac Pontiice maximo uicquam de Repud cbrgfg.


    blica liatueret:quod nulquam lege diuina cauet'ur

    ramen ira muere- . g n "5`

    tur,non propterea RegesSenatus aut Pontificis placita (equi necelle ha.

    betentztametlifRo mani Imperatores feiplbs principes fui fenatus appel


    larent,.velfocios, vel etiam indulgentillimos dominos , vr iberius 1 5,1. [

    eunte Imperio lenatores vocaba. ( ver principes Se'natui autl


    Senatus principibus tribueret,duobusvetbis Bliniusiunior figuilicat-,v- _

    bideSenatus decreto quodarn agit ,' Voluntati ramen inquir principis


    lui,cui in nulla re fas putatet repugnare,in hac quoque re obfequi. Nee
    Y 3

    ver
    2.58 fenatores quuam
    LIBER
    magiftrarusautRIT
    curatprdes, appellantur , quia
    nec linguli , nec vniuerfi vllum imperiumhabent; ncque nos vlla.
    lege aut , vllve regis diplomateffed breui tabella line (igillo, nu
    do rantrn regis chirographo fenatores , _ac Principis arbitrio

    tu mouenturzcteri magiratus lege creamur,ac diplomate regia manu


    ac figillo maiore confirmanturmec .principis arbitrio , nec nifi capitali

    fraude conrrata , 8c quidem publico iudicio damnati myagiratu abdi


    care principe coguntur. Si quis : quam rem Senatus in Re.~
    Publica bene conhtuta debear imperio vacare: haze potillima ratio ell,

    debn.

    quod Senatus idem eonlliorum arbiter ac Reipubltcprmceps effet, 8c


    qu de bello, de pace, de legibusgde magiratibus _, dque vniu erfa Re

    publica Heri Oportere cenferet eadmque iuberet quae cenfuifet, nulla


    PoPuli,vel optimatum,vel regis effet in Republica , fed ab vnius

    Senatus arbitrio,nutu,ac voluntate omnia penderentzquod [alua maie


    Rate ; quo intelligitur eos-qu Imperium Senarui tri
    buunt Reipublic interitum ac ftatus eueronem moliri. Itaque cm
    apud Venetos Decemuirorum confilium maiorum nofrorum

    in iura maiellatis fenfim inua'deret ,lege ab optimatibus lata omne imA


    perium illis ademptum , ne quid line Septemuiris de Republica
    Ratu erent interditum. Eandem ob rem Sexuiroru m,qui cum Principe

    arcana imperij tratant, Poreftatem bimeftrem elle Placuit,rum vt Plu~


    res ciues viciflim eo fruantur honore: tum eti ne diururna im Feria-qui C

    bufdam inuadend libertatis cupiditatem ingenerarr: mea ramen fen


    tentia commodis eil: fenatores Perpetuos effe,quales fu re Romano
    . rum,Pharfaliorum,MallilienGum,Lacedmoniorum,Areopagitarum,
    8c his temporbus Polonorum ac Geneuatum,quienim tanta varietate

    mutabiles efllciunt, vt Veneti Rhagulij, Lucenfes, Genuenfes,Nurem


    burgenfes,non modo Senatusfplendorem obfcutant,acReipubtdigni
    tatem labefatant , verumeriam Rem publicam in. ;apettum diferimen
    coniciunt,dum arcana perm ulgantur, nouis fenaroribus rerum' pr

    teritarum ignaris fumma ReiPublicgubernacula cmittuntura Qudod


    cm Flortinis valde periculofum videretur,rogatione P.Soderini prin
    cipis Senatusjn conllituenda Republica cautum , vt cm cteri qui- D
    dem fenatores L x x. femellres elfent, qui principes (eu Imperatores in.

    Republica fuifent perpetuo manerent , vt ab iis no_ui fenatore's de itam


    Reipublic commodius informarentur . Genuenfes ean'dernlegemin

    mutabili' Senatu ferte untur, qua fcilicet perpetui fenatores qui


    Reipublic- Principes ac mdici fuerunt. Melis tam en Rhaguj quam
    Veneti quorum exemplar 'm contituenda Republica {ecuti videnturr "
    nam hi Senatorcs quidem inlingulos annos, non ramen vniuerfos, hoc

    Gmul ac femel fed viritim ac viciflim mutant . Quod li tanta ell: ho


    norum cupiditas , vt non aliter iis fatiseri polli: , quam vt ciuibus om

    nibus in Senatum vicillim pateat aditus,Solonis um imitari oportet:

    is enim Populari RatuAthenienGum conftituto, murabilem Senatum

    quadringemorum ciuium 'infmgu-los annos conituit , fantius .ramen


    ` .-

    confilium

    ne -;

    ...9

    conliliuin Areopagitarurn perpetu'um fecit, vt veluti lixo ae Habilitat


    dine
    quodarnmotio
    mobilisillacohpretetA'tque
    Senatu'sfae magiltratuum
    haecdeSenatu
    Omnium
    ditta lint,fequ'itur
    annua eonuetd
    vt
    oliie'ialibus ; Reipublicazdicamus.. .' . .
    . _
    : .

    . .

    .11.1

    `
    "naar ii-:nula
    ii I v T. _ iii.
    , _

    Y" V invniuerfo iure publico multa


    .
    lintfrugifera
    ..1__ ac
    .. frulruol :
    _ I`

    fernpetvifa
    fa elizac
    de perfonis
    tametlifpletaque
    pu blicis difputatio'
    peruulgataide'rnagiftrati fru'uolilfima am

    -* bus contrita putantur, er >tatrieirin abditaobfcuritatelai


    tentrquod qui de 'genere differuerunt nihil perfp'icu.elitl-in_iantilgitul'`
    a drelinitione aufpicandum Opinor . Qlficialis eli publica .perfbna qua:
    munus habet lege'definitum. (: qui-munus publicum,I` extra Ordi.'
    nem line lege imperantis arbitrio gerlt. Peregrinis verbis aut pafumLae
    tinis, a quib us deferimur, vtendum nobis eli , ne verboru'mobfeiiritat'e

    rei diHicultas au gemunmgnqua'm Officialis verbu tn tetetido Latinum

    plerlquefe'cetunt: ac Paulus ipfe ollicia i appellat muriera publica-'frana :_i-mms ghn;


    quillurti fecutus.V.t autem delini'tiones'a nobispolit ciarius elucefcant, c who" gm t
    perfonarum publicarum diliributionem a capite atcefffere -eotrimodius
    eli. Perfonas publicas appello qu publicis m-uneribus incumbu'ntiha

    rum aute m duo fruit genera , alterum line im erio , alterum cum impe
    C rio coniu ntum. Sini: imperio funt,qui lreligiones 6e lacra publica curt
    (fuerunt etiam lacra priuata qua: familiatia dicebantur) vtpontliees ac
    facerdoteszitem Senattes,legati, quique iuflis magilitatuum ciues pa

    'rete cogunt, vt fc'rib, notarij,viatores,lie"iiores,accenG, eornicularij, St


    isi-genus alij,qiii qud imperio vacant, magiliratuum adminillros fe fe'
    runti, quibus omnibus mun'e'ra fu nt legibus Se ediis cbmprehenfa,lios

    igitur ollieiales, .liu'e oliiciar-ios, line imperio appellemus . Et quoniam


    inagifitatuutn_.defcriptione Refpublica feu lege agete , `lfeu 'bellum ge.4
    lere,er imperaredeu iudicare,feu imperata eitequi oportea-t,vacate nul

    lo modo poteliiide toto' Oliicia'li genere differamus; Refpublic prin '_


    cipio a curatoribus tegebantur, ante quam magiliratu um ac legum vis
    D nfelligetetur : Omnia, inquitzlomponiu's manu regia tenebantur. 'Ari-'J
    f_ltotelcs quidem vfniuerl'um genus gait appellat, quos magillztatus inl s niente tiefe:

    terpretaniur `: niv autem feu magifiratum definir, qui Oonlil ij publici; um

    iudiciotumc imperij particepsefizquodverburn ad magi'


    liratus pertinenquibus imperandi . Ell: enim Gteis

    7m , imperare, quod i-n fctibas, viatoresga


    minilitos conuenire nullo nith Ote.-Illudmmen in magilellitusdef 'l _

    finitione ab Atiliotele allata abfir'idutn videri 'poieli ,quod qui noti


    eorililiorum ae iudiciorum publicorum- particeps , iti agiliratus nomen'i
    non meteatuttqut dilciplinli libi confentiant, nulli aut eert. paucilIi-;

    mi lint inRepubliea magilttat'u s, cm magna lit in Republica beneicon'


    liituta f_e'natorum. ratitas, quos ramen imperio vacate docuimus,& ma?

    ximam pattern procarium munus habere. Inter Iurileonfultos qui re't


    ...

    )'14

    ,160

    L-I-ER TI ERTIV S

    magiratunr definiatdrabemus eett . Id enim _Gonea'nus ;


    sig-admin ficile fem'per fibiazqu ac Perretovifum effe teltatus 12'8: cerftI irre-a

    quamlibipropofuit denitoric magiratus , errore labitur -:


    enim definir, poteitatem popu iRomaniordinariam . At

    denitiones elfe viuerforum: lingularia veto nec deliniri , nec vlla difci
    plina comprehendi poffunf: ,pratterea potellatis verbo magiftratus pro
    .; rn : capi. uin ciales fer femper (ignilcantur, v't dicemus.f Cuiacius 3 taeter
    "

    ~ 'definitionemAriitotelig tres allaturumafe fppondit:lic enim ~il e,Ma

    ` ` Il gillzratus,inquit, perfona publica que iurifdictionipreii: vel qu


    pio tribunali iusdicitzvel qur-iurifditionem ac. iudicium publieum ha~
    bet. Ilia quidem ratione qu'atuor futuri; funt vnius 8: eiufdem rei cler B

    4 . nb. s. nitiones:quonihil Diale'ticor41prceptis ac , atque eo


    "
    ipfa natura magis Ialienurn-,quae non_p'atitur vniusrei plures vn'a clefi
    nitiones elfe. Defcriptiones quidem rei cuiufque' innum'erabilesfunt,
    quia rerum earum qutecuique accidt , ? WPCMwvinlnita ell'mul
    titudo :qu'tamen rei vimac naturam terminare nullo modo polfurit.
    Illud quidem in arte ratiocinandigrauitet, mult grauis ramen in le-4
    Igitimafcientia peccatur,quar a magilratibus iuris initia, fiirpem 8: ori

    ginem duc-ere videtur . Narnid quodin magiflratibus primum ac ?


    Cipuum eil,imperan di fcilicet prohibendique potellas ab'his tribus deli

    nitionibus abeftzmagiflratu enim legati, 8: ij quibus iurifdiio man


    datur, ius dicere, ac pro tribunali indicare,- ac decernere folent,non funt C

    magilli'atustamen. Pontilices ipli ius dicunt ac iudicant,8c quidem pro


    tribunali. Cm enim Lentulusv Pontifex de confecratione domusticey

    ronis ad Senatum decreta collegij .pon-tieum ac de lege'Claudia refr-2


    ret,lic au fpicatusef, Pontifices religionis funt iudices,l'egis Senatus-f
    neque veterum'Romanorurn, neque nollra: aut Atab religionis Parrl

    tifices,vllana habent'imperandi aut prohibendi potellatemaametliiudi*


    cia publicaiaclpriuata exercenginjus voca'xie', p_rhjendete,: corcergpu
    nire , fententias exequi non polfunt :at ne viatoresquidern aut litor-es

    vllos habentontr vet (: vt poHit;ctii iudiean'cli"po"-I


    {- mgl tellas :ldptazquod perfpicuum'faciemusrAt qsul'trrres!s par.
    ricidij, quibri'fque extraordin-em iudicdi'fiebat poteas,imperare, pro- D'
    ; hibere, in' iusvocare, prhendere, coe'rcere, indicare demi-que potermi-t,l

    " " ne ue ramen : dici poteranlrn cm ira lint har Omnium)


    de' nitiorium :nulla Rarefpote. Illudetiam animaduerlione dignurn';

    quod hisdefinitionibus magnam m'agiliratnum,curatorum,acfminii


    ilforumpenturbarion fequit-recelfe , 1'
    332223212? QaolusiSrgoniusquiimagiltratusdefinitionem diligenter inue

    galfe ardeurs-,pn 'do lapfus-,ellzquod Magilratum definiat , qui rerum


    hu manarum uramhabetr dein de omnibuslmagi-{lzratibus iudicdi, im
    perandi,aufpicancli,' keanuendi poteltatem tribuit'.A 'Deus opt.m:or.re.V

    rum
    procurationemgerit.parere
    f At non
    latins,
    aut anguf
    iius
    definitiorqum
    rcs. quandefiniatur
    , 8:debet
    :in.ornnes
    refpublicas,
    etiam li-augnmiisr
    laufpiciisriaan't,r'nagil`tratus defor-iptio in hac quam
    f
    de re
    r

    -DE

    REPVBLICA.

    2.6:

    'de Republica us difciplina valere. Diximus imptimis ggiciales


    omnes feu magiltratus fuerint , leu magillratuum minillros,publicas

    elle perfonas, quae hoc ipfof priuatis dillerunt , qud hi Reipublic ne


    gotiis non implicanturradiximusordinarium munus tratare,vt cu

    ratoribus,quos nollri ggmmillarios. appellant, dillingueremusJii enim'


    muneripublico,fed extra ordinem incumbtzvt olim Diator'cs,O\u

    llores,Paricidij, acciteri iudices extra populo,rogante 8ma th-s misi


    iliratu datitPollrem pofuir'nus ordinariurn illud munus lege lata pr- s'

    fcribi
    tur, fedacdcliniri:
    curator. Atque
    quia nili
    idnon
    lex inmod
    cam caufam
    his temporibusfvbique
    feraruryollicialisHeried
    ndnrlice

    " =""

    lim Grccis qu ac Latinis fatum videmus , cautiu-s - i/b'erius


    nol'lti principes minima quque munera, tum legibus promulgatis,

    tum etiam diplomatorum varietate ,quae figillo ceras viridis, acfericeis

    funiculis viridi ac purpureo colore ,- tum etiam verborum diferitnine al


    cteris cditis quae tem oraria funt,fecerni iubent . Curationum ver
    diplomata nec cera viridimec funiculis fericeis,nec formula perpetuit
    poris concepta funr. Ac tametli corporum 8: collegiotum iurap'rincis
    puni beneficio conllituta funtzli tamiudicum aut magillratuum eiuf
    dem collegij numerum princeps augere velit ,illud cdito liar oportet:

    idque eriamnum in vilillimis ac fordidillimis muneribus, quod publica


    fpe lieti videmusiplena funt curiaru rn nollrarum-ala, quibus fan

    acpublicationcs continentur . (Mod aurem dixiinus ,leges de


    ofciariis perpetuas elle,ad muneris perpetuitatem lpeotat , etiamli atid
    nuilintautfemellres , qui publicis muneribus incumbant'. Borna: quiL
    dem omnes magillratus annui fuerunt lege Villiaf- prtertcenfuram,tp giurati-ibas'. l

    quaminmenfes octodecim tandem in quinquennium prorogati pla~


    cuit,quia tantum rn unus breuiori tempore explicari non pollet.l Floren

    : femellres etant Senatores: Venetiis fexuiri fanttioris conlij bime


    : ctiam arcis Rhaguli Przxfetus poll horas if 'xiii Lab'dicat prac-i

    fattura, qu perpetua quidem ell, fed imperium cuifq; diur


    num. Omnia tamen hc munera legibus denniuntur, non 'quialeges ta-l
    bulis deferibi, autin s incidi, aut cereis, plumbeifve ligillis, autfunicu*

    D lis verlicoloribus at: fericeis fubornari oporteat: qu vtl'idem faciant le- l

    gum earum qu'feruntur, leges ramen non elliciuntf : nulli us enim po- :''lbfguds
    pulileges lantiores aut magis diuturnas fuille videmus , quin quiehis

    Omnibus'caruerunt sieges, in quam,: [ rgi, qual` quod fcrilbi prohibeI


    rtur,Rbeta's app-ellart. Sicienii'n perfu afum habuiit inuiolabiles acdiu-A

    turnas fore , li aniinis ciui non tabulis', mtibus n libris infcribertur;


    A-llienienfes tam lebifcita,id elli in reas tabulas ineifa' pro co
    ltim'nis pendere voluert'itme quis erroris fpecie peccat excufarettCurri

    _ _

    enim centum fenatores confcribi placiiillet , ntigo'nidis ac Demetria- lf'c'm D`

    dist-ribuum accellione,`lx ad popul* perlata ellfquod in cteris quo- {'


    que muneribns

    cfueuille tradt Grci fcriptores 3. Nec alio iure 4

    Rmani vtebanttnn. Cnfules enim creati funt lege Iunia4: Tribuniple* 'bilirliiiiy.
    . Liuius
    bislege Duillia :cum ver alterum Conful plebeium creati placuilifet; ,_
    ~

    Jt'?,A

    2.62.

    LIBEiR

    TRTIVS

    . id lege'Liciniafaum : Prtorem quoqueVrbanum lege Sextiai


    {Lfff'lfslllgm fex item Publicarum8 quiionum Prtores lege 'Cornelia ac Bbiai
    gjjoif: Infinitum fit c'ateraperfequi: plenus tamen Codicis Iuiiniani liber _
    --

    Primus ac duodecimus , quibus perfpicuum fit fing'ulis oflijcialibus lin

    gulas leges elfe latas Munus ordinarium diximus,propterea quod leges


    etiam curationibus ferebantur ad populum:id iufu populi,magi~

    -- rogante, quam Romani legem9 appellant: vt Gabinia ege Pom


    pio homini priuato imperium in annos quinque extra ordinem datum

    i ciw? ym ie. vtbell u m contra Piratas gereret': 8: lege Manilia contra Mithrida~
    g Mmm' tem. Et quoniam bellum illud b'reui conciendurn erat , nihil oportuit
    magiftratumuius ordinarium ac perpetuum murius effe debet; creati,

    fed extra ordinem huius belli coniiciendi curam optimo Imperatori


    committi.Tempusautem rogatione Catuli delinitum'efl: annis quinq;,

    bello Piratico gerendo, vt fi bellum diutius protraheretur,populus im


    perium Pompeio nona lege prorogaret , aut nouum fubflitueret Impe

    ratorem,fin bellum illud citius conliceretur,Pompeius Imperio abdica


    ret. uiufmodi curationes extraordinarias noflrihomines commiliio
    nes appellant.. Ditatura quoque curatio fuit, non ordinaria potelras:
    uia Ditator non nifi extra ordinem ab Interrege vel etiam Confule

    Ene lege dicebatur, fi res ita poltularet : c'quoniam creato Ditatore


    magifrratus omnes abdicabant,placuit imperiu m ei dari,qud

    f WMM.
    V

    fi negotium, cuius caufa Ditator Hebat , citius confecilfet, imperio ab-


    dicabat. Nam @mylius Mamercus Ditator creatus vno die rem geflit,
    die fequenti abdicauit,teatus imperia diururna libidifplicereuratig;
    num autem omnium ea vis , vt imperantis arbitrio reuocari, aut pro
    rogati poflintmc tametli curationes in popularibus 8:0ptimat im periis,
    tpore fer deliniantur,in monarchia ramen 8: extraordinarium 8:
    precarium. munus nullo temporis interuallo definitum. In populari
    bus imperiis maius imperium Curatori datum,breui temlporis interual

    lo tetininari necelfe ,nediuturna potelas ambitiofis ominibus


    rannidis'aieizand'prbeat occafion' : nam propterea ditatura feme
    Iriserat,.n'ec vlli vnquam in libera Republica , pratter quam Furio
    millo,Imperium diutius prorogatuin videmuszcm enim populus De- D
    cemuiros
    legibus
    ferendis
    extraannum
    ordinem
    cum annua
    fummque
    pote

    iifque
    in alterum
    vImperium
    prorogaffet
    , quouf
    ue'legesduode'cim tabularum ex' optimis quibufque ciuitatum infli
    tutis feleta. fuifdnt , Decemuiri confuetudine Imperandi , Reipublica:
    , libertatem opprefferant, niii manibus imperium illis, non fine maxi

    ma perturbatione ciuitatis, ereptum effet. res plebem cxcitauitad


    creationem Tribunorum, vt libertatis : 8c ex omnibus

    magifratibusreato Difatorelive poteftate extra ordinem foliim

    gtfffgvcfm perium retinerent. YAliter Florentini, qui fer fexto quoque anno
    ~~
    cemuiros, aut otouiros cum fu mmapoteitate , nullo imperij tempore
    definito, extraordiem Reipublic conliituend caula creabant , qui
    bus creatis, magiiratusbmn es abdicabant. Id autem hominibus
    ran fr

    a'
    [j
    y

    .
    DRPVBLICA.

    2.65

    randicupidis Rcipublic inuadend occalionem dedit . Periculofa

    enim non mod in popularibus 8: optimatum imperiis , fed etiam in


    monarchia ipfa magiltratu'um Omnium abdicatio : quod tamen in hoc
    imperio nunquam video contigilfe, przter quam I_o_anne Rege ab An
    glis capro : tunc enim Q_gr'olus v. regni procurationem parte adeptus,

    quinquaginra curatores Reipublicat conltitue'nd fecit, vt omnibus


    fmagilttatibu's quibus poteltas interim etat adempta, libera quftio ha
    beretur. Tunc Hutibus ac procellis feditioforurn liomn vehementer

    Refpub'lica gubernatoribus deltitutafed hec fuo loco. Vt au


    tem planius magiltratuum ccuratotu'm difciplinaintelligatut,hos qui`
    B dem precario, illos quali commodato munere fungi puternus: preca- :
    rium autem femperrepetere licet: commodatuin non ite'rn',fed tempo- n '

    re definito. Sic enim Tacitus lulir de Galba Imperatore occilo, cm tri'melIzre Imperium gellilfet,Precarium,inquit,feniImperium breuitran

    '

    Gturum, non quia Imperium precario liaberet, fed quia ingrauefcebat

    aztas
    fua,c
    cum imperio
    minim'ido'neu
    matura 'm'or
    te,libiiam
    etiam
    li occifushnon
    elfer,b'reui
    ereptur'n "vide'ret'ur,id
    iti profpiciebat.Curatio
    ncsitem omnes,etiamli tempus deaniatur,c5feta regante tempus delil _l
    nunt. Ex-tat in atis 3Cu`ri' Pariliorum i(fetus decreturn ad'uerfus via- ?
    tores',quicum Iudicib'usqulltio'num publicat'u'rnl extra ordinem Tri-

    "

    y callium uiilli , tem pus qultionibus delinitu tri mun us exercerenr;


    C eos curia abdicareiullir,ct`1m oHiciatids non' elfe i'udicalfet. Hic diutius

    haareo quod tanietliteriitn gerendaruinvfu petitis facile i'deaturzc


    teris tant-en eitfquinctiam Demoltlieni cum fEfchine ob id tan
    tm
    ctrou'erlia'gtauillima
    fuilfe videtur`
    Nam rogationead
    populurn
    Cteliphontelara,Vt
    au tea corona
    D'eiiioftlie'nesil
    in theatto,p`to
    luis er
    gaRe'mpublicam meritist_donare-'tt1'r, '.ob id potillim qud Vrbis Athe
    ] $= mniarelieienda ac farcie'nda diligenter curauilfetufcl'ii

    nesDemoltlienisraduetfarius oinni maaimus,rog`a"rioni intercellitzeau.

    lasinterce'lIi-onis ex legibus cnqui'i'lierat, quibus cauebatut praemia la


    Iurumelfe neminemmilifqui geltifmagiltratus rationeln' populo reddi
    vdillet.Derno'ltlienes quod fua dignita's agebatur,pro Cteliphte, vel po

    D tiuspro coronav oratioxiem habuit'omni elegantillimam, cuius ltatus


    in vnius _verbi lignificatio ne penfverfatu'r , fcilicet quid lit magitatus,
    id .Ca im, euin enim qui fatta tefa cu'ralfet,id "www wg fait , iM

    " ? elle docuit.Ltt`irr:iii.i.':te''tesz cutatrineiri quam vicle-V A

    fur F[ra'nquillus in ugultcgmmi'soietti appellate. Admonebat, in- L wmp/12e


    qijl't'o'res ne'pateretur no menluun c'rnillionibus obfolelieri.Ex
    que' intelligturrnurius illud publicinnit'r ( non o'rdinari'
    fed extraordinari non cftperpetua rnurorI relicien'dor ne
    cellitas M : vider-i debet h-emini li Demoltlrer'iesl muner'um publi

    corum,magiltriituuri 8:1 cura'torun'i differentiam tenuit , ro'


    pterea quodi'nr'bus agend'is 8: inmedia Republica diutilIini verfatusv

    elIet. Arillteles elnufquam illa diltinxit, vt nec cteri quoque l'ii


    ,'qltametli de Republica fcripferunt , quam ne dgito (?!

    LiBER TERTIVS.

    : eos tam Lartius quor vitam deferibit, img mummia .

    'kiamawiwvfuille iudicauit. Nec mirum cuiqu debet videri li Carolus


    Sigonius acIjicolausGtucliius feriptisctratiis de imperio fe mutuo im

    petiuerunt, nec feipfos explicauetunt , quia literas forenfes ac fenatorias


    attigerant . In Caroli magni legibus euratores milii appellantur, a
    y mittendo, Germani S_itait en veteri verbo vtebantur,vnde Scacarium cu

    '
    gffiml
    L

    riam appellabant iudicum qui extraordinem in prouincias tiiittebantur.


    I-Iie fotlitan dieet aliquis , eos iudices quos libe lOrum : Calielli
    commillarios Pariliorurn voct,ordinariam poteliatem habere, 8: qui
    dem perpetuam legibus ac ediis com prehenfam. Huic dubitationi la
    tis liet li intelligant iudices libellorum Vetere inflituto cutatores ttm B
    fuille, ac precarium imperium habuilIe , fed vtilitatis publica: caula per-v
    petuum polizea 'imperium illis tributum eli, manente veteri appellatio

    ne,qua etiamnum iudices cuti libellorum commilfarij Parlamenti di


    cunrur, uali dati iudices qui impetantisarbitrio reuocantutzatiudices

    curi libe lotum ne ab ipfo quidem Rege reuocari nunc polluntmili iu

    dicio capitali damnati fuerint , aut fpon'te abdicarint : id enim Lu douici


    i .lege caueturznon quia magiltatus curator effe non pollitznihil enim
    fpius Occurr'it., fed quia non poteli idem inagiliratus eiufdem munetia
    curationem 8: magiliratum limul ac femel Obire. Neque enim manda-
    ta extra ordinem qu magilltatibus dantut excita dx iurifdiiionis Cau

    debent ,res
    niliell,cm
    tem pusetiam
    locfve
    iudiciorum * mute- C`
    i in_l; al. fa,cutationes
    tur. Nec verappellati
    parui momenti
    Iurifcfultorumdecte
    tis lanum lit , iu dicium non eonlifere, li iudex-datus,quali magilitatus
    :iaeiicilnol Orginario iure cognitionem eius rei fu fceperit quam extra ordinem

    ; indicare debuilletzhoc ramen,s ita vetum elhli tei-cognitionem lure ma


    fleiurifi- Pd- giliratus non haberet : alioquili cognitionu tti concurfus erit' , liOc ell: li
    1n cap.licet.de of

    seminari-jan.
    ?
    gf'nkclg
    wm -

    '

    quali index datus 8: -


    ria magilitatus cognitio potioi' futura eli : vt fua vi f_magifiratus iudiee
    dato preliat, li vtriulqu e par ell: imperium_:c magifir'atuu m acta fitmio
    ra fu nt ac fiabiliora iis qu extra >ordinem expli'cantur.~ Illud etiam, per-.

    Erniicgriiliiiiiii., fp'icu u m eli,curationes quae ma gifitatuu m im periumv ac potelatem ex

    : hautiant,minus elle gratiofas,nili ad conformandosmagifitatuum mo- D'


    E_ifgir'gg
    lapnfiagzlf
    r.iin._....i..um
    x f

    res, ac lordes eluendas curationeslufcipiantur: vt Venetiis quinto quo


    que annO,Genu lingulis annislieri _confueuit ab iis quos _Syndicos ap
    pellant , qui repetundarum qulhones exercent', quod quidem munus.
    Athenis magiliratibus ; tributum etat.: _vt lege Baebia;

    cum antea (Liliores iudiclveapqpulo extra ordinemdarentur . Puit

    {} i etiam gratiola extraordinem cognitioiudicumiquos._Vefpaanus 7 Itri-.

    perator dedit terminandis litibus q_u _bello eiuili in` infiniti]

    excreu'e

    rant, 8: quibus iudicandis vix Omnium magil'tratuum tetas, fui'cerepo

    tuilfet. MeminiCarolO ix. Rege Fracoruin detetam ellequllrionem i


    s .

    extra Ordine', de agris dominicis ac publicis , prouinciz Normanorums;


    iudicibfque Otdinariis `ereptatii gcognitio-nem : ae'tametli Rhoftoma

    genlis curia diu telu'tarentur, 'iuflis ramen iterurn'atque itierum a Rege


    manan

    manantibus paruit: DE
    crn milgprocurarioncm
    REPVBLICA'.
    regis gernti d'e agris pu
    blicis, non modo cum iplis curia? prouincialis principibus, verumetiam
    cum vrbis iplius Rhoromagenlis 8: collegiorum Omnium vniuerlirate
    >lires fufceptas elle docuill'em. Sed vr planius 8: vberius totum genus
    rationum percipiatur , liuc de pruinciis moderandis, liue de bello ge
    rendo, liue de pecunia publica, liue de lattis teris, liue de iurifditione

    agatur5curariones omnino vel principe,vel a magiltraribus,vel ab iplis

    @ini/a Gr'.

    curatoribus a principe daris deriuantur:quartum nihil elhrurfus curato


    res dantur ex albo magiltratuumaur priuatorum,li curatio ad niagiltra

    tus dirigitur, aut negotium iure magillratus illis competir,ai1t 'ab ollicio
    B alienum . Item curatio extra prouocationem datur,'vel vt prouoca
    tionis ratio habeatur,l`eu princeps appelletur,qui iudicem`deditfeu ma
    giltratus cui iudici's dandi lit poteltaszfeu principisiuffu magilljratu s ex?.

    tra ordinem de appellatione iu dieibus curatoribfve datis `cogno'lxit.


    Interdum etiam iudices danrur ab eo iudice quem princps iple extra 9 L Iudice.d
    ordinem iudicare iullit: li mandato id comprehenfuml fuerit, l-iris in; iudic. C.
    liruendae non ramen iudicand cau la: aut iiillruend ac iudicand l'al` tdeauthen.adlixc
    Iudicis.C.cap.
    ua ramen executione li prouocatum lit, aut denique iudices magillra
    ribus dantur, vt de iure, vel de fato, vel de vtroque cognofcant, dque

    cum im perio,vel line imperio. I-Ic diltributio omiies curatorurn for


    mas complectitut .Id quidem in Republica Roman'orum conllat, ma
    C ilrratibus, Confulibus,inquam, Praeroribus , (luizelloribusimperium

    uille etiam procul ab vrbe , tm Italia: linibus Romana ditio 'termina

    retur: propagatis vero extra Italia Imperij linilius, placuit curatores pro
    magiltraribus,qui prouincias regerent creati,qui tametli vno' verbo po'-`

    vt ebittis deep
    pellacapinliiprr
    qtilioudc of
    . loan.
    And. in
    Bertoldus de re
    iurlica ibid. Pa
    . 1
    tif; 8: .
    Bai .in l.morc.rlc
    iuiildufrc'r', ip
    decif- czpel. 'Iu
    lola.

    teltates appellarentur,quia ramen pro Confulib_us,pro Prtoribus, pro


    (Mltoribus prouincias fufcipiebat Proconfules,` Propratotjes, Pro-V
    quaeliores diti funtzSic enim Liuius de Philone,qui primus omni Ro
    manorum,extra Italiam proconfulatum gelli.r:Atum,inquit,cum Tri
    bunifplebis ad'populum ferrent; vt cum Philo confulatu abiillet, pro

    Conlu-le rem gererer. At cum imperium latillim proferri caepillet, Se


    natus fer fem per prouincias decernebat iis , qui inagiliratu excellerant:
    1j quivelcomparabant inter fe, velforriebantur prouincias: nilibellutn y
    grauillimum in prouincia gert oporteret, runc ad populum ferri con

    fueuerat, vtf forti ac imperatori prouincia extraordinem da


    retur . Nam icipioni Ali`ricano qui per magillrat adipifci non

    poterat, imperium extra lordinem rogatione Tribunitia datum ,. vr

    bellum in I-Iifpania 8: in Allrica gereretzqu facilis Annibalem ab


    lia reuocarer. Ita' quoque laulo jEmylio belli aduerfus Perfeum in Ma
    eedonia gerendi mandatum populo imperium extra ordinem , 8:

    extra fortem. Item Pompeio contra piratas imperium lege Gabinia , 8:


    contra Mithridatem lege Manilia datum iis omnibus quixan no fuperio
    te magillratum gellerantfum'motis . Id ramen rarius fieri confueuerat,

    'quia fer femper Confules, Prrores , (maallores magillraru defuni,

    prouincias anno { fortiebanrur , nifi mutuo> _confenfu inter lef


    2

    zes

    '

    1.1

    TERTIV'S

    comparare poffunt. Et quoniam fors belli contra Mithridatem gerendi,


    Cornelio Sulla: obtigerat , P. Sulpitius Tribunufplebis rogationem tu-`
    lit , vt eadem rouincia Caio Mario extra fortem fummoto Sulla darc
    tur:qui re inte leka cum legionibus Romain reuerfusifuneliiliima fuo
    rum ciuium fitage vrbem primm ,deinde totam Italiam fdauir. Sic
    quoque Qatoni Vticii decreta elt prouincia aduetfus Ptolemzeum Cy
    pri regemzqua prouincia fufcegta Claudius fe Catoni linguam euelliffe

    iaciabat quae contra extraor inariasI poteilates femper libera fuiffet.


    4Interdum etiamfi fceleris cuiufdam immanitas atrocioremcognitio
    nem poilularet ad populum ferebatu 1, qui rem arbitrio partum permit-
    tebar :A Senatus ver iudices qufiionis dabat : vt cum L. Tubullus Prat*
    a Cicero 1ib.a..de

    torintei: ficarios fordibus tribunal fdiilim inqu inaiIetz , populus lege

    finibus.

    lata,iuliit_ Senatum anquirere: Senatus vero ad Cn.Scipionem quariiio


    _

    nem detulit . Ita quoque'lliberius Aulgulius fenatum de cdibus inter

    { Nucerios ac Neapolitanos querere iu itzSenatusConfulibuscognitio


    `
    nem mandauit. (Manquam 11 extra vrbem in Italia atrox aliquocl {cze
    lus admiium dicertur , Senatus iniu 1111 populi quliionis iudices da-
    4 lib. 6.

    bat,vt * llolybius fcribitzexemplum eli apud Ciceronem in clatis orato


    ribus de carde crudeliflima , cuius cognitionem Senatus ad confules de*

    fnlfgfdid` tulit. @ibus exemplis propolitis,per{`picuum eli eos quibus principe


    populve, 11 modo iura maieliatis habent, extra ordinem qultio man
    datur , iudices dare polie, quod eatenus verum elimifi mandato difert C
    comprehenfum fuerit , ne iudex alius,qum qui principe datus efi,de
    6 Baldil1d re cognofcat,aut de iure6 maieliaris agaturznarn cm legato pacis 216110
    iure aureor. C.

    amirripia. nes ac fderis leges hoflibus dicere permittitur ,id alterimandare non
    g'SES potefildem fentiendum 11 de7 capite,fama,ac fortunis omnibus agatui':
    mnd
    iudicij quidem conliitutio 8: quiiio mandati otetit, iudicium ipfum

    non poterit, 11111 iudex datus moi-bum , legitimamve abfentiam excu la


    r-et . Iuliinianus8 ramen fantis ac melis cauit,ne iudices a principe
    pcuff

    l'dati aliud aliis comitiitterent, prterlitis inftrutiones: ac ne id quidem

    ie tripas.

    fatis 11 putauit , fed etiam 1111111, iudices principe letos de prouoca

    rione, ac iniirutiione litium cognofcere. Sed in republica bene confii


    tuta,fingulari refcripto lingula mandata contineri oportet.Cm autem D
    plurima de toto> genere cutationum difputari poflint,fiue bellicis de rc
    bus agatur,iiue de vrbanis , fu mma ramen capita brcui oratione percur~
    ram,ne videar inl-inituslllud imprimis conliat,liueimperium,fiue mu-l
    _ _ _ 11111 mandatum , quod cui'atoribus rerum agendarum feu com'~`

    ' 22351ij miliariis datur, terminarimandantis9 occafu, vel reuocatione 1 manda


    Illudicium fl ti, vel adeptione imperij,ac magiflratus ab eo cui quid mandatum eli,
    uitur. de indici?.
    : Ii vtriufque par imperium elle cperit : quiatunc alter alteri imperare
    i ione.

    z .Mmmm

    non potefl: , reuocatio ver qua: imperantis edicto refcriptve contine

    5 P- im c tur,ad eos etiam qu pertinet, qui mandatum iudicimve folutum i


    ptbdis.cap.pc~

    {: gnorantl, ac 11 cogniturn haberent.Ac tametfi qua: gefta funt reuocatio- y

    .ic icgrciman ne mandatifecuta, inter eos tantm qui onte ac voluntate curatori
    cap-carterum.

    parueruiit vim habitura 11111, etiam (i man atum folutum elle intellige
    1111=

    l
    l

    ~bB REPVBLCA.

    .167

    ire'ntzaduerfus lios ver,nihil omnino valeant fummo iurezipfa ramen

    4Immol.l1nor.
    Butrio. Pel. in .
    cap.cxterum. .
    5in curia Roma
    na.decif.Rotz in
    nouis. 4g9. Ar
    chidiaco. in cap.
    lit-pedi:
    le .

    'quitas ens obligar, quofq'ue curatoresiudicfve dati , mandatu rn re

    uoca'tioiae fciant elfe folutum. Vt enims ante acceptum mandatum cu


    Aratm-'iude'xve datus nihilagit quod frrmum ac lfabile futurum vlitf,etiam
    Ii cura iibi comm ilfa fuerit", eadem quitas facitl , vt akira gelfa valeanta
    iudice reuocato, nifi reuocationem fui plan intellexerit. Itaque Celfus6

    6 forre.dc of

    alza :praifrdis p'rouincia: valere putat', fe reu ocatum intellexerit: ac fic.pr:clid.


    7 Innoce't.in cap.
    ualitcmlc
    tametfi pontifex Innocentius 7 alu'd iudicandum 'putabat , li de'capit'e ar.cfi.qucm
    Bar.
    >*vel fama quera'turmon8 ramen in fenttia permanfit,vtcunque fumm us
    princeps, 8: vtriufque iuris peritiflimus effet 5 fuis fcriptis non inaiorem

    [equitur in l.Bar
    barius.de offprat

    B quam reliquis aut'oritatem tribui oporter'e ieifatus , ver

    lis cui.de vcr


    bor. obliganCar
    din.clri.Kum.

    legum a'tuarij ac primicerius ipfe in mandatis ac referiptis quibus quid


    1fieri mandatur,hc verba infcribere folent: A D r qv A s i P v M
    stom: i F i BIT v . qu firefcripto defuerint, intelliguntur ramen inef
    fei [ta quoque motte9 mandantis foluitur mandatum re integra, alio

    `qui curator rei geren'da: prpofitus negotiuin libi cteditu'rn conlicere

    tor. mu.

    8 lrmocnnczp.

    ex rquziune.V
    de relienlpoliar.
    " cap.
    de prnbat.
    9 l.& quialcu
    . _l0,And.Bal.

    - id fiat line fraude: fraus autem legi fit,quoties c'urator non Imoi.Holhcnlis,
    Pancr. in -
    quidem a viatore , aut accepto refcripto, fed aliu nde Certo lit principem _vcmffenrdc
    bls.Ang.in l.1
    mortuum rebus integris', agit ramen, res integra non q'ua: falua Re .
    bailan dJ.
    Si
    quia,l,i_n_tcr.
    . publica, faluque priuatorum iure,ch de publicis, feu de priuatis rebus Ii quis aliqui. ltl.
    agatur, curatore deferi n potelfzfiue princeps,liue inagilfratus man-l mandarti.
    C dauerit.Res integra non in bello fi aciesinffrut fuerint, nec faluo

    exercitu Imperator receptui canere poslitrproelium committere debet,


    etiam li principem intelligat mortuum elfe,aut vetitum ne prli com

    dati.
    raigum.l.eius.ii
    . Si flieg.4
    .r de iure }.

    2,1. vcnditor. dc
    iudic. c. . z.. de

    mittatzres integra non elhli feditio populi , ofii. tlc lcg.l.vbi


    zpr. iudic.
    quam [i de authoribus fuplici'um fumatur ,id exequ'eiidurn , deinde glna'
    Si' leruus .
    refcribdumh inquit,Iurifcfultus: tametfi prius 'mors aut

    1i viun.dc negot.
    gefts.
    i

    imperatis interueneritrsed refcriptaPrin'eipum iurifdifionis caufa,quas

    4 l.lilio..lii auf

    nollri iufiiti literas appellant,longt`:~ dilferu nt ab iis qurlingulari iulfu

    te'. iniuffo
    pro.

    principe imperantur,quas vulgus forfe, literas appellat: haru rn

    enim mortuo principe nulla vis effzill vero fuarn vim retintmecprin
    cipis occafu robur amittunt : fpe tamen fuccelfor imperij ratum haber
    id quod alterius iulfu confeum etiamfi re >integra mortuus effet:

    eque, magis fi vtiliter gefia res : quod magiffratu'i aduerfus curato


    remiudicmve' datum sminime liceret. Atque hac 'de toto genere
    curatorum dita fmt/M_agilfratuum vero poteffas ac imperium morte

    1 |..

    principishon terminatur , tametfi more maiorum , apud nos, quibus :


    mnia publica munera curationis in precario dati
    rant, mortuo reg'e fuftinentur quodammodo aiiones curiarum maio

    fib.
    in -cfuctud_._
    Parilicnf.
    . l51..

    offic. proco'nful.
    cap.ax parte le
    inni. rtfcrip.
    Molin.tit. de c*

    glo.r.nu.r;t.

    rummam mortuohudouico x'r.Rege curia Pariliorum deereuit,vt pu..

    blicis rn'uneribus ihlcumbcretur,durn interim mandata nouirRegis acci~


    pertur, vt anteavetcre fcnatufcfulto decret etat, anno in . c L . `

    .;1 Qarolo v r i .Rege mortuo (ibi v'acationem quidem.


    ab omni iurifdiftione indixit , quoufque referiptu'm Rege accepiffet:l

    i quidramenirrcidotet quod curi authoritate egere videretur,1d curi

    | "A" _

    '

    z 2;

    5,68
    `

    LIBER

    TERTIVS

    iuflis ao editis iri , line vlla Regis appellatione. In quoimaiellas

    . rinci is agebatur:quiancmini dubium , 11 huius Imperij


    ege,i alica, proximo cuique llirpis regize mortuo rege { de
    beri:ac regia potellare prius vti,qum initiatus ]: in curia Pariorum

    jpmws' 9' pridem iudicatum elbcontra quam nnullitemer fcripferuntzquam


    `

    obr non debuit curia Tolofat cle principis imperio ac maiellare dubi

    tare:qui [i nullus tc fuiffetme' ipfa quid curia vll potellatem haben'et.


    Aliud iudicand erat,fi reges optare populo creare liceregvtin 12010

    nia,Qania,B_annonia, vbi mortuis regibus'imperii 1 populre


    cafu ra {itztc magillratusmprincipisvttur appellatione in linterregno,
    quia rex nullus ,1 quafiSenatu populq; imperi haberenrJegitli-
    mos atusc muriera quiq; fua obet,propter vim legisacimperij quod

    magiltratuum proprium elbcuratores ver iudicfve datirnortuo'prin


    cipe imperium retinere nullomod pollunt , quia nihil ent vi legis aut
    ; ordinarl potellatls gerunrmon quia curatlones'odiofa:7,magrllratuum

    in - - vero munera gratiofa fmt: enim (vt antea docuimus ) { curatio


    eod.B t.'nl.x.de,
    .
    .
    .
    . .
    .
    .
    .
    - gratror ac Rclpubllc vtilior quam ordinaria potellas. Quod enim cu

    jggfgfffu'; ria Parifiorum iudicauit 3 referipta regis parem,mortuo rege ,re


    gmligi.

    tinere poteftatem quam viuo ac fpirante habuiffent,ita verum , li

    pta res c inclioata { fi magifh'atuum poteftas ,8 ante

    .J

    tem pus magiratui delinit rex intermoriatur , magillratus tam, con

    tin nata potellate , legis ariones, liuc inchoatis , liue rebus integrisexe-
    quetur,quia poteflas eius lege perpetua,non autem refcripto rempo-
    rario pendet: ac pris legem abrogati necelfe , quam magiflratui po
    tellatem. Cm enim Tribunos mili'tum poteflate C'fulari,propter pa

    trum plebis dilidia , creari placuiflet, non pris creatio Confulum re~
    peti potuit, quam Licinia lege Tribunatus illa de republica toll
    9 anno 1544.

    ereturzac9 aztate cum duos curi Pariliorum prlides e-x albo

    curi demere placuill'et, non quidem iplis erepta potellas'ell,idfenim


    . nolentibus fine indicio capitalil-ierinon poterat,.fedin poll/erupt ne in
    :egg mortuor locum alteri fubllituerentur legex fancitum 1

    2:59?- v" 3 'lionem appellant: vt ea quae (_rarolo rx. Rege omnium'm'agiflra


    2 anno - tuum qui ab Imperio Erancili 515,1 creati fuerantzlata lex rogani D.
    tibus Omnium ordinum legatis , qui ad Aureliorumconucnrusconfor

    mand Reipublica: caufa conu'ocati fuemntiAc fazpe {ityt'vnus una lege


    I
    magillratus Hatzfpius etiam plures,vt_viatores fexaginta lege 'crea
    3 :sul ti [unt Francifcorege 1.8 Praetores iudiciorum publiclo'rum'in vln'iuerlA
    4 517- fa Gallia vno''rcatifuntc eodem 4 idem

    5 44

    ` publicorum Zac priuato'r iudex' ellenAt non modolfcribas curiaruln,fed


    etiam minilltos eius ofl-lciales creariplacuit lege lara-li: vt minima /
    que muriera, quA inv Republica Romana ferm'slineil'egev ab iplis 'magi-

    llratibus mandar-i cfueucranr. Nec fatis legefmagi-llrarus


    ofliciales creati ,fedetiam fuccellbribus refcripto `'ugulari ail 113111669.

    tionem adepti inagillratus'opus rament noualege


    referipta curationum ad magillratum aliquern,ptirand-Praetorern'PariJ
    ' ~
    '
    4 ' fiorum,
    '
    /

    ADE

    REPVBLICA.

    269

    liotum', vel mortuo Pretotead fuecelfotein 5 in ead Prtura pertiner, :afgf'g g-_
    quia princeps magiliratum non perfonam eligit: fm cuiufquam dele'- ggrifxpf;
    '

    '

    . anor.:

    6ta fit perfona cuius nomen refctipto comprehenlum fuerrt,eo mortuo i. quod ;
    fu'ccelfor in eodem magiliratu curatione defungi non poteli,quia prin ;
    ceps n.6magilitatus,fed perfon 1&71. etiam diH-erunt ;

    curationes ab oiiiciis, quod hc latiffim patent , curationes ver angu-

    ` illimis linibus continentur5quarn multa magiliratuum religioni re

    nq'u'un'tur l quam multa arquitari8 permilfa! curatori nihil extra refcri


    ptumlieet,eque minusli de Republic-a, de fdetibus, de paris ationi~ dum .

    bus,d_e linibus impetij,de principis dignitate agitur ,in quibus explican


    dis mandatum egrerii capitale .- ,interdum legatorum mandatis haze
    claufula fubiicitut, st 4o`vt D amplis lieti opotteat, pto locorum,tem
    porurn,ac perfonarurn varietate cutabit legatuszvel ea quae apud {
    chinern pro fua legatione , v T legati pto lua prudencia qua: Republica
    elleiudicabt exequantut: non pettine: ad ea qua: non aliter quam lin.gulari manda-to debet explicari: hoc ad fdera concipienda, aut cou
    uellenda i fed ad ea tantum qu his leuiora videb'untut :nam li quid lar
    giendutn holiibus aut fociis, quo imperium eorum cum Reipublica:
    incommodo profetatur, id legatis line mandato lingulari non licet: at
    ne procuratori quidem, cui caetera omnia eredita fuerintlibera foluta

    ; I

    que agendi poteliate,non licet ramen de re aliena quicquarn largiri, aut

    accepte _ferte , ac ne iufiurandum quidem fufcipere, aut referre line lin-1

    gulari9 mandato 2 quantomins in Republica licebitrata quidem ha 91.stmsvlr~<i


    beri polfunt qua: fine mandato gelia fuerunt : iure ramen fine manda- Eisfii'fiilxi.

    to Herinequeunt. At tametlipriuatis in rebus mandato retfi paruilfe mfgfg'f:


    interpretamur eos, qui vbetis ac melius quam iulli fuerant, negotiurn -1100
    .

    . .

    .
    ,
    _
    l
    iurand .vlt.de
    gelletunt,1n publicis tamen non eadern vtim ur interpretatione: miles e- .
    .
    _
    _
    ~
    _
    .
    .
    .
    "` " ': acce til-1t.
    nimquiholiem
    1nualit,aut
    magillerequitum
    qui. prlium
    confetuit,
    transient
    tametft vtrq; vitot opima fpolia de holiibus retuletit i , capitali ramen '

    pna obligtur,li vetante Imperatore id fecerint, uid enim prclatius -


    anuam aut fempiterna gloria dignius lieti potuit , quzirn Fabio equi- : Magalie:
    tummagiliro Papirij Ditatoris fau'm ? is eniin vigintiinillia ho- z- 'iiaefmiin
    Dliium centum ciuibus ttrn amiliis interneeioni dedit, fed-quia vetan-
    te Diiatore in inuafetat, capitispoliulatus elbnecaliter quam

    _ a

    _m

    Diiatore lacato populi precibus fu plicium eualit.1 Itaque C. : ' "

    Syllanum Fegatum tei ac prudenter feeilfe fcribit , quod manus cum


    holie'non eonferuilfet, tametli vitoriar'n certain relaturus videretur:

    quia nihil deb uit, inquit, contra iulfum Imperatoris tentare.y At ne duci
    quidem exercitus,iniulfo, nili viioriam relaturum fe certo fciat,aut vr

    . gentibus vndique holiium copiis,prlium inire licet,quanto minus ve


    tteImperat'oi-e tametfi laulus Termus Tribunus militurn Galli
    dexercitus ab holiibus captus fuiffet, exercitu fufo ac prolitato, is ta

    men qui ttiiipharat male acceptus ab Hifpanis,qud Belgia in Fran


    poteliatem ventura fuilfe videretur,nili vicilfetJ-Ic ad eos per
    tinent, qui aut legati funt, aut aliorum imperio tenentut: non autem de'

    2 s

    LIBEit-TERTIVs

    iis,quibus propter vim imperij ac magiilratibus bellum gerere licei: vt

    Confulibus,aut legatis ab ente Cfule, vt etiam apud nos magiliro miI


    litum, vel eo abfentc antiquiori Marefcailo : iis enim poflqui indium
    bellum,omnia quaebello erendo neceifaria fum volrate arbitri~
    l que fuo regere fas : fiue hoem laceifereJiue prselium confercre,fiue
    arces obfidere, fiue hoii 11111111,11111 principe prohibeantur.
    Vrbes ver captas 11011 e abdufos dimittere, `aut pacem inire 111111111

    non debent : tametfi in popularibus Imperiis hc ad viuum referari ne~


    qieunted omnia. fer Imperatores per fefe obu'n'r, qua in monrch'i;

    vnius principis arbitrio pdenuquia facilis eivniujs,qur_n ommum,


    principis uam multitudirus exquirereivolutatem. Itaque videmu's non

    mod bel i gerendi fed etiam rerum omnium poteatem populo


    mano Imperatoribus tribut : vt cm aduerqu Hetruicos bellum
    4 1ib 1

    eri oportuit,Omnium rerum ,inquit Liuius arbitrium 8c Senatu , 8c

    Y b4

    18 collega,Fabio confuli permiifumldemf alibi, Initio 11


    rum pacis ac belli arbitrium permiiium. Hoc ramen interetat inter eos
    qui ex vi magiratus, c eos qui accepto extra ordinem imperio bellum
    gererent , quod magiiiratuum aCta ratihabitione non egerent 11111 quid
    fakum effet,quod ad populi maieflatem pertineretl: cterorum ver

    &1 ratas haberi Senatu populve neceffe fuit, li quid vltra manda

    tum feciiient. Nam Ilompeio belli aduerqu Mithridatem gerendi dara L


    poteas : aliis ramen principibus populis bellum indixit :regibus G \
    nonnullis { dcdit, quibufdam ademit: largitione agrotum

    111 quos voluit locupletauit: qu om nia vt Senatus rata haberet


    fpifiim petiit: cum ramen id obtinere non facil poffet,aiiinitatem
    focietatem cum Cfare contraxit, v_t mutuis opibus 82: gratia feipfos 1

    uerfus accufationes inimicorum'fncilis tuerentur.@d 11 quis dicat,


    belli rermque agendarum fummam Pompeij arbitrio voltati per
    miffam, nec ratihabitione opus fuiffe , fallitur: n huiufmodi Verba quae
    refcriptis continentur. Exvs 11 nairiuo, vloLvNTA T1, nvm-:N ,

    }; 111 1.1 er oN 1 er 111111-1 1 11 s , fic.7 interpretati oponer.,l vt optim us


    gmc; : prudentiflimus quifque faceret , 11:1111 Reipublic vtilimtibus 8c com
    itmaimngm... modis caueatur: in quo genere [i quid peccatur, 1d Reipublic priiare D

    ' oportet , nec vllus erroris , autimperiti excuitioni 3 locus: 11011111


    mm-

    mmin iis qui non oblatamfed qu itamznon delatamfed extort cu


    ratione-m acceperunt: fi enim in priuatis :ic leuibus negotiis,qui manda.
    tum etiam gratuitum fufcepit, imperitiam aut errorem excuire 116 po

    tefizquzenam in Republica gerenda excufatio futuraeii? Et vt plenius


    curationum ac oflciorum vis differentia percipiatur,placet veterum

    Romanorum exemplis vti, : ea cum nofiris conferre. Sic enim Iiefius

    fcribit,C um Imperio elfe dicebatur apud antiquos,cuinominatim


    Pulo dabatur imperiumznos commiiiionem expreifam appellamus (site
    magiilratus honore : quem qui adeptus , imperium quoque dicitur
    effe adeptus :quia magiflzraius ab imperio diuidi non . Nam cm
    -Iailnibal Vrb obideret,Placuit, inquit Itziuius, omnes qui Dicfiatores,r
    Couill

    REPVBLICA.

    2.7i'

    Confules,Cenforfve fuilTent cum imperio eil'e, donec receililfet hoftis


    muris , id im erium illis tributum extra ordinem line magiftra
    tu,ad Vrbis tuen procurationem. Ita M. Tullius de Cfare Oouiano, Demus,inquit,1mperi`um ClariJine quo res militaris geri non po
    'reihquia Otouianus adh'uc adolefcens nec per leges magiiratum ?
    dipifci , neclegiones ducere, mult mins fine imperio munus impera
    torium obire poterat , Cicero fuadet vt cura belli gerendi cum imperio
    illi extra ordinem detur: qui locus Sjgonium 8: Ciruchium exercuit ve
    hementer,neque enim Cicero li Okouianus Conful aut lPrzaetor fuilfet,
    y his verbis vteretur,quia iure magitratus imperium liabuiffet.MagiiIra
    B trium ver 8: Curatorum creandorum ratio, non folm munere, fed
    tiam rogandi forma differuntznam magiitratus creari folebt ex legibus
    antea latis,magifratu popul ita rogante, qv s vi: N c oN sv Li: s

    Fria iu. In curationibus vero his verbis9, VELLEN i vnr REN vt huic 9 Liuis

    virnperit eifet: vt antea de Scipione Alfricano diximus , cm per


    magiitratum adipifci non poffet. Itaque Cicero in Rullum,0mnes,in
    quit, poteilates, imperia, curationes ab vniuerfo populo prolicifci
    verbo magiratus prouinciales,qui proprie lic diceban
    tur, intellexit : imperia vero ad eos quibus vrbani magilratus ordinario
    iure , vel extraordinario muriera cum imperandi
    tur: curationes ad ea munera quoque pertinengqu-etiam line imperio

    C tribuuntur. Qratori tam Cicero vt caufx inferuire't,quia maxima pars


    magiratu,ac curator n ab vniuerfo populo , fed plebe femoris pa
    rriciis,ac tributis non centuriatis comitiis liebantgvt antea docuimus: na'
    imperator proprie dicitur de eo cuius editbis exercitus parere tenetur:
    dux autem, eo qui qud lirenuus 8: militaris difciplinatperitus a
    ciem inflruit , metatur , arces obfidet ,imperatore ramen inferior
    . Ita Cicero bellum duce Xantippo LacedaemonioJinperatore vero'

    A fdrubale ctra Romanos in Affrica geium fcribit. Idem de Pompeio,


    Toties,inquit,imperator antequ am miles: verbum aut curation'is eos

    omnes completi,qui fine magiitratu munus publicurn gert docetsCi

    cero,Idem transfero,inquit, in magitratus,curationes,facerdotia,nam :z_vmm 1W


    D his tribus omnia fer m'unera ublica corri lexus . Ita quoque Viga
    nus curatorem Reipublic diPert magi ratu diuifit, tum in eo li ro

    quem de curatore Reipublic fcriplit,tum alibi fpiilim.Grci mig-y #tm-Ls.


    appellant,qui multam dicerenon poterat3,id quod omnibus magiltra- Legami;
    tibus licuiffe antea docuimus . `O'mnes autem curationes in rria'giPcratus
    abeunt , quoties ordinarium munus,lege lata, fit ex eo quod antea extra "ipublcz l'
    eod.l.7. de
    ordinem gerebatu'r, '1d : Reipublic exemplis docuimus. Roma- giffgmfqhr
    .

    . .

    _.

    ri .

    norum exemplum Tribunis militum,qui antea curationis 1n mo-` binaria fic


    .
    . _
    .
    . i. 1 .
    dum a Confu ibus Hebant: fed anno ab vrbe condita 99er r. rogatione lniilfibui.i.pt
    n

    -.

    Tribunorum plebis lata lex vr munus ordinarium effet, 8: populi M_ s_hmgg


    beneiicio tribueretur: quod femper lieti confueuit, nifi tam gra- .

    ue bellum impenderet, v_t extra ordinem Tribunos militum legi opor- maius.
    .

    C.

    teret: vt in bello Mace'clonico aduerfus Perfeum Regeln, chinius 8C 4 Limb-1,.,


    \

    TERTIvs

    Caffius Confules rogationem ad populum tulerunt,vt eo anno 5 Tri

    S Lilib4 buni militum a Confulibus legerentur : vt fattum . Ita quoque


    Confules , Prattores , ac cteri magifiratus feruos ex familia viato-i
    res , fcribas, accenfos, cornicularios arbitrio fuo legere confueuerant,vr

    in hoc Imperio fatum quue acl lhilippi Belli tatem, qui Prtori
    bus prouinciarum viatores cteandi potefiatem ademt,iis tamen qui
    prd'iatoriam iurifditionem habere nt , viatores : auarios fibi creare

    6. I_n - permifit. Nec ita prid,id maiorum noftror tate, Procurator fifci
    mmm'
    aduocatos , qui principis caufas agerent , arbitrio fuo legere cfueuerat:
    nunc vero vt magifiratus ordinarij aprincipe creantur. Atq; hc de o
    ficiariis 8c curatoribus in vniuerfum dita fint , fequitur vt de magira-

    58 qu cuiufque propria fmt explicemus.


    @e Qldgi/rdrim.

    A P v .

    I r t.

    ' : vs ofiicialis qui publicum imperium haben

    Parum refert quibus verbis, f1 Latina defint, vtamur, mod

    fx . teneanius. Q_fiicialem genus effe diximus perfonarum


    .e

    publicarum,qu munus ordinarium legedenitum habenti

    (_Iuratorem ver publicam perfonam, qua: munus publicum extra ordiA


    nem imperantis arbitrio gerit. Prius etat vt de curatoribus quam .de ofli'

    cialibus diceremus: cum illi prius extiterint,quam legibusvllis vtere


    mur.Nam llrincipum voluntas,verba,nutus,pro legibus initio fuerunt:
    ab iis enim curationes domi ac militias manare ac precario dati : ab iif

    ,Neodym dem arbitrio fuo reuocati confueuert. Illud eft quod I Pomponius fcri*
    'is'

    bit,manu regia principio Romanorum Rempublicam gubernari ac te

    neri,nec legibus vti confueuiffe. Cert quidem I_ofephus, Optimus anri

    quitatis interpres,Ifralitarum originem ab vltimo principio repetcns in


    libris aduerfus ppionem` Grammaticum,docuit Mofcm primum -

    nium mortalium leges fcripfiffe.At ne quingentefimo quidem an

    no verbumlegis exaudiebatur : argumto fit quod Homerustot ac tam


    multis libris qu fcripfit nufquam verbum vfurpauitiluare neceffe
    fuit omnia cutatoribus committi , cm fine legibus ordinaria imperia,
    munera, poteftates conftituinon potuerint , nec principes fe legibus ted D

    neri paterentur , qu minus qua: vellent arbitratu fuo {latuerent : arbi


    trium autem illud ac fumma poteftas legibus imminui videtur, quibus
    magiftratui imperium certis conditionibus ac temporibus fruendum

    daturzfi quidem nifi poteftate abutatur adimi non poflit. @amobrem


    noftri principes,qui iu ra (? maieftatis nulla ratione minui patiuntur,in
    mandandis magifratibus adhuc vetere claufula vti folent, . D N
    r s v r D EBIT v , qua quidem precarium non ordinarium imperium fi

    gnificaturztametfi videtur inanis ea claufula in hoc imperio,cm Ludo

    uici x i .lege ordinaria munera femel a principe ex legibus tributa inuitis


    ante tempus,nif1 fraudem capitalem admiferint,aclimi non poffint. Ea
    dem lex Omnium ciuitatum ac Rerumpublicarum communist

    fed ea claufula, qua etiamnum principes in tribuendis honoribus ac im~


    Periis

    f'DfE :RYE P V Bti. i. .

    2.7;

    Ipe'riis vtunriir, -fignificat Iofmnia' imperia exrraordinem regibus olim


    precario ldata fulfe,quod Rebufpub icis vtile lit nech fuo loco differe
    `ttir`.5ed pris definitionem' magi'ltratus j nobis allatam fuis. ponderibus
    .cirigamus. Q_liicialernin genere collocauirnus il_proprere quod omnes
    magiltratus officiales funr, non item omnes ` ciatij magilttarus : ho'c

    igitur maxime inter fc dilferungqudhi quidem imperium habent,illi


    non_fempen: 'Gtazci melius , qui We & ; vocant id
    inpetante'isi t? pz-fn; quod imperate ac edicere.-Latini magiltra

    tus; qualilmagiros vocanr, id moderatores ac duces. Qitator vero


    'fin'maxima poteltate conltiturus., magifter populi dicebarur : Di- 21311:lin

    imperatore-m lignilicar, quali ediraror: autem edicere opnlmafgc'


    nihil aliud
    iubere,fed magiltrarus proprium elbfunr enim edita,

    niagiftratuum iulfa, vt fcribit [ in libris delingua Latina,'mod is L/e-WL'


    authore'ltzfed quifq'uis debu'ir Ditarorem interprerai'i,qu ab
    `Inrerregedicetetut :na-m ea ratione magilter equitum ditatot quoque
    vocandus eli'er cm ditatoi'e diceretur: nec ditatorern fed ditatum

    '
    l
    .

    appellate oporterer. Melis ergo I_Qionylius Halycarnalfus Yarronis

    fa

    , qui Ditarorem quali editatorem, idefv imperatorem ap'

    pellati fetibit: ac propterea populi- magilterldi'cebatur; Su peris dixim us'


    definitionem magilrratus ab iuris interpretibusc abipfo Ariltot'ele al
    latain nullo modo poilIezin eoramen nobis cum Arilotele con ue'_
    iniperiuin-magiratui rribuim us. Idem ramen eos o- agili-LSLILS
    Innes quos ofliciales dicimus,ipfe paar appellat'f,.nomine fcilicet proprio iii pi

    magililmtuum-quibus imperium in Republica , qu os parr facit 33:1 4 1b'6fP0h


    -[ ; 7551/ gfuvqtizov or/.oupraiew'pwu deinde n-lagit-ar

    trium adminiftros Yiarores, in quam, fcribas, litores, atuarios enume- `


    Iquosipfe magiltraruum com pleritut appellatione,aqui tametli im
    perio vacr,iinperij tam participes elle fcribit,his verbisip im #iran-71:. 1813156

    q Alibi hattet ac dubirar niudicescoratores : magiltratu appellatione,c ab imperio'defertutzqu dubitationes magna in hac di cipliua

    perrurbation p'eperett. Ar MCato cum viarotes,a`tuatios,t leribas


    pleteriet Vos,inqtiir,ver conditionis memores elfe decuit,nec ma.- Pimm ci

    giliratus, fed minilt-r'osivos ellfe. I-I-'ebri vno verbo 11= publi- `" wml"
    caspe'rfonas qua: imperium habentcompletunrur: cteros www id p

    miniliros vocanr.De oratoribusfeu'ccionatoribtis quos ipfe -:

    vooat , ciim im erio'i/a'carenr nemini dubium eos magiltratus non


    firilIe:fed qu inco mmoda Reipublica: aut vtilia viderenrur atlete aut
    dilluadere confueiezquod thenis pri'uaro cuique licebat7,mod' an- Zigiirmn

    numqpinquagemumiattigilfer: cteris veriubenremagiltratu. .Ro-

    mneminiiis etar-adpopulumorationem habere nili concelfu magi'


    ; mod de'ijiid'icibus dubitat , magiltratus lint , facile

    demusiudicum allaram ab _I__ultiiiiano 3 diuilionem apre -

    :cohmnerezpatee'm :enim iudicum magilrratus elfe,parrem fine magi


    itatufelfe (: `1Eirigirur qui participes funr pub 11 muneris,qu0d

    Lege dcmivaturqfid @it oliiieialium quofdam magiltratus elle ,qurfcilicet


    . i ' Ylist

    ' '

    2.74/

    LIBER

    `\`

    imperium habeant, caeteros magiltratuum miniliros :ippellari eonltan


    Ea diuilio necelfatia vifa nobis , vr negationes ,-qu re'tam partitio
    nem viriant, effugeremus. Imperatores fuis legibus miniltros magillzra
    91.... tuum, qui imperio carent5fpillim oll'iciales9 appellant. Sed quolii'am

    mi

    _ verborurri inopia laboramuswerbumillud de toto genere dici comm'oe


    dis oporrere iudicauimus,tum vt verbo miniltrorum vtereniur { 10

    jco:tu m etiam vt hanc difciplinam ad 'vl`urr`i forenfem fenarorium ac'mi;


    litarem accommodaremus :nos enim olliciarios appellamus, populari

    _
    fverbo, qui muneribus publicis 8: ordinariis incumbun'r, flue imperium
    " am" habeant, liue ab imperio deliit'uanr'ur'. Iuris quidem interpretesi ?!
    vt ab illultri. `

    itali-ugual Accurlium fecuti,curaroium acmag'iltratuumrationem, ita quia-Ro-


    nl.

    .1$

    minar. I

    '

    manorum antiquitates ac mores mms intelligerent fpillim"confuj

    d'.';1
    derunt.Magiltratuum
    quatuor
    'genera
    ltatut,illulires,fperftabiles,cla:
    l
    31.!.dc roxi- '
    vvki
    '
    '
    "
    "
    '
    ..
    '
    mjscmlfcm rillimos,perfectiilimos,quibus ineruimperium tribuunt . (
    -4- Patricios, qui cteris 3 omnibus dignitate prreponderanr; omiferunr, 8:

    4 11....&< in Auguflales,qui clarillimis fu periores etat. I-Ios enim4 gradus hon Drum
    UUS.

    '' conliituitIullinianus,Patri'cij,Illull:res,Spetabiles,Augullales,Clarilli

    1 mi,liue Speciofi, 8: Perferillimi: qua: ins priuatos ciues qu conue


    verboniig.

    fnpgrfrtigll;1.332 niunt atque in ip'fos magiltratus. Quod vero quibufdam 6 tribuunt line

    imma.

    munere
    dignitatem,vt Comitibus
    8: Marchionibus,quos
    ramen
    Im pe
    riulm
    ac iurifdi'tionem
    habere conlitentur:
    huius opinionis
    leuitas
    le
    ipfa confutata non deliderat oration meamznec item illud quod gym- C
    naliarcham iurifditionem in dilcipulos habere putant7: quod quidei

    li demus,rnagna perrurbatio publici acpriuati iuris fequatur necelle .


    Alexander Imolenlis,luris omnium fuse taris peritillimus propius ab
    a vera magillzratus definitione quam creri,ci1m magiltrarus eos tan

    tm elle liaruat,quifunr ordinarij iudices :fed ne id quidem latis ;


    I Etenim magillratus etiam dicitur is cui imperium (me iurifditi one:

    vt Cenfotes ac ribuniplebiszcontra vero iurifditionem habent ordina- '


    riam plerique line imperio,line viatore,lineli0rore: vt olim lquidemuc
    vbique ntic pontilices quide rebus factis , fantis , ac religiofis iudicant;

    Pontilices, inquit Lenrulus,religionis funi iudices,legis Senaruslx'qui


    bus perfpicuum liteam quae de imperio at: iurifditione , '' D

    giltraribus difpurationem , non elfe ab interpretumiriuulis ,led abliplis


    ,

    . .

    iurifcoufultorumac hilioricorumfontibus auriendam. Scribit'er'iim

    15144111le .

    ~ .
    8
    .'
    .
    .
    .
    . .
    .
    ,
    ,;1 s leianus
    omnibus
    magillratibus,prterquamuumuiris,
    licerefuam

    ff

    i. _. i

    iurilditioneni penali iudicio tueri: quod non modoad multm perti


    pieum ab ema net,led etiam ad manus 9 inietionem . I-Iic ramen, dicat aliquis, magi
    1'1"1"1'
    liratuum appellatione venire quoque Duumuiros, alioquifrulir ex

    fmtflc'

    ciperentur . Idem ramen negar iurifdiCtionem Duumuiros habuilfe,

    infligge-idc@ aut vllam litium cognitionem , prazter 1 quam qud poterant in pollef

    tirata.

    lionem mirtere, aciubere cauere,qu' magis imperium fapere,qum

    '

    iurifditionem videntur. I-Ia'cc leianus , qui etiam in eo genere icaufa

    a I_IMMMM um Duumuiros Prtoris iurilditionem exercuilfe fcribit 3 : quoniam'


    imm

    dilatio periculofa videretur,fi ad Prror iri oportcret. .Ob cam ca'ufam

    tu'toris

    DI.

    R E N BiL_I:C A.

    2.7'5

    ' tiitoris* clandi pioteliatem feceruntDuumu'iris, 11 tenues client phpillo- 4 :


    rum fortunas. quoplaiium lit nihil eos iure fuimagiitratusJed Prat# mnd
    toritantm iurifditionisfpartem habuiife precarij . (mi verman da
    tam ,aut precariam habentiurifdiiionem, nihil fuurn dicere poliiint.
    Siue igitut Duumuiror poteitas invimperio liuc in iurifditione tan#
    tm p'ofita { Paulus `111-1111:1111,:111 cert fuit. quo in- 11.91 inanima

    telligitur Duumuiros-magiiiratus non'fuili'e. (mi. autem imperium ac "


    11111111161101111111111,8:1 8: prehendere, ciudicio pnali iu
    rifditionem tueri,8ciiudicata exequi ofiuntlwibus imperium 11 11
    ne iutifditione, _pthendere quidem licenctra non lieent. Arque in

    eo fallunt,qui quod antiqualege teria Tarpeia magiftratibus omni- no . v.c. '


    bus multaz dicenda: faia 7 01115 eli , indicium, magiiiratibus omni-l gionymalyl

    bus fuifearbitrtur: nam ii-multa publici ludicij vcauial dicetetura ma- ggff'bfl'ff
    gifiratu,puta FI_ribunoplebis,licuit aut multam dependere 1111 cauf 252125251:
    5111011 , aut ad populum prouocare , vbi Ieertatio mult Hebat',.vt

    '
    fpe videre 011 apud Liuiurri8 , dque fatum 11 lege I_cilia , quia mul- s usiairigni.
    6121 11011 quidem ex fefe infamiam r irrogaret , fed ex caufa pu-blici ctimi- }:

    niszvt 161115 fu 11111111 n minuit exiftimationem, fed-caufa. @d 11 111111

    l mg

    6121 dicetetur ei q'ui magiliratui fe Vocanti non pareret, 'aut rogatus non ? {

    11011111 , aut ex alia caufa qu dignitatem non violaret , magiliratui 1 li. i. atiiiiisiiil
    licebat pignoribus captis multain exequi extra ptouocationeni, quia ''
    rIarpeialege, modus muliatum imagiliratibuserat delinirus,vt ciues
    vna
    .inobedientes
    ouis, maxima
    corceri
    duopoffent
    boues ,illefo
    aut oues
    liatu .
    . Eratautem
    quae quodpro
    multavatierat'e
    minima

    _'

    pecudum grauiorem aut leuioi'em ellicerent pdenam, aut dilicilius in


    Vrbem agi, 8: 1111101111, flimari placuit ouem quid dec aiii'bus,
    bouem cent aliibuszid 11 totid artis pdo.Sediioiiea 2116115 opibus,acl

    inibus Im perij propagatis,extraordinariae 111111612 inuet furir,ii caiifa.

    grauior occurrilfet : vr de Fuluio fcribit I:iuius,qud fe Praetore 1111111 . irait...


    fus hofles exercitusrin fugarn conuerfus 118: initium fug :i Prtore
    ortum fuilfe dicetetut, Tribuniplebis multam' triginta millium ieris
    Fuluio dixerunt :cm antea fuprema mulia effet duo boues , aut oues

    D xxx. Et quoniam huc' nos orario deduxit , gellius nobis eli ab errore

    purgandus. Is enim in notibus 111153, fcribit multam fuptemam 3 ---


    11111 triginta boum , vel ouiu m duorum, ex eo colligit , maiorem in I
    talia boum quam ouium copiam extitiffe , ac propterea Italiam ditam

    fuilfe Iwi enim Grcis ac Yarroni bos dicitur. At I_)ionylius l Haly- 4 lib-0

    carnalfus Varronis domeicus lege Tarpeia multam omnibus magi-fj?- 2f7~"


    liratibus,quum antea Confulibu's tantm liceret,l permiffam 1111116 fcri
    bit: modum ramen lege definitum , ne fcilicet amplius quam duos bo-

    ues,aut oues triginta ad fummum inulia,egre_deretur. Conlimili erro- s in mss _

    re peccat f_eiius f Pompeius,ij (dem verbis,quibus Agellius,vt alter alte- ; . _ ; / 2


    11115 1111611: 8: 610111111 effe videatur: vtrqu'e etiam fcribit olim C-LMM"
    bo ouem 8: 111
    oues 6 mafculino genere dici,qud nufquam re etias,tametli boues - verbo ombusc
    in verbo
    pius genere fmininovfurpari videamus: fed eri potuit vt duos oues im.

    pecu

    276

    LIBER

    TERTIVS

    '

    ro duos boues legerent . ne quis puter in lomanis antiquitatibus


    Dionylio Halycarnalfo hominiGrco plus me tribui,qum Agellio,

    qurn Romanis ciuibus,ip fe refelluntur: nam vterque'c'onlitr


    gor? Le; tur minimam mul'ta'm fuilfeIVnrusiouis, maxima triginta boum aut

    whopecuums. duorum o'uium : oportuilfet igirur minimam muletam vnius bouis ex'

    5:3.

    titille . Neque'tamen video in Romanarum antiquitatum peruelfiga


    rione qu Qionylio Halycarnalfo anteferre debeamus , excepto Vgr

    { 02,

    rone , cuius hic fuit ac familiaris , 8: eius fontibus 'optima

    quazque haulit : libros qui de lingua Latina circonferuntur non elfe


    Varronis, tum inepti declarat,tum etiam qu'd inf-illis legitur multam
    per antiphralim dici: Agellius ver fcribit Varro-nern libro vno 8: vice-

    limo rerum humanarum multam verbum Sabi'num appellate: fed po'


    lferiores Gram maticos per antiphrafim dici putate: quo argumto per
    fpicuum lit eos libros non elfe Varronis. Hate ramen qu pecorum
    :elfimatione diximus , autoritate I_)emetrij Phalerei conlirmantur. Is
    fcriptum reliquit argenti drachmam legibus Solonis conlfitutam
    fuilfe iis qui lupam occidilfent: qui ver lupum quinque drachmas:
    drachmam autem ouis pretium extitilfe , quinque vero drachmas bouis
    vnius : qud lupa facilis ouem capit, lupus : ex quo
    planum etiin ipfa Attica boues triplo vtiliores quam in Italia fuilfe:
    nam fer decem alfes feu denarius drachmar prponderat.Alius itern

    error apud gellium eodem loco: vbi multarn qua: fuprema dicitur,in C
    lingulos dies ditam fuilfe tradit demendurn verbum dies: lex enim
    voluit lingulis ciuibus li plures tenerentur, non poll
    grauiorem multam exigi: alioqui non licuilfeteodem die magillra-Y
    tibus,li plures peccalfent fpius multare,ex quo fcelerum impunitas 8:
    magillratuum contemptus fequeretur: argumento lit illud exemplum
    Agellij, _Marco Terentio quando neque citatus refpondit,neque excu

    yamaha pecu- fatus , ego ei ouem multam dico. Alius item error apud Iellumf,
    hws

    vbi legem de multa T. Meneniurn Lanatum,8c Capitolinum

    Confules fanxilfe fcribit: enim inauditurn Confulib'us leges fanci


    ri,nam lex ea lata anno c_cxc v 1 Lab v.'c.quo Sp.Tarpeius , 8: . 4
    terius Cfules creati funnfed fexto anno T.Mnenius,~ 8: .$$ D
    Capitolinus confules , rogationem ad populum tulerunt, vt pecudum
    mullta azre fimaretur deculfi vel decem artis pondo in lingula's oues,

    centum in lingulos bouesipd ver' folis confulibus mulam dicere'


    licuilfet Dionylius fcribit,mirum videri n debet, cm eo tempore quo

    lata lex elt,nec Prtor,nec EdilisCurulis quifquam etat creatus.Ciceror


    cm Iflatonis
    exemdit):lomagillratibus
    fcriberet leges
    illius, quam
    eogita#
    8 -- rione
    libi finxerat,
    _itaReipublic`
    ca_nit,Magilfratus
    nec obe
    ien
    multa,vinculis, verberibfve corcento , ni par maior-ve po

    teflas,pop,ulfve rohibelfit,ad quos prouocatio . magillratus


    -iudicalfit inrogafiitve , per populum multa: certatio . Idem paul

    aufpicium
    iudicimve
    habento
    .
    l ,0$
    eafdem leges magilfratus
    fuilfe Romanorum,
    quas
    apud Ciceron
    videmus
    ,putant
    lerkrore
    a un

    r,

    ,_

    'D' R v B iLi CSA;

    77"

    labunturtp'oflea docebimusmon omnes magiilratus iudicium habuilie:

    id
    ramen Ciceroni
    vtile
    vilum fed
    : Iurifconiilti
    veignon
    iis ma
    giitratibus
    qui fuo iu
    te habeant,
    etiam, l ui aliis
    acceptumod
    m ferant
    iu-

    nis
    rifdictionem,
    fit inutilis
    ea{
    quoque neceliaria
    imperium
    ,
    quodme
    iurifdirionioni
    quibus 9 11111161
    cohrere
    inal cui

    dicienr. Ex quo fequitur Pontices,qui imperio cartierunt,iurifditione


    propria caruiffe; cognitionem tantm,feu notionem habuiliei N5. quod
    Lucu'llus Pontifex in Senatu dixit, Pontifices religionis iudices fuilie, ;
    ~ legis Senatum,et`> , perinde illis,cum qu ritur de religionibus,
    ac cteris in fua ' arte peritis credi orteat : aut vt iudices dati,er ad fa- {
    61111 nudarn, qui proprie recuperato'res, feu ad aequitatis co- Px le o
    gnitionem,quiverius arbitriiure dati,non ramen ex compromilo : _

    ramen indices appellanturltaque Xiellales que` pudicitiam prollitue


    rant femper Pritoribus Vrbanis apud Liui coe'rceri videmus ,\ Pon-`
    tilcibus nunquam: 8c cm Publius Clodius Pompei Clris fluprum
    inferre in templo conaretur,Senatus frequens de violatis re

    initio,Pontilices
    ligionibus qufiionem
    Chriianos
    decreuit
    ne minimam
    . _N_afcentis
    quidem
    11
    vllius rei iurifdi'tio'religionis 3 .
    in mm Q_
    nem , aut cognition in {acerdotes ipfos habuiffe [ellis , ?

    1$ 11104,1:15 1111155,11 ramen illis cognitionem in fui g antigeen"


    ordinis homines concefiit. Nec maiores 1161 vllam irn- gggf'figffi

    perij partem ri'ibuivoluerunt,idque fpiflim curia Parifiorum fuis de


    cretis tefiatum reliquit. Cut ergo, dicetaliquis, tribunalia,mul&as;car 6 i" d-mhliu-
    .

    1111.111.1.

    8 permitti v1demus?quid haze nili imperium 7 ; 2111110


    c quidem merum livniicant? Ar etiam Philippus 9 Bellus, ac Ludoui- ,
    _

    C2(

    cus Belli F. Parifiorum Pontilicip'rehenlionemn fua dicefi permife


    iff
    n_ouimus.
    runt . Ego vero fu periora illa 1n vocatione quidem,.n on in imperio ve - c6. cap.

    1, quia magiilratuiim executio : eodem ramen momento a'.; 9 africains q.

    dempta prehenlio PonticlParifiorum, q_uo fuerat concelfa,idque ," 36 Pam*


    Senatufconfultoi: ac tametfi non ita prideni Henrichus 1 1 .ex impieratis :Gclzqiflfg
    caufa* preheniionem omnibus ponticibus dedilfe-r , paul 1 :
    lex illa abrogata . At etiam Pontilices ipli fuis decretis nulllam rei vl; ? n_i
    D lius exe cutionem habere fe profitentui Prehenlio quidem intra tribu- flglfgta'g
    in cfuetudincs
    nalis ac fufelliorum fines lepri/ique permilfa illis 1 nos ,dum ta- .
    ..
    \

    '
    ` ` pon
    '
    .. lus
    .2.76.Balduf,
    menvlterius
    ne progrediantur
    .Et cum
    mult- cotralegs
    temerela
    .
    ;
    tificibus decernerentur , curia Pariliorurn libera vniufcuiulque 9119 de depri'.
    _.

    _
    ,_

    . ..

    Y.
    prouocationem
    fufce napoli;
    etiam
    vocatio
    illis erepta
    qua-m_.ipli ci--coaiauienn
    @fiorda'an-n

    rationem viuam a lant. Extat enim Senatufconlultum vetus, quo {132232321

    Pariiorum Ponti grauiter muletatus , cum ea vocatione vtere- :Sfjgfiolfgfc


    tur. Crim autem iuriliurandi numinis violati fpeciemninem pontili- 1111 froipn.
    Y ,

    . . -

    n.1 cria' in cri

    apud nos omnium penrerum cognitionem ad fe pertraxrffentmam s


    .
    4. gage
    '
    Alexander.7 Imolenfis iufiurandum
    fufl'icere utauit- ad tribuendam
    ggfan
    Pontilicib-us iurifdittionemkuri maiores iuri iurandi cau ft,cognitio -.
    nem vllam fufcipere vetuerunt . Tandem etiam interdieia illis 11 Gunmen
    ..

    . .

    tat. us q.z7.

    felhontiin de facerdotus cognitio,idque diuturnas acerbiflimafque 7 comme.;

    '

    /f

    *//flf
    "

    2.78
    LIBERI 'TER'T'IVS
    _
    contentiones,Mattini v.PonticistR.omani decreto , quod adhuc _
    . atchiuis
    . . publicisgiAt
    . ._
    .
    . 9 quid-e
    . - ecelefiz
    .
    asimilqu Ped extat in
    neHifpani
    Romana: acer4 _
    averti ccti-

    _
    _
    _
    _
    .
    . .
    .
    parem-d'0 tapia rimi
    vindices
    , epifcopos
    publicaaut priuata
    vlla iudicia
    tratare_ volue

    P'Lq'DdPh'n' runt,nili quae teligionis 8c factorum caufa fufcipiantut: in qua fententia


    slex re ni parte.

    @afi-gmx video fuilfe Felinum vtriufqueiurisbonum authorem 1, 8c qui pontifi

    i ; 1- cia decreta ubtilislim inretpretatur.A~c tametfi decreta quatdam ambi


    . tiola plus authoritatis ac potellzatis pontilici Romano, quam omnibus
    con

    IllILCo [1.2.-

    '

    a in can.nemo 8:

    principibus ac populis rribuantple ramen ? x x x, I .

    s m mi. quinto. Optimus quifque iuris interpres 4 decreta iamptidem repudiarut .


    de iurciurando.

    4 IMU-Andrei. quaeque Pontilcem Romanum cterorufm pontilcurn principi-1quc


    cap. per inquili*
    _
    .
    frontmacfcma
    concilio
    prtulcrunthcBartolus ..ipfe cram t1mid.l"cripfillet,maiella
    B
    RY- ris non teneri c1ues,qu1aduetl`us principe pro (alute-ac dignitate .
    ..

    .&

    { cis Romani propugnauerint,erroris lui venia deprecatus ell. Milii qui-h


    d Ppnfc? dem Reipublica: vtilius videtur pontilcibus aut imperium cum tanta
    man()

    '

    fared - m,quantam habent cognitione dati, aut illam iurifditionem ad

    de rellglombus eognitione traduci,vt Romanos veteres,thel-


    .

    '

    IIUIC.

    uetios,irem Geneuates,ac Germanos fecilfe videmuszmorum tam cen


    aisapqrlf- furam Pontificibus tribui necelfe :qua fublata , non video qunam
    taqumbmga lit occultotum fcelerum,acimpietatis vindicand ratio l'utura,de qua
    nl C3 l.

    '

    ta decreto

    contini con- loco dicemus.Nec ramen debet PonriHcibus irrogatio per

    mmiz__
    ..
    .
    .
    ._
    . magillratus
    .
    _.
    6 in Hangin mitti,automn1noillisimperium
    tribu1.cut
    enim
    Pontifi
    cis fententiam iniquam exequi'cogatur? nam omnicognitione pontili-l C
    VCI'

    Ofc

    '

    e*

    yinccmt; sgr- cia magtllratibus interditum eli , nili pi'ouocatio lit quali a pontilce,
    ? eclegiio poteltare abutenti,ad cunas fuperiores,quod rarius Ht apud nos,propter
    f

    '

    - \

    : pn gtauitatem ,li temer prouocati'i elle iudicetur.Sic enim vtriulque


    f'rciiigg iuris interpretessdenniunt,ai:a magilttatuum,q_ui de caulis pontili-cum
    a cpircppnq. 5. cognouerunt rata no ellewt ea qu pro tribunali pontilicu explicara fue
    sfjgl'sfegfg rint,qut ad magiltratui cognition pertint nullius momti9cll`e confi
    ttut : ita vt li faccrdos incel'tus,aut falli-cuiruslit cota magi'lratu qui

    . Imola 'in etia habeaide crimine conlitent nullaratio cfellionis habetut pto
    ineliiiffiiiatri tribunali ptil'iciszid enim pontilicio decreto coprehenfum eli. .Sed c

    ; incidilfet hc fpecies ,in qua legatus Ptilicis atia gella cora` .magie
    d C lttatuv ad fe teuocaret,ac refcinderet , prouocat eli'ad curia Pariliotum, D
    iigfdc vbi dubitatum mem_ini , an probationes petfpicuas, quibus (acerdos
    tract?. anat- apud magillratum conuitus etat, irritas elle oporteret :nam de Carterie
    atis minus ambigebatur : ad extremum curia inzconfilio decerniro pord
    wedstere iudicauit. Et cm rurfus conlimilis caulnrne prfente apudiudices
    a. anno. 1569.16.
    Esprgggm
    retu rn capitalium difceptatetur,eadem curia caufam iterurn ampliauit,
    8c ad conlilium detulit , ne vel Ponticum ambiti'ola decreta abrogare,
    .

    f*

    vel fceleratis peccandi licentiam prazbere videtetut.. @d enim abfur


    dius elfet , quam permittere facerdoti, qui lege Cornelia de fallis conui~
    tus Gt, publicatis atteltationibus, caufa retreata, relies reiicete,ne

    3 Anfmiusin ___ ponantur ac teltimonia conuellendo , cm nulli amplius tellilicari Pof..

    1 Puimri-r lint,in media Republica impun graITari? maiores nollri nunquam pu


    {-61 tit. de

    canina. .

    - -

    blica iudicia de facerdotibus diuifa cogmtlone tratarunt: curia ver


    Parilio

    DE REPVBLICA.

    279

    Pariliorum tametli iuliis fpe deeretis Ponticia placita vel fuliulit, vel

    quitateteinpetauit, nunquam ramen iuliis quam in ilia caufa, quae

    cm ftepius ampliata fuilfet , tandem 'lege apud Molinos 4 lata , decre-l 4 "dwf-3"'
    tum illud pontil-icij iuris apud nos fublatum . Ita paulatim pontificia
    iura fuis Hnibus circonfctibere oporret : nam principio nafcentis eccle
    lia: Chtiliianae anguliis adm od um rlegionibus tetminabatut pontificia

    cognitie, latins parere voluit I`uliinianusha`c lege, Si quis?ait,aduerfus mineralien


    clericos,monachos,diaeonos, afceterias,a<ionem habeat,epifcopus iu- 'tmmf'

    dex elio:fententiarn veto epifcopotum magiratus exequitot :_ fed ver


    ba legis quae fequuntur, magifiratui permittunt vt de fententia epifcopi

    B togno'featmifi iudex principe datus lit. (: vetba plerfque couture


    batunt,dubitantes an epifcopot fententias exequi debeant,pris qurn
    de fententi quitate cognouerint,A Sinulla ptouocatio intercelferi, ,tginqbgf
    pletique fententiam line cognitione exequi putant opotterezlin prouo- gliaicphmnu

    .,=_.=- _

    catum lit, de appellationis :equitate querendumi: alij negant8 id : 1125523 9


    lic tam li de re ipfa feu de materia indici) : aduetfus gxlfxfof

    _1-_
    ____

    __.._ -*_ A

    ponticia decreta iudicatum f1t,nullam elle magiliranium 'cuig'nitio-V

    .
    :-

    uonrecipiuntur.

    nem oportere, lin pontifex aperte iura pontificia conuellere fua fenten- . i. vieri

    tia conetur,liue in te ipfa , liue in forma iudicandi peccauerit, magilira-


    tuum cognition fore: hoc decretis 8: authoritate pontiliciaabu- M-
    Saltcct. in l. e:

    tatur. Etit etiam magilitatuum cognitio,f1 Ptifex in indicando contra' quigidmwm


    L.

    e itin calm

    C leges imperij fententiam ferat,etian1 li decretis pontilicuin inniti videa- amaai m

    turzvt pletaque funt poniicia decreta, legibu's in Republica latis omni ltii'ifj
    no' contratia:magiliratus imperij leges authoritate pontificia labefatta- gc gsmw
    te non patietur. In cteris inagiliratus pontilieum fenttiam bona :
    . de epifcop.
    exequi. par 8: eo quidem
    iure
    vti
    folemusaeodetn
    vtuntur
    Orientales
    . innocenti;

    .
    t.

    \ Y _:
    . d f.

    popul|,apud qu os pontilices nudam cognitionem,magtliratus veto nu ZLSQ


    dam habent executionernzquare nec litotem habent Ptilices,n`ec via- llfpmrf
    .
    .
    . .
    "
    .
    ""' .
    au mitra
    torcin,qu ptazcipua funt imperi) ae magilitatuum argumenta.$ed du- reitet-paga..
    charanusan cap.

    bitart poteli omnes magilitatus habeant iurifdiioneln' ne'cnecum M. u 1; : In.

    Mella la 8: . Vario fctiptum teliquetint magiliratuum pattern ha- fjjbfjfuf


    berevocationem,partem prehenlionem, pattern neutrum:qui prehen- lcs-.fdwlaf-_An
    .

    D lionetn haberent, viatorem


    habuilfe; prtetea nihilzqui vocationem 8: bussum-nia;
    textus in cap.
    ptehenfionem iis liores cum fafcibus datos fuilfe : qui autem nec vo- ,d
    mn- c
    cationisiusmee rehenlionis haberentvttfque 8: viat'oribus 8: lietoti- giggggfycfg
    bus caruilfczprelienfionern appello manus inietionem liue in pignora, rams-ibis?
    flue in cotpora,n0ris moribus plerifque prdiatoriam : i," ? c
    9 Gcllius lib. 13. i

    ionem habtibus,prdijs maritim inijcete licet,c0rporibus non item.


    Hicagitur de Romanorum magilitatuu'm imperio ac po'tefia'te quod

    CIPJI..

    bteuitet completi necclfe elhvt magiliratu um in' omni Republica po


    teliatesacimperia clarius illueefcant. M_aiotes igitut magilirat'us,C0n

    I fules,inquam,Prsetores,Cenf0tes, 8: inter cutatores D'iatorlntetrex, .
    tum etiam ptouinciarum Proconlules,Praslides, Propraetores, Pra'sfeftia. mmm. .
    .

    d
    atque omnes omnino
    prouinciarum
    -, vocare 8: prehedere
    non'_` 43.
    \

    modo crues priuatos , fed etiam rnxnores magilitatus potuetut,


    aa

    zj.

    /l

    >2.8

    `LIBBR.'lII'II'VS

    iff/72ij10f-

    11111 corpora qud lacrofanta ellent,viola

    re nefas etat: nec folm vocare ac prehendere,fed etiam multare, ac pi


    gnoribus captis,tum etiam carceribus corcere,poll:rem infulas ac do
    mos eorum qui imperanti magillratui non parerenr , euertere ac dirue

    re licuit. At Tribuniplebis vocationemquidem non habuerunt, fed ci


    ues omnes viritim (non ramen vniuerfos)atque ade Confules ipfos,ius
    erat in carcerem du ci iubere. Nam Liuius Drufus Tribunulplebis, Phi
    _1 . lippum Confulem quod fein concioneinterpellaret, (id enim per legessv
    WMM capitale fuit) obtorra gula in carcerem egit , prterea licuit illis interce
    dere non modo magillratibus omnibus ac vniuerfo Senatui, fed etiam

    vniusTribuni intercellio , caeterorum collegarum ationes prohibere


    poterat, tanta potellate freti vocationem ac iurilditionem vfurpare
    `

    ' contra leges non dubitarunt. Cum ramen Labeo Iurifconfultus Tri-

    bunoplebis in ius vocaretur, iulla recufauit , public tellatus Tribunof.


    plebis non iuri dicundo ,ledintercellionis caufa creatos fuille , vt vim
    prohiberentltaque P. SemproniusTribunu'lplebis,cm Appius cenfor

    e-xattum legis jEmyliat tempus Imperium deponere nollet, carce-l


    rem denuntiauitmill Aimyli legi paruilletzled cum Tribuni tres
    garum feptem decreto intercellillent, Appius cenfuram retinuit: quod
    autem vnius Tribuniplebis intercelli'onem cterorum collegarum ata
    rohibere diximus , ita veru m nifi plebs imperium illi ac magillra

    tum trib utis fuilragiis ademillet , vtrogatione Sempronia Tiberij Grac-


    chi falum Marcium Oftauium Tribunum Agrari legi,

    3.

    I qu minus perferri pollet , intercedentem._ Hinc illaTribuniad nobili

    ?.:iilib tatem oratio,Paxo,inquit, ne iuuet vox illa v o,qua collegas


    '

    concinnentes tam ltiauditis :idem paulo , Contemni iam Tribu

    >nol`plebi's,quippe qua: potellas iam ( 1 vi m frangit intercedendo:


    nonpolle azqu'o'iure agi,vbi imperiu m penes illos,penesl`e auxiliu m tan

    . tm lit,nili imperio communicatomunquam plebem in parte pari Rei


    public elle. (Merebantur Tribuni, plebem nullos habere magillratus
    qui imperatepollent , intercellionem quidem 8: auxilium habere Tri
    bunos, imperio ramen vacare: nec aliter plebeios patriciis quari poile,

    i,

    nili magillratus 8: imperia vtrifque communicarentur : itaque rogatio- D


    nem tulerunt , vt Confules ex plebeis perinde lierent atque ex patriciis:

    quod cm patriciis obtineri non potuillet, placuit Tribunolmilitum


    y
    Y

    confulari potellate ex vtroque ordine crearizidque annos qgdraginta


    quinque continuatum elhquoad Conlul plebe crearetur. Illud orato

    ' .

    rie a Tribuno dirum ,imperio carere Tribu nofplebis : cm ramen irn


    perij partem , hoc eltmanus inietionem acintercelllonem haberent.

    ; Cm enim leianus 3 verborum proprietate vteretur, negauit ius elle


    1.1.11- vocandi Conlules, Prtores, Proconlules, 8: cteros qui im perium ha

    gtgcflf bent, 8: iubere `oll`unt in carcerem duci. his perlpicuum l-it eos elle
    :1355?ka m magillratus quius etiam li vocare in ius nonliceat,ijdem ramen ciui

    manus iniicere pollintzquales fure Tribuniplebis,qualesitem apud nos


    Triumuiri Procuratores Principis , item Trittmuiri,Aduocatores apud
    '

    Vene
    I

    "

    DE

    REPVBLIC;

    i3!

    Venetos. Neque enim illud allentior , Tribun'os plebis ma- ; mmm


    gillratus elle neganti,qud litoribus care rt,lella curuli carer'ent:Hafce
    quidem magiltratuum notas elle fcribitwiat'ores enim habueruiit:qu'od
    imperij argumentum definir M. Mellal'a. Illu etiam minus ver,quod
    Appius Conful dixitin controuerlia,.quamm concioneliabuitaduer
    fus Tribunumplebis, de qua Liuiusf, Tribunus, inquit, viatorern mittit 5 rib. .
    ad Confulem , Conful litorem ad Tribunum,priuatum elle clamitans,
    line imperio, line magillratu , id enim ad eleuandam Tribunorum po
    tellatem : qu tamen tanta fuit vt Licinius Stolo Ditatorem Manlium

    imperio abdicare cogerit: alius item duos Cfules in carcercmadegit; .


    quod rogantibus Tribunifplebis deccm ciuibus vacationem militia
    concedere noluilfent. Sed illa pt_ibunitia potellas mnibust Vrbis ter- 7 . ;

    minabatur.
    Itaq; M.Pabi'us,8c
    L.Valerius
    Collqui
    propter intercellio.
    nem
    Tribunorum
    delettum militum.l
    habere
    proliibebtugfellas
    extra

    'l pl

    Vrbem portati iulleruut , vt Tribunorum vini fran gerent. Srepe ramen

    Tribuni plura quam per leges liceret audebant: fpius edicts. propone;

    bantfpillim in ius vocabant,ius dicebant,iudices dabt.HincI`.iuius8, 8

    ` i

    Communiterginquit,edicunt Tribunime quis Confulem faceret, fi quis


    fecilletfe id fullragium non obfe'ruatu'ros: vniuerfis 'quidemim'perate

    nemo poterat,llngulis ramen imperabant,cum nullo iure id pollentlus


    Cri-_
    etiam contra quam liceret,dicere confueuerant 9 in balilica Portia.Nam 9cone1.5
    mature.
    C Afconius Pdianus Tribunos5ltores, Triumulros capitalesinon' in

    fellis curulibusfedin fiibfc'lliis iura dixillle fcribit. ( _ppianus '


    Liuium Drufum Tribuntimplebisin iure dicdo diligentillinium fuif

    '

    l '

    fe tellatur.Et cert Pomponiusi inter eos magiliratti55qui ciuibus ac pe- )? mi?"


    regtinis
    rol Tribuius
    nofplebis
    in vrbe redderent,
    appellatos fuille
    Tribudixit,A
    nofplebis
    vt de_Prtoris
    collocauit.iniuria
    Quare
    cognoil
    Cice- f Pm ?
    _

    cerent : qunam cognitio futura ellet li iurifdiiolie car'uillent? At non


    mod iudices dabant, fed etiam /Ediles Adituos fu iurildietioni fufli

    '

    cere confueuerantt Iurifdiionem autem quam non habeas alteri ma; : -


    dare non pollisz'cu'm tainenTribuniplebis iuri dicdo creatinon client; @ciiiigiils'iofpf
    nec vocationem vllam babei'ent, perfpicuum bt eosin alie'nam iutifdi#
    1) @tionem inualillq vt ret Labeo docuit, feque vocatibus Tribunisirn-Y

    perium recufauit. @d de Tribunis idem iudiandum relinquitut,de -


    curulibus quib. fi Varroni credimusnec vocandi ius fuit, nec
    manus iniicienditaque nec lietore's hab ueru nt vllos,nec viatoresrPr-.

    toria ramen pattern. magnam vfu caeperant , qurdPrarto-l


    resvrbani,quia cauiarum nitilttddirie v'ndiquepretnerenturgfacil fere~

    bant : principio quidem vt iudices Prartoribu's dati ad pecuniarum, 8c,

    fupelletilis dillrationeru, deinde ad prdiorum cognitionem: poll


    tiam ad meretticias caufas 8c foerninas prolitut udiciti,quibus cor- /
    Pore qullurn facere non licebat, nifl apud Ediles public proliteren'-l

    : quas libido non potuilfetwerecundiapublica: profeflio-nis conti/


    neret: quia vera1pollremis temporibus pudorvn cum pudicit'ra ex'ue-

    rant nobiles etiam ac illullres fminae , quae apud aidiles prolterinoir


    \

    aa 3

    181.

    LIBER

    TERTI'VS

    7 {
    AuguftusCurulium
    quiionem
    publicam
    in illas
    ' l erubuera'ntflfiberius
    quibus temporibus dilium
    repreifa
    audacia
    decre11117:
    8: quate
    nus,quibfve'dc caulis indicare ac prehdere liceret,le ibus delinitum:
    tametli { originis principio nec vocationer viritim bert,nec pre

    fegiylkf; henfion': etiam (i plebis comma s berbere poffentDe, Morbus :fm


    lum.

    bigitur. M.Mefl`ala 8: vocationem illis, 8: omnino ademit


    at non modo viatorem,fed ne fcllarn quidem Curulem,qua /Ediles cu

    rules habuiffe docet fconius, quostaiiien in


    fubfel iis iura dixiffe traditlgirur confirendum eos Prtor'i'iurifdis
    tionis particularn arripuifle, quam fine imperio exercere modo po

    tuerunt quo Ediles Curules,quo Pontifices, quo iudices dati, quorum


    -9 1.1 indem fententias magifratus exequ ebantut9.E_xa`to ramen magifratu; (
    di

    l'

    flores interdum in prouincias cum imperio mittebantur , vt C. Grac

    1" chus proquftor in .Sardinia mifl`usl .1 prouinc'ize recftor plus pro


    ?olichbgecm: um cia imperi) habuit, 'quam omnes 111 vrbe magifiratus.. (Luanturn ad
    Procent.
    Cenfores attinet , Enottomanus 8: Carolus Sigonius antiquitntis wer
    que peritifiimus , potefiatem quidem-liabuile confitentur, imperium

    negant : quod qua ratione fieri poflit non video: nam poteliatis verbo,
    Svclgbfggffc inquit! Paulus iurifconfultus, in magilh'atu imperium ignilicatur. Vl~
    pianus vero vt {ignihcaret prouinci prlidem gladi ius merum im
    perium,c quidem omnibus vrbanis magiliratibus quale habuife,po
    im? iufirai- 4 appellauit : propterea Alexander i Augurus negauit fe po- C

    s myriam mercatores elle paffui'um. At fpe legimus edira Cenforum


    ' 112512: 111 111113.(11 M.Varro ac 11'7 Cenfores non mo
    ; Genius im do magiftratus2 fed etiam maiores magfrratus, cteros minores appel
    " lant:Confu'les, ,01$12. Idem Varro 8 , Praetori, 111-
    Lm, is quit,exercitum vrbanum conuocare non licere, Con`uliCenr(ori,Interv

    "'

    regi,Ditatorilicere. Et cum Annibal ad vrbem admouiflet, Pla


    cuit, inquit Liuius ,omnes qui antea Diratores , Confules , Cenforfve
    fuilfenr, cum imperio effe onec 1$ muris d'ifcelifet, quo modo
    priuatis imperium daretur,fi pris inmagiflratu non habuiffenrkm ne
    Prtoribus quidem, quinon modo litores , fedetiamordinarium im~
    prium haberant id permitteretur . Si , inquam Tribuniplebis ,

    uos I)

    efala minores magiflratus vocat,imperum habu'erunt,cur

    ,, __ln - imperio vacarent? quidem Illutarchus 9 011 111$1111111


    im'
    tribuit, qum'vllis magiraribus: eius ramen fcriptis non ita allentior,
    puin fpiflimGrcum homincm inrRomanorum antiquitntibus of-A
    endere videam.Illudi itur _plerfqufefellinquod etfi Cenfores impe

    rium habererrt, iurifitione tam en defererentur, fallit enim ugui


    nus Onofrius,qui Cenfores de quibudam criminibus,qu ramen nulla
    recerrfet , iudicalfe fcribit :aut enim publica fuifent , aut priuata: de his
    Prtor vrbanus, ac Prfetus vtb'i :de illis prtores publicorum
    iudiciorum , ac Triumuiri capitales iudicabant: mores quidem populi
    : -4-- cafigauerunt: fed plurimum >refert vtrumcrimina vindices,an de mori
    blica apud No
    . ._
    . . p
    .
    .
    . .
    \
    ,
    bus cenfuram feras. Canforis iudicium; ait Tulliusf,mhilfere damnato
    ' faffert,

    ist. REPVB'LicA.

    is;

    allert, prre'r r'uborein : itaquc vt omnis ea Aiudicario verfattir tantum


    modo in nomine,animaduerlio illa ignominia dicta : non dixit infa
    'miam ,fedign'ominia'm , qua plerique `pto infamia temere abutuntur'.
    Carolus Sigoniusgn'ominiam delinitinfamiam ellezquinetiam capita ESM-63 e
    lia qugdam elle indicia fcribit3,quibus infamia irrogatur,tametli crimi~ 3 einem 1.

    ne vact: quod valde alienum iurisdifciplina,qua qui publico iu- ~

    'dicio damnarus , infamis 4 litzquiaurem miles ab Imperatore fua cul- 4 Lubin@

    pa milliis , ignominiofus quidem etat, non tameninfamis, quoad Pubhm man'


    Prtoris edito f id comprehenfum fu-ilIer. Iuris interpretes ignomi- i l- dit qui

    niam appellant infamiam faii,de qua quidem Calliuslcribens,l`enato Eifiiafinawri


    rem quirfenatu morus ell: teltilicarimili reliituatur non poll`e putatzdixit bus'f'
    fe putare,quo verbo etiam vtitur leianus1,cm ait fe putare ei quae in 7 reglamenta
    adulterio deprehenfa 8: abfoluta notam obelle : qu oniam is qu cm " g' qu'

    fenrti-a iudicis lib erauit , ab omni infamia rutus , ramen ab igno

    minia. Callillratus8 quoque fe putare feribit dignitatem minui ac viola- 3333512?


    ri,quando quis ordine mouetur.- item Pompeius militarium poe'g'
    narum tria genera conllzituit,deprehlam,calligationem, ignominiain,

    deprehenfa, inquit,caligatione maior,ignominia minor: lex infamiam


    addit. Alioqui li Cenforum not-a infamiam irrogallet, infames fuillenr
    Lxrtrr. Senatores quos Lentulus 8: Gellius cenlotes viia litura ordine
    mouerunr : item equites quadringenti, quibus Valerius 8: Sempronius
    C Cenfotes equos ademerunr. (luinetiam populum `vniuerfum infamern

    fuille oportet, li quidem Liuius Salinator in cenfura tribus omnesnota,

    uit , 8: inter rarios retulir, publico iudicio damnauilfen't,dein


    158: Cenforemfecillent. Metiam rtiburnd excepit, qua: s Vahr.' Nix'.
    pnadignummechon ore iudicalfer.Poll:rem collegarti fuuin cL.Ne-'

    'L

    ronem;notauir,qui par pari retulit. vItaque Cicero vbi agit _cenluraJle


    lud,inquit,comm'une proponammunquam animaduerlionibuscenl'o- I r :
    `riis banc ciuitaremita contentamwt rebus'iudicaris fuill'ezexemplum af~
    '

    ferr de C. Gera fenatore, .qui fenatu rn orus cenforib'us,deinde :


    ipfe fatusztu'm fubiicit,Qud li iudicium illud putatetur,vr caereri turpi
    indicio damnati , in perperuum omni honore 'acdignitate priuantur, lic
    1]; hominibus ignominia notaris, nequead honorem, neque in curiam ref

    ditus eller.: timoris enim caufam, non vita: pcna'm in illa potelltate'elle
    Violuerunt:qua te quifv, obis in mentsrriivenit hcappellare indicia, quae

    popula Romano refcindi , abiuratisiu dicilius repudiari , :m iilrarif


    biusfnegligi , ab ijs qui eadem pioteilatetiil adepti (unt folent commutari?

    quibusperfpic'uum , catuilfe s f Nam'


    Prtoies publicanorutntaulasipea' vquz tribut'is,l veftigalibus,l l`cri~l

    p'turis, farti: cenfor'ibtis ge


    itafueraint .difcep'tabanrj'quoniam cenforum Imperium
    Prroria digilshabuit- sariones.` Haque reorlbus prouinciarum apud i H' '
    nos-imperium ydatrulrliriefiurifdiionetamen: isili quid agentiumgarb'i-s

    voluntaria . Habuerimr etiam 'I`_t'_iuruiri'3 capitales iu. 3 _Cicero

    rifdictionem ac Imperium- ,-'deque '.pub'licis ac priuatis criminibusiucli


    -

    ' t

    aa 4

    284.

    LIBER

    TRTIVS.

    cationemfed inter peregrinos tantm,& extrem cbclition'is h'oniin es;


    non inter ciuesmifi forfit magilitatu tta eilet indignitas,tant lordes',
    tantum Hagitium , vt caeteti magillrarus cognitionem Triumuirorum
    '4 capitalium,c publicam animaduerlionemlibenterdillimularent*.Pt

    "'51"''"' terea Triumu'iri Capitalia indicia populi ac magillratuum exequi cura


    ,.siiuaimin c bant. quo intelligit'ur Roma: quofdam magiflratus faille,qui origi

    nis principio imperium non haberent aut imperium quidem line

    iurifditione,vtrunque tam vfurpauille.Ego ver magiltratus appella


    rione venire n puto eos qui imperio vact: honore quid aut munere
    publico frui, ma'gillratu non item . Etenim muneris verb latiflim pa
    tet,ad eos etiam qui muneraline dignitate gerrit: honor vero ad eos'qui B

    [..`1 dignitate muneri publico prfuiit. Honor,inquit Callillratu, eli

    mm'

    adminillratio Reipublic cum dignitatezeaautem ell: diuinarum a'ut hu


    manarum rerum:qu ad humana pertinent,ea tribuuntur cum imperio

    ordinario,vt magilltatibuswel extra ordinem,vt curatoribus Reipubli


    ptouinciarum: aut line imperio, vt cteris qui-vel rario pecuniif
    que cogendis, vel annon, vel mnibus 8: fartis tetis,vel ad aquarum

    vim arcendam , aut deducendam , vel ad holles tepellendos. @i rebus`


    facris, au't faniisut teligiolis line Imperio falua dignitate prliciuntut:
    funt facerdotes , 8: qui religiones curant. Itaque patricij apud 1;iuium
    querebantut falios ac Hamines fine Imperiis ac poteflatibus relinqui, ce
    teris pleraque mu nera feruilia,quda_m etiam quibufdam vilillimamon C
    ramen falua dignitate tribu tut. Scribas autem 8: aiuarios fetuis com
    7: ii geni-finan 'municari veruit Valentinianus. O`ui autem muneribus prophanis cum
    " honore ac dignitate curandis fine imperio prliciuntur , funtl le ati, (e.

    natores ac cteri qui acl Reipublic conlilia admittuntur'. a'u


    tem iudicatio cum honore datur -, ij vel cognitionem line Im periti' , vel
    Imperium [ine iurifdicl'ione , vel vtrunque coniunium 8: connexurn
    habent: cuiufmodi exempla `fuperiusattulimus..Ditatores veto, InterJ
    reges , PrFe'ti Vrbi Latiiiarum feriarum cau la , ac .rectores pruiiicia"
    rum magiflratus fcriptoribus appellantu'r, non' ramen ab` iis qui

    verborum ac rerum fignilicationem propius contuentur . Fit etiam lr


    / l

    pillim vt qui maximos honores gerunt, omni imperio ac po'teliat'e ca_- D

    .y

    nee

    reant: vt apud Yeoneros Cancellarius ex plebe creatur, qui quid honor

    maximus ell,l line imperio ramen. Irocuratores 4D.Marci magnis' etiam


    honoribus Acumulanturfed imperiovacgde legatis principum,de pon
    ticibus,de fenatoribus idem iudieium elbearent enim imperio ac iuril"
    diione', cm ramen vtrunque minimis uibufdam magilratibus tti

    w//

    buatur.@9cl ver diximus muriera-qua: am publica elle,qua: falua di


    'i

    gnitate geri non pollunt, idpro legum ac varietate variu m elle

    _ .1r/Ufff
    ggfgrs

    i comperio. Exemplo lit illu , quod Romanilegecforia ca'rn'ilic m


    nibus vrbis arcendurn elleavolu eruntsi qua legeetiam nu m` 'Illofates v5
    tu ntut,cenforia lex ad eos carnilicesftantm perrinebar .qui gu lam' darn:
    natis laqueo franger'entgnonad litores,qui velliliibus ad n'ecem quud

    furca fufpenfos cclerentutfecuri percuterentrhoc ramen nofiris'mo

    ribus

    DE.Ri1=.'P.VBLICA.

    ribus qu indecor vt illud. -Is etiam carnilicis loco habebatur qui


    e vulneralfet vt moreretur,inquit Feltus.Viatorumaccenfor quon,
    dam feruilia fure, nunc honelta muriera` putantur. Tantam igirur'hof

    norumacmunerum,tantam etiam cutationum-publicarum diuerlita

    tem,qui`v.na magiltratum, line pzewyappellatio'ne'complecttur, do


    ctrinam vniuerfam de muneribus` 8: honoribus,dque magiltratibus 8: '
    cui'atoribus conturbant.Ad creationem autem eorum qui publ-itis mu

    neribus implicantur,t_ria fpectaridebentzprimm creatores ipli, .deinde


    quo dui/um ordine quifque cuique muneri prciaturzpolttem qua
    ratione quoque modo id fiat. Primum maieltatis proprium elfe
    mus. Secundum etli `maieltatis quoque proprium lit,plurimum ramen
    legibusin genere tribui foletzeque magis in optimaturn ac popula~
    ribus im periis. In vniuerfumtam munera tribuunftur virtute ac pru

    dentia cuiu fque, vel ex opibus, vel ex .nobilitateq vel his inter fe' con
    iunctis: nulla enim Refpublica tarn barbara,'qu nulla'rn harum re
    rum in tribudismuneribus rationern feqnarur. Quid autem his po..

    tilfimum fequi debeamus,n huiusloci. Tertium quod in creando`


    rum ol'licialium ratione verfari diximus,id ipfum delectu pendet,aut

    forte , autab'vtrque limul f delectus autem lit, aut claravoc'e, aut ma.L
    nuum extenlione, id /7; qua (- veteres , 8: his quo que tems
    poribus I-Ieluetiorum qudam ciuitates -vtuntur :aut denique t_abellis,`

    aut fpherulis , aut c_alculis, idquie bifariam occultis, inquam, aurrapertis `


    fuffragiis. _orte ciues vno,pluribt'1fve,aut ex omnibus otdinibus du
    cuntur, atate legibus definita.Delectus ver fortitioniraris veteribus

    mifcebatur, quo genere ramen G_enuenfes ac Yeneti f'pius vtuntur: vt


    omanifemperin iudicibus publicarum queltionum ducendis, qui
    ordine fenatorio ttm ante legem Sernproniam,` vel ex equeltri,ac Se
    natorio lege Sem pronia:vel ex vtroque ac Tribunis rariis lege Aurelia'
    femota plebe forte ducebantur. At in populari ltatu, oportet ciues vni-

    uerfos de lingulis,aut minore ciuium parte collectim indicare extra


    tern ac delectum: neque enim in ciui vniuerlitate vllus delectui potelli`
    aut forti locus elfe: aut quofdam ciues forte,vel delectu, vel vtroq; mor~
    y do de ciuibus linguliszaut quofdam de quibufdam forte tantm,ve,l dc_
    lectu'tantm , vel vtroque coniunctim: aut ex omnibusordinibus par-

    tem delectu , partem forte ductos de quibufdam ciuibus: aut ex omni


    bus quofdam forte ductos, cm quibufdam vno pluribfve ciuium
    otdinibus acceptis : aut partem`ex omnibus, partem ex ordine certo ci-
    uium forte ac delectu . His generibus omnia qu cogitari polfunt in iu-

    dicum aut-maviftratuum
    creatione , aut eorum omnino qui publicis
    D

    muneribus prfunt continentur. j_Efchines orator Athenienlium .


    20'va genera breuilJSc obfcurius,qum pro tanta ciuitate lic diltribuit9. Cm*
    _

    \ .a

    '

    ! )eva man -: -}, {} o`r znpavn'lvijpzov'le.Jer/npr Le ': 1:1 frazerpifovw


    . ~
    . `
    /

    "Trav
    'rh :mep
    rplatxovra
    ripe'payfgll :

    'in'rcz'rah 'Tpr'fo'v @i ,ev ergaN 759475364.


    \

    :La: -rrve Mor alps@ : , @leze-Fim 'roti-mug afg/_m Jaxryane'v'ra.

    I-lic omnes qui publicis muneribusirficiuntur ,-( excipio res diuinas)


    liuc ordinariaA ratione , liue extra or inem curatores adhibeantur,liue
    \

    2.86

    '-LIBERQTERTIVS

    ` 11, id magilltratuum appellatione comple

    15 *"' xus i Iraque* Demoilhenes fifchinis de magiliratibus diuilione re


    pudiata magiltratus appellat , qui in templo Thefei forte duceban
    tur , quique im erandi poteftatem populo extra fortem accipie
    bant. M. Varro uo ygenera magiiiratuum Romanorum facit, maio
    res c minores , qud hi minoribus , 1111 maioribus au fpiciis crearentur.

    Commodis opino-r muriera publica verfari dicemus circa res diui


    nas , aut humanas : qu circa res humanas verfantur ordinaria 111111,
    qu oflicia dicuntur5vel extra ordinem,vt curationes.Ordinaria mune

    ra ad honores aut miniteria pertinent: honores aut cum imperio tan


    tm, aut cum iurifditione tantm,aut cum vtroque coniungunturzaut B

    vtroque carent: huius generis [unt ordinarij legati Reipublica: ac fena


    tores: ad illud pertinent iu dices ac magiltratus. Curatio eadem ratione
    diuiditur. Eorum munerum quae ad minifteria fpetant , quatque

    honore vacua funt , qudam ignominiofa funt, quazdam (ine vlla igno
    minia exercentur. Singula vero partitionis huius membra rurfus diuid'
    pofiunt: magiitratus enim aut maiores dicuntur, qui maiellatis tantrgi

    imperio tenentur,aut minoreszhi rurfus duor (unt generum : alteri qui

    maiorum magiliratuum imperiis obligantur, ac magillratibus inferio


    ribus imperant : alteri qui in priuatos tantm imperium habent. Perfe
    igitur hc tria magifiratuum genera, ac de ofhciis cuiulque
    ilferamtis.

    `_

    @il fumtmgue ; Jeemm


    CAPv'r.

    1111.

    V magiiiratuum perfona principem perpetua,prci


    puque in omni Republica necellaria lit , c cm magiiirati
    l

    y. _ . busimperiaac muriera quque maxima tribuantur ab iis qui

    yi iura maiellatis habent, 'tiazrendum imprimis elhquiiquan

    tmquemag'iflratibus maieftati debeatur :hcec enimmagifiratu pri


    Igf'fm, ma , Deum 1 mmortalem, ollicia difquiruntur. 'Nam hoc maxime

    ifm pri.. Princeps magilira'tu', 8c vterque : priuato, qud princeps quem D


    '

    libi conferat aut anteferat in Republica vider neminem,quippe in 211111


    limo 8c immortali Deo proximo gradu collocatus', ciues omnes longo
    interuallo infra fe defpicit, priuatus vcr nemini ciuium imperare pu
    blico iure , etiam fi priuatis ac domeliicis imperiis familiam mo
    deretur : fed magiratuiper'fonam fpius conuertere , fpius gefium,

    motum,orationem,vultum mutare neceffe elhvt ofiicia rt exequatur.


    Eaautemim'plere , 11111 plan intellexerit qua: obedientia

    maieliati fe debeaturzquque modo fuperioribus parere , quales

    feruare, inferioribus imperare debeat. Vtigitur prouerbio contrito ap


    pofir ditum , M_agillrarus virum cm varias velut in theatro perfo
    nas agere cogaturrita quoque Vir magillratum: nam fi digna magilira

    tu perfo nea fuerit , magiliratui dignitatem adiicit: 1111 minus,tantundem

    R V `Bil. 1C @

    237

    : magiraru'i detmhitu: Reifpubiicmzieatizvt {iiius Qgntd


    -?) qui'fibi honorem-,inquit,adieci.et,fed indignitate [ vim;

    qtremge'rebar dempiifl'et. Vt autem commodis'd


    - Principibus-s
    ubedientia debeatur, ):
    inteliigeirdum di , quid magisxawi princepsimpera're iure Pdf
    t. Bft :tutem magnaeorum qu Principiibus imperantur varieta's
    . Qu'dam enim perpetam vim legum habent in omnes
    ciu : maximam mgaut in Pauciores quofdam, ;

    breue tempus,qudam ver priuiiegia continent : beneficia , aut

    prmia ergameremes, auf improbos, aut curationes ad


    B farm vias Publicas,ad aquas dcdas, aut ordinaria muriera, aut
    legu m.innerpretatione'rr1,aut edra belii- gerendi, aut excrcitus confcri~
    bcndi ,aut tributorum im Perandorum , aut Pecuniarum extra ordinem

    cogendartim, aut iegationis mittend', qua vel principibu-s ob res profl


    Pere gcas gratulandumfvel calamittibus condolendum,vel connubia
    trakanda, vel focietas co'e'unda,vel fdera ferienda Entzfpifiim quo#
    que princeps qufeiones extra ordinem haberi , iudicia recin di , lapfos

    reiritui, damnationes abolcti iubet:` fpius etiam de priuilegiis


    fici-is agi folet, quibus iargiones, but -vacarionesmunerum, aut excufat`

    , aut iu ra ciuitatiswt ingenuitatigaut nobilitatis,aut equeris


    dinis,aut undinarum ,aut corporum ~c coilegiorum dantur. om
    nia duobus generibuscompleimur, referipta iurifdionis,` aut

    Ratus ellamus : in vtrifque verbu m i v vs inferi confuta-y


    uit: (ed ingulorum fet fum clau fulfua ratro, fu formulae, fui aI

    } : quinetiam hartarmm, Qgillorum , iuniculrum _g denique


    varieta
    rerum appellabam
    diuerfxtatemeaiignicant.
    Latini quidem
    veteres N 13A-_'
    *Principum
    quxllrutiones
    nobie dicuntur,tum

    legatos,tum ad praeides ptouinciarum,turn etiam ad Imperatores .exer ?" m'


    citus.- `Sir: enim iliftnianum-legimugde mandatis compofuiffei
    fed omi' verbor fubtilitate, rem lzetieamus-a 8c ea, referiptis prit/ir-`
    cipum continentur,.quam vim habeant differamusflkincipio hic Verba:

    vmvmsrs .mangiati Travs .Fif'rvmsz leges ,' aut ad conflitti-t


    D , qua: vt Perpetulint { quanguam nihil in rebus h_umaf
    ms aprem ad curationes' , editve tporaxia pertinenti

    Sed'claufula qu iurifdiion referipris inferi confu quitfcilicet (Lv A N


    wmv 9.4 Tis i is 5'1- - iudicis fidiemquitatem;teiigionemyrudcm t
    tiamrefertur., vt ea Prbare , aut repudite' foiure perdit: qu Verba in
    exteristefcriptis, que; :ideipubliefalum pertinent ,nunqtiam infea .

    metti interdiiniffntr qu@litio admagiftratum dirigitur,his ver#

    bis1 ? : . [taqp illudi'ii vni-tetfum de toto genere diploma:

    mar: referiptorum,quibusiurs,a magiratui permit


    titur,n`ihii quodl magiratui : iuberi .- ( etiam r rio-_ ???
    finis' legibus' moribus fantiflim cuetur , ne indices vllamhabeant 1.664 Philip;

    referifptorum huiufmodi rationern ni quatenus :requ'itatil veri P* mi L


    tati confentanea . Qiinquam nihil omnino_i'aliiiiutsl referiptis opus efr.,

    13!

    LTEERTBRTIV'S;

    ei`im hlc omnalomani magirtiis pro ihre ifuz. poteatis ~zurequel

    rentur : tamet'fi trios illeinueterauit , non modl . in'hoc lm_perio, ve;


    rumetiam in I_Iifpania,Qe'rmaniaritanniac vbique fet,piter q'urri
    in opularibu's coptimatum Imperiis nihil ramen ad principum ma

    ie atem'aut fplendoris ,aut vtiltatis accedit :,.quinetiam detiahitut


    rum dignitati 8: aulioritati plurimm : priuativer fordibtis 8c corrup
    t elis eo rum , qui vtilitatis fpecie inefcuntur ,vexari confucuerunt: qu

    omnia quis erat abolerifi rogatio populi ad urelios conuentus per~


    ' ferri potuiifet. Nam ea. claufula uns >'i'vii/i :sini s ii 0301: 1.1:
    3 l- horquile ogm eadem eil: cum illius 11 si 03.4 : lr vs'rii
    - v s A v i o i'r v . Caetera 'vero quae yVrbiitio Prtori tribu ta fu ert

    lege Prtoria, vt leges fupplere,emendare,corrigere poffet, non ad ma


    gillzratuum iuta, fed ad maieatem pertinenquae quoniam vrban pr
    tura: honori conceffa fuerant,l_i_onorarium ius Latinis,r_19bile oH-icium
    g . interpretibus noiiris appellatur. @emadmodum igitur oiiicia con-

    Stmme' turbantur , cm'princeps ea qu magiflratuum in fe conuertit, ita


    quoque iuta maiellzatis eleua'ntur,ct`im ari'ipiiitur inagiflratibus. Bene

    ver qud reges noilri, tametfi lapfos erigant , 8c contra legum acerbi
    tatem in integrum reilituant , ea ramen beneficia magiflratibus (

    tienda relinquunt , 8c quidem hac conditione l claufula, si x vsi'


    si r,fi atquitati,fi veritatifi rationi confentaneumzqu verba,peregrino
    cuidam fuirimos in hac Republica honores traianti difplicuerunqua-

    fi regiam minuerent maieilatem' : quod minus mirum videri debuit:


    cm in alien ciuitatis legibus 8e iniiitutis peregrinus ellet; @id fi re
    ges .gypti legiiet quondam in magiilratibus creandis eos folcnni iu-l
    reiurando adegiffe , ne fuis mandatis obedirent, fi quid iniquum -iu'bef
    6 - retur,>v (ic enim mutai'chusfcribit. igitur quae diximus tefcriptaiu

    mans'

    ris , cm in arbitrio ac voluntate magiilratuum pofita lint, omittamus:


    pergamus ad ea, qua qud ad Reipubl'ic fiatumc ad publicas,non ad
    priuator rationes fpectantrefcripta itatus appellantur: de quibus qu'
    {tio duplex eil: , vna quideman comperta rei veritate, quae magiflratus
    oiiicio difcutienda fit, ctera magiflrtus exequi, ac potiilimum in-iuiia

    Prcipenti principi parere debeat? altera an crepta magiilratui non mo- D'
    d 'quitatis , fed etiam veritatis quilione, iufla principisiniquarepudiare oporteat:eque >du bitatio maior eiifi grauis vrgeantur.Nam fe
    r princepsrefcripta ublica priuatis precibus ac lliteris faciliora reddit:
    interdum etiam'pub icis reforiptis lmandata. precibus mia funt,ne prin#

    ceps omnia ab inuitis extorqucrei'fed plerque perfuvadere videaturgg


    ver fic , nulla re' magis eleliari iura maieiltis , qum precibus
    principis erga fubditos.- Nani honeflum eli quod iubetur,quid preci
    us'opus? fi turpe,.culi: iubetur? Nunquam enim magiflratum de iure
    precari', nec de iniuria deprecari oportet: quid autem regis maieilate :1c

    dignitate magis alienum, qum aduerqu fubditos orationum illecebris


    mifcere quanquam lic inter fe ipla pugnant , ac diferepant, vt iu*
    bere iimul fuadere te poile putes, illudffv - : if

    '

    _DE

    REPVBLICA.

    285i

    Wyman 'w. Demusigiturillud,nihilacerbius imperari,qum quod


    princeps orationum blanditiis { li veritatis,& zequiratis qullio o
    mnis magillratui adempta refcripto , nihil contra principis iulla po
    _telhnili vnicuique compertum lit relcriptum intueriti,ai1t falfum,ac vi
    tiofum'7 , aut abfurd 8 legi natura: dillentaneum ellezvt li princeps in
    fantes ac impuberes matari iubeat: quemadmodum de 1__h_araone 8:
    grippalegimus : aut bona ciuium ,prclari 8: aliena diripere vt no
    ra aetatc lbe'rtus Marchio Brandeburgic'us , qui quas vrbes expu
    gnauerat, eas militibus diri piendas exponebat, pna capitis indila qui
    non llrenu bona ciuium expilaret , tametli iullam caulam contra pa

    B triam arma capiendi nulla haberet. (Lifd li magillratui extra fines pro
    uinci,aut { quam iure debeat imperanti, omnibus imperium recu

    7 Rota: dcclde
    except. in nouis.
    Felin. in
    cztero.col.z.. Pa
    norm.cod.col.7.
    Holtie'lisr lmo

    1.1.incap.crn c
    tingat.de ref_cnp.
    8 1111012. 111 Cle-`
    mentina. 1. re
    iudic.co'l.9. Bart.
    in La diuo. dc re
    iudic.text.incap.

    fare fas 9 211111 lionellum fit illud quod iubeturzquto minus prin:

    ; tell
    cripr.
    9 l.vlt.dc lurif

    cipiturpiac iniulla prcipienti parebitur? terminos enim ac linesim

    dil.

    erlj natura ipfa politos mouet,ac (: iurifditionis leges ab immorta


    ll Deo facratas perrumpit. Qud li quis dicat p,rincipem;qui contra na
    tur leges quid iubeat futurum neminemzret ille quid, is enim prin
    cipis nomen ac dignitatem amittit i , qui ratione dilcedens diuiua iura
    conuellit.Superius quid quantmque principi pro iure maiellatisliceat;

    fatis opinor, copiof dixi'mus; vnde p urima, qu huius diquutationis


    communia funr,deriuantur:neque enim intelligi pote: quae obedientia
    11 debeatur magillratibus , nifl pris percepta lint 8: plan co
    gnita'iura maiellatis. Hic vero quritur qu principii iulla magill'ratus,
    8: quatenus exequidebeat: nam fpe' iniqua, fp turpia iu'bentursqua:

    riagillratus ipli libentis ac turpis exequtur,qum iubeantur: vt non


    ita pridem bellis ciuilibus,quibus tota Gallia con Hagrauit, prles curiae

    5 cuius` noriien obliuione fempierna fepeliendum ell;


    iullus aureorum tgginta millia iis qpi nouam religionerri proltebantur
    extra ordinem im erare : iple, qui anc procurationerri li i decerni pe-

    tierat, trecenta mi lia extorlltzprmia popofcit: tulit ille pro temporum

    calamiiate maxima. inaudita: crudelitatis tyrannus, gy

    pti Prazfetum acerb increpans ,~ quod grauiora tributa,q1um iullus


    D' rat exegillet, Tonderi,inquit,meas oues,no`n cutem detra ivolo. rgo
    magiflratus iulla principis exequetur , qu diuinis, quae natura legi
    bus non erunt aliena: etiam li cu m iure cterarum gentiurn difcrepare

    videanturzqu quidem principibus pro rei cuiufque publicat~ commo


    dis aut incom_moclis,mutari non alienum natura.Tametli enim prin

    ceps imperij leges ac mores feruare iuratus,c iniuratus ex oflicio debet:


    li ramen contraiuliurandurn , contrque principis oflicia quid imperet;
    non ideo magillratus imperararec'ufabit: quia non 1 11 magi

    llratus pofitum diiudicare id quod princeps in legibus humanis fanciat


    iullum lit necne? Si tam en legem antiquare iubetur, qua: v'tilitate nouis
    legibusprponderet , iulla tantifper fullinebit, dum principem admo

    neat,idque non femel ei,fed fpius faciendum ePtz'lin princeps admone


    ri nolit, aut admonitus vtilia refpuat,cert magillratus iterum atque

    .bb

    1 1.111 i.nuptx
    in l.
    imperi de iurif
    dit. Inncce'uus.
    in inlet-_
    (ffii-lli

    1111111.

    .r/,fran

    f'

    2:90
    LIBER TERTIVS
    iterum imperantiprincipi obediet: fatis enim fecit officio : quinetiam
    prima iuffa exequetut,fi dilatio periculum effet allatu ra.Atque petti
    1 -- net id quod ab Innocentio I xiii. priufquam Romanus Pontifex effet,

    fcriptum etiam iniqua principum iuffa exequi oportere , non ramen


    . ein. fi legibus natur contr aria finti-luc etiam Iurifconfultorum 4 difciplin
    f'ffmw'dc fpetant, principem iuri natur derogare poffe,id , interpretan
    4 wf-MY tur ,gentium legibus-8c initutis,ne quis verborum curitate,aciutis

    natura: homonymia diuinas aut naturleges violati patiaturiAc tametfi


    ; mic- _._\_i_i_afi:afias lege refcripta principum contra leges indulta priuatis a magi
    ?lflfji fgg'fj firatib us fufcipi prohibetur, hoc ramen ita verum eff,nifi legibus 'clero-Y

    "SC

    gatum fuerit fingulari claufula refcripto comptehenfa: principem ta B

    men fui officij, vri diximus, accurate iudex admonebit: quod rationi~
    bus principema propofita fufceptaque fententia diuellere non potef,
    mandatis iterum a principe tepetitis obedire oportet'. etiam fi publicis
    vtilitatibus damnum allatura videantutixpetabit igitur alteraiuffa,vt
    5 .!_5!= legibus cauetur. At etiam Theodofia lege 7 qu I_*Lmbrofij Mediola
    ,I'LLT nenfis Pontificis optimi toga-rione lata , difert cauetur , vt rotos dies

    _7 / _f ,_
    iff/M "/ff'ff'

    gifg'lfufff H_iginta iuffa principis fufiineantur,fi feuerius aliquos punirimandaue- '


    pp__rfg__'_1___v_l__r_ rit.Legi ferend occafionem dedit fptem millium hominuni cazdesin
    dream.
    in .
    faa , quod quaefiores ac magifiratus
    .
    1. . Theffalia
    .
    . Theodofij iuffu Imperatotem
    .aliquot
    JSCIL,
    interemiffentmbrofius
    exectatus eff,_ei. ue facris
    ubli.

    f_fcfgf cis eamrem interdix_it,nec prius refecrari paffus , quarriea lege la- C
    ac-_pig ta.Inde opinor mariant illa,q_u_etiamnum a Romains Pontihcib us 'lm_
    7i._vini1wi
    de iudicandum
    petrantur refcri
    ra, monitoria,
    inquam,iufforia,executoria.ldeni
    nobis
    flffi'tc, c
    rellinquitut,
    fi princeps
    antiquatas fua vetufiate vel magi

    mes'

    ffratuum in curialeges renouari, pnafque exigimandauerit, non an-


    tea magiftratus pnam irrogabit, quam leges iteru m promulgari iuffe

    rit:quid enim iniquius, quam tu pnam a me repofcas, qui tadiu legem


    _ __

    ju; mm

    iacere,acimpun violaripaffus es? Hoc enim ab arcanis veterum tyran

    norum a Iierone Imperatore repetitum legimus. ver opti


    z__iiplib- . mi principis laudibus clariffimus, leges que vetufiatc extabuerant9,fan
    @dus renouari'iufiit , ne cuifraudi effet, quod publico omnium errore
    i iaacofiiprz- in legem commififfetzius enim fpiffini in errore publico* pofitum , D
    '' nifi quid peccaturin natura: legem , quam contra probabilis error nul

    lus effeidalfmatur
    oteft. An igiturmagiflcratus
    ea iuffa exequetur,qu
    putat,
    qu
    quam
    contraria?qu enimnatura
    'iuffa funt,prauis
    opinio
    nibus interdum fic obfcu tantur,vt quid fequendum,quidve fugiendum

    fit non facile intelligatur : ita faepe Iurifconfultorum ac philofophorum


    diffidentes fententi , ac tam varice populorum,tzimque difcrepantes in
    ter fe leges funt,vt_ex iifdem caufis interdum premia in vna ciuitate pro

    pofita fint , ex quibus pnae in aliis ciuitatibus itrogantur : pleni funt li


    bri , plena: hifori, plena populorum , ac principum fcita , qu fingula
    qui pei'fequ'i volet, infinitus (it, fed optima 29:10 fapientum qui ve
    tant idopiiiionem
    facere quod
    dubites iufium
    fit id
    ncne,quoniam
    ipfa dubitatio
    in
    iuria:
    affettzquant
    magis
    loct'il habet fi perfuafum
    habeas
    id quod

    Dy R-BLP V BXL'I 'CA'.

    '2.9i

    id qdubtu inatuaipfalturpe aeiniultum elle? Sivetu de ciuiliiui


    liitia qutitur, iulfa exequenula-tibi fune, etiam li putes , i'd quodptt'ecid

    piatut iniquiltteeiuili non . I_taque inomni Republic:1.,~'tnagifltra'l~

    tus
    iuargcogunturi,
    ne in dubitationem
    difcep'tationem'
    uocetur,idquod
    cuique magiltrarui
    acpetliiafu
    melfe debet; freEt '

    uidetn magilitarusptiufquam impetiu rn> deponerent (id au-l


    temilieti'folcbatCalendis Ianuar.) nou'os magilira'tusiin leges iurarje'

    'cg'ebant , ' facrilciis folennibusf, alioqui

    inagiliratumifi iuratelfent intra quin que dies abdicabanti Acffipe r'n'a-l Tiblixi ih im

    gilbratusl ipli lara-legead 1u liutandum adigebant eos ciu'es,qui`qu'rn . . taluni.


    nus lex per err-1 polfetmt'ercelfetant :quod facere'cutn reculallet L.M'ei " '"m'
    tellusNumidicus -, 'quia non probaret ege's Appuleias,'rogationetribu
    nitia exilio pulfus . Ita quoquepromulgatis 'tn Curia ] Lui-ala [vw-fw 1 *
    douici xii.Regis clbitutionibus,qud eas pleriqueimprobarent,p"r"oi
    curatt 4 lifci rogationer'n tulitf;v`t viutaii iudices lecundum eas' leges in? Mum
    rlicatent, indiia maieliatis poenaiisqu eas-in difputationem reuocal u 'I'
    ~
    -rent ,vt in ais-cuti legimus: licet enim cuique ante promulgationem

    de legibus, dque ear-u m :equitate differete :cum ver perlatae funit,non'

    liter. Anteaquidem I;t_xd_ouicus xi.Rex edicta'quzedam iniquain Curia xii/WWW


    Pariliorum publicari iulferat; Curia recufauit,propterea quod iniqua v
    nicuique videttut: rex fuaiu ( iugeminans1 minas adiecit,capitis etiam
    C adiit
    inditapoena
    iiili curiaputputatorum
    paruilfet. Ilaiiacrius
    Prfes re
    intelleta
    regem (/.
    corona iudicum
    liipatusmonvt
    culpain
    depreearemi'

    tut ,fed vt mortem precaretnr: cum diceret fe fufque collegas mortem `

    malb,quin legis propofita` promulgationem pari. Rex incredibili ma*

    gilitatuum fottitudine 8: conliatitia pertettitus legem abrogati , ac ref


    criptum ptxfentibus iudicibus lacerariiullit , teliatus fe nulla deinceps
    `editfialatutum,qu curia im probatetiprecatus etiam iudicibus, vt

    qua propofuerant 8: quita-te femper iudicarent. Incredibile di


    iu quanti fuerit ea res ponderis ac momenti _ad tegem in oliicio te
    tinendum , qu'i fem er antea fuo arbitrio ac n imiaimperandi licentia a
    buticonfuelfet. Prius enim qum regnum elfet adeptus, curi Prlides

    D acciriiulfetat, vt quod in abis curi extabar, delerentzfcilicet, DE rx


    txrsso mdato: qu vetba fubfcribi curia iulferat- benelicio Gomiti
    Cenomanorurn indultotteliatus fe,ni prius id l'ieret, Vrbe non excelfu
    rum,nec mandatum libia Rege Imperium fufcepturum :curia quidem

    illa vetba cancellati iullit:fed,vt litura extarer,a6`ta fetuati mandauitzqu


    adhucincotrupta feruantur. Hsecautem verba,de exprelfo mandato, inlay'ilqouu-rff

    quibus'intetdum'he fubiiciuntut,multis vicibus iteratoi quae princi;


    pum refctiptis curia: con'fcribi cu rant , earn vim habent, vt caeteti magi
    liratus ac priuati nullam , aut non magna legum rationem habi
    turi,eadem diflimulatione facilius antiquari patiantur . Hocigiturcu

    riatum arcano {ietit hoc Imperium,quod alioqui ereptis legibus,ac pri


    uilegiis extort'rs' principibus ruiturum'fuilfet: nam Re es' o timi, qui

    lfgiiionibus effufisccanes aulieos explere nullo modo poilmt, ilia ra


    bb a

    Il'

    292,

    ,\

    rione { 1111 cumlmperio diutillim r`etinuerunr,$ed

    quri potell: , an magiltratu abdicare prius liceat_,qum_i~urare in eas le'


    ges,quas vel cum natura: legibus pugnare, vel certoum'iniquitate oon
    iuntas elle puteszqu ramen cteris magiratibus ac multitudini pro

    bantur: nam iuftiri vis ac }: rationis. momenta non nili 5. paueill.

    mis,ifque pientibus percipi folet: fapiens autem,velutiiultitinorma


    quatdam,multitudinis aduerfarius Omnium maximuszquod li'ita ,
    cur fapiens infanienti magiliratuummultitudini .allentiril cogatut Sie
    ramen , pauciores magiltratus alleatiantur cog opof
    tere,nec ferendos, li potins magillratu. abdicare veline :alioqui (irmagif

    ltratui iultitire fpece,leges communi cfenfu receptas uantumuis' ini-


    qu libi videantur,eiurare'liceret, hoc, idem ctcriifibi as. elle du Cerem:

    tum Rempublicam gubernatoribus vacuam procellis ac' tempellatibus


    obiicerent: tum etiam maiel'tatis iulla identidem recurent. Ita

    ehi.

    douicus 1 1 .inter laudarillimas leges,hanc quoque iullit,li traspliirgl'e


    .

    fuerintin collegio ,decuriave iudicum fententi :.pauciorcs len

    tentiam mutare cogendos,vt plurium indicia fequantur. Curia Parilio


    rum diu dubitauir an legem promulgaret , quia du rum videbatur 8:.
    fu rdum,vt uis non ex animi fui fententia, vt lomani in fenttiis feren
    dis dicere fo ebant , fed contra quam fentiret iudicare cogeretur : po
    tillimm in iis qua: iudicum religioni ac -prud'entiae~ concredita fuilfenr:
    cuiufmodi funt omnia fer tum publica, tum priuata iudicia. Cm ta- C
    men curia prouideretob fententiarum multitudinem ac varietatem in

    e'odem collegio , lires exitum reperire non poile :legem promulgauit,


    quae temporis decurfu vtilillima vilaelLCmanquam huic quoque vete.
    -'

    rum Romanorum ratio accedit,vt iudices {pe fententiam mutarent,ac


    pluribus fefe adiungerent . Sie enim Illinius-6 iunior , quoniam pars iu

    dicum damnauerat, ars reum abfoluerat, cteri exilio pellendumv cen


    fueran: : vtrique tan em 8: qui damnauetantc qui abfoluerttertiam
    fententiam fecuti (unt. At noltra lex 11101,.$ pluri

    bus adigere cogir. (wpd enim in omnibus corporibus 8: collegiis


    pluribus placuit,id quum plus valere,ac fulfragior'um numero vin
    cere. autem in omnibus confultationibus , ac rebus agendis optima D.

    veterum ratio , propolitis pluribus honellis ac vtilibus , id quod iuliius


    ac vtilius litartipleti,pluribus vero propolitis periculis grauiora decli
    -narezalioqui nullus arionu m hu manarum exitus reperiarurJultitia ve

    ro naturalis dici non poteli,qua: in dubium reuocatur: crn id quod na


    tura iullum lit nec obfcurum , nec ab hominum erroribus 8: Opinio

    ne incerta,fed ab iplius lempitern mtis clarillimocimmurabili {plen


    dore manat. Nec tarncn pris qu emquam magillratu abdicalle video,

    quam L_udouicilegem illam probaret : ac ne turn quidem cum virtute


    magillrarus'c Imperia,non fordibus 8: gratia qutererenturzneque enim

    regia lege quifq uam Imperio abdicare prohibetur:id itamen quius ef


    . fet,qum arbitrio ac voluntati magiltratuum permittere,vt Rempublie

    cam deferere,qum fententiam malintllure Procuratores Regis {


    magi-A

    p
    'IU-:EFN BLEIIUA'.
    ~ 2.95
    magiitra'tus aci iudicesiin'ex'lgibusraeinoribus indicar,ch ` uleruntt

    'Se cum apud FE_laol'olii!tisiaglereiin;Bartlibliarnamts Pnaafesinqui ;

    cum decura iudicesbmnesicdntrailgemi : inte'uriarpomul


    fententarn' ferrentsieoatp

    nicotine. eonieilio-fehteririam.mu

    tare; ex legibu'siudicarecegie quidem ::qtiisfeniia;vt magi?- '


    ltratumpereteg abe ohlt'accipero'simpulire' accepter Imperio,` vel ere

    pris {ulragiisgvel- peeunifistc nmbitwqulirogiuriribs'lges,qirasiantea' le

    '4_

    gereppruilles, aut petr { l'opi'.i


    magilizrarui quem geris,ffraudeni l-egibusifrauriempi-inl
    : Reipublicfacies? Firtanienuinterdiinigvoqu : fe

    feiultillim cuiquewideantut,eaufa ameri oblatannitilt


    appareanti'Tunoclet't 'principemudmonerl : (-:

    ria Pabiliorum fatturriinemini,fcui'rtlniaruiictirrufnutritrtttagl'egilautlal


    tis obrogare aut fubrogare flertinolltdclaratiofnm appellaqti'quam

    ,l

    priiieipis~ propriam 1~ eEeantea Sed ne ruin quipdernnlagia ;


    llratui contra legem indicare-fas elli;y l'i {- licet, -

    quoadprincipis voluntaselpcefcatzz' lin!y cteris ear-legibus m;

    non de leg qu'itate magilratui difpu'iandumi : alioquil li ind-ex'


    t
    legem
    fin errore
    ( id
    trs faciat,
    prudiifque=iudicauerit5
    cum ex legibus fe indicare
    abi'ipfis puter',
    legibusnon
    'infamia
    quidem
    3 :
    9 i'nfa'l vif . .i 1_ f

    mia dignas >ell .led periode eli, ac frth ,' 'at ne appellate 'qui- s'
    C demfententia , quae nulla ell,`R_t_irnano_ iure necefle fuit. Refert l-Gdfrrfffm

    pluiimum , vtrumdeleg'ibus -latis i, an ver' vdeferendis agrutt illase# 'ignociiplclb


    nim (; quenque oportet ac magillratusoirinium maxime', quos fc'

    etiani li fcienter aberrauerun-t,l infamia legum acperiuri) 5 fequiturf: fed f1mmm

    giufquam ferantunde iis difiere-re oporier,ac iultis ponderibuseas exi'- .

    geremaiores magillratus', ad qu os pr'cipu legumpromulgati perti

    net: principem fui ochij fpius admoneregetiam l1 p_riuata Avnius ciuis


    vtilitas agiturzac'mult magis f1 exea vpromulgatione grauillima Rem;
    public incmoda fequanturzcontravei' li q uodmodo lex iniqua fue-V
    rit maxima tam ex ea lege ad Rpublicain incmoda perutura lintzle

    gis inquitas vtilitatis fpe'cie propoli ta minus apparet,vt veteribus etiam


    D Rerpublicarum moderatoribus vifuni ellznec tam qu; progredi.
    d,vt qutacunquc Vtilitasappareat, ratione deferamur,8c iniulliti .ve

    lis abtipi nos patiamurvt I_._acedmonij quond,qui iulliti omn vtilii risparmiati

    tate publicarnetiebturhhinc leges omnes,huc omnia iudicia,l'iuc deni- 'mdc'


    que cfilia reuo'cabt. Prlla't igitur magillratu abdicare,li lex ipfa diui- _
    nas,aut nature leges_oppugnet,aut vnicuiq; turpis 8c iniqua videaturiqu

    admod Cancellarius Pliibppir i . Burgundion principis fecille dicitur,`


    in re inult leu'iore: _quanqutprinceps inui Ccellarij conllantia c6.
    lfpicatus iulla reu ocare,qua forti ac fapiti vito carere'prllabilius elle iu
    icauit. Hc igitur animi vis ac fortitudo, principes abinfamiarleges ab' '

    interitu,Refpublicas ab( excidio feruauit.C ver Reipu blica: mor,n


    bis,ac principii peccatis mederi c__llantia n potell,prltat aliquid indul`

    gere,- Reipublicvulnera prncipibus illatahexacerbare,elq;_ab in`


    b'b'

    $24

    IIBIR'. J'DiEiR T l! ! S

    faniaadffurorem arliertetvrminianuinfecielegimuiannehim
    imperatore : liorum t-.Impieiiirnnganhntotem {
    tarot-.Antoninus Caracalla iuffitipareicidinirnfratrismxenfaxdi Papiniaf
    nustrricufauit, cum dineret didieiliua Iiniiiifari uamfadmitg'g

    Forriterille quidem magie quam fapienter.Nam<Eatacdl.amsacfrai


    4 p3tian.

    tris ruote nondum fatiarus Papinianumoecididiandauitf:artpufitam


    ri qiiifolus hominisimpeturrue'gere , ac fitte'irterfiiandaib
    tiri lepri mere ipotuiffet mru'de'litam mapeius dfiitityquani

    cum-Imperio? -1 ( fiea'ngbis ;
    non lvriiminisdiuiniflim landes -egregiasvllafiiiparte

    enim fieri. trullo -, fed vt :


    peceataprincipumg quia au ferri nonpoffuntferr debeantlfNon debutt

    igirur-Papinianus ftantoviroude feipfoRempublicam Otbarie.fed.Priii.

    cipi vel potins [ dolori indulgdo Rem publicam,ac feipfum'Rei


    _ I _ l

    t. f publicat [ : uidem 8: fapienter.faturus,finondurn_ parri

    ". Q 'cidim fuiffet admi-ffumurpiterenecaifque collega Biaithaod

    honoris gradu quo Papinianus . olio-cati, qui nullam fceleratiA jeo'nfilij

    cxcufationem hab'uerungcum Illeroni matrerri,q.uam a naufragiocafus


    L @mail f in etipuetataiecare perfuaderenttconfilium igiturc iuffu m,8c fatum o
    ??? am mnium crudeliffimumfernpirerna infamia dedecore cum. authori

    . l bus fuis cu mulabuntur . @d fi princeps aliquid iufferit: deinde confi


    liumre non integra reuocaiit, anedio poiietiorimagifiratum obedi-

    te opottet? id quidem Oporrete primo cuique irituenri videatur: fed res


    ' difiintione illufiranda : fiquidem cpta res omitti fine publico de

    trimento non porefi, edito locus nO-n erit: dque potiffimum in bello:
    enim'Marcellus
    , M_ultainquirunagnis
    ducibus
    ficutnon
    ` ;
    f ne, ret
    aggredienda,ita
    femelConful
    aggteffis
    nontdimitreiidaid quidem
    militiDo

    mi veru,fi princeps editfium,quo ciues iudicari,aut damnatos pleiiiuf


    fit,re inchoata 8: affetamondumtamen confea mdatum reuocarir,
    .

    Omnia funr omittenda, vel potius intermittenda :.con'tra quam Fuluius

    _fn hm.

    Conful,qui'capta Capua cumin autores defetionis animaduertret, ac


    iam Senatotum maximam pattern fuplicio affecifletcceptis lirerisvt
    7 L_iuiuslibM- tem integram remitretetad Senatum-v7 , priufquamfeas referaret, noni- D
    y

    gnatus quid in eis lateret, teliquos Senatores [ percuflit. Non qui

    ~ I ' dem tenebatur CO'nful imperio Senatus,cui nihil omnino imperij fuiffe
    '

    dOcuimus,fer ramen magifiratus prouinciarum 8: imperatores Seria

    ' A
    tus confultis,perinde vt legibus parete confueue'runt.> Cett'quid (iait
    ijamfwwi/cf #www danenfesx xx v i. viros capitali fupplicio affeceruiit,l non aliam. ob cau
    7'

    fam-,quam qud ciuern vnum capitis damnaffent, mortuogarolo Bur


    gundia:
    duce,priufquam
    Imperium
    illis effet
    torogat:Illud
    tamerfi
    neceffe
    non
    fuerir,vt
    fimilibus exemplis
    fuperius
    diflfelruirrius.
    autem
    fer

    lif'fffg PaPaul-mf s eafos quimperium hab't, [ iure mdata exequi poffe _


    etiam poll: imperi) rempus , fi is qui mandauit fciens prudens factum dif
    ieg.
    ' fimulatirmec prohibeatcum pos finQicunque diximus,de iis manda

    ris dia fmt quae nullamad magiftatus facti quflzionem -"

    t.

    @l

    D 'i maf

    i9',

    Qgiifigittirliefmptiulque; pro ,comm nevers, marrant eaqpa:y


    neeptiblitemee magiliiiamiicoganta fumi
    urfnsdifpreiqndutuan a:
    hi { maglrarui linguiarr mandatoy adempta-,an veropermilla: li
    magilttarus relcript:na-rraturquit*` l _y l _ _ ,

    : ): _neme i-timagiliimui () omfms: ereP n. ,cfccr:


    porell: an inquirerepollitgporillimutpliipnncepsfdeclarauetit mais - y

    feiefiipque-narratefwt,'maggilraribus omnqmeripiat dubitan- #ii-FMH


    diliqliemiyeris eltzramcnvtvtroquecaiirrnagiltratus derer vert. : i

    ratgeognofcat.- -Ac ne magiitraruseade re dubiintentgnlantmus id;


    v _
    lage miit?, 'liratus veranelint,.quafrefcnpto narranrursmquitatt i-4 fom ISL

    : uerir,liueorilfum:ae tametli nihil aperteaueat cum :


    magitarus de iiei vet-irate cognofceref prohibetur; inquiret l ramen fr sigg,

    dilatio qultionis nullum Reipublic aut priuatis 'detrimentum' lit alla-'-> aqfciiii. ciali.
    turaetiquia non debetalrerius vtilitatis caula alten incommodum ~.clteai'nn ;

    gp?

    muito-minus Keipublictiin vmueilfum eti quae in legibus,pr1ui eglis, : cx:


    1.3.

    relcriptis,
    entis, fententiis narratur
    nullum
    veritati
    priudiciu
    in 'acommunica.

    .
    ._

    Lc >lola di:

    '-.-.,.j

    pplliint. Ac tamerl vigente Mediolani foruadatumi tyrannide, .

    cautuin elfe; 'vr referiptis aclegibus lides omnino habererur. :ea ramen 103353:iisg;
    lex reeepra vrbe Stag'ro Mediolanenli regibirs Francorum- abrogata -
    .
    . folutn
    \
    .
    . .
    _ 4 Carcnl s con
    eli. Ac li lidem habereoport-et referiptisc'iegibus,
    1d
    intelligen-`

    .
    to.col.vlt_.
    Deci-

    dumde~iis+,quibuslegesedirve principis obfcura declaranrur .quan

    us cotili1.168.co.

    "

    '

    '

    C quam potiusfantiones debenr quam narrationes appellari. Sed li Prin- mlm-"n a ~


    cuintciiifcnt. c
    reps de li regritare,pru dentia,religi`one cuiufquam { referipto te- rfiudtwia. im.
    i

    ..

    . .

    7.Curr.us fcnior

    iiil'icarus,in c`utationibus,magiltratibus,aut.tnurietibus,ac lai giriombus comit. e aq.


    .

    y l. vt` rail tim

    . tribuendis , tantum abefi vr ea telblcatione; magiliraws CODICDWS @mi muniti-sind.'


    debear, vr etiam maiore diligentia inquiti oporteat, quali prmceps non _urcfgngltlfg

    fuerireabenefi-ciaimperito velimprudenticoncelfuruss : contra vero li ngriiilgtsin


    cuiquam magiliratum iinperinive princeps detiene, non etir ampliis

    inquirendum,quia princeps honore dignum iudicauirtniliaut permit- crnieng


    tar ,' aut ltegionis moribus ac nlhtutis 1d lieti confueuetit: vr polite-l ???

    mis7 rempotibus l'iebat, vbique fete morem mualuille vide-


    mus,ac potiliimum in iudicibus renunciandis.@rinetiam Goris Irripef (irraggiam

    D rentiitsi
    rtibus iudicium
    lic enim de
    Theodorichus
    fenator'ibus fiebar,
    Gothorum
    priufquarn
    Rex apud
    in
    C_aliiod'orum;
    admitte- -
    ""mf"
    Admitrendo's . in examinare cogit follicirus honor Senarus. q

    @ed li quis veriratisafpecie principi quifquatn obtepfe'ri'tj'egmmod-is


    acvriliraribus refcri i >to comprehenlis,fummouendus eritteoque magia

    filargitionibus elfu (is 'tariutn exhauriatur: cui morbo vbique gralfariti

    mederi poreli,lilegi Valeli locus lit.Nam Philippus Valelius rex Frati->


    cot'uiii largitiones ac dona repeti iuliir ab iisqui quodanrea ex eadem

    caufa adepti fuert donationum tabulis teticuilIenr: 1d quod etiamnum


    y
    l
    Mediolani9 liegrifoler.` Crn enimRei ublic interlir plurimrn quid 9i @editieren
    qfque pecuniarum ac beneliciorum , qu quifqueprrn'iaacpriuile- ii'iiiiiiifilriii'
    giacfequarur, acctiratiliim in eo genere mlagiltratibus cit in cumben

    ; porillimm in popularibus impetus, in quibus cum publica


    bb4

    i
    i

    I
    \

    l 293
    omniafomnium direptioiti
    L i. ne'patent,
    R. fieni
    tutti verileditiofi
    T1 vi
    hdmiriiiils uli
    earn canlainperturband1Republic'oalio dauin; Itaque' duodecim
    :ggfs 1- tabulis fantillimerde toto 'genere priuilegorurn'itateaiieturf, P it 'i'v are#
    -l t
    /?

    Y L d

    _a nili comitiiscpntutiatisgine irroganroy qui lectin faith -e'apitalella

    z n am 'I-Conllantinusrveto huitein modum;Necdamnolaginquit', l'ile,el_e "lf


    _ de precibiis.
    bus contraria imperrari oponnei : auten'omnia' priuillega legibuit
    p Y _ ` _ con rt-atia: alioqui priuilegia notiltngr, Quarerli'alretiiu-llioni obte'tnp'e-i

    r'ffflf randum 'opotrete cliximus,lifctam !


    wield-BMM' publica: incommoda, quall eiuslieripotei'ir, larciautir zcv'vr
    molan
    '
    . ref-api. lulti v ol~unt , ea qua: contra leges, compliquepublicamlutilitatemfu
    pri-i `
    4 i. , uatis extorqurur, lnon Oporter gratia,ledfodiodig'na indicare, nele'ver

    1..

    InollitcLCJa.

    '

    "

    ` _

    ...Jl-I.,

    , borum interpretationeaugete .vr i) qui beneficia nrilitibus concella, ad


    121153illiiii [ forenfem ac ClcllemifPciof Yerboru tu PomPa rraxrnri'v'r

    iinguiireacicg. rullicos homines, quibulcum cadem benecia communiyi @qm-Sv

    tar , rributorum multitudinepremerent. thuottiam de priuilegiis-cA


    beneliciis dilpurationem
    nonvtinllituimus,
    hoc potillimum
    maglllr'arus i
    admonendi
    nobis videntur,
    quem' accuratillime
    fieri poing-beneficia
    l concellu principum tributa dilpiciantuin latis : comperuini
    " lit, indignillimum qu einque'ea-,non tam impetrareqii'm v principibus

    inuiris extorquere i quanquatn in eogenei'e,non mode princip'ibus,led


    8: humanis
    egibus
    , fraudes
    innumerab-i'les
    videmus,'
    i etiam
    dque diuinis
    rr verborum
    argutiis,
    ac tanta
    lubrilirate,
    vtnulla fieri
    ratione
    magi'-
    5,111 vi occurrere po vid eanrur. Eiufmodi ea claulula
    DE : , quieRomanis ptil-icibus ad omnes principes
    ' climalit pro
    : . manauit : nullus enim fete princeps , qui in tribuendis h'onoribus ac
    ds1"clm beneliciis , aut priuilegiis perrumpendis ea claulula non vratur : rametli

    na. li Romanus.

    - erepta benelicia ignotis, ac indignillimis hominibusttbuanriiri


    chqdrit enim Riom campus quiHOridus appellatur, non tam qum
    CC .

    noi. sinn. . copia fertililiimus,vnde tellimonia decerpere cuique licet,vr

    iis facerdoria dentur,qui in extremis : aut Alfric Oris verlati lolenr,


    derelci-_ipi.Fclin.

    cap.ere`.de tell

    que
    v t it o i i : quaquidem
    claufula
    omnes Omnium
    fraudes
    _ \

    .
    .. .. . .
    .

    enacqrnm. facile exculanturs :l1 modo Pontici) iuris Airirerpretibushabea


    111 CIP. l C

    US 1.

    cmu-di, M.. mus:led' iampridem


    fraudes
    illas
    de nollra
    Republica valere
    iullimus.
    D
    '
    ~
    '
    .
    .
    v
    l

    .
    __

    fuer. in praliea

    Et quoniam principes ac magillratusimproborum hominum fallacus


    3-51152???
    circonuenti,vix
    ac. ne_ vix quidem
    euadere
    potuillenr,prudenter
    !
    itu .
    .
    _
    _
    .
    I

    up. anni . , telcripta principu m,nili eodem iplo anno uo impetrata lunrima
    cap. lcapitul.dc

    _- ..

    _.. _.._._.
    \
    .

    cacca preise-dx. gillratui Oblata fu erint, nullius momenti?. futura unttnec prius vim ha
    99 Accur-_in
    anno |577.
    '
    . f
    A COl'Um
    . .
    .
    .
    v authoflttCmeqUlth.At
    ,_ `

    glof. b1tf3,qulm

    : etiam Mediolanenli lege'rtelcripta principis ad Senrum anno, ad magi


    iwamnumpc- liratus metile deliniuntur-z hocitem vberius canetut,vr non mode dies

    liloliiiifiriifilii.' 8 Conlul , etiam hora qua quicque iulletit princeps i relctipttr


    l'flgjfj conrineaturdque 8 rogarionecum comitiai'elenliumlee
    : gatione fungeremur cautum ellzidque Iurifconlulrorum autoritare'
    fermait. - fecimus. Quid igitur li princeps luo releripro magillratui qullionem'

    23;. ell.' .l`"` veritatis


    plutirtiutn,an
    princeps
    .
    . exprella claufula ademerit?
    . Refert enim
    .
    .
    .
    falla I

    ,
    /

    I 2,7
    ui:
    -f-e=l?i1::l

    I'Dara' REP VfBL'I QA.

    197

    falla pro 'veria , 8: plane incognitapro referipto inferi man

    dauerit,an ver i quiiionem magiitratibusjeripueritdienim in mi~


    litem cetdotium ; autfacerdoteith exerciturn c'oiifcribere iu@
    (crit, cm ramen hunc duccm eitercit'us effe , illum ver Et

    cerdotem,vtriufque. refeript'umfuibinri aportenquia'probabili errore


    aut fraude princeps circonucntusfei: Sed cmprinceps ipfe - manif" ig gi

    tuit magiirarus fai qullionern (, nullo 'probabili meer: du ICB, ifi


    aus en. @mouw magutmnanqummomr, prinupam idf' tifgtfigjg
    moncbitac bona fide veranarrabitgcpro (itis incommodis (ufeep'ra ;
    penderet.
    fententia,quanttn
    imperanti parebit
    Illud etiam
    i, alioqui
    quidem
    mult
    Reipubli'd
    pore'ritdiucl
    tmg'is met-tiendum,

    111111 rhinsidperIaLepr
    ':
    magiihraxui'iatbitrio
    alteriiis131111111;
    ` '
    exemplo cteri'magilratusgdeinde priuati iuillirpniri cipis popiulve Iconf
    perganrtexquo Rerump'ubiicarun.intfetitus fequunturtd

    ii putes nihil principemquod` -[ aut iniquum irnperare opottere,


    tu quidem plutasfat 1111111 omnino; contra decus ve .dignitatem,vel

    quod inrepreheniionem cadatiprincip'e -impetari debet: nec 111191113


    tibus etiam -ii mips ; 111$3151311- 1112111111111111111111 'er
    rita: lebis animos principis 62 legit r'n nbfcquio detralt,quam in legit`

    bus rendit : magiiizratibus

    affette; "Sedhic de magiltr

    oiiicio quatritu'r :.ecquid agende illisie ptinceps populi/live


    C ofiicium deferant fuu 111,8: comraileg'dsduilegcontrque publicam viii
    litatem quid iubea-nt : an propterea inagiiitatum ab ofi-icio difeedete

    oportet?At legeslpfx iu'bentmagiiirartui etiam 111111112 ';


    diendutn effe : ne,in uit lex, Pratt'oris maielias contemptavidea'tur:qua

    infenttia video fuigeuosvirosicero fpeftribunitios (: exe- lufifcfnflflfilg


    elhidem rameny tribunorum intercellionibus etiam iniqttis ob- Sizigififolfii;

    temperandum fcribir.Paret'e iubet lex inquit interceifori,quo nihil'pr fiffiifffffgd

    dixerat
    liantius;niliirexitioiiusciuitatibus,
    im editi enim boni remfmelis
    nihil tam
    'afi contrarium
    qutiieoncedimal~.
    iurLac legibiis,
    Aurea ;

    nihil minus ciuilc 6c humanum ,f qum'compoli'tarfe yco'nliituti' Repu-


    blica quicquam agi per ). Videmus cities _inptincipem armati;

    D leges violati , iura omnia ite,<cut~ira?quia magiratusipii defe


    tionis authores fungfalfa iuris iu iiti opinione',At inquiutit,iniqua
    lcx , 11111 debem us :' honeita quid orario, (i non`
    potesfed il ud quod non debeas vn'cle" 'didiciftiiquibus entfozntibual han#
    liliimi tibipriuatos eti iniulia przcipienti verberibus, ;
    extremo denique fulplicio parere cagas, neotametrlmperanti principi
    Obedies? at negabisiniiquum ! imperas: negar etiam I rinceps
    iniquum elle qu odiubet : tune arbiter cris? aun ii' te atbitrum eras , cut'

    non idem de ruis ergapriuatos ediissferendum putes? (manquant ma.-V


    gillraturn vtI : tierno cogiti abdicare : (i tibi 111111111
    quavidetur , cit igitur imperandi libido ,vt priuatis quidem imperare

    velis,principi tam populvc parere nolis. igitut fixum teneamus,


    @cipiiniqua prcipienti obedire ptftabilis elle qumiuifa recu

    ....ll.I
    _Il_l

    298

    -1_11$

    lantern etetislmagilleratibus ac priuatis rebellandi Saldern#

    plum pr'berezlin contra diuina-'s aux nature: leges Iquidi-ubeat~ui3pa`tr`ia5


    onis ,vita deniqueipfa pris debes,qum de5iuliitia,integritate,reli
    gione fpo'lriari. Vnorveialtero /. _S_au__littll`erat fa'ce'rdotes
    omnes le preferite necarimemofuit' quiiulfahohrecufatet praeter Doe*

    gu ms ad vnum omnesintereminPetronius Syria:V Prles iu (Ius ell Im~

    :'lmwfff.

    peratotisCaligul liatuam in teniplo-Iierofoly ltrr=collo<:are,~vt in


    I

    ctetisomnibus Deorum remplis fartum etat: Iutltei1 lla'tuaslmperat

    Amig, ris de; fuis face'llis deiecerant. Petromiusprincip'emadmonuife Im e.


    rata' fat-.ere line.: grauifeditione e ladibus non 'poiles' Alteraf iull'a alle

    ' runtur , 8c quidem crudelillimisrPetronid profpotis* poenis ni pareret. B

    Iltaque Petronius veteranor legionibus, prhdiarilfque-militibus coa


    `cl:is,exercitum confcribir,ac Hierol'olymam pergit iullafaurus; nihil

    'enimzfuareligiongnihila
    etiam
    natur legibu'salienum
    >fr:
    faturum arbitrabatur; Atdiuinismihil
    Iudzei cm'de
    Petr-oni'faduentuallatu'm
    ef"A
    fet,vrbes,agtos, domicilia deferer'e, aC- Pratlidi obui inetm es ire, li pre'
    cibus ill exorare pollint,aut feiplos militibus martd-os przelbere. t Ergo

    fuplices hominem legationibuslttigt: led-cum nihil procerent inn'u

    merabili m altitudine co'u ntes, .8c quidem exarmati circllantibus vn


    dique legionibusperfacra ,prque religiones obrellantur,vt ris mori

    liceat, quam facratillimaDei fem'piteruitempla hominum liaruisina


    niri, fortitudinem
    ac fdariconfpiciant
    . Prfes .inaudi-tam
    opulitum
    religionem,
    Arum
    admiratus,precibus
    etiam ac lacrimis
    milerri-ma:
    ple C
    -bis commotus,ab illa quam non nituehant ipli ctudelitate alienusdim

    gulos domum redire iullit ac promilitle ad Clrerny rurfus literasdae


    turum:ac pris mortcmqum crudeliaiulla obiturumlajgulatamen
    furore acinlaniadcmens Petronio literas fciplit acerbi imas,`8c fupli~
    ciorum cru delitatem fpirantes,ni iu lla facelieteted. nauis cum-veiori

    bus temp ellate abrepta.ellt,priltfquede tyranniiccede in IudamI allaturn


    elhqum'crudelitatum.nuncius eo' lperue'niret..litqu't'."ita Petronius cm

    - ~ f

    ' fummam erga De.qu religionemqaduerlus tyranhu'm prudentiam , in


    fubditos.charitatern pra: le tulillet , lapientillimi Pralidis ofiicia omnia

    impleuit.- tamen prazcipuintuendum elhnefreligionisyel potis D


    fuperftitionisinanem fpeciem principum iullis'obtdamus. Clim enim

    magillratusreligionemacleges diuinas hu manis obtendig de'principis


    religione male fufpicari necelfe ell.' Oportdt igitur- verillimacertillimaque fempitetni Dei religione ac.dptrina imbutum, 6c ab omni impietate acfuperliitionfe'penitus alien elfe . Sed me pu det eoru m', quos pa#

    im
    :3P
    @mi

    gattosapp-ellamus,exemplis vtiicmfadnollita re aborilam enim pridem


    pietasrerg'a Deum ferriere deliit, acque ade tepefalia'elt, vtverendum

    {it,netandem omnino refrigelcat. Dilleruimus _qualem le magillratus

    tra

    erga-princrpemferre debeat dlcendum'dcinceps qualem erga priuatos


    ell`ecup1amus.
    -r
    _
    _. _ _
    1
    ~~ ..

    Il;
    L

    ....
    .~
    .'-

    ,'

    .A
    ,

    '

    DE

    REPVBLICA.

    299

    Te - erga primera: {/1233 ,faire ietf.


    A v .

    v.

    ` Acts 'rita 'rviii diximus publicam imperandiprohibdque


    l ' habere : publie autem imperandi ius haber,qui
    y " iufiis aut vetitis minus obtemperanres'cogere :: tamerli
    enim Modeilinus 1 [cripferit legis virtutem - in i'ul)endo,111g'Vs

    "'f

    cgibin'.

    vetando,permittendo,acpuniendo: magiih'atuum ramen ea vis

    tis quam legis, qu'per fei'pfamuta : magiliratus autem lex vi


    uens ac fpirans, cuius hc maxirrr propria :lex autem, qua: Imperia
    B ac verita praz fe fett , inanis effet, nifimagifiratus , qui potenti us lege do
    minatur,pnas intentaret . Ad ea ver quae permittuntur, nihil opus

    lege, qua: ipfa in iullis proprie vertur: ac verbum legis aliud nihil ,
    quam fumm potellsatis iuifumzc qui contr quam prohibetur uid fa
    cit,conrraiu{i`a facil: `'poe'na , nu nq uam legibus irrogaturmi i magi;
    liratus authoritate ac. iiidicio conllzituto {ententia feratur. quo per
    fpicuum eiivimlegum iniis poHtam elfe qui publicum imperium lia
    bentfeu ~fu'erit p_tincepsfeu populus,(eu p_iagiliratus:quibus imperanti
    bus ni pareatur , cogendi potelias :id autem lit pnarum irroga#

    tione,quam Qemoflzhenes neruos Reipublicae appellauit, ? inquit,


    ? areAei'ar "Ufa im 22:06: und -rv fifa/uv'iwv. diximus COgCDdi POCHIII,

    C vt magillzratum ab feiungamus,q`ni iudicandi quidem, fed imperandi


    :
    qi.

    otePtatem non haber: ac multmins ogendi,vt Ijgntilices caeteriq ue


    `iudices quibus Imperium nullum el.Nam qui olim :i Pretoribus, carre

    rilque magilhatibus dati coiifueu'erant, non {uas ipli {ententias exeque


    banrur, fed ij quiieos dedillenr, fijmod eas probarentnis ramen iu- dfi-MMO dm

    dices dati priuatos ad fe yocabant, [ed nemo qui nollet obtemp'erabat,

    '

    ni magiliratus ipfi pro iure fue@ p 'oteliatis imperart. Itaque nec edio
    tenebatur,qui vocarum ad iudices priiiatos vi cxemilier,quia' imperan- :

    di iure tarerentznoliris ver moribus iudices datic vocare ad fe,& len-


    trias,n impetrata venia`magill:ratu,vr ptil-icibus neceife , per via-'
    tores exequuntur: 8: riuatos fuis editis,qu { manu ac ligillo conlif
    D.gnt,parere cogt, fetiis tant iudicibus permittitur,qui aliunde perle

    Le

    ipfi, aut vn cum collega Im perare poifunt : non item priuatis ciuibus, (i
    indices :i magiliratibus dati fuerint. Diximus primam cogendi pote-'

    iiatemin prelien lione bonorum ac perfonarum pofitam elfe, diximus


    le__L_n_A

    item prelienlionem vocatione fpc: {eiungi, 8: cui prehenlio lit, non


    propterea vocandi, aut iuris dicendi, aut captqs dimittendiius eifezhc
    enim propria eorum quibus public iudiciur'n , feu de fama ac

    dignitate, feu de capite, feu de fortunis omnibus decernatur: 8: partem


    quidem magiiiratu um priuara, partem publica iudicia tratare: pattern

    re:
    mula,partem
    idque cum libera
    g'erberibuspartem
    pro'uocatio ne ,exilio,partem
    vel extra prouocationem
    fr_iplicio capita
    iudicare:
    ipuni-
    swam'

    eos ver qui damnati fuplicio liberare, maieliatis proprium effu-

    praleges omnes, fuprq'ue magilratuum Omnium iura, imperia,pote

    '

    5o@

    L-IBR

    TERTIVS

    Rates . quo perfpicuum fit duo imperij publici genera effe, alterurn
    quidem fummum legibus ac magiftratuum imperio folutum , alterurn

    legitimum quod legibus obligaturzhoc magiiratuum propri eit,illud


    ver maieiiatis: maiefias quid 'in Republica nihil fe ipfa poli im->

    mortalem maius,nihil etiam [ibi qua e haber: ma iftratus ver princi-_


    pis maiefiatem fufpicit,eifque legibus ac iuflis ob igaturzpriuati deniq;
    Deum immortalem maieftatis legibus , ac magifiratuum Imperiis
    tenentur. Qro Ht vt nemo in Republica verbis Impero ac iubeo vti
    pofiit, prterquam ij quiiura maieiatishabent: qusverba. n modo
    4 anemona@ Imperium, fed etiam voluntatem f Latine loquentibus fignificant: cm
    illudTercntij: a-

    . .

    imo im unc omnia omnium Im cria ac voluntates,ab crus vnius qui iura maieiiatis B

    :rffnfr: haber arbitrio ac vo untate pendeanr. Itaquefolius principis,populve,


    fbcvflffi aut optimatum , pro varia ciuitatis forma, propriu m ef Vtiavcrbsivollb

    ggg: mus,iubemus,quibus magifiratus vti non potefimec ite ediiis,qu


    ,n "Lm,
    magifiratuum tuffa , capitalem pnam fubiicere. Inde quatfitum
    g/$505' iurifconfultis , c adhuc fub indice lis efr qu ipfi me
    ,

    rum Imperium appellant, principis profpria it , executie vero magiiira


    tuum: an vero magiitratuum quoque 1t illa poteias communis. @se
    qu/idem qufiio difputata 2 8 Lothario iuris peritiiimis,

    eiufque arbitrium delatum eli ad Iinperatorem Ijenrichu rn v. qui tunc


    Bononiam venerat , equi fponiione ata. Lotharius fponlione vicit,ar
    bitr recepti fenttia : fed Iurifconfultorum pene Omnium fuffragiis Lol/C
    :aigillgct tharius quidem equum , Azo ver quum 5 dicitur: lerque ta
    Moiin..i.g1.. men Lotharij fententiam fecuti . Vberis igitur ac plenius explican
    ixiifiiirimfuc' da quio cm ad Imperij vim ac naturam 8c ad iura maieliatis pe

    nitus intelligda pertinere videatur. (mfiionis obfcuritas inde ,


    qud nec Lothario, nec Azoni anti uitatis magiltratumq; Romano

    rumdifciplina fatis percepta cognitaque fucrit. Principio quidem exa

    oI-uslib-M tis vrbe regibus, magiiratus Romanorumz gladij ius in cines nulli ha
    . bure : at etiam verberum potelias illis eilt Portia lege adempta 6 anno

    igiiggufd. ce L i i i i. qua quidem rogatione populus Romanas non mod ma


    " giiiratus omnes, fed etiam feipfum gladij potefate in cines poliaffe vi
    derur,cm liberum exilium capite damnatis ex omnibus criminibus D
    permififfet. At etiam fi de fama ac dignitate ciuium ageretur,iudicium
    enit plebis: (i de fraude capitali, quia ciuiras amitti poffet, ageretur,po
    mig; ggf; pulus comitiis centuriatis iudicabat: vt legibus facratis7 cauebaturzac
    domo . tametfi leges interdum violarentur, non ramen impun violauit Cice

    ro , cui qu de'coniuratis Catilin fuplicium Conful fumpfiifet, aqua


    8c igni interdirum efi,ac ducenteiimo ab vrbe lapide bonis omnibus
    publicatis, exulare neceffe fuit. Mult poft leges Va crias,Semproniam,

    8c Portiam , qu fecures c verbera tergo 6c capite ciuium Ro


    manorum amouerant,lat leges, quibus plebe ad Prr
    s lib-z-dcorig- tores quazliionum ordinarios publica iudicia delata , iccariorum,

    mm'

    inquam, peculatus, maiefiatis,`repetundarum :quibus legibus Prtori

    quiionis cuiufque denitafunt iura,iudicia,pna,formulx, quibus


    difce

    ii

    DE REM/Brice...

    i.
    '

    301

    difceclere nullo modo 9 lieebat: iudices etiam ex ordinibus lege conlti- 9 , ;


    tutis fortiriac fubfortiri necelle fuir: deinde aeeufationibus ae _defenlio- '
    nibus public admillis,iudicia rabellis ferebantur : tabelle enim tum no
    tis literarum , tum etiam colorum varierate diltint fententiam pra: fe

    ferebanr,A.CrNiI.. id ell abfoliio,condno,non liquetzinterdum etiam

    ampliare qullioiiem folebant ,id ell deeetnere vt amplius qureretur:


    tabell ver in vrnam coniieieban tur, deinde numerabtutzli nunierus

    tabellarum ex litera . praeponderaret cteris , Pi'aztor indutus purpu


    team togam,pro tribunali ex editiore loco(nam carter-i iu dices forte du-r

    in fubfelliis fedebant) hc tria verba pronunciabat , v s ra itvupI


    mi v i s se v i n e v itzvel non iure fecille videturzvel prouinciam fpoliaf

    fe viderur.I-Ic illa fuit Romanor in iudicvandp milia modelti grani.


    tas,ne mentiri,aur temere quicquam, quod minus compertu m ellet,af

    firmare viderentur. Conlimile ell illud , s i o;er ivm i t l tsr.

    (Mod autem Iiellus, fcribit magillratum ea verba pronunciare, . v


    cauille videri reum,quem de conlilij fententia capitis eondemnat; capi

    tis pnam intelligit qua ciuitas amittitur . Mox fequebatur le'

    gum,reus exilium optabat.QLllores damnati bona eogebt in lilcur,


    li ea fuiller ex legibus pna conllitutazquibus legibus nili reus paruillet,
    Triumuiri capitales,comprehenfum in cai'cerem duci iubebant : habuir

    ergo (dieet aliquis) Ti'iu muir capitalis imperium in_ciuesmos ramen lu


    periris in peregrinos tantum eius Imperium parere doeuimuszret qui

    dem,fed exilio damnati peregrini fu rit,quia ciuitatis ius amiferui'it.Con i


    limile ell: illud Martiani iurilconfultiad S.C.Turpilianum: Si iudex,in' :ic'fm' lm"
    quit, pronunciauit hc verba, Calumniatus es, condemnaiiit cum:

    quamuisde nihil lubiecerit, attamcn legis poreltas aduerfus


    exereebitur :hic omitto libelloru m inferiptiones , tellium ae tabularum
    inqiiilitiones.v Hcfuit publicorumliudieiorudm anriquis Romanis vli`
    tata ratio , qua quidem intelligi facile potell, Prtores qullionum pu
    bliearum nudam habuillelegis ationengladijveriusn modriori
    habuilfefed ne verberum quidem,aut leuillima: animaduei'lionis in ci
    ues. (M_/od li muleiae certatio eller ex publico crimine,quod legibus -

    .Di fama
    prehenfum
    non fuiller , tributa plebis comitia cogebantur : li de capite,x
    , ac fortunis omnibus quatreretur,populus centuriatisxcomitii s iu
    dieabat,vterque extra-Ordinem,vt folent qui in _omni Republica ius ma
    ,iel'ratisu
    habe'nt:
    nee tabellis
    aut notis fufragia
    fcrebantiir
    , quia
    ipfa,
    vnon
    populus
    arbiterl
    ;
    autem fer
    huiufmodi
    autlexcon
    li
    milis fententia. SiM. Pollhumius ante CalendasMaias no_n prodill'et,l

    neque excufarus elIet , videri cum in exilio elle: ipli aqua 8c igniplacere'
    _interdieil-Ic apud 'fr_fcoriiumicer,on,em4 vberius ac fulius. ; fn ', ~

    Mutato Reipublic , ereptifqiie popul-O iiidiciis ac fulfragiis , P-rze- fjfiblid

    tores ramen publicarum qullivonummliquandiu iudiciorum illum Or- Pcfdufnin^ I


    dinem tenuerunt. _Id-enim fatis aperte innuit 9 Papinianus, Yqui Azoni zul-:g-f

    ac Lothario dilputandi prttbuit Occalionem , his verbis , Quaecunque


    {pecialiter lege ,vel fenatufeonfulto, vel Principum cOnltitutione triY

    50;

    LIBER TERTIVS.

    buuntur, mandara iurifditione non transferunrur:qua: veto iure magi


    gillrarus comperunt,mandari pollunt:c ide videntur errate magiflra-

    tus,qui cm publiciiudici]` exercirionem habeant lege vel Senatufcon


    fulro delegatam,veluti legis Iulli de adulteriis, 8: li qua: funt alia: limi-
    les, iurifditionein fuam mandant. I-luius rei fortillimum argumenrum
    eil,quod lege Iullia de vi nominatim cauetur, vt is cui obtigetir exerci-

    tio pollit earn , liprolicifcatut mandare. Non aliter ita ue mandare po-
    tell,qum li abelle cperit, crn alias iurifditio etiam a prfente man~

    derut. HaccPapinianus, quem Lotliatius licinterptetarur,vt velit prin _


    lcipes ac populos,qui iura maiellatis haber, magiltratibus poenarum exe
    cutionem dedille, atbitrium vero , ac potillimum gladij potellarem

    referualle. Azo vero ius ipfum gl'adij in magillratustranllarum fuille iu


    dicabat . VeraigiturLorharij fententia fuillet, li fempet eum ordinem
    iudicandi quem diximus, Ptrores publicorum iudiciotum tenu-illent:
    fed in eo ipfo fallirut,cm Papiniani delinitionem illa ad omnes omni
    um temporum,ac locorum magillrarus pertinere putauitzqui ramen ina
    xima fui parte pnarum atbitrium 8: gladij ius habenr, 8: quidem iure

    magiltratusclmperijlegibus folutum. Cm enim principes decutlii


    tempot perlpexillent iudiciailla publica, qutabu is acforre liebant,
    cum iniquitate coniunta fuille,qud in tanta caularum aclocorum va
    rietate vnum 8: idem pn genus liatuerent ,tribus literispaulatim iu

    diciorum ordinem mutarunt.Principio quidem ugulius tribus tabel- C


    lis, quibus iudices abfoluere, condemnare ,aut non liquere lignili
    In Augullo.

    carenr,quatram adiecir,qua iudicibus ignofcere culpam licetet iis qui a


    liena fraude inleng commilillent,vt'f_tanquillu fcribir. Deinde iu
    diciorum ordo ac circuitus pen inexplicabilis conuerfus ell: , manente,

    gligg'mdcw' inquit, Martianus 7, pnalegum iudicio cuique conllitura,quam nec


    8 1--1'- augere,nec minuere licebat8 , qucunque varietas canfatum incidif

    fer. Cum ver eiufmodi crimen effet, quod extra o_tdinemiudicario


    potteret,princeps,aut Senatus interdum extra ordinem magillratui,

    flfff'f'. aut etiam priuato ,cuius religionem a'c integritatem exploratamha


    betet , mandabat , vr legibus foluti pnas irtogarenr . Ar Papinia
    ni tate , Seuerus Prazfeto vtbi omnium criminum qu intra, qu- D

    que extra mnia centelimo ab vrbe lapide admittetenrur , cogni


    1 tiamian tionem extra'I ordinem dedit. Vrbani ver Pttores , qui de pri
    "

    uatis criminibus ordinario iure iudicabanr,iudicia quazdam publica,

    non >iure magillrarus , fed lege ad fe delata rtalabaiit : cuiufmodi


    , --- xemplum aflert Pa inianus. Interdum etiam de crimine extraordi
    nario Prtor Pr edito vtbi ` interdum Ptazfel'us vrbi . Prtore prae
    uenrus cognitionem fufcipiebar.l Prllides ver prouinciatum', quia

    omnem Omnium vrbanorum magillraruum iurifditionem habe


    rent , ac de omnibus criminibus extra ordinem cognofcerent , arbi
    triquc liio pnarii .liar/uerent , 8: capitale fuplicium, prtet quam

    d_uibus Romanis5irrogarent ,gladij ius habuille nemini dubium elle


    3 l-S-dclufifdi porell : nam propterea leianus porellratemf appellari fcribit. Illud
    autem

    DE

    Riavvrrc.A~.

    Og

    'au'em iure ipfo conllat,eos qui extra ordinem cognol`cunt,quamuis

    pnam ltatuere pollutdum tam en modum non excedtzlic enim lcribir gilszhddP
    leinianus * moduni excederet qui ob leuillimam iniuriam capitale
    fuplicium, vel ob crudele parricidium mulam irrogaret. quo pla

    num elleos magillcratus qui capitalium iudiciorum cognitionem >habt


    extraordinariam, gladij iushabere, cquidem iure fui magiliratus:qui

    bus ver lex prfcriplit quid qu oque modo iudict, nudam legis
    f nem habere, ladij iure carere. Atque hc breuillim de Lotharij 8c A'
    zonis hypotlefi , quam ad thelim 6c quzelionem inlinitam rrahere ne

    "

    celfeell, vt pleniusc vberis dilferatur t Primum igitur quaeridebetan'


    B magillratuum mun'us Reipublicze an principis propri lit: an ver'eius
    quimagillratum gerit 3 an libi Republica commune : deinde f1 poe
    tellas magillratibus concella' magillratuum propria lit, quatenusfunt
    magillratus,an principis iplius: executio ver magillratus an vtriulque
    communis . (Mod ad primam quaeliion attinet,omnia magiltratuum

    '
    Ivli- _. . r_ 5F

    :
    'egt
    i

    muriera Reipublic dominio'funt (prazterquam in ea Republica,quam


    vniusdominatuteneridiximus) comprehenfa, creatio ver eorum qui

    itis maiellatis haben t,` nec priuatis hredita'rio iure principe tribui po
    teli , nifi popularibus comitiis , 6c otdinum diuturna tacitaque conlen
    lioneid liar : vt in hoc Imperio, Duces, Comites,Marchion`es,c_ qui ar# Dm-f. ;
    ces prouinciarum habent principe , itirifditionem acimperium olim 177701

    C habure precarium ,' deinde C_apeti concellu perperuum: tandem heere


    ditarioiute in mafculostranfmilfum : pollrem etiam foet'ninis concef- pragma'

    lum tanta principum ignauia,vt Imperia, iurifditiones, potellates pet"- 1? hmmm


    inde ac prdia ipfa iure commerciorum in omnibus fer Occidentis

    regionibus ac Imperijs fub halla profcrib'ere liceat : vt eodem iure's eFllfffnifftfp


    quocteta haareditaria vcnaliquex bona habentur. Hcigituriu'rildi- aftiteuiiiliiifirl
    qud prazdiis cohrere videtur , nec ramen coltzeret ,e pr-

    diatoria dicitur eorum propria ell 5 8: .quidem iure _domit_iijl qui .rpt
    dia hreditario,alive iure pollident, mod Reipublic maiellati', fiswbfipdii
    qua omnia Omnium Imperia iutifditionlve .manaruntg accepta fee glifil'isfftfa
    rant, faluis Imperii legibus , 8c extremo prouocatfione iure. Sunt etiam ':
    D muriera quazdam publica, line Imperio ramen , vt pleraque viatotum Kf'nf'lfff

    muneta prdiatoria , acpotillimunfi in Norniania ,i r `qui apud nos ce~ 111- 51ngY COI
    ram ligillo regio accommodate confueuerunt, hasteditario iure bene~ colliiaiiefill
    litio D. `Ludouici acceperunt. Plerique comitis liabuli tum in-Cam- flffg
    , turn in Normania," 8c magni Culiculatij muriera iure hrcdi- :
    tario temporis diuturnitfate prachribere tentarunt: fed rebus in.l curia
    farpillim iudicatis liiinmotilfure. _Iametli Conellabilis ri;{.nilii'iifi
    ' feu
    Procomitis
    centuriamilit
    {labnli verbomaiores
    vfurparuntcfenim
    no'llr'i Irollardus
    pro' c'turifnecconellabliam
    far erc in atiscuri ngffgf;
    ration publicar memini melegillie
    conellabi esin exercitu fuif- 6
    .1; -Simo,Ciom'es Montfort-isle lldei Marefcal ap pellaretivtfi"
    nunc quoque Mirepofius comes,curia Pariliorurn eam dignitatemfci'u~

    tare cogit.Er quidem cupiditas Imperandiproruperat,vt Tribu- 7


    CCZ

    304

    LIBER

    TERTIVS

    ni militum qu os Franci Marefchalos appellamus, Imperium fuccello


    rio iure ad poeros tranfmittere conarenturmili curia Pariliorum graui
    2,332? 36m Senatufconfulto { temeritatem 8 reprellilfet: quo quidem Senatuf-y

    '

    confulto Tribunatum militi, feu Marefcallimunus ,in regis dominio


    elfe , exercitium ver en' `ribunos militum quandiu viuercnt curia
    declarauit . Ac tamet i Trrouni militum bello cfeto Imperium domi

    exercere non polIint, nihilominus ramen iure fu'imagillratus , li magi


    ller militumabeli ab exercitu , merum habent imperium, cui nihil
    cum vrbana iurifditizione commune. Id autem ex antiquis Romano

    . .
    e WIL

    rum moribus inliitutis ad nos tranliatum videtur. Nullimagillratui

    in vrbe, at ne vniuerlis quidem magillpatibus fimulfas etat ciuem Ro- B


    manum verberibus cdere,poli rogationem _I_ortiamih Confuli ramen,

    :pila Przetori,_c_terifque exercituum ducibus gladi) ius erat,line quo milita.


    im rem difciplinam tueri nullo modo potuillent: ex quo P_olybius regiam

    Oc'phP'i'

    poteliatem Qonfules habuilfe putauit , cm tam' cteris ducibus idem


    abfente confule liceret. Nec ver magillro militum gladij potelias tri~
    buta fuit,fedliabet iure fuimagiliratus, vt eo abfente Tribuni quoque
    militum belli gerendi ius habent : quod line mero Imperio geri nullo
    modo potell. Sed cm centuriones india caula milites fpiflim in
    legionibus deducendis necarent, I-:IEnrichus ii. Prancorum rex id lieti

    f'mmf

    veruit, Francil'ci Colinipeditum ducis rogatione. Cum igitur du ces


    exercituum in omni Republica gladij fummum ius habent legibus folu C
    tum , 8c quidem extra prouocationem ,'nemo dixerit nudam penes eos

    legis_a6tioncm,in principe folo p'oteliatem inelle. Cofeqnens igi


    tur, vt eam quam habent iure fui magilirarus potellatem ac iu rifditio

    : nem,fe prfentibus alteri 3 mdare pollint,ex Papiniani'difciplina: quod


    wat.
    non liceret fr ex legibus cognol`cere , ac pnas legibus delinitas irroga
    Iiufil'fgflfl re4 necelIe haberent. Ac propterea Papiniaiius Prtorem vrbanum

    """* rifdirionem mandare potuilfe fcribit,etiam prazfentem, quia lege Pra:


    miwicipaie. 1.a

    - toria potellas eidara leges corrigendi, moderandi, fu plendizquae po


    3.7.i.nquisrca telias arbitrio ac voluntateiudicantis, non legis necellitate co'e'rcetur:
    culod. rcor.

    um Fna: vero extra iurifdilion vrbanam Praetoribus lege, Senatfve con

    fcgfcsff-E ulro tribura fuerant,ea mandare-non licebat. Ex quibus altera qu D.

    delssdhlfnl-a fuperius propolita elucefcit: fcilicet Imperium iurifdiflionem, quae


    fucrorcx ui

    . .

    uns in d. cuique magiliratuiiure-magiltratus congruit , magiliratuum proprram


    .
    .
    .
    .
    fn'egmdm
    elle, tametli honor ac dignitas
    perfonarum propria non lit. Id enim Pa~

    -. pinianus apert declarar, cm legatos, : eos quibus mandata iurifdi


    tio ell.',Propriuf1nihilhaberes cribit: fequitu'r ergo vt ipforum magi
    l .

    :f_t_;.~_,_._.___m_da_ liraruum propria lint. _Itaquo ue Prlidem fcribit fummam potellia.


    ,m de om tem in prouincia principem abete: non fuit igitur in lolo principe

    id

    porelias. @are quazftionis przecipua ratio in eo vertitur,vt qudam

    lint magiltratuum' ropria,tametli honores perfonarum proprijnon

    gr;f:;ufft__lint: [ed quali depo itos habeant,hoc enim verbo lex1 vtitur,8c eodem.
    vtimur ipli , cm Prtor' vrbanum Pariliorum Praeturae culiodem a
    pellamus: Aliarum ciuitatum Bailliuos ,id cullodcs : lic etiam Flo
    rentini

    De Reni/Brien.

    305

    `-rentni Otit'ouiros Reipublic conliituend,maieliatis ac Impetij' fumi


    mi culiodesalliarn vocabt. Vr igitur Lotharij 8c Azonis qulionem _

    delinianius,8c ab bypotheli ad quliionem infinit ded ucamus:quoties


    magillratibus aut curatoribus praefcripra lex eli,qua quid lieti oporteat,
    feu domi-,feu miliri (nam latiliitn pater ca delinirio)nihil habr praater
    legis akionem: que religioni,lidei,quirari,integritati,prudenrie

    e'orurn tributa funr,vt pro arbitrio ac volrate fua latuanr,ha:c inquam


    magiliratuum propria funt. Erenirn lege,quirate,legis arionec ma
    giltrarus officio ciuirares omnes ac Imperia continenrur : lex ipfa ad le

    gis ationem , quitas ad magiliratus oliicium ,"referrur . Item iudi

    cium lege rerminarur, 'deeretum quitate : nam quicquid quitate


    uic ._
    ui atbirrique lilo iudex caufa cognita liatuit,decretum 8 appellatur
    z cm 3 'Wj
    .
    vbi. conc.

    autem ex legis aurimperantis praefcripto iudicat, proprie itidicium eli: pioconrui. _ `

    ac propterea principis decreta 9 dicimus non iudicia,l quia priq'geps legi- ?


    bus non tenetur. Atque in eo fallunr qui decreta aliter deliniunr,qum imap'
    que: princeps , aut Senarus,aut magiltratus arbitrio ac voluntare fua lia

    : . Iraque videmus iurifconfulros principis cognitiones ac decreta,


    non iurifditionem aut iudiciavocare :liuc enim refetuntur Pauli libri
    decrerotumin cognitionibus prolatorum . item magiliratus,

    auriudex datus extra legem c quali vinculis folurus arbitratu -luo co


    gnofcit ae decernir, non lege agit, nec legis aiionein exequi dicitura ac
    C proptiarbirerlellto dicitur, qui rotius vrei poteli-arem' haber.- _Itaque
    Cicero aduerfario obiecir qud iudicem 8: arbitium confuclilIet, i vwl-M06'

    Eundem tu arbitriuin c iudicem fumeb'asEidc-m 8c inlinitam largitio- com@


    nem remittebas , c eundem in anguliifliiniam formulam conclude
    bis? hic de arbitro iure dato , non de arbitro recepto agirur : quin

    ` etiAtilioteles ipfe -; v Jifnfv ratione diliinxir. Alterius

    quidem munus quodamniodo feruile efr,- quia legibus inferuire


    garur: alrerius ver ingenuum , quod iurifconfulti nobile vocant: al
    .ter in { , alter in :equitatis cognitione verfatur : alter in porelate
    ylegis,alretlegibus folurus elli.v Hate ver planis intelligi non polfunr,
    .quam exeo qucl Iurifconfu'ltus negar appellati polie :i pna quam
    l
    D exlege inagilitarus irrogauir: fed ex_- eo rantm quod magilitarusin :clgllfgfffg
    _legem commililfe reum iudicauit peena ramen quam iudex arbi- 1--5

    trio fuo extra ordinem' decreuit prouocaripotel : qui enim lege, mmc' 'im'

    .idem a principe appellat; id >:_iutemcapitale eli . Ex quibus intelli


    girui' nulla ratione _Alciatum 3.
    Molinaeum 4 _Lothatii fententiam og-mdb
    leemos, quod illatn , quamv diximu's ,i dilhntionem non adhibue- 4 Saal-slimst
    tunr. Nam Molinaeus purat Praetoribus ciuitarum, quos Balliuos ac "
    Senefchallos appellainus ereptam ,nolris legibus { poreliatem
    legaros conli'ituendi , quia vfuariis,inquir, limiles elfenr,qui alijs v
    fum cedere non polfunt:quod abfurdum elle fuperius docuimus. Neq; _

    enim ita ridem Qarolusf v r r . RexPrtorum legatos { beneficio eteari -;


    voluirN li. Molini fenttia ratione vlla nirererur,curPapinianusea que ; iif

    quilq; iure magilirarushaber madari polfefcriberet?cur leges,editq; de "7"


    cc 3

    'tratti/s

    legatis proconluluiii,ac de iis quibus mandata iutifditio eli,li apud nos


    Prtotes vfuat'iis limiles ? nam gm magilitatus annui uerunt,
    rxbis vet perpetuinnult verius igitur quam illi mandare potuerunt.
    Cteti iuris interpretes, qud Romanis ciuitatis delcriptionem,mores,

    inliituta,magil`ttatuum muriera minus intelligetent, vatiis errotibus le

    6 18 ipl`os implicauetunt. Argumento lit illud, qud legatum proconliilis,


    Alex. Caliriii l.
    _

    .
    .
    idcpiif-cius-Cr cum eo cui_ mandata iurilditio
    elhc vtrunque cum iudice
    dato confu
    nus inl. vnica.q.

    '

    ; - derunt 7 vna de legati appellatione: quod quam ablu-rdum, 8e ab iuril


    ` ': conlultorum lcriptis alienum' lit,ex ijs u'fuperis explicata (
    gijffgffsigj que deinceps exp icabunturfacil intel igi potellz. iillud autem animad

    giigfg (- uerlione dignum ell,quod in populatibhsl 'optimaturn impetiis,q`ua B

    neming, impe- lia fuetunt Qrcorum ac ltalotum, hoc vnum ptopolitum , magl

    1U l. e

    U .

    'dnmfd'm liratus omnes,qu oad eius lieti potetit,legum vin culis oblttios teneat,
    to.Imola. Panor.
    Felindnca . l'

    .. .
    L
    l
    www dlg vt ab officio
    ne tantillum
    quidem li velint
    difcedere
    pollint, ac
    veteres

    le ffd1g1ii~ mult magis quam tatis homines: in regia vet potellate con
    Bal.in l. gell. col.

    1. indie. tra lieti folet , nam in iudiciis publicis omnia fete pnat'um geneta,& in
    glpgi priuatis id quod cuiufque interell , magillratuum arbitrio decerndum
    dele . 8c

    '

    relinquitur. ac tametli lullinianus id quod cuiufque intetellet lege libi


    iiumaiciufirdic. deliniendum 3 putauerit : lex tainen omnino inutilis fuit , quia quod
    8 l.vnica.de len-

    fait; que cuiulqiie intereli,in facto non iure conliftit, uibus verbis Paulus 9 om
    gufd'mms c nes omnium interpretum-lententias,n6 modo innunierabiles,led etiam

    " g

    pnitus _inexplicabiles, quali liirpe relecuilfe videtut : vt intelligant id C

    quod intereli non mod in ptiuatis , fed etiam in publicis iudiciis, lidei,
    quitati,religioni,ptudentist denique magilltatuum relinqui oportere,

    quod regia conliitutione apud nos cauetur, c iudiciorum vlu receptum


    ellzptopter caularum, locotum,temporum,ac perlonarum vatietatem:
    quae qud infinita fu nt, nullis legibus, nullis lcriptis,nullis tabulis com

    ptehendi,mult minus in dil'ciplinam cadete pollunt.Diximusantea le


    ge Prtoria,vel,vt apud Clotinuni,'letotia,in creando Praetote tha-
    -- , ius ei datumfuille , vtleges cortigetet, lupleretx , emendaret,quate

    nus in priuatis iudiciis id vHei-i oportete'iudicatet:cteatus Irtor primm

    {15:33 Rul- gtatias agebat pro toliris ,ac populo fu'o edita quoque'y modo ius di
    turus ellet explicabat : deinde in albo p'ublic fctipta proponebat:qu D
    ' `tamen nec'leges futuntmec vimhabuetunt legumtfed -edita,id ell ma
    -giliratus i-ulla,quibus nec populus,nec plebs,nec Senatus,nec cteri ma

    gilitatus', :tc multeminus Prto'ripfe' qui ea iulfetat tenebatur: led lin


    aigaimufr vr- gull tan'tm ciucs , cm de priuatis negotiis ageretut . Itaque Cicero

    Verrem imperio ac poteltate1 Pttoti'a abutentem inctepans , @i plu


    rimum,inquit,edito tr'ibuunt legem annuam appellant :tu plus edito
    completetis quam lege : naml magil'ttatus quantacunque poteltate
    rditus'lit, legibus Adet-'oga'te'non potefi , mu t minus eas abrogate;
    - enim maieliatis propriafelle docuimuszled Papinianiy dictum- ad 1

    im @niche gum interpretationem quabilem fpetta't. (mare nec Pttori lieuit ft

    mm Wim* bdnorumpilelli'oneii'i ei

    er leges h_teditatem adire, nec :

    ' ' { Facet', qui perlegem' hres lpcribi non potuilfetded eum lua {
    `

    tenti?.

    .ne aspvrrcx.

    ,O7

    tentia hredem dr-:cla'rare,que'rrrlex*l _aut tellator hredem fecillet.At s :

    tametli pler ue Praetoru'm' edialegibus duodecim tabularum iullio-


    ra ellent , nihilominus tameh'prlmus quilque >Prae'toi. eacommutare, 8c iff- (3me
    abrogare poterat ,ac edi'aproponere , aut leges qiu fua vetullare deglioiigir.'
    extabuerant,in vl`um r'eubcare.At propterea populus A-butia 1'rogari'o- 7 ib-m
    ne leges duodecim, u'' temporis'diuturn-itate obfoleuert,peenitus ab

    rogauit : qua lege nl il opusl elle't' ',' ll'Prtore's legibusduodecim

    derogare potuillenn At ne quidem ipli'ex fuis edilislemper


    ius dicebant, fed ab ijs interdu'r'ridi'fcedebanrdi ca_u farum :equitas id po

    : : nonnulll tamn gr'atia priuato'mm ea'eommuta'bam:


    B quod oratorie Ciceroz lVerri pbro dedit: Ille,li'i'iqu.t ,nulla-'religione
    motus,ctra~quanielit'erar Ideserti'ebatr Nam rogatione Cornelia T-r'i

    bunitia eautume'rat ,quae ineunte magillratu'

    propofuerant,ius` dicere'cogertr3,iiec ab ijs> Eli'lcederc liceret. Sed clim mfclzinfg


    ea lex aduerfus vim legum lata fu'illet, qu quemquam fuis legibus o- lip-m _

    bligari minime parint`ur,paulo momento 1 euanuit:tametli quo'dquif- ialiiielilfls'lll


    que iuris in aliumt llat'u'illet ',' eogdem in lua ipfi-'us eaufa vriJ cogererur, Corfmhm
    cum in eum ius dici oport'eretzmagillratibus ramen edila fuacommu

    tandi potellas calge non ell erepta; flue annua (quae etiam per'
    petua dicebanrur) femellria, liuc menllrua, flue diurna, flue horaria
    b
    fuillent. (lu/od' enim,'in quit leianus,iullit,vetutve Prtor,co'ntrario _gl-quod

    Cf Imperio tollere potell ,liter de fententiis contra :'quia decreta cum col 521352231 3;
    gnitione cauf fatamutari ac refcindi line iniuria n polli! nt: nec q uic- vsrsmis

    quam llabilius'ell'e debet rebusfiudiea'tis , quibus ciuilis foeietas 'maxi-l lcli-ifslfdfx-dc 1


    me continentur. In quo plerique interpretes fall'unt,qui iulliamlagillrzrl

    _1
    lf'

    tuum prcepta votant, non item dita: at nihil aliud'eli ait

    .`

    `'

    Varro, quam magillrattis iulliim inde'alius error manauit,fcilicet pr-g" _ jjj __


    cepta m-agillratuum obligate n'etr'iir'i'e'r,ri':lic enim tradunt magiliiri'* que 4 "

    di ci-Plinan aquitaiiwmenmpa fn",- 'eurtlex magiiuanii. etiam


    iniqua*prieeipientiiiubet .>c'ur' ? Reipublic interelfe fcribit, ' gigli lilllil
    -vt iniuliis scambitroli vdecretis' 1111 mod ' ijfjfjfgfj
    legibus ,fed-"e'tiar'l'lifiti ' 'fori tisfe decretisf'cntinetur 7.

    D quam m ulr quiseffaeilitiselledi'l'o 6111 an- gil. pimp@ .


    nuo parereg-.fi de iniqultatedir'i ; leges, fententiae, uitfffiil ' i

    decreta nullam 'omnino vim habiturlaifu nt, nili-iulll lequa-ntur: ltaque 'fggfifj
    Prt'ores'ae in 'in dici- {mitfmm
    bqu dan'dis, ih' diegi'lenr'e'ht'iis ili'dicurn quist'ledilleritxxequen- mt@ mlqmg

    dis occupati confluent,rant-._l @elfi-eertirn ; 'quie nudirprfr. gggjdc-

    'ptavocant _i'u'llam vimiliaberehtf, rlflade'r'erorum, nullaiudiciorum 21j quis ius d.;


    vis futura fuillet. Nam propriete/a frigi'll'ra'tibs'omnibus s fuum Impe- mi . .

    rium-poenli 111615031;- G'rauis etiam peccatur :iftljgllf


    ab illis,J 'qt'i'd magil'lrfiius vim inliere'ntibus (lief renim loquun'tur) flue

    i iure; fue ; : fA'f Ip__lirimum pep.. in ryan;


    ; qumuitfmmiiiagiiufams'extra mad @ft cum'pub'lf. i. L;.f..;i
    munereabliner, pritt'r's qi'xbdiir'rio'db videtur : ac ll que'rrrquam ',
    ` i' ' ' "

    4
    \

    '

    308

    LIBER

    TERTIVS

    verbo fatve violauerit , ei obliPci iure potella: at itis in lita prouincis


    _

    dicenti,li nec im erij, nec iurilditionis lines egrcdiatur-,obtemperan

    PW *if- 5: dii el,liue iull, iue iniult quid im eret: lin luis fe linibus non conti
    : ait deo

    iftisnoui-

    neat, 8c fupra quam quod per leges icet quid iubeat,parere nemo tene
    turzSed intercellionibus erit, c prouocationi locus: quod li prouocare
    non liceat, autlicetquidem, fed prouocantem magillratus non
    1, ramen non debet, li damnum illatum farciri potellzalioqui li
    magiliratus prouocantem verberibus, aut fecuri cdere tentarit,vim il
    lam repellere cuique , ac innocentium hominum vitam tueri licet: fed

    ? eatenus vt line populari feditione, ac line fraude _ id hat, non magil'tra-`


    p:_f:_p__t___i_f__ tus violandi caufa , led eius qui iniuria opprimitur eripiendi. Nam cum B

    ius Claudius piditate ac libidine puell accenqu , legibus vim af

    qlfm W errer, 8c contra libertatem vindicias abiudicaret , Virginius patervtfa


    lloralisdc Olinda
    163.1... mili decus feruaret, liliae vitam quam pudicitiam perdere maluit : ita

    ue filia public occifa totam ciuitatem commouit. I-Iaec fuithominis


    defperati audacia non ferenda : neque talibus fatis Rei ublica: quie
    tem perturbare debemus , qucunque vis magillratibus inferatur.

    `(L1/an uam priuatorum iudici non ell vis a magillzratu inferatur no

    ne? quod li magillratuum aut principis illa cognitie eli, frulir quatri
    tur,an magillratibus vim infertibus priuati vim vi repellere pollini: led
    hoc tantm,an magillratibus, qui contra prouocationem capitales len

    tentias exequi, 8c fu plicia damnatis irrogare contur , oblilli iure pollitC


    4 5-"- licere non dubito , dum id line fraude ac tumultu fiat, quoties de capite
    citar. 5. nun.
    _
    .
    . .

    quid Peli-in 4agiturfin de bonis,aut multa,aut prehenlione iudicium feratur,non li


    litcris. dc reitu.

    . cere llatuo : quum haec vel inrercellionibus, vel prouocationibus, vela


    :fijlj Iionibus iniuriarum,vel luplicationibiis farciri pollint. In cazteris cau
    ;:i-f: lis nulla lege leu diuina, feu hu mana magillratibus vim infertibusob'

    d: iure .

    filiere fas ell: vt mal dotrina,peius etiam ciuili dilciplina imbuti tra

    gilhffff: dunt pleriqueh quorum dilciplin li [ibi cfentiant,ciuitatum omnium


    imperiorum {latus milceri ac perturbari necelle ell. limagi
    gflgfgg lltatibus vim afferre licet , idem aduerfus principem licebit, ac legeso
    tirar/mrunix mnes,qu de vi priuata,ac publica lat fu nt, im une Perrumpere ac vio

    lare. Atqui videmus-legumlatores aciurifconliiltos nihil prius habuif- D


    ' fe,.quam vt vim omnem non modo magillratibus, led etiam priuatis
    o Efjfjlgfa Pthlbrcnt. Itaque Prxdones qui in alienas pollellioiies inualeruntfl
    latticini-pun- vi fuermt rcliitui lex 1 _iubetzeos vero qui deiecerunt fuo iure
    tione. de acquit.

    .
    hmm-me _lipoliari Actametli qui iurifditionem prediatoriam
    habenr,fuo quo
    chl. nica.delu

    _ ~ - -.
    .
    _
    fngfcmmisfo, amm.on iure manus prdiofiduciarioiniicereperfefe pleriquepof

    ??? rebus le purent, cum liduciarius ollicium deferit fuurh: veris tamen ellin ful
    :

    7d? Hegau-ei caufa id non 7 poile :quia iniurioliim 8c iniquumelhvtquifquam inlua


    .i.
    . caula .iudiceta,
    .
    _ dicat
    - libi ipfi.
    --
    _
    :___muMochPfx;
    aut ius
    lam vero` lex 9 quvctat ;
    icl facere quod per magillratum Fieri debeat,han_c rationem haberme OC
    ___i_.__i_.___:_;_i_i: calio lit maioris tu multusfaciendi. .Neqtlie lex illa duodecim i; i s_ iii
    _m ___ ____ or . o- A i=. s o _de _vi publica priuatave tantum agit , led vis etiam

    guiaamgu. Cil, cum ea qua: periudtccmdebent, priuatorum autor-irate gerunrur.


    Atnc

    DE REPviicA.

    `.

    ,Q5

    ' At ne domino quidem rebus iuis,qu modi) iintin alterius polieiiione, . a

    gillapponere licet per leges: cur ergo licebit ei qui prdiatoriam iu* gtiljgtff "
    tifdiiion habetalienis prediis manu per : iniicere Ergo repudida

    nobis (enten tia qui liupru'm per vim pu ellis aut pueris illa
    tum,propinquis non magiliratibus yvindicanclum relinquit in libris de
    legibus cap.c ct x i i i.Sed quritur,magiil:ratui fuam iniuriam iud

    dicio conliituto vindicate liceat ? qua quid [entire debeant Iu'-

    rifperiti nondum coniiitueru nt . ramen iure vtimur, vt magifirati~ -{

    '

    bus om nibus'liceat mula,pignoribus captis,carceribus eos cailigate :

    coercere pro modo fu iurifdiiionis,qui fe verbori temeritate : coni


    tumelia violarinii. Sed (i tanta lit iniuriae atrocitas, vt verberibus aut caf- fgnf'lilfgfl
    pire punienda videatur, magiiiratus qui iniuriam * accepir indicio deber ;

    . ( ii decurize iudicum,collegive magiiiratuuminiuria dicen-luis@


    illata fit, vniuerlis licebit, quod iingulis non liceret: ratio ea videti po- 'riiiiliiii
    teli , quod publicas iniurias non priuatas vlcifcuntur t lex autem qu in- fgffm'ddmm
    iuriarurn ationem diilimulatione aboleri iubet, ad priuatos refertur,

    non ad magiliratus,quos qui viola'uerit,lex ipfa maiefiatis crimine oblia '

    gauiifltaque iniu ria qu per fe ipfa leuis eii,illata` magiiiratui atrocior .


    iit,non tantum vbiius dicit, id vbi falua Imperij maiefiate, laluque

    , i

    more maiorum id licet, verumetiam locis omnibus inuiolabilisc la . `

    crofinius elle debet: nam eo verbo vtitur lex ijoratia de facrofantis 5"" i

    in.igiiiratibus,quazlicconcepta7 : ( Tribuniplebis,1idilibus,iudi 1D flips

    s:

    cibus nocuerit,eius caput Ioui iacrum : familia ad Cereris,Li bx.' 7

    bcri , Liberque venum ito : verbo Iudicum plerique Confules intelligi


    puttingquod falfum elhquia lata lex anno ab v.Cdira c i i i equi

    ustporibus nond Cfules dicebanturiudiceshnquit Lipiussfed Pi'- 3 `


    tores. Principio pretores funt,deinde indices , 8: c iuriiditionem

    conlularem ad Prerorer'r'i vtb-an transferri placuiifet, Confules


    .
    pellatikquod M.Tullius fatis fignil'icat iiia lege.x his verbis concepta-.i'it- invlfafflied

    cio Imperio duo funto: ii ue praeeundo,iudicando,coni`ulendo,Prto will. n' .


    res,iudices,Confules appeilantor.Cm autem lex Horatia iudices poli- x hb's'deleg'

    Tribunis
    lebis ac
    Edilibus
    zedituisin, vniueruam
    ( nondum enim
    Curules
    D pofuerit
    creati etant)
    vmagilliratus
    omnes
    ac 'indices
    complexa
    vi
    detur i non
    enimv
    de Tribuni(
    lebis tantum
    lata Confule
    fuit . Heee
    togatione
    tribunitia
    , fed
    Confulari
    , fciliceab
    Horatio
    item

    lex Horaria lata anno quadragelimo quarto 1 em Iunia-rn fa- 1 ?

    cratam de Tribunifplebis , vt lege fingulari faniis i lis cautum eii'et iiiiiileich:


    quam cteris . quo planu m litad om nes magiiitatus,ac potiflimum P" Smm
    pertinete ad iudices, quorum vita periculis omnibus obiirita cm
    capite, fama, ac fortunis omnibus ciuium indicare cogantur. illud e

    tiam optim , quod lex'i-i'oratia Ioui _ facrum effe iubet caput illius qui
    iudicibus N siti , dixit ogcciderit, fed nocuerit: non in iure tan
    tmi vbi vbi indices fuetint: cm'enim apud nos quidam teus genedl

    ris mobilitare ciarus vni iudicibus curia: Pario'm gladio vulnus in


    lulilfet extraius , curia dextram eil amputari, deitide corpus in membra

    .i

    A51o

    "t

    T'ERTIV'S

    lfecari,bonispubl'icatis5125 grauiiiimamiudici'niulram pendere iuiiiti


    >Mal lapusnoilzer,.quivulnus in arione interrogatoria illatum ludici
    fcribitreil: enim inauditum reos gladiis accinios Iudicibus interroga
    r-i.Sin magiiiratus veiitum disiimularit,aut vicos >obarribulaiierit

    ouiquaminiuriam illaturus,ii offeniionem quoquam acceperir, non

    quaii magiratuiiniuriam illatam vindicate oportebitzvt Aulus Hoiii

    liustdilis,cm notu'meretricis : p'eri'umpere tentaret, grauiter 6c


    gcllius. `

    ' quidem impune3 itus : quod mirum videri non debet, cm etiam

    Tribunufpl'ebis, qui puero Ilzuprum'iobtulerat, Triumuiro capitali


    comprelienfus contra leges facratas, ac.peregrinorum in modum ab eo

    {ng'cHMMEX- damnatus 4 fuerit : cteri Tribuniplebis collegam line auxilio de-


    impotenti magiitratus libidinepermoti. Idem eritiudiciurn
    _ " ii perfonatifuerint magiiiratus , ac publice vagari velint,vti Rom {ie
    Cmmodm
    bat feiiis diebus magn matris Deorurn,1niui'iam non vt magiiiratui,

    (ed vt priuatis illatam corceri oportet fi errore pei'ibnarum peccatuni


    . At non mod magiflratus violare,fed etiam non.colere,non vene
    rari nefas , vt quibus Imperium Dei przepotentis munere Sc conceiiu
    tribuatur:quod certe omanos quibus iuris ac iuiiiri fontes tot'o ter
    rarum orbe dimanarunt , mult quam cteras gentes faniis obfer
    videmus . Nam equiti Romano coram Cenforibus altius orf

    ;Ims Mn' citanti qum decorum videretur, equus ademptus . Veiius'item

    7 - 1'" " ciuis Romanus cii prtereunti Tribunoplebis non _ailurrexiiietocciius C


    Graccor. Vctnri~

    um vom.
    8 de -84

    magi-n.915.

    plebe: lex ipfa facrilegium vocat non reuereri magiiiratum 8. Non


    .

    eandem apud Qrcos, magnam ramen fuiife magiiiratuum veneratio

    rfrfgfffj nem ex eo inrelligimus, qudin Areopagitarum9 Senatu ridere nefas


    effet. At illis temporibus ac locis,Imperia virtute non fordibus,aut ere
    ptis pecunia fuliragiis qurebaiitur: fuit cert tempus illud quo virtuti
    prmia proponebanturzied leges de ambituc antiquitatum hiiioria fa

    tis iignicanr etiam magiitratus c honores de lapide vt ait Ci


    cero, ipius emptos fuiiie: nam vtcunque vel gratia , ve opibus,vel ar
    mis Imperia qurantur, non fine diuino nuinine , conceiiu ,autoritatc
    tribuni confitenclum . Teiiis illa Dei vox ad Samuelem Ifra'elita
    rum principem iam fenio fraum ,cuius Imperia aim populus repu- D
    f diaret.Non re,inquit,feci meipfum coiitempferunt. @d fi quis qui

    fe numinis religione pei'fuaderi non patiatur, cogitare debet 'priuato-A

    i Lariius.

    rum erga inagiiiratus obfequium ac venerationem ad Reipublicfalu-

    fifi

    tern ita neceiiai'iam eiIe vt fine ea vix villus humanfocierati locus elle

    Flin

    poiiinwod veterestheologi Hiis fabulis aperte iigniczit,cm


    d earn, id fubditorum erga magiiiraturn obedientiam, louis vxorem
    fuier tradunt,8c ex connubio 'fvrvxeimid flicitatem procrearilr

    Sim

    gojmagiiirratusifu virtutis , int'egritati's , 'ac prudenti opinionem exci-l

    nl

    tabit, necpatietur fua indiguitare magilir'atui quem gerit,ac,Reipublic

    im

    dedecus vllum'.inurii'rnamqu' priuatis 'leuius peccantur , ygrauiiiirrlz


    Hunt pendere :e autorirate perfonarurn ( Solo legiila:
    tor magiiiraturn ebri'umfuis' legibus# impun occidi voluirziniqua certe

    li;
    si

    `R IV B'LfICfA#

    gir

    lex,quia verendum lit,ne ebrietatis {pecie magillratuum vita fpillim


    periclitetur: ex eo ramen colligimus quta-integtirate,feuerirate ac prii
    dentia magillratus cter'isprliarent . Neque ramen eosimitari debe

    mus,quiaut poenatum acerbitate feueritat , aut'facilirare nimia grariam

    8: leniratis opinionem afferant: vrtumque ab ofhcio magillrarus alie


    num elle lex* ipfa docet. In quo fallunt pletique,qui qui-tarem lenitare i lirpiciendae
    8: commiferatione ycleliniuntmr nihil aquiras haber cum vtroque com- Pam'
    mune , fed ab extremis,crudelitare,inquam, 8: mifericordia delletens,
    clementiam , icl eil; mediocritatem vrriu fque vindicem- ruetur. Si Hagi

    .tium pna legitima grauius etit,magi{lratus quifexrra ordinem cognof

    B cet,quali arbiter quitaris poenam augebit i f1 leuius elli; poe-nam -legiti


    mam eadem quirare temperabir. Et cert g'rauins peccat magiliratus u'dc'lgif

    commilerationem al-leiangqum fi cru delis videaturiquoniam h'c ci


    ues in oflicio meru legum ac poenarum conti-net:l illa mores ac leges ci
    uiratisfoluir , peccandiquelicenti impunitare `propofira folet allerte.
    Itaque fapienret lege diuina tenuium inopia 8: commifera'tione in iu
    dicio permoueri'f prohibemur. Stir qui nec mifeticordiam in iudiciuni,
    nec crudelitatem adferuntzfed eam quae magiflratum decer grauitatem
    ac feueritarem rueti non pollunt: vt quidem nolitatareciari maiotis

    4 . capiaf.

    Erlidem [pe vidimus pro-tribupali iudica exercenretri, fenrenrias ca

    pitales vrbaniratis lalibus alpetgeref, 8: audientibus tiiurn' ciere. ' 'Alirer

    ugullus pater,qui ranietfi fumma inregritate Imperij maiellatemrue


    retur,vix vnquam ramen capiris fuplicium irrogate poterar,quin'ex imo
    p'etote fufpiria du ceret 1. Rlerique veto fceletum atrocitare lic inflam- jicsgcfgcialfh
    manrur, vr ab iniuriis 8: contu melia verborum libi temperate non pof- .

    linnvr de Q_laudio Imperatore fcribit Ttanquillus, cm Tribunali pr- in claudio.

    ellet,in reum tanta itacundia exarlille,vr cultellum quem- manu renebar


    in os illius adegerir. Nec ramen omitti debet magiliraruum cohorratio
    rauis 8: ellicax aduerfus im probos, vt eccatorum magnitudinem in-

    telliganr 8: {entianr , equemagis cm enis quam per leges pleiendi


    videantut : habetilta verborum acerbitas cum moderatione " _ "
    maximam vtilitatem. _ Sedziniuriofum ell,minimque magillzrarus Im- `
    D perioa-c prudentia dignum, quem capite damnaueris,etiam verborum

    '

    contumelia vrgere. Puit I_apirius Curfor omnium fue attatis,.qua nulla

    _L_/Wy

    virtutum feracior fuille dicitur,domi ac militias clatillimus,im'perandi-

    '

    que maiellate ade retribilis, vt fetocillim os quofque oratioiiisI vi' rre


    pidare cogettztzfed illamfverbotu'm acetbitatem pnaturri'lenirare
    perabat :icmenim Praztor Prsenelliuorum copias auxiliares ex fd'ere

    promillasdeduxilletello plan confeto-c vitotia patta , Papirius


    Conlul Prtorem orationis acvulrus feueritate incredibili `exrei'ru'it,

    deindelitorem fafees expedite', rumfeeurimtenentemtruncumarbu- `


    fiiexcindere iullir. Prator viramPa-pifrio acceptamtulit', cm fecurim
    adfe feriendum expediriarbirtarerut . ' Sif Prrorem fuplicio alle'cillet,

    metuenda era't defeio Prnellino'rn-m'. Idem-Pa irius de Romano ci


    ue fu pliciu m fnmpfilletwt minima qu qi peccata lueriter punie nda ve4

    312.

    LIBER

    TERTIVS

    niunt ad tuen'da'm militarem difciplinamzquia vix in bello bis peccmur,h


    vt veteri prouerbio dictum . Nec ramen leueritatis lines Imperato
    Vrem egredi ortet, nec eos ductores militum imitari, qui vt ltrenui vi
    l

    LN

    fdeantur,non fioes,fed ciu es indicta caufa trucidat : lmodi fuit Pifo


    f
    '

    Proconful quem Seneca lcribit a multis vitiis integr fuilfe,fed prauum,


    8: cui placeret , inquit , pro conltantia rigor. Is crn iratus duci iullilfet

    cum qui ex commeatu line commilitone redierat, quaG interfecilfet,

    qu em n exhibebat,roganti tempus aliquod ad conquirendum non de


    dit : damnatus extravallum deductus , 8: iam ceruicem porrigebat,
    cm lubit apparuit ille qui occiliis videbatur. Tune centurio luplicio
    prpofitus cdere gladium fpiculatorem iubet: damnatum ad Pifonem ^
    reducit,redditurus Pifoni innocentiam : militem fortuna reddide
    rat . Ingenticoncurfu deducuntur , complexi alter alterum cum
    gaudio caltrorum commilitones . Confcendit tribunal furcns Pifo,`ac

    iubet duci vtrumque , 8: militem qui non occidit , 8: quinon


    erierat. ( ergo indigniusquia vn us innocens apparuerat- duo peri

    Eant. Pifo adiecit 8: tertium, nam illum centurionem qui damnatum


    reduxit,duci iulfit. Conltituti loco perituri tres ob vnius
    innoctiam.'l`__e_,inquit,duci iubeo,q`uia damnatus es: te quia caufa dam

    nationis commilitoni fuilti : te quia iulfus .occidere imperatori non

    aruilti.Excogitauit quadmodum tria crimina faceret,quia nullu rn in


    uenerat.Iltud quidem 8: imperatore,c Romano, 8: Pifonum gente in-
    dignumzfed indignis, quod nec ptouocare, nec principi fuplicare,
    nec fuplicium euadere licebat.Reltat vt de magiltratuum mutuis erga

    feipfos imperijs 8: officijs dilferamus.

    magi/Immun: inter : Imperia? @i .


    A P v .

    vr.

    y, grs luntin oniniRepubliea magiftra-tuum ordines,ffu re

    'tm/l'

    miqui maieltatis tantm Imperio tenentur : medij quififpe

    "Ulm" .

    - tiorum quidem iullis obligantur: inferioribiiitarnen ordine


    imperant . I_nl-inii vero qui fuperiorurnI magiltratuum- legi- D

    bus co'rcentur, nec vllum prterquam in priuatos Imperium habent.


    Eorum item qui in ordine fupremo collocatur funt genera: vnum
    eorum qui magiltratibus omnibus imperare polfunt, ac folius maielta
    tis Imperium agnofcunt : alterum eorum qui maieltatis quidem folius
    Imperijs obligaturmec cteris omnibus qui in mediis,cextremis ordi

    nibus collocantur imperare polfunt , fed ijs tantm qui fu iurifdictio


    nis ac poteltatis finibus continentur. Primi generis pauciflimi

    mult pauciores in ciuitatibus quam olim fuilfe coniperiantur: quippe


    diuturno rerum gerendarum vfu compertum , nihilpeligulofiusll
    fe , quam magiltratibus eminere vnum aliquem , qui cteris omnibus
    tum priuatis,tum etiam magiltratibusimperareiure pollit, quique v'
    no tantm gradu ablit a maieltate : eque periculolius , li fummus ille
    .

    . magi

    DEARIPVBLICfAr

    _315

    magiliratus,i`iec par habeat, nec Imperij collegam, 8: Reipblic opi-

    bus fuas conlirmare pollitsvt quondam Prfeus Praetorio qui poll: M/lf Wfl?

    "
    Imperatorem omnibus mag'iltraribus vrbanis ac prouincialibus impe
    rabatrc qui ab omnibus Imperij Romani tria'glh'atibusl appellari 'pote'- gauiusiiopi

    ratI : ab ipfo ' prouoeare licebat. Primus UQ. SMQ.


    omniuni Seins Strab'o lub .frugu-.ltqdein-deSeianus lub'ijerio Prfel mmm

    SMM a

    fuerun'r Praetori'o Principisile'd hijleg'ionibusrantm-Prazrorianis irri-

    '

    il

    pera-bant; y:Caeteri deincep'si'mperatores eum honorem tribu p'u'e

    -earunt`iis, quorumi'inte vrita'tem, -l-i'deni , e; amititiam pl`1enitfuls exploita


    "tarn haberent, 8c quos ' mpe'rato'ria-quodammodo legatioiie'fungi vo

    l-uerntgeque o'bire quae ipli Imperatori obeunda ftilllent: cognitiones',


    inquamnmpjealesluleipere, legatos admittere ac dimittere , prouoca-l
    tionesama'gilirtibus
    omnibus
    ' (:
    munere
    -01616
    Equi iuris
    ae legu :
    ellet, fu ngi quo
    lpotent
    , Im-l

    peratores du'cibuslegi'onnm Iu'rifcfufltos ad cum honorem'prouee


    xerufntthho quidem Im pera'tor'Martianurnr Soeuerus Papinia'nurn: )irl
    leita'n'dfelrle'ian,I Tand ver'lub Qr'cis Imperatoribus d_uos P_r'toriof
    _ _
    ' Prefeosgac p'oltter'n tjes creariplacuitzvt : poteliatis : diuila: libi-C- Offi
    , ny'.

    minuerentur,ac pl'uribus honores cmmuni'carentur. Ei'ufm odi fuit a-- Playmmo",

    _.

    ` ud maiores n'oltroslliagilier falatij , c'qui Francorum princeps dice-QM


    batur':_necitapridemljenrchus ux Andiuniliimmus regis le'
    'g'atus 8c qui in Turcaru'm Imperioialla ordine 'primus elk Item vete
    rum
    urcarum
    Sultanorum
    principisEdei eti
    natus
    Ballis
    . Hoc
    omnibus
    ramen dilleru'nt
    imperare , ,quod
    8c praeire
    in Imperiol
    fuient.'

    Edegnarus
    vero
    omnibuseredita
    impera-bat;
    exceptis
    ijsilnlli'tufV
    quibus'
    arces Imperij
    ac caeteris
    propugnacula
    fuilfent:
    quodtant'm
    quidem
    tum,liue Orientis prin-cipes noliris, liue nos ab illis n'ccepi'mu-s, cu m I:

    talis tamen,Qermaiiis,Qallis , I_infpanis , ac cteris quoque populis ami


    pletir'r'iu'r. N debet igitur magillratui'fummum in cteros omnes imi
    perium tribui,_nil1Relpublica alirer feruari non pollit: nec ramen auto-
    ritate ac fpecie magiliratus, fed curationis in modum: vt [litator-i Ro~y

    manorum,A__rclio Thelfalorun,Azymnet Lacedmoniorum: quali's


    etiam apud nos regni procuratori'e-'ii reetor creatur,li Rex ab Imperij li

    nibu's abelfe cpit,aut Ii-m'pubes cih-_aut furiolusNam praflen're principeL


    omnia magiltratt'iumf Securatorum Imperia conquiefcuntc 'quemade
    l modum Huuiorum vis 8e impetus vn cum iiomlne abforbetur,cm ab

    oliiisin mare confuli labuntur: 8cfliderum omnium liellarmqu'e tuni

    errantium,rum inerrantium l'ux nulla percipitur cm primm Sol exo


    riri cdepit ,qualilumen acceptu m Soli _reliituere videantur : ita quoque
    Senatus auoritas, ac magilitatuum omnium Imperia prfente princi
    pe conquiefcnnt. Itaqueprin-cipis iulla qui conlilium pro Republica;
    aut fententias incognitionibus exquir-itzfeu in Senatu, feu in curia indi-_'
    udci
    ordines,
    feuver
    Coram
    populo
    Hat,his
    verbis
    it iz
    icum,feua
    v 1-1 Lively-151
    ,
    li rex
    ablit, id
    is qui
    princeps
    vtitur,
    55\1

    Procancellarius,feu curia: Prles,ex Senatus5vel curia: fententia iubet

    da

    fg,

    ,i

    ,14

    '

    TERTivs
    _

    decernit. At ctn _ulielmus Poyetus meus popularis Francoru m Cani

    4 L'

    cellatius 8: magniconfilij Pratfes, (l vt tempora ferebant) collegiis om- _

    i nibus iudicum fuffragiis , fi aliter iudicanduin fibi atbitraretur, . .fot


    mula vti confueuiffet , Rex dicit,maiefiatis accufiitusefi, Quamobtern

    l
    ~

    plerique fallunt, qui putant eas leges referipta, qu-prfenteprincipe


    in Senatu vel curia proinulgantur, Senatu velcuria probari: .cum nu la

    fitaut Senatus , aut curia: potefias: promulgado ver fit iubente ptinci_
    e: nam procuratotis eius rogatio,vel conferiqu prfente dominp,nihil
    liabet omnino momenti. In populatibus Imperiis, magiflratus lfilmini

    at uac infmi coram populo fafces fummittunt, ac Rantes

    hgbent ad populum fedentem: togationes enim I_{jiirianorum magi-B


    firatuum fuplici formula lfiebant, vernis, ris. populus .ver

    cm fuffragateturlara voce ante legem Cafiiam tab,ellatiannbis _verbis


    vti confueuerat,o MN s uihic afiident volumus,iubemiifque. le
    ges tabellarias liter tabeiiis infeript,^ .8c v. n.6gnificabit A ; oy 0,8:
    4 . v rr 5. Itidem 1$ fedens * fuffragium ferebat,
    Fhocione.

    magiftaturfiante, quandiu ad populum otationem'haberet. Hic dieet


    aliquis,fi
    magiratusTtibunuf
    cotam po llebis
    ulo nihil
    imperatt,
    fedAppium
    ttm rogatio
    nibus
    vterentur,cut
    viatorem
    mifit ad
    Confit-_

    lem , vt illum conconari prolEiberet? cut viciflim Appius litoremlad


    Tribunum? frequens etat huiufmodi concertatio Coram popul@ _inter
    magiflratus,ac potifiimum Confules inter ac Tribunos: nihil ramen C
    prfente populo imperari iure potuit. Et quidem memini cm adolef
    ' cens controuetfia inter curiam Patifiorum ac veigalium de togis put

    puteis oborta effet, non procul ab Henricho r i. Rege Franorum , Ma


    gifter qui tune cutiae maiorisprinceps etat, viatorem mifit ad iudices

    curi vetigaliumc vlter'ius progredi vetuit: ille refponfum tulit,nul


    lam efi'e Magifiro in curiam veligalium imperandi poteftatemmec ta
    men fi ius Imperandi haberet,id prfentetincipe re faiturumut

    fus obijci poteft , fi prfente principe nu um magifratibus imperandi


    ius eff , magifiratus non effe, nec tanta dignitatum 8: honorum ratio
    ptfenre principe haberetur. Ego magifiratibus nihil _decedere indico,

    fed imperandi~ ius prfente principe fufiineriwt etiam creato ~Ditatore, D


    magifiratuum Omnium Imperia fufi'inebanturzdeinde rebusmtato
    te gefiisc Imperio abdicante,magifiratus eodem quo antea iure Impe
    rabant. Nam videri pletfque potuit magiflratibus creato Ditatore
    Imperium abrogatum fuier, ex his verbis quae fpius in Roman'otum

    \
    _
    \

    fcriptis occurruntzc man Ditatore magifiratus abdict,qu_ ad eum

    ~
    ~
    _

    qu em dixi modum interpretati oportet: alioqui abdicante Ditato


    te, nouum magifiratibus Imperium populo petcre oportuiffet. Nam
    fi minori poteflati Coram maiote imperate liceret, feruus domino,pri
    uatus magifiratuifubditus principi imperatet,aut cert intercederet,ac
    _ 1-. ~ inferiores frio iure,quo minus fupetiorum iqua faceret,prohibctet:quze

    ' falua [] maiefate fieri nullo modo poqunt. @mobrem glai


    gfnai. zclius Imperatot inepr, vt omnia,_12_rtotbus ius dicentibus aiidebatc
    'quidem

    Dia REPvBiiCA-.i

    3-1;

    Iquidem infetiore3,non :pto tribunali,au tprincipis loco.Fitta`itien-~inter;f`, Tfinquiif in


    dumvt Rex iple dep-olita 'quodamttiodo maieliate de fuacaufa mag-i- hm'
    l-tratus iudicate iubeat:quia iure ipfo 4 receptum ell,vt par, mairve po- .gliflfgwg

    telias iudicium
    , li le
    altetius
    Imperio iuetiam
    tilditioni
    m'milit: 'de
    mortaliteit?
    quod
    non modo.accipiat
    in priuatis
    magiliratibusfed
    in istprincipi.PMC' 'l ""
    buslocumhabet : liuealiorum principum, indicia lubite
    malint. Ac tamctfi in lua ca'ula iudices elle pollunt, quibus ab imrriot'4

    taliDeo rerum omnium arbittiuni legibus lolutiim co_nceditiir,vt eli


    pud )_enophontem,quius ell tamen , veriusmag'ilitatuum indicia, s lib-s- agg/@M
    qtim fua ubire. Sed netegium nomen , ac principis fplenclot oculosfhrlblij.'
    d
    magillratuum prlltingeret,aut maieilas vlla lui parte minuetetur,ptu

    denter maioribus noliris inliitututn ell, vt in caulis omnibus Publicis-,J


    in quibus Reipublicae aut-principis priuato nomine interellet , regiuni
    nomen reticeretur, ac procuratorio nomine ageteturz'qu od cteri prin-`4
    cipes, 8c qui ptdiatoriamiurildiionem habent,imiia'ntut. Id quidem',
    Au ulius Imperator ad Prlides prouinciatutn telctiplitme pater'enturJ
    commiilionibus, lic enim Tran uillus lcribit, nomen ltium 'obloleltrz`
    te. Illud tame'n lingulariquo am more maiotibtis nolli'is receptiitrt,

    ell, vt li tex aduerlus priuatos in priuatis iudiciis velit, pt-ocura-'l


    tot tegius federn ac locum muter,ne publicam,led priuati caulam agete

    videatur.miod autem diximus ptaelente principe magilltatuur'ri _Inip'ei


    C tia fuliineri, ad vniuerlam principis fami iam pertinet,quandiuV princia.

    " t

    petti concomitantut: in eos enim nullum magillratibus Imperandi iusI '


    ell,prterquam ijs magilitatibus,quos princeps curiali iurifdittioni prel '_ . . f`
    fecit. @titamen potel't, An magilttatus priuatum ab aula principis`
    '
    prohibete pollit, etiamli prouinci Fines non excelletit `' Habet ea; tes

    duhitatione'rri-zv lic tame'n llatuo dilputatio-ne pttermilla,tnagifltatiitri


    qui extra lines fuiurillditionis damnatos excedete iubet', quibus fini-e
    bus principis prtorium (, aula principis tacit prohibere : enr-7

    ptelfa vero principis aula prohiberenori potelllta locus ell: .Iutilconlu'lJ


    totum cautionibusxprella nocent,n_on exprellarion .

    uamT i. ;

    ` potiliimm Hof itali -Cancellariovalde nouiim vi; gn

    fum elitiudices principe datos,Alem_ano rationaliui prlidiqui meis"

    4conliliisfzimiliaritet vtebatur, cm illumfui lentential damnarent,'_eli; in _


    l dem aditu aq praetorio principis ad fexagelimutn lapideminterdixeitiiti
    Senatus principis re intelleta id nemini, praererquam principi li'ceijeleyl

    creuit.Atque hac potillima caula fuir c_ut Pericles viawiiteege ,


    quia non modacetbum ,'aclidutumell ab aditu principis= lubditos -7
    te, qu minustogation,e$fcrrc pollingverumetiani idlalua maieliatci
    lieti nullo modo potjel. ~
    tainetlifciiti. lupeiioreshuius Imp'e'tij :ex-g
    tra lines fuiuri'lditiqtiis' exiliqdatnnat'e. 'confueueruntinane ramen? 7
    ellet ,iudicii'itn , nifitegia fententiis fublctibetentur, Pam

    uemadmoduin'i imi-principis pfzifiiniia omnium magilha':

    : fultnfamfenrw it@SWW .de magitiribvs flipt;


    fioribusergqiiifer'ioresim@de!!!
    .f . .iii '
    J
    Y
    fiuriir {
    u
    'Iindien
    /

    '

    '

    'reu'rivs

    acfmagilltri libellorum in hoc Imperio , cm in prouincias ac prtorum `

    Uibunaliaveniunt, maius Imperium habent, Praetormque potellatem


    coe'rcent ac tetinent: quod in vniuerfum de fuperioribus magiliratibus
    {ulfdidum' aduerfus' inferiores ditum lit, Iudiciu m8,inquit Paulus loluitur vetan
    te eo qui iudicare iullerat,vel quimaius Imperium'in ea iurifditione ha

    bet. Imperij autem verbo non folm iubendi prohibendve potellas,


    slr : { etiam magillratusipfe lignilicatur :vt Cicero 9 .malus Imperium
    '
    a minore rogari ius non elle fcribit . Mallala Iurifconfultus exem
    plis illulirat, A minore,inquit,lmpetio maius, aut maiore collega ro
    gari iure non pote : Fuare neque Confules aut Prtores Cenforibus,
    neque Cenfores Con ulibus aut Prtoribus turbant aut retinent aufpi- B

    ciazat Cenfores inter fe,rutfus Prtores,Confulfque inter fec vitiant,


    8: obtinent. Hc Mallala , qu ex libro xmr. Caij Tudituni fe deferi
    plille prolitetur , [ed confequentia non congruunt:'aur deferibentis er
    rore in eo peccatum quod Prtorem Confulis collegamappellat,
    cm dicidebuerit Praztorem Prtoris elle collegam: nili demus Con

    fules,Cenfores, Prtores, collegas ob id ftiifle, quod ij fdem aufpiciis,ijf


    dem comitiis,id maioribus,caeteri magillratusminoribus aufpiciis 8c

    comitiis crear'tur: alioqui Collegarum verbo Latini nunquam eo fen


    fu abutuntur : nam quo iure Prtor Confulis collega diceretur , cm

    Prtore ad Cfulem legitime prouocarerur? /Emylius Lepidus Conlul

    IIQ'Q prouocantem ab Prtore excepit,ac decretum Prtoris contra-

    ''- P-fh rio decreto refcidit. Item Lutatius Conful triumph Valerio Prtori*
    in ver bo pietati,
    2 - 11b~ - quihollem fregerat 4ademit, quia Conful exercitus Imperator erat non
    um'
    Praztor, tametli Conful ipfo die pugna abfuilletlllud etiam ad vim Im

    perij maius , quod C_onful fafces vbique i 1. I_Itor duas in vrbe,fcx


    ad fummum in prouincia haberet z ex quo dicebantur Propr tores

    _
    3

    enim cauetur Leororialege,qu lata de Imperio Preetoris

    en orinus.

    vrbani, qui omnium Praatorum maximuserat, Prtor vrbanus duos


    lirores apud fe habeto , fque ad fupremum folis occafum ius inter ci

    ues dicito. Hoc igitur lixum lit,n mold eiufdem Imperij collegas, fed
    -@ifgglf etiam magillratus pari potellate le inuicem iure* rogare non pollemiul
    atb'ffii-l-rudds te minus eos qui maius Imperium habent . Sed an collega, autp'ari'po- D
    _
    _
    . ,
    .
    ~

    tgl?. demi. tellate magillrarus , minorve Imperio parem aut luperiorem prohiberc
    manumimvindl.

    l pollit.> ineiduut enim graues inter magillratus, el


    ve qui line magillratu precariu m Imperium aceeperunr:quibus publica:

    a'iones ac iudicia turbantur, ac retinentur, Plurimum autem nterell:

    probibetne quis lita intereellione , an ver impe-ret? De collega fa-I


    tis per( icuum ell,etiam li nullum Imperium habeat in collegam,inter~.
    ceden tamen :rb artionibusfp'ublicisI illum prohibere palle: _nam Pifo

    _ .` ._ Prtorinter 'ciues ac peregrinosVerre'm Prtorem 'vrbanum ciu es__in


    ' ter ac ciues lpe turbauit : 'ac fu'um'iux'ta Praetoris vrbani tribunal tranf
    ' ferri iuflit , vt iniqua Verris,& iniuriofadecreta f prohibereg ae ciuibus
    lfl ab 'vrbano tribunali ad le confugientibus ? l-ieebat per leges', ius dice

    "

    ret 4I_taque M. Tullius in libris deliegbus, Magillratus,inquit,n ec obe

    f' 7,

    '

    dientem,

    n' TR 1f.er oA;

    corcet'b,

    prohibeflir. Nec faris


    hrngratus
    collega { 5 aurde'ee_rner'e Porefmi'fi af >
    fiert ifentiat-ur, aut fe imperio {} [ Sioenim Pauline?s wadden??
    fc'ribit.. -Apud eu micui par Imperium efr, manumirti : Pr ;
    rore'mapud Prro'rfem mami Pugnatmpni nummmmbus.

    mgmrnu'dcfulem 15pone: ,qndfqu irrompe-011:1


    -1331 - die ffce's aclmperandi'iushabe't:

    tametfi enimPrzgtoresfemper failies 8:1151 _ ` -_ =3

    3111165 unfibus ref-' gerebant, Gonfulestamenqiri ciufclemmuhexfs Y

    _' " `

    Bpaftici eS'Cralit-,nuquam Hniulfefodmdie fafces habuerunr,ilrfrV1er


    1 f,
    f.
    riusfF c'eus (: .Arproprer'ea lLiuius S'alin'aror Conful triumphum }???

    Claudio Neroni collegi? erpuir ,ram edi vtrr'ufque confenfion' e ae r . '


    fenria aduerfus Afdrubalis copias pugnarum quia Penes 'Liuium
    imperandi ius fafces eo die fuiffentrNgm LCfar, (vr efr apudlewr'n
    Pompeium) maiorem Confulem dici purauit ( 5' penes quem fafces
    effenrzvel eu m qui prior'Co'nful fit : idquc Pa ulus ipfeI confirmar',

    prudenter illud quidem , nam f1 Imperium eodem tempore , ni'


    hil Pacatum 5 nihil {iabile , nihil Hrmum in Publicis. aeronibuis effe
    potuiffer. @amobrem reatis Romae decemuiris Reipublic'zc

    o _

    tuend legum ferendarum ,' leg'i fubrogatum 9 illud ,' Vr ; 9

    (im Imperndi ius nc fafces haberent; Si quis rarionem exquirir, cur coli

    lega turbare collegam , (i eode'm momro Imperium habcanr, ed . _


    ipfaef, quod in re communi 'l Eohibemis condirio efr :errar :zua ggjlfngfgf
    tem Imperium Praztorum' Omnium commune, tmetli ldiuifam habert Egg-fmur? mi@

    iurifditionemzqua: ratio valet etiam cm de vi nc potefare legumi que? filfiio'fi


    riruryera'ntis maior vis efr gumlmperang'J @ou dixi magi-
    Pari poreate aut collegas Imperio collegarum nonv teneri: hoc
    ita verum elhfi numero Pares vtrique fuerinr: nam in omnibus ;
    I

    busc tollegiis,qui numero,ijdem Poteare fuperioresifun'tmo-n p'ore-l L ?


    ririgitur minor pars collegnrum Prohibere maiorem. Si concors 8: Vil mmh'

    omniumfententiafuiifer, decretis edifve inferibi confueueranr he

    D verbago r. r. i fuo loco explicnb'unrurur igitur,dicet_ae ? *


    liquis,Meffala fcribitoniulem omnibus 'magifrraribus concionem

    auocare polie, ab' eo neminem? deinde Prrorem ab aliis qum Con-'


    fulibus-.minores magifrarus nufquammee concionemmee comitiatum

    auocaffe? nam ex eo perfpiu (it minores magifrarus maiorum


    nesclmperia Prohibere non' Potuiffe.- Ego auocationem in Imperio

    verfari non inrercefiionemzinrerefi plurimumvrrum quid


    iubeas,:m fieri Prohibeas : vt deinceps planum Sed illud Prius'

    animaduertendum,Mefi1l difciplinam, in caireris quidem magirari


    bus valere,inlr/igunifgl_ebi non item :` qui ramerfi minores magifmtus
    fuerint minoribiis aufciis c comitiis creati , nec Imperandi ius ha#

    buerint, inrercedere ramen maiorum magiratuum,ipiifque Sena-.2

    tus ationes Prohibere potuerunt. Si quid etiam fieri iubeiir, 8: maior"l


    `

    '

    318

    LIBR. .TERTIiVS

    'magifrratu's eorum iuffa repudiaretincarcerem' duci iubebt. Sie enim


    Senator Seruilius.- Vos,inquit,Tribuniplebis Senatus appellarmintan
    to diicrimine.Reipub.diratorem dicereC'orifules pro vera'poreite
    cogatis.Tribunipro collegio pronunciant,placere Confules Senatusdi

    to audientes effe , aut in vincula [e duci iuifuros. Ac tantum abfuit vr


    _
    Confulibus liceret concionem Tribunifplebisauocarc , vt
    ' tes quidem interpellare fas effet: idenim Icilia lege * cauc'baturcapitali
    ' fubieta na, nifi is magifiratusl quitribunum in concio

    Mhe" barermu tam eiusarbirraru dependeret. At etiam Philippus

    I_)rufi Tribuniplebis iu[Tuin carcerem obtorra gula corrieri-rus , qu d


    amm'u er alla fe concionantem interpellafer . .Qgpdirem diximus ,collegas qui nu- `

    mero vincunt, Imperio creris potiores , locum non habuit itrTri


    .

    bunifplebis : crn vnius Tribuni vox,non mod Senatus, verumetiam


    magifrratuum omnium 8: collegarum ariones prohiberet :contra ve
    r vnius Tribuniplebis ara valebant, Anifi apert collegarum aliquis in
    tercefiiffer. Nam L_iuius publicanorum locationes irritas fuife cribit,

    lill

    _ ib vniusTribunirogatione promulgata. Paucior etiam collegarum

    interceflione plures Tribunofplebis prohiberi poruilIe planum fit ex eo,


    quod cm ppius Cenfor Imperium ac Cenfuram contra legem /Emi
    liam vi retineret, Sempronius Tribunufpl.in populi concione, Ego te,

    inquir , Appi ,in vincula duci iubebo, nili ilegi parueriszappro


    ban ribus @x Tribunis arionem collegae gesuauxilio uerunt, fummq; C

    inuidia omnium ordinum folus Cenfuram geilitoniimile exem


    plum de Cicerone,qui fufo Catilin exercitu C.AntonijV col
    eg aufpiciis,cm in Vrbe folus dominaretur,ac plebis opes 8: grariam
    : Limi; in fe vnum conuerteret , neuem Tribuniplebis decreuerant Pompeii
    - exercitum acciri oportere , ad Ciceronis potentiam coe'rcendam,nifi v
    CCL

    mus Caronis Tribuniplebisinterceilio collegarti a'tionem prohibitif


    fet.Cm item Scipio Afiaticus reperundarum reus in carcerem ducere

    tur , vnus Siempronius Tribunufplebis Gracchorum parer interceflit.


    Haectamen tanta Tribunivnius potefias, quo minus autoritatem Se
    natus,imperia niagiliraruumc collegarum poteftatem fua interceiiio-y
    ne frangerer, rogario ad plebem de collegarum confenfu ferebatur, vr D
    _ ~ Imperium ei abrogarer. N5. Tiberij Gracchi rogatione tribunitia Mar

    " Otauio Tribuno commoda plebis 8: leges agrarias oppugnanri


    magiratum pris abrogare neceTe fuit, qum lex Sempronia de agro
    rum diuifione perfetti potuifetAtque pertinet illius Ttibuni ad pa
    tricios oratio,Faxo inquit,ne iuuet vox ifia , qua collegas nofiros
    tam lti concinentes auditiszcontemni iam Tribunosplebis,quippe po

    teiias Trib unitia fuam ipfa vim frangat intercedendo.5ed illa Tribuno
    rum in tercefiio pro libertate plebis, 8: contra vim comparata fuit,non
    ad Tribunorum tuendas vtilitates. Crim enim L. Cotta Tribunufplebis
    creditorum ariones eludere conaretur,l'iducia facrofan poreiatis,

    collegae palam denunciarunt,nili creditoribus fariifaceret, fe illis auxi


    lio futuros.Ad extremum placuir collegium Tribunorum iifdem legi
    `bus

    DE RPVBLC.

    _313

    bus,quibus caetera collegia teneri: vt fcil'icet pluruin collegariiin fuifra-i


    'giis decreta cteros obligarent : vt ex I_iuio _intelligifacil >p : lice:
    nim fcribit.
    auttoritate
    Senatus
    pop_iilum,
    ne quis terplum
    arcmve
    iniuii'u Senatus,
    autlatum
    Tribunorum
    plebis maiorisl
    lartis `

    'dedicatitPofi etiam lege fittilia latum 9 ad plebem,vt,tutores_

    ~nis ac pupillis a Prtorc vrbano, 8c maiore parteTriburioruin' plebis


    . Qui mos ita inualuit , vt Senatus Pompeiu'rlrt Ru

    Tribunumplebis in carcercm duci iuiferit, qud populi

    nus i prohiberet,alio'qui furor vnius Tribuni vniuerf ,Reipublicz - 1 91eme@


    . Itaque Confulcoricionem .o>P.uli habiturus,
    maE.'i'- , . ) `
    .
    omnes fe minores ne de celo ferua/rent ediiio vetabatinam loue
    tonante,autfulgente, aut ii dexter auium volatus afpiceretur, aut comi'

    tiali morbo quifquam corriperetur , aut quid aliud mliri editurn diet',
    comitia vitiabantur,ipiique magiiiratus re infetlza eonci'onem dimitte
    bant,augut_ibus Deos iratos , aut minime propitios denunciantibusi.;

    tametli augures nunriationem haberenr, inagiiirat'us verr` {},


    (

    magiiiratuum ramen maiorum comitia minores turbare non poterant':

    lict vitiofa comitia,c virio creati magiiiratus dicerentu maiores ve- i im ,


    r magiliratus aut pari poteliate , 8: turbare 6: obtinere poterant. Qilifgif
    autem vitio creati fuerant, magifiratus au guribus denuntiariribus, Im
    perium faipe nemine 'querente retinebant : interduni taiiien magiftratu
    C abdicare cogebantur: cum enim C.Pigulus Conliil vn cum collegati@

    ceptum. exercitum in Hifpaniam tranfmiliffet nihilomin us tam en 7v


    terque 111 reuocaiu's Senatus decretoc Imperio ab
    dicare coatus: cum Augures antea Tiberio Graccho Confuli, confu

    laria co niitia habenti, aufpitia contraria nuntiaiient. Non poteraiit igi- g giammai'
    turminores r'riz'igiiiratusI maiorum comitia turbare , aut concionem a- 2'"D"&
    legibils.
    uocare , fed quales tantum ac ari potefiate . Tribuni vero plebis,ta
    merli co'mitia maiorur'ri magilratuum aut concionem auocare non

    poiTent , caireras ramen aciiones . interceilione impediebant :aut niii


    intercefiioniobtempetaretur , vim afierebant, ac (epe vulneribus ac

    dibus res gerebatut: nam Afellium Praetorem vrbanum facricantern


    D deturbauit Tribunuf lebisopilcum multitudine iiipatus, emque ne
    caripalius quod ebitoribus contra ereditorum apert fauc
    tet. Item ppius Saturninus Tribunufplebis Muniuiii Confulem crea-v

    in ipiis populi comitiis occidit.Et quemadmo'dum ariones publi..


    caturbantur ac impediuntur , qualium aut maiorum magiiiratuum

    interceiiione, vel Imperio tantifper gerunt'ur : ita rebus gefiis prouoca


    tionilocus :3. minoribus ad maiores magiiiratusfalua cuiufque iuriil

    ditione ac minor magiliratus maiorurri Imperia vel


    ai'iones durri geruntur prohibere non , mult minus ata geiia _

    conuellere, aut aduetfus fenteniias ac decreta reliituere 4 poterit : _cm fd'dvif


    ne maioribus quicl adae'quales magifiratus liceati prouocare. (- aerei@ iiiggiiiif
    etiam legatus, aut datus magiiiratu iudex, ii parem poteiiatem Impe- ipii'vhqm :

    timve adeptus iit , legatus elfe deiinit ac f iudicium ab eo fufceptum e


    (1:14,

    3120

    TERTIVS.

    foluiiup. (Lumobrm lipar,minc'_)tve potelias,prouocantegniqrtiaiore;


    parive vpoteliate exceperit', liniuriarfi agi poteli aduerfps magifl'ta'l'iim,
    : cum ui minotem poteliatem,i'rnperijve collegam appellauitl. Nam

    _ _
    i i' '

    Caffat a uc Pretor a" ud (Luxllor accufatus', qud c'oniuraiinis Ca.


    patrice s 8: fceleris confcius fuillet, 12110118:0&1101

    gtaiiirer mul aros in earce'remadegit, ac porillimi'i qullorern, qud


    autiafPa'riliorum
    tid fe,inquir T_rquillus,
    maiotcm
    potellatem
    compellati palliis effet.
    graui decreto>
    iudicibus
    'ae vm'agiltrat'ibaseorurrlt
    qui

    ' l prazdiatoriam iutif'ditionem `habent interdixit , ne reg'ids"` niaglllratus


    viudiclile 11115 ediizis aut interditis obligarent : 1111 alitet facerent,`cor
    tze'ti'iiaioribusmagiltratibus pro iure fuae potellatis permili'ted" ' 1194
    011,mandauit
    an magiflzratus
    minor legato
    , eive
    cui maior
    _ 11
    perium
    , obitet'nperate
    teneatur
    , teneri
    purantmagillratiislm
    pletiqiiefcrn
    .

    sun egatus nihil fuo 7 fed eius qui mandaut Imperio viatur :` alioqui mi
    11011 magiliratui Imperia legati eiufne cui maior magiliratuskiuti'fdi

    tionem man'dauit repudiate liceat,priuatis idem licebir. (li/:inquam iL


    lud quoque addi poreft, eos qui legati Praftorum nollris appellatur,lm
    perium ac potefiarem lege adeptos , ac fuo iure 116 alieno beneficio Im
    perare videri. Sic ramen llatuo,cn`i legatilint, nihil 1110 iure,fed nomi

    'ne prrotio imperare, vt quidem curia Pariliorum iudicauit, Prroris


    Turonenlium ptouocatione fufcepta aduerfus legarum,qui 1110 nomi
    ne edita ac decreta concipiebat.Procul omni dubio res etat ante (3319:

    11 v i i .regis editum, quo quidem legarotum potelias ac Impetirim,noti


    Prtoribus, vt antea,l`ed ab ipfo'tege legibus promulgatis accipi opor

    tuitzveris eli ramen ea lege prtoru rn quidem honorem augeri, pote


    fiatem vero minuizvt Senatus primm, deinde imperatores ipli legatos

    Proconfulibus dare confu eu erant,non propterea ramen imperandi ius :i


    :Jjftw- Senatu vel a principefed Proconfulibus habuerunr. Itaque leianus8

    negar apud legatum Procoiifulis elle legis actionem , non quod legaris

    omnium magillraruum non licuetit in fua prouincia manumittere Vt


    9 @inmob- I_acobus Cuiacius9putauit, qui haec verba, Ex quocprouinciam ingrellus

    hun

    elhdeleriputat oportere :qua: caliigatio li feren a ellet,legatis in pto


    uincia nec edicere, nec decernere, nec iudi'care,nec iu dices dare liceret: D'

    hc enim proprie funt,ac dictur legis aiones, quas legatos in liia pro
    i - , uincia exercuil'fele imus: at etiam Duumuiri non modo manumittere

    `Prcnrl' `

    geriam tutores dale potuerunt. Non ell igitut in le

    1 timing . 111 fua p'rouincia,fe


    f'im garis,aut in ijs quibus mandata ell iuris dicendi potellas ipfalegis alio,
    `

    fed in eo qui mandauir: at ne magifiratus quid qui alterius Iurifdiftio


    3 "51 hem exercer, fuo nomine quicquam imperare3 potell. uo manatil

    .eins cui ma-

    _.

    - lud, legato eve cui mandata iurifditio ell , ad eum qui man auit . . pellari'l 11011 polle: quia idem a fe'ipfe ap ellareturzac tametli Proconliil

    e iniquirate ac iniuria a legato priuatis i lata cognolcat,hoc ramen ide


    lit,qucllegatus non haber vniuerlam Proconfulis iurifdilionem ac

    _ _

    poteflatemznon enim capitali fuplicio damnare f potuirzhoc igitut fi fa

    ? , proconfulis cognitie fuir. Ita quoque magilter milirum, 8: legati


    princi

    DE

    >REPV'BLICA.

    32.1

    principis fummum quidem imperandi ius liabenr , 8: ornnem in milites


    animaduerlionem, non tamen in principii; agnatos 8: proximos publi
    cumiudiciumconltituere polfunt . At ne epifcopi quidem maiorum

    pontilicum 8: ar-chiepifco orum legatis ofiicialibus parere tentur:


    vt
    curia Pariliorum
    caulii pontilicis
    Tricalliorum
    , ac rurfus
    pro Ni11.11 n
    uerrienli7
    ontifice in
    iudicauit.
    @at autem
    de magiltratuum
    imperio
    ac 76 "
    i
    poteltate tliximus , iurifdictionis ac lprouinciae cuiufq; linibus deliniun

    tur, nam extra territorium,inquit leianus8 , impunius dicenti nonls :


    paretur. Sed qui poteltate ac imperio pares lunt,an etiam honore ac di- '
    gnitate pares cenfeantur. 0 nihil habere dignitatem cum Imperio ? W'

    B commune exiltimozac fazpi im lit'vtcui plus honoris, minus Impe- 'me/'


    rij tribuaturnquo quidem arcano nullum fer mains elt,ad tuenda opti-y
    matu'm 8: popula'ria imperia vtilius. @i prior delignatus erat Conful,

    idem'in faltis, in legibusconfularibus, in Senatufconfultis,in publicis a


    ctis prior etat ordine: li vtrque limuldelignatus fuilfet, qui tate,idem

    honore
    collega
    fu perior
    fuit,quue
    legem
    Poppam,qua:_
    Confulem
    honore
    fuperiorem
    elfe ad
    voluit,
    quiPappiam
    vxorem9duxilfet,aut
    li v4 3 i
    terque vxorem haberet , qui numero liberor vinceret: Inter Pr ~
    tores quorum idem etat Collegium , poteltas, vrbanus dignitate
    cteris anteibat , qui propterea maximus 1 Prtor dicebatur, quod pri- E_gus invul

    mus omniumcreatus elfet, 8: abfentibus Confulibus Confulare munus Mmmm'


    obiret. Interrchontas _thenienlium , tam etli poteltate pares elfent, v
    nus erat qui annalibus 8: actis publicis nomina dabat, ac propterea 'pr

    www: dicebatur . Curia: maiores in hoc Imperio eandem fer potelta


    tem habent:curia tam Ilariliorumgum antiquitate cteris , turn etiam
    dignitate excellit:ac fingulari quodam iure Curia Parium appellatur.

    Carolo quidem vu.rege Senatus, uem magnum confilium vocabant,


    pro Republica conlilia capiebatzniliilominus tam en Ludouici xr i. lege .
    cautu'rn elt,vt quotiesI ageretur in levibus,aut referiptis de magno con- 2 geen

    lilio8c
    Curia
    Parifioruni,quam
    ar ament vocant,curia
    prior.
    elfe'r.'
    Cm
    item
    innumerabiles peLaneintregij
    procuratores,ordine
    vnus cu
    ria:v

    '

    Pariliorum dignitate potiorelt :'nam cteri iu liurandum curi


    D cui-fque iudicibus prltare folent: Procuratorver curia: Pariliorum

    vnius principis iureiurando tenetur. Militaris difciplin ac bellicaruin '


    rerum arbiter ac moderator is qui apud nos ma'gillaer militum,feu Q92;

    ,f /. 7
    ,i MHZ/'M#-01

    neltabilis dicitur ,'autv inter Marefcalos feu Tribu nos militurn, qui pri

    mus cum honorem- ade tus elt :domeltic iudiciorumpriaiceps feu vprimitixrius : vterque'vtriufque difci

    ' _. l,
    'linac-:dic

    plina: magilter in fumma poteltate conltitutus.: nec alter alrerius Impe-

    n"

    rio renerurfed vterque vtrique lqualis-eodemgradu ac ordine ineedit:


    nihilpminus
    magilter militum llin'illuum
    dignitate fuperior
    prin
    dipis linusocoupatcellarius
    'ac nefq'u eltzdextrmque
    is puter ordinem
    magilirofmilitum tribui, quali gladium principis ad'dextr prie fe ferte
    tenearur, quotiesI locorum angultia: nnferunt vtrunque limul incede

    rg_,rnagirlt_er milituim' antecedit,deinde Ccellarius,quem Prtorio Pr


    _QU nt

    3u,
    I. I 'EKf TIE/R TIf V S
    fetusle `uitur:qua: (ic me diia Grignon vtde honoribusl aliquid 'de-'_

    linirem, ed vt quantum honor ab Imperio diftaret intelligeretur. Cm


    ver neque'in maiorem, neque in parern vllum imperium (it, qukri `po

    _ _ inter principes eiufdem feudidominos,an alter alrerius li quid pec

    graiii'iigiiiil cauer-it Imperio co'e'rceri oliit'? E-tenim iurifdi'lcio lua vi acpoteliate

    ." fin'gulis lolida3 debetur, cum inf partes diuidi non'pollitReges quidem
    futgjcf'fila'fiff ac magiliratus fuis quibufdam'linibus im_p_eria terminare folent : in col
    legio ver magiliratuum nullus per le ip e imperare poteli , nili ab vni
    illiniiiicfiiigilii tierfocollegiolmperium acceperir. Sunt ramen qui putant inter plures

    irifiiiiiiiac dominos liduciarij praedij, in quo iurilditio inlit, cum qui quid pecca
    12:31:

    uerit aliorum poteliate ac Imperio Ipoile corceri, propterea quod cul

    , 7 - pa contrata Imperium ac iurifdilion em amilitzflc enim F curia Roma

    epitome' tia iudicauitzret quidemiclecretu trly , fed ratio nec vera',nec probabi
    81.l.dc confeliis.
    lis videri potell: Ialioqui conliteridurri lit ante iudicium fententiam'ferri

    9 Bar.in d. Linter
    tutor. A -
    ba. ad Barnim c

    fuluille tradi: c6
    tra Bald. in d.

    preteteaartfu
    fententi confir
    : 1. li vt cer
    to..{iduo.quem
    Pan.Butrio

    polfetaut priufquam fententia feratur exequentium4 elle :curf enim' Im'


    perio ac iurifditione lpolietur', quem nondum iudicaturrl , : inaudi
    elle apparet? Ac liquidem epillol,decreta,editta,comminationes
    rei iudicat vim haberent, quod per leges Herinullo modor Poteafcrm
    per ramen iudicium conllitui oporteret, fatl' lit ncne, id quod in (11194

    lire'lis iii 1. re

    liionem cadit: quinetiam legibus iudiciariis perfpicuum etialnin ip


    fos confitentes
    ferri oportere
    8 iudice,
    ui in parem
    feudi
    dominumlenttiam
    nullum Imperium
    haber
    r vt Iurillperiti9
    , qui eiufdem
    quod

    teptdc iurlfdlc.
    Bt in l.cztera._{
    duobdc legar, 1_

    quius melius iudicant , vno pene confenfu conlit.entur,aliorum alia.x

    la in cappruden
    ti. fcqutura

    Dominicus Gc
    miuian. in cap,1__ 1116115 C
    dearbit.lib.6.An

    propterea quod vnumquemque vbi peccauerit , ibi punien

    dum elle putant, quod ita verum 6 nihil iudicium conliltui vetar eo
    11111 de foro c loco 'vbi peccarur. In collegio quidem magiflratuum ac iudicum,li col
    pct.
    1Felin-in
    epm legarum
    maximapars conlentiat , nemini dubium ell> quin iudicium in
    : .1
    L
    caran.in cpou

    einatmen collegam,atlt etiam in minorem collegarum partem conllitui vr

    ffusjudi in Senatu I_omano fieri cpir poli eam legeml, quam Adrianus de -S_e`d
    2211144- 1-5- natoribus ludicandis tullt. quue er omnes-huius Imperi) curiaslieri
    in videmus. Sed inter dominos eiuf em feudi diuerfa ratio quoniam

    conmit'fmim' lin
    4 Bamm d.l.1ntr

    l' f l'd ` r'fdiCti com tit : n c nil` ` ill` f d'


    gli IS 0 1 . 1u l

    PC

    l VIC

    Im

    1u

    ff

    Icare PO

    unt,

    ggfggmgfg nec plura tribunalia vnius c- eiufdem iurifditionisliabere, nili patro D


    minin
    ninouo concellir. Atque hoc dillert ilirifdiione feruitus ,quod lic
    irme it-sima lingnlis limul acflimul fe fruendalm 47patiaturzillanon.ii:em,con1tra quam
    gxogiiiriiigiiiia plerque 4' putantcfpropter feuda Ducum, Co-lnitum,Marcbibnlimquae

    ggf; egibus feudoru'm'indilcretam : habent. Sed iiec : nobis

    ,1115 1 eorum dillcipluram'argumentis reitangqui-iurill'

    aseolamacen. dltio'nes prdijs i'ta cohazr-ere , vt feruitutes.: Illu'd-ta'ili'tiim,Priii`


    { cip em-quifeudumquantumcunque. lit-,alteri dono dederit,aut vendi
    de re indicata. 8c
    clerit, non propterea' colarentem'iu rilditionem dono dedillbput pro-_;
    cli.338.conlide fcriplfe :videri vt'quidem lxpiliimiuclicauit curia Rariliorum, ac tan~
    ???
    cm .

    . .

    . .

    '

    libaalmm in dem Phill InBelll ege :fantiuseaufules qulmmsdubitareturtvt


    i'liiiiiiiloai-_i Plriqueinlegatqrellgionis i .caula fatoelegi locumellefnom
    feud amit. Lu . putant,led non -ret- purent', cliif l-exxin svn'luerfunli laralit. .Cum lgl'
    .'turf
    Rom.clii444 ~
    DCC P3

    DE
    Iv*

    REPVBLICA

    313

    hec pari p_oteflate magfltatus,mult minus eiufdem prdij iurifditi'o


    nfq; domini mutu i bi im perare pofiint: maiorum magifiratuum,aut_
    imperantis fu-o iure patroni cognitio erit. Nofiris quid moribus curia:

    maintes tegiori'i magifitatu inter ipfos de Imperio ac iurifdilzione


    troueiffiasbi tefetuarthid fi decreta rfve iudicatas in aliena prouin
    cia. exequi oporteat, id_fiat oportet impettata venia,quanqu_ noua lege
    mos ille de hacRepublica fublatus elhac viatoribus toto fet impe-tio
    mnia omnimagifitatii iulfa exequi licet. Principib us ver,qui aliena;
    maieiiiitis Imcpetio non tentut, mutuis tog'ati'onibus inter ipfos vti neY _` _

    efl, qu o maioris potefiatis Imperio cog n pofiiint: vt eoguntut ~ '


    magifltatus,quine' petita quid venia fententias aliorummagifi'ratuum

    in [ prouincia exequi patiuntur. Veniam autem in_aiore -, au;


    ab quali poteflzarein exequendis in aliena prouin-cia rebus iudicatis,arif
    tiquiinoris ell 8: 11.&' Imperio Romano,principum iu His

    61.cpifc0pzie.d
    opus fuiffelvide'tur : fic enim Iutifconfu tus, Sententiam,inquit, Romae epilcopaliaudit
    C 8: c. Romana.

    dit , polfunt Prfides in prouineiis, fi lioc iuffi fuetint exequi,Aquis


    eli ramen >id cum bona magifiratuum venia impetrate , quam vi extor

    . contraliete. d
    foro cpcicnti.li.

    6.1.Iudicesdc fide
    iiifirume'r, Oldr.

    queter'vtin c_onfimilic'aufad'e Ijibero 7 qtiodam legimus, ad quem Im

    c'l167.lib.'2..q.g.

    [tellin cap. ligni


    perator,A_lloquere,inquit,illum ne tcm iniuftam faciat,quia principum ficafh
    ofi-i. de
    iuffa contentionis materiam magiflrat'ibus pr'bere folenr, qui fe inuitis leg.
    7 l.quid.i Hilo:L
    _ zequalium aut minorum magifiratuum decreta in fuo territorio exequi mamniwmmi
    vident: qu concertationes magifiratuum in priuatos faepiffime redun

    dant:vt M_arellumonfulem legimus,Nouocomfes verberibus non


    alam ob caufam credi , quam vt intelligetent fe iura ciuitatis C.
    Caefare accipere non potuiffe . Grauius ramen priuatorum peca

    catur, cm inter fummos magifitatusurifve maiores de Imperio cer

    tatut: vt ctigiffe memini ob tern iudicatam in curia Parifiorum,quam


    Curia Burdegalenfis in fua prou'incia exequi petmifit,accepto principis
    iuffu lege ramen, vt de interceflione ac prouocatione cognofceret, fi
    prouocaretur i cm viator interceflioni non patuifet ptouocatum :

    ad curiamButdegalenfium ,ator prouocantern ptoccupauitin curia.


    Parifiorum. Princeps conttouerfiam ad magnum confilium detulir,
    cuius decreto iudicatum negotium ad curiam Parifiorum pertinerei
    dubli'.
    cm fu quenque legis7 ac fententi inteilpretem effe8 oporteatzagitur de7 l.`x.l.n
    legib;

    autem de tei 'indicatie interpretatione, cm reus exequ enti viatori ma

    8 1.1..|. prg-v

    ioris cuti decreta ,a quibus perleges prouocari non potefi, intercedit:

    torislipul.

    qud fi viator interceffioninon obtemperauerit, prouocari foler: non

    tam fententia curia: ma'ioris , quam ab iniuria viatoris , qui intercefl'o


    rem non exaudit:id autem neceer efi,nifi curia,fummota intercefiione,

    iudicatum exequi mandauit. Onid fi magifiratus qualium, aut infe


    riorum togationes contempferit, nec decreta exequi patiatut?cert'nia

    iorum magifh'atu editis , aut fi fummifuerint magifiratus,inter a uos


    de Imperio controuerfia oboriatur , Principis refcripto cogendi9i1unt:

    id enimfignificant lizechpianix verba,sr ivssr , fcili


    cet principe, non autem magiratibus , c m Prfides prouinciarum

    9 Alcir.}`.irt.CuA
    ma.in L diuo.de
    re iudic.l.r.de f'cr
    uis fugimiufrer.

    q.4nToloi`.Fel.
    in ca.vlt. dc ford
    competenti.

    i in d. . [enten
    tiam.

    `
    `/

    324

    '

    LIB-ER

    TERTIVS

    lu'mmum, poll: pi'incipem, in quilque prouincia imperium habert."

    Ctn autem legibus aut editiis quicquam lieti iubetut , hanchabet'


    interp't'e't-aiio-nem vt in (ua cuique proiiincia pareatui" :` quia nullunigeiir

    'extra' territorium magiliratuiius imperandi.Maitur qtiiderii'iliroJJ

    tum tare viarotes regios ab ijs qui przediatoriam iuril'ditionem'hab't, i

    venia-'m necelle fuit,quoad curiatum maiorumigiiauillimi dere


    oligcialg tisfprohiberentur: propt'erea-quod-triaieltas quodatnmod ?
    & tifoneer videbatur.Sed quzeti porell,an magiliratus fuam feriren'tiam, quafpru
    uocatum 'elhexequi pollit,pol`t re'mpora,qu' noll'ri { veaii;
    Gmini-<1446' ab inueterato eotum ettore,qui libros quicis ; Gffmhi* _

    leges tiara; Latinas fecetu nt , in quibus pro emit { le Er'unt' imaginan;

    mikem lib-s- qui dies in legibus duodeci-m yappella-ntur, vt in' fitc lege ; sm*

    ' `

    'rvs nils s v Hos 'r '5"'id cumlp'eregtino: codeinf'eiilu MgTul'#


    lio am ri'waccreta Philolop'horurii certa ac tatavoc'aiiturfNeti
    Latinotum quilquam au r'Graecotum ;

    ; iitfatales appellaf

    lauit. Iur'ifconlulti fpe dies le'llionum continuit-di'elif-tisY feiiinxetunt

    p
    quod li quid intra' certuin'ftempus :i magilitatu lierifiub'e'atiir', 'ilariitiiiii
    :P-cil-ffgqfi tempust editum peremptotiu m Iuileolul'ti volcnt-:cm'ver
    ' , it pus,quo lis terminati debeat,lapfum_fuerit,literri mori f , 'nos inlintiam

    t 1.,.qux in rmi. perimi dicimus,antea vero litem _viuerezled iutilconlultorum -nemofa'-l

    fj'lfmm' ralem diem , aut fatalia tempora vlurpauir omnis error ab vnius r
    `u,in ,detiuaturznam cum verbo idp leu quo Gtci qu ac Hebri ' fak
    `tum ligniiicarent, necelle { ptpaifatalem diem interpretari 'Dee
    mollhenes lpe vocat,quod Latini liatumdiemmolira praxi "

    |15: enim D_m'olihenes' contra Mediammwfiwfld


    , item contra Stephanumv-vefdv . interdum etiam 01m
    ad N icolirat Iuniotes Graecil intim-awww, s: nufquaiii

    d ' ramen ! appllatunt. Synelius quidem Pontifex vit pollrem dier'rt


    metaphoric appellauit , ne diceret, verb'um :i Chtiliianis lio'-4
    minibus t veta religione alienum . Vetis igitur ac melis pr'o filiali-g
    352322332? bus7 appellationum diebus,lltatu ta tempora dicamus,lic enim Iurifco'n:

    . 11.3.8: lultus 8 vocat. Left:es autem Iu lliniani Grco fermone, pris quam Lari _
    "MP"th

    no lcriptasfuilfe nemini dubium elle opinot. Codicem item Theodo


    lianum 8c Hermogenianum, ex quibus Iuliiniani codex fer torus con..
    : Grco qu ac Latino fetmone fcriptos fuille planum ,- Bc ab

    homine Gtco potis quam ab eo qui L'atiii loqui didiciller,lcg Pro


    6 sindicato perandum6 interpretatamzcm planGrco more lcribat,& reum inter
    pretetur fuffientem,
    id www. Nec mirum debet videri,qud Grci
    D

    Romanorum leves ac iplius vIuli'iniani iiiliitutiones Grcas fecetunt,


    cm etiam 110133 Aquinatis plerzique fcripta, c polletiores _riliote
    lis libros '1 interciderant ex Arabicis Grca fecerint,

    quali poliliminio ciuitate reliitutaed vt vnde digrelfa 6 redeat


    tario, nihil neceffe appellatione deferta magiltratus fuperioris, ad
    quem prouocattim etat Imperio , ad exequendas res iudicatas vri: quod

    antea maiorum nolirorum serate fieri `coiil`ueiietat Principis relcripto,


    quod

    DE

    REPVBLICA.'

    32;

    q'i'i'd 'nollri pragmatici lullitia: literas appellabant , qu Caroli virile


    ge pnitus lublat fuerunr , latis apud iudicem qui lententiam tulit,
    `appellatione Vdeleita petere vt iudicatum ex equi iubeat ; nili fuperior

    inagilltuttis, quem damnatus appellauit, iudicatum exequi prius vetue'


    -ri-r', quam de prouocatione cognitumlir, nili dilatioReipublicatvalde
    perniciofa foret : tunc enim magillratum fententiam, etiam capitalem

    '

    exequi , deinde referibere9 oportet: alioqui in caulis,in quibus de capite nsi'hgig'mlf


    quritur,poll appellationem, tametli deferta fuerit,nec magillratuslii- lluuiio [LPL

    periorexequiiudicatum prohibuerit , non licet exequitamen. @ed fi

    magillratus prouoctem fupplic'io allecerit, capitel puniendus ipfe, :


    "B eque iure vtimurzat etiam lege Sempronizqui vcrberibus ciuem con'- . {}??? ida

    Ademutuis
    _tra prouocationem
    magillratuum
    cderet,maiellatis
    inter ipfos ollicijs
    legibus
    dieta
    teiiebatur.Qia:
    l'unt, ad eos pertinent
    hatenus
    '
    ' s
    ui eiufdem Imperij linibus coe'rcentur. (Li/id igitur iudicandum ,

    '

    grens in h'oc Imperio magillratibus damnatus, in Grciam confu ge


    rit, anTurcarum princeps rogante Francorum Rege, aut etiam priuato

    cuius interell,iudicat line caula: cognitione exequetur.> (Mllionem

    non ldillimilem in priuato cuiufdani iudicio, in curia Pariliorum agita


    -tam fuilfe memini. Venetus mercator Franeum hominem ad Venetia
    rum Prartoremdeferuit,
    in ius vocauit,
    Francus
    cmFranco,mercator
    iudicio liili fe promililler,
    vadimonium
    damnato
    Praatore
    in Galliam

    petita principe venia per legatum, vt lieri folet , mutuis inter principes
    officiis, ac iure gentium fete om nium communis referiptlim exequda':
    fententiae caufaimpetrauit. Prancus intercedit,8c cm intercellioni non

    obremperaretur curiam appellat. Plerifque videbatur fentriam exequi


    oporterezalioqui li curia de lententia PraetorisVenetiarum cognouillet,

    Venetorum Relpublica curia: Pariliorur'ri decreta refcindere, 8c eodem


    iure lconuellere ata potuillet , non tam iniquitate fententi, quam ma- 5 Atina@
    iell'atis vindicanda: caufa. Placuit ramen illud quaeri,an Prancus fe Vene- 22de mf
    torum iurifditioni ex paolo lubiecill'et: deinde an ex moribus Veneto- 4 ""
    feruis . C.

    rum Prtor,poll edila peremptoria,ac llatutalegibusVenetorum tem- [Clgfgqu-l

    pora l'ententia latafuillet, quibus cognitis fententiam exequi oportere ummwcbixiecfg.


    -

    . -

    'D curia iudicauit. Atquehcin priuatis iudici)s.Sed li de capite non tan- Bellomus,`_

    tm nollri ciuis , fed etiam ad nos cfugientis peregrini agitata qullio mhmmk f
    . `

    , _

    _
    \

    ro cpetentimii;
    n

    fuiHet,non prius exequi fentetiam oportuillet, quarti re integra de caufa 1&5(-


    cognitum ellet. 4At etiam Adrianus 3 Augullus Prlides prouincir'trum
    cl'ucr.Bur
    fufcipere vwwieo verbolex vtitur , id rurfus iudicare voluit de i js, l'an.in
    gd_,.[__[,u_,4_

    qui ab Irenarchis eiufdem Imperi Romani dahinati fuillent.Certe qui- fll'gfgfff


    em Heluetij, Geneuates,Lucenfes, Genuenfes,ac cetera: ciuitates,pere' g 133321515;
    ._

    ._

    ___

    '

    _T

    _'.

    . \

    . -

    'l

    grinos alibi damnatos ad confugientes, integro prius iudicari iu- gc iiedxdusc


    .

    '

    ina

    it.a

    ec'.'

    bent,qua`.m exteris principibus fubditosrepolcentibus rellituant. Sic e- .

    nim omnes vno fere conlenfu " iiirifperiti trad unt, rinei' em non tene- ;;'lff_dlf}f
    ri peregrinos ad fe confugientes repofcentib us dedere. Demus illud cei'
    te,li de iure ciuiliquratur, fed illi line vlla dillinlione iuris gentium ac ghiaia@ Tarif:
    natur,omnino negar fubtlitiim repetenti principi rellituendum.
    lee

    32.6

    LIBER

    TERTIVS

    Sxlgjigfraldus id ea conditione quum effe fcribit, modo ciuitas ea, qu dam;

    natum ad fe fugicntem recepitfceleris nam exquirat ac vindicet. At

    Ii con Htentur Principes iuris ac iuflitize egibus obligatos teneri, illud e


    tiam fubditos fuo Principirefituendos elle confitendum {itmon ttm
    ad Probationum neceffariam in capitis difcrimine perfpicuitatem, quae

    haberi nullo modo : nifi cum reis componantur, quam no


    :1 Pragmatici @ontationem vocant: verumetiam vt ijfdem in locis
    quibus Peccat vltio fequatur: id enim omni maxim ad v

    tilitat , 8: exempl public vltionis pertinere videtur. ngid fi magi


    ratus in Republica mutuas :,8: ofiicia Iibiinuic , ac'Rei u

    blicat,cui De im mortal omnia debemus, :::,


    1: multa manet , cur ab ea obligatione, quae diuinis ac natura legibus

    cfentanea ,:11 11:5.: xIraq', Mubamedis Im eratotis


    :1!,1 inqui qui magnus $ egregi fac lau
    datur, quod patricidam, qui Iulianum Medicem ante aras crudelilim
    trucidarat,ab vrbe Conantinopoli, quo receperat, vintum Lau~
    rentio Medici,ac iPi Plorentinorum ciuitati repofcentireftituitmon e
    nim Florentinorum copias, quae tenues etant, fed immortalis
    tentfque Deivim ac potentiam extimuit . Noftri quidem Reges in hoc
    Imperio reos Petentibus Erincipibusreltituere folent, nifi 1:

    aut delmpetij nibus ac atu rei uaeratur. ( quidem caufa triplici


    - iudicio terminata videtur:curii1cilicet Pariliorum6, Ronianorum7,ac C
    f t.B ' .s . 1 m.Romana:
    . 1ud1ces,Anglorum
    .
    .
    .
    . .
    .
    513218555
    regrfugitiuum
    ciuem
    lef'fic'ggc' repofcenti denegandum effe decreuerunt, fuberat probabilis caufa,quia.
    33:sz Publis tegnum illud ac beneficio ecclefi Romanze tenebatur, alioqui ci

    s mandenm- uem alienum repetentibus Ptincipibus reflituere oportet, vt curia Bur

    - 14- degalenfis folenni iudicio decreuit. @anquam id quoque fderibus


    excipi folet, 8: eo fdere , quod _I-Ieluetij cum Carolo v.
    Imperatore pro agro Mediolanenfi percufferunt. Quamobrem Henri
    cbus i 1.Rex Francorum , cm : legatos Senatu PoPulque
    : petiilfet,vt Baptillam Didatumltalum hominem,reutn peculatus Ii
    bi redderent , rogati fpius denegarunt: tandem Rex quftus apud
    Bernates fe aduerfus fenatum populmque Geneuatem , qui tunc erat D
    in Patrocinio Bernatum,fe iure clarigationis vfurum. Bernates tem

    plo fcialem ad Geneuates miferunt , vt fugitiuum regi redderent : fic


    tandem public Pecunia: depeculator Geneuatibus defertus elhne vel

    potentiflimi regis , vel etiam Heluetiorum inimicitias 1:1 excita


    rent : vel furibus ac fceleratis _hominibus afylum aperire viderentur.

    Hc quidem ex literis legati Francorum ad Annam Mommorantium


    magilzrum militum expreflimus , vt reprehenlionem elfugere non Pof
    fint, quialiter fentiunt 8cfcribunt. Sic enim , reumfugitiuum,

    fceleris confcium fine fumma aliena: maieltatisiniuria, retineri no Pof


    ' '- fe.Eam enim ob caufam tribus omnes Ifralitarumaduetfus vnam u

    paucilimis quibufdam exceptis deleta fuit, coniurauerunt,qud {

    ris turpilimi confcios,nec rogati :,8: inultos apud fe fbuerent.


    .

    Nec

    DE

    REPVBLICA;

    327

    Nec alii ob rem Hippot populi internecione deleti , vrbe erum


    funditus Thebanis excifa , qu d Phoxi Boti ficcarios tueri , ac pro iis
    propugnarc , qum rogantibus Thebanis reddere maluiifent. Si lramen

    ciuitas certo fciat fugitiuum hominem, quem hofpitio excepit, tyranni

    crudelitatem eii'ugiife, nec fceleris vllius confciurii eiiemon mod pro


    dere , innocenrem
    peregrinum
    crudeli tyranno
    e fit,
    ac iiiiu'rio
    [um
    verumetiamt
    pro
    lmiierrimi hominis
    capite actur
    [algut'e
    'di'niicandum

    triucm ne lex'quidem diuina i ieruum fugitiuum irato domino reiii- ?

    tuipatiatur. Atque hzec de oficijs 8: Imperio,dque toto magiiiraiuum


    iure dich : vniuerfa difciplina dici poil'e exiiiimaui.Veterum
    B tem.magiiiratu's"cum noiiris 'conferremon huius infiitu'tiiquos ta
    Ynien, 8: nominib'us 8c appellatione dilfentiant, re ramen ipia fer coil
    -.-

    demPontiiice
    fuiii'e videmus.
    Nam ininiiituii
    i'acris libris
    Salomonem
    legimus
    ab Aza~ , .
    tia
    adres diuinas
    IOiiphar'ri
    ver conlilij
    principem
    n

    feu cancellarium : Eliphorarn 6: Aiam ab epiiiolis. Banaiam magifirum


    militum: Azariam fororium fuum proregem. In Imperio Turcarum

    maximus Baiia magiiier militum, iecundus ab illo maritimvclafii pr


    fetus . Bellerbei duodecim prouinciarum prlides: Sangiaclii vr
    -biurri (ingu larum prfei'i: Cadilefchieri duo togatoriim iudicum

    -principes,alter iii A lia, alter in Europa: Mophtes ipfe Ptifex maximus


    _8c le um dubiarum arbiter ac iu ex fummus. Eofdem fer magilira
    C tus in Affrica 6: Ethiopia creati proditum eli, tarrietii appellatione dif

    ferantzquineiiam ab illis magiiiratuiim nomina didicimus


    texpreilimusicuiufmodi magiliratus,queiii Grci salampzwmatini 4

    Pratoremmoliri qu ac Arabes Almiral appelltzt magilirum 3 E MU?


    regia domus nofiri eodem plane fenfu , quo rex Athiopum maximum

    Bethutietam Hebraico nomine appellat . Cum autem in omni Repu


    blicamagiiira'tusin cu rias 8: eoliegia diiiribuaniur, ac _plura lint corpo-

    racollegique , qum magiiiratuum ,refiat `vt de corpori


    bus 8: 'collegiis dilieramus;
    torporiim,ca/legi,\ a initier/fragiqiuei ex bis mmoJa ahrineoinozla

    ' fguanmr.
    CA P. 'vV i i.
    .
    _
    .
    ~ OLLtGivibi
    eiilegitima trium pluriumve
    peiiiiiiai'iirri eiuf
    0I/5 ;

    dein condirions confociatiochpus ver plurium coilegio pmimiin.


    rum coniuntio. YBiueriitas e Omnium familiariimxolle

    2_3th

    i giorurri,8t corporum eiufdem oppidi iu'ris communione fo`~ ai? Wma"


    'tiara multitudo . Hoc amplis habei Rfpublica pieter vniueriitateirr,

    quod omnum ciuium ac opfpido'ri'i mu titudinem imperii


    complexa tu etur. Has ego _deliriitiones ab omnibus,q`ui de Re ubli'ca',
    dqucpubli'eo
    iure fcrip crunt,` prtermiiias ad banc difciplinam ad?
    iungerenecellarium duxi: quia' vlinetliriitiei'riibuixrtis,qiiod lirmiitii
    aeiiabile futurum lit, conliitui nihil :. Licet autem contraliere io;
    tum genus human-um gradatirn ad-Refpublieas imperi) iinib`u`s ac maa
    '
    L

    e i;

    '

    31.8
    L1"B.ER TERTIVS
    .
    ieilnne diuifas , ab his vniueriitates, deinde ad corpora,tum colle'
    tgia, poflrem-:icl familias,ab his adlinguloszvt hc non muito tn_agis ih.
    ter fgqum'pattes toto dil-Ferre videantur. Omnium vero _ciuilium fq

    rcietaturnprigines leniilia deriuantur, ipfa natu ralis eil focietasc


    -ab ipfo natur' parente-principio generis umani fundan. Cm autem

    ratio diuinirus nobis infita n eciilet hominem hominum appctenterx,


    'cmque his fermone 8c vfu congruentem , eadem fecit vt profelus :i
    acfuorum 4c'urt'eret longius,& pto agatione

    familiarumgaucleret . Cm item familia: primafui origine dif


    :cederent,ciuili focietate naturalem plaeu'it imitari. Eli: enim Refpublicn
    ciuilis focieras',qu line collegiis 8c corposibus {lareper eip apote , 1
    ne familia non potell, quinetiam Refpublic dillolubiles'funt, quia clu
    cuntu'r ab hominum legibus inititurisfamili ver,nifi prisintereat
    Omne genus humanum,'intetire non poilunt . quo intelligitur'ab v
    nius familix'radice , quam lleus immortalis conleuerat , quali liirpes
    primm fuilfe propagatas, quibus domicilia telque bifvt ab iniuria.
    cliae animtium tutiores client, dicare neceffe'fuit, Gecm
    in cam multitudinem excreuillent , vt eadem regione ctineri non .pof
    fent, quippe domiciliorum coniunioue, vicos,deindevicorum conti
    nuatione pagos auxiflent , ali procifci , ac no uns ( qurere

    ruit. Itaque locis ac regionibus generfque proximitate d1liuni,cm


    nullis Imperiis ac legibustenerentur, vri quifque'viacrobore'terisC
    prllabat,ita finitimos locis ac domiciliis depellere, aut fontis :tcloci

    amnitatem eripere , aut de pafcuisdeijcere conabatur. En vis valen


    1 rerent,
    tioribusillatafecitvtimbecillioreslocannturatetaacmunitaconqui
    aut arte ac prudentia munirent, vt fe,liberos, vxoresfamilifque
    funs , ab aliorum iniuriisfoffa, vallo, mnibus denique tuerentur: inde

    oppida vrbfque conllitut. Sicenim de rege Seruio {cribit Dionylius,


    in logis montanis Firmilimfque collibus perfugia quaedam cl'i-fpoiuie,
    quGrci pagos appellant, quo fe agrelles ex agris per hollilesirrw
    priones reciperent. Sed ne mnibus quidem l'ioflium vis arceri pote

    rat, quo minusij qui fefe propugnaculis cinxerarit, :i potentioribus


    l

    (()dz.a.7,zz.z.

    fiderentur. Pult enim primum genus hominum rapinis, czdibus, la- D


    trociniis deditiflimumc cui nihil pris effet,qu:m gralari 8c occidere,

    {Eifhffw- - aut imbecilliores feruitute premere, vt veriflimx Plutarch'us cum 111110


    /L/

    1 (513317677 tia " .congruenter fcribit.- multis antefculis FI_`l_1ucidides 111110

    ZKL'J

    " _ ricorum;qui in Grcia Horuerunt, long clarilimus, Grciam vniuer


    .. .. fain paulo :Inte fuatemporzt potentiorum llatrociniis direptionibus

    xinfeflammecpropter latrociniztvllam infamiam contraam fuille: fed


    qui teurarnwrique obuios haberent,ab

    _line contumelia quri 001111111

    ,11111711 la'tr-dciniu m,an ypiraticamexercer't Nec ta'ntm Ilatoifqu'e

    difci ulusArifloteles, latrocinium inter'vnationis 'genera pofueruni:


    3Y l. vlt. dc colle~
    giisd.

    fed etim' l'e-gibus _olonis latroeinancli caufa focietatem iurelcontrahi

    potuiif plunlit, his verbis, 'wi we . ,quod Latinus interpres crn


    abfurdum'ac falfum : ali detorft : n quiclal-iud ell mi ,
    '
    qum

    DBREPVIBLICA-

    _319

    'quam 8c xa.. quid nili'ix wim-gianna, l-l'ebtaeis venatores


    vocantut latrones. Nec minus Larinis veteribus, quam Graecis aut Hei.
    btis permilla larrocinia fuerunrzvt quidem petfpicitur ex primo frede
    re inter Romanos ; Cattagirifes conrralto, quo quidem ira cauetut4, 4 '

    Ne vlrra promontorium Pulchri prad aut mercaturie gratia Romani


    nauiganto, quibus latrocinijs cteri populi fer ablli'nu etiintzna m Ci;
    lar-fuatate crnde Qermanis fctiberet, Lartocinia; inquit, nullam ha-

    bentinfamiam, quae extra _fines cuifque ciuiratis _Hunt : atqueeaiuun


    rutis exercend , ac _defidiae minuenda: caufalieri pi'eeiiqaiit.l_l;_ec igitut
    latrocinandi licenria ,_ homin es ad amicitiasqcl locietateus` co'e'iindas ade-_ .

    B gitznamprincipi fodaliria crracta fuerunt

    __ _ __

    ijs , qujqud exeodeni;

    Purefeuqippaiaquam haurirent, feu'fi'atres liinr appellati: in-l

    de quoque epe-reim dii, aut qui ex eOClern fonte, quem Dotesmisav ap+l
    pellant, vndepagi funt: vt Latini quoque Lcomefllati _dixe_t_u_nt_eos,_. _ '_ . :,: . _ .

    qui'iniifdem vicis , _quos 'Grci da voeanr, conuiiu _commu _nifrue-


    "
    bantur, vr P_llusqcr-ibit. Ex quibus perfpicitur focieta'reslioininrim in- 6 in misa ai:

    ter ipfos v't rutius co mmodifque degendfuille qu'litas:ea_fque_.prifim "'


    mm
    eo,qui viturii
    interacliberorum
    cvxorem intercellit;arriolreprofedias.Indej
    Huxilfeabmuruam
    parenrum
    pieratelijiiI tum frattum" ac lia-__
    rorum inter ipfos chatitatem, poll etiam proximotiim 'agiiatoruni.

    amicitiam: ac pollrem aflinium beneriol`e`ntiam,qua: tandem'refrixif


    C fet, nili mutua iuris com munione locietates , ac lodalitiaex c_:orporibus

    c collegiis conllituerent'ur _: quibus focieratibus homines line Republi


    cacrusinuiolabiles diutillim confetuatunr . ANam populus lltalita
    rumdiulineegibus Gnepopularirline qptimatum llalu_liimma cum?
    tranquillitate Horuit: cnifcilieet n_'ibus lingul necefliriicline agnario-

    nis,vniuerf_ veto iuris ac factiliciorum communione focia'frenru tf1 lio-_


    fiis ingrueret Imperatorem creabani,eum fcilicet quem Deus immor- -,

    talis` numine alllarar: _cm igitut vnus,omnes imperandi prohibendique


    maieflate coceter, ex locieratibus, c0rpotibus,_c collegiis Refpublica'

    fexillere carpit. Itaque legum larotes ac_ptin'cip'es , Iqui Relpublicas primi


    fundauetuntmullun'i
    ad eas
    liabilius Pomp'ilius
    fundamentiim
    elle rex
    iu` ;
    D dicarunt,quam
    focieratea
    _accontiiiendas
    ( nietiNam
    NumaV
    Romanorum , non modo collegia omnisv generis opilicurri, fed etiam : .ii-lia:

    mercatotum inliiruit,ef_que lacrihciis folennibus ac eprilis _, quae ilaris


    '
    annidiebus
    Herentordinum,ac__generurm_
    obligauitzidque Solonis
    exem' lo fecille'videtui,qui
    _
    omnial omnium
    collegia,iifque
    llarura,qu mo- l-vlr.lf>lllfi
    d leg-ibuscontratia nonellenr, confiere petrt'iilir . At lgurgus ciu'es $ o

    non tantm fodaliiiis ac focitatibus ,fed etiam perpetuis c_gnuiuijs de


    uinxir,qu communia quodamicitia: caufacolerentii't, mila die'ta liinri
    nona-ULg vt Blutarchusgi parlimoniadeduxit. ~In egt'eris fete Grco
    rutti~ ciuiratibusahieijae in Italiafodalitia vbique coli confueuerunt: in

    quibus non modo litesccontrouerli maxima fui parte line _magi


    llraribus ac iudicibus diimebantur, verumeriam amicirize radicibus al-

    tillimishrebanr:quippe fapietitiimis quiblt'ifq; hominibus perfuafu nr


    _

    ee 3

    '

    Lreit'rrixrivs

    i etat, amicitiani ad hominum cactus ac focietates ltabiliendas ac retinen


    das ipfa iultitja potiorem elfe : cmflites quidem iudiciotum exitii,n0r1
    ramen odia finiantur, amieitia ver , qua: focietatibus alitut, non ,
    lites , etiam controuerlice a ltirpe conuellantur, 8: fumma rn tran
    quillitate ac beneuolentia ciucs inter ipli, 8: Republica ccilian'

    tur. tlegum omnium diuinarum 8: humanarum hic fcopus,his finis


    elt,vt hominum focietatem 8: inter ipfos,c aduerfus'Deum
    pietatem. tueantur: id autem omnium maxim lieti potelt,li vna fucrit
    omnium ciuium in amicitia , qu line virtutibus elfe nulla potell: , con

    leaf-39@ ill/_N- fpiranfium fides ac voluntas. @amobrem (Qtnfes olim omnis :eta
    tis, ordinis, acfexuslimul publicisinlocis epulabantur,vt illam quam B
    dixi charitatem ac mu tuam inter ipfos beneuolentiam fouerent, pp
    ltea fexus rzetates fuis quibufdam otdinibus ad perturbation.ciuiuni
    Ligisf'w-Ls- vitandam , placuit defcribi. Nec aliam ob caufam legibus diuinis- con
    uiuia facra ltatis tempotibus fum ma ltitia coli iubentur , quam vt reli
    gione erga Deum,c amicitia inter fe ciues conciliarentur. Qu conui

    uia principio nafcentis ecclelia: Chtiltian, qud mutuis amplexibusc


    ofculis
    terminarentur
    umramen
    appellarunt.Ac
    tametli multafactis
    vetuftate
    dem
    extabuerunt,
    imago
    veterum conuiuiorum
    epulisptiel~
    tiamnum adumbratur. At Veneti non ficta, vera conuiuia,lpius
    tiam I-Ieluetil otdinibus ciuium 8: opificum in collegia defcriptis, fumma cura profequuntur , li lis oborta fuetit in fodalitio , communi C
    confenfu dirimitur,fententia non chartis,fed tabulis,non atramento,fetl
    creta defcripta. Nec tantm veteribus fure lua opilicum omnium 8:
    metcatorum collegia,verumetiam philofophorum,maxim ramen

    gljgr thagoreorum 3 quibus non ltudiamod , verumetiam conuictus uit


    communis. Atque hc de origine collegiotum, quze temporum de

    curfu legibus certis ac inltitutis fanctis ac melis temperatafute . Vt

    igirur ordine lingula explicentur qua: de collegiis dilferere oporret,pri

    mm quae collegij cuiufque poteltaslit, 8: beneficia cuique tribu


    ta,deinde qua ratione moderati, quoque modo in officio retineri de

    beant,poltrem an collegiis R-efpublica vacare pollit nccne,c qua: cui


    _

    mm

    que Reipublic collegia maxim necelfaria lint ordine dilferamus. O- D

    igirur colle ia 1 t t r diuinarum aut hu manarum (


    D
    g .u u
    cau
    n
    conltitu ta,qua: ad res humanas pertinent,aut iurifdictionem habent,aut
    iutifdictione vacant : hciuuentutis educationem continent, aut medi
    corum ,aut fcholalticotum hominum, aut mercatorum,autopificurn,
    aut agricolatum fodalitia , illa vero magiltratuum ac iudic defctiptio
    nem, de quibus fuperis dictum . Return diuinatum , ac public pie
    tatis caufa collegia in infinitum uumerum excreuetun't, qua: le

    gibus, moribus,victu, cultu, inltitutis, ratione,veltitu dilferte videmus.


    Cm autem duo plu rave collegiain vnum couiit,vt lit faepillim,qud
    ex _duob us pluribfve coalefcit, non collegium,fed corpus appellari de
    bet , tametli verbotu m ambiguitate fpius vtrque confunduntur. A

    liud enim Collegium tribunor, aliud Pratorumliud (: '


    '

    '

    at cm

    DI-REP-VBLICA.

    331

    at cm hc tria collegia in vnum 8: idem corpus count , inept colle


    gium, nec ramen vniuerlitas appellatur, quae ipla ex omni ciuium col
    egiorum 8: corporum, addarnetiam pagorum 'eiuldeln regionis ctu

    8: conuentu 111. Q_orpus igitur appellabimus,quod ex pluribus col


    legiis aut perlonis conditione dillimilibus coalefcit. At beneficia qua:J
    dam qtiibufdam collegiis dantur,qu caetetis eripiuntur. Item lingulis
    colle iis coite licet,vniuerlis non licetJdiatttem commune elt,non
    modo collegiorum omnium 8: corpor,led etiam vniuerlitatis, quod
    funr cattus in Republica iure lociati , id fammi principis beneficio ~
    tconceffu, line quibus corporuni 8: collegiorum ius :tc no-men :imit
    B tunt : ac propterea in deliniendocollegio,legitimam diximus confocia

    rionem,
    non folm
    ad co'e'di
    verumetiam
    ad locum, _i
    vbi co'iriquod
    debeat,ad
    tempus,
    quoquepoteliatem,
    modo, 8: qu
    in collegiotra'tare
    liceat. Verbum autem confociationis e pel'tinet , vt Gt aliquid colle

    garum omnium inter ipfos commune , aut finihil commune-fuerit, ne _ _ ,_


    Collegium quidem lit : fatis conuentum elle communem , rotura4 '
    rot', aut atorem commun , ac beneficia collegio tributa col egarum
    omnium communia: nec ramen zrarium commune , autcommunem

    conuitum elle necelfe . @are non latis apt deli ni'u nt ' qui colle- seminaire@
    gium appellant trium hominum limul cohabitantium focieratem,qui fillgfffg'i

    onmpecuniamve in commune quzerant:qua: ipla quidem omnium bo- "'

    norum, 8: conuitus focietas , Collegium tamen non ell, contrai ver


    Collegium erit , vt nec bona, nec communem conuihim, nec attarium

    habeat communezdum ramen lege principlve concellu tribtitum lit,vt


    certis locis ac temporibus limul cogantur , quiblve-de rebusinter le a

    gantzvt .(unt collegia opilicumidam ramen ea qua: diximus habt


    ferinter fe communia,vtea quae religioniscaufa limul fociata vide- si-f-f-fslflfgl'ti _

    l mus. Collegarum autem numerum definire nihil necelle mod ne _iliit'eiifliii


    lint pauciotes Lribuszalioqui Collegium non* lit. @are nec Cenforum, gf-,'_IC'EL
    nec item Confulum Collegium dicebatur , vt Prtorum, Trlbunorum, :
    8: . Collegas autem, nec eodem imperio ac poteliate, nec vffbffsmf.
    eadem conditione elle necelle . At-lieri potel vt collegarum vnus

    D fices
    in lingulos,non
    ramen indetorra
    vnuerfos
    cortionemwt
    1101111collegi;
    ponti
    , 8: qui ab I-Iebris
    vocehabeat
    abbates
    , Latinis principes
    dicuntut . @d li vniuerfos corcendi ius habet, non collegium, led
    dominatusin fummo principe,in ctetis familia dicitur , aut gymnali,
    li modconliliorium eiufmodi fuetit, vt nullos habeat collegas. Nam
    cui pr'atell: Pontifex maximus Romanorum,collegiurn dici non potelt,

    quia Ponticis fumma ell,non tatm iti_lingulos,fed etiam in vniuerlos


    vit neclque potelias,aut li iure n habeat,re ipla habere vid etu t. C@ we, ,
    ti ramen video,8c qulitum do&i5,an Ptifex in c_aetu facerdotum, "

    Abbfve, collegarum nomine 1111 cenfeanturzcadhuc lub iudice 115 gd


    . Ego ver qulionem,ea quam dixi ratione terminati oporterc

    exiliimofcilicet collegam elle Ptilicem, collegive principem,etiamli


    corcendi lingulos ius habet,dum ramen nullam in vniuerlos' habeat
    4

    352.
    3' .`1. fi
    { d: puis.

    UIBER'. 'ifi R,TIVS

    otela'tem.r. fed in 4f_ententia fer-ends. {uffi-agio> collegarum,_vi~'iicatiiri_


    (LiamOb'r-em errore labuntur 5 qui c'Ollegas ipfos collegium philplfo.T
    phis appellariputant , quifenim tam inept philofophare-tur,vidi'I cmi-1

    grimace-tin cig. nemzcollegijaut verbo ius lignilicaturc in vno ,collega cteris mors,
    .cocisnoun tuis
    _ ius
    _
    .
    _
    ~ collegi)
    .. conlillere
    _ polluntzat
    l

    _
    .
    .
    I
    Aicftpiiyiiib.
    ac bona
    ipfa
    ne oninibusquidem'

    collegis morte extintis b_ona7 lilco vindicanturmil'i lege Ilata in_sl'ialaenj-J

    rasatura. d1 {ummm-hfnullumurwcollcglobfvfhcmmwsIbm
    l

    I.

    l.

    '

    u.'

    . .

    - poteli,quam vt ei legati teltamento. pollit. Ctus vero iure prohibiti


    to. c e . .0.

    ...

    eoll-egm non nec quiequam iisteiiamen to relinqui poteli,tainetli

    ,lffc'gfc lingulis gallegislegarif , Ego necelfarium duco ad _illicitos


    `.'.
    l

    '; ctiis 8: collegia


    coercenda,lege
    prohibendum
    _non modo\ vniuerlis,led

    iwiclrugci'- eti-am li'ngulis quali collegis legata relinqui. Quin autem collegium
    tre. titi: line conliltere polie diximus,illud etiamlintellligendum 1
    !

    . L

    ld

    ' legitim ealege crearipcjliemeei donatione teliamentove quiquam i


    ucrf.8t'ol.
    '
    "
    l
    "

    '

    .
    linquarur. Primus
    quidem
    Antoninus
    collegijs
    omnibuslegataidona
    -?- tionfvelieri permilit , p_rterquam collegijgs Iudorum, quibus ramen,~
    letlnacr'-rmpf. religionis caula coire, 8: lynagogas habere glicuit. Nam
    .v t.dc collegiis.
    summa, Augulius3 Prlides prouinciarum , 8: I_\_lorbanus proconful Ephelio'

    c1

    .Cu

    "

    busrlubiislm- rum magilhatusinterdio



    `
    _
    ' pertut_
    "
    vetuitiudorum
    ctusc collegia

    91-- bare, aut quo minusreligionis caufapublic coirent prohibere..Qiin `


    de rebucdub.
    `
    i 1.1.4@ ruit; etiam Auvulius factilicium diurnum ac perpetuum Hierolblyiis Tau

    fffmd ro, Hirco 8: Ariete pto fuaReiquepublic lalute lieri in_llit : ac diurnisC
    3 i kg" largitionibus Iudorum 4 tenuitati opem tulit. Actametli Senatorum
    rione ad Caligu

    Collegium maximum , maximque Reipublic neceifarium lit, li quid

    ?" am' ramenSenatuilegaretur,peti non aliter quam li Senatui legati

    permittatur. Nam cm Senatui Romano legatum ellet Rullio C- pione , ea lege vt iis tantum capere liceret,qui in Senatum venirent; hrt
    redes Cpionis Senatu legatum pette deberi negarunt : pro hredi

    y mammina bus contraSenatum iudieauit Domitianus Imperator,vt'1_;ranquilluss


    fcribit. De cpllegioru m delinitione ( poteliate dicamusla ver
    cuiufque collegij legibus ac refctiptis terminatiI confueuit, quare nihil
    de (ingu lis , led de vniuerfo iure di putandum . llrazcipua Reipublic
    collegiafunt magiliratuum ac iudicum , quia non mod collegasliml)

    gulos, ac minorem totius collegij partem, fed ctera quoque religiolo


    rum, 8: opilicum collegia, pro iure ( poteliatismoderantur 8: cof
    cent. Atque hoc maxime collegia magiliratuu-m caeteris differ-unt,
    quod hc communiatantm negotia cuiufque collegij procurant :illa
    vero
    tumquemadmodum
    fu a,tum aliena,ac
    potins aliorum
    quam, lua
    caufa
    [unt coliitu
    ta. SedA
    fapientem
    libi primum
    deinde
    cteris
    laperc,

    ac iudicem `de feipfo,`priiis qum'de casteris iuli indicare neceffe elizllc


    enim eleganter Hebri charitatem feipfo quemque prius aifpicari o
    porter'e putant,ielt eflieere vt rationi appetitus pareant,ratio imperet:
    ita futurum vt liium cuique ti'ibuatur, qupotiflima iuliitiv totius

    pars . Non aliter collegia magifiratuumv ac iudicum rct 8: ordine


    ius libi iplis, tum lingulis , tum vniuerfisprius dicere neceffe ,quam
    - quid

    :yq-m
    'lim

    DE

    REPVBLICA.

    ass

    'quid 'cteris limitant. Dubitari ramen PoHit, an collegia magiltra

    tuum iudicum y ab-:iliis qum feiplis iudicari rlabilis fit :


    dubitnndiar'gumenra nt,in vtranque Parrem fuo loco explicabuntur:
    llzdvtbreuitati Rudeainus , fr collegi ignaris aut vitofis hominibus
    fit, aut fuperiorum magifiratuum imperio coe'rceri poflit,

    de hoc fuPeriores magiilratus ,de illo , quod alterius collegij potefate


    coe'rceri non Pote'iltgprinipem ipfum indicare oportet. Si collegarurn

    - '

    ea fit,`vtminim de vniu'erfis dubitari , iin-

    121$1115211:11 collegioiudicium collegarum iingulorum,qum ~ ' '


    , 'quia habentfua collegia qudam wg, cteris 74/14/14 SWW/1'
    ' Cognitu;c1ua: ramen in vulgus manare aut aliis
    qouniifurciri; non Apatiiiiritur, einde collegarum inter ipfos beneuo
    lentigne dignitns mutuisv iudicandi ofiiciis alitur ac fuientatur. Earn ob

    oau-famrpotillimum glLianlu Senatores Senatu iudicari voluit. Item lo in


    meren-tornai indices mercatorum n_egotiis indicare commodis vi- `
    fum cit, coque iure , quod ab Italis e'xpreilimus , magna bonorurn
    '- .L'
    niurn confenlione vtimur. medicorum c opicum collegia, 7 ;
    ___.-

    rel-igionis esula funteflitura, tametfi iurifditione :ic Imperio jlli'fj'xf


    vacanrQCQErcenditamenac modic,vel Potis intra modum caliigandi Ldffmwdeq
    .

    _E

    i_

    8 lluumn Ly

    iushabentfeu mulCtafeu verberibusfeu carcere,provtlegibus inlh- emga.


    ' '

    '
    authhablmmc
    tutiscuiufquc
    collegi) Cauet-ur. Nam lege 7ifliquilirttenetur
    qui- ( 9mm,
    Pm

    'C crn acerb'ius , 8c __drnelia de {icea'riis quifraude occidit,quan IC'Baldlsa-ccb


    tmagis librum o minem', 8c virtutibiis difciplinis informzr4
    te 11?-1 eo quidem Lacedmonij grauiter Peccnbant, cgiiiiginpipuc,

    anr~

    LqLHZI-II'.A

    qudinara quac puberes, tenta verberum atrocitate mmm .

    cacdebnnt, vtinterdum amrnams elllarent,quia ne Oemitus quidemaut dmiudom'


    _ _

    Bologuian

    fuipiriaducere liccbatzne cli mollius gellille viderentur . Ac -:


    1.x:rolan:,C.A1

    Fridericumr". Imperator, Leademiarum reCtoribus iurifcliionem in


    omines de fChola dede rit,:tc gymnaliztrch in fuos habeant,vti femper fffeflfhf
    more maiorum habuerunt,verberum cortionem,id ramen pertinet ad 22:55:23;
    leuiorafpeccata : non cam , quam magillratus in priuatos habent, iu- ??qu
    -

    UI

    rifdiiftionem,l vt Plerique . Nec vero Imperator Germano- linguizwmgf


    '~

    " ""
    t'_*CimmiiL
    D rum,aut Bontifex
    Romanus
    earn poteliatemmrterquam in
    fuosxprinfmofoc _$5215'

    Cipibuscollegiommut eollegiis ipfis tribuere poilu nt. Gregorius qui

    dem xi. Romanorum Pontifex , eo referipto,quo quidem Yrbani v. 6c @remmende


    n

    : .' 1.

    Innocenti) vi.refcr1pto Pariiiorum Academi renouauit,1llud vno rub cedinfnfde

    pite excepit,vt (i. feholnlticus homo fcelus admiferit,Ponticxs Parilio- ,'iffnfpfl


    rumficognitio, altero capite Pro debi-to quenquam nerti prohibuit. """5~db
    .
    l
    U
    _
    _,
    _
    _
    qulib.c.And.in

    7 l
    Sed riolltrikeoes'a'c
    magiliratus
    Pontificns
    legibus
    fe non tenerifzepe
    vl=d=iudi~lib~
    7n
    lfMkf
    a

    6.arg.l.vlt..li

    Jelaruerum Attam'enlcollcgi qu religionis funt, te. bom-S qu;

    ; legib'ugel
    , caetera. obli- liberis.C.Spcc.in
    ,M_

    - . Poteatefolutifunt,qu1fefe "-"-.
    _

    @uman authe'r.

    tametii ab' ea. fententiaplerique diferepant = ego (i fentiam @Laalfguifim :


    .

    '

    \ l a i c

    i',

    exquiratur , lic Patric; Potefiatis vim ac decus us lio- cnngeniriiu


    minui non polIe , cm natura. legum 'humanarum norma lit , lex
    l

    r
    'n

    334'
    l
    LIBE'R TERTIVS
    autemnaturliberos parcntum obfequiis artifiimo vinculo conrine

    {-; xit , qua feinfos eripere ac liberare non aliter Polfunt ,l quam emancipa
    .
    rione legitima , aut (i patentes reticentia quadam, vous liberorumscon
    ' ceptis, quibus obfifere Poterant, acquieuifc videantur, que: tamenaf

    CUS

    ; fj fentio liberos cultu parenrum non 'excufag liberi denoti Colle


    dott^ns11f _ iorum
    4 .fili'
    uibus* etiam colle gia hrcditario
    iiirefuccedebant
    fer
    .
    . bq
    _ .
    .
    .
    .
    I .
    .. .
    rub uili conditione ccnfeantur.Ob earn tcm interpretesiuris'Pontifici) reli.
    : gionibus collegiorum deuoto's ab omni Pontilicum cortionelibcros
    1aul.Aiexan.inl.

    _ { effe tradunt, idque rebus in curia Parifiorum7 iudicatis conlirma


    icstcoim turn memini . @are qui monafterium vit genushprotenturide iis
    niecelteiib., qu ante concepta vota geIIerunt8 accufari non po f unt, quorlquidcm B
    l

    . ?

    l.

    Cl"

    '

    e'

    interpretandum ell: Peccatis leuoribus,4ne religionis> fgecie fcelerum

    ..
    -.
    -_ impuni
    .

    ;|__
    Hagitiorum
    impunitas
    ac latebi. qurantcurfeclne
    fequatur
    . qui tas magifiratuum prouidere, 6c lege diurna iubentc ficcarios ab alta
    ea Oum mi... ac. ' bus factis auellete ac trucidare vt no ita ridcm 'a' ud Tololtes mo
    ; nalerio ad exrremum fuplicium duo'Deauratxinonachi, cotume~
    C.lnnoccnt.in c.

    :flfzk'fffgfigf liofiliim principem,cuius coertionem fer


    tugingcfasriiei: re non potcrant, crudeliflim occidiffent. Ita quoquenihil Prolil'ibct

    deacquir. Abbatem in ius monaclus 1 vocari, non tantum ii de priuato, etiam


    LI_& . li de Publico iudicio quratur,quinetiam ab eius fcntentia liberm pro.
    . c _ n l._ uocationem
    .
    .
    . .
    . curia
    . Parifiorum,
    .
    . q fieripolIc
    _

    haberelpeiudicauit
    idque
    7 _n-im-_Fcb non im . venia teltis eli Nicolaus Abbas Panormitanus,acrebus
    1.7. :cum c.ea .

    iudicatis decreuit curia Burdegalenfisk @od li collega decreto colle;l


    ifffiiff gij grauiore Puniatur, aut collegio arceatur,iudicis ordinarij

    fgbffg cognito erit. Tametfi veteri iure collegam decreto collegarum


    wie - collegio Prohiberipotuife docet M. Tullius 3 his verbis,Mercuriales
    . :.can.fci

    5; : vaio.

    _..

    -'

    Capitolini M.Furium homme nequam equitem Romanudc collegio

    fffj 112 eieceru nt , 8: Plutarchus 4 Lacedmonios fcribit collega de. ctu colle;

    mf-f " i
    ecclelaru oF~

    9 anno. rico.
    mente um.
    crrl'lf'cf
    '

    garum deturb'ari potuiIIe,quod quidem Nicolaus Panormitanus etiam


    .
    ,_
    . .
    .
    .
    . .
    .
    in collegus , quae religionum caufa conftituta funt,lic'ere fcribitzaut Pn
    uare frutibus : commodis collegarummon ramen verberibus credere,
    aut vinculis conltringere,aut atrociore corcere, vt quidem Pari-.
    Gofum Curia ( iudicauit. Sed quri potefi ancollegij decreto cauc- D

    qui ! v9 ri , ne quis collegarum alibi, qum apud Collegium, fi lis :


    ac monaci.. collegaiudicium conIitui patiatur: 8c fi quidem ita decretum fit an qui
    ut. c. monachi.

    2c2f44~n legi non paruit, fed collegam in ius voeauit


    fpfmm' fateneatur: Sceuola 7 decret valerc,ac Pnam cmiffam peti poile fia

    4 in Lic fgo- _ tui-t. Ego ver,fi crimine publicve indicio quacratur,decrcto locum
    q in

    gn. ]. 9. - non 3 effe iudico: at ne in priuatis quidem iudiciismifi Omnium collega


    ' 1mm b rum affentione decretum illud fatum (it, prinde vt in reccptis arbitriis,
    ag. c ccu ._
    _ l
    .
    .
    .
    I
    n
    l Y ~
    2ggdnf'gf nemo q'ui noluit obligatur: nam in omnibus collegiis 8c corporibus,
    .
    _ l.

    _
    y
    jim-n c-dsuw-' atque \ in
    omni ctu ac focietate
    (i quid
    :td-omnes
    feorfum com

    .or ma r.
    ,

    _
    no
    i i. ou. mu nione'pertinet
    , id
    fingulorum 9 afcnfione I 1 : .0
    : 1391.

    7 l. vlt.dcdccrc

    tis ab ordine. 8 l.non diftingucmus 5. Iuliznus .


    um p r :ist 5. religiofumuic terumdi'uiioi

    9 : ", Faraoni-Jy [ l

    lin ca

    DERBPVBLICA;

    335

    lin ea res vni'uerlorum lir,ma'ximam omni partemcfenfum preebui'f-

    [e latis eli, dum nihil liar contra leges 1 eius qui collegij creator elhqual'- { dk
    que princeps Imperio fuo valere iullit : licet igitur collegio aC vniuerli
    tari laluis legibus , ad cum quem clixi modum 5 decreta facere, quae om-

    nes collegas feorfum , ac minorem collegarum partem colle'im te _ . l l


    dum ramen collegij partes decreto confentiarir :maiore'm ful'fvgfgg'
    ver omnium collegarum partem collertim obligate n polfunt,mul_
    t mins vniuerfoszvti nec prin'ceps fuis legibus, nec teator'f teliam~ il'vlf'lllf
    ro,nec priuati fuis patis, quibus communi cfenlu difcedere poliiint;` 11.14 .

    nee uic uammeliam rarioniacxnatura: cfentaneum , quam quo

    lllfl'unpn

    B que modo Harleode'm diffolui. Sed dubitari po'llit , an qua: Omnium ''glf;nt
    conlenfione ac voluiitate pro collegio decreta , maxima pars 'om'- :-

    6 Lnihil :am nz

    nium ,aut etiam eollegij : partes anriquarepollinr? ego, li de iure v- : 8111. f


    niuerfor
    qu ratur,
    polfeoportere.
    non dubito7
    ,lin de iure;
    feorfum cifdx
    ,L
    agatur lingulos
    allentiri
    (liamobrei'n
    fi lingulorum
    Reipubliez conueiitus ex omnibus ciuibus cogantur, : 1 tres 'ordines diliribuarir'ui, nihil in_nir.- ;

    duobus ordinibus decerni oteli,quo'v'ni ex tribus ineommodum in# mm'


    feratur,li res ad fingulos orciine's feorf -1

    uidem ratio#

    ne duos Francornm ordines vt fentenriani muraren't perfeci. arn cum

    'ellem prouinci Veroman'duorum legatus Blazlas iiiilliis quo Henri# '


    'chusiiL Rex pborlta,b
    vniu'e'rfanGalli
    habebat 3 quixftio
    grauis
    md
    no 55118;
    Cinterordiiies
    quiusconuentus
    'melius elletrogationes
    populi
    'comm
    ;_

    principe ddiiudicari> triginta lex viris, quos ordines linguli fulfragio

    creal'lent
    ab ipfo principe
    :ic Senaru.
    Iamnolir'o'rur'n
    ordo facer pattern
    :ic 'nobiliras
    non lolum, quam
    ira Liecreueraiit
    ,~ feel etiam
    magnum
    ere
    pris leorfum fuffrag'iis 8: mnima praemior propolita lpe i'r ( fententiam pertraxerant; Ego ambitiolorum _hominum 'confilia fuhodo
    ratus,amplius deliberandum elferefpondi. Id enimagebaiur, vtque ab _
    vniueilis non potuerant, paucillimis opuli nomine extorquerentur;

    Ergo reiii'aruris agitata line mandato ingularii nobis i'd fieri polie 'ne-l
    gauiznec li mandatijm apopulo liaberenius; liiie mairima toti'us Rei
    public periiicie fieri poile docui: 8: in meam fententiam 'collegas per
    traxi,qui haue prouinciam mihi dederunt, vt caeteros qu oque ordines

    propolita fufceptque fententia <iimt>uererr1 : ! cm Archiepilcopus


    Lugduulis lacri collegij princeps,;icerri`rn Oblllieret; ego more maio

    rum,` 8: exemplis qu in__comitijs Aureliorum gefia fuerant, le


    gibfque Iinperij, ae moribus Hifpaiiorum, 8: iiiigl'or,I :eqii' at; Fran
    corum lciocui nihil duobus o'rcliiiibus,quo vni ex tribus priudiciuii'l

    crearetr,liarui poll'ezcleincle rationibus c argumentis pro'pofitis 'curi


    perniciofum videretu r,perfeci ; batteri ordines [ mutaren't;
    quam ramen li non mutalfeii'r vnihil quod liabile ac lirn'iu'm elfetgnolird

    collegio dillentiente ciecerne're potuilfeni. Princeps _re inielleia m


    ordines arbitrio meo moderati dixit, idque Coram Andium'
    Pontifice,dolorem quem ex eo caperat dillimulante.At li res ea qu iii

    deliberarionem collegas {ingulos feorfum ai eommunitare non

    336`

    TERTivs

    'afiicifed vniuerfos tantum , de ea decerni maxima collegarum


    parte,id quod abvniueriis 8: iingulis antea decretum fueritcterisdif
    -fentientibus abrogaripoiiittiam fifexceptum effet,ne decreruni aliter
    antiquare'tiir, quem fi omnes id'probarent: quia femper maxima'm par
    _ __
    re-momn'ium in eo'geiiereirazporide-rare oportet,vt qui numero,iidein
    _s__Ii-_ifgj fuffragio vincant,falii_is,vt :epe dixi,ac dicendum fpius eli,Reipublita:
    \

    ;51051-8: collegij cuifqueinfiitutis. Quamobrem falluntf qui putant


    _ " d id a potilii ma collegij parte antiquari non polie, quod omniu m colle

    i. i '
    i
    .
    _
    .
    d 1,321,311ij garumconfeniione decretum , quod quidem iiprobabile iit,illud
    ,_inomimiimd quoque probandum erir , vnum fcilicer collegarum omnium volunta
    decurio C. l. vbi

    Se meer. i. 3. 4: res a'c decreta prohibere poife,cuius feorfum ; nihil interlit. Iam
    313324. ; lege'fqii' de-collegiis 8: corporibus lata , cauetur , vt quod ma

    gggfif VT parsdeereueritingulos teneat, maiorem ver partem terminarunt,


    ; cm dum partes ad fumm,cat_teris_ fiue prefentibusJiue etiam abfenti

    }; bus, fimulconfpirani: neque enim } omnes oportet, vt decreta ma


    fint,dum' ramen omnes vna coganturIIn iis vero qua: pondus habentac
    gfbff
    momentum, non fatis omnes vocari, fed etiam duas ad fummum
    : tierno. Pai-tegadzeife, rametfi non omnes conientian'tmiii-lege caueatur duas
    Panor. in capii

    iwnwireim. partes in eadem fuffragia coiifenri're oportere , quod iudiciariis legibus _


    iriiiiiliiiniiiie Ludouici xii. regis Prancorum cauetur, vt iudicum du partes, m
    _ 41...

    . .

    . Anm um men pauciores , in maioribus curiis priuatum iudicium terminare


    in c1P timer- , nam in publicis pares fentenri reum liberant, qui ramen danina-
    ncsdeconfrit.
    _
    g Aeeuitin i. . tur, fi vel vnius fuifragio maior pars vincat minorem, Sic'eriam Gre
    cut.quo cuiufq;

    rij . Pontificis Romani decreto,duas


    collegij Cardinalium partes crat
    Laut . de

    i
    '

    " . oporter, qui' Romaiius


    Pontifex
    fururus (it. Interdum etiam
    neceffc

    gml- d@ POM omnes collegas vnum 8: idem fentire , vt lege Tribunitia decem Tribu
    PTI 3t

    6.aimacat
    Tri
    ' .pesp. nofplebis eadem fentire oportuit,aut aperte diifentire neminem,vt

    LOQSBMO bunoruni decretumratum efferztunc decreto hc Verba inferebantur,


    iP'cfe gfelf P iro oLLi: Gio , qua de re fuperis ditum . Si nulla lege id cauca

    Pfl@ fum'21g10 Crit,de eum quem diximus collegarum


    in cip. quina: confenfum in ipfo collegio iieri neceife : alioqui* nihil prolicit colle~

    gis'iiiiggiiiii gas omnes feorfum confentire etiam apu d a'ra , nec ver fib'i vllum in
    inl. i.

    : in
    mu_&ln,_obr_
    commodum eiufm odi confenfu creare oifunr: neque enim pro colle- D
    gf__l;_gdmfi___ gio Siit,qu od colleg feorfum faciunt. P us ergo potert duzz_partes col

    iiiirveftae egarum c_oai fimul, quam omnes collega: feorfum con entientes.

    iiig'iiciiiiiii Hic ramen quritur , Ecquis collegas conuocabit? pleri'que putantfe


    glciciffx'gllff ni'orem idfuo iure faiiurum , fed quoniam imperium recui'antibusmec
    omne de _irrogareme eos cofcere poteii,inanis vofcatio futura eil,nifi
    (Rit. 8L iu l.i..

    fsitquwiim d fponre pareant collegae. (mare nec Senatusroto Cfaris Coiifulatu lia

    iiisiis. aeiiiiii. potuir , Cfare maiore magiiiratti verante ,vt fiiperis diium .

    cl.intra~
    "
    7alia
    fententia
    ' , vt
    l fcilicet
    ~ ~ .:du
    .
    collegarti
    '
    partes creros pro

    nl

    U-&7 . lure poteiiatis cogant, fed quisduas partes collegariim vocare pof
    7 obli~

    ; in . es fit , omittunt : quanquam fatis duas partes addeeernendum 8 adeile.


    mnes d: coniiit.
    \ `,
    n
    . .
    _
    _
    _
    81.38: 4.quod en filmen millOI'l'bUS accptos'qul tatc {upcrlores {untocteros ell

    iufque viiiucrii-

    cere folent miniiierio fer`uorum , aut'I eampan fonitu , vel tuba, m0


    '
    Gratis

    i@M
    1_
    _l
    iii;
    i
    I

    im

    DE

    REPVBLI'CA.

    357

    Gr'ci's quoir'dam ac Romanis viitatozqu um magiiiratu um e'di'cta Cor

    claravoce promulgaretreditum au tem in lin


    gulos ci'ues concepterat,quiavniuerfis imperari n poterat. ui non
    paruiifet edi.to,lic magifiratus pignoribus Capris, interdum etiam ruil

    na domus cogebat : vt M.Antonius Conful Ciceronem 11111 111 Senatum LIM?


    vocatus.vcnirendomum eius euerfurum fe minatus . Res igitur 01111
    cultate caretfi isqui collegas vocat imperium habet. Sed 11 Collegium
    magiiiratu deferitur , autfrnfagiiiratu non vacat fed collegas vocari no

    lit,i_deber is, cuius intereft magifirat'us 9 Imperio'ac potefiate id eHicere, 9giorn and
    '
    `
    `
    E
    ' ramen maior
    ' pars collegarum 1111101 1180;
    ~
    .
    t
    -eoqueiurcfvtimun

    B los, ni vocati adlint reoepto vocaridi more , 110610001 8: commodo


    1 l.vlt.clc colle-g.

    >rum parte multare ,dum ramen id moderate fiat, 11 decretum fuetit. 1 vii de amm
    -Tametfi enim collegiisomnibus 8: corporibus licet decreta , 1111015 11 fjffffffsg
    _

    '

    dec

    litt

    ycuiufclue publica legibus aclatutis , 8: quantacunque pna pecuniai ia mpg" c gli


    pletere, vt iuris vtriufque l interpretes fentiunt: id tamen vfu receptum frm-Ballind-e
    eo genere grauiter mulare non liceat Abfurdum autem 1 vinci. 111 up.
    15-1111111 fubi'e 01011110111 decreta fieriz
    collegio polie' tradunt? , 1111115 qui legem iubet peccantes arbitratu fuo c~7l
    .

    '

    . .

    punire poflit. Qu/od autemdiximus vniuerfitatem aut Collegium legi- - -8: 24.1.

    a.Innoct.in ca .

    timum decreta ialuis legibus facere poffe 5 etiam 1111115 ne in deli- cr. .ccemrrm

    berationem collegij veniant ea, de quibus non modo clecetnendi,l fed 221252113:
    Ctiamdeliberandi poteiia's legibus adempta ,ne poena committatur MLM-"m i
    calicet. caufam.

    qu aduerfus illicita collegia deceriii coiifueuit:fcd de rebus tantm ad difgbir

    Collegium* pertinentibus deliberare fas . Atque haze de iure ac - fie

    {iate collegiorum 8: torp'orum, nunc de ratione pnarum ab iis exi- min.l.fcmpcr;.


    bum c im _
    gendarum dicam us. Qurquambi nihil pcccatur, ibi nulla pna eiei-` ?

    11,:111110 collegium,nequevniuetiitas peccare potefi ,immo ne ; 4 ichri; in L_f.'

    fentire quidem, au ty doloimalo quidagerezac propterea nulladoli ma- Puifiifigioga '


    li 16110 elle aduerfus collegiumgaut vniiierfitatem,etiam fi colle- '';

    gtr omnes ,aut 1100011 cines eiufder'n ciuitatis,aut Reipublic totius or- gmwmw
    diries feoifum ac ingulatim confenfum prbuerintgquod ramen Fieri 1- doin'.
    .

    -n-_. _.-_.-

    Omllcs.

    .L e

    . I -

    11011 imp uberum,riec furioforum vllus confenfuszfed ;


    quoniam -ea quae maiore parte colleirum aut corpo ru m,aut ciuitatis

    li di: 111118111.
    cmunic.An el.

    , gefiafuerunr, ab omnibus geri videntur, idcirco de collegiis 8: { 4


    cotporibus pn'fiimumur,ius coundi eripitur, benecia adirnunt'ur, Qu modi in
    mult-indieuntur, fimod peccatum collegis omnibus,aut potifii- Pim 0f/3W
    .
    _
    _ ` _ n


    ma collegarurn, aut etiam ciuium;parte,eoncioms aut cactus habendi : 4f:
    caufa 1111101 11&, quidem iudicauit curia Pariiiorimidd 11 1101201; ": duim:

    grauiores verberur'n ,aut cruciatus';atit.capitis exigend (int, ab ijs tan- fp_rblfonf

    tum exigi-oportet;qu'i fceleris participes Se lconfcij fueruniaz cum etiam iiiiiiliiuf


    in priuatisdelitis , qu pluribuspeccantum ea tantmi aiiorie in 1111- 5"? MMC
    gu os 8: 111 folidum vindicanturacanr `{111115 folu'tionecteri liberentur: mijl-k ii im.l
    11 ramen vnus aliorum confpiratione 8c' confenfu peccauit nes te~lv gurl-1.32 iliiiii
    nentur in foli'dum; hec vnius foluti-one cteri libera'nturl-flicv vero ab- iiiiiliiiiiiiim

    furdum videri poiit ,magnam colle-gattina aut ciuium eiufd eirivriiuen> 9 dj""f?'f*

    fr

    MFI-___.__

    338

    '

    LIBER

    TERTIVS

    {itatis artem innoxiam cenferi,~ac nihilominus vniuerfos multari,


    ( acias? cm etiamin decimandis legionibus fortillimus quifque
    L?le fcfi- fortiatur , pro ignauillimo Pumatur : eo. uidem argumento vlus
    CafliusSenator , cm Senatufconfultum Si lanlanum perfuaden Sena
    ; 8: feruos quadringentos innocentes,ob vnius qui latebat cul

    b
    /

    Pam,capitis damnari. Omne,inquit,magnum exemplum habetaliquid


    l

    ex iniquo, quod Publica vtilitate compenfatur. Non videtur !


    cet aliquis, ex aburdis abfurdumiure concludi. Ego vero nihil iuius
    aut melis [ieri poile puto,qua`m Pluribus propolitis incommodis gra

    uiilima quque declinare : eque magisfi de fceleribus quratur , qu:


    inultaelTe non oportet. Nam (i pluribus quifquam cfus,aut violatus B
    " ' {`1 tenentur,tameti vniusitu occifus finquod fra
    nul.de furtis. .(
    Mmm parer quis occiderit,ac line coniuratione aliorum id fatum figfolus il e
    .iu vulneratus.

    2J l-Aqun.

    tenetur : [i non apparet cuius Perierit, nec coniurati fuerint,omnes

    Bltrf'taf quidem corporis liberanturi, Pecunia ramen mulCtantur. Nihil


    ,fis4fpu1w autem ad verum 8: iuium eliciendum eflcacis efl: qum admit
    m'
    titur, vt abfurdiora 8: iniulliora declinare Poflimus: n li pllures trabem '
    alienam extulerunt, nemo (- verborum fubtilitatihrea
    musi-lic non agitur de oppidorum 8: vrbium direPtione,de ciuium in

    tex-necione, quae ab hoibus inferuntur, in quibus quo quil-Pue fer in


    i

    '

    no centis fe gelit,e patitur acerbiora,fed quid Princeps in fe de

    @ mf

    ficienres Ratuere debeat quriturlomani quidem vt cteras gentes - C

    '

    quitate ac iullzitia fuperarintmon ramen em er eam quam diximus iu

    ris 8: quitatis difciplinam fecuti videntur: ed interdum ciuitates ac ci


    ties non modo
    lingulos
    pleCtere non dubitart,
    acerbis
    tamenvniuerfos,
    in autores verum
    , quametiam
    inlcteros
    animaduertendum
    elle pu

    4 lib-

    tarunt : argumento fit illud , Vilerius Leninus, inquit I_._igius * , Agrin


    gento capto,qui caita rerum erant virgis'cfos fecuri percullit, czteros

    Prdmque vendi it. Idem alibi, Q`rLc>niam,inquit,defe6tionis autores


    meritas Pnas diis immortalibus,& vobis habent P.C.quid placer de
    in noxia multitudine ertandem ignotuim ell: illis,c ciuitas data. Con
    ful ver luluius , cm Capuam quae Romanis defecetat,diututna ob- `
    .kidione ex ugnauiil'et, otoginta fenatores Prter v x r .qui venenum .D
    hauferant curi Percuilit, trecentos praecipu nobilitatis carcerum vin
    culis ac diuturno fquallore necauit: cteri ciues quafi feruitia fub hafta
    venierunt. Atella Calatiaque in deditionem accept, ibi quoque in eos

    qui capita rerum etant animaduerfum. Alter Conful gpius ipfo colle
    l ga feuetior etiam de fociis coniurati quxrendum cenfebat: fed Fuluius
    vctuit, ne Campanorum Perfda falfo. delati focij ad defeionem Pro
    uocarcntur. Ex quibus perfpicuum ligqua feueritate Romani coniura

    tos ac rebelles Puniendos cenfuerintb, quandiu Imperiumpopula


    re . Imperatores ver Romani ,partim venia 8: commifer'atione, par

    tim acerbitate fupliciorum crudelitatem inauditam exercuerunt._


    gium

    immortali gloria dignum tlliani Augufli fatum, qui cm

    Thiauam vrbem oblidere't , iuratus ne canem quidem militares gladios


    cuafu~

    DE

    REPVBLICA.

    euafuru m,li vrbem expugnatet: Vrbe capta,ci`im ad crudelitatem illum


    improbiexacuerent,canes ad vnum f mactati iulfit. Eadem Clementia ??? i
    I-Ientichus v. Germanorum Imperator Brixiam ferro ac fiamma delen'
    dam elfe iudicio conltituto decreuerat, expugnata vrbe ciuibus peper-
    cit,neplebs innoxia, improbotumpnam lueret: atque in eo Dei opti~ immun
    A, mi maximibonitatem fecutifunt , quinon modo bonos cum improbis

    petite noluit,verumetiam ciuitatibus ac fceleratotum hominum

    catis, propter aliquot egtegi vittutis ciues patcendum elfe iudicauit.


    At veto Antoninus Caracalla vt contumeliam libiab Alexandrinorum
    plebe illatam vlcifcetetur, quod inillum difteria iacerent,praelidia mili

    8: cohortes Praetorianas plebi ludos fpectanti commifcuit , deinde


    data telfera innumerabiles promifcu multitudinis ciues Alexan

    drinos,vti quifque obuius fuilfet, trucidariiuflirzid quod antea

    folyrn-is quoque exequi mandarat. In vrbe Thelfalonica Theo


    dolius magnus leptem circiter ciuiummillia occidi mandauit , vt qu

    ltorum ac magiltratuum aliquot caeforutn mortem vlcifceretur. Non


    tanta crudelitate quidem , fed grauiote contumelia X erxes Rex Perfa-

    rum,qui vtbis,qua: poltea ab euentu Rhinocura dici cpit,ciuibus om


    nibus r_i_at_es_atnputati iullit. Omnium ramen crudelitates vllafupera
    uit ,qui prter fexaginta ciuium Romanoru m a millia , e

    tiam vrbis Praenefte ciues omnes fuplicio affecit ptter hofpitem,qui


    cteris moti maluit , quam patri fu certillimo particid .viram

    Iacceptam ferte. Eadem ctudelitate in Abydenosvliis P`hilippus y.i i. Rex


    Macedonum Romanis fetuite ac tri-buta pendere coactus . Sunt ta

    men ac fuetunt feculis omnibus plerique quifortitet mortem oppete


    re, quam leruite maluerunt. maiorum noltrorumtate
    ctim
    Florentinorum imperia, tametli iulta ferte non olfent,ab iifdem defe
    cciuntarolo viii. Rege Francorum Bor i imputil
    lirni Porificis Romani fpurio feipfos dediderunt,qui cum eos defetuill

    fet, primo Genuenfium, etiam Venetoium nec quicquain patro-y


    ciniumappetiuerunt, diuturna oblidione fracti in Florenti
    norum potcltaterri tedierunt: a quibus ramen fumma facilitate ac leni
    D tate veniam confecuti . At Ludouicus Niuernenliuni 8: Flandria:
    cornes , cm Gandanos diutiimbfelfos fame ac inopiaad deditio
    nem compulilfet,acerbillimas ac libero populo minim dignas condi
    tiones ptopofuit , vt feilicet omnes lqueo in collum infetto vrbe fu

    plices ad venir-cnt, poftea decreturum fe quid agendum foret.


    conditiones populumin tantam animi defperationem adduxerant , vt
    quinque circiter ciuium millibusarrnatis ex vrbe prodeuntibus,comitis
    exercitus quadraginta millium hominum fufus fit ac pollratuszparta vi~

    ctotia carteras Flandria: vtbes prter @denatdam lui Imperij Hnibus


    adiecerunt. Comes ipfe fuga dilapfu's Imperium vna cum dignitate tur

    piter amilit. Tanta clade illata Gandani 'rnult quam antea arroganti'
    res principum fuorum nunquam deinceps imperia fponte pettulerunt.

    Turn enim, intellectum elt,nullos defperatis ciuibus in prin cipein fero


    ffa

    34o

    LIBER

    TERTIVS

    tiores 1105 reperiti , vllum bellum 1111115 videri qum quod ne


    celfarium 111. Neceflarium fuifle planum cm deditioni turpilim
    mors immiuerer omnium crudelilimcl~ 8: morte ipfa contumelia gra
    11101 ferenda: vt 11121 etate libido principibus incelerat crudelitatem con
    tumelia. mulare: n Prederichus 1 1 .Imperator GermanorumNt acce

    y
    ,..f . _
    ?"t/wlmf 2 '

    ptam ab vxore `Riediolani c fummo dedecore 111111115. vlcifceretur , vr


    bem obfedit, expugnauit, diripuit,caedes ftuPrileuPra cdibus mifcuir,
    Principes fu Pliciis omnibus fubecit, domos ac mnia 1010 quauit,cx
    teros qui furorem militum euziferrlnt,v contumelia` morte grauiori

    f/

    41/2171

    cit. Davobertus etiam Rex Francorum atrocius,qui 161


    num erro flammque deleuifet,qud fuis Opibus 11010 0111111,10-
    lu m execrarione fempiternaexarari 1111111, fale fierilitatem cieri: ex

    gi'jpnn

    quo falli Pitones etiamnum appellntur . Grau'iter igitur Peccant v

    trique 8: quifubditorum defetionem inultam elle Patiuntur , 8: qui


    crudelitatem 111111111 in 11:10:05 ciues 8: fpe innoxios explere Pul
    chrum . Sed laudabile 111111 Pletendis ciuibusfupliciorum acer'

    115111111111 : eque temperamento Rempublicam fer


    uare: imittem (315911110 Ludouici 1 . >regis fratrem,qui regnum

    Neapolitanum adeptus emenim accepto imperio : rege vt in Mon


    fpelianes,qui regios quores ac magiftratus occiderant,animaduerte
    `ret, arces quidem vrbis mnia. folo exquauit, ciuitati iura collegio.
    rum 8: 011110 eripuit, cinipanas 111111115 centum viginti au- C

    reorum millibus multauit . Sunt qui putant fexcentos forte dutos ad


    fuplicia tratos fuiffe, quorum tertia Pars incendio, totidem fufpendio,
    caeteri a uis perierint. Ita quidem iudicatum ac decretum fuerat ad ter
    rotem, ed princeps Optimus innoxios exemir,cm cdes illa 103151103.
    tu'um nullo fufcepto conlilio , vel ciuium concione conuocata temeri
    tate ac licentie. plebis ntigilet. 10 lenitate C_ar_olus v 1.11 Fran
    / .hf/mv 5'- corum Parifios rebellantes Pnitus exarmauit, acautoribus fupli cio af
    ' jd/fre MW felris ciuium vniuerfitatem graui mulcta corcuit. Demus tamen ciues
    ' "
    omnes fufce to 0111111,1 deliberata,ac populi totius fuffragiis 8: con
    '
    ' fpirantibus ngulorum animis defecife, nouum 111 principem crea'
    11, 1115 11 cumulauilfcznon tamen Principismon di- D
    cam optimi , fed ne Prudentis quidem de omnibus Pnas quas Pollit
    xigere, ne fempiternam fu giilimationi ac rfamili, qua nihil Principi

    cliarius 1 debet , conrumeliam inurat: etiam 11 110 1211110 Reipublic

    , quod ramen diHicilim um , 1111 1111 . 11111 ergo T.


    @in_@sm legiones feditios tumultuantes Pleere falua Republi
    non Pollet milites in vrbem redire rutum arbitraretur, 11` Ro~.
    mam Profeus rogationem populum tulit, Ne cui militum fraudi
    effet 1110,1 111101021 populque Romanivoluntate obtinuit.
    Confimili Prudential S_c_iPio Affricanus pater {editionem exercitus ad
    Sucronem . militum fuplicio compefcuit.Hc I;i_uius,Certabatur,
    inquit, vtrum in autores tantum feditionis . 110111111111 :1n

    plurium fuplicio vindicanda defeio magis effet qum {edirioz vicit


    {

    DE RLPVBLICA

    fententialenior, vt vnde orta culpa effet, ibi poena confifieret, ad multi

    tudinis caiiigationem fatis'effe. Scipio ver in oratione ad milites, Se,


    inquirent'in fetus quant vifcetafe'cantem fua cum- gemitu 8: lachrimis
    xxx. hmium-capitibus-earpiaffe _otto'i'nilliu_in` noxam. Ac cm A- "-l

    (. dicam an artogantia maiore,exercitum :


    tuante'm -ico'tcere conar'etur ,~ )Tribuni militum accenturiones
    11'3511 11115111 e'o's vi corcete velle, in

    qurirnipbfequio ae fide Imperij tota 'vis Acfi quidem ni

    1111 effet'infpiena toti-usexetcitus-aut- ciuium exignda metuend'um, i'd


    _, in populatibus 'p'nis prcipu fpetrandumv , vt 'cena

    ad pauc'ds, 'tnetus ad'omnes per-ueniat,vt non minus diiettez qum pru


    Benlte'r _Elia Marco Tullio ditum. i'At n'eptincipem quidem,fi1eripo 2 /

    teit/,_p'liirfiiniudi'ce ,- ae mult minus fpet-atotem elle oportet , ne

    { aninis 'vlla paarum aut vltionis acerbitate exafperet , quine-`


    'tiam legatorutn {borum-ac magifiratuum i, tamerfi iufiam ac iudicibus
    heceffatiam feuetitater'n l'enitare qua'dam moderati quius erit, imi

    tant'eniy Antioch'urn magnum Afi'regem, qui cm Hetmeam magi


    iirum militum de Seleuci ciuibus, qui fe defeeetant, pnas fumeret:
    Hermea'splurimos ptofcripfit ac depttauit iura collegiotutn ac vni
    Y'iier'fitat'r's3'ca'vrterii
    Lie-'beneficiavi'biconceffa dempfit,ac mille ralentis

    A Atticis'i/tbein mu tatiitl Rexiitioch'us ex'ules rcuocauit,ciuira'tib'e neficiat,efituit,decima fet parte lmu'lii' content'us; Sed c_rtnplis no; 6 P_Obibf
    Vronientichus i mex Francorurn Annam
    Mmtnblre'iitium magifit'uin militutri _tebellantes Aquitanos propret

    Iiilafriurnifigal ,acipreipu Bu'rdegalen'fes caigare iuffetat,il_le cum '


    iudicibtis 're communieata publ-'ica's 'des in 'quibus'y clues conuenerant
    fo'lo quari , beneficia' ab atiquis retro' `principibus vrbi concefa lace~
    rari,def"erio'nis`lauiorescapite
    , exercitum omnibus
    fiipendiis
    8:
    corri-ntieat'tiffuIie'ntari,ac4
    ctiim ple'ti
    circitetaureorum
    millia fifco
    Vdepende'ri 111' ciuitati , ac beneficia paucis quibufd exceptis',
    tefii_tuit,tnultam etiam, 8: exercitusfiipendia
    At Carolus
    v. ?
    .i __ _
    , ' _ 'ImperatorfGan'dano'rufn'defefriories
    Sci-iniur-iasindulfit.
    fuis mairibis
    illata's v2D no vltus & 8: eodem iudicionion tam' crudeliter-qum prudtet. Crn

    lenim fua editapub'hc l'a'cetare praetorerri vtbrinu m ciues cogiffent,8t


    'legatos ad Prancifcu'm Liegem Francorum~ mififient, vt patrocinium
    'vtbis reciperet : edque re'c'u'fante ct'ero's ad defetionem inuitarente
    'iia't'u's Hifpanorum vrbeiri folo quari oportere decreuerat, ciuium bo'

    'na'in lifcurn cogi:Imperator _ramen patria: ac vrbi,in qua natus 8: educa


    tus fuerat, vepercitztriiginta dcfe'tionis autores capite puniit,iura corpo
    ~rum 8: col egiotum omnia fufiulit , ciuitatem agri publici parte ac be
    neficiis omnibus priuauit:la_t_c_e_m 4denique munitifiim pecunia ciuium '
    confirui ac prfidio militum firmati iuflit, fentenriam ipfius Imperato
    ris Gandanis accepimus cum Prancifco Andium ac Belgatum Duci

    cfiliis effemus. Non ita mult poli Francifcus ipfe,qui Gandanotum

    'pattocinium tepudiarat, Iupellanos ob falarium v_etigalbellantes,

    342.
    LIBER TERTIVS
    otat'ionis- maiellate pettctruit , ac pecunia multauit, [uplieio ramen af
    fecit neminem, quinetiam integra libertatis e collegiotum iuta ciuitatil
    reliquitzteliatus illud,non minorem l`ui vindicandi occalionem habui@

    fe , quam Carolum v. ( ramen laudes ciuium lalute quam exilio,


    8: clemtiamn ctudelitate cumulare maluilIe.Hisexemplis_propoiif

    tis intelligirut quid de vniuetlitatis-c collegiorum pcgnallattiendurti

    qui I_eliitatem affectant, ifildem ciuibus iter-irmatqiie iterum te.:


    bellandimareriam przbent,quod _ptcipu in republica principi auqtt,
    (Qualif/I:

    dum . Nemo prudentius Carolo v.in eo genere fe videtutt


    Idem ramen qui leuerus in (: _extitilIe videtur, lummaleniiate

    in omnes otdines Hilpanor vlus c-m non mod ab fe, clizfecilieiiit,J


    verum etiam Calabria:4 ducem regem crcauiifent , qui benelicium illud
    tarn pernicioliim repudiauit . Carolus neminem ex tanta multitudine

    puniendum putauittprudenter iiie'quidemguippe vniuetla Reipublice


    membra
    fecarc oIntern
    orruillet.
    Erliacenim
    @lmge-eputre
    ad v
    niuerli
    corporis
    vrete
    lecai'e:
    jiitirriiprnoptereamembrum
    li omnia mem:
    bra extabueririt,aut gangratna inficianturfeionibus etit ac vliionibus
    vtentium? vetar maximus I_I_i_p_poctares defpetatis morbis infette medi?
    camenta: eque minus li corporis potiliima prcipuque membra ra

    bes inualit.Q`utmobrem vt hanc qullionem concludamus,li vriiurlie


    tatis conlilio ac fraude peccatum , res ea qua: lit vniuerliraris publica
    ti debetzli nihil quod publicari pollit,pecuni mulia irroganda'el,

    fed ab iis tantum exigenda, ui conlilium opmve dedetunt, cm aber?


    niuerlitate id lieti non polr : prioris quidem lpecies eli: in Litibetrius

    nullam. de factolantis. . polieriores in l. j. de magiliratibus comic;


    nid.li`.li nocentes ab innoxiis dilcetni nequer, omnes Pecunia pu nienf
    di lunt: l. authent. de pace,iutamento,pna ver corporea non exif

    genda,nili a lin ulisde


    8: eo
    vniuerlis
    grauiter peccatum
    lit, vt ineccare
    l. meturn
    animaduettendgum
    quod metus.Nec
    ver vniuetli
    vielen..y,
    : li v_exilla leq uanttit, nili vniuerlorum ac lin gulorum deliberado an-
    tecedatzvt retBartdenir in l.aut fatade pnisfed vniuerlitate mul
    tara l`celetis conlcios non eximir a pna/I-Iis ira explicaris,quz_ ad col
    legiorum pnas lpe'tant, teliat vt videamus an eollegiis,c cotporibiis D
    Refpublica vacate poliit. Illud initio poluimus,homines hominum fo

    .Cieraris appetentes vbique elle ac femper fuille, paulatim ue ex familia


    ti ac naturali locietare in _ollegium, in corpus, in vniuer' it'a'tem,in ciui

    tatem denique coaluille, 8: qu videmus Imperia conliituille: qua',b


    amicitia imprimis, ac mutua hominum inter iplos chatirare aciulitia

    niti videmus , qua: ipla line focietatibus nullo modo oruilTent.


    AQuamobrem qui dubitat vtrum collegiis ac fodalitiis Refpu lica vaca
    \

    /,

    te pollit,
    mihi dubitare
    videtut,
    vtrum line charitare'e
    amicitia,
    li
    ne
    Iq_ua neismundus
    quidem
    iple momenionliibliliat,
    Rel'pub
    ic
    po int , 8: cm feditiones a corpotibus 8: collegiis in Rempublicam

    manare vid~enr,ca ipla de Republica omnino tolli putant -?


    errore fet femper ij _peccatit, quilegs enumeratine ac lelerione ma.
    `
    lorum

    Dia /REPVBLICA_.

    343

    lorum bonis prtermilis aecufanr iniqu.Demus.e_r_i_im,id quod verum


    collegiis ac fodalitiis perperam inflitutisgrauilirnas in Rempubli;
    cam peiteslerpere, 8: ciuratos improborum hominum ctus vrbitim
    ac ciuitatum exitia moliri . Nam fodalitiorum :ic religionum
    11;111$ impi fuPerIiitiones fouentur. Argumento lint vete,^ /.
    ra @licchantium
    fodalitia,qu
    ad religionis
    f eciemparticidia
    quita, execrabiles
    MM/d
    :ic
    nefarias vtriufque
    (exus libidines,c
    crudelniilima
    tandiu te#
    xeruntodore
    , quoad
    adytis patefais
    vrbem terrarum
    dominam
    ,accomper
    Italiam
    totamA
    teterrimo

    111111$
    fu erunt
    ta 8: robata ltefiiinoi'iiis, ac proptereaperpetuo Senatufconfulto

    B Bgcchanalia fublata fure : eodmque momento lata lex'eme quuai


    deinceps - facta fierftav Id quod antea Damonax Athenienfisiii 2 : 111,42.

    Gra-cia eHicere tentarat, cm diceret facricia libi femper fu'


    { . Praeat'igitur Cicra qucunque tandem fintin confpicua
    ciuium luce Heri,qum nociturnos ctus religionis fpecie core. (.
    re
    Cato Cfor
    genere,qu
    uit,rion fummum
    petic-i'illum
    ,grauiffimus
    11 ctus 8: 11,
    concilia, nullo
    8: f_ecretas
    confultationes
    effe finas. L_.'_/1
    Sed mins caueri , cm falla diuinitatis opinio Hagitiis Preeteri

    ditur. @odretiim lilaminius Confulin oratione quam habuit

    populum de tollendis lacchanalibus , Nihiliniuitdnfpeciem flallaciu

    fiaua religione, vbi deorum numeri praetenditur fceleribus, fiibit arri


    C mum timor. Hc ille. Rara principio fodalitia quibuslatebra: quzerurif

    ' tur , nec priufquam incrementum acceperint fentiuiitur, fed ad yextre-

    Jmum Prauis humoribus vnum in locum aggeis,tumor eru'mpens viiif

    uerfumReipublic corpus labefatat . Argumento (it quod serate ng;


    Rra,cum multa feditioforum hominum concilia eitriterunt reli-

    `gionis fpecie quira , tum verb nulla magis perniciofa colluuies citius

    erupir, quam Anabaptiarum, qui duce Sleidano fattore yrbetn We- wf/4 i
    Rualli maximam,pullis principibus fub Imperium ac ditioiiem fuarri `
    fubiecerunr , nec nifi valido Imperij Germanici eirercitu expugriaii at: n
    .
    roigari Poriierunt. Pvthagorxi moderatis,qiii fapientiir udia Prof- #ffy/"4"
    ' gelb, maximos quofque Grci Itali Principes, in fui admirationerri

    D 8: imitationem conuerterant , quorum opibus ac Potentia (, popu:


    lare's Ftatus ac tyrannides euertere vbque , yt. lotitlimzitu m. ae
    fapientum 'imperia Rabilirent. Sed eorum comitiis irritos feceriiiir po;
    Pulares 8: ambitioli homines, qui feditione plebeiorutn eircitataacon:

    uentus Pythagororum ferro flammque deleuctutit. Bit magimi


    morus in Italia 8: Grcia extiterunt. @mobrem Prudenter Romani s with
    pontifices ac Reipublic Cliriliian principes, quum Ludis cueros 8: 9 mom del _Y

    fynagogas quas olirn P[_iblerius primm, deinde Qlaudiiis ac I_Qoinitiiu~ igitcimlsdpfiii


    nus vetuert, habere ad cultus diuinos permifcrunts'fed ea le vt facr ZQQ
    P_ublic
    facerent. Idetiam Pharao rex )Egyptiorum vltione dgiuina pet- }; };

    territusMofi
    permiferatfed
    conditionem
    !
    1
    :
    --
    .

    `
    .
    .
    .
    '
    '

    f :.8-q.i.can. .
    dum efle'diceretme Iud'os Peregrina 8: legibus improbatri religione y,- :
    . .
    .

    .
    . ~ . '.
    _ .
    tentes Agypti].. lgipidibus
    obruerent. Et quidem
    res' omniu
    m diilicillima
    L;
    ff4
    u

    '_,.44~

    Liiait TBRTIVS

    femp'crvifa mibicflz, religiones Percgrinas cotpotibus 8c collegiis tri


    bucte, feu public, feu clam facta fiant : quia plebs vbique rcligionibus
    deditiflima, ritus Publica religione difcrepantes ferte non nifi gta
    fuat P'oteirm cc magiitatuum imperiismec militari Prfidio contineti,

    quo minus in furotem fpius erumPat , non mod in tenues, vcrume-` _

    Q/''//ff J-

    tiam in Potentiiimos quofque.Thomam enim Imperatorem diuoruin


    .aras aC {iatuas eucrtentem', plebsirritata in ipfo Sopbiaz templo rnaaJ

    uit. Nec'ita ridem 4ctim Iltancofurdi ad Mnum quatuor religiones


    'ciuitas admi niet , Roman am inquam , @_daicam , I___u_t~lictanam,8\'.> tiel:

    ucticam, ctc'ras 'quidem longiotibus inretuallis 8c opinionum varietaf'

    t'e'triaigis dilidcntes Pcttulctunt . Hclueticam vero qu Propius abetat B


    fogfbm 'L'uthetana, obotta fcditione'penitus vetucr. Minusid metuendum
    in antiquifiima religione ,' qu fno quodamodo iure poffefiionem tue'

    '

    tur fuam, qualis cit I_udorum teligio, qua caetet pttcr ,


    origines duxilie videnturzquam propterea (_Ibtyfoitomus gentium maL

    gofmw' Pag' trein appellat: banc enim principes tum Pagani,tutn Chtiiani,tum If
    fn

    3'mno
    1-?*"=
    malit innumerabilibus
    feculis pettulctunt:
    coque
    autum
    C'
    coronarium
    excgeruntJmpctatores
    Romani,vt
    nunc nomine
    quoque @Stma

    4 ni,qui Imperatrici ve'tigal illud ccedetc folent4 , vt teligionis fuse cul


    4' . beneficiis quibufdam ftuantut,qu maxima funtin Polonia Ca
    pnncip.

    __

    . Po- Zil'n

    __
    o "magno tege Poloni concelfa Heftetis
    cuiufdam Iftaelitidis

    __ _ __i-__

    ? fmn , qualia fucrunt olim ache Perfarum huicgen`ti in gratiam


    / _

    !"

    /faen

    altetius Heitctis tributa. Facir igitut t-eligionis illius antiquilima vei

    '

    tulias ac Iudaeotumjnpyia , quibus nufquam terrarum Ptaedia


    licet,quo minus pto fua religione, Prquc libcttatc propugna"b

    re poiiint. Sed fi tantus fuerit principum ac Yopulotum in noua reli


    gione confcnfuswt fine Reipublic exitio pto iibeti non fapien

    tiflimi quiquc Retum publicatum modctatotes in co ge'ncrcgubetna#


    totem imitantur,qui cm e quo cupiat pergete non ofiit,e qu po
    teit cutfum dirigit,ac fpc vclificatione mutata,proce lis ac tem c_ftati
    bus obtemeratmc [i Pottum tenere velit,naufragium patiatut, ecnda

    5-

    '

    igitur ca re igio cit quam fine RciFublic intetitu aufcrte non Hollis.
    sALvs enim Reipublic extrema cx eficicbct. @amo tcm Con-'D '

    Hans Imperator Atrianorreligioncs 6c collegiapertulit, non quia tam


    illis quin Reipublic faluti faucretzac Theodolius ipfc pater
    Atrianotum religioncm quam nulla vi cxcinderc potuifetfcrcbatzpoft
    etiam Leno vt omnes omnium teligionum caztus inter fe 8c cum Repu

    blica cmingeretditum cftWiionis ac traquillitatis Promul


    g'ati iuiit, eius etiam cxcmplo _rlaalius legem ws-iu iuIlit, conciona
    , totes moderatos amplexatus.Ne uc tamen dubium'cfr, quin Princeps

    fi velit fecitam cxcin'dete polit,ni i Dei prFotentis ope fuftineaturme'


    que ad id cHiCiendutn armis opus cit , modo princeps lionoribus 8: im
    perii atcete velit , 8c fatis Potins quam verbis ab ca religione quam

    cxtingui cupit abborrere. Etenim humana conditio eitifmodi , vt :te


    met ea qu principes ampletuntur , carum ver rerum qu mente
    perci

    DE

    REPVBLICA.

    L34;'

    percipiunrtii,qti maiorem vim ad ea veranda adhibure,e minus pro- ,


    ticias. Quid autenlpernicioiiusgum principem in iubditos atmari,8c : 471.22: 23.
    eos quos Imperio debuerat , armis oppugnate.,ac periculum fui tacere,

    vinci ]: fuis ncne?O @_d ii principes qui plus iiipere videntur,dif

    Hcilim in religionum varietate ciuium concordiam tuentur, quid


    raiidum de iis principibus,qui rerum gerendarum vfum nullum habent?

    ui ab ailentatoribus obiidentur?qui calumniatoribus vrgenrur? _qui

    fr,

    gurioiis impelluntut? quibus hoc- vnum propoiitum , vt fefe alio


    rum opibus 8: cruore expleant Nam principio nafcentis eccleii,tam

    `in ulta impudenret in Chtiitianos fctiptafunt, adeorum ctus 8: conci

    . lia tolleuda, vr niii extatent,incredibilia videri poiiint. Teitiseii:


    nagoras7 orator,teitis FI_`__ertullianus",- reitis Q_tigin es ctra C_Ielfum: quo- 71" .Perugina
    rum (cripta qudam extant , quibus intelligitur Chriitianis obijci con- :dh fifgl'go

    fueniiie,qud theieifent, omnia rollerent numina D'eor,qud CWM


    in fodalitiis ac fectetisco'r'iciiiisinfantes ex mutu'is inceiiibus conceptos

    niaatent, i'fquevefcerentur. 'Id quod etiamnum Ipiphanius de Gno


    iiicis tradit,icilicet.>in mortarigpartus ex inceitu i natos, vitellis farina,

    mellcfc aromatis admiiiis contundere ac pinfere, placentfque facere


    confueuiife , vt exiis vefcerentur, idque @_cramentum fuiiIe corporis 8:
    _
    fanguinis. Qu calumnia: incredibiles viderenttir, nifi maiorum -?
    tate aduetfuslem plarios,c non ita pridem 1n eos qulgligio'~

    n fetas renouarunt, con 1mi es accuiationes prodit fuiifent: ob quas "

    tamen'collegia Tem plariis in Gallia conceiia ,tandem qnifacij vi it. !


    decreto fublata fuetunt,ac rnagiitcr ipfe ordinis cum magna collegatum
    multitudine criidcliiiimis Hammarum-,fupliciis abfumptuseiiet, vt a- _
    gtorum larifundia accufatoribus darentur: Sed Germani fcriptis prodi- /1

    derunt fummacalumniatoruminiuria damnatosfuiiie. Iifdem artibus

    _Iudatos Gallia 8: I-iiipaniapulfos legimus, qudpuetos cruci coniige'- / 2&1


    dicetentur, ac fontes fanguine leproforumlabefatare: vt eorum bob 9 .

    na Fifco vindicarenrur. Vt igitur quitionem propoiitam deiiniamus, :g'iiilmgpug


    collegia Rebufpublicis vtilia iint necn e? nihil cette ad Imperia popularia gf?"
    tuenda acretinenda potentius ac melius cogitari potuit vnquamzfed ad fuis familiari;
    D euertdas tytanides nihil collegiis accommodatiusznam que Refpublic
    maxime inter ie diiiideiit,contrarijs legibus ac moribus nituntur: popu- mgm"

    lus igitur collegiorum 8: conciliorum multitudine gaiidet,qu tyranni


    fun itus euertere conantur, quod intelligantciuium amicitia 8: con-

    fpiratione, ryrannidiexitiumimpendere:at regia poteitas 8: optirria~~


    tum nec omnia probant,nec pnitus tollenda puttfed que
    publica: neceiiaria videntur, ea optimis legibus ac iniiitutis in oi'licio
    continentlu ma rex opr.opiiicum fodalitia 8: epd-ref# pl'imuS :

    fuperbus iuitulit , ac populi concion-es prohibuit , quinc-


    f tiam Senatum abolere ciiituitmec motte fenatori'i quemquar'n fubiti- mr-M

    tiicnd putauit. Tarquinijs Vrbe puliis,~ Senat trecentor patr cfctid


    .

    Y."

    bi placuit , Y omnia collegia , conciliaque opiiicum ac ciuium reiiitui.

    Crim vero plebs importius F{rribunorum ope dominatetur, ac Senatus

    '

    '

    546

    LKIBER -1115.

    fer 0111115 principes ciuitatis caperet, collegia magrm


    s

    Afconi'us in

    parte Senatu corifultol fublata, nec mult , inquit Cicero non

    _Corneliani Sa-

    __

    _ _

    i /7 f
    ip_iinonfor- mod veters` rogatione Tribunitia reilituta,fed etiam innumerabilii
    '
    ci) atronis.

    .
    _
    e
    im wf. 311 piro- alia confcripra fure : quod fa'tum Claudio Tribunoplebis,

    "- qui vt gratiorem fe populo exhiberet, eiurata nobilitate, :ie


    b

    rum ordine, homini plebeio fe adoptandum dedit. Cm autem Cfnr


    4 rmquii. in diaturam opprefla Republica arripiiii'fet,_bllegi;i veruitimu
    1111110.

    . i: l_A_ugLufius pacata 111111 lLero Imperator eadem6 fufluf


    6

    11: quo perfpicitur eos qui tyraniiidem aiieanr, ctus ciuium fo


    cietates excindei'e velle z nam Dionylius Sicili tyrannus, roximos

    quideir'nlimul epulari patiebatur , fed quum cnaredirent poliariiu B


    7 . ' bebat'i'lta quoque Nero vicos Vrbis noii obiidebatc Obuios cm
    redeuntes ab amicisfpoliare ac cdere confueuerat. Regia ramen

    (las optimi's legibus 1111111115 modera-ta, nihil Corfo-ribus ccollegiis

    Hriiiius aut ilabilius habere poteil.Nam 11 opibus,{i pecunijs,(i


    regiopus :1 Omnium optim collegiis Sc corporibus Heri folgt,
    @inetiam illi ipfi qui conuentus,quos I-_iifpani c_urias,iiglirlamen
    ta vocant, aboleri cupiunr, vrgentibus periculis ad'coriuentus velutad

    fcram anchoram confugiunt, vt feipfos Remq', publicam


    tueantur. Vbi enim melius curandis Reipublic morbis , de lanan
    dis populis, de iubendis legibus,d {latu cforn'ido, quam apud princi

    pcm, in fenatu, Coram populo agi ? Illic querel tenuium,illic


    . tentior iniuriae,illic furta,pecul;itus , fordes qu fpius ignaro principe
    v

    fiunt explicantur: Illic ordinis cuiufque rogationes exaudiuntur. At in-Y


    credibile diiu ,quanta gratulatio-ne principem omitia habemem

    plebs intuetur 1 quam libenter concionantem ab vided

    quifqiie geflit I quantieffe'putat fuas rogationes accipi , qui etiam (ire


    ulfam niultarum rerum patiatur , quius ramen mells ferre folcr,

    qum 11 eo ipfo quod cupit principe contempta fruatur. (


    iapienter ab @glis 8c Ijifpanis iniiitutum , li quidem illud tenlere~

    mus,populi conuentus tertio quqclue :inno liabei'i,8c vt princeps liberi


    tius id faceretmulbum imperari tributum poteratfnifi populi conuentus
    haberentur: id quod etiamnum facftum meniini,quam :ib Andi'u m Du- D
    ce Francifco in Angliam iulfus legationis caufatraieci

    rl ;
    `

    ita vt Ariin omitia cogunt , (ed cm fexdecim prouincilin


    Imperio numerentur {e} habent 1113 quciam fingidariaomitia, :
    omnino tollerentur modis omnibus tentatum 115 qui {Celera
    ac peculatus peruulgari , vt etiam Carolo viii. Rene impe

    rium ineunte, cm vniuerfze rouinc'iGonuiTus-Baberi opotitei'e vna


    voce conclamaretur;non de uerunt 111 maiellatis crimen 1 gererem
    ijs,qui in fenatu cum populo idem fentiient, quibus acerrim :
    i-..-_.` `

    "

    . L, mfo 71 f "

    11111

    115 Comminius, rerum gerendarum vfu clarillimiisienaror , {egg-+17.

    quam lint necelfaria totius populibncilia, ex eo perfpicitur quod qm


    bus populis fua concilia 111511 ijs optim agiturrcteri popu
    li tributis ac feruitute vrgentur , nam fingulorum voces minus exau
    diuiitur

    013 RepvLicA.

    347

    111111111: totius ver prouincia: clarifiima vox 8: rogatio eicax,quam


    neptinceps quidem ipfefi velit,repudiare pofsit. Quanquam innume
    rabiles 10111 conciliorum vtilitares.Nam 11 11111105,10
    randa tribu ta,cogenda pecunia 111,10111 ad 11005 repellendos,tum ad la
    trocinia perditorum hominum co'e'rcenda,tum ad pottus,arces,mnia,
    lartateia, vias, 8: caetera id genus farcierida, quae nulla ratione poffent
    Iingulis , omnium optim ab vniueriis conficiuntur: vt enim omittam

    caetera. Se timania prouincia,quam nori Lingoccitanam vocaufcho


    lam annis luperiotibus erudicnd iuuentuti Nernanfi propofitis prv

    mijsaperuitzl'ruzacum nobiliiiimurn latronem,quein nulli iudicesmul


    B l curi, n ulla vis magiiiratuum corcere potuerat comprehenfum 10
    dicari, 8: extremo fuplicio aflici curauit: cuius ego rei f etator fui, ac
    populum incredibili lattiria exultantem af' exi ? cm liomine grafia

    torurn omniummaximo fe liberatos intel exertztamctfi decem am


    plius aureorum millia acl id rationibus expenfa fuiffe memirii . Et vt
    prouinciaalatronibus tutifiima eifet, muito ampliorarprzmia , quam

    vlla: prouinci latrunculatori propofucrunt. Sed quae conciliis pro


    uinciardiximus quam 11111 Rebufpublicis vtilia, qum prouinciis 610

    taria , quam ciuitatibus iingulis neccifaria , omnium oprim.1_l_eluotij ac


    Germanifentiunt , 06 00 melius ,quo 1106105 percipiunt 100 qurn

    - l

    imberiores . De Iiguetiis noturn 8: libris accurate perltiptum: 719/


    C de
    Germanis obfcurius,habent ramen non modo fingulz ciuitates fu: f
    . i j
    collega, corpora, iura viiiucriitatis: verumetiam decem linger-i! pro.- ,va//rr/fjf/wa 4f
    uinci,circulos ipfi appellant, fua Iingulis annis comitia cogi'it, quorum f F
    rogationes ac decreta ad vniuerfos totius Imperij conuentus refertur:

    quibus Imperi illud videmus , 8: quibus fublatis rucre neceife .


    Diximus modum ac mediocritatem qua: in rebus omnibus debet,in col

    legioruim 8: conciliorum _numero optimatibus ac regibus tenendum


    efleznam qui omnia fuiiulerit tyrannid ftabilirc velle videatur: 110 pro
    mifcu omnia permittantur , nec regum potefiate 1110 1111

    periis facile coe'rccri poterunt . Interdum etiam tot ac tantas fraudes


    contra publica commoda ab opiicum fodalitijs Iiruianimaduertimus,
    D vt in hoc Imperio prohiberi, aut magna cx parte circuncidi neceife

    11120111005 vero in varias vrbis regiones diftribueremec eodem loco,nec


    eaclem via omnes omnium fedes 110 010 , vt in plerfque ciuitatibus

    eri video, ni locus ipfe propter aquarum .copiam , aut alterius rei vii
    litatem necelTarius omnibus videretur: quia prterquam quod (inguli

    0pilices,(ingulis vrbium regionibus vtilius co locantur:etiam hac roga~


    tionc monopoliis facilis occurri 010. Nec tam {iudijs 8: otio dedi
    tos homines cum falfamtariis , -, aut coriarios cum fchola-
    iiicis mifcere oportebit. Vt autem ingentes vtilitates ab hominum foi
    cietatibus 8: 000011115 Reipublic comparantur,ita nihil eil-quod Rem

    publicam qu frangere ac debilitare poiiit,qum fi collegia 8:


    Omnino tollantur , quod prudenter Romanos deuia Macedonia feu

    ciIe videmus , ac cxtus omnes 8: concilia prohibuiife, tun'i etiam vitis

    343

    Linea 'rea'rivs

    7 E_uinslib-ss- Achis,Memmius7Confulin quit Liuius concilia omnia lingularum A.


    t
    -clia'iasnarionum, 8c Phorenlium , c Bororum aut in alia parte Grci
    `cle'leuir. Pollea ver quam Romanorum imperio inquit Strabo, ae
    .

    ;"V

    quieuillenr,anriqua genti >cuique concilia lunr rellituta.


    ciuium.
    _`
    ,

    C A e.

    VIII.

    ' Vom. de collegiis 8: corporibus diximus, rellatetiam vt


    de ciuium ordinibus dilleramus. Nam li in rebus omnibus

    i lordinem conuen'ientem inquitimus 8c conlectamur, confu

    ? L lione vete ac perturbatione nihil alpelu fdius ac defor


    .id

    -~mius elle iudiarnus, quanto magis in Republica enirendum ell ciues a- ill
    .pra ac decenti collocatione lic conlliruere,vt primi pollremis, medij v

    Ytrifque , omnes omnibus nexu quodarn ac'vinculo inter le 8c cum Re


    .il

    publica coniungantur? Ell> enim Capienrum opinio vetus rcontrira,

    .f/

    L"

    lili

    {upremum lhuius ' vniuerlitatis opilicem ac parenrem in orbe


    condendo nihil maius ac melius prllitille, quam quod permillas 6g
    confulas rud-is materi partes dilcreuir, certque ordine luis uanque

    lil

    in ledibus collocauir. Nec vere quicquam Qrdine aut ad intudum pul


    chrius,aut ad animi oblelatiouem iucu ndius,aur ad vfurn commodius
    .elle porell. Arque ciu es omnes omnibus dignirate,ordine,loco ira exa
    .quare conanrur, vt nihil primum in ciuitate, nihil pollremutnniiliil mc
    dium , led omnes omnibus line vllo lexus, tatis,condirionis diletimi-C
    -iiev coxnfu los elle velint : perinde faciunt vt ij qui hordeum , frumentum,
    orizam , millium, legumina in vnumaceruum accumulaiirzqua ex re,8t

    lingulorum leminum , 8c vniuerli acerui vfum amirtunr. Opamobtem


    nullus vnquam legillator ram im peritus extirir,quinon aliquarn ciuium
    Vdel'ctiptionemenl'um 8: ordinem fieri oportere arbitraretur.Q_rdinem

    hic appello ciuium partem acreris conditione aut llatu aut lexu dil
    cretam , conditione quidem nobiles a parriciis, equitesa plebeijs, lexu
    ~ver foeminaela viris,llaru denique ingenuj a libertinis , liberi ab v
    Kniuermf trilque diuiduntur. Seruos antea ex albo ciuium eximi oniniumpen

    ' POPulorur'ri,x conlenlu diximus , quinetiam inllrumentorum loco ler'

    uos Arilloteles vfurpauit, caeteri aut pro pecudibus,aut infra pecudcsD

    . habuerunt: eadhuclubiudice lis ell,_num lerui lint in frululgo vc


    ' r li mihi tabella: ac iura lullragiorum in hac dilpuratione tribuantur,
    - leruos que aclibetos homin es ciuitate donati cupia m. Qua: enim tam
    artoga'ns eligilla ho mimi remeriras, dicam an impieras, vt humana con

    ditionis.obliti,diuinum hoc animal, non. leruire mod lu libidini-tut


    pitei' erepra liberrate cogantzverumeriam pecud um inllar,aur deteriore
    conditione elle velint? Sed vr lerui lint abielillim conditionishoini
    propterea ciuium nomen non merenturSunr in humano cor

    pore membra non turpia illa quidem (quia nihil quod Ht a natura-rurpc
    elle potell) led ramen ira pudenda, vt nemo nifi valdeimpudensea re

    uelare line pudore debear : num propterea tam en corporis membra elle
    definunt? pedesipli perpetuo labore corporis totius molem lullinenr
    ac cir

    5:3

    DE REPVBLICA:
    549
    aC cirqunfe'rtyfxpififqti'et lu'ro,fordibus,puluere fquallent : quis ramen

    quueade demens, torpore tefecandos purenidd li mbrailla par'


    tes empor-is c (unt tivoanturtcurnon cadena ratione leruos, qui alli.;
    dui's eiuiumoneribus Sc im eriis'grauiflimis vrgenrurf, 'ciuitatis mbra

    dici n'o'n patiemurfli hoe.' a lfurdum'putamus; Ciuit'aris finibus exretmi~


    nandifnmqap veluti pinrgiamembare-fecandi:lin eos in Ciuiratt-_Jnfamis
    lia5ilil-obfeq-uioujeuimrp yolumusiciuiraris quoque participeselfe.opor,-r
    reti Covfquidemnmffudditi finte-non peregrini, iartem ciuiumv

    rjeziznogdineciuiilm eeriferi-neetlffeI ell.: (ma: lie dita velint,non`


    qudliziuitiafdeRepLiliica nolizrafiampridem fublata rellituixcup'tam,

    fed quoniam eigris


    > inutn .eiaudaiapto-tupit ,vt feruiria'fen'lim ir
    inedite ividearrius, rafpieienalu-m eli ne-'duris qu am humana
    condividi ; in polieruml:iocipianturc'vt 6mm' 'quendarrlinz ` I
    lo'eum atqueordineniirrineatiti: Sir tu nin ciu irateferu Orum: u s
    Ordo,- plaeet enimab'liisatifpicati; @denim ullius obiecit :Amonio
    quotininitatemmiconrraxilletgevt le'prdin-i-inlmo cmmentlanet: de.
    - mitolriitm'drdc feruixuquia nullrrm in Romana 'ciuitate
    ordinem feriti habn ermitmecMetelli orario de in Orlinibnsad
    feruosfpettinebatf, cm his omnlinofintericereftumure ccmnubiorutri,~ ." '

    ledcontubernia ranrmmutualiab'ete licebzus'uvt il?aulus*ftnbit'ltbtoL


    .{ quinquamilluql inept'cun i'ura'fanguinis perln'cle' vr cnmnmiiipiiii
    ,8 lnuptijs'xqu vt _alii prohiberentitr, tamet- liftliiiiiiefiif

    fict'era connubiotu milita non liabetent. thuoniam fpixisincerto filaudffgf'db


    arte feruinafeebantur, eriam proles propterea'genm iw nerr-fil
    habere fetuilibertinque generis hnmines, dicebantutzpar'ticij ver }; f ' .l

    fegentemfhabeteiatabant:
    hinc'illa' Decij aduerfus partidosso'rarlor intriguing. 'g1
    Semperl illa auditalu'nrvos lolosigentem habere, an lipc'li fa~. --*
    milizenbn frm, nec expatricio nguineio'rtused vnusiliknirium quil; i i y
    liber qui modo me duobus ingenuis o'rtuln fc-_iaml teticere pollini . 'einY '",ISL'

    quo flris' innuit necfetuos , neclilberrinos igen'tem habuilfe 28: gentiles? a


    j. '
    fuillequiex ingennis'na-fcerentur:.hinc illa voxfnollrisrvfurpata rvr ft-'1,
    qui'nobiles funrgentiles .e Sed particij longis progredieban- 4 :
    runvteostanrumgennemhabeteiatatent, quorum maiote's nulli fete:

    '' ,iqnia plebeiotum multitudofer a. libertinis origi-I

    nefrlhaluilfecredebatfur . iPtoximi funt fetuisllaru libetiedeinde Ordo ~= - l

    libertinorum ,quid'tuerfa conditione vbique, v_tleruorumiquoque va- I


    riageneta fuerunnulVeenim alias >cit'iitates omitraniiRoni' quatuor` ?

    generaliberrinorftfnillle Midemus, Rommos,.mqu, LiatinosJuniarios;~

    'i

    ' funt ac petuulgatapttermiltro ,` fatis ell. i ~ l A -~

    digituim ad fontes intendill'egnein' ciuirateliberrinorum ordines Con- 'A '

    '

    fundantur.
    libertas
    Statulilerio'tum
    eorum lbfpenfatteneterut',
    ordini miediusierat'inter>
    melior
    fcruos
    quidem
    acs-libertinos;
    condi- wipe-@inria
    l 'i

    tionefu'erunr l'qu':im.feriiidetetioeiquzm liberris' Arque hiquidemot- PFW'


    dines ex llatu fuoquifquegradu eollocanruti Cteri cines ex condi
    rionibus variis'proirnornm variotatef'defctibuntut.Illud tamomninm
    1

    O
    __

    Linea TBRTivs

    fer populotum commune'eft, vt nobiles plebeijs ordineac dignitate

    11 primurn Iimerodus latro nobiliiiim confcelera-

    if

    torum [nique fimilium ingenti Vmanu Ripatus -crudeli feruitute tenues

    opprefiimc in dominatum Aifyriorumpri-mus inuafit, vt fuperius dixi-

    mus. Is igiturnobilitatem fceler'epartam poiieris ad imitandum reli

    quit, eaqu e opinie peruagata tam alt radices egit,vt Puo quifque vi ac
    cdibus potentior, n_obilior effe-crederetur, uou que optimislegi-

    lli

    ` bus humanitate populi melius informati nobi itatem virtute non fce

    30!

    lere quri oportere iudicarent . -thuoniam alius alia vittute ptaeatz

    iti

    quarum vittutumin vna ciuitate lmaxiinia laus eli , earundcm alibi con-

    uit

    tempra , idcirco :nunquam pruita'ma populis omnibus conucnis B


    deiniti nobilitaris , more .cuiufque regionis dignitas 8c
    xfgfi infamiaitudicantur.Nam Peru(inorumfacPlorentinorum moribus,non
    ita pridemqui militare c-piifet c_x ignobili nobilis eiiciebatur ,_ nobis

    its*
    u:
    _::z
    _

    vero non yquidem Fratini f,A fed ii militiam poiterifequtut, nobilitatem


    quali temporis diuturnitate adepti putantur: non item \_/_enetiis,quiab

    n
    u

    illufiri vetiiiiate'l eatum .gentium qu publicis confilijs acnegotiis in-

    tenta; femper fuerunt, nobilitatem parriciorum metiuutur. Ac tamctfi

    roti:

    ? dw' Decuriones Romano. 7iure nobilium appellatione ccnfeantur , qu lex


    apud Pitanos trium ordinum confenfu recepta elhnufquam ramen a

    :lt

    libi. Militiam ver per (efe mobilitare, non modo Plorentinis Peruli'fmlailgffc'fj etiam legum interpretibus8 plerifque video placuiifezatque im-

    no
    :i

    l*

    E__Sn

    primis Alciato ,gui eiusfententiae Triuu tium Trib unum militumau-

    totem crete non ubitauit. quidem apud gyptios no_n ni Ca

    :u

    midcwmm lafyris,ac multis : fazculis , Sultanorum dominatu non nifi Mem

    l" 'C'

    melucis militare , armave- geliare licebat , qui propterea immunitates


    maximas confequcbantut. Cteri ramen populi dignitatemmilitia

    ,j

    vi- _
    u feiu nxerunt , nec propterea qui miles effet, nobilem cenfuerunt, quam
    in fententiam maximi quique Iurifcfulti cum Platone vno pencon,jjjjff;f"
    fenfu
    ierunt. Ac maximabenecia
    tamet Romani bellicislaudibus
    opulos omneslonf
    istie
    9m- g
    fupcrarunt,ac
    in milites contul)eruntmon
    propter-

    l
    ;ji

    ' .'n i .de

    .
    153224
    A ff/

    in l. milites de

    _ _

    quartieri-_pampa
    ea ramen
    dignitatem militari
    gloria
    terminarunr,cum
    c libertinismi
    i.` l. ly
    .
    .
    .
    .
    .
    . .
    .
    .

    rare- lliceretz , nec tur irudine vit ac rebus iudicatis infamesgqui ab ho- D

    t-._

    cm" Sm' " l' noribusarcebantur,a militia vacationch haberent. At cm ciuibuso-

    mi

    n prohibcntur

    _ _ _

    _ _

    _,

    -- mnibus fumpta virili toga. militare neceffe 5 fuerit,ciues omnes nobili-

    bcricus. in Lina

    tatem adeptifuilfent, quod abfurdum (it, quia (1 omnes ciues nobiles,

    im

    ; . '- nemo nobilis cenfcatur'. (mamobrem L. Siccius Dentatus D_ionyllO

    Ciiilfifi.' 1 11$ vocatur, eiufq, orario eirrat'aduerfus Patricios,


    mfr--

    l. o cris. deo c
    ris ibert.8c 1.51:.

    qua quidem gloriatur fc annos'quadraginra pro patria firipendia (,

    ..
    .- .
    .
    disguise __ centum ac viginti. prlijs
    dimicalfe
    , vulnera quinque 8c quadraginta
    vf
    no die du odecim omnia aduerfa corpote excepile,quatuordecim coro

    . .
    .
    _
    r ._
    { nas ,
    tres obfidionales
    , torques aureos tres 6c otoginta,
    bachia
    lia aurea cen rum 8c fexaginta , hafias decem ingrs, phaleras Yfo

    da._

    '

    |~`

    ema. lille. Is 'igitur


    tanta virtute ac fottitudine
    clarillimi viri
    laudibus
    ctime
    7
    .
    _
    _
    air

    gum Mmm atus erar ac _ no i itatus , tameti Romanotum legibus ignobi is _C l


    Illi enim

    7 Saluitjnbello l

    DE

    REPVBLICA..

    351

    illi enim nobilem* 'primm delniebant , qui noui hominis lilius ef- i Anonimi-n @
    . in toga can

    fet., nouum autem qui primns in lua gente magiltratum currulema- didi.

    _ _

    dipifceretur,ac llatua: libi erigend ius haberet, vt Qaius Marius t . '


    l

    '.Tullius Arpinas vterque,nouus vterque.Alter igitur priinm', lfgCll full"


    deinde /Edilis,poii;ea praetor,tandem Conful faius in concione ad po'- i
    'pulum de lua nontate exultans: ego,inquit, nous homo Primus om- fnl?

    nium elaulira nob-ilitatis refregice. Alter lepties confulatum .adeptus, ' '

    in oratione quam habuit aduerfus nobilitatem, Contemnunt , inqnit 9, 9 ! salama


    nouitatem meam , ego illorum ignaniamz'mihi fortuna, illis probra ob- .
    ietftantut._Q1d li me iure defpiciunt,aciant idem maiorib-us fuis,qui
    bus vtimihin'obilitas ex virtute coepit -, nunc yidete quam liniqni ,
    quodex aliena virtute libi arrogant , id mihi ex mea non eonceduntfci
    licetquiaimaginesnon habeo , '6e nona nobilitas eli, qu peperilIe
    liseli,qum_aieeeptam corrupilfe.Nam Cicero (; habtiitin conlnlatu
    competitores _' g duos patricios, quatuor plebeios, ex quibus duos nobi#x Mmm, ,n ,_

    les; duos qui'primi l'eirfuis familiis. niagiiiratum adepti elfent, folus Ci- 2253531" mg*
    cero' equeiiri oco natus etat . Igitur parer huius Ciceronis, Marij , Ca-
    ] , } Pompeij , Cutij, Philoiiis, Genutij,ignobiles ex "L
    plebe fuetunt, ipli vero noni, eorum lij nobiles.Sed qui Senatoribns
    Roinulo Imperium ineunte fcriptis, qnique confcriptis Publio Va

    lerioCpnfule ori ` inem duxilient,


    patricij ditifnnt, cteriplebeifue- l g.y l .

    .
    runt ant equeri oco nati: quanquam ordo eqn medius etat inter pini, Putnam,
    . .. ac plebeis
    . conliaretzfecl qui. in
    . Se- ;'_
    { -
    lenatores ac plebem,qnd ex patriciis
    natnm etat eqn es effe delinebat: vt videre de Liuio t Nerone "'
    _
    ' cu publicos
    `
    _ ieqn os,alter ab altero vende- ,
    luniam,
    Cenlaoribus,qui
    :idhnc haberet
    grau; mism
    .

    '

    . \

    ..

    .f

    reinlii : nam clade a Vei)s accepta equo publico liipendia fieri "l, Armin,
    Cperut. Patricias ante getes circiter >_t_i;.video Roma: fuilfe ,earu vero Hrffm
    que nobilitatem l`ua virtute poiteris pepererunt Ciceronis :crate circiter Qf'ffggf

    '

    '

    '

    '

    "'

    1V l

    triginta,quarnm gentiu m feptem fuerunt eiufdem nominis cum pa- cwwyiipqcrxe

    triciis, leilicet Pompilia, Mattia, Tnllia, Iunia,Mutia,Claudia,Sempro ligfleiiuiiifilni:

    nia. Et quoniam plebeis ad honores aditns ante legem Qamileiam in KL'Qfgfrj


    -terclufus, 8c patrieiis obnallatus tenebatur,nec ramen ex patriciis quill 5'^E""'~f"f"1
    . .

    riam.Vetun.i',S.

    quam nobilis cenfebatur, nili maiores haberet qui magiltratum cnrru- ponjlrmm,
    lem adepti client , plerique patriclornm qui a Senatoribus quidem ori iiinmniiam.
    '

    t.

    Ul hh

    UIUI*

    ginem duxerarit, nec ramen motores ciere polIent,qni magiliratnm en* t ivob/"3"
    rulem gellillent (id autem ex iplis liatuis intelligebatur) ignobiles ha- 1. ,
    rcliam, Decinm,
    bebantur. Ita liebat vt quidam legem Camileiam ex plebe nobiles,

    '
    ' `'
    '
    `

    '
    quidam
    vero` ex patriciis
    ignobiles
    elfent,1d
    obfcuri' Se ignoti,
    vt . Domini
    , Mmm' Clau
    M_

    11 Scaurns patricia: gentis maiores habuit ignobiles,ipfe nouns glowria-,pb


    _

    homo Prturam, Confnlatum, Cenfutam adeptus,ac Senatus princeps mi. , M3


    l faus,po{teritati[peperitnobilitatem. Eratigitur nobilitas Romano-_ ELUEZ'TTL

    rum in populi fu ragijs 8c arbitrio poiita. Illud au tern ablurdum t ini~ "F_l 5
    _

    '

    proma, A_riliam,

    quum,vt fceleratiliimus quifque patricida,qn:imtu muis obfcuro gene'-4 glpprma altri."d


    '

    . .

    2.

    oinpi um

    te natus elfet , beneficio magiliratus curulis nobilitate ad polieros .pro


    .

    pagaret, qui yerlummis virtntibns, pietate,iuli:itia,temperaiitiafotti- g Cim,


    8 '

    `~__

    352.

    LIBER

    TERTIVS

    tudine, eruditione claruiffet , 8: patricio fanguine ortus effet, nifi maio


    rum fiatuas demonfiraret ignobilis haberetur. Ea vis huius verbi a
    Latinos,qui eodem plane fenfu Grcis appellatur,& ,
    id qui in hominum notitiam ex aliquo, feu turpi, feu illufiri faciiiore

    venerunt: fpius tamenaccipitur in meliorem pattern , nam qui :

    dicuntur, ad generis fplendorem referunt,quae apud Romanos in patri


    ciis potifiimiim elucebat,qui quod pene in termortui effent. QCIrefarlen

    ge Cafiia , deinde ugufius lege Seruia plerafque nobiliorum gentium


    v in patriciorum ordinem fiiblegerunt.Nam anre legem Camileiam folis
    Patriciis pontifices ac facerdores effe, folis facra facere 8: aufpicia habe
    re fas erat: pofiea ver quam Genutius prim us ex plebe Conful faius,B
    fuis aufpiciis prlio commiffo cum ingenti clade exercitus czfus effet,

    . Parres,inquit I;iuius, n tam publica calamitate mfii,qum feroces iii


    '

    flicis Confulis plebei fremunt omnibuslocis,irt,crearent

    ful,ex lebe
    trasferrentaufpicia
    nefas effet.Antea
    ppius Claudius
    ConfulPin
    concione
    inrerroganriquo
    Tribuno
    cur e plebeAConfulem
    neri
    non oporterer refpondir,qud plebeius nemo aufpicia haberet , ide
    que decemuiros connubium decreuiffe , ne incerta prole aufpiciarur

    _ barenrur . Plebs ad id maxime indignatione exarferar _, qud aufpicari'


    plebei tanquam inuifi diis mortalibus negarentur poffe. Ac ple
    i omnia cum patribus tandem communia fuerint,honores, inquam,
    imperia,iudicia,aufpieia,curationes, facerdotia, confilizi, potefiatesfta- C

    , trium phi,cteraque in Republica maxima, riunq uam ramen obti


    neri potuir, vt plebeius homo inrerregem diceret,aut fiaminem dialem,
    aut Marrialem, aut Quirinalem proderet, aut in Saliorum collegi coo

    ptaretur. Vt autem fiatua apud Romanos in-figne fuit adepta nobilita


    tis, ita noflris olim Stemmata ingnibus fuperpofita nobilitatis decus

    l~*gf' indicabant. @guia-quidem vnicuique fibi fingere fem per licuit ac li


    dum de ingt-

    _ _

    smi-g Hemd cebit, non ramen Remmata 7 imponere illufirii'imve familiaruin infi
    . gig mi gnia s vfurpare. At @_rci vereres nobilitatem non adeptione magifira

    8822 ' , quOS apud Athenienfes poil: Ariflidis legem 8: Ephialtis feditio
    fclfl'fjfggsi fas conciones forte quifque, pauca fuffragiis obtinere porerat,fed nobi
    221832321 itasaur :i fiirpe regum,aur heroum , puta Heraclidarum,Aacidarum,D

    querervcnaiiie Cecropidarum 8: aliorum id genus ducebatur, aut quiob res tumfe,


    {}: " tum maioribus prclare gefias publico decreto coronam auream,iin
    munitates, fiatuas, primos confeffus, vium in Prytano aliifvepubli

    cis in locis optimatum populive decreto addita laudatione con eque

    b3th s Cuiufmodi Athenienfium illud decretum apud glutat


    chum de Lycurgo Lycophronis filio, Placuir,inquit,populo Athenian
    vt bene meritis gratia referatur, laudare Lycurgum Lycophronis filium
    Butadem virtutis 8: iufiiri ergo,c populum fiatuam ei iencam in foro
    collocare, prterquam vbi lex erigivetat , vieium ver`o prberc in Pry'

    in Perpetuum poflerorum Lycurginatu maximo . Item


    rator fcribit Harmodii tyrannicidae pofieris virum publicuml
    '

    i in Pein.

    "
    _ _.

    `dnas 8: immunitates fuiffe conceffas. @d Ariftote es omnibus fc


    GrtO

    DE /

    .. _
    _
    ___-i

    Grcoruni ciuitatibus commune fuiffe tradit: vt liberis eorum qui pro

    patria fortiter occubuiflent vitus de publico dartur. Sed nimia facili


    tate, dream, an lenitate Grci Iiatuas inerentibus erigebant, quas leuif

    lima offenone accepta,maiore contumelia deiiciebant: cum enim Ile:


    mettio Phalereo llatuas vrbe tota c c L v. Athenienfes decreu'ilent,
    omnes ramen
    vnofurore
    diilurbarunt
    : eodem
    momento
    , neque idreilaret,
    folm,
    veretiam
    tanto
    cminuerunt
    , vt nullius
    lfr-agmentum

    `
    prrer eam qua: in arce Palladis conclufa fuerat ~. Hebris autem illu; 'p'jlre/l

    ._ ._ ._ . -

    liriumacnobilium virorum duo genera fuetunt, a rerum ab _A_aronis


    liirpe,qui {olifacerdotes erant,alterum [lirpe 9 regum: cm enim gens 9 I_ofcplnis.
    bonoromnium in religionibus ac diuini numinis cultu :

    collocaret, ita {acerdotes , qui proxim e ad imm ortalis Dei numeri acce
    derent,nobililimos omnium iudicabat. Singularerri autem delelum
    Deus adhibuerat in Aarone defignando, eoque poil: grauiilimas populi
    fecefliones 8c clades confirmando . Itaque quoties extremurn populo .

    exitiurn Deusl pronunciatiI iubet,illud identidem in geminat. van om: id l Eril-9*@


    eil {acerdotis ac plebei'eandem fore conditionemltaque cm ntiochi

    .-5

    nobilis feruitut excuIliffet , gs fmono'eor de ilirpe Aaronis ptifica


    t maxim vnciregno'- tenuit, annos circiter eli qu; ad
    magni
    dominarioii.
    Ret quid
    Hebrxim
    fi ade to pecuniis
    ac fordi
    bus magillratu
    currulin-obilitas
    pollerirati
    cmendlatur
    , quid caufze
    ell:

    quamobrem Dei eterni facerdotiu nobilitare non debeat? fi quid giu-


    neribus non perfonis dig'nitat metimur. Certfacerdotij dig'nitatx o- i|8"<".1_":

    colu-z.. de in ius
    mnibus honoribus ac muneribus anteferti putant oportere Iurifconful-

    torum doliilimi quiqucmec inter plebeios cenferi rerum diuinarum .


    adminillros facrorum moderatores: neque hc noua eil, fed ab vlti-

    ma antiquitate duta fententia. Nam vetuftilirni reges,vt augulliorem


    faniorem. regiam poteflatem ehcerent, pontificiam 3 dignitatem !

    eitercuerunt :nec modo Qrci, verumetiam Iomanorum reges, atque


    adeImperatoresiipiipo'ntiiices fefe maximosappellarunt,qu inflitu-v

    triiabum-fummiprincipes ijdem 8: pontices fecuti videntur. (33:1


    fliani quidem reges ,'crn religione prohiberentur profana facris, arma.
    D religionibus miicere quod roximum ertit effecei'unt : id eil facrum or

    dinem non modo plebeis, ed etiam patricijs,neque his tantm,veru mil


    etiam ducibus, comitibus , cterifque magiilratibus omnibus praetule-

    runt,vt primos conceifus 8c rege proximos prima loca in ctibus, in


    concilijs, in legum rogatiorie, in beneficiorum ac immunitatum largi- ,q
    tioneconfequerturfmid ni?cm fltarum antiquilimi populi Dtui

    das, qui factorum' ac iudiciorum principes erant, non`i`riod plebeis,(ed


    etiam equitibus acregulis fuperiores haberent. `Itaque, Cfar* in ordi- 4
    num defcriptione timo loco Qruidas, deinde Q_iquites,` polleaflebem
    collocauit. Nam queftris ordo apud maiores iioilros, validiilimo e
    quitatu populos omnes (__zefziriss iplius ac Marci Antonij tefiimonio ggflclggtiiii
    , roptcrea 960; ditos fuiile putem,e{l enimmit wf 5 6 - vult
    Latinillarium . Diximus antea Turcarum 8c Arabum Amm'

    883

    _ .
    5u

    LIBER TERTiVs

    principes in lingulis imperijs etiamn um Mophras pontilices maximes


    prcipuis honoribus colere 8: obferuare, 8: eorum in iure maxima

    ,i

    '

    , maximque ambigua lummam ad illos deferre. Yenetitamenla

    @fain-Qa.
    l Sfr,

    cei'dotesa concilijs, ab imperijs,a magillratibus fummouere conlueue


    forralle Pontilici maximo, cuius obfequijs ac iureiurando obli
    ganrur,ciuiraris arcana proderent. Ell igitur apud Venerowfrricius om
    nium primus, cm in eoinlinriura niaiellaris. Patricios equuntur no
    bil_es,qui_ _extra partigiorum album cenlentur, pollrem plebeij, vtrique

    ramen 4ci'tadinorum veniuntappellarioner >At glorentini, priulquam v


    nius dominatu omnia renei'entur, non rantrim nobilitarem ab ordine

    fiero, fed
    etia nobiles .a'plebeijs, ac
    plebeios triplici
    rurlusordine dilcreB
    t

    d
    f

    v Matlriiuel.
    43 17040
    Gpncnrcuafm
    -

    UCI-ant

    ,qu OI'Um q U10 P l u S I' ant 8'_`


    f3.1] CS PP ' CCU D

    modems. 7 do cenfu populares,rerrio fex ipfa plebis. Meliiis /Egypti vetere$,qui v


    ~
    "

    6; inm Polit.
    M_ c _ niuerHrarem ciuium
    in lacerdotes, milites, 8: qperarios
    diuileranti, la
    pim-_ 9 d: le. cerdotibus ac miliribus, quos ipfi Calalyros vocabant, immunitare *ab

    im.~ omnibus vecligalibus tribura. Paul aliter Hippodamus Milefiorum


    5195:rillllig.' populum in milites , opilces 8: agricolas partitus ell, cuius
    fcripta Arilloreles aurnon percepille, aut non faris prudenter coarguil

    le videtur,vr perlpicuum lit ex ijs'qu apud Stobum reliant fragmena


    ipf'o - tis. Illud etiam nelcio quo modo Platoni venitin mentem,vtfa&aci
    rre cd'tl`t,
    ' i
    .
    .
    .
    . ne in
    . cullodes, milites,
    . .
    .
    . .
    .
    sur
    min fait?
    uium
    dillributio
    8: agricolas,
    militum
    ordinem,

    "

    lub cuius clypeis ac tutela ciues elle oportet, a cullodibus dilcreuetit. G

    l Hieronymus in

    Phu d D Porro cullodes rerum gerendatum vlu ac prudria cteris omnibus ex


    merriadcrn.

    . .

    Ouidiusi'rri- cellere,illqueimperare 7 voluit, nulla clar llir is autdiuitiarum habita


    ll'bus.

    pim-canna. ratione. Prudenrer illud quidem a lapienti imo vito decretuni ell,
    : qui tamerli ab antiquillima parriciorum llirpe, 8: ipfo Solone Athe
    3 Fl narum legillarore maternum 3 genus du ceret, vera: ramen nobilitatis ac
    rcnt.in opcnult.

    __

    _,

    _ \

    _ _

    pl-bmp- Imperij decus in v_irture po litu elle iudicauit,idq; antea feite Euripide?,
    on,'?,lu;|j,cg. 5

    WS 't lv* dblp-o?, wip- " odixaio, naiv peivovos wavp fwd; rre'puxiveyiv van?015

    fxmglllfssl Yeram igitur nobilitarem virtute metiamur,cm ea lit non mode phi
    hh-Si qsi- lolophorum ac theologorum, verumetiam potaruin,hilloricorumi,
    J. Cvfl

    -O

    .'d': quale
    ac iurifconlulrorum pene
    4 Omnium
    confentiens
    opinio,qui negantvl
    . . ~
    . .
    .
    .
    .
    .

    fm mul 8` lum line honellate nobilitati locum relinqui: ac duobus propolitis,geD


    in l. nobiliores.

    de cmcrciis. C.

    '

    . _

    i in LP,de neris inquam lplendore ac virrute,fuperiorem ac dignitare prioremvir


    iiapulL- rutilocumi elle oportere decteuerunr,leu de impetiis 8: honoribus,leu
    Penman iman- de rellium gtauitate ac pondere quaeratur. Proximam a virtute nobi
    rcs.colu.i. de di-

    gnit_c_m,gd_ litatis caufam plerique in fcientiarum abdirarum ac przellantillimarum

    ljfftfig cognitione poluerunt,quas qui allecuti fu erint nobilillimos lex ipldi


    : lerte appellar,quos,inquit,lcitia nobilillimos facit,vel vr C_allio otus,
    .i- pmba. -x i. ex oblcuro nobilem ellicir dotrina. @am nobilior vtroque,qucm
    0

    l`

    iii-:rlliilug virtus moralis cum virtute mentis cmque lcientia concurrens' nobili-l

    jpmidmm tauit? Si ramen a lcienriarum ptllantia leiungatur integritas,huic prio


    ; rem ordine locum rtibui quum eli: , praetetquam in illis munetibus m
    ibiCrMsFrb-r. quibus dilciplinarum cognitio necellaria lit. Imperatorem enim
    Bal.An eLSaiic.

    .
    .
    .
    .
    .
    .

    7 . litaris petitum, tamerli improbismoribus, exercitui przelle arquius ell


    x

    quam

    DE

    REPVBLICA.

    555

    quilm vii'um bonum fcienti militaris ignatuin, fed de his luo loco. Il

    lud tamen quod ljlato llatuit, eos qui obfcuro loco nati,virtutibus rae
    llanr,ordine fuperiores elle Oporrere,quam qui Clara lline cteati,ij dem
    virtutibus excellt,abfui'dum mihi videtur. Et quidem duobus his pro
    politis, :equum s ell vt au Orum virturi ac nobilitari derur aliqud , atque -11:31:

    in ea fenrentia fuerunt iurifconfulti,fiue de honotibus adipifcendis,liue ... .


    .
    de ordine 8C cfelfu agatur, primas elle rribudas ijs qui virrute limul 8c inMmmm@
    auotum Clarirate Commendanrut. @ein ver princeps nobilitauit,ta ? /

    metfi nec fua,nec maiorum vittute,nec vlla fcientiatum cognitione - res


    coma-cmeiciis.
    _me
    tus fir,omniutn ramen iurifconfultorum 9 confenfu nobilium ordine ac gag?? pgn.
    .

    lc n

    .A

    30-\

    Bloco cenfeti
    lacuit. Ac P ro P terea Plinius
    de Traiano kribens,
    Cfaris
    .
    ' '
    P
    b' '
    tici deiudic

    elledicebat, vtnobiles efficeret ac tuerctur. Sed hanc nobilitatetn Bar- 9 Bam" um


    tolusx non inept ciuilem a pellau'it: ex quo faris innuit hominum qui-

    dem opinione nobi iratem fuilfe adeptos,vet ramen nobilita- i_.__.ddim_i.c.z_x


    tis fine virrute decus nullum habere.Demu.s igitur eos nobilitatis ciuilis in um im
    .

    llcl.l

    l. l

    decerpere fruftus, quibus principum munere : cocellu rribuunrur, feu cgdxjnfr'aft;


    nobilitas illa pecunijs 8C fordibus,feu tatis llore ac fdillirnis oblequijs billmmiJ-Albcf
    .v1

    _ in .lmpcratores.

    parra fuerit. Sed illud qui tribuere pollint in eos tantum conuenir qui
    .

    '

    '

    l'lS

    @Dimi

    .fa

    iura maieliatis habent, non etiam in eos quos Bartolus, principatum ,


    habere fcribt,li aut fupetiorum iullis reneantur,aut habeant lmperij fo :r__vbf"
    cios 8c collegas,qui ne nataliblus quidem relliruete polfunt.Mult mi- -
    nus verum ell quod 5 quidam fcripfre , principum comites ac domelii- 1. 'Baita platin
    .
    _
    .
    .
    n't.
    Cosnobiles
    elle: vt enim
    vacationibus
    munetu. ac immunitatibus
    fruan- 1.1.1
    o Guldzng

    tur,
    non maiora
    proptetea
    ramen nobiles
    iudicandi
    funt , nifivideo
    magillratus
    Sc fgcmmb
    imperia
    gellerint.
    >Sed quritut
    c anteavfpe
    qufitum,
    -
    . .

    . . .

    . omni.qui`tc

    an fir nobilitatus qui militiam ex calu , liue feudum adeptus eli, 1d qui- qciii.
    dem plerifque video placuille*,mod Imperium maius eudo innexum 'pof "

    t adiunum fuerit, vri funt duces, comites, marchiones,aut li fiduci 133311122;


    rabulisaclefgibus ab ipfo principe nobilitas difetti: rebus iplis exptella,
    8: pollelfotibus rributa fiel-line illafeudorum nobilium ac ignobilium
    origo manauit. Sed nolltis moribus, quibus feuda eodem, quo Ctera

    ptdia iure cenlentur , uod ad perfonatum ius artiner , nihilo nobilior


    D eliopifex qui ducatum ereditario iure, aut pro emptore, quam li prae

    dium pollideret : cette maioribus noliris abfurdum vifum ell,


    Fuam fe non haberent iu te prdiarorio .dignitatem expifcari, ac, per
    onas ipfas rebus,quafi pilur tabula: cedere: indignius eri iuta nobili
    tatis in hominum comercia venire. Duat aut rerum omni maxima~

    rsvittutisnqu. ac nobilitatis null elle cmercium clara voce teliatur


    ]&1 Valigianindu-ripcpniul-rav o'uit div / (gi) .

    igitur

    nolltisqu Qetmanot,ldifpanortini,Britannoruimlralorum mo~ _ c _


    ribus omniaillhcfeu feuda,feu beneficia, feu militias ex cafu appella- 2,553; ;
    . commetcium
    .
    . , quis. quenquam ex eorum adeptio- Laichgmf
    n. ..
    re placer in
    veniant

    .
    . .
    ..
    .
    .
    du._
    ne clariorem
    fe fore putetAtignobilillimis
    quibufque
    cerdonibus
    feu _HSM
    n_jl;a_f_;_uca__

    dum adeptis licet vallallos crearekac nobilillimo cuique necelle ell: vaf- dinqilifxrgibi.

    ui o a . cell.
    llluin ignobilem excipete: @Libris ex rebus ellicitur, opes tcopias nuptiale

    ggf

    .356

    LIBER

    TERTIVS

    quantcunque lint, nec veram parere ac ne parturire quidem nobilita

    tcm, tametli t: ripides ex opinione vulgi perfon lic loq utem inducir,
    iuye'vcrfti iv -1. ' in 111 uleyave iv Vrin naive {y} vrsf'C #'61 , (ll/an

    f422324;' 6.4.111. _ quam tanrm vulgares acalebeios , [ed etiam ipfum Ariliotelen

    legimus primum dignitatis or inem in opibus, deinde in claris natali


    bus, polirem in virtutepofuili'e, quod ordine primo decuerat, id po
    lirem colloca uit. `Solo quidem ciues Athenienles ex opibus ac fortu
    nis ad honores&imperia lelegit,cuius rei caum deinceps fuoloco

    gffii;

    ime.

    plicabimus. @ze opinio tam alt radiccs egit, vtnon mod copias,

    : pcs,fortunasmobilitatem ingenerare pleri ue8 putent, verumetiam ab


    "' " 1 di' in opia decus omne nobilitatis aboleri ac ob iterarifed obfcurae funtau-
    31:.$.11.18.

    : . toritatis. Augulius9quidem cenl`um Senatorium tenuibus luppleuit,ne


    Ra ver
    _
    .
    .
    .
    boil . ab inopia clai'illimus ordo premeretur. Sed Bartolus apert fcript
    :iiinquiuuain nec ab opibus dati, nec ab inopia adimi nobilitatem. Neque enim M.

    { /Emylius Scaurus ab inopia generis claritatem libi putauit ereptam,


    dig; C- - 6- quinetiam genti's/Emyli {plendor illum ab accufatorum gratiolilli
    ,f3

    uicantibuscx.
    ff/7542"" .
    morum potentia
    vindicauit. : num igiturligatnifex ignominiolill
    ,

    mus lit, aclocuples ordine tenuibus fuperior crit? negabunt opinor:

    clll'glmya' quant minus arricidaz,ac Hagitiis omnibus inquinati homines,quibus


    opes aHuunt eldros ac nobiles indicare debemus? Semper enim Roma

    ni opes :i nobilitate feiunxerunt. Sicenim FI_acitusile Callio 8: 511:


    Alter, inquit, opibus vetuftis, alter generis claritudine excellebat,8t M.

    Tullius Rolcium mobilitare ac pecunia municipij facil primum fuille


    16.

    dixit. Itaque cm egcs 1 bellis vrgcntibus, ac prmente rarij in


    opia nobilitatis
    iurapromercalia
    fecilient , ac plerique
    turdneclarauit
    itudine vita
    infami-es
    pecuniarum
    vi nobilitarentur,princeps
    lata lege
    ne
    - minem eorum nobilem propterea iudicandum , quo minus ordine,ac
    muneribus ignobilium cenferetur ac fungeretur. (wid enim abfurdius
    aut perniciolius quam dignitatem qullu, Ordinem pecunijs,nobilita

    tem opibus metiricm fpius aut furtis,ac rapinis,aut tyrannotu 111 eliti
    la in deterrimum quenque largitione , aut cafu quodam , (tametli nihil
    t:an lit) ac fortun temeritate , vnde fortunas dici putant, dentur 8: e
    ripiantur? : nihil habet cum fortuna commune,nec veran
    virtutis ac nobilitatis olfellio fortis eripi, nec incendio abfumi, nec a
    quarum voragine ab orberi, nec vlla vi perire . Sed qu oniam ina

    ni opinione ac popularibus hominum erroribus,quibus iura tum publi

    ca , tum priuata confiant , plerique ducimut, illu etiam obtinuit vt qui


    rincipum concelfu, vel fua virtute, vel opibus, vel eruditionc, vel mili
    ,iirigi tari laude nobilitatem adeptus lit, earn non modo ad polieros*, verum

    '

    fenator -

    etiam ad adoptiuos transferre pollit. Id quidem contra theologoriini

    ' ' m' ac philofophoru decreta,quibus fatis intel-ligitur putte lutum lua: Orl
    tiquiorib.deiure
    `
    _

    _
    _
    -0 ginis omnes habuilie z id ; ". fed aliud
    cas. Penna. Bart.

    - fapientium hominum confeliii , aliud in fece plebis de ordinibus ac di~


    . 1.1- guitare difputare,legibus autem fue quenque ciuitatis alientirimon m0
    fm" d ac femper fuit honeltum , verum etiam . Anoruin

    ramen

    Dia REPVBLICA.

    tam en virtutes, merita, claritatem non vltra pronepotespropagari vo~

    yluerunt, 8: quidem ad legtimos tantum , non etiam ad nothos 7 5c {pu


    rios. Cert quidem [ moribus dignitatis ordo ex virtute cu
    iufque ponderatur = nec vltra nepotes auorum virtus aut nobilitas pro

    6 glo.i'n 1.x.de di'


    . cx 1.111

    uo.dequzfi. lo.

    1:. efe/,ff/)Zfe j
    naror.Barr.in .1. f l
    l
    'Lll'crnc Afili'.
    in clht-Neapo

    pagari confueuit,prudenter illiquidem,vt fui quilque generis claritudi- : Lx- de

    nem intermortuam renouare udcat ,.aut ignobilium ac plebeiotiim vii-_ '


    ordine cenfeatur. Ijoftrisver mqribus deprauatis 8: corruptis , qu SLJ

    quilqiie virtutc maiorum , quibus originis claritatem accepit, ggf'fgzll-m


    _rior ell, e nobili'oriudi'caturi nec fi Hagitiis omnibus ac turpitudine vi- :
    tze probrum 111-11 aut nobilitatem amittit,nifi rebus iu- c '
    dicatis infamia notatus (it, nec tarncn 11 Hagitiofa vita 8: 1- s i. iur-mem. e

    torum et'ibus di`c:fl`erit,.l vt bonorurn efort'io fefe adiungatmobilita

    public. iudic. 1.6


    qumdefccmupt.

    .tem femel amiifam ni principis refiitutione ac referipto {ingulari re

    C.Ballibid.l.i.v

    cuperaturus e. : quemadmodumz maioribus nobilitatem accepit,

    bi fenntores. C.
    3:38: Platin Ll.
    e i' nit. col. .

    fic etiam ad polteros infami contumeliam traducit', feu iure,(`eu 111111

    ria damnatus lit, quia indicata res pro rei veritate habetur . @id mi

    . c antic
    quiorib. de iure
    del'berand.C.

    rumciim fine iu icio quifoijdidasartes,minimque illuiri viro dignas minimale-134% gm/' '
    _exercet in plebeiorum ordinem rgdigatur 3? Sed qu fintfordid artes,

    nupr.C.|.t.de fen
    pains-C.
    ihberdn Liliuo.

    ardua qultio eli , propter variasgentum leges in eo genere fui quam-


    ~ de decu
    dillirn'ili'mas. Herodotus' *_ quidem fcribit [ua fordidos omnium e
    populorum moribus habericonfueuiffe qui opilicia traarent: in qua - _
    C fententia Xenopliontem f fuiife legimus , rationem ramen lubiecit phi`

    n..

    _.

    3 l. nobilioref d:
    cmereii<.C.l.ne

    .ia

    lofoplio minim dignam', qud fcilicet talium artium opifices afliduo .


    labore vrgearitur, 8: vmbratilem ac fedentariam vitarn fequantur, quid
    `
    enim arte impetatoria laborioiius? quid iudieiaria magis vmbratile ac prg-Bgelb
    dentarium?quid ramen vtraque in omni ciuitate clarius ac nobilius effe sin Qmoiiii
    .\
    .
    _
    .
    .
    . .
    .
    cis. 1}"f1.9f.
    oteli.Melius riltotelesqui opifices omnes in Grcorum ciuitatibus i ,

    aconlilio,ab1mperiis,ab honoribus fummoue'ri fcriplit,qud animi ex


    cclfi vim ae robur mercede conduti penitus amittant. Certe quidem
    fapientire magilter,agricolas,fabros,figulosdiatuarios,cterfque opi

    6 geelel". capa.

    Hces ab Imperiis,ab hon oribus, :i efeifu iudicum arcet. I:ycurgus7 item 7 Piuma Ly'
    Glng

    litomulus8 fuos ciues ab opifieiis omnibus procul feduxerunt: hic ta- s p__,nymaw
    '

    D men agriculturam ac militarem,ille vero\ militarem tantum permiiit,c mmh. *.


    .

    qu minus dubitaretur,idipfum [_)ionyfius I-Ialycarnailus repetslioe


    luliro,inquit,qui pubcres eH'ent ( millia cenfa: mulierum
    autem feruorum,mereatorum,attfque fordidas exerctium (fiqu'idem

    Romanorum nemini c_auponariam artern aut vlla opilicia traitare li

    cet)_triplo plus quam turba: ciuilis.Sunt ramen qui Pompilium


    legiRomili deroga.er putant,cm opilicum collgia inituilfetzqua
    nec ex peregrinis potuerint , nec item ex feruis con ari. Id etiam confit-

    marividetur ex eo quod Qicero in Catilinari bello nonriullos extitiffe


    dicerer, qui eircum tabernas concurfarent pretio fpertes follicitari poiA
    fe animos egeritium: quod item Tribunip ebis opicum turba fefe 1111
    confularem libidinem munre confueffented ijs obfiat repu~
    gnat quod Dionyfius Halycar naffus fcribit,feilicet feptimo lufiro

    _L_-A J

    Linie-R.; "/5

    [a centum 111111111` opifices i quibus .verbis pla numlit


    Numamlegi Romili non derogaffe , cm eruius reirafNuma terrius
    9 9117 _use primum cenfum egerit. Nec arguit ciuesfuife quos Tribunfi,'quos {e
    ditiofi ciu es ad deferionem folicitabante cm etiam feruitia advpil

    leum vocarentur,vt C.Cinnam fecife_leg'imus' Cicero de


    opiHcibus,quos Catilin coniui'ati adfeditinnem'iinHammabant,ita lo`
    quitur, Etenim omne eorum iniirumetum; 'miiis opera,acquius

    freq uen tia ciuium fuiiinetur, aliturftio. _;'Abfurdumfvideretur opiiices

    : ciuium frequentia fufiineriJi ciues fuientiAftlegemilitari ?


    ` cities fumpta virili toga Ripendia facei'ebogebantur ad annum quue

    quinq uagefi mum quintum :nec 'Romano ciuiadsbon resaditus para;

    bat, nifi decennium militafet. @amobremdunu'iliav'ciuinm (;

    Ra veniffe prodi'tum Iei'uio,q`tidfannos quatuor iipendiia'nullafe


    cifent. @ in opifices cadere nullo modofpoifund: quos'eti'am Liuius
    vno loco fcribitad bellum gerendum minime idoneos effe,- fGrauius
    etiam Ciceronis illud refiimonium, Qliberales funr(inquit)&ididi

    quusmercenariorum omnium lquorumoperze~ non quorum'aifti

    ', enim in illis ipfa merces autoramentum feruitutisf. At vbi


    _
    _

    de ciuibus Ro manis agitmiliil abiehi, nihil vile,niliil denique nifl cum


    dignitate aut fentiraut fcribit . quo intelligitui'autferuos,aut cette

    que.

    inquilinos 8: infima conditionis homines, opificia Romae tra'raffe: aut

    11 Romani cities manumiilioneriercnt libcrtinos ramen fuiife: 8c quo.


    dammodo ciuium Romanotum ius amifije _: non aliter atquenmobiles

    _ _
    apud nos qui fefe fordidis, 8c quaefiuariis artibus dediderunt, mobilitare
    :aldflilgi: 11 etiam,ordine, illos gradu dignitate decidiffe 9:nili veniam principe
    312111352: no {iriim pettauetint,q vrgete neceilitate,aut prem ente metu, qua:

    fui',....moi.a ftuariis attibus fefe implicarint. Qianquam de r_ri_ercatura non fans conf
    Ph"d"dd uenit Iurifcfultis 8c an tiquitatum fcriptoribus'interipfos , dignitati te
    it. Currius ff

    if C65-8H- pugnare videatur ncne. Senatotibus quidem lege ClaudiaTribunitia


    capfuper
    co.z.de
    mandaremin cl Slcll. 8l

    c
    vetitum legimus ne quis maritimam:l nam in quapl'ufquamcccam
    l

    11181 plioraru effet, haberet ad frutus veandos : Quaeus omnis,inquit 1.1

    :; uius,patribus indecorus vifus: quam legem Hortenfius fua mord


    MNM- qui tuam elfe dicebat , vr apud Ciceronem: ex quo intelligitur non mo-D .

    do cteris c_iuib u_s id falua dignitate cu_iufque licuiffe,verumeti_am ne fe

    Padci'rip.

    narores quidem a mercatura pnitus abflinuifferaut cette iiiiiitoreslia


    buiffe,vt patriciisquoque Venetis,Hifpanis,A nglis in more pofitum vi
    demus. Equitibus vero Romanis mercaturam conceffam aut cette veel
    titam non uiIe argumento illud Ciceronis in Verrem ,L Prtius
    fplendidiffimusiques Romantis qui Panormi negotiatur: 8c Q. Mu

    tius Eques Romanus qui Syracufis.Mult minus igitur plebeijs interd~


    ia mercatuta fuiifet. Tametfi vetere Romanotum iniiituto mercati
    ciuibus non turpe videretur :non ramen id licere videb'atur,vt quide

    expionyfio Ha ycarnaifo planum fit, qui ciues cenfos fuife fcribitfu


    pra centum millia-.mulierum autem 8c mercatotum, t fordidasartts
    exercentium triplo plus qum turba: ciuilisznam hic videtur 5
    albo

    '~'vav-r

    ex albo ciuiumv Romanorumexi'mere voluillfe..` Nequeid tantum Ro

    manis. fed etiam Spamari'bus achliebanis in 'more -politn mfuille vidi

    inns. l@anqmim tipartiq'tibus' zuri 8; argenti'vfir fu'blato nullus merca-A


    ? ocmflhulsi placuitA Lycurgol lingulari lege fari.- i Plum-in Lr

    iusau
    PI

    anni
    ;

    i ?) MyBB-r Iffblpllrel' mrgiliratus petere aut 3 diamine.,


    itotosdege annosriiercatura` abliinuillent. wm

    Tnliu quandoleglbggmmfwilibsOfdti~ihercatoruni omnes' *Lniiuiskhdi'


    i

    ;,. '; ~,

    '

    nit.C.l.l`

    i*

    _ rusa bqnrc bllifpflufufurhque ld t'aritrn,verum-l ndsiligrr

    fr? .1 @dime IG-#ffmfdlafnegando1; rari-irak@ N

    bus6 militia
    .flwibfusle'gi
    _ us yaut'fordidaga'ut

    merca;

    l
    .
    '
    i
    .
    'y

    3 plcnfqlic . Cerc quittem' glatogigriiatelesagApolloniuif 6 micia@


    lhyiiiiusrim.rezituramvirturilnisinilriienfrrellfe'fiamunt'.kwiietiani
    lumfanrtum'd'~ ' lI
    c .
    . .y
    ???
    ` Mu"
    P0P l
    . ruina ex Lmercanti-:1-riitletur arenilfe his verbis, idf"j;~.ld~
    .

    ._.

    It

    -.

    .,

    -.

    plon pint metpnorm popuflo-tpmid elhunyquae vox impropriquide'm


    f

    '

    f'

    .",\

    .'

    uis.:

    - 4:

    . .1'...f"

    ""

    2213;Y T t 11,15, Prppnq vero eniin 'mma-carie :ligiegfblua

    ee

    '

    f-

    '7-

    i--

    qf .
    urpatur*.v1detnr enim -dinilialex qu@ mma :
    u clan _ Wm on Pekg'l'm'dsfm ve'tilf'c, 'ne quid einer@ liceL iuilz'fchici c'

    y Ifraelitaa ciuidiuenderetur,
    . .` .'_:
    '
    .
    ~' -"
    1.
    ret quod earins
    cui
    confe'nt'an'euin eliillud
    .q_uqdaapientiaafrl princeps ille feribit,Mercatrem'nanus` (celere puras "

    vix
    iturn .. u

    "=41.
    !
    r 1_ Qmobfcmpllme
    proplicrtielafzepius
    etiam facial
    : . 2.81.
    n

    aruminterprete-s mercatorum execramurprchryfo'- ,gs^P-+

    C omns non obfcure aut ambigu,fed perfpieu m'efca'tme'm D' Pla~ auparavant
    '.

    ,.
    ,\
    ,
    ciere poll'de neganerit.
    propter negoeiatorum
    mendaeia,
    ;

    iiiria,

    es.quo que adlucra turpia,'vt-leianns feribit! ,prniore's fum. Illud gififugum'm


    ramen admonencli fumus, .quod Deus'imrnortalisV pbpulu'rri,quem lin i, l' mmf-9
    .

    A'

    gulariquodam iure deletu libilicrauerat, abliinere ' pro-i ?


    I

    '

    .t `

    ibuit,ad cteros populos non f_feque pertineret, vtrtiulta fum 1d genus : {


    , quie ad fantiliimurn lpoptrllurii ,noire't'iarn ad' ; fpe- aiiiiliiil
    y

    l _ quoniam hunc puntate ae integritate cferis excellere voluit. Ell:

    emin ip_ercatura non Atantum' oiilitatibusvtil'isg'fed etiam'lionelimee '


    {olum honeflza
    verumetiam
    . ea ;'enim
    tar'ri eril'i ~ l
    condita-lit
    eiuitas-auteo
    loco nece'lfaria
    'pulita> vt in
    inodlifolo
    cominmii-ifiui'.I

    Dfednevviuiquidem
    poilit cuiufmodi _tlienafs'
    faille accepimusi
    ell: etiam nolira Limogeadiuremberga
    Getmanornrn,
    iplinfqui: quali;
    marisY ' ` i
    mediterranei decus Yenetiazququatuor ciuirates,lin'e mereatura iiui'i-' i '

    quam tales tantarque'extitillent. M.Tullius esi albo 'mei-J {.


    catotumnt cert fordidoturn hominum Ieitic'riiit edsqui'
    t quai 1
    , non qui fordidain acteuuem exereez't'ntft'rieArcaturatri.` Merca- 7 slof -

    inquit,liltenurs eli, (? v utapda : magna@ eopiofa,nmi

    iiinhciii

    que'apportans , multifque / im partiens,noneftad ; *Celli 2:15han??

    dum iuritnp'erancl'a.'PJ o 'illud Plto'nisff fubiung'eretii mod ciuibus ne-'llbd''chrf'cnzi

    cellaua,aut caertvti iaiadueiiertitg'liputiliaeuexeritiAfc pr'o'pte'reaiurill 'imii'l'uligi

    pllieurtinpel negotiationem' .terumnomnium aflluentia copiofam'fsnihliii


    p en ori,nihil ordini,nihil mobilitati derogare tradunt. puceau :
    Id. uidemf
    ' '
    '

    . . ,
    ortalfein
    f . .
    .
    ~

    cl
    Italiaritanmaulitamalocuni
    habeamonirm
    Cltjgvfuf

    360

    'tra _eine

    in >(_.allianec_rurlus 'in Germania.- Ill-td.ramenfirblque'vemm ell quod


    Cicer'olqtibit, ( rnercaroribus , quod

    6946113 lmp@ { :quia nihilip'roli-_cianrfni admodum


    _n_ihil'auren rutpiu elil garniture; anmoifremprudenrtril;

    373; qifiiim mudaQQlgilitaremunierumerianr.giiigiliratus:ernia

    _sa

    itsjnjegotiatiyrgfal _@8511 32116?! [

    1 "71731: =:
    1?;5;3:;1{3{; -- . l
    aufm i.,._r_pi__ piu nr quan tamil-uis .pretiolaritiri iiicrsEQf,.0pilidibusacfoperatijsor.

    dincinfet'ionesiiioilucidi,velporiue!Giuiraibtlsguanrtm.quidem Een

    'lfblgi QICriir-Xigrndi :naquit/rgfimmmnirinfifl Hier poteft .cum A.turpiqm & B


    `

    f ..sinafkorivtiliifacinerilium ; wbiqueiex eadem. { erga

    19.1:

    .
    { @terrarum aLatinorum opinione nobilitam'mf ,
    l l l', f_ Huid' @Dinigfiogif'flfitiquid illullfiu Appelliecuius vvna tabula,
    351; .- _ab
    qu,qt`id
    artiliiollimacurataellet@th
    _mobllidenre
    Demetrio
    -:' _Kliff
    _interitu-leruarat;_trecentis
    am plisraientis' allirnara
    faille dicitur.,l
    Et
    r"

    __ _ _ _ _` 'f labio n_bilillimgyiro laudi daumlli'irlquitIullius,.quod pingeret:


    .` g PJPQUmrimirlilmj.,lltfai f0lilidlllllnamarbirrhtur. 4'Ilutcarurn
    i? _

    l '

    ' : r199ri190rii i'Allr-ica legibus ac'inllntutisl nonmdardi


    dumledetiamcapitale elliaClth-l earum
    penicillo,velfulipnerquicquam
    leu
    ~ .I 1312 liirpium@u_animarium,leuretum
    quasnaturaprocreauit,ullis
    "

    _'furisjiut-linamentis adumbtate _. _Item Iomanimedicorumleriiif

    its t'rinisls-"Lu

    8c abirftum muigusljiiilleiegiriiush aCmedicinam a liberalibus diliti

    `fiiliiiiifif plinis _dilinnamuqu am _tam en in lu 'mino _pretio Ijebri 8c Grciilern

    *mmm* i pet h_abuerunt: eade'mg applitis coliI c@ ir,cm Arabes primiimcliirur


    bar.l.Scio. dean.

    ..-_

    ; gos ac minillris vtCndurn

    '

    ne - de leruo

    '

    gliena medicis feiunxillentaAC _tametlicolendilunt in eiuitatibusm'e

    . -

    _ _

    initiaqunaf dicinonjramen ferendum gli 'oratoribus `at; iutilconlultis exazquan,

    .'L'd CientamrniMciuilemac-legitimamlnmodo atriumfsdetim leien

    rif . :1111{

    primate-mph p_hidelinierunt". Rvolmam _quidem line, medicas annosamplisflerrccn


    osa

    /
    lf' '

    ellt.

    _..

    ..

    q gialli:
    par t_oslioruil_l_`e.,teltis_
    eli-M_(Jato
    _ : -.
    Plar.inGoi .
    .
    '
    '
    l
    "
    _ '~ '
    '.. _

    /. ,m_i,b,_pn momeptumquidmvlla c-iuitasliaiiepotell. Agticplatum item6: pa D


    gc-lrka-_ngf- lioruitn otdo.laudab_ilis,qu_ippe duabusantiquillimas .arribus ciuitates,

    de ;- pagos,villas,familiasr_ebuS maximeom-nium .(1`$_[&-=


    8;'

    .ericic

    ""

    L_,

    i,

    ..

    luisa-inn@- c_i.i_et_u_nt1t ,Certe quide _nulla te C_yrus maior tanto-peragloriatutiqnam


    : de_agrisliio labore ac indullria conlitislzertanus, irprn ,Queiusejnnmb
    tus,Totquatus,Qato non minas vtbana quam .domeliriealandeillullrts

    : Qbiflinaxim badanti s quedattritsi

    f.; "iPUblC-_afi lbilirnti quarun ' moda. : tn :ga ,


    i

    Sli-_ triumphalis cutrus _haberlas l't etinert, _Sedilla _p otiilliru (; 3


    4Pwtrafila-l?'crn
    _ab aratro
    ConfularesadDiratupamvoearentiifanniiimicertc.
    8L
    6.3L _ .Bv
    .
    .
    .
    .
    . .
    .
    .
    .
    .
    - r '

    Milani? Areturn quibus aliquid ac_quiritut, nihil aggicultutaac-penaria riipliitimky

    _I
    ln

    terrarium Afili
    miriusxctbo
    `
    '
    ih
    '

    dulcius.

    llbol
    '

    t.

    '

    0333.15 ,1d di, vrhwrhnuslcniifn. -r,~m fermi@

    in mo

    1D 421 L I
    55!
    in moduni mercede condu'tishominibus nobiliilim artes coutume
    liose mancipa'rentur. Diximus fijordidas artes _cenleri quarum mchCS

    autoramtum lit feruitutis :.vtrri'i'rum videri non debeat fi Romani iiib


    {} occafuin agricolmilitiaiummouertur. Exquoconfequs 1-'""
    icol.C.l.vlt. dc

    etat vtriinque ordinein,agri'eolarum,inquam,&.Paiioruminter opera- iiicip.a_c_oi.i_i.


    .

    .
    .
    : 0 Cami
    itis 1
    rios
    collocare.. .Nam ordm
    umcli'gnitatem
    , pro moribus
    ac legibus
    cua esigibile.
    'iufqueciuitatis
    ' ' ' temperandum
    i- e
    '
    '. .1.
    Incs 1

    e. necefiitas ipfa ,ratione facpius repu- gwn-u, M_

    . C

    gnante,cogit. Qarniiicismunus'vbiquefer gentium fordidillimum.iu~' --

    7141715 ' '

    dicaturiirieque enim per leges cenibrias carniiicidomicilium in Vrbe iti

    haberedicuit: vti ne hac quidem aitate apud F[ololates licet.At Ijebi'o- bm Pad'

    '

    rum legibusmobiliilimos qu ofque,fi relies capitalium fcelerum fuiilent,

    eofdem carnil'ices habere non m'od fuit lionelium , fed etiam ii'eceila
    tium?. Quiiietiarn.in l:nglia proximus quifqtie partum,rati'lum,pro- _fwr- -7'
    pinquorum , qui modo in crucem aguntur,.extr'emum pietatisoiiicium

    eli agete carnificem, iifque de trabe humili pndentibus gulamfrange


    geremoiiris vero moribus liuic~muneri,tametii fordido,quliuofaprat

    mia propoiita videmus', ne theceilario ciuitat'ibus munere deferamuri'


    Avt quoudam Qandani contigiiie accepimu's i vbi index parrem ac iilium>

    eiuldem fceleris conuitos ac damnatos fot'tem ducere iufiit, vter vttius


    carnifcx effet :patri fors obtigitifedlcum ingrauefceret iam fua,pre

    cibus eblandita gratia obtinuit vt .filius eo muuere fun

    C geretur. Ergo iilius intrepid parentis yiugulum hauiit: cuius impietatis


    acfceletis fempiterna veiiigia,quzeinuiti fpeitauimus, Gandanenfes
    reis liatuis in Vrbe media,c quidem publicoacpateitiloco etiamnum
    extarepatiuntiir. Eli etiam in_.ciuitatibius otioforumihomin'um .ingens

    numerus qui nec bello, nec pacevllis attibus aut difciplinis implicanturi
    ,quosciuiratibus exterminate aut publicisio-peribus vrgere iie'ceiie eli,

    cum nullo in ordine collocati. poiiiir: eqiieimagisliiiiihil .habeant


    vndeotiofam vitam tueri poiiiiit.; enim ,/EgyptirexAmafi n ali
    1

    _.

    . '

    _.

    fr'\

    teratq-ue grafiarores' fupp iciq capita ia ciebat. .Commodius Pari ien


    fes quirobuiios ac`v`alentes opeiibus .pubaliriisarrgenti fettes :iut xgroto's

    '1_/2

    e".

    Ml

    humanitet alum Bceurantzparentibus ac honis nibaios pu eros'acPuellas

    D partimfliteris,\partim .mechanicis artibus qupuaor. .difiintiis-_collegiis


    prtet nofooiriium maximum maximifque*` opibusiauum iiudiofiil

    iim.erudirit.. Siparris aut vetufiis opibus ciuns-_o-t'ittmicoimr, tametii 7 in audimat:


    h

    '.

    d fl'

    turpi ac'ignaui otio fruutur: ferendi [unt tain einvr alind'riuiri Rel- ,CLBIQQ

    buipubli-cis inopia laboranribus-.opitulari pollini (liftjtifi:termini le- figgljfgfgff


    ae fublimiu m; contem plation e mentem pafcantzciuiurrr (-

    beatiiiimos 8c in primis ordiibuseenfeo >cpllocandos.` .Sin .vita: genus xiailiiiii


    atuoiiim maiintqum quietuiiicpd honores { magiiiratnsliibeundos', fizlllfc

    ii nulla obiiatvit turpirudo,arcefcere muli vtiliuseii- quam _egentes: j__ffjgt'fmf


    quia puriores fordibus. Se corruptelis fupuri funt qumqui pifemtur - alega??
    egeiiate . Quamobrem iocupletes faepeinobilioribus ordine8 confetti, imlilnlfiii
    interdum lex autei'erri 9 iubetin magifiratibus.: t honoribbs Vadipifcen-l filmymdc

    dis:ii nulla vita: anteatizaeinfamia obeii,idq; confentaneurfn moribus mu*


    l

    h li

    362.

    LLBER

    TERTIVS

    aclegibus Indorum , quos Qlinius ad honores : imperia optimum ae


    locupletiIIimum quemque prouehere fcribit. Quo igitur ordine ciucs
    collocdi Iint,ad cetemoniarum cuiufque ciuitatis magiftros arbitrium

    defercndum , propter morum ac legum dimmilitudines prop infi


    nitas. Hoc tameu ordine ciues in monarchia non incommocl collo
    cati poife putem : vt Regem ipfum qui extra ciuium otdinem long an
    tecedat , fequatur otdo facer :fectum otdinem Senatus : Senatu m ordo
    militaris , atque in primis Imperator ipfe exercitus feu magiftet milit:

    deinde duces, comites, Marchiones, prouinciarum prfides,Landegra


    uijurgrauij,Batones,Ca{tellani,Vali`alli cztetque milites,quibfue ea
    cura more maiorum incumbit. ordo togatorum qui collegia B
    magiittaruum 8: curias iudicumfuis decurijs apt difintas comple
    taturzipffque oratores,iurifconfultos,cauidicos, aduocatos, pragma
    ticos, procu tatores, fcribas, a'tuarios, notarios,viatores,apparitores,acl

    ccnfos, prcones, cotnicuiarios , catcerum cufrodes, totz'imque turbarn

    forenfem : quam proxim fequatur ordo medicoturn , Chirurgorum,


    Pharmacopotum : quibus fubiungantut {holaici homines quque
    iuucntutem erudiunt ac crudiuntur: diuinar, inquam,& humanarurn

    l'cgum, mcdcndque ptofeores,pbyfici, mathematici, dialetici, rbe~


    totes,bifrotici,pot, gtammatici. togatotum ordinem mercato

    tes, negotiatorcs publicamos, argentarios , nummularios , proxenetas,


    - rollocandos opinot: efque potiifimm qui ciuitatis annon, quaeque
    ciuibus alendis quam maxim neceifaria funt, inuchetc curant z cuiuf
    modi funt frumentatij , maccllatij, cetarij, pifcatores, pintores, fartores,
    coqui: quibus fubiungemus agricolas ac paitotes: bis denique opifices,

    qui quod innumerabiles prope videntur, v_tiliilimos quoique tiorern


    locum obtinere oportet :architeros inquam, hoplotechnitas , bros li~
    gnarios, lapidarios feu latomos, metallatios,monerales,bra&carios,au~
    rifccs, fufoxes, vittificcs, pytothecnitas, fornacatotes, nglos,
    tios, eborarios, ceteatios : item textures quque laniiicia traant: 'id
    feticam,vellera,pilfque animantium, linum,canabim , xillum, caetera
    que id genus z ex quibus telatnfuncs,vimina,veltes,aul:ea,vela,papyros,

    rthas parati videmus: quos proxim fequunrur cotiarij,pelliparij,ful D


    loncs, tintores, farrores, (: : quibus .opificiis tljpograpbica etti ve
    non (it confetenda , nobllitate tam en : omnibus antefe
    renda videtur. Nam piorethatuar'ij, fculptotcs, pigmentarij ,tibicie
    nesJiiItriones, faltarotes, arenatij, agitatores, ludiones,pantomimi,fce~

    nici, mangoncs, aut ciuitatibuscxigendi, aut potemo loco fratuendi


    mihiviclentur :vt ijs etiam priorcsfintbalneatij, tonfores , nautaz, cau

    pones,tabul.arij,lericarij,autig,vefpiloncs,libitinarij,litorcs,camiii
    ces : propterea quod alteri quidem fordibus egctendis,ac luiirandis ci
    uib us ac ciuitatibus neceffarij (u nt : altcri fordidiflimis attibus tui'pium
    que-autinaui voluptaturn eHicientibus non modo ciuium morescot
    rumpunt,fed etiam ciuitatcs ipfas funditus eucrtunt. Ordines autem ci'

    uium ita defcripimus non tarn vt dignitas, qum vt conditio cuiufq_i_ie


    Inte

    . Die l R BPLV L IC ;

    intellgariir.`Neque 'ye'r nili [ 8c quidem vrgente necellitare ci-'


    ncsa-ciuibus.ordinevdiuidendi fugit-:qud ea res feditionum ci uiliuiii

    materiam allerre'polli't i ci`im alij ab alijs non tantum feiunti fum fed e

    tiapmrd'iuisI diferimine riotari 'sf'erjitiunt'rJ

    cities quidem vnius

    eori'ditioriis- : itatisregione' Ii'illfi'tiii'endos elle diximusmili ad id


    autioruinangultiigaut aquarium opportunitate ciues cogantur,vr la

    nis, Griaiiogipelliparios, balnearios, quan'doq'udem aquarum vfu ac


    lotinibus pergruisvtiitui', fecus'aquaru'm ulos , do'micilia con

    lliturercio'p 'il-iu'nir'as { togatis 8: l'cholallicis hominibus


    collpcqilfe } :f "; olailcesgine'rCarmes, acmercenariosh omi
    neslltileellaril foitiuiceu'vdiliuln " 7Alinguli's regionibs diliribuiivt ci

    " ues omnesomniuml opera faci is vri pollintrneab extremis ad extrema


    " vtbislooafpiuswi'geute'periculo recurrere cog'an'tur.
    hcllud ei
    tiam accedit, quod? 'conditionis ciu es diuerlis re ionibus 'fe
    ` 5 non ita facil Contra empiiblicam confpirare, aut lgibus frau
    ' dem facere polfu'nt.' A'Au lirconueritusomniu'm~ ordiiium fieri necelle lit,y
    _quoniamtordiriesabordinibus quod-ammodo dill'ingui oportet; vt or
    `: ' udam {eruari pollit: cauendu m 'in primis ne ciuiu rn il-flgfdm

    "' partiti-oliat bifariamsrectamen ordines plures tribus in comitijs conlli- g


    ituantutznam'inter duos-oborta contentione ad vim facile prorumpittir,
    'autxquatis-ordi'nii millragiis infera re dileeditur: cm vnum vni tan

    tumconti'atiumilit: pluta vni contraria per naturarn elle non


    tertius 'alterutrfel'e digar oportet j ad vtrunque concilianduiri' :fi plu
    res tribus fut-,tint pari numero, eadem incomii'i oda fequunturzcm par
    numerus-bifari'fcindat'ur , li numero impares lint, opinioni' multitude

    difereparitiam dillicillim conciliari poterit. (Livinetiam vtilius fuerit v


    nuiiiomium ordinumorator elle qum plures- luribus , modo cone
    ueniat'omnibus ordinibus quid agenduyn, quid entiendum, quid pc

    tndum :vt antea quidem apud urons 8c kurel-ioswbi conuentus a- _


    betiplacuirzlin ordines inter fe diffidelnttfuunrcuiufque ordinis'orato

    rem elle necelle ell vt non ita pridern apud Ilefenfes conucntiis, ctri
    Pontifices de mobilitare , noblitas Vicillim de Apontilicibus,plebs de verif

    D que gtauiter cquercretur,tres oratorcs creati necelle fuitzat neilio qui.


    em modo faris plebi caueri poruit quin oratotes pruaricationis inli- l

    mularenturzex quo graues plebisquerel manarurit in vulgus.Ha:c pra:


    cipu cauenda in A_monarchia , in qua vnus'ell omnium arbiter 'con'
    trouerarum :in creteris ciuitatum generibus vt plures lint oratores,in fuffragium ramen itur i lSed omni ciuitatum generi valde vtilis, in opti

    matum ver liatu necellaria ell illa quam dixi ciu iurn in ties ordines'di
    lltibutio,vt duobus dillidcntibus' tettius diflidia coiiiponat,aut alterutri
    adiunius noleiitem lufcepta fententi'a deducat : li dua: fattiones exo

    riantur,qui fapiunt,quque faluam Rempublicam elle volunt,tertia: fa


    Ctionis principem excitare,f ue illi adiungere oportet:tres enim duces

    partiurn fecillim, duo dillicillim concilianturzinde feditiones ac bella


    ciuilia:dqueprcipuin optimatum i quo'niam intlc optim ates

    l l

    354

    Linen QyARTvs

    ac plebem tertium niliil elle potell: cm in optimatum ctu omnia in


    lint iura maiellatis , nihil in plebe: in populari vero ciuitate patribus ac
    lebi com munia lunt iura maiellatis : tertium igitur ordinem creare fa

    cil ell, vt ordo Equeliris quOdammodo fequcller fuit inter pa- '
    tricios ac plebem, 6c ex vtroque ordine cilatus:fed quoniam patricij 6:
    Equites vix vniuerli populi quinquagelimam ,
    . _ lebs imporentis dominabatut , dqqurcipue intelletum ella, cm
    lege theatrali _locus fenatui rimi'i: dein eEquitibusinfpetaculis (

    _fu m plebe datus ell: qua _ e re lic Liuius. C. Atilij ,Serrani, L.Scribonij
    Libonis Edilium curulium ludis. primm Senatus ai opulo
    fecrerus ; , praebutque lermoncs (licutA Omnis nouiras lolet)aliis B

    tandem _ uodl mult ant debuerit tributumv cenfentibus amplillimo

    ordini, a iis'demptu mex dignitate populi quicquid maiellati partum


    adieum elle; interpretantibus , 8 Omnia dilcrimilla talia quibus ordi~
    nes difcernerentur , 8c concordia , :SC libertatiii qu minuendz elle, ad
    quingentelimum quinquafgelimum fextum annum in promilcuo fpe-
    elle : quid repente aturn,cur non immilceri libi in cauea pattes
    plebem vellentcurdiues pauperem conlelforem fallidierit? nouam Bc
    luperbam libidinem ab nullliusant gentis fenatu neque defidcratam,

    nequeinllitutam : pollrem illriczmum quoque ipfum quod Conful


    autor eius rei fuilIet,pnituilIe feront. Hc il e. Ex quibus intelligitur
    _ad popularem libetatem 8c ccordiam tuendam ordines ordinibus ita C
    collocarioportere,vt omnes omnibus focietatis 8c communionisiure
    facilis conciliari pollint.liocigitur Allricanifaum non mod ple~

    beis led etiam ab iplis patribus quorum gtatiam,fibi pjeperille putaba


    tur,reprehcnfum elhlic enim rI`ulliiis, non folm a lapientillirnis homif
    nibusfed etiam a feipfo accufatum fuilli: fcribitzpropterea quod -plebe
    per vim illud extortum erat quod f onte patribus ad illam quuc maiv

    rem concellumfuerar: quia tametllpromifcua fublellia fuilfent, nun

    3 11'""" quam ramen ante pattes ex plebe quifquam fpetare fullinuerat I. Cen
    telirno circiter anno pllJata lex ell LiRolcio OthoneTribunoplebis,
    vt Equitibuslocus effet in xi iii. gradibus proximis fcena: cm enim
    magillratus _cterque fenatores in primis ac fcenz propioribus locis D
    cx lege
    cenforia
    fpetarent 8c
    audirent,altiores
    remotio
    Y res
    gradus
    miiiscommodis
    honelli iudicabtur,c
    tametli
    capaciliimaac
    elfent
    thea
    tri loca , c qu fpius fexaginta millia ciuium caperent , non ramen ci

    _ _

    ues .omnes continere poterant : itaque lege Rofcia theatraliriecelle fuit

    uqml'mm Equitibus in gradibus xi i i i.locum feruariht quoniam crepta latenter


    plebi fuilragia videbantur Rofcio Tribu no , quem popularis liberratis
    ac dignitatis cullodem elle ortebat,cm ipfe fpetatum veiiilletab
    Equitibus, quorum gratiam (ibi conciliarat,ingenti plaulu,:`i plebe ver
    maximo ftrepitu acceptus ell: , cifimque certatim plebs 86 Equites cla~
    moribus c conuitiis mutuis exarlillent , tlieatrum vniuerfum acludos
    ita conturbarunt, vt necelfe fuerit _iceronem conlulem populum vni

    uerfum theatro feuocare . Ergo Conlul prudcns ac difertus plebis


    im po

    fine REPVBLICA.

    35;

    imporentisanimos grani oratione teprellit, 8: obiurgati'ohe


    tumultuln ita ledauitt.' vt populus in theattum placatus'rediretl-linc illa

    Qlinijyoxin landes ACi'i:eronis,'l."e fuaclre tribus Rofcio theatralis legis 5 m" 7


    au toriignoueruntmoratafque fe diferimine fedis quo animo rulerr.

    Etarautem prima lege'theatrali dieta ne quis,ni6 cenfum Equelltem ha


    liiererfinl xi i i i. fpelmrer.E ` Sedcum plerique attrito bellis ciuilibus

    monio ( ndose beim'. fnon au'dereritfmetu poen rhearralis,_ii~

    gulius'?pronunciamtqonre'netieaquibus iplis parenribfve Equeliet 9

    ': 'Erninarum' ordinem non attingo : illud ran


    tm : ahorrinibus magilratibus imperiis iudiciis ctibfque publicis

    Bic'cotifiliirgptocul arcendlisielfe llatuo5 vt muliebribus domellic-fque


    negotiisinntazilintisAtque haze de ciuiumotdinibus ditalint. Qui-r
    bus auter-n.rationibusfl'ecellioni ciuium- ac ciuilibus procellis occutra
    tur;qulocofulisfdillcremusn; ' i.
    .) 2 =;.. ..._ i:.

    r'

    _T.'

    ':.'..=:;:: .:_ :FrNJie'Liniti


    ':-7: `1i

    'ifi'if'fsv"'

    ;i2f:;.:i,

    fi._i.'_`.'

    '

    i '

    I,

    i,

    ,.4

    i.

    _.,

    ` '

    '..fl

    Tanni.

    . .

    f fumata." '

    '

    al

    .w
    . -.

    -_\..

    zu, ;.

    -
    .

    f
    _

    ~ f

    l.

    ort#,inceimtoerfaimi'ong { 'occa/ R/124714). _

    ". fo_.u .

    ,f

    i.

    _, : omnespublicae Originem ducunt vel :l fa- Origin" ii-_

    fenlimpropapatur :vel momento


    exillzunr', cm populiapum
    mu tirudo
    ciuitate

    ` ' loniadedti'ta,quafi
    examen
    exalueati-~L
    bus,ali` euol'at, furculfve aut tamus de arbo-f e
    decetptusinfolo peregrino Confitu-_sgquili '

    '

    radices egeritgfrutum ptoferrmult fuauio


    _

    _r qui que arbotes exiguis feminibus aut fpon


    te nafcutitur. Vrriufque ramen generis Ciuitas
    - Avel potentiorum vi conliiruitur , vel eorum

    qui fe libertaremque fuam fub alterius linpei'iutriy arbitrium l onte.


    ubiecerunt. Hisergo iattis radicib'us li bene confita Refpublica ,
    principio contra ventorum Confpirantiu'm vim , contrque holliles im*
    penis: deinde contra morbos qui in intimis vifcetibus latent fe ipla Corr

    temporis diututnitate robur , quoulqu e adfummum


    - .n

    hh 5

    366

    LIBER

    TERTIVS

    peruenerit, quem Hotentem appellate licet,qui propterincertos


    cafus , dubimque rerum humanarum varietatem diuturnus. -

    . Intereu nt enim aliquando Refpubiicz non tantm confet


    8: abfolut, etiam qua: in fum vt abfoluantux, 8c quincboantut

    adhuc 8: informtut,ptimfquelineisac tudimentis degnamute ;

    t vt maxima quaeque imperia grauitateae ponderezaha vetera


    armjs ciuilibus: nonnulla populaiibus,morbiszpdetaqudhoium impe.

    tu: qudam vi diuina momentofubuettanmr:paucavetuare taducz


    fatifcamfuque fenetute tabcfcamulb tarnen imperiampiores
    tus,aut grauiores fent'iunt, quam. quzfuntoremitlima nec pto.;

    Einar/

    pterca fum viwpetanda . thuemadmodum Qcmetrius, '

    appellata: , neminem putabat infliciorem qtrm qui da .v


    tiilime in fumma rerum omnium :Huentiapacatvixifetpeccafus ad-l
    uetfos vnquam effet expertus : quali hunc ipfumfortuna ahieum 8C
    indignum iudicaret qui cm lu taretutz ita ciuitatcs qudam aut volu~
    ptatibus ac turpi otioignauitet uunt: aut ita- .deprau'at vt ad
    mifeticordiam potis quam ad inuicliam quemquam commouete pof
    fint. Ergo diligentcr nobis intuendi Rerumpublicarum ortus 8:

    $8: qu cuerfionis cuifque cauf fuerint, ptiufquam iudiciu m


    feramu, aut eas ad imitandum proponamus . _onuetionem ciuitatis
    appello , cum ipfius conuertitut omnino mutatur,id autem :
    cum Imperium populate ad vnum, aut paucorum
    ues defertur,contrau_e.Non enim legum,aut religionis aut loci m utatio
    appellanda'conuerfio , , vt (ic loquat, alteratio qua:
    dam, permanente Keipublica: : qui conuerri fine vlla te teli~

    gionis acmorum, regmve, prtet easqu ad pertinent,


    conuerfione: vt cum serate florentinorum ablmperio po

    pulariad vnum peru-enit: neq', enim :tas Reipublic vrbis ac mnium

    diuturnitate terminati debet, vt velle videtur Paulus Manut iu s,qui~R


    publicam Venetotum qua: nunc cihmille ac dJcts annos feri

    bit,qu ramen tres pcttulit conuctiionesm mox dicemus. Fit etiam in

    tetdum vt nec vrbis ciuium, necitem motum ac religionum vlia


    conuetfio aut vis vllafcquatur,nec dettimentum quifquam accipiat, D
    Rcfpublica tamen intereat : vt cm Rex aliquis tegnmque , ac

    populum vniuerfum altetius'Impetium fubiungit : aut htedem re


    gnitcamento telinquit: yt proditum = Alia: , C_orio Al
    pium, Ptolemo Cyrenenfiumumene Pergarni,Nicomede Bythini,

    Bokmone Ponti regibus , qui populum Romanum hredem tot impe


    riorum- reliqueruntztunc enim regna fublata funt,ac Refpublic in pro

    uinciarum formam tedat: non autem conuerfio Rerumpublicarum


    ab regia popularem , contr vet fi ex vna pluri

    bfve ciuitatibus ac ptouinciis monarchie: popularfve :

    Imperij poteftatc d_iuidantur , non illa conuerfio , origo


    Rerumpublicarum : vt cum IIrIeluetiorum ac ghtorum ptouinci, ab

    Imperio Germanorum defccifent , o_todecim Rcfpublicz exitetunt


    impe:

    DE REPVBLICA.'

    367

    Imperij fiimmi poteate fe inuicem diuif. Interd um ex duabus vna


    fit 6c eadem Refpublica , vt Romanorum ac Sabinorum coniuntis eo
    detti Imperio ac fdere duobus regibus ac popiilis , nec alter alrerius.
    iugum aut leges pertulit,fed quatis Imperiis in eandem ciuitatem vrrib
    que coaluerftz'ac ne -Salbini Romanis aditi altetius imperio accpneuifly y
    fe videreiitur , placuitlvtriufque populi"nomine fublatolmirites appel

    lati,quo nomine deinceps magifratus in concionibus femper ;


    tametfi ; qui ne focium ferte videretur fratri non pepercerat,
    Tat'iumiion mult p uccidi iufiiffet. Non igitur Rfpiiblica Sabino-_

    i R0man# accefiitt _quibufdam vifum rametfi ,este


    B ri popuiinec Sabinosmec Qigjrites, fed Romanos : quia ;
    / ac populo femeliiiditum; mutarilriiinquarn potuit.; yel quia,
    Romanotumplenior cfgum @lithium appellatiowel. quod ittriqiiej

    in m coalui'fent. Id _enim ad qufionemuneiLu,


    rifcoiifulti definiendam : ,qui dubitatanynius Beipublicgeciuqs.
    chm alrerius Reipubliq ciuibus c idem corpus 'coniungarr

    tu_r,fubditi fint eorum quibufdam copulturmegatBartplus',exernpl jijc'gfgjfftj


    QHGYIUF . definitione, } n Paccar.,

    fedexjeinpl'o ,tiam eo ( quod inter Ludouicurri ix. Regem Frein->

    corum a Raymundum Tolofatcm .i'tum eilt, filia Comitis Alphonfo


    Lu . 'fratri fponfa fuit iis legibusyvt fi liberis iuo matrimonioA

    qu'fitis defiiruerenturomitis vniuerfaditio buie Imperio coniunge


    rerun, faluis moribus ac legibus populi cui nifi afl`entienti tributa
    imperare non liceret . Alphonfo fineliberis mortuo prouincia Narbo

    nenfis,acfSeptimania, qu antea abipfis regibus fiduciario iure :iclegi4


    bus maiefiatis te'nebantur foluta fiducia ad principem redierunt : ita

    quidem vtile dominium fuit cum directo coniunum. Etat igitur

    timatiia huiusregriiprouincia non Refpublicsi ramen prouincia ab


    hoc Imperio aliuli fuiffer, legibus fdere comprehenfis fubdita (,
    ui non quis legibus in fdus . vt plenis vberis hc .

    Perantur , omnes Rerumpublicarum conuerfiones, aut { fiunt aut


    neeefiitate , aut'voluntare'quidem , fed coata, quae tamen ipf voluntas

    appellatuz nccefiitas itemrviolenta qudam efi,qudam ver natura- [1_ mmmgm.


    lis conuerfio-cum neoefiitate coniuniaametfi enim ortus return oc- m qu mms'
    eafii laudabilior , 8c nafci qum moriiucundius, hic Huentis

    natur torrens alterum alrerius confequens effe declarar , vt qucquel olgg ;


    oriantur, etiam fi feculis 'innumerabilibus fleterint, aliquando tandem Armor-libi d

    aboriri :fedquemadmodum mori ea tolerabilior iudicatur,quar ab'


    diuturnam ac placidam feneiftTi-tm fenfim irrepfit: ita quoque Reipu~

    blica: conuerfionem,vel occafumiudicamus naturae congruente, quem


    infinita fecula paulatim fieri neceffe Ft : neque enim violen-i
    tum dici potefi,quod naturr confentaneum fitzcum curfus tatis cuiufl
    que rei certus fit,t :stati cuique tempefiuitas datatade vt extingui fuo
    tempore optabile videatur. Muttur autem Refpublic tum in'melius,

    tum etiam in deterius,feu natur congruenterfeu violenter id Hat: qua:

    hh4

    "/ f

    368"
    LIBE'R (LV'ARTVS
    ramen violentos habent motus,ceieriterferri neccfe efimaturaies vero
    coiiuerioncs mins fentiunt'ur.' Omnium augem conuerfionum nulla

    facilior , qum quae imperanris 8c fubdirorum confenfu ac voluntate


    firzfiquidem is qui fumm Imperium haber,optimatibus aut Populo ce

    dere qum imperi-.1re malir : vr S_yllam accepimus incredibili violemia


    Ditzirur , nec fine crudeli'fiima ciuium [Hage arripuiffe , Rei ublic
    { Potellntcm poPu-lgiri in monarchiam conuerti e: ;

    dem ramen qilgrdriennio Poil: fumma ciuium voluntate Imperium


    Pirlo feddidife. Sic etiam optimatesgner`iiis ReiPubli'c fummum Im
    perium popul() omr'r'iuniconfe'nfu dederunt': quod Poiea Paudulphus'

    tyrnrins violenter inuzrfi't.v Etfquemadmodm 'hu manis corporibus va-


    ria: accidiit im'irtionesA t'u'r'n'ab elementis, tum corporis'atiimique

    habito, rum aby humorurntemp'eratione, tum ab educatione :il'iiiierito-v


    rmque varietatez' ita quoque'ciuitatum'coriuerfio'nes, in hancgfiue'
    ii'iillam Partem,aut ab amicis,aut ab liofibusut abvtrifque ! :
    tingere poffun'c.: dque fpius inuitis ciuibus ac Populisi', quosvt infan

    tes furiofosfpe fonare ri'eceffe efbnarn I_ycurgus non modo leges


    mores,fed eti ciuitatis {iatum inuitis ciuibus cmutauit,ac [umm Im"-~

    periu m,c1uo feipfum ac Proximos regi >f`tilrpis Heraclidarum fpoliart;


    populo dedit, accepro graui vulnere, 8: altero(prmium virrutis)orba'

    t'us oculo.Et quoniam gia omnino Rerumpublicarum genera nec piu*


    raeiedocuimus, fequitur fix omnino conuerfiones Perfevs haberi'
    ad popularem : populari ad mouarcliiam:`
    ab optimatibus ad populum: populo ad opti-mateslz'item :i monarchia
    ad optimates: ab optimatibus ad monarchiam : 8c cuiufque generis fex
    imperfet mwmrquas minus Latin alterationes dicemus : fcilice't
    regia porefiate ad dominarionem : dominatione ad'regnumz regno
    ad tyrannidem / ryrannide ad domiatum conrrveldcmiw,

    d'icandum de optimatum plebis Imperiolegirim'o, vellfine lege; vel


    fafiofa ,www diximus,crn rex in ryrarmum euadit,aut-Popiilare im?
    perium inturbulent plebis impotenri , quam Grci vocant ;

    quia Ratus non mutarur. Hic monarchi cueriionem'i ludpxm'pmir- v

    to,quia dunrchiam oligarchi generefcomprehendi fufcris docuim'urs- D


    alioqui monarchia ad fem'pxmnwppzw, Se id genus ias coruerlioness
    innumerabiles,qu non modo in difciplinam non cadunt,=feclietiafriiab--v
    furdifiim fum, partitionern fieri oporteret: nam vbi ab vnius Im `
    .
    difcel'feris Pluralitas fequitur,qu vr Iurifconfulri tradunt,duorum4 nu
    mero continetur: vt fuperis dium . Prter eas quas attulim us con
    uerflones,interdum Ratus quidem non interit,fed tandiu fuii'ineri vide
    tur quoad de Imperij maieiiate decernaturzatque interea curatores Rei
    Public dantur : aut magiratus Per fefe fine curatore Rempublicam

    moderantur :nam mortuo Vrbis creatore , interregnum dice


    barurtempus illud vnius anni, quo Senatorcs viciiim interreges fue
    ramen iure maieiiatis imperabant, fed procuratorio nominc:
    quia maiewfas Imperij ad Senatum populmque Romanor recider'ar,
    quoub

    DE

    REPVBLICA.

    369

    quoufque regem fuffragiorum cummuni confcnfu creafet. etiam


    cm fublata monarchiaiv1c1arizocraxia, vel democratinfequirur

    chia qudam, cm nchmpcrj : vllamec magiratuum,


    redicmt9 foliusDciregis o_ptimi'maximi Procuratione ac '

    Imperium :il z vt mortuo { Ii-aelitarum f Principe,rcs ad

    113 maie'as fulincbatur: enim cris literis Proditum eff.


    Acnng p_ion-Syrnculmm principe,pura fuit anarchia.: item bufahif

    te Frum _rege marido' populus annos 0&0 fine regibus L_ leen;


    condicionc vixiryid quod etiampccidifl'e membrarurucfxs pluribus A

    gypthShltanis. z

    Prxurianmilites., qui Memmeluchi diccbantur, '

    nqpnjumpe -! regem ;
    . [ ciuilibs exhaui, ac fatfigati tres.

    Germansprincipcsbigrnamt'm igitur'res ad puram anarchiam: {-


    rdgidn , und pare; quifquam,inreritus elanipublid

    : etiam ffaxhilixftlk collegiamumamamiciuiam co


    lant . Quad G iu'sfefb optimatibu aut-populo principis , equc
    morue. magnatus {} vint ipfa wall fad opri
    ]1391: : . Ira

    que nege; Rpublica intercmpmppulusiura familiaria focictarfque


    6c commerciarunri [ vniucrfo populo deleto , R quoque Publican;
    'interim nccdfe.: .vffhebanis ac'cidigquos Alexander magnus innera ,_ ' . 7

    ncdionn, acvxbemi [am ferro Hammque deleut, Prtcr I_indari Po-f1"'


    ta: dfomum in cuius iminefcrptum.ennuh-:mf . Sic etiam

    34111;2: Ifra'litarum Populo


    dclenifunt interiit, cm uerus

    Imperator V.rb'em.fol'ocxa. u-auifct , ac populum vniuerfum interc


    milfebgro Bizantinu Pc:an iis cc'eb. Id .ver monarchi proprium

    cmquo'd cfo. 11509 _legibus,moribus,


    aC lfdligionibus mm3iisg-nontamfm Refpublica mutatur,quia Ratus Im
    ` Prjjcmaesidnm rmancqumca fuir : ut tate
    m9, 31|1:;& wht Abyamenus :quem

    {tatimA'fiadnua Enoharbus' diurbauicipfe quoque non


    D P; @Qhunseopc _aroli Abuchcmone rei
    : qui _qud ~crudclfl`1mam de aducrfariis'vloncm cepiffet, rurfus

    bidoeiccftus. Mwmigtunfuin,lmpe'rij conuerfxo nulla fuir:


    vt Imperium Rgmanum eodem anno q_uatuorllmperatorcs tenuerum':
    vicimm 'aliusialium foliarongepotcntiori-dominarus cedercr. In

    inuitis' ac no~ ,cntibus imperium defcrtur. Nam C__laudius


    primm, deinde CQr'dianus Imperij fccptra nolentes in

    pemgfunti, norqucaztatc Tripqltani Aric , cm ab Iachia rege


    .dfceimt Mucamcnem regem fccerunt , cui, cum veneno
    fublatus eifetfuffekcrunt Hctcmitamluem ad'imperium Pertraacrunr
    inuitum nolenc'ni. .Isigitur ; impc'rauir , quoad P_errus Nauarrens m,.

    Tripolim' vi cepiffc ,~ regem >in'A Siciliam dcportafet, quem C_rolus Zim . "
    v. Impertriin flitudinem prifinzm racdireiufxc. Et quemadmodum

    '

    1
    `

    am "

    370

    Lieit @vaart/(s

    pletique in ipfo setatis. Hore,nnulli inpueri_tia,'qu'iiiam in infantia iinul'-x

    ti antequam nafci lieuerir aboriuntue: .iiiaquoquelimperia videmusiae

    ciuitates prius excindi quam armis autfiegibus fiorierepotuerinte qua(


    dam abortiuo limiles prius extingui qumorianr e'utnoiita serate i
    i

    _,

    nabaptiftarum Imperium in Munera'Weiiualli metro olipris'fu


    blatum quam ortum fui-[Te putareturfr' cram Ieidanusfellulatius opi#
    fex regem fe ferens rriennium Imperij maieizaxem aci { iuulffet:

    juh nur,

    yi

    j
    '

    ; .qui tamenab imperiali exercitu obfefiiidec Vrbeioxpu nata fuplplieio


    _

    . elilStatum ver feu'HoretriiRreipublica: non 'pe . eciauqu'ui'dem


    illum autnumeris omnibsabfoluniiwiimielligimhsgnm'nfihilin'rebus

    humanis 111: fedcrnmd 'fummu'triifu'yirturis ac

    laud is cu'lrnen v`eruenitzvel uoilongisl ab'oninigenefe viriortim'f

    1,7.

    _ ,l _,rff' 1 111111181111111 1'11111111111111111111

    / fuK//'

    gg manorum Refpublica , tytniuiemgioligirrbhiam;

    democratiam ~denique cawp-ewv'peiituierig nunquam ramen clavier

    f_uit quamin populari poteiatezpopularerver Impriiilhiiiriiimum


    :etate gapirij Curforis.. .Illa~,inquit giuius", anat_efailiuziauilla,virtutuiin'fel

    .7 libro-9.

    racior fuit, nemo erat Lqr'iomagis inriiira'iiex Komfatiufquam-in Papirio'

    12pm] mp, Curfore {iaretl-Iociu icium fuiteomanorumfdeilleipubilcai'fate o-


    Zmioma m niu m flo rentifiima: _quia nunquam,` militaris ac dopiofi'i'ca difc'iplin'a
    mij/M_ ' magis culta fuilfc dicitur , nunquam leges, mores', in_iizi'tnta,des,religio

    maiore in pretio , necvitia acerbiscaiiigata fuerunttvt /


    11011 11 tanta extitcrit illulirium'virorum- foges. Arnonduiiigdlcet'
    aliquis, ex Italia exceifert, nondu-m in' Minimi-n Affri'eani
    arma protulerant , fed ne Italiam. quidem totamIfuialmpfeiuiiifubi'uii'J`
    xerant, nec aureis laqu earibus capitolium fplendebatzfed fragmin 'coni

    16`1115111 etat. ver Imperij laudem non flatifundii'si, autre idriiitnI


    am plitudine, ed Yihrtutis iinibus terminati putozvt incultos horr-'tfqu'c
    lucos plus habere iudicem'us maieflxitisy venerationis` quam 111121111.

    tas 8: digefiis in quinccem arboribusiconfitasfyluasitia'Romanirfqua

    lentem 8: impexam quam bene comptam 8: 115711111


    gufiiorem ac maiefiatis pleniorem fuiffe duco. Nunquam enimfili'oina
    noru m potentia maior fuit quam T_:ga'ianriprinci'pegui non m'otl'Ar'a-l D
    /SH [ fr l.
    l

    biam foelicem , fed etiam vltra Euphratem prou'incias a'triplifiiniasinr


    perio adiecit , 8: fupra Danubium extru'tis pontibu'sincredibiliffub*

    firuion-u m mole, cuius vefiigia etiamnu m refiantaegenfgecelabum'

    '

    ac Daciam fubegit, ferociiiimfquegentes ac im manitate barbarifimas'


    Romanorum legionibus fregit:ciuiras ipfa ac Imperij totiusfa'put'
    libidine, auaritia,luxu, mollitie ita diffluebat vt nullu m antiqu'virt'ti

    vefiigium extare videretur. Nec La'cedaemonioruin 1`11111111812-`


    ' .

    1:1111 totairi, 8: Alix fuis armis domuilftorehta'iir'naifuit, iam

    enim auri 8: argenti viam in ciuitatem contra leges ad miferantam Ly

    curgi difciplina pene extabuiffe videbatur : necmult ' Impetituti-il-y


    lud prcipiti caful collapfum . Connerfiorium autem,qu Rebufpu
    blicis accidunt,caufas enumerate fingulas difficile ,1` ad dfciplin'am

    '

    DJ'BRPVBLC.
    .37i
    vniuetf com pleti eque exemplis 'illuiirare fatis crit. Prequc'ns illa
    qua: intermortuaregis { facit vt principes-Reipublic 'de Imperio
    armis dccernant: aut maximaepaucorum opcs,cum extrema multitudi
    nis : magiPcratuum 6: honorum inqualis diiributiozaut im..

    moderata cupiditas imperandi:aut iniuriarum appetite: vltioneszaut


    tyrannorum crudel'itatcs : aut metus pnarum : aut religionis ac tno
    ruin mutatio : aut voluptatum fruendarum, aut libidinis vindicandge ap;etiius.Haec igitu'r fmgula explicanda funt.Docuimus antea Rerumpu

    Elicaru'm origines tyran-aide initium hab-diffe , inde ad dominatum,

    ad reges eormve liberosquafi fuccclforioiure imperia ;

    _ _ __ _

    Afyria
    Pleni [unt
    qud
    libri.,
    acerbis'dominatetur,\_limero
    plena anriquitaris memoria um,id
    rimum
    imperatorem
    amarum domiin fum. P i
    appellatumteri- deinceps ab eo dominatumaccepcrunnt,
    non modo agrorun ad poffeionum, fed etiam perfonarum, quoufque

    Arbaces Prfetus Medotum de regia otefate Sardanapalum inter


    medios focininarum gtegeslibidinos laliuient'em deiecit. Huius irn
    perium duo praafcri inter fc diuiferuntalter Affyriorum,qui 8: Caldi
    difti {Imtzalter Perfatulm Im adeptus tandem vtrunque ad

    Cyrum regc'm de_latutn, cuius iliuls Cambyfes fine regia {iirpe mortuus
    occalioncm principibusptbuit aduerfus magos, qui tcgiam inuafert,
    _ coniurandizquibus cfis @ein principes compataucrunt inter fc,vt cu
    ius equus ante Solent binniret,regno potiretur : fic Darius regn

    adeptus deinceps cius poei'i maximum illud Imperium tenue

    runt quue ad lexandrum" magnum qui reges Indorum ac Scytharum


    fu-begit, eormque imperia cum auitis 8l ijs quae ( virrute epercrat,
    coniunxit. Si carteras gentes conquiramus , reges vbique ij dem terri
    ' _poribusimperaffe comperiemus : Egyptien inquam, Ethiopesrz
    cos,Macedonas,Corinthios-, Sicyniosgltas, Athetii.l`cs,Lacedaamo--1
    nios, Lydios, Cretenfes , Latinos :quivi 8: atmis imperia coi'rfe'cuti,po

    Reris alius alutnregno f ol`iaret,aur


    extina regu poiteritare optima'te's im cria retincrentiac i'quis ple@ _

    _' be Imperij partiecps effeveliet ,A hic fabu ni audicbat leporum . qui fe ;

    D lconibus cxquabant: aut fi populus vniuerfus iuta _maieitaris ruerctur, /hmm'


    honoribus tam en actmagiftratibus foli* principes vfiruebz'ttur;na_m mot 4 uitroeiing.'
    tua iiirperegum'apud tbenienfes princeps vnusdecimoquoque an- P""Pl'

    no crearus : quo'u'fquc populate imperium eonituilfct'olo,quiftai


    nien honores ac magiitratufs non nifi cum optimatibus communicauit
    at tamctli regibus Romariorutn_citacis,I populate Im petium" Brutus ac
    ValeriusPublicola conirituiffentpmnes ramen lionoircs,irn'pe`ria',fiu:eri

    dotia, magiftratus ad patricios defercb'antur : quidem


    11$ Athenis, anuleiuszoma: aditum ad honores 8: magiflrra

    tus plcbi apetuerunt. _ Sed cum dururno tetumi gerend'arum vfu- perce
    ptum eiict monarchiam Omnium tutiiimamefiemopulares vero ac o
    ptimatum {Eitus diflicillim conitui diflcili's'etiam rerineri, toto fer'
    tcrrarum orbe optifrnaru'mac popularia imperia excgert, vt ca regibus

    572.'
    *

    5 Lw Amr.

    3/1_

    poximo cuiquefucccfi'orialeg'c tribucrent: 'reges


    eerenr, ipfis vel adliuc fpiranribus. ,Lvel liceretzvt'in
    fifiriczif hericonfueuit; autmortuisregilius optlfmareereandorum re

    gum libireferuarunr, vr , Hung-:iriqhemiolo

    Slm

    77
    '

    LlBEK' vQLN R T ViS

    i;i,D;1m,.Noruegi,&ldizquifPe regesdelmgeriq deiecerur, [i velcru

    "

    dellafc, vel libidine, rvclfigq-nuia decus imperi] confprcarent: aut regi

    plailofoplgo [irenuumjl'mperatorem fubituebanrivnomani pro Nu


    nial qugilio vrege iiipientilliniio 8: religiolifiimo,1`ullum Hoiiilium
    ciuccmfgrri'imum reg'ojrn-fecerum i fic Ifraelitrametfi amuelem di
    uiniiimumprincipem haberent,iduc_em tamenexcrcitus perierunt.
    ' "TAC ferfcn'lper crudelifimos tyranng;.excipiunt iufiifiimiac modera-
    `
    j ii .imi regesF quorum enim exitusg Per-horrefcunt , eorum faaimitari

    y,

    .ff/i/ . fz/MW

    ` _ quod cerrislcgibus 8: condirionibusirn .Cri accipiunr.Nam


    ~

    _Mach Antonio libidine 1 diifuenti, fuccc 1t lugullus fapirmtif-A


    iimus ac temperanti-iiimug. ; Neronemiigitiofiflimun1,Qalba
    Imperator oprimus excepizYitellium: ebriofumac libidinofum Vefpa.
    ianus continentiiiimus :Helioga-bzilum natura portent @Alexander Se
    uerus virtute nemini fecundus: quod _mirumvideri Pofiir, Helio
    gabali fororiuks effet, 36. eo iimul-cducatus: ipflevrimeriiin

    I tum fpiflime hominibus Probis improbos: apienli'us infanos: .

    r .ir/rl,

    firenuis ignauoszex hu milibus fupcrbos eHicitzquid enim

    '

    ._quennio,l quid adolefcentia prclariusquid Fiilaerij Principio modcra- C


    _tiu52paul minsdnqutTranquillusum priuatum egitdominus

    :l quodam den'untiauit ne fe` amplis contumeli caufa nomi

    : :adueifus conuitiala famofa-defe Carmina , fubinde iaizabat in li_


    cipem,&
    Republica.
    Senatuiferuire
    liberas effe
    deberecvniueriis
    linguas , ciuibusfpe,&
    bonu m 8: (aiutaiem
    plierunqu
    3311232? etiam (inguiis.` HcIranquillus fed coniirmatis imperij opibusae
    ac ; nemocrudeli-Qr quuam : libidin um, inaudita i fditatc

    faf.

    gurpiorfxririr. Sic-Hergdemjuniorem fcribir ljhilo fex annos im

    "

    7 gepr

    Peraiii`<;,rr,i,ginraduosl crudelifiimain in omnes ryrannidem exercuife 7

    .i , .

    gam @pruaginraffnarqree regia: irpis,xcepro Qemnemiure'r'emin: no

    ` '*~~\biliiiimachoniu emoccidit a tres lios ~trucidaut _: ac viarnim m'oritu- D


    i x , fue` oprimosquoigqu'e lvinos Principes mortuo lutus

    ^ i' ' 4ingens.ilcquzretur., Ex'quibus Perfpicuum lit totac mums virtues-initio


    Principaus diuturnas polie . cuius ratio en videri , quod
    quiprmcipio tam clarus 111$ appar-et, f_ipmulationem vultu regar

    Mmm/04
    y
    ;f fr( .

    venere Tiberiusomnesfupcralfedicitur. Ab iis

    tcm quiAartcs iimu landi acilimulandi tam curiof didiccrunt, nihil


    verumhniliiifnnum ,nihilre'tum debem us , fed omnia, 6&3,
    , (: autem infita (ibi viria primo cuique de
    regir, anierli non admodum apit , { ramen improbus effe

    non , 8: cintegrum aliquando fore:

    qualis cxtitillc dicitur [ Fi'ancorum rcx , qui quem : nein

    '

    quidem Potuilet. Itach nihil turPiter aut fcelerate ab eo fatum


    memo

    DEKEPVBLICA'.

    373

    memoratur. Nec vero debet cuiquammirum vid_eii,li pauci principes

    fumma virtute clariextiterint : nai'r'i li bonorum ac fortium tanta vbi


    que raritas eli , nec ramen ex eo numero reges creantur: quibus autem _

    imperia luccellione obuenit, cof-um educatio tot vitiis inquinati con

    >fueuit, vt qua: maxima lint non facile dici pollit :- cert miraculo proxi

    mum'eli,ex vitiorum gurgitibus aliquem emergere polfe.Si quis

    ramen virtutibus clarus extiterit', quali fax in altillimo loco polita fu

    _ lumine ac fplendore omnia com piet nec tantum viuusac fpirans laudi
    bus cumulatur : verumetiam mortuus fuauillimos l'ua'v virtutis odores
    liberis ac_ polleritat'i relinquit, cui, etiamli fcelerat vixerit, patria? vir;

    tutis gratia indulgeturgambyfes enim multa crudelit'er ac turpitei- gef- Cam/af.


    lit, hunc ramen ab odio e inuidia populorum ac Principum vindicauit `

    '"

    furnma virtus eri patris,cuius imago t oris dignitas in hominum ani


    mis ac mentibus tam alt haelerat,vr etiam grati client qui nalum aquili- -2 :

    num',qualis inCyro fuille dicirur,liaberent.g_mmodum Imperatorem 26322; " , 4.

    Aurelij partis virtus amabilem fecit , .tainetfi patri omnino dillimilis,

    '

    '

    ladia'torem moribus ac vultu referrer i q-uineiiam populum Roma


    rium ludos in circo fpetantem , vno iiilferat 8c occidi momen

    to , quod rifum tenere non potuilferiiituentein in arena pro Imperato


    re tam ltrenuum tamque ingeniolum gladiatoi'ern. Itaque imperiaqua

    a llirpe quazrtur, rarillim conuertividemus, fi pattern ; m lius


    . etiam fceleratus exceperit,quia eius Imperium conlimile 'eli arbori am
    plillim , qu tam alt radices agit , q'uarn rami furliim _lat repandi ex#

    plicanturzqui autem nouus ademperium accedir,nulla maiorum


    te ac potentia commendatus, arbori excelfae quidem limilis eli,fe`d quia
    non fatis lirmis radicibus lixret,ra ido ventorum turbineconuelliturufz1_/.naa

    -Er tyraiinum ryranrii lilium in ( dilcrim'ine verfari necelfe ell:j


    nilgimaximis opibus ac liiiitimorum principum potentia ,aut maioruiri

    -diuturna fuccellione regnum adeptus fitzneque enim noui principis vir


    .tutes ,' lilium Hagitiofum :i fuoru m coniuratione vindicate -polfuntz

    vt quidemljieronymo Sicili tyranno contig'ir-, quiflllieronis aui Im~ 542,21.


    periiim excepit: auus autem nullo iure Imperiurii Sicili ai'ripuerat: fed

    D tot :ic tantis virtutibus claruit , vt c'm priuatus elfen-Imperio. dignos yi

    deretur: itaque Imperi annos fer

    line _armis ac line prlidiis fum

    ma Omnium voluntate moderatus eli :riecmod luis chairusfed etiam

    iinitirnis omnibus., ac in primis populoomario cliarillimus.`lmius ne?


    pos,vt auum magnificentia fuperare videretur , prazfidiis Imperium fir

    mare fe poile putauit ,tum omni luxu difliuens arroganter iii omnes fe
    gellitzac omniurii i-n fe odia excitatiit: Senatum,in quo imperij auiti lir
    rnillimum fundamentum extiterat, omnino fpreuitnllud etiamfuca

    _ lamitatis extremum fuir, quod focietare Romanorum , nulla offen


    \ lione accepta, difcellit. Quamobrem cum 8: ornamenta dignitatis, 8c
    prlidia llabilitatis fue amilillet,coniuratione ciuium crudelillim cum

    amicis ac proximis omnibus,imperio ad plebem redeunte, clus ell,

    Confimilem fer exitum habuitgipnylius iunior, cuius parer in Rem


    ii

    574

    L-IBER

    CLV\ARTVS

    publicam fraude inuaferatrmiflimifq; pratfidijs ac propugnaculis po

    tentiam coiiiirniatain diute-nueratzeo mortuo filius rerum gerendaru m


    im perirus ac luxu perditus ,Dionem auunculum in exilium egit,deinde
    bona illius profcripfir. Itaque rebus defperatis,ab exilio in patriam cum
    exercitu rediens, Dionyfium imperio fpoliauit, ac tyrannidis arces fun

    dituseuertit, necmult pft , Dione occifo , populus fummam Reipu

    blica: poteftatem accepit. quo intelligitur n_o_u_o_s_principes, (me fu m


    ma virtute ,Imperium ditiicillim tuerizquod etfi planum , planius
    vramen
    lit klerodis
    exemplo,
    ad quem
    Q ar,exproprer
    atri
    parentis
    militarem'
    virtutem,
    Imperium
    Iudorum
    SenatufcfulDro
    detulerat:

    ac tametIiapucl Marcum Antonium 8: Auguflum Otauianum grati; B

    plurimum valerer , niliilo minus ramen vt Imperium conHrmaret , arces


    validiflirnas extruxerat , ac magnam vim pecuniarum in tenues efude
    , tributorumetiam tertia parte populum fubleuarat: cum ramen po
    puli gratiam talibus' illecebris [ibi comparare nullo modo potuiflet , iu
    rei'urand porentiflimos quofque ac optimates fibi obligauit,plerfque

    etiam maximis beneficiis cumulauit: cm ramen aduenfa valetudine af


    fectus effet , intellexit populum ltitia exulrare: qu res il'lum
    infaniam adegit . mortuo populus Iudcorum uin uaginta lega
    tos milit, vt regia poteate foluti, Romanorum Imperiis pare
    rent: quod cette obtinuiernt, nifi apud Augullum cui Herodes auri ta

    lenra .. teflamenro reliqueratfumma gratin filius valuiflermmnes ta-


    men Herodis pofleri , qui permultifuerunt, annis Lx. fublari : quia

    p_ouus homo Imperium nulla fua virtute partum _inuitis ciuibus accepe

    rat. Imperij autem conuerfiones eo citis acciduntfi ryrannus ,


    autimpotenti libidine,aut vtroque vitio fractus lguefcatzplures ramen
    voluptas perdidit,qu:m crtidelitas:quia crudelitate hommes perterren`

    tur: at libido tyranni non mod fubditos ad odiu m , vereriam/ad con


    temptu m excitatzcm intelligunt hominem voluptatibus deditum '1m
    potentis animi effeznec Imperio dignum videriquiimperareflbinon

    pofIit. Itaque innumerabiles tyrannos perdidlt volupt'as:_ardana


    palum, inqu,(__anadem, Dionyfium iunioremJ-Iieronymum,Helio
    gabalum, Amyntam, Periaridrum,Pififiratum,Tarquinium,Ariflocra D
    tem,Timocratem,Childericum, Andronicum, Rhodericum , Appium

    Claudium,Galeacium Sfortiam,Alexandrum Medicem,Petrucium Se:


    nenfem, Lugtacum 8: Megalum , Scoti reges , qui omnes ab Imperio
    exciderunt , cm impur libidini quam virtuti feruire maluiernr . Ac
    maiorum Aflric vrbes potentifiim rege Fellarum

    runt, propterea qud PrfecI-us fponlam alienam regis exem lorapuif


    8 Leo APEer

    fetzquoltatirii occifo ,rexipfe Feffarum Abufahira cum (ex iberis cat.'


    fus 3 cfl: domeftico feruo quod eius vxori fiupr intuliffet. Necaliar

    ob cauflam populus Confiantinus : maritim , Delcaiecli, qui


    religione Chriltiana transfugerat ,Imperium , quam regis Tunetani fi
    .',gfaajj ign-ru lium perpeti honeflius putauit. Curcetate nofira Muleafles de regno
    /

    41k

    deietusnifi ab intemperantia2qui tainetfi exu1 in. Italiac Germania


    vagare

    DE

    REPVBLICA'..

    37,

    qpibus Qaroli Vf. Imperatoris, in quo mnes Collo


    'catatpmnino peratet,nihilornin~us ad auonis vnius quo vefcebatur,
    tondimenta vix aurei nummicenrum ciebant , vt quidem Iouius

    : 8: vt fuauitatem ac dulcedinem, qua: ab hatmonia procifcitu ,


    i'ucundis mollifque hauritet , oculos velabat: qud duobus fen fibus

    duplicem voluptatem Gmul percipi non : non fine


    'vltionefdiuina fettocandenti oculotum humores fenfim exfic'cante;
    iuffu fi'liorumobceatus , Im erio fpoliatus'. vQ_rudelitas ver per
    Imptij`~ co nuerii'onem n'oxi a , niii tanta fuerit t tanni feritas,vt
    liominem homin'e penitus exuiifc videatur: qualem uill'e accepimus
    , Nerone , Vitellium, Commodum, Caracallam, Ecelinum
    Patawinumzquorum fuitia in plebem non tanta fuit,vt propter
    na ci fuerint , in- principes 8: gratiofos homines , qui y tyranno

    : metuendi : quibus. etiam 'contumelia qum crudelitas ipfa

    grauior . ' um domefticui'n habemus lodili illius , qui quod 3144369


    Jverbetibus thlderici'regis Francorum iufl`u caequ effet ; non modo re3-: reginamwteruin geflantem .occidit. I_ufiinus ver .
    21' yab @melia magitro militum , cuius filium in-v

    retemeratc vxorem feruis contumeliofprotituerat. tehelaus item


    tex Macedonum ab necarus , quem Euripidi poeta? verberandum
    , prodidetat : eifqu e'nep os eXMaccdo'nux'n ab eo interfecftus ,~ cuius
    : pudicitiam ab .fintipatto impune violati paus etat , vltioneni peren

    temirriferat. Optimatum item apud Mytilenos',` populo ,


    propter'contumeliam nobilium plebeijs illatam ,- quum fcilicet prter
    euntes fuitibus otioie verberarent , Megacles 9 , arrepta occaiione , ple- 9 Afili>1ili

    bemin Patricios inHanimauitivteos necatent: ne longis exempla'. ?

    petantuf,lt__lentichus nonita pridem rex S'u`ecorum,nuncverl captiuu's, ''eM'm/n

    regno cx-utus , qud ciuis rogationem, non mod 'contumelios re,


    pudiaratverumetiam crudeliflim, clquidcm Ilia manu occidetat : po
    pulus regelm vt Imperio abdicatet,compulit, ac fratrem iuniorem

    rpra capelfete iuflit. Id autem omnium fet tyrannicidarum commune


    Leih'vtfvel Imperio, vel bonis vtytanni cli,vel honotibus ac ma

    ql) giltr'atibusprmiorum iure ftuantur: _vt _ltutllsvterquez alter quidem

    qudfiarq'uinium regno exegiifet ,~ .alter qud Cfartm necaiien,


    @rbaces `quoque Prae.fe`tus.Medorum, dsp

    peratione'm adduxeratjvtfeipfum viuu tn cu ; regia [u xeon?

    ; ' adeptus . LudoncufGonzagaq-uo


    _ gensGonzagarum elatamroriginm duximfo BonatolGo-Mantu ty.
    tatmjo ,iptinc'eps ,fuftagio populicrnatiiselt , cuius vpoiteiri ad hc (
    tempera' Mantuxpri-ncipatum -} alitetap V5

    netgqui cech tyranno Patauum rtperunr-Ne _flamenfdfu :

    plerique, .qui nulla prmiptum vellmptriifpe duf


    @tghoevnm propnfmumhablr, vt illaasbi iniurias vlfcifcanr

    ruf : vt ik qui leginesAlmburn Oris Afiricae in'


    Hifpaniim acceiuit',l vt- contuneliam (ibi goderio ijpani rege?

    -~

    t i 2.

    '

    ',

    575

    quivxori { fluprum intulerat,illatam vindicaret. quo Arabes


    paniarum Imperio fleptingentos annos potiti funt.Poflremum genus
    _ eoru m,qui nec Imperij, nec magiflratu um, nec bonorum fpe,nec vltio
    ne iniuriarum,nec priuatis inimicitiis ad ca:de tyranni duti,nec mor;
    tem crudeliflimam euafuros fe confidentes,id vnum propofitum liabt,`

    vt tyrannide patriam liberate poffint : quales Harmodius 8c Ariflogito


    Atheniszquales item ij qui Domitianum 8: Caligulam occidert: quod
    j
    '

    potifimm euenit, cm erepta libertas Yeff populo eius dominatu qui


    fraudibus,aut aperta vi Imperium inuafit.Nam _Alexder Medices
    tificis maximi propinquus , 8C Caroli v. Cfaris gener, Florenti domi

    natum armis foceri adeptus,ferociflimos qu ofque ac potentiffimos exe- B


    git , prfidio militari vrbem firmauit , cufiodibus cintus 8c armatus

    femper inceffitsLaurenti ramen Medices,non ttm proximi,fed etiam


    familiaris ac domeflici coniurationc interfetus efl , cm fuam ipfius
    fororem eifubotnaffet Laurentius, vthominem cxarmatuminter am#
    plexus 8c ofcula fororis , cui fuprum infette cogitabat , ficcario necan~
    dum exhiberet: at ne milites quidem quos ad corporis cufiodiam per.
    uigiles conquifierat,_cm in cnaculo fefe obletarent cdem principis

    L, /. '
    '

    fenferunt. Nec tamen Laurentius tyran nide partiam, nec feipfum peri*
    culo liberauit, fed tandem ficcario Venetiis cfus . Qonas vcr
    Medices , qui pofl Alexandri cdem prfidio militari, 8c amicorum .
    pibus, ipfifque Romani Po ntificis gratia dominatum adeptus erat, ta~ C
    metfi iufiiffim ac prudentiffim imperaretc arces munitiflimas in ipf
    vrbe haberet,vix tamen coniuratorum,qui Caput illius ac vitam pe
    tierunt,man us euafit: 8c qui nunc dominatur, prop fuit vt guccini con
    iuratione n ita pridem interficereturznec tutus erit fine ratfidio,quany

    diu cues rmia vitrutis ac libertaris 8c meminerint t perabt. @rod


    i . cum intel igeretQionyfius maior, quifii ciuitatis Imperium fraude
    confecutus etat, quadragnta millia hominnm,prter militesprtoria

    nos locis omnibus difpofuerat, vt Sicili partem teneret, ac Syracufanis

    imperaret : quem ramen Plutarchus multa laudabiliter geffiffe ac reges

    quamplutimos virtute fuperaffe conf-itetur : cert ab a ienis vxoribus

    nonmod abflinuit,fed etiam filium, quod aliena'm rapuifl'etce rbiffi- il)


    m increpuit: nec diuturnum eius Imperium futurum verifiim efl au
    guratus.

    uisputetimpcria,qu vi mctu retinentur,non fore

    diuturna,verifiim putat: fed tyrnum qui femel verecundiz fines trani


    filit,bene 8c gnauiter impudentem effe oporterc, tradunr eiuratorum
    manibus turpiter ei pereundum. 'Hoc ramen vitz genus ctrariumrcfl

    omnino regia: potcfati: qu eo firmior ac fiabilior efl,qu mins prin

    ceps fibimetuit.
    Iraque prudenter
    curules,
    quos
    omulus
    ad fui corporis
    cuflodiamljuma,quitrecentos
    adhibuerat , fe repulit
    , teflatus
    fe i

    nec populo, qui dei fcipfum com miferat,diffiderc polie: nec inui
    tis ac repugnantibus imperare vel'le. At 'eruiusinmac conditionis ho
    'mo cm ad regnum , fic enim Liuius, prter vim nullum 'ius haberet,

    prfidio militum vfus efl,& grariam popularem fibi adiunxit fummqi


    -

    integri

    DE

    REPVBLICA.

    377

    nt'egritate {icle (e geflirzprudter ille quid cm patriciis,qui feruile


    Imperi indigniiiim ferebant,defertus eITet: neque enim humaniras il- a
    l nur integritas :ib inimicor manibuseripuiffentmid enim IullioC- ./ @ff/'W'

    fare liumanius? quid vrbanius? quid magnificrius? quid illuiirius? quid


    generofius? arramen tot rantvirtutes illum feruare non porucrunr,

    quominsruro filio , cterifque incredlbili confpiraripnis fidec 1`P_l_uw.in_ruw


    confenfu coniuratis in medio fenatu crudeliter maareturAdmonitus gigli?,me
    antea vt corporis cullodias (ibi adiungeret, ingenu refpondit mori fe

    mel pratlabilius eife,qum metu randiu languere. Illud quidem non fa


    tis prudenter,qud rlidia refpueret, cm ramen fui nominis digni~

    /f

    B tatis lioies infeniii 1mos viuere patereturlong aliter ugufusgui o-jy/f/f


    mnes Cfaris auunculi coniuratos inrerfecir , non tam pietatis oHicio,
    `

    qum fu'ipfius fecurirari confulens: deinde przefidio c corona militari

    Cinus vim facile repulit: at tametfi fratis exti Pompeij acEpidi


    bus ,vilo etiam :1d A`tium Marco Antonio , qui [ibi ipfi manus
    attulirferocillimis qu ibufque ciuibus cis {ublntis tutiflim impera'
    re : vidererur, nihiloniinus quadraginta legiones in prouincias dif-1

    perfit: tres in Italia,necprocul ab Vrbe, difpofuir,ac prtorianos milites


    ad fuicorporis cuflodiam habuit: fenatores iniiifos cx Italia exire ve
    tuitzlegionibus prtores Equellris ordinis, nur infima: nobiliratis prfe
    y Citzmagiratuum vrbanorum creationem inter fe acpopulum partitus

    C , fic ramen vt prehenbs candidatos ad populum manu duceret , ere


    prifque fuiragiis, elpopuli gratiam, 8c magiilratus obligatos habe
    ret.Ius ver tam ] u dicebat,ac tanta integritatedide diligentin Iu
    rifdiionem, rarium, legiones, prouincias curabar, vt vnus Omnium .
    magiilratuum munera obire yideretur. Ex quo quidem perfpciturAw

    glifium verbo quidem ribunumplebis, 8: principem appellatum , re

    ipfa regem (. Illud etiam valde populariter ab eo ( memora


    fur,quod Reipublic debita, qu bellis ciuilibus contrata fuerant, -ac uy/mw".
    debitorum tabulas lacerari 8: cremiri iuflit. Vix ramen taurus ac : fa'fff'fg
    virrutis 8c prudenti princeps fceleratas'coniuratorum manus cuait; /,

    Sed cum ciu es omnes qu peregrini eiusvirrutem, bonitarem, iui- "


    D tiam plane perfpetam c exploratam habuiffent, eifque beneficio in
    fumma rranquillitare viuerenr ,bellorum ciuilium memoriam,

    ccrudeliflimas ciuium ilrages profcri itiones execrari,AuguIlum ve


    r non quafi dominum, inquit eneca, (led quaiparr'em optimum co
    lere 8 adamare : ita paulatim Auguflus cuflodias fe dimitte
    re, 8c cum priuatis ciuibus liabitu 86 cultu priuato verfari : it :'ac po-l
    pulare Imperium fgrocfiimmationi ei'ept ad vnius pote atem con

    uerrit. Omnesautem conugriiones , qua: ab optimatum aut populi po


    tefhite in monarcliias abeunt, initium habuiffe'conflat ab eo magifkmru,

    qui plus in Republica porellaris aut Imperij habererzaut cum Finitimis


    Y regibus populis viti ciucs fuiifentzaut cum vnius qum plurium doi
    minatum ma uifient. Primigeneris ex'pla libris omnibus prodira .

    Sic enim Bififlratus , cum fummum iu Republica magiflratum adeprus


    11 3

    populi libertatem inuait, vt`Cypfelus Corinthuszliralibulus,


    Gelo,Diony[ius,Hiero,Agathocles Syracufas: Pantius 8: Icetes Leon-~

    tium: Phalaris Agringentum: Phido Argos: Periander Ambraciam:Ar~


    chelaus Cretam:EuagorasCyprum:Polycrates SamumzAnaxilaus Rhe~
    gium: Nicocles Sycionem: Alexander Pheram:Mammercus Catanam:

    DecemuiriReipub. conliruencleinde L. Sylla,pofl etiam C. Cfar: _


    Romanum Imperiu mzcaliger Veronamzentiuo _us Bononiam:Mau

    fred us Pauenriam: Malarefi Ariminum: Baleo Perulium: Vitellus Ti


    fernam :SforriaMediolanumzc innumerabiles id genus,qui crn Preto- _
    res client ciuitatum ,aut exerciruum fummam potefatem arripuerunt.
    @_enim omnibus conllare oportet, cum, qui Reipublic arces 8: exer- B.
    do
    :_/l gm'
    Flu: pote/.

    citus habeat,Reipublic elominamm habere.O`u/amobrem in populari


    bus 8: optimatum Imperijs prudenter conllitutis, 8: maximi honores
    line Imperioc maxima imperia non fine collega tribuunrur: aut (i pe

    riculofum fir in rebus gerendis Imperij conforrem habere , vri eli in re


    militari, ad breue tempus Imperium clari oportet. Nam propterea R9;

    mani fummo Imperio prfecerant duos Confules. Clartaginenfes cluos


    Sufietas qui viciliim alternis diebus Imperium haberent. Ac tamerfi fo
    cieras Imperij fpe rebus gerendis inimica fir: mins ramen conuerlio.
    nibus ell oportuna popularis aut oprimat Refpub. qu fummum im

    erium duobus tribfve focijs ex quo difiribuir: quam f1 vnideturzvt


    apud Athenienfes Archonti Epony mozapud Rhodios Pritanni:apud_A C
    chos 8: Atolos annuo Imperatori: apud Genuenfes Duci. Nec aliam

    ob caufam I_Dviatur tam breue Imperium fuit, quam ramen curatie


    nem fuiffe diximuszac li quidem re gea Dirator abdicare nollet,maie

    Haris accufari poterat. ( apud rI_hebanos quandiu Horuerunr


    in populari , lege caut erat vt eius Caput facrum elet,qui exercitu
    prfetus, vel diem vnum magillratus, tempore legibus denitio , Im
    perium non depofuiffetqualege Pelopidas 8: Epamindas capitis dam,

    nati fum, quod exercitum cui prxeranrJlato tempore non dimililfent:


    tametfi non [ine graui Reipublic periculo id fieri potuil'fer . Inde quo
    que ann ui magillratus,annua imperia,annu curariones in popularibus
    8: optimatum Im perijs. Ar etiam Sexuiris,qui cfilij capiendi caufa V_eD
    netorum Principi adelfe iubentur, Imperium bimeliri curriculo defini

    tum eli. Nec ver ,fithenis plus vno die Archonti claues arcis habere li
    cuir: 8: qui arci Bhaguliorum etiamnum prlicitur, diurnum munus
    haber, 8: capite obuoluto in arcem deducitur, igitur fummopere

    cauendum ell in popularihus 8: optimatum Imperijs, ne magiliratu um


    imperia legitimum tempus excedt: nili Refpublica,adempro Imperio,
    in fummum diferimen cafura videatur : vt _Ifurio Camillo Diraturain
    fax meules iteru m prorogata fuit,quod antea nemini concellurn fuerar.
    Itaque lege Sempronia cautum ne prouinciale Imperium cuiquam

    "/r'

    vlrra quinquennium prorogareturuilegi locus fuifiet,(_lar Impe


    rij Romani flatum non muralTer : fed Pompeio 8: Craflb annuentibusr
    Imperium Galliarum , quod in quinquennium ei datum erat,pof exa
    @cum

    DE

    REPVBLICA.

    `37g;

    tum tempus in alios quinque annos prorogatum efl :quo nihil perni
    ciofius f'leri potuit, cum Cfar incredibili cupidirate imperandi labora
    ret, 8: cui ex Imperio Galliarum tantum auri targenti accefferat, vt

    Paulo Confuli, ne fibi aduerfarius eflet,otingenties S, Curioni ver i fvgcqo


    Tribunoplebis,vt fuas partes tueretur, millics dederit. Adiecerat popu-
    lus Rom. fiipendia dec legion , quandiu Imperi Galliai'uin haberet,
    ` U
    >(Mae poteflzas Im eri Roman peperit Imperatori omni,qui vnf

    qua extitiffe dictur,fPortiffimo ac audaciflimo,addam etinobiliffimo;

    vt qui pro coiicione populi Rom. dicere non dubitaret , fe materno gc


    nere a regibus,Paterno :i dijs oi'iginern duxiffe:denique cum aduerfarios

    B Omnium maximos haberet C_atonemac Ciceronemlter Caefarein di#


    ligentiincredibilis fpdcappellaritaltet cum de Cfare loqueretur, fo- 2 in fpiol- 1.6.
    brio tyranno metuendum effe dixit. C_m autem (? liberalitatis ac be- www'

    gninitatis fontes omnibus aperiret,tum vet id vnum fiudebat vt popu,~


    li gratiam, inaudita magnicenria, ludis, venationibus,gladiatoriis in u
    neribus,congiariis,conuiuijs,c omnibus illecebris aucuparetur , quinc
    tiam Reipublic agros 8: pecunias plebi diuidere non dubitauit, vt ple
    bis opibus magniceiiti audem prometeretur.IIis artibus cm popuf
    lo libertatem eripuiffet, nihil prius habuit quam populi opes acporen

    tiam modis omnibus circuncidere 8: :imputare :nam o_toginta millia


    ciuium, qui f'i'umentum publico accipiebt,in colonias remotifflmas
    relegauit : reliquis collegiafodalitique dempfit. quibus perfpicitur,

    id omnibus fer popularibus 8: Optimatum Imperijs commune fuiffe,


    vt ab ijs, quibus potentiam 8: Imperium, infinitum dederant penitus e-

    uerterenrur
    emblemate fignicauit,
    : quod I~ulianus
    quoAuguflus,
    aquila ijs ipfis
    is quicfgitur
    transfuga
    fagittis,
    efl appellatus,
    quibus fuae
    eo '

    penn aptarentur. Atque haecde popularis 8: Optimatum imperij in v


    niusdominatum conuerfionei lgpularis ver potefias ad optimates .
    tum relabitu r, m vel Reipublic opes ab hofiibus attrit fu erunt,vel d0/m'

    ingenti ciuium\exercitu cfo ac proflrato: contraver popularis poten- 'Mmm/hmm?


    tia tum maxime in cremtu m accip'it',cum parta de hofl'ibus vitoria do

    mum reuertitur.Cuius conuerfionis cum multa fmt exempla,tumver

    D nullum accommodatius quam de Athenifibus ac Syracufanis: nam


    Athenienfes Syracu fanis, duce lilicia, ingenti clade frati ac ptoflrati,
    repente flatum popularem in ariflocratiam mutaruntc ex ciuibus vni.
    uerfis . ciu es Imperium arripuerunt , qui ramen feipfos pro quin'Y

    que ciuium millibus ferebant: quod Pifandri fraude fatumeft: .Cm

    ver plebs Imperio fpoliatam fe querereturc in concilium fuffragij fe


    rendi caufa veniret, vi 8: armis eft ab optimatibus repulfa, pluribus fuo

    rum interemptis?. Plebs autem Syracufana eodem quo Athenifes mo- ;


    mento ftatum Optimatum in popularem conuertit. Nec mult pfl: A- mmm
    thenienfes,ci`im de Alcibiadis aduerfus Lacedmon'ios vitoria 'allatum
    effet,arreptis armis optimatcs quadringentos de Imperio non tantumv
    depulerunt, fed etiam maximam partem, Thrafylo duce, interfecerunt.
    Confimiliter T_hebaniv ab Oenophitis vit'i popularem flatum adopti

    389

    LIBER

    CLVARTVS

    mates
    dctulcrunt. Romaniver vttanque Pirrhi regisipirotarum
    vicftoriam,etii fiatum non mutarent,re ipfa ramen imperi) maieiias pe
    nes etat trecentos Senatores: lcbs autem Senatus ac m agiiiratuum im

    peria nunquam libcniius ac cilis perrulit . Sed cum aget Tarentinus


    ac ciuitas ipfa in poteiiatem Romanorum veniIIct ,plebs agrorum pu

    blicorum ,quos optimatestemporis diuturnitate quodammodo pr


    fctipferant, feditioiis ac turbulentis concionibus pofcere, nobilitat af

    petnari,omnia mifccre cocpit. At ingentes illas quas I_nis accepe


    fr $110 bello Punico, nihil plebe ontptius, quoufque
    _Cartago domita, frati,l__etfeus captus,ntiochus proi'atus,_I/a
    cedoniae 8: @use regna fublata fuifIcnt : tc fccut agrari ariones, B

    ac fcditioncs , quibus lebem ferocis exultantem Tribuni in

    optimatcs armauerunt.' Non aiitcr Elorcntini oligarchiam Qlcmentc


    '

    1 Romano confrituram euerterunt,libcrtate plebi reddita,cm


    ptimmintelletum Romam dircptam, ac pontificem maximum

    cum cteris ptificibus obfcffum tcneri.incrcdibilc quo furore plebs

    indomita in Medicacos bacchari cocpit,qua rabie eorum deiecit,


    mata deleuit, omnia rcfcidit.Populares autem I_-Ieluctior fia
    tus ab arrogantia quidem 8: libidine Prfctorum origem habuerunt,
    fed incrementa maxima fccuta funt viCtoriam cmpachiam,circiter an

    nu in 5119 c i. v i t. quibus tporibus optimatcs ac nobiles fufi ac pro


    rati popularibus cecrt. Harum igitut conueriionum prcipua cau- C
    in plebis temeritatc polita,qua:,vt frangitur oicnfionc accepta,ita
    quoquearrogtis ob vitoriam infolefcit: iler liofiem haber capitalio
    rem quam nimis profperos rerum geiiarum cuentusmcc magifiros pru
    dentia: mcliores quin cafus aducrfoszquibus frata 8: 1& 1 m
    confilijs iniifrit, eifquc gubernacula modctanda relinquit. quo qui
    dem perfpicitur nihil ad plcbcm in oiiicio ctinendam vtilius eil`e,qum

    cxtcrnis bellis implicati. (: potiflima ratio fuit cur Scipio Affricanus

    25/14 bvim iunior Cattaginem delcri nollct,nc fi bellum aducrfus nullum ef


    /[ ad

    ~ fb

    {-

    d {-

    s '

    ,_ du WW et ,_ cum c_iui us c e incipcret quam etiam o_ _cau am _wnoma c mu


    14m/mm. Chiorum imperator paccata Republica ac feditiofiiiimis quibufque c
    fis aut exilio puliis,reliquis parcendum effe decreuit, ne, ii domihofiem D
    nullum haberent, amicis bellum inferrent. Sed hic domihabere
    vtilc chc: ille cum peregrinis fempet dimicandum putabat,ne cum ciui
    bus dimicaretut. Vterquc teckel-lic enim in ciuibus retinendis non tan

    tm obides habuit quibus ctetos exules in oiiicio tetinei'ct ,verume


    tiam debiliotes vtrofque reddidit. Alioqui vercndum 111, exules def
    pcrati ,coniunris copijs 8: opibus, Reipublic fepofito mctu bellum

    infcrant,ac popularem mutt :vt quidem accidit _Heraclisu


    manis, 8: Megatcnfibus,cum plcbeij nobilitatcm vniuetfam in exilium
    egiffent, tiippc nobiles coniuntis amicorum copiis trium ciuitatum

    ' popularesftatus cuerterunt,ac Optimatum deinceps Imperium Iiabilic


    runt. Spius ramen popularis potefias in monarchiam conucrtitur: d

    que potiflimrn ex ciuili feditione : vel fi fummo magifliratui innita


    potclias

    D'E'RPVBLICAi
    Si
    poieas dtur. &011 multa, tum tyram
    nis exiltzillic agit de bellis ciuilibus inter Pompeium 8: Cfarem. quia

    fem per in ciuili bello fcinditur populus, ac du ces parrium armati


    ncurrant,cui vitoria obtigerit,nemini dubium quin armis ac po*

    tentia fretus, Imperium vel cupiditate laudis incenfusi vel vt { fecuri'- @mamma
    tari confulat , retinere velit . Contra tyrannides (vt plurimm) 1725312:

    abeunt in populares : quia populus qui nec mod tenere , nec me-

    'ppm

    diocritatem colere , tyrannice femel fublata cum omnibus (um


    mum illud imperium communicare cupiens, tyranni proximos omnes
    8: amicos tanto odio perfequitur, vt neminem reliquum cile :

    oprimat cdes,exilia,profcriptiones:quibus calibus ferociiiimus quil


    que intemperanrifiim plebis , quaii bellua: indomit rabiem effugcre

    quam imperate praeilabilius ducit.Id quidem thenis occifos Pi


    {iraridas accidil'fe : : exaCtis regibus: yracuiis occifo Hic-
    ronymozac rurfus eiecflo Dionyfiozlflorenti Athenarum ducem,
    ui magiiler militum occubuit in clade Pitauienfi, ex vrbe pulfum

    Mediolani Galuagno eetozplebs enim Mediolanenfis annos quinqua~


    ginta populate Imperium tenuit: quod recidir in tyrnidem

    . Ijeluetij nonaliter Imperium illud populare ilabilierunt,


    quam tyrannis ac tyrannorum amicis' omnibus fuiis ac proilratis. Sic 4
    y tiam 11 Alexandri Pheraeorurn tyranni cdem : 8: Senenfes

    Alexandro Diche tyranno Hieronymi Seucrini coniuratione o_ccifo,ac


    fatione oprimatum,qui Mte nouo dicebantur, vrbe eiea, plebs '
    Imperium inuafit.Nec dubium quin' Medicis tyran'

    ni cdem , Plorcnrinorum plebs Imperium ac dominatum Medicibus


    ereprura fuerit, (i tyrannum cfum fuiffe certo (: :clim enim Lauf

    rentiustyranni
    Medices
    cum ficcario
    C_aracoculo
    cdis confcius
    ef;
    ('etzac
    nonfolus
    moen
    familiaris
    8: ,
    verur'netia'm
    amiciil
    a A{imus effe crederetur,nemini perfuadere poterat fe tyrannumoccidiffc

    momento ramen fuga dilapqu , C__ofmaa propinquo ypotefl:atis _arripien-i Cr/M


    praebuit occalionem. Hc autem conuerlio ryrannidis in :

    tam., aut democrati '1n tyrannidem frequens cm bello ciuili def


    cernitur : fm ab hoilzibus ac peregrinis fubacita fit RefpublieaJmperio
    vitoris adiungitur : con fed inrerrus appellatur: niii ,
    rariiime lit,vitis Imperium ac rer dominatum reiiiruar: neindi
    admodum Lacedmonij focias ciuitates' Arhenienfium bello o oJ

    neiaco 'fedeuilzas , atque ade vrbemipfam Athenarurn (. libreria-f


    tefrui,qum Lacedmoniorum Imperio adiungi malueruntzvb'ique tadh
    men pro popularibus optimarum imperia fundauerunr: contr qutnf @panama
    Arhenienfes qui optimatum imperia vbique euertere conabantur. Re- '

    crtigitur plurimum ab hofiibfne an ciuibus Reipublicae~ conuerlioa


    nes
    oriantur.Efl: etiam interdum plebis,qu imperandi fummum ius lia
    bet,temeritas 8: inconfianria ranta,vt rerum n'ouandarurn perpetua cu-l
    piditate feratur:eque fpius accidit nationib us illis qua: cte'ris ingenio`
    priant :vt de Athenicnnbus , Megareniibus, Syracufanisflorentinisg

    382.

    L1B-ER (LVARTVS

    Genuenlibus proditu m ellztunc eniinle quifque Imperio dignum iudi


    cat,ac fapere plusliitis quifq; videtur:nec,nili diflicillim, reta prae
    cipieritibus cedit.. fifver genus hominurri ingenij acumine minus pr
    liar,morem gerit,& in confiliis capiendis facilis ac?uiefcit,qum quos
    argumtorum multitudine ac dillereridi fubtilitate uperare necelle ell:

    ex quo peruicacia fapientibus conlilijs inimica, rermque publicarurn


    'z_'gijlmo- ? conuerliones lequuntur. Et quidem fithemenfes 1 centum paulo

    "

    '

    minus annis, quinquies, I_:lorentini fepties liarum Reipublic commu


    ltarunt : quod nec Yenetis accidit nec IjIeluetijs,quos ingenio minus va

    fnw/

    lere\conliat. (Lits enim n_efcit Eloreiitinos ingeniiacutillimiJ-Ieluctios


    vero obtuliores femper fuille? At cum lildem fere temporibus monar- B
    chiam execrati, ac llatum populai'em amplexi fuillent, ljeluetij annos

    fer quadringentos in eodem llatu permanferuut: Iflorentini vero non


    mul-to poll ad Arillocratiam conuerli : cm qui opibus'ac nobilita
    te cteris prliart,plebeijs quari nollent. Optimates igitur Imperium
    adepti, cum de principatu inter fe contendere cperunt,tum vero mu-A

    tuis odijs ac profcriptionibus tantopere feipfos attriuerunt, vt opula


    a

    ?! '-

    ribus hominibus,qui aduerfus nobilitatem arma cperantfacile vince


    rtur ac fugarturznobilitate fu fa,populares de Imperio decettart inter

    fefe, arq', hi potiliim qui gades dicebtur : n plebeiorum _res ordines


    fuere, hi ramen ci'udelis qua illi, quod n iudiciis aut legib us, fed armis

    decernebant: c cm mutuis cdibtis exhauli'i fuilfent : medius ordo C


    plebeiorum gubernacula cpit: hi rurfus, cum inter fe de honoribus

    e Imperijs ferro dimicarent,plebs infima potentior eualit, cazdibus


    ac fanguine ciuium omnia compleuitznec cdibus tantmjed etiam r'a'
    _ pinis : incendiis ciuitatem adeo fdauit , vt I;ucenfes , quia grauillimis
    _Florentinorum calibus 8c commiferatione permori fu etant , ex vrbe ef~
    fuli Plortiam venirent, Vac vicinos arma ponere , pacmque fuadere co
    narentur :quorum orationibus perfuali , cdibus tandem conquieue'f

    runt, Itaque I_egatos ad Ptificem Romanum mirri placuit,vt regiae

    pis viium ali-quemmitteret, quiFlorentinor Imperium fufcipere _vel-L


    et.Et quidem cafus obtulerat Qarolum Neapoleos ac Sicili regem, Q.
    Ludouici fratr'em. Is igitur 8e Pontilicis maximi,c Florentinorumora-.> D
    rione perfuafus Flor'riam venit,Imperium fufcepit,dillid_ia compoliiir;
    ciuesinter fe 8 Re ublica coniunxit, conci iatis ciuium animis, 8p
    conlliruta Republica, cum ad regnum Neapoleos euocareti'ir,A lgatu'm
    vrbi prpofuit. Sed ri prius ex vrbe excelferat,qu:`im Plortini Imperi
    legator pertli,ad popularem llatum redierunt,ac bella ciuilia'renou
    runtzquae vt com ponerentu'r,ad mo narchiam redire i'iecelfe fuit. I'taque
    I_)ucem Athenarum acciri placuit.' Dux igitur Imperium adeptus,ciues
    arma ponete iullit, c cohortes ad corporis cullodiam adliih'uit, ,vtfedi-i
    tiofos ac rebellantes coe'rceret. Sed cm libertate ciues fpo'liatos, 8c cu~
    llodiarum terrore in feruitutem redaios le arbitrarentur, odia yitnutua

    in principem conuerterunt, ac latenter primum , pli > etiam aperta vi,


    ties in ciuitate coniurationes eruperunt: ac tandem ciues vniucrli tamis
    In '

    `DE

    KEPVBLICA.

    385'

    in principem odijs exarferunt,'vt prtorium ac prtorianos milites ob


    cingerent,qu_obf_idio n aliter folui potuit,qu:`un ex vrbe cum

    domeflticisomnibus excederet, tametfi vix annum integrum Reipubli


    ca: guberuaculaten uiflet.Ciuitas magiflri metu liberata ariflocratia: for

    mam conflituit, popularinon diflimilem : 1 mutatis fu binde ma


    gillmtuum nominibus ac muneribus,c curatoribus Reipu-blic,quam

    ipf galiumappellabant, non aliter ac furiofis 8: infantibus fpe datis,


    vix annos viginti flatum eundem continuaffe memoranturlt quernadJ

    modurn ij qui febrium ardore inflammantur , mox hu c, mox illuc cir~


    cunferri fe iubent quafr in locorum fitu , non in ipfis vifceribus morbi
    B larerent: ita Floorentini tandiu conuerfiones ac motus ciuiratis pertule

    runt,unad in Qofmam medicorum peritifli mum inciderint,q ui popu-_


    laribus mo rbis ciuiratem fanauit , 8: arce triplici cflruta validiflitnfqiI

    prlldiis vbique dif'pofitis', do minatum annosv fer. q_gdragima eonr..


    matum liberis reliquituquo nihil magis falutare feditiofiflim eiuitati
    ab immortali Deo optari potuiffetHc breuiter de Flortinorum,
    q'uincredibilia viderenturmifi ab ipfis Plot'entinis6 memoriaz prodita < }? Po.

    fllifleut/Confimilestragdias habemus ab lfric populis, qui ingenij WMM und'


    acumine Italos fuperare dicuntur , quot populares flatus experti fue
    ? Argumto litegelu'ief'fa7 ciuitasin Bugice maritim finib_us,quaf 7' gouter.

    cm 'regis Imperio defciuifletJlatum popularem adamauitzfed poflze.


    tot ac tantis feditionibus agitata efl , vt cm ciues nec regem nec Ieipfos
    imperantes ferte pofuiflent, comuni confenfu domos omnes ac mnia '

    folo quarunr, vt in fua quique familia ruri principes effent. Plebs item
    _'[ogod ciuiratis optimatum poteflatem pertfa regionem deferuit'. 8

    ( Alric populi,cmpopulares 8: optimatum flatus ferte

    non poffent, monarchiam vbique fer conftitu eru nt . tametfl o_piif WW


    matum llatus populati melior plerfque videatur,duplici ramen incom
    modo aiciu'ntur opt'imates,nifi concordiam 8: amicitiam colant:alte

    rum enim ab hoftibus,alter.um plebeijs impendet.nam optimatibus


    inter ipfo's graues controuerfi fuerint, plebs in_optimates armati cfue- _
    uit,vt Elortia: contigier docuimuslifd tempeftatibus iatati Iunt Ge
    D~ nuenfesenfes,Agripinfes,Lyndauij,Argentinf`es,quibus Floue'ritini:
    qu difcordi nobili ac p_lebeior n fingulos modo` ciues,fed integran
    funditus afllixerunt 8: euerteruntGrcorum ciu'itates. Grauius autem.:

    periculum iinminet, cum peregrinis omnibus pater aditus inurbiemzj


    in qua {enfim opes 8: incrementa accipiunt , 8: crn opibusacpoientia
    ciuibus; pares elle cper'i-nt,ab honorib us 8: Imperiis prohiber fe graui-_
    teraerunt. quo fit vt fifab, dptimatib'us iniuriam acceperint, aut tribu,-I

    torum pondere 'gratuiti fuerint ,ad vim 8: ad arma concurra'nt-,ac (11111


    dentes inter ipfos optimatesde Imperio deiiciant.Cer`t quidem Linda,

    uij,Argentinenfes, ac Tigurini, optimatibus calls. aut exilio pulfis, po


    pulate Imperium, quo dixi modo,flabiliert:.1cne-deincepsoptima-
    tes popularem flatum euertert , legibus eorum fantiflim cautum ufl,

    ne quis fummos invrbemag-iflratus confequatur ,_ nifi prius :ex nfima

    384

    LIBER

    ojARTVs

    plebe compettu rn fit originem traxiffe. At Corcyrorum plebs,qu' ex


    peregrinis coaluerat, patricios ac optimates, initio belli Peloponefiaci,

    9 Timidi-

    comprehenfos in vincula coniecit, quos 9 crudeliflim trucida


    ~ git
    uit:Rebufpublicis
    quam cladem optimatum
    Imperij fecuta conuerfio .1 conti
    amior,l Sybatitar, Trezenior, Amphi politarum,.
    Calcidenfilu m, Thuriorum,Cnidiorum 8: Chiorum, quorum optima
    tes,cmperegrinorum multitudinem in ciuitatem fine Imperiis 8: ho~
    noribus admififient,ipfi de Imperio ac ciuitate deieti bonifq; omnibus

    fpoliati, 8: magnam partem cfi fuerunt . (luo nihil Yenetorum


    Republica magis metudu : in qua pafticij,honoribus 8: Imperijs
    frutur,ctetis tum nobilibusum plebeiis,qui ab ipfis itadini vocan- B
    tu-r,exclufis. Id autem intelletum ,' crn anno in.i).wenfa fuerint
    ciuium quinquaginta nou millia . fupra annum vigefimum:

    /. ver L vrt. millia nr. vit. monachot duo millia ci v.


    "WMM" 555- veftalium . millia 1.x t I. Iudorum M. L vt:11.qu:e confi
    cit xu. millia . quibus fi adieceris tertiam partent
    totius : eorum qui iunioresfunt annos'xx. quoniam ho'minis

    dlllfcsiigm vita f_etaginttfcr annis terminatutznum crus ciui `fuit circiter L xvi.
    f
    ` millia cc xL.extra peregrinos. Patricior vero flue optimatum nu
    merus fuit comprehi'u-sd enim ex atis compertum etat:

    vix ramen ac ne vix quidem millia fuiffe , tum prfentiuni , ab- _


    fentium perfpicu um adoleti ac P. embi Cardinalis',qui
    reliquerunt,maximum concilium patriciorum mille 8: quin

    gentorum fuiffe tate, qua maxime Refpublica ciuibus abundauit.


    cette mirum mihi. vifum quamobtem Veneti ce'fum peruulgari,

    ac typis quo ue mandati voluetunt. Eodem errore peccatum oliin


    - ab A_thenienilibus , quorum ciuitas , cm populoniima effet, h abuit .
    millia pereUrinor, . millia ciuium . feruor.l__omanive~
    to n modo cenfum latere voluerunt, ne vultu quid, aut
    eorporis cultu cognofci, tametfi dectetum effet quibufdam feruos ve

    defignari opottere: vicit eorum fententia,qui perniciof`u m ef


    fe dicertV ac metuendum', ne cum numerate , _

    dominos feruitute premerentzfic enim 'eneca fcribit.At patricij VenetiD


    certiffimis argumentis ac toto corporis cultu

    tem. Stat ergo ciuitasilla non tam legibus, qum incredibili concordia
    patricioru m, 8: libertate qua frui cuique licet. Plebeml quoque
    magifiratus intimos, 8: aliquot dignitates adipifci patiuntur , quibus

    fummoutur ). : cm ab armotu militari exercitatione ab


    .horrent,tum vero voluptatibus ac luxu difiluentesfumma pace ac tran
    'quiliitate libentifiim fruuntur. Optimatu'm autem fiatusgin popularesl
    commutati fine viextetna, aut non poffunt: tametfi' popula

    ris , conuertitur ad optimates:dque


    bifariam : cm vel tenues agricol, opifices,etiam metcatores rebus pti

    uatis ac intenti, publicas nt : vel cum ciues nu


    mero minuunturpopularibus morbis , ofienfionibfve acceptis ,' tum

    D'iE,R.E.PyVBLICA.

    385

    feipfis tumab hoflbusape'tegrihorum irerr nu met'us 8: incolaru m qui;


    bus patet in ciuitatemiaditus fine :iure fuffragiorum ac Impetij , fenfim
    augetu r:-'ita~fit vt minima pars ciuium fummam habeat Imperij potefia
    teinz'quam atillocratiam effedocuimu'si Eiufmodi fuit eoturn, quas di- {}

    xi,ciuitatum
    conuerfio
    populo-atl
    optimates:
    qualis
    etiam
    Vc# ?
    nctis,Lucenfibus
    ,Rhagufianis,
    quorum
    imperia,
    cm
    olimctigit
    populaiia
    m om
    fui'ffeiit ,temporis di-udturnitate Atiflocraticamullo' pene id fentiente, e'
    uafetunt. Hate aut vtraque conuerfio 8: facilis efl,c minime omnium'
    feditioubus oportun'gnccalit'et impediri potefi qum fi peregriniab a#

    ditu ciuitatis prohibeantur'wel colon i deductur,vel ad honores 8: irri

    B petia admittantut.::etique _mag-is, fi reimilitaris :ic bellic laudis fiudia


    ciucs-fequantur; alioqui verenduiii , optimatibus ac nobilitate bel~

    lis e'xhaufia, plebs Imperij gubernacula per fefe artpiat: vt FI_fat'enti I


    tigit,cm Iapiges van'o prl'io Tarentinorum nobilitatcm fiirp'e eit'cin- Q_u/_ /: \
    derentzn popularis fecuta poteftas efl Themioclis ?
    obrem rgiuimptimatibus a Cleomcne caefis,plebeios in pattern Impe~
    rij fibi confociaruntzvt ac fummo. volli n_tate tribuere vid erentur,

    yquod inuitis ac noleiitibus plebs eretptura'fuiffet. Nec ver plebis 159


    man licentia patribus tain metuen a fuerat, nifl Veientes vno prlio
    trecentos Fabios patricios omnes eiufde'm gemis occidiffent, nec multe

    fl duodecim familia: Potitiorum, qui ottu`s fui primordia ad Deos re


    `rieti

    eodemquam
    annoextintae
    funt,vtiiuiusfcribit.
    Ita uequpovd
    Ve
    melis ab8:vrbana
    militari difciplina
    in ftruti, fi bell,
    Anon nifi { neceflitate coati fufcipiunt , aduerfus hoes gerdum
    fir,Imperatorem quidem patricium,belli ver duces ac milites mercede

    locate confueuerunt: lquam prudenter,fuo loco differemus.Monarchia / vet non facile mutatur amiffa nobilitate , nifi -principis genus Omnino
    interiret :ac ne tuncquidem monarchia definet . fi dux aut imperatot a
    li` uis'flrenuus principem fe ; quidem vbicunque arm'is 8: o
    ilus fuperiores fuerunt,regium gie-nus ac iiobilitatem intern ecione de'
    leuerunt, vt plebem Omnino exarmatam qu'afipecudes agcrentzex quo
    Rerumpublicarum in Oriente intritus, 8: mxima lmperij Turicarum
    ` D fecuta funt incrementa'. Cm iteinlrancoru'm nobililtas prlio Pon_te'
    'na'io pene ~tota mutuis armis concifa proflrata fuiffet: partium dures
    tanta'clade attoniti Lotharius,.inquam , Ludou icus 8: Carolus'frat'erno
    -fdete-coniunti,ttes eodem tempore monarchias tenueru nriSed nihil

    in'ariflocratiatamimetueridum,qum ex optimatibus aut plebe dux ali;


    quis im erandi cuplidus , qui-'plebemin optimates armate, ac fe
    ducetn ferte velit. inc enimariflocratia: ac Optimatum certiflimus oc

    cafus.' Ad hunc moduni rIihrafyluskprimrn, deinde Thrafibulus Athe'-


    nis :Marius 8: Cfar RomatzFrNalorius ac P. Soderinus Florenti ple

    bemin optimates armaueru nt. quod eo magis metuendum efl,fi homi~


    nibus fdiffimis ac turpiflimis maximi honores tribuantu'r: ab'ene de
    virtutibuscRepublica meriti fummoueanturaqu res non folm 0+

    primo cuique grauis efl ac minime ferenda,verumetiam {editiofis at

    it

    386

    Ipopularibus Tribunis inammand plebis aduerfus 'optimates occaiio


    nem aiert. Neque enim aliam .ob caufnm Qritarum Imperium plebs
    ptimatibus vi extorfrt,qum quod Hiemcleotgem, turpitucline vit infa-

    mern,ad fummos honores prouexiiIerit. quae tesoreriam I_\Ieroni 8: I_Ie

    liogabalo exi-tium zitrulit, quod turpilimisquibufque bominibus furn


    mos honores tribuerentld autem Omnium maximmetuendum' eil: in
    .optimatum Imperio, quod ariflocrnti'ca ratione gubernaturzid cil, cm

    4abfomnibus honorib us ac Imperijs plebs fummo-tietur: quod,etiiqud


    animoferre _difficile ell, ferendum ramen: fi timo yrsuiq-ue gubernatu
    la concedantur: fed cm fccletatis indigni imisliorninibustribuun

    tur, audacifiimus quifque _oblata occalione plebern.` ab .optimatibus fe- B


    ducet,eque facilis , quo minus optimares inter fe' concordes erunt:
    quar pellis cm omnibus Imperijs ciuitatibus- _tum veroptimatum
    generi maxime Omnium fu gicnda ell. Qifcordi ver ex rebus leuiff

    mis fxpe nafcuntur , qu veluri fcinrill Hammas excitant, pollrem

    ' bellorum ciuilium incendia maxima totarn ciuitatem peruadunt.Narn


    Elorenti'bellorum inter optimates initia cperunt ab eo qui ex Bu
    delmontorum gente nobililima nuptias iibi quiierat, diuortio
    fao cum priore fponfaliinc nobilium familiarurn inter ipfas odia, dif
    Iidia,cdes quae ciuitatis flat funditus euerterunt. adem ex caufa gra
    ue bellum rdenes inter fe excitguerunt, quod mater Hlim nobili,tu

    tores plebeio collocare vellent: fed cum nobilitas plebeijs fufa. fuga-
    Liuius lib-4. ta elfer,Romztnos acciuit, plebs Ardeatum ad Volfcorum opes afpexit.

    4. y,Nec aliam ob caulnm pelphorum ciuitas 3 ab optimatibus ad plebem

    conuerfa eIlQSratus item Milefiorum ab ariflocratiain popularem abijt,


    - dum cettaretut nobiles inter plebeios , vtri * :lustrum pupillarum tu
    ltelm'l Confequ etentur. yItem Heftienfibus flatum murandi occafionem

    dedit lis inter riuatos fufcepta de petitione haereditatis: Bellum autem


    _ctum , quo Phocenfium-Reipublic non lconnerfion. attulir, fed in
    ; dicitur origine hbuiife ab vnius virginis collocd ctrouerfia.
    qunetiam AEroli 8c Arcades mutuis bellis feipfos diutifiim attriuert,

    fob .vnius pri caput : vt Qarthaginenfes V 8c Bizacliij propter leuilimum


    myoparonem. Qitiver c Scoti ctudeliilirnabella mutilm inter fe D
    gelferunt,quae ullis foederibus placari potuerunt,tameti pacem unos

    fer fexcentos antea coluifl'ent. bellorum caufa fuere ezines erepti. Rur
    fus ; bellum grauiiiimum fufccperunt aduerfus :C_arolum-Bure
    gundionum Ducem , quod non aliter qumipius Ducis occafu {inern

    accepitmm Helueriis currus pelliablatus eifet. fSpe quoque


    blic muttur,cm agirut de repetundisaduerfus potentiores,a.crerum
    gearum :raciones exqui'runturi in quo genere `optimis' quibufque me
    tuendum , populari liaru,vbi agitur defcapite,de fama,
    de fortunis omnibus.` vt enim omittamus externa, domeilicis abunda
    mus,c quidem recentibus exemplis eorum qui huic Imperio facesfub
    iecerunt,ac bellorum ciuilium incdia excitnrunt, quibus vniuerfa Gal

    lia pen deHagrauit , cm decies millies HS ab illis repeteretur. Neem?


    ru m 1

    37

    111-{1-, em Pericles'fu mmle, vir in-

    nz'rf.

    . tgmaisr C QUQQSQPCPWipii.blifa5 _Athenienliu'm lrnag'nilic: -

    fempereudill'etane Ifddlkbellum Pelo poneliaclumfexcita- igium.


    71:75 ,qupd non Pfi happig quam omnes Gra-Carulli ciuitatum` 'iiicimx'r'hwf

    Ratus . At Sirffrugiiq-m fempenfuifer, 8: #


    .rariumjiULQ fCfHUiIqiligihv I3UTCLniliilQ tamlocupletiorem Y

    '

    fuiife, {Qriprore quidem

    verfariumni@ etiam-in exiliunfoflracifmo .pnlfus di.


    Eemian cafameoij 8119413 .oprimarum
    tamepli (2:36: impegandi cupidiflim us elfetmon ramen; "

    Impariiranm in @Q rupidimsextintaquws @rat rerum .gea


    arum rationem f priduatus reddere , pala'm ad 'uerfarij iataa erm. a .
    .1 ipiones, P>utilium,Qiceronem5tafrnetlifumma inte-fm'

    gritate'ac religione Kempublieam geffiflfent, populi iudicioffuile daimv

    @5d iiboniwnetuendumquid improbis.> qui prefer qum


    qudperturbara Republica iudicium euafuros fe condunr, illnderiam
    ptopo'tum' liabcjntihunquam-faeiliiis publica depeculari aut bonos
    cidipoife quam belloc'iuili: acfi _quidem improbi quoque perituriiinc,>

    (vt yfpiflinn ctingit eos quinello eiuili eaulam~dederunt,miferrim peI

    rire):_illud
    rame-n
    in,or,e habentdquod letilina, iii-Cclidium.fcil'ce't
    (1001111
    {
    coceptum,
    quodaquanjptuerat,ruina.rel`tir1lumiri.
    Et quiderr

    '

    'proxim abfu-it quin Iiempublif'am,Romanorum funtlitus euerreret,.


    autvlmperi'u ; _ocuparet , ni Qice-roflibperuigil eitifqu'e, collega C.'
    - Antonius audaeiiiimuiii _ciuem diflficilirn tain eu m (his intereminn,
    Neque enim debuei'atitefro' , (.qriqd'cum bonaillius initiiilrdiciulm )1

    de dei)f,.f.<:dGuratione illuminipfa Vr1


    Y
    qui (; ciuitate ; /;

    debamo;@139mg
    Clau', Auteuil'
    Rempltbll'gqlp
    ,COpiaifregifcrrclmeir
    euertatzquofhert (
    acrpatriile-qnpliu
    @QUI-ms rui/Ix
    '
    ` {imQfUj gemis 13C. @Q_iriurationis c9nfciQS.-bber.et in Vrfbe,quieiuitaiie

    Oiiilrf1onem mpliebtur- Carlrlaqiii'demex.Vibe exeedentfmngn@


    txhauriebrur-.rfedo prinliiqum if
    D miam. arlnari-pririffer. Intim igitur, ciu-(modi . ioorilain're

    @ibiareinfmA MHS,- ':


    msilwscuyiqwndamAthrnis, -
    quifqu phlsapibus, gmtiafyimne `
    ecitis .relegaririihiisi@Bibliaamiguith:canfueucrarifed :ameland:
    arnlin rerminabawpa Neer
    praptere quifqu

    wis par-fiarbellwn'ibi'iatelegaupnrs mam? drinn-in

    14-59 priieulinlrm '


    qu..e b0ni$fr>mibiisrfrprisquamumhea erigere ::quiqfimm qui)
    rerum Ominrienemxi.armisocioruin adipifcarurmfQiefSymnu

    quit-medi @Maremma ramen mr. bellum iarplnuinyiioa


    - ab Martins.Qoriolanumnixxliopalms:
    KQIMDOS in' ad duidt, ,VE Uili _m'atris 'ac fminarumf ~
    /

    2.

    sa

    LIBERCLVARTVS

    (q uas ad cum Romani miferant) precib'us 8: lacrymis exorari fe parere

    tur, de Republica atum fuiffet. Confirniliter exules Medicatie gentis,ac


    FIliguriui optimates de ciuitatibus , amicorum ac fociorum

    piis 8: opibus patriam obf`ederunt ,ae'peric'ulofo difiici'lque bello ciues


    diutiflim fatigarunt. Hic'dicet aliquis , tutius videri einem improbum
    moenibus arcere, quam in intimis Reipublict vifceribus pefie laborate:
    concedam illud fed quanto fiultius , quem opprimere debeas,
    extra ciuitatem em'ittere , qui'emiffus bellum ciere ac `i'enouare 8er/clit
    8: fe poffe confidat? erum iuniorem maiefizatis reum,Artoxerxes Per
    rum rex in carcerem coniecerat 8: Ycatenis aureis regalem in modum

    vinciri iufferat:deinde maternis recibus exotatus nexu liberauit.at non B

    pris libertatem adeptus quam regi grauiffimum bellum intulit, a-.


    depturus Imperium fraterna caede , aut patriam perditurus nifi ab exer

    citu regis circuentus 8: interfetus effet. Diximus eiufmodi hofies aut


    necandos effe, aut ingentibus benefici'js 8: gtatia 'obligandos :imitantes
    _A_u ufium qui coniuratos in patrem ac feipfum interfecit,exceptis pau'
    ci imis,quibus non folm veniam dedit,verumetiam beneficior mul
    lib- is titudine in per etuurn fibi obligauit. Extremus fuit 9 Cinna,quem Au
    . Di'o

    "

    guflusperduel ionis reum peregit,non letribus cietuis, fed argumen


    tis neceffariis ad affentiendum,literis inquam ab eo fcriptis quibus Caput

    Augufii etebat: ei tarn en pepercit Augufiuszfed non eo contentus fuit, _


    nifi cum ofie acerrimo fempiternum fdus feriret,emque maximis
    beneficiis cu mularet.Et cumCinna capitalem fentcntiam ac fu pplicium
    expetaret, hac oratione aduerfus eum vfus efl: Augufus , Yitam tibi
    Cinna,inquit,iteru m do,ptis hofii,nunc infidiatori ac particid. Ex ho
    dietno die amicitia inter nos incipiat: contendamus vttum ego meliore
    fide vitam tibi dederim , an tu debeas: hcille. Neminem deinceps Au

    gufius habuit chatiorem: ab eo etiam fcriptus eft hartes omnium bono#


    rum Augufiuszuec poftea quifquam iu utus qui optimo principi in

    fidiaretur.Sic _quoque Veneti capro Gonzaga Mantuanorum principe,


    quo nullus generi nommqueveneto capitalior hofiis eratzq'uique fuas
    opes 8: copias cum rege I_:udouico ad Venetorum euerfionem coniun
    xerat,eum tam captum Senatus populfqueVenetus n libertate mo- D

    d',verumetiam imperatoria poteftate fubornauit: uibus benefieijs au~


    tus deinceps in fu mma fide 8: amicitia permanfit.I lud quod Konti
    nus Samnitum Imperator confultus dixiffe fertur . Romanum exerci-'
    turn inter angufiias Apennini montis interceptum delendum effe aut

    fdus fempiternum cum Romanisferiendum.fic enim futurum,vt vel


    ingenti clade Romanorum vis frangeretur: aut libertate vitque Sam-4

    nitibus accepta Romani amicit'imque colerent fempitetnam.


    gquerfiones autem Rerumpublicatutn fazpius accidunt in angufia ci

    uitate quam in maximis Imperijs: quia ciuium paucitas facile diuiditur


    ac fcinditur in parteszin gens ver ciuiumiultitudo non itemzquia po
    ten tiflimos inter ac in Hm os, multi ciuium ordines interieti funt,t po
    tentium 8: mediocrium:bonorum item acimproborum : fenum ac iu
    niotum,

    DE.R1_E.1>VBL1CA.

    389

    nioruin,qui extremafi mul coniungunt, aut in'plures faiiiones abeuiit.


    qud fiplures .duabusfuerintzj faitio duas amieitia copulabit , aut

    cum altera confociata-alterain franget ac fuperabit. Itaque plures vno


    feculo in Grcotum Se Italorum ciuitatibus eonuerfiones , quam mul

    tis tatibus in hoc vel Hifpano'rum Imperio commemorantu r. Neque


    enim dubitandum ,-quni extrema fecum ipfa cliflideant, nifi 'medio
    ruin concordia coniungantur : quippe fceleratis aduerfus bonos (empi

    tetiiuni bellumfuturum fit, tenuibus aduerfus locupletes, nifi medio


    eriuin liominum coiiiugatioiie fecumipfiecum Republica copultur'I

    Quinetiam vnius Huminis aut vacuumdificijs interuallumciues ab a


    B inicitia fpe diuellit. Itaque I_ofephus Mauritaniaey ac Peffarum princeps
    ex duobusoppidis interual'lo a fe in iicem difiunis vnam eamque ma
    ximamPeffarum vrbem c'ontinuatis 'diciis perfecit : in qub fan pru
    dentiffimi principis laudem affecutus : quia non folrn des dibus',

    aemnibusmui'a, verumetiam animos ciuium incredibili odio fla`


    gratesi perpetuis bellis diuifos,a_rnicitia.fempiterna deuinxit.Id ipfum
    quoque-Qlazomerrijs accid'it, vt cm altera pars vrbis in continente ,al-

    tera pars effet _in infula, femperinfulanis cum cteris ciuibus `difcordicg
    at: bella intercedebarit: vt Arbeiiienfibus qui in Piro,ci`1m ijs qui inco-v
    lebanteditiorem vrbis locum , qu'em ipii Afiu vocabatii,tandiu difiidia
    ac'difcefiionesinterce fferunt , q'uoad Pericles muris longiffihiis portum
    vrbi coniunxiffet. Ilandein ob eaufam grauifiime feditiones vrbanis ci
    uibusYenetorum cum nautisinterceflerant , 8c quiz ciuitateifn'in cxtre
    mum diferimcn deduxerant , nifi'Petri La uredani fumma virtus 8e gra-`

    tiitas morus com pofiiiii'etit autem fpifiim ,vt propter ciuiles clifco'r
    dias Reipublic conuerfio fequatur : fi princepsl a iq uis finitim us ciuita
    tem caedibus eiuiumexhaufiani ,vel cines ipfos luantes repente op

    prefierirwt quidem ngli fpe-Gallos fecum diflidentes fregeruntlrerri

    lieffzrumcprinceps Tffam vrbem ciuili fanguine exhau fiaml facil ()


    egit. Item maiorum nofirorum memoria lliilippus i i.Burgundionurri
    princeps Bouinas Dinam eiuitates .vnius v.tantum fiuminis interuallo
    feiunasm fe r'nutuis bellis diu attriuiffent,lrnperij fui finibus adiun
    D xit, quas tamen antea fup'erare nulla vipotueraielConfimili 'cafu'praees

    Thunaruin ac Teleufina: prouinci rege fe, tulit, cum Mau titanic; reges
    inter fede fiamma rerum contenderent. Et Lacharns Athenienfium do

    minatum oecupauitmm ciuili difcordia Rempublicam eonfiiiari per


    fpexier-t.@inetiam Romanis in media Yrbe pugnantibus' fetuioiium Sa
    exulumlmanus infcupitolium inuafit,n'ec nifi fumma vi deiicimec v-lla re
    facilis _R'anani ad eoneordiam cognquam ab___luofie arcem occupante;
    potuerurit.'.Sunt igitur pei-ieulonlimazeiuitatibus _difeordi ciuiles, fi
    nulla cum. f'im'timis princi pibus focietas intercedit: quia pris liofiis ci
    uesinter fe cli-ffidentes opprimit , quam _fuccurri poflit . Crim igitur nec

    montiutn.
    rruptorumiinmanis
    , nec maris
    immenfa profun
    ditas ,nec llocorum
    defertifiima: folitudin-es,nec
    fubif'tuh'onurn
    ingles

    ingentes, nec lioftiurh innumerabilisrnultitudo regnandi cu piditateni

    39o

    LIBER

    Q_V'ARTVS

    cocrcere poffitzquomodo finitimis hoflibusJi mutuis armis cadat,ab


    fiineretur? Atque ideo magis metuendum quo fuetint angufliotesIm

    / perij fines , vt Lucenfium,Geneuatum, Rhagufiorum,quorum imperia


    vnius vrbis ambitu, 8: anguftifiimis regionibua continentur: v_t qui vr~
    be potiatur,flatum ciuitaris euerrere pofIit: at vbi longe latque imperia
    patt,vbi plurim arces,vrbcs,prouincize,regiones, mutuis auxiliis con
    fociantur,
    vnius vrbisHoc
    euerfionem
    autfingulare
    prouinciae
    direption nonregent,J
    (a
    / '"0' tur
    Reipuboccafus.
    tame haber
    monarchimqud

    "mb"

    pto : Imperium ramen : at in popularibus 8: optimatum Imperiis; fi


    fedes imperij, in qua optimatesautpopulus iura maiefiatis tuetur , jca- l
    pta fuerit ab hofiibus, atum Republica. Cm enim Romani Ca.-

    puam cpiernt, fecdo bello Punico,cztera Campanorum op icla de~


    ditionem fecerunt. Ita quoque Senarum Vrbe expugnata, Q0 'ma Plo

    rentinorum duce, fecuta Imperij euerfio: neque enim mult pfl: an


    ces omnes 8: oppida in hoflium poteftatem venerunt. Rex aut captus,
    aut precibus,aut pretio liberatur,aut proximus quifq; ad Imperi voca
    tur. ac fit interdum vt princeps Imperio cedere, ac priuatus viuerc ma

    lit,qu'm fubditos tributis vrgere. Et quidem nulla res qu terruit Q_a;


    rolum v.Irnperatorem, quam quod Erancifcus t. rex Francorum decla'
    "git rauitfe, fioblatas pacis conditiones repudiaret, Imperium Galliarum
    / Francifco filio daturum. Tametfi enim Itali,Angli,Hi-fpani,Belg,Vc
    neti,ac Pontifex ipfe maximus vna cum Carolo Burbonio magiftro mi-

    litum in Pracorum 8: huius Imperij exitium focietatem coiffeur , ac no


    legiones ad Pappiam fugaffent , Regem denique ac nobilitatis

    cus in Hifpaniam abduxiffent, Imperium ramen Francorum falu um 8:


    incolume fltetit , nec aufus hofrium cxercirus in Galliam penetrare:
    nec ciuium proborum cum Carolo Burbonio vi`tore coniurata manus

    vllam attulit Reipublic conuerfionem,at ne motus quidem vllos


    citauit: quippe inrelligebant hoc Imperium firmiIIimis legibus ac moti
    bus antiquis quafi :edificium,artif"1ciofifiimacl peni: inuiolabili materia
    coagmentatum , nifi difiicilim vi externa concuti : ciui
    tates nonnullas videmus , tam mal fibi cohrere, vt leuifiimo im pulfu
    ruituraz videantur . Neque ramen vllum Imperium quod temporis D
    diuturnitate non conuertatut , ac tandem aliquando euertatut. fed bea
    tior eorum cditio , qui conuerfiones in vtramuis partem 8: obitum

    mins fentiunr: vt de Re ublica Yenetorurn diximus,qu ab vnius do


    ?- minatione ad omnes,ab is ad paucos ita peruenigvt conuerfiones illas

    nemo percepier videatur . Aliud item exemplum habemus Imperio

    Qermanorum , quod :i Qarolo magno conflitutum , 8: ad eius


    delatum vnius dominatu tandiu ftetit,quoad excifa Caroli fiirpe Impe

    ratores principum fuffragio creari cpert: 8: cm potefate abuteren


    tur, lacuit
    imperandi
    leges
    conditiones
    Principibus
    definire: ex quo
    fenfijm
    monarchia
    dllabi
    , ac8:optimatum
    poteftas
    confirmaricoepit.

    nifi A uftriac , gentis illufirifiim principes vndecim rerum gefiarum


    gloria clarifiimi,quafi iure fucceffotio,dum alius alium, fe viuo,Impcra
    torem

    "

    _ _,

    `DE

    R.EPVBLICA.

    391

    totem deligna'ricurat, Imperij Germanicimaiellatem quodammodo


    tuerentur,iampridem Imperatores ducibus Yenetor ares,atque haud

    feto an inferiores fuilleiit. Eadem cuerli'o contigit 130 onis, poll Iagel
    lonis gentem . llirpe cxtintamc Qanis cm Chrilliernurn regem lub
    diti fpoliallent, ac Im erium certislegibus 8: conditionibus fruendum

    iurato fratri dedilI'enthunc Federichus lilius excep'it,qui ijf'detn legibus


    quibus pater iura maiellatis c optimatibus diuilit. nec dubiurn ell quin
    fummum Imperium adepturi lint optimates , li Federichus line liberis
    moriatur. Tametli enim En ngari,Boheini,Poloni qu ac Dani crean

    dorum regum ius-habeant , fer ramen. patentes ad fu turum Imperium

    B delignantliberos, qui-iura maiellatis mult melis tueri folent, qum

    peregrini. ac liquidem Imperium proauis ad pronepotes fucellorio


    iure peruenerit,paulatim ab optimatibus ad reges iu ra maiellatis redet:
    qua: conuerlio 8: facilis eli, 8: 111 falutaris . Sic enim Calimir

    magnus rex Polonor a proauis Imperium adeptus,iura maiellatis for


    titer tuebaturzfed eo line prole mortuo, Poloni Iudouicum Hungariz
    regem Calimiri propinquum ad { quidem Polonize capellenda
    accerliuerutit, fed maiellate plurimum deminuta: ac mult 'magis poll

    Lud'ouici fine mafcula prole occafum,cuius lilium Iagello Lituani dux


    cum regno Poloni fufcepit. I-Iuius polieti principes c_lucento's am plis

    annos Imperium quali fuccellotio iu're ad fe delatum liifcepett,ac mo

    C narchi iura diligenter coluerunt, qu o'ufquc igifmundus Augullus te


    gnum liberis ac propinquis mafculis orbatutn reliquillet.Tuncpopulus

    ad lientichum Caroli 1 . Francorum regis ftatrerri Imperium detulit.

    fed ijs legibus vt potins princeps,qutti rex elle videretur; Et quide cm


    Metim vna cum Duce ac Pontfice Lingonum ,- ad legatos Pono'lorum __, _
    excipiendos t_nilI`u's ellem: ac_Lutetiam vna cum legatis teuerfus,dc im- /Mf
    perandi legibus multa dedicilfem, fumma fuit Senatum Polonize regi
    futuro conditiones imperandi duriores daturum fuilfe , li Prancorum'
    Principum laluadignitate id lieti potuillet. Ad hunc igitur modutri 111
    ra maiellatis ab `vnius dominato ad optimares,ab his ad popul redeunt,
    nili monarchia leges immutabiles ferturzvt in Pomiticis maitimi crea-_
    D tione,cuius maiellas n eli 'eollegio pontificum accira : nec item lacra?

    militi Magillti potellas ab equitum collegio imminuta,~quia fuis legi

    bus nituntur. Ae Collegium pontificum,mo_rtuo Pontige max.


    1131110 11. potellatem futuri pontilicis imminueiie decreuilTet , nil'iilomi
    nus ramen Leo pontifex a Iullio quodammodo delignittuscteris om
    nibus augullior vifus ell. Nihil autem periculo propius, qu'm rege line
    liberis mortuo vnum aliquem exilter'e qui opibus ac potencia cceteris

    prllet , eque magis liregnandi cupidusfuetit. neque enim dubiurii,l


    ell: quin dominatum catteris' principib_us,li pollir,etipiat:vt quidem liufl
    go Capetus, intermortua Caroli magni llirpe,cm praefetus Prtoriogl

    opibus 8: gratia plurimum valeret , Carolum Lotharingia: Ducem, qui

    vnus cum Ottone 11110 cx omnibus Caroli magni nepotibus rellabat,de


    Imperio deiecit: id quod @tomanis principibus metuendum ell , qui

    it 4

    1.11 infn iv rlva V s

    `_qui,tametfiilmbt Turac'anos , Ebranes, Micliae'litnsfn gentis ac nomi


    misp'rincipesmibilominus tamn fi'Ottomarrptrrr familia. penitus in
    tereat,verdum efluvft qui plus opibus egra'tia poflitinter Prtorianos
    milites,de,lmperio dimica'turus fitrgac. principibus, Aqui mins p_ottia

    v_alent,dominatum erepturus: 'quod maximus bellotum ciuili'urrr mo


    tus in @rieure expiraret , propter eam,iq'ua'mrdei0ttomanorum virtu

    te 8: im perandi ,maieflate opinionem- populi' `iconceperunr t _Memo


    rabile exemplmhab'emus de conuerfione imperijlyiacedmoniorum.

    nam fufo ac fugato Cleomene rege ab Antigonopartiatarum populus


    fummo Imperio tres -912151111 :fed-cum allatum effet Cleo

    regem in vlrlgyptocli'irn fuifle , eprhoris quinque populo creatis, B


    duo,arreptisarm_is,tres collegas facricantes occideruntzdeinde populus

    Agefipolim regi flirp'rs Heraclidar fuflragio regern _cteauit. fedcm


    ante Cleomenem duo reges creati confueuiflent, I_:ycurgus .nouus'ho

    mo ereptis pecuniafuffragijsrex etiamr popuflo creatus , 1111011 re


    gi flirpis propter inopiaml petitionediadetnatis fummotozq'ui ttam
    _f`uo generiacdignitati co'ntumeliam illatam ferrecmfnon poertgmagi

    flratus omnes interfecit. Ita Lycurgus qui cdem euaferatfolus domi


    natum tenuit,cm Heraclidarum gentem pen deleuifferAtque linee de

    Rerum-publicarurn interitu 8: conuerfionibus dta fint ,'qu prauideti


    pofIint nec ne,dierrendum nobis videtur.
    _ ,

    l _,_,

    Vin Raumfullzcarum ramer/lunes ?


    l
    at

    P v Tf'Jt'fi.
    '/'`..

    1.

    `
    i

    11.1

    :l

    li..

    y*

    @Your A @heologorum ac _philofbphoru m.' Omnium del

    ` uw _
    \`
    Qik

    cretis conflat,res humanas neciprcipiti cafumec fortu merc


    meritate ferriiconfequens Rerurnpub'lirarum interitus 8:
    i

    conuerfiones Deb,velruitura,vel ab homzinurn arbitrio an

    voluntate pendcreg id diuinaf .poteflsatemullis interieelis mulls, aut


    ab ipfa naturalium .caufa'rumz efeionum ferie nez-confecutio'ne fic a
    pta 8: abimmortali Dcd eolligata, 111-1111:1111011110:
    s in Timm. mniaornnibus inuiolabili cohreanti: .quam'Plaro- 'ex Homeui'D
    fententia cathenam 'au remmid- 111 - fat,teri Stoici pro

    nam,ugu-Ilinus;1?antium(opinor).&enlecam fecutus,DeiJm appel

    lauit.Gr`auitera.utem bijs r,qui natura Den m utanrqua De'ug

    natur legibus leigareturwtl'ouem fabula: Fern-nt'gdrafli decretis 'ce-1

    neri. ret ramen Xuguflinus -qui fatum autfirull effe,:rwt Deum ipfurnl
    fatum effeferipfit :quia nibil conflians nihil Hmmm, 1111111 'immutabile

    Deum, -Ea -(101112136 muneref, 8: conceffutribura nomi-f


    num Aerieri voltastebrteoru _m ac Theologorum dotiorurrl conferir-J

    1 @More Ma- fione ibera ,8: omui.nr;ce_fl`1tate_A folultama'm fr noflrar-voluntatum


    :SSCILO
    cxlefles
    qudam 111118: appetitionum canile neceffari', non folm hu
    go" l
    mana voluntas libera non fit,- { ne voluntas quidem {mt ineptvelle

    dicatur, quem vlla vis cogat., Ab hac igitut tr)icorm,ac fatalium-lio-A


    1

    111111111

    'DE RBPVBLIC

    39,

    ininui'n iiierti atque ignaua difcipiina Pofiidenilus 5 Stoicorutri ,fu Loggi;lijffj


    `tetatis princeps iampridem 8: ptimi quique tum philofophi tum etiam - Pinoli

    A/peritiores theologi procul dif'tteffet'unt.~ quine'tiam PhilippusMelanch


    thon, qui pro feruili voluntate acettim ptopugnauitdibetas homin'uni
    voluntates in ationibus humanis ac ciuilibu's effe confitetut. Cm au

    tem humana voluntas tam varia fit , ttnque fui difiimilis , -vt nihil : ea
    pofiis quod ad rerumpublicatum eue'rfones aut'eonuerfio

    nes accommodari queat,nihil genere deii'niemus. ( a'utein


    uinis confiliis getuntur, maximam pariet'n abdita humains c'ogita

    _ tionibus, 8: hominum fenfibus omnino'rctrufa': nifi Deus "optiitiainvaJ


    B tes quofd eximi integritatis ai: fanitatis fingulati munere afilauetit:

    vt veteres quondam Hebraeosui cettiflimisoraculis multaruiri ciuita-


    tum 8: Imperiorum conuerfiones ac interitus prodideruntgex _erienti

    i comptobatos. Raris au te-m 'diuina potentia 'efe exerii:


    fihe caufru'm interiettione: id'que non fine mpetu maximo ac inopii

    nata vi facit : vt cm eiuitates uin ue Sodomorum incendio ]:


    'itc Haiiimis vlt'ricibus in vrbes 'elelaplis vno perdidit 8: ; t
    ocum etiatt u'atu'm dulci'um acpif'ciu'm afiluentia ` te
    tertimo fap'orec mutauit , vt omni pifcigeheri e`r lit ae lttl'ialisl
    i fa vet tellus vberriin fertilitatis5 cineribus putido itat

    igerfitwt nec fal'u'taribus pltis vllum ,' nec frugibus locum iii regione
    C tanta
    reliquiffe
    videatut.
    Ita ac
    quoquelurrliam
    8: Ijelic
    citiittes
    voragine
    aquar
    tam repente obruit
    , vt etiam
    ij qui Grcorurti
    ieit vrbibus`
    in naues confcenderent mirabili quaruminfurgentiuhi vi porti: pto#
    hibiti omnes inundattur . Confimili vltione diuinitus illata tres ac vi-
    ginti vtbes Italie itiitnanis 'tetrar hiatus vno haufit momento , vbi po

    llontin paludes exun'darunt.ltefn duodecim vibes~ Afia tetris difl


    cedentibus vna labes detepente dicitur abforbtiifl'e. Clim igituthuinan
    voluntas
    fit varia
    femprque
    difiimiliszduina
    occulti'
    8: abdita:libera
    tefiat natura:
    vigqu
    nec lpenitus
    obfciira ,8:
    quo-~
    dam caufarum ac eieti-onum tenore moderata 'cfurfum tenet., Caufs

    _ autem cohibentes in fe efiicitiam , ; m'ult` ae vani@ fum;


    D non ciuilesdicimus quais'4 roxim feqhitur conuetfrio veletitfusfciui

    ratum: vt cum nulla bene l @tis


    huiufriiodi Ret'npublieambreui neftizitimeritutarnttxnvtiniunrii
    enim caufaturiimulla ettiotmu-lla ygrani'cn-,ntillti dni'qu'eab obitp- ciui;
    tatis propisabeft qum'iflca :fed eau fasfeaelefles inmune' vi quadam Yma

    nantes inquirimu's: tam'etfi iuuat omnes intjueri :icvprnfpicete.litquem-1A

    admodum homin aliter piton' , aliret medicusfv8: aliter-phy#


    ficus, aliter theolo us eoner'nplatt'dicquo ue Rerpublicat'um
    uerfiones aliter p_oiricu', aliter firlogus '_liti theologus diiudicat.
    *

    oliticus in ciuitatiseuerfioni: pririeipsiniutias, forties;


    regum iniquitat accuftit:afirologtis` clefturu' fideruin vim 8: efficien
    tiam contemplatur,vnde varios-animo'th : hominibus ad resnof` .
    uandas ingenerati putat : th'eoldgu'sver pcfiesiojt'ines bella, fruguri _

    394

    Vl.. lffillg 311 V 5

    `i fletiljtatem,t iu itatu m dlenifqueac popiilotuni interitiishi diuini numi

    g-.cifffsm .nis 8: religionum piu minare. co'nflantetafiitmatz, 0b {dq Deum


    irafci, fapientiflimos quofque magifltatus in fluporelm agere ,-ac fuafi
    1

    dera in principes armarehabet funs-,quifq,ucvcaufas,_,quarum ope 8: con

    cutfu ciuitatis intetituir'i-fore fapiens auguratur. Nam in quampluri


    mos magnoerrore labividemus ,qui [ peruefigatio

    ne D_eiprzepotentis maiefiati quicquam; dettahi;

    - ramen ex

    ijrclaris elucefcit,ci`1in Vadi'umento caufatumc eftium eafiunt, quam

    fiabipfius Deil manu ac p'ot'eflate, 115.1


    autem cleflium cotpotum vim 8: .affeiojnem in vniuerfa natura ad
    mirabilem lrionfentit? non-proptereatamh vlla natur neceflitas facit, B'
    quomins ab im mortali Deo'corceirfi ac retineri poffit:quippe quina

    ?.llf-_legibus, quasip'fe- iuflitfolutusfeflm quidem Senatu aut popu

    lo,fed feipfo,quia maximus cil: necquicquam nifi quodtetum aciu

    fium fit eHicere


    potefl,
    quiaoptimus,
    perncmefLAt
    populorum
    omnium
    ---- Quran?,
    fed ramen
    feculram
    gerit,quia:maximus
    cuni omnia
    qua:
    nedieiiispopulus

    "im uw@ orrus fuiprincipium habuerunr, fluxamquoque. habeant. ac diffolubi


    [ vt certiffima niuiimeque dubia demonflratione perfpi
    diras autem inea
    -f
    :
    ' ~
    \
    .
    .
    md,
    3 : equense etiam non ciuitates modo,verumetiam omnia
    opll malnll l 1C-1

    fiflgfjg'f quae pofl originis ( primordia fecuiis innumerabilibus floruetunt tan


    fhzg-igslf
    t 1111190.
    :"""
    :

    dem aliquando . 'Ac tametfi 1212110 philofophorum princeps, nec "


    ratos orbium curfus,nec catlefiium corporum vim ac naturam,qu;t tc U
    dcnfiflima caligincac obfcuriffimis nubibus obtegebatut percepifie:
    dni-Reiqulic fo rmam prclara mentis agitation@ _Kale fibi finxiflet,vt

    : 2215122; feiripiterua fore videretui',fi legibus 8: inflitutisnabertaretmiliilorni

    proxima fabian- nusramen interituram. faflirmauit `: quippequi in clariflima luce. profpi


    y xit.

    Cenrbtludibrim rcpu'm..0m'|)u nhquvlquiunliuf, GCfCtjilln bOlllCCKC.

    e,neciqliigquam firmu'm au t,flziliile eflielptter return omnipartem,


    gggndng-t 18 de. ?- cripf'eriti ; a, ,
    .

    ut`m6_gyga, Qlauiim'itfa -111111218 m pt_azolara inflitutamullae (

    fatlegeiigu; ab .obitu certiflimo-refpublicas vindicate poffint. Qui


    bus argumentis iecundus philofophils Stoitzefamilia: P_.oinpeiuin poil
    ladomlhatfalicam ac dfpe-_tatum crcxiti. Nec proptereagqui D

    ip; natura {-111 iiatiiiii .conueroiies 8:


    nereptitaiitr,l hiinentemlinminisvnliintare - i 120 Ulf

    min-sp'rpdtemem netef'ftttedeiiiniliulit. -121111011

    1111115221$101 'confett fcniiicxiqun i .naturali


    fatinfeeflitatc fieri iudiearemusi;i cum diujna {
    &.111{- ui. Hirpes- 8: animantia
    (111102, illum terminos, mmm

    }511-1 611151111- 1;14> : min' genere in faerisil'itris illud (? [law 1":


    new. . En: regt-iraient vin utibns ftrefisprmliuctrin'nvit fila: terminos 111111111111` e
    eipitis. lob.c.n..
    simucimiibi. proroganiros: cftcltratos Ner; vim: fucurfu-m' bteuior habitutos,ac
    --- cdcrrim exid@bimsjllqugeQibus con fiat cerros 1-11' min os l
    '

    vila

    D naar v BJL rc A;

    39;

    vitaruiufq; abimmortaliDeol-ixos; quifcelere breuis ctrahi,virtute

    longis proferri poilintlta quoque imperiaqus habt Ortus,fua incre


    menta,{l:atus,conueronosmctalirquandotamen conuerfi'onis cuiuf .
    que 'momenta futura finrgquancl mori'endi-dies Hnitusmulla difciplina

    perceptum
    tura `{cripfit auteognitumwidemutQud
    , crri modulatinisftrauitas 8enimflato
    concentus imperiatunc
    periret,leuiusruil
    eily
    qutn vt refelli debeatzhc mine'n [ loco. Plerique ciuitatum conuer
    li'Ones aberrantium cinerrantium fiderum ,vi poteflate peren'das ef# e

    'fe pu tart . fed resipfadimcultatemhabet infinitam;que { expli

    cari po(I`et,ii Rerumpblicarum

    elfethu rerum Omnium Oiiig

    B natura petita. IIam verb fr Ratus aut Obitus 'illis fempiterr


    nis ignibus eormque mutii ccurfu aetraielionibus peri'de-rr, nulla

    ramen certa difciplina tradi autiper-cipi poiTent cm tanta fit eorum qui
    fidei'um vim Orbimque cle iumfcurfus notarunt varietas .cincbn- I

    Rantiawt eandem {lellam yaliusrei.co,aliu :tueth curfuferri eodem mov


    mento fcripferit,qu tameniclo Ilabilis ac immobilis confpicere,tur.i mm a/;
    vt fua ipfi temeritate refellntur, qui flellaruzm vim in ciuitates , quique '030mm'
    ad quamlibet multOs antros eifelur finnJine' errore prdicere { poile
    iatant. At ne in ipfO-quidern [ curfu qui minus haber Oblcuritatis,~

    /(2

    dogmatum -fuoi'um contanti ac conuenientiam tueri potuerunt. Cer

    i C te I_.eOuicius qui Alphonli decreta {bcutus eli, fuperiorum planetatuin'


    concurfus altero pbl menfe prodidit,qum in carlo dp ariiifent Ac taf

    metfi
    [
    norauerit
    retroatis ,tatibus
    Solisvniuerfi
    Lun temporis
    eliquia qudam
    maiohribus
    prodita
    vt rationern
    ii'iiin'di
    conditu certis melifque iu-dicareti nihilominus ramen eius Obferua;
    tiones ruinam minanturpofuit enim Solem'in iplius inundi Originibus .

    Leonem tenuilfe, Iullium Maternum nulla probabili rationeiecutusi '

    _rabes verac cte'ri 'Allzrologileru in Ariete : putant. Vtrique

    tarn en aberrt fcopo,alteri quide'maquarta oinculi parte,alrferi dimidia:

    fr quidem in ingo Solem pofitu'm initio , non mod antiqllillimi


    populorum Omniu m moribus ac infliitutis: verumetiam diuiniflimis ter

    {limonijs telarum habemus :quibusI feila dies oolleionisfrpgum ex


    D tremis 7 anni diebusico'li iubetur: (: die fecunda 8c .vigelima menlis crgdi-ar-i

    {eptimi , quem ante migrationemex jlgyptnvp'yrirnum,v fuiflezMOfes dif `


    fertfcripfi. Id autem lepius ab;er5,quo-minusfmbigerctury reperiturn 8 ggd-mmc
    legimus. cm enim diem fellzu'fnal. @bib id eil culmorut'nfquem Grvci "n

    (vf

    ..7;1 coliiuiiletfubiecithc verbag'v PU NPP ell,Et 9 FIX,- P- 34:

    ver .

    feium colletionis frugum vertente anno; Ar fuperioris an


    ni momentum,f`equentis initium ell, vt Qruspollo veteresflgyptios

    //

    annum {igniiicafe fcribir, draconein Orbem ciicutnallzo:I_gfepliusi auf ,lawaai-bami. (///n


    tem Optimus antiquitatis interptes: menfem"Abib 'qui Caldis Nifan, qm'
    nobis ver antealyiartiu's nunc prilisprdine'ptimum fuife tradit pro-_

    prer adeptam libertatem exculIaAgypriorutti [eruituteineufem autem


    qui .Caldis Ethanim 'Hebr'is '.ljifri diebatur is erat O_tober , natura
    prim us',qui pollen incidir in Sepiembrem. non modo I_Ofeplius,
    l

    396

    1 in genenm.

    LI'BER

    Q_'YA'RTVS

    verumeiiam omnes fete Hebrorum magiltri,lieazar ,inquam,Abra

    ,_imp.7.nmi ham 3 Ezr,F. Ionatas,Caldusinter >res?, ac cteri fer omnes id con


    :"3ij , Hrmant. quod quia magnum pondus habet ad Rerumpublicatum euer

    `8"'

    iion es diiudicandas,planis explicandum nobis elec ola vetus lira 'li

    "

    1:1111111 libros Melis de Originibus ab utumnoaufpicatur : a'c _amuel


    antiquiflimuS Hebr'orum magilterprimam Tecupham feu eonuerlio
    -nem annuam in autumniquinotio fiatuit.quibusplanum lit antiquif

    {imaegentisdogmata 8: inllituta cum lege diuina congruere ac conue


    4nire. Eademfuitde anni principatu difciplina veterum gyptiorum 8:
    Caldoru m, quibus artes qux Mathematica dicuntur non mod o
    rigini-m aceepert , fed etiam ab ijfdem ad omnes populos dimanarunt.

    -lic I_u-llius Firmicus tradit gyptios maioribus acce )tum pofteritati


    .tradidilfe, Solem in extremaparte libr initio poiitu m fililfe. Bade' fuit
    Indorum fenttia,qui adhuc Solis 8: Lun tultores , Hifpani pro

    diderunt. Ac-tametli (rcorum annus folitio liiuoinitium habe

    ret,nihilominus ramen Afiatici Olympiadas 8: anni Caput ab autumno


    incipit-bautihinetiam I_omani ab vltima antiquitatis memoria ab idi

    2.1 7-

    bus Septembris menfem aufpicabantur:lcx,inquit Liuiusveruita eft,8c

    pril`cis (cripta literis, vt qui Prtormaximus fit, idibus Septembris cla

    immbocnum uum pangat. clauum bunc Iiellus annalein appellat *,quiquotannis,in


    "
    quit', figebatur in dextra parte capitolij , vt per eos clauos numerus col
    ligeretur annorumugultus etiam ludos Olympicos fptembri menfe C

    inliituit. Actametli altrologi nouam anni rationem :i Mole traditam


    (vt cterifer populi) fequantur, 8: a ( verna incipit nihilomi

    nus cleiiium conuerlionum tabulas ab Egyptijs. 8: Caldis acceptas


    ,Proicminns ordiuntur ab autumni fetione. @dat antiquitates,totque ac talium vi
    forum autoritas, tamerfi rem fatis perf icuam ac minime dubiam ef
    ficiunt , nihilominus ipfa natura nos eo educit , vt ab autumno mundi

    origines cpilfe confiteamur.Namli dem us,id quod neceffe elhhomi


    nem ab immortali Deo ,ac cteraquoqueanirnantia eo fiatu condita
    , vt nutrieibus non egerent: neceffe omnianimantium generi,
    - _ atque in primis homini fruges matu ras , 8: arbores frutibus ad vefcen

    s Queres.

    dum graues, 8: ad intuendum iucdas, vt eli in libris 6 faeris Originum, D

    inque hortis amnillimis conlitas fuilie: quod fieri nullo modo potel,
    nifl milndusutumno ineunte conditus , quoniam circa
    7 Genelicm
    _'

    creatus 7 eli Adamus,.vbi fruges vere fpicam nondum exeruetuntell


    nim menlis bib ditus, quia fruges vere nouo illis in locis in ;
    exurgunt : arbores ver vix eliioruerunt. neque enim natur lex ell: ab

    orbe condito , nec temperics veris 8: autumni mutata. Opam-obrem 8:


    ' Sym poliacis, _cm qureret lua lint auibus priora ncne:

    1
    'l

    definir aues pris elle procreatas, 8: qucunque maximo inu mdi con
    tintur,omnibus fuis patribus abfolutafuille: alioquifi Deus hominem *

    vagientem , li vitulos pro bobus, li pro auibus procrealiet, ilutrices


    uo ue ad latendumc aues ad incubanda creare oportuilfetqu

    'fi abfurda funt 8: ridicula,8c illa ex quibushc fequuntur abfulrda ?


    -

    `DE

    REPVBLICA.

    397

    neceffe efl : fcilicet veris initio mundu m conditum , 8: virgulta pro ar


    boi'ibusfruitifetis , 8: ctera denique inchoata nec perfetionem affe
    cuta fuiffe. quibus planum fir , eos/terrare grauiter qui vltima mundi
    principia verna fetione , ac diem ipfum a meridie repetentes , tum fa
    'cras literas, tum etiam antiquiffimam Indortim,Cald:eoru m,/Egyptio
    ' rum 8: .Latinorum memoriam inanibus conieclu ris abolere conantur:

    quia fcilicet frigoraxfeq-utur autumnumzveriti opinor,ne Adami infan- h


    nuditas algeret.Cm igitur figologi falfa,vt fi quoque,clefl:iu con
    uerfionprineipia pofuerint : fummopere inter fe de (idem tri ac fiel

    la'rum cui'fu diffideant , nihil de rebus humains 8: ciuitatuinteritu'con


    B fltantet traderepoffunt. Qqanquam perridicul vrbium conditione

    " Rerumpublicarurn origines 8: conuerfiones meriti, quod illi faciunt:


    .\.

    uinetiam iaisfubflzrutionum fundamti,de cafibus futuris dium,


    de incendio , de ruina temere affirmant :quod cert ab infania 8:
    te proxim abe'ft i quafinatur confianti imns ordo 'ab' humana leiii
    tate , 8: orbium clefitium vis ab opificis 8: latomi arbitrio penderet. le
    gibus 3 quidem cauetur dium exuflzarum fliinationeni ab tatibus giamaica-Can

    fieri oportere: fic enim in exemplari I-letrufcorum legitur: tametfi Qu


    iacius antiquarurn letionuiri ldiligentiffimus interpres eorum fetam
    fequt'ur, qui qu' is i [ v s,legeiidum putant. fed hac ratione mar.
    nioreas desaugufliffimas vilius fiimari oporterer,~ capacibus horreis

    Cluto ac materia putti cflrutis.At. Yitruuius 8: architeti omnes ex


    " dium'exufiarumietatibu's, ('nifipa'rietes l'ate'ritij Fuerint,lios enim Illi
    .
    .
    V'truuiuslibn..
    niuszetertios, fi ad perpendicplum
    etigantur,
    appellauit)
    accepti- damni' ist
    _mm qu?
    zitimationeminire folent.Sedad.Vitruuium9- 8: archite'tos,taliu qu - """"
    to fubtili facie

    Rion arbitria referamus. (mod autem ab mdi-ficiotum 8: vrbium fu n-'Zrupfgrfnflqnc

    damentis de Imperij fiatu,qualis futuros fit,iudicar1 putant oportere,re

    '.

    tufhte' n ruino

    rz. ii .caifbi- y

    futationc miniisegeretmifiM;Varro,quern 'I~`ullius Grcos ac Latinos ma :gpmmm/N


    omnes'efudition'e
    fuperaffe fcribit,arunt`iuiri
    Pirmihanum iuffiffet
    -g E;'rfmn:g;
    .4
    .
    f
    _,
    ~ ' '
    f t f
    rofcopumVrbis Rom explicarer fic enim Qltitarc _uscAntim-ac u iigfipcdicicx
    Lyiiustradun't .. Is igitur'caufas exprogreffu Rfeipublic 8: anteceffiofbuiisinucmum
    ): _co nfequentibuscomparans, leuiflimi's 8: inanibus coieturis traf> {folgfgggg

    DKCal.
    dit iaa
    fuiffe
    fundamenta
    anno terno' ( Olympiadis Scor-_ :
    Maas
    fubvrbis
    hara
    M'eridie tertiarri,Saturno,Marte,acVenere
    iriliiqsfcuri;
    . pionemloue fPifces,Sol;e Taurum,l.una
    oecu pantibus,0riente Virgine. At cum hu ius thmatis cardines prcipui me-Mmm ,
    ntiznt, eos non
    acl M_e'tcuriurn p'ertin eatit , 8: hominum
    flu'dioforum
    mercatur
    phil poffc
    I
    _
    _ _:
    Wdh
    _
    pluf'quam
    {ophiazditeratfum deniqiieomnium thefis illa cll'efhs nota prefefemt, anno: 0&0 inta
    _

    dur-ire. Defateri

    qui fieri p'otefl; Mt'mRomanos mortallum omniumfbellicofiflimos homines ifla conuelniant? Quanqua-m Taruntiuspudendo errore lapfus
    _ .
    . .
    .
    cum naturaipfa

    .
    cgquifitumorrbiiim
    catlefiium
    diferepantem,pofuit.
    .

    f1

    35; . qu,
    o
    l fini ftantcs,ni`~
    iid
    ,ra
    1 a ""
    t

    . .

    '

    .quantifuerint o
    limfatfti ritifem
    per flimrurix

    id '50km Vif i'lwilw cplan oppofitum, cum ramen Venus `

    . .

    Sole quam logiffi'indifcediuad fummum oto 8: quadraginta partibus idling;wa legge.


    bca-,quod

    Cxclndllm 8C [ pp'lnpqi venia

    vider

    u e e examina
    tis artatibus in l.

    retut ,fi aliud agentiexoidiifet , It A'ugerioFetrerio excidit, qui in libro f* dm d 1


    ,

    l 1

    g-IIJ.

    ,93V

    Linn -chAPtTi/s

    de iudicijs planetarum Mercurium Veneti , 8c' vtrunquc Soli oppofuit:


    quod per naturam fieri non potefi: cum Mercurius :i Solc partibus tri-A
    ginta nunquam difcedat. Tamctfi Io. Picus Mirandul Princeps ex hac
    motuum cleiiium dcmonfirationelullium Maternum falfo coarguit,
    quod Solcm in Ort'u,Metcuti vet in. decima do~mocollocarct,quod,

    inquit, fieri non : nifi Sol Mercurio abiit citculiquadtanre :nec

    animaducrtit globurn ad A-quilones. ita` confitui poire , vt Sole 'o~


    tientc , Mercurius meridianum im du abus ante meridiem horis deci
    mum domicilium
    attingat:
    tam a SoleMercurius
    triginta ettibus
    abut.
    At Plutarchus
    fcribitnec
    Antimachur'nY
    Lyrium te'ii'aturnreiquife,
    Solcm lu m'inc defectum, quem tamen circuli diametrog Luna abfuiiIe B

    tradit. Illud etiam falfum , quod Solis ingrcifum in Tauriiig'numxxi.


    die Aprilis contigiIIe tradit' Tatuntius : cum diem tertium ante ;
    Mayi Taurus illa occuparci. Qianquam I_.ucas Gauricus qui cla

    tiiiimarum vrbi themata clefiia collegit , toto czelo diferepat Tar


    untij propofito themate._ Is enim iugum (vt Manilius)in Otientc'ponit.
    Sed dc rebus omnibus abfurdiffimis nulla efr abfurdior, qum vrbium
    t euctfionc ciuitatis interitum mctiri,cm fupcris demonfiratum fit (al

    ua'ciuitate vrbcm fpius cucrti ac folo quari: vt de Qartagi'ne fdocui?

    _musz : faiuis mnibusac dificijs Rempublicam fpius in_tetire. Nihi


    lo ianior efr Ijieronvmus Cardanus, qui vt abdita tiettuiafubtilis
    quam cteri trataret, 8: admirabilitat'em fui apud imperitos,earu`m re- C
    tu in excitaret , maximar ciuitat ac Iinpcriori'i origines 8c incrementa
    ducit ab ca {iella qua: extrcmam caudam I_Ic'lices occupat : quam 'Vrbi

    ' Rom nafccntiverticalcm fuiffe traditf: iride Ro mani'i Imperium Con'


    ,ftant'inopolim , poil: in Galliam, hinein Germaniam eiufdem'ftell be?

    neficio deducir. : tametii ab liominc leu'rfiimoprodita fuerint , re'`_


    ruin ramenA c_leftium ignari homines mir'a'ntur . igitut rcf`ellenda>
    nobis . Nam cum in_tlligcret extremarn Iiellatri Helices populis o
    mnibus Heriquotidie vetticalem, perpendicularem vct iis tantum qui'

    fubiecti funt`circul0 quem'ea Iiella defcribit: 'Catdanus fubiecit vertica


    lem elfe opottere cm Sol meridianum circulum attingit, quo iii :

    fuiffe putat cum-Romulus creator Vrbis , fundamenta iaccret Ida'ut'ctn D


    per naturameri nonpotuit :vt fcilicet extrema Vrf 'maiorise-adcml
    hora,id eli meridiana cum Soleverticalem circulum attingeret. cm ;
    nim ea nunc pout-_a fit 'in x xr: parte Virginis",'e'x ratione~ moru's o:
    @taui orbis neceffe cil: in xixiparteLeonisextiti'IIe,cm `Vrbis fundam-f
    >ta fubilzrucrentur : Solemvet' in x51 x- parte Arictis,"vt Solis anteceiii'o
    nes declarant._Abet;1t igitut Iiella trientc circu-li-,ac _viginti pattibus 'gverl'

    ticali, cumin xeodem Iignoc eadcm parte figni qua Sfo'i eIIe debiiiiferi (i
    vera fit Cardani d_otrina: qui tamcnicmfciret eandem 'fiellam multis'

    oppidis nafcentibusI iam ab orbe condito'verticalemfum , c quidem '


    ' _Sole meridiano , praeoccupationevfusadiecit viii'taritiifmormrchia'mV
    l debcri pfedicur potis Romanis,~quorum vertice duodecim' _radibus
    abeii , quam Scotor pifcaturibus qui Orcadasaccolunt, aut I'Nirugis,
    v

    /
    /

    : c

    Rf.

    L I C A.

    399

    8: ad Aquiloneiu populisfquibus eadem fllfa non mod verti


    caliseil: Sole meridiano ac menfeeptembri,fed etiam perpendicularis?

    illud etiam abfurdius giqudab extrema ,I-Ieliizes Imperium Confiant'i

    n " `15 grille'circiter ann os ante condita fuifi'et,~


    quarrrilrrqaenipfedes nllickollieareturllnmfver vrbisilliushorofcopum

    exibibiimhcazvaticanitfuasauiicus defcripfit,fvt quidolim 130:


    phyrioilitris proditum 'armanrfatisjnconfliamer ar;temere,oum Por..
    plyririsr mainilum izdterliumefpacerrim : hqrofcop'us autem :
    ( menfe,die Lun,lio ra :..ML oi :

    o'Solis. .vf 'gzupz-annimundi;


    Gauricusve'x Biiantij
    .Vaticano3838.
    deferith
    : cui fubiici-t
    B iiciwurbazSubt'rah

    638.
    Sole v'fain-rim,- LunaiciSattirnoLeonemJoue aciVenere Cancrj, Marl
    te 8: Mercuriopminosiin Drtquariorcli verticem occupantibus,

    feriafecufrida >poficrirtnrifizSolisiA'lfiuizl e'iufd'em vrbis thema clefie {


    Antineb'ns obfe'ruafie. eriore rardius quadraginramomem
    tis-i.~ Illud perabfiirdum .quoQaurims Confiantinopol-im condi
    tam tradir anno Gliriili it v i u. treccos mortem Por

    phyriiyquain : anreChi'ifium quingentos amplius annos


    floruier-: .deinde captain urcarum exercitu tat anno Chrifli .
    coc citarne; ramen expugnata dircpta anno Chrifii ivi.

    'e c c dni i1.A.Di ii i.Cal.Iunij:qu ante` mille 8: otingentos annos Gal


    @i iis capta fuetar, Bein .qua regnatumferat abillis quue ad Clyarum Thra

    cix regemf'qquemadmodu m I_)olybius fcribit l: quo tempore Bizantiu m


    diceba'tur :nc rurfusf -Prinfania rege LaCedmoniorum bello Medico: i "rinunci,

    itmque ab zAlcidiaclq .Athenienfium duce: pfl: etiam euero Im pe- Exflfm :


    ratore tricnuium obfeffaexpiignata,direpta, ac folo penitus exquata,

    '

    reliquis ciuibus in feruitiitem abduiisl 8: agro Perinthiis attributo cir


    citer annum Clirifii ducentefimum : mult , 8:
    Confiantino magno ,valde locupletataam illuc Imperij federn tranfl

    ' \\

    tuliflet; ac rurqu ab exercitufimperatoris 3 Galieni crudelifiim ferro ac -


    fiamma vafiataciuibus omnibus c'fis~,aut in feruitutemredatistnec ta- nu"
    mendomicilium []. Grrecotu rrr-,effe defiitquoad iterum Galli du

    D ce Balduino :dominatum yvrbis ac lmperij Grcoru'm inuaferint , qui-.


    bugannopilt quinqugefimo expulfi fuere ducibus Palologis,qui rel

    cu perrita' vrberegnaueruntlquue

    rcarum expu'gnationeni.> :

    Imperijrconuerones , 8:: .vrbis ruinas ne artigit quidem Gauricus, nec


    Cardanusipfefufpicatus : alioqui res tain abfurdas ac fecum difiiden~

    tes nunquam-,opinonfcripfifl'eted cur huic erllae,quam inepti quidam

    afl-rologi Saturniam .tile putain, plus quam cteris tum magnitudine,


    gum natura clarioribiis tribuir? cur Regulum maximam inerrtiumuty

    ~Mdufam, Spicam,-Cat1em Vultrugrem larifIimas: cur denique fiellas


    mille fexaginta(tot enim prter vagas, nu merantur)quibus Hebroru m

    mathematici triginta feit addiderunt,aboibis Imperio fummouet? Inti


    uitus fini, fi omnes omniuniergro'res in.4 eo genere completi velim : lfed

    eos modo refellere pla'rt Aqui plus ,fap'ere fibi videntur: cuiufmodi
    '

    ll 2

    400

    LIBER

    (LVARTNS

    '

    Petrus Alliacus Cardinalis. Is enim_Rerumpublicarum ac teligionum


    -

    ortus,cuerliones,obitus , fuperiptut'ti planetarurti concurfu endete


    lctibit. Acinirum mihi vilurti ell: quamobrem LPicusMirandul prin
    ceps illius ho minis errores fan pu deudos inoxielliumorbium 11016111
    na pto certis 8: compertis demonllirationibiis habuerit: mim enim poll
    orbem conclitum anno centelitno decidio quinto, quuead ann Chri

    111 . c t v. vttiginta lex Iouis 86 831111111 concurlus rtadiderit, vix


    ramen vllus eo,quo decuit loco ac temporedefcribitur. Leusloidus, Al
    eabit'ius Ptolemus in eadem quo'quelententia fuerunt: fc' 'cer popu
    ' 1010111 migrationes,bella,pelles,elu 01011 es,incendia,llerilitates.ftugutti
    11101111 8: copiam concurfu planctarunuac porilliinm fuperiorum, B
    Iouis,inquam,ac Saturni,pend ere,eque magis li Mats cum vtroque li
    mul coniungatur. Et quidem qu oties con currum, le uuntur eaqu e.

    tiam prudentillimos rapiurit in admirationemztamet 1 nulla vis }

    tati: hominum generi czlo impendet . Sedquicquid illud elhletrum


    Alliacum grauillim errate confiar, 01 congrelfus illos ab vltiino prin

    cipio repetens,annorum feptem millia ab orbe condito lluxilfe putauit,


    `Alphc'nliJulbij ac Bed fecutus errores, qu os non mod Hebrazorum,
    fed etiam Chrillianorum Omnium fumma confenlio n ita 'pridem te
    ;_gjjlfafgpg pudiauit,ct`im intellet ell ex antiqua Bibliorum interpretatione+,mil

    int-.pieles nu e 8: quingentos amplis annos peccatum fuilfe. Itaque ghilonis-Hebri


    ' wmf rationem certiorem fequuntur a is enim interlofephurri 8: Hebros re- C
    centiores mediam fet rationem amplexus eli : nam Iofephus annos
    c c 1.11. Philo Lx. caeteris Hebtis dillentitex hoc igitur colligunt
    huncann,'qui a Chrillo nato millelimus ell, 8: qungentelimus ocio

    figg.

    gelimus tertius, quo Bodinus hc Latino lermone fcriplitfuilfe ab orbel

    condito quinquies millelimum quin entelimurn trigefimum rimum;


    vel ad fummum 5550. (: fallit Al iacus qui ante leptem mil ia anno.

    tutti lupetiorum planetatum concurfum poliiit anno poll: orbern


    diturn trecentelimo ac vigelimo: id autem mille ac ducentos annos an
    te conditam vniuerlitatern contigilfet. Idem etiam putzt mdo n'afeen

    t'i,cuius ple horofcopum delctibit,Cancrum 'inOrtu fui'e,Solem in A.


    riete (id quod antea falfum elle argumentis ad allentiendum necelfariis D
    demonllrauimus,i.unam ac Venerem in Tauro, Saturnum in Aquario,

    Iouem in Pilcibus, Martem in Scorpione,.Mercurium in Geminis: quae


    ctri orbium clellium motu ac natura ipla pugnant: quod _cuique Pro.
    pis intuenti , 8: ad hc quue tempota fubdutis rationibus dirigenti

    planum eltzvt omittamillud quod cum Solem in parte xi . ;104


    rium in v. M. collocauit, alterum ab altero fex : puinquaginta parti
    bus leduxit repugnte natura,vt luperius docuim us: cilicet Mercurium,

    , noi-mr. iib. cum lon illim Sole difccdit,triginta rantm circuli f pattibus abelle.
    iii'untiignz n` Sed hoc Vibi propofuerat, contra decus ac maiellnrem planetatum fore,
    li nafcente mundo alibi quam-'in fun quenque folio 8: carpento collo
    catet : quae imperitorum commenta leuiora lu nt 8: ab antiquitate Cal
    dazorum remotior'a,qum vt refelli meteanturto cettis ac melius

    '

    qui ab

    ,bq

    1.

    DE RE'PvBLiC'A.

    40',

    qui ab his quas intuemur , planetarum traiecionibus Se ciuntion'ibus

    ad initia recurrens , antiquitatibus Hebror'urn 8c ~`Coper'nici animad


    uerlionibus perfpetis, dcftempor'is retroa'ti c Retpublicar'u'm con
    uerfionibus ac fiatu iudicanti (fi ramen hac rationeiudicium vllum ab
    Omn'timpietate ac temer'itate remotumiier poflit. 9: Neq'f, ver fp_eran

    dum ell', nifi forfitan iiinumerbiliblus feculisnlt' tres planet: fu eriores


    in primaparte Arietis con'currant: exquoquidem 3c Rer'pub icatum,
    Se vniuerfitatis interitum Hammis cleflibus futurum arioli noiri te.
    mere augurantur :.tametfi.triuht fuperiorum congreffuslfuturus 'eli in:

    y parte i x. Arietis: qua: tame eli, qua: n per cen


    B tra fed er orbes planetaruriifiat:vt'neque :inno feque'nti Chrifo 1584.

    tamet 1 Mars vncumSaturno

    fecunda parte.Arietis copulabitur ,_ 8c.,

    in eodem fignoflupiterfedab illis duodecirn-fergradibus difabiuquat

    co'niugatio vix anno pft Oingentefimo' . ! hunc 'moduni


    licet annales intuent,conuerfines ciuitatum'litetisac pOfleritatima i

    dare,c ex antecefIiOnibus corifeque'nti'a indicare: faluav ramen Dei 3


    pottis maie(flate,qui nullis natura legibus obligatur,ac he' (; quideni

    Obligauit.In quo plerique grauiter peccant, 'qui celeflium Orbium leges


    nullas efIi: putant : cum ramen earum vis ac 'poteflas fumma femperffue'
    ' rit , non tantm in hc qu vidc'mus elementa 8e in omne animantium

    genus, fed etiam in eos qui belluarum vitam viuu'nt, vt efi in Iacris 6 blob .
    literiszbonis ramen nihil omnino ab his metuendu m.Nam plerique an- zxilmei.'

    no 151.4. quo trium planetarum fuperioru'm centra coniugata (unt in


    decima parte Pifcium,ceteris planetis cum capite Draconis Aquarium,
    aut Plfces aquatica figna occu pantibus.Cert quidem eo anno ac menfe
    Februario coniugationes planetarum inter ipfos , prtcr inerrantialide
    ra,viginti fueruntsqu res Omnium admiratione digniflimavifa

    que aflrologi , tOtO terrarum Orbe confpirantes ad mundi buius interi


    tum,leuiflimorum liomnum mentes ingenti metu perterruerunt,cm
    aquarumeluuionibus terraminundatumiritam cflanter aflirmarenr,
    vt non defuerint qui fibi naues ad aquarum perfugia fabricarent : atque
    in primis _uriolusTolofasluimani quidem iuris confultiflimusfed qui
    D leges diuinas aut ignoraret, aut irrideret, immemor fempiterni ; -

    quod cum I_\I_Oha ab aquis erepto Deus percufli't 7 : iu ratusmu'nd liunc,v emr?.

    nunquam deinceps aquis interiturum . Anuus quidem ille aquiarum t


    imbrium intemperantia laborauitznull ramen vrbes,null:e regiones a
    quis immerfa: memorantur. Igitur ad praecepta de conuerfionibus 8c O

    bitu Rerumpublicarum tradenda,non fatis eft maximos illos trium pla

    netarum fuperiorum , fed etiam medios concurfus , qui ducentefimo c

    quadragefimo quoque anno,& qui vigefimo Ht,intueri,tum


    nes Solis ac Lunas , atque inferiorum planetarum inter fe 8: cti fuperio
    ribus confpiration Se cfenfu'm, ac deniq; traieiones mutuas,8_e incr

    rantium fiderum vim ac poteflatem , 8c cum erratibus habitudinem ac


    curate Obferuare. Ve'terum quidem nnulli animaduerterunt eiilfmo
    di fuperiorum planetarum congreflus,aut frug inopiam,aut populares
    3

    _1 .e

    ,or

    tLVARTvs

    morbos,aut intetitus animitium, aut populorum motus, aut eluuiones


    aquatum, aut vrbium incdia, aut conuerfiones Impetiorum confequi,
    non quidam vbique, fed certis quibufdam tegionibus ac locis. quo
    quidam conietura quadam iudicauctunt hoc vel illud fignum,huic vel

    illiregioni :i Deo tributum. Inde clefia figna duodecim quadrifa


    riatn diuifert, ex elementor vi ac : 8: quzdam po
    reliquerunt , qua: qud experientia diuturna non fatis probata

    fuiffent,artem eicere non potuerunt: vt mentiti , qui


    c r. . milliaannorurti in experiundis natiuitatibus pofuiffc iata
    tuffar- in hli- bant s , quo illam fcienriam cettiorem effe pctfuziderentc vendi
    biliorem redde-rent. Atque hx Caldorum lon lar ad omnes B

    populos dimanatt , nulli ramen ineptis-qum Indi Sinarum qui ab or


    be cdito n ctx xx i i t. millia annorum 8: fepting'tos fexagirita duos,
    anno fupetiore Huxiffe tradunt :cterinon tam impudentermentiun
    tur impudentet tam.I.inus enim fctiptotum apud Gtcosantiquif
    fimus,Orpheus, Heraclitus ,anni ~rntntimi period r. x.millibus
    pletebantur,vnde xxi r it. millia arbittabtur.

    Sacerdos ver /Egyptius annorum . millium literis hiero~

    _ 9 mno 'ri- glyphicis comprehenfam effeiaiabat 9 olone. paulpfi


    , "~ mw'
    rodotus hifiori ats appellatus , ab ijfdem JEgyptijs accepit tredecim
    annort'i millia in fgctis literis extare. Dodorus cteris iunior cm in A
    gypt veritatis inquirend caufa profctus effet, audiit facetdotes quof1 C

    dam qui dicerent trium ac triginta millium annorum antiquitates apud

    Egyptios habeti: cm rei veritatem pderibus exigerer,com


    petit omnem eorum antiquitatem tribus annorum millibus ac feptiu

    gemis confiareuius temporis ratio ab orbe condito cum P_hilone pla


    ne congruit, ducentis paulo mins armis. Et cett Qalifihenes
    lis magiftri oratione perfuafus, cm cteri Perfarum opibus intenti Ba`

    bylonem diriperent , libros 8: antiquitates Caldotum conquifiit,ac


    omn Caldor hiftotiam annis . D r t i. comprehfam animad

    uertit:quod quidem rempus congruit cum (acta, fi ab


    merodi,qui primus dominat Caldor adeptus ,: ductutzc
    - eo quidem hifioriaverior quo Simplicio Chriftianorum D

    iinimuho- prodita ,vtalibidbcuimus. Itaque Ptolemus, quiqumlongifii


    d Hmmm" m Caldorum antiquitates ab vltima memoria repetens,eor inquam,
    qui ratos orbium curfus no-tauerant , motuum non

    longis ducit qum 8: ab ijs Luna: deliquiis qua: illius


    dominatu contigerunt , , tet millefimo nccr..Floruit

    autem Itolcmus-Adriano imperante quadringentis circiter armis


    . Qggmobtem mirum videri debet nemini, finec tre
    pidationis motum'effe fufpicatus orbis otaui conuerfionem te.

    nuitzat ne quinottia quid ret animaducttit: quippe vr. Septem


    bris ortum Solis quinotium fuiffe tradit , quod Hipparchus
    c r. v. annis eodem menfe con rigier decuerat, mediam

    notem: quorum errores

    maiorum nofirorum deprchendi

    DE REPVBLICA.
    40;
    potuerunt: nec ira pridem loRegiomontanus trepidationis motti ptis
    ignorum demonllrauit. quo igitur modo calins humanos ac ciuitatum

    conuerHones 8: occafus atteconclulillent, qui ne clelies quidem mo4


    rus tenuerunt: mulr minspopulotum hiliorias, quum vix decimam
    . ...

    .
    .o_re. ;

    _.

    otbis terrarum partcm cognitam haberr. @amobre'm inepre illi qui


    dem , qui librum @adripartitur'n Ptolemo tribuunt, vbi triplicitas 1
    gn ea d'atur Europaee iisregionibus que Occafum inter 8: Aq uilonem
    inretiacenr: Alia: ae'ram, 8: iis locis quae polira funr inter Aquilonem 8:

    Ortumquueam Alfricczereris locis Tetrellr. Neque ver planetael

    iA

    i 5
    L.

    rum luperiorum concurfus fecuta quae fequerentur, li certa pra:

    B cepta fuillent. Qqd fi quisputet,vt plerique inepr,mutaris lignorum


    fedibus,.vim 8: naturam cleliium Orbium mutati, profet prius vni
    uetlam defiderum vitae potellate fcientiam ab illis rraditam fubuetrat
    oporretet: cm liellinerrantes condiru mundi quattam fer orbis o
    parrem decurrille comperiantur:fed ex quo primm iCaldis ce
    lellium Orbium Curfus , fub rege lfabonallare notati , ad hanc
    ____- *

    quue rarem integrum fer fignum Pic , vel, quod idem ell: , at
    quinotia llellatum inertantium cardines eodem ( ;

    anreuertilfe . Nihilominus eadein ell quie fuille dicirut 'domiciliorum


    vis anoreltasinhominuin nariuitatibus Comptobata,id quodetiam
    num Catdanus ipfe confirerur : qu' ramen fcribere non puduit, Britan

    C nos,llifpanos ac Normanos,olim mires ac moderatos,nunc mutatis


    gionibus liderum, vafros,allutos, latrones faioszquia Sagitarij legibus
    olim Uubetnaterirurmun'c ver Scorpionis.huic igitur idem reponi de

    bet, quod Callius Caldaro cuidam allrologo , qui verabat bello Patthos 54.2? in i#
    a

    um

    ant lacellere , quam Luna Sotpij lidus eualifetsad quem Callius , Non
    Scorpiones, inquit, metilo fed Sagittarios: propretea qud Romanor
    legiones3 in Calda fu fat ac proliratae fuert Patthotum fagittis.Et q ui , , ,
    dem li Cardani Opinio vera lir,ret natura omnino fubuettatur :
    populi
    ell,qucreris
    ram ead
    liaruell
    raque
    longiores,
    femperfuit.ffiim_a_dA
    robuliiores,bellico tores
    uilon
    funr.Talcs
    politi

    tiam Yitruuius, ljlinius, Qfar, rrabo, llutatchus fuilfe ante mille 8C

    'D fexcentos annos fcripfetunt : propterea 'iocofos elle,bibaces,ingei"iioI


    rudi,all`a voCe,oculis crulis,llauo capillo.A_ulirales ver trilles,minuf
    tos,macilentos, debiles, glabros, nigris oculis,crilpo Ca pillo,voce Clara.

    llellarum ramen fu periorum concurfus in eodem Cli domicilio, puta;


    Scorpione fuam vim (liqua vis eli)in alla 8: I_utopa exeruille conllar,
    non in lftica, quam Sco tpionis lidere gubernari tradunt. Prius enimi

    quam Iinperij Romani Conuerlio lierer,& :l populari liatu ad vnius Ce


    faris dominatum transferrerur,fu eriores plenct magno Ccurlu co'i'e

    runtin Scorpione: ac feptingtefiPmo poll anno rurfus eadem Coitio re


    currir : quo tempore Arabum legiones innumerabilesnoua Mahnma
    dis religione fulcepra,aduetfus Grcorum Imperatores rebellarunt: A-'
    fi Otientalis magnam partem fuis atmis domuerunr : inliituta , ritus,
    mores, ceremonias leges Chriliianotum abrogarunt : cm ramen Alia

    114

    _f5-.1l

    404

    [itu contraria fit Europse . Eadern coniuntio incidit in annum Clirilli


    Le 1. xr r i r. quam fecuti { populorum -var'ij toto terrarum
    orbe motusZadamachusenim rex Tartarorum fuisfdelniperio deie?

    rus : Henrichus v-.ch Angl'or fubditis captusfc Occilus: Eduar


    dfus r it 1. ex priuato rex : Fridericlius t . Mat
    tho Coruino, qui ex priuato rex eletus eflzLudOuicus xt.rex Franco
    t'um (uis obfeluszAlt-xander Albanorum regis Iilius in aula
    ~educatus contra principem arma cepit.. Illud tamzanimad

    uerfione dignum, quod planetarium fuperiorum magniconcu'rfus, vim


    in Scorpione maiorem exerunt, quam in cteris-(ignis: equc magis (i

    Mars accedat. Bodem concurfu coierunt iidem planet,fedin Sagitta- B


    rio,anno t r i r i .cui Europa fubiici putt. Nihilominus ramen grouif

    ima bella t in Italia,in qualmperatores quatuor cod annoncciii fum,


    t etiam in Palflina, in qua deciescentena homin milliacazfiimcmo

    rantur , ac Hierofolyma ex pugnata . Ducentefimo t quadrageiimo


    pflan'no , alia coniugatio planetarum in Capricorno fach ell, quam
    mirabiles non mod Rerumpublicatum , (ed etiam regionum conuer
    (iones fecut fu nt Conflantino magno duce, qui quatuor Imperatori~
    bus profligaris ac cfis,& Im pcrij fede ab Occafu in Orientem tranliata,
    D'eorum Hros 8c inanes cultus perpetua lege (ullulit. Iid planeta cm

    in AquariO centeimo poil anno coiffeur, Gothi, Pranci,Gepid,Hetu


    li, Hungari ab Aquilonis regionibus qualiapu m examina eiuli pt_Ouin- C

    cias Imperij Romani Occupart,Vrbmque ipmeperij domicilium,


    expu natam crudelifiim diripuerunt . Rurliis anno M, oxxrm. cm

    in Pilgcibus fuperiorum planetarum concurfus ,immo viginti coniuga


    tiOncs contigiflentmiaximi populorum mOtus inEulOpafccutifunr.
    lebs aduerfus patricios armata Germaniam -totam contui'bauitquo
    . leidznns vt

    bello centu m millia hominum cfa memoranturL : Rhodlus Cliriiiianis

    goooo.

    ell erepta : Fridericbus Chriltierno fratre pulfo Dani regnum occupa

    uit : Gollanus ex priuato Suecorum regem tulit: Rex Francorum ad


    Papiam fufo exercitu ab Hifpanis captus ell. Maximam quoque plane
    t'arum fuperiorum in Leone cOpulam anno/nrbcctx i x.8c quatuor

    dem anno eclipfes, fecuta eff euerin Imperi Lomgobardorum, ac regis D


    ipforum czedeszltalia Gallorum Imperio Caroli magni au .fpiciis adieta:

    deinde Germania, 6c Hungara fubatze: 8c clim Saxones Deorum ina


    nium cultus deferere cogerentur,Arabes vic armis (uam quoque reli
    gionem in Europa propagarunt . Niliil ramen in eo genere temere af.

    Hrmandum , Cyptianus Leoucius, qui de futuro planetarum pen

    Omnium concurfu cum eclypfi Solis anno . r r i Lmundum in


    teriturum quafi ex oraculo pronuncians , Procul dubio,inquit,alterum

    aduentum filij Dei ac hominis in maieflate gloria: fuse prnunciatur. Si


    tam certus etat de mundi Occafu , cur Ephemerides annOrum triginta
    confcriplit in illud tem pus, quo cleflia lidera collapfura 8c Res omnes
    public interitur fum? Eadem temeritate Albumazar religionis Chri
    (inem futur fcriplit anno Chrilli M. c cc L . Item Abrahamus
    '

    is,qui

    DE REPYVBLICA.

    au;

    is,qui`p'rinceps ditus eil: , augura'tus 'eil anno Chrilii 111. 0011111111114

    doru 111 aliquem fururum (fic enim Imperat'ores iirenuos


    brivocant)
    quiArnoldus
    fuosgentiles
    a Chriiana feruitute erepturus
    elfenNi
    hilol
    faniorfuit
    Hifpanus,quiAnticlirill:urn
    anno Chrilli
    ivi;
    cc exe. venturum prazdicauit.

    Leouicius foire pot'uitab orbecondi;

    ,1.0 ad, laire quuetempora, ducentas ac fe'ptuaginta fuperiorum planeta,

    numeoniugat'iones quo numero 'magn x 11.11.1166 cit,

    . quae : annosducent'os 8: quadraginta recurrunt, Ioue 8: Saturno in


    eadem, vtloqutinnirariplicitate countibus, minoresanno quoquevii-

    gelimo: mediocres Satu mi ac Martis,trigefurio quoqueanno in Cancrziy


    1161'111211111101115 ac Saturni in Ariete,qu poli annos tireiter i: ocre.

    ' recurrir.~ tame'tli Meifahala maximam omnium'appeilar, cm tres pla#


    n'et inl' Ariete counr 4: quod ramen non ~video futurum anno 14.15:

    L' x xx 11 `u.~vt Leouicius purat c Iupiter Saturni `_8: Martis eopuladuof

    `
    /

    decim _gradus'fe'cedag quae cotio ne perorbem quidem dici lperdiz. Sed


    Cum idem'coneurfus cert maior, vn 011111 obfcuriiiimis Siolis'ac/Luf
    : .deliquiis Carolomagnlo .Imperatore ntigiflet ,non proprerea ta+
    men mundum hunc interiiffeiridemus. H'ebrarorum quidemphilof
    phi tradunt poli; feprimum quenque millelirrtum annum, hu-mani gef
    neris ac Return omnium publicarnmiireritum fequi propteraquarpni

    eluuiones :ic dellagrationes ac po fepties ( annorum millia, car;

    111111111 orbium ac mundi'totius occafui'n fore 1111111 rurfus fempiterni


    Dei oteiiate mdum renouandum, dquulegediuina, quanq'uarn 'ob~'
    (, lignificari aiunt , cm feptimo qu-oq'u anno, agrorum cultus cle#l
    feti iubetur ~: ac poll: fepties fe'ptimum non 'rr'tod agricultura deferi, fed

    etiam ferui ac debitores liberari,8r ad fua quifque prdia redire iuberur.

    Certe quidem diuturna obleruatione tandem cognitum ell ac perce


    prurn,trepidatiouis motumfeptem annorum millibus abfoluizac fepties
    feptem millibus 1101111 m orbem circu magi : quie .vse'tei'ibus Caldis ac
    Egyptiis incognita fuerunt. At tametfi veteres Hebraeorum philolbf

    phi 11011 1110110 rerum diuinarurn ac cleliziurri fcienriam, fed etiam ab


    diras natura: caufas diuino munere 8: concelfu habuerinr, 8: ab iis ad 04
    D mnes mortales rerum pulcherrimzir cognitio profelra fitvt B_orphja

    221157;

    rius omnium fuaztatis philofophorum'maximuseonfitetu:cmque E Wifi-A l


    urn.Theo

    hcec Hebratorum difciplinaA eorum impietatern con uellat, qui mdum in_h'b 45

    ternum,aut Deum otiofuminnumerabilibusfeculis fuilI'e' (.


    1111 ramen Hebri fato tribu unt,n ec liderum c'leflium decreta vlla mie
    tuunt : fed omnia diuinre'voluntatis arbitrio regi ac mutati aHirmant,vt
    qui rerum naturam, ac mdi fundamenta quoties volet, quatere pofiit

    vt quidemintelletum einaquarum eluuion'ibus,quaz orbem terra.,


    rum abforbueru nt anno ab orbe condito Minets/1. Non ramen dubito
    quin prceptaqudam de Rerumpublicarum conuerfionibus 8: 1111

    certiora tradipofiint, (i quis mod retroaci tempdris-.indequue ab


    orbe condito rarionem ineat: 8: alia cum a iis comparans , alia

    ex aliis netens prouehatur altius,ac hiiioricorum inter fe diliidentium

    'l'

    `406

    LliBAERAtLvARTi/s

    varietatem compona-t itu-m etiam ex omnibus Solis ac Luna: deliquiis

    ad vltima coiiditi orbis initia reciitreris , demonftrationibus certiffimis


    .vniuetfi temporis rationerri Vcomple'citatur veriflimorm ue fcripto

    riim narrationes inter fe 8: c'urri cleliupi corporum fiderumque tra~


    ietionibus
    coniugatiotiibus
    cu m numeris,qu'orum
    in' vniuetfa.- 8:
    natura
    maxima vis com'paetzeque
    Viitha'nneixit 8: coniungat,
    qua: iinfinitis

    obfcurinauib us inuoluta , 8: in intimis natura: receffibusabdita ao ;


    [a,noninanibus conieturisfed perfpicuis argumentisveniundemon;
    . fld autemfmitiimfperandum -iis qui verborum quam re
    . auid-i'ores funtz'qui de fcholaprofei fyllabas'aucu
    pantu'r:quiianimi peruicaia quadam mundi origines conturbant,8can
    nm
    initioQ-tidiem
    ucmc6ab
    Gccafu, quenabautumno;debuerant,.averis
    op.portuit, meridie aufpicantnt,'immemores
    tenebrascluce,

    fufion Aordine ,. chaos ivniirerfitate 'prius extitiffe, actoties illudiiti factis


    originibus, repetitu m ,- .vefpcre mane dies vnus. multa quidem in (
    raldoMercatoretcmporum emandatiflimo fcriprore probo : fed 'quod
    aliunde iuitia ducit qum'Libra probare n poffu m.annum autem'cet

    zwrw

    tiffima ratione docuimus , non mod` ex antiquiflimis omniur'ri pen'


    populorum infiitutisweri'ietiam ex puriflimis facr fcriptur fontibus,

    ab aqtgnino initium habuiffeld ipfum rurfus ab humanis cafibus 8:

    Rerumpublicarum confirmare placetzex quibus cfequen


    ria certis ac melis'cerni'itur,& rerum maximarum conuerfiones circa

    autumnum, id efl,paul ant, aut paulo quinotium autni,cm


    Soliugum fubiit initium. habuiffe. Ac primm illud confiar, aquarum
    diluuia ab autumno coepiffe,8c in autum no Adefiiffe 3 . Terrar ver mo#

    5 Cdad-.6.8L 7.

    tus ingentes qui ciuitatibus ac refgionibus exitiu m attulerun't,.au

    tumno contigiffe legimusicuiufmod uit illa Confiantinopoli terra: lal


    4,

    bes,qu tredeciin hominuin milliahaufit* vanno M.n.ix.Se tbri men


    fe : rurfus eodem menfe in eadem ciuitate terra difceflii anno f lul

    cnf-pin.

    g Inrdinesiin ari
    iialib.

    cx. xix. Item anno Chrifli n xt v.`terrarum concuffio tanta extirir


    5

    Cedfcnus in

    Septembri menfe,vt vniuerfa pen Europa ctremuerit. Eodem

    feSe tembri quo ad Aiiutn pu gnatum, terr motuin Palfiina del

    quiiiiiiiiiu.

    cernJ ominurri millia perierunt.. Ac fupleriori serate, id ,anno . n. D


    'e .i
    J.

    ` vi i . it v i.men.fis Septembris-terrae motus Puteolis ingens fatusefb


    .

    Tertia die: eiufdem meiifisanno `Chrif'ti man. i. v manta vis tempefiatis,


    . imbriurri ac Hulminum Lucarn contigit , vt nufquam maiorem fuiffe
    proditum fit 7. y.Iodem menfe ac'die Prtorium Magdeburgenfe cum

    7 Lycofthenes.

    Sueroii. Dio

    Caffius.

    ciuibus qui choreas agebant, ignibus clo'delapfis penitus defiagrauit.


    mfe n* ac die Auguflus 8: Antonius de Imperio Romano ttis o-A
    pibus ad Atium eertarunt vt nufquam antea maiores ftiiffe videantur:

    ex quo Imperii'i Orientis 8: Occidtis in vnius Augufli dominatioiiem

    cceffit,.Macedon Imperi,qucl tanta cum gloria actandiu fioruerar,


    9 Liuiiis .

    cod mfe ac die, Perfeo rege vito 8: capro, Romanis ceffit 9. Sulima

    lio.

    nus Turcarum rex Hungaria: regnum eodem die ac menfe fiibegit , 8:


    regem captiuum abduxit. Eodem die ac menfe recurrente, Arabes'a'c
    Mauri

    Dn REPAVBLICA.

    407

    Mauri Rliodericum Hifpaniarumregem Imperio fpoliauerunt. Eodem


    die acmenfe'redeunte Ludouicus xi i .rex Prancorum Mediolanum vn
    cum Ludouico Sfortia duce cepit ac omni ditione fpoliauit . Conlimili

    die Imperator in Aliricam traiecit, ac regnum Algerium inualit. Die Bm


    [equentiud eli,quarta' Septembris Sulimanus-Segetum arcem Europa:
    munitillimam obfedit, die feptima Septembris expugnauitanno
    unix: i i i.Dic,1 . Iacobus rex Scotorum ab Angls oc~
    cifus eli exercitu fufo ac prolrato . Eodem die in >orbem redeunte, t.

    L. Sun

    Concilium'poliiacum in Gallia Carolo ix. rege coaium eli anno .


    nixi.a'c dc noua religione fufcipiendadecretuzquod maximos in Galli-a

    B motus excitauit . Bodem die ; menfeAlexander magnus Dariumfre#


    gem Perrum cum exerciru cccc'. millium hominum fugauit ad
    belain,ac regnum Perfarum fuo Imperio adiecit.Die decima menlis Sel
    _ptembris loannes Burgundionurn Dux Caroli wi i. regis iulI'uItrucida

    tus elhexquo gtauillimis bellis'tota Gallia exarlit. litriili diel a'c


    fe clus eli :iconiuratisPetrus Aloyius Placentinorum tyrannus . Die

    xi. Septembris Paleologi Imperiu m Grcorumfu lis Belgar principi


    bus quibusannos quinquaginta regnat erat,recuper;1u_ert.Die i i i.

    capite Heluetior ad Marinianum proratfunt ,ingenti clade' Fran'


    cis accepta'anno Clirilii M.D xr. Bodem die recurrte Turcarum- exer
    citus Viennam Auftritt metropolim oblidere cpit. Die
    C rum legiones Pianizfugat ab' Anglis capro Ioanne rege. Eodem
    die velpotis conlimililabente pacem inierunt Prancifcus maior rex

    Francoru'inic lCarolus v.Imperator,cm li/triulque exercitus ingensde


    Imperio Galliarum dimicatiirus videreturin agris Suellionum antro .
    .. quo quidem anno die ac menfe planet fuperiores vncoie
    runt. Eodem die eiuldem menlis anno M.n..L x1.clamstlirili'ianorum
    ad Naupatum Turcarum clalIem cum ingenti ycrede fugauit.v Die fe-

    quenti,lioc eli x1iiLSeptembris,'Conliantinus magnus Vlm_pe-ratorelrn

    Maxentium prelio vicit,anno,Chtilii c c x1 i i.vnde annorum Epo-


    clizimdeincepsiordiri iullit Conliantinus-iriagnus, 8c inPaliisI Greco
    rum eo die temporis nota hx'c adii'citur 'l N 0 1 N QN 'K 0N 2 rm
    Y

    D N QN EN N P H~1Eodein ipfo die annalibus noliris proditutn Hiliora Dio


    ell anno M l c.i. vt. alirologos Orientis ex _fuperiorum planetar'uin .
    ` concurfu prolpexille' graues orbirerrarumfcalam'itates 8c acrbiliimos

    calus Rebulpublicis impendere. In 'eotamen peccatur lcriptorhiliotia'e,


    quod menfe Aprili Huss 'eccliplesiy alteram quidem Lun die quinta, :ill
    teram Soli i .contigilfe tradit: quodfper na-turam lieri non :. Illud"
    etiam
    >memorabile 'eliuqud dimm-vii. Septemb. anno n. ( bmg#
    vai i. Carolus 1 imei: Prancoruiri luis obleliuseli decimo ab vrbe la"A "mmh/m i

    pide,nec nili Helueti'or'um pratlidio ac celeri fuga coniuratorlum manus ^


    euatl-Ienriclius verr Goani Fire'xSuecotum' 'eodem momento luis
    Imperio lpoliatus c in carcerem cg'nieus eli'. Die 'x vi iLSeptembiis
    Ani'mathesTurcarum' princeps Chriliia'norum confertillimas legiones
    adNicopo'lim memqrabili clade. { ac profirauit. Bonifacius item

    403

    LritQJAnTvis

    otiuus pontificia dignitate ab exercitu Gallorum If`poliatus Septem


    bri menfe anno M. c c iii. Sub Hnem eiufdem mfis anni M.ni1x.Fran
    ci ciuilibus armis prelio Monconturenfi acerrimy dimicauerunt.Eodem
    menfe maximos orbis principes interiier legimus: Ku , inquam,
    Tiberium, Vefpafianum, Titum; Domitianum5Aureanum,Theodo
    magnum, Valentinianum, Gratianum, Bafilium,Cflantinutn v.
    [1_.1. Friderie iii. Carolum v. Imperatores Ro
    ; . manorum 5 _Grcoru m. E regibus veto Francotum Pipinum,Ludoui
    cum iuniorein, Philip um iii.Carolum v. quifapiens ap ellatus:&
    Ludouicum eius gentiizm Hungaria: ac P'oloniae regem. I ud etiam `

    memorabile quod Lotharius 8: Carolus Caluus hic Francorum ,ille B


    Germanorum rex vterque Ludouici Pij Im peratoris Hlius die i x.Se
    tembrisoccubue'runt; prior anno nce ci. v. alter cci. liritvi i. Caro
    ilus ver 8: Sulimanuis maximus v'terque Imperator,eundern natiuira

    tisannum l; 8: eundem, occaf'us menfem habuerunr, fcilicet Septembre.


    Antoninus Pius ciFrancifcus maior rex Francorum eodem Septembri

    menfe nati,Martio Septembrioppofito mortuifunt.Auguftusver pa

    ifciliiiiiillif.' ter eodem me-nfe Septembri vita: initium 4 ac . D. 1 r. Cal.Se


    g'uo-

    pternbris habuiffe memoraturlmibus rebus intelligitur,autumnum 8:


    eum menfem , :i quo mundus originem cepit, illufirium principum 8:
    conuerfionum,qua: tum orbi vniuerfotum ciuitatibus accidunt,notarn
    quodamrnodo pra? fe ferte. promximas conuerfiones ciuitatum ac rn o- C

    tus in Arietis fignum, qua: a tera Solis periodus , incurrere videmus:


    ~ tertia 8: quarracirca (olfiitia non quia mundi initia ab Ariete ducantur,
    fed proprerSolis periodos infignes. @gamobrem non debuit Leouicius
    imperitotum hominu-m f'omnia fecutus,mundi origines acinteriturn in

    menfemMartium confe-rre: ac mulr minus mundo proxim exitium


    intentare, Antea quoqueLeouicius Maximiliano Imperatori totius Eu

    fcriptis pollicebatur `, vt aliorum principum (fic enim


    fcribit) crudelitatemactyranuidem cafiigaret : quibus tamen mode

    ratis fcribere decuerat:fed ab dominatu quem inani fpe conceperar,


    tantmabfuit Maximilianus , vt vi'uentiac fpiranti, 8: quidem Ger
    ., _ manorum exercitu fpettante ulimanus Imperator longe latque po- D
    " ~ pulatis Imperij finibus Segeti arcem Europ munitiflimam,de.manibus
    exrorferitlam ver Leo uicius ui de mundi exitio tam conflaiiter afiir

    mat,regu'rn finitimorum periciila imminentia 8: quidem proxim futu

    rainon vidit . y(_),uanquam valde ridiculum , qud mundum anno i_a_.


    DM X. x1 t i i .interituru rn deni'iciat, -vn m Chrifli religione : quoniam

    _ ~. 1 Chriflusfub aquea, (fic enim fcribit)triplic`irate natus fitiin qua planetas


    ..

    fupctiotes' coire neceffe efl,fc'ilicet,in Pifcibus:qii:e fanfenttia n mo

    impieta-tis,fed etiam i-nfcitia: plena (ei @in refellit:feu aflrologorum


    decretis vramvu if, qui 'planetas fila clomici ia euert'ere poer negantzquocl
    L15:35:23- ramen IouiinPifcibus accideret: feuIlatoms . 11
    mundo,

    nium dotrinam teneamus, lqui eluuiones aquarum 8: incedia vieiflim

    fieri tradunt : feudiuina promif'f'a themo fa 6ta , pro certis ac yeris ha


    beamus.

    or. Riapvtica..

    i@

    beamus'. Neque ramen ltellarum congrellus ac fiderum crtlellium vim


    inanem elle arbitramuri qu eo magia lefe Ollentat qu propis Solis
    aut Luna: deliquia coniuntiones maximas comitantur: vt pridie quam

    llexander magnus Darium cum legionibus fudit ad Arbelam , c RO


    mani Petleum regemzex quo Imperij vtriufque fecuta conuei'lio ell,ob
    fcurillima 3 Lunas deliquia apparuerunt. vt eriaminitio belli Pelopone- @Pr-geg?

    liaci,quo Grcia tota eliagrauit, Sol die ferena vehementer Obfc'ura- .

    '

    tus ell, cum Pericles Imperatorvela _facere aufpicaretur. mi veto cle

    llium li'detum vim aut contemnunt,aut penitus ignotant,qualiattotiiii


    lirent, quod eodem momento Kcrumpublicarum cOnuerliones,ac
    B mOtus populorum limul ac le'mel cieri vident : vt quidem P_Olybius'w;
    ad lluporern quue miratur iifdeiri temporibus nOuOs principes Otbi
    terrarum ctigillerhilippum,inquam,iuniorem,Macedoni: Aclium

    Afiae : Ptolematum Philopatora ./Egyptoz Lycurcum iuniorem Spart: _


    Antiochum SyrirAnn'ibalem Cartaginizc iifdem peri temporibus o
    mnes arma cepilfe:Cartaginenl`es aduerfus Romanos: Ptolemum ad
    uerfus AntiochumzAcliaeos 8 Macedonas,aduerfus /Etolos ac Laced

    monios : poll etiam eodem anno tres Imperatores totius Orbis clarilli
    mos,S_.i`pionem fcilicet Affricanum,nnibalem,c I_liilopoemenem iti

    tetiill'etvt biuius fcribit. Eodem quoque tempore C-arolum ix.FrancO


    rum 8e Hentichum Suecorum regesfuis Obfelfos: Mariam Scotorum
    reginam clarillimam fuis Imperio fpoliatam,& ab iis quibus eripi de
    cu etat carcetibus additam :' regem Tunetanumab Algeri rege regno
    exutum. Anglorum regin bellum fuis, aequ v-t Philippo regi Belgi:

    8c Granatenlibus illatum: Gallimque vniuerfam bellis ciuilibus citar-

    lill`e,nec.principes alios holles quam fubditos habuilfequa: allrologi ad


    planetarum fu periorum congrellus in Leone annoI M. n. i. xr r r i. referti ,_

    'b

    . '__

    iudicabant . At Copernicus allrolog'orum [use tatis facile princeps , vt


    veterem liudoiti difciplinam de tert motu renouauit :ita quoque Re

    .ru mpublicarum eonuetliones 8c occaqu ab Eccentrici motu quem ter


    rae attrihfuit,pendere putat,qu quidemopinio tam abfurda ell,vt mini
    m Omnium refelliA meteatur; Pofuit enim earn-vim, quam lideribus
    D Omnesphilbfophi tribuunt , terne deb eri :hoc ellgte'rrelltia clellibus,

    caduca" feriipiternisitnperate. nec mins abfu'rdiim ell, qud tetrae va..

    riqs lidetiim morusa'ttribuitzllellas ver in_errantes partim mobiles par


    tim immobiles,8c Solemiimmobilem in centro mundi conllituitzdeni

    quit-.terrarum glo-bumfcentro longillim feduxitzc in caelo collocauit:


    pollrem llellaruin errantium pattern mobilem patrem im-mobilem

    llatuens , Omnium .p_hiiofophotum actheologorum decreta hu manf

    que fenfugfcientiatum_Omnium liindamenta, labefatare fe polie pura


    uitg. Ptolemusquidetln- oonietutis'c argumentis non tarn n'ecelliiriis
    ad allentiendu-miqum.probabiltbusf Ivfus Eudoxutitrefutauit : quibus

    ^ y

    .'/ (t Mii-M/l
    fatis aCoperni'cO lieiri'iideturtquemramen Ihilippus Melanchthon dil
    uinis oraeulis `Scliteri'uiiiii factatioitum autorirate refellit :_ eo p_Otilli
    mumloco. vbi Solabprtu ad occafumcui-lum Obire dicitur vnius diei s - 1_9
    - l
    '
    mm
    www

    410

    LIBER qvARTvs

    _ interuallo.Potuit etiam illud affetti quod Lofua Solem ac Lunam confi


    fiere iuflit : nifi quis puter multa id genus facris literis man dari, quibus
    .
    imperitorum animi erudiantur: vt cm Luna Rellarum Omnium poll
    - Mercuriu rn minima,cteris omnibus excepto Sole maioreer dicitur,
    fmonj

    _ _

    Em-capta At Qopernici difciplma perfpicua demonfiratlone, qua nemo haten us

    gc '- vfus efi,refelli potuit: fci icet vnius 7 corporis fimplicis vnum effe natu
    ralem mOtu mzcteros motus aut contra naturam,aut aliunde cieri.cm
    igitut terra corpus fimplex fit , 8c quidem homogeneum , vt czetera ele
    menta,confequens efl: vnO eque proprio motu agitari. At Copernicus
    triplici motu terra moueri conf-itetur, vt neceffe lfit duos motus violen

    tos effe . nihil aut quod violent fit diuturnum eer poteflr: aut c_ert a- B

    liunde quam a fe mou eri oportet eo motu qui Ht prter naturam.Nam


    ilio quidem modo quo voluit Copernicus terram rapido motu tOtam

    circumagi, neceer efl horis quatuor ac viginti, deinde circa Sol annuo
    fpatio,tum motu trepidationis,ac preter eas 'motiones naturali quodam

    im peru fingulas terr particulas recta- deorf'um labi, vt omnia quae fui
    ponderis grauitate flannrnotus etiam _cum terra violenter quatitur

    ac difcedit, vnde labes 8 hiatus exiftunt. quo quid apparet ex ipfius


    Copernici difciplina , terra brutarn ac flupidam fuque ponderis 'graui

    tate folidam, quinque motus omnino -diflimiles ac diferepantes habere.


    (15e cm abfurda fu-nt , 8c ea qu pofuit Copernicusfalfa viderinecefle
    efI:f`cilicet ab Eccentrico terr conuefiones Rerumpublicarum rpende- C

    re/ Sed ad lllatonis fententiam veni'amus. I`s enim Refpublica's contur


    bari 8 occidere putauir crn fuauitatis illius , qua: ab ,
    concentus interrum'pitur. ac violatur :. id autem fit , cm in numero nu

    - ptiali ab illis rationibus', quas navrv'rvpcant, longis


    _ difeefferismumer vernuptial-'del'ininqui ab v_nitate incipisdupla ac
    .

    tripla ratione [cinditur, vt dextra quid maresgid efl,impares,finifl:ra f

    minae,id efi,pares numeri,continua ferie hunc in vmo'dum conflituantur:


    media ver loca numeris perfetis,.imperfe`fia,qua- _.
    `
    f

    dratis,fphric"is,cubicis,vt nullainfumerorum ratio de#

    {incompleantunhciautem numerortrm feries infinita~ . ' .f y _ .

    effe poteft,quia toni-.vis ac potefla's qu

    inlinita'par

    _.

    `:

    titiOne,vt dimfio qulibet.' ItaReipubl'ic bene .

    mm

    fiituta; forma fiabiliserinqudiu rationes' rectas, am

    'mm

    rium
    diapafou
    fuauitati
    ab vnitate
    congruentes
    ad binari:
    fernabitzr'lu'pla
    fefquialt'era,
    quidem-,ifea
    binarioad ternariumequ
    1 . . f

    lit ru-f: fefquitertia,trium ad quatuor quae f'it : tripla quie Ht


    9; .na quod Omitesconcentras.cornpletiturfiismal voca~

    tur.S_i vlteris progrediare ad eam ratinem qu ell: quatuor'ad nouem,


    in uauis ratio 8c auribusfupra modurningratafutura efl.Illucl Oft quod

    voluit Plato,vt quidem Opinor: quoniimiquiffacer'ninlocisftamobfcu


    ris prtulerit,habemus neminemtvtfmon immeuitqufia fit anriquitas

    nihil Platonicis numeris Obfcurius effe/l. .Na Ijgnreflerius lgiflim :i Pla

    nisfemenitdifcemtiones triplasc quadruplas confetatur:


    quo

    DEREPVBLIC-A;

    4u

    quoniam numeri nuptialis fundamenta, trianguli latein , qu


    dupla triplque ratione - , . etiam abfurd, qu 'd

    eandem tationinter'x x-v r 1.8: n rvr. eer p'utat,qu:e trium ad qua


    tuotfs cm fit trium' ad 7.-,7 , At Plato iubet aream triangulinumetis
    completi: 8: iis quidem numeris qui mutuo matium ac fminarum
    comple-xu exifiunt: vt fi duo ducanturin tria,gignitur fenarius,qui trie
    ldius complet areamvacuam qu inter quatuor 8: nouem : qui duo

    numeri nulla -quidem tationeeoncentum efiiciunt: fed vtriufque '


    narium ratio eadem , qua? trium ad quatuor, id , fefquialtera feu
    . Item fiducantur duoin fex,'ac~`rurf`um triain ,
    8: 18.-qui complebunt aream-tti'anguli vacuam, quinter
    8 ac 7.7. interiacet. Item fi ducantur 2; in 12986;. in 18. procreantur 2.4. 8:

    54.$ 5in n.. vel quod idem Lin rrexurgunt 36.qui ties nume#
    .24.36. 8: 54. rri-ang'uli complebunt quie vacua etat inter 16. 8: 81.
    quotum numerorumintetietoru m rationes mutu, 8:
    quibufque num'etis a.ccommodat,petpetuum continent fuauitatisted
    not, etifi in infinittrianguli lateta-porrigantur, cuius h_c fit forma.

    2 73
    -

    Siigiturrat'ionum qu fuaem con'centum ,


    ~ - deletus ha-beatur,in perpetua

    ublica futura fit: f1 quidem ab harmonia

    --Rerumpub icarum pder. Sedab ea,in quit Pla


    8 ( 18\2 ~ to,difceditut,vt necefl'aril pereant-concentus, 8: Refl

    .24, 36\sI\ publiez tandem intereant. Num potis metuendum


    _
    ~ l- efi,vt ciues ab'optimo 8: natur congruenti legum ac
    mprurn iconcentu difcedentes, leges iniquas' ampletzmtur? Neque ra-
    menfdubium - ,quin maxima femper fuetit har-moni in Republica
    v.is vt non modo Platoni verum etiam Arifiotelif quoque'

    Vplacetztametfi non putat Cicero'cantibus Reipu'blic, mutatis , Refpu- ""


    blicas mutati.: fe'dvitavvifque 'ciuiu mmutato. Cu'ius rei memorabile

    excmplum habemus de Republica Qynethfium Arcadia? populorum,


    qui negletis-canendi legibus,-vrbanitatem ac humanitatem cum ferita ? !!

    to commutarunt,8cgrauifiimisbellorum ciuilium flutibus tandiu ia- gu?


    D. tuifunt,quoaleeipublicac ciuium iute'r-itus fe'qu'eretur . Id qni-l 6 P01ib~lib`~4

    dem mirumlomibusiviffum efit,`yquamob're`ni Arcadibus

    ( feroces acfbarbari effen't'tqu ou (que omi


    nifrprimus animadurtit propter deferti muficfasftudi id-illis accidiffei'
    cm'fantifiimis-maiorumlegibus accurat icaueretur, vt omnes lcinesi'
    " annu-inquue trigefimum in en diligente'r incu mberent. -qua
    quidemratione primi legumiat'otes fapienter Arcadi populos feroces
    acbarba-tos vt quimontes aceolunt,ad'humaniorem 8: miti'orem vita?` f _
    _ _
    Iulianus
    cultum pertraxerudtlIdem
    1 Imperator ,is qui'prop
    transfuga
    iudicandrelinquitur'de
    appellatut,batbaros'_acieroces,8
    (qllis quos 21
    _Vj/f*
    libertatis ftudiofiflirnos appellatzqui nunc ramen nullis Europee populis 322,12 Mya

    hu manitaie eedunt: nulli magiitratibus ttatabiliores; nulli prin cipibus


    iriang obfequentes.optim cette natutami'elis etiam difciplina
    ; i

    m m 2.

    412.
    4LIBER QJTVS
    vnu/ice: 8c maximas fuauiflime candi laudes omnium finitimorum iu

    G_ajlia
    [India addiffa.

    dicio affecuti dicuntur. Illud etiam animaduerfio ne dignumqud om


    nes fere Gallorum cantus ac moduli, quibus etiamniimruiiici fummo

    pete Clelec'tantut, Ionici funi: aut Lydij quem mtiiici quintum 8C fepti
    mum appellantz quibus ramen Ariflote es ac Plato 8c fminas

    abfiinere,ac Doriis modis exerccti voluerunt,quem noflti ptimum to


    num vocantzvt mifla modei gtauitate,qu huius moduli propria efl,

    imbuerentur . Ionicos autem acLydios incredibilem vim ad mollieri

    dos animos habere putant. Retis in Afia minore Ionici ac Lydij prolii
    beantutzcm glo Afiatico nihil mollius fitzvtiles tem effe indico popu
    lis montanis, Se quiad Aquilonem pofiti , quotum natura propter B
    locotuin ac cli intemperiem , fetocior c agrellior eflam ob tern ec

    clefiae Chrifiiana: duces olit ac Pontifices in factis laudibus cantus Io


    nicos ac Lydios vetuert,Dotifque folm probauetunt,quibus etiam
    num in factis precibus fpius quam reliquis vtifolcrnus.Et quemadmo
    dum fera animitia folent :i manfuetariis vnguibus ac dentibus detratis

    exarmarizfic etiam Ionici ac Lydij cantus,_hominum ferocium 8: crude


    lium animos feritate detrata,mult miriotes 8c tratabiliotes efiiciunt:
    quod quidem (allis contigiffe puto, quihuiusimpetij leges non tan
    diu pertuliffent, nifi mores illorum, quos Iulianus lmperator,feroces ac
    feruitutis impatientiflimos fuiffe tradit , Hexibiles mufica reddidiffet.

    Nulla ramen ex omnibus quattulimus , de conuetfionibus futurisin


    teritque Rerumpublicarum iudicado,prce ta certa videmus: tamet
    fi probabiles cieturas habemus : quarum nu la certior aut facilior mi
    lii viderur qum qua: ex numeris elicipotell. Sicenim opinor opt.
    max.qui rerum omnium naturam mirabili Capientia coagmentauit, ac
    fingula fuis quibufdam numeris, modo, ratione, concentu,futnra colli
    gauit, Res etiam publicas fuis quibufdam numeris cirtfcripfiffeyt fla
    to quodam annorum decurfu , etifi optimis moribus ac legibus vtan
    1.1ib 8. de
    3.lib.. de Repu.

    tur,intereant ramen vt ? cum Ariflotele 3 conuenit. O`u_ando ve


    to icl fututum effet, neuter definir: niffPlatonem numeris obfcuris id f1

    gnificate quifquam puter libro otauo de Republica: qu ad fcopiilum


    non modacademici omnes, fed etiam omnium pene hilofop orum D
    4. lib. g. cap. iz..

    familiae nauim afflixerunt. primus quidem ! 4 ochunc quali

    polis.

    vallum tran filiit,neque vt folet,magiflium momordit,cm roptet


    fcuritatemnon haberet qua parte illum carperet .. lztoculus eptem qui'
    dem Platonis de Republica libros fatis accurate interpretatus otauum
    attingere
    rei difiicultate
    , vt opinor, reuocatus
    . Theoni
    ue
    Smyrnonoluit
    n mod
    Platonic philofophiae
    , fed atrium
    quoquequo
    marche

    y niaticar peritiffiino (alius eflTheon Alexdrinus qui ad Ptolemaeum


    comentarios Grce fcripfit) cm Platonis Rempublic interpretaretut
    y aqua lifitznec fibi loc bcinterpterand putauit. M. Tullius numero
    t Platonis obfcutitat vno verbo excufauit. Marfilius Academicorum

    omnium , quantumquidern opinor , ~acutifliiiius , fe quid Plato vellet


    e loci,nef`cire plane confitetut. veritus ne idem illi vfu venire: quod
    Iam

    .DE REPVBLICA;

    4r,

    Iambliclio, qui tribus verbis rem per fe Obfcuriflimam non illuliraile,


    (ed Oblc-uris inuoluere voluiffe videtur. lhilo Hebraaus Platonis vbiq;
    imitator numeruni illum quinquagintacffe sputauit: dque {ignilicari dwf-'i

    : orthogono fcaleno qualem Ilytbagoras tribus numeris 5.4.5.com


    plexus ell, eque referti putat Verba illa Platonis , .(efquitertia radix qui- 4k

    nario coniunta: ell enim 3. ad 4. ratio fefquitertiaL fed in e0 fallt qud


    num'erum planum inuexit, cum ,appareat Platoncm folidum numerum
    quri-voluille:qui Omnianumerorum genera prter perfetis comple- .
    taruLPhilo tame' ex his radicibus 3.4.5. .fingulatirn infe duiis tres qua
    dratoseflicit, vndecllantur quinquaginta numeri omnes plani : at Pla
    .B ronis verba ctelim cub cplettur. Prtereanulli funrd-imetientes -

    '

    lateribus incmfurabiles , vt'in numero Platon'iszcuius verba deferibere


    * equnterpretari placetmlqud interpretes inter {eflurimm difcrept:
    l

    { eti qu'd eius numeri ignorarion ciuitat mo eratoribus prp ca


    pital elle prdicatc igitur : Qi wir@ ; -
    a'yn rAefoAypuwely v a @fd-, vrian Jiwh'flgua; },
    f/Agua: 'rp redefinir-erg 'nf-na
    : Aaruo'ponwirv :la'vo'uom'rrajv n) - emph-,yay 35,17; Pwn'wpa nmsw )

    'ml-reuk/1.5.0 !) J`u'a Waving ,


    :aan -roeau'm'mt," j inwirlw 'rirlopayn'xer infor ,0.5M emph

    ; infie-av ivan uai' zur It relaialo 5 Jn; 309,45; wwiemg Tow??

    : emi/M fi ' Id eli(vt ego interpreror.) Rer guid


    qu diuinitus oriantur,A ambitum numerus compleitur perfetus. hu- i
    inanarum ver is numerus in quo reperiantur numeri : fu-

    perarifex incremento ac decremento tribus interuallis lquatuor terminis

    coniprelienlis, ex quibus efliciuntur cum Irm'tl'es,'tum diliimiles inter fe


    numeriauki atque imminuti : qui propriis nominibus efferan'tur, 8c in-l

    terfefe comparentur. quor fefquitertia `radix quinario dugg


    concentus elliciat.- ter au 6ta vnum'. qualem qualiter. centies centum',
    alterum qualem' vnzparte Iuilongiorem centum ex dimetitibus quz'
    inter fe comparati po int,detraiis quinariis vnitate minoribuszduabus

    ver ineffabilium rationum. centum vero folidoturn iplius ternarij.At_


    que hic numerus geometrica ratione cllatus in rebus humanis poten

    tiflimus eli ad eos qui meliorem quique deteriorem Originem (Quinn


    D tur. Hic Plato non aliterqum llolypus ne irretiatur atramento vndi
    quaque fquufO elapqu ell. In quo quidem chraclitum,ad cuius fcripta
    interpretanda Delio natatore opus effe dicebat , imitari vifus ell, id ue

    iam inde ab Heraclito commentum , cm fpillimdif'c'rpuli's illud in-


    ; Platone, fed etiam ab AriFtOtele fpius v- .d n I

    furpatum ell: , vt rerumdifii'cillimarum 8 in abditis natura: arcanis re- ?


    caligine peritis aequ ac imperitis Obdura,adm_i'rabilirat (ui
    excitarent. Id poriflimm animaduertimus in libris de natura , uos A

    riftoteles dedita Opera ita fcripfiffe gloriatur , vr intelligi nollet , Pla


    i. Gellius.
    tonis Timarum obfcurifli mu m imitatus:quod de fe ipfe Lucilius fcriplit
    fe non iutelligi quam repreliendi maluiffe. Sed Platon'isucum dert-ge
    re placer ex iis`quod aperte fcribit, vtde iis qua: verborum obfcu'ritate
    inuoluit,certius 1udicaripoflit.VOluit enim res eas que d'iuiuitusoritur,

    3f

    414
    Linen @ARTVS
    perfeto numero definiti. vSed quartandern reseit qu ortus fui princi.
    pium immortali Deo non alia cauIa interieta,aut intercedentibus cau
    is non debeatkaleiiia quidem 8C angeles per fefe nulla interierfta caufg
    Deum procreaile non tantum Plato , fed ipfi quoque Manicbi confi

    tentur.qui impi terreiiria malorum principe ortum habuiie putabr.


    Terra quidem procreauit itirpes 8c animamia bruta: aqu ver pifcium
    ~

    6c auium generavtrunque ramen Dei prpotentis iuflu.ad hominis ve

    iiiiifiufnl ro procreationem 3 ange-,los adel'fe voluit. quanquam rioteles * 101


    1 mc' mas rerum Omnium diuinitus quodammodo infufas effe putauit cm
    UJI'.

    :ulliirjxl: ,m une .ic {213322?


    "*"="

    fcriberet in omnibus ineffefeaav n mentem vero hominis non obl'eur


    aut ambigu fed aperti dixit lv'pw brennend e (vr ego 111'1)1711
    6 traduce femine,vt de ~reliquis animantibus: de (1111
    bus ramen in viiuerfum Maro, Igneus , inquit, ollis vigor 8c carleliis
    origo.igitur omnia perfe'tis nu meris includi, 11 Platoni credimus, con
    'itendum 111. Demus ramen cademicis (quodimpiumeft) hc terre
    ria qua: tratamus aliundc qum ab omnipotente Deo ortum habuif

    fe. an propterea perfeti numeri vti prftantiores rebus diuinis tribunn


    l
    tur?at potis terreribus perfeti numeri conuenirent.quia perfeti 1111
    . Numeri puf: meri quotquot funt,pares funtfmin funt,alioqui perfeti non client.
    if!"11:13:13? nec plures 111111 quatuor intra ctum millia. fupr perfeti quoque 111111

    site.

    nutneri,fed qui nec ad res diuinas,nec ad humanas aut terrelires accom~

    illfifftf modari pofiint f . Cm igitur {913311115 111 primus perfetorumnebusdi-


    ; 011111115 procreatis congruere deburffet, ex Platonls fentetiawidernus ta
    6254513.

    men viliflimis ammantibus couenirc. lep'ores enim, legibus diurnis im

    mundanimalc fanto populo vetitum , fg annos ad fummii viuere


    fcribit Ariotelesxotidem annos muribus immundiffimistribuit. Infe
    @tis quoque mufcarum gencribus quibufdam , puta vefpis 8c apibus fcx
    '4 nba. omg. anni Marone tribuuntur , 8c aluearia ipfa fexangulari figura
    conftruraqu ramen animantia,excepto lepore,putrcdine ccrelcunr.
    ' t numero Deusimpare gaudet, vt ait Poeta:
    991511111119111151911
    bus tribuunturNam quod geneca fcribir, ptimus qui( ue annus 2111
    _v

    11 notam imprimir, de maribus tantm ditum efr : nam minisannus

    quifque fextus tati notam aliquam indiditzvt cm mares anno decimo D

    um

    quartofmina: duodecimo pubefcant . Ijeriz quoqi diuin omnes fe


    ptenariis aut imparibus numerisconcludun tu r. nafcuntur etiam quan
    lurimis in locis adamantes lexangulo luore ab ipfa natura dillinti, vt
    11.11.33.10111111:1110111: contritum 011111 Fyrcnafis. Efi igitur abfur
    dii quod Plato rerum diuinarum origines 86 occafus perfetis numeris

    tribuit. At Qorpbyrius Philofopl'iorurn fu :rtatis clariiiimus cum illud


    Platonis ex Timo interpretaretur 67: 1226 @rumte {cribit rerum
    om nium'publicar atus,ac demonum vitam anno ad {umm' milleli
    mo definiri.Ilutarchus in libro ffmc" 1$141151 progre

    diputat dmon vitam: led neuter perfcos numeros conquilirlmod


    11 Plato in tanta perfetorum nu merorum paucitare qui rebus diuinirus
    ortis conueniret explicarte non potuir : quibus tandem numerisgerum
    Umfl'

    Fil?

    DE

    REPVBLICA.

    4i;

    humanarum tantam varieratem expediteuaut fi numerum illum fciffet


    cur . mufis precarerur ac vota facerer vt numerum illum indicarent?

    (liiamquam necelfe ex verbis Platonis n vnum aliquem numerum,l


    fed corpus geometricum exprimere voluiffe in cuius lateribus ac dime
    _ tieniibus an nis illa nu meroruiii varietas quam hac tabella complexi fu

    mus,oontineatur:#

    Y 72:51:14 ' im ex } laco/feriore explicandirm, fue


    '

    _ lfm exrmr/ifofg/.
    i

    `\||\16
    si` _1- i
    s;`io\8
    7 _4 1.4

    i;
    6

    L_
    4

    6l;
    8
    4

    W4 9'16
    n
    9
    l?. _'8 _ i

    13
    1' .6

    I
    _4

    i
    8

    4
    S-

    io

    6
    16

    us

    li
    3

    3
    5

    2.|
    4 I

    27
    64

    ai;
    1196

    17
    41

    7
    9

    l .

    S, I 50 ` i0

    i- 1

    i.

    11

    15

    99

    n l 1

    p.

    2.4.

    18

    36

    all

    7776

    2,39

    13 l n.

    7 l4o|13`384

    qui

    36

    49

    s4:

    um

    577

    ig

    u.

    5o

    '

    36

    .at

    4s

    64

    705

    466

    393

    I7

    l 6

    \ 9 aqu l 864 l is i

    is

    si

    729

    :am

    ai

    19

    18

    6_

    tooo

    \ 1.0

    10

    3:.

    2.16
    soo

    38

    1556 _

    42.

    zo
    31.

    '48

    l l l l
    l . i.
    . ~ ~
    .
    -53af535g
    > " ?

    >
    V

    a.

    " _~

    ..

    52
    a '

    '
    g

    5'

    ==

    "'

    In@ l

    on

    . 2

    ou

    l.

    l
    U
    n
    r'i

    i:

    o.

    9:

    D-

    s;

    -.5

    L'.

    a;
    3 1

    2. Y5 l?. n

    =
    g

    GE.

    _.

    .
    -

    .=--

    .2
    s

    2'..

    '

    '

    ;
    ' 5 . fr
    = _ 5

    i :s

    l 179939

    i
    l

    f1

    r-

    '

    _5. _

    quia geometrica ratione numerum conflari fcribir, nec rationes furda:


    _fine ineifabiles vll in mimeris comperiuntur: coppus ramen illud
    feium effe non poteft cm { omnino perfecta int nec plura excog'i

    tati poffint corpora in rota rerum natura,fcilicet lobus, yramis,cubus,


    btaedrum, dodecaedrum,1focaedrum :at cm 1_ atoa reralongioregn
    quri iubet , fatis indicar numerum illum perfetis corporibus quz

    quuequaque quabilia fuque quam fimillirria funr,congruere non


    fe.non etiam parallelepipedum cuius definirlo repugnar cubozcente
    {imus autem cubus Platone proponitur in eo corpore folidoznec cilin

    D drus cuius extrema funt circulariazneciremprifma c extrema Prims


    _ _
    larera lint qualia,trfque pyramidesfcmper copleiftaturzat in ;
    eomettico Platonis partim inqualia fuor inter fe latera,parrim : M_ _medir-libi:

    fig @0d fi quis purer corpus folidum effe in cuius extremis (im Orla
    gonifcalenifefquiterria ratione quinario coniunta hunc in :
    nufquam ramen dimerientium incommenfurabilium

    .<5

    `Xnec eor numeror qui hic Platone proponrur vlla

    mrioextabitznecfi corpillud duplicaueris hocmodo:

    figura folidi cor trigoni cu? _

    figura folidi qua


    drguli ex trigo

    ius extrema {cale-_f im nis duobus pr- 4


    nis defcribuntur. ` 3
    cedentis figura: 3
    3.4.5

    duplicata C dia

    nierris.

    mm 4

    'Linen CLVAKTVS

    ' 4i6
    id que protendas in denatium aut ampl'is nulla ratio incommenfurahil

    lis alteri exifiet nec quadratum, nec cubusznec dimetienres illi inciiabr

    les 8: . quos Plato propofuit exutgun't: fed omnia geometria legi


    bus inter ie comparata menfuram admittunt. nec tantum in 'magnitudi
    ne fed etiam in numeris. nam quadratotum parium diameter duplo 8:
    vnitate plus poteii: qumlatus: quadratorum . impatiumvnitatt

    minus poteilqurn du lum in numeris: cm ramen in geometricisra


    tionibus ieinper hypodienufaduplum vtriufque lateris ortliogoni po
    3 Ex 49.lib.1.Eu

    teiiate contineatz . Id autem perpetuaferie numerorum perfpicu ell,

    clad.

    fi latus quadrati primi'diametro"coniunxeris, fequtis-quadrati iatus ex

    target: verbigratia vnitas primi quadrati latus cit; eadmque fuiipfiusB


    diameter: (i vnitati coniuxeris vnltatem exurget binarius,radix quadra
    ti fequentis. diameter ver fecundi quadrati coniicitur Ii prcedentis
    uadtati diametro duplicatum latusadiunxeris: cum enim primiqua

    [ qua

    ' rum. .
    l. 2.5. rr.. 29.
    70. 169. 408.

    iirati latus (it vnitas, dimetiens quoque vnitas, (i vnitati bis vnitas adda

    99.54686.

    tbrum inquiris duplicatum fecundi quadrati latus 8: prcedentis latus

    Dmmrrri gua
    . 1.3.

    cfoniuuum eflicit radic quadrati fequentis vtbinarlus duplicatus cum


    radice primi quadrati qua: eft vnitas eHicit quinarium radicem quadrati

    7- l." 4~ 99
    139377' 39a
    35 5'

    tur exurget ternarius fecundi quadrati dimetiensaut fi tadicem quadra

    fcquentis. Sie quoque duplicato diametro 8: antecedentis quadrati dia

    Quadrant' inef
    fain/er.
    3;.73.119.201.
    39;.gig.

    metro coniunio eiiicies diametrum fequentis quadrati: vt tcinrio fe

    cdi quadrati diametro adieceris vmtatem , primi quadrati diametrum, C

    Qi! rdrali

    exurget feptenarius dimetiens tertij quadrati: @o fit vt Omnium


    dratorum dimetienres (int impares 8: latere fui quadrati maiores diffe

    rrr dir/retirar?.

    rentia lateris prcedentisxterorum ver quadratorum feu pariurnfeu

    im 'n/iur.

    im`parium,qui diametros habent ineffabilest quuas noiiti ine


    ptfurdas appellant , quod nullo numero deiignari p'oflint, geometricis
    demoniiltatioin'ibus rationes perfpicuat (unt. harc autem dimetieutium

    16 6.64. |00.

    196.256.
    _Qual/iran' im

    '- cum latetibus incommenfurabilis ratio nu( reperiatur in folido cor


    n-'i meax/xt'. pore-iuperis propoiito , quantumuis ctrdiiatur. Hic dicet aliquis cen
    9. 49.8|.121.

    tefimumcubicum procreareioooooo. 8: in folidi co rlporis figura ex

    :6 9. 225.
    1V a' :uragani

    primi poire cuius denarius [it linea, centenarius fupet cies, mille vero

    mm lama qua
    drati 33.17.11" g.
    d* 6./4nu qua
    dran' t7. infn

    405

    corpus denarijaurfus denarij linea fit centum qua: in fe duia cties cen-D
    tum efiiciat hoc eftdecem millia {uperiiciein , procreabit corpus cente
    narijxmque cubum effe ; Platonic: demus illud cette : nufquam
    ramen in eius cubilateribiis illa varietas numerorum pari, imparium,

    ,rmerfetl
    [er 1723. 72.9

    oblongorum,lateralium,folidor 8: dimetientium incm enfurabilium

    r..dix. la. 9.

    reperiatur. Quod fi quis ex orthogono fcaleni 3. 4. 5. eHiciputet. n.. nu


    meru m in [efe concentus omnes complelentem:& radicem eiIe magni
    numeri, quem fatalem nonnulli putaruntfcilicet 172.8. cui fi dettaliatur
    /

    rior n u merus. r. eique addatur vnitas relinquetur nouenarij cubus719.

    illud quidem partim verum partim in conierura Cpoiitu m :non ta


    men e Hicit earn quam ex Platonis verbis inquirimus

    imenionum ra

    tionem .Mult min [is ctera corpora non rerangula conueniunt.Qua


    :i nobis accuratisexquifita / plan Gt ex partium {ingulari enu
    .

    DE REPVBLICA.

    4,7;

    meratione nullum corpus geometrica ratione coagmentatum ad eas


    quas Plato poftiit numerorurnrariones accommodari : vt rer'u rn
    humanarum periodos ac fines ex his eliciainms. Den iq'ue vt planum fit
    Platonem loco fui ipfius oblitum effe,fatis indicaut rationes geom :
    tric ineffabiles quas cpletti voluit , quod ab aritlimeticis
    rationibus acnumeris plane alienum. _ljis igitur intuentem opor;

    tet eos numeros inuefligare, qui rerum humanarum cuerfiones ngi

    ficare poflinr.,& qui diuturnexpcrienti probari fmt, p leuibus 8: ina


    nibus conieturis :cuiufmodi feptenarium effe flatu'o, 8: uouenarium,

    eoimq; quadratosc cubicos. 49. 81. 343. 72.9.Vt enim fenatius qui pri
    .B mus omnium perfetorum mores fminarum aut habitum ac natu

    ram immutat, ita feptenari mares quodammodo immutare antiquifli-

    ma vetuflas comprobauit I. 8: vt feptenarius ac nouenariusbor'nin'ibus

    initium nafcendi tribuere folent,ita quoque numerus vtriufque pro- ! de


    pagatione coalefcens exitum afferre cfueuit.ldem ego ad Refpublicas
    '
    trasferro, vr numeri feptenari ac nouenarij qiifque eoru m quadratis
    8: cubicis exifiunt,Rebufpubl`icis fpius occafum 8: interitum afferant.

    Quod enim attulimus ex eneca 8: C_forino , feptimum quenque an- t ifbacdienm


    num tati notam imprimere, ac periculavirae fortunarmque omnium ?"
    in feptenarios incurrere, ad mares pertinere interpretor: 8: quidem eius

    fentti autoremgfrnhabeo, quo magifiro nec meliorquifquam nee


    C minis
    certioromnibus
    efl'e potefimam
    relinquit:
    fextus
    ac primum
    quifque annus
    anno fexto
    certiffirnam
    corporisfui8:notam
    animi ro
    burin illis augetur , aut vita definitur. duodecimo puberes funt, dec-imo
    decimo oitauo nubiles: 8: in fenarios fi morbi incurrant peri-clitan
    turqua: maribus feptimo , decimoquai'ro iremyno 8: vigefimo acci~

    dunt. vr nonmmerito Plato pares'numeros foeminis, 'impares mari;


    bus tribuat. llutarchus ver fcribit veteres Iomnnos confueuiffe ma- :ImfmmM
    ribus nono die nomen imponere, fminis otauo ac Lproprerlea veteres
    opinor oiauo quoque die Neptuno facra facere cfueuiffet aq ua

    fminarum generi conueniat: vt maribus ignis. feptenarium ver me


    tuendum-effe arbitrabantur. Atlex diuina circcidi iubet mares otauo

    D die, quod facri Hebrorum interpretes fahim iudicanr,vt Sabbathum


    inter natiuitatem 8: circuncifionem intercederet , ac infami robiir
    detetzetenim di feptimurn quinafcenti mundo natalis extitit,bonis o

    mnibus Begratia clefli Deum abund4cumulare Mofes factis literis te- 4 omarmd.
    reliquitzqua: bonor affitientia,t copia cteris diebus nufquam Demi

    tributa perfpicirur, mirabli quadam 8: abdita pbilofophis omnibus na


    tureaufa. Nihil ramen 'in humana natu ra viderur admirabilius,qum
    annum f_eagefimum tertium fenibusfer omnibus vltimum effe. Ob-

    feruatum cfi,inquit gelliusgin multa hominum memoria,expertm' i 1''1"7


    que in fenioribus plerifque omnibus fxagefimum tertium vit annu m
    cum periculo 8: iquavenire ,aut corporis morbfque grauioris,
    autvitatinteritus,autanimigritudinis Extat etiamugufliad C.ne

    potem epiilola A.D.i . 1. Otobres huiufmodi. Aue mi Cai, meus

    4u

    '

    LiiantLvAnTv-s

    4Ocellus iucundillimus, quem femper mediusfidius delidero qu'um me


    abesled prcipu diebus talibus qualis ell; hodiernus oculi nieirequirt
    'meum Cai'um , quem vbicunque 8: hoc die fuilli fpero leturn 8: bene
    .valentem celebralle quartum 8: fexagelimum nata emmeum z nam vt
    ' vides xiii/.empa commu'nemlen'iorum Omnium tertium 8: fexa'gelimum

    eualimus 8:. Attigitiugullus feptuagelimum feptimum , quo etiam

    anno Atticus extremum diem Obiit . Innumerabiles quidem , non mO


    d teriiiium 8: inl-imotum, v_erumetiam illullrium virorum enumerate

    polluinus,quiannum tertium 8: fexagefim vit diem extremumha

    bueruiitzfed literarum liudiis clariotes tantum ciere placetzrillotelem,


    inquam,CicerOnem,Bernatdum,BOcacium,Iii-afmum, Lutherum,M-el
    ancthonem, Syluium, Alexandrum Imolenfem,CardinalemCutnum,
    ' Linactu m,Sturmium. Ac propterea veteres Gtcorum theologifepte

    narium Apollini , nouenarium mulis factau'ille videntur,._vt P_lurarchus


    fcribit.QiOd fi quis curiolis illa conlelati volet,c_omperiet hominum
    .vitam fer feptenariis,aut nouenariis,foeminarum vero fenatiis definiti.
    nouies nouenariutn Plato diciturimpleuille :Petrarca dec feptenarios:

    _ __, '

    8: eo die quo in lucem venerat in orbem redete mortuus'elle: Qalenus


    decem:Stafeas Peripateticus duodecim: Heli xvi i i i. Hippocrates
    Hieronimus,I-Iieto rex Syracufaruin,c-Ifocrates ttedecim:Plinius,Bar

    tolus, Caefar Ocio. Lamechus annOs feptingentos feptuaginta feptem

    expleuitzl/Iethufala (qui mortaliurnomnium vitam diuturnitate fupe- C

    rauit) nongentelimum ac feptuagefimum attigit._ Abrahamus feptena*


    tios x v.IacObus i .Ifacus' nouenar'ios x.Dauid decem feptenarios.

    Inlinitum lit omnes enumerare. Is ramen quem maiorum vnollrorum

    memoria ac hiltori Loannem de temporibus4-appellant ,.annos vixit


    Stimm p__ c i. i .'id ell tres cquinquaginta feptenarios.Hominesitem conllat
    .

    nono metile lemper iiafci, vel leptimo, quos .Grteci i huewtt appellant:
    qui tardis aut citis , non viuunt . Cmamobrem Hippocrates

    die feptimo membris Omnibus conlummariac,perlici'fcribitmeinde iti


    ci'ementa caperezfeptimo meule natum viuere,oiauo iietninem vixil'
    fe:feptimo anno dentes expleri, feptem diebus inediam pallos, etiam li
    diutius vixerint, interitutos ramen, vt Plinius ipfe ablextremamemotia D

    Obferuatum leribit. Lex item diuina diem mundi vtotius ac rerum Om


    nium quali natalem lantillim 8: confectauit 8: coli iullitzcui

    Omnibus Deus O t. max. benedixitzquem Omnis antiquitas experienti


    ' diuturii creris hebdomad diebusita dillimilem prodidit :l vt verm-e
    ptouerbio contritum lit,diem @primum lnullu'tn prterire,qu0 501 (
    non -ptzebeat hominibus confpiciendumzquo die veteres Hebrzi'dmo

    _ num im etus coerceri,mentib.us etiam fapien,tiam,corporibus robur,a


    fgrisfertilitatem infundi conllanter atllirmantannus item leptimuslege
    diuiua lacetell , 8: fepties feptimus. _ necdubium eli quin occulta quae
    dam vis infit in vtroque ad Retuinpublicarum conuerfionerri vel Occa

    fum: vt mitu m videri non debear,li numerus hic ab Hebris facer dica

    tunquem Q_;_iluinusalenum Opinor fecut'us) perfetum appellat, vbi


    `

    agit de

    DE

    REPVBLICA.

    419

    agit de requiere Sabbathi , quod ad fiupotem miratur toties ac tam fan


    t coledum Omnibus proponi,vt 8: capitis pna violatoribus addita

    fit , 8: 1 eo legum Omnium diuinarum fummacontineri videatur. non


    tamen perfetus , quia impar, 8: quidem mafcultls: omnes :tut per
    chti
    pares partes
    8:integras
    fmin.
    etfcctum quibus
    enimmathematici
    definiunt
    in
    eafdem
    ditliifiturx
    conflatut,vt nihil
    defit qui
    aut

    fuperfit. vt fenatium pattirilicet his tribus numetis 1.2.3. in pattes inte-

    ._

    __

    gras,ac ex iifdem conflatur. ,Bodem errore peccauit I_iatantiusgq ui rer- iin Wa'
    nari 8: denari perferos 8: plenos appellatzt eti (licero,qui plerofq; ? Sd'
    in etrOtem impulit,qud feptenarium 8: o`tonarium plenos vocat nu
    B meros, q uos Macrobius foltdos, alij perfectos interpretantur :neutrum

    dc feptenatio dici orefizotonarius ver {Olidus quidem non ramen

    etfetus. Cfitnilierrorelabitur Blutarchushqui ternatium perfetum 4in amparan.


    eer fctibit: tametfi _tifloteles maximam eius numeri 5 vim in vniuerfa 5 ib-"dc 21

    natura in effe puter. Lapfus quoque Ihilo, qui decem millia perfe-
    61 putat.Perfeti numeri quatuor Iunt,vt antea diximus,nec plu "umm"
    tes cOnuerfrones
    intra cent millia:
    fcilicet. 6.18.496..c
    8128. uibus
    vnus potiflim
    ad
    ciuirataccommodari
    poteflfciclicet
    496.ca:teri
    non i
    tem.conllarur autem ex feptuaginta fepten atiis annor 8: mero per
    fecto. atque illud ab antiquiflima memoria proditum , qiuitates Om
    nes anno quingentefimo conuertiaut euerti.Numeti autem lai-Fariam 8: Y

    ad principesfc ad imperia referuntur z vt fi quis dicetet imperium hoe

    Francorum Occafutum poflea quam ttes 8: fexaginta reges {


    nuerint , quia numerus hic ex feptenario'c nouenarioin (efe dutis exi

    flit: vt Iefaias Romuli :cqualis , qui nouem adhuc reges in Iuda regna.
    tutos ex Otaculo- diuino prodidit: deinde `imperiqudaici euetfionem

    foremouem item reges Perfarum futuros: aut feptimum regem Roma-A


    norum de regno m iri.cOnuenit au tem numerus princip , crn

    annis quibus regnat in Iuda, fcilicetcxtx xx r. qui numerus ex


    pteuariis fex 8: viginti confiatzRoma: vet cc i. r r feptu agefi- '
    mo quinto f'eptenatio,id 1.45.eie6tus FIlarquinius fuperbus.Hiere

    mias vates tuncNixit cum otaculum I'efaiat expleretur: ac pronuriciaui:


    D populum liberatum iti anno fptuagefimo'captiuitatis: vt cert libera
    tus , ciuitas vna cum temp 1.11 Iffaias Tytum vrbem 'z cm.
    clarifimam anno feptu'agefimo poll: oraculum defertam fore : deinde

    ab eiufdemvrbis euetfion'e anno poll.' `feptuagefimo infiaurat iti.Idenrl


    numerus congruit thenienfium Reipublicae,in qua feptena principes,

    quosilli : appellabt, antros .feptuag-inta impetarunti. Vrbis ver _


    expugnationem , 8: vitoriam Athenieufium ad Salaminam confimili
    die contigifle poditum 4.-. @vero ab Academicis fatalis numerml 4 - .
    appellatur , id 1728. quadratus. videtur expleri Nini dominatu acl 1
    ,Alexdri magnivitoriam ad Arbelamie impetij Perfaru'm euerfion,

    am Ijerodotus , Theodorus. Trogus Pompeius , qulin'us 8: Cre


    fiasNino im'periu m illud aufpicantu r. Cm ver acerbiflimis calami
    tabusopprefla Eierofolymaf,I expugnata,ac folo quata,templum
    f

    aao/

    L_IBER.

    Q_VARTVS

    ditutum, Sedechias , populus abdutus, temporibus


    _ ): regibus Affyriorum defecerunt: Athenifes Pififiratidaso
    maniT-arquinios eiecerunt. Templ aut annos ce x xvii.
    integris fcptenarlis. quoniam maxima infer i fos
    diferepantiaafiis Romanorum vtamur. Igitur ab Vrbe cdita i lud

    te mpus,quo vitoriam,quafufus Augufto M.An


    tonius,8c Im perij Romani ad delata Iam/lf .quatt.

    Clufus,numertut anni D r x.qui nouenatij folidus enus. I


    dem annorum num crus recurrir ab euerfione Imperij I_.t'igobatdorum,
    ad ill-nd tempus quo Ludouicus xrr.rex Francorum eafdem regiones,
    fufis Venetorum 8: 5 copiis,fu . B
    Idem numerus annorum ab euerfione Imperij Pitonum 8: Scoto

    vitoria quue ad Maria: Stuatd captiuitatem :8: @ghetto Sa


    lxone qui Anglorum imperium tenuit , vf'pue ad Mariam Anglo
    rm reginam qua: prima Gyneocratiam eius in ul occupauit. Ab Au

    gufti dominatu Atiacam vitoriam 8cIanum quart.Clufum quue


    ad Auguftulum Imperatorum Romani nominis extremum quem Q
    duacer I-Ierulorum rex ,8: occupatum Gothis Imperium,nume
    i

    rantur anni c v r. quem uumerum perfetum effe diximus 8:

    feptuaginta feptenariis eer cum : nam in


    anno fequenti. qui feptuagefimus primusfeptenatius, Odua

    cer coepit. Illud etiam animaduerfione dignum, quod primus C


    Imperatorumuguflzusfummafoelicitate ac prudentia magnum illud
    Imperi auxit 8: annos amplis quadraginta obtinuitugufiulus vet,
    8: ,8: deminutus vix ann um integrum imperauitzid
    tem contigit A.D.X.Cal._Septembres.Ita Qonfiantinus primus Imperij
    domicilium Confiantinopolim quidem tranfiulit : extremus vero Im
    perator Graecorum qui vrbe capra caequ : Muhamede Q_onfianti
    nus dicebatur. Iam Vrbe condita vf`que ad Augufiulummume
    rantur anni 12.2.5.qui numerus ex feptenariis integris . Id aut Y

    @tius Augur maximus futurum prdixerat,vt Cforinus Marco Var

    rone . Idem numerus annor Nino ad Sarda'napalum,quem


    Arbaces Medus imperio fpoliauit 8: regiium ad Medos tranfiulit. Iam D

    _vero aule primo rege populi feleti, quue ad Sedechiam 8:


    I

    '

    51.1..1.. Imperij euetfionem,recurr1t numerus illecperfetus annoru 496. @10d


    11.8: 1.7. . 9.8:

    to. belli Iudaci.

    utem Iofephusf vtriufque templiincen ium 8: vrbis expugnationem


    i

    demI die , fcilicet nona men fis quinti tradit ,


    Regum 8: Hieremianon conuenit . Totidem'anni fcilicet 496.nu

    cap. 39. 8: gz.. ait


    mcnfc 4.dic 9. ca

    ptam fuiffe vrb

    merantut (2_aran0 primo rege Macedonum quue ad Alexandrum ma.I


    _O_cadlmiqjd gnum I-Ieraclidarum qui Macedonia imperium habue
    ru nt. Sunt qui aliquot annos addunr,alrj detrahuntimiamobrem nulla
    : s_-dic nifi certiflim is hifioriaru prodita monimenta profetre ve
    quod ipfum `con
    firmar loftph. li4

    lim , at qu ex ipfis RomanorumFafiis haurire cuique licet.cuiufmodi


    . art .d1c
    7. captain vrbem
    fuifrc.

    _ illud quod ab V.C.quuead_ eius direptionem Ciallis


    Senonibus,
    an
    __ _
    _
    nl C_I. X I I I LIIUmClIIIULqul CX. fPICnaIIIS InICgl'lS Conant.
    Y

    i
    Item

    DE REPVBLICA

    Item abV.C.ad cladem Caiinfem Tertio Varrone Confule' uo Ref.


    publica eil in extremum delapfa difctimen,anni funt D xix. id eil fel

    ptuaginta feptem annorum feptenatij . Inde quue ad cladem (


    nis fub @nilio Varrone acceptam labuntur anni 2.2.4.numerus ex in;
    tegtis feptenatiis conflaiiszl vtraque clades contigit die fecunda Augu
    ab antiquis Romanis proditum eil. Nec minus memorabile'efl il

    lud quod 'Larapha annalium apud Hifpanos certiflimus fcripto'r, Mau;


    ros c Arabesin Hifpaniam inuafiffe tradit anno Chrifii feptin'gentefi~

    feptimo, 8c quidem anno feptimo Rhoderici regis, 8c imperium te


    nuiffe annos feptingentos feptuaginra: .penims am? Eerdimndum

    B Aragoniae 8 tegem expelli potuifie. Illu'd etiam animaduerfiop


    ne dignum quod ab manifupplicio 85.111 (
    .ad Macabi vitoriam aduerfus Antiachumfnobilem Syri/. fgem.eil/1f,que legatos, anni Huxerunt 343. qui feptenarij folidus 'efl numerus:8t v'
    ttaque victoria obtigit die xi i i . menfis Adar. Idem numerus citan no#

    rum ab Auguflo,cm id nomen efl Senatu confecutus,quue ad Con#


    fiantinum magnum,quo principe magna Kernmpublicarum ac-religio

    num fecuta conuerfio ell. (mod autem fete fenatij f'mi'nis `vitae diem
    extremum aiferantmihil exemplis ad id confirindurn opus elle ];

    ne in rebus leuiffimis li'rere viderer :_ illud tantm , quod anno M. .


    i i.ci`1m princeps urafius lerhale vulnus accepiffet A.D. 11. (3:11
    Apriles,qui etat illi 1.1 .8 crn de illius vita defperaretur,valetudinem
    recuperauit, cum annum quinquag'efimurti attigiffetmt Qarola Burbo-L
    nia eins vxot altero pfl menfe diemextremum obiit: cm attigifietam
    num v i. qui fenatij quadratus eftwt maritus i. i . feptenatij qua..

    dtato percuffus fuetatzqud fcribendum nonputatemmifi ab ipfo Pein-

    /.

    cipe Aurafio id accepiffem cum Antqetpia Etancifco duci confiliis ef- SA'M/ff

    femNec omittendum viderur quod [ qui annotatt f hdi-mig


    A.D.xi i ii.Cal.Sextiles priiicipiurnincendij Vrbis Rom@ Ilerone Prin- ;
    cipe ortum,quo 8c Senones captain Vrbetn inHammarunmll-j .

    progreffi (, vttotidem annos menfes 8: diesinter vtraquepinndia


    numerenr. Poflztemum eft,quoniarii eo nos orario _deduxit , vt aliquid

    D refpondeam iis qui meafctipta carpere quem probare maluetuntzqud


    _ /
    oracula Daiiielis de-Impetiorum ortu c obitu milii non liqu'e 7' dixe.. Zhi; up. pam; .
    tim. Non enim dubito , fi horno fapientiflitnus , qu afilatu diuino om.,
    hauferat 86 CXPTCTCYMUS quque temporibus aperte definitet, omnia
    in quibus h'remus,petfpicua fuif'ft ac fine dub'itatione futura.Su qui

    dem ciuitatis flatuiii,eroregnuin ineunte,quo foluta captiuims @ CX


    Oraculol'neremi quod quidem ab CXCidiO vrbis ac tem'Pli auf' s Hilft-.mr at
    picatut, non alvoacliimo vt quidam putant : 8c populus fantus pofllie ,
    minio reuerfus, definiit hebdomadibus annorum feptuaginta,id efl an'

    nis 490.8c quidem dilucide : c-m otaculum redditum fit ann'o polite#
    mo captiuitatis qui eratfeptuagefimus ab vrbis a'cternpli excidio,vt o
    mCUliS OYaCUlsCmPOYquc ipfa temporibus apta'fetie con`tinuarentur.
    quilongis rempora protrahunt, centum ae viginti annos vno haru

    n- rr

    4u.

    LIBERtLVARTVs

    relinquunt.At Prophetes temporis inirium ab Oraculo acceptum difer

    t numerati docuit oportere :quo quidem pollliminio rediit populus,


    ac principem fibi maigillratfque conllituit: vnde ciuitatis inllauratio
    non in muror ac in ularum fublirutionibus.Ret enim llompeius,

    Vrbe deferta , in parieribus Rempublicam non confiliere dixit. At hi


    nfgffm llzorici quamplurimi 8 eri dominatu quue ad I_I_erodis magui prin
    P11110cipatum,qui captis Hierofolymis , cflfque Omnibus Senatoribus ac re

    ge ipfo, Iudos imperio lpoliauit, numerant annos c. alij aliter,


    actanta inter eos 'varietas ac difcrepantia, vt non modlingulis, fed

    etiam ab vniuetlis omnes Omnium Opiniones refellantur. @ze ver de


    imperiis Daniel fcriplrt , apertille quidem Medos, Perfasc Grazcos ad B
    perium
    Babylons
    ad Romanosv
    imperium vo;cauir,prrcr
    hritiri pertinere docuimus
    eos cert neminem.
    , cm illicQuartu
    de Bafglone
    n
    qurat_ur,quam Romani nunquam fubegerunrzquod crn tentauillent
    Euphrate
    this cladestranfmillo
    acceperunt.Ineptis
    , fpe illi c
    tamen,qui
    quidem ingentes
    quartumab
    illud
    inuitillimis
    imperium tri

    but (_rgrmanis , quine per (Omnium quidem vllam imperij Babyloni


    ixgffrf ci particulam qud nobis alibi dilputataf omirto:

    ea temen Franxebergerus Saxo Lipliorum Pontifex Lutheri autoritate:


    Drellerus ver homo de fchola nulla fubela ratione, maleditis telel
    litzhunc ego difertum putabo li quam mal didicit tam bene dicere con
    difcat. Sed quoniam homo iracundus, commune ingenioforum honii- C
    nu m malum,mihi fubirafcitur qud de Oraculis diuinis temere allirma
    te non aulim , ne quid in rebus tam arduis 8c ab Omnium fenfu retrulis
    [ . oll`endam:docete debuerar,cur uinguaginra imperia, qua: denoraui ' ,

    decies germanico maiora , ququeimperij Babylonici magna pattern


    complexa lunt Danielem ornilille putet? cur it Daniel de le ipfe primo

    p
    z capro.
    ,

    l
    Q t rl
    a-.
    l" '_

    capite fcripferit fe ad primum qupe Cyri Perlarum regis annum vixilfc?


    cur tamen anno tertio Cyri diuinum Oraculum l`e diuinitus hau lille? t

    quamobrem capite fequentiDarij Perfarumregis meminit,qui 154


    mo ac feprimo pll anno inauguratus el't quam Cyrus imperare cpif
    fet . Neque enim geroqu verillimus Caldaicarum antiquitatum inter
    pres,quem Ctelias ac veteres fecuti : nec Megalthenes Perlicarum, D

    `nec Herodotus hil'tori parens appellatus , nec Grcorum quifquam


    aut Hebrorum Darium ante Hillaffpim quq uam fuilf tradunt,(exci
    pio Ioleph qui Berolo eO loco de ecit.) Sed ne acerbius agere, ac ni
    mis vrgere videamur, quid ell quamobrem Daniel capite xi. Darium
    tres fuccellores Perlas habiturum fcribit : quartum Grcia venturum,

    qui potentibus cOpiis imperiu m adepturus litHunc enim Alexandrum


    magnum { ambigitnemo,quiDarium Codomanum de imperio
    Perfar'um dillurbauit,cuius fuit pater Darius Achos , auus Darius
    mOn , abau us Darius Nothus , ad qu ern Daniel orationem conuertit.
    uod lit ira ell,cert Danielem oportuit annos ducentosac vigintilupe
    talle: li modpubes in Caldam captiuus> abdutius erat:id quod necellc
    eli cm dillertillim ac prudentillim loquereturhzc autem rum ex fa
    cris li~

    DE

    REPVBLICA.

    42.3

    y`v:ris"'l'iteris apertiiim, tum eti ex Herodoti ac Iofephi antiqua hilioria

    colligere quifquepoteli. Cyrus enim imperij anno trigeiimomortuus


    efr: Cambyles fexto: Darius Hiftafpis trigelimofeptimo: Xerxes x xi.
    Artaxerxes xririr. Darius Nothus xix. Mnemon Xxx'vi. Darius A'

    chos xxvr. Codamanus . ic'c xxvx ii. Daniel enim


    captus fuerat cum Ioacimo rege. Et omnia liquere (ibi purent interpre~

    .tes oraculorum: 8: hebdomadas fno quifque iudicio fumma aifeuera


    rioneI deniant: qua ratione tueri poIIunt qui fubtiliflima omnia
    difcuiferunt illud Zachari 1 8: Aggi'3 , quianno feptuagelimo capti- i -

    uitatis delinente fcripferunt,Dario Notho,vt iplivolunr,imperte : An- 3 um'


    B nus hic, inquiuntfeptuagefimus agitur, 8c, li non ab excidio templi fed
    >ab edito Xerxis feptuaginta annos numerati velint,profcr ne'c'clfe

    Zerubabelem 8: Nehemiam populi duccs annos ducentos quinquagin'


    Yta im pleuffe,cm id tatis elTent Cyro imperium ineunte,vt popul um
    Caldaza in-Pal'iiinam deducerentzquos quue ad Darium vltimum vi
    .xiffe Nehemi iplius tetimonio confirmare non dubitant _'f. Hic igitur gsffrlrcilfg

    .organes hilgiciacerrim conHi'tantur. alius enim quinque mod' re- iegipnsimif


    fes Periarum:alius fexzplerique feptemmonnulli orozquidam nouern:

    -funt etiam quidecimum commenti funt. Cert erebrardus quinqu'e


    tantum fuilfe alfeuerat in Chronologia: Funccius ver decem. In tanta
    _igitur fententiarum varietate de duobusralterum fieri potelt,v_tearum
    >nulla,alterum non poteit,vt plus vna vera litque quailque lit aflirmare
    `non poliim: nec li pollini velimzac modeliis opinor,qum illi,mihi n

    rliquere fcripfi: quibus tam aflentiar f1 mod fuorum decretorum 'con


    vfrantiam tueri poiinr.- Quanquam multa quae in Daniclis fcripris repef
    -Kriuntur QLHieronimus repudiauit : ctera quae noi-{Caldaic led Grc

    n..

    fcripta
    >ezterriplisdicet
    funtTheodotioneJ-Iebri
    Rerumpublicarum ortus
    non 8:
    probant.
    His
    conietura
    igitur propolitis
    quazdam
    ,confequnae
    `ac-traie:<ftionesintuentem
    rerum antecedentium
    eo quue caufas,lidermque
    progredi quo rerumvarios
    earurnconcurfus
    difcipli-`

    na ferte poteft VKnihil de rebus ab immortali pveo procul ab hominun'i`


    fenfu temor-is ~aut temere afiirmantem aut leuiter alfentientcm.
    ~-:

    f @vliieciniglegrn / (f eodem frrnicalm eff?.


    1
    ~,.l

    'clier

    iii.

    '__

    "_Vitua nu ouv ciuitates oriantur,quibus etiam augeantur


    f incrementi quam vari cuiufque conuerfiones , 8: quibus

    . conieturiseorum interitus aiTequamur, fatis opinor,l ape

    - o ruilfe videmur. Sed quo'niam ea que de ciuitat interitu fu-`

    turo difputata funt,nu`lTa certa demoniratione nitiittir ab hror'ninum`


    popularium fenfibus 8: cogiratione remotifiima ramen' fr de-'
    monfiratione ac certioribus prceptis traderentur; neceliiratem infer#
    rent,reitatvtiea , qua Deus immortalis homines beauit prudentia, c'iui-'

    ,rates regere, earmqueconuerliones 8: profpicere ac declinare


    nn z
    \
    `

    4,4

    modis omnibus fiudeamus. enim vna Omnium philofophorurn,


    etiam eorum qui oriof quid in clo fiat difpurant , difciplina , fiderum

    gpifemf- alfalione ac teneri fapientemifed eos tantum qui bellua


    rum mpetu 8: cupidirare ferrinrur, nec fe rationis ac legum Optimatum

    \ `

    _imperio duci volunr quibus Sapienti magifler alomo rotarurri tor


    me nra acerb intentauitsquibus verbisfignifcar orbium ac fideruiri
    lefiiumvim nullam erga bonos,maximam aduetfus improbos futuram.

    Cum igitur fiderum affectio ac potefias,ope diuina,id efprudenriaei


    _
    _
    / /f .7

    . .- thimi munere 8: conceffu liomini rtibuta,declinati po ir:ipffque me


    dicos artis prcepta tradete perfpiciamus quibus motbi contra naturam
    curari,aut cert minui queant , cur @picas Reipublic moderator con- B

    uerfiones 8: occafus futuros non profpicietcur legibus oprimis laboriti

    ciuitati non medebitur? cur falut' non procurabitmut cette fi tanta mali
    vis ram certum exitium vt nulla hominumfapienria prohiberi pof

    fit, nihilominus
    id affequetur
    quod
    peritiqualis
    medici,
    qui
    rdecretoriis
    8: ramen
    ipfius motbi
    caufa , de
    inreritu
    fururus
    (it diebus
    certis
    melifqu e augurantur: ac opportune ciu es fuos .admonebir, n_e Reipu
    blica: cadentis ruina penitus opprimantur. Et quemadmodum medici
    grotuin in ipfo morbi flatu ac dolore acerbiflimo, fi falutaria fuerint
    fymptomata melis ( iubent quam fi dolor ac febris remiffior ef
    fetzcontr vero hominem explorata ipe falutis valenriffimun'i 8: ea rem
    peratione confiitutum vt nulla praafianrior effe videatur, in fummo fa C

    `l uris periculo verfari `magnus Eippocrates iudicabatziraquoque fapiens


    Reipublic moderator, qui ciuitatem hoflibus vndique circunfeffatn
    .intuetur , fi quidem in tanto diferimine fapienri'ffimis -gubernacula tri
    buta videt,ac ciu es magiflratuumimperiis,magifiratfque ipfos legibus

    inferuire diligenter 8: accurar, bene deRepub.fperate iubebir'. crn ta


    men _i,g'iiaui ac rerum huirianarum imperiti defperatione' frangantur. Iii
    eo fuit Re-fpublica Romanorum textiam 'cladelm- ad Cnas'ac'
    l ceptam. fociaru m ciuitarum quamplurimaz, qui,I aurea in officio ac fide

    pei'manferanr, a Romanis defeceruntAnnibalis viif'oriasacfortuna'tti


    fecut:quia fer ab omnibus de Romano imperio delperabatur.ex'om~
    nibus ramen nemo Rpublicain grauis afliixit quam FE_erentius Varro I)I

    Conful, lqui tanta: cladi, qua fexaginta millia ciuium cacfa fuerant, cum l
    pauciffimis fuperfles literas ad RCLQampanum, fcripfir atum effe de
    _gy/e udine; Republica,ciuium ac fociotum robur iiiterii'ffe : qua res C_Iampanos, ra

    :1205; merfi opibusac porentia cteris prfiarenr,tanro' metuper'rerrefecit,


    M; ; vt non modo Romanos defertos effe paterentut,verumetiam uamplu

    fle/'fwn

    timos fociorurn ad Afninibalem ipfum pertraherentzcin offenfionem 8:


    cladeinacceptam minu'ereConful debuiffet.At 'Scipio,quipojea
    can us ldiritus elhpler'ifque cities de Republica defperan'tes bono forti

    animo effe iuffit:equ qui'ciuiratdezferere'cogitabanuin officio perma


    nere,ac pro _R epublica pro pugnare accepto iu reiu rando,'c'o'egit. Nec ve

    Senatus tot periculorum ,fed'prtr


    demiamaiore-Retitpubiicam vifus. .Ac tametfi plebs vbique pr

    infita
    1

    D ,amm "v }

    425

    lcuirate acterumiiipetita in omnibus fer ciuitatibusrAnnibalis


    laudes rot ac rantas'd Romanis vitorias-ptdicaretenarus tam

    1. lib. w

    cuiufque ciuitatis Romanis'fauebatic enim veluti mor

    bus omnes'ltali populosiiiuaferat,`vt plebs-ab o timatibus diifentii'et:

    Senatus Romanis faueret,p'lb$ `'ad ; remttai-ieret. Quin etiam lille C


    t'o Rex Syraoufarum,q ui ctersid aztaris regis fapientia fupfct'abat,mu'l
    t um an-tqa dilig'tis Romarioruni'afmicitiam coluirl ac focietatctr'i:
    '

    fu que illos opibus iu uare ac'rueri :von dubitauinquineriam auream


    . 'torifatu'atti in' e'a rerum _defperarioiie Romanis don'o dedit , quippe

    i.

    -Se'natus prudentiatri incredibilem in rebus agendis fapiliitnc'experrus

    B elfetHcigirur fapienriutn iudicia fuere,qui qud Ro'manos intellige


    ten't rebus exlrrmisfumlma prudenciav contantique Rempublieain nio
    detari,ncc vnquaijti anrea leges in maiote pretio , nuirqum dome*
    liic'a autmilitlati'difci'plina' magia` Horuiffe, (vtPolybius ear

    rerum fpe'tatotc fcriptot tradit,) bene 'de AARel'aublica fpcrdum iu di'ca

    banrairthago ver totac 'tantis vito'riis elat'a,tor ac poptii wg/f


    lorum
    isiabfuetat
    dominaab8:interiru
    in fummo
    : cuius
    flicitatis'g'ralu
    tei ert-ili'im'a indicia
    collocarag'i'i'unquain
    fu etuit,` qu'djnec
    'tof
    izgibus effet in Republica nec virtut-i lci'c'ui's': mpetu populari

    acpleb'is impotentia geretenrurwr : fu erit pau-lo pf _ab altiflimo


    bonorum grad u prxcipitem deturbatii, ac'Romanis inferuire vt ctigit
    C eScipione> Imperatore. Prima igitur Rerutr'ipublicatum bene ac pruden

    ter gerendarum lex , earum .& cuiufque vim ac , tutti

    morbori'i caufas intueri. @a 'de re fulis nobisfrperiore lib'ro diputa


    nilivniufcuiufq;
    t ._ Neq; verfiat,
    cuiuftno'di
    que mutate
    firfoptim'ci'ui'ratis
    n licear,1tuerigenus
    pofsismut
    inrelligifatis
    pericul
    ctitne pto con uetiione Reipublic eucrfio fequt-ur , pcimam Retn

    publicam habere quam nullam pi'itabilius : 8: languentem agrot


    moderata vi'tus ratione quoquomodo futare,qum incurabilimor

    bo medicinam, quae vitam au etat, conquirereyelleat'nc medici quid,


    nifi extremis ac dcfpetatis morbis, extrema liiemedi'a quri iubent. Hoc

    igitur lo'cum haber non mod in Republica,'fcd etiam in legibus ac mo


    D tibus immurandis: inquo cetr grauiter peccatur ab iis qui' ab alieni's ci
    uitatibus leges acceptas ad cam qua: plan contraria ratione dirigatur

    Reinpublicamadhiberi putant opottere. Docuimus antea quibus legi


    bus monarchia iifdem popularem , 8: ea inlituta qui

    busalitur populi libertas occafum inferre'ryrannis. ac tameti plutim


    leges omni ciuitatum generi falutates [untznondum ramen fapientibus

    inter ipfos conuenir,an lex iniqua,qua fua veruftate nitirur,l antiquari

    debear , vt noua vtiliot ferarur? quia lex-optima fit perniciofa, (i fua no /!


    arorgauo
    uitate cteratum legum ai'i'etat cte-mthm : ipfa ver vetufaris fpecies' culr.

    tam chata cuique , vt lex antiqua line magifitatibus feipfam tueti fa-`

    cilpoiiitdegum ver nouitas vix vlla prmiorum lpe,aut meru pn'a!


    rum, aut magilraruum oH-iciisconfifete . qu fit vt ea - l

    rutnoua: legis vrilitas non taiitaiit, quanta funrincommoda , quse ex v#J


    '

    n 3

    ,le

    ; v s

    _nius autominum legum conremptu _ proferurafunttlntfumma nihil


    sPl-Olfg 1" exitu perniciofius legum nouitate), fi Reipublica: quae.
    ti-tionestnidfr cf

    fc mamar ratur. Atque hc ratio magni ponderis fernper vifa mihieflzeoque

    hw' d Wwf' ius periculum imminetfi legequibusllat Refpubli' mutati Quim-0f

    _ lieti : i nam.legcsguaefernitutiac tefiamentemm iura :

    _nquque _de _rebus rationibfquseontrahendis { interdum

    .mutati con uenir , vtI meliribua ,locus fit: fed qui leges quae ad
    Reipublica-pcrtinenmutaiieifalua Republica Iconar'iir.,4\eriiide faeit; yt

    _iiqui , c fundamenta renouare fe


    polie failli? dibusiquai nifiruanr plus ramen ipfa coneufsio dn,
    ; _incommodi materia vtiliratis allatura :_ eque ma~ B
    is' ciuitasqua 8 in ijmdetn

    ` tu. enim abdifciplina


    antiq uis
    _ta 8: ea
    pofieritati
    diu.qudiutiffimof
    probata ciuitatum
    -conferuan<larum
    ,_fciligeiin
    Republica,
    ruit eodem ; quanta'cunqu vtilitati's fp_eciqs appareat,in fperam .
    uerfionemihil effe mutandumiCLuamobrem veteri thenienfiurn lege,

    _quarrietiam Publius Philo. Dietath tulit ad populum , cauebat'ur me vl?P


    _la rogatio ad populum inconfulto { ferri poffet, maieflatis fit-bi;
    iis ui 'in legem commififfentzq uam legem amplexa Y_eneto"~
    rum Ref ublica inuiolabiliter tuetur, cm ne ad Senatum quidem de

    Republica inconfulto Sapientum collegio ferte liceat. Sed in Locrem


    ciuitate feueris agebatur quippe rogationem laturus la tieumB

    collo infertum geftabat, quo ei gula frangereturmifile cm per uafiffet

    ,Iirilpminiem,Y Stetit ergo ciuitas illa diutifiim antiquif imis inflitu'tis ac


    rlegibus florens,ci`im qui leges rogaret,nullus reperiretur, quonf`quelii9
    fcus homo rogationemad populum tuliert , vt- qui fciens prudens ocu
    lum lufco eripuiffet, vtroque oculo ipfe orbareturzfu r'ogationi feren

    da: occafionem aduerfarius dederat, quod minas fpius intentaret oeuf


    luth fe illi erepturum, etiamfi pnam legis laturus 8: 1 alrero cari

    turus effet. populus quitate _vel potis neceffitate rationis perfuafusdev


    gern iufiit:qua ramen nihil legi talionis,qu populorum Omnium quof
    `clammodo mm unis etat, derogabatur: qui enim malitios alterurn
    exccauiffe't , quum etat vt ipfe excaecaretur. @nd fi quis plerafque -D

    leges fpius mutari doceat oportere, vt qui de annona, de mercibusm


    uehendis aut inueliendis,de pnarum acerbitate aut l'e'nitate,qu:e patrio
    momento mutabiles fu n_t,affentior ego quidem : cm vis ipfius ;

    tatis nulla legum obligatione teneatur : leges enim nou fi fpem affert,
    vt tanquziin herbis non fallacibus frutus appareat , n funt illae quidem

    repudiaudar-:fed agitur de legibus qu fiatumciuitatis continentzquas fi


    neri pofIir,immutabiles effe 8: velim 8: optem : non quia Refpu blica le'
    - gibus inferuire debeatzcm Reipublica ac focietatis tuend caufa leges
    ' omnes feranturnec leges quifquam legum fed Reipublica caufa faluas
    effe velit. enim hc Return omnium publicarum prima ac ratcipua

    lex, iivs vii starMA tix . Nam quratio '1; emilio

    clem uit , vt vrb Athenienfium mnibus ac propugnaculis muni

    DIE," R E. PJY 1913024. _l

    _ .-450

    . = id
    .ell-5 @lus-populi : aliqui vn- cum ciuibusLacdmoriij
    didffe-nr, Nullaigirrtam [ oporteat vrgte nc
    cellirar routard.Quarriobremfapienter _S_olo *, qui promulgaris legibus 4
    Arheinlbg iureiurando adgit , annos Rabilcs elle pate- lone'
    rrur :,vl quia peminpm eorum qui iurgrenriutius viurum arbitra

    fur'; wlvivtintelligeerur leges omnino immutabiles effe non poffo

    Lycurgus imm legesfquas tolerar compulir


    randiu illis.' Iviuere quoad- ex ollinis oracolo redirer. a
    .90_ voluitf,.fvs perpetua iur-i iuramdil religione ; obli

    ga'rer.- .Er : vtcu'nquc iniquam

    fo, Lac- non mondo antiquaire Yqum momento abrogare


    1ra. ~. plerafqueleges . rabularum ( exolefcerc qum

    ` abogrionerolli maluerum-:f ne id. legibus x11. demorar au.


    torimrememver obliuione fepulta: fuifcnr, id diam'
    (epringenremofqumlar fueran; , ; ; _rogario
    nelegesjduodeeim iiounarasgu impriem ,
    effetJi in eas leges cmirrerer.S_e_rl_

    A.ca ell; homin natura, ea : paulatim reo curfu deflear,ac pre;


    ipiri lapfufepiiim nadar-,ni alterius ope fulciarurzrquemadmodum

    provi hu mores wel abaiimenrorum impurimrowcl copia collei


    morbo; eonrrahunrc ! exirium inferuntzira quoque in homin
    @inimisyiriafazpe vel ab education@ ] etiam _ab ea quae 'lucir in ho

    n ingerliisprauirare eollcaforaserpunrmnecele fu fupplici


    pecarisc acer. bio'respmnas gr'auioribus. Hagiriis irrog'ari. Id au-

    rem. ( diuturnamagiramum
    cm `gis rex Lacedaernoniorum
    851815
    negligenria.veter
    'collar-r n1.3{.
    po /: momento 'ciuium omnium .tabulas c, cautiores

    palam _proferfiiu; ,- comburi. deinde agrorum 0m


    nium diuifioncm :equabilem facere bonorum anium quarionem
    m ulrisamea'feeulis fublanamxemplo Lycurgi
    :rfi plcrifelue ?) tenuibus,I (! etiam _loeupleribugs perererur,
    D quia mdllm Eenerenefciit', mOn :

    ` decidir, incendium in Republica maximum excirau-ir, quo


    poeaipfe'cum amicis proximis omnibu's delagrauir. nam improbi

    ciu'es-illum ex adirurernfilidetraum in carcere fuffocari iufferunt. De


    cuerat cnimremomnium'dicillimam , id ell,Lycurgi inlrirura, longo

    { repetemem 8: quationem medirantem,opes ami


    , pridia mparare: deinde porentiorum volunrares

    Puitere , #c illecebris in [ pertrahere, vr antea Lycurgus


    eceramum auri ar'gepr'que ratione proferro vi
    lefcerer,tandem etiam pret-iomlupellerilem. fed violare populi liber
    ratern, tentare manfuetudinem, commutare difciplinam , paulo mo
    mento rnaxirrmm'fanguinis` copiam educere, nondum pu rgaro prauis

    humoribus corporis , :um vfliones fetiones ad grori debile corpus


    \

    413

    1. -- 81137 iv -s

    adbibeie velle,non illud'cu rare,fed necare. Non igitut medicos tan'l


    tum in fanandis Rei'public' morbis, verumetiam natura ipfam', vel po
    tius ipfu m nature parentem imitati'-Oporter,qu nihil violenter 211111101
    rnentofed omnia fenfim ac paulatimeflicere videmus. Yen-eti fapiter,

    qui nihil aufifunt adhuc viuoac f`pitantel Augufltino Barbarino Duce,


    cuius potentia ciuibus non ferenda videbatutzneprincipi iam _fenicon

    tumeliam facert,vel Reipublic'se tranquillitatemcontrbrenr': fed eo


    mortuo futuris principibus leges tulert, vt moderatis imperiis' vtern

    tur.Diximus antea Cgrmanis Impvetatoribus'c regibus Danitfpolo

    ni imperia if`ta ratione paulatim accifa,quibus ramen ornamenta regia


    in fpeciem permiffa fueremrmadmodum igitut viuentiadhuc princi-B
    pi imperium minuere , aut omnino-'eripere velle ciuiratibu'slp'etniciof
    fum , ita principi ipfi periculofum,-m`ultis magifiratibus, aut-iis qui Rei;
    publicae opibus ac potentia armati funt , imperium vno abrogare 8: eo

    dem momento : vel etiam fuperiorurn principum` domefific'os honori

    bus fimul ac dignitate (poliare. Et quidem huius Imperi fimdamentun't


    firmiflimum in eo effe arbittor, qud mortuo principe magifiratus O
    mnes imperium retinent , quiciues in ofiicio Rem ue publicam tuean
    tur. ac tametfi mortui principis domefiicos 8: fami iarcs nouo principi

    mutare omnino liceat,id ramen periculofum fapientibus vifu m ,


    nifi cum bona venia,& fine contumelia faciendumzaut cert pris
    mandos qui opibus 8: gratia flatum Reipublicx conturbare pofTe vide-

    buntur.QJ_pd cm Imperator (alba minime prouidiffet,ac Ilifonem in


    ` fpem Imperij adoptaert, cho Prtotianotum mili-tum opibus 8:
    gratia potens ac Hotens,cm fe negletum videtet,Galbam vna cum'IiL
    one, vt f`Olus imperatet,trucidauit. (11101111111 optimatu ac
    11 mins metuenda 1.',:111111111111111' attinet ad iura

    maiefiatis , quam Optimates aut populus imlmort'als tuetur:` feelin fum;


    mi magifiratus, aut Imperatois creatione, v_t fupetis dictum efi,autin
    ferendis legibus, quae plebis iura minuant, aut qua: optimatibus vtilita

    tem,plebi damnum allatur vid'eantur,metuendum fecefiione ple


    15,8: Reipublica: perturbatione. In~fumma,quoties de imperio ,magi
    immunitatumminuendowel
    fitatibus abdicando, vel de collegiis
    de posnis
    8: corporibus
    augendis,veltollendis,vel
    de populi moribus
    de iure
    fanandis : vel de tationibus'rerum 'potentioribus geflatum exigendis,
    vel de religionibus fupetfitione putgandis, hc Omnia paulatina fieri
    commodius quam vim adhibere, aut momento Omnia conuertere

    velle. vCm enim Qa'rolus v.is qui fapiens appellatus,regni Franco


    rum rOcuratiOnem,adhuc iuuenis captiuo atte geretet,imperitorum

    confillia fecutus magifitatibus omnibus vna ege imperium abrogauit,


    creatis curatoribus quinquaginta, qui qufiiones peculatus ac repetim

    darum exercerent: qu lex ingentes motusin tota Gallia excirauit: qui


    bus vt temedium qureretur , Carolus non mult pfi in Curia Parifio
    rum proceribus coactis ex Senatufconfulro legem abrogauit: extatad
    huc in 219115 Cutiat Senatufconfultum in hanc fete fententiam. Cum
    tegix

    u'

    i:

    *si

    D,E`REPVBLICA.
    429
    gig poreati Procurationi quam gerirnus', non mod : ab aliis; /

    emendare
    Qd eriam qu
    conlemaneum
    :i nobis iplislit
    `Sc, iuRempublicam
    rebus Plane Perfpe'iis
    8: in fingulos
    8: cogniris,
    peccantur,
    qua: de 1m
    imperio ,magifratibus adempro noun lege iuflim'us ', Flace'r liro- 559- Md? 28'
    gari vt quidem abrogam us 8c aperr deelnramus , legis il ius, qu im#

    porrunis quorundam rogationibus eilt,nullam vim iore,&qu a#


    la magno noflro dolore gefla fuilfe , nec illum iria'

    gifrqtuum achonorum abrogationem qum non iure elle cori

    cuiquam Prandi effe aut cuiufquam ius ac m violare i

    nos vlla ex parte voluilfe,ac proinde legem illam nobis refcindi 5:


    abroga-1i amur,vt omnibus magiflzraribus omnia 6c iniegra 'ree
    innumerabilis
    liituantur.Hcille.
    , temporum
    Ar (_Iirolusrxm
    lice-mia grauimagiflmtuum
    Reipublica': incommodo
    mulcirudo Peri
    `eir

    l
    '

    creuifer,magil`traribus& @iloribus quos honoribus flipdiis fluo'


    rij
    fummo.
    liarinon
    :
    Pollet:
    iniuia
    videbatur,imperia
    nec
    Herr' ramen
    non Porerar,cm
    li reirui
    munerve
    'Potuifet
    preriu'
    adempta
    m reiirui
    Contumelia
    nonper
    {untzquiaid

    vacaretrem
    fine
    cui

    imperium abdicarerur, cum Plerifque digniras vtilitare prior


    ceharior ) magis {iprerio 8: honore fpoliareiirur,n1erue`r1duni
    era: ne violata dignitasf, cquius Prfens; 1 (Pes ;
    Plerifque rerum nouandarum occaion'em prberet.Profucruiir igirur

    C nobis aliud agentibus'rarijangui 8c cafus imprudenri [u ccurrir: v


    pigor'i quondam equum Pingenrim ex tedio fp'ongia in opus 1"mpa.>
    taellegqnod ars { n potue'ratg'cnfusexpreflir, ira magifiraruuiri

    `rriiiilrimdiirrern.mort-e exringui plncuir, cm prerium Pollet.'


    Neque - Potentia, vt vel num'
    qu.~velle_t,mom.enro` eiice're poller,prudenrer faurus vidererur irripe

    Iilmagiraribusvendirb. eripere: quia non mod is qui

    pigfed - ciuesnlienis iniu riis 8: commoutur. at quo'


    quifque poremiorefl,o iu'isa'c moderaris cum iri omnes , tum ma
    xim in fubdiros gerat oporter. Prudenter ergo Senarus populfque
    @lilienfis qui deferta PontificisRomnni religione,- (quarii execrabaturjiffz/'f/f
    D monachos venales de veteri Poifellioneeicere noluir, { Pofler

    nouos veruit, vr collegia illa morte collegarum extin

    guerentur. quofactum ellvrarrufinis omnibus { 'Collegium

    deferemibiisvnus collegij Atuleretui', fine molellia o'tiofm vi


    , nec ramen veres re-ligioner'n ferne] {ufcepram mutare co' _ I y ` ._

    gegrerurazlem Ylata lex vcomiriis Corieniibus 5 vt leilicet nou; ; 13:28:03 :


    ligionis Pouciisprdio'rum ecclefmflicorum frulibu-s alerenturmee-

    ramenmomil'ramiqugcolleg'ia deferere cogerrui,mod ne deinceps'


    yllosadmirreire bnlnquiderh'fuir vtrifque falua retio: 8: qui hougim,&
    quijveter'iem'ederentligioucmriniquum enim { eo's qui n' {

    d mnixns ! ctiaquu nifli'l ager'e,vt iocabarurliciliusqui nul`


    lum-o ) u'llam areem exercere didiceranr,de veter- quanrumuis
    iniufa prclliorum poefione (: qui ramen in {umma defpera:

    x
    u'

    4,5

    LIBEKQVARTVS

    tione conftitut'i Rempublicam perturbare potuiffcnt. Iifdcm Hutibus


    acprocellis teligionuin Gallia, cum plerique Fratrum Sodalium

    vitam eiutaffent, ac indicia familiar ercifcunda proximisintentarent, e


    dicto fantiflirn cautum , in monafiei'ia reuerti cogerentur i quo
    -tamen edicto lex ea oppugnari videbatur qua cuique data fuerat :
    religionis profitenzia: licentia.Sed lioc agebatur,vt non mod magifita'

    tibus ac iudicibus famili cum inonachis ercifcund indicia confiitue


    re,fed ne alimenta quidem apud indices petere liceretzalioqui iura fami~

    liarum , 8c nobiliffimae quceque domus infperatis iudiciis,ac praedioruni

    diuifionibus conturbarentur : quia non mod Pontificiis decretis,ac le


    _

    gibus cinilibus, fed etiam moribus nofiris, qui monafiicam vitam pro- B

    fefli funt , ab omnifpeadeundarum haereditatum 8 prohib'entur. Opa:


    C'
    autem de magiflratibus 8 collegiis motte tollendis dita fu nt, locum
    9 Urss" ddsgi- habent in omnibus feu dectetis feu legibus 9, qui; non nifi ad futura per
    bus'c'
    tinent. Actametfi tirannidenihilfdius minfque ferendum fit, fe
    renda ramen potis elli, quam exitio Reipubliea: tollenda. 8c qui'de

    nihil in genere Commodis, quam fi iyrannus liberis orbatus fit vna


    cum tyranni morte tyrannidem abolere. Sin tyranni tanta vis efi,vt bo
    no omnes de medio tollete,magiflratus etiam omnes ac Senatum mor

    te abolere conetur, (vt rIarquinius fuperbus,quiquepeflem ill imitan


    turfacere (ibi propofueruntz) effet forfitan vis adhibencla, ea qua fupe
    ris dixi ratione,ne temere fubditos in'principes armate velle videamut,
    pgum igitur ptpotentem narur patentcm imitemur,qui omnia payt
    latim.nam femina per quam exigua in atboresexcelf'as excrefcere iubet,

    dque tam occulte vt nemo fentiat.rerum etiam omnium extrema inter


    fe difcrepantia maximque contraria,mediis interietis ordinibns inter

    fe aptis tanta prudentia coniungit, vt nulla vis adhibeatur. Et quoniam


    e nos deduxi't huius quaefiionis conclufio, vt leges. ( mutarem'ui.

    tatibus fitperniciofum,dif`f`eramus etiam illud -',521111219


    flratus in ciuitate bene confiituta murabiles an vero perpetuos habere
    prazfiabilius fit.
    .
    ,

    '

    '

    Ziff/fame magi/imm: mutazle: an {efferqu 1

    . ,

    xiii.

    VoN i A nulla re ciues ac ciuitates fpius conturbari folent

    l quam pro magifiraruum 8c bonorum a`deptione,hanc etiam


    f
    n'

    quazflionem ad difciplinam ciuitatis pertinereopinonMagi

    ` "

    fitatus annuos, an erpetuos habere prfiabilius fitri'ecne?


    qua quidem quzefiione haud (gio an omnium qua: cle Republica difpu~
    tatumut ad diiudicandum difiiciliotautiucundior ad intelligendum.

    @ze fic a nobis propo lita efi,vt inquiram us ttm , cteri ver qui plus
    @unafm ingenio pofliint ac rerum gerendarum vfu.decernant.$umma ratio igi
    que magifiratus annuos effe iubet', ea videtur effe , quod Return 0

    mnium publicarum pracipuus idmque Optimus finis efi virtus


    legifla

    DE'REPVBLICA.
    431
    legillatori ac ciuium gubernatori optimo prxllantior finis ad intuen

    - dum ptopofitus eft,quam vt virtutibus omnibus,quanrumquidem lieti


    potetit,prllantes,8c quamoptimos ciues efciat.QLod nulla re melius
    confequetur, quam li maxima virruris praemia omnibus ad intuendum

    veluti certiffimum fcopum , cad conlequendum proponat. Virturis


    autem prmium maius nullum elle poteli honore ipfo , qu em vtilitate

    ac qtiu meriti velle contra decus ell: , cum virtus holem nullum liabeat vtilitate qultuofa capitaliorem,liquidern vtilitas virrute,cui na

    tura ipfa cohret,feiungatur. (Mod li curationestperia,magill:ratus,


    quosLatini tetillim honores 'appellan theatro virtutum auferantur,
    B vt priuator'um , 8: quidem indignillimorum ciuium dibus ac latebris

    perpetuo includantnt,quis erit,honore fublato,virtuti locus? cm ea lit

    ominum natura,vt non nili dillicillim ac propolitis praemiorum mul


    torum illecebris ad virtutem impelli pollint. Ergo 7ciuitaris moderator
    Optimus ciues omnes honoribus ac magillratibus pro fuis quenque

    meritis frui patieturzquod lieti non poile videtur, li magiltratus in per


    petuum tribuantur. Hocitem principi optimo propofitum elle debet, Sfdi'iwj

    vt feditionum ac ciuilium difcordiarum liirpes ac libras omnes quoad


    ius lieti poterit,ab iplis radicibus euellantut.Atque in eo quidem omni
    bus ciuitatum crcatotibus conuenit inter ipfos,nihil Rebufpublicis tarn

    necellarium videri,quam vt ciues mutuam inter le concordiam ac tran


    C quillitatem rueantur: quia tametlivirrurem ciuitatibus plerique exe

    gerint , ne illius fplendore tenuiu m Oculi prllringerentur , ac optimo


    cuique dominatus tribu eretur,nihilominus ramen vt in fu mma licentia
    viuetent, quam ongillim :i ciuitate proliigari putart oportere ciuilia
    bella,qu:e improborum qu ac bonorum tuinam 8: exitium comple'
    tuntureditionum autem ac dilcordiarum ciuilium caul ell prmio
    rum inaequalitaszpacis vero 8: concordi comen-eli atqualitas illa que in
    tribuendis honoribus, 8: rerum inter ciues communium :equa diuilioa

    ne feruatur. Qui igitur honores magiltratus pauciflimis quibufdam


    ciuibus tribuit,(id quod necefle ell li perpetuos elle velir:) idem {editio

    num ac bellorum ciuilium incendia inter ciues excitabir.Arque his qui


    D dem rationibus, vittutis inquam fruend,ac difcotdiarutn fugiendat
    caulI`a,ellicitur magiltratus annuos elle Oportere. At non modo Virturis

    prmia [-8: ciuilium bellotum emina propagantur,verume~

    tiam perpetpandis honoribus 8: iinperiisfuppllcia peccatis propofita e


    ripiuntur:cum ramen pcenarum fce eratis irrogadar-um , quam premio

    virtuti tribuendotum optimo legillatori cura maior elle debeat:


    quoniam is quifpefecta vit ollicia confecutus lit , maximum Omnium
    prmium inip virtute fruenda politum arbitratur: fcelet'atos autem
    abiniuriofa facinorolque vita quis prohibeat, nifl fuppliciorum
    tetreantur? Chris autem fupplicia perpetuis magillratibus, aut poenas ir

    rogabit iis quos attingere nemo pollit? quis illos accufate audebit quis
    in carcerem duci iubebit? quis conuitos damnabit,> num collega eiul`

    dem imperij nquam profet { libi manus,nunquam (ua fecabunt

    ":

    Liana CU'ARTVS

    vifceraquid fi fcelerum ac peculatus focios habeant? pudore potins ai


    ciantur 8: mmiferatione fui {imili quam Hagitior immanitate ad irs
    roganda fupplicia duci patiantur. Ac (i quis forti animo accufatorl fe aut
    delatorem ferat,capitalem fraudem admiferit, nifi teltimoniis Sole ipfo

    clarioribus reum conuitum tenear: 8: quidem eorum fcelerum qui


    buslatebr obfcuriliim qurunturDemus iudicem accuiatum,con~

    ui`tum,conritentem,iudices ramen Procolleg carmen illud COhtfilum


    ac populare vfurpabuntivai pgn N s n s : @lod repetundarur'n
    ac peccator omnium emplaih'um appellant. Ita ne millelimus quidem
    vno feculo merita fupplicia laturus . Si vero imperia annua lint,metu

    accufationis futur terrebuntur,ac toties trepidabunt,quoties illam Tri B


    r Liuius lib. 41.

    bunorum ad Manlium orationem meminerint,Priuatum rationem re

    rum ab fe geitarum redditurum,quoniam Cfulnoluilfet. ( autem


    prclarius quam eos qui iurifditiones,imperia,curam rarij ac
    -ra publica gellerunt,priuatos aliquando rerum geiiarum rationem red

    dere?Cma: cert maxima laus a Illutarcho Romanis tributa.qud a~

    z In Lucullo.

    dolefcentes ad accufandum eos qui fordium 8: corruptel rei teneren


    tur,quali harpocraticos ac fagaciflimos can'es in feras imp ellerent ac in~
    citarent.qua quidem re non fupplicia peccatibus irrogabantur , verum

    etiam ciues omnes acris ad virtutis itudia incitabantur,ac potiliimm


    iis qui alios accufauerant , quibus fatis compertum erat vit [ 8:
    nium ationum exploratores nunquam defuturos, li quid ab iis pecca` C
    retur. @bus vtilitatibus vacate neceffe eas ciuitates perpetua
    magiitratuum imperia elfe patiuntur. @arnobrem ( ius? Impera
    tor legem veterem quae exo euerat renouari prudenter iufiit, vt quibus
    forte prouinci obtigerant,in eas omni excufatione fepolita prolicifce
    rentur , ne quis exato magiftratu aliam ex alia legationem aut curatio

    ' 3950 lib. 6o.

    4 Lib.5;.

    nem obiret : qua ratione fcelerum impunitas continuis imperiis 8: ho


    noribus fequebatur.Neque vllis legibus efiici poteii, quin improbi ma
    giltratus collegarum ac ociorum praefidia qurant.- Ouamobrem in
    nibal Imperator rogation ad populum Carthaginenlern tulit,vt in lin
    gulos annos iudices legerentur,ne quis biennium ctinuum index effet.
    Placer verba Liuij 4 defcribere : Iudicum ordo,inquit,8e tempeliate do- D
    minabatur Carthagine , eo maxime qud iidem perpetui iudices erant: '
    res, fama, vitaque omnium in illorum poteiiate erat:qui vnum eius or
    dinis,8t omnes aduerfos habebat : horum in tam impotenti regno Pra:
    tor hirus Annibal vocare ad fe (mgoremzidem pro nihilo habuit,nam
    aduerfa: fationis : quia ex quiiura in iudices pot'tiliim ordin'
    rcferuntur,iam pro futuris mox opibus animos gerebant: id indignum
    rarus Annibal viatorem ad prehendendum Quliorem milit, fubdu

    _
    s,

    tumque in concionem non ipfum magis quam ordinem iudicum (ptx


    quorum fuperbia atque opibus nec'leges quicquam effent,nec magiftra
    tus) accufauitzc vtfecundis auribusaccipior'ationemanimaduertit,le
    gem extemplo promulgauit pertulitque. I-Izec ille. Ac tametli eo
    qui perpetuum imperium habent nonnulli fumma integr-itatis ac
    ~

    virtutis

    'DVE i R E RV B LTI C A':


    435
    virtutis laudleiciimtilau rundereris ramen aut propinquitatauta-Hinita;

    refiere coniun guntur quo fit. vtqui vnum reiicer'e velit , ctrosieriarri
    reiici'at oporret.cer.r'~non ira pridern in Qu-ria.:Paifiorum,qu h_oe'quiL

    dmwmporecentum 8: quinquaginra iudicibuscfiatacm lis effet ina


    ger-_ rincipem Curi' Chi'. Thuanum 8: 10. Tilium Curiae Scribam'giqui

    ab cutis fil Caufam fufceperat, fexagintaiudices,propinquira.tis fribie


    6ta; ufa,rcic`tifunt. prudenter in Seprimani prouinci con'uentu,
    communi omniunrordinum decreto,mandatum 10. Dutando'vni
    gAnnorvl
    ue'rfitatis Actori 5,'vr rogationem illam, quae Cu rn exteris Ciunta etat,
    pot'iffimiii vtgererme deinceps in eadem Curia iudicum proximigcrea

    i'

    tentur.ac rurfum triennio eadem rogatio Aureliis , quo princeps


    Galline conuenrus accerfiti iufferat,lata : nihil ramen obrineri" potuit,
    nec potetit quandiu perperui honorsin Republica ttibuentur.. Et qui-

    dem Qarolus v.rex Prancorum, aC llhilippus is quiBellus vfurpatur, de


    , iudicem deinceps in ea vrbe,in qua quis narus effet,futuru m

    neminemzvt edicto MAurelius . imp.vetuit qu ern quam fu gi'gm


    ciuitatis
    rectorern
    effezcuiuslegis
    tanta vrilitas
    vifarum
    ,
    ad Affef
    foies
    perrinere
    voluerit:
    >Se ad hcquue
    tempora
    in etiam
    _Hifpan'ia
    , rum
    etiam in pluriin'is Itali ciuitatibus tam falutatis iudicarurzvt Prtor vr..

    banus vbique fer peregriiius fit. quod etiamnum legati Mofchouitar


    ab-ordinibus Polonorum petierunt.Vrriufque ramen 8: Philippi 8: Ca
    C roli lex apud nos tc exoleuit cm perperui magifratus effe Coep'ert: ta-

    metfi lex illa veruftiifimis Gallotum moribus repetita fuiffet,vt quid


    "Qfar 7 fcribit del-leduis'nluortim legibus fantiffim cauebarur vt om

    7 Lib.7'.'

    nes poteflates annua: effenr : neofas erar duos ei'ufdgentis fimul magi

    ftraru m gererezautquandiu viurerisqui maigiflratum depofuiffet:at ne


    clitos quidem eiufde'mIgentisSenatoteseffeiriec vtrifquc fimulmecalteri

    faseratquand'iu alter-.qui Senator 'ram'fuetat,vixiffer. Iam vero" publica


    iirilitas, qua: fub'ditis omnibus effe deber, ab'iis omnibus deferetur,` _
    quibusnec honores nec imperia , nec magifiratius .vllos gerere lcebit.

    ()`iiis'eiii'rn ciuem priuarutm de publica vtilitate.dicenteni audiet? quis


    _rationifaueb'ii Ita fier -vr om nes pri-uatis'comrnodis 'inr-enri,publica de
    fetta efflle patiaittiinquia'magiflrariis,q-uod aurea fperauetant,femel

    pti,miiis de publica vtilirate folicitifvtidebuntur . Atillud quanti ad


    bene beat'qiie degendam,.vt qui Rempublicam gefferinr,ac pru~
    dtiam human virdiicem rerum gerendarum vfu didiCerinr, beatuin
    illud otium Crim dignitate colere reti/mique naturalium ac Cleflium
    v-irrifrranquilla miente-publicis >vacua negotiis contemplati ac percipere
    pollintefleoim`veriffnn fapentia: ac_beat vitat parens 8: magifira
    mensagitativiqunmihoiriinesfpublicis negotiis intti,ne per fomniu m

    quidem giivflare . i @inquam in_perpetuis'imperiis, vix vr

    retomnia geranturabfiis qui non modo negotiorum, fed etiam nia


    giflcratu umc nucationiim multitudine obruturzvt (_Ivarthagine8 quon- wrm- n P0*
    damlrcebatziquod Platoni9 8: videturzquia fin~ 9 .
    gtilos fingulalmu'nqraret curate ~difficile efi,plura nemo poffit. ho no
    00

    43,4

    L LB a' ,Q3/_A v ,s

    rum tamen-cimpetij cupiditates ambitiofiiiimos quofque abripiunt:


    vt imbecillis ac vetetn languensomachuseo plus appetit quo difiici
    lis Potc. Nec enim dignitati conuenite putant in mediis
    conli'liere , 1116 ad fumma quque euolare conentur. Qianmbtem le
    ibug Venetorum licet. iis qui maiores magiiiratus geiierunt, minore:

    ad fe ( repudiarezquocl perniciofum mihi videtut:qua(i magita


    tus 8: imperia., non publica vtilitate , fcdinanis glorize auiditate metif
    ri Oporteat.: @am igitut pernicioius eil perpetuos effe magiiiratus,
    vt Paucorum eupiclitati Refpublica feruire cogatur? verendum eil enim

    vt ij qui magiratuum 8: curationurn multitudine cupiditatem explere

    non pofunt, tandem coati defiiiant, aut cum Reipublic interitu inte-
    reant ipi.Cm enim in Qampo Martio magiiiratuum creandotum co
    mitia liaberentur, pontes anguii pluribus locis difpofiti etant, vt fuiira~
    gior'um tabella: pttetcuntibus exciperenturc qui fexagefimum au

    num attigilfentdmonebtut vt loco cederent,'ne :i multitudine oppri


    meremurmon quia fenes de pontibus in Bumen prazcipites dattNt qui

    dam opinantur : qut igitut prfiabiiius eil'cos qui in magiiiratibus 8:


    impetiis
    confenuerunt,
    pris abfiincre
    de altioribus
    locisleurs
    prci
    Pi
    caf :
    Eii autem
    honorumquam
    ac imperi)
    locus ade
    Prpsm -1n di Confmercac periiare nemo poilitxaiiisautemmon
    mod @ius qui labitur fed etiam circoniiantium ruinam fpiiiim tra
    hit. enim

    Marius per omnes bonorum gradus ad fexturn Con- C

    fulatu m peruenifet,tamet{i mtas ingrauefceret iam fua,nihilominus Mi


    ; belli prouinciam de manibus L. Sylla, cui forte obtigerat, cx

    tofquerc , feptimum `Confulatum ac perpetua imperia do


    mi (: concluderetzAt cm Sylla populati tumultu contra leges 8: pr~

    ter morem maiorumfibi abfenti 8: iam exercitum habenti prouinciam


    eripi videret , Vrbem cum legionibus occupauit , ac bellum ciuile tam
    Cfuddif geiIit , vt tota pene Italia ciuium fanguine redundatetmec tan
    duces partium Marianatum,fecl etiam focios,amicos,proximos,af

    E nes,profcriptionibus,exilio,motte multaret. At etiam cm decemui~


    ri Reipublic coniiituend aclegum ferendarum populo Romano

    imperium annuum accepiffent, idque in alrerum annprorogatum ef~ D


    fer,perpruam poteiiarem, ae populi libertatem inuaferant,ni(i vi 8: ar

    mis (non (me gtauifiimo ciuitatis peticulo)depu1[i fuiifentuperis cli-v


    CR non yum populares 8: Optimatum Ratus tytannos
    pituli`e,quibus im ietia diututna dedilient,'aut contra leges prorogaf
    [cm = vt Bumm, : Philoniargis: Cypfelo Corinthi: Dionyfi

    pan-m0 Leon tij: Cfari Romae. @ad profpiciens Amylius

    tulit ad po ulum Romanum,vt deinceps Cctv


    1 Fansub., (Oria eilet, cum pris in annosquinque tribuere

    rurzac pofiridie quam Diator creatus fuiffet abdicauit,teil:atus illud


    pud Popul, Vt fciatis,inquit,qum mihi diututna imperia non placet.
    pertinet etiam lex Cornelia Tribunitia,ne magifitaturn eundem 111.

    tra decem annos petete liceret. nec multum abfuit quin Gabinius Tri
    bunu

    DE

    REPVBLICA.

    435

    buuufplebis a Senatoribus in ipfo Senatu interficereturf, qud belli Pi- 1Di _


    ratici prouinciam in annos quinqueompeio fua rogatione tribuere n
    dubitaffetzcuius rci ratione optimam [Pio fubiecit , quod qui diutiflim
    imperarunt , non modo cteros conremnuut, fed etiam imperantibus
    magiflzratibus parere dedifcunt: quod eodem fer fenfii fcribit Qaflio
    dorus,Antiquitas,inquitf, prouinciarum dignitatem voluit annuafuc- ci
    ceflione reparari , vt necdiutina poteflate vnus infolefceret , 8: multo-
    rum prouetus gaudia reperirenr. Nec ver vlla re tandiu Aflyriorum c
    ac Perfarum imperia fieterunt, quam quod exercituum dlicibus ac le~
    gatis in fingulos annos poteflates 8: imperia datentur. At maioriim

    tate liberi, vt parcntum imperia ac poteflates reti nerent , in

    terditis agere non dubitauerunt : vt quidem ij qui Qonneflabiles Cam#


    pani,Normani,Britanni diceb'antur: tum etiam ij qui Pidei Maref-V

    challos fe appelltzCubicularius item maximus:atque ad ) Viato res bev


    neficiarij plerique. Andibus etiam, Turonibus ac Cnomanis

    Prturas haereditarias fecerat:: nifi Ludouicus. prfcri#


    ptionem illam nou legis interruptione fufiulifiet. prudenter ille qui'-
    clemzcm intelligeret Duces,Marchiones,c .Comites qui precai'ium o~
    lim imperium h'abuerant primo` quidem annuum, deinde perpetuum,i
    tandem etiam hatredirarium feciffe indulgentia regumI noflrorum.
    Qianquam cteri populi eodem errore peccarunt. quo into
    C lerabiles vbique non mod Gyncocratiaz-,verumetiam iwnna'mac po'

    mercatura Omnium fdiffima fecuta . Neque ramen magi#

    ' _

    emptorem imperio fpoliare quum 3 , nifi reddito pre- Prhlfjfftg


    peflis Rerumpublicarum ab iis origine traxir, qui poteflates 8: mc'
    imperia perpetua fecerunt : quo nihil legiflatores ac pli'ilofoplii perni
    ciofius ciuitatibus accidei'e poffefumma confenfione. tradidetunt. Et

    quidem Celtarum , G_razcorum, ac Iomanorumantiquifbma imperia, '

    quque apud I_-Ieluetios , G__rmanos , Italos ciuitates diutiffim


    runt,annuos magifiratus habentzquales etiam F[lio mas Motus in ea Re
    publica quam omnium optimam iudicabat,futuros optauit. His fer
    argumentis vtuntur qui magiflratus 8: imperia perpetua fieri negant -

    D portere. Qui vero perpetua malunt,nihil tam breui fpatio,id annuo


    recft geri putantzquia prius imperium deponcre neceffe , quam quid Mmmm w.

    gerendum fit, intelligatur: aut rebgs perceptis 8: plan cognitis -


    peri manus admouere cperis,repetc nouus magiflzratus aderir,qui

    num de tabula: tum huic alius atque alius identidem fubfiituetur : rioni;
    omnes.It-a Refpublica magifiratibus rerum gerendaru m vfu peritis fem

    per caritura . Sed demus populum aut principem, ipffque magifira


    , creatures, publica mu nera non nifi experientia diuturna probatis
    hominibus daruros : cm ramen tot fefii dies, ne faf`ti,intercifi,comitia
    les, prliares maximarn anni partem hauriant,publicas qu ac priuaras
    ationes conturbari , bella inchoata fuflineri, indicia o'pravintcrrumpi,

    accufationes improbor aboleri, fupplicia differri, Rem denique publi

    cam maximis in p_ericulis deferi neceffe . (Lme quidemad r exemf


    , ,_

    436

    LIBER qviARTvs

    lis abundamus eorum,qui annuas habuere 'poteliatea Et enimvfu ve


    niebat vt quibelli gerendi prouinciam fulcepillet, anthuam perue
    nire potuillet, vel cm e peruenerat rebus alieis 8: inchoatis reuoca
    returzvt cm Scipioni Aricano fucceflorem dare placuit,Multis,inquit

    Liuiu, 8: in Senaru 8: ad populum acta res eli: polirem eo dedua vr


    Senatui permitterent :` pattes igitur iurati ( enim conuenerat,) cenfue
    runt vt Confules prouincias inter fe com pararent. At Scipio cm intel~
    lexir
    fuccefforem
    darum,pacem
    iofibus
    fecit,maiore
    commodovqum
    facturus
    fuiflet, nificum
    vereretut
    victoriar
    fpcmholiium
    ac fru
    cum (ibi fucceflore ereptum iri,vt fpe dixile ferrurellum vero Mi
    thridaticum annos viginti protraum elhproprer cam quam dixiimpe B

    ratorum fu ccellxoremzdum interim occalionc rerum fliciter gerencia


    rum oblata ac deferta holis imperium longe 'lat propagarer . (
    tiam in ipfo prlij cum holiibus confcrendi momto, imperatorem ex
    crcitum deferere fpiusoportebat, ctiamfi fucccffor nullus daretur: vt

    quidem pamynonds Pelopidas,quorum potellas eo momento


    fierat,quo prliu'm cum hofbus committendum etat: qui ramen cm
    fine maximo Reipublic detrimento imperium fe deferi n poile per
    fpicerenr, prlium commiferunt ac victorian) clarilimam reportart,

    _qu Tliebanos 8: focios ab interim' feruauit, 8: Lacedmonios ingen


    ti clade affecir. Domum reueri cm triumphare debuilfent, maieliatis
    ` Y _ ccapitis damnantur , qud cxercitus imperia pofitem-

    ;.3 pus lege delinitum retinuilfentf* . O`uis autem nefcir quam mult arces,
    mfl'llgfrf vrbes,oppida,mutatis Pftoribus in hoium potearem venerunr?plu>
    res etiam ab ipfls ducibus prodit ,cum honore fpoliatos fe intelli

    '

    gerenr,vt acceptas iniurias vlcifcerentut. (lignquarn '1:_iberius impera


    [ aliam quoque probabilem caufam habuille videturzcm amici que

    lretentur illum potefiates acimperiavperpetua fecilljegepofuit illud,hiru


    din es qu multo fanguinc hauliorumpuntur quie-lcere,rgcentium mor
    fu;4 effe acerrimos : fic nouos magiflzratus quicquid languinis eil ac me

    dullarum :luiditatc ( haurirezvt veteri prouerbio dicitur,~ N par


    Cit populis regn breue. At Tiberi'j principatu potefates 8: imperia do
    nari, non vendizimpetrari , non peti:bene de virtu te meritis tribui non D
    tu rpi marcatura licitantibus adiudicari confueuerant: quid igitur Tibe
    rius f1 hac serate viueret.> Nam quod lexander Seuerus imperaror'mer
    catorcspoteilatum minimx ferendoselle dicebat, eadem caufam quam

    gudouicus
    tr.rex diuenderentur.
    Francorum adieciie
    fertur,qudqu
    auerfione
    emi
    folent , figillatim
    @fanquam
    necimiperij
    decus tueri,
    ucc Cum maicflatc imperare qui fe brcui priuatum fore metuit:

    quod ii dignitas 8: imperandi maiellas magifratui derratafuerit, quis


    parebir? quis mcru contineri poteritquis imperata exequetut? Sin per

    petua potelias eritc cum dignitate impeiabitur,c cum obfequio pare


    bituranec magifiraruimetuendum erit ne aliquando priuarorum con
    tumelias, aut improborum calumnias cogatur. Sed Principum im

    potenti libidini , ac potentiorum opibusfefe opponet, prque tenuibus


    fortiter.

    DEREPVBLICA.

    37

    fortitet propugnabit-.vt plerique principes magifiratnum virtute kcon


    fiantia
    iniuriofafpe
    facinorof
    ne vita abfiin'ere,
    optimas
    inbere,territi,
    iniquasababrogare
    coatillmtm
    intelligertleges
    imperia
    per

    petua fottiflimisviris eripi non poffe, ac populi tumores extimefcerent,


    apud quem virtutls fplendot maximus , ac fottinm virorum integri

    tas vehementer probnta. In fumma , f1 magiliratusprudentes, {


    t-.citnm magnarum vfu peritos eer volumus (omnes autem velle debe
    mus);petpetuo's? opta-t necefle : quia fietinon potefi vt tam arduum

    .munus 'quam 1111111.1111111;11111 1115,611 11115 in tebus,fiue in

    .ciuium caufis diiudicandis, fine in rarijpublici cura, tarn :breuli fpatio'


    nouis magifiraribus aut plan cdifcatur,autre& exerceaturrlt quem

    adrnodum earum farniliarum perniciofa ratio efi,qux feruoru'in muta


    .tione deleftatnr :ita quoque Ketnmpublicatum exitiofa difeiplina; nat
    magifiratuum n_onitate ac vatietate pafeituttab 115- e'ni'tn nona confi ia,
    nou leges , no ui mores, noua inftituta, nona ediamoua'iudiciamoui
    rit_us,nouae legis ationesmona deniquorerum Omnium facies ad Retn-`

    pub. permanare confueuit : vnde veterumlegur- ac mornm prifeOrum


    fequitur contemptus.Id quidem perfpicere buiquelcet in veteribus in;
    fiitutis Grcorumac Romanorum, apud quos nouifmagifita'tibus fi
    mul ac renuntiari fuiffentmouas rogationes ad popul-ferebant: quippe
    hoc vnum illis propofit effet,vt fui memoria apud pofieros extaret: at

    C qui inanis glorie morbo laboi'at,fmagn qua bonfam cupidiores funr.

    Sed quid opus argumtisn quicqua melisabhominuminutis con`


    1111111 'quam legediuina potuit vnquzi? At Densipr eiuitatum modera
    tor Optimus, perpetua poteflate magifiratusaciudices fubornauit, 8:
    cm omnia qu_ad virtutem homines 8: ad beatam perfectmque vi

    tam impellerent amplexus fuerit,an ea qua: dicuntur vrtutis pt_:e'nniav 0


    111111111115 101111212 Platoin ea, quam Diuinam appellabant,
    `Republica magifiratus fer omnes perpetuos eer decreuir. .Ex quibus

    .perfpicitur ea qn attulimus argumenta t authoritate diuina,t eti


    _diututno clariflimatum Retumpublicatnm vfu confirmati: Perfatum,
    inquam , Agyptiornm, Parthorum, Athiopum , Turcarum, Mofcho
    D uitar,PolonOtum,Germanorum, Pracorum,Danor,Suecorum,An

    glorum,Scototutia,I-Iifpanor,ltalorum',pauciflimis quibufdam exce


    ptis , qui perpetua magifitatn volubilitate,ac feditionumpetpetuis 1111

    611115 agitantur. Tot igitut gentes , tot nationes, ac populi, qui 8: belli
    cis laudibus,;8c domeica difciplina tandiu Hotuerunt , petpetuandis

    honotibus tot ac tanta qu videmus imperia moderantur: qu tandiu'

    11011 11111111 111 magifiratuum paulo momento mutabilium cre


    atione.Atqne hcin vtramque pattern argumenta.non modo probabi

    lia, fed etiam ad ailentiendum necefIaria videri poilint , aliis quidem vt


    ad brene tempus,aliis vt in perpetuum honores ac magifitatus tribuan
    tur. quibus interdufm adhibentur orationis lnrn'ina,qu;e non mod im

    petitorurrifed etiam acntlflimorum virorum oculos praeflringant, qu

    partim a n_obis in medium allata funt vr affenfionem quifque colaibear,


    l

    3.

    4,3

    '

    QVARTvs

    quoad {ingula exigantur. Nam cm fp in tucnclis


    hominum focietatibus ac ciuitatibus moderandis , tum duabus in

    22e/i rebus grauiter : altera quidem quod legum incommoda pleri

    que omifiis vti itatibus auirl confeCtantur: altera qud ab extremis ad


    .

    extrema vitiofa decurrunt,c'm in mediis .


    Republica magiliratus omnes elle voluit. quid
    extremum vitiofum vifum : itaquc ad aliud extremum
    latus, Platonis fententia repudiata, omnibus ciuibus ad honorum Peti
    tionem aditum aPeruitzneuter tamen
    adhibuit eam quam decuit Rerumpublicarum diftintionernzcrn

    y, _ l ` ./

    lin eo potifiimm quiiionis huius cardo vertatur. B

    Cf, .ff-f '.


    ~

    videtur @had Hof italis Francorum Cancellarius , vir dotusin


    mis, ac 1:$

    '

    tribui putabat oportere, atque omnibus . An

    tea fpe diximus,ac , quarum ciuitatum ctrarij :


    `

    '

    fines,earum contrarios mores elfe oporrereleges enim quibus


    bertas alitur , vnius dominatum ac Potentiam euertunt. eius generis
    leges annales magiiiratibus , qu vt omnibus ciuibus aclitum ad
    honorum , decutfu imperia ter

    ininauerunt.quoniam quum erat ciues omnes,qui imperij


    : , honorum petitionern admitti:quod nonotuilfet,
    ii in perpetuum imperia tribuerenturltem qualitasilla,qu atum

    alit ac tuctur, mutua obediendi ac viciliimimperandi ratione


    conferuaturzne diuturna
    ciuibus ambitioiis vlla'm Prbeat occafionem. At in n_onarchia, _in qua

    vnius imperij , , at ne vtile quidem , fubditos


    :, Potis obediendi confuetudine: quod
    Potifiimm locum habet,cm omnia vnius vel dominatione vel tyran

    nide tenentur:quoniam in hac quidem tyranni vis , in illa fubditos natu


    ra fecitzquibus G detur imperium,monarchiam vtramque interi

    re necefle . tyranniqui non mins fubditos oderunr,


    quam fubditis odiofifunt,peregrinos fibiafcifcunt,aut eos ciues,.quor
    8: amicitiam habent, vt iis tantum 8: - D l

    , 8: imperia committant: ne caeteri ciuesimperandi A


    confuetudine ac dulcedine tyranni fe tral'iant,aut tyranni
    dem funditus fubuertantls autem quiiure dominatum , 8:
    qui natura fubditos obfequentes fecit, nec annua, nec perpetuaimperia
    facit , ea precario tribuit, vt omnia ab eius arbitrio ac voluntate

    . % , eo loco haber quo pater Optimus


    liberos , non feruilem in modum liberali conditione tuebitur: leges
    magifiratuum imperio ac iure laturus , nec omnia omnibus imperia

    communicabit, necitem omnes magiiiratus in perpetuum tribuet :

    cuiufque virtute ac meritis , rermque gerendarum vfu deletum


    fingularem liabebit : vt alios quidem annuos,alios Paria

    turialiis item precario curationes 8: imperia cccdet li res ita poliulabit:


    vtm

    DE REPVBLICA.

    4,9

    ,vt in o_mnibus mediocritatem auream , 8: quid quque maxime deceat


    intueatur : non committet igitur vt prouinciaruin Prfides ac reores,

    aut Curiatum crarij Principes imperio perpetuo fruanturzvt fit accu-

    l'

    fandi locus, termque gefiarum rationes repofcantura priuatis, quod


    minime fperandum eft ab iis qui perpetuum 8: quafi fummum in Re4

    publica imperium habent. etit etiam patticiorum ac nobili in tribueii-

    _dis honoribus habenda vratio , vt plebeio nobilis anteferatut', fi virtute

    aut experientia vtrique pares fint: qui ver minus habent virtutis aut e
    ruditionis non omnino ab honoribus 8: im periis arceantut,vtfeditioni

    bus occurri pofIit, fed cum iis coniungantur quidiuturno rerum vfu ac
    B virtu te prflant. Nec ramen legibus fe latis princeps ita infetuiet, quin
    illos ipfos,quibus perpetuum imperium potefiatmve dederit , priuatos
    effe iu beat , fi aut corpotis,saut ingenij vites publicis munetibus impares
    fint: mod id cum bona gratia 8: fine contumelia Hat,Apgufii pruden
    tiffimi principis exemplo, qui Senatores eo munere indignos fponte Se

    natui fe ipfos fubducerepermifit. autfi quidem imperij abtogatio con


    tumeliam habitura videatur , honoribus ac immunitatibus ftui permit

    tet,tebus ramen gerendis curatores dabit. Cum aut iuris dicendi quas
    bilitate ciuitates 8: imperia maxime omnium egete videantur, collegia
    iudicum perpetua cteabuntur, ea potifiimm quibus de capite, fama ac
    fottunis omnibus ciuium iudicandi fit potefias,prouocatione fummo
    C ta : non folm vt diuturno vfu iudicaridi prudentiam ac peritiam fibi
    comparent : verumetiam vt plures eadem potefiate coniugati perin
    de vt magna vis aquarum , difficilius cortumpantur. Nemo,inquit Pli_ `
    nis f , omnes , neminem vnquarn omnes fefellerunt : melius omnibus if ngynm

    quam fingulis creditur .q Nam fpe fit vt vnius pruderitia ac virtute om-
    nes eiufdem Curia: indices fordibus cortupti , vel etiam errore lapfi eri
    ' gantut. Et quidem memini Iitietum ( virtutis ac integritatis iu

    dicem, (qui duos { virtutis htedes patrias reliquit) capitalium caufa

    rum indices in Curia Parifiorum propofita fufceptaque fententia te


    uocauier,c innocentiffimam mulierculam impietatis team, vt tempoi
    ra ferebant , capitali fupplicio non fine fu mma pietate,liberauiffe. Id au

    D tem maiorum nofirorum infiitutis diututna experientia perceptum

    & 8: cognitum , plures cpnfiliocqmmunicatogglisa certiuquktirn


    fingulos indicateztametfi Atifioteles fingulorum fententias feorfum ex
    quiri putat oportere,dque in plurimis Grcorum ciuitatibus fieri con
    fueuifie tradit.Vtratnque rationem dRomanos tenuif'fe autor @Il fco-

    nius, vbi aliam effe ratione tradit,cm vniuetfi indices cfiituunt,aliarn


    cum finguli fententiam fermiamam ob rem quis ac melius in Euro
    pa ab vniuerfis iudicatur qum fingulis in Affrica, vbi vnius prouincia:
    index fingularis de prouocationibus arbitrio iudicique fuo decernit. d

    ,
    c

    Hi enim vtbium fete omnium maximazin quaiudices quatuor L/ im()

    feorfum de aliis atque aliis rebus iudicant: vnus it qui de omnibus pro

    uocationibus fine collega 8: quidem fua voluntate llatuit: qui fordibus .

    vel gratia facile vinci potefi: tametfi Cadilefchietus vterque iudicurii p


    oo 4 .

    440
    LIBER (L'VARTVS
    Omnium principes arbitrio fuo iudicibus imperia folet abrogare. Nam
    Omnia imperia ac poteltates precario dantur 8: accipiuntur . -Diximus

    nec Omnia muriera perpetua,nec annua elle Oportere,potillitrlm in rej

    gia poteliatelunt enim pleraque line imperio,viatores, inquam lcrib,


    actuatijornicularijc id genus alij,qui facile actulari,damnari,&0er_
    ceri pollutinc minores quique magiraruszqui faep'ius mutariline ma

    gno Reipublic incommodo ac priuarorum detrimento : pollunt.


    Senatores item quibus rerum agendarurn prudtia non nili vfu diutur
    no comparatur,perperuos 8: ,8: Lacedeemone 8: Ariopagifuille,
    8: vbique elle oportere iudico , vt inperpetua magiliratuiimobilium

    vatietate , Senatus lit conlians 8: immutabilis, in eque'velutin cardine


    caetera imperia mutabilia conquiefcantld quod I_latone mins proui
    fum , cum Senatum in annos linguloslorte duci voluit in libris de le

    gibus eap. L :951111. Summ is vero 'magillratibus,quibus nihil nili prin


    cipe potell imperari , annu debet aut precarium imperium tribui : non
    modo in optimatum ac populari ltatu,verumet1am in monarchia , tum
    nein iura maielliatis inuOlare polli.nt,tum etiam vt rationum reddenda
    rum metu in Oliicio crineanrur. use item collegia perpetuam potelia
    tcm habent,ea li mutanda veniant, (vt fete in optimatum ac populari lla
    tu necelle ell: ) collegas non limul,l`ed vicillim mutati commodis erit.
    vt Senatus Rhaguliorum,cui conlilia Reipublic ac iudicia reru m capi
    talium ex prouocatione tribuuntut: 8: cm aliquandiu depolito magi- C

    115 rationibus ac lludiis intenti fuerunt,rurlus ad muneta


    publica velut in otbcm alacres redeunt. Illud ramen in omni Republica

    `1 prolpiciendum erir,vt quibus fum ma potellras datur,ne lit perpetua,aut


    , li perpetuam elle ve-lint, ne lingulis fed collegio tribuatur. Hac igitur

    porellatum 8: imperij temperatione, illa qu luperis nobis allata lunt


    incommoda iam nulla erunt: quia nec magilitatus vno mutabuntur> 8:
    eodem momento: nec Rempubgubetnatore vacuam ac delertam :nec
    publicarum ationum perniciolas interruptionesvllas elle patiemurmec

    verendum erit vt magillzratus lordidi rerum gellarum rationem nun


    quam teddere cogantur.Nam qui annuos magillratus, annuos Senato

    res,annuas potellates, annua denique imperia 8: cupiunt 8: optant,pr D


    ter eas quas attulimus diliculrares , non prolpiciunt illa ratione vel ho
    mines imperitos 8: iUnaros
    ad . ea qu
    Obire nequeant
    , munera publi

    ,
    .
    .
    ca vocar1:velRempubl1cam hominum prudentillimotum 8: Omni re

    rum gel'darum vlu ac dilciplinis inllrulillimorum plenam elle opor


    tete. quiquam id per naturam l'ieri non potell, vt omnes Omniapollint,

    cum vix lingula munera linguli rele Obire videantur: quibuldam fum
    ma conlilij capiendi prudentia el,qui nullam imperandi dignitatem ha
    bent. Quod fr ad eum quem dixi modum honores concedantur, me

    tuendum minus erit ne non latis magna prmia virtuti propolita lint:
    quia tanta magilratuum multituth digniratem ac decus praemio detra
    hitzt que pauciores erunt,c Omnium virtuti patebunt,e ab omnibus

    a-uidius appeti necelle etir: vt fcopum quidem vnum omnes intuentur, J


    lcd quia

    DE REPVBLICA.

    441

    fed quia pauci feriunt,e prmia maiora lunt ac magis ex petita : nec ta
    men adirus cuiquam pra-cludetur prterquam ignauis ac vitiolis liomi-
    nibus qui libi vias honorum turpiter prcludut ipli. Ita quidem {editio-
    .

    . .

    num caulis fublatis,ciues fum ma pace -ac tranqui l irate fruentur. Ratio
    num etiam :i magiliratibus repolcendaru m laudanda lex maioribus
    nollris , 8: Italis vfurpata,creatis curatoribus, quos Grco verbo

    f_yndicos appellant , quales :i D.Ludouico,8: Philippo Bello Francorun'i


    regibus olim creatos accepimus. Porfitan incommoda plerique lcruta#
    buntur: fediuiquum ell: incommodis legum propofitis vtilitatum nul#
    lam habcri rationemzcm nulla lex omnibus cmoda elle pollir,vt C_at
    Cenforius dicere folebatigo, li decernendum lit, legem lemper vtilem
    elle llatuo , cuius incom moda vtilitatibus leuiora . in quo lpillirne
    peccatur ab iis qui omniaincommoda de legibus falua Republica , de
    trahi pollo utant: 8: cm in ea pericula inciderut qu non profpexert,

    leges accufgntalque fpius mutant,cm feiplos accufare ac mutare de'


    buillent.Argumento lit illud quod I;udouicus xt.rex more maior ini
    tiatus llatim inete im perio,Caroli patris do m elticos ac familiares om;
    nes aula exegit , ac principes gengris propinquirate libi ciuntos quam

    lgillim Republica gerda fulmmouit,qui fumma conlpirationis lide


    8: clenfu cum hollibus coniurati aduerlus principe rebellar'tr in eas

    angullias illum adegert, vt coronam de capite decu terent , ac (


    9 ptra regala de manibus extorquerent.Rebus tam en compolitis 8:
    imperio parta, magillratus omnes, 8: minillros magiliratuum lua lege

    per etuos elle iullitac lilium domellicos 8: faniiliares,quos per


    nesionorum gradus prouexerat, le abalienare, 8: qu mi'ns libi fape

    revideretur,literis
    operamaliena
    dare yerpitxm
    intelligeret
    eosdeprin
    cipes
    qui
    literasmulras didicaerunt
    conlilia repudiare.
    led illa
    toto
    gene
    ma Y _..

    re ollicialiurn lata lex , ne cuiquam imperium nili volenti , aut morte,


    aut fcelere admillo eriperetur,inuiolabilis hatenus extitirzcui etiamn fu
    brogaruiii vno capite 7, quo cauetur magillratu abdicare cogendum 7 xx.
    148:..
    neminem cuiulcunque c'riminis caufa, nili iudicarus ac damnatus litzcui

    Septemlil

    legi locum elle iullir, non folum le viuo ac fpirante, verumetiain (

    _D lilij vprincipatuzquod etli iure non poteratfuccellbres ramen legi parue


    runtuametli maiorum formula magiltratuum tabulis inferitur,vt impe;
    riov'el munere publico Fruantur quoad regi libuerit: qua: verba n per
    Meriniprin;
    imperium , fed precarium' tribui lignilcant3 : nili legibus vel aeipiiib.
    densas

    moribus .aliter caueaturmlaufu la ramer: rellat inanis illa quidem ,vt in


    .'telligatur omniaimperia regibusnollris olim precario data fuifl'e, ac

    rurfus-dandi ius elle Philippi Belli principatu de perpetuis imperiis ac po


    teliaribus tribuendis deliberatum quidem,non ramen decretum fuerat.

    _At Philippus Valeliusru-rationes abrogauit, vt magilrratuum potelias,


    lemper anteal precaria fuerat, perpetua deinceps ellet. Argumento

    lit,quod inter eas landes quoberto Regi Francorum tribuuntur, il;


    lud etiam celebratur, qud imperium acpotellatem non nili turpitudi`

    1:68: infamia vitre notaris abrogauillet.- quo intelligitur Roberti

    credit:

    44

    (LVARTVS

    niaiores aliis legibus ac moribus vti Confueuiffe. Purant plerique magi- llratus meliores futuros acimpei'ia fantiora , fi more maiorum preca
    rio darentur: id ram falfum effe docuimus:c vt verum fit,perniciofum

    ramen effet: quia fatis vnicuiq', perfpicuum principes ab adularoribui


    8: canibus aulicis fer femper obfelfos, turpilfimum qulutncfrierca
    tiiram magiliratuum facturoszaut imperia oprimis quibufque, qui fer
    femper aulicorum homin vitam viriis omnibus inquinatam odert,

    identidem erepturos. Hc autem precaria tribudorum magiftratuum

    ratio ryraniiidein,aut dominationem, non regalem monarchiam fapit.


    regnum enim legibus oporter,(quanrum quidem fieri poterit) non prin

    Cip'is arbitrio ac voluntare gubernari: vt quidem domino liCer , quem B


    fubdiri velut aliquem Deum Carlo delapfum adoranrac metuunt, eifq;

    arbitria pro natur legibus habtzDe rege aliter liatuendum elhqu ein
    fiibditis amari potis qummetui oporterzeius aut amandi ratio Com

    pendiaria futura fi prmia quidem omnia, omnes item honores, ac


    magiliratus,paucis qu d'enotauimus exceptis,ab rribuantur,nec nili
    iudicio Conllituro eripiantur. quibus enim. iure ac legibus erepta pote
    las principe queri non poffunt. ludaeus quidem qui precario im

    periadarioptabat,non faris perfpeta Ehilippi Valefij aC I_.udouici xi.


    lege,Cutit` Parifiorum indices annuos elle putauit ac plerof ue in fuam
    fententiam pertraxit.argumento effe poterit iu fiuraudum il ud folenne
    Idibus Nouembris in lingulos annos repetitum, 8: refcripra qua: prin-
    Cipe quoraiinis ad Curiam antea mittebanturzquibus precariam-r antm
    Cutationem aut cette annuam non perpetuam poreflat fignil-icari pu

    rabant . Ar illi a'ta Curi rationalium minime perfpexerant, in quibus

    intueri cuique licet Curiam Parifiorum lege _Iihilippi loiigi Conftirutam


    fuiffe, elque perpetuum 8: ordinarium imperium tributum: cui Pr-to
    res duo,vnufiie Prrormaxpraeeffetzac primum quidem omuium fuif
    fe liutgundi Comirem regis proximumzvt lmperialis Curiae (ermano
    rum Prtor niax.vnus ordine principum.ltaque quoque diutilli

    me Prtor Curi Parifiotvirmilitaris fuit aC fagatus,non,vri nunc ell,


    rogatus.argumento fit quod in albo Curia: Pariliorum qui Prtor ma
    ximus efl,quem nos primum Prfidem appellamus, is Miles appellarur: D

    Ctcri iudices non item,qui tunc @xaginra fuere,nunc ver c_e_nti'i quin
    quaginta.Ex quo perfpicuum Ht Cu riam Parifiorum ordinariam ac per
    petuam potellatem habere , nec principum refcriptis annuis ad lires iu
    dicandas opus habere. Tametli Eenrichus ii.rex Prancorum cm ab a
    dulatoribus citcun'uentus in Curiam ad cditta legfque . promulgaiidzis

    veniffet, quas Curia publicari noller,palam dixit,Curi poteflzatem nul


    lam nifiqu refcripto eam quotannis renouaretz'qua re attoniri ple
    rique hferunrziiihil temen referiptis opus,nec item annuo iureiurando,
    qua: tum neceffatia videbanrur,ciri Curia extra ordinem principibus
    Cogebarur : ordinaria ver ac perpetua pqteliate Curi rributa, ac iure

    iurando femel a iudicibus lingulis ineunte magifiratu Conceptofrullra


    iufiutadum repetirur.Nam magillratus annui Romanorum murabiles',

    quot

    "MDE REPVBLICA.

    443

    quotannis iuratos elfe op'ortuiginc'unte nouo magifltatuzen atores ve


    r quia perpetui etant femel .iureiutando adi gebamur . Idem iudicium
    eil de Qgillo regio,quo^Curiae maiores apud nos 8: 10`1111 nomi

    ne principali imperando prohibendque vtuntur: quinetiam liter Cu


    riarum ad principem regia Remmatapmcfe fetunt : tametfi cteri
    totes ac minores iudices priuaro figillo vruntut , 8: im non regia

    fed Prtoria poteiiate. qu quidem argumenta cetriilima [unt , Curias


    maiores extra ordinem lites olim difceptaife , ac veluti Senatores impe

    tanti principi adeie confueuiife. quem quidem motem femel Curia


    Patiliorum probatum, Carterie Curi imitari qum proprio iigillo vti

    B malucrunt: quarum tamen Cutiarum ordinaria perpetua/ique potefias


    elhac rege mortuo imperium adhuc retint: quod quidem fi precarium
    effet abrogatetur,vtcuratotum Omnium imperia, munera, poteflates

    principis arbitrio , vel motte definiuntur.at Curia: magirtitique orcli


    nari) rege mortuo nec cultum mutant,nec lugubri vee vtuntur. noui
    tam en principis nouo referipto imperiu m,vt teris quoque magira
    tibus con firm arur. Neque ramen improbanda eorum principum ratio,
    qui precariam poteilatem magilh'atibus tribuunt,ac voluntate arbitrio

    que 11.10 imperium illis abrogantfi iufta caufa fubeiiytquidem'nglo


    rum reges confueuerunt: cum etiam in Optimatum ac populi , qui
    legibus ariis quam principes obligtut intetd populis magiiiratibus
    1111 periu m abrogare, aut curatotes rebus gerendis create necefe habeat:
    ' hinc apud Romanos p_iatotum creatio.()`uinetiam Octacilio Conuli

    abdicatum eii imperium Pabij Maximi rogatione , cm bellogtauiili


    mo Refpublica premeretur cui gerendo minime idoneus effet. qud 1 gummi
    ii adepta potefiatc motbus fonticus, puta, furor aut cazcitas, cui mederi

    non poterat, magiiiratuum acliones prohiberent, magitaribus im pe


    riu mabrogari neceie erat.Tametfi L.Torquatus,ad quem populus ter

    tium Confulatum detuletat,valetudinem oculorum excufauitzquod in


    dignum duceret eifortunas ciui ac Rempublicam cmitti , qui alienis
    oculis vti cogererurmihil ram prohibebat acie ingeni)` omnia profpice
    . re optimq; ciuitati cfuleret u'ta multitudo catcor , futdor,mu

    D tor quibus null ingenij con filiique lumen efimullatetum getendar


    vfu parta prudentia, null animivires quibus feipfos tueti poflinr, qui'

    ramen ipfa Reipublic gubernacula capeiere non dubitant? @rod au


    tem diximus in monarchia omnes poteilatles ordinarias paucis exceptis
    perpetuas elle opotterezin popularibus vero 8: Optimatum Imperiis an

    nuas,{ic temperandum erit,vt fem er excipiantur aliqui magifiratus qui


    per etua quadam iiabilitate mobi -ium magiilratuum vices fuliineant.

    nul a funtimperia Venetiis,nulla: poteflates, nulla collegia iudicum, L endg-_

    ne Senatores quidem ipli perpetui, praeter principern (cuius perpetua


    quidem eli , fed valde accifa ac ttuncata poreias) procuratores D. Mar

    ci , Primicerium feu Cancellatium , confilij publici , quatuor Senatus _

    811$.111 beneficio Ludouici 1 1 .regis crudelillima Va-''fnffhy

    lentini Borgia' tyrannide liberati ,ducem perpetuum elle voluerunt , vr

    '

    in tanta magifiratuum omniurn cuerfione ac volubilirare, aliquid effet


    11 quo ciuitas acquicfceretzfcd quoniam eum flatum Plotentini
    turbulentiflimi diu ferre non potuerant,in grauiores feditiones ac difli
    culrates quam antea delapfi-funt.qud fi Senatum perpetu habuiiem

    qui Reipublica-z curam gereretmon tot ac tantis feditionum fiutibus,:ic

    bellorum ciuiliumproeellis iaata, 8: quaffata Refpubfuiffet. Quibus,


    explicatis qurendum illud etiam,an magifiratus oporteat in ciuitate
    bene ac prudenter 'moderata concordes effe.

    in ( animi ReipuiM/lumrirrfammi?
    CAPvT

    v.

    S vD quidem frufii'a nos quzerere,ac de re minime Omnium

    _x if
    I

    .lagig/' obfcura dubitare videamur . Qns enim ambigit quin magi


    Y

    flratus in ciuitate bene prudentrq. moderata concordes effe


    ~
    debeant,vt communem omniumvtilitatem 8: ciuiuminter
    ipfos concordiam illa profet fapientibus probata (enten
    5

    t if@

    ; / ! tia,beatam Rempublicam hu mani corporisimaginem 1referreliuius au-A

    9"""" tem membra omnia inter fe apta ac mirabilicoagmentatione colligata,


    ma /7,01.
    .
    \
    .
    .
    .
    \

    oHicium ac munus a natura fibl tributum accuratiffime obeunr, mutuif


    que prfidiisc auxiliis ad vniuerfi corporis formam 8: falutem procu
    randam incredibili confenfu 8: concordia confpirant : quie fi diffiderent C
    inter fe, nec mutuas operas fibi viciflim prflarent , 8: dextra manus fi
    truncaret, 8: pes alter alterum fupplatarer, ipffque digiti oculos
    configerent;cterque membra proximorum alimenta ad fe attrahe

    ' rent-,ac oflicia deferi, 8: corporis vniuerfi partiinque fingular turpem


    deformationem 8: interitum confequioporreret: non aliter de
    blica nobis iudicandzcuius dignitas 8: falus mutua ciuium inter fe
    8: Principibus beneuolentia exifiir. idautem minimfperandum
    magiflratus ipfi Reipublica: principes,quos ciuium concordiam 8:
    cliaritat mutua explo fuo alere decuit,'inter fe diflidet.quineti fario
    nes in ciuitate exifiere , ac partium duces occultas primm,deinde aper

    tas inimicitias in Reipublica: perniciem fouerc, ac pofirem ciuilia bel- D`


    _ la erumpere , aut fi prohibeantur , nihilominus publicas actiones magi
    flratuum difcordia impediri, ac ciuitatem conturbarineceffe . idm

    quefuturu Republica quod de puella quam riuales ac proci


    adam'are 8: 1&1 debuiffenr,in partes crudeliifim difiraiieit. uae`

    autem de hofiibus victoria fperanda, fi duces exercitus mutuis armis fe


    ipfos confodiant?qua: iudicia futura fi iudies mutuis odiis contrarias fen'

    tentias tuei'i quam :equitatem malintNam fpe magifiratuum ac iudi


    cum intcr fe difcreivanti fimultates in Reipublica ac priuatorum exitia
    redundarunt.Ac fi quis ciuium vitam, caput,fortunafque tueri fibi pro

    pofiierit, alius odio aduerfarij inflammatusacerrim illum oppugnare


    t MMM? ac perdere conabitur. quodquidem gefilaus rex Lacedmoniorum
    --~3`ffeciffe fertur, vt I'syfandri quem oderat,& gratiam 1 , 8: antio

    DE~R'EPvB-LICA.

    44.5

    tirait?, eius omniaiudiia, omnes [ententias non tam caufarum iniquii

    tare qum eius odio refcindere ac iaCtare folebatm igitur ciuiles dif'
    cordias,ciuiliabell , (pezem Rerumpublicarum) magiraruum inter

    fe diflidentiu-m odiis or-iri,8c ab iis incrementa fufcipcre cuique planum


    iigconfequ ens eil: magilfratuum concordiam ciuitatibus non modo v#

    tilem fed' etiam' necelfatiam effe. argumenta probabilia videri


    pofl'unt. @i ramen fubtilis illa difquiruntme difcordia @gi/Minn#
    Reipublic' falurem cxiffcre iudicant. Eli enim virtutis ea vis 8: natura,~ 'mlm
    vtnec virtuti contrariafi-t nec inter fe viti boni quantum'uis dillideanr;

    inimici efe poflintzfed improborum 8: aduerfariorum iniuriis


    luxurient atque efilorefcantmec virorum fortium virtus tam confpicua

    t,qum cum line accrbitate conrendunt fuque miliurn ardore ac vel


    lut incendio quodan1inflammantur, competitorq'. mulationelad res
    rclaras incitantur.Cm enim 'llaxilas rex Indor- lexandro ma no
    bella maxima getenti , 8: omnia Omnium imperia ad extremos quue fiI
    nes P0 ulan'ti,negnum fuum er legatos li opibus egerer,libcnrer obrui
    liffet: (in opibus abundarer,A exandrilopesfe non recufaturum diceret:

    hic Alexander , qui nec victor porcmtmecviftus acquiefcere ,' climat


    mis non licere-t, virtute dimicauir: Non mihi,inquit,Taxilas hanc laudi`s
    palmam prripiet vt magnificenria me 8: vrbanitate fuperar'e videatut:

    fedlutandum nobis e. iraque illum ego regni alteriusamplitudim

    pecuniarum vi cumulatii'lim augeo. Sic etiam @ullus Hoilius rex ad


    Metium Albanoru m Diatorem i @as 15,`13 ciuiles difcor
    dias obiicis,vr1les ciuitati-noftr iudicam'uszcontendimus enim inuicem
    .vtri pro Republica melis 8: acris propugnabuntn -Qud [i contentio-t
    num ac laudis {hidiaforresinter ac bonos iues vtilis eli rclara ciui

    tatibus futura,quant magix hominibus ignnuiimigvradlvirtu'cem im


    pellantur aut vitiis deterreturinecefaria deber videri? Omnium enim

    vrilitatum qua: maxima: Al aducrfar'iisdecei'pi folent ,nulla maior efr


    qum id prfiare, ne aucvitiis illos vincere ,aurab illis virtute yvinci-vi.
    damninmd prclara eil 8: vtiliscontennio ; qua principes
    magiratus de virtute cerrant,quantivtilior futura contentio bono
    D ru rn aduerfus improbosfi vero magir'arus. omnes improbi erum,

    mod vtilis eik, fed etiam 'neceffaria luf/ratio : erung,`


    8: publica; 8: priuatalibere omnimetu fepolito depeculari` licebir.
    tuncReipublic faluri telis fuccurri non pote,qm li mutuis }:
    8: accufationibus ( ipli fordes, expilationesipeculatusc fu rta palam

    i detegant: vt nunquam. melius cum gregibus 8: armenris agitur,qum (i


    lupi fe inuicemfvorare confuefcantzvt quidem bilippus CominiusAn
    glorumprincipes mutuis caidibus 8: capitalibus iudiciisfaluti plebis pu

    blicarque fecuritari confulerc fcribir Er cum ppius Conful acerrim'


    intercederet,ne Tribunorum plebis numerus duplicaretur , Cincinatus
    illum interpellans,Deine, inquit,Appi:nam quoplures Tribu ni fuel-Tit
    diicilis concordiam tuebunturzae fpili'me Tribunitiam virn fuor.v
    r inrerceflione frangiac'debilitarineceffe eri't,crn vn'iusinterceflione

    PP'

    ' "'

    Linen' 'QV'A'RTVS

    Omnium aiones prohibeantut; Prudter ille quidemzlzetit ;

    publica 'llribunis faepediffentientibus , qua: concordibus momento rui.

    . C51wi

    tura fuiertmc tandiu quoad : homo improbus, :inno

    pfi quadtin ente-limo togationem tulit .ad plebern, ne vnius Ttibuni


    intereefIiO eo egarum aftiones impeditettltaque ( maior,Roman
    fapienti decusmec feruorum iti fua familiamc magifitatuum iti-fua ci

    Lfggfw uitate ccordiam ferte poteratsfedflatenten 6r @oeeu tinimtctias 8: of

    - ` ` dia ferebatzvtmutuis accufationibns.quali vulneribusnmptobi'dern


    boni laudem. adipifcerentur :nec'fier'r poffe putabat vt 'imam ma
    'gna fer'uorum ac.magifiratuumconeotdia alten rem publieam ,faked

    priuatam ,velimpunitate propofita ,velcert atzcufation-is metu fub'la- B

    _ _ /__to , non ditiperetit; Itaque non -dubttault q_uinquagiesl accufire, ipfe

    " 70 d " ", ver. uadragiesfaccufatus efirvittamen : ac return laudabili

    '

    s sinon.

    ter lergeliarum confcientia fretus Omnium aduerfatiotum facil a


    lumnias elufit.. quibus rebus ciuiratem ciuium'optimorum ac fottifli
    motum abundantifiimam reddidit..Qiid? num Senatus Romanotum
    magnam
    Marco Bibulo decreuit,. vtConfulatum
    ac
    Cfarispecuniv-im
    opibus obfifi'eiret,quiLuceinmamicumad
    petitionememeret
    Con

    3 _ com, fulatus callid fubotnarat,qu facilis omnia nutu arbitrique fno

    mm'

    cordi 8: cfentiente collega geteret? @netiam C_Igefar i ipfe clariflimus


    s rerum Gallicarum tef`tis de moribus maiorum nolirorum fcribens: In
    .Gallia,inquit, n foliim in omnibus ciuiratibus,atque in omnibus pagis

    ffy/ws:
    '

    partibfque, fed pen etiam in fingulis domibus faciiones funtzearm


    n que farftionurn principes : qui fummam auorttatem eotu m iudi

    : cio habere exifiimantur, quorum 'ad atbitrium iudicimque fu mma


    mnium return conciliormque teclear . quue eins reicaufararitiquitus

    n infiitutum videtur ,fne quis ex plebe'contrafpotentiorem aux-ilij egeret.


    n Snos enim quifqu opprimi 8c circunueniti non patiturzneque'liter fi

    vllamimterffiios habetautotiratemi- Haac'eadem ratio/eil in fu m

    ma totius Galliman ue omnes ciuirates in partes diuifazfunt


    illemn'bus rebus inte ligiturciuitatibus falutaria femper exti'tifle magi

    fratuum ac princip inter fe diflidia quibus [cilieet improbi bonorum


    .virtute, aut mutuis accufationibus franganturNeque id folm Roma- D
    nis qu ac maioribus noflzris, veru metiam [ f'apientifiimo le'

    giflatori vtile vifum efizcm ipfe inter vtrunque Lreg gacedmonior


    difcotdias fereretzlegatos eti qui inimicitias exercerent,firriul.coi1iuga
    uit', ne Rempublicam confpitalionis mutua-confentione prodetenr.

    32:12:22 .(Ludy vet : humain membra _omnia 'contagione l _quadpm af


    pgllmn anicafibi effe, eaquefublatahommem tnterttu'tum putant, atgute ma

    gis illud .quidem quam _vere dici-videtur- :cnm : tepugnanttbns- maxiL


    mque inter fe contrariis humoribus facfpartibus hominis natura -tora

    coagmentata in qua pugnentcalida rigidis,humida ficcisi'feilieet

    Hana: bili ac felliamariflimo dulciflima pituita: cupiditati belluarum in


    modum exultanti, tario diuina: qua artiumdifcrdia'ac temperatione

    tum de homine , tum etiam de munrlb-ipfo fublata, vterqne momento

    fit inte


    L DE

    V`B L IC'A".

    447
    fit-interieurusg Principesigitur in eiuitate inuicem repugnare (ibi 're
    pugnat moribus ciuitatis bene conitut,fiue in Senatu,iiue in iudi'c'iis,
    liuein.rebus rationibfque contrahendis, iue omnino in inueftigatio;
    ne veri , cuius maximus inter extrema potiliimm elucet. Ac
    mihi propi's res hiitorizilque Pomanorum intiuti prudenter fuos ma#
    ' giitratus quantum quidemlicuit, ingeniis ac voluntatibus inter dif#

    wep'antesmul coniunxiile videntur. Cmenim ': Senatus

    Qaudi-um Neronem confulatu rn adeptum iri , fortem quidem ac


    nuum imperatorem., animi quodam mpetu magis quiini prudentia
    in cfueturn, Sen atus, quod graue bellum acl

    Hannibalem 8: ijafdrubalem in Italia gerdum effet , Iliui Sali-L_ a/mnh


    narorem.ad Confulatus petitionem promouit, prudentillimum in pri

    mis, diuturna rerum belllicarum experientia atque id tatis


    qua: c'colleg temperate , 8: iam ingrauefcenscollegaacl
    bellum acris inilammari . Ita quidem vterque vtrique eoclem
    memorabilem Pnis vitori cfo

    drubale domum retulerunt,qu Cartaginenfibus exitium,


    Romanis falutemc imperatoribus gloriam peperit .1
    Senatus ad Qenfuram degnauit: tamet clara in primis effet v

    triufquecvnaomnium voce concelebrata virtus,fic ramen inter dii;

    lidebantvt iniipfa C enfura,in qua grauitas 8: o


    C dia concepta reltingui aut cert conquiefcere debuiifent, alter alterum
    ignominia-notam. Romani liabiumiiiax. 8:

    cellum ad bellum innibali inferendum coniugaru nt: maximum vtrun


    que imperatore 8: militaris difciplinx peritiiimum : hic prlij cum
    Annibal'eicolnferendi;cupidiiiimus,ille patientia frgere dotusz
    hic comminus lacefiere, ille impetus mod fufiinerezhic acerti

    mus 8: pugil,ille moderatiliimus ci'atorzhic gladius ,ille


    Romanor clypeus : 8: vtriufq; virtute imperi non tt t
    ab interiru impdti (eruat eti lg latpropagatmd f1 bo- 4
    cell
    nor acfortium ciui mulatio tot ac tantas vtilitates ciuitatibus affetti .
    quanto.
    maiorcs future funt,ii
    im probos
    inimiciti
    Atq; h-aeciargumen'ta'1uA
    vtrq. aduerfus
    part probabilia
    videri
    polfunt.exarferint?
    ( au
    D
    tem : non ita facile diiudicari . Neque enim magi
    , verumetiam Rerumpublicarum intueri opor
    tet. Illud ramen - toto genere Rerumpublicarum
    not, minores magiitratus inter contendere,ciuibus vniueriis
    mm in popularibus imperiis vtile : , quoniam populus non alios
    rerum communium procuratores habet qum magiiiratus ipfos,publi

    ca magiftratuum facil patebunt, nili rnutuisaccufationibus


    coerceantur . In monarchia vtiles ; n'iaiorummagi-I

    /7

    }:
    l

    contentiones,cm vnius regantur,:`i quo facil


    gari pofiint `: princeps nec amens fit, nec infanusmec i'nfans,qui
    aliena: potefiatis imperio teneatur.At in optimatum 8:

    $, magifiratusinimicitias 8:0 ia exhrcere val


    )

    '

    PR `2

    (ff

    44%

    Lieec ; amv s

    eperiuoiumiuicomii publiez in: quam (um cupiiv


    res-Quarks { com ( dipiouis Agir icam maioris ca Sabio mail.
    mmoris cum : maior e . iriuii Sa\inaroris :

    s ci @sriie quo
    CumlmmoziliareiScauri,cum Qamlo. Themiii
    im eg:gia e virtute. courentio keipubiicz (: fuir. ( . Si
    serio imperani cupiiras chouorum come mio inner improbos.
    ciues 6L in iumma poleiatc. oboria'tur t cuiufmocliuitiaa
    vium imei 5t Sv\\am.C.(ar em ? ompeiumaAuguiium 5t ,

    Thuciiem Y eric\em,irarus conueriionem aut euerfionem impen


    ere ciuitati : eii. z ebque : in o_ptimatumx quaminpopulari~

    bus imp pauei oprimates iuramaieRaaishahem-,thonoxibus


    (emota p\ebe fr uu mur: qua oecaiionebeili ciuilisimer principes ci
    uiratis oblaralilserratem cum inn-per imiadn ritz-aut partiti m uresupi
    bus iuperiot es aueriarios Opprimunn aut ati vniusominawmihipu'
    ` blica cie\aloitur: At in monarchia maiorum ): atrium inter ipiosc~

    \ tentiones minus metuenz (unuquia principis imperio ( impro


    borum iores illa ratione eluifacil . Omni c'mixatu'mgemrrw
    eeiariaeii ad cohibencias contentiones qu: ciuitatibus inter num alla

    turae vieantur ( magiilzramumifpat { potentia,ie\i


    numerozne quinumero pares lungh (cute miisti.,aionespuhli
    cas imperi iant . aut qui p\ures erunt,ambitioforumhom-irium-vim fran

    gere : conarus petrumpere idque poriiiimm inpopularibui


    imperiis vtile eiYe indico.l Et quidem ea res Opinon impth Vutanosfu`
    gierifesl nderualdos, Glarenfes, qui maximomriium popul-axiesiims`

    vr tribus manis non duobus iummum imperi-umtribuerunarnduw


    inter (e diiliclentes tertius facile. conciliare potefl: :ae minus optimum
    { ciuitas : quam (i duobusiu .,

    50\-
    fios,"l`igurinos.vtilius eiiet quatuor coniungete,\n1 Geneuatesacchui

    tenes confueuerunttaut plures quatuorimpnri numero , ve olim @the


    nienfes nouem Prtores quos ipii Archontas appeilabant :uvt parador
    cteris ai'i'entirent'ur numero vincereritur..quzotiduobuserinonp

    reibniii alternis diebus ac viciiiim imperenti. vt. Suietes Carthagmlrl)


    , c Qonfules Romanorum . (luamobrem'nofirislegibusiifg J'
    vbique tres creati placuit vt tertius difiidentes collegas conciliare inter
    fe autalteri adiuugere poiet. qui magiiiratuum im ar tiumfllsin

    populari 8c optimatum (itam magis efi'qum in ,monare :


    c in hoc maiorum magifiratu ctroueriixmins metuentir.
    quemadmodum Deus Opnmax. vniuerlitatis

    hu nc cx orbium contrariis inter fe conuerfionibus , tum ex 30

    elementorum diferepantibus naturis,tum etiam er animantiurn, ihr


    .

    . .

    piumque contraria v1 ac potefatc coagmentatum mirabiltconcord

    moderatur:(ic etiam rex(ilnago fpirans ipfius Dei rerum Omniumprine


    cipis, )` ex diiiidentium inter fe magiiiratu difiirnilitudine concordlm
    ciuium . t vt in us ipfo,quem abfurdvm
    8: cun

    n - v 31.16A: =

    445

    : eurijdem aures eruclitat ferrenonfpoffunt ~, Concentus ex diiiiniillimis


    51$._1-6: acuti's,tummediis-inter vtrafque artificios

    confuiis ac temperatis ifcotdia rqudai conico'rs efi'iciturc ogruens:


    igeqfuoque ex .potent-ibn! ze tenuibusiexiummis 8: inmis tum etiam
    mediiOFdiIlibUS inkCtiCs., ( adeO ex ipfa inagiliratuprn inter

    fs difcoidia falusomniumconcots , omni Repu*


    bliayinculumfincolufmitatis fNaincm Qaefar-Bellouaeis acetrim'um

    bellum illferenti:riuabslegqnumfduos aduerfarios interfe Omnium


    , inhoes Odiumqnuettere: atque hi fpetant

    C'farcfma laudis lcontentione ,de hoitibus .-vitoriam retuleiuntz' qui

    dediifent .nifl Cfatis imperio ac pote'fate coercerenturzquod


    `ct`1tniepifiim rumver budouieo xi t. rege Braneorurn aecidit, vt Du
    eis Vrbinatisc Cardinalis Papifis,qui Pontificismaximi exercitum du'
    eebant, contentionesacerrim vioriam regi faeiliorempepererunn

    quem in ltatur'n lomani delapii videbantur- eontentione inter ilabium


    .8: Minutium Romanoru mtduces oborta,qu' nnibalivitoriam;

    Romanis exitiu m attuliifennili Fabius pro fa'lute publicainimieitias de;


    ofuiflet, collegam vna cum exercitu Roi-nano abnteritu lfua virtute
    iiberafetPerniciof funtigiturin imperio populari maiorum magiiira

    contentiones (i pris fuis cupiditatibus qum Reipublic feruire

    malint. Itaque Marco Lepido 8: %110 creatis Cenforibus,acrcs illas


    inimicitias quas antea femper exercueranrenatus frequens vt falutis pu
    blica: caufa deponerenperliialir. quod Se'iia'tu fpe { legitnus,v
    _\_fe

    cm Tribunoru m plebis furor iniConfula'remjlibidin'em >eif:=irfiil`et,qu

    ciuitatidetrimentum allatura'videreturi Sed quae periculalmperio


    pulari maiorum magiitratuurri grauiiiimis contentionibus,eadem,at
    v..

    que baud fcio au interdum maiora, ab arliilimaillor amicitia im pen'


    dt,nilipublica commoda priuat'is anteponanu. @mobtem cm Cie
    r,Craflus,c Pompeius (um mamfocietatisfidem 8: amicitiam, affini;
    tatibus cconuiuiis conirmarentotmque ciuitatem ad fe pertraliert,

    { Vticenfis , qui velut fpecu'la fu Euros cafus ac tern peitates profpi


    ciebat,palam dixit Rempublicam lenociniis prin cipum proditam elle at:
    D proliitutam. Duobus ramen propoiitis peric'ulis, grauiora [unt quae ab
    acerrimis contentionibus qum qu ab amiciti'a aretiiiima principum

    impendentfi magnis opibus ac potentia przeitantzquiaconcors amicitia


    .paucorurmqui plus cteris poifunt,etiam iipr'iuatis cupidltatibus c' efr?

    modis omnino inferuiat , mins eli Reipublicae nocitura quam difcor


    diaaac priabilius eil : -imul imperium feruate i quam perdere:
    quod futuru m'eJi graues' iilinirnicitia :1d-arma ciuilia prorurrlpant.;
    Hoc quidem cum iigniicaretbiuius de Caluinio Capano , H ominenu
    inquit,improbu`m fed'non ad extremu m perditum,quimaletii1colu mi,4

    quam euerfa patria dominarirAt MTullius. tametfi illud Caz~


    faris-,Crafli,.ac Pompeij valde metuendum effe diceret, niliilomini'nsta*P

    men Craifocuin.leg'ionibus Romanorum in Calda occifoc Iullia Pi


    peij celeti mortepruenta exclamauit'f , Vtinam
    Ppei-amicitiam s Muur-ir
    PP 3

    so

    LiBr-.R

    cum nunquam eoiiiXes,autnunquam.memiiieequoniornm


    amicit'ia ereuerant ooe'siib'erit `, noni'ari
    metudzamic'ir'iavetb,qu\u\\ia Ottignies eo\\ocatavtcunq.tueriqn

    mineur):ain nemer-.amiedmeium : Glaciarem {-111


    debi iaei`t,qu_tsru`m : cimarem: : maior em non
    mis e'iu'iiibus dimicandum neeeiiebabuerunt vter'vrr'ifimnerar:

    verb maiores noiri iarones rf'inei um @irritaribirs Wikis eiie phtabt,


    vt quidem A(Lariat { : 1111111 iger- iniiusCa
    iar'is 'indicio iaiones eiuit'arum exitiiiimsattuleririt ~, aliis
    quidemGei-.manorum aVi'rsROmanorum ones adnoeantibusiqaoniarn
    aut vtriique aut cette vitoribus ier'uierrdum erat.Nec verum dipinti-B
    num'in @gira cedes mutuas tenuibusiaiutares eiie,vt Q_o'miri'ius
    quinetiam ciim 'm Angiiam iegationis auiianrofe-us eiiemgib ineolis
    idricinihii eos niii { faiories ae ciuiies difcor'dias metuere:

    quais vr oommodiiis dirimere 8: fr'arigere goiiint ,iiiiim conuentus


    Omnium Ordinumbabere 'conineueriint . Atquebaie quidem de mage
    111atuum erga nrincinem Obietuantia-,t-um de oiiiciis erga ie mutuis , 1:
    aduerius priuatosinunc Ordo oiiuiat, quidem ie` ? erga iubditos
    ger ere iudicmne agerec co loquia cum illis habere de eat ncne,qiii
    breuitare Fieri goterit diiieramus.

    in maieli'ati Principi: iudicem gere , (r cum fubditis /:


    conueniat?

    P v 'i'

    v i.

    - v n faire quiiio nonnullis,minim ue dubia videri Poiiir,


    eiim veteribus omnibus tum pbilofop is tum hiiizoricis inter
    ` { iuiiitiae iruend cauia reges eiie creatos,vt qui.
    " demi-I eredotus de Medis,Tullius de Romanis icribir quin
    etiamveterum Grcorum reges non aiio qum iudicum nomine fuiiie

    appellatos teii'is e : vnde genus Aacidarum, teiiis IVI inos, teiiis


    tIfdiadamantus Grcorum reges,qui quod quitate iumma ius dicerent
    ab loue iempiterrium iudicandi ac im Berandi munus apud iniei'osarie
    .
    ,
    \ i
    .im. dicuntur.
    Nec Homerus aliter
    fete Graecorum reges afpellat quam

    ; w3' , quae vox non iudicia modo verumetiairi popu i procurano-D

    nem eiique tuendi iolicitudinem iigniiicat. ( ver Aacidarum


    gentem apudthenienies quaii Prreges fuerumua ieu iudices a

    VpellabanturAc tametii Hebrorum Imperatores belli gerendi cauia i


    Pe Deus excitatet, nihilominus ramen ,id nii iudices dicebantut.

    (luinetiam cum amuel conienuiiier, arqueingraueicerertas iam ina,


    vo ulus re em iibipoiiulauithaclege 8: conditione,vt aliorum regum
    moribus ac iniiitutis Yopulo ius diceret. Id Principis aduerius iub~
    ditosobl'igatio at, quae quidem obligatie mutua eii 8c vrrinquc
    contrata , vr non magis principi parere fubditidebeanr, qum princeps
    fubdiris ius dicere.Neque enim fatis elia magiiiraru itibente- principeiii
    iieri,c'm iubditi principi 8: obfequium Prxiiareiuiii,procuraro

    rum miniiterio vri non poiIinr. Ac multo magis neceiiari videturprin'


    cipem

    \;!

    .REP VBLIQCAMY

    '45!

    cp per feipfum ius:dicere,qumfubditos procuratorio notriin'efidem

    principi darezquia fubditi - ac'fides in'dubium'minim reuo- '


    catur : fed is quem princeps iu icareiullitwelfondibus, velgfatia velg
    dio ad iniqu iudicandum adduci pouelhquod infprincip 'minime con
    ueniat,qui Deo ationeiniudiciommfreddereteneaturst qui opponete

    illud non poliinfefuorum iudicum- reiigi'onem'acfidem {centri-mm@ _

    autem maius'autl efficacius ad mutuam'principisiagz [ coniunto

    nem ccordiam quttifubdtos principe ; 8: linguiorum res


    rationfque cunaI ationibuscommuniicari 8e comparmiiiuqua
    tommuntate fublata , vveluti quodam'fubdititirum cumiprineip com
    B muni vinculo,hinc inde feceditutje 'trtrifefue.taamnatatnsieffefde-
    bet,charitas 8c amicitia paulatimrefiigefciti lpitiitant enim (.

    meliam libi principe infetti, `ciim` ius'dicrediigniwuru 18

    quiete animo fententiam principis iiuguamspiierique: fettina

    re

    pulfamquelbentis quo coutume ia grattitnriexilzl,v qumziniiariatffin

    princeps ip e rogatonem acceperirdiegerit,difcdpmueritgetiainliminuit


    quam confequatttnt,fibi iamenltislieripdiantt Att>
    uanti { illa n mod principe Ptdtrbunaii'fedent interig 4'aiidliret

    lied etiam ab eo videti,auditi,caufamigeratheertdncredibilltitiam

    fubditis omnibus allatura nemini'lithium eli.;a'c li princeps .vllamirtute


    clams lit, mitabilem etiam fuiamoremifnom'niwmnimis-excitabit. Iam
    C ver magifiratuum imperia,ac indicia ipfefua aui't'orita-te indicando ef

    liciet mult clariota. Et cm magiliratus inique la'pe, vel gratia, vel 9


    dio, vel , vel etiam legibus iniquis coabifiudice'ntmut principis in.
    f
    SLiA
    ~
    l'.

    terpretatione ac refcripto ad iudic'andum egeantjfatpe fit vr cum morta


    lis 1t hominum natu ra,lites tamenfimfmortalesfinttquas fi princeps ipfe

    iurifconfultorum ope difceptatetitm Iegibus - fplutus fit, nonargutials


    legum ac formul'arum momentatfed bequitatem confeiaretur t ac bre;
    :
    lv

    ui lites omnes fiirpe refecaretltem tot prouoeationes,l`uppiicationes,


    euocationes , aciudicia iudicorum varie tate 'cumulata , 8c eadenide te
    tot ac tam multa reddi non oporteretsliquiqem principe prouocariI n
    Pollet. Illa ver magifiratuum aciudicumftantafiipendia, quae/que ob
    D remlitmve dicendam pecunise tamtmultx 1lingulisf8c vniuetlismin

    m extorquerentur, nec ford'tbu's wel gratia tot erepta dicam :in empta
    indicia videremus. ququ am venalia iudicia,venales (: fub hafi'a

    proponuntur, led foluto pretio,nec merces corruptasredh'ibitoria


    atione reddere,nec pretium repetere licet. Eli; etiam. in'plerifque iudi

    cibus tanta fpe vecordia,tanta infcitia, 'vt plerique vi 8; armis, qu-mq#


    ! eiufmodi indices iure agere malint,quos princeps.ipfe,li ius diceret,

    nutu folo ab inuriafadmutuamvconcordiam reuocaret.5ed vt'nuil'ama'


    ior vtilitas ad Rempublicam perueritura lit , qu'm qud prin beps-indi

    Candi confuetudine iuris ac iuliitiat'vim in animo penitus'expteffarn ha


    beat, quid ab immortali Deo. maiusae melius tum principi turn ciuibus
    optandum,q umvt-accuratiiliiimlStaffidu ius dicere confuef'cat? lAlia

    iftipnliniaifum fclentia t princeps carerey facil


    rum quidem atrium ac d

    'f'P 4

    Qynnmvs

    "

    :,iudican (denim non poteit, .quae'ipia regaiis , 8: regum ma

    xirtxeptoptiamsm arteimpetatoria,qiaae t em mitatem eontinetachter-A


    iushobtes tomarme viraegitima 11 ets ( nec dominee militia vaca
    tepoiiit. Sed ne omnia diiler'antur exemplis (apientilhmo
    'rumnqu:'mm principum vtilibet; mais autem Salo- y
    strom (apar-.mia'mtio-to mortaaiumgenere comparandu's At nona-t;

    te eraeg. quam ab immortali ,Deo id vnum precatus ,vt


    quantum inpientia't ad 809181111:iudieiaque vdiieeptanda latis elletaan

    rum @ai tribueretui .i qui: 1votatametfilomnianti.Salomoni excidetant

    quali anigiaainte iataiiuiilent'tam i. grata erunt ,vt in eum omnes


    icientiae tinelxnrcistabnndantillim 8: enm ingenti r'nottaliiiB

    omnium
    admitattieneveiiuclille
    videatur etiam
    vt omnes
    intelligerentDeum

    iapientfiam'illi lamaniiigled
    iudicaudi
    munus r'e'_sibus
    iplie aDeo tributiamulllxev @gisi'tem ltugulto rerum maximarumvlii

    111/7741:

    prudentia comparandus 2. ailidu ramen ius dixilie fertur . ae ne moi

    bum quidemexcuiareiiolitum, quominus inletica ius dieetet. Quan


    iquamilla populilomani ac` tem orum , non Augulti proprialans ell,
    ` 2111111 facer non ieuiliet . vt quidem anus illa ad Adria
    _riutnliftugulftum rogationem in _aliud tempus reiicientem quia (ibi 11011
    6 Slm-tiem.

    { elle dieetet, N oliiscxitutff> inquit illa,imperate. qua oratione


    permotus iinperator , roganti ius diceret. Si tantus princeps,

    8: cuius` imperium iifdem nibus quibus Solis curfus terminabaturl'atisC

    officio fecit, cut i') qui particulas eins imperi) adepti (unt ius rogantibus
    dicere reculabunt?. cut non otius omni ltudio , labore indullriainicl
    vnum
    mus,7 iu=cumbent',ct\tm
    quam negorium
    'nulla Etlaudabilior
    publicum,cognofcere,
    philofopha:
    indicare,
    pats,inquit
    promete,
    7 Lib.z..epii\.

    8: exercere iultitiam, nacque philolophi do ceant,in vfu habere? Quad

    (ilegitima fcitia iuti quefdicendi munus principibus tot ac tantas vtili


    rates patiti , quantb-vbetiores futura (unt , (i illa ipfa qu maieliatis pro
    pria funrper (eipfar'n tratabir . caetera quidem princeps :
    epmmittere iuta maiellatis eormque cognitionem exuerenon nili cit

    imperio ipfo poteli. Natillivaldel cci,(urdi, muri, qui qua? (ha (unt, 8:
    quammaxim propria nunquamvnili alienis oculis intutur, alienisau
    ribus audiunt , nec nili aliena (pifque peregrina lingua loquuutut l (u
    perisquidem docuimusnon mod` peregrinar gentium , (ed n_ijig;
    -111111111 .noltror exemplis ignauiam regum,qui .omnia domcllicis

    crederent, (iba polietilque (uis exitium attulille. _Heee argumentalpe


    ciola quidem.. videntur iis, qui arcana im erij 8: abdita tuend maie
    (lratis dileiplinam nonfatis -8: vl)u cognitarn habuerunt.
    hivero propis intuenti, non 4mocl. necellarium non videtur, (ed ne
    vrile quidem diuibusprincipem perfefe ius dicer.Concedam ramen id
    pi'clarum fore cregali .maieliate dignum , (i demus tales fore printl

    ?! pes,quales Sylaxilndorum reges opinione (ibi finireratnd tanto lube


    t". dem itis prltantiores, quanto Di] mortalibus'iluperiotes(unt. Quid enim
    Mw'

    prclarius ellet , 8: ad (plendotem illullrius, quam in clarilsima p0 puli


    luce

    DE REPVBLIOA.

    413

    luce politum principem per leiplum 'quitate lu mma indicare? bene de

    '.,7n|--.

    Republica meriris lua pramia , 1111$ 8c facinorolis lupplicia irro


    gate? necelle ell: enim virum bonum ac lapientem elle,qu non nili bo'
    uorum ac lapientum ctu deleretur: 8c integritate ac 111 1111111. prallare,
    quilummaaequitate ius dicat.- Sed quis viriolum principcm pop'ulo ad
    intuendum , 8c adimitanclum proponat,nil1 qui 8e principemirrideri',
    81 populum deprauari velit qua: enim leuillima lu nt in caeteris peccata,
    in lrincipe Hagitiaiudicantur': nec'magis latere pollunt, quam in Ore
    ip O ac vultu iirdiliim us cancer: nam regi fortuna: lub'lmits reguni
    aiiones Oblcuxas elle non patitut. Ell autem lubditis Omnibus quali

    lexab ipla naturainlita., vt Omnia principis dieta , ; geflus, mores


    accuratillim irnitentur: atque in id vnum intentos habeant Ocul/Ogllu'

    dia, rn entes , vt eius lingula 1111121, virtutes, omnern deni'que corporis Se


    animi habitum iplis animis 8c mentibus exprellum habearit 111 retilli
    m llinius viram. principis ce nluram appellauerit, einque perpetua-m;

    ad quam dirigim
    ur 8c ad tradita
    quam conuer'timur.
    Hc illa
    ab S_a_pientia:
    antiquil
    liinavctullate
    polleritati
    dilciplina , primr'ri
    abell:
    iplo

    .___

    li
    i

    magillro,
    deinde
    Ijlatone,(2icerone,l:iuio,~
    lIiOdoro futurum,
    repetita: qualis
    lcilicet
    luerit
    ciuitatis
    princeps, talem quoquCa
    epoptilum
    Me
    liils etiam Theodoricus rex Gothorum apud Calliodorum,cm ad Se
    natum populi'imque Romauum lcriberet, Facilius ell,in.quit,'eirare na

    tutam,qum dllimil lui princeps pollit Rempublica'm lo'rmare. (mid


    exemplisin re tam perlpicua opus eli? domellicuiri illud ramen de
    muliis. I_:rancilcus maior rex Francorum , 8c Manlor Allric ac Hilpa

    1,15

    niarumA Imperatoralio quidem vterque tem pore ac loco bo'n'as artes ac

    dilciplinasincredibiliter amplexatus ell: repente prin cipes,patricij, 110


    lilies, lacerdotes, milites,opiiicespmnis _denique tas,omn es lexus tan
    tislludiis Omnium atrium ac dilciplinatum lcientiam prolec'titi lunt,vt

    nullisvnquam leculis,nu'llis vlquani regionibus tanta dotorum liomi-`


    mlm leges quam lub illis principib us extitille videatur. Cum igitur tan-F

    tm va eatprincipis imago,ad conformados, 8c in vtramque part mu


    tidos luot mores, lummOpe'te cauend ell , ne principe nili oprime
    D d-ileiplina, vberiis eri natura inforttiat,populo lpeldum exhibea~
    inusiaut l1 vitioiiis crit, luo'r oculis quali pelle popular m'odis omni
    bus lu'bducamus. Nori propterea,dicestu quidem, prin cipem vitioluni

    Opartetpublicis a'tionibus, loro, Senatu, i udiciis abllinete i cum


    lit deptauatus vrt'iullis i'irtutibus, nulla laude excellat , nulla'.
    vitia dillimulare pollrt : quarti m vittutum ac v'it'iorum delelzum habi-l
    turiluut ciueszvt hc quidem-declinare,illas ampletflri facile p_olliiit.Ego
    verovitia potis imitaturos quam' virtutes exillimozeque lacilis quo"
    citis ad vitia quam ad virtutes glilcit horriinu'm natura: 82 c rnA vnus lit
    adivittutem retillimus aditus,innumerabiles vltro citrque linuoli ari-
    frazus, quis dubitet quin praua potis quam reta lequamur Fuerunr

    in ilexandro magno rarillimvirtut'es,led rerum le gellarum gloriarn`

    ac decusturpillima _lgrietatisconlnetudo ldauit : quum etiamltaflenti"

    4841
    QV AR'VS
    pi'remmen propoiuiiiet ei quipocmavini amphor a ficcaret 2 111 quo ter
    Iarnine quadra'mta cum eo qui praemium tu\erat eufis viiceribusptr
    'pemodum (pekante 1 ege cr epuetunt ac perieru nt. Hunt igitut morera

    '

    n Graeci . (ed turpiter quoque pr incip es imitar'i 11116111


    runniiimtidates iis qui auidius v 0 rarent ac biberent pia
    1011 0100011111,& in vtroque genere vit oriam,fivineere ab intern eri.
    tia vincifdiiiimam adeptus eik. V irtutes ver `o fimulare ,aut vitia 61111
    mu\armcum omnibus,tumv ero principibus diPriciiimum feinper viiuin

    eik: quia cupiditatibus imperare, domitas habere libidines,petturbatio


    nes cobibere minime omnium didicerunt: qu qui nefciat,malus 11111

    mu\ 1110015 magier futur us. D iony1 fius iunior Platonem 511-
    citi miieraubominis virtutibus ac 111111111 excitatus f. vt primiim viii
    v erba, voces,iapientiam gui'tauit, momento 111111 1011 es,ebtietatesleno~
    cimamnei etrices (efe a principis con(petu iubduxeit . fed quiavultum
    murat at non 111111111&11\1611111111 `illecebtasmon ipfas libidines exege
    rat, diu vitia diiiimuhre non potuirmec Platone diu ferre,qui non priiis

    aula excelierat,quam princeps ad`confueta bagitia non quidem 01111111,


    fed pau\u\um intermiiia rediit.tant\`1m valent principis ad immutandos
    1116110111111 animos iilecebr,multo facilius ramen ad vitia quam advii
    tutes. Sed domeiiica Iibent'ius quam externa nieiriini.Francifcus maior

    d '
    mnu/wf.
    L

    i:

    1,
    i

    rex accepto vulnere capiilos, quo facilis cuiaretur,tonderiiuiieratne- _


    pente domeitici omnes , principes , nobilitas, magiitratus , opiiicesl-C
    mnes denique ordines capillos omnino de capite decuticurauetuiitzat
    li quis maiorum velbigiis iniiiieretut touderi turpe duceret, tum oin

    nium 11111 excipiebaturzcm ramen regum i nfigne ab huius imperij pri11101611511' antea fuilfet, nec niii patriciis ac nobilitatigapdillitiurn

    SWW

    nutrire fas etat: caeteri feruil'i liabitu tonderitandiu coaii funt, quoad

    1/
    /

    IletrusLombardus Parifiorum Pontifex obtinuit, pro ea, quae tune etat


    Pontiiicum in reges autoritate, vt plebi capillos alete liceret. At princi
    pis afientatores, non modo animi, ed etiam corporis 81 natur vitia mo
    dis omnibus aii-ingere contur : 8c vr procul ridentem afpexetintgident:
    fl CluduS 611: claudicant ipii. Alexander magnus 8: 1110111$ rexAra

    gonum Comofquebamhc quidem a naturafille vetaconfuc-D

    l PY tudine de prauatus 8 : 11111 canes vtriufque vitium modis 01111111151111


    debantimitari.
    uidigiturciu itati perniciolius quam principum vitiis
    111611051111111 veile? lllud etiam 1110611$111661111
    leuiliima ( quanquam leue 1111111 111 eo genere videri potefi ) amplificare
    Vt C1UOC11D<1Uprocifc-antur, populi mores deprauarifl

    neceilezvt loculiarum : erucarum examina popularis frdibus ac friu


    gibus etiam in pofierum Ieminarelinquuntqu agros 8c arbores quan

    tu muis pu ras ac fertiles inliciant. Demus 'ramen vitiofum non effe prin

    cipem, (rarum mortalibiis ac Dei conceffu tributu m don um , qllllm Vix


    (ingulis aeratibus lingulis principes tolerabiles reperiantur) 861111111112
    virtutis effe,vitiis item vacate : tametfi maxim um interuallum lit intei

    ieturn inter eos qui virtutibus imbuti funt,& qui a vitiis deferuntufivix
    1111160

    '

    R . PFVEB L I C A.

    455

    ramen fieri vt non-liquid eircidat princpi, quod'fpeantibus ri

    {um mouere Pollina: multum de principis eius dignitate detrahitur,qui


    aut ineptus fit, aut 'eiTe videatur. Dem us igitur illud quoque, nec vitia
    fum , nec { effe, at'ne vicletiquidem, fedPrclaris virtu rib us in
    {-, cum principe confuetudo, maiea;
    rem plurimum minuitc eius contemptum Paritzconteinptum ver fe.
    quitur contumacia, c Principe defcio. qud f1- Princeps fc popula
    tertibilem metuendum oentatit f,' vt maieatem fuam tueatur,

    ;-

    tum quidem fortaife fuis incuiferit,fed tantundem de amore {uitlene

    hatoportet : amor autem A.f'uorum mult magis ad Reipublicz .falutem

    t??

    f1L.

    e:-:f1

    qum menus neceii'arius eil: , eq'uc magis,qu qui amatwiolare metuit


    quem amat: qui ver metuunt nec amant,hoc vnum vt qu me
    tuunt oderint, 8: oblata occaiioneli Poilint occidant. Ac mihiquidem
    altis cogitanti, videtur Deus opt.max.viam com cudiariam Principes
    humanos docuilfe,quam (i fequyanturc amari po ,8: metui:qiiia fe_
    fe mortalibus non niii latenter 8: quidem dormientibusmec nifl Paucif
    imis quibufdam fumm fanitatis inte titatis viris infinuat. Cm 9 ?
    vet dglogum . voce promulga'uit, 8: ulgura,tonitrua,Hammas,ac
    tubarum mirabiles fonitus 8: clangotes tanta vi excitauit tantis terro-i

    ribus populum perculit, vt omnes Promi acrrepidi procumberent: cm

    illum rerum faciem nec contueri Poire-nt, 8: Deo precarenturnc dein


    :ti

    ceps vocem eius , quam ferte non Poterant audire cogerentur , fed Per

    Mofemqu vellet,iuberentur. Qeumigitutghui non nifiwmente con Pi-flz/f/Jt


    ciendum
    feletifiima

    genszcm[uns
    ramen
    legesomnibus
    refonamem
    locis]
    regionibus,`
    audiuit vna
    omnibus
    Omnium
    ho L'

    l
    i i

    risac momentis mortales omnes, im?)i vero omne animantium genus

    '. \

    fumma charitate bonitate fempitemafoueat , 8: lbonorum Omnium

    cumulis abundantifiim augeat. Principem igitur infReipublic admi-

    quam Deus in fapitiam


    imitantem fubditorum 8: Po uli Confpeufcqatum licebit (ub

    "1
    si.
    'u'.

    we*4:-

    ducere,nec fe nilicum mai'eltate lmm'wcotuendum prberezfumcom

    filia 8: arcana cu m paucifiimis fummfapiemi rac* integritatis huminiY


    D.bus,quorum deletum iingulatem in primis habehit,cmmunicare1: 8:
    _.-_ ._.. -_ -_ ._
    _M_

    m legum interpretes adhibete: fubditos denique {umma'bcni


    gnitate 8: charitate fouete, 8: ab omnibus hoiibus fumma prudenti:
    potentia tueri oportetixtat liber de rn'undo ad Alexandtum magnum,
    in quo quidem Deus moderator , cum rege [jerfarum Po
    tentifiimo comparatur, qui in aree { triplici muto fortiilimis
    ptopu naculis munitifii'ma ,-omn'ib que deliciamm generibus abun

    danti rma domiciliumlhabet: tametii mortalium nemini vifenda ef


    fet prrerquam pau'eiiiimis quibuf'dztm' -amicis , nihilominus ramen ab
    extremis Indi 8: Hellefponti finibus qucunque in Imperio getertut,
    breui temporis interu allo difpofitis'vndiq; m per [

    dicibus 8: exploratoribus 'inrelligeret'ac fentiret. Arnulli principes tam

    magnum [- tenuerunt : nulla quuam fubditorum erga


    \

    456

    LIBER

    CLV'RTVS

    principem obeclitia maior nec iufiiora vllius principis erga 111031111


    periaextiterunt. iam verb principes illi qui libidini (er uire didicerunt,
    ucc 8: cfpeu multitudinis fe ipfos in latebras fubducere confueue
    runt , vtliberis omnibus voluptatum generibus expleanturzvt quidem
    Tiberius 0 1111103 11111011101113 artifex infularn defertillimam ad 1111111

    ri/ff.

    las voiuprates conquiiierat , turpiter ille quidem t minus ramen impru


    denter
    quam
    odore
    teterrmo
    u
    blica qu
    acquiimpuriflimarum
    prin :ita confpurcant: libidinum
    qui cm plus
    exemplo
    quamloca
    (cellen

    ipfo peccant, rum etiam in vniufcuiufque mentibus canimis fuicontemptum ingenerit.at prince s qui 1110110 fapit quoties fefe populo c6
    1110 prxbet, (quod quam rarillirrl faciet,)feipfum ita compara-B
    `bit vt ore 1010 ac vultu maiefiatexi-milia modei grauitate fpirarevideaturzac potillimm in fermone in quo dignitatem 8: pondusfenten-

    1
    11
    1
    1

    111110111 ineil`e oportet : dicendi encre vtetur quod fit vtcunque apo'

    pulari remotum: quae li paulo cliflciliora principi videbuntur,pratllabi

    ius erit vel parcillim loqui,vel omnino nticefccrezcm fciamusho-

    mines in tantis rebus,aut vt contemnant,aut metuant,aut oderint,auta

    P1

    mt, opinione non mins qum alipua certa ratione commoueri: acfi
    verum eli quod Sa ienti magifier cribitJlultos quandiu vocem con;
    1111111 1 iudicari , quantum principi publicam orationcm
    1111010 enitdum erit,vt ore,vultu,verbis,ornni denique,atione cum

    Pl
    01
    11
    l

    dignitare maieatem tueatur nam hc Iingula Pro legibus, -


    Plis,pro oraculis haberi confu euerunt.1n qu oT_iberius nequid peccaret

    _x
    j

    nouum morem infuexit,vt @pris conuenirctur refponderet. Moris


    erat,inquit 'franquillugeo tempore principem etiam prefentcm fcripto

    e:
    "

    Tribgauil-i adire'. Ab iis vero qui fpius fermonem habent in concione,apud Sena

    tum,coram populo,multa peccare neceffe elhqu principis contptum


    allatura fint,aut exiimationem violatura, vt nimmerit Grcus nefcio quis diceret, Principcm non aliter public, quam in tragoedia,li mo-

    1
    f;

    fententi
    d fapit,verba
    omnibus
    faiurum.
    probabil
    Intelliigo
    vi eri:fcili_cet
    quae quifque
    princip
    111610103
    ab oculis
    fit, nec
    ciui
    meam
    fub-

    fr:

    ' ducere, [ermones non nifi cum amiciilimis fercre , multis multa iure
    rogantibus nihil refponclere,ac ne loquentes quid fubclitos audire vel-D
    lembfurda illu quidem ac principe minime digna videri . Ego prin
    cip fuorum ciuium confpeltnml omnino refugere aclarebras quero

    u'

    I f

    (/

    re nolo, vt reges India? nonnulli: fic enim de rege 1_3_orneo 1101112


    prodirum el, qui prter vxorem 8: liberos alloquitur neminem, 11111
    tur neminezfed domcicus aliquis ex abditis locis arundinc ori adm0~
    ta folet adeuntcs con tienirezne frequ's [it in populi corona, ne omnibUS
    aditu facilis , ne multus lit in fuorum , nifi proximorum 8: Familiarium

    colloquiiszne iocis,dieriis,lufu,cxercitatione publica voluptatem


    ratzhis enim rebus principis maieas , qu modis omnibus illzrm ?
    00111,8: exilltimatio valde min uirur atque eleuatur,eque magis quo
    maior 01118: auguliior princeps. Neque enim in eo genere ,
    aut { , aut F[artarorum ,aut his' omnibus maiorem {114131111
    fum

    1,

    D'FREPVBLIC.

    457;

    rum Principem cum'regulis :equate oportet : ne ridiculi videantur ne


    afpici quidem fubditis fe patiantur,vt illi,quos non nifl demifiis in terf

    ram oculis alloquifasieii, quibus non nifl aduerfo vultu 8c corpore


    difceditur .1 @anquam ad interioris AHric'reges nemo niii adorans,c
    puluere>anta confperfus,verba facit". @ed (i quis putet'Qrientis c 1L

    `1uiiui'regs bis moribiis aciniiitutis vti oportere., quod feruilis c abie.


    6ta-iig
    natu-razA abete
    uilonis. ver
    uam quandam
    animi-Gibditorum
    vimac priantiam
    quaev populosingen
    feruitutem'huiufmodi
    ferte

    I e

    non.poiiit.. 1 1111111 quidemfuo locoyc. qua regionis cuiufque natura fit


    diileretpt: :video tamenreges ngli Eoloni, -Mofchouiagq ui ad Af
    B quiloneiri pofiti funtQQallorum 5c I_talorum princi ibus auguiiiotes
    `multe accurattsqum -11111 tueri time Oecurritur e'- {/

    tiam

    plerifq;
    illis ,interdum
    .principesregno
    qui fuorumope
    fpoliarieius
    acrei
    foliildmc
    exempla de

    ardanapiiln
    013511115 ,
    11111 promete nondubitantzquorum ramen-alter inops mexi- mmf?
    tclter-omni volu ptatum genere difliuens ad feruir tcm, quam ad 1111

    petitinnaptior eran fedabfurdum eilvnius. aut. aberiusprincipis exem


    plo'prcepta concludere vellc. nunquam cette G_alioiium populimagis
    obfequentes fuere,aut regurn maieilas augufiior,qti'ml primis illis regi

    busrquinlnniii .Qalenclis Mai (efe populo confpiciendos proponeb't:


    omnia ljrazfefti Prtorij , quem ) Magiiir'u m ,appellaban`t,-xim
    'Cperio gerebantured liuic morbo ac periculo facile occurri poteiiiad
    prfeturam Prgtorianam duos trsve collegae princeps adbilneanvtlm

    peratotes Orientis fecilie videmus.ita Het vr potentia 51-1


    nuta,regia maieiias auguiiior fit ac tutior futura.- .Y Nam c1`1m'-I.`iberius
    -Seianum,Qiiiodtis Perenniu m,'1;heodolius 11. Eutropiui,lufiiniaiius

    Bclliifarium, _Xerxes Attabanum ,thldericus Pipinusifum mam rerum


    81 corporis 1111 cu Ftodiam folis tribuerientan ea quae dixi pericula incide
    runtimd autem ad iurifdition attinet, mult melis magiratuum

    qum Principis ofiicio exerceri poffe non dubitolmilis eil enim qui nef
    cit tam multa in boni iudicis oHicipoiita effe, yit peritiiiimos ac'

    diligentifiimos fugiant?plura cette principem anteprazterlabinecefie eli


    D quam percepta (iut.at in eo quod aures prteruet , iiatus .cau
    : verfatur. (i quis principem diiretit iuris 111111112 peritiiiimos vi
    rosliabiturum,quales uguiiusffraianus, Adrianus, urelius,A'_lexan

    Yder liabuiiie feruntur ,id quidem non ita difiicile Romanis piincipibus

    fic educatis videbatur:fed aliis moribus ac in [titutis nc viuitur.mis au


    tem non videt tam multas vbique litium dilationes tot fubtcrfugia reo
    rum,tot pragmaticorum fraudes , tot circu mforaneorum rogationes 8c
    clamores non mod principem n lattirum,fed ne magifh'atus quidem

    fine incredibili-mole-liia,qu'deuoranda illis eiiferre pofle2a't ne resq ui

    demoninium in ciuitate maximas maximique ponderis ac momenti

    princeps capere poteli;qu_o igitur modo tot rebus litibfque iudicandis


    fufnceretiii mu nus illud fufcipiiatsnectamen rete atque ordine exequa~

    turPrO iure iniuriiilaturus .eilzIn quo certe Demetrius, is qui obit-Her


    lq

    458

    LIBERL'VARTtVS

    appellatus,MacedOni rex,cm iudicandi : Obire velle vider:


    I
    tur,ac rogariones quamplurimas lingulis acce illet, Oblara occaline f
    3112??- i D omnes intimo linu in llumen conrumelioli 1me effudirl t cuius falti
    'inlolentia 8: indignitare Macedones lic exarlerunr , vt non multe.
    cxercitusillum deferuerit : deinde totius populiconfpiritibus Omnium
    animis lecuta defeio ell,tegnandi potellate ad girth um delarasptin

    cip iudices ac iudicia datut putes vt lite conlituta,deindeplane perce~


    ptaccognita lenttii fetatzerit tam in iudic arbitrio qualis fenttia fe

    ratur,nil1 princepsiple as,leges, mores


    8: ctera quae ad lires inllrudas pertinengexquirere voletzfed quislnon
    potis litium ac iurgiorum requietem opter quibus autem principibus B
    tantum ab re luaotij vt etiamli maxim ve int, 'ea : pollint?

    : ramen populi iudicia principem non mode velle , fed


    etiam polie difceptare: nego principis maiellati conuenire lires iut

    dicia ordinaria pettraare : qui prrerquam quod pleraque referipra,

    decreta,iudiciain Pttorio,principum vel gratia vel pecuniis regio no


    mine erepta videmus, illud iniquumell: , fubditos necellariis negotiis
    reblque domellicis auelli , vt principem huc illuc vagantem confe

    -quantur : ac mult commodius videtetur liti cedere qum cumtanto


    dettimto litigare . Cum autem nulla lit principe cognitio digniot qui
    qu ' fama, de fottunis omnibus,quis accufator reos a
    pudprincipem agere quis peragere velit quis audeat? quis ollit in C
    tanto fortunarum ac vita: dilctiminc li reus eualerit Etenim cum prin

    cipes vix vnquam reos damnare confueuerint, 8: damnatos fpis re


    llituanr , non mod nulla peccatorum vltio, led lum ma improborum
    im uniras illa ratione in Republica fequeretut z quo nullum certius
    cito peritur ciuitatis argumentum. Cui calamitati cm variis legibus
    occurri loleat, tum ver nulquam commodis quem lege C_Ona ni Sco
    torum regis: inditum illud appellant Mediolanenlium moribus vlita

    '

    Vgn )

    tillimum : quo quidem lanxit arcatriperforatam in maximo cuiulque

    /J

    Vrbis templo conllitui, in quam cuique latenter iniicere~ licet delatorios


    libellos,quibus lcelus admilliim,locus,tpus,rellimonia,rei denique,8c
    conlcior perpetrati criminis nomina perfctipta lint. magillratus D
    die vrnas apetiunt,qullionem habentzreo damnato bonorum dimdia

    pars delatori cedit. Qua: ratio vindicandorum ctiminum perfacilis


    apud Ordinarios magillratus ac iudices , qua nec 5. principe expediri po

    tell,ac ne commode quidem explicari. @mobtem ; ineunt'c


    4 . '

    imperio pala dixit in Senatucmagillratibus refcriplit , magillu'a


    tuum iurilditionem nec mutare,nec ad le pertrahere velle: maius elle
    quod principe quam quod maiellate petatur. Neque ver miturn
    cuiquantdebet videri , cur iudicandi munus antiquorum reg propriu

    nunc vero- magillratuum lit: quia cum nullis adhuc legibus populi vte
    S 9fi8iufis rentur,led regia man us ac voltas pro lepe haberetur ,necelle etat cau
    l`as ciuium principibus iudicatizpromu gatis ver iudiciot publicot
    ac priuatotumlgibusc qua quibus peccatis fupplicia, quae mererti
    us

    .d

    DE REP-V.BLICA;.

    bus prrnia dati oporteret , neceiiitas fublata , 8e principibus ad


    iudices delata. Sedliic occurri Fordhprincipem non modo rerumom*
    nium magnarum fcientia ci'tiditiim,1ed etiam omnibus prclatis _vier
    tibus lubornatum: eius autem imperium tam anguis linibus termina.d

    ri poffe , vt vel vnius oppidi regionibus line cuiulquam inuidia conclu~>


    : ver iucundifiimos Pacis :ic funn i [funx rranquillitatis perci

    pere fruuszquis regnum illud regem quoque ipfu min fumma {


    citate non puter conitutum, (i Princeps iudicandi munere per fe ipfe

    fungatur? Ego vero li quid fentiam exqu iris,ne illi quidem principi tam
    beato nec ciuibus tam fortunatis vtile Puto principem iudicare :non

    B quia fuiprincipis maieatern fubdiri tanto cultu 8: amore profequun


    tur , vt fatis libere aufmt lites interdum odiols , aut non (ine aduer~
    fariorum inuidia exponerezaut quia negotiorum multitudine Princeps

    obruatur : fed quia nihil/tain Principis Proprium qum clementiatzre-v


    gis qumrniericotiia: maielatis qurn lenitas. Etcm tanta elfetin
    Ff_ito Imperatore mornm facilitas vt illum humani generis delicias
    11,
    ad iudicandimunus
    difiicillim
    acceflit,ac
    ne quemquam
    6_ 'Ilanquil-n
    Ypitis
    damnare
    cogeretut,Pontificis
    max.munus
    libentiflim
    amplexus
    elizcm tamen Imperatores cteri qui etiam Pontil-ices etant , :i iu diciis '

    capitalibus minimomnium abilinerent. nihil autem ver iuftitirr


    tam contrarium qum commiferatio,neci1icis officio quicqu magis

    C repugnat qum mifericordia: cm diuinis qu humanis legibus iu-


    dex cuiufquam mifcreri prohibeatur. id enim niaieatis tam proprium

    effe docuimus,vt ab ea diuelli non PofIit. Igiturprinccps vtramque perQ


    fonam pro tribunali agere cogetur , fcilicet parentis clementifsimi , 8:

    ' i

    integer-limi iudicis. 'Ac (i quid Principis animus fuapte natura lenis ,

    nemo tam fceleratus erit , qui fuPPlicia legibus decreta non egugiat , fi

    '

    Principem habiturus qui lacrymis, qui Precibus, qui-cafibus humanis


    4 '
    commoueaturltenim uguus prudentia nemini lecdus Parricidam
    'ff/Hlt
    cu rn interrogaret,lic au {Picatus elle dicitur.Cert .

    quibus verbis n modo erudiebat quid Principi,eidmque iudici


    refponfurus eHet,verumetiam Parricidij veniam humanilfim largieba
    D rurlluinetiam Neronem ferunt cum iudicio canitali fubfcribere rogar

    retur,Vtinam,inquit,literas nefcirem.At M.Tul ius cm Ligarium,qu


    damnare propofuerat,defenderetis verbis Casfarem Paululum I
    ab itacdiaplacatum,.vrgere cpit.Caufas Cr, cgi multas 8: quidem

    tecum, c'm'te tenuit ratio honorum tuorum , cert nunquam hoc mo


    do,Ignofcite iudiceszerra/uit, lapfus , non Putauit,fi vnquam 11.
    ad parentern fic agi folet: ad Iudices,.non fccit,n on cogitauitfalfi relies,

    . &1 crimenzDic te Cfar de fato Ligarij iu dicem 18:. Quibus 'il


    lecebris,ac verborum luminibus Cicero Cfarem ita commouiffe dici

    tur vt non prius orationis breuiflim partcm diini'diam audiret, quin


    reus Plum cfequetctur qum fperatat. Si Cfat Orator omnium (
    tatis 8: quidem Ciceronis iudicio clariliimus 7 , quque fortitudine 7
    Prudentia 11 neminem , aduerfarij omnium maximi elo

    1(11'

    eo

    LIBER

    (LVAarvs

    quentia fractus ignouit ei qu Capitaliret Oderat, quis princeps aliquan


    ro leuior qui deferti hominis fitzim OratiOnern, aut muliercularum ge
    //

    mitus ac fu fpiria , aut voces 8: lacry mas pueror lullinere pollitRexA

    gelilaus rerum gefiarum gloria cgtaria llorens inipotrunis amici preci

    bus Coatus ad iudices literas dedit , quibus petiir vt reus li fallo accu fare

    tur,cauf bonitare vinceretzfin iure Conuitus elfer,vt tam en in Agefilai


    grariatn-abfolueretur : 8: quibufcunque modis fupplicio eripererur. O

    quammiilri pnas legum eugerenr, fi iudices princip lireris,non mo


    occultis, fed etiam patentibus tefcripris Obfequerenrut i quid princi
    pem facturum putas li iudicatet? Non igitur conueniunt iudicia maie- '
    fiati. Ac liquidem procliiie in eo genere principem labi ac decipi,

    quanto procliuius populo iudice,qui fceleratiffimos quofque pnis eri


    pere,optimum quque damnare Confueuir : vt quidem Athenienfes
    fio manos fpius feciffe videmus . Nam Crim ergius Galba fummus

    ff" I

    Orator maieflatis accufatus 8: Conuitus reneretur , Oratione 8:

    mifericordiam accmodata filiolos amplexus populo comiii'dauit,

    8 Vilcrlibn..

    ac lacrymis elfufis facile pnas euafit.Itaque maiot,qui reum per


    egerat,dixiffe fettur, Qalbam nili puetis 8: lacryinis abutererur,vapula
    turum (. At viri fortes 8: rerum prclar gellarum confcientia

    freti, ui nec precibus,nec lacrymis aburi poterant, fi vel indax Orator,


    vel calumniatot improbus accu fatet,iniquiffim damnabanrur . Princi~
    pem non Oratores, fed affentatoresmon aperte, fed latenter vatiis
    fraudibus Circunueniunt. Itaque nobilitas , vr magillratuum ac
    legum poenas elfugete t, beneciumlfdouico Polonia 8: Hungarian

    rege extorferat,vr fe iudice nobiles eaufam ageren-t,quoties de Capire aut


    9 5_an 1373. in fama queteretur9.ex quo Hagitiorum Omnium impuiiiras fecutaell,acli
    Conltitu.lolon.
    e
    quando rex acctiliitorum pOtentia 8: gratia Coatus nobilem damnaue

    rit,nunquam ramen vllius fceleris caufa quilquam capitali fuppliciofed


    annui tantum Catceris pna tenerur. Demus principem non acil mifc
    ricotdia commoueri, verendum ramen vr in iudiciis crudeliter fe gerat.

    nam Ci`im mediocritatenitueri cui ue diflicile ver principibus


    difiicilimuini princeps Optimus fit ac virrutes ampletatur, fceleraros
    Capitalitet oderir : cm fapienriflimus quifque aduerfus im ptobos indi

    gnatione vltra modum COmmoueattir.quid exemplis opus?p|eni funr lia

    bri, plena anriquitatis memoria. Cm Augulius incredibili prudentia


    Romanum Imperium moderaretur,frequenreriudicabat,ac damnato

    rum poenas initio grauitet aC moleli atque inretdu rn acerbis ferebat,


    `1 Iam. dcirs.

    vr Seneca fcribit I, quam qui pletebanrur : quia ramen in iudiciis ade


    frequens etat vt fpilfim damnare necelfe haberet,feuerior fiebat. Ita
    que cm Mecaznas familiatis aC domefiicus illum pro tribunaliquam

    plurimos vatiis fu ppliciis addicere animaduertcr , 8: iracundia quadarn


    s. Seneca in lib.
    de

    Hagitiofotum inultitudine permoueri,nec tame Ob iudicij frequenriam


    illum conuenire pOffet,tabella in finum Cieta c_anificem appellauir.

    hic Auguflus COnfiitit 8: vr iracundiam liberius exultantem cohiberet,

    iudicium foluir. @amobrem maiores noli'ri prudier,qui Cutiam pu


    blico

    blicorum iudiciotum , quam nolirihomines 'I__`9tnellam appellant


    ini'tituerunt,vt linguli Curiarum fingulatum iudices velut in orb em Ita..

    "" l

    tis temporibus in eaiudicatentme perpetua capitalium iudiciorum con'

    s c,

    fuetudo infitam vnicuique natura e ementiam omnino :


    nimos efiiceret qumpro natura ctudeliotes, quiaquant quifque me

    lipr elhtant dili'icilis', inquit "Ilheophtailus 3 . aduerfus improbog ifa- .4 mutisme


    cundiam cohibere : quin aliquando infurorem erum at. Nam m'

    Claudius Imperator cm accufatorern tot tam multa fceera de reo


    iirantem audiret, continete fefe non potuit quin turpiter 8: contumc

    : pro tribunaligladium in Os eius producerct *s ySiprineeps ad cru.-l 4 . in

    delitatern natus fit, tribunal cruore ciuili fdabit: vt Q_aligulam femm' Cmd'
    quinquagin'ta reos capitali pna,& quid ex diuerfis ctiminibus eadem
    fententia dam nalTe: ac (arp: Ob id ipfum tantm reos fupplicio addixiife guagua 22
    vt cetuicibusfecand'is vO uptatem cglotiam uzreretut gladij aciem 17'44- " '
    experiretur. Igitur (i modus ac mediocritas il a quae crudeliram imma
    8: mifericordi interiacer,quque tam neceffaria f iudicibus eft,in pau- 3

    cifiimis reperiatur , quis in' rincipibus fore puter, in: quibus cen-1mIt P .
    qudam cupiditates inflant ac vehementes animorum ' perturbationes
    ..

    quibus ad extrema quaeque prcipites aguntur? Irap'riuatorum in prin

    cipe indignatiozitacundia cterorum,in principe furor appellarurit ra


    men princeps ab omni perturbation'e liberqui nec ita,nec Odio, nec rra

    tia,nec mifericordia commoueatursfit Omnium virtutum ae {


    orbem co mplexusilit etiam iudicandi peritiflimuszfit denique Omnibus

    cutis acnegotiis vacuus: nec metu'da fmt ea quae diximus incommda:

    fequuntut ramen grauiora qua: illum indicando prohibere debeant.


    Nam cm principi multa ad Imperium retinendum ytilifiima prcepra

    tradi poffuntaum ver nihil tam necefIarium eli, uam-vt omnesillum,


    (quantum quidem iieri poterit,) amore ac be-neutiltia'aiullus odio pro

    fequatur.> I l-ud autem Omnium qptim confequetut, (i pn ac pr'- @fundi du


    mia pro meritis cuiufque decreta int. Et quoni gratio 1 ima ; . oprima.
    mia,pn vero Odiofiflimaezprlncipem oportet,vt am etut
    mnia praemia ttibucre , magiflratus ,'.inquamdmperia cudotia, cura
    tiones,munera,benecia,teliitutioneszpnarn ver irrogate net-ninisfed
    magillratibus integerrimis ac prudentilimis -permittere pnatu-m it'

    rogationemlta Het , vt principem pto fuis erga fingulos benefaiisfub


    diti omnes fumma beueuolenria comple'tturzinimicitiarum o mnium s
    fublata, 6: 111 magifiratus ac iudices deriuata caufa. Hoc ipfa natura nos j(
    docuit, quae inter apumexaminaregibus aculeos detraxit, qu mins
    cuiquam n'Ocerent :ac tametli facrazliterze nos etudiant peiles omnes,
    morbos,calamitates , 8c caqu humanos ab vltione diuina pendere : om
    nium ramen theologorum ,- quites diuinas accuratistratant , fumma

    confenio nihil horum Deo Opt. max. vt ab eifetrice c_aufa fieri fed
    conceiTu quodam,8c caufa non prohibente detiuatizquam quidem cau

    fathebrazorum loquendi mos verbo Hiphil vbique fignificatzpaul a


    liter Grci, quiacl fabulas omnia rtaduxeruntJouem rria Fulmina iacu

    452
    ~

    . LiEntLvAaTvs"

    _lari,quas Latini manubias albas,rubras,atras appellantzalbas qu idem effe

    innoxias quia louis vnius 'confilio,fc amicatraietione adSol fieri fo


    ilglinverbo leant fine cuiu fquam oficnfioneldfolurnpfulrnennnq uit ene'ca, placa.

    bile quod mittitiluppiter. Rubras vero fieritraietione ad Planetas


    minores,qu con filia Deorum minorum vocant ,quo fulmine anti-rui
    ges, aut; anirnantiabruta.,l feriuntur,homines non item : Ate'rti'umfufln'iinit

    genus atr effe dicitutyqi'iod fuperinres planetas,qucon


    filia Deori'im appellantur,fieri confuuuirsexquo lczicdes horni
    num fequiinturtNam Iouialis Theologia triplex illa quidem 8:' 1111110;

    foplios , 8: Pontifices n-Qrimins pertinet quam adpotaszprima qui#


    dem : Ca'ufas in natura pofitas:fecun a ad ciuitat,qu B
    factis 8: eiinetur , rertia ad theatruni fpetativt

    V:irro',ele~

    ganter fcribitlib. vno 8: vicefimo rerum humanarum.Omnium ramen

    Conflans o'piniofefieorum omnium >princip-,qnem ipfi lou effe pu


    tabant, nec ira'fci c.uiqu5.,nec violare ququ,ar ne d'nare 'quidzfed rnc
    diis interietiscaufis,8cAngelor Imperio aclpntefiate omnia procurati.

    propterea veteresgypt-ij legi: inde qu, a Prom etheo legiilatore re

    petebzit,qua_ reges nmodo pro ibertur occidere,fed fu pplicia fpe

    ? 0 tare 7:ne exil is fpeaculisyllum infpetatorib us crudelitatis vefiigi


    um refiaret', Mihi quidem arcanum hoc im perij noflri permagnu vi

    ,fquod ad beneuolentiam fu bd'itorum erga reges plurimm~ va-y

    .2f
    Q't/hf/f

    _
    '

    letf,;a,regibus omnia prmia largitiones,honores , -inagifiratus curatio~ C


    ries, imperia proficifci i magifiraribus vero pnas ac fiippliciadecerii'i
    jeg@ agi.- Nam Cm (iilielmus Poyetusfmeus popularis Pranco'rum
    Cane 'latins violata lrriaiefiatis reus , 8: aduerfariorum gratiofifiim`
    i `N_gmiiilia. C_iuiutus fuiffet , noluit princeps'qui oenfiorem

    ; indium { ne indicio quidem adeffezquin etiam c'rn reus


    f ''

    Ratifidjum iudicesbmnes reieciffer,placuit ex omnibusFrcorn m- Cn.4


    I_ijs iudices fielelzrost,y 8: _ab omni fordium fu( iciorie `vaciiros ad eurn iu

    .-

    _dicandum Bici-quo intelligi potefi quanto' iuris i


    _fier hoc imperium, cum ziif`dlem .fer temporib' us rI_`homas- Motus An#

    __glorurn, 8: Ijietonymus Moro Mediolanenfis Cancellarius 'vterqu'e


    ` imgieifllatis caufam dicerent : quorumalter coniuratofs t-eitrfdem fcele- D
    __xgis in_principem reos pro iudicibns haberet . alter aduerfarios omniu
    _maximos Sic ivitur fubornatis refiibus, 8: cum reo compolitiscum
    D

    l .Y

    ._

    ' .

    ' .

    ordinum inuidia, vir faniifiim us ac integerrimus ca

    s : - :fiance [ patrio more Grt. 'ring-,vm voceeffui.


    r I,

    u u"

    telegant,quam_futzceflbriii. eodem magifiraruiudex idem c-acctrfatr

    egefaflentientefenis la udaiifliniieruicemtcarnifici ferie'nclarnfprbe

    [ MM"

    "
    \

    . i

    n rer,._qurcrujie'lirnimngnam ijenricho regiapud bonos omiiesrrinui

    _diam conflau'it.Hic; forfitan diceresillufiriumperfonartim dignitatem


    pfiilare, yt quoies `le capire, defama,de fortunis'ornnibus-agitui',
    princeps ipfe fufcipiatogniiionefmflm enimDuxleiiconius Qggoli
    _y tri .Erancorutn regis propinquusperduellionis rens eilr;_5en'u| regi

    . Qqnfulc-nti refp'ondit? i'udiciumilludnecconfiitui,necterminaripofi

    mi!

    DEREPVBLICA.

    '

    465

    Franci-.e rege iplo pralenre. Idem Lydouico iti. regi de


    caula-lenati Sicilia: regis Senatum roganti relponlum ell z etiam li in im 7"
    catilaudices interloqui Oportetet , regi abelle non licete. Hc quidem
    ex atis Curi didicimus 6c exprellimus. nihilomin us ramen .regi l'en~l
    tentiam ferte non licebatf cm ne iudicio quidem maiellatis reges olirn

    alliieri'ntaametli principum Parium caula ageretur. ~Et quidem ex

    tat in mills, Cu'riteliatio Ducis lurg'undionumq-ui- etat rege le

    i.an 386.1%

    cund'usuqua public intercellit, quominus Carolus v 1..'rex iu-dicioper

    duellionis'u iquod aduerlus regem blauarr conllitutum etat ,.'adellen`


    ....i.

    Conlimiliintercellione >Pares Francia: Catulo-vr. rege obteliati


    lunt, Vne indicio Ducis gritannorum int-erellet , auf li inaiorurn
    innouare vellct , vnoconlenlu Senatui ac `polieritatit'ellatumid volue

    runt, ac lua: declarationis aora libidecetni petirrunri> .Curia telationis


    ata Paribus ac procuratori recio decreuit.` ltaque cmdefortuniisl.

    nibus/larchionis Salulliar ltcilco i. Regs Frap cdrageretur, magna


    contencine certatu-m ell,ac necellariis argumentis'rationiblque t di
    uinis tumhumanis 3 demonllraturri regem indicio. ": gg-remt. if
    Oportere.ac tametli r%i'o procuratore caulam vrgte indicio rex inter- diigilfcali
    lueur-nec lententiam Marchionisboznaiullillim publicara fggffljlf
    fueruritmihilominus plerilque Yilumeliiudicium illud ereptum fuille. @gif-'Km'

    @amobrem cum Cvalillhcnis ac Philot aliormque'coniuratorum


    perduellium> capita peteren turnlexander magnusmee le iuditem lette, 4 Q-,Cyrru

    neciudiciis interelle iultum putauir: rie iixdicibusmetum mwllille autV


    liberam iudicandi _ potellatem ademille .videretun "Nain li ' contra ,
    natutam ell ,' .vt eundem'iudicem 't noculatorem 'feram'us 5 : autem

    iudiciis acculatorlitiquanro id .veritis cillin crimine '


    perduellionis quo- reus principis. vitam aut firmatari4 violauille.' dicituri
    Quamobrem Dyudouicus lindicia inaiellatis aduerlus Petrum Britana
    niDucern,8 'Illiomam Elandiizr comitem,tratare noli-tinnen Q_hil-ipe
    pus Longus rex Francorum I_{Oberti comitis-caulam,l_`ed nm.
    nia iudicanda perinilit Paribus,quorumlmperio :ie potellate indiuizipi-r
    llituta lum: c { his ve'rbisrnoncepta,` N Francim re-l
    quellam t' 'niwdariimetgisvenirn us in l termi.. F .
    UUS Curiam cum 'xri aliis ; 8:. Item lementia adurlnsPertum .
    Milledolz qua Britanniarliduciaalrieo adiudica'tur , ylata eli ab Archief-
    PfQOPQRhemenli,duobus Epileop-ismo Comitibus,MathoMmi
    i lnwmtio, Vicccotriite Belliinontis, Se' loanneSuelIionenli, cliac for

    milla. concepta,N O rvuilacimus quod nos Coram carillimo domino noe.~


    lli'QiLudouico; tege .Francie iudipauimus .quibus verbis perlpicuum
    litreg quidem fpiuzs ptleri te,non. tarn en indice maieliatis

    Udi&;dilcep_tari conltieuillef.. .Cmfve't f_liphonlo Pito-num Comite


    mortuo ex Nea yoleosl'izrr'reditatetn iure legitimo ad le de-latam creuil

    fCriquaml). Izu'tibuicus iure accrelcetrdiad le pertinere diceret , indicio


    abilinuit. -N'ecFr'ancilcus maiorin indicio aduerlus (larol _Buirhonium

    Perduellemcoilituto lententiamiibifereudamputauituametli prlcns

    is 4

    4:4

    ojARTVs

    adeITet. @nerim cum de fide comitibus Campani pranda

    retut,iudicium ab aliis Principibus rege prfente conitutum eil: ac ten-i

    6 532 - : minatum , cuius fententia: formula fic concepta cli , ivm cA v ef


    .
    .
    . .
    .
    .
    .
    .
    .
    _
    Paribus regni videlicet Rheinenfi Archleplfcopo,c Lingoneliulicl
    n mo" Catalau'nen`li,P`liIBellouacenli,Stephano Nouiomenfi,epifcopis,8c
    f Othonc DuccBurgundi 8: aliis epifcopis 8: Baronibus 8:. nobis au

    n' dientibus 8: iudicium approbantibus. Qud ii quum ac ell, tin#


    cipem iudiciis abfbinere oportere cm quid fua intereft, vt in Omnium

    bencuolentia velut in arce munitillima acquiefcat z quant magis in


    caulis capitalibus maieltatis ac perduellionis id fieri oportet,> Succurrit

    in mentem quzeltio habita aduerfus Yalerium Burboni coniurationis i


    rcum Prfide Selua : 8: qux coniuratis Tarraria: exprefa Brino
    7 .

    ne Rhotomagenli 7 Prlide ac iudce quionis: quibus quzliionibus


    y plan intellel'um eil: non aliam coniurationis ac rebellandi caufam
    rolo Bu rbonio , quam quod francifcus rex, 8: publicam, 8: matris

    caufam nimis fouere videretur: cm agri publici ex Imperij legibus ac


    more maiorum fublata fiducia Reipublica: vindicarentur: qua: Burbo
    nius iure legitimo ad fe delata contendebat. Si rex iudicio penitus abili

    nuilfet,quatiquam abitinuit quodammodo, fi ramen iudicibus integer*


    riniis ac Procuratotibus chi tratanda omnia reliquiffet , nec Refpubli

    ca, nec rex ine tot ac tantas calamitates pertuliifet. Nam ucun ue
    fententia feratur , fem er tamen is qui caua cadit iniuriam lii a iudici- C

    bus illaiam opinatutlllud ver alicnum quod quibufdam obiicituri


    princeps ipfe iudicct , iu dicia breui explicatutus lit prouocationibus 8:
    rogationibus a'd princiflaem omnino fublatis . (mis enim uinefcit

    quam magnis expcnlis itigandum:qum multas amlaages ac i ationes,


    qu multos anfratus , quot repulfas ac moleitias dcuorare oportet eos -

    qu ibusaliquid in_aulanegotij eli? Neq ue ver Putandum pil: indicia eo


    ...meliora fore quo breuiora. Tametfi enim FI_hucidides,reopagitarum
    Y fui tem'poris facile Princeps, in eadem ua fcntcntia ( videa

    tur,fcilicet fcelerum vltionem repente' cri oporterego ramen Plutar

    ` chi im verHebrorum lententiam Ratuo veriorem elle. Hi qruidem

    in nupimi- ' in iudiciis ublicis trahi oportere neceffarium ` ducunt ei D


    "! .

    wm . qui : iudieare vo et. Ille ver inco libello quem defera numinis vl
    tione fcri?fit,pcrfpicu docet hommes ab immortali Deo admoneti,
    amigesfnvuigsveniendii elle; vel vt res ipf magis cfl

    , fit:vel vt ab im roBis pris { aliquem decerpere liceat, qui


    : vel vt fcelerum aliquando pniteantwel vt grauis punian
    tur:(f`unt enim co acerbiora fuplicia quo diutius impendei'ey videntur)
    vel vt quis ac melis de alterius capite iudiccturmequc enimlfieri

    telt vt li iudex vltionis appetitu, vel Perturbatione , vel aliorum temeri


    fcratur , quantcunque fitintegritatis ac prudendi, re't iudicet:

    quid igitut de Principe qui vtroque ?


    [ minorum :i maioribus emdari folentzquis autem qua: prin
    cipe indicata fuctintrefcindere Poterit? Is enim qui priore iudicio non
    fatis

    ..._

    DE RPVBLICA@

    465

    fatis accurate caufam explicauit: aut qui quid errore praetermitdi pro
    uocandilocus omnia commode farcite potetitzied ii princeps
    prima :& eritprouocandi locus aut erroris emen

    dandi relituslae fic a nobis difpurantur,vtprincipem omnino iudi


    ciis arceamus nili , aut prutienri homin con
    iliis terminati velit: 8: eiufinodi cauf fuerint,
    quae principis cognitionc aciudicio dign videantur : imitante-m prat

    cepta I_ethronis , quiMofem Iftaelitatum principem dii-ticillima caufa- @im im


    rum omnium iudicatione pene obrutum , ea ratione fubleuandum pu-

    tauit, vt rebus tantumarcluis , 8: ordinaria magiiiratuum iurifdi


    tione remotis cognofceret: ctera magiittatibus ac iudicibus permit

    teret._ Icl_ quod etiam ab


    Romolo
    fatum
    legimus.
    is enim Senatui ac ma
    _
    .
    .
    .
    .
    .
    .

    gtlhatibus mandata iurifclitione ordinaria,grau1iiiinas 9 tantum caufas um...

    iibi referuandas effe putauitzAc temetli I_mperatores Romani latius ali


    quanto fua indicia manate vellent,nihilominus ramen certis quibufdam
    regionibus finiebatur imperatotia cognitio : quas principum aifentato5,:
    tore quo

    nullus
    principesipii
    in iudicando

    inepti'or
    egrediebanturzvt
    :
    de Q_laudio
    quo rI_`ranquillus
    [

    ita fcribit , Alium negantem rem cognitionis, ordinarij iuris elfe,fu'


    bito caufam apud agere coegit. hoc tam ine te , vt quidam Grcis
    verbis, quae ab omnibus intelligebantur', {hiltum appellate
    tribunali n .dubitaretz @l www dlt/.apk Alius foto abeuntem fupe
    plantauit,ac hu mi proitrauit,equ e tandem progreifa Im peratoris
    mentia,vt dormientis os ac vultum pueri deforma
    rent acfdarent . Atque eo delabi neceife qui prudentia:
    cxpers dihcilimas quafque res fpetante populo geterec
    excitare pulchrum putet: quo nihil in monar

    chia pernicioiius fieri . Principem igirur qui frequ ens in iudiciis,


    '
    ' Senatu , Coram populo volet,hunc ego fapitia Salomonem,ptu- SIP/J' "
    dentia Auguiium, moderatione urelium quare ,aut rariiiim in pu
    blicumrproclireaarius etiam ius dicere volo: coque minus li ad fpe
    tandum conueniant peregrinizqui que' minus laudan videbturmon
    D , eti in corporis deprauatione,aut non fatis fpleri
    Y
    dido cultu,quque afubtlitis excufari folent,turpia iudicabuntzac mini- :

    ma quque apud exteros. cum amplicatione vituperabu nt. Rex @gefi-A

    laus fui fama ac rerum Igeftarum gloria Orientem impleueratzquem ta


    men rex fBgyptius cum hu mi fuiu , acviliiiimo Grcorum pallio in-

    dutum,corporis etiam ii'atura puiillum 8: claud intueretur, vehemen

    i '

    ter defpexit. quod etiam Iludouico r .regi partum memoria contigiil'eff/ wmf!)

    roditum . Is enim ad fines regendosc lires difceptandas

    gi rege Nauatra: intercedebant , arbiter receptus 8:


    contemptum apud Hifpanos excitauit cum hi cultu non

    , etiam equos aureis vefizibus ac phaleris iniiratos dedu


    xiifentzregem Francorum cultu vilifiimo fotdefcere tutpe ducebantmul

    la in eo dignitas oris,nulla maieliaszfed hominem cliuorum peragrati

    Linen tLvAit'tvs

    uibus deuotum dicci-es cuiusimagunculis pileus quuequaque cfutus,


    ' vefiis fquallida,totii'ifq; comitatus vilifiima fpecies: ac ni regis exercitus.

    in planitie apparuiiietmoftros homines Hifpanoi'um feruos elle putates


    Tandem Ludouicus reputans hominu m opinione laudabiles aut vitupe
    ratione dignos principes indicati , cum intellexit Legatos
    Amagnifico apparatu ad fe venire , tegias veftes indutus 8: fublimi fede

    confpicuus,regalem fpeciem illis oftentauit. Inde laudatur 'llarquinius


    Prifctis quod ex Hetruria fafces,ttabeas,fellas curules,annulos, haleras,

    paludamenta,prtextam,togas pitas, au reos cutrus ad triumplium c2.


    terfrque regala decora adu exiffet,quibus maieftas principis confpicua e

    mineret. Cauebit ergo rincecps,cum ad principis colloquium acceer- B


    1 : co. tit,quod quam rarifiime fieri ebet,ne quid in cultu cotporis ac multo
    mi'niuimums ac geflu appareat quod vituperationedign videatur.
    1,/1 LA)
    quriiipelentia feremper minuit earn quam quifq; de feipfo excita

    uit opiiiionem ac .imam ( aut diximus maieltati indicia non con

    ucnire,multo magis in fiatu populari quam in monarchialocum habt:


    cum difiicilime p_opulus cogi, difiicilis etiam ratione ac prudential regi
    poflit,ac feditiofis concionibus , aut factionibus iudicia perturbari

    fit nece-fie. (Liram rationem publicorum iudiciorum qud faepe bella

    i ca-sprout ciuilia 11211111115 _ulla Dictator prter perduellio


    nem, populo tranftulit ad Pratores quaeflionum. Certe quidem nulla
    tes vnquam ciuitatibus tam exitiofa fuit,quam autotitatem Senatus 8:

    imperia magiftratuum ad principem aut ad populum trasfertequia qu


    glie/impfen- ininus principiac opulo tribuas,faluo iure maieftatis , eo Refpublica

    222112223! firmior eft ac fiabilior futura: vt rete 'Ilicopompus rex Lacedmonio

    rum iudicauit cum Ephoris Imperium daret,&Senatus autotitatem fo

    ueret , vxori qurenti cur fuas opesfeipfo imminui pateretur, repofiiit

    illud,i{ta quidem ratione fiabiliores futuras . Difiici e eft enim ardificia


    excelfa,nifi fufientaculis validiflimis ac firmiflitnisiii-ridarnentisnittur,
    diuturna forehc autem in Senatu ac magiflratuum ofliciis pofita funt.
    In quo genere aneti cum multa prudenter, tum illud prudentiflime,

    quod qiriiura maieflatis habent,non modo indicia nulla difceptant,fed


    nihil omnino eorum attingunt ,qu vel magiftratibus,vel Senatu D
    commode explicari poffint. Ccilium'optimatumnn quo quidem Rei
    publica: tota maiefias confiftit , cogiturfere nunquam, nifi magifita
    tuum creandorum aut legum fcrendarum caufa. caetera per Senatum,
    aut per magiflratus expediuntut. ( fi laudanda res eft in Optimatum
    poteftate quanto laudabilior futura in populari fiatu?cum in omni caetu

    ac multitudine hominum, qui confilij capiendi,aut Reipublica: confti


    tuendae caufa coguntur , quo plutes fucrint, eo magis temere ac impru

    denter decerniturac iudicatut. Neque vero mihi probari potefl Xeno


    hontis clariffimi viti fententia, qui in eo libro quem de Arhenieiifium

    Republicafcribit,popularem fiatum tum maxime ctinetiputauitm


    rerum omnium cognitio ad populum defetturzc cum omniafortiaciu

    go cedunt, id : qua: fane res popularia impetia pe


    nitus

    DE

    REPVBLCA.

    467

    .nit'u's etiettit. N'cm Senatu teopagitat cfilia Popul authore


    .Pericle tranilata fuiifent , ciuitas inops , ino s coniilio temere y

    paulo prtcipiti cafu ruere cpit.At Ijeuetiorum Ratus du cif-fl'm' pf

    ' centos amplios annos domeiia. non minus militari landel Hors,
    legibus minime omniu'm populatibus,vtita icam',conferuaturfnihil
    nim populo fer ttibuitur,pttermagiratuum creationem: cartera mi
    ieiats iura modic'e,veletiatn intra modum cumtpiebe communictut.
    Neo von? atus Romanorum vllis temporibus ciuilibus.atmis.lgius
    `abfuitgautamagis eiatuigqum cum Senatu 8: ma ittibusJalua ma
    ,ieae populipmnia geretenturm autem @gccus vtexque legibus
    l maxim omnium populatibus Senatus autoritate,>dque 111231111;

    tuum imperiis quantumquidem potuitidettaxiifet opes 11


    bettatcm , ffcuta Rei unblic ni-,randa conueriiomcc dein

    ceps abarmis ciuilibus 'aut ie itiofisfconcionibuslciuita; conquieuit


    quoad populi libertns vnius dominatione oppreifan fuiffet. Dererius e

    tiam arenfes, :1111 acfh'cen-


    tia { cm feilicet omnibus omnia licerent in extremam [etui
    tutem 11`$11 genus in quo
    tus Confilio , magiraxuum i'm'perii's alma maieihte , id enim-fempct

    lexcipiendum nobisy cih omnia guberntun.alioqui fi Prin ceps,populf


    ve Senatus atltotitat'etn,magiftmtuum imperimmunera,iurifdi6tiones

    fe traduxerint , vcrendum yt omhium ope deferti tandem (ua ipfi


    maicate fpolientut.Ac tur iter;meoiudicio,peccant qui principum o

    pes ac Potentiam augere c Poire confdunt, cm illis omnia licere, 8: il


    lorum nutu,vetbo,voce,omniaiura,imperia,leges conuerti oportereia

    fiamme. quid in Republica tam 11 lit quod eorum arbi


    tratu |non mutati C_aligulze in mentem venetat,qui etiam in 'xu
    rifcfultorum poffefiiones inuaderc aufus , cm diceret, vt ni
    -hili'ogan'tibus refpondeant ni'. lccum 4, 1 cum. autem aug@ d "
    11 in principum-animos [ illapfa, incredib ilem ingenerat ty

    rannidis cupiditatem.His explicatis deinienclum etiam illud


    fe ducem : in feditione ciuili.

    : in Ive fmium ux dui:incg/mi


    4lrerurrifkioniffe gungen : :
    gf.
    drum ?

    CAPV-r

    CIM.

    vri.

    Vlg A principem erga fuos fe gerere oporteat , 8:


    ` fubditis, quibfque rebus ius dicere , tum etiam

    (if. in'quo genere ciuitatisiudicia maieiati minim cuenirents


    ` ""` -fatisopinion fuperis explicatum : fequitur vt differamus

    etiam illud,wrincepsin ciuilibus feditionibus,partiu m ducem fe fet.


    re ,item Bonus ciuis ( quam fequatur optare debeat ncne? Pri

    mum illud atuamus,ciuium fccciiiones , difcordias omni ciuitatum

    'its

    Liann qu Ait vars

    generi eiii'tiol'as,l ac modis Omnibusdeclinandas.elle'faut'liquidata


    " nullis con lilijs prouideri, vel prouif caueri non potuerint , medicinain
    quaeri oportere, quaefalutem laboranti- Reipubliepariant, vel cert
    morbum minuant. ' feditionibusexiliuntlape

    falutares exitus, quibus mores ciuiumac 'leges'conformantun ua line


    feclitione4 non e'x'titilfent: non propterea tamen ciuium { perle'
    `iplitlalutaris elhne'que enim li egervacuatis humoribusu-txfftion'ibus

    `veil vllionibusi'cui'aiiuii, propterea morbus cor ot-i vtilis elfe , vt

    'Eauorinus ex lquartanaimaximacommoda exi ere rputabat: ita (ape lit


    vtfbellis ciuilibus limporbi cines cadan't', aut exilio ellantur, at: veluti

    ' Putfiamembta vtantur, vt cteri pa'cem ac ttaiiqpillitatemcolantzfxpeB


    quoque leges oprimas iuberi , iniquas abrogati nontingit, quoneci'
    uili'tumultu lieti non potuifer. ( 2uas~vtilitatesqui bellis ciuilibusacce
    :ptas ferunt, perinde faciunt vt quiadulteria, furtay'cdes,acherumpu
    blicaruminteritus'falutates ex feips elle Opinantur.: cmntillaifitim.

    Pietastantamullum tam graue fcelus,ex quo nihilvtilitatis ad vniuerlos


    vel ad lingulos , vel ad vnum aliquem perueniat, quinetiam illaipfa fa

    cinorofotum liom'intim HagitiaDeus'Opt. maxiiad improborum vltio'


    .nem Bc ad fui gloria trahete confueuitNt igitur morbi ac vulnera, ipla
    'que animi gritudines ac perturbationes turn corporibus tum menti
    ' bus noxi funt,ita quoque bella ciuilia Rebufpublicis ac ciuitatibus pe

    , ,

    fiifera funt ac perniciofa. (Mod li quis putet'txrannis vtilia ellc,'naillcC


    fallitut. .etli enim tyrannis alitur mutuis ciuium interi'pfos :
    $.,' maxime potentiotum cafibus : profcriptionibtis ftilentatut:

    -concordia vero ciuium 8c confpitantibus Omnium animis labefaatur:


    non ex eo ramen eflicitur armis ciuilibus tyt'an'nidem conlirmari : quo
    niamnecelfe ell ciues aut tyrannum'aut feiplbs mutuis armis conlicetc:

    autfli tyrannus partem ciuium inv reliquos armate velit,vetendum ei ell,


    vr vel armis ciuilibus cadat,vel ab iis iplis quos atmauetit tandem feria'

    tur:` lin demus tyrannos ciuium quammaxima fitage deletari, 8c ex ar


    ice 4quali fpecula vo'tiof luiantes contemplati: illud tamenconten

    dum erit nunquam eos quos armauerint Obfe'quentes habituros: nec


    tyrannutn quemquam ade furiofum 8c amentem elle , qui non malitD
    incolumi quam ettetfa ciuitate dominati. Quamobtem tyrannictim
    multa metuunt,tum illud maximme cities arma capiant,c.modis oni
    nibus , quali feras beliias , qu non nifi detratis vnguibus acdentibus
    quiefcunt, exarmare conantur. Neque vero plutes tyrannorum talus
    TsaA__* va __

    accepimus quam ex bellis ciuilibus extitilfe. Ac tametli exhaulla


    bus vrbe tyranni potentia videatur augeri, minuitur tamen,'quiavi&p`
    tes armati primum de ciuibus Ouant vt tandem' de tyrnide ipfafacilius
    triu mpliare pollint. Ac meo indicio nullam ! probabilemcau
    lam habuete , cur Piliorienlium quos lub imperium [ubiuiixrant,
    occulte fouerent : quosy enim mutuis armis atterri polie puta
    bant,vt Plotentinos |rerum dominos facilisfetreiit ,non profpiciebant
    fetociores euadete qui armorum vfu ac libertate fruuntutfqtimql

    pate

    " YD'Ef REJ? V- L I .

    cnotiiijdeletanrur;

    459

    yvim ac robur animi delicijs alilueritibus

    amittumi; ciuitaturn generiy metuenda limtl bella ci#

    .uilia,t.um1vcr populaibusc optimarum im periis l`emper exitiol'a fue'


    '
    in
    _lmntinitrifrusdominatqcimperioidifcordi ciuiles fedari ; regu/arr
    nim
    .cm.quidomiimtur,ilnperandi ac prohibendi maieltate fubditos cnet-'
    .ccrepliirut bonbrunnac ciuiu m, qui im probis obfiliere v-a~l

    leant,partesiucri : Qcmocratia, rillocratia ;v nemo futurus ell:


    per
    ne
    ^f`

    qui vniuerllssimpemrefpollit : nili maxima pars ciuium afatione remo


    vra limlqueicoatafeditiofos ac rebellantes. parre cogat.
    .intelligo ',nonaliqiion ciuium ,fed,mul_torurn, qui vniuerlitatemcom

    B turbare pollint.,fPaueitas verne, eapiat inqrementum ,principio coer~


    :lr

    ceridcherf, quod { 'eli f1 princeps arma ponete iubeat , 8: ab in~v

    tegerrimis ac. prudentillirriis iudicibus controuerliam dirimi patiatur;


    CL
    Ill
    il..

    lh

    Aut li tantamali vis ell, 'vt nec leges inter armoru rnlrepitus exauclian
    tur, 8: magiratuum imperia {editiofor-um ciuium metu lconticelcant:
    P rinci eminmonarchia autin.' ulari Prtorem maximum f
    cohortes Praetorias,aut etiam turmas equitum vbique difponerec fe~

    dirionis capita repente , lineri potelippptimere oportet: vt @_pplicium


    quidem ad paucos.metus ad omnes perueniat: ne dilatio duces partium
    lupplicij meru in eam defperationem adducat,vt Reipublic perniciem
    moliantur. Suntenim ac femper fuerunt fortes ac boni ciues qui pro
    Cpatrize lalute morinondubitent: plures {unttarnen quipatram pro le'

    petite _veliur.'1`.ales igitur ciuitattincesopprimere derepente :


    ell, ne Crpius in homiue ilus umma Reipublic periclitanda lit:
    etizili ob priuaras inimicitias ciuiles difcordi exoriantur.Qudfrfa~i
    lio pri'ncipem autRempublicam opprimereftentabit,minim dubiran

    dumeli, an princeps le aduerlarium ac holem ferte debeatleditiofo:


    rum quile' principis ac Reipublicae adrierfarios Omnium maximos pro

    fitentur: alioqui li cum deliatu acfortunis Reipub. aut etiam de prin

    cipis capite agitur iple


    otiolumlpetatore
    n1 le prbeatmon mod au-stf.
    .
    m
    dacillimosfed etiam ignauillimos-quolque ad le opprimendum-inuita
    bit. Si paruamanus eli coniuratorum , patierurmagillratus ipfos lege

    D agere,l acl`u ppliciorum acerbitatem (ua leuitate moderabiturque ci:


    tis qu paucioresrcomprehenli fuer-int, vt tum boni ciues in oHicio
    l contineautur,tum iniprobi ab incp'to deterreantur,nec tamennimis

    curiol 8: anxi de couiuratis omnibus inquirendurn erit,ne tormen


    torum vis areanaextorqueat qu ignorati quam lciri prliabilius lit.
    exprellatamenreiveritatemec coniurator in caputprincipis fuppllcia

    dili'erremecl'hil _cuiquam in eo genere ignofcere debem us.Ct`1m enim


    nobilis quidam Noi-manos apud nos fraterculo fodali conlitererurlli
    Francifcum regeiiioccidcre voluille, nihil ramen au(umelfe,& Hagitio#
    levoluntatisfpontepnirerezlodalis reo conlitentiac lcelus deprecan-I

    ti,quantum quidem poterat , ignouit: eundem ramen paul ! re.V


    gem detulit, qui reum comprehenfum ad Curiam Pariliorum mirri' inll

    fit : Curia capitali lupplicio , quali perduellionis conuium,damnauit


    l'l'

    47o

    LlBEiR/QVAPQT'VS

    Prudentis tam,opinor,rex ignouiifet, qui: cogiatioliis'iiliusac volti#


    raris,qu propter fceler atrocitat leges coercghominpnitnietnc

    fui ip ius proditor caccufator prius'excitiifet.qumaccuiirreturtAtcm


    t OalliusAuguiioccidere non modo propotiiiiifet,.vereticiidenri

    'ef J',

    au acia co niilium exequi conarettir ` Senatu Romanofperduellionis


    damnatus eir : eundem Auguiiuszfupplicij, metwiiberatumadfratrem
    prouincia: Priidem miiit': fed'prisocciiiis( ! qum perueniret:

    quod quidem Augu iii iu iiiifaumt interpretabantur; cadem coniilij

    calliditate qua

    C MarcurrrMarcellu nr aduetrium Omnium ma

    ), Cuirogante Senatu peperce'rat, rrecari iuiliife dicebatiir. Yerius


    eil ramen nec. Qaziarem , qui : omnes clementiaB

    quadam ' fu perarat: nec uguiium in tam fubl'imi'lionorum ac maieiia


    _ tis fede collocatum ,iuam dignitacem 'occulta : eoru'm,quos iuiiii

    fimis fuppiiciis afficer-e potuiii`ent,i`dare voluiife: crateri ereti


    fabant, vt ( faluti confulerent ,6e dementia: famam , quam deic ipii

    excitarant iiia ratione tuerentur. At ii coniuratorurnv in principem ma


    gna fuerit multitudo , cauendum crit ne fupplicio additi torqueantut
    in Caput coniuratorum: etiam fr tyrannus omnes folo nutu necare poi-_
    iit. quiaxmulto plures coniuratorurri amicos ac Proximos in fuiodium
    excitabit , quibus foriitan nec opes , nec gratia, nec propinquitates ,
    multe minus volu ntas deerit ad vltionem repofcdam: quarum rerum
    ii metus abeir , nihilominus ramen principes crudelitatis Opinionem o-

    .
    :

    mni ratione declinare Oportet. In quo genere i_\l__erone grauiter pcc


    i ricains tra catum,qui coniurarione in fui exitium ac perniciem detefram qua
    fgfimm b3 iiionibus ac tormentis omnes coniurationis conicios exquireret,eiiecir
    , quam de tyranno non potuerant, de tyranniferoribus vlrionem
    acciperent,ciimNeroriis amiciiiimos ac do meiiicos quaii coniurationis

    articipes incuiarentzquos ille Omnibus iuppliciis aiiecit. Inde fecura eii

    egionum ac prouinciarum aperta defettio. (mamobrem lexandci


    magnus, poiieaquam de Parmenione ac Ifhilota dque catteris coniura
    L > _enemy- tis ptrnas iumpiiiier, legi Macedo nurr, qu: proximos quinque

    mm

    ratorum in principem morti addicebat , noua lege derogauir. Niillaig


    ramen coniuratio melius caueri poteii,qum ii pracoccupata diiiimuleD
    turzvrretefacirus, thimum,inquit,remedium iniidiatum eii,iin0

    intelligantur. Cum enim iannoimperator Carrhaginiis Senatoresac

    'mm

    printiqes omnes ciuitatis nupriaruin ipecie necare propoiuiiietenatus

    re inte lera decreuit legem umptuarii promulgari oporrere,qua num:


    rus conuiuatum at iumprus ieueriiiime deiiniebatur. Senatuicon

    , n qui?? iulto 3 iine tumulru ac carde cuiuiquam Oppr-eiiaciuratio eii.Sic Eje@- t


    { m, clesLaccdemon'iorum Imperator 4 , cni iniulam th aduerius Allie
    =~mgn nienies praziidio militari tueretur,rnilites occulta coniurarione decreue

    _i'gi
    *tu

    ' rant in iniulae dominatum ciisincolis inuadere'.coniurarionis vere rei~`

    "iii

    iera fuit arundo . Imperator re inrellea amicorum corona iiipatusvr


    bein obire cpir , ac milirein iibi obuium arundinem geiiatem eccidi!!

    iti

    tumrepente : eos omnes occifururn quia'riindinem :

    DEEl /" B L I .

    A47x

    eoniurafti quielfent,'fcirinoluit: '_incolas tamenviuflit'militibus fiipendia


    ( oonlpirandi Occalionefu-blata,con.quieeren LEth diligenti

    .euiqte Imperatori ac - efi opera,vt non tam ediciones

    _toilerequam ptoccupate Iiudeant. namfledjtio femel actenla quali


    'fcimiltla impetu populatitep'te agitatut, ac totamyrbem prisinlilma-

    refo;let,qum relititiguil t litt.Neciuffafunexpetandaprincipunuqui


    quisiadalffuseoa Occ-u tis-inlidiis parantut,eminim Omnium intelli
    guntiaicfer Ht v_t exteri-ac petegtini principes aliorumppncipum arcai
    pferipta-,gelia,fermones intelligant :z8: qua: domi .getaiitut pentus

    ernment. gelopidconiutatio de arce Cadma tecuperarida ," prius


    Athenis petuulgata >fuerat , quam quid geliumeliet.iconiuratis ,avt e
    uentus docuit.. nam paul ana quam dux Atchias vn cum `pratlidio

    .cazfuselien admonitusfueratpet literas fPontificis Atiienienliumwt fi -


    b_i cauetet:quas literas ne inter cnandum legetet,contrit prnuetbium l
    yfurpauit, ln cta'liinum negotia. @is nefct'itrolum ilmpetatorem /4:

    omninmfere uquuam geterentur abal'iis Principibus, aut clort'em '

    '

    c ` i

    autconfcium
    Brandcbufgicus
    uiffeat
    familiares
    earn coniutationem5qtiam
    ac domellzici Cazlatis lulccperant,
    Mauritius 8cquamque
    lbertus " .`

    'JR

    ad exitu-mpetduxerunt 5, nefufpicatus quidem eli. Quid externa perfed mouri

    quoriggglinaconiutatimqua pene tota Gallia deliagrauit 7 prius ab 7 2m 'im'


    I-talis,Germahis,ac finititnis populis intelleia eli, quam ab iis iplis quos
    C COHIIRflalCepIa filmar, _fubodotata fuilfct : quibus tandem Cardinalis

    ( per,- lithrs rem; ipfam dicitur apertiide. Coniuratorum ramen

    lelittnilliafiiilfe ple-rique fctipferunt.Ex quopetfpcuum eli conuratio#


    neiearum tetu-tn, qua's vi 8catmismultorumconfic Oportet, periculo-v
    losac difii-cilesteititus fempetihabuilfc :quia nec paucis expedir', nec

    mUlIlS p'ollim : ac fpfiimea Mierculis coniuratot atcana ma;


    nantinvnlgusnam Philotas metettici ooniurationem aduerfus

    drum ma num> deteitit qua cumfociis proditum fert l.fic luluia cle

    8 rrianus:

    lllit Catin eoniuratos ad Giceronem, 8: nolira act.ateocculta conlilia


    P'IiOrlSCampa'n'tgui Gallorum _tritem es agebat, quque Venetiatum ci
    ! diripeue prropofuetat, merettice prodita iunt.; Difiicile eli ta

    I
    ` 1-

    D men entmqui magno-acfotti animo .tyrannu mvoccidere , ac mori fin: nl

    fufceptafciiteiitia 8: inferenda vi proh'ibere l1 propoliti

    tonfcium quem metuetc poflit, prterfeiplum habeat nemnem.'qua+

    lis `teuolafjuilfe
    dicit-latgqui prim'us abieucntu genti fuse nom indidit,
    i
    dextmm - fPPOfUilfCt,q'Ui'ngiS EQIfIIH'lC

    '

    gai.me iregeonciderat' Q_. Non minoteaudacia dicam an fortitudi ne ifimlf"

    agrari Setui regisdomefific-us 'Pu tcaru m~ regent inter me*

    41055 8: liu ptum regina: illaru-m vindi


    carer. Ita'qu'pque Ijhiiipputn Alexandri magni parentem'aufanias toa`
    10 QXereitulpetant trbcldauit.Q-uine'tiam Petrum Aloilutn Placentia
    tyfmuum in _fual ipliusatc'e Pttori'anorum militum prdio fiipaturri

    COUUflttntcatunt isqui Qomitianum Imperatotem Occidit,in late~

    bris. abditumeadem fraude ttansitit qua-.duit Ifraelitatum QdUS ?


    [Il:
    t

    472.

    (LVJ R'TVS

    bitarum regent . nif ( Medices, is qui principatum Florenti


    &,11 ferreo thorace armatus : , neecohortes

    Prtori,nec arces illum fermare Potuiffent ab hominum dcfpemtorum


    manibus , qui in abdita ququeloca fpiffrm /, vr illum in

    terfrcerent, quocunque tandem fupphciorperitun fuifentxm enim Se


    >natum haberet Pretoria, cohorteeirconantgnondefuit qui Principem
    conaretur , ignarus illum interiore tunica fuilfe at
    . eodem momento ficcarlurn'prcip'i'remdri iuttl Sed quibus
    artibus eas curatones percula principesv declinare , fuperis

    diximus. N unc etiam 'ruud drferatur,qu ratio primiipibus en: ineunda,

    f1 feceffxones ciuium in Republica, extiterintmecvlain'principem odia,B

    nuH inimicitize contrat fuerint,quidprincipi agendumltnam


    controrterfr exrftunt inter c_iues eiufdcm Vrbis , (sapins inter oppiddi.
    uerfa,nonnun inter prouinciasktvrinceps igitur 'Omnia prof

    fpieere deberteoque accurats , Pr :des prouinciarumur ma

    ' .70511}5[ ffratus eu'fdem vrbis feceffronum principes fuerintmam quai in eo gc

    ; nere leuimm ducas,p_aul momento grauifrma conrperiunturzcvtma


    .

    : tempeates quai calarnitatem agr is inferunt , ab exhalationibus


    leuhmis excitanturzita quoque bella eiulia,qu ciuitati
    ~ ` bus extunfaffetuntfpe ex rebus minimis-exoriuntur. Argumento (tt
    mod quod Imperatore non modo ciues nguli,fcd etiamv
    nuerfr , oppdapfa faionbus diuifa fuere, vt quem quifquc colo'C `

    r..

    r,.A.mA

    rem ndamaueragpro eo quafr pro :tris 6c focs`propugngndum ,


    dq-,Potffrmm radis Circenbushi'nc 5112,

    ' quid'verbor : et'x. verberzacrtd eo deapfa res e,vtcm

    rnngiratus Vrbis Continopoleos aliqu'ot feditionis authores


    fao 6c magftraftbus vi depulfrs fuPplicio ad

    dros eruer'rt: cteros carceribus etratis hberauerit. nec

    otebs coquieuitled eod furore ophize maxim incendt: 8c vt


    impuntatemguarn Pofrtis artns { n poterat, ad'ipifcerctur,

    l
    u

    `
    Panum fatons ducem [ c in latebrs abdito Iuinano, lm
    oeratotem . coque amenta proceffrrwt triintaeirciter homin

    #um

    www mo die : dux pfe partumi mq'uenouus !)


    no'
    mor cfus eet,p\ebs Xu -[ fpoliaratzqui ramener eiu

    kv

    `
    '

    modaron'rbus ob\e\_:atonem initio : .'Ita quoque _yracus


    em no `corr'ru:t\es de arnao inter fe Vcertatrerrt,c:eteris -nitio rifum cie
    bantzqu'r ramen crues vnuerfos arrtrrzmerum,ac-tarntilsi odiis 8c animis Pu

    gnatumewt
    ferocms
    quibufque :
    optima
    tibus'moerurn
    arrpuertPrsgiturqurnex
    eiofmodi {

    (erpere pomt,aut frigdzr infufanutffuocarione reir

    gui ( .xm cm magnus intelligentEpheionem 8:


    Cruteturn (rbi amemosmuhtione mutua didere,c ati fui

    iortrmos duees pertrahere , vtrofque bLmdis fermonibus


    rm , de'me ( aeerrm : iuratus'fc h'oem ei

    `\

    futur'umquynmusakerum verbo obiu'rg-ationeac

    '

    inieo

    .
    473
    inieclo vtruhq'tie vvrrique conciliauiti Accert Lydouicus dollen-is qui
    pro lua religione erga Deum, pierate in proximos,charitate in lingulos,
    iuli'iriain omnes,in diuorum numerum relatus dicitur,cum maxima lui
    nominis gloria illud etiam perlecit,vtnullainter prin cipes controuera
    luerit , quam non iple pro lua qui'tate ac prudentia terminaret "_

    autem lummope're principi cauendum erit,ne in liniendis principum li->

    tibus gratia vel odio cuiul'quam commoueri videatur.Arque' in eo pru


    denter libi cauit rchidamus rex Lacedmoniorum, qui c'm'duos
    amicitiaconiillimos contendere inter le videret,eosin templirirrvdeA ~

    duxit, 6c ab vtroque petiit ecquem arbitrum reciperent? cum Arehi'cla


    m optallent,iureiurando vtrunque adegit le qu'iuberet lat'uroszdata'
    orlus ell:\fos,inquit,vero hlnc-dilcedere quoad in amieiti bolla
    fide redeatistita prudter vtriq;vt_rumq;line lui oflenli'one - yca--t

    iunxit, 6c ab vtroq. grati rerulit: quo nihil principi earius aut antiq'uius

    elle debencm nulla lint propugnacula principibus certiora,n'ull;e arces


    validiores quam lubditor erga princip lides ac beneuoltia. Hic non

    agitur de tyrannis qui nulla remagis quam intellinis p'otentiurn odiis,


    ac mutuis cdibus deletanturlaepe lit tamen vt rebus compolitis 'tyran'
    num inimicitias lerentem ipli adori'a'n'tur; vt quidem Columnarum 86

    Vrlinorum lationes ad concordiam 8c amicitiam redierunt,cm intel

    Il'

    ligctent lexandrum vi.Pontil-icem;Maximumhocfagerewt ex eorum


    calibu's : calamitate purij lui Borgi Opes ac potentiam augtuerlnter
    dum etiam tyrannusquum potentiorcs in ciuit'ate propinqutatibus 5c

    gratia liorere vider, nec pares aduerlarios quibus oblerepollinr habe


    -A.

    .;
    \l

    re,tenuibus occulte lauct, elque in-locupletiores armate lolet ac nefa

    riO leele're libi obligate qu mins i'n gratiam mutuam redire pollinttvt
    quidem I__qannes Bentiuolius Bononi ry'rnus lecille dicitur; cm Ma# ;
    rilchotorum gemis principem ab aduerlariis necari laeil pe'rmilit,vt ed /44
    lcelere conciliari prohiberet,& mutu'am'iciti'az lpm' Vomn'eir..~`l"tirpe

    t:

    conuelleret.@.nquatn nihil lrau'desilli proluerunt, nec 'regis Pratico-_

    t~

    `tum gratia,quoniinus de tyrannidis `a'rce tandem l'de'turbiifetur; ACapi'

    talium autem lcelerum obligationes ciuitatibus in primis exitiol (unt:


    D quoniam amicitiarzum c concordize lpe lublata=iielper`ati lionifiii'es in
    Omne lcelus prorurnpunt, necvllis promillis ab inlania deduci pollunt'.
    vt cum legio Q_arthaginenlium bello conlelto domurn reuocareturgm
    lires liipendia libi petierunt,qua`: cm denegarentur,oppi'd'a quteqfr'n'ue

    nitillima occupant ac diripiunt. 8c quoniam ducibus metuendurn 'etat'


    neproclerentur , militem quemque lortillimum inaudita lcelerum cru~

    delitate ac im manitate obligaruntzllaldrubalem Il'mperatoremc lega


    q toscumomnibus Carthagmenlibusqui in eorum potellat vene'ranu
    Crucibus ailixerunt: stt .necelle luerit Carthaginerrlibus nouos exercitus

    cum veteranis conlcribere , ac diicilidiuturnque oblidi'one rebelles,


    quivincinon poteraiinlame conlicete,ac modis omnibus crier-are . ln` ilona
    qUO genere belli principem Opo'rtet' le perduelliuni hollem- acerrin'iun'r
    Ollentare.Sed lr principibus ( iplis lub eodem rege contentio ell",

    rt 5

    474

    LIBER

    Q__YARTVS

    quos quidem pro iure maiellatis, nec verbis,iiecprmiorum lpeplacai

    pollit, atbi'tros fumma integritate acprudentijirxli'antes, 8: qualesipi

    optauerint, dare oportet , vt rex ab omni inui ia 8: maleuolentiaioni


    - procul fummoueatur. Nam fi conrrouerlias quprincipibus interiplos
    ` intercedunt, aliorum principum arbitrio ac {ententia terminariquum
    elkeque iure populil omnes vtuntursquant id quius eli in cil
    uirate,iudices eos dan' qui ab omni odio,gratia,inuidiafordibuqJ/uriunn
    I_rinceps enim priuatos 4 cogerepotei vt arbitrium recipianta que

    pfiupimn. trliimum inter propinquos acpotentes lieti oportet, ne ab quitatead

    , : zdl'ma prcipites : Sed lioc maxime Omnium principi

    fuga'dum ne alterum odio alterum grafia prolequatutzea res enim


    multis Principibus ac .ciuitatt'bus : fuit. Nam Igunias Philippii

    Macedonie:l regem occidit ,quod, .a quo fuerat ctumeliolil


    f ,Pimm ,ue- {imeconlu modo apertfaueretfed etiam ius perenti dene
    xandro.

    aret. Nec a 1am ob caufam fjenriclius vi.Anglorum rexdiurnrnumil


    dacimeliillimt bell excitauit,quo annis triginta vniuerfa Anglia de
    Hagtauit, 8: Ooginta circiterprincipes, [i Qomi'nio credimus,liaut,
    quam quod rex Izancaltri faionis ducem fe ferte non dubitaret ad
    uerfus Eyorcbos, qui fulis ac proliratis aduerlariis regem ip u m 8: qui
    dem in carcere cu m propinquis omnibus in teremerunt. (lud nell/lan

    Chio Pefquerenlis aduerliis Carolum v.Imperatorem coniurauit,in cate

    lapolirum erat,quod Carolus Proregis Neapolirani partes tueri eique ni


    misauere videreturlnlinitum {itBurgundionum 8: Aurelior nolirorum faionesbella ciuilia,principum caedes,ac totius Gallia milerandii

    i
    fi

    oratidne perlequi: quze omnia ob id ctigerunt qud ij quipro


    \ pinquos quo iure 8: eadem amicitia ac tueri debuillent , regia ma
    ieliatis oblitiquali Aduocatorum 8: Oratorum oHicia (
    liorum
    derenturpartium
    quidem fi:I duceszc
    [ocios ,aliorum
    cm alterialteram
    holies quam
    faionem
    reges elle
    pratulilfentamaluerunt.

    Qgd quis obi-iciat; principes e trahi,& quidem inuitos,ci`1mple


    riqueperuicaci animo nulla fe ratione autiuris quitate duci velint, ac
    ne vllis quidem amicorum recibus exorari fe patiantur. ego principi,
    quem adegit , acile allentiar,vt .cm omnes iuris aditusad D

    conciliandos [uorum anim os tentauerit,illud tandem quod qu


    tate'non ,potuir armis con fequaturfuturum non eli enim vt quimera
    micis velit nec ratione obtemperare, paucos babeat fria: {ocios temeri

    tatis. Principi ramen modis om nibus enitendumme fubditos (ciplop0


    tentiores elle patiatur. Sed in cidunt quibus rant (unt dif

    ficultates,ta'ta latet obfcu ritas,vt nullius arte aut prudentia explicari pol

    lint. vt (i cui contumelia occulte illata fuerit,quam qui intulit inliciatur,


    nec vllis argumentis prterquam iis quin cietuta verlanuir, quid
    veri lit appareatzinter plebeios quidem expedita res erit indici, quip
    pe nili perfpicuis tefiimoniis damnare debeat nerriinem :led ijquigl'

    ma ttatant , qui de generis nobilitate gloriantur , putt'dignitarfm


    violati fuam , ni latisfiat ei qui iuratus iniuriam fe accepille aliirnnf.
    vinim

    t
    i

    ,DE RPVBLICA.

    "5475

    vitam quidem acfortunas [ubditorum in arbitrio potelate tyran


    norum elle contentur : dignitatem negant. Eis igitur incaulis populi
    qui ad Aquilones pofitifuntngularia certamina decreuerunt: plen
    fum _leges Langobardorum , Saliorum, Ripuariorum, Anglorum, Bur- @nomma

    gundionum , Danorum , Allemanorum, Normanorum : qua: neclegi-


    busiuinismec Ptifieio iu re,nec aliorum infitutis probantur:nii ad- e @Momma

    uerfus legtimos boites bellum inditum fu erit,dque du cis exercitus au


    toritate econfenfuinterdum etiam duces vt fuorum lnguini

    cerentfingulari certamine de fumma rerum decerne'bant: vt Romulus,


    Colitis, Marcellus,hoium reges lingulari pugna. fregerunt : ita Hundi.
    B gus rex [ Roem Danorum regem monomachia vicit: Carolus

    item rex Neapolis Petrum Aragoni regem fingulari pugna, vt de regno


    decernert prouocauit neq. id nou,cum Scipione Affricano Romano~
    rum Imperatore Corbis 8c Orfua de Principatu contendentcsmegarunt

    fe alium deorum hominmve quam Marterniudic habituros. Et qui


    dem prazat nobilium controuerfeas certamine legitimo , more mzl
    iorum , ( qui monomacbiam in perfpicua minimque dubia caufa non
    admiferunt, ) dirimere quzim ciuilibus rmis concurrere: Si Perfon il

    lullres tet tamis odijs exarferint , vt Placri nullo modo Poflintzdug:


    bus enim propolitis incommodis mains declindum effe fapientes rec

    tillim prcipiunt: mores ante inueteratos multis feculis probatos,


    modo diHicile , fedeetiam periculofum eil conuellere conarii Nam

    cm Raotarisf rex Langobatdorurn mono machiam iflulilfet,eandem 7


    mult poil importunis fuorumrogationibus refiituit, tcfatus bel~ gdm'

    luatum hunc morem vehementh difplicere. Nam fublara mono

    macbia (ecute erudelilim innocentium hominumc occult:


    .

    d_S,qu forfitan Propofitis periculis : infamia femPiterna non con

    t1gillent,(cert quidem D. ldouicus nulli pietate fec'undus, :


    E

    ' m Yrimus omnium sip-ud nos fufluliiledieirur. yqua'm'legem ghilip- 3 ;

    pus Be lus Ludouicinepos iterum promulgariiuiiit :idem ramen bien-_' fjglfjcggfji

    nio poil Omnium fer ordinum rogatione fuam iplius leftreemu'mtiquarel immin
    quodammodo coaus ci): : cm occult-is cdibus fortiiimus quifque n es'

    D Cuderetlbilippus11.Burgundion dux non quidem duell 'fuflulinfed


    n nifi legitima cognitione magifiratu decerni voluit: c temere apud
    Batanos id cuique liceret: Perniciofo Danorum explo,ttpucl quos olim
    omnia caufarum litium genera fingulari certamine defi

    niripermifii9.Ruteniver Hungari n aliter qum li de caufa iudi- 255?


    calida non liqueret. At Melpliiranus princeps nullum ad feditiones mi

    litum coercendas; 8c ad cdes oecultas remedium tam falutare elle du


    cebagqum monomacbiam imperatotis autoritate e concelfu decerni,l
    lege ramen vt virtus vito-re lneca'retul',t!t in proliuentem fine !
    tura mergeretur: coniltitut-otad oerramina fubeunda loco publico quem
    Humem vndique cingfebat.Hanc igitur-legem militarem tulit cm Infu~

    b_flzt rege Francor prfetuseffet. Cm .enim fublata fuga Se au


    xili), vincendum aut cum infamia fempiterna moriendum effet milices
    rr4

    476

    LIIBER'QVRTVS

    modelli? dCHCCPSac temperater focietatem camici'tiam [/


    fx'meme funn Iam vero cm necRomanis mcndacium putarctur iniuriolum

    2 in nec maintes ! Hngulare certain en illa tum alteri mendacium de-`


    iiiiiilnifiiiiii , tandem xtate contumeliolirm ac prop capitale elle
    ' cpitmtque id / rim f_rcilco i. rege Francoru m,quum
    in rincipum corona viruni bonum elle negaret ,l qui mendacium

    } ola' arum armis non reieci'lletzquod in ( : Imperatorem,a` qu@


    afmeting/tan. quidem verbo violatrts contumeliam mendacio 1 re

    111313132?[ dium vide'batumid ta men deinceps apud nos in legem


    /15:22:12? / iami'nternobiles, au: milites nemo, qui mendacium oblatum
    patienterpertulerit, vir bonus aut fortis cenfeatur {edignauusr lndegra
    , . ues-controuerr,vuln era,cdes,ad omnes ordines ciuium permanart.

    a -

    tandem @enricliusin qui monomaclii'am decretam , magnoillullrium


    virorum concurfu terminati non lineacerbillimo dolore viderat, lege?
    perpetua in polierum controuerlias armis dirimi' veruit. Acne labem vl
    am infamia: fubiret is cui mendacium temere quifquam oppofuillet,

    Q_arolus ix. legem laniiis renouai'i iullit, cui etiam illud fubrogauit,le
    dignitatis 6e exilli'mationis periculum eorum nomine qui mendacium

    obliiriim vi c armis non vlcifcantur recipere ac fubire velleznunquam


    ramen tanta liceariorum multitudo antea in Gallia videtur,quanta

    extitit [ublato duello. @is enim line rilu exciperetur qui ob mendaciii
    oblatum iudicem .ippellaret ludicio ramen nobilitari's ac centurionumC

    ] iiiimi labem patricius millue contraxilfe videatur,q'ui vic

    armis illam [eu petulanti'am, feu contumeliam non refellatxnecfacil

    profetam liultx opinionis prauitas dicam, an leuitas , ex hominum

    f:

    animis eximi . Iraque quod antea diximus duellum ad grauiora

    declinanda incommoda ferendum elle, non propterea id lege ncien-

    dum putainus, [ed principis refcripto ac maiorum magifiratuumcogni-

    rione decernendum. >Illud certe incommodum cauebitur cui lineduel

    lo prouideri nequit, quod gentiles vicini, amici, ac propinqui ob vnius


    acceptam iniuriam ad arma concurrere quodammodo cogtur: etenim
    faipillim improborum liominum vis acfuror in bonorum ac fottium
    ciuium capite redundant. Illud autem in anula: cognitione potillimm D

    ii
    igt

    verlaturme duello controuerliam vllam, nili qua' capitalis fueri't, 8cqu

    q ius perfpicua probatio extorqueri non pollit, dirimere liceat: ii'lquc lcgibus c conditionibus, vt cui arma erepta fuerint eidem vita eripiatur,

    n
    ri

    'n acinfami {empirerna labes inuratur:qu Pnarum acerbitas, 8511161

    mia: metus, plerofque tum :i duello, tu metiam ab iniuriofa facinoroli

    lin

    que vita prohiberct.Nam I_liilippus Bellus duella [ublata non aliterno

    bilitati rellituenda putauic quam magilraribus , .


    tere Senatufconlulto cauetur.

    Idem Qonatus in Fuxxi coniitis

    aduerfus Arminiacum , negauit locum elle duello quoties contro


    ucrlia iuris exillir , quod 'etiamnum Bearnenlium lege municipali

    4 continetur. quinetiam `legibus IIeapolitanis 't mono macliia dererMilam,

    licuit, nili cle perduellione aut cde fortuita qurereiur: cuni


    llllifll
    l

    lil

    DE Riap'vticA.`

    477
    `.

    antea quocunque crimine oblato prfeter furti caufam aduerfarium pro

    uocare certamine liceret,ine cauia maiorum 5 noiirotum moribus non gfigndfhf


    video licuiife. Nulla ramen legibus Hifpanorum duelli iuiia caufa '
    . deft-run.

    probatur. Quid igiturfi contentiones inter familias aut inter collegia .


    ciuitatis ex iifdem cauis oriantur', quibus inter priuatos, an gigfulmlmi

    armis experiri fas ? monomachia cette locum non haber: nam ipfa
    nominiswawcm : duelli interpretano/repugnant. at trium Ho
    ratiorum ac totidem Curiatiorum certamen 'grillo Hofiilio rege decrc

    tum fuerit: id ramen belli Albanos inter acRomanos Eniendi cauia fe


    tendurn eratmec interefif quo numero ad uetiils holies decernarurfed a
    liud iiatuendum ciuibus inter ipfos ,quotum vitam , famam , ac for
    ' tunas tueti,aut iicui quis noceat,legitimoiure agere oporret. 8c quo

    niam iuraquaedam Pamiliaria funt,& fila collegiorum atuta,iudicibus


    haze accurate difcutienda erunt:ac omniliudio profpiciendumyt lime

    tus (: ciuitatem magiliratus cohortes a'rmatas locis o


    mnibus difponatJd autem { penumero accidit,cm de capite potenti

    velgtatioforum ciuium agitur : aut cm fupplicia inuiitatis legibus ac

    mlotibus irroganda [unt: cm enim Senatuiconfulto S llaniano qua


    dringentos feruos ad extremum fupplicium ob vnius culpa trahi opor
    teret,quia populus Romanus rei nouitate ac indignitate vehementer
    commouebatut, Nero legionem omnibus thi's regionibus difpofuit,

    vtplebem coercetet. qud crn ab Imperatore I_uliiniano in confimili


    fete caufa prgtermiiIum fuiiiet,ings illa feditio quam fuperis dixim us,
    vrbem Coniiantinopolim vno velutince'ndio repenteinflamauit. Nec

    ita pridem duce clariiiim vrbes, Lutetia, inquam , c ntuetpia, graui


    feditione fuerunt, cm religionis caufa damnatos populus

    plicio liberaret. Inde elgarum rege defectionis primordia cperunt.


    Neque id nouum efi: , fed in ipfius populi Romani luce contigiffe legi
    mus, cm Yoleronem 'feditioiiim ciuem fufiibus cdiiuiiiflet Coniul,

    Q_ )r

    plebs illum fu plicio exem'ir ac Tribunum creauit,vt popularem aduer


    fusoptimates libertatem tuerctur: quibuiimm perpetuum etat intefii
    nmque bellum: quod aliter fedari non poterat,quam (i hoiiis ciues vr

    D gerer. (hi/amobrem hocprcecipuum magiratibus ac Senatui [iudium


    fuit, vt ciuibus hoies opponerent , aut fr hoftes defui'ffent, belli fe mina
    vndique conqufirerent,alioquin bellis ciuilibus nunquam conquietu

    ri. Neque ver bell-a ciuilia magis exarfetant,quz`tm parta pace cum po
    puli-slomnibus,bellque aduerfus Paenas primm` con-feto. tunc enim
    Inum Confules : quod contigcrat anteanunquam. Ae mihi

    _p
    /

    propis incam rem intuentimihil videtut bellicofis nationibus tam per


    niciofum qum pair :nec militibus quicquam magis infeum qum o'F
    tium.Itaque QMarium Im peratorem quidem Omnium optimum fuif
    fehiitoti prodiderunt:fed peiiimum domi ciuem, quia pacem ac tran

    quillitatem colere nefciret. An ver populum'bello afiuefcere


    bilius (it quem pacifuo loco differetur. Cm autem 'ciuium feceiiiones

    yomni ciuitanii=ni generi pericuiofaum verpopulatibus Irnperiis nia-_

    ~478

    LLBER QJARTVS

    xim Omnium metueud (tint, ac fumma diligentia proccupandzrdi

    ramen fedirio prius coorta fuerit quam prolpiceretur , {apientiliimos


    .ac fummavirtute praeliantes viros , qui populi motus orationis lenitate

    ,ac prudentiagregere pollint,adhibere Oportebit. lit quemadmodum ij


    quia Furore affetifaltant, nec aliter curantur quam liI lyricus aut cy
    l tharilies inconditos laltantiumrnotus imitati Rudeat, vt paulatim gra
    uiOribus modis furiO forum homin faltationes cohibete pollit : itama
    gillratuum neceffe eli initio (efe ad pupuli furentis animos accommo
    date ac tempeliati Obedite,vt tandem portum_feriat:Nam qui vim adhi

    bent,perinde faciunt vt ij quitorrentem prcipiti calu derupibus altill


    mis labentem lillere fe poile conl'iduntlij autem armis ftibditos coer
    ceteconanturmili opibus ac potentia valen t,Rempublicam in [ummumli

    dilcrimen adducunt. neqtrenim p_lebs impotentia a`nimi vitoriamal


    fecuta vitis parcere conlueuit . (mod li princeps earn quam de popula
    ~fperarat,quemque armis frangere ttarat,vi6toriamnon reportaritmia'

    gnum fui iplius Conte'mptum in animis non modo ciuiumfed etiam lio
    ac peregrinoi'um ingenerabit. Et quidem cm alibi ()
    tum ver fpillime Senatus Romanorum deprthendit cos, qui vim ad
    fanandutn plebis futorem adhibuetunt,grauiter peccauille: qui vetilc
    'nitate fermonis populi voluntates Hexerunt ciuitatem pene-cadentem
    erexilleppius Conlul populo petenti nouas tabulas,quibus debitores
    liberarenttir , acerrim relitit atque iterum plebem patribus fecedenc

    tem acei'b traetati cenl'uitoporteremec aliter ad Oliicium reuocari pol:


    {ezfed priore aiione etuilius,alteta Menenius Agrippa iudicarunt plc

    i i
    i

    ,bemnon acerbitate fed potis lenitate ac facilitate ad oliicium eiTereuo


    Candamquod grippa re ipfa docuit,ac pereleganti cOrpOrishumani fa

    btilatenues cum potentioribus exemplo falutariconciliauit ,

    trifque de manibus extorlit. Que res illi fummam Omnium benenolen


    lt'iam , Sr cum Reipublica: gloriam pepetit immortalem. Qutili

    `fera; beliia: nunquam fuliitim itibus manfuelcunt, (ed manfuetarij comirate ac facilitateaquis plebem fetarum Omnium ferociliimam orario

    nis afperitate tra'labiliorem fore ptitet?12dum eli igitur aliquid plebi:


    ac liquidem feditio abinopia rei frumtari prolicifcaturnenujibus liu D

    mentum de publico erogandum erit: necoratione vte'dum, quia ventcr


    aures non liabet,vt (gato dicere folebat z licet etiam plura polliceti qum
    prllare pollis- Nam in eo genere Blatonis 8c genophontis fententia
    probabilis eli: Magilitatib'us fcilicet non aliter qummedicisaduetfus

    pueros 8c grotos mentiri Iicere. Sic enim ,lzericles po ulum Athenic


    fem comdiarum acludorum illecebris , tum etiam rumentiac

    niarum in tenues diuifione permulcere fol'ebat _; 8e em fetam illarn


    p ularem oculis,auribus,ventre,modlfque Omnibus cepillet,etlitafall1'
    taria . qua per famem,aut furorem exaudite'non licuilfet,promulgab2!

    Qud autem diximus populo dandum aliquid elfer interdumca qui:


    cum iniquitate coniunta funt permittenda, maxim vet in populari
    bus
    optimatum Imperiis hoc ita vrg't'e, neeellitate verum elle flatufo,
    ad e
    h

    DE

    lRP'VBL'ICA.

    479

    adlecelliones cohibendas'.: alioqui perniciofum ell plebis impottis li

    bidinifemperinl'eruire:fed eita moderati necele ell: vt liberratis frz


    na nec conltringimec omninolaxari videanturzac tam et prceps 8: luf
    .briea lit licentia popularis,perniciolius tamen ell apcrt populum op u
    gnare , quam illecebris fletere velle : vtppius, Coriolanus, Merel us,
    PhocioHermodors:qui cm omnia populo denegarent,lque lebis

    aduerlariosomnium maximos prolitertur , (eipfos Rmque pub icam


    aut perdiderunt,aut in fummum diferimen adduxerunt. Ac tam erG nul

    la res principibusac magiltratibus difl'iciliorvifa elt,iqumimaiellati tnif


    cere facilitatem t nihil ramen popularibus Imperiisl tam necell'a-rium elle

    B poterli. Et quemadmodum Sol cum cteris lideribus oritur.; 8c occidi:


    rapidillimaicrelorum omniurr'ionuerlionend ramen paulatim ab Oc'
    cal`u cu rfum retroagit : 8: qu {ublimis terra furfum euehitur, e mi

    nor apparetzita principem ciuitatis,populi voluntates ac liudia quodam


    modo lequi oporter, vt facilis ea qu volet, in 4pollerurn confequatur.
    Nec li pollitprinceps vniuerfum populumarbitrio fu-o engere, vim ad'- , Y, _ `
    hibere debet, fed moderatis Imperiis aciullis vtendum. @is enim mi . [

    dicus tam iniperitus,qui fetionibus 8: vltionibusJi aliter m orbos cura


    requeauvtendum item princeps aut magilratus in populari

    plebem,qua m nutu potell aut oratione falutari in oliicio retinere,


    armis velit?Multa quidem carum rerum libris omnibus exempla

    11 ramen illulirius qum 133591153 Calauini - ?


    pani,qui cm popularem ltaturn 8: ab optimatibus dillidere vide
    retur, nihilominus ramen cm intelligent plebem Senatotes vrbis Ca

    pua: necate propoluilfe,ac parricidum vehementer execraretpr,limula

    uit ore ac vultu le populi voluntates 8: conliliaprobarc.1s igitur Senato


    res eodem in loco concluns admon uit@ populi ccione'm habiturum,

    prque eorum falute propufmaturumc bono animo elfe iullitln cori


    cionem progrellus hi ari - po ulum alloquitur , Quod fpe, in
    quigoptailtis Campani, vt fu pplici) u mendi vobis ex im probo ac
    abiliSenatii potellzas : , eamn'unc .per tumultum expugnanres

    domos lingulor,quas prlidiis clicntifetuormque tuentur,c (.


    - D mo veliro perieulofedtutam habebitis ac liberamlaulosomnes in ieu

    riam accipite. de lingulorum capite vobis ius : dicend'faciarnl


    ' Sed ante omnia ita vos ire indulgere oponer-,vt potiorem iralalutem at

    que vtilitatem veliram' habeatis.nam$enatum omnino non habere non


    vultis.qui pe autrex,quod aboniinandunuaut,quod vnum libert; ciui
    taris conliliumenatus habendus eli. Itaque dure res agend vobis (uur,
    vt Stveterem Senatum tollatist nouum cooptetis.Inde confcditt no@

    minibus in vtnam conieis, citati quod primum nom ex vrna excidit,

    iplmque curiasproduci.'iullit. Vbi auditum ell nomen malum 8:


    : l`e quifque clamare 8: dignum.Turn Pacuuius,Vi
    deo qu fententia de hoc lit data: eiicitu 'r,pro malo 8: im probo bon-um

    Senatorem 8: iuliutn eligite.Prim fil'entium etat inopia potioris {ubii


    Ciencli. cum ramen aliquis omilfa vetecundia quempiam wmmffet,

    480

    ''

    mulr maior extplo clamor oriebatur,ct`im alij negarent no(i`e,aiijproL


    bra , humilitatem iotdidmque inopiam c pudend artis aut quiius
    genus obiicerent. Hoc mulr magis in fecundo c terri Senatore eii fat
    erom, vt ipiius poenitere homines a pareret.Ita dilapii homines,n_orif.
    quodque malum maxime to erabile dicentes eiie, iubtiqueSe

    natum ex cuiiodia dimitri. Ergo prudenti vnius hominis conlio non


    tantum ab interitu ieruata ciuiras ei`r,verumetiam releuata atque recrea

    ta: cm Tribunus ilie plebis indomir furor iimulatione cpefcuiiiet,


    ac planum feciiier, non modo cdem Senatorum in fempiterna polieti
    tate crudelem'vifuin iri:verurneriam ciisSenatoribus ciuitatem line
    iilio deferram ciuilium difcorcliarum incendio propter bonorum -

    tentiqnes dciiagra-turaml ' ! ii furor ple bis ad arma proruperir,ac ci


    uili ianguin ieipiarn refperierit, perarduum eii prque diiiicile ad fini
    .tatem reuocari; Atque in eogenere nonnullidomos {uppoiitis facibus
    incenderr ,.netRefpuodifcordiarum incdio perirct: cm fcilicer ciues

    repente poiiris armis ad incendi'um reilinguendum concurrerr. @5d


    fi quis animi praziiantia quadam acrvirture cteris excellar,qui orationis
    grauitati ciues ad pacem 8c concordiam adducere velir, hunc vnum po

    puli motus placaturum , aut video neminem: quod eleganter Maro his
    verfibus
    A
    f`ifexpreiIit.
    velurimizgno {/1410 eem/tiefe enorm
    Sedi'tio #,u/rque animr ignoble vuigur,
    [a/myuefacer (/ volant,furor mz'mrar.

    'i .
    .

    Hmfzerdregmuem 4c /516"? virum quem

    [an/fester: , : auriur :
    Illeregir di'ch animar (y pegan: .

    ,Tales fuiiie diximus Bericiem Arhenienfem , Menenium Agrippam


    Romanum.: Petrum Loredanum Venetum. Crim enim ij qui nauti
    cam in portu traiabant, czters ciues armis procul iummoucrent,

    nec magiiiratuum imperiis,nec autorirate Senatus coercere poilent,

    _Ietrus Loredanus ciuis riuatus clara voce ac manu clara ciues arma po
    nere iuiiir,ac ciuilem dilleordiam momento fedauitlx quo intelleium
    , virtutis iingulare decus ac maieilat' plus in Republica valere, quimD

    leges, quzim arma, quam ediia,qum magiiiraruumomninm infin.


    nam qui nulla vi,inanu, copiis, lapidibus, ferrofafcibus coercei'i potue
    rant,viiiusciiiis autoritate , nuru, arbitrio, voluntate ad ianitatem reuo
    cati iunt.E.ii etiam in religionis metu magna vis ad lebem coercentiam.
    Cmtenim Florentiniactanto
    ciuilium
    roreinrervllavishu~
    ie exariii~
    ient,vrciuiurni`trage
    fanguine
    vrbs armorum
    ipfaredundaretmec

    in

    `mana'aliosab aliorum cde diuellere poilet,I`_ranciicus Soderinus Poii~

    iii;

    tifex ornamra Priiiciaindutus,ac facerdotum corona comitatuscru

    im

    .Cem pi'eunre,inter medios ciuium cuneos proceiiit: repente ciues teli'


    ,gionis metu arma poiucrunr. Itaquoque I_adus Pontifex Hebrarorum
    Alexandro magno ad vrbem Hierofolymorum vn cum exercitu vc

    iP

    nientiJiicris veiiibus iubornatus occurrit : cuius fpccie ac iplendore


    "

    territus

    irl

    Fri
    fr

    DE

    REPVBLI'CA.

    si

    territus Alexander Pontilicem adorauit tantm abfuit 'vt `regionem

    aut facram vrbem diriperet , vt etiam maximis beneficiis illam amplifi


    caret. 5 Eadem arte Yrbanus Ptifex maxttilam ab `vrbis Aquilzra: ob- g nii

    Iidione dicitur auertiifeed interdum tanta funt ciuiurri inter ipfos odia
    vt fociorum ac finitimorum ope ad eos conciliandos opus fit.Eteiiim Lti
    cenfes ex vrbe eiuii Florentinorum grauiflimis cafibus 8: calamitat'e
    quam ex ciuili difcordia. contraxeraiit,permoti,Florenti ad Pacis ;

    nes componendas Peropportun' venertzqu' res non mod laudabilis;


    fed etiam vtililiima femper vifa eii,non ttm ciuitati Peritur,verum
    ' etiam iis qui concordiam ciuium tueri volunt. Fit eni'm fpenumero vt

    ciues difcordia abhorreant 8: Pace'm cuPiant ', fed falua dignitate peti
    non PoiTe Putentzq'uo fit vt nullus ciuiliurn calamitatu'm exitus repeta.'-`
    tur,nili quis medius inrercedat : quod in poularibus 8: optimatu'm irril

    Periis mult diH-icilius eli qum in monate ia ,in qua vnius imperio a`c
    Potefiate ciues fecum'ipli 8: cum Republica facilis coniunguntur : niii

    ' Princeps fe partium ducem malit qum regem viderizqu res exitibm ei
    Procul dubio allatura, fi d'e rebus aliis qum de : quraturi
    vt qua: fuperioribus annis controuerii de religionibus extiterunt5qui4
    bus adhuc vniuerfa pen Europa coiiHitaiur;IrtiPeria quidem _uecor;
    `Scotorum,Anglorum,Danorum,Heluetiorum,Germanorum,religio

    nes 8: ritusantiquos mutarunt, {iante Rei cuiufque Public: forma : ta

    metfi non (me grauifiimis calamitatibus acerbiifimque bonorum ao


    fortium virorum occafu. At cm ferriel confituta 8: Omnium confehfti
    Probata religio fuerit,ne poac in 'difputati'oner'n deducatur cauendu'riji

    cih vt omnes feditionum vi, omnes aditus intercludanturc prfidi.


    Pacis munianturtCLLiarum enim 'rerum difputatio'nes in Vtrque partem

    fcrunturg earum Omnium Probabilis cli ac dubia ratio. ( autem a5


    'A 7
    imPierate Propis abeii,q_uiim leges diuin'as, 'quarum fempiterna [it na: / /.
    tura 8: quae Omnium animis mentibus alienfione certifiima'hrer

    debeant,probabilibus argumentis in dubium reuocare? Nihil eff enirii


    tam firmum 112111( demonfi'ratione 'clarifiiina minimque dubia

    '

    nitetur)quo'd argumentorum vi fubucrti non Pofiitzat rerum diuinarum

    ' difciplina non in demoniirationibus' aut Perfpic'uis rationibusfed in


    fentione fola verfatur-.Et qui demonlirationibus aClib'ri peruulgatis id

    confequi fe PoiTe , non mod illi cum ratione , fed


    _ _
    nium religion um fundamenta labefaantixtat Lycurgi* leic antiquf- 5 "
    fima,quam Elorentiniifputatoresomnium acutifiimi,in Populari {iatu

    iufferunt, Ne fcilicet de legibus femel receptis Probatis differere lice"


    . Intellexit vir faPientifiimus leges difputa'tas in du'bium reuocarizdu- Q.- n/@qnif

    i bitationem vero iniufitia: opinionem anerrezex quo legum'acma'g- @glan


    ctem tum 8: Reipublic interitum (equi neeefie . Qiod Femm

    fi I_hilo thematici fuar dif'ciplinar principia' in difputatio-


    n' reuocari non Patiuntur.qu dementia eii: de religionibus non modo
    Priuatim,fed etiam public difputare velle _naxagor'as niu

    effe atrarn , 8: quartanam hominibus vtilem effe tuebantur.'

    ff

    482
    LIBER Q_,VARTVS
    Qameades ver cum iulltiam maximis laudibus extulillet,pcrcndieii
    iulirinmPrlabiliorem elleplen@ueperfualit.$ed_Arifotelcs eos qt

    quzeterent nix alba [it ncve: egere fenfu dicebat : qui ver dubitarcn`
    QCUS tncne:pnis elle n on argumentis rcellcndos.tametliDcfcm.

    "

    7 " 5 Pitern : elfe, nec plures exilerepolfe necelfaria dt'mlrationc7


    Il" [Il C13

    cltmnuit.Qtyre prudter Qrientis Se gticpopuliipq;


    reges de religionibus difierere n illim prohibuerunt. Etpm Mol

    '

    chouiz populi,qui Grrcorum ritus Probzrunt,vari de religionibuslen

    tirent, acfeditiolis concionibus in feas dilit'ahetentur',rcx Mol'choui

    Mofchwfw- `mrum ne quis de religione dilleteret capitali fanxitzfed ;


    .acPontiHcibus _exhibuit libtum , quo quid cuique de rebus diuinispcr-B

    elle vellet, continebatur, vt :um popu oad legendum


    tuendum proponerent, capitis liibiea, li quid vlliusintcrprcn
    .tioneadditum detram ve ellet. Certe quidem Moles cum omnia qu:
    ab immortali Deo didicerat 8c exprclfetat , accuratillitndcfcripfilletf
    populo expofuilet, vno capite legis,popolo adhuc in deferta [olituding
    vaganti, iullincerdotes Leuitas legem diuinam clara voceac dirt

    legere idque allidu , vt omni' tati ac [exui petlpicua 8e cognita el


    let : nlteto capite legibus diuinis quicquam addi dettahve prohibuit.

    Itaquecm in monte ionis [eptem elfentcollegia, nonnulli gcecfujl.

    _fe putant,quibus lex docebatur,ac plerique feorfum Prccpta de


    \

    religionibus traderent,nemini tamen difputare fas crat,vt quidem OBtaC


    .

    tus Mileuitanus fcribit 9:quippe iudicabant nihil ram rebus diuiniiab


    horrere qum @punition es , qua: ad res Probabiles du bias pertinent,

    1-3

    si--

    non ad eas quarum nfcnfio certillima cuique ech debet. Cm igttur'dc


    rebus diuinis @mariant-ts non tantm du bitationem religionum

    in teritum,verumetiarn Reru blicarum eueronem affertas pto


    fe Cintilfimis legibus prohibenl oportet. (mod ab Imperij Gering
    nici ordinibus poli: diuturna bella ciuilia cautum cli, vt omanmt
    Saxonicam religionern mutua concordia principes tuerentut: illud cti

    fubrogatpe de religionibus capitali indita,dif`putaretur : quam


    pnam German orum magitatusc potiHirnm Auguliae cm : not

    nullis exegilfenrwniuerfa Q_ermania conquieuit. Iam ver cmlcgilla-D


    ,num-mitm. rotes omnes atq; ade lfolybius ipfe l Atheos religioncm
    dotncfiica
    RomAifciylina. Return omniu m publicarum Hrmiimurn fundamentum elfeb cquc
    fubditorum in Principespbedientiam erga magilratus,pictatcm
    in patentes , charitatcrn in fingulosnufitiam in omnes pendere contc

    anturfeuer'iffimis,
    legibus
    cauendum en:,
    ne res
    omni factatiliimapuc
    vrilibus
    fophifticis
    concertationibus
    potiliimm
    iis quae public
    Hunt,vilefcat: probabilibfque atgumentis in dubium reuocara ex ani
    mis auditorum ac difputantium tandem etipiarur. Nec audiendifunt
    qui fubtilioribus tationibus omnia fe perfuadere polie putant,quoniam

    (umma ratio elhqu pto religione , eleganter refpondit


    nut. (manquam rettiflim tifoteles 3 vtrofque ineptire fcribit,& Q
    1lili
    clix-in
    Theodcc.

    ijatores quidemonhnre : Q_eometras qui Perfuaderc qux volunt,co


    namur:

    DE

    RE`PVBLICA.

    483'

    lg?
    'up

    emunquoniam lnec probabilia denioanrari polline, nec necef.


    flaque argumento perluaderr debeariHic nonclehnio qunam in tanta
    opuloi um oe religiombus inner fe diferepantiu varietare, oprima

    l;
    L
    ble'

    aridcbeat,(quanquam quod lir,plus vna elle non :, 8c ad


    religionem adipifcendam quaeveraqua-que prporemis Dei voce pro-
    mulgaraiit,non rlifpurarionibusfed alliduis ad Deum deor

    omnium paren tem ac prin cipcm roD0ariouibusvtendum:)6 ramen prim


    ceps aliquis cerrilimas de lege elimina, dque vera religione alfenliones

    animo comprehenfas hab'eat,(r1bditlqiie opinionum varietate ac mul


    mi porter:
    tirudinenam
    (earum
    qu grauiora
    dillratos
    fupplicia
    in [uamirrogabis
    persraliere
    , e
    volet:
    mins
    piolieies:
    amouerehoV
    cum
    l*

    Fl"

    ea lit in hominibus in'ita vis ac natura vt ad aliquid afrentiendum


    duci velir,coginolir.llc mea fuirad Elizabethan: Anglor reginam 36
    licis
    ad oprimates
    qulh'ones
    ac capitales
    Senatoreshaberenrur.Pi-incipem
    orario, cm de _ampano
    igirurIefulta
    Aoponer
    dq;
    verarc
    catho

    ligione vrenr non inani fpecie ac Gmulatione Ha, led ardenribus vo

    tis precibus fempirernum Deum colere:qua quidem ratione fubdir


    rum mentes yvoluntates in fui vnius admirationem 8cimirationern
    conuerret , { Omnium radices ac fibras amputab'it. Cuius rei

    fi*
    zA

    crn multa {intargumenta ver nullum ad banc rem accommo


    darius quam de @eodofio maiore: qui ineunte Imperio pruouincias

    fr

    _ -

    I.

    i omnes Arrianorum plenas reperit, quorum opes ita creuerant {ub Im

    peraroribusArria'nis , vt non mocl conlirmara effet eorum difciplina


    `

    coneiliis ? variis temporibus Tyri,ardis,5_yrmi,Mediolani,e~ 51:1meme


    leuci,Nic, [lia-rfi , ,firimini coaia fuerant :'acporiilimm fynodo
    l
    rentiis
    iluminenfi,>
    Arranam
    qua: {eam
    fexcenrorum
    com probarat
    Pontichm
    verumetiarn
    concordibus
    poenarum
    animisaci/proa
    ac {eni "v"

    fcriprionum acerbitare feas aduerfariorum punirenrmol uit Imperator


    Arrianos,quos ramen ca italiter,.oderat,vllis fuppliciis coercerizfed vrrif

    que,A rrianis inq uam 8c arholicis tem pla conceflircin ngulis o


    pidis duos vtriufque religionis Pontifices haberipermiimc tametfi a-

    tholicorum Ponriiicum imporrunisrogationibus edila qud aduer


    D fusArrianos'promulgari , facile tam irrita elfe pallus ell, vt ip-

    . /

    iiusad Ambroium litera demonfrant his verbis. Trade,inquir,Arria-

    M/ f'

    nis Baillicam: mei n'anque omniaiuris; quod etiam rex

    Langobardarumfua lege permifir. Nihilominus ramen cum [ine


    larione decreta concilij Niceni tu eretur, acliberos Sc propinquos ead
    religione im buendos curarer, Arrian oru m feamin Europa labefecic

    ac debrlirauitplurimm: tametli Mix 8e Mli'icge populi etiamnum Ar /-/f//,


    rianor placira Muhamedisauorirate tueantur. Turcarum quid rex /
    maximus fum ma venerazione religione maioribusaccept colir, ];
    ramen p_erggifinasaliorum religiones execrarur, fed [uo quemque riru
    Vivere , eos inquamiqui omanamgui Qrcam,qui I_udaicam,

    ,f -

    qui,1rhiopicam,qui Pei-{icarri'feam fequtur: 6e Qalogerontas Chri-,QWZM


    flianos
    (

    quotidianfque
    largitionibus fouer,non
    mino
    '
    '
    '
    '
    l
    (f 2.

    484
    LIBERQVARTVS
    "
    re pietate quam olim ugtilius Iudzros,quibus non mod [tra: benigni
    rarisfonres diurnis eleemofyuisaperuit,verumetiam [acrilicia perpetua
    Hierofolymis pro fuaRei/quublic lalute pub licis explis quoridie lieti

    a Pursuit-g.- . Idem enim vererespopuli quod TurczeabElliari doirini


    wmm'm" perfiialirm liabuerunr,omnes omni' religiones,- qua pura mente pro
    ficifcantur, diis immortalibus gratas elle: quam [apienteriion dilputou
    2321 if quis ramen propria fuperlirone rogatus f iurallet,iuiuranduin legibus

    probauerunt.Ac peregrinas religiones in Rempublicam non la


    ci'l admitterent, vt belloYeienti datum dilibus negotiurn einc qui
    iiili Romani dij,neu quo ali'o more quarti patrio colerentur: niliilomi
    nus ramen [uo quemqueritu, [ua quemque religione priuarim intra vr-B
    bem iui'facil patiebantur:acRoniani iplifacra Ilidis 8: 'ulapijin
    Vrbem receperunt, ac Pantheon diis omnibus confecrari permileiunr.

    Soli ex omnibus populis Ludgmperegrinos ritus execrabantur,quuo

    populorum Omnium in [eipfos odia excirauerunt. Nam /11111110

    , 4

    511201 . .
    \

    clius 0111511011 obfiderer,1iidipahlunt oo dieruniiii


    ducias, vt felium eualionis immortali Deo lacrum colerent. libenteral
    fenlit Antliiocli us, vt eli apud Rlurarclium fnec eo contenrus tauros t
    arietes ad viimam {umma cum laetitia vlque ad porras vrbis deduxir.

    Poli inducias vrbem expugnauit,eamque vt Polybiustraboffimage


    nes, A~pollodorus fcripferunr, diripuit. Cm vet lacrilicium rmi Gra
    corum pararet, PontifesacLeuira: cum'execrarione remplum deferue-'C
    runt. Hic Antliioclius quali deoru m con tem pro res ad Grzcori'i riruch

    lacrilicia compulitzporcos etiam in templo , ifque


    iullimecu fautes omni fuppliciorum genere cruciauit. a res ciuitati reli-v

    i
    `

    gionis ac Reipublic cueronem p-epetit. At Ptolemazus Lagus,vtlcri

    bit Agatarchides deinde Pompeius Hierofoly mam, vt eli apud Vege


    tiuni,po oblidion diuturnam cperunt eoddiequo Iudi lub An-

    tiocho
    etant induciasfed
    a lacrilegio
    continentes:
    Cralliis
    non itemsnec
    , quem
    Cicero
    negathabuere
    aurum tempo
    nci

    i,i

    rum 1111`: qua in oratione vt caulae inferuiret, dixit ludzorum deos


    a [eruitute Romanorum liioscultores non eripuille. Cm igiturludai

    ti*

    cterarum gentium numina execrarentur,maximum fui odium 8: con-U

    Dit

    temptum apud omnes exciraueruut. Crim enim ( lud pneu

    nir

    de gregarius miles lacrilicantibus ludis pt_idenda in ipfo templo teuelafl'et , tanta feditio fecuta eli, vt giginri millia Iudaforum cla lint, quo
    tempore Iudari ex Senatulcontiilto Roma exati iii nr.qui folum verrete

    lill
    lp,
    tu

    noluerunt , religionem mutate,aut feruire coegit Tiberiusfed lioc R0*

    iur

    ma: tatmzidem enim Ffiberius I_ilatum qui clypeos lanciuerat, intem'

    Nil

    plo Iudorum collocare , aut quicq'uam de eorum religione detraliere

    @il

    rohibuit.,fi_lexder ver Seu crus Imperator in facris familiaribus Abra

    im

    hamum , Orpheum Herculem 8: libi propofuit ad coldum

    lig

    Cm autem Chriliiani qu ac Iudi_t_r_iginta illa deorurn millia qua


    Iindarus fria iam serate venetabatur, execrari cpilfent, itin hominum

    111
    in(

    mentibus deorum cont'emptiim ingenerarent,principesac magiiiratus , Pm


    illoi

    'bien' It E niv .

    as;

    illosacelrbiilimis [ yc'nep'er'unt Chrifiuin eibrai'e'nt.


    'acIudxi ipfi Chriianorufm accufarres ajc delatores it
    Pietate obligar viderentur; fuzz amiga-irate (; Atqie bine

    [- aliis alifortim' 'ritus' exeerantibus'.


    hinc Reru mpublicarum varia qoqtie 'n uerflb'nes extiterunt' 'Ac ta'
    1netli crudelitatesanoredibiles 'in fuos antea 'eiter'cuiilentg n unf-t

    quam tameb Piomfinum mentibizsante riegem _nt'iochum'que'rnmodm _


    .

    diximusgimperanditrn (ibi fue - facit vt Theo: mmf


    ldoricus Im eratr r'e-ligionis'estufa pateretu'r , nevel '

    impietatis { bona d'iripei'ewel liberas hominuinwfl'unt'teg "

    quae nullis Imperiis offunt,eonFt-ringere 991110. Se#

    qua
    natumRomanum
    nemo iturr vr
    cribenseligi'onemnquitglimper'are
    crcdat inuitus. qu quidam ratio Qaiiiotlrbtiom
    nlpffumus;

    nium efficaci ima vifa ad fuPplicia , quae religionilsfpeciei'r'r`o_a

    gamut, tollendai- ImPios quidem-ae peregrinos ritus quos mairiinap'r


    ciuium potentiprum execratur arceri eiuita'te -vtile elle duco, `afd t'ue'nL

    dam ciuium inter micitiamyquf praecipu return diui'narum coli


    {Pit-azione 8c confenfu Yalitur ac {ufien'tatureft ramen religo popu

    lorum finitiniorum ac multoiuiri ciuiurn opinione probatu'r ,


    ~d fup'plieiisvindicari non debeted etiamlprouidendum,quad eins
    'riporerinvtli public- citta fedition'em non` liceatfaerata'nien priuata fa
    cere -nemo prohibeatur.: lalio qui fututtim eisvt 'qui alienislcrificiis in; Y'

    te'teffe' nefas effe duuntc (uis datere'c'ogt'isturiomneiii bini'iino religio


    nis opinion em : ae'fubla'togdiiiini numihis'n'letu;fneclegibu' hue' .

    leum relinqiiantzlfeiiortiniairi liefe!


    .
    Quanquam

    PfdplietatutCaldaia"
    _e'liliis rl'if
    n ` '~'~`` 'l
    inlilie're:quoru
    m alter
    quidam
    fuis boplularibiiiiri'ferui-ttir
    rumabdutis perfuafitwttmiant _ _ _ _ _ _
    ramen fernpiternumattentiefcoler'enttalterflilastiniSyriregis'ldoinefiii 7 '
    pura religione initiati exufationem .clfep'itftf ffiqpitlem regi faerilicanii`

    peregrino de adeITetzquppe purab {eruartffa'llu nl:


    enim qui humains'Imperiisaclegibutheliiublins'non'vlrih'is i'liuin
    D mem Contihei rbimntut. Etiquemadmaum @X

    x if

    nere nullum' deterius `elitn'a'rtzhizi,in qua nemo'p'a'rjeniiem impera@ feti

    in fummaffceleruni - impunitate liceit'ni iiuittirzl'fi'cietia' nul- ( ' ,


    la peiis ciuitatibus grauior acci'dere Potefl'lnumiiiis eartia ,l quam' Grl
    ~ .
    ci wenn vocarite cette non parumy pceant quisfeuuswmfagi Home earl-r1y Ld infiniti".
    dempnarniiatui : oporteeairii. @uffi fdp-w .

    1_ homines'tamenI in ac ma- ""


    giftratiium' metutcein mutuis vita: ofiiciis continet:

    aprem ad

    uerfus numinaornnem ex animo Peccdi m-etum' Penitt'tseuellit. Duo-_

    bus igiiur Propofitisvinc modis,rfuperfiitione,inq`uz,& atheifm o,rnaius ',


    declinare oponenqbando'vcr religione; qu in vnius fempiteni Dei l

    vero cultu verfa'tur Public vri non ne publicar religionis c'tem \

    ptu adimpietatem ciues','a'ut ad ( incitare videamu'r , Publicis


    { 3

    22

    435
    L_I.B,~'ER/Q;VR'T<1/S
    ficticiis adC/ pfllat,dum rqmsrrrynus clru mer
    acquiefat . (Mod verpleriqiie wimmelt. quamobfemn st ccclelii
    Clirillranu: primordiis, tanta Ietariunafnumin umffrantareligi'onum
    ,malgrado 17naliqu memorant, id ell

    centum c yi'gintinebellia : eontineripornerinin eau


    lafuit ip@ dilfrfplilium10thDilwmlmfcwmihilfcnimperiru

    ? .Cil anm in dirasl'ntcgrias :lcindiiriuimtemu line ,

    rllgquibusiriedglrbus-lii fedilidannquiaynum vm'


    , nafummno 1qui'annifilpordlb, plata vnr' contraria
    " Hug." #,0P'PQUnrzitaqueicm plumaimcir lo dif'crep'tuviodios

    Wm'

    ntericsnf all@ uccelli:ult ihrer., extrema; contraria .i ,propterea


    ,lfget, 3848 ciuium lecollinnibunamam :faionemlequine
    ll'bbmin quod, periniquumfplerifqiie vilum qui' >faction'
    bus laMilner;triplati'drasfrr, quieras colar , boni acmoderati'ei'uis

    laude cumulandusvideatitiiilludetiamtiniquius quam opinionem


    [Cclrccnniunilameputesandcm tu , pro iis quosenn
    tra @nriaspropugnarei liquidem. exromnibus- ciuium [entendis nulla ti'r
    bi probabilis. . opi
    nionemlequi : armis defendei'e nacelle habeas, _etiam ; paren
    tes,1xo,re$,liberonprdpin quos arma capere,efque quos tueri debcas

    9 . .

    contrariani [erft-am frequantrir,necarctlicebit.In fumma,diuina 9leir mul

    ab e0 'quod
    verum 8c honellum
    aberrantem
    4: loja/ff .ICUJDS
    quiYClLpiniOncm
    i .-Nifhilnminlusflcx
    illa ciuitatibus
    vtilis videri[itpoteli,ac
    le- C
    2,; :

    fm popularibus eoptimatum impairs, qua: fummoprincipe, a quo


    @nfadalidflitufuntun Nam callidillimus quilquc

    giuis in [n quam'lgill-im , ciuilibus armis [abdu


    .- -ignll'imimicrrillidiam feade'ptum iriconldat., nec {eviimque
    I(uam, au; fortunas , uli coalrus opponet.ac
    f 1' ~` fifPHllmtrQ 5 vi feditiollimus; quifquo dilirordiarum lemina conqui

    rfpevvilac magis' - {anguinicdcleetur,vt cforum bona


    facerclotesimr'taws,
    _quomnniquiivmveappllabanuproprbrea qud'e'xecrationibus ritefr
    iis inner Mom .vnramguefaces 'coniiciobac prazlia'milebant,eodcm D

    ln

    {mmillm'fdl bolli pofimklii Hibduccn tds. @d li legi S-olonis locus o

    is

    .risfdiiiliuilosdifordiasffierc metuciiit,cm eadem qu aliis

    i'icula ; ver .8c quieti ciues,qui otium actranf


    _ . q uillirateinreturn omniumfpulnl'ierrimam duciiunlifatiofos (equi ue
    ' : 'habeam , modis omnibus dilliclialciuiurn profpicere eque prolii

    'ul
    im
    lu

    bere,aut (i profpici non poruerinr, placareramen modis omnibus conah

    im,

    buutur, Nam bonorum cniiumrviutus-ac fum-ma auoriras valerpluri-

    um

    ad 5 in oHicio ictineiiclos.,y quibusintelinurli


    ietnpiternmqiie bellumfuturum eli, .nili Capieururri confiliis ad lanam
    mentemdeducimwffmtbu ngumeiitis anrationibuslex olotiia ciuis

    ik,
    mma

    tatibus vtils elle videatilr. @anquam liin fderibus ac :

    principum inter ipfos weile I`ell vnumquemque plus lomnibus

    nos

    '

    ,D'EI" 'Rif 'P V B L .I C.' AJ

    l487

    : cette cpotentidribuseoniiiugi,quant id verius ne,


    in beliir ciuilibus., in quibus quiileuter efr, seque ab omnibus /

    ,6c prada Hr ofmnium" mmunisPNam cm 'Eheranienes difcordiarum


    inter ciucs otiofus {petatqr Fuiert, m-iferandum prbuit omnibus {pe

    aculum { calamitatis .~ Qu'ifquis igitur in bellis t ciuilibusuu m ex


    ternisfneutram partium [equi voler,hunc (altem : vtrofque inter

    conciliareiaut fi : alienasdifcordiaa fihi bonfqueciuibus vtiles FQ


    Calqs bonmum in exitio improborum conftiiit, enitdurn _

    .tamenerit fapienti ciuintconco'rdiamtueri : enim (


    mero vtquiapertecnncordiam imulantmcculta difiidia {erantzquofni
    B hileilrfimmortaliDeejdeteiiabiliuslznihocagatur vt { Hagi I

    :[$ (it iempiternum.vt enim rarifiimas'virtutesque gj; faja?


    mutuam interfe
    concordiamm tuentut,
    [e
    eirr quai
    coniantta
    quoque'bonoru
    raritatmplurima
    obiidet inter
    improbor'u
    mI maxima
    anima
    quiasoma;
    arma
    tur
    ciu:

    multitudo,qui banosfmomento perderent, nifimutuis bellispeliem 8c im


    fibiipfis inferieur. f Quamobrem Deus fpiime gloriatur [e

    hofiumf'iorum ope'fuos hoies acerrime vlturum. Ad diximus


    {edandaruminter cines difcordiarum prcepta pertinet ill ud etiami, vt

    commons ciuibus : ac tmtinabula prohibetur: quod legi


    mus in Monfpelienii ac Burdegalenii feditfionezquas ramen reitui non `

    ik,

    fine magna mercede placuitzqum Cepienter non ldifputo: CerteTurca- i `


    C rum rex,a`c cteri principes Giientis inuentum'ili ud N_olanorum Cam

    -pani cm iiiis eiuitatibus quamlangiiiime bel


    orum ciuilium Iiiistceruicibusdopulerunr.Clangot enim

    cm mtes hominum quiete deturba-t', froml were fonitusNoiaru mee


    quoad incend-i'a concepita moei-o quatiuntu-r.,'dtia>m iapienteffapigatq

    in furorem prafcipites :gere confueuit. Armafq'uoquefeditipfiseripiii


    :7!1

    poilunt'mo'n mode wende ciuium Cilutis amulerurm inguiaree .fed


    cnam' bellorum ciuilium curandotumrneeeffariaimedicinatQuan'qusiin
    Italia: ac mult magie etiam'rientis principes arma : loingiora

    8124165: peeterquam eos- : adhibenf adcorpnise'uBop


    diamccingi tummequ nibiii'u'm inifururiigfqdiab nii
    D tima antiquitate repetitq mi iNamviiilotelea ;iniipflnmiiieriq
    bus ferro accinos }: Germanoribmc 1.

    Anglorum m oribustitinonmodixlinergverumetiam Helueriorumegp


    bus neceffa'riu m :eiimiderdes'ac .iediriones impe deriilanturi fram-qll?!
    armani fe otuetur,arrga'ntior 6c; :Se ad in tenuibus iiui :tua

    : ? ' triniimia'aetusadcd ferocioi".L qui ver exarmatus


    eritiiexiiquq nia uiolabiimeoviolaius occidetznec ignominiam
    contrah'et eorum qui { eeinifiniuriamiilatam armisrepe-llere, ac
    vitae difcriiiien lfulaire recufan t. At 'iluxcarum legibus etiatn m ilit' .ex-_

    armatum .die arpenter; (rhoes: longis vabfunt arma ver carris ajc iu,
    menus-ferie circunfegruntur: omnes ramen populos bellicis laudibus at;
    vitor-iarum gioria (.

    hoc militi Qt ab iis quos babar-illi',

    mos effe putamusguant azqu iiise: do mi ciues exarmatos elle?. Lute

    fr,

    In pour.

    ,l

    488

    Ll-BER

    QyART'VS

    tire quidem Patifi'orum ne breuiflimos quidem gladios baiulis [- li;

    eet,qu'd antea in contentionibus,q~uibus fpiflim eimplicantur,ad (

    dem irati prorumpetent.Eadem lex in omnes (i valeret plutes cdibus


    ac feditione vacuas ciuitatcs haberemus. Neque enim prudentis legifla~
    _ toris : patricidia tarn acerb vlcifci,qum nel'iant profpicere ac ;

    Omnibus cauere. 8c vt _tn_dicus quifque peritifiimus iudicatur, non tam


    ' ui morbos curare , 'quam quivaletudincm itueri 8c morbis Occurrere
    levant fi qua'morbi vis in'opxinat partem vllam corporis inuafctit,
    grotum primo conqui'efcer'e iubeat, deinde-doloris acerbitatem modi;

    omnibus leniat , dumfinterim morbi cauf'as omnes ac fymptom'ata Pu

    . . tare, falutarmque medicinam co'nqu.irerelicebit:ita principem` opti-

    mum ciuitatis fecefiiones ac fationum ince'ndia anteu'ertere, au't 'con'


    cepta repente extinguete , deinde feditionum cauis'omnes ferutarize
    ,l I diligentet oportet, vt quamoptimis legibus in poflerum de
    clinari poiiint. Cau (asautemif'ecefiionum eafdem-repeiiemus,quasci;
    uitatibus conuerfion'es 6c interitus aerrefuperis'dixiiiius: poenarum;
    inquam , ac prmiorum iniquam diuifionein, iniurias tenuibusillatas;
    nimias paucornm opes:fummam multitudinis'inopiam, impunimtem
    _s_gle'mmrmpf' denique fceleratorum. atque h'oc poilremm maxime Omnium ciuita
    tibus c_xitiofum effe antea diximus,ac dicdum fpius : pro' ter.

    c q'ud plerique turn principes, tu m magiliratus dum lenitatis glorii


    affetftant , improborum pnas {ubire fe non putant. At illud efl: quod C
    alomo toties ac tam fa'pe cauendum prcipit , ne fideiubeamus; non

    quia mutuam inter nos ,charitatem prohibere velit,fed vt omnes intelli.


    gant eos qui fceleratorum prdes fuerunt, eofque merit'is fuppliciis eri
    puerunualieni fceletis obligationem luituros.v .fic enim vates ille ora la
    ceratus r'eg'i cabo cettiiiimum exitium pranuntiauit , quod Benadgb
    teg Syria: captiu vadatus effet. Quod vni regi dit eil, latiffim Para

    ad omnes princi es acimagifltratus,qui pe-iibi ac ciuitatibus capitalio


    r inuehere nul a poffunt quam Hagitiorum impunitatem, quam pleri
    que fordidi magii'tr-atus ac iudices prouocantibus proponuntivt cte

    tostur ifiimi qufluscaufa ad fefepellicianr. wamobrem fapienter


    Prouiiiim' eil legibuslrnperialibus; cm infpriuatisiudiciis Curiam D
    Imperialem prouocare cuique integrum fitgmodo fiamma aureos quin
    quaginta'excedat ,in publicis tameni 'non linear.I At ne in cotiaquidm

    Praetotibus pu blicarum quflionurnggu'ae occultiflimis rati'onibus in


    iri f'olent,` maiores iudices *prouocare as ell. ,Et quibufdam inferiori;

    Germani prouineiis fcelera quae' cettiflimis tefltimoniis nonipdlm,


    conieturis vindicantur : qu'ratio iudiciotumianizinde Qauolo ma

    8110214 hcec quue tempota continuata vtililirna con-Pena }, vt _ .


    trociflima quque (, qu clam perpetrati f'olentrifia.l ratione
    vindicentur, 8c facinorofos deterreanr ab-iniutiofa:vita.. quo ma,
    nauit illud veteribus incognitum , vt pro modo piobatioirum pna

    decernaturzqui mos iampridem apud'nos inueterauit. 'Ad/(ediciones

    etiam coetcendas in pofierum , pnam feditiofis irrogate .negare dh.,


    quod

    489

    quod qua ratione fieri debent fuperis diximus, crn !


    legiorum pnis exigendis difputareinus. Sed qu'de coilegiis 8: ;
    poribus pn (, maiorem populi pattern aecommodari n'
    poffunt. Non enim fi membri vnius, puta pedis aut matins vfii'o lvel feL

    @cio corporifalutarisefi,propterea caputgrum fecabir medicus: fed _


    magniijippocratisprcepta fequu'rus defperatlsmorbis medicina ad
    hibere cauebir. Prter eas quas dixitnus feceflionum cau'fas potiflima

    ptcipuique' 111 Qratorum licentia, qui hominum mentes ac vol#


    rares que volunt facile ducunte vnde volent deducunt: 'vt-non irnrne

    _ rit maiores hofiri Ijerculein Celticurn non iuuenili robufiquecor;


    poris habitu 8: 1 infignemfed ealuum 8: feneta 'venerabilern eflin;
    gerent,cuius ab ore catenarum maxima vis ad autres multitudinis infinis
    r peruenitet, 1 fequerettit3:vt omnibus perfiicu eifer,n'ul 3.
    las
    principii-o
    es ae legiones
    valere, quam
    admirabi
    ein 'illar'n
    dic-`
    di vim
    ac facu ratern'eius
    quipluri
    populorum
    animos
    8: langueiites
    'erigere'v

    .
    {
    l

    8: bellum inflam'rnare,8 ad'vir paratos exar'r'nare, 8: atlte'r-a'd vir-


    1101:2.11,8: 'vitiis aetit'erv reuocare, 8: mores hominum ora-t
    tionem moderati,mox beneunlentia ad ): ab odio ad benei

    uolentiatn deducere poffet. (ha quidem incredibili dicendi vi ac

    1111, plerique adRerui-npublicrum euerfio'


    riem abuttinturzatque ij potiflim'tn qui fic loquuntu'r vt virio , fic viut

    vt virtuti bellum ind'ix'iiTe videantur. C'm enim ats illa prcepra con

    , quibus falfa pro veris obtrudere, rerum faciem commutare , ac


    modis omnibus audientium animos fallere ac decipere pofiis , mirum

    Tullius
    debet videri,ifi
    -111111
    quis
    temporis
    qui attibus
    faciletam
    princeps,hoc
    perniciofisprimm
    ret'vtatur
    Oratori
    : cmpto#
    pofit effe fcripferit,vt nihil contra quam perfuadere velir, id dicendum
    putet,vel vt Atifioteli videtut, tam fallaci fuco rerum natutam velate
    queat,vt ftaus detegi 11011 point, id primam- Oratoris optimi legem
    efi`e,vtorr1nia tndaci-o ac fitnulatone regat.Itaque-ab 115 'qui Otatorum'

    'clarifiitn-orumlaudem-ab omni zuo adeptidicuntur, pf pulqrum mo


    tus,legum abrogationes,murationes religionnrn', return denique publi#
    D earumeonuerfid'es' 8: interitus-epiffe , se vritieni exitus

    habuifii: videmii's eque enim Graecori'i' 8: Romanor tantin explis'


    abundamtis , - qui `Alfticfe 8: Uccidenris omnia Im-i
    peria religionisfpecie conturbla'rtn'it: ac non'nulli fcept'ra regibusextor- l

    ferunt : id quod accidir Marcfii'regibus quia Iofepho genus ducebant,


    quos feditiofus quidam concionator de regali folio pracipites dedit: ac

    tametfi Equ es Afinarius'i'tilgnrdic'et'etu'rmiliilon'ius duodecim legio.


    nes in regem armauit 4. Confimili fraude is qui primus inter Perfarum 4
    Leges
    Sophus
    115,1
    regis gtiles
    dereligionis
    Imperio :
    baii'it'Necita
    pridel
    L_eidanus fellularius opifex
    artepta
    Ana- _
    l

    I.

    Leo aifer.

    bapriflatumoccafione regem ferens in Weflualli rne


    tropolirn inuafit , vnde non nifi ab imperiali exercitu 8: obfidione diu-l
    turna 5 depelli potuit. Item I-_Ijeronymus Saiioiiarola,oi'dinis pdicato~ j 5ml,an

    IJBER QyARTvs

    @o

    rum Soderini conlilio liatum Elorentinorum ab optimatibus ad popu


    lum tranllulit: n aliter at'que vhialtes Orator Periclis luafu lummam
    Imperij ac publici clilij potel atem Areopagitarum Senatui adempra

    Sleidanus.

    f #tf/VMI.
    7 '
    X/ff

    leditiolis concionibus plebiattribuit. Denique _ermani plebem vui


    uenlam in patricios armauerunt Oratores bello ruliico,quo quid cen
    tum circiter hominum millia cla feruntu. @am {atpe exaudita vox
    econdonaununaquipncqsacpopuhadvun,adcdenuadanna
    ciuilia
    modis omnibus
    inilammarent!
    vt quondam

    ram
    Imperatore
    8:111 clarrilflima
    Conliantinopoli
    luceIleliorius
    aufus eli qui
    dicere,

    Da mihi Clar, da, inquit,terram hccrcticis vacuam,ego tibi caelum : ex


    cinde mecum hteticos, ego te vitoriam de Perlis lpondeo relaturum. B
    hung Pmpterea appellarunt. nam 11 princepsI hominis 1111 puden

    tiflimiac feditiofillimiconfilia fequeretur,lmperium ciuibus vacuum


    reliquilfetzacNeliorium hereticorum principem mox interficiiuilillet.
    %/l/M<?

    igiturabgloquentiaimproborumciuium mult magis metudum


    quam quam gladio furentiszea tamen nihil laudabilius aut ad
    niirabilius eli , li quis vir bonus ad laudem vtatur vt 8: lfceleratis exitio,
    8: innocentibus prfidio,c improbis terrori 8: .probis ornamento (it:

    emque exeratin Canandis populis,in fuadendis legibus,in moribus con


    formandisdn calligandis erroribus, atque omnino in bonorum ac malo

    rum finibus oratione eleganti ac numerofa delignftdis: fiquidem orario


    non obletandarum aurium caufanobis'eli natura,fed ad verum decus

    tributa.Et vt fer entes verborum quibufdam illecebriskcapiunturzlicho


    minum ferocillgmorum barbaries ac feritas eloqutia: dulcediue ac fua-

    uitate,vt eil apud Platouem,incredibilem'in mod mitefcit.Nec vlla res


    eil qu vel feditiofos coercere, vel plebis furtis impetus retinere, vel in

    fanos ad fanam mentem reuocare, 8: 111 (10:1111111 partem atbitratu fuo


    Heere audientium animos,el`que pulchritudinis fplendore obflu
    pefattos facilis poflit quam eloquentia regere i eque magis in po
    pulari ltatu quam in cteriszquia in eo plebs imperitadominaturmec
    liter poteit quam difetti Oratoris facultate retineri.O`ti res facit,vt quo
    qu ifque plus eloquentia potel in populari ciuitate , e maiores opes 8:

    honores adipifcatur : cm ab iis poenarum ac plrmiorum iura,leges,ar D


    ma,imperia,curationes, belli denique ac pacis fu mma pendere videatur.
    Tyrannis vet nihil tam metuendum `quam eloquentia _
    clari Otatoris , qui vel tyrannum odit, vel i

    tyrannidem execratur.

    l|l

    -l

    '

    Fths

    Linntquiix'rrr

    "LIBER

    LBER (L_VINTVS

    _ 2): /577047210 giuimrumaupro 4c ularum urinate,


    guiu/w populorum uvres imlgue
    I

    '

    natura . f
    P v .

    1.

    _.

    ); VAE ad vniuerfam Rerum omnium publica-A


    rum difciplinam pertinerent, quque lingula
    "y" rum propria effent, abundanter nobis fuperio

    ribus libris dilTeruiiTe vidernur.confequens eil,


    vt,ququibus opulis leges congruant, quis
    ,

    cuique ciuitati atus conueniat,quibfque ra.,

    tionibus gentium notes ac natura: percipian


    .
    . .
    .

    ,
    /f/

    1 .f tur,explicare
    :neautformam ciuitatis
    populi7g4/1f.e./.fmrmf
    je 3
    ,- 41,1
    " moribus alienam inliituamusmutnatur leges JCU?"
    y

    .,

    hominum arbitrio ac voltati repugnante na


    tura feruire eogamuss : quod plerique facere conati Hotentiilima im
    ria fund-itus euerterunt. @gutem accuratis faciendum nobis eli,

    qud Omnium qui de Bepublicainfituenda praecepta tradiderunt, qui


    difputationem attigerit videmus fuife nemine?. @einadmodum
    igiturin toto genere animatium non modinnurnerabiles fum figure,

    D verumetiam earurn qua: liguram eandem habenr , maxima varieta; dh


    fic homnum inter fe admitabilis eli ac pen in-creclibilis diflimilitudo,
    if.

    varique pro locorum di'uerfitate DlurCm. in eodem Climate Q_riem

    tis 6c Qccafus modica declinatio magnam efliciat bominmm inter ipfos


    diuerfitatem. eorum item quibus idem eli circulus Meridianus, qui ad
    A__quiloncm fedes habt, ab iis quiad Xtrftrum politifunt, corporum 8c
    animorurn habita Plurimm . inter cos qui non
    folm fub eodem circulo Meridiano , verumetiam fub eodem trau ab

    /E [ qu remotofub eodem cli gradufub eodem fer punto,


    : accola: montis ab iis qui in cgnuallibus domicilia qufierun t.
    Et interlocorulliiiaturas quantum interiit, videmus alios effe falubres,

    ali'os peilentes: multque fum alia qua: interlocum 8c loc plurimm

    differant. quo fit vt eiufdem vrbis homines, non tantum pro dillimili

    *Y

    .f
    1
    .Jar _zu fig/1. :,.s' z .

    ._. _

    9;

    QVIN'rvs

    remperatione , verumetiam pro diu'erlitate locorum dillideant interle


    plurimm :vt mirum videri non debeat li {c_ditionibtis fpius iatantur

    I .

    v / 70242 _

    vrbes inequali litu politae , qum qua: xquabilem planitiem habent: vt


    '

    Roma ipfa,cuius mnibus lfptem montes claudtur, idcirco feditioni

    . prter ctetas fpllime agitata ell,qud locus in_qualis ad id ma.


    gis opportunus elle videretur . Quam quidem ad cmflutarchus
    \ minus aduerteret, pene ad tres Athenis de llatu con
    uertendo facilioncs extitillemam 'quiliu editiorcm vrbis locum acco
    luere,po'pulari llatugaudebantzqui regionem v_rbis humiliorem,oligar

    chiam cupiebant: qui Birum,potiorem ducebant Blebis 8: optimatum


    tem erationem. Caufas ipli natur congruentes mox aperiemus.(med B

    i I_q (' 1 videtur Qrcorum nationem moribus 8:

    7me

    tutis yfque ade fuidillimilem , quis n miretut ciues eiufdem ciuitatis,


    vrbis tantopereinrer fe diilerre? Neque tribuendum illud

    gentium confuliorii , cm fcriberet Ijlutarchus de .Solonis serate qua


    generis Athenienlium putitas ac limpliciras tanta fuit vt Attico
    procreati elle putarentur : qua de re gloriatur
    vbi Athenienles mortalium omnium nobilillimos appellat,'quod am@

    8f dirigent 'elle opinaretur. Sed ne longis aberrare videainur, quis nefcit


    y_//

    ff/wk

    l'fleluetios ab extremis Clothor` linibus oridos,moribus,legibus,inlii


    tutis,religione,liatu,dill`erre ac plurimmmarn qui montes inter
    eos accolunt, vt Rhtorum qu oque natio, c'teris habentur f_er'oc'iorc's

    ac bellicoliores : llatu ver magis populari , 8: licenria maiote fruuntur,


    cteri tratabiliores funt,ac vita: cultu aliquto fpleiididio'reszariliocta
    tiam uoque magis probare aclicentiam in domitam> agrellium ho mi

    num eritati cgruentem,artioribus quibufdam legibus ac religionurn


    vinculis conllringere folent . Haze otre natur confentanea ratio
    tandain primis qui Rempublicam fundare , ac ciuitatcm oprime


    2/2 /

    volet. Cm enim lilorentinorum temporis 8: inqui


    linorum, uiin earn ciuitatem coaluerant,au Cta multitudo fuilfet, antii
    quiorib que gentibus ac fam.iliis,qu bellis ciuilibus` extint ferant,

    ciuitas :$ popularis elle defierat,quia ciuium pars

    mult maxima ab honoribus 8: fulragiis arceba'tur , nec magiltratuum D'


    poterat Imperio ctineri. Itaque Senatu m cog placuit vt deliberaretur,
    .

    popularmne an optimatum llatum habere prrellabilius ellen Hic Se-v

    "

    nator Ygfpucius arilocratiam laudare ,ac plebisimpotentislicentiam

    l. .

    execrari: 8: cm multa in cam fententiam dixillet, Yenetorum


    llorentillimum,qui ex optimatibus conllabat,velut explar fuis ciuibus
    intuendurn 8: ad imitandum.At Bertus Soderinus opula

    '

    re Imperium , li non aeque laudabile videretur vt optimatum, P orenti


    nis ramen com modius elle contendebate eorum ingeniis ac

    s_fair
    einem; milius.lecfiillatori vete necelfarium elle ciuitatis ad populi cuiul'
    djrffffr que mores ac naturam accommodate . Yenetos quidem arillocratiaml
    ! 'liris moribus conuenientem amplexari: 8: mentes ad li
    bertatem populate elle natasznihil autem quod repugna'te natura Hegel,
    (Enrut

    REPVBLICAQ

    49;

    diuturnum aut fiabilc futui'uigperuicit blpdcrinusc Senatufcfultum


    in ( fcntenriam eff. qum ver vterque, . (111

    Quod item Q_clg' ab Ijilpanorum imperio defecerunt, hc poriflimrn :9&7


    dcfeonis cauim fuiffe conftat,qud HifPanorum mores fuis diilimia

    limos ferre non'pofent. abe aut clum Hifpanorum ab extremo Bel


    garum duodecim fer Partibus in latitudincm, qua morum dif

    fimilitudincs Prcipu oriuntur. Vcte'res etiam I; helios , Mileios SJ'a


    racunos moribus non admodumlflortinis di unilcs fuiifc legimus,
    nec optimatum mod Imperia abhorruiffefed ne ciuem quidem

    ris mcliorem ferte potuiffe : quod (i quis virrutibu s 8c animipramia


    B fuperarct-, hunc rclcgare confucucrant. thcnienfes tanien 8c

    Ephej humanioreszSyracufani, Florentini,Carthaginenfcs fcroiorcs:


    cuius rei caufa fuiffe viderur,qud hi ad Occafum,illi ad Orientem POG

    .ti autem Qricntis natura mollior qum Qccafuszpopuli qu oque


    vrbani, iaabuucli,~loquaces. Sicicnim Legatusv ille B_hodius inIScnatu i .
    s Romanorum,(_cntcs,inquit,ali iracund,aliaudaces, qudam timi

    dn vinum,in vcnerem proniorcs alia: {imis/.thcnifium populum fa


    c celercm 8 { vires faudacem ad conandu m : Lacedmonior
    ncgauerim totam Afi regionem inanioraparere in

    cnia,c tumidiorem fermoneinefi`e.@ibus verbis Legatus


    uorum ciuium errori parcndum idco fuadcbat qud ita nati clint.

    11 etiam Athenicnfcm populum ad iram : mifcricordi ro


    ,iiuiore-m fuiife fcribitc qui adulationibus gaudcrqctnlk vrbana difteria.

    non ingrato animo ferreuanhahincnfes verr ad crudelitatem 8: vltio`


    nem.promptiorcs,quque fubditis impotenr. dominarcntur,dominan

    ti-bus 11=1 : cafus item nec Profperos, nec ad'uerfosquis


    animisoccipcrent. At populus acccptis de
    mifionvidcb'atur partavioria clarior, fed modernos . domitos
    `animi m-otus Pra: farebatmdulatbrver ac leuium Oratorum inancs

    lorxciones aucrfabatur: grauitate `euerit:1te"quuel ade. del'-atus, vt


    Qatoni Cenfuram perenti,ac feuero Cerrforc ciuibus opus effe-iaanti, 3 cmg

    ' ulus cum honorem , qui omnium maxim-us ora-t , tribuerclim'allet, f"
    D quam nobilifimis- quibufquc 1111`:11115- :populum ` cle

    mulccntibus . LIdem quoque populus ad Manlium Torquatu m ci


    ucm omniumimperiofifiimum nec petentem ,at ne cogitamem qui

    demdetulit Confulzuum. Is igitur in concione delatum honorem re

    pudiauit, crri diccretnec populum imperia Torquatimcc Torquatum

    populividafei'rcpofcnc fapicntcr faurum fi :1liqu Cfulem faccrct:


    nihilominus tamenpopulus Confulem effe iuHit.Sed illis aionibus,
    uaszrhenifesgcJRomaniOratorcs pofferitati rcliquerunt , perfpicu'
    1;11131 Romanos magifratus populi maieatem vencralionc
    mult maiore coluiffe qum Alhcienfes,qui populipatientia fic abu

    tcbantur,vt cm nefcio quis magiratus populum conuocari iuifct,


    populus edio , diutiiiimc expeauit: ad extrcmum Orator

    fcis fertis 8c corollis redimitus in concioncm Procefit, ac palam dixit


    It

    494

    lamicor eo die conuiuio excipete velle : Aquo dio abiit , hic populusar
    rifit.w Item lcibiadiconcionem ad populum habenti oorurnix (um

    Acuolauit: populus coturnicem confequi 6c captam ad deferre.


    4 -

    f1Qattbaginefeciifet*,Iapidatetur.Komanitantam Otatorum leuitat

    impune cette 'n tuliffentxrn eti Romano ciui qui paulo altis quam
    l : grauitatis decus poilulatet , coram Cenforel_i_i`auetat, iura ci
    i .lffut

    Vuitatis. ademptaiint. lli'incipem ergo ac legillatorem populi mores ac

    _tegionisin qua ciuitas eflz,.noll`e prius oportet quam legum


    conuerfionem moliatut: cm de omnibus Return publica

    tum }: nullum naius {itLqum ad varios gentium mores ac natu



    leges
    ac formalin
    congruentem
    accomodare.
    quod
    Balduscuiufque'
    rationern
    negar
    locis ac regionibus
    terminati:
    hoc itaNam
    Ave~ B

    , nifl locorum ac regionum ratio quardam {ingularis aliter atque


    aliteratuere iubeat. vt enim OQipiens arcliiteus aedicium diututnum
    nc fiabile
    fututum
    ad fubieium
    cuiufque
    regionis
    materiam
    a tate na
    (1
    n - . bei:
    ita quoque
    optimum
    principem
    ciuitatis
    ad populi
    regionifque

    turam'leges accommodate oportet : quando nonidern omnibus licet


    Jquod Bufyti /Egyptiorum regi, quem Liberates ob id etiam vehementer '

    1/
    C .r-'ffm

    laudatqud regionem ac gentem Omnium maxime ad regnum Rabi


    liendumaptiiiitnam conquifiiffet.Principio igitutnaturas eorum quiad
    Aquiloncs 8 Auiirungoliti [unt inquiramus :` deinde eorum'qui ad

    054" -

    : Occafu etiam ingularem illorum qui montes,qui\al C


    les qui palufria,quiarentia loca, qui martimas regiones accolunt,

    temperationeinCMbus,explicatis quantum difciplina valeat ad immu


    _tanda'hominum ingenio. diffetetur ,nec ramen illud aifcntiemur 1301.
    .bio 66 Qalen-o qui cli ac foli naturam neceiiaria uadam vi mores ho'
    minum immutare contendunt.Vt enim ex natu rallibus cau fis vitia nafci

    poilint , extirpari ramen 8f omnino tolli, vt is ipfe qui ad ea propenqu


    fuetit .- tantis vt'iisauocerur, 'non eil'. id pofitum in naturalibus cauis,
    led in voluntate,fudio,~difciplina:qua: tolluntur omnia fi neceiiitari lo.

    ` . ,cum domus. @ vt planis percipiantut, trifariam regiones ab Aqua


    toteA adPolvtrumque diuidemus: ita vt cuique regioni partes cli g1_

    ginta dentur : tot enim abijquatore ad vtrumque Polum numerantur: D

    prima regio quae ab Aqua'tore propis abeii , ab rdoris int'perie egli


    .diilima effe dicitur, vt quaead quilonem fpeciat , f_rigiditate rigidiiii
    -ma : inter-vttamque calore ac frigore modic Lemperata interiacet. tur

    fus regiones iingulas bifariam fubdiuidemusznam regio qua: pattes cali


    Vq_.ginclecritri priores ab Aquatore capit,tempetatiot ei,ctra qum ple

    rique magno errore putant , quam quae Tropicis vttifque fubeii. Item
    regio que :i trigefima circuli Meridiani parte ad i. v.-.porrigitur,rn ulr
    ,mitior ell; quam quz L v. ad i. . proptet vrtiufque,Polipropinqui

    tatem. Hinoad t. :t v. regiones uidem multo frigore rigent, colun


    tur ramen ac populorum multitulneabundant. potetn regio quin

    decim partium cazli i. v.ad 2 .& (i omnino deferta non videntur,


    illic ramen tanta eil frigoris
    como.
    I
    ' ac niuium inteinpeties vt non fatis d
    viui,

    DE"

    REPVBLICA.

    49's'
    viui; at ne yi'ui'qu'idem pollit : fed quicquid hominum reliat'5 fer in
    6 (: Std
    antris belliat-um more verlatur, aut vagatur in fyluis. His ; grammaticus.

    nib'us ilegionum defctiptis, getium moribus natura cettis ac me-L

    lis'iudi'ptipotella-Necl ver'latis intelligi ad A_quilonem palitos rof


    bore quidem,magnieud_ine, forma, colore prltare A_ulralibus , ab his

    tamen ingemipllzantia (- qui ab vt'roque Polo quindecim


    , 'exligui fum , debiles, macilenti, 8: frigoribusf perinde

    adullim Auftrales' caloteivthuidem' Hippocrates iple conliteturf: qui 7 39 : la.'


    cum Yitrfi 8: tlldtelec'onciliar'i potell: ea,q ua dixim us, regionum
    defctiptioinizz- quoditemeippocrates; 8: qui optima quque Hippo
    B cratisptcepta elecerplit @tiltoteles , nufqu'am authore lau dato,eos qui

    il ad'quilonemtradunt elle tenui at: flauo capillo ,id -


    ;

    Furid a exrrmgrjgui/_ongms

    Qale'mis LIczipilltil rubentes voeat id ` qu tamen' plurimr'n

    inter fe dillerunt. Dani cert ac Sueci , quque vltra mare Sueuicum re


    giones Qothicas occupan-t,fer capillo f_ubent : cteri lian elcu nt. Itaque
    @ugli eos qui crine rubent :i Noruegis 8: Suecis originem traxilfe ab tif-'_
    que petinde vt , cauendum putantzeque magis li ctera prauitatisi
    adluntzargu menta, vt illa .
    . ` Q_ipe rurrzlger , reusfededumine uuf,

    Een magnm'fmg/a {oi/e mus es.

    At qui citralrn'are' Sueuicum ad gradum quadragelimum quintum poli-A

    ti fun-t,- fer _capillo lla'uelcunt, nili aliunde aduenerint. mi rationes


    nim po-puloru'm corporum 8: animorum cuerlionem ac

    formitatein pepeterunt :' cyt as Hauities capillorum, 8: oculo


    mm
    colorear uebat.Nec ita pridem igifmdusLiber in Hiloria Moll ee/i';
    ' jiauaf

    chouitatum criplit Lituanos omnes ad vnum c'ruleosoculos 8:


    habere' 'crimes :'quod' dubitanti mihi ac miranti I_ruinfquinus Lituanus
    `Polonoru'm in Galliam I_.egatus 8: Homer Suecus conlirrnauerunt.
    Quamobremmiotusinterptes P_lutarchiverba vbi de _C mbris agit,

    wsafmwwdfm caltaneos 8: tufos oculos interpretatur,cum gruleos

    D reddere'debuillet'. Sic enimwuuenalisi_


    l ' Camif: qu/ufut !
    1 .-

    : m4n/ido torguentem riff/10;

    @iacapillos ac bapbam' in nodos ac eirrhos veterum _Qrcorfum


    torqu-ebant.vt Ijoratf
    Necfem :nula Jomuit {/.

    Tiurei,inquit,1`_acitus,@ / ocui,rutz conixj'jfng. (is. _

    (mi propis :i Polo abliint,hi n c'ruleos oculos fed glaucos leu clios
    habent,vt.y^am,qu magis albelct i ctulei ver meliores, quia nigti
    cant aliqutul'um. 'omnium'deterrim'i fum 18: quali N_ytalopes qui
    notum'elis 8: acutisqum interdiu vident , ad lucem hebefcunt. cae*
    lius autem color oculo'tum'elt ab intima vi caloriszvt qui attos habent

    oculos, calore vehemti del'etuntut.~ Ead vis caloris facit qu d Sgytaj


    `

    ' 'f7

    EE

    Jl

    496

    rum corpora maiora ac robufiiora:quia Frigus e'xterius 4calorema'iil

    intimos corporum aditus cogit ac ] rarita vis frigoris,vt pe


    nitus calorem reliinguat-.vt qui Lx x v. gradu latitudinis verfus vtrum
    que Polum folitudines habent: qui frigoribus [ic vrgenturwtplerique
    iirmundus intertant z cumietiam totus maris ueu'ieitra6tusg aeie

    cat . 1 ver tanta inrerdum caloris vehemenria _ modo

    fruges verumctiam arboresfyluomus ex ardore folis Hammam con


    9 si ifmnndus ejpiant. quod non folm in Mofchouia, etiam in Polonia ctinge
    Ll cf.

    . .

    re tradit 'lll-i. Cromerusic in ipfa Anglia,vt quidem ; literis ": Le


    gati ad regem Henrichum it.didicimus:quibus aflirmat fol-isaibori

    bus Hammam conceptam fru ges ac fyluas in ea regione Angli qua: Gal
    lia vocarur,confumpiilfe. quod veteribus anxi quiitum video, cur

    inHammationes Aquilonem verfus maiores fintzid ita quali rem c


    ertam minimque dubiam tradidert x: ego fic in locis pa

    mma'

    , vel ad inclinantibus 8:

    ma .

    tis a'c'rcm inflammari, verfus Aquilones quam ad .


    Aquitani oppidum,Montecorneum3in agro Laodunli cazlo

    7"
    '

    deHagraffe propter cam quam dixi caufam, nifi quis vltione diuina id fa
    tum puter . Sed naturam fecuti p_alnearij thermas fuppoiitis ignibus a

    qua refpergunt-.vt vapor elatus ac den fior farfrus calorern ardentis tueri,

    poilitnam corpora quo folidiora, ardentiora conceptis ignibus,`


    qui eflicacius calefacit in metallo qum in ligno, 8: in hoc qum in cul C

    mo: ita ququolis calor veheom'tione in lapidibus quam in terrazc in


    aqua quam in a'e're :ac rurfus in a'e're a vaporibus denfo,qum fubtili ra
    ritate extenuato.Qi_ Fit vt fub Tropicis tellus quidem,aqu,lapides v

    rant vehementis quam verfusAquilones propter rearn radiorum tra


    'ietiouem ac reetionem: fed quoniam regiones aquis a ppel
    lantur Aquiloniat, fontibus ac Huminibus fcarent,quibus fer vacant Au

    firales tratus , necelfe in iis a'e'rem ab aquarum vaporibus fieri


    ~ liorem,& calorem diutius tuerizvis autem imbrium acl Aquilones ma
    xima,cum Auliralis plaga Huminibus 8: imbribus {itzac niii altif
    iima iuga Atlantis fontibus fcaterent,ac propter niuium copiam citerio

    resAlric oras ad Septtriones cuerfas vbertate fertiles ac opuloGili- D


    mas reddidiifet, Aifric magna pars hominibus relinqueretur.
    Qud igitur hibernis temporibus videmus ac puteos calere : item
    animantia fu mos calentes expii'are:iiate ver terra: cauernas fupra mo
    dum rigere,idem iudici populiszvt qui aquuilones intus ca

    leant,Aulirales frigetAt qui plus habent caloris cibos facilis coqucrc


    polint. vncle corporum ac virium incrementa maiora qumin
    libus, qui ab intimi caloris inopia debiliores funt,& lcuioribus fouentui'

    alimentis. Chio fit vt exercitus qui ab Affrica in Europam , 8:


    verfus A uilonem proHcifcuntur,robufiiorcs Hannnnibalis enim co'
    pi Clarilimas Romanis viorias in Italia peperert. Itemrabes

    Mauri ex Africa prodeuntes maximas clades Afiaticis 8: Hifpanis intu

    lerunt.nec ita pridem Yafconum legio in Sueciam profetac : Hi


    '

    panorurn

    DE REPVBLC.
    \
    497
    anorum legionesin Saxonia Carolo v.Imperatore bellicofiflimorum

    liominu m vim fregerunt.At quoties ab Aquilone verfus expe /


    fufcipiuntu,languote ac inertia fatifcunr milites,vt,experientia
    perceptum 8c cognitum.Cm enim Cy_mbrotum innumerabiles-co Q, mmm,

    ,pix in Italiam pergere'nt,robur paulatim amittere,ac fudoribus diflluere [ auf

    `ctxzperunt
    ac legionum
    vt quidem
    multitudine
    Ilutarchus
    Romanos
    fcribit.&
    terruiffent
    cum magnitudine
    , nihilominus
    corporum
    ramen
    -ingenti clade fuorum ac. duplici Romanorum vitoria fufi funt ac pro

    ftratL Ciallorum exercitus in Italia fracti: ctra ver I_-Iifpani ab Au


    -ilro in Italiam profecti vitorias illuilzres adepti funt: Id primm corn
    ` , inquit ljolybiusdn eo prlio quo Galli circa Florentiam vi
    funt a Romanislanquam nulla accepta offenfione vix incolumit.

    rem ac_falutem fine maxima folicitudine tueripoffunt quia Q_ermania


    ,8cQallia Romain aut Neapolirn,l qua: pars Italia: maxime Aufttalis ;
    enim quatuor Germanorum legiones fu peratis Al- '
    pibusROmam Qrolo Burbonio duce cepiffent,vix anno vertente dimi
    dia* legio fupetfles in Getmaniam rediit:tametfi hullam nifi :i , 4 :
    qua: ad Auflrum letalis , offen fionem accepiffent. Atque i'd etiamn

    ingteg'ibus 8c armentis diuturna experientia compertum' fuiffe tradit

    Illiniuswt quae ad lAuflrum aguntur; aris copiam amittant,ac paulatim


    macie tabefcant: contra quam accidit iis qui ad Aquilonem iter faciun

    C ,qua
    @ineti'am
    Htibus fit
    Auflris
    ctuditates
    ac vertigines8c-robufliflimos
    in uaduntiq'u
    vt 8e cibi
    minus appetantur,l
    falutares lint quof
    vomi

    tio nes tqu am _aeris diuerfitatem percipit- in primis omne genus auium,l l-2225 m"
    que Aquilone vegetiotesA :ab Aufl-rali ver tablefcu nt;
    Hoctamen-infula'tum proprium 8c e'orum qui martimos ttatus ac'

    : a'e'risfrigida tempeties ab Iaeftu maris- tepefcat: idque mihi dub`i


    `pantiifperrzeprum ell-cum in ttaieeiffem , vbi mitius'.

    .quminGailliaznam Occeanum ventis iatatum ita feruet atque incal'ef

    : aqua ignibus fuppofiia videatur.,.ltaque ": hominibus' aut gre


    gllllri frigorec' pruina Offetrfion'cs.'` @am quidem ad rem,~fi LeOfAf

    .fercluarefiusfuam inrelligtiam adhibuiffent ,- non tantopere'Affros

    'D efffithiopes ab' incredibili ciborurn abfiinentia laudarentzqui fi vberio


    .tribus @pu is indulgere velint, ' Eandem fer ab-Artico Polo
    naturamhominibus ingenierari ,vrat'io ipfa-corpotmqueclefltium vis
    _cogit conliteri nam ex hiltoria qurelab _I1-I ifpanis prodita , confiar noir`
    procul . Magalliano Antarctica: regionis vgenus hominum ,- quos

    illaragofnas
    No`cant,tanraz.proceritatis exritiffe,
    vt vix vnum
    oto Hi(
    ani ` ` ` i ~
    ,vinculis
    cfiringere.pofsih-Omines
    a'lioqui fimplices
    ac flupidi
    iudicio
    ifpanorum , ,quii ingenij pracil-anria cter'os Europa: populos fuperare' iff/{ffiff/f
    dicunltut. @b'usnebus intel ligitut corporum vim ac robur effe verfus "

    '

    . ytri'rque Polumzanimotum vero ad Auftralem plagam.Qui inter vtraf-` n


    que regiones interiacente ea loca quae'propter'caloris ac frigoris tem
    perationem advira'rrrbeatis falub'rifq; degendam idonea fortiu'n tu t;

    mediocresetiam habent corporis 8c animi dotes. In quo quidem ad mi;


    - . 4
    vr t 5

    ` . p `

    498

    LIBER

    Q'VAPQTVS

    rabilis elucer Dei oprimi maximi fapientia,qui maximam non mocl


    genij,fed etiam animi vim ab ingenti corporis robore femFer difiunxir:
    quum Profpiceret iniuiria porenribus copiis armata nihi crudeliusef
    {rz-.Ergo medi regionis populi plus habent animorum ingenij minus
    ram roboris,qurn qui ad eprrriones: fed corporibus validiores fum

    quam .fluflrales , 5. quibus ingenio quidenmon gamen animorum vi ac


    forrirudine fu peranru r. haben: etiam artes imperandi maiores, 8c in re

    bus agendis iuliores (unt vtrifque. mihi propisin lliorias 6c feri


    Pra veterum intucnri,exei'cirus 8c copia: ab Arguiloneecondit fcienri,

    philofophi,inquam,rnathemaric arres,re igionesc qua: in veri inue


    igarione verfanrur difciplin , ab adueyidemur. vartes'ver B
    imperandi ac ciuitatis moderancl, rum etiam legitimar fcicnr'iz, orato

    ri ac rhearrales clifciplin populis media: regionis' origines 8c incre


    menra fufceperr: omnia denique magna imperia A_fyriorumnnquam,

    Medorum,Perfarurn,Crcorum,Pomanorum,Qelrarum in mediis re`


    gionum remperariorum fpariis federn ae domicilium habuerefcd ea Im
    peria mulr magis ad Aullrum quam ad Septentriones propagar: .
    Nam uibus rpkoribus cyrh Nomadin morem liuc illucvagabrur,

    nu lla er oppidri , nullis propugnaculismunitas vrbes ha

    bebr (: rIacirus fcribir.Ac ramerli 'llraianusadrnirabili Pre


    ( Qanubi
    )
    Decebalum
    regem
    vDacor
    lregiffer:1&(15&
    nihilominus rarndrianus
    fucceffor
    pont dirui
    ma;
    dauit , ne genres Aquiloni aditu Patcfao in intimos Imperij Romani

    receffus peuerrarenr.quar genri vim ac robur cm rigu'fus expertus

    35 7722224 17

    eifer,legiones chfrdecim ad Blien 8c Qanubiin excubiis difpofu erar,

    vr Imperium commodis ruererur-:quibuslegionibusQ-lanrino


    no fublaris,repenre ilemani,Qorhi,QIlrogorlii,\{andali,franci5 I_'Ieru

    i,lurgundionesklunnigpicl,Longobardi ac pofirem Tartarifgur


    , Normani, Scyrhicarum narionum examina in Prouincias Romano

    rum irruperurir. Ac 50811 claras ab francis, quos habent ad Au


    Ilrum,vil:orias~rerulerunr , nunquarn ramen eoros deinfulx partcula

    depellre,aut fubImperium fubiungere Poxuerunr. 'I_urcarum quoque


    nario ab Hircani finibus profera long latque verfus Auflrum ar- D
    'prorulir ; oprimas quafque fili, Europa: ,ffric regiones ,ac
    pen rorius Medirerranei maris infulas Imperio adiecir , [arraris ta
    men concellir Imperium ad Aquilonem vlreris [

    Iraque crn Auflralcs populi vim Aquilonis intelligerent, Deus Pro


    grauw-14- clades,exi_ria
    pherarum oraculis
    abAquilone
    fpius
    minas Ac
    intenrauir:
    indeeac-m
    bella,v
    ;
    Rerumpiilulicarum
    futura
    prrxir.
    tametfi non
    fffffg _di qua: fuir olim liominum mulriruclo , nec vita ram'diururna, necran
    : gjl'illf rum rob'ur nec proccrarG ra , qua de te P_linius fcriprores
    '

    _omnes lpe conquerifcri ir:vix enim v_fquam rerrarum extat vtbsCyn


    imilis , qu in ambirum milliaria rredecim conrinebar r mii
    7 im; @Km nu; @abylon comparanda, ( ramerliin Planirieiguram quadraram

    m' haberet , vix ramon rriduo 7 pedites vrbis . emeriri poreranr:


    niliilo~

    DE REPVBLICA.

    499

    nihilominus tamen regiones Aquilonis , 8: populoru m multitudinec


    amplitudine corporum,c robore iplo Aulirales facile liiperantlliiam-Y
    _obrem lex militai'is Romanorurri2 quze \_f_ac;1tionem dedita militia an
    no uinto 8: quinquagelimo,t 11011 conueniebat in Lacedmonios,qui 8 @Wb-UM
    tamet inec bella-ndi peritia, necfortitudine I_omanis cederent, 'anno

    tamen quadragelimo vafationem habuerunt,` quia robore inferiores {/1312;


    client Romanis ,_propter eam quam d_ixi Aquilonis 8: 111111 11:1111121111; '
    Etat enim LacedmiA uliralior vrbe Romampd li cytha: ad Aulir
    prolicilcantut , animiflanguoi'e ac ludoribus dilHuunt. (Mmobrem pi
    : mediterranei 1113115 captiuos elgas 8: nglos ad laborem in illis
    B regionibus inutiles 1111111111110 pretio addicunt. Vis autem caloris intima
    i'n Aquiloniis regiouibus, 8: aris licciliima natura,__populis maiorem li#

    tim ingenerat qum Aullralibus, quibus interiora igida, 8: Aullri Ha


    tus natura humiduszlic enim Grci 15-11, id eli ab humore di
    1111111111111111 Hantibus uliris imbres , flquilone vero lpirante puri

    tas cli nitidiliima lequitur: quo litvt C_ermani ac cyth vberioribus


    poculis vti cogantur , inde prouerbium ; : quo apud _thenurne

    potator dipnolbphilles puero aquam infundenti verbo modic deflexo


    vlus ell cum diceret , , pro wxs-fmt', quod non nili Grc percipi
    poteli. 111 etiam illud F[acid de Germanis, Diem nocmqueconti @uff/f
    nuare potando nulli probrummrebra: vtinter vinolentos rixazld autem~
    regionis non hominuin vitium elle argumento eli , quod qui ab Auliro
    ad Septentriones iter habentt co bibaciores ac voraciores hunt : contra`
    quam iisaccidit qui ad Aulirum prolcilcuntur._3_cytharuni ramen cutis

    "

    Itnollior quam Auliraliumzpropter humorum copiam 8: caloris intimi,


    _vnde fudores egerturquolit vt maior 111111 in Aquiloniis copia pilor,
    quam _in Auliralibus,quibusdliolicior ac du rior cutis aut glabra eli,

    aut 001111111 'cr'ifposactetorridos capillos'gignit gaudent igitur

    ulira~

    xlsicalor'c lcliccitatezimbres ac frigotaierre line lalutis periculo n poll


    fuut.'Etct`1rh`-l}_omaniad bella exercitatillimi rotas hyemes in 0110 tran`
    ligcrtwt Pni quoque 8: Grcimihilominus Scythe 111111 maxime 13:1
    la gertint,fcm omniageluobriguere_quinetiarriipla ilumina ac_maria' i guisa s'/ ._ I

    D pos,
    glaciecum
    concreta
    iuga Peruana
    t'ta iiccreac
    l`uperarent
    peruadcre, hillorici
    folent. At
    prodiderunt
    quamplurimos
    vi frigorumf
    ; Cm
    _

    extintosfuille," rarioeli in promptu. cm enim in' calidis regionibus i 16107

    #ducati linualge'ntintctiora: qud li frigo're i'nopir'iato corripiantur,vt 'um'


    Auralib'us
    accidit, quum altillima iuga fuperant, :i calore in'tus 8: extra
    deleri : elli :_ctta quam Scythis acci'dit,qui_bus _inli'tus` natu rav ca;
    lor ad centrum-cogitur ac iplo frigo`reaugetur`. I_ll'ud etiarn incredibile
    ,videatu verumtamen lit, Aulitales ab intimi cal'oris inopia lubricas al-I

    : habere ac_dyfenteria lpius .v'exari Cm item Septentrionu r'n loca'


    `alu'dib'us ac llfu minibus vndique f_cateant,ob id _Scyth aqu is facile con
    fuelcunt , 8: in'iplis lacubus lpe delitelcun'tlvt holles fallere pollint; vf

    fcribit Ijerodianus de G_rmanis, qu iy copias Romanorum equelires te# [11


    115 infellabt,ac tuti paludibus pugnabant._Quonglen us _cm 1101; 1311?
    jtt 4`I

    , f _l

    iQ/Vga?
    ( '

    Soo

    LIBER

    QVNTVS

    perfpexillet, miratur morem G_ermanorum qui infantes, vt primm in


    lucem editi (unt, Humine viuo abluere folent, quanquam

    quoque id efletin more pofitum, vt Maro


    Natur ra'ummprimm
    Eefrimwfeuuegelu ' ( vna/. '

    A matig/af De Q_erinanis ver lulianus Imperator,is qui iranffuga vfrpatur,fcribit5


    (.
    .f uriosa le itimis in Germania diguofci, quod cumprimm natifunt,
    .,

    Wm/jm f'filuminibus fupei'ponuntur : ac f urios quidem mergi,legitimos ver a

    5 fff/fj

    " quis innatare fert. quanquam is temporibus fortilegij fufpetas iudi


    i

    ces Germanorum aquis fuper'ponunt manibus acpedibus : qu

    enim merguntur,fcelere puras elfe pronuntit -: quae vero fuperriatam B


    fortium impietate teneri iudicant. Qui medias regiones occupant pro

    pterea quod temperiem quabiliter fufam habentpmnes nimios 8: fri


    goris 8: 1' fentiunt: Facilistamen imbres ac frigora

    feruntqum Auiirales, difiicilis quam qui ad Septentriones : 8: cum


    d

    `vtrifque [ocietates facilis propter quandam morum fimilitudinern

    ,X ; Zf.

    cocuntur.ul)eus enim vt omnia incredibili bonitate ac fapientia copula

    uit : iicetiam Aufirales populos, qui ptopter natur difcrcpantiam ac


    ydiilimilitudineni Scythis confociari dilicilimpotuilfent, eorumpro
    pinquitatequi media loca tenent ,- quafi quodam communi vinculo
    iugauit. @Lamm rerum cognitio non tantum fuauis iucunda ve- '

    '_.f"t7 ' 33 3

    ru metiam maximi ponderis ac momenti, cm de f'deribus 8: focieta-


    tibus principii ac populorum inter ipfos difceptatur: aut cm exercitus
    vex variis nation'ibus confcribuntur : vt in legionibus collocandis iue in
    cafitisJiuc in prlio cferendo extremar region homines feii'igantur,
    ` 8: qui c vtrifque cfpirant, in mediis fpatiis cfiituturfuiit aut ij qui
    laudat corporum tperationem , 8: : animori'i moths:

    quales funt filiaticta qua quidem tperatione remotiflimi , inquit


    (jalenus,\rabes ac C_iermani. Sed Mie pars illa quiinnuit Galenuswndc
    originem acceperat, non mod inter Polum 8: quatorfed etiam inter
    Ori'tem 8: mediainietiacere videturHic hominnatura mii

    tis mfueta : inde morum vrbanitas tanta,vt retiflim fit Marco


    H,,,5 Tullio diium,Non modo in iia elle, verumetiam ad omnespopulos D
    a-

    peruenifle humanitatem. Sed eorum fententiam probare non pollini,

    L qui gentiumbarbariem ac feritatem ab extremo frigore vel calore prol


    `

    ficifci putanciim experientia diuturna compettum (it Auiirales ingenio

    priiarc cter'is:barbaries autem ab inopia mentis 8: conlil'ij deriuaturi


    Herodotus Egypiios iampridem nationes cteras ingenio vrbgnita

    41. - tc fuperare fcript. Idem Q_faris iudicium habemus* ,Ipii hommes


    '
    /Egyptij ingenioiiflimiacfubtiliilimi,tam artificiofe,inquit,noliroruni it

    machinas iinitabantur,vt ab illis expreflilc videremur. Et cm M. Ani.


    tonius vrbanitatcm,lepores,delitiasgyptior deguiialletom

    @man An- quafi agreliium hominum'mores conteinplit f . At /Egyptus magna fui

    '"''

    parte
    quatore
    lubvrgeri
    Tropico
    tradunt
    lita
    quotquot
    'vbi homines
    vtramque
    ardentis
    regionem
    :i calore
    peragraiiticuiinis
    quiri rub

    ratio e
    \

    ~"
    DE RERVBLICA.
    501
    ratioefl:
    `/Iquatoris
    in :
    amplifudo.
    :
    Eundem
    llatio
    fete rragm
    diututnior,
    occupant
    acT'ropici'minot
    , quiRo
    manorum potentiam calliditate lpiusac perlidia q'um robore litpera'

    runtchos Qolumella appellauitzAgvptn's ramen Au-j?.


    llr'alioribus ingenij liibtilitate cedunt.Sed-ne longis dilcedamus,d`o`me
    vtemur exemplis.Philippus Cominiusfcribtt ngl'os 'maiorum n
    liro'r'um memoria queri conliielfe,quod bellicis laudibus Ciallos faepius

    vincerenr,conlilio ramen longe inferiores elfenr; vel vt En#

    niu_s loquitut,belliporentes funt magis uam fapientiptenres:


    piusintellct paci's ationibus . .deribus lanciendis. Ita Cialli

    B queru-ntur ,15e ab Hifpanis conlilio ac rerl gerendar prudentia fu' era;


    ri,oin fderibus fpillime circunuentosdnlnitum lit peccata no~ 'ror'i
    .._._o

    hominum lingula cmemotate. nam vt fuperiora prtet'rnittairius,


    tremo fdere Cameracenli quod cumillifpanis i'lzu'mtelt, omnia n :
    vitori nobispe.pe`rerant,mome`nto ablata };

    ramen nec viribus inferiores Hifpanis' , 8: pugna fuperioresl lpe fuilfe.


    mus.Neque vere Hifpani demanibus Gallorum Ionfubriai'nnllllog''ro-_>
    gum, Q_orlicam vllis vnquam viribus erepturosfperauei'ant. Sed tot

    'tantas artes adhibuerunt, vt non mode Allobrognm duci regiones ad


    portas quue Mediolanic ad 'mare Celticum longe late patentes,

    tiam Genuenlibus Corlica reflituerenturzfnec folm beneli'cij gratiaiii


    acceptam l'etten'tzfed-etiam Gallos ab Italia feqiieliro Duce Al
    lob'togum longe fumtnouerent,vt nihil Gallis' ptter agrum Qalullian

    in` Italia reliaret,in quem etiam Eifpanibello lacro,quo Galliani exarlit;

    variisfraudibusin-uadere conati.I Ego eos 'qui ad pacisatioiies , 8:


    fdera cum I-Iifpanorum legats fancienda milli fueraur;

    folicitudine rem-gellilfe opinor,etiamli hotu 'm nonnulli captiuititis fue


    pretium publico detrimento patiti dicerenturtfed a fapientibus dtdici
    cretumin Hifpaniafuilfe,pacisationesquoadeius lieripolfet,protra~ 174/7

    hendaszqud ea mens effet, is animus Ga or,vtt'dio di'ul


    , omnia concedere quam exitus fuatum' rerum fli'ces
    expeclare maleur.Illud etiam animaduerfutngnollros legatos in cum lo'

    D cuttnvbi de pace agebarur,priores conuenitefolitos,dum interim' I-Iifpa


    'ni m'or-as nee'terentcriollroshomines ferri per ;\7 ab

    Hifpan'is non line quadam'igrtominia pacerri petete videreiitur._ adeiii


    agend celeritate legatos'coram Fr'cifco Sfortia duce Mediola~

    / - _$;- limul locitoszduciti vc [ .7sg_


    I,\

    .-.

    ,:.\

    '.

    ..

    '

    .y

    ..5

    4.;*"

    -. rebusintelligtrur
    vniuerfa regio nobis Aulitalis,animorurn tt'r'otus'y

    habere moderadores,- ac propter aria bilis l'iumofe'r'r'i'pd quiet


    8: lcontetrrplatiotiern natosz'qui auterri meritis agitatione 8: contempla-`
    tione pal'cuniur,ing`erriuti acuunt. Qallos verz medi'iregiot'is popu."

    los lla-ua' bilisaad ce incitar ,

    ad omnes t'uii'r' animi tutti :

    iisfriotusnum etiam adres agdas ellicit promptiores. itaq'i'ie (?

    tere videhtur Ijifpanis, etiam in ipfo grelfui quant agen " i cele'r'iraerr

    _
    f'

    eure/

    502.

    LIBYER

    Q'VINTVS

    mirantur
    8: amantomnium
    Hifpani, populoiilima
    magna mercede
    iccs
    pueros
    lia regionumfej
    acc'erilre
    folent
    . Nam GillP
    cm
    Narbone agcremus in Hiffmniam proficifci mirabamur ex Arucrnis 8:
    Lemonicibus magnam tenuium opicum multitudinem 2 quniam

    intelligunt Hifpa-norum agros 0b inertiam hominum incultos,& vrch

    opicibus fer vacuas elle. Cm enim liStrolfa Prior Campanugtritel


    . . mes nofiras, quibus Prertin littore Mallilienli , BatcinoemNrbiS
    diripiend cupiditate egillet,em que ex im prouifodririvellet, ,deter

    6:3 fraude decem' millia Gallorum opiicum in vrbe Valtinaiuiftl _M3


    ximiliani Proregis Hifpaniarum capta -{

    des elle qum ab eis deferi maluerunt. qu fit vt HiiidaniaGallot mull


    iitudine abundans connubiisc focietatibus vtriufque ge'nti implicati;
    optimigeneris liomines, cquidem 611158: Hifpanls p_rfltiorespm
    @Icare videatur: quoniam in Hifganis nimia Gallis nimiace~

    lei-iras notatub,.aniobrem quae? churgo 8: Platone tamimultads:


    gymnaflica dque ciuibus exercdis prcpiuntur, ad Aullrales quidem
    yaecomriodari debent, vt validiora fmt vcgctiora Icorpora qu inge
    niorum magnitudine 8: contemplandi alliduitatetabefcunt. quinutem

    ratbdiint . bile quiet oderunt,ac bile vrgente hue illue inuiti


    '' contemplationi-fefedederepofilntprudentiflimi' iunt.A Aqui
    lonarium vcr feritas 8: mentis . literarum lludio mitcfcit : nam

    libore allid uo homincsfferociores Hunt ,' vt _M'i'ftoteles fcribit lib. v i i i. IC


    PolitiEltautem natura melior,'qu nimium inter : interelhqtlA
    _rumiin- ingenioru m, tum etiam in corporum @u_rvegt mediocritate confi

    [glia non mod inter Aquatorem 8: Septentrio:


    nes, verumeti inter Occafum 8: Oritem fer media in'teriacet, mo"
    _dic ab Aquilone ad Meridiem deHexa. Vt autem P_ituita vexantul qui

    _\. ) vtroquePolo politifuntzc tra bile qui fubquatorezitafgnguine


    tmpmfadepti vidtur qui poll: decimum quinftum Polo tralum v-fque

    ad medium regionem oca teuent,id equue ad quadragelimum :ltPo-k


    lo gradum, qui ell: ab Aquatore quinquagefimus:deinceps fanguiniila
    u bilis copiolius mifcetur, &qui propis :tb Aullro abfuntfubuirides

    uqdunt,propter : atque atrae bilis copiam,qu_confuf fimulao mi; D


    efliciunt qu am dixi colorum varietatem-,quoufque Solis ardo,

    ribus 8: ab atm bile adulti penitu; atri . At Qa enus cm animi moV


    res corporis temperatione ded u.cit,.{lu pidos homines eflici : co,.
    Bituitredcetos robullos fanguinezalacres c'ad res agdas :

    11 ver confiantes 8: quietos. Illud-tamen omiffum ab

    eofeft,qud fanfguine robur,vnde robuflos rubore dici Ifefiusfcribit, -


    bilel v'er ortitudinem 8:: animorum vim. non quia fanguinis 8:

    1 copia robur per (efe efliciar : fed crafliorc brarum plenior


    fanguis concrefcit 8: auger mufculos vnde robur ingeneratur. Ex his au

    tem q_u_atuot generibus,quo quifque plus minfve partieeps gtraut


    { aut fanguinit, aut Bituitae ,' propis abeii :tut longius ab en
    .qu-am dixitperationutrivarictate, quam heodorul?y Imperator
    Con

    DE REPVBLICA,

    5o,

    Conihtinopoleos duobus ac nonaginta generibus breui libello diin


    xitznon mod pro varierate quatuor humorumfed etiam pro tribus

    nimi 7 partibus, ratione,inqu,iraf& cupiditate.Sed cm illu humor c ,


    anim vtribus tperatioab eo allata oraculis Delphicis obfcurior (it ac "Pfitfwwk

    dilicilior,t vero n'ullis rationibusfaut argu mtis,at n e' explis

    `liraturznecr 'On- autioeorum vll haber-'partitionemzqu tamlf-_iipv


    i
    ,_pocratess 'ad Ominumnaturam penims intelligdam maxime - 2331?
    riam .elle duciunec item montanis plana locaz'nec vtraque y

    aut paluiitibus :nec venrofis ae turbidis; quieras actranquillas regio

    nes: neefpopulos difeipiinis eruditosjab .arefiibust barbari: diuit in


    B illaquam [no iudicio'iinxit animorum umorum varietate: :

    difciplinnmfequemurqu
    rationiac'natur
    confentanea
    fit, 8:
    . _1__l im )
    1,7
    l 7
    ploru tn .multitudine conl'irmara.
    Cum fenit'rrdq
    Gernignorum
    moribus
    { P{'acitus, Gens,inquit , non ' adhue fe-

    crctaperislicentia boeiuergo deteta-znuda Omnium mens popcera

    die , 8c Daluaz'vrtiufqne-tenrporis ratio . deliberant dum


    ngerenei'eiiin: OO'nf'rtuunr 'dum-errate non poifunt. Idem
    ! tt`abonermittlcinum,Ilinitim,H_erodotum,Yegetin m de S_ey Fmr/i'

    thieinationibus .i quas >principes iam inde ab extrema memoria ad (ui "


    . .Bhaguiiorum'a'e
    Qcmuenumpopulares'ain Pitoias cohortes ex I_-ieluetiis 8: .
    C manismnferilierenonfueuerutitizreges item1 T_Lurrarum 8: Amies: citta

    Atlamemr pimiliumngvuropa 1 comin qui Chri

    Od'primm Manfora magno Af. rwf

    -fricizgdiipurriarurnitppekthre ad poerospermanauit. Nec


    li

    im reuiTnnjetanus eqnitt'um f: Chriianorum 216561355; @e


    :Rmtpraswliwrtesvenaiitis uhm'bpafadetis 9 cferipit : quod limi 9 wimm- `

    pliciuttesgeqvbuiiiureslbbemuv (-19: neg uigguam aliud /79.2 . 7. . z.


    rantautfperants; qumadnirnmwipenmadparuma modum (

    ipitiifpt'iiiruil t .fedi ad `v_lrionem fc


    airinipigh ammsicbfuspamretipunregeufeufpm

    gmadunnfrtdiiriibqqhmasfltfumcphovtiuiw praetoria'

    emr.

    D qui: ex Ger mnisrnfiprz@ fuerqwlfqiiligulam imperato verri l bieci

    , eodem nieuwenin rtequ eiu@e'tmanis,qrui jiltionae

    inquirEofephusicoliiberbhbngpmuernnlllu d etiam " ]: t its.,.,.


    : m Q_eythat'um generi ae iO-ini.

    ni qua@ nuiurammnmo; namiifhneididesipfe Qlo'tiThraci regis


    filius,
    613954015;
    Ihraeqsxfvjmdmree
    9}.
    quoqr,
    hominum'gen
    de _Ger :iranis
    us vomi-,- ia fr g
    dij 2;_

    difciplin Blrfeuefitte, ie'irnpetu _ifin imi p

    _,

    qsrla'mpiniyv tern bmntamus,ae te'eentior'ibus 5:

    2724571, n fl.

    exenpiis;nulimeibmtumimemmauiliu querorgij neuem.


    ducis; quicn ) igiedeiitei ac fceltti iri'Hungariu gemffct ,r im; m
    dem
    ad epulasA
    captusip'pmitusflk
    mefemitiisvuew
    t @wheiuieerdetrmc
    thiicf-f imnsgifociis
    {mieota
    triduo d
    maeeratis
    tiefem;

    '
    \

    504.

    Linen ckviNTvs

    dum fociis ac miliribus data. Omitto Dracula: Tranfyluani principis~


    inaudita crudelitatum genera : 8: O_ttonis Truccelij Legati Clarispu.
    blicamvindiam de liccario qui Prfetum vrbis cuiufdam bello rulli.
    corum occiderat. Hunc enim lentis ignibustorreriiullit, tam crudeli

    fpe'taculo, vt omnem hu manitatem penitus exuill'e videretur.

    pridem Qronibacho , quem K_ugul'tus Saxonia: Dux, Gothorum arce


    expu nata, cum [Panne Federico ceperativifceta viuenti detrafta ,
    deine ora corde palpitanti diuerbetata ac fanguine fdata.

    aut fupplicia Germanis : vt traieio Tartaris inueta. nec mi.


    nor Lituanorum crudelitas,qui fupplicio addios iplis gulam fran
    gere, cogunt,aut fuItibus ac loris diu czfos in crucem agunt. (: me ta-B
    tio cogit ea quz de crudelitatibus regis Mofchouitarum prodita ,

    veraelfe cFiteri.Narn uo longis homines ratione dilcedunt, vt qui


    minus ingenio valent, propis abi'unt feritatc beltiarum, qu: vim
    iracundi cohibere nequeunt. @ultralium ver crudelitas n minotcll:
    n quidem mentis inopia,qua valt plurimm: fed ab atrz bilis copia,

    qui: vt dillicilim inllmatur ,ita fem el inflammata dilhcilis telttingui

    poteeri I_olybius eo bello quod Qartaginenfes aduerfus S_pclios gel


    lerunt,negat vll crudelitatis genus prztermillum fuillezqutame'leuia

    4 @une

    V'ide'ripollintJi c iis quae LeoneAlro


    prodita funn-clerantur. Quin

    930

    eti fuperioribu-s annis Tu netan reg Muleallem liberi fumma impie-

    El;

    tate n ttm regno expulerunt, veruineti crudelillim exczcaucrrm mp


    At I_ofe hus Mauritania tex cm (nos Legatosrege Ieneme occilos '51m

    elle inte lexillet,ingti c exercitu in Tenefmi tegn'expeditione lulcc

    mi

    s _L_ee arret.

    pta d_ecies centena hominum millia trucidalfe : pecus omne abegifleut.


    ces dituilfe : omnia oppida ferro ac Hamma lolo zquauill'e: arbores omnes excidilIe memoratut i. Item I-_Iomarus Ell'uinus concionator, cum

    mim
    f
    of

    t .

    in Marochi re nu m inuadere conaretur,arce Vngialena expugnata,noii

    mi;

    tantum ptlidgia : quicquid hominum etat occidit,verumetiam infan-

    ,im

    e Les irre. tes .vtero exaros petoribus mattum fuperpolitos dilaniariiullit'. Rex
    .
    prem F[ombuti captum regem Gagaonis crudeliter interlci, ac liberos
    f,
    eius cairrati mandauitperpetuitque feruirure opprcllitNon minoresa-

    :mu
    im
    mag

    d India: Qccidentalis populos,in quibus nullus efr humanitatis autre-D

    fenfus , crudelitates extitille feruntiir : vbi 8: l'ioltium

    qu

    _ , fcatnibusvefci, 8: infantes languinemergi vlitatillimutn etat. Sed c_rul ' l delitasin eo maxime cernitur , cm'fupplicia indicio cl'titutoirrogan-

    wml

    quoniam publica pna nihil haber cum vltione ac iniuria priuata


    7 21W- i" ^f commune, vt quze apud Iferfas 7 olim unt apud E yptioslatmnp

    imm:
    uur u

    : : i businlligitur,ac lgniatus hominui'n horrendofpacu O'Pubccxhi,


    bentur : qu nec Gtaecimec I_lomani line gemitu,vel fpetare vel :udire

    mi

    fizillenLNain vtrique danatos vel in ! :eiut'pocul

    ":

    . (j eicutziiqua,Athenieiiles vinoelliceiiim Theoplir.) tpc.

    rabit,vt lenis ac-citius mort accirent.DiH`ettigitutcythar erudelitas


    ab Aulrralium hominum faz'uitia: quoniam .icyth't impeto ac belluat

    a-0n
    :

    in morern ad vinditarnferrur:ultrales vero vulpinacalliditatea l'u-


    ~

    ,4

    . i

    lcepto

    [he to conlilio vltion'ern meditantur. Et

    Hei curatur : fic etiam ani '


    melancholia abradente ingenerantur

    , non facile fe'dari :


    vt qui mente fic afeiV funt, fi ap etitus
    explere non poiinr,
    corripianturlnde tan ta furioforum

    '

    '

    regione qua: A ric propior cihmu t'

    Aciuitatibus-furiofis conflzituta. Gen us autem furoris h

    et ingenium arguit Tatnetii enim freq

    ominum naturam

    macilenti 8: fpetra vi

    tur,ac' quoque dmonibus aguntur

    Cf/f' f5"
    dent,& vaticinan

    ,earn que q uam nunqu didif


    B :: quem furorem
    cliuinu
    quali infan us ea ;
    amifit,diuin o's affecutus

    hi afiidue aut rident, aut faltant:qu'i morbtisitiappellarur yGerma


    nis. curaturautem fidib us 8: cantu prim

    LP/9%.
    m incitato,
    deinde
    fedatodiue
    abalienatos [enqu mufica reu ocat:iue morbos
    corporis
    ccentus
    [
    ta mte curarxiiuemali genij,qui furiofos fpiilime cruciant, diuina har ?!
    moniafugantur. Sic enim _Saulem furentem malus genius puliatalyra :gfff''mm
    deferuife dicitur.
    `
    Iud ac Samari regi

    `.
    E
    (n,
    .C'.
    3
    :

    niu'mobliuio ac_ftupormentis' in uadit. At queciuntur:quos rerum om.'


    ingenij ac fapienti,eo diHiciliscorrepti furor plus eil in melancholicis
    curantur:
    contra
    quam
    accidit iis qui ianguine abundant : qui rarius efurore,
    fazpius
    ab infania
    y .
    vexantur. I_nfanos appello quifuis cupiditatibus impetare, ac immode-'/w' `

    ratosappetituscohibere non poifunt.Y Iiutor autem,inquit FI`ullius,in.fa 4


    ypientemcad'ete
    pomminfanianoi
    percibtifu'riolistoribus
    curatorindigentifed
    legibus da*
    i
    '

    D tur non infanisztametiinon minus-hi qum illi cura


    _. i.
    a
    .1

    il;

    quotas' quifq; domitas haberilibidines'rquotpsqui


    - ceriprterfa -item Infanta vero inte fque cupiditatescoer.
    rdum i'n furoremabiti'
    quod furorisgenus verb-Eribus mitcfcit.
    minum mult-initio epdem coach demie Nam Londini furioforu m ho
    il i verberibus acertime caiii
    ` curatoribus intellexifalutarem

    l'

    furoris',indiinaip.(mod autem diximus Auraie's ingenio praefia


    mod id perfpicitur inter Qetmanos ; ma

    Ximiuteruallofeinuicem'feiunguntur : verumetiam in vna 8: eadein


    regioneac ne lonjgiis _exempla petanturmofiri homin es fatis in te'lligunt
    (lutm QiauiiAruerni,Lemonices,Normani, Qnomanielgas in:

    genio fupertIt-aq-y -1: mori-bus illi anno x1 . vel ad funi u


    i ~

    '

    '

    'i

    '

    LIB Qy'i N T Vs
    506
    .maioresBelg non nifi v.I_r_igratianimi labern eifrigere non pbf.
    >fimfi patria: ac meorum pop ulari vident oblitus :de quibus'iudicium

    antiquo diplomate (Egroli, v. Francorum regis eius quifapiens


    8 .mno r515.

    125135 Augufti.

    vfur-patur, quo quidem beneficia quamplurima A_ndiu-m Academia: in


    dulta fum: hac potiiii'mm eaufa furbieca: Qv on (; -
    Nas s non 1 moss-ni AN nqmvp'itsrs

    vas vinos iL-'rr construir i ,

    Troj non oA t oN si NA lrv nuuilrircovIDI-IRLIHOC etiam

    ab Scyth diffenunt, qu d'tameti. Aufkral naturhabeant


    ' fl r

    ad contrahendos fedandfque app'etitusprantiorengdifl'icilimtam


    fas enim libidinis abl tra bile B
    domitas libidines continere . cau

    __
    '

    petendas effe duco. Inde monlh'a promifcui { ab Affrng quam Pro


    pterea aitrologiie enim opinor,Scorpioni ac Veneti fubieceriirljrole
    mus cette Afl'ros veteres fummo cu tu [ vbique profecuws
    fuife rradit . I_.iuius item duobus lo cis :quibus Numidarurn meminir,

    Ante omnes Barbaros,inquit,1_\_i_umid in Venerem effuiiif gutem Nu


    midia Omnium Aifric rouinciarum, quae'Romanorum imperiis Pa

    ruegunt,maxim Aura isamobrem mirum videri n deber {iljct

    1 Infomoto- A_Hrie principes ccubinarum greges. habuiffelegimushquod

    mi
    . *Lfmlus
    deprauatis. tribut
    .
    In. _rporibus
    .
    . . non pote,cum
    \ apudlndi
    . Occidentalis
    .
    . Po.
    Cum"

    pulos,regem Alcazarem quadringentas: Q_nacam ver Peruanorum tc

    em ducentas vxores 6c quinquaginta liberos: item Qillo Orientalisln-C


    iu'iffgfn dix rggem fextos, habuife prodirum {it . totidem liberos Ijierorimus
    lib-4+ rex Parthorum diciturl fuulilfe. Ab his moribus longillim ablunt

    cyrb . Sie enim Tacitus de (rmanis dS__c:__~ue_ra apud eos , inquit, ma


    trimonia: nec vllarn pattern magis laudaueris. nam rop foli
    rorum : vxoribus contenti . Ar etiam @_yt : pleriqucindi

    gn ferentes quod ad Venerem inepti 4lint,feipfoseaiirmtpzrotidosvc


    - n,qu fub aures later, ferione, vt puid fcri it Hippocrates, qui cm
    illius ad venerem imbecillitatis cau as inueflgategputabatequitation

    m' : fr in caufa elle# caloris inopiamzfed vtroque modo fallirmam gallarioad


    7:2ng5,1"; Venerem excitat,vt quidem Ariorelesc experi'ria ipfa decer.cyth2$
    caloris copia abundare,tum corporum proccritas,tum robureatum na: ~

    t'ion, t ipfa Seprtrionis vniuerfi naturacogit cfiteri.4 ! vero


    'caloris inopia laborare fuperis docuimusi igitur in Auralibus

    bilis ae potilimm abradtis copia,qug qud fpumofa ie,libidin pro

    ritat,vt etamnumAriioteles* tradit,vbi caufas inquirr,cur qui strabilc


    abundant, cxteris falaciores lintzquod ipfu m Ividerc ell: in lgpore, quie!

    _4 nPi-oblem. I

    . omni animantium genere meleholico fuceo maxi m abdat: ell


    ` 921117541

    libidinofiiimum animal, t vnum Omnium quod {uperftarz im !

    s wmv-im l rtus in vtero {imulac femel 8c quidem mas zquac (,


    torgamm vt M,Yrro plerique fcriptores ' ipii compertu nilmb'emlls,

    non quidam in omnibus (ed in lerifquefcxum duplicem elle. 'Qujbui

    rebus inrelligitur eos falli plurimm,qui cythar`um ac Germanof PU


    dicitlam 6c cont-mentiam tantoperelaudant, vr fuperis ex {

    ..

    cuitnus.Qfai quoque de Germanis 8 , Intra annum, inquit, vigdimum 8 1lb,

    fmin no'titiain_habuille,in turpillimis habent rebuszcuius rei nulla ell;


    occultatiOngqufenenim impotentia laudem meretur:led is dem um _lau
    dandus
    elilqtli cum
    improbus qud
    ellepqllet
    , noluitcum
    tamenl,
    veropudi
    qu 9 Bgmjj _
    mswelinlenrici
    rilmpetatoris
    perpetuam
    vxore .Bt
    coluit

    citiammelis Qalimir.1.Poloni,cl:adillaus Bohemize reges, qui qud


    ad venerem inepti client , a nuptiis lemper abliinuerunt. At loannes ii.

    Molchouia: dux,e quue mulietes exhorruit,vt ad earum conlpetum _


    animo . cteriMofcouit quas duturilun,tvxo_res,~non prius (
    qum Imprint pai lint. @are nec mir li zfelotypi mor- ?"
    bo minime omninmanguntut Qermani , vt Muniterus 8: lrenicus glo- 1 ucm ight

    rianturzqui etiam prclarum putant omnes lminas omnibus ma- Munffip


    ribus-in publicis balneis limul perlui. Aulirales populi ne lacra quidem : publica lieti patiunturnili vt`erque lexus pariete medio diuidatur. At /

    in ngliam legationis caula profeetus ellem audiui Mendozain legami

    Hilpanorum cm tutpe elle diceret viros limul cum f'oeminis in concio

    nibus lacris permilios videri : cui Qalus Magilier libellorum vrbane re

    poliiit , id quid apud Hilp'anos qui etiam in lacris locis cogitarc

    deexplenda
    lirales zelotypiae
    libidine
    morbo
    aqua
    tantopere
    procul aberant
    conllitantur
    Anglorum
    , vt pletique
    mentes.angore
    cette n*
    a '

    * C nimi
    eunuchis
    pete'ant.
    fuis non
    guna
    pudenda
    quidemmod
    rex Indorum
    , fed etiam
    vt ea
    nares,
    l`ul`picione
    8: brachia
    lele liberaret,
    amputari

    iubebatHic aliquis occurret, li tanta cytharuni ad Venere imbecil


    litas,vnde tanta hominum 8: quidem rob'ulltillimorum quanta ad S_e_

    ptenttiones multitudo? ego illud contin entiae tribuozinopiam ver libe


    "

    ac dillimilitudinesafrequeisti 8: a promil'cuo ccubitu prolicifci


    opinor.latis
    quidem
    proptetea
    Iqurgi inlii'tutis
    non licuit
    cumacvxoribus
    pernoj
    chte.
    compertum
    que'que
    plures
    robullioresprno

    treaturum
    liberos,qutet\r1peratiores
    ac rariores
    habebit cum
    vxotc pa

    gtellus.
    acifzepillime
    quae a maritis lecuban
    congrellu
    t,e minos

    riunt. QL?) Ht etiam vthomines tametfi cum belluis limilitudine quadi

    coniungturzqui ramen a beliiarum natura propris ablunt, vt cyth,

    15 D e magis voluptatibus natura: vcongruentibus fruauturzc parentibus li


    5' miles pariant,vt Qermanos omnes fui limilesTacitus fuille fcribitzquia
    l

    ,_

    peregrinos 8: abhorrentes a natura cornplexus minime appetunt; non

    quia lit eadem cli temperie's, vt Hippocrates lcribit:eum vbique terra- _


    rum
    lua lit atisnatutque
    ac elitemperatio.
    igitur populorum multitudo ab/
    illa temperata
    congruentivoluptate.lndewliinaiideirilferio

    ,D

    __-g

    '
    nforvrljernumd
    rem Getmanihominutn ofiicinarn appellauitJ-Iinc'enim gentium exa

    mina pene infinita prodierunt. quinetiam in 1elandi 8: Ijollandi agris,quos veteres Cimbtis aclattauis tribut,ou es ter quatrque lingu

    los annos (non ntrtdmiratione ) ftare vxidimust interdum ter garni


    nosc quater geminos parere: cm ad .fiulirum femei aut bisad fum
    mum nec plus vno parete comperiantur. Illud etiam incredibile,verum
    ramen lit, ad S_eptenttiones aut parem aut maiorem elle maritim quam
    `

    VV

    508

    LIBER

    QVINTVS

    foeminatum vbique copiam'. ad fruitrum mult plures cile in Omni e


    nere animantium fminas quam mates.nam quod Qiar Britnos duo
    decim vna vxore { contentos icribit,I.ndos ver iingulos greges

    rumhabere compertum iit, hic copiam , illic inopiam fminarum ar


    guit.()ii medias iedes Polum inter 8: /Equatorem occupat,omniame
    diocrirer confecuti videnrut : 8: magnam pattern vnius vxoris legitima
    coniugia tuentur.ac tametfi iullius Cfar Ditator Ijeluidium Cinnam
    im pulir vt legem ferret ad populum , vt Qfarionern quem de

    Qleoparta iufceperat, legitimum hredem haberet: lex ramen repudia

    ugfiuii i ra eii 3. Eadern lex { Leidano fattore promulgata, cmMuniicr


    4 s_iuam.

    vrbis principatum inuaiiiietatum [use ciuitatis plurimm4crurbauit.

    , ; At I__r_riper:itores perpetua lege ; pna iubiera vetueriiti:

    noiitis ver legibus pna capitalis Htici ii. principato irrogari cpit.
    Sed i'trabic leges ac religiones ab Auitralibus profera: legi

    rum derogauerunt. Ita fit vt plerique,cm omnes Omnibuspopulislc


    ges accommodate velint, tefpublicas 8: Imperia izpius euertanr. Atiis

    ; .

    qua diximus diferepare videtur (_ardani diiciplina :is enim homincm


    Omnium animantium fapientiiiimum cile rradit, qud calorem atliu
    morem liabeat copioiiorem quam caetera animantiafed nihil ab eo dici

    oruit abiurdiuszcm beiiiae quae mins habent calotis,iapientia


    5 .

    priient,vt retiiiime ifitiiiotele iudicauit. ac pnarum quidem mili

    animantium.

    7 chlius.

    tariu m vna fuit ianguinis miiIio 7 : qud qui ianguine abundarenr, ani-C

    s rianne

    morum impetus 8: cupiditates rationi mins obfequenres haberenr.


    autem Omnium iapientiiiimus 3 Ele has ob id eiie fcriptoiii

    iiiiiiiiiiiiiti Omnium fummaconfeniione creditur, quod ianguine iitfrigidiore,vr

    Ijlinius icribitzc atta: bilis copia abundet plurimmzvnde Elephantias


    fgt'ii; ingenetati putatur: 8: ab ead atta bile aduiia cancer 8: lepra deriuatur:

    @sagit-lm quimorbi ab Auiiralibus Afiric populis per Afiam 8: Europamlate


    9 ' fn 211119065
    cit.

    peruaietuntznegat enim Ilutarchus 9 _eprofos ante ( tarem in Gtr;


    cia. vllos extitiiie.ilinius etiam ante I_)ompeium magnum Italiam leproiis vacuam fuiiie ictibit. Sed in eo fallitut qudlepr /Egy ripropriam

    i?

    fuiiie iudicat: cm Aiitica totaleproforum ab vltimis At iopumni-

    bus vi~ uein oram maritimam ade plena iit, vt 8: morbus popularisD lli
    [ - cile videaturl, _nece caeteris ciuibusleproii feducantur. Hictamenatifr
    ' mondiiumus lepram cum Elephantiaii magno errore non rantiimab

    , _a
    ~

    @i

    indotis ied etiam ab iis qui fummam eruditionis Opinionem excitart:

    l;

    : : ; cum Ileplitiaiictu'r acribiartumor iiringsziepta ver totiuscor


    7"1::'
    diueriosmorbos,leprinterpretturAt
    Otis cancet.Ertor manauit ab interpretib
    Calenus3
    Cjalenifcribit

    duos
    elephan-

    tiaii morbo laborantes ex eiu viperarum in leptam incidiiiezquo ramen

    t:

    ciborum genere rum tiiioreles turn medicorum familialepram cura-

    ri coniianter aihtmanr t. At etiam uicenna cum librum de Elephan, 9mm s; fcripiiiietmlrerum quoque de iepra fctipiitf.Arram ver bileni diu-

    Ii
    n

    (. _

    ' una.
    4 uiee

    : tu rnae vit caufam eife potiiiimam opinor: non ianguinisccalorisco


    11b-M- "

    piam. argumento iit quod que animantia plus habent arr bilis,c [um

    viuz

    it:

    DE

    REPVBLICA.

    `05*

    "

    viacidra: el,ephanr`es,inquam,quibus nihil c_iiuturnius elle riiioteles

    conteturzitemcornices
    iudicio,in
    uibusltamen
    nihil 15u
    fer
    fanguinis
    cihfed exiguumantiquorum
    quiddam atr
    bilislnliominum
    genere
    iiralcs czteris longioremI vitam viuere : mirum videri non de# '

    regem [Ethiopumgucm auror filium appeilat 1:10

    q_ilingenros vixiife' proditum (itzcm in iifdeniregionibus


    quofdain annos (xcentos eiceiiiffe author fit Xenophonnec ita prid 611111187.
    1 11111$51 Ptiiicem Ethigpum
    ' .nim
    vidiffe
    prazteiiatur
    fe fe'rtem.
    aunos
    Idem
    _entum
    quoque
    8: quinquaginta,y
    I_.ieo Afierin Nu
    natum
    midia
    , nec
    plerfque
    tamen fe

    i
    `
    4 *c_,e_;_ ; ,;._

    1111` tradit qui eent'efimum annum fuperauerant in quibus nulla fee

    `
    _A

    netut'is fpcies
    appareretmihil
    ficcius (ieri
    potuiifequodipfum
    de 'A j%/
    . ,
    11111111
    Numidia
    rege fcribittam Tullius
    annos
    xc. natum,cm pedi
    bus iter ingteffus effet in equum non afcenderczcm equo,ex equo non

    "

    defcendere: nec vllt imbre aut frigore adduci poruiffe, vt capite effet

    pertozde indev fubiiit fummam in eo corporis iicciratem fuifie. Morbis

    .tamengrauifiimis rum animi tum cOrpOris Obiiriros teneri Kuih'ales

    homines perfpicu'um 11, , 1111,

    acdyfenter'ia: quibus morbis qui vacant, longiilimam viram ducere,c'


    maximis
    ru'balisAifrivirtutes
    .virtutibus priiare
    enu mera(i`et,Has,inquir,rantas
    confiat. Itaque cum I:_iuius
    Yirtutes
    maximas
    ngentia_n.V
    Yi n 111,88
    4

    .
    ;`

    _ Ciianquabant, inhumana crudelitas,perdiaplufquam Puniea, 8: cxjtera


    ` ab eo maximacommemoranrurlam in maximis ingeniis ave

    spriiantibus nutut'isf; vt in agris fertililiimis 8: 11111155111$$ virtutes

    at: pullulare 'confueuerunr Ergo literis abutuntur qui Aeytharum


    i

    mores
    :iefimplicitatem laudant:c vit'ia'ufiralium tanto ere virupert. l l fr'dfvf/f'
    I
    :Neom'ms fallitlxiachiauellus qui Omniumhominum igceleratifiimos
    i Jcilep'utat {101055931105?1311101105& 511, regionum *n

    i;

    maturum ai: varieratemnoffeAc 11 quis propis Aquilonios, Auftrales,

    491112111: regionis hommes intuerilvelitzis nourinept profeiicum iu


    uariibusgfmibusa-ac maturattati'shqminibus comparare poliit. N'qua
    i foazpiusirticonfueuit.quiad
    quifquee populusplu rimum
    valtgeademviadi-Reipublic
    gubernacula
    Se_pttr.ionern,
    tarmisfubditos
    in Officio
    l fer cont-inentzqui ad m,religionibus rin-minis met-uzcteri
    ` qtiitateaclmp'erio ratiouisnTacitus de G_farmanis,Nihil,inquir,neq. pu

    @WW/i

    bli',(nequeiptiuaerei nifi'almati-agunt. 8: ampanus in Oratione


    111;1001111, 11111 armariingrediebtur.

    (:
    8@&;@1,11,
    teriilciis RudeiiuDeor numero eos folm
    qui rebus
    ducuntquos
    _diuinis ` ./ l

    l
    :l

    '
    -7 /

    _ l
    i

    201111008:011020021$011 olem, Yulcanum, Einsam:


    L mii-eff;
    quoint'elligitur eOs qui mentis 52- .
    '
    inobiai laborant 1111110 nfuferrisbeiarum in morem ad d quod ade,

    fqudiiiuefenbds peuipipotezivt mirum vider'r non debear, (iple'riq.`


    Q'vtmanOruin
    'tetiueant-,vrpblarardiu
    'q-uigomanos
    orum fpecie,
    ritus defetue'runtatuas
    ad rerum diuinarum
    tamen
    cog'itationem
    mordcs
    J."

    VV?,

    gio

    LAIBEPR

    (LY'INTKVS

    feranturznam ilupidiotes homines eaquze cernunt , Pro numine habnt.

    At etiam olinus veteres Scythas gladium in terrain defixum Pro deo


    luier fcribit: quiPPe ab armis 8c gladiis leges ,religiones,iudicia,8t om
    'film [/31?

    nia ReiPublic momenta Pendere arbitrabantur.Ab his etiam :


    chia Profeta,quali folenniiudicior ritu quod ratione debuerat,armis

    traniigeretur. hinc Ftontone rege Danorum 8c Gothot Profealcx,


    /Tf

    (/ff iL/Mmm]

    vt omnes controueriiat atmis definiantur.Neque ius illud quod Germ:


    ni Rhcitrorum ProPrium vocan t, adhuc exoleuit. ell autem viloribus

    ' - ifi#

    obiequi , vt @tetanus ulPitio (ligtilori vrbano aur er fte-dere Promil- ;


    [um aPPendenti fertur dixiifemamobrem qui Penitus Aquiloniosho, l
    mines-Auralium in morem exarmare velit, non ianeio quid cuique
    genti conuenint,is Profei naturamoPPugnare videatur. Litium ver
    conituendarum ac iudiciorum leges 8c form ula: ab Aliaminortgai Grt

    cia,ab Italia , Gallia atq.`omnino :i medize regionis hominibus fluxert.


    allnnquit illefeu/ii'co: Jomirfacundfz .
    thui _itesuibus Gallia miriiic deletatur llitPe fc conuellerepollt
    Putantm iPli noilr ciuitaris euerlionem moliuntur. Neceile cflcnitii
    aut vi, aut ratione controuerfias dirimere: quorum alterum liomimttn:y
    alterum beiliatum quodammodo ProPrium eilDeniq. maximosquol
    ue Oratotes,Iurifconfultosdegum Latores,I:_Iiiloricos,Poetas,A`torcs
    bularu m , quique hominum mentes fetmonibusc verbornm illecc

    bris Permulcent, mediis regionibus planum ell originemhabuilIcJ'ICC


    rationibus feciali iure Legati PrinciPum conttouerlias-, quoad cius
    Potell,dirim_ere confueueruntzac teiiatideos'8c.homines,feinuitos

    ad arma venire . Vt autem `quilonij ad 1vim faciley Prorumpunt: mcdij


    ver populi leges 6c verborum lu mina conquirunt : lic a.
    Rutia 6c calliditate vti aduetfus Aquilonios - 8c regilionum
    .fuos teri'ere confueuerunt . uia dicendi venetes ac lePores lupidi
    Scyth non fentiunt z - ver aflutillimi falli :tcr4 deciPi .clim
    no n`PoIIint verborum lenociniis: nec rationes nili necellariasacpcrftii
    .'Cuas demonllrationes admittant: Probabilia etiam argumenta quzvc
    ' rum inter acfalfum Periclitamur, dubitationmque animis aflirruntgiP
    ( refPuitzneceife eil oraculis diuinis Perfuaderi,ac numinibus mt D

    . tque deorum ) v maleficiis deterreti. Ouamobrem videmusab


    >ditas natur fcientiasc teconditas di'fciPlinas, artfque mathematicas,

    53!
    it?.

    _qu hominum mentes ad ailenlionem quali totmentis-cogunt, Cilf

    datis, ab Egyptiis ctetfque' uilralibus Populis Prodiile. Peeligion

    it omnes ab Au flralibus ad omnes PoPulos Perueniile.Non quia Deus

    7 .

    opnmax. religionis szflantiam locisaut perfonis illigari velit, clime

    im

    .mnes homines fui numinis bonitate participes elliciat : fed 59:12:10:

    ,im

    apparet in aqua 8c quieta qum in tutbidaac cxnofazita quo


    que diuina lux Purgatis animis , 6c mtibus ab hac terrellri labc on
    Ygiilim .remous facilis PerciPitur ac retinetur,qum ab-eo qui ailigiflll.l
    tno diuinze Particulam aut'gd G Purgatio mtis eil abintegcrtinjl
    i .Dei ab ipfa diuinatum rerumeontemplatione

    @i
    l
    l

    dubitct

    DE

    REPVBLICA.

    5u

    .dubitet facilis perueniri ab iis quipernicibus animorum alis, id e


    ,diuinillimamentis agitatione furfum rapiuntur,qum quiperturbatio

    vnum
    mole premunturmptior igitur ad diuinos alllatus eorum natu~
    ta quil moderatos habent animornm motus,e ab tra bile (: li-

    .
    s

    -beris acfacilis acl contemplationem ferantur: uam propterea cade#


    `miei tnortem,llebr;i8 mortem pretiofam appel ant,quiai mentem cor :
    poneis arceribus ac vinculis feducit. Qigmobrem mirum videti non mini mls@ fin

    debet .li naciones _A_rullrales Refpublicas melius religione tuentur qum www "u"

    cteri armis aut rationum momentum); res in primis animaduertn


    da eli iis qui ciuitates moderantur , vt eas gentes qua: nec armotum vi,
    B nec diccndi facultar: duci volunt, religionis ope numinis cw

    A,

    gaunvt quidem Chriliophorus Columbus Genucnlis fecille dicitur,qui L ,_ (/1.


    cm Indi po ulos ad humanitatem 8: hofpitalitatis ittrablanditiis pel
    4
    ^
    licere non pollt, numinis iniecit. profpexerat enim Lun (quamijgif'

    Indifumma veneratione colebant) deliquium breui . Is i itur


    Lunam elatis manibus teltatus ell: earn iniuriam non ,
    ram,quod fe hominem Lun amicum 8: cultotcm pottu,ab hofpitio,
    ab aquis, cmeatu prohiberent. triduo Lunadeferta lu mine bar

    baros lic terruit,vt fumma voluntate Colombi iulla facert. Neque ve


    r mirum debet videri,ii Septentrione difcedentibus ad

    "

    vminestanta religionem (ele fufceptam tucrividernus : vt

    n`

    ..

    .1

    , quide iu Europa H1fpani.multo otra magts @ifm li Aluarelio, q


    Alito d lmaberrlus.v lic enim fcribit- fana D in wirbt: Pella nu metall ,
    fczquormaximuquuingentos ac mille paflus in ambitumwnam e tti

    4gin ta portas, lam pades nc . haberet,annui teditus {

    millia nummm aureorumfluarefius qui Jitbiopica ),


    credibilia prop narrar de templorum immenfa mole, deI (, de
    .iciuniis,cle Publicis priuaris deuotionibus; de

    facetdotutn m ultitudine , -qudque vno .auinaugurat videtitduv

    e cc L v. facerdotum . ex quibusperfpituum fit teligionesmaip..


    se cultu qum in Athiopia nufquam haben; Id author ell )! id
    perfuafum elle,eaquin fpeciemutquz reuera bona mali/we indienne
    D tur,non ab hollibustaut ab amiciszferl prpotonti QSO im , _um

    ratio magnum in primis ad eorum Refpublicias : ,_ -

    minum focietatem attulit incrementu m. Lites ver ptop millas .


    illud etiam mirabi-l-iusuquotl Paa nulla

    Publicis aut priuatis rabulis, [ed rationes tantm accept 6c expenli con
    fcribuntur 9. @i nationes illus lilium anfraibus quibus inuoluitnur, 9
    implicare volet, im ille Rempub. funditus fullulerit. Itaque fapienter
    -

    i ,r

    \
    Perdmandus rex Hifpanoru m,quicum
    Pedrartam proregem 1n Indiani ,fw

    ,un

    Oeciclentalem mitteret,in mandatis ne iurifconfultum aut cgi- _


    .dic-um eo deduceret, ne litium femina', qua: in illis regionibus nulla crit,` I
    ab illis importarentur propagarenturln quo cette peccauit Matthias

    Coruinus rex Pannoniarum, qui iurifconfultos culirlicos ab Italia


    accerliuit , vt litigandi leges ac legis ationespopnlum
    vv 4

    , ffl'v/)f/ff.

    5u.
    L'IBER'CLVINTVS
    -igiiarum docetent. paulo p enim rot'actantislitium ambagibuscir
    cunuenti : populi rogatione c_auiidicos fuis finibus arcere cogerea

    7
    (ia/'

    tur. At noih'i homines quiomnium mortalium in eo genere udiafu


    perarunt,iudiciis ac litibus coniiituendis : alendis'miriiic deleantur:
    quas qui ab radice excindere voler, `quanquam idomnino Herinpo
    teil) Rempublicam perdiderit `, cum ( quifque : aliena vi-catmis e
    3 repturus fit. Itaque iudices noiri tanta interdum'caufarum obfc'utitate

    ' fim ediuntur, vt cum nec' potr progredi, nec regtedi po-iIintznfccdfe
    -habeantdiierhte
    ad atbitros
    tern deducere
    z autreos
    dedita
    opera caufas ampliare
    , ac
    .iudicia
    , vt tan/dem
    aliquando
    expenfarumtdio
    ac mole

    'lia litigandi ad mutuam concordiam adducantcac modis omnibus efl'

    ciant,ne quod iure 6c acquitate tribui'riebeat,armis eripiatu'r. Cmibusre.- B


    ' _

    busintelligitur medz'-regionis populos rerum gerendatumacpiuita


    tum moderandarum fcientia cteros fuperarezvt qui'maiorem natura
    prudentiam adepti lint. autem prudentia boneiiotum Vtutpium',
    vtilium ac inutilium,iutis 8c iniuria: notma,atque om nino vit humane

    ,>/443 '

    moderatrix. Hcigitiirartem imperatori-.tm quihdminum foitat


    '

    ruetur, in (efe continet: vis autem ac robur quo cytlia: gloriantur,ad

    ` '

    fr. ) exequenda pertiuet : ifrulirales quiad res agendas minusido


    nei funnmins etiam tobore praefia-ntfe toros ad c_onremplationem re

    '

    rum diuinatum ac naturalium conferunt,vt verum falfo, pietatemfab


    impietate _diuidantz in quibus fcientiatumac religionis - C

    Uiit. Artes item c opificia , 8c quafcunque manuum ope 8c indullria

    prof-icifcuntur, ab A_quiloniis nationibus gnauirer'exetcentut. Itaque.


    Auilzrales ea qu errmanorumngloi't-im, ac I_Slgaturn opiieiis ad

    '

    , 1

    t uehuntur,rammultaac tam affabr miranturquidemt, imitarivix

    .
    polfunt uafiScyhtarurn : m quantu mcu rique cihtguinifmm
    ' ; nibus
    ogtmnee frideaturjt quemadmodum triplet an-imorum
    "4 CIMM facu tas eifgilicet fenfus com munis feu , tatioc intell'erus ita
    popu/om gene-

    _* .

    ^ .

    im mim. quoque in omni ciuitate prudenter confiituta Pontiices philooplu

    in rerum diuinarum 8c ab hominum. feniibus abditarum difquifi'tiont


    verf-antunquali mens ipfa ciuitatiszprincipes acm'agiiiratus inimperartj.
    do,iudicando,atque omnino in ciuibus prudentiarnderandis,quai ra'- 'D
    tio ipfa e'iuiratis: militesyopices', agricolin iuflis exequendis, atquein
    opilciorum
    varietate
    oocupantur,
    Bead'
    id quod add.,
    fenfu iudicand
    communi
    Feruntur.
    Idem
    nobis de
    'vniuettate
    acRepublica
    mundami
    i
    " ' "

    relinquitur : qua m mu ndi-p'rincepsao moderator tanta fapientia fu nda


    'uit'ac . alis natio in return occultarurn fcitia omne

    dium ac operam collocaret,cterf`que gentes pucherrima rerum admi~


    rabiliuincognitione informate/pat : mediar: tegionis populi artes im~
    perarorias,legitim im difciplinani,'oratoriam, mercatutam,gubernato

    riant ad huius mundane ciuitatis vtilitates adueliertzcteti opiiciorum


    varieratem'finferre_nt,& ea metalla qua: in intimis terra: vifcerib us rettu

    prometent.' Vt enim ufirales ingenij acumine


    cteris prflcent,ea tamcn'quarn' dixi alacritate 8c ad res agdascelerirate
    "

    '

    tic-celia
    l

    1.

    5i;

    necelIaria vacant,qua: abile Hana impellitur 8: excitatur: qu Ht vt pru


    dentia, qtinon nili aione 8: vfu indocilicomparatur, excellere mini
    m pnlIint. Itaque iucundillima vcri inuelligdi oblezatione ac fuauill
    lima contemplatione perfruunturzt cum publicis negotiis implica
    xc conantur,vel eam mol'elliam ab otio ac , tranquillitate animi alienam
    fetrc,.vel limulationem rebus agdis lxpe necellariam imitari nequet:

    uo lit vt cm ad res agendas minus idoncos , Rempu


    blicam defert: aut ab hominibus ambitiolis 8: glori cupidioribus eii

    ciituriid quod accidit Magis Perlarum mortuo C_ambyle: ac Iythago~


    ris qui Rerumpublicatum ac ciuitatum imperia tu eri polIe putabat.
    Sic enim Iupiter imperandi cupidus Saturnm parentem, reru m abdita
    rum contemplationi plulquam Imperatorem deceret,inttum,c quie

    tis amantem de Imperio deturbauit . Nam qui acutis planetarum vim

    intueri volet,ad eas quas dixi regiones non inept a natura rributam in

    telligetzf1aturnum
    lupremum
    omnium
    Aultralibuspolulatzolem
    tribuatmiediisveI_o
    uemquuiloniis
    :
    enim
    ordo planetarum

    r fonte'mlum'inis planetarum omnium communem fequitur Yenus:


    hase item Aultralibus, quorum maxim propriam elle diximus, ordine
    feruato tribuatur: Mercurius medi regionis nationibus: Luna ver A
    quiloniisqu dillributio trium nationum vim ac naturam aperte decla
    rat._A_ullra es enim quieta mentis contemplatione gaudt , nec vnquam

    C ab ea,nili Yenereis cupiditatibus natura impulfi 8: &1,1


    patiuntur: mediagens I_ouis ac Mercurij dotes ad imperanclum,ad iudi
    candum, ad agen um,ad eloquendum, ad qulltum faciendum adepta,

    contemplationem refpuit. Lu Martis ,id venat'ionis,


    ' militiaz,opiliciort1mque omnium ltudiis delectaturcythas quidem ve
    teresac Germanos Martem ac Dianam (vt_Aultrales Venerem,quam

    ipli Allarthen voct) magna religione coluilfe, ac omne dium in ve


    natione pofuille Cefar author ellquinetiam I_.unam Germani mafculi- lib-2,53*???
    no genere lemper enunciant :id quod ntoninus Caracalla non modo
    prclarumfed etiam ad imperium in fminas tetinendum necelfarium

    putabat.Atque hc llellarum inerrantium ad regionum 8: nationum va


    D rietatem conformatio,magnam habet cum hu mani corporis coagmen
    tatione,qu mund'i totius { ac rationem.Nam li
    dextra conucrteris ad SeptentrionesJiniltra ad ultrumpra verlus (2:

    cafum,terga ver ad Qrienternaetillima fuerit 8: natura: conlentanea


    corporis
    conltitutio,
    vt alibi
    perfpicu
    demltrauimuszita
    liet ???
    vt motushumani
    in anteriora
    cum orbis
    vniuerli
    curfu conueniat
    , dextra pars
    ' P' l
    mafc_ula robuiot cum regione Septtrionis,liniltra fminea cum A u
    lh'ali cui lien atr bilis conceptaculum impendetziecur vero cum follicu
    lo fellis in dextro latere, Lunar ac Martis naturam 8: languineam vim de
    ~monltant. Antea diximus plures ad Se tentrionem mares,ad Aullrum

    vero fminas numero vincerezalitermiii non potuilIetvt linguli ad Au


    greges vxorum haberent. Omittoqu de motu mafculorum ad
    vtetidextram pr-odita ab antiquis. igitur de vniuerlis dila
    . ... _* _, _

    514.

    LIBER

    ACLVINTVS

    fmt. Nam vbique reperiuntur qui atra,qui__flaua bile, qui A@inguine , qui

    pituita plus minfve abundant. Qrientis autem tccafus diuerfa ratio,


    non patuam quoque ingeniorum diueriitatem parir. Tametii enim
    ritur nihil,niliil occiditzveteres ramen vno pen fiaticos faci

    3 quen-Him- litare morum 8: humanitate cteros fuperare tradi. Sic enim Lulianus
    ... aun,
    -

    : zum transfuga in libro * quemaduerfus Chriitianos fcripiit,Ois,inquit,

    La@

    231211352; Pmi ingenia Berfarum 8: Syriorum faciliac tratabilia non vider nquis Cela
    14uvvd - tarum ac Germanorum animos'fetoces ac libertatis animatiflimos?
    lomanos vero 8: natura militares 8: vrbanosngyptios acutiflimos 8:
    effe nefcit? i-Iifpani profet tate prodiderunt In~
    0mm/U pa dos Qrientales,qui Sinarum littus accolr, cteras gentes vrbanitate,in B

    . fu" 1W ? genij lepore:l_3reilianos eodemquatoris tratuandomita


    rexac
    .
    .
    .
    .
    .

    tirate
    8: crudelitate
    gentes omnes perare. Ventus ite
    Orientalis:
    ae

    ris fuauitas eiiicit vt qui ab Oriente originem traxerunt,oris dignitate ae


    forma caeteris praelit. Hoc vero mirabilius,qud populares mo.rbi,qui
    ab Oriente ad Occafum,aut ab Arton progrediunturJong
    latque graffantur :contra vero ii ab vel ab Arto, minus no
    cent 8: 111$ curantur :id enim diuturna experientia cognitum 8:
    in~ Gallia Narbonenfi ab vltima memoria exploratumlhaf: quoniam a
    E mfg . libi 5 fulis nobis explicara , 8: Orientis 8: na~

    ftgffgf tura progrediatur,nihil necelfe ea commemorare : caetera erfequa


    mmm-Ps-

    mur.Nam primer ea qua: ad Vniucrfi naturam pertinet : [in ularis quz- C

    /. differentia eorum qui montes accolt ab incolis vaiumzc


    rum quifub eodem cli vertice montes obuerfos habcnt ad ,

    iis qui ad Se tentriones conuertuntur :item eorum qui ad orientem


    Solem conuergiuga montiumhabent tergo , ab iis quibus a fronte

    mons ad Ortum oppofitus . argumento fmt incolae vltra citrque A


    peuninu m,qui totam pen Italiam ab radicibus Alpium ita fecat,vt pars
    altera ad Meridiemltera ad Septentriones fpetetmonsitem Adriani

    ditus qui citeriorem Hifpaniam ab vlteriore,tum etiam altifiima Pyrea

    norum iuga , qua: Galliam ab Hifpania diuidunt: Taurus in Aiia mi


    norezAtlas in AH`rica,qui ab Occeano in /Egyptu vf ue cxcurrens ma.
    ritimam Affi-ica oram verfus Aquilones , ab Aufirali lgolitudine dirimir. D

    Item Alpes quia Gallia in Thraciam quue producuntur, 8: Carpatus


    qui Pannoniasa Polonia difiinguit . Inde tanta ingeniorum

    cli vertice diiiimilitudo . Ijetrufcorumunquam, : B_ononienfibus 8:


    - -AnconitaniszAragonenlium Yafconibusjumidarum ab iis qui orarn
    ' ; maritimam colunt,quorum alteri eodem clipuntfto parui,
    atri,iicci,alacres,longuimlteri fu fca facie,corporc robuliiores, morbis
    fpius obltritti eii'e Feruntur. ui ad hc animum intenderit,mirari
    finer quid (it quamobrem `iflorentini ac Neapolitani vienetos 8: lnfu

    bres ingenij acumine in priuatis rebus rationibfque vincantsin publicis


    ramen vincanturnam clilia capiuntzquippe 8: :i
    tentia difcedere 8: faniora conlilia (equi non dubitant: vt qui ingenij vi
    ribus nec plan coni-idunt nec diH-idunt omnino . llliver Guenimia
    -

    11

    'x

    DE

    REPVBLICA.

    5:3

    , liuc ingenij oientatione, quam femel propo`


    { fententiam mordics tueri pulcherrimum : cm fe [
    perio dignosle'e linguli arb~itrentur,populare imperium fempcr malue

    riiiitqum Optimatum. Et quemadmodum quiaba ro Bononieniiiri


    Hetruriam proficifcuntur: vel ab agro Tolofatium uperaris .Pyrenis
    Valentiam' petunt, i_n__{ignem ae'ris iiimilitudinem percipiunt : itanon

    minotem perciperc eil animorum diueriitatem ac naturamztametii ea


    dem vttifque cieli longitudo ac latitudo, _ac pene vertex idem vtrifque.
    fed alteri epten'triones ,alteri acl Aufrum conuertuntut , Idem pene

    fuit@thenienfium ac '[hebanorum ager, idem cli tratusmadem lon


    gitudo: breue inter vtrofque iugum , 8c Huuius Afopus : gratias tamen
    Plato diie agebat,qu'd fe natura Grcu m feci(l`et,non barbatumzAthe- M.
    nienfem non Thebanumzacutiiima fuere Athenienfiurn ingeniaupi- ' 2
    da Thebanorum: Athenis tenue clum,inquit Qicero,ex quo acutiores
    putantur Atticizcraifum Thebisz`itaque pingues Thebani 8c.valtes,fed
    ob id tenue clum Athenarum , quod earum Gtus ad Meridiem de

    cluiszThebanorum ver ad Ar'tonltaque alteri fcitiarum,alteri agro

    rum cultores 8: armotum.ac tametfi {iatus vtrifque popularis effet,The

    bani ramen quantumuisupidi , quietum titiper coluerunt, dii

    Athenifes ailiduis feceiiionibus ciiizarentur; non a iter uam ;


    tijqui etifi minus ingeniovalent quem Itali, anuos tame' te quadrinf
    gentes populate fiat fumma cum laude tutur;quem Italort'i ingenio

    iiiiimi Iilorentinic ligur callidiiimifenuenfes vix annos decem fine

    feditionibus retinere potuert. quibus planum quxqumque r


    res confeq uatur: que quibfq. locis Refpublic conuenian.t.Amant` m6

    tiutnaccolamac tota natio Aquilonia populares iiatus,aut monarchiasli


    betas vt principibus imperia tribuere,eque eripere quoties velint,.pof~
    linuciim ramen corporis non ingenij viribus confidant, prudentioribus

    ac uiefcunt.S_t_iperius docuimus naciones cythicasohmos,inquam,`jaJ . 37 2 .

    I_cilonosQanos,uecos,'[artaros regibus imperia dare : abdicargad


    peneei montium qu: S eptentrionis natura,propter intern 'riem,

    qua: tanta !) v't lperpetiiis niuibus aut glacie tegantureti Iiib ip is .Trof
    D picis 8: vtant'eadiximus. (mamobrrtihil ezrcuriILeq Affe;

    mirati debeat accolas -Atlantis,ac potiiiimm Megezm'ontis non moi


    d canilildos effe,ve`ru metiam proceros acrobuiiosxqui a-utern in
    conuallibus ac planitie,atros,debiles` pufillos videri z EB: enim Omnium

    fcriptor vna vox,hotnines,be[iias,arbors,omuia denique robuftiora 4 aumentare,


    in montibus eae,unin,planis regionibus.vis ac robut efhcit'vtmonta im"

    ni non nifi [ponte patantmec tyrannidem ferte velint.Neque enim tan'


    tm in Heluetiorrrtrt ac Ithzetorum mtibus libera funt ac popularia im
    peria: verumetiam ij qui tabixtlantis P_yl'rlxorum 8C @mi iuga tee
    : rapinis libertatem vitmq. tuenturmon
    tam armorum ae praeruptarurn rupium ducia,qum naturali defiderio

    libertatis,cuius dulcedineiicalunturwt ferarum in modurn qua: in libe!

    tate confenuerunr _manfuefcere nonfacil - igitur ,


    _

    _. `
    -

    .a

    26.

    rises (,

    quam Iglutarcbus qurebat, quamobr ij qui ditiorem vrbis A


    thenarum regionem tenebant,pro libertate populari propugnare'ntzqui

    36
    f

    /111 optarcnt. Qtigmobrem quiijeluetiorurng

    1.9. y f-fr'd- Rhetorum popu ares Ratus in monarchiam conuertere volet,operam lu

    feritzquia tameti regnum Imperio populari prat , profpicienduin ta'


    " quid aux natio Capiagquidferre recufet. priS enim

    ./, '27- '

    gentes ad man uetiorem vitam deducere , aut v'elutiferas indomitas


    detrais vnguibus dentibus exarmare oportet,qum regnum propo

    nere.M_anfuefcunt autem,8c feritatem fen irn amittunr populi,quibus


    l /

    'l

    militi; vacatiudatur,quiotio tranquillitare fruuntur, ac ptifIimm

    ij quidifciplinarumhumaniorudio ac muiices aIIue-It. Cm enim B


    Arcadia .reges accolas,'moiitium ,.vix armis 8: imperio cocrcere of~

    2 / /

    , Rudia ; _maximis propofitis prmiis im pulerunt : in


    S Lib.4. uq,

    NJ .

    grani qui mulicadudiadeferuiffer, vt feritatem ac barbariem fen


    11m deponerentziic enim-Iolybius fcribil. Quodigitur I__iuius jEtolos
    fcrociorcs dixi; qum proingeniis Grcorum, 8: mercede militar

    operam ficlocare confueffc,vt eiufdem gemis acies contrari inter


    [ conduoribus dimicarent : etiam,quos contra diuriIIi

    me bella geiferunr,pen inuitos fe prbuiffeztametfi tribus tantum op~


    Pidis Populre Imperiu m tuerentur : miru m videri non debet ei cui

    gnira erit montium,quos Eroli accoluerunr, natura. Idem iudicium


    Li uribus monranis,qui Romanorum exercitus fregeru nr,ac ta
    1 Eenrum am plis annos Romani bella aduerfus eos geliiifent non
    Pris`tamqkomanorum Imperia ferte potuerunt,qum coloniis dedu
    cendismontes deferere coegiffent. (ic tandem Imperiis populi Omnium

    Potenriimiparere didicerunt.Iam ver Marfi veteres Appennini mon


    tis accolemnium Itali populorum ferociIIimi fuife ferunturzhinc il
    v Troun.

    lud., Siu-e Marlis triumphaffe neminem. Item aninites vicatim,inquit


    1I__iuius in montibus babitabant: nulli diutius aduerfus 'Romanos bella
    gH`runr.C_)mitto illud quod Q_ofianus vt Sueci regn inuaderct,exer

    citum ex Dulecarlis montibus confcripfi-N ergo Iliamobreimlqui

    @fsf/'f

    legibus I-_Ieluetiorum arma foris domi habere, ac ferrum ge'


    arcqucmque oportere :quod alibi ramen, prterquarn ad Septen trio.- D

    nes, prohiberi Avidenyl enim nafisc cduati fuma Pris Vitam


    umarmwde manibus extorqueri patianrurzctr qurn accidit'iis qui
    in . uallibus ac planis regionibuS Q29 ( {'

    ' - fpe iri-generantur mores non tama fiirpe generis ac feminis qui ex iis y
    ' rebus qu abipfa naturalocivitq;confuetudine fiippeditantur,qui.t

    bus alimurc fuentam ur. nam qui martima loca tement, 8: ;


    afiidu exercent, coniiat cteri's eiufdem regionisliominibusI molliores
    /

    baberi,aut'ique l8c calliditate praepollere; Iraqufcgr dc Nef,>

    ..

    {fvg/_

    lib. .

    'uiorum-moribus cpireret, Gc in quit,reperiebat,Nullum rdimm QU


    mercatoribus :nihil pat-i vini,t,eliquarmque rerum ad luxuriem peni

    nentiuminferri; quod bis rebus relangucfcere animos, eorm que re


    `rnitti virtutem exiimarent : effe lhommes feros magnquc v_vifmtis

    @am ob

    .DE REPVBLICA.,
    517
    (lrramobrem Igfephus aduerfus Appionem eos qui Spartam ac Hiero
    lolymam a maritimislocis remotiincolerent, peregrinor vitiis mins
    inquinatos fuille tradit: vt non immerit ciuitatem procul a portu fun

    dati Rlato vellet,ne deliciis qu im ortantur,ciues dil'lluerentzc merca- ff if.


    tura v.itum querentes mentiri ac allere confu efcerent. (Earthaginenfes,

    inquitTulliusfraudulenti 8: me'daces,non genere fed natura loci, !


    proptcr pottus liros multis mercatorum fermonibus ad liudium fa len- c

    diliudio
    qulius
    montani,duti
    at uc agrel'les
    do- :
    cuit
    agcr ipl`e
    nihilvocabanturligurcs
    ferendo nilifm ulta cultura
    8: magnoclabore
    qulit.
    l'4

    un.
    1L

    Campani fupetbi bonitate agrorum 8: frutuum magnitudine vrbis fr <


    lubritate,del`criptione pulchritudine. hc ille. ex qnuibus ca quaedixi

    mus conlirmantur.Eque pettinet illud quod prouer io iataturJnfula


    nos omnes -inldos haberi: quibus cum peregrinis allidua cor'riiii'e.;I
    cia:qui ver mercatura qulum faciunt,eofdem mentiri acfpe fallere,

    7M*

    j-

    tum etiam vultu tn_ulta limulate,ac vatiis hominum moribus alluetos


    Il

    callidiores ellici necelle .pru dentia quidem moribus diuerlarum gen


    tium dignolcendis comparatur.vt Ijomerus Vlyllem propterea pruden

    tillimum ap ellaritzquia mores hominum multorum vidit 8: vrbes.EflI


    .
    lli
    ..
    Ll

    ,I

    etiam illud ingulare quod iitola loca ferociores homines ac mobilio


    tes teddunt:quieta ver humaniores 8: cliantiores. ratio perlpicua ,

    quad tranquilla mensin eo elle non poteli,qui hucilluc iatftatur : cuius


    rei argumento fit, quod in motu ac tumultu contemplati nemo :
    lcd purgata mente ac perturbatione vacua ,tum etiam immoto corpote

    idliat oportet:` 8: quo


    inlanit ell.T_hraciam,iGalliam,Bri~
    , eomaiore corporis 8:
    .
    Vtvtquifquemagis
    lit,latis com pertum
    tanniam,;Citcalliam, Lulitaniam,Perliam,N.oruegiam,Noricum,Pall

    noniam , quae venrorum im peru magis agirari dicuntur,l;grocioresfalere


    gentes, quam quae regioneseodem caeli tratu quieta: [unt: vt Allyria,
    minor Alia , Italia( prtet Ligu riam,.) Egyptus,lnlubria,vb'i ciel-Limau

    teum nitidilhma puritate, conl` Iicuutn eli.. ConflatitemNatbon'libus

    quuitanis nullo-'s Aellfeii'i Gal ia ferociotes,tametfi Ce'ltis atc BelgisAl ll


    -litaliores'luntzq'uodillic ltani ( ficenim eodem nomine quo

    D incol vemos appellatlac _itcij fete lemprc quidemfvioltillime !


    '

    rant : ' 28: ittequieram anfimji agitationem ingenerant.


    l

    8: in pilulitibus locis corporis seque animi mollities qu'di mon

    tanis 8: arentibus regionibus planecontraria . @netiam ipfa regio


    nisl lieril-itas. nt- { animorum in eodem terrarum tra

    tu exilientium fdillimilitudinem allert. Nam Liuius nationes in v


    fbctimo. lolo;` molles 8: elfoeminatas elle ab aniiq uis acceptum tra

    itht loci lierilitajs homines tempenatiores elle,noes lerenas vigilare, 7 : msu


    thenienlurrt,aputl
    0mnimqueatti qu'osertiacapitalis
    genere libi qu'rere
    etat; cogit
    nec lege
    : q uale
    _olonis
    fuit folum
    parenti
    ! Pfxbereliberi tenebanturniili ab iis artes ad vitam necella

    'tias didicillent.

    liti-vt agriilerilitas non mod homines ad tempe

    rantiamatllabortn ,fadopilicia_coga,t,8,c` ingenia reddat acutiora: ve-


    J

    '

    '

    rumetiam vrbes eiiiciat populofioresitum quia lieriles agri ab hoiiibus


    mins a petunturztum etiam qud opifices 8: fellularij minim vagan

    Mirna/wia),

    tur. eiu modi fuit vrbs thenarum totius Grci populoliilima : qualis
    etiam Nuremberga,cuius agro nihil magis fierile fieri poteii : Omnium
    ramen Germania: vrbium po uloliliima, 8: opiiicum multitudinc lio
    rentifiima putatur: cuiufmo ifer apud nos llimogza: lic enim in
    col pronunciant verbo an Grco , non quidem aimant? cm in

    montibus pofita lit,8c falutaribus aquis quuequaqueirrigua :fed @ :


    fame interire propter agri erilitat,aut aliundc frumtum ad
    uehete neceffe eftzomnium ramen Galli vrbium , prater I_.butetiarn ac

    Tolofam,ingeniofillimis opificibus abundantillima.At conuallium in'. B


    colas molles ac delides facit agri vbertas. cum enim montibus fontes
    ac niuiuin fertiliilimarum copia in valles difiiuatmecelfe fertilitatem

    iiigenerari,qua: montiurn fierilitatem compenfare poilit. tales funtAt~


    lantic valles, ex quibus veteres centefimam , Leo Affei non ita pridem
    quinquagefimam colligi melfem tradiderunt. trabo vcr in vallibus

    Tauri montis racemos duorum cubitorum nafci, 8: vna ficu modios


    colligiptuagi'nfa'iciibiieadeiii fete de agro D_amafcenoin conualli
    bus Libani montis rodita funt. nota nobis A_ruernorumLimonia,
    Taurinus ager, imo tota Infubria. aurea vallis Prenorum: 'Ihelfall

    Tempe,inter medios monteszvallis item _edunenlis,.8r Carpati conual


    leszqu incredibili fcrtilitate luxuriant. igitut in tanta { m copia 8:
    regionum amnitate , incolas volu tatibus ac deliciis di uere neceife

    cihquales ybaritas in mediis conual ibus politosthenus deliciarurn


    infamia flagtalfe fcribit:qui nec _olem orientem viderent,nec occidenA
    tem. Neque illud omittendum,quod ad lingularem animaduerlioncm
    (, eos qui in extremis Imperij cuiufque iinibus politi funt, cteris,
    quiintimos prouinciarum receffus occupant, ferociores ac validioi'es

    effe :quia fer femper de iinibus aut de gregibus 8: armentis inter iiniti

    Mafffiffm mos certatur : qui vero bello aifuefcunt , ferociores 8: crudeliores eua'
    mgm'wa

    du nt:vt qui pacem cotium'colunt,mitiores funt cliumanioresltaque

    fTimln Rlutarchus 'iculosafiiduis bellis quae mutuo inter fe diu gefferant, o


    mnem humanitatem ante "[imoleonis in Syciliam aduentum exuilfc D
    fcribit. Ita nobis accid'itbellis ciuilibus : a uibus nifi aliquantum con~
    uieuiifemus,humanitatem penitus amififllemus. Antea quoque Angli

    ferocillimi fuiile dic'tur: ace tamen diuturna (ic humanitatem (eax-per


    tus loquor) -coluert,vt ni 'il vrbanius ac mitius fieri poflitllid [i uis~

    planis intelligere vglet , cm natur diiceifetis, reCta difcipina

    ad immutandos hominum mores quantum polit , in extremos lelgas

    '

    os certa
    intueatur,qui
    cm
    'Iaciti
    Procfulis
    tporibusmec
    I ac
    German
    leges,nec
    Reipublic
    forma
    haberent:
    nunc
    fer cterasvrbes,
    gtes
    niagnitudine,iiue multitudine,iiue militari laude,liue dome

    ftica difciplina,iiue arii varietatefuperare vid entiir. Qui vero Qartha


    ginenfem Aiiricae agrum in colt, quique de orbis Imperio cum Roma
    nis diutiiiim certarunt,nunc inertia , ac dulcedine mulices , cuius apud

    eos

    DE'REPVBLICJI

    19

    eos incredibile liclanguent,vt nollra ta'te Petrus Nailart


    renlis nauibus quatuordccim delatus Bugiranosomnegcu m rege fue
    garir. @tmobrem-Iflato duas artes ciuitaribus necelftirias elfe indica 9

    21 m.'

    cauir,gymnaliicen net_nulicen,hanc quidem animorum ,illam vere-'cor


    potuni'nutr-ic :_qui gymnaliicen negligunr,corporeistviribus languere:

    qui mulicen'd ), :
    qui ab vtraque deferrur 8: ignauia corporis,'&nitis inertia torpere ne->

    cclfe . YCerte quidem populi qui mularum fuauilfima obleratione

    mentemaflidue deletantac pafcu'nrliumanillimos ac mitiflimos elfe f

    ' .

    videm us. Qtnd Ronianosfcommemotem? qtiid'them illam


    qu roties de Europa,de Alia,de Affrica triumphauit, cm vtraque
    colerer? nunc vere fari-esita verfa arq-,immutata ell,vt minime mir

    videri debeat , li'ab otiolillimis Ilontil'ieibus per lummam ignauiam 52/21/44?

    dedecus ternum neglerfta militaridifciplina,triumpharamac procul- 'd


    catam vi'dear'n us. Ex quo pla-ne intellerum quantum praua,qurum
    reta educatio poflir. quanquam id antea I_ycurgus fuis ciuibus elegan~
    ri fp_etaculo comprobatat. c'm enim duos payrenribus catulos

    educati iullill`et,alteruni quidem ad venationem,altetum ad ingliiiiiem


    domellicamzvrrumque in rheatto exhibuitzdeinde ollas carniurn
    apponi , ac leporem viuum dimitri iullit :repente venaricus in leporem

    irruere:culinarius in ollam. Sed Iepublica femel conliituramifi


    cura ac diligentia magifiraruum mores ac leges ciuitatis retineanrur, fa-
    cile populus ad naturam recurrer. Qud li c__oloniae in longinquas regio vmkj,
    nes deducantur,nontam facile naturam mutabunt qum Il_irpes qu
    radicibus hrent,atque in defugunt alimenta :aliqudo ramen mu

    rabuntur: vtvidemus G_othos qui olim Hifpanias 8: agrum Tolofarem


    : Gallorum item colonias qu in Infubriam ac

    Germaniam limbigati regis Celtarum iulfu dedut fuerant , tempor


    decurfu mores ac natu ram omnino mutauilfei- Nam Qfar de Gallor

    coloniis qu~ olim ad Hetciniam SyluamrcircaRhenum confederant,


    (Luie gens , inquir , ad hoc tempus his fedibus continet-,- fumm am-
    que haber 8: bellica: laudis opinionem , nncque in eadem ege-
    D patientia qua Germani permanent: eodem vitu 8: culru cotporis

    vruntur. Gallis autem prouinci propinq-uitas fr tranfmarinarum re- t@


    rum notitia multa ad copiam atque vfum largitut, Paularim alfuefati

    fuperari,multfque viti ptliis, ne'f'e quidemipli 'cu m illis virture com-

    . I-Ic ille q_tlingentelimo-circiter anno fcriplit , lillatncolo


    niarum .Gallicarum'migrationern/Irmtoniam ce nos perd uxit'oratio,

    operpretiutn me faturum opinr, li errorem inueteratumde leuitate


    uam C_Jfar,"f`acitus,"[rebelliusiiis non linectumelia tribuunt,re

    flellami Leuiraterii appellant illam animiad tes agdas alacritarem,qua


    'Gallivalentplurimmgplacet itiiuriazqu nobis cum omnibus nationi
    'bus : Poluminter 8: quarorem medias-fedes habent,comrnunis
    -ethicenim Liuius l AGaticos,Grc,Sjros leuillima hominum genel> lib-46?

    ta vocat: idquod Rhodiorum legatus in _SenatulRornanorum conlreti


    '

    x x 2.

    _y

    " (-'i

    52.0

    Line-R (LviNYTvs

    non dubitauir. Et quide viderur Qaelar cum G_allos dociles elle dixit,
    illam quam dixi animi alacritatem leuitatis verbo 4ligniltrre voluiife.
    )hij s 9. lib.: i 1 .belli Gallicilubita ac repentina fcribirfuilfe cqotxlilia Gallo

    runnc ad bellafufcipienda alacrem ac promptum animumfuille. Idem


    1 In lib.dc bello

    mmf/M ,alib Gallos aperros elle minimeque in lidioios,& qui per virturm non
    ,

    .gf ( f4.

    w1

    1y

    Per .dolum dimicare coufueueruntert quidem Iuliius _Scaliger


    111211115 non mins erudirione quam genere acprole clarus cm y@ dig..

    turno @Homin mores bene cognitos haberet , 8: naturam omnium .


    3 _onti'a
    danum.

    ptirn mollet, hociudicium tulit. (allos video,inquit ad omnia mo.


    veleuentuum, vel clifciplinatum promptos,paratos,verfariles: vt

    s ferne-l quicquam vel vifum,velau_ditu_m illico apud illorum ingenia de


    , 8: amittant nouitatem. in eo ipfovidentur nati atque educati: B

    qui animorum vigor igneus , maruraque celeritas nulli alij nationi data
    ell naturaquocunqu` incubuereflicilim fcfe clanrzocyllim Proli

    ciunrzgnauiter exercent giercaturam,artes,arma,lireras_,erudition, [ub

    tiliratem, c_andorcm, eloquentiam: omnium ramen genriumatque na~


    rionum fide maxima,integra,z conllantimc ille,Q`u [i vera (lint,

    quonam
    modo
    leuitas illa
    inregram
    8: conliantiam
    At
    Baurilia
    Manruanus
    omnium
    fu
    tatis poeta
    clarifiimus_rueri
    lic dacOrell?
    Cial

    lis foribit.
    gam gallir (fr 142?
    ! /: datum, fa ul muliflvria fingir

    175 Tap / decora,


    Exgemim'a/cir mmm; colorilvu: www.
    Landung/ri, , 0 Carmine541411011.

    '

    In Z/eneremfrani,froni in

    _ ( dee: zd/rm demruire,iugm7m

    ` Ferre negant.@gunfgmmu (y /gyfacrim


    Ore Meri ingenui: mas ef,terrcri/714e;
    Uemtuurufio,camforprmtanddmue
    Sollicitantema'z it leantur,e7uorum
    Trgaztigantes, lorica, d/ilia,(9~ 41'qu
    eliriregentiz dio 4:1a'erafammmx

    dryeresz/ari .501:3@firrugihefuif/mun el/:


    fou/nere canffergigrmiwdan' rr/nk,
    ro f4tri4,fro cognatitfra /: ira

    [n @gladim fr : ej?.

    bataille.

    (mx ver fit Q_allorum . li non antea, cette intellelrum

    al

    ell: in lufcepta ac probata religione maiorum , pro qua iam annos feg;
    ginra tanta conflantia propugnam us , vt nulla gens toto rerrarumorbe
    tot vlliones,tot fetiones, tot fupplicimor bella ciuilia pertulerir , quot
    nobis inrulimus ac Pertulimus ipliglr (uam quifque religionem clianti

    animo tueremur.ac cerr reipfa compertum e verillimum elle tefiimo


    1 niurn C_Ifaris 4, qui G_allorum totam nationem religionibus'deditilii*
    vmam fuile fcribit:qu0d lgirate alienillimum eli. fedignea m55,
    vt Man

    DE ai; PIVBLIC ;

    .su

    vt Mantuanus illez'vel ign eus vigor, vt Ye-ronenfis loqultur, qu@ in (inllis cetnmus,c incredibilis `in rebus agendis alacritas flaua bile

    celeres animorum motuszinde cdes'cum verbis ad verbera repente ila

    ua bilis prceps in temeritatem prorumpitzqu ramen fi modic, vel eL


    tiam intra modum tem eratut, pru-dtiam human vit modratricem

    plutimm auger, vt Qa enus putauit Hana bile earn virtutem homni

    bus ingenerarit Sedqui leuitatetn,velfpotis animor celeritatem illarn


    ad in con iiantiam ad periidiam detorquent,vehementetfallun

    tut.I_.eu es homines ac periidos Se eITe,8c iemper vbique fuiffe non dubi-v


    tosfed haze ? -Qalenus melancholicis animi coniiantiam tribu-ir:
    B leuitatem ver iis qui fanguinei fu nt , 6c fanguine wqu eil: enim atr
    bili contrarios humor',ac propterea contrarias efeiiones ab vttqque o'

    riti
    temdemoniiratsquique
    gentes illa cotporisrnaitimY
    temperati'one
    priea
    necefieeibquilonias
    tubicundus otis coloraufatis
    perfpicitut

    in iis qui le ra laborant: quae pu nicea tota ad Septentriones: 'crn ta*


    men in A uitalibus ab albedine mit dicarur.Cm igitur Aquiloni
    tis robu'iiiores (robur etiam rubore dibi Edius notar) iuuenilem aetat

    plan imitentur,vt melancholici earn qua: fenio proxima iit,equiturA


    l

    quilonios ceteris l'euiores effe; nam adolefcentibus-infitam effe ~leuitat

    non mod _tilioreles f fed eti vfus ipfe docetzquos fcilicet repente de- figgfgbhw

    fiderium ac fallidi cepit nouar cu piditatum.- item audaces cile , -itac-

    '

    C dos,facetos,prodigos: qu cette Aquiloniis omnia conueniunt : contr

    urn Auftralibus accidit . Sed quid eius quam in Gallis accu


    ilan exempla commemorem? Teiltis FI_`acitus omni exeeptione mae s
    iot,vbi de (ermanis fcribens,Ergo,inquit,deteca omniummieiis :
    ra die retraiatur.Oiirogothi 8c Vifigothi iedibus ab Attila pulfi, petit:
    runt Yalente vt agros [ibi permitteret , iutati fe religionem Chrifiian

    fufcepturos: oliea ramen Valentem,qui que 'petierant i in


    credibili perlidia op re'fi'erunt ac vaiuum cremaruntm vr coniianf

    tia potiilimmin re igione femel~ftifcfceptaelucere debeat,(_orhi tnm


    'cm Italiani venilIent,repente Cbtiiiianarrireligione'm, mox .

    rianam fufcepetunt.Grontlandij,quifpopis Polo -abfunt,i;'ngen_io mo


    D biles, inquit Muniierus , facile Chtiiiianam religionem probar-frm t,- po
    fica ad idololatriam telapfi fuerunt. urcarum gens vt primum- Scy
    thia in Aiam minor venit,Arabicos ritus ac numina auid
    tati cogente nemine Chrifiianamfnec muilt poiiaArabicam-(etam'am
    _plexi (um,l goheini 8c axones primi Bromanos ritus defetuett. quam
    {apienter non difpuro, neque eli huius loci: fed tepte Saxoniatotaal-i

    ticae vrbes,Dania,-No_tuegia,Suecia,c qui Suecis originem traxerunt


    Heluetij,p[i etiam Britannia 8c Scotia defecetunt. : aliquanturn
    Qermania fuperiorquaza Septentrione remotior eliznec tota veteres'ri-

    tus repudiauit; Gallia iam annosilgtaginta pro Romanis ritibus propu~


    ` gnat,nec
    tat leuitatem,
    ab iis no-um
    [ diuelli
    annosacerbillimas
    Partitur-.Et quidem
    viiiones
    geidanus
    ac feiiones
    qui Gallicatn
    in Galli??
    no

    fe vidilfe conlitetutn @mania nullas. nec in noua hutheri fententia,

    '

    quamprobauerantiu acquieuerunt,l`ed paulomomento Anabaptilia.


    rum,Ledani,Zuinglij,Selell:adij,Oliandri,Vellphali,Dauidis, Stancari,

    Adamitarum , Valdenliutn Interimilltarum innumerabilimque le


    tatutn opiniones combiberunt.' At Aultrales Aliatici 8: Alfri non nili

    oraculis aut armorum


    lu fceptaterrarum
    religione
    defecerunt.
    doturn,qui
    ab viinorbem
    longe
    lat dilfuliMiramur
    vqantur.
    in

    di

    .tanta {eruitth inopia pertinac'am. incledibil , _quae ntio um no


    bilem 'ad 'infaniam adegitg'am _enim Quatuor milli
    bus legem Melis acerrim tu entur. Ego in hominum diis 8: , vt

    in rebusotnnibusautearnmedioeriragtpsqur Conanti
    4lutz eruieaciam inaeleuiiatemincdium tener,fmpet probaui : ta- B
    met i pettinacam a. peruicaeia [ d1uidunt,alter1_1m quidam
    gli? altetam laudi tribuunt1._v.tvt f,nqum profeto lapientibus probate

    ell in vna [ perpetua permanlio: led vt in nauigando tempellati _


    obfequi_artis.el, etiam'li portum tenere nequeas: licin rebus humanis
    _ ( exeipioklu varire l`untac fui dillimi cs,opinionem mutare ho-__
    nellum exillimozqui ver- fuam fententiam ade pettinaciter defendt,
    vt refelli turpe, vinci nefas elfe purent :aut qui de vita qum fufcepta
    OpiniOlie deecdcrc malunt , ij neque fibifunt , neque ciuitatibus vti es.

    Eiufm'odi funt ultraleszScyth vero leuillimi: enim contraria gen


    _

    tium inter moribus ac [ difctepantium difciplina.Vt igitur u

    ' liralis ater , lic Aquilonius ex albo rubefcens:hic lgus,ille breuiszhic


    Y PIfobullus, ille debilis : hic calidus hu midus,ille fri idus liccuszhic pilofus,

    ille glaber: hic ltus,ille fubtriitis: hic fociabilis,i le folitariuszhic audax,

    ille timidus:hic vinofus,ille fobriuszhic fui. calieninegligensalle circun


    fpe'tuszlrie arrogans,ille demilfo vultu elatus: huic rauca vox, illi
    .clarazhic prodigus,ille miim 1,111 falaciflimus: hic

    _did u5,ille nitidus: hic' limplexalle verfu [-5:11! .miles,illc lacerdos: hic o

    . pifex, ille philofo phus.: hic in manibus Ponit rerum fuarum,ille in


    tme,nte':_liieterrc venas f0dinas,ille creleles inquirit. Confequens i
    pitur vt li'lfri pertinaees qu em admodu. m. ljlutarchus (: , _cyth

    eues (intl-qui ver medias regiones f0rtitifunt,c_o_nltantiam illam` : .

    _, _
    _i agi/famed.

    \ .

    nimi fortitudinem,in qua decus omnium Virtutumimclis qum v- D


    trique . autem c_oriltantia media inter peruicaciam aeleuita
    tem.nam qui minus : 151],1 illuc line ratione feruntur,0n _

    li militer vt ueri quifacil amicitias contraht ac deponuntzhomines

    tatis prouenon item: 8: qu quilque ingenio plus-valet,e mins ad


    amicitiaswel odiaivel ad opinionum nouitatem trahi folet: tame er
    - vv/far. '

    tralgus aigre diuelliturd. autem animi letiitasnon mod lcum per da

    [empetseoniuna vermeliam ipfaperlidia ab [ mentis diflden


    tia exillit: nam qui prudentiam vfu rerum gerendarum libicomparauit,
    (vt mediaeregionis populi) non mode ptfentia circunfpicit, fed etiam
    futura profpicit: qui ver inops , Confilio,vt omnibus difliditJic da

    tam fidflazpillime qum diflidtes lint ac fufpieieli , 1

    eointelligitur, qud : S_uecotum magillratus in omnibus


    hofpi

    DE .'REPiV BLIIC A.

    52.3

    hofpitiis exploratores collocare confueuerunt', qui ex abditis locis om,


    nia omnium dira ,fa&a,geius -: etiam ad immutan~
    das gtium : 11 valer,quo icilicet ciuitatis genere vtturm

    quiryrannide ac feruiture premtur,animi vim plane demittrzqui vero


    flatus populares'habt 8: libertari: fruuntur , audaciores lieti necelfe ,
    8: ad bella gerenda.rneliores.Niliil cur exempla commemorem,cm

    [int in promptu,& infinitum fit ea perfequi/Ex quibusgttlligiturlionm


    mod cz'rli naturamlac regiones vniu erfas,fed'eiam ingularia 8: regio
    nis cuiufque propria it'irueri oportere : quid ab aquis, quid ab a're,quid
    A monribus , quid. vallibus, quid'ventorum natura , quid' religionil

    bus,quid ab iniiitutis, quid difciplina, quid denique ab ipfo fiato Rei~


    publica: in animis cuiufque ingenerati pofiit. nam qui ex eodem cali
    mores eofdern iudicare voler,fpe labi necelfe . argumento fit
    quod in eodem ab quatore interuallo, diH-erentia quadruplex homi

    num 8: quideminiignis animaduerritur,etiinoris ipfius habitu 8:


    lore. indi enim qui ad Occidentem , plane lutei funi, vrmala cotonea

    1 cofraeadem polo diftantia ILIifpalenfes candidi. Iiidem ab Equa


    tore interuallis qui promontorium Bonte 1 occupant, rligerrimi : qui
    ver eadem latitudine argenteum Humen accolunrafianeum colorem

    imitantur , vt quidem ab Hifpanis proditum . atrum illum colorem

    omnino (olis ardoribus tribuendum putarem , (i tantum '. ~'-

    nigri Herent: Sol enim tetris propior in Capricorni fidere tota `


    ~centr'ici laritudine,qu fer millia n or: c. miiliariorum capit. fed ad Hu

    loniarum
    men nigrumigratio
    cirra quatorem
    magnam hominum
    omnes qu
    diuerfitatem
    riigri .
    z fed
    Facit
    paularimina..
    etiam ): : 0421
    ` ' `
    ruram` cli fequuntur.Nam coloni quas QarOIus magnus ex Belgis in
    Saxoniam deduxir, cum fedibus paulatim mores mutauerunt :accefiit
    etiamBelgis niollior vocis afpiratio , vocalibusitirer confonas', quo le.

    nis Huerent, interfufis. ucm enim 5_axones equum , Belga:


    enunciantmarn qui plusiaber ?) vehemtius 8: afperis vocum
    reddit : quai ratio facie vt Schyrhatac ver-ba fine vocalibuscol'a
    lidentium inter fe'cqnfoniaiumc afpiratiorium multitudinetn afferant,
    D qu 11 in modnm leniter,vocalibus 1*14

    ter interie&15,pronunciant. Hoc profecfto in vna [_fralirarum tribufcili-

    cet E hratorurn perfpicuum euaiit :nam accol monris' YGaladi , non

    mod''robuiiiorefsac audaciores etant cteris eiufdem tribus qui piani-f'


    tiem-occu , Iverumet'iam confonas 8: afpirationes quascteri non

    poterantJcil pronunciabanric cum Montani conrribules parta viro

    ria fugaifent , quoniam moribus nec armis nec corporis cultu nec
    fermone fociis dignofci poterant , vnius'v'ocis pronunriationc

    deprelaenii
    ,8: quadraginta
    millia cafiiu'bebantur
    magna ex parte.
    qu um Lorda
    nisivada traiicerent
    .ffiliolerpronuneiare
    a montanis,ipli
    |e
    niter f_picamzillud veraqu alu 'ap el ' {
    labant:tamerii vtriufqueacceptio 19 verbi :
    eorum laguasipfas iiumurare,-non modo in A_quiloniis, 8: Aufh-alibus ;
    x 4

    524
    LIBER QVINTVS
    planum eflzfed etiam in montanis 8c in iis q ui loca palullria Coluntzne~

    que in iistantm verumetiam ab aquis lingua: vitia faepe deriuanturwr


    in agro Labdacenfi um prouinci Narbonenfis , omnes Labda'cifmo

    laborant. Orientaliu m item prolatio mollior :,vt lfoloni quam (ier.


    mani mollis loquuntur:funt etiam vrbaniores 811111111 elegantiotes:
    nullis ramen 1110111111$611111111111 At 111111111111:(31111111111111

    Venetorum intcru allo loquendi ratio diu erfa .111111111 capram [du
    enuntiant: Genu enfes .ac' yNarbonenfes Crab aliquanto leuis: cuius

    vocis indicio Genuenfes a'liquando vi`ti c cum Venetis confu 11, ne cla
    dem euaderent,de.prehenfi funt,&,ad-vnum cfi:C.onlimili clade affeti
    funt Galli Celtl ac Belg 111 vrbe1\r'onfpelienfi,l cm Carolo v. rege ci- B

    uitas feditione maxima iat'atetutgnec facile ciu es peregrinis internol


    erentur,fab peregrinis loftentabaut'ur: ipG feuer enuntiabant, quas in

    col 11111151110'111111101111 11,&16 pro hirco,


    8chdo enuntiant,vt Yatro fcribit. Atquehc de moribus 8c natura
    populorum.
    '

    '
    @d mtime accurmfur ciuitatum conunoniuxquu wl nimiaspaucorum oyes,
    - vel o/rhmizm multifun'in [/14: exoriunrur.
    CAPv'r

    "l
    ,

    -;

    11.

    V M multa 11111 qua: ciuitatibus 8c imperiis non mod con


    uerfionem fed euerfionem afferunt, tum nulla caufa cettior
    efl,qum nimi paucorum opes, .6c multitudinis inopia non

    ! fij''mbw * ~* ' ferenda. Pleni {untantiquitatumlibri,quibus intelligitur eos


    dm' mgm qui de Reipublic qu erebantur, oblatam occaionem fpoliando
    ,
    _ 411100.
    / , Iltis
    rum locupletum
    femper
    arripuiffeflutamen
    conuerfiones raris
    no
    yTf/wmv

    quam veterum
    feculis
    contigerunt propterinnumerabilem
    fetug:

    111111 multitudinem, qu tanta fuit vt in pletifque ciuitatibus uadragin


    ta ferui pro vnius liberi 110 minis capite cenferentur.,vt fupetisqdiximus.

    Diuturn ver feruitutis merces ampliHima'fuit libertaszquam plerique


    ecunia vel operarum conuentione,vt nuncin Lufitania, acifci coge
    banturmj/etprole abundarent,vt fer folent qui frugalirer ac tem
    peranter'i'iuunt : c cin inopia premerenturfnore vitam trahere , ac D
    _ iberos vendere neceffe habebant, quoniam vfura quam appoiit 11101

    fum Hebrijioe 1w appellant,non modo debitoitum opes exbauri~


    `

    1, etiam 01111 penitus arrodere , ac medullas ipfis oflibus exugere


    con fueuit. quam inopiam cum amplis ferte tenues non poffent,auta

    multitudine locupletiorum,qu`i paucifiimi etant, opes diripere,aut 110


    uastabulasut bonorum quationem potere non dubitabant.Hoc vbi
    que viitatiffimum. @amobremiPlato duas Rerumpublicarum anti

    quiflimas appellauitopes in'opiam :grauior ramen inopia,


    non tantm'propterinediam ac famem qua nihilacerbiusded propter
    11111111111 vnicuiqueegelat'is pudorem: qui plerifque paupertate ipfa du
    cibquanquam
    lanaactelave
    qurere
    nonprofeta
    tarn me
    v - . rior
    11111611111
    quamvilum
    pernicies
    peisaut
    illaopiciis
    qua: ab 1110
    pudore
    <

    fami

    :be :R'E-PVB-LICA:

    familias ac ciuitatesfu nditus euerrit. ( morbis yvir occurri >p'offet


    `quggfirafqr'piuSeil: gquatio bonor: quam pleriq; pacis 8: concordia: pa
    rentem appellt:inqua`lem vero bonorum diuiiionem, inimicitiarum

    :tc difcordia'rum hutricem. Nam qu quiique alios opilnusfuperat_,:ho.


    noribus ctiam,v0luptatibus ac deliciis fuperior effe, de.\_irtute nihil aut
    mmm admodrtm :folicitus :tenues ver Iibi inferuire, (eque reuereri

    cupit. hinc egentiurn erga potentioresinuidiazhinc inimicitixm qui


    'virtu ne {Lip/:riores funtgnon modo ab honoribus arcentur: verumetiam

    nfumma ege-fiati: 8: contumelia viu ere cogtintur. opinor, caufa

    veteres iegumllatores impulitad cam qua'm dixi facultatum, aut cerr


    agrorumquabile'm diuiiioner'n `: I_.ycurgum,inquam,[latonern,acno
    B ra 1` Maururri, in ea ciuitate quae qud nufquam effet,
    Y_topia appellatazvbi non mod quationem bo'nor, (ed etiam c
    uitum perpetuum inani cogirarione (ibi anerunt. fed rerum ipfarum

    's

    pondus procul abeil ab idearum limularione 8: inani figmenro. Crim e


    nim rIlrelrianiric I_hocenfes coloniam deduxilieiit, Platone per legatos
    petiert vt ciuitatem optimis legibus informaret : ille fufcepto negotio,

    47.

    re infeta difcefiit , cm fcilicet illam bonorum quati'one' coloni ferte

    non poifentr Licurgus quidem id pei-fecit in agroru m diuifione,auri 8:


    argenti v-fu fublato, non ramen (me capitis ac vitae diferimine. Secutus
    eil olo ,cui ad bonorum 'quationem nec animus defuit nec voluntas,
    fed Coniiciendae rei defperatio. id ramen quod proxim'um erar,fcilicet

    tabulas quam vmxm appellabat, inuexit. Idem rex gis feciffe {owh 5?
    dicitur,cm tabulas omnes debitorum in publicum allatas vna 8: eadem
    fiamma comburiiufiit, quo incendio nullum vnquam ie clarius vidiIIeA

    teftatus ezcm ramen agros omnes ex aequo diibuere conaretur

    in carcere necatus eilt. Pfi aliquant Nabis ryrannus cm


    gos expugnaifet,duas leges promulgauit: alteram nouarum rabularum,
    qua debitores :zere alieno liberauitzalreram agrorum ex :equo diuiden'do

    ruimduas faces,inquit l_iuius, nouitibus res ad plebem in optimates


    cendendam. Ac tametfi Bomani cteris in eo genere iuiores vi
    dentur :fpe tamen nouastabulas tumultuanti plebi concefierunt,vt rljfm
    Didebitores tertia quarrave debiti parte aut in torum leuarent : ne idem il-
    lis accideret quod optimatibus huriorum qui cru omnes agros AHM'

    comiifent , tenues debitoru m onere vrgerenr, ab iifdem bonis ac ci


    uitate expulli fuerunr! . IIc ramen in fpeciem prclara iudicanturzcms _Armor-libi a
    re vera nihil mags pefiiferum ac perniciofurn quatione illa bonorum, W'

    ac [ nouarum tabularum cogitari poiiit, dque maxime :id_euertendas


    ciuitates, qua: fundamentum firmius aut fiabilius nullum habent quam
    Tuitiamziuitia. vero effe nulla potemifi conuentio num fuerit ac pro~

    nii-Worum certa nece { folutio rerum credirarum. quis enim


    dubitet fublata fide,ruptis tabulis ,' quatione bonorum inuca ,

    publicam breui interituramCLumquarn nous: tabula: faz'pius egenrium


    facultates exhauriu nt: 8: eorum potifiimm qui nihil prx'ter nomina in
    bonis habent. callidi ver fneratores, exaudito nouarum tabularum

    52:

    .qv-'iNTMs

    rumore aes alienum vndique graui fnore oontrahunt: vt quidem Sg..


    so- )Onis y Agidjs Maxam plerolqsfueratqres ili'a rationelocupletaui,

    tenuium lacultates euertit. Quandiu vero prodigi nouas tabu as prolpi

    ciunt ac (, lua largitionibus profundere non dubitt: deinde cm


    illos 8: pecunia 8: fides defecit, ad rapiuas conuertuntur : alienilque bo

    nis manus alierre cogunturzautdelpetatorum ac improborum homin


    l`ocietates conquirunr,vt rerum nouandarurp'occalion' arripianim
    que publicam omnino fubuertant.At creditoruinfraudandorum lpe lit

    blata, louendi necellitas 8: frugaliter viuendi ratio conlequetur. O`u_`9d


    iniquum ell: creditores lua perdere ac debitores aliena lucrari: quanto
    eli iniquius agrariis legibus vetetes pollellores luis ledibus pellere, 8:

    aliorum direptionibusalios locupletarenam qui creditarum pecuniar


    liberationem qurunt , iniuriam foenoris lpecie velant 8: pecuniatum

    . lierilem naturamzled qui prdiorum, qua.` legitimo iure autiuliis con


    uentionibus cuiqucobuenerunt, diuilionem :equalitatis' lpecie poliu

    lant, non mod Rerumpublicarum led totius humanaa fociet'atis, qu


    potell nili lua teneantur fundamentadabefaant. Abfurdis
    etiam qui bonorum :equationem concordia: .parentem appel ant: cum

    null capitaliores lint inimicitia: quam eorum quibus omnia qua


    lia. At cm egentes ac tenues locupletioribus inleruiuntmon mod ab
    inopia led etiam ab iniuriis potentiorum vindicantur. Qu res, opi
    nor Ijippodamum Mileliorum legillatorem impulit, vt in lege quam C
    de mai'itandis ordinibus tulerat , locupletes cum egentibus , poten
    tes cum tenuibus connubio copularet. Solo ver de agrorum policl

    {ogfm i 5' lione deturbauit nemin: led ordines quatuor ciui ex celu delcriplit 1:

    eorum lcilicet qui tritici olelve aut vini quingentos modios annui redi
    tus polliderent: deinde qui trecentos: turn quiducentoszordine

    cteros collocauit, quos ab honorum petitione repulit. umetiam


    Plato, uem :equationis illius au thorem ciere .non dubitant, in fecunda
    Repub ica, quce iplius eli, altera Socratis propria, alios aliis locupletid

    res fecit : 8: ciuium numero, lcilicet quinque millium 8: quadra~

    -ginta,lingulos ex lingulis familiis totam lireditatem cetnere, cteros


    ne delibare quidem permilit.ex quo lumma maequalitas paulo momen- D
    to fecuta fuiliet. Atqu ein iplo Lucurgus in conuertendo lua? ciuitatis
    .

    liatu grauiter lapl`us videtur , cm agrorum quabileni partitionem in*

    __ .uexit,vt ciues omnes omnibus quales facer'etmam paul plic quid


    le viuo ac lpirante vigintihredes eiufdetn agri, 8: inopia liberorum
    vigintihreditates ad vnum videre potuit. Plerique ciuium

    numerum augeri prohibtieruntzvt l-lippodamus qui' plures decem mil

    libus in ciuitatem admitti noluit. quam fententiam Arilioteles quoquc


    . probauitsacue plures nalcerentur,abortus lieri 8: Ijlatoni 8:

    513523535: placuit:at etiam diliortos ac membris captos exponi iubet vterque.quod


    ; line execratione dici non potelizvt diuinum hoc animal,quo nullum ab

    cxPomiuf' immortali Deo ptzeliantius conditum eli,polieaquamortum eli,viuerc


    non modo non permittatur,verumetiam aboririiubeaturquam ramen
    leuten

    DENRJEPVBLICA.

    52.7

    fententiam artipuit T_homas Maurus,qui nec pauciores decem,nec plu


    res fedecim liberos vnam quique fami iam habere voluit: quali prepo

    tenti natura: imperaturus ellet. Ac tametli P_hidolegillator Corinthio


    rum rudenris cauilfe videtur,ci`im vctcra quidem vrbis dificia

    ri,ac apfa reliitui permilitznoua conlirui prohibuitzid quod :


    natulconfulto faium memini 9: ciuium ram multitudine colonias de imm"
    duci,aut iniuria exulai'e necelfe . Sed -rauiter,meo iudicio,peccant,
    qui ex liberorum ac ciuium multitudine futuram metut inopiamm
    null ciuirateslocuplctiorcs- lintaut artium ac difciplinarum omnium

    vatietate clariores,qum qua: ciuium multitudine magis abdant.quod


    B quia erfpicuum eligexem plis non vtemurlllud etiam frulira ,
    ne fcilicet ex tanta ciuium multitudine fecellioncs exiliant,crn nulla re

    '

    ciuirates fedirione tutioi'eslint quam homin copia ac varietaterquia l


    potentes inter ac debiles , locupletes ac tenues , probos 8: improbos, fa

    pientcs ac delipientes , opilicesac nobiles magnam medioctium in om'- ,

    ni genere multitudinem interiet elleoportet,qu extrema dillidentia


    mediis ordinibus coniungat, ctr quam lit in anguliis ciuiratibus, qu
    8: momento in duas fa'tiones : : , nec facile conciliantui'.

    Oinilla igitut agrorum equuatione in Republica iam conliituta : 8:


    liberis
    eorumprocreandis
    quialiena rapiunt
    modumvtponete
    aliis larfgiantur,
    e poch onliduntzagrorum
    repudiata fenrentia:quiquc
    quidem
    quabilem in conliituenda Republica, aut in ded ucendis coloniis diui ,
    lionem adinittamuszea tame rarione,vr grimogenito prrogatiua quae- maz/fw

    dam rribuatur.Et quoniarri Dei fapienri itni in Republica Ifraelitarum

    f-

    conllrituenda exemplar plan diuinumliabemus, n video quamobreu'a -. .. . .


    meliora , aut diuinis legibus negletisnnanium hominum errores fequii,
    l _ _.
    Ehi
    uantum
    facrauit,cuiqud
    quidem lietilacriliciorun'i
    potetit,debcamus.nam
    ac :
    ex edecim
    curarn dedilfegprftribubus vni . t ' ' If'

    dia prterquam vtbana pollidete non lpeririilit, fed frugum lomnium 8:

    pccudum ecimam lingulis acciperewt deeimas duodecim quali >iure `


    " '
    'quodam
    primogenitur
    duodecim tribubus
    haberet
    :in qua tribu fari im gli?.
    miliarn Aaronis,ad
    quarti Pontilicatum
    maximum
    derulerat,l'ionoi"e

    lD moge/nitrite' ftu'ivolu'itzit'aA i/t decimam ,ceteris Leuitis decerperet-acgl1 if 'r d

    raque iura factiiiciorumilf'riomnibus item omnium tribuutn familiis iu nina.


    lra qudam rimi' eniorum idl : conliiruitzvt fcilicet primogenitus
    duas vncias atte : caperetzfrninas a polfellione prediorum depu

    lit , nec aliter parentum haeredita'tem criticize voluit, quam li mares in I Num-:7
    familia nulli extitilfenc-,ae proximo' cuique eiufdem tribus nubete iullit.

    enimeiuitatibuwalde vti-l 188: gtatiofa frninarum prdiis non mo


    do fratru'iiiffecieiaiii'paienium exclulio, uandiu mares eiufdem fam-i i man ;
    li exrabunt. cui legi Dcsipf rationer'r'iffu iecit , ne przedia entiliadi-

    lirahantuil Ex quibus planum lit lege diuina : repu- ib-

    diatam femoiis ab hredifate fminis, 8: ctelfo iure primi enioiurn:


    non quidem femille,aur rrientc, fed portionc ad cieter'os dupla : ne pau'

    ciorum nimix opesgaut egelias multorum Reipublicpe'rturbationem

    52.8

    LIBER

    (LV'INTVS

    effet allatura . ' Vtautem agrotum diulio femelfata diurius


    , diftratio non omnino prohibenda , mod ea lege

    dilIrahantur, vt vel anno rrigelimo,vel ad fummum quin uagelimo ad


    proximos gentiles redeant , vt legediuina cauetur. .nam fru~
    uum etat non praediorum venditio ,. tedirus fata:
    [cd annus ille quo prdiorum ac perfonarum liberras dabatur,terminus

    etat omniu m communis.ita fiebat vt fr rriennium anno Iubilo deelfer,


    trium annorum frutus liimarenrur.- Itaineclocupletes tenuium pr:
    dia femper pollidebant :nec prodigorum liberi polfellionibus auorurn

    carete-co'gebantur , rprornilforum exolucre licebat. Nouarum


    autem rabularum concelfio , pernicioi : nonl tarn propter iniurias B

    _ qfu inferuntur creditoribus , (qui fete tenuium facultates fnotibus


    exhautiunt,) qum qud violande lidei 8: ciuitatis tperturbandz oc
    ..
    \~
    v
    we
    . Y v
    ao d'cfPratis hominibus prebetur, quandiu nouas rabulas 8:

    .a : ". :_. runt 8: fperant i nili fortalfe id : vfuras 8: illicita fnora minuenda:
    vr fpe'Venetiis far , qui aurea cenrelimas vfui'as diutillirne acce
    pcrant,deminuro fnore trienres tantm exiget't. Lege diuina n qui

    3 , , _ dem auferrurfed anno qu vocant,aztis alieni dilfolu

    pour
    tig dilfertur.l_\l_ulla tenuium fubleuandorum via compendio
    4 Dm. par , qum omne genus fnoris lege * diuina prohibere intericiues.
    : noluir legillator inter peregrinos , ne ciuium opes peregrinotum fraudi
    bus quibus imperati non poteli,exhaurianrur.Nequerantm~diuinalex C

    vfuras omnino
    veruit,
    verumetiam fapientifli-mi
    quiquelegillatores

    , prima son A_liilofo


    hi,olofg
    inquam,I:ycurgus
    ,Plato ,
    i, Decemuiri*

    inician in - legum erendat.Atque hi quid> vt locupletes _ad fubleuand tenuium


    foin artisans. inopiam inirarent,vnciariam vfurarn permiferunr:qu non nili longifr
    gpx; om
    `lima hominis vita; 1d getelimo'forrem aequaret. qui grauiorem
    . re- effet , quadrupla ex lege d_uodecim ieiruere cogebatur:

    vfapienter illi> uidem,vt fqeneratorern grauis; quem'futem qui rc per


    :cranica-w- ches x11-.dupli tantm pna tenebatur. Eadem lex Duilia rogarionetef

    -uocata anno ab V.C. x v r. ac decirnQpllfnno fnus. vnciati


    . femunciarium eogiplacuit' :.'ytnonnili'mlo-dccntefimb fortem
    ' ' ' ' lg :exquatetzatqi id erta anno _llequerepeninusgfublatu 'eli-Genuiiarogari `D
    7 : lib.7. ,ne 1 propter continuas teuqiu. fn'erari perle*

    :ges lieeat,fenfim a'd'fummu prouchimurrvr fircocelfulegifemeliquotv


    1, mchari fas elfer , .fCelus il}.u<l,legft
    eff: = .vniuerfam foedarer- - @gi aut quinsavfurasin Republicafel
    ; -; vt. Ije'luetijdtae v-.rlicear creditorein eateondi
    `Iionefom'erari
    ,li lplus yvtilitatis. ad debirotemI credit

    l.: ai L totem peruenturum lit: 15,1 di


    . mii-ifa fntomnia {egeneraptohibetfun it eas nemo ndubium re
    " uocare debeat,nili,aperte inanibli afgutiiiiiltsuladiltina fallere'fe pol
    :[ / enimaliquis leuillimb arl> _cmodatdebirotli vri ve
    tamenaburu-tun Twins elligitur' Xfuraruminon mo

    d radices etiam fibras omnes amputare neque id Knipublicaegner

    cotpo

    DE R-EP V"B L'I .


    52.9
    r'o'rpo'ribus vllis aut collegiis vlla vtiliratis aut Pietatis fpecie pcrmittere:

    quod cm iure Pontificio fatum , Priuati quoque idem libilicere


    putatunr. quis enim quod Public vtile ac-honellum videatur, priuatim

    'turpe elle puter . Nulla autem violand legis occalio maior ell.,
    quam qui legem tulerir,eandem fua leuitate Perrumperer Sed cum inutilis lit lex qu quid vetavnifi propofirapna : 8: minar >imanes nili
    prrnarum cxecutio fequatur: ita quoquepnis fublatis Genutia lex .

    11111 Prudenter ngli qui lege lata pnque legi fubieia ma'
    gillratum curatormve ad repofcendas creare confu-eueruntN '
    Genutia lege antiquat atandeme Prorupit auaritia fneratorum ,vr

    __
    .l

    ducen'telimas vfuras clortem cum libuill`er, debitorib-us-repercrent:

    '

    `-

    quoufque Gabinial lei: maximas vluras definiir in nautico fnore pro-f


    pret Periculi pretium quinquagefimo me'nfeiin cteris vr centelimn for
    te rn :equarent:quoniar~n~menllru veteribus fuerunr non annu vfurazi
    _.,.__.__.__.__.. Y.

    ___

    ___`

    Haecitaquidem '1n Vrbe: dinprouinciiseolicenria tandem proeeflit;

    vr quadringentelimas llipularentur?, quia vel ab infinita prodigorum tgifl'Qme'


    hominum largitione acluxu: vel ab extreniafnerator auaritia vfura
    rias leges,li vel minim fnerari liceat, ellum ire necelle ethrauis etat

    aduerfus fnerarores pnaQretlium egibus conllituta:quibus ramen


    vvt, fraudem facerenndcbitor creditori Pecuniam rapere limulabat: tum

    `- vfur'asfoluere reculatetfurriac rapin indicio pollulabatur *


    creditoreat noliri mille fraudes mult malore folertia dicam an maliria Pophtcgrlcuh

    neere confueuerunr limularis emptioilibus :taut pretio >inter contra;


    lie'ndum : creditore delibaro.@naant'inuyquidem magnus roggtiont qufingi;
    Ponltilicu m,quos ad conciliu m Nicanum coegerar , fefquialrer 'foen'us 151115211: man
    ,modo Pecuniarumfed etiam fruruum nomine patum fullulerar.

    aul Poll.' ramen lex auaritia premete antiquata-ell,'potillimm in frui

    ibusmam
    qui vrgeritefame
    tritici
    modium rempus
    rmitu folutionis
    accperithemojdi-um 'curri forte
    Promitterenon
    dubitabit,.vr
    inlvlnol'- I j""
    femdilleraturf, 'quo rei frumentariae vbertas 8: pretium alterotaritovi-

    lius futurum (it :zquod cum quitare quadamciunlum viderur : quia


    'null-lum s alienum alimentis,quibus vita ipfalullentaturicarius elle

    b tell; Qua: ratio.Il_iti'ilinjanuml impulit vr probib'eret rulli'cis ,vfur'arix


    1:1'1: maiorem llipulari in Pecunia: mutuo.: auf centellmagrauiorem
    ~in frutribus :cm antca fefquialrei'u m , qua: gruior @Il qu.

    HQ',
    .

    dringentelima ramen Qarolus Molinus ) fnq


    _'ri exeequauir, cicontra {'idem omnium librorum errorem lubelle __

    ]: Ludouici 1 i.legem cCuria: Parililorum decreta quibus'v- Huub-Umm


    .Iraque vfura quara elhtueretur.. At Plurimm inter vrranque interelfe
    . uis pon 1115111?111101151115 ma'gnum quzellum s '
    alle non ypuret,li'preriienre ame duodecim modios mutuo accuprrit,

    -ea conditione-vt -lequente anno rredecim creditori reddatid enim Iulii..l


    111211105 Permilir. at Molinus tertiam modij pattern additamto definiti.' _
    Purauirt quod creditoribus ridiculu m videatur: ac Prllabilius lit addi; n
    Deum; N5;
    . illud egentiuminopi largiri, vt lege diuina cauetur.C6llantini shn1.g.

    YY

    'o
    LIBER CLVINTVS
    `
    legem 8: concilij decretum illud de fnore minuendo Romani
    Pontiiices initio probauetant: fed poiieri de via deiiexerunt, ;
    inquam i i i. 8: Martinus v. P. M. ui reditus conliitutos vix antea vii.

    ratos inuexeruntzquibus tenues adeo conHitanrur, vt uincces vfuras

    ^ uales lieluetij probant , {iipulari prfiabilius fuerit quam reditus bef


    les fine vfuris, quanquam centeiim in locis maritimis vbique extor~
    quentur extra peticuli pretiumJx'quo nonnulli priuatorum ac Reipu

    blic opes exhauriunt. (li/is enim non miretut Iieriles pecunias Adamo
    centenario Genuenfi millies feiiertium, Thom Marino eiufdem ciui~
    ,ie/Zuy/f

    taris , bis millies paucis annis peperiife? Hinc fit vt fnotis `'cupiditath
    mercatuta iaceat: opificia negligantur : agricultura -( : pecuaria

    deferatur : ipiique nobiles auor pofleiiionibus diiitatis, certare facit

    vfuras c frutibus prdiorzdeinde fotte diifolurafortunas omnes .

    mento abliguriunt: 8: cm illos pecunia primm deindeiides defecit,


    rapto viuere , prdari, larrocinati non dubitant :aut , qtod extremum
    eil: , perturbata ciuium quiete fuam inopiam Reipublic ruina farciri:

    quod magis metuendum eil: ,quo ciuium otdo , qui cteros opibus
    long fuperat, a czteris numero ac potentia fuperaturzvt 'fa'cet ordo,qui
    in Occidentis regionibus dignitale ctet'is duobus fuperiot , tametii vix
    centefirnam populi pattern capitfru gum ac pecudum decimas , contr

    s' can-futuri - quam veteribus nafctis ecclefia: decretis cauetur omnibus ordini
    : can. vi

    dentcsn- .

    bus exigere: omnia Omnium teliamentis c codicillis legata petere:pr C


    dia inquam , vrbana 8: , villas, arces, ciuitates, ducum etiam, co

    mitum 8: marchionum amplilimas poifefiiones ac reditus annuos om


    nis generis , prter pecuniarum vim innitatn quzein facrificia erogan
    tut,cotradete :nec ramen tot actantis opibus auias hreditates quo

    cunque iure delatas cernere : prdia fibi ex opibus eccleiiaiiicis parare:


    Sfffofdoi'- partas opes collegiis 8: corporibus iacri ordinis legare: ditationem

    prdiotum ac rerum eccleiiaiiicarum prohibere: pofirem immunita'


    tem ac vacationem ab omnibus muneribus importunis rogationibus
    extorquete non dubitauit. : opes ne in infinitum excrefcerent , in
    pletifque ciuitatibus cautum vt quae prdia deinceps ecclefialiicis

    collegiis dono data fuerint , ea vendere coganturwt Iduardi lege 7 : qua D


    etiam eccleiiaiiica collegia deinceps praedia comparare prohibentur,ea
    gni? - dem promulgata lex eli : _aroliv. Imperatoris apud Belgas, publi
    cationis pna fubietaqu tamcn lex antea lata fuiife videtur,cum Bel
    gatum comites facerdotum hreditatem olirn {ifco vindicarent, quoad
    Vrbanus v. RM. interditionis pnaid vetuiifet. Eandem ob caum
    Curia Pariiior Qartuiianos prazdia , rfve immobiles quarere pridem
    rolPLnrmig veruit 8 : quan quam id iure Pontificio ctr. qum Panormitanus putat,

    ifgiixieac tohiberi iure 9. Yeneti ' cautis,qui non modo ecclefiaiiicis col
    egiis przedia iurve przediatoria in pofierum denegarunt, fed etiam ec
    icll)fc.s. e clefiae legata aut nifi diiirabantutfifco iuiIerunt: neque id tan
    - tum,"verumetiam fideicommiiia facerdotis nomine relinqui,aut teiia
    ment facerdotis oratione,fcriptve fieri vetuerunt. Tandem apud nos
    lege

    DE REPVBLICA.

    ,l1

    legel Aurelia populo rogante lata lacerdotes exci ere teliamenta qui- Mmc. 17.
    bus quid eis legatum lit,prohibentur: led i-ani exo cuit.

    uis enim du

    bitelt ab ilira teliamtorum delcribendorum licenti'a3 qua nec oculati,at 3 Vl?f?*5i


    ne autiti quidem telles adhibeantur,Pontilices 8: curiones quampluri-

    in priuatorum nas ac poffellioncsinualilleCert quidem auo mm"

    rum
    noltrorum memoria
    qui lepltur
    telamento
    nihil curionibus
    aut.quilquam
    collegiis
    ecclelialiicislegailet,
    honore
    caruillet.
    quumA vero
    inopinato cafu occubuilIet,_(acriliCulus Ptilicisiullii, mortuo teltamen

    turn condere,c vellet eeeleli arbitratufludquali teliato'r legare


    lebat.quem morem tametliinuetcraraifultulit Curia Par-lliorum. Hip-_ Catene . a

    B beo ex archiuis 8: antiquitatuin nolrarum monumenti's : Barofi '


    nu m Normani tellationem, qua quidemapud 'Iliilippum Augt'ilhmyA
    regem declarant eius bona'qu'i triduiim '-ger diem' cit-fi
    tremum obiret,lifeo iure vind ic-ati. Item beneficiorum quae abantiquist

    recto principibus R'upellanis tribute fuerant, conl'irmatione ichardi ne; -

    gis Angloru m 8: mitis, Piouu ), illud magn-i benefici locoi '

    excipitur,neintellatoru m ciuium. Kupella'n vrbis bonaquali caduca.y

    lifcus vindicate pollit. Neque idGallorum per.riu_m,fed _Hilpanorume


    qu oque commune fuit vlquead Eerdinaudum- A'rragon'ia` 8: Caliilie

    gemzvt planum lit lege ab eo latafcuius Verba fubiiccre plaeetex iplis le-y i mmf

    gibus deferipta. @e rio/E fuimos Ja lo: / { Je;


    [fijo: parientes entre del quarto grada yucfuea'en heuer@ tredar_f.fl

    .
    Miruin cette
    igiturcum.'
    videri
    tot,-.teari
    ac',tant
    fue--I
    runt ecclelialtic
    npcs.,
    ill:a minimdebuit'li
    pnarur'n- Agrauitate
    neceffe-l
    fuerit,vt ordini (aero legata relinquerenturicuilemel nec vdilit'a.
    here,nec diuturna locatione 7' concedere liceret. Certe @noli i regis .

    iulfu cm cenfus ageretur bonorun'i ecclelialticorum in hoc Imperio "


    quater millies leertium 9' annui reditus in eenlum relatum video extra 7 ''"?
    .
    .
    .
    ( gfatull'aS .

    \
    _
    mmde rebus eef'
    , CX VC'O

    cenlu inuidia aut lpericulurri ordini Pontificio'creareturzAllemanusa illisiiiii


    enim rationum publicarum Praztor mihi curiolis omniancfonquirenti

    narrabat duos fer trientes agri Galliciad facrum ordinem poll'ellione.


    D vel dominio pertineredncredibile id quidemimihi vifumelL-tamctli n:
    ignoro quatuorfupra cent epifcopos,'duodecim archiepifcopos,qy_in_

    gentos 8: quadragintai oto Abbates,Curionum arxiv i i .millia 8: cc:l

    _
    j,

    li modo lingulis lvrbibus 8: pagis linguli Curiones tribuanturiextra mie


    notes archimandritas, 8: cnobia tenuium monachoru m vicatim meng`r
    dicantium'. Acmult miiores apud nos eeclelia: opes f`uillf`er1t,nililoansy

    nes xi i .P.M. _Nicolai Pontificia,- maximi dee'tet antiqualfetzl uo* uil.


    dem licebat mendicantium ordinib'us prdia polliclere, quai v?u 8: ruf>
    tu ad pertinerent : nexu veri)l 8: mancipioad Pontific'ein' maximum.
    quavquidem fraude qpta paupettatis inana fuill`etit,cm d'o'mini vac'p'ro
    prietatisprdiorum vtilitas omnisI ad eo'sl peruentura , qui perpe

    tuu mvfuiiiftuum habituri elleutzlunt autem perpetua collegia eccle~z


    Galticorumed non ita .129116111[

    ) 2

    '53

    LIBER QviNTvsv

    dicanrium ordinibus poiiidere'licuiiier , niii concilium illud Galliate-v

    pudiafietJ-ic non difp-uro quibus tot ac tata prdia :iut quam vtiiiter di-y

    -f

    /'r~

    iiribuantur: 111 rantm,eas opes (editioiis hominibus rurbari'dar


    in Occidentis regionibus ciuitarum materiam magnam prbuiiiewtor
    dini Pontificio prdia eriperent , oblata religionis fpecie: qua: iideeliet

    [ll-j'

    nouarn'ipfi cohquirerent: vt maiorum noirorum Timplarij de

    antiqua prdiorum qu nimis am pla videbantur , poieiiione per fum


    mam iniuriam ac huius Imperij dedecus depulii fuere.At Philippus Tri
    bunufplebis 8: nouas tabulas 8: agrorum diuiliones depopofcir,turban
    Reipublic occaiionem inde atripuir, diceret vixduornil
    Lf d lia ciuium rem habere 1 : tametli paul 'am- trecenta circiter millia ciui

    fuiifenrac paulatim progreifa opum quibus pauciliimi :


    fruebantumluentia, vt M. quater millies feiiertium in cenfum
    reruierit': Lentulus Augur decies milliesi .(luibus quidem morbis oc

    - curri potuilfer , (i legibus agrariisquas-Quintiusf 8: Apuleius rulerant,

    ifiifm ' ' locus : 11 : lvt fcilicet agri holhbus erepti tenuibus diuidertur.
    :mApPlun- lib-P Sedre-'m eos agros Cenfores locarent ea lege *, vt frumti decimam,c~

    Y'

    terornm ( quintam, pafcuarumver nomine pecuniarum alia

    quid iario publico inferr'enr: potentiores ambitions Irogationibus. 8:

    gra'ria immunitatem vetigaiium adepti etant . (mamobrem

    Se"`irtus> Titius Tribunufplebis re intelieta rogationem rulit,vt (


    rer poifefforibus prdiorum publicorum penfiories exigerent: led lc- C
    gefnegietadatum ad popult'i vt agri publiei,ex quibus nulla adRem
    blic'ain vtilitasperueniret,plebidiuiderenturquae res poiieifores im

    L113;25:35; pulir ad Sp. Thoriurn 1 Tribu numplebis prece ac pretio eircitandum , vt


    -: 'iuainrerceiiione perceifet ne polielfores agi-is carere,fed penfiones pra
    - vrterirorum annor (Li/ioribus {oluere cogerentur, ramen Tho;
    fmffgfz >ria lex abrogata cihcm fcilicet po ttifiirni 'quique ciue's ea prdia pof
    -

    fitiererinvndc nec deturbari, nec ad folutionem {ineperrurbarione ma'

    . @_gjgjf :rima eogi p_oienr. -It-a-I-.iciniam legem 7111, per quam non li
    - . cuitpiuiquamquingenra agri iugera roridern minori: pecoris capita,
    cemum maior'is poiiiderextera Eicovindicari permilfum. Sed cum va

    rt'is fraud'ibus legem eluderent locupleres', "[_iberius Gracchus de publi- D


    iptiffflbffj'cf- 3451115 rogationem tulit, vrTrefviriagrorum diuifores 1
    '- C# be crearentur; qui qu od'de quinrp'en tis iugeribus in iingulas fami lias fw

    '

    pereffet,ren1uibus druide-rent. antea carfus quam legem perferre


    powerindec'imo ramen anno perlara lex _ai Graccho frarre:
    qui in.' magifrratu,feditione ab optimatibus , cfus . At
    cm legem Sempronia'm Senatus aequiiiimam effe iudicarer,decreuit vr

    l-ocupletioribus agri publici extra iugera quingenta fupereffet, c

    (rains.

    genribus p ebeiis diuidererur.Et quoniam tenues per inopiam agros c


    ceifo's colere (ine iument'is ac pecore non poruilfentem proni legi
    brogatum , regis Attainqui populum Romanum haeredem fcripfe
    frat, opes iis quibus publica prdia conceffa fuerant,donarentur. Ea res

    tenuium ciuium egeflatem plurimm fubleuauit. Ac ne in


    feditio~

    '2 1>TRU>V.B 110.11:

    511

    eiii'tifia"concioiiib'ii #populares ihomines pleb ab optimatlbus 11111121

    ler-nt -, piacu'it'clniasinlima: piebis in _. gros -hoflibus ereptos dedu ci.

    Sed-idfquod in Semprogniq legefprcipu eratfcilicetfne tenu ibus agros.


    c'ii'cli'sf ciqiiamlv'enderefaut ferri ere fas effet," per fummam .magillrafL

    mu'fnanegligen'tifam Iantiquari oepit i "furbaturI enimlazqualfibis agro 51 - lib-f


    imfiiiiiilio quai inj conflituendaf ciuitatefatta eli-,ctn cuique fe aba#
    L ex

    H_arjepdia 11111; diodo licetzac porilimmreflcamentorumiure cui~ taria {


    u_ cric'efo i-vpeif'lieges x'iitf contra morem maiorumilegandi cuique
    1 I.verb<_.dc
    `ta p''tlasl eihq'lmm' le' -eiiiiDecemuiri legu m {-151115. 5910116 bolgnif.
    atcpam R'oma'ns'propo ueruntiAliaru mivcr gentium omriiumxg 1.DCPlural-.m 5010

    151-1111111755 lex erat -, ne-prdia teflamento 1gare liceret'.r

    Nine vitlent'ibusquid vlla'ratione'dilbrahereprzedia Mofespermilit. ifffw''f'


    lternl I_yctrgus' 'cu m' { Spartiatarurri millibusf qui> tunc- in vrbc
    ` '
    ; erant?acduod'ecim ruilicotum millibus agru m Lacedmoniutri

    cx' qgiti -cliuili'ffel alienandi ; -eripuit. quinetiam agro; Spara.


    vrbaniiciues etant, ac cteris dignitate prfre videbtur,
    inpluies'utpaucioregpartesdiuidi vetuit-.fed primogenito : fa
    1111 igaut-p'rostimocuique agri-pattern vnam feptem millibuscon cedi
    111111111): ab v_no plurium hretlitates cernerentur. Cteris auteni 'Spare>
    111111511 plu res feptemimillibus ip ciuitate procrearentur,nihil agri tribu 1

    ruin* _eratffnairiwgi geiilao qud primogenitus non effet, nihil agri fil4 Qlutanin Age;
    Spattiatici obueu'etat: qufou [que Lcotyclaides fpurius de iure primo ge- `

    iiitu'rc'dpu'l elli. Umain Lycurgidifciplinam I_)lato vehementer profs'


    batitle'ge . ad follicdam [ . vnum ex liberis quem

    ll

    te'r'ioptaileticethere voluit alienatione interdial-Ic igituraequalis fe*


    ptehilmllium Sparriamir-um dlflributio tandiu conflitit,quoad lphorus

    aliquis in odium.fili}' primogeniti .cuilegitimam agri pattern eripere cu


    piebat',` legeiii teiinarrieintatiampertulit,v qua ycuique omnia bona legare
    permilfuniiqu lent> Athnicnlibusquoque a'c cteris tum Grcis turn
    Italis in ultarum' in iomnibus ciuitatibus conuerlionum peperit oc

    cafonem. ' Dutilim tamen caeteri populi leges teliamentarias re


    pudiarunt . @enim 1 Getmanos veteres vfum teflamentorum ne
    ' fciiffe accufant,'tiqua1iprobrum obiiciunt, n ipli probro di gill Vl*

    't

    denturic enim acitus,Hredes,inquit,fuccelorfque fui cuique _libe

    _ ric Anullum teltarnent'um. Si liberi non funt,proximus gradus in pollcf


    a,~{ione',frattes,patruigtuunculi. h'c ille. Ac tametli Germania Romano

    ru mleges teliamentarias magna parte probauitznihilominus maiores


    1101111 ptdia paterna Uentilive prter duas trfve vncias ad fummum

    legare pr'ohibueruntjd ad proximos quoique iure legitimo detulert.


    At l'olonis nihil omnino prdior,quocunque iure qurantur , legate

    fasi ell. Oxilais cettac Phytalisvetetibus ne pignor'i quidein 11:11:01:- s vttiuliiucsigif'.


    _
    dialiceb'at . Moribus autcm Ambianenlium 8: Arrebatum,feuda feu Tuglllilf

    'fiduciaria prdia nemo nili iu miriam egeliatem coram indice 'iutatus di n


    liraliere potell. quae lex mult`o fanior eil apud Hifpanos quam vlqu

    gentiurn. Q_uad autcrn lege diuina prohibetur prdiortini perpetua


    `
    \

    Y i" 5

    54

    LIBER"Q_Y1N.TLVS

    diltrariodiue par'is, liue reliamtis, line iudicum decretis id liar; quad


    etiam Lycurg'i lege feptem Spattiatariim millibus individua partagri
    fem er tribuereturzvt Caucis populis ). eli : Rei

    pub ica vrile videri pollit, quod his honinibus' quali. frmpiternia:5t.'
    millimis quibuldam columnis Rel ublica nitividcatur :qua columna
    li exiles ac tenues tamerli plures Fueri'nt . ingentamw

    dilicium lultinere vix pollini . Et quidem Gallorum 6C Hilpano


    I rum, qu ac Anglorum imperia nobilillimarum fairi'iliaturri,4 }.
    legiorum perpetuis opibus quali certillmis fundamentis , ill;

    que fublatis ac opibus in tenues diuilis, .tanta imperia breui, ruituravi-y

    dentur. Hanc ramen lententiam magis probabilem quam neccllatiam


    dupo , pratterquam in optimatum . Nihil enimI principiac potilli
    , _ mum tyrannotam metuendum eli, quam collegiorurn 8: familiarum
    ? ; illulirium opesac potentia. populate vero imperium maxima?. pauco.
    n nc rymnm-

    .
    . .
    .
    tuempof rum opes , in
    lu mma plebisinopia
    ferte nullo modo porelhrelat opti

    matum potelas,qu familiarum nobiliorum opibus alitur lullen@


    tur: vt' Lacedmoniorum Rempublicam ex optimatibus cotillataiiir
    tuebantur Spartiatarum leptem millia,ad quos iura primigenioruinde

    lata fuerant: cteri Spartiatae agrorum inopiam virtute,ac primogenito.

    rum opcs reru m gellaru m gloria aut quabant aut luperabant ,vt Iflu
    7 In Agclil.

    tarchus lcribit 7. 11 fer moribus maiores noltri vtebantur: necdu

    bito quin Francorum nobilitas mult clarior fuerit ac illullttior futura,C

    li legibus ac moribus feudorum femper acquieuillent , vt I-Iilpanos ac


    I_olonos fecille videmus. At cum feuda nobilitativendere craque ple
    beiis emere principum venia dicam an inlcitia licuillet, fecuta ell.' patri

    ciarum gentiuminopia.Cui morbo vt occurreret apudfuos IletrusBri. t


    tannia: Dux , omnino plebeios feuda nobilium emere vetuit,l`ubie6ia

    s anno-isos. profcriptionis pna. ac tamerli Ludouicus xii. rexlegemsabrogallcr,


    , . im.

    eadetn ramen a Irancilco 9 maiore renouata eli. Status etiam atillocra

    ticus magnum incrementum ae robur accipit,cum legibus connubiali

    bus licet egentibus patricis lebeiorum lias locupletes libidelpondc

    (21; (Mfr-

    re: vt Rom fieri cpit poll; egem Canuleiam :nec vlla re Yenetotum
    imperium maius incremenrum accepille videtur , turn ad patricioiumD q
    opes 8: copias fulcidas,tum etiam ad mutuam plebeiorum 8:
    tum concordiam ltabiliendam. In omni ramen Reipublica: ltatu certis
    de dotibus leges elle oportet , tum ne dotium magnitudine domus eit
    hautian tur , tum etiam vt dote moderata fmina: ad pudicitiam 8: 01)

    fequium virorum facilius cogantur.` quibus autem dotes amplillimas d2

    ri videmus; elt tutpiter viris imperare, 8: contra decusacdigtii


    rarem viros vxofribus inleruireDanda lunt igitur frena impottinatur,
    rammele- 8: vtCenlorius Cato dicere lolebatundornito animalin vtlemelpa

    5*""

    res elle coeperint,extemplo luperiores erunt.O`qainobrern lapic'nter rli


    uina lex ab omni haereditario parentum ac proximorum iure laminas

    long lumiiiouit qu andiu mares in familia extitillent. qud li nulli m


    res laniiliam tueri pollent ,proximo cuique lilias cum lireditatenubrf'

    relu

    DE .KEiPVB LIC .

    535

    iullit,qu icx ad Grae'cos elhapud quos non-licebat .fi

    nullis
    malculis
    nubere,nili
    agnato
    gentili roximo.Apud
    :extantibus.
    : ttneni'os
    nihil prter
    pecuniam
    aut ac
    fupelletilcm
    puell nuf ogff
    '
    i
    beati dati poterat : vqui mos vniuerlie Ali 8: Alfric commuuis ell: :ta-_
    mctli
    Innes ab.
    legem
    hreditar-io
    Armeniorum
    iure proiiibebat,
    , uaenon folm
    abrogauit
    EliasI_uliinianus
    led etiam foerriinas
    vel potins
    o@

    Iheodota. vxor : qu feeminas maribus quales aut etiam l'uperiores ~

    j
    W '

    eHicete modis omnibus tentauit. qua nulla ciuitatibus pernici


    lioraccidereipotellz. Superiores autem futura funt , li quoird partes

    heereditatias cum malculis lortiantur : quia c_timfoeminx vbique mare__


    B numero-vincant, potillimm in mediis 8: Auliralibus regionibus: ne*

    : celle ell: familiarum inra-violati ,'prdia-gentiliadilirahi: 'eque magis


    li locupletes non tenuibus led locupletioribus> coniungantur. quo

    lit vtpauciliimi maximis opibus al-Huant. @d autem fminznume.


    ro vincant,planum cuique elle poteli antiquitatum memoriam ab vlti

    mo principio repetenti. Atque id primm .fithenis experitia ipla co ma


    probauit,vbil`minarum numerus vrbiDe nomen impofuit *mec ita ?

    pridem YSnetiism cenlus ageretur : tametli in earn vrbem peregrini


    vndique conlluant , nihilominus ramen numerus fminarum duobus
    am : millibus mares fuperauitzliue id liar propterea quod fminz
    bel is, peregrinationibus,ab omnibus periculis qu viros obire neocl

    le eli , leducuntur z liuc quod in natur vniuerlitate rerum deteriorum


    maior eli ailluentia uam pretiofarum , Id etiam I_acedmone planis
    intelletu m eli poli egem teliamcntariamt nam Ariliotelis tres
    agri Lacedmonij partes ad foeminas peruenilfe proditum eli,ct`1m mail.
    culi vix duas partes i poliidertmx eo lit,inquit Arilioteles,vt maritis im 3 MiN-inediti

    perenni quibus etiam blandillim dominz appelltur *.Cui malo,quo EEES :


    nullum fer grauius elle poteli,vt ( Clorius occurreret,legem Vo

    coniam fualit,rog5.te populum Voconio Saxa Tribunoplcbiszqua qui_


    dem fminas ab omni iure hreditario extantibus quocunque gradu
    propinquis eiuldem nominisfummoueri placuit. item ne ex alieno te.l

    _` D Ramentolegatve
    plus
    quam
    hreditatisquadrans
    niretmve plus quam
    quiadexfminas
    hredibus
    teliatotis
    minimum exalIEeeru
    con
    fequeretur. Lex illa ciuitati opibus aliiuenti valde lalutaris extitit,tum S ?- 4"
    .
    . .
    .
    .
    .
    \
    |.11.4..
    puta veterum familiarum opes ac digniratem tuebatur,tum etiam quod . :

    _gggiinarum indomitam arrogantiam ac libidinem vehementer coer- gloiri,.;.dllui

    `
    '

    '

    .
    Vceb:t_t.l`ed primum
    fraudibus
    8: cuniculis,cut_n
    apertnon polfet, oppu. lib.t7.Au
    .
    gnari cpit :lcilicet lidelcommiliis lub nomine fminarum conceptis:

    id ramen in eius arbitrio ac poteliate litum eral: cuius liduciz relinque


    _
    . nec aiione
    .
    - eli 5 nec ordinario

    ' iure

    6 l. ecunz. d
    batur.quia
    nec perfecutione,id
    , nec

    .
    .
    .
    .
    .. perni._ 7Cl Tm il____ _
    extra ordinem
    petipoterant
    ante A__ugulhtempora,quirebat11
    audiol. vxorE
    ciola conlilia lecutus legis abrogand rbuit occalioncm: ac pro vxo regierung.
    re Liuia veniam legis Voconi petiit a Senatu. Ita paulatim antiquata 353322231;
    lege aut fdillim conculla, Romani ciues capite minui ac feru pn_ duro
    ""15'51
    t argento.

    fieri cperuntzcm gotas dominas non tantum appellatione ',led etia

    /f

    /4 _

    `556_

    _
    gig;

    L .1^.;1

    VS

    reipfarelareiitiirzquibusternpoibusabraurieulis'faeminarum-Biiiami
    irim-on'ia' penderie; emargaritis fcieminas 111`1 .

    '

    Nam Illinius Prbcon-fulis 'nefcio 'cuius filiamj terl mi-llies fell'ertium 111
    gemimru m prerio hab'uiffe fcr,ibit:.,riiax.irnum occafusimperij argpm.

    tum :At inlyirriilierifiurr'i Republica-quam ? Hor'tillimzliii Ci.


    cero liu'cliixvuit',eentui1i aureorum dotes maximasrquinque aureorum

    '' veesrrubentium preriiifljimas 111'168111111519221111 tam'en legetlc


    Lcfutisve dotibus lata,'ri}ille iexciitis aureispatriciaedmdefinierili .ne-familia
    '
    rum illultrium opes dotibus exhauriantu 1:111 verparricius plebeiamv.

    duceret; duobus quidemaureoru m millibus dorem terminau'e


    run t:fodlegemfacil'antiquari ufr vft patricioi'timquorunda'mc- '

    . _ geltati'locupletioruniplbeiarunimupriis *Bevrriufque Ordini's

    dias~ confuli poflit 9121 ludv ramen prude nter , qud firimnas heredita
    _ _
    L im 1163-

    rioiiure5quoadeiusfieripot'efl,extaiitibusmafculisilimmouereconluc
    ue'ruiit.y N'ob'is verlaralex eii'rolofix. `rege,quado'tesomniiim

    m'aximdecem libelluru m millibus terminant'u r:pnamille aureorum


    'A

    fco'nituta q'uifraudemlegifecifet; fed lextipfa non anti nitrite' 11111110

    uita'te iba euanuit : tam'e'tli nec Ijhilippus Bellu-s Elizabet Anglorum


    regi nu Qarolus v..liliabus regum maiorum dotem clliruillem.
    (mod i'quisputet auri 8: largenti fummam qu runc erat in Europa iii
    opiam legibus illis caulai'n dedilfe non quidem male putabit : fed :trate
    dotem liliarum Ijenrici ii. regis Francorum conliitutione qua-C
    dringentis aureorum millibus dennitarn fuiife videmuszqua ratione r
    turn viginti dotes-maiorumvni exquantur. At lege diuina maximam

    dotem quinquagin'ta i_clis,id tredecim circiter aureis noiirisconllitu


    "' -' jf tam habemus :qua multa tenetur erga patrem is qui virginem feduxit,

    ,_ _"
    3 13m. n.

    ` quam etiarndomumduelereJi quid pater 111111, 11%


    f gebatur 3. ratio facit vt facile creda ea quae ab @erodoto de Perla
    rum moribus prodita funi: fcilicet curatores connubiorum curidorum
    formoiiilimas venuliiflimas quafq5puellas plureslicittibusaddixil

    fezc coaris pecuniis exrformoliorlicitatione dotes deformibus con


    ituilfe interpofita cautione Prtoria ab iis qui deformes ducerent,lc

    nunquam vxores repudiaturos 11111 dote refiitutaQqua ratione 6C nUpISD


    ` _ puellarum, Sefminaruin pudicitiae 8: honeati public,& marito
    rum dignitati .profpiciebarun cuius rei iiimmarnlegillatoribuscurellc

    Oportere I_latoiudicabatzc quid perfapienter. @amobremAndium


    ' qu ac Cnomaiiorum moribus , nobili ac patriciorum iili pattern
    haareditatis', qu mafculis extantibus perquam exigua , iure domini]

    eoiileq uuntur : quam mafculi,excepto primogenitomon 11111 vfu ac 1111


    15111 polli-dent, ne fcilicet'puell innupt defererentur. Iniqua tamench

    bonis omnibus ere vila prdia beneficiaria primogenito cederepf

    ter trientem quem cteris lib cris ad Fruendum tantm Andes ac Cama
    mani permittunt ita vt nihileo nomine hredibus relinquatur: multo
    minus etiam Ainbianis : cuius rei graues nobilium querela? ertitc

    111111.8: parricidia fpiuscontigelient, (qu ramen 11111?

    '

    '

    111 1

    DE REPVBLICA
    557
    nifl iam Vindocinenfes, Andium vetus, iis mo.'
    ribus diicedentes,cteros quoque primoggnito, conuentiombus Y .
    tis ad qtiitatem , vt triens dominij ac next; Poma
    deatutzquod non ita abrogato veteti
    : ( * Britannia? comitiswniuerfam hreditatem 4 "

    nobilcs Primogeniticcrnetent, ea'legc vt fratribus ac fororibus dotes 8:

    alimenta ptbetent a niliilominus ramen `lrttus qui .


    :um Ducis dignitatem adeptus e,primogenitos nobilcs totam hredi
    tatem iure domini) habere,cteros triente vt'i frui permifitzvt non ita pri
    du ,dufch Curia? Rhotomagenlium idem Caucis permiffum f. gv Termini tu

    E Atque hzc ciuibus ac : nihil prdiotum :


    B dominopifi ciuitatis beneficio adipifcttir,ptohibete oportet. Ar- ":
    n
    im

    vbique
    etiamptdantur
    gramatores: quos

    contra lexAtii'eIa
    (Pme Homin
    . quae qud in quoque latillim graifaretnr, ediSto
    Eeidinandil regiscoetcericpit. Fals quidem ngyptiosaPPellam ,

    cm moribus lingua diflimilimi : - gig/w 1453.


    fertilis
    babile (it
    Oras
    ex
    vberrima

    fertiliflmque regione
    aduelzos
    ad exremas
    : illa fortilegarum
    Hifpaniim Reyngdmm
    .colluuies Al ium 8: 8: latcbris appeten- dm.
    teate quali regiones vberiores erumpuntNihil

    autem in Republica tam pernicioiiim,qum tenuium


    hominum liuc illuc errantium multitudo: qui 8: diri
    ,8: '

    gyptiorum ab /Egypto longiflim .


    Pulitzcm lege lata fanilnn cauilTet,vt otioi homin es qui nihil habe.
    rent quod dicere , capitali 1 prdones aHice~
    . Hic , ( nod loco ,)
    ', ver mobilitati relinqui debeant.` Diffcramus

    cti illndan bona damnatot vtilius (it Proximis quam .


    ` 7142772 Reifulicx /2:4?
    ,

    t t i.

    E. quae /

    _. '

    ues extremam deduct,nminima(it rofcri tio L n/ff/sz, J o/z `


    Y 1

    damnatorumzqu futura elhqu plut'cslluerint qui'-

    .busbona
    1 legitimatum
    breditatum
    autem
    alienavidctur
    culpa ptciditur,
    nifi5r
    lint obuentura
    . Iniquum
    Litigi?"
    u
    _ .~-~~fv

    culpam in liberos deriuati . Necin tantum legeg diuin natura- chgffl'xf

    les violantur z etiam egeflate homines ad , latrocinia, ?- a" 4'


    cdesimpellividentur:atque-ij potilimm quos ad 8: inertiam l.
    aflluentia rerum omnium educarat. Neque enim vtin

    deliciis voluptatibus educati homincs fellulat'ias artes 8: con .


    difcant: nec : velint. ad etiam accedit fceleris alieni contu
    melia,infamiquc genti Publico iudicio illata:qu illos

    latronum Ctus,ac confceleratoru m hominum focietates qurendagc

    ad piraticam exercenclnm inuitar. quo fit vr vnius profcriprionepr.


    donum :ic ficcariorum multitu do exiitat: ver qu 8: improbo.

    rum numerum minuere , 8: bouis ciuibus ciuitatem arl-Ferre debuiller,


    diflmilimos exitus habirura fit. Hc argumenta quae exem lorum va
    rietate augeri poffunr, non modo probabiliafed etiam ad cnriendum

    neceflria, lufiniano Imperatoriioccalionem prbuife videnturferen


    3 dl
    l cgis 3 %551_9' ademit , vtslegitimis harcdibus
    damnarnnde
    uhmm/fe. relinquerentur : quam vt legi diuinz confentaneam fumma'conlentio

    97:41:41 /ll/If

    rmi/7U. ne plerique popu i,excepta perduellionis .

    men aliter fentiunt,legem hane quali nouam 8: ab anriquorum fenten B

    tia penitus alienam repudit. Yveteres enim legu-mlatotes damna- j


    torum quri cho voluerunt : de peculatu ac repetundis agaturwt
    {cilicet erepta Reipublic reflituanturzfiue pnn fit pecuniaria ob fcelus

    contratum :quia Reipublica: fatisieri aliter non poffe videturrfiuead


    improborum hominum terrorem, qui vt liberos 'opibus ccopiisau
    geant, in omnia fcelera prcipites feruntur nihil aut parumiadmodum
    fee/ur e/ ]
    Itinerari drm de vita foliciti : quippe Omnium mileriarum exrremum folatium ac re~
    drn' cau/: xm quietem in corporis 8: animi interitu conilere putanr. Quid in re per
    f
    Pro/n," [tu:
    ), ff/ny.
    fpicua exemplis
    opus
    reus,
    indiuruf.
    _

    _ Liciuius repetundarum
    _
    _ vt_ vidit
    L

    IL

    An/lum tam/'

    M.Tu|lium Prtorem qulfioms prrextam indu ere damnationis fen

    rentiam laturum,mifit ad eum qui diceret fe in reatu periife: ac fpean-


    tibus iudieibus fudario faucibus elifis fpiritum prclufit : vt liberosfur

    tisac rapinis diraret. Hic , inquit Yalerius, Cicero conirit, qud quiin
    4 l- - reatu periifetuntegro atu 4 interiiffe videretur. Brat quid in .rei pote
    nmicll fl.

    flare liberum exilium, etiamfi damnarus eifer,oprare per legem Sempra

    fil/3',

    g Cicero prO R5

    : cm nvevciuem'quidem verberare per legem P_orriam f liceret : [ed

    birio perdu.

    meruebat illud ne liberos inopes pecunia relinquerer.Ac Cice

    ro fcribit ad Atticum Licinium damnaffe,idque Blutarchus conrma


    re videtur , Gctamen interpretor damnatum appellate qui iu
    dicij necemintuliffet. enim lat leges eos qui

    ? qui ante fementiam mortem (ibi confciuiflent . mult pf ij quiex ani


    rni`dolore,aut fcelerat con fclentia,aut poenarum acerbiorum me- D
    tu [ibi manus attuliflent, fepultura fruebantur: quinetiam eorum relig
    7 -- menta rata erant7 ciudelifl1mi'[iberij principalmquo tempore FfacituS
    { Tum fcribit pretium illud fuilfe feinandi,ac mortis proccu and. qui

    bus planum lit liberor opes plerifque parc-mib us vita ip a' faille diario
    resznec vlla re improbos iniuriofa facinorofque vita magis prohibe#
    ri,qum profcriptionis metu quae liberos ad egeatem perducat. Nam
    8 -" mal meritus,inquirTriphoninus s, public vt aliis exemplo [it ad de

    Pom"

    refrenda maleficia, egellate laborare debet. -Nec diuina lex in eo viola


    tur: nec Hlius parentis culpa obligatur. alia funrenim parentum alia
    liorum bona. nec vlla eius hredi'tas videtur, cui omnia bona adhuc vi
    uo {piranti iure demiita fuerunr (i quis meruit vt inopialiberOS
    ad defperationem 8: fcelerum immanitatem perducat : mult
    '

    '

    metue

    '-.
    539
    metuere debet vt feelerati liberi parentum opibus ac fortunis male par
    tis ad Reipublica: 8c bonorum perniciem abutantur: vel Ob id ipfum vt
    parentum necem c infamiam vlcifcantur. Quamobrem iis legi us qu'
    de maieflate lat , clim noualege de bonis damnatorum etiam de

    'gatum cfl`et,perduellionis excepta caufa elhc mafculis 9 liberisadem l,

    ; .14

    pta bona vt vltionis potcfas eis eripiaturzim belli ver fexui,id ell: fmi- 'I 'C'
    nis Falcidia in bonis maternis relitallludver pernicifious futurum eli,

    qud {ublatafprofaiptione bonorum fublatis delatorum Sc accufatorum prarmiis, agitiotum Omnium impunitas confequetur. @ibut ra-

    Y
    !

    _ tionibus eliicitur,t_um pro.fc_riptiones,tum etiam premia delatoribus ne ?"


    cellaria elfe. Vt igitur aliquid ex his inter fe repugnantibus atgum cutis mu
    ccludamus,prim um Rei ublic fatislieri oportet, li damnati bona de
    trimenro ciuitatis coatafiintdeinde prmia delatorum legibus conlii
    tuta,litimque necelIarias expenfas detrahi Oportet: alioqui vix vlla fccJ

    lerum vltio futura eli. Quanquam ea principum cura potiflima effe de


    bet, ue im tobi ab inopia peccatorum pnas effugiant : fic ramen viui
    tur , vt nul a quuam iniuriarum fublatis accufatorum prmiis

    fperari poflit. Sed in eo genere mediocritatem illam probarem,vtgem


    tilia quidem c paterna prdia damnatorum hxredibus relinquantu'ii"

    mpt ver poffefiion es ac pecunia Omnis cogatur in lifcurn: rum vt li


    tium expenis, tum etiam vt delatorum prmiis quodammodo latisiiat:

    C caetera Publicis vtilitaribus 6c zrario cedant. Qua quidem re t liberor


    cgellati, 8c fcelerum impunitati, 8c calumniis improboru m, tyranno

    tum auariria: OecurripoitNeque enim quum videtur vt gentilia ;

    dia , unex maxima parte dirahere prohibemur,fecuta condemnatio


    ne li qurantur. Occurretur etiam multitudinis inopia: quam anti

    quilegumlatores tantopere metuunt. Prclia vere damnatorum


    Lniis acfudoribus qulita non rincipibus cedere , aut collegiis ecclefia

    liicis relinqui,fed publice ventii,ac pecuniam in aratium publicum cog


    oportereipropterea iudico,ne Omnia tandem Omnium prdia principii;
    -a-ut eccle 12e propria (int. Delatoribus item fatisl-ieriqportetmon propo
    litis damnatorum rzcdiis [ pecuniis tantum ne ptdiorum quieren
    D dorum propoiita e ad calniandurn impellantur.Qtd ii delatoribus

    prmia eripiantur, vix eli vt vlla peceatorum vltio fequatur. Et uem- 4


    admodum venator canibus viliflima qu membra OEncere
    let,vt talibus illecebris deinceps ad prdam alaeres efiiciantur: ita legiil`
    latorem domefticols leones ac lupos accurate venari : canibus ciuita#
    tis,(fic enim Demoilzhenes Orator genus appellabat,) prmia qudam

    proqonere : efl'.Cm enim prpotti Deo nihil gratius,aut Rei- LPU?" i u


    pub ic vtilius (it quam ab im probis poen as exigere , modis Omnibus e
    nitendum , e perueniri Oliit. Difhcilis illa quidem bonorum dif

    cutio videri : facile crit plerifque Principibus id perfuadere:


    fed qui Rempublicam faluam t honeliam elle volet , omnes autem id
    nelle debemus fuque dignitatis curam gerere, ublica com

    moda priuatis anteponer. Namiipratdia publica amp i ima unt,ni_hil

    \
    54o
    _ :.L I B
    ? T V S
    prdiis priuatorum opus eli :fi nullal (unt, non e'quum priuatorum

    bonis ac pro fcriptionib us Rempublicam locupletari ne clalu'rnniarm'i~


    bus ac tyrnis adirus ad innocentium bona diripiencla , 8: ad fan uincml
    exliauriendum
    ratio
    fuccurtit , qui in ibrisdc
    ; ' legibus
    cap . n aperiatur.Platonis
    vur.'auif.1'prdiaetiam
    diftrabi
    proliibuit,autrario
    inferri,
    `

    ne quatio bonorum quam iibifcogitatione anetat,de ciuitate rollerc

    tur . Nam ryrannidis crudelifliml' comes eik extrema profcriptio: hanc


    ver proxim fequuntur b'ouorum - lofcu'pletiprum ciuium czech
    f _

    t.

    /.

    _ 8: 11111121. cmexempla .vbiqueabundang tum nulli

    ' 15"" "


    '

    grauiom quam principatu Tiberi',quifvicies_ millies feiertium moricns


    reliquitzquimmanis'peunia erexfprolc'ri-ptionibuscoalia fueratcu

    ius exempla fecutinepotespgaligula; .inquannl _N_ero, Rempublicam

    totamciuium fanguinetixrpiilizn Fced'auut. ,Certe quidem nulla Ne


    roni p'tceptoris necandi occafio fuit 11111 11111'

    talibus tyran nis cialumniarores 11:111 11111150119111111: {cilicet


    Oflengi- Opibus-.1c potenria nittur. Hincil udfllinij iuniorisgyidimus,inquit,
    delatorum iudiciu m quali gralfatrum s non folitudinem illi , fed tem
    plumfed Foru m infed'eranr. nulla teflame'ta fecura,1 nullus {latus certus,

    non orbitas,non liberi proderanr., :Qim obrem prudenter noiiris 1:31


    bus _procuratores fifci delarorur-n nomina prodere coguntur, fi reus ca

    lum nia circunutus fuiffe iudicetur. quod legibus Hif morum ante ac-y
    ' Cufationem nacelle ell.Quum ver profcriptiones omniciui- C

    mtu rn generi perniciofa: func , turn ver maxim 111 vnius dominatu,cx
    quo tyrannis facilis quam in cteris (i quis : nihil ab
    optimo principe metuendum vtfuorum exitio ditari eupiarzego Gc lla
    tuo,nulla re ex bono principe tyrannum facilis quenquarn iieri quam

    propofita profcriptione damnatorum equemagis fi tcnuesfunt prin


    cipis opes fortuna: . @ibus enim'principibus' _nullr'~ diripiendicaufa
    'ell , propolira bonorum adipi'cendorum-fpe occafio ,nec cri.
    men , nec ealumniaror , nec improbus iudexvnquam :ac fz
    _pgjprincipum vxores dum alienis opibus ac prdiis inhiant,maritos

    7M

    ad c'cles 8: ad profcriptiones impellunt. Cm enim Acabus rex Sama p

    '

    ti , nec prece nec pretio prdia. lNabotiextorquere.potuifctJfabella D


    Ixor tefles fubornauitiqui bominemfcapirali fraude .circunuenirent,ac
    lf`ma`eiiatis quilionem intentare'iitiSic Fauflinafpius ab Aurelio

    mperatore periir,v'r Auitlij } 1-111111111, eormque bo


    na dirip-eret. gre ferebat optim um Imperatoraffij perduellionis 112

    '

    1'1'1105 pollici/:re iuil'ifeiquodn mod. etiam

    z bf'3_ Perfar Reges facere-c fu loloni

    oque n'rriod profcrii

    priones null-as probrfed ne perduelliouis quiiipdamnaror bona fifCO


    aliudcanrllilr ver `femel lch qulira |1t,vix;v|1q.u5. eripiunturzue

    3 :/111111;161511:1 magism'etud, en in Crim?


    gflffiffjff'lfj 1$1321212-1-1111521 quibus clanator bona' 111 mmdrrm principi,
    _ 1u'....m<f_ Q_njr
    quibus 111 [111311121[' fatis eil fum
    "

    d.

    '

    ~ 'n

    .la @ummm mu elle princlpsfffll CUI'US mlels de_imnutaiitzcten bona danaro

    DE

    REPVBLICA.

    54x

    tum fuditionis iinibus comprehenfa,in lifcum e'xaliis ci'iminibus co


    gere maiefiatis non poliuiit 4. 11-:
    mos iiabuirG__allia principes integrirate, Fide ac iuiiiria clarilhmos , 8: -
    quidem plutes,vt opinot,quam vllipopuli: nulla te ramen iregales opes girifiiin und;
    maius incrementum quam publicis ptofcriprionibus accepetunt. (Luis :f- ff

    l" _Q._IIudouico pietate ac iufiitiacomparand us? hic ramen ltri Druida- )1:21? 5
    r comitis agros ac prdia fiduciaria iudicio publico profcriplir f. Theo -!

    baldus vero Campani cornes iudicio maieiiatis' poitulatusme damna- Amm'


    retur,Bra:orum,Forrionum, 8: 1511 agros latpa-tentes eiuf
    regis ditioni concefsitzvt Raymundszolofatium comes vniu er- .mno
    fam Septimaniam , 8: agrum TolofaremAl 'honfo D. Ludouici frarti
    doris nomine quam ei defpondetar, ca lege dona'uir, vt Al phonfo fine
    libetis motientc in regis potefiarem ve'nirenr-iqiiod metti magis quam
    fponte fecilfe dicitur,vr bella ciuilia quibus pre mebatur,religionis ipecie `
    1 aliquem reperirent. Aquira.niam.~veit`1>1 totam, Andeszrno ma

    \ nos,Tutone-s , Aruernos proftiptionibufs in Phili pi Augufti


    tem venife : : Alenconius ac Perticenfmagtarolo vii.rege 8. 7 " m

    _-

    8 anno 1458.

    .quid commemoremPetragorlos, Ponticos, 10053 Angolif- .


    mos,Saluriarum 4 deniq'ue comitatumc omnes CaroliBurbonij for 13:21:32:

    1 hazc profcriptionibus qufitavidemus. li vero lin- :2222


    gulos perfequar,inlinitus fim.nulli.tam }: 115 11' damnati memora

    non
    tut.Ctudelior
    Scotorum lex de
    maieiiare,qua
    dnatorbona
    fummotis
    mod vxorveaciiberisfed
    debitori'busfolida
    adiudicatur.
    Hic occurri p_otefi ne priuator agri publici hat, lege Philippi Belli fan
    tifsim caut fuiffe,quaz prclia publicis iudiciis ad'reg peruenerint, 6
    fi alterius domini fiducia renetur,diiirahioporrere: ctera vet priuf
    qua agris dominicis penitus ciungatut,a principe bene de Repu.meri l
    tis donaripoife1.At ne principi quid' per leges huius imperij,rfq.itidi fn ???

    cataslicere gtilia prdia oblato emptorib.pretio recuperareszne priua- indium@ itil


    rotti Omnium agros 1 ratione princeps emptioriibfuosefficere poiiir. 'm

    I-Ic quidem .11:111 cmodiora duco , quam uod lege


    _grnelia cauebarutf' 1,. vt fcilicet profcriptor ciuiumagri puliiici fiert.
    .D Sed fer fitin vnius dominatu vt canes aulici bonorum ac fortium ci- [
    1 118: quidem gratia non virtute fed flore arra

    `tis aut turpifsimis obfequiis colleta.

    uis non meminit( quamquam

    meminiife doleo ) innocentium ciuium priufquam damnarentur, imo

    ptis quam accufarenturfanguinem pretio 1 reli ionis ePrlLum vr filing/ru,

    .aulicat hitudines faginarentur? @amobrem nullum calumniarurn,


    nullum crudelitatum ac ptofcriprionum video futuru m , nih ea

    qua dix'i ratione , vt fcilicet pagina Haultaque prdia damnatorum pro-`


    pinquis fruenda .relinquantur : caetera 111: pecunia
    coara debitoribus primm, deinde delatorum pracmiis fatisiiarxtera
    chus vindicet,p ublicis operibus ac facris dibus parte arbitrio iudicum

    relitaa lege vt que accufatoribus aut collegiis adiudicata fuerintmon

    in ptdiis fedin pecuniaejfumina decernantur. K_omanos quidemtvete~


    '

    ZZ

    '

    54;

    Linien (/5

    res {acris faciendis multas delighalfe planum eik-apud Qionyfium'Ha. .


    glz lycarnalu rn :inde Sacramentax diffa fuifec propterea Titus Romy.

    lius populi Romani beneficiutn,qui veniam dederar,ea de cau

    . udiauit cm diceret ea que: diis immortalibus confecrata femel


    i Num.
    fuiflgnrgefecari
    non'debere.At
    lege'diuina
    non aliter multa damnato
    _ l g. ' ru
    m [artis adiuclicari
    : qum
    fi is cui debetetur,\abefl`et.
    Apud .

    thenienfes ver decimabonorum qu damnatis ablata (, faeri.


    ciisadiudicarifolebarzvt videre elin' eo Senatufconfulto quod fatum
    `|

    eil; Archonte-Philorato Archiptolemum ,.10nomachum :

    ~ Antiphteni perdueilinnisdamnatos : in extremo hc verba (u biiciun


    JURA L ? x- Q Li Sv, S't t Autiphon vndecim viris capitalibus ad B
    :xtremum' fupplicium traditizbona eorum publicara: decima Mineruae

    ldatazidmm,.us vrorum fol@ ,quaraacm ver rel-igio aduerfu's deorum nu7


    ' mf1mina refrixiflet, omnia fich vind'iari _cperunti.fuit ramen in iudicurn

    ` `

    arbitriQ ac mular operis publicis, aut {acris Pacien


    >dimm tenuium egeatilargiri :.eque iure vri folemus. ( ver de
    bonis auitis ac paternis diximus, prrcipu locum habere in prz

    diis fiduciariis feu militiis ex cafu. Id quidem nofiris moribus locum


    haber in feudo Commilo propter perEdiam clienris qui parronum eiu

    i warms@ fr) rauit: nam mortuo cliente propinquis feuda commifa refiiruuntur L
    iiffrfaiiif germanor ver legibus militia ex cafu ac prdia beneficiaria damna

    lljfnffg to poffefore fco non ceduut fed ad propinquos ipfo iure redeunt. C
    ? (m fit vt raro calumniatoribus ad innocentium hominum acculatio

    neslocus effe poffir, fimodo rei nihil habeant in bonis prrrer militias
    .ex cafuLt quoniam ?) nos orario deduxit , confequens vt etiam de

    .pt_zms ,ac pnis differamus.


    : c in Refumlecrrmd.

    v_

    'r

    1 r r t.

    0 v s hic poitulatgvt prxmiorum ac pnarum vim breui-`


    ter com letamnr. quo degenere fiquis omnia fcriptione
    ` ' " f- conclu ere veiit,oratio initinm quidem fed exitum vix ha?

    . .
    bitura fit. nec mins peccaretur fi locum hunc,quo vix vllus D
    in tota de lepublica difputarione feracior aut vtilior eli , obliuione ac I
    a

    Duo Remm- reticentia prtcriri patiamur : cm Res omnes publica duobus his fun
    2';

    dam'tis,pramio,1nquam,ac [fare ac omnino nirivideanturzfi vi

    delicet propoiris bonorum ac malorum fiuibus [upplicia peccatis, praz

    '

    mia ret fatis decernantur. Nec ver grauiores ciuitatum motusfre

    quentiores Rerumpublicarum interitus ctigert, quam Se cm impu..


    "
    ~ j . .

    n fcelcratis peccare licuit, z bonor ac fortiu viror prmia nulla fue


    runt. De pnis igitut nos quidem parc actenuiter:q-uoniam uae qui
    bus peccatisipplicia debeantur, leni fum iurifconfultorum ibri,pie

    mfg.

    forenfe's litera rife prmiis vero qui fcripferit video fuiffe neminem;

    quod propterea contigiffe puto , quia bonorum magna raritas ,


    proborum ver innumerabilis multitudozvel quia ciuitatibus vtilius eil
    `

    impro

    n.15 REPVBLICA.

    34,

    imprbb'os poenarum prohiberi,qum bonos prmis ad virtutem


    inuitari: cm bonis ac {apientibus viris ipfavirtus magnum per fefe prg

    mium effe videaturzvel qu d principes prmiorum largitionem (ibi de


    popofcerunt,vt fubditorum gratiam modis omnibus coligerent:magi-`
    Ftratibus ver ac iudicibus dederunt id quod erat ingrati irnurn,pna"

    rum fcilic'et irrogationem :ne fupplicio'rum acerbitate ab ipiis regibus

    illata quicquam de fubditorum erga principes amore ac beneuolentia


    detrahetetur.ltiuslenirnjniurite, uamrnerita defcenduntzmcurs.'
    neca fcrib'rt in libro primo de beneciis. Omnia ig'itur prmia vel ad de`
    cus, vel ad vtilitatem , vel ad Vrrunque comparantur: alioqui prmium
    B effe definir: fi verborum fubtilitatem non popularem dicendi morem fe'

    quamur
    : quem
    neceffe efi: , quoniam in media
    Re ublica
    '
    f
    verfamur,
    non inramen
    fchola[equi
    _toicorumvelcademicorum,
    quim-inil
    vtile Sfl'/-v/mf
    effe putant quod non 111 honefiurnmec honeiiumiquod idem non fit c

    vtilirate coniuntumqu per feipfa quidem prclar ac ver dicunrur:


    nunquarn enim debet vtilitas dignitate feiungi : fed quoniam 130111112
    rib us .hominum opinionibus legumlatores ac principes inferuire co#
    gu ntur , ea qu natura coniunta etant, `l'lonefias [cilicet ac vtilitas; opi-v
    nione communidiraxerunr. nam ex erroribus i cinani o iniorie iura r if#
    .

    . ./

    . .

    ,f

    [01.1.3416 fupcllki

    iudiciaque fpiiime conihtuuntur.Ergo prmia quo plus habent vtilr- nieuwe


    tatis minus honeFta dicemus: {iquidem opibus ac pecuniis vtilitatem

    metimur: quae autem omnino ad verum decus fpeant,qu funt ab illa


    vtilitate remotiora e fplendidiora iudicari debt! dignitas enim vtilita

    te eleuaturl-Ioneiiima premia verfnntur in triphisnn I_audat'ronibdn


    Qatuisnn magifkratibus-,in Imperiis,qu propterea honores appellantur: `

    quibus clarorum virorpriuat opes fpius exhauritur: ctera plus v->


    tilitatis qum dignitatis habenr,f_stcerdotia,dona militaria5c9ngiaria,vba'
    cationes mu neribuspublicis, mmunitates vetigalibus, t_ributis,

    tutelis,iuraciuiumtriatalium Eefiitutiones, iuraliberorum, I_idinarumg


    nobilitatis, Equeris ordinis 8: patricia dignitatis . Alia qudam pr`
    nia vilia puiant'ur, vtilia funt ramen : vt chibaru rn, tiatorum, liisorum,v
    a'tuariorufm-,t alia id genus muriera. (Li/23d fi munus nec vtile,nec ho `
    D nefiumiudicatur, non prmium,fed onus a pellari debet. Prmium gfgmi

    item BerieIicio differt ditque plurimm 1


    g '
    oc enim immeiitis , illud. {

    non nifl inerentibus datur: hocvirtutem antecedit,illud fequitur.priui'


    legium-in vtranque parte'm accipiturzvt cm (_icero,Priuilegium de fuo'

    7 l
    '

    capite laturri effe `feribit. ELI: autem pro var-io genere ciuitatum varia ,gig

    riniorur-nac beneficiorurn d-iiitributio. In fiatu pgpulari prmia plus


    habent honoris quam vtilita'tis.Y @s etenim quz vera: laudis guiium
    n ullum habetfemper vtilirates 8: com moda confecaturdionores vero
    3: Imperia hominibus ambitiolis facile tribuir. In monarchia ver prinl

    ceps dona facili-us quam hniroves 8: Imperia largitur : ac potiiimm ty;


    snusgcui nihil graniusje quam fubditos honoribus cur'nulari,~ vel quia
    meuit ne lhonorurnillizcebrtr: ciuibus affeiand t'yrannidis prbeantl

    occafionmwel quia mentes yirtutis fplendor ita prringit;


    Z. 1 '1

    ' i

    ZZ

    . .

    544

    qviNTvs

    vt virumbonum non mod laudari non patiantur, led ne intuerii qui~

    demv pollint.at etiam Qaligula honores immortali Deo debitos granite:


    ferebat : tametli trepidus ad Dei tonantis vocem antra lubitetlgomitia
    nus ver frati animi tyrannus fortillimum quenque ac lauciiltftillimun'i

    :gg-pg; einem , aliena: virtutis _ac laudis inuidiaiiagranullirnus. necari . In


    i
    ~}

    ' terdum etiam pro merltis fortiliimi-virt princlpurn wllu


    nantis opibus 8: copiis florent vt ab illis metuendum lit: vt einander
    magnus Iarmenionem magilirum Equitum: :

    Eduardus xx r i. comitem Yaruichium.0`u_am lulpicioncm vt ef

    _jean yy.

    fugerent (ie'gmannomnia fortiter ac przrclar le gellia,principibus luis

    s grimoribpf- tribuere non dubitabant, vt leribit f . @ramobr nullus trium


    ' ' ' phos Imperatoribus in monarchiadecerni videmus:led laudariones re-

    gibus tribu'untur ab iplis vitoribuszac duces exercituum vioriam ade

    e ]

    ptam regibus acceptam ferre confueuerunt. Romani quidem trium


    phos Conlulibus ac Imperatoribus. quorum aulpiciis pugnatum etat,
    decernere lolebant , etiamli prazlio non auiem: lic, enim Sematus de
    '

    creuit 1;.u6tatio Conluli triumphum eius vioria: quam fue diru Va.
    lerius Legatus ablente Lutatio pepererat. Et cum : Salina,th vn
    cum Claudio Nerone clariliimam de ldrubale vioriam confecutus

    vterque fuillet, Imperio ac potefiate ConlulariJJu-io ramen triumphus

    f _

    decretus eli, quia eo die quo falcesac Imperium penes Itanium ert,pr

    hu m ,8: vioriaLiuij aulpiciis parta; dicetetu-r. @id igitur


    mir-um liin vnius dominatu Imperatorum laudes ac vioriat regibuS
    tribuuntur? nam li aliter etegreges nullapericulagloritadipifcen

    d caula adire recularent: ac Re mpublicam in dilttrimeny lie-1

    Tw, an@
    " "

    pillime adducerent. (luie ramen vtdeclinalet @telus v.


    pratelfe folebat :aut li prlium conferendum' diet periculio-fiilefubelul

    cebat : ac propterea f_apiens eliL apellatuscc'm'i parentis captiuitatrm,&_.


    Imperij huius calamitates accepta clade Iiauiem'li
    Q" [ 0.0 limas ramen de omnibus holiibus vitorias conlecutus eli Hoc igitut.

    mgica vno popularis fiatus caeteris prliate videtur,;qu_'d in lolo liana .bclii
    ducibus honores ac triumphi decemuntur.: vt mirum vidcrinon debcat,
    liin popularibus lmperiis plures bellicislaudilnus quam in reliquis ciui.-` n

    . #_ l

    tat-ibus excelluerunt:quiavirtus honore alitur'aelulientaturbwi autem


    _ in populo animi dotibus excellit,minirndubium eliquin adipifccndz

    laudis cupiditate flagrans vitam periculisomnibus obieitutus lit. Ho-i


    norum vero prm ia quo maiora fuerint,e virtus clarionc'fo-rtium vi.

    roi-.um multitudo maior futura eli.E`t quon'tamnulli populi .maiora-lau-`


    dis 8: gloria: przmia propoluetunt quam Rgmani : necelle etat ,vt poel
    pulos omnes illulirium virorumr moltitudine fuperarent . Nam qui le

    gionem holiium fugallet , aut triumphumipoterat, aut magili'ratum


    ptare alterutrum adeptu rus.'i'_`rium hus vero uanramagnilricentin, tanto
    b apparatu. 8: cultu liebat vt nihilA lpl'endidius cogitari pallet. .nam qui

    .fm/'"0-

    tri umphabat,tegalem lpeciern 8: apparatum long lupernbat.: quippc


    fpolia. de holiibus ordine longo relata'deducebantur :' deinde. maio

    l
    1
    i
    t

    'D-E"REPVBL1CA.

    545

    rum iin'agine-sltitiam fpirantes : peli etiam exercitus armorum fplen

    dote infigiiis anteibat :_'tum Imperator triuinphali curru purpurea velie


    auto intexrac laureacorona illuliris cum ingenti non modo admira

    tione-,ledletiam tubarum clan gore ac plaufu vehebaturzhuiic fequeban-A


    tut reges caprini at: holiium duces manibus terga deuintis : atque
    -ita C_p'ir'olium Imperator fa'crafaturus confcendebatzpollrem magi
    listatuumc' amico'rummaxima multitudine comitatus domum reue

    h'ebatur: ' gpeciesI f incredibili glori cupiditate'iuentutem ad s .


    dia 111111515; onte 'cutrentem magis ac magis inliammabat. Mortuis

    etiam tuinviris.Ptum `foeiiiiiiis lau dationes,ludi gladiatorij,ac vifceratio


    5B nes lieti'l'oilebant lpe'tante populo Romano, vt omnium animi ad glo
    riarn incitarentur.Matronis,inquit I;'iuius,honor aditus,vt earum ficut 7

    l. c.

    virorum folennis laudatio ellet. _Scio _plerifque glori cupiditatem ina


    nem videri, qua quidem viruirn bonuin dilirahi putant oportere . Ego
    ver "Eheophralii fenrtiam' magis probo,qui nihil in Republica mains

    aut magis expetdu ducit iis glori liimu is quibus molles puerorum

    /////

    animi acris ad honelia liudia virtutum incitantur. At etiam Thomas l- .41 "

    qu'inus principemver laudis cupiditate alendum elle putat ]: ad ea


    qua: funt- feratut etiam inuitus: cuius rei arguinentum nullum
    m _aius qum B_omanorum,qui virtutibus ac rerum geliarum magni

    _" tudine iis gloria: illecebris populos omnes longe lilperatuntl-lonelium

    etat in Q_lympiis aurea ~corona donati qui curlu aut : aduerfa (frag/
    Yi'iuriilfu'perallet.I-Ionel'tius Apud'thenienl'es latuam aut coronam au- `

    1_*

    y,

    ;.,\*b

    reatn mutati, publicisepulis acimpenlis fulitari,in primis ordinibus af


    'lidere,ab Oratoiibu's in theatro laudarizquae prmia non minsr cette

    -plus vtilitatis habiiere quam dignitatis. At gomani ex omni genere .


    -ro'narumqu plurimae fuerunt , nullam pretio maiore limauetunt

    #qurn gramineam: quam vni ex omnibus Romanis ciuibus miglio


    Pabiomaximo Diciatori decreuerunt,duorum verborum commenda
    Ai?ioiie,fcilicet ila frm e stava .In quo quidem Romaniilli ve

    fteresqua: client veriliima virtutis praemia pene foli tenuille videntur:


    >ci`1rri 1 ratione non publicimod rarij inopi , 8: priuatorum auari

    "4D tia` occurrerent, veruirietiam ( virrutis vim in animos ciuium altif

    lime inciderent : At cum plerique principes tributis ac vetigalibus fub

    -ditos vrgeant,publicas ac priuaras opes exhauriant,vt aliquot canes auli-

    ff /1.

    cos,interdum etiam rarius tamen,de Republica bene meritos , pecunia


    Arum largitionibus (quanquani v_i_ttus ipla nullo pretio liimanda )
    explere poliintziomani maxima przemia in tribuendis honoribus pofue

    runt. Et quemadmodum virtutis prmia maiora ducebant , que ab


    vtilitate 8: quliu longis abellent: ira nullum fupplicium i );
    maius elle atbitrabaiitur. O`uael`tus autem viioriarum fere a aai'aidum

    'aut ad milites redibat.quinetiam miles Romanus quu m ad Auarici obli


    dionem lirenuillimefe geliiliet , aureum torquem Labie-iib C_gfaris

    Legato libi oblatum repudiauit,cm dicetet` fcvirtutis n auariti


    mia laturtim. Sed virtutem honores antecedere, non ; oportet :,vt

    ZZ

    "5

    '

    , .

    546

    olim Rtificum Romanorum memorabili decreto cautum eli, cm M,

    Mizrcellusds
    de hoitibus
    reportauit,
    te mplu m 1_0 Nqtiivitorias
    oat-i dewyn/_iiiquadraginta
    Tdi/ri dicarenouem
    vellet,Ponti6ces
    intercellerunt,

    7:9

    cum negareiit vnam cella am plis qua vni Deo reli dedicari5quiali de

    clo tacra eifer,difiicilis rocuiatio foret vtri Deo res diuina lieretnem.
    plum igitur pariete medio (ie diuiferuiit vt nemini pateret ad templum

    Honoris aditus,niii prius patefaa Virrutis porta. quid ex omnibus

    ~ populis Romani pen iOli veraz'laudisrg'ufiumhabuifle videntur,cm


    fummatenuitate ac egeliate laboraretur. Nam Agripp,qtii
    plebem cum patribus conciliarat, nihil morienti-vnde funuseuraretur,

    fuperfuitzpatriciis
    cum plebe
    certamen
    eratad'eum funerandum,
    ac
    meritis laudibusramen
    cuehendum.
    Quid
    (_I'in,cinatusiri`i.bonis?quid
    B
    cius habuit.> alter ramen ab aratro cum viiui nec'etifaia vix haberet , ad
    Diaturam trarus ell: alter regnu-m 'a P rrhO oblatum recufauit:
    qua tate,inquit Iiuius,nulla, virtutum daciorextirit vnqu: quia non

    niii de virtute bene meritis vlla prazmia dabantur.Ci`im ver indignisho


    nores tribuuntnr, gloria iacet forclefcit : vt crn lilauiuslibertinus E
    dilis Curulis nullo (uo merito plebe creatiis ellet,qui lionos patriciist

    tm aut ad furnm um nobilibus dari confueuerat, vtrique 8C patricij 8


    nobiles aureos annullos proiecerunt. Ac deinceps cm Romana ciuitas

    du# http

    _.

    _Tffffm/ (fn/fa 'er


    fw-d_

    aliai'um opibus ac pecuniis redundare coepilfet , cm diribitores fuliia- f


    gia plebi, c publici corruptores iudicia eriperent,Qato Vticenlis fordi-
    dorum iudicum coronam fpetantepopulo deferuit , ac @bellas libic
    blatas confregit,ne ipfe quoque pecunia corruptus videretur. Ita quon
    darn legibus cautum erat apud nos, ne cinlum aureumgcliarqua;
    pudicitiam profiituiifctzcm tam plerifque vfu veniret vt proiE'ata pu
    dicitia de cingulis aureis gloriai'entur, matron probat virtutis aureo

    cingulo abiiinueruntwt prouerbio vfitatum fuerit aureo cingulo


    prliare integram exifiimation. Nihilenim bono visro grauius eli qui

    in adipifcdis honoribus improbis exasquarizquos tam nii OHicio coa


    tus non petit: fi petit,aliennon fuse vtilitaris caufa petitznec [i adeptus

    (it,exultat:nec [i repulfam tulerit,angitur animo,i`ed placat id 8c mode


    _rat fertzaut li quando dolet,Reipublic vicem dolet non fuam.Prudcn D

    .teriUitur Qaro us vii.rex qui cum Equeftrem ordinem calamitolillimis


    :&'7

    Reipublie temporibus cum indigniliimis communicatu prece vel pre

    tio }: neciine graui contu me ia extorqueri poile intelligeiet : etat

    autem ordinis iniigne aurea liella pileo innexa,cohortes Prfeti vigil

    auream liellam pileis confucre iuiiit. quo edito repente omnes Equi
    tes aureas Ftellas de pileis detraxeru-nt.Nec aliter then'ienfesgui legem
    de qjacilino qua qui virtute ceteris prfiarent ne ciuitatis dominatum
    fpecie virtutis ari-iperent, (alua dignitate acfortunis relegari mos erat,a

    brogauerunt,cm [_jyperbolus turpitudine vitae infamis Ofiracifmidam


    8 Plutar. in Ni

    natus effets. Ell igiturin omni genere ciuitatum turpiiima ac pernicio

    csf-1...v

    Gflima honorum ac prmiorum ( virtuti debentur , mercaturrl


    quanquam non minus falluntur qui putant magiliratus quos prcrO
    mercati

    DE

    REPVBLICA.

    547

    mercati , honori libi futuros : quam li aurei_s_al_is quas Euripides


    opinione fibi limiirwolare le polle purent: cui-neit ea materia qua nihil
    grauius elle
    Orell,id
    quodleuiflimum
    elle oportuir,conllauerinr.
    At
    honoris
    8c gllorizeA
    maiellate
    de Republicafublara
    , ciues in omne dede

    .cus ac llagitiorum fdirarem perrumpere nece lle ell: _quod minime fu J


    tutu m elhfi honores ac prmia b_armonicis rationibus diliribuanturzvt

    _
    rfv/rvr

    parta viroria Confuli triumpbtiszLegatiS CfulatuszTribunis militum

    '

    : Ceturionibus Tribunatusquuitibus equi, torquesx'teris mi

    litibus lpolia t vri quilque prclar le gellerit _dona decernantur. Item


    in magillratibusac Imperiis tribuendis patricio Confulatus, plebeio

    B Tribunatus derur.litamen plebeij hominis tanta virtus ell, vt creris o.,


    mnibus
    facileellprlletzfummis
    honoribu's perfrui
    oporter,vtcomponen
    lege (
    lea cautum
    ad lediriones patriciolrum
    ac plebeiorum
    das.

    Sed, _qui abieiillimum hominem c indignillirnum Imperio , m,

    Confulai'ilubornare aut magillrum Equitum dicere voler , diguira- mliimfft

    turndifiicilis
    ordinem quuitem
    ac decus bonorum
    conturbarit.
    no 53:22:25"
    liti
    creabant , penitus
    quam his
    temporibusMaiorca
    I_r_r_1perato
    i
    rem autducem exercitus. ac ne reges quidem'liberi ac propinquieum
    honorem facile confequebanturzvt in anriquitatibus nollris P_hilippum
    rrr . legimus D.Ludouico : item huius nepotem I_{hilippum Bellum in
    \ principum corona folenni apparatu Equites elle creatosznec ita pridem
    memoria Pvrancifcus maior rex Francorum parta de lieluetiis ad

    Marinianum viioriadques duce I_tyardo' creatus ell fed iam Eque.


    liris bonos maioribus nollris exoleuerat,ex quo Qarolus vi.in oblidio
    ne Birurigum amplis q_u__ingentos momento creauir,qui fublatis lignis

    copias confcripferunt9.Militare quoque cingulum Imperatores Roma.- !

    ni ad decus bene de Republica meritis impartiti 8c quibnldam contu-

    \ meliof adimere .conlueueranrz vt I_illianus Imperator is qui tranf

    fuga vlurpatur Iquiniano qui poll Imperator fa'lus ell cte.,

    p_atriciadigniras,qu
    initiochrillianis
    non nifl principibus
    Imperatorum
    fde-,{c
    WMM
    ris ducibus : militibus
    cingulum 8:
    ademplit
    , Secura
    ell _
    i

    ratis communicari lolebat:cuius rei argumento ell quod nallaflus Im
    D perator Qlodoueum regem Francorum Parricium ci'eauir,& eius digni

    taris inlignia cm Turonibus l agerer,mif1ll diCiIur. fed dignitas in.

    dignis quoquetributa fordefcere cconremni cpir. Q19 fir vtprini- s.

    '

    '

    pes identidcm nouos hon ores,nouas diguitatesmouaprmiaexcogita.

    renecelleliabeantllarrllwdpardus . uellrem or inem D. Georgjj Qfgargffff


    Primus
    que Equit
    inlliruit.
    aureaEius
    llellainlignium
    exemplo Igannes
    creauit.
    Prancorum'*
    Secutus ellrex
    Illilippus
    ordinemri.Bur
    quo

    undion Dux qui ordinis Equellris,quem aureo vellere fubornauir, 3 anno 14u.
    ges accumtiflim fanciuit: quas I_._u_douicus * xt. quadragcllmo poll 4 anno ne?.

    anno imitarus ell: emque ordinem Il. Michaeli nu ncupauit.

    Duces

    item llobrogum fuum libi ordinem flnxerunr, Sed aurei velleris sri,

    ma lex ell,vt in cum ordinem nemo cooptari pollit,nil1 genere nobilis,


    6c line vlla infamize labe vixerit. fecundalcx ell , ne alrerius ordinem
    .ZZ t

    548

    QVINTVS

    opter (ine ven ia eius qui (it princeps aurei velleris. feptima lex vetat
    quitum contentiones in quibus exiiiimatio verfarur, alibi difceptari

    quam in collegio Equeiiriiudiciis aut collegarum confiituendis Can


    cellarium,Q1;eliorem,fcribam,Patterri patratum , fecialem ac cteros

    collegij adminiiiros creauit: collegio iutifdirionem acirnpetium me


    rum extra prouocationem dedit.I;udouicus xr.rex aliquandiu educatus
    _ in aula P_hilippi Ducis Burgundionum, eius ordinis leges defcribi cural

    uit,vtiifdem legibus paucis quibufdam immutaris , fui ordinis dignita


    tem tueretur.lllud etiam trigefimo feptimo 'capite legis fubrogauit ,vt

    wild-Jef quo die Collegium ufiio de fingulorurn Equitum vira,mori

    CC Avit '.

    $8: exiiiimatione bona fi e abeatur : vtque liberis 8: commodis

    id Hat,placuitvnt1mquenqi1e iingulatim difcedere , tum redire vt Can


    cellarij cenfuram ac fententiam audiant: quo capite principem ordinis,

    fcilicet regem Prancorum,iifdem qufiionibus , iifdem iudiciis , iifdem


    pnis,eadem cenfura qua caereros collegas teneri placuit,fi quid contra
    decus ac dignitarem Equeiiris ordinis feciffet. capite oiauo cvquadra

    gefimo cautum eil: vt fingulorum collegarum occafum aliorum coo


    ptatio pro collegio fequatur: nec princeps ipfe fuifragia pluriiduobus
    ferat: fic ramen vt iurati colleg cum ipfo principe digniifimum quen

    que in Collegium fine fraude 8: procul ab omni odio, inuidia,gratia, ge

    neris propinquitate fe cooptaturos fpondeant ac promittant. Extremo


    capite cauetur` ne legibus ordinis ab rege , pofierifve fuis, collegive C
    vniuerfo derogari poilit.I-Iic dicat aliquis iniquum videri quod polite
    mo capite cauetur,ne fcilicet numerus Equitum augeatur: quia bene de
    virtute ineritis ampliffimi ordinis aditus ac fpes eius honoris adipifcen

    di rcifa videarur. Nec enim plures vno ac trjginaa ordo vellerisin


    Collegium admittit: Francorum ordo fex fupra triginta: Anglorum ve
    t qzdraginta capit. Sic ramen Iiatuo nullam omnibuslegibus ma
    gis necefIariam fuiifewt ea incommoda qu proptet inconditam e_l
    lati ordinis multitudinem irrepferant, eius legis praefidio deelinarentur.
    nam qu pauciores cooptati fuerint , ardentis ttum honorem adi

    pifci cupient: vt in publicis certaminibus prmia quo funt pauciora eo


    auidis appetuntur. quanquam reges ac fummi principes numero D

    Equitum non fu nt comprehenfi: quia collegij legibus obligari , ac-iuta


    inaiefiatis fimul tuerinon . Sed vt numerus collegarum cxiguus
    videatur,prima ramen Equirum Francorum creatio uatuordecim tan

    tm capiebatmec rege Iirancifco maiore plures fuiffgle-g'imus. dignitas


    autem ipfa multitudine plurimm eleuatur. Quamobr plerique crn indigne ferrenttEqueflrem hunc ordinem abieiiffimis ac fordidiffimis

    hoininibus , ac tant multitudini rege Qarolo r x.communicatum,vt


    fexcenti circiter non ita pridem cenferentur, comitum ac mar

    ciiinum dignitates principe obtinuerunr. Sed repente comitum nu

    merus ade excreuit , vt rex idem Qatolus ad coercendambitioforum


    hominum cupiditatcm edixerit , vt in poiierum ducibus , comitibus,

    marcliionibns fine mafcula legitimque' prole mortuis , prdia benefi

    DE REP'VB'LICA..
    549
    ciaria vindicrturzfed cum edilso princeps importunis rogaiioni
    bus derogare lpius cogatur, Curia Pariliorum referipra reiicere colite;
    uitludentis autem principis honores ac prrniamodice aut etiam

    intra modum, nec nili de virtute dque Republica bene meritis largiri.
    Illudamplis needle quo. prmia lint gratioliora ab eo tantum qui
    iura maiellatis haber concedi priuatis :'qui honores ac- dona prin cipis 't
    libtiusaccipit', 85 frultus ; vberiores cm intelligt lua erga R
    public meritarab ipfo principe iuliis ponderibus exigi: principem [ibi

    meliora 8c ampliora ( non dubitent: beneu-olentique


    c Obfequiornaiore principem complettured pris necelle prim-
    ' cipem canes_aulicos,quique prncipis auloritate 8c gratin impud'entil

    (7.7 "

    domo quamlongilllm prohibere aut fumo necare,i=


    ,
    mitanternlexandrum S'eueru'm ,qui quern deprehendit principis beL _f @YW/ff'

    nceia ac prmia-qu in merentes calura intellexerat quali :l principe


    inlui vniusgratiam cOneelIa (, promittentem,ac magnam pecu
    niarum vim eo nomine plerifque extorquenrennpublice alligatu'm @la

    mo uecari iullll,voce prconis preunte,s i 'c4 v M o pereat q'ui furnum

    vendidit. nihil enim Principibus benelicio-rum ac razmiorum fuorum


    grana charius elle debet: quam li domellicorum raudibus libi extorf'
    l
    queri
    frulumomnem
    : ,verendum
    amittant. Nam
    vt Imperium
    cum iiblalotandem
    Ilauide aut
    dilli'mulante,ho'.y
    certe Imperij /, f"
    nores,imperia,cumtinnes, beneficia denique ac pra: mia fubditis largire- L

    tur,eapitali fraude [ de manibus,coronam de capite regis decullit:

    lume enirnlfubditorum animos ac voltates Dauirli parenti Oprimo fuf


    furatum elle lacrazliter tellantur. Cum item Cialba Imperator beneli
    cium (: rogatione priuato'coneelllllet ,- Otho decem aureorum s :
    millia exmmlit, quae Praetorianis militibus diuila Imperium libi pepere-

    runt: :url poll enim Galbaintetfetus ; _I_u lianus Imperator ll`


    gnileabatcmblemate,lingulari, quo lagitrarius pen nis aquil detrati's
    casali fagittam.aeeonimodat, vt aquilam iplam conligere pollit. (
    regesnnflti gentium,_Meroueorum,inquamc C_aroleorum

    humlmpcrio Erancorum fpoliati cum (uorum benelieior prix~


    D mtnrumgta'lizmgtiauiter ac turpiter libi domellicisprripi pateren

    tu'rnarn pt_felsus I_rtorio , qui palati) Magilier dicebatur, Omnia bez


    nelcia,`rmperia,curatlones ipfo quidem rege conlcio largiebatur. th'
    ulpusAbbasfFenratienfes Qatolum i.prudenter montierat ne fua be;

    ne edomellticis accepta ferri patereturcio Principibus hof: lupra md


    dum dilllcile'fururum:quis enim matrisfratru rn,propin quorum,amico
    Iumitogationibusnihil daturum le pelle confidat? id certe videretur in

    humanumcabomnivrbanitiate alienum. id ramen pareillime lieti o-v


    pmetzeque magisli Iemperiiiccellotem habiturus qui popularem 37

    gtatiamsimpenantis difpen'dio le' colleturum conlidit . Memini (large L ,wn/afi


    lum tx'u regenmfratri I_:lenricl'ro benciciumfalterius nomine "etc-nti li

    bemeannuilliaullllle turnen eumaec'irirequle prazlentead atr con#

    _ unrlum dixi;Nhil,charillime frat-et denegdum tameti

    d.'

    QviNTvs

    beneficium quod alterius nomine vis non coniequre: id ego illi iuni
    ma
    cepsvoluntare
    omnino tiomciiicorum
    ro iuis in Rempublicam
    cupiditatibus
    ineriris
    inier'uire
    donovelit,
    dediQiod
    alienumii man

    cipium videri porerit , nec maiorem vim habere quam ir_culos in logi
    l,

    iiica,quotum quidem ope vnitati numerorum vis infinita tribuitur,qu

    ramen per ie ipia numerus dici non poteit. Intereii etiam principis bo~
    norum ac fortium virorum merita erga ie, erga Rempublicam,erga
    gulos habere cognita ac peripera , vt catteri ad bene de ie merendum a~

    'cris incitari poiiint . Sed ne princeps multis multa importun perenti


    / / _
    A bus denegare cogatur: oportet prudenti'iiimos iibique chariiiimosad
    7 /lf/idy' //HU, rungere libellotum Magiiirosuqui iingulorum rogationes excipiant : vt B
    eos ii quid contra decus,contraque publicam vtilitatem petant,a propo
    iiro diiiuadeant,ne princeps tarn recuiaiie,quam quid iir neiciiiie videa
    tur: aut ii tamilluilzris qui quid iibi dati poiiulat,ne princeps ipie im
    patatus oiiendatur , fed [efe comparer ad eum qui rem iniquam perat

    quitate quadam tefcllendum,& cum bonagratia dimittendum. In quo


    {-5" genere Im perator principes omnes iuperaile dicitur, quia nemi

    nem a ie triitem diicedere paiius eil : que propterea generis humani dee
    -licias appellarunt. Qui vero impudentisperere non dubitaiit,cm uas
    rogationes a prudente Libellorum Magiiiro expendi putabunt oporte
    re , diicilis ad-petendum accedenr . Nunquam enim Pttoria princi

    pum adulatoribus, nunquam llirudinibus vacabt qu: principis ac po~ C


    \

    Ipuli ianguinem ebibant,& oiiium ipiorum medullas auidifiim exugat.

    qui vet plurimm de Republica merentur,ij fer a principum conipe


    C_ug iwf' quamlongiiiim remoti iunt: iiue quod prmia virtuti iu debita,
    ` PMM Wm" qu impetrarinon peti debent,extotquerea dignitate alienum utant:

    iiue quod iis petendis iemper pecunias,ia:pe quoqueoperam ac pe


    nitus amittaiit. ac iiquidem prima rogatione repuliam feranr , nihil
    amplius tenrabunt. Arque in eo ipio Qallicratidas Lacedmoniorum
    Imperator clariiiim us ab aulicis C tiiuniorisirriius cit, quod principi
    diutiusinieruire , ac tempusin au a regum terere nunquam didiciiiet:

    {: ver`o , qui aulicorum mores ac naturam compertam habebar,

    Ly' ab eodem principe qu vellet con iequebarur. Ita ir vt viti boni ac pu~ D

    dentes im pu dentium aulicorum fraudibus eludantur: quia non intelli


    gunr otnnibus fer principibus in more poiitum eiic , vr eos incredibili

    ter ament 8: colanr,iique plurimm ie debete purenr,quibus omnia lar


    giturzid eit r_nimis,patatis,adulatoribus,metetticibus,cyna:dis:eos au
    .
    tem quibus vitam debeant, 5c quorum ope iceptra teneant, capitalibus
    odiis ier proiequanrnr. Et quidem eabeneiiciorum vis - natura,vt
    qui dedit non mins quam qui accipir obligari videatur: gratiarum au
    tem ario ingratis hominibus grauis : : vltio grauiilima: cuius rei cau
    ngd ? iam T_acitus inquirens, Proniores,inquir,ad vindiram fumus,quarn ad

    Kfig; grariam:quia gtaria oneri,vltio in quaeiicu haberu r. Ac tametii plerique


    /.

    principes nihi niii eblanditis precibus , ac ipiiiime inania rantm ver


    ba largiuntur : leuiiiima ramen aliorum promiiia quaii obligationes pir
    Gzi i

    DE REPV'BLICA.
    551>
    diffolui iubent. Illud etiam prmiorum qua: bene de virrute
    debentur , [pcm fapiime adimit, quod quibus virtutis nomine

    quid Caneditur,prufquam rei conceifaz vllum decerpere .


    Pattern fu rib us aulicis llargiri,aut rationibns plura expenia

    ferm qum acccpetint, aut fzpifime inanesl redire. quae peilis aulica n

    .f

    aliter quam @gionith aviiionibus curarilioteftznifi princeps per fefc


    fue dona largiatur : vt nec alienis rapinisinrercepta, nec dururnis precibus emagitatafed dignitate im petrata videantur; ua: mult maiora

    '

    6C .Vberiora futura funr'quanru muis exgua,quarn fi aliena manudcnata


    furris non exhauriantu. Idein indico de laudarionibus

    B ab ipfo principe proiicifcuntur,incredibilem quandam vim ha


    bent clonis omnibus fuperiorem : vtvituperatip ab ipius principis

    oratione profeta quouis fupplicio acerbior iudicatur. ifoenarautem


    aC pmiorum diliributio nunquarn fperandaviderur,quandiu honores,
    magifiratus, imperia, facerdoria _,.curation es in _officina tabernaria mer'-

    ,l

    catrum Bublicis venditionibuquai (ub baila profcribcntur :idl Quilted/ia a/7%

    fine acerbilimo dolore diuriilime fpauimus r quo malo nu lum


    in Republica grauius cogitari pareil. Omnium quidem populorurn lef
    gibus fatis accurat prouifum e,ac nos ipi fanfiiimas D. `Iu;douici le

    ges _habem us eo de genere latas,quibus etiam infamia irrogatur (i ex cu


    ' Jmplitudine gratiam (ibi quis conciliarit , aut bonorum
    C menta quaefierit,Legibus item i Rta-gis Aragonum magifha a

    ein@ was

    creandorum ratio accurata cbntinetur, quam m ulzirin9

    ne ab editis Qaroli vr r t .regis acceperarrhac elufula legibus 1111&3


    2y: M/furdm vender ry tragar #frias Je if'
    mientoyfy vgmerqudtayyfiel exerurorja , n_y . 4i__\_ngliii item { ;

    l,legers quibus rurpis illa mercarurapmhibetur: quas etiamnum vigere a


    `:Dimmuerti.ac nobis ip_s quoque leges D. I_.udouici quue ad f_rancifci
    .maioris im erium peni: inuiolabiles'extitcrunt . : autem Si quanta

    incornmo a bonorum mereaturam thnantur,oratione perfequi inni

    . -Id ramen in

    pnlaribus Imperiis plebi 'perfuadere facilius elk

    quam in loptirnatu rn aturquia tenues a rfnagilafatibus c imperiis arceri


    D per _inopiarn necefe .efrma-giiharus emi patitpr:princi _ia/era, aquo '
    vno Imperia 8c honores petunrur , perfacile , nifi egeias i'l um : inopia
    ad mercaturam turpiiimarn deducat. legibus autem , vix ar. ne

    vix
    quidem medicinafalutaris
    adhiberi
    .- Itiiiacauiga
    to atio
    fora :
    conciliabula
    obire proccupandorum
    fufragiorum
    prohibuitr

    _ _

    Ilapiria candidam togam adempit : gulp-urina;I eos ab honoruin peti- {,gxlfj'n- l*


    rione perpetu fummo uit, qui pubiico iudicio de ambitu dnati client,
    nifi reum de ambitu quenqu'ampercgifthui NU Competitorem iu- imTCLPmGU'

    dicio publico de ambiru fu peraet, eins honore ac magifiratu frueba- itclmims'

    tu r.Lege item ". `Confuiari Cicerone ro gant: lata :UP-iffij-i

    bitus damnat in decennium relegari placuir.Vix ramen legibus locum 'l


    vllum video relitum fuiffezcm iiidem fer temporibus ambitioforum "
    _hominum diribirores pecuniarum magnam vim fpetante populo ef

    "is" '

    552.

    LIBER

    (LVIBITVS

    fu ndete ac fuliragia palam emere non dubitarent: eque procellit im

    p udentia,vt Qaefar competitorem aduerfarium in Confulatu metuens,


    lib'i amiciliimo tantum peciiniarum obtulerit,quantum ad em
    ptionem fuffragiorum fatis elfet: qua cognita rc optimates quos metus
    cperat , nihil non aufurum cum in fummo magillratu concordi 8:
    confentiente collega,autores Iibulo fuerunt tantiindem pollicendi : ac

    plerique pecunias contulerunt,ne C_atone quidem abnuente cam largi


    ulgfmm i tionem .e Republica fieri. Hc fete in iplius Imperij popularis occa.
    Zig'mod: _que yfu conrigerunt, cum omnia pelfum irent. I_\I_a_m qui magiliratus, facer:
    :M_'zz dotia,Imp_eria venaliaelfe voluiit,rein omniumfacratillimam, fcili
    minmr.

    cet facta'ipfa,itira, iudicia,leges, fanguinern innocentium hominumr B

    '

    qucun-que Rempublicam ctiuent , in commercium omnium fdif


    limum cadere patiunttir;iidem fcientiarum, pietatis ac virtutum omni

    prmiis penitus_fublatis,ad furta,1rapinas, fordes, iniuriatn, in fcitiam,ad


    omnia denique vitia aditum aperire non dubitant. Nec principes egella

    tem acinopiam praztexere line fcelerepolfuntzcum nulla tanta inopia


    effe pollit,qua: ad tantum fcelus principe impellere debeat. (manquant
    ridicule princeps qui fe inopem pecun'ia queratur , opes ramen Reipu

    ; /214" i

    blic largitionibus effundat. Nunquam Imperium Romanurn inopia

    grauiore qum I-_Ifliogabalo naturae portento laboralle diciturzlmperij


    k

    t spinali.

    . tame fuccelforrpropinquus lexader prudentilfimus princeps tutp


    illa _nlercaturam execratus oratione habita in Senatu , Non patiar ,1- C
    quit, mercatores poteliatum. I-Iic ramen vei'igales populos Imperio
    Ro mano tantopere fubleualfe dicitur,vt ab qui antea tringinra fef

    tertios (mlioribus folueret , feliertius vnus tantum exigereturf


    Aquimeriam li Vdiutius fceptra tenuilfet , elfeturum fe receperat vt ad

    trientem fellertij tributa redirent.l Et cum annos vq_uatuordecim im

    7 rmm'

    perall'et, Barthorum 8: Qermanorum copias fugauiuac Horentillirnum


    armis 8: legibus Imperium fuccelfori reliquit. Sed ab elifufis largitioni
    bus abliinebatftugalitate domeliicos in olficio contincbat, peculatores
    acpecuni publica: fures acerbiflimis qufiionibus ac fuppliciis vige
    bat. eueri nomen tulit quod feueritatem pr fe ferret: 8: allentatores,
    principum peliem ac per niciem eirecraretur:` fed aulici canes ac hirudi- D
    nesab eius aula quamlongilliine difcedebant, fuit enim princeps cum

    in creteris rebus rara qu adam 8: exquilita prudentia,tum miro in perno


    fcendis hominum ingeniis acumine, 8: acerrimo in ponderandis cuiuf

    Hf J

    que meritis iudicio prditus ,` ac feuera quadam maieliate venerabilis.


    Docuimus antea principii bonitatem nimiam, vel potius infciriarn ciui
    tatibus femper exitiofam fuilfe. Cum enim 9151119: acerbior
    qum pro natura videretur,cirique aetasingrauefceret ia (, variis
    doloribus premeretur, dilliciles ad eum aditus adulatorum turbam ab

    aula repulerunt: quo tempore Reipublic opes e quue creuerant , vt


    s 4171000. rege moriente amplius millies feliertium 8 in rarip publico reperire

    mm' tur, prtcr tribura ac vetigalia quotum dies venerat.Rempublicam ve


    ru Horent em opibus, armis,literis,legibus , inlinitaque doeiillimorum
    homi

    DETREPVBLICAJ
    _ 554
    hominufmac - , Im petii
    Hnes-Mediolanum.quu'etprolatos pace'terra matique cum Hnitimis o
    mnibus'pha reliquitrAcrta'rneti gtauiffi mos hnbuifletnnaximas'
    copias ftiegilfet; clarillimatviroriaslobtinuiffet, nihilominus vrbes, ar
    _
    cesjoppida,balicas;ardfque m'agni'cas fcxtruxit.. Sed nimia facilitatev / 2

    lenricilijnnis paul minus , arma, litera, at- vr/'QS'

    '

    que-.illaingeniofotrinhominum alentia dilapfu : vero


    nonmodexhauflum , (ed etiam Refpublica arte alieno-quue ade op-`
    c_leciesrrllies 9 deberetur : vr quidem ex 9
    rationibus publiciscollegimccifs etiam Imperij finibus, Lnf'ubriajnqu, ilsxffnlipui
    Bv (,8: I_Xllobro'gum prouincia uci .0 quantum m
    .

    liones

    Imperij huius maiella'tincdignirati detta-tum , quanta fortium illu-:121612231124

    virorumia'tura falcta'fita lquanttnque difciplinis omnibusdejlibrzwr'omfs;


    priflzin'o deactrlerit'. `@vibuscalamitatibus

    iacuit,cmprzemiis:bnorum ereptisfceleratorum ac mpiorum lio>v


    min um multitudine omniazredundarnn't. Princeps igitur qui beatam;
    Rempubl'icam elle volet, 'fcelerum .vltionen magiflratibus bona Fide
    mandabitmec indicata fine grauili'macaue cognitionepatie=
    nur: p_retnra vero ac beneficia Gbit vni teferuabitzeaque fenfim pro meri
    tis cuiufque tribuet,vt;gratia diutius animo in (idear, pcenas autem m04.
    mento irrogariiubebirwt dolorem minus fent'iant qui pletuntut.Nam

    _Pg-._T

    cum poenatum quamplurim lint vtilitates, eatum ramen minima i


    qu peocanti dolorem facit vrfcilicet melior Hatzquod in extremo fup

    plicio Heri non . in quem peccarur vt violata vel


    immortalis'Dei (qua mquam inuiolabilis ell)~'velmortalium
    dignitas quoquomodo farciatur:quam cert nemofui'vnius repo-`

    ff'

    fccre debetfi'magnum illum ngullum , quem pnas dediifc /


    exigeretmc tametli folat'ium iis quigraues iniurias acce-

    : affette foleat,magis ramen fpctandum ill efl,vt.in reliquum


    rempus'cei qui offenlio'n' ,8: cteris omnibus pariat fecuritad

    tem item vt improborum numerus minuatur. ,omnium `ramen vtilita


    rum pertinet. ad citernplum, vt fcilicet ctcros regell'atis , infa
    D mi,cruciatus,mortisden-ique terror ab iniuriofa'facinotoefque vita
    . ~~
    prohibere pollitljlergo poenarum ac prmiorum legibus in Repu 1 0?
    : virtutibus fempererit 8: dignitatilocus: fcelerat'i ve-
    r. nufquam al!parebunt:s alienurn- diffoluetur : es vndiquaquea`
    Huentaquibus rebus potens'ac beata ciuitas tura . Sed quo
    niam tot tanta: fumaulicorurn hominum @andesztot rarij diripendi

    artes, yr prudtiflimos quofquc principes in genere labi ac

    deamuszoprima cautioellllil-i ppi Valefij ,qu principis dona reuoca- 2


    ri iubet, nii'omnia qu , maiores eius'largitione princi- 155"

    habuerint,tabulis donationis contineantur. qualege tametfi nulla


    vtilior ferri potuilet,biennio ramen abrogata eil,qud incredibile
    detrimentum rarij depeculatoribus , quandiu vim haberet, armatura vi~

    dererurabrogationenihilominus cautum , vt tabulis donationum


    `

    aaa

    554
    LIBERQINTV'S
    derogatio conrineatur : vt in aiis Curi meleglle meminidedid quel
    7,9

    que lublatum ne vlla beneliciorurn commemoratio principumlargi.

    1yr/af 3.

    riones,aut rationum magillros promulgatione retardaret.A ig'itur

    lex antiqua in vfum reuocanda venitzitem lex C_lgroli v ii r .quae donatie


    3 { fl 33- mi nes principum centum libellis 3 turonenfibus maiores- . ]

    "3"

    liris pu blicari iubet:fed v_elgllare udnfenuit iam ; pleriqueciilm in.


    gentes opes :erario penitusexhauilto .cog.erint, nihil ramen ratioiiilmilsl
    publicis rellatum relin-qui : igitur principum e'flule' largirio-b
    nes c quidem in pau-cillimosmou modo ! diruunt,vermetiam
    eos qui pro Republica fuas opes prodegeruux5-ad llzatum
    bandumtribuantur
    impellunt,ne
    iplimodo'
    egellate
    `opprimantur`
    (Modrerum.
    li donationes
    i lingulis
    , non
    feditiolis
    Anciuandarum
    occafid B
    prciderurzve'rumetiam fua quifq-ue prmia laturus' , 86 princeps mnu-_
    merabiles libi obligatos habiturus ell. Parcis etiatri importtlnzis hdmi'-y

    nibus
    largienclum
    :vberis autem iis qui ac'
    cum
    bene de .oblaira
    .virturerecufa-nti

    tur, nihil
    nili cum- verecundiapollulant',
    interdumI
    quales ex amicis duos _ntigonus Alix rex habuille dicitur: quorum nec
    alrerius farieratem explere, nec alrerum ad -accipiendum inuitare lpote-l

    LS" i Pf rat 4. cum his igitur Qionylius maior irale gellir, vr nihilrnobis ,iquie
    .firiliippusgui mulraperimus: Blaroni ver qui4 omnia refpuir,mulra
    largianturlla ratione pecuniam donator haber c gratiam.Quanquam

    '/f

    prmia ipla conquirenda funt ea qu interdum gratiora funr quam que


    locupleriorem reddunr accipienrem :vt f1 princeps bene de fe merenri
    bus gratuletur,vulru,gellu, fermone,laudarione,
    matrimonio concilia
    .

    (7

    ]& id genus benefaorum,qucm gratiflima linr,nunquam ramen

    /5: I'. 4/f

    principis opes exhauriunt. (trolus v.lmperator C_al1_b_ri_:rdge_tr_i__opti~

    -e

    m de fe meritu m,qud Imperium Hifpaniarum fu mma ordinum con

    fenlione ad le delatum repudiallet, perpetuis carceribus liberauir, eque

    Eerdinandi aui locupletillimam vid uam defpondirzex quofmatrimonio


    non modlibertas cum opibus maximis ad Ducem :Imperij fecuritas
    5

    I cum amiciria fumma vtriufque coniugis ad Carolu mzad 'omnes ordines

    incredibilis laetitia peruenit: led etiam callido commento Qatolusf


    mm.

    minam matrimonij cupidilllmam peregrino'rum principum ciugio D


    deduxir: ac llerilem vxorem fenique proximam principidedir,vt libe

    rorum fpe fublata , ljeapoleos ac icili regno `Caroli polleriras tutilli


    m frueretur. Hace igitur potilllma lex ell praemiorumac beneficiorum,

    f. a
    . M27, : Jy,

    vt animo gratillimo tribuantur.Sunt enim plerique tam imprudenres ac

    '

    inurbani,t:imque tenaces ac lordidi vt facilius libi dentem ex ore excuti

    uam nummum vnum ex arca moueripatitur, aut nihilline exprobra

    /1:2? tione largiri velint: quo nihil {lultius fieri potelizquia n modo benefi
    fii'ambuda. ciorum gratia,fed etiam p_remiorum vis tota perir. Dereris ramen qui

    rem eandem pluribus donare non dubirant: ac fummam iniuriam pro


    : benel-icio conferre. Inde graues inter amicos difcordi : ac { lir,vr

    quibus donata
    res autem
    ell,aut non
    mutuis
    litibus
    opeszaut mutuis
    vitam a
    mittant':
    princeps
    mod
    prmiorum
    frulu, armis
    8c fubdiroirum
    ,

    ,DME

    RPVBLIC-A.

    555

    iio modo cariturus eli ,verumetiam pto fumma grati'a 'fum-

    -ma'rri inuidiam 8: odia fern pit'erna larurus. *mod cum abfurdurn fit :tc
    Pprincipibus qu ac fubditis exit'iofu-'nmulla' re t-amenfrequ'tis pecca

    turzdque fit non vreturn preteritarum Obl-iuione,fed Opera de dita'e'o'ru m


    .
    gui'fic princi esa# 'tenerisannis imbutiqu nihilpeteutibus denegdum, 217310! :

    . eilomnia OnPiibuslargienda fuadeant,vt Omnium voluntates 8: arriicif

    '

    tiasbeneficiorurn multitudine Conq'u'irantzq'ui ramen rem eandem plu


    vribusdonando" able-a quam libipropoiuerant v'ia'l'on iilin'i' aberrant.
    Nihil autem/cuiquam denegaremon eil homi'nis qui ligera-l itatis aut ma
    ,gnicentiz vim? t'eneat,fed grodigi ; imprudentis. Egg principem non
    folmliberalern verum etiam magnium /010 : -' ramen ne

    Ain prodigum euadat : quia ex prodigo exalzor'evirij-,'e'x hoc tyrannum fre


    -ri : 8: lcm (ua penituseifuderit , aliena rapere-acdonare eli. Le

    ges beneficiorum iubent diligenter intueri,cui,qu antiini,quibus tempoe


    tibus , quibfque locis 8: quem ad dOnatiO fiatzfedqprin'cpe'm hoc

    amplis fpetare oportet, ne lint prm'ia donationibus polieriora: a'c


    pris inerenti debita reddat.qum nihil inerti temere largiaturzc vtm
    que tum prmia,tum beneficia fuis opibus ac facultatibus metiaturdo
    rnani,vt I_-IOratij Cocliti-s qui Vrbem direptione-,ciues ab interitu feru'a
    rat, inopiam fubleuarenr, tetr iugerum donauei'u'n't c ingens liocpr- iriin-.Jev''risii

    mium _pro inopia Reipublic,cuius ager omnis quarto ab Vrbe lapide 'il'biibu' ifm",
    patcbar. Scd _lexan er magnus folidas prouincias,actalentainnume

    tabilia largiebaturzqui fi aliter faceret',contra decus feciife vider'etur: lau


    datur etiam Romanorum vetus '' fi vlli nafce

    tentur, Publicis impenfis ali volueru nt , pro memorabili Iioratij terge


    mini victoria de Qiriatiiszfedlex glonis qui liberos eorum-qui pro pa

    tria in bello cecidilfent,de publico fulientari voliiitzdiuturna elfe non po


    ruit, tametfi Grcorum fer Omnium communis " effet i quia publicas 6
    Opes 8: rarium penitus exhaurieb'at.. Si guis putet principem nulla ma- No M'
    gniiicentiailluiltrem fu'rurum, fi nihil ni i bene merentibus dOnauerit,
    id quidem aillentiorznec cert debet nouum videri ii quemgnce s Ob

    D fcuri
    nis locupletarit
    generis ho :fi
    ininem
    qua virtute
    ac egefiate
    illuris
    Oppreifum
    8: clarus maximis
    erit.Extatopi
    C_llilonis
    us ac (
    Ortu- Q_/n'a
    ,e
    memorabilezis enim petenti quid Deus ageret,Superbos,inquit,rle iubli: f-Ez/ 22.2 71 ff

    mi loco deiicitzeos qui iact in {ordibus c-Tquallore, in all iilii'nurn


    honoris grad erigir. Optim principe' Deum im'irari oportet, tenues ac
    bene devirtute meritos opibus ac imperiis augt.At cm I_ullius it i. P.

    M. Mtan, qu voluptatis gratia ex infima egenti fer domi educarat,


    Cardinale' creafetgogatio to Cardinali collegio lata ne pateretur

    ordine clariilim hominis (Eirdidiiiimi lab'e maculari : cm nec opibus,


    nec fapientiamec virtutibus, nec generis' fplendore, nec vlla re commen
    daretut: hc Ptifex, quibus virtutibus,qua eruditione,quibus , diria;
    ll
    quibus difciplinis nobilitatum me Pontii'icem creafiis? Neque ver du

    bitandumefi quin principes (emper fui limiles domeIi-icos 8: arnicos ha o ' '

    bituriiinnvt Iieliogabalus Omni libidinum acfditatuim genere inqui

    a aa a

    >556

    L.I 13 EK.. Q-Vl N T'V'S

    natos conquiiii-t, quos ampliiiimisjrnperiis ; _Opibus locu pletauit . Ex

    qu`a re Pi'atorianimiliies ,indignati hu mani generis portentumillud v.


    na cum marre Ycazfurri infcloacas Vrbis fdilims Per-traxerunt. @d

    domefiica commemorem ? quidimmanes largitionesc in quosliomi.

    _nes effufas? habeo ex rationibus Publicis amplis millieslcertitvnius


    anni 7 fpatio donationibUScxhauilummitto cartera qua: referrepudet.

    Ingensautem illa /15 honorum magifiratuum metratura,

    turpifli'mfque profc'riptionibus coaaerat: fundi noricalamitas

    teli: cm ramen legibus D.Iudou`ici infamia [empiternacuinulari'dc


    buiffent qui fuffragia mercantur: quas leges, (i Rempublica'm luam 8c

    honefl elle volumus, renouariatq~ue Alexdri Seueri morem in'vfum


    reuocari oportet. (Merrienim ad> honores ampliflimos 8c prouinca
    rum gubernacula prouehere cupiebat,eius nomen programmate publi

    -1_--.-._-._._

    peru ulgabat, vt de anteata vita inquireretur,pcena ramen capitali ca


    `

    8 Lampritijn A~
    .

    rlumn'iatoribus decretazcm turpe elle diceretSChriiiianos qui eiuimodi


    q u_'fiiones haberent , maiorem in fuis Poniilicibus deligdiscuram ge
    rere,qu_m principerri~ in reroribus prouinciarum. (hi/od cert
    tum laudabilius eli quam _Yenetorum,Lucenlium,Qennenhum ac Elo

    rentinorum,qui non nii exaio 'magifiiatu quaziiion'es habtNam qui


    reus eli peculatus ac idem rapinis locuples,qua>liionis iudicem muncri

    bus corrumpere non dubitabit.comm_odius efr igitur occurre morbrili

    9 Demofilienin
    or

    gat-: contra 'IJ

    marchum.

    prin cipiis,qum in iis curandis conllitari. Seris ramen id_fieri prliat, C


    quam nullam omnino quiiionem habere. Sed vtquue tempore,& an
    re inagillratum adeptum c exato magiliratu quliiones _5_9loni's9 lc
    gibus decernebantur.1gitur habita qu fiione eorum qui lacerdotia,ma
    gilirarus,imperia, curation es gefferuntmut gererecupiunt pnas impro

    bis,prmia bonis conliituerezc ad honores gerendos optimum quenq;


    munei-i'q; gerendo maxime idoneumcreare oportet , ac bellica imperia

    Qrenuiiiimis,quaeluras 8c r'arijcurar'n minime Omnium auaris,iudicii


    iiiliiliimis, cenfuram integerrimisyla'borem robuiriilimis, gubernacula
    prudentillimisontifiatum religiofiliimist'r'ibuere : lic tamenvt ordi
    nii m,a:tatum,fortunarum,fa miliarum,& meritoriim cuiufque ratio cli-`
    ligens habeatur: quoniam ridiculu'mlit Pontifices'imperatorio muneri, D

    militesinnocentes cquirere acreligioiiibus curandis. adhibere.Et quo~


    niam verfa'mur in difputatione de `praemiis de honori~
    bus , de imperiis, quae ex maxima parte militaribus hominibus tribuun
    tur :.eonfequens elle `v'idetur vt. quratnus , An-commodius [it belli
    cis artibusciues exerceri qumimbelles elle. _
    cv
    "

    ,rfme
    4
    el/ici;
    eum

    iis mean?
    ciues /:
    _
    afrofugmrcul/lf
    a P. v.
    ruimtes

    VM multa? lint acvari de optimo genere' ciuitatis (11121120

    nes , vix vllaramen left qua: aut vtiliratemaior,aut


    - te {uperior,aut digniiate par h'uic elle pOHitzpropter in
    ` . .prdmi polfuntaifgumerira. ' _Nam qui vr
    .
    bem
    -.\

    DE REPVBLICA.

    propugnaculis iirmam, cad copiarum exitus facilem , 8c ad ho'


    iiium aditus diHicilem conquitunt,milita_t diiciplinam ciuibus,c arces
    vrbineceiiarias eiie iigniiicantzfed in quo genere ciuitatis nondeiiniunt.
    Nam iide toto genere diium velint ,in maximis erroribus veriari nc

    ceile eii:ct`1m diiiidcntesintet ie Rerumpublicatum iiatus diicrepanti

    businiiituris aclegibus moderati oporteat.Illud etiam quod poiuerunr,


    vrbem
    proliaude
    ugnaculis
    munitiiiimam
    eiie debere,a
    ciuium
    fortitudine
    6c militari
    penitus
    alienum viderur:
    cum arccs
    : propugnacula.

    ciu ignauum eiiciarit: vt iure quodamodo Qleomenes fortiiiimus Im- @WW/ff'


    perator oppidum arte ac natura munitiiiim intuens exclamaret, mu

    iebres latebras! Meminetat { ciuitatis ac gentis principem gycurgum


    B Lacedazmoniis arces,ac propugnacula ademiiie,ac ne mnia quid vrbi
    teli uiiie: ne cm in mnibus ipiis,non in animi fortitudine ac robore
    priidia ialutis collocarent, orio c ignauia languercnr. Neque ver ci
    uitatis robur poiitum in mutislapidibus,ied in praziianti fortiiiimo
    rum ciuium virtute , qui-ifpro atis, pro liberis, pto libertate, pro ciuitate,

    'pro fama, pro vitatant' per dimicabunt , quandiu nullam in fuga , nul
    am in latebtis ipem poiucrint fortunarum iuarum. Haecigitur inter ie
    pugnan'r :vrbes valdc munitas, 8c fortes habere ciues : cm nec iirenui

    vid'eripoiiint qui murorum ptaeiidia queruntmec hoiiiu m impetus nie


    ruantgnecmilitaribus diiciplinis egeanr qui munitiiiimis oppidis cin a

    'C gunturt vQiamobrem FIzarrari ac {Ethiopes qui maximis Imperiis ac


    bellicis laudibus clariiiimi putantur , nulias arces habent, nullas vrbes at
    .ne oppida quidem vallo munitazied fer in tenroriis rotam vitam agunr. _ f
    Negus enim fmaximus antea quidem Indorummunc etiam /Ethiopum :

    Irnperator,cuiregesI q_uiu uaginra' obediunr, iemper in tentoriis ver- i uiting.

    fatur, necarcem vllam ram ar patentibusregnis habenprter earn qua:


    Ya maioribus in_Anga monte'excelciiiimo extructa, in qua principes L rancia. Air
    feueriore diiciplina educantur,ne'plebcmieditioiisfarionibus a regis um"

    obiequio'diuellanr'. Nulli ramen toro orbe reges thiopum

    ac
    Tarratorum
    regibus
    vel impetandimaieiiare'Giperiores
    , vel iubdi
    rorum
    obedientia
    facratiqres,vel'hoiium'ilegioniibus
    vformidabiliores
    D. eiie memorantur. Cgi/imquamr p_rgpugna'cu- a 'in urilia optimo cuique
    Imperatori iudica'ntur, qui vrbium c oppidorum rdn'min` fore ie con;
    11:;518 hoiiium potiatur. (luis enim quineiciatfugato P_a-

    Tio ad'Aiblain,eodem momento magnum illud Perfarumimperium Ain

    -Alexandrimagnipoteiiatem veniiie-.P'propiugnacula dedirionem fedi


    ? vrbcsmunitiiiimas hoiibuspatuiiieipopulos'omnes victoris impe

    rio.acqusiieuiiie?<c'uius 'ramen exercirusfomnis vtriginta millibus homi

    nurrrineo pluribus'conabati Quia-in tota` Macedonia populus, qu@

    yoppicla',qu' arcesffugato a ~Romanis _P_erieo rege'dutu Bauli Aimilij


    viei -: lvitioribus teiteruhrr Agever quis vclade
    Rhar'ialica Pompbiu m'non'dferuit? eius raf'rnenilinperiis omnes Orien
    tis prouinciac, oiaiies ,iniiiiiaportus ante viotiamobtemperabant , ac

    '-Qiarerrromni 'aditwp'rhi'iicbanvz' nihil oppidamihil ares proiu'erunt.


    f ~
    aaa 3

    .
    .

    558

    LIBER

    @VINTVS

    Sed libentius recordoriaudouicus 1 .rex aduerfus [ gra


    uiilimum bellum geiit :triplici prlio tres exercitus fudit ac profitauit:
    non mult poil omnia oppida qua: multa fuerunt,omnes arces que mu
    nitiflim 8: inexpugnabiles putabantut , deditionem fecerunt : fecutus
    eli I_:rancifcus Ludo uici genet , cui poll: Marinianam cladem oppida o

    mnia Infubrum 8: atx ipfa Mediolana paruerunt. in fequentibus annis


    eodem rege cum exercitu I_-Iifpanorum , (ermanorii, 8: I_ralorum con
    iuntis copiis profirato,qu priore viioria recuperarat,omnia vno per.

    didit 8: .eodem momento.lam ver (i vrbes excelfis mnibus ac propu


    gnaculismuniantur, verendum vthofies captis oppidis ea pertinaciter

    rerinere,ac te ione vniuerfa potiri velinr : quarti populatis agris ac dire


    pta fupelleti e, fi nulle fuperfint atces,defetere cogantur.Quamobrem
    Maria Ruerus thinarum Dux (: ditionis arces diruit Yenetias
    , cm fe hoiiium copiis imparem effe exploratum haberet: nec

    dubitaret Yaltinum Borgiam capitalibus odiis apud bonos omnes la


    borare , nec fe mortuo Pontfice vA_lexdro tueri poire : (ibi ver faluum
    - ad fuosreditutn fore. necfpes illum fefellitznam filcxandro Pontfice
    veneno quod ipfe mifcuerat fublato., Dux Vrbinas (aluus 6: incolumis `

    domum rediit : cteri principes ecclefi Romana: Hduciarij in fuis pro

    pugnaculis capri ac ci fuert. Nec aliam ob caufam Qenuenfes fugato


    ad Pa i5. Gallor exercitu,ab hoc Imperio defecerr,arc obfederrpb

    [elfos diututna fame ad dedition cpulerunt, arcmquc captam fundi-


    tus euerterunr: vt Genux fruend (pes Francis omnibus arce fublata

    prcideretur. Ita quoque populusMediolanfis arc Iouiam , qurant


    extruta fu erat quam Sfortiad Imperio potitentur,diruere non dubita-`
    runt,vt feipfos a tyrannide vindicarcntlta veter-es Syracufani Acradini,
    Romani Corinrhunt , Nu mantiam, Cartaginem deleuerunt , nunquam

    id faturimifi metuerent vt vel tyranni domeici, velhoiies propugna


    culis potiti regione tota Romanos excluderent. Qymobrem Fl_"`.l:lami
    nius prudenter , qluivt Graeciam tyrannidis metu fublato liberaret , tres

    arces,Acrocorint um,inquam,Demetriadem, 8: Chalcidem, quas libi


    lippus iunior Macedonia! rex Graeci com pedes appellabat , folo eira'.'O

    um; princi. quauit. Arque haec potiliima ratio , quamobr propugnacula ciuitatib. D
    bene confiitutis perniciofa debent videri, vt tyarnidis occafio principi
    - am- bus improbis etipiaturmi propterea populinidos tyranidis arces appel
    lat'. tytni vero iuga popu or.Sic enim (irilerus Heluetior Pt'fctus
    Vrana atcem quam ipfe exrrui iufferat Zvving Vri,id Vranorum iu

    gum ac Hagellu mappellabat: inde tyrannidis ,inde quoque defctionis


    Heluetiorum origo. Et cm _alomo in vrbe Hierofolyrnorumarcein

    Mellonem diicari iu fiiietudaeis fubditos cogere,nouis tributis ac

    vetigalibus vrgere n dubirauit: exquo fecut [unt omnium ordinum


    querel,deinde aperta defectio decem tribuurn,qu tegem (ibi

    depopofcert. vrbes enim 6: loca munita p'rincipibtaduetfus populos ac


    po pulis viciiiitn erga principes fufpicinn ac difiidenti ingenerare folr.
    @amobrem nec te.ch nglorum: mec Mofchoui'tarum ruicas d_o
    mos

    DE

    REPVBLICA.

    559

    mos ac Prtoria turribus aut propugnaculis, ac ne vix quidem vallo fol


    lve muniti patiuntur, nelit Occalio rebellandi : nam cum Telellzr vrbis
    cines mnium excelforum altitudine ac latitudine conderent,Tbune
    tani regis Prcefelos cotnplutes Occiderant,nec Imperia cuiufquam fer

    repoterant, quoad regis exercitus vrbem Obledit , expugnatam ferro


    _llammque vallauit 3. Sicnnibal aguntumulla Romanus Athenas matter.
    Seucrus Bizantium, Velpafianus Ilietofolymzi.,y Dagobertus Piiauium

    arte natura m unitillimas vrbes diuturna Oblidione tandem expugna

    uerunt,8e crudelillim ttucidatis ciuibus lolo exquauert:qu nil: mtv


    rorum lublirutionibus conllderent, zquis conditionibus pacifci non

    d ubitart. Nam fete Ht vt Oppida qu debiliora funt,e facilisac eitis


    une vllo metu ignominiz pacilcantur: qua: ignominia fequitur eos qui
    locorurn propugnaculis teCti Oblidionem ferte teculantJam enim mil
    le acducentos I_:utetia Pariliorum opibusac populis llorentillima,

    Claris expugnationem centies Oblella lemper holies :equis conditio~


    nibus admilit aut Pecunia repulit : cum potentillimaz quzque vtbes au;

    crudeliter dirept hollium vim ac libidinem perfette cogertur. Chain-m


    uam null vtbes ade munit [unt quae diuturnam Oblidionern Ferre
    pollint , his potillimm tempotibus quibus torme'torum bellicorum vi

    _cimpetu non vrbes modo lolidfed montes quoque ipfi concullis fun
    damentis fubruunrur : ita vr li pauci Obfideantur, hollium vi maiore : li

    multi, fame cito interituri lint. Cm igitur loca munitillima vel princi
    pes ad tytannidem, vel populos ad defelionem , vel holies ad Oblidio-f
    nem, vel clues ad iguauiam inuitare lolean't , quis ciuitatibus ac populis

    .perniciofa
    elle noninformatif;
    Hiteaturtiledll:
    igitur(dicet
    ac prep
    ceptis militatibus
    vrbeslmunit
    cluesaliquis)artibus
    virtu te ad ignauiatrt
    auocare lolentzego iu dicior formula NON _1.1 : _1 in eo genere que,
    flionii vfurpate lOleo.Natn li beata Rempublic iudicamusin qua prim

    ceps immottalis Dei nature legibus Obfequiturzmagilratus principi:


    priuati magiliratibusdiberi partibus: ferui dominis:deni .ciues mutua
    bCHCUO'ltia inter le 8: c Repub..coniunguutur,vt triqui la pace 8: qui
    ete luauilllma perfrui pollini; profel earn flicitat 8: _quiet animi

    )bellicaz res Oppugnantmc milites ipfi hoc vitae genus execrantur.Neque


    ver lieti vt ciuitas religione, iuliitia, pietate,integritatediberalil.
    bus dilciplinis,agricultuta pecuaria Opil-iciorum varietate lloteat,nili

    parta pace rranquillitate vitazzqu militares homines perturbare pro,`


    prerea folt, qud pax inimiea bello lemper fuerit:& militum virtus pa
    cata ciuitate contemlitaiaceat.Q1jd enim ) militi tarn inimicum

    quam qui otium,qui agrum,qui philolophiam, qui virtures colit? naal; 121.
    iniliteslumm laudi volu tati ducunt agros vallate,agricolas lpo ia
    re,vicosincendere,vrbes Ob 1dere,obfellasexpugnare, expugnatas diri
    pete, diteptas in , llnpra caedibus, cdes llupris cumulare,omnia

    deniquehumanadiuina mifcere.H vtilitates,lii militiz Fruius bo


    nis omnibus detellabiles, militibus ramen fuaues ac iucdi. (luid enim

    cxemplis in te tam petfpicua opus cll,aut quis ea recordari Gne hOrrOre,


    aaa 4

    '

    5:0

    vel audire (ine gemitu pollit? @is etiamn agricolarum vulnera nefcit?
    quis non videt calarriitates.> quis querimonias non audit? Cert quidem

    omnes Omnium agros, Pecora, fruges quibusfpiritum ducimus, 111


    quam,omnia 111111 111 potellatc militum ,id ell vt Plerique omnes inter
    pretantur, prdonum: quos vel auaritia ab holiibus ab przedam,vel libi
    do ad volu Ptatem,vel crapula ad ingluuiem,vel furor ad crudelitatem re
    uocare confueuerunt. (ma: cm ita 11111, non video quamobrem ad hoc
    ! 17/-)/).. zo.

    crudeliliimum vit genus ciues inliituere,aut armare,ni{i ad extrema vi


    tze Pericula debeamus. riarrimiua con'quirunr vt llrenui vi
    deantur, 111 mufcas imitari udent,qu non 11111 fcabris in locis conlifie

    re Poffuntfpecula Polite. oderunt.(@ vero belli gerendi occalionem ad


    5,1 15,1 lines proferdos 111 11, nae illi vitam miferrimam

    ducunt,
    libendi
    cupiditatem
    ,qu
    modum
    nefcit , lpollulat
    laxaris habenis
    `regere
    fe qui
    poile
    coniiduntferuus
    enim
    vinus
    idtantm
    vt vin
    cula dilloluanturzfolutus,libertatem petitzliber fiusxiuitatem: ciuita- 0
    tem adeptus, magillratumzhinc ad fummos honorum grad us 011111
    d_rlezquoufque regnu m confequaturznec contentus,folum [ Monat

    'cham fore coni-idit: pollrem humana: conditionis obl-iius diuinos cul


    tus 8: honores ambir. @anto beatior Princeps aut ciuitas 'anguiis Im
    ] Finibus ( quanquam nihil angufium quod fua fotte contentumrli)
    qui fecura tranquillitate procul metu , ab hollibus, ab inuidia

    l'
    _
    '
    l

    fruatur? Nam Reipublic bene conllitutze lines non gladiis, vt iaiabat


    A efilaus,fed iufiitia terminanturzvt Qompeius Parthorum regi refpon
    dil-,ie fertur,cm HuuiumEuPhratem vtriufque Imperij,Romanorum,in

    Lr

    q_uainc Parthorum terminum elfe vellet.Hc quidem breuiilim con


    tra vrbiunni propugnacula'contrque militarem difciplinam. Sed in cort
    g/jynmunmf- trariam fententiam multa dici [101111111 : fcilicet vrbes fine m'nibus om
    afa" niu m direptionibac latrocniis , libertat ciuium vitamque 11011111
    '

    libidinipatuiffefemper. ( nudata mnibus ciuitas,eiusinua

    deuda: diripiend illecebra qudam eli: qua ftrb'lat'a , nemo facil id


    aufurus efimec livelit,poliit:mod rebus ad oblidionemneceflariis mu

    niatur. vt qui inermes iter ingrediu ntur , ad fe inuadendu'm vlrr lati-o'


    nes inuitant , qui fefe holies voluntarios exarmatis hominib.proiiter n D
    dubitabungquos 11 armati fuiflent,eontueri non auderent.At rima qui

    ` dem {ociandorum homin occalio inde nata eil, vt n nodo lingulor', '
    fed eti vniuetforum 1011011,05111 pecuni, pollefliotie's
    ab 11011161110111.1111101$ client, qu fine mnibus falua elle non

    '

    pollunt. autem ad ingeneraudam audaciam aiunt muroseiuit'ats

    l '1 ~

    in ciuiumipforum corporibus co'n fiere oportere,magis ad Pompa@

    fpeciem dicitur qum ad rei veritat: cm Pars ciuiiatis minima' fit quit
    armis tuetur: nam imbelle fminnrum genus maximam ciuiumpar

    temfibi vindicat,partem pueri,partem gti, pattern feneszquorum 1111115


    111 parietibus vrbium 011111111. Qud 11 robur animis ingeneraret
    ,

    'f

    nudata mnibus nullque fepimento obuallata ciuitas, cur fdiflimi

    quique caflide, clypeo, lorica teguntur? lindas quidem Lacedmonius


    irruen

    'i ' l/.Ri 8 f .

    1365

    irmentfibisinrbem Thebafvistpuifn'fe niidauit",biecft tiai'n 'tunica

    habit'u altera' 4mami halliieaiteraenlm 'getransfin ddii


    -femiimwhoiies ; 11011181151111111115111115111111: citen
    : tamen,eque decreta 'crona'feti nri lniernirltmqud 4 g'i'iii'f'.
    `nudus'adu'erfu's holies dimlcalfetodetniiufre ' mul#

    : qud vibe nudata meeuibiisieiuiuin eapiitgfii'i'rnfoitfu;

    'nas [101111109[[511811218 -11:11 111111611


    fa vall'qu'eifelpta fuiffet , in Thebanor'uhi poteliateii' 'tai pro'eul diib'i

    ventura; 1 /: ad faluiern : Leiuiaitfei -iiiuibi-'i


    _ 1 fuilfe'? 'iin inutis aimita-ciuititsgfu'ccima prbpugiiiid- _

    lis eines ignauosnebeiiesuidiuolas t'feiigeat- 116 inf-,QA c


    ferant : Sed ex duobus vitamvriiiuseiieniirus 'ep'inbiiuiifnaiiiflel \

    s a . ,t

    men es rea Lacedaemonioru rn' pull : Seiafiaru'fuisae p_oiiii'g


    in vrbe tn fe recepit : cum tam en' holiu' m'adt'ie trium-tl u Hilfetgin

    ii

    au fu git,ac vrbem ipfam vrn' 11111511111416181812:

    reliquit. Contra vere fander A_tiierii'enfibus 'itftieditionie'm' acceptis _


    muros vrbis folo exquauit '_ uoi-ulmc'pe tfuta ciuitasi omnium Grricii

    vrbium clarillima ac Hotentillima omni holiiurii g'eiife'ii ileeirime relii


    1 mnibus lio lies regiodeinttinere non_porerunt: dem us
    hoc lian'eife'dquis illos ab vrbiufrn dir'e'pri'nef ci iuni'cede'captiuit'a#

    puetoriimliuptisfrriiriaruin prohibere pdtetirli'kg'c Yeiiiin iura'bel


    li anthuillimis gentiutnii'rinifriitfibsp'odita'filiitt ciu es line'pro

    pugnctlis' pecuniis arcbtifitmec pertinaeirer' obfidionern fc-l


    rentzim vero facilis ad vtb'eiri aditils non ad patioiiem,f_fed ad direptio'
    neminuitat boites qui fotti'liiina'sarees nqu-ainIobfeffurifnilfeniiquo
    ties oppidum vnum ,atx vna ingentes exercir'us repuli't ? quoties ij qui
    oblidione vrbeiii cinxerant,fame,pelle,frigore,iiiotbis omnibus 'obfelli

    fuerunt? (: Turcarum oblidionern annos @o , LJ/n


    lquoad "Eametlane duce Iffartatoturri legiones Payazetei'n ab obGdione
    reuocaruiir. Nec ita pridem Felfarurn tex oblidioneni exercitus _Maro
    chi regis fe'ptem annos palfa , ac holiiurii fe circunfideniium interit

    fu mma fecuritare fpctauit: nec multe pliMecna' _vrbs Affric diutius


    D etiam circunfelfimollibus ipfis exitium i attiilit_acdedecus fem'pitern. . i

    ne ramen longius exempla petanturzcum nioliri homines arcerr'i Meteny


    liu tri Caroli v_.lrnpetatoi'is legionibus ppofuilfeiir,iion mod illu'i'na-d
    frueridze_vt-bis adcgeruntzverutiieiiatri holliiim fame ac

    frigore p'ere'untitim litagein' incredibilein tut 612111111128: eo velu

    ti clypeoiGalliam vniuerfarri pr'otexeru'nt . (Mis item neleit'fyrum vrl


    bem Alexandri magni J'lbfidion'e'm' feit ntegros in_enfes piertulilfe , 8:

    eius furorem ret_ardiilfe,dumin't'erimT Darius exercitutiiv ingenterri' con


    fcriplitPNec v'et" credibile arces ignauiam hominjibus ingenerarr;
    Ro'tiianosivrb'em 8: munitilliiii'ani habituros fuilfe , cum popuifv/-i 1;/

    lgsor'nnes animi robote _ac fortitudinelupe'rarent : alioq'ui ]:

    Superbus,Martius Coriolanus,Pyrrhus, Annibal momento Vrbem ";


    11111111 nifi Allienfem cladem'Vrbe capta-6c ~ineenfa cities in.

    es

    , vt Cialloru m, impetusful-'tineren ) um . no
    men 8: Imperium fuilfetvtpatrum -
    ria Vrbem C_arolo Burbonio duce capta'm,-Pontifex-maximus vna

    'cum prin pibus ciuitatis ab arce Angelica quali ab extrema anchora fue
    -falutis pr idiumopportun qu'fierunt. : autem regiones munitis

    _oppidis ,vel altero prlio in potellatem venit:


    8: quamplurimos imbel

    ,les fortiffimos adoriuntur. nglia quidem Anglofaironi-bus concellit


    4_pulls Britannisad'Danos sii'tis Anglis dominos recepit:polfea.Nor~
    manos Gulielmo. Et cum bellis ciuilibus principes _Hyo-rchoru'm
    {' Lancaltrenlium exarliffentmon
    :
    ~
    1

    regnum 151.

    '

    , ramen mortuo gichatdus particuli() partum' imperium


    Ijenricho vi r. exule cum leuiexercitu redeunte, momento amifit. qu

    regionibus arces prlidiis non contig'erunt. At e


    tiam lomaniartis imperator peritillimi non vrbes , etiam
    exercitus locisomnibus vallo ac fom munite docuert, neolne

    prlia leguntur: quorum quanta fuerit vtiltas Paulus /Emylius

    '51'55' Imperator optimusgrauiad /,


    '

    inquir, munita portum ad omnes- calus exercits, ducebant


    elle,vnde ad pugnam exirent,quo iaati pugna: recept um haberent: 8:

    qui exutus etat etiamli pugnando acie viciller, pro habeba- C


    tur. Ipfa denique populorum ,,,
    norum,1gyptiorum,Grcorum,Turcarum,Q_elrar conluetudo mu
    nidarum vrbium ad - falutem ciuium rem maxime

    necelfariam elle cowmprobauimd quam opportunitatem Tartari t5:


    fuque oppida accommodarunt: cm ad improufos im- *

    petus fazpillim imparati offendere-mur : qua ratione fortillimos quol.


    que abignauillimis luperari videmus . ( lint,l1aud dubi ci
    ues militaribus etiam difciplinis elle> oportet: quia non ttm

    armatus aduerfarius repellendus , etiam fetiendus.Neque vet ab


    vllis magillris accepimus aut didicmus , ab ipfa natura haulimus 8:
    , vt cdes, incendia,rapinas,libidineng vita, fortunis, _cor- D

    poribus arceamus :ac Deus iubet remplis lacrilegia, ab oppidisdi


    reptionem,ab agris vallitatem ,8: ratione lalutem
    expediri: neque id tantm latrones cfetari ac pet~
    dete.qu natura: difciplina omnibus diuinis 8: humanis legibus

    . quo illud confequens mod clypeos 8: prae


    omnibus ad bonorum tutelam 8: obuallata: verumctiam

    ad improborum 8: latronum offenlionem ac exitium tela, gladios ,

    llas comparari oportere. Ego lfltrones nontantm appello eos quilatc


    -15213; ra tyrannorum aut viatorum oblidtzquos propterea Latini Laterones1
    i e quod im dixeruntzfed etiam eos qui fcclerata confenlionis confcriptis legi0~
    gmw'
    nibus vaganturzqu'i alienis Imperiis ac ciuitatibus inlidiantur: qui nulla
    iniuria lacelliti pacatis populis belluminferunt: qui cm fceleratilllmi
    lint

    D ii :Kimm/CB L'i .

    lint,l'ioriifiirti'i, tamumip: moliimtur etiam liwizgalia.J

    { cir'eunferantur s . Nequeeni'm veriim)8 @ilil"f5

    elliundM Tpllitmifu'lplirgbellumluflum _non _ellenififquodfautmbus


    denumiatu m'lit c irldiltumzqiria den

    eiatioponlacie'v'tiitalie-bellum fpfcipiatur t fed belli naufam-ion mod


    prtirllhilemverumetiam n'ecllariam liibelle opoirt'i'r.` iullior
    nullafcllfqum- puo'liua dein de proinnbdtiurnmilt t'uda. Etenim paulY
    _rniii'spt:i:i:9.t,qui'llomiiiiiil i'nnocti vit, Zcapit:,'fortu nas n :

    lipotell illatalii'sfirliurii ni proplilfatj'qnm fi iple'vltro infera'nquod


    de' liti illis dit latillim' parer advniuerfostt-eti copiis ac legionibus!
    B cum aitem'pollumusginiuria violatos vlci-lcamur. Id aut fine arte mia

    :5, litariiailporttrriairi lnfpotelittu lud ali quplurim .pr-eter casi

    quas diximus vt pace-domi ac Itranquillitatefrnansi'urt=


    bellis externis implicarifoporter Hocgvnum aduerfusiim proborum ci- mma

    uium ooniia'rationes'ac fediriofostctus remediurn litlurareommiifnon 202m* []?


    etiamne'eellarium elleduxerri'qui vrininimiirri ab exi.- 'M1 mr '
    ternis b'ellis conquieuillenr,ciulibuspremebanturm enim all'quari-l

    dofitiiplitis Mrbiswilceribus1|atr'escurri plebe .capitalibus odiis inter fe


    contenderent, holiis 'm- apitolium'inua it: repente cities ad cco-rdiam
    addueli-holliem replfunt 9 . rurfus pana pace cumin ciuiles dilcordias 9. giolnilibi
    relapfosint'uerentnr Veientesomanosagros vallare coepertintnepenA www

    teciuilis,iotus conquieuit , `vt holleitpropullarenriiamobrem cum


    LatinoalipiilacI-Icrrufcorm n'arionibirs'pe'rceptuirir plane cogn'iturn~
    elletpopulum
    Romanoa'umrnon
    feiplo vinci
    poile ,I_uius
    limulrates
    c Llibfl"
    odia
    in iuit'a'rehclamlei'i
    oporterc nili'
    decreuerunr.
    Sic enim
    fcribi:
    Principes Hetrurit po ulo-rum fremebant ternas elle opes Romano

    -: femeti osluianrzid vnum venenum,eam labern cinica.`

    opu-lenriateperram magna'lmperia mortalia ellenr . Nec vero'


    malais ciuilesHilplanorum alitet fedaripotuerunr, cm abfente Qarolo
    v=.Impetiaeore-nouum libi> regem creaiuillent; qum Gallorum exercitu'
    in Cantabriar 81 Nauarramirruente?, uasiregioneszGalli occupauerrzj
    fed Hilpani repente conciliatis fani'mis-lioliilesfimperus reprelleruntgc'
    Dg amilla recu perarun'r.;;_@_id Angliay num pottu m :torius Normani'aey p-ro-.
    /uir'i'ciae vriiunirillimum acoptilentillimum occupau eran_t,tot.mquepro-J

    uinciam cru'delillim'populabanru r , linitimas prouincias ac _regnum ' 1 ?


    ipfunapperenres p'ili arma ci'uilia Galli in communem hollem conner
    tillent? mox enimfuliac fugati domum fe recep'erunrmec pris in Gal

    liam fe rediturosdecreuerunr,qum ciuilibus fedirioriibus quallata Gal . liafacilesaditus ad le inuadendum aperuille videatur. Ad externa redeo

    ' (atqe litiuarii domellicis exemplis caruillemus) vr planum fir Rem pu


    blieam Romariotinulla re ma is Horuille quam arte militari: line qua
    n modo Imperij 'linesaugeru ed ne flare quidem potuillent. Pleni (unt
    Grcorum ac La'tinorfum libri-,quibus perfpicirur Senatui populque

    Romanoiidvn propolit fuille , vr perpetuis bellis cumhollibus ciues


    implicare-nt. fed q'oniam nec iniuria bellum inferre cuiquam fas elle

    564.

    L I B_EK' {VRVH'IFN'T Y S

    putabant,nec l'ubatisinitimis,8c auiisrnriibus ququamfomnntlslla


    celferet im pun,incredibilrvirtuto Eeiamirnifo rtiwdin'efb ciis at? ft'fdera
    tis
    illatas iniurias
    vlcifci ,ac tyrannideroriprlfoa
    liberare
    pr`oi>luerpntz
    vt materia
    nbelline'ehonelta
    deefl`ct.,lnet1inertial yeiner;
    -a'defldia
    dillire

    ren t, aut filaiipfis bellu m' inferrent` _ItaqL 8L Pro {minorij'digntategziyrb


    gloriai'cu pi'ter te'rargresfuertgt pr.uiut1eur\modfobitw

    r libi dimicand effe #inuert,.(ed etipro iis

    null'affibiifoiiateir'

    iunbi fuiffentJi pntrioribus :vio L11'i:rrr..vliiuanimali elius ngtii'fpar.

    gi {/ lvbiwetior icffolid-iorfgloxila epara;


    rirsfpe quoque'merearoribus" ae; nauifcu luriis' iniuriofs 'rratzltir rbella

    gelferumut cmf'al us tenuium'irrpei-icul ac; dicrirnlvojetreturglrntnii-l .'

    mquqfolcior, pro quibus fiudioi in'mato atri ivlrionrepoirtl liera

    Piebantur,vt e'oruplzmetus. qui'peraninms gentiumba'rbararumi


    .

    -;-&{11 quofqueab'inferendain.

    ` um

    `\ l " iuria~prohii5eret,acbnosin ofhcio contineret:ftipevirtutu

    A` l a decus in fortitudinepofuerant , quamfetiam eleganti Virtiifi nomine


    appellabant : nam'fQfar in feditione .militumtnialo,inquif ,moelliam
    in milite quam virturemlgitur ad artes imperatorias'aemilitarcsfadipi

    "

    [i f

    cendas pueritia ludo exercebantur: extrema'puerititt'tmilites'z ineunte


    adolefcentia Centuriones: appetente >innentutefibuni'mi'litumzazate
    matura Imperatores fiebant: nec ( rnilitai'emv alienis prac'eptis

    aut literis fed fuis Imperiis , non offenfionibus belli'fed `vitrriismon fu-
    ga fed triumphis qulicrunt: vt mirum videri debeat'nemini @Piura bell

    lamani gefferunt qurn caeteri legerint : Plumes .Provincias confecc

    ' quam alij concupierint. Ergo Prolatisiquue elmperijlinibus , vt

    '

    iam nulli hoffes quos contra bellum gererent, fuPcrelfe viderntur,mu


    tuis armis 8c animis conHixerunt : ac potillimm Qfar 8C -

    ter vtri imperaret :quod bellum Qiceroni piumac necelfarium vifum


    i

    elhciuibus tamcn exitiabile nifi Pompeius vicifet: -calarritofum etiamli


    vicilfetrudelior tamcnriumuiratus, poilr'em'co iis omnibus't

    Pibus Imperij maximis cm ad itium Pugnatum engr, Augu'us ade


    Pta vitoria, 8: cum populis omnibuspacc patita , tamerlfe'xercitu nihil.

    amplius egere videretur, nihilominu tamn 'uadraginta legiones'in

    Proulncias [], 1n fines feroci imarum gennurndl


    perlit,vt alidu militari difciplinaeiues exercerrzts,helli'qtie'ciuilis'mate-l

    tiam quamlongiflimc 4ab Vrbe remouerer. qua difciplina tandiulietit.

    Im erium Romanum quoad Qonliantinus Chr-iftiarrorum Pqntilcum


    [ - oratione erfuafuslegiones illas robur Imperij'planfullulilfet.-molt
    MM
    'enim lub ata militari difciplina barbar genres Prouincias omnes Ro

    manorum populari ac vafare cperunt. quo perfpitu intelleurn


    efr , iura',iudicia,leges, religionespmnimque rerum:Publicarum'opes
    ac Potentiam (ub militaris clifciplin clypeo contincri. nam cm bello
    liq uo occupata ciuitas eli, ctcras artes ac difciplinas latere quali met
    erterriras ncclfe ellz,8cinter tubar clangor,tinpanorniqueltrepit
    nullum (ui viiim Prbere, fed arti militari concederelllaquoquevtiliras
    qua`

    : {1.1 -

    1.565

    ux ex militaridifeiplmaaexiltitmama ydebet videri , qu dY nulla tam


    eiuitas clit, quie hominurn im roboru m multitudine vacate pof-`

    li't,quit:um otiosviuereneque-ant, urtis', rapinis, luxuevolu tatibus,a

    lea,ltu'prisvitam turpiter traducuntSac bunorum coerus labc : nec


    ramen-legibus vllis , -aut imperiis magillratuum aut pnar'um metu co
    erceri poll`unt.Leges enim nacarlis comparare folebat cum araneorum

    tela fubtili,qu cm mufcas imbecille: irretire pollinadrbemum ma;

    /
    '

    iorum impetus celerrim'frangaturxemedium igitur maius ellbnullum 135.75 @fi/im


    _potelhquam eiulinodi ho'mines'quipropterrdelidiamrin otiofviuunt 8: "Mmmm"
    in l`ua turpi-inertiavoluptatibus difHuunt, ciuitate ad bellum ,

    ac velutiprauis 8: cofruptis humoribus plenumeorpusyacuarer Arque


    hoc potillimum fpetabat AC__arolus v. rexisqui fapientis laudem-ac
    ` men adeptus elhcum auxiliares Galloru ni copias duce VertranoiGuef
    clino magiltro militum in I-.lifpaniam milit: vt I_udouicus xi.irr.conli

    mili caufaHenrico.Ricamundieomiti exercitum adiregnum An glia: re


    cu perand dedita/nde falus buic Imperiorparta; cmlceleratis omnibus
    red'daret,& regibus exatis in fua regnareditus n line nominis

    fumma
    laude paruert.Qu_amqurriiliaris
    difcipliua Romanorf,
    q-uge I
    omui cmunis
    elle debet,ex ignauo ciue fort,exin,tpcrti
    moderat,
    delidifo ltrenu: luxuriofo frugal, libidinolo ctinentem eliicie
    bat.ne ue enim folbelladi virtus in Imperatore ac milite quzeritur: fed

    adminiltrcitfq; labor
    in negotiisfortitudo in per.iculis,nperantiainfcupiditatibus,indult_ria in

    agendo,eeleritas in conhciendoonfiliuminl prouidendounehc mi-

    litari difcipliu, cimperatoriae arti nece'llaria. . 4'Iarltm abelt igitur yvt @Wip/m !
    arte militari ciu es ad luxu m,ad libidines,ad (, ad "

    tur,vt ex fceleratis 8: Hagitiofis ad omne genus uittut alluefcant: fr cam

    '

    quam dixiRomanorum militar difciplinam t,.ar:tisirnperator1,pr:e


    cepta cor'rdiTcant. Age vero, quid cines ad omnia vitoliiicia pro nu prio
    res el'icit quam hollium ac bella ? Anullisrzcrti: .temporibus Roma,- Ha/fim mma

    nirvirtutibus omnibus tam claruert-mt qpmiemdyirrhus primm,de- '


    inde nnibal Vrbem fuis legionibuserrueuune1. (Vitroqiie Italiade- i

    D 16& etiam ljerfei ac ntiochi opibus { Romani iam


    metuerent haberent neminern.,v tune pi'imm vitiorum
    _ Q
    labes ferpere , ciues _luxudifHuere - quam ipio. fapien- .

    ter,quiCarthagincm deleri noluit,cum profpiceret a-urfutura bella


    lia, aut Romanorumfinertiam,cum boites quibufcum de virtute- certa

    rent,Catthagine.deletanulles client habituri.Vt enim licentia vbummes

    _i

    adlviriaqfio metusadfvititutem reddit procliuioeelubiu *rr-inel'tifiiia C/I"ff,ff

    antiquillimus ille Imperiorum ac ciuitatum omnirmmperat'gfbs

    non'mod lingula .linguliscontraria , fed etiam populis quibulque ad


    uerfariosexcitarit,vtaliorurn
    opibus
    alios vlcifcatur',
    p_crieulorum
    metufomfnes ino'H'iciQ Continents
    vt quidem
    oratione graui
    Sam uel4 in 4r Simuj'l-.C-A (if ' H'-

    .
    .
    - - .
    '
    .""
    ,rv-*'fff
    concione
    populi- tellratuseltf,
    fcllicet
    Deum prpotentem
    1n
    populum : Iudicua:
    .
    /

    feletumbolies vndiqueiconcitauilfe, vt fuos periculorum ac tuitutis

    bbb.

    566

    LLBE LVI N T V S

    metu quaii frienis quibuidam in officio tetincrcr. Ac vt brcuiiiirn con


    cludam,ii tot ac rantarum vtiliratum nuila ratio habeatur, nccciiitati ta,
    men ac Reipublica: ialuri proipicicndum ,. ne .hoiiium rapinis aclibidi

    ni deiertam eiie pariamun Nam cm hoiiium copia nonlongabiunt,


    ctiamii irruptio Facia nulla ~[it , ramen pecora relinquuntur`,agricultura

    deieritur,mercatorum nauigatio conquiefcir : ac ixpiiiime rorius anni


    fruCtus vno rumore periculiatque 'vno' belli terrore amittuntur. (bis

    igitur dubitet qiipesln bellum incberc debcanr , in quo n mod


    gloria 8: vtilitas maxima , ied cria quo vno ialus ciui,auxiliafociorum,
    fortuna: iiibdirorum,iecuritas Omnium continetthQiibus rebus peripi
    cuum eos errate ac decipi qui frucnd pacis aut iniuri propuliand B

    cauia bella oportere; tamctii nulla pacis ab hoitibus con


    fequeiida: via compendioiior quam vr inrelligant (ibi cuml ilrenuii

    iimis ac fortiiiimis legionibus negotium fore. Rct enim Manlius Ca~


    pitolinus , Oiiendire inquit, modo bellum', paccm habebiris : videanr
    vos paratos ad vim,ius ipii remittent.I'-lc in vtran'que partcm argume

    __

    ta non mod probabilia,ied etiam plcriiquc-feorium intucntibusuecef

    ffgmdf iaria videantur.Vr igitur aliquid deiiniamus. Kerpmpublicarum genc


    iia.

    7 l

    ravt varia iunt,ira quoque varioshuius quiiionis Hnes ad ca accom~

    modare neceiic . Ego Epularcs {iatus ad militares 8: imperatorias


    artes exercerioporrere , propth eas quas fuperis attulimus ea
    rum atrium vtilitateszcque magis ii populi naturaipia bellicoii funrac

    feroces,vt gth acigntanizqu os non modo bellis aiiueiccre quam


    rio priiat,fed cum hoiiibus ipiiiime coniiigereznecpacem perentibus,
    niii o tima conditione delata fuicipere oporter, cm ciuitati pctnicioia

    fit,belium
    ver,ii extra fines imperij geratur,ialutare.parra pace ne (it o
    tioius exercitus , aut principum iinirimorum mercedc alendus crit , aut

    cert I-_Ielauetij
    ini iis Imperij
    iinibusquaii
    ptiidiisOmnium
    collocandus.
    In quo
    ge
    ` nete
    prudenrer
    , qui quodin maxima
    ad bella
    geren
    da idonei iunt , 8: ad tuendam libetratem nari , cu-m a bellis domeiii
    cis conquicuiiienr, iub exteris principibus ikipcndia metcri ac militia:
    diiciplinis exerceri quam inerti orio languere maluerunt , nc vna cum

    militari diiciplina populate Imperium ac'libcrtatem amittanr. (Marum D


    g ver ad Rcipublic 8: ad priuatotum opes incrementi,quadiumenta
    y ~ -cx iocictatc cum regibus noiiris contraa acceiicrinnomittmillud tan

    tm,perniciem eius imperi)l moliri, qui eos a militari diiciplina religioa

    nis ipecie deterrent. Qignquam bella ip_ia legibus diuinis nontantni


    probanrur,verumctiam iubenrur,quae modo iuiiaiuntdt >Ifoma

    ni vetercs bella'non niii iumma cum religione tiectcuerurinl Ciuitas Ro


    mana,inquit I;iuius, rcligioia in principiis maxi-'m nouorum bellorum

    fupplicationibus habitis 8: obfccrarione circa omnia puluinaria fata.


    mm Arces aut priidiis obi'irmatas habere periculoium cii: libertat popu

    ; Impr lai-em amaiitibuszprazter vrbem ipiam in qua fedes ac domiciliuiri popu


    "lfd" laris Imperij collocatuin iitne quis hoiiium vel etiam ciuium ac dome
    rr/ccin'fli'f-

    1; ,

    imperandi cupiditare inHammatus arces,occuparc,eaiquepre


    idiis

    DE REPVBLI'c-A:

    gli

    fidiisobfirmare profil-r3 yvride popularis {iatus c'onue'rio , aut etiam Reil-

    publica: if'ueriio iequatur. Cum enim Qionyiius lvcra'dinam Syracufa-


    111111 arcem fraude occupafiet, populum ad ieruitutem adegit. ice'd

    monij Athenienibus ac Thebanis,cm muros folo -2111111;


    arcesramen priidfio-iirmaruntzqua non aliter populate Imperium euer

    ti poteit quamarce munitifiima ad .plebis impetus 8: furorcs c'oer'c'dos


    , vt vereres quidem tyranni femper, tate ver noiira Q_oimus

    f/fr/ff.

    Medices exemplo'memorabili planum fecit ._ Arne I_-Icluerij quidem


    ,m0ntani,quifiatus plan populares tuentur, Vrani,inquam,Vnderual

    di, GlateniesAbbnticellani oppida fua muris cinxerunt, vt casteri qui

    JB-propis abeffe ab'aiiiocratiavidentur. Idem ramen in puriore optima#


    tum iiiatu quod in democratia,q'uantum ad arces attiner, relinquitur iu"

    dicandum : quia non minus 8: cette maiuspericulum optimatibus 1111


    pendetme vnius imperadi cupiditas arce capta dominatum arripiat :aut
    (uns opes ad porentiorum exitium cumple 'e coniungat.()a: ver Im
    peria regionibus ac prouinciis latiHir'n patent, vt vnius dominatu re

    ncantur,necvrbes valde munitas, nec arces dificare,praterquam in ip- `

    fius teghi Hnibtis neceffe eff: vt regnum 8: aduerfus hofiesc contra ci


    uiles motusfacilistueri poilint. etenim natura ipfa nos docuit

    qua: cm animantium extrema vnguibus,aut_ cornibus,aut folidiore of#


    iium compage armauerir , caetera exarmata reliquit i Sed abfur'd prin'
    ccps v_rbemvalidiiimis moenibus cinxerit, nifi arce'm quoque agris :

    vrbi imminentem praefidio Hrmarit. Qud fi magnum eli aclat' patens


    4Imperium optimatum,nec ab hoiiium irruptione tutum,vrbes quidem
    holiibus oppoliras propugnaculis arcfque munite oportebit: fed ea le

    ge: ne [ arcis vrbani Prtoris aut Prlidis cuiufquam , aut alte#


    rius quam ipfitis regis imperio teneatur. Sic enim T_urcarum principes

    ab /Egypti Sultanis 511111111111;{1 Yeneti , Hkges noftri Prazfettorum g Arm

    imperia diuiferunt. Veneti hoc 11115 qud annua potefiatum ac Pr'- n


    feiorum imperi-a effe voluerunt: ne quifquam in arce perpetuum (ibi

    domicilium
    confiituendum puter . Ihaguij vero qui Optimatum Im%/lf/jz
    erium vniusvrbis ambitu, 8: anguiiifiimis agri Finibus tuentur, arcem
    b Y
    1j oci natura Hrmiiiimam habere coatti, I_rfeium in fingulos dies mu- Dijdmimh;

    tant, 8: obuoluto capite in arcem de_ducunr. Id quidem ex verere Athe- "Nfmff'fi


    nienfium inliituto,qui ex gone' Prtoribus vni tantum claues arcis`qi1ol
    tidie committerent. Tutius eII ramen in optimat ac populari Imperio

    arces ab vrbe metropoli in qua domicili Imperij coniiituatur, amoue


    renne quis ex optimaribus arcem vna cum Imperio inuadere fe poire c

    iidat. In monarchia ne fingulis rufticas arces munite liceat prudenter


    non mod ab Anglorum 8: 1111111111, verumetiam ab omni#
    bus Orientis 8: APric~ regibus iniiitutumme fubditi defetionem me
    direntur i potentes fuerint,l aut latrocinia fi tenues. @amobrem I-el# .

    uetij ac Q_Srmaniarces-quafque munitiiimas 8: latronibus 8cryraiinis


    opportunas quliberis ciuitatibusimminebant,` iampridem fula'uerte-v
    runr.Sed in monarchia in qua mos in ueterauit,vt`arces ac prfidia cotta

    bbb 2

    568

    LIBER

    QVINTVS

    vim latronum ruri habere liceat , qui eas editis euertere fe pofTe puter,
    ne ille Reipublica: ruinam moliatur , femper ramen in omni Republica
    licuit ac licebit prdonum latebras fempiternis dium ruinis cumulare.
    At ue bc de muniendis vrbibus ,ac locis prfidio militari Hrmandis.

    Bel i ver fludia optimatum generi vtiliane fint an perniciofa, dubitari


    potefb. Nam fi plebs armata fuerit, diHicile eli vt optimatum imperia

    ferte , t honoribus ac rmiis excludi fe patiatur. Si optimatibus ttm


    arma tribuantur, vna cl)ade,vel pluribus belli ofenfionibus acceptis de
    leri,ac penitus extingui,ex eque flatum optimatum interire neceffe ,

    vt fuperis variis exem plis docuimus.

    Arnilitarem difciplinam omni

    deferant,finitimorumdireptioniac ludibrio fubditorum patebunt-.B


    nifi artiflima cum illis focietate ac fdere coniungantur aut vrbes ar
    efque munitifiimas optimatum przefidio teneant : vt Y_eneti coguntur:
    quos Qontarenus fcribit {iudia belli ac militarem difciplinam propter
    ea qua: diximus incom moda deferuiffe : quanquam hoc ignaui porius
    quam vllis iniitutis ac legibus tribuendum eil: , cum ante ducentos an

    nos rem militarem firenu tratauerintc de (gnuenfibus claras vito


    rias -reportauerint. Sed pacis diuturn ( 8c orio dele'tati bellica
    {iudia neglexetunt, vt peregrinis n modo militibus, fed etiam ducibus

    aduerfus holie's iampridem vri cogantur . ac fi quis ex optimaribus fiu


    `dia belli ampletatur , aut peregrinorum principum {lipendia qurar,
    hunc ab infiituto domum reuocant: vt non ita pridem Qornarium opi-

    bus ac propinquitatibus florentem,cm militares animos fpirare,ac im


    perandi auiditate quadam teneri videretur , principum peregrinorum

    confuetudine feduxert. Certquidem periculi plena res e exercitum


    peregrinum ac ducem peregrinum conducere , quibus prfit domefii
    cus Imperator : cm imperium militare in eos quinifi velint coginon

    poiI'unr, inane fit ac inutile futurum. Qatthaginenfes quidem nondum


    militari difciplina fatis inflrufti, duces Lacedmonios arceiTere folebt,

    qui exercitum Carthaginfium ducerent fub Imperatore Carthaginen


    fi.nunquam ramen exercitu ac duce peregrino vtendum fibi putauerr:

    l .

    ne Reipublica in peregrinorum poteliatem veniret.Sed loci na


    tura,oppidfque ac propugnaculis rnunitifiirnis tuti,exercitus peregrini D
    fraude vel ignauia vinci poiIunr, de Imperio penitus deturbari non fa-

    cil poffu nt. Seditiones vero ciuiles arte militaridefetta declinane

    runtzcm antea coniurationu m ac feceffionum ciuilium flutibus fpifn

    lime iattarentur. fiquidem b_ella non nifi propulfanda: iniuri ac pacis fruend caufa fufcipienda funtzac beata ciuitas effe putetur , quae par
    ta pace fuis finibus contenta fit: profet Refpublica Y_enetorum beata

    videatur, qu non mod Imperij federn in loco arte naturainexpu


    gnabili collocaritweru metiam in continente arces ad Imperij adiumen'
    tu m valde opportu nas tanris prfidiis firmarit , vt nec hofiium impetus
    valde metuere debeat , 8c fubditos imperiis ac legibus facile tueri poflit.

    rIropagandi
    ver
    Imperij curam
    enitus:lt
    omifert,
    quinetiamfufcipiunt:
    bellorum
    caufas
    omnes
    Rudiofiflim
    dec inant
    illata diflicillim
    fufcepta

    _DE-REPVBLICA.

    569

    fufcepta ver linireaac pacem modis omnibus magnque {epius cum de


    trimento inire conantur: vt videre ellin fderibus cum lullio ti. Ponti
    Hce maximo , cum Maximiliano Imperatore cum Al honfo regeea-
    poleos iifdem temporibus ,c non ita pridfciini geliiiio principe Tut
    s gno frog.

    carvuml perculfis: quo pacem petereamill'tCy pro non dubitarunt. Et


    quemadmodum belii imbelles quibusuatura bilem ademit,vt cerui Se

    7 _nnb 1570.

    colu'mb,aut quas omknino exarmauit,vt lepores, fuga faluti (ua: confu*

    lum: ita quoquc turpe videri debet nemini, li gens imbellis cum fno vdre'
    trimento paeifcatur : cm ramen ei qui plus armis opibus valeat', uur

    par hoilibus elfe

    liit,pacem petere etiam une detrimentoturpe effe' vi

    deatur. Nec vero vlla' tes Ijenticum 11.regem.& C_Iarolum vzlmperatos


    B `i'em abineunda pace tandiu retardauit qum qud ince'rto rumore Ca s gno ;

    rolits pacem ab regepetiifle diceretur: quo nihil ab vllo prin cipe,ne


    tis quidem conceptis maius'optari potellzeque magis lifmeslioliium
    peruaferit, vt idem Imperator lirancifco'rege x.ndn mod fuisgled etiam
    Germaiiorum 8c Anglor opribuslfretus, huus Imperij prouincias quali
    ~ finiu'mregundorum iu dicio vindicaba't,vteq uidem leidan ;
    Pontifex maxlmperatorein ad pacis aiionem adegit,q uam non nili :rL
    uiflimis conditionibus accepimuszeandem ramen Ludouicus Lab
    '

    _,

    4'

    uttrdo unizrege Anglorum,cumpr1mum fines 1m perl) valido cu exer '


    citu'vnliare ctrzpillact,I perete , pretique nfiinitatc contraa mercati non
    dubitarat: Bc cum ab amicis .ac familiaribus cuniator t timidus appel=
    laretux,patientetfferebat.@an quam Qiiolusvit :Lu do u-ic-i parel pacem
    muito fdiorei petierat Ihilippo11.Burgundionum duce regis {iduil

    ciario ac {ubditoc quidem per Legatos quoslomnium illullriliimos ad


    hoc negotium adliibuerat, fcilicet magillrum IEquirum , Cancellarium'-,
    acTribunum milit legationiseomiribus additis ,' J_qui circunilante ma
    gna principum ac illullriurn virorum coronagregis ipfiu's nomine veni

    patetnfcdis aduce petietunt,cm id m-afrege-prauis quorundam


    confiliis confiterenturi dux ad extremum Adurisccinditionibus quas di

    . erfuafus argre tamen,declarauitfe Pontificis maximi ac principii


    Chtillianorurnrogationibusimpulfum tegiPrancorum paternam cae
    ignofcereliliilabietiusmihil humiliusfetuo fieri potuir, qum
    ~ 'D dem
    uodirege Francorum maximo fa'tur'n eli , vt An'glos de regni pollef-A

    Eoncdiiceret . lPiomani prius Rempublicam cum fottunis omnibus

    in'extremum difctitnen adduxillent,qum iis legibus pacem acciperent:


    cm annos amplius Dccquibus cum populis fer omnibus de Imperio
    dimicart, ad pacis petitionem pertrahi nulla vi potuerint, prterquam
    Gallis qui fuis -Romanorum legionibus c Vrbe inHammata Capito'
    liuin cm principibus ciuitatis obfederant. Inepti quidam hifiorici feri

    prodiderunt Gallorum exercitus poiles Iurij Camilli fufos

    acproliratos fuille ,ade vt ne vnus quidem tant cladi fuperfies effet:


    quali vero Futius exul, inops ab exercitu, pecuuiis, conlilio plus po
    tuiffer qum Scnatus populique Romanilegiones,opes,exercitfque lo

    l Q

    cioium.At _gllimaclius totque hillsoria Grcorum,copias exercitfq; Cfr/h:fr (

    570

    .Linen vcLViNTVs

    Gallorum Grciam fubegiffe , ac regnum Thraci condidilfe teliantur,


    .At L.M_artius Proconful cum exercitu Romanoru tn fufus oblatas Per-_
    feo vitore pacis conditiones repudiauit ,.nifi Perfeus feipfum acMace
    doni regnum Senatus populique. Romani legibus poteliatique per

    mitterer, rametli tributum Romanis dependere non recufaret. Iyrrhus


    item duplici ad uerfusRomanos vic'toria elatus ac pene Italia potitus,Le
    gatos Romain milit pacis cditiones :equas accepturus: Legatis refpon

    fum eli , nullam fore pacis ationem , nifi Pyrrhus Italia excedereii
    cum eo ramen erat honoris ac dignitatis certamen , nonA capitis'aut
    -fortunarum. rex accepto Irefponfo dixilfe fertut, omanos necviio

    res nec vitos vacquiefcere polie.. Fuerunt illa quidem fottium .virorum B

    refpo'nla, id cli eorum qui bellicarum rerum vfu oatiimi magnitudine u


    feniper inuitos fefe omnibus Itali populis'antea ptarliiterant :i quod

    principem minimev Adece-ret qui/nec viribus nec potentia parelfe. vii


    dcretur. : enimtempeliatiobedire ac tandiu vela facere aut conf

    ri-ahere necelfe cli , quoad portum tenere polfir: ne inani gloriaeins


    fei'uiens nauim vncum
    veoribusproauus
    ac feipfum
    perdat.
    Mof
    cliouitatumiDux
    antea maximus
    illiusnaufragio
    qui potentia
    linit'i-rbncisl

    fu pei'auit, cum allatum elfet Tartarorum Ilrcopem cum legionibus


    otodecim aduentare , obuiam procellit 8c ad potentioris pedes humi
    \

    liter aduolutusimperata facerenon dubitauit,vt confuleret patria: falu

    ti. Igitur pace tutpi conditione accepta( qanquarnnihilgturpe videri@


    poteli quod cum lalute Reipublic coniunium lit)tantum incremen

    accepit, vt non mode Tartarorum iugum exculfer'it , fed etiam


    eos extra lines Imperij longe propulcrit. Igitur principem copiis, opi

    bus,focietatibus,propinquitatibus florentem ad pacis aiionerraccepta


    iniuria delabi turpe putant:qud Reipub.dignitari,c in polierurn (ecu.

    ` ritati non profpicitur. nain qui ab holiibus iniuriam impune accepit, ab


    Primipm ma- iifdem leges accepturus,ac polireru feruitutem alfurus eli. Qi'arnob
    mi'mm rem magn principis eli falua Republica, nec bel um appetere nec lila;
    Para

    rl/' oportere.

    cellitus,pacem precariznecprarlium conferere , nili plus vtilitatis in agig

    pta vicoria laturus eli , quam detrimenti li vinceretur.: vt quidem 4113


    necelfarium
    gulius prudentilfimus
    intulit nemini,8c
    princeps
    illatum
    fieri oportere
    propulfare
    indicabanqui
    latis habuirzpacem
    bellum nifi
    ve
    flat,

    ?) quantum quidem lieti poterat,fantillime coluit. At regulqs milieu:

    tfque principes , quique`artes imperatorias ac militares iacere patiun'


    tur , pacem clarifiimis Imperatoribus precari, ac deprecati bellum
    tu tpe videri non debet.I_ullius quidem iii. Pont.M.fufceptum ab Een
    rico ii. rege noliro bellum to focij dignitate ac falute tuenda, qutum
    quidem potetat, fuliinuit: ed cum tanti principis opibus impar libi vii
    deretur, pacifque tuendx autor elfe deberet, legatos ad pacem petdam

    mittere non dubitauit , teliatus per literas illatarum ab rege iniuriarurn


    \

    i. r
    Litcrx ii i 1.1
    dus Martfcriptr
    anno it..

    'fore Deum vltorem, ad quem prouocare fe dicebat. rex peren'ti pacem

    annuir, fque pro tribunali Dei opt.max.alfuturum fpopdit: cette fci

    re ramen Pontilicem vadimonia deferturum .Pontifex vt etat vrbanu'st


    i

    difteriui'n

    .'1' .

    571,

    ' inuitus `accepit , tametlidolorem verbis ac vultu limula

    ret. V;t totem animimavnitugo decus virtutu , quasque

    principexn' in fummo onoris gradu collocare folet: ita quoq;


    animos acmentesliri fpldore prflringit-,vt hominibusfp- x

    te Geru'nequm imprimee pulchrius elfcducanta In quo genere I_qomani ,wiwi/


    multa egregi 8: adirnmortaliratem memori gloriofe gelferunt.Nam
    '

    Eurius .Camillus Falifcos non vi . virtute debellauit. cum principum


    liberosaciLudimagiImm perduellem'ad obfellos mirri iquilIet.
    cius Pirrhumiregem ,l cuius potenzia Romanorum exercitusfregcrat,

    lingulari virtute fupcrauit,cm veneficum ::

    contentus oblatas libia rege prouincias ac pecuniarum vim : ca


    ptiu orumetiam quipsflfyr'rhus liberos dimiferat,pretium iulIit , ne

    quid tanto principi a . . Item cipio cumcapta Car


    tagine formofillimamCeltiberi'principis vxorem inuiolatam marito
    reddidillet, nulla 'viimaximarri I_fiifpani vregionem populo Romano

    fubegit; _yri quemrvmam cx omnibus ad imitandu-rn libi propoluerat,


    continentiam in conlimili vie'toria irnitatus. (15: tanta: virtutes popu.
    lo` Romano,qui necaurpitervinceremec virtute vinci poterat, non mo+

    d gloriamfedetiam'maxim-a regna pepererunt. Sed cm


    'ninita lint Romanarvirtutis exempla,tumvero nullum
    prclariusell: ad :municdos 8: conlirmandos ciuium animos aduer
    C fus hoiftium ,mecu'rriqumiquodi Senatu decretum ne caprino
    rumzoto millia quae cladi'rrilcnli fupetfiaerant,vllo preto redime

    ren mnesinrellig'eremt autrvinceridum ., aut

    _L

    dum elferqua - licanimdfra'tus perterritus 9 , vt :,Kybiw lib

    dcinceps de Romanis vitori'am vllam laturum defperaret. Igomani


    vero ciuitatis tocladibus aHliIurn 8: pre1

    fidio liabilierunra cm fiudicaret Snatus Annibalem , qui tantm Ro'-l


    [anguinis haufen: , opes etiam accepto pro capite ac libertate pre- a
    tio exhau'llurum , 8: ignauiilimos quoique ciues redditurum : ver.

    Iibertatis adempta, cteris ciuibusimcredibilom vincendi cupiditatem

    addiderunt. Sed vt calamitaribus acceptis deiici non poterantrita


    D cundis rebus elatiores animosqum antea gerebant. Cm enim Mtio-

    '

    -' _:

    Chus magnus amifo ingenriexercitu Legatos ad vtrumque Scipionem Swim; Vif,


    mifilfet pacis condiriones quas vellent accepturus, tulir, 1533 :
    manos nec vitosanimum ,nec ,viCtores amitt'ere: nec : ?

    riores pacis cqndition'esfe parta vikoria quam ante bellu rn dare conl`u`

    elfe. Nihil au tem Romanis,qum extra lines Imperij bella


    gerer'e ab Italiatiilirum velut-examinaqudam 8: colonias toto ter
    rarum orbe'd'llipare'vride amilIbs exercirus facil : aut vin
    cerent regiones eas quarum difp'endio bellum gelIerant , Imperium

    ,_

    fubiungere pollent. Neque enim fortem ac magnanimum principem .i d 2 .

    Imperij fui vilcei'ibus prlium committere , li extra


    nes Imperij anteuerteie polIit , autcrt alios exercitus vno amilfo , vel

    munitillimas acplurimas'arces quibus recipiat,habere oportetralio

    57i.

    LIBER

    QVINTVS

    qui periculum Imperij ac fortunarurn omnium facturuszvrntiochuu,


    is quem mod dixierfeueruba, Irolemaeus Cleopatra pater, Darius
    pollremus,ac fpeieges nollri aduerfus Anglos. Prudenrer I_itidouicris
    l

    '
    5

    Crallus rex Francorum,qui cum Imperatorem Illenricum vn cum irn

    periali exercitu in Galliani aduentare audiiller pro fufceptoarege Pouf


    rilicis C_ielafij patrocinio exercitum ipfe militum ducentorum milliurn

    7 { 15'.
    "

    confcriplit: tot enim lS_uggerius in hilloriam retulit:&.extra lilies Impe


    rij ad Rhenum vlque Huirimas Imperij prouincias longlatpopulatus
    holles anteuertit: qua re perterritus Imperator pacis conditionesarbi

    trio regisaccepir. Pari forritudine ac prudentia 'lhilippus'Augullus Lu;


    douici nepos,cm allat ellet Q_thon Imperatore vn cum regengl

    r &elgar regulis magno cum exercitu Galli'ap erere-,arces 8: oppi


    da rxlidio lrmauitzdeinde extra lineszlmperij ho esingti clade 'proa
    llrauit. Ac li uidem Irancifcus i. rex cm exercitu fad Papiam amillo
    in potellatem ollium venir tanram cladem in GallienvilceribusacceJ l
    pillet,Imperium hoc in exrremu m fui dilerimen venrurum fuille nemo
    ell: (vropinor) quidubiter.qua:cm in Ialia'.contigillendetrimenta

    mult leuiora fuereiquia ciuibus interim tpus ad animos colligdos 8c


    ad vites recuperandas datum ell,vr de failure'defperandum non eller.Ple
    rique ramen eum principem in quo fumma Reipub. potella's lit, prlio

    inrerelle oporterc negant : eque minus li bolles in intimos `Imperij re


    cellus penetrauerinr. Illud quidem facile allenrior,li princeps ignauus 8c
    abietianimifueritdin magnanimusv ell: acllirenuus, proculdubio mili*

    ribus animum incredibilem addit virfque duplicar : coque magisli ex-`


    . l` vt
    ercitui
    charus lit , ac lingulor
    virrutem
    interpellare
    ve it.Vrget
    air Mar05prfentia
    Turni. Spe
    fan principis
    przefentia
    fugamenim,
    exer
    7

    j : 'f fr

    citus reprellitwr Qfar ipfe aduerfus Morinos,dein de aduerfus B_ompeij


    liberos , cm de vita dimicaret. Qid item Eduardusznir. rex Anglor
    I_iquies ex prelio vitoriam reportauir,hoc icleo ei conrigille purr,qud
    exercitui lemper im pcrarer,ac pedes cr'i holle manusconfereret.. O`um

    multi regem prliaturum alacres confequunrur , quialienaimperia re


    cufarent t nam cm E_umenes Imperator grotaret, exercitus pugnam

    E* detreauit, ni letica adueheretur in cpum , vt eius aufpiciis ac duiu ' D


    . prmlium inirenr. Imperatorem ramen militis ollicia gerere nolo,nec le
    vitamque fuam in aperta pericula couiicere :vr temere fecille arguirur

    lelopidas,M.Marcellus,Vallo Fuxreus',ac plerique alij,quorum occafus


    _ incredibile attulit Reipubllca: detrimenrum . leartes imperarorias ac
    militares non attingo: nedifciplinarum fines ac p're-cepta mifceanrur:
    fed id rantm quod politic dilciplin proprium ell . igitu'r meat
    conclulionis fu mma ell, principem dubittem holles in eius Imperium

    iuuadere velint ncne,arces 8c oppida Hnitima praelidio militariaccura

    t munite, ac bellum extra lines Imperij, quantum quidem Heri porerit,

    gerere oporterc : aut (i lines fui Imperij peruaferit hollis , non temere
    prlium committendum , ac mult minus vitam hollibus oppone'dam
    elle,li cum bellicolillimis aut defperatis hominibus bellum geritur; qui

    DE

    REPVBLICA.'

    373

    cum nullam, fi vincant'u r, .falutis aut priidij fpem habentefperatione

    vitoriam fxpillime adipifcuntur: cuius rei cuminlinita (int exempla,


    ntillum namen Francorum noininicalamitofius effe potnit, ( quod _f

    pralio Piauienfi contigit tege: qui non mocl feipfu m',vitm Qu min.
    que (harman decus nobilitat-is , totif'que Imperij fortunas ancipiti pr

    lio commiiirznec hoitibus pacem pettibus,modo impune regni Hnibus


    exoedereliceret,indulgendurn putauit? qnd? decemjcireitr millia dell NMi/_primis
    'capuuu'm
    peraltorum'hominum
    abduxerunt. quadraginta
    I[allo fuxusquinque-milliafugarunt'
    conlimili errore peccauitac
    , cmad
    regem

    hoflium copias fudiffet, reliquias Hifpanorum in cuneutn


    coacizas fuga {ibifalutem quizreban't, perfecutus vitam primum,

    nec multo poll crtera quclariflimis vioriis adeptus enat,amifit.0\uid


    antiquacommemorem? quarisexercitus in Pharfalia farne ac inopia
    premebatur, vrbibus vndique legionibus hoflium terra matique cir
    cunfelfusc breui,nif1 vicilfetfame interiturusznihilominus ramen 'Pe

    peius prlium committerc inuifquelegiones laceifere non dubita


    uit. In tanta rerum defperatione Imperator Volicorum breui oratione
    milites hunc in moclum inllamtnauit, ~limitati armatis obliant virtute -

    1 necellitate Iuperiores dbs_1-lam autem vis negellitatis tanta. eli IWW@ *l*
    rementibus armis , vt quae iniufla : iufblima viaeantur. Iuilum eil:

    bellu m,inquit ille ad Sammites,quibus neceifariumc `pia arma,quibus


    C nulla nilli in arms relinquitur (pes. @amobr em fapienter liabius maxi- C,mr=1ff

    m usis qui gemis Fabi extremus futile dicitur,omnes omni-tim contu


    m elias ac dieria patienter ferte maluit,qum Reipublic for runas an
    cipitiprlio committere :atqueita cunando,vt,ait Ennius, reflituit
    re m. _A_nnibal vero qui cum Scipione de {umma rerum ante mnia pa

    tri certauit,lmperium ac Rempublicam perdidit.Romani quidem an


    tea fpius cum Pirrho , cum An nibalc in media Italia dimicauerant, vt

    neceffe ( tamenzfed ea gens erat cui exercitus nunquam deeffenr,


    cm per lees militares anno clefimo feptimo Romani ciues arma cape
    re necelTe aberent : ante quinquagelimum quintum
    . Itaque videmus apud -: m duo millia Romanorum Cen.
    D foribus ex albo ciuium exempta,qud annos quatuor fludia militi cle'

    feruiflent. nec vero acl bonorum petitionem admittebantur nifl faltem


    decenni militairent. ( quidemad militiarn initio coai funt TIM-imm:

    nitirnis ,quorum hollilibus incurfionibus aflidu vrgebantur: deinde c


    aliis
    ue aliisfderum
    (
    aut in focietatemacceptis,
    8:
    xilia at
    exclegibus
    imperabantur.
    Et cm in otio linemilites
    bellis ciuili

    bus gens militi dedita domi pacem colere non : aut vindicanclis
    fociorum ac fcleratorum iniuriis bella inferebt, aut illata fu flinuebti

    optimo cuique Im peratori 81&5$:51;


    prmia
    Re ublica maxima
    decernebant,
    id fapienter
    Senatu
    in*
    {litutuminquaiilacluerlus
    bella ciuilia
    remedium
    falutare. eil
    ]_od
    Bbiu
    Tribunufplebis obiecit Patribus ,bella` ex b_ellis feri,he plebs vnquam

    otio frueretur. Nec propterea cla'mellicam 8: vrba'nam difciplinm

    "

    LLBER quNTvs

    deferebant : fed idem ciuis Romanus boni Senatoris, boni Oratoris,bo


    nietiam Imperatoris laude cumulabatur: vt de _atone maiore ferrur:

    `qui _etiam de agricultura libros accurat lcripfit. nec turpe erat ab aratro
    ad Pontilicatum', acl militiam,.ad iudicia, ad conciones progredifuite
    nim Qazlat Pontifexc iudicio Ciceronis Orator eloquentilfimus,artil
    _

    que imperatori peritillimis. mi; militaris ac vrban laudis lludia ve

    ~ ~ '

    'teribus Grcis arqueltalis diutillime communia fuerunt. thcnienlcs

    . enim ineunte pubertate militabant3 , id eli anno tiecimoquartomecan

    'te fcxagelim vacatioa militia tribui folebat . Itaque tiliidcm, Peri

    Aclemffhemiftoclern, Alcibiadem,Phocionem,Leolihenem,Demetri
    Phalercumt alios innumerabiles ex omnibus Grciae ciuitatibus bel
    4 lllutarnph
    licam 8: .vrbanam difciplinam coluilfe, 8: in vtraque excelluille legi-B
    cionc.

    lmusrcasteros populosnonitem. nam (grietenfes,1EgyPtios,Indos,Cel


    - Ly

    tas,Perl`as vtraque { f cliuilille vid em us. Itaque Lycurgus gyptio

    curgo.Hcrodot.
    Czir dc Gallis.

    rum morempud q uos non nifi @glaiyris militare licebat,in fua Repu

    lib.6.

    blica probauitzquod 8: maioribus noltris,Claris teliimoniot Platoni

    Ytilevilum elhqui ciuium tres ordines fecit,c.ultodes,r.nilites, 8: agrico


    5 mamanPho-'las:acfpaulatim Athenienfes quoque ac Romani vtraque muriera diui
    '

    '= 18: quidem hoc breuiflimo vit curriculo,qui in vrbanz'tdifcipli-

    ~ _; qui in vtraque,viclemus ferneniinem.Augu


    ilus enim Senatoribus ac Proconfulibus gladij geliandi ius ademilc pri

    7 [ mus-1 videturdecurfu lver >temporum vrbani honores propri dignita-C


    m ttirs appellati cperun tzlic enim Qlliodorus 8
    dignitatumoliicia manu feclaudatur armata,c ciuilibus vellibus induci
    qui dilh'itionem publicam docentur operati: tuatamen di- l

    gnitas a terroribus eruatur,qugladio bellico rebus etiam pacatisaccin


    giturmrmaila iuris non furorisl-lc ille.Y_i_x enim ciues omnesmi

    _litaribus lludiisimbui falua Republica pollunt. @amobrem lr_ancil


    cus maior rex Francorum feptem legionum pedelirium copiarum quas
    v 155

    r www'

    imminentibusbellisarma capereiullerat, ordinem ac delcriptioncm

    luliulit : ac tamerliHenricus l'ilius partis inliitutum anno plivigeli


    -mo renoualler 1: idem ramen conlilium mutare coatus elhcm abiS

    .legionibusRempublicam
    motus vndi ueprclarius
    excitarivideret.
    @Lam/lum] difCuiPlimm perturbari,ac
    militarism tenuiifemusmiclail
    iudi D
    _cio multorumieri poterat,in hoc potillimm Imperio, quod
    lima: nationes'vndique circunllant. liquidem quatuor legiones pe

    ditum prter turmas equitum ad huius Imperij tutelam confeript, 8C


    in Imperij Hnibus quali militaria prazlidia collocat fuillent , prudenter
    Reipublic cautum videretur. ell: enim fer vigelima pars Im
    ] Romanbcuius Prdio. jffhf AUgUllIUS quadraginta legionesluf~
    _Heere iudicabat. (Mod f1 pro quatuor legionum quas clixi,ac turmarum

    gcff; equelirium annuo dio quingenties lelierti imperatum fuillet,


    l fatis omnibus fieri potuillct 8: quidem vberis quam decemlegionum
    gem"

    .liipendio temporibus Augulii dareturls enim quadraginta quatuor lc


    gionibus equitum lac_peditum _prter vrbanas 8: Prtorias cohortes,

    '

    prater

    u:

    3575

    rxte'rq'ue duaslclafi'csad Sttriufqueifuperi c-inferi maris tutelamepe

    rium .ab externis c'ciuilib-usbellis tutiIIimuml Lretl'didit: vix tam en qua


    termilliesinlannua lii-peiidia dedife confiar lpultzh'errima Omnium or
    dinum dekriptionerquam-cteri principes endum 8: adfrmit'
    dum proponete debuifent,qual Qrofiusf, Qio', IEranqiiillura'c re
    'liqui fcr-iptores monimpntis cxpreiiam rel-iquerttntf.v nec ramen 'Roma

    nismilitibus tarn exiguosffipenditi pr'cil'ari-fas eratgsmunc-i

    '- J .La .zo .

    z z'

    re igiturAuguIii iniiitiita feruantem i ac pto


    8: locoru m'rationeiipzndia'medi-ocriteraugentem,militaremf dil'cipl'ir

    nam tueri,iura ciuium ac fociorum defend'ere, hol'ies ab Imperij linibus


    procul {ominouere licebieat vrgentefbello non modlfdciosfefdetiam
    Rempublicam defercre,aut tyrones hoiiibus opponere,autiperegrinu`m
    militem magnamerced'e ad ptxdam cpgimur inuitare 'Nony tame-ri fg
    ciorum auxilia tepu dianda , vt plerifquefviderurznull 'enim'mai

    gnum Imperium line auxiliaribus (: copiis Bcgopibus au-geii',

    ne diu qtdem'hoium impetus fuinere,'autpaulmomento fiate


    tuiife certume. l,Sed ea fociorum auxilia probogquiasquis fderibus ifi/1.1
    agua ef:
    aclegibus co'nfocian'tur: vt ciuitates Heluetiorulm inter (: eofdem PWM

    holies habent 8: amicoszautfi ( pro tuendis Impetij cuiufque fini


    bus,non ad aliena inuadenda iungantur', vt 'quabtles leges vtrifque c~

    munes linenobis quidem cum Heluetiis' focieta'sl Imperij vtriu ].


    ,il C tutelam; led non iiidm legibusvnde fpius difcordi inter focios {ub

    oriuntur. gegesnoliri focietatemHeluetiorumfeolueruntaac rzita'metL


    conduxerunt quantam videmus,tumprofpter iura neceIIitudinis;
    tum etiam ne iinitirrii principes illosadfe ma-iori mercede perttalaernt',

    peditum quos optimos haber lilla "natio, 'legiones inde conferibert.


    prdam ver 8: agros hoiibus ereptos commu'nesieife opottet eorum'

    quiconiimtis copiis vititoriam adepti ( Y'verlfeitintis copiis


    arta'lim't ab vna ex [ociis ciui'tatibus,eius elle'ptopria oportet. Quod

    afgciis Romanorum non {atis accurate1 prouifum effet; dece ' ti`iimrae
    circunuenti Romanis:qui tametfi auxiliar fociisimperarctt (
    nu

    iotaqu'n-_t ipii con(eriberenttnihilominusA


    fuis" ipendiismilitaa
    .

    ' ramen
    2 '

    D bantfub R'omanis : fiJer'unt enim femper exercituum- ImperatoreszbJ

    mani: vrbes ver,arces,agri,oppida hofiibus erepta

    Romanoru ni

    tefiaternveniebant : nihil fer ptter tettiarnprdx parte ad fociospeb'


    uenicbat: ac ne honores quidem illis in Vrbe communicabantur: exec*
    .

    oppid paucis . Inde fociorum aduerfus Romanos graues querela;

    "

    ac poflrem (egale bellfiquo tota Italia deliagtauit >: nec ant exi-1' Saffi: fe : ,
    tum reperire potuit, qum'omnibus fer fociis ius'Roman ciuiratis leI

    ge Iullia tribuercturxAlthenienfes ea'dem fraude focios ci rcunueneran


    quibu's tributa 'imperabann nec vllum vnquam prlium,prter vnum 3, 5 ,
    ab Athenienlibus line fociali exercitugeiium memoratur. Ex quo : '

    ciorum ab Athenieniibus ad Lecedarmonios defe'tio ! lludeei


    quri potei'imum focialein exercitum diuerfarum gentium ac lint."
    guarum habere vtilius'fir,qum vnius lingu.vnius quidem gentis 'exer

    576

    LIBER Q'VINT'V'S

    citum oratione Im peratoris comlmodius : Poire oinor : nihilomi'

    nus ramen diuerfarum quoquez gentium legiones 'faci regi polie Pri.
    mus docuit-.qui tametii exercitu'm ex Mauris,Carrhaginfibus,

    Numidis,I-Iifpanis,Galiis,Italis,
    Grcis confcripfiifegclariiiimas
    ramen
    viorias adeprus eli , nec toros'qui'ndiecim
    annosquibus exercituipri

    fuirfsditio milirum excitata efiwa'c pe quoque norosrcxrcirus'ex


    , italis, G_ermanis, Gal'lisvcolleosftenu'rem gerer'e, 8: con
    cordiam fimul tueri vidimus': (: placaridifiicilim
    _up-_.'

    poile iudicauir Iolybius Scipionis Aiii'icnniprepror.` autem de


    focialibus copiis dixi,non pertinent, vr focior copias maiores qum
    domeiicas effe, ve'lim-:incc tamtam in alien is opibus'fpem collocare vriis

    obfiii non Pofiimmynicuiq'ue. planum (it peine-sims{umrriiunimpei~


    rij rerum Omnium eiIe , qui opibus prpond'erent :v quibus" collciis
    Imperiurnac domintum (i velint loccupzibunr:n_ek: ver volumasimpe

    Iandi cupidis vnquamoeeritlLL-d ii prouidcndum eli ne fociziseirerP


    citus domeficis copiisrobuior (it, quanto magis cuc'ndum ab e'xcr
    cir'u peregrinorum quibufcum nulla nobis focietasf, nullum'fdusgnul

    la: rariones nifi mercede contraneque enim dubium equin fux'po


    tius 8: vtilitati 8: (aiuti qum aliena inferuiant': premente' hofiiuni
    mesu au: viiori laude Prdmque tribuanr :aut fuga: latcbras
    qurantxm ramen alienis Iiipendiis bello affuefcantc par: opes qui
    bus alienum Imperium adipifcantur. (luid cxcmplis ? ncquec
    fxw uf-7

    nim vetera nobis conquirenda , cm tarc _aradinus piram

    lrum maximus ab Algerienfibus accertus vt eosferuitute Hifpanor


    qui arcem occupauerant, liberarct, parta viioria. Selimum regem cum

    domeicis occiderir,ac regnum Ariadeno fratrireiiqueritltem 8312181


    nus Tartarus quem /Egypri princeps acciuerar vtr. Chrifiinos deSyria
    deiiccret pulfis Cliriiiianislmperium ngypti occupauit/:quod vt fiabi
    'lius effenCircaHiorum Tartarorumvenalitiosad Corpori @elmperij
    fui cuodiam Egyptiis omnibus Syris ex'armatis adhibuira'c Horen

    riiiimum Imperij iiatum reliquir p'oieris , qui non nifi'Selirnn Turca


    rum rege deturbari potuerunt. Non aliter Heruli,Gothi,LangobardiI~'

    taliam: Franci Galliani :Anglofaxones Britanniam: Scoti fuiis PiisacD


    Brirns cam regionem quae nunc Scotia dicirur ,occuparuntcciimmm
    mercede-condurfti fuiiiisnt. '1:_urcaru m item Imperium inde poimum

    incrementum accepit . quod diiidenribus de Orientis Imperio (4


    ru m principibus ipfi merccde accerfiti ai'Hjas Chrifiino'rumop'eq

    penitus.'irrri'uer'urir.l Enquidcm Q_a_rolus v. Imperator Germaniani


    Prouin'ci formam pene redegerat eadern fraude qua illi i cm (cillch
    Germani pars religionis {pede Hifpanorum 8: Iraiorumopes cuoca(-l
    (: nam viis Saxonum Principibusmteros eriam Hifpanorm Impr.'d

    riis fubicere renrnbar. iam Rhilippum Hlium Germanorumfiegfm


    de_ngamtmifl viri randem-Gailorum opes implorafi'emq'uibusIjrn

    rico rege feruirurisiius metu liberaros efe libris peruulgaris-copiircri


    non-dubirarundd quidem aurea Carolo Irnperiu m'

    emr.

    nDE@
    EPE)

    P D 5.R.1E.1>V B L,1,C.At

    577

    etat. nani duodecim capiteiurisiuradi verbis :aPontilice Moguntino

    conceptis Imperator dilert : fevperegrinumexcrcitumi'in Ger- f / j

    maniamnunq'uanatradututum. Iand mortuo Carolo csreatoresipfr by


    us 1' feipfos .obllrinx'erunte ne in poa
    llerumperegrinum Impieraroremfacerent. prudenter id quidem, B le

    i* diuih congruenter. Si ramen ditimellicu m Imperium cities ferte no,

    L -.

    ing commodius elli-procul Impera'tor'em :acce'rlere quam,l linuimu rn.

    ItaquezulEtoli-annuumfllmperatorem Antiochum' Alia: r_egem,f.'1`atenT


    tini Pirfrhumoloni Henricum ducem ], Leo rex Armenia: vn
    ex
    literis : vregis Pannoniarum -repudiatis vicinis aeciuer'unr. . l

    B alioqui metuendu'm eliine-linitimu-slmperaror perpetuum Imperium "

    inuadatau't li perpetuumellhreditarium faciatraut fi hxreditario iure


    ad pollcros quoque noui principis regnum peruenturum lit, quali 'pro-

    uinciam Imperij lhizvcligalem lit habituus-auieq'ue enimlperandum


    ell principem vicinumde 'aliena genrepotisqum de lua lolicitnm fo
    rezaut vt fuos tueatur,peregrinos non delerrurum.Vt igitur hanc dilpu

    taiinem ltiiamus ',lomni ciuitaum generi arlces aliquot vrlilve muni-

    y tillirnas in Hnibuslmperi) necellhrias elle du'co, in quibus .


    5 artibus exerceanrur : iilque prilidiaI lidu'.4

    cinomin'e aut fcudafruenda tribuan tur a ve. -veteres militia: eat ?


    ea'quaz in Imperio Turcarum FIlimaria dicuntur, qua: militibus non ali
    C ter ac lacerdotia con cedtintu,vt'imminen_tibusbellorum periculis cu na

    equis >armati prll - nihil ad hatred-es"

    turum fir, fed llt'rnuillinis qui-bu (que tantum militibus principis bene~
    licio omni alinatione'intferdita; dentut : ne deinceps militibus pra'ri

    acimpunlatrocuri : r quod nuncftantnimpunit'arefllij vam-ilitia


    quilgmanisremperantiag,prudenti?, { [chula: liuitm uncala'
    Itrocinand-i ats elle videaturtti Anne .milites-quof'iunitvirtitii- prutmi'a tule

    la propo lira lintg rnilitiadeterreantureveceramos beiieliaiisiilnmunikar-i


    bus 8c vacationibus necelfarisflieipublie mueribt s Koeln arioxlmore

    Cumularetdportebitei . (Dg/ priiniipibus eo' diligentisicurafndaienitq-u


    agriatberiorosfaiei.fertiliqresutilrnperia bellieoliliimaruirn
    D gentum irgionibus-incdnfella ; cuiufmodifnfk Qailiailtaliaylannqptii,

    AGr:et:ia,Alial lniiioriBerliaJplifque mediterranei maris inlnle,qu pi


    [ ihcurli o'nibus .vn dique parthu fver .in extremisfScytharurh

    ac 'Ethiopum linibdsfpo'lita: {unt-regiones , qu [unt ab holh'um'mc'ur- .


    liouibus remiotioresg, 'faeiliiis arte'militetriae,I prlidiis. in iliraribu's ca

    rere polItinttminsetiam :ltd-S ept'entniones quam quil ltmtadeu.

    : quod'illifufaptegnartiira ltis at; plus etiam quam {atis eli, ad belli


    lludia feranrfrfr ac propterwfu-mmam '_qurutndeo piam exerciru siliabet

    quam creriparabiliores. excipio llatum popularem, quodvbic'unque


    tandem fuerit-,nec'mfilitari difciplina diu neovfubel li carene. Illud
    etiam acciurattcauendum erin,- cui ptgefter eos qui conlcripti fuerim

    milites, aut militaribus difciplinis allidu inlirurosrma capere'ac mj


    litiae lludia confe ratiliceat z ne vel vrbani crues bellis alliieti otium at'

    _/_.

    378

    115'

    pacem abhorreant : agricol ver armorum fiducia latrocinari qum a


    gros colere maling. Quanquam nihil periculofius efl quam ex agricole
    tyronibus exercitum confcribere, qui'hoitium confpeiu vel clafIico
    perterriti fignadeferere confueuerunt'. Qpif-ices ver ac fellularijtum
    qud in oppidorum vmbra delitefcunt-,tunretiamquod ex ipf (
    dinturna membrorum mollitiem- ae'prfertim tibiarum imbecillitatcm
    contraxerunt,'nec iniurias,cliperferre, nec fiare diti,pofl`unt:quos pro
    pterea B_omani ad bella minime om ninm idoneos effe fummo conferi
    r s L5ui$\ib8iq fu iudicauerunt.

    Er quoniam de bello ac atque omnino de mili

    fine contr qua

    pum nomi taribus copiis ,8c fociorum auxiliis fatis mu ta dixiTe videmur: confe
    quens efl: etiam vt de fderibus fanciendis, Beineunda cum principibus
    pia.

    Maurus in Vro

    ac populis'focietatec qua ratione cuique optim cauearur,difi`eramus.

    Eeir; @figli ,Je'ue fa/eriua @- pais {-:


    ncien t munie si A

    5? fi

    vr.

    7 : a A fecialia `qu fuperioribus (uur confequentiamec ably.


    l s reconfultismec ab iis quotquot deRepublica fcripferuntper

    tratata fuiffe videmus : cm ramen nulla reprincipesacpo


    i puli grauis peticlitcntur quam in ace cum hofiibus fan. i
    cienda,aut in foederibus feriendis, aut {52 focietare,feu cum pc
    regripis, fe ciuibus ,feceflione quadam aut ciuili bello ablnioncC
    mutua diftratis agaturzin quo genere quemadmodum optim quibuf

    que caueatur quri f`oler. mi; vt clari's illucefcant,definitionibus fm


    gulorum nobis vtendum ell. h_igitur feeiale fide dictum c fecialcs

    quia publica: fidei inter populos prerant vt fdere fides pacis cflituc
    A retur : fic enim M. in iis qua?. de lingua# Latina extant, t libro

    ma --
    bellum nullum nifi pium putabant gerioporrere ac prius fecialesqg
    -tuor mitrebant quos Oratores vocabant. Pdus autem . quod c fidus

    `ab Finnlo dictum fuiffe idem Yarro ( publica populorum prin


    .'cipm-ve inter ipfos conuentio in perpetuum*conceptafponfio ducum,
    zLegatormve conuentum fine populi'iuffu ', cuius exirus 8cc-D
    ditiones principibus populifve pendent , vt rata irritave fint promifla.
    Patio principum populormve conuentio temporaria', que fpius ma
    giftratuum'aut duc po'refati permitttur , quiad breue tempus~difier
    re,autpai:is aliquot dieru'rn induciis fuffinere bella iure poflmt. In

    foedcribus antiqu is praeter nomina fe'cialium vtriufque populi nulla in


    l[cripta erantzin fponfionibus nomina ducum Legatormveinfereban
    tur:vtiConful Romanus qui cum Sam-niribus pacem'iniuffu populi R0
    manifeceraran concione differuitzex cuius'oratione,8c ex hiftoricorurn

    fontibus diferimen foederis fponfione , 8c vtriufque 'pationehaufi


    mus 8: expreflimus , rametfi hcinterdum ab imperitis confundunrur

    Tria funt autem genera foederumaut enim eu mamic'is , aut cum h_Olli
    bus fdus eft,autc iis qui neclloftes fun'tnecamici. Cum hof'tibus pn
    eifcimur

    ):

    DE

    REPVB'LLIC-.

    5279

    cifcimur diuturnasinducias,a-ut pacem Perpetuamutamicitiam. Item

    in pacis aionibusut offenliones accepta: reticenturgvt ( :


    ` :athe omnino iniuritru'mI obliuionc de linibus re
    : de captiuis redd~endis~,aut de'iure maieliati-s,jauvcommercio

    rum chofpitij agi confueuit. Cum amici-:fonderia temporibu'sdeinita


    renouantur,aut imm ucantumut priu'atorqmicontroerlifdeliniunturi

    Cum caeteris amiciti contrahuntur-qulofdere `au_iiiqinofidqu du.

    111:.\ modo cm alter populus altius maielatenvqbferuare


    iuperorem con Eteri, (efqtie in ei'usy clientelam,i3c q'ua'li in'cutlam;tra~
    Vdere profitetu r-,quod patrocinium Idicituraut [ quid' agno-4
    ' fcit, 8: comiter maielarem eius obfetuarepromitti'znon'ramen ineius

    y i

    i : in :
    bo Patrieius.

    B clientelam concedit. @i autem in fdere fuperioremvagnofcuntdj vel


    tributurn penon'mve dependen: {/] ab omni p_enlio;
    ne tributve immunes'funt. @leo ) coniuguntur quod Latini
    tu v M n v` s appellant-,fuzz maieflatisdignitatem'nulla fui

    tedeminutam rerinent : quia nec alter alterum vtifuperiorem oblerua-l


    re,necalter alteri in honorum prrogatiua'cedere tenetnr: etiamfl alius

    alio plus minfve adauxilia mutua conferre promiferit. (Mi ver


    te vcl vc'oai deditionem feccrunt, in quidem , non ramen in foi#

    dusveniunt, fubditis nihil dilieruntic enim L_iuius fcribit de Cam


    Panis qui { 1 Romanis dediderant , Aliam elle conditioncm
    C eorum qui non fderc,(ed Per deditionemin veniffenr.Omnibu$

    autem fdcratis Principibus populfve comm unis focietasmicitia,


    iusholpitij,commerciorum,vt liceat in { lines ire,agere, nego
    tiari,res rationfquc Contraliere,c libere mercaturam. quarundam rer,

    aut omniu mvlrr citrque exercere,dquc fine veigalis vllius folutio

    nc,aut certo vetigali,quod fdee mereatoribus imperatur.Horurn


    item fder'atorum dugfunt genera :alterum eorum qui auxiliarnutua
    pacifc'unturJi ab hofiibus lacciiti Fuer'intmlterurn eorumqui etiam mu
    tuasopes' 8: copias ad fociorum'holes inuad endos Promittunt , dque _
    vel exceptis quibufdam, vel [ine vllius exceptione. Omnium autem ar

    illitna focietas cm coldem $8: eoldem cumfociis amicos ha


    D bemus. In quo genere focieratis 8: amicitiaz principes honorari quod;

    darn gemis iniigne,puta militare cingulum , torqumve mutu' dare c


    accipere confueuerunt. Interdum etiam connubiis {ocietates ac fdera

    fanciuntur. `'Sancior tam en focietas ac fides quam regi ,_ vir viro,


    populus populo dat ac'cipitque vicillim:qualia [unt antiqua lrancorum
    /

    Cum c 55915 fdera:quorurn verborum quanta vis elfenli n. ,f


    , quidem intelleium Eduardui i 1 i. rex Anglorum' )"Hf ff

    regno exutus elfenac Frcorum opes fdere pactas per Legatos implo`= "
    ratenrefponfurn Legatis cum Anglorum rege regnque contraum
    `.

    elle fdusmec aduerfus nouum Anglim regern regntnve faluis fderi

    bus bellum geri poile. vis horum verborum CVM E P or v'


    Love. At 'cum rex regi , 8: vir vim datilidem etiam regno fpoliatus au#
    Xilillm iurepetere PoteliHe autem fdera vr faniora fin't {pe in Sei

    1580

    .LIBERKLVINTVS

    natu Yelinuriamaiorewel in comitiis optimatum populve 910111111:


    ganturzvlt oauetur .eo fdere

    od 115111111 11 11111 111.111.

    c_orutn regem : @_igmilian Auiiria: ducem anno . c 011111101.


    1211 etiam vnu mgenus fderis quod neut'rum dicimus,idque ab iis ier
    coiri (oler qui inter medios hoiiium fines poiiti 111111 vt ab vtrifque tuti

    1482.

    iint: quale 111 fdus .cum populis llirgtindionum qui liberi appelltur:
    quibus aceeiiit i @__aiiinorum ager rogatione Heluetior. Rurfus omnia

    {301101511

    fdera autfperpetua 111111, aut tempore definita , aurtandiu vim habitu

    . 11111101] _principes vixerint . Spius ramen excipitur, vt alteru


    U tro principe mortuo ttes quaturve annos focietati c ucceiiore locus

    iitzvt in fderibus Erancor cumlljlelueriisix uibus peripiciturLega-B


    1:05 1311111011 magn fdera n tis accurate diiiribuii`
    5 LiiusJu. 4

    fe, cum dicet't, Triatz'ttt'iA _eifegenera foederzvn c bello 1116115 dicere


    tur leges : alter `1151111 pares bello aequo foedere in pac 8c amiciti veni

    rtterri cm qui nqu boites fuerunt,ad amiciti fderecoeunt qui


    -

    _ /4

    ; Wwf/ffl.

    neque dicunt neque accipit'it leges.His ita explicatis,d_ecautionibusi

    Mun-___

    derum diiferamus. Inter bonos quidem data fides : accepta vicifiim ad


    mutua principu m inter ipfos para conuenta fatis habere momenti plc

    rifque vide-tur. Sin dubia fides elhaut cum hoiiibus agarur,obiidibusca

    ueri folet. Sunr etiam qui arces oppid'ftve 111 dedi aut omnino dirui ve
    111112 interdum quoque 111611 exarmantur quo'mius iidetn fallere 11111
    lint,poiiint. Omnium autem cautionum maxima puraturfi fdera aiii-C
    nitate ae propinquitare crrratta iungantur. Sed vr 110115 5.10115, 111610
    res 1116115, potentes tenuibus,principes iubditis diiferuntzita cautio

    ucs aliis alize maiores quruntur . Vr ramen tutiiiim cuique caueatur,


    condirones,quanrum quidem fieri poterit,quiiiimas eife oportet.Ni

    1111 111111 verius quam quod I_lantio Coniule Romano in Senatu rli
    lium 1:11, diutius ea cditione eiie poiie cuius cum
    poeniteat. @erebatut Legato Iriuernat qua pna 11105 1115 dignos
    arbitraretur, Ea,inquit,qua qui liberi eii'e debeant : tum Coniul,Quidil`

    vobis ignofcatur pacmne fidam habituti 111 111115?111 Legatus,ierralpL


    dedetitisc iidam 8c perpetuam:ii malam haucl diuturnamHc Legati

    vox i_u_nioribus nimis arrogans videbatur , ienioribus non item: quippeD


    vicinos Vrbi populos qui pro libertate 120111111 dimicarent, Romanaci

    uitate dignos iudicabant: a ioqui nec in iide retineri,necin amicitia poi


    ie. Arque in eam fenrentiam Senatufconfultum faum eii,deinde la

    4 lib. i.

    tum ad populum de ciuitate Priuernatibus tribu'da : 1511116 antea' cum


    Latinis ciu itatibusaduerfus Romanos coniurauerant,ac 111611 dedition'
    fecerant. Mos autem, inquit Liuius 4 , Romanis vetuiius etat, cum quo

    nec foedere nec :equis legibus iungere'tur amicitia,non pris Im crioin


    cum tanquam pacatum vti,qu:`tm omnia diuina humanaque dedidiiiet,
    bbiicles accepti, arma adempta , prfidia vrbibus impoiita forent. Non

    enim fpera'ndum 11 in obfequio retineri polie populum aut qui iem


    per anrealiber fuerit , 11111 exarmata ciuitate ac praziidio vrbi 'impoilw

    quieturum.Liberratem ver qui quadam ex parte minuut,- acris 11111111


    lam

    lnt qum quipenitus adimu'nr: vt Luggginln'xi i. regern ncccp'imuii '


    @nuenfes Francorum fiducia-'8: clientela rebellanres fregife, vrbc:` @ma iff
    capr ducemisiaureorum millibus , prefido arci impofiro miilernuiffe:
    eos ramen fuis legibus .ac magiiratrbus viu ere permifif: prterqunm

    . `qufl gumifrnata regali figura (ignari iuiirommodius : liberta


    .tem illis inregr'. reflituere ai: @dos focios habere :aut fi perEdia meruen

    : in pruinci formamredigere : cm antea Ludouicus :1.


    anuenb;us.cum annua penfone clientem xgre accepiifeu

    qucl iampridein clientela quam Q_rglgjxfrancorum rege fubierr,

    belli : meru fublato defeciifemlcrg l_3_ernares olim cm urdor 353477

    B orum nobiligenrepremerenmr , Petierunt comite llobro um vt

    ein clientelarn reciperenhic parrocinium non'recufauir:fed fublz

    to nihil prius habuerunr qum vr lege clientelari foluerenturzquam con


    ditionem comes accipere , Hdo's focios qum indos clientes

    habere..O`ugm.obrem Bringime maior rex. Francorum,mal~vt opinor.,


    .confulrus,clientela G_enuenfglibcrare noluit, tametfi ducenra aurcor
    millia, vt Prxfidium ab arce Genuenfi amoucrer,obrulifl`ent,cm 8 grae
    ui belloc'ino s Pecunia. vndique premererur.Ex quo faris intelligi po
    : nunquam in obfequio permanfuros,qucunquc rebel

    landioccafio darerur. Alrerutrum enim oportuitJidos inquam ac libe


    ros haberefocios'quque fdere coniosut penitus Reipu

    blic adminiflrand poreilate vri fubcliros in officio conrinerel-ic dicct

    aliqu'is non licere fpecie parrocinij cliribus eriperelibertatem.


    Ego ver nunc licere pur ii cliens - sA 1
    qpulos vcigales. fecit'qui liberrate abutebanturlmarnobrem Caro- ug
    : np,- formam Yirodunos, "llillosmc L_/Ietenfeszquo

    dammudolredegir, cm. : clandellinis coniurarionibus ida


    verif anosinvrbes admitrercnr. yanibus enim fderibus qu:
    11 fuis legibus, moribus, magi

    rrus,:conls.8c integra libcrrareyfurs-z fed 4baec caurio inans di ,1i

    .Prine i squipatmciniurrifufcepit, Clienrum vmbes arcfne prxidio red


    near: 'iquidem ex liberis popplis chigarles quotics voler,eHicere poi'r.
    D Qgiseenim qui neilciat anriamfllaie ad Mofam ,C_merac
    '.Vicxmm Aurizequgemis:Auflriac patrocinium adamauerant, re-
    ___.

    ceproprfidio libertaremmifreflifdem afibus clicari [933


    Barmenia rex,quiAii Rriacorum infidias metuens Tu rcarum clicn~

    telam fubiir~, , Aquibus 'ramen . [ inA moduni oppreffus eli.


    Ferdingndus Aull'rusregnumPannpniarum ais conuenris qua: inter'
    fio'rs gentimpmraa [ fe perrinere comendebar.

    /
    d
    .

    fedea 'paaffine p_liconfenione exrgrignullo flabili fundamro ni


    videbvanrurrn regislcreatiapqpuli,fuffragiis Heri deberet. O`ud (i

    gens Aflri. pmpinquilarileSJmEeriirgrermquc gloria


    rens rogarionemfadlpopulum Qannoniarum ruliTet,Vellenr iuberenr ve
    num aliqu fui generis regem inaugurari,regn illud nulla vi adepruros

    fuiffe confldns'opini ell.,de ne populus iure fuiragior in regen-cando


    ccc 3

    582.
    '15
    excideret, Matthacum'Coruinum 615615 fponte maluit

    quam Sigilrnundi Imperatoris liberos habere. confequentia-ver .


    _

    cum rege Coruino 8: Auriacis principibus inita ordines rata quidem

    l J s.

    habuerunt,ea ramen ereptis fuifragiisc armorum metu potius extorta,


    quam legitimo conlenfu faa querebtintur.V Itaquecm ad'vmprola
    pfa res elfenpopulus Turcarum opes eblanditus `ctra Egdirrandurn,
    ,cui ramen prou incias aliquot fruendas Turc-'a reliquit,ea lege vt Elco-ve
    xicigal annuum dependeret. qua x te Turcarum princeps Imperatorem

    . ,f .' j'

    y.Germanordum fe tributariurnhaberetglo-riatur; Im erator

    -e-f//mi'
    7, l,
    ; r'f 14/

    nem non tributum appellat. diifertautem hoc ab il :quod


    fu bditis aut ab iis qui potentiorum vi coati vt libertate ac pace fruenen- B
    tur,pecuniam victoribus fe daturos fpoponderunt. Een@ _libera (cu
    cliente,{eu ab iis dilToluatur qui :equo fdere focietatem 8: amicitiam

    cum iis inicrunt qu ifefe cum hoilibus ciunxerint : feu ab iis auxiliares
    .copias vigente bello accipiant: vt quidem noflri regcscum VIIeluetiis in
    focietatem quis {- venerunt, ealege tamenvtreges arbitrio

    'fuoexercitu m Heluetiorum ad huius Imperij tutelam conicriberent:


    ac viciflim Heluetiis aduerfus holliles incurfiones opem ferrent. fed
    quoniam ad huius Imperij tutelam frequentes exercitus ab Heluetiis
    acciri neceife etat , ne huius Imperij Helueuos Francorum
    focietatediuellerent, reges nollri libenter mille aureorum
    in (ingulas ciuitates fpoponderunt: tametfi Francifcus maior r'ex Fran-'C `

    20 ad Marinianum paulo ante fiius commiffo clarillimam


    omnium vitoriam de Ijeluetiis retulilfet. Ac tametfi fuperis diximus
    veriflim appellari cm tenues liberam 8: gratuitarn po
    l-1mdi~ tentiorum clientelam fubeunt : quia rnerces- oilicio non dcbetur: po.,

    tentiores autem tenuiu ' iriiuriasI fquipe

    re debent :inihilominus ramen nulla fer patrocinia gratis fufcipiuntur:


    arque interdum tenues inuitis ac recufatitibus patronis peniionem pro
    mittunt,vt obligatio ne necefluia quali merced: foluta ad opem feren

    ~ dam tenetu r. Id quidem veteribus contra decus contrque dignitatern


    .Imperijfatum iudicaretur : fed poileaquam vtilium 8:
    confufa ratio patrocinia potentiorum mercede conduci oportuit,fD

    ne imbecilles iniu ria tyran norum opprimerentur. Hinc Saluiani Maili


    lienis graues querela: , opes fcilicet' tenuium'patrociniis-e-iauriri vt

    falui elle poflint. Quis enim qui'nefciatlzgcenfes,Barmenfesi Gi


    nuenfes , Elprentinos patrocinium-regis ingenti'mer
    cede pacifci. Illud etiam indignius minimq'ue ferendum,parrocinij
    pretium clientibus folui, non vt-a'b hoftibus aut finirirnis, (ed vt ab
    iplius patroni latrociniis tutiores lint. Nam po'ca'lamitatem Papieri
    Francis illatam omnes Italia: ciuitates patrocinia'regis

    - gna vi pecuniarum mercati . L_ucenfesquidem decem aureo


    millibus.S~enenfes quindecim millibus.
    Perrarieniisquinqua
    ginta millibussfed hicquidem fpecie mutui,cum effet in clientela Fran
    corum. Hoc ver turpius (it an (celeratius non facile dici : cum
    (lul

    D.E i RB R'_V,B L I .
    585
    qui Patronati! .lele fetat,m'er`cedcm accipere, ac nihilominus in iplis pc
    riculisclien'tem defererequid? Sigifmqndus Au ulius rex Poloni pa

    trocini'utn I__._iflan dorum Oontta regem Molchoui.taruni fufceperat : loe


    dere ramen cum'rege Mofchouita `perculfo clientes turpiter non tam
    deferuille fqum prodi'dilfe dicitur. Q`ud li :q uis [ubditus regntim
    alienulm adeptus liulquc in eius principis cui lubditus eli, lidem 8:
    quali rex dedetit, duplici nexu patronus, ad clientis c lubditi

    tutelain obligaturzeque magis li de clientii exillimatione ac dignitate


    utaturrvt notrita pridetn-7 Pius v. Pont. maxrreginam citati giiin

    iulferat ,l .8c quidem edito peremptotio , vt pro Tribunali POntilicis fc


    liatodielileret'pn publicationis bonorum . Carolus ix. rex
    'aduerliis Pon tificis iniurias regina: patrocinium le fu {cepich declarauit,
    .tum quia'-bi propinquitate coniuntiliima elfer, tumetiam qucl in
    ius lide,obl`equio,ac patrocinio femper fuilletperiniquum vide
    riccontramotem maiorum, contrque regurn 8: Ponticum-'pada

    __

    conuentahuius. Imperij fubditos capitis arcelfcre, famque lac fortuna


    _tuni caulam apudPOntilicem maximum dicere : cum ramen Clemens

    vii. Pont. max. duos ad regem Anglorum Legatos milillet,


    vtquas-repudiand regime1 caulas habetet,ipG lalua principum maiela
    tedilquirerent: quoniam POntilicis aducrfus reginam Nauarrz inter
    dita regis quoque Caroli dignitatem violare videbantut, Pontilicem

    . C per Legaruni admontiit, le quliionem de lubditis quorum fraude ac


    doloid fatum ell`et,liabiturum:petiit ramen vt [ua illa'intetdia ac de

    creta reuocaret : alioqui'regin Hblque illatam iniuri pro iure lux ma


    _

    ieliatisl more m-aiorumfe vlturum declarauit. CertLudouicusiunior

    ,Theobaldum Campani comiteni-olimacerrim caliigauit, quod eius


    n"

    il

    ope conlilive Pontifex Romaans Veromanduorum comitem diris


    exectaiionibus deuouilfet. ~Spe l'it tamen vt'clientes: pericolimetu'li

    b_c'ratifaduerfus patronos arma capiantmc ne vetera quasrantur,.domc+


    llici 'abundamus exemplis.`I Cairn enimiSaxoni duxioannes ,PliiliqgV
    pus yIrIelTorum princeps, _Mauricius item Philippi gener, 8: Libertas .
    , Impetatoiiis Y`(_Elitoli vtrfcruitute preme
    D rentur,acl opes Henrigil1_.;Ijrancorumregisafpexerunt. Rex Hen

    ricus in fummairoluntate patro'cinium pi'iiicipum Im-perique .

    nicitutelam fulcepitt aduerfus Imperatoretn; quicum antea concor


    dillim [efe gellerat, ingenretn exercitum confcriplit :ac tantum abfiiit
    Yteo nomine ecuniai acciperet ,vt etiam ducenta aureor millia Ger
    manispriticipi usbeuiaduerfus Carolum gerendi caufa magniltictlan-I
    giretu'r;v` tame-rfi capite 3. fderis , quod ab illis. cum rege 8_ Ftrdugij.
    mi
    Henrico e'rat ,i tres vrbes Imperij Germanici Gallis iinitimas 8:
    Gallica-'lingua vtentes re ioccupare liceret,non pris ramen Imperator
    lGef'fmia: l'inibus'excelligt, principibus 8: vrbibus Germanotuti'i {erui
    tute liberatis , q'um clientes patrocinium regis Henrici eiurarunt: neq;
    id tantm,verumetiam Henrico Germani liberatori ac patrono nela-

    ritmi bellum indixert. Poll: etiam9 Omnium Imperij Germanici oi'di- 2:13 ;
    c 4

    5'84

    LIBER"O",VIN`TV'S

    num >coriieniu apert decretu rn bellum aduerius regem,niivrbcs illas

    Imperij,quas legibus fder huic Imperio iubiecetanreiiituere veli


    ler.tametii Yitgdunum iam inde a Carolo vi. re ein clientela Franco.
    rum fuiiiet. Sed imperialis decreti vim abieriit copiarum , aut coniilij,
    aut animi,aur pecuniarum inopia,aut quod verius eii,vrbium~ex ugua

    darum deiperario non volunras. Aurea*- rex admonirus etat or inibus


    Imperij gratum fore,ii vrbes ilias quas dirai,h_4_etim=,iiiquam, T_`t_r_llum

    Yigidunum iub Imperij iiducia rerineret... Er quoniam parroni' a client


    ~` - ' _f ' tibus non magis inuadi poiiunt quam potentes abini'imis: ita maiorem

    ' his quam illis cau rionem adhibere oporter, ncpatrocinij ipecie libertai
    tem amittant. I-Ic occurret aliquis, abiurdum videri clientem a 'parro- B

    no cautionem exigere,cm ie iuaque eius iidei ac poteiia'ri credere non

    dubitet. Id quidem indignum aliquando Curia: Patiiiorum'viium ,

    qua: valialum aiecuritatis petitione contra dominum. deprero iub'moi


    spum
    wmire
    Scde proceiiithominum
    fraus ac eriidia,vt
    vaiialis
    contra
    Gd' uit.
    'm patroniTuccurti
    oportere iapientibaus
    videaturetiam
    :quanto
    igitur

    Ius quznmnno v1

    , d d' quius in eo geneteclientibus opem Ferre? Prima igitur c_agtltidojiill/_t

    GJlrIl<1-

    azquiiiimis condirionibus vterque vtrique teneariif; einde vr patroci

    @Lamm/ig. nij tabulae,quas noiiri protetionis literas appellanr,clientibus a patro


    "m
    no deutunquibus teitatum iir iura maieiiatis falua 8: integra clientibus
    futurazquas tabulae a nouis principibus raras haberi oportet: alioqui pa
    trociuium morte clientis qu ac patroni diiioluitur.Quamobrem M_e; C
    >tcnies mortuo I-_I_enrico i i. rege Francotum,clientclares tabulas a Caro
    lo Henriciiilio coni-itmari petierunt: non quidem 'vt ab hoiiibus turio
    : eiienrfed vt iure maieiiatis ac libertare [ua vti frui licerct. Arq ue hatc
    non modo, patrociniorum fed etiam fderum ac iocietarum cum popu
    lis aut ciuitatib us contractarum ratihabitio a conieq utibus principibus

    exigi deber,qualioqui morte dirimere'tur. .Nam Igrfelis rex Macedo

    4 "-4- num mortuo I__hilippo parte Legatos ad.S.P.R.miiit * . vt ca quae Philip


    po cum Romanis iocietas 8: amicitia intercciierar,ie Imperium ineunte
    continuaretur. At cm Romanileges eaidcm fderu m,qu priscurn
    Philippo fuctat, renouari vellent,tecuiauit Perfcusicm diccrer
    bi cum paternis fdcribus commune eiiczii-Romani amicitiam ac focic D

    : rabat. :amm colere velleiit,pris de patis conuenrisi agi oportere. Ira quo

    que I:I_e_nricus_v i i. rex Anglorum cm ~a Phili o Caroli v. Imperatoris


    '

    parteA _uiolcium ducem iuratus reccpiiict ea lege ne in cum iuiret, nr


    ve illi vitam eriperer, iidem ierua'uitzfed mortuo Illenrico vi i.Henricus

    vi i i .filius ducem iecuri percuti mandauitzcm dicerct ic gec,pac1is,'ne__

    iureiurando partis obligari. oportct igitur _ita camerev vt qui iiipulatut


    proie hredibique fuis ac iucceiiotibus Imperijilipulctur: 8: qui pro

    mittit pro fe hredibi'iique fuis ac iuccciioribus promittat', vt obligatio


    gigli-2355? iit eiiicax _ ed quod antea dixi dicendum (:1
    Omnium periculoiiiiimum ciI`e,ni li bene accurarequc ciieniutniiberra

    Praia .

    ~ '

    ti caueatur: quoniam icepiiiime fit vt patrom in dominos vel etiam in

    tyrannos,clientcs in iubditos,ipius etiam in feruos euadanr : quibus


    vr ca

    DE REPVBLICA.
    585
    vt caurunterminatida _patrocinia breuiore remporun'i in'ter'uallo
    vt fi clientibusgrauiora videautur,m'utari:f1 honefla,continuari poifint:

    idque potiffimm in populatibus 8c optimatum Imper~iis,qu quodam

    modoifem 'terna fum. (Liamobtem Geneuates cumifgrnatibus fidu

    ciaclienr ticontrata 7, annis t_'_t_iginta : qui 7 mi@


    bus elapfis difiunbata ciuitas pau corum "ciuium occulta coniuratiof

    ne,fvtBetnatumn Imperio acporefiati Gen-cua dederetur: captis tamen at:


    carfis aliquot ciuraris,focietas :equo foedere cuttiB'ertiatibus ilza 8 . 8 rbb
    Pallunt enim qui antea lpatrocinij fondus cum Bernatibus fuiffe neganr,I

    propterrerum acverborum ignorationem . quod enim Latini lpatroci


    B nium 8c clientelam,iuniotes aduocatiam appellarunt, nofiti homines

    . Ego Heluetiorum omnia fdeta qua: multa funt, a C_ruco

    Gallorapud Heluetios Legato accepta a-cclutatiffim legizvtquo quat


    que ciuitas,quibus.legibus alteri igerctur,pianintelligeremiValdaofl .
    I

    eadem qua Geneuates difi'icultate laborarunt, cm illos Valefij patroci


    111] fpecie fuisImpeiis fubiicete conarentut 9 nifi 'regis Francorum ope
    erep't-iiii-ffent . Sunt etiam Iotuillani ac _Mullufi in eluetiorutn orn

    9 anno rgg.

    nium,Abbas ver S.Qalli in Tigurino'rum, Lucernatum Suitiorum, 8c


    Glatenfium fingulari clientela i @ed igitut de vaffalis dici confueuir,`
    eos a fiducia dominorum eripiendos fi dutis c acerbis quam pto di
    . gnitate habeantur , vt pridem Curia Parifiorum 'decreuiti aduetfus I_3_ri- Gallia 114402

    tanni ducem: idem de clientibus iudicium eff, vt fi patronus leges f


    nium
    derisperr'umpere
    autem cautionum
    velit, cliens
    maxima
    ipfeef,ne
    pattocinij
    patroni
    legibus
    clientum
    folutus
    arcesfit.
    vel oppi

    da prfidio militari teneant.Nihil enim verius quam qqqdaruto Tri


    bunoplebis velut ab oraculo in populi Romani concioneditumefi,
    Vnam'effe tenuium acluetfus potentiotes fecutitatis cautionem,vt fcili
    cet otentes f1 velint, non poffint: cm nocendi volunras ambi

    tio is hominibus 8c imperandi cupidis nunquam fit defutura. Itaque


    cmin __nglotum patrocinium Scoti venitent prudenter prouif'um i 911015993

    efi: vt c obfides Scotis datentur, quos renouate fexto quoque menfe,`


    nec arcem vllam Inglis in Scotia haberelicetet. In 'no_quidmb:
    D thcnienfibus peccatum eff, quod cm ntipatri, deiiide Qaffandri,pft
    etiam Ptolemi ac ] clientelam optaffent, atcem illis ptdio'

    militari munite permiferu nt.: ab iis enim a quibus feruitute liberati de


    buiffent', oppteffi fuerunr. Id quod a Qemoflhene ptouifum erat,_cm
    plerique ntipattihuma'nitatem ac facilitatem laudarent , lgpminurn,
    inquit,quantu1ticunque facilem repudiamus.huncigitur Antipatet in I

    taliam quue perfecutus moti coegit. Sed Athenifes eadcm fraude qua.
    focios olim fefellerant, circunuenti
    Crim' paucisffocietateiii
    enim P_e_rf Gt'ciam
    deferuiffentr'lcoru'm
    ciuitatesiexcefuere.
    l tis oppid
    per
    Legatos quis fderibuscoieruniwt ua queque ciuitas libertate ac Imd`
    perij maieftate ftuer'etur : Omnium autem commune tarium effet ad

    pollinis quo pecunias-omnes fociorumin annos fingulos cogr placuit,


    vt communi confenfu acepti 8c expenfi rationes exigerentur. His corr'

    ,86

    Linen erNTvs

    ditionibus aclegibus iurati omnes,facrificique folenni fderibus per

    cquis Athenienfium Legatus ardentem ferri maffam in mare


    deiiciens ,deos omnes defque teiatus, Sic, inquit,repente pereant qui

    ' daram fidem fefellerint , vt igneam vim ab aqua extintam videmus.


    s_'gg'ggf wia/dh Athenienfes ramen pecunias communes fociorum,vt claffem pararent,
    Z;
    Yin arcem. Palladis coegerunt : deinde fociorum opibus locupletiores fa
    t'ti, cum tributis ac vetigalibus illos prgrauarent , fibi ipfi non modo

    immunitatem,verumetiam Imperium Grci pepereruntm fociale


    fdus in patrocinium mutaffent,ac tandem etiam dominatumarripuif

    (. erat enim abortinibus fociorum magifiratibus ad iudices Athena


    , iisucitepuh. rum libera prouocatio ,vt apud )eiiophontem Dominandi vero B

    ? m' 'cupiditas ex eo profetae , quod Athenienfes communibus fociorum


    pecuniis arma, clafies, exercitus comparare'nt: aemilitarem difciplinam _

    -focialibus
    impenfisfubtuerentur
    . Eadern
    I_._a_ced:r:moniorum
    fociis
    contigeruntzquos
    :equi foederis
    lfpecie
    imperios
    libi parere compu
    leru ntzcm fcilicet foli omnibus fociis artem imperatoriam co
    lert: neque enim ycurgi infiitutis licuit-'partiatibus opif'icia trattare.

    Nihilo quius

    aduerfus focios Latini nominis fefe gefferunt:

    inde Setinus Latinorum Imperator hac oratione de Romanis quefius

    di, `Sub vmbra fderisvgequi feruiturempatimrJ Itaque concilia'popu


    Iorum Latinorum liabita,inquit I_.iuius 4, refpfmque non a'mbiguum

    _ ` ub. s

    .imperantibus milites Romanis datum,ablifterent imperare iis quorum C

    auxilio egerentf Latinos pro fua libertate potis quam pro alieno Im
    perio arma laturos. Iifdem prop querelis aduerfus _Ro manos Lycortas
    s I-giutlib-- Achoru m f Imperatgt vfus cihcm diceret,Fdus Romanorum'cu m

    Achis fpecie quidem quumeffe: re precariam libertatern , apud-.Ro


    manos etiam Imperium effe. Non aliarn ob caufam `_amnitesaduerfus
    Romanos bellum tam diuturnurn . ud focietatis

    _cie Romani imperare Samnitibus vellent. Superisl'ohale bellum om

    nium fer fociarum ciuitatum inde ortum dixirnus, qud Romani


    _fociorum armis,pecunia,legionibus,fanguine tantum Imperium ac tan
    ;Ogiiilsiiig-c tis opibus autum peperiernt : ex quo ramen nihil ad fociosvrilitatis,
    n'iliwi Roma- nullaimperia, nullihonores peruenirent. Certe Romaniaduerfusfo- D
    difciplina.

    _ .

    cios quam imperioffe gefTerint,teIIis : illa vox p i) Confulis ad A


    chorum Imperatorem cm de Lacedmoniorum ibertate ageretur:

    rDum-licerethvoluntate fua facere, grariam inirenr, ne mox inuiti 8c coa

    facerent. Et cum fEtolis fociale foedus his legibus percufferunt, I


    . ExivM inaieatmque populi Romgens /Etolorum conferuato fine

    _dolo malo : hoftes eofdem habeto quos populus Romanus,armque in

    eos fertotc bellum parirer geritozobfides arbitrio Confulis i. 8c talen


    ta quingenta dato. Liberum quidem Imperium fitolis reliquertzfed iis
    conditionibus,vt paulo minus quam Romano Imperio fubditi videren
    tur. Hc autem Verba foederisnu A IE si' A Romanorum conferuato,

    iniquum fondus effe,nec legibus :equis contratum declarant,vt fuperis

    diximus.
    Cm vero fratis Ilefei'regis opibus Macedoniam fuisriis
    Impe

    {ub

    DE R'BPYV'BLICA.

    587

    riis fubiicere poilentc in prouinci formam redigere,vt fecert,


    placuit ramen eos populqs fuis legibus ac magillratibus vti: fed ea con

    ditione vt dimidiam veiigalium ac tributorum pattern in Romanum


    'tarium quotannis inferrent : ac nevlla rebellandi occalio daretur,om

    nes belli duces5Legatos prouinciar, Prefettosenatores, principis do

    meiiicos familiares, qui feruire tegibus humiliter5aliis fuperb impe.- (l


    u
    pare confueuerunt,in Italiam tranfmitti placuiz. poilrem regnum
    egim/w )gnam
    cedoni in quatuor regiones diuiferunt, indiia capitali pna ii qui. ex 'f

    vna regione in aliam commearent,aut.ctus ailinitatfve contralietent,l

    commerciave1 haberent. (Mbns rebus perfpicuum fit precariam qui- 7 Lili lib-iv
    B dem libertatem Macedonie populis tributam,1mperium ver penes Ro

    manos { fete artibus Mummius 3 Conful A_cliis viiis,qu s_mbo,


    mins rebellarent5ctibus ac focietatibus interdixit; C_orinth qu duo
    maria breui terrarum interuallo iungebat dillurba'uitzliberos tai-nen pq..

    polos fuislegibusae magiilratibus vti permfit : tributoru'm ac veiiga


    ium parte leuauit. quibus artibus Romani libertate populis omnibus

    propolita tyrannos incredibili metu terrueruntxm inte ligerent aequ'i


    tate ac iufiitia temperandas elle leges aut de Imperio decedendum. Ita
    ,
    lgmani triu m pulcherrimarum virtutum,i_tliiti,inquam,@itudinis ! 15/
    prudentise laudibus, imperatorifque artibus cumulati populos om.,

    nes in fuiadmirationem con uerterunnTyranidis igitur 8c iniulliti me

    C tu fublat05princeps ini'uria violatu, cm fubditi feyfe ab eius obedientia


    diuellunt , vt patrocinij fpecie propoiita libertatem adipifcantur: eque
    magis li cliens nullo liduciarij prtedij iure teneatur. Itaque cm Carolus
    Lotaringus Metenfium vPontife): Imperij Germani patrocinium ne ver

    bo quidem rege Qarolo n. violatus, fed fummis honoribus opibus


    Cumulatus fubire conaretur: tabulfquefiduci, ~qu'as fecuritatis

    literas appellant , ab Imperatore acceptas promulgarivellet, Prfes pro


    uincize Metenfis interceIIit: cm ifia ratione Pontifex fui principis obfe

    quium eiurare huius Imperij maiellatern infdubium reuocare vide


    Ietur. Periculofum ell ifritur altriurprinciclie'ntelam fufcipere, e
    D m- _ _

    ._-__.

    riculolis etmlinmliinnia canela` u Eire: cum prcipaiifbel orum


    D Fei- Omnium materia', ex- qua ciuitatum 8c Imperiorum conuetiione's,
    ac fpillime eueriiones fequuntur : cm fubdiri {uorum principurn
    fide ac obedientia vt alienis impetiis pareant , dilirahuntut: q ui etiamli
    nullius imperio teneantur, feipfos ramen fuque omnia potentiorum ar
    bittio fubiungere videntur?, vt eofdem quosilli holies habeant 8c ami
    cos : prque eorum dignitate 8c exiiiimatione necelle habeant aeque ac

    pro feipfis propugnare : 8c eadern qu illi pericula ac detrimenta fubite;

    vilotiarum ramen vtilitates nullas omnino adipifci. Quo fit vt qui me


    lislibi cauent, huiufmodi clientelam nifi armis coai 5 aut potentium

    iniuriis opprelli adire n'olintzfed autieutrarum partium elle malint :aut


    omnium amicitiam 8 gratiam ex aequo line cuiufquam offenfione tue- /
    ri:efque
    armaconcurrentes
    modis
    omnibus
    mutuarri
    reuocare.adNam
    omnes Omnium
    holies
    funt 5 ad
    autccordiam
    fociali foedere
    con- `
    Y

    .v

    - 588

    0;1\$

    innt , qu is arbiter diflidiorum futurus ? Illud etiam plerifque ].


    r

    mum videtur , vicinos ac Hnitirnos mumsbgllis atteri : crn in vicino

    rum principum'cafu ac ruina Rei cuiufque publicar falus c incremtum

    confiftere videatur. Qudamobrem @flammigAttilio Confuli/Itolo


    turn captas vrbes vaftare cupienti reititit,.ci\im diceret @tolorum cala
    mitates Ihilippo regi Macedonia: incrementum allaturas . Hc igitur
    oda confequuntur eos qui feljeutros quam hoftes autfociosefle

    maluerunt. Sed grauioribus incommodis-obligari videnrurzcum tuen


    .dae ciuitatis aduerfushoftium impetus prceptum fer nullum mains
    fir,quam aut potentifhmum eiIe, aut cu m potentifiimis focietate m Sra
    _ coirezfiue eiu fdem Imperij-cines: fiue plutium ciuitatum princi-B

    @mandarm
    lmr .
    l

    pes bellis mutuis conHirStentur: cuius praecepti tanta vis tanta fententia
    eil: , vt qui neutrarum partiu'm duces iequatur ,vitoribus quali certifli
    9 : .3$.

    ma praeda cequrus f_itzvr Legati Romanotum perfuafett tliisguos


    I ntiochusaRomana focietate diuellere cu iebat,vt neutram in par

    tem inclinarentandiu Iludghuicus xr.nul ius principis autpopulifo


    cietatibus implicati voluit, lioitium incurfionibus faepe opprefluscfi:
    cm vero focietatem cum I_iLeluetiqrgnwipopulis ctraxiert, nulli dein

    ceps in eiuslmperij fines inuaferuntz ipiique Ijeluetij viciflim rutis ~


    beatifq; vixerunt.M-ediavia neque amicos patat,neq~, inimicos tollinvt
    Prtorx ille Samnitum non orationemod fed re ipfa comprobauit.

    l I_.iuius lib.9.

    ` Eadem oratione vfus eft riitenus Imperator in concilio Eitolorum


    cum diceret Igmanosaut focios habere autholles oportete: mediam

    Nijman '

    ff

    viam nullam . Perdinandus rex Aragonum vt I_)etrum regem Nauar


    rae Imperio fpoliarer nihil prius habuit quam vt illum a Francorum lo
    cietate feiungeret,vt tandem ab omnibus defertus facil op rimeretur.
    Ipfi quoques'labeggciim Ifraelitas bellis implicatos fequi no uiffent,par
    ta victoria ad vnumiinternecione deleti fu nt. . In cadem pcriculi

    i ggiybiibm

    'Hicham pen inciderunt, crn bello Ierfico domifefe continuiflem.


    Item cines omnes Lgidruin repentino bello ac feruitute oppreflifuc
    runt,proprerea qu d nec principem,nec vllam cum finitimis amicitiam
    aut focietatem contraxiffent f. fuperioriaetate Fiorentini cmalir
    _eorum focietate defciuiernr,nec principes in Francorum regem coniu-D

    ratos fequerentut tandem potentiorum arbitrio aclibidiniferuierum.


    At,inquis,iniquum fuiffet fe Francorum boftes,quibu(cum amicitiat
    iuntifuerant -proiteriz aerntiorillud ego quidem : fed necab eorum

    amicitia diuelli oportuit: quia non tantum focietas violatur, f1 fotiOS


    meos pro lioftibus habeas,aut cum hofiibu'srte coniungas: verumetiam

    fi premente metu focios abs te deferi patiare , fi ex fdere auxilia debc


    r Qigiimq antur. Vna ramen cautio efi eorum qui neutros eer velint, vtfcilicct
    607'# ANH
    finitimorum principum mutua confenfione Imperium per (efe tuean
    .

    rmri parti/mz
    eff: jvc/mt'.

    tur,8c7 a bellis fociorum abftineant. (ligasquidem ratione Lotaringi,l

    lobrogesJurgundiri libera pace ac tranquillitate Horuerunt , quandiua


    bellis Finitimorum principum c quidem; eorum confenfu abfiinueri'ir.
    at cumpi'imm dux _llobrogum Hifpanis [efe adiunxifietJmpetiOC
    pote

    lf

    DBREPviBrrcA.

    589

    :i Francis exutus . igirur dillatque plurimum is qui


    necholles haber nec $, partium communis

    amicus,mod id foederlibus lit com prehenfu m. quidem con


    lilium li omnibus ciuitatibus falurare laudabile , quant laudabi

    lius ei futurum,qui cteros omnes vel porenria vel dignitate fupetat,vt


    controuerliarum-,quae` principibus 'inter intercedunt , arbi

    ter accipiatur enim ae fuit in more politurn , vt popu


    lorum dilIidia com-ponant'uramicorum ac ~'

    tentiisc autoritate'rcfeorum potillimm qui opibus ac potentia c~ . / ,


    teris prliant, vt quidem Romrrrzrnigriticssdui maiorum #fwn
    tate principes ad concordiam e-amicitiam colendam 'inuitare pra?-`

    clarum
    8:
    ua quidem
    ex re 8: populispartiurn
    ,du8:

    fecuritatem
    cum ducebant:
    {
    pepererunt:quiver
    ces qum arbitri prfltabilius duxert,cu m fue ciuitatis ruina cumu
    laucrunt aliena.
    Nouum Hifpanis
    vifu
    Alexander
    vr. Pon
    tifexfdus
    cum Luouigo
    xi i. regrrtrcvo'rum
    aduerfus
    panos
    uos
    populares contraxilfer: cm Italia fuilIent,
    Pontifex Ludouici Legatum admonuit :i Francorum focietate,vt pa
    trem omnium communem , velle. : illa pnitentia,
    cm incendia concepta, qu , reliinguere nec poffet,

    nec li potuillet, velle videretur. Conlimili errore I__a_ulus i t rr. Pontife):


    . cum rege I_Ienrico rr. focietatem coiuit , procuratore rogan
    te vt Neapoleos ac Siciliaz regna : vindicarenrur.
    id agebatur vt Hifpanis 1:|5:1,: vrriufquc
    regni recu perarent,ac Francis imperiolius quam Hifpanis dominartur:
    aut , quod Iullius ir. Pontifex dicere folebat,cum alteris focietatem ini-4
    rt,quo facilius vtrofque quali Barbaros Italia exterminart.Dux l
    banus Pontilicem admonuit vr parens omnium cmunis quam

    norum elle mallet: non acquieuit tamen,cm iam tota Italia Fr


    corm 8: . cm ad prlium Hi.
    fpanos de vrbium latebris ac praffrdiis detrahere Galli non potuilTent,

    nec oblidione arces expugnare , Pontifex focietate Francorum


    D nere coatuszr in pacis aiionibus except,ne Pontifex Ro manus dein
    ceps I-lifpanos aut Francos tueretur, eadem vtrofque amicitia
    pleieretur. Nullius vnquam principis inimicititantas huic Imperio
    calamitares intulerunt, quanta: ab illa Romani Pontificis amicitiaillara:
    e.
    fuerunt. enim Sanqutinam cladem fecuta pax quas ngm'n'fm 4115.
    accepimus,huic Imperio perniciolillima: 'qu nobis omnia annis
    t_riginta parta fuerant,ademit. 8: quoniam earum rerum commemora

    tio mentern mihi exulcerat,ad PontilicernTheatinum redeo , qui Cle- '


    meritis Pontificis max. conlimilibus peccatis ad olIicium reuocari

    :. enim Ludouicus Canofa Legatus apud regem Franco


    rum admonuerat, vt (e patrem omnium principum

    munem pronteretur, in eque opes, fortunas ac dignitatem verfari

    haberet. Q_qge conlilia cm repudiaret , vrbem pris ab Hi


    ddd

    590

    'LIBERQ'VINTVS

    fpanis capta-m'viditqum obfeam'direpram-qum expugna'tamgfque


    in arce ipiius vrbis ab hoflibtis ante-circunfeifum , qum boites ventu
    ros fufpicaretur. Hic non qu'rit-ur me vtri Pontil-icis gratiam vel o
    diu m,Pranci an Hifpan promererisiuduiifent :fed illud tantm , omni
    principum :tc ciuitatum generi ti'arPe eile,vt`qui communesmici alio

    rum controuerlias com Ponerielpoifinlfefke duces'partium proteantu r,


    '

    etiam vt nullacx co detrimenm fcquantur e qumt magis declinandum


    illud eil,{i ancepsacdubiaviorizt ruinznm'tibi frtallatura? Nec defunt
    qui fu is ciuibus public , ne pto inter fe cliHidenti
    bus quibufcum-amicitia coniungunitur , arena .capiant : nihilominus ta.
    men faum probant,aut diilmulangac fzpe clam iubent'imbiecilliorL

    bus fuccurri :; vt : de tolisJuuentutetr'u'inqut,atinenqu illos fo


    ciogpublica tantum autoritate

    Pta .militare , c contraria: [2

    acies in vtmun parte /Etolicaauxilia habiiDiligentis :tb his qum


    ab hoib us cauendum. Hic occurret aliqui,periculofum effe vnum
    liquem populum cacteris omnibus eminere; 8c ex aliena ruina. ( ci.;

    uiratem fic augerewt f1 velir,fub ImPeriu m 'cazteras fubiicere pniitlllud

    quidem aflentior : nec vlla caufa probabilior eil: quamobrern qui


    trum proliteatur,imbecillioruin caiibus fuccurrere debeat. Etenim
    principum ciuitatum Imperia fiabiliora 8c ab iniuria nitimor
    tutiora,cm focietates fdera fic contrahuntur,vt quabilis qudam
    omnibus potentia exiat. Cum enim aduerfus Perfeum Macedoni
    regcm Romani bellum gererent , ali quidem ciuitates regi , alize Ro

    manis fauebant: Tertio. Pars,inquit I;iuius,optima eadem 8c Prudentifli


    ma, (i vtique Optio domini Potioris dareturfub Romanis qum fub re
    ge eife mallebat: (i liberum inde arbitrium effet,neutram vellen:
    altera oppreifa. potentiorem: ita inter vrrofquc conditionem ciui
    tatum optimam foregprotegente femper altero inopem ab alteris iniu~

    ria,c illibatis vtriufque Partis viribus parem effeed hoc Quius Prter
    miiit,quod qui ita cie-ciuitatum iudicarent,neutri Parti fefe adiun

    xiffe nt : cm ramen vtrifque obligarentur. at illis bene ceiitzquia non fi


    ex alieno cafu detrimenti aliquid ad te Peruturum cit , propterea focie
    violare debes vt imbecilliori feras. Honefium eil: igitur 8: u
    eum qui cteris dignitate potentia fuperior fit, etiamfi non conuene

    _
    \.

    rit inter principes, 8c imbecilliorem,(i ita conuenerit, Partiurn


    elle. Hoc etiam communiomnium gentium faluri neceflarium : vt (i
    f ctrouerfi inter focios fuerint, fi bella~ fufcepta fociorum 8 amicorum
    communiconfenfu finiantur : quae alioqui nullum exitum reperirent.
    Sed vnum genus eoru m qui neutrarum partium fe effe verbo decla

    rant, retamen faces vtrifque :id-bellum inHammandum clam fuppedi


    tantferendum illud quidem quodammodo,(i (: faluti aliter confule
    re non Pofiintzvix eil ramen vt ezt frans latere diu vero plan
    ' imminet ab vtrifque mutua concordia com
    ciliatsgletenim cm maiorum noftrorum serate Veneti inter finirimos

    j ffl/ff"
    /

    _ _

    \.

    . i

    Principes occulte iurgia fererentc turbatis rebus 1n alienas Poffellion es


    clam

    DE REPVBLICA.

    clam rinuaderent, I_.udouicus . rex Franc'oru'm focietate cum Lilli'o


    'n.Ptice- Romano,cum Maximiliano Imperatore, cm que P_erdinan;
    do Hifpanaarumregc,contrata,Venetos t_riplici prrelio fufos ac fugatos
    ad eatumvrbium quas. ipi fraude occuparant, rellituti'on'em com puliti
    ac primrn per fefe Cremam, Cremonam, Brixiarn, Bergam, Guiarad

    dam Mediolaneniiurn municipia: Pontifex Romanus, Fauentiam, Ari;


    minum,Raunarn,Ceruiam,vrbes Roman ditionis: Maximilianus Pa

    tauium, Vnicentiam, Veronam Imperij nomine: ( vero Treuilam ac


    Forum Iullium: Perdinandus arces ac portus Neapolitani regnizquae Dp
    pignerat-ionis iure tenebantur,recepit,cum ramen ante bellum fatis

    tilici fieri poruifI'et vnius oppidireitutionezfed Dominicus '[reuiianus


    Reipublic Venetorum procurator interceflit, cm dicerer Venetis
    uidem arces 8: oppida capi femper : 1 adempta rellitui nouum 8:
    abfurdum effe. Tutius igitur eos qui rleutrarum funt partium,ab iis
    fraudibus abinere , ac potius bellis implicatos ad pacern reuocare: aut
    eert fimularefi aliena bella tu ciuitati vtilia funt,pax aut detrimento

    futura. ( necfimulare nec perfonam diu ferte quifquam ; alia-aff


    Qid ii res ad pace-m inclinar, iden, fi apparet eos qui diu bella inter fe
    geiferunt,acceptarum calamitatum tdio teneri,tum maxime conniti

    oportet ac modis omnibus ellicere vt te autore ac fuafore pax inita vide-1

    aturzimitantem fihenifegqui cum Bhodios ac I_)emetrium graui diua


    , turnque bello fatigatos defiderio pacis quam petere puduilfer,teneri
    intelligerent Legatos de pace ad vtrofque miferunt , ac fumma cum (ua.
    laude Reique public fecuritate , vt ab armis difcederetur,obtinuerunt:
    tametfi nullo fdere cum illis fociarentur. quanto prclarius igitur

    conciliarinam
    ab eo
    qui communis
    eorum quibufcum

    intercedit?
    ii alterutri
    tantmfocius
    focius
    erit,`pacem
    conciliarebel
    ne- l

    celle haber, aut iifdem bellis implicati, (i vel fociis abs te -, vel tibi fociis

    auxilia ex fdere debeantur: cuiufmodi funt Ijeluetiorum f'oedera no


    biicurn. @amgbrewrrlrgges fpe dilidentes cum jlelu
    tiis,c interfeljeluetios conciliaruntitum propter neceilitudi'nis 8:
    miciti iura,tum etiam ne fociorum auxiliis interim carere cogeren'turi`

    D etiam illud necellarium,cm belloru m pertli,quos pacerri ab


    bus petere piget, clandelinis conliliis Hnitimum aliquem excitant qui

    bella componat s vt cm Fiorentini Venetos ab auxilio Pifanis ferendd

    "

    dilfuadere vellent,dque Venetisipfis molellum cire intellige

    rent,clm Ferrari ducem excitauerunt,qui quali arbiter ab Ntrifque re


    ceptus rem compofuit.Nil1il autem rinci e digniusmihilrriagis optan->
    dum quam diilidiorumc bellorum inter populos arbitrum cieriavt :
    lim QRQItomanus proptet fummarn Virturis quam tiefe i'pfe contita 2{-&
    rat opinionem,deinde :Rontilees Romani proptet earmqua cteris pre; n
    videbantur pietatis ac religionis opinionem._ Crn enim, `Carole! '* '
    v. Francorum regi cum'rege Nauarrf, clichatdo regiAhgloruiaM @MSW

    cum lhilippo Auguilo grauiilirria bellainterrcederent, ,ad Ilontiicetri


    Romanumquafi ad arbitrum honorarium, belli furrimarn_,cletuleruntsx

    ddd a
    t

    92

    qvtNTvs

    Id autem ab omnibus fer Chrillianis principibus lieti confueuerar, nili


    Pontilcis iplius caula ageretur: vt cm E_ederico n. Imperatori cum In
    nocentio r i 1 i. Pontice Romano graues controuerfi intercellilent,

    Federicus ad Francorum Senatum , qui lummam iullitilaudem ade-y


    ptus erar, arbitria detulit:tametl1 Pontifex ad regem Francorum facram.
    Ponticum Romanorum anchoram confugillet. At tatis Pon#
    til-lces cupidillim hunc honorem ambire videmus. Qlemen's enim v i t.I
    focietate cum regibus Prancorum cAnglorum aduerfus Carolum' v.
    anno 15.28.

    Imperatorem contrata 5 vno capite fderis excipi voluit , vt li pacem

    6 inno ; s.

    vcum Im peratoreiniri cmodius videretur iple arbiter ellet. Iaulus ui .


    Ponr.Romanus idemcaueri voluit in pace Mallilienliac Suellionenli7.

    7 anno 1544

    Iiibautemqu necelfarium in fderibus concipiendis, quam v


    nuin aliquem potentia vel autoritate prltantem populum vel principe
    excipere,qui [ociorum ac fderatorum arbiter litfuturuszne aut bellum
    temere in eratur , aut illatum non facil exitum 'reperire pollit. Et qui
    dem vtilillimu m ell: omnes inter fe principes , qui locietate vel amicitia
    coniuntifuerint, confpirantibus animis hoc agere ne cuiufquam opes
    ac potentia tanta Gt, vt li velit,inl'imos armis acimperio frangere pollit:
    I aut etiam tenuibus illatum bellum~ modis omnibus ante parram vito
    nam componere oportebit , Yel iullas conditiones recufauti bellum in
    dicere. vt rex Egypti,Athenienfes,Rhodij,'Chij,ac cter ciuitates Phi
    lippum iuniorem Macedonia regem ad pacem compulerunt,ne llatum

    /Etolorum rex pottillimusfacil dillurbaret, ac in prouinci formam


    8 @ius lib. 54.
    l

    redigeret , quo fatto vniuerla: Grci Imperio 3 potiretur. Ita quoque


    lancorum rev:e ad Papiam capro ,-Vcneti, Florentini , dux Perrarienfis

    _cum Romano Pontilce 8: cum rege Anglorumfdus perculferuntzn


    .quia Francorumaliiil fortun ad mifericordiam illos allicerent @t
    J ". .

    fer contingit regibusquibus regale nomen fantumvid'etur, ) [ed ne


    Imperatoris aquila , qua: magnam Europpartem alis contexerat, inli

    mos ac tenues principes vnguibus difeerptos laceraret.At illiipfi paucis


    ant an nis cum Imperatore coniurati Prancorum opes fregerant: quod

    Franci Italie Imperium adepturi,ac inl-imis libertatem erep'turi videren~


    tur: vt iam Sfortiadas Imperio Mediolani , marchionem Salulliaruin
    principatu, Genuenfes libertate fpo'lialfe dicebantur. Edem ob caufam
    Mithridates rex Ponti cm Romanos vertice clum attingere videret,
    reges Parthorum,"Agyptioru'm- 8: Armeniorum vn cum Gracorum

    ciuitatibus quibufdam lad fdera contra Romanos , quorum opibus ac


    potentia petrerriti fueranr, ex'citauit: 8: vna die tota Alia,vnonuntio,v
    na literarum' lignicatione , omnes ciues Romanos qui non pauciores

    { 'ua-dra inta quinque millibus,n'ecandos trucidandfque deno


    tau'rt.' Sed illa c_ofociatio fera fuitmec eadem animi fortitudine cete
    9 Lino 1559. _

    ris`regibuslqua a Mirbridate fufcep'tum illud bellum .. S_u_p.erioribus


    1115 ' ( _Francos inter 8: Hifpanos reges ageretur:
    omnes Chrilli-ani principes ac ciuitates regis alterutrius aut vtriufque
    nomine excepti fntzlocuseti iis qui fexto plt menfe foederibus regis
    i

    >~

    alter

    D " :RYE .P V'B Li ;

    alterutriuslnomine com rehendivellent,rli6tus. Exceptio verdifei't:


    : oportet,non genera i orationemeiula-excufationum probabiliumi

    argumenta capiant quibelli faces miniltrt. Nam fdera lpe ac locie-i


    tatestamoccult ac tain repente ), vt pris confeta res fit , qum
    quis alleclramlfiiille fufp'iceturwr Qimeracenfe foedusaduerfusVeHNOS'i`
    v.
    de quo -fupetis diximus, ltam occulte contraium eli?, vt ne : ab )el rif..
    quidem~ rerum agendarum 8: confiliorum inquirendorum artifices

    optimi,quid atumelfetant fulpicari aut per Legatos {ubodotari po


    tuerint,I quam focietas .aduerfus eos wntraaomniumlermonibiisac.

    famaperuagar-etur. Nfeedubiumell li Venetiquae in-perr'iiciem (: -' ~


    uitatis gerebantur prolpiicerent , quin .prohibere potuerint,ci`im etiam,
    bello liifceptogincha'to .cealie'to Pontilicem maximumjlocienil n.5.
    modo' diliraxerint,ve'tu metiam perfecerint; vt Francoru'm hollcm acer-_

    rimum fe praeberet: vnde primm falus Reipublic Venetorum-illiixi t. .


    Eadem calamitate . ,i cmiqu'idf Q??"Y #n.1'iwfff

    aduerliis eos fdere ruellionenli=I Pontifex.Romanusfpacecuin reg-e1. I_ggviml


    Francorum 8: Imperatore molireturfcire neglexilfent. -
    _

    n.07.

    pire Pontifex vtrumqucprincipem ad arma pro Romana religione ad;


    uerlus Germanos capiendaiureiurando_obligarauquod illis iionantea
    credibile viliiin elb'qum exei'citus Hilpanorielgarume Itajltprurii,I __

    in Gei'inaniam irrumperent.nectaan diiiicile videbatur peli illam; 2


    auertcre, cum nec Imperator nili vi'gentellontiiice bjellii illaturus effet; .
    tab rex Francorutnmon niodfabliitieret,Vertiinetiariiillis Occt'ilt''` _ _ _
    faueret-,ac p'rter P'Ontiliceiii Romanuiiig'lioliem haberent I1-1 =

    :
    ...A

    Interdum namen i anta finit odia,tant ` yt etiam prouiftq _nulfi

    ' lius conGlio vel prudentia ]111:.1510 prolpicifef,

    bat Pontiiceni Roinanutn ImperatoremCarolum,regeiriAiiglimk


    netosaGeiiu-enfesdloten-t'inos,I:ucenfes,enenles, ducem,Matituanu_m, Fmt@
    fortiadas~ coniuratos I in le vn armati, vt agri Mediolanllis riolieflio; moms-_ _
    neml/Iax'imiliano du'cirellituerent ;-nOn',ta,in ipliusjduoisgtatiaguiii
    _ jm',
    qudillosregis Francori'i potentillimi principis vitotiiaduetfus kielT il

    lietiosf'c fortiadas terruill'entiRex:llcietatem illam nec prohibere p91? `_ _


    D terat,iiec contratain perrumpere,riilide agro Mediolanenli decederet, '
    '
    ( cum rege Francifco amicitia coniunttilhmifueraiit, lidelif '
    _

    mul cabartificitia defeceruntznam lidei religionern iilerique principes

    nullain elle puta'nt oportere, publica vtilitas agiiur; quinetiam tata ell

    '

    '

    { propoluertint, Omnibus exe.

    crationibus {efedeuouerenm diibritentryt LXEmdruin 3 dicere 3` Ly


    feruntspueis quide mallragali-s, caeterosiureiurando amm .fa'
    violatazreligionis graiijllim'asdedit pnas. Cert quidwetnperbiurium aF

    theilino .deliabilius eli :`quia non tanta eli eOrum qui deosiomnes aner
    fantiuriimpitasgunntafeottum qui 8: elle cleos, 8: rebus humanis prolpi
    cereconliteiiturziiiris ramen iurandi lim tiiatione numeriirridere no dul
    birantnlii ver { curnanimi nbiejti tui'pitudine fein per

    ta eli :quoniain is qui [ciens_peritiriumadmittit , holiem quidem mel


    (

    594

    L IB R. (Livi

    V 5;'

    tu ere,I)eum werp def'picatui habere fe declarar. praaflatet aut Deum im


    mortalem effe-,aut eum quem Deum effe putant, fue fraudis teflem n

    quam appellate, fed feipfos tantmzvt Anglus yPitfton comes


    in beneficio
    .conceffo
    extremhacformula
    efl,
    T s 'r Rupellanis
    a r s o.lciuibus
    Crim igitut
    @des ad
    iufiititotius
    vnicum fitvfus
    Hr
    mamentum,qua non modo Reipublicae (ed omnis humana focietas

    tineturzcm omnibus, turn ver Ptincipibusinuiolabilem'effe oportet:


    qui cm violatam a fubdiris fidem acerrim vlcifci debent, quis deferrre
    aptincipibus fidei vlror fututus efi Excipio turpia patita :quae nec fine

    31135; kim- fcelere feruarignclfine impietate iureiurandoconfirmaripoffuntf. At


    l ne princeps quidem fiiurauetit ea fe n factut qu natura i'ufia'funt, fi B
    aptomiffo defci'lta't, null-a iurisiurandi religione obligatur : cm priuati
    plura quam ciuili iure liceat ptflare ne iutati quidem teneantut i. (;
    . .haar 5.11.1191 autem iniufla-fu'nt natura,n ec promittere qu enqu,nec ab aliis promifla

    il. exigere fas eiffinbiguitatem etiam verbor circuncidere cquoad eius


    {}:1101111,&911 conuentis amputare vtiliffimum efl, neiuflorum
    Orillstlm'ffcn aut iniuflorumfpecie,petiutio latebra,decipiendiqueoccafio quratut:
    tint. cx cap cx

    11. 111 mrc- vt cum Henricus Ang i rex focretatem cum AureliorumBiturigum,
    iu|.itlo. ghinl. fi

    Pecunhiau. ac Burboniotum ducibus cmque Alcnconiorum c Arminiacorum

    jff.; lfdg comitibus iniret,vr mutua fibi au xilia ptaeflarent iuffa cau fa effet:I-I
    ricus ea claufula fibi vtendum putabat,vt in tegem Francorum fubditos,
    Ritron'que qui 8c quidem regis ipfius gentiles armaret,quia fdere exce tus non effet. C

    11?12121."11 illi _vet Henricum in earn focietatem non pertraxiffent tegem Fran
    -- corum difett exciperent: fed libetum fibi fore putabant,iufiam caufam
    interpretatione honefla minuere, cm nulla caufa honefia videri poffit
    aduerfus principe m,mult minus ad uerfus pattiam arma capien'di,non
    '

    quia perf-idia: fcelete careant principes qui fidem pactorum qu detri

    mento fibi futura fu nt,violate non dubitant,etiamfi avitoribus pacifci


    fibplsrggi-.y metu cogantur. conttaquam plerifque Rb 1112111 iutis'interpretibus vi

    nbarfaircugde detursqui nec i'u ra fecialia,nec vet 111111112: difciplinam,nec vllam anti
    niilcsgfifriif quitatis Romanorum quorum leges interpretantur,memotiam tenent.

    ': fic tamen'inuetetauit hic error, vt nullum [labile fdus, nulla fida foci
    ;lafgl etas inter principes contrahipoffit,fi vicftores vitis legem dederunt : vt D
    . 2111112- iam Legati de ftederibus difceptantes non dubitent hanc vnam violan
    lmn'wm dotum foederum caufam o onere ud viacm -tu fata: uafi ex edi,
    2111. couenrtonu
    _
    )q

    to Prtorio ationem inflituerent. Mitum ramen efl banc 110115. pru

    dentiarn lomanos, a quibus ad omnes populos iuris fecialisiuflziti


    t '

    -- `

    fontes puriffimi manarunt,antea fcmperlatuiffe. @is efl enim quine


    ' fciat pacis condiriones fer femper inuiris dati,c a viloribus vi ac me

    111 accipi,vr quod dici foler, l_\_/1_i_n_i_ma>dvert_1a_lisd2 Nemo ramen aut prin
    ceps aut lcgiflator extitit vnquam,qui quod vitori promififfet, exequi
    l

    1' "

    recufarer quafi vi coatfusid'feciffet. quae enim vito fotti,inquit

    11115 7, vis pote-fl adhibeti? illic agit cle Marco Attilio Regulo,qui ex 111
    fidiis captus duce Xantippo Lacedmonio Imperatore Amilcare Ro,
    venit,iurarus fe-Charthaginem reditur nificaptiuos nobiles pto
    fe red

    DE REPVBLICA.

    595

    le reddi perlualillet , Senatui mandata expoluit, lententiam ne diceret


    reculauitzquandiu iureiurando holiium teneretur,non allele _Senato
    rem. lciebat lead >'cruciatum 8: exquita lupplicia reuertiwim tamen

    aut metum non exculauitled ad holies rediit. nec aliter


    lul facidum libi putauit, cm Senatui pacis conditiones perluadere n
    potuillet.quos enim iuris fecialis magiliros grauiores? quos Romana
    '
    :
    ft.-

    rum legum meliores interpretes quam Conlules Romanos quarta mus?


    Illi ramen ollicij retindi caula ad cruciatus voluntarios prolicilci,quam

    turpiter delerere malueruntllJ/id Conlul I_)_o_lihumius.>quid lex


    centi oblides cm agetetur de pace Caudina? extant ationes Conlola
    B res,quibus quid ille in Senatu,quid coram populo dilleruerit,intelligi la

    cile potcllz. li vim, l1 metum exculallet,apopulolapidaretur. nulla ta


    men vis maior videri potuit, quam cm inter anguliias Apennini mon
    tis fraudibus hollium lic interceptus Romanus exercitus , lic conclulus

    crat, vt nec progredi, nec regredi, nec cu m dimicare pollet. Illud


    tantm,pa'cem
    iniullu populi
    Romani
    lancire non
    potuille: vt
    ac vn
    propterea
    Conlul petiitpopulo
    qui pacis
    conditiones
    repudiarat,
    cum

    Verurio collega nudi ac vinti hollibus dederentur: cum lcirent le ad

    .l
    'li ..`
    i"

    cruciatum aut ad lempiternam leruitutem quouis cruciatu fdiorem

    prol'icilci.. Pagelyhdrica 9 rex Fran cilcus-maio-r Carol o Imperatori iura- ian iste. .
    , cumprimum regni fines attigillet, pacis conditionem Fd;

    Cratam-habiturum,aut in captiuitatem rediturum. Prancilcum 8: Henri

    cu'm lilios oblides dedit. non pris Hilpania: lines eualerat , quam om
    nes vno pen conlenlu'principesac populi luas opes 8: copias ad illum

    fponte detulerurit,Y liaduerlus Imperatorem bellum renouaret. Rex in

    CuriainParilirum ven'igSenatum. habuit,c vniuleuiulque lententiam

    exquiliuiti, pacis conditi-ones ratas haberet ncne. S_e_lu_a_ Prles Cu


    ria: Parilirum ad inlirmandam pacem , Zabatellze 9' Cardinalis auto- 9 cenni. 157. '
    tirate vluseli, .quiqu'od in eo Agenere vi ac metu [ lit, ha

    berifnon putat oportere , ldque exemflo Igaptlilpri regis , qui , Ge


    nuenlibus eaptus obdemlilium'de etat, nec ramen Hdemv leruallett
    Miror ego non erubuille=principemtanti'Senatus,quo nullos toto terra.

    D rum orbe illulirior eli-,nonfmodoiuris feci'alis imperitum hominem te

    laudare,led etiam ei'us tam ine tis argumentis lele muniteHe pto
    tillima paci's inlirmandae' occaliov uille videtur. addirum letiam illud,
    non potuille regem ptouineias huius Imperij,Burg'undiam, inquamt
    maximam Belgi parteinline Senatus ac populi conlenlione holiibus

    promittere. id quid'emvrum eli: ctera extra rem.nunquam enim


    tersRornani,qui nerublis quam nolirilde toto iure leciali dillerebti

    devide metu,de ratihabitione captiuorum qulieruntc quidem nihil


    ineptius quam captiuorum arbitrio relinqui, vt poliliminio tenerli

    ratum habeant quod cum holiibusgeliu-m l1t.oblides ver qui dederat, '
    nec pacis legibus,nec vllo iureiurando t'enebatur:ac ne iurare quidem co
    gebatur. quia obles in earn caulam 'daturg vt pro captiuo lideiubeat, aut
    capite luat, li is qui pi'omilit, pais conuentis recellerit. Illud quod

    ddd 4

    -._ -_

    596l

    I lw-

    LIBER

    Q'VINTVS

    Polihumius Conful in concione populi Romani, Cum me5inquit I feu


    turpifeu necellaria fponlione oblirinxizqua tamen5quando iniulfu po
    pulifatta ell: non tenetur populusomanus, nec quicquam ea prae

    terquarn corpora noilra debentur Samnitibuszdedamur per feciales nu

    di vnicftiquec paulo poli, ( enim oblidibus aut fponforibus in f


    dere opus eli, f1 precarione restranligitur? nomina Confulum5Legato
    rum , Tribunorum militum qui oponderunt extant: li fdere res
    acta , duorum cialium non extarent. Sponlionem
    appellatnon fdus : quia fgevduvs inter lummos principes autpopulos

    folenni precatione perpetuam vim habiturum:S on ducibus 8:


    Imperatoribus , qui oblidibus cauere lolent nili populis tincipi-B

    btilve conuentio accepta Galilei@ temporaria eli conuentio line obli-`


    dibuszlt vtroque modo conlicitur ab iis quibus public data potelias
    ell.Ex quibus perfpicuum lit eos qui obfides dederunt5nec iureiurando,

    nec pacis aiionibusmagis obligari, quam qui ab holiibus captiui, ta


    `metfl fidem dederunt5vinculis tamen'aut carceribus retinentur:qui fi e

    fic'gfigiiluiiffffgi .ualerint nulla petiurij fraude obligantut : vt Iframifcus rex Granuellae


    ntiwr-dcdolo- Caroli v.Irnperatoris Legato aperte relpondlt.quoniam,vtRomanor

    i -. quidam Conlul dicere lolebat, Vult quilque libi credi58t habita lides i-`
    pfam obligar l'idemltaque Senatulcfulto decretum eil 1

    ues , quos Pirrhus data fide Romam ire petmiferat5ad holies indita ca
    pitali pna redirent . Hic occurret aliquis Francifcum tegem iurato G
    promilillemili pacis conditiones libi pirobarenturan Hifpaniam l`e redi-.
    turum: dque faium olim fuille alomlnrgge Prancorum5qui tametfi

    oblidesidmque dedilfet ,em ea qu promileratac fperatatfelicere


    potuillet5in Angliam rediit.neutertamen datis oblidibus tedeundi
    obligatione tenebatur. quanqu Frcilcus, vt pacis aionemprobaret,
    cogere tam non p'ot'erat Senat populmqueI Frcorum,ad idlde 'quo

    nihil in pacis atione exceptum etat , cm. eius potillimiiminterellet nc


    prouincice ab hoc Imperio dirahertur.,Qiamobrem Imperatori qui
    pacis conditionibus dilcedere noluerat, iurebellum indiltum }. Qua

    quidem re commotus Prancifcumregem perlid fe geliille dixit. quod


    cm allatum effet, rex omnibus coatis principibus in Senatu m. venir: D
    cmque de iniuria libi ab Im peratote illatagmuiter quellus ell`et,_G,ran-~`

    nella-m Hilpanoru rn Legaturn adelle iullit,vt C_aolo Anliriagpqui (ibi


    abletiti peridize probr obiecillet, pro denuntiaret-eum

    toties improb mentitum5quoties hocdixillctzvtqueduelli loc ac tem-I

    pus aliignatet. oratione aduerfus Carolumvfus velle dicitur req


    Anlorum5cum etiam 61 i_n fimulareturlottiter illi .qui-1

    Eem, quai perldierimen leA fer-unt5ciitteo (celere vix .vlluin 15


    principqgtauius elle pollitzquia nulla res_.vehementlius_Refpuhlieas con-_
    tinet quam lidesyqua fublatamtiam vna de pulchcrrim-is virtutibiisliullia

    tia cum humana looietate tollatut n'ecelle ell.NdC vero tantaf iinpuden-x
    ti princeps vllus extrtit vnquam5qui honeliipromilli violate fas.

    elle diceret : fedzalius .fraudem holliumzalis , allliS piaunm,y


    1 l

    \ couli

    De '^RE1>V.BLICA_i

    597

    confiliutrgalius rerum conuerfionem,qu prouiderinulla piu'dtia


    tuerunt,eircufat: aut quia romiffa feruari lineReipub.interitu non; pof
    imdniqueomniaiurc 6ta defenduntur,vt vel oportuerit,vel iiecelfc

    fuerit,velimprudentia, velimprouifo cafu faum fit: quie cauf cm


    incidungviolandxfidei occafionem prbere vfolentzqutamen ef
    nifi-quod promiferis natura iniquurnierit, aut pfftari non Scio principum alfenratores qui remiiis iilia @lirici-uith

    iurij atebras omnes udios conquirerezqu autem neruofiidcmo


    mnibusvtilitatibus quantcurique fuerint,anteponi putant oportere, fi

    fu'b'lara'verborum ambiguitate para conuenta penfpiua minimque

    Bdubia videantut. QQ vero Pontificern Romanurri` non feipfum mo


    do etiam alios iuriliui'andi reIrgione foluete poile * tradunt, eos " pcm Am
    .i

    egofummaimpietate bligar udico qu

    an

    'I

    ran.i'n cap.
    r,ibile
    . vene
    -

    quamabipsPomificiiiuiis&

    lon.

    interpretibus i fatis refelluntur. Acne I-_ullius quidem it. Pontifex max. ; in. _
    quem ecclefi : facem hifiorici appellant - appellant,tanr 295123511
    pudenti fuit, vt (ibi violare licuile diccret , cmLudouico _regi @EMM
    nefariumbellum pro tot beneciis qu antea commemorauimua, c

    quidem focietatis violato fclere, .intulilfetzexq'uiiitam arripiiit oc-.

    '

    cafionem , cum Pontificatum Arelateniem aCtori cuidam Romano


    contra decus liu'ius Imperij , contrque morem maiorum tribuerc non
    dubitafferzatque ira fe'gereret, vt regis quidem Legatum admoneret:

    C cm allatum effec,Ludouicusomnia facerdotia , quorum fi'uus


    in Gallia Romani percip'iebantrario adiilidicauit . : Aigitut Iullius

    inferendi bellioccafioncm naus eirn rob quaziitarn;A Hunc etiam ^


    (j_ujcciardinus bonus autor , iaare con ueuiffe cribit ,. fe -
    cietates cum Germanis,'cum Gallis , cum Hilpaiis quosiple Barbaro:

    appellabat,ad eos fallendos ac decipienclos contrabete; vt omnes~exlta


    finibus exterminaret . Nec defu-nt qui perlidos qui-dem execrantur,
    erfidi ramen fuauiiinios'fruius decerpere {olent: vt Pbilippo A
    llxandri patre feru'nt.l Item Lacedmonij Pbbidam -perdi damna
    uerunt, quod contra fdus cum Thebanis i`tum in Cadm'am arcem
    inualifetam ramen ipl retinuerum 7 .Imi ver dignitaris curam 7 gingen
    D habent, ne turpirerfide defciuilfe Videantur,itirifcoiifuliorum refpon- "

    fa conquirunt: vt marthiovlfefgyirenfis Fui accurat ac latenter tac-'itis


    nominibus ac locis-exquiliuit , numiyala us regis 4Neapoleos Pontifici

    Romano potius obedire quam regi teneaturxonfilij ver capiendiiiim


    ma fuir,vt (i bellum aduerfus Carolumv Mediolanenli duce,ann_uem

    te Pontice,fufceptum' profperc cederct, ipfe regnumfNeapolita'mun


    pflideret : fin aliter res'cecidi-Tet, Mediolanum principatum duce perd

    duelliom's'damnato prmij iure {ibidepoferet.. 4Sed coniuratione de~


    tea Moron'em ducis Cancellarium in carcerem egitgquefm protan'to

    Crimi'nelelnitr
    feipfum
    mofiturus
    Marchiofertur."i
    tam
    paulo
    lp `, cmtraauitme
    omnia patefaa
    elfen:
    , animi proder'et:
    dolore-fexnbnill'e
    eadem'enrn perfid'la Imperatorem,ducm,Ponticem'=ac'focios omnes

    frau'dare propofuerat :quo perlidigener nullumffdedius 'ariesxurpius

    598

    LIBER

    Q_VINTVS

    cogitari potelllicet quidem vknalideliaduos parietes dealbare,dum

    religionis fiat: vt de 'Illiemiliole ferrur, qui regem


    clam admonuit, nili ex Europa breui excederet , Grarcos aditum _Helle
    fponti prcidere decreuilfe : precatus etiam rege ne rem euulgaret-._
    quo quidem conlilio Themiliocles peperit , penes re
    gem vitoria futura fuilfet : lin conlilio rex acquiefceret , vt quidem ac
    quieuir,Grcorum omnium gratiam innen@ ramen veteratoria cal
    Iiditate libi cauent, vt in vtramque pattern fallere polIint, exitium libi

    procurare fpe confueuerunt : vt Fjpirota:_qui bellum tolos


    ab Achatis Achorum probare dicebantzito
    lis ver clam lignilicauerunt (e illisholles minim futuros. bello
    amicos fore promifert , ne Romanorurn

    in excitarent:Id agebatur,inquitl;iuius,vt li rex abliinuillet Epi


    ro , integra fibi-ellent omnia apud Romanos, 8: conciliata apud. regem

    gracia,quodaccepturifuillent venientem. qu patefala exi


    tium illis ac feruitutem fu gato Perleo pepererunt. autem
    8
    conl'entienss dilciplina :
    nulla frangentibus'

    .1.feliz: dem . Sed porro


    """
    `
    govfiii
    decreta
    mmm"
    con cilij Conllantienlis nullam elle qua: in_fideli data lit
    ...

    Pattes ita decreuerunticm


    undus Imperator Izadillao Bohemia
    regi Hu lium 8: Hieronymum Pragenfem lal
    uos 8: incolumes aconcilio domum reuerluros. :qui ramen de concilij
    impietatis damnati 8: .1 re
    i datam,nec publicam fecu ritatem violati fas elle ducebat: hunc il
    i fcrupulum accerliti iurifconfulti, Ijicolausdnquambbas Panormie
    f tanus , 8: Ludouicus Romanus exemerunt,cm dicerentInlideli
    mth vtiliter dati non potuilIe , nec datam feruarioporrere : quam

    tiam Pontilices ac minutos theologos facil perrraxerunt: vt quos capi


    tis arcellere ac damnare non dubitarant,crudelillimo ignis fupplicio ne
    carent: tametli nec Imperatori, nec Patribus in eos vllum ius elIetznec

    hmmm rex cui data Fides eratab eccleli Romanas ritu


    ueratzfed omnia elfum 1ere.cuius erroris argumentum aartolo 9 iuris
    vtriufque ti (quanquam nimis inept ac pueriliter) re etere non D

    dubitarunt. Is enim holiibus priuatis, qui ius imperandi nul um habt,


    putat. quo talium hominum
    immanitas dicam an infcitia,qui talibus argumentis fundamen

    , fubuertere conantur, 8: delenda occu


    pati 8: 8: .8: quoniam Bartoli idittum illud vanius 1

    uius quam vt longa oratiorie debe'at refelli , ad mmam huius


    , , tionis referamus . armati Parres Cardinalem tituli

    r ~ ,4 1'1'P&i"
    -1 /51

    Iuliani Legatum in Pannoni mifert, vt Huniadiqfortiliimo duci ligni


    ficarent fdus cum rege Turcatum conrratum violandum elle, ac bel
    lum re'nouandum. quae res illicm abfurda 8: Reipublica: lCliriliianaz

    exitiofa, pax vero zequillimis legibus accepta videretur,tandiu


    tit- quoad Concili) decreto fententia difcedere coarus . _ Ruptis
    feede

    'D'E' .RERVBLICA

    49)

    fderibsrcnouatum efl; ab Hangar-is bellu m. ( perfidia in


    iracundiainTutcasregir,vt ingentifexercitu Chrifii-an os vndiquaqt'e' ?
    derent acproHigare'ntf:Imperimque illud ,quod iifdern pen finibus - 1
    quibus Solis curfus : fratis Opibus Chriftianorum long la

    tquearnplicarentActametfi Sigifmundus Imperator vinnume'rabilcs

    " "l

    Chtiiliianorum'copiaspd Nicopolim coegiffetznihilominus ingenti clit


    de accepta, proflratus : vt perfpicuum omnibus effet decretum illud
    quod Patribus Rlacuerat,immortali Deodifplicuiffezcrn etiamI-.egatts
    ille q'uem.modo dixi'larronibus cfus fit. Nam fr infidelifrai
    gere fas eft,dare cert nefas eftzfin dare ius afhdatam feruate opor
    B tet. hc enim ina fibi confequentia. qurendum ergo pr-isI etat,

    cum indeli principe pacifci ius fit ncne Carolus quidem Imperator

    cum rege Perfarum amicitiam inire per Legatosnon dubitauitf: coque 1 ,


    Profetus Robertus Anglus , quem Syria: Prtefes citatis equis pene

    comprehendit: vt nullo iure tum apud Ptifcem-rnaximum,tum etiam


    apud imperiales Germanotum conuentus,ImPeraror queretetur regent>

    Prancorum cumTurcarum principe amicitiam ac focietatemcontrael


    xifle . `(mis enim qui nefciat reges Bolonia? , ciuitates V_e'_n'erorun15

    _nuenfium, P_cbagufiorum amicitiam Turcarum-iampridem (

    / /

    ? Idem Carolus Imperator Martino Lutero,quem Pont'.~Maxi ? f77/f.

    mus cxecrationibus quafi ecclefice Romanihoflem deuouerat,

    dedit,vt ad Wol-maria: conuentusvenirenon dubitaret 311112)- crm 3 .


    veniert, Echius theologus '1n eum eodem iure iifdmque pnis quibus
    in Ijufium 8: 1,' ctipiebat, quem eademi'm'

    ietate qua illos obli ari diceret,ac fiducia Conflantlienfis decret'igfidet

    lioflibus idei non ef feruand contend`erer.Sed nemo fuit qui Ecliiuit'

    non aperte execraretur, acdecretu m illud non ; _Iraque Irri-


    Perath
    turma-s
    aliquot
    Lutero quominusfecuritas
    fari iufiit,quoufquePublica
    faluusviolaretur,equitum
    tiincolurriis dom'um
    reuertiffet.
    @_amquam nefcio quomodo Patribus Confiantienfis concilj veniti'n
    mentem bareticis omnem abrogarercm : ipfe maxim us

    quoties lacris initiatur, aucipimabipiis Iudreis'fidfque religionis fut; ' I


    D inflitutis fumma cum liberta-te fruipatiiatur. quinetiarn principes Germani ac Itali Iudis tefiibus fpifiime in iu diciis vtuntur'.> iExatrLuifiu
    randi4 formula imperialibuslegis ationibuscomprehenf, 4 -3"

    religiose
    afiirmare
    debt infuimaiores
    iudiciis fe perinde
    aduerfus Clirifiianos
    mines

    feruaturos,vt
    aduerfusGifanos.
    uinetiam lio
    Io- i

    Ifraelitarum lImperator { cum Ciabaonitis daemonum :

    <

    ribus contrato, tametfi fraude circunuentus effet, nec vlla iurifiurandi


    religione obligaripotuiffe cteti duces contendeten t,nhilominus tam

    fantitiflimuslmperator feruari oporterc decreuit, Nc,inquir 5,Dei 5 ? 9' .


    Prpotentis , quem fderis , iracundiam acfuro,
    rem cicre videamur.O`u/od autem diximus nullo periurio teneri qui f

    difragis feruarit, omnibus ita perfpicuum effe opinor,vt nihil


    exemplis opus fitzfed interpretatione temperanda res efl:. nam cui rupta

    j
    "i"

    600

    (/5

    ldes erit v'el vno capite foederis , iuriliurandi religione folutus ,


    ita vt nullo foederis capite teneatur :non tamenlinoua fdcraiifdem

    quiten@ quib us antea aut diuerlis legibus ferianrur , periuria praeterita repetere
    ' liceat : alioqui nullus lidei, nullus religioni locus lit,nec periuria vllos

    ; 4 .

    xitus reperiant.vt non ita pridem tate Sinanusclaflis Turcarum


    Prfetuspbfelfa Tripoli inAlfricz littore , 8: pacis conditionibus in

    terpolito iu reiu rando datis 8: acceptis,quibus ciues falualibertate oppi


    >dum dedere fpopondillent,deditione fata ciues omnes vinculis

    1& in feruitutem redegit, exceptis duccntis quos tamqrli Pran


    .corum Legati precibus libertatirellitiiit. At ciues cm de violata
    rgrauiter quererentur (iurauerat enim Sinanus per caputprincipis , quo B

    iureiurando nullum ad obligandurriefiicacius elle putant ) ipfe repofuit


    periuriu uitum Rhodiorum,qui deditione Vrbis fata iurati fe nun
    quam aduerus Turcasarma laturos,falua libertate difcellerantzfed illud

    refelli poterat a Tripolitanismifi ius in armis politum fuilletfe nec Rho


    diorum Equitum obligatione teneri : nec lianteaiuralfent Tripolitani,

    periurij vltionem nouo iure fublatam repeti potuille. (nl_d li fraude


    7 l. 1i : frans ac. periuria periuriis ante nouum fdus rependantur 7, nihil

    quamobrem quis conqueriiult pollitvt cum E_Birol aduerfus Roma


    _nos perfide fe gellilfent bello Macedonico , ac Perfeo regi clam fauert,

    Romani parta vidtoria limulauerunt fe prazlidia ex Epiro fublaturos , 8:


    vna edicfti lignilcatione iulfert decem viros ciuitatum principes uic-
    quid auri 8: argenti effet in rario cuiufque ciuitatis,proferre:quogato
    Imperator R__omanus vrbes geptuaginta militibus diripidas permilit. in
    qua perdia punienda Romani paul crudelis qum par erat,l`e gellilfe

    fm-14'

    yvidenturm ad eos tantm qui periurium admililfent,pna perueni


    re debuillet: ea ver limulatio contra decus antiquae Romanorum

    dignitatis. Turpius ramen ij qui nulla perlidia violati,iusiurandum deci


    `piendi non obligandivinculum elle putant:ac fecuritatem publicam ad

    8: exitium dare folentwt Carolus _dux Burgundionum Ludoui


    co Luxemburgo Magillzro milit fecuritatem propofuit: vt Ludo

    ,j )
    Y l

    s - 1 regi Prancorum turpiter proderet. Pdius etiam Antonius S ino


    min-'32??"1 la Genuenlis Prfetus Corlic infulae, qui ad periurium crude itatem D
    adiunxit: cm principes omnes inful confilij capiendi f ecie coa'tos,
    8: epulas limul inuitatos necari iullillet. recens . Sed hacc

    , vetus de exulibus Cynethorum , qui reuocati 8: cteris ciuibus nouo


    9 lib. 4.'

    fdere conciliari, cm prteritas iniurias fempiterna obliuione fepeli


    re iurati fantillim promittert, hoc:tant,inquit Iolybius 9, molieb
    tur,vt l'idei fpecie acceptas offenlion es vlcifcerentur,ac ciues cum ciuita`

    te hollibus proderentzfed eam proditionem proditoribus iplis extio fu


    ilie exitus declarauit. Spe tam en lit vt fides ac focietas deferatur metu
    potentiorum,qui vitoriam adepti cteros perterrueruntzcuius rei per~

    multorum exemplorum 8: 1 Refpublica,& omnia regna~


    um cuntque gentes : vt calamitatem (. Romanos focij .

    - /

    prop omnes deferuerunt.Perfeo regeMacedoni capto,Rhodij palam


    edixe~

    DE Rari/Buca.

    ci

    edixerunt-,ne quid quoquam ciuium in gratiam Perfei regis quicum fo

    cietate 8: amicitia coiuntillimi fuerant , diceretur Hertve, fubieta ca


    pitali . ( focij Papiam Francifcoregie? Itali 0-1
    mnesafocietatetunc defecerunt. Metus quidem ab auxilio ferendo i-A
    gnauos homines a periurio rame non excular. fed quie exculatio eorurn
    elle potell quiad fdus perfidiam cogitatam afferunt h_/Iagtimilianurri
    quidem l'iuius Imperatoris proau um dicere l`olitum feruntnullas patiti

    ones, nulla fdera cumfrancorum regibus inire, nili vt prteritarum


    iniuriarurn , quas ab illis fe accepilfe aiebat, vltionem repolceret. Ne-

    ramen elt,opinor, quinefciat Carolum viit.ac I__._i_1douicum xinf/f/WUMV'


    B quibus regibus Maximilianus Imperium tenuit integritate, ,

    111 pares principes omnibus ( paucillimos , fuperiorem ha


    builfe neminem. At Ludouicus qui vnus omnibus regibus patria; pa.
    rens appellatus,rametli grauillimas in Italia belli ofl`etiliones accepif
    :fermihilorninus partis induciis lierdinand in littore Genuenli prter
    euntcm fumma aclibertate inuifere , 8: in triremem ipli us delcen

    dere non dubitauit:quem animi candorem ac l'iduciam admiratus Per


    dinandus ad portum appulit,ac Sauonam ingrelfus rege Ludouico o#

    mnibus humanitatis ac magnicentiat` ochiis cu mulatus difcellit.Vtril


    [ufque fiducia perlidis quidem hominibus improbatur ,- qui quod turpil
    ter faturifuilfent,apert declarant: bonis omnibus laudabilcm _videri

    qui qu ipli execrantur, ne de aliis quidem fu fpicari fas elle


    `ductint. Si tamen principes acie inllruta patifuerint inducias,vt limul

    ad alloquendum veniant, eiiarmatos elle oporret i ne is qui clam pugio#


    ne liccve armatus lit,bollem eadem fr aude qua Iphicrates Athenienlis
    llafonerri tyrannum aut M ithridates Armeniorum principem fororis -
    lium trucidet:aut li alius` alio copiis 8: exercitu mult inl'trutior {mp0

    Atentior inlmo cauerc debet oblidibus autarce data. Sic Perfeus cm`
    @Brum Martium Philippum Legatum Romanorum conuenire cu#
    peren 8: Humen vtriufque Imperij linitimum tranf'mittere vellet,Mar

    __tius oblides libi dari petiit,li_comites plures tribus fecum deduceretzPer


    ` feus amicillimos oblides dedit,Martius nullos , quia nec exercitum nee
    #D copias vllas baberet. Cauendu m etiam in liberandis captiuitate princi

    .pibus qui oblidibus cauent,vt vires in vtramque partem pares fmt , ob-`
    .lidfque in linibus Imperij eodem momento recipiantur, quo captiuus
    `Princeps liberaturzvti falum cum Prancifeus i. rex' Francorum e5

    Hifpania: captiuitate pollliminiorediret :alioqufmetuendum ellet , ne'

    Princeps vn cum oblidibus peridi tenearur :' vtcurn Try ho rocu'


    rator Syria: Ignatbam ex inlidiis cepilTer , centum talenta libi patus
    vt captiuum liberaret, obdfque Ionathae filios acciperet. acceptis

    oblidibus ac pretio Vlibertatis patrem cum liberis tru cida'uitia'c p'u pillurrr
    fuum Syri regeln crudelillim necari iullit.- Ab hoc pelliferorum ho-'
    minum genere modis omnibus cauendum erit, necvllafocietas, at ne'
    commercia quidem habendamili valde necellariasquia cm maxim fal

    lunt ac perlidiam cogitatam ad iusiurandum adferun t,hoc agunr,vt viti


    eee

    602.

    `LIBER

    QVINTVS

    borii,vt attrici elle videanturzqualem fuperiori Alphonfumtegem

    al"

    Neapolis fuilIe accepim us, qui Iacobum comitem Mediolani .


    gatuminteremit: qualis etiam Antoninus Caracalla fuilfe dicitur, qui

    'i ,tru/i K,/4?


    L

    nemini gratulati pollet nili iis quos ad delignarat` vt enim cate


    ra quaeinnita perfid'i exempla prtermitram , pace cum Patthis

    fatagegis liliam ad nuptias libi dep'opofcirrrex annuit vt fangoinispro.


    pinquitate amiciriam conl-irmaretlrriperator inPerlidem magno comi

    . tatu ad fponfam profetus magnice rege excipituritabulae conlciuti


    tur,dita dos elhinterim Imperatoris comites qui vefiibus arma texetir,
    inopinantes regis amicos ac' principes- 4inter medias epulas adoriutitur
    ac truciclant: cde perata fugam 'capit patricidarum Omnium fdilli
    mus:qui etiam de turpitudine gloriarinon erubuit, cum diccretholics

    lic accipidos elfe. at tanti fceleris' immanitatem Deus immottalis non

    diu inultam reliquitzfed paulo plt` domellico ac familiari occidi pal.


    fus , cum aluum exonerarct. Huic quamlimillimum faille fetiit
    Borgiam Alexandri vr. Pontilcis Romani lilium , qui :i patte quosad
    conuiuium inuitaret, veneno necate didicerat. vter vtrum perdia lu
    peraret , vix dici potell: alterum enim ferunt nunquam dicere lolitum

    quae faturus ellet: alterum nunquam eflicere quae dixilIet : ac vtrunque


    id vnum pro fumma religione perfuafum habuilfe, omnibus diri
    oportereferudam nemini: cm enim hollium duces ad pacis aiioncm

    deinde blanditiaru m illecebris ac iureiurando Alexandri F. ad fe perm-C


    xiffet,crudelillim necari iullit. cui Hagitio pater arridens, fai bene!
    inquit.Sed non minori temeritate homini perldiolillimo quam impru
    dentia feipfos alien maieltatis fubdito committendos putabant: qui
    nec holtibus dare ldem , nec line Pontificis maximi, penes qu etat Im

    perij maielias , co nfenfu pacifci vtiliter poterant.neuter ramen iusfecia

    e,aut boni quicquam didicerat.Sed Pontifex eodem veneno quo fami


    liares 8: collegas necate decreuerat, fublatus : alter veneni vim quan
    quam diflicillim fuperans , eadem fraude qua holies confueuerat, cir

    cunuentus . cum- enim Conluus Praeles Neapolis ei dedillcr,


    8: quidem line fraude , neque enimiam iuris fecialis quam rei militari's

    peritus erat Imperatorzorgia fecutus Neapolim veniiil)


    quod Ferdinandus rex cum iiitellexilfetorgiam dimitri vetuit: Pieles

    mandatum regis exponit :Borgia Prlidis iuliurandum ac vrgcil


    fed Prazlidi principis dare non licebat: mult minUS
    fubditum captiuum vetante rege dimittere. nec debuit imprudenth
    Borgia Hires holiium fubire. Eodem errore peccatum ab Alberto

    Prancorum comite, quema Ludouico Bauaro Imperatore ob clliim


    Otho Moguntinus Pontifex in Fraudeni pellexir, cm illum ad Impera
    totem deduxillet,data Hde,nili Imperatori conciliareturfc in arcem PIO
    Alberto reuerluturri. Pontifex egrellus limen arcis lim ulauitenelciv
    t lil/4.75. de mili
    tati-ac domtlli
    ca Rom. C_Lccro

    uid omifille vt in arcem rediret,ac eodem momento exitet.liicigiiur


    ad Imperatorem proferus ab eo iure comprehenst :8: ciim : p
    Yimplotaret,lontil"ex illius veteratoris,cuius Polybius meminir 1, eretti/W

    lib.3.ofiic.

    plum

    DE'REP'VBLICJ

    6763

    plum : fe in >arcem reuettilfe , 011 111 011


    bat. Senatus Romanorum militem illum quem dixi,ad Annibalem vin'-1

    tum mitti decreuit.-Pontil"ex tamen,etli non poterat iiiiulfu Imperato~


    ris perduelli dare , quia ramen aliteratque Conlaluus hominem

    iuris fecia is imperitum dato iureiurand'oin fraudem impulillcuperlidi


    turpiliirr'tocrimine non vacabar. non magis quam lghwsdillc qui Hip
    piamdu-'cem ab arce ad colloquium data incolurn rediturum pel
    enim ducle defertam facil cepit, deinde illum incolumem

    ex'pao teduntem in arce necauit. At C. Mariu_s__in Confulatu Lucio


    Saturnino Tribunoplebis qui M ummium Confulem creatum in cam
    B p0 Martiooccidilfet, dedit, _vrillum de arce Capitolij quam vn
    cum cteris perduellibus inuafetat5diliurbaretaTribunulplebis 8: Con
    fulis 8camici fecutus, vt primum Ca itolio delcenditpccifus eli

    f, .

    .QUW'M'

    Caio`Rabirio5qu T. LabienusTribunufplizbis tr'igelimo poll per


    duelliQn-isacculauit : damnatus @llor'ibus p-arricidij ad popul pro-

    '

    uocauittgicero Conful c reicaus fulcepilletc cora populo omnibus


    dicendi viribus exarllenad extremi , inquit58aturnino data ell,

    quod abs te lpiliime dicitur5n e5. C. Rabirius , ( . Marius dedit,'1~


    dmq; violauit, li in fide n etit.% lides,Labiene, qui potuit line Seh
    natufconfulto dati adene hofpes Vrbis adene ignatus es dilciplin-:e

    confuetudinifquenollrze vt hc nefcias ? pique enim priuatorum paiis


    publico iuriderogari potelimec li quis cum aduerfario iniuriarum obli'
    ` tus tianlegerit,lidem violabit li eundtim occidereedito iubeatur z quia
    ius publicum obliat.. n'on ramen probate polfum id quod 1rtolus5exu~

    lem cum quo antea tranfegerismccidere licere:in l.opprimendotum.de


    inofitelia.fi`.in1pu n quidem licet Italorum moribus5lalua dignitate n

    honelium
    licetmec li eli.
    licet,honell:um
    Conlimilis tamen
    fer caufa
    ell; fuit
    nonr'omne
    Vincenti!~
    quod
    Pogij
    licet,in
    lquiquit
    cm Lu
    cenlium f Imperatorem in iplius vrbis Prtorio coniutatorum valida : :
    manu armatus necallet5lide magiliratibus accepta vrbe excellit,is con
    ditionibusneImperatotis c_des (ibi focifve fraudi ellet. nihilominus

    cum ex vrbe erupillent coniurati, publico indicio damnati (


    1lDlius Veneiorum 3 Decuiri qui magiflratus exulibus date vetue- me im. is

    runt, ne publica l`ecuritas magiliratuum fraude aclimulatione violare- "mymw"


    tur: cum ad iura maiellatis pertinetett nec mult poli Senatulconfulto t :Marittimi
    cautum eli f5ne manusiniicere liceret in eos exules quibus Refpublica cffff'mz.
    Hdem dedillet, 11 domum reuettilTent. Non quod princeps popullve Wis Vc
    fubdi~tis5multo minus etiam' latronibus dare teneatur : li tamen- 6 ll-)hpfie-f

    dederint Gnededecore violare non pollunt. Cuius rei Romains qui vfyiw
    optimiura fecialia totius iullitiae vim tencbant ,petenda nobislunt !

    expla. Etenim Cfpmrnpeius cum piratis qui clal'fem mille circiter na (2/5
    uium infiruxcrant5ac toto mari mediterraneo impun grallabanturfua
    rum copiar multitudine pertertitis paus ell pro Republica, vt falui 8c
    incolumes in prouincias populi Romani difperli viuerent: ac ne fraudi

    illis elle: quod piraticam exercuiffentquo nihil melius 1 potuit,cm

    cee z

    604.

    LFIBE R

    pirat'fme magno Keipublic pericqu necvinniruecyrbes imilitim'ribu's;


    quasfer quinge'nlmi` Cum aliqum infulis occupanverantgecupcrar puff

    lentmagiliratibus enim Romaniaquominusrin iptouincia's migrarent)

    ac mercatoribusmare mediterrancum penitusconclufurnyidebaturz


    nili Senatus qugefa cum piratis' Pompeii.) fuerant, probaiIeLRell

    publica periculofum eius belli exitu mhabitura fuiHiet. Nonqurifvclim

    cum piratis ac latronibus vllam aut arnic'itiarn,fvlluirwdiom~_


    merci effe: aut periurio teneri -, qui 1'936 pro capitspreti
    attulerit,rie fi iuratus quidem id non fcceritzquia non fum iiliiex ho
    Riu mnu'mero iuris aut legu m quaru m eueiionem mdliunmr,bef
    iieiicio fi'ui oportet : attamen Refpublica ,datarn l_;_i_t_'r_onibusfiidcm
    ere falua dignitate vix potelgetiarnfi periurio non tenear,inaifiureiuAq
    7 ?.11..
    rando
    difcefferir.
    enim7
    T_a'glariiy; latronum,.in
    Aliricafeducem
    .n
    ferensLegatos
    ad Cum
    Tiberium

    / (ibi
    fiifqieagros

    afiignaret , bellum Elioqui fempiternum Romanisillaturus :Imperator:

    iftaj legationc coniumeliam fibiiiominque Romano irrogar' putauit,y


    dicerer in Senatu maiores qi! dndarn

    Romanose'fx'ercitusfregerat, Legatos-pacen'i.petentesadrnittere
    no'luilfefed fugatas ei-us copias MarcuirnCrab-mperfecutum fiiiffe,e{`~

    que qui eladcm eifrigeraiit, crucibus aHixifT'ei *tmoperfpieuumix prin


    cipem populi/ruwe cum latronibus pacifci , 'conmidecus eifez iidetam
    latroni : etiamlifalua religione poitqion tamnfailua digni C

    Laltcdifccdilludd guus crfu slatronu'm" in Hifp'a-niaducem? man

    Ximain pecuniar- vim public promiferat _eif qui iCoracotam latronum


    `

    pifineiperr'i . Coracotas adAuguum adire 6c partumi fuo ea

    _gy/i fd, pitepretiurn pctcre non dubitauitzgguua non 'modo latroni veniam

    icdetiam prmium darti iufiit6- , tanietfi ei non dedilfetaquoniatn


    falua dignitate hominem nec fupplicio afficifn-ec prmium- : denegari'
    . indicaban tantum fuitipubl'ic { fideimoinentum.

    8 Qio lib.56.

    Kefert tamenplurimum fides holi data fit an praedoni :peregrino an a


    mico: ,u

    a
    4 - ~ .
    11713/7/4146

    8: famarn quam tueri deb'ui[Teneriperevoluerit : deinde rupta Y


    ,-.
    vltionemvtrepofcaiz,
    non tanta infertur
    uria qum
    uibusprinceps
    datamrupifct:
    fertur'IQiigobetum
    legeminilegiouilatronum,

    . _-. . .- qua: ex Bulgaria: Hnibus in Galliwffque : ,fide dcdiffe 8c' agros

    l _
    j

    itis an foci'is: nam [i fubclito> perduelli data fides 'elba principe,

    ,0f-3"" if f

    ailignafezquibufc fine fummo pe'riculo dimicarinonipotuiretzcleinde.


    -

    inopintes dato iignotrucidaiti'iuiiilfe. vtilita'tem cl'ighitat'i . 1

    ; .5._! liter Romani,qui autdcminon. dedifentut non fefelliferit'.At`

    ` l, ` \ 'etiam cum Fl_.__l\_/Ianlius_ is qui primus To rq-uati no m habuitdhuc ado


    '.

    'lcfcs Pomponium Tribunumplebisf` gladio' dirio iurare coegilfnt; [ci


    " patr quem accufabat,milfuni faurque terrore coabus Tribunus
    , rem ad populu m detulitzdocuit. cur fibi caufa defiereneceffe,
    . Tantum,i_nquit Cicero,iu.fiurandum temporibus illis valebared.

    quri princeps cum fubditis pac aut indu'cias patu's (it, fque

    iurifiurandi religione obligauetit peregrinis prin/cipibusfubditos mini


    ~ .
    . .\
    `
    me vio-V

    '

    DEimEPveLacA.i

    e@

    'm violatu tu m, an rupr'a fide peregriniiprin cipes'vltion iure repolcant?


    Id enim & 1:151111113 .etiam ab iplis Romanis,qui pace cum Phi
    lippo iuniore fa'ta , vno capite cauc'runt , ne fubdtos qui ad Romanos

    transfugeranrwiolaretiVriares,inquin1liius 9, Philippum maxime an- 9 rissa

    gebat,quod dum leges a Romanis vito imponerentur' , faeuiendi iu sin


    'Macedonas, .qui in bello ab fedelefcerant, adem ptum erat.Ego principie
    Abus,qui alienorum'ciuium f_ecuritarernrpatiti funtgruptalideiniuriam in-

    '_

    xferri liatuo,ac.vltio"nem rpe'tipolle 9 , `Sepoenfoed eribus'addiaeliipu.- 9 :tgig311.

    lationem committi ', vtiiis 1501 flinlauaimd


    barones regni Neapolitani., Pontife): Romanustrex Caliellzdiefplublii ";

    Ven crorum ac Elorenpnorumnb 1vltione: quam I_:grdinandusiex

    :s e ~

    Neapolis in eos meditabatur,t.u eri fo vellen'tgeg ipfum iuriuraqdire

    ligione obligauerunr, quo minus illis noceretzdara ecuritaoe domumir'e


    .uerfos omnes fupplicioreiealfelcit :. tametlik patera cgis ipfius'liliumieod

    iureiurando obligatun teneret.Na`m Romani iPlmilippo ea'llomr(


    mate transfugis Maoedionibus non cau'ilfentfi principi impurilideniida
    tam frangere licuilfet. Nihil tamen contra palzar Iieriiudicandiu un ell,A (i
    Squis priuatusracceprarum antea iniuriarivltionem repiofcan :rnilifpa'is
    hoc difert exceptum lit , aut nifl cl'aufula generali fecmitarem= dbmurri

    adeundi-pacifcantu'r,qua: eam 1 vimilaabet vt de reditu :quoque'paum iblCfg-lsf


    videaturzcum'?. genetalisclaufula ad uniuerfa eauitlgm viml'iabe'at quam 111111115 11;
    .lingularis ad linguiarqit-abulis fecuriratisiexprelia i. .nonffu; ii'iiriiliifiif

    lo'ca,nectemporainecperfonas venireiudtinmwtmen negleca fiint 'lfjfjjjgf


    Leone

    Romanofquizetfi I_aulo Balconi fecurita -9411152

    tis tabulas dedillet ivt Ro mam veniret,qqibusetlafn dornnmpvt redirer cirliisiifriilnii.'

    - tacitey paus erar,nihilomin us oo'rprelieril'um in carcere'm egirgnecitie 12:23:73

    rrn perduellionisfed multorurn criminum `eurinu'latis iudiciis ldarnnar ?


    fu pplido'affecit.Eadem fecuritatis' fpiecie lpl'w-iqnfum Cardinalerr'iSent 116 . TF
    i
    .
    y
    '
    "
    '
    ' '
    ^ ~
    c u' . . v
    .
    liuml principem
    illeium
    comprehenditcquominus
    fraudmpmret,
    _
    crade :
    Legatum regis Hilpa'norum clminterponi qui pro Cardinale . p;
    Afecuritatlelrn Pontilico~eliiagitaret. :Cardinaliis irretitus lidern publicam
    vrgebat- , Legatus ipfe 'regis Hifpanorlquerelis omnia milcebat :finire
    D politum ell ab -iurifc'onl'ultis,quibusPondilices :Romani vacate non 'olL
    .funt fecuritatis tabuls quamtumuis amplillitnas prodelle nemini , nili

    admilIa crimina tabulis difert contineantur.-accul`ationis pragci'puem


    capur erat,q'uod Pontificem Romanum veneno necalI`et,nili conatus ir i

    ritos fortuna fecillerjraque litor humanitate Pontificia Cardinalidam


    nato gulam fregiri C'ert quidem Hifpanor Legatus lidem autfecuri
    raterri line iulluptineipis fiipulari n. poterat,vt fuperis docuimusiqua
    rum-rerum .ignoratiq non modcaliginem,fed peliem ac pernici prin

    cipibus infette {xp-e confueuit.C_lgrre_n_s_vi 1 . Pontifex Romanus callidi


    rate non dilIimili Plorentinostate nolira fefellit:quorum libertatem 8C

    Imperij maieliatem illiba'tam fore Legato Hifpanorum promiferato's


    ramen Alexandro fratris lpurio feruire coegit:cum diceret maieliaris cri
    mina nifl exprelfa fu erint,nullis fecuritarurn tab ulis contineri: quo nihil
    eee 5

    '\

    LIBER

    @VINTV'S

    in'eptius ab eo dici potuit,qui nullum vnqunm Imperium,nullum ius in


    Flortinos habuiffer. Quamobrernin omnibus principum ac ciuitatum
    patis'conucntis,vtiliffimum atbitros ac iudices fder ac pat-ion
    completifi qua inter focios controuerfia -oboriatuln fictamen vi in v
    tranque arte' arbitri pares fini, ac optent
    qui vtro 5 dirimere poffit. vt eo fdere quod reges nofiri c Heluetiis

    J a s J.

    percuffert anno cci; xxr.quinto capite caucturwtqatis focio

    "

    rum iudiciis ctrouerfi expedian'tur. It .Auiffriacofdere cHeluetiis

    '

    ctra/touPtif-ices Bohemi 8: Cfanti controuerfiar omni arbitri

    recepri fu'nt; Secus eo fdere quod ab .Heluetiis cum Pran-`


    Nn

    cifco t'. rege Prancorum anno if.' n. -x vr` quia decimofeptimo Ca'pite B

    { poteflaas omnibus fociis eormve fubditis duos rerumtfinien


    darum arbitros adhibere : ea lege vt quatuotarbitrinegotium chpli

    carenon'poffent ,atori Valefiis aut Rbtis quintu'm accerfereliceret,


    cui non effet fententiarum mutandarum ius, fed alterutram fe
    qui neceffc haberet. at caueri debuerat vt arbitri' quatuor diferepantes

    inter fe quint cooptarent: crn Heluetij in caufis fero-mnibus perito:


    .f
    '

    lrum perfonas fufiinerentc eos quos vellent fine reietione arbitros ha


    berent. ,ita fiebatt vt regis 8: C_illorurn caufa femper deterior videretur.
    Illud etiam in principum rebus ac rationibus contrahendis caueri opgr
    tet , vt nihilcum Legatis geratur fine mandato fmgularum rerum am
    pliffimo , 8: quammaxime fieri poterit,copiofiffimo : propterea
    quantumcunque Legati principes ac Populos rem rata habituros pon

    deant ac recipiantmihil tam rect nihil tuto geri poteft: quo : vt prin
    ceps qui quid alrerius Legato promifit,ipfe quidem teneatur:is vero
    ius nomine ac Legatus fpopondit, nulla obligatione conftritus fit,
    quoufque princeps alter ratum habueritzatque interim( caufa: incidunt
    qu obftant quo minus pata `rata habeanturzvt Samnitibus ac Numan

    4 9:10505.

    tinis contigit.ac ne longis exempla 1.151 t . rex Fran


    eorum pacern cum Eerdinando Hifpaniarum ac Neapoleos re/ge 4 pepi-k

    gerat, qua pacis atione Ludouicus pro fe fpoponderatthjlippus archi


    dux Auftri pro focero abfente, qui tabulas quidem procuratorias
    `pliffimas genero dederat , quibus etiam fe ratum habiturum qu gener D
    patus effet,promiferat:d um interim focer belli Neapolitani exitu m ex
    petabat , vt aduerfa contigiffent rata pacem ac Ludouicum obligat
    aberetzfin
    profpera
    repudiarctzvt
    quid
    ctigiteffet,
    Hi
    fpanos
    prliis
    duobuscfcquertur,pata
    fuperioresV effe.quod
    c in Hifpani
    allatum
    patio quam Ferdinandus ratam habiturus effet, euentu Gniro reieta.
    : I-Iifpani Philippum fine foceri mandato fingulari quicquam
    promittere potuiffe negarent. Aut'cert princeps quem rata negotia
    habere oportet^,procul abfit,neceffe eum qui prxfens quicquam 'pro
    mittit , tem pus breuifiimu m concludere , quo pata conugita debeant
    principe abfentc rata haberizquoniam cum de flatu Reipublicagitur,
    reticentia inutilis :nec nifi expreffa ratihabitio fequatur , vl

    lum efiicax effe potefi: (M'mobtem rjtiniacum fdus ruptum ,


    i

    cum

    `DEJKEIYVBLICA
    \
    @r
    c'umI_oannes regni procurator abfenre parte rat non habuilet iid quod
    exoeptum : , mie'uleinceps Im perij Gallici maieltate te
    . Nec aliarn ob caum. difcellerunt primo faz

    dereiquofocij vtriuifque [] vno verbo comprehenli fueran


    deinde additurn vt , faa ea lege valerent`li
    popRomanus ratarhaberet: populus ea fancire noluit: fed procu

    : tabulas insA'ricam mit cumLegatis qui populi lententiam


    explicart,IquamJldrubalfImperator obaitzhis autem mandatis Se
    natus populfqiie 'Sagunriniiis difert -]! Romani

    ptus etat :fedpopulusarthaginen'lis:Imperatoris fui aanonlanzciue


    B rat: aeproindel contendebat uniba/lern Sanguntinisiure bellum indi.
    nihilo'minus
    tambo
    .
    -
    -
    i xilfe:
    uare tion
    -:
    quozetera
    videbatur
    exe'eption
    de: Saguntin-is
    fodis' -f li icl-1110 im e
    non verbo neipfa ramen rata habuille. T_utius igiturlingularia'man- x '

    '

    data proferte cogendos,qu'ibul`cum agifde llatu; Reipublic pri


    .ufquam quidldclniamui: : quoniam ltant4 limt'hfoini'num vl'rau'd'es,_tot in .
    mentib'uslarebr tanrique recelfus, vt lidei'vio'lan-d occalio rebus
    .quibufque leuiliirnis quaeraturzquamquam perfidia'deelle nemi

    ni perlidia?r latebras' quremti. plenilunt libriP_queii: vt Cal-cedonior .


    aduerfus'izantnos,Cleomenisaduerlus Argiu os , Thracum aduerfus
    Thell'alos,qui cm aliquot dierum inducias patiti ellentmotu po ula

    C bantur gros.F.diusretiam illudPericlis,qui hollibus vitam incolum


    ' futurampromilitli ( abiecilfent'llos ramen exarmatos ui Velli-
    bulas ferreas inveltibus habetent,trucidari iullinCum etiam F andri
    ratioPontilicis Romani aureos mille nummos dependere ex patito pro*
    mililfentlilidem fallerenr, aut rege noltro decerent : ne pna com#
    milla v_ideretur , i lduardo rr i. regi Anglorum 'perfuaferunt vt l`e .regem
    Fracoril dieetenquo { arma pro l`e quali-pro rege Prancorum fe 'iure

    lati-.tros [uurpolliciti.Inde renouandi belli occalio nata ell. Ali] fyllabas

    'aucu' antur,vt Ludouicus xr. rex Francorumquiqud Ludouicum Lu


    xemgurgum Magiltrummilitii ad fupplioiirm 'qur-eret , amicorum in

    modum iatabat fe capitis tanti viri egere plurim um :quae ratio laque-,na
    D di apud nos 8: capitalein prnam 8: conlilium lignifcatarolus .

    perator fubtiliore folertia litera: vniusdifcrimine negare le dixit qu sgi@


    aflirmare putabatur
    :cumCornarus
    fe principes
    Germanos
    carceribus
    erepturum
    fcripfrlfet.
    At Ceorgius
    patricius
    Venetus
    qui fderis
    cum ` 9"
    i 5
    rege Francifco perculli Verba non poterat,fententiam malitiofa iuris in-l

    terpretatione cortupit: quia cum ex foedere auxilia vtriufquelmperij


    conferuandi caula vicillim promilla fuilfent,ac Francifcus de prouincia

    Mediolanenfi depulfus ell`et,negauit ille auxilium debetiquali fdus

    i`tum elfet de retinendaac tuenda pollellione tantrn,non etiam de rea


    cuperanda liamitteretur. Cm ctera omnia defunt , qui plus opibus,
    idem perlidia potior elfe confueuit, vt c-m A_.rabalippa rex Pctuanus in
    poteltatem Hifpanorum venilfet , pretium regio capiti ditum inlii
    nit pecunia: , quille cum abundantius qurn peteretur eludilletif
    eee 4
    <l

    .608

    LiearcLVIfNTvs

    fpani accepta peeunia regem im pietatis accufarunt,quod biblia hu


    mi deecilfetmecreligionem Clirillianam probaretzcuius impietatis cul
    pam expiari non aliter aflirmabant,qum li Chriltianorum religi

    onem profelfus facratillimo lauacro perpur-gareturmex aegee vt religio


    .nem mutaret,adduci poterat:ac_olem immortalem mortalibus 111151111

    -teferendum diceret: fed perterritus tot imrninentmnfpericulorum me


    itu Chrillianas leges ac religiones fe robare d'ixinvetermque impieta
    -tem eiurauit. quid multa 1 panirdgem. conlfitentem, .
    - tem,prceptis omnibuslac paois legibus o-bfequentem babrentl, mori

    _tamen coegertzvtnonirnmenito .-M. .Yarronis'dilun'rvfurparipotuq- _


    n

    ait. i (111 ypote plus .vrget , lic plfces fpe :minutos: magnus comellgvn

    aues encat accipiter.. 1 Nonv aliteimpius illeM'ediolanenlis quem ap;


    . l ' ' - pellare nefgs ellgcum aduerfariinopinaint adilus ellet', hum'i deiecir,
    i "' " -8: licca faucibus impolitamor'temfminatusell, nili ob illatas iniurias fa
    `tis libilieret . ille inopinatoy 11111111'11

    .deprecari,di&um,fa&u m nolletliaccariu's .vrget [ illaturum nifl


    _Deum immortalem eiuraret: ille deos defque omnes-detellab'ilemin

    modum execratur : 11011 eo contentus aduerlarius execrarines 11121512


    pius,qu mins limulartur,iterari animoiullit: deinde iugulum glar
    dio haulitzpollrem o de 110 tritrmphans,Etzilla ell,inquit,generofa vl

    tio,quae 8: corporivitam eripiat, 8: animo cruciatus fempiternos lit al


    latura. Et quidem extrem dementia: fuit in Hagitiofiflimiac teterrimi

    11 pro millis proculcato numirie falutis fpemA vllam collocare.


    Nam qui numinis metum femel abiecit , 111111115 ei credendum quo

    grauiore iureiu rando fefe obllzrinxerit. Carolus Burgundionum dux eo


    fdere'quod pollremum cum Ludouico t. rege percullit, cm perli

    di infamia laboraret,vt fu peris docuimusiLudouicumramen,cui 111


    1111 credendum putabatlnouaiurisiurandi relig'ioneobligauitz primm
    iippuscamimus. per verba regis, prquelidem fui corporis: deindep'er creatorem fuum:
    egem quoque diuinam'c cam qua in lauacro'imbut'us eratoreligionem 4

    obtellatus :tum euangelia : denique ipfos milf canones :pollremo


    Chrilli crucem.
    hoC iureiurando profecerit 8: qua: deinceps
    fecuta lint,fatis cognita prtermitto. At Ludouicus Luxemburgus ma- D

    giller militum nullo iureiurando regem obligari polfe putabat,nifi per


    "

    eam 11111 crucem quai apud Andes extat, qua quidem rex nihil lacra

    LLTPP'C tius aut magis metuendum Z iudicabat : ctera quidem rex annuit : hoc
    poltremum recufauit , quod quem vlcifciauidillim concupierat , non
    aliter qum iureiurando irretiri polfe fciebat : crucis ramen illius metu

    terrebatut. Ita veteres quoquemon quid iurari decuit,fed qua fuperlli


    tionis vllius aut nu minis metus effet , illuc fulpet fidei homines adigi

    l'cgm' line fcelere polie putabt 8 : alterutr enim fore,vt vel iurati 1
    fu- rent,vel iniurati fallere pollent neminem. Cm enim fdus iureiuran
    liiiifuonc im' do ac precarione fanciendum ellet inter Carolum Iobannis lilium huius

    regni proeuratorem : Philippum regem Nauarr,Pontifex Lexobien-`


    lis lacris velibus amitus inter vtrafq. acies fecit , ac folenni precariorie

    '

    vtru n

    B.L'1~CfA.i

    l vtrunqueyrinrip : led cmhoma diuifa parte? regiNuarraede.


    lihdampomrexill'driillecihiimlantea (rimpatin exenlauit: Carolus quo#

    que porretumholhie repudiauit.: ont qudivtrique religie4 ,acfufi


    turiv erin rij fulpicioiuieta . @return alij quidem-'whs
    iunriisihanibusplij iatu- lapidfut ferro cadente- im merlo,di'ra

    carmiri pxecratione fdera s'cieb't. mniores nolirios c'ollatis ling 55.- `

    Ctillim ( iunxile fcribir Qfarbiaa'tiflima clpirationisl-ide cri`


    iuraiaantypoculavitioaCfanguinefqu'inliiko libi vulnere'exprelfergnt,

    tem-pbmra fimul'liccabant .' Qlearclius Lacedzemonius as:` Tiiiipher

    nesPerla viyrimarm. >fanguine gladiostingebann lreges Parthorirm 8:


    Armeni; iunkos pollices

    eodem nexu colligatfos leuiter v-ulneraht,

    cruormque expreiIum exugebam l' . Nec ita pridem Calama:iorum rex l "Lidl-ihr
    curri Luliranisfdere perculfo finilir'tmanus cruorem liguriens vul

    tum perfudit . qua-"omnia penitus funt'litzumfperido principe 1le 43


    .res . dignitas illi 8: exiliitruttioizuia:> ; fermo prolegeirides
    yprooraeulo futura elbvetat autem dininazlex alterius-'qum ; 31%9-
    nomen numeri iureiuranelo obselariiisenim folus quicfui niumi mi ' s' P'

    nis contemptores 8: perlidos vlcifci poteliznon ij: quifnullam rerum hui


    nianatum procurarionem geruntn Cum.enim trrjgintaCarthagin'l-inm
    Leoati in Senatu Romanor rogarentur, ccquern deinceps exfoiiinibus

    diis vltorem elle vellent falle-rentzeos optarunt qui luperiorem


    perlidiam tam atrociter vindicaranrfquan uam non minor eius im
    pietas quiqu Deumiputatirrider5quam11 Dei fempiterni maieliatem

    violaret,cui ne iurato quidem cred'endum. at viro bono'fetiam iniurato

    creddu m1 . Et cerrlllgienfes Xenocratem ad aras accedentem vt


    iuliurandum praziiaretaurare vet'tierun't. Nam cum hella eiuilia qu in~
    ter Burgundiones 8: Aurelio's inrercellerunt , vna pacis atioriedebuif
    lent,fex`fderibus terminati non' otueruntt Et uoniam cir-omnibus 4 ;

    fderibus nullum quod difiieilis feruari polISit quam quod


    lubditismecelle principum fociorum ac fderatorum
    lione quali'prdibusconlirmari : aut ciues Imperij linibus excederegac
    modis omnibus echere,vt paci qu: nihil habitura lit infidiarumieonfw

    D quibus
    laturiqui'a'riihil
    contumeliam
    que principum
    accepe'rint,mentes
    pacifci,exulcerat',
    8: ad uam
    .
    'culm- fuhditis
    Ludouicus i .cum fubditis, quib'us deferrus ae proditus fuerar, :

    inire coatus : fed omnes, paucis admodu m exceptinclmgaut a

    necandos curauit: ducem inquam Nemorofum,MagilIri"tmi mili-

    /.

    tum ducem Bu rgunclionum , comitem Arminiaeumf'ddgieruslqui res (ji/UVM


    Belgarum fcriplitfratrem quoque'lC'arolum eonnmto'cor'ripioxugve-t
    nenofublatum aHirmat. fac fuperioritate rex Pfarre ;

    oblelfus'gt'iniquillimis conditionibus pacifci coacusgiureiurmdo '[efe


    Obligaut :fed eodem momenrd fratr'ern'quem ad complexu -(:
    rat, fu, ae de'fublimi 1-
    mora nam exercitus rillo du ceiqu~alif `Corpusfd ec'u'lfo capite' animo
    fratus ,lre'gis impeti'a'qui non- . Quali-mili Rupore atque
    i

    no
    LIBE'R (LV'INTVS
    arrientia duit Hyorchus cum Henrico vt. Anglorumreg'e quem
    bus ac potenria fuperatat , fdus iniitzquo quidemfibi totius regni pto

    cutationem fe viuo , liberis ver pofltetifque fuis regnum mortuo rege


    patus eff. texlomnia affentiri non dubitauit, paulo pfl tamenHyot

    cho manum iniici,atqne eius capiti ficiilem coronam contumclios im


    poni,poflrem fecuripercutimandauit. E_i_t_te_t~tia libentius quam. do~I
    mefiicarecordor : qu vtinam fempiterna obliuione epu ta iacetenr.
    Qupd autem diximus in eiufmodi pacis ationibus principis ajc (,

    rum fderatos ac fociosprin'cipes quafi ptaedes'c arbitros cprchendi

    ' oportete : ita , fi iufliffima caufa fit.nequever fas efi patrocinij fpe

    { 4 .

    cie ciues alienos a principum fuoturti obfequio 8c obedienria -difirahe-

    .WDM/mnt. ;.

    re. 8c quidem nofler Be Iaius omnium bellorum ac difcordiarum qu

    velut originem 85 ( fullfeflffmaf, quod FrmcifcustbertiMar

    i -; .a .

    cha: patrocinium fufcepiffet.quam prudenternon difputoallud tantum,

    inter Francifcum tegem 6c Qarolum Imperatorem.intercefferunt, hanc

    /lf'
    ..

    principem beneadotrina imb-utum alienorum ciuium querelas audi

    ."-.

    re,difcutere, 8c quae cuius caufa .ptponderet,acuratiflim contueti


    potrete: tum Legatos mittere,ac modis omnibus diflidia quoad eius

    u; )ya . 2 : z.

    ri poterit, cum bona ptincipis gtaria componere. Sin tata rincipis

    erga fubditos odia,tant vt ferendcc non fint,nec tyrannus vlla'f'e


    ratione duci patiatut , tuncinfimorum 8c afliictotum hominum parto

    cin'ia magno animo atque excelfo fufcipere, efque fuis opibus ac fottu-

    4
    if' fifi-'fair

    nis contra vim,c.otittaque tyrannidem tueti; imitantem Hercule illum


    quitoto 'terrarum orbe monflttaA tyrannorum fortiflim debellatet. at

    ..

    quein eo genere Romani populos `omnes longfuperatunt. Ludouicus


    ' f Gill-(iff J 2.

    nofler xt i.pattocinia Ferrari ducis,Bentiuolorum .ac Mirandulae prin


    cipum contra vim Iullij ii. PontiHcis Romani fufcepit: teflatus primm
    1

    1,1 ein: a.

    .
    .

    fc nihil contra dignitarem contraque commoda ccclefi Roman mo

    liti velle. I`_I_e_n_r`igu_tt. Ludouicinepos pro iifdem Mirandul principi


    bus aduerfus Iulliu m irt.Pont.M._ ptque Germanotum libertate fama
    ac fortunis aduerfus Imperatorem Catolunfeodein tempore propugna
    renon dubitauir. ( aliter faciunt-,ac leuiflimis aliot'u m t quidem per

    duellium fubditotum argumentisperfuadeti fe patiuntut, non mod D


    ,.

    Im perij alieni tranq uillitatem conturbantzverumetiam fu ciuitatis fla

    '

    tum in apertum difcrimen coniic'iu nt ,ac fuis ciuibus rebellandi maxi

    mam-prbent occafionem. (mamobremin omnibus fer focietaribus

    ac_fderibus excipi folet, ne aliotum ciuium alij pattocinia fufcipiant:


    fiueliuflza fitfiueiniufia caufa; Iniufl Pto emusisrqui Ach in clien
    telamrec'epit , cum ab Antioch'o magnodefeciffet , fque tegem ferens
    Principi Prouineiam ademiffet: vnde bella grauifiima inter vtri'rnque re
    gerriftiec alifam ob cau'fam
    undiis Auguflus Polonia rex vmagno

    cum, ( Refqepublicre detrimento diuturnum bell um fuflinere coa


    efi, inferente Mofchouitar rege pro fufcepta Rigiorum clientela,
    quam tamen ad extremum deferuit.Et quoniam plerique rebellandi ar
    gumentum inde artipiunr , quod iure feudatorio vaffalis dominos
    .

    eiurate

    D-"E REPVBLICA.
    61x
    funrenim
    eiu'rare liceat
    fubditorum
    , qua illis
    , alia
    iniuriainferatur:
    vaifalorum iura
    eripiendus
    : vt fuperis
    hic
    docuimus.
    error. hi
    rdiatoria quadam obligatione tenentnr, ( vr quodammodo per
    lona: cohreat, ab ea ramen vallalus vtcunque libucrir , dum id frau
    faciat,etiam.inuiro ac repugnante domino,eximere fefc potczille ne.
    xu' 8c obedientia quam Principi deber , folui ni principe non .
    Itaque Aquilani cum duris ab Anglor regibus traarentumd Claro

    lum v. regem Prouocauerunt, lli-b cuius 5ducia reges Anglor Aquin-_


    niam tencbant : rea: fubditis ( imploranribus dencgarc,
    non Potuit. ita ueiudicio Public , cum rex Anglorum vadie

    monia deferui et', armfque non iure agere vellet: Aquitania: beneficio

    li

    indignus iudicarus e,vt.iurei licuitztameii qui humaniusic fquius iii- 3


    . qulcunquc dc
    dicant,iurifdi@cione valalum non prdio. fpoliare fatis elfeputr .Ncc P=Cfhmz
    Bald. Alberic.
    ita pridem Genucnfes marchionem Finalem, conquerentibuafulaclitis; 6ciaffnmnmh.
    *n*
    principatu
    deiccerunt :qui cum apud
    Imperatorem deiniuriaA fibiiL Ratuimus.
    Pumpe. de c

    lata qu effet, Genuenfes non alienos'fed fuos ciu es :i marchionis Pye


    rannide fcfe eripuiffe dixerunt. marchio ramen iudicio vicit.' Confrmili

    fraude Allobgggum oppida quazd quae ex [ cum lcmalibus ifto

    "

    'duciAllobrogum non ita pridem funr,quoniam acerbis v_c..


    tere'domino haberentur , ad Bcrnatum opeszifpexerunt, fed ab iis repufnj.
    diari fum 7 . tameti exules ab fociis Principibus recipi , fnlua 7 1W

    claufula fderum,quibus cauetur ne' alij aliorum ciuium patrocini. full


    .cipiant, quia exules ciuitatem amiferunt: liquid ramen exules contra

    grincipe a quo (unt in cxilium depulli,molianrur, fociu Principe pro<


    ibcri oportet. @amobrem Germ aniprincipes Legatos ad Henricum
    1 i .regem miferunt,ne Alberti iu nioris Brandcburgi,qui qud-lace'rallet

    omni fcclerc , eifque' euerlionem molire'tur, imperialis Curia


    iuliiflir'nis decretis exilio damnatus elfenparrociniu'm fufciperet.Henri
    cus rex admilit humaniter Legatosr cum hoc refponfo dimifir, fe fuff
    quemaiorfes Germanis amicos 8c elle -c fuifleanreafernper, necab

    Perij Germanici amiciria c coniuntione vnquam potuill'e diuellizc


    quoniam principes lomnes aut aliinirate ac propinquimte,aut ccri limi

    D litudine ac veluti focietate quadam coniunos elle arbitraretur , nou

    videri non principem Germanum forrunis ac rebus afliiiis ad


    'fe co'nfugientem hofpitio dignaretur: Acertiores ramen elle velle , fc ad*

    uerfus Im perij Germanici maiefiatem nemini vnquam 1. uguofm


    Si enim princeps habcat alienum fubditum tyrannidis 8c `
    crudelitatis metu perterr'itum ad fe confugiffe non tam illatas fociis l z de iis i
    Principibus iniurias vlcifci debet, quam humaniter ill 1 ipfa 9 . w
    feruos crudeli dominorum Imperio vindicari ac dilirahi iubet . Pr-

    '

    clarius ramen ac magnificentius fubditos crudelillim tyrannidis


    fublato,in libertatem afferere,qum fub Imperium {
    Potius ; fpe,qum iuliti fplendore alienum patrocinium prin-

    ceps fufcepilfe videatur: vt Romaniyeteres olim fieri indicaban: -


    tere , cum fiam , G__racciam Plerafque ciuitates tyrannis erePtas in

    612

    LIBER'QINTVS
    libertatem vindicatentlta quoque Pontifex Romanus Valte
    ti Iuetoti libcros ac polieros bonque prdia nexu manci i ue re

    g vindicauit5C|otario ipfo rege alfentiente propterea quo Vaiterum

    ante aras die facratiliirno veniam rege precantern im otenti iracundia


    15'67-

    -interemilfen Henricus ver rexSuecorum l uod ubditum fupplici

    rogatione quid petentem licca fdiliun tru ci VauilI`et5populus diutur-


    nam tyrannidem pertaefus inde occalionem arripuit tyrannum de Im
    petio diliurbandi. Sed id nou vifum eli: quod annnes xxrt. .. ge
    nere Gallus, 8: qui antea regniCancellarius fuillet, fderibus qu inter

    Philip um i r ir. regem 8: Belgiscitac'ta , hanc conditionem adie


    cerat,
    1 rex
    iuratus falleret,vt
    lubditieli.
    aduerlus
    cum conditio
    arma caperent:
    u conditio
    petentibus
    fubditis fublata
    haac ramen
    feten- Bl
    a5 11 princeps ab ito cum luis Fdere difcelferit, lubditi deinceps eius
    impetiis ne teneantur5vt fdere Atrebatico cauetur:dum id liar ab vtro'

    que exercitu5autetiam ab vtriufque po uli Legatis. quod prifcis regi


    bus vlitatum fuilfe videmus : vt in eo foe ere quod inter Iidouicum 8'
    Carolum Caluum Ludouici Pij Imperatoris liberos itftum eli5vcr'ba f

    deris vl`que ade obleura vt diflicilius noliris intelligantur5qum


    i @ybmsr

    antiquaverba eius fderis quod prim cum Inis itum elk- Romanis

    iunioribus perciperenrur . qu fdera C L.re ac nomine licetus anti


    uitatum nolirarum peritillim us, Prfes Curia: monetalis delcribenda
    mihi dedit5ad hu nc modum. PX @pro Chri/H4 rig/Ivo
    / li/l' Ji en duantirjuzfrnirfoalrme /[1115010 ri mean
    fran/re (414:50- n / in Mu/tem lzomfmr reir/nffalre[216
    ali/fino 7141411 n altre/1720er. Er diflutler milf] :it nunyuamprindmi qui mean
    Polti i, /14411? (farle in al4mno/f,(y'c. Id / ego quidem interprctOr,
    Pro mea erga Deum religione,prque populi Chrilliani, Reique publi

    c falute, deinceps ego quantum Dei prpotentis liducia5quantmque


    liudio poter05Carolum frattcm charillimum omnibus opibus tuericof
    nabor: 8: cura ac fedulitate ua quilque fratrem, non qua feipfum vi

    tmque (uam tuetetur : nec niglacellitus cum me violaturum fpondeo


    ac promitto. His verbis conceptis Ludouicum iuratum fecutus ell Ca

    rolus eodem fenfu Germanica lingua: I,N 9 .5' Tvc. poli: vtriuf- D
    .

    que principis exercitus his verbis iurauir, S L U ) Ulg'S/gmmmt


    gue/nwdre farlo iurar, con mut, (9. lua mea femler a'e/uo prrr no lodinr/
    io rerurndrnon [ io veu/.t cui eo foi: in nulla aaliua'h comm
    Ludwig mmh' . 1 ell: 5 Si Ludouicus Carolo fratri quam dedit

    feruauerit,Carolus veto dominus mens promillis defcilcat5nec illum


    _ propolita fententia diuellere pol'lim 5 ne me quidem libi obfequentem

    habitutus eli. lomani cacterque populi lacrilicia beliiarmque ma


    ationes, precationes imprecationes adhibuert. Vt autem iniquum '

    ell ac turpe alienos clientes ac fubditos ligurite5aut in fraudem principis


    ac populi cuiufquttm patrocinium 5 nili iuliiliima lit caula, liilcipere: 11

    contra decus efl contrque viriboni dignitatem li quorum patrocinia


    fulceperispblato periculi metu5defertos elle patiare. Sed quri ,

    nunquan

    -. ._.A_e4

    DE

    REPVBLICA.

    13

    nunqua'ndo tu principi peregrino 8: opis egenti, 8: iiiuria focij tui


    opprelfo fuccurrere debeas ncne 111 quidem voppreiis opittilari o

    portere diximus, etiamli non alia necefiitudine 8: amicitia nobis quam


    qu homini cum homine elfe debenciunti lint 5 aduerfus eos quibufl
    cum nec focietas nobis , necfdus vllum : mult magisA opem (ociis

    afferrc , non modo contra peregrinos, verumetiam erga focios,fi ab in


    iuria moniti abliinere ,no int: dubitatio ramen etiam peregri

    nis iniul oppreiis aduerfus focios qpitulari debeamus; nam (i focij


    fuerint,ad hoc ipfum obligamurzvac iquis quenquam ex
    [Ocis Viollll]Cfit,m3iltls'pna Obligatljf 3; non [am n Peregrin unl'at 3l.proximum.ad
    l lulli
    B iniqu um videri poilit renuibus 8: 1615 iniuria potentiorurn populis internals-iam..

    mill@

    ac principibus , 8: implorantibus alien focietatis fpecie


    denegare. Ea qu fiio Senatumomanurn ancipitem aliqudiu tenuit:

    cm Samnites,quibufcum fdere 8: amicitia coniunti erant, Campa


    nos Romanis alienos bellis 8: quidem iniuflzis vrgerent. Campani viri
    bus im pares ad Romanorum opes 8: copias confugeruntzLegatos ad S.
    P. Q R. 1111 perentes,in caufa noniantm 1 [ed etiam
    Romanis iplis fummopere neceffaria: quippe intelligerent viros Cam
    panosincredibile Samnitibusincrementum allaturos : eormque opi

    bus 8: agriferrilifiimiopportunitateSamnites breuiRomanum Impe


    rium depreffuroszata res in Senatu Romano maxima omnium

    &111
    in re tam
    ancipiri
    decretums
    denegauitbic
    Senatus,q ui ad
    extre
    mum
    Campanis auxilia
    contra
    focios
    peteiitibus
    Liuius
    4 Euius lib.7'.

    Tanta,inquit,vtilitate tides antiquior fuit.placetSenarufconfultum per~


    _ fcribere, quod vtinam omnibus omnium principum ac populorum li
    minibus infcripti'i eH`er.Legatis Campanor auxilia ctra Samnites pe

    ttibus Conful autoritate Senatus ita refponditzAuxilio vos, Cpani,


    _ D dignos cenfet Senatus , fed ita vobifcum amiciti infhrui par , ne qua
    vetuftior amicitia ac focietas violetur. Samnites nobifcum { iun

    ri {untzitaqu arma,cleos priufquam homines violatura,aduerfus


    niLes vobis negamus : Legatos, : fas , precatum ad focios mitte

    mus,ne qua vobis vis fiat. Legati prius in mandats habuerant vt nili Ro
    D mani Campanis ferre,efque in'focietatem ea lege admitrere vel
    lent, ciuiratem populmque Campanum Imperio ac ditioni Romano
    rum fubiicerent. Igitur Legati accepto refponfo in Senatu bec verba fe

    5, cerunt.Q1_indoquidem tueri non vultis, cert defendetisz'


    itaque populum Campanum vrbmque Capuam,agros,delubra dem

    diuina humanque omnia in veflram P. C. populique Romani dition


    dedimus. Tum iam fides agivifa,deditos non prodi. Quibus perfpicu
    _Ht peregrinis aduerfus focios auxilium denegandum tibi elfe: fi ramen

    fub Imperium lidmque tuam fubiiciant, opitulari oportere, nec vlla


    re focietatem violati quia ( qtiifque fubclitos aduerfus iniui'ias po-`

    tentiorum tueri debet. Si Athenienfes Corcyris aduerfiis Corintbios


    eadem illa quae Romani rel'ponfa dediffent , cum in eadem cau fa elTent,

    tam diuturnum illud tmque iniullum bellum quo annos prop

    -f

    614

    quNTvs

    ta Grcia del-lagrauitmon tam temere fufcepillentmec luam vrbem La


    cedinoniorum armis expugnatam ac direptarn, mniaque ipla diruta

    vidillent.Quarnquam nulla fuit Athenienlibus belli aduerlus focios pro


    Corcyris quibulcum nullo fdere' lociati erant , lulcipiendi caula,
    quam quod iniuli Corcyris bellum Corinthiis illatumiudicarent,
    qu caula li iuliavider'etur,nullafanta locietas , nullum fdus liabile
    ellet. Igiturinfmderibuscongpiendisurut noua locietate contrahenda,

    focij vetuliiores tametli iure excepri~iudicantur, excipiendilunt ramen:


    ne aliter polierioribus lociis opferre liceat aduerlus vetuliiores , quam

    li bellum antiquioribus prius fucrit illatum, vt cauetur eo fdere quod


    J _ 2, ,

    111] 11`11 inierunt anno Mi D.xxr. `(Mod li ex tribuslociis in- B

    ter le fderatis vnus alterius imploret contra vim atertio illatam,


    nunquando opitulari debeat quaeritut ? 11 amicitia tantum contrata lit,
    auxilia non debentur : l1 ex fderc auxilium debetur , antiquiori loio
    fuccurrioportet: li iildem temporibus contraita locietas ell, ei

    ferte necelfe ell: qui artillimo foedere coniuntus erit , 'id eli qui holles
    eoldem 8c amicos cum locio fc habiturum lpopondit: lin vterque par
    eli,neutri auxilia debentur: led vtrique vtrunque conciliareoportetzaut

    ell-icere vt ad com munes locios iudiclve arbitrium deferaturique qui


    vel arbitros recipere,vel rebus iudicatis acquiefcere noluerit,bellum de
    nuntiare , vt cauetur tciaco foedere,quod inter 0&0 I-Ieluetiorum 1

    uitates ilzum eli. Neque enim arbitria repudianda funt,quanracunque C


    lit principum potellaszvt Henricus Suecorum rex arbitrum Henricum
    11. Francorum regem quem Pedericus rex Danorum optauerat, reiecit,

    non aliam ob caulam quam quod le regiPrancorum tmaiellate : po


    tentia parem elle iararetAt Romani ui populos omnes opibus ac po
    tentiafacil fuperabantfi qua inter locios conrrouerliaincidillerd c
    munes locios arbitrium deferebantRomanus Legatus,inquit L_iuius,ad
    communes locios vocabat. Nam li militariiure duello nullus ell locus,
    li teliibus aut tabulis quliio explicari pollitzquid iniquius quam prin
    cipes aut populos armis decernere,li communium fociorum arbitrio ac

    fententia res ipla dirimi queat aut quid liultius quam vicina: domus in

    cendia,li m'od potes,rellinguere nolle Rurlus dubitari pollit num ru- D


    pta fides videatur, li locij patrem fratrlve fderibus non comprehen
    il-_dslibm- los v_iolaueris? nam l1 fuerintlubditi,dubitarinon debet: ledli fuiiuris
    e afgani vnus. fuer-int,dubitari potelixum eadem patris ac lili] perlona cenleatur 9:ego
    vero nihil contra foedus fat elle indico ,nili partis perfona fdetibus
    m Wm 5 excepta lit. ac tametli pater iniuriam lilioillatam actione perlequipo
    Chryogonus dc

    -- teli 7: 11011 ramen 1u re feciali pro 11110 extra patris imperium conlhtuto
    tra :nge-lum.

    714.11 ].1111- focderibus excepto , li violatus tlocio, armacaperelicer, etiamli

    1511225? C0" non fuerit emancipatus,quia patria 8 potellas nihil haber cum iure fecia
    {11:33 319113: li aut cum iure maieliatis commune. eli enim cum lilius feparatum re

    ir.

    gnum a parte moderatur. multo minus igirur pro fratribus violatis lo


    . cietatem violare licet.tametfi qui frarrem occidit,odio dominifeiidum
    amittat.cap.i.tit. an ille quiinterfecitfratrem. Commodius ell igirur ad
    621111

    CHENREPVBLICA;

    rgf

    _ea incommoda Ideclinanda , quanquani omnino declinari difficilim


    poffunt ,non modo fu'bditos focios fed etiam tpropinquos excipete:
    illud etiam optimum fiatis ac certis temporum interuallis quibufdam
    focictatem terminati: potffimum in pofpulatibus 8: Optimatum Im

    periis,qu ipfa quodam modo fempitetna untinam in' monarchia prin:


    cipumoccafu focietates ac fdera dirimunturfet ramen principes,qui
    cum populis fdus feriuntmon tant'rn quandiu vixerint,fed etiam vt fe

    mortuisfdera inaliquot amplius annos continuari poffint, cau ere c


    fueueruntavt eo fdere quod cum I_-Ieluetiorinpopulis Francifcus ma t
    ior rex-Frncorurri _iniit anno Mo.: 1_. fed ca conditio Heluetios qui- i
    B dem,nonlitem
    quod iufiurandum
    Francifci
    feu religiofa
    fuccefforem
    illa affittuario
    tenebat: cuius
    , qua focietates
    rei optimaac
    ratio
    fdera
    ,
    veluti firmamento .innituntur , ita perfon' iurantis coliaeretx , vt ab eal :

    diuelli non poffit:qiio .igitur modo ad ofteros transferteturSed hic oc --

    curret aliquisfderum om iiium qu a Romanis cum principibus ac po


    pulis ifta commemorantur,primo capite caueri confueffe vt effent ae

    terna: proptereaqiiod odia quidem mortalia, amicitias autem oporteat

    effe fempiternas. Qi'amobrem fitm'iffimas focietates appellant


    fdera* falis,id fem piternazquia nihil eorum qu concreta 1
    lementis, faleincortuptius
    : vt eodem
    facrliter
    fiatuam falis s Qrsfamil
    7.
    ppellantmon
    qu ex fale concreuerit
    3 vt{
    quidam
    valdeinfulfiputant,
    d quar fempitetna'fit
    .
    futura.Ego ramen nihil
    . . in
    . confociandis
    `*':" 1 principi.
    . . vxoiLot.
    r sf- _

    bus ac opu is perniciofius effeatuo,qum vt perpetua Hnt,cauere: n


    cui f' usiiniquum videttir,occafione oblata fallet propter perpe

    tuam fderis iniquitat:fin breuiori temporis interuallo finiatur., etia


    graue cuiquam eo tam en perman furus eftfacile

    autem tempore finitam focietatem emendare ,aut nouo fdere an


    teuertere ac proccupare I~: vt qu nobis cu m Heluetiis_focictas ante
    annos quinquaginta,regum nofitorum interitu, 8: aliquot amplius an
    norum terminati,eadmquerenouariconfueuit. Demus ramen fempi- _

    ternas focietates quiffimis legibus coiripoffe,vtin populatibus 8: opti


    matum Imperiis :neceffe tam en aliquo temporis interuallo definiti,
    D aut cert fpius renouari :ne temporis diuturnitate ac reticentia amici
    ti refrigefcant,aut paulatim intermoriantur. Itaque Yalefiaco fdere,
    quod itum inter Heluetiorum quinque pagos 8: Valefios,pofire
    mo capite placuit decimo quoque annofdus renouari. Item cm o
    ito ciuitatesHeluetiorum focietatem fenipitetnam coirent anno .
    capite cautum quinto quoque anno vt renouaren-

    y 48- 1.
    '

    tur. Prudenter id quidem,c Romano more vfitaturri.~ Cum Laurenti


    bus, inquit I_siuius, renouari fdus iuffurn, renouatrque ex quotand

    nis diem decim Latinarum.Idem , Adire iufii funt Legati Roma

    n1 Cretam 8: Rhodum, 8: renouare amicitiam, fimul fpeculari num folicitatianirni fociorum ab rege Perfeo fuiffentlta quoque perpetuo f

    dere atqueamicitia coniu'nti fuerunt Philippus Valefius Francotum

    ~ ;`

    8: Alphonfus. Caftulon reges anno yi. cc cxxxvi. nihilominus ramen 5' 3 ' of _
    fff .

    5:6

    '

    renouata funt fdera Ioanne rege cu-m Petro Alphonii fili@


    L i r .ac rurius interCatolum v.IIohannis {ilium 8,6 HenricumCa.
    fulonem rg . i. r x. tametli fdera iingula in fempiternam polini

    Sm, tatem contrata fuiifent :cuiufmodi fuerunt et-iam wenn, .

    . firis fdera iam inde Carolo fapiente cum Roberto rege {


    firma ac iiabilia fuerunt quue ad annum if. DL v i raquo boliumintcw
    troique exariir. ( alia quoque ratio cfiiquainobtemiocieus
    nis terminari debeat: propterea quod omnib us fderibusfer cauc
    tur ne pax, induciazve autfdera cum hoiiibusfociorum communibus

    aut peregrinis feriant-ur,ni(i focij omnes aut maxima pars omniumaffen


    ii vnus exfociis perpetuis c capital-ibusfodiis cum [];

    cer'tat'e fociis diiientieutibus velit? caeteros odio quoque implacabiliac


    fempiterno belloim'plicari oportebit , fr focietasfempitcnna finhocau

    . .`

    tema legibus diuinis , a natura, ab omni denique humanitate alieniim


    ''

    eli. Haec ramen exceptio,Ne quis fociorum cum hoiiibus in amicitiam

    repugnantibus fociis redeat, cuiluilfec propemodum extabuiiievidc


    tur.ac tantum abeii vt qui fallere'c in gratiam cum hoiiibusrcdi
    re decreuit,fociorum cfenfu id / eos (cire nevelit quidem. Me- H

    lo

    _
    n
    morabile exemplum rnihi in mentem venir eius fderis quod Cham
    cimm- borti cum rege Francorum Ijenricqor _i(.Mauricio duce Saxonia, Albcr- F
    5MM. ' tomarchione Brandeburgeniie PhilippoHeiTorum Lan-degrauio,ca

    _', y 5' 2.

    terifquefderatis -principibus ctraumeii anno uniti. capite .

    { ita cauetur,Ne quis fderatorurn cum arolo v. Imperatore:


    ififqu e fociis pacifcatur , niii fderati omnes aifentian't: quod (i quisf
    deratorurn gratiam aut pacem cum Imperatore inierit, hu nc veluti pet
    iidiae fcelere execrabilem exercitu fpecte nudari,ac verberibus
    necari placer . Nihilo minus ramen fexto poil: menfe fdere Pai'fauiaco

    {771,47} !

    in Car-oligtatiam c amicitiam rediit fociorum confcio nc


    mine,ac ne Henrico quidem rege fderis conditionibus exceptozquam

    eriidiam fribertus marchio coram e-xercitu in Mauricium acerbiiiima


    c contumelioiiiiirna oratione inuetus, deteiiabilem c pattize &rcgis
    ` 6c Imperatoris proditionem appellauit :idem ramen qui in focium um
    feuerus erat,in feipfum indulgentiiimus extitit: paulo enim aduci- D
    fus regem ipfurnarmacepit, quod Mauricium facer: puduerat, ac nein

    ri-urn bellum cur'nipfo Imperatore Henrico fderatorum principi tur


    - pire: infette n dubitauit , vt imperiales ipii du-ces ae milites Mauricium

    -u-_

    2';
    quidem licentiatum, Albertum ver d_oorem rebus tarn prclarege
    (its appellarent. Nec-ita pridem Veneti pacern cum _S_elimo rege urca
    '

    rum defertis omnibus focus inierunt , qua: pax aduentu Legati'promul

    1 7 4-

    gata efi Coniiantinopoli anno 211. nrxx. tametii focietatis fordere di'
    [ertecautum eietme quis fociorum cum hoiiibus pacifceretur,niiiom

    nium cofenfu ac voluntate id faceretlgrnagii cautius,quicumiibincg


    otiu m cum petiidis'hominibus elle intelligerent , lnon pac perpetuar
    4 @um inirefed inducias diuturnas pacifcifolebant. Veientibus,inquitliuius,
    _ 2,

    pac petentibus in annos gentum inducir dat. idem , Induci


    .
    ti us

    DE

    REPVBLI'CA;

    als
    .

    cias
    iibusin5 centum
    petentibusin
    annos faas.
    annos
    lrcm,Herruri
    XL.dar.it,Cum"
    populi populo
    paccm perres
    Cerit in
    indu:m-

    nos x. inducias impe'rrm'unr 7. ira quigfaratioes ,'ac mi- hb. 91

    nus violabiles induci quzim ax ipf. Nam li quis omnem anriquiraris


    ac bcllorum memoriam ab v rimo principio reperat , Profeo reperier

    eorum
    quicalamiroiiiiimos
    paasinducis violarunr
    inilrrimos
    cxitus
    8c Ciuiratibus

    populis
    exritiife. , Arque
    in primis
    Violator-s
    inclu-r

    ciarum acerrim vlti fum Romani . Albanorum Diat'orcm

    quadrigis diratum lacerari: Albam vero funditus quari -:


    Yeienres ipfi Ihr-pe cum oppidis omniHus delcri:Qarthago 'quaturcjlii

    B- cim dies incehclio abfumpta: Camprinimifrandum in modum mit cieli


    aut duriiima fcruirutc opprciiirziprimhus Qumanriacxcifgtiufq
    omnes intercmptizeadcm cufmilati,qui ferries pir'-l
    ccm cum Romanis fatam yilaucranmd exrtmumffocialifbe lo :
    quid reliquumoran L; Sulla rerrietionedeleuigaut ciglia

    lia fugauit: tamerfi quatuor millia,a Proifisarmis dedirio'ncm-f'eciil' s_mbo


    fem,- ws tamcn in dedirionem acceptes 'truciclariitontra ius fefcialf: iul'l
    fit. Omitt innumerabilia genus'excmpla , qu in Peri'idos populos .
    diuin vlrionis magnitudiriem yreianrur.Subdiros vero qui ab Imperio
    defeccranr, multoacerbius Romani gqum-(ocios punire confueu'cranr.'

    In Ycliternos v'creres ciuesjnquit [Li-_nim9 , grauircr fuirum',qud to- 9' flib- . ':-'

    tics rebellaffnr, muri dilicii Senatus abdulls.' ldem,Perfugit,inquitg


    bello Puhico L .Romani milliwirgis in comirio ccrle

    ; oblides vero cpi'te luebant, fi quidederaiit, Ede defciuiffen:


    Vt cumPcrcufferum
    Volfci .Tarenriiioru
    fcfcllilfenr, Romani
    rrecenros
    Volfcorum
    fecuri
    m item obfides
    fugites
    obfides
    vir-l 1 12inifus HI#
    . cli de
    _ Tarpelo1L
    .

    i. Limi-.cum autem fides violati


    .
    . confueul'fA
    . ; zlycarnalllb.
    l gis. dlu
    :
    .

    fet, oblidcs; capite plei enim obfidibus Lucnuri

    pepcrcit, cumLuce-nfes pata violauilfcnt. Carolus quoque dux Bui


    gundionum trecentos obfidcs Leodienfium, quos in pu'a'm' iiralern
    I acceperar,climiit,ramerf1n ccare iure poruilictum Lcodicnfes de
    obfids in lDicuit

    capitalcm
    acipian.
    D fcllfent.Hc
    tur, vetcribus autem,claufula,Vt
    ignota fuir: quia frnperiure
    qblides
    non modo
    fu
    gientes necare,verumetinm fi ij qui obdibus cauerrJ'iclcm fef'elliffenf.'

    Sed poeris
    verb'a
    fpononibus
    adiii culp'capite
    Placuit, e Oblicles
    ignora'i
    tionem
    iuris hc
    fecialis
    excufarhtzaur
    alicnam
    luerenimis
    Crudele 8c acerbum vidererur. Neque ramen negarle velim , quin Romani

    antique; lidci iufltili fplendorcm aliqu'antum obfcurarintzquod {cili


    : illis acciditmon tam ( qum Grcorum ''' per'
    Hcliam (piffime experti fuerant , culpa fium cli. argumento (it illud

    quod fcribitlliuius de Legatis qui in Giiciam milii fuer'anrzL.ManiU5 s lib


    6c Attilius reuerfi nulla alia re magis glorinbimruqum `decepro per inducias 8c Pacis _regagn magna Pars Seuarus ;

    fed vetercs moris antiqui memores, ifinm {Elpinriam improlm- _

    bt, nec magisqum verayirtutcpnllgefiilfe maiores, dcnunnar

    rrr 3

    619

    LIBER

    QVINTVS

    t
    bella 6c locum finire quo dimicaturi . Hc I__._iuius. Illud
    4T ; etiam Prclarius qu od bellum gel'iur rcntiabant,inquit Tjanquillus,

    [Si] . .1 mos etiamnum tem oribus obferuarifolebat.

    Etcnim : Pifonc Syri Proconlgule grau'i contumelia lx

    (, amicitiam renuntiauit. ld etiam maiorurn memoria in


    ter principes {eri confueuilie legimus. Nam Iienricus v. rex Anglorum
    Lu douicum'A urelioru rn qui Lutetia: cfus , per Legat
    . monuitdulumei duellum indicere antea non quam amicitiam
    renuntiaffet, ac fdcris { reddclierrat etiamnum Principes 8c

    Equites .quibus dignitas` 85 'exiimatio , bellum illaturi Eque

    ' Ibis ordinis ihlent; iisrquos contra bellum gefiuri-


    funnquibus ea'fuerint honoris : prrogatiua cumulati. Sed

    jy/rff.

    vt ad Romanos' rcH cam , { quibus perEdi artes Romani di


    dicefant, farum artium { ramen, degul

    lib- 37'
    ~

    run't,a,rgumcn_t'o (it illuczly quod guias fcribitt, Phocenfes c client


    Dihilthulile fekomanis , portas tum clamor
    fublatus 'militibus,PhoCenfcs nunquam : focio's impun eludere:

    hac vocemilitesivrbem diripiunt. -fE-mylius Primoreftbere


    non dedit'as vrbes diripi. Romani tamen vt hanc militum culpam quot
    quomodo lucrcnt , Pbocenfes ab imperio liberos elle, c agros eiste-re
    {-67 Ptos reituiiufl'erunt . Cert lo_lybius horno Grcus,qui domeicam

    ac militarem Romanor difciplinam om nium acuratillim Perfcripfit, C


    ad'Komanos afringendos verbum fuicere: Grcis ver, vel centum
    nummos aureos mutuo accipcrent , actuariis Publicis decem, Ggillis vi..

    ginti Opus fuifi'e,nec propterea colere potu'iile. ; tam hisa


    . temporibus, quibus tabulis Publicis vllum nec fecuritatilocum rc
    fr

    f'.

    f1.

    / . _

    lin quimuswiir etiamuiegatis cauetur.nofbra quidem grate Pregoius 8c


    Rinco Legati regis Francorum c_fi [unt in Italia, annuente aut certe fa

    `tutti diffimulante Carolo v. Imperatore: cum tamen olim Romani

    Manlium c Minutiumquli etiam Pabium 8c A ronium : bolli,


    bus dediderint,quod vel minim Legatos violalgt, vt iure feciali cauc
    7 l"'l!,s'_3 tur 7. Fdius etiam qui de cfis Legatis triumpharu nt z vt Helena Ruf

    'fef'mu,
    fiorum regina, cuius nuptias cum rex Brutenorum Peteret,ipfa LegatosD

    v-iuentes fpirantcs terra obrui iuflit,ac priufquam ad fama

    uqniret,digniores Legatos ad fe mitti petiit : quod c obtinuiffet,hofii

    quinquaginta principes ac : inter ipfos autoritatis miflos vno


    Cremari c eodem incdio mandauit.plt etiam pacta matrimoni con

    uiuij fpecie , hoiium quinque millia,quos inebriari curauerat,t_rucida~


    riiuflitzporem fcipam aquarum voragine immerit. Hic ego quot
    ciuitates ac populos Legatorum violandorum temeritas perdidit,omit
    to: cum iifdem fontibus quibus ego,haurire quifque Poliit. Sed ad

    mon endi funt Legati ne fecu ritate publica legationis fpecic abutantur:
    .
    /
    /

    nve prin cipum ac populorum maieiiatem verborum arrogantia viola


    re (ibi fas putentzled ea quae mandatis acerbiora videbuntur,oratio
    ne lcnire,qu vero amicos referenda erunt , gratiora reddcre oporte

    bit: in

    /.

    11,9

    bitzin his ramen impune eli excedere mandatan illis capitalezqua 111111
    vt Legatoru-m temetitate ad iracundiam,prudtia ad amicitiam
    principes adducantur. Exempla quidem deefle polfunt neniinizled nul
    umprincipis crudelitate,autLegator iniprudtiarectiusell eo q_uod
    de Stephane Valachiz Prfeo memoratur.; cum enimlrcopi atta
    erum Imperatoris lilium bello eepilfet5patet .Legatos ad lili

    milit ,qi'vt terrorem ac met'um omnibus .iniicerent 5 eti


    Prfeo minasintent'arunt., anni lili Prxcopi moar redderetfu tutu rn

    .vt breui tota regio ferroac fiamma vali'aretur: quai cumindigna'per lfe-f
    fe 8: grauiavideri debuilfent , Legni nihilominus. verborum arrocitat
    B' adiecct, Itaque Prazfeil'us Legato: omneacrudeliter ncaa-ri iullit5pt`~

    ter vnutn quemmembris aliquoetruncatisf dimilit, vtinaudit -


    t-atS fupntlies nuntiusellet. ] non tarn ir'nprtitdentar,v non min iiatam''A
    crudeliter iniurias [ibi Legatis illatas vlcilicunturxumffcilicet tiirnillosy
    fubornatis liccariis domum redeuntes occidi iubentvt Tu c'cail Ill rios-t -24
    ,-1 tribus Romanorurn ALe'gatis iu'nidrem ,' quod libi*
    minasintentaffet5cum bona quidemi gratia dimilit,l-`ed redeunrem occi~

    dimandauitzqu res libi fulquc:l po ulis exitio 111111- Barbariliimus ta~


    men omnium in eo generefuillevi eturMofchouitatum rcx 9,1qui cla- 9 Sigifgds 11
    uo pileum capiti cuiufdam Legati af'tigi mandauit 5 qud iniulf'us ca- Miriliqmifm

    put texilfet. Qigp fato tametli viit. vll'um nouitate fdius 111, non 111C men decuit Legatum prin oipis illiusmoves ctud'elillimos omni-um fer

    monibus peuulgato's ignorare.: Act'ametli Legatos principum {uotum


    maieliat. tueri decet5id ramen principis ad 1111111 l{unt illfa maie
    liate Hatoportctquod fpius iis qui i'n liberis lac popularibus ciu'itatibus
    educatifunt5vl`uuenire lolet, qui eadem cum regibusrqua'cum luis ciui

    bus
    libertate vri licere libi putant5er ueipep'tiatum iviti'o cumulatiliimi
    funnvt mitum videri non debeat Yii 111221175 iunior-'Macedonia rex Le
    atum Romanotum librerias qum -deeebat alloquentem5contume
    os increpuerit . cum enim Legatus Romanum-m Philippum' interro
    alfetQNUm Abydeni5inquir5 tibi intulerunt armai infu ero vera audire
    erociot oratio'viifaqum qua: habenda elfet apud regemlric Philippus, '
    D litas,_itiquit, c'formac Romanum nomen te ferocior-em facit. Nec

    rnulto polizlPo ilius Rgolt'njnorum 142521111:11 temetita


    te maiore vlus eli aduetfus Antiochum magnum Alia: regem, cui cm
    populi Rom. ma ndata explicallet , virga locum in quo rex iiabat , cir

    cunlctiplit , ab equerefponfum priufquam inde pridem mouetet, exi

    gere non dubitauit. hic I_iuius , Obllupefaius eli rex tam violenti im- 1 lib- 1:
    110.17!11111 ramen Legato, ne populum Romanum cuius aurea pote

    iiate'm fuerat expertus,oli`endere videretur.Liberius etiam C.Mariils_c


    in Pontum traiecilI`et,vt tegisMithridatis opes ac potentiam exploraret,
    aufus eli Mithridati dicete,populi Romani imperiis obtemperandu rn , L_ - i M

    aut po tentiorem elle oportere :quod magis mirum videridebuit cum no'

    Marius nec curationem, nec imperium , at ne liberam quidem legado


    nem a populo Romano haberet. licentia enim Legatotum contra de

    fff 5

    so
    LIBER QVINTVS`
    cus principes oiienditzvt non immerito Mlntonius Augufii Legatu'm'
    quiad ie venerat,qud liberius Cleopatra fermones feruiiIet,ver-
    beribus nudum cdiiufierit. Prudent-i-s tamen qui acceptarlum L-i

    gatis iniuriarum vltionem principibus ipfis repofcuntitgirtlygir


    gu n_di Comes LegatisI-.udouici i. regis refpondit, fe ab regis Cancel;

    lario co ntumeliofe acceptum fuiifezbreu tam'en futurum vt regern fati


    pniterettnec mora quin eodem anno regemi nihllt-ale cogitante'tn gra*y
    uiliimo pericu'loiiiiimque bellb vrgeretgacpenin rerum omnium de#
    erationem adduceretltaque Francifeusg'rnaior rex Prancorurn ne quid

    feciali Caroli v..Imperatoris-audire : quodsftro'nominigm'ai

    ilatquc labern vllaminurerenvt aduentare audiitg'cruem pro Palatio ii- B


    gi >maridaui`t,ac feciali 115 Q_ueisf eiritiumx impende're

    (i mandata expofuiiiin:l quippexerr feiebat Imperatoriimendacinjfe


    oblato refponfu'm fine eon'turneliafecialem ab ImI 'eratorenon fuiife
    : ; allaturum. Sunt etiam qui ob leuiiiimas quafque enliones fociis ac'
    ceptas tuptis fderibus bellun infette non dubitantwtqnondam'Seoti

    ad uerfus Pictos grauiiima vbella geiferunt ob ganas ereptos,tarnetfiTe-QA


    centos Fer annos pacem ac focietatem eoluiiIerit.. Irius omnia tentaig
    y l ' ac pleraque diiiimulare qurn ad arma v'enire virum-bonum oportet.'
    i gmfgjf; Non tamen`ali`entior1artolo , qui pacem violati negati , fr quis patus'
    - d? Pebl? fit ne oifen'deretur , 8: furto res eius ab eo quicum pacem inierat,` erepta
    cz. 5. quodillici-

    ~ .

    _. .

    {itzcumnulla : frequetior caufa veteribus Romanis fufcipiendi bel- C


    li quam ob res ablatas, iniurimve illatam . Retire Melius Impera
    :fnggf- <1od tor 4' , Putfne non aliter vim inferri quam f1 homines vulnerenturwis
    etiam cum quod er iudicem debuit,per te ipfe arri is. Sed veterato
    q ri uidam nimis calida iuris interpretatione fa lere non dubitt.

    igiielgia'gi'j Vt illud etiam quod Bartolus probat i , ii per inducias Franco licc'at in
    ??? Angliam traiicere,ea conditione vt inducias in nibus deprchfum`
    qu: Menes- i. occidere liceat :ii Francus ante rerminum induciarum Anglia excefl

    dL'Aqml'fF'

    f ' 'd

    crit,i emquea

    du rf tcm ' ' 11 tem usinduciarum

    e a

    atei

    reietus {itiiure occidi poffelgo fic Ratuo,iure quidem clarigatio#


    nis capi ac pretium captiuo dici polie-occidere vero ius non effe: c nilril
    contra inducias feccrit,qui vi tempefiatis in hoium fines abre-~

    50 d

    ptus (incafus autem ac fortunam capite luere,iniquum


    debet ac iniuriofut videri.
    '
    :

    Liar.:

    qviNTx.

    LIBER

    _.i _f_

    Qenrd. .

    Cahir.

    avsivvnrrca avm origines,progrell;us , irl


    crementa, liatus, conuerliones, iura maieliatis,
    magiliratuum delcriptionem , ordines ciuium,
    ' uiblque arribus ciu itates coalelcunturfique
    ecialia
    aperuille
    communia,
    Y .(hos
    enim
    ciuitatisvidemur
    liniend: reliant
    terminos
    initio pe

    ? gimus)a_gri,inquam, communes,loca publica,

    zerariumyeiigalia, nummotum poteliasaura,


    leges,lurilque drtionesclea prcipue quibus

    .
    l
    ciuium communitas innititur ac lulientatur:
    quzevtcmrnodiusintelligipoliint,a _plura nobis ell aulpicandum l

    autem cenfere ; e; cenfus llirnario bon orum , quod I tanti cg-22112 "

    remfuam llitnaret 'quanti Clolres cenliiillent'. nam profellio


    bonofiuifpriuatis fublignabatur , 8c ad iarium deferebatur. Ad hoc'

    'ein'irri."'2er'ili'irainu'enta,l jatho'c Qegloresnon ad morurn caliigation'em


    init'i'o'gfeti fuereiNiam'u'rii'ulla'lit morconformario, Cenlura ramen
    lepublicaex'cogitaripollunt,rnunerum maximum eli, f

    o'mriibt'if 'ue ciuitatibus maxime necelfariu'mr 'Vtilitas autem tanta eli: `


    vt
    maionliiic ad'ciuium delcr'iptione'rn, azra'rem, numerum, ordiD qe.m,`cpndiiionemiliuejad_fortunaru'momnium ac facu'ltatum :rliima

    _
    `_ _ .|_Li_.4

    tio'ne'm'lliuequod'prpcipuum _elhad moruni'conformationem. 1- L mommy


    hi qui'demextreman antiquitatis memoriam velu: a capite reperenti,
    permitum fli'ielviluiii ell?? uamob'rem inunus illud tarn vtile, tarnque
    niecellariur'rivr'omnes pene ppulifrngtils annis, aut quoque,
    aut :icl> fummum uinto anno c_cnlurn agerent polieritaris negli~a Arm-libana
    gentia. fuer'i''omi _umiDemolilienesllcnim agri Attici cenlum :iiifriif'mi

    alent'durri millibus leiii'ginta ex tabulis public'is lua astare lcri- Qffc'm*


    plithioquidnbniaoldo

    publicas o'pes ,'led etiam adoinnes ciuium ?

    111191116111' 1111111011151$ cogitari porn it vn quam?

    Platoniye'r pr'e'cipua'ctira liitc'enfus


    vniufcuiulque,& in albo parieta
    public inlciribi, morientiumveto delerii

    Eenaferitium ciuium

    80`16111`111111`112111611 vielir'n

    vt etiam rnortuor`i`xm nomina legi

    en

    lL'iiaii SEXTvs

    poffint. cert'quidem gomani veteres de omnibus Grecorum infiitutis


    .

    nullum Cenfura prius exptefferu nt: cm fcilicet casteris peregrinorum

    legibus facile carere , Cenfura non_poffent. S_etuius enim rex quod fub
    ipfius fer nafcentis Reipublic primordia cenfum inflcituiffet,omnium

    s / . hifioricorum 5 qui Romanis fcripfetunt, laudibus cumulatur.Ac ta


    Litfius lib.z_. QE-

    metfi regibus Vrbe exactis omnia quoque tegum inffituta tura, leges
    populus Romanus abrogauiffet, Cfuram ramen quafi certiffimumpu
    blicarum fortunatu m ac ciuitatis firmamtum mordicus tetinuitzquam

    regia poteftate Confules primum exercuere: deinde Confulibus bello


    gerendo difitaiis, Cenfores quos creati placuit,ne munus tam neceffa
    rium vllo momento ciuitati deeffet. ac primiquidem IPapirius , ac L.

    Sempronius Cenfores in annos quinque creati fuere,cm ramen alior


    ma iftratuum effet annua poteftas. ac tametfi decimo anno L. IE
    myfius Mamercus imperium illud breuiore temporisintetuallo finite >

    vellet, illi diututna imperia in liberaciuitate difplicerent,antiqua


    ta lex e tame-fab'ipfi's Cenforibus,8c ignominia quadam notatus Ma
    rnercus Cenfor, quod eam poteflzatem vlla fui parte circuncidere ac mi
    nuere conaretur. Nec tantum ac Romanis,fed etiam omnibus

    Italia: populis vfitatiffim fuiffe Cenfuram ex eo plan quod _I_.iuius


    fcribit,Netouem 8: Liuium SalinatoremCenfores duodecim colonia
    6

    l*-

    0 1562232 rum cefum recepiffe a Cenforibus coloniaru , vt quantum numero mi


    7

    Trau uil. in

    . a

    ?
    litum, quantum Pecunia valerent, in publicis rabulis extarentmonime- C
    8 "rf-muil- in ta. Quinetiam C.Cfar Ditator,vt cenfumaccuratius faceret,ad fingu
    Domitiano.

    ..

    9 Tubantia las vniufcuiufque domos adiitzc qu oniam .przecipua potiffitnaque pars


    /l.
    .dc .
    . .
    _
    .
    :,ifcifdmc etus muneris ad conformandos ciuium mores ertinet, fefe Magifirum
    Cif-lljgtjc' morum non Cenforem appellauit. mutato po Ati'acamvioriam ci
    warmem
    c.i. utatis fiatu,nihil prius habuit Artigufiusd
    quem
    Senatustn'oru'm
    Prie_.
    in hac de dona.
    _
    _
    .
    _
    c. Nomi. 44. : feturam detulerat,qum vt di 1 g entiffim _c_enfum agerct. tet enim no
    '; : ciuium,fed etiam omnium qui RomaniImperij finibuscntine

    lfdc"; bantur , populorum cenfum egit,tanta fedulitate ac folicitudii'iesquanta


    mei-mh Lex princeps antea nemo 7 . Tiberij vero 8: Caligul crudeliffimorum ty
    ~v

    inquihrnmpcg rannorum principatu cenfus defiit. fub _Cudio Imperatore lu

    .
    .
    "
    .
    .
    . factum : fub Ijlerone intermiffumsrurfus Yef- D
    qui in wa'

    lcgyzifiano repetitumzis enim i. v.cenfum egimpomitianus vero Cenfo

    temfe perpetuumappellauit, nullum ramen lufirum fecit. fic antios


    non iubct:fcdiis

    quos inuigem centum 8: fexaginta cfus intermiffus : quibus temporibus Imperium

    l'
    .
    .
    ".

    '

    ~
    ijusumg
    Romanum inclinare
    cpit.
    tandem
    Imperator
    Decius
    Valerianumf

    : in Senatu Cenforem cum infinita potefiate cteauit. deinceps omiffapen


    :ma 25:25:33 tus Cfura,Impetij Romani opes ac pottia dilabi cpert._ieci tam
    abimimuiaat.- Imperatotes Magiffru cenfus crearunt, qui publicas tabulas haberet,

    iifrcfpfav;
    : 0
    quibus,quodie,c
    ~ .
    .
    Confule aria, tefiamenta,
    .
    contratus tum etiam
    _
    de

    i "" " fcriptiones , tates,otdines ciuium fierent, continebatur : Cenfur di


    utibus cett .ili-

    : qui gnitateprop anthuata. Singulas aute prouincias 8: prouinciatutn op


    u lvm

    legna" dem pida fuos habuiffe Cenfores,qu1 Senatores cuiufque ciuitatis crearent,

    i? mom _ etiamnum 'gramm principatu confiar ex ipfius Illini) 3 ad Tralanum


    literis.

    '

    DE

    REPVBLICA.

    1115.%10 C_hildebettusrex Francorum rogatione Matouei PiI


    Pontilicis 4cerilum bonor Omnium ac petionat lietiiiiiiitizc :fnf-'T'lgp
    in plerifqueltali ciuitati'bus etiamn Ccnlores ad id creantur:acpotif Ay.'

    limum apudLucenfes 8: Genuenfes. nec ita pridem , id anno _L_/1_. n. mu um'


    i. v i. Veneti tres magiltratus cum cenloria poteliate creauetunt, quos

    i'pli Treluiros conformdis ciuium moribus appellant, i s E i N o i


    [-4 ; de 14 @im : quia Cenforum nomen libetiuitati ac om
    ni genere voluptatumdi llluti nimis graue ac leuetum videbatur. An
    nis fuperioribus qum hc magiliratum crearent, libris de h_illzotiaru m i g Libra de ma
    methodo peruulgatis, permitum mihi videridicebam, in tanto magi- hilo
    numero,quibus Veneti cteras ciuitates luperabant, Cenloti- [im fue

    bus loc defuille. (_aneuates pro Cloribus Decemuitosl, quos ipfi An


    tiqu os appellt, quatuor quidem Senatu fexaginta virorum: reliqu os
    Senatu ducentorum creare lolent quali Magillros morum,qui tanta

    feuetitate vitia calligant, vt vix vllum fcelus tarn occultum lit, quod in
    ultum reperiatur.Necver dubitandum ell,quin Rempublicam, li non
    Aarmis 8: opibus,certe virtutibus ac pietate Hotentem habituri lin t, quan
    diu Decemuitorum potellatem tuebuntur.Quibus perfpicuum lit opti
    mas qualque ac prllantillimas ciuitates Cenforibus diu carere non po

    tuille. Sed quoniam minuti quidam theologireligionem imperitorum

    _ 4

    : cum D_auidem ab immortali Deo gtauiter coi'teptum


    animisiniiciunt
    tradunt,qud populi
    delcriptionern fieri iullillet, eripidus hic error;

    i l.'

    cm enim Molem Ifraelitatum Imperatorem Deus ipfe non lemel , fed


    bis cl`um populi agere,acdefcription polteritati relinquere,tum etiam
    lege cenforia quoties populus cenferetilr,licli dimidium , id duas' ar

    gti drachmas in lingula capita rario lacro infetti iulferit,quis hoc lce- -.
    lus elle putet? I_olephus 7 qui antiquitatum interpres optimushabetur, 7 ib'mP'U'f/lm
    in peccatumz Dauide lcribit, in (in ula capita nummos finguf
    los rario lach dependi non iulletit. cette quidem lege cenforia tribu~

    tumjllud lacrum, quoties populum cenleri placuillet , exigi iub'etur;id


    fcelerum expiationem : 1 illud fubiiciturme plaga lit in populo fu
    tuta. Mihi tam en hoc amplius peccatum videtur,qud princeps arroga-`
    ter nimis, ac fuarum opum 8: legionum conliclentia maiore quam Dei

    prpotentis auxiliaribuscopiis niteretur: neque enim celu m egit totius


    populi,fed eorum tantm quiatma ferte poterant: tribum Leuiticam
    qu lacra faciebat, 8: Beniamiticam prastermilit . ( autem licli cli-`
    midium a lingulis erario facto infetti lex iubet,hot,` ideo factum opinor,
    quod qu cteris populis cenlum ciui ac delcriptionem agentibusdaa'
    cris deorum faciendis ara lingula foluerentur, eodem { :erario Deus

    infetti iullerit,vt taliu m nu minum me moriam obliuione lempirerna de


    leret: lic alibilanguinem holliarum ac victimatum altatibus fuis luper-
    fundivoluit :'ac fantillim interdixit8 ne deinceps daemonibus languis 8 LuLj-dcili

    libaretur :vt lcilicet ab immani tetertimque dmonum cultu luos re- iiitififiiffiis:
    uocaret'.Neque enim dubium quin eruius abantiquis iiillitutum il- mcd? "'
    `

    quibuftnm (

    lud acceperit , vt in fano Iunonis Lucin arca collocate-tut, in quam im; mf fm

    1:14
    LIBER SEXTVS
    gulis nafcen'tibus :era fingulainferriplacuitzdeinde cum anno decimo
    leptimo togam puram accipert, ra quoque lingula in templo quen

    t darizpollremo vti quifque moreretur,rurfus ra lingula in tplo Ve


    2113333: 1533-4- neris Libitin 011119 iullit. quod quid inflitutum etiam negleta Cen
    emanno.
    fura inuiolabile fuittamen. Athenienfes quidem anno decimoquarto
    -1 5' nomina in publicas tabulas retulilfe videmus ,tributum tam illud non

    '
    y videmus. ligeminas autem cenferi non confueuiffe multa funt argume
    q.pulilfrafli ta. cum enim Mofes bis populum Ifraelitarum lultrauilfet annis qua
    Wm dragintazmares tantum ab anno v_igelimo,tribum vero Leuiticam
    [um defcriplit: ac primo quidem 11110 fexcenta 8: quinquaginta duo
    millia in cenfum relata funtzquadragelimo poll anno cum qui cx ngy- B

    pto excelferantpmnes in de erta folitudine,t__ribus tantum exceptis, oc


    cu'builfent fexcenta viginti quatuor millia feptingentiac feptuaginta.
    tres Ifraelitaz cenliti funtzprter aduenas,fetuos,fminas,8c eosqui an

    ? Num ma num vigelimumnondum attigillent*~ Egeminas autem vbique nume


    6'
    _

    ro'mares vincere fuperius docuimus , maxime ramen verfus Aullralem


    regionemzminores vero annis viginti tertiam fer populi partem capie

    l'i-llgdimum \bant:cum tas 11011111115 anno fer lleFXagefimo tertio de'liuiatur 3.Roma

    nos etiam fminas feruos, 8: opiccs in numero ciuium non cenfuilfe

    eo intelligitur, quod Pionylius Elorus ac I_.iuiusfcribunt , Romulo


    regnum ineunte cenfa fuilfe tria millia ciuium : moriente vero quadra

    211523111- iR ginta fex millia peditum cum mille Equitibus 4. Seruio rege cenfa funt

    ocloginta millia eorum qui arma ferte pollent, vt Ijabius Pilor fcribit.
    fequenti 11110 .1111111 . cctx11.millia c-ccxxit.

    inde chxxirr. millia.tum cetxxvtu. millia ccxxi 1. Cartera ex epi


    tome Elori colligi politint: qui 5 vno loco fcribit cenfa fuilfe ciuium ca

    * Elm-

    ? pira 0 1 1 1. millia D c 0 1 1 1. prter pupillos 8: viduas. Idem alibi


    ma exccirum. ~ cenfa funt v 1 1. millia ciuium: quo numero apparuit quantum
    hominum tot prliorum aduerfa fortuna populi Romani abllulilletat
    prcedente 11110 fcripferat cenfa fuille . millia ciui : exquo in

    nuit c x1 11. millia ciui fecundo bello Punico fuilfe: con

    fequens igitur Romanos in fminarum cenfu rationem nullam ha


    'builfezaut eo numero non fuilfe comprehenfas: quarum numerus cum D
    x

    maior lit quam virorum 1111111] 0111111110 maribus in eo cenfu locum re

    liquilfent. Itaque I'uius de feptimo 11110 ita fcribit , Ciuium qui pube
    res client fupra centum decem millia etant: mulierum autem 8: puero
    rum,feruormque,& mercatorumc fordidas artes exerctium , liqui
    dem Romanorum nemini cauponariam ,aut operofam artem tratare

    licuit,triplo plus q uam turb ciuilis. quo apparet quantus hominum


    numerus futurus fu crit, foeminarum ciuium 8: impuberum ratio ha
    beretur , ipfique inquilini qui ciues non etant, cenli fuillent. (mi enim
    ciuis incenfus ellet, id quiapud Cenfores non fuilfe profellils , quali
    7 In 11111115.

    feruus fub iugum mittebatur.Maxima,inqu,it leianus 7, capitis demi

    nutio cum ciuitas ac libel-tas amittitur, vt cum incenfus aliquis veni

    erit. Interdum enim Cenfores non modo colonias Romanorum , qu.


    quatuor
    \

    DE'REPYVBLICA.

    ei;

    quatuor 8: viginti fuerunt inItalia , vverumetiam prouincias ipfas obire


    cogebtur,vt faciliorem ciuiu m qui percolonias prouinciarum dijfper
    fuerant, defcriptionem baberent. Hic dicctaliquisfum apud Cenlores
    non modo ciuiumfed etiam feruorum 8: pecudum fingula capita,pr
    da quoque tum vrbana' turn rufiica profiteri necelfe ? fieri pov

    tuit vtfminas 8: pueros ciueszitem opifices liberos liomines , tametli

    f'

    .peregrinos non cenferent? ego cenfum omnium ( opinor: '1d e;


    nimpionyfius Halycarnaffus fcribit libro im. fed Cforesnumerum
    ciuium. tantum qui arma ferte poffent, colligere confueuiffe,l emque

    'numerum breuiter abihifio'ricisin annales conieum fuliTe. Id ex cen

    fu Athenienfium planum eftzapud quos vnotempore cenfa fuerunt puE


    berum ciuium quiarma ferrent, (quod anno decimo quarto neceff'e 4
    rat) viginti millia: peregrinorum decem millia: feruorum . mil
    lia. ita cenfu Venetorum fao ante annos xxx. in quem omms fexus,
    omnis tas, omnis hominum conditio venit, f_eminarum multitude

    duobus amplius millibus mafculorum numerum fuper-auit. Earum au;


    tem deferiptionum vtilitates Iingulas oratione compleii diflicile ;

    Primm tas,ordo,conditio, numerus ciuium ex illa deferiptione per- 'bfi/l

    cipiacintelligifacil potuit , 8: qui _qualfque bellis gerendis idonei ci- 'am'


    ues effentzquique res vrbanas ac domeiiicas melius c'urarentzquos item
    'in coloniasdeducnquos publicis operibus exerceri oporteret qutm

    C quealendis ciuibus annonat ciuitatideeii'et aut ipereffet: quod cm :


    mnibus ciuitatibus vtili-{Iimum vero premente obidionis me

    tu neceffarium. manqua vt nulla : 15 illius vtilitas vberiorqum


    quae ex aetatum 8: ordinum cognitione decerpitur', num fatis magna' : ?! ?"

    bet vnicuique videri? nam ea-cognitione, litium innumerabilium :'


    (luz alioqui inexplicabiles'funt,~ anfraius expediuntur. (luamobrem
    rex I_:rancifcus maior Poyeti C-ancellarijpopularis meirogatione , lege
    promulgata iquit Curiones nafctium puerorum aatates perfcriberezfed
    .cumpublicis tabulis defcriptio non cotmeatur , proplex antiquari c
    Pit, tametfi Ijenrico 1 inegi eand lege renouari placu'erit.@a:iiones

    autem de cuiufque',ciuifne : an peregrinusfpuriusanlegitimus: S f .. ...


    D nobilis an patriciuszp ebeius an nobilis : item quale cuiufque verum no'

    : Remmata,quibfque parentibus ortus Gt,quae quod in iiini- "


    ta obfcuritate verfantur , explicari vix vllo modo .pofuntt

    Id quidem perceptum 15:1115 cm ageret Pericles cenfum ciuium,i om, Cim-m


    quitunc: non plures fuere tredecim millibus trecentis 8: fexaginta: nihi- im .

    loininus compertnm peregrinorum quinque millia in ciuium

    clam
    irrepfiffe
    s qui pro feruis8:iudicio
    public
    coniiituto varnie-~
    runt?. Iam
    vero
    adl collegiaciuium
    ad corpora
    ciiitunda,ad
    . num-vui
    da rite comitia,ad legenda fuJfragia,l ad ordines ciuium in claiies ac tri- de
    bus ex cenfu 8: tate regendos', Cenfura necelTaria . : quanti il;

    lud , quod conditio ac vit cuiufque genus intelligitur! quam


    multi in bonorum ciuium coetibus velut in mediis ouium gregibus 111
    Pi,vulpes,leoneszquammulti quifurtis rapinis,alea, latrociniisbrieta;

    ggg

    18;

    ,; ro'r tranligunt,qui ramen in clarifliina-populi


    luce quali in renebris vagantur,qui cm oculis ac digitis non .Polline i
    vrfflmfiaf pio cenfu delignarenrur! Nec minus. atque haud icio an mag'is vrilis (it .

    bonor quam Perfonarum defcriprio fururazde. qua lic Qafiiodoru s,Or


    ,

    bis,in qu it,Roman us agris diuifus,cfu que .deferi Pius Hmm pogeio fua
    nulli haberetur incerta, quam pro rriburorum fufceperar fol

    uenda. Quod li torius Imperij Romannagrorha deferiptioethuis


    dubitet in tanti imperij fingulis parribus faciiieri polie? cum autem ilb
    lis temporibus quibus exigua fuere-tributa,cemfus tantopere neceifarius

    12 - fapienrifiimislmperij Romani moderatoribuswidcrerur,quant vtilior

    WMM/M" hac futurus ell, yt ex libriscenfualibus quantum .tributorum qu B


    [unt infinita,rario ciuitatis,quantumpublicis -113113 quenque de
    Pendere oporteat,inrelligatur? Et quidem quot 8c quanta commoda ex
    grorum _deferiPtione ad Rempublicam peruemura fint,ntellerum ell:
    in defcriptione agror eius Prouinci qua: ad Celticum lirtus, quam

    Romani Proprio nomine Brouinciam appeliaru'nt. extant illic publica:


    agro'rum ac familiarum tabula: anno il. chxr. con(cript,quibus
    millia ciuium qui agros ac familiam haberent, cenfa reperitur. Sed

    cm mutatis Poifelforibus Plebeius ordo reliquis Premeretur , propter


    immunirates facerdotibus ac nobilirari rributas grauis co ntouer

    lia cil inter ordines , quod qui im munes e tiam agris vetigalibus
    plebeiorum empris immuniratem qurcbanr.randem'8c rebus in Curia C
    Pariiiorum iudicatis,8c legibus Francifci regis vetigalia Prouinciz ex
    libris cenfualibus peti Oportere decretum eli. Rurfus anno : vr. a

    grorum ecclefiaicorum qui huius Imperij finibus continentur, defcri


    tio decimarum,quas principi ac ReiPublic inopia laboran
    ti Pontices iPi decreueranr, exario qudam quabilis efferzquam
    men propter agrorum quamplurimas (ub balia difiralsiones renouari
    iicceffe
    : Periode
    vt tabulas
    cenfuales
    eius prouinciae
    dixi. Ac*
    curatius
    etiam
    Aletenfis
    ager omnis
    in Gallia
    Narbontiuam
    defcriptus'efi,
    qutitare ac iimarione cuiufque agri { : ac triplici trium agrorum,
    optimorum inquam,mediocrium, fierilium, 8c cuiufque generis tri

    Plici ratione inira. quarn ego defcriptionem ab ipfis perquatoribus di- D


    9 morgan.

    dici, cum ad conuentus Gallia: Narbonenfis Profeus eiem 9. Sicigi

    tur profpici poteli inopi iuiiimis tenuium , Poriflimmque agri


    colarum qu erelis,qui tanto vetigalium triburorum Pondere premu
    tur , vt iam agris ac fedibus quafi foro cedere fit neceffe . Lites etiam SC
    conrrouerli, qu vbique pullulant,pro verigalium ac tributorum in
    quali diiiributionec quibus terminandis innitapen iudicum mul
    titudo im plicatur, ex cenfualibus rabulis facilim explicarenturfraudes
    if pream- irem Perquarorum , qui grazia vel odio imperata tribura iniquifiim

    difperriri {olenr, latere Polfent neminem :aut cerr cuiPlus triburorum


    eff.

    qumferre Puffinimperaretur , eum cui minus imperatum effet , {Pon


    fione permutationis bonorum aut triburorum prouocarer , vr olim A

    thenis fieri confueffe legimus: nam eiufmodi fpfrone vicir Megalidem

    I? 'RLEPV BfL'CAi.

    (si-,i4

    Ifoci'at'es : idem tamentLylimachide ; I. .UEx iifdem tabilispu-r giurare-ihm#

    blicis,qui tenues,qui locupletes,qui prodigi,qui auari,qui fures, qui Pe-l Omo;


    culatores effent:quibt'1{que artibusaliis quidem tot ac tanta: Opes quae-*

    rantur : alij tanta Premantur r vtrifque remedia


    flutaria conquiripoiient. quo nihil magis in omni Republica {1
    farium: quandoqti'uiem ex ingentibus pau corurn opibus , into'leranda
    multitudinisinopia ciuitatibus perniciem ac infetti perfpicuum
    fitlam vet >leges omnes aciudicum decreta,quibus pecuniariam pn

    irrogarioporter, prrceptis cuiufque ifottunis facultatibus ad


    mam iurisac iufltiti harmonica: di'ributionem exigerentur.in quo

    men grauifim illam bonorum cuiufqueignortionem pecca


    tur . ' Improborum item veteratorifraudes,qu in'xenditionibus,em
    tionibus,matrimoniisdonationibus,cterfque rebus acrationibus di

    {irahendis fieri non nii'fer, ac ne Vix` uidem intelligi pofuntynicuiq.


    Paterent. ic omitto'qum multtie finibus regendis,dque hredita
    tibus rcontrouerfi tum etiam in `ipfo iure Pignor 6c hypothecarum,

    qui`quibus priores ac> potior-es fint,explicari Poflent ea quam dixi,bo


    norum Omnium defctiptionezcum ramen ex earum' ignoratione.;

    de_nliiim tenebra: non modo Publicis g fedetiam priuatis Omnium ra


    tionibus effundantur., Itaque Liuius librofeptimo cum dominia rerumv
    continua -

    -,' vt uis cuiufque Prdij dominus

    Cefetfvix intelligeretu, ita fcribit, ; ludo multarum rerum mu ta~V


    ueratdominos,cerrfum :igiplacuit.. Omitto fum'ptus ingentes , quos in
    litibus ciufmodiiudicandis' qucnque i nece'fe . Prtermitto
    tiam qummulta iudici ,~ qucmf ublicisminimque dubiis tabulis

    difceptanidebuiffentgicertis aut ! ls teftirrioniis igi-t


    tur tantas vtilitatesfqulCenfiiram confequuntur, quis tam ccus

    qui nonvideat? tamitupidus .quinon fentiatnamd'e-m ens quil non intel;


    ligar? tI-ictarnen- videre - eorum quipubliczts .
    depeculantur, qui' priuatorum formnasrditipiunt, quiffnoribus .tenuiiv

    fanginent eXo_rhnt',qui-malis artibu's ditefcunt ltrdmihi opponete,


    ein' cenfus; bonorum deferiprione tenuibus qude m
    contemptum,locupletibus creati ..Hanc enim gotifli- ulibgqgf

    mam'prcipuamquerenfusomittendicauiam arripuerunthi homines pai-sc.

    quos breuioratione -. Ego vero illis repont nec inuidis vllam,


    necirrifotibuslocum foret.: quon-iam quilocu-Pletes fum , pro tenuibus :

    qui-limo ; g.
    inuidiantfubeunt rY yDerhustzinften idqu'odiatant.futururm an-piiofiter `

    malettolbrum aut et'iam'lalerifor moboeationemf Genfura tot ac tan- '

    tis'vizilitatibus :tclaudibuanbundansornittideber quisv'nquam prudens


    legi-lator.v quis princepsgqui nel: alunadmofdum rech ratione in".~ '
    formatus legibusquueaden. heee ariis Rempublicamrriforu aut in#~
    uidorum , lquanqua-rn leui's : inanis'prudentitatiog'l

    quam ,ex legezttrip'iiunt; pecuniam tantum: compiekitur :1 agrorum i


    cenfu'imihil, multofmihusperfqnarumldekriptionioiblani Quodvero I
    e.' t' L

    gg i

    ~.

    62.8
    LIBER SEXTVS
    contra decus elle putant5priuatorum opes 8c inopiam5merca`torum item'
    debitas creditlquc pecunias,ac familiarum occulta negotia, pacta con
    uenta , res denique ac rationes in vulgus manare: eo iplo fatis declarant
    lua lcelerafurta,tapinas,fraudes occultare vellenanrvtiquilquc can@
    integritate vita: praeliat: ita quoquc lua Facia, gelia, voces ,atque adc

    mentis iplius agitationes ab omnibus lciri atque'intelligi gaudetzquan


    to inagis pecuniarum ac bonorum cenfum?Cm enim architeus qui

    dam eleturum le
    __ ,_ /:
    .
    ._.

    Drulo Tribunoplebis promitteret, ne quis in,

    liras redes prolpet vllum haberet :Ego ver,in quit Drulus5meas des
    vnicuique lic parere volo, vt quid intus agatur latere pollit neminem.

    . im hunc Yelleius Paterculus { atque integritate vita: Claruille lcri- B


    L

    bit. At Cenluraaduerlus improbos potilfimum' comparatur.V_et-eres c

    " /
    n

    nim Romaninon modo pecuniarum 6c afgrorum , led etiam acceptic


    expenli rationes, atqueadeo ationum er Omnium ephemerides Sc
    commentarios concere lolebant: pollremis ver tempotibus,quibus

    vitia fraudlque abundantius pullularunt, rationes priuatis conlcribi

    __

    delierunt cum editis rationibus anteai vitae iu diciorum publicor ac


    litri
    priuato
    bonis
    r omnibus
    dilcrim lubittzvtquid
    placuille lemper,improbis
    lcribit K_lconius
    ver, Pdianus.
    lneratoribus,
    Ita ty'
    rnis5atq; iis omnibus qui aliena diripere5fraudare,l'alle.re5foro cedere lo'
    lt5dilplicuille videmuszvt antea Fliberij,C.1|igulze, Netonis, Domitiani

    explo conrmauiAblurd ell igitur quod cenlu bonor patefato5ty- C


    ranis ad priuator inuadendas'opes adit aperiri putt : cm tame' tyrni

    sper ab otruerint . Cluta,c Rpmaniqui nec tyrani nec regisinomen


    ferte potuerunt5ma`xim omni coluerint Cenlur. quanqu quis tyra

    nus frontem li qui habet5adeo perliicuiuvt loupletuni ac potentiorum ~


    ops non magis opter qum egentium ac inlimor-urn at vbi nullus clit

    cenlus,locupletes pretio gratiam 8c immunitatemrmercantur:tenues ve

    r diripiuntur. Hinc tenuiurn ciuium aduerfuspatentioresfodia, dillr'


    3 "

    dia, querelae`5lecelliones.Pugere,inquit Iiuius3, Senatum,telies,tabulas,

    cenlus cuiufque , yquia-_noluit conlpici lummam ris alieni, qu indica

    tura lit demerlam pattern parte ciuitatis5cum interim obieii plebem


    aliis atque aliis holiibus . Pugiuntetgo foeneratores cenlum. cur c- D

    nim boni ciues iulia debita creditve , q ulque hreditates iure cteue.v
    tint,quibl1l" ue opibus fuis vigiliis ac folicitudine qulttis fruanturfci
    ` _ri metuent lic enim laudumluarum cumulus eli vel maximus, quod
    fuatiillimos honelii laboris frutiusiucdillim decerpunn trecver du-l
    bitabunt partite cui omnia accepta ferte debent,laboranti opem ferre,ac`
    mil'erorum ciuium ino iam lubleuare. .(luive'rpublicas opesluas duf

    cit,qui rariu m depeculhtur5qui priuatos rapiin'sac im men lis fnoribus'


    exhaurit, huic profetometuenda. Genfura, meruendus eli cenlus. Sed
    quis tam inops conlilio' prin-cepsfaut".` legillaro'ri, qui ufurarias leges ab-f

    rogaturusfnetatoreaconlultqui ebrietates ciuium lublatutus5conliJ


    lium a cauponibus petatqui incontinentiam ac luxum moderaturus5

    prodigorumhominuim ac mettricu-m greges adzconli-lium adrnittat?


    prudent

    DE

    REPVBLICA.'

    62.9'

    ._

    P_rudentium igitiir ac _fortiurn virorum nobis funt,non fceleratorum ad [ -


    Cenfuram Rabiliendam coniilia petenda . Audiamus 111 4, Seruius
    inquit,ccnfumini`tituit rem faluberrirnam tanto futuro Imperiolt cum (4 l ' L
    de Cenforibus creandis agit f , I-Iic annus, inquit, Cenfur initi fuit,rei s . 4.

    a parua origine , quae deinde tanto incremento au Cta 1 morum


    difciplinque Romane penes earn regimen Senatuglquitmque cen
    turist:` , decoris , dedecorfque diferimen (ub ditione eius magira
    tus , publicorum ius priuatormque locorum, vetigalia populi Ro
    1 fub nutu atque arbitrio eilent. Quid Blutarchus omnium fe- Mmmm.

    r fcriptorurn probatifiimus? Cenfura, inquit ,magifiratus omni gCaronem faeratiiIimus, qui cum in rebus omnibus, tum vero 'in moribus ciuium m

    conformandis fummam potefiatem habet = 1 , i se i.


    'vu'fn Jaua/42d" p67.: 1911: Ma : nhern .

    : [1111115

    illam in Republicalibera poteliatem tolerabilem non eiIe , at ne tanto


    quidem oneri (iiffeturamfallitur: crn tanto Imperio quant fuit Ro
    `111111011:1111_113__(;1115 fufi'icerent. Neque enim cenforijmuneris e- /(12,

    rat initio Senatores le ere,aut Sen-.itu indignos eiieere :fed plebifciio id


    'Cforibus tribut,vt populus eo labore ac taedio leuaret,vt Pompeius

    fcribitzquo nihil fieri potuit vtilius ac melius.id autem ierendum


    n effet in .n_ionarchiann qua princeps magiitratu omnium, maxime ta

    men Senatorum creationern Iuibeneficij eIe.ducit.NeceIIarium tamen


    C 1 eiuitatum generi Cenforibus aerarij publicicufiodiam ac mo- QQ mmm ~
    rum cafltigation committizmod Cerifores hantjquuorum vita no tan- 'gmx
    tum rapinis,fed vitiis pene omnibus libera fit ac vacua : quique caete
    ris omnibus integritare ac pi udentia priient: qualiurn hominum Ro

    - mani veteres deleum habere folebant: vt Cenfores omnibus ciuibus


    feipfos quafi normam bene temperantrqueviuendi, 8: intuendum,
    cadimitandum praeberentsomnimque mor es_ad virtutem 8: ve decus conforinarentquo nihil vnquam _admirabilius in vlla ciuita~

    te fieri potuiffe . Illa ver,qurn dixi,rnor probatio,quinto quo- Y


    'que - &1111111 m,agro
    rurn publicorum,actot`ius rarij euram geIiIIe nt: tum etiarn liquas ar
    D ces, portus, mnia, vias militares far ciri ac refici oporteret , erat. ea cura
    Cenforumextremo Cenfur atu,populus vniuerfus in Campo Mar
    ,tio factificio folenni luftrabatur : ordines ciui cenfebantur: 8: .__vti .quif

    que Hagitiofam vitam duceret, ita notabatur in tabulis publicis , vt carri

    notam iudiciis ipfis formidabiliorem boni 15 arbitrarentur. Ac (i A


    y uando Refpnbl-ica bellis vrgentibus Cenfuram intermitteretaurnn faci- MJ. ~' -101/ Y 2 ' 2 f'
    le ab omnibus percipipoterat, moresuiumeorriirnpiac eiuitateinda:
    befaIzari : 1'1 quae medicinas vacuandis humoribus
    vn_eceI'arias omifctunt. Id fecundo bello Punico fatis intellerum

    l'Awnnibal Italial quateret,'ac Vrbem ipiam obderetzquibus tem'poribus l


    domeica difeiplrina ac mor probatio aliquandiu intermiIa

    vero qurnAnnibal ex Italia exceIIit, Ad mores homin , inquit


    uius 1,animurn'aduerterunt,aftigdque vitia,qu velur diutinos mor- 7 111 24

    8883

    650

    LrBERusex-Tvs

    bos aeg'ra corpora ex fefe gignunt,nata bello etant'. Neque ramen publi- '
    corum aut priuatotum criminum cognitionem fufcipiebant Cenfores:
    hc enim magiliratuum decretis lententiis liniebantutsldomnis a'

    nimaduerlio eoru m vitiotu rn erat,qunec legibus ,nec magiliratuum


    iudiciis vindicantu t.q uanquam nec'magilvitratus 'vllita'm accurrlatglceleut

    ' ra vlcifcuntur,qui-n maxima pars publicam derilinetanimadueclioiiein, A


    ac leges ita perrumpat , vt belti maiores araneorumtelas fubtiles,x1ui

    bus exiguas mufcas irretiri videmus.~ Etfvtpublr 'omnia qu''legibus


    {unteompre'hen'fa crimina,vindieeritur;quistanien ex legibus virturern
    v aut digniratem ( 11,111311115111111 le'pmlfitetu'rlleigil

    ' bus omnibus innocentem? 'vt hole ita (it, y'quiini ang'ulta-eli: innocenta B
    ad legem bonnen elfe 1 quanto lariuspatet officiorum quam iuris regu'
    la 1 quam multa pietas , humanitas, liberalitas,iull:itia,frdes exigunt,qu
    2 extra publicas tab'ulas funt! hc ille : quanquam ignarus diuinarum le
    gum , non ramen earu-mquas ab iplarnatura artipuirnus,6c exprellimus.

    nam' 'fi quis animifui complicatas tabulas eufol-uete velit, iam fe ipfe do'
    ceateuin virum bonum elle qui prolit quidem quibus pollit,noceat ve
    r
    nifi lacellitus
    iniuria
    nemini:
    uz nullis
    Ipopulorurtl
    legibus
    c- '
    prehenfa.
    quinetiarn
    multa
    pellicfere
    multafum
    perniciof'e
    iuberiac
    prohi
    beri videmus,qu non magis legum nomen merentur,qutn fi furioqu
    ea concelfuI fuo fcifcitat. Certe quidem nemini dubiu'm elfe arbitror,

    quin maxima quaeque fcelera,quibus maxim infellantur ciuitates, iu- C


    diciis 8c tribunalibus procul arceantur. pe-rl-idia nullis magillta'ruum
    iudiciis vindicatur. quo ramen flag'itio vix vllum detellabilius ell: at ea
    cognitie tota. fuit Cenforutn. Indicant,inquit ullius , notationes ani
    maduerlionfqu Cenforutn , qui nulla de re diligentius quam deinte
    iurando iudicabanr. Iam-ver ebrietaresgcrapulduxus,alea, fcortati'oi

    nes publica: ac priuataem'ulla vi,null iudici'orum coercenturqui


    bus morbis'quimederi line potel-l? publici ver co'truptore's

    liuc illuc vagantur, 8c'optirnos quelque-ad circles occultas , vel ad rapi


    deligriant, quibus tandem nifi- Cforibus arcer'i Republica poll
    `funt? nam Cenfotcs'quo quifque modo'fe domi,

    ini'plis-latebris adr.

    uerlusvxoreinn liberos,erga eruosicum pro pinquis-fe-gereriegaccura- I)

    t conq'uilierunr. @imobrem fi proprium nomen : guzeratu,


    ego 1ciu'ita"t'ti'r'ri gubernarricem , virtutum'omni effetricem, bonotun.

    ciuitim-procreatricm,imprbbotum 'expultticern appellate non~ dubi


    tetrizcurn ea non mod Hagitiorutn ac rnprobitatuni- rob'uliidrum rai
    dices circuncider,verumetiam vltiorutn libras 11111*111;

    femina extinguere lola poile videatutQid li veteribus olirn tamgvtil


    lis Cenfu ra vila eli,vt ciuitates ea carere'no'n polfenr : pro'fettv his remi
    poribus mulio magis necelfaria iudicandalit z` propterea'q u'd omnium
    fer populorum moribus aclegibs faritus in-vxorern,paterin libero's,
    9 -- dominus in leruos vit ac necis-potellzat'em habuert , vt fupetius' dixi'

    musmunc vero cum ius illud vnicuiquI ademptuin lit/,quis impietat'ii


    liberotu rn aduetfus patentes: vxorum impudicitiam erga matitos :f'el

    uorurn

    Dit?,FlitE-P'VBI-L-C.V

    631

    uo'rum 'petislantiatn in dominos vindicaiie .poterit yquainiimultas


    etiamnutn a parentibusipiifs proiiitnuntui? quam'mul'tte copore qu a:
    ffacer'e quam nubefr, infantes exponerieut ncare'q-nm alere 'pre

    iiabilius ducunt! qu- ramen fu-blata Cenfi'ura coerceri : nunquti.`


    De religione erga Deum non difput'o: ua ramen nihil nn'mod ~in ci
    ;
    fed'e'ti in :
    famil'iis prius aut anriquius
    die deb etaq'ti
    cura
    Ieffi-Pontii'i'cibus
    ae'i'a'ce't'dotibusfmandata
    fit: magiiiratutim
    ramen
    operam , folicitudinem l'in eo collocare ,vt religiont

    in primis fumma ratio vbique habeat'u'r; Etenim ditiina'iefgeter9 : mi~v 99"P""


    nimutn ad ici'as concione's adire iubetu'rp'le'riquetameiniab _omni cuitu
    B dinini numini's penitu's abho'rrent.ex 'qufimpioeurnfeminaria 'tamilon

    g latque pullularunt , vt nefaria verborum execratione cleiiium nu,


    minum vim omnem publice deteiiari'non'dubitenc quidem impun.

    at diuinarum legum metu fublato, humana quoque iu'radcinde magi- A


    rf

    {iratus omnes peifu m ire,ac Hagitiofos homines'eifrnata qua


    dam licentia `latrocin:iri,occi'dc:re,veenis proximos quoique tolleep

    mnibfque Hagitiotum generibus omnia compleie 'neceiie bneque y'c4


    nim fperandum vt legibus vllis aut pnarum metu , qui numinis met
    omnem abiecerunt, facinorofa vita deterreanturzquia leg metus non

    Ifceleta fed licentiam comprimit : cum innumerabiles 8: olim fuerint 8:


    hodie fint , qui tametfi ab editis Prtrum 8: principun legibus non

    C defcifcanr , nequiiiime ramen viuunt. rte enim LatantiusiPoifun-tuti

    quit,leges` deliia punire5ciifcientiam nonpoffunt-.Cum etiam


    ab educatione iuuent'utis'tbtiu's humans: vit:l ac'ciuitatis bene iniiituen
    "w*""

    ..

    '

    .-.

    I' "
    l, i
    /m'f/z/mm

    '

    : momento pedere videanturzvt (: a Platone enLcurgi fen


    tentia ditzquis puter vll. educationi's fine Cen-o'ribus Cura abeti pof-`

    f'enatnquodipublic' effe decuerat, pri'uator voltatirelinquitur. Cerf- Y

    t quidem magnumpdonuiur inminencia iuuemuti ma.,


    fiiiratfu'm 'c Ce'n-forein qui 'atbitriofed qui

    egum prfci'iptb iuuentutrii modra'ri'ur quoniam um fit vvnius 8:


    idem ciuit'aris'fcopus ac' finis; 'ean'd'tn 'quoque eiuiu hi
    tionemeife : Ariiio't'le'fs U, 8: re'i ; qulod cette
    i lib.8.c.z..Polit,

    Arhenienfe's -15 : quod


    z In orationmie
    nobis accu ratius alibi* difp'uttt ; omittd. hzec ramen omnia in ; ihm-ndi
    in Re

    cio Cenforum'pofitaeii demo non vider. dis item hiiirionieas falta:


    _|1'
    l ,11*{:(`
    vllet'ltieve'iii'tri
    Republica capirali'or vlla niii'eniiirapo-teft
    poteii, ququ'e ad
    ._

    IC.

    corrumpetidosuci'uium mores vim tnaioremhabere videatur , proptetl


    rn'ijt'atiiieti'ivoifisdnil'tliggeii:ns,orationis,acturpifiimarum aionum

    ; qteV fliiitri ; ', rotas ciuitates euertit:


    Ce'f' qui'deinpii'tntrti nidlles ac thrs'puerorum animos labefa~
    iat`,'fe'cl'etim 'c'aiiirr'ii q'u'qiie ftiiia'rum pudicitiam'

    eorum non rnd'fcuri'ilfsfinpriasfed e'tiain libidines imitari fiudeantf,

    gucrum'auidiiiirn fpietic'c't'lfla'ct'u'entdi,l denique thc-atta, definite poil


    umus tutpirud'i'is Vitioi'inqit'e omni -fentina ac icholam. (.

    '

    g8g 4

    631.

    Lista sax'rvs
    re m lapienter Philippus Augullus hiltriones huius Impetij linibus fan
    ctiliimis ediitis dillurbauit.O`ud li quis obiiciat 8: Romanis qudam,
    8: Cltcis ea fpetacula non defuillezego illircponam Romanos quidem
    Apollinates, Seculates, Circenfes,8c eiufmodi ludos deorum quos reli

    `giolillime colebant,maieltati ac honori confcctauille, non ad imputa li

    bidinum exempla inltituill'ezpollea vero quam vitia linititnarutn genti


    Roma infellare cpillent , hiltriones quoqu e fenlim ex Hiltr'ia vt Yer:
    rius Flaccus fcribit, in them irrepfetunt , ac impudenti ludos aperue

    runtzquos tame lilaluis religionibus prohibere potuillent, non dubitem


    ` fumm grauitatis ac fapienti Cenlores omnia de Republica fpetacula
    fuille fublaturoswt quidem ex fapientilliinis quibufque viris conietu ra B

    confequi potui:lic enim _eneca,Nihil,inquit,tam moribus alien quam

    itlib7""1' in lpetaculo delidere. quineti Atillote es modis omnibus caudum 3


    4 101231? elle monet,ne ciucs comdiat fpeCtaculis inlideant.quid Augullinus*.>
    92).

    . . a- i Omnia, inquit, in theatris ietati ac lionellati contraria . In cadetti`


    fffglmmfl' fente'tia fuille video { lianu m,Chrylollomum,Cyprianum1,V.

    ; d 11 8,Polydorum 9, 11 ipfum legum ferdatum Solonem.


    g { quos viros q_uantq. autotitatis magillros? (lijd igitur mir li (_artha
    lib. t.
    ginenli concilio ludi theatrales ptohibeantur, cum illi veteres Gr'ciqui

    "

    nullam ver2 pietatis opinionem combibett, ciuitatibus perniciofos ef


    fe iudicarentAc tametli gagdia nelcio quid au gullius ac feuerius qu
    comdia
    pra: lequod
    ferte videtur,nihilomin
    Solo Thelpim
    a l
    cberbe
    increpuit
    tragdiam tametlius
    'tragdum
    vetetimore
    populo exhibuilletnlle iocum excufauitzat Solo iocumelle negauit,qu

    leria lequuntut'. atque illud quod _Mffullius veterem Grciam ciuf

    domi fabularum atores grauiter vindicach fctibit . (mid nunc Solo li


    viueret? ille tragdi quae proptet perfonatum maiellatem ad decus :
    ad grauitatem compolita plerifque videtur, ciuitatibus perniciofam iu
    dicauit: nos tragdias omnino deleruimus, turpes comdias ampleti
    mur: aut qui ad mores conformandos aliquid exhibent, iidem ad extre
    mum
    obfcna
    fabula
    turpiliimis
    ac cibos
    fordidiliirnis
    narrationi~
    bus
    condita
    quacliuadain
    fuauillimis
    venenis
    lalutares
    afpergere
    Confuc

    uerunt . Cum autem omnihominum generi fpe'tacula funt perniciolii,

    tum vero iuuentuti,ac nationibus ad rlliqu'ilonem politis maxime decli-~


    nandazqu quod cteris leuiores funt,c animi vim omnem in feti-l
    libus politam habent, vitiofos geus 'iplis oculis auidillim'e hauriuntr
    qua: vitia populi _ullrales proptet inlitum atr bilis humorem, 8: na

    turalem quandam feueritatem non ita facil combibere lolent . Neque


    vero fperandum vt ea fpetacula comicorum ac fortilegorum homi
    nu m,quorum alteri oculis, alterimentibus :plis fafcinum ac vecordiam
    iniiciunt,magillratus qui in iis totos dies-dc idere conlueuerunt, prohi:
    , beantzfed grauillimis ac leuerilliinis Cenfotibus opus elitqui corpora ci

    Elm:ij uium ad robut gymnaftica dilciplina,mentes vero mulicis artibus huma


    uiffscorifcm- nitate ac ttanquillitate munite ltudeant.Mulic verbo ltudia mufarum

    2:1;."" ]- ac fcientiatum omninm Academicorum in. motem intelligi volo. ca~

    uebunt

    DE RE-.P'vti'c Ai

    egg

    uebunt 'etiam ne mueani'illam naturkonfentanearn, 1q uit: non'mde


    luauioble'tatione aures permulcetyerumetiam .faluta'ri medicina m
    tes perturbationibus liberar :irte eorrumpant. Nam'cu'rn Ynihil lit qu ed
    mollius in animos iniiuat vt-conco'rs vocii ( nihil ell quod
    asqu de fuauirare deturbet; li graues illos ae Ieuerirati 'con-1

    gruenies modosoriosunquamc' Phrygios,quos primis :


    :iis toni-s delignanr, negligi pariamur,l vr Ioniros : qu'os 'quinto
    acfep'rim locollatuumonfetemur :ab his enim riltoteles ac prin
    ceps iple Ijth cities omnesiac poriflimm iuuerirutem abliinere iubt;
    li mins idbt'ineripotelhvt ijmodi quiiampridem in omnibus ciuita

    B cette ell, ne ab iplis natur md

    dis difceda'turzid ell vt putant ac;lim'plieem Diatnnicesrationein o'rnnii'i'~

    prriimc vtPl-areloquitur wam-fia : 6r Eu


    armonicem , (qu ramen ipla fui dfiliicultate ac obfcuritate penirus in-7
    ulitara ell )ampletantur : quartum genus illud; qud ex tribus fum-1v

    ma infcirla confuderunt,ciuirati perniciofu rn omnino prohibeant.Narri


    ex illa perturbatione pernicies'animis illaplamon folm' mentes agritu
    dine ac perrurbatione non liberar , verumetiam ad infaniam liepillim

    perducit :vt minime mirum videridebeatJi manapars eorum qui naa


    rurales mulic modos lic mifcerit,quque rapi illimo breuillimorurri
    interuallorum mpetu fpondaicam .grauitatem periiertun't , furore 5c a

    C mentia corripianrur,& vt cupediarijtq'ui auidillirne tragemata cibfque


    leuillimos liguriuntmec alimenta'folid'iora ferte polfunr,corporis robur
    amitrt , ae breui rabe mar'e'efeunriita 'quigraues ac naturie congruentes
    modos : refugiunt,vt ineptiffimis ac leuillimis cantibus paf;
    cantur,de meritis fanitate faciliirie diflsurbantur. his igitur Reipublic`

    inrcommodis fola anfura mederi poteli. De luxu quoque, quo ciucst


    epulistum vellibus difliuunt, fruflra que'rimur, nilile'ges lumptuari

    cenforiis legibus vim adipfcanturzvt iidem lint in Republica Cenf'ore's;


    qui olirn Athenis legurn cu'ficides ac Nomophilaces dicebantur.(@am-v
    obrem'qui de Cen forum poreliate prilrius detraxit,hun'c Rem publicani

    fundirus perdidilfe nonimmerito


    Tullius i quellus ell.is autem fuit ciga iii bi
    ). ClodiusTrib.plebis,horno iri'ipurillirrius,` cuius ramen lex antiquata

    eTi-lege Crecilia Confulari vibus fatis perfpicuun'i lit, opinor, qumsf, iq'claciiga
    vtilis,qum necelfaria , qum Reipublic lal'utaris lit ac fem ~er uerit ,ilcliil/{afd'

    Qsiifura. Sed quarri potell an Cenforibus imperium tribuen um litanI "


    etiam hoe tributo iurifdiiioner'n habere oportearncne? nain lin'c im-y
    perio , line iurifdiiione Cenfura' inanis elfevidearur egol ramen' ,- li ex
    me iudiciuni exquiraturN'troquecim erio, 8c iurifditione 'carere ve

    liin : ne munus illud negotiofilfimum p enmque laboris ac vigiliaruiri


    anftaibusimplicetu.aliudell: enim iudicium,aliud Cen"
    furacenfores quidem Romanos irrip'er' h'abuilfe videmustfed ad hoc
    tantum vt. populicdncidnem' co'riuo'ca'rit , vt exercitum vrbanum coe
    / lur { ad cenfurn quenq'ue vocarr: quod line edi
    tis poterati`dicereautem,vocare5ogere,qu imperio ;
    ,

    -.

    63'4
    Lf-.l BLEIFL 'S ,T VSV.'
    nemo poteratzniiialterius Qpiifjmpeniuml implprffettfed cm mitin
    luro nihil opusrtfatis .op-ino.: { edio .magilratus promul-A
    vt quifque indita-'pnapublicis tabulis,- cenfeatur.'Qu_id :

    eetaliquis, f1 Cen-(ores necimperarcmec cogeremcc iudicarepoilimi e*


    go Cenforu ningtuniggnominiarpirprchenGODQm Omnibus Omnium
    magifiratuum iudiciis ac fenteniiisiacerbioremt futile puto. Cum anim
    lurum agerentciuibus in cam pumiMartium eoa@is,aderant

    quingenti,aut qu minimum,trecenti Senatotesprdo Equerisfduplo


    maior, plebs quantumquidem 1061 poteratzom

    nes trepidi 8: anxijquaquifqueignominia notaretut: Senatorquidem


    -. _a*

    neSenatu moueretur:Eques ne equo Ripdio adempto ignominiam

    f-ibiretzplebeius ne inter rarios cenfereturzrarius ne ciuitate aut li.

    -bertate periclitaretur. cuius enim Senatorisnomen praeteritumeilet,


    a pparitore aut accenfo nomina hunc cerru : ex albo Sena.

    torum indutum fuifle: vt quidem L_itlius fcribit, Senatores fex 8: fexa.


    giura vna cenfura ordine Senatorio motos. @amob'rem ne tanta illi
    Cenforum auorit'as libero popula grauis eifetmve quifquam inaudi
    tusde exiitimatione :1c fama periclitareturmotam lquidem Cenforesha
    bere Placuit, non iudicationemfic enim M.Tullius apud Nonium.
    foris iudicium, inquit, nihil damnato aficrt nifl ruborem itaquevt
    anis-illa iudicatio verfatur ttummodo in nomine, animaduerfioilla
    ignominia dita cihdiffett aut ditque plurimum ab infamia,quzn C
    niiimagifiratuum fententiis iudiciis, 8: quidem iis quibus exlegtii
    4l. nfamdc pu
    blicis iudicii
    5l.x.dc iis quiuo
    .
    6 In l. palim.

    rogatur 4 . G effet ignominia idem quod infamiafrura Prtorei

    que. de mu .

    appellant.) de iis qui Cenforibus notarentur , nihil edio compre


    henfum eli. nonigitur infames funtignorniniofl , vt infamium

    tiss perpetuis infamia notaifeteos quiab Imperatore ignominia

    dimiili fuifent (lianc enim iurifconfultor'um interpretes infamiam fa

    nator Pnis teneantur. Circis quid olim infames necare cuique im


    7 Pro Allrotio.

    pun licuit,vt eil apud I_ibani Oratorcm 7.Atis qui SenatuCenforis


    nota deietus rogation ad populum tulerat,fpiilime refiituebaturin
    terdum etiam id non iure,de ab animo ipfa maleuolentia ieiuno,&ob
    tretatorinuidia fatum fuiife docebat. Sin eiTet accufatorlaliquisqui

    Cenfl'i etiam fi ipfe fu am dignitatem /


    'imm P_opulo iudicium confituebatur . ac iiquidem cenforianota com
    puntum populus damnaret, non tantum ignominiofus, fed etiaminia
    it 1.2.. Senato

    miS diCCblth 8- CteriS D0tamquidem obeffe iurifconfulti putantx

    fiom-cognitio
    . de variis 8:

    iimationem ramen ac dignitatcm omnino violati non Putant. Cunic

    extra.

    nim @intimi Plaminium Senatorem Cato maior in CenfuraScnatu

    mouiffet,Flaminius rogationcm tulit ad populum vt reituereturz-Cr


    to grauiilima oratione hominis vitam anteatam fordibusaemrpirudi
    ne inquinatum 8: commaculatum Coram populo promulgauitmimn
    cio Publico reum peregit . cteri qui acceptam ignominiam

    Purgaricuperent, iudiciorum aleam non tentabant,fed magillratum,

    utimpefum. extra ordinem, aut curationem , facerdotimvcpopulo


    petcbant,

    l`\

    Dia REPVBLICA.

    55,

    petebant,quam G obtinerent,omnis erat ignominia fublata. fpiilime


    tameu fequenti luftro Cenforibus {equentibus ordini ac fam i'efii
    : alioqui nec Senator Prteritus in Senatum venire nec E

    ques equum ordinmve Poterat recuperare. lios etiam leianus 9 ad te


    {timonium admittidebeant ncne dubitare potius quam aHirmare vi-I

    3 1.1.1: Senator;

    , detur. (moda ertis Marco Tullio explicatum habemusbis verbis;


    as Hic primum il ud commune proponammunquam animadueronibus
    n cenforiis banc ciuitatem ita contentam vt rebus iudicatis fuiffe : ponam
    n illud vnum exemplumzCaum Getam,cm L.Metello : CnDomitio

    s Cenfotibus ci; Senatu eietus effet,Cenforem fatum cu


    ius mores Cenforibus etant reprehenfi, bunc 6c populi Rom.

    n 8 eorum qui in ipfum animaduerteranr,moribus Prfuiile. ( il


    s, ludiudicium putaretur,vt cteri turpi iudicio damnati in perpetuum o
    sa mni honore dignitate Priuarentur: fic hominibus ignominia notaris

    as neque ad honores aditus , neque in Curiam reditus'eiiet. 8c paulo pfi,


    Timoris enim caufam non vitae pnam in illa poteate elle voluert:
    s, Cenfores denique fuperiorum Cenforum iudiciis,ii ifiaiudicia appella

    ri vultis,non fiereruntbc ille.Itaque Q_laudia lex abrogata efi,qu


    luit quenquam ignominia notati, nifi quiapud vtrunque Cenfoi'em ac~
    cufatus , ( vtriufque fendentia damnatus effet: abfurde id quidem, quia
    Cenforum Poteftatem amputaret,aut Plurimum circuncideret,iudici

    que periude vtin Publicis accufationibus coniitui vellencm ramen Se


    natus Cenfot'um Poteilzatem ab om nibusiu diciis 8 accufationib'us libe

    ram eife voluerir 1 :tametfi magiliratus omnes imperio depofito accu~ r


    fare liceret.' prudenter illi quidem : ne ij quiomnium iudicio Capientifi
    mi ac integerrirni iudicati fuilent,aur ca umniis _obtretatorum,autfor

    Lius lile'I'~

    didorurnbominumfententiis opprimereritur. Nec minus laudata eli

    _gnitini'magni fententia,qui accufatorios libellos prefbyteris 8:


    feipfosinuicem accufantibus propoiitos , concerpi ae lacetari
    man auit, cm diccret iniquum videri,v_t qui Omnium ciuium mores
    famam iudicarennaliorum ipii fententiis ae iudiciis caderent. (

    obrem ai'olus magnus *imperator vno 'capite fuarum legum veruit de LFP may
    D Ponticibus minoribus iudicium conilituimii tees Lx'xi i.vitam_eius

    carperentmaximum verxPontiHcem mortali omnium iudiciis :tc fen


    tentiis exemit. quae quidem lex de Pontifiee'maximo inuiolabilis extitit
    fexcentos circiter annos', id eli quue'ad _qnfiantianum con cilium, cu

    ius decreto cautum efi Pontificem maximum deinceps ab ordinibus ec-`


    clefi iudicandum.Hcnon difputo quam vtilis, qumque necelfaria Gt

    Pontificial iurifditiozfed' illud (, verendum elle ne Pontifices qnd


    fue iurifditionis ac [- egredivoluerintm modo iurifditio
    nem fed etiam
    Cfura-m'penitus
    amittant: qua
    l
    vllus,aut
    bumanis
    legibus locus relinquetur.
    Et fublata,vix
    vr maiores religionibus
    nofiri1_?__r_t_1i.,wf//{d
    das religionum aciudiciorum arbitros a'c iudices elle voluei'unt : quor
    tanta fuit poteiiaswt cum rebus iudictis regoli ac principes acq uiefcere'

    nollent,iplis aqua : igni deuotionibus. execrandis interdicert 5 , eque " i

    6,6

    `Linan.siaxfrvs

    metu perterritos Obtemperare cogerentzita quoque Pontifices Romani

    Chriliiauos principes facris interdictionibus antea (ic terruerunt, vt qui


    Pontilici maximo non paruiilet , execrabilis Omnium opinione iudica
    retur. qua quidem ex te non regulos tantum, fed etiam potentifiimos

    quoique reges ac Imperatores iuis imperiis parere,tyrannidem mutare,


    vitam cafiigare,aut compulerunt,aut fceptra manibtls,coronas de ca
    itibus decuIIerunt. quarum rerum exemplis tametfi abundant omnes

    liiftoti Chtiliianorum, vix vlla ramen illu 1 qum qu de


    Pontfice Mediolanenfi,dqueIjicolao Pontfice Romano com`
    memoratur:quor alter F['heodoiio maiori Imperatori, alterlgthariO
    Itali regulo fact-is interdixit :quaratione vt'runque vterque poenitere, B

    8: culpam deprecari quodamrnodo ramen plerique Ponti-


    tanta nimis ambitios abutebantur , vis 8: acies illa eccle
    11 gladij hebefcere, 11 lic retundi vifaeit, vt nihil interdi
    tione Pontificia cPOntil'icibus ips apud plerofque principes conteni

    ptius elIe poliit. (Md 1 quamobrem Romanus Pontifex Inno


    centiusLudOuico vit. Prancorum-regi toto triennio aqua 8: igni,f`acrf
    Ique omnibus interdixit quia fcilicet confobrinam procul vfanguiniss

    propinquitate remotam , qumque diuinis 8: humanis legibus ducere

    kilg-cl-icj fas elIet * , coniugio {ibi (oci'arat: repudlauit ramen. cur _itemilhilippum

    nac

    Augufium eius filium ead cxecratlone dignum putauit,n1f1 quod earn


    ipfam quam Ponticis cceffu duxerar , ailinern iudicaret? idem tamen C
    cum fumma Omnium principum indignationerepudiare ab ipfo Pon

    tfice coatus : cum ramen his temporibus eorundem Pontificum


    quos nuptias incefias prohibere OportuiIIet,cenfura eadem , vt de
    Ioue ferunt, Pene foror 8: coniunx . Omitto leuiores caufas quasfer
    funt quradraginta,quibus interdictiofu fpeniio,excommunicatio decer

    -: nicon ueueratf. quinetiam e tandem hominum amentia'proruperat,


    vt collegia,corpora,vniuerfitates,Refpublicas,re'gna,Imperia vna 8:

    execratione fine ordinis , (exus,tatis, innocenti, infantifuroris


    vlla ratione completerentur : quibus morbis tandem aliqudo,tametfi
    ferius quam decuit , Romani 6 Pontifices medicinam qulierunt, ne id
    lffrrgmla liceret .` Deterius etiam quod ad ciuiles caufas 8: iudicia pri- D

    (. . uata facris interdictiombus antea pleriquefapud nos abuti` non dubita


    ''
    1 lege Aurelia rogante populo Frcorum princeps id prohibuif

    fet :neve aliter qum in rebus gtauifiimis aut Publicis criminib'us inter
    dirionis Pontici refcripto quifquam vteretur.Cert quidem Pontifi
    ces religionum (efe iudices ac Cenfores morum tulerunt : quoniam le
    ges ac magiltratus ea folum qu foras erumpuntad ciuium perturba
    tioncm,nec ramen omnia,'f`ed quantum manu polTunt,tantum vindica

    re folent. Cu igitur morumac religionumeadem lit aut coniuntif


    {imacaufapptarem ego quidem Vrrunque Pontificibus tribui, @Ponti

    eos haberemus quiefle debuiflent,id elhqui fumma integritate,


    tle,pietate,religionc,fapientia,rermque gerendarum prudentia cteris

    Omnibus priiarent, vt facratiliimus Ordo.v maximis honoribus cumula


    :

    DI;Ef_R.EPVBLIC A.

    657

    retur:id enim potillimm diuina'lex fpetauit: qua quibusreligionum


    curam dedit5eoldem quamhonellillimos elle , lu mms/iq; omni oblei~

    uarione coli iullit.: eos ver qui lummi lacerdotis relpuerent51api'd


    dibusfbrui Imandauit5 vr Deipr'potentis adminilltros rcucreti Seob- 7 }.

    [-%1 otdincm lacrum omnibus opibus5ho-no Sri ordina


    tibus,dignitate
    cuitum'50mne'lque
    lpoliant5ii
    religiones
    empellum
    cette omn'em
    ire patunt'ur.Q1
    diuini numinis'
    potillimacau~
    metum 86 22,5,
    "
    P um

    quodeeiluetij
    ext'itit;l uamobrem.
    libertate
    Lo-zanotum
    _quadam' in_lita
    minillervrbem
    genti ac popularibus
    deleruit 5 propte-rea
    Imfpeiisl,
    Geneuatum inllitura paulo leueriora56enlutmque eorum >quos Anl
    B tiquos appellant5fettenon pollent . alterutrum'ta-men necellefell'mut

    Cenlb'resiRepublica bone conllituta creati', autPt'icibus Cluran'x


    morurrr relinqui. `C_neneuates enim decemuiris ccollegiola'cro mottitt'i
    prfeuram line ce'nfu5lineimperio5-line iurifditione mandauerurrt-f
    Cenlotumftatnencoettio illa grauisell-'admodut'n 8: eflicax. 'namiqu'i

    collegij decreto .non paruerit 5 huic om'nino interdicitur factis


    Homes afpernantem perfeq'uiturapu'd iud-i'ces 'religionum procuratolr
    Hc quidem :i Ponticibus Romanis qui lacris interdicere poterant5l14
    ne imperio tamen ac linewexe'cutione : led quem ctu Chrillianorum

    ~~"""""" "1' \

    eiecerfarrt 5 ( impietatis reum peragebat'd ramen adeo-negligen,


    terac tlriolliter'5 vt quidam totosqrldecim annos efecratus'vixerittf .

    C cum abimpietatis mllore citatus epll`et5appellauit Pariliott',

    ~qtihon1inem prouocatiope vitum in carcere coniecitii 5f&'%Mri 8 1:58. y


    triandl'auit vt qullionlem impietatis haberet. nondum'lexiAur'eliti'5` coi 9 267. :

    mitialis latafuerattqua interdicioneslactorum ex ciuili- 'caula pto'liib'f ? Imm'

    tur.'

    mihifquidemnulla ratione-@telus _Molin''us Lugdun-i que'ri vii

    fus elli; quod religionis;miniliii.ac= Pontilitzes mortis` eo quo diiti

    modo calligatent `: id - magillratibus reliii 'quiputabat- lopor-


    tete-.T - ' intrditione, qugllio'ne;

    religionem- ac morum _curari delerwmri non dubito- ' p'rudentiusfta?


    men,oipinor,fai:uti tri-ibi videntutgquic eam quam dixi mor'um'a'ctc'en

    fus curam-Cenforibus ita mandauerint5nihil vt de religionibus ;


    D llionibus impietatis derraltu'm videatur; li tame-n vtrunqueobtine'rli n
    porellr, alteru-mcert'tiecelle ell :autRempublicam vn Gurn religioni'->
    bus 'ac yir-.ttrtibus omnibus interire. @reverb ciuitates Celiiram hah
    buerintmon modo -teterrima robuliioris im probitafis 'fc'lera liirpe lreI

    ` uelluniti5l`ed leuillima quque crimina radicitusampbtantzvt ne'celle lit

    ciues huiulrnocli pietate, lide5tteligione, integritate, ac virtutibus o mui?


    bus linterna: _fubl'atajvritzCenlura prol virtu tibus` omnia lceleratis ac lla;
    gitiolis' redundar: .vt'quidem in iplo Imperij occaln migilff .

    ; :quibus teinpioribus pro Cenlo-re creati cpit '_Lribunus volu-


    ptatum;'vriellapud'Qalliodorum Et quoniam Cen lotes ortus lui prin?
    cipiorarijpublici ac'veiigalium cutandorurri caula creati lum, conle?
    quens'ell vtde tario quoquc ciuitatis5quibi'thuc rebus publicfe' neccfr
    .r

    fitati occutri pollit5dilleramus.


    '

    im

    uff. :ffl

    ` "~

    638

    LIBER
    ,

    SEXT-VS
    lC1A P v .

    I I.

    E a ii it 1 1 ciuitatis conficiendi 8: conferuandiqum neceiIa


    - _ ria 111 difciplina, ex eo percilpi acintell'igi , quod Vetere

    prouerbio dicitur, Ieipub ic neruos in pecuniis .

    N erin' Reign

    mais@

    hwl`

    Vt igitur hoc quicquid quod ciuitatis :erario difputa

    mus,ordine pereipiatur, p_rincipio omnem rarij coniiciendi

    rationem explicabimus : deinde vt publica: opes vtilitatiac dignitati in

    feruiant : vt eaueatur ne publicis largitionibus exhauiio ra- rio,repentina calamitatc Refpublica deferatur. Hc igitut gia difputaA

    tionis capita ordine quque fuo perfequamur. librari' conficic'ndi ma-


    81105 habemus vbique quamplurimos,qui ciuium opes exhaurire, ae

    principes ad inufitata vetigalium genera vrgere confueuerunt : eorum


    vero qui tam artificios 1 qui dignitatis 8: 115 in
    eo genere ratione haberet,vidi nemin. His igitut prtermiiiis,conqui

    ramus eos qui cum prudenter ratij publici fu mma cura habt, t ver
    illud eHiciunt,vt honeis rationibus publicat opes augeantur: ne ciuitas
    v

    inops pecunia deferatur , aut turpiiiimis rationibus priuator opes ac -

    /;

    Ianguinem exugere principes cogantur : vt Iefdmoniis olirn conti

    _ h

    giiIe legimus: qui cum ex agrorum fuorum Hnibus excedere, ac Impe

    g'fjgflfla rium longis proferre ecupiuiiIent, I_ycurgi difciplinarum ac prce


    -

    ptoi'um obliti funt, qui propterea fuis ciuibus auri 8: argentivfum om- C

    nino adem erat,ac nu mifmata ferrea IignariiuIIeranne 8: peregrinos Im

    perij Lacedrnoniorum,Lacedmonios Imperij peregrinorum vlla cu..


    piditas inuaderet: ira futurum exiftimabat vt fui ciues non modo ab in-I
    iuriis , fed etiam v_itiis peregrinorum liberi eilent. At ctn primm in

    alienas podeiiiones acImperia oculos iniecerunt, qui tarn cm nec'vl


    lam alendis exercitibus pecuniam , nullum rarium haberent, molt~ ad

    _reges , 8: Qallicratidas: mox etiam ad reges .gy


    Q.: . 1j

    Ptioru m, vt geIilaus 8: Cleomenes procifci , aqpecuniam mutuam


    gfgigzf accipere cogebtur. Antea quidem Lacedaamonij cuiCta Grzciacum
    Cleomene.

    magnam fpoliorum ac pecuniarum vim vndique coaceruafent , decre


    uerunt vt omnis ea pecunia in rarium publicum cogeretur: qu non D

    nifi publicis ac neceiIariis Reipublic negotiis inferuiret : vfus tamen


    priuatis interditus. fed rario breui exhaufio , quod perpetuis quibufl
    darn fontibus iiippleri decu erat,reges exteros rogationibus fatigare non

    defiiterunt,quoad rege Cleomene deferta Refpublica cecidiert- Orn


    nibus igitut modis operam dare 8: 111 oportet,vt rarij opes certif
    iimis fundamentis, qu'quclabefatari non facile pofiint, innitantur.

    segnmyma Sunt autem omninofeptem genera coniiciend publica: pecuni,qui


    NUM b'us ctera continentur. Igrimum ex agris publicis : `fecund ex

    '

    fpoliis : tertium ex amicorum largitionibus : qpartum ex fociorum ve


    igalibus ae tributis: q_uhintum ex mercatui'a: _extum ex earum rerum
    vetigalibus quae aut eue untur,aut iiiuehuntur: Ieptimum {ubdir0
    rum tributis. Primo generenullumcei'tiiis authoneius eiIe videtur.
    Itaque

    DE.R'IPVBI.,IC.l

    f3`

    Itaque principes ac populi,qui nouas ciuitates fundare'ac ll:al5il'ire,<`:olo'-I


    deducere olim propofuerantprter-agros priuatorum '6c .loca ci
    uitatibus,ternplisaheatrilque 'conllituendi'siidonem Polfell'iones quali
    dani tuenda: t conferuanda: . Reipubliccaula .pratte'tpafcu.,`3 publica, -39165!

    omnium ciuium atqu communiamllignabant, quie priiiatislocati con;- y .

    ' '
    l

    fueuerant '5, vreaceorum frutibus pecuui in a'trari'um publieum coge?

    rentur; Ita Romulus agrum Romaninges a: rias partes diuilit *z qua'-

    rum vnamrfacris faciendis .,. lecundam Reipfub ica: oneribus' fubeundis; Tagnwim
    terriamciuibiis allignauir. 'c cum tria millia'ciuiuln cenfa fuilfent Y, fin- agigrf H115"

    gulis duo iugera data fonti ex quo intelligi poreliI otodeeim millia iu- `
    B gerum agri Romani fuilfe. lutarchus tamennumeru'm ciuium duplo ils tremble.
    maiorem exritilfe ( duo cuique' 'iugera rributa :qua ratione` non
    o'todecim millia fed num'erum duplo maiorem hiilfe-in'uitr nec' Ro

    multim agrum4 Romanu'm vllis linibus terminare voluilfemequantum


    Enirimiseripuilfetgintelligereturiiumam ver Pompil'i terriam agri
    Romani partem qua: publieaerat, ciuibus egentibus dilltibuilfe.verior
    A
    ramen ell fuperior fententiarcmduorum iugerum in ciues Iingulos di n _

    uilio diutiliime permanleritzlic enim Plinitis,Atanri fuaduo /. Chanel-"ff"


    cinato viator inquit,Vela'corp'us, 8c audi mandata Senatus-_ (mineram

    1454)*

    Pompeius Felius centuriatum agrum dici fcribir, quia in ducena iugera


    ellencum Romulus centenis
    ciuibus
    ducenapendebat
    iugeta, 6cbina iugeVan/MV 41. " i
    C, diuifus
    ro AntiquusInoller,inquit,Ante
    bellum
    Punicuin

    ra quod Romulo primum diuifa dicebanturviritim, qu quod hr

    dem fequerentr,hred_iumappellaruntrPolle'a prolatis linbus lege I_i-.L/ff ffl MMU,

    cinia fgptem 'iugera cuique eiui aliignatalegimusoll exatos tegenin


    quit Q_olumella , Liciniana illa feptem i'ug'era quie plebis Tribunus viri
    tim diuiferat,iriaiores qu'lius anriquis retulere , quam nunc nobis pree

    bent amplillima veruaia. Nota concio ell:


    Curi)~ ,perniciolu m ciu'
    intelligi cuirl;eptem iugeranon elfent fatis. Nec Romani tantum 5 led e
    tiam E_gyptij multis ant'feculis agros ciuitatum 7 lic di-uiferant , vt pri @disais 'rissa
    ma quidempars facris 8c lacerdoribus cederet, fecunda Reipublicaer
    tia Calafytis,qui pto tuendis ciuibus arma caperent: caeteri ciues aut co-`
    D loni etant aut ferui. @amobr I_:zgechiel 3 vates in conformando fu ci- 8 4c_ay- :

    uitaris {izatu abieaRomuli ratione non procul dif'cellit: cum vellet lacris

    faciendis agros'aliignari: 8c pafcuales agros communes armcntis : g're

    ibus alendis:prterregaliaprazdia, quibus principes fe farnilimque


    fuamcommodius fulientatent ne , inquir, populum meum ;
    bus ac 'rtibutisideinceps exhauriant. (manquam in iplius Ifraelitatum

    regni
    ortu regala
    prardia
    fuilfe
    ex eo
    planum
    fit , quod
    icele
    gum oppidumA
    yvn.quaedam
    cum agro
    I_)auidi
    dono
    datum
    ab @Chio
    regeiin
    per 5 . w;
    petuo regum'nexu ac mancipio permanlerit9 R'egalium autem 'prte- tmf 1' if"
    diorum qudam publica funt,quredam priuatazhc quidem principum {bfgf'lfg
    arbitrioabalienari polfe omnes confitentur : illa nunquam i: vt lit in ci- qudvi Mss
    Pctulin. in patas
    l. ci@
    uitatibus 'lirmamentumialiquod ac veluti fundamenturn , quo publica wir???

    resinnitatur. Quamobrcm huius regni principes cum prdia publica }, }:


    hhh e

    f i

    "640

    sExTvs

    priuator frau dibus poffeffa reuocant, illu d'obtefiantur, _fe iuratos ine
    unte Imperio publica prccdia nuftquam difirahi paffuros: .aut fiiure di
    firata fuerint,Reipub ice ab in tetitu vindicand caufa,per.petuitamen
    redimendi autftotitatem fore: ac ne centef_irno quidem annorum curri
    \

    __. _a __ _ _

    __ _.._

    Mdm-5 d culo,quo ctera* omnia iure vfucapiuntur, przfcribiffitque hc


    tus ique. dc a

    - & quidem rebus 3 iudicatis confirmata fuere-.nec fo m aduetfus pri#


    1;;.111 uatos , fed etiam aduerfus regum propinquos* :nec tantum nofitis ve
    anno l

    0-

    Tcflf'mgm rumeriam I-_fifpanorumf , Polonorum, Anglorurn 7 ,I-Iungaroruml

    ffflffj legibus acinfi'itutis . Etenim Andtas rexHungari ab I__I_onorio m.

    gflnc Pontifice max. vocarus in ius , propterea quod ptdiorumcpublieo


    : n- rum pattern difitaxiffet anno y. ccxxi. Nec reges tantum, fe etiami)

    ': qui populares 8: Optimatum habent, prfcriprione (


    ' publicav prdia vindicate folent : Veneti 9 mquam Educ, ca_

    nouw-_

    terque populi. cum enim Henricus i i. rex Prancorum Lucernati

    6 In otdinat.lo

    bus per Legatos peteret pro fe fideiuberent , Hugo Prtor maxil

    713chartlngnll'mus Legato refpondit, Senatum populmque Lucernatem,ipffque


    Anvlorum.
    offlixzfgfi' .'magifiratus iuratos effe,publicas poffeffiones fe nec diftra'turosmec pi
    ictllfgaimvc- gnori obligaturos. (Mid thenienfes? quid Bomani? certe quidem
    vtriufque ciuitatis principes,'f`hemifiocles,inquam 8: :Cato maior,fun

    dos Reipublic fecularibus curriculis poffeffos profcn'ptione priuato


    rum vindicauerunucum dicerent nec mortales contra Deum immorta

    :nmfglg: lem,nec priuatos contra Rempublicam prfcribere f poffe. Nec ita pti- C
    cento.
    dem cu m Nogareti pofferis Curia adiudicaffet vindicias prdiorum pu
    blicor que Nogaretus Fcelix Bhilippo Bello prmior ac virtutis no
    mine dono acceperat , procuratorfifci propofita ciuili rogationc www
    fieri pofiulauit: quo iudicio Curia rem ad cfilium detulit, tamctfi pra:
    dia ductos Sifexaginta ampliusannos bona poffeffa fuiffent.Oin
    etiam eo _fdere quod Pontifex maximus vn cum cazteris Italia: princi

    pibus ac populis pro Erancifci regis Francotum dignitarctuendainie


    1 19 W'

    runt aduetfus Catolum v. ImperatoremJjenticus rexAnglotum vno

    capite caueri voluit,ne quid de ptcediis publicis Francorum,fi paccm


    Carolo fanciri oporteret, difiraheretur. ob id enim Madrioenfc fdus
    y J

    ruptu m erat,qud contra ius omniumgentium commune,contrque D

    "; leges huius Im perij 3 C_arolus Burgundi ac Bel


    domiaiatu regem fi
    9' mi- ne Senatus ac populi Gallici confenfu cedere coegiffet. Nec alij alio iu
    4 mw im.

    te vtunturleitander4 enim Poloni rex eaiidem legem faniis reno

    uari iufiit , ne fcilicer prdia publica fine Senatus populque confenfio


    , neque
    ne diffrahetentut:
    quemadmodum
    iure communi
    f cautum videmus:
    id fatis effe maiores
    noftri putaucrunt,
    nifl publicoruml
    prdio
    rum venditio fiernet , cum in fines Imperij hofies inuafiffenr , 8: eadem

    in fubhaffat'ione quin bonis pupillaribus caurio adhiberetur: cm :


    sci_iinpc. eodem Refpublicagiureao illi; ac quid negligentius
    .

    eo genere prtermiffumpmnia fum eodem momento cafura 7:ipsique

    furlflffff Reipublic vindicatio fine ptetij refiitutione cpetitura.Nec ver prin


    cipibus eorum qua: publica funt,quicqu fibi artogare fas efi,non magis
    quam

    m~inara*f

    DE;R,E-PVBLICA.
    64x
    quam marito doremfvit'oristac minus quam marito iuris in dotem:
    quoniam mariius dotiSiftuibus abuti fno iure 8 : principi ver) gg-dm"

    publicadotis fructibus vt'i quidem licet,abuti non licet. vt (: ciuita


    testhenienlium querebantut publicas pecunias in aztarium Apollinis

    deponendas elle,non ab Athenienlibus abfumendas.Dominiu m autem


    Rerumpublicarum principis n elfe reges noltri agnolcunt tconliten
    tut.nam(__arolus vi t.> rex praediorum publicorum oppignerationem

    lietinoluitmili Senatus id procuratore lifci togante decreuilfet , vt in a


    tis Cuti Pariliotum ividemus. 8: cum Iludouicus viii. rex multa pu'

    pillis ac tenuibusviduistellatnento legallet , lfupellectilem omnem lub'


    B hafta ve'ndi,iullit,\ltnde_legata foluerenturme quid quod publicum elfet,

    :i Republica abalienatetur. Quamobrem Ilertinaxlmpetator Roma-l


    norum fuum nomen,prdiis publicis infcriptum eradi iullit, cum ad le
    pertinere negaret..at etiam _i@ntonius Pius nihil de fruibus -pi'dio
    rum publicorum aevetigalium in_priuatos vfus conuertitzquemLudo~
    uicus xi patrie patens appellatus imitari vifus , cum polfe iones

    atiorum ac priua'tos agro_s,Blazfas,i\nquam,Culliacu m,Montfortifi pu\


    blicis rationibus femperdiuililfet:t'ametli publica priuatis magno etto
    re nonnulli confuderunt. Ign popularibus quidemuc optimatumlm- : n
    perils nihil quod :id ciuitatem pertinear,priuaturri dici potelizin mo nar- .
    Chia vr,t agridoininici _ publicisc lifcus ab tario publico 9. gi mi "
    t

    _i

    anus,& l.z.'

    C :amen litipe-ratqtes Gtarcor-_um vtraque confudetunt '. - hoe iiimdiaii.

    fuetunt qui prineipesadprdiorum publicorutn venditionemimpelle- gibiiiitiicc


    -0112111 { :quae fententia tyrannidem ac I'efjmm'dc

    Reipublicae' Reipu'blic opcs omnes ac pt- Lfgsif


    diafin iispotafuntgqua; glimdueesuriarchioires, comites,barones,pof -0

    :fidelaiitiquvallatcelfotiowel Publicationcbo'nowl

    '

    6&9 funn; @utilita Pfadiaiotia _feudorum

    queiin Meadiionibus
    tinent-'ibut- - iaddisi }: .id fa
    l !) ; m !) in priu atis ac perpetuis s gaa Franti.

    .venditianibus faepiilimsitrigin~r41fap quadrsgimaanrerd etiam qiiiii-Y ""'


    D quaginta annorumgatiomabeatur, ,ita vlit vtquipublica ptaedia fibicoe
    factuur,- eodemciiloimaiores exiipfaiurililitione frutus percipiant,
    iqjudm litpret'iuml filgufolutuin. ,Quanquarn' illaqu fuper'ipribus annis .
    fichardecem-annotiiktgiantiuitedirusazllimatio , ex publicis tabulis ac
    f_atiijatiabusI Qullotum exprellaertagquae vix dimidiam 'liimatio'nis

    Iparterii ontinetelnt. Eiglqcationeverpublicor praediorum , frutus '


    funt muito v_berioresac maiores :nec m
    cipes ipfi ac publicanli vetigalibus 8: tributis immunes futuri, vti (unt
    emptores prdiorumqu-inobiliratis fpecie immunitat'e fruuntur. Hoc
    veriniquius,quodquas'pecuniasexyenditionibus imperiti principes

    cogunt,non foe'nerantur vtilitatis pupblie caufa:fed fdiffimis ac turpif


    limis hominibus fete largiuntur.'Ad eirtret'rium prdiis'Reipublicae ab-`

    alienatis , 8: exhaulloaerario, pafcua'quoque ciuitaturn ac, i-ullicorum,`

    642,
    _

    quibus tenues fucntanturfub baita perniciofifiimo exemple vneum,

    { Poflefliones quiclem ampliflitnas agrorum incultorutn,quas conducen


    397% nemo velitc quibus nihil vtilitatis Refpub'lica decerpit,venderec6.

    modius @it , vt Pecunia in xrarium cogatur , 8: ex 'agrotum cultura


    ciu es ipfi cum Reipublica: comition ditefcaht. fed (i condutorem te.

    periantvendere non lice't. tametf ditoriales.A Byztin'o'tum faium lau


    .dat,quod Prazdia Publica us im; , rarium
    auge'rcnt fed ea laus i'nnriis ezcm iatis vnibuique firmati

    quibus pretij pats ektorquetur , maximam pattern redit'us deminuere'.


    6 [ 1566. at
    tic.u..& I7.

    ita'que ne id Her't apud 'os edio' @atei-i i

    tamctlia

    liquami 8: incalza Rei-publicas praedia public :


    mandami (quod eorum-qui pub-lim dir_ipiun (uan: {
    mimis Curia Parior'u fn in promulgatione its qui veut.
    gaies agros ealege vt redits vannu'otin rai-iumpu.

    blictm infefremaeimi vtigalmve vllam ;


    feilicet ! vila 'ex parte minueferurum uamen eat'umr'e

    _ -_

    rum `'curatores , v't ab emptoribus aceer liceretcdque


    -*_lv*'
    44.-l.__1.'-s-.-

    { um ruin arq. iter

    Hifi'etf Curia Pariiiblru coa4

    s fr'nnibus decuriis'am.

    Plius tema parte preti] ab emptoribus folii prlfiiut : dqu'eptetium


    (LLaeoi'ibu's c''gi voluit, vt iis pecuniis dif-ra'a Reipublic prdia
    redime'rentur: quadrupli tam in ( ipfos,qumin

    ' quibus ea pecuniaprin'cipisconceu quacu'nqu'c fO-luctetut. C


    8 nuo 1:59.

    Et quidem lrcifcus 1 t. rex ineunte Imperio 3 rnasolratibu's acp'totuta'


    t'oribus fuis mandati : publica pfdial poffe'ffribus priuatis vindica
    rntur :'q'u edicto : queus e Publicas : a'iilias ,

    quae predia publica inr'quefpraediatoriafreaetg ik'


    fubeuidis [ {-": his tem poribus lquerlndic'tufanii habth
    po'fizeri multi quam ille : 'nihil .ai1ipliu's> quod

    '. um xn . (
    iniraiiiones acc'epti contul'eruntxu

    que fiamma totius Pecunia 'qua ex dominieljjnbhed esausti,


    rfigimsrfexaufeorumhftrof-um millia'etnefet'. umm'avereuruu
    9 ; ?- 'qu dominio publico priuatis unditalfuetuh'tt'i's maior RW-Q
    2223 313332; :x: tet immenfampecuhi'am quie eit-Aquitaiii's , ab rege
    :.gn-1;-

    gif,"jgiffq' .Iredimer'enflaviufm rerum piena quadrupla


    {ofjssglg fui'lfent , G idit vni'rcnt.

    iifquinffqu' ptiuan minimi

    { willig 'pretio'pofiient ,puiiic

    ' oneriibus {ubeundis y'autrmif fu'ecrm. qufi'em


    :CB/t? 51304

    {c-a mmm fm; 'A'ngloru'm'r'egina iiirelib'i-li magnificentia ' regitdt' 8: i-mn'itilL


    { I 'as ops c''git , ex'fe ettio'ru'm -mlli'UuS x'icc vi. qui? ab agg:

    im quugcm zru m publicorum '8cfan'tiquotn ve'tigaliu in eitu'quotannislinrauu


    `>inferuriturxrctatitu'l*i1il>fic fubdrds Wgea-tyt'tiain
    / .4_-5

    vcigalia.

    meratia tributa,cuet_gtio'qubqe a-'nh'o exigi con'fu'euetant,ftrfiuletitz


    nam cum illuc 1 egatioi'i'scfa Ptotfc'i'fuiifemus,Popiilicnuemus
    furnma cum fpetauimus,fribut'i 'nomine quingentiesielltr

    REPVBLICA.

    '643

    tium pro lumptibus Reipublicaz necellariis oblatum populo fuille: rg


    ginam ramen dimidiam pecuni fum mam recufalle , ac populo gratias

    egille. Illud autem quod ad pradia publica pertinet,anirnaduerlione dir`


    guum , quo-d in iis confertiandis , diligentia in monarchia quam in

    ptimatum aut populari maior adhibetur. In his enim pu blica quill,


    que fuaducit. quo : vt 'magillratus in luam aut priuatoru rn gratiam po

    pulo conlentientea aut certe non dillentientc, optimatibus etiam larp@


    dillimulatibus,prdiorumfempiternas locationes exiguiveigzilis lpccie facianrztarrdem etiam vetigalium immunitatem adipifcuntur. po

    ulo ver facile. omnia extorquentur: quis modo po ularis fueritI , 8:

    aliquid frumenti pecuniaeve plebi,aut agros de publico largiaturzvt qui`

    (: in Conlulatu fecit, quiagr Campanum plebi diuilit t ac pu'


    blicanos tertia parte autionum publicarum fubleuauit: quod line ma*
    l
    gna mercede nonfecit. Decimo poll anno Italia? portus o

    mnes lege lata veiigalibus liberauit, vt ea ratione popularem gratiam


    publico detrimento col-letam aucu pareti-1r . Ita 'quoque Iericles Athe
    nienhhus
    publicas
    pecunias
    viritim
    diuilit.At
    in monarchiain qua
    prin
    cipi lubditos
    onerare
    tributis
    nili populi
    coleilifutvrgcnte
    uccelli:

    'A1-*1 341

    tate non l.icet,publica rdia diflicilis priuatis occupanturctera que

    agris dominicis , deq ue publico dominio dici pollunt, quod accurate


    lun-tab aliis diputata,& edicto C_arolii x. Aregis Fi'corurn comprehen_A
    Q la,pra:termitto.Secundum genus conlicienda pecuniatt rarij augen- 5 h_avd'eliqi
    : ab hollium lpoliis 8: pecuniis duc'iturzvt quae bellis exhau lum, lar- W'm '
    cianrur. Tametli enim Romanis holt'ium vibes vi captas diripere fase- "um gm
    ratzpublica: ramen pe'cunia> in Romanum rarium inferebtu r. at cum

    vrbesdedertunautipatione lponlionve { promitteretur,


    nihil .miles pr'ter liipen'diu m ferebtltj nifl tanta Pecunia: vis ellet'vt

    pendium ob egregiam miitum virtutem duplicandum /


    ra rariopublico cedebantt Sie enim I_...iiurius 1 , .Oer s,inquit,argen~_ 2, ub. 9.
    tniqdeifnrarium condicio m. risgrauisc cc millia ondo in

    riu-m intulit _Qarnilius , idem .Iuiluiusfargelnti pon o 'c x 1 .mil


    poindoaiuri e xx 'v ri .eainfpania in aetaniulmimulitlfurius 3 vero Ca-A gaius nur,

    i millus Gallis'ttans AAlp'esftrl'euiifiis e i. x x. millia'argti pdo,ris ccc xx.


    milli'a retulit. item, Iilaminius 4 ex Grarciaatgenti infe'tiipondodecem 4 m- is'
    5C 0&0 mirlliatcc L . fach' vala mfulra ; lignati i. x xx ri i i. tetra:
    dra-chmomm Atticoru'm trium Sfere d'ennr-i-'orum yp'dus in lingulis: auri

    Fondo triamillia 'D : 8: clypeufm vnum auroftotu m:.Philippi


    nummi cxrynmiih; :iir .xirrrfau'reae corona: dona ciuitatum.

    item 5: -Maceclfonia deuilellertium -m'illies rfducentiesim rarium g . 5.


    .s Cafaro ver lubat'a Gallia quater millies lel
    ertium , vtex ppianocolli-gim us.Ta rto capta Ijabius Maxlr. x x i i i .
    iillia auripondfo prter'ar'gontum Romamrin rarium .inu-exit. 6 @unisg-._
    lmet-f1 Impe'rauores mugnam vim pecuniarum libi releruartaiut exer

    tui largirentur : id 'ramen ab'antiquis parcisfiebat , ne aut. repetunda


    im poliularentur , rrfuzimp-ho carecent. etenim
    Aliaticus

    ` 1 4

    644

    sex'rvs'l

    7 u ius 11h56- Affricani maioris Frater 7 reperundarurn damatus eff tametfi Antiocho
    38.39.

    vicio aureas coronas c X111. argenti L vi i.'milli:r::1ureor

    Pliilippeorurnl xx.` millia: auri Podo . . 11 quoqueAPfricanus

    eodem indicio diirnnaius grauiter in Senaiu quellus ell, Bis millies,in


    quir,in rarium inruli,& quadragies me repofcitur : quo dito librum
    rarionurn in Senaiu concerpfiijc vterque-in exilium Profeus ell,cum

    maximam priuataru rn rn iauram fecilfenr. Ac tametli Lucullus


    8 PluchnLu

    nullo.

    Romanorum Irnperarorurn priinus8 , hoium fpoliis acdireptionibus


    ciutatum priuatas oPes auxifle dicitur: Plum ramen in rarium qum

    fuperiores,excepto Qfare,inuexit. quibus inrelligi quita fuir


    Romanis vereribus aerarj publici curazqut opesPublicl-lis verot-B
    Poribus nihil vnquam ex hoflium fpoliis Pecuniis in rarium publi
    cum cogirur:quineriam [pe vrbium direPrio rincipum conccflu anr
    permirritur, qum expugnarre,qum\ob ella: uerint. Necramen Ro

    ganme man1' contenu (Poliis , populos viCtos fePtima partei' agri fer
    `9
    lo

    x Paulus Diaco
    nus -51110.

    bant. Duris Q_cloacer Herulorum regulus, qui fubaa Italia vilosde


    :lori terria parte decedere coegir . nec muer pl'tI I_-loriarius rexl.on
    gobardorum fruuum partein viis in {ingulos annosim

    , Perauir: vr Boi'is 'olim Scipione Nafica deuiis: prter au


    reos torqucs mille ccchxx.auri Pdo ccxi. v.argribismillc cccxi.

    que; de hofiibus
    (unt.At
    Gulielrnus
    Augulius,Anglia
    (ubahmon
    i mod
    ublezrs', relata
    [ed eriam
    priuarorum

    fortunas, ipfqueprdis

    [ elle ac iure belli quira declarauirgmani ramen in eo

    ? f

    rarum moderan darum difciplina Populos omnes ac Principes


    viis Populis e agri parte multaris, golfnias egu'um tcnuium
    ciuum mittere confueueran't , 8c earn agri Partem illis allignareexquo

    incredibilis tum vriliras,rum gloria Imperio nominque Romano


    debar. plebs enim renuibrum que Vrbem onerabar, exhaurebaturzllir
    Pes c1'uipropagabanrurweteranis agri allignabanrur. Iam vero materia

    EEL

    edirionum ex Vrbe coloniar rrlatione ? vih' 11


    manor moribusJegibus, imperiis aluefcerezdende connubiis
    pi-nquiraribusI con cum Romanis [enfim eoalefcere necellellbCbant : res moli'enrurderar colonia Romana velurfpcculaD

    12
    Dliv

    udam quae hoes przeoccupare prpedire, aut Romanos exercirus


    arcellere folcb'ar. Qracchusgnquir Li , confn uaro in alreruminnum ' legibus agrar-iis lari's eHecir vr complures colonie in lra-

    qu

    im

    liz deducei'en tur, e in folo (: Cartlmginis,v , 11;1 1.2-

    lq

    in :agrum Thurin um deduxerunr: :ria millia Pedirum 1:.

    Egures, numetus exiguus Pro copia agri. `Nam fconius coloniasanil

    e,

    Plius L 111.11) Italia cleduas Romanis iiifle fcribit. extra Italiani

    lin

    nus mulr plures


    dedu
    las enum em t.nihilntrolerabiliwus
    fererinfjges
    busprfdia
    perpetua
    imponunmluo
    cbquia ?

    15,1

    abef vt vine-en imperiis alliiefcere condifcant, vr non priuf

    nouandis rebus conquiekanr quzm auf praeidia interemerinrurarcef


    ceperinr, :zur` finiti?) os Principesacpopulos ad bellum . Si

    [egcs

    RPVBLICA.

    .645

    reges capta Iliidouico x i r. rege Infubria-,coloriias :

    quondam letarum reges fecilIe dicuntur, In fu bria FratictirumdirioI


    ne ac poteltare non tam facile defecilfet. Nec vero Hifpani prlidiis mi+

    liratibus nulla colonia dedueta perpetuum eius regirm'islmpetium tue


    bunrut:fd ab Imperio fubditi arrepra occalione delcifcant oportetznou
    alirer quam Belgar,quosiampridem coloniis Hifp'anoitum ad Imperium

    tetinendum coniungi necelle fuil'let: quoniam nec vlla vis diututna elle

    pote-lb: rpellimus diuturniratis cu lios eli meritsj 'Miihamedes quidem


    altet'imperator prolarijs Im erijy linibu-s,.Chriltianorum. quos in (eruitu- mmm*
    temtede etat, colonias dedbxit ac iugeta quind ecim ue atrribuit,

    B dufqucubalos ac femtem, duodecimo poli-anno dimidiam frutu

    pattern "perpetui vetigal'is nom-ine dixit. mitiscum Ti mariotis egit


    { r. quoniam agros ac prdia culta ~, cm colonis eenliris ea
    lege/vriende fruenda dedit , vr ingtuente bello cum equotut'n certo nu;

    mero armati adelfe'nr: ac fruftuatij feu Timariot occafu ftutus in


    tium cogerenrur,quoael principis beneficio alius fu ccedereri Omnium
    autem harteditatum decimam imperauirHcquidem fummo iure belli

    ; poulis-data lex . quo Hr , vr Tu tcarum opes maxima? in ca

    ducis ve igalibus polit lint: bellum veto nullis fete praetetquam


    rotianorum lt'ipendiisgetaruratolus vImpetator debcllatis [ v. In; d
    regionis genribus , eadem qua Tutcarum rex in agtis allignandis rario- infile

    ne vfus eli : eos enim ducibus ac militibusl-Iilpanis ea lege atrtibuir,vt "


    tantum vtiftu polfent, ac morruis frucflzuatiis beneficio principis , quali
    veteres militia: ex tribuerentut , ftutibus ante conceflionem lifco
    vindicandis. vnionum autem 8: fodinatum quintam partem pollellori

    bus impetauit. quo : vr amplius millies felretrium in azrarium quotan


    nis` infetatur. quiium eli autem vt vitis populis 8: artritis rarij opibus

    rtibuta lu'bdirotum aut tollantut aut minuantut. Nam Broman debele

    tege Macedonumt rtibutis immunes elle coeperunri. "Ilet- Pluanin at;


    tium genus cliciendatpecuniatum in amicot ac focior latgirioni- m

    bus aclegatis verlaturd aurembteuiret explicati poreftaum quod nihil


    incettius aut rarius lit,tum etiam quod quaeptincipibus 'principes popu*

    )live magnilice largiuntur, vix in tationem accepri venianr: cum nemo

    `quidignita-ti Reipublic confulat,alrerius debitor elle velitznili tenues


    potentibus locupleribus acci piani. contr ver,quae princeps inops a
    pecunia potentiori donar, aut tributi nomine,aur meru donate videturi

    tquiaccipit, qua-li de tributo gloriatut . etenim Turc'a'turn rex loria.


    Ciuitarum,qubufcum foedere coniuntus eli, dona ex alto ac fubli~`
    mi'loeo omnibus lpetribus explicati iuber,quali rtibuta lubditorumi

    idem Omnium ptincipum Legatos fulirare confueuir: nec vllos princi;


    PCS,Prrer~quam ineunte Imperiomec ram omnes legatione dignatuti

    Atvetetes aliiim latgiendi moretti habuilfe videmus quam :


    enim potentibus ae rebus ptofperis donate folemus , -illitebus aliliris
    fucctutebanrm
    nibal opptellilier, actoram
    enim Romanos
    pene Italiani
    rtiplici
    fub'lmpetium
    trium exetcituum
    Punicutn
    clade
    lubicx

    '

    646

    LIBER

    SEXTVS

    111:: Egypti mille p_ondo auri ,viginti m illia argentiRo'rnanisdn


    4 im - W- no dedit i :qui cum gratiarum aftionc omnia recularunt,nec aliteiAm.
    braciotarum ac fderatorum populorum dona omnia eodem tempo
    ucr fam'.

    tepudiaruntzprter auream Hieronis Syracufarum regis viioriamqm.

    rudo.

    profperi'i princeps amicillimus omen allatu rus elfetzctcra quin eos


    e gurus inw. immenla largitione f rex efiiiderat, {cilicet aurea coronpondo .

    1:1:117010 11111110:1 . millia,magnilice diuifetunt,ta


    .
    Q
    Quim: lbf.

    1 111 8: 1:1:111::111$ acceptis aerarium peneexhau


    m elferlrat igirur inter Romanos ac creros principes lionorisacdi.

    'y

    gnitaris ceriainenznec facil dici poterat vtroruml magnificenti maior,


    eorum qui largirentur, an eorum qui recufarentcerte uidem Romani
    rebus aliiiis populos omnes animiiiiuiifortitu ine upera tid-c-n

    cteri non modo rebus aduerlis oblata non repudiaruntzledin


    uei'ecund plerique ac eblanditis precibus ab inuitis elllagitarunt. Crim

    enim @_hodiorum colollus ingens 1111 ponderis grauitateac terra moiu

    L, d(447151

    concidi'lfetmaues etiam aliquot (: 1 t x x.cubitorum altitudinis)

    T._._|.~'~r

    luo cafu ctriuilet, Rliodij Legatos ad reges 8: principes mileiunt,vtli


    ___..

    6 Prolybtlib..
    44m

    bi pecunias ad inliaui'andum cololfum 5 erogarent. I_-liero centum auii

    talcnta donodedit: rex Egypti non modo ad cololfum reicidiimauii


    tria millia talentorum , (ed etiam ad gymnalium exrruendum argenti

    '.'

    .:1: 1:111 modiorum amplius decies centena milliainatc


    riamy przeterea in linitain ad naties paran das, centum architeios, -
    ces c . 8: ad vium annuum auri talenta 1 ii 1. 1:11:1
    111 tria millia largitus eli.Non puduit Rhodios in opcspecuniisrr

    ..`

    vnius veteris ruina occalionem arripere, qua exteri rincipesiii


    regibus
    opibus rarium
    pen vlitatum,
    acRempublicam
    vt de largitionibus
    cumulate
    aduerfus
    exornarent.I
    exteros erat
    gloriaiiur,

    'l_.''

    iamfieri'
    indeiullit:
    Etolemo
    , qui facros
    Hebraicis
    Gra
    cos
    is enim Philadelpho
    vt centum amplius
    millialibros
    [eruorum
    Iudaiczegcn

    7 Id 176600.
    Coroiutorum.

    ris ab eiiiptoribus in libertatem vindicaret, auri talenta 7 cccix. ad vi

    i'mas autem 8: [acta Eficiencia centum talenta,phialasaureas xxargen


    teas xxx. cratcras quinque, 8: auream Iudis magnific largi'

    tus esprrer ea dona quibus diuinarum leguni interpretes i. xximbunl)


    de cum ulauit. Sed vr ciuitatibus inopia laborantibus probro (111111611
    beti potentiliimis Principibus quid accipiant :ita orbistcm
    rum clarimmam ciuitatem oblatas Principibus pecuniasaccpereinde

    coriim , petere turpe fuilfet. [ed regurn ac principum quos lcros lia

    builenr, 8: quor ope acprzelidio beate vixilln t, {ceptra, Imperia, pro


    ui'n cias, opes,cum libi reliia non indecort

    acceperunr.Nam Iltolemus Cyreiieiilium,4ttalus Ali,Eumencslf


    "'

    ami,Nicomcdes Bthyn ia? , oh'us Alpium,l I_olemo Politi' reges P0*


    1 Romanum hrredem fercerum 8 ampliliimaique regna nullavi
    quaefita legarunr. Aurum vero coronarium 8: veteres Romanimodc*

    91.4.dc nro co
    ronario C.

    rate, necnifiparta de holiibus vioria gi'arilicandi animo accipieban


    oleri' qua/i ordinarium _ rributum exegerunt , tametli !

    "

    D :ig/BP v L I .

    47

    iii

    sppellarent. Elaminius'vio Ijhilipporege', ac liberata rn cru [eruitutis

    Grcia cx.: i i i .coronas aureas donaciu'tatum Rotnam'milit. Philippus


    autem pacis conditionibus,quas decem' Legati Romanorum dixerant,

    acceptis, coronam centumauripondo @pitolio impofuit. Rhodij ne

    li
    l'

    quid acerbius in eos decerneretur Senatu,coronam auream .


    y
    Romani mifert. aurum coronari decurionibus ciui'tatu m, lgclg

    tab Iudorum collegiisquali tributum ordinari exigi cpit. Ita fz- hccf;;j'c
    pe lit vt qu initio principibus donodatafuntwthoneli'ius beatilque _fa

    miliam tu erentur, necelfatia tempordecurfu eualerintzvt ea dona qua:


    fuperiori xtate tegibus Frcorum oblat'afunt populo', quque' ab Hill
    panis Seruitia vocantur , hic 8: illic quali tributa necali'ariafnunc extor
    quenturt quid'em regesIe'rfarum nihil -fubditis exigeregn-ihilfexeute;

    '

    re
    vero
    tributamec
    conlueucrantfed
    Hiliafpis
    rerum
    quifp.ecies,vt
    hinnitu
    ea tantum
    equi
    Martianus
    capregnumadeptus
    ere quarffp'onte
    loquitur,fed
    ,
    clonareiirutl
    nuprimusomnium
    mnios @il-o. vI_)_a'rius gutgffdm
    Pl

    5l

    ribus ad id creatis imperauit:qubus temporibusuml Imperium ab


    tremislndorum Hnibus ad Hellefpontum cxxvit. prouinciis pateret, __/_@3454 '(
    veigalia annua qua: tunc im perata fueru nt , fummam efliciebant qua- '
    tuotdecim millium i. x. talentorum Euboicorum. Rex Ahio- f
    pum(qt1iegus appellatur,qulque maiorum nolirorum memoria'pr- Ziff@
    terquiuquaginta prouincias qu fui Imperij linibus continentur,~ etiam
    _
    Indi Orientalis ampliflima regna tdiu tenuit ,quoad legionibus Tar-

    taror fratus de India decedete cogeretut)lpecies pto vetigalibuslac#


    cipere etinurrl cfueuit'znihil aut im r,fe_d nia : oblata: ???

    quod tanti principis maiellati quicquam fubditis petere indecorum (; l


    videatur. Porro qui principibus tellamento legare velint,pauci nunc re

    periantur,cum tamen Imperatorum lifcus legatis 8: hreditatibus fella'


    mento telitis redundaret. Etenim ugullus populo Romano legauit

    quadringenties,tribubus tricies quinquies H S, praater ea quae Prtoria


    nis 8: legionariis reliquerat : nec plus peruentur ad harte es quam
    milliesc quingenties profelfusrquuis x.proximis annis qu aterdecies
    milliesex tellarnentis amicotum percepilfet: quod pene cum duobus
    D paternis patrimoniis cterlque hr'editatibus in Rempub. abfumpli
    fet* . Ex quo intelligitur immanem pecuniarum fummam 9 ex tellamen gqviiqmi

    Atis cepifle, decies maiorem capere potuilfe qumquaterdecies millies '


    S, cm hreditates ad le tellamento delatas vliberis telta'torum reddi
    iuberet, nec ab ignotis quicquam acciperet , fedab iis tantum 'ui otbi gff'g'd
    mortui ellentiqufque bene cognitos haberetteri principes qui us "

    dignitas minus chata effet,ab omnibus omnia legata capere, tyranni eti
    extorquere,8t ex imperfeis tellamentishreditates tapete n erubue-
    runt 7 . obiecit enim Mffullius Antonio quod ab ignotis hominibus h- futffmfggf
    reditatesaccepilfets: tum dc le iple,quadringties,inquit, H S acceptum mammalian

    hreditatibus retuli-.nemo ramen me nili amicus hztedem (. At- 'fifplf"

    que hc quidem de do-nationibus ac legatis. Snequitur quartu m genus 4.,


    ,_

    \_

    ..

    er pmmiim'

    augendarum rari) opum,cum annua cluitatibus feeders :

    '

    648

    LTBR. 'SEXVS

    percipitur :vt fi bellum ab hoiiibus ginferatur , militem fCiS imprint


    l-iceat. Cum enimpacis fruendraufa pecunia quotanniseiuitatipiin
    cipive impera-turmon penlio ,letl tributum aut'fiipen'dium appellatur.

    vt vio Annibale y{Tripend-ium .Carthaginlibus-imperatumeli in lingu.


    9 Liu-.Mun los annos 9 2 _item llhilippo it. regiMacedonum. : riegibuslllyriorum,

    y 7 lalua cuiulque ; maiellate. lic quoque -


    I ; annua liipenrlia loluerecogebanturlrr vt iegeslu
    : regibnsAllyrioru ; AtHelu'etiorum 6r; Rhetorum ciuitatibusp
    (io aregibus nolir-is annua mil-le' au-reorumexf fdeie dependi confut
    uii,`ea lege vt reges' noliriexnrcituS-im .`8: auxiliaribus eorum

    Imperij fui tuielam,Prtorialqu'e cohortes' ad `corporis obit-ll

    pw
    Q_*@Tf1me

    quium cfcullodiam iride,l confctiberepollint', :Neque liipendiariustli


    " ' .quiholtiumduoesmercede locat,aut corru'mpitzvt 11
    ` ga Lacedze ( .duces fcc-ille : non quia pacem precari, vt "

    lctibit-,led quia dillerribellu m cupiebat. Nulliirn autem Hel


    ,

    uetiorum ciuitatibus foedu's eo quod dixi Prcorum,honeliiusvnquam


    aut vtilius contingere potuit ob ea luperis attuli argu menta. certe

    Yquidem ad opes augendas vtilillim fuille e0. planum ell, quodpr


    .ter ordinarias ,peuliones,fetia extraordinaria, quas magiliratibusacilu

    .cibus Helueti,otum,qualque priuatis reges largiuntur, ordinarias long


    @mbo

    Magik!- fuperaruntgo exratiouibus publicis a (lulioribus expla video fuif

    z Summa d, fein vtralquepenliones ac legationes c'cxviii.millialibellarumtu-C

    uniamm.

    11i1_='1-b11d ronenlium anno M.Df.i.xxiii. (man vero Germanis ducibus penfioncs


    Pm raggi' Ger.
    .
    w .
    .
    l
    folut _anno , conf-iciunt
    xii.
    millia libellarum
    prati!
    /. _
    y
    `
    liipendi'a militaria. Necellaria: luntquidem magnis principibuslai'gi

    '

    I
    'il'

    l
    51.5

    tiones ad holiium conlilia,copias,opes euertendasznec pote vllumim


    gnum Imperium _fp_ecwulatoribus carere'. ac feepius holles corruptisduti

    lib/a.

    r2>rm~ 1

    bus ac magiliratibus quam fufis legionibus vincuntur,nec ver aix vlla


    tanta tantifque prlidiis ac propugnaculis obfirmata ac munita,quz
    l

    non facil pollit expugnari, fi iumentum aureis nummis @nullum

    penetrarityt llliilippum LMacedoni regem dixille ferunr,quilargiti0


    nibus ac donis Circiam pen tota m fub Imperium fubegi'tnecaliisati-`

    iumentis Ierfarum reges Greecos ab Afia quam corruptisducibusrlc-D


    - 13 . quis enim a principe donum accepit, quinon aliquidincii
    ") mgm gratiam li potuir,eflcit? nam obligatus tenetur, vel pudore cogitui,v

    maioris beneficij adipilcendi fpe,vel metu,ne idem lit acculator quitO

    ` rupit. Vix enim princeps vllus-amplillimas penlioneslargiturmihiuir

    4 ` tus fit in principem qui accepit, quem pleriqiielnterpreta'ntutpziim


    ipCim proditurumzvtin comitiis imperialibus Germanorum princepS
    4 - nefcio quispalam 4:(nihil enim praeter auditum habeo:lcc

    illum opinio felellit. fuitenimaeo termioriprinceps aliquis,cuius nom:


    prtereo , qui aureosliis mille penlion'is annu patusti'nnia mptrij
    ac patria: lum arcana delaturum le , ac modis omnibus. pro largi-toris dl

    t. . .
    '

    guitare 8: Imperio aduerlus patriam propugnaturum fpo'pondit.


    , liocliominum genere cauendum ell,poti imuni in popularillatnkin
    i

    qll() il'

    - R E ' I .
    545
    quo Ptodete qum in monnrthim in'
    qua Prince:ij- : publica funtftial duct,ac perin'de vt hire`
    rum curmlgerit.'Sediargiti'ones Btcorruptelar ciufmodi cotruptoribu
    'vtiles'cife'ncqucuntg ni lateant: latre autemnon poff'unt., [i plures> lint
    quibusdmntut.Kegeschrfrum Pageiflimis quibufd

    -; bellidueibtis,qui Plu's :tutotitate poterahtrgiti folcbt;


    ; 8: ptimatum' Im . Item Iltolemus
    Philopawt'rcxyigypiitAthoruinf - fuis '
    Petiis ac lc'gibulbiqwtatifcum vniAtUannua decem talc'ht d' -5

    dater:quippeinteliigebdtlpllusrAta-ttnfqurhctero" omhes'in ea Re." publica . Itqucmir mihi - , quamfbL


    rem noti reges Preutdinatias ijlue'tiorum penfi'otes , extra),Y ordiL
    nem duobus'circiter eluetiorum millibus qui dignitate prfi
    bant, rex u.v tam multa largiretur: id quidem video : i'nL

    ituto
    faum
    . .quae non obfcut
    aut occult
    ita' palameceffeiw.
    ,
    vt
    1
    rationib'usl
    acceptoferten

    "`

    bereuquas'ego rationes' cu eri extraordinaris p-V


    (ioncs'anno M;D.L. fummam vt. auteorummi 8: cccc xxXttf.

    excefliffc.prabilius fueranopinorfex auteorumimillia pauciiimis :

    quilufdam fummaeutoritatis hominibust'c qliideiitemotis ;

    luum 49957~

    trisc apochafdonare :iSunt e'nimquiampli 1mis ptiticipurh :


    -'
    '
    .
    f
    . t bus cante, qum accepta:
    'i x' extorquetxfpatmmut:

    '

    "

    vtAnglusrlle Hniirlgugtrm domi'nusvxui. Ludouicu's t .rex :innua p-C'Tl/f/ Y1MM


    nomine duo aureo'rum millia dono rriiitt'erct4 cofueuerat:

    pe'cuni'fidm tegifgeretwertinac
    ter tecufauitzne vllum accept pecuizteimonium extzrret'. nihil
    gratins regifu'iifet quti illu'm in fufpicio'nem perit` patrifiqu'an'db

    . eti rm largitions turpiiiimmmtetum'caufa fith


    nihil quod patri cmodoiat turpe { videt't.
    ego'i'ernon minus-tutpiter facerexp'utouiparticidas pticipuindd

    1 , auf
    armiino'nfpifunt,viric;mt veneis,qutp qui tutpitudins ( m :

    laccipiunt., { cum lcricles fexdecimtalenta rationibsei


    , quae fine mandato fineap'ocha folufe dieebat, =o'B citt:
    caufam' quam ]' accepte tuieruntut hd

    minis 8: in Republica gerencia curam explota


    habetcnt. vero p'ccnia: teimonium facit quo miniis
    qui cortuptots gratia facere poffit.
    Hocetiam Pernic'iofxus,qu`0`d cum latgitiones public Hunt, (i quibufdf
    nec ta.an orhnibusy , fufp'rciones,odin :

    tiimurn iti : vt fpii'me apud chluetios contigffe acce


    pix'nus': cewfqtie vt rogatipne ad Pienticum regenjiat

    pentmes ; vnitietfis communicari petierin't. negtiitv Hen-`


    icus,ac prius fun erga pti-utos municemia ttu'ndem det'raum iti
    eclaraut.'Diximus fupcris qua fraude 4_._\_thcnienfcs,l quibus :

    t t!

    50

    ,ILIBERJ SBXTV'IS

    Romani fociatum ciuitatum pecutiiis'aicl llipe'n'diis zratium, vrbern,

    vQilfii'sm'" portus , clalleslocupletauetint &: auxctint .- Squitur quin


    tum genus conliciendarum pccuniarum,rncrcatura,inquamgabundans
    8c quellwiofaa quam. princeps (. vel alieno nomine eacrcct. quod

    genus rarius elhac principe 'ininirndignumi Nofltsmaidett quac


    Britannorurn c Germanorum legibus nobilitati ,metcaturatriexerce

    Fe non licet: aut li .metcato'tedc*iiolet,inter'raos ac plebeio: cenfebif

    7 @WC-um
    Lid19uum,cmleigelfiiudia
    inqui:

    isili,
    , i tariamcllhttt
    Prohiberntur :i : omnis,
    Iiuius al Patribus
    " indctus vifus cihpolearlnrperatorum legibus omninovtitum .
    l- - bilioribus militibus,zqi'i ac iure facerdotibusmercatura: B
    de emerciis. C. -.

    Qu'd li metcaturarlobiles minimdeceat, minus


    liliiioiiiimm
    reges? fequi.
    !
    fubditi eontut'nelios metcanorerna e aru'nt, quod
    1,_;P'di"" qua: prius gratuita elfent vetigalia , ad foluendi necelliiatem rraxilfet .
    ? @rgb (: aliquis) vllum tu decus in eo genere cogendarum ,
    . i`

    niarum pofuilii eego vet, lilatuen'clum lit,princ'ip'em mercato.


    i

    tem nolo:lin Optio detur , mercator maloqurn tyrinum: Bc Patricios

    . viros negotiati quam prrdari. ( ell. enim qui nefciat : .


    ?- ges cum angullillimis regni linibus coercerentur , nec iura lua: maiellza
    vtis fatis c_cmmod'tueri,nec fubditos rodete vellen-t,rnercaturam abun

    dantillimam 6c quluolillimafn iam annos centum line contumelia


    8 `maximo Reipublicze cmodo eitctcuilfe? cum. enim anno s_i_._c c ccC

    i. x v . Orientis' opes Bt intimos India: tecelfus porti'ifque omnes mari


    timos nauigantibus aperuiff'ent , 112$ ad veritatem ad.

    mirabiles , 8c opts incredibiles in Lulitaniam aduexerunt,p etiam v.


    _niuetfam Europam fpecierum inlinita varietate compleuerunt.Hoc ve

    magnificentius, quod in linu Perlico,& in fipfo regis Perfarum con

    _ {pehi arcem munitillimam fundauerunt, qua nauigantibus nec com

    meare nec : nili loluro nonlicet : quinetiamquatuot


    A.Ilnclorum reges luis Imperiis ac ltipendiis I{libegerunt , pttet Alfticz
    _ Portus ac littota quibus longe latque domintur.Qia quidem nauigaf

    rione Turcarum ac Perlatu m principibus, regib'lque gyptiot met


    catura: quus vberrimos de'manibus exculferunt. (mainz vtilitates D
    ,ex ea -mercatuta ad Rempublicam'perucnerint , ex eo intelligtur,quod
    cum Lulitani Molucarum- infulas (vnde pretiolillima: fpecies alportam

    rut) nudallent,ac cc c.aureorum millia numeralfent @rolo v.` Impera'f


    tori, cui Molucarum inful iudicio linium tegundorum lexandri vt.
    Pontilcis maximi fententia obuenerant, Genuenfes ac Florentini met

    catores pecuniam Qarolo numeratam, Lulitanis regibus reltituere, 6c


    am plius quinquagin ta aureorum millia Carolo dependere non dubi

    tatu nt , vt aditus ad eas infulas pateret : quod teninte Lulitano to


    ge obtineri non poruit. Et quidem Venetis de omnibus calamitatibus
    ; (iichardin.

    uas Ludouico i i .rege Francorum pertulerunt,nulla grauior! vila ell,


    quam quod Lulitani reges mercatur Orientalis qultum illiseii uifr

    lent. Nec ver Italis abundans qultuofa mercatuta nobilitati laliem


    aut de

    D'E REPVBLICA.
    ,651
    aut dedecuswllu m inferre viderurmec FI_`_ullius ipfe vbcrm m'et'catura'm` i
    improbat *,fed cos qui ab aliis emunt quod carius vendantfordidos ap- 4 @wmf
    pellat. Idautem in principe vminim fcrendum dig/t fubditos exporta-
    [ frumentarfque vnales prohibeat , quibus ipfequiium faciat:
    turpius etiam.~ ac fdius vili pretio mercari fubdiris', yt cafdem cat_ius
    res c_merc cogat. ea res enim lplionfum regem .Neapoleos

    fuisquaccxteris odiofiiiimum fecit. greges enim porcorum fu-bdi-

    loc alios fubftituerc cogebat : olei ac fru- Ma 9m"

    in Apulia ccreuiffct,viliiimo pretio emebat , vt fumma w'


    egeftate-ac inopia annon arbitrio (uo addiceret. Omnium ramen for
    B didoru'm'mercatur generum multa ac varia , null fordidius,

    nullum turpius , nullum deteiiabilius `magiih'atuum e honorum mer


    catura: nunquamtolerabilis effe poteit ,nifi extremis temporibus,
    vt [aiuti Reipubliczc Confulatur : qu \[_e.netos Reipublica: calamitates
    adegeruntgvt honores c imperia profcribercnt, L_udouico rege Franco
    rum grauifiimis'bellis ciuitatem premente.nam rotos Egrem annos pu

    blicis rationibus paulo minus quater f millies expenfum tulerunttcuius g ia enquinque

    fumm decimamfer partem cx honorum mercatura qufierunt : vi 3:22?" mi


    efimo pf anno lrancifcus maior rex Francorum Prturas vrbanas

    lgiuius Imperij bifariam diuifit, 8c vtrafque profcripfitzac fcnm


    quoque vnalia fueruntxurpius etiam drianus Pontifex max.qui non
    mod magiratus 8c imperia, fed etiam facerdotia paucosauteannos

    6 1517.

    fub halla vnire paffus etat: ac iam quaterdecies 7 S Pontfice Cre- 7 'gifffi

    monenfiacceperat, cum bellum facrum excufarct. dccreucrat etiam in mi l www


    iingulas familias ecclciia; Roman aurei nummi dimidium imperare:

    cuius vetigalis fumma fer centies quinquagies 3 S coni'iciebat. Sed s 2100095


    quoniam ram fda , tmque perniciofa ea mercatura, vtnulla tur E'QW

    pior cogitari poiiit,qut/]ue vt femcl cperitmullum efr habitura finem:

    o/n

    ctera omnia tentada pris funt,qumvte delabi cogamur. Bergamus

    ad ea quae reiiant conficida: pecuniae genera: quor illud antiquiiiim

    ac vfitatiiiim cilafcilicet @Qigal earu m rerum qua: cuehuntur c inuc- .

    huntur.quod quidem vehgalium genus Latini 9 ' ,ci-cera o lege


    i D vetigal prdior publicorum D_ecimas ,~ pafcuarum ver . "?

    Portotium autem vetigal vnius generis etat apud veteres: nobis triplex
    cil: ac rametfi Henricus . rex ad vnum genus referriiuiiiiferlege dc

    portorio lata,poi`tea ramen legem abrogati placuit: quia confufio vc~ . inname.
    igalium deterius aliquid allatura videbatur.nam Caroli v.regis edito
    vctigalfuerat
    quod ,noilri
    forenfeappellanr,dimidia
    I(Juiortorium
    parte deminut
    Domanium
    ramen reititui
    placuitefl autem {ige

    {ima'pars pretij,qu fuit eaclem Bomanis veteribus vfitata: fed tandem


    Im eratores poieri gauexcgeruntnde Otauarium veigalap-s Lexprzftatiu
    Pel arunt vt nofrriquoqucvetftigal illud Beiiale 4 fecerunt, ac duodeci- '

    mam pretij partcm exiger@ confueuerunt. Plitlrcarum princeps pere- '


    grinis portu foluentibus rerum exportandarum decimas, fubditis vi
    geiim-at capit.At nofi'ti reges minimum quidd ac pen nihil peregrinis
    .
    iii 2.

    51

    LIBER sEXTVs

    pro falario veigalizfubdirisver grauiilim impert. Et c in ipfa


    ia falin totius Europa: vberrim fmt ac pirfiriilimwnde Bclgri..
    tni,Dani (al perere cfueuerrmobis ram mulr carius emirur quam

    illiszimo ab illis ad nos(lartertam)in fines hui9 Imperij reuehiturzquo


    3 W

    nihil abfurdius effe porel.No{l:ra :crates in falinis Pion modius ialis


    qui duobus aureis emi folebar Parifior mfuramuc viginri aureis emi
    tur: ve'tigal ramen fubdiris duplo grauius quam ialis preti imperarur

    quo fit vt qui lo ius falinis abfunr in Galli Hnibus, falis modi crum
    amplius aurcis 1bi emere cogantur. Aquitani ramen ! tantum

    ac ram graue '1n genti mercede redemerunr ab Ijenrico 11.re e,cuius pa


    rer vr mercatores peregrinos in Galliam quafiquibufdami lecebris ar- B
    ceiferct, falario velzigali prop immuncsefle voluit : ne ab Hifpanis

    ialacciperent. Sed exploratum c quidem experientia diururna com


    perrum eilz,nec Belgasmec Britannos,nec Danos (ale Gallico vacare pof;

    . Er cm anrea (larolus v. Imperator Belgas non tantum ab Hifpanis


    accipere cogeret,verumeriam Gallico iale vri prohlbcret,ciuirares ac
    populi qui ab Hifpanis afporrauert , animaduerterunr merces pifca#
    _rias quarum vberrimus 8: copioiilimus : in Belgia qufius, Hifpan-`

    co fale prop exrabuiffe, propter acrem nimis 8 arrodenrem falis I-Ii


    fpanici vim ac narurarn,imporrunis rogationibus obrinuert vr Gallicis

    falibus qui vegeriores ac fuauiores funr,vri licererlr quoniam aqua ma


    fina
    citra{oclis
    uadragefmum
    feptimum ab quuatorc
    ra-
    diorum
    rraierionem hebefcentem
    , 8 caloris gradum
    inopiampropter
    in falis na.

    turam concrefcere non potefi proculclubio fi falarium. veigal pere-l

    grinis vel duplo minus quam a noris exige1erur,in{inita pecuniaD vis in


    azrarium cog poffer. Vidernus enim , 8' quidem (p'ilime, nauium pe

    regrinarum vclaires ad lirrus (_Iglticum appellcre ad iales exportandos: 85


    frumento , vino, oleo, cterfque rebus ad vitam bearis commo
    difq; degend neceilariis abdar Gallia,quibus rebus Aquiloni regio
    nes yacant,naues arena aut lapidibus onerr,vr emere liceat,quurn

    raris petrnurare poilinr. nam metalla crei'que ad humanum vium


    minus necelfaria cumin inrimis terr vifceribus larenr,tum femel erura.

    (, vix vnquam renafcunrur. fru menti verofalis, vini,ac olei fontes 8 qui-
    5:2:110//1 d' perennesin Ciallia fcaruriunr, qui nullis aeratibus exhauriunrur: qua
    rum rerum euetionem 8 mercaruram fic moderari principem opor

    ret,vt fubdirorum inopi 8c rario in primis profpiciarurqu od alirer fia


    eri non pote, quam porroriis vetigalibus auis:qua: quo maiora fue
    rint,e parcius peregrinis xporrabrur,aur vberior annona,aut rarij

    opes maiores furur `(unnquanquam rcs ad virum ho minum necel`a


    ri quocunque fu erint,conquirrur. Gallia ver magnam Europ pardi
    tern ,incredibili frugum vbertate c nunc , anrea femperfuflcnrauit,
    vt etiamnum Agrippa rex Iudasorum oratione quam habuit ad popul,
    confiretur. Scio non neminem futurum qui mihi opponat ciuitatum

    inreripfas 8 cum regibus Francorum fdera , quibus augere por


    toria nefas effe putanr : ego leges commerciorum ac ( qua ,
    difiun

    D:E.REPVBLICA.
    '53
    dillurbari nolo : fed nego vim earum Iegum elle-.aut fuillewt ab
    iis dilcedere nunquam liceret. quinetiam cteri principes nutu arbitra=
    tqueluo portoria regere eaquelpius augere videmus : vt non ita pri
    dem in Anglia fatum memini.nec luperioribus annis fcedera commer#`
    ciorum prohibuerunt C_arolum v. Imperatorem aut Ihilippum lilium
    .

    '

    Anglia: regem, quominus in lingula vini dolia maiora Gallorum mer'

    catoribus in portum ingrellis Qumum afureumfubditis ver nouern im


    perarent.Incredibile autem videripollitwerum tamen'liuquantu m vini

    ,Gallia in- Angliam 8: Belgium e undatecuius rei argumentuln malus


    haben nullum , quam quod vnus Lauda imercatot ACameracenlis anno
    . _ ._. _.

    . triginta tria millia modiorum vini terrellri veturafin


    Belgiumcxportari curauerit, tametli aditus arduos acmultis locis ab

    .hoffibusinterclulos libividerct. pretiumin fingulos mfodios vt mini'-4


    mum fuit quatuor coronatorum. quo intelligi quanto plu'ra
    nauibus deducantur. cteras mercesior'nittoledilludomittinondebet

    quod annoI pila. L v i . tligli regina portorium incredibilirer auxit :,ao


    duos coro'natos in lingu os pannos qui ex Anglia exportartur, imperae
    uit.at` centum millia non amplius trim ellri curriculo ex Anglia Anmer-v

    piam alportata fuille anno if: D. t x v. mercatotibus didicimus. panmiv


    autem del-iniunt tribus Carizis ac totidem Frizis. : vt ciuitatibus J

    tilillimum portoria rerum ear quel euehuntur,quiblque carere n


    C poll`umus,augere:ita minuere necelle vetigal rerum inuetatum, li
    uidem ciues iis commode carere non 'pollinn Augendum quoque ve

    tigal fabriliu m,lanifi'cio_rum, lericeorum,ac Omnium opiliciorum que

    aliunde
    aduehuntur,vt
    ciues ip_fiadem
    facere condifcant
    8:
    Sed ab informi
    ac rudi materia,
    quawperegiitiis
    aitlisadiieliituryamo;~
    uendum , aut quoad eius lieti poter-it , min uendum portoriumiquo

    niam ciuiumvtiliratibus 8: commodis prius um alienis pfolpic'ien


    dum.'ciuesiautem ex rudi materia inopicia c6 ormata vtilitatemcapi

    unt lpe maiorem quam' ui materiam vendideruntx-quiamateriam las `


    ' pillimeluperat opus-06 erend, rude'm ciuitatibusexl ??? mi
    .
    .
    . .
    crepe?
    portan. . opil-ices
    i Atrat:are commode\ pollint :vt edtto.
    Iierirtm
    ,-_

    ri.regisPrancorum cauetur : quod editum decennio Anglia. 6 "


    I deinde in Belgio pro mulgatum ,vt Ehilippus rex Hifpaniarum par 7 65"

    pari referrer. Ex opere ciuium quant vtilitates ad Rempublic peru-i

    tur lint Vel ex eointelligitur , quod _B__IlaS ad conuentus Gallicos ac


    - cepta legatione profet us mercatorum querelas audiebam cum diee-I

    _rentlanarum exportationem vetitam quidem fuille,nihiominus tameti


    Italumf quendam ab Arege prece vel pretio obtinuille vt lege loluerctur .

    qua quidem ratione cum vn us homo vili pretio lanarum vim infinitam

    in Italiam exportauillet , ex materia pannosa Florentinorum opificibus

    I.

    confetos
    ex eo percipi
    in Gallia
    pote'll,reuehi
    quodcurauit
    materiam
    ,- vnde
    partibus
    qutumquindecim
    pecuniarum
    confetum
    coegerit, ;

    Opus fuperaret . (mid igiturabfurdiusa principe fieri potell,qum pe- ""P"i"f'


    .
    .
    _,
    .
    rc
    regrinosmerrcatores
    legibus
    foluere,qui tam graue detrimetum
    ciuibus
    muli.-emi. wlw`1`.

    51

    654'

    L13RsrxTvs<f

    allaturi lint? His igitur lex generibusconliciendarum pecuniaru'm 8:

    Vrarij honeltlmuniendili'ne vllo ciuium intertrimto , expolitisz,ad.

    532%ng pergamus, quod lubditor proprium , 8: quidem rorum.


    led c nunquam perucniendum, nili ctera omnia delint :at: ne delint,

    my' mummia Prudentis Principis ant Prouidere. Si ta-me'n ciuitatem vndjque' cir

    cunlellam holtes lic teneant vt luperioribus quae dixi eneribus vti


    frui non liceatzaut qua alia vis maior inopinat Rempub icam
    nell
    fetit,tunc demum ciu es iplos :erario luccurrere Oportet.id`enim iu i illi'
    mum quod necellarium : 8: 1111 quae ciuibus imperantur Q_ibuta,

    line quibus ciuitas ipla fundicuslitinteritura. Sedquonam tributaq'u


    fubclitis diliicilimo belli temporeimperanturonfeto bello continua-B

    ri'lpe videmus:( enim illud inter arcana veterum tyrannorum' nim's


    contritum,bellifoccaoneseonquirere vt tiib'utisl lubdit'osetiam- bello
    conferito lemper vrgeant : ) commodius crit mutuas a lubditis 'pecunias
    accipere , quam illos Onerare tributiszqu ratio cm diliicultates qua: in

    cogendis tributis elle lolt, expediat, tum etiam facilius reddit mutuum
    eorum qui 8: fnusc lortem 18: gratiam Republica red-di lperant.
    Nam cum nnibal Italiam quateret,Vrbmque iplam oblideret, Senae
    tus diruto :erario noua tributa lubditis aut lociis imperari noluitznihil
    nim Prementibus hollibus tam Periculolumzled Pattes in Senatu lic dil
    leruerunt. ( aurum,argentum, ars lignatum ad triumuiros menla-
    rios deferamus nullo ant Senatulconlulto facto , vt voluntaria oblatio,
    8: certamen adiuuand Reipublic excitet ad mulandum animos pri-

    l2. cnil,

    lib. 2.6.

    mum Equeliris ordinis,ac deinde reliquat: plebis. Hc 1:11111133: 1 pau-V


    lo poltenatores pro le quilque autum,argentum,s in Publicum con-
    ferunt tanto Certamine inietowt prima inter primos nomina lua vellt
    in ublicslullicerent.
    tabulis elle,vt
    necvictoria
    triumuiri
    menlarij`
    acciPiendO , necSenatus
    lcrib
    - rellerendo
    Parta
    8: fractis
    (Ilarthaginenlibus

    mutuam Pecuniam lingulis bona 1 Oportere decreuit. (Ma de


    re lic I_uius,Priuati frequentes,inquit, quibus ex Pecunia quam'Mrva-

    lerio 8: Claudio Coll. mutuam dederant, tertia penlo deberetur, ade-


    runt Senatum 8:. 8: paulo Cum Priuati aequum poliularent, nec
    ellet Relpublica loluendo,quod medium inter aaquum 8: 11:1111 D

    rtzvt quoniam magna Pars eorum agros venales elle 181 em~ 3
    ptis opus elle, agri publici copia iis lieret: Conlules agrum limaturos,
    8: 111 iugera alles vetigales , teliandi caula Publicum agrum elle,impo

    lituros , vt quis cum loluere Pollet, pecuniam habere quam agr mal-
    populo.verbum
    ltieam
    conditionemeaPriuati
    . c
    9 Ummm let,
    Hcreltituerct
    ille 9 : quagrum
    Proptereaad
    delcripli,quod
    ratio conliciend Pecunia: ac lidei liberd Omnium vtilillima vila mihi . Illud quo
    que non incommodum videtur, lcilicet prementibus holtibus lirenuif

    limos quolque armis ac ipendiis eorum qui bello gerdo inutiles lint,
    1 . fouere ac lullentared quod Romanos etiamn fecille videmus .ita lit

    vt alij alior Opibusc auxiliis communem ciuium lalut tueantur.lioc


    autem tributi genus temerarium , 8: extra ordinem imperatur. Hinc
    ` tributa
    \

    Rv E V BILI C A.

    635

    tributa ori inem traxetunt5c ordinaria lier-i cperunr,qu' antea extra


    ordinaria icebtumertium genus caducum vtriulque naturae qu odami

    modo particeps nol`tri caluale appellant. His autem t_r_ibus omnino "125'"
    generibus continentur qucun'que-ciuibus imperantur5vel nomi t" umm'
    ne, fr quid in legespe'ccatur: ireleorum prdioru m5pec~uniarmve iquas
    quilqu'eCapitationem
    pollidetwel etiat'n
    qua:
    capita
    lingula indicnturgquod
    genus
    tributi
    Latini.
    vocant:
    vel
    ex trai'etu- pereipiu
    n- i
    tur5quo propria lignl'icatione portorium vecligalidiciturvel qualcunA`

    que etiamlordida caul`a exigitur.quliusenim lordidiliinios ama'ntgejoi- `

    rmqueluauillimos o'dores fentiuntryraniiiz cuiulmodi eltillud tribut


    B tum quodaliiis'quiartesmeretricias prolitentut ; exigi .gomas eonlu'el
    uit: qudque ex vrinarum effulione Yfpalianus imperauerat . lilio

    quidem indigne ferenti 5 pater pecuniam ex prima penlione naribns adr' ' `
    mouit; lcifcitans num odore ollendereturt illo negante5tqui5inquit5
    elotio clit Idem mulione quod adeuntibus- principfem lpatium ad cal; ~
    _,a, ceandas
    lucri pattern.
    mulasNon
    faepius
    enim
    deliliillet
    5 inquit
    5 nec
    ll'rranquillus,
    line m'e'rcede'id
    contentus-ellornillal
    5 pausell.
    lub
    s @alba vetigalia reuocalle, noua c grauia addidit 5 cauxii tributa prd

    uinciis-nonnullis,cduplicauitrnegotiariones quoquc velpriuato pude'


    das ropalam exercuit coemendo qudam tantum, vt pluris pollen di#
    liralierettNec c~a_ndidatis quidem honores reilue tam innoxiis5qum no
    xiis venditare cunttatus. ereditur etiam procuratorum rapacillimum
    ad ampliora Ioliicia ex induliria ' lolitus 'promotiere 5 lquo 1
    loeupletiores mox condemnaret t quibus quidem vulgo rol` on iis Maupin:
    dicebatur vti~5quod quali liceos madefaceret; deinde exprimetet liumen

    tes. idem paulo peil 5 Sunt qui op'inanturfad- manubias Se rapinas ded

    tlumma aerarij l-ilciq. inopia 5 de qua teliilcatus lit initio liatim prinl'

    An

    cipatus5profell`us quadringentiesi milliesvopus elle , vt Relublica i l S E@


    tillines

    pollen Haecille. Quod li ad hzec tmque turpia itu publica .

    rarij inopia coegit principem in ctetis" prudentiliimum, quid :


    nos quosin'opia premit,fai:uros;aut'nori fauros fperamus? Magille'r
    = qui ein Pi'fes Curiae Pariliorum-negauit ante D_Ludouici tempota _
    D vllum" tributi genus Gallis'imperatum i led 'illud omilit ,quod quae belli ~
    necellitate coatus exegerat Iudouicus5cfeto_bello fu ulerit. Extati 'fclm Pi*

    eiusad-thlip um Hlium cohoriatio grauis 8c eliicax, quam tellamen-`


    to inferi manclauit in hc verba.Fili religiolus in primis erga Deum ello 7).

    benignus acliberalis aduerlus egritesilegum ac morurn huius Impe 255?


    rij cultos ac vindex acerrimus : vetigalibus 8c tributis abilineto 5 nili
    te fummalvis necellitatis ac vtilitatis publicat iullillima caufa ad hoc im#

    a'

    pellat:lin minus tyran n te potius quam regem futurum putato5&c.Hic


    dicet aliquis, Clotariu m tertiam : um pattern eccleli prdiorum
    exegille, C_hilpericum otauam eins vini quod de ptdiis 4 quifque col-'

    legerat,exprellill`e : vt iam inde vetigal vinarium quod etiamnum cau- ;


    ponibus imperatur,originem duxille videatur. Item Ludouicum iunio
    rem vigelimam frutuum reditus cuiulque toros quatuor annos inrliL

    it 4

    sa

    i. issn' s vs;

    xiiIe."Dem us id quid: fed non nifi Publicis neceifariifquebellis coatos


    id feciiIe videmuszvt temerari tribut-urn Crolo vi.regeindi:`um.lta
    que P_ilippo Valeiio cuentusGallicos habente ann'o n_.cc'cxxx'viin

    populirogatione decretum efi,ne vllurn tributiautveiigalisgenus nifi


    confentientibus ordinibus' imperaretur. AetametiiLudduiciim stime

    grauiffirna diHicilimque bella-eo impu'lien'tvpratter veigal


    ; -prgdiotum publieorurn ac dotriinij ( S tributi nomi

    .ne,extremo Imperiiifui anno exigeret;nihiiorn1nus .ramen C_Iarolo v 1 i i.


    ' -regnumineunte e'oatis apud Turones populi comitiis, annua illa, qu
    .ordinaria euafetang tributa fublata funt : fed ea'ndcm oblationem-quam

    emmene Qarolo vi redan dederant, in aetatium ac feptuagies HSdonationis

    mm "' nomine infetti: quam fummam 'femel ttumabvniuerfis ordi'nibusexi


    igwmmww .givplacuitzne in.-pofierum imperaretur.Et quidem 5 Cominius
    '

    ,_q ui tunc publici con/filij particeps er'at,negauitfprincipibus tributalimpe

    ; : .rare liceres: [ed ea tantum cape re po [Ie Iqu confentientibu's fubditis do,
    no datenturzeque'iure I_-Iifpanos , I_3_ritannos,V qeimanosetiamnu-m vti

    """ 1"

    NidemusExtant formula apud nos vetigalium ac tributotum exigen


    dorum, quibus princeps ingenue protetur fe omnia tributa cumpri
    mum licuetit,fublaturum. @mobt Philip us rex, is qui Lgus vfur

    ' We' patur, curn exiguum falis vetigal , id eipaulo minus centeiimo
    :nhen femm mo imperaiIet , propizia-tin teatus eli id fe fublaturum. Eadem tei

    }. catione vfus Ihilippus Valefius,cum grauiiiimo bello coaius veii


    `

    gal illud falariumduplicaiiet : nec paffuseii doininij legibus ae tabulis.`


    com prehendi. ac tametii nullum vettigal falario leuius effe videtur :id

    ramen cm I_iuio 8c Claudio Cenforibus indici-um effet premente bello


    Punico, contumeliofe I_.iuius Salinator appellatus :ac pace Cartha- .

    ginibus data fublatum ] quia nihil _@_le vtilius aut humano vitui
    magis neceiIarium videreturwel quod iniuIIu populi id fatum effetJit
    quoniam leuiiiima quq; tribut'pr ac vetigali genera tenuibus gra
    uiiIima putantursnec tam'en Senatus Romanorurn erariumtueri fe pof

    { fine nouis veiigalibus intelligeret : quippe lege Y\_alei'.'i'a regibus exa


    igsfliizj tis piebs portoriis c tributis pratiiandis libera fuiiIet z Manlius
    `

    Conful ex autoritate Senatus legem tulit in caiiris ad Sutrium,vtij q'ui D


    manumitterenturfortunarum fuarurn viceiimam :erario foluere'nt: ac `

    tametfi eo veiigali ciues non premerenturznihilominus Ttibuniplebis


    re intelleCta capite fanxeruntme deinceps quifquam populum 3 {
    . ' ret. Item lex Iullia ab ,finguin ad populum lata eil , vt qua: liredita

    1i~+ff tes legata donationfue mortis caufa ad alios peru enirent, earum pars

    ganga/wife vieefima ad fcum pertineret. vtriufque viceiim veiigal t Reipub li


    m'f cae vtililiimum, euique gratiIIi mum fuit: his quidem quod alienas ac
    ciperent hereditatesallis vero quod libertatem adipifcerentur. fed quo
    niam pofieri principes vicefimam omnium h'reditatum ac legatorurn l

    iii'ffifmpon.
    Qin-in - '
    legem Iulliam de vicefima abrogauit : quam ta-` \
    men teuocare mutatis nominibus nonnulli Iiuduerun . Sed yprie illis
    d *Mmm* 1 intollerada qu videmus.Cum enim amuel princeps Iiiaelitarurn
    (criptC.

    COUCIO

    DE'YR'E'PVBLICA.

    'ccioneni haberet ad popul um qui regem fibi perierat, minas cerbiffi


    mi vetigalis adiccit: Ergo,inquitregem liabituri efiis,c`]ui decimas fru
    tuum vobis imperaturus , cc. -Nec Qpfelus Corinthiorum tyran#

    nus l:iliud qum decimas frutujum 73:fubditis exegit,ca itatioriem,por [_iimir

    toria, cterq; innumerabilia rriburor genera 'nunc v rtatiffima nefcie


    runt. eorum ramen autores miferando cafu periiffe vide mus: vt Bhylifi

    Dionyfij ryranni {}; quidearceryrnidistratus actrueidatus efr


    plebe Syracufanazlro'clerem Theodebarti Francorum regis fe''iorem;

    quiTr'euel-cn'fi plebe lapidatus cum ad Ytributrt imperanda` regem


    impuliffetznec ita pride'tn G__eorgium Prefclionem Henrici Suecoruni
    r'egis affentat'oremflui plebis in irru mpehtis im peru omnibus
    tormentorum
    crucirus
    efiiqupd
    regem quem
    de Imperij
    fe;
    Ydibus
    plebs ipfageneribus
    difiurbauirpd
    rnpinas

    Lydorurri
    rex? n um confimili furore plebis Correptus efl,ac pedibus furfum carpire`

    deorfum aquam modo nec quicquam ligurientis f4^uf`penfus5v


    propter inexplebilem accumulandarum opum auiditatem, quam
    incertu m erat copia an in bpia magis inflammaretNuni T_heo'dorichus

    'rex Francorum,quod populum tributis ~premereude regno 'deieitus ef?


    Vndc orto Bel atum ab Hifpanis rebellantium otra (, nifi ob id

    quod ux lbanus deciman rerum vnalium illis imperffet? qua qui-,Gfx ,wf-f,
    dem ratione infinitam vim pecuniarum velpotius omnes bmnium'

    propia ciuium opes coeg'iffe't z c_'um reipfa mpertum effet rem eandem
    pau o momentodecies vendi confuefTe: quineriarn vnius 8: eiufdem
    diei interullo res promercales qua vnierant, fer ciuiugenties fcfl'er- _ l _,

    tium fimat'as effe :vt Hifpanus quidam fcripfited qrreinadinodum leduccf-.f''gj


    principi profpiciendum , vtquzebello vrgente in funt tributn',

    parta ro lanturz'ita ferendum non eff vt fublatis omnibus tributis


    veigalibusrarij opes diruantur : vt ! ,- opes Imperij pro

    fudiffet ,in venerat: cui grtias egit Senatus, faum ramen dif
    fuafitine R-efpublic'a re diruta mo mto collaberetur. Plerique feditiofi
    nougndarum rerum cupidi ciues vetigalium ac triburorum immu-

    nitatem plebi ? friperioribus annis pollicebanturifed neque id pre


    D flare licuir,n_ec f1 licuiffetfeciffent, nec f1 { , vl;
    lam liaberem`usz cm eo veluti firmamento Ref'publica nitatur. (Mid e-'
    nim refaret'quo princepsmperium tueripoffirfublatis portoris tri;

    butis?SLiperis docuirnus orrin'izr` fer praedia publicagagrfue dominicos`


    :r-balienatos effe :_militias ex cafu :icpradia militaria, quae nobilirari belli
    gerendi caufa aflignata quondam fuerurit,plebeiorum hominumut

    tiam collegiorurn nexu teneri.Non funLigitur tribura rollendazfed infi


    nit donationes lrgitiones immanium pecuniarurn' indignifiimis
    liominibus fat, reuoczmdzia` , iudicifique peculatus ac repetundarum'
    confiituenda. Ac plerique in eo vehementer labuntur , quod putnt eo

    tributa 'redigi oportere quo Ludouico ti. rege fuerun: nec intelligunt
    petia rerum omnium decuplo maiorrr effe um tunc fuernt roptei?`
    argentique copiam,qu ab India Gccdentali in Europam afportzi'ta,z

    558

    sizXTVs

    viliorem vttiufque metalli fiimarionem fecit. quarum enim rerum


    \7_
    _ maior eff affiuentia,e vilius asfiimati neceffe , libro fingulati aduer
    111/. fus Paradoxa Malafiretti docuimus z dque ex publicis rabulis ac legi-l

    b_us nofiris municipalibus facil intelligi potefi , `vbi agitur de pretio


    return. Extat in rabulis publicatuni rationum,qua: @Ludouici imperio

    redditaz funt, Irticotum Cancellario diurni viarici nomine fepjm foli

    dos Parifienfes folutos,quibus`riofiin~o-do feipfiim,fed etiam.equo$,pu


    ros,cterfque comites iter facienti neceffatios fufl:entaret.` Docuimus
    (lirolum v. regem non amplius quam aureorum milliaxxirr. ptO _Afl

    tiifiodoti oppido agr ve , comiti emptionis nomine foluiffe :cuius pre-


    tium nunc tricies maius effe poffiti Item [ih_ilippum i'. Bitutigum vrbem B

    ainpliffitnam,agrnive Biturigenfem ab Hetpino' duce _fexaginra milli


    A

    bus aureorum emiffe. cartera qua: copiof funt nobis eo libro' difputa`

    :i - 7-1 ~

    ta,nunc
    quibus enim
    8c argenti
    vis , illic prie
    dia
    cariusomitto.
    emi neceffeeff,
    cumlogibpndat
    enim Pamuliis1 auti
    )Emlius
    fubiaftaiMacedo
    im argenti vim infinitam aduexiffet,momento agrorum pretia
    9 pisani - triplo qum antea carius fiimari coeperunt 9. Et cm ctefimo pfi an
    _ no Qfar /Egypri opes Romam im portafletfnus diminui,t agtorum
    :Zzgpaul impretia monito augeri cperunt 1. At cum lrcifcus-Pizarra Peruanum .
    2. me me.

    regnum fubegiffet , tata auri c argenti abdantia extitiffe dicitur, vt vi

    ni cad us trectis aureis Hifpanicis, pallium Hifpanicum mille, equus fex


    millibus asfiimaretur. id quidem propter immenfas opes eius regionis: C

    qua: incredibiles Avideri poffent,'nifi 6c ex Indorurn hifioria, 8c ex publi


    '

    SW
    425000? cis rationibus extaret argumenta:quibus confiar amplius decies millies 3i
    libellarum

    naaium.
    ,f

    fefiertium ab rege Atabalippa expreffum , prteropes decuplo maiores,


    > quas priuati,quas duces,quas milites,quas ip_fi ( diripuerunt,vt

    i 4. iii/:d

    A'ugufiinus Zarata Logifies Hifpani regis ex publicis rationibus expref

    .
    Ab I-Iifpania ver in Galliam auri Se argenti copia ingens
    aduehitur,
    cum hinc in Hifpauiam frumenti oinnfque generis opificiorum ac te
    rum vnalium maxima vis affidue exportari foleat, Ita neceffe fuit Gal
    liam auto 8c argto affiuere, pretia rerum augeri,mercedem falarium

    cuiufque maius effe,fi:ipdia magifitatibus ac militibus maiora de cerni.

    qui enim ex fru-tibus praediorum aureos centum in cenfum retulerat, D


    ex iifdem fruttibus mille accepto ferret. Inde errores non modo vulgi,
    fed etiam eorum quiannonam. , qui tem frumena-ria-m , quifahili vi
    ium veteribus infiitutis ac pretiis metiuntur. Nam illud centies feffer

    4 a ca_ tium 4 C_irolo vi. tege ex ftuiibus prdiorum publicorum,8c ex veti


    galibus ac tributis illatfi , haud mult minus eft,qum ter milliesf,quod
    :gygy-Omo Carolo i . rege ex omni publica pecunia coat efi anno Maxx i ii i.
    [- fi pretia tetu vtriufq; tporis exigtur: tametfi fu mma hc tricies cple
    libellirumturu-

    _.

    titur ill.At vtroq. tpore popu us fe tributoru grauitate premi qu efius


    efi.C it 1_).Ludouicus ab Agypti Sultano captus eff ante trece'tos pau

    ggo lo minus annos,pret_ium capiti regioditum eff cties 8c quater decies:

    _ I_ghani regt ab A nglis capro fer bis millies:ltacifco i. regi octingenties:

    ""

    huicquid minus quam illi , quippe C_aroli v.Imperatoris fororem do


    mum

    DEREPVBLI'CA.

    659

    muin du-xit, ac imperio Belgatum cellit. Qeannos Gallia liibnrauit vt


    immanis illa pecunia cuius fu mma etat inopia. pro Iohnis libertate

    geretur.at llirancifcus eodem anno quo acern itiimhbcrtaiis ptet iii m in


    Hifpaniaim mifit. Idem iudicandum no is reliniquitur de annua
    ne qularolo Bello Philippi regis Elio dicta eli, failicet du Ceuta quin ~ 7 60.11

    que felettiaxluz non minor videri debet lquarti quae P_-Ientico primum, Tum

    deinde Iiancifco Andiumducibus Qatolo i x.fratre conllituta elglil


    : bis mille 8i. quinquaginta np uemlellertia :i tum proptet pretiare- Lflfg

    rumztum. quia fer quadruplo maiorli'iit lmanTutonlis qua: fim- Ihi- {


    lipr rege qum qu@ ( i . rinmpathcmu'lt magnilictiusl-_Phi

    B lippo rege viui ; illa quam ix'i : quam- ea ( @rolo ut.-

    4 Q

    fratribus foluta elhquam ptopterea augeri quodmodo necelie fuit. n/7 f 5.

    enim I_fgancifci I,Andiumac Belgarumiducis libellor'umMagiet tatio-

    '

    nes acci-:pti fubducerem, comperi centies :9 quadtagieSH S @inflati- blcfljfugwf i


    bus ex iis qu regis beneliicentia acicepit,coai, elle anno . n. Lx x-i i. -
    Dos ver?) ix.fororibus,ciiius fumma fuit in ligiilas . mm
    millia 'aureorum , minor ell: quam dotes liliarum Qaroli .
    regis aureoru m fexagintafmillium in li'nlgulas ,. tum quia tem poris illius

    aurei noliris aliquatito meliores,t.um ier-iam quod reru m pretia decu plo

    vilioraifiaierunt
    Qatol'o
    _ii/.regequm'qielfent
    @rolo
    ix. imperante.
    -Aliaruiti -ciuitatum
    eadm
    fer tatioudiem indici-u
    mV futurumeli
    live,
    cum uollzris comparernus; - oliin opibusiabundauiucabiA4

    : Dccafutn werliisaduetas elle legittimita-qua uium: ab ad c


    QrienmexpdrtanautiNam Plemus.~Anleites rex /Egyptiosumi'eius @primati

    familia: p'nlltremus pecunia taleneoiium 1 ii : peni ffdf


    bat. y_ulitnimusiiiuiiniaiiiipliiiis' sul vtaalentgisie'iteailem ilEgypiii regiar iibiiiiii tiran:
    ne coegit e, anno uit .vx ii vixienim eo mempotxl

    : .pilincipum iiixiliiiiimf

    eenliismniuusipiuhlicipeuui: .talentorttaamnfx 'milliaan ; :;


    fdpefau uagqlimo poliraan:is peti, .nibumtiilthriin 331235329;
    decem mil ia,- HG' rnaibrumiwmum illi?. rixegentmt traumi enana
    multa. plurafimpiavantpnopteraii
    itrgienrigmpiam quiz ad reor 4000000.
    ''

    alliduafpogtiaturi ! itameii .lia mr'iiaiexigua

    ipoliit ,.iiriii. iAili'at

    I) minori ',s qua vilt partiell; Iimperij'urearrim,(ornelius f'. SullaDi; :Ellasyiia

    ator at . millia ltaleiitorp m im permitir.. um agri-bonitas, interf

    dum etiam;ntericavut,lepillifmeiplinbipuminexplebilesaiimillmdm

    fumbpum fau iditiiitqs eeiu nt vtialiotum aliai> ( 'triaiotea'i 2 @is

    elf eninit quifnefciizif

    um- vxhnpetatoremiept Inlubria plus

    liumiactriibutoriumg megiiiieiiqum iirancileus maior ex hoi: tantis opi

    bus affluence: regno dqlibiaret'i quis item ynon uidetplura : imp


    talle , -qii'm iililiteniporibiis cenfus'amiuus zlimatetur?

    veripernicioliusquodfiwn nemo Alupariotilinis annis, vt (. i it.


    ad augendatributaincdnderetiifus ell in Senamu dicere , Elgrtiuoriim d,
    rincipem amplias milliescquatetcentiesl angiullillimis Imperijl-ini-
    Fuorannis ihilifeum infqrrezquaiiquamid Galliani eli,vix enim ex Se- :ciioieiimiim
    nen i ditione feptuagiesH S x Flotenqiaiorum ditione quater centies: 35227?

    650

    LIBERvSJXTVS

    vtametfi nullum rributorum aut vetigaliurn genus prtermittit. Piu.


    dentiilim i ramen prin cipis cit ineunte Imperio, fupcrio

    ris rincipis tributa aut tollere,aut cert magna fui parte minuetczacpo.
    ti _ imum populo rogante, imo ne rogante qu'iclerri:` nec lgboami'de

    ~ pientis fatum imitari , qui iuniorum perniciofifiima'c'onfilia'lfecutus,


    non mod fubditorum rogationibus non acquieuit; verumetim crut

    deliorem fe futuru m propalam niinatus eli quam-pater antea fdiilet. ci


    quo @Seem tribu um otra defetio'eit,.ac noui regis creatio. Illud autem

    in conuerfionibus Imperioru'm fer.accidit,ac potiiiimurn fi tytannisin


    ; popularem itatutr abear., vtornnia uetigalia'a'c tributatollanturzquod
    ege Valeria fatum
    diximus: quam
    i'mrnunitat'emHelu'etij
    acyndauij
    ~>pulfanobilitate
    promulgarunt:
    deinde
    fuis quenque fiilpendiismilitatc
    oportet:poi`teatributumiis lindicare quia militiaimrriunitat quarant,
    Sed hoc cteri quidem .populinobis difierunt,I quod illitributa nobi
    litatiac'locupletibusimperant, tenues proletarios excuntmollrisve.

    .-_.-a-h. .

    V~ l'

    -r moribus aratores ac tenues rributoru m pondere premuntur : nobiles

    ac locupletifiimi quique tributis aut immunes (, aut im munitatcm


    honoru m {pecie ad ipifcun.tur. Nequ eid tantnmfed locupletioresquaf
    ,que vrbes a m u neru m vacatione excufant, vt aratores,pe_cuarios Scopi

    Hees tributis enim thenienfcs aduerfus focios fe gellerunt'.

    _A--J
    ...aux..

    8: fdere fexaginta talents. fociis omnibus ex-zequo indiia fuif


    / A- fen t, Athenienfes auttis vetigalibus a'c' tributis mille ac duera aiuti7 u-c

    lenta fociis quali (u mm iure maieatis imperaueruntlt quidem


    .
    Plutar zniftocles Dux Atheniiu m cu m ablAdwrianisbciis Itributum exigent
    /
    .c_ufl l daospotentifiirnos vim 8: ain'otfemf (e afferra :rtztatus7 ab Adrianisrt
    *

    - '- - - - urn tulit,duobuseliispoten'tioresfa habeqdensfinopiarminquairi


    siPIi-'Th-.i

    .
    8- `~
    '
    '
    .

    i
    gft-f

    chCeHitatem
    ..
    Babylonis
    ciuitas
    Omnium
    quae..
    ufquzntn
    terrarumic
    ?
    j
    nuntinaxir'ria opum.omniageneisfabundantifimaga'tributistve
    9 540110939l t
    ialibusimr'riuiiitatem
    iibipepereranit'nunepirnaquxqueoppitli,
    8: ocupletiiiim'us
    1$.1,
    Emerge.

    ne 'otentesacbeati'ciu'esvetigaliumle .'busi'mtencedantifed quematl'

    ~~ -'<^'~

    ""'i.~\~

    _Mn-nd*

    i*

    ' y L mo'iutn' valentiliima ququc Icoirporis.l umainirnembra putrcsacdt


    .

    Huentes humores ati-'imbecillioraqreiipiuntya cq peruenerintapul?


    aut exantherrra'ingenti corporisdolu'r
    celle eizidem nobiscontigiife uidempstgiit cumr-ggpgtricius orlo
    fortunis 8: opibus locu ples , miferos aratores top'tfices omnirribum*

    ru m genere vrgcri': iopprimi pateretiirr qudufqur plebsoneri/bua,


    d uis granata fuccumbere-t :- tune in urbes fempnriimmnncsinlq

    5!

    in nobilium 8: . facrm :ordinem onus rciici dpbiituir-r: aclacdoli

    q uidemdecimas penderemobilesvero. fuis~ fiipendiis.militarellin m0'

    xl?

    du m: equi ffigpiei?l qui parte oneris ferte-cum :neon ret afino (


    ben te ac ; . '

    rf

    perti fungapud q nos facer ac patrioiusordo .tributorummaximainpar'


    tem :erario inferre neceer liabuenunt..I Sem per quficlemiBritanni nobi
    liras :eque-ac ordo vfacer tribu ta pro ntiiufqu opibusac : Graco

    '

    rum :IC

    de;
    lor

    D'REPVBLCA.

    di

    tum ac Romanorum imo populorum omnium moribus-6c infii- jlfflglif


    iuris pendere confueuit: excipio noiiros homines, id eil: Gallos, apud -
    .

    bones

    quos nihil : tetifiime Q_far fcripiit,plebe conteniptius.Super1us di- ricirdmdi


    ximus in Septimania,c Prouincia veigales agros ab oneribus non exi

    mi facerclotibus , iue patriciis poilideantur . at ne feu da quidem fdgfu--m;


    eximenda fuerunt, nifi poil`eil`ores militare , aut militibus Ripendia fol- -

    '

    uere cogantur. ( enim abfurdius quam apud nos rlihominum ge~


    nera,l:acetdotes , inqui', nobiles ac magiiiratus fer omnes omnia tribu~
    rain miferos qpifices 8 f_atores reiicereSunr igitur ea vetigalia (i [-

    do neceifaria probanda, qu in omnes ordines pro fingulorum facultaj'


    B tibus exquanrui': vt falarium vinarium veiig'al , c qu funi generis
    eiufclem : earum ver rerum quae minutatim vneunt , ve-tigalia ptohi-i
    beri oportet,nc mancipes plebem adieditiones incendere poilint,vt(2`

    rolo v.ac v1.regibus {pifiime conrigit. Itaque neceffe fuit auxiliare ve-

    tigalillud feu viceiimam rerum vnalium'qu nobis primum inclita '


    fuir pro libertate lohannis regis,ad certam {umm redigi , quam Equi

    polenrem appellant , vt in Seprimania 6c falarium vetigal in Aruernia,


    ob cam quoque rem manubias rer vnalium plerifque in ciuitatibus

    fublatas videmus propter feditiofas agrefiium ac plebeiorum hominum

    querelas-.b ac tametfi manubi hoil:ibus3 accepto feruntur, faepiilime ta- 31- 5


    men prdnanipulo accipiunrur,quem noiiri I_uellumJtali (abellam vo - i
    C LCM/od ii quis eil qui fcire de me veli: , quodn'am genus veigalium gmk*

    immortali Deo'gratillimum,ciuitatibus pulchertimum,principibus ho;


    neiiiilimumplebi vtiliilimum videatur,illud : quod iis rebus im poni"
    tur,qu ad corrumpdos ciuium mores, quae ad delicias,qua: ad luxu'rn,
    ad libidinem fpetanrzaurea, inquam, 6c argentea fupellex, ?! Vt
    .

    bl.

    i/i :

    pigmenta,iiinumera i ia ve lum ornameta5co ores prerio 1 im1,gem Www-PM;


    met, margarita,cupedi,cterque generis eiufdcm:qu prohibenda n

    li velis,poflis: vt Platoni vifum eik` capite quingtefimo quinto


    legum m:cum ea iithominibus iniita vis ac natura,vt nihil auliciiui
    expetant,quam qu fantiflime vetanrur.Qiamobrem principes qui A-l
    quiloniis regionibus iniperant,nullum vetigal maius habent quam ex

    D vino,quo fubditi vt carere poilintmolint ramen :fed affidue locis omnv


    bus {efe ingurgitabunt femper. Confimiliprudentia , vt ci
    uitatem luxu perituram qu'diutiflimepoifet,abinteritu rerardaret,or~
    namenta omnia , muliebrem, ac vehicula quae pluris quam
    millium ris cenfum referre viatores iuilit. item mancipia mi-l

    nora annis xx.qua: proximum luiirum minoris quam decem mil


    libus : eo pluris vniiffent,vti ea quoque decern tanto pluris
    marentur quam quanti client, e his omnibus terni in millia ris attri-l
    buerentur. Melius etiam @_qguiius qui vt efFufas vtriufque iexus libidi- 4c1.rf.i.1{,

    nes coerceret: leges 4 de maritandis ordinibus tulir': quibuseos qui 1' www
    .

    de vulgari. Ter

    annum quintum 8c vigefimum vxorem no duxi'ilent , aut duxifent qui: n


    n

    '

    monogaNlpinn.'

    demfed liberos non procreaflent,lireditatum quas creuiilerit,c lega- i"4v"vff


    .

    _, _

    .Cl

    torum qu iibi relia effenr , pa-rtcni caducam in {ifcu infette cogcbarz 'viii-vii iii-.22,
    \

    KKK'

    SEXTVSI

    eos vero qui liberos pluies cteris haberent,ab Oneribus quibufdam irn
    Summa
    l

    'u

    fil/l

    mues, 5c iii honorib us capeifendis dignitate fuperiores elfe iuiiit.quibus


    legibus _ugulus iumm'am fapientiiiimi principis laudetn aifecutus mi

    111 videtur : turn quod vagos concubitusc impuraslibidines incredibi

    liter ripreiiimum etiam quod (punis quanwmquidem licuit de Repu


    blica ublatis , iuilos liberos , iuas , illic vlla ~iudiciorurn aut

    pnarum acerbitate qurere quenque coegitmtenim cm ,nihil de prg

    fentibus bonis cuiufquam detrahetetur, ieri tantum hiieditatum


    que fete ab amicis _inopiriat peruenire,nt,decirria pars delibarctur, aera

    riurn pecuniis, Rempublicarn ciuibus ,cines virtutibus abundanter cu


    mulauirquas ,leges caducariaslulliamanquam,Pappi, Poppam, @
    4. Liaie infirmi
    dis pnis czliba * primumdeindc I_uinianus Imperator perniciofiiiimo exem
    plo f autfuiiulerunt, aut maxima ex parte iis derogarunt : cum ramen

    1$ Poppus Conflesslegi lullize varia capita, pnfque Orbis

    grauiores, ae prrnia prolein nu merofam habtibus maiora quam rege


    -- lullij irrogarrurancredibili legis Iuliia: vtilirare explorata decreuiien.
    Deterius etiam quod ab Ijonoro 6c 'llheodoiio Impe'ratoribus iuta li
    g'fl-)fiiftllj Omnibus tributa [uur 1, vel vt verius/ac melius loquamur,omni
    -:llgilitlfirh bu s ereptajxrquo tum adulteriorum venerifque nefandaa turpiiiima f

    mit. .imm diiiimque Hagitia , tum etiam ciuium iterilitas confecuta : vtim
    fljdcwrmi manis illa Gothorum ac barbariiiimotum _hominum colluuies pro
    bfmc~ uincias imperij Romani prop defertas Occuparit. igitut tribu
    torum ac velzigalium genera qu ad coercenda fcelera imperantur , O

    mnibus non modi) iuiiiiima debent verumetiamvtiliiiima videri. An

    iquidem (_Zaroli i x.\regis noiiri edito vctigal iudiciarium im

    peratum etat ad cohibendam litigatorurn hominum indomitam atque


    } natam licentiam : fed iudicum ac magiiratuum, quibus tantdem

    de quitu litiu'm detrahebatur, aiiiduis querelis iublatum vllum


    @algal iudi- ramen aiitis rarij opibus vtiliuszc huic Imperio litium innumerabi
    "'.
    libus
    multitudine
    Oppreifo fplendidius
    omni
    Europa: regionibus
    8 Imperiiscogitari
    tot lirespotctat.Vix
    qum inu enim
    vnoinImperio
    concreuerunt: quae potiiiimum Caroli v i .regis temporibus accu mulari
    coe erunt. is enim inuetcraturn morem,quo quiiudicio fuperior fuiiiet, D
    nul as expenias ferebat, edito perpetuo abrogauit. id autem maiori
    bus noitris initutum fuiife Opinor, vt fubditi quodammodo ab iniita.

    litigandi cupiditate teuocarentur.Actametii ROmaniinliberaRepubl

    ca difiicilime vetigalia ac ttibuta imperari materentur:ve&igalia ta


    men iudiciaria patienter tuleruut: z quidem iniinitis partibus grauiora,
    quam qua: 9511011.11&1.1 quid duosad fummum
    coro natos publice deponere cogebatur is qui alteri litem intderet: eOf
    dem ab eo quem iudicio fupetaiiet, recuperaturus: aut { temeritatis
    ii vinceretur,iuiiam pnam laturus. at Romani decimam partent eius
    rei
    quce
    in controuerfiam
    venirct in priuatis
    , aut quintam
    in publicis iu
    diciis
    imperabanr:
    vt quidemi-leiius
    Pompeius
    icribit. quanquam
    libris dc 1in~

    gua Limia.

    Vari-O 3 quingentos ailes ab vttoque reo , qua: pnaead prop Q_arqli


    nO

    l1

    DEKREPV'BLIC.4

    >Pi``3

    nori edio comprehenlref , ealege depofitos fcribit vt 'qui fuperor


    fuilfetfuum recuperaret. At fieri polnith Yiarronem autaiir
    , ' amplius quod fponfiones Herifolebant,quas qui indicio
    viciife_t,prtertei indicarse vtilitarem laturus eran 9 nifl aduerrius an- 9

    te iudiciumacquieuifet : vr modis omnibus lites {lzirpe amputarenr. __


    Certe quidem Ijebraei," in Pandeis lirigiofum homin genus grauius {
    umLatini punieot: quia duplum reperidere cogebatur qui debitum

    . Turpitcr tame C_Igiigulagui quadraglimam rerum


    cani-'quae indicio peterenturxtorfit: liuc iniuiia fuilfct Perdi
    aut vnali,
    ure ad
    lux,
    ad libidin,quad
    ' caufau'erum
    compfhurlemper
    vtiliilima
    Hint
    &:.il'ioneiflinia
    veigalia.pompam
    Sed-cum
    _P_rancifci i.. regisedio merces ac fpecies vili ptio, tum vero ca genera

    qua: ad corruptelam ciuium inuehuntur muito vilius qum decuir, fli


    mantur. Nam Suceini_liue @inoqgidpondog `fpecies omnium quae edi
    to continentur pretioliima, Paulo minus tribus vfelertiis cenfetu: 1_
    at feertia decem 3 pendere oportut , vt veigal maius in chum coge

    retur: rerumvero ciuibus vtiliuniaut nulla aut leuiima pretia elle de- :ib'mmg'
    buei'unt:vt vetigal faciliusdiffolueretur,& Peregrini mercatores ad eas : 7W'

    res maiore copia aduehendas allicerentuf. Etenim Romnis legibus ve-l


    igalia nullaindia fu nt earum rerum ad vitam mmodius ho
    nefifque degendnm afportantur : fed tantum , quas noiii'i
    Latinos fccuti, Species appellant , qu ab leiano 4 enumerantur , 8 .
    111,111 Indicorum fucorum , ferarum , eunucl'iorurn, n" 1"

    fcrceamm velzium , Said genus aliarum mercium inaniurn. pecoribus


    autem, autiumentis, :iuti rebus ad vi`tum` 8: eultum neceffariis, nullum
    vcigalir'npofuerunt Capirationem quoque tyrannis inueam fu-
    { _iuius rex Romanorum : fed Tirguinius Superbus renoua
    uit f: 6c pro capite cuiufque decem denarios exegitjnfantinus LPI'ng- Haly

    nino fufulit. eli autem ytributum quod pater quifque familias Pro fin` _ i 14:53?, ,p_

    : capitibus etiam Ii nihil in bonis habeant , fifco dependere cogitur,


    nobis inulitata. fuit etiam capitatio- annonaria. 7 poffefforibus agrorum fugit
    .

    71.1.dcimpon.

    proiugorum 8c capitum quibus coluntur Sc ara-mur numeroindia. da :

    D Qgiveroffuainduih'ia fibiopes ac Pecuniarum vim maximam coe'geL Sfiilccigg'iii

    runt, gributis immunes elle non oportet, dum aduerfus cenu es id fiat Nd"7'
    modice veil etiam intra modum , ne bonisarribus . indufri bellum
    indiciwideatur : Potifiimum verofcumnratoribus qui .alicnos agros co
    lere
    non fu o's confueuerungmitius
    agi debetmec
    audiendiexeoghizi-cl-if:
    funt im oflo
    res quiognniaiudiecuram
    , folicizudinem
    in-impondis
    que tributis ac- vignlibus conferunt - Bead ea principes exacuere moe

    i dis omnibus conanturzvt quadruplator illequem honoris aufa prter


    eo,qui annis fuperioribus cum llfis Gallia: conutus r, pro- .s I_b

    feifus eil amplius fepties 8 ,millies feertium fublatis cxierisom uibus :ri Tmnsnlng fsm
    butis veigalibus facilime ac fine cuiufq-uamincornmodo in . mm 5"

    cog , hominemin comirium ad nos mili: vt illud cleile ac


    Dei munere concefum benelcium explicara. Ac tametfi nolr lega
    xx 2.

    '

    Linen s'exTV's

    tionis focios 8c comites acutillimos haberemus, plerofquetamen ho.

    mo improbus etroris opinione deceperat, nili l'iicum aperuillemus. p0


    cggffl fuitenim Galliam vniuerfam fexcentis 7 milliaribus patere }:
    ; finaliser. Belgarum Malliliam vlque: 8c eodem interuallo monte siura quiieid
    `

    Luzum op idum Pyrenorummc propterea geometrica ratione lupu

    9 Lema heiem Galli cxx. millibus9 milliariorum velquodidem elhquadri

    giura leucarummillibus, liQrontij definitionfe uamur:isenimlen


    pclftemce cam Gallica cria milliaria comple'ti fcribitztamet iParilienles inat`tis1
    publicis leucarn duobus milliaribus dehniunnt . leucam vero decem
    millia iugerum comple'ti putabat: qua: lu mma conch decies
    i _ia en acesm- millia iuverum : ex qua dimidiam prpter aquarurn,viarum .
    22,02?
    rum deleita 8c incultaloca detraliebat : reliqu vecftigalel`aciebat,ei
    lege vt in lin gulos aius,id ell: in bina iugera, folidus Gallicus exigeremn
    qua: fumma fete coiilic'it millies ac du centies H S,vel vt loquimurquin.

    que milliones libellarum Turon. Idem fibihngebat oppidorumcpi


    goru m lexcenta millia,quibus bis millies centena millia familiariton

    tineri putabaruc fingulis patribus familiarum folidos quinque imperan'


    volebat,vt millies ac ducenties H S,vel planius quinque millioneslibcl
    larum Turonenlium cogerentur. prterea mercaturain Gallicamlcic
    aan ' quater millies 3 eliimabatin annos lingulos , ex quibus linguloslolitlos

    in lingula millia exprimi cupiebat'. poliremo lingulis vtbibus ac pagisv


    niuerlitatis nomine lolidos nummos vndecim imperabat : qu omniiC
    fete ter millies eliiciunt: at ipfe fept'ies millies non aliter conlicerepoic
    rat quam coniuntis decimis,antiquis portoriis, vee'tigalibusactiibiu

    contraquam initio propofitum fuerat.Sed praepterea tam'multa pece

    bat vt quid maxime non facile dici poliet. Qlliam enim quadratamtl
    ciebat, cum fit figura lhombo fimilis, minor quadrato.Deindedi`mi
    diam agrorumcultorum partem exquauit defertis agris , cum tamu

    perquatoribus noliris exploratum lit deferta 8c multa loca5liaquas8


    vias adiungamus,duos Galli triente's auferre'. deinde praeter decima
    qu ab ordine facto in rarium inferuntur, vetigales etiam agroscius

    ordinis elliciebatlllud vero temere c~impudenter,quod fexcenta millia

    oppidoru m ac pagoru m in Gallia conliituebatmum ex rationibus publiD


    cis , MaximinusPrzefesnumerum parciarum 8c curionumexprellum

    ad conuentus attulillet: quod minus erat xx vii.millibus,li pagosvili


    bus :equate voles. Id Henrico ii. rege planintelleium ell,cum1n
    no . D. i. i i i i. tributu m xi. libellae Turorienfis in lingulasparetias
    indixilletmumerus parciar extitit xx i i ti.M.ncccxxvi i.prterur

    gudion es ac Piones. Hieronymus _I_.fcus Polonus Palatini Sitadiens


    pater,azrarijopes hac ratione munidas libi putauit,li tres pictatis mics,

    (lic enim appellabat triplex veciigal (e excogitat) inllituerturprimo


    vetigalis genere dimidiam frutuum partem femel tantum: fecundo
    vigelimamztertio oiauam rerum vnalium in perpetu exigivolebat

    Sed illud nemini . at ne libiipli quidem pei'liialilfe opinor. @idenim


    perniciolius? quid adin-flammanldos ad feditionem plebis animosacc
    moda

    l
    i

    D 'RXE P.V LIfC A.


    j
    moda'tius quam tot fimulae tantafvetigaliamotiiiimum liberis qui:

    dem bellicoiiflimis acferocifiimi's gentibusimperari? At faniiflimu mA


    nomen'iiagitiofo commento impofuit,pietatis fpecie qufitaitali qui-i
    I
    dem montespietatisvbique fete ad tenuium >egefiatem Stad inopiarri- fie?

    fubleuandam iniiituerunt , potiflimum vero in ciu itatibus Luceniium;~ 111/


    Senenfium ac Florentinorumzhis fcilicet legibus,vt cui filia nafcitur , in
    azrarium pi'e'tatis peeuniam dotalem'quarri-vdlet,eodem inferat mom

    to nec : pofiit ,fedcum puella annum vi-ir attigerindecu plam


    p ecuniarri maritus puell dotisinomine ab aera'rij (mfioribus acci p'iatzi

    fi centum aureos-intul'erit; mille ab l'atu'rus :r fin puella prius mo-J


    B riatur quamnuberepotuerit (quodei nqn iev-i i i' .anniij illam'

    Pccu nia cedit : nifi patri altera agnata f1t,quzf'prioris iure '
    fummum
    Alterum'pietatis
    aureorum,ea
    rarium
    lege,
    vt tti'e'tibus
    vnde tenuibtis
    vfuris I',pecunia
    quai` omnium
    detutdecem
    leuiflimt,`
    ad rtfftgfq
    l _ _I
    iudicantur, 8c pignoribus aeratio caueantfe creditarriI pecuniam fiato` P

    die redditu'ros : fifoluendo non fueriiit,pignus publicvenditur': quod


    foluta pecunia reliquum'efi , debitori refiituitut. Ita cauetur ne tenues
    gtauioribus vfuris vrgeantur,aut fupelleftilis diiirationem alienifiirno
    I'.
    priuatn'rum
    temper-eac
    pattern
    loco
    inopife
    fubpatiantut.
    ttitibus
    , @e aeratio
    melius
    vfutis
    ciuiratis
    daret
    tamen
    cauit,cum
    iisAtitoninus
    ,qui praz'dib'us
    pecunia
    PiusacImperator
    publiez;
    prdiis R'eimaa
    88
    ;

    publiccauerent,fe 8: fortem t vfuras,cm peterenturgreddituros :cui

    ius exertipieiAlexander'euerus :erarium 'diruturnfreflcitu'in'Augufus'i Itnfiiili if?

    tamenteferto pecuniisiario, partem fiiiefvfur'is dabariisquisprdibug. Mg

    ac ; cauerent fe duplum reddituros, nifi fiato diepetitrn pecunial


    inv terarium'iiifertent. ifia quidem ratione pecu nia publica nec etat oti'o
    fa,nec principum larfgit'ion'ibus eiufagneciaapinis exhaufia,.fedad finger.:

    los yc atluriiuerfos um ma vtilitas rerilundabat.'l Hic mil'ii occurret ali.`

    quis ',:tarn'etfi Augufius pecuniarn publicam minime: { e ;


    ramen dupli,nifi fiato die foluetetut, quouis i'nore fui-fre gtauio.
    rem,ac propterea legibus improbat-am3.ego ver poenatri illam tum iin; ; n
    pr'obari legibus video cum in fraudemevltra vfutaruin legitimaruem g'afvsifi'rln'

    (I moduni quid fiipulamurh fed qui pecuniam publicamaccipig nec fia- fflfr
    to die reddit, peculatum admittit : eff igitut peculatus vfura.7 4 ali. .
    rurn. Prudentius tamen principes illinfirito'nnus,inquam',t~ Alexander;

    qui tReipub'lica: ,- 8e priuatorum vtilitatibus inferuieb'aiitt ~


    y i
    @i ver pecuniam fub vfiiris Reipublie nomine accipiuntma: illi agrar enrag/:af

    rij
    videntur,rvt'
    ac ciuitatiseuetfio'neniimoliuntu'r.
    rerarium augetent,pecuni'arrT
    Venetos,
    priuatis
    quifub
    cteris
    trientibus
    frugaliotes
    vfuris jfffmmmr - ,tu
    accepier video fine'ylla fperecuperand fortis : quod iu're 'Com-mum 1i
    cebat,c vbique fer in' Itvalialicet : aut fub vfu ris centefi ma grauiorib u s;
    fcilicet fextante 5, quandi'u vixerit qui dedit: eo tamen moriente,fors - s'
    ratio cedit.fed pauci funtqui ea conditione ciuitatibus fnei'ati veli'nt.

    PIO cm'

    At Collegium G_Scgianum apud Genuenfes quas trientibus au il ad (u mi


    mum femiiIibus vfuris pecu nias accipit,eafdem principibiis ac merrato
    ititit- 3"

    1:66

    LIBEREXTVSi

    ribus grauiflirnislvfuris foeneratur. Vnde tanta vis pecuniarum'co'ata


    , vt Infularn Corficam ac prdia publica omnino redemptafint. Pri
    uati quincuncesqvfuras fine vllo periculo fortis chrgiano collegio crc
    dere malunt, quam priuatis, qui fpifiime foro cedunt, vel fortunar
    iauram patiuntur, vfuram grauiorem.'mm'collegiurn illud
    bona fide vfuras fha quaque die fine mora diroluic. Yneti vcr non

    eadem fide vfura priuatis debitas'foluiffe videmus :fed vetuflate fenfim


    vfuras in fortem imputaer iis qui olim beffes ulati fuerant. Atreges
    ,

    rarifIime accepifl`e,ra'rius etiam dedifiiz) fnori pecunias legi

    -v

    Vliffl-l.
    i

    ; ~Primus,opincn: , :Cardinalis "Iltgfnonius [ralorum ope confilivc

    ,v4

    6 .mno 1543.

    Francifco i .regi .petfuaiit vt pecunias moderato fnore acciperet, ac

    Lugdunifiatis nundinarurntemporibus vfurasfolueret: itafuturum vt


    Italorum ac ( opes breui c.ogeret,hofiibus eripcret.lioc

    etiam agebaturvt Cardinalis aureorum centum millia tutifIime fnori


    ` daret,ac fortemlquoties vellet,repeteret : non item. accurrunt I
    tali ac Germani mercatores , Ga l orum etiam'quamplurimizita paucos

    pofl: annos quam mortuus Prancifcus , fors in. aureorum millia [upe

    rabat: quae exrario pecuniis refertifiimo difi'oluere potuiffetznoluit ta


    men , etfi nec pecuiis Rcfpublica egeret , 8c `cum omnibus princi-pibus
    aut fd us aut 1. calamitofifiima dominatioi;

    rici filij qui breu exhaufio partis rario vf`uras centefimas , pfi: etiam
    fefquicentefimas 7 tandem ducentefimas pafus . Cumver pecu C

    7 anno 1554.

    . nia fnori foluendonon fufficeret, vfuraru'm vfuras creditoribus pro


    mifir. Carolus iv.. Imperator Iienrici exemplo tune primum bellis vr
    genribu-sibfnore centefimolpecuniasacoepit. Antea quoque ,lierr
    ricus vr i r .rex Anglorum Getmanis mercatoribus fmaritimamm ciui
    tatum centum aureoru m milliaacceperat fub vfuris centefimiszvt npcs
    ac pecu-nias vfiirarumillecebris ad fe quifquepertralieret. At Henricus
    . rex :Prancmum opinionis errore deceptus'efhcum e'nim graniores

    cteris vfuras creditoribus folueret, maiorem vim pecuniarum ferm


    1 aurumf erabat: fed prudentifIimusquifquefuturum profpiciebatvt
    cum breui pecuniaregcm tamgrauifnore obratum,ptetiamfides

    `defecifi`et: creditores vn cum vfuris fortem amitterent. (_Iarolus ?) D


    Imperator creditoribus fatis fe Eituru m iudiicabat, cum ciuitatesquafi
    prdes creditoribus daret. Mortuo Henrico rege creditores querelis

    mnia com pieu erunt:ac plerique non de vfuris ,fed de forte recuperanda.
    laboraruntzcum alius fortis femiffemlius trientem emptoribusfuo pe.
    i

    riculo cedere cogeretur. Nccfplum Germani, Helueti) ,.-Itali,iFranci ,


    verumetiam Turcarum nonnulli pecunias mercatorum nomine regi
    credidiffent. 'Etenim Rofianus Baffa quominu's Turcarum auxiliares

    copi regi Henrico i rr'nitterentur, cm in Italia Qujfio ducebellum


    renouatumefet, intercefIit, tametli Vinea legatus aureorum decem
    millia re is Hem-ici nomine'numeraffet, quoniam quatuor millia f
    noris ac ortem fibi deberi querebatur. hac enim lege fnerantur v_t

    fortem cum vfuris repetere liceat vt etiam Ialipublicani qui quod Foe

    nora

    DE .'REP-VBLICA.
    667
    nora in Gallia prohiberi vident, ve-rlutillim debitores hac fraude cir
    cunueniuntzmutuam c__nirn dant pecuniam acceptis rdibus ac prediis,
    ac vluras interdurn centelimjas , gtauiores ltipulantur : nihil tamen

    fnoris nomine lcripto continetur. die line teliibus 8c apocha.


    f'nus, aci iunt : quodquidem nili lolutum lit , lortem dilltata fue
    pelletile _ ebitorum libi reddi per viatorem cqgunt : aut etiam care
    cetibus debitorcs includunt. fraude `f'cxzneratores Italos in anna
    libusnoltris antea quoque vlos elle legimus ac propterea diuo 14140
    uieo' rege pri-mum einde llhilippo {BelloLudouicinepoteliuius12:22:32;

    Imperij . .nibus benispnbl-icaris ; debitoresfnoreliberated@ `


    tis reliquias in ; intulille. Sed non ita coercgri potuit illa frnerato
    tum pellis,quin ghilippo 3 Valclip regeturlusde iis quaeteretur-.qua qui s 55m

    dem qulione deeretaintelletum elk, quinqualgies lelierti 1 ab. ; en L .s o


    publicanis aduetu m,pa_ucis annis quinquies m~ lies foenoris peperille. iisurimi, 7g '

    ramer-l ex hec regno fapefuerinr, nulquam rame-.n vllis iiifm


    temporibus extitit copiamaiormec quandiu principes fnori accipient,
    defututi . Sed cum .inopia rarij fneratores tertuillet, reges nolri
    pecunias ciuitatibus fete lingulis mutuas accepetuntzciuitates priua
    tis quibus vluras belles ex veigalibus ac tributis quoad lortem recipe

    rent,promitti necelle fuit: quibus ; latislieri n potell. _Hc quid


    toletabilia vidertur,li 'quod tegibusperlualum etat, ciuitates oblequio
    ac fide maiore acceptis _mutuo pecuniis deuineit povt-_u-illent; led nullis
    temporibusgrauiotes in Qallia tumult-usant plures ciuitatumldeferi
    nes extiterunt.rarij ver `tanta fuit' i,n9pia,v~tenricus moriens qta de

    fui maiorsraanirquadtaginu fubditisexegillcn-taldques


    alisnutn annis ,Xn- uibusiimperauitsfcr vluris Comraum
    . cih,
    .
    .siutrss;tinta.qllasitagltsquinquies7 H-S mutumo- .
    muelas vlurisdebuirlars ! .nomine :

    1111911$ 86 vndlris Ssvlurawmef


    dies , - ffgsilummsifvitifs

    ricslepruageeslsrislrl.Spratsreaqiurduei,lqrmricnquaur refe .fd""7"~


    debsbarurwuus :
    ) lumrna. : minusbis milliesFI-fl Smatcradebta fete quater cen_,~ I gppzfit
    tieslexa'gies I-,vlszquL quae pmuiaxlebitalimul fete deciesmil il ; fait
    lies e'llicit:qu;e lamina _etiamdegimlumwettigalium acprdiorutn il'ii'mi ai:
    publicorumiura ,eiuitatibys corporibus oppignerata completitut,

    (Mamquam Carolusy'dgipertor filius Ilhilippus debitamul

    graniet; rfuarnmiv.itineenttaxertsuam ex tationibus publicis Hi(


    panbrumnnopg emilere vnd eciesmillies priuatis debitum fuille`

    accpimus : eqfugpqmipeprgedia. publica vetrigalique Neapoleosac 9er


    Mey iolanenlis agrigamplritiem @benutzt-illum metcatotibus oppigne- www
    rata (ilu digimfres elf,qu_od non modo Genuenbus verum

    etiam ipli'PhiliPpp Hilpaniarum regi. ob id Ilacris interditum fuetit:


    quod hiequid , illi ,vetdarentfnori pccuniam : 8c quzellio

    Romhabitade _(_enunllij fllfigfbuqll qlldm partum


    KKK

    es

    LiBtast-XTV'S

    ell plerofque ducentelimum ac trecentelimum foeiius Philippo acce->


    pille.nec inanis fuit illa quaeliio : interdictio, cum inde Philippus occa

    lione accepta ne lidem fallete videtetur,creditores decem annorum vfu


    ra ftaudarit. Eadem interdictio regibus noliris'petopportuna'fuilfet ad

    public-anos 8c mancipesIralos,qui omnia vetigalia,prtbria,pr;edia pu


    blica,falinas me-rcede conducunt co'ntra moire'mi .maiorum _contra/ique

    leges,huius Impetj Hnibus arcendos. Nec mir li tot ac ttas tarij opes

    I Q hinc in Italiam exportant impune l, cum in'autionibus praeferantur

    ' fubditis etiam carius conducentibus.Sed illud magis intolerd'um, quod


    non ita pridem omn'ibusfpeantibus-fvna deminutione metcedis aureo

    tum viginti millia cuin fempit'e'rnaf' Gallo'rurr'i eonturnelia ex portorio


    Lugdunenli lucrifecerunr, ac magillratibus qulliones peeulatus
    merunt,vi principe iudicarentur,aciiiipiine prdari liceret.I-Ia'rurn o

    rnnium calamitatum origo ell _Ircifco rege petita, qui cm vopibus ac'

    pecuniis parta pace'abundaret, fnoriacipete'npidubitauitquo nihil


    in Rempublicam pe'rniciolius cogitari potuit :quoniam alterutrum ne-I
    celfe ell,aut rarium dituere ac publicas opes euertere,li vlur dilfolu

    turzaut turpiter lidem fallere,ae priuatorum bona diriper'e.Etenim prin


    cipum inopiam ac' egellatem' fequuntur rapin, fetiones, profetiptio'
    nes,ac innocentiu'm lio'rninum crudeli-llimre ltrages. rum enim principi
    commodurri erit ac necellatium mutua fociis 8c fubditis pecuniam'
    lub vfuris accipere,curri defetionesfe 8c pottium coniurationes pro
    fpicir:nam_ex_trrrtis ericulis extrema remedia qurtur: vt Eumenerri
    fecilfe legimus, qui a coniuratis 8c ab iis quos fe defeturosiiiiellexe
    rat,pecunias fub grau illimis vfuris accepit.necaliter AUirippa tex Iudo
    turn regnum vnde expulqu erat,recuperaturus videbat'ut,nili nomina fe
    ci ll`et,ac debita grauillima' eontraxilfetfcr'editoresenimfvt in regnum re

    itueretur , ? liudio ac fo'licit'udine c'urauerunt. quod item accidit


    I_duardo iiii.regi Anglorum cm'de regnofdeielislfuillet. illud

    conlilium inutile futurum eli',li~ credirotibu's'caututn lit,I ptdib'usefl


    prdiis. @ibas igitur tationibus tarij publici'opes c`urari debeantfai

    tis, opinot, expolitum videtur: quod primutti huiusdifputation'is Caput


    1 . .

    etat.Secundum ell, vt ciuitas coactis opibuspro'falutepri'qe dignitate D

    publica vtatur. qu-o de genere 'cum l'de prmiis dill'eruir'tius',multa dixif


    fe videmur :cteta qu funt intermifl5a,'perl`eqtiairtur; Maioiestioliri'iii

    rationibus dilitahendis p_rimum Caput ex'pe'i'ifa'rufm etog'ationbus re


    ge factis in tenues 8c egentes tribuere-f'lebanttile'cund mlregiiedomui

    fattis teCtism
    unc illi
    vero
    conuerfa
    ratio4 h'ahc
    elk-'Certe
    uidemleligio
    4 tertitim
    nis ac fapienti
    principes
    veteres
    Ije'b'tai
    { tlinarn'
    lanttif-y
    limis proplietis acceptam polleritatrtradideruntl, cum- dicerendiuitia:
    rum munimentu m otn'nium maxi mu tri-ac firmifllitium elle eleemofy.

    itam acben'ignitat' adnetlus egentes'.eiusautem benignir-atis aclargitio

    nis modu m deci ma parte bon'oru-m de'linieruntiAc# mihi 'quidem r'es hu


    matias propis intuenti , nullfamili, nulliptin'c-ipes, nullal Imperia o
    pibus ac vicoriis tam Horuilfe videmur; qu'm-qu maximam eg'tium
    '
    ~
    acted

    onREPVBLICA.t

    6&9

    actenuium curiam habu'erunt . -111 quidem regumnororum

    pra catenis, quantumq'uidem colligere potui,benignitas in egentes cla


    rifiima femper exti >'t :maxime ta'meh lgber'ti regis Ca eti iilij ya quO/ ffy/4'
    .615 11115 exclu pla di'diccrt-.Is enim

    pauperes 11u-'fj 0 aj/f : f

    maniiiam--femperfouiz: eifque iumenta prbuityvtii: qu ocu nqu iter,


    confequerentur: :ic pro fe-vota facert. ac tametfr nouiregis ilius regn
    maximum adeptus effetmemo ramen diutius amft'rlici'tateauttrquill
    litatemaore quam lair: im peratxit. Illud autem de regibus noiiris praedi
    'care poffumus, cteros omnes omnium gentium reges ac principes im

    perancl'rfacilitateiuturnitate,acfecuritate fup'eraffe'quod'cum bona v


    B nia diturn (it eorum qui non modo Chriiiianoru m, Iverumetizu'n .Turi
    carum , Perfarum , 'Iartarorum ,'Aithiopum Inciorum Imperia tenent.

    Quem enim ex illisornnib'us cum diuol._udouico rege conferemusis /5054041


    nim 999553311111 rerum diuinarurn 8c humanarum colle ia fuis opiy
    bus fundauitztarnetfi 991150111 viginti pauperes qui fe confquebantur;
    'iumaniiiimc eodem vitu quo feipfum quotidie fuitentaret: at etiam

    diebus quadrageiima: nu merum duplicabat. Iraque' mirum videri non


    debet , fi annos q_ttuor 8: quadraginta { cum fui nominis gloria 44?
    imperarit, 8c ita imperarit, vt boibus quidem formidolofus, charus a

    micis, Deus fubditis , fantus omnibus haberetur. hoc amplius, quod


    in fu mma parte flicitatiszreges poneteI cfueuerunt omitti non debet;
    C quod uinque iilios, uatuor {ilias fe moriente fpirantes , ac regnum ar
    e misc egibus Horti irnum reliquit. extrema vero cohortationc iilium

    regni fucceiforem Ptudiofifiim admonuit,vt Deumcinprimis venerare


    turfdeinde egentes ac tenues quam maxima poffetenig-nitate cum-ula..<1 / f
    ret. Nec omittendus 1115 v.rex Scotorumis qui rex egentium v- ; J.
    _-

    _.,.... __

    lrpatur', .qui cum omnes fuitemporis principes benignitate `vinceret,

    matieres-'ramen' fuos opum magnitudine longe fuperauit. lllufires ver


    familiasslmperia, ciuitates cum principbus in exitium fuere, aut grauif

    fimis calamitatibus 6c egeltate conflitari videmus, qua: tenuium' bona


    diripuerungaut quali prijdam militibus ae latroci'n-iis publicanorum
    111. Etenim Henricus 1 1.1 noiira tributum te-

    'D meariumimperarat f , quod vulgus n_ilionum appellauit, teiiatus fe 16

    militum ftipendio daturum,ne cum cteris vetigalibus ct'urbaretur,


    vt plebsab inittriis ac' dir_eptionibu's milit tuta effet :vt antea pt_irbutum

    qudalendis decem legionibus indirumerat , ciuitatibus quae ab in


    cutionibus ac direptionibus militum tuta: funt: quod ramen tributum

    agricolis etiam communicaturn cit. ex51110 fecutaeii crudeliiiima expi


    llationgtitmlarum , qui 'tame'tfi indigni ime militibus diripluntur, 111

    hilominus tam-'ennouis quotidie' tribu'tis ac veigalium innumerabi


    liummultitudin prgrauanturm tot ac tantis calamitatibus prcla

    re fecurn agi , alimenta militibus @fromm ac Prazfelzor


    str-mona: militaris-leuiiiimo pretio partirent, vt aliquot annos farum vi

    dimus.@idigitur1fpiandum eli ab iis ciuitatibus,in quibus cum tanta


    impunitate ac licentia milites latrocinantur, 8c in ciues grauius quam in


    5.2,l 121.

    siix'ri/"sv

    graffantur? latrociniorum; vero culparn inp'rincipes - regerung


    quod fine {tipendiis militare coguntur : ququam nec inuiti militare cofl

    )
    / - " gunturmec
    itipendiafirexvelitifibidati
    cupiant,vtliberius_
    prardarili-`
    f/'f 'fle/ff@
    ,/ff'w/f,
    ceat. @a igitur
    tuend ciuitatis, alc difciplin
    militaris,(qu
    nullam
    !

    habemus) reftituend , tum etiam latrociniorum coerccndotu'm ratio;


    fi militibus cettiilima {tipendia dentur. neque enim difciplinamyinquit

    Cailiodorus , feruare ieiunus exercitus , dum quod `deefoemper


    mat armatus. Id autem fieri nequit, nifi fu mma :erarij` cura haben?
    }j.z.a,7:

    VM Milam', tur . At fa: iilimvidemusjrincipes _fnore vel mutuobelliimlaufpi:


    cariquoni _i perniciofius fieri potefl.Placct igitur'vt'ptimaprincipis el ._
    ii'ifqne familia: cura habeatur, c_leinde ftipendioru m'militarium',
    inopia fdius interdi'iqiim milites latroci
    naturzi eor quibus prmia re benegea debtut: poftremol tenuium
    fubditorznon tantm proptet e,qu nobis c unis , ma
    nitatis coniurition,l verumeti ne inopiafubditorum Refpubliczi'per- _
    turbari poiiit, vtantea diximus. I-Iis ita coniiitutis, farrateta , cutanda

    funt,'arces prfidiis firmiilimis fiabilienda: , mn'ia initauranda, pontes


    erigendi,vi Rernenda,portus muniendi, naues extruendat, tpla exor

    nancla, azdes publicar,` reiiciendae,vetera aedii-icia qua. ad vtilitatem, qua.


    que ad fplenclorem ciuitatis pertinent5farcienda5aut veteribus caducis
    nona funt dificanda. nam prter earn quae necefari principi profpi
    www z__ cienda cihpropugnaculorum ac mnium curam,fumma etiam ex ope-

    . tibus publicis ad vniu erfos 8c ad iingulos vtilitas manare confueuitzquia

    egefiati fimul ac ignaui occurritur , inertia _ciuitate expellitur.;opii

    LZ.

    Sexevt.

    cia condifcuntur,ten ues fubleuantur',otio{i exercentur,vrbes exornatur,


    morbiarcentur: deniqueinuidi erga princi es qu fpiffime fubditos
    ad. defectionem exacuit,nullus nec feditionilocus relinquitur,cum quae
    tributa fubitis imperantur, parta pace non modo in vniuerforum, fed
    tiam in linguloruin vtilitatem redundant. v(Maimobrem A_lexander Se
    nerus Imperator pleraque portoria tributve ciuitatibus relinqui vo
    luit vt ea quae mod -dixi , melius commodifque curatentur.. (

    Cum in omni Republica vtile tum maxime'in ariitocratia neceiiarium

    : propterea quod diificilius fubditorum 'innumerabilis multitudo D'


    paucis principibus coerceri ~, nifi plebs operibus publicis ac opif
    ciisintenta qulhim faciat. hac etiam. ratione pr'ofpicitur, ne populus
    frumenti ac pecuniarum largitione confuefcat, vt in popularibus ciui

    . tatibus quondam fieri folebatzac potiilimum 'I_arenti : que res exitium


    attulit non tantum serai-ij opibus fed etiam ciuitati. Itaque probto

    ricli dat cihquod Primus popul Athenienfem,vt eins gratiam prom;


    7. mman - {cremigcongiariis aifuefecerit 7 .Idem tamcncumin ea Republica quo

    '

    dammodo regnare coepiffet, publicas opes in opera publica effudit: nec

    folm vrbem propugnaculis munitiffimam , verumetiam aeclificiorum


    magnicentia fuperbam 8c opilicum ingenioiiilimorum multitudinc
    admirabilem reliquit. nec prius ramen id aufus eb,fqum 'pacata Repu
    blica 8c rario pecuniis referto. tunc enim centum millia talentornm
    `

    Attico
    4

    DE RPVBLCA.
    57i
    Atticotum in azrario fuilTe ferunt-ur:li Demollheni 8 credimus': quae pe- :
    cunia cum immanis lit , non dubium errorem irreplilfe, ac centum

    talenta legi oportere : cum antea docuerimus nunquam Athenienfes


    fociis,cum vetigalia ac tributa grauiliima imperarent, plufquam duo

    talentorum millia extremis temporibus exegillezlericlis vero cetate vix


    mille talta extorlilfe. Et quoniam apud focios inuidia,apud ciues etiam
    maleuolentia flagrabat,quod ) opes in ternpla, mnia, portus pro
    fudilfet, palam aufus clizin concione populi dicere, li populus ea im pro#
    baret,l`e pecunias operum publicorum in rarium illatururn, ea lege vt
    publicis operibus fuum nomen incideretur , fuque vnius impenfa fa
    9 -: :
    5 Cta fuilfe poeritati teatum effet. populus conlditionem refpuit 8: im= t.
    enfas accepto tulit : cum intelligeret eas opes ad vniuerforum 8: lingu=

    l)orum decus 8: vtilitatem elfufas : quod pletique mercatores in materia

    _\_

    fuppeditanda,ve6`tores 8: nauiculatij in vehendaiopifices in polienda,ac


    in l`uo quifque genere vberrimum qulium faceret. operum 1
    dor ac magnificentia incomparabilem feculis omnibus gloriam populo
    Athenienli peperetunt.Sed prter eas quas dixi vtilitates,vna omni
    maxima, quod fcilicet due Return omnium publicarumantiquillim C"
    pelles,eg_eltas , inquam,c inertia, de ciuitate depellerentu r: quo nihil iti j :d

    popularibus 8: optimatum Im periis commodius fieri potelt: 8: in iis o fr


    tillimum regionibus quibus homin es ob ingeniorum prlantiam diff
    licilius rebus nouandis prohiberi pollunt: quales ( diximus Athe;

    nienles : quales item Egyptios , quifuorum inertiam capitalibus poenis

    coercebant l. Hinc ill'plramides quae aregibus /Egyptiorumme


    otio 8: ignauia langueret , extrucaz feruntur. Et quidem Plebs
    par

    l Plutin Sold.'

    d :C

    armi?. ibzk

    ta pace, vt populum in oflicio contineret locupl'etillitnos quoique ad lociuili.


    clium conliruendarum mulationem inuitabat
    I noribus cumulabat, qui Vrbem azdiliciotum ma ,efque opibus 8: ho
    gnilicentia exornarenti
    ipfe {acras desvetullate collapfas,aut incendio abfumptas refecit , 8: in
    cellum Iouis Capitolini x v t .millia auri contulitzac merito gloria
    batur,l`e Vrbem uam lateritiam acceperat,marmore reliquilfe. @id

    f.

    Qlaudius Imperatormulla re poeritatimagis quam operum publico

    )rum incredibili magnifieentia commdatus . 1396111 laeus per tria pall


    millia partim eloliis partim excilis mtibuscanalem abloluit
    Vndecimv annos,ctinuis . hominum rnillibus line vlla intermiflio;
    ne,inquit 'Ilranquillus operantibushid_wpalianusn modo Capi- t ingiuria
    tolium ,fed Vrbis regiones xii. incendio Ifieronis abfumptas , ciuibus

    certatim operi manus admouentibus paucis annis reliituitc cum archi


    Ieus aliquis randes columnas exigua impenla in Capitolium perdu

    Irrtum polliceretur,prmium obtulit,opert temilit,pr`fatus li ner


    ret fe plebeculam pafcere3 . (mid Veneti? quatuor circiter hominum 3uq@`;i.~nvfn Ls mf/j
    millia operibus Publicis alIidue exercent acouent. quo nihilaut plc-bi
    `
    vtilius,aut ciuitati commodius,aut vniuerlis iu cdius fieri : quod
    Prater operalpublica ciuitati necelIaria, etiam publicas opes tenuibus

    a endis ( benignitate largiuntur. Hc ramen fplendida funt as'

    672.l

    '

    LIBER

    SEXTVS

    magnifica,qu'que ciuitatem luperbam ac mag num principem deceant',

    quibus fcilicet lint Opes,vt parta pace ac Ptmiis liipendiilque


    mnibus qu cuique iulta debeantur,diltributis,ea qu dixi opera Publi

    ca moliantur,led quivetigalium ac tributorum multitudine plebem


    opprin'fit,vtinanium diliciorum lubl'trutionibus gloriam conquirat,
    maior opera collabi Patiatur ,is Profeto lu tyrannidis indelebiles
    notas ac teliimonia Polleritati lempirerna relinquit, le ciuium languinc

    Tlf@ lua cmentamadefecilleAc fer fit vt lupetbas tyrannorum molitiones`


    ~\

    Polieriob id tantm euertant,ne vllumtyrannidis in ciuitate veltigium


    mmm,

    extare Pollit. Qomus aurealqronis Vrbem lere ambitu completeba

    tur : at conlequentium Imperatotum quiin ea domo propter Neronis B


    flagitiolam memoriam habitare vellet,inuentus ell: nemozled paulo mo
    mento collapla eli, quippe quae innocentium ciuium languine extruta
    fuillet. Qianquam inanes Operum ac luperb molitiones uas tyranni

    meditantur, tolerabiliores lunt qum in ho mines indignillimos cllulz


    largitiones:quia principem Prodigu_m alieni largitorem egelias lequi
    tur, egeliatetn extrema tyrannis. @is enim lierone 6c Ciligula Prodi
    galior? quis vtroque crudelior? alter enim vicies millies im manibus lar

    gitionibus efludit: alter amplius tricies millies Primo luiprincipatus ari


    no ablumplit: eq; inopia Caligula adegit,vt ltip mendicare cogeretur:

    deinde ad prolcriptiones cuerlus, olleaqu publicas Opes clumplillet,


    Priuatas expilare, tcrudelillimis etionibus omnia milcere coepit. In- C
    terdum tamen Principes minime malos rerum ab le geliatum Obliuio

    tanta capit vt quibus, quantmque Pecuniarum, c quam ob caulam


    largiantur, _quid rario delit, quldve luperlit,penitus ignorent. Itaque
    perlapientet Iancilcus maior rex Francorum, lingulos Prouinciarum
    @ltores generales duo breuiaria publicarum cuiulque prouinci Pe

    cuniarum Pridie Calend. Ianuar. ad aerarij fantioris Prfetum mitte


    re iullit: alterum quidem verum anni proxim antecedentis : alterum
    conieturale anni lequentis : vt Prfetus rarij ex omnibus breuiariis
    duo conliciat breullimis capitibus lummam accepti 8c expenli ratio

    nem completentia, vt Principi Senatulque Plane exploratum lit, quan


    lacultates, quantaque aerarij lit inopiawt commodis Reipublica D
    caueatur,ac donationibus immenlis Occurratur. Cuius rei quanta lit v

    tilitas,argu mento elle potelt,quod anno 1314 D.- L x11. ex breuiario con
    ieturali quod ad aerarij Tribunos allatum elhllimatio liebat partium

    caducarum lummam lore quater centies 4 HS. at lequenti anno Calen


    161455000 dls Ianuariis intelletum ell: quingenties lexagies frationibus Publicis

    accepto latum"f`uille :cuius lumm vix lexta pars Publicis vtilitatibus


    f celleratled ea calamitas tum accidit, c_trrlpueroru m ac fminaru m do

    minatu omnia tenerentur. Y(Qunllaoc reuiario lilargitoresilli luaruni


    donationum breue compendium haberent,vt quibus quantmque clo-v
    natum lit,quibus etiam quid dati oporteat, contueripollent, fortalle

    parcius donarent, publicaun vtilitati melius prolpicerent. Illud etiam


    non minus necellarium fuerit principi,non modo publicar aiionum
    qll

    DE

    REPVBLICA..

    __

    '67;

    quz geruntur, inlirumenturnfed etiam lubditorum qu'os habet,virtui l"


    tibus artibfque illu llriu rn nomina breuillimis tabulis comprehenfa fat Wmv'
    pius int'ueri : cum nullius tanta lit tmquc tenax memoria5vt non lpif-

    lime in in'linita negotiorum multitudine offendat. @is enim Ludoui-//L'W//ff U'


    i .rege Prancorum in rebus agendis prudentior extitimt lei-exis pru

    dens in CaroliBurgundionum comitis retia ( coniecit,oblitus le

    Legatos Leodium ad bellum Carolo inferendum mifille: qua re intelle


    ta Carolus regem captiuum Peron, que illum inuilere non dubitarat;
    obferuariiullit. li antea'titemporis ac rerum geliarum inllrumentum
    habu illet5nunquam ita temere laberetur. Sed hic allentator aulicus ob-;

    B iiciet5inlirumtum illud Imperij nimis amplum fore, nec principem his


    lludiis in tentum diutius viturum. Cur ergo principes illi qui tetrarum
    orbem luis imperis ac legibus tanta cura , lludio 5 folicitudine , labore5
    induliria moderati lunt5tandiu vixerunt? @_ugullusdnquamfljberius;
    . Yelpalianus,"l`_raianus,Adrianus5vterque ntoninfus? at inllrumentum

    I_mperij ab aliis conlcripium non habuerunt 5 fed ipli libiAugulli pru


    dentillimi rincipis exemplar fecuti 'conlcriple'runtt iQuinetiam Au u-'

    5, _

    ilus tmquminagimperij luccelloribus reliquitiv'no mandata e une .//1{


    re uo complexus elizaltero indicem return a le gellarumztertio breuia
    rium totius Imperij, quantum militum lub lignis vbique, quant pecu

    ni in rario 8: lilcis58t veiigaliorum reliduis ellenrmdiecir eti eorutri


    nomina :i quibus ratio exigi pollet. nec tamen aiuta dicundo~ abllinuit

    vnquain : 8: oprimos quofque de Republicalibros diligent-illimelegit,l


    Demetri Pha erei dilciplinme'mor: cum P_tplemo regi luaderet eos
    libros allidue libi legendos elle quibus intelligerentea re'ges5qua: audi

    nemine pollint. magnum 8: immortali gloria dign principemt


    an igitut' tanto Im perio, tantis negotiis, tantis rebusy im plicat'us par vi..

    :tit qui annum Lx i r r t.fuperauit? Ynefpalianusiitem inllrumentunrlm-

    perij pulcherrirnum,inquit'tanquillus5y confecitzannos ramen fiptua'- 7 .

    gintavixit. Laris etiam Perlrum-qurn Romanorum Imperia,I ab ex

    tremislcilicet Indi oris vlque ad Hellefpontum Lybiac'qtte deferta5c'


    tu m x v i i. prouinciis patebant : lemper ramen YPetlarum Im peratores
    D inllrumentum Imperij ac largirionum fuarum pra: [ diu noique fe
    rebant.argumento lit quod I_)irius isqpi Longimanus vfurpatur5 curri 6 --
    man'us im pias coniuratotum Mardoc ati familiaris ac domeilici bene

    licio admonitus, cui ramen egenti nulla praemia decreuilletz aliquanto

    p_ll cumnotern inlomnem ducetet5inllrumentum Imperij ad le defer


    ri iullit5in quo fcriptitm etat Mardochum coniuratos in principem de
    texilfe :'nec ramen vllum prmium tulille 5 hominem acciri mandan-it,
    emque~ am plillimis honoribus cumulauit. Omnibus ramen Omnium
    feu Perlarurn, leu G_rcorum, feu Romanorum Imperiis, mains hac ,5; f' _
    quidem tate Iltiperiunliil anorumj at non mod tanti Imperij in- i//u'ftf e.

    llrumentum tex : panus alli ue c_ontuetur, fed etiam librum omni

    literarum quas ad Legatos 8: Prlides prouinciarum lctibit 5 compen-l


    diolillime lingulacomplefientem voluit ac reuoluit.ob id enim Caro
    111

    674

    LIBER.SEXTVS

    lus fapiens rex Francorum Senatusfcibam pri-mus creauit,noi`i quidem


    litibus notandis, fed iis tantum fnegotiis qu ad Rempublic'am pettine
    rent, breuiter deferibendis. Omniumrtamen maxime principineceiia

    .f l
    ' l. J /, fm

    '

    riutn eil: initrumentum largitioniimf: propterea quod nulla te grauis

    quam in eo genere peccatur. Superius 'monu'illi ippi'Vale'ij lege cau.


    I lm-,M_ tum Hiilfem dona principis irrita relient,` nifi is' f'cuiquid dono datum fue
    rit prin cipedonationu m, tabulis anteeedtesmaioribfque [
    iargitiones compleatur: dixim'us etiam'Carolum v i r fanxille,
    fgtffdsgjwr' ne argitio vlla vimlhaberet principe fata,quae vel duo fe ettia7
    raretmifi apuda'ta rationalis Curie;infinuaretunTertia lex eii,ne quid
    rationibus eX-.peni accepto feratur fine'mandato c'apocha. (: leges
    cumiampride'm obfoleuerint,non aliter aulicorum hominumtapinis
    occurri potethum eo quo dixi donationum,principalium iniirunien
    toipo-tr'em'alex crau E_rcifci maioris, qua cautum erat vt rarij (

    ris quatuor clanes fapbr'icarentur: vt vnam penes fe rex haberetzctetasij

    quos ratio' prirfeciffet. fubrogatum etiam huic legi, ne ex arca nummi


    '
    .
    nii pr'fenteraij Pr'feto 8c fcriba mouerentu r. ramen Hen
    " L fro E rici :11.9 edicto Prf'et'i :erarij lege foluti funt,ne ration diflralicn ini
    aione tenerentut-.tum vero lata lex cum vna lar itione centumau

    reorum ' millia in vnum ex rarijfcufiodibus effuia uiffent. Inde fundi


    noftri calamiras.ex quo enim paifi'monia Ercifco rege confiitui ,
    omnes rarij opes potentium 8c adulatorum direptioni patuetunt. Necc

    llamen identici editum obitare debuit,qu mius rarij expilatotcsrc


    petundarum q_uionibus fubiicerenturzc inlinitarum pecuniarumilu
    nationesreuca-rtur: vt quid em populi rogatione in comitiis Aurelio

    ggfiumusi rum ac Blcefenum decret erat.Etenim Qaibalmperator donationcs

    "
    l .

    a Tjerone fatas reuocauit,prter decim am quam' donatario cuiqfrucn


    dam
    reliquimempublicos
    quidemprdones
    periculi plen,vt
    fuperius diximus:
    interdum
    tamenaduerfus
    ac depeculatores
    valde neceiiariim.

    At Qarolus vi i .peeuniaru m fumm'am,qua' regibus vti 8c abutiarbitratu


    fuo liceret,lege definieratzqu (umma perquam ex'igua,illa ramen
    maxima videbatur. Nihil autem princi ibusft'm vtile,nihil ciuitatibuS

    tam necefiatium,qumiatgitiones qua principibus iiunt,rationumpvp


    blicarum ponderibus examinaritfqu'oniam ratione 8c dignitati prin
    cipum qui omnia omnibus rhagniiice la-rgiuntur:c rario fuccurii'fi
    cilim poteftzdata repetitionesmoribus ab iis qui pecuniarn

    tunis rogationibus expteiiiffeiit. At quam pauei futuri (unt qui


    cipibus .peter,aut vltro (ibi oblata capere aut reuooaipoliepu

    tent, aut rationfesireddere Coganturi Vix enimfirancifcus mai'orani'ioS


    at _ri .quibus imperauit,tanturrilargitus eit,qua`titum fe mortuo Urli'
    riens Hlius duobus annis eiiiidin nondum iufta parentifecerat ,cum lll'
    rudo qudam {jalatina pecun'i vim innit qu oiiiciarij accepta :

    firmatione regibus'initiatis {ifco dependere folt, vno abforbuit : (

    liaufiuAc tametii Frcifcus pater multa Germanis,Anglis,italis,ljifP3


    ' nis dono dater : vix ramen ac ne vix quidem tricies Grigulis
    _

    annli

    DnE'R'E'PVBILICA.

    _67g

    armis rationibus expenfum fcrebat ,'q uantumquide'm ): publica


    rum rationum collegi . Dona vero in fubditos collata vix centiesfefter
    tium quotan nis arquarunt 3: tametfi principes, duces, retores prouin

    3 Tdcf`t ,

    ciarum,iudices,procuratores, Legatos,domefiicosfcliolafticos,opices
    ingeniofifiimos prter legitimaftipendia donationibus cumularct.
    generofum principem,q ui 8: perfonarum illufirium quibus donaret,de
    letum habere , 8: largitionibus modum imponere didi-eiffel! Duo ca..

    pira huiufce difputationis abfoluimuszq ua fcilicet ratione rarium con'-;


    fici caugeri, quoque modo ciuitatis opes explicari deberent: refiat po S:
    firemum,caput quid uatt'im ue ecuniarum vfibus publicis vrgente

    am.

    num.

    necefIitate recondi,acveluti penuario conferuari oporteat. qu quidem

    ad rem Romani fummam prudentiam adbibuerunt s quibus tametfi ._

    [/{

    nullum i'ertempus bello vacuumfuerit ab Vrbe condita quue ad A


    tiacam vitoriam , quam Augufus Marci Antonij Opibus fratis
    I_anum clufit: non prius ramen fantius rariuin in quo vciigal manu
    mirorum feruabatur,attigerunt, qum nnibal Imperium ad extrema

    inopiam adegifiet: tunc quater centies 4 cx rario expreffe

    4 Idch .

    runt, vnde falus Imperio qufita. FI_`_urcarum quoque principes fantius

    crari habent,prter id quod ex vetigalibus ac tributis ordinariis colla


    ` tur,vt fitaliquod extremis tporibus Imperij munimt. Iyiaiores nofiri
    vrgente bello fi pecunia :erario defuifietegia nemora crede-re folebant:

    111 quibus frradium 8: excelfarum arborum innumerabilis multitudoad


    omnes opportunitates concrefcebat: at bellis ciuilibus quibus omnia
    fubuerti cperunt, omnia fer nemora accifa, aut certe ita circuncifa

    funt, vt nihil fer prceter fyluas cduas reiiare videatur . quo quidem
    Refpublica incredibile detriment accepit,maius etiam latura deinceps,
    nifi matur p'rofpiciatur. Iam enim grandium arborum tanta inopia,
    vt ad nauiuim 8: dificiorum fabricam ex peregrinis regionibus trabes
    conquirend fintzt cum arborcs frutifer ant cdantur quam frut
    pecoribus vtile proferre pofIint , rei annonari in'opia fequatur necefle
    . autem publ-icarum pecuniarum cufiodia fupra modum difii
    4
    cilis fem per vifa Gt , reges Rerru m perinde ac lo mani, vt rapina fan ~
    D tius :crarium vindicarent, aurum in grauiorem laterculorum figuram tI/mf

    confiabant. Illud etiam memori proditumei Qaroli v. regem Fran


    corum ceruum folidum ex auto publico confiare decreuifieius magni

    tudinis ac figur qua: in Palatio Parifiorum adhuc cxtar. C_elta: veteres


    pecunias in lacus Diti facros deponebant: G_rci in remplis deorum,pu=
    t Apolliniszvt mani ad Opis 8: Saturnizljebri mod.iii-templis,mo
    d in fepulchris-. Iiircanus enim rex idem 8: Pontifeitl Hebrorum

    max.ingentespecr1nias fepulclaro Qauidis exprefiiffe diciturfed cum

    I_qfephinanti- t
    it.`

    nullafepulchra ram religiofa, nulla tarn facra fint fanaquj' fures non.

    perfodiant,Mauritani regesauri globum ingentem Vern rransfixum in


    altifiimo pinaculi loco fuperiori coniituerant6 7 /9- ? ?

    ptij,quominus eitterosprincipes ad fe inuaderrduminuitarent ,omnem'


    'fer' pecuniam publicam in pyramidum..c:vrbium:fubfiaruionibus,

    1112.

    675

    LIBER sex'rvs

    aut in fluminibus deducendis , aut in-Nili aggeribus reliciendis conlu.

    mete lolebanr. @chias ver impru deter, qui cm Legatis Allyriorum


    opes ac thefauros ollentallet 7 talibus illecebris regem Allyriorumail

    7 Ellian 39.

    Iudam diripiendam accerfiuit. Cert quidem diuina lex :tuti vim


    ..-_--._n-._.,- _-

    ximam reges coaceruare vetuit,ne vel principes ad plebem diripien'dam,


    vel holtes ad cities inuadendos inuitarentur,c vt benignitatisfontcste
    nuibus ac egentibus parerent : nihil ramen vetar in eo quoquemodum
    adhibere. @is enim probaret inexplebil auaritiam Iohanis xx i i. P
    ' ticis Romani, qui moriens oties paulo minus millies in loculisdicitur

    . .

    habuilfeaut 1rdanapali,qui decies millies? aut Qyti,qui duodecicst


    millies? aut F[iberij Caefaris vicies ac fepties millies,quod Galigulanon
    toto vertente anno ablu mplit? aut quadragies millies,quod Qatius Per
    larum rex Alexandto diripiendum teliquit? (LJ/amquam Dauid rcxlu
    dorum luperiores opibus l`uperalle videtur: quippe qui fertut auti ta
    J-..

    s yb. i. Pirati?

    lenta centum millia,argenti vero mille talentorum millia coegille.quz

    capaz..

    fumma fi ralentis A_/_\__ttic`is,tametli minima lunt, expen datur,immanisvi


    deri pollit : nollri tamenibliorum interpretes fals talenta putain At

    tica fuille : ego ver in fac-ris literis bifatiam accipi video ljclum, quem
    Greci ltaterem,Latini talentum vettuntzvno modo pdus lex vnciatum
    vt lib. i. Par.c.:.t.altero modo vncia: dimidiu m,vt lib.r.Sam.c.i.4. 511);
    uidis tlielautos ad licl u m leu talenrum femunciarium, non magnalum
    ma videatur: li ad vncias referatur, quinquaginta millia auri pondu@
    ac decies rantundem argenti completetur . li ad talenrnm Atticum,
    : a
    pfdl "fr:an
    .

    nullao omopes tanta: fuetunt. Na Tvraiano principe,cuius tempotilus


    latillim
    patebat,pecunia
    in erario
    { tirecondiu
    t.Imperium
    x i i . millia
    talentor
    Atticorum omnis
    fummam
    non excenlptnih
    aliud

    9 ppian in "
    bito.

    r Sextus Rulli
    nu?.

    rarium fuerit, vt fuille credibile eltzcum ducenta millia pedi

    tum,quadraginta millia equitum in prouinciis dilperla publico llipcii-v


    dio alerentutzac trecenti ptterea elephantes bello gerendo alluetixuri
    rus militares bis millc:arma ac inllrumenta bellica quanr ttecentis mil
    libus armanda fulicerentnritemes 8: quinquereines mille 8: quingcnr:

    aliarum nauium fupra duo millia, 8: inlirumenta iiaualia quatuormilli


    bus nauium armnndis necellariazprter . x xx.maximas naues -
    aratudiuinas,quibus
    regali inllrutillimas.
    regescoaceruatio
    nolros nihilprohibetur,lialcnui
    in eo genere contra
    loeges
    tantatumAt
    opum

    fecille videmus ,ac multo mins pollhac inretdicta diuina violarurosr


    Neelerprinceps adodtrina bene informatus vnquam torquebitutaut

    opum augendarum cupiditate,aut amirtendar : nec ramen


    nandas aut reiiciendas putabit,led ita habdas,vt benignitatis acliberali
    tatis ad minilltas : pro quibus adipilcendis 8: accumuldis infaniunrplc
    rique,c adeptas ne aniittantfemper reformidant . Nam qui literispr0~
    diderunt C_atoluin v. regem Francorum amplius quinquies millicsl-l
    in rario reliquille, non intelligunt regem alllitas opes regni tzraru
    vacuum offendille, Republic debita eroluille: prdia publica redc

    mille,bella maximage ille, _nglos regno exterminalle,Anrilliodo


    rcnlcm

    DEYRPVBLICA

    _wa

    renfem p'rouinciam 8c Eboracenfe'm coemill'e, 'reg'es Callilit a'c Sotiie


    Imperio fpoliatos fuis opibus rellituiflel, nec tmen plufquam ann'osfe- 17,'

    ptemdecim imperallei quibus temporibus vix ac ne 'vi'x quidem centies

    H S ex omni pecunia publica' quotaniiis serai-io illatum ex rationib'us pu- \ _ 'y


    blicis videmus. Qatalus v'i.quadragefimo peli: anno-quadragelies S ldufngYCSOl"
    amplius quam pateraecepto tulit. Qarolu's vii.cm grauiliimis ;
    J
    lblic calibus conllittaretu'r , ac tributax ordinaria { , quarer cetties

    H S quo anno mortuus'efhin ra't'iumco'egit. I_.fu'douicus itt. Caroli ???

    lilius vigefimo pft anno millies ac fete centi'es4 . fed (_Iarolo vi i i. Im- wiki/28;
    perium { veiig'a-lium art tributorum dimidia parte 'plebem in co- Y
    B mitiis Tutorien libus-Omnium ordinum rogati'one fubleua'ri placuit.ea

    dem rogatio in comitiis Aureliorum'Qarolo ix.regnurn adepto lata elli


    fed tanta, etat rarij inopia, tantum s alienum publice contratum , vt

    "i

    vetigalia augeri qum minui magis neceffarii videretur. Si tarn Ref;


    `>publica fub eo principe latmisfiuilibus conquieuilletmdn inod'o fatis
    cteditoribusier'i , verumetiatn xrarij inopia farciti,tributotmqiie mal

    gnitudine populus liberati potuiffetzprimum enim vluras publicas tri'


    te
    diam
    definiti,
    detta omnibifif
    ip acuit ,nee
    ue o_fliciatiis
    principeliip'en'di'otum
    nouas ta ulaseo
    accipete
    annopaem
    cogeientur: i
    qua ratione feptingenties 8 seratio accreuit: ac paucis annis Refpubli;
    ca in prillinum fpendotem reflitu'i poffe videbatut,fine vlla dbme'ftico'
    C rum principis deminutioneerant autem feac'ti circiter familiares ac do- .
    ` mellci principis, pratter eos qui venatioibus St aucupiis inferuiebaiit.'
    Nequee'nimparfimonia publica in eo v'erfatur, vt ferui domeliici tegl

    bus eripianturzquod fine maiefiatis ipfius contemptu fieri tion potellea


    tes enim peregrinos ad principemapernandum,& fubditos ad deficient.
    dum excitare confueuiti quod qui em laudouico' Xi. regi Francorum
    contig'ifl'e videmus: qui cuiri familia c famulatu Patricios adhobiles

    l l
    "

    , @riore pro ecialigtgnfo're pro Legato,medico pro' Ccel'lar'i'o


    vtebatur:vtquondam nt'iochum regem Syria; : Senatus princi-1
    _
    pcm feciffe Apolloplian'etnmedici . -Atet-iam I_.udouicus hic' nofleri't 5 30158. :
    alioturtt principutn magnificentiam pro'culcaret , cultu ac vellitu fqrtliv,
    D diliimo vtebatur,pileo prping'ui imagunculis 8c cochleis fquallentie

    '

    fte lanea viliflimi pretij ac tetrici color-is.extantenim in publicis rationi- a,


    bus duo capitazquorum altero vigintiaffes expenli `feruntur ,~ vt thorac
    regio brachialia ' denarij v.vt axunguia ocre'a
    regala inungerenturqu parfimonia profeta non funt,cum -

    lia ac tributa quadtuplo grauiora qu'm pater imperarit',ac prdia publi


    ca totifque rarij opes profuderit .- Olliciatios quidem tnagillra'tus
    in comitiis Aureliorum ad Iudou'ici xii. tempora exigi oportere popu'

    liprop'e
    rogatione
    in infinit-um
    decretum
    excreuetat,ad
    ell :vt innumerabilis
    modum reuocatetur,t
    ol'liciarior multitudo,qu'
    quada' ex parte'
    cii'cuncideretur.Sed @fellows ac publicani fu mma contentione inter
    celfetiint,cm illa ratione publicis vtilit'atibu's z erario detrahi dicett:

    ai; tantum profeceruntwt etiam magiltratuum numerus non multo perfil

    iii 5

    6781
    LIIIB E`R S XT VASI.'
    du plicaretur,acciiis tanien eorum fortunisc opibusqui est edito prio

    tm- r_e intercidertht' etiam laleusrationum publicarumePrfestcum ma

    ' lgiiigratu quinouis legibuscreati fuerantbrogation Imperio, que ac


    erario perniciofum _effe fuader_et,eo.potiiiimargumto vItcbatur.,quod

    _triplici magiilratuum incremto enties quadtagiesH S aeratiopaucifP


    _iirnis annis accciiiiietlllud tamengquod;omittifme'iiagitionon de'buit,
    _o mifit,(cilicet earum pecuniarum qua: magiila'atu mercatotilausfol
    uerwrwfuras centemas tincipc fer : quod
    gris _hominibus quigcm iufebriqucialianturfi aquanagelidam bi

    '

    erint, primo releuari videnturr, deinde mult-.grauis .vehementifque


    fHantur. Cm id tegiPrancifco 1 1.11111. etnici@ B
    Ifurn videretur , alternos magiilratus edicto fuftulit.~ praeterm-i t. etiam
    .-L-l.ue

    i Logiiiarum publicorum iii endia ordinariaqua: maxima fum :infali


    8111111;111,1[11101511&1111:11.11111111111, falinaria:
    : caetera quae 111- char_ta,pergameno, calculissfrurnenalcandelis piceis,
    cera purpurea,gladiolo, acu diferiminali, radulafunictllisgtaterfque id

    _J

    .genus a principe ifiis rationum Magiflris dependicdnfuweratzqu nc


    _tandem aliquando fublata funt. orniffum etiam illud eil: , maiores ex iis
    magiilratibus decerpi frutus,qum flipendia ilirnari pofiintxetictia

    quoque praetermiifum,quod cum antea Imperio Gallorum longe late'q.


    patti vna Logiilarum Curia fufiiceret, nc feptem Curias habeamus.&
    cu m antea 111111113111 11 1 1 .regis edicto quinque viti in ratio nali Curia Pari

    ior cen ferenturmunc du centos confcriptos videamus. mirabile ramen


    videri debet, publicat pecunia: fures _ac depeculatores impun rationum
    Magiflris otiofe fpettibus magno cum Rcipublicx dedecorc ac detri

    mento grafiari,c (Mores quamplurimos _vbique vagari,quirationcs


    reddere recufant. qui vero reiidua debt,aii`entatores aulicos fubornarc,

    qui principe donum acci iant , 8: cum furibus Publicis iurti-dimidium


    pacifcantur. Quo vt iudices extra ordinem non (ine magna mercede
    Princeps ipfe dare cogatur,vt Logiilarum__incrtiam ac negligentiam far
    -ciant capitale m.Demus tamen rationes @gariloribus reddi,ac reliqut'i
    aetario inferriuantus eil tamen Qorum'ac publicanorum numerus,

    tanta Logiilarum multitudo , vt dimidia pars tributorum ac veiga- D

    lium ilipendiis ac falariis accepto feratut : vt in priuatis Septimani


    ,prouinci comitiis quibus affui , fpe compertum memini. (kiam-y
    _tobrem Martinum Durandum Prouinci atorern ac Syndicum ad regem mitti placuit cum mandatis quibus graues plebis querelas ex

    poneret rogationem de (Miioribus abrogan'dis ad principem


    ferret , vt nc quid pro tributorum ac Vetigaliurn exaione aut
    116`1011 principis rario decederet.qua quidem ratione principem in

    Septimania: prouincia tributorum ac verigalium trientem lucrifatu


    rum argumentis neceffariis demonfirabat. triens autem fer quinqua
    gies S aequabat, Vigemo poil: anno cum lfis Gallia: conuentus
    '

    haberentur, Maximinus Lulerius Pariiieniinm mercatorum Prfetus

    8: ration um publicar Prfes , palam in comitio dixit,vix ac ne vix qui


    dem

    D 'E - L I .

    679

    dem pecuni'publicai'ex alle inrarium principis infetti quadtantemir


    incredibile id quidemvideri , verum ramen effe homo tationutri publi-

    carum peritilimusrctendebat.-Sed .vt ad Synditum Septimaniredea


    musgeius'rogatio' n'ijitico regifprlncipi opti'inzti,l fed aulicis :iifenrato-

    tibus ac Tribunis ; d'ifplicuit,qud intelligert.~fit_ie @otibns v8e


    publicanis vetigalin. fru'fra imperari, quai imp'eram'exigi noppoifent,
    8: 111 arbitrio opuli futurum tributa penderetncnezCum igitur (kie
    iiores ac publicani neceifarium fit ma um, vt .ilexander Seuetus dicere
    folebar, q_u aucioteserunt , eo `melius Reipublio'confuletur. Iam

    pridem 8 quefiuslei-populusapud C_Igtolumv-v-ii yregern quod quinque 8 m


    aetarij Tribunos creaffet, cum anteacluobus tantum Gallia contenta fu-

    i iii'erzquidwetigaliumtres omnino 9 [- ge 9 nencini.

    neralem olim extitiife ex atis publicis confianhisfver temporibus quiA


    bus-Imperium magna fui parte accifumaeilz, :recenti fer numetanturz 3M.

    Quaeitotes it :tir-11 t i. y - quidem 'fingenlos Ouo'res infinA


    ulisptouinciis habueri'it,quif publicanis 8: mancipibus pecuniain
    _
    licam accipeten't: (' ver'primus eratfad honores adipifcendos Qua/M@
    gradus :quem magiiiratum nobiliiiimu's quifqlue ambire folebat: non
    ad opes cogendas,vtfer fit,fed ad Hdem ac fedu itatem populo proban#

    dam.qui enim teperundarum iudicio darn natus'eifet, prter bonorum


    ac fairise iaturam fmpiteriiam', abfomnibus dein ceps honotibus ar-ce-l
    batur. De rebus autem omnibus' abfuifdiiimig nulla mihi abfurdior vi
    Y fa cihqum tot 161111111}111@'111101111 Gallia vielem us,

    tantis pecuniis Qi'fiuras principe mercati; inique-non debet mitu'rri


    videri, fi'nufqu'am 4pluta repetun'daru m ac peonlatus indicia conftituan-y
    trir.Lo'nge alitei'; 'Ilircarum prin-cipe-s,qui cum f magiiiratuu m. .o'rnni

    metcatutam-'excrantur , tum ver ratifiimospii tanto Impetio


    flottes' habt.1ve6i:ig'alia ac tributa Subarc-hi 5, Protogeris accipiu'mq San

    iachi ptouinciatum quodam modo Priides - ubaehis : Bellerbi


    %1111$: duo Afire 8: Europ Sellerbis :fetiba gene* .
    ralis afiiotibus : Ca'fmandarus raftiijtfeus
    tam .fibifpecuniam in i'econdit.v .llludfautem _animadueftone `
    D dignum , quod Quaeores ac Prfeti rar-iolnulli'funt nifivitilibus o
    mnino exe - is, more Per arti ac veterutti Graeco "prudemrid quid. :

    nam
    qui nec liberos habent, iiecvllis blandiiii'mari'i dominatilleebtis'
    prHinr,rriinime verendu m vt publicas opes capitis acfama: pe

    mCUl;

    riculo diripiant.- prter eos quos dixi5 vnus etiam pecuniis


    omnibus extra ordinem nulmerand'is, 8: rationibus publicis exigendis

    vigintiquinque viti. Francorum. quidem fummos @idiotes viros in


    primis illuiires creati oporret , vt maiotes feciife videmus ,- turn
    propter cam quam dixi caufam tum propter I__Ienricim. regis le

    gem de Cmiioribus Francorum latam,qu vno capite Praefeftos regie


    domusc Curiarum fuperiorum Confiliarios extra Collegium dignita
    te pofieriores facit, ( ver praeire voluit. lex item Q_aroli 111:
    regis vaifalos principis, quantcunque dignitatis fuerint , Qultotibiisi

    _ lll 4

    -680
    >_LI'BER ,'SEXTVS
    regio nomine Fide'm'fupplices Prasliateiubetq ( tales Qulluia
    mercatoribus magillratuum c extrema: conditionis .hominibustribu.

    antur,necduces,nec_comites, at ne barones quidem'line contumclii

    fupplices ad genna turpiHimorumhominum aduoluipoterunt, neef;


    pollint,velint. Atque hede xrar'i difputaia lintlt quoniam rei num
    mari cognitio proxim fequitu! rarij caufam.,cnfcqucnseli :

    ea quoque dilleramus.

    .i @ugmgfgm'/ue legales' nummmlm ;


    fml .

    P. i i i.

    } I_n i l-irmillimquazq'u'e Rerumpublicarum munimenta c6


    ~
    v 155655221 hummariae urationon tantum vtili,fed etiam
    ciuitatibus tantopere'necellaria videtur, vt fine ea commode
    . ` " conliltere non pollint: 8c quo maior necellitas elheo magia
    nuinmorvumdeprauationi profpicidum : cum ea res incredibileallcnt
    vniueis lingulis detrimentuni.At non mod c_orrumpi monetaled
    imutati quidem potell line incommodo ciuitatis:quoniam mutatio

    pretij ac materia: numilniatumenfus etiam bonorum cuiufqucdu

    bitationem allernquo lit vt nemo quantum in bonis habeat,conlliiucrc


    ollit.incerta conuenta,qu verfantur in focietatibus,tutclis,
    liduciis,mandatis,rebus emptis, venditis,condutis,locatis,quibusvirrC

    focietas continetur: incerti reditus,vetigalia , tributazdenique

    pla: ac prmia quae legibus 8e iudicibus irrogantut,incerta funtfutuit'


    oflrem serarij opes,ac multa tum in publicis,tum in priuatis rebusii

    tionibfque
    tidiani Tribuniplebis
    dubia ac editflum
    fu fpenfa fore
    , quinecelle
    cum deell.
    collegarun
    argumento
    fententiaviiof
    lit illius
    riati pretium certum indita pna Romae conllituill'et, tantum libia

    olleritati glori peperit,vt ei vicis omnibus Qatuae dicartur,


    thus cerei accenderentur.cert qxuidem Mullins ait nemin vnqu

    multitudini propter icl vn fuilfe atior'. quo intelligitur ni'imisz`


    principe ipfo lege Sc autoritate publica corruptis, quanta erniciesatl
    Rpublicam peruentura fit. (liramqua rincipi non ma islicetiinpiq-D
    ba numifmata cudere,qum occere,quamgraniznec a iure gentium,

    quo quidem auri c argenti prtium conllitutum ell, difcedere : niit

    i gft/Wei?2.5, princeps appellarimalit:quodlpaiipota Philippo Belloregilnn

    gis nomen ac fplendorem amittere , ac falla: moneta: frabricatorqum

    lz y; if Qflv)

    coru rn probro datum elbquod primus inter principes nollros quantum


    quidem intelligo , numifmata gorrupillet, ac dimidiarn zrispartemr;

    trento mifctiillet: vnde frequentes in tota Gallia tumultus.euius faif


    regem fer pnituilfet, ac nu mmos prillin bonitati tellituilletdylg
    uic lilium ad monuit , ne deinceps adulterari numifmata patereturNt
    /'-

    nevero [gaius mi. Aragonum vllam diripiendi regis Balearum


    prnbabilem caufam arripuifle dicitur , quam quod numifmattim preti:

    : ac deteriora fecilletztamctli regesipfi Arragonenlcs eotlem


    f

    vino

    i
    l
    ,s
    l.

    "

    DE RPVBLICA.
    Si
    'vitio laboraffe fernnrur : cum Iunocentij tti. Pontificis Max. interdi'lis
    t

    numifmatalegitimo pondere ieuiora facere prohibeantur : llincreges :EIQP-gfl


    Ara onu@ more maioribus accepto cm Imperij (acris initiantur, www
    tirant: [le autiqua: moneta: leges minime violaturos. At non _fatis eli: iinltllgf
    his verbis iu iurandum Concipi, nii prius nurnmorum pretium ac pon'- }.

    duslegitime fit cfiitutumc ita coniturumyt nec principesmec fub- ma'

    ditinummos deprauare f1 velint,poflint.im robis autem voltlntasnuil


    quam defutura di, quandin metalla ex quibus mitm-"mos con Hari opor'
    tet, mifcebunturmam ex ea metallorurn confuion'e pecuniaium corru'

    ptoribusdeprauandorum numifmatum materia fernpitetna datur. et


    B enim naturaipfa ferrenon potefi,vt metallum fimplex alterius loco fub
    ituarur : propter metallorum uaturas cplorefgnitu, v_glumine,pgiide=
    re plurimurn inter fe diferepantes.Oamobrem Taciti Auguth legem *l
    t renouari neceffe efi:qua omnem omnino metallorum confufion pro# ' '
    i hibuit,indi6ta capitalipna. itl autem qu in argento fatto atque infe#
    i to caueri oportet'ed a metallis excipienda aeris 8e vtriufque plum

    L'

    .fyi

    bi miliura,vnde(_3rnpana, t_i_ntinabula tormenta bellica vereribu

    inulitata conflantur. In cteris omnibus interdito locum elfe oportet,


    non tantm in nummis cudendis, verumetiam in omniargenteaaure

    l'

    quefupelletftilen qua tam multa peccantur,vt quid maxime non facil

    t'

    dicipoilit. 6c quia materiam fazpe fuperat opus ipfum, probatio diicili-

    Y.

    m eri poteitin quo /rchirliedeipfe ingeniolifiimus homo fuafpe 6c' JFM


    l commento fraudatus eit:(neque enim Ijeraclii lapidisvfus plan cogni--ffmtcf'fggtjif
    i

    tus etat) cum eius autil-icis qui coronam auream lIiieronis regis confia

    uerat,futtum deprehendereiine operis detrimento iuberetur.vnam au;


    rimaliam,altctam argenti ciufdem pondcrls in vas aqua plenum vicif-v
    lim immetlituc ex aqua efufavtriufque maii'ae,volurninis auri c argti

    proportione vtcque intelleta vas rurfurn aqua repleuit, Se in eo coro


    ` Bx
    namaurea
    immerfit,
    vnde.
    aqua:
    quinfefe
    ex argentea
    malla, plufquam
    ei'aufum
    elifminus
    ex quo
    iudicar'e
    poile putauitquantum
    auri

    , ~

    A l n,

    ex ipfa corona detrat'um effet: quintarn fcilicet pattern'.l fed iu'dicium il


    lud fallax etat: quia pofuit miiuram ex argento puro fuiITe, em ramen
    D :Eris cargenti miliura fimul cum auro fpillime etiam inuitis auriHCi#

    bus fieri folearmsenimnon folum vtilius eitauro mifccreweru'metiani j@


    auri colorem reddit magis viuidum ac fpendore clariorem : argentuni
    ver auri colorem eflicit pallidioremili: autem voluminis argenti :

    ris tantum diferimen quantum . xt. ita lit vt duabus partis'

    bus atgti malla eiufd ponderis minus aqu effundat,quam :irrisqud


    fi coron' niftura fuit ex re 8c argento , cette iudicari nullo modo po.

    tuit, quantum auri ab opifice detratiurril effet,- nili plan intelliger'et'ur

    quant vttiufque metalli auto fuietac tametfi penitus id per


    cept effet, errore ram peccare nece,ch in aqua? menfuta , vt p'deris
    ac voluminis me'tallor proportio eliciatut. Cette quid Ijerac in }:

    de fubtilius argentari] nummularij vttur quam' veteres :


    di, quiquantum xtis aut argenti auro'admifceatur , ex lapide

    ,t

    682.

    LIBE'R

    SEXTVS

    Percipere pollit.At improb aurices queri folent 8: antea quelli

    fu nt,atire_a vafaline iatura conllari non Polic ex auto, cuiad furnQO

    4311110 m@- `bonitatem duo tantum ceratia delint, etiamfi ceratij cuarta pars lege 'f
    liritngifci i.Francorum regis detrimento tribuatur: ac egibus negleis
    auto fextam,interdum quintam azris argentve pattern admifcent : quo

    111 vt quae vulgo putatur aurea fu 111 ceratia quinque delingqu in

    malla librarum xxi 11 1. quinque libras artis cum auto confui efliciunt.
    decurfu ver temporis nummi ex eiufmodiauro conflantur adulterini.

    (Llamobrem necelle eandem in auro fato 8: 1111& 111 nii


    mis auri Proportionem 8: 2111110111 111111111 legibus feruar.
    Aurum autemirgentm-ve ita 'expurgaric excoquiNt fimplex 1118: B
    0111013 ac 1111111:1 Purummegant au riliees Plerique (quanquamad
    hue (ub indice lis :)8: vt puriflimum reddaturfine graui ramen (111116
    dio non . quinetiam auri optimi puritaa~ noflris qu I-lifpano

    rum legibus denitur ceratiorum 1.8: clodrantis ceratij,cum detri


    mento partis otau creatij vnius: id elhaurum eiufmodi,cuius malla 11

    fuerit (3 1 1 . 1111111115 Partes auri delintargenti vero Parilienlis bo


    nitas Omnium laudatiflima ptitatui:quippe quadrageima fexta Pars tan
    tum ris 11111 elzargento ~liliffpanico optimo { 111011 fexta.Vt
    _ igltur certa lit acperpetuaauri tarUenti proportio fine iatfuramecele

    b.

    t,
    legibus caueri,vt vtriulque metalli 1111111 quabilis 111,111111111 1111111

    mis,tum in fupelletile, partis fcilicet vigeiim quartzqua ratione auri 'C


    &va'rgentimateria tum ad nummos, tum ad vafa conllanda fatis folida
    futura : qu 11 [1111101 111,21111 quatitui', aut fenfim vfu deteritur. Cum
    gutem auri ad argentum ratio toto fer tetrarum orbe duodecupla 111:

    vtiliflimum eritvtriufque metallinummos eiufclem ponders cudere:


    modo ne libra in pauciores xr 1 1 t.nummos diuidaturzvnciales enim au

    rei,qun_les in Lu Htaniac argentei quales in Germania feriuntur , facile

    corrumpi Poffunt: necdeprauatio {c__jione aut Iieraclio lapide percipi


    tur: quoniarn` circularis portio exterior qua bonitatis Periculu 111111, ex
    auto argentve puro elle poteitnterior'a ver corrupta,vtfpilf1me de

    rehenfum . fcilius etiam deprauantur bilibres nummi,vt 21111653

    llogabalic quos Imperator Grcor T_iberius belales cudi 1111111, qua- D


    _les quinquaginta @bilderico Prancorum regi dono dedit.Licebit` igitur
    libram/vtriufque met-alliprimumin nummos 111111111 1 vt.
    tum in etiam in Lxx'ih 111 xcvx. aut etiam fubti
    liusdiuidere: ac duodecim argenteos aureo nummo eiufdem Ponderis

    ac gur commutare: vt JOalisargenteus Hifpanorum qui ferl drach;


    malis elhaureum nummum Prcorum quat Pderemc propterea duo

    decim argentei aureo nummo 0011111111121111111.(11111111111111',01 quo


    rninusomnes argentei nurnmi aureis pondere lint aequales? cur item
    iufclem ponderis vtriufque metalli eodem diuerfi ponderis (11111111111 cha
    ratere non ferientur? cur n erit eadem vtriufquemetalli analogia? hoc
    fiat,quocl
    8: facileomnibus
    8: aliquando
    fututum,Dillimilium
    omnis deprauando
    111111
    nummorur
    Ocalio
    PrriPiatur-.
    autem
    Ponde

    7583

    pondetumfnummos dillimili charactere Gignari oportet ,ne imperiti aa


    gliicifin ommutaftionen-morum qui pondere acpretio non multum
    dileruntgfalli pollinttvt 'in regalibusHilpanorum 18e in argenteis num_

    mis enrici
    1 i 1.li:'Francorumregis
    eiufdem characteristperiti
    12;
    buntur.'
    (mod
    librat'ril in xc v1. nummos
    diui'damus; 'argenti
    quidem
    drachma lingulorum' e'xiliet qualis fuit'Atti'cot'u m '_c Meiuza
    rum,qui proxime ad regalem Hilpanicum accedit:denarioRomano .
    bus fcripulis minors'I qilia-feptem denarii Romanorum perinde vt 00:0
    drachmAttica: vneiamwconliituuntsnps 'grollum appellarrius quali:
    fuit maiotum zetate grgllu's Turrinenlis argenti optimi rega
    _T__ q

    A.

    ___

    B lis,id eli cui tantu m vigelima quartapars ad purillirrii argenti bonitate'rn


    deelletzEt quoniam nullus etat ea aeratefiiurnmusangteus materia: bo#i
    nitatenolira drachma feu grollo Tutorien-li fuprior,etiam populi
    timiin'fdetibus 8: rationibus contraheii'dis eo nummorum genere vg
    tebanturzvr in eo fdere quod I_5_e_r_r_iar_e`sicminotibusfpagis Heluetior
    percullerunt,grollo Turonenli liipendium peditis diurnurn
    Attica dra'chma Grcis , vt eli apud `I_"p'llncert :veldena'rius
    ` Romanis vt eli apud T_acitumgdiurnum fuit peditis fiipendium,fZ etiam
    qgulii princi atu :ac fereopilicume ruliicotum'operl -diurntanti

    a: imanturin ( literis 5 . Iain eriirriptitiem - - r - 'wf


    fus eli ( tametli non `line Grcoru'm ae 'Latinorur laplus grif'gjngj

    C ellen) qui minam librae'drachm denari qualequlleputauit.tamet ggg:


    Y
    i.

    enim vncia vbique tequalisellet', fuiti'ra'men-draclimalAbrita pars frimiiig om?

    otaua, denarius vero leptitna: -cumlibraeapertfdenanitos fii-xfxaiiii'r. '


    ' mina ramen centi] micltac'hrnas aeqlia'bat.I insfver'tqmpo-iiibusiblcredi

    bilis apudornnes populo'sflibrae &~vncia`varietas vbr'in'


    dem Imipcrio-inl'inita funtp'rop genera'librar. Vt eiiirn pau'eatiefm'ull

    tis,`centu m librae Patilienf'es . ell-iciunt c' thibns,ll?ilidniagi


    96. , Tololm.Mallilin-5. Geneu'89ernetiis 1651.1 t 'Genti'ab

    {ibase-984 Londinizo9.' 1'@arilienlibns'eum-irgentiiienibus :

    tinis conuenititern Bernatibus,Ballilibus,= urembtiiigfibus fau-Fiati!


    cofutdifenlibusinter le; rurfum Tololatibus, Monipelienlibqs {
    D' nionenlibus eongruunt eadem pondera. At tiam'Turoneris prouin
    cia libram haber Parilienlibus leuiotemsnbm quindeeimvncifPatiHenL
    fes lxdecit'n elliciuntlTuronenfes; inIQrientefc Aliliba nonft'nino'rlt

    certer'naior eli ponderum' dillimilitiido."feritum enim rdt'uli Thelfalo'


    nicenles efli'ciunt 91; libras Parilien'les. -to'ftidem roruflii 'Damalceni libras

    Parilienfeseonliituun'tqaocentum ytattili Syria'ciflibras'rffarienfes 5054


    6C l4.vncias pendtentumlibrx in'Arcbipelafgo libras Parilienfesconl
    Rituuntb." in'oris Afti'cni pondo eonipleturtur eentun1~PariGen2 ~ ' ;

    in Alia 'minore centum rotuli Parilierrlesllibras 123.18: lvneias q-uaruo'r'f


    eon'liituunt . lleuillima libra' eli Neapolitgna 2 _quoniamfeenrum libra; y '
    Neapolitanae qilaiii'o'rari'tum ac leptugbinra' ParilienlesfpnduntliAt i '
    quibufdam' in oppidis ' pro rerum
    que:vaneuntvarietate5ebnliituuntur. Q_lanum 'Affrie- oppidutn quai

    _4

    sex'rvs;l

    tuor habet pdera varietate diferepantia quorum grauiffimum quo


    :es appenditurzquippe cent pon o efiiciunt :18, ' Parifienf. id vero quo
    fpecies 8: aromata veneunt,aliquanto leuius : centum enim pondo

    conflituunt libras Parifienfes 151. i. tertium quo triticum 8: cera pendi


    let,cuius ponderis centum efiiciunt Parifienfes libras n.1.leuiflimum de

    nique quo xilum a penditur: cuius ponderis centum libr conflituunt


    182. libras Parifien es. Sed omnis illa vari'etas ac difcrepantia ponderum
    conciliari facil in nummis , fi 'eodem pondere 8: charatcre aurei

    8: argentei eadem miflur proportione feritur: cum vbique fer terra


    i

    rum duodecupla fit auri ad argentum proportio, vt f'uperis diximus.

    } fs.
    "-

    Hiagitium iuri derogari non debet ,Inec'pinceps fine fui no- B


    minis acfama: iatura ius illud opulorum omnium communeperum
    pere poteflpriuati ver ac pub ici nummotum corruptores fublata illa
    \

    quam dixi metallorum confiifione,fimul concidant neceer : uia ne

    mo tam fiupidus ; fit, qui fraudem oculiys, auribus , tac-iu dlenique

    ipfo non facile percipiat, 8: quidem fine Ijeraclio lapidefme f_ornaceJi


    ne QiloJine @tionct quoniam argenti pars minima quque pretiofa
    , ad plebis vtilitates 8: commoda tertium nummorurn genus ex rre

    f \ f1

    f f',

    f4 WM

    puro aut fabricari oportet aut certe argenti vnciam non modo in duas
    femuncias diuidere neceer e'rit, fed etiam in tres duellas , quatuor ficili
    cos , fextulas , 8 dtachmas, '18 tremiffes, 2.4 , 48 obolos,96
    miobolos,i4r filiquas,g7& grana: vt tenues vilifIimaququefriuolafa- C

    cilius coemere fibipofiint. Cum enim An lisirfgina non ita pridem


    _strofa numifmata .fufluliffet, ex argento atis puro mimos cudi iufiitfed

    `cum libram infcripulaac femifcripula non fatis fubtiliter diuififfet , te


    nuibus ademptum commerciurn rerum viliorum: nec egentibus tari

    ta benignitate ac- facilita'te'fuccurri pqtefl,.qum fi fubtiliores nummos

    , _ ???

    lf

    eucliI iufiilfet.- At Renatus Andiu mac Lothariqgorum dux vnciam arge'.


    l

    11 nummos (, quos Andegauen es a pellant, ne cui uam


    l

    deeffet aut mercandi, aut-egentibus largiendi faculias . O\uod etfi(labo~


    riofum monetalibus videtur,vtilius tamen quam ex re nummos fes
    riregtum quia nullum metalli genus citius' :rre rubiginem contrahit:tum
    etiam quod ris vbique ac fuit pretium incertum. debet au- D
    tem ratio num maria fibi confiare ,nec vlla temporum aut locoru'm va
    mutati; dque maxime propteriura commerciorum populis o#

    mnibus interfe com munia. Nam Pu nico bello argenti ratio ac

    tio-fuit pondovnius ad 84o ris. at Senatus _decreto vt inopi ciuitatis


    confulereturpgr_etium.ris magna fui parte deminutum :8: cum dena
    rius argenteusantea decem afiibus reis qui tum librales etant , ftima.q
    ..... retur,momento~fexdecim affibus eiufdem ponderis ftirnari -

    Re; librale pondus afiis dimidia ponderis parte imminutum :


    . usgs / duplo maius fuerit quam ante legem Papiriam ' ex~

    d " gitjffcr : pfketiam as illud femilibralc rurfus dimidia ponderis parte mii
    nui placuit,ac denarium argenteum decem-aflibus eius ponderis fiima
    ri; quia rationeargenti pondo no ris quabar : quale nunc [

    ra

    DE R E P VB L I A.
    -fj
    serate iii Ciallia fete vfurparividemu's . At in GermalliiLqiie'rnei
    >taillis omnibus prrerq'uam auroabufndt , vilius-'aefli'in aturzncqueenim
    tantum fupellex magna fui xparte' refabricat'ur'; v'er'umetiam ite'mpl

    i la multis locis aire teguntur.in Hifpa'nia'rarius eilt,in Erica vero rari'if


    mum :fac Proptereazmult'qum in Europa caritis 'i-lirriatu`r'.'f7:i'c~it'igi`

    illa ,'quomirius'airi's materia rei nmariae idonea

    videatur.. Hcocciir-retialiquisgrgcntum etiamquibus locis'abundat

    vilius limari..namieo fdere quod ell cum toli's ,vno capite


    auri libri'rieem argeilibris llimatur 9 : at lege (___ftantini"I au'ri libr 91k??- .

    ~ek`quatur a'rgti libris i4 quia legiilator folidosfquinque au reos' (1021- ..3


    _1 feptuaaginta duos habiiit libra Romana, argenti ilimauitznt

    ~v_ciroclimdircuplai,t : Aell vbiqu ratio:l nec auri 'adquuiloheslinopia,

    '

    "

    nec-argenti copiaifacirt vt hoc vilius , autill'ud mult tiariu's 'eetw


    vPontifex. uidem Romanasaurmum'argntifcufidiorihfc
    merakontilicali aurilibram flimau argenti libris n :- ; ac

    nu mmularij autum' potis quam m (pe lucri-Rom'a'minferriiei;


    rent'.. Qamquam

    -- f

    mille 8c qluingentianni labuntur,'cu~m'a'der'ri 56; fwmf

    r : his temporibus.Scribitenimljgodotusauri'pond argenti


    libris 'tredecim :lequatumA fuifl'ec in'Pandecis* ligbrtorum aur-inui'fni s in ;
    _m,ue,afgenteis :_y: azllimaturquot vtcm Hebris aurea : '

    gemeis duplograuiora fuerint , Ituri ad argan tu m cafravio firent-'quae ell: &


    C . 11.7 lgfaiufm item legibusauri ad .argentiimrario planlef'u'it

    du'odecpla'. nam llat'eraricus aureus vncialis agfeliti po'n'db irilirn'ai


    batur,v_tell Illucem.' quinetiam uguii temporibusfretl'ndor

    feandem habuit auri adargen'tu m llimationem ',fqurun'c Rom'agferel


    btrgapro Ateren iu'fiitiani laqdauitiivtz

    u' udillllniiui.

    Lxl'quibm 31112; qufom tismite'afb

    X argemieiinat'ionemzaurqu'dcm fpretious- aber'i 'GfanL


    Atii'lQ luxu omnixauro
    { .ctiamvlyl-_artialis-@fan irrileviraurofcacanterriitwill

    /s

    '_ f

    : fatis etat auream habferefqpelleilemnili auream" uo' ( ~


    11911- dillinam.: Qty 1V-e 'a t

    '

    `l

    milliesin extru'cando:11:5lrziliitamdiofCzrpiroliofifiL

    \ fmPfitA ri

    a ver comes AugufltiJantht-:umrqs itema'uroftexit;

    , ; que { mille rac'fexctosarnpliuslztnribs '- i uidem


    rubigine,templum _ver biniu'ria clic ruina-'fertiatiit.c ni ies inl
    aut-.1mm fuill'atnldernrubigine cxefum itnbresadmilift.1Cerrf" 1511
    m iiipcllellcmauream / lex diuina iubet,ferendum elle
    fedaiirertfvaiyeifiiomatacublliarlibros etiam'nephippia in ritirata#
    _bique videridiomirium fiiri'oforumidfaniairircoarguitzquam nili princi;
    Pes feuerilimis Aljegibus coercearit , auti-noniiiodo'ririratem (ed in

    -'

    "

    piam vbique (: `fore needle-ell: :cum in rebusl inaurin'dis _alli-,Jm/ff'


    dua , 8c quidem perpetua Hat auri ialuraqua de ne popul-us'nnfierapud

    "

    principem in comitiis Blfenfigrauiter quelus ell'. At tamexli argen


    ti copia tuiiijnluropa, turni!) Aflrica,tum in Qccidentis rcgionibiis
    '
    mm m

    _
    .

    686

    LIBERSEXTJVS

    maxima (it,ne.c magna Gatargti ;


    dixi,.vbi C(litue,
    fer libinummque
    .
    quoquevmiulilug
    metalli
    aureieiufd'emponderisiac
    figura fumar.

    foriantur: exceptis ininutiiiimiis-.argent-inummis ad


    bleua-ndam , in aurofn eneifenonerignemini dubium Ie
    potefi,quin Perpetua ac Iiabilis ratio :uummariafntnra iitcab omni df.
    Prauati'one tu taz-quod minime fperafndu -.

    5a auri 8: argentiferemusquamquam miiiuram nummorumomnmm

    .intquabilem vbique videmus , prterquam in If'Iifpziniauzelegging


    ' fI `ntiifmata.vlque'ad4
    matias accuratiiime .
    In hoc 'quidem Imperio auri 8: argentinu
    i BelliacratemPuriifmrrafueriinrptimushicdi
    ; nuo 1300.

    (midiam artis part/em mi cuit argento l. .ac plir :

    nvm
    l? .wz

    : bonitatj fuifet , centefi'nio tamen'ac vigfimo


    genteiilummMim-ertiam argenti partemhabuerunt . .Carolus varier

    4 tino 1430.

    neunte Imperio@de rebus afliirisanumifmata angenti'optimivt po


    puli initet,.cud iuiiit * . fed extremis fer []
    gentcs nuvmmos .labefatauit , cum deteriores qum.Ph__i_l_ippusBcllus
    audi iuiiirilet. doincnps enim argenrea nu mifmata minui cperunr,non
    ,tamu m materiebohitatefed etiam pondere ipfozqu os enim {oliclosFi

    anno .

    cifculs Cudi mandauit ,non tantum fu perioribus leuiores , verum


    etiammulto deteriores fuiffe v-idemus :quippe qui duas ampliuspartcs

    _ris haberent,tortia pars non tota ex argento conabat. deteriotemuc


    men [olidumcudit _II_e1ricus {iliuszdeterrimumsrolus r x.fcilicetdimi

    _da fete parte quam auus : admifiis etiam duabus ris partim,
    yt argenti tertiararitum ,pars rearetld quidem finitimorum principii

    .exemplo `qu.afirleoefiit'ate fecilie videmus,


    Prfertimljfliuetimum, G_rmanorufmc {gigantiqu cum argcntci
    niumifmata noris' .deteriora (amper (, nolh'os homines ciuit:`
    itesnummis argenteis fpoliabantf, Nt ex iis'fuosconlarent 3 clad nos [u:

    pugimifmata commerciorum necelitate rradt'cerentf-Inde Populonim


    grauesaefrequ entes querel,quod nummoruniperrutationemi
    i

    :.xt'

    rnrciis in eundis tata cierrimrafcrant, atqu e ij-Potiliimm,quitnun

    maria proptermetallor confufion ad intelligenti'difiicilicaperenonll


    Polfuntftaudis origo inde manat,qu ]5_;&,
    K -

    ./

    Qbfc'urior efiicere conarurnmediclq'uileui ima qu aque'medicam

    ___

    ta literis obfcuriiiimis Gothorum, verbis>qu`ibufd , cuiulinotll

    ` ,
    cet ateam medicorumzita m onetales'Prefeti ae magiftratusno

    oqueilelirem :per clatiliima tenebrisplufquatn Q_illlm'


    Yrii'skilcura'runtinani eumffacildici powilfet ,i -
    x r r i i'. cui dulibrlris argentveadmiita: {intzaut breuis , aut cu
    ius du odecima pardrea aum argentea lit, aurum :x x1 rieeratior dife
    maluerunt: cu m ite m' aigenteos nummos media fui parte reosditt
    liceret,:rrgentu rn appellatth fex denariorummondere trim

    `ve d_enariorum , iiimatione quinde'cim denariorum: vteodem vcr

    DE -RE.P~V~BLI.C.

    '68j

    bo'materiaivm,'pondu'saic'pretium repugnante rerum natura 'ligni


    carentycunf) autem p'e'rfpi'cu ldicifpotuiifet argenti libramin nummos
    oogintadit1idi:nmos ( folidorum dicere malu'euir'.y '-Rurfus mol
    netarum genus lic diuiduntwt quoddam fiabile litzqufo'dd'am varium ac
    niobileztetiiim 6e imatrinariumzcum ramen nibil in re nurnma

    {labile 'dici : z 8e'ab-illa-'q uam `dixi metallorurn `>confuI'fxone labcs


    omnis proficifcatur. Numnit|senim'i_tlottim omniumac''iculorum

    communis, quemlduca'tu m monetam fimagihariam appellant, verifii


    mus era't aureus anilnntiiii folidus, eiu'fdem ponderis ae pretij cum
    Angelico Angler-umgtMedino Alfrieanomuftlm perial'i Belgaru m :cu

    ius ponderis fex'vncia capiglibrav'er duos &'feptuaginta : huius 1foliL Sd-lnuefkfcq

    di plenafunt'leges G_rIcorum,f\lemanorum,igppariorum,l._nglorum, mgm '


    lrancorurn ,'alior'um , :' tiem" maiores noiitri auleum

    folidum apppcllabant' : nollri ad aureum 'ridi'cialedetofferuntnl


    In his ramen legibus quas modo dixi-,multiplex eflacya-ria folidorum

    fignilicatio, ac pretia diuerfa. Ineptiiiim ver noilIr-i moine-tales; qui


    non itapridem aureis noli-ris folidis- charaerem 'Solisfiinpi'eflerunt`:
    quali folidus- fole diceretur. foiidumaut'cm lex appellati quia ex auro


    8%'de

    purilimo ciiaretur. nihil efr enim invniuerfa rerum natura quicquam /?


    au ro folidiusv aut magis compa'tum c cum ctera omnia corpora yacui- '
    tates quafdam habeant inanes. Et quemadmodum aure usnummus u-

    .C gulli principatu , eodem pon'de're que llat'er-tticus,qu'o~1hilippeus,

    ` quoofe'us'Anglicuswmesdidrachrni,)fub occafuIm lmperij Romani

    fpauIlaItim imminui'coe'pit-monetalium capitali' fraude, qu'o'ufque tem

    . poribus C_gnilantini terItia p'nderis' parteantiquo leu'IiIoreilet: lic aure


    us ConitantiniI-folidus qualis eli- AnglorumfAngelicusf, maioribus no_

    {lris viitatijiiimus paulatim Apondere .'tnitiutus eflua'ceflmper" minuittir


    Prfetorurn'monetaliumfurtis ac rapinisiquem eniImaure'vererem
    " drachrna-m pendit aidem'Qarioiquinwiege-duobus [
    u is minutu's eilfeius 'ponderis Franci aurei tuin# eqnite's

    pedires, efadem tamn bonitate quaye-t'eres eiqudern ponderis culi'funt


    lidifurg'nidiones.'linc_ad @teli v r t i .regis Imperiumfau reus 'tribus

    D fcripul'isantiquo'leuiort ceratij dodfraInte'Ideterior paulatim cufusA cil'.


    ac 'tamtfiFranci'feus -maior pondere acbo'nitaie meIlioresl (ignari volu'

    ; iiu'ncfa-men leuiores fcripulo , lle ceratijfern'iffe deterio'resfer'iun'.


    iur; : ciuitatcsfeneroru m ,^ inq-uarn ~,' :
    ' aureos nummos,qubs'dut`:atos appel~iaIirt,t-Elifpani
    ipli vna 8c eadem'lege ponderis a'cbonitaris,quartagiriqameratifparl

    te ab aur'o puriiiimonribfque fcribulis drnclimali'pnd'er'g perculleiI .


    runt,quue'adfCarolum 'vi Iiiiperatoremi'ls enim anriMIbixt-raluneos
    Hifpanos duobus fer ceratiis deteriorrltA quatuor { !

    di quo duodeci-ma pars librari,l { il


    ris'argentve auto ypublica legeImifceri c'inftt.extem'llofeifutatesomnes
    ac principestali, eadem lege nummos iliqua`tae1fgruiores eudi'
    .
    t
    1

    '

    .
    '
    l
    .
    :i .' .
    .
    iuffcruntJ
    `Pontifex
    ipfe
    Romanus
    Paulus
    unperntciofn
    caztei'is
    om
    ` '

    [11

    2.

    f.

    Linens-EXTVS

    nibus prbuit exem plum. Is enim auteu-rn lRo manum omniu-m deteri
    timurn ac leuiilimum fub Parneiioi'um {Icmmate (ignanitzquippe duo
    bus cerariis ac femiffe ab auto puriilimo diilantemc duobus icribulis

    folito pondere leuior. deinde Parnefius Catdinalis cum Aucnione P


    tiiicisLegatus ellendcterius in eo fe geiIit quam auus ipfczquippe aureos
    cuditauo deteriores ac leuiotes. Quo factum vt publici corruptores

    ac monctales Prfecti , finitimarum ciuitatum proba riumifmata vndi


    que coata cortumperent , ac deterrima quque ferirent. Et quoniam
    acutius anti quam argenti pretium intueinur,8cargentum quam au rum
    'deprauare facilius fraus etiam obfcurior,fpiiiime fit vt argentei num
    . .mi quo fum puriores,eo rarius repetiantur: propterea quod ex optimis

    detertimos conflare publica iinitimarum ciuitatum lege licer. tegales


    Hifpani 'argenteorum numifmatum optimi vndique conqu'ituntur
    llgis 8: (j_cmaniswt vnciales ac femunciales nummos publica 1111610

    tirate fetiant: quos . regalibus duodecima fet bonitatis parte abeife


    .51 Lucetnates,Solati1rij,Vnderualdfes, ex nofris .

    .t 'fai `'n
    :f/i

    ' fuos conlarefolentrisfet duodecima parte admifta. leuiotes funt


    etiam capitoiiibus Francorum.etenirn bonitatis ac ponderis rationibus
    fubdutis , Francorum capitonibus deteriores (unt duobus _fer aflibus.

    Zdugmgi: qua: quod iibtilius nobis libro 7 fingulati difputata funt,omitto.P_r_i


    .
    cipum quidem fer Omnium legibus feueriilim cauetur, ne aurum

    8: atgentum extra fines Imperij cuiufque eueliatur. fed nunquam obti-


    neri poterit vt legibus parcatiir,quandiu comm ercia cum {initimis po

    pulis, vti neiceffeeiidtiteniedent.l Capitales etiam ab aurificibus fraudes


    manare
    folentzquas
    omnesperfequaininitus
    fimznec
    ramen vllis
    le~
    gibus caueri
    poil'unthi
    1 ea .quam Idixi ratione femel
    in Republica
    con

    It'itutazvt fcilicet
    altizntinumifmata
    uabili proportio
    Mv
    f ._ _ -___
    __-.
    ne ac po ridere feriantur,

    a ut i 1 mis quarta 8: vige ima parte tantum

    dient : necautii-icibus ab ea _ege difcedere liceat. ita fier vt argentea fw


    pellex atgenteis , aurea aureis :equo pondete coemantut a; permutenf
    tur,nec quicquam venditori peteat prter opus; Sicenim Vetere maiol

    tum prouetbio dici folebat,argentea fnpellecile 111111116


    .

    p dfff'n

    ditori petite praeter opusI, cm autiiici vendetetur. cur non idem quod D
    ante trecentos annos inJQallia factum quod etiamnum in; Hilpania
    fieri videmus, coniimili exemplo faciemus at 1 aurificesfub ope

    ris fpecie fraudem emptoribus faciu nt: ac viliflimo pretio emu-nt : quod
    mu carius diittahere poiiint : fublata vero auti,ris 8: argenti confu

    iionefraudes- cu ellifnccefie . 6`1611 etiam monetale,]uod


    -Lino-pes g-.rafui fubdimrilmncommodo de nummotum pretio etre.
    gimmllit Potins eo nomine vectigal nouum, tum etiam ad moneta

    hum mercedem im perari :equiuseilzwt olim 11$8: non


    ita pridem I_gl'ni reges ianxetunt , vt nummotum vis ac potefas 11131

    queiit eadem (ineivllo petinutationis nummotum detrimento. Et quo


    niam ab iis quiautotgentfo, atte Handoferiundo periiciuntur,pe{tis pre
    cipu manat c_que latiiIim perl omnes Imperi; ptouincias gtalfatur,
    _'

    i .4

    111121111

    --J

    .DE'RBPVBLWIACA

    685
    ,
    vnam tantum nummorum oicitiam in eodem Imperio _conilitui .e- [[414 M4/f '14 9.1M
    ceffe cib, 8c in vrbe Omnium , `vrpublice fpetanribus magiitra
    \I
    tibus nummi Nouuniid, opinntfetis monetalibus

    videtipoiiit, prfertini _rinit'ris5qui monetarum >Ofiicitia's babe

    giuri. At _videri debet : inod : Romanosr


    in tanto Imperio vnarri tantum mnetarum loiiici'ria'rri babuiiie'Jcilicet
    d

    Iunonis _templumnrtquOTrefui'ri inbiietales triu

    metallo'rurnuring;

    niieaiifmiitu''a (ignabggi. rasata; M1 giardini

    Tribuiiiflbis itogatieifiidilanitwilitiiipacuita if@ wm@ PF@


    barenti: Late quqque _gatebat

    Erancqriim `C'a'rolo ma

    rege .ettiiin time @Baladeur Gesgiqli sits:


    rius t accuratiusliii'r'nmi fabricattur atiprobare'riturpuikea
    Oiiicina's plures habere ,procula principe metalla
    c '

    'quoque dspfaui tnit i his, Eff .Si


    Romanos limplicia numiimata , abriqife; ectairien _

    nummos
    definire eorum
    we lwidergjxfiappa:
    ,encraifde ;
    mus id
    ! 'tantafuit
    taritas, , ;,
    cienbuii'trijllicitiijeii
    CEI u'
    turzcuniati 'quifque metallorum

    virilit

    pon _ us tenebatzne` tafepfrius numrrii,eorrumpi cmperuiit,quam


    .
    tallorum confuiioriem vritcipes ; inuexiiientggtMarcoptof;

    nio in Triumuiratu pro ro darunteiiiqiiifd pro ; ? '

    C pillan tutti. ;
    ,Tribune
    plbis fmt sfhtumeliaifittaluiisiiiiiii,sfr'triaat
    fem argentqtnifceri vellenexiqud ,intelligiturargetfpnummsreitiam

    illis. tth'Qtibus, femm# 'Pfilaf' .ill : amiilumbfiiilitf


    aufm _ququ.Puitfirtriittisititifs -

    Ramandtiiiiii . ldmir'
    luth 'risatfgentiatftst.Ceerstnmiitrtns que Gitel 'iitiiriiiar '
    boraatdtttimnte
    reiterati. h' Pottat

    .autres
    .confia rilasstmfitlsfvitrats
    ailti; . . "`
    ''
    risbiisat inermi .iii Prsfidiiiv*
    i . Communie@- tamii. inflict@ ; tgtigai
    D Ii quarta tf .nequefilu #marteler :Qaeda disturtiitatsi
    8: .L'itiiiisffinn

    . . .

    qrstiiioffc .. nummer igaatiffitaai aliter Ptincipibus


    videturqiurosa'c iimplies cilari qplortfetddlquideni eriiicile eli , acta
    etii
    antea
    rit'rii _rioitri partes aiiiurn minutiiiimse
    eeiinarrr
    duodeei
    ;
    Pariffghnt-i'ca'pr,en,iihl19ml,05
    ftudes
    in iis
    quam-

    ' 'l

    plurimx,iie'i'iifqlentj quae minus a , ciiiI potiilimum eiuimodi

    d , peieipifoiem, naar apud ipe rei


    nummatiaikraefefad L_-Iilrieur'n 1_1'. tegem epiitolana'ri feriiioii

    iienfsaccuatudaiies inito ponder:leiiioresgnateriqiie dere-riores

    . accuderent.; der'rimentu'r'in` verpubliumtriginra'iex aiiiurii' iii iiiigulas'


    t-libt iigsrnontt
    '
    fuiii tiernontatjrgluointelligiturin

    iii ininfinita
    a mul:

    [cripta t Aqtialg'rati'i_t,ei`r`,q',i'ileritur de publica calamitate monetalcs Pari

    -=. .=-_

    "690
    9

    @no lss,"

    l.

    151813111

    SXTVS

    tirudine talium 'nummorurn uanta Fabricator, pecula'rusncreclibiln


    luiile. Idem ramen PinatellusaCuria monetaliutn 'accepta poteilare
    cudendorum denatio'rum ac du'plorum , ad olii'einas huius Imperijre

    motilIimas le rece it, procul a` principe, procul lucezac tanrain vimta


    iium numilmat llgnauit , vt rationi'btis-omnibus lubdutisiudicibus
    qultionuin centies fer leitettium depeculat'us'ile comperiatut: net
    ff'.

    i 310%.,

    dubitauit leitertiu m' pellici regae numerate , quaeilagito'iiiii'miliomi.


    n'is'luppli'ciutn quidem dillulit ',' 'ii'onTulIitltamen . ' Htecigiturmta

    ncluiio eitgne in minntiquidemlnumlmisg tri-_etalla 'n'iileerioporterel

    d`ixims duri-i in @Ilia 8: 'Aiicaxum iteminliitiia


    ia , lquid b_beit-'quoninnsidem in'cteris quoque ciui.
    ' perii's lietifpollit? Non dubitoli ` in_t'er lel'cnlpirt,

    t'ii'iiialfa'clidra futura. Et 'mo um' .vereres numtticirui'iiptr-4

    8: ftiliotiern yrielapii ( quoqut


    nobis lacien um 'opinn nam quo nluInrni loiidi'ores fuerin'rxo melius

    11; figurant ; 'uein nummis percui'iis vet'uitate periteirculat'isvei


    ' ~' : figura icr'ctirr'cidlin'on'pioterit ,quinfail cuiqueppatcati

    nec item vllu tri eric-excbzfmleiitis nummor'u detrimentummecittrum


    atqt'i'e'iterum conlate op'o'rtebit :rnieit'ot opiicib'usopuserir:

    nec tantum temporis inaniter'- co'nterendum iiirrioleilillirna erettile.


    ne: momento vis morumbriricuiu` que,loco,
    8: ordine
    conititutexiltet;
    p'oi'tre'm'num trios`
    adulternos
    eilormirt@
    'nemo'
    potert;A
    tutti nietallorutrr
    ea- iit natura,
    'vt corporis
    capacitath

    Voiumineplurimt'rnir inftilediilentiquo'd-I uidem volumen in nummis


    : 'aut cogi poilunt :fcntl:
    ? iiquta iniici'ttt'ilire't'alia,_iiec dillendi nec minui potei.
    { i-'qils' areosmmos tere Earditi'illtofcorrunip'ere volet,

    {-; rioripatietur: qqia corpus ieri's duplo capacius cil,8trt


    'tio' adi aurum cadem'que vnius aida.' 8: :adleptdeciin', qui
    "ci'e'ti vtriulqtre 'mallacapiatufreu'ldem pou'deris: contra ver',li corpus

    ~itt'riul 'ue 'metalli'einldem-am'plitudinisltrmatutfaiiri corpus are duplo


    "grattius'c { lubtilioribus pnderibtrs' alc'nurieris vtarriiit

    ' ad autu'iritatio,y qua: iger' ad 72.9 vt quidemme -


    "'ittauitPrfuxaeu's
    magnus
    ver ating@
    turn ratio ea qua:
    i551 adlectilianoitri`AtcliirriedesJ
    92.9,autltradfnid-eit Anti
    atgntum
    @l
    risvolu mine duplo ler mains auro,iieiuldei ponderisfmilamvui

    ulque metalli conltittiarri us vel aurum let' duplo 'grauius eii't- argent
    li eiuldem' voluminis mailam vtriulque metalli cparemus. Airisitad

    atgentu mtatfio ea lere ue r .ad i i Laut exatillitira-ratione,vt 719


    ad 92.9 nam h'c duo meta lacorpore ac pondereiibi proximalum,-60

    >lore ver diiliiriiliin'a. propis tarrr'en argenturnplumbdaccedir, tum


    pondere,tum'etiam'amplitudine i id plumbum eiuldem'riagnitutli

    nis qua argentum tanto grauius erit argento, quanto numerus xv. ma'
    ior i i i t. vel accuratii'iim' , vt 998 ad : huius volumen
    mains erit vol timine plumbiali'vttiulque malla eiuldem pondetisintet
    `'
    '
    lecon

    DEkE'PVBLICA,

    v _

    'feconfertuni'ed lumburn corrupfor'ibus nummorum inutile eit,p1o~jQIM'/%


    ptetea quod diiiiuitc omnibus metallis facil feiungitur. Stannum ifvava

    quoque admiitum caetera 'metalla quali lethiferum venenum perdit ac


    plane corr-umpit :ac tametii argento colore quamiimilimum videatur;
    'cotporls tamenamplitudine ac pondere difiimilrmum eil : /
    que fete eitratio qu 9 ad x11`1.aut fubtilius oo ad 95.9. Auruni
    I
    vverf 'ad itannum metall'orum Omnium leuiiiimum 8c c_grpore capacii- ; ! .

    1 rationeintid eil quam 18 a'd 4r7`:vel fubtilius '155i

    ad Goo. Ferrum item cbrporis am plit'u'dine 8: pondere ad argentum c~ , 2742"

    teris propias accedit : enim fer vtriufque ea ratio ; ad 4, _vel ac-

    'd

    B curatiiftmvt 6 34 ad 92.9 : fed aliorum miituram ferre.nullo`rnodo

    teit. quinetiam tis dracinii in ferteam fornaceih iniiciat'ur; obiiat


    'quotninus ferrimaterialiq'uari vllom'odo po,iiit,a`c toqtin adutin'cizciiie
    cit. Queritur tamen Plinius corruptor'es'numifmatum argentea lamina

    nummum iitexii'i'e vt putatetur,idque appellabai

    .
    ' 'me 'riulnmum lfnemini Vidiife. pon- r/flfwf'4/f '
    mitten aut corp'oris capacitas fucum "obdutum facil' dete it.aurunl

    man
    S-.f-

    Ver ferru'minationem illam momentodemoriit'rat, cum _ erro


    grauius iit,'q`uant' fenarius nouenari'o fupe'raturza'ut eitaiiiirna ratio
    ne 1551 ad 654.l Poiiremutn cit argenttitn viuum'zquod pondere ac volu-v Wuxrzyff "
    min-'e pro-itinr-'ad acceditzle'uius ramen cit ccapaciue aurozemg

    ?!
    `

    quefer inter feiationernhabentquamadf@ /el accuratiiiirn ift 1158

    ad155'i ( nitrn celeri'im ign'i carpitur; nec alla vi tetinefjpoteit;


    quominus
    eublet ignlus
    pmpiitiiticen
    m. .Auri iler'in8c_reargentilopinorfuiq
    mit irnopafecitgvr
    maiorcsnoitri
    nummatia t__iefet"t':t1l
    togerentur,~vel,quod verius cit, onemlesipii.: nuinm'os {
    unt ( eoru' mffm-in'us apercipei'entu'r: 11Noitfaquidem tat
    hinii-[olcrtiiiima
    ratione 8: quidemnoi-'torm
    homian
    -
    liimul'ac'femel
    `ofrliicu'lati-ii lniza i'ecariaciignarritg
    qui;
    demfprmptiilirncdperum (ed 'ea 'ratio fetta iacet , -;
    I

    n-ummns ponderfisifef; :nee Formanifdiufttxi;


    8:li111'definenvom hitudine an fuGenibu-'smgggrjggg
    'D i'mnlm.- 0331 . numiiiorut tuin gtauiorum
    leuotutn'in'tgrintfriieris diuidi opr'tere liner/lla fra-tioncnumel

    torumia'l'ietea r's incr'efdibilem vtilitatem; turn ad corral'crciou1"_nf;f'.ii_,


    l'itatemau rn adi huintnotiu~mpermutationiemt ii videlicet anti 6,: argen
    ti-,at'que-ade iitpltfbi libra - in Humm-osait, 351,548, 72'.;

    ' 5:

    erik trelutnig in num Guara- 575 :

    , fed aigenti . ver libr partitionurri


    ytliii'iia'a'eitfdraehma'ljsfiilicetin . 96,. Et quoniam n 61,1: 1 2.

    legu in? mutat-'i'o'negaelriz'i nu uerones graue ciuitabusde


    tr'irnentumftefpeiquoque-rebellandicaiionem afferuntgid [etirr'rat
    prtet,qulcui's incomm'oda feratgtur';.Crr_1enitn l'egat'io'r'lc :

    "

    adlcormentus-y ( Blfae- profeus eifem ,' iuiiusium ptinci pe i ' ' e


    tum monetalibtiitgfetis acal_\'_lfa`rcllo rarij Tribuno de te nummara'

    ` '

    m' m' m 47

    iN

    '69u

    LIBER

    SEXTVS

    qua tune gtauillim Refpublica conflitabatur , confiliurn capere , vbi

    breuiter ea qua: fu erisfcripfimus, quqiie " opulari fetmone iampti


    dem a nobis 'gata fuerant,diertuimus`: u mma tamen fuit,nihilv
    tilius fieri poIIe,fedtarn graui morbo nutrimatio Rempubliem vrger'i,

    vt earn medicinam quantumuis faluta'rem, 'diiiicilim latura videretur.


    at nulla medicina tam (u_n't es quam qua: : 'dolore'. Se _quo
    irtaiepifratafeuenes nihil profi-aient : punibus,
    ignes ` cauteria adm'ouerc . At 'paulo intellexi pecula
    toresp'ublieo's intercefliffe,quon`iinus 'ea quie dixi,pub1icalege fanciren
    tura quinetiam argentea numifmata 'deteriora quam antea fignatunt ,

    t ex eo centies fete S ; Neque enim dubito fi zrofa nu- .


    mifmata lege prohibeiitur,aciilc pretio nummulariis dentur,fubdi
    tos iauram non 'z quam prince s pro fe quifque qua

    dam ex parte farciat incommo um pro tantis vtilitati

    buslcuillimum optimo euique debet videri.


    interf/r coidmtionc,( qu gwmqin

    '

    rifiuta (9. mamma [


    ZAP-

    lllls

    t V is ii D v quifque tueri rem familiare' debeat, qui

    ` que initiis familias propagan, quibus etiam moribus,in C


    . .

    ilit'utisi legibus temperarit'quibus modis eiuitates { at

    ` da" ~ ` ` que infiitui quibus au 'eriatque amplificati; quibus' copio


    fiflirnz,flotentifiirnae,beatiilira chique elliei offerinf'ati's uidernfu
    perioribus libris differuiffe videmurt_'refiat illu mode ,vt tri u'alegiti

    marum eiuitatum' g'netibus propfitis -, quae quanquc eomiiipdaaut

    incommoda fequiturbreuier eom'pleianiu'r : fic enim ordtJl ,


    vt optimi cuiufque generis deleum habeam us. Cnmenfirn

    Rcrumpublicarum genera pluragibus'effe non , fiue viii, ; o'

    lmnibus, fiue paucis fumma detutimperandi prohibendi poteflzas; _6c


    cuiufque generis alterum laudabile fit , alterum vitiofum : prudentis
    non tan-tum vitiofa declinare,verumetiam lionelia- diiudicate,v_t in opti D

    mo tandem acquiefeamus . Er quidem miiii .zum tuin' fingula


    confideranti,pernieiofa tyrannis vniusityran'orum qu ' ue multitude
    deterior videtur,
    deterrirna
    plebis
    impotentimafmaximatn
    ,
    quam
    Tulliusfed
    ex omiifi'
    Ariotelis
    fententia,
    tyrannidlquoque
    appellauit . his ramen omnibus .nihil anarchia magis pefiiferum
    cogitaripotfl : qua: necformam. ciuiratis vlm haber ,- C, in quaitnpe

    rare qui pofIit euiquam ,f quique parete velit _impr-rauti , reperiatut ne


    mo i His i itut vitio fis generibus repudiatis laudatarum 'eiuitatum
    optimam equamur` :4 quae qualfque 'fit ,- incommoda euiufque feor

    . fum ab vtilitatibus feiungarri , vt quid expct'endum , qudvefugiendum


    : lit,platiisintelligatur.~ Ac' primm quidem' gpularisiiatus etetis lau

    P dabilior videri poilit,qu`od in eo folo itis 'omni us_id,ac fine cuiufquarri


    .

    gratis'

    DiVRE'PVB'L'I'CAa
    .693
    grati: vel udita leges ,vniuerlis ac linguls qriabiles,iplique natura: con#

    'arti-v'
    rf
    ;

    videanturm enimnatura alterutn altetofnet honoribus


    net_opibus luperimetri fecitta quoque 'popularis liana-s laune pro.,
    ' olitum linem haber ,nvt omnia omnibus qua lint Vneltttiagis quiiquc

    iimilislibilit, quam omnes omnium.A yid auremobtinen' non potelimifi


    fortuna,I opes,honores,pt_mia, lupplicia, imperia, iii ra-dcnique 0in-nia
    omnibus eadem lint line vlla 'cuiulquam rrogatiua-a . Ira3 quidem Lyi JMZi/Jf.
    cutgum, qui Reipubxonliituendaz magi ier Optimus liabitus eliifecille

    i;

    videmus, cum auti 8c argti fublato, ac tabulisbmnibus


    vno conlumptis 8c eodem incendio, [ agrariam tulitff `qua quide
    B polleliiones omnes Omnibus ex aequo diuifit i tum peragrata regione

    [ ea te voluptatemcepili'e dicitut,tm fitugibusomnibusicol

    letis omnes cumulos exquatos intueretutqua quidemre duas ciuita Kaw/.hal

    tum peliesantiquillimasuaritiam , inquam , ac @perbiam Laconicis

    Sfjt filza

    linibus exterminalfe diciturmeque id ttum,verumetiam furta, ,

    ambitum, calumniam i magiliratu um forties , faiolbs _ctus de Repu


    blica luliulille. l'ic enim quatis Omnium iin/periis acfor't'unis , locum
    vbi conliliant,reperire facile non pollint.lam vero,li hominu'm inter ho
    mineslocietas line amicitia peritura _linamicitiae vero fundamentuiti in

    _quabilitate politum videatut: (hac enim re maxime amietia fouetu't


    aclulientatur: ) qualitasitemext-ta populate Imperium nulla reperia

    7 tut: conlequens ell in popularibuslmperiis humana conliliere locieta- y


    tis cincolumitatis { id_qu jmaximc expetendum

    elle. quid autem optabiliusicli: qum Fublato tytannidislmetudiberta


    remanicuique natura duce optima data_m reliitui? quiditem laudabi

    liusqurn ius omnibus arquabile conliitui? quid fuauit'ate ciuili lu blato


    potentioruin dominatu iucundius , auit natur magis canfentaneum
    ptarepoliiimus P hc omnia in vno populati pofitayidentur . iA-t ib'- ..

    , uod optimi Imperatoresiprudentiliimilegurnlatois,


    acutilli'mi iuri clulti, opilices ingeniolillimi, clarillimi Qratoresfumi
    mi philoloplii non modo lunt ac fer lemper fuertin popularibus Im.
    Priis,letl etiamabiisad omnes populos permanaruntl quid ita 'nili
    D quodingenia libertare quodammodo exultant ac eflerunt lele,qua~y.
    nius aut paucorum dominatu ac inuidia quali bumi abieia ac deprella
    iaccmmihil vtmagnum aut excellu m au lint.At etiam .nulla vlquam Rel;
    publica prrerquam' in populari con filiere viderut:inqu_aleilicet popu

    uspublicaelvt veteresloquebantur) populica,vrbem,inqu,theatra,


    1,11, in commune qu :ga
    rit,ifqu'e perfruendisliimmam voluptatem capiti'atipaucotum ,

    ve dominatione curia omnia tenentur-,niliil publicumynibil communs?


    dici potell: . Inlumma cum nihil ab immortali Deotani-optare debeat
    mus,qum vt magilirarus legibus , lubditi magilltatib-us le quamoblef

    quentillimos pratbeant,id rant in vno populari fperare Lis!


    quia legum potellzas eli in populari non ln vniusatit paucorum
    liatu. Hase fere popularium hominum opinione? pmI yllatu popular

    694

    aigu menta ducntiifqrim vefimiliammim' firn'veraiquqnmnl


    li fulcire c corroborate co'nantlit'p'p'ularfitet'llfqu'itlem ,fed non lati:

    ad id quod volufnt;ac'commolatfiuntenim htjcrgumentaaraneorum

    Int'e'lis> lia-ud' val'de cl'iflli'miliaz'id eib'ilib'tilitet ac belle 'ontexta, fed qube

    lliolas quidam exiguas irretire 'llntnobuilio'res retinere non pollini.


    SUNW-mf liaec igitut difcuti'am us'. Principi'nulla fu'i't ciuitasqu fum
    ""'
    mam illam honor'u'r'n for-tunarum ac Imperijq'uabilitatemtueieiur,
    vt? fuperioribuslibrisdemonllrauirnusac tantum abell'qualitasillarc

    `rum Omnium':iijnaturag~ vt e'ar qui retinere'volet ',-prius natura leges


    'ne iura' perrumpat' 'oportctl
    enim non' videt'natutam alios
    fliis anim'i'preltantia tanto exellenftiores, quanto brutis animantibus
    laomo , 'Procreauiife aliOsd imperiumnlis
    :idiobleq'uium genuiilet qu ainmul'ti ilupidifuriofinniani,quinullum

    Triaturm ullum ingenij lumen 'habent', num ad imperium' natos'ellc pu.


    temus'? fer vt illanatura iis quibus fingenij"cprudcmiz
    >vim
    ailemit , iniinitu'm robur ad im firenue'eiequendi
    'd'eder'itz quibus w'er'tnl'ini pillantiam eximinm largita (incorporisvi

    res dempferi't ." ! (i natura: liberals, quam-Populares illitantoperc


    fpi'edicant ,in 1 locum haberet - cette nec legibus ipfi's relin~
    : nec magill'r-'atibus' { prohibenlq'ue locus.at nulqui
    in Ennatcliipufquagm- tot ac tam multi fum ,
    quot 'in calgmocratia videmusif Quantum attine't atl Prtlia communic

    v'a'cl 'rariu in,adlife_iqfi~de>ique publicfaIrrifnul'quaniifrpinmufquam pecu

    latus frequenti'o'res warum rerum


    teiltes'qamplurimos
    dem cflariilimos habeamus , n'ullu'm ramen -Xeiaep'honte clariorem iii
    'locu'ple'tiorem idem'enim oprimi Irripebratotiscfa ientiilimlpli
    ' lofopli la'udibus nbundans, de , id'e'ii cle Athe'ifenli epublica'luc
    _ s@th {eribit `. 158653?) quit, itatu m Athenienfium Einbar'enon ,'qiiol
    l'iPub'A' cam- Reir-Sublime 11 'q'ua iniprobi ac flag'ni mc

    liorl; fu nt' co'iclitlonequm v'ii boni 'acfinno'nteasi

    ytit He'A-th'e'nienum'Republica ,omnia-mj quae' extiterunt pupillanum


    laudatilliilm-,velgvt Plutarchusfcribit', mini m omniu'm il'itiilerancla,
    (

    L /.
    I
    z LnLiuim

    qualem fententiam leegteris PoPularibus'lat'urum-fuille lnD


    qu@ quitl Macciau'ellus lit'eris abuqu ell -86 otio,ci`im clem'octativno
    loco cteris Prtuliffetzi-tltainen cum Italiamiquo fplen'clotiftclliwi

    5 im Pump. veljl'etj, id n'on'lniii monarch'iag't quiclem Pontifice maxirrio'crilpol*`


    "9' "wie iudicauit.' qua' fententia rurfus defecitgcilin Venetiarum'Rempubll
    4 Wim-

    c'tcris omnibus Prllantiorcm elle fcripfit'fzztquitlfentiathomO


    le'uiilim 'us aclnequillim us,diiu`dicari non : ( Plato? democra

    tif-ain nundina's populares appellauit in quibus omnia v_nalia proliant.


    .fir-iftoteles patitisverbis democratim repudiauit,'non rationi'
    bus,i`ed etiarri au toritate 374067 .Maximusitcm

    5 om.

    Tyr-ius 5 vir ( ta'teclariilim us, vt Perniciofam democratiam impcr


    { ( ,5&
    Cait-liagincnlium\1 Ephciiorum. Et quidem vrPoPulo villi

    (? i

    DE IREPVBLICA.

    ep;

    difplcent,inqiiit _S_en'eca,per fierinon _I__ho'te ).

    cio 1A thenieniium 'Imp eratotum Ifottifliim'iis ac integerrim us, populari-

    '

    bus fuifragiis femper oontrari'us , etiamrpozpiilu tnt [emper fua fententii'i

    diferepanternfiactus'efla~ prterqui quod imel populus fuamfententi.


    probaztuncille'admiratusc ad citcnnilaantes cufeniiisigidtlmliinb

    debet

    vi'deriii plebs
    populi
    impenita
    fenfus cum
    ,id cit,meis
    niultotbm
    -
    capitum immanisfquqt
    dam hydra , retamv'llam fententiam fmtncott 4qtiilieiiinl ab 'impurit'.
    multitudineeonfilium rerlum-gerendamm'petenealiudttihileii
    -futiofo (. ! ,ichatnaiis
    dmnium' optinppttipiite,
    B Atheniehfiumconciones1e-'oonciliafumrifuifpetarerian 'cum

    diceretAthenis fapientes return agendapunt { popu


    {$ quid agendum edendcet'ri'eregcotifueief Vttamlpglldbs~

    -imperita aci leuiilima quieqiiam quod. redliqu qu odi ho'heium itgld#


    renner; , aut offit, qu is tam inopspftutileiitiq,` qui2chiilialoiuitatis
    lfaerdtiliii'n'iaiti~vul)gus lmanare puter illud eil:
    1 ac peophanare? quanquam tes facri execratfnetintttefecra
    tarts
    ti poilu-nt,
    interitu,aut
    8c prophana
    cette (ined
    cxpiari:atean_:ijtetj
    edecoi'e ccontu
    :Imperij
    melia nonpoiint.
    peru n'lg'aifi' (iin'e'
    (luamciui- .fwf/f

    ,- f

    obrem mit'urn videridebet nemini ', (iobeam caufciril populares Arli'e


    nien'fiuf'm Carthagineniium ` Sytaciifano'tum ac Floteqtinoru ;
    .C breu interietunt. omitto quam diHcile (it populum'fviiiuetfu in vniim

    in locum cogete : aut coaturritegere 'ajc moderatie Ne'ctaiiigenlnifi'


    magiiitatui .placuerini Senatus;l neepolpu'li ) habeti po'tef: ,vtaii

    far in' atu cum Bibulut'n 'collega-miendttirs giadistetriiiifetgtiefet


    melquidem Senar quem intelligebatffuisebtiatibiisftepugntem- toto

    Confula'tus anno conuocauitt AcliqudemlConful 'Iti'biinos-autcol'le


    gas'fibiconfentientes natuseifet, nihil

    eorum : voluntar

    teHeti poterat, @bus rebus petfpiclt'u't -


    Ratem pauciiiimorum magi'ftratuumatbieti'aclibi ini' nfetili-irecon
    fueie. Atimetim diifidentibus - gniitebus'getenirisgop

    portu n ptofpiciatur, ciuitatis [tatu mI ini Hifet-ifmin verfati necelfe .

    D Nam legibus glonisf :eque at d_uodeciiii7 rtabulairtim'tpr'iJufquam toga- fcgmff

    tio
    {ebat'
    lxve
    vt auium
    pefr'ettidextet
    poffe'ti,volatus
    populum'ttinundino
    (nam gemaal* votati-oportuin
    contrafpopulotud
    fpe
    om# M
    7` ; Us'
    nium morem finiitta dexi'rismeliota udicabant) autifor'i'cisincon'cinna

    011$'$ fotte hominis'ebtiofi, comitiaAp -utevnl


    tiantegaut magifratu-intcrcedente viviarentprqua dere M.Tullgius cum
    ad lAltticu m fcriberet,Scire velim, inquig-iaum cenfu'm impendant 'TriL

    buni diebus vitian dis. idem- paulo poii; Profe-'tith Marcellinus fe pero
    Innes dies comitiales de clo feruatu'ru maconciones tu rbultae Metellii,

    temerari Appij,furioifiil.im Publij.Neqiiejeni`m competitores feipfos

    tantu min petendis honoiibns impedieba'nt fed etiam 'magiftratibus

    ipfis impediebantut, yveins-perium tetinerent. Interdum etiam

    blica magifttatib'us qua(inaningbernarrefdeferta feditionum tem pe

    696

    LIBER

    SEXTVS

    iiatibiis ac procelli's miierandum in modum paulo an


    te ,Qaefaris Di'taturam,cum propter cOmpetitOrum vim nullimiigiiir-a
    tus'crearipoenr,129mpeius folus Conful .fatus cibQuamObrem Rhoi
    ipii qui nuncpopularem iiatumhvtcunqu tuentur, alte`rnistrum~aw
    .nismagiiiratus creare confueuerunrnfift nihil eilzlmperiioipopularitam
    zini-micum quarti diuturiios honores adipifci.`: (Limiti autemabiurdius

    :Mr/M.

    _quam rO levibus 'habere leuis inultitudinis temeritarem,

    .quae a man y:triliit'isht'anoiccs cco fzepius 8 inciiderato imperia quam


    certo 8c exploratoiiudicio fertur? ( magis furiofum uaml extremis
    .Keipublica petiulisabiniana plebe eoniiliu m perereniiiil enim iniuil

    :ii .magilrtusinbirc poifuiiitneciipoiiint velinrzc vtvelint-,nibil ramen


    -atrdentpeticrriti furore plebisgtiaaduerfoscafus ac fua peccata tegetit
    ; ipios magiiir'a'tusiltaqueQbilipipo rege'iines Atticos ircuriionibus inz
    fditantqmagiilzrt'iis attoniti'latu'erunt, plebs inuOcara in cb'mitiu nr vel'
    magiibratus quifqam e'xririt qui concionem haberenvt quidem
    Demoiihenes ipfe fcribt. Coniiniili cafu Iflorentini, cum._3__arolusv`r

    vImperator ad :Vrbem exercitum admouir, ade exterritiiiltuit


    pro Republicaconfilium dare aut capere poli-er , nemo reper'iretur.
    Nam legibus , cauebatut , vt Prror maximus Florentinorum pro con'

    ciOne populi de Republica confilium caperet.


    autem plebis ea im
    potenria , .vt quemadmodum rebus proiperis infolentis exultat : lic

    adueriis reperitedeiiciatur. Im perij ver decus ac maieiiatem quonam


    modo plebs vlla tueti poiiit,quam miniiiri magiiiratufafcibus ac fuii

    bus.i`a:piHichOercenr,c in qua regda plus poena, inquit I;iuius,quam


    Obfequium :valet 'Itaque Ijhocio dux Athenieniium , cum ipfe au
    dientiam faceie non pOiIet in.cOnciOne,O,inquit,fuiiuarium Corcyr

    urn-.quouis talento pretiofius i'ExquO quidem intelligitur grauitarem


    Imperijrac maieiiatis pondus plebem fu iiinere non poiie : in qua ramen
    fufrnma Reipublic con iiiiir. Sed'bis Omiiiis porro progrediamur. Nc
    mo enim qui dubitet ciuitatum Omnium inem extremum,eundm~
    que Optimum in eo poiitum eiie, vt pietate, iuiiiria, fortitudine , in pri

    mifqtie prudentia Horeant. Hisenim artibus bu mana focietas conferua


    tur.Ar populate Imperium his artibus ac virturibus omnibus fem- D

    per fuir inimicum:quoniam plebs id vnum,inquit Xenophon, propoii

    tum haber , vt impudentiiiimum ac Hagiriofiiiimum quenque ad fum


    moshonores 8; imperia prou ebatzalioqui peiiim cOniiiler-enii vit
    tute-acintegritate pritanribusviris im peria mandarer. ab bis enim im
    perio ae poteiiare fumma fpoliata prOHigareturzqopterea quod bono
    rum ae fortium virOrum perquam exigua, impro Orum autem infinita
    multitudo : qu ab bOnOribus e magiiiratibus , (i bOnis ac fapienti.'
    bus imperium tribuerer ,. arceretur. Eam Ob rem populus Arbenieniis

    improbos ac impudentes cOlit &amplexatur, hifque Omnibus qui iibi

    blandiuntur, audienriam facitzintegrirate ver ac iuiiiria claros execta


    tur. Proprerea Rempublicam thenieniium probare, inquit, non poi1
    fum , quod iiatum Omnium deterrimum iequantur : eos ramen laudo,
    quod

    IIE,7 R P Y B-L-I .

    Z9?

    quo'eilmafumimplexinmni oqucu'ia cpnferuant c tu'


    enurx'qudqulintegritaic aciuirizn 4Prfaintesfvirosab honoribus 8:

    imptii51quamlongifirx tepellunt;quod Aprofciriptio'ne 8: exiliofani-f


    gant' :'quodfcelermos aCHagitiofoS nmnt': quoniam,l inquir; Viga que;
    tibi ac bonis omnibugqueade.difpiicengpqpulare Imperium :
    tuent rx [uixialni Yerlplebsu'erfqtur, vt : nobilium
    Hoinoseuertat ao drpi'a'rfcelemtomm quibus imperia mandar,A opibus
    8: conlzid : quqginquitwc popularis illa ciuitas Perditpuimit

    aoagiddforumlmominum gentimu plebe-m aduerfus ipxidcentc ;


    bombs durs alrmilm'ijnhmmarecofueucrumiLeges :gutem opx'mns

    | qu-ab ciils acfuolumtc Pendenti.- Hc

    *ff-ifi `f

    [ )__Qe'mophozmis,ho.c.indiumm fammi .viri de Alhen'xfi' {

    popufuium ciuitatu m elatifmam fuiffe graniti, necn ca.


    vellenn:
    quiequaim'mmuandum,putauinqund'iu
    i Qonmile quantum quidem opnor
    popula-rem
    , Marcelli{alum-rctine-re
    9 iurifconfulti iflgm'

    iudicium'habem'nde mrct'riclcquam turpiter facere' (, .qdd -

    i ' if,

    . tranfxliit , non: :

    faere quod b,ch : im pu ds .-ex artibus inerctriciis quasfpnol


    tetur,quus quamqud potef vberrimos facit. Ita Xenophlpvpul .

    lare'mflzmm deterimum effe contetur : fed 'retinehdum f `ru


    depteteos facereiudict,quiviumftibus omnibuqbel'lm'indiciiuif
    igitur- gen us qui proba; libermtis fpecic pifap'ofitagvirtx :
    terifnm;earmque'oppnefonem ac-dereflabilem gloriolampul

    _,

    tatu Ecqjd'em: popul'ali'um'fer ciuittum le'x di, SMM ?

    [
    quam .quantumunqejrelus deos,(iuedn homine ifrifcz
    pitfforinwr l - Romanislegibus feueriffu'n.caebaturf,zne`vcli Mli Valeri#
    bdrusciuem ieret. : n'c vllis quidem magifaribusnbeip ri cx Scfnpm
    Senatui: Romahiwciuisfflibert-atem minuere vllo mdo liceba.f=1:t ' ut. fLFiii-
    Kettcatmliosfomndandiunisjc;humanislegibus fdiimptocul- "'
    pcculatus omnimque fordiumccbrrupcelar-um

    reukl ,1: iudieiqucf publici)v ddmnalrus; grauimam :


    pndcfvfu @thwdexvrbe ira .quia populares (Lanus l

    D bcrmrem-non acerbitate fu' pplicipxu m infeiamgfed l'enirre legum mu'


    '. Ac Coriolani, Scipiones, Cicerones,Rutilij,M.

    tellirbuS prCllrgciS,exi]iQ damn ati funt.Ita`quoque Hermodorus


    Eyhfquriides iufus hemicles , Thucidides Athenarum .vrbe

    Pulfifu . carceribus, Socratem veneno necarunmc rzc


    Phio nph'modAxhenienfum , fed etiam Omnium (

    , : qui quadragies quinquies Athenien'


    fis exe'frifus-Imperatr.dreatus , viram fui'nm integritate vit ac inno#

    cenniafnewlloprobrotranfegietz nihilominus Acalumniator quidam

    c fece'plebs aufus' @ ad populum quem imellgebat Phoeion'i irzu,`


    rogationem huiufmodi ferie , Vellt iuberent Phocionem focios ne
    cari :,_hac vo'cem populus tanto plaufu excepit,vt omnes afurgerenrc'

    marnibus- claus clues fortiimosvacinnocenrimos capiris damnarcnn


    nnn

    698
    LIBER SEXTVS
    nec defuerunt qui fertis 6c corollis reclimiti cum feruisac fminis into#

    m itiu m (int, vt fententiam capitalem ferrent.013repcrf h,


    Me quidem vobis,inquit Phocio,damnari facil patior', fed curi i? ad

    quem pop ulus, (moniamnquitaibi : amici i nec prius furor plebi;


    iiifanientis conquieu'it, quam omnes lineiudicio,line accufatioiie,fiuc
    NI-llfnmw' vlla caufa necartur?. Nec vero fperandurn vtplebem cm bonisin
    [ultare cpetit,pudor vllus tutpitudine,aut ratioj furore reuocatepul
    (it. Itaque cum Qemolihenes fceleratillimos quoique euadere, ac in

    primis Antiphontem capitalem hominem populi iudicio ablolutum,


    eundem Areo pagitarum fententia reum capitis peregit, patum admo

    - dum de populiiuclicio .Iolicitus 4. quo petfpicuum litmaielliatisiiA


    populo vim pen nullam ( aut' proculcatam iacuille. litquetiuii`
    modurn in populari ciuitate omnia imperia,magifiratus,curationespu
    blic vzneuntta quoque fordibus 8c corruprelis nihil fantumautpu
    rum elle poteli. quinetiam
    Marius modios argenti plenos in colui
    figm- M tiuvmf diribitores ferte iuflit,vt fulragia plebis lucro inhiantis -
    1

    idem Qneum Pompeium fecillelegimus. @amobrem mirumvidcti


    non debet,{i magillratuum ac iudicum fotdes 8c corru telasincrcclibi
    pro les in Romanotum fcriprislegimus . fdius etiam t'ienisStratoclcs
    utnt. in Ver.
    .
    .
    . .
    .
    ae Damoclidesineunte magiliratu ad auream melfetn fe prolicilcipu
    blic iatabant. At liquidem-iura,iudicia,leges,honores,im eriamigi
    {iratusAtbenis ac : tarn tutpiter profcribi confueuiIIi: videmurc

    quae ramen opibus ae fortunis omnium Horentillim extiterunt: quil


    de ciuitatibus egeliate ac inopia laborantibus iudicandum? Cum enim
    ` Megarenfes Theagenem rincipem Imperio fpoliauilfent , rantalicci
    tia viuebant,vt locu'pleti. imos quoique impun diripere :
    pud Non alitetkieluetios diutillime ulfa nobilitate fecillclc

    gimus,qui quem ditipiend plebi prodere vellent,pro foribus eiushu


    man figuram,aut perfonam tamis fu bietis collocabant : nulla mori
    guia externplo fortunis omnibus locupletillimus quifque acinnocril
    . imus ciuis fpoliaretur . At qui popular liaruni Roinanortantisbu
    dibus elierunt, c potius virorum fortiflimorumc clarillimon'ilaudcs

    profequi ptliabilius fuillet,qiim ciuitatis formi , non vident quotq)


    q utis feditionibus ac bellis ciuilibus , 8c qui iatata lit illaciuius.'
    pleba Patribus toties diuifamztoties furiolillimos Tribunos turbulcn
    tis concionibus optimo cuique ciui exili, mortem inttare folitoszto:

    ties 'in media ciuitate,in campo Mattio,in Curia , in iplis templistleo


    lcaedes editas : in ipfo Iouis Statoris CapitolioTiberi, plietim
    Cai Gracchum,Drufi'i,Saturnin,Sul iti crudeliter ma iatosaicclz
    crolantJd ell,Tribuniti poteliatis ducia fuille tutos:toties Cful

    ac Tribu nos, im Cfules inter ipfos ac Tribunos inter {elvicillim pw


    Rolh'is , in Senatu , coram populo capitalibus ldillidiis ac fecellionibus
    _

    ciuitatem perturbantes , contratifque leges , edita contraria promul


    games. Cum enim Callius Conful edito Latinos 8c Hetnicos Vrbct

    ffmymdy' cedere iullillet, Virginius collega editum huic ctrarium promulgrifi7


    iu it.'

    DE JR lElV---L' :

    #659 J

    jufgrmhnramu-mlvcollgau mmm Fra' ; da }:


    ues imrfc'qcc mlp'cregrlinxs in Vvvb-nedia*comm-imry; Qd'autem
    : chilli focicmte magix , ' fubtjgafcaj

    'didn zreos' icboaceszaxilmras jmd'uws ad honoruni p'gi'rihne {


    -ad'PrliumPr0f1~oifi;,;6c,iniipfo fopffpdcommra- 4cficl's'cim'"r1r'wi?
    Lapidaoespmfuirrillein fo ro' fipwiinmsz-nn igupg-d tamn ni- 8 Qc'l

    mis fx'pcfglndos y .'id pwui pl,fMLgmin'is,inqu r,Co`1fp`0rib ciu iu th


    Tib'enim ; grnem;

    bcldAtvidelijpibiwjdepr Sulp'unpfr-ibunm'Mla'rioimPelifnt;
    decremedarus'acmngiraniumdnleripgoculcmeg vtffSyllx
    _ ciamepipigfediriufcmnrg nibuquaH-Furi'arum iibibus'pleb'em a'd af
    mmvatafle; conu rfat'oresv umn ; om niu m ratu m lciu itt-:i

    lemb're,f$yllnm cm'lsrcitweumem eiuiliifaxgiline


    ~i Ei'n" danc,:donmspmim druerqpumm inHammremuilitsffufs
    iineyllofexus,itatisg ordinis' difcrimind obuios'conrrc'te : :
    gladirumfulgorcm ochlqs prringerezvndique a'rmorunlfnim,

    vndiquccadenciumrrcfrum frgqnem : P'ucrorum ,


    1'''
    'omnesrircunfonaret cdes.uPr,11h1prn'_dibus m'ifxi'c'yr'ben/ dni

    cui'm cada '


    Syl lgMnri ; ; turbare; ''
    Q [uq crearcyllanosrdeii'cellc'ac ( cecdibusl reenl'derezECra
    mulnipylnm mrfus 'cum - itota-"Imlin 'rnri,
    11$1$ crudeliramsiv .': ; atque`
    infunmhus.ieipublicfzxuItardzuilrjpudiare.y In (um magfqu iS
    1115] yrnemorzxrlrf:'P'et'atl`~ rofec'compcrle, au'l
    1$ cum Ciuibuslfcmptlnhm . 'lum 'glfffezc qualndiu'
    Houcru'nnonpopulari [ed fapienpilm cuiufdamfciis im' ';

    , 219216 moderatas fuiif'ezndu Home-ft


    Arhrim' .{'-; Areopgimru mf { - .
    popul um `19 delata poteas ,
    l

    elis vnius arbitrio. regebantu u'qL'c'm rctime Thu cidid'cs'ciui;

    Dl ; irprim habuile conHtetrzlo'trg'tini perpemisr

    Huibu'sjaani fu nr,'qwoufque auremijulsMed'xccs - arripuf


    fet.: hina 6derixms.. in toncionequa'mhabuir . populum Cnuer-
    t_endo,{catu, eiuitatum quidem :_mtea fps'cie ', re
    'vnius

    Lnun'j dominaone occupa fuff disais. paulo im Periq P'lebire-


    n tutpdfurores cilles elapbe on'prius conquieuffequ'egem'

    habegent. : ven- ciuirarnquisncm vid: perpetuis


    plicaram,v'1x namen ciuilibuswhquamabiqifequd igitut

    etigqud legibus 8 atmis aliquandiu Horuir,Menicrri Agripp",Furio"


    Cnlllo , PaPrio .Curfori-FabihL Caron Ccnfpr-iof'; Mako' Stagno,-

    PompeioMagno lads illa non populdebetun '.(mamqbrem Iiiu` 9 ,-9 :


    Sub Nmbra Scipionisfihquit ,Vrbem domidalr'lateregntus

    @ius decretis Parfum,- populi iuHs $15


    7.1;

    i:

    7oo

    LIBER

    SEXTVS

    popularis Thebanorum fiatus, fed Pelopidfed Epamynondlmperi


    1 Blum-i - fingularil fletit: quos cum amififfent, non ita multo pfl populace Im
    mynondi' perium amiferunt: periude vt Athenienfes amiro Pericle Imperatore
    ac prudentiflimo , ciuitas# quafi nauisamiflo gubernatore 8:
    Areopagitaru m Senatui gubernaculis. .inalto fluitare ac feditio

    _ num ciuilium procellis agitari cpit z' cuni alius anchoras iacere,.alius
    porturn tenere,alius _vela facere conareturpborta t'empeilate fdifiim
    1 1101151- lib _fui naufragij fpetac'ulumchollibusiucundiiimum exhibuerunt Ac

    6'

    tametfi tyrannis giginta vrbe pulfis ad Imperium populate fedierun,


    Demoflhenestamen in populi ccione dicere aufus Athenienfium
    Imperium penes aliquot Oratores eer , quibus duces exercitus pende~ f
    >rents qui trecentos ad fummum Ycities alios aliis1attributos'haberent,
    `quorum arbitrio emptis auteblanditis fufragiis omnia in Republica

    ,maxima gererentur. honores autem ac imperia promercalia'fuiffe Qlu


    ._tarcl1us fcribit,dque popularium omnium ciuitatum commune mal
    appellat. Iiuius enim de Tarentinorum populariflzatu ita fcribittln po
    ftqcfliateiuniotum plebem,in manu plebis rem Tarentinam : paul
    ante popularis Romanorum Imperij occafum,C_rafIi ,C_far'is. at:
    . pcij,.quod Tricipitium vocabant ,arbitrio ac potefiate Imperium illud

    tenebaturfed cum alter holtili,alter ciuili bello cecidiffet,tertius princi


    arripuit. Quibus rebus intelligitur popularelmperium fine pru
    dentiflimo gubernatore diu confiflere non poffeihincver po C
    f*

    } up 'j'.

    tributa tyrannidem ,confequL Hic mihi occurrataliquis, fiatum


    Hcluetiorum popularem effe,prclarum tamen videri,aciarnteccntos
    ain plius annos armis ac legibus-optimis floruiiIezt rannidem etiam non
    modo fuis ceruicibus, fed eti ab alienis firenui im depuliffe, nec mi
    nus domeflica'qum militari difci lina tranquillum flatum tueri.
    mus bc omnia. fed antea caufas aiquot aperuier 11:111
    tum quinque ciuitatum minoru m,etiamfi cteros libertate fuperare vi
    deantur, gubernandi ramen ratione optimatum rationem fequifacit e

    tiam eilera quodammodo locoru m natura, vt libertatem popula'r' aui-


    diusampletantur: item ferocifiimum ac feditiofifiimum quemque fo
    ras eru mpere ,`vt alienis principibusinferuiant:reliquias plebis tenuium D
    8: opificum Imperij minime appetentes facile in obfequio magiflratu
    retineri : maximam vero partem ab armis diu tifIirne iampridem,vt pace
    ac tranquillitate fruantur,abfl:inere: pofirem ciuitates omnes, quae,
    paucis quibufdam exceptis, in fum ma inopia verfantur, tot ac tam rnul-~
    tis fderibus ac focietatibus inte-r fe 8: cum finitimis aptas 8: colligatas

    elfe,vt :ife inuicem diuelli non- facile poflint. 8: quemadmodum ij qui


    in denfifiimis tenebris,aut per abru ptos praccipitfque locos iter habent,
    manibus ac veiiibus mutuo com leiuntur , vt alter alterius ope ac

    duu nitaturzita quoque Heluetiiin ubrico po-pularis Imperij


    flituti mutuis auxiliis ac focietatibus quam arliflimis vinculis inter fe

    coniunti viam fibi muniunt tutiorem: nec, fra mutuo complexu di

    uellantur,diu conflilzere pofiintlmamquam popularem illI focietatem


    acliber

    Dr12:EI>1vBL1cA.A

    .1

    t .1
    .e

    ac
    libertatem
    nobiliumVitftoriamv
    ac' locupletiorum
    fanguine fundatam
    auftam ~
    fuiiie
    qiuisnonlvi'det'
    IafilienfemiLudouici
    1. Delphina'tis.

    A'A
    .f3-

    aufpicio partam fecuta eil nobilium qui Ludouici partes tuebantur, lcai-
    lr
    x1

    des actpofcriptioc earurn maxime familiarum quae ampac cladi fu

    perfuerantpauciiiirni quidam Bernatum ac Tigurinorum ope c .gratiat

    incol-umeg reilant. rgentinenies vcr,Lindauij,Senenfes,Genucnfes,

    1.
    '

    f7
    IFJ'
    7
    a

    Fiorentini, vt popularia Imperia iiabilirent, antiquam nobilitatem pe

    n'eilirpe auulierunt;4 Deterius etiam-Ilorentini qui deleta autexaf


    ta no'bilitate ,gub'ernacula tenuerunt: fed cum -ordines ciuium tres ;

    eiilent,grandium,rnedioc1ium c plebeiorum :hi quidem grdesfde Ime.


    B periodeturbarunttireliqui ordinesrurf'um de principatu intery fe. nantis
    IJ'U

    (n4

    furoribu eitarfcru'nt,.vt lriui .ianguinis per >vias decurrerent :'poitem'

    cum (u mma rerum'ad fecem plebis del-ata eiiet, mutuis cdibut 8c (?

    ge non'ant coniquierunt', qum'Pontii-icis maximi ac iinitima'rum


    vrbiutn coniiiio'ad'principem peregrinum., v-tantea diximus',gubetna
    cula detuliilen'tf'. autem plebi quodam-modo` iniitum nobilitatit'* eftonlfw 1
    dium, cum intelligunt eit ipCa plebecula- magnam partem vel opibu`s',`ve_i Hiiiiif'c'iitiiii
    catde cuiufquamnobilitate'm pepe-riiie, cf iniimornm fconte'mptuf,
    aiit armoru m vfu pra cteris int umuiile. @amobrem Ar entinenfet`
    cfa ac proitrata mobilitare, cumimperium populate inuaiiigientylegem

    conimunibtis iuiiiagiis tulernntme quis (- magiitratus Aww-wm


    ~ C adipiiceretur, niii tts,aiatcoriariismut-ifd'l genus fordidisopii- ex.
    cilius itipemtraxiiiet'l:Idemmiveteribus : viitatum etat, vt inliis

    ciuitatibus'quae popularia Imperia ilabilire ac tueri i/ellent,ciues omnes;


    quantumquide'mfieri'poiietppibus,linoribusnmperiis:ac'viiaeicon'dij
    ac-(txquis ptudenna,iuititiafortituidinegautvllavirtuf

    te'cteti'spr'irlueret acfemineret, 'hunc-oitracifmo enerminabant , aut


    ne vitmtitar'n aperte1 ; car

    1 vnu 1n eHicete obalianturgiltfiinguli Eines


    non : iirriles eiiinnt4 qualmoiniii esomtiiurn . gat et'iatniljlato So
    crans/nomine1 'non-boriatantirm modotfverumetiainfvxoresucliberos
    om ni 'um c'ommunekeiicioptabantffullatisAin_1fac` vt .vociliugquaii
    D diiiidioturn fo mentir.' ma .coiiliordia a'cftrquillitateviuercturt :
    difc'iplintc ii iibiconferitian t,ciuta`tum omnium in teritus feqtretutznon

    quia metuendum fit vt ex ciuitate familia iit eadem futura,quemadmo


    dum Ifiriiioteli vifum eiltfedquiaciuitatesob .id maxime cilitut :

    vtiua tuerentur , quodque difcbrdiarum vberiora autfcundiora femi


    nanulla iintqumm remmomnium eommunitate. O\uamquam fami
    liaipfafp'rincipes mio plures 4iterre'no'n :poiiit .f veil autem familia ciuitatis
    imago;I Et cum @iaritemp'opularis 'homo ineptinterpellaret,vrilatum
    popula-rem in c'iu'itat iiabilirietgille iapienter,Fac,inquit, tuam fami
    liam popularemexqtvo. intelligitureosqui omnia omnium .in ciuita

    te communia, patin, iimilia, imo ead'enieiicere concupierunt,` vtquaii


    ex'vna'ciuitatewnarnfamiliam conitituerentgvni quoque principi,vt in

    familim-funimumfimperiummandarci-8: eandem quam in recta familia


    1

    nnn 3

    ...

    701

    LIBER 'SEXT'VS

    difciplinam fermare oportere: non autem honorum,impcrij ac fortuna:


    rum :equationem proponere : qua nihil natura, nihil diuinalegemagis

    Ialienum cogitari poteli :hc enim difertilim fua quenque tenere, 8:


    alienis non tantum manus , verumetiam mentes ac fenfus ipfosiuilit
    habere continentes. Ex quo intelligitur eos errate ac decipi, qui natura:

    legibus omnia fuile communiaputant: enim prcepta diuina

    legi 111 elle vt rei im fapiti Magifier feti


    bit,legem matris 8: iulla patris,id Deiac natur difciplinam (ibi

    fentientem modis omnibus exequi quenque oportere . autem

    illa quam in popularibus Imperiis tantopere vigere putant , in eo maxi


    me verfatur,vt fuis quifque bonis,vxore,liberis trquill fruaturznec fibi
    amfuis vlla vis inferatur, aut (i fuerit illata,vindicetur Qu'od ii bono
    rum zquatio capitalis optimo cuique videretur, muito cette capita.

    iior honorum 8: im perij quatio debet videri: quia fortunis 8: opibus


    frui commode quifque , li copia darunimperandi vero Prudentia

    non niii paucifiimis Deimunere 8: concellu tributa : vt in


    pulari Prudentillimo cuique imperium tribui (it neccffe. (Minetizimgr
    puli qui nullam ciuitatis imaginem habent,d'ucem aliquem qui cteros
    f

    tegere,qui ius petentibus dicere pollit, creare coguntur,vt in Guzulana.


    regione Affrica: ac Felix finibus,accol Magnani montis,fi quem ete

    ^ , gamer.

    grinum Prtereuntem viderint,quiprudentia prliare videatur, unc


    confifiere cogunt,vt ius vnicuique tribuat * . Populariumautem ciuita- C
    tum ea fer lex efi,aut cette elle debet,vt qui eandem imperandi ptuden

    tiam nali , eadem imperia Afortiantur : quod fi alius alio iapientia


    Priizet plurimum , non forte fed fulfragio Imperium deferatur . Quis
    autem non videt inter homines tantum difcrimen : alij quidem
    belluis ipiis multo inferiores (int : aliis vero tantum ingenij ac faPienti

    lumen ineifc,vt di quidam aut`Angeli quibus diuina lux aEuth,modc~


    tandis ciuitatibus clo delap videantur. at qui quationem bonorum
    ~

    8: imperij in liatu populari confiituunt,imperitis, furiolis,denique fen.


    libus ac mente erindevt prudentibus gube-rnacula tribui volunt.

    numerantur enim fudgragia multitudinis,non Ponderantur: furioforum


    autem ac imperitorum vbique multitudo Pattibus infinitis maior eii: D

    quam fapientum , [i modo verum di alomonis,quod GraciApoilini


    tribuunt,illudoraculum:
    Qir 6r 71Min 'vix refferitvwn

    : mmfth alim con/film: folla

    ( qui 8: bonorum 8cbonorum quationem in ciuitate qu


    runt,iidem Hrmiliima concutiuntciuitatis fundamenta, amicitiam, in
    qua\m,ac beneuolenti, qu inter pares vix fubfiere poteil: : inimiciti

    vero nufquam maiores qum inter Paresdiue quod alter altero fuperiot
    fieri velit,{iue quod altetius ope alter carere potei. Quamobrem vide
    mus non mod coetus iure ciuili fociatos , [ed etiam populos omnes iu
    re gentium , atque adeo rerum omnium vniuerfitatem iure natura: dif

    Parium coniuucftione 8: amicitia multo melius cciliari ac fouerizquod


    ali)l a
    `

    DE 1inPartition.l

    alij ali'orutnopibus : auxiliis carere non facile poliin't. non aliter qutn _
    in humano corpore, quod ipfurn ciuitatis bene conlliturat` imago
    darn elf, 1acptaefiantiliima forma 1 in quo nullum ell -111115 cuius
    vfu ad vniucrli corporis lalutem aut decus Caetera 'membra vacate
    lint: 8c qua: imperitismins vtilia putantur,cteris alimentutn prbr:

    `vt l'apientet olim difi'eruir Menenius Agrippa'oratione Cilutari,qua Pl


    bem Romanam Patribus difendentem reuocauir. gqpularia quidem
    Imperia principio ratiofaac prazclara videnturxontraquam in monat

    chia fierifolerzfed liar ingentibus vallfque Huminibus - all;


    que quidem ab ortu ipfo exigua lunt,longo ramen tumcfaque
    pr'qgrelfu eo maiores vndas vol'uunt, 6c capacioribus alueis {

    qu'o fonribus ac capitibus fuis longus recelferunt. popularis vero llaa


    tus vento fimilis vnde 'orirur vehementifiitnus ell ,ad longinqua
    ramen fratus debilitatfqu'e peruenit. Qu me copiolius clifputara
    , vt c_um ertotem iis eriperem , qui rerum _nOuan'darum @Si

    _natchias humano generi falurares euerrerc , ac populares flaws liberta-t'

    ris 8c quarionisl ecie flabilire conanrur : ui ramen quauis tlyrannid


    muito deteriotes lintmili lingulari quoru 1122111 impetioc fapic'nria dii-z
    @lamobrem
    qu Refpublica: Helueriorum
    moderand
    ciA _.
    riganrur.
    uitatis lcienria
    elariotes iudicanrurtametfihpopularis
    Imperij
    imaginel
    pra: fe ferunr,ariil:ocrarica ramen ratione guberhantur: ac duplicem aut?

    triplicem Senatum Babenrwrplebs inma quam minimum Ith'pcrij ari'

    cana Ifenrianc ab iplis gubernaculis qua mlgilii tn remoueatur. costui


    verMantinatotum veterum more per Curiasdll'cte'tos,quas ipli Schaff
    fas appellant,dillribuunt, quibus ptlunt Decutioncs. prudter iiiqui-`
    dem,vt 8c facilius plebs in officio conrineri,nve limul ( 5361116:

    ~ forum ciuium quetelis excitara rumulrus ciere poliir. Er quonam lla


    tumReipuhlicat connettere aut immutare ne lapienrillimi quidem aw'

    fint, qua cunq; polfumus tu eri modis omnibus emdare debc'mus'


    : autem popularis liatus ab vniue'rfa natura piani: diferepans z quatc

    diururnus elle non porelimec vlla re magis conferuar'ut qum feueriliie


    ma lcgum oprimarutn exccurione in quo quidem laudabilis ell HIclue'e
    D tiorum difciplinazqud 'contra veterum Democratiaturn leges fuppli;
    cia de improbis ac Hagiriolis feuerillim repofcirmec vlla capitaliurri
    fcelerum venia fperatur : ac liquidem ciuirares principum aut fociorum
    grazia contra legum feueritatemexorarife patiuntur, puniun'r quidem

    aliquanto leuius: pnas ramen effugere difficilim damnari poliimr.


    quam feuetitarem f1 remittant, llarum diu tueri non porerunt. nam vt

    aegra corpora vigilantibus medicis 8c congruenti dira fuflentantur: ita


    quoque populate Imperium omnium dererrim, lilegurn feueriratem
    ac magilfraruum accu raram diligentiam temirrat,inI periculo Verfari ne

    celie ell. Arque hc de populari liatu. Sed lulario dilhcilior ell cum iis
    uiatiltoctatiam tuenrur. Huius ergo v_tilirates quoqueeirplicemus. _ _I

    Nam-li laudancla 4ell in rebus omnibus antea mediocriras,& extrema vi- f?fil

    tiofa declinda, vnius acque ac omnium imperia quali extrema quarclam "Imm"
    n n 11

    764"
    ;
    l vit inL
    IIB
    `Seik
    in
    X-T
    optimotum
    S.' Imperiovel'utit'i

    medio acquiefcamus. vt (i decem millia ciuium ceiifa fuerint ' centum

    optimi ciuitatis principes creati fapientiilimisconiiliis ciuliiilimis im


    eriis itarum" ciuitatis tu ebunrur. hunc autem numerum centenarium

    medium elfeconftat inter vnum ac decetn millia geometricaiptopota


    rione conflit-umm; (i numerus ciuium minor mairve-fuetit ,.optima
    tum' quo'quf-niietum- mi'nui'vel'augeri oportebit.~ Illu'detiam'bpti'
    m'aturnta'tus cagter'isilaudabiliores- coptabi 'rotes facit,quod imperium

    dignifiimo cuiquettibui oporterenatuta ipfadocemut: digiiitasautem


    exfyirtute aut ex exiitit: vttutnuis dixeris, Ratus Optimatum
    eli: quodii'dignitarem o ibus' metimur,cum locupletidres vbi.l B

    que pauciore ii'titggentium veromultitudo pen infinita,e'tii ex ceififn


    ft'atumpaucoru 'marque habiturifumusaut'ii fortes., magfriariitnonpru-y
    etiam'a'clmodum 'auci funt,conquitamus :(hutic enim pro:
    pri )
    optim'atum
    appe
    his turfus
    ariftocratiaexiilet.
    Si;
    vero
    cines omnes
    improbi
    autlant,)
    ignauiexfint,vt
    non fit
    alius alio mielior,fed

    / aiius' alio deterior,1cett ex opibus ac fenfu fiaru m conituere pritabi


    a

    lids cihquippebmnium accuratiflim Rempublicam tuebuntut , quo'


    mii-tm mm. tutti maxime mt'e'reit tutam ac faluam elle, 8: qui necefiatiaReipublL'

    Cai muriera fubeunt: tenuiver plebi Rempublicamcredere .periculo


    fum cihne extremis temporibus defett effe patiatur. Prudenter itaque
    finis Plaminiu's',qui Theifaloru m ciuitatibus locupletiflimos quofque C
    impetare voluitgqud eorum potiffimm intereIIetfaluas effe. Iam ve-v
    r'neceflirasfipfa nos ad [latum optimat impellerevidetur: quoni 8:
    iti vlniusgcn'omni dominatione femper Senatui ac fapientibus impe-_

    j'arcana fumm'inque return committere, aut omnia deotfum fubla'


    pia ruere neceifeieftquo fit vt er naturam Optimatum {iatum fequi co-Y

    gam Ut. Hiep bteuitet nobis a lata funt,qu copiofis amplificati video
    olie.laudabiliores'eife
    nihilominus ramen
    adduci nequeo,vtftatus
    Optimatum
    _rn'onar
    . Chia
    putem.1_)__rimum
    enim mediochtitvas
    illa quam
    qii-
    '

    rimu s,non in medio rerum ac numerorum,fed in ratione tantum confi-`


    il'itzvtliberalitas media inter extrema vitiofa propis abe 'prodigalita

    illfiiliiocrrici te quam ab auaritia 1. at medium illud Optimatum quodvintervnutn ac D


    multa quafi extremavitiofa intercedit,non in ratione : fed innumeto',

    "

    qu em vbique tam variu m eiIe oportet quam varia eii: ciui multitudo:
    hanc autem momentis omnibus augeri vel minui videmus. Ita futurum
    vt quibufdam in ciuitatibus Optimatum numctus maiorffit'futurus

    quam in plerifquc popularibus Imperiis. Etenim uitenfiumpopularis


    Refpublica ciues haber haud multo plures quam Vuenetiis optimates nix
    merentur. Igitur fi quadringenta millia ciuium in Republica cenfa fue
    rint,quatuoi~ millibus Optimatum geometrica proportione Imperium

    @tyhmmh dati oportebit. : eadem incommoda quatde populati ftaru'dita ;


    ff-'f'j WWW Optimatum Imperia fequentur. @ prcipua caufa cihcur atifiocrati

    fe m per diutu'rniores fuerunt,in quibus pauciores etant optim ateszvt Liv.


    i

    cedmonc non pluies triginta : Pharfali non plures vigin'tifiaium di11~~


    tiiiime

    -Diz

    REPVBLCA.

    "70;

    tillime ab interitu feruart. Non ell igitur medium numer,'quod vnulri

    inter ac multa intercedit,vnde mediocritas laudabilis petenda lit. (


    ik"
    if*-

    /( f`olet,digniflimis quibufque imperium tribue'ndum ; ad .m2-_

    narchiam 'verius quam ad Q_ptimates pertinet: inter quos Vnurn aliquem


    eminere ac cateris virtute prliare neceffe eli , cui fummum imperi

    ..:
    _; _i,..
    ?i
    :_:

    debeatur: quoniarn fieri nequit vt omnes omnibus virtutibus 'te'qua'i


    pollint'. Nam quod attinet ad confilium ciuitatisl, fuperis'docuimus a

    maiefiate diuifum lemper fuifle:aut cette Senatus no lit.argumento

    "

    diceret:quoniam,inquit,in vno tot ac tam multce virtutcs,quot St quitte

    .
    L
    E

    principi optimo necellari funt, vix vnquam reperiturled illud captio- `


    feznam li diHicile efr @um aliquem tot virtutibus excellentem reperire,
    longdifliciliuserit multos imperio dignos enumerate. 8c certe S_t_>deriA
    nus Florentinorum Prattor maximus in concione ad populum eodem

    babilior'e vl`usef`t , cum 'optimatum Imperium caeteris prfiabilius

    r1

    . argumento quo

    Agrippa apud Auguftum Vlus eli: cum diceret :fri

    liocratiam paucorum tyrannorum fiatum libi videri _ac prliabilius

    f*ra

    elfe non plu res vno tyranos habere.Ac fi quis puter in optimariu'm mul;
    titudine bonorum ac fortium ciuium nu merum fore maiorern : popu
    lum vniuerfum imperare '.rquius crit, vt plures in tanto numero futuri

    finthrunque tame'n imperio inutile elhpropterea quod in omni coetu


    ac vniuerfitate , feu optimatum feu populi totius fufii'agia non ad pon-
    " dus exigtur,fed ad numerum :ac optimorum bona pars femper a dete
    riore fupetatur,quofitvt optimorum paucitas in magna multitudin
    `

    perinde vt falisfcriptulusin lacu nullam viml exerere polfit. Ita quidem


    contigit in a'rifiocratica Imperij Germanici pote'l'tate,principes ee
    cleftafiicos numero plures femperintercefiiffe quominus fraudes Pori-i
    tifici coercerentur: coldem caeteri-s repugnantibus regi Francifco bel- _hiii
    lum indixille :quod multis retro feculis inaudirum etat: ne laici princi

    pes ab Imperatore circuncefli vllam a rege lalutem fperarenrln lu mma,


    quo plura in coetibus,in Senatu,in concilio,in comitiis fuerint capita que

    iuraluliragiorum habeant , eo perturbatiores ac diliiciliores rerum' exi_


    tus reperiantur. @amobrem , hifce drflicultatibus occurrerr,~ Umlf
    D lummaququein Republica rfeptem vitis aut lapiehtibus deliberanda.

    lpifque decernenda cominittunt, ne arcana Imperij 'rn vulgus manare


    pollint. Demus ramen cum optimatibus omnibus conlilia tut commu
    nicari,nec foras erumpere: quid difiicilius quam paucos optimates inli#

    nitam multitudin ab honoribus 8c luffragiis interclufam imperio coer


    cere.> vt enim plebs a potentioribus contemnitur . ita quoque ladue'rfus

    potentiores inuidia flagrare confueuit. quo fit vt li optimates dif'fideant


    inter le,id quod necef'le ell artes imperatotias colat,_cupidiffirnus quil-V

    que laudis ad plebem conuertatur,l vt frangat potentiorum opes: vtfu-

    peris diximus de flatu Genuenfium,Flortinorum,S-enenGum,Agtip


    pinenlium,Tigurinorurn,Ai'gentinlium,Lyndauiorum, Phocenlium;
    Samiorum,Trezeniorum,Amphipolitarum,Corcyrorum,Mitylenen
    lium,HfiienHum,Cnidiorum:in quibus ciuiratibusopt'imatces apleb'e"

    '.706

    LIBER

    SEXTVS

    cozlifu proltratiaut Imperio fpoliati ferunt.ur,..ln,caeteris ciuitatibus.


    primates in tanta diliidentia vitam trahunt,vt nifiarces mun'itillimisha
    .beant, plebe tuti elle non pollintjnterdumver ttus plebismetus,
    vt optimares non nili Yin arceconliliu m pro Republica capiantitheni
    ~2~enet,qu eltinTeleulini linibus~,oprimates omnes in eadcmattedo

    micilium babent, non modo vt''plebe tuti linr,~veruineriam nequispi.


    triciorum arc'em ac tyrannidem- occupare pollits. I-taquoiidgimMilrri
    .p_.ullis tyrannis tenues aduerfus potentiores armaceperunttfulatainen

    6: (1113 'imperium fubiugara plebe, optimates Rempublicam tenue'runr,


    7 Plutarch.

    fed in tanto metu,vt nlilium habiruri in naties .conlcenderent, nepo


    pularium inlidiis interficerentur 7, vr .Samiorum Patribusjcontigir,qui

    3 Ilmlthdcr.dum conlili de Republica capert,omiies celi funt :i plebe.'Oo


    ,Parres plebem in oprimatum ne aduerliis holles quid armarciu

    ,lintme ferocior cum pottibus de Imperio c_ontenclat: necipli i

    lia-committere,ne vel ab lio llibus deleantur,vcl ac debilitan lacil


    p_'opularibus de Imperio deiiciantur :znectamenliperegrinosmilitci
    euocauetinr, ab iifdem tuti elle pollint. quibus periculis vacat Impr

    rium populate. glutimates autem ab liollibu'scircunlclli plebem im


    perio coercere di cilim p'ollunt : nam li vim adbibeant ,belluin ilumi

    non minus periculofu m quam foi-is gerendu m erit: nec lionores ac nu


    giliratus cum plebe communicari polliintmili populate Imperiumlla
    ,biliaturmut fi magiliratuum c bonorum partem aliquam plebi tiibuir,C
    tantundem de optimatum Imperio detralii necelleelt ltabilius tamu
    erit'lmpetium,pottiorum,ac feditionibus minus'opportunum.@iu

    _obrem aneti., cum plebe communicate folenr minores aliquotmigi


    {itattis c curationes, imo ver primiceriu mgcuiuslumma in Republiti
    dignitas elt,acfru6tuoliflima lcribarum muriera plebeis attribuercit
    patricios ab liuiulmodi bonorum petitione fummouere ',locupletiorts

    autem plebe-,aliini'tatibiis ac propinquitatibus conciliare acdcuin


    cire ,Y iriutufque locupletioribus pecuiiias accipere , vtRenipublicam
    amare ac _etiam inuiti cogantur': eos ramen eatenus exarmarc,nt,li

    velint,nocere pollinearces autem `m unitilli mas _in municipiis haben,"


    qui ab vtbe longiusabl'iint, faciliusin obfequio' retineanturuntertlumt-D
    tiam bene de Republica meritis aclocupletillimis plebeiorumiuratiui

    tatis tribu u nt. li boli es imminent ciuitati, ratio expttiitn


    tia: pacis cum liqllibusinitur :li optimatibus inter ipfos vlla contenus

    oboriatur , niliil prius agitur- quam in amici'tiamrfdanr omniarlilli


    diQrum (Gmi fadiCiUS' CODUellanrur. Itaffir vr lo'cu'pletes'ignauiOI0
    ac _omnibus voluptatb u_s,q tribus : illa citiitassdetlitiuenues vcrad
    qugtlium intenti ,qui proptei loci opportunitatelm vbcrrimiiselum

    ma pace ac tranquil irate libentius qu-m { perfrul


    "341191 {0,lilnigilf .anCIlndipOtellas-eli adempta plebi, fed elli
    YlUmlS HiafibusivcnekmPnblicam oinnium fuperiprnmsqui

    t uinquideiri opinen, atillocratii generis optimeconllitutamz natur:

    lwituriffimam ab inferir? ( Deum immorrsiemiconffr

    DE R'EvaBLICA.

    707

    uarunt . Ac [time efr in Senatu prudenria , nter o'pt#


    mates con'cbrdiurnms' tenuium cum Potentioribus eonfpirantium
    inter f'Confenfus'Nix tmenquadringen ros annos euml' flatum tuerpoJ

    tuerunr,_qu5n fedrionibus' B'ochonianis , Palerianis , ' Tep'olianis , Baia#


    monranis'iarenrurzturn'eriam Iuinianorurncuol'arurn,Seliorum,

    erudeliilmis
    fionibus/
    Refpubliea miferndum
    in mm
    dum quareierr.
    omirto luces
    oto'deeim'ciquamplorimos
    Senarores

    _ '

    furore ciurlcfos 9 . In quo' Baulus Manutius errore labrur, grauius ee @l-'1112611213


    riam Iouius:quod hie otoginrosf,~illleverf milleae ducenrosrm
    nos Rempublicam eo quo nuncegomiffe putanLEh'i accu

    B rara monirnentorum Publicorum perueligari'one cognicu'm,ante _cba

    Friani Ci'ani _Venero'rum'dueis principurm ; ( :Cimggf


    -_.

    _c 1. xxv.)puram monarchi exrirife,null ramen ariocmia cidiu ferir, . `


    fed omnes in popularia Im cria am r'yrarinides breu diem nrfpraefen-A

    _-

    ribusra'men exempli's vri p1 zeer. Cum Qenufesaiyemrorumqpi


    bus fefe iny Prancorurn patrocinium dedilferiloptimarm fummo
    regerenrur,i_\dorniorum ac - faion'rbus ira dilrai
    , vr cum vrbem oprimarum mutuo cruore fclafeiit; Plebs infima
    Imperij ingum excuerir'c reliquis parri-eiis-domina'ri'onem a'derne'rir:
    deinde legem rulerir,ne quifquam duin in ea diuirnre crerevur-*nirpl mno im
    _ beius:pll eriam larum ad populumt magiraru 8: curtoniiln dmc

    _C Parres plebi,rerria tantum nobilirari correa


    ra,plcbs olo Tribunis treadsl optimaosaxlrlepenirus expulrs'c :
    repudiaro parrocinioxma }; diweml

    fecir:quem~lgdouicus mmrbeexpugnmegic in emmgae


    in arcereliquir . Tandem poll cladem Papienfem Gendarmqu :thinl-`
    perio Francoru m deficiente, : S Doria einim een fwfactoilbeul 3

    Plerior'es ingentes oo'c 'ap-J


    pellauir,liifqu'e furmrn Imperium { eceplebisfarrifibuit,
    exceptione : quotarmisA pleb cios deeem em'um :

    relicerer :neeframen id videmus/eurn enim eiuum {epruagi'nm


    circirer millia cenfa fuiffentwix duo rnilliay fum-mo Imperio
    D co numero quotannis c :forte d uc'eb'antrmqu deem'SC Orou'iro's
    cum fumma rerum gerendarum poreare in ] crarent.(i de 're'
    grauiori decernen dum effenplacuit ? Sen'atum'cenrrm'lri'iifalem.` Dud`

    ver non nif parricium creari vo uit , Mquide'm' cohorribus Geri lvm/45,7'
    manorum milirum Prfidij caulfa liparum I, pr'aeter Impettorcm reri
    erus . omirro quadraginra duces centenariosin regiones vrbanas dillri-

    butos , Procuratores Reipublicae, Praetore'mv vrbanu'mfi'udices rotarios;


    (Mnqueuirosepremuiros,Cfores8c magirrus Georgian domus.

    Stetir optimaru m illucl rn fub yllriacorurn { `


    cinio annos circiter quinquaginta,id /( ad annum 54.1). x1. i x.quo

    @armes Plifcus dux ciuitatis fulfragio creatus perper'uum honorem efJ


    Heere Francorum ope tenrauit . Iam enim exercirum Dori fugnrat,ac

    fratris eius lilium in rerfecerar: fed cumin proximam rrirem rranfilirer,


    `
    `

    vos
    -

    '

    .L '-'52><32

    lzl'pfus addremefus'.Rurfunmeiuitas _n_hmm Xgl'rllai dmsfalio


    nes d'iuifaelhxltera'quidem frnzijpr-ufn,qucx

    vrbe agri u enlise-rees oecupuirrln adhuc plan'onquierrt


    Maleriam (helA ti'o'nis prb,iril;giilaorf;qvl hffmmquospfc

    pobilitratufirmm magifltaru fummouiraqualege lla-rrepunti-rijmaio-I

    gemme-1,'Defientim,@aquamgrimealdeumpioltfee mit
    __ a' __ x _ comm f, cumrfu'irgl:ricr'isliirpermpudmirlltam' .c eselleratliem
    fm

    eeneufmeliamifabl fieri

    Imperiodeleimimnihil.eulilmgmariu qumrrjod Qumnpdi'rlum cih


    41335 tmf! t, , '-Lnlflufm 1
    1735715? ggf); Eiximmanremopninmtlim
    Imperimdmfarmffifmg
    nmtibpsfmagififrumaliquem
    i; '; : ' : u ;: 1:2 perpetuur
    (:

    i
    '

    ( getdm.. Enum-gin quo, duitasmagflrariburper


    . quingenrorurl-militum;
    8: peregriorumiprfidio cintus : occu arc
    equn faerlis quoffumruin' .I : mimalt-erum-hnumlegd
    dlferimis .L Quinumrebus .perfpeuurw fir. mimimentum
    min'ter ipfos coneordiamxa
    ex 'omnifciuitattrmgenre virnbeeiliuselle.

    ;- : &;0$ : qui artesimpratol


    -_-.

    mirum cui mmdebet


    rum; : ' Refpub : aliquorf .feeulis- frilocratiamtuentun
    Z l"

    ^ i /l fuwn`erfirrilcgulpimariolriede$6.cofqfrcomrrlirolimtjy

    ;;/,"L't mfgjl'f y, humm dnfcrplwmaeene pmuheqr-Oprlmuaurm arrlocrarl' ;

    '

    - yirturenrerurcveqbfq;erroptimatilius ,
    Snrrni

    . ~

    : re'ntquitaty

    locui occupaffvirim mus reli

    ;Concilij lfee .[virorum migratie Senat@ wrt.y :rim


    @Kaplebe ; . ,I quiautrvirtutef,zrutdignitarc

    .wr-_".

    prrrer y uur eerterquinullmtufittur itudineufamis 'eid-enim


    mfffiepanurr-,arquebxcfvenilimaellar'igcraria; , r6-.1i 53 Mbo'

    primos quluead imperiumacefere eo'nfueuitJue : 1


    Pieles.; fille planiufiuc n_olbilesfirlt. (: vvem bonoru mac imperi;

    it neminiwrrquanreiqtu dignitatem (;
    ' cuszhirptudiriealq :, mrll plebi Cum 'optimaribus
    buscimperioqfonremiollger ,exile'rc ;-0\%1- f

    buprimisiae verrurrbusr'tr in Repub imloeusl.,


    gu_odirrea1fpubggnlrw fir. Patrumrnguths muis ; qui
    : funt,diu latere poflntut qui fide

    rprenrer fetgfferint . cum 'dqdrecpre infamiafcmpi-l

    ternadciiGmu-l quidem apud gtwedmmonios in


    .mD-n_n.

    us fu nario :Virtufi fmefvllarenfusut n obil'itatis prerogafi


    ualzfed q u'i in liflim u m honoris gradu m confendetant, nulla c'cn'fuf
    dilurbiiri : _EO In,an farifloczratigtsf_ltzi_tu Lacedmonijannvs
    _
    \

    :imm

    IDB-REPVBLICA.

    709

    circiter-quingentos fumma cum militaris ac domeilic difciplin laude

    Horuerunt. fe'dcm alienis Imperiis inhiare cpiilent, iu um amiierunt; 16:9 ":


    At G_eneuates non mod aliena non , quippe qui artem impe

    ratoriam defertam eiie patiunturzacpraclar fecum agi putant, ii Impe~l


    rium quod pen iifdein iinibus quibus vrbis moenia,circfcribitur, tue

    ri,ac iibicauere poiiint. Earum autem ciuitatu ni cafus, quarum Impe.


    riumang'uiiiiiimum eil,non ita metuendus eil: Hnitimis fociis,vt ma,
    gnorum Imperiorum,quae quod longe late'que patent,re'gmque ac ci

    uitatum illuilrium iocietatibus implicantur fazpe vt qu'aii altiiIimaf


    rum diumvna 8: ruina obruantur,aut vehementi
    tiantur. fedfde :_u'iilocratia fatis. Reilat vt etiamr vtilitatesc iricjorn-

    moda I_nona'rciii : quam etii omnes vno'pen conifeufu'ufgfch"


    cteris prilabiliorem' ducuiit, lialiet ramen quatdam'in com mordat 7 A
    primurn ipfa {n_grgprincipis mutationem 8c quali qua-ndam conueriio 117-2
    melior, feu deterior fuccedatzmutationeS'autem fem per
    metudze fum tnouos enim principes noulegesmoui magiilratusmo-` 4 115.7.'
    uainitituta, nouimores, nouilioilesmouaratio Vitae iequirur: idque !

    quodammodo infitum eil omnibus Principibus , vt nouitati iludeant:


    quod non modo Gngulis, verumetiam vniueriis magnum aiiert detri.

    mentum, etiamii meliora inilituta iequantur. (Mod ii princeps ea iit te!


    tate ac prudentia,vt nouitati minim -iludeatfocietates ramen qu

    aliis ineuntur, moriente principe iinv accipiunnnouiq; cientur motus t


    quin populari oc optimati metuda-'uon funt,ii fderaperpetua
    iint. Hoc ver periculoiius,ii monarchia iufiiagiofnon fucceiiorio iure

    defertur, proprer ea qucmorientes principes iequitur /, aut ii plua


    res liberi quoiure fuccedt, Im periti ac fubditos diitrahtnde cdes ac
    ciuiliabella: interd c_tia crudeliiiima fratr aut proximorum. parricidia
    n admittuntur: aut ii nulla fratrib us inte t de Imperio ctrouerfia inter
    cedat, ii ramen princeps impubes iit aut furiofus,tum cert motus gra~
    uiiiimi proregni procuratione-ac tutela cientur, eque magis ii mater

    impetandicupidior elfe videatur. Et vt nulla iit inter principes conten


    tio , lniferaeil, ac diuina 5 puerorum ac fmina-rum dominatio s 15M-s

    Dpopulisillata. Demus igitur tutorem legevelteilamento principidad


    tum , metuendum cil ne pupillo fublato Imperiuminuadat: quod qui~

    dem Tryplio crudeliter feciiIe dicitur , vt Syria: regnum adipifceretur: 5be i P


    8c eodem exemplo Liudouicus Sfortia casio pupillo matrem iibi ac Imperium Mediolanenfe iimul defpondit : tametii enim maiores noiiri vt

    puero principi ac regno cauerent, procurationem quidem regni proxi_

    mis agnatis,educatio_nem ver liberorum matti permiierunt: ea tam en


    cautio ,non fatis idonea Gt, niii'proximi diuini numinis metu aut nature

    bonitate vincantur. At Q_harilai mater Hlij cde'pata Lycurgo 7pa- 2111153?" i" LY"
    truo,vt Imperium Lacedmoniorum vn cum vita filio eriperet. Inter-

    dum regni procuratorregem fe ferens pupillum de Imperio diilurbat.


    duit enim Northumberlan
    vt Hlio
    aditumdicitur.
    ad Imperium
    lduardum
    Vv. regent Anglia:us,
    veneno
    fuiiuliile
    pellesilerneret,
    vero
    ooo

    .12'

    710

    LIBE

    SEXTVS

    tot Philippi r i .` regis Macedonum regem qu odammodo fe' ferens, Phi


    _lippo dominat eripuerat,niii ab eo Ca2qu fuilet. (wpd (i princeps iam
    pubes regnum adeptus it,immunis tutela, cum ramen duodecim>
    tutores ac fapienti magiliros dari decuiilet,qui principem domitas ha

    bere libidines , 8c rationi obfequentes cupiditates quai tummaxime iti


    Ham mantur,accuratiilirn docerent,ae pietatis artibus informal-n quo
    vt adolefcentium principum c exoletorum contubernio deleiatus

    Pernieios artibus imbuatur. Si atmorum eupidus elhbelluminiufium


    potius denunriabit qum animi vittutfque periculum non . at fi
    serate iam matura rermque gerendarum prudtia clarus 8c illuiitisex~

    tirerit, (quo nihil mortalibus Dei munere t concelu optabilius tribui B


    poteii,) hoc tamen mali haber principatus,vt qui fapientiilimus eli: , in
    fanus atzqui fottis,ignauus : qui continens, libidinofusexe'mpla deeife

    poilunt nemini. `(Li/ibm autem Hagitiis deditus fuerit , :


    m' imbuere : eli. H monarchia: in com moda ac pericula grauifii

    Pkw/MM'

    ma quidem : ea qu ab ariliocratia : democratia pendent, :nullo


    ` grauiora. Ei: autcm iniqua in omni re accufanda praatermiilis bonis ma

    loru m enumeratio,vitiormque feleiioln regali poteiiate ineife quicl


    dam mali fateor,fed bonum quod eli qufitum in ea [me malo non

    haberemus. ( monarchia qua: fucceflorio iure defertur,


    his fer incommodis vacat. in optimatium ver ac populi iiatu faio
    nes 8c conttiones deimperio dque fummis honoribus 8c annu , C

    nec mulro minores qum dc fumma rerumzin monarchia null ma


    y giiratibus ambiendis aut adipiicendis eil'e poilunt , quippe principis ar

    bitrio ac beneficio tribuuntur. Maiefias autem Imperij prtcrquam in


    vno principe ver ac proprie coniiiiere nullo modo potell. Nam li duo

    plurfve principes fuerintfummum imperium nullius elhquia nec alter


    alteri imperare,ncc parere tenetur.ac tametfi vniuerfis in arifiocrata ac

    dem ocratia maieiias attribuitur,iingulis non itemznufquam tamen fum


    mum illud imperium fubfiilere videtur , niii princeps aliquis extitcrit,
    qui vniuerfos ac fingulos quafi membra corporis apta c colligatainter
    fe vnire oflit. alioqui [i tribus c ordines inter fe diilideant,duces parti

    collatis dimicare fpe neceile eli , quia maieias Imperij collapfa D


    nufquam confifiimc tametii pluies fuffragio ac numero vincantfpe ta
    men Ht vt viribus lint inferiores . Quamobrem controuerfi frequen-i

    tes oboritur tum inter Patres,tum etiam inter populitribus de legibus


    ferendis,de creandis magifiratibus, de bello indicendo ac iiniendo : aut

    quia fdus alij quid cum hoc , alij cum illo principe malintzaut
    gia principibus pluris licitantibus addicant . Rhtorum quidem tribus,
    8 ~ cum de renouandis cu m rege Francorum fderibusa geretur - cum alij
    Prancos,alij malent Hifpanos,acerrimis contentionibus exariifle cffat.
    Interdum etiam legibus cautum eil,ne lex perferti aut magifiratus crea
    ri polit,nifi vno omnium inter le confpirantium confenfuwt in Iolonia

    nili minor pars collegiorum , aut Legatorum , aut Senatus ,aut denique
    populi multitudo maior nili oratione cuiufquperfuafa ailentiat armis
    '

    COgl

    DEHREPVBLI'C.

    711

    cog folet. Itaque comitia ciuibus armatis ad regem creandum tfo'eu'nt.

    qua? in vnius dominatu contingere non pofluntzquoniam nemo libiipfe

    repugnanc cumin populo Patribfve bona pars maiore vincatur,prin


    ceps vnus eHicere pote vt vincatfanior deteriorem. Iam vero fumma.

    illa im perandi pro ibendique potefias pluribus vno explicari non po


    teli in re militari,inbellis geredis,in prlio cferen'do,fecl magifiratibus
    aut curatoribus id committendum,qui non nifl prfcriptis verbis impe- _

    /f

    rant,nec fine trepidatione mandata Parfum populive egrediuntur. glu/i

    bus diHicultatibus aliter occurri n potefi quam li vni iumm line pro
    uoationeimperium detur.quod non modfllheflalis 9, Mitylenis,La f'gonYfusHi

    cedmoniiswerumetiam Romanis ipfis confuetum fuir,quotiespericu '


    lofum 8: graue bellum,fiue ab holiibus I, flue ciuibus 11111111611 lib. ,_
    quid aliud diH-icilius e/xplicandum effet ,vel 3 grailhnte,vel li magi- ,z 1131112 1111171.

    Iiratus extra 1121111` quoties competitorum ambitio- `


    (is obnuntiationibus comitia vitiarentur, aut iudicia feuerius exerceri

    porteren Trepidi Parres, inquitlliuius 4 ,ad fummum auxilium decur-

    4 111.16.

    l 17,4; q

    rt,piiatorem dici placer. Et cum finnibal Italiani quateret,Ad 011913.j" f :


    torem dicendum , inquit 5 remedium iamdiu deiideratum ciuitas con- s Liuiuslfb-
    fu it. idem alibi,Di&atoris ediium pro numine femper obleruatum. Liuius libia.
    At cum holies Vrbem obfedilfent , infiarntque acris , Diiaror crea
    ri oportere vifum efizhic Liuiusffantus,inquit,Diiatoris terror fuit,vt
    C holies eo creat oliiatim :i mnibus difeeflerintur ita?qui:1 lixmmum im

    111 prouocatione, quali regi cuidam ad breue tempus dabatur:


    imperia vero magifiratuum, aquibus prouocandi ius erat,pro nihilo f
    e ducebtur. Quamobrem c ppius Conful feditiofos ciues ad popu
    111111 confugientes imperio coerceri non : videret,Minas,inquit,elle

    Confulum nonimperium , vbi ad eos qui vnsi peccauerunt , prouocare


    liceat: agedum, Diator a quo prouocatio non efi,creemus 7 . quo 791115104:
    perfpicuum Htomanis, quibus ob vnius culpam regale nomen exe

    ci'ationi fuillet,imperiumtamen placuiffeJine quo ciuitas diu


    11. 8: quidem inane : imperium, quod vel prouocatione inter

    ru mpi, vel intercefiione fufpdi, vel pluribus communicatum impediri,


    D vel concurfu infirmarip'oteii. @od enim FI_"vacitus fcribit res maximas

    geti non poffemili vni imperium detur, id Liuius paulo aliter, tres Tri.. 7

    bunos confularipoteate creatos lanum fecifle plurium imperimibel [/2

    10 femper inutile fuilIe.Ac : 1 anfulare imperiu ni'alternis diebus


    Penesvnum effet, ne fe mutuis intercefiionibus impedirent: nihilomi
    nus ramen li dillidert inter fe,nihil vnquam rete gefium cihnam cum
    ` Paulus JEmylius acTeifentius Varro aduerfus Annibalem exercitum

    ducerent, ac opinionibus inter fe di(creparenr,vtriqueab Annibale fra


    zi . Idem Chriliianorum ducibus accidit aduerfus .fr_muratem ad

    Nicopolim dimieantibus , ac Germanis principibus contra Carolum v. : s" 7


    .v

    Imperatorem : nec ita pridem exercitui eccleliaiiico,cui tres duces ;


    pote-{iate prerant , aduetfusRuerum ducem Vrbinatem dimi'canti. Et

    quidem omnibus Afric populis diuturua experientia compertum 1:11;


    0 2.

    717.

    LIBER'SEXTVS

    ac perfuafum,plures aequa potellate duces ab vno fpllime,vnumaplu.


    ribuslmperatoribus dillicili-m polie fuperari . Nam quandiu Qleome
    nes Lacedmoniis folus imperauit , claras acillulltresvitfioriasadcpius
    elizcum ver alterius famili regem exilio pulfum reuocauit,paulo mo

    mento copiis omnibus fu lis proliratus ell ac fugatus. ( 111


    ligeretrillicles iullus Athenienlium exercitui vna cum Miltiade Pra
    uelfm' mi fetus, omne fuum imperium contulit in collegam 8, qui Perfarumco
    pas ingenti clade profirauit. Quod fr bellica? res fumma laude acfacili
    tate ab sino geruntur,quis vrbanam dilciplinam ab vnius fummo domi

    natu melius quam a pluribus explicarinon videat?f1ue adIm erijdecus


    ac maiellatemfiue ad ea que in deliberationem caduntfeme deceinen-B

    cla,liue ad fententiatum varietatem ac dubitationem tollendain,l1ucad


    ea qua: decreta exequenda, liuc ad arcana Imperij retinenda,ucad
    populi motus coercendos,liue ad potentiotum iniurias caliigandasliuc
    ad omnia qua? in Republica maxima funt,obeunda? (Mod igiturlupc
    ris in optimo ciuitatis liatu imperium fu mmum vnius elle opotteredi
    ximus ,nec cum populo Patribfve cmunicandumzquoditemlegum
    latotes, hillorici , Philofoplii , Theologi vna vo ce regale ciuitatisgcnus
    IOmnium optimum ac beatillimum iudicant ,id non ad principiscom
    moda pertinet, fed ad populorum ( foelicitatem , vitamquetu.
    lin-M__

    tius beatifque degdam. At {umma principis potellas optimatiumpo.

    pulive ctibus nec fubiugari, nec circuncidi, nec vlla fui parte commu()

    nicati line pernicie poteli,alioqui maieliatem Imperij vel in peliifcum


    anarchiamyel in populatem perturbationem prolabi necelfe eli. Ilu
    "

    tem attentis ponderandum nobis ell, ne feditiofas popularium 11111


    _peritorum voces exaudiamus, qui principes populoum ctibuscco
    initiis fubiiciendos,ab iifque imperandi ac prohibendi leges accipicndis

    elle putantzqua quidem re non modo monarchiarum pulcherrimarum


    fed etiam {ubditorum in teritus fequatur necelfe eil. At in eo grauillim

    peccatur ab iis qui optimatium potellatem ex eo iudicant fore mello


    rem, quod in ctu apientum ac fortium ciuium prudentiamaiorintli:

    quali ver imperandi 8c conlilij capiendi vna effet 8c eadem non diuer
    lillima ratio. Demus a pluribus acutis quam ab vno res obfcurasprv'll
    fpici,ac plurium conlilia vnius opinione meliora viderifed dillidemiuril

    inter fe opinionum varietas mult commodius ab vno quamaplut


    i

    '

    111111-
    #1195
    t um

    bus conciliatur , mult facilius decernitur, denique multo 111111183


    ellicacius imperatur. (manquant in Senatu vnum aliquem eminut
    portet,qui con lilium publicum [u mma potellate regere pollit, propici
    en quod nonnulli tam ambitiofe quodeis collubitum eli, tuentur, vtflf
    vita quam de fententia decedere prclarius elle purent, 8c Rempublic
    ant ruere patiantur, quam faniorem feiplislquenquam conteriatqlle
    in eo liimmam laudem confillere arbittanturlam ver f1 Reipublicv;
    num corpus lit, qui fieri poteli vt plura capita ferai? moniliumilludfu
    turum eli. At nouiprincipis : funt legesmouainliitutamouirirus.
    clemus
    illuduzfecl id vigelimo tantum aut trigelimo quoquc anno

    ringerc

    DE

    REPV.BFLICA.`

    7:5

    tinger'c pote : in po ularibus autem ac loptinatum Imperiis Calend


    'Ianuarise nouitates il as quotannis pariunt. Et qu oniam magillratuum

    annua poteftas elhquis annum fui magillratus fine lege noua,aut aliquo
    infigni facinore praeterire patiatur? vbi toto plum edi~
    6ta,plures leges qumthenisgum goma? fuerunt?id enim popu
    laribus'lmperiis infitu'm , qud alius rogauerit,alius vel o.dio,vel
    uidia, vel inaniglori cupiditate abrogare conetur. .qu peis diutifli
    me >in @raf-eorum ac Ia\tinorum popularibus 8: patricio'rumlfmpetiis

    -graffata,populars ac optimatumi'uitates quamp urimas labef'aptauit,

    quoad legibus populo perlatis magiftratuum nomina det'rahr'entur.

    B (lu/od autem @Edera cum principibus populis morte prinipisfi


    nem accipit,id neque femper'verum ell, 8: magnam partem poil iplius

    pfincipis occafum aliquot annos prorogantur: dque prudentex'zm'ai'o


    -ribus noftris cautum ell, vt fdera pen omnia non tantmquandiu

    princeps'vixerit,fed etiam aliquot poli annos rata' fintzvt ea [ qu;

    regibus nolh'is cum chluctiis inter'cedit, quoties renouatur ,difert ca


    ueri.folet,vt in qiintum annum principis obitu continueturiI~ At
    docuimus,nec?dera nec facietates perpetuas fanciri oportere, dq;
    -perniciofum effe. at ne populares quidem aut Optimatum ciiiitates qu

    fcmpitetna: videnturfdera feriunt fempiterna.i vero morte p'rinci


    pis focietates ac fdera diffolui metuunt, Senatus 8: Cutiatum decretis
    fanciti curant. Tutius autem ac melius lcumptincipe qum

    pulo res ratio nfque cqntrahere, aut fdus inire,equle tutius qu prin-
    -cipi cura dignitatis quam populo maior elli; ( vero pueroiprincipc f/f

    pericula metuenda diximus,c rara fumc in fummis magiltatibus po-

    7M"

    pulotum ac principibus patriciorum deligdis grauiora videmusmod`


    APoliztem tyrannos multa im potenter, multa Crudeliter,multalibidino

    ..fe,multa fcelerate facere qu eruntur,non negoquid enim monarhia cli


    uinius futurum, fi omnia ratione regantur qucunque {-

    fvidetur tolerabilior populi dominatu. etenim tyranni fuo periculopro


    igredi cogitant: popu li vero impetus ac furor,nec fui,nec alieni ratio'njem
    .haben Atilocratiam `ratione ac prudentia,concordibfque patriciotum

    D animis'moderatam tyrannide prflabiliorem duco.' Sed hic -quritun


    prtne regis optimimaximi imperium optimorum ac fapientum 'ci
    uium dominatu? aut num deterior` fit multorum qum vnius tyrannis?

    vnius enim tytanni Cupiditas aliquando expleri potefl,p|urium nonjpo


    teit. Sedfitlongius
    progredientem
    decernere
    oporter,
    num interdumetili
    J (;
    modius
    tyrannum
    perpeti quam
    Optimatum
    aut populillamtum,
    vitiofi n'linid exemplo melius inte ligetur. Si gubernatores in re

    tica plures vn'o demus , qui limul clauum torquere velint,etiam{i artem
    gubernatoti teneantmihilominus feipfos in nauc dirigenda impediunt:

    idem in democratia populum,idem quoque '1n arilocratia Patres,qu5.


    tacunque fapientia prasditi lint,` opinor : quoufque vni (tametli

    artis gubernatoria:v minus perito,) clauum,id , Imperij fu mmam perd

    mittant. Siue igitur familiam , qu ipfa eli Reipublic imago., flue cor
    ooo 3

    '

    "

    714.
    LIBER SEXTVS
    poris humani ac membrorum Omnium-vna cum ipfo capite coagmen-~
    tationem,iiue Solis vnius inter tot fideta fplendorem fulgentiilimum ac
    caetera Obfcuranrem,iiue czterotum animantium greges 8c atmenta, at
    que adeO ap examina,iiue mundi totius itatum , cui pteil: vnus idrrr
    que Optimus max. princeps, intueti placer, profeto regale ciuitatis ge

    I
    /
    . Timm"

    nus ctetis Omnibus pritabilius eiie ducemus . Hoc quid exemplum


    max'imus Turcarum rex 1 : cum Multapbam filium
    Petiide poitlim'inio redeuntem,c incredibili totius exercitus acclama
    tiOne lauiibfqueexceprum necari , 8 coraexerciru mortuum proii
    ci iuililfet, hoc velut Otaculum ptomulgati mandauit terribili voce prae
    cOnis , XLN v s in clO Deus,vnus in tetris Sultan us.nec mota quin po
    iiridie Sultanum Gobaeum veneno fuliulerit, quodfrarrem luxiiiet.: ac

    Mehemet,quod trepidus in Perfid fugiiiet,a fuga rerra necari iuiiit.


    qartum,quivnus tant cladi fuperites erat, Imperio teietuandum pu
    rauitzne ii conforrem haberer, fubdiros a concordia mutua diilzratutus

    'videretun @inquam quidlargumenter? cm perfpicuum (it populos


    omnes, Ariiyrios, in quam, Medos,Perfas, gyptios, Partbos, Macedo
    nas, @ltas,Arabes,IndOs, Erhiopescyrbas, Tartaros,Turcas, Danos,
    GallOs, Mofcbouitas, POlOnOs, BritannOs, Aifricanos , Petufinos mO
    narchiam ampleti 8 antea femper adamauiife? Optimatum ac pop-Lila
    ria Imperia repudiaiie? At etiam (rgecorum 8c kalotum ciuitates, pti

    ufquam ambitiofa impetandi cupiditate Obcaecatenrur,id eit,annos cir-


    citer mille fub regali Imperio beatiiiim vixerunt.reites funtteges Athe
    nieniiiim , Lacedarmoniotum , Corintbiorum , Sicyonioruni', Creten

    iium, Achotum, Hettufcotum,LatinOrum. At miramutAthenienfes


    5c/Romanos, Lacedmonios, Venetos puliis regibus qidtingenros
    circiter annos populate Imperium tueri poruiffe : 6c qui em iure mira

    mutzquia quod repugnante rerum natura iit,mirabile deber videri: mo..

    ian [].

    narcbias ver quas dixi tam lat patentes tot feculis iietiiie, minimeTt-i-i
    ramur: quoniam @ius dominario natur confentanea fit. Ac tametii
    regium nomen populus Romanus exectatetur, finguli ramen regiatn
    poreitatem aifetabantmam paucOs ante menfes quam Aiiguitus nafce
    tetut,Oraculum ' diuinitus edirum fcribit Iiillius Mararfius,regem pop. D
    Rom.natutam patturirezc cum Senatus exrerrirus cenfuiiietme quis il
    lo anno genirus educatetut :eos qui gtauidas vares haberent, quod ad
    fe quifque fpem traberet , cutaife ne Senatufconfulrum ad rarium de
    ferretur. At cumAuguiius principatum adeptus Marci Antoni) claf

    ( fugaifer, pacata Republica eandem quam Perfarum principes ciis


    Magis quftionem cum amicis difceprauir, quodnam ciuitatis genus

    priiantiffimum effet: difceptationis vttiufque fumma fuit vnius dO


    minatum cretis anreferendum: tametii Auguiius 8c laborurri, 8
    cirudinis ailidu tderer, 8 magiitratibus ac Senatu dOmum aceiris , (ic
    enim F15mnquillus,tarionatium Imperij ttadidiil'ersfed teputans 8c fe pri
    uatum non fine pericolo fore , 8c illam plutium arbitrio temete com
    mitti, in i'etinenda perfeuetauit. At cum antea vixaiinos decem a ciuili
    tumul

    Y.

    DE REPVBLICA.
    715
    tumultu Refpublica libera Fuiifet, fub eo principe annos fer quinqua

    ginta fumma pace tranquillitate faluis legibus perfrui licuit. qua quif
    dem te intelletum regale ciuitatis genus probatum'quondam , vt
    Qicero fcribit,non tarn regni quam regis vitiis repudiatum fuiffeift au
    tem vqu indocilis rerum gerendarum ac dubitationuml Optimus ac cer
    tiiimus magiflzer. Itaque'Ca padoces, cum amiffa Ilirpe'regia Senatus

    Romanorum ad popu arem atum capeffendum inuitaret, conditio


    nem recufarunt , quippe popularium ciuitatum antea calamitofos exi
    tus animaduertiffenti autoritatem quazrimus , cert quidem ]

    mos eins fententi 8: quamplurimos autores reperiemus, , 4 muradas


    B inquam, Herodotum 7, Platonem ~\,Arill:otclem 7, Xenophontem s, i; in'pnm.
    Plutarehum, Pbilonem9,Appollonium,Thyanzeum,Hieronymum, 7 hb'vl" d
    'nl prima.
    .
    .
    .
    s

    s
    . C, d. _
    Cyprianum,MairimumTyr1um ,Bartolum ,quos'virosa (Lunnquam 9 :
    fi humana autoritas deiit, diuinam habcmus facratiffimis prpotentis
    .
    .
    .
    .
    .
    l Apud Philoftra
    Deilegibus exprefam, qua primum populi regem elle iuIit; .

    hac
    enim voce appellaturt cum item legem regiam Deus ipie iuberet, s [ygw d,
    Cum tibi Legein, vt cteri populi , creare voles, ciuem creabis, inquit, {
    nonperegrinum :deinde regibus imperandiformam prfcribit. ta- 4 .

    met ipopulus aliqudiu regem prter Deum haberet neminem 6 , belli 1 133352; .
    tamen duces habuit,qui tum Indices cum imperio ingnlariaum Meii f'ifffffffb_x__
    in facris literis appellantur 7. Ac poileaqnam poitliminio migratione 25533?
    _C Babylonica in Palinam rediifi`ent,PerC1rum,aut Syri,aut Egypti re
    gibus tandiu paruerunt, quoad Iudas Macab'us gentilis Afmonaeorum

    ab ntiocl'io nobili rege Syrise defeciifet , ac deinceps in [ familiam


    Ponticatum ac regnum tranluliffet : in qua >tandiu regnatum quoad
    fub Imperium Il_omanorum fubiungerentur. Senatus quidem Patribus

    Lxxr. coniiabat : rex enim quem Senatui prfuiife tradunt , confilio


    publico abitinebatme contra regem difputaretur: vt I-Iebtazorum iut-if
    confulti tradunt. indicia ver de fummo Pontifice,de tribu, de falfo va
    te,de maieilzate difceptabat: ac propterea iudices, id dieeban
    tur , aut Grcorum corrupta, voce tnedrin. : qu oniam 5. regia {iirpe .at :
    Dauidis omnes fer Senatores genus ducebt,maiefiatis capita quazdam

    D fub Afmonis Principibus vfurparant:legum ,.inquam, ferendarum,


    magiitratuum aliquot creandorum :vt interpres ad I-Iieremi,
    ac iurifconfulti Hebrorum in Pandetis tradunt: fed hi tantum iudi
    ces dicebantur aut priuatorum aut publicorum iudiciorum , vel vt

    -s- Manz

    ptterea decemuiti iudices eatum rerum qu 11 0.


    ciuitates pertinerent, 8: magiitratui cuique duo Leuitae afeifores.

    ( fingu'la nobis explicanda fu erunt , vt iis qui Ifraelitas patricioru m


    poteflatem pertulife putant,errorem 9 eriperemus. Hos ramen t xxx. :JGCI-tl
    iue_iudices line Senatores appellate placet , maior Antipatri
    Idumi lius excepto Semmea interimi iuilit',quod fe capitis damnauif- I
    fentzqui ramen ab Eircano rege ac Ptifice veniam impetraratx : quem ieniiiifs-'I

    etiam patria? particida crudeliilimusinteremit. ex quo perfpicuum fit


    fummumReipublicae imperium in eo Senatu non fuiTe: tametiilgfe
    ooo 4.

    715

    1.1:$`\7-5

    ;-4-$=- phus Parres inducit tquertes quod Hiurc'anus 8c Arifiobulus princi-1


    pes Afmon'i formam ciuitatis ariiiocraticain regnum'mutaffent. His
    igirur rationibus fatis,opinor , intelligit-ur exomnibuseiuitatum legiti

    marum generibus prliantiflimum effefgnum ,'.vitiofarnm dererri-v


    mam elfe popularem. Sed quando nc fapientibus quidemlicet {iatum
    fuse ciuitatis etiam corruptifiimum commutatigguberrintores imitari

    oportet,qui tempeatibusobediunt,vela contrahungiatum etiam re#


    rum pretiofarum faciu nt , vt aliquando pqrtum teneantzita quoquc fa
    pientem qui conuerfionem ciuitatis cupit , potentioribus pi'imm

    fequi,c in eorum fententiam ire oportet,vt fe facilispoliea perfuaderi


    patiantur.neque ad id temere aggrediendum nifi certa B explorata

    fpe ciuitatis in meliorem iiatum conuertendae.' In qtior'grauiiiimpeci

    catum a Qione,qui fublata Syracu'farum tyrannide, Rempublic


    optimatibus ciilio Platonis redderet, aut regnum legitimum fiabiliret,
    neutrum eliecitfed iioru m coniuratione'cfus Rempulpiicam' furiofi'f
    im tyrannis
    plebi reliquit:
    ui fan Itatus
    multo
    miferiorlythagori
    extinitqumcrudeliii
    lima
    anteacfluiffct.
    Eadem
    imprudentia
    (ci fos ac
    ciuitates Italia? quamplurimas perdiderunt, cum Imperia populariaad
    optimatestraducere conarentur: prius enim potentilIirnos

    uofque in

    in eam fententiam pertrahere oportuiiet, vt quod ratione a feditioiis


    obtineri non poert, vi 8c armis potentiorum eiiiceretur. At fi popularis
    ille morbus nulla medicina curari potefi, Rempublicam deterrimam

    quam nullam habere praciiat. fuin endum igitur erit, vt tyrannis v


    nius, fiue paucorum, omnium ad fummum peruenerit , vt nec vltef
    ris progredi, nec regredi poilitfed ex altiIimo ac rcipiti loco diiiurf

    bata per ipfa ruat. alioqui f1 tyrnis concqua tantum fuerit, nec tam'en
    euerfa,crudelif{imas bonorum fortium ciuium Itrages confequi,

    rannid vero Hrmifiimis priidiis ac munimentis fiabiliorem quam an;


    .- -tea fieri neceer ei. C_gfmum Medicem,qui multorumiudicio princeps

    integerrimus ac prudentifiimus habitus cihinnumcrabiles {iccarij ..

    dere fruira funt conati: qua res illum vi quadamv neceiiitatis >coaimm
    adegit,vt arces munitifiimas coniuratorum opibusac praefidiis-otnibus
    obiirniaret,c ciuibus exarmatis fempiternum do minatum ilabilirettell: D

    autem intoleranda fubditis vnius tyranni fumma egcfiasilt quemadmo


    dum fub rege maximo ac potentiflimo,cui fatis fupe'rque vnde cupi
    ditates explere polIit , fub optimatum angufio Imperio beat viuereli,

    cet, modo ne Imperium alienum aiietare velir : ita miferum eli angu
    Pta vnius tyrannide concludimifi princeps optim natura,melius etiam

    ab optimis im perand'i artibus ac difciplinis fubornatus erit. Videmusje~


    nim angulias I-_Ieluetiorum ac Ihtorum ciuitates,qu1mperij propa
    gandi curam nullam habentipraeclar Imperium tueri.Vix enim (Sarenet
    ua Confiantiam quue e x t.. millia paIiium in longitudine Im periu'm
    pater I-Ieluetiorum', '1n latitudinem vero ctx. millia P.ab Al ibus ad
    montem Iura , 8c magnam pattern lrupibus afpcrrima aut anftiatibus

    montium
    difiicilima ac valde' iierilia locaI videntur:finitimis
    ramen
    prin~
    i'
    l i
    cipibus

    DE

    REPVBLICA.

    717

    ci ibus fcrtililimasprouincias non inuidenr. Amplillimis veiregni


    {inibus fubdiros fub rege maximo bearius viuere conliar, quo ab iniu~
    riis {inirimorumprincipum ruriores , 6c bellis ciuilibus , ab im~
    potentipotenriorum cupidirareI oriuntur, vacant :quippepotcnrilmi

    regis imperio facilim coerccnrur. @od (i regia flirpe liiblata,ciuitates


    acprouinci in populares abeanr aur in paucioru m liarusmec fueri nr ar

    illimis inter fe foederibus confociarze, perpetuis bellis Rerurn publicar


    rum orium ac pacern diurbarinecell'c ell . Cum igiiuregale ciuiraris
    enus Omnium oprim um habearur,diferamus illud quoque,vrrum pr

    abilius (it Q_irpe regem fubdirorum @Hingio crean.


    Re le . emu nftz'm [/ { min/4s
    ffmmufendere,? @frye rlarzjmd duri, ( 1121
    trluz offenen.

    C A .

    v.

    /
    /' 1
    ' Q__nli in_iiwlegirirnarn icters precliare perfpicuum qui ./fl//ll/ff//l&
    dem ell: vnicuique , fed muer beatior futura (it , opinor , (i
    {uccefforio iure , 8c extra @frena vni tantum maleulo
    - moris proculminisnribuatur. hc igirur {ingula lingulis
    rarionibus c exemplis veniunr llulrrancla : propterea quod nonnullos
    videmus,qui fuffragio Patrum,p'lebifve regem creari virruris fpecie pro

    C putanr. imperiris hominibus rario cla-Y


    rillima Imperia fundirus fubuertit. Nec defu erunr qui anriquirarevetu
    tillima regna, qu Q_irpe ducunrur, ad @magia populi rraducere libris
    Peruulgatis , aut concionibus ac dilpurationibus publicis perfuadere
    narenrurzvr non ira pridem Q_onij difputarionis habir Coram Elizabe
    tha Angli regina,umma fuir, {_uHiagio potins quam [uccelli'one reges

    optandoseife. qua: difciplina non modo reginam fed regni quoq;


    proceres non parurn conrurbauir.ab his enim principiis ciu es ad {editio
    fos conuentus,ad defetionesd arma prolabi videmus. @is aurem c
    Cionanris orarione libidincs, adulteria,venelicia, cdes, rapinas tyranni
    execranris non commoueatur,li ad exrremum exclamauerir, O,bearam
    D Rempublicam, in quapopulus iuliiflimiac {apientillimi ciuis delerum
    /

    .
    habersinguaf ffragio crearurprince 9239}p1 eraris__ virruris [india : .IZ/)iff
    f.

    feCtatur: quilionorunelus ac ocietaribus d elearur: qui prmia


    virturibusfupplicia decernit peccaris:qui aflenratores excrarurzqui
    colitzqui publicos depeculatores procul proHigarzqui alienas iniurias vlL
    cifcitur,fiiasignofcirz qui denique virruris decus digniratern rebus
    omnibus fuperiorem Has tantas virrures inruentem,& cum viriiS

    comparantem neceife ell commoueri , Se reges virturis deleu


    {iirpe quzerendos arbitrari : nonimperiros modo verumetiam eos qui

    fapienrilaudibus abundant. nili rerum gerendarum vfu peririores


    argutifime profpicianr quai pelies principum creandorum fuffragia fe

    quantur , facile (ibi perfuaderi parianturgeges populis creari oporrereil


    quam in fenrriam delapfus ell: _rilroteles ipfe,qui Barbaros vocat apud

    ___.---q__.__r-n_v

    718

    LIBER

    SE'XTVS

    quosiure fucceIIorio regnadefeta-ntur. nam propterea Carthaginenfes


    S artiatibus pttulit, quod 111 reges ab Herculis flirpe drieetent,illi full'
    gio populi fibi crearent. ergo barbarifint @Kyi-ij, Medi , lctfaf igyA
    ptij,1_fiatici,I"artlii,rmenii, FI_`urct,I_ndi,1rfl`ricrini,"l;`artari,l}rabes,I/iof"
    l

    cbouitfrngli,coti,Qelta:,IfranciinfpaniJeru fini, Iiumidae, thio

    :lle/iL Pes,qui fibi reges a fiirpe regu m 8: antea qufietunt.

    /11.

    ( G_rci quondam,Atlienieufes,inquam,bacedemonijcyo
    nij,Qotinthijfllliebani,Epirot:e,Macedones,atque adeo.l_Iettufci ac 13

    tim' veteres quamplurimis feculis reges non aliter quam a fanguine reg
    rsiccninrlilu- adepti l (unt. Si tot gentes,tot natioiies barbar,vbi terratu'm e'rit huma
    mf-l'f'gf nitati locus? num apud _armatas aut G_othos? nam hi pen fol fuflragio B

    jf; ,ff populi reges habeut ramen alios quam qui a regibus originem
    liumanitatem
    modo
    fed ad o
    .
    "'Cw-i. ttaxetunt. M.Tullius
    1 Y
    t [ ibit : 111non
    tamen
    te in
    es Afia
    ate- fuiffe,
    ibus liabuerunt
    s gli r is Q mnes opti os permam e cr
    g
    g
    ,
    mmm'
    nec vllum Gtcorum principum fuflragio ( legimus,ptter
    tacum 8: Timondam . Atquibuslocis regale genus primum defiit , fe

    '

    rociflimi aiit ambitiofiflimi quique dominationem fraude partam vi re

    /MM

    tinuerunt : vt lexandro fine prole mafcula mortuo :genus enim agi

    rano Herculis nepote duxerat,a quo quidem quue ad lexandrum He


    .

    raclid annos amplius qqingentos continua fucceflione regnauerant:


    tunc quidem prouinciarum Prazfideslmpetium illpd in uin ue regna
    diuigeruntzntipater quidem MacedoniamzAntignus A iam minore:

    IEica'nor fuperiotis Afi prouincias: I_.yfiriiacbus Thraciam natusmec


    `vllus fufiragio creatus . Itaque Gtcia ipfaliumaniorum atrium ac li
    /

    If'

    beralifiimarum difciplinaru m alu nina vix a barbarie vindicaretur. Q13'.

    '

    quam'ltbari fine contumelia dicebantur , qui peregrina lingua loque-L

    310417.

    rentur: vt I_-Iebrai quoque veteres /Egyptios gentem omnium huma

    @frodomc niflimam 3 ac eruditifliinaiii , barbatos appellabant,id w nv pfalmo


    " bcn" 0" xiii 1. quia fermone ngyptio non I-Iebraico vtetentur 4. prim
    imliibliwglmig igirur in creandis regibus valde peruiciofum , quod ipfum interregnum

    cumin para i.liabetanarcl1iam fine cuiufquam dominatu,&in eo difcrimine pofitam,


    @mmmws' quo nauis Hucftibus finegubernatore iaiata ac momento, fi tempefla
    te abripiatur , perituta: 8: vt pericula effugiat , nibilominus ferociflimis D

    `
    acaudaciflimis qiiibufque ciuibus omnia im pun licentzvt fer Ht mor
    ,D,;5J{; ,QQ/Mfg. ruis Pontificibus Romanis,qui fiatim initiati omnia omnibusignofct,
    '
    `
    getimltiones ac particidia in occafum Pontificis max.dil`erti foleant,
    ficcatiis tut latrocinarilicet. cuiufmodi fuere duo nobilifiimi lattones
    in agro Romano,qui non nifi centum 8: fcdecim particidia poenas

    5 .

    dederunt f. Illud autem tranflatitium Pontfice mortuo carceres ef-l


    fringi,cufl:odes necarifontes iudicibus eximi,omnia diuina humana 1111
    fceri,qu oad Collegium Cardinalium concordibus fuflragiis Pontificem
    futurum renuntiarit. interdum vero tanta ac tam diututna Fuerunt Car

    dinalium diflidia,vt fedes principe multos annos fue-rit plan deferta. na


    _C_lemente v.Pontiice mortuo Roma Pontificibus caruit duos amplius

    annos. Il_oelice vero duce Allobtogum , endmque Pontfice Romano


    i

    mortuo,

    '

    DE'REPVBLICA.

    71,

    $ Pontiiice fuit annosdecem. vquoque duo tref-


    ve Pontiices Romanos,ac totidem imperatores faros legim us. @iin-i

    etiam Imperium illud Qrr'nanorum annos amplius octodecem

    Imperatore,cfo fcilicet Viellmo comite Batauorum,quem Im perato-il Utr/lumi


    rem renunti'auerant fuis fuiiragiisehtores ipiizqui dei-nde lphonfox., /2930944" 7
    Caiiuloni regi Imperium mandauetuiit: hietamen delatuin honorem
    recufauitme vel fubditorum arbitrio,vel piincipum inuidi, vel iicario-fL
    tu m libidini pateret . ( in-illis -iriterregnisrnihil tarn facrurp
    '

    eli ac tam { quod nonfdifim{oleantcumfummaim unita*


    te contaminar-i. @buspeibus vt I_gloiii -qudammdo mederen'ru; pnas que 'legibu's'irrogantuninterrelgno' duplicatie-iii:in quidem

    L/Mfm

    mofeum nunc quidem Polonia: ariurri ,tune ;


    gamin interregno perecmamiecquis gubernaeula

    '

    rantem 'audiuL necita pridem , id efr anteq'u'am Egyptsin t

    Imperium fubiungere'nrtsliltano mortuo-Prtoriani 'rnilit'es bona

    ` .

    locupletiorum diripiebant,nec cdibus 8c' Ruprs biilne-baturiqub'ad

    Pretorianorum quos ipfi Memeluco's appellabaiit; Imperium viii mit

    nium fuiii'agiis mandaretur. Si quis'pute't interea moderatore'm comi#

    "".

    ~"'

    tiorum ac Reipublica: rocuratorem [ieri poilefalliturtneque ehirmil


    nor 8: cette maior di cultas obor'iatur lin 'regni procuratore quarti in

    ipfo rege creando. Demus-tam fine faioiiefine ambituvria


    omnium voce creati poilezlecquem 'populo datums eli fponfor ac ;
    dem, qu mins ii poilit,'lmperium tetin'ere holitquiseiilmpriidium

    militare
    quo
    ,
    eripiat

    (gau'u's'
    Sue'- Griff-,wm
    eorum .Prfetus
    in inten-gno
    vium-bi'ad
    'regnum
    ;
    ze
    i
    tiam priidiis coniirmatain pofieritatireliquit '. At S'en'atiii ? Tiri
    periu'ml, vt quondatn Romani, t- his temporibus -{5}
    men periculo vacat ciuitas , fi audacifli'mus quifqii accs ; - p
    rit : vt maiorum nofirorum memoria Pompeiutti Columnar'n 85 -Anto~

    nium : Capitolium inuaife :


    no libertate.Fa&iones autem ac ciuilia belladec'linare' omnibus , turn
    ver bellicoiis populis difiicilimum. quid enim his temporib'us
    'uio
    D B_omanoignauius
    ces duos 8 viginti autinertius
    caefos, plurescileetiam
    poteil?
    faiionibus
    attameti mdc
    Romanos Pnifil.
    fede Pontificiali difiurbatos videmus.omitto eos (qui funi: inhme
    ri) qui veneno periereznam Pontifices Romanoshac arte necari cotitr'i

    tum eli . ( 2uinetiami_nipiius nafcentis ecclefi primordiis, id eil, anno


    W.
    tic c L v r .fexcentos ciu es Romanos proptet Damafi 8: Vrficini (; 1; ( S.
    vter Pontifex eilet,cfos elle legimus . Neque id tantum Romae, fed in
    fingulis pene oppidisn quae modo Pontilces'haberent, tot ac tantis c

    dib us omnia complebantur, vt neceile fu'erit Ilaodicna fynodo caue- Dm? ff:

    ri,ne deinceps Pontificios honores populis mandare liceret. @amobr miseria Mil
    Athanalius 8 Auguiiinus fucceilores quos vellent , Pontifices .Alexan- giritfliiitloiiliisl 4
    . drinis 8c I-lipponenfibus defignarunt. Quid Germanorum ciuiliabe@ z''mw IM/72,72

    pro Imperio adipifcendo commemorem.> plen-ifunt eorum libri,plen

    " '

    111011;10:1 monimentazquibus agrorum miferandas vaiitatesedes


    mutilasfubditorum ,clariiimarumz vrbium _direptiones line horrore ac

    indignation meininiffe non poffumusllludetiam incommod um prae


    termitti non debet quod reg'na fuh'agio delata nihil habent quod non

    - ~ i `

    j '

    pateat omnibus ominum rapinis :fchu publica, qua: communia, qua:


    vniuerforumantea fuerunt,paulo momento fingulorum eri videmus:
    vtquidem eccleliaiiira fedis Ro'man' 8: lmperij Germanici prdia 011;
    qu'e-opima priatoru m iura fubierunt. namnqudi nec diurni-num impe

    Iium fore, adfuosaliud pniucnrur'um intelligunt quam qud {


    A n _

    @libus eripere retinere utant,nihil non concordibus ma giiira

    klit? mi',

    ribusflargitur, 11'111111.1\1 adulphus Im.- B


    peratoromne 111111158: imperi) Ger-manici Ii e irate 8: obe

    dientia, quantumquidem potu;it,eximerenon dubitauitfubclitiver


    quali [emi fum libertatis pretiumac mercedem domino'foluilie widen?

    tun _Robertus item Imperatortresvrbes imperiales 6110 110021010139115:

    riens,
    'l

    /,

    Norimbergam - pretio` `l'iberauit: O_trho 111 1: I_._udouicus

    BauqrusflgrarnzHenrieus' v.quaecunq; potuit profcriplitlarolus 1111,

    _exim [111561521101151'15 cent aureor millia foluer'e fe polie diflidererft


    lilium Weneeilaum Imperatorem _defignarent, omnia' Imperij veiiga

    ~_lia conceiiit: qui ramen Caroli lilium Imperio abdicare coegerunt . ita
    quidem exetis omnibus Reipublic neruis ,Imperium illud Hnitimis
    principibus inuacli coepit.Hoc etiam regibus-populi fulfragio creatis c-
    mune elim/t adeptoprincipatu animos attollant:qui autem ex 100101118:
    _obfcuro loco adilmperium prou ctus , tyrannidem crudelis exercer

    ~qualmlqui regalifanguine cretus'elz. nihil .enim _verius quam illud


    101001315 ( dominationem intolerabilem effe. Dem us ramen

    _oginipem omnibus virtutibus `roptimiiiimperandi artibus feleiumzfi


    . iberos fufceperitq, quis dubitet quin vias omnes (ibi polierfque fuis ad
    ,prineipatummunir malit,qum imperit plebis fuffragio-committere?
    .Sedporro :proprediamunRegem enim aut peregrinum,aut 'ciuem crea

    turus eIi popu lus: fi ciuibus patear aditus, impudentiliimus ferocifli

    mus quifque per fas 8: nefas dominatum ambietzfi plures :equa 110112113
    te 8: gratia valeant,populum in faiiones diiraiuri funtzaut certe pere- D
    grinorum 8: quidem Hagitioforum principum imperia potins quam ci

    uium,quam qualium ferenda (ibi putabunt. quod non modo FEacitus


    >Armeniis ctigiffe fcribit , qui regem nili peregrinum ferte non poiIent.
    'er etiammortuo non ita pridem Sigifmundo Augulio Poloni rege

    ., lcontrouerlia int/er pptimates qui regni fpem ad fe quifque trahebant,


    . Vcoorta, Senatufconfultum { eli , quo quidem omnibus ciuibus ad
    regnum via przecludereturzvt quidem Legatis Polonorum accepi,qui
    bus in Fines huius Imperij ad regemiienricum deducendum ingreilis,
    : 1011115 eram. maiorum noiirorum memoria,cum ultani apud

    /Egyptios Prtorianorum fuii'ragio crearentur,ac mutuis cdibus 8: fa


    _
    "Mu

    tionibus Rempublicam diuellerent , communi confenfu Legatos ad


    Campfonem Caramani regem miferunt vt Agypti regnum adlfe de
    atum

    DEJEPVBLIC'A.

    72:

    acciperet . Iifd calamitatibus diui iarati (Egt-mani,qui

    tequalium imperia recularent, peregrinos [ acciuetunt Se quidem


    minutos principes, Yilelmun'i, inquam, Batauorum Se -{ Lul;

    lemburgorum
    comites. At
    etiam_lplionlius
    peregrini principes
    Imperium
    ad
    fe delatum tepudiarunt.
    etenim
    . Caliulonum
    rex illud
    adduci
    non pOtuit, vt Germanorum Imperium togantibusereatoribus accipc

    tet. fuit igitur vacua fedes Imperij annos amplios t viii. Sigilmundus 3 f
    item i . Polonia: rex,o_blata libi BOliemOrum,Danornm 8c Panoniarum
    regna, Dudouicus xii. Pilar-urn principatum, Imperatotes Romani plu
    rimaru m ciu itat'umI mperia,vr ell: apud m, recularunr. :

    ramen peregrinu triptiucfipem Imperium ad fe delatum non repudia-tu,


    rum: li procul ab Imperi'j [ui linibus ab-t,aut lua deferturus eli, natalie
    ria er Legatos curaturus: vtrunque ablurdum. quisenim tam liupidiis, 26}.
    vt ua curare malir quam aliena ? quis autem populuspatienrer im
    peria _Legatotutn laturus cli? vt lcilicet cum habeat quem ; l, ,Bebo

    quem libi qptauit caritutus lit ? Ludo uicus enim Hungari rex PolQni
    regnum lu ragiis populi ad le de_latum quia linitimum, Q_gte !
    ri Poloni regis lilia rogante fulcepit: iii/itiatus elhac maximis Omnium
    acclainationibus 6c gratulationibus accptus: paulo pll ramen,liue cte

    li Satmatici alperitate offendereturue Pnoiiiartim .deliciisfalliccretun


    line togationibus ac votis { reuocatetur, domurn;rediit_:fv1re

    Polonis vna'cum I-Iungarorum _comitaturelifta.Belottil quidemaCalif-

    miti magni memores '; [443. ,


    _comitatum ferte non potucrunt. Ncg ira-/pridemHenriciis Caroliiifegif gi/eka .

    Prancorum Frater ad Imperium 'Sarmaticum A_.'iccerflitus ,lratrefmofro


    ad Imperium domeliicum celerrimrediitioloniliegatorum imperia

    ferte noluerunr,ac liiiiagio libi regem _creauewnnquam quamnu'liloiu


    _reid potetanrmi conlentiente Henrico, ad quem. iura maieliatis`cietu

    lerant,epiconditionem illam non adiecerant, cur-ri defuturoallorii


    Imperio agetturme per'A Legatos Imperiumaidfc dela'tuminodetateiiri,
    vtomnibus principibus lemperlicuitfcitumf ,ell illam o_ntionenifp
    ,msi Conlummatzim 'ac'perfetam non capers conditionesaDe-n? usigi- da }?

    D Iurvt'runqunfgium iildein linibus @battre,Wtarmatia : '


    quis dubitet quin rex Imperium vtrunque ii'fdeni legibiisgmoribusigjh.
    liitutis moderati. cupi'at quin duob'usfvn'um [ipoliitetiiciiitf auf-[255
    populve;tenitente idnn pollit,inetueiidum ramen eli :
    l f
    mis quod iure non potuit,v `onlequatur. recetas _eli Caroli vi Ien ; L / IZ
    risexemplum,.qui ex atiltpcratia' Germanorum pro tatis principibus
    `
    ffgnum' iiabilire,cpnabatut,ac,iam Philippum ab Himanisacuueratvr
    Germanorum l,rex inaugurata-ur : ynili ein-s .fconatibus' -5 r

    Francorum fottillitii,cliitillet. extar adhv: lul/ ` Flu [/ orario,


    qua iii yniiin [trailer vt litmilma regni Germanica undameiira (

    tui'. Qgid4 : cepslmperium finitimum ,quod [uHi'agiis adeptus'eli,

    :on'iungete gunt patrio non pollitpmnia vramen commoda, omnes fru.


    ius aepgggleggyslinosfuis,puantumquidem poterit,largeturzaclila
    /.4

    PPP

    72.2.

    stxrvs

    fuccelloreni ereptis optimatum fulft'agiis delignabitzvt tegesQanorum


    FIlliunetanorum , atque a'deo Impratores ipli (_grmanotumiamp.
    dem more a maiotibus accepto confueuerunt: vt @_lltagiorum ;
    nitus lublata videantur. Ladillas enim Bohemia! rex Alberti . 8c lm
    .peratotis Federici . fra-tte nepos,tex Pannoniatut'n populi lulliagio

    creatus haereditarium quodam modo regnut'n litluia prati.


    mis reliquit.at Mathias Goruinus mbrtuo regnum lul

    - fragio populi adelptus lEedetiCus tamn. rgnum illud c Imp@


    rialibus copiis inuafurus iiid'ebaturmili Mathias regni lpem e'tlericoe

    ilque'polteris promililfe't , li orbus ipfe moreretur, vt qu'd talustulit.


    nihilo minus Paii'nones Ladillam alterum Bohemia Polonitegt'in
    creatunt.ex quo grauillimum ab Iuliriacis bellum in Panno'nia 'clium
    eli, nec ante exitum reperite potuit , quam ab omnibus otdinilius te

    _LZ

    gnutn illud hreditarium decreta m ellet , ea lege vt Ladillao )


    -Maximilianus Federici P.rex inau gu taretur. (ed cum huius ?
    bes relilaus Ferdinandus patruus regni procuratiorlem ad le ]:
    nere ratus,populum cui iura luffragioru m perpetuo eripe're conatu'selh
    adegit,vt Turcarum Imperatori regcm regnum prodere quamlci
    dinand'i Imperium ferte maluerit . igitur calamitolillimos cxitus
    Pannoneshabuetun't vt qu um perpetua tegum creandotum iuratueri

    v_ellent , in Turcarum feruitutem tlelapli , iam pridem libertatemamilc


    d

    tint, ac religionem mox amilfuri videantur. icl enim omnibus rinti i-C

    fn.

    bus Fer eli inlitum , vt populos fub Imperium lubditos ,luis moulu,

    ac religionjbus viu'e'te aut alfuefcant, aut cette cogant. (


    obre'ml -vno ca' ite dluin legis fantillim cauetur , ne principem ptit

    grinum popu us libi alcifcatf Si ramen fulitagio regem ex ciuibuscrtiri


    fcontigerit , audacillimus acpotentillimus quilque fatioforuminterlc

    rconlfpira'itium ereptis fuffragiis regnum adipifcetur 'z autlilibcrt


    ipop'uliluffragia optimo ac fapientillimo cuique ( defetrc togiu
    ,_bt,fpot'entiorum vi aut fraudibus occultis pris opprimetutvitbonus,

    /7 7
    ../9{2

    quam regala lceptra Contingat. 4certa nouem Imperatores GeranOj


    annis paulo minus trectis ade ( occ'ubucrunt, Vileltnusginquam,
    .. .Batauus,l\adulphts, A-lbertusiklenricus Vit. Pedeti'cus-'ii-.I-.uilouicuili
    fBauarus,Carolu's Heniici nepos,untherus:prter eos qui Imperioilr

    -dicare coa'lfi funt.V Egyptidrum vero ; xtquos Prat'oriine

    a; i

    f
    rum fulfragiis creatosleg'imus', leptem bellis ciuilibus'i-ntetfe'iiliml

    .1 sa .kan . l

    -utquemanti, Melalclralus , Cotbus ,Bandocader, Muhamctcsile

    icallius, Giapalatus: ac totidetn Romanotum Imperatotes , qui PIO'


    arim u'gufto luccelfe'runt , 8c eodem anno tres , lola !

    fiu'ration'e. { etiam milites Prcet'otiani ob id tantum impera'


    ,tores necabant, yt nouiflrnperator-is' creatione donatiuum :

    rent. @i autem Senatuiplacuerat , legionibus dil licebatzafl'

    pillime tot Imperatores quot i'n ptouincias exercitus dil'perlifuc'tanf,


    creabantur : vt vno te nipote triginta lint , cum Zenobia Imperatri

    ciuilium bellorum vllus eititus reperiti poterzt, nilivniuspotcit

    tuta'

    tia opprimerentur.
    DE. RPVBLIC..
    At quandiu patris Imperium eitcepit, (ine n:

    tura adoptione lilius, bella ciuilia conquieruntfrod (i quis orbirs

    Imperium principe orbatum deiefuilfetin ciuilia bella. relabi : :


    rat. Itaque tdrianus Auguus vt cautis Imperio -
    ret, cum ipfe orbusefft, non fatisl'iabuitAntoninum Pium arrogare;

    fed etiam iufiit Marcum Aureliutn,8c /Elium Verum ab eodem adopta


    ._
    .

    ri,
    prudentiam
    imitatus,qui
    C_aium
    8c
    per
    :es St libram
    coemiffet
    , iis tamentametfi
    fineiprole
    mortuis
    tertiumnepotes
    nepo
    tem grippm iimlque pl'iuignum i'n foro curiata legeado#

    ptauit,ea conditione vt prius chrnanicum arrogaret. Atque ij quidem

    qui ad Imperium deiignati dieebantur:qui


    pliGermanisrevesRomanoruma
    ._12.___ __..___ ellatiftint:vtetiaminprincip'
    _
    Y / __ tf(f.@;/ff

    ,
    tu fuffragiorum iure de ato certus elletiucceioric enim nHenricus i i i.
    Imperator,(e viuo ilium regem Romanorum creandum curauit,ab e

    que nepotem adoptandum. pofiea gai-olus rrrx.i~ilium Wenceilaum :


    @reatoribus ad futurum Imperiu m deiignari voluit n on tamen line in
    genti mercerie : huic 3_igifm undus Frater iucceilit,q'ui deinceps gencrum

    lridericum rit. adoptauit: hic viciiiim Maximilianum ilium Impera


    toretn deiignandum curauit.nec dubium eli quin Philippus Maximilia-Y
    ni Hlius Germanis imperaturus fuerit, nii patri fp`em morte prri

    puilfet. huius ramen lilium Qarolum v. valde adolefccntem caeteris iure


    quodam fucceiforio principes prtulerunt.- Ac tametli Bohemi, Polo:
    ni,Dani,Tartari nulla vi regum geationem [ibi eripi patiuntur:ilios ta#
    men omnibus antcferri putant oportere,v,t fuccefiionis beneHcio bello

    rum ciuilium liirpes elidantur: quod cert Sigifmundus Auguliu's rex

    Polonia: Iagellonum gemis extrem


    us procurandum iibiputabat,
    Se
    ..
    .
    /

    ,_

    f.

    v4,l

    natuspopulufque pateretur.Etiifdem lere temporibus*,~cum 8 Q_@bn cfg 0"-

    Anglorum regina Londini contientus haberet,futnma Omnium ordinii


    confeniione latum de Imperij iicceil'ore degnanclo :nec vlla de re'

    ordines pris deliberand propofueru'nt, quam id confeum elfen'


    qua: rogatio tametii regina: difplicuiilet ,quod ca res periculi plena vll'
    deretur, [i quifq uam [e viuen te ac fpirante [itam lircditatem cerneret,I

    breui moritur fofs aperiret: nihilominus populopromi/it: quod

    Republica Senatui vedereturfaiuram. Vr enim Ang/ix regnum legel


    @cceloria ad proxim um quenque deferatur, profpicidum ramen eil,
    ne ( regali penitus extinta , Reipu blica redeatad interregnum, er
    lmbitioiiim is hominibus lacerandum obiiciatur.- At fuperioribus an;

    iis,cm legationis ergopro lirancifco Andium duce [uicepra in Ang/ii 4 I


    mieciiieni, coais populi ordinibus in terdici eil9 [ubietfa lfema- ifm
    iatis pna,de Imperii fuccefore [erm ones {etere-Ilia quidem ratione
    guanti turiiis cauetur,populo non -. vtrique ramen'caueri pol;
    dieeba prim um adoption@ regis , deinde Lenoxiprin

    yis connubio 8c arlillima ftleris coniuniione, vt [it vtriufquepo'

    'i eiufdem infula' concordia fempiterna Hrc mea fuit adrcginam


    0. qu res imperitis quidem Francorum Imperiodetrimentum al;
    PPP t'

    L
    \.

    5...

    : s.. j

    714

    Linea SEX-Tvs

    latura videtur: mihi ver proprer antiquili m um Scototum cum Fnu.

    cis ac lantillimum fondus valde vrilis futura, 8: vtriulque lmperio,u.


    ius in iplius Oceani gurgitibus politi funt,valde ialutaris.Niliil au.

    tem principi charius elle debet,qum vr le moriente populus lunimapi


    ce ac tranquillitate perfruatur: contraquam _Nero lpiusoptauit,vtle

    moriente terrarum deilagratio con fequereturhljd enim calamitolius


    Mediolani principatu Philippo Maria moriente ? isenim extrcmusfuit
    a..

    vicecomitum Angleri gentis,quae annos circiter c. perpetuifuc

    ~'cellione tenuit principatum.Mortuo Philippo,p'0pulus Mediolanenlis

    pertfus , vt imperiu m populate llabilirer , arcem Iouiam lolo ,


    ltellzamentum Philippi concerplit , duodecim Senatores, 8:
    I,

    nf '

    x .

    .:.`

    "M _ Gonzagam exercitus creauit , crues omnes qui Sfortia partestue

    banrur , crudeliter necauir aut exegit. hunc enim oblcuris naralibusot

    tum Philippus adoptarat,elque filiam ex pellice delponderatatolo lo.


    roris lilio duce Aurelior repudiato.At1idericus iii.Imperatorquil1
    { Imperiale mafcula prole defert vindicabat :.Carolus Aurelius

    non modo lege fuccelloria, [ed etiam patis conu tis ad le pettinere t
    tendebat, atquearcem Altenfem occuparat : Veneti Cremonemdiu
    dem ac Placentiam Mediolan ditionis nullo iure inuaferant : dur Al
    lobrogum Verfellium 8: Nouarram : Sfortia Pappiam ac Dertliouam:
    populus Mediolanenlis cum nec domircsgerere, nec forislmperium
    tueri pollenc vnius dominatum abhorreret , lub Venetotulnquibuig
    repudiarus ,Imperium lua fe [ponte fubiecitzad extremum
    omnes ac ciuitates linitima: pro ducatu Mediolanenli grauillimal'u

    turnque bella gellerunt: cum thlippus legitimumlmperij lucctllu


    rem , 8: quidem fororis Valentinae lilium repulillet, quem potill1mum
    arcelleret adoptare decuerat. Nam regali liirpe extinaextremusluc
    cellbrem libi fuo iure adoptare , nifi Senatus popullveiuracrc
    i III.:
    i-'_li

    andi principis le habere contendat. @d princeps futurumlutcello

    rem deiignauerit neminem , Impetij maieliasad populum recaluracli.


    nam G_:oli magni liirpe omnino fublata , cum poliremus'Germanotu
    rex neminem adopt-aller, Iienricns Auceps Saxonia: dux Omnium con

    lenfu Imperator creatus . In eo ramen lcriptores inter le diliemiuntp


    alius enim rnulphumlius C_arolum Ludouici Germanorum regisi.

    Im peratorem appellarum putat: nec populi,led quatuor 8: quinquagin


    ra principumfullragiis creatum: tandem iura lulfragiotum ad ,

    qui propterea Electoresqdictur, fuille delata: id autem contigilletiiti


    ter annum in . L. Ser-dad domeliica delabor/Nonnulli regnum Fun
    corum fulfragiis popularibus deberi tradunr: led abfurd. ld enimlllt
    roueis,aut C_aroleis,aut denique im perantibus fatum ellct. De

    Meroueorum tate gathius Grcus fcrip'tor fumm authoritaris:


    antiquitatis (Horuit enim anno circiter

    lcribit , genrem Francorum

    optimum, id regale ciuitatis genus fecutam, cum nitimos omnes iu


    eo genere fuperauit, tum vero reges non alios habere quam lullellorl
    lege. idemtradit FIlliodebertum Theodoric . Clodouei nepottm
    adhuc

    = 725

    D VfB L I A. '

    adhucimpubermimperio more maiorum prfuiiIe . 'C__gdreiius " uo'


    Philippo 1.Capeti pronep'ote - N195'

    .
    '

    cos reges liir regummore maioribus accepto AquliifI'e. Acqt-iid"


    Carolus primumgdeindJ'e, Caiolomanus.vterque<Pipini F.no.bilitatis fqu
    frangia #reges crearivolne'runt, ici fecillieconltan vt Imperiumaduerfus
    M'eroueireliquias potentiorumopibns. c gratin. tuerentur @ed au#
    temde Qttonefe'rtnr,nobilitatis mnfenfu acfuflragiis fa'um,id
    qiiidiem'Qtto moriens cuocatisrcgniprincipibus fefeciifeteatuseii';
    vt regnatet, qum vt I_.idouicoiallioicui tutor datus etat.,~ ref

    .
    ._

    nm- ac Rempublicam depofitam feruareobertus Qttonis'frterc

    _B reditario quodmodo'iure fceptrafvindicaretueiiionenli praelio

    fus'ei. huic Kadulphusfucceliit; vr'i'oii ta'tniureiiiagirumtqum


    . roliSimplicis,qui marde Poronenii 'abIrele'berto,l c'omi'teiVeromanduo

    @ma gyra.

    , co'mprehenfustenebatur,ccliond.l?9e,vero qum E-Iugo,quilCpe'~

    eugvfutpatur, ~ fceptraide; .Caroli Lotharingi manibusextoriilfetle vino


    ;. iiliukn Hobertum,hil_ntieu_m, liliumiaris regaiiibus4 inif

    _ tiara'dos curauerungquoufque Balduin'i Batauorumeomitis-lia,


    . Cairolo magno genus duceba_t',thlippo -r.regi Prancorum collocata cit:
    ~.. quLudouic-um Cralfurnipeperit.' tcenim occulta: Afirnultates 8c odia

    popiiloruin y"quer: aduc-rqu fCapetDrutd-n gemein egar-ferant, conquier't,

    genusicu'm gente (Saper-o:


    .rum coniuntu
    m intellexeruntfiAe
    Ii'quidem wila Lit
    quam?
    L' .olfei
    regesPrantortimffuTrfagioi
    lfaioanuifqiiamfputet
    .regum
    ini
    Itiandorutr'i more tragaivileturkprius Ieimqurnrentfacris initiatus' ad
    -iufiuraridum adigaturdu' Pontinos; LodunqnfisfinquatnacBellua
    permis ; regemlevtroqueltere ici'rcunce. mpaululum folio {

    . crigunt,' {coi-tueriiv adi ppulujr'nsmgntmum Itegem riiiiriatu-msegnare


    [ quin regala .comitatus'krireunantinmipibmraien

    i Sed placht ex archiuisltie Bibliotheca a.ntiqiiifiirriiia.` . :


    iaieeribrd , quibusquo fritti soliti reges. .olimrinimiapetmi mlli'gi
    ,epoiliificauteminftibrura Lib: adBrrigiumrgmf~mekiwm
    ,nimwiitillippi i:.paiirmAnn0, regnan

    `I_)ref'xne 'it n.. Galtluiiij yirl die Pentecofies'Pbilippusmexfhowordine


    ,s-itjmiorecclea.' . Mari venerabliArohjepilopb
    efi,x ihchoataMifIa atitequamepifiola: legeret'r . Dominus
    _feadeumg ,exppfiiit ei' Hdemfcatliolicamfcifoirs
    lab eo -vtrum'hanc'crederetg c d__e _entiere velletquo annu'ente

    eiusprofciio.' quam atciipiesiipfe legit-,dum adhuclfepuenniseifciuieqne

    .iiibiripfm:ratautemiprofcilioieius
    Wagga PhilippusLDe
    propician-~
    moxrfutntus yrex Francnrumandiawlinatibnis
    meat
    Coram
    Derigi infftiseiusuod vnicuiquedgobis commiilisrcanoiicufm. ri->

    tleg-ium 't debimn'l legem'atq'w iulliatriconferuabo, c defeniio'-`


    mem domino,- quantum.poitem,exhibebmiicmmexin { re
    ,;v gno ,vnicuiqu e'Epifc'opo,& eccleiiibicommiar'per rectum exhibere

    debet. :.po'pulo quoquc nobisctedim medifpenlatohem le'gu m in lfno


    .

    PPP

    "726

    LIxBLER S'EXTVS

    iure conlil't'entem,noltra autoritate eoncelfururn. -: poluit..

    cam in matins Archiepilcopintelite Archiepifcopo Suellioiienli ai.; .K


    4(hic viginti Epilcopic quplurimi Atcbimandrit enumerantur, ) Ae..
    cipiens Archiepilcopns baculumlatiti Rbemigij dillcruit quiete alpi. .l

    t cilic,quomodo ad eum maxime : eletio regis confectitio'tx..

    quo : Rhemigius Ludouicum (nos Clodoueum appellamusqtiiiu


    fic ellerebatur Hluduieli) baptizauit 8: etiam que..
    modo per illum bacnlum bane conlecrandipotellatem 8: totum Gallia..
    _n_-w

    principatum Otmildas Papa lanto dederit Rhemigiozt quomodo

    tot Papa libi 8: ecclelite lux concelletir. Tune annuentedpatrc eius :


    .8,

    rico elegir eum in regem polli eum . Legati Romana le is,cum id lines

    Papa: nutu lierilicitiumnon : dilerrnm ibi lit, honoris ramen 8:


    moris gratia t ibi alfu erunt Legati Lotatius Sol. Atchiepiloopipilcuu
    pi,A bbates, cleti'ci, duit Aquitaniouilius, Legatus d'ucis

    gati marchionis,& Legati comitis Antlegauenlis:polt comitesVatiden-i

    _un-'n.2...*_-- _.-_.-m

    fis, Vermadenlis, Poiiticenlis, Suellionenenlis, Aruernenlis ,Ildcillir


    Marchia,Vicecomes Lemonicenlis .: milites 8: populi tam maiorcsi
    quam minorcs vno ore cfentientes laudauerunt,ter proclamantcslau-i
    damus, volumus, Hat. Hc ad verbum delcriplimus, ua: nulquatiity-i
    ,pis excufa fueiunt. ( igitur reges Prancotum populi fuliragiisciu-i

    .tos olim fuilfe atbitrantur,non intelligunr Pontifices Rhemorumidlin

    gulari quodam iure libi Ponticibus Romanis tributum alI'etu'iltc


    quamquatn ne id quidem cum lidelitate 8: obedient'ia quam pontilcts
    Rhemorum regibus folent,congruete potelt._arolus quoque
    is qui Simplex ab inopia clilij vfutpatur Fulcone Rbemenli Pontili
    ce inauguratus , inte propinquiratis non lullragiorum, quibuscthii
    dit,l`e
    Otto tegem
    le tegemferebat,
    Carolum lelegille
    8: qui de'more
    Ponticis
    si maiotibus
    iniutiaaceepto,qui
    querentiFulcot
    rcEestioti

    i @ruit nili ltitpe regum untere conluellent.extt eins ad Ottonem. 'tett't


    \ quibus intelligitur vi creandorum reguiti ius uilquatri haberct, Itho
    mornin Pontieem quodammodo id vindicallemcc tamentliundt
    'quam regali languine- genith creare potuilfeed li non anteaititelleli
    _f- -f4e.

    : reges Francornm nalci non lieti confuenillecil petlpiciqutriitlitll)

    lo ciuili quod Lotario fulcept aduetlus Ludou'icum 8: Cato umCil

    . num , quod hutte atei in optima Galliarum parte ac Impetij ledctollo


    caulllettthresen-im ratres diuilis regionibus totidem regna lummapott* .
    ltate moderabantur. Robertus item CapetiFHenricum natu minoren

    rtulit maiori cui Burgundiam attribuit : fed ciuilia bella mettent

    llenricus Pbilippnm lilium prima pueritia regent inauguiati , Il'


    quibuldam video placuillemam Glabet Henricnm Roberti primogtnt

    tum { contendit. autem Rhemornm Pontilces libi tribut

    rent regum erearionem , perablurdnm , nili fortalle vntionem le


    cram pro creationediei purent. at ne id quidem PontificisRheiiiotUm
    proprium etat , cum Ludonicus Crallus AureliisSenonnm Pontilicc

    inuntus fuerit. Rhemor vero Pontifex regis eletionem (ibi tribuenS


    \

    Rom'

    DEAREPVBLICA.

    727

    Romano Pontifei' Fenebat :aeceptam (ed ridicule : cum ne Romani

    udem Pontifices idiibivindicarent: tametii germanos Imperatores


    inalienas metres 3~,vtAlbericus iurif- In

    conlultus feribit, mittere non dubitarent,atqueadeo de creandis 4 Ger- '.


    manorum Imperatoribus-,dque Imperio abdicandis leges iubert,ver 1:12.
    bque ipfa conci ,quibus Imperator Romano Pontifici iuratus iiddfif
    obedienti-am ac delim'tem prftarert Nihilominus tarn en illi ipli Pon- _s :

    tiiicesRomni Francorum Pont-ificali feruitute 8: obedienria ummm


    penitus immu nem fuis decretis contentur 7 : nec cuiquam rege Fran- (
    corum preterquam'pr'pot'ti Qeo vllum obfequium deberiJ-Iinc pro-
    uerbium vulgifermonibus' contrirum ,- Regem Frco-rum immortalem per /?
    elle :vtplatium fit more maioribus accepte rege Francrum nafci, ae

    proximo-cuique reg-1x iirpis { deberi n Senatui populve,mul


    to min-us Romanorum a'utRhemor Ponticibus accepta qui

    dem -memini ldecliarmitorem forenfem cum inferuiret, apud


    iudicesCuriPariliorum dicere aufum poteflatem populo regi dati
    vfuifefeN-/lpi'ani verbs. vf'ur fie: is enim ImperatoriRomanolege re- 8 1-1- _damm
    gia de einst-Imperio lata p_o-pu um ei et in omnern [uam poreftarem .
    contulife'fcfibitzCuria acerbeincrepuitmque verba de ais
    Curia: deleriiufiituo'gante fei procuratore -, cum negar-et Itegem Fran

    corum '' o >ulo imperandiius habuiiferf autemmagis perfpieuurn


    C lit in regali . eteni-mregii treiben ,f' arma; [ , Remmat

    y[epulto rege proiiciunru'r~ z Adeinde" praten voce f 'max'imzi- lter ingerui


    nans , Rex, inqut , mitu'us elli: 'idem' repente labarum inA quo item

    mataliliorum enti propria ngantur', erigens, Viuar rex, inqu'itg'- N.

    er" uc 'vitain iutu'rnam 'ac flicem Deus largiatut .-' [ vtu'ritr


    Ainliiru'tis ae'moribus Bifpani , nlgli,1eoti ,- apu'cil =quos :Imperium
    proximisperinde vta _ nos'lege lucceifo'ria datur. '-EiwlernI qu le ~
    Bohemis, Panis, Qsnis -: fed non :

    `fuffragio crearus (it. Ea ver : ereatiohe'm' principu ,

    nam-fi
    diximus-,
    rei: populi
    nontotius
    tam 'arl7
    'fuffagio
    reges quam'
    creandus
    I'ad lit
    regurn
    ,- mnia~turbu
    creatores' entiHi-'rnis
    . 1_ >
    D feditionibusl ac cdibus compleri neee cit. Si nobilit'as (ibi vniiti'ra i y

    {uiliagi'orum rribuat, Areliqui ordine mle'it ferent id quod omni-'bds f '


    debetur5 pauciflimis dari. nihil ramen'co litari' otuit ad sferiitic'afourr'r
    hOrnin'uni fatione's 8: bella decnan a vtiliu'sgquam' multitu
    din'i principum a'c magiftratu um creationem eripere 8c cum paucifi-'i

    mis communicate. Sic'enir'n' (erma'no'rum princifes, qui olim trrrr.


    nuncfe'r dueenti ad @temereatores'iura o'mnia uffragior in Impe
    i

    ratore creando detuler-unt. nec ramen in tanta paucitate conuenit,


    fed interde . fe ipfi diliidentes duos Im peratores renuntiarunt,Alber-E7/ff rif/wb.
    tum,inquam, Auitriumt L_udouicumBauarum: quian nos oto fu

    neftiiimabella geiferunt, vrer vtriimperaret. Ita quoque Collegium


    'Cardinalium quimortuo Clemente im. Pontfice Romano non plures duodecim fuerunt, tte; annos creationem futuri Pontilcis propter

    PPP 4

    @s

    L 17".$'.} ? si

    mutua inter fe dilidia faiionfqucpotentiorqudiuleruntmdcxtre

    _mum Leodienfem diaeonumalin,Hierdfolymamfprofustrat, Por


    ,i- [uffeuefimmis
    tifcem renuntiarunt,quiideincepszregorij
    vfurpauit. ls-igi
    -'

    Pontieis obligauit:/nec tamcnpeere parait, quinrr : comi


    ;
    .` -f

    riis Pontiiees fe mortuo 6&me ? }: !


    ~ . 1 fame necari , nifi flat@
    ' fulfragibrum Illliilie 75 Wefius

    fr

    ; " f Equites :quatuor : vignti carceribu meibQ-CWU


    ~ 'i 1 ' tinentur,q_u oad Ordin-is Magifir-u'm qui non : }.

    bus animis Arenuntiarint.I .Quinetiamin minoribfPontlfcibuscan~


    nicotum cr_eandis fatioyibrdes,.3mbituivenelibimlrm

    - (: Yr. nullwgragir-catifuilk
    `.vidcat.unqbrem coilegtiis faeerdoturtritenacheruutragmra

    dorum .Ponti 'cum adempta (int, ac principibusrributa, ;

    9 `S_i'1<;ilmund|xs._hdifcl'lLllf,qui Pontifiees _8c -Arehitnandriarfrre -


    _ . i : `quod rationeaeudiciofapilearumfeleoa ; principermagi

    ` 1" r " creris meliorestforzeputant, exemplis refellunturn Si enimiuti


    fraccefforiol locus fuier,ljero,Heliagabalu,ise-gitelliugcrererque idgt
    ,nusrmonfi'ranunquam Imperium deguiiaffenr; Auguius vero, Traia
    , , `vterque Amtoninus,cterque-apiemiaacyirturcprr

    lRanreslmpera'tor,esqui adppt'ionibus quaflegitimo iur-e fgcceibonic


    1mpcrium ,adepti funndiflurbati @ridentfsed vemelioresfuwri (int _

    .cipes,qui, pertentiplla'mt aut plebisgautifapientvfuifragiis'unt_,_attamtu


    .mactranrajncommpda vndiquc.cireunanwt-przabiliuatoprimi
    ~fpsincipibuscarere,(quanquifla ratione eonfqui non poftunusmum

    ,tanta fubdimrumpernicie creati.' : quidemyuilius'fitforrdncipen

    1 ! difcordiamrr rollenda le lbus .; diuinirlhr

    de Md' gm' trpispmbawri ,imod-fortes { fnrmllf geniali


    Ch?

    godc - - !
    miriislwlnc

    _ .
    .
    1
    Eggillpeteter, Deus, amuelr quem futurum am
    qups-re Prius dcgnauirquam orte d_ucercrur : nel. -
    Zigi-1552;;elette ptecntu efiftDeo vr fenster., poile.ar : {
    :fcnicnacgf- I,ip_tkrnina fortispracrogatiuami ! i : { Flfdm

    = 5ml-be- brtemmiifa @memo cuigentrgauidfl


    W
    ,turret _ ,Saule fiicceie :
    - . .Sic etiamIletfarugmvfprmprifii
    ,Qatibyfge xine, iberis morgue. ( vel

    - @ao .ramen forte rcgnumarltwdifk

    r(gems eine; deineeps- lmperiumiure fucrfforio ' N


    tam en atis cceflioneregnum , nifi cuique tlrjbuatur,

    iden primegenite mafculnzc enim ordq ) _


    legis, fed ,etia ,om ni vbique gentiu m`r poulgt.EtniijrQus-quod
    :`-._

    5 rim-mnt. . natu maior effet,iure populpml Omniumjae moribus W

    ifm """ gnum (ibi deberi'contendebalrcm eOClCm iuflexndflmgpuslii


    '

    D'E

    RPV'B'LIC'A.

    72.9

    fratribus , `vt eil: apud Qiod'orum 4 , Imperium illudolitinuillettib-1k


    Eadem lege itiacid Partliorurn regnum ad primogenitum detulert, ' '
    vt reges quoque Hebrorum : enim ( hilloria regn ludorum
    loi-ano obtigille teilatur 5 ' quod primogenitus ellendque omnium po- ; 1.1.1
    pulorum qu comune fuille feribit Herodotus patchs optimus antil- 'Uiib. 7. 'Jn'. f/f,

    quitatis. (luanqu-am annos am plius quadringent'os quam hace ab Hero-

    >autem
    doto fcripta
    Allitracusyt
    fuillentQoruinus
    , illus natuMellalla
    maior regnum
    ad Auguilum
    obtinulit
    fcribitwinetiam
    Latinorum, non

    Indosad Occafum politos ,tametli ab omnibus humanitatis artibus re-

    '

    motiilimi ell'ent,eodcm iure vios elle legimusum enim Iirancifcus Pi-

    zarra Atabalippam Perulinorum regem lupplicio affecillet,populi


    mam ex'eo voluptatern ceperunt propterea quod primogenitum fratr

    x,

    .necauillen vt contra leges contrque iulla partis extremis tabulis teiiata

    'regnare'n` paterenim tametli ducentos liberosgenuillet, (acam ramen


    ramen primogenitumregem fututum,c quidem folum dehgnarat. At

    ii nafcantur gemini,quia limul nafci non poilunt,pratrogatiuam primo

    genito feruari , ac perfpicua probatione tellatum relinqui'oportet: ne lit


    eadem qu inter Iacobum Scotia: regeln c Albania: ducem fratres gc
    minos controueriia de primogeniti iure intercellit , quod Albania: dux

    La;

    fihi ereptum querebatur . Nam quoties natura: ius illud inter principes
    violaricontigit, grauillima bella,qualia inter Ottomanorum gemis po
    ileros faille lcgimus, funeiiiilimaque parricidialecuta iunt.vtct`1m Illu#
    mitoriAmulius 7`fra'ter iunior Albania: regnum, tiilobulusHircano 7' ;

    'regnum Iudorum ademit.Neque enim pris bella ciuilia exitum repe- "
    rire potuerunt, quam Iompeij magnifcntentia regnum Hircano reili;
    tutum fuilletztametii Ariilobulus ad imperium natus,alter ineptus vide

    retur.

    ratio fecit vt patentes ipfi iura liberorum diilurbarint;

    nam I_)tolemus Lagi Fcum ad iuniorem Agypti regnum pcrrupto g


    tium 3 iure detulillet , eiiccit vt natut iuraaltcrius parricidio violaten-~ 8 Iuliinus

    tur.Eodem errore peccauit Itolemus Phyfco,qui vxo'ris oratione per


    fualus maiori prtulit iuniorem : led mortuo patte 9 populus iuniorem 9

    expulit,maiori ( rei`tituit. Anaxandrides quoque rex Laccdmo#


    D niorumCleomcni-pri'mogenito regnum ademit,vt tegnaret iuniormon

    Hnemagno populi dolore,quod virrutis fpecie gentium' iura perrumpc


    , vt I-lerodotus {cribin tametli lgjrrhus iirenuiiiimum quen- i

    que nliorum regem futururn delignarat,populi ramen primogenitum


    bello minus idon'eum proetulerunt. neque enimcorporis aut animi vir
    tutes tanti elle debent, vt propteteas iure gentiun'i omnium commu

    ni diiccdaturququa'm forma corporis pletofquc icfellit. Sed inept pa;


    _Ttes qui iuniorum illecebris adducti, vt primogenitis fceptra de mani

    bus extorquerent,ad mutua parricidialiberos inHammarunt:vt 'quiden'i


    treum in Thyeilem pater armauit,cum iunioretn diademate cinxillct
    ac funeiliilirnis parricidiis domum fdauit. lneptius etiam r/lphius it;
    rex Cailulonuim quicm natu - iuniorern reg'em' propterea denotailet';

    quod iiderum i'nfpectione regno magis idoneum -arbitraretur,~pt

    z_

    730

    siaxrvs

    mogenirusillatam libicontumeliam lic vltus eli,vr fratre interempt


    Ipattern etiam carceribus conelufum dolore concepto necaret. conlirriili
    fer exemplo Q_abriel marchionis Saluliiarum Ffratrem natu maiorem
    annuente marre in vincula coniecer-arshic ramen effrais carceribus prin

    cipatum recuperauit , e exato fratre matrem iifciem anguliiis quibus


    fuerat antea conclulus,maneipauit. domeliicum etiam exemplum habe

    mus : cum Gallia tota belli ciuilibus exarlit , propterea quod L_udouicus
    Pius Carolum lilium vxoris illecebris perfuafus I_.pthario primogenito
    pretulilfetapienter Pius ii.Pont.Max.qui Caroli vi i.regis Francorum
    rogationes repulir, quibus Caroluin lilium iuniorem Ludouico fratri
    V:inteferri Hagitabatztametli Lu douicus iu ra'pietatis violalIet,c ad uerfus
    pai'entem bis arma cepilfet. Nec tantum propterignauiam 6c inertiam
    .primogenitus ab Imperio non eli repellendus fed nec propter corporis
    deformiratem quidem : tametli Romuli ac Lycurgi legibus monlirolos

    1 mmf- ,

    parrus line fraude caedere liceret.nulla ramen corporis deformitate lex


    -diuina primogenito palla eli adimi prrogatiuamld autem Senatus po

    pulfque Pannoniarum memoi'abi iexemplo iudicauit. cm enim I___;_r


    dillaus orbus ellet,Almum fratris lilium iuniorem adoptarat repudiato
    Colomano,quem lacris initiarie Lutetiam quodammodo relegari iuf
    lir, vt omnem illi eriperet affeandi regni cupiditatem. erat enimtota
    corporis liatura defor mis, balbus,@leuslauduggibbofusznibilominus

    ramen rege mortuo ciuitates ac populi monlirum illu'd ad Imperium


    arcelfere qum iunioris imperia ferte maluerunt , per Legaros Pon
    tilice Romano obtinuerunr,vt relecratus domum duceret vxorem.Non
    aliter gelilaus claudus homuncio, Leoticbiclc fpiirio dilieo Laced
    moniorum regnum adeptus eli, nec quicquam aduerfariis conqueren

    tibus regnum claudicare At I_.ylander quiAgelilaum ad regnum eue

    xerar,principibus ciuitatis perfuadere conatus , abrogatalege regia


    3 in ryanair non proximusfecl Optimus quilque I-Iei'aclidarum rex ellet: I_lutarehus

    ramen leribir,quiLyfandri leiitentirim tuereturfuilfe neminemili'id li


    rex ante delatlmperium iilios lufceperitmum poli Imperium adept

    natus rex elle debeat?lra quidem pro gerxeiudicatum el,Artabazo do


    minatu Perlarum exclufo,qud ante regnum Dario patri delarum natus D
    ellet. Iudicium illud lua quadam quitate niritur : quia regnum Dario
    non iure led forte inopinanti obtigerat: f1 ramen regnum maioribus

    ad polieros delatum lit , proximo cuique debetur , etiamli ante regnum


    patri qulitum natus lit. Ex quo intelligitur quici iudicandum fu erit de

    iglffg conrrouerla qurnlartolus 4 l`ua contigilie fcribir, nu m Philippi


    hfsifi'lfllf. Valeliorum comitis li`lius ante regnum patri quatlitum editus, regnum

    um. ic grs adepturus elfet,an vero qui . nari fuillent: (quanquam Pbilippo v
    fLdclml'Cf' nicum modo lilium Ioannem, inequam,video natum fuille.) Sed eaciem
    {fgfljfifgggt quaelho Carolo feptimo rege dileep-tari potuilfet: huic enim priufquam

    ailgitm regnaret, natus etat Ludouicus , quitamen Imperium line conrrouelia

    qw.
    _ . eliztametli Carolu m fratrem haberet rege natum . Vt enim
    ficiglffcmhs lilius ignobilis iudicatur , qui ani genitus eli qum/paternobiliraretur;
    ita qui

    DE REPVBLICA.

    l
    i

    ita qui patre priuato nafcitur,cui nullo calu regnum legitima fuecellione

    obuenturum fuillet, regnum paternum adipilci non :, fiquis alius


    parte regnum adepto natus liucui tam lu cceliurus fiieratfi pater regnii`
    maioribus acceptum tulilletlta quidem ttoxerxes ante genitus quam "

    pater regnaret, nihilominus patte mortuo rex eli appellatiis,quia regn

    proauo fetebat acceptum : ac tametli (gyrus iunior Parilatidi matti


    cariliimus , rotam Aliam petmotiir, vt fratrem de Imperio diliiirbatet,

    diuinatamen vlt'ione praelio conlerto caelus eli ac proliratus.Eoclem iu


    dicio Pannoniarum populi Gei'cam ant genitum quzim pater impera
    ret, tegern creaueiunt. (mod autem diximus proximo cuiquelmperi

    deberi ,latillime parer, non modo ad eos qui primogenito mortuo loc
    obtinent primogenitorum:verumetiam ad inlinitam polietitatem. Sie
    enim Demetrius Antiocho Syri rege mortuo dilieruit in Senatu
    manoium : Vt enim,inquit,Patres conlcripti,iure grium Omnium An~

    ._.._.___.
    i
    _ .-_

    tiochus Frater me maior natu regnum coiifecutus eli :lic eius motte ad
    me delatum intelligere potelizis. Sed dubitari : li auo regnante
    lius primogenitus telito nepote moriatur,num fratri proximo, an ve>
    r nepoti qui vno gradu remotior eli, regnum debeatur. fratti proximo

    _."

    Baia ini.,.de
    deberi pletique deliniun. quidem cum _S__c_ipio APricanus conli sfuis.C.
    cx l. Ldo

    milem controuerliam quali arbiter ledare vellet inter Corbim cOrlu,


    negarunt le alium deorum hominmve quam iudicem habitu
    l ros.Corbis maior aziate 8c aliu vicit pattuelem,vt lliuius (. Eadein

    iis quianre apen


    tas tabulas- C. 86
    Cxl.i.. pro le~
    Cundo. iin au.
    tem. de caducis

    { certamina quondam inter principes Germanorum lulcepta


    7 Liuius lib 52..

    inter patruum 8: nepotem. thuidem ea'res gernardum Italieieg'em ad

    ` arma aduerfus Ludouicum Pium Imperatotem capienda exc'i'ttuit','c_ii'r'n`

    ' diceret Imperiumilibi non Ludouico deberi,quippe Pipini primogeniti


    filius elle: , Carolimagni nepos: Ludouicus vetol pattuus Pipino parte
    fecundus: nee ropterea'li Pipinusrnot'te pruentus eliet',
    cellionis iure liandandus vider-erunIi'iildouicurn'ramen legimu'sfnon' iu
    teconler'turri vocalie Betnardu'm', led mage ferro, '(vt f_Emnnij verbis vrai)

    Yei'imquefempiternis vinculis coetciii'lfe',&"eo iure regnum conleuium


    elle quo veteres Germani, 15`,631&$
    D id Vandalis vlitaiillimum 3 proptefa Henricus 8 -
    1C'.

    Ioliannis lilius Ricardum primogeniti lilium de'ngli' regno (:


    cum diceret primogenitum morte prafuen'turn Eduardo regi ifuc'eder

    non potuille :ea rramen 'Occalio lce 'ere qura fuerat ._ Sed ` Rober'rus
    Neapolitarius fecundo'genitus regnum Neapoieos 5de c'olle'gij ;
    lium ac`Pontilicis Romani fententiacoiilecutus eliprimogeniiiver li

    lius . 'gratia ( At Moftiiou'itat


    etiam li calus feraftvt'priimoge'nitus regnum adeptus l'iliumimlpuberem l

    legibus non mod pattuiisriepote lupetior eli 'im perandi iure, ve'rumA~
    relinquatfraterImperiu'm excip'it' exclulo nepote.namlialilius magnus

    poli l'i'atr primogenit ta'me'tfi liberos reliquiilet, rex Molehoui crea


    tus eliJEad lex Vandal'i's fui'r,vt ell: apudProcopi 9.Honorius e- pfwn " i'

    '

    nim aui Genfetici regnum adept'us eli, tametlr Gerlo pr'imogenitus nio

    i 'it '.4,

    '/'3L

    LIBER

    SEXTVS

    - ub 15. tiens' lilios reliquilletmon tam aui tellamto quam vctull:aNom:idumI


    pene Omnium legezquam maioribus noliris video fuille communem;
    Gottanus enim Cliildeberto Sigilberti primogeniti lilio luperiot lui:

    in regni Francorum adeptione.Mathildis Robertum Roberti primoge.

    niti lilium in'comitatu Arteliorum Senatu Francorum indicante lu e


    _rauit , t partis folidam haereditatem creuit ._- Henricus item Theobaldi
    _Campanotum comitis Filius fratris primogenitililium conlimili iudi

    cio vicit. fed cum in patieaulaiudic'io vitusxllet JoannesMonfortius,


    Britanniam Armoricam petens,amita Vidi Britanni lilia repugnante,

    quod iure non potuerat, vi adeptus ell: non line crudelillimo funellq;
    bello. Atlobettus Caroli . lilius regnum Neapolitanum Pontificis

    Max. fententia adeptus ell , nec quicquam dillentiente Carolo Martelli


    primogeniti Hungari regis Elio. anxius qu oque Alphonli x,Callili
    regis lilius fratris primogeniti lilios fauente patte de regni f e diliurba.
    uit. Ioannes vetAnglorum Imperium cazfo Arturo Godeliidi natu ma

    iotislio inualit.dillimilis fuit Syluij caufa, qui poll Alcanium Iulort


    gnum Latinorum iure _materno ademit: quia Lauinia Syluium ex /Enca

    fu leeperat, non item Alcanium . Sed non pauciores, atque haudlciou


    _.

    plures nepotes auorum Imperia fpirantibus patruis adeptiluntantiquil


    lima Spartiataru'm lege. Namb'cutgus ad Charilaum fratris primoge

    ^'` '

    niti Hlium lceptra regni, quae acil inuadere annuentematre potuillet,


    `

    detulit. Areus item primogeniti filius eadem lceptra viuente AcrouioC


    atruo poli aui mortem clecutus ell. Sic etiam Ioannes Fernandillius

    Al `honfo auo Lulitani regi fuccellit,IIentico patruo viuenteNecmul


    to pll:$ebaltianus Ioanis primogeniti lilius Emanuelis auiregnumu

    cepit, non auteml-Iemgicus pattu us. Lu douicusNiuernenlis Belgarum


    comitatumauo '_mortuo adeptus elllpatruol vidente ac lpitante. At Ru

    laettfusiL x:_re_x N_eapol'eos, cuiusi pateriudicio Pontilicali fratrisprimo


    gsfiitilium .agentur dc :
    z m7.

    el

    tru um }; ne otern, ldeiurifconfultorurn- fententia pro nepote Femtiam


    A _nalini Con imilis llententialata,_eli a iudicibus Curi Pariftotuminter
    hatredeszloannis Vallzi Euxazorum comitislilijc Francilci Phrbi, qui

    .\

    Primogquiti filiuslaui h_aereditatemereuerat 4atruoviuentelt'a qubquell


    iudicatumerat protBritanniaedueatu aduerltras Io'annem Monfortium:

    Caetetlquali remoubiagn :trtpotuml opibus committendam

    ..&5 Orim Se Corbim ,ques iurecomif

    portieren@duellilmpermirfa idem?. lub @rhone magnadcindfb


    du
    chnricggr, _in Germania ontigilfe,_'patruos liis (
    r nommer. ; .Syraufarum- tyranni nepos patruumaui lee.
    . lacebatl.vlt

    . 1

    : impubcmm. , inuadere onantem occidit,l Needefunt vttinque probabilesrarwf


    : ness PI? { recidit in aui potellatemllf'

    iut'flc'awummr. que 1182? 'lege -X l - ummm-iis ad.' hfedimlm i mrlwml'


    { mildly Fill? Uff-R395 -QHQCI lljib lu b_llzitguat hredemdCICOm
    yup-_1- : ?! f1lilluliberosffufceperitfola patern pietatis CODICQUf

    snaacmo ra,y_tl.lipijn_ianusf refpojidit. Quinetiam Romanis legibusfizttrufpi fili)


    `

    a [u

    _mm

    DE

    REPVBLICA.

    73';

    ad pat'ruiht'editatem admittuntut 7 , quanto id verius St'quius in


    auihteditate? Illud etiam a'ccedit, quod antiquis feudotum moribus mm'
    nepos folidum benecium patruis exclufis accipere 1110 iure 1 . '--

    Nulla ramen ratio eHicacior quam quod hei'editas nec adita,at ue de#
    lata quidem non modo tranfmittitur ab auo ad nepotes -, fed etiam
    incerta fideicommiii fub conditione concepri . Nec ramen patruicau 9 1. i. d: 11: qui

    fa omnino deferitur ratione , Ii quis 1 fubtili's fubodorari volet , ac '


    legem xrr.fine fraude interpretati. het: enim proitimumI quque ad lie- i Herbarium

    reditatem inuitat. at propius abelt :i patte filius 'quam nepos,qui Htione bmg'ff
    falla eadem perfona cum patte mortuo cenf'etur. Sed vt Htio 111 ct'cris
    B feter'ida lit, non ramen q'uum videtur vt Htic 'veritate potiot fit in al;
    _ l _
    terius detrimentum. Nec patitur natura3 benionitas 111105 paternis iii-*gngl-d
    opibus ac bonis 1111, vt nepoti qui ab auo longius , omnia tri- girihBMPI-C

    buantur.id autem lieti neceiie 111 tegni,fed etiam in duca- miiriiii


    tus,aut comitatus,_autfeudiindiuidui adeptione propter illam quam "";
    pro tmptore I.
    .

    '

    ' ani non

    10111

    diximus Htionem, tantum ab vt Romana: leges 111105 a nepotibus ___ de "gu,

    111111 patiantur,vt non prius ad nepotesfideicommifa perucniant, -hcigmiofie

    quam li Hlij omnes inuicem fubilituti mortuilint.Demus ramen - 410152111,


    gnantibus 8: natur, 8: Romanorum legibus i'ilios exhredari,quod f_cg'fffgggjlj

    quidemin indiuidua fueceflione lieti videmus, vt nepoti locus Iit,iniA ffdjfsbt


    quum ramen 111101 pueru'm , impuberem ,nullo militarismullo adTrcbd-f

    rerum agendatum vfu peritu mad fceptra vocari:eum vero qui ac


    fapientia paterno regno deiici. qua ratione iurifcoii{'ultitu'te

    lam libertini paterni ad patruum exclufo nepote detulerunt S.' quantos l ?


    magis Imperij tu tela ad patruum deferenda ? Extrem illud efi,quod Effi. iiiiniiii

    patruiquibusnepotum tutela fer' permittitut,nihilaliud quam cde's bm'


    acparricidia meditantur,vt quidem innumerabilia exempla, nec tamen
    omnia fcriptis prodita fuere: qu fi conquiram,infinitus 11111. autem

    diuinis oraculis proditum, miferam ac inflicem fore Rempublicam mm"


    cui priirit pueri. M_e ramen ab hac fententia mos maiorum inuetera

    tus,& res fazpius indicata? reuocarunt. Nam ea quae diximus incommo


    da rai'is eueniuntzquae vero funt eiufmodiJegiilatores afpernati 7 opor- ? - e 16
    D tet. vt enim reges omnes Prancorutniar'ri inde Carolornagno repeta- l ' '

    mus,vix ac ne vix quidem mille ac ducentis annis annu nepotis 8:


    11 huiu's tegnifutceilione repeticmus. femel in Ait-

    glia,femel inCaItilia,bis in Lu fita'niafemel in Sicilia-,annis circiter quin;

    gemis aut fexcentis contigie legimus Valeat igitur pro ne


    -tia veterum ae ue ac iuniotum8 : non tantum in direta (Ped etiam in* umd-Fifi".
    _

    4.Iib.4. (aft-eli:

    obliqua fucce ione. ( a nobis aliquanto accuratius difputata funt in 1.1: ;


    propter earn qu proxime abeie videtur regni Franco rfi fucceflionern. : 112313111

    Sed fi fobtini aut confobrini fuo iure nulla Htione heredita'tes obliquas gm
    cernere velint,eodem ordine in capita partientut hreditates diuiduas:
    fin regnum , ducatus aut comitatus , aut alia feudi dignitas fit indiuidua,

    fenioriuniori anteferendus crit , etiamii primogenitis iunior 1111 "

    ducatfic enim iudicatumf in Curia Parifiorum inter Vilietum 8:9 D *7" mi


    annoig'.

    W,l

    _LIBBR sExTVs

    Bayencurtiu m qui Fran cfc'i Bloqui hred-itatem creuert: feniori iura


    primigenor decreta fuerunt.Non tamen fatis proxim quenq; ma
    rem eiufdagnationis inaugurari, imo uccelli: vt regn qutumcun
    que iura omnia maieliatis in folid'um vni partitione fublata tti

    2 nb. 3.

    buanturzvt Georgium regemVandalorum (211114161:'


    lioquinon monrchia fed polyarcbia dicatur..l
    autem >Sanita legecau

    tum non erat. Aribertus enim Dagoberti frater Clotarij 1 r.F.r_egni par

    ..

    tem aceepit: Clodoueus item Dagoberti primogenitus -13211169


    "rum: Sigebertus Metenfe : Clodoueo mortuo quatuor f'ilij regna totid

    adepti : Childebertus 'Parifienfez ClodoucusAurelianum : Ciota


    riusuefiionenfeleieodorichus Metenfe.S_ed ad Clora'ri cteris mor

    Ftuis omnia redierunt. buius Hlius natu maior Cberebettus _rex Pariiior
    fatus efi.ChilpericusSueiIionum: Gontranus Aurelioruszigebertus

    >Metenfiurri : reges omnes. @ regum multitudo vix vnquam ab


    armis ciuilibus cquieuit._At mihi quidem mentis oculos per antiquarc
    gum noiirorum decora circunferenti, tiles C_apeti tribus legibus quali
    ; firmiIIimis fundamentis banc monarciam liabiliiflle videntur,idque la
    ltenter fecierzprima lex eii,qua quidem 61115 regum,nili iulio connubio
    `qufiti fuiffent, omnes ad regnum aditus prcluferunuat ne filior qu i
    dem naturalium numero cenferi voluerunt,vt in poiierum de iufia pro

    le qurenda cogitarentt cum iniuiii liberi ab regali folio quamlongifli


    me arcerturzrametli naturales 61105 etiam pi'iuatis agnofcere ac fui no- C

    minis {iemmata relinquere liceret. Melius etiam quod Ilalatij Magi


    - i quorum potentia populis rerrori, regibusv exitio fuerat, de Repu
    blica fuiiulerunt . Tertium quod @i primogenito regala maiefiatis
    iura in folidum tribuenda decreuerunt , ne deinceps cum caeteris fratri

    bus communicarentur,fed obedientiam ac fidelitatem primogenito pr


    caeteri cogerentur : fuit, quod qu prazdia 61115 regum
    fr_uenda regis arbitrio 1 aliignartur, eadem fine mafcula.

    prole mortuis ab omni iure pignor libera fco indicartur. regias ve'
    ro forores pecunia tantum dotati placuit,vt non modo iura maiefiatis il

    libatafed etiam dominica prdia quoad eius fieri poert,integra primo


    genito feruarentur.A_ntea naturales regurn liberos regni partem 112131111:- D
    fe docuit Caroli Simplicis frater concubina genitus,qui more maiorum
    _rex appellatus . Theodericus ramen regis naturalis 611115 cum re
    sggiinquindus gni peteret, repulfam paifus , propterea quod3 ancilla geni

    tus effet. Monarchiam autem indiuiduam elfe oportere diximus , quia

    fi diuidatugmonarc-liia non lit. ea enim vnitatis inuiolabilis natura,


    vt omnem omnino refugiat partitionem. Vt enim corona fieregnum,
    6 pluribus diuidatur,vim penitus ac nomen amittit. Nec ver` 131151110
    rum,Perfarum,/Egyptiorum,Parthorum latiIIima regna pluribus diui
    fa fuerunmam etii vrbes ac prdia cteris primogenito liberis fruenda.

    darentur. nam cum Iofaphatus rex Iudoruin 61105 [ex genuiiiet, Iora
    ziixb-z-Pinliwfno primogenito regnum integrum, cteris annuas peniione's reliquit 4.

    'd'

    Primus omnium rifiodemus rex Lacedmoniorum regnum quidem


    Proculo

    DieRiapvrieii.

    ist

    Proculo '8c Euriiiheni filii's lnon cliuiiitf> fed- vtrique regniumiiidiuiiirh?


    vtrunque regent eife'veller', vrriqu'ereghahiii ius ac fa'-J

    culrateiiifademir. `Eius 'exe'm plo Meeqiort'r-'Lacedzemon'iis


    y _
    regnumiLeucippo GLAmpliateoarribusindiu'irbma atte -
    qua: pot'iilimaicaufa extitit,quatnobreiiiillaregn'a in' Ariocratias abij
    erunta >ltqiiidem duobus propofitis inconimodiswrfiiatdoo regna

    ii
    ii
    i

    2l

    duobus tegibus qum vnum pluribus tribui'rr vt [z_icobiis'rcx- 'Arrago'rii'i-y


    '-
    ;
    11.

    Petro primogenito te num Aragon,iuniori reguuixr'hlearum dediti:`


    fed hunc carcetis sfqua lore primogenirus neeauirz' qtamb'minus
    dem Imperia' confortern tuliiet r Eodem : pecui'tioleilaus 'tizi
    B tex Poloni,qui quatuor liberis ex' xquo 'diuiiitifquinto'ne pz'

    Gonem quidem legauiti inde crudeliiiima bella ( { Feten'd'un


    quidem eii,principem cui plutcs (int libetigplura etiamfiis armisac vii-.
    `tute parta Imperia primogenito quidem maiusi caetera pto-cuiufque afl-"i
    tate acmeritis diuidet'ei cum enim Qulielmus Auguftus> lduit Normaa-

    norum Angli regnum fua virrute partum Elio Rufo, Notmaniatrrci' "
    tere/ique cohrentia Roberto, penfionem Henrico legalietifR'ribclrtusrI
    gnam (ibi debericontendeb'at, quod primogenitus clletfkufus negal

    bat,cm tege natum diceret,non item Robetrum': mortuo Ru'fo'HE#


    ticus in regnum inua'fir,ac Robertum giulis orbatum perpetuis carceri.:
    bus
    mancipauiti Certe quidem partisfatum etii cum `quitatecortili-_I _

    p l

    tumerat ,tutis ramen regn'um folidum ac iuta omnia maieftatis Yniifn lffuffi
    tribuilfetivt interGaroli Prouin ci' com -itis,8c Philippi Valeiij rcis Frfillis depnupcs.A '
    eorum libetos fatum legimus.Nam lifeuda quae` dignitatis appellatioi I
    ne veniunt,partirionem non admittunt 7,q'uant mins'tegha ipfaiur-i - i" 'Cli
    ]
    ue maiefatis? At etiam Diuus Ludouicus tex mortuis fratribus (oli` licctde
    an; iqulmiia
    p

    .F2 . .in Au

    dam hreditatem creuit, nec ex ea quicquam ad Alphonsz m Pitonum um, q, :

    comitem', nihil ad Carolum fratrem peruenit. Anec itehifAlphonfo mo


    riente Carolus vllamhtediratis pattern delibauit,{ed Senatus8

    ab'vtroqilcabiudicata hreditas eii. ac ne deincep's ambigetettlr,caueri cif-delphif 476;


    folet publicis penfionumrabulis,qu fratribus reguiiia\llignantur,vr iis 215392222}

    line mafcula prole morie-ntibus prazdia libera Hico vindicenttir. id enim OTMLSK
    D' aduerfusLtdouicum r.' Ioannis regis lilium Andium ducem exceptum "33
    eli. Ac tametli Renatiis'dux Andium Ludouici tri. Blius fratris primo

    genitilireditatem , id ramen precario potius qum legitimo


    iure obtinu'ilfe videtui :alioqui Carolo duce Burguudionum iin'e pto'
    le mafcula moriente,Niuetneniium comes ducis propinq'ui fui hredi'~~

    tatcmadiiifet: cm tabulis Philipp.i:udacis du catus'Bui-gu ndi (ibi lil


    berifqueffuis fine vlla fexus exceptione da-tus effet. at. mortuo duce_Iu-`

    douicus xi. rex Burgundia: ducatum fuciiure vindicauit.- Interdu'm ta'-`


    men regum noliror'umfmunere zcdnceilu priiic'ipibusivt'i quifque plus

    gtatia valet,ptopinquorum hrcditatesfruendaetelinquunturmam Phi '


    lippus Valefius tegnum adeptus Catulo fratri Valefiairi' dona'uit. Lu'-'
    douicus ramen xii. regno poiitu's Aureliorurn ducatuiri. vindich

    uit. falluntenim qui Petrum Burboni Belocaj Icomitem fra:


    Nq i

    t' 2

    736
    .
    LIBER.SEX'IVS
    tris hreditarem quam Proauis regibus acceperat,legitimo iure potius`
    qum Ludouici regis cuius fororem domum duxerat,conceil`u creuilfe.
    qu-inetiam Sufannae Petri'li qua: Carolo Burbonio nupferat idem

    quod patri licuit Ludouicrxir. annuente :fed ea fine prole mortua fif
    cus Pi'aedia regala vindicauit: Claromontanum,inquam, Aruerni co
    mitarurn 8c Burbonij ducatum ,tametfi Penfionum tabulis non conti

    ,ff/l/ff/'f/Ml - neretur.qu
    res CarolurnBurbonium ad defeCtionem potilli-mm im'- .
    pulilfe dicitur. haviquoque Alenconiorum agris inieta manus ell pro
    curatore i'ifci, tametfi-lohannes 1 n . dux Alenconiorum. duas filias lix

    redes reliquiifersmdid ita? ne re num Francorum optimum> maximum


    fuis partibusquali membris auu (is lacerum ad reges Perueniretlifdem B

    fer
    legibus Francrum
    vtuntur
    Hntimi,dux,inquam,
    Lotharingorum,
    Allobrogum
    , Mantuanorum
    , Cliuiorurn.v
    Ac tarnetfi,Qerrrmnorutnl
    Principes omnia feuda ex aequo fei' partiunturgexceptis Imperijleato
    ribuszidtamen contra morem maiorum , quos fcribit ad pri-A
    antiquf mogenitos omnia prdia iurque Prdiatoria detulille,czeteris Pecunia
    G"" modo dedifle, Sic enimifrbrahamum fecifle legimus,quum primogeni
    '

    to folidam hreditatem,cteris pecunias daret, fque viuo fe dimitre

    ret. Sed hic occurretaliquis , vtilius'videri maxima Imperia, qualia fue


    runt Perlarum,Romanorum, Francorum,Hifpaiiorum Pluribus 610211.
    bui. fic enim Augullus, Antonius ac Sextus Pompeius Romanorum
    9 ).

    ' Imperium tripartito diuiferunt 9. Id quidem probabile videretur ii im- C


    i perandi libido iifdem finibus quibus regiones, terminareturt fed nec al .
    tifiima mtium cacuminamec Profundiflima: Huuiorurn foHe , nec im~
    ' lmenfae Oceani voragines ac gurgites cupidirarurn -humanarum curfus

    I 4`coliibere poterunrvnquam :neque tum colribuerunt quorni'nus Sexto


    ,-Pompeio non tantum Sicilia (quamquam angulluiflimaprouincia,) fed

    "" etiam hoc fpirabile cazlum cum vita violatis fcederibusadimereturznee


    Augulli dominatum ferre Antonius ,nec Anronium quamlona

    gimmis regionuminterua lis diliun'ium tulit` Auguflus. acliquando


    Imperator Orientis c Occidentis Imperatore concordibus animis Ro
    manorum Imperium tcnuerunt , id nec diuturnum, 8c miraculo proxi

    mum videbatur. Omitto parricidia teterrima-Ott-omanorum , quae Pro D


    Imperio tam multa ad milla funr,vt nec parentes liberis,nec liberi paren

    tibuqspepercerint : neque id mrum,cum in exigua Qgrborum infula fex


    reges mutuis cdibus anns paulo minus v. occubuerint. Ac tametli
    Galeacius . ac Banabas concordilimi fratres cunabulis limul educati,
    adem pericula faepius adiiffent,eodein exilio Pulli fuilfent endmique
    momento reuocati Mediolanum Principatumiic tuerentur , vta mu..
    ruis amplexibus diuelli non poffent, ad extremum tameri Galeacius fra

    trem cum liberis omnibus non alia quam imperdi libidine infiamma-v
    tus_truculentiiliin interfecit. Sie bimelecus fpurius fratres nouem 8c
    fexagintavt folus imperarct,ma6lauit.Berdebocus rex Tartarorum fra

    1 39:10 . tres . conlimili crede necauit. vSepliadinus fratris Saladiniilios de


    cem intercmit,vt folus in Aigwa late regnaret. lexandri fucceffores
    mutuis

    DE

    REPVBLICA.

    737

    muruis cxdibusfer femper occubuerunr, vt ne prentibus quidem aut


    liberis parcereturznam fratres manu fratrum cadere tam vitatum

    fcribir P_lutarchus ,vc miraculo proxim um videretur Legatis Prolemi, 1 IP Ummm?


    quod Demetrius cum Antigono patre dextra venabulum tenens cde

    parenris abfinerer. Crudelius eriam I_Qeiotarus qui filios duodecim v


    no peremit 8: eodcm tempore, vtvnus omnibus fuperfles tuto regna
    ret. Atmonarchix legibusfemel confirutis, [i vnifolidum Imperium,

    maieas tribuarur, caeteri faeilis in nbfequio retineri porerunt;


    modo ne imperij militaris au: domefici fummam habeam : vtfapien

    :FW
    ~

    ter reges antea feciffe videmus , qui Magirum milirum, quem

    nos Conneabilem vocamus, ex infima mobilitare creauqrunt, quales


    fuere Bertrandus Guefclinus, Oliuarius ) , Symo comes Monrifor
    tius, qui Sc {irenu exercitum ducerc, 8c cteris principibusimperare
    polie-nr, aditum ramen ad regnum fibiprclufum viderent. Sic etiarn

    ugufius inter Imperij hoc habuir, ne Senatores /Egypto aut le


    gionibus, fed Equefltris ordinis homines prlicererAfetiam lIurczirum
    reges eos qui ab Ottomanorum gente originem du'cunt,Ebranes inqu;

    Turacanes 8:2 Michaloglos, quamlongifiime ab omnibushonoribus 8c


    imperiis arcere confueuerunt. Ipli q uoque principes Ethiopum'regi
    {hrpis quos Ifraeliras appellant , vr qui Salomone - 8c regina Saba genus
    ducere putanrur, in Anga monte exceliiimo 8c in aree munitilima
    C conclufi optimis virtutibus difciplinis imbuun'rur: rege mortuo,qui
    virrute creris prat, carceribus ad Imperium accerlitur. Hoc bra
    hami regis /Ethiopum o`racvulo diuino iub'ente faum memorant, vt "

    reges non tantum puras parricidio manus haberent , [ed eriam princi

    pes airpe regum perpetua fu cceione tuerentur, bellormque ciuili


    non mod periculo , [ed etiam metu patriamliberarent'. Nihil eli ?
    pernicioius,qum principi regali Rirpe genito magnum Trrfperiumiiii

    litia: domve rribuere : cum Ietiam endi (int qui ex ini-ima fece ple#
    bis ad fummo' honores prouehuntureum enim ulimanu Aibra'hamii

    Bafm'omnibus imperiis e honoribus cumulauiTer, tra'ntli's'opibus


    tentiam 4liabiliuimr iam ipfi Sulimano meruendus vidererur,dormieni

    D entem neea'ri i'uHit: eo cfo comperrum amplius _iuodeciesY millieS


    coegfesld aurem magis in anguPco Imperio qum lat parenti
    dum videtur: quoniam ciues o mnes vno fer concluliloco potentioris.
    imperio facilius coercentur. c enim I_aco bus Appianus Senfium prin
    ceps Perrum Gambacurtium familiarem'honoribus 8 opibusA nimium
    auxiffetb eodem de Imperio diiurbarus . Sic etiam Qallippus Dio
    mzmrutus Cfirem,Macr-nus Caracallam,Maximiuus Alexandrum,

    Philippus Gordianum,quoru'm opibus ac potenria creuerant, occide


    runt. ( Agarhoclem figuli lilium ducem exercitui prpofinurn opti
    mares ac locupletfiimos `quofque interfeurum , 8c Syracufrum Im~
    perium adepturum arbitraretur? li fordidus homo tantum aufus efr,
    quanto cautis profpiciendumme principibus maius imperium militia:

    domive tribuatur? @amobrem teneamus illud quod anrea { dixi-l

    _ 1._ .__.-:

    #-1
    1

    .758

    LIBER

    mus , ac dicendum fazpius , ne'iuramaiefiatis fubditis etiam extra or


    ; dinem,quoadeius_iieri porerir,rribuzirur. ab lm

    f, Perl) maief'iate quamlongiflime @minas arcere. Eil: enim @ncocra


    `ria natur legibus inirnica,qua: viris prudentiamiroburnimi magnitu

    4 @Sncf - dinem,imperdivim dedirfminisiadrmir. Aretii diuina lex 4 no mo

    do Reipublic, fed etiam familias dominatumeripuit , cum difert f


    minas fub virorum imperium fubiecitc quries Deus opt.max. fui no

    minis hofies accrbiflim vlturum fe tdi-Munirminarumimperiis ac lc

    s fair
    gibus fubditos fore minarurf , quafi malorumillud 8: calamitatum o
    imstande mnium exrremum effet. Quineriam Ileomanorumleges* abomnibus
    '' oiiiciis ciuilibus ac muneribus publicis fminas procul feduxeruntznon
    *"""tantum ob id quod prudentia yacanr,(vr purauir, lerri ex o

    mnibus foeminis vnam Palladem louis cerebro geniram magre earuiffg


    glicerer,vtintelligereturfapientiam fmin'ismanare non poffez) [ed
    etiam quod girilia munera fminarum fexui ac pudori contraria finr.

    ,~ ,

    ' f "

    Nec vlla res Senatum Romanorum magis qud


    liogabalus Imperator matrcm in Senatum induxerat,non vt fentenriam

    diceret , fed vr faniiffimum ciuitatis coeturn contueretur. quod 8: ma


    ioribus nofiris nouum vifum eficum MarbildSAfteflOrum Sc

    naru RoberriArtej caufam iudicante afiuifet. ( fiabfurdnm ac


    ridiculum viderurvirorum muneribus ac coetibus implicati fmiuas,
    mulr abfurdius videri debet, ea quae ad Im perij maiefatem pertinent,
    fminarumlibidini parere : abfurdifiimum fceptra tenere. Primum e
    ,nim de duobusalrerum , aut connubio iungerurfmina,aut per fe ipfa
    l -imperabitsfinupfetrir Gynaecocraria ramen : quoniam ealege nubi: vc
    ' 'Zz/f l

    genesillarpfilnrrriaiefiaris 8: Imperij iura, autem penes mar-imm,

    Idxenim diferir;r exceprum , cum I_fabella Cafiulonum regina Eerdina'..


    do Aragonurn regi nupfitzidque reperitum in nupriis Ihilippi principis

    Hifpaniariirn Anglorum : quod etiam cautum erat in


    tabulis connubialibus igifmundi Imperatoris Germanorumr Mari@
    Rannoniarum reginaz, quam fubdiri regem Mariam @Einnahme-*Qin

    leges iniquifiirnis condicinibus lata: fuhr-_, propterea quod marinus qui


    iure natura: caput eli: familiar, ae domefiieur'n imperium haber, mulie- D
    bribus imperiis publice _feruire cogiturzquia domefiicum imperium ni
    7 mm . hil cum publicocmune haber 7. cum enim Fabius max. is qui Cuna
    im d "" tor appellarus,equo verus ad Confulem fili accederet,ab eo defe- '
    iislifiiiiulib` de_fe iuffus ramen patria : ' Decidere indicra cauf`a po
    ruiffet.ngd_,fire-gina nuptias recufaurir,qu veriflima Gyncocraria di-

    eitu r, Rem publicam in fummo difcrimine verfari neceer eli : quoniam


    magno ac forti animo fubdiri muliebre Imperium 8: conrumeliofum,
    nec diu tolerandum fibi putabuntfed alij quidem fexum, alij fmineas
    libediues , alij muliebrem imporentiam 8: fermonibus 8: fcriptis irride

    bunt. nihil eli; autem ciuirari'pernicioflus, quam eos qui maiefiati pre
    fuun-fubditconremii Arfmina contu meliar impatiens

    :quod fine Ciuili tumultu ; (! fi quem fub


    diris o

    lD.i=iti=.i>VBLiCA.

    759

    ditis opibus 8c honoribus cumulauerit ,`vti quilque gratioliliimus erit,


    ita inuidioliliimum fore nacelle eli. cum dillicile lit in eo genere ca- ~
    fiiliimas _decus 8c exiliimation tu eri,tum~ver reginas ipliis ab impudi
    eiriaeI fama vindicate diliilimum. yqiiis enim facem _ardentiliimam in

    altilIimalpeulalatere puter? quinetiam minis' natura quodammo-i


    do inlirum eli; vt procorum numero 8 cei'taminibus pafcantur.Quod li
    tanta eli l'ubdilorum ignauia,tantus : per fum mam ctu meliam

    ' dedecus frriinam Reipublic gubernacula torquere patianturfingu


    los etiam dOmeliic-o fininarum imperio teneri necelfe eli. quod enima

    publice licenpriuatim lemper licebir.(@amobrem_Perlrum opiirriatcs

    rogationem 'rulerqu ad Darium Ahafu ero's,vt `v__a_l`tidis liiperbiam feuer LW


    riliimc-coerceret , ne 'vnius arrogiantia cteras ab -oiiio reunarlet. Et
    quemadmodum famili perturbantur in quibus fminr maritis impe,

    rant : lic etiam Refpublica difturbatur,qu fmina dominaturenerur,


    eriainfi prudenti allecuta fuerit: quanta magisI li nec libidjn's
    domitas habere , neccupiditates coercere'poliit? Nemo elhopinorului

    nelciat quales tragoedias de le ipla excitauerit Loan-na, qua: ab impudicif ?


    tia bupadia etheapoleos regina.t_res enim reges eoldm ue maritos
    crudeliliiinis parricidiis interfecit , eodmq; lupplicio eli
    to gmiramidis nefandas libidines, 8: qua fraude dominatum Allyrior.

    makwnlfj

    in : : cin rege diurnum mo Imperium eliiagitallet, regem


    necariiuliit. Quid Italia? qu cl'oab holiibu rege-Iudoru'm,

    vr Imperium retinerer,r_cgiam lirpem van fugaf'dilaplo , acum.


    diu fceptra tenuir, quead populifuiiore trucidaretur. Conlimli ledere .
    Cleopatra , vr Algypri' regno lola fuere'tuzfratrem interemit. z_enobja.

    quidem
    .quum
    Qricntislmperium
    inuafilfentynmeidrum
    ergaliulis-[
    principibu's
    concluf
    fu n_t .~; Neel
    populus'

    inertia: quilquamluimt Gjneocrariam probarir,etiaml


    minarum imperia-tulei'unt : vt Nea.PDiiSani AquiQ__ouliziritiam ?
    mam gemis Normanorum qui Neapolirn tenunrunrgdeinde'Iolam 'Igan
    nis Brenni Equ qu um 'iure fuccelforo idem regnumadeptauilletrb

    i i. Imperatori'nuplit = at Prider'ic'us. regnum. :illud Manfredona


    D rurali lilio dono dedit ,cuius lilia C_onlantia Aragou'ix regi faces
    diurur-ni belli principibus Cbrillzianis iniecit, quae non nilirfottiliimor
    virorum cruore largiliime fufo reliingui potuerunt
    Cardinalium Kempublicam Chriliianam , ac porilIir-num Italiani tot ae

    tantas dades, tot bella pertulillc in'relligeret,dque proprer Qyncora


    perpetua lege deincelps ad fOr-:minas Imperium. :Nea of
    leos perueniretrvt. exceptum eli tabulis fidelitatis ac_polle io
    nis, quam accepit phonfus rex Aragonum iii. cc xr. v. dque .
    tum Eerdinando rege inaugurato . c i. vii i.: ne fcilicet fminisad
    regnum aditus pateret,quandiu mafculi etiam collaterium propinquor

    luperliites ellent ad quinturn vlque propinquitatis grad. Sed '1am labes


    illa G_yncocrati Hungariam ac Poloniam peruaferat,cum (cilicet

    ria I-Igarize 8c Illedvvigis Polonia: regna Ludouici patris fucceliione ad


    4

    '

    "

    740
    _wm-_ _

    siexTvs~

    i2: delata fuicepiiientliidem fer temporibusMaria Volmara Noruegi,


    ` Sueci ac Dani ( tenuit. pii etiam I_iabella patern Cailili re
    gnum creuit non line murmure populorum , quippe ui fminarum
    1m erianunquam ie pertuliiie que'rerentur. At cum I_abella Socinam
    Al honii iiliam : regnum ad Silonem maritum eodem exemplo

    *c detuliiie diceret,repoiuit populus,vi potius quam iure id 9. qu

    difceptatio Iiabellam ad Ferdinandi connubium optandum celeris ex

    citauit. Ac tametli Ijenricus Caiiili rex Imperiumad [ludouicum ix.


    Francorum regeln iure materno ertinere moriens tearetur , ac prin

    cipes Hif ania: communi confen u Ludouicum accirent, 8: quidem li


    teris iigil cuiufque comprobatis,qu adhuc in archiuis publicis extant: B
    ~

    iure-ramen Ludouicus id fieri poile negauit . @ibus autemv fraudibus


    Iiabella Caiiili { extorieiat,ii(dem FerdinandusLeonor
    de Barcino'num comes qui Petrouillam regis Aragonum iiliam domum
    duxerat , Arragonie Imperium occu pauit.Eadem Gyncocrati peiiis
    Nauarr dominatum corripuit Henrico Largo Campania: comite qui'

    regis Nauarr iiliam iibi deiponderat , cuius item i'ilia Ioanna Philippo

    Bello regi Prancorum nupta Campania: ac Nauarrae dirionem ad re em


    detulit. fed Philippi Belli maicula prole fublata , Nauarrae itio'

    trium fminarum iure ad Eboracenfes,Albretenfes,Fuxos,Burbonios


    delapfa . certquidem quadringentis paulo minus annis regnum il

    ll

    lud
    principesautemp
    [epternBritannorum
    peregrinos reginarum
    mariros
    tranilatumadvidemus.adRegnum
    etii Qomiti'ani
    temporibus
    foe C

    'gr'ifn'i A'- m'inam perueniiie legimusx , mille ramen 8: quingtos amplius annos

    iicrminarum imperia nulla pertulerat `, quoufque-Maria Eduardi *v . regis


    Anglorum foror fratr'is Imperium excepit,decim'o fer pii anno quam

    Maria Ia'cobi v.regis`Scotor . regni gubernacula fu icepiiier,qu prius


    ad centum 8: -qui'n que reges femotis fminis delata continua crie fuif
    fe ; etiam '_B'it'rico rege vxoris veneiicio quondam fublato Se
    natus popult'i'fque' Scotorum fempiterna lege vetuerat regum vxores re

    ginasl ap'pellari,aut public maritis aiiiderelllud tamen iingulari nota di'


    gnum,quod eiuider- hominis fminae- quatuor ad 'Gynecocratia aditus
    a ud Pan'nones,Danos,Noruegios, Suecos,Anglos,Scotos aperucrunt. D

    Mathildis quidem H'rici i.P.regni Anglici iura ad co mites Andium an


    tea detulerat , fed id ropterea fatum cum mares propinqui etiam

    ilirpe remotiores nulli am lius extarent,emafculus ex fmina Stepha-


    no Bononienii regi fucce iiiet, v_tnulla fuiiie Gyncocratia videretur.
    ; ratione Eduardus timex Anglor reta _alicse legis interpretatio
    ne Francorum Imperium ad fe pertinere contendebat , quia tametii ifa

    bella Caroli Belli fororegenfitus eifet,proximus tainen erat,&quid ma


    fculus. qu interpretaties repudiata SenatuFrancor,quandiu quif

    qu agnatus eiufd nominis'ac gtis iuperites eiferxtenimarolusvlm


    perator regi Dani Cliriiiierno ioror deipdit,hac lege tabulis connu

    bialibus inferipta , vt _f1 mares agnati regi iiirpis nulli amplius extarent,
    iili primogenit regia fceptra darenturied ea lex iura fuiiragior ordi
    `

    nibus

    nibusfer'ipeteinullo modo potet'at. lactantum abluit vtptiuattiillud pa- y


    tu'miregisredi libera't Dunor principibus , eti regem
    iplurnilmp'erio lj iatumieiicerenn Poloni quoquemortu'o SigilmunL
    do. Augulizoc lorortnpliusc Suecoru'mprincipetti im pu berem loro`
    fragio
    ris liliu'ereare,toleraBilius
    trieb Imperiodepulerunt
    tame ell Ati
    q'um'perpeti
    tar-tietli pernici'olum
    "Gyncocratiam
    lit reges
    t quo#
    niam li regihaperegrino principi nu pletiit,iperegtinis legibus, peregrina
    religione , peregtiiiisinliiitutis populum imbuet , ac'peregtinishonores
    argieturiSetl,inquiegregin ciui nubere oportet : id quidem

    commod-ius videtut,led res eli'l inentplieabilis:quiaiy neclaell ad lu'btlitoi


    rum nuptiaslminte principes delabuntut , nec line potentiorum 'odio

    8: inuiidiaiii quos aclamauerunr, n'ubere'licet.

    lifab eo ciue quem

    concupiat repudiettit? id enimnolita attate contigille videmus,_l\i_ariarn

    lcilicetAnglorfum'reginam-cornite _Ducherio Correnteorum gentili,


    quem carceribus ereptum ardenter amabat , qumque libi delpondet'e
    cupiebar,lpretam.fuille, cm lii'clizabethze l'orOris nuptias ambir'eti
    use r'es illi exilium, aetandemA etiam exitium dicitur attulili'e z tametli .

    regibus Fran'corum lpaternarn, :i regibus Anglorum maternaiii 'origine'


    duxillet. Neque enim vili 4ezittant qui paternum genus ad reges Anglor
    relerre pollint, praeter comitem Ygrcelierurn Somerletunncuius li'us

    non ita pridem Caroli ix. regis Eliam lactis lotionibus excepit. hic

    i. que :

    enim a Ioanne Mortiniaco Eduardi iii.regis Angloru m Filirpetn traxit,

    iullo connubio. Ac tametli lama inctebruit 3 , am,qu

    comitem in comitiis Anglorum regein delignati oportere,eique lublii'tuendum ducem lilorlolciii rn, quod hic quidem gratiolillimus ac locti~

    pletillimus ,ille ver materno genere ab Anglorum regibus ottus ellet


    cum ramen regina intelligeret occulte id agi per Legatosme quis Finiti
    morum principum regine nuptias appeteret,ac tanti regni opes culii luis

    coniungetet:(quod line vicinorum pei'nicie aut periculo lieti non pollel


    videbatunh fa per Legatos principibus denuntiauit leiura maieliatis di
    gnitatilque lii'nunquam ita deprelluram,vt lubdito'rum nuptiis inqui-l
    nati le patiaturzled peregrini principis, qui nec opibus,nec potentia fini;

    ) timisnocere pollendeletum habituram i Nec' muito poli cum Ierdi

    nandusAulitieedux in Angliam Legatos miliilet5t'eg'ina nuptiis libentil;


    lime allenlura videbatutzled paiis connublibus primo capite

    etat ne Romano ritu lacra lier'ent in Anglia: ne texappellatetur qui te


    ginam ducetetfne magillratus,lacerdotia,imperia,curationes cu ni pere@
    grinis communicatentutzne regina hioriente marirus'luperlies quicqu

    deregno delibatet, autluum dicere pollet.- quae cum duci minime to


    leranda videreniur, aut quod _verius eli, clim populo ac i'egin minus

    gratum le lore diliiderete inleia Legati dilcellert.Niliil autem ab or


    dinibus Anglorutn
    tarn anxdelignare
    ac ( petitum
    eli, quam
    vt regina
    nu;
    bere,aut
    Impervij luccellorem
    Velletfquipp'e
    qui latis
    intelligt
    prudentiliimae principis occalu incerto luceellore bellis ciuilibus regh

    vehementer perturbatum iriznec 'ramen reginam line periculo luceello=

    a
    L geen a astXTiVBG
    rem dhgnarepolle; Iifdem periculisiiatata fumar: Aiglia liibimprrio
    : huius lorotis, cui _tam erft eonnubiu'm gitdippil ~Ceiliili principii
    placuillet,pritno tamn capire-'ebtcepwmelluune :quis r-peregrinuihom.

    res ac magiliratus adipilceterunzquartocapieezmamuinterdiiumnere.


    ginam-nili conlentientem ,nveliberos Icornheninlersextra.l'irieszlrnpefij

    feduceretzillud etiam-lantiusfcautu { iuramaibllansomniat


    rin l`olidum penes client reginaneimarito quicquam'gexsiis deterperctli.
    ceret, ne leges,edicta, releripta, beneficia nilniieginaiiubente vimilllim
    4 anno lega. A

    prilimcnc.

    haberent. his conditionibus,.qu`as. ordine-.s initcirriitiisratasloiibneniri`

    : } Illud am plius : literisblonalijiLega'ti didiimuser

    ceptum { quis ilpanusarce's Imperiofubplira's relidioteneretl


    militesAng'los-Ir-Iilpanls, conferibereur extra nesIinperijApT
    gloru m exercitum educere -. iniquisprinceps
    Imperiis,opibus,aerate,gratia,propinquitatibus florentillimus at poten
    tilli'mus j_etul nu pliller, (neque enim duxille videbatun).nilii.

    lomi'nus Angli patienter ferte,nonfpoterantHilpanos,quibufcum tom


    nulla: vnquam inimiciriclummalemperinrencelleratnecellitudu.Ar

    Qarolus v. Imperator cum omnia'prudenter prolpiceret,acmeiuertnc


    lilio,quem vnicum in fpemranti Ipnzperij fulceperatnnlidi liruercntur,
    oblides Anglos %inquaginta, lqua-ndiuphilippusin'Anglia'l`uilltt,lii

    dati perierat: nec tam en id obtiu ereporuit. Sed vrreginaprincipem


    ius nupcias optabat in Angliam maturius acciret,auteorum nummimC
    ,t_r_ecenta millia ad milille dicitur. Nec' mult poli qum Hilpuiii

    Angliam appulerant , mille. ( quingenti;ciuesreligionis :


    lium abierunt. (minetiam fama percrebluitAngflos occultis .
    nibus I-Iifpanos vno tollere 8: eodem momento deneuilfe, An

    glia: dominarum connubi; ac religionis.l`pecie adetat-enr. nec verodu-`


    bium quin aut Hilpani tyrannidem,aur Angli Hilpanos inualurfur
    lrint,nifi regin qccalus Imperio valde falutar-is vt'rorunque creprisni
    attulillet . Neque enim lperand um vt peregrinusprinceps periculis

    rurus elle pollit,nili validillimo prafidio leiplum in primis,deindearces


    munierit.qui autem opibus ac potentiacreris omnibuspraeliat, penes

    eundem iura maieliatis 8: Im'peri; ellene'celle elbquam vtdiuD

    *D

    'rius tueatur, ciuibus imperia, lacerdotia, cur-ationes, exercitusetipicr,vr

    iildem peregrinos cumulare pollitzquo nihil populis Omnibusacerbin


    mini/rique tolerandum videtur. Non enim multitudine exemplorumi
    quibus abundam us, id conlirmare necelle :fed domeliica recorder;

    Cum enim Y_ilelmus Neapoleos ac Sicilia: rex hominem Gallum Primi


    cerium fecilfet 1 _tanta iracundia populus exarlit , vt Gallos fete
    vna coniuratione necauerint.'Quod peregrini principis domeliicusti

    uem occiderit , aut impotenti libidine quid fecerit, peregrinisomnibUS


    exitium impendet. I-Iardicanutus rex Danorum Angliam fublmper
    fubiunxerat,exercirrique potenrillinio populum'opprellerar,vnatarrlrll
    anno roar.

    coniuratione Danos omnes interemerunr An'gli,nec multo plitegrm


    iplum veneno fuli'ulerunr. Conlimilifer cafu'ljgloniI-Iungrosluo'

    DEREPVBLICA.

    743

    rum regem {ibi cooptauerant , ob vnius Poloni interempti necem occi

    diifentmifi Cracouienfi arce tuti fuilientmec ramen tumpltus ant cogn


    quieuit, quam Hungariatce relira domum rediiffent 6 . Crudelis cria gogfm
    cum Autiacis aum eihnam cum Sigifmundus Mariam Ludouici Elia

    d uxiifet,ac iure mariti reg'num arbitratu [uo modotari velletfocrus am


    bitioiiliima generum dominatem ferte non potuit, fed'eum regno exe-

    '

    git: iam Legatosin Galliam mitte-re cogitabat, vt regnum Imperio


    Francorum fubiiceret; niii Hungari Qarolum regin

    regem Neapoleos fupplies accirenr , qui non prius regni gubernaul


    fufce it, quam regina mater nihil meruentem intetfci mandauir`z ~nec

    B multo pii patricidio coiniimili catia eil 8c in Humen Croatia: Prarfeli


    >coniuratione demetfa. Tum Sigifmundus cum exercitu teuerfus
    gatiam occupauit ac cdibus ciuium fationis aduerfa: omnia compile
    uir. Sed ad domeiiica redeo, 8c ad ea vulnera qurecrer illata leuiiiimo
    i
    ,
    tac'tu recrudefcunr , nec Hue acetbiiiimogemitu traerantur. ljancifcus .
    dux Andium ad Belgatum { moderandaaceriitus venir,c maxi
    j i .
    mis gratulationibus acceptus : { cnulla priidia,'null,as areegnul*
    '

    las vrbes haberet,nec meis rogationibus (qui futura profpexer) id efi'ici


    potuiifct,ingens fecuta clades , quam fine dolore Imeminifle non poffum.
    Rurfus Franci cum
    Scotisveteres
    fderibusfani'iiiimis
    antea fempcr :
    1&11
    vtrique
    cum Anglis< communesinimici-

    It
    " ' ' ` "`

    tias diutiliime exetcuerant: cmtta'men Maria Scotorurn reginaFrancii Delphinati Frcorum nupiiiietmac Franci leges Scotorum populis da
    re conarturcori fupplices Anglor patrocinio fe fubdere,quam_pere

    grinotum imperium perpeti maluerunr, nec prius Francos Anglorum `

    opibus c auxiliis coniuntis infequi c ,oblideredeiierung quam Franci


    iomnes pacis conditionibusacceptis de Scotia deceiiiifent. Hic omitto
    quot 8; quanta: calamitates aria: principis illuiirifiim connubia fecu
    taz {intNec vero fperan dum eil reginaru m illuiirium cupiditates a pere- ,

    gri'nisprincipibus coerceri . Si enim vxores repudiare'velinr prius


    1 eil. @is enim Marco Aureliojlrrrperatore moderatius

    ' j
    I'

    vnquam fe geliit? cum ramen vxoris impudic libidines nimis patien-

    )terferret,amicis repudiutnfpe confulentibus refpondit, dotem prius l


    reddi oporrere:quippe Imperio Romano quafi iure dotali vti vide

    batur,cum Pauiiinam Imperatoris Antonini iliam duxiffet. Ho' etiam


    incom m odi haber peregrini principis connubiurn , qjuod Hnitimi reges

    populi quaii proci mutuis contentionibus ac diiiidiis de alienolm


    perio certant , ac fpe reginam a nuptiis auertunt, interdum etiam illata
    vi compelluntwt roci Yend Rufliorum regina:,curn diutiliime nu

    ptiisinter feipfos ciimicaflent, vitor quod precibus _ac blanditiarum ille


    cebris non potuerat,armis fe adepturum putauit. fed illa voragine aqua
    rum vitam maluit quam vi pudicitiam amitrereheque enim tam facil

    reginarum quam tegum cnubia conciliantur :hi enim pitisvtabulis {

    piliime falluntur,ill fpirantes homines conrueri,alloqui,tentare diu vo


    lunt, `faepiiiime vifos tefpuunt. Neque enim liabella Caiiili regina

    - '

    744
    LlBER-SEXTVS
    : :- 1_:_erdiniindo pi's nubere voluit, qurn os(principi's afpexilfet: nec Eliza
    rciIIQrgd'fberha Anglorurn regina vlliu's orario ne a duci potuit,vt cuiquam con
    - nubium promirreret, nifi prfemi. Er quidem Henrico regi Suecorum
    n. 1.2.8: mi diuturna loannis frarris, qui nunc impera: , legatione Elizabetham An
    `gl.\nc.vn.iquarq.
    " in nccc

    . (1.1.5: in gli reginam ad nuptias refponfum omnibus principibus,


    _

    '

    .l

    fi

    cui poll-Deum immortaleni plus deberer quam regi Suecorum, elle ne


    ;f-cfgfhlg minem . quod vr'i us exririiler,qui Elizabetham ecarceribus ad regnum
    . . 1- lf_lcpopofciilerJd ramen apud le decretum,principife nemini nupturam,
    manumirrunrur.

    1$!1.. nifi querri antea videre licuiller. Idem quoque duci Aulh'i regales nu
    'Rm' prius' petenti repofuit. q-u res connubij fpem, quam vterqne ccepcrat,
    Alex.in .ii cum
    .1..-.
    . cu vterque metueret

    Ufsfcfguolgrli:
    fefellit.
    riecconiugij repulfam prfcns pateretur,

    ingenomen.
    nec fine_ dedecore
    domuin
    reuerti cogerctur:
    vr. contigit
    Francif
    Psi . Antonin. .i .
    .
    .

    .
    . .
    .

    cils. mim. - duc! eafd'em nuptias ambienti, qui ramerfi bis in Angliam
    fgflfjcrg rraiecilfer, 8: legationibus hon oriFicis ac diuturnis reginam

    pura'rer,"iriani ramen (pe latarus re infera difceiir . 11


    ? iura genriumorrmium vio anrur , quvxores mariros fequi iubent , ac
    , , proprerea mariti vxores domum ducere dicuntur, quinetiam fi maritus
    'lfjf'rfnffm do micilib carear,&,'vt loquitur Homerus, , , tam en
    _
    \
    .
    . . .
    .1
    . .
    ._
    fofllrahg
    vqxor confequi

    7 Theologormq omniu
    cofenfu,i_

    -uereri iubetur
    9.acl h'c, fruus doris im bonor .
    omni vxoris ad mari
    ~
    , l...
    cui 1. ~ pertinent
    1 ;"
    no qu cxprdiis ipfis, veruetiarn qua: fifcaliiure
    rei vxor.a&io.C.

    tl'fjjgj obue'nit 1. damnator, etifi prdia profcripta millies dote ipfa C


    ?- vtiliora lint ac nieliora,dominio tam ac proprietari: marito qurtur ,

    . omnes dotales ac iura quoque patronatus 3. quod non folum


    d '

    d _ 1.

    _' . ..

    . priuatis, fed etiam regibus ipfis proditumfuiife videmus: vr [i pe

    regrinus reginarnduxerir,regni fruCtu's ad maritum perriner 4, ramcrfi

    iglmi iura'maieliaris regnum ipfum penes litvxorem. Sicenim iuris inter

    pretes f quos habemus,deniiinr,lfa bella: ac 9cina: cxemplo. Illud am

    131. .r 11 ._ .
    .

    .
    .
    .. .
    23; : 2253; pliusiure feudatorio cauetur , vt clientes ac vaffali maritis prius auxilio
    ; lint qum vxoribus,fi vtrique periculum adierint. (m2 ramen iura cm
    ggtvfff his conditionibus legibus quas peregrini principes ab vxoribusacci~
    6 - -- pere cogunrur, vehemenrer diferepanrac repugnant. Iam decus

    "mmws c dignitas, lgenerifque-nobilitas ac amili fplendorviris tota pendet 7- D


    : vxori inlir

    gi'gr'i

    dqu'c ~acleo verumefi omnium populorum moribus infltutis,vt f

    om Syl min illullres , quae mariris obfcurae famili nupferint,partam nobilita


    _
    _,
    _
    .
    . .
    .
    \
    .
    . .
    :
    rem
    amiriar
    {
    liberi
    vllum
    nobilitatis
    decusa
    ;
    ori

    i d "_ dicare
    _
    _
    _
    _ Ancaranus9, li regina
    . ignobi
    .
    . imariro
    . ine (ibi vin
    pofiint: etiam,inquit
    nu
    lam'in. 8L Laut

    aurcl.l.in rebus.
    ei e dor. . Pa Pfct
    ' = CU luslentenriamdcteri
    '
    .
    - quoque iuris
    - interpretes ac magifiri
    _
    _ ru
    iiirillriuiusigp.

    : 11113:sien1;- . igitur rot ac tar abfurditates Gynaecocratiam fequunrur,qu

    7 l. fminz dc

    111 cepir originem,


    quod qui prole mafcula. delhtuerentur Elias feuda

    Sennror.l.c re.l.

    VI'- UPP C-l- vlr. de incolisiCr . vbicunq.de pirnis lib.6. Barjn l.i.col.7.dc in ius vocan.C.Plat.in l.i.col.i..de dignir.C.Banol.
    Fulgl Ini'o in l.vlr.dc 01.{181.-1.1111.{1[ hom.i.l.eos. l. cxcmplo.l.riullug.d ; Cobus
    BflellifU- i l- Lucius..id de muneribud ino'rmi. in apfupcr coda.. col. 1. . Lucas Penna inl. in l'acris,_~0|A 3,

    ? C' " - decil-196@ 349.8C 379.


    col.4.& ciil.i.6 Iib.4.col.vlr.

    8 Barr.inl.i.de dignt. C.col..Plat.cod.col.2..Corne.conil.1.lib.r.

    Aiic.iran.coniil.339.eol.3 pro malo 8: confi.489.

    !1.1 l.qui reihmmum_ proba

    (Le-ola in rra- d: imperanmilinelig. n. oppolf. Raymundus in . nobilir. q. g. Felin. in cap. (irpef _c mb pm


    in leg.x.colum.i. c digan,

    DE REPVBLICA.

    74;

    'capere nialuerunt,qum qui gentiles non eerm. dignitaries cum


    fminis communicari cperunt. Et cum (! comitesacdutesdici
    cpiiiengtandem etiam regum inertia clicam an vecordia iu iura maie
    atisinuolatumztametii feudatorio iure cautum , ne ad fgminas hccli-l'f'

    . ._. . `;.: *A

    { peruci'iirent,A etiamli nulli mares agnati aut cognatiaut vllo gra- .


    du propinqui fuperftites eiIent,niii difert feudalibus rabulis id compre un
    henfum fuiifeti -At _Slica lex nulia cond itione fminas ad feuda parue
    nire patiebaturrqu lex non rece'ns efiac , vt nonnulliputant, feti
    fum,
    antiquiiimis
    DE 'renna
    Saliorum
    visito
    rabulis'conicripta!
    SALICA NvLLA'
    Sc conignata.
    Ponrr'o
    AVerbalegis
    .
    :

    '

    Burr-Afm MerE Rr , 551) A'D'vixxtm srva Mmgmfwm'


    from 'rennais As aspira s PERVENIA . AtetiatnChii
    debertitegis Francorum edicfto , quod legibus Salicis
    quo quidem nepot-esad auorum {uccefiionem in irpes vocantur, fir

    rnina: procul fummouentur. Et quidem (i Salicaleit nulla ,


    ' ardum
    fuinrnalrnperij
    certaretur, ac
    inter
    Philippus
    Ihilippum
    legetn
    Valeiiorum
    Salic'amylege
    comi't'c
    Voconia,
    tegem
    Eduarcius
    ver legibus hredirariis/Romanorum { cauf patrocinium tueretut,
    Senatufconfuitu m de principum oinnium confenfu {
    eli, ne'quis in ea difceptatione percgrinarum lt-gum ; were?.
    tur,fecl legem quifque Salicam proqu iure'inte'rpretari fiuderer: quid
    Cita ii lex Salica nulla fuiffet? tametii mortuo Ludouico fHu-tinogiux

    Burgundionumi-Iutinitiliam ad ( ramen fententi.

    ordmurn Omnium [u {-. p3- in magnum.

    riiiorum conuemus haberentur. Quibus temporibus aldus legem 1 Sa- liiiiisiuils e


    Iicam vocabat Iv s _ 'o E N ; . on pridem Bur- dwmfmmc"

    degal cum inter nobiles quofdam deiure gentilitatis ageretur, teia


    mentum vetufhiiimis conferiptutfi literis piolatum elhquo quidern tc
    .iator liliismafefulis terram Salicamdiuilit': I'uoldie'i'dice'side'praidiis,feu

    dalibus yinterpretati fum. @o uiteiertriariiE ' fungq'u


    ufque :Prideticusi r1. Imperator Auirgnti'prlingu ari Heneiicio

    , v't (i mares libcrifuperitesnulli fuiifeintilhreditzttem Auliri


    D : domus { . Sed ! Im:

    - ges Imperiales,c'ontrque morem Germano'riumffua voluntteidffe


    tat, thoearqs rex-'Bohe mix iurel propi-nquit-atis' -iuea'r''r'n Auii
    popofcit exercitu'adtrerfu sk_adulphu m conf'cti'pto I quifoncei'liilrii'1

    rici ad (e - icl Bauaris quoqueiprine'ipibus


    tribucum di. 'Sed'vt feudafoeminisftribuan:unquidhabentprdiatuih
    iure maiefitatis commune? -anunqu'e'ltamen rvecordia prindipe'sl at
    populi obhipuerint qui Gyncocrariam pertulerunt, Franci niin omi

    nus'ab fdiate (eipfos liaents vindicarunbbenefi'cio Salita? legis,

    >que: tamet Philipinaleiij-c Caroli Belliprincip'atu } eft , nun~


    quam tam Clotariithigebert-i lifceptra huius Imperij ad vilo in;
    : putatr.rQi_gmobrem n_ofiri iuris que ac Roma- I;
    niperitus,'Burboni gentismafcuios etiam millefimo grada - : re- " g "
    I
    trr
    Y

    n
    `

    746

    Linea sexrvs

    motos ris fceptra Francorum adepturos fcribit , quam fminis louis


    vllus re inquatur. : iura populos omnes exceptis admodum paucis,
    antea femper amplexos effe videmus. Et cert principes ftllobrogum
    Salic _legis au toritate fminas ab Im perio depulerunt. etenim

    Confiantiam dueis Allobrogum liliam a patruo imperi) iure cerran


    te 7 iudicum fuffragiis (ummotam fuiIIe legimus . Non tamendubito
    quin plerique imperia muliebria perhorrefcant,qui ramen reipfafmi

    7 anno 12.56.

    narum libidini obfequentiflimos fefe prcebere non dubitarit. Nihilau- i


    .tem referr , vt Cato dicere folebat, vtrum ad fmillalmpcrijfummi
    obfequantur
    deferatur, an yerorlmperatores
    a Cum igiturfplanum
    ac reges
    n,opin0r
    fminarum
    ,
    imperiisac
    catcrisci-B
    libidini
    8 Ario:- lib. 3,.

    cap.6.politicon.

    uitatum generibusprare i, 8: monarchiarum genetercg-alc lmp:


    rium,inter reges eos qui a regumI ducuntur: denique in regulr
    pe proximum quenque cteris anteferendum , 8: iuramaiellatisiiim

    moto muliebrifexu indiuidua effe oportere: vt illude


    tiam diiferarur, rtne regale ciuitatis genus harmonica an vfcrgcci
    metrica vel arit >rnefica iuiti proportion: gubernariNeque
    peris concluio liuc ad vtilitatern frutuoiior, iiue ad animi voluptatcm

    iucundior vlla eiIe quam de iuiiitia: qua quid Rerum Omnium

    publicarum , Deum immortalem, fundamentanitunrur, vt Blite


    retifiim
    libros de Republica difputationem
    de iure ac iuilitia appel
    ~laffe
    videatur.
    Y

    ; iuingeneriugpropmimrgeqmmiu,girl1mrim , (9
    {firmanim qui mmm Jvnimrina'f

    payulreuryrmum
    p

    HCA Pv fr.

    vlr.

    I n FI thifs qua; haenus de .optimo ciuitatis genere difpuuu

    r.,;n~,.$`

    ciuitatis genusL proximotuiq;


    q

    A, quanttumcun que gobucnitfr are quidemctcris

    -
    confurnmatam-fui perfeionem harmonica
    iufhtia: temperatione conglutinatum elle oportet , id uliriqut'p
    `darn 8: qpimatum fimilitudine moderatum. quemadmo um :penu
    chi ftatus quidem (implex _non con cretus aut confufus,gubcrnandiu

    men-ratio triplici ,genere temperata dieetur. : quoniam obfcunvi


    deri ploiungnec vllius,qutumquidemmemini, fcriptis aut difputatio
    ne conclua ,l enitendum nobis vt perfpicua demnftrationeintclli
    _ gantur.qutitia-m~ a >pellopnenalrurn prgzmiorumr earum rerum qui

    cuiufque propri iunt,I quabilem difii-ibutionem, quam Q15:


    peregrina voce, )vtl diuinitus bomini uamipll

    '[fedaca v0<1anr,feiungatur.,his dueibus in hoereligiomum:


    auguliifiimum templum .ingrediendum nobis cib Illa !

    :equabilis quam quarrimus , qualium ac fimilinm rationibus

    ' CfUS.id . Cm anim Illy


    to opti

    ~DEREPVBLICA.

    747

    ro Optimam Reipublic formam effeiudicaret , qu ex Imperio popu


    lari ae ryrannide coniiatur, fc ipfe ramen diffenriens ciuitarem non ran~'

    rum fiaru,fed etiam gubernandi modo popularem fecit: quippe qui ci- _
    uium Omnium multitudini legum ferendarum,magifiraruum creando
    r.um,belli indicendi,pacis iubend,prmiorum denique ac pnarum ir

    rogandarum potefiatem dedit.Ad hunc modum ciuitate confiituta bea.


    tam (Ore negauir, nifi geometrica proportione gubernaretur. Purabat
    Qeum huius mundianriquifiimum remperatorem,quem ad imirdum

    Optimus quifque legilator proponere debet,geometrica proportio


    l

    ne omnia rueri. Illud autem fpius iarare folebat.`1y Winti-fav ,qu i Id efr penna
    geometricalsm tametfi Platonica nufquam ramen in Platonis fcriptis comperiun~ per
    agitare.
    tur. Ar populate Imperium Platone confiitutum geometricis rarioni
    bus plane conrrarium efizquia populus rerum Omnium qualirar
    fe'rarur: qualitas autem arithm eticis quidem rationibus con gruit,geo

    metricis nullo modo.Et quoniam )enophon glaronis mulus quali~

    tare arithmetica ciuitates cfiirui ac iura difiribui putabar oportere, C_y

    xum adhuc puerum vapulantem inducir, quod rex f`ociis creatus vefii
    menta commutari iufiiflet, vt ampliora grandioribus,minorabreuiori

    bus tribuerentur. Cyrus ira cafiigatus docetur magiilcro f`e [lerfam na


    tum effe,ac ptopterea Perfarum moribus ac legibus vrendum Y:qrriquod
    cuiufque proprium effet,id cuique rribuerr: non I_VIedOs, qui quod cui
    C que aptum 8: commodum videretur,idipfum cuique dandum putarent:

    Plato cum verbera iibi non Cyro inHigi animaduerriffet , Cyropdiam


    repudiauit. Harcigitur Grcorum fermonibus peruulgara Platonisc
    Xenophontis contentio duabus facrionibus,qptimarum,inquam 8: p_o-v

    pularium pratbuit incrementum.alreri quidem arithmeticam ra


    tioncm fecuti populares 'fiarus , alreri quod O pibus ac nobilirate prfia
    rent,geometricam arifiocrari congruentem adamauerunt. his dua

    bus terria faerio exririt, qua: iufiriam arithmeticam ad aequalem rerum


    permutationem adhibuit,fed in prmiorum ac pnarum difiriburione
    geometricam:qu non qualirer Omnia Omnibus, fed pro cuiufque me

    riris tum pnas in fligat,rum prmia largiatur.Atque hc fuit Arifiote


    D lis fentenria, qui ramen nec magifiri Qlatonis meminir,nec __Xenophon

    7%-

    tis. Id autem
    animaduerlione
    dignum
    efi,quod
    vtrique iufiitia:. propor
    .
    `
    ,l
    .
    .

    ' .

    tionem feiunxerunt, harmonica: vero iufhti nufq uam meminerunt:

    nec Larinorum quifquam aut Grcorum harmonicas rationes fiue ad


    iuris difiributionemiiue ad ciuitates moderandas accommodauirsqua:

    ipfatamen cm dignitare cteris long praeftamum ver ad illudkgale


    ciuitaris genus quod qurimus.arifiocratica quodammodo ac demo

    cratica ratione remperatum refertiir. Et quoniam locus hic tu m ad iuris

    8: iufiirice Vim penirus inrelligendam, rum etiam ad Rerumpublicarum


    fiatus confiituendos ac retinendos maximum pondus haber ac mom

    tum , non modo iurifconfultorum refponfis , verumeriam mathemari~


    eorum definirionibus nobis eli vtendum. nam cum marhemarici ab in
    cerris ac inter fe difcrepanribus iurifconfulrorum Opinionibus abhorre
    rrr 2.

    z. Iggyri pxdia

    74:

    _L 1 -E 5 sf

    rent, ,iuril-confulti mathematica proprerlui obfcuritatem repudia.


    iuliitix vim minus perceperun't. Elli itur

    ''

    metrica proportio ,quaiex rationibus magnitudinum inter le limilium


    `conllatur inquali excellu: arithm'etica proportpo quuequaque Pm.

    grellione 8: qualis : harmonica vverb ex vtrifqueinrerlear


    @prima , _tilicio mirabili confulis 8: colligatis vtrique ramen dillirnilis exiliit.vcr

    paragona bi gratia proporrio triplex detur quinpue numeris conlianszgometri.

    [gmio _ caquidem tripla ratione progrediens 1miles compleiturrationeslcd


    / 5.9. valde inaequali: quia priornumerus fecundo tantum lenariodi

    ; ,M llar,qu'arrus vero fcilicet 81. 43.conf1miliratione _$,(


    75{4;,4.5_ ior 1628: quolongius progrediere, eo maius fururutpelifincremen

    u'

    tu m. At in proportione arithmeticaaameth lecundus numeruseodem


    excellu apriore luperatur quo in geometrica,quintiis tamenprimole
    r decies minor quam in geometrica proportion e,qu lemper lulli
    miles rationes com pletirumrithm etica vlquequaque qualeszliirn
    nica vero ex qualibus ac limilibus l'patiis quodammodo temperatisexi

    ; . G_eometricaequidem Scarithmetica: fmpein iurifcoplultorumrleri


    prpisdpr pris occurrunt , ac facilime iudicantu'r.,Ijatmomcaelvero non 1ra peripl
    ---._-. .

    ennuh. 5. O.\uod autem diximus militudinem tatiombus


    { 8 pmu' geometricis,quali-ratemrvero arithmeticis conuenire,ad interuallanu
    - merorum pertinet, qua? in _arithmeticis rationibus femperazqualia,in

    geometricis nunquam diliimiliaznili aequalitatem eo modo interpret.C


    mur quo Solonemferunt , qui cum ad ciuium animos libi conciliador

    prdicaret, leges om nibus quales laturum, legumferendarumu


    tarclius
    birrium ad
    ,inn
    le deferrenr;
    ui pu rabat ,plebs
    optimatesqualitarem
    ac locupletes
    arithmeticam,
    ad geometricam
    inquitdidi
    s In Solent.

    _JJM

    Solonis trahebanr : quo fatum : Omnium Arhenienliumroleulio


    ne creatus lit legillaror. Lex igitur geometrica gilbernand ciuitatisell,
    cm limilia limilibus copulantur. vt leges connubiales duodecimtabu
    larum patriciorum cum plebeis coniugiayetabant, vt patricijduccrenr
    tatricias,c cum plebeis plebei iungerentur:pntubernia letuorum

    *m

    ab v,trifque diliinguerentur. qure lex etiam-num apud Bhagufiosinuio


    labilis . Idem iudicandum ellet,li principes principibus, tenuibusrc-D
    nues,ancill leruis connubio geometrica lege maritarenrui.i verorau

    rum ellet vr forte connubia quazrerenrur, grariliima plebi lex alletqui


    nobiles aclocupletes tenuibus 8: obfcurishominibus,[orritione lpIJS

    obuenirent,acprinceps ancillam , opifex illuliri languine fminamdll'

    ceret, fuse conditioni p landillimilemfors igitur aequalitatem popula


    rem arithmeticis legibuscongruentem tueretur:optimatum vcraClO

    c'upletum opes ac dignitatem om nino labefataretallud quodabElP


    ripide dicitur , :equaliratem legitimam humana natur conlentancam

    elle: id Jaap im vomuvfvfie'rfwc ev. Sed .vtrunque regend ciuitatisgenus


    {u_o quodam-morbo laboranpropterea quod altetum renuesacplebciOS
    homines opprimit, alterum potentes ac locupletes opibusac digniffc

    fpoliat . At vero harmonica gubernandi forma vrrolque concentu lui

    DE

    REPVBLICA;

    749

    uiflimo tuetur. neque enim maiorum grium patricios omnes patriciis,

    autiis tantum qui a paterno ac materno genere proauos illulires omnes

    ciere poil'untzquia n modoaplebeisfed etiam a'feiplipatricij nimium


    diuelletentur : nec item harmonica lex opiiices ac plebei'os omnes patrio

    l ciis ac principibus omnibus pro mifcue iungit,aut ex vrna forte ducit,fed


    Alcxand.tl'gi
    nobilitat'em vel a parte tantum ducit, vt legibus lolonorum 7 7Poiior
    lege'.

    confiar: vel ab auo paterno , vt nofiris :vel ad fummum ab auo paterno


    ac materno,vt Equeliri lege Allobrogum cauetur: ernicioliflime tam

    f w

    plerique German-'otumui generis nobilitatem altillime repetentes,at Caramai


    tauorum attauos vttiufque lexus pari nobilitate ad connubia iungenda
    B conquitunt. Quamobrem lexilla connubialis quam in Duodecim De-
    .L

    cemuit Appius retuliffe dicitur , Canuleia lege de maritandis ordinibus


    abrogataeiimroprerea quod ciues a ciuium c lexu 8: '
    1: (editionibus ciuitatem euertebatzqu editiones abrogatal'cge

    _derepente conquierunt , tametfi rarius illuiires fmin a pattibus *cnn*

    pferintzfpius patricij plebeias fminas du'xerunt,quia nobilitasia atte'


    queriturld au tem harmonicis legibus oprime conuenit, iplebeia o`cu-'invgwftf
    ples patricio egent nuplerir :aut patricia in'ops a pecuniis 'plebeio :
    pleti: 8: qu venufiare ac forma excellit,ei qui ingenij praafant'ia pollen
    vt nec focietas vlla itabilior cit inter metcatores,quam ignaui diuitisc

    renuo,cui nihil : prter ftudium accumuldarum opuiii: (


    iunionesiimilium ac diiiimilium confenfiu'fuauiiiimumefiiciuiirfin
    Republica concentum. ' Quamobrem tetfiliim Q_[ci :amoiiiif _copia
    cinopia,id efi Bg!ga_qu_eraparentibusgenirurniiiixerutqiiili'i

    dia voce inter fummam : enim omnibsfiatiii'a


    inlitum,vt quo quifque e,gear,id ardtius ameniicldeformip'fi'imftimi,

    inops a pecu nia locupletem , ignauus iirenuurnconquitritqiliojdfi'ljicuL


    ples ac nobilis nobilem 8: locupl'etem duxerit,quia alter 'alterius openai
    nus eget,mins etiam alter ab altero colitur.Et quemadmodurii [Xltip'

    fiarcha iitiipils, ui conuiuas Omnium ordinum' ; Viiq'ii'q;


    domum ingreil`us , 9,:*}

    tis habita ratione: 'ita quoque 'imperiiusiiqqui' digniliim o's-qofqf


    D preino loco, {apien tes fapientibus, fenibus fen'esgfmina's fiiili'tisg'llil
    tos fimul coniungat ,vr eovmetricae leges prcipiun,t,qu nihilliud-q
    rerum iimilitudinem coiianturtqu lratio etii minus 'elbiiifipiiiaqua

    fupetior,infulfa ramen eih op'timus igitur iympoiiarcha,ve1'/tIraius


    loquitur,arbiter bihendi; tranquil : mentis hominem" :

    .._.f_q-

    fos collocabit :(apientesfinrer.infanos ,.vt illorumlfermonib'us qu'afjirie


    -r

    dicina vtcunque fanarifpoiiiritnrer fophias moderatiani'mi


    fene loquaci taoiturnum coniu'nget vt 8: .linguam-'ei , ; i

    pie' loquiicpndifcat = egentemioiim locopletp; v'vei Ifu~begninitatis fon'


    tesvv aperiar, abeq ilegtaxriamvfernr: interieur/rendra ic tetrici 'vultus homi
    nes vrbanosadipiicebit.=quaqi:lidnmratimmelnou ; ma

    p leuolentiam eoruquuifefe inhiniisfedibuqsutnbn e0`q ! t oi

    dine poiitos queri poilinlr-.urunietiamrcirilla'pulche-rrima'coiuiuarimr,


    '

    750

    SEXTVS

    tum fingulorum tum vniuetforum collocatinne fuauifiimus exiftit om.


    nium concentus : quam ordinis pulchritudinem gometrica lege mutavh
    . , .

    . i .

    re, aut yithmetica confufione turbare qui volet,omnem frutumpm


    nem dulcitudinem 8: amabilitatem quam inter conuiuas omnes inter

    cedere opottet, de conuiuio fuftulcrit. (mamobrem SciEionem Af

    0
    '

    fricanum in fapientum reprehenliones incurriffe ferunt , quod Pri


    mus leges _theatrales de ordinum confeifu tulilfet, ae Senatores .
    lebe in ludorum fpekaculis feiunxiifet : cum promifcu Pattes cum

    >

    plebe ludos fpetauiffent quue ad annum ab V.C.m.vrir. vnde


    l _,iilisfr- graues ac perniciofa: in Rempublicam feditones erupetunt 8. Iig'
    ,H'kque enim hoc tantum fapiens legiflator przftate debet , vt pnarum B
    metu eiues mutuis iniuriis abitinere eogatzverum etiam hoc eHicere,vt

    etiamfi nulla: lint l-eges,concotdiarn ramen colamus 8: amemus inter


    nos.Omnium autem focietatum hu manatum uae innumerabiles,
    fundamentum in amicitia confitit, quam line armonica iuliitia tueti

    nemo . Cuius rei tota vis natura petenda , qu qniam arithme


    tic rationes gometricaafe inuicem difiunz : harmonica
    :ronggf ver fempet interuallis mediis extrema coniungunt ,vt exemplis pto

    ---

    poitis docemut. Aqualitatis autem {iatus 8:

    Arithmetic: pro

    @im Mmm eis tationibus confentaneus: quoniam vt qualia funt etiamfr in infini

    Qj''m M_ tum excrcfcant interualla : lie Populares homines vt fint in inEnita mul

    '
    (

    ,5,5 periis exquari volunt,vt C


    vniuetiisleges iubere,magi{ratus mandate, iudicia difeptare, fuffragia
    omnibus in omnes ferreliceat. denique omnia fortibus ac pondetibus
    committere Pulchcrrimum' du cunt,id G_rci veteres populate Im
    im mi? n?, : regulque retifiima 8: quue+

    quaque legibus githmeticis quabili omnia meriti. Et quoniam infie


    I _xibilis : ? uc rigidiiiirna, propterea ius ipfum appellatur reu 111,110#y
    _loquen i more, quod ab Ijebraris acceptum videtur : funs enim de

    uw??? iure ae iutitialibros wn 'n ,id e,[b_rgrngqti, vt Chaldxu's l inter'.


    Jv

    ' f res , librum retitudiniswocant: vel quia virtutis ac : :

    _7

    bet anfraus , nec atitut nos hincinde 'reto curfu doeetea'vel


    non
    quiaodioi
    omnibus
    ermouetur:
    eadem rexqualem
    nullius perfonam
    fuife
    accipit,regulam
    non grati:
    nonnulii

    tant, quaeangi pris quam potuiffet. ,Verius ramen olyce

    canotta vocarilibi'um , quem infignis ille {tatuarius de artieio'fuo edi`

    l
    mq @rim/fr.

    derat, _quo _libro omnia qua: in hominis fingenda ob fetuaricon


    u'eniret,quae fingular'umpar'tium minimarumimatimarum iigu ra effet,
    qui fitus,qu inter fe proportio fubtilifiim'petfecutus etatzqualem
    tate Albertus Duzerusaccuratiiim fcripfit: .fed hoc amplius

    "

    lyclerus', quod eodemtempo'reftatuam fefatam public propolbit,


    in qua omnia'diligentiimobferuaxxerarrti, ne quid pi'cPanerailsiri-k
    dererut,qu,0dinon,ipfe pmtt'quauiftatumn ipfam- quoque canona,

    id regulan-)mominwinqua ctetiopiiiees {tatuas enformate'con-

    fu effent, Demus tamn Piolyrcleti'regulam fuiiifermniu-rn mam,

    - .
    IA

    3: qui..

    DE LREPVBLIC'A.

    751

    8: quidem ferream aceto maceratam, vt iniieitibiiisY eiiiet. eiufmodiia

    turn popularem legitime infiitu'tum dicemus, in quo iegibus'iifd om'


    nes,iifdem etiam pnis vtantur, nec in pnis decernendis ration'em dif
    gnitatis aut nobilitatis habeant viiam, nec priuilegium cuiquamitroga`

    ri patiantur.At geometrica regenda: ciuitatis forma , normam Leib-iam 718271404 eax/rit).

    imitaturzhc enim piumbea fuit,vt in quamuis partem Hexibiiis ad om

    nem lapide' iic acemodatetur, vt de materia quoad eius fieri poiIet , ni


    hii petiret: cum cteri qui lapides ad norma accomodare confueuerant,
    materi detrimentum 11111: ita itidices icgem ad propotas caw.v
    fas aptare oportere putabnt., v_t _ex perfonarum; temporum aiocorurn
    B varietate ab illa iniiexibiliretitu dine d'ifeederetur. 'Ego vero fic 1111110,

    8: reguiam Leib iamii torqueatur,quoniam plumbea iit,reguinomen


    amittere,8c iegis vim ac nomen perire,quarri index arbitratu ( in omi
    nes partes iic etat ac reiietat', vtiegum moderator 8: arbiter iit , qui
    ear miniiier effe debuiiiet. Vt igitur a regul Lcibi mutabiiitategur

    fique ab illa iniiexibiii ret'it'udine , id eil: ab farithmeticis c geometri


    cis guberndarum ciuitatum artibus pauiuium difcedatur , terti quod
    dam regui genus fabricate oportet, ex ea materia quie iti hancatque 11

    iam partent modice,vei potins intra modumiiet'i , 8: eodem mornenril

    to ad teritudin redire 'pofiit ,.id .1511111 oncis iuiiitia: leg'ibus {iatum


    ciuitatis moderari.idautem riecft-ieri-poiie putem, ii quatuor terminis
    ; quos antea pegimus, gubernandi rat-ionem deiiniamus , i_e_gc, inquam,

    Equitate,i_egis ationegfiicio magiiiiatnsi-quai inter'fpropor: [


    4
    6tion habent quam hi quatuor-numeri@ 611811 ra-.znam quxratio eii 4 ad. Lg
    [
    6. eadem 8.adiz.. rurfus e'ademratio'eii 4111181; qua: vtadniatitrii:quoque 4810. .
    n.
    lex ad ita haber- legis azio'adiaiiiciA magiitatus, c~ 8.

    trave: nam aio i'egibus infetuge magiiiratiislofciii aiq'uitatL @od


    fi numeros harmonica lege : trainfpofueris; emagi-ratum
    quitate pi'i,orem.,a6tionemiterniege fuperiorfecetis, 8: eiitatis han
    monia,c muiic concentus : gomtricaver proporviq tran@
    pofitis terminis femperfui iimilis efizfeu doritinua /111111111

    quatuor nu meris 1.43.16, [ou diiiunta 111131413; aileronuerte riu'ria'ero>


    D rum 6.3.4. 2.1;11111341416 quacunquieferie 011011$,

    pier cadetti crit-analogia primiad fecundum qua tertij adquaiiiiuina` -


    fufque primi ad tertium ,quae fecundi ad'quartum: ac tametii cmicinuai
    proportio 'gratior efi ea quae ex numeris feiuntbis coaiefcit ,` _nullum rai,
    men efiicit ex fei fa concentzfciiicet a. 4t'8.iamuito~m'inus cit ariiirm'ei1

    ticsratilomibus gue diiiungantur hu nc- in-modjz.4ig.7.fiue coniung


    ntut 1.4.6;8Ntraque ,ver proportioab harmonica ttum diiiat,quarI

    tum aqua tepida differt ageiidiiiima 8: feruente. lIgitur fiue vnus , :


    pauci , yiiue populus vuiuerfus 111111012111, [ine legibus
    Ciuitas _regatut arbitrio im perantis, quiprzmia qui pnas, qui connu

    bia
    i qui-honorespro
    cuiufque
    decernat
    dque fineerit,
    fraude
    (quamq
    115, iierinon'pote
    fi: hicimer-itistamena'tus
    nec, diuturnus
    nec'fiat,
    ci-l
    uibus vtiiisfututuszquianullumpotentionibscum iniimis concordia
    _
    rrr 4

    .1
    l

    l
    '

    \_/

    752.

    LLB-ER

    SEXTVS

    vinculum' interceditzvt fuperis geometricis exemplis docuimus. Con


    tra ver,fi legibus iifdem iudiciis in Hexibili norma cities omnes diri
    gantur,fi omnes omnibus honores,vti fors tulerit,omnia omnibus prt;
    tnia nulla'ratione dignitatis , perfonar ac meritoru m legibus arithme

    { omnevirtutis ciuitatis interirenecelfe .


    ( igitur (implicia i medicamenta vi ai: potelt'ate difiimi

    lima qu hominibusperniciem ac pefiem illatura iint'imul'te'm'perata


    611111 falutaria l: 'ita quoquear'ithmetic ac geometric rationes harmo

    nica lege temperat Rebufpublicis falutares femp'e'r futura: t 1110111.


    obrem fllitrjiiotelesgquibeatarn Rempublic'am tum fore' putat, (i
    quis princeps tantx'virtutisaoprudentifuerit vt_ fumma a'equtate fub- B

    ditos- fine legibus moderari ve it. Nque enim' principi poita lex eiifed

    omnibus ciuibus,ac potiilimum magifiratibus, qui gratia , vel odio , vel


    fordibusroculos
    interdum ac
    ita exccatos
    haben't,
    vt nullarri iuris ac 111111
    tiatlucem
    intueripofiintf.
    tametii nulla'
    perturbationeiudices
    ab ar

    quilate dimuertur,"nihilominus tameri legi-busopus effet, _quibus ve


    lu'ti lucerna quadam, qtiawcl `imperiti in detifiiiimis humanaru'm actio
    num tenebrisdi'rigtur', vel fcelerati metu'pnarum terreantur.vt enim

    1
    l

    honeiiorumac turpium lexartcrna in mentibusvnitifcuiufquenoitrum


    ab immortali Deofiit inferiptatpriaa tamenquibus improbi ab 111111110
    fa facinorofa'ique vita auocenturyin animis infcriptaf aDeo null fuert.'
    Idem _tamenimmortalis acprpotens Deus ,qui 1111 11111 fcitiam C

    . e.. : nobis indidit leges ore fuo promulgauit,pnas etiam adiunxit: quibus

    _`_ _

    legibus nullx'antea pn confeript,ac ynelegiflator quidem vllus exti

    ` tiife menroranir.angunrento (it f,quod nec'(_)rrpheus,l necijomerusmec


    J

    Mufatugamgiquiiiimi fcriptores, -ve'rbur'riY legis quuam v

    Zim

    furpaiertinterofes vev diisomnibu's ytrzrcotiurn fer antiquiot . er

    gorege's'manu; voceimperi'o regalifubditoslline Icgibus moderaban


    ' turrprimalegu'm ferentlatuini o'ccaiid _apopular'ibus 6c optimatum Im
    prim ,umfainegali- 111'1111131 accepit: 'prim'um qui

    dem rth'enis @raciones aciolonc, d'einde geedmone Lycurgo legesA


    feremibusnciqua {iirpe' regum'intermrtiua, aut iis qui fiip'erilites'err,
    ereptafirn erandi poreltait.t Vtitiufque ciuitatiscxemplar ica-terse 'G_r-h D
    corumlfa orkniqaciuitates adiirituendtirn ie ad imitandti'ni [ibi propo

    fueruntipores.inquamglonegllienfes; Cretenfes,`io_cri,iqrotoniatx,
    - z in'quibusiciuitatibus plebs ab optimatibus perpeJ
    wis Oiisdiidebantztenueb potentibus acquari cufiebantf. id autemz 6-'

    iirleit eadem vomnibus criberetutLlocuplctes


    x verlleges omnes refpuebaint-vt qui opibus ac potentia Refpublicas tue
    ' rnrzur, honopb'usaciprx m iis plebe fuper'ires effe vellentf 6c quoniam
    [ Republica magilirarus gerebant , fui 'fimilibus ', id 'opti-5
    fambantne'nuesafpernabantur. inde tenuium voces 8c querelig'

    quae vt. in ciuitate exitiim aliquem reperirent , T_gentius Atla


    Tribunufplebis Cfulibus abfentibus fuperbiamadplebcm' elli'4l

    rninatus,,maxim_in Cclifulae imperium inuchebatur: qu ipp duos pro'

    ,_ 115

    vno

    D E iR; E P 'v L_ ic .

    75;

    vnodorningos immoderataininiraque , qui foiuri tqiielef


    ftnatlipii 4omnid legum omnia fuppliciaiierterent inplbemzquf '
    ne terna licentia effet, legem ie dixit promulgaturuinyyt uib lirulli
    _crearentur legibus imperio Confulari icribendis. quod populusin ` e
    ius dediiiet,eo Confulem viii'rummfon ipfos libidinem- aclicelntiam pro
    legehabirutos. _S_e_xannosgtauiilimispopulurium 8:
    tentionibusagitata lex cit, : ad extremutu perlata. placer Optimatum
    voces, : querelas ex i_._iui"o-i deferibere, rcm tegiam poteiiatem line le- 3 !

    ge optabilioremducerent quam legibus viuere': Reg-, homi-

    ; sa'

    nemeiie a quo impetres vbiius, vbi iniuria opusriit :_ effe grati locum,
    effe beneioc irafci,c ignoicere poliezinter amicum c inimicum dii-

    crimen noifetlegss rem iurdak inexorabilem eilne,vfalubrior melio

    {/"

    , rmque inopi quam potenti-:nihil laxamti nec venice habetefi modu m


    excelleris: peric'ulofum eife in tot humanis ertoribus fola innocentia vi uere.li;ec I_.iuius Tandem perlata: funtlEgDuodecimHuarum ptatci-v

    ` j

    pua qugdam extirit valde popularis 8: Optimatum Imperiisracpotentia:

    plane contraria 2 eautem huiuimodi,Priu'ilegia nifi comiriis centuria


    tis ne irroganto : qui iecus faxir, Capital elio. Iislegibus iudices ac magi{iratus populum aliquandiu fic moderati vr nee veni vllus effet,
    nec quitati locus reliius. Fuit etiam coniimilis noiira Senat

    mico x.rege controueriia delata:cum enim r%_llobroges lub Imperi


    iubieciifet,m~agiiiratus ac iudices a legibus ad quitatem deliexerant,ac

    pleraque 'indicia contra patrios mores arbitratu iuo coniiituebant ac


    iiniebant .4 Itaque Allobroges per Legatos a regepetierunt in polie
    rum iudicibus ex quitate indicare liceret,vt legu m vin culis coetceren
    turzquo nihil fordidis iudicibus tam inimicum effe poteii. 'Ac proptcrea

    Carondas4 Cartliagineniium legiilator valde popularis,vetuit magiiira 4 BLOM- lfb-hi


    tus a verbis legu m diicedere,quantumuis iniqu viderentur.1:_rancifcus

    Conanus libellorutn Magiiier Legatos Allobrogum audire iuiius ie mi


    ratifcribits , quod rem adeo iniquam peterent,ne fcilicet magifitatibus i ljbicdp:dc=

    ex quitate iudi care liceretzac Ibrum iurifconfultiiiim errore lapium "


    fcribit,quod Cutias maiores tantum,non etiam minoresiudices en'qui
    Dtateiudicare poile putaret. Legatifuos iudices legibus in ofiicio contineriputabant,ii quitaris fpccie fublata ius dicetent. .iccurus non tam

    "

    "

    ,IJ/1115,
    ffm

    Latine,quam ad id quod voluit accmodateuudices impetitos verbis le

    indoros equires,qui quod equitare ie poiie

    ~__._,-._.

    diiiidunt, extrema equciiris manu preheniare folent. fed arquitatis


    v-

    verbum cum ad eos refertut qui maiefiati pracfunt, ipfarlegum abro

    gationem , aut derogationem, aut fubrogationem , aut obrogationem


    innuit: cm ver ad magiiiratus ac iudicesmihil aliud quam quod legi
    deeii,commode interpretati ac fupplere , aut nimiam ac'erbitarem leni
    re , lenitatem v.nimiam ex rerum 6: m varietate fic exacerbate, vt

    'q

    falua legis interpretatione ciuitatis iimul ac legum ialuti coniulatur. ';


    Neque id Curiarum proprium fed magifiratuum Omnium commune M

    eii.:feu iure ationis,feu libcllo iupplicifeu diplomate ac refcripto prin

    754

    LIBER

    SEXT-VS

    cipis lapfos erigere,aut quid aliud ex :equo bono indicare iubeantur. ld


    autem aperte irgniiicatur claufula vulgari principum refcripto compre

    henfa , Qyoa n viM v i i va. aut quoties magifiratuurn ac

    iudicurn'religioni princeps edi'to,vel releripto quid committit,vt fpif


    lime videmus qu legibus propter innitani caufarumvarietatem
    contineri nequeunt,magiliratuum oiiicio afc religioni permitti,line vlla
    'iudicum ac magifiratuuin exceptione. Pleraque maioribus magilrati
    bus ac iudic'ibus tribuuntur,qu minoribus magillratibus non licentzvt
    appellationes 'inducere , reos nec fatis conuiitos , nec penitus innoxios
    abfoliiere:fed Qvov s ( iudicio fe fillereiubeanturzquod Lacedmo

    nios olim feciffe lllutai'cliiis fcribit.Neque id nouum cihmaioribus ma-


    gifiratibus inter iudicandum pleraque licere,qua: minoribus non licent:

    ` .digliiwvmw cum in Pandetis l-_iebratorumSenatuitantum ., quem proprie Ijca

    wf nim n~n=ri,cori~upte anedrim vocant,ex quitate iudicare licuiffette


    g Lupvufg ris quos appellant iudicels animarum 7 ac pecuniarum, non item. !
    autem omnium {_tali ciuitatum moribus 8c inftitutis caueri folet, ne
    iudices verbis legum difcedant, quitatis vim 8c congruam legibus in

    s consignas. rerprerationem non tollit: vtconfultus lexander 8 iurifperitorum fur


    tatis clariffimiis ex Imrtoli9 fententia refpondit : necin eo genere Cu

    flrcffjlj rias maiorum iudicum ab inHmis iudicibus feiunxit.nam lex alla: uita
    ficwddsgi- te diuila,quaii corpus exangue 8c examine videri pote :quoniam exea
    tantum qua: ad queeflionem infinitam pertinent complexa, qultiones C

    finitas quitati congruentes ex locis,ternporibus,c perfonis non attin


    git. Leges autemHeEtere inagitratuilicet, eatenus ne rumpanruttiam

    l www@ fi lex acerba videatur, cum ( luce fatis perfpicua eIlt.iic.enimV_l_pianus,


    ai .

    Dura,inquit,lex efi,fic ramen fcripta. duram dixit non iniquam : neque


    enim fubdito leg iniquitatis pcrringere fas eli. Nam ii lex ad propoli

    `
    tam caufam accom rnodari (ine iniuria non poref , temperda fum incli
    2 1-5 cia iuflriiiimis magillratuum decretis, vt Paulus refpdit i 8c in confimi
    : rcgulls.

    sisilumldflcg:
    li caufa Saluius
    Iulianus
    cauendum
    effe dixitne qiiid
    abfurdum 8c 'ini_
    '
    il.' . . '
    v.
    .
    .
    _

    iiispiifinim Ii quum ex interpretatione legis fequatur . Certe quidem lege 4 ,


    3341511??? :i: ( alij Pletori vocant ) qua: de Imperio Prtoris vrbani lata ef,ius

    X:i=l"ijclgkl_~ ei datum ell-,vt leges emendarefuplere, interpretati poffer 1 vt Papinia- D


    'fi/afro 1|bs nus fcribit : quae oteilas quoniam de iure maieatis nonnihil decerp_
    .
    retfublato popu ari omnibus magiitratibus eil erepta,ifque inter

    1 l. ius autcm de

    ifffllfff dictum , ne leges emendarent aut obfcuras interpretarentur . Itaque


    - -7 magiitratus ac Praeiides prouinciarum de legibus dubitantes principem
    toties confulere oportet,quoties ambiguitas perfpicuam quitatis inter

    prerationeiri refugere videtur. aut fi longillimis locoruminterualis .


    -inoti principesii magiftraribus,vtdilatio rerum agendarum Rei
    71.1.5411: - allatura gideaturfententiam quabilem falua leg 7 Q_
    cxereit.l.ifon ali
    : qui oportet.Neque enim rriagiitratui de lege , fed fecund leg indicare
    . i. er .i i.. Deceile eil, aut infamia:
    .
    .
    .
    _
    infiernos.
    notam 3 fubire.
    cum enim
    apud Tololates Ro

    mmmdmul" manorum leges interp'retarer , Barptolemus Pi'fesinquilitionumfu


    decuri collegas coatispmnibus iudicum decuriis,ex lege regia fenten
    tiam

    DEiREPVBLlCA.

    .755

    tiam ferte compulit. nam iuratis iudicibus in leges , :ib iis quamtumuis
    iniqu (ibi videtur,diicedere non licet.lx quibus eiiicitur magillratum
    legem inter c quitatem medium conliilere: fed perinde magillrritum

    in potcllate legis ell`e,vtquitas eil: in poteliate magiliratuszdum iam tti; fanaoaefti


    nihil dolo malo, nihilin fraudei'n legis hat. opottet enim iudicem viti ZLQLQ

    boni c innocentis oflicio fungi* . Atque in eo quidem 3_A_lex.incler iuris .


    con fultillimus lab-i mihi videtur , qui iudicem ad quem arbittium iudi- _Cfc'a'fff

    candi delatu m ell, inique iuclicare poile fcr'ibit z qu {ententia cum legi- .
    bus diuinis c humanis cmque iurifconfultor omnium refponliswe- inoiiiiitiiiiifil

    hementer 3 pugnat. quid enim illa verbii igniiicant iudiwcem boni 8c in: '
    Feliu. in c. i. de'
    noctis viri oilicio fungi oportere,li licet inique iu diraielquid illa in fo, conitxxt.
    3 Alexandconf.
    ro vulgata,dol,f`raudem,fordes iudicibu's ribelle opotterelxtat Luit; io. nu. ii. lib.;
    ifififoaieimpi dSni'
    prandiregis Longobardorum lex, qua-quid'em magilratus quadraginta

    folidis multatur , qui quid contra egcs iudicarit : quod _lilege folutus ;

    ex oiiicio decernit,non multatur,etiamii iudica'uerit-iniqueid ramen ni gai-ciido,


    hil fraude ac dolo fecifle hoc ampliugquod onthult@
    conceptisvetbis iurzire cogebant , vt` ex animi fui lenient-ianddhvt vul-
    go loquimur , ex animi confcientia iudicarent. prius 'vero quarti fenteri- le'L

    tiam ferrent , prco iu dices clara voce hortabatur , N is fe paterentur fui {-: if;

    diilimiles elle, vt Qgiliodorus 1 fcribit . ( veteres le ex leighus iudif fa&.C.Col.vlt

    caturos iurabantziin quaelio propo'lita-nulla lege cbmprehent videre


    C tur,:equifiimarn tamenfententiarn laturosild @limit Verbiseorum 6 vrai',

    4 Polybtus lib.
    6. Pliii.in panne
    gyrico. l\ouel.
    conltit..roz..& 9.
    Zonallsliba.

    Jimon . Atquee pr'tinent'ea qui! Simca fcribit,Melit,in quit, 6 wm

    .videtur eonditio caufze bon li ad iudicemquam ,liad-arbitrium quis6 Aimer- :


    mitt'atur: qui'a illu m formula includitft cerros 'tleri'niiaius` ponit: huius li- 5?

    beta 8c nullis vinculis religie', c Atletrahtrn' 'aliquitlpotdll 8c 'adii- ?


    s cere, 5c fententiam fuammon proutlex aut iulliiia-fuacletyled prout hd

    n manitas aut mifericordia impuliti, rgerp. Legillutbrestiixam poielia'tem


    iudicibus nunquam datent; fi legibusmniiteorpldipoluilfenr. Sed
    non magis legibus lingala .contineripollu infinitumquiddam

    cimrnenfum ab eo quod [inibus'exlgiiisiacimldtifcancnllid anguil'illimis


    conclufum lit. Acprbpflerlal Curia Pdriiptti trilin fentent'iisfpius liter:
    D verh!anbiicit5Nr-v indicata res ad confcquentia tralia'ttui;` quorniniisalF

    ter iudimri poit:I propter rerum ambiguarum iiarie'ratem:


    quibus interdum eilicitr, vt fententiatrerum earlindcm dutvaide tui

    liumontrari aut diilimilim fetanturuliiilim ramena vr'rlu'blik


    _via-toribus conting'it,qui con trariis itinnribus ad-eiihdemloctiirn adeimu.

    Nec indices fententi' caufas_afctibreoportegvt in'epte : lil


    tium. femina rationefpropagant : ni _'-oinifla cauiii ihaio'rem litigun 7_ LIS-ignomi
    DIZ iis qui' no
    tibus obfeuritatem iinallatura. Pericttiofiimfdi igitur Curiarurn' fenterir tantur.
    -tias colligere nulla hypothefi fubietakum fpiilime iudices feorfum

    feritetin indi-tij arcan' confcribiiubeanttne'quis errorotlecpiaturquf


    l.vlt.{ieonira
    _ qtiam-res :per fe'. ipfa-valde perniciofa 8 ell exemplis non lagibi'is iu'd icareiius.l.
    nemo
    cum'eieleuillima perfonarum,vel locorum,veltet`nporumvarietateiu

    diciamutcntur:qu vatictates inlinitnullis legibus-,nullis tabulismul'lis

    dex. de feiitentiis
    t .

    `756
    LIBERSEXTVS
    Pande'tismullalibrorum quantumuis immenfa mole multitudine

    capiuntur. Ac rametfiglo teprchenfiones effugete non poruir quod


    paucillimas leges lcripfillet, I_.Xcurgus ram pauciores rulinac ne fcriptis
    v quid voluit madari, vt accuratius memoria renerturicaetera magifira

    ry- ru Oliicio ac poteliati reliquir 9 : qu Iliomas Maurus liuduir imitari,


    quippe qui Omnia pnarum genera iudicum arbitrio permilit: quo ni
    CUng

    liil melius aur'vti ius fieri polie plerique-putant , modo iudices non

    ex fenlufed ex virtute ac diuturna iudicandi peritia legantur. Nam un


    plures leges iubentur , eo litium multitudo 8: copia maior exiliit ex ea

    ruminterprerarione. Itaque I__laro in libris de legibus cap. . vetar


    leges fcribi de legis arionibus, de iurifdiiione, de commetciis, de Opi
    ficiis,de iniuriis,de verigalibuse tributis,de re nautica: quibus ramer
    liomnino carere non pollumus, magnam ramen earum le um pattern

    circuncidere debemus.Etenim Gallia use ceteras regionesegum mul


    tirudine vincir, omnes Europse populos litiumabundantia iampridem

    fuperauit:quz incrementa potiflimum coeperunt,cum Carolus vr r; rex

    klarem; 7

    " Omnium, quantumquidern Opinor,primus,deinde czeterilegum fatta.


    gines ad quiinianiexemplar fcribi iullerunr. Isenim fcholaliicis argu~
    menris legumROmanorum maiefiarem labefecir:& contra morem ma

    iorum legum ferendarum caufas, quali fuadere non iubere vellet, legi
    bus fubiecir.RecOtdor egOIudicem fotdidiflimum(qui proptet vit in

    famiam ac tu rpirudinem relegatus elbhunc nouis legibus inhiant,cum


    Curiafuntlites,
    lex aliquacaureorumiumuli.
    promulgarerur,dicereElilolitum
    Hem, inquit,
    l` jn
    prfio
    enim inferunt
    Gallis,
    inge~

    acu'men inferendisliribugvr nullum fit Caput legis,nullum verbum,


    ~ ni)
    nulla
    fyllaba,I 4nulla literaiexlqua argumenta aut vera aut verilimilia ad
    `litium propagationem exprimere non pofIinr. fAtllimagiliratus
    i rit inregritare ac prudentia, ut-quod precio coemerit,diuendere non co (
    garut,paueiiiirnis legibus ciuitatis frarum ac ciui-um ccordiam (me ma
    igualiriumtmultirudinetueriporerit. videmus erenim fpenumero li
    tres 'immortale's' morra'liblisfhominibusperfrites elle, plerfque cente`
    alimum annum fuperafle; 8a1quidem an us illa Prolema'is ,.cuius meminit

    `_uidas,ta'xaanirniperuicacia ac randiu litigauir,vranimam prius elllaue- D


    rit qumlitibus deleteretun (hij igirur legum multitudinem inuexe~
    runt cum litibus modum imponere fe polie arbitrarenrurJrculem in
    Hidr capitibus ampurandis imitari videmur: nam vna lite refeia fept
    renaras videmus ex illa verborum ac rarion fine ratione farraginqqu
    `

    "

    legibus fuadendis admifcerur. Rei Seneca,Nihil,inquit,mihi videtur


    j f frigid ius quam lex cum prologotiubear lex non fuadeat. Cu m'en'im De;
    .u

    cemuiriileguzm"ferendarum' Omnia qu humano. ingenio profpici


    tuerantduodecim tabuliscomplexi viderentur, non ira mulropoli tot

    acram multa legibus delfe intellexerunt , vt


    emendandarum atbitrium dare, leges legibus accumulare , maximam
    pattern legum duodecim'abtogare , denique magifiratuum quirari

    quod euiufque intereffenpermit'rere cogerentur.Ac tametli in publico


    rum

    RfEPVBLicA.

    757

    rumiudiciorum difceptationibus iudices legum vinculis conliringere ` l


    fe polfe putarent,c eodem iure fummos inlimis arithmetica lege qua
    re vellent,uihilominusramen mutato ciuitatis , Prfec'to vrbi om
    nium extraordinaria animaduerlio tum in vrbe, tum centelimo ab vi'

    lapide tributaeli , quemadmodum Proconfulibus ac Pi'acfeiis pro

    uinciarum.At qui extra oi'dinem de criminibus cognofcir, nullis iudi


    ciorum legibus obligatur , fed arbitratu fuo pnas irrogare potelI,dum 1_1bdid=
    ramen modum non excedat: modu's ex harmonicis rationibus exiliir. ms' '

    Potelias autem extra ordinem magil'tratibus principe data feu iudica


    di,leu belli gerendi, feu ciuitatis moderand, feu quid aliud agend'i plu- ?
    .

    Onal.

    dell)

    res haber gradus:aut enim poli principem fumma 3 datur potellas , qua .
    maior elIe nulla potellmur magilratui curatorve pro iure fui magilira- " P'
    rdc . extra.

    tus , vtarbitratu fuo r gerat 4 : aut in cum modum quo princeps ipfe fa- :ofm *WP*
    turus
    elfet: qu-poreas
    : fumma proxim
    5 8: quanta magiftras-ll
    -
    .
    .
    .
    .
    .
    ' I.

    tuicuratoriveamagiliratu fummo tribuinon poteli . fedlirefcripto 1352: 5.14:


    principis comprehenlum eli , vr magiliratus de re propolita cognofcat, '
    -

    L_procuraror cui

    vti ratio 7, vel xquitas8 illum,vel religio ,vel prudentia inliruet, ad ar- "bm-fvwm
    bitrium viriboni l totum id referti debet , 8: ad eam , qua ne principi iar.R0man.in
    quisiiim. 1.1i.
    .
    .
    .
    .
    _
    _
    |
    _ .
    ''
    quidem
    recedere licet,quitatem.
    In quo plerique
    fallunt , qui princi

    piquidem pro fua religione 3 indicare fas elle ducunt, creris non item, fnfgjj_m
    ni ide crimine quraturifuperlitio illa eli non religio:cum ab aequita- -
    c.i.de cliirut.
    C te ac religione
    iudicandi
    difcedere
    liceat
    nemini:
    iniuriaver
    non
    aliter
    .
    .
    .
    .
    . .
    i

    ac limia purpuram induta cum fditate lemper eli 8: cum turpitudine giisyc
    coniunra( Aliud eliautem legibus in iudicando , aliud religione folui. fgfr'fff
    At li res gelia non nili principi aut magiliratui cognita eli, teftem qui~ de
    .
    .
    .
    .
    .

    Bal.|'nl.
    l ..
    dem agere vtrique
    licet,
    iudicem
    nonlicet
    : vt Azo confultus
    Prlide 9
    Hdcviiiiiii.
    Bononi,qui line relie cdem admitti viderat, refpondilfe dicitur. ld

    Y
    ' 11.Iixccid'. "
    .
    relponfum ell: Henrico
    ii. regi Francorum aiudicibus
    quiextra
    ordine
    de convtrah'ghj_m
    _

    Meloduni varias cognitioiies fufceperanr: rex Italurn familiarem in ea- Trigun-int@


    pitalifcelere deprehenfum duci iulIit: reus tdio'carceris rogationem '
    n

    ."

    ..

    clll

    "'

    - folueretur,. quando
    uul- '
    '
    ci. i.
    tulit- vt ex albo
    reoru m eximeretur
    , 8: vinculis
    lius criminis conuius, at ne acculatus quidem ellet. Qgtdlus Prtor 3:25; 1_
    D Curi cum tribus iudicibus regem adiit, vtqu 'illum occalio aduerfus L qu? dem
    reiim iinpiililietintelligeretur. rex hominem' damnari iulIit,quod in cri iiiifiliiiciimin
    .

    '

    mine capitali deprehendilfermectarnen per,uulgari vellet.ad quem -';

    tor,Nos,inqit, iurati fumus nili fceleris conuitum, 8: animi noliri '


    fententia damnaturos elle neminem.rex ira commotus,humanillimus
    I
    i

    alioqui ac mitiflimus omniii princeps , quod fuam religionem ac lidern>


    in dubium reuocare iudices viderentur, iureiurando obteliatuseli fe

    hominem in fcelere nefario deprehendilfe. Itaque Annas Mommoran

    tius Magiliei' militum,quum iudices iu dicandi religione aclegibus ob


    ligatos intplligeret, qui ramen li regiparuilfent, carnilices ac parricid
    potius quam iudices viderentur,regem paululum feduxit,ac fupplicium

    in noiem differendum fuafir, ne populus rei nouirate perturbaretur,


    note ramen fequentireusin liumcniubente rege demerfus eli. Idem

    "

    rrr

    758

    LIBER

    SEXTVS

    Henricus in grauiiiima cauia, qua Giorgij Ambaiiani hazreditas ageba


    tu i-,priuati modo,t quidem iuratuscoram iudicibus teiiimonium tu
    lit.@amobrem inique feciiie iudicatus Paulus r rr.P.Max. quod ho
    minem damnari iuiliiiet,quia libi adhuc Cardinali parricidiurnadmiiiil
    fe confeilus eifer,quod ramen reus coniianter negabat.Ar muito quius

    eiTet principem in priuatis quam in publicis iudiciis ex amini iuiienten


    tia iudicare : quia in illis agitur tantum de bonis, in his ver (emper fa
    ma , i'pe etiam Caput ac fortuna: omnes periclitantur. Reifert autem

    plurimum magiiratus legibus teneatur ncne , an veto legibus omnino


    folutus fit :quoniam in altero : tantum , in altero iuris 8: arquitatis
    quilio veriaturzqua grauiiima eitii lex interpretatione violatur. id B
    autem Praetori Vrbano lege Prtoria tributum eiie diximus :lege vero
    4 ?- diuina'f Ponriiici maximo,vel ei qui a Deo princeps iudicurn ieleCtus cil

    ! Reipublic Iudorum temporibus id ducentos cir

    _
    D,,ff',g
    "
    f

    s ru slams citer annos ante Chri-iium Senatuis fapientuin ea poteilas erat moribus
    99 '' legibus attributawt apud _eltas maiores noilros Dr_u__id quod ia
    cra facerent iuilitizr.` quoque rerum om nium facratiiiim cu iiodes etat,
    _
    I 7 .

    quorum Praetor maximus veritatis imaginem gemma infculptam iiiper


    prcordia
    geilabat 7. mos
    hic Hebror
    ac /Egyptiorum
    vt fcilicer facerdofibus
    iumma
    iuris interpretatio
    tribuaturvetuiiiiiimus,
    , tota Alia 8:
    . vfitatiiiimus
    .
    . enim
    .i maximus,
    .
    .

    . Pontifeir
    qui. Muphtes a\ FI`urcis

    ` appellatur,lllam que inter ius fcriptum 8: 1:: intercedere dicitur,


    s' ridengibc. interpretationem feu legum obicuriorum declarationem , quam 8 Ro

    maniImperatores fu maieiiatis propriam fecerunt, iolus haber. Perfa

    rum reges fuum quoque Muphtem publici ac priuati iuris aiylum in vr


    be Tau ride coniiiiere iuiieruntzTartari fuum in vrbe Smarcanda :reges
    item Aii`ricanii`uos habentfummos Pontii-ices iuris ac legum vindices

    8: cuilodes, qui Athenis Nomophylaces, alibi Thefmotet dicebantur.

    quo intelligitur quitatis illius magiiiros ac interpretes quampru#


    dentiiiimos 8: integerrimos eiie oportere,& in iu mma poteiiate coniii

    tutos . Ac iiquidem verum eiiet fr_rit__hmeticis legibus in priuatis


    modo iudiciis locum eiie,cum- de rebus rationibfque permutandis agi
    tur, nulla in priuatis iudiciis diilicultas cerneretur , fed omnis quitio in D
    farfto coniiiteret: nullus arbitrio iudicu m relinqueretur, nullus quitati

    locus,fed omnia iiritiilimis legibus circunceiiatenerturzquod nec He


    ri poiie diximusc ii ieri poegabfurdiiiimtam elle mox aperiemus.
    Prius ramen Geometricis : legibus publica iudicia tratari nec
    Poilemec debeie*doceamus.id quidem nunquam anteafatum eiie con

    : legib us Draconis , 59101115 d_uodecirn Tabular, alioru [:


    uariorum, axonm, nglorum ac Irancorum veteribus iniiitutis,quil
    bus omnia crimina pecuniariis pnis deiiniuntur , multitazque quo

    fpiiiime diuiribus ac tenuib-us edem irroganturzquas omnes leges in


    duci oporteret , ii quemadmodum Illato voluit, ad g_e_o_metric iuilitia:
    pondera : pecuniarias exigerenrur I-Icitem legitimaverba , N n

    magiilzratibus multam pnamve lenire liceat fruiira omnibus (


    _

    '

    legibus

    DE

    RLPVBLICA.

    T755

    legibs fubrogarentur.Qtine/tiam lex 911111 Omnium gentiiim commu- 9 1 154151101

    nis=,qua
    ,
    feilicetcauetur
    . .
    vtq' uipecuniattam
    _.
    _
    .
    .
    puenam proprerinopianonfcr
    .
    ..
    _
    `.d P 11:11:51
    pote-lit,corpore luet-e teheaturmbrogandae err-Sed licoceuiirttaliquis',
    valde iniquum vidcti, vt aLire-os nmos fexagitn ta quinque fifco 'depdat'
    apud nos qui temere Curias maiores appellnrit, tametifumma egellnte
    prematutmec ramen lgtauior im ul'ta locupletilli mis infligaturnam 852
    metrica iultit'ia,quaeautebs fexaginta puena` noinine extotqueti iubeteiI
    .-..

    qui centum in bonis habet g (exnginta inillin exigitab eo qui in cenfunl

    retulit centum auteorum milita. cit enim 6cm-ad 100. (-


    1.11111111 geometrica? difciplin cfentiens.Emvis eil geo
    -metric iuftitiae qua locuples in mulciatutti irrogat'i'one grauiiiime `

    pletitur :ctraquam fit in arithmetic. iuititia,qu_a diues opu'm tenuetr


    fortunis euertere facile :. Quad maintesnollti cum profpicerent;

    1legibus cauerunt vt ptopt'er lordinaria'tn multai extraordinaria itro-f


    gateturfl cauf grauitas poltulatet, qua veteresvtebantur. handv -

    y.

    enim Qrnolthenes l 61,11 / 1111:1: etiamnum Romania le '

    Iiudicibus
    gibus vfurpatur
    1 aut cette
    :qua:maioribus
    111111119: ratio
    eadetn
    proxim
    'quita'te
    ad harmonicam
    111111611111111 graui'taterti
    accedit : 11 gl'lffm

    'i

    minuere pto caufatum varietate liceretzvt in Curia hotomagenfi fem-A


    per antea faiu'm animaduetti. Et cum mcipes ae public-ani quelti fuif

    la

    ient in Senatu principis,licer_e quidem iudicibus augeremon autem mii

    nuete muletam temere appellantibus irrogatamtfes L_iibtius, ac I_Da*b


    moru-s aduocatus lifci Curia Rhotomagenli ad principetn 11111111/1104

    gationes fertent tum de iudiciis prdiorum publicorum qua: tune proi


    curatotprincipispro
    formandis :illud efllagitart
    cho vindicabam,tum
    ne multam temete
    de moribus
    ptouo'ctibus
    Normani
    eandem
    com

    l
    l

    Omnibusdicere cogetemutzid quidem quitaticonfentaneum mihivi c .

    111111,48:111111!`1110115 Romanorumedito comptehenfum. @n-1%@qu m

    Sie enim h_atm'onica ratio poliulat,vt inter locupletes 8: egentes geo- .


    metrica quodammodo iuliitia elucefcat,in cairetisqualitas arith meti
    Cazquatum altera iudicurn religioni,altera legum poteiiati reliiiqiiattir;
    Nihilelt enim perpetua pnatum aequalitate iniquius; Argumento Gt 4

    D veftiaria lex-Carolo rege 1101110 11111 lata, qu mille aureorum mul- ( 9,


    tam itrogat nulla 105,115011011101115111111121 rationefl quid plus
    `
    minfveinlegetn peccatetut,etepta iudicibus : mitiuendx' pote

    _s--._ _--

    {tarmqu lex iniquitate fua conuulfa paulo pft inagili.ratibus petinde


    . _
    vt priuatis negleta alt. At
    veltiaria 13 qiiior , 8: hat~
    monica: iuiiitiirl quodammodo confentaneti; eos enim qui in leg-_em c
    mittctent ,varie letit. duci, c0miti,baroni; Pontiiici centum libellar

    multam dieit:ligniferisJiquitibus,Vauaffotibus quadragintazDecanis;

    A`tcjhdiitconis, Archimandtitis', 8: ecclelialtiei ordinis hoiiinibus x xv;


    i ac tantun'dern laicis quibus mille in cenfu libell fuilient: c'tetis omni~
    bus quinque.v Haclege fimilitudo cum coniuriita
    ` 11:1111 gnmetrica, pattitn L:t_r_i_thmetica ratione,qu inter fe tempe
    rat 'cH-iciunt illum quem quri-mus iultitia: lfikatmon'ic`
    cor'icentuni,'.>
    w am;

    t1;

    760

    Lista siax'rvs.

    Eadem in vellitu 'cuiufque proportio feruntur. vetat enim lex plebes v-


    triufque lexus to rq uem aureum,coronam atgenteam,annulos,gemms,
    pelles l`cythieas : eli interdilrum : fed duci , comiti,
    baroni qui libellarum millia lex ex agrorum prouentu in cenlum tetu;
    lerint , quatuor in lingulos annos veliimenta nona mutate licet: czteris
    non item.pleraque funt id genus capita veliiari legis illius. nulla ramen
    fericarum aut holofericarum vellium m entio.Si quis igitur gqmetrica
    ratione pnas omnes irrogate volet,propterea quod' vera iullzitia pro
    pis abell quam qualitas arithmetica,profeto leges omnes que de pf

    nis lata: funt, funditus fubuertat necelle elli: quoniam infinita locorum,
    temporum , erfonatum varietas caufarum dillimilitudinem iudicibus
    lemper ell: al atura. perpetua quoque pnarumqualitas ex,a_ritl1meti

    cisrrationibus tam ell iniqua, quam li medici omnibus eadem venena


    mifcere , aut eandem morbis omnibus medicinam lacere velint: vt legis
    ' 4 Lsg Gime fumptuari pnas 4 omnibus :equales iniqu' Romani tulerunt: potilli
    ri .lex FauniaJ-l
    _
    _
    _
    . . lu- mum ln , CX (1110 Pl'las g'QmCU'lCa

    irrogate non admodum diflicile fuilletznobis vero qui C_eriforibus ac

    (-5553 fura caremus,diflicilimum. Sed popularis Romanorum llatus legum ac


    '

    pnaru m aaqualitatem confetabaturzquam mutato ciuitatis priu

    , 1.1.5. vitaal. cipes paulatim abrogaruntzatgumento lit @nrqninif referiptutn, quo le-^
    gis Corneli poenam lic moderati iubet ,~ vt is quivxor in adulterio dc
    prehenfam occidetit,li hu miliote loco politus fit, exilio perpetuo dam- C
    narizli vero in aliqua dignitate , ad tempus relegari debeat. Ell aut illud
    magni ponderis ac momenti,quod perfonarum Ratus in iudiciis pericu
    ; maar lo capitis eximir eos qui alioquidamnati fuillent. Spigarios , inquir lex ,
    1'.""
    extremo fupplicio allici oportet , nili fu erint in aliqua dignitate confli

    tutizlex item \__ifcellia plagiarios feruos ad bellias proiici,ingenuos fecu~


    ri percuti, aut 'in metallo m damnarifi vero perfona lit honellioris con
    - ditionis, relegari iubet. Item lex incendiarios ad bellias damnat 7 obfcu
    tirlrlnfgsd ros homines:gladio vel exilio nobiliores. In fumma,ferui fern ers leue

    dcpniai.; i.- rius quam ingenui Romanorum legibus puniuntur: nam ingenui iulli

    `g""' bus, ferui Hagellis cdtur. quanqu I_lato in ciu quam in fetu acris
    9 1-9-1- animaduerti voluit , quod hic non ellet ab honella difciplina fuborna- D_
    tus vt ille. quae fententia pliilofophum quidem fapit, non iudic aut iu-l
    . . ris peritu'm.At etiam diuina lex 1 pcena eximir dominum qui {}:

    lligando feueris occidit.Qiare nec mirum debet videri,patrem:i plebe


    Romana lapidatum , quod lilium Hagellis feruilem in domum Calliga
    ret,vt Yalerius fcribitJnter ingenuos mitius puniuntur ciues quam pe

    regrini,nobiles quam plebei,magillratus quam priuati,milites qum pa

    l " ganizc qui millam modellia: grauitatem prac fe ferut, quam moribus ac

    doit.
    vit turpitudine infamesnon elinnquit I_.abeo,alio de dolo dada ple
    3 {33:53:35 beiis aduerfus Cfulates tecepta` autotitatis, humiliant luxuriofo aduer
    i. mocs. ftd fus hominem vitre emdatioris.Nec cert Romani veteres3 decurionem
    enim. cptrnis.

    41.1
    .&:1(.$`\;quantumcunque
    crimen admililfet, .aut in_ metallum,aut
    in furcas dam
    vl)
    bwl
    . .
    .
    d
    _
    il. :il 1452320. nari p_atiebatur. Furem noturnumunqu it Martianus f , fi telo fe defen

    derit,

    D@ RvvieAs

    _%1

    d'erit , in dari: iii 11 relegri: - cum


    ignominia dimittioportet. Nech id Romnnoru-m Proprium,fed 'omi
    - - pen Popuiorum commune fuife videmus. nam legibus Franco-`
    511 quas diximusi quamplurim pro cuiufque fiatu cc

    -ditione : inHiguntur. (Mineriam illi ipfi populorum Omnium 'oar


    barifiimi Indorum qui ad Occafum politi iimt,cu'm eiufdcm-fqeieris c
    * uium nobilem 6c plebeium tenerentnobli capiliosaut brachialia 'tir'ii
    cnbam :Plebeio natcs vclauriculas rcide-ba'nr 5 Perfas iifdem ;
    -fer pnis illures Performs affeci e legimus :Gcenii'n lillgr'ar'chus {eri-_ {

    bit: mitras veesdamnatorm verberibu-q cdevgac iaafm 'diu'eil'er www


    B vconiiieuiie.

    Non eli igitur audiendus M_foteles.; qui?g_oinetricas.lra'

    tiones in Prmiis {poliis diiibue-ndis Aaidhiberi puta:

    lpcimis vero decernendis rirhmeticasin quo 1111111111


    fundamenta fubuertumurfed etiam Phiiofophidecreta,fq'uibu "cat

    ea quae inter fe contraria funr,eadem iubfiferc difci-Pi-ina. @am obrem'


    fi
    gibus
    Prmia
    irrogate
    geometricis
    oporter.At
    18111616<
    'u ris vtriufque 'interpretes ',Q'ratiiaslgifi'o-v
    Psiifdei le

    ` l

    rii? , rgoetz I , :eque lfgumlatores mitiwnobiles iliuflres perfo- - Pm


    in l'. vlgdc pn.
    nas ca igari volunt: (quamquam lcuiiima 111111111 virograuiiiia in c.diiii.i_n c.c_
    videtur) vt virtutem 8c nobilitatisudi iniiammari Pof C'

    fint,cum intelligr virturis prmi clarohomioc beneide'RePubli- pggc'm.,


    merioru'm inemoriamietinm mottuomi :rd pbcritar Iinnitfperl- 8< i'igmrfl ifi.'
    ca
    11111 metiornbrv' ecuiiiisuv-ms fiore; iaiifgili'i
    Wfl/QZM.

    aurgratifieififraique flzigrciofaoelere qufitamf M_gi'- ffw


    cum
    cxcidio
    Scaurum
    * vindicauitac
    anriqumulb'o
    noBilitatis
    mgis
    :
    fublaapbpuiii
    etiam Hoenelpopullri
    pptetegnobiis
    [hw'd'f
    ab ;

    i,___-.__

    nati capitis,q ui antes; fecuriferiebanrunglzdio: -111 ub L mi? ;

    niam 11111115.121561116 Brfemifb fi ' " lili? '

    ' l

    .PerruferanCaracalla cuirioi:irdtusOpqrpiiiitginquitge gldio'equ'i i :


    iulfum .-- non ! knperaroria'limpei'id "L
    . ._i
    .tutor Carocalia datusded etiam.Traianlpnopinqupz in qlqpfus'
    . ` .'.

    .Goueanii 3 ,- qui plus in . 11!651111111:-._1;?


    u; loggencree,
    ceruixie. Ita
    infuit
    1 ramermc
    ,Hfpani
    homins
    qu'edc
    mollisNagiin'dnenfes
    xiiociumiwqim
    liquirafni
    glado f f .
    D
    {1 feriunt.:lgig;_g_nobilium iugulqm gladi

    ii'

    L . JQ.

    Y.

    7:

    .molrem inmiri're'csonfiieperunr-i Eademiuiui ratione qui nobiloeh j'fff,fff ,


    diggrauis
    +11
    quhi qui _Plebeiz c luifciuern ; - L
    i!
    i
    _
    qum quiperegr'mu m- Nam in legibus Saliorumjfi Saito
    ingenu um vila ontu meiliayiollaffetiquadquplo'fcrgmuius f-ihulibl
    im;
    tur,qum 11 Salius Saxon emcogcndifenha quoqe- 111011 15611
    11111181111 nobili illtafolidisbiplebeio'ocbfkimat V.(Eo'tn Saggi & t

    fimili le e
    magn 'ui fubdinconum'occiderit-,c c'cifolidis inulta
    in Co'n'iibi'i
    turzfi diaconuxr e .11:1- D ._Ii Pontif-icem D ccmqupn 7ricni.
    Grazing?.
    :mta Ponticm au'e-ouime'duplicat fumI 7 . Hic non'difputodell'egi q.4.`c. qui

    iiarum quitate autiniquitmfed vt .Planum fit variispopuloriegibus


    ff 3
    \

    76a

    Lii-:R-'siaxivs

    pnas arithmetiea aequalitate non elle'irrogataszac mitius agi cum claris

    8c illuliribus viris,ac eorum iniurias feuerius vindicari.inde plebeiorurn


    quei'el .1d-u erfus potentiorcs quali iudicibus lint gratioli. (Mineriam
    Andreas Riccius lcriptor Polon us grauiter peccati fcribit,quod n cade'

    pna patricij ua plebeij , potentes qua tenues , ciucs qua peregriiii ple
    antunquo ni il abfurdius ab eo fcribi potuit qui ( Reipublica: leges
    ac mores conformare vellet. Climilis querela extitit aduerfus N.M
    miu m libellor in Regia qu od iu dex :i principe datus vt qu

    . ._

    Rionem habcrct de Vlmo Prlide,hornin fceleribus tquid capitali


    bus conui fupplicio eripi palfus elfetfamul vero qui Prfidi paruill
    let,capitis damnalet. Frcilizus maiot'r'e intelleta fures fcelcrata cfen- B
    fionis'lde (efe inuic tu'eri dixit.At Mmius non modo prole,fed cti o
    pibus,honoribus, virtute,ac iudicdi prudtia clarillimus arquitate {
    tifulitaturzquia Ptfid omnibus honoribus ac bonis fpoliauit:deinde

    grauillima . ctumelia circumat ac nudat ardenti ferro imprella


    fronti nota deportauit.& quoni domellicus famulus eiufd fceleris mi
    niler'humilis cobfcura: conditionis homo,nec bona,nec magiliratum

    habuitmec vllam { famz cutam,non potuit aliter quam extremo fup


    plicio puniti. li feruus fuillet , mitis cum eo agi debuiliet , propter
    fequij uandam neceliitatem. At ne Prfes quidem pnas tantas dedif
    fet, ni i ad fotdes 8c corruptelas falli cri-mina cumulalfet. Illud etiam

    more maiorum nobilitati datum ellr,ne fufpendio vitam liniat: quo fup- C

    plicij genere vix vllum _dius cogitari potel, vt quidem fcri toribus
    ag-l:
    omnibus ipfos conuenit, exceptis _Ijebror iurifconf tis 9,qui
    i.,iq.cii lgpidatwdabm fupplicioiumacerbillimu-rn,deinde v_liioriem, poliea de_
    . 1,:&91:11, de` :rabe frata gula dependerei~
    igrceiiciigifinfi'fi: gnOmmn puntinidzenim execratio'ne diuina comprehfum eli.

    ''; -{ quidem Bartolusfla fus elifquod Francorumrnotibus nobii


    : les fufptendifl`criplit1,.V nei: -fupplicium illudzftrdum cenferi. Horuit autem
    V 5-

    in 5i: ccost viii. `qua :tate nobilitatis tantum fuit in Gallia

    im' i decus, -iiantum quiiarnterrarum elle potuilfet. iudicibus tam in Gal.


    erin'ieratJJibe

    ?53133; .lia nob. ein-in ctucem agerepr'ope capitale elfet,nil`i aduerfus principem
    22:33:33; .produioms perduellionis conuiclustenererur. nam quo maior eli - D
    mammina... Alus In principem obligatio ac Fides, co grntus quam plebeius plei

    2213:'a "' porter.


    fortes,inqiiitCice'ro", acrioribusluppliciisciuem pernicio
    9 ' qum facerbiilimu-m holiem coercendum putarunt.hi`c de _tilina
    lib.;.nemoreane

    . _

    - - . Quamobrem Liuius bello Punico


    gius in Deutero.
    einer@
    . in trffugs -acerbis quam in feruos ( animaduerfum fuille fcri

    recationem.

    '

    Y'

    . \

    . .

    i im quidem hun?. miRomanos feucrius quam iti Latinos .quoniam hi fecuri,Roma

    Essllsuh .nifuf endio vitam nierunt: c'm ramen cit omnibus aliis caulis mitis
    i 1_ canili. ' . l -omanis ageretur. natriScil io Alfricanus Romanum militem ex
    tra'ordines'excurrentem viribus , lociosfuflzibus credi*I lulii't:v_i_t_is* enim
    rriiiaiaa
    Pn .concu
    meliampoemas
    minuebat,vt
    (: quam
    (fordiclorum
    autem diximus

    illuliriurri
    -virorum
    leuioresPlinius
    elfe oportere
    aut
    ' obfcurorum virorum, vtrteri ad vi'rtutemexcitaripollint, populalis

    1 a

    755

    illa quidem 6c vnicuique perfuafa ratio, non ramen vera: quia ggg:
    metrica ratio facit vt nobilis multatus ex ea caufa qua: dignitatem :

    exiflimationem minuir,tam acetb pleCtatur qum fordidus flagellis ce


    fuszcui de dignitate quam nullam haber, nihil decedit. vt pueri ac {

    na: molli ferula non minus lduntur quam robuili fuilibius aciliagellis;
    Cum igitur Scipio citiemRomanumex cade-m cauiii vitibus cardi'iuj
    beret qua Latinum fuftibus , qualitatern vel potius (imilitudinem

    naa confecutus . ( Galba Imperator conquerte ciue Rio


    mano quod fe in crucem ageret, tametfi'pupillurn necauerat, crucem

    dealb'ari iuiiit f . Grauiusetiamppuniendus effet medicus aut'pharmia ggf-Swim


    B copolafi malum ven'en mifcuiflet. Eader ratione index quiiniuriam ^

    intulit, lacerdos qui facra expilauit , ac'tuarius aut feriba qui falfum ad
    mifit ,` : qui pupill iiuprurri intulit , rince sfqui fdus violatiiti
    quarum enim rerum cutodes ac vindices eiiiebemus, ii ab'ofiiein de
    feri nos patiamur,feueris pletendi fumuf. Nam propterea Merium ma'
    _
    ___-_- epil'c.C. . (i qui:
    ATbanorum Dittatorem, uod fdera cumRomanis percdifarupifet, -.
    Lquzdi de .

    quadrigis me mbratim 'ilu lus Hoitilius laeerari -iuiit . `Sic etiam S_o_lg ummm.
    Areopagitas
    legum
    cuitodes
    latuamiudicern
    aureamageret
    fui pderis
    delaeges
    endete
    vo-
    ggtl'iffffj
    luit,fileges vio
    aiTent.
    Si K_rioteles
    , aut in
    patrias
    .
    inrueretur , nunquam arithmeticas rationes ad Pnarumirrogationem

    . adhiberet.toleiabilior eil: gornetrica iuftitia c in 'omnibu'snu'm maxi


    C m in pnis, quia propis abeii ab illa quam qurimus llarmofn'ica iu~
    Riti ratione,qu vtriufque particeps eilaneque Aenir harmonica- ratio- ~
    ne
    contr
    plusvideatur.'argumento
    illulhibus perfonis tribuitur
    fit illud quod
    qumlocuples
    bfcurisciufdeim
    ,
    peccati
    7151
    'reus 'l '

    tenuis gratiius : 7:quartiquam non grauis bioqmiilleied jellfgmf

    vter ue quabiliterpro facultatibus achformnis; - anti mtoigiu.in


    quil-di: i# wir
    <:.i.y
    qui ima,qua plebe'iten'ues,

    uimanusiniesionem magilliratuibn- . . 85

    te fatain violauerinrfu lidis' exagintagriobilewet mille 'ducentis mul :


    l"tantun Et quoniam pecuni'abundantius hie'quamld,aehaequid

    _ olim
    .
    `
    .
    . -. eie'gvilatompnd
    .
    .

    serate qurn
    afHuunt
    ,-prudentis
    pecuniarias
    mail"
    _ P e'._
    .

    f, i ._
    '

    pro remporutr -8e locoruiniqarictate rnd tardi Nairnlil'oimfe.Bte-publiu

    ca Romanorum fub'jaianoll'mper-atore qui'iies LIrnliielrijiquamlnn ;

    giiiimediciturprotulilfe,paulperlegibusdeniebatur,quimimliabe.; ' ~
    .

    s,

    --

    retauteis quinquaginta ,id e

    f "

    __'1_.\.-;!.'

    auri libra. etat enim menge maroramieo icfmmfif

    folidolultiniani,vt antea dixim us. Hebrasithanc Romaninum defini- f if" bil'be8:15


    '

    n ! . :

    tionem fecuti funr in fuis Pan'detis, c quiaureos quinqagintan cen- meuh-@Sim

    fu haberegmehd'icare vet'ueiriint. At cum legesdiidd'ecirnflatfunt;t--ffjlf


    ta fuit 'inopia vtqui auri' libraria' 'habereglocupletiiim tis eenfretur. Ita-'fufgj'

    i??

    ' que Decemu'iri : 'dixerun't Eartis quis altelri-usoii manu !6 :- mi:


    derer: quae pna gra'uis 'illa quidem protein pore , quod gthmeticaraam
    rione omnibusexaequo aretur. Sed- polieaquarn opes'accruiifent,

    Neratiushomo impudentii ; obuio's'quofque manu ferire-'non du- .Z XMI/1M.

    bitabat,d`e'inde' fer'uu mei qui iniuriam a'ccepiifet,afl`es xxv. numerate aiu

    bebat,I Hic' igitur .abrogandl'egis i i. prbuit occaiioneirnpotea'

    . :

    .
    \

    f f'

    '

    754 '

    .LIBER 'sjEX-T V`s

    :nfrigfitf tis vrban'o Prtoti dandze, vt in'iurias arbitrio { Tum: e

    (
    `

    nim plan Perceptum efi 8c cognitum _rithmeticas rationesv ad poema

    ru m irrogationem nihil valere. Sic etiam Normqno'rum moribus, qui


    Pugno lebei ccidilletfle, qui vola manus , quinque aflibus

    gularicertamine
    candem
    deccme-r'idum
    iniuriametat
    accepiffet,
    , ac ilpiilime
    non iurefed
    is qui accepetat
    vi 6c atmisiniu
    legum cnceh necaba-tur impune. Nihil autem magis cauendum
    eit`in.fetendis legibus,qumytdx kmalitiofzi nterpretatione lo cu~
    Pletibus :ic potentioribustipelceandi denn., Nam cum @c_mades

    . '

    L Orator Atheaienii Populo ludos exhiberet, vt rem populo gratiorem

    in theatre *rfaltarie iuflitfoluta prius ex lege centum au-


    reorummultazququiclem exft: gontcmptus legum Omnium ex vnius

    impudenti ad vniueribs.mlatialzxit.4 (;- incommoda vt Poloni decli


    _

    nrenta,quoniam omnes Propemodum Pn 'qu- legibuS comm irro

    7 ' ` _ gamut, pecuniaria; funtfemper hc Verba legibus fubrogare coni-heuer


    gn - runt,y Iier hcquia pnalis , annua. ello. Interdum etiam tanta:

    \ ". . `
    ff

    "u _

    /'

    -, legillator co'rpoream' Pnampro pecuniaria finiiigere


    ' ` 'f cogatu'rf, aut um fpius peccatur, Poemas augeri oportet. 'Gc enim lie

    Sw@- lunariiurifconfultis tradunteltaque Britonum lex fures in crucem agiiu

    bet,ne,inquit,eorum augeatur mumtudodniqu ramen lex ; [ua ve

    tuzate
    quudammodo
    nec Perfonar,
    necanes
    locorurn,nec
    tem-potuta
    .,f tiecrerumantiquta.:
    furtiuarumquia
    diili'erenvti
    complexa
    om ni
    - ordinumffures cadem- }: 1n omnibus poems exig'dis
    , imma : minofeslemus puniuntu'rc venlam fpius deprecantur:quanquam n

    """""

    leriius.punipntur,nec illig ignlofciturzfed qui abtatis errore, im etu, le

    ` " ' i quid


    aut'nihil,1 aut leuiter pcecafle iudicatur. Item lrminas
    53: motierauus'f quam vinosrealgarc debent .Indices , vel urla ;
    . cupiditatum impetus imaiores habent;acld1fiicilius utopia rationis
    l -i-eriflilgg'iii'
    C boaarum l'difciplinarum libidinem cuercei'repoilunt: vel ,'quia molf
    iiores fun'ttcdolores : fentiunt quamlviri.

    V WH

    cum ita lint, ini

    qua` 1&;9 - .quie fminam- fu`rt1 no_nuitam primm verf


    m_1|_mfe`}{', - muri, poil etlam elus-manum

    caws@ 4;- , furti naelLSecundum nali ac _D


    n dC.homic1.

    . . feCrione vindicatur.: vito tet Oculus >e:r_ipitur,cu m` _manus fe


    - !

    u . .l

    '

    -f

    61118- tmn quam vin e untur , Se vtrl que v1


    .
    .

    \
    .
    . his- qummdifacuhare
    prrepta
    muito\ magis
    quam
    antea furandi'occs.

    y fio prazbetur.f.Pt[taret exarithmetica ratiouequalitet vtrfof` ue puni

    . i f2, if " .renfed teners debiles 115. fmins, feu vziletu dine,

    _ eff
    _

    feniv-.e'afllitos quiacerbiixsqum rbhosegigantgtauiflime tum

    feremclis, tumetiam iniudicando peecant'. In fumma lex ini,


    'il un debet'vfidcf- 8C : iniqua , qu; magiftratui moaerancl au; exa-y

    '

    cerband legis pro eaufarum varietateadimit po..tell:atem.1n quo geur4


    re tamermonmodo ab impetitis fpifiimc; fed 'intetdum etiarn ab iis

    Peccatur,qui fummam iudicandi prudentiam ,


    Vbi enim-vf uam tanta fapiert'mlantum in_iiiti lume', mutui
    .' t .
    iurifcon

    DE. REPVBLICA.

    765

    iuric-onfulro'ruirinum-.erus quamusin Curia Parifiorum;> Arlegem de

    fallis
    r..regeiaram,qu
    pum
    irrogat
    capiralem 8:
    vOmnibus
    J,
    qui falFrancifco
    ciiinincffefe
    Obligarunrbidque
    linevlla
    perfonatum
    caufarfi Brger/M
    _m

    parentibus porris, roganre


    procuratore
    IHei promulgar-ur.
    lex
    l differenria
    ea tamenfCutidiliimirlatio'ne
    obfoleuit
    : cum intelligeret
    line fumma

    iniuria pnamomiiaii qualerririr'l eli pueris,adultis,opiliribus,:i5rual


    riis,iudicibus,tufiioi$ilie.er fallo in caula leuifiima, fiue ex

    fyngrapl'ia modicapncuni, - prione ligilli regii 8: rerum


    principe
    liennrvedecrcrarumirrogarinon
    polleNihilo
    eli lex / U HMH/MU
    Y_en_eroruin
    quae fllip'nam lingua fcrione
    vindicarfrnequiot
    vlla Ordinis,"'oc
    i i'

    fexus,aztatis.rarione:lrcges Mediolanenfesquius,quippe falli teliimonij


    conuiru m, nili caufa aureos viginriexcefferit, quadrupli poema teneur,

    `.

    8: rriduum uwwl'eu mirracontu m-eliofa public circunduci iubent. yawning.


    iterantem falfum rrranusfetipne punir: terri falli con vlrrici
    bus Hammis exurunt : fr vero fu m ma aureis l_x . _maior lit vf`que ad lum

    mam aureorum D. primo quidem manum am putarizireranrem vfiulari


    volunt:l vlrra fummamaureorump,iudiciatbitrium prim rribuunr:

    quodli cuifemel damnato relabi quoque deuri iu bent..

    Hic vtraque proportie modir temperata efr;fed nullam fexus,aut aera


    tis,aur condirionis rationemhabent, quod ptcipue legillatorem anik

    maduetrere decuifl'et. Lex diuina gmnium prlianriliima falfr reliimo


    ' nij conuirum tantum detrimenri fubire iullir,quanrum alreti inruliflet:
    vtfiau'reos centum fuoteliirnon'to eripere veller,eandem lummam lol

    uere cogatur : fiviram fallo teliirnonio adimere, vr eidem vita eripiarur.

    cartera iudicum religioni permifit. Neque enim audidus eli Draco,qui


    rogatus quamobrem pomifutrum morte perinde vr patricidiu m vin

    dicaregrepofuit fe grauiores Patric-ida: pnas illaturum fuifle,li pocnam I


    fciffetmorre grauiorem. At Lxcurgus omnia poenarum generaarqr id
    omnino quod cuiufque rum in publicis rum in priuaris iudiciis inret-

    fuierr, magiftratu poreliari reliquirzquos'quidem magilirarus fum ma


    integrirare ad fide prxf'ra-re non dubitabar , qudiu mores ac inliituta lua dc - :
    fetuarent : verirus forralfe ne fr magiltraruu m poreliarem legum ac poe- iiifinmrim.

    D narum ar'riotibus vinculisiconfringeret , delabererur in eas quas dixi- 'Iidfs'ffgfj


    musiudicandidrI-iculrates,quibus populares liatus folr implicati. nam
    Venetiarurn lege qui ad fanguinis effuliouem quemquam perculiit, ei -7;- Aim.
    orr. m prima
    pna xxv.libellarum1indicirur:li occiderit,cru ci afligiruti legi locus paternalisme.
    effer,quammulti Iieratijlimiles forent, qui pugnis ac fuliibus Obuios ,9.c.r.i.
    Lefiniram x
    quoique difloluta pna ferrrenr '. quanto equrus Adrianus lm eraror, I /4
    qui lege Cornelia de liccarus teneri voluit eos qui cum occidere cona- - H_fs-`
    tiuusrde

    tentur,non potuerunt ramen: eos autem qui quem nollenr occiderunt, guerras rre.
    .
    .
    .
    . .

    pnarum metu liberati. fu nt emm fcelera non ex eucnru, (ed ex animi }ffffl'fisjf
    'cuiufque fenfu merida .tametfi conarus animi leuius puniti debenqu m" 5'. '
    tus.dc .

    li voluntatem cfequatut elieius: 8: fceleris perfuafio quam fcelus per- - (?

    pertarum , dque conf'enrtenre theologorum ac 1ur1fcofultorum30m- irnrsq. ;


    `

    .'

    Ul

    .C311

    nium difciplina. tametli grauius peccat aduerlus Deum immortalem


    .

    '

    766

    Lilie-ie'sii'xTvs4

    'qui fcelus alteri perfualit, qu am qui admilit rfquoniam iiagiti'ofre volun


    fl-suldsfcf- tatis alfenlionem 8: quali abem altius in_menteigiuliitih
    Nierolii
    uocorrupto.

    .- 1 . '

    bidmis aut iracundi impetus tranfuerfum . vo : videa


    turrc cui quis oblaro liu pro perfuadre cum non polIet,virn inti:ili~r,pu'h

    ram 8: ' reliquit. fed aliter

    ,aliterp'hilofophi fcelera perfe

    quunturzalteri ea tantum qu fub fenlu rn eaduntg'quque publicam tran


    quillitatem ac requieterri perturbant,plefcere:alreriiin intimos-quue rci<i
    celfus 8: anfrakus animorum penetrare cdufuc'uer-uanuod lifcelus ri
    modovrbes
    alfeturn
    , fednumm
    omnino
    'voluntaris concu-rfucoinfeumlignon

    extra
    qualitatis
    alithmetica
    aureum
    iulitiaicon'feanda
    fulfratu's'elimorteplieituriziminus
    : vt-'Miiolanenliilege , ,
    arbitrio iudicis permittiturzacnoltri's le'g'busqui viamitantulumpecu
    nia: extra vrbes in via regia extorlitgeapitali fuppiicioafiiciturivtfquid

    meminindibusfurem in crucem'fublatuni'quodiliatorifel` ui folicl

    : argenteum vi ademilfet. Lex enim Romanorum 'famofos/:ilatrones in

    \ ci'ucem agit : fed latronis verbo ficca'rij qui vias publicas, vel propriequi
    go " " oblident latera viatorum,quali laterone-s dicuntfuif: vt eodemI 'plane f'eri.L
    fu Ijebi'i W latrouem appellantz-'iv enimlatus lignicargralfawres ve`~

    ro dicuntur qui fpoliandi caufa viaspub'licas obfiden/t 7,vt quidem riurif


    xpp-dim confulti Qiceronem lecuti deliniiintrInterdiiin-5 inquit viator bene ve

    liitus gralfatori caufam dedit vt fpoliareturbu'ncagiturlex extnemo qui


    dem fupplicio aliici ', non tamen de cruce vt latonem depeniere iuliit. C
    nobis fubtilius interpretata , ] errorem nonferend
    notaremus , qui latrones elfe putauirquos Latinifures,1talia totaLadri,
    dempta litera Laroncs appelltzex quo errore [ fung opinor,

    in fures fupplicia quam decuit acerbiora. Omnibus enim omnium fer


    popiilorum legibus ac moribus tetium fu'rtuiri,plerifque prirnum capi
    in par pro- tale iudicaturenetoru rn leges furem alrero -oculo iuben'ts otbari,li res

    furtiua quinque libellis :eliimata fueritzli vero decem libllis pretiolior


    - "- lir,oculo ac manu :hinc ad . libellas vtroqc ocvulo :Yindead quadra

    "

    ginta,duobus oculis 8: manuzfu pra quadragiuta capitelui'turlex iniqua

    illa quidem,non ttum ob fui acerbitaremc prfonarum infpnisirro-


    gaudisconfulam
    cx acei'uo ingentirationem,fed
    fuffui'ari pofuit,
    etiam
    viginti
    ob idcontentus.morte
    ipfum quod qui mille
    pletitur
    aureos
    : 8:

    qui arcam inanem effregir, magnam vim pecuniarum li polfetexpilatu-


    1:_.1 rus,poena vacat.badem prop lunt Parmenli lege conliituta9.Mirum ta

    men mihi fpe vifum , tanta mpliciorumigrauita'te in furcsvtun

    turij qui arricidia ecu niis mullare folent. enim pna capitalis in

    fures acerbior , nec fatis ad fu rta coercerida idonea. quibus vero populis
    eadem furti ac parricidij pna hominem occidere quam

    _ furari. Abfurdiores tam funt , Iolonorum,uecorum,Mof


    . immun. chouitarum leges delicariiszac potiliimum Calimiri* magnilex,qua: cq

    _MM'PMM' dem nobilium nobilibus admilfam aureis triginta vindicatzli plebeius


    nobilem occiderit, pna pecuniaria duplicatur. li nobilis pleb'eii'i inter'L
    fecerit,pna decem aureor,etiamli exinfidiis cdes admilfaqua

    DE

    REPVB'LICA.

    I767

    impunitare occidendi propoiita innumerabiles cdes confecur .


    _
    autis poiiea i'egniopibus Sigiimundo 1 paire pn duplicata: fue-runt, 1 49"
    8: legi fubrogatum vt iiccarius L viii. hebdomadas carcere publico

    manciparetur . Illud ramen iniquiilime , quod triennio icelus pricribi


    placuit,patronum vero qui clientem quem ipii Kmetonem vocant,occi
    difierme conqueri quidem feu publico, ieu priuato iudicio leges patiunf, tur. Eadem prop lata lex a I_\_l_a_po Toreiano Mediolanenii
    vt plebeiorum cdesii nobilis plebeium occidiiiet,pecunia vindicarerur.
    .
    plebs accenia furore nobilitatem vrbe exegit ,ac legiilator carcerisdiu

    turnitate ac fdirate necauit. merito id quidem quippe qui tam impu


    B denter dicam an impie proculcaret leges diuinas , quzr iiccarium ex inii
    diis ab ara facratifiima detratumtrucidari iubeiit 3. ipium vero genus -

    mortis arbitrio iudicum lex diuina reliquitzvt extremu m iuppliciu rny fic '
    cariis omnibus arithmetica analogia commune gometrica proportio

    ne temperar'ipoiiit pro ratione perionarum,temporum,locorum:qui e


    nim exiniidiis occidit 4, grauius peccat quam qui iracundi mpetu: 8: i

    11:& quam qui palam aut interdiu :qui veneno quam c'fwwl' de
    qui gladio:quiloco_iacro qua quiprophano: qui Coram principe quam
    qui procul.quo nihil apud Polonos capitaliuszqui magiiiratum ius di

    centem quam qui priuarumzquiparentem quam qui magiilratum : qui 1.35-.


    principem 6 quam qui parent-em.qua cx varieratc cauiarum iupplicij va

    C rietas incredibilis exiiltitldem iudicandum relinquitur de eo genere per- ,


    fonarum ua: in alterius cuilodia ac tutela p'oiit ; a quibus cauere
    nemo poi itzvt pupillis a tutore,vxori a niarito,grotis a medico,hoi`pi
    tibus
    fe inuic::
    a quibusfures
    ii necati
    fuerint
    , acerrimeanimaduerti
    o or 7 l- vlf~dc - l
    tet. itaa quoque
    feuerius
    7 quam
    diurni,c eii`ratores,qui

    que { admotis domos inuadunt,quam qui patentibus portis .fubcn or'


    Apud FIrtai'os 8: M_ofchouitasleuiiiima furia morte puniuntur , quia

    rariiiima iunt oppida, 8: in tugur'iolis aut caiis humilibus fortun cuiui


    que poiit ( apud Indos qui futad Occaiu m, fures veru

    bus ac varris transiigi mos erat priuiquam regiones illas iube


    giiient:quiarenui Hlotantumprdia diuifa etant-,quie` qui traniiliret aut

    D perrumperet,grauiiiimo icelere obligari credebaturgrauiusetiam (i


    culte id fatum eiiet. tametii itupra,adult.eria',inceilus ctei'aqfid genus
    ilagitia fi palam iiunt 8,i`euerius vindicari oportetgquia plus exernplo pee se mangue,
    catur quam itupi'o: vt theologis 9 omnibus ac iuris vtriufque magiilzrisI mm'
    9 Thomas 2. q.

    conuenit interipfos . Hc igitur tanta cauiaruin varietas nequit vna 8: mm-3'


    _

    i Can. nemo 31.

    eadem communi Omnium lege cenferi: aut ii legibus om niacomplecti q~48i<11ic

    voles, nulla librorum multitudine id confequere: nec rurqu omnia ma :''


    giilratuum arbitrio fu nt permittenda.quius hoc tam quam illud.quid
    lix-'lfzf'ld'
    enim iniquius quam iudicibus
    vt Athenis, aur'rabeilas vt Rom at,
    aut globulos vt Venetiisdari nulla iudicandi poteitate relita? lex enim
    non iudex omnibusearidein pnam coniiituitex qua pnarum :equa
    litate fumma iniquitas exiiltitzipe quoq; diueriiiiima {celera ead pna

    eumulanturzvtieptem legis Salie capitibus latrones, grafiatOies, vene-

    l
    /

    768

    siax'rvs

    fici, adulteri, incendiarij, quque Francum occiderunt aut vendiderunt',


    8: qui {epulclirum violauerunt , folidorum . pna multantur: qua;

    lex iuftitia: Fundamentaomnino fubuertit :qu in poriiiimum con-


    iifiit,vr 111 Gt :equale Peccatozquod veteres verbo : gni

    ~_ -- ficarunr id talione qu Primum lege diuina Profeta , 9lonis le


    `
    gibus ac duodecim Tabulis cprebenfaeft , Iyrbagoricis etiam laudara,
    Gtcorum ac Latinoru m ciuitatibus probara 8: fui antiquitate venera
    3 Ad . bilis fernpet extitirztametfi rifiotelis 3 ac la_uotini obtretfrationibus vi

    llgmfjsfg tuperata 8: quafi oppreifa iacere videatur. Sed illi vrgent nimis ruitice,
    17h-w-

    " cum neganr ius effe dente dentem,manum manu,oculum oculo repen
    di. quis enim tam inops mente qui puter in eo vim iuris ac iuiiitia: c- B

    rineti , fi quis lufcum eo quem vnicu m haber oculo malitiofe orbauetit,


    vno tantum oculo carete cogatur? Par Pari referre oporter.vifum alteri
    ademit ,"vifu quoque orbandus ,111 aliter fatifiieri Poiit. Sic e

    nim I_._o__renium lege quabilis interpretario talioni fubrogara ,


    elite Locrenli rogarionem ad populum ferente. igitut talionem re
    ferrerqualia Peccara Pnis qualibus,grauia quidem grauiter,medio

    cria mediocriter, leuia leuiter coercere. Sic enim Ijbraei veteres facra
    gajlljnif tiiimi diuina: legis interpretesf fcripfert @madam Rabi xanan i nc
    was gat quuam in Hebraeorum ciuitatibus talroni locum fuife, vr oculus ci
    5 Rabi Bachaiau

    :hmm hac 2P- efi`ode~retur , qui alrerr oculum ademrfet: oculi imatio iudicum

    arbitrio Pecunia frimari confueuerat. argumento fir quod ante legem

    "

    talionis laralex etat, qua duobus inter fe pugnantibus alreraltetumfi


    lfiffetmec mors confecuta. effet,impenf`as medicis qui lferat,refrituere
    iubebatur.ad quid medico fatisfier'et,(i Plagis iifdem qui liit vulneran

    dus eifetllud etiam abfurdius fequererur,quod plerique molles iifdem


    vulneribus acceptis qualia inruliifent , omnino perirr.iam ver qui of

    feniionem accepiffer, amiffa manu vnde vitum quatrerer , fi alterima.


    nus quoque truncatetur,manu carere ac praeterea fame interire cogere

    tur. Veteratotia igitut riiiotelis ac f_a_uorini de talione interpreta


    tioft ipfe Arioteles qui ralionem carpir,iifdem erroribus impliearur.

    negar enim in adultero Puniendo quazri o ortere im probfne ant fu


    erit an fpe'tat virtutis : fedxqualitate air metica fcelus compenfan- D
    dum. qunam :equalitas illa futura eiufdem poeme [i arithmetica ra

    tione
    perfonis
    tam ad
    diHimilibus
    aut quis tam indotus
    @na i
    qui vnam
    formam
    quemuis addatur?
    pedem accommodate
    fe purer?
    Creditores tempore pares , impares tam debiti fu mma in tributum ve
    niunt geometrica proportione: vt (i aurei xx . cogantur ex bonis def

    bitoris , cui duobus creditoribus c_entum debentur , _ fetet: cui

    ver ,\:1%11 larurus : quibufcum ramen fi arithmetica ratio;


    ne agererur , quindecim vtrique darentur. At iudicium illud priuatum

    , 8: 111 commutatione poiitum , ad quam Atioteles arithmeticas ra`


    tiones fernper 1111: Oportere : quod non modo in hoc iudicio
    falfum , fed etiam in omnibus quibus agirur de eo quod cuiufque in

    , vr mox dicemus. (mod ver negar Ariioteles ilnquirendum bo


    nus it

    D'REPVBLICA.

    769

    nus lit anim robus qui quenquam occidit : fatis indica't fe nullam'iudi
    ciorum'vfu
    ilciplinamanteatavita
    habuille. nihilreotum.neque
    enim diligentius
    aiudicibus
    ritni',qu;im quaefuerit
    id nouum
    ell , qn
    crriy
    ante Arillotelem Perla: noti mod inquiterent in mores a`c vitam eorf't~

    '

    _' i

    ' qui accufabantur, fed etiam abfoluebant eos quotum vittutes vitia lui

    petafent,
    ell apud )Senophonterrt
    Obiudicatur,
    id etiam te_ifium
    furtu'mpin'!
    nibus fetevtpopulorum
    moribus capitale
    8c qui fp'ius
    p_'ecca- .

    uit mu-'l't'q' feuetiscoercetur. In quo rutfus fallit Arilloteles,quod terri


    furtiuam'cu'm eo'quod interell eius cui ell adempta, arithm'etica ratio#
    n ne exquati : oportere',tribus numeris exemplopilopolitis. feili'cct

    1.4.6.quqsll'l'm'cf05 qu ales fuille pofuit hunc inmo'd 4.4.42 : qu o#

    nia ei qui duos aureos in bonis haberet , furto dimidia pars eli erepta ab;
    eo qui lex haber ,liudicem 'medium v'trunque vtriq; exquare,ac primo

    fua rellitui iubet. (Lip iure vteremur fures nihil ptter fimplui'n ted#
    dere cogerentur.At~ Solonis ipfius ac ~duodeci'm tabularum legibus,m'
    d tripli,modqu'adrupli 7 8c infamia fempiter'na'labes inuritur'. -erin1lelfci
    quinetiam lege diuina, fut~tum`bonisquintuplo vindicaturzquo genere _infoiriigriifi '
    animalis,quia nullum homini ell: vtilius ab immortali Deo concelluin, lfiflffg"f_',,l

    8: vbique vagari'l'olet,pna grauior ab eis irrogatur.V At in eadem caula sfl'


    qui plurium communis elba ius quidem cau'l'a'."ciditgal-ij` vero limplum, -

    alij lelquiplum,alij rduplum adiudicatur. ( per'uulgata lunt iisfiliiriurns'qm


    C quiiudiciorum vlum alique'm'habent, exemplis'ni'hil opus velbvnurti
    niod fu llie'ere putem vt res ipfa inagis perl-piena't' "Opif'e'x'

    q'u'a'm annuch includere excpato debuerat eofnfregitfr vge'r'rimpret'iut'ri


    quantumcunque lit repen eteten'etur 9 , _etiamj ?! dolo malo fece _._'xfljfrf;
    rit , fed ob id tantum qu ia fe artilicem tulitt quitame'n li alteriuscondi< leurs-vlll-ltl

    tionis'fuillet,gemm pretium non lueieimiaut pericul-umfr'ec'epilfet, liiifv `_ eo '


    aut dolo "malo gemmari rupilTeLPleni (unt iurifc'oti'fultrurti li`.l_iri~','ple~ lng;

    na antiquitas,plen lges,q'ulbusilite'lligitur liagrtiidni'casA iullitige ratio- ~llm`


    nes ad priuata'perinde vt ad publica' indicia aliibendasi, ; lllililmis 1

    ver aequ'alitate'm iniqullllmiam' elle.Ogamdbrmilu'lliiiiauslprmul# am emph

    gata lege 3 de vfu r'is , illuli-ribus quidem peilfnist]u'incutices'irrlurasiperL -: ""


    D milit,merc`at'oribus belles,corporibus'c collgiis'centeliriasijcietet ."

    ` q'

    mnibus'femillesfzf ab agricolisivervfuras - gr-a'ulres extorqueri


    vetar.> lex Ariliotelis'iudficibl iniqua viacatut-i fillam'ta'm'en'qiiatti'_y
    qu'rim'us llatmonicam iullitize _vimpra fe fertex ti'tli'nie'tic'a

    nietri'ca'analogia temperatam. qualitas quidem arithm etica nobilium


    inter { alius alio' l'oiigloclupletiot (inrurfusmercatorum inter"
    ipfos aequalitas ell:,licet alius-lit alio-dit'io'ri item1 agricola.` limul copula
    tur, quitamen d_illimilimiliint inter le facu-ltatibus ae fortunis. geome
    trica vero 'analogia elucetliitet'nobiles ac'lmercatores, interque merca
    tores ccollegia , ac ttitfuiii 'ex cteris ciuibus inter fe 8: cum fuperiori~

    bus proportie qudam harmonica exillit.I v'Aurelia 4 ver lex apud nos 4 Qdiiquosc,
    populo regem Carolum ix.- rogante lata pecuni tardius folut vfuras gliel? m"
    belles pro eo quod intetell m'ercatoribus folui iubet,cteris leuiores:
    It

    \.

    770

    LIBER

    SEXTV-S

    agricolis vero , mercenariis 8c opificibusomnibus duplumvpecuhnia: de;


    bitfed vrrunque Caput legis obfoleuit, tarmetii maxima Curiarum

    fentone promulgata fuiffet:quoniam id quod cuiufue interefl,in fao


    ' in iure coniiilit, vr acutiiii me Paulus I.C.refpondit 5 . que vna ratio
    omnes om nium interpretum difputationes de quod intereftgam va?
    rias tmque fui difiimiles iiirpe elidir : quas Imperator Iuilinianus vna

    1-nic1-dcfcn-lege completi { Putarat. Itaque prudenter noflrislegibus ac


    2213110 11:55:51? moribus id quod cuiufque interefl,arbitrio iudicum relinquitur: quan

    '

    doquidem non magis illud definiti poteilt,qum Oceanus qutus _quan


    tus elhangulifiimo alueo concludi. [/111125 fiue in frutusJiuc in

    7 Prin.

    aLarinis
    ecuniis femiffe
    7 dicantur,
    maioes
    lex eaexigi
    tamverant:
    nonitavpridem
    quae etfi8tolerabiles
    lataiam obfoleuitzquo
    fint,& ciuiles

    1123?" " ' niam arithmeticam quuequaque qualiratem comple-xa perfonarum


    diHimTl-m conditionem reiecit.Ac tametfi in rebus rationibfque con.v
    trahendis ac permurandis quae ad fynallagmata Perrin-ent, aequalitas illa

    magis Probatur, ab ea ramen fpifiime difceditur: ipfique opilices 8:


    gticol fuas operas 8: opiiicia carius diuitibus quam tenuibus locate fo
    lent. nam medicus ad'calculum diuiti detrahendum aureos D. acci

    r_frsz.

    pit , ab egente vefo decem aut quinque : ac iiquidem alrithmericam aut


    geometrica', quuequaq; analogiam confctarenturlter quidem calcu

    lo,alter fame inretiret: fed harmonica ratione huic quidem opes,falus il


    honorarium
    li com Paratur.in caufis
    @amdifceptandis
    quidem ad tationem
    exigere confueuerunt:
    iudices ipii [
    dque

    :
    1111 videmus, dum ramen modum non excedant . vt quidem conti?

    .giife memini Prtori vrbano Patifiorum,_cuius nomen facil Patior {ile


    ri,curn facerd'otij am plifiimivindicias adiudicaret,auteos _triginta merce
    dis nominequxleuifiima effe debuerat , exegifet, prouocat'efi ad Cu

    riam: @conetusjinquifitionum Prfes cum Prtorem acriter vrgeret,


    Prtotillud repofuit , lge' frutuofifiimum fuifi'e facetdotium illud cu_ `

    '

    ius vindicias adiudicaffet: 8: quoniam multa caufa fine merce-_


    de faceret , quum effe vr locupleres detrimenru m illud quoquomodo

    farcirenr. hic Prazfes repofuit farrotem fuum ita fecum agere,'cum duPlo

    '

    cariusopetam aeimarer in veflibus holofericis quam in laneis confuen- D


    dis . Lex quidem Mediolanenfis quae'iudicum falarium centelimo liris

    aeftimar nummo-denitum ramen vltra ducentos aurcos egredi non


    1iceat,iniqua linconeto videtetut,quippe fordidifiimus omnium iu dex
    ab omnibus omnia (ine vlla proportione xrorqueter.Etenim litium f

    '

    l i

    /j

    'l , @aij

    Pe leuifiimarum diicultas maior eil quam fi de rebus grauillimis questa.


    tur. Igirur 8: in legibus ferendis, 8: in iudi'candis litibus,& in Republica
    moderanda rationem illam lytmonicam quoad eius lieti poterit,tenete
    oporret,fi iuris ac iuliiri vim ruerivolumus,Lex enim de haeteditatibus
    quae ad, primogenitum folidam hreditatem Idetulir, vt antiqua L_Xcurgi'"

    de Spartiatatum hreditatibus noftlisLCauis vfitara2 @quiHima debet


    videti. 'minus iniqua eil, iniquatamen , qu nobili primogenito totam
    hreditatem cernere Permitrir,modo duas vncias cteris quandiu vixe
    tint,

    etaient/Buda

    rin'tfrudasrelin quanvt LexAvmb'ianorum : aut tres', vi Andium ae Cee;

    homanorum,'quinfminasfeliquantb mitioreli.- qu'd mafe'ulis Vni`


    hil -nili v_lu l ! ; nex'u ac mancipio. iniquioi' in
    glorum '8c S_'_c_'_o_t_'c_'>ru mgqum nobili primogenito omnia piztdiinc'teris 'rnd
    do peciiniam;_cuiis etiam tr-ientem vidu qua: eli permitL

    tit; cum pried'iorurri frueth : ne'c teliame'nto legare Fas eli'vltrri


    Petunia: trieiit'etii. mins inique agitur cum Germanis 5 qui abrogata lei

    ge-veteri , cuius fmeminit rI_`_a_citus 9 , hredita'tem ex qu'd 'pa'rtiuh'turz aufbau.,qu


    At quanto :equio'r' ac meliordiuina lex, quaz h_armon'icas i ratio-
    Iles compleita; maribus quidem folis prredia, fminis peciin'i pattern;
    B primogenito duplum,cteris limpl'um trib'Liit. limafc'ula-proleorbatus
    fit paterfamilias , lFoeminas ex quo hreditater'ri partiti iubeiiac`pi`oxifi
    ciiique gentili nubereme extra gentem pi'dia d ilirahanturhic geg

    metrica ratio cetnitur inter 'mares-ac fminas, ac rurfus inte'r pr'imlo'ge'

    nitumY c caeteros: aritlimetica qualitas in reliquisea lex om 'niuhi qua"


    de hrcditatibus vrt-juamterrarum lat 'q'uillima debet ac faniif-'f
    lima videri. Ctn rurfus diuina leit vetar qui cadendus erit,itus

    Pay/ZL@

    draginta plures accipere,harnionicam analogia'm tuetu'r i'fquoniam ari:


    bitrio iudici datur, vt geometrica ratione decernere poliit ad i'

    ius quadraginra quid quifque mercatur: qualiias arithr'rieiica in ed

    uod magiliratibus lege delinitu't'n modum egrediprdhibet : tum legi


    ubiea ratio elhne membris mutilatis quifquam verberibus diu :

    fus
    libi ac Reipublic inutilis eliciatur. quoniam oecurr potuilfet, gra#
    uis plel'end elle qui grauis peccauit, net: intra modii conliliere 'prati
    Rat,q1um quid inique acerbis agendo cmitti. Ergo diuiiia lege doce-'-y

    mur
    .armonicas
    rationes ad liabiliendrithmericas
    exigi oportere.
    Ac tamet
    n l li
    optimatum
    Imperigeometricas,populare
    ratione's
    am#
    .1&1: vtrunque ramen harmonicis vti rationibiis fpilliiii'e videl
    mus. alioqui fi optimates pldbem ab omnibus honoribus c im periis ar
    cerent , nec prmiorum participeln facerent, nec vllam fp'oliorum qu ai

    holiibus eripiuntur , pattern clapere paterentur, eo Refpub'lica diri


    _ conlille'rel non polietlamobrem ratherli atilid ?
    Dcratiam omnium qua: quuam fuerunt pulcherritiia meningotiietri
    l

    6a ratione quidem honores,imperia, (acerdotique ampliliima~ patriciistantm tribuuntxteta fer muriera plebeis,quos ipfi Citadines vocant

    illud ramen habent eit harmonica ratione,qud PrimiCerij feu Caricella-`


    rij h_onorem qui maximus ell?, e fruruolillima fcribrii in Senatus mul

    nera plebeis tantum coneedi patiurituriiniurias v_er' plebeis ab "optima-

    tibus illatas acerrim vlcifcuntur: Se fummam cuique fi'uendar lfolup;l


    tatum libertatemtribuunt, qua: libertas plane lapitliatum populai'ein:

    @od item in mandandis magilratibus 8c honoribus (orte ae fulfra'gid

    `vtuiitur, harmonicam analogiarri fequ'untiirmam [ 'qu deleh


    habcnt dignitatis ac meritoru mgometrica ratione conHantur: fors :
    tem qua [ii m mos infimis _exequanin' arithmetica qiialitate p'eifpi'citur'; am met-0.:
    El't ergo Y'enetiarum liatuspui'usc limplex in optimatuin
    t t t poteliate:
    z
    i

    771

    sexTvs

    gubernand ver`o ciuitatis ratio maxima fuiparte harmonicis rationibus


    conliituta, Diximus antea dicen dum fatpius eli , propterea quod
    ad hunc fcopulum quamplurimi naufragium> fecerunt, ftatum ciuitatis
    cum ratione guberndi eundem,fpius ab ea diuerfum elfelatum
    enim Romanorum exactis vibe regibus p_qpularem dixirnus,quo

    niam iura maieliatis omnia in populi totius confeffu fuertzratio ramen

    gubernand ciuitatis alienifiimafuitpopulari : quoniam patricij facer


    dotiis,imperiis,honoribus,fenatoria dignitatc folifruebantur,plebcis a
    ditus omnes ad imperiaintercluii 8: obuallati a Patribus obidebantur:
    at neiuraquidem connubiorum plebi- cum patriciis communia fuere,
    nec patrici fmin licebat Patribus enubere: fuffragia ver ex cenfu

    8: tate,qu centuriatis comitiis ferebtur, potiiima przcipuque fuif


    { confiar. cum igitur Ratus effet popularis, ratio vero guberndi arilto
    cra'tia @o metricis legibus conflituta , plebs Patribus difceiiitmec
    diutius earn gubernandi rationem ferre potuit : nec prius fedition'ibus

    'ciuilibus conquieuit quam plebeis qu ac Patribus imperia,facerdotia,


    magiilzratus, honores, iura connubiorum, fu lira gia deniq ue omnia om
    nibus communicarentur.Vtcunque ramen leges lat fuiffent,vix plebei
    honores adipifci poterant , fed fete illuftrium gentium dignitati `conce
    debantur-.e omnia fere' Senatu ( plebe gereba nturzqu ciuitatis
    gubernandar: ratio Horentiiiimum flatum eiecit. At crn Tribunitia vis
    ac furor ad plebem fummam gubernandae ciuitatispoteitatem detulif

    fet ac Senatui eripuiflet , omnia peflum iere , 8: qua i vocum fuauiilimo


    concentu diffoluto difcordiae graues confecut funt,qu Rempublicam
    funditus euerterunt.Idem nobis de omni genere ciuitatum itatuendum
    eltargumto [int Heluetiorum Ifpublicae populares: qui quo prqpis
    :i gubernatione populari difcedt,eo diHicilis retineri poiiuntwt mori

    tani Heluet'ij ac Rhti. cteri qui populate' iiatum arifocratica ratione


    moderanturabiliores (unt ac firmioreseique publica: dignitatem
    beatius commodifque tuentur. Vt igitur optimatum Imperium quod
    arillocratica ratione gubernatur,go metricis rationibus iniiliit, quoni

    honores, imperia, iaccrdotia,curationes diuitibus aut nobilibus tantum


    plb'procul repudiata dantur : lic po pularis Ratus in quo populariter - D
    mnibus ciuibus omnia im peria,cteraque viciiim,vt cuique forte obue
    nerint,communicantur,ex arithmeticis rationibus totum coniiatur. Ex

    quo fequiturfgilim flatum ab vtroque diuerfum harmonicis rationi


    busconuenire.Qiod li regale ciuitatis genus aritlimetic'is imul ae geo
    metricis legibus,id eli harmonicis moderatum erit, uis dubitet Rem il
    lam publicam Omnium pulcherrimam ac prazfianti imam foreHic do
    minatum vnius qui fubditos pro feruis haber, omitto,tyrni quoque fu
    perbiam 8: crudelitatem procul amouendam cenfeo': fed regem ad irt

    tuendum propono fiue fufrag'io pro fua virtute ac. pietate creatus fit,vt
    Numa:fiue forte diuina,vt a___ul:fiue regnum vi 8: armis partum adeptus

    iit,vt pleriquezfiue :i {iirpe quratur , Vt omnes exceptis oppid paucis,


    qui ciues non aliter ac liberos fouet ac tuetur. Is igitur popqlariter
    _gnabit

    DE;REPVBLICA.`

    um

    gnabit li omnibus fubdits omnia imperia,magiltrzitusliooresvicillitn


    aut forte nulla virtutis habita ratione communicate vol'et. Idem li nob'i
    litati tantum-,'aut locupletillimis quibuffque imperia,l^acerclotia5cu'mtioL

    nes {emotis tenuibus concedennulla virtutis ratione-inlpetaariftocr


    ticam gubernandi rationem fequetur..aliguant meliorem qum lit ill

    popularis turbulenta , quae vix quulm gentium rep'eriatur : vero


    tolerabilior ell: ltabilior: uoniam princeps-cum patriciis 8c ii'squi no'
    bilitate vel oPibus florentzcilis cpulatur qum cum opicibusac'fc'

    'ce Plebis, Cum qutvii'r vllafm focietatem',v li decus Imperijac maielatern


    l

    tueri velit',ctrahere : vt neceITe eltli fummos inlmis in petitione


    ' magiliratuum exquabit~.. Hc ramen regni guberhidfi ratio nonmod

    Plebi, fed etiam principi a'c nobilitaripetnici'ofa eli. qu : vtrrque


    plebe, qua: femper eli.inn'umerabilis,rnetuendum ezquo. nvteditiot
    fum nafta du cem feruile ugu m excutiatjcprincipern cum nobilitmrzede
    Imperio deiiciat-.yt antea- Vcn'ntigli-e propolitisexemplis doc_timixsi
    cuius rei perfpicua caufateihquod principi quide'cumloptimatibus: one

    fociatio eil, cum plebenulla: .vr Plan/umriithifs tribusxiiulneris glitt-72pm

    miad fecdum fefquialtera ratio?. diapente' quidern ieiicit ccentum .


    ndum Per [efe , fed tertius nulla rationis ( _cum Prioribuscon
    iunus fuperiorum conuordiam ont-nino labefatut; Sed-fieri,potelt,&

    fer princeps ad ( - .31:$'


    C_bilitatisyirOS pruehatf, merocreslionores med-ioctibusinxnosinl-i ' " '
    mis 'eometrica lege tribuat. quiratioguberlandi)tolemnrlnillaqui~
    dem e fed eo qurimus'concedtu ! ex

    his nu meris, >geometrica |51'3.6.15; wonendleitung:1 natio


    Primi ad fecun'dum., quie huius ad terrium .it Rrimi ad que: f'e-l

    cundi ad qufarltum: fed lfcundi tertiumclfduniatinlhqu-abfuri


    dam rzineptamdifordiam parinita-quo'quediliuntifunt lejnuicem

    Ordines Ciu-iumlvtnullbm 1nteripfo'svinculum Ermur'n reperiatur. quiz I


    indrgnum putantnobiles' muntibusfcfioiguis. pibeiotum :
    Pleb'eiyiciflim fc ab honoribus .maximis fummoucri molei-i: ferurit. vt Geomewii
    baf
    Patriciis Roma Tribu natum petcre non liter licuirgqum eiii~ :
    ratio;

    .D rata nobi irate 8c tranfitione ad PlebemTuncenim Confulatus patricio


    tantum, plebeio vero Tribu natusiquaquidem.poteiateconceffn plebi
    ,arma cecideruht , reitin'ta { elhquia tenues Principibus q ; fe

    Putabant z` in quo fuit ciuitatis falus: alioqui furentis multitu'inisirhpe


    tus cohiberi nulla vi potuiTet-. nam quae ratio 'Confulat'u'rt ad .Tri-bun
    tum fuit: atricij ad plebeium: 8c ru rfus1eadem fuit patricij ad
    Confulatum arial)ogia,qu plebeiad Tribunatum eometrica iimilitu

    dine. Secl quoniam nec-patticiofTriBunatummec eio liCebat Con


    fulatum
    adipifci , d_iiunta pleb
    etat Patribus, perpetuque
    Tribune#
    rum 8e Confulumdifcordia
    ciuitateminfeiabat
    : vt ex hisknumeris
    ita
    collocatis peripicitur 1.4.9.18. inter quog ratio quid geometrica elucet

    quuequaq-,:quoni tam n eli analogia contines fed diuifn , {cilicet fe:

    cdinumeri ad terti,abfu'rdiliirna dilfidentia aures offenditee que in

    tt t 5
    \

    '774
    LIBER'S'EXTVS
    :du pla dia pafon effe poruifTet,cgruenti planlperturbat. Ita quoq; Pa
    tribus cum plebe perpetua fet d-illidia interce erunr, qqoufque plebi
    -COnliilarus,Cenfura, Prxtura fummque lacerdotia paucis quibufdam
    exceptis communicarenrur. (: fi eodem temperamento particiis

    Tribunatum licuiflet adipifci fic ramen vr plebeiorum numerus in eo


    collegio potior fuiffer , 8: fuauiflimus ciuium inter ipfos concentus ex
    , 8: ea temperatione poteftatum moderatus cconc'ots ciui

    ratis vliatus diutius Hotuifferz vt ex his quatuor 'nu merisl liar monica ra
    tione coniuntis pianum fit.4.6a8r_a. primi uidem ad fecundum 8: ter`
    si) ad quartum diapentezrurfusprimi ad terrium, 8: fecundi ad quartum
    diapafomfecundi ad ter'riumfd'ra - 'continenti analogia,copulans B
    prima extremis, media vtrifqu'e,omnia Omnibus fuauiflimum procrear
    concentrarti; Sed tantum aberat vtpatricij ad Tribu natus 'petitionern' ad

    mittereiniur; nili eiurara nobilirate , vt etiam lebei Confulatum tarifli-y

    adipifoerenturmifi 'aut bellicis iaudibus aEundare'nt-~, vt . Marius:


    autimma dicendi copia,vt M;Tullius:aur vrroque,vr M. Cato.f()`u_:_r`rn
    Obrem'Cicero.cle'fr::ipf`e> gloria'tur apud populum quod pririus longo
    - interuallo temporumrfuorum primus ho mo nouns(nouum-autem'I a
    pellabant :qui primus'in'fua gente honores adeptus etat) Conful farus

    'effett eum locum'quem _nobilitas praefidiis iirmatum atque Omni


    rione obuallatum tenebar,populus fe duce refcidifier, virtutque in po
    3 9ii" Return-parere voluiffetl. S__alufl:ius ver , Nmqueantea, inquit,plera C

    que nobilinasinuidia ftuabatt quali pollui C6fulatum,li eum,quan


    uis egregius, nouus homo _adeprus foret. Ita perculfa nobilitare poll:

    multas uernp'eiiiares nouo homini Confulatus mandarurltem Liuius de


    Catone Gienforio,huncperentem premebat nobiliras. Idem : indigna

    bantur nonnina hominem' Cenforem videre. nobiles a pellabant liberos


    eorum qui primi in fue genre honores 8: imperia' gelliilent. Quamob

    rem mirum videri non debet fi Refpublica populatiurrr hominum fedi..


    tionibus perturbarerur,eum'in tanta plebeiorum rn tam pau
    ci ad fummos honores eriamnum-Cicetonis-tate peruenirent. 'Er cum

    &1 eflentplebem defpiciebantdam plebeios nobiles,inquit I_.f_i


    uius,iniriatos elfe acris,contemnere plebem. Ergo ciuiraris gubernato- D.

    rem optimum in populari 8: optimatum Imperio,ac potiflimum in re


    galiliatu regem ipfum harmonicas rationes ad Rempublicam mode

    randam adhibere oporret : eo ramen temperamento nobiles inter ac


    lebeiosV admilio, vt nobilis eiufdem Virturis qua plebeius in petendis

    lionoribus potior lit, proptet eam quam maioribusad'eptus virtu


    tis ac n obilitatis famam,vtcreri ad virturem ardenrius in ammari pof
    finr. Itemlocuplerioti dandum aliquid,c cum Reilpublic oneri

    bus ae muneribus fubeundis fuam o eram gnauiter ac renu impen


    dar , honoribus otior eer debet quam quiegeliate remitur , cuimu
    nera tribuenda (Ent quaefiuofa,vr hic qulium libi furfque necellarium,

    4 Liguilla-1.4,. ille opibus abundans honore fruatur.

    uamobrem 'Eggs Flaminius 4

    Procful in confiituenda Theflalorum RepubliaJ locupletillimis qui


    bufque `

    DE

    REPVBLIC'A.

    77;

    bufque dominatum attribiiit', qui fcilicet Rempublicam faluam 8: ho


    elle vellent: cum nullam pereutite Republica falutis fpem habe
    rent. (Lu/od li rr'i'agiratus D'uum uiros aut Trium uiros creare oportet,`

    coinmodius crit plebeio nobilem, locupleti coniugare tenuem., qum


    duos mobilitare-,vel opibusvel state pares' nfociare,qu ibufcum necelll
    fe fpius intereede'reNt'fer litiriter pares. Illud etiam
    co'mmodius, 'quod ma yilt't'atibus dillimili conditionecgreatis , fuae quif
    Aque ; rueri lelet vt quidem materies Curia:

    moribus ex omnibus 'eorianfulr-,ac iris vniieuiq'ue fanlus-ae


    melius reddi eonfu'euit liex nobilibusi, aut-Eiebjeis , lautrem-:iclia-i

    B lticishorr'iinii'iusI omnino-eoriliaren.- n@ trinium autem focietsirum ei

    nulla : nainfporentuin' at; tenuiummobilium :cple


    beior'um omnibus' magilira'tibus @honoribus plebil ae' ribbilitati ro
    meritis ac virtutecuiufque communicatiemerit'a ver dillinillma'liirit
    ac fem per fueruiit. 'nam li quisorr'i'r-i'ia pei-frau,A magilratui15 honores
    virtuti tantum'ac pietat tribuiat', Rempub "icarri'ffunditns euerter'i'gcum

    bonorum ac { cihiurn'humerus improborum multitudine Ion

    g inferior, ab his facilede Imperio deturbari-poliit:fed qui forti'bus lo


    cupletes , potentibus ytenues , imperitis prudentes in gerencia Republica
    coniurxerir, tametli alius virtutialius 'abfbtpetientia defcraturex illa
    ramen coniuti'o'ne concrdia'einitatis'xiiticiimipatricij ac locuple

    C tes libi locum iri Republica reliuqui, fquev'rivittute ac' eifu'diti'orie

    prlantibus viris coniungi _Itabuntu'r :iplebei vrg genere quidem iJ


    gnobiles, fed virtutibus-illulire'sm f'epbtetibus alcpatricis'in hone-'

    rum petitione exquari videntgic'r'edibleme'x eo' 'capith voluptatem:


    qua ex re cteri ad virtutem mirabilitr inli'ma'ntur. quid enim preclarius uam medici filium,autbfcurum homnem (quales fui

    l
    I ./_qfih ik

    musMichaelemlI-Iofpiraleir'i 'ac Bertrdu'rriGuefclinurri )ampli'liimis in

    Republica honoribus cumula'rilier 11115 laudibus I-ahiundans " "'


    Magilier militum , alter tog'atciru'ir'ilprin'cepsob ximias`virtutes Prirr'ii
    e'iius creatus . Atciuesemnes lui'tuiel mirro're'tabfcurit, cum qui

    nec generis fpleridoremec vlla frpitudic vitae infames


    D funt,inaltiliimo imperij 8: honoris gradu collodantumion quod putem
    indignos ciues ab omnibus imperiis ac magilrae'ibusomnino arcendos
    elfe :neque enim idlieripoteli: :fed in fecundis ac t'ert'iis cohere , nec
    potentia eminere 'oportet:nam qui (: ciuibus minime omni
    auaris tribuunt, arma non nil lirenuillirnis,i_u_dician nili inregerrimis,

    gbernacula no ri.nifi faniliimis ttum, Cien


    furam non nili grauimmis,borem non nili robuliiliimis., geometrica:

    '

    leges feitur illi quidem , fed ab ea quam dixi har

    i
    monica ratione difcedentes , nullo vinculo ciues `
    z
    4
    deuinciu nt inter fe. aliots igitur aliis copulare nc

    celfe ad eum quem dixi modurnr, vt quod vni


    1
    [___] defuerir,alrerius ope fuppleatur. Ita quidem prin
    cepsfubditos inter _le 8: c Republicaindilfolubili

    ttt 4

    TV_w-.v_w,-v _ '_.

    776

    L'IBER

    SEXTVSI.

    vinculo .sconiuntos placidiliima tran quillitate fouebit e. lvt, triplic nu.

    _
    "

    mero triplicique magnitudine, quibus exprelfa regia pot'eliatismiuu


    ipfa imago queedam perfpi'citur, qua: ciuitatis optimum a; m.,
    Blitze-legibusCQngrue-ntem regium (ignilicat gubernandi forma tatiuui.
    bus liarino'nicis conltitutabina'rius enim adternariurri dia pente conl,

    . tuinteinatius ad quater-nar@ dia tei1`aron,extrema dia pilon exvni,


    tate, rurfusad-quaternatium duplex,` dia pafon ac (yfiema vniuerlieon.

    centusoniniim .uc medulerum vlteris , im,


    moni connota uauitas { numeros omnesemif

    net-,quali princeps fupracriu es omne _8 extra ciuium vordiiiem,euiusim

    iclas perinde atqu evnitas ,ipfa nullam fui partitionem admittit,ab }

    mE numerorum pmniutn ; deriuatun ordovcro'ciuiumtrplei


    ' ciuitatibus eiufm'Qdi }, .vt @tier quidem priore loco
    prolcaquaD'eum immottalemproxitn accedit dignitatexieindeordo

    militaris' lub cuius tutelam cines .quodammodo politi (


    glebs'qu ex agricolislcbolaicis hominibus , mercatoribus,o~

    pilidibusexiit ., _Id eiiami ab hominisfnatura lignil-iaatur', in qua betie


    conliit'ut ciuitatis formaiperfpicituu non tantum in corpore , euiusv

    num caput aptque membrorum Omnium collocatio , fed etiam in


    :im we animo,cuius fu rema-arsmens eli, huic proxima ratio, deinde visinl
    cendi, polrem-o-cupi itas.pura quidem mens ab omuiconcretione,
    libera, 8: a cteris anima: facultatibus diuifa: vis au tem irafcendiinpre-C
    cordiis militesupiditas fubter prcordiaplebem lignilicat.& .
    modum ab hepate (an uinis fornite. caetera membra vegetanturzcip
    Col-ae,rner'catores, opices cterisfciuibus fu ppeditr alimenta. 8: vrple

    rique ab inopia : bellu'atum vitamviuuntf ad `id tatum quod id


    sp

    - quodq; prfenselip etiru fer-untur,quos etia lacr litera; iumciiu

    *r

    vocant: ita quoque popu aresc optimatum linementead eli uit

    '

    principe-,leipfos vtcunque' non diu ramen tueti pollunt, beatioresfuui


    pumjgm ri,li p_rincipem habeant qui omnes ordines conci iare , 8equali mensim

    mwg perio
    autem(
    beatius
    lieti pot_el,'qum
    concordiam
    li vis iatiocinandi
    reuocare , acprudentia,vltionis
    beate pollit.
    T-f-r--

    appetitus fortitu dine, libido temperantia dirigatur: mens autemiplil)

    ( imperium habeat 8: quali babenas tenens currum regat,cateri


    quocunqu ducat,fequantur. tum enim omnis omnis ollicijic

    virtutis lplendot circumlucet. at cum depullb 8: exculIo tneutis imp:


    rio ac iugo , prceps ira quali miles indomtus , tum etiam libido quai
    turbulenta ac feditiofa plebs fafces arripit, in arcem inuadit,mentemlc
    nique ipfam quatit,ac de lede fublimi deorfum deturbat; ciuitatem om

    nem perinde vt animi vites in omne dedecus ac vitiorum lditatem


    ruere necelle . nibil enim Reipublic limilius quam anima pultlier
    rima illa libique modis omnibus congruens com ararioi'vt lcilieet pru

    dentia , fortitudine 8: tempertia ciui ordo triple efilorefcat,&


    \i

    principis imperio dirigatur: tum enim : concors ille ciuium oni


    nium aptus 8: modulatus lumma ratione concentus. Sed vr ligftnpml

    iii ui

    DBREPVBUC'A.

    W;

    infuauis ell nifl dilionutn aliquid admilium lit quo poliea mollis ati
    iucundis in autes-inliuat fuauis ille concentus, qui ex diatelfaron , dia
    pente ac diapafon exurgit. Vt qui c_tpedias auidllim ligurir, volupta'
    tis fenfumdn guliu nullurn habentinili eoquus artiliciofe dilcum ali;
    quem interiiciat acerbis aut fubamaris 'condimentis refertum, quo
    gulltato caetera multo grauiorapercipiuntur : non aliter ac pi_6tores ipli;

    vt lux tabula emine-re videarur ,atramenro 'candorem circunquaque

    obducunt,(q_ugniarn vlup'tatis ea vis eli 8: natura vt line aliquo fenlu


    doloris infuauis lifac-perniciofa futura :) ita quoque necelfe eli impro
    bum aliquem ciuem ac Hagiriofu m magiltratus 8: imperia lgerere I, 8: in
    viclarillima bonorum ciuium luce verfari, vt virturis lplendor magis ac
    magis confpicuus videatur. Cum enim infames, fordidi,indotti 111351
    liratus ac iudices aliquot,pau cillimi tamen,vitu perantur, qui virtutibus

    praelantwetillimis ac propriis laudibus cumulantur . Ac milii quidem _


    prifcas fabulas intuenti videntur veteres ea quae de ip_llitia tri;
    licidilferu'mus, commode lignilicare , cum @wor/J, imrf'mv, elw'vw, id ell:
    lgem, aquitatem, 8: p_acem 'Ilhemidis filias appellant: lggtlrriv enim
    arithmeticis rationibus conuenire diximus , quiratem geometricis;
    pacem harmonicis quafi concordia: nutricem ,ac totius iuflitia linem

    optimum. (ma: cum fatis explicara lint, rellat illud quod huius dif:
    putationis Caput ell: an gometri'cls iuliitiae legibus mundum bunt:

    C Deus opt. max. temperate videatur, vt quidem liato putauit : ob 1d e

    nim Rernpublicam geometrica ratione moderati oportere iudicabat,


    vt diuinum illud exemplar in conformanda ciuirate fe'qu'eremur. At
    trium numerorum ferie naturalem b_armonicis rationibus aptam elle'

    docuimus,& animar facultates omnes ad harmonise concentum rerif-


    lime accommodari . Sed porro pergamus. nam li Illato propis admi
    rabilem mundi fabricam intuctetur, non prtermifilletillud quod in'
    Timo przcipue dillerendum etat, Deum'fcilicet mundi rejmpefra;`

    totem lapienrillimum materia 8: forma, quarum altera alterni/s ope


    fulientaretur ,rerum omnium vniuerlitatem coagmentalle :u ithu
    qualium ac limilium tationibuscolligaris:` mundus enim `tori mare
    D qualis elhquippe qui vniuerla linu aniplil'lirno complecarur : for
    : vero limilis: vt harmonica proportio gpometri`cain

    n_rvithmeti'

    Cam in [efe Continenalteri quidem iequalisai terivcro limilis. Neque e


    nim Pythagoras hecatomben dits immolatut quod iqypotentf qua- `
    D
    dratum , vt plerique putant,duobuns circa reium angu. ufrn quafrats- @1,5
    qualcm ' demonlira'lletzfed quia duabus propo itis gurls ui i i- /.
    '

    l ~
    '
    >
    . __ er18.fxri.rrl
    milibus 8: inqualibus tertiainuenill`et,qualteti
    quldem
    xqualts,altc

    . angulo 'Urr 3;,


    r
    river limilis elfetzfic quoque immortale aefeiiipi-

    ternum laudis factil'icium prpotti Deo debemus, !

    lelogrimum I.
    quod ex materia 8: forma mundum h'unc alteri -

    qualem , alteriver fimilem admirabili lirm'oni 717272/413.

    '
    "
    im# ret algun
    .
    . . qua
    vinculo
    colligarit.
    q uidemmateriae vtnilul detautiuperfir. [M_ ( 7 uw

    , vergform illi lempiternae quam in mente habuit lapientilli- / i,

    773

    LIBER

    SEXTVS

    . ` opifex riulquam opus illud fabricarct , vt eli in libris


    [ motu rapido clelies orbes ab Ortu aTOccalum:
    ac rurfus ab Occalu ad Ortum circumagi voluit :tertium itemtrepida

    tionis participcm vtriufqtre fecit. Ac fiquis per lingulasrerurri natura:


    penetrare volet,animacluertet illa llmrmoni vniuerfrtatis coherentiam
    c mirabilem co'lligationem , qu lingulis lingula Gc connectinvt mt
    dium cum vtroque congruar extremo. illa vero cohrentiamcczrritlr

    meticis rationibus geometricis conuenit, [ed foliusmulica ro


    ptia eli. nam concentus luauitas ex vocibus apt temperatisexiilitaiil

    crepantia ver cm voces mifcerinon pollunr. Iraque videre eliterram


    tophum argille 8c creta: quali medio quodamconneftiJapidcs interB
    ac metalla marcalitas ex vtroque genere coalefcere. flirpes item atlapi

    des coralliorum generi quod arborefcit quali medio quodam congu


    tinari. animanrium ver ac ltirpium media elle Zoophyta-,quatamtt
    mouentur ac lentiu nr,radicibus ramen hrentmurfus aquati iumacrct

    relirium animantium media elle amphibia. volatilium 8c aquatilium


    _
    I .-." fl

    medios elle pilces volatiles. hominis autem ac brutorum animantium


    medios limras ac cercopithecos videriznili Platoni allenriarnur qui mu

    lierem in beliiarum c hominum medio collocabar. belliarum autem


    8c angelorum vinculum eli homo,qui mortalis limul c ilnmortalisna
    tur particeps cum vtroque focietare quadam coniungirur.

    theris regio media quae fuppolitam libi animalem lpirabilmqurn-C


    turam t cleliem regionem eadern com pletitur allinitare. Erqutn
    admodum in reta mulicaa` modulatione elle aliquid oporter quotin

    ris feriat aures , line quo perirura lit cantus fuauitas: ita quoquchus
    bonorum malorum vim lic temperauit,vt vitiavirtutibus opponent:

    mi

    c monlira qudam in natura exiliere , orbimque lucentiunideliquii

    lieti patitur: 6c rationes quafdam elle,quas Qeometr lurdas vel porius


    appellantzvr mundi concentus luauior elfenc admirabilia Drift
    ta planius ac melius inrelligerentur, qua: alioqui denlilhmis tenebris

    -='.-$""_

    7 -9- inuol'uta delituillenr. Iraque Deus ad llamraonemlxcirauiegotc,ii1


    quir,vr demonlirarem in te ipfo poten/rise meer vim ac decus,vttototer
    rarum orbe gelta mea omnium vna commemoratione prdicarcnturll
    Hc quidem ad rerum in gypto geliaru rn verillimam narrariontm
    pertinent: fed later fenrentia diuinior de Pharaone malorum omnium
    jpiluas opice ac parente,que_m facr lirer verbo lieuiathans lignil'icantalitn;
    vom... non logorum ramen omnium vna vox eli. hunc humanigeneris aduerlinu
    omnium maximum Dei nuru,verbo,poteliate coerceri.v'1m autem ma
    - lorum omnium quam miramur 8c indignamur, 6c fine qua vis bonorri
    nec elfet,nec percipererur, elementoru m ac nubiu m eancellis ohibcri:
    fupra vero nihil nili Cintum fordibus ac fcelere purum , vt
    exigua illa malorum labes multo plus profutura fir quam nocitura.rc

    ttllim e'nim
    qui Deum immortalem vllummali dederusper
    pelfuruni negat,nili maius bonum confequi cerro lciret. @madmo
    dum igitur ex vocibus acutis 8 grauibus
    etiam

    DE

    REPVBLICA.

    779

    i,

    tiam ex vitiis ac virtutibus, ex elementis ac czelefrium orbium contrer

    ionibus inter (e diferepantibus rermq; omni contagione 8: antipa


    liia vinculo nunqudiifolubili colligatarum confenfu,harmonia mun
    :li totius partimque fingulatutn concots exifritles ite-m publica bene
    contituta bonorum ac improborum ciuium potentium ac tenuium,

    fa
    ientium ac ultorum,robultorum ac imbecilium, mediis ordinibus
    viiquequaque interietis,qui fummos infimis,omnes omnibus coniun

    gt,mirab`ili ciuium vniuerfotum difcotdi concordiacoalefcit: (ic tam


    vt bona malis {int vbique potentiora : vt mirabili prudentia fapientifli

    mus ille rerum omniumopifex mundi procurator fempiretna lege


    Slege fanxir. i fepinctedibili quadam vi acpoteate
    ptditus an e isimpetar:i1c etiam angelihotn'inibus, homines belluis,
    anima corpori, mas fmin,ratio cupiditati , 8: optimu m quicque im;

    perandi poteitate deteriora conrinet, vt omnia retiflimisa'clegitimis

    imperiis colligatione quadam poteftatum omnium coereanturmod


    igitut vgitas in nu metis, mens in anima: facultatibus centriim in cit

    culo:itidem in mundo gillepotentiflimus vnirate fimplexmatura im


    pattibilis, putitate fantiiiimus , fupta cleitium orbium fabricam altiffrmo intetuallo remotus, fpirabilem banc regionem, cum caelei ac
    intelligibili copulans, mundum ttiplicem. .fuauifiimo concordi
    acmodulationis concentu admitabili colligatum,curafqua

    l
    l
    .

    dammus
    fecuta
    ab interitu
    feruat:
    ad exemplar
    opti~
    quifqu-e
    princeps,
    quicuius
    Kempublicam
    non
    'A

    mod faluam, fed etiam honeftam ac' i "


    .Il

    beatam fore ; fe'ie'

    compatabir. _ff

    .|\\

    time

    .
    i

    " fmfmfrwem
    '
    U'

    Il'

    J..

    .A

    |\

    .l|.l.l
    r.

    ' "1

    )fogmphm andido Leori.


    r U v 411710: . oc /14? excualemlum , muli

    l / [ derimlifer atri-'non licuyfjnfmilw


    acvn' :agi/12mm, vndeflumnospnetermif; mi:,
    _um

    .. vrilemnque nig/lqu

    dormimre. (: ramen )1t Olmiz roli

    gerentu',7u Aadeline/hema leeg (prfalmi'm rilrena'iz alufimuruodrmmrm


    ( fi/gemiam 4 i :hum tg/laumfkepzml/ale (7 :gno/2e. jlifuanalomflim

    (/. ._ _ 3

    . . . .

    rn.

    PR 'NVM-ER vs GINAM DE's'rGNAT'


    litera'A.n.c.v./loeum eifde'm, ar'numerus-poflremus lineam'
    .:

    Proxim lireram' lequenm.

    f. 3. C.1..lege Obrixn.' F.13.B.3.legc quzDljege eonhimro. 14.D..legeprmam Omnium.


    pudiaum f.1%.B.4.lege-fubi1`ci1 hzc verbaine :auf: repudatam elle. f.le.A.4.lege Turquetum. iii-lerglp
    terna: 30.15.8.lege adoprarar 31..C.:..legereiecir v3;.A.3.lege meu'untur 34.D.11. lege idem . )melige
    cndo puerg mirano .Clege immerentes feruos. D..legc Rama onlemzi 37.9.4. legeliberishomeer,
    liberrazcm ver (eruis 39.05. lege 4fundari 49.8.9. lege aratro , `'1.C.ko.lege Omnium mxim
    lege eonfenriemis 64.15 .7.1ch Mrcarum,8.7.l'ege Pennus. _ 663:9. lege :- 87.63. lege Smm

    legevr ius 93.C.11.legeiurqmus &c.Sub occafum. 9;.D.z.;leg columna -108.A.3.lege Ellefarefl immens
    lege Trieemius,eod.D..lege Clodoueo

    1163.9'. lege refponalii ris.~A.9.lege expauom's. 131.06. lcgcm

    :1i-1m
    139.8.7.lege
    incendi: Rerun'ipub.commouenglaz
    15410.
    Llege Illas quidem164.C.6.
    leges 156.A.8.legczdmm`
    117.D.g.lege
    paireadparralonidJLIegc
    pieter'A vnum, 163115.7.
    'legrAnnoriomm
    lege eiusreicogm
    ls-D- 9 lege vel poilu: veneficium.

    181.C.g.legfc uro fplcndenumodbdn marglege du Halliam. 19% .D41

    delgnauir :.18.D.z..lege imperium 2.2.3.D.3. lege Lolliiaringi du'x. +C-9. lege eonfenl'u 2.30.A.. lege
    carer -2. lege Goueanus. 2.64. Da.. lege Geneuz 31.9.D-7 . lege qu: conuiuia. 341.C.4. legcindifib
    34;.C.5.lege poerioris 346.D.l.lcge traieci.l\ olri reges. 3Q.D.9.lege ciuicas 36:. A.7. lege Onlle
    367.A.. lege Sabini 371.84. lege luxu difuemi 514.114.' lege : 377.A.3. lege Pompeijac [ 5711
    lege legibus definito 380.13 S. lege originem habuerum. 3833.6. lege grauirer femm. 86.B.11.legerulomv
    x
    388.8. 7. lege inuenxus :Il
    39o. A. 8. lege. rege capro
    391. C. 4. lege Pelonorum
    394.0-9-13
    zellarum habemus gsi-Aqui: e ebs 398. A_:_9._lcg,e : 3419. . 1.159: eonuerlioncs 450.00

    lege animzdueneret '461.D.r.lege ": kgejmpobl 14f'7g'.D.1.`.l`ege~Bauuos, Iiem.vcrl.l.


    lege vt 484.08. lege templo fancirum 500.04.. lege conituanzurleem'vcrfche originem- 59611
    . le e doce: $10.C.g.lege religionum mem x4A.8.le amanrimos 51.1.68. lege fuieepu .
    incre ibilem _51_6.A.9. lege foluendi n_eeefsirzs 548.. 4. ge rriginra 577. .10.le e : 611.D.1o. lrg

    albo Pariete 61:..C.1o.1ege Claudio 7o.C.6.lege fubditis 67i.C.8.lcge l'cellumi . 591-131


    lege Perferri 7133.7. lege (ocierares 754.A.6.lege momrehia 749.D.n..lege conuiuarum 7W, D.1.lcgmw

    761.63.1ege Papinianus 9.1ege

    i `
    \_

    VALVERBORVM
    SENTENTIARVM

    Repub. opere habentur, Index

    DE.
    ' '

    '

    NVMERVS PGINAM, LIT'ER.AA LOCVM, HAL'C .dl/TEM


    :in

    non q /ententiam , regular autfummam tic/ignara

    'W1
    l

    Hiwit
    y 'n

    N i s Hebti nobiliras

    353.3,b

    rl` eiuliern iffd


    feitum Iudotum
    quod 595.d,vbi
    varia coniiderario
    Bc appellario
    ibid. it

    18.19.30
    9b
    Adolphus regis Danorum auunculus Imperator vr
    bium Balticarum
    `
    76.b

    iki vnde dilus menlis Abid

    Adriani lex de iniqua, Pralidum Prouinciarurn

    v_

    `f' 'te

    Adoptiones varia

    Abbaricellani c Glarenfes vtriufque te Ado tare fminis an licitum


    2

    i ionis cuiodes

    72. d

    Adoprio Ephraini ScManaiIes ab auo Iacobo :8.a


    3Q6.d

    5tbrogario qttordam beneficiorum feu riuilgio


    rum Ludouico xii. Francorum rege arer 165. b

    Ihbialonis Dauidis hlij cxempl - Prin


    cipumiu indignirmbuendis ? ip

    rum ' Reipubatm' naar: maxime


    5491i
    I Ablurdum antecedens , ablurdum Sc confequens
    i93.c

    m 'f Acabi exirium ob impunirarem Benadabo concei:s

    fam 488.c,eius vxoris crudeliras

    54o. d

    Academie Andium priuile gia a Carolo v. quare

    3 cella

    506. a

    g' :Academia: rettorum ius in fcholaicos


    535m
    ) fenrenria de iudiciis ferendis an ex aqui
    tate,a.n exverbis legum 153. d, eius error de latto

    ; nibus
    766.c
    ; Accufandorum Stdamnandorum rectum rnos apud
    ein
    Mediolanenfes
    458x
    #if Accufatores corruptelaa rei 8cpeccarorum inuicem
    quare coniiituti apud Rom.
    451-5

    Achi tyrannoru magiih'i 74. d, eorum confpirario


    u
    :

    vndedignora 169.b, eor focietas 74.c,75.a, eo


    rumius,eiuidmque focieraris diruptio ibid.cum

    im

    Romanis

    " .Achillis parenrario

    75. b
    34.11

    32.5.d
    Adriani Ponril'icis introduiones auaticiz 651.C
    ab Aduerfariis qu vtiliras maior decerpi dicatur,
    vide omnium Vtiliratum

    ; poem.v apud Rom. r6. b, 8c aliarum en


    ' tium
    i id.
    .iglularorum liuc Aulicorum canum peliis Reipub.
    vide Aulicorum.

    5.

    Adulteram occidentis varia .

    76o.b

    Aacidarum genus vnde 45o.c, eius rogario de ab


    togatione legum xij.Tab.
    507.21, 4:7.b
    butin rogario qu

    ..

    " 2.4.d

    dilium curulium potelas eadem qua! Tribunu


    rum 18nd prfctipra
    . l 1182.
    Adium exuliarum atiiimatio quz habenda
    ,5f9'7.b

    Agypriorum adulterij ,

    Egyprij fures,

    vide Adulterij

    vide Pures

    Agypriorum natura 86 itus 5oo.d, eorum opera


    publica 67r.c, eorum ordinum digniratis prro

    gariua. 354. b, eorum beneciain teliquas gentes


    r45.c

    ; agri diuiiio _

    6;9.e

    Agypti zrarium,
    `
    vide rarium
    ; Mametci Diratur remplis perbreue 16;.c

    jAtio expilarae hreditats 86 Furti ciugibus inter ,Equaliras autinatqualiras bonorum quantum
    _? fe non datur
    l 1 : iuriliutandi ducis Gueldri

    l7
    IIS~C

    Auum legitimorum vis Se natura

    III-d

    Adamus homo c fmina

    f4-d /Equaliraris 8c limilitudinis differential ad geome

    pub.vtilis aut inutilis


    vide Bonorum
    qualitas legitima humana: natura: Confenranea.

    fecundum Iuripidcm

    74841

    Adamo in vxorem Euam Deus imperium dedit ibi.


    quod fuir illud
    ibid~
    Adolefcentiumnarura
    SII-b
    Adoptionum caufa 19.d,quibus adoorare licet,ibid.
    C 5o,eis frauslegibus quomodo fieri polIir 3o.d,

    rtiam 8c arithmeticam
    7481i
    .Equatio bonorum qum iniqua 8c damnofa. 7oz. d

    carumius,& in adoptiuos poteltas adoptanrium

    rim Fol. feq.645.c, 645.c,647.d.65o.a, 651.c,654.a,

    18-29. iura varia apud varias gentes.ibid.vid.


    etiam in ( Gallorum

    eius difpenfario penes Senarum

    Adopriui quomodo publicis muneribus excluli 30.


    d, ab hatrediraribus l fubliiturionibus ibid.c 3i.

    hodie proximis parenribus legitimifquc haaredi


    bus non prriudicant
    _ . 30-d
    Adoptione maritim an liliae naturales 8c legitima ab
    l'iredirati bus feu lubfiitcxcludanrur

    51.21

    Adoptione qui ad principarum perucnerint 2.9.30

    xErarij deferiprion Princip habere oportet 671..d


    Erarium in Repub. quam neceffarium 658.3, cius

    conliciendi feprem genera , eod.d , de iis linguia

    154.41.86 z56.c

    coniiiuendi Sein inregrum conferuandi qua: ra


    rio adhibda 657.d, fanioris tario 675.a,vbi pall
    lim variarum gentium modi obfcruati huiufcc
    conleruandi graria.

    lJjrarij Gallici conleruandiratio 67z.c, Iremin ems


    pecuniis colligendis varia munera coniiitura,vt '

    rribunorum, quitotum, iudicum , c aliorum 1d


    genus przfeior diuerfa rario,vnde Reipnpiius
    vvv

    INDEX

    ) maxima dettimeiira 678.8: 679. paflim v'bi A ifric'o'r pop'ulorti mutabilitas in (lam .
    'If
    _ 8: nonnullarum aliarum gentiummores referim ' Agamemnonis flicrificiumlphi enim
    tur.
    " `
    7
    _
    "
    ` ` gellij
    fre/infila'qu
    locus re'flitutlis
    Itemirnoce
    de rationenulflmmm
    4

    IErari'ii Egyptil'lore'rini ducis 8: Tprcar


    660. imperio arolix". ` ' '
    dilus 659.@1161
    allarmi
    quod a : dicum._
    '_
    i
    Vj. vii. Ludouici ]. 8: Caroli viij.c ix. 676. d, 8:
    r
    v' .
    ~
    ,
    Y
    ,

    Y
    ,
    677.a `1
    e, _ LA
    _
    ,
    , "f Alg'efulau
    teit qntre ib Aegyptiii rgefomcm:

    Erarij publici 8: ciuitarum euerfio yfurarutn ratio

    465.11
    ne 665.d,&_ folfeqnd fol.668. bmi 73 -l l f l 5 .. 'ng'niapsaiigfrmiiodia
    444. nur..
    Ararij Gallorum clanes quorc penes quos 674.b
    mulerarus
    my, .
    n
    Atarij 8: fifci dierenta'a 6411> , eius` _conferuandi e Aaistfssientdfeml.. = 1
    ratio, item in quibus infumendce publice einfmo grariarum legum iniquiras 5i.;,b,517.li,conlf_.
    l

    di pecuni
    ` 668.61; 670119585:- paffim`i " io Romanoriiru
    ratio prfeli apud Perlas 8: vereres Grecos qua Agraria Rulli Tribunipleb.rogario que 15045, p
    _Lycurgi
    . '
    '~
    69;
    re virilibus priuabanrui'
    ' )aide -Grarcorum
    In Erario Romano variori'x . ctriburio,643.c,d Agri Romani diuifio'Romulzaraliotum 6594;

    Lrario quando fuccutrendi ciues . . ' 654.11


    mos,vide
    Turcarurn.
    'Y15:81]
    litem Caroli v.Imper. Infliturum
    , yide
    Caroli
    Caducarum parrium rarij Gallia: anni 1571. coni
    puratio

    l 67z.d

    cirif`dem iugerumnumcrusbidgyprijtlinii~,
    `vitlci'f'gyprijv ' .- _
    gricolarum 8: Paflorum ordelaudabilis qm
    560 .c

    Agriculturzelaus . .

    361.

    5 In759'
    Ere qui non haber, in corpore
    foluere-renetur
    Agripp Senatoris Romani in concilianda plclnl
    .
    v
    parribus fubrilitas
    5i.i,4.t,7., t
    Agripp (Menenij .)
    tallorum,exc'ep)to auto. 6853,' eiufclem metalli va Agrorum hoflibus ereprorum que ;
    8: quantum ex iis cuique poHideteliccttt 551i,
    ria aeflimatio i id. eius ad argentum ratio quae

    Airis abundantia a ud Germanos vt 8: aliorum me

    690. d

    diuidendorum apud Spartiatas Ia'cnrgyrinor:l

    ichinis 8: conttouerfia

    2.654:

    b,534.a,b,556.b,& 537.a,diuifio exlegediuiiagr

    1] 8: Ifidi's facra Romanis in vrbem rece~


    a pra
    484.b
    Aiymnetae apud Mirylenos qui
    197.a

    ( apud Peruanos
    Imperatore
    al

    Efopici equi affabulatio


    AirasReipub.
    .'

    . d
    vide Reipub.gub.

    Etatis homiiium communis definido 61.4.'b, ci'uii

    dignofcend modus
    `
    615m
    /Ethiopum regnum 8: eiufdem veligalia, 64.7. b,
    rliillusvfus vrbium, nec arcium prter cam vbi

    . Principes 557x, Ii vt 8: Afri' vnde ci


    bi abfb'nentes 49741, religiofiflimi apud quos in

    QAgrum cerris finibus def'ctiptum habenmfrm


    iure in fingulos vti,quo in vniuerfosiitiiweru
    fpicuum , nifi fingulari benecio interactie
    ingulistabuligteflatum fuerit
    nil
    Alie aurea Eutipidis vide Eutipidis
    Alarici Gotthorum regis decretum
    uli
    A laudium vnde

    inl
    Albani
    Ducis
    Hif
    ani
    auaricia
    maxim:
    Belgian
    l' ab Hifpanis de eclionis caufii
    V5

    gens f'acetdotum nuinerus : item templorum 8:

    Alberti marchionis Brandeburgenfis

    id genus factoriim: item eorundem ali, mores

    erfidi , vide Mauricius


    I
    Al inagij ius Gallorum quod 8: vbi lotonim n

    ~ 511.c, dominatu qui poriatur l191.111 marg.


    forum dominij poreflas 195. , I_Quio ,

    rex quot dicatur habere reges fubditos 141.


    d,_a_orum mos ratione Regum Stilrincipum rega-
    lis frirpis
    755.,
    tolorum natura: robur'vnde 16. , eorum con
    ru'do in fullragiis ferendis 1.5i. b, & Arca..
    um bellorum caufa 586. coiicilium 2.45. a ,

    cieras
    Afarinirc,quid Ripuariotum legibus

    ratum 6m, qum antiquiflimum c, iure qui it


    Albrerus
    Gallia non
    Rexfubiiciantur
    Nauarrie regno fpoliatus mi'
    Albretorum ius gentile
    lli
    Albrerorum principes Laualla: gemis it lvfnrb
    ratti gentilia proauorumiura refcindicniid

    1;.

    Alcibiadis farflum erga vxorem

    '

    lll

    75.c
    1.9.c

    Alenonij ducis Maielatis rei iudicium 461i.

    Affri cArliiopes vnde cibi abfiinenteswide fEtliio


    pum

    coniurarioiies in regem Carolii vij.&


    2.1611
    `

    Arica Ieproforum abundans 508. ca, d, in ea &Hi


    {Pai-tia Africze contermina futioforum frequen

    AlemaniPrfidis damnario 8: teflitutio 16ml,

    505.21, vbi 8: varia furoris genera pall: eius

    315.d
    _
    Alexander Magnus Dari, particidij vltot

    beneficia ingentia 555.c,Ebrietatis virinmNHPH'


    fimum 455.d, Imperium 8: virorizpbfml
    Munifirentia in abrogarioiie legis Martdonnm

    fe ionis natura 8: qualitas 496A, monflris abti


    dans quate 506.b, eins vrbiumiqu maxima , vi
    de . quare Afiricii'n Europ, 8: Auflri ver
    fus Aquilonem proficifcentes robufliores :

    de coniuratis, vide Macedonum. Excrcirusit

    contr Europzei in Afiricam 8: Aquilones verfus

    criptio 557. d, Dominatus 10411, ladino S'bff

    Auflirum inerriores 8: debiliores euadant 496.d,

    195. , Ref` onfum notabile ": '

    8: fo.feq.vbi id_genus varia exempla

    dreorum regi regni] (fiorire def'erctc -

    Africani qui dit

    19.4

    Alexandri Seueri Imperium oprimumlltiPb'l;

    .
    ictus, quare nuncupatus ibid. eius Numi

    .d, Mos laudabilis ratione tribuendorum

    tis graduum
    556.a,b
    iv Pontificia` Max. tyrannidis exemplum

    -lia degentium mores leges ra. b, perniciofa


    . colin-.ties cconatus
    545-C
    Anarchia quis Reipubftatus 176.d,8c369.a, 8( ciuf-`
    .dern exempla pallini eodfol. Omnium Return

    `i: Medices Florentin: tyrann us Laurentio


    es proximo 8c' familiari interfetus 576.a,b
    'i Imoleniis Magiliratus dehnitio vide Ma

    pub.de`terior
    '
    48541, 69z.d
    Anaiitaiij Grazcorum Impex'. beneiicium coliatum in
    Cludoueu rege Francorum 197.c,d, eius lex de re;

    fcriptis Principum, 190.a, Aunis-Ja;


    us .

    '

    vide iii .

    '

    Anazagor iententia de niue atta 481.d,&Aril:otc-'


    :i Pontificis mors
    558_
    ri Iuriic. erronea opinio, iudicem ad quent
    ium iudicancli delatuin eli , inique indicare

    75 5.a
    ri iii). PontiiiCis in Federi cumij. Iinpe. pe

    lis telponfum

    481.2

    Anaxarchi orario ad Alexandrum de poteiate 8c


    Principum 97. c, eius fupplicium 3c-mors
    crudeliiiima
    f ..

    Andegaueniis ciuitatisiaus i
    .

    506.3

    158A

    .er Imolenlis Omnium [ temporis Iuriic~


    um peritiliimus 12.5.b , eius fententia de pa
    muentis iureiurando firmatis eod.
    86.c

    ier Pontifex quando creatus

    Andium mos in maritandis Hliabus. minima ramen


    omnibus probatus

    Androtioquare Maieiiaris accufatusl

    536.3.
    2.553

    Avpoiniaquid

    vide Clari atio


    6 7.ac
    Angli Scotorum patroni,& eiufdem patrocinij qui:
    cautio 585.c, hi Gallis bellicoiiores, fed minim
    prudentiores.
    501.a

    40.21 finge/icm Anglorum aureus ceius valor

    ier Magnus cAlphonfus Aragonum rex c6

    ;coiiibus a fubditis ( quidem canibus)


    ti
    ~

    454A
    iria quomodo nobilitata.
    59.c
    ardinalis aiironomi error
    ~500mb,
    gum principibus lex Saiica vfitata i5. c , eo

    aucis in feruos benignitas

    , 4.

    ,prdia ex Coniiietudine Campanime prin

    An gli cuiufdam Haiiingarum domini peniio annua


    iibi aLudouico ). rege coniiituta
    649.
    An glie natura caeteris regionibus Frigidior,eihte ca.
    lidior,& quide' eiufde' pars foiis calore ardti exu
    [ 496..'1,b,item eiufd aeris temperies 49m, eius

    quidem beneficio poilidentur pleraque i9r.b

    rex Eduardus iij. Imperatoris vicarius :18.d, it

    al,apud Gallos quod munus

    Henricus Edmundi hlij nomine ligium 85 vaifala

    iii tyranni mercatura

    > 31.7.C

    vide Mercatura

    gium faciens Rom.Ecclefi 116. d , Regine pru

    io ilzatus Reipub. 2.66., conueriione

    dencia in regno adminiiirando 642. d , Regni ius

    nodo diiierat

    715.c,d, Regcs quomodo iiduciarij Pontifi

    ibid.

    iones Reipub.
    vide Reipub.
    iii hiiioria [thiopica de verberatione Prrii

    cis Rom.i;4.a, eiufdem regionis domitor quis 19:..


    , regni variacaptiuiras 561.1,- Reginarum patita.

    . quorundam

    19nd. f connubialia
    ' r
    .
    741.41
    .ani iiippiicio ad viilcoriam Machabej aduer
    Anglica: { exempium, vide 'Iniuiiitia Iu
    Xntiociium tempus
    .l
    .
    421.
    magn authoritas 84., Regia: iiirpis
    'ik Heluetiorum quorundam Magiiiratus vt
    patern qui {uperfint'in Anglia`
    74I.b
    :rerum
    f
    1;2.. ngiici Funeiiiiimi belli iter Principes cauiia 474.
    /Egyptior regis lex optima in otiofos 537.c Angloruin principumcaedes mutult'eiiuibus an fa
    : coniurationis maxim exemplum , 8: a
    lutares 45 o. b, ubi / Cominijm'riz, c 445.
    deteia
    `
    471.
    d,expuiiio Gallia 258,,, Reges Valiali ligij Fr
    uitates verborum fugiendae, vide Verborum
    corum 109, , item Vailali Pontificis Rom. 109. d
    oibrum 8c Iiomachi vetern ianguentis com
    reditmquependere ibid. Senatus iiatus 250. b,
    io

    434.2.

    eorum &Scotorum mores in feudis 191.1, b, in

    iius lub Theodoiio Arrianori'i tempore 485.d

    eorumc Scotorum iinibus :iger vtriufqueimpe

    tia: fundamenturn aequabilitas 693. b , crus


    iitas corigo 519.b, 36 550. , eius 8 ilumina
    aratio 12.4, eius confer-natio in harmonica

    Rempub. Coniuratorum damnatio comitiis fa

    'a coniiiiens

    . _

    75o.b

    )iutarchiinterpretis foelicifiimi error ratio


    ilorum Cymbrium
    495.0
    im rerum fiue mobilium immobilium
    tcmporaintra qurepeti

    rij finitimus cuius iuris 57'.c, eorum Comitum in


    6ta '91.b, veigaiia annua 64ml, eorum conuen

    rus 9o.b, 6c eor poteiias in rege' 8c Principes 9i


    Animaliaimbellia que
    569.3.
    Animz facultas triplex 5u..c , 8c ciuitatis admini

    [tratio ad ipias facultates quomodo comparetur.


    ibid.

    Animarum hominum aquis immer-forum apud ve

    as feu Alu-vnde; leges Var1.x X4-C1 lex Ana'


    teres qua: opinio
    ~
    56.21
    544d Animi
    partes
    treszRatio
    fcil.Ira
    8cCupiditas
    503.1,e
    n ius virtutes qu,& earum virtutum facultates 4.
    kAmicitia: natura _

    tu.

    Drum 8c Ammonitarum mores 1n ma an

    d,776.b, {eius magnitudo decus omnium virtu

    eris.

    tutum 571.2, geius vim nihiimagis : quam

    34.3

    ionum ciuitatum -
    ia: GnidiorumY

    _ 7i~

    vide Cnidlos

    iiarumimperij interitus 370.a, eorum rex

    Leidanus _489. d, hac :crate in VVeiiua


    l

    ieruitus
    45-3
    Animorum vis ac robur ad piagam : cor
    porum ver verfus vtrumque Polum l '4974i
    Annibalis rogatio ad Carthaginenfes de

    vvv 2.

    ?
    i_ii

    'NDEX.
    / 4.32.. eius virtutes,vi

    fus Andiduces belli;;.c,Pretoris

    tia quzrta

    84.a,b,c~,Reitquibus legibusteneiturlditm

    2.00 , 509.

    .kl-_A_.l4

    Annonari tei in Gallia inopia-vndc


    675:
    Anni ratio 396., 406. , Conltantini magni , conlecratio ,
    vide Septimi
    Annulotum aureorum ius quali; : 4..

    Pontil'icum hduciarii 9&1 GLC Regis


    ratio 84. a, : primordia,ibid. !
    appellation: quid intelligantyideluilitia:com
    mos de num:
    gu

    AntigonusMacedonice- 8: Alirex Keipublacedq- Arati apud Acheos authoritas 74.75, in [


    _ moniorutn. liberator 178. eius
    querelis fatum egregium

    interirus ibi. eiusdibummemombilede Regum Arbaces Medorum pi'fetus Sardanapalmndrir.


    - autoritate 97.c` eiusiatatio
    197; `
    gia deiccit

    Antiochusneligions Iudaicre vencrator , lflieroiro`

    Ar 1iterquis3og.b,c,datic ,

    . .1)miobl1de-iis .48+.b, eins regia delignatio 1981>,

    eius 8: 1:11'1 ludicis.in Arbitrisrrttpif.

    Clementi-.e exemplum in Sele ucenfes defeores

    nemo qui noluit obligatur

    .~ 54r.b,Cru`_delitas in ludos capta Hierofolyma


    484.

    mi

    Arborum feu liguorum pemiria in :

    675.c

    Antiocheniis ciuitatis priuilegium

    5.

    Antiquitatis fcriptores przecipui

    176..'1

    Arcadum SCtolorum bellorumcauwidctoli


    rum

    AntoniniPijbeuehciumin Rom. Imperij {ubditos

    j Arcana Principis publicantis pnacipittlisui;

    55.1), eius laudabile iitllzitutum ratione tributo~


    rum Auguiliiaantia
    66
    ;.b
    Antonini

    Arces-.qu Grreci camped di 558x, quivi ,


    periculof
    aut vtiles, 558x, 566. Mq,. y
    ,

    Antuerpi SCLuteti clariflimart'x vrbium feditiones A


    477.

    Archi apud Thelliilos qui

    A'pr 8: pzv quid Grecis 25 9,8:26;.273,&

    Anus cuiufdam diritti-m adl Adrianum. ius [ibi dice-

    Architefto in diicio coniiitucmlo qu; mit

    re diferentem
    f Appellate lege vel principe capitale

    randa

    Archimedis : in dignolcenda

    45111
    505:

    s A ppellatio Legato ad mandantein nulia

    Appellationis tempora

    52.0.d

    confufione

    Se

    31.4.paflim

    Archiclamiprudentia in fedandis dilcordiis 41;

    Applicationis ius in peregrinorum hereditates vid.


    Albinagi ius
    Apoch publica: ratio
    64941
    Apum reges quare dicantur aculeis carere 46x.d,ea
    rumc Velparum :eras
    4i4.c
    Aquila fuis permis quomodo interfodi dicatur 379.

    ; Athenienlium (
    48.2%, 186.c,pxo'v1av genera ex fcliinc :Sri
    Archontos Melitenlium poteiias qualit
    Arturus Brito Magilter equitum :
    160.a
    Artici Poli natura: vis
    irl

    Aquila: Tribuniplebfatum in Cfarem

    2.08.

    Ardeatum bellorum ciuilium origogilli, lum

    Aquilia lex de daminorumfueritare nfima:


    355.
    . Aquilonis 8: Auftri varia: natur,
    vide A ultri

    Rom.Colonia,vide Colonia:
    Arelatenfrs regni fines 8: regiones 118.c,eius&l

    Aquilonorum populorum natur qualitas feu mo geg 405.c,d, 495.a,496,c, eorum beneficia 8: pr-

    tharingire diuifiowide regna


    Areopagitarum concilium quotciuiumziriru

    cipua itudia in opif'iciis 8: manualibus arribus

    tus ius Solone prfcriprum 1505, In corrie:

    vide Artes: eorum 8: Aultralium natura: die-

    nefas

    rentia

    gub, 631.11

    ict

    Argentei mimi quart Reipub.etii minimi vtilior

    Aquilone quanta gentibus Auftri potiiiimm pequm Aerei


    rieula femper manarint
    498A Argentinenfium po ularis liatus lex
    Aquiloni regiones vnde diritta
    496s
    Aquilones populorum multitudine , corporum am~

    63g
    709

    Argenti vnci ( 684., eiufdemtplrlmb 1P


    tio, vide Auri
    `
    _

    plitudine 8: 15 4.99.1.it'

    Argiuorum prudentia in fuorum regum fclttwtl

    pilorum
    populi Hurmorum
    multitudine
    morum
    8: Cute
    rmitatores:
    molliori 8:..
    IingulaHi

    Arih'des
    prudentiorum
    iultus cognominarus ro4.b, ?"

    19nd, 8: 92.

    23'4. , Conlilium aduerfus The-millorltrf 935

    Aquitani ab Anglorum ditione quomodo liberati


    GII-3 eorum 341- 60mm i N111nenlium populorum ferocitas Semobilitas vnde

    tim qui

    Ariliocratia qu r74.b,175.a,zi7.b,ciusoriginWi
    CsdsCituend rari0186.a, vtilitatttoi'drfl'
    a,b,incmoda7o4.d,&7o5.a.b,ln quibusfl

    517,

    2:7.8., eins conferuand cautiotfr @I

    Ambum defeio Chriiliauis 403A, eorum virfto-4

    fe comprehendatr87.b. in limul

    riz ibidc 4o4.d,4,06.d, eorum potentia ob mul-

    conuer 386.b,c,huic contrariaiir.b,f,fifllm'

    rirudiuem feruOtum

    lis lenteritia de ea 15.3, eiuslaus,7n.f,d71^>d'

    Arabicalingua Hilpanis cur famili-ris

    38.d
    i7zd

    Arabes Hilpaniarum imperio quomodo 8: quandiu


    potiti 576 a., lii 8: Mauri Hilpanorumimperij de
    uikorcs
    '

    , 421.21

    Aragonenlium apud AllphOni'um regem querela ob


    diminutionem : matum ctra prteritorum

    Regumiuurandum 87. , eorum Regumaduer-

    cius qu ratio in dignitatibus ,

    708.

    Ariliocratici qui
    P
    {Ariocratire peiis nulla maiorqum dilrorillfp'

    ptimatum 586.3,b,in ea delinicnclaerrortwfm


    227.,

    Rams quis 13:


    ,

    '

    IND EX.
    Incommoda '

    zz9.d
    Arifiotelis opinio eprimndominu 189. c, eius libri

    im 419.d, Morum urras 49a. , Mos infra;

    quidam Repub. interciii 185.21, eius obmifiio

    friptianiua amnatorum 542.21, Plebxfcl


    ta, vide Plebifcita. Operum magiiiicentia 671.5

    in conitituenda di'erenria inter muriera publica


    75.d, error cx Cicerone 8: Contareno 18341, item3
    in coniiitutione regnorum 19'5. 8: 196. a, Prax

    C iuitatis iura quibus concefierunr 55.d, Perfidil,


    in focios 586. Prouocation mos 16o.cl, !1

    ii patronis 585. d, Pacis authores inter Rho

    ceptum ad Alexandr de regimnefudttm'um 1941)


    dios 8: Demetrium 591.b, Dei irrifores 609,1), de_
    opinio de/tcceiiria regno 7i7.cl, 8: 7:8. a,b, incon
    O/racifma lex abrogata
    546.1
    itantia de fummo bono 4.8: 6. eius fe'ntentia: de Athlanticarum vallium vbertas
    518-5
    fnonaria - pvpulam' Repub. 11.8. a, 135. a, item
    Arralus
    Atolorum
    rex
    76.
    b,
    eiusLiberalitas
    in
    Ro
    i
    gwen 481.3, de Mggi/ratt'm
    159,41, 27;, b,c
    manos
    552-11
    : ~ Ariiiodemi Laccdmoniorum', regis hlij regni hie# Attici agri'cenfus
    62.1.d

    redes vna reliti Lycurgo Hepofit'i conuerfo ita


    Attil incurii'o in Germani am `
    regio in popularem

    '

    '

    '

    '

    I91 d

    '187.'8: 188. a.

    Attilia lex-de tutoribus dandi's '


    1319-
    Arithmeticis qutitilegibus,an inpriuatis folum iul` ' Atrilij reguli Hdelitas ~
    ~ ~
    ` l
    ' 594d
    _ 2.56.5.
    ` diciis locus iit,ci`1m de rebus 'tationibique per ArtiniaI lex drTriu
    E; mutandis agitur
    '
    '
    _7584; Auariti exempl Adriani Pontificis, vide Adriani.
    il.. Armorurn ius 8: vfus an Rebuf b.vtilis
    195.5
    Iohann'is xxij. Pontificis Rom. 8:
    f Arma habere vbi liceat aut iu eatur: aut contra. '
    487ml
    '
    l y
    i'

    cipum

    676.,a,b

    Auaritiae Principum vnde (: procedant 659.4`


    Atmotica Gallici imperijA prouincia

    '

    in..c

    Armoricorum refcripra, d: ure duri; d' reliqua


    `
    rum magi/ratuum ratione prouocatian
    163.
    m Aromatumvetigalium
    introductio
    66;.c

    _udiendum ptis quam iudicandurn

    52.1.b

    Augerij Ferrerij aftronomi error


    397.a
    Augura: comitiis gentilium Rrincipum iura reno
    uata

    13.c

    ` TA-I Arrianorum tempoi'a , poteftates', 8: religio uguitusv Imp.R.om. conferuaror priuilegiorum '55.
    485:
    b, eius in Imperio qua: concilia quifve Senatus
    Artaxetcis beneficium inPelopidas
    55.d
    a46.c,
    Fides in Catacotam latronem 604.c, Im-v
    : Artes vnde manarint 195. , 361. , 512.. c. ciuitatibus
    y i neceiiari qu 5r9.a, fordidqu,357.b,361.a,
    perij tempus 410.cl, Gefla 377. b, Prudentia in
    ` exercensnnter plebeios cenfendus
    557.b>
    continendis ciuibus 671. eins Regni diuturnitas
    715.
    a, Clemenria gmc, Calliditas vt
    munitiiiima Principis eilt fubditorum beneuo

    im _lentia
    AfelliPrtotis vrbani cdes
    Aliatico clo nihil mollius

    558.b
    -

    ifi-lf Aiiaticotum temperata natura

    319.6! '411.b Auguftus Tribunplebfua'authoritate fecit i5t.b,


    500.6

    om Aiiis pretium varium


    7.
    5121- Aiiriijaldai'dxti 57r._b , eorum mos in :adenda

    Magi/ralim 191.c, Regum propagado


    37i.b

    :nl: /Iarm Venus Scythis nuncu ata

    Reipub.Rom. coniiitueret 186.d, Crudelitas in

    reosy 46o. , Regnifututioraculum, vide Ora


    culum, eius Le at'a

    647.c

    513.c

    legibus folutus,& quatc 85.a, 9z.c, Imperator do_


    mini appellationem femper repudiauit

    151:;

    Auoufius an legibus folutus ioi.a, eiusVolumina


    iicceiibribus relitante' eius Studia cdilige'ti e
    xe'pla 67;.b,Prudtia belli 8: corporis ratione 57o.,

    eti;
    in rerum umanarum
    confli
    L Aiirologorumerrores
    ' tutione 8: quidem Rerumpub.
    595.b , in tempo

    c,d, eius Imperij tempera ad Conflantini impe


    rium 4zi.b, Humanitas 8: liberalitas in Iudaaos

    :fr
    rum
    08.origine, 396. 397. 398. 399._d, 4oo.4oz.4o7.d,

    484.21, eius 8: Antonij decertatio 4o6.d, vbi

    j; Aigrorum 8: Temporurn varia coniideratio , vide


    if. Tempotum.

    Auguitodominatio fumma obtigir.


    Auibus an ouapriora
    395,41
    Aulici
    canes
    cum
    crucis
    8:
    locufiis
    collati
    454.d,eo
    rum quzepeftis Reipub. 55o.c. 551.3., eorum Mo

    Aiiutivnde'dii

    c '
    49._
    if: I Arabalippiz
    Peruiinotuni
    regis
    8:
    fratricidaa
    fuppli
    ' Cillm
    n
    719,
    , Athenarurn vrbi's Nobilitasvnde 59.c, Denomina

    tio 535.b, loci iterilitas 359.c, ciuium varia natu


    ra 516.a,itatus tripartitus 229.8:23.. 492.21,
    .La

    eorum laus 8: vituperium 2.02. , 694. c. 695;b,


    696.d, 699.c, 700.a, Impetijratio 37nd, popula

    res qui 55o.d, ab Aula Alexandri repulii


    55z.d
    ./Iuaizon Gallorum qualis vox
    585.b
    Auraiij principatus maieitas rr5. b, eins Principis
    vulneratio 8: vxoris eius mors 4zr.b,c,

    Aureliani Auguiii clementia in Thianos


    358.
    Aurelij virtus Cmodum eus iilium etiam vitiofis
    ' moribus amabil'reddidit 373. vxoris

    ris flatus 5r.c. n9.a,Reip.liberatio authore Thra

    crudelitas _540.d, Re fponfum notabile radonete

    iibulo 105.c,] interitus caufa 4672., Magii'tratus

    pudiand Fauftin

    fummus 186.c, ciuium priuilegia 6i.d, {Erarium

    660.d, Cenfus 62.6.d, Crudelitas in Phocionem


    697.d, Ius in / legiiu [ 416,b,

    Militia 574. a, Bellum aduetfus Lacedmonios


    177.a, Tyrann Lyiaridro initituti ibid. ?
    Adu/tera: r7.a, Vitotirc 700.21, Moribus contrari5

    743.c,d

    _ureliorum dux Ludouicus Lutetia: ca:qu 8: eius

    accufario

    77.d

    Auteorum nummorum variorum fizimatio , vide


    Nummorum
    `

    .
    Y
    Auri 8: argenti abundantiavnde in Europam

    658.

    b, d , 8: vnde in Galliam c , eius abundantia

    aLacedazmonibus 8: Thebanis 495. b, 515..a, lura

    .Seprodigalitaszitem quando pretiofius habitum 4

    in peregrinos 62.2, Poteiias, 164.a, Moenia fitu


    endorumcdituendorum cauia 426..8: feq. Ar

    685.c,d, Coronarij exatftio Iudaeis 544.b,eius ad


    argentum proportio duodecupla 684.a, 685.3, ,
    ~
    vvv 3

    INDEX.
    vbi :igitur varia eiuldem limatione , Ratio

    9M

    'quae 6goal, vtriufqne vfus quare Lycurgo Lace Bafilij lchouit magnanimitas tviiirizciii

    illi

    daemonibus prohibitus

    678.

    nachorum Bevealium collegiis

    Bauari comites iure familiarivtentes

    Bearnenlis regio infinibus Gallia cuius iuris

    luie

    505.d

    Bella inter Poiitices Rom. 8: Rig

    il

    Aulkales cor ore 8: animo morboliores Septentri onalibus, dvirtutibus ac vit-e prolixitate

    i55.b,c
    ._ v . .
    Bella ciuilia_Rebulpub.a: potillinim

    3,3
    n,

    8: optimatum exitof. 4694, interdumRripuli

    _liz

    Aurum nec argentumexpurgari polie 8: rie rationes 682..biCoronarium quibus exalcuiri


    5474
    n

    Auliralium ingenio prazliantium exempla

    ris prltantes 509.b,Crudelitas [)1

    j. Mofchouita. iaCtantia

    fenteria quare facpius laborent 499A, eorumc

    4 _ {aiutaria

    Scythamm different $05 : SII-i b, C, 51-1 b


    Natura: qualita; leu mores , Item eiuldeni vis A;
    quilonorum contraria 403A, 5u..b, 5r5ib,c,

    B_Aellagrauillima expebusleiilllimis lapius oiiiiiirii


    _ . 472.15, exemplum notabile, imperante lulu
    niano 8: alia id genus

    :il
    iii
    liti

    Morbinoxij , Morbi.

    Bellafefuiliavnlc 8: tia/ndo

    nel,

    8: Aquilonis varize natura: 8: eorum proprie?


    tates 497.pall`.8c fol.l`eq.potillimurn _
    499

    Bella hol'mrn nece ariaadtuendeis populares lh


    _tus 58o.c, feritaterningeiierantia
    p8;

    Bine,
    pui

    : dux quando regio nomine fubornatus 8:


    fpoliatus
    _ i98.b
    Aultriacze gentis Principes nobilillimi
    59.

    , qui apnd Turcas


    up
    Belgre 8: Angli pyratis Mediterraneis tipti qui
    viliori precio vendanttir qum reliquaniiii ger

    Miu
    di

    quare : Graecis nuncupatus` 499.b


    Author huius operis libellorum Magifter quo inliitutus i65.a, eius Iudicium de Plutarcho 18ml,

    tiuin
    iii
    Belgarum Manl'uefatftio 518.d, Defeionisiegii
    rigo 477A, canili
    W

    Sirius
    mi
    am

    Decilio quadam graui qultione inter ordines

    Belli ltudia an optimatum generivtilialintaiipuii

    im

    ciofa , varia invtramque partem argumenta ,il

    limi

    : in conuentu Blocfeiili

    355. C 8: 356.

    a,b

    a,& pall: Samnitum aduei'lus Rom. quzocaiii,

    Q Auxilia fociorum xqua elfe oportere


    576])
    .

    575. b,

    rolum . Imperatorem
    B

    Abyloriis gura , 493. d, CiufB dem Immunitas tributis


    Bacchanaliorum 8: abrogatio

    6.
    343.9.

    li

    vide Samnites.
    Belli caufaHenrici ij.Galliarum RegisadiieiliiC#

    im
    limi

    5811

    im;

    Belli indicendi ius i55.d. 8: 156. Mos Perltriiiiiiiea

    lijn.

    Indilio Galliar Regis aduerlus Caroli' i. lmp


    59o.c, Anglorum regis aduerlus eunliii, ibid.

    Burzi
    W

    Belli 8: induciarum tempora cuius iuri Ful.


    17:..a

    Bom
    iii.:

    Belli focialis origo ,


    papiri
    f Belli femina conquirentes vt lirenui viilriiiiiiil
    leas imitari ludent', quz non nili libmulwf
    : lpecula polita oderiiiit 56d

    m
    liii
    lu
    Borg;

    Baldi fententia de iure Salic legis qua remoueiitur BelliScotici aduerliis Pitones leuis caull

    . fmin Imperij 745.d,de Rege Frcomm


    i45.b
    Baha Florentinorum quae 197.3., eius qualit

    Aie
    Boni
    ;

    Badenle Heluetiorum commune oppiclurnvbieor


    annui liunt conuentus
    72.
    Bahn! Hebris quid
    19.1).
    Balhuorum jus
    5o4.d.5o5.d

    79.6 ciu, Munn;

    305.2.

    in Bellis peregrinis ducibus vti qum ptrclolm


    568.c,d, Iis fufcipiendis apudveteresciiili 6u
    , In eorum impenlis perferendis :
    ciente 8: quz ratio habenda -

    in'

    Balei rationum publicarum Prlidis orario ad Rege' Belli renouandi aduerliis Ludouicumxijllltgdl

    im

    Galliarum ratione magiltratuiim abrogaiidorum


    7&1
    '
    Balmamm ius
    `
    i3.b,c

    Mediolanenlibus .
    1041
    Belli leu eiufdem : vtilitates 8: incommoii
    468.8c 469. paiI5o. 565. a,b,&57i.di

    Balnea communia apud Germanos

    in Bello vix bis peccatur

    5o7.b

    iii'
    Brian;
    Hman:

    l l

    Bunn

    Barbarij Philippi Prtoris Ronde libertate cum Bellorum caule minimz fpius 536.05 ? _
    mino qual-e gri
    Barbaries vnde proficifci dicatur
    Barbari apud veteres qui diti

    iuiil'i

    64..d
    .wmp/4.
    . 5oo.d Bellorum ciuilium pericula Becaul'z giulime
    718.c

    Bartolus Iurifc.quibus beneliciis ab Imperatore


    nitus. Item Alciatiis n9.c , Legatus ad Carolurn

    l ` ]

    ledandorum aut diuertendorum : 4W il

    uli,

    478. a, apud Rom.lublicorurniudicioriim

    se,

    fuit 466.b, Origo445.a, Romnitia 467i VU'

    itil@

    jiji, Imperatorem, Legatus Perulinis 85.c, eius


    liras
    l
    47
    8c aliorum error de fide non feruanda 598. c, Re- Bellum iulum quod 573. b, externilm ?
    { uzbarimre 278. Opinio
    ciuilia lalutare 565.paiI quomodoilflplflf
    iniqua deiure feciali
    _ 610-0
    5.66.21, &pall:568.d, Indituri :
    Inrifconful. tempora 40.21, 761.C s clufdem
    tiabanr amiciti'am 618.a, (La_larisStPiiiIllfdllilL

    ibid.
    alialciuilia Reipu.R_om. exitium 564-6

    ;
    Hum
    Baifgiidj

    Iza/cu, qui apud Turcas

    :492,113.5:

    Balilieniis victoria Heluetiorum Ratus popularis in mum


    7or.a
    Bahmumprudens conlilium in abrogands mo-l

    559 f Wl.

    imm

    Gerentium ex vi Magiliratus, ! 9010? 91


    cepto extra ordinern imperio ius dirti-lm
    27.
    ?

    iulhiis qum neceilarium

    ?
    Mug
    595:

    .
    i
    _

    1N D,

    Belluga Aragonenlis hill'oric'us


    _. ,
    &Oldradi1urifc.le1itcntia de iiriperiorel " liipplicium puci Oecira`
    gum Gallia:
    _ `
    _
    ,_ v1303il _ nos
    5474?
    Byrhy nnorurn priuilegia
    Bniuoglij Bononi-.e tyranni qua: in lc'onferuan'da

    584! _

    Jrg`A rytannide'ludia
    '
    _ _ 4743.15
    @Kaffi Bnlic'iorui'n
    leges
    qurc.555.b
    ,
    Eorum
    Pr'zmiori,
    diliributio'varia pro `vario genere ciuitat.
    '1L-.1

    d,8c fal.feq.Eorum dillerentiad, vis 8c nafu


    , qui dedie non minus quam qui Yaccepit o

    _ . i

    `-

    t _

    ~:

    'i

    8: : vnum 8: iden'i vocabulum led


    ~ _dim-rse prolarum apul Venetosenucnfes B
    Narbonenfes : qua' quidem vox Genuenlium` d

    ` __ bligettir
    _
    , _ _ _ '_ qui _ gnofcendorum Venetia ratio fuit
    _ 524-2
    Cadilefchieri ius apud Cairos Africanos ._ 439.d_
    r. Betnatum cFriburgenliumfderis vis.5'i.b,Eo_r'um ' ]
    8: !) apud lTurcas qui
    159s
    : &Tigurinorum liatus liabiliores aliis Heluetio
    Cadilel'chirripud
    eofdem qui
    _ - _ . 145.21
    u "` a;4.d,Ampliliim_i lines 7i.b,qu0iur`ehillo
    brogu m'ducis prredia qudam iam reliitiita rieti-2 Cadorum thelica tribus Epifcoporum eli gende
    ?
    lf-3.0 _f Bcrnaga'
    nebant
    Orie'alis
    _I
    prfeus
    l
    _ _ iii
    _d viot'ia'
    ~ )Ethio
    riimvimhabet
    _ __r.; _y .
    : 'corporis 8c
    enij vdiffstl'enti _ f 77-1
    443:
    'iv'
    ..
    c, .
    _"
    . .
    pix regis ScLufttanorum__A -_ _ `
    14z.b,e~
    _Mw geliigtum fapientilfimus _c_lepiias dic'at'ur

    0 .

    '

    C'des variar elclorum Principitmi'vide Princi

    um

    35.7".c ` Cfar : perpetuus 80. , eius cades in Si:-


    natu_ ibid._& 2.07. a g _Eius Comme ritario
    _nw Biantisd diruin notabile ratiqne _Ikarus popularis
    rumloctis de fationibus Gallorum 446. b, `c,de
    ` 7oz.
    _ i
    _V __
    .
    ilis atrae natura 504 incurial dillicilis 505.a,1~`lauz ria
    codcm auroris iudiciurn 459.21, Eius Munerain
    apud Ethiopcs quod 4n_'xunus

    tura 5u.a`,'eiufdem Furoifqualisl


    . 05.c
    1"-'5 Blanca Ludouici rx.Gall.regis yCaliili regi delion- _.
    LL"
    _ _
    ' _um
    _ _ _ Biturgenlis'agriemptio ' ' "`
    ' A' 658.b
    f';Bizantium quando Roma`
    Bodili vltionis exemplum
    L'Iflllgbmiregis potelias
    ` '

    _ _aucupando feu retinendo Imperio Galliarum


    _ 379.a, Bius 8c Po'mpeij all-initatis contraifiiogo.1

    c,Is quo modo Bello Pompeio prell'us 573.b,ei1.is`


    Cicerone t67.c, eius arrogantia 2.38.1,
    d,Di&atura

    2083 _

    399; _
    Augulii legum de 1 maritandis ordinibus .
    'I 5751,
    caufa qu; _6_61. d, earum vrilitas 661.21, :
    88.3.

    liixr--Bonifacius viij. Ptilicia Gallis l'polia-tusA

    379.11., in Im erio aucupando quibus artibus vliis

    .. :u: 13.c,408.a
    "
    ' _ _
    par :;,Bonorum zquatio lege diuina prohibita Contra Pli

    fit cod. p _ im: qui Fuerint in arcanis conliliarij


    srs-d
    {5qu aut violatus pluibus omnes in folidum

    tonemn.d,ln2qualitatis / Incequalitas

    tenentur ,etli vnius { _qccifus fit : nili apparaat _

    146.d, ordinum defcriptio

    tisaiqu'alitas aut inqualitas qum Reipub. vri

    lis aut damnofa,& eins rei varia exempla raf.- pall,


    limc 516.b,d,517.b
    '
    J

    me coniuratione aliorum ab vnico occilum, At:


    li non app'aret cuius { pcrierit, Coniurati
    fucrintfomnes peena corporali libertur, pecu- _
    ' nia ramen mullsantur
    _
    3581)

    hg Borgias impurillimus Pontifex


    _
    335.@
    Q_-_ Bor i Alexandrivij. Pontificis lilij confentiente ; iure v prohibiri collega> dici ne
    queunt
    um A exdi'op'erlidia SceiuldEAlxandri mors 6oz.b_
    mi! Borneiregis Iudicij mos

    _456.d'

    551-3 _

    Caira
    Africa: vrbium fer maxima,
    86 in ea Indici
    dimos
    l'_
    Brcphotrophia qutlo conliitufa, vid.Xenodocliia.'
    459 !
    .
    : 19:4407 'ubs' infame: ru'nj'fgue'pat Caius Cfar quos ciuitare donrit _
    isb. .
    zu: expo/:maur egnmu: /: hats' ? Calafyri apud Agyprios qui
    .
    16.15 18.1. d.'/ad.
    /
    i
    54
    3 .
    qui dil2i_571. b, eorum l'cienti Afirologi a:

    ___ Britannici fcederis ruptio vnd " "

    _606.d

    Britannici duces
    Francorum
    vaffal
    '
    "i Britannorum
    86 Indorum
    Venus
    contraria.

    imc
    508.9.

    Britti Ttibuniple'b. clitflurn notabile,de` fcnuium'fc

    initia 403.5,5Me'ndacium in horol'copis` experi


    ' dis 402.3 '
    Caligula tyrannus 95'. , Iurifconfultorum rril'oi'I
    467'.

    ' curitate aduerfus potentes


    '585._c
    ___ Budai opinio de Magiliratuum imperio recario
    P
    441.b, eius Error, conliituens min li rz 'dra

    Caligula: fentcnr'ia de Repubxx Homero

    i861

    Caligul 8c' Neronis prodigalitas. .


    Caligulae leges _

    671.5
    129.6

    Caligula; relponliim de dignirate


    95.1"
    Caligula: crudelitas
    461.5
    Caligula metus dum tonaret'
    544.21 , Mors 503.6!
    Calipha Turc'is q'uis dicarur 141. d, eius autlioritas`
    r9z.d
    _
    '

    Chm denarium qualem

    683bc

    5
    Galliarum

    defetio
    i _1_3utbonij
    Francifco
    rege 390x,
    eiufdmilitum
    Defetionis
    _caulfa
    736-2 Prouocatio 163.d, Baldique fententia,
    vide
    Mar inem
    l' Bufdegalenlis
    vrbs quomodo populo aua
    59;`

    Calipharum imperia qui reccperin't'


    Burgundi ducis parricid cde's
    `
    zi7.b
    'f Burgunclionum reges quando regiumnomen' amil
    " I : 197. b,Bella _
    _
    5,4

    141.5

    Qalil'tcnes mori maluir qum ad Alexandrimanus


    upplex venire 115. c, eius diligens antiquirat'urri
    " Caldar'um exquilitio de ratione temporli 4oz.

    / munus apud'H'clu'etios
    isnd Calor quare ardentior zittte in locis frigidioribus
    : 8c Helices Grcarum ciuitatum euerliones
    quam in natura minime frigidis l
    496.5

    595-

    -- ~ _ ~

    cr'damnation'is formula vetus


    '
    vvv 4

    OLC

    IND
    Camliyfiscrudeliratemvindicauie Patrisfum Caroli v.Francorurn regis geil.
    ma virtus

    Caroli v.Francorum regis ediumin ,


    ' i1/inundawapmmlmw

    373-b

    Carnileia lex in fauorem Plbeiorum ii'dy dignitaires


    promouendorum
    351.c,d,551.a
    Camilli imperium prorogaium
    sz.c,d

    Sapiem cognominatus 1381>, 8: 544 .

    ` Regnum
    _

    Canxeraeenfis Gallornin'curh Hifp'anisqi1i'A Carole v. Regni curatio permiilapatre caprini


    ta-ialura Gallis 501.b,'eiide'm aduerfusiVenetos
    oeculta " '_L'* ' __
    CarnpaniAgriCuel'aris'diiiifio`

    , Galliarum procuratoris perniciolialegesdci


    593.11 ratbrilnu d Magi/fruibili imperi; l
    643.b_ Caroli vi.Francorum regis vxor genricumml.
    5_i7.a
    glorum regem 8: Carolilium repudiar
    _

    -` "

    Campanorum natura

    * '

    Campus R'mthde 'appellatus 2.964:` Caroli v. Imperatoris initutum debellatis Pmi


    Canaria: ac Heilverid'es inful ex. feudo Rom.'
    ecclcli '
    ' ' l
    ` >
    1 ' izo.a"

    " knisi'n gramm 6451i, ciufdemlmpim

    hono-<

    ' ~ca_lliclum commenrum in matrimonio Calabr;

    ' risprrogatiua " `


    `
    "fi-@J ' ' 431.1.(1
    Cancellarij oHicium in comitiis Gallorum
    182..c_,

    'I ' P. in Americanos feruos libertasis muniim.


    tia'
    i

    Bur'gunkiidnuinPrinciPis laudabile { in oppu


    gnan dzriniqua lege z95.d,huius Muueris ius abro
    -1
    ' _ f
    -' '
    x59.c

    Carolus mlm?, Valfalu's ligius 8: fubdituslrziia.

    inter'Cancellari 8: Magirum militurixl

    ` ducis`tum vidua Ferdinandi , ltemciullm

    rumr6.c,118;a,quare focietatem cumamdu.


    ce fufceperit
    . _
    _
    7M

    Canes ciuitatum qui dili Demoflhene 55941, vide

    Caroii ix.' quiodq _Agris N 164A,qu


    cAulicorum

    -`

    '

    ` lilium pruds `in minue'ndo Magillratuumw.

    15741

    ficiorum _Gallia numero 429. b, eiufdcm

    158.2

    ' Patrocinium Regina: Nauarrz aduciiusPium'f,

    an Cantibus Reipubmutatis, Rcfpubunutata dica


    _tur '
    l
    4me

    ' Pontificem
    _
    58u
    Caroli v.Gdauorum Im eratoris prudentiainlh.
    " plicio fumendo de de elionibus :

    gan-nen'er clndis hiiitoria -`

    ~'

    Canolius dux Anglorum foedifraga


    Cantuum quorundam nomina 8: vis

    4u..a,b

    maioribus fuis
    341.c,d,&;ii.rl
    Caroli regis Nauarrz fcelerata vita
    mi

    Canum aulico rum pra'mia,vide Aulicorum


    Capetorum gemis regni inuaio

    19812`

    Capillorum feu crinium varietas ad varietatem re


    gionum 8c locorum
    49;.b

    {Capjgali fcelere nullus remittendi locus

    Caroli regis inflitutio

    166.b

    2.39. d,Benelicia in Rom. .

    665.c

    '

    rium

    Im cr.Vicarius Imp.Perpetuus dciignatusria

    .*

    Caro us Caluus francorum imperatorimpenlte

    faiti ab lioftib'us' tami dederint',euadtec

    0nulla Periurij frauderenentur `

    __

    dem tenens
    ficentia in liberatione feruorum

    Sz.'
    299.21, _ gens dius
    Carolus vn. Francorum rex parricidijdammn

    Cardani error de fapientia hominuru ab vauthore


    _' confutatus 508.5;.Impudentia de quarundam na
    ' tionum natura 4o;.c,e'iufdem qum abfurda {ub
    _

    _ `

    _ _ _

    Principibus regni crcgno indignusdilus Si:


    Chartagineniium Rudia 518.d,Natura8morcsrly

    f a.Status z45.b,e_orum Coniiliorum vfus cual@


    248. c, Inllirurumin kga

    598.1;

    _ dis annuis Iugicibus ex Annibalis przfcnprv

    j Cardinalium priuilegium in damnatos


    166.a

    ii:

    Carolus Sigonius antiquitatum fcripror 14u

    Carolus : Parrqcaptiuorcgnile

    crude `tas,perfidia&intcritus `
    _' 359.a,601.a,b
    _
    f __

    . tiliras

    59611 Carolus v. Peruiinorum fubaor &ciuldcm benc

    Capciuorum principum> varia redemption is fumma


    8 8.dAvrbis ma
    Carina:

    614ml Carolus vi.Vienenium DelphinatumCiiiau.

    fub Capricorno Sol terris quantumpropiordicatur


    L .u _,

    13;.1

    Caroli magni vioriz 404. d, Vir-tus

    Capitatio quod tributi genus, 8c cius 'conh'tutio

    maxima' '

    Caroli Magni cautio quibus lidelitas permitir

    4.52..d

    _ _

    :0.a Cathaginis : quomodo in media

    { fublatamauis elle definir

    _ Periculofus fit4z.b,vrbis eueriaRom

    Carinthiorum clu`cis renuntiatio


    85.
    Carintlii dux Im eratoris venator olirn
    85d
    Carnifices femper orrendi 8c qui hoc nomine clii
    184.d,85;85.a _
    f
    _

    nis 5o.c,&c. @iMode/fini Imfr. fmtmulndm


    Eius Carthagineniis Reipub. ius inprincip I
    ditionis

    Hifi

    Carnificis exemplum apudGanclauos qui patrem Cartulianis Pariienfibus quarcprohibitum prt#


    rfue immobiles quarere
    ffm
    cidit 561.6, eius Muneris diucrfa ratio
    361.a
    Caritas rerum feu Pretiorum magnitudovndewiie Caij Romani faum in lilium Scnatorcmliiomrr
    patria potefatis vtens
    _
    _ wi
    Pretia rerum
    _
    _ _
    ;
    Licini)
    repetundarum
    re
    damnzdoniscxem
    _
    Carneadis fententia de iullitia 8c 481.2.
    Caroli Burgundionum Ducis Perfidia in
    ' Luxemburgum Goo.c,eius interitus
    386.d

    Caroli Cfaris imperium

    izo.d

    Caroli Burbonij quae rebellandi aduerfus reg'cauf


    Ta fuerit 464.b,vide 8c Burbonj
    `

    lum

    figub

    ; Romani lcpidum reponfum in :liralgum


    uendam

    4055

    elli Cmitriorumapud Pariliclfcs


    iras

    6244

    I-NIDEXt
    Calliliz-regnum hreditario iure ad- mares 8: fut

    vbi nullus, quita incommoda 618.c, is feu C_lul

    * minas defertur nnb, iure fuccell'orio ad Ludoui


    cum1x.Gall.regcm.delatum umd, rex

    quibus obnoxia 618.d,n lege diuiiiapetmiilrisfc


    quare inttoducluscquomodo in eo peccaile dica

    Francorum vali'rlus Y quate

    mb

    am. Callrationis modus apud Scythas.qvi_de Soytliarum.

    Calixs aut Forrunamcaprte lueteimquu debet ac in


    infiel-um videri

    62.

    tur Dauid drab, 8: pailim, apud Rom. `de quibus


    rebus primii Heter 628. reiiouario quam nce-ila.
    ri'a 616:58: 617.b,c, eins varia ratio apud vetetes
    6;;.d.c 614A,A_dienienliuin,vide Athenieniium

    l "* { exprimir quod :its nequitzltem ca

    Venetorum, vide in voce Venetorum Inttoou

    lio apud Gallos 62.5.a,CiuiumKom.lub Romula

    fusir'nprudeiitia:iiicciirrit 4;9.C.vbi.liuiuscxem

    plum profertur
    "l: Cafus humani incmotabiles +35, ]. potilimirm
    407.d

    Catilina: coniuratio in Rempub.Rom.3S7.b,c, 8: e


    . 'iiifdem exilium quam Reip. pollen. perniciolirm,
    ci.: ibid.eiu$ Genusc in Cicer.ex probtatio

    52.
    Cato atbitet,$c ei'us atbittium 12.84;, mulierum lio;

    llis,eas ramen percutcte line factilcgio poile


    gabat19.a,b
    ifn- Catonis maioris in Reipub. quae

    ratio 446er, eius exemplumctudielitatis aduetliis

    feruos
    _
    Nul Caronis Cfotis fententia conciliis
    cretifque conliiltationib'us
    2cm. Catonis tempora

    35.c
    cetibus
    5.1.;.b
    i6.

    Centenari) numeriratio

    704.?.

    Centuriatus ager, vide Age:


    Camry appellatio inter Monetales quomodo equa
    te

    68641

    Cera: vitidis 8: differentia in figillis 8: clipb-y


    matibus

    '

    96.5

    { neceilirrique. argumentis perfuaderi non


    debent nec probabilia demoniltari :
    48541`
    `
    '

    Cliamborticum fduswide Fotdus


    Charitatisin paupctes exemple tu Gallia: tum alin

    rum tegum 661.paiiiml. eius initia

    sil-d

    528.:

    ' '

    Childerici Francotum regis ingenijitupor

    tjr. 8:

    152..:1

    n Catonis Vticcniis Factum laudabile

    _ Carnli rogatio in preef'inido tempore belli Pyratici

    Chilonis dictum memorabile petenti quid Deus o

    i M_: '

    Chiotum flatus zz7.d,z`i Tutcis deuitorum

    228.21

    7 qua: Gratis
    , apud Molcliouitas quid lignificet

    185.5

    IGZ-l.)

    'mw Catulotum fpeftaculum Lycurgi quorfum populo


    topofitum

    " verbum quibus vfitarum


    n {- Grcotum Lat.S.ellatius dicitur

    519.b

    peretut

    55541

    r5z.a,b
    ' 55541

    fi l; 8: quid-:Tram iura: 8:

    190.d
    `
    Cliotearum exempliim notabile

    406.11

    Chriitusa Pontlo Paleilin Prlidc condemnatufs`

    introdulio, 8: munus 8: eorumius

    zdnpailim

    'lub Imperio Netonis 54. eius horofcopus Leo?

    8: folleq. `
    `
    qui Cenferentur apud veteres , quare non
    l"- 1? Fmina:
    vide. Fmina:

    uiticua
    ` 408A
    Chtiiliani Romans quate odio ptofecutic iup
    pliciis alfeti 485.a,eotum captiuitas fub Traiano

    im

    Cenfitotum ciuium varius numetus

    2.5i'.c,d

    quate Ccnlbtes apud Rom. accufari non potetant


    6.35 , quiptimi apud Romanos 8: quo primm
    ' ROmcenfus iniliturus 61.2..a,b,eotum munus va

    fillm COd.Pallirn, 8: 623.11, qui apud Italos

    : poteltas Fei'qu annua. faratogatione Ma


    merci

    434A

    _ Ceirllotibus anImperium tribuendum 6;;-di654-b


    V-3'1 Cenlotum cottetiomi vis 654.. a, eorum imperium

    apud RQm.quod 65;.d, apud Geneuates nurnerus


    ;

    8: authoritas 6571i, varium munus apud varias

    Sabi 862.85, eorum munus apud

    gentesc varia eiufdem muncris nuncupatio. 615.

    qui in eo munete committerentut 61.9.


    in. vetetes
    pallimc8: feq.
    '
    i ,
    I Cenfurazmorum Pontificibus propria 2.781), quam

    neCellaria 8: eiufd ius 655A, Grazcis vlitatazrxl,


    Romn. a, ud omnes viutatiiliina 8: eius vtili

    '

    tas 8: 61.1.. ,Liuij Salinatoris 183x, de eq.iudi

    cia veterum 61.9.a,c pallimius mos a ud Rom.


    654.21, vtilitates 62.4.., cpallimzitem _.olfeq. 1n

    ommoda 617.c,d,6;8.b
    Ctrlfura motum calligattix 6;'9.c,Item fcelerun'i ma

    iotum 63o c,eius veta appellatio qu"l 6564i, lmllC


    quis primus abrogauit

    iS-d

    enfus magiier apud Gtzecos 8: eius munus 61;.d,

    54.a,chatitas in aldis paupetibus 39.c, iup plicio


    aiielorum primis tempotibus , eorum nulli ler-I
    uos habere audebant peticuli metu 57.b,c,hi` qua
    re feruos manumifctunt 37. 8: 59 operas .x ius (
    cellbtiumin ipfos tetiiiuetunt. ibid. 39.3, eorum

    Calumni

    "

    '

    ' `

    545.17

    Q_ieero nouus homo quate ditus 774., eius exiliii


    54.,5.&:10;51.,11 vtilitas 56441;

    365.2., locus in Vatinium de authoritate Senatus'


    , Item de opicibus feu artes fotdidas profi-y
    tentibus 358.b,dita de. Tyrannix niebdocus de a.;
    btogatione legum 96. c,d,Item locus de Ofraaiiaa`
    ni imperio tributo :rendront locus in contempt
    Iudaica: teli: 484.c,eius coiiliilarus 8: fum-vv
    mapotntia _

    '

    '

    3iS,

    Cicut potus lupplicij genus apud veteres


    $04.61

    Cincinnatus belli getendi caufa Ditator intra q


    decim dies

    Cincinatiptudens coniilium Appio darum de Tri-l

    bunotum pluralitat

    Cingulum militare [ignuin apud Rom.

    '

    ''

    _ '

    44541

    CinnaAuguti Clatis lioilis,quomodo farus lide


    liS

    'l

    '

    588b'

    (Eitcunciiionis tempus quate olauodieconirut


    apud Heb.

    4:15,;

    INDEX'
    Ciuexn improbum moenibus arcere tutis, quirn

    git: nii qui fuzz originisac domicim

    in intimis` Reipublicze viiceribus Pelle laborare

    delerir vt in alterius Principi:


    "

    56.2, eius 36 Famili Collati0,vidc

    Ciuem Rom.verberare non licebat lege Porcia,vide


    Porci
    `
    Ciuem transfugam Romani acerbius quam lioflem

    nicationis ius Gallis Combaurgme_dmlm

    3884

    puniebant 64.d,in cum Principis authoritas .: ius


    prehenlionis; 64.
    `
    Cines bencciorum varietare aut amplitudine an

    definiantur gj.paflim, Patricij c vrbani,an magis


    _ciues quam ruliciant Plebeij 5m:
    Poflint 117.d, 86 218.21, virtute prlanres Grcis

    in exiti milii 86 quare 2.55.d, c 493. a,in Ordines

    _ tres diflribuendi 5. d, an ferui cenfendi 348A


    ( ferociores euadunt qui armoruin vfu li
    fruuntur,qum qui Pace 86 otio
    tur

    / nombrie 161i@

    f alienre imperio qui (: (


    tis iura amilit
    _
    Seh.
    Ciuitatis 86 vrbis appellatio 8cdiliexentia,vid.\'i_ `
    bis, eius flatum ad accommodaxco .

    Clues ! quique 86 fapientes in Repub. an elle `

    .
    .Ann-.H

    vrbis,collegij, curia! Sciamili verlio ius mail.

    49.5. 'Uf ' 152m

    468.d,& 469.-.1

    tet 491.d,conuerlio qu 566.b,vnde 568.11m@


    tio ex4 Arior.49.b, 8c 50. przllantilllmzimg;
    776, eiuldem 86 Reipubditfcrenria
    eius Definitionem 86 ; l
    vide Vniuerlitatis`

    Ciuirarurn conrurbatio maximalionormn dell.

    Imperio ledes fuas mutent , tributa nihilominus

    gillratuum ademptio
    nl
    {Ciuitatum quaium contrari] funn lines;me
    rrarios mores elle oportet`
    45u

    ogb murationem duobus locis pendere cogentur

    Ciuitatum origo 565.61, earum Conuerlioncsm:

    Ciues 86 Galli vr 86 15 etiamfi fub code'

    5 .d
    Ciucs an liberi 86 an liusfam. ciuis elle : 47.2,
    Plebeij a ud Venetos ab Imperiisciure iii'i'a

    giorum ummouentur 5 9.1,1 Athenos 86 Ro


    manos qui
    4.8.21

    Ciuibus ver Romanis quod ius peculiare 55.d,54.


    d,iis qua: communia dicantury
    xi.a,b
    Ciuilium quorundam bellorum Pacificatio
    389.

    Ciuilium focietatum qu :
    775.
    Ciuis vrbanus quis 48.61, eius di'erentia ruih'co

    s9-d

    5 iuirarum diflimilirudo varieratcm iunshil:


    necell ell

    565

    Ciuitatum defenforibus qua Poteflas Vilaine


    no concella fuit 8c quando
    il
    Ciuium qui variis Rebufpub.prfuerunr,vaiiusnn~
    merus 159. paim, eorum numerus mRrpubl';
    qualis elle debeatc eorum diuilio 18mm@
    mnium obligatio qu 58.b,tres ordinfii'qmlfs

    776. , alienorum quomodo Princcpbencido

    51.?al1im

    hina imbutus querelas :duerqu luoslmad

    45.d,46.a,d,47,a,5i.d

    exaudire,componere aut vindicate ,


    'Ubi warm /4. de eorum ordimuso

    86 municipali
    Ciuis denitio

    568. \ earum Canes qui diiDcmollhau

    Ciui Romano vt ad honores Perueniret, decnium

    "` 358.a.b

    lonis,Platonis 86 aliorum conllitutiojzxmm

    Ciuis afcriptic honorarij differentia 43. pere


    grino,im ciuis ciue quid differat 60.d,61.a,b,63

    qui ordines 545.c,idcm ius Peculiarenccprc


    nis concellum 61.d,eorac Percgrinoiumluil

    d,64.a,peregrini effe aliqudapn/Iaxhn 6o.Arhe


    nis fieri qu difficile 58.a, vbivbi fucrir,Principis
    fui legibus in Perfonam conceptis obligatur 65.a

    Pud Iurilconffpius conful`a..1.9.1i,itcmllamar.l


    vtrumque accommodanda,ad Pacis 8i milmj

    militare oportebac

    natus optimo iure ciuis cenfendus 48A, 56.b, fa

    Piens ac beams quis iudicandus

    Ciuitas beata,qua:

    6.a

    4.d,5.a.

    {Ciuitas nec in Perfonsmec in mnibus fubfiftit.


    fed in ciuium Omnium ctuxo.b,an Refpubxlici

    tes 5743,11!" id gema wurm :15p/a. lun milf

    chouia,Tartaria 86 Aithio ia qum dura 53.2,l`I


    nerorum 8c Rhagugorum lb@

    multitudo Reipub.an vtilis 527.2, honour@


    ius qum ab aliorumiure diuerfumgdwlil
    450.d,& 431.a,d,Plaronica
    mda wh/inn Imnurrau'a. Romanorumius ,

    :
    49.86 50
    Ciuitas non in mnibus conliflit5o.a,Romanorum
    um Lacedmoniorum bearior
    8.
    Ciuitate lalua quomodo vrbs euertidicatur 398. b,

    in vnum corpus coniunion

    in Aliena vica; fus: tempus tranigens an

    dicos reddat 367. b, Romanorum :

    Aims , ordo 86 Ratus , quomodo dignolcwil

    vide , 86 llatus.duaruchr1}l>

    fuam retineat , , in eius conllitutione quot


    18541
    .
    Perfona: 9.c, in adipilcenda apud Ferrarienfes, s Ciuium confenlione faum cenleri non poter,
    quod erePtalibcrtate fiat 208.3 Wd Tl
    Londinos, Heluerios 86 Germanos decem anno
    rum {Patium requiritur 59.d, qua tuordccim ud
    ranno
    u
    Venctos
    iid. ? 8c Peregrinorum origo 46.151::
    {Ciuitarem inuirum amittere,:1ut uo Principi
    70.
    Ciuium etiam inter [e ius : diuerlum 6MM?
    iudicare domicilij commutarione nemo Potef

    59b
    Ciuitates in Germania qua: liber
    2.2.7.3.
    Ciuitates folo lcriles mercatura celebres 86 fertiles
    359.c,d, Imperij maiores qu 26., Procul portu
    difi cari quare vellet Plato
    517,3

    alij ) fai quiqucdicanfur 47AM"


    bonorum 86 fapienru Rcipub. que 4f#
    d 85 48741, ordines ex ll.1rone&'Clfl2fl

    qui 574.b,Rom,vend1tio 358.3

    {Ciuitatis ius honorariumimperio neminem aflrin Codri fatumlaudnbilc


    .0

    tas 58.a,b

    mi
    Cogli:

    IN'D BXL?.

    l.
    .._` `

    7 r~s v.(joiraxio qu capitalis 21041, Seeiufdm exempla. Collegio opicum Reipub. quomodo n'oc'ere dican7
    rur
    347A
    f Cognitiones feu eurarines .extraordinarl Ve@
    Collegio .1n decreta facere pollint, qm: omnes !"
    Paliono Creane 264. d.irem 8e Casolo 1x.I~`ran legas leorlum ac minorem collegarum
    im;
    corum rege 1
    .
    .
    .

    teneant
    335-2
    330.d
    , quid Varroni 64a , eius feu repr'falio Collegij Sc corporis differential
    33x.d
    :L: fumius ad quem : r71.d,8ci72.
    J
    l an Collegij princeps lit collegal
    ; Imperatoris animohmris inremperar exg Collegi)l Tribunorum,de (: inter leferendis
    ius,

    3io.d,& 19.2.
    " '_1 . Plum 3114:; facilitas feu indulgentia in Prxtores..

    -`

    iid-

    Colleviis legata donationfve fieri qui: Primus per?"


    millie dicarur A331.12, n_niiseCorp'oribusRel'
    e pub.vacare Poilit 341.41 , quie leges ! Romxle

    . 514id,lmpemroris iniudicando inepria465.b,va

    e.
    :La

    ria edica 2.19.6, lmper. operum Acommcndatio


    67IC,d
    ,_ _

    i Claudij Neroni-s 8 Liuijalinatoris in Confulatu

    Us

    "

    .'.v

    i..

    ~ I

    152.1'

    collegarum ntur-.e conrrarietas 'qulm Reipub. pm Collegio quanderemfunt vomni -confcnfione


    _..`
    vrilis fuerit `4.47.a,l2,` vna. Cenlbres ibid.b,c,' acvoluntaxe . ea mmximapnrs aut collegzij duz' ~
    partes anriquare -'1' ' um. ~
    55H1
    . Clauigendi apud Rom.lignilicario ` i
    396.b
    ` non erram'quomodo intelligntun , .Canonillis pro Collegio non fit quod Collega feorfum faciunl:l
    .336.
    v
    ~ -
    y x3i.a,b

    Pangendi
    mos ap'ud Rom.8c quid eo Clauo
    111-` lCollegiormm neccflitas Rebufpubiiggxgd vrilitas
    i n ` Claui
    Itellixerint
    vetereS
    396.b
    347. incommoditas , eor origo 8: ius varium
    _nf Clauful vulgares vltat , in diplomatibus Senat,

    8 aliorum Gallorum literis ad Regem

    c,d.

    . fol..32.8. ad 33o. generamc. 3311>, 3;;.a,c,d.,

    ,l 182..

    8e fol.feq.333. 6c 33441 , eorum in exigendis pnis


    `

    d "" ,Claufula generalis ad vxiiuerfa eandem vim haber,

    _ ~

    quam lingulnris ad lingala

    605.

    5!T2Clemens v.lontifex Angelis imperare volens 131.21

    exemple~
    33S.d
    n ?" Clementi
    Clementis vij.Pontilicis
    perfida calliditas

    que: fatio 337.c.d.& flJeq'; Item eorcorporum;


    vniuerlitar'is, ac Reipubdilercn-tia 32,7.d, tollen
    dorum ius 43o.b,potelas quae 332.c,d

    Collegiorumlfraelitarum
    in monte Sion numeri
    di
    uerlitas
    l 482.12

    Collegium,quid .
    32.7.d,331.b,e'
    5 Collegium nequegVniuerlics peccare cm non
    Pollint-,ne illis vlla doli mali afkio imponendo efr
    337.c,conrr. ibid.
    f
    _ Clientela quae dic__atur 66.a,incer Principes foederata)
    ' confociario
    68. in Collegiorum prrogatiua qua:
    119.21.
    ~-Clientel alteriusPrincip'is 'fufcipere Periculofum,l Collegiulmcorpus iVniucrliras in qubus conne#
    :Cleomenis tyrannis,eil`que captiuitas l78.b,c,eius
    calliditns in colligendis pecuniis
    I 38.b

    fed periculolius line caufn iullzillima fubire 587411`


    ; Clientelares cautiones que):l

    nianr,

    '

    vide Corpus

    584i)

    ~Colonia Puteolos ac Salernummilf fuffragiorum'


    2:1: Clicntelare ius inter principes obferllatum 66.b,ius . ius in Repub..lorn.amiferunr 51d, Romanorum.
    ;
    ' las;

    varium 66.51, eius origo antiquiras- 8c vtilitas'ys


    an ad haeredes pertinent 68.21 - hoc ;

    . extra. ltaliam in Occitania qua: .l ,_ '

    ' 41.21

    Coloniarum deducendarum ratio Romanos


    SCvtilitaS
    .
    .;. :
    644.
    53; Clientes iccuniam patronis :1d collocands filial?, 1 Genulis flratage ain domdis Indi5511.b
    colloca an:
    66.d Romanorum ex inlimaplebc Romana: vr~
    " . ' .l
    l
    ` 555-3
    1,;11 8c Valfalorum ius diuerfum 661, 85C. li-, f 13 . t. .. i y

    feudale ius qum diuerfum

    .f .

    6,8-a

    bertorum 86 ingenuorum differentiri 67.d,67.b


    *mClodoueus Francorum rex,quo beneficio aellls

    1 Italia defcriptio 625.21

    Coloris varietes 1n hominihus 'vndev .

    501ml

    , ab Anallalio Grcorum Imp.


    )x97.c.d~ Color in Hominibus varietatis confideratio
    . ,('1 .
    ':
    iClodouei Galliarum regis regni propagado 112.21 V. 515.12
    f.. . ' .
    Cnidios quale imperium So.d,Si.a, eorum

    37.,518.

    2n Collega: ipfi Collegium Philol'opliis appelletur


    33M.
    -__

    i(

    .
    CCllegarumconuocandoi-nm lus
    penes quem _336.d, `

    eorum ius an idem Omnium 8C commune elle de

    e3t_351~,peccanrium emplallr videdmplnftm.

    ( Prter nolbcomium maximum

    . ud Parifienfes 361,c.d.
    f Col @gid publica, liberalium artium 8 ooilicum fe
    ' mlmriauuentutisinituend gratia in Rebui-~

    v Pub_inel`e oponer

    Cololli
    Rliodiorum
    646.11"
    _ '_ magnitudo, ruina`i 85 rellitutio.
    .
    'l

    127_

    an decreto collegarum collegio prohiberi


    PO 1t 5341, an collega: imperio reneatur 316.d, 8c
    I

    ,H_d

    -Coiegm prcipua Reipul). Magillratuum 332..d,

    em

    Couegia Magilratuumlab aliis quid diferigyul

    Comelfationum origo
    . .
    32912
    C_oxninillocus,de erde Principum quorundam An
    gliae 2.161), eius laus
    ~ `
    _
    3464i
    Corniaws 01915 in Burgundia cuius
    izo.d.A
    __qr'niligermanici imperiI vide Conutusorum

    colligendorumius 2_5-.aux infirm


    Comitiatributaynde

    '

    z3i.:i.`

    varia 2.30 _, 131, 8c feq.apud Rom. quo`


    modo viciari dicelbantur 319. b,plebxs non cen
    turiatim,fed rriburirn Hebant 156.c,eorum 8.: C-l
    _ uenmsiusl ; vtilitas 346.12311lmbendorum lo?

    cus apud Rom.43.+.b,1{om. dilrilmcio Seruio


    Rege 185. eorum iura Tiberius -
    mit
    _
    `
    9;.c
    Comirum Francorum Potellas olim precaria pollen.
    ,_ perpetua

    ":

    INDEX.
    Comitum 8: Marchionum dignitates'introdul in

    Concilium flatu's in Gallia quod ?

    ` Gallia,8c earum ius ratione {uccefsionis 548.d


    Commerciorum inra fingularibus parh's populo

    Concilij {aiilioris vfus in Reliufpubdiodium;

    147. a.b

    rum ac principum conuentis continentur 69.d

    1.46.c

    eorum varia exempla ibid.


    Concilij magni apud Gallos ius, 8: vndc ficdirh;
    ,Commercium Virturis ac Nobili'tatis nullum 35541
    146.d.priuati 1.47.11
    Commiflarij hodierni qui
    ` 2614 Coniilia Senatus arcana elle debentsrciullf;
    Commiflio exprella quzzdicarur
    2.7@d
    Rom.exemplum1.45.b.c
    Cominiiones' que dicantur `
    1.61..b Conciliorum priuatorum cteariones145.t,d,lip-.
    2.6511

    rum in Repub. quanta necefliras 158.:4.

    Commodus !) optimi Imp.filius imperij de

    Commodati 8: precarij diferentia

    rum ratio feu fententia in Repub. gubenniz.

    -.

    30.3

    in Communi re prohibentis conditio potior 317.c


    an Conimuni'a omnia narurlegibus
    701.3
    de Communioiie bonorum Platonis fenrenria 11.c

    jComm unitas diflidiorum parens

    u.:

    Conani Scotor regis lex de ratione :

    reamfr - damnandomm

    45S.c, eius lib.z. locus

    reflitutus de/ldnn'xlf - donati; 67.d,error


    Concentus harmonicus

    g in Confilio capiendo quplures fuerint,c .


    dentis fiepius decernitut
    4:
    Confobtinorum ius ratione fuctcflionisimpn,

    7ssd

    '

    151.c

    g in Cflantia 8: animi Fortitudinedctnscllcn:

    777..778. .

    vrtutum 5zz.d 'uhr/aria de


    Conflantia 8: leuitas: item Hdelitas 8:perlidiicie

    de Conciliis fecretisCatonis : .
    Catonis.
    !) Pofliaci coaio,vide
    PofIiaci

    Conciliorurn Germanicorum ratio, vid. Germani


    corum
    Conciliorum Lingoccitana: feu Narboneiifis pro
    uiiici vrilitates
    346.5473
    Concordize exertipla 8: 444. b, 8: pafIim
    fol.feq.eius 8: acis cornes qua:
    451.c
    Concordia Magi ratuum qum Reipub. falutaris,
    vide Magifli'aruum

    Concubinatus lex abrogata


    15.3
    Conneflabi'lis in Gallia quis 3r3.d,311.d,vidc&pMi
    litum Magiflri

    Pragmaticis quae

    1.4i.b,c
    Conciliorum variorum creationespotillim inc(4
    lia 146.147.148

    31.6.b

    { ibus hreditatis expilata: alio non datur,

    bus humoribus manare dicantur

    "

    Conflantia in religione neceflatia 511.c,inmtdne~


    rate confiflens
    q Conflantini Magni vitoriae

    5u
    407.1, u'

    @- mu noun rempomm /. Item


    4041>
    C onflantini temporibus paupetum quinuvbruf.

    8: paupertatis caufa

    Conflantinopoleos Imperatoriim flammig/461


    8: i47.a in marg.
    Confianrinopolitanze obfidionis diuwm {621
    Conflituriones Principum qu:

    f Confuetudo contemptum, hic vetcontinual


    arit

    LSP

    nec fgurti , vide Ario expilarae , eorum pa

    {Confuetudines non Principis iudici'oivfllllltm

    ta coiiue'ta, ne fcil.marirorr'i poteflari fubiician


    tur vxores etiamfi iureiurdo fancita fuerinrmon

    vim obtinent 154. b, earum vis , ibid. 11g:


    quomodo di'lerantjbidc pallini
    y
    Cfulatus ius apud Rom.penes Patricios 77.

    feruaiida

    2.0.2

    Coniurationum cauendarum modus 47o.c.d.vbi va


    riarum coniurationum exempla 471. a,
    exittis quare difficiles 471. c. vbi quarundam

    fmnarum quibus nonnull detehe {unt,fir


    mentio

    774-
    lRomz plebeius quis prima:

    if

    a,b
    C onful maior quis dilus
    Tl
    Confulem apud Confulem manumittrre ?
    modo intelligat leianus
    il

    de Coniuratis filipplicium quomodo fumdum 469.,~


    Con fules vnde dili 8: eorum ius gelmini,
    .8: 47o pa im
    Goniurarorum quorund exemple., qui fubire mor
    tem propofuerunt fibi potius quam fufcepro ne
    gotio deiiflere
    471.4
    Connubialis lex Appij quare abrogata
    749.b

    Connubij 8: Contubernij ditierentia

    55.d,40.a

    Connubiis conferuantur famili,collegia,ctus,


    8: ciuitates
    9

    Connubiorum ratio apud Perfas, vide Perfarum


    Cnubiorum leges geometrica 748.c.d,Aitlimetic

    ibid. eorum quae ratioliabenda in Ariflocrariis,


    vide Ariflocratici flatus

    Contadini Manfredi ) cdes 1.17.a, eiufdem vin.

    plebe cur p rimm non crcatentur lill

    quando primm introduli 8: quod conm mln


    munus,5o9.c,Romanor que potellisrillfi
    de duobus Cfulibus Romquorumilrnllum
    tinis,alter Samnitibus dedirus eflpinfwfm

    an R omani' ciues elle defierint . li


    a,b, Paterpatratus diam, 7151187

    / nwlbwf'
    anni/kx. . Ex ICC. l
    a,b

    C onf`ulis 8: Senatris authoritas


    b,c
    f

    15;

    _ .

    ac Cenforum Rom. otcfl Hillmbll


    dilra 2.17.b

    tacita an obeffe :

    ducere vxorem quam turpezc id ge

    nus exemplum
    }: verbum quid infer-at

    6561>

    tempore 1.71.21, eorum STriE unorum inthofllf'


    tis concertatio
    y ` lli

    Confulum collegarum przrogatiuadigmrit


    rnb

    innrx
    l f in Corporibus 8: coilegijs ,
    Contareni fentenria de V eiietis
    130.
    Coiiteinplatioiii rerum diuinarum qui 8: quomodo
    aptioi'es homines _
    5ii.a
    Coiiteuc'iones qu vtiies
    44g.c

    poteliate fuperiores funt

    5io.b
    5181>

    f Conuentio inter Ciues 8: principem ha

    bet obligatiouem
    87.c.d
    Coiiiietus uociuriii fugiendiY
    545.11
    1111224. vbipallim dc eorum
    iure 1n Impei'.

    Comieiirus 8: Comitiorumius 8: vtiiitas 546. pal'

    517.c

    go 515.d, limpiicis vnus naturalis mortis, cae-

    75,'.c

    Controuerfiarum' dirimendarum modi


    Conuailium quarundam vbertas

    Corporis humanicoagmentatio, mundi totius ima

    f Coi'itingentium raro non habencla ratio nec con

    Prituenda ex iis lex

    numero, iideii

    teri motus f1 qui fuerint , aut contra naturam aut


    111111118: 11'1 oportet.
    410.3
    Corporis humorum contrarictas , quomodo ipfum
    conliltere faciant
    446.11
    Corpor 8: coilegiorumiura,videCoilegiorum
    q Corporum vis ac robur verfus vtrumque Polum
    animorum ver ad Aullralem plagam, vide Ani;
    morum, eorum mutationes vnde
    5681>
    Corpus uid 52.7.d, 551.21, humanum ciuitatis ima;
    go 8: orma przeliantillima 705.3, Collegium 8:
    Vniuerlitas in quibus Confentire dicantur

    im

    55i.a.

    Conuerlio populari ad optimatum llatum 579.c _quar Medices dominants Flortinis faluberrimus
    8: ccontra.ibid. ciuitatis qu:
    36626
    5851>
    Coiiueriionis 8: Alterationis differenti:
    566. (lqlini Medices rincipatus qualis 204.11, prudentia
    in conferuan

    b,c
    Conuerlionum rerum naturalium quz frequtiora

    rempora 408., 409., Rerumpubaulie


    567.c, 568.a, 571.3.,

    ciellium tabula: quibus

    716.

    C apud Laccdmonios ~qui


    197.21
    @mi Fiorentini ducis in colligendis pecnijs re
    medium 61., eius imperium violenrum 2.08.

    accepta: 596x, earum 8: euerlionuin omnium


    cauire 591..c, 595.d, 8:594.:1 maximarum tem

    Cannot/: ying/curr, quae vulgo dicatur 91. in

    pora.

    Cra ula ad Aullrum lethaiis


    497.11
    Cralli ' 8: Lentuli Romanorum diuiri 551.13, 1
    quot ferui
    57.d
    g Credere inuitus nemo cogendus
    485.

    4o6.c

    Conuiuia facra quare inflituta 55o.b, 7n-al quare


    primum vocata.
    _
    _
    _ ibid.
    CoiiuiixioruminliitutioL curgi, 8: aGrcis quo

    modo vocata. 52.9.d, v us variorum

    550.a,b

    Cuocatonis varia ratio 8: varium ius 556.88: 557.a

    Copernici Allroiogi fcntentia de conuerlionibus 8:

    marg.d

    g Creditur omnibus melius quam lingulis "459.c


    Creditoris in debitorem qui non 11180 1115

    apud Hebraros

    4;.1, _44.c,iege 11.Tab.ibid.

    exitibus Rerumpub. 409x, vhivari eius de li

    Crerenlium mores in conuiuando

    deribus errone opiniones reprobtur , 8: 11611111


    la: refutantur a Melanlone theologo , cfol.

    Crimina Maiellatis nili exprelfa fuerint , an' fecuri

    feq.

    Copia: 8: exercitus ab Aquilone profeli


    Coracotze larronum in Hi pania ducis hill.

    Coi-bia; Francorum canceliarij authoritas

    11b'

    tabuiis conrinentur _
    605.d
    ' Ci'illallinum vitrum confregilic olim feruis capitale

    498.11
    2.11

    102111 Turoenlis mercatoris hreditas apud Tur

    165.1,b

    cas mortui, Turcarum prfecto conceli liiiis

    fuit

    '

    55.8

    Corcyrxorum plebis ex peregrinis oriund in pa


    tricios 8: optimates feditio
    _
    _ 584.3.
    Corienlium Heiuetiorurn prudeiis confilium in mo-l

    1118 ea orbatis
    65.d
    Crudeles qui maxime tyrannorum fuilfe' memor
    tur
    '
    575.b

    nacheruin 8: vellalium collegiis fuppri'mendis,

    Crudelitas Amorrzeorum 8: Ammonirarum,Do


    mitiaui , Heleu Rulliorum regin, vide fuis

    vide Balilienlium.
    42.9.d
    Coriiiriiiorum ciues honorarij Hercules 8: Alexan
    derh'iagnus
    56.1
    Cornelia rogatio feu lex de iure Tribunorum 307.,

    locis, Scitliarum 8: aliorum 50318 504.pallim

    53611 86 357-2, 359- 86 540


    i
    crudelitas an ver Voluptas viriofor

    374.15

    eiufdein abrogatio ibid. de daminamm crude/irate Cteliphontisrogatio in fauorem Demollhenis 2.65.c


    ferqu 555.b,c, de Summa 2.568, Cuiacij rtltirutio , legis domos if. delegar. 397.11,
    de MaMlm/uam petition: 454A, de bon'prf/ripto-`
    mimmii .ib author: aba/u legis il. de 011.
    emendatio repro ata 51.042, delinitiones magi
    54m, de zur: populi Rain. 5oo.d, eiufdcrn le
    llratus

    260.11
    gis pna in eos qui vxore' adulteram occiderinr,
    vide Adulteram. de / abrogato 257. Culpam parentumin lilios deriuari qum iniquum
    Cornelius Balbus Pompeio Romana ciuitate an

    donati potuit

    53.1)

    g licut Corona regia in partes dillralra nomen a_


    mirtit :ita maieliatis iura : , fi cum luhdi'
    ris coinmunicantur.
    _149.c
    Corouarum graminea apud Romanos pretiolior
    S45-C
    _
    Corpora geometrica 1u rerum natura fex tantum
    erfetac qu alec, v_bi 8: v_ariorii aliorum mi-'
    nime perfectoi'um 110111111111 agit , 8: figuras pro
    poni.
    i follcq.
    ora quo folidiorn

    Corpora ardenti

    49611:

    557.d, contr 559.9.

    C upediarium inlirmitas vnde

    655.e~

    veterum, hodie Commio vocata 1.6541, fai-pe


    gratior ac Reipub. vtilior quam ordinaria pote
    lias 268. b, hoc voeabuio qua: com
    prehendantur

    2.71.0

    j Curariones odiofa: , magilitratuurn ver mutiert


    gratiofa
    268.11
    Curariones ante iegesin vfu 2.72., earum vis in

    Rebufpub. 164A, earum 8: 01111111 diffe:


    rentia
    Curationum Rei'pub. vis

    2.69.
    earum varietes
    x

    " '

    I N D .

    leu diuiiio 8: ius Parium 165.11, refcripra ad quos


    pertinant 168.d,c'169.a, ius ad quos relatum

    '2.71 b
    _
    '
    _
    Curator Reip.quis 2.5911, Magiilraru quid dirle
    rat

    17nd
    . Curatores Carolo Magno conilituti vnde nuncu
    pari
    1.64.?.

    Curatoi'es Reipub.in Gallia creati


    265.21
    Curatorum Reipub.c oilicialium diferimen z59.a,
    2.61.a, 263.b,

    viiis, vide Reip.curatores, munus

    16m

    Curatorurn rerum agendarum itis quomodo termi


    11er11r,& eiufdem varie quiliones 166.d,& 267,

    Curatorum 8: Magiiiratuum creaiidorum diueria


    ratio
    z7i.b,c

    Curia Parieniis iudiciorum publicorum quare Tqr


    nella nuncupata 461.3., a Philippo Longo con
    ilituta Secumimperio perpetuo 441.6, eiufdem
    Curial faurn laudabile 2.91.b,c, Iudicumnume
    rus
    '
    442..d, 443.1
    Curia Scacariumn'ide Scacariuin

    nomine quid intelligenduin


    5o.b,c
    Cui-impariiiorum 8: Mfpelieniium legibus Rom;
    libera

    Curia: in Gallia qujiiipremze, 2.49.c, earum au

    ' d
    Dania: princeps Federico i.regio nomine iiiborna

    tus i97.d, 8: qua lege 198.a,

    eius iiicceilores

    quomodo ;`i fiducia Imperatoi'um defecerunt ibi.

    Dani regis Federici iuiiurandum 93.d, 8: eiiis


    poteilas 94.21, Cliriilzi'erni regis captiuitas 94.11,
    eiuidem regni iiobilitatis cum Poloniar rege,ad`
    uerfus Dani re ein fcedus 78.c,d, Regni po
    : 88 eiuidem reges olim : ?
    Germanorum
    _
    .
    Daui regis, Saxonia: d_ucis, Laiidgrauij Heiii,du-'
    cum Bauari 8: Hollati, Pontincis V iciburgen

    iis 8: Bambergeniis , Nurembergaa, Lubec alia~


    rmque Germanicarum ciuitatii populique cum

    SigiimundoAuguiio Polonia: rege fot-dus A 78.b


    Danielis oraculorum de Imperiorum ortu 8: occaiii
    authoris ienteiiti in iiia merliodo liiii. allata: c6#
    i'irmatio 4zi.d, vbi agit in quendam Dreilerurn
    vt pater fol. leq.b, eius Imperia quae intelligen
    _ da 412..a,b,

    icriprorum vari iententia: 413x, `

    locus de eius damnatione ad beilias,falute,cfup

    . plicio liimpto de aduerfarijs


    95.b,c
    Daiiorum credes in Anglia 74ml, Regum i'tarus

    tlioritas tum antiqua, tuml'iodlerna , item an ea

    184.1:
    _
    Danus tyrannus perduellioiii's reus ; a Theo

    rundem imperia precaria an perpetua 44z.d,


    : 443.pfiiiiui.

    Darij regni adeptio 647.19,

    Curiaruin fuperiorum iudicii ininferiores authori

    tas .

    3i5.d,& 316.0.

    Curiarum Galli prxrogatiua dignitatis

    311.c

    Curulis Magillratus digiiitas nobilitatis iniigne a

    iid.Rom.

    353.b
    CynetlieniiumArcaduin Reipub. caiiis ob negle
    tas canendi leges
    iunioris helium aduerfus Artaxerxem

    411.c
    388.b

    CyrioptimiPiincipis laus ex Xeiioplite 103.c,373.b


    D
    Aciquibus fuhditifuerinr,& eorum defelio

    doiio 8: quomodo.

    '

    64.0

    eiufdem Mercatura

    650.b
    \
    Dauidis Imperij fines 142.41 Temperantia vindici
    in Saulem zinc, 8: eiuidem Iudicium fuppli
    ciumq; fumptum de milite qui ie Saulis homici~

    dam profeilus eilet ibid.d, 8: 216.21, Iudorum


    regis opes, vide Ditiiiimorum
    Debita tum I-Ienrici ijc Galliarum regis cum regis

    Hiipaniarum
    666.d, 8: 667. 8: d
    Debitores in membra diuidere 1.xij. Tab. licebae
    3i.a, eius l.abrogatio,b

    Debitorurn irre alieno varialiberatio 515.c.d, quam


    periculoia.

    '

    52.8.b

    a Polonis 57.b, llos cum viciilet Olorius

    Decemiiirorum couilitutio apud varias gtes 17711,

    'l`liraci.erex, vxoribus ieruire coegit ignominix

    Romanorum Imperium annuum 434A, eorum


    poteiias varia
    80.11, 8: iSo.c
    Decima genus vetigalis , vide Verfligalis. in Exa

    gratin 16.c,d,

    deuictus

    eorumrcx DeCeb-alus a Traiano

    49S.b,c

    in vita tempus

    414.d
    DagobertiFrancorum regis crudelitatis exemplum
    in Pitaiios

    formulae veteres.
    3oi.a,c
    Damnatorum (excepta perduellionis cauiii) ho
    iialiberis non llico quare relicta 538.11, contra
    e0d.'fol.d, 8: quart excipieturperduellionis cau

    ia , item quare lili'abus concedatur nec

    quicquamliberis 559.11, item vbi non prolcribz'i


    tur bona 54o.d, quare iilco adiiidicentureorum

    .1V

    iine cauiie cognitione iudicatum exequetur 31.5.5

    tione earum abuiiis Eccleiiafticorum 53o.b, i11


    troducftio lege diuiua
    657.11
    Decimaudarum legionum ratio apud Rom. ob faci

    nus admiiium
    Declaration qua' vul g dicaiitur

    338.2.
    z95.b

    Decretum quid, 8: eius a Iudicio difereiitia 305.b


    Decreta Theologo. 8: Poiitiiicum quoties de com
    nubio dilputarur plurimiim valent 15.-b, Magi;
    iiratuum iiue Tribunorum pleb. quomodo legis

    bona 537.b, 539.11, Proicriptionis pericula, vide


    Proicriptionis. eorum reilitutio 166. 8: 267.21,
    lure Gallorum a quo rellitui oporteai` i64.rl,

    /vim habere dicehantur 15i.d, an Mutari vel re


    fciudi pollint
    _
    307.1:
    Decretorum collegiorum ius variuin a 334. ad 337
    Decretorum vis 8: natura
    2.56.d

    eorum bonorum quie ratio leruanda 5591>, Bo~


    uorum proicribeuilorum qua-ratio 540.d, 8: 541.

    Deiicientium iubditorum a doininis poiiiarum qur

    a, pudiera/fi guider/i proprium: libere' am

    fmmm. eorum varia; Liberationes


    459.d, Q 460.paiiim
    Damnatusiiialioimperio fugiens , an illiusimperij

    doininus, roginte domino cuius iinibus eii'ugir,

    Decurionum Rom. iceleratorum indulgentia 760.11


    ratio

    338.b,c, 341.paiiim

    quid, inanis quae 5i.c, vera ibid. eius in


    deliiiiendo pi'cepta
    z60.a,b,& d
    Deiinitionuin neceiliras
    317.d~
    Dei Y regis comparatio
    448.d _
    Deiotari

    INDEX."
    Deiotari crudelitas in liberos

    757,21

    militia feiuiltfta

    3504;

    Deitatis conlideratio in rerum conlfitutione 394.21,


    8: pafim
    Y

    f Dignitas aut ex Virrute aut Nobilitate pendet

    Delatorum prmia neceflaria 539.11, eorum nomi

    q Dignitateru prouinciarum annua fucceflione re

    704.21

    na quare prodenda.

    54o.b

    arari voluit antiquiras , vr nec diutina poreliate

    Deletus in creatione magiliratuum diuerfa ratio.

    vnus infolelceret, 8: multorum proueizus gaudia

    235.11

    in Deliberationem quzvenirc folcant, 8: qua ratio


    adhibenda.
    `
    z5z.c,d,i.53.b,
    Dellus Anglorum in Galia le garus.
    9o.d
    Demerrij pirata: hifior. quomodo fuerit ab Alexan
    dro Prfectus elerus.
    2.
    Demetrius obfellbr vrbium Macedoni rex quare
    liiis re no pulfus. 458.a,eiultl obfefloris S enten

    tia de gortun varietate.

    366.b

    Demerrij Phalerei difciplina Ptolemo tradita , qui

    libri regibus legendi.

    673.c

    Demetrij lri 8: Croatia: regis defi gnatio. r97.c


    Demetrij Poliorceris bellum Athenorr'i graria qua
    re fufceprum.
    J.oz..d`
    Demiurgi k Prtores Achorum 74.d,75.b, Achm

    orum Senatus primates

    2.44.

    Democraria qux dicarur,174.b,d, r75.a, Monarchia:


    contraria eod.d, eius conliituend ratio. 186.3,
    contra cam argumenta,vide pro Populari liatu.

    Democriti multatio.
    196.c
    Demofihenis locus refiitutus ratione ralentorum

    Pericle relirorum inazrario Athenienlium 671.


    , eius 8:1111115 controuerlia 1.63.c, quod De
    /: aurea corona donati : um orario
    pro C.

    eius Orationis aduerfus Leptinem

    argumentum 95.d, item eiuidem Demofth. loca


    de abbroggatione [ 96.21,

    eius rogatio deince

    lia' 8: in 4160 ciuium unnda' ' mu: 47.

    reperirer
    ,
    435.a
    Dignitatis prrogatiua inter Principes, ac quidem
    inter Helueriorum ciuitares 143x, lnrer Reges

    Francorum 8: Hilpanorum 1458: 146.111101 eiul`~


    demimperij Magiiharus

    3zr.paflim

    Dignitaturn gradus inter focios ac fderatos 143A,


    _ 86144.21.

    Dignitatum ratio qu

    353.c

    in Dignitatibus variorum ordinum Aril'torelica in


    uerlio
    356.21
    Tigm'mtum vox Hanorum loco quomoclo fuccelierit
    564.b,c

    Diluuij tempora

    4o5.d

    Dimenlionum geometric-.imm diuerfa ratio ex Eu

    lide

    4i6.pallim

    Dionyfij maioris Sicilire tyrannis r98.c,& 376.c, eins

    Syraculani prudentia beanewmm tributiane

    55+b
    Dionylij iunioris exemplum diliimulationis 454.11,
    Tyranni dis exitus

    57.,8: 374.."t

    Dionis cdis 8:111115 caufa


    Diogenis ditum in Dionyliumiuniorem
    Diplomata an leges efiiciant

    716.b
    rnb
    261.11

    Diplomatum regiorum varietas 2.6Lb, eorum aut


    refcriptor vis,quibus iuris aut facti quio

    gih'arui permittirur his nihil quod magillratui


    vim afferat, iuberi potefr
    287.11

    011 Magifltratuum quomoclo Reipub. vrilis


    dicatur. vide Magiliratuum

    2.31.c
    -15 Romanorum ratio vide Groffus

    Denegare perentibus an inhoneltum

    555.3.

    Deuotiones liliorumaneos patria potetate libe


    rant
    333.d, 8: 334.
    Deuotorum ius
    333.d,8c 334.
    g Deus: voluntar' hominib. omni necellirate 10111:

    tam indidit :fed ipli retiro natur curfu deflexe


    runt 34x, quare parem frbi eHicere non polie
    dicatur r49.d, Acerbiorem de Ptincipibus de
    linquentibus,qu.`1m reliquis quasltionem

    ercer ex Salomone 97.c, an fuis promillis tenea


    V tur

    100.

    016111101 quis 8: eius auoritas 1.73.9.,b, qu? dice


    batuto b, Romxanquam commillarius ieu cu
    rator Reip.79.d,80.a, eius Nomen quare

    nis odiofum zoo.a, ius x79.a, poteftas qualis, 79.


    c,80.a,authoritas.
    711.
    Dictatura murio nuncupata 8: qu eius tempora
    ' 2.61.b, eius Nomen fublatum Pompeii iingulari
    Clirlatuox, imperiumfapud Rom.quare breue

    Difcordia: incommoda
    386.13
    f Dilcordia: ciuiles lequuntur Rerumpub.eonuer
    liones 389. 8: id genus exempla ecdfol. pamm,
    earundem ac bellorum ciuilium occaio ex {

    8: 11. eas femintibus nihilpernicioius 8:


    detefiabilius
    487.
    011011111 caufa:
    701.
    Dillimulare principem qu oporteat , vel potins vi
    tare

    454.3.

    Dilciplina recta quantum : ad hominum mores


    imitandos, vbi Belgarum exemplum
    518.d

    Difciplina Militaris a domeftica contraria z57.a,


    eius laudes, vide Militaris
    Difciplin,legum,morum,initutorum Hnis

    Difciplinvnde manarint

    8.a

    Y r95.c

    Dirillimoium exempla
    685.c,d, 8: 676.paflim
    Diuina lex harmonicam obleruare videtur propor
    tionem.

    771 a,paliim

    Doti an Imperiti in Senatu cenfendi

    . 241.21

    008111121 nobilem efilcit

    354.d

    fuerit ~
    378.c
    Didali Aragonenlis Prtura 84.11, peculatus reia

    g' de Dolo actin aduerfus Confulares nulla plebeiis

    ud Geneuatesfugitiui liberatio
    Dierum conitutio diuina

    /]? quod genus veligalis, vide Por


    toria.

    " 3i.6.c,d
    7.d

    danda

    76o.d

    Difi'identi inter optimares exempla


    567.e,d
    Dignitatis gradus inter focios 8: fderatos r44.a

    Dombari principatus cuius iuris


    n.7.b
    1 Domefticum imperium omnium virrutum qui

    Di nitas quacdicarur 84.b, 8: eius varium ius,eod.

    bus Relpub.fiorere deberfundamentum 611111111

    :3.a
    5 Domicilium mutare, non ramen patriam repudia
    x 2.

    101. an tantum Magiiiratibus rribuarur

    274.11

    Dignitas muneribus non perlonis merienda 353.c,

    INDEX.
    59.2.
    195.2.,b

    Ducum Francorum 011 precaria , Pofem


    perpetua
    305.13

    Dominatio fminarum 8: Puerorum qum Reipub.


    damnoia , vide Fminarumallis qum pericu

    0 ucum Armoricorumc Burgundiorum defetio

    re licet
    >Dominandi iuflta 1 qui!

    lofa 67z.d, Serui intolerabilis

    71.0.

    q qui Dominatu alterius non tenetur, ab eo iudicuri

    aut Profcribi non

    n.4.d

    Dominatus quis dicatur 189.b, fuit Prima Monar

    chia 1.,8: 1.1.9.b, quomodo tyrannide dif


    ferat
    195.
    001111111 111 11 ius
    67.c
    Domini nulli apud Turcas pister Calipham 141.11
    Domini) 8: Imperij mutatio

    194.2.

    j Domino in feruum'fugitiuum perpetua manus 111

    111

    11.3

    q Dominorum imperia qum Regum certiora x93.d,


    v eorum in fubditos etiam principes Potelas 64.d,

    - regibus Gallorum
    1
    163.
    Ducum Britannize Armoric difputatio de fide prae
    ftanda Frcorum regibus
    .
    0111 111111111 feu origo, vide Monomachis:
    Duilia lexlibertatis Rom. Fundamentum
    160.d
    Dupli quomodo introdulac an legibus
    1111 a.
    665.c,d

    Durandi Prouincia: 8: Septimani ad regem legati


    mandata commiifa, ratione abrogandorum Qur
    lorum
    678.d
    Duumuiratus quis, vide Duarcliia. eius Muneris
    im erium diicile cferuatione 187. , d, vbi de
    eo em prclara fententia

    Duumuiri an inter Magiftratus cenfendi 8: eorum


    autoritas z74..d,& 1.75.2., eorum ius

    8: 65.a

    Domitiarogatio qua:
    2.30.
    Domitianus cui' laudatus 2.05.21, eius crudelitas
    544.3, quare cPaPhroditum Neronis fupplicio
    adecit
    ~
    215.d
    in Donando quae leges conflituantur, feu quz de
    beant conliderari
    555.b

    Dux quis 155.c, 8: eius ius

    31.0.d
    ibid.

    Brietas vbi laudata z5z.b, eius confuetudo tur

    11111111 magni rerum fe geatum

    decus fdauit 453A, Exemplumnotabilein A

    lexandri magni compotatores

    4543

    j Donatio confummata non capit conditiones 8z.a,


    72.1.d, qua: proprie 85.11, Rei eiufdem Plutibus fa

    Ecclefiafticorum ordo aliorum detrimento

    ta quam Pernicio

    554.d
    Donationum feu largitionum Princip ius vatium,

    10 opibus 8: potentia auus


    5;o.b,531.c
    Ecclefiatici an Prdia, rfue immobiles acquirere

    Se quantum Reipub. damnof eiufmodi elfulio

    poliint 530.11, Sacerdotes an teamenta llipula

    nes Potillimm in Gallia. fueriiit

    re pollint , aut iis adhiberi 530.d, 8: 53m,


    eorum labefatandi occalio
    l 551,3

    554..d,& 554.

    Paim
    Donorum feu largitionum vis in expuguationibus
    8: conquitionibus
    648.c,d
    Donorum Principum varia exempla
    646.Pallim

    Doria: confitutio Reipub. Genuenfis

    219.

    Dotis conititutio diuina qua:

    5565

    in Dotem vxoris quod fit ius mariti, vide Mariti


    Dotis dit Caroli ix. fororibus qua: fumma , quare

    minor quam dotes liliarum Caroli

    Eccleliaiticorum ordinum vt EPifcoPorum,Archie


    pifcoporum 8: alior cfus flue numerus in Gal

    lia qualis 551.d, Bonorum eorundem cenfus feu


    annui reditus

    ibid.

    Ecelini Tyranni cdes


    37W]
    vox,qua Caligula ad Equi alludebat. 467.c
    Edeguarus quis in Sultanorum dominatione 159:

    659.b

    315.
    Dotium ratio habenda in Rebufpub. vt in iis modus _ Bditum quid 307.c, Peremptorium , vide

    adhibeatur 554.11, 535.85 536. vbi de iis varij gen

    torium

    tium mores
    Drachm Attica` 8: Denarij differential 683x, Gra
    corum ratio, vide Groiliis

    Edita qu dicantur

    Druid apudGallos quant authoritatis 74..b,

    iula folita adhiberi 96.b, Legibus quid dilfe'ant


    150.d, qui teneantur ibid. eorum vis
    151.2.
    Edicorum duorum Principis de eadem re Cui

    e0

    rum ius apud veteres Gallos 655.d,758.b, religio


    . 09.d
    `
    Drsufi
    Tribunipleb.
    refponfum notabile 62.8.3.,

    Editorum Magiratuum ius 507.b,

    nobis / cur fubiiciatur 86.a, Alia clau

    111<1
    iilfdem in Pliilippum confulem authoritas

    179.c

    Ducibus an arbitrio 1110 pacem aut fdus ferire li


    ceat
    158.a
    Duarchia qurc 187. Duumuiratus idemfub Ari
    Ftocrati Forma comprehenditut ibid. item fub

    oligarchia

    368.d

    g Dubitatio iniuftiti opinionem aert


    48ml
    Ducati num-ni autiquitats 687.1, vbi confertur cum
    au gelico An glorum, medino Atfricanoc folido
    Conllzmtini
    ._

    Duca: Conantinopoleosimperatoris libelli de na


    tura hominum
    '
    ` _
    503,3
    j Ducibus in bello licut multa non 33111111
    imita
    femel aggrellis non dimitenda
    _
    294.
    vocabulo quis intelligendus

    exetfitus ius

    271.

    304.b

    15o.d
    lis claufula

    194.6

    Eduardi 111]. Anglorum regis vitftori 5714:. ciuf


    dem Benecium in Britannos

    Educationis ret 8: .prauac exemplum, 8: quantum


    Poflint in homines conformandos aut corrump
    dos :item inde Reipub. quid vtilitatis aut dammi.

    inferatur
    519.b,c
    Eletor Imperii Germanici initia,vide Germanici

    f Eleemofyna diuitiarum omnium munimtum lir


    millimum 668.d, wb: que :n :gente: [ :

    H:Imm pmfmbimr
    Elcphantiais 1 vnde 508.6, Stinter haec que
    diilerentia

    ibid.d

    Eleplms beliarum 11111$,vide Beftiarum


    Elizabeth Anglia: regina: ius in Lenoxium comit
    qui Scotia: Reginarn-duxit
    65.a
    Eloquenti vtilitas flue damnum
    490.b,c
    Eluuione

    INDEX.
    f Excratio paterna motte acerbior

    luuiones 86 incdia : fieri quom'odo dixert


    Plato

    408.d

    52.5.a

    `Emancipatio, olim liberis etat magnum beneficium

    15d, ea lola vere liberantur lilij patria perella

    316,9.

    5.a Exercitus focialis confcribendi ratio 575.d, 86 pall

    [im folfeqxl 'veria eoum / lgm

    'Emancipationes inutiles apud Gallos


    2.5.d
    Emanuelis regis Lulitani animoitas rviori

    142..c,

    de Executione indicati in alieno imperio 315'.b, 86

    te 334.a, eius Mercatura turpis inter partes Y li

    beros

    oi

    Exc-curio in quibus prcedere debeat referiptum

    tributario: reddsdu plum A/e ' Am'e

    rege:

    4;;.

    `Empto'rem Magillratuum quomodo l'poliare liceat


    g .c

    Epiriiuond 86 Pelopidz capitis damnatid


    Epheliorum lex in fauorem feruorum

    'de Exhredationibus filitum

    a.d,18.a

    5 Exitus aduerfos metuete potius fapiente' uportet,

    Emplallrum repetundarum 86peccatorum

    cur/: utter/'mes' appreruni

    436.b'
    56.d

    quam lperarefecundos
    2 4.a
    Exilio damnare an Galline curie fuperiores po int
    315A
    Expehfarum litium mos in Gallia

    661.

    g Exprobratioturpis in beneficiis tribuendis 554.d


    1 Exprella nocent, vide Nocent

    Ephororumnurnerus 86 authoritas apud Lacedae;


    603.c,d
    176.d,8677.d, creatio 178.a.b . Exuli data fides an feruanda
    monios
    Exules vnius fderata Ciuitatis`an` fociis recipi
    .Ephori cuiufdam apud Lacedmonios lex de hxre
    ditatibus filiis relinquendis 1.8.b fuerunr
    pollint
    '
    `
    _
    611.5

    apud Lacedamonior , Tnum'plc. apud

    Exulum principum quoundam vltionis bella 587.

    d,86 588.2.
    Exulibus latronum necandotum caufa darum prat;
    Epirorarum regis `iuliurandun'l 87.61, eifque mi- _ mium apud Rom.
    a6.d
    nima potellas
    87.a
    F
    , Atheni proucrb. 1. Scyllaam agen, fai
    FAbij Maximi 86 ; Marcelli in imperio militari
    : .
    Rom.

    Epidaurij qui

    zzz.b

    Epifcopi, an maiorum Ptili'cum 86 Archiepilcopo

    aduerfus Annibalem collegarum contrarietas`


    naturaz qum Rei ub Rom. vtilis 447.6, Cen;

    rum legatis feuoliicialibiis parere teneantur 321.


    a,

    foris in feligdis li errinis Rom-.ab ingenuis


    tio 1.51.b, vnde ' : cognommama

    eorumcaliorum Eccleliallicorum numerus _

    in Gallia quantus,vide Ecclefiallicorum

    Equellris ordo quis apud Rom. , vbi 86 de ciuil

    Fabij equitum Magiflri faturn


    2.69.c
    Fabi,A maximi fubtilitas in conferuanda Repub.

    dem equellris ordinis iure agitur , vide 86 353A,

    364.a, eiufdem dignitatis ratio 86 abulus _apud

    feruorum manibus 86 potelate 47.c, quare M4-4

    Callos 547.b,

    item D.Georgi) ordinis militutio'

    kif/cm ditus ibid. eius cunetatio Reipub. falu#

    apud Anglos 86aliorum diuerfae inllitutiones 86


    variainfignia eod.fol.d, 86fol.f`eq. vbi de horum
    colle iorum vario iure agirur paiiim
    Equi /Eiopici fabula: fenfus, vide fopici

    Fabi) Gurgitis confulis Rom. exemplum de patria


    _ goteftate liberati
    2.7.d
    Fa ize gemis Raman :
    385.b'

    Equi hinnitus fors Perlatum


    in creatio
    orando vis
    l Equitis
    EquitumAlinarij
    Magiflri

    fls

    573_b

    105.1
    '718.d Facilitatis regia pericula
    Facinus pluribus commfum quom'o'do punie'dum
    489;d
    72.8.

    338
    - oppignetationls ius aduetfus pere
    rinos I

    64,.:1

    'Eripiendifceleratos mort`e quis mos 86 qu m'ala


    inde
    {Errorimultimdingis
    non fequendus 486.b,c, 166.,d
    quo'

    Falerij ducis Veneti fupplicium


    18 Le
    Falli poma varia, vide
    Fante bonzecingulo aureo prualentis,protierbium
    vnde delumptum

    546.6.

    modo Ius facere dicatur :71.d, eius S ecie quod

    Familia feminariumRerumpub. 8., an line Repub.


    conflare [ an Familia- pater fummum in

    ptrenditur,vbi lcientia peccatur, ; ell 17"1.

    fuos imperium exetcerc" potell 45;d, 4S.c, in e:

    a, ex eo leu communi opinione ius fzpius con#

    llituitur

    dem plures dominos elle non` oportet


    54;.b - in Familiadelinienda quot perlonaa'

    '

    Bffi reges apud Hebreos vita: integra 11nd, 86


    421:..a

    Efymiiti Tliell'aloruinl potellas qualis

    15.b

    9.c

    Familiari iure proauis conllituto polleti a'n obligen-Y

    _ tur

    13.d

    79.-c

    5 Familiarum priuatis : iuri publico non dero#


    andum
    15.61
    _ Etheoclis prudentia in aduertenda coniuratione rni-> .
    litu'm luorum qui in Chium inlulam coniurarant Familiarum perturbatio ratione fminaruni d'7i39.bl
    5 Familia bene acprudentcr inliiruta vera ell ciui#
    47'Od
    .
    Euerlionumc interitus populorum, 86 vrbium va'
    ' tatis imago 8rd contr Familiar li fuis ofliciis non

    ria exempla

    39;.pallim,86 595

    Eumenes quare pileatus Romam venerit

    31;c,d,

    ~ eius Ref on fum Antigone Aiix regi


    l43.c
    Euripidis fermenti.: de Nobilitate 354.6, 355. d, 86
    . 556.2, eiufdem Al aurea:
    547.3.
    xntio Chrilt'ianorum in Iudzeos ob religioncm

    344

    contineantur, ciuitatum ,_ 86 Retumpub: Ptatus


    corruit

    9m'

    Familia' reipub. imago


    Familiainterdum maiorgqiim Re'fpub.' '

    37154!
    10.6

    q Familia ciuitatis ima o


    Familia 86 Reipub. ditierenti

    omi
    32.8.-b'

    Familia: n'omen vnde

    9.1i
    XXX

    INDEX
    Famili vera gubernatio quid prllet
    Familia: definitio

    11..d
    8.c,11.a

    Famili nomine quid intelligaturwidc Seruorum

    Familia: 8c ciuiratis collatio


    48.
    g Familiarum ac bonorum cuiufque conferuatio
    cum Reipub. cura ac tutela coiiiuna

    11..d

    Far-um an tit 8: quod elle dicatur


    591..d
    Farales dies qui : 314.a,b. vbi natuur error fu
    aku/lu vazabuh'
    Fatalis numerus, vide Numeri
    Fauorini fententia de febre quartana vtili

    48nd

    Feciale
    vnde dictum
    8 quale
    578.c, eius
    iuris
    i
    ius
    violantibus
    legatos
    impofita,vide
    Legatos

    pacifcendo cum fubditis de cl'eruatione eorum,


    an rupta peregrini principes vltionem iure re
    pofcant 604.d.610.b, fociis non feruat metus
    potentiorum caufa exem la 600.d, violandoc
    caones ex rebus leui 1mus qualita' exempla
    60611, 8c paflim, fubditis Principis procura
    torum minifterio prftari nequit 45o. d, eius
    Religio vbi nulla habenda cenfeatur 595 d, Pri
    uato aduerfario data nec eidem feruata obfante
    iure Publico , violata ramen non dicetur 605x,

    data an fcruanda 594.11, 8 595. pallim 8C feq.


    'vs' Ramanorum ' liorum 'vana /4, an Inli

    deli feruanda 598b,c, 599.a,b, Exulibus aut la


    Fegerici ij.lmp.mifcra depreflio in Pontificem Ale

    xandrum iiij.
    ~
    Felinus iuris vtriufque door probatillimus

    138.d
    178.a

    tronibus data an feruanda 60;.c,d, 604.. vbi id


    genus exempla: iuiliti fundamentum que ex
    ceptis turpibus pais, in omnibus inuiolabilis fer

    _Perdinandi Rom. regis fdus cum Archiepifcopo

    uanda 594.9., contr in quibus iure ciuile iu

    Salisburgenli '
    Feritas ac barbaries vnde profea

    d, Partibus duabus an feruari : iis diffiden

    78.c
    5oo.d

    Ferraria quem fupremum agnofcat 11.3.9., ciu-s dux


    Primus

    ibid.b

    Ferruminatio numiiinatum

    6911>

    Fellarum 8c Mauritania: rrincipis prudentia in con


    iungdis duabus vrbibus proximis quidem fed ra

    meninimicilfunis 389.b, eius crudele periurium


    in fratrem
    609.d

    Pelli loca rel'tituta, in voce 175.d, Item de fan


    c`tioue legis in verbo Peru/nua

    176.c, Error in

    verbo lullit

    155.b

    Feudalium polfellione fmin in Germania arc


    tur 191.b, contra in Lotharingia .. Germano
    rum mores in eorum iure,vide Germanorum

    Feudale ius quam diuerfum Patronatus c cliencari


    68.11

    Feuda qu veriflima (. 192.21, dignitatis appella


    latione venientia partionem non admittunt735.c,

    ' eorum Introduio 191.8: 191. Iura an ad fmi


    nas peruenire : 745.21, ea dilrallere vbi
    non licitum, vide Ptxdia.

    Iuris eorum origo 67.

    reiurando prfito non teneatur ibid.vide,& 546.


    ,tibus

    598.2.
    q Fides fcelerat confeniionis amiciti nomen rell
    puit 5.a, In ea data qua: obferuari debeant 604.
    c, eius Necellitas inter homines
    515.d
    f Fdifragis nulla Hdes deberur
    598.b,599.d
    in Fidem c in fondus alicuius venire qum differant

    5791>
    Fideliras quibus permittenda ex Caroli Magni cau
    tione
    1.39.11
    `Fidelitas Italorum moribus qua:
    603.1:
    Fidelitatis perlidi humor contrarius,vide Hu
    morum

    Fidelitatis obfequium perfonale 13.a, nec procura


    rorio nomine rallari potef, b
    Fidelitatis aus egiti'mus indiuiduus
    118.2.
    Fideicommillorum ius ratione fublitutorurn filior
    inuieem , an ij exie'tibus primogenitorum Frarrl
    nepotibus prferanturwide Subitutionis ratio.

    Inxrodudo Fauore fminarum Seeorum ius 5;5.d


    Fideiullionis prohibenda: ratio Salomonis
    488.0

    d, cum de eorum legibus quritur , feruien~


    tis non dominantis pratdij mores ac leges intue

    q Fiduci qu hodie vallalis exigitur,veteres Perf.:

    ri oportet r91..b,c,
    Nobilium 8c ignobilium
    origo , eorumiura ab Italia in vniuerfam

    vfus fuit 141.c,d, Formula regis Aragonum 1191>


    Fiduciariumius vnde deduum107.c, apud Turcas

    Europam' 115.b,

    Ratio Francorum 8: aliorum

    moribus 355.c, Inra hodierna nulla fure Au

    81 Romani ignorarunt, quibus tributi exigendi

    vlitatum

    ibid.

    Fiduciarij 8c vanali Magiilratuuin aut iudicum cre

    191.3.

    dorurn an ius habeant 158.21, , Veigalibus im

    - Feudum quid : vnde dium 107.d, eiufdem duo

    rum dominorum altero peccante quod ius 311.a,


    . _ , Commiiiiim quomodonon alienetur extra fa

    ,Fiducia alterius qui tenentur,maie(tatis iura habe

    Imp. Romani tempore

    miliam, etiam clire damnato, fed liberis aut pro


    pinquis relinquatur , idque Gallorurn Se Germa

    munes 107.d Regesn reges appellandi 144.c,d


    re dici non

    149.0

    Figurarum Geometricarum difpolitio, vide Geome


    tricarum

    541.b,c

    j Filius ab educazione parentum excufatur , li nulli

    Feudatorio iure vallalis dominos eiurare licetfi qua


    illis iniuria inferatur
    611.a

    ab iis artem didicit 1;.c, Patri vim infercnti


    oblillere, aut illatam iniuriam propulfare an iure

    *g Peudum fratricidia, vide Fratr.quantum

    :
    15.11
    g Filiusfamil. aut feruus etiam in vxores potellatem
    non habent
    15b
    f F: ac forores regis Galliar dum collocantur :ic
    nubunt, nihil prter pecuniam de regalibus Fr
    corum prdiis delibare poilunt
    11.1.1

    norum moribus

    cumque lit Principe alteri dono datum aut ven


    ditum , n propterea cohrentem iurifdiionem

    vendidille aut profcriplille dicendum

    511.d

    iuris veritatepotior elle non potefi in alte


    rius detrimentum
    .
    .
    755.1)

    -fides lemel cliente,acceptaque patrono nul


    la temporum infinitate prrefcribi : ..,
    an data omnibus feruari debeat ex Machiauello

    601,1), peregrinis principibus data principe in

    _ q Filij patre fine ipforum confenfu emancipari ne


    qlleunt

    2.5.1

    g Filiifarn. vxorin focerinon mariti potellzat cadit


    IS

    F111",

    INDEX.
    Filii an Nepotibus aut Nepotes illis 8: quomodo
    przferantur
    .
    ' 755.pal`sim
    Filio parentem fcelerofum an occidere liceat. !
    Pilios vendere ter quidem patribus lege 1:..Tab.per
    mill'um

    Filiafam patre non emancipata,etli domurn pater


    deferat vt maritum fequatur,non in mariti fed

    in Fderibus Principum turn fubditis que cautiones


    adhibeudz 6 9. c, d. 8: { /
    qm'm varia profruntnrperiuru,inter Principe s pa
    orum claulula generalis ratione ciuium
    58.b
    Fdus quod 8: eius genera varia 578. c,d,& fol.l`eq.
    clientelare quam pariculofum, 8: huius' quaetau
    tiones 584.d, inter Francos 81 Hifpanos 6i5.d,

    patris potellatem venir |5.c, contra leg. diuinam


    tprobatos mores. Maritus vxoris vota probare
    aut prohibere potell:
    r5.c,d

    contra Francos 5951, {null llabilemulla Fide l`o


    cietas inter principes contralii potell, li vitorcs

    Finis in omni negotio conliderandus


    1.b
    inter Pifaliaiura lummz maiellatis qu: competant

    Aetolis imparibus aut quid iniquis cditionibus

    1 r.c,d

    Fifcibus pnis crcditores iure priores antefcrri


    ortet

    Fil'Eales tres apud Gallus quare conllituantur 44.8.11


    Fifci 8: erarij dillerentiawide Aerarijfifco quare ad
    iudicentur bona damnatorum, vide Damnatorum.

    vi&is legem dederunt 594.1', Romanorum cum

    586.d,Itein cum Macedons, quos pollea omnino


    fubegerunt
    587,a

    in 8: iiidem alicuius venire qua: diffe-renam


    dc in Fidem.

    Fderis 8: Sponlionis dilerentia


    5964
    Pderis Hcluetici cum rege Galli: renouatio 25:..
    d,eius neutralis vis 69.d

    Pifcuin habere an etiam priuatoprincipi liceat i7i.b Fderum liuc lbcietatum cautiones'58o.b,& pal`sim
    Pilcus Principis 8:

    i7i.b,c

    Flaccus l`acri auricxpilator


    484.c
    Flamini') Senatoris Romani crudelitas in feriios 36.
    Flandria 8: Artelia,qiianrloliberata:` . fiducia debita
    Gallis
    6.a
    ) libertini /Edilitas
    _
    _ _
    5461>
    Flaminij conllitutio in dil'politione ciuitatum Thef
    faliz
    zip-c
    Plotcntinorum Ratus cuius ditionis
    145.a
    Florentin: Tyrannus Alexder Medices, vide

    leqvln' variagenem '

    Pdcrum liue focietatum in perniciem quorundam


    factarum exempla , vide Societaris repentina.

    Clientarium cautiones 581. varia genera , vid.


    65.

    Flicitats 8: calamitatisin lingulis hominibus gra


    dus diuerli 7.1i, In Rcbufpub.
    3.a.
    Foelices clues qui
    4.a

    {IPmina nobilis ignobili nupta nobilitatcrn amir


    tit

    19.

    fdem Reipubdlatus qualis 175. d,& 176. Ius po


    puli 8: Magiflratus
    _
    l`
    158.b

    Fmina indomitum animal


    554.11
    Fmina pro cupiditate apudTheologos14.d,cius na

    Fiorentini imperij Germanici 125A, quare


    Vexillosinuifos habuerint zoo-a, Hi 8: Neapo

    tura 554.d,&555.d,ius fuccellorii'i ratione imperio


    rt'i abrogat 759.11, tpora periculofa 411.b, furti

    lirani Venetos 5 Infubrios ingenij acumine quare

    conuitz pna grauis apud Venetos, vide Vene

    in priuatis rebus rationibi'ifque vincant,in publieis


    ramen vincantur 5i4.d, eorum Status ineonllan

    ad Gynzcocratiam aditum libi feceri'it exem plum

    tis incommoda 444.a,5i5.c,701.a,b, O_ligarcliig

    74o. d,Earum 8: dominatio quam .

    in popularem ltatum conuerfio 58o.b, in


    czos
    feditio
    plebis
    581.eis
    , vtile.Irnperi
    eorum ClemLaurenentia in u
    Pifanos
    559x,
    l quam

    damnofa 555.pal`sim,7o_9.c,vide 8i in voce Domi


    natus. ,Barum : quare leuiorcs quam viro

    totum: Fminar quatuor ciufdcm nominis,qu

    rum,vide Pna. Itis ex lege Voconia vide Vo

    tij Medices 699.d,vari czdes 7oi.a,b, Bello


    rum ciuilium inter optimatcs origo 386.,

    dinum in eiufdem Reipub. prillino dignita..


    tis prrogatiua , mos in credis .Magillrm

    conia,Imperia quam damnofa 7;8., ab omnibus

    ofticiis ciuilibus ac muneribus publicis arccndat


    ibid. Multitudo qu viror quare vbique maionc
    id genus cxcm pla 555.b,c , exclulio pollefsione

    tibus tempus przlinitum in mutandis z6z.d,

    praediorum extantibus mafculis non folum fratri~

    Popularis llatus potellas 1641, ciuium quorun

    bus fed 8: aliis parcnribus eiufdem Familiar 52.7. d,


    Peruerlitatis 8: crudelitatis exempla 54o. d, 759.
    pallim Earum numerus maior vbique quam maf
    Culorum 614-81. 615. Hx quare in ptdiis iure di

    dam rogatio vt inter peregrinos cenferetur 67.11,

    deliberatio in decernendo llatu liue populari liuc


    Optimatum aut id genus alio 49z.c, Dux quan
    do perpetuus conitutus 44.5.d, Ducis rarium

    659.d
    Floridia campus Roma: vnde di&us,vid.Carnpus

    uino fucccderc non poterant extantibus mal'culis


    554.1l,81 555.c, Item quando maribus in heredita
    tibus : quales 555.a, in Perpetua patrum,ma

    Fdera periculofa 58|.d, an fempirerna .feriendar


    an tutius lit cprincipe,aut c populo mire 715.b,

    ritorum aut proximorum tutela 19.b, Muneri

    ` ca leu Societates quomodo ad polleros tranflerri

    eas quare cl'eri mos non fuerit 6z4.a,b.iis an ado


    licitum vid.Adoptare
    Fneratoris grauior quam furis apud veteres

    pollint 6i5.:,b, Salis qualia ab Hebrxis diceretur


    615.b, Seotorum cum Francis d
    ~ 616.a
    Pperis pangdi us quod pacis ineud de quo 157.
    Galliarum regum 8: Anglorum 113.81 11 4,eorum
    quz inter principes panguntur claufula communis

    bus 81-bonoribus Publicis quare arcend 365.a,b,

    2.8.1', calliditas ratione vfurarum , vide Italorum

    Fontenaij przlij iauraFrancorum nobilium vide


    Francorum

    . qua cauetur ne alijaliorum ciuium patrocinio fuf .Porellerii ratio numerorum


    eipiant
    610.11.81 6ii.b,c
    Fderatorum iura rmunia quae 579.c , genera duo

    ibid.eorum Communia quae

    197.11

    quid

    410.d.8 411.21
    35.11

    Portiores hominum & animalium , vicle Montani:

    quateGermani aliis nationibuswide Germani


    xxx. 4.

    INDEX.
    '

    Fortitudo in aduerlis
    646.3
    Fortuna 6812 Gentilium Dea, Theologis repudiata

    7.- .a
    FrariScizPatria
    potellate non fubdti z5 , eorum.Mo

    quurioforum nullus confenfus elfe potell


    337.
    quuriofus excul'atur,cm ip o furore plus fa
    tis torqueatur

    zu.:

    Furti aio ciugibus non datur i7.c,ratio Arithme


    res ratione feudorum 554. Regnum fuccello
    rium deficiente legitima mafculea prole an fulfra

    tica ex Arillotele 769. b , noturrii varia


    76 o.d

    giis popularibus debeat liabilirit eiufdem regni Furantis fmin. fupplicium graue apud Venetos,
    ius antiquum 7i4.d, 6L fol.l`eq.Regni rria lirmil
    vide Venetorum
    lima fundamenta 734.b, eiufdem Imperium nec

    Puroris 81. infani differentia

    505.56

    quuroris genus hominum naturam 8l ingenium ar


    ri potell . d, eorum Fdus cum Hifpanis,vide
    guit 505.11, vin' - furor mera ,

    ab inteliatomec tellamcntomec cellione tranler

    Pdus.Conuentus lub Carolo viii. adhuc minore


    89.d, cum Heluetiis 7o., eiuldem foederis re

    Forum varia genera 8: pna:

    nouatio 73.2, Regcsz Pontificia 8: Imperatoria Fuxzi laus ratione reinummariz


    feruitute immunes 727.21, Heluetiorum fdus
    quare tam rcligiofe obferuent 72.., iidem Reger
    G

    767.c
    690.4

    Ferrarienlium ducum patroni 12;.b, Romana ec

    eleli proteores r45.c, Germanici imperij an


    liduciarij I;o.a, Immortales quomododii 727.

    G Abella vocis etymon

    Gabini Tribunipleb.periculum

    b, horumzAurei nmi cum regali Hifpanorum ar

    lex in fauorem Pompeii

    genteo collati 63ml, Clades ingens 4o7.b,Sta

    Gaditanorum fdus cum Romanis quod

    tusimperij qualis 181..d, Nobilium Fonte

    Galaditarum czdes

    661.

    454A
    z6z.:

    58.b
    51.5.d

    iano praelio
    38541 Galb cardes vlra zi5.d, de eadem ede locus Taciti
    Francifci maioris Galliarum regis honella alitas
    265., quare cum Pifonc ab Othone trucidatus
    8c parlimonia 67 4.d, & 6,75. a.' eiuldem orens
    428.
    Imperium z05.d,z06.a,552.d, contr Henrici eiu Galeacius Vicecomes Mediolanenlium damnatus
    ab Imperatore
    Idem lilij imperium ruinofum 5553, eius calamitas
    _
    14ga
    Papenlis 571.b, Captiui propolitum
    590.1: Galeaci) crudeh'tas in frarrem
    756.d
    Francofordienlium teligions varia'genera

    544.3.

    Galeacij Mediolanenlis ducis captiuitas

    Franconica foeietas quae

    78.b,c

    Galeni origo vnde 500. c, eius fententia de natura

    {- occidens odio Domini feudum amittit

    bominum ab humoribm eorum : Soz. d,


    Gallica: hiliori fcriptores qui
    . d,rn..a

    6r4.d

    Pratres vnde diti


    3291)
    Fratrum (ibi inuicem fuccedendorum in polemone
    prdiorum ius 52.7.d, Regum prdia iure Gal
    lico lifco vindicanturmili uaedam fpeciali murie

    re tribuantur vide Regum ratrum. Filiorum ius in


    bonis patrum

    73z.d.& 733.21

    Fratrum 8: cliaritas vnde


    329.
    Fraus fraude 8L periurium periuriis an rependi pollit

    rzz.d

    Galli barbari Iuliano 1 p.vocati


    4nd. vbi morum mutatio SL vnde,fol.l`eq. pallim.

    Anglis conlilio prudentiores , Hifpanis minim,


    quibus fpius decepti 5oi.a, Legbus Rom.
    quarenus fubijciantur ioi. pall. Romanorum 8
    viores 569.d,57o.a, Potellatem vitz
    & necis in vxores 8: liberos zqu ac in l`eruos ha.
    bentes

    22.

    Gallia Eccleliallicorum annui reditus qualis cenfus.


    vide Eccleliallicorum.
    Frederic ij. Germanorum Imp. Crudelitats exem
    plum in Mediolanos 3403, Eius editum in ius Gallialitibus deleans 5ro.b,5rz.a, Mulices Rudio
    Applicationis l`eu Francorum in benefi
    addia 4iz.a,vbi deGallorum variis cantibus a
    git: Imperij Romani vigelima pars 574.d, eius n:-
    cium pcterinorum
    :
    .

    eruus irato domino non rellituendus


    227.

    gni diuilo 346.d,754..a.Regis inaugurandi mos,8c

    Fulmina louis :i Grcis qua: lingtur 8c qua ratione,


    vide Manubi

    lum 155.b,59z.a, eius quzvrbes przcpu 518. a,

    Fuluius de lilio proditore fupplicium ipfemet fumi:


    24.,294. eius Mulia que
    27<.
    fFundamentis : , nihil fuper cxtrui potell,
    Ermum aut liabile futurum
    234.

    Fumi Venditoris fupplicium imperante Alexandro


    Seuero,vide Aulicorum canum.
    Furantium
    extra vrbes
    varia pna
    766.a,b
    i Pures Errantes
    Aegypn'orum
    nom profitentes
    an

    ver Aegypti', & vnde adueniant

    157,!)

    Pures unare Britonum more in crucem agantur


    6 .

    Puzs apud veteres 518.c.769.b, Variz ;


    766.8L 767

    Purioforum curandorum modus Londini oblcruatus

    5o5.d, in Airica frequentia vnde-,vide in Aifrica.

    formula confecrationis 7z.c, Pontilicum aly


    figura 8: magnitudo 664. Item parecan? vr
    bipm 8L pagorum numerus ibid. conlilia variat
    eorum ius 246.247. : feqad 249 Curia z49.c,

    Imperij llatus lirmifsimus 39o.c, focietas cum


    Heluetiis 575.c, lex Dotium lata Carolo 11.62!
    liarum rege : Abrogata ab Henrico .

    5;6..

    Galliz Regum Charitas in pauperes,vide Charitatis.


    Bellorum ciuilium caulfa
    386.d,474.c
    Galliarum imperium szari qum frugiferum 579.
    , Imperi) fundamentum przcipuum in eiufdern

    conferuatione

    428.

    Gallia: regni incolz propinqui peregrinorum hz;


    reditates potius adipifcuntur qum proximiores

    qui extra Gallier lines domicilium habent 63.b.Ci


    uium iur-a peregrini quomodo confequantur 60.
    b,ciufdem regni vbertas
    65z,c
    Gallia`

    ___-...rfa

    INDEX.
    Gallia ; aniure fuii'ra'giorum elciz Rhemi

    Genueriit Veneto

    gcniinm Archiepifcoporum iusin eorum confe


    orandorum more vnde profeum 72 6.,& pa(
    (imegum defunorum fepclicndi mos 7z7.b
    ges optima: de largitionibu's principum
    item de ratione Aerarij 67 4. p immzlegibus 8i
    liis Iurifcfenrenriis Adoptarc an petm,& quid
    adoptiuis relinquere liceatgo. d, eorum Leuitas
    Cz(are.'l`aci.Trebel. & aliis exprobrara,an verd

    zio-paflim

    Gentes variz quibus Romanorum imperium di


    iraftum

    4984:

    Gentium iuri nulla: virtutes przferend


    Gentiles qui apud vereres
    Genti/homme vocabulum Gall.vnde

    Genuenfes cuius iuris

    729.d
    349A:
    349.c.d

    12.4.c,eorum Reipub. :

    iz7.d, 7o7,b, difpolirio 8: comparatio cum Re


    pub. Geneuatum 219.c,eoru1n Senatus perpetuus

    15'8.d Mos in (ufffagiis ferendis zgnb, Iis quare


    `(`.1crisit'iterdum
    667.
    Gen urij praerogariua in adipifcendo confularu Rom.

    leuitas cenfenda,Aurhoris legitima refurara 519.61,

    eorum laudes 510.pa(`(im 8: ("ol(`eq. eorum (hlio


    num locus Cfariswide Cf'aris. Nobilium quo

    rundam liberi,qui vr parentum imperia ae poufia

    3$2.,

    Geometrica porpotio quz'


    7484
    Geometrica proporzione an bene coniruatur Refp. "

    retinercnt inrerditis agere non dubitarunt

    4;;.b, Papienis fugatio 558. Priuilegia Rom.


    Tyberius minuit 55. , gallarum inte/hre qui cima

    vide Rerub . 'vrrefertur Platani: ! que

    Ram.ronfrutifueram: eorum fdus cum Ro

    ; ramen apenqu non extat.

    Geometricac 8: Arithmeticleges regend ciuitatis

    manis 58. cum Heluetiis bodie ibid. Hifinria


    de capillorum tonfura rege Fran cifco maiore ob
    vulnus acceprum detonfo 454. b, c, eorundem

    qum contrari:
    751.d,& 7gz.a
    Geometrica regende ciuitatis forma qua: 75m, in
    riniichesmon'niG Calend.Maij (`e(`tI populo t
    tribuendis honoribus ratio
    775.
    pieiendos proponebant
    457. Geometricarum (igurarum dimeniionum varia
    ratio

    Gallorum Natura Hifpanurum contraria 50nd,

    415.&416

    mb, Eorum mores 8: udia 10. 8: 521. Eiufdem

    Georgiani collegij apud Genufes diultifgl vnde pro

    665.d

    natura celeritas quantum nocueritillis 501. c,d,

    Germani olirn alea libertatem (ibi mancipabanr 3rd,

    vnde profieifcatur celeriras illa


    _
    ibid.
    Gillorum:Populi liberi qui Romanis foci) 8: eorum

    eorum Natura quae 5054 b,hi r Scytb quare Au


    (iralibus proceriores 8: robufiiores io7.c,' item
    quare eorum liberi meliiis parentesreferr qum

    ex Gallis 8: Hifpanis natorum remperes 502.

    in Repub. Rom. ius quod 52. d, eorum Magira

    reliquarum narionum,ibid.Horum Principes Pr


    corum regum Vaffaliligij 118.b, Imperi) (iatus,

    tus olim annui,iam vero perpetui 453x, 'vnde plu

    ineammada . in Veigalibus quie ratio 651. d,


    & 652.41, Vererum fdera 8: iura varia 74.b,Ser ,

    vidStatus. borum Imperatoresprirnm reges ti


    tum ( 36., moresinfudzl; 192.756. rz/iff
    fagyfferendis 252. eorum Imperium an Monat'
    chia cenfendum 223.21, 8: pa(`(im:qu /14.
    nubodiemm 225. , mperij conuer(io ad Opri

    uorum varie manumifones 4o.c, Reg in (`ub


    diros qua beneticia,quibus fuor-um animos 8: vo.

    lunrares maxim rerinent 462.. b, Czdis Nea


    poliranis commii caufa 742. d, Item belgi:
    74,3. b, eorum olim in Sacricandrs hominibus
    eonfuetudo, vid. Amorraeorum.

    mares 39o. d, Principum aduerfus Carolum v.

    Gallus Romanorum proconful apud Grzcos 75.

    _ ereandorum Pontiicumius (ibi vindicarunt 156.

    Impcr. bellum

    212. c, borum reges quomodo

    Gambacurtius fummam in Pifanos vr adeptus pore.


    ihrem
    _
    nge
    Gandauenium dinatio 8:
    29441, Ma

    '

    cid, Refpub. 76.3, Principum numerus 7:7.d, bl

    gnanimitas 8: vitoriae tum in Niuernenfium co'


    mitem cum in plures Flandria vrbes
    339A
    Gaogarum regum origo
    ved

    Germanicum imperium mperiiFrancnrum prouin`

    quare Imperatores peregrinos (ibi fzpius


    - tuerunt
    76.b,7 :1.a
    cia 145.b,e, quo parta ' quomodo eadempo/m

    mu/

    Gelati) Ptieis authoriras apud plerofque quahs ha Germ anorum vari Arifiocrati
    beatur
    .
    _rioni
    Gemellorum ratione qui: prrogariuaimperi) fue..

    Germanici Imperij Eleiorum initie

    ibid.
    zz7.b
    7a4,d. Ec

    cleliaflicorum pluralitas quam damnofa 7o.c


    ee(l`orii.vide Primo genit mafculi. trigemims que Germanorumrciuitares qua ab Imperatorib'us libtr

    - beneficia apud Rom.concedebantur _ _ 55;,c


    Geneuz Syndicus aut Senator nemo , mii : 113203
    48.8, apud H:lume: ' Germano: dem .
    Geneuatum: Fines qui z47.d, eorum cum Bernau--y

    '

    tatem (ibi vendiearunr, libera cenfendz 125.


    rum Ius fperatum in Gallia ratione Prouinci (cu
    regniArelatenGs ` 128.d, Principum fdus cum
    Henrico . Rege Francorum aduerfus Carolum

    Heluetiorum fdeibusexeepti 69.c, Cenforeg

    ~ v.Imp. 78.3 Mos in abluendis infantibus vt pri


    mum natis (iurnineviuo 500.qui mos etiam Au
    (onidom profertur locus Virgil. ex 9.

    qui Sceorummiunus dig-b, ibtrras,item fdus'


    cum Bernatibus quando initum 8: :11?9'9.

    Aeneid. eorum varier Peufiones 648. b, Conti;


    f liorum ratio 347. Religionum varietas 511.

    bus fdus,clientelare primiimnieinde aequ 585.:

    hoc munus annale 2.64.d, iidem Francorum :

    Hor anno 158 ?! iu- T


    d,5zt.a

    "
    e/eMos ratione Magllinatuurn :Lut don. Germanici Imperij Imperator per fefeiuramaiea
    Itis non haber
    p
    izz.a,1 z;.d,1a4.b
    . (iliariorumfubiiiruendor'186.70-8.c,eorulaqda:

    tus Ratusum ratione Oprirri'atum `cum potiimu Germani Venere aliis nationibus quare continen
    :
    gold,
    Cenfura: 7o8. d, eiufdem Ratus compararlo cum

    1 N D .
    Germani 8: Scythe: quite aliis nationibus bbaeio- grojfmGallotum nmi' Cil iuttliia'iokra
    res 449.b, liorum Imperator quomodo Turcz
    drarhmaGtzcorum denario'que Romarin-_i.
    tribut arios faeus 58;.a,Reges qui nuncupati 715.
    latin 685. diutnum pela
    b,ab Hifpatiorum'fyrnide it Gallis liberati 57 .
    dLImpetatotutn varia: cdes

    ibid-

    06
    15 x

    Gerorocomia quando eonllitiita 59.c, loca tumndi: Gucldriz duels iuriliutandi ius,vide .
    gg- alendzrfeuim l.i6.Cod./`e/3 erle/I

    ; Italotum quid lignilicet

    fiGcflum nihil ptzclat aut laudabile videri debet. Guifcliardus Normanus regnornin Sicilia ailin-

    ik
    _El
    amil

    quod ab exito pendeat

    71.1.c

    FM
    mi

    gilrhilAnglorum voit quid fign'iiicet.

    Grucliiiis Sigonio de imperio contrarias

    :Sgn

    poleos fubaior aduetfusGtztosr Minton-.1

    mma

    461..d

    Guifelia Francorum regis legatns Hilario;

    4(Jladii : potelias quibus proptia,koo.b, vbiIurifc.


    _

    l'eritenri,

    5041)2mm-luz
    8: . fol.f`eq.
    751_ , acerbitas
    d, lus apud
    _minor
    Rom.
    qum
    quibus
    _ -

    76.d

    his.

    Guillielmus
    Guzulanorum
    ratio, videNotlius
    Imperi')
    in Aiirica
    Anglia
    ratio.8: Mignanamm
    debellatot 'mm
    191;

    we

    Glare-nl_ium
    Heluetiorum
    pollulatiq
    optimarum
    Henricum Gymnaflices
    difcipliiie rtilitii 519.1,611l
    regem
    de diuidendi's
    ex quo
    Gymnafiatcbartis
    quzfeuautoritas
    nl(

    ,u {j.

    petifionibus
    religionscuiiodes
    1.35.1: , hit
    _ _ Abbaticellan'i
    _
    _ vttiul-que
    _ z.

    Gynzcocratiar
    moda 758 pallini.
    hote/fmperiorumfminmmiiitni
    8: folfeqwbiqumgmil.

    Gloria no in ipfius Principis eelfitudine, fed in fob

    ,namifgyim ,/hv'ldcnommm

    dltoriim veneratione obediria eonfiflit 181..b,


    virtutis fiimulus, vide in Repub.maius

    il'll'
    dom
    .V

    351..:

    Harmonica proportio que 748.1, opting"

    all

    .Gonzara Veneroruin inimicus capitalis quomodo


    . faus arnicus capitalis 588. c, liuius gentis origo
    Gnl'lla
    &"
    Pilarrus
    mdcAmerica:
    tegionis
    '_ _ Prfes Caro37S'd

    gubernand (: 479_&480_P_Hm
    ne 1-10rmmriorurniudicumeietlarimmMm,i;I
    I _...
    i*
    operariarum
    ,
    770.121/

    ci in
    bui

    mlll

    515_'defeioms fupplieiunpj
    42-

    Harmonica
    rione populari,0ptimatiim
    Itifliti ritiones in8:}:
    regali .

    qu _ _ _

    43%c

    armonia fuauitas qu:

    ; Suecorum Imperiu quomodo adeptus

    . .Wj/f.,

    enst

    arratisn quitemmmm

    im

    Goueani
    i; vide
    . fententia
    Ollrogotlioru,
    . de Magi/Harm
    Mos m :
    :
    Sangro(i
    7- vid
    5
    garms

    ratiois
    libPei-a
    Lacedgmonmum
    rr edecemcndlexhbmsmom
    ' poten
    '
    ___
    '

    nu

    719m

    les

    Gottlii Romanis legibus fubdiri ioi.b, borum Per

    .___-'.5x_

    lfGlorire inanis morbo laborantes, magna qllm


    bon? fam@ (um

    1.1

    i z

    G Iurifconfultptum._l_::rror de : 761.d

    Hrcditates aut legata ;

    litlurl

    ` . rllpgpals
    n _aPranci maiore confituus &Seius
    9-

    - 4l7):pal`fim,legibus
    a i ius
    qumtefiamcntisdcfcmlll
    ill

    Gi'aflatores qui 8: . corum


    . perm
    '

    - 766-.
    Jtladus
    egaws
    prarrogatiua inter Prancorum
    I45'd& 4613,35
    8: Hifpanpru
    Palm-

    . . il. t &f ' " . & . f{


    i
    _
    P
    urti usi ion..

    :__

    quandointroduum
    darur,vidc .26

    :i:

    "

    \ Grbcapum
    a us ;8: --
    .
    .
    .
    populars
    7'35-

    Hzreditas
    iure adempta
    eius nulla
    fueron:
    videtur,cuus
    il

    "ml"

    atrium humaniorum 8: liberaliffimarum difci linatumaliimna ein: Ref ub

    eredium a r m 'd A
    g u vl e ger

    im
    lili??

    - m.& """.

    ' .
    74- in
    ercditatum
    lex quliniani,vide
    Iullniinperegrino
    Grom
    8 PfaffeHzreditatibus
    8: legatis adipifcends
    - @Us ammo " 679d hO'
    qiiutannorum fparium requirantlntfconltl,

    " "`
    .bm
    lum.

    rum Iinpetatoevltimus refus a Muhamede 4201


    Greorum perdia, vide Perfida.
    .
    .
    .

    diuerfa ratio
    :

    ..
    '.
    77 ""
    auardorum nobiliAnglicanagente Tlml

    Hmm

    . ..

    Granuella
    Mediolaniducis
    legatus quareab
    Impeta
    Carolo
    v.ca tiuus detentiisf
    `

    Henricus
    ' " plus
    ' ` d mn.ai 9HI

    ulic.omm's

    Hmm
    rivm

    wie. .

    .P

    _ "Cm

    64c

    Carthaginenfum Impar.

    Gratidiani _Tribuni pleb.Rom.edi&um ratione llitiitionis certi preti) vior'iati


    680.c

    quomodo profpeum Senato


    Hannibalfs Romans 5 ebrei-_1.o

    pnl
    !

    Html

    Gratiani lex de pauperum riliis Chrifli'anis edu-

    , Imperamris mors

    _q

    . .
    . . 405-51i

    Hebra'orum tzdiionesd
    M
    Stumm Hgbrum haberne Hebrmkgbus
    _. nec Chriflianorum Chrianum Mmm _

    - 'l

    cans
    .
    .
    .
    . . .
    39'c
    Grauiras 81`f`plendorhabituum in Prineipibust R
    . gibuequam requirantur.
    _
    _ 465-d,466a

    Gregorius Tutorium Pontifexliifioriz Gallic fer-i

    ll-d

    (j torn baclius ab Imperatore German.Ferdinan do cti


    foeiis prof'criptus ad fines Helneroir conferr,

    1 uibus Perdinandusliterisad Heluetios mifsis expelli: iuber

    76,.:

    _comr 4M)
    Hedui Roman

    glue):
    n nodi!!!

    3m

    in Repu b.Rgnriltzaliili'iiiiidm332531,0an
    IUS peculiare in Gama 6 I_'ct' .

    finali

    ius

    "
    s l l

    , 197.1.

    .mlm

    hpntii

    in

    :J

    INDEX

    ieliogabal domeiiici quales, 8c eius beneficia in

    " eos,vudeeius vitae miferandus fequutus exims 555.


    d,& 556.21 eiufdem cum Pertinace comparatio

    *l 2.,

    llelices Prell vis in origine 8f Incremento Rcrump.

    \ et Cardano 3.98.b,c5d, rBurrh eueronesni.


    Burrh.

    Henrici v. Gcrmanorutn Imp'. clemtia in riricn

    3:9.2

    Henricus viij. Anglia 8.' l-lyberni rtx Pontfice


    Romdeticicns
    155.b
    Henrci v. AnglorumiPrancorum regis iuiiuran
    dum

    Baronis orario pro Ferdinntio rege R0

    Hinrici v.Imp.remi(lio iuris eligendi Pu'lict's 137-5

    894

    Henricus (mm GdI/111mm ) Poionorum rex crc-:1-A

    quo iure
    391
    Henricus Palatinus comes nte Imperium adepturu
    ,iclgegiorum extraordinari penfioues 648.1),6491" - cumPirilippo Valeiiorum rege focetatem {
    mauorum

    225.

    Vlaitieticorum disidiotum qui arbitri

    77.d

    ,682. fcius quod 648.15;

    lliur

    thorum Reru'mpub. origo 8l numerus 366.d',

    Pretores qui 71.1). fendus cum regibus Pranco~


    rum,vid.l~`rancorum. otigo 38011, firmi~
    tas 220., Populatisqum diuturnus, Se eius fia
    bilitas
    181.d,7oo.c,703.
    g45.d,1{erumpub.
    conliliadignitatis
    varia l2.4.7prxtogatiua.
    .d, 86 248.
    Numtrus 8c conuentus varique iura fderum

    56.71.87z.57gb,585.b, fderum ius ratione vi


    oriarum ibid.cum Rege Galli { renou.

    tum 237.41, quot Refpubqr. b,1;.b,(.`onuentus qui


    & quo loco 72..a, b,varia religo ibid. an ima &
    ciuitas vel Refp. 71.,72. in eorum

    ribus cum aliis principibus quare citpreif cxcipi

    dus tontraxit

    76.5

    Henrici rr. Andium duclszi Fratre Carolo rir.Frauco


    rum rege quanta potciias tribut:
    8M

    Henri'ci Francor regis Francifci Blij imperi 206.


    Henricus v1. Anglorum rex populi comitiis dam
    ntus

    91.b

    Henricus reir quare regno exutus 375.:


    Heraclij lapidis vfus incognitus Archimedi 6811,
    Auriiicibus hodiein vin. cod. .
    _

    Heracliti vulgaris difciplina


    4r3.d
    Heremita rex inuitus Ttipolitanis creams. 56941
    Herodisimperij initin placida,e!rltiis feroces 371m;
    'vi ijrrio .

    Hercules Ceiticus q_uare caluus 8: fenex ab antiquis

    tut Imperium Germanicum 76.d, Pctulantia in

    pingeretut 489.b,T`yrunno'rumdomitor 6to.c,'

    nobiles 698._c,fdetis cumFtancifcoj.Galliarum

    eius deificatio
    2.09.2'.
    Herile imperium tenia regende: Famili pars gnb'

    tcgeuquconditiones 6061>, cum duce Allo


    brogum fdus quando deiiit
    70.c
    Hcluetiorum libertas ratione morum 657.a, Liber
    tatis otigo 553. panim. eorum 8c italorum natur
    diueriitas 8L corum {iatus diututnitas 51;.b, Ciui

    rates quot & earumiura 57.


    Burguudlonum Ducem belli cauil'a 58641, Praz
    fcura: communes ~
    7z.b
    l-leluetij cum Imperator-'thus Getmanorum fdere
    iuni 77., montani qui 234. (1 horum fia

    tus popularis, ibid. Pontiicum


    ptores , cum Aulh-iacis fdere iunti76.

    Herodis Iudoruin regis Antipatti filij, 81 );


    rum eius qualis fuit imperij'cxitus
    374mb

    Herodotus Grzcus fcriptor de Reipliatibusvcnl'


    fimus 183.86 184. d, eins locusde vario dominatu
    19 .alocus de abrogationelcgis,quam\ interfi-l
    Hcliei.
    ciendisludzistulerat Darius

    A 95.

    Hctrufcorum cum Tarquinio Ptifco Rom. rege


    cietas.
    186.e
    Hiberni regnum quando in fiducii Pontilic Rom.

    triniiuit

    155.11'

    d,77.b, eiufdem fderis cxceptio quae ibid. an Hieronymi Lafeitxcogitata ratio exigendi tributi,`
    Germanico Imperio fubditi

    7.,77.

    vide Tributi

    11 feditionis caufa 2' conciliatio


    57. HieronymiSicilityrannidisexits
    nobilitatis cxdes poil Sempachiam cla Hierofolymaa vrbis varia captiuitas

    4841), ciuf~

    dem
    2351:
    rleluetlci quantum inter fe diiicrantlcgibus moti~
    bus,teligionei{iatu 49;.b,c, fderis vis 7.

    134.d,& 135.21

    37;,

    dcmtemplum,vide Templum

    Hierofolvmitanorum equitur'n facri ordiuis magi- `


    lier Pontificia Romduciarius

    `cum regeFrcorum renouatio l exceptio 77.c,d Hiero Sicili rcguum virtute quomodo eli adeptus
    fieluetij quando ciuitatis iura Reglbus franco
    , cuius nepos Hieronymus ob vitiaidipfum
    dederuutwidcgibus

    rieluetiis fociis ne focietatem quidem , aut ,

    cum vita quomodo pctdidxt eod.d


    ,
    Hierotimus Partbor reir quot vxotes & liberos 9.o

    vox Hebr'g quid importer


    46ld
    Hippodamus Milciiorum legilito'r gt4.'b,eius pru-I
    \ dentia in ferendis legibus maritandis ordinibus
    618ml
    526.

    aut amicitiam com vllo principe eontrliere licet


    mliconfpirante omnium confenfu
    72.
    lcltn Ruiliorum regine crudelitas in LegatosPru
    tenorum regis

    -leuricus Auguiius Anglorum rex inauguratus etii . Hipocratis, Arioteli 8L Gale-ni fententiar conti
    liatio de Auliralibus populis
    495.315
    viuentepatre
    x
    198.
    lenticus Francorum rex Gerrrmus principibus Hifpanorum querela: aduerfus Henricurn ij. Franco
    rum regem 166.d,eorum regalis 8f n
    dux eletus aducrfus Carolum v. Impar. eiufclem
    mi aurei Franorum collatlo, vide Frantorum. in
    'fdus cum iiidem
    '
    73-1
    icuticiialliarum regis prodigalitas 674A, De
    Sttuos confuetudo 4;.d,Natt|ra Gallorum con-1 t
    traria 50rd, item ex Gallst fopanis natorum
    bita 666456671, Clementi: exemplum in Aqui
    temperies 502., Calliditas in Gallis decipiem '
    tarios rebeilantes 34t.c , in Germanos
    71nd
    ienrici iiiidmpet.` cum Pontfice Gregorio bel
    dis 501x, Perfrdiain Ata'balippatn tegen: Perua
    num
    _
    _
    f 607.
    lum
    137.295

    yINDEX.
    Hiipsnarum regis lludia ratione imperi'; 6 75.4, Deiufdem regis 8L Anglia: regina: con-

    virtus clarror tottrum virorum multimillion


    54nd. gradins qui ex im

    ; pactar conditiones 741..a.b, impen Miq-

    borum @z_dignrtatutn mecnturirurprfumilrn l

    ris SL Arabibus octupatum 8c quandiu 4.1i.a,t0


    uentus qui 90.a,legatr apud'Rbtos abiil'd pc-

    lCUlUflfSlm; RCbePUb-C "! :


    54.6.d, que: rude mc'omrnoda 55|.bi5iraqglg

    culatus d Asmnaiti

    bo rum tribu endoru tatto GeometutaarrltGle

    1.52. .d

    Hifparriarum rexquos Br quomodo patrocinari dica


    "

    metrica , varia tum veterum tum modernem

    53141

    547-549- llorle feu magrllratuum `

    Hil`pani an Romanis legibus vtantur tone, 8:

    Omnium fordidifnma 6511) quomodoiiirin

    legesin Hifpauia introdut ibid. quare


    Peruana ruga fuperantes vi frigorum extinftt 499.

    les Gallia,& vnde manaurtmos ibid.


    vocabolo apud _Latinos que :

    d, ingenio catteris przllantes 497.45 reges Ponticuin Rom.obl`equentillimi

    43m

    Horaria lex de Mags/Iranbm Smoinllu

    rex ; Pontificum Rom. rzo.a,Vi


    carius Imperij n.4 a, eius Regni vrbes quot & ea

    paliim
    _
    Horatus Codes quo prmio alfrus oblut'iitlltt

    rum apud Romnariumius 55.c,Conlilia z47.c


    Hiipanus homo in Hifpania natus : cducatus, Galli
    ramen filius oi in Galliam reuerfus principe refcriptum impetrare'an iure poffit ,vt iura ciuium

    pubbeneiicium
    55
    Hurofcopi Romae vtbis explicatiowidcllommri
    bi fol.feq.varij explicantur. Clrnllils.
    Chrilli

    eool'eqoarur

    to-d

    Holles iulli quir.d,47.b, tot dornquqtltmi si

    in fpsnosciuesius . Carthaginenlibus firmptum

    '

    ; Aedilisvulneratio cuiusiurii';io.a,llr

    58.c,d
    .
    Hirlrioncs vnde dii t eorum origo 632.21, 8: id ge-

    Rom. & Mer ij Albanorum Diarotn diltorir


    quomodo Reipubnrtiles
    lit.'

    nus mimorum qurii Reipxlamnoli 65nd

    Homm appellations qui comptelrenrlmtur pir.:

    Holfatius Vandalis belli gerendi caufa duit; creatus


    73.
    Homagt'um quid

    pr-zdonibus 8: piratis quid different ibid.


    { metus riues in officio eontintt 565th

    1084:

    rum 8: pradonum ius diuerlum 1.a,dtiitlrtrz

    Homari Mubametilegati lltatagema. in colligendis


    copiis

    fpoliorum , vel impolirorum vetigilium,itr

    38.4

    multarum diuerfa ratio

    Homicidij pnz varie St varia genera,vide Pn Sicariorum,lrinripis zio.c,etiam fola cogita.


    tio capitalis d
    '

    Militant:

    Hugonis regni adeptio Caroli :


    iutermortua
    591.1
    Human: naturx mirabile Dei articin uit.

    micidiurn parte de ilio commi'um

    z7.c Humani generis diuifio 517.6,84 518IPllfllll

    Homicidarum patentum

    2.7.d

    propagario b,rapax 8L crudelis

    Homiues imperandi :iut parcudi mutuis officis continentur


    r4 a

    tura c,d
    Humani cafus aduerl vnde prolicil'cantur lill

    Horninis natura duplex 6. b,5oz. b, eius facultates


    52.3.a
    Homo veteribus quis diftus
    35m
    Hominum opinioab externis diiudicat 466.2, vita
    vnde fullmaflll
    6. d

    Humanitas feu vrbanitas vnde proiea 5012i


    Humaniorcs populi alij aliis qui dicantur lill
    Humorum propria natura
    one t
    Hungariz regnum Turcs deuium 40mila l
    Ioannes Suleimano Turcarum : 11;.:

    Honeflas cum vtilitate natura coniuna vide Vtile.


    Honelii 8L vtilis diuerfa ratio
    98.c,d

    Hungarior tumultus ratione imperijyiga, regis


    Hduciarium Imp-Rom. 154@

    Honellatis ieu Honoris prmia varia

    Hunnij fcudorum moduni in Europaintrcduxtrtf

    545

    ) 8i. Theodolij Imp. leges de iure liberorum


    omnibus conce (lo qum perniciof
    Honorarium ius
    ._._.i.u_

    61.c

    191.b

    661.b
    288.

    Hyberi exemplum de grill

    publicos quis
    :84.3
    Honoris 81 gloria maiellatc de Rep.l`ublata cines

    in omnededecus ac Bagitiorum fdiratem perrr'r.pere necele eil ~ _


    _ _
    547.1

    IAni remplum apud Romclaufum


    Ianotus hillorrographus Venetorum

    . Honores dum indigantribuutur,glorraracet for-

    defcir

    Infonis Iurrfc. frans in Triuulei Galliarnm duw

    546-547. .

    in Honor-ibas tribuclis dignitatibus 8 gradibus Ale


    xandri Seucriitem Solonis flatutum feu mos lau..

    dabilis 556.b.c, 8L qua: vera ratio habe-.nda ibid.


    qui apud Rpencs plebem 7 74.21,

    .ifjrl
    1m

    54
    Icilia lex de :nu/hk

    275. aulbizmrilwu

    3,8.,

    Ielrus varia homicidia


    Ieplrtcs votum

    lfb
    ` il"

    biici fine imperio 284 d, ? fltui Iefaiproplretia de regibus tum lucidi-intring


    696.211

    manis 4r9.c, vh' @ra/ie / "97

    ad Honores qui promouendi,& quz in eo cautio adhibenda


    775-Csd

    contrarij

    '

    runmr.~eius regnum Iudaicum cum regno


    Romano compat-arum
    4'9"

    Honoris fmelUm 11055:

    Ignauia Regum qum perniciol fubditisvidclltgll

    . Honorum publicorum diurlio z86.:r,b, Romanorum

    quz , quo maxon,


    _
    y
    o

    n-v

    '

    '

    an Ignobilis -: filiusnatus me arltptrw

    par re nobilitarem
    .

    lilo.
    5u

    hmm

    I N

    d @uiglgnomihia nullum maius fuppliciuiri in'ter hommes


    ."
    ,
    tmf
    ,

    debet.vide vt Virtutis. Hac notati an ho


    nores adipifcipofsint 655.a,b, eiusz infmi dif
    ferentia 654.c, ein@ 7M alim gnomim'lpuana
    filmx andere Irrel.

    i :im itimi apud Athenienfcs qui

    28.4

    id Monarchi. _
    . i _. l e i, ~ _
    Imperij-tributi Senatu vel populo Rom. Varibelf
    lorum gerendo gratia qu vulgaris claufula 8e ?

    dem interpretatie z7o.c, lans quae 37.; pro


    pagan di ratio Rebufpub. fpius peritulofa,coiitra_
    gua: fue proprio Imperio contenta: funt diuturnioi

    `)ma._lllurifun_i/lrorum in populari fiatu fupplici 697.91

    eorum Ratus 7i6.d,

    llot ferui Lacedmoniorum


    : ei"_*Illyricireges
    in principes ? ditionis eodem iure58.
    v_
    . ntebantur,r.1uo Romani in tributarios
    i4z.d

    diuiiio mortuo Ludouico Francorum 11;

    ._

    publici genera 500m;

    GermanQi-urn 8: Hifpanorum Imperatore 152.d,&

    pafsim feqfol Sutcciforij prrogatiua,vide Suc-Q

    :IJ4.-.ha!_l-A4-.

    0 Pil

    4 Dclphinatus principis libia-ratio ileruor 4o.b

    ( Immunitates c_iuium Romanoruin varia:

    _ 55.

    i" "Iinpcrandi ratio vbique neceilri 7oz.b,'vb 'vide bar

    ccfsionis ius.
    ius penes quos 2.7 Lb, . eiufdeiri
    tollcgaz, ne'c magiilrrus paripotciateffeinuiceiri
    rogare non poifunt, minus` mains Imperium

    5 : quanmdam imperia;
    mm'llmperandi public quis ius habere dicatur 299.a, ar

    habcntes _

    ._
    imm [ e quidantiqui

    _._ n

    Imperio qui pares,an pares honore cenfendi gzi.b,'u

    optiui,& quae vera Imperatoris ratio iii iudiciis fe-,

    re dis

    _.

    461.c

    im?linlmperztre (ibi condfcendum pris qum alteri 14.c,


    zqualibus lege nemo potcil:

    90.

    _ __ _

    ; plurimn M.iglmlnun [

    31641
    270.

    .
    _

    Imperio aut regno {ucceiforio Rabiliendo aui: confer#


    uando modus'cl'eciente progenigeid genus cir-_`

    4'.:::1 an Imperij Germanici fide ac ditione {ubi


    pla
    _ 715.paf`sim. 81 (eche
    .:2;0.. iiciatur
    77.a Imperiorum variorum tempor 4zo.p{siml _eor
    : aut Ptztor creatus in alienaciuitate,atum
    prftabilius 8: quod periculous 7r6.,717.a
    mim Reip.alienaa non muta: 76.1); Germanor eiufdcm
    u_cceio hrcditaria periculofa 575.a5 _ _at
    que?. gemis nec peregrinus effe debet_577.a_, cuoirioclo
    qualuiri pelicula
    _
    _
    ._
    .
    7z1.
    :rieti tributarius Turc I45.a, primum quis proprie di# Imperium populare cui' -15 prfare dicatur 544;

    6h13
    <
    27I.c
    iiisiuglmpeatores rriginta vno 8L eodem tepore fati 722.

    Wim
    mo
    'mi'. vCi
    i im

    d. vb'iplures Rom,eorum prouincia: maxime


    parata 187.d, an fuum munus alteri qum Po n
    _ .
    .
    .
    .
    tificiRom.ccedere
    pofsint I59.a, quib.Rom.f
    cris interdixerunt 157.c,&inmargine.
    His

    : feruitusimpofitPonticibus
    105231 13 'a

    137.&

    pluribus qu tributum qum pernicio-l

    fum 7H.c,d, cfolfequcndomeicum cum pu-


    blico nihil commune haber
    7585d
    gad Imperium ex humili aut obfcuro loro prouetus;

    tyriinideni
    'crudelius
    regali
    fanguine
    cretu's 7i 0.c,
    i jexercet,qutn
    in Magiiratibus
    , auoritas
    in Senatu,potefias in plebe,maiei`tasin populo Ro

    man. 151.d,

    ,le'lmpcratoi'ia ars quae honiiniim foci'etatem tuetur fub

    ' "u prudentia continetur 512. ciuspotciatis & re

    uk ,_ gimaiefatis differentia _

    1964:

    hodirnum Germanorum Ario-T

    craticum _

    223.,226.

    Imperium habentium ius in exequutione


    metum quod dicatur
    _
    _
    _

    294A, _
    _ 5oo.b

    Pmin lmperatoris eletionc , vbi domeiiicum cities terre

    j Imperium fimulfcruare pucos prflabiliusg quam

    nolt,commodius procul Imperatorem accerfere,


    _ qumnitimum,& id genus exempla
    577.21

    perdere
    _

    4494!
    Imperitiae aut erroris , vbi : detur locusvile Er-'

    21"

    Imperatoris 8e Imperij Ratus ius diuerfum

    78.1

    roris.

    -lffmlm'peratorum feu principum qui hredltario iure ad Impero kiueo verborum vis chis quibus vtiliceat
    Tim imperium aut principatum perucniunt 8: eorum
    390
    " qui coni'tuuntur feu eliguntur comparatio 373. Impietas an fuperftitione tolerablior
    48541
    I horum varietas I96.c,
    cligendorum variairatio {linpuberum autfurioforum .vllus conferiqu
    557.c
    :inizi 577.,
    Romanorum poteftas populo tribu Inaequalitatis bonorum caufl
    _ 535.4
    ta z7o.b,

    mi

    Romanorum qui timiac fapien

    tifsimi 50. Hodiernorum pote


    Pontihcibus diminuta
    \

    Incendiariorum varia

    7.

    feu Maieilas Incendij domus ziiimatiowide Ediurri.


    15S-d q Incominodis duobus propofitis maius i/itandurri

    Imperia extra ordinem apud 1.10m. tributa belli ge;


    i'endigratia zS-clgt 266.ii,2._75.a,A Peregrinorurn
    ,mi quni periculofwide Egregrinorum. mediis re
    syfg gionlbus profela "498.1, potentifsimaquz

    5;

    lo.b,
    vbi libera 8( popularia '515.5
    iua,
    qua 229.15, 'prima,vi occupata [unt
    571.5
    _ L. lm_perialis
    autoi'itas
    qu
    in
    concedendis
    imperijiu
    'ribus
    "
    2291158: 226.21
    I_t'iiperijpropria 505.'.15 (germanici {tatus iSLd,

    Usbl`

    1.&11 quantum abhorrendi


    _
    z6.d
    lndiSinarum populi Hifpanis intimos regionis adiv
    tus aperiri Vetuerunt inclia capitali pna
    64.15
    India Occidentalis populorum crudelitas, qui czfo-
    rum h'oi carnibus vefci 8; infantes { mer;
    gifoleba'nt 504.c,'d, _ hoi-um religie 511.b,
    tura,vide Britnnnorum." _ ius in feruos _

    Na-i
    4.1.5

    Induc pacis loco concedend iis cum quibusriullai

    eiufdcin iura Mgieilatis habent n folum Principes


    iid'es 616.d,6i7.a,vi 'varia inducinan mmf/a.
    _ G_ermanorum fedipfi quoque cueiitus zz5.b,d,& nedia quot diebus perpcti poffe dicatur
    418.ti
    _ 224-1, lggeas penes quos
    Ima Inertia capitalis apud Athenienfcs 517.11; eius cie-_
    ____ fyverbumpqud compleatur 516.a` eius inru
    "" `

    / Iriftrument. vicai'iorum ius I65.b,

    65 8ciurifditionis ius diucrfunx

    275 a

    lmperj regalis , iiicoinmoda, przihntiam 8:


    i

    na apud Egyptios quie


    i
    71e
    Infames olim apud Grcos necarc cui licitum 654.c
    {Infamia notatus rebus iudicats nobilitatem amit

    tit 337.

    ad poitcros ficutNobilitas
    Y YY

    _h_A.-_

    INDX.
    propagatin- 35715, Hulust ignominia difieren

    mafol'is locieratibusviunte's giga, rmi,

    tia,vide ignominia. Inlamia :

    natus eonllitutio , !!! Drigliciir.V

    ibid.

    : ab omni dileiplina remouenda


    186.
    y lnPiammationum
    dam exemple 8: clcllium quarun~496.b
    Ingenuitas Gallia quibus impetranda

    715.
    Cmfllssmfmo @u deliritmllsu;
    624-21
    . _ ldemipolillplz,
    _
    Itali
    Neapoliiani

    4.,8: 4m

    Ingenuorum in Poems diuerla ratio habenda 760.,


    l

    Horum 8: pna varia

    rarorum cladem

    t . 5p

    Italia vnde dila 275._ In nulli .Principele`

    7.

    mi omnes vailalli aut imperi] (stimmun

    1 lliiuri altiis quam merita defcendunt


    54.3.1
    lniulltitiat
    Huius dubitatio
    exempla inpoenam
    Cancellarios
    adfert quofdam 4z.c,cl,
    48ml

    (rimini Pontificis 25. _exreyiu'l/tneiug'wpfil'.


    p .
    qu Romains
    ibid. n nullis
    legibus
    ciuitatibusiusell
    contraria [uit ci'iiltiilesf
    1254,

    Slnnocens legibus nullus

    630.a,b

    Innocentius Pontifex quando creatus

    40.2:

    Inoicioli querela tributa liberis


    :8.a
    ab Inopia an decus nobilitatis aboleatur 356.21, Elus

    qua caiilla
    qui dicantur

    taturn : derarari'i cum Romains vis 75rd, up..

    rundam inieritus

    95,

    Italorum 8: Heluetiorum natur: iliiierliusaiilelu.


    uetiorum. fneratoruin eallditasntionciln

    537.d

    rum . 666. 8: 667. eoriirnliion Gall@I _

    505.

    teritus 667.a,8e 668.3,

    5 lnlidiar remcdii'i optim,l`i non intelligtur 47o.d


    Inlignum 8: ius diuerliim
    352.

    Natura 50m, im

    eos ingenio filsiini 8: callidifsiini qui iliciiir i. `


    montes pietatis qui
    si., _

    lnllrumtum imperii , hoc tarn rari') quam


    totius imperi) Principein habere cuenit
    675.a, vbi qui Prmcip.eiufmod m/lvumra baurrmz.
    Infulanorum naturae mores vitia
    517.

    Iudaicz religionis veigal


    I
    ludis Chriltiana maneipia circcitlerc Tniuiie
    tuit 4z.b, eorum Conuentuspei'iriiliiCliiil:`
    nis principibus 34541, Exprubratio 545i, l

    intemperantius nihil, eo qui repent fcruitute ad

    Chrillianos peruicaeia 485.2, ius 544.4, im

    ` dominatum peruenit

    '

    45.2.

    tus quale 8: eius authoritas antequtm Pililr.'VY

    Intercelsio Tribunorum 3:8. eius ius


    308.
    j lneerelle vniul'cuiufque in fato non in iure conlillit
    506.b, 77o. Gallorum legibus arbitrio iudicurn
    relinquitur
    ibid.
    lnterire Rempub.qudo dicatur 366.8: 369. b-58Lc
    Interitus variarum Rerumpub.
    369.c

    provincia redata fuillet 8: deinde 54d, siii


    tia in religione 522.21, His vbi habituelitrius
    lliinonijgratia adhibetur 599.e,<l, boriolir
    de 484..b,d, vbi Romaabire cogi'itiir ubiiiuof.
    captiuorum Romanis Velpaliaiii :riportare
    mileranda auariti 35.1), (/

    Interregnum in Rebufpub.quod dicatur

    332.,

    368.

    Interregnorum Im eratorum

    Regum
    1
    pericula
    iUS
    718.,8:
    719.pa sim & fol.feq.
    53.
    Ioaiina Sicilia: 8: Neapolis regina ob impudicitiam
    lupa eognominata go ,

    Iuriliurandiforinulaapiillueiioieu

    5934

    Iudex
    an Iudex
    an contra
    8: acculator
    leges indicare
    in eadempolsit
    ilrri'irl

    lli*

    ducem Andium Caroli

    {Iudicandi feientiaregalis 45m, munisqiiim

    regis Gall-adoptatum,l`ibi hredem reliquit ibid.

    tiquitiis penes Reges, nunc ver ptncsliligili'iiy

    Neapoleos regina: maleficiawide Neapoleos.

    458.d,459.a, varia ratio

    an Ioannes Prancorum rex qua: Franci habebant

    in Anglos reinittere illis otuerit

    in indicando quis modus :idliibendus

    311W p

    une giudicandum Magillratui non de lege lecl leciti:

    Ioannes Nauarrus Tholo atum decreto curinaiellalegem


    lli
    tis damnatus
    i4o.a Iudieantis contra leges pna 7551:, ?
    Ioannes Anglorum ParrCid IIO~b,vnde plurima i ~ius quod ratione pnarum inliigendzrum y 7574
    amilit in Gallia
    ibid. _Indicare Ip fua religione an {olus Princepspoliil iii

    loan nis x x Ii RomPtilicis auaritiz exempli'i 676m


    Ioannis Fraiicorum regis aperta natura

    37:11

    b, exemptis non legibus ernicioluiii


    1 Iudicatares pro rei verirate liabetur

    755'.i
    3W

    1./!// quid
    14I.in marg.
    Ioiiicar vrbi cum Latinis 8: Hetruricis focictas 75.d

    ,ludicatis rebus quicquam llabilius elle deliri 5


    de Iudicati executione in alienoiinperio 3155111@

    de lonicis LydiS DOI'iiS Cfib-Vlil 8: natura 4Iz.a,b

    Iudicem aut reiforem lir ciuitatis neiiiilllfifflll1 "

    lolephi error de Pameiorumpouag

    715.(1 l

    bere 453 , ;

    Ioleplii Mauritania: regis crudelitas w

    5Q4,.

    porter 755_ cius & bmj im, :

    eius Fulmina

    erentia
    _ _755:
    Indices primm Reges vocati 45. l lll 1189*

    Iouialis The_ologia quomodo triplex conllituta 462..:1


    Iouij error ratione liarus Venetorum .
    7074

    756.a, qui eos dare poliim, ???


    {ubrogatione vel lubllitutione z66.bi :

    Ioui cur dicaturalsidere iuliitia 97.c,


    llivide Manubi-

    .g irapriuatorum in Principe indignatio , -

    461.b

    Magil mus ; , ; p

    la qui ellepoiint 515.a,

    Perpetuqiilf?

    Ilidre
    Iraeundiam
    L'acedatmonij
    cohibcrelatctum
    diflicile
    memorabile fed
    _ mcaut'
    _ ib.a Iudicia
    439
    publieaan
    quflionissenafu
    geometrieisiulhuzlegibirtni
    d?? I 26
    lica apud

    56o.d
    I
    .
    lfldis 8: /Fl'culapij lacra Romains recepta- vide/
    {e.ilapij.

    Ifraclit primm line Regibus 8: line vlla Reipubfor

    da 758.,. pu
    nad Magillraeus delata 466.11,

    ? l
    riiiml'

    l'

    ritlimeticis Iulliti legibus tantm

    de Arielimerieis.

    ab il

    nl

    i
    `

    1N xi
    'cari iure Romnifliiuhi l65;a`, Maieii'ati quarc n
    conueniant 460.a,b,46l.d,

    Iura're quid
    . l 755.15
    Iurc
    gcntium violatoquta incommoda {ecuta
    ratiol
    ne Primogenitorum,vide llrimogeniti.
    i
    in lure/im quid,aut :xm:
    i 307.d

    varia 'Principumin

    proximos fuos ntic-.i, Pcrfar tlc fceleratis zoo.

    "

    , Tcmpcranda ruiiilsimis magillratuum dt'cretis,

    vbi iex ad propoiitlmcaufam accmodariiinein;


    il:
    iurancq'ut ~' '
    '
    f
    754.c
    -111816203 vettigalis introducio 8: vfus ratio
    Y

    Iui'ciurando quando recedere liceat- 594~l,l>,597=li


    ' tenetur qui oblides dcdit
    SQS-ds596~b
    iuris vcteresauthotes prcipui
    . i
    .
    IUFiS
    flCtiu non potionvidc Fiio.'
    I i 257-

    Gallos 8: Kuiimid'e Vectigalm

    f lndicibus cx :rquitate an vcro ex verborum le ob

    Iurifiurantli vis 9z.d,93.a, - formula Regimi ,Franco

    feruation'e indicare oporteat 75;.c,'d,& folfl'eqb,


    "" contra lcgcsin'dicare netas 172A,

    rum quo 8: 9015 ea primui vliis lit 63.21,

    { l:

    iis quantumuis iniqu (ibi vidcanrur, difce

    b, Boi- inaugurationibus obieruata ,1654151061


    {Iurifconliilti ciuilcm fcicntiam non Philofophorum

    dere nonlicct 755.@ in Damnatione reot mc

    1,11 populari captu ac ( metuntur 35 .1;

    ;4- diocritas fcruanda

    4611> ' contra authoris'fententiam _


    35. _
    Iudicij 8: decreti differtia 305.13, 8: quidiudici, ib. lIurifconiiiltivndeprofccti 51011,- Plrzfeliprrcto
    ' in Iudiciis Criminalibus vita: autcactz ratio habe'dal
    rio 3131), 1118: Oratores quantum Medicispratfe
    vide Vitae.

    ' '
    ' rendi 36o.c,vbivtrorumque comparatio'agitur.
    '-l Iudiciorum publicorum ferendorum ! veteres que 111111 tertia 15.,
    inaieiatis
    1 ratio 301.5al'sim 8: folfeq. Horam Curia Parilie
    Propria,& quare. Sua vi 8: lingulis folida
    debetur,cm in partes diuitli nequcat 5223, hius

    Q5 /14 diciawide Curia;

    ' Iudiciorum fcrendorum ratio 464.c,d, corruptor

    imperij ius diuerliini z75.a,~ Eins ius quod effe def


    beat z77.a, Eins 8: leruitutis ditfercntia gzLd

    caullx 45r.c,d, lExecutionibus variis 32.3.1,b, eo-v


    varictas vnde

    755.d

    Iurifditio praediatoria,vide Pratdiatoria.

    Iui'ifdictio extra pernoctatione' an ccedi Pof-sit 163-2

    .' dc ludicio i'cgum aut principum in cluibus cauisis 1u

    gluliurandum magifiratibus an fpius rcpctendum

    dices elli: debcant aut iudicio adelle , vide Princcps

    autRex.
    f- ludicis infamia captalis

    '

    44z.d,

    .
    `

    166.b

    Iudicium fcrre Principes uam fubditisiucundum 8:


    vtilc 8:101. cq. contrariam autem :ms->

    Carolo v1mpera

    tlioris fcntcntiam 152.411, quomodo foluidicatur

    ius formula Ludouico x 1.Gall.rege przliita duci

    parifeu ciufdem poteiiatis indice fufceptum 516.25


    319ml, item non confilicre quod idem ei`t 264.c,

    Burgundionum 608e,
    eius Pro varia religione
    apud Iurifconlira'tio 4844, Lex diuina 609..
    decipicndi non obligandi vinculum quibus 600 t',V

    qiiandoque accipit poteiias maior ab inferiori 8:


    Hl:

    Impei'atoris 87d,

    tore primm prziiitum 8: Caietano Cardinal@


    iniiitut ibid. eius ratio apudveteres $683,612..
    d. de ipfo Solonis confideratio,vid'e Solonis. E1

    quomodo
    315.a,
    conllitucudum

    quomodo
    Y ludicibuspluribus
    439.11

    quo focietatcs aut fdera innitantur, ita perform

    iurantiscohrct,vt ab ea diuelli non pofsit ~ 615.b


    l'

    141. Hebbcprehendantur z75.c.d

    Ius clientelare ac tiduciarium a'n przfcribattir 126.@

    Iudicumvari creationcs z65-b,266.b,

    ,lus dicenti extra territorium , impune non parctur'

    Curizlati

    n'uincrus,vidc Cui-iz. Proximi in eatl Cu


    gzlaa,

    - ria non recipiendi iudices

    433.11

    Itidicuin l'nlatiorum quae ratio 770.65 lus 8e munus

    ex Errore;

    lacrofanduin 309A,va amm/:lum cumfdam 7m' iu


    drum wa/neramr.
    i Iulialex
    de wfg/imi; rufe 1134113: /31?

    Commune variis gentibus 165.2, ex -

    re 8: communi opinione ( conliituitur. vide'


    in Errore pofitum 29o ,

    Ferre

    quare non debeat princepsvide Iudiciurn.


    lus honorarium,vide Honorarium.

    656;{1

    quo Modo cbn'

    Iuliani Iurifc.collcc`tanca, 'wide ,umfcm'am 'ura'r Ro


    I5z.l

    exaratuxn 8: 111101 codex quibus compolitum

    Iuliani Auguili emblema dignifsimum dt 91,7141' "vii


    1 /5464110: 379.549
    Iulij ij.Pontiicis Ronnperiidia
    59 7
    Iulij szaris czdes 8: eiufdern vltio
    377.3*
    lulij iij.Ponriiicis Max.vrb'anum dierium
    555.
    lulij Scaligcri laus. l ' y .

    52@_A

    3:4 gd, quart: Ruhm appellatur


    75o.c
    Italia Regis an eo mortuo qum viu'o lbabeant

    me !

    Iulius ij. Pontiex Romnduerfus regcm Francornm


    & Ferrarienfem ducembcllum gerit .
    ` 1251>

    444

    Rittiiturodem quoque diffoluitnr 3;5.b, iibiipii


    cliccre nemo 308.05 prius (jrc quam Lat.

    otcltatcm .

    ' '

    11
    quforum
    visquomodo
    l i obtemperandum`
    A
    h

    268.13,

    _`_
    296.11
    _ 307.d

    Iuiia natura,p'ra'uis ' opinionibus interdum olbfcuran1.


    tur .
    _.; 190.6

    luni'z legis beneficium


    in cinesplacandus
    Rorn.collatum
    53.d
    IupiterLieius
    olim quomodo

    54.6

    quli'tiniuiiiTheologorum 3.1), ' Hitneccllarij'


    diuerfaratio f

    99.3~

    lura-familiaria feu' gentilia'nl 1365 11'3

    quiiniani lei't de brrditnn'bua nafurali. !


    relinquend gere, in quanto vita;

    vff iUtrocluc'tagil'iid. i ad obfcu'ras familias non Perti


    ' periculo ob ciuiles Factiones iuerit refert Procop.

    nentia, ibid. d.

    Maicfiatis cuiquc principi popul.

    vluein omni } Painnc feu fponfione fallial

    47z.b,c, eins edic in fauor libertor obferuat


    4o.d,
    cius delegibus flatuendis decretu'm 153.21!
    Iulii mis Imppatria: potefiatis iuraaticmit
    30.

    fmt -, aut alternin in alterius :

    te 7o.b, Commerciotum 8: hofpitij iurifgium gluliifsimum quod ncceffarium


    Si-C, vide 8: C'omtnerciorutnnl virorumin fmi luliitia qu:~ dicatur 8: eius diuilio {746.d,
    nas,'vicle Virorumt
    '
    lurandim lege: mos. '_i ... -'

    654.52;l
    ein:4

    cliiiio humana fcil.& diuina. ibid. vquz Lacc


    aumon ioi'uml 19341 Rcrumpublfu nda mentum;

    93-2912
    YYY

    ,ik

    INDEX'.
    que nulla elle potellmili conuentionum leruetur li

    Latinarum vrbium focietas,vid.loriitarum.

    des 515A,

    Latinorurn fexaginta vrbes 8: eorum (;


    munis 52..e,d,

    aturalis certa elle debet 292. d,

    rerum omnium fun damentum 7461),

    Gallier

    cxemplum in caula Cancellarij 4611,

    Magna

    leg: Claudia 53.@ cum Romanisfdus 7M);

    appellation: quid apud Aragones intelligatur 34.


    , eius apud Anglos 8: Francos autlioritas vide
    Anglicange nera 8: eor ratio. 777.b, ucm que

    Latrocinium 8: pyratica pro virtuteapud Hbfz;


    Graecos, Lat. 8: varias alias gentes 328485111

    1:6; [andamr: [im: Plan d* Aufl. im" ,

    (: pragmaticis 167.8: 525.. earundcm abro


    gatio, ibid. cultus in Gallia 4'62..e, Iiius
    ma qua I4.c, Vernihiltam contrarum quam

    Latrones qui 8: vnde 8: eorum pom .56Mi-`

    commiferatiomec Iuclicis officio,qum Mifericor


    meum diuinis : humanis legibus index cu~

    d,766.b 8: pirata Rebulplummoucndi v_


    Latronibus depolitum pignus, commodatumri:

    iufquam milereri prohibeatur


    lultiores hominum vbi locorum conllituti

    [Jo/iure.

    inter genera veuationum willi.,

    tum

    459.b,c
    498.22

    Iutum quod dubitatur lit, necne an exequi oporteat


    290.d

    189: i

    ab iis reilituendum, 1.a, il;

    pyratis data tides an femanda.vidc tides- anl .


    da fides

    nl#

    Lauall gemis cura familiaria

    quenes in Senatu an eooptandi


    z4o.a,b Lauda mercatoris Cameraclis vini copiaintlgr
    delata
    655);
    Innentutis bene e ducandz ratio quam Reip.necell`a~
    Leoria
    lex
    de
    imperio
    prztoris
    vrbani
    ria
    .
    6314:
    Legal-cae Iurifclulti calliditas in eolligendispfm
    qui clicantur apud Polonos
    4i.b
    19ml
    Legata aut hrcditates Romanis limi

    fates.

    Abieni Cfatis legati laudabile refponfum 545A

    Legatorum cautio qua 618.d, 8: 619.1, .

    LLaccdmonij quare citius militia quam Roma


    ni vacarent
    y
    499.21
    Lacedzmonij vxorum ferui I9.b, Item Romani ali

    . Principum ius in militcsgzcil


    32 |.a, Augullo / Augullo.

    quando
    ibid.
    Lacedmoniorum Reiubquot cines przerit 1191>,

    Legatus Proconfulis capitali fupplicio analitica



    in
    Legato religionis Pictatfuc caula faoultgili

    Error ratione :zrarij 638.

    cus lit
    !
    Legatorum 8: mandatorum ius 169.b, :
    Legis alioneswide Legis aiones. _
    5 Legato ad mandantem appellari non Parmi
    apud Legatum Proconfulis an legis aio iw.

    regum genus I95.c, Senatus 1.46.e, eiufdmq',


    conlilium arcanum ibid. Rcipub. czls Ephoris

    Legatus feu procuratorPrincipiS autalteriusnuiu


    tis li prter mandatum quid agatimpcrt'tuiri.i~

    ac Senatoribus itatus penes Cleomenem 178.,

    uoed
    itur,nili
    eius
    ratum
    qui mandauit
    habent quiimperio
    mandauit
    vtitur
    8:. gli:

    Eorum mores ab At enienlium diucrli.vide Athe


    nienlium.
    Eorum crudelitas in pueros 333x,

    Damnatio ab Amphiionibus 757. d,


    :
    qua,vide lullitia. connerliones 393.a,b,
    Natura quz 8.a,

    eiufque liberatio ab Antigono Maced.reg. 499.21,

    in obfcruandis Repubdegibuslaus 24nd, benc


    licenzia leu clementiain Athenienfes 38nd, Rei
    Pubilatus ex Polybio 176.d, ex Herodoto 177.
    a, contrarias Athenienfium vnde 8: inter eos bel..
    ' lum diuturnum ibid. grauis varia mutatio 178.

    Legatos violantium . 6:8., vbicmx :in


    plum crudelitatis Helen: Rul'siorumrcginz. _
    Cum lcgatis agendo quomodo caucndum 606.01

    Pausini-vt 8: fol.6o7.b
    Legatorum feu fubrogatorum ius

    50W

    Regis geflum memorabile rationelegum llabilien

    g Legati -, zqu xc magiratuumorumm

    darum aut exoletamm rcnouandarum, 8: exitus

    nitus cuanefcit
    '
    l
    in Legato magillratus,imperandifroliibcncliliuyt
    2 telasiionineflmec legis , '
    tu
    _
    1Non de Lege fed fecundum legem {

    iufdem quomodo periculofus 4.2.7.c, Reges poll


    i {ius Reipub.conucrlionem
    196.b
    Laamij {ententia de lapientibus Grci
    118.a
    Ldentium fine manus vola line pugno qua: ,
    vide Pna.

    Iudicandum.

    Lanacrij Prlidis fac'tumdn quadi lege Ludouici x i. . Legein iubere cuius potcllatis, eiuldcm ?
    re,derogare,obrogare,vcl fubrogarc 155.1, lol"
    abro atione
    291
    icla arquitatis fpccic iudex Perrumpcrtilldfmll
    Langoardorum ins in vxores
    .
    5,4
    famia tenetur
    lllA
    Laodicena: fynodi editum ratione bonorum Ponti
    Legi
    natura
    fubiicitur
    principes
    rom,
    _lfllfliw
    ficiorum populis concelforum
    719_
    modo fieri dicatur 267. fraudem lacicsliucpfi
    Largitiones Principibus fatta: reuocar pofsintzltem
    an rationes redderc aut repetundarum tenetur , qui

    fefe liuc alterius ope aut minillerio n (?!

    eas acceperunt
    6741b,.' pafsim. Leg vox qua:
    '
    _ 399?
    Largitionum Principum feu pcnlionum variarum tum Leges vnde manan'nt 195.c, dequibuip_olsinnnll4
    Ripendiorum militarium gratis cum 8: prodirion
    tui 98.b, Cris Augulliylde .
    exempla 648,& folfeq. Eat leges optima: apud contra Leges iudicantis ptnna,vidc
    Gallos.vide Gallorum. Effuliones Galli: regum
    Penes Aulicos canes qutum _regno damnofz 556.2.
    Latina lingua quare Galli: limiliari
    17m;

    in Leges curiurabat pop.Rom. 9z.d, @1_5 :

    tari cuius 155.11, Lycurgi Klim quart : 15M'


    :eas flcereanliceatmagillratui 754.6,

    'innen
    Prin'cipe abrogari'poliiut @Sali

    Regum Gal

    lorum quare nonantc conlirmationem liiprema^

    rum curiarum vim habere dicantur 95. b;

    Item

    Anglorum ad Reipubdtatum pertinentiumgnili de

    Ordinuin tonfenfu ferantur. ibid.

    an Diplomata

    Legum `mo's apud Rom. 695.@ 'qu :


    tio habenda 426.b,418.c,a95.c, przeeps abro;
    gatio peticulola 4.2.5 d,4z7.b, : non fcele;
    ra l'ed licentiam comprimir 651.b, diuerlitas vn-

    de 4b, nouitatis 8: vctullatis differential 425A.


    vide 8: fol-(eq. inul'titudo damnofa 756.a,8: paf

    efliciant 161.c,d, Imperia iulla non faciunt,` fed


    iuliitia ipfa n.9.b ,
    has quis Primus inllituerlt'

    lim. vis penes quos 2.99.b,

    272.@

    llrtuum i97.c,

    Rerumpubl. [latum continentes li lieri

    polsit immutabiles elle oportet 426:1-,

    qu: ratione Magi;

    vis earum maior quam morum

    1541, mutatio Rebufpubqum periculolii 430,:

    pulo Rom.exa&is regibus poltulabantur 229.


    qua apud Cicer. leguntur, an ezdem fuerint Roni.

    xij.tab.exole'tarum 'abrogatip 427. ante earurn

    vfuiti quomodo gubernara Relp. :72.c, variarurn

    :76.d, qu: proprie ; qua: populi liberta


    ius 153. contcinptariim incommoda 238.

    tem alert dicanturNide populi libertatein.


    mniuni fcopus 8: iini's
    _ 530.:
    Legis 8:
    154.b.c _Legum or'g 752e, xij~tab.origo 154.d,753 b, ab
    Leges Caligula, vide Caligulz leges. _ Platonis qua'
    18;.d, de Collegiis quz 2.31.9., principum .

    rogatio:
    307.2, tor
    autiudiciorurn
    quiquadrat
    egel'late
    es
    Yludunt
    uendi, 55d,vimcui
    Ac

    eurli: aliorum lurilc. prouei b. Qin' mm bah: . a

    Senato aut comitiis conlirmandz line iis neca ro


    garipoll'unt 92.5, omnlum etli communes;

    ~ nihil ramen vctat fuaquzdim elle familiarum lla


    " tuta peeuliaria 15a, Suas princeps an teneatur irl
    - Senatu vel eomitiis vt apud Callos confirmar'e'

    97.4,

    delita punire,conlcietitiai mu nire non

    poliiiut 65m,

    litium vn de petitz 8: quibus iri


    locis vlitatz. vide Litium. . Cornelia 8: alia: d _

    iure plebis Rom. vide Cornelia leges.


    pro.
    pter lua quzdain ineominod non abrogand

    37@

    . .

    in Legibus ferendi's locorum habenda ratio, nec Au

    mine: ih carport. Eat-um 'ac inliitutor finis. vidt


    Difcipliua.' Pcenz praemia quoinodo pnil
    8: przmiis Magillratuum 8: collegioruin ditferant
    x55. Earlim 8: mor mutatio qum Rebul'ppcricll

    Iol`a 42.5-d;
    Interpretatio
    competetexiu
    veteri
    8: Romano
    758.b;c,quibus
    Ambiguitas
    quibus
    liipplenda,aut qqid in ca lequendum 754 d,

    ma poteliasin

    tu populari 695 d, Renouandu

    rum ius 29. plura itas vnde

    715.2.

    Leidanus fellarius opifex,primusAnabaptillarum rex


    8: eius gelia _ _ `

    489.4

    llralium Septen trionalibus aecommodandzzncc id Lonls edil n'lmirnon ' #dnquillltnl 344A
    cnus
    _
    508.2. Leonis Bizantinorum ad Athenienf'es legati hilloriz'
    Legibus foluta potellas,quz.vi.de Poteltasi _ l`uis an
    aduerliis iram
    _
    r7.c,d
    quis obligetur 507.b,

    de receptis ac probatis n

    dillerendum 48nd, an omnia contincantur 755.


    c, municipalibus in Gallia quomodo derogetur

    89.a, 8: an rex iis teneatur. i id. ciuilibusiudex


    qui priuatos foluit infamiam contrahit eapitalemi

    166. , foluti qui apud Romanos fuer'int. gmc;


    758b, folutus, amen maiellatis imperio liibditua

    ' ell. 84.d, iis in Repub. probatis ac lufceptis dil


    putare nefas t7z.d,8: 17;.a, in chibus principum

    Leonis X.Pontilicis perlidia

    605.:

    Leouicij allrologi error 8: falla pradellinatio de mun


    diinteritii
    4084
    Lepores quare libidinoli 5o6. d, eorum ztas 414. e
    Lepra vnde Se quid ab elephantial : 508. d;
    miranda ratio, ibid. : varietes apud Aullrales
    8: Septenttiones
    52th
    Lefbiz regula Vis

    Leuca Gallorurn quot milliaribus confiant

    751.8

    664.:

    8: Senatorum nomina, quare inferipta x55. d, di Laude Langobardis qui


    107.4
    -' uinisll'oluto Pontfice maximo an fatis cautum lit ' Pharaon quare dicius
    778.d
    Leuits 8: conllaiitia:fidelitas 8: perlidia quibus hu.
    98-
    _
    _
    '_
    Legibus diuinis ac naturalib. omnes obligantur 86a ' moribus mariare dieantur.-vide Conllantia.
    _ 5aad
    Legionum Romani im erij deferiptio. 574.d, 8: Leuitatis animi 8: perlidia viciurn
    ' 575.`a. quot in Gallia: nibuscferuandisopus ell'et
    "` 574.d, ear decimandar ratiowide decimandar.

    Romana Legionis damnatio 8:fupplicium


    57.a

    _ f

    161. a,

    Legis 8: Magillratus comparatio 299.a,b, difieren.

    Lex Analitilia de Pn'nripum rg/m'prwide A nailalia. r


    Q L-ex ab zquitate diuifa , ell: quali corpus exague 8e
    exanime

    754.11
    Lex Aquilivide Aquilia.
    Lex Agraria

    11,5

    _ tia 305-21, Itemlegise iuris differentia, Lex Artiniavide Attinia.


    1 -dlinitiones zoi.d,8: 2.01.3, Porciiuswide Por Lex Atteia Tarpeiawide :
    ' eiz. vetantis maiorvis qumimpettis 517c, vio.'
    '- I- latio feuinutilitasvntle . Legis &priui1

    Lex uvre-laevide marian

    Lex antiquari quomodo polit'


    24.4
    ~ ' iidifl'ereritia i5o.c, Item : 15r.a, ( Lex
    Lex Camileia,vide Camileia.
    _ _ _ __
    _
    ententi' quenque interpretem elle oportet. 323.
    - e'ir eius interpretation: cauendum neq'uid abfu rdum Lex Cornelia Tribunita qu: 84.d,v'id'e Cornelia. _
    aut iniquum fequatur 754e, iubendo, Lex quare Ciuibus politazitem eius vtilitas _ 75a.b
    fr vetando,permittendo ac punie'ndo a99.a,
    Lei: duodecim tab.de parrieidis
    :
    am;
    s Legillator non prudens cenfetur, cuilatroeinia ea.` Lex diuina' in libers rebelles parentibus

    { potius qum arcere eur: ell


    44.5! Lex xijaabaie iure clientelari
    Legi atori 8: c_iuium ubeifiiiitoriA quis prall'antior Lex Diuina hamonicmvide Diuin.
    _
    Lex xij.tab. de priuilegiis comitiis noii
    iinisnlide Ciuium u eniatol'i.
    '
    liliis quan decreta
    1,8 yb
    di*
    4.6

    IN DEX.
    1 vt Licentia ho'mnes ad vitia (ic me tus ad virtutem
    reddit procliuiores
    565.d
    Licinialex
    de
    agrorum
    publicor
    priuatis
    -
    d.l .a
    ~
    Lex lixlia,qui bon.ced.pof('
    63.d
    nibus _
    53m
    Liores 8: Viatorcs , Magiiiratuum 8: impetij argu
    ` Lex Iulia,vide iulia.

    Lex Iulia quando lata

    16.,8: I7.a
    menta
    :56.a,2.79.c
    4594i
    Lex Iulia Pappia Poppa /
    30.d Ligarius quomodo fupplicio liberatus A.
    s Lex Iubeat non (uadeat
    756.d Ligium quod dicatur beneiicium
    1143
    lLex Licinia,vide Licinia.

    `
    Linorum
    8:
    arborum
    penuria
    Galliz
    vnde,vide
    Ar
    orum.
    `
    i
    ,^1 fotminz : arcebantur a Carolo
    v1.abrogata'
    92.b Ligurum poteas vnde 8: quomodo Romanis deui
    Lex homicidij 8: latrocinij diuina tnauuralis 97.b . di 516.c eorum natura
    97.2
    Lex Horatia,vide Horaria.
    .
    Limogz Gallia' vrbis (itus 8: eius vocabuli etymon

    ' ` ' -:1)1 de Adoptiuis


    29.b
    Lex duodeciintab.de (acris priuatis conferuandis 13.

    Lex Letoriawide Leoria. ~

    .- 'l'

    { Ptilia,quibon.oed.pof.

    5r8.a

    vLex Ptilia de liberatione debitorum eiufque Dio

    . . 23.1)

    24a
    32. _ Lingua viciorurn cauifz
    _ _ zr.a.2.4.c Linguoccitanfeu N abonen/ir prouinci concilio

    _ cletiani renouatio
    'Lex Pompeia de parricid.

    '-Lex pro rogationc 2.6:.a, de derammdu'impergr (fr

    magrrarr.

    63.d Lingua iacra,fcu Hebrea nomina rebus indidit 19.b,c

    . rum vtilitates 34.8: 34.7.:1o Vide ftptimaniz.

    '

    Lis mori,(`eu inilzantia perimi quomodo dicarur 32.4.b


    tIiexfprima Roma: lata exais Vrbe Regibus que 158.d Liter regis Prancorum ad Heluetios
    loyd
    'Lex Portia,vidc Portia.
    i (

    Literariulti
    qu,vide
    .
    Eax'um

    8:
    ` Lex Prouocationis,vidc Prouocationis.l i
    : differentia: n i
    .1 ,.
    1.67.c
    1 Lex optima fit perniciofa, (i (ua nouitate cterarum Literarum cognitio Principibus an neceffaria 239.a,b
    ~ legum alierat cqntemptum
    4zg.d
    Le es Perfarum ac Medorurn moribus regibus lat

    mpitern

    '

    Lex geometrica gubernand ciuitatis quae

    -Litigandi modum apud Pannones quis Primus intro


    Iduitcrit,'<5 qum perieulofum illisfuerit
    Sind

    94.d Litigantis temere pna apud veteres . 662.88:


    A 748.

    66.2.*

    l\.

    "

    1 Lex,regina vtrifque imperans

    194x! ~Liriui'n frequentia apud Gallos vnde 662..c,756.a,


    ' 8tpafsim. dirimcndarum modus 45m, incom
    _
    Lex Seruia de Parricidiis
    '
    zI.b,c
    moda 464.c, 'innitas vnde 292x, Earum liuc
    Lex Sempronia de iure Prouocationis,vide Spronia.
    controuerfiarum diioluendarum ratio 8: exempla
    Lex Salita qu dicaturin Gallia .
    88.4 'j 473.a,d,& 474..:1, _ amouendarum varia ratio apud
    Lex Solonis de (editionibus4 feu faionibus popula
    veteres 662..c',& 663s,
    Confiituendarum leges
    ~ril9us.Vidu Solonis.
    ` . - '
    I fwvndec vbiilocorum viitat 10.b,5iz.a, earum
    Lex Salica,vide Salica.

    ex Sempronia,vide Sempronia.

    Lex'teitamentaria,apud Laecdarmonios
    Lex Voconia,vide Voconia.
    ; ''.
    LxZenpnis de naturalibdib_Lex Thodoiia de - iu.
    Le-Romuliawide Romulia.

    2.8.b

    :9.a
    z90.b

    eius anciquationem 8:

    1 ibid.

    Bibellorurn uri Pari(ien(is iudic poteiias z64. a,b


    _ Magiiirorum prudentifsimorum in regio ftatu ne
    "c'rifsitas

    '
    Liber' populus quis
    t
    iber qu ciuitates Germanorum l f,

    550.a,b
    . 68.8
    Ilgsb

    Eiberorum afsimilatio parentum vnde 507.d, mul

    mentio apud thiopes


    Lir'tora cuius iuris .

    . .
    5nd
    e- 17.,8: 171.:

    Lituania dux quare regiam poteiiar quam illi Sigi(


    ~ mundus offerebagreufarit
    . 1503
    Lituanorum oculi carrulei 8: fiaui crines
    495x
    Liuij Salinatoris 8: Claudii Neroms contrarie
    ' tas qum Reipub.vtilis.vide Claudij Neronis. eius

    fententia 283. quomodo Neroni triumplium e


    ~. ripuerit 317.b, : cur appellatus

    17o.c

    Liuius Rom.antiquitatum Optimus author 180,b,


    1 locus de Campano 449.d, Item de

    .; abrogation: legum 97.a,b,


    ,' 2.
    ~
    .. 5

    fentenria de Anmale

    titudo 729. & mos Amorrhaaorum 8:

    Locreniium mos in legibus , rogationibus feren

    ' hmmonitarumNide fuis locis (up. eorum nomi.l

    dis `
    '
    426.,
    Locupletes quatenus nobilioribus in dignitatibus an
    ~'tefercndi
    . 1 ,.
    ' . 361.d

    ne,an Adoptiui comprehendantur.

    51.3

    5 Libertas nullis afirita legibus 14.2, naturalis que


    ` ibid.c, de aliena nec principiatuere, nec populo Locorum campcfiriurn,V211ium,M0ntanorum 8: Pa
    = Heet
    v

    und
    luirium variapopulisibi degentibus variain
    Libertati dear templum Rom populo dicatum quo ~ concedit aeionom, aut corporis animiq'ue com
    in 10:08: quarc

    54.1

    Libertare'm populi alere quae leges dicantur, vide P0,I


    '- puli libertatcm. Eiufdem popularis fumma 2354,
    ciuilis Romfundamenta

    - t

    ` 56.b,d

    Libertini apud Romanos quomodo eius Rcip. euer-t


    tend caufa fuerint 47.d, Eorum Ratus in fua-i
    giis Ferendis 47rd; feletio 2.31.b,'c, genera 349.
    Libra numorum dniiiioqum grilis. _ .t J: 691.d
    librarum diucrfitas varia i
    'r

    l\

    poitionemquoxi

    tratarur. 514m,

    Muni

    torum excidia 558. pafsim 8: Mutatioe


    . natuaimmutmd vim habere. quomodo dicatur `
    523., l .Inzqunlirasfeditionumcaula
    Aay'waciquidvocarinr. 1- ;- -

    4914
    27ml

    I_iiidinipriuilegiaquoconceffa 2

    59.c,d

    Loquauitatisiqommoda
    . . ~.'
    250.a,_b
    Loredani Veneti prudenti 8: virtutis exempl 43p.c

    683x Lotharingi 8trelatenfne ; diuifm qulvi


    Regum

    INDEX;
    Regna. ,dux Imperij Germanici fiduciarius 116.b, `
    " fines qui 126.b, principarus ad comites Vallimon
    tis clcuolnzl.xs.n.d,y reges quando regium nomen

    amiferunt x97.b, in eorum Belgarum ac Burgun


    dion tinibus lubditi plerique przfcriptione liber
    tatem (ibi vindicarunt
    57.

    -Lozannorum minifier prcipuus quarevrbem defe


    ruerit

    catorum nemo,nili ciuis natusfuerit 48.d, vr is,

    ciuitatis 8: vniueritaris di'ercntia


    Lyciarchos Lyciorum imperator annuus

    gl-'b
    75nd

    Lyciorum focietas 8: ius

    '15.d

    Lycurgus Lacedzmoniorum Reipubiiatutor :77,8:


    178, eius lex de Agrorum :

    637..

    Lucani fente'tia de focior in Imperio inuidia 708.21


    LuccnfcsFlorentinis fediciolis quam fzpius opportui
    ni

    etiam fapius obfeffa 59ib, Przfeius :rter

    48m

    lxiliumfpontaneum 42.7.d, Nobilitas 8: priui


    I legia concelfa 35241, inliitutum ase-Q
    nam 239., eius leges quare -4

    Lege-f. quare auri 8: argenti vfum Lan

    lLucenfiumac Senuenfium liberati ab irnperij fiducia


    dzmoniisinterdixit
    .
    64b
    123., eorum Ratus

    v
    zzz.d Lylandrilenteatia Perldiz , ' -.
    . 595.61
    Ludorum olympicorum infiirutio apud Rom. 396.`c
    apud veteres-inliitutorum finis ab hodiernis diuer
    .

    fus y63ml, Theatralium vfus qum . noxius. MAcedoniz rexPhilippus Paufnia quare occi
    vide Theatrallum

    D.Ludouici Galliar regis ad filium cohortatio no


    tabilis tefamento { inferta 655. d 669.e, vitz
    {antimonia 8: prudentia
    475.2.
    Ludouici L; ._Francorum regis mater tutrix
    165.c
    Ludouicus vij.Prancor rex quare ab Innoce'tio Pon~

    titice
    ( interdifus
    636.
    I-Ludoui'ci
    Galliarum
    regis in Ferdinandum Arago

    fus 474.13, Imperium Romanis occupatum


    406A,

    regis exemplum de prouocatione 16541,

    Reges cum Achzis fdere iunti 75.a,b, reges

    Achzorum fafti 76., Legis grauitas in reos`per


    duellionis feu coniuratos ab Alexdro Magno ab
    rogata
    ~
    f
    47-
    Macciauelli error ratione Democratie 694.d, Item
    de [celeratisiominibus '
    509s

    ' nenfem

    640.d
    601.b Madricapax 595. eius fderisruptio
    Magdeburgenle Prztorium cum ciuibus chorcas a
    fida 609.11, Eiufdem 8: Maximiliani -1; du
    gentibus incenfum
    40.d
    cis fdus '113.c, eins {iatus 8: habitus Magillratuum authoritas 297.299. potefias varia

    Ludouici ]. Galliarum regis vltiones priuatz 8: per

    cus,ltem& eius prodigalitas . 677.c,d, liberatio


    carceribus Caroli Burgundiorumcomitis 103.b,
    Ludouicuslr I. Galliaan rex quare ab Hifpanis deri

    { ' f,"

    46541
    Ludouici ]. abtogatio magiratu 8:

    8: eius varij gradus 757.a,b, 8: Honorum merca


    tura fordidifsimmvide Honorum.

    Magiliratus definitio

    2.74.6

    44x.b,c

    qui Magiiiratus in fubfelliis ius dicebant


    :Si
    Magiliratu abdicare nemo cogdus , nfi iudicatus aut
    damnatus fit
    441.6
    q Magifh'atus annuusyli vi extra-tempus imperium re

    Ludouici x u, Franc.reg.lex laudatifsima z9z.b,


    de fententiisl in peregrinos Gallia: 60.d,
    'iuavitoriin Venctos 59m, pacerpatri 17.0.c
    Ludouicus 12. Francorum rex pater patria nuncupa

    Magiliratuum imperia an veiliora Reipubi precaria an


    verperpetua

    44am
    g Mag` contemptorum incommoda 3.38.@

    patris eius, qu inde incommocla Gallia: regno,

    -eiufque paterna

    tinet,tyrannus eli:

    8nd

    tus
    l*
    .
    1394
    239.a, Maiorurn authoritas maior , quibus plcra
    Ludouici regis Francontemporaz manumifsiones licent,qu minoribus non licerent 754a,b, dii
    ' i l'eruorum '
    I
    40.a,b
    paritas omnibus Rebulpubwtilis
    448.b,d
    Ludouicus Pius Francorum rex collegio Pontificurn 5 Magiliratuum munera gratiofa, : vero 0
    imperio fpoliatusr in monaferium inieus. vxor
    quoque eius feorim marito cum facris vir inibus

    diofzwide Curationes- concordia, quam .

    444.b,&folfeq.

    _ inclufa;vterque poeaprincipibus 8: no ilitate q Magilrarus in poteate legis,vt quitasinpotea


    L Gallicaunmtegrum reliitutus

    .f

    .e

    Lugduiienfis fneraticiz menf introduio 666.b

    Lugdunum-colonia Romanorum : Rom.


    LunaGermanis mafculino genere enunciatac deleo
    'Caracalllententia 513x, ab lndis numinisloo
    r

    .
    venerata l _ ' J
    " smb
    `
    l

    ~ .

    Luna anima mun di


    ' ` 7.
    Lufcicuiufdam rogatio apucl Locrenfes in . qui af
    - /
    ~ f., '
    426.

    Lufcitani Mahumediias capriuos fuam religionem e


    iurateco'guntein porpetuanvferuitutem :
    ac more pecudum vendunt
    ' ;
    Luitahiaa regnum Pontificibus Rom.obnox\i noa,

    te Magilh'atus 755 .

    Hi aut olhciales an

    vnalege'creari pofsint 26341, Annui an


    habendi'aoxl, quomodo annui
    iiabiliendi ibidc 431.a,b,d, 432., a,b, Mmmm
    iorum' imperia vel aiones dum prohibe
    re cm non pofsit , mult minus arcta-goil: ]

    Iere,aut : fente'ntias ac decreta { po

    ericV>
    .' - .

    inter- Magifirarus quomodo omnes ornniar nen ppm: ~


    dicatur

    ~`

    de Magimm ebrio Solonis lex vid. Solonis.


    Magifratuumimunus an Reip.an principis proprium,

    f regamortus vnde c,. berm maxima /4:44:

    ' an vero'eius an (ibi emanep;


    commmefgogb, ainfipa sfol.l`eq Pran'captavan

    darsrmu: Emanuel. olim Caliiliz regisducia


    rij 142.'. e# Eorum mcrearuxfazpotelias- 650.5

    l obligent
    . g, 3m/.c
    Magiltratus quid 2.6341, qui dicantur z7z.b, 275.33

    280;1 307. 8K 508'. de iure faiiquionem ha~


    bcntayyag
    quis Bonus cfendus 2.29.0, quam Nc
    nemride Amucrpi.Pariorum Ratus diutumitas
    l
    l
    '
    YYY 4

    @i Antuerpi clarifsimrum vrbium {editio

    invia
    \

    welfarius Reipi 695.3; eins definirlo' ex Alexandro


    Imolenii

    publ.quomo do dicitur

    z.74._c

    445ia;446.ci447.

    Magiratus 8L legis comparatio

    Magiratui fuam iniuriam iudicio conituto vindi

    199.a,b

    an liceat 309m, hi quando non obfequendum


    2.8 .b
    A differentia 8c qui..
    MaggiliratusJ
    rineipis 8: priuator

    Magilratus 8: iiiuiieris publici dilferentia


    :84. a
    qua: Magiiiratibus dantur mandata extra ordinem ex`
    citaudz cauia 5 curaciones an appella

    ` tum inuicem diient. 286x561, varij variarum gen

    Magiratu - imperium, an Principis inot

    ri debeant 164.b, c, eius Proucrbium


    tium 159'. eligendi ius diuerfumaibidao. plurium

    terminatur z67.dg
    nomina
    v

    Rerumpubmumerus varius 448m, otheium quod

    erga principem & populum

    0 a?7ib,c

    2.86.d

    Romanorum 'quz de eorum


    a79.'d

    1 Magiftratui'i creatio; non miellatis vim in fe conti

    ,Magirtus minore: inter fe contendere, ciuibusy

    net,fed iplius Principis probatio,ratibabitio, :

    ' niuerlis potifsimm in popularibus imperiis vtile ' matio 16o.b, eort otfici'alium dferentia 27;.a
    447A, torum 8e Curatorum vai-lee creauones I5d.
    Abdicatio periculofain Rebufpub.
    163A
    Magiratus 8: ludicum anoritas. 31h55 oruin 8l
    miiiiliror magilratuum differentia 273., 81 ludi

    8: 159. a, eorum ordo 8i ius ibid.b, vide & 261. d,

    262.a, 2.64.d, & 171. 2.72. pafsim. eorum tribuen-i

    donim formule claufulain Gallia quand


    regi : eius vis
    44|. l
    Mutationes,quin Rcbufpubtperltulofz 436. 437. 8e

    eum 285.pafsim. maiores vel minores 182m, 2.86.


    a,b, Urdinestres: fupremi, medij,& inl-imi &
    eorum fubdiuifio gmc, d, maioresfw Ceffin/u,

    : Pretore: quomodo collegae inter (e ;

    44o. . oiciorui'n 8c muner variaruin gen


    tium cum }: Gallotum 1110327., Ra
    tioiialium in Galli introduc'io , Curiarum, 8c Of

    fint 316.b; nu uium .

    ficialium numerus,eorumque ipcndiagide Ratio

    nalium.
    Magiratui an fummum ius effe debeat _

    ibid.

    Magiiiratus zqualium, aut inferioi'um rogationes c6


    terniiens ucc decreta exequi non finciis quid fina
    tuendum 323A, an priuatum ab aula Principis
    Frohibere pmsit, etiamiifrouiiiciz fines non excef

    313A:

    crit 315x, Principis iu sis quomodo obtfperare

    Magiltratus ratihabitio iii rebus graiiioribus, quae ad


    iurifdiftionem pertinent non retrottahirur,vt Prin

    debeat. pafsini ibid. Pari poteate,minrvc Impo


    rio,parem,aut fuperior an prohiberepofsit 31641,
    Gracia quomodo ncupati & eorum denitio 259.

    cipis cuius fumiiia eli in Rc ula-Potel'as 82.c


    cium Principi debiti z ein d ius in Eiuatos gooza

    Magiratiis annuos que Reip.liabere ve habuilie di

    d, ex lurifc. :6o.a, ex Si onio.d,vidc :75 274


    Pontific quae 2.79.
    ,c
    i M 458.b,c,incommoda
    agiiiratuuin Auoritas z74.d, ' E_mptore_Moed
    imperio
    {Magiliratuum infanientl multitudini : aieii
    : nlli reddito pretio zquum cit 435.c,pcrpe
    tiri non debet veluti : norma
    :92.:
    tuorum pericula &` di-lcultates 431.d,8c 4314,. 8: {Magillratus alterius Iliirifdicftionem exercentis fue
    435.c, contra
    annuorum
    aut mutano
    nomine imperandi nulla poteflas 520. d, Athenis
    fol.fequ.item
    nibus obnoxiorum
    commoda
    que,eodem
    8c paf
    qui ex Deniofthene 286.a, Inter legem 81 .
    fol.4gz.& fequc 435x, Eorum qu: comino.
    tem medium obrinet 755. a, omnes au habeant iu
    ditasvidcatur435.d, qua: incommoda fubilitutio
    rifdiionem 279. c, Rcipubl. fundamem
    ne orta dicantur 4564, 8: pafsim. 8: 4.37.b, 438.:, ~ tum

    if - 466@
    Romanorum nomina & ius z65.b, Smorum . Magifiratuum ius apud Gallos rege mortuo 418. ,
    micitiae qua: Reipqaerniciof fuerint
    4494;
    autoritas in Senatum
    z57.d
    Magiiratus creati 8i perfon in magiftratu gereiido Magiiiratuiiin auoritas & neceitas 2.86.9 'Iri
    cantur 435x, vbi aiiniiorum varia commoda item

    Magiftratuum cognitio in cau

    coiiitutz ius diuerfum z69.a, in Monarchia ua- v

    les 4384, 44o.b, in regia poteate eod. fol. , 8:


    440. a, Eorum contentiones quomodo Reipwti

    buendorum fiue perpetuoruni, fiuc temporalium,


    iiucetiam precarioruin varia ratio 438.d, vide 8:
    4394404, lus in popularibus imperiis 314x, in

    ' les dicant'ur {iue iii Monarchia , {iue in Optimatum

    Gallia poteas feu imperium olim precarium, fed


    ~ Philippo Valefio perpetuum redditum
    .
    ratus iue inter minores,& eorum exempla 447A Magifiratus curulis nobilitatig infigne apud Roman.
    : 448.a, qua: vcr damnofaf
    ibid.449,a,b,
    35;. b, , Iis an imperandi ius przfente principe

    '8; Popularibus imperiis: inter maiores magi..

    {Magiitratus de priuatis, principes de magiftratibus,

    Deus autemy de principibus decernit ac iudicat. D.


    ' Aun/ma. 97.c, in eo Seueritas 8i lcnitas niniia fu
    ~ _ fed medietas fequda gina, an de caufis P

    ,Magiratuum propria qui accipiunt. fuperioris ma


    iefiatcm agnofcunt 197.d, Leges quz i5o.c, qua:

    cognofcerc debeant z78.c, lnieiidi :


    291.21, Prudentis exemplum memorabile 198.a,

    9 in agiratibus Romeperi, in Senatu


    `tas & coniliumn populo fumma Poteflas ac Reip.

    pro ria dita

    3054,

    Perpetui ' Deo ordinati 437. c, 8e qui populi fm


    Maiefias
    180.c
    quae Reipub.perpetuos habere confueuerint. ibid. ,Magiflratui extra territorium nullum iinperandi ius
    vide
    ~
    44cm.
    57.4.2
    Magifh'atutim varia tempera a6t.c, Genera Gtaecis 8c
    Latinis 2.731, 2741>, pariiim 8: mino

    rum qiiz auiforitas


    Magiftratus Legibus teneatur .

    sigb,
    758,4

    Magiflratuum lus diuifnm z7o.c,d,Eorum quod Prg

    cipu munus a6o.b, difeoi-dia do vtilia Rei

    Magiftratus violare,crim Maieatis 309. Item eos

    non colere nefassiob, vbi de veneratione eorum


    varia exempla

    Magiratibus :iduerfus plebem non aliter quam me~


    dicis aduerfus gifotos meneiri licet
    4.78.d
    Magiri iniliium lus , eius 8.' Ccellarij in Gal

    lia qu:

    INDEX.
    liaqu honoris inter eos przrogatiua 5nd, Hor
    in Gallia maior poteftas quam conful Rom.179.b

    re poll'th
    Mandantis morte an foluatur mandatum

    44.1
    167. b

    Libellorum auctoriras in inferiores iudices

    316.a Mandara Magiliratibus data extra ordinem excitan


    : iurifdictionis caula , an curationes appellari def
    Mahumediflarum in Chrillianos circuncidendos mos
    bcant
    164.b,c
    z.c
    .

    Mandarorum principum varieta: 8: eorum ius varium


    ,Maiella nec maiore porellrate, nec legibus vllis, nec
    287.palsiin. vbi quedam eorum claufula: explican
    Palatij munus apud Francos quod

    315A;

    tempore definitur 80., e'ius ius vllum vfurpari


    pirale
    zo7.b
    {Maiellaris iura nec iure magillratus , nec curationis
    fpecie, nili legitima Principis abfentia tribui n de

    bent 165.in margine. Hare eleuari quomodo dic


    tur '
    '
    188.d
    {Maiefiate regnantis digna vox legibus alligat pro`

    literi le principem 97.a, Nomine quid intelligen


    dum,& crus erymon quod

    78.d

    Maiellarem habere quis dicatur `


    80.e,d
    Maiellas regia non locorum fpatiis metie nda I44.d
    ciusimpcrium fumma potellas 79.b,c, lura nec li'

    tur
    e,d,& 188.& 194.195.pai`s.
    de Mandato expreo claufula quid importer
    191.d

    {Mandata fingula,ingulari refcripto contineri opor


    ter in Repub.bene coniiituta
    Mandatorum vari: rationes

    166.c
    266.8: 2.67.1691)

    ,fine Mandato qu: gea l'unt,rata haberi poilimt, iu~


    re ramen line mandato fieri nequeunt `
    2.69.
    Manfredus Friderici Im .fpurius Neapoleos ac Sicili:
    regina quomodo del'gondit
    133.b,c
    nichorum error conliitats
    188.c
    Manilia lex,vid.Gabinia. I

    Manlij Torquati confulatus vltr conceffus pop.


    bcrtas iiduciariis 8: przfcribi potel 12.7.a
    Rom.
    `
    493.11
    Mair/alia verbum cui liceat vfurpare 147.a, 151.152.. Manfuefcendi homines modus
    516.a
    ius quis dicatur habere 108.21, 153. habens nullius
    imperio tent-tur
    _ 85.a
    Maiell atis iui'a,fuinmoru1n princi pum propria, nec

    conced1,nec cceifa vllo temporum curriculo Pr

    Mantinor Popularis {latus fed Ariiocraticus 73.


    Mantuani pot locus de Gallorum naturalvide Gal

    lorum.
    Mautuanus'dux Imperij` Germanici fiduciarius rzz.d

    l6.b,c
    fcribi poiunr
    1;; b in Mama ejje quid
    Maiellatis Primum ac przcipuum Caput legem iubere / Latinis qu: dicantur,earurn genera 8: ligni

    153.c,&154.c, Secundum,bellum indicere aut pa


    cem inire 155.d, Tertium, in Magiftra'tibus man

    licata

    '

    461m

    , ( vel iniuria damn; ros liberare

    Manumifsio qudam feruorum Rom.poll Cannen


    fem cladem 8: bello fociati 38. alias manumif
    iiones.vid.l'bl.l`cq.
    ~

    tra vim legum 163.& 164.

    Manumitti par pari an potuerit

    dandis 158.d, @anulan prouocar'iorpextrema 160.


    Sextuiii,deliras & ob.

    317.a

    fequium 16/.c, Septimummummi percutiendi ius Manus mortuae qui dicantur 30.49.59.66.1o9at, a
    ! Gallos` pecuniarn patronis conferunr ad filiali
    ibidem.
    .
    161.d
    honeiis collocandas 66.d,7.a, extral territori
    q Maieliatis iura non locorum fpatiis aut rcgion am
    domi non vxorem ducere nec inhabirare in'r
    plirudine definiuntur 143.c,144.d, habere quidi - - iisautinuitis dominis
    4.o.b
    ci poifunt 149. d qu propria quz 155. Manutij 8: lnij error ratione Vencrorum
    c. fummi principis,magiftratus 8: rocuratoris dif
    ionij.
    Maiellas Principis aut populi,in quo eluceat

    ferentia> 8z.a, b,c,d,

    uerfa

    eorum pote

    '

    tes 8: iura di..

    ibid.

    qin Maiellatis iura inuolans, capitali fraude obligatur


    1 .c
    Maieilatis ius fub ditos cogere imperantis vti
    1 z.c
    Maiellaris iura rex fe an ab allenare polsit
    163.a
    Maiellatisius tribura ac veigaliaimperare 169.b

    Maranedij apud Aragonenfes quod numifma

    87.b

    Mams quod ius hodie 17z.a,b, Barum ius apud Gal

    los quod

    '

    64.21

    Marcelli in szarcm coniurati :-

    ' 470.4

    Marcellus conful Rom. Nouo'comcnibus verberi

    " ribug' exfus 325. eiufdem vitoriarum ,


    8: eins templorum dicationes 5464,
    ~- -8 :futura
    " t

    `Imperium
    44.7.:

    Marchionum dignitates quomodo in Gallia introdu'.


    `fizfr early aus; vide Comitum. in Gallia poteas
    gogh
    nc abalie nari fummo principe pofsint nec vlla olim precarigpoea perpetua
    . 3044
    porum diuturnirate przzfcribi 149. d, buBald. Marefcali in Gallia ui 8: eorum ius ._
    , Cyandiuidu appellat. diuifa Mar-'elizalci adrhoriras abfentc Magillro milirum poll:
    .
    2.70.5
    quompdo videantur
    184.3' bellum
    ' 9I.c
    j Maieatis inra fub ditis quam minime fieri poteri: Maria,& Elizabetlia Anglorum reginz
    ` a4a.d
    tribuenda
    738.; : Senatorum clades ' '
    Maiellatis nomen qum graue 8: quibus tribui fole'at : fosrriinarum numerosum. apud Pl'atonem
    qui: : Namen'.
    y
    ..
    1 .
    .
    feu Confulatus 8: eius ambitio 434.11;
    q Nilecia qu? palam liunt quare grauius puniunur Marijlionores
    "'c,v`
    eiusz Syllz peulantia , vide Syllz.
    Ik
    767.d "
    `

    eorum etiam immuniras 17o.b, fumm ius 2.99.d


    {Maieliatis iura nce cedi , nec dillralii , nec vlla ratio.

    Male meriti Tryphonino

    538.4
    Mancinus Cful.Rom-.qtiare hdibus Numrinis de
    ditus
    :
    1574;

    i lImperator'quiclern Optimus fed pefsimus domi ci

    16.c

    ! uis"
    _
    477.8
    Maris 'cuius iuris
    .
    170.11
    Maritus arbiter omnium v'xoris 19.d, eius

    1 Mancipia nec amicitiammec Edam focietatem cole-

    J imperium aduerfus vitoer quale r5.a, 8: lege c4.

    Mancipario vxorum

    circa

    ;
    . circa F0117.b,

    Ius in dotem vxors 64m, y ei Melealsis regis 'voluptuofi hiioria ci: Iouio 74.11, 81

    s ab vxore obfequium debetur 15.8: 18.19. Mari


    taiis amor 81 odium

    I7.c

    575':l

    '

    / muuus apud Egypt.und 369.a,7i9.b

    516.d M einercus vno die tantum digator Rom.


    Marillaci Francorum regis apud Imp. legatifententia .1110 1131111111 regis vit prolixitas

    Maritimorum populorum natura

    de conitutione Bruxellis ducis Mediolani Ca


    rolo va impfacta
    _
    _ zz5.d
    .MarforumApennini montis populorum ferocitas 8c
    . prouerb.de iifdem iaciatum
    516.c
    Martij Philippi Romanorum legati cumPerfeo

    80.
    50913

    Mender rex Bactrian.quo amore ,piequutus _104.11

    Mendaeij iniuria an contumeliofa .

    476.1

    Meudacis vaiialii _
    _
    Meudaciores qui:_& de iis exempla

    67.c
    517.pafsiin.

    _ honoris contentio .

    144.

    Mendacia varia de antiquitate temporum 4oz.pai`s.


    Mendoza legati Hifpauorum veteratoria frans 145.11

    . Maroehireges regno quomodo fpoliati

    489d

    Mens 6.a,

    Nomine mritus , cu piditas

    ver fmina Theoiog.dicitur


    14.d
    Mafsiiicniium fminar qu: dotes antiquitus 536:1, f Mentis agitado fapientir ac beata: vit parens &
    . vetus Refpubqum optim couituta 219.b, ius

    455.11
    Mentiri quibuslicere dicatur
    478.11
    _ riuatum vt Heduorum,vide Heduorum.
    .
    -Mafsiniii Numidi regis natur validita:
    5091> Meniium quorund apud Hebraros diuerfa ratio 395.
    Mathematica artes ab figyptiis inuenta: 396.a,. ea
    . _1,&396.
    .
    _ nim origo vnde 1 f
    _
    5lo-cl Meniis aufpicatio apud Rom. \
    396.
    Malsili Refpub-a Caio 111&

    ;.

    Materiam rudem euehere pemiciofum 65;.e, 'ubi


    quemado Materia opus fupcrare dicatur explimrur; '
    it Matribus qui cla'ritatis ac nobilitatis originem du;
    xerunt 19.c Id contra lurifc. fcntentiam 84 9102
    batos mores
    .
    d

    ,Mauri Anglorum cancellati-.ij prudentia 241e, _ eid;


    fcntentia de Smaru /701101418
    253
    -1 1115 Saxonia dux licentiatus , Albertus vcr

    _ Marchio Brdeburgeniis door perfidi cit appel


    Mauritaniz
    ltus
    .8L Feffar principis
    '
    prudtia, vid. Feilar.
    616.`
    Maximiliani Roman. regis excufatio _aduerfus Henri

    Mereatoris in Aitrologia error

    395.c

    Mercatores qui fordidi dicantur 360.a,

    eor

    1 quare militantium 81 aliorum mollior 516.d,

    mendacior 8a failacior 517.21, diucrfarat1o 358e.


    d.& foifeq.
    Mercatura Alphonii tyranni 65m, eius commod'a
    ~ _358.d,359.d, incmoda ibid.b,& 369.3, digni
    tatum vnde orta. 435.c, quam periculofa 4.36 1,
    quibus exertere non liceat 650.a,651.a,

    an inter

    artes fordidas numerada 358.c, eius varias ratio


    nes,vidc initie folie-qq. qui: fordida Ciccroui 8:
    eius diuilio 559.d,& 651.11, 1111: regum, vide

    1 _cum 1 megem Gall. quod fuis legatis fecuritate' ptiLL


    Lufitaniz.
    blicam dare noluiifet 1"
    1 -1
    a6.: Mercium euetionem ciuibus ademptam peregrinis
    permittere pernicioiifsimum '653. d, 'Ulu niguna
    .Maximini Romani ducis proceritas 1953,` eius; 8c
    1 Neronis damnatio

    .2094;

    ? .remy/um. _ '

    : .

    Medicare gentis apudPlorentinos authoritas feu ty Meretric-is laus & vituperium


    697.11
    rannis 376.a,b, in eand feditio popularis 380.b pro Meritis virtutibus Tyrannis cfi qui 5.14.:
    1:.;
    'Medici Iurifconfitis non exquandi 360.c, vbi vf Meffagetis qu non fuerint communia
    trumque -2,110 agitur. eorum cautela 686. 'Meffaiae locus de imperio maiore 8c minore 316.a,b,
    cius fententia
    d, preceptum'in curatione pruentione mot-_. eiufdeijn loci _corrupti emendatio.
    de iure Magiiiratuum inter
    317.1
    _borum 488.11, : comparado cum iis qui Rempub.
    _ gerunt 424.a,b, muucris varia ratio
    360.c Metallo'r_diii:erentia 681.d, diuerfa ratio 685pail',
    Mediocritas in .omnibus rebus feruanda 5z 1.a, in
    690.691. Purgatio 684. 01111110 vnde con
    Hanturrnumi _eorum corrumpendorum fola caufa:
    uibus rebus conlilat/
    704.1;
    68|.pafsim 8l feq.
    A

    Mediolaniis dux iiduciarius imperij Germanici


    Ducatus dicerptio extina Viccconiitum progenie

    Metcili Numidici exilium

    291.1;

    _ 714..b, princeps quis primus lzz.d, it dux, ibid,


    Mediolaneniium mos in accufandis-z dmnandis reis

    Metenfesermaniz patis cuentis cprehenii 61.d


    Metij diatorisAlbanor graue fupplicij genus 673.1)

    4.58m, Leges in :eos falii 765.a, eorlura c Hel

    151111
    ,
    6141
    Metus vtilitasquz 565.c,d, an i1 Periurio cm ab au'
    _ 111110 11110 igiiauos excufet 601.21, ,quem Me

    t uetiis communia 69.d, _ Status opulatis in

    '1_ @idem 381.b, ErSeuatus au oritasin fubditoe


    z' 58.d, Eidiuid poteliatis tribuerit Cami. m
    Mediolanenfe atutum ratione luriommjydqu
    770.d
    f

    '
    J.'_.'/

    g, : amant metuunt
    4551>,
    1_Metuspefsirns,diuturnitatiscufios 645.21, carni

    MediolanlVicanj primum deinde Ditte: didi nud

    Michael Hofpitalis Francor Cancellarius quare pri-


    __ uilegia Caroli _1x .vico fanti Mauri conceii'a ciir

    ' Mediolaneniis ac Neapolitani Senatus. author-iras in


    regdo Hifp.regno deficite rege vel ahfeme 81.b,c
    Mediolaneniis cuiufdam impiacmdelitas

    _ 608.11

    Mediolani captiuitas. Ludouico 1 rege

    14074 . iusin peregrinosqum duturn-

    -6;.d

    Nledorum princeps vnicus


    '
    190.3
    Megareniium intemperatalibertas 4.67.1), audaci;
    .. in princip_em,& viuendi licentiz . .;y .` 1 5984;

    1111111110111111 :auf: _
    5:3.)

    __ . _ _ n.:

    . fici cparatus 213x, vltrix furia'Tyrannor, ibid`

    mare noluit 85.c,

    eius erronea opinio ratione

    tribuendorum precario imperiorurp _I L _

    438.13

    Migrationes
    corporum
    84 animorum
    cohueriiones
    an
    : pariant.vide
    Populorum
    .`v|.igratione_s.
    i

    Miles
    vim imperatoris liangens,capitale
    metuerat
    `
    ' i fupplicium
    z5.d

    Mileiior ordin dignitatis prerogatiua 4.17, :


    Ariiiocratici in popular quomodo cuerfus 386.c
    _
    Mili

    __

    marx.
    Militar-is dilciplinz ratio 86 vtilits, vide 86 Arinorum
    vliis 670.11, landes 565.c,P'narutn genera 5081),
    vide 86 Pcenarum.

    __

    Nlilitari legt-,contra inllum Imperatori: holiemla


    ccfcere capitale
    a53.b

    Militia nobiles reddit homines 35o.b,c, eins mili


    tia: leges Roni. ratione tatis qua arma capere aut
    mittere eos oportebat 573.c, qui n idonei 577.d

    Militis in ducem oll'icium 66.11, Peditis llipendium


    dinrii quod.vide Grolliis. Gallis ante' fold dicitur,

    Monlpelianoi'um lacinus 86 fupplicium iis Cato-i


    lo Ludouici 1x riatris lumptum
    34o.l:l
    Monfpclienlis agri cum Manta 86 Mellanno 'commu
    ratio regibus Francorum 8: Nanarror fala 149.1:
    Monllrofum partum apud veteres occidere licitum
    73o.b
    '
    /

    M.Monranns inlimz conditionis horno Iullo 11,11


    Pontilicardinalis creatus

    555.11

    Monranornm populorum natura robur 86eorum va

    vnde 86 liipcntiiuni / 86 miles pedes

    ria exempla
    5i5.d,516.palsi
    Montium prcipuorum conlideratio , varias confli

    qui hoc donabatutliipcndiofaldnr.

    Militum: Magillri Conneliabilcs in Gallia qui 86


    corn in ius 737.11, Necclsitas 86 vtilitas Reipnb.8c

    tuentes regiones

    514.c
    Montisfortis 1 prolitcnris eiurati'o 303.11
    Morbi Anllralcs elephanrialis,cancer 86 lepra 5086,

    hodiernorum cu rn Romanis compararlo, item mi


    litias varia prccpta
    577.b,c

    ite' furor animi,comitialis morbus,dyl`enteria 5o9.b


    {Morbis delpcratis non inferendnm medicamentuin

    Militum liudia 86 infolcntiae quz


    Mithri daris fiudia voracitatis

    559.d,560.a
    454.a

    Mobilium populorum in religione exempla


    Modum exccderc in iudiciis quis dicarur
    Mcliantis pna diuina

    34a.b,489.a

    Morbus qualis 86 eins cura

    5o5.b

    5zi.c
    303.3
    536.c

    Morum tum virtutum cum vitiorum princi imi~

    Mnium larcidorum murins extraordinarium 163.d

    in pri/Imm reduci legem quid cx ) 154A,

    Molinorum lex de tributis

    17o.a,b

    Molinifenteiitia vfurarum frutuum 86 Pecunia:


    quarione

    '

    .529.11

    Molucatum infulatum vbertas '


    65od
    Momorancius Magiller eqnitnm Gallia 224.11, vulg.
    Conneab/c. eins iudiciti Aquitanos rebelltes 341.c
    Monarchia fumma: que , in iis nulla fubditur

    authoritas b,c, ius


    438.c
    Monallerinm prolitcntes,quomodo dicantur accufari
    non polie antc concepta rota gelorum
    334.a,b
    Monachorum iura 334. vita 42.9.11, quorundam
    fupplicium
    I
    zi7.c
    Monarchia Rom. 377.1i, quae dicarur 174.175.187.b,
    Arillocrati prllabilior 2.17.c, eiuslpropriumin
    Reip. cuerlione 369.c, Singularc 39o.:|,469.:_i,
    Regalis qua: 187.b, Eiufd 86 popularis aut opti

    ratione lubditiswaria exempla 453.454.86 cqucns


    mutario locorum mutatione
    eotum cenfurawide Ceiifura.

    494.6,519.c
    inuetcratos pericu

    loliirn conucllere
    475.c
    Morlerus Mufaeus Francorum regis apud Hcluetios
    legatus

    76.c

    Mors ab Hebris qu pretiofa nnncupata

    _ eins lans

    7.a,511.a,

    2.13. d

    Mortem libi inferentiumius


    538.c.d
    Mofchouit ducis magnanimitas 86vi6toriz _ 143.b,c
    Molchouitarum ius ratione fuccefsionis re i 731.11,
    Prcopi Tattarorum quando dediti 143. , Tarta
    forum iugum quando cxcuferanr ibid. eor mos
    in ducendis vxoribus 507.11, hamm rex [einer mu
    : deborre/6664!.
    eorurn regionis natura qui
    496.a
    .

    Moles primus Legillator z7z.c, eins adoptio lilia


    ' I_haraonis a8.c, lex de Regis aukoritate 137.11,
    2.00.11
    aus

    matti liatus dilfertia 39o.a,7o3.a, liabilie'd cali


    tio 737.a,b, vtilitas 711.86 (eq. in ea potellates Motus terr quis dicatnr

    410.b
    de proprio quae claufula in priuilegiis
    296.6.
    ver 86 optimatum imperis annu 443.1i, prima -Muhamedis legis 86 religionis qu fundamenta 39.8,
    ordinaria perpetuar paucis exceptis : in popularib.
    in All riaNimerodo principe 189.1i,

    in quibus

    conli t 217.c, hanc qui populi fedentur 714.b,


    eins diuio
    189.a,196.d
    Monarchae varii , qui crn Prtorcs ellcnt Imperium

    fummnm {ibi vin dicarunt

    377.37861

    Monarcharum regum authotiras in MagilltatusJudi


    ces,& comitia populorum
    84.6

    AMonarchiae rcgij llatus laus 182.a,86 pals.

    quae

    fuffragiis 86 iure fucceli'orio defcrtur dillertia

    Imperatoris exemplum de rellitutione fugitiui _ho

    micida Florentinorurn llatu


    32.6.b
    Multa: damnatorum quomoclo apud veteres facris
    adiudicari clueuert,& qnomodo iifco poliea 54a.
    a,b, locupletis inopis ratio qua',vid.Locupletis.

    ins z75-b, eiuldem varia genera ib.c,& pafs.z76.

    Mulealles rex liberis regno 86 vifu priuatus


    j Muliercs percutere Catoni facrilcgium

    19.1

    Multitudo conlilio 86 prudenti inimica I5o.b, e


    ins error non fequcndus,vide Error.

    O .C

    5044:

    'Mgnrchiam indiuiduam elle oportet : vnitatis enim .Mundianz vniuerlitatis diuina benelicior par
    nulla partitio

    734.11

    'Monarchia probanda: variar authoritares


    ~Montcontureiife prliumapud Gallo:

    ~Monet deprauat iuris rilcalis

    512.11

    {Mundus perfel 86 conlummat Reip.imago 7.,

    408.a

    eius compaio 86 continuatio quomodo ex variis


    concurlionibus 86 naturis lieti 86 potucrit 86polsit

    171.1:

    "Monetarum oliicinarum pluralitas qum periculofa

    448.d,777,86 folleq.

    origo qua anni tempellatc

    396.c,397.a,4oo.c,406.b, exitus prdiiones ,.86

    689.

    Monetarum diuilio apud monctales 687.6, ratio a..


    pud Rom.
    689.11
    'Moneraliurn obfcura vocabula qudmodo introduta
    686.d

    titio

    715.b

    Monomachi origot ius 176.86 475.a.476.pals.510.a

    alia: id genus

    4o4.d,86 405.

    {Munera lingula , lingulos ret curare diliicile , cum

    plura nemo pofsit 433A, qua: line Imperio 44o.


    d, b iis quomodo fubmouere indignos oportcat
    439.b,

    Prophanis cum dignitate 86 line imperio

    qui

    runt

    qui priciantr

    184.1

    quid _
    _
    _ 71.,
    Munera qu cannone: diccbantui'
    161,8: 262
    Munusvbi nec vtile nec lioneflrur lil'erit non prer
    mium fed onus-appellandum
    43.c,d
    Munerum quorun dam Parilienlis curiz poteltas va
    ria 1.64. publicorum diuilio 2.86m, in Gallia pri
    uilegium
    z7z.d

    verbi ltlfsima' lignificatid

    z84.a,b

    Municipales Rom. prouinciarum mgiilratus meruni


    imperium,
    _54.e

    s ex
    ginenfe's
    Naufragio iuris
    _
    :in quicquam
    _
    _ priuto
    _
    decerpere

    liceat

    17o.d

    Neapoleos regis vaffl'allus an Ptilici Romano potius


    obedirc quam regi teneatur.vide Vailallus;

    regi.

    nz fcclera 739,11, regis crudelitas in Conradinum


    Manfredi hlium
    _
    117.a
    Necefsitas duplex naturalisc violeta 367.11, 1 eius
    vis nulla leg obligatione tenetur 416.d,417.a,573.b
    Negotiatio quae dicatur Nobilitari n derogare 359.d

    N :giu Aithiopis quid

    141.in marg.

    Municipia 8: Vrbes vetigales an Reipub. cenferi de`

    Ncgus Reipubalithiopum princeps.


    11.1
    _ bean:
    49d Ncmaufuscolonia Romanorum , vid-.Colonia Rom.
    5z.b,71.b _ eius fcholz inilitutio
    347.1
    Municipes Romani 'qui
    Murenar pifcari apud Romaquo in viii fiire 563,11, Nemora regia in Gallia loco intioris zrarij coniii~
    necefsitas
    561.b,561.c - _ tuta
    675.b,c

    4141 .Nepos ex iilia,iili regis in regno prpofitu's 740.11


    Nepotes,an Patruis in regno anito prarferanturt que
    inde incommoda 731.11, 8: palsiiii ac fol. feq. c,d,
    vbi nullus vfus
    557.c
    Mulica quomodo furorem curare dicatur 505.b, v_bs'
    eorum iu's in fuccefsione auorum cx lege Salica
    'idgemu /. eius feu Harmonix 8: Reip. c
    7451>
    Murium animalium actas

    Murium vrbium necelsits 561.5,

    eorum arci

    paratio 410.d,
    qui toni obferuandi aut cauendi
    633.a, artis vtilitas 519.a,65z.d, huius vocis ligni
    fcatio
    519.
    {Muficz vis 81 laus in Repub.
    411.c,516.a
    Mufullnani qui apud Turcas
    14.1.11'

    Mutabilitas in rebus liumanis intedum neceilarla


    5111>
    _
    Mututio pecuniar qudo Reip.neceil`aria 654.b,c,
    fub vfuris Principibus quando accipere liceat 668.1:
    Mutui obligatio apud qum- olennis 618.c

    Myrij -apud Ampliyionum ciuirates qui

    l73.d

    Mytilenzorum llatus mutationis caufa

    375.1:

    N
    lNibuclrodonozor 'rex regum 147.11, eius billo

    Nepotis ius in familiaaui 732.


    dorum

    111.:

    _Nabis Reipublacedaemonlorum tyrannus 178.c


    Narbona antiquifsima Romanor colonia extra Ita
    liarn,vide Colonia Rom.

    Narbon,Lugduni 8: Vienn,coloniz Romfdera

    cum ltalis antiqua habure

    53.21

    Narbonenfxum populorum ferocitas 8: mobilitas vn


    de 5l7.-c, eorum 8: Aquitanium populorum fero
    _ citas 81 mobilitas vnde-,vide Aquitanium.

    733.21

    Neptuno lacra facere apud Rom.quare quo

    _ _que die folitum

    417.

    Neratij im' udenti.


    _
    763.11
    Nero: 8: .xximinus vterqne Tyrannus Senatu
    man.damnatus zo9.b, is matrisparricida 1.4..b,
    194.b, eius crudelitas in ciuratos 4701, in pra

    ceptor 54o.b, domus magniticentia 8: exitium


    671.a,b,685.c, 8: Caligula prodigalitaswide Ca
    ligula;
    imperium Tyrannicum zo9.d,

    fariun deliderium 714.a,

    81 Traianicomparatio

    _ 259.
    Neru imperium Reip.perieulol`um
    Neruiorum mores

    Neorij au dacia: petulnntia


    ria

    Item ratione

    105.1
    516.11

    490.11, vnde ,

    :d engnfenmmcupatus.
    Nicolaus Siculus Abbas Panornij

    40.2

    Nimerodus primus princeps 189.d,


    eius etymon
    ibid.81196.a,55oa,371.b
    q Niuerneniurn comitis crudelitatis exemplum libi
    ipli qum periculofum
    339.
    Nobilis veterum definitie 351.1,
    in Gallia
    proditionis aut perduellionis accufati pna
    761.c` gentes 351. ab omnibus fer Im
    l V-Nobiles

    'Narbonenfisvnde dedua 4rd, quando cum Gal


    periis fummouentur in Heluetiorum 81 Argenti..
    liz regno coniuna
    367.c
    nenium
    '
    51.d
    Natalium reflitudorum ius ad quem pertineat 167.115
    Natiuitatis tpora 418. ubi deformaioue hominis _Nobilesapud Rom.q`uidi<'i 774x', Eorum genera
    exi entri: ex H ippocrate agit,

    apud Hebros quae 555:1,

    Eorum 81 Plebeior di

    1 Natura repugnante nihil diuturnum 491A, Prana

    _ inio 350.a,353.b,
    81ignobilium 351.paisim.
    417.b, hominum varia pro locor varietate 491. Nobilitas fminarum 81fan1iliarum viris pendens
    8: . ei contraria diuturna elle n pofunt 33.
    744A,
    an ad polleros 8: adoptiuos transfe
    quue ad pronepotes legtimos
    ,34 mirabile omnibus 7141, eius mutatio ratur .356.d,

    propagaridicitur 357.11,
    Turcarum moribus ad
    ex locorum mutation: 519.c,
    ex vario Reipub.
    apud Gallos quomodo
    enere
    513.: nepotestantum ibid.
    amitticenfeatur 357.b,558c, auorum infpicienda
    Naturaliumlorum ius apudRom.
    i91a,b
    Nauarr 8: Gratanfe regn qudo fub fiducia Rom.
    in dignitatum prro atiua
    355.3
    Ponticis venerint 120.15,

    rex ligius feu vallallus

    Francorum 114.b,110.c, regn quomodo Regib.


    Hifpaniarum conceflirm 81 quo titulo Nauarreis
    Ponticibus ademptum
    155.3

    {Nobilitatem pepcri e melius, qum acceptam cor


    rui e

    551.1)

    { ilitati fine boneate nullus locus


    354A
    Nobilitariszveraratio 761.c,
    varia 351.351.353.
    Nauarrenlis cuiufdam vicctoriar in Bugitanos Cartha- - ldecus an ab inopia aboleatur , vide ab Inopia.
    lura

    INDEX
    Iuta promercalia in Gallia 3564:, Laus :

    Gallos, Anglos , Hifpanos,Germanos, priuilegia'

    uirorum moneralium liguraquat

    168.C,Vario;

    rum variigure varizque nomina 168.

    355 .b

    pentium maiellatis pna 167.d, inter inra lifcalia

    .vt Nobilitatis ade-Piz infifgne apud, Rom. fiarua,lic_a~

    17o.c, corruptio vnde 689.b, quomocloxvitanda.


    688.c,690. b, , Angli 8: Lotbaringorum ratio
    6841:
    `

    55.d, Tribuendze ius penes quem

    pud Gill'os {ie-mata in ignibus fuperpofita nobili


    tatis decus 351.. verz caufz 35 4.d,extrinfeca cau

    fa 355.a,apud Grecos qu ratio 352.c.d,8 353.1pud


    Hebreos,353.a,Heluetic cdes,vid.Heluetic

    Nmorum veigailgide`Ve&igal,Aureorum vario


    rum llimaiio

    au Nobilitatus {it qui militiam ex cafu , Gue Feud'um

    Numifrna fub pileiigura

    31.:

    Niimifmatum fcrrumin'atio,videFerruminati0
    _ Nobili fupplici capitale quod 761. c,vquori|iia Ro: Nupri legitim quze Iurifc.i.b,_l"licolog.& aliisb. `
    nomina qui ipli nobilitatem pepererut 35i.b,iii trik Niiremberga omniiim imperijciuitaiun maxima,c

    adeprus 3554:

    tiufdcm Ratus quis


    zz.c,z47d,5|8:i,
    buendis honoribus habenda ratio `
    439.:
    .
    495A
    Nobilibus Locupletes quando antefcrantu r 36ml Nyalopes,qui
    0
    l
    { expreffamon expreffa non nocent ' 3i5.e
    yNoutnorum factorum interdiio
    343.b
    Bedientia fubditorum erga magiilratum Dea
    Nominum imponendorum ratio apud veteres 4i7.c tbeologis quare
    3io.d
    Norm aniaronum ius ratione defuntorum ab in Obitiis plurimorum printipum menfe Septembri

    teliato

    _ 53i.b ~

    408.p'afsim

    Normani cuiiifdam in Francifcum regem coniuriis ~ Obligatie cliiiere ncquit,quae voltate promis
    tentis liatum capit 85.11, ex iyrannorum piecibus
    8: perduellionis damnati exemplum
    _ 469.d
    contrac`ta ipfo iure nulla-St obligati reituun- `
    Normanorum mores improbi ratione cedenti 764.
    a, Curia prlidis exatio crudelis

    2.89.

    Nwv Aulirum vnde ditum Graicis


    4991>
    Nofocomia quo infituta 35. c, loca in gran',

    ].[6.1.18.4]11. .

    tur :04.11, Eius efticacitas qunmodo iiabilienda.

    vt ad fiiccelTores tranfeai 58 4.80 mutu qua: fo


    lenniras apud Grafcos
    _
    618-
    Obliuionis ltges,vide Amneilas feu {rivive-Ian

    Notas tabular iudicioz 8: earund lignilcata 3oi.a Obfcui'itas nnullis Philofophis quare afictata 413.11
    ql'Nouarum rerum pra'clara principia 43.d Obfidionum maximarum exempla
    55o.a,56i.c
    . ouationum in Repub.quz ratio liabenla
    4:8.c in Obiidum aut Principum captiuorum liberatione
    Nouenarij numeri conlideratio pro ratione ortus 8:

    occaqu Rerumpub. 417. eiufdem `mulis con


    fecratio -

    418-!) '

    qucautio adhibenda , Epi-um fupplicium


    617.c,dans iure iurando non tenciur. vide [
    rando,0biidis ius
    595.4

    Nouitatisiri legib.difiicultas 4t5.d,4i.6.a,b,41 7. b,d Occafus nunc opibus abundans eas ad Orientem de
    . Nouocaii'ri prdium Ducis Longauillani in Berna
    .
    nibiis l."
    _ i i
    65.b

    Nouus horno apud Roimquiius

    774..

    mitrit,qui olim adOccafum demittebat 659.c,vbi

    id exem plis planum fit.


    @ceaniventis agitati Feruor

    .
    497.

    Nundinai'um ius ad folum printipem pertins 17i.d Uptown-rea Grzcis qu368.c.Reip.Gubernatio


    8: Tarquinij Superbi contraria inliituta 345.d

    pularisturbulenta

    .Ni'imari reicuratio Rtipub.qum necellaria 68 o.b Oculorum varietas qualitatis


    ._Numerifatales 4i6.d, 'abide vari): -

    493.11 .

    419.d, Mares Scfminz qui dicantur 4io.c, vbi

    Oduacri regis Heriilorum in Italiam incurio rprd


    Oeconomica politicis an difirahenda 8. eius de
    finitio
    `
    8rd

    figuri: , vide 8: de hoc numero fatali


    8: numerorum in muficis varietas tratatur ex Pla~

    Officia 8: Sacerdotia quando in Gallia aut alibi Fa-

    tone 8: Forelierio &c.4ii. vide 8: {01.414. b,4i7.


    b,c,-oni-um varia ratio 414.b,c,417.zi,.4,19f paf

    OFGciales Magiiirat. miniflri ab Impappellati 2.74.3

    limeptenarij .SzNouenarij Gizeorum confecra

    fficialis quis

    ,.' tio

    d I

    . i

    _ 4i8.b

    Numerus nuptialis Platonis quisin barmoniadica

    tur l._ii_o.lc, Perfecto; _mathematicis quis dicatur


    Nmivocabuli origo i67.c, item numoru ius ibid.

    Nimi vbi o_ptimi 8: contr 686.a,c,687. 8: 688.[`.


    lim 8: fol.l`eq.
    _

    Numiclia Afifi'ica.` pars maxim Auliralis


    5o6.b
    Numinis cartia nulla ciuitatib.pefiis maior 485.61:
    { meti'i qui femel abiecit minus eilcrede'du
    quo grauiore iureiurando l`cl`c oblirinxerit 6_08.c
    Nmorum in Rebufpub.pretium certum coniiitu
    dum 63m, Mutatio valoris,qu`im Reip.periculo

    : quzim varia apud Rom. 684. d, o9i.cl, Item

    Deprauatio aut quidem inutatio quam Rcipub.

    6:21 viiliria 65i.b, pro miineribus piiblicis'A 2591:

    z59.b,2.72.b

    Ofcio nulla merces debetur zo.d, {ex Officio mer

    ces non debetur


    `
    66.6.5814:
    Officialium 8: Curatorum Reipnb.clil`crimen 159.a,

    z6i.a,2.63.b, 8: Magiliratu differentia 173.3,


    rum imperia abrogari non polie nifi voltibUS aut
    eorunrmorte

    '

    44m;

    Ofiicorum feu Magiliratuum rribudorum ra

    tio legibus cfiit-iita 55i. , : lege: mp.


    : prqfemnmr,qmm marcatura emin
    rem Refrain/fem /[ :ontslagen [zo/fe o/ena'iruf.

    Eorum 8: Curationiim differenzia

    269.3

    f_hciarijqui 7.744, eoruin Creandorum cliuerfa ra


    tio

    7.8553

    Officium nobile quod dicatur188.b, Liberorum er.

    ga patentes 8:

    zo.l,,d

    periculofa 68o.b,c,684.d, .In eoqu cautio 68 Ld,

    Oligafcbia vnde da :17.c, 8: qua: forma Reipub.

    Cudendorum optimorii quae ratio 167.168.682..b,


    8: item 68 4.686., Cuddorum Ius ibid. Trii'i

    ibid.&zz7.c,ibid.8t 233.b_, cparatio eiufdem cum

    atu populari ibid.


    zzz

    if?)

    INDEX
    Onomaclefmi Chiorum Imperatoris 8: Scipionis A
    tia 36m, vbi 'vari de iifd agitur qui eor' ferendi
    fricani conlilia contraria in conferuandis popula
    fupplicia 39 , vitia quz 565.1, in eo lex optima,
    vide ].
    ribus Hatibus
    3804:
    Operis huius rempus U
    .
    4. {()tium vit humaninimicum _
    195.3.
    publicorum lncommoda ratione Tyranno Otthonis iiij.lmp.Rom.donatio Pontifici Rom. 135.
    rum 67 1.a,vtilitates
    67 o.b,c,6_7x.b
    eiufdem ratihabitiones Rodulphi 8: Caroli
    an OpeaaNobilem reddant 355. d) 8: 3564, feu virtu

    Imp.

    136.:

    tes corporis 8: animi

    4.., Othones Germani principes quomodo nomen im


    de Opibus maximis,vidc Ditiffimorum.
    peratorium (ibi adepti
    145m
    Opificia Rome qui traauerint 358., ea aut artes fel Ottomani fententia de Cenn'ru
    282.
    lularias traare ciuibus Romn licitum 38., ea

    Ottomanis in conferuatione Imperii conlium 591.

    dem 8: manuales artes Aquiloncs


    5:2.
    ,8: 393. a,eorum difsidibrum } 8L crudelitat
    Opifex qui annulo gemmamincludere pepigit,
    6 29.736
    que fregit,an ex pao teneatur
    769. Oun auibus an priora,vide Auibus
    Opices apud Romnwn militare porterant `3581> Ouium fertilitas Zelandos 8: Holldos Aufba
    Opinio communis feu error an con ituat ius vide ex
    libus contraria
    5o7.d
    erroreql-iurnanez pinionis deprauatz tata vis di,

    vt legis habeat auoritatem

    34.

    Acatij di&um acl Augufium Carat-em

    15b
    64.3

    Pax qua: inhoneiia cenfeatur 569..-a, v51' varia d

    /14.8: fol.i`eq.quomodo pemiciofa 477.

    Oplothecnit togatis cfcholaliicis hominibus in

    d,inter Prancifcum maiorem Galliarum regen:

    Oppia Lex qua:


    .
    Oppignerationis ius aducrfus peregrinos

    ciuitatibus fecernendi

    _ _

    36;.a

    Carolum wimpers:

    ysa

    407.:

    / dieunmr qui armafabrxmr. /17 Pacis 8: otij commoda 469.21 , Huius concordia co
    murierapfima lege quid veteribu_s ex Pefio 79.d
    mes que 4;l.c,Sanquitina calamitas,vide Sanqui
    Optimatum : an Populari mellor 8: vtriufque
    t inz Aiones qua: 579.a , Componda: inter difsi
    incommoda 83. , periclitantium exempla 705.
    dentes , qui fefe pro arbitriis interponunt max-'`
    8: 706.a, fiatus quis propri 7o4.b, Cum PIO
    mlaudandi 59r.pai`s.ined ius 155.d,16,i57.r58,
    pularicomparatus 2.21.8 zu. Carries aut turario,
    San quitinz calamitas,vide Siquitinmodani
    in quibus ciuitatibus
    _ 795.,8: 7o6.a
    de Bellor incmoda. eius Violandzcauff 6m.b
    {Optimatum : fiabilior ac diuturinor,quo pau Paci 8: concordiz inimici militares hqmines 8: qui
    ciores 2:9., 1ab ad regium conuer

    Go Reipub.falutaris
    .
    Opulentiores Romanorum qui

    artes Imperatorias colunt

    708.b.d

    39m 8: otium colentes mitiores 8: humaniores 5r8.c


    551.1; in Pace agendainterparatos exercittis quz cautio

    Opum quz ratio Chriliianis habenda`


    67 6.d
    nes habendz
    60m:
    Oratores qua regione profei grob, areendi Se an contra fieri iudicandum , li qui priuatus ac
    natu 253. olim Gin agendis cauis mendaces aut
    ceptarum antea iniuriar vltionem repofcat 605.5
    calumnioii fuiffent, puniebantur 460. , an inter (: priuatorum iuri publico derogari n potc
    Magiiiratus cenfendi
    .
    275.
    605..
    Oratorii vis 489.paflim ,Vtilitas damn 490.!) in Pais conuentis arbitrorum uz ratio
    609.3
    Oraculum de regno Augui Futuro
    714.d Pacuuij Calauini Campani pru entia in cferuandit
    Ordines ab ordinibus quomodo in ciuitatibus

    Senatoribus coniuratione
    479.:
    365,364. Paa eonuenta an principum leges dici pofsint 86.

    randi

    de Ordinibus maritandis quare Carfar leges tulerit, Predonomi infiituendz iuuentutis gratia Lycurgo
    vide foaris.Equefl:ris ordinis infigne apud Gal
    ordinatio,vide quentutis
    los quale olim, 8: quomodo obfolct 46.d, Sa Pagorum origo
    328..329
    cri contemptus Dei contempt adfert 637.3, Ci | in prouinciz formam redaa, in qua Chri
    uium dignofcendi modus

    ISA

    : Pontio condemnatus crucifixus cit

    {lOrdindignitas pro moribus ac legibus cuiufque ` Prtlatini comites iure familiari vtentes

    54.!!
    15.1

    ciuitatis temperanda 59m, Variorum di nitatis

    Palladen Ioui decumbenti afsidere qua're Enxerune

    przrogatiua 553.d,&;;4.a,Ciuiin Rebu p.& ih


    tibus ratio ab authore preferipta561.a,56.3.b,&
    Orientales populi humaniores 8: vrbaniores 5r4.a

    poete
    2.46.3`
    Palas Iouis cerebro quare genita dicarur 7 38.5
    eius mulus fenio confeus capifh'o liberatus 35.6
    Panni definitie apud Anglo:
    ggg-b
    Paudulphus Seneniium tyrannus
    56.83

    Orientalis venti beneficia feu naturae,vide Venti

    riens olim opibus abundansmc Occafuswide Oc


    cafus.Eius 8: Occafus diuerfa ratio quomodo in
    geniort'x homin diuerfitat parere dicatur 5143
    Oris rubicundi {ignum quod
    52.
    Ortus rerum,vide Rerum.

    Ofiracifmi Grzcorum lex 546,7oi.c, in Ferendis

    Pannoniarum populorum calamitates ratione


    tionisregum
    7zz.a.b
    Pnonia: qudo lires introduzwide Lirigdi
    Papiniani verba de iure Mugi/raluumr' uhmm irma
    eMule/fari@ habenu'um
    3o La

    futfragiis ratio quae


    23|.d Papinianus Imperij Romani tutor,8t Imperatoris Se
    Oiierlani populi qui `
    o
    69.d
    ucri 61.29 4.a, eius mors

    ibid'.`
    Olirogotthorum 8: Vifogothorum perfidia 8: Pap pia Poppza lex de / rallegra.
    delitas in Valentem

    gane

    rum

    12.1.5

    Otioforum hominum przcipu tenuium pelis dam Papirius Curfor in imperano clariffimus 8: eius vit-_
    mofa Reipub. in ciuitatibus !!
    tutis exemplum
    57nd
    l

    INDEX.
    Papirij datoris fenta-in Fabium maximo m M a,

    g Patria potelias diuina'lge merienda :6.d, :

    girum' equirumrteiufdem Fabi] prouocatio

    antiquata z4.a,'ea oluti qui dica'nrur


    z5.:
    Patriz (`eu Domeicz poteiaris iure antiquo fublato

    Opulum . .

    l tude.; .

    PapieniisGallorum calamitas

    641)

    "' ' l57.14"

    Papirij Curforis art-are; Rom@ 'virtutist annunL


    ma"

    '

    'u1'-

    370;!)

    : incmoda Rebuspub. 13m, d,eiufdem ius di


    uinum 8: naturale zo b, qum antiquiimum zi.
    1,8: pafsim

    Puentes qui filios Reipnbteah _occiderunt 27.8, . Patricii Magiliratust eorllm auorirs _
    L lere Glijtenentur z5.a,b, 8: econtra ibid. Reipub;

    274.!)

    in Patricios Anglorum , Scotorum. Danorii 8f Nea

    16.4

    " polit anorum ius ab Augulio Rom.1mp;tra 53.c

    Parentumn liberos amor 2.7. in libe..


    .ros _deriuari quam iniquum,vide Culpam:(iudium

    Parrdnium quod dlcatur Jai76.a,581.c


    Patrociniorum origo 66th diue'r ratio 58am 8K

    helles an oeciderelicet

    pafsirn Fol.(`eq.
    `
    `
    '
    maximum in liberos quod 5371>, 8: liberor pie
    tas vnde

    329. 1i Parronus fdetis leges perrliinpel'e volens , clit ns


    patrocinij legibus liberatur '

    585.
    Pariliorum curiz Iudic numerus 433.21, Curia: de
    cretum in Viatores
    .
    2.6;.b periculo imminte capitale ima
    Pirifienlis curia ius prfcriptum
    2.49: Patroni ius necis in clienrem Polonorum moribus
    rebellanrium fupplicium a Carolo v1.
    767.3', ab eo cautionem exigere client an pof
    , (it aut debeat 584.ban ei fpecie parrocinij liberta
    Frcorum rege fumptum 34.0.5 in pauperes cha.
    ritas
    Y
    36nd
    tem clientibus eripere liceat
    58r.c`
    parium curia in Gallia,vnde appellata 18:. , quz 8: Patronorum cautio maxi ma ,N Turroni .ar
    aquonituta
    .
    f
    z49.b
    : veloppida predio militari 585.c,eorum
    in (`eruos ius
    40.c.d,41.a
    z49.c
    Parricidz, eifue qui ex linidiis hominem occiderit, Patronatuslitelare 8: feudale ius quam diuerfum
    vid.Clientelare.
    pna 166.c, Suppliciutn apud Romtvide Patris
    Parricidarum abundantia Neronis temporibus 244, Paulin Nele Pontificis charitatis exemplum notabi
    le in feruos
    39.5
    exempla aliquot zt. eorum 8: Sicariorum indul
    gentia 766.d, notabile exemplum
    n 7 i8.d Pauli Apololi captiuitas 54.a,b,ei'us prouocatio ad
    Parricidia quzdam Principurn 2.16.b,c.Var1a regno
    szarcmt genus,ibid.

    _
    _
    parlamentari: Parienfe in Gallica curia

    rum gratia admiffa

    736.,,8: fol.(`eq.

    Pauper quis dicebatur apud Rom.(`ubTraiano 763A;

    58.

    1n Largiendi moduth diuerfa ratio 668.d 8: eos


    669..pafsim.67b bgeot collegia apudParilienfcs

    Parthorum in feruos hu'm'anitas

    Pafcuarum penuria Galli: vnde 675. , veigal,


    vide Veigalis

    56|.c

    3604: Paupertas Rebufpub. quam periculofa 524m; d, 8:


    497d
    fol.(`eq.eius exempla laudabilia apud Rom.
    Peccari in Repub.quibus in rebus foleat
    438.1
    Pater iniuriam lilio illatam atione perfequi po
    tell: 614.d. lege Pompeia de : non com {Peccata qua in cxteris leuifsima , in Principe
    agitia exiliimantur
    455.1
    , prebenqu
    _
    .
    27.
    QI Pater liberos virtutibus ac prcipu Dei {Peccatorum omnium qu Pincipibus condonanl
    tunnulla laudabilior venia,qum ciirn lniurias f1
    dire tenerur
    13b
    bi illatas ignofcunt
    166.d
    Paterpatratum apud veteres quod di, vide de duo
    Peculatus pna
    '
    665.d
    bus Confulibusn voce Confules
    _ Paterfamilias quis
    _
    9.d ,Pecunia neruus Reipub. 653.a,eius vis in expugna;
    Pillorum 8: Agricolarurn ordo laudabilis
    Patagonum proeritas .

    .SPaterna execratio ipfa morte acerbior vid. Exe

    erario

    tionibus

    648e

    Pelopidas 8: Epaminondas Thebanorum fummi du;


    ces 8: Im peratorcs quare damnati
    436.8

    {Patris ac lilii - eadem efetur 614.d,


    occidentis fupplicium apud Rom.
    . 760,d

    Poloponefiaci belli cau(i`a 587.a,Regni origo 94.d

    Patte nullum admitti potell: tantum quod

    Penfio Tributo quid difi'erat 58:..ab,'eius 8: Tribu-v

    (it parricidio vindicandum


    _
    26.
    Patrum erga liberosl Liberorum erga patentes of'
    ficium
    .
    amc

    ti ditPerentia,vide Tributi

    _
    Peniones Germanorum 8: Heluetiorum quzgvide
    (`uis locis

    gPatria porellas nibil habet cuni iure feciali 'aut .iure .PenGonum tu Carolo Bello Philippi regis lilio, ciir
    maieiiatis commune

    614 d

    Parribus cum plebe communia 352.,8: qu: patri

    Henricoz Franeifco Andium ducibus fratribus

    Caroli tx.con(iirutarum ratio 655m, priuatarum

    ibid.c

    pericula 649. , vari tonituendarum necem-`

    Patrias poteliatis ius antiquum in liberos


    _ 738.
    pro Patria occbtium apud Grzcos priuilegla 553 a

    tas Principibus incumbens


    6484:
    Perduelles qui z6.a,47,b, eorum 665.pa(l`.'

    Pam'aparem quis appellatus

    Perduellionisfu lie/ /: damnatus,pri iis in*

    Patriam ty'rannide liberare qui tentarunt

    37 6.a

    diearus qum accuratus qua're videatur aio.c,d.in

    bus peculiaria

    Patricia: dignitatis ratio 547., gentes Romae 35m:


    eo crimine quare profcribtur bona 8: eor pro
    Patricij tanriim gentem habere dicebantur apud ve
    : ibendorbm ratio
    nsw-Maf '
    teres ;49. eorum honor aoucl Venetos 354.a,eo` Peregrinus ab ori 'inis domicilio auulfus, aliena ci
    rum 8: plebeiorum diliinio 55|. b, c,vid.fol. (`eq.
    uitatis an ciuis eri polli: 47. , eiac ciui lei ea''
    Romanorum ius

    7 72.2

    g Patria parenribus chariot

    amd Peregrini ferri vbique - munerib'uspublici, 8: potifai

    dem diuina

    z z z. z.

    ein

    INDEX.
    miam Sacerdotibus 81. fummoutur 6:,c,qui47.b,7i.a, przdior dominio,nili ci

    Phataonis'prauitatia exemplum
    8.4
    Pharfaliotum 8: Lacedzmoniorum Reipub. (; ci
    ues prerantwid. Laczdemoniot Reip. Senatus
    uitatis iura adepti lint,probibendi 5;7.a,b, princi.
    pis connubium , quanta incommoda fequantur

    z46-.b,c

    an Philippus Bellus Francdrum rex otuit Artutum


    Armorica: ducem Anglotum regi duciarium elo
    Peregrini 8L cij ius dluerfum
    47'
    care iii.c,Phili-, pi yRegis abto'gatio mori: ratione
    {Peregrinoraditusin Rebufp.periculol`us 8L eius

    74M* 74?-9351'

    exetnpla 585.d,584.a,ln Peregrinor auxiliis con-

    expenfatum litium

    92..:

    uocandis maxime prouiclendii,& quotl inde incom


    moda 576.d,& Fol.l`eq.eorum beneficium Fride

    Philippus Cominius in comitiis Turonenlibus de mi


    dilerens
    40.4

    rico Imp. concelfum : Item eorum ius apud Italos

    Philippus Auguus rexFrancorum Iudzos quare

    8: iam apud Germ anos deterius qum apud Gal

    fuis finibus abigendos curarit

    41~C

    los 3: Veneto: 614:. eorum 8L ciuium idem ius

    Philippi Maria: Mediolannelium principis tyrannis

    vid.Ciui.de eor hzreditatibus 8: iure vario 67..


    63.64. eorum Imperia quam periculofa,8c varia

    Phili pus Valelius Prancorum rex legionum eccle

    indeincommoda 74z.c,d. Ius in Gallia 6l.d,6z.

    icarum imperaror : 76.b , eiufdem cum

    8c 63. Mercatorum 8L petegrinorum , qui iuta ci


    uium in Gallia adipifctur,ius diucrfum 65.c,pe
    euliare in Gallia
    65.b

    Philippi Macedonum regis in Phofenfea


    743
    Philippi Valelijlex de reuoeandis Principum d0n

    qchn-grinos fauere n minore charitate um vl


    duasaut pupillos diuinalex iubet 60.a, a finibus

    arcete iicet 64.1, 8L ab iis quz ciuibus incom


    moda proueniant

    a,b

    tionibus

    55341

    Philippi
    ij.M1ceclon
    re is crudelitatis
    expl
    Macedonum
    regis inhglios
    obieio qud
    539.c
    viun
    hzreditatem foam creuiffent

    28

    32.4.b Philippi Valelii Gall. regis 8: Alphonli ": f

    Peremptorium edium quod


    Pereuntis in Reatu,vide in Ream

    Pcrdia hodie vlitatiflima

    Henrico Palatino comite fdus,ibid.

    618. e , mala fed eius

    dus
    113.
    Philippius Valelius Frcorum rex mutuum accipit

    fruetus interdum vtiles vt in proditionibus 597.,


    Clemente vppontice 8: quomodo
    !
    quomodo potior , qui plus opibus valet 6o7.d, Philo primus Romanorum extra Italian proeonf.
    ' Romanorum Gratcotum 8: Puorum moribus
    :65.c
    defumpta

    617.d,& 6t8.b

    Philofophiz qu: pars laudabiliordicatur

    4.5m

    Peidiexempla 6oo.pal`(im,ltalic exemplli no.. Phocenli damnatio ab Amphyionibus 73. d,eor


    tabile vide Mediolanenlis.Olirogothorum 8: Vi Reipub.interitus vnde
    389.c
    tigothorumwide Ofirognthorum.Tryphonis vi
    Perfei regis facinus . t

    144x,
    de Tryphonis, prcepta Lyfandri, vide Lyfandri Perfonz publica: qui: 2.59.b,earundem diuilio ibid.c
    -a Perfidiz (celere caret Principes qui lide pao Pertinaeiz & Peruicaciz differenzia
    521,5
    rum, qu: detrimento libi futura fum, violare non Pertinacis czdes vlta
    !
    dubitant
    94.c,& fol.feq. Peruicaciz 8: Pertinacia: differentiawide Pertinaeiz
    qll' Pertidi principis iureiutdo vtcunque folenni non Peruagni regni fubaio Pizarra 8L eiufdem diuiti
    habenda fides

    609.b

    65~ .C

    Perl-idorum varia exempla fuppliciorum 6i7.paliim Perulini cuius iuris n.4.c.eorum debellatio
    191.:
    ` Pericles quare Areopagitarum auotitatem fuliulit pefquereniis Marchionis aduerqu Carolumv.
    z .aprobrum obieum ratione congiariorumi ' iurationis caufa 47 4.b,c, Conatus in adpifeen
    pcri4csli
    fcendo Neapoleos regno 8: eius mors
    597.d
    eius beneficia in Athenifes 67 o.d,& 67m, eius Dez Grzcorum ius,& qua: eadem 3|o.d
    prudentia in retnendain omcio plebe Athenienli Pici Mirandulz alirologi in coarguendo Iulio Ma
    478.d, refponfum pro Repub. Aihenienli legatis
    .terno deceptio
    393.3
    Lacedzmoniorum 94.d,9.a,d, rogatio de ilio

    uem ab vxore peregrina fufceperat, inter ciues

    Piauifl/quare vocali

    3401>

    Pitauienfis przlij exitus calamitas Francorum 59;.:

    cenfendo 48.2, Mors quam Rcipub. Athenienli

    Pionum 8: Scotorum bellorum .

    damnofa

    59g.d,596.d

    Poris equum pinPentis exemplum


    4&9.:
    Hebreis ars ordida, Turcis etiam przfcripta

    Petiuria periuriis an rependi poffint, vide Prius


    queriuria przterita nouis pais fderibus repetere

    Piura 8: Statuaria'artes nobiles 8: eari'i laus 360.5

    Periurii deteatio

    700.a,

    amplius non licet 600. a, Periuriis an rependi

    certis finibus

    3864!

    360.!!

    de iis Lycurgi inliitutum,vide Lycurgi

    vide Frans. Horum varia exempla 609. Pietas parentum 8: liberorum vnde
    5191>
    {Pietatis
    exemplum
    maximum
    filiz
    erga
    pattern
    pallini
    .
    Perfarum :Calliditas in depellendis Gracis ab Alia
    quem :im: media per mm' opment, v
    649.c,d, Pdus cum Thebanis 70.b, Mos in iudi
    /3430144 clm 06m/ijf: ]?
    agb
    ciis fceleratorum 1004:, imperia quanta 673 , : : Italorumwide Italorum.
    Mores in [ascenda/2u fliibxu , M4.. {Pileus libertatis argumentum
    31e
    gi/razime/Iemry'yide Grzcoru ni.eorum Regum / quod inligne Romanis
    115.61
    adoratio i9o.a,4gg.d, eorumRegum numeri di ad Pileum vocareid ]? munumimre 358.21, feu liber
    uerlitas apudauthores 423. Refpublica quot pro
    tate donare
    58.058..
    uincias'habuerit im, Vedigalia,vide Veigalia
    Pinatelli rei nummari przfeti peculatus
    690.3

    Pindari

    .
    Pindari dom us inl'ctiptio N intndib Jomum Pin
    dari

    569m

    Plebs an armari , armfi'ue exerceridebeat 568. a, 8:


    anim
    \
    Plebifcita Athenienlium
    _
    z6i.d

    Traianum zo4.a,b
    {[Pluralims duorum numero continetu

    353,d

    Plutarchi error de 196..10 de rogorian


    legum 96.bd

    Hom-nia; defcrptio Ariilot'elia

    182.2

    lipinus Francorum rex defignatus Pontifice, 8: {fpoliti'cum prudentem Dei opera in Ileipubadmi
    Francis ob eius eximiam virtutem libenter rece

    ptus 13nd, _Z_acharia Ptihce accipiseoronam,


    an reliquos accipere oporteati4o. d, 'eius 8:91
    roli magni largitionesin Pontihces
    '
    141.
    ?_ipini Francorum pr'ei aduerfus Longobardos vi*

    nifiratioiie imitari oportet 450x


    t
    Polonia: Nobilitatis in magillratuum legum :
    nas (: ratio 460.c, regis Andium ducis iu..

    riurandi formula,88. d. Reges Pontificibus


    quomodo regia dignitate depoiiti154..a,&quando

    oria,qui pattern Italia _Z_`ach:iriz ptifici Rom.


    retabiliti b
    fubiec'it 137.d, qua: ei compenfationis loco Pon .Poloni Germanorum imperio minime fubdi'ti 13cm
    rege Henrico confiituto an aliumeo infciente ne
    ti fox tribuit
    131.a
    confentire (ibi reg optare poiucrint 7zi.c , eorl
    Piratarum variorum hiil.quomodo :i piratiea ad ve
    ram prfeuram peruenerint
    Pifanorum : inutabilitas

    a b,c,d,5.a
    359m

    Piiiiirati Tyrannis

    377.d

    Pifonis Proconfulis Rom.erudelitas

    Pifons 8: Verris Prtura diiferens


    Placida 8: ventofz regiones qu

    511..:1

    gi6.d
    517. ,

    Leges varix764 rationerariori766ld. 8: 767.3,`


    eox 8: Germanorum (: '6m-,mos in ca
    ptiuis redimendis 51.d,5z.a, mos in ferrndl Iepiia
    regin 7io.d,& 7Ii.a , Sttus conuer
    io ;9.8: authoritas in reges b,c,Statuto ciuibus
    ad regnum via przclufa,vride peregrinos accerfe

    te cog'untur
    `
    77.0.d
    Polybius
    9m
    409.b,482.d,
    Liuio
    reprehenqu
    180.
    na varia

    7 6 o.c
    Planetarum fuperioruni recurfus (; 405.3, earum PolybiiAFrican'i maioris prceptoris fententia de {ia
    Ripiib.Rom.
    178.61
    coniiitutio penes regiones, Auflrum, Aquiloncm
    n
    75o.d
    8: mediam 5i;.b. trium fupetior concurfu: quan Polyclet regula: vis
    tum periculofus
    40|.paflim ! lex imperante lulio Cfare {-061161218:
    Plagiarij ferui fieri poilunt 33.d, eorum Pce

    { iratus feruos cafiigare nolebat,c5tr Germa

    ni 57.b, Dionyio iuniore Syracufas accitus454.b


    Platonis obfcuritas d: ratione 420. d, er
    ror 4i7.a, opinio de fderi'bw' Repub. 394.
    de imperiorumm'nu 395.a, Sententia deupra

    dicando 309.21, repudiataSententia d: geometrica

    proportion: qua Rempub.ron/imi dici: 747m, Sen


    tentia de Retumpublcarum conueronibus 410'.
    , C,d, error de rerum : o'r'iginibiu - occa/
    4,14. 8L aliorum maximorum authorum fente
    tiz de /: 694..d,Re`publiea quz. 183.

    Leges quz
    I
    ibid.
    Plebs vt frangituro'enfione,ita quoque arrogan
    tiiis ob vtoriam infolefcit

    380.

    aliis 508.a, quam tam lmperatores pofiea abro

    garilnti vetuerunt indua infamia pna.ibid.


    ciufdcm capitalis pna in Gallia.ibid.
    Pna Areopagtarum leges violanti 765.b, Adulte
    tij.vid.Adulterij.Coi-porca pro pecuniaria qudd
    lnHigenda 7641) an Decernenda pro i'nodo pro

    bationum 488.d, Fminarum quai-e leuior qur


    virorum 7 64 c,GraH`atori,vide Graffatores. Ino
    pibus qu irroganda,vde in rire. Latronum, vi

    de Latrones.Militari, vide Militarium.q1Nulla


    exiitnbi nihil peccatut 557e. Unauyapatwid
    nouyapzHTPublica nihil habere debet cum vl

    tione aut iniuria priuata commune 5o4.d, Prado


    num aut eorum qui in viis furantur 766.2,b, Qua-'

    drigae,vide -18: : quae 166.


    Pl ebs hvdra
    695.a,
    Seditioia fer
    478.c
    Plebs
    Romana:
    authoritasl
    comparata
    = 185.b,c
    PnzPali v'atietas 765.b,paliim,1rigenuot vari,vi
    Plebis comparatio 205. b, impotentia 696. b, reti.
    nend in officio (: qui vi eam retinere vo

    de Ingenuor.Pecuriiari ratio quae habenda 7 65.


    c, Illufirium virorum quare leuiores conliituem

    lentes {eipfos aut Rempub.perdidert aut in difcri

    d2 qum fordidorum 76z.d, 8: ]. Sicaro

    men adduxerunt `

    rumvari

    479. a,& folieq.

    Plebi cum patribus communia 551-b, 8: Patri

    bus peculiaria ibid.c, adipil'cdarum dignitatum


    locus quando datus 371. d, : capitalioi' quis
    dicitur

    y 380.

    ad Plebem in officio continendam bella externa ne


    ceil`arial

    '
    - 380x
    Plebifcitum quod
    _
    I
    150.d
    Plebei honores apud Rom.qui,vde Honore:>
    Plebeiorum 8: Nobilium diitinio vide Nobiliiim.
    Item eorundem & patriciorum vide Patriciorum
    quletendi feueriiis qui ab officio fe deferi patiuni

    tur,quarum reri'i cuodes ac vindices elle deben:


    6 .b
    '
    Pliiliijioratio
    in laudem Traiani Im p.9;.cgd, Iunioris

    766.8: d,767.pai`fin

    Poenarumuin tqualita's habenda-759.a,& pafs .


    pitalii'i nulla gratior, qum qu aceibiim de _

    tumelia immortaliDeo illataeiigitur 166.d,Ratio`

    - Y Iurifci Philofophorum 766.a,Diuerf`a ra


    tio habenda etiam in eod (celere 7 60.pafs.c req.
    Fruius maximus pertinet ad exemplum zi. Iudi

    _ & effe debere Princi em 341.13;


    lus penes Magifiratus 765.c,Militari' genera 383.
    b,Pecuniariar' ratio ex iure veteri
    d, {Seele
    ratis irrogandarum qum przmiorum virtuti tri
    1 budorum optimo Legiflatori cra r'na'ior elle de
    bet 4;i.d,Vis,& quibu's rrogentur

    ' 599.13

    in ; Popularibus feu multruin quid Ie&5.dum


    vnde profeti
    '
    ' ~' 1
    !)
    locus d: Principe 194.a, Item de Princip - PniPerfid 50'.c, Romanis deuii 44. 7. . cor
    gimtm

    .257e
    Natura 8: Gtus
    ` `
    `
    Plinij paganicum in E_ne fui Panegyrici ad Pompeius legibus folutiis " " '
    " 84'.
    izz. 3

    INDEX.

    Pompeii authoritas z7o.b,c, eque fumma 557. d.

    Pontificidignitatis antiquitas /: laudes ib.

    ruina, ibid. eius 8: Cazfaris aflinitatis contraio

    pail. de Religiq/rum auorirate Ponticiorum rel'


    ctiptorum quorundam origo 2.90.b,c, Refcripto

    2.70.c, ciufdem 8: Cfaris bellum,vide Bellum.

    rum vulgaris formulain Gallia repudiata 14o.b,c


    56.d Pontiui Samnitum Imperatoris conlium de Roma

    Pomponius Arm-m Rom. quare Atticus appellatus

    nec ciuis Arlienienlis fieri voluit


    Pondera 8: - iuris Maieatis

    168.81 169

    IITPonderum ac Menfurarum varietate graue accipit


    Refpubdetrimentum

    nis

    Popilia 8: Hortenlia lex de rogationibus

    388.d

    z57.c

    169.11, Congrutia tdif

    Populus liber quis,vid.Liber.Immortalis, nifi lli:

    ferentia 683.c.d, 8: fol.l`eq.quaz varietas in munus

    pgc ! 1 81., Rom. in comitiis fedens


    1 0.a
    PopulibAtbenit-nlis in ( ferendis authoritas

    concilianda
    ibid.
    Pon'tif'ex in ctu Sacerdotum Abbafue collegarum

    nomine ac iure cenfeantur

    35nd

    Ptifex Gregoriusfe primus feruum feruorum dixit,

    in omnes Epifcopos principatum ab Imp. Phoca


    ade tus ell

    151.b,c

    Ponti ; Pariliorum mulatus 8: quare


    a77.d
    an Pontifex Rom. iuriliurandi religione feipfum 8:
    alios liberare :

    597.b

    514.
    Populi potellas Romae
    Populi 8: Plebis appellatio

    85.a
    25 11b

    Populilibertatern qu leges alere dicantur 438. ,


    Maiellas veneratior apud Romanos, qurn apud

    Athenienfes 493.d.1]eius Mores 8: naturam prin


    cipem
    pris
    unNidJublica
    ortet um dif ; 494 . a'
    eiufdem
    Publica

    Ptifcis legatus curinGallia captiuus detinetur14o.a


    LPontificis Maximi creatio
    356x qui PopuliMonarchi feenturwide Monarchig.qui
    in Reges authoritat habere dicantur515.c, in Reli
    Pontificis Rom.mors mifera
    137.c
    Pontifices an de Caulis ad Magiflratus pertinentibus
    gione mutabilesccllantes 511.c,& 52.1.11, Rom.
    cognofcere poflint 278.,
    authoritas antelegem Cafsiam 3:4., in Finibus
    politi, quare ferociores ac validiores czteris qui
    habent ad quod appellate Iicet 159.d, 11'Aliena
    magnified largiri confueuerunt 119. c, hi etiam

    Arabic fummam in principes Alia: 8: Affticz v

    intimos prouinciarum receifusoccupant


    518.c
    Populi Salus,vide Salus, eius 8: Senatus authoritas
    z55.a,& pali.
    '

    furparunt 14nd, Imperij Germanici Vailali 156.


    b. Romani quomodo fiduciari Francorum regum Populorum: Diuilio ad cli varias regiones 8: eo
    rum varinaturaz qualitares 8: propria 494.8:
    141.21, an Imperandi potellatem habeanr 260. c,
    quare iudicia Capitalia tractarenequet 54.d, qua
    feq. Maritimorutn natura vide Maritimorum.
    {Migrationes magnam corpor 8: animort'r con
    lcs optandi 656.d, quomodo Imperium in Princi
    pes pepererint 151x, quomodo autum fub
    uerlionem ac deformitatem pcpcrerunt 495x,
    Nicolao 1.Ponri`. 15:.d,Religionisiudices,legis
    Multitudo vnde 507. d, Montanorum natura,
    Senatus z60.c,Religionis iudices quare dii 7.77.3
    vis 8: robur,vide Montanorurn. Sub eodem c
    Pontiic: Accufatio, 8: authoritas vide Cen- _ li vertice difsimilitudo 514.d.515.a,b. Regioni:
    fura Pontificum. Abufus in fihi adfcribendis pri
    media: laus 5zz.<,d,Natura varia vnde 495.pafs.

    uatorum morientium facultatibus 53m, Romaa


    514.pal`s. Vberrimo loco fitorum 8: llerilium na
    thoritas in eletione Imperatorum 117. d, Rom. v tur diFerentia 5r7.d,
    Pont.audacia in vindicdo Imperatorio iure 727. Populofiora quare loca fierilia
    518.a
    a, Creatio quare Monachorum 8: Sacerdotum col Populare imperit'i cur cteris przllare dicatur, vide
    legiis adempta 718. b, Creandorum potellas cui
    Imperi. eiufd Stabilitas 7oo.b, Imperij laudata
    iure competat 156x, Creaudorum authoritas pe~
    libertas 7oz,a
    nes Carolum magnum 8: quomodol amilTa 132m. Popularis libertatis ft'irna z;5.a,$tatus quis 15o.b,176
    Varia eleio 136.1;7. Pedum deufculatio prin
    b,Status arithmeticus inqualitate conlillens 750.
    _

    cipibus Chrillianis Mallili 158. Ius ell:


    5 in cauiis Sacerdotum cognofcere , fed Magiilra

    tuumefl exequi z79.h, Romanorum execratio

    b,C vaflis Huminibus'ventis 8: cparatio 70~.a.b

    qFopularis aut Optimat Reipub. (i imperii :


    capta Fuerim ell de ea 390.a.b,an Optimatum

    num 8: factis interdiionum vis apud Chrillia


    ilarus melior 8: vtriufqueincommoda
    3854:
    nos 6561. Rom. cum Germanorum Impera Popularis flatus:Conleruandi varia przcepta378.b,
    toribus bella de fummo Chrillianorum Imperio
    c,d, eiufdem llatusih viros illullres iniullitizex
    150. Cautela in contrahendis focietatibus 589.

    _. _. empla 697.d. eius 8: Monarchia: comparatio vi

    de Monarcbi.quomodo in Monarchiam conuer


    150. Romanorum in Sacerdotiis _tribuendis ius l. tatur 580.d,8: 381.: . 8: econtr,Tyrannidesin
    , 8: paftim, in Principes Chrillianos authoritas
    61. c, Hodiernorum error fcelerofus de incellis

    ' nuptiis 656.c,Nulla primiim iurifdiio 277. ,


    quibus Iullinianus poliea in fui ordinis homines
    tribuit ibidc 1.79.2, Ius quod z77.b, 8: pali'.
    de Perfidia edium aduerfus Hungaros qum
    z Chrillianis periculofum 598.61.13: 599.a, -Rom.Ia

    pularem liaribid.vid.& 385A, eius 8: Optimat

    comparatio und, quomodo in eundem Optima


    l tum conuertatur 384. d.585.a, eius Stabilitas quo

    .modo confcruanda
    y7o4.c,d
    Popularis Refpubquz z29.d,z;5.a,eiufdem Reip. 8:
    l Monarchia: differentia z6z,c. Iura varia

    z48.b

    Popularcm llatum qu fouere dicantur


    438.
    ` lere / Securitatis.`
    Populari-Repub.Arillotelis fententia
    2.3;.a
    Ptificibus an Iurifdizio aliqua z77.pafs.8: folfeq. pro Populari argumta 692.d,8: fo.l`eq.& 702,
    in Pontificibus creandis cautio
    t
    718.d
    69 4. 8: pafs.ac fol.l`eq.in eodem
    P_'onrilicia Adriani auaritia.vide Adriani
    creandorum Magiratuum ratio
    _185.c
    tl-inria petulans 158A, Securitatistabulz an va

    INDEX
    Populares qu olim Fure Refpub.

    231.b,694.d, 8c

    ieiatisnon exCeperit _, ipfo tamen iure excepta

    695.b,c. qu maxim Refpub. habita: 448x, quae

    cenientur 173.b,c, in ea quod it ius Principi

    Nobilitatem in exiiium egerunt,vide Reipub.


    Popularium ciuitatum lex generalis

    7oz.c

    g in Popularibus Se optimatum imperiis annua: po


    teates-.in Monate ia ver perperu,vide in Mo
    narchia

    in Popularibus pnis quid fpelcandum

    34.1.a

    popularibus 8: optimatum imperiis Fete omnibus id


    commune , vt abiis quibus potentiam Se impe
    rium dederunt,penitus euertantur 379.e, vbi di

    ; guiiIimum emblema 1efertur,de Vigna/epean


    Portoria lex de lady pote/lar: fr de [-: ciuium
    Rom. 300.0, eiuiiiem legis ius Fauore ciuium
    Rom.

    .
    53S.c
    Tortona Lat. genus vetigaiis, vide V etigalis
    Portuum dominorum crudelitas
    171.a

    011111111| coatio in Gallia 407.a, religioni?

    '

    Poileifionum publicarum rarij caufa coniiitutio


    639.a,b

    Potentior quo quifque ciheo iuitis ac moderatis


    cum in omnes,tum maxime in iubditos fe gerat o
    portet
    419.0
    Potentiorum ac tenuiorum nouem gradus 8c qui

    108.8: 109
    _

    1 Potentiores in exiii agere periculofum 387.C, eius

    rei varia exempia eod.foi.d.c 388.a


    Poteiias domeliica quotupiex

    _ 14.b

    PoteiiaszLegibus loiuta quomodo _cgruat maieiiati


    8;.d, eins qu dicatur vera Dehnitio 84.c,d, I_)a
    tris in liberos , Mariti in vxorem , Domini in ier

    uos diueria17.b,c,19.d, 10.11, Publica aut priuata


    quae 14.d, earum ditierentia Sc lubdiuiiio ibid.
    Summa ac perpetua quae
    _ _ _ 79.a,b
    Tote/fam verbum commune zo.b, eo quid
    xerint veteres

    2.60.a,z71.a,181,b

    Potetatem fummam adeptus an legibus tcneatur


    87.a,c

    101..b
    Potthate abfoiuta vti,quid _
    _
    -Poteak aliena quis vtens liue curationis in mo

    dum, liuc iure magiiiratus, fine ad breue tempus,


    in perpetuum , maieiatem tamen non haber
    81..c,d

    Poteiiatum , feu dignitatum~mercatura vnde orta

    3 .e iudicis
    ' laus pietaiis 8c virtutis
    Poesri

    _ 439.c

    641.:

    PrardiorumtDiiratio anc quomoclo fieri permit


    tarur 51.8.a, 5 4.0.2., Publicorum diiigentior con
    feruatio in Monarchia quam in oprimatum aut

    ilzatu populari 643.11, Publicorum it Regaiium


    diiferentia in Monarchia 8c populari (tatu 641.b,
    c, Pubiicorum in Gallia alienatorum qua: fum

    m pretij 641..l>,c, ex Publicorum locatione vti


    litas Reipub. 64nd, ex Venditione ver aut :1
    lienationemcommoda, eod. c,d, Scfol. feq. Re
    galium aliignatio, diuiiio 8c eorum ius
    639.d
    Pradiatoriaiuriiditio quae 8c eiufdem ius 303.c, in'
    Gallia quod
    3zo.a_
    Przedifftiones exitus mundi, vide Mundi exitus

    Pradones aut _Pyrataz quid ab Hofibus differant

    7o.

    a, eorum Variapnawide P_otna

    Prfeti:Augulaiis imperium quale 79.b, Vrbis


    authoritas apud Rom. qua: r757.';1,758.b, eius Ius

    in crimina 301..d, Prtorio ius 313.0, Sequi hoc


    Munere donati

    ibid.

    Priixa dies pradicis qux

    '

    ' 31.4.c

    5 Pralium committe cum tiefperatis hominibus ni


    hil periculoiius 573.11, ge/1m /4
    1 8c Beneliciorum diiiributio varia pro
    vario ciuitatum genere , vide Benel-iciorum. in
    Repub.ratio eorumque tribuendorum us' qua
    re penes principem, Panarum vero iniiigendar
    penes Magni-ratum 5+3.a, Finis Se varia genera

    ibidem pail. "ulc que premia bone/Hara .


    , 7144714: Magik aut / ' m qm'w faer

    fmur

    ibid.c

    Prmiis

    cur viriboni vacant 550.c, 'vs' quadam

    cumpla

    -g in Prmiis 8e honoribus tribndis indulgentia ni

    mia Principum 8c Rerumpubaafturam parir 549.


    b, 'vbi ' idgemu / quis modus in iis

    adhibendus

    554.b

    nec Prfcribere polfunt mortales aduerfus Deum


    immortalem , nec Priuati aduerfus Rempub.

    173,C

    {11 temporum diuturnalegitima: creatio- '


    nis vim habet 1.08.b,c, eius Vis 170.a, ei locus
    nuilus nec contra Deum nec contra Rempub.
    640.b,C

    Prrefcri tionum tempora in venditionibus 8c aliena

    Poyetus Gallorum eanceilarius quare Maieiatis


    `

    reus iudicatus

    5.42

    Prauitatis indicia externa ex Martial'


    49)'.b
    PrardiazAuita priertim feudalia feu fiduciaria _libe
    ,

    lis aut propinquis referuanda in proietiptioni

    bus Damnatorum 541.a,b_. Diiirahere non lici


    tum 533.b,d, 534.a,&: palIim, qu in Gallia di

    Itrahendorum Feudorum occailo Fuerit ibid. Sc

    540.2., Priuata Principis prdiis Reip. ditierunt


    171.b,c, Priuata etiam obiato pretio Galliasre

    ibus dillrahere iiibditis non licere 5411c,


    ` Publica an alienari aut dii'tralii, 8c quomodo viu
    "~ ea i 640.pafiim, in ijs eadem cautio qu;

    vin onis pupiiiaribus ibid'. quae Publica alienari


    debent
    '
    `
    64;.a
    Priediap'ubiica qua: princeps cum imperio ac iu
    riiliiiione-fruenda cceiierit , qua muis iura Ma
    f

    tioniius bonorum
    minuit Praeientia

    64.1.c
    466.

    Priidiorum coilocandorum in locis deuiis colo

    niarum loco quae ratio hodie 644A, eorum Coi


    ' locandorum neceHitasvbi

    577.c

    Praeiidum prouinciarum ius 3oz.d, in Irenarehas,


    315A
    . _

    vnde ditus 186.b, apud Prtorem an ma


    numittere vel manumittipotuerit>
    317.a
    Prtor maximus vnde ditlus 3ar.b, maximus Cu-v
    riae lmperialis Germanorum vnus ex ordine Prin

    cipum 441x, maximus curia Pariiiorum pri


    mm fagatuse militaris ordinis iam ver toga

    tus 442.12, hodie . nuncupatus


    ibid.

    Prtoris maximi apud Grcos ius quod


    z51.a,
    Prztoris vrbaniauthoritas 155.c,764.a, Se quomo

    zzz 4

    INDEX.
    ibid. Ius 188.b, eiufdem Ius apud

    q Princi is:Amor fuorui'n adRci ubfalutcmlf.

    Rom. 179.5oi.a,c,d, abfentibus conlnlibus 151.9.

    necelpna
    arius,Copitalis
    qum metus
    , ,Arcani
    cris
    245x, 455.
    s l\uioritasc1111&u.

    dilcs Magiiiratus Rom. 8: lurifcon

    liilti iuris authores

    z57.d

    Prtores celleg inter feinrerdicendi [ibi inuicem

    ius quomodo habuerint 516.(1, inter cos qu di

    8: Mari comparata 313A, 8: , ;


    generum imago ad naturam conforman 7-
    8:
    rentia
    776.21,
    z.86.c,d,
    cius Magiltatus
    in Magiliratum
    8: Priuatorum
    ius :

    --a--

    gnitaris prrogatiua

    ill-b

    Prtotumius 285. Vrbanorum 3oz.d, 3o4.c,306.

    iellas qua: 89.1), an : lires i111 iii,

    tracliare conueniarl 458.b,Nihiltam ;

    c,d, 3o7,pallf509.c
    Precarijmagiliratuumimperij 8: perpetui difieren

    44;.ab
    q Precario quid habens, dominus nec pollellor
    eins dici debet
    81.d

    qum ciementia, legis qum milcricordii, M11.


    fiatis quam lenitas 459.b, Olliciumin bellini, .
    lu.1_469.pallim, 471.a,471.a,& 474.1, :
    mim/Ivanda - 494. 189.1, eius .
    [5 iullcitir ponderibus femper exigcndz 1; l

    precaria imperia Magiltratuum an vtiliora Reipub.


    vide Magiliratuum
    Prehenlionis ius quod 2.79.d, Vocations 8: aliis

    feiuntum
    z99.d
    Pretia rerum vnde maiora 657.11, 8: 658. 'Ji
    prenom/l1 pri/immun ' badiernorum gua dijenmu
    : a/endimr

    Principis referiptis quando non obfcqucndumni


    d um Principis,eius Vita ccnluinii.

    Primogenitorum Mafculornm prrogatiua genera

    g Principi: Cauendum ne fubditos leiplo parini..

    eorundem mutua obligatie

    ditorum

    '

    i@

    lis :z7.c,Ratione imperij liiccellbrij c,ac ratione

    res elle pariatur 474A, ei cum 0

    _, prdior feudali 7361>, { prrogatiua nulla


    ratione violanda 75. in fucceliionibus quae 555.
    b, in Hereditatibus
    77o.d,771.a

    plebe ver nulla confociatio 773.li, .


    5 Principi maxime Omnium fugiendum ne altern

    Princeps vnde diu5186.b, Dei imago viuens roi..

    odio, alterum gratis prolequatur mailm

    d,1o7.b, quis bonus cenlendus 22.9., optimus,

    tanda in Repub
    nl
    g Principi regali liirpe genito nec ciuius :

    ab optimo patre nihil'dili'erens Xenoplionte

    101.114 Ciuiratis qualis Fuerimalis quoque popu


    lus futurus 455.b, item q Facilius errate natu
    r, quam diliimilem fui princeps poliit Rem ub.
    formare
    inicl.
    Princes Primus quis
    189.d
    an Princeps antecedentium regum promilla feruare
    teneatur\io5. 8: 106. an Iuri derogare

    pollit 2.903, an Legibus fuis obligetur 86.9., 555.


    a, an patriis ibid. Eiufdem an : abrogare
    87.a,Is nec Iudexniecaccutor vbi lita intercli,

    elle potell: 46ml, vide contrar.f`ol.leq. in leges


    patrias iurare oportet 94.c, Alteri omnia com

    mittens, periculum ne imperio exuatur 457.b,


    Extra Fines imperii bella gerere oportet li hollem
    anreuertere : 1 lures exercitus vt altero
    amilli) aliis letueri po it 571.d,57'z.a,d, Holiium
    metu alterius lines ingredi coains, non holiinm
    illOrum linium domino captiuus cenfebitur
    4. .n._-1..

    d, 8: Senatus ius 246.21, eius 8: ;


    concordice conleruand grana qu: ratio

    l6.9>.b,c, an'Pi-liointerelle debeat 57:..b,c, @rod


    fuainterei'i reis remitterepotel, minime quod
    alterius
    ioo.d
    Princeps inY quo genere belli perduellium lioltem

    acerrimum ollentare debeat 475A, in fuos


    Deficienres quid debear 358.b,c, vide 8:

    cipienrian obtemperandum

    irl

    imperiu militie domive tribuerc


    vbi : / qui bonaribux..iti1l1bpmi

    windicarunt, im ei aut Populo peregrinoniiiii


    opprelfo aduerliis focios opitularilicca: 154,1

    g Principem magnanimum nec bellumntcpzm


    oportet 57o.c, cum necannspennum
    confcij

    j in Principe Hagitia exiliimantur :


    uiliima unt peccata 4533, in eo {
    lh'nere volente qu virtutes requirinmr 461.1.
    g in eo nihil tam metuendum, qum multarcm.
    abditarum cognitie cum (celere }: inl
    in Sapientia argumentum quod
    Lila
    Principes qui bonas artes amplexi

    45%#

    Principes ac ciuitates Germanorumimpcriiliducia


    les 12.5..

    Iurati iis paiis cum

    quomodo teneantur 86.11, Ius {ubdilis qui in


    runt : Iurifconfultorum ope vri ilbe

    451@
    g Principes noni (id ]? clefli aut /
    virtute imperium difiicilimtucntur
    {+1
    Principes optimi qui Tyrannis fuccellerlult {

    contr ex patribus optimis pellimi quillli] ,jlb

    Scriptis conuenire Tyberio quart introduitum


    54,1. Is aut quando Index elle debeat , aut
    45-
    .
    iudicio adelle 46;.d, .565.pallim, 8: 465.a, Pere Principes fuis conuentionibus :equi :1c priuzri
    grinos ad confugientcs an repofcentibus :

    gan tur

    99.d,conrri1cc.215

    32.5.11

    inter Principes eiufdem feudi dominos,an lkml

    g Princeps priuatos cogere arbitrum recipere:

    alrerius f1 quid peccauerir,impcrio cotrccripo "

    tuere deben:

    potilliinu inter proximos ac potentes,ne ab arqui

    32.1.11

    rate ad arma prxcipites ferantur 474.a, an Solus


    pro religione indicare poliit, vide Indicare,

    Principum: Beneficia etiam legitim concilia lem

    Summus poil Deum :eternumnullius iureiurandd


    tenetur 9;.a, Verre laudis cupiditate alendus vt

    quae elle debeant 8: de quibus


    im
    Principum Chriltianorum dignitatis przrogrul
    14.5.1,b, Colloquia periculola .566.l1,conliliuzlllI
    nobilitandis 8: augendis ciuitatibus
    W

    ad honeliaetiam inuitus feratur 545.b, Vnicus


    apud Medos

    19o.a

    piterna elle nequeunt 165.b, Ctiriunilcrlrwms

    Princilen

    NDEX
    ,_ Regi priare tenetui'

    Principum el'to'um'vari : 712;.pailim, lus

    in prdia Publica, vide Pra-dia, qu luill Magi

    _ 159!

    Procuratore qufe geruntur probante domino , ab

    flratus 8: quatenus exequi debeat 1.89m, de eo'

    _ 1 domino fieri videntur

    81.b

    rum Officio ius

    Procuratorij imperij vis

    81,b

    197.b

    Princi oici'um in fubditos 66.1,45'1. Fammqiiaf Procuracores regni qui vihdicandi ] grada,
    les imgebat Scylax elfe debere 4.52.2d, quales elle
    debeant 453A, quomodo (: iubditos conti

    vide Tutores

    ne cuiu quam gratiavel odio commoueatur 4751


    , Mutatie aut nouatio Reipub. periculofa 7o9.

    g Propinquitatis ius quni nee'eilrum ad concor

    , 7iz.d, Optimorum 8: quidem tolerablllum ra


    29441, Peregrinorur'n incomrnoda 711.paliim, 8:

    diam ciuium
    ..
    q Proprietas inutilis vbi vfusfruus Perpetuus 53nd
    de Proponendis rebus in Senatu
    155.

    Plurimorum obitus,v1de Obitus

    Propor tiones G eometric,Arithmeticz& Harmo

    nere debeant vt amentur 8: Foueantur


    u 455
    Qin Princliyurn litibus linic'disrcauendum Principi

    ritas 454.d, Peccata quatcnus fouenda 91;.d, 8:


    .

    Prodigalitatis exempla,vide Neroms


    j Prohibentis conditio in re commn ni Potior '317.i
    Prolis abundantia vnde
    52.41
    q Promillis {landum
    100.2.

    principum quedam Peculiariaflue ad decus iue ad

    : an apud Iurifcmeperiantur 748.b, earum ra

    digiritatem
    t in Cart-
    172.'.b
    principum
    quorundam Alix 8: '

    tio 747.paif1m,quarum proportionum Defiriitio

    phas ieu ontifices qui fumm iibl 1n eos authori

    Propugnaculorum murorum vfus Rcipub; feu ciui-


    tatibus damnofus 557. pufl'm, Molfeqacontr v
    tilis 8: 11113
    '
    .
    5604:
    neccfiitas in Repub;
    539.:

    tatem tribuerantu'ebellio 141.21, Item Mos,qu'os

    afpicere nemini lcet 456.d,& 457.21, item quos


    venerari oportet

    . 11.

    Pr incipum rogationes lCiuibusi 'reuocandis 65.3,

    b, Supplicia qudam in proximos


    1.16.51
    s' Principibus qui artes Iimuldi 8: 111 1
    1,11 fides habda 572.. Machu
    el/um, g Nulla propugjaacula certiora , nulla ar

    ces validiores , quam lubditorum erga cos fides

    ac bcneuolentia 475ib, quae `incientia: requiran

    tur

    45nd, 8: 45173.

    nes vide fuis

    Prolriptiohum bonorum frequentia pd Gallos;


    vnde iufd regni legales locupletar`54x.a,b
    Profcriptionis Gallia turpitudo
    6.a
    Profcriptionum frequentia apud Athenielii 8C
    Romanos quorum Re fp. popularis

    f in Profcriptionibus boulruin proprieta? pradior


    auitorum feruanda liberis aut propinquis , nec L
    familia dilralienclawide Damnatorum bonorum

    Principibus qunam Magifratibus obedientia

    Profcriptionis darnnatorum Pericula 537.d,c 538:

    debeaur
    '
    _
    zS7.a
    Principibus an numifmata corrumpere liceat 680.`

    Paflim.54o.a,e
    Prouinciatreoris orefias
    18z.b,183.d'
    prouinciarum Prfdum ius Poli Alcxandrum

    c,

    ubi corrumpemium quorundam /4 8: fol.

    681
    _
    Principatus, Monarchia: 8: Aritocrat'ic diffuser4
    tia.

    93.a

    Principarus quis dicatur 136.b, eius,Monarchia: 8:


    ditferentia
    9;;a

    {Principatus dici nequit Rome vbi duo magilratus


    nec apud Heluetios vbi Plerunque tres, nec apud
    Gencuares vbi uatuor 186.115 Relpub. Roma
    norum quando :

    gnum
    _ .

    197`
    Prouocandi
    ius
    _
    319.d,3z.o.a
    lProuocatio Graeci cuiufdarn tege Macedonia male

    . 186.21

    confulto ad eundem bene coniultum 16;.d, qua


    Prouocatione eil vllis Ludouic. Borbonius Prin

    ceps Coudus fententia Franciili ij.regis


    ibid.
    Prouocantium temere ad maiores curias apud

    Gallos 759111,85 PaIim vari de eiufdem Pnz va

    s' Principium quae habuere fluxam quoq; ac d1|lolu


    lubilem naturam habeant oportet 594.11, /cm re;
    onunrur,/c bonn :

    rio iure
    .
    Upa'im 'oa 8:
    Prouocationis verbo 'quid onineatur

    Priuati Pais fuis an teneantur


    l
    .n l
    _.;55.a
    Priuati quantum Principe 8: Magiratibus diient
    z.86.c,d, eorum Oicium Principi 8: -

    Proximo cuique Imperium iure fuccelfozfio quomo

    tui debitum
    3oo.a
    Priuilegium quod
    _ _
    _
    x y 5.53.51
    Priuilegia concedere cui licitum 84.d, Leges 8: prit
    uilegia principum mortuorum an retineiantur

    `
    244.
    161.1: `

    Prouocationis lex 488A, Corpora Scius` 324-.a,b,d


    do debeatur; 8: quae huius proximitatis ratio ha>

    beatur

    351.a,b

    g Prudentium 'raritasulorum'

    202.41

    de Prude'tia qua Deus beat homiiies in hiufce lvita

    curfu ac potilimum in Rerumpubi conuerfioniY


    bus
    _
    42.3.'d,42.4.d

    Priusilegia:qua:dam
    166. quare Renouantur
    de
    in Gallia
    daninerounr
    a nouis 165;
    regl
    g Prudentia honeftorum 8: turpium; vtilium 8:11111
    tilium,iuri`s 8: iniuri norma, 8C vit: lluman

    bus 85 d, eorum feu beneciorum iura 1.95.d,c


    - 1.96.a

    P. iuilegiorum claufula gene'ralis

    105.6

    Proconliiles, Propraztores cproquftores vnde lie

    dili( eorum ius in RepiRom.' 165x, eorum

    ac Priidum ius idem V rbanorum

    104.11

    Pr )curator Regius folus ex omnibus curiarum om


    nium iudicibus ac procuratoribus iulmrandum

    rl

    moderatrix
    517 b
    f Prudentia moribus diuerfarum genti dignofceni
    ~ dis comparatur
    517.1;
    Prudentia,Scientia,8c Ars,`tribus populorum gene

    ribus tributa

    512.4:l

    j Prudentia ab lioneo diuidit 140.3.; in Se~


    natore qum necelfaria ~

    Prudentix 8: Imprudentia: differenti:

    2.55:?.l

    INDEX'.`
    Prudentiflimorum imperia vbique necellaria 7oz.
    Paffim .
    .

    g in Reatu petiens 8: integro liaiu petite dictndu!


    38,
    deReoi'um
    : de Reliitutione

    Prulias Bithyni rex Seiiatus Romani mancipium


    n5.d
    '
    '
    An Priuatorum detrimento Reipfalus farcienda, 8:
    quatenus
    103.9.

    Reioris Prouinci potelias

    1811>, 2.8541

    Recufandorii Ma iltratu ieu Iudicum ius 433.:i.b


    Sanii quis intelligatur apud Angles

    109.d, eifque introdultio ibid. Abolitio

    - Athenienfium,vide Plebifcita

    Ptolomi Egyptij tres fceleroi 8: in eos

    Redituum Conliueiidorum introduiio,ius,pericula

    I .199.d
    Ptolomi erudelitas in Pompeium 217.21, Beneficen

    550.a
    .
    Regale Imperium harmonicis rationibus conflitti
    tum omniii lmperiorum pralitiffun 771..d,quo

    tia ratione verlionis factor-um librorum 646.c,


    eiufdem varia beneficia
    ibid.
    Ptolomaei errores in temporum cfiitutione ex coi'

    leliium motu
    Ptolomazi litigatricis exemplum
    ' Publica qu.: lint
    \

    4oz.d
    756.d
    69;.d

    q Publica priuatis anteferenda.


    2.15.b
    Publica Pecunia quzlioribus belli caufa numerata
    ' an earn accepto Refpubferre debeat
    zi5.b
    Puell riualibus dilaceratz explum cum Reipub.
    dilacero litatu Magiltratibus comparatum 444A
    q Puerorum iniitutione nihil iii Repub. vtilius 2.3.c
    Puerorum 8: Fminatum dominatio qum mifera,

    vide Fminarum
    Puna: Iudorum regis Zelotypia 8: crudelitas in eu

    iiuclios

    `
    Pyratis an feruanda fides,vide Latronibus

    507.

    modo Perfectu dicetur 746 c,eiu.s Ius quod 171.1)

    Regalis Monarchia qua iS9.b. eiufdem varium ge


    nus
    `
    i94.d,c 1953.
    Regalis fepulturaa mos,vide Sepultur Gallir '
    Regalium Przdiorum allignatio,diuifio 8: ius, vide
    Prdiorum
    RegenLium regni apud Gallos poteias qualis 79~Ci
    8m,

    RegiazPotetas Tyrannide qum ctrari 476.d,an


    ab arbitrio Pontificum peiideat 106.a,b, cius vfus

    apud Rom.line legibus

    753.:

    Regi maieiiatisdus i97.c, Stemmata regia


    ibid.vide 8: Stemmata, Prcipuum argumentum

    194.b,c, eiuldem Diferentia ab Imperatoria


    teliate
    196.c
    de Regia Poteltate communis error
    148A
    Reginaalli damnas i65.a, Ignobili marito nube's,

    Gratci,vide Salti'um vel Neiorij

    Pytliagororum liatus 8: conarus in conliituendis


    Rebufpub. 1184:, 345A, Imprudentia ratione
    conuerlioiiuin PoPularis `liatus in Ariftocrati
    cum

    . 7i6.b

    Q,
    Vadrigze pn vfus apud veteres Romanos
    @orumzrarij
    Q 765b
    qu
    - dignitatis prrogatiua apud

    nobilitatem amittit
    qui Reginas vxores duxerunt

    744er]
    1881)

    Regionis Media: beneficia 5to.b, 5iz.b, eiufdem


    Populorum laus , vide Populorum: Populoruin
    natura ad conliderationem Planetarum 5oo.b,
    8: 513.c

    Regioneszv entofzr 8: Placide que, vide Placida:


    RegionumzNaturam cognofcere quid profit 5oo.b,

    c,503.a, ab Aquatore ad Polum diuili 8: par

    Gallos 679.d, RomJus in iudiciis gonb, Gene

    tii'i cleliiii numerus,ite' earum Qualitates 4.94.:

    ralium Francifci maioris Francorum re is inlii


    tutio optima ratione publicarum vtriuiue Pro
    uincia: pecuniarum 67;.c, Parricidij ius 1.60.d,

    8:. varize natur,propria 8: qualitates :Item Po

    V triufque Poli, Aquilonis,Auri 8: Septtrionis

    fuauiliimos odores leutiunt libeiit'er,vide :

    pulorum in iis degentium


    494.86 leq.
    f Regnum breue n Parcit Populis 436x, 9 Legibus
    non principis arbitrio gubernaiidum
    441.1
    Regniprima diuilio
    37i.b
    Regiii diuilioiiis incommoda
    735.2.
    qui Regni :iut ? Ratti in dubio belli exitu im

    Quiritum appellatio quando introdua. 187.c,367.a

    prudenter 'commi etunt 571.3, Succeiiiui vtili

    Potelias qu

    282.21

    -Qrliura apud Romanos Primus ad honores adipi


    icendos gradus. Item { varia ratio 679.b

    Qib'elius foi'didiimos amant Tyraiini eoriimque

    tas.
    71;.a
    Regna: Lotharingi 8: Arelatenfium inter reges

    RAbirii Perduellionis accufatio,Labieni 8: Cice

    ronis defenlio

    Prancorum 8: Germanorum diuifa n.5.d, Muta-~

    60;.b

    bilia qu x58.c, que Rom. Ponticum fuerunt

    Kacemorum vbei'tas apud Tauriiios

    518.b

    Rupientium iniulii: alieiia,pna

    x95.b

    fubiecta r;4.b Romanis hereditario iure dere


    lia io5.b,Succelforia quando conliituta 37i.d,&

    s vt Rapinis peratquatorum occiirratiir cenfu opus

    eli:

    61.6.d

    _Ratio an locis ac regionibus terminetur fecundum

    Balduin

    4941>

    j Rationis in cupiditutes imperium naturale omni

    maximum 8: :iiitiquiliimum

    14.c

    ,Ratioiii tribuendiim imperiumupiditati ver ob

    lequium

    ibid.

    Raiionalium Magifiratuum fiipendia, Logiiiarum


    in Gallia, curiarum 8: officiali numerus , 8: u-

    ta inde inicoinmoda :erario 678.,8: 679.}

    572.
    Regnorum Genera quatuor ex Ariiotele i95.d, 8:
    196. Iura varia io5.b, Partitio quam periculofa
    7;6.b,c, quorimdam partitio i88. 8: regum mu

    ratio ibid. Variorum eiufdem tatis enumeratio


    37i.c, Sufragio delatorum incommoda 7:9.8:
    710.5 antiqu , ea. SuccelIione

    deliciente quomodo deferantur


    Reguloi'um vbi Gallorum ius

    ibid.
    109.d,8c

    Religio authoris que percipitur ex lib.5. 52.1.d, 8: de

    c_a quid fentiat


    ,

    522.
    Religio _

    INDEX.
    ineligio riiidurri, vidi: Druiidii'm , Iiidorii'm

    ( elle iol'z, thiopun'i quot pro:

    'uincias habu'erit ini, quot millibus fetu'ndum A


    .v

    y Religie Rerurripubiieairur'ri omiiiu firmiflimu fun'


    Emientum 48131;

    '

    '

    '_

    .-

    tilbconliare debet io;c, Humani corporis imago

    wir' wayin / , vide


    444-

    .'

    Refpublic'an eollegiis 8: corporibiis vacare pofii


    4851)
    _

    _ u
    i
    _
    Religionis
    caufa bella
    8Zvaria
    incomoda
    aptidJ
    G_a_l~_

    4zfd,;4j.:,d3 cod Iu're quo pupilli tueiur 640:.

    Jfos gzo.d,5zi.d, _ abiiciendz feuimmuranda mo- ^


    dus 344A, qu'e ratio habenda 8: buiusxii'ehcefli

    d, :in Geonietrica proporcione ciiituatur _fecun


    dum Platonis fisi'itetiarii 747i, an Arithmetic

    tas 631.2.,

    fecundiim Xenophontem ibid.`ari rtroqiie modo

    verz conilituendz aut inter reliquos

    'diiudicand' quae ratio 483.a,785.b, 98: guanine

    feciiiiir'n 'Ariiiorelei _

    a.

    . _

    n ad perdunmii' , 443, eius vis ma

    q Keipubux optimo ciiiium genere confiari nqui

    ygna in fedandi's feditionibusc id genusexem'

    ai7.d,ii8`.c, g nulla fuit quantumiiis popularis,iet_i

    pla. Francifci Soderini,PontifiCis Floreiititini 8:


    aliorm
    l d_
    480.d,48i_.a

    ver homii opinione Hangin qua cines oin

    ciem fallacius, vbi Deorim nomen prirtenditur

    _411.a

    nino iure ciuitatis xquarntui' 65.c, Popu;


    laris :
    1i9.d,155.
    Religione
    :
    ui
    o
    u
    i
    itantur
    ,i
    .c,
    ro
    ea facit fumma ratioq48d 1 niliil in ific Reipub'. in parietibus vt : iuirsioiiiiiiit
    50.b,
    _

    fceleribusfubit animur'n timor 3431>, de ea quae Reiubllin'e Snatu an Cliiiere pofli 137.b,:, Sine
    ummapotefiare coniifiere neqiit lola, qupmo
    i Ethnicorum fententia 484.2., in ea Popiili
    do interire dicatur faliiis mnibus ac diciis
    Files qui 5zi.c, immutabile:
    51.1.6.
    _
    _
    Religiones varia: 509.d,& folfeqiapud Rom. 484.a _ 366.d,569.bv,398.b,
    eligionum origo vnde gio.d, Yarietas quam lper-~ Reipub.adminil`tratio quibis eommiftenda 041)
    niciofa Rebulpub. 8: quie regiones hoc morbo af Reipub, Adminiii'randx arcaiitim 494.21 )Etas Vrbis
    aut moeniu'm diutiirnitate terminaridebet 366.c,
    fiiaz 48i.b, vide 8: fol.feq.vtquidem 485.2486.
    Turcas pacifica tamenclibera +83.d, lfligiof

    Alt'erationes qui 8: q_iiot 568. bene


    fines non gladiis fediuliritia termiiiaiitur $60.6,

    iii-1m varietas quanta in primordiis religionis

    Cantibus muratis,a.nipii1 Refpub.mutata dicarur

    a,b, varietas @manos 511;d,&5na, apud

    _ Chriliian 486.1, Genera varia

    4ii.c, Cardo fummum' Imperium io.d, Cafus an


    _8 quomodo proipici poliint 4z4_a,b,Ciuiratis 8

    341.

    Religiohibus difpiitare ernicibfumaSId, rau-`

    . 112075 ghidem non omm'um . huius varia ar


    gumentaeeikm lafoleq;J _
    _
    l

    vrbis-diifei'entia , viric:> in diftioni. Vrbis 8: duid

    Religionibus faliis acrifue an adeife liceat 4.85:

    ibid. Conlilia occulta elle oportet 15741,' Con;

    8: 86.2

    Conliitutio 48. eiufdem 8: ciuitatis differenti@

    iteriionis genera 568x, u_racoresgrimu'm in viii,

    Religiofigfeu fratribus fodalibus in (allia etiamii


    ritam monafiicam reliqernt , quare di'to re

    quam" Magiitratibtis aut legi us lotus elicit


    2.59.b,',' `eitis Familia! ditferemi 518;b, Rom.
    diitribu'tio az .'d,a3_o.a, Denitio itb, Defcriptio

    gio veritum harediratis legitimam petere 43o.a


    Rellus orator in conuentu Turonerifi
    89.d

    3.a,9i.b,1i.,7 .d,c 79.21, 1)11110_1110111485

    Repetitio rerum amiliitrumvide Amifiiiriim _


    ratio quas Refpub. eurtiile dicatur
    586:d,'8t 587.a, Damnatiapud Rom. pna 387.

    679.11, damnti Affriczmi duo i


    _ 64124
    Re rzfalia Iurifc.quid 64,a,_ eorum Is quod i7i._

    , Pay? definirn, ihm 1). shrewd/.ei[


    de / inf/int@ ; Dominus qui plus
    poteil: 37813, qure Forma optima ex Platoiiis ien
    teiitia 747., Fundamenta qua: 25. Genera
    369.2., 1 Geniis optimum; in quo Senatus eoiililio

    iic Magiiiratuurnimpei'iis falua quidem Maid-cafe


    , eius vari' appellationes v
    _
    i7z.a,b'
    omnia. gubriiantiir 467.b,eius ac Familiari difcri
    .Repudiurn maritis permiifum 17.. crusI : le-
    men ma, Finis 7.C, Mutan'da ii'fa
    386.11
    gitimus apudHebtzos i8,a,b,'rninime apud R0
    _
    5.a,b
    manos c, orm Iura'quandointrodutac ca8u~ Reipubniafcentis primordial
    Resfzquom'odo dicatu effe_ non integra
    _
    267.,. i: Rei' ub. 8: naitis compaatio ioib, i4idiib; Nomen
    iaiitum iid, Pars iec'unda157.b,_ Placida con
    feriand ratio 44o.d,'_8c 44i., Komanajinitio

    de ha: 'varie sun'on excmpln


    Referipta iuris in arbitrio Magiftratum poiita 2.88
    , btatus qua: 8: eorum ius

    ~ 2881

    Refcriptoriim forenfium, n vllzi in litibus difcepta

    dis ratio habatui' Caroli vij. legibus cauetur 167.@


    , :amm 'vulgaris clau/ila eau/icm wir, Iuril
    ditionis aut fiatus Principis variefas vziriiirn
    ius 2874; Priii'cipis quando non habenda ratio

    287.,289.8 pailim folfeq.


    r .I _
    ~
    in iifdern Referiptis Principuin' quae' requirantur
    2 6.

    ` _

    __

    Refriptis principumclaufdla qui ofribi c'uraiitl


    . curiae
    _
    ._ _ . a9i.d
    Ref ublica quid 527.3: 328.1, bene Initituta que

    gine,
    flari pollit
    Beara,qu:e
    28541, diuiiio
    6.b, _an author-is
    ex Duabus
    11.8:'84.`
    _vel tribus triu

    quot ciues iord, Itm Tyberij tempore ibid. ciuf


    dein [lafu's

    l ,

    _' _ _

    178.d

    f Reipub. falus 1 elle debet 44.3, ila


    t`us Se' harnionire Mu'lices _it _coniparatio 4iod, 8e
    inpaiiierx PlatonegAriltotele Schic'eroi'iez'Sta`
    tus c'lmperij ratio inter f quontodo diiierant
    {89.'

    __

    Reipub. Ratus qualif've, 8: eius viaria genera'


    i74.b,,' quae prtci_pua 175.5., :85.d, 184.21, quo

    modo perfetus :

    570.1'

    Keipub. iiimmumimper'iumvna re quomodo com


    preheniuin 155.b PeriCula (: 431.13, Status'
    rripl'icis comparatio _
    v
    _ 7._
    f Reipub. ver 8: Hrmtirn propugnac'ulum Optimus.
    primiepii~

    557,4

    IND .

    1 Reipub. vnius cines, ii alterius Reipulmiuibus

    Rfimn'anu verbo quid iutelligarur , la;

    cum quibus copulantur

    varia iura

    reorum Fugitiuor in alienum-f'


    31.6.paflirm 'vh varia { exif/a, ;
    Rerratus prdiorum harreditariorum femm

    Rempubqua: eiliciant

    Gib

    7;.

    Repub; areencli peregrini, grail'atores, f'ures qui

    {Egyptiorumnomen fallo profitentnr, errantes,


    inertes cotioli 557.b,c, in ea ben que

    I-Fd
    _.._.

    infpicienda

    in vnum corpus Ciungantur, fubditi lilnt eorum

    prcipua cura n..d,

    q In ea cuius potefias fum

    ma , liuic omnia Omnium imperia acceptp

    fun: 160.c, de ea qui Grcorum l`cripi`e


    rint I4S.a,b, 1' In ea miius aurmagis nihil expe

    teudum glorias limulis, quibus molles puerorum


    animi acris ad virtutum iiicitrur
    5451>, Iii ea rria potillimum conlideranda 5.,
    ea Sententi varift Platonis,Arill:otelis,Po

    legis dium vtilitas

    Reuocarionis varia iura

    6MM

    Rex an dicendus qui imperio alteriusteneimzm


    , quis Primus 195.d,196.a, etiam qmdq;
    damnatur 1041), Ante delatum [ibilmpm
    iilios lilleeperir, num poll adeptum Imperium .
    tus rex elle'debeat
    ya".
    Rex Francorum nulla Pontificum obligation: ruf.

    14.,
    : nec quenquam
    quidempreter
    regnum
    Deum
    ibidt,1
    Dummt

    lybij,Dionyli` Halicnrnaliei is,Mori,


    rareni, Macciiiauelli 8: alior 175., Polybi)~ i76.d

    pinio contraria led repudiira ibid. bili; '

    Refpublic primm vi coaluere 46.b, quomodo re


    te iniituendae 4.4., qua: Auguliiores dicantur

    patriis renearur
    `
    ,
    Rex an Populi lurfragiis creandus i95.i,chum,gf 1

    590.3, qu Angultioribus fiiiibus terminantur,

    olim dictus

    itil

    383.589.59

    Regis:Ci'eaiidi qui populi ius habere dicannigp,

    1 Reipuijic quconrrarios habent fiatus,legibus

    Definitio 8: 195.11, 194.a,b,c, Partir

    eo periculoiorearumilatus-

    inter le conrrariis gubernand 175., Item


    rum Optimatum fcil. aut anriquiorum
    familiarum,qux
    zzz

    { earundem corruptiones apelland


    ciuitates,in' quibus iura diuifa

    iS4.d
    Reruszrtus quis 4i4.a, Diuinaprfcriptio 594.36
    gygpamm {Qibirum euentus` rarior , earum
    11 legumlatoribus curam elle : 27.,,

    Priuatarum 8: publicarumius diuerfum 169.c,


    '06:' de mandar @nur

    Relpubquarum mutabilis 583., qua: Op


    timatum popularem

    cum Deo coin'varario, vide Dei, Fatiirasmm ' I

    periculolior leueritate

    ngi; l

    Regis Galli.: inaugurandi mos,vide Gallia,quzi.~


    tuoritas in lcuriais renouandas
    iu.:
    Regis
    iulia
    an parem
    mortuo habcanrporcliszi

    Regis
    quam
    nomen
    viuo 8:
    Romanis
    lpirantequando 8cqwtodfoiin
    Mil I
    Loca

    '

    Regis Reipub. cauf Cum priuatis quintilia


    ganrur 315. Ofiicium quomodo :titanium I_
    190.b, Tyranno quomodo diferir 'lil

    tuerent 385A, qu: Minimes 2.47. Peregrinis

    Reges Apum quare aculeis careantwidtflpum

    euerle 5843, Populares qua: Nobiles in exilium

    Reges Fi'nncorum maiores 15. annis elle indium:


    vbi agitar de illorum rellitutione

    Reges Germanorum qui vocati,vide (

    cm egillentfui llatus euertendi in caufa fuerunt


    38. Senatum habentes perpetuum 2.58 c, va
    rium 8: mutabilern
    ibid.
    Rerumpublicarum Origines vari 329.565.,566.
    ,;67., Origines Tyruide 57m., vide Nimro
    zu, quomodo ad animi facultates
    comparetiir 512. Adminillratio varia
    dum locorumvarietates 8: populorum
    ad Septeiitrionemyw ' .
    mi Aurum, religione arnurm'mk : catteri, equi

    ._ .4

    qua.l ibid.c,d, definido 1951), ;


    8: Domini dinerentia 194.a, 8: t ;

    tdte ' imperio nummi; 5o9.d,5io.c,8c folieq. Bene


    gerendarum lex prima qu 42;.,42..
    paratio 184A, Conueriiones quomodo fieri di
    567.

    Conuerlionum cnule 371.3, 514x,

    Dilerimen 2.7.8: , qua: vera Genera .134.


    , Genera quot 69i.. / [

    Reges inuiti creati p

    5534

    Reges qui prudentiliimi fuerunt

    '

    lil

    Regis ofiicium in fubditos 8:


    ratio

    442

    Regis Poflmlario ab Hebrzeis 8: qua conditionejl


    d, Sacrificatiqu authoritas apud Athenienlcsi
    Romanos Regibus exatis
    l. '

    Regis 8: Tyranni compararlo ,


    201.,23.24.5
    .
    s' Regi liibditos dominata ac potentia willful
    adiungere capitale
    Regi an duplex lit fufiragium

    in"
    ,ELSA

    g Regem bonum homine callido ac

    belli indicendi 8:
    lulror, Mutationes 567.8: folleq. Fundamenta penes
    llas
    - i
    '
    li
    l duo, Premium 8:

    542.

    glieruinpubpeties maximin opes 8: inopia 514A,V aut principe mortuo an 8:


    Ortuscoccalus cliderationes rarionem nu

    '

    merorum 4:7.48.,49. , Veram au


    tlioi'is opinionem 415x, Status varietas 566.a,ve
    ra: Virtutes,vide Virrutes

    in Reliufpub. bene dis qua: prolpicie'da,

    uni'um coniider-.itio priuatis etiam vlui`maxim


    elle poteil vt cum liominibus vitam agant 52.5.9.1,
    s in iis Coiillitudis locorum 8: gentium natura.

    principi defucti 8: familmes miur:l


    :

    Reges legati Dei

    #lbf

    [479

    Reges apud Lacedmonios quomodo m wir@


    coniiciebantur
    m
    Reges nomine tenus '
    ` Tic
    Reges quare creati 450,6, Indicesprimllmoflfl

    8: vnde originem ditth '

    "

    IND .
    ` '45ml ~Ripuatioium ac Il_angobaudorui'n` legibus ferent
    59,3
    s vbiReges optant'ur aut creantur,ibiMaiellatis iu- . leruitutis antiqua:

    si.: Regequuales (ibi fingebatScylaX

    "rt

    Ritus impi]l 86 peregrini ciuitaribus arcendi 485.b


    ta regibus mortuis ad opulum redeunt 2.68.2.,1'11

    c@
    IQ.

    quibus regnis quod agilh'atuurn acReipubxu


    Roboani lliaelytarum regis llultitia
    ratorumius,`
    _r .
    ibid. : :
    2
    .

    qui Reges Romanos tellamento harredes fecerth Ruban dium

    646.11

    '

    '

    '

    660.21

    5oz.d
    525.b

    Rogationem, ad populurn inconfulto Senatu Ferre

    Pq vbileges fucceliione conflituantur 718.a,vbiver nonlicebat ~


    _
    .157.c
    .
    luffragiis
    4

    ibidb Rogationisius inter eiufdem imperii Magiitratus,

    FQ Reges an fuiii'agio potius quam :fucceilione optanA


    .`

    "<'

    vide Imperij eiufdem.

    i.
    [ gentium Omnium patria'co'mmunis ' quo

    55.b, Imperij decus.&.communis.omnjum

    .
    41.
    198.c,d . patria
    Roma quibus obfeila 86 tandem fuperatz 56nd.`i

    di 717.c, fuffragiis creare prarliabilius, qutn Gy

    _ ncocratiam pati, vide Suffragiis.


    lqui fuffragiis creati confueuerant

    a Reges varij 197.b, Vaifali qui Romana: Ecclelize


    :
    119.d,12.o.a
    _ _
    . .

    N Regum appellatio varia 45o.c, authoritas leu potins

    86 561.111,' eiufdem vrbis vlilca tiuitates crui~


    nz, 599. c, >Item eiuliiem .h_oro copi explicatio

    confuetudo qua?, Ex Samuele. .147.d , `llectiories , 597., Laus,& eius hodiernus qumab an-

    _i,

    prius forte , deinde fucceliione proximorum eon- '_. tiquo contrarias 519.a,b, Situs'lepticollis "491.3.
    _
    ' 698.61.
    firmata 86 propagate 7;S.d, Fratrum linelibeis - Vituperatio
    decedentium prdia Gallorum more 86 (battito 'Romana ciuitas ver Refpublica 49.11, eins

    "

    fifco vendicantur 735. c, d , qui mos etiam alibi

    _"

    obferuatur 736.a,b, Ignauia fubditis quam perni~

    cioia 451.. d , Iniria fecundum Ariftorelem , De

    "
    l'

    moilhenem , Cicer. 86 Herod. 46. c, Iuniorum


    difciplina, vide Regibusc quinde incommoda
    Rebufpub. Optimorum ac principumlaudes 205
    &zo4.vbi plurium exempla ptopofita habentur,
    Perfarum adoratio , . Rom. caedes
    239.a, Subliituendotum aut murandorum ius qui
    bus populis
    371.3

    '

    in Regibus creandis cautio 718.12, Exaiis apud R6.

    legia aduerfus priuatos creditores ibid. 86 50223.


    Romana Re,ip.curationum nomina 86 eius

    tio

    1.30.2.

    Romanrimagnanimitatis 86 virtutis exempla.15q

    &571.pall
    -"'
    Romana: Reip.pn'mus {latus 1.30.c, 545A, &~cont
    nuatio 2.51. Vrbis llatue, primordia aeprogrelliis
    52.. a, b, Rcipub. varius ikarus conditore vrbis
    Romulo 187.12, Reipub. {iatus quam periculolus

    exiliimatus. oil Cannenfem cladem 414.d, {


    tus tranquillitas 467.a, varietas 37o. b, 86 quan

    quis flatus Reipub. 185.a,Iunioribus que adliiben

    do magis Horuille dicatur ibid. .vno eodmqiie

    '

    da difciplina 710. a, Francorum quando Heluetij

    anno quatuor lmp.creati

    iura (: ciuitatis dederunt 55.d, an lerui domeiii


    ci parlimonize eripiendi
    677.c
    Rhagufia Omnium ciuiratum minima
    , Io.b
    Rhaguiiorum ius in Maigiliratibus eligendis, [ub
    mouendis,vel iubroganciis 4401>, Status 22.2..,
    2.2.7.d, vere Ariliocraticus cum Venetorum Com

    l 11 :3_69Ed

    Romani agri diuiio Romula, vide A gri. l'mperij


    rempora ad vltimum Imperatorem 'azoxfad di
    i remptionem Gallis facam ibid.d, ad dadem

    Cannenfem 42.1. a, eiufdem Imperij labes.54.d,


    Romani Ratus conuerliones
    5
    . . . :380.21
    ,Romano lmpefatori popolo tributa poteflas 7271i

    paratus,
    '
    ibid. . Romani in 'v ri'umque parati 574411,'Mirtute-'li1ainon
    vi quos fuperauerint
    . #1371121,
    Rheinigefium Archiepifcoporum ius in elelione
    aut potius confecratione Galli regum. vide Gal
    Romanorum adolefcenreequa hnno attaris niilites
    lia reges
    adfcriberentur,& militia vacarent 575.c, Item

    Rliodiorum`<r Atlienienlium fdus 55.d , Colofli


    ruina 86 reliitutio vide ColoiIi. 'ui corum

    .

    Rhthi an Germanorum imperio fubditi 77. . d,

    quandiu eos militare oportebatvt ad honores ad.


    mitterentur.ibid.in debellandis Gl'cis fubtilitas

    75. b, Cdes priuataapud Egyptios 86

    fdere lint coniunti: quo fdere cum delica

    Ana authore Mithridate 591. d, 61.4. d,-


    vai-ius 614.b, c, Ciuiumipriuilegium rationelver
    berumc libertatis 697. c,Confuetudo in capti'uos

    [ tentallent,ab Heluetiis mullati 69.b,c, Hi 86

    eormque bona 191. b,c,.Decus } Omnium

    Heluetior imperiis parere coguntur,et[i cum iis

    Heluetij quando Gallotum focij 5261!

    69.1)

    Rhtorumconttiones ratione fderum renouan


    dorum cum Gallorum aut Hifpanorum -regibus
    710.d, : ciuirates 86 Collegia dir-Inra, 73.

    in fortitudine 86 modellia coniilens 564. b',Di-y


    inlio, 55. , EclitoumelaufulaA 97.d, Fides
    157 86 158. in adueriis forritudowide Fortitudo.
    Romanorum Imperium {ub Traiano maxime

    aliis Heluetior quomodo diiieranr 31.c

    rens- 119.d, Imperium Gonfiantinopolim

    Damnatio Rhogieniis legionis l


    57,3
    Rhotomagenli Eccleii benelicium coneeffum 165.
    d, eifqne abrogario. ibid-idem cum pi'iuileqjo
    Veiiali166.a,Romaz hodie idem Cardinali i i.

    Natura cmores 493.c,quarediutius Lace-darme.. '


    niis in militia vacarent 499. a, lus inter .Senatum

    Magiliratun'i cplebem 151.. b, iusRegium an're

    Rinconi 86 Pregolij Galli legarorum ad principem

    leges latas 753.a,lura familiaria feu gen tilia n Fea

    tum 4zo.c, Imperium 'Gothis occupatum 4zoib

    64.d

    re'da 13.d,Laus 564.pall.' Mos,vt cum Regibus ice..

    Rhinconeti prlidis lepidum dium in Praiztorem

    ptra 86 iniignia regia largirenrur 115. c, Opes ful-1

    quendam qui carius mercede iuam venderevo

    Traiano,quo
    tempore Romanum
    ruit.
    vide Ditiiiimorum.
    h Imperium
    _ H.,i

    Turcarum cmd es

    luerar

    77.

    aaa;
    .

    INDEX.
    Romanotum : exemplum oo.b,c , Poten

    fodin que
    quibus
    locis
    Salis
    Salis :
    , item
    llama Saliswide lull"

    ~tia quando maior. 370.81 Prudentia in aduerlis


    fereudis.

    Salis Gallici 8: Hifpanici ;

    41.5. Reges Latinis Imperatores

    creati 75.d,76.b, Senatorum varia: clientela: fuc

    ` f runt

    melior

    67.21, Soci', qui Primi 1.b,Sociorum iura

    i' ^ 575.1110 Statum qui illullres ciues con fer


    uarunt

    699.d,Vi&ores Galli, vide Galli. Virtu

    tes

    >Slinamum ius publicum an priuatum


    ' Suhmm' Liuius quare appellatu's
    Salomo rex Hebrazorum quot vxores & .

    545.b,d,546.a,587.b

    j Salomon vixit vc amntifmus (;


    'lis { hollis x4.d,eiusfapienm l;

    Romani:
    Ca 8: opcrofam
    exerce
    re olim norlxlnicitum
    .

    _
    62.4,.cl i

    Saliorum Martis facerdotum mos in

    Romulus vrbis Roma: creator ac eiufdem Ratus .dif

    tpolitonfcil. impartidos 8: plebeios 5a.a,'cum 1e

    1 Salus populi ( lex Rei ub.

    . faia ComparatususI ide Iefai regnum.quare inter

    _
    `

    . 11 486. id
    feu nuncupati

    { 139.a, .eius Conflcitutiowt vnufquifque Se


    Saluiarum Marchionis cauxlli> iudiciummm,
    mtorum plebeiorlu certum - in [itam
    dinarium Francifco rege lath concimi,
    clientelam fufciperet 66.c, eius Populi Rom. di
    4 Gallia
    .
    .
    413
    . ributio
    1.3 . Samiorum parfum cdes

    aducrfus
    Romanos

    ;
    11 lex 11$ quid Poteftatis maritis tri l Samnites
    ferint
    53
    i buat
    iG.a,u..l1,c
    .Rofcia lex theatralis
    364.d,c 56541. Corci parricidium confobrini 61:11
    `Rotulorum diuerfitas
    683A
    przmium Senatu Genuenli

    Rubicundi oris lignum quod apud Aquilonios vi Samuelis Prophets: rogatioad populumzirtmlm.
    ge inlh'tuendo ad Dominum
    [
    de Oris.

    Rupellanorum ius ratione defmmmm ab innato

    Sancius magnus Aragonum rexprimus

    l.
    "i
    l

    55x.b,eorum Rebellatio
    341. cl
    Rupis Candida: in Aquitania domini in fuos feruos
    ~quod ius
    _
    41.11

    Saniones qua: 153.b,earum 8: NarmdomimdulL

    t
    E

    - ius gentile

    13.

    S
    abbathi benediio 417.d, 8: 4.18.1 vbi varia:
    S ciufdern diei conliderationes

    Sabaudia Imperij Germanici { n.7.d


    g Sacri ordinis contemptus Dei contemptum ad

    fervide Ordinis
    :1

    _ Sacerdotes apud Venetos quare ab omnibus digni

    L'

    :iras in legum incerpretatione

    renna 2.95.c

    Sanedrim Hebra'is quid


    1M
    Sanquitina: cladis pax qum Galli: .

    Sapientia Salomonis , vide Salomonis

    8
    m

    Sapientum in Repub : :pM-Puh


    8: FoLfeq.
    Sapiens iulli 8: iniulli,veri 8: falli lex
    b
    'Sapientem non teneri afielnmwu
    Siderum.

    tatibus fummoueri putentur 354A,eorum autho


    5

    Bnl

    Sapie'tia: Hominis vnde erCardano,vicltCaxu-.

    758,!)

    Sacerdotum 111$ ex Saulis Przrcepto 198.a

    I Pietatem ab impietate diuidit , Vimin


    prima

    i
    -l

    .in Sacerdotum iuff refpuentcs qua: diuina Sapienti argumentum in Principe quodigbleius
    6;7.a,Prfe`tura qu
    1.84.b
    Sapienti ac Prud entia: nomina
    2:2
    Sacerdotia quo 8: uando varnalitia vide g Sapicnti beata :
    0Hicia,eorum Iura a Impcr.concell an valeant
    gilira Mentis agitatiowide Mentis
    l Sardanapali regis libidinoli ab Arbacc milling
    226.11
    . 5 Sacerdoti) dignitas omnibus muneribus 8: imno. Sardinia
    ni diuilio
    8: Coric
    57i.b,eius
    regnum
    ExitusPontifex
    mifer
    ribus antefcrenda
    355.c
    Sacrorum Interdiliones apud Gallos 637.c, .
    nia, regibus dat in feudum
    11;
    645.b
    Saturnus Ioue Elio ngatur regno pilla,

    `l

    Sacris interdiionum caulf


    /
    636.c
    Sacris
    interdihi
    Genuenibusc
    Regi
    Philippo
    qua
    re,Vide Genuenlibus

    .
    f

    hat e/ Politicwhiquophm .

    de /1612141:cndotihu.
    Sacramenta vnde dia

    1953

    54.2.2, ' Sauanarol orandi vis in Florentino:

    Sar/e _du Re) quid Gall.

    88,4

    . Sacrificium Cacfare inlh'tutum Iudzis Pro fua 8:


    1.
    sacrifici-1 hominum apud varias gentes

    gul

    Saulis in Dauidem perfecurio .1$

    352.
    34.c,d,35

    Salarium ?! an magis iuris : qum

    4598
    Saxonia Duces 8: Palatini comites 011111119:

    ratoris

    117.4,1131

    Saxonum gens peculiariainter fe habens Ihm: 15

    8: Helforum iura domcliica


    Scacarium curia vnde dila

    15b
    1511

    reliqua 170. ,c,& qui Principes inrroduxerint 1 Scelus nullum tantum ell quod libcrommdm
    dorum caufa improbis leue non iudicctur 5,-'

    ibid.

    _ Salariorum iudicum 8: opcum harmonica pro- Sceleris cognitiones

    Offovide Harmonica
    Salim lex Ius gtium Gallorum 745x, Francici im-

    perij antiquimm 5C CUHUU ills quod

    16mb

    Scleris Perlafio an leuis punida qum [alum


    168

    Salicz legis interpretado 74.1,11 legis


    _capurdgmale _ng _f'fglwmda

    ' Petratum

    765,d,&ol.lcc

    de Scclere execrabili quid liaruendum

    1 Sceler non ex euentufcd ex .

    (u merienda

    765'd
    Scclerum

    1 N yDl ';
    lllllirl {Scclerum impunitas ciuitarib'us qum exiriola Scythe; in paludibus iep'iusfinlidianresRonmnos iii
    488.b,c, frequens eorum impumtas in Populari
    feliabant
    499.d

    llllxqulil
    icbfzmif

    ltatu 697.6, Obligationes exitiof 475.c,d, vbi id 'Scytharum calirati'o Germanorum plurmis vlitatu
    genus exemplum Carthaginenlium
    _
    506m, DiHidentia 51;.d, eorum SC Auflraliumna
    Scelerum maiorum caligarrix cenliu'a, vide Cen'-

    rur conrrarietas, vide Auralium. Item eorum

    im...
    . fura. '1161 : fil / pu/m: m'& Germnorum pudicitia vnde
    506.01

    non_rofrrenrur. _
    _
    _
    _ Schytarurn in liberos authoritaszitem 8 aliarum
    mm(le vr Sceleratl Se {lagirioli dignofcl poliint ratio
    tam v_eteriqum non_o iureporelias tum
    Se() ";

    mit?

    Humm _

    625

    __

    _ _ .Y

    in Mineros-cum 1n fmmas Se _leruos trlbuta

    Sceleratorum vltxone ,lex diumavlrionem dium

    arccrrteilatur

    ' :

    703-5 i f

    11.d

    _ _

    _ 166.d Scytharum mos in /, vide in

    _im
    Seeleratlores populi qui ex Macluauello, vide Ma~ v s . Amori-.eorum,
    hij?"
    Chim-111 @HOK_
    _
    _Scytharum natura aquofa vnde,y
    .ucm-agg; Srbafa apud Heluetios Cum dicuntur
    I_Si.d,_ Scytharum ) kitudia
    "UPICzi

    Sebiolez 8c 51h/et vocum diierentia

    499.l
    5., 513.6.

    -Scytharum fimplicitas Se crudelitas 505. b, 504.d

    54.3.3

    5o9.c

    "

    '

    thuldfbfn" HClUCIiS
    .
    lll-C Scytharum vagantiutn tempore Germaninulla mu'
    _
    `
    Scientia: N Obilitaris caufa 354.d, 1 Verum falso

    498.
    MMSE ^
    '
    2-40- Secefiion'es ciuium omnibus Rebufp. periculolir ae
    (;

    ummm'

    _4935a

    mmm?
    15m-m"

    ^
    :squid

    al)
    PfOfCE fCllqllZ
    4I'C1$ VCI() &1 AquilOne

    __

    - de : Schu

    - _

    _ ffl-d

    SCIPIOIUS [ilus 699.(1, [ Amlclnl., 203.6., Clufdem

    8C0namadelini Chiorum_lmper.conlilia mem'-

    1851, 251.21, 772.13

    ,Seetag plures Rempub.contment, duae ver liatum


    ! f1
    . .
    \
    486.a,b

    Scilaclsopmio de regibus Indorum quales [ibi Seculaaurea


    _ _

    .Scienriaruin abditarum , artiumque Marhemaelcai


    - Fun? Oflgqvnde _
    'f

    -(1

    Pofimmmpoyularibus 477_ d, @gram lgdandg.;


    fumvgrjj'mgdl 478,85 479. Populares Rom@ vna.

    4-

    'Securitatis tabulae pontiiicum quomodo valere pol?


    . `

    605.61"v

    [cditiones Populares [ d1

    "

    480.

    . . ,

    / / 380. , Leges

    5 caufas prei'dere oponer ad

    mmdlil

    theatrales quam Reipub. perniciof, vide Thea-

    . 451. qua: maior eod. , ci#

    mi

    Hales, Prudential poli Cannenlem cladem 414A,

    [dandarum modus 469. pall48na, 4871>,

    Item mfkpplrcio mmdo de exfrcmu [edizione ad


    Summem 340A, Itemin Cnrtha in:

    565. c, Popularium varia? cauli: 478.


    Pamrm
    . '
    _

    565.d, Relpoufum egregium Antiocho millum

    $71-d `

    de , Popularibug-lex Solonis,

    mmf;

    Scipioni Aliricano imperium extra ordinem rribu- 'de Sedifjonibus [upplicio fumendo

    mm:
    mlm:

    .
    16541
    `Scotorum fdera cum Francis , vide Fdera _ rum &Picl_orum bellorum caulrl, vide Pitorum,
    Mos_ratione perduellionis damnatorurn 541- C.
    Regis 8c'e1usexercitus cdes ab Anglis 4o7._;1,

    1,...:.

    Reges vallrli Anglorum nod), Item Noruegz


    0b mll@ Ofcadas c,
    _
    .

    "m "
    Emu

    Scotorum 1n {ublhtuendo reliliendoque aduerfus


    Anglorumconatus Fortitudo 498.c,tumultus ratio

    ne imperij

    ScribaeSenatus ratione negotiorumReipub. Creatio

    apud Gallos

    674.

    __Scripris Principes reipondere


    quo inrroduiitum
    456.c

    Scriptum genus veriligalis ex Palcuis , vide Pafcuar


    _

    aut Veiigalis

    Scytha: hyerne bella gerentes ac glacialia maria tra


    iicientes contra Romanorum,l)norum, Grieco
    rum 8 aliarum morem, qui liyberna c6
    fiituunt
    .
    _ Y
    499.c
    Scythe: quid abAuliralibus dilferant
    506.pall:
    Scyrhae 8 Germani quare Carteris proceriorcs e ro

    bnfliores , vide Germani.


    Scythoculis ca'iis '8: fiauo capillo 495. c.

    bus maioribus 86 robultiorib us

    340,11

    Seditiolorum praecipui 8c capitales opprimendi vt:`


    ( quidem adpaucos , metus ver ad o'
    ~ mnes perueniatl
    y
    4691>
    Seduneniis Cardinalis focietas cum rege Glliarum
    76_,d

    Signurr,Gallis qui
    Seleuzi Ali regis in focerum iudicium

    259x!
    11610

    Sempronjalex de un 5251), [
    \

    puh' aut/10mm: 256.33, `di.' dgrarumpn/icamm apri..

    743.

    Scotici regni curatioabfente rege vel eo minore,vel


    etiam deHcienre ad proximuin olim deferebatur
    non autem hodie
    8;..d

    vide

    Solonis.

    uarpa/j/famm iure
    53," d) 5.55.,
    -12,86 Septenarij numeri confiderario 414. c,
    ,86
    '

    417.
    d

    Senatus inlitutio 345. d, quibus conliituendus


    241.21, definirlo 257. eiufd potiflima poli Prin-A
    cipem Reipub.pars ibid. vid.& 1.39.6, authori#
    tas in - indu-16m gua/liano' 266.b, eadein
    auioriras in Rebulpmlum necellria 238.17, 139.
    b,c, z4o.d, Autoritas in Tribunolpleb.
    319.d
    Poteliasvaria 2.49.9., 154.5, de Religione (
    nens 155.3, quo Tempore cogendus , Ro
    gandiccogendi differential 1.51. d, colligendi a

    pud Roman. temporal. 144x, an ius facer@ polli:


    151.c
    ab adieu Senatus cur apud Hebrazos rex abiineret
    151.@
    Senatus 8 confiliorum iura varia
    248. , ,
    _ Senatus 8c Prncipis ius
    2463

    496.3 Senatus conlilia elle debent

    z45.b,e'
    aaaa a'

    INDEX.
    Senatus in Repub.cur vacate Imperio debeat 158.a, Sententias in fenatu quirogare debet 15mm
    \Iliaelitarum leu 1 udorum quot pattibus con
    Septembris menlis vari) calus
    40,11.5
    ime eorum ius quod 715. c, Platonis numerus Septenarius numetus an perfeftus im
    palsim 8e Folleq.
    179.8): 180 .ad Seprentrionem plurcs maresqurnfmnz__
    Senatus authoritas line potelias non ad principem
    tr ad Aullrum plutes famine.

    aut populnm tranffetenda.


    46545 Septentriones limplices , fed aliatumrtgionu .f
    in Senatum adrnittendi quomodo 2.95. d, ex legibus
    pulis crudeliores 503. b , 8c palsimuiinum.
    14;. d , R om. non tanta authoritas quanta plebis

    feu eorum Tribuni

    Gotthorum
    .
    In Senatu auoritas, imperium in magifiratibus

    2.56.1,b,& x58. pallim,in eo qui ( togare


    debet
    2.5o.d,& 2.51.2.
    de Sneatu liuc Senatoribus conliituendis varia: ra

    warm /21214.

    Septimi anniutem : feptitniclernrjonl


    ge Molnica

    Septimania Gallia prouineia qu:


    u.,
    Sepultura Galli regum mos , vichlllitrtgu

    tiones feu varij mores 2.58.c,d,in Senatu quid verbutn,quibus vfitatum


    ,
    Sergius Iba quomodo fupplicio liberarmi@
    ria inliituta ibid.pal:s.
    36 254d j in Setmone dignitas 8: pondus lententiarmffi
    quiblile de rebus deliberandum 2.52. b,de eo Va~

    g Senator in dubiis rerum cxiribus Rempub. expo,~


    155.1

    oportet 456.b,'uln' [ /
    quandiu vocetn continent (.

    Senatoris Etymon 2.39.d,Oficium 1.4Ld, Rom.apud

    tur. ibid. Princeps eti non alitttpublitqun

    nere debet
    Tiberium venian imploratio

    37.3

    Senatores qui 2.59.d,.z4o.c,d, qui Seligendi z5o.c,d,

    an Petpetui elle debeant 158.b, c, quot elfe opor


    teret in deliberando aut Iiatuendo 144.616.2111
    nes tantum eligendi 2.40.11, fenatu quare iudi

    cari voluit Adrianus

    333.13

    Senatorum Eleiio feu cteatio 158.11, apud Rompe


    nes populutu 180.c, enera varia 2.41.Ptoptia 2.41.
    c,2.45.b,Loquacitas ugienda 2.50.21, Romanorum

    in tragdia,li fapitwerba faciet


    .
    Seruia lex d: Cefarithemd: Panam.
    de Lex.
    : Galba maiellatis Catone ,

    pulo abfolutus
    164i
    Sernius Romanorum rex quart militum prille
    vfus de in populum humanus furtif771
    Setuilia bellavnde, vide Bella.
    Seruilius Prifcus intra diem olauum Seli

    vfus in loquacibus muliandis. ibid.b, de eorum ,Semi cuiufdam in dominum crudeliusxiumtrfe


    NumCIO 145-158: pallirnfeq. de Senatoribus in
    8i {uplicium Sylla diatore
    51.5
    liituta varia

    z4z.c,d,2.45 8c feq.

    natoribus gladij geliandi ius quo ademptum


    574.c,an Imperium tributum 2.54.c,in iis qua: re

    quirantut
    .
    z4o.a,141.d,142.,a,143.b 2.53.21
    Senatufconfultum quid
    15o.d
    Seiiarufcon lirltum quod Carolo v. Francorum rege
    abfen te Procuratorium eli anno 1559.Maij
    18.42.9.a

    Senatufconfulti Ecautoriratis Senatus quae diffe


    rentia

    z56.c

    Senatufconfulta annua contra Conani Iurifc.opi

    uice depellatut

    mi

    erui vnde : 3;.d, 54.1, ex albociuiumtxtmpi

    156.11

    348.c, iidem an inter frutus adnumtrmdi di

    Senatufconfiiltorum vis apud Rom.ex Dion.


    carnafsc Varrone
    151.c

    propolita 59. qui Libertate donati:nl princip

    Senec conlilium tutpe 2.94. b, dium de regin;


    104.a,b, Item fententia defepzemu'a numero 414.c
    . Senenfes an fui iuris
    114.21

    tum peruenetunt 58.c,Mercena1-ij libtrinlili


    ` re pecudum venditi in Alia,AFrica&Europn~
    a, Patriciis quomodo dilietebant

    Senclchalli in Gallia qui


    305,11
    Senibus fexagelimum annum attingentibus quare

    Rom.quibus in rebus impediebantur58.f,lff5

    nionem

    -_ -_ __
    .-.iL_-I_'.

    etui cuiufdam metcatoris Hilpani


    cientis liberatio
    uc
    erui cuiufdam vindita in dominummes'
    ) exemplum
    `ictuum liberum fieri voluit lex
    membrum ruptum elfet

    de Seruo hilirione exemplum> quem


    perinconfulto domino liberare noluir :
    QSeruo _Magillratus tribuatutferuituszlitius

    apud Rom.comiti'is fulfragi) ferendi gratis in Ma

    inter ciues,ibid. Chriliiani ( libtrtzrislu

    potins qum verberibus coetcendi 19.1 H5'


    li ac fubditi differentia
    5911

    434.b

    eruotum: Afyla varia 56.d,57.a, Conditioniul

    j Seniorum ratio habda in honoribus deferendis


    8 Magiliratibus cteandis
    2.39.d,c
    2.40.21
    Sententiaaduerfus Carolum vinregem Gaildata de

    549. b,c, vbi ius. Diuilio,47.d,1im


    lorum multitudo familia nomine dit 11W'
    nera quot 31.c,d,Inlignia [eu notain (?!

    giliratuum eletione adell'e non liceret

    cdenda fylua vrbi Pariliorum proxima

    104.d

    Sentencia: an tei ciuldem contraria aut diliirlilli

    Afros 8c Hifpanos 37.11, eor


    na. varia,vide Ingenuorum. lut: apud l'ltiirl
    qua: 41.Minilieria feu potins antiqnxpull

    755.d

    Mercede conduorum 8c domellicatun tic

    g Sententiam in ata relatam muts pna falli ob


    ligatur
    161.d
    Sententiarum Ferendarum ratio 2.5;.c,d, Variete
    tes quanta incommoda partant z91..b, c,quid in

    rentia 3z.d, Multitndo Reipub. peticulolntlii

    ma: ferri poliintmec ramen iniulia'

    iis obfetuandum

    ibid.d

    lIylultitudines vide 36.37.58.41.1i.4;.44JU';


    tiones quam familiis obnoxiz
    457
    Seruorum quadtingentorum execution-fifi

    Lacedemoniorurn

    wis.'

    INDEX. '
    l rbi de Semor llatu agitur line in tellamentis do

    Socialis belli origo

    5865.

    miriortim,liue in iudiciisdiue aliis in rebus in qui

    Soci-.rl exercitum v nius gentieclingu plurium

    bus oblcuritas line .imbiguitas inerit,iemper pro


    libertari: inter'pi'etandum
    i;
    3;.a

    habere vtilius .
    _. Soeiarum _ciuitatum ius commune

    1 5-75-5
    76.21.

    fi Soci) patrerndfratrfve feederibus non comprehervv


    fos quis violauerirmum fides rupta videbitur614.

    Seruis arma trachtte cur non licuit 58. a, b, Connu

    bium nullnm fed contubernirun


    3541, 40.11,
    Seruos cenlisri quare 11011 permilerunt Rom. 384C,

    5 Sociu quis violans maiellatis poenaobligaturmon

    ramen li peregrinum

    615:21.
    quories inter fe diferepanr,ad communes, 10
    cios arbitri'um'fdefertur
    74.1)

    crudeli _.lomii'iorum imperiovindicari :1C 111112111


    hi iubet le_x611.d, in Seruosrcrfudelitates ,

    rum
    w
    Scruirium apud Hifpanos quid dicatur

    36,a,b
    90.b

    Soci) fociorum anfocij

    _ .4

    -. 69.a,b

    Seruiria anriqua renouarain Euran Lulitaniq Sociorum fdifragorum c_xempla 586. pail: [
    diffidemium` conciliandi modus quibus peren

    41.. d, Hilpanorum quae


    , . 647.21
    5 Scruitus contin uam caufarn non habens nliter ac
    quiri nequit,qum interuallo centi'ianuor x41@
    an naturalis ac vrilis Reipub. 8: qualis domino

    dus 591.1, `lus 1115 exiti 571011311:


    lus (: diuerfum

    . fri
    ex tribus Sociis interfe fderatis fi vnusralteriusf
    pcm imploret contra vim tertio illatarn,mxn

    rum in leruos potellas elle pollit 5;.d,8c 53.3.11 Na.


    tut Confentanea qu 54.1,b,`35.b, qudo Chri
    llianis exceptis Italis reiela 39 d, 40.a, 101101111
    ta iterum
    i

    . 41.11

    quando opitulari,liceat.,. ' _-1 ._ .: ' 12; 6:4.1!

    Societas qiuifderis 70.b;1ArrilIi.rr1a qu .579.C.

    d, Item que fantior ibid.. Perlpetua omniurn lir~`

    Seruitutis 8: 1181 ,origo 46. b, ciufdem 111-'

    mior
    Societatisciuilis principium'familia

    commoda 4511, 44.c,' gommodaReipquelfq


    _ pollint 44.b, Indicia ! Hebros 41a.. . Pr
    ."-f `
    -

    Societatis delinitio 70.11, Humangubernatio al)

    imperandi 21111; parendi -1121112 ipenglet imballo*


    peiitinreeoeculta: exem las'r
    : . - ' 75933

    mordia 55.11, Comprobario,_ibid. c,d, 8: '

    porn lege diuina conllituta. 1

    69.01
    .31.8.1

    1- 118A
    52.14.15

    in Soietate.&, omni quidniiomnes-feorfum

    Smm Alexander Imperator quare appellarus 55'1.c

    Soeierates
    voluntate
    ciuium
    fieri
    Tyrnis
    oporretiiifxr'
    contraria
    . .regibus vtiles
    334.

    Seruitutum lex quae

    - .
    Sellionum dies continuis feiunli

    vcoinmunione pertinet,idlingulorum allenlone

    Seuerus Augulrus Pertinacis Augulti interfeiores


    r~w

    aut coniurationis fufpetos capitali 111111103.

    uit

    : 345.<1 546,b, Hominumvnde quitz 52.91);

    earum necelfitas rvtilitas eod.`.& 350. A.Varias


    vid. 74.75.&feq.ac toro dito cap.7 ' ' `_'.

    215.11

    benelicium
    in annus
    Alexandrinos
    . 5_5.c
    l Seueri
    Sexagelimus
    tertius
    zet-.itis homiiium pericu~

    Societatum ciuilium quzlirmior, vide Ciuilium.

    lolus

    _Y

    417.11

    / liberarian leges Solo


    . nis 8: Agidis quam Rebufpupericulolae 525. pall'.
    8: 116.

    . .
    lSfortize crudelitas
    : 709.1

    'n
    .

    Ef*r-i
    i;'rr:

    116.d, 117.9., Regnum tiduciariu Pontificia Rom.

    111 Societatibus Imperiorum neutralitatem fequi

    t.

    ~ i

    #s4-d

    . .

    commoditas 587.d, 589.a, 590.c, &feq.incom

    Siculi a Marco Antonio Clues Romani faitiI t 55.b


    5 Siderum ail'etione ac potellat 11011 teiierifapien

    tem

    41144

    Sigillo regio ceram aceommodantium ius in Gallia


    505.11
    _
    l
    Sigilmundus foar,quomodo Lutetia: federn regi
    oqcuparit

    -.;w.--_

    Sicili 8: Neapoleos reges Eccleli Romana: vallali

    3 Od

    he_

    1 Societatum ciuilirim originesfamilia, quae ipfa


    naturalis eli focietas,ab ipfo natura parente fun
    datal 31.8.a,'genera varia `579.'c. d, 8: fol. feq.. lim-'
    perij commoda 588.a,b, 59.0. b, in iis quarcautio
    adbibenda ibid. Varicautiones
    ' 591.5
    in Soeietati'bus autfcleribus im ; ineundis eli
    gengus neuter qui eorum arbiter lit futurus
    591.
    .

    Sicariorum poeiiac indulgentiaA 760.c, 765.d


    Sieci') Dentati orario iactatoriaaduerfus parriios

    ''Vv
    u
    il.

    L5tgv

    Societarum'cautiones, vide Fderum

    11.9.b

    Sigilmundi Augulli Polonia: regis patrocinij 1116 de~


    liras in Lillandos
    '
    ` .
    585.3,
    Sigilmimdi in ropagandoirnperio cupiditas 129.11
    Signorum 11:111111 ledibus 1nutatis,an creleltium

    moditas 588.1, in hac neutralitate qu caurio


    eod.d, 8:591.b
    hibenda
    Socratis 8: Platonjs Reipub.di`erentia ' 185.b.c
    Sodalitia Bacchantium deteltanda
    345
    Sodalitiorum orgo 529.21, , 1115 529.11, InlirtllfO

    141-11

    Soderini Principis Veneti fiarutum de Senats Vene

    rou Senamrim

    2.53.1341

    Sodomorum euetlionis exemplum


    3931
    Sophoclis fententia de diis
    394":
    _SQPlluS PrimuS,Perfarum rex qua ratione regnum a

    deprus

    489.cl.
    orbiumvis Senaturamutetur 405.b, Diuifio fan
    taliicarum uorundam
    401.3. ,501 Luna quanto maior 1;8.d, Sabbarliis lingulis
    apparens 418. d, eius Calor vehementiorinlapi
    - Sigonius Grue 110 de imperio contrarius'z4, eiuf~
    dibus quam in terra,in aqua qum in aere 496.C.
    ` dem Error in definitione Magillratus _ I 260.11

    Similitudinis 8: Aqualitatis ditierentia fecundum


    Geometriam 8: Arithmeticam ,vide Aqualitaris

    Sinami 1112161011

    _ y

    43.3

    Singulorum 3C vniucrforiim diuerfa ratio in defini

    ndo

    eius 8: Luu necellitas ad mandi conferuarioii `


    _

    7. b,c,

    ,1 Solem orientem liberis qum occidentemfin


    tuentur llibdi'ti
    198.1:
    Soldini)l 8: deuoti apud (Ia-faretti quidicantur 67.51
    '

    INDEX..
    . Solemn' verbo quid intelligendum

    Solidi diner-fa ratio-.Se eins etymon

    156 .d

    principis afl'entione fieri non petali 68.6, .

    687-

    dominum elfe'Pomf-

    Soiomonis fe`ntentia de znntuzim's Principum /

    Subdl'i 5

    . .

    {Subditi dem principi aut ebfcqui przllarnui,

    251.3

    Solon in legibus Athenienfibus preferibendis quo


    modo prfeus 256. a,` eius conlideratio ratione

    fbmienum 42.7. eius leges de IE


    'ia lienls eorum qui pro patria occuui/fentf 5 55. C I

    tem de ciuium ordinibm , vide Ciuium. item de


    creation: Senatorum z4;.C,Item da cii'ua Athena?

    procuratorum minillerio vti nequeunt

    Su diti pletique in variis Im erierumliutclomim.


    . linibus libertatem rpius praltripnrn
    vindicarunt ob deminerum ius diucrlum Subditi qui ditantur 1091>, tquid vallilis
    rant,ibid.an fdera fecum ipfts Sc cumcxrciisg'.

    '.~ @slum defafiioniW-po'pulariua feu /ldimmixa an

    ne fui principis venia inire pollint


    77,1
    { cliietudo cum Principe-mairie@

    _ y [manda 4861i, tem de Tyrnnnnowd,

    plurimm minuit, 8C eius eontemptum

    - Item de Maga/haw eine 5to.d eits Refponfum


    b-tle particidis _
    zr.a,b
    Sertis commodar718.e,eiul`dem 8c~dele6tu`s difiere'-I

    lequitur contumacia 8c Principedeftt'iio ,


    - Diliratio fide 8c obedientia principum ir.

    w 56.c,ltem de : 158.d, 8c` 2.59.

    rum vt ali'enis Imperiis pareant, quam }

    SLC

    i 587.c,d, Diuilio, in naturales 8c alliimprosmh..

    Sorte Eleioues fieri an . melius quam fuffragiis

    Y rung fubdiuilio 47.b,c, Ius qum pcconiilim

    . _ 7r8.c,quomode creentur ;
    2.85.
    Sertilegiorum proba'ndbrum ratio apud Germanos
    500.11.

    !561 cegere, vt impertis linguaautltrmut

    "lid "

    1171.1 1'

    3'

    . J

    '.

    Spartacus feruorurn' l'exagintorum `rrrillium manu

    .Romanorumtres exercitus fregit. '


    57.
    Spartaci quot inltruta-acies 44511

    Spaniatarum authoriras apudLacedaemonios 52.4.bs


    . eorum qu ratio'agrerum,vide Agrorum: in

    uiuando cenfuetudo 1z.b, quaaMcrcatura 5594

    Specierum abundantia vnde

    '

    65o.c,d

    Speculatorumvtilirasc neceiitas
    648x
    pinol erfidi excm lum crudeliflimum 600.d
    5poha e olii us relatarariumaugent 643.b,c
    Sponlio in fderibus uae 8 quid fordere diilerat

    578.c,d,eiufdem 8c deris differentia, vide Ftr


    deris

    Spuriorum dignofcendorum legitimis, Germano


    rum mos
    -
    500.21
    Status liberorum,c6ditiocordo apud veteres 349A
    quare dita vxer Loti
    ~ 615.b
    Statuas diuorum quis deieceritin Oriente

    Status ciuium dignofcendi modus

    615.d

    57
    vrantur,iuris

    SS ubditos ebligandi potellras nulli: rcgionibusdi


    fi'nita
    im

    Subflitutionis ratio inter lilies cnqietts 75511


    Subulam periode/l 5cruimtem[emr:

    { Ius ad proximum quenqucninogc


    f -nit mafculum referendum 718A,
    - Lycurgo 555.b, quale apud Germanos ibicli,R1
    gi ratio,ratione con ebrinorum75;.d,Rtgizn~

    tio deficientibus agnatis eiufdem


    tis 74o.d,'vlu` an N /! prafmnbmm/i:

    ciau mank/roribwwmdimr, eiufdem Snelle


    nis Regiz alia ratio , Regnante auo an illustri
    mogenitus [ nepote moriatur, numiuui
    proximo, an ver nepoti :

    gnum debeatur 751.b,1/h'


    ramur /4. nepote 75 z. 755-1

    alia Ratio , li Rex ante delatum biimptfiumb


    li es habuerit, vtrum eorum primegenironnvcrb

    eorum qui imperio adepte nati funt

    75CL

    Suecorum: Rex Henricus quare regno exutus .

    Statuaria 8< Pitura artes nobiles,vide Pitura

    324x

    c,eorum 8 Gothor regis vn cum Marchiofit

    Stellarum numerns 399.d,Superiorum concurfus ef

    Allegribergo , ducibus, Brunfuicho, ],

    fectus notabiles 4o5.d, 8c 404. earum 8: liderum

    v principe Auralio , comite Acumitano, :tplm

    eougrelfus vis 409.21.65: eius elfetorum exempla.


    >pziflim eed. fol.

    que Germanorum ciuitatibus fcedus 73.2, lu


    perij ltatus 184.d, eiufdem regis

    Statuta tempera qua: dicta Iurifc.

    -Stemrnata Regi Maiellatis quz


    Stemmata querundam principum

    r97.c,z.i.6',b`
    r46.d,& 147.a

    S emulatum 8 inlignium ius diuerliim

    35z.c

    Stephanus Caltulenum Rexin Hilpania ius Roma


    nerum edoceri prehibens: contr Alphonfus , .
    Rex
    zond

    ur Stephanus Valechipraefes Regibus Poloniz


    defecit
    115.b
    Sterilitatis loci commoditas 5r7.d , 8c 518.vbi cloc
    lterilia proferuntur
    Stigmatix qui
    Studia hominum

    Stultorum multitud0,vide Prudentium

    38.a
    5.

    Stuprum Sponliin Sponfaiure ciuih' ac canonico


    capitale
    _
    U
    15.a
    de Stup ro violento vindicando Platonis fententia,
    vid.Platonis.

    ,Subditus alieni poreltati cliens alterius fine fui

    Imperium Geltauo quomodo adeptum vid: Ge


    liauus

    Suellionenlis pacis conditie

    Sueuica focietas qu
    Sueuorum regionis natura qu@

    7
    +961

    SSulfragi
    uffetarum
    Ferdi
    ius apud
    diuerfa
    Carthaginenfcs
    ratio :30.5.36P1llimlliid'

    Sufragia Athenienlium occulta


    Il
    Sufragior ferendor diuerlitasAthcnorwa
    noru 47.d,'Unm Atheneum
    eorum ratietin collegiis 336.pallim, apudRon
    vbi Magiliratus crediigratia comirii habcrcrun
    - ratio ad numerum non ad pendus 7c5.l>,C,ffF-
    dorum varium inflitutum

    1)'1'

    {Sulfragiis eletiones lieti periculolumn/'illflvlj


    feq.Reges creare vtilius qum Gynecocramplfl
    741.21
    Suitenles vede ,
    5

    1

    INDEX.
    Suitenfium :Ciuitatis ftatus 147.d,` Refpublica
    ciarum minima

    61:10

    10.d

    8,.;

    -111111] Pirmiani Arologi error

    97.d

    Sulimani Turcar regis crudelitas in 51105 714.a,b

    Tauri montis vbertas

    518.b

    Sull,vide Syll.

    Teleiiorum regni mutatio feu alterario

    369.c

    Sii/mma apud Turcas quid (ignilicat

    190.11
    711.d

    Sultanorum /Egyptiorum cdes

    5 Summa dicitur,qui nullius imperio tenetur,ce_te

    rofque ciues corcere potellt.

    187.b

    Summus princeps quis


    149.d
    Summi priiicipis lex regia
    81.b
    Summa' magi/imma 'fmmiprincip differential. 81.8..
    76o.b
    Sumptu-.iri leges Romaiiorum qu
    1 Superioris maieas in omnibus fderibus exci
    pitur 76.d,vt lmperialis

    78.c

    Superllitio an lmpietate tolerabilior

    485.51

    Supplieatio ad iura maieilatis an pertinent

    161.c

    {Supplicia acerbiora quo diutius impendere vid


    464.d,apud Hebtos qua:

    cidarum varia 2.1.86 u ,

    761.c,

    Parri

    an pro Religione irro

    anda
    Suppliciorum crudelium varia inuenta,
    Genera Grcis 86 Komanis vlitata.
    Supprefsionis ius
    '

    485.b,c
    504.21
    504.d
    268.

    5111` endij fupplicium grauifsimum 86 ignominio-

    '
    11
    'il

    {ilsimum
    761.b,c
    vnde Sybaritarum delici
    518.1:
    Sylle bellum ciuile 86 11 . 434.C,Cru
    delitas 86 tyrannis 166.a, eiufdem 86 Marij cru

    delitas 699. b,crudelitatis exemplum 339.b,in an


    nos Lxxx.Di6l.-ator Ro. dius, quarto poil anno
    Diator faCtus elhabdicauit di'tatura 80. Im~
    manitas 37 .b,Conftitutio ratione publicorum iu
    diciorum 466.b,Ditatura \
    108.3682.

    h.

    if
    1

    d.c 410.1

    Templorum multitudo in vrbe Feira Alirice eo`


    rum varij reditus
    511.c
    Templariorum depuliionis caufa 531. a, Religiofo.

    rum collegia in Gallia cancella 86 poil fublata

    s45-C

    86 feqfol.

    tur

    Taleifvrbis munitiilimexcidium
    559.1
    Templi Hierofolimitaiii tempus 86 eius ruina 419.

    5 Temporis diuturnitas efficere potei't,vt quod


    perniciofo more 86 exemplo inuetetauit,

    tius ipfa lege dominetur


    _ 170.2.
    Temporum antiquitatum varia mendacia 401. paf
    iim.eorum 86 Aftrorum varia coiilideratio ex
    1'11$ gentibus in variis rerum humanarum Con

    Ftitutionibus 396. paiiim .eorundem


    dorurn Conilantini magni conititutlo

    407.0."

    TerentiLV arronis Confulis Rom.imprudentia Polt

    Cannenlem cladem 414.11, Sapwmlsfrudent


    ' Smanu.

    Termei' Tri-buni militum exemplum


    Terra corpus iimplex ck homogeneum

    169.11
    400.1

    Terrarum motus ingentes

    406.c

    Teilamento prdia legare Athenieniibus non lici


    tum,vide Praedia

    Tallamentaria lex inzequalitatis origo 533.a, eiufd


    legis vis,ibid.c

    Teilator an fuo tefamento teneatur

    '

    335.1'

    Teflem agere quando Princeps aut -211115


    pollit
    757.c

    Theatini Ptificis Maximi calamitatis caula 589.d

    :zx
    :zu

    Grcorum qua:

    raf

    Sym oliarcha: hofpitum qua habenda ratio 749.d

    Theatralium ludorum pericula 86 de iis varia iudi~l


    cia.
    631.palli1n

    .Syn :ci vox Grecacqui dicantur hoc nomine apud

    Theatrales leges qum Reipub. Rom. perniciofz

    446.d

    l),

    Gallos 8:162103

    i-l.
    te
    111-1111

    441.2.

    Syracufarum regis Romanorum focij lidelis pru


    dentia

    we

    415.3.

    Syracufanorum Ratus popularis in optimatum Thebanorum 86 Athenienfium natura: diuerlitas,


    vide Athenieniium. Lex :onfmarionepepu/ar
    uerlio
    379.d
    [fama 378.c,eorum Reipub.interitus 3691>, Status
    Syri in 110 fideles 86 voluntarij, contr cer
    opularis in optimatum conuerfio
    379.61
    taz libertatis amantes
    41.b
    Themidis
    iili
    tres,
    ad
    tres
    proportiones
    accommo

    Abellarum in iudiciis ferendis ratio


    301.9.
    dat
    777.b
    Taciti locus de Gullm imperatore. 163.h, Item Themifloclis Athenienlium ducis oratio ad Adria-_
    _ de qermanorum {

    503.b,c,506.c

    nos ratione exigen# - Reifen/io 66o.

    676.b

    c,eiufdem oraculum de Athenieiiiibus 5o.a,

    Talionis legis ratio 86 eius explicatio 768.3, palsim

    puliio ab aditu Perfarum regis 19o. , , Sacrifi~


    cium hominum
    34.d
    Theobaldus Blfeniium comes procurator regni

    Talentorum diuerfa ratio apud Theologos


    Tamerlanes Tyrannorum cailigator
    Tarentinorum ikarus popularis
    .1

    750.a
    Theatrorum capacitas 86 ordinum in iis ratio 364.c
    d,hillriouum definitio
    631.d

    109.a,b
    7.

    Tari') Senatotis in lilium particidam quflio 14.b


    Tarpeia lex de Magi/Inman:
    175.b

    81.b,eiufdem Benignitas in letuos 4o.b `


    Theodora Iuliiniani Imperatoris vxor imperi fa~ '

    Tarquinij Prifci laudata magnificentia 466.a, au

    fces marito fuulitc capir.adulterij ab

    thoritas in Hetru'fcos qualis

    186.c

    Tarquini) fuperbi inilituta Num inflitutis contra

    tia
    Taraconenfe regnum hazteditariurn

    345.11
    87.6

    rogandam curauit
    17.2
    Theodorici imperat. clementia penes religionem

    485.2. Orario in laudem Traiani lmp.


    Theodolia lex de Princrpum iu

    93.d.
    z9o.b

    Tartari 86 Atiiiopes line vrbibus mnibus muni Theodofiz Iulliniani Imp.lex iniquafavorefirmwa
    rum
    _ 535.a
    tis,linque arcibus viuentes
    557.a
    Tartarizvnde Oriundi 86 eor mos in manumitten

    dis feruis 45.quando moenibus vti cperunt 561.


    c,eorurn Rex Primus Changius 198. d, Regis ele

    Theodoiia: legis Sincwudewerba quomodo intelli

    en da

    215.21
    Thepdolijcrudelitas 290. Prudcn
    4

    IND EX.

    tiaiu Arrianos 48;., Magni crudelitatis explum

    inThellalonicenfes

    559.11

    TheolovDia. loulalis triplexwide Iuialis


    Theopliilus lmpmle interfeoribus Leonis 111191111)

    ^ ' quomodo fumpferit

    virocagitali latum

    vniusTri uniplebdntercellio Maguiratuumm;


    a t 8c collegarum aiiones prolubere 3u
    511.11

    Tribuni militares eoniiilibus creati

    zig.d Tribunorum creandorum Caulit 261.11, commi

    Theramenis exemplum qui in feditione ciuili neu


    Partes fequutus vna conciliati in iplum fu
    " rotem conuerterunt ciues
    478.1

    toritas 197.c,Milit ius in Gallia anlizredxniii

    f 5o4.a,eorundem creatie : munus 171131171;


    180.11
    i

    Thelaurorum :Incommoda 67g.d,& 676.a,Publico Tribunorum plebis Inflitutio apud Romong


    ' vrum varixdepoiitiones conferuandi grata 67g.
    c,d,The_fei nauis quomodo tam diututna

    :0.a

    1111112 79.d,eorum poteliasibidauthoriras 11711,

    . 318.pai`tm.c 319.c,Creatio z;i.a,Mos inappnib

    Ffimlolitt'urrt Prfidis lupplicium, vide Praziidis


    do vel improbdo,&einfd formula z;6.b,&on}
    lzaulmritas
    ibid.& fol. feq.157,l0reilasqua tica,
    Thomas Motus Anglorum cancellarius lio.a,eiufd

    legis iniquitas de numero liberorum

    517..

    f: 181.a,paflim,letulantia

    Thom lmperatoris cdes


    544.11. I_ribtarij qui vocentur .

    `1 regnum Gallis conclitum


    57. Tributum temerarium quod
    554.1&6;6
    Thrac Pietas in comedendis Parribus fenibus 34.11 exigendi ( eratoris cuiufdam improitl
    Thrali'buli `Amnelias legis promulgado Athenis
    665.8: 664.a,1tem&Himt
    ` erronea
    nimi Laici
    alia excogitatio .
    v

    poli fufos tyrannosc : oceifo Cfare 103.


    Thralibulus quare Maieliatis accuiatus
    2553 'llributi exigdi ratio ab Antonino Pio eicogiun,
    Tiberius Imp. Romanis quicquid libertatis ab Au
    guiio relii fuerat,ademit 51..b,1imulationis arti

    it ab lexandro 86 Ail-gulio lmp.viderlnion1:j

    Tributi 8 Penfiouis diiigentia

    6112

    _ fex Optimus 8c eius in voluptatibus {hidi 456.1, 11 Talionis impoiitio facha ab l_lenricou.GiL
    RefPonfum lpidum ratione mutationis Magi
    .'liarum rege militum foluendorum grani 66511
    liratuum

    Tibulli Prtoris facinus


    Tietmarforum liatus liber

    ""1

    456.

    'Bibuta imperare cuius iuris x69.b, Nulla in 611111

    1.66.b

    . ante Ludouicum ix. ibid. de iildemvaru 1111111.

    227.,

    ibid. 86170. lmmuntates eorum.ibid.Pcnderm


    facer ordo 8c Nobilitas debeat 660.d,&66u,u

    Tigurinorum 8 Bernatum Ratus liabiliores aliis


    z;4.d,l`tatus antiquus
    2.2.7.c
    Titi) loci reprobatio autlioris
    `x7z.c

    atquari pofl'int modus 6;6.a,N nifi nccclliiurt


    vrgente periculo Reiphnponendmccpoiimm

    TimarTurcis quid 107.1tem Timariotae qui ibid.


    Timaru Turcarum quae Gallis Payer mam:
    77.1:

    _ pulita continuanda , vt variis cxemplupircfi


    - paffim 8c 657.c. ubiquein : habida (111111131:

    Timarione apud Turcas qui

    - dem ' quemada paf/iexplumluu


    taria nec apud. nglos aut ifpanos 111111111

    :9011.8: 191.11

    Tintinabulorum prohibitio qum vtilis

    487.

    regibus polfunt 90.d, nipopuli conlcnlunilli


    vis ac Potefias :eque eli. infinita yartitione vr
    lerunque 9i.
    _
    dimeniio qulibet
    '
    4Jo.c,d Tributorum imponendorum apud Galles 111110111

    'foga candida feruis quale ignum

    mi

    Tonfura: capillorum apud Gallos hiioria, vide Gal


    `u0l
    6111
    Triburorum: Origo , item ordinariorum 8c cada
    lorum

    rum differentia 655.21, eorum authorum variati?l


    Torquati: Abdicatio patre,ac eius mors zo.d,Cci
    plicia 657.a,Irriperatorum ex ordinum dccrttow
    tas excufata in tribuendo Conliilatu 443. c, eius
    . in chum Imperatoris eorum ecunizcogunni
    ' Filij aduerfus Pomponium Tribunumplebxxem
    fed in vrbes deleias ab qrdini us infcrunrur
    Plum Patri Potefiatis Sciuriliurandi
    zz.d,2.5.a
    Traianus Auguius Rans Se eretus quare ante C6
    4.86 225.21, ratio habenda
    5591
    fordidurum ratio 655,2,, Monarchia t 101:
    fulem fedentem iurauit in le ges 93.a,eius bonitas,

    laris Ratus ditYertia 660.a.b Ratio :pudlllfl

    ibid. .
    Traiani laus zo4,zgo.c,eius tpore Romanor pote

    661.a , Extraordinariorum minuendorum wml'

    . \ tia maior 570. d , eiufdem Imperatoris Magnifi

    lendorum ineunte principatuvtilitas

    ^ sentia 676.c, eiufdem Neronis comparatio 259.13,


    Vikori in Germania aduerfus Decebal Regem
    Dacorc Politis extruciio fupra Danubi: ciuf

    _6N

    Imponendor belli tpore quare vitdaratiou

    b, Diminutio fac-Ta in comitiis Aureliorumfub


    initia regni Caroli viij.& ix.
    Tricallium fdus quod
    -

    67%

    449-9

    "
    dmque Pontis diruprio imperte Adriano 498.11
    Tfansfug apud Rom. _
    _
    64nd Tricipiti apud Romanos quod i88.d 1 fdll Rom'
    >Reipub.ol;moxium 86 eiufdem fderisdillolunv,
    Tfemoll ducis Franci fponrio rata habita Ludo
    uico xir.Rege Francorum

    158_3

    Trepidationis motus clefh'a Regiqmontano


    moniiratus 4o;.a,e1us ratio

    OLC

    Trinundinum in ferendis ligibusiiatutumiinlm


    154..d
    .

    Trefuiri apud Venetos ceorum munus , vid@ apud Tripolitanorum in regibus creandis ratio _iii-d
    Tri umphi viorias quomodo apudRom.tr1buf
    Venetos

    Triarchi Ratus irmior Duarchiz .187.1188.1


    rentur 544.b,d,c folfeq.
    Tfibunatus ratio apud Rom. penes PlebeiOS 773C Triumuiratus Romanorum

    77'4-b

    Tfibuniplebls Rom.autllor1_rag

    M_

    Triumuiri capitalis feu potellas 281.11; il


    _

    179A

    Tribuniplebs [iupratoris violenti iudici Trium.

    184.a,;o_i.b
    Sub
    Tropico liti quare magis a calore usf-31mlY`
    quin

    IN DEX.
    quam qui quatore 500.d, liib eodem Tro
    pico quare telliis, aqu 8:111135 : veheme

    tius qurn verliis Aquilones

    496.c

    Tryphonis erlidiac crudelitas


    Tiiberonis amilia pro Repub.habita

    601.d
    10.c

    tus

    2.08.d,2.13.a

    ! vocis ignorancia pericnlofa


    zo7.a
    Tyranni 8: regis comparatio 8: difcrim,vid.Regis.
    eius nome' quare odiofum 2.00.3., Delinitio 107.a

    {Turcze : ex omnibus fer populis veram nobilitat

    Tyranni Sicilian ceedes fuoriimque omnium 2.14.a,b

    virture,non generis antiquitate metiuiitur 43.b,

    Tyrannum an occidere liceat107.a,b,8c hinc varias

    Debitoribus non dant celiionis benecium 44.c

    queliiones vide afiim dito cap. vt 2.08.a,d, 2.09.


    b,2.10.a,2.11.b,2.15.g
    ~ `
    Homicidre
    Tyranni
    rmia
    107.b
    Tyranni triginta Arrhenis Lyfandro inliituti 177.

    Turcarum mos ratione Maga/immuni ./Erari'fwide

    bAtarijGallici , Item in deuiorum principibus


    8: nobilibus occidendis 585.c , eorum Humanitas
    & libeimlitas in Chrillianos potillimm cologe
    tontas ifenioribusaorioul. /1.134: per 485.

    a,Imperatores qui crudeliores

    d,in Veilige/:libia qu ratio

    cupidiffimi 655.a,b, eorum qui maxime crudeles,

    ,651. d

    -11111 principis iatantia


    l n
    146.d
    _ TurcarumzLicentia ratione variarum 485.
    d,de eorum Senatus Pratu 2.43. 11,146.11, Ortus vi
    ctoria' 8: Imperij propagationes 498.C,d, 111111111

    turn ratione orari, /111111114: ex deuihs


    645.9.,
    Regis Sulimani crudelitas,vide Sulimani,Huma
    nitas
    190.d
    Turcarum Ararium,vide irariumi ' que eorum

    [ magnitudofurit ronii'cere [ Ftrderati


    qui 146.d,Milites prartori ani an ferui habdi 45.b

    Turcarum Magillratuum leu munerum varia gene


    ra

    32.7.b

    apud 'Inrcas qu Nobilitatis ratio 357.a,& vide fup.

    {111111 fanguine fua madefaciiit caementa 671..


    540.b,@aalius

    vid.Crudeles
    Tyranni an Maieilras elfe dicatur
    81.11
    Tyrannorum arcanum ratione tributorum impo

    nendoi'um 654.b,qui maxim crudeles

    375.b

    Tyrannorum fuccellores, ad ea qu iuli promife


    rint fecerintve, ret obligantur 2.14.d, Imperia,
    quomodo in iufiam fucceflionem deuoluantur

    2.08.b,Interfe6i:ores 2.o9.a,Mos in fui iphiis tutela


    458.c,eorum [india in [it/citando- ; po
    nnti'ou 473.b,c,Confultores 2.05.b,Miferrima vi
    ta zo;.a,c,Spongia: zi;.d.z.i4.a,ceorum varia fiip

    pliciaJbid.Furi:r,zi3.c,qui magis Ferendi

    2.o5.b

    Tyrannorum atu familiar antiqua: , nobiles 8: po

    tentes maxime contraria: , Optimatum ver ne

    iii voce Turc

    Tumellacuria apud Parifienfes vnde fic vocata, 8:


    l

    Tyrannus quis dicatur i90.b,c,quis vulgo nunciipa

    ius eius

    celfaria:

    '

    534.b

    46m.

    Tyrannor cdes variegrauia fupplicia 10;.b,19;.b

    { nihil videri quod cum Reipubfalute

    {Tyrannorum aCta legitima , item holiium Reipub.


    rata elfe oportet
    2.15.10

    coniunftum lit

    570.b

    Tutela nepotum patruis commilfa 753.

    libertinorum paternorum

    Ius ratione

    733,;

    l,Tyrannorum periculoliora vita,auaritia fcil. libi


    do feu volu tas ccrudelitas
    . _

    y,j

    3744:

    Tutores regni, qui vindicdiimperij gratiapupillos Tyrannorum uccelores optimi 572. b, contra Carn
    ' . '$
    1 375.
    occiderunt 709.d
    J
    1.14.a
    Tutores,tiy;i_cfque regni
    654; Tyrannorum quorundam fuppli'cia
    Tutorum dandorum ius quibus competeret in Re
    ub.R om.

    319.2.

    Tyberius Augulli fuccellbr antecelforumpriuilegia.


    uomodo conlirmarit

    85,d

    Tyierij ac reliquorum Imperatorum Rom.po[l: Au


    gullrum tyrannis 186.d,&187.a,eiufdem ditum in
    crudelem exatorem gypti przefeum 289. c,d,

    Tyrannorum varia nomina 8: quomodo Tyrannid


    adepti lint 454.d, varia iudicia
    07.d
    {Tyrannorum decretis nihil eilicacius ad fiibdirori
    animos frangendos crudelitate
    454:4!
    Tyrannis : an Bella ciuilia vtilia 468.0.d, Societate;
    in ata:dia

    de ciuium
    :um
    Cicertnis
    ; .d 38: .

    Imperij initia d ulcia,exitus crudele-s 372..c, eiufde'


    8: Herodis in regnando comparatio
    37;.c,

    dium de Iurifditione Magillratui'imon


    da nec ad fe ertrahenda 458. d , eiufdem Di
    uiti ex prolriptionibus patttitemipliiis nepo

    tum
    qui 375.d,8c folfeq.

    zo9.a

    Tyrannicidarum prmia
    375.c
    Tyrannis quae, 189.c,i99.b, Regia: potefltati Ctraria

    376.d,vox olim fplendida

    Acantium bonorum aut derelitorum ius qui

    quz
    re;
    peti'bus
    autcompetat17i.b,ltem
    vfurpari queant.. temporaintra

    i ibid.

    ' 540.2.

    Typovraphi artis Nobilitas , neceiIitas Sceiufdem


    vti itas
    361.11
    Tyrannic feruitutis liberaciones varire

    198.b

    Tyrannidis vitdaz gratia in popularibus 8: optima

    Valentis editnm de ot-iofis, mdicis 8: vagantibus


    Item de iis qui folitudines 8: quaerebantp

    _ fubietapna

    39.5.

    Valentis Imp.cdes

    52.1. e

    ,Valentia Colonia Romanorum,vid. Colonia Rom.

    Valeria lex de bomioidio Tyranm' 2.o7.c,cui contraria.


    tiir Solonis d,de IDiIatnrn S7114 08.a,eiufdem le

    gis vtilitas 2.95.d, /;- '

    tum Imperiis quid conliituendum 578. eius

    Valerius Florentinorum dux cur damnatus

    pellatione quid veniat

    Valeliorum
    Vandalorum8:ius
    Heluetiorum
    ratione fucceliionis
    fdus regia: 751.d,ci

    193.3.

    160.11

    'I_yrannides quomodo in popularem fiatum fpius


    connertantur581.a, 8: eius varia. exempla ibid.b
    T yrannidum euertendarum feu conuertendariirn

    qua: prtecipu cauf feu praecipua vitia

    374.c.

    uitatiim
    . .focietas que:

    8.

    Varronis depountxomm gummi, , en

    rfa/iwan humana/emenda

    *cmg '

    INDEX.
    tributorum Reip.

    Aurea Vai'a fine iitura non lieti 681..: , Argentum


    V edi') Poll'mnis in
    iis immifceri
    ibid.
    " quid fubdito difierat
    109. V enatores Hebrzis larrones votati
    V alliilus ligius an plurium elle !
    118-3 Venerationis Magillgratuurn exempli
    8x fulvditus idem quomodo iuiiurdum V eneri diti quare magis alii aliis
    przelret 4., quid domino prliare teneatur 67.

    i
    iti

    19.:

    um

    pm
    V eneti Cuiufdam -exulis qui Caput penis

    c, Patroni Cauia etiam aduerfus pai-eures, 8:


    l'ros-:irma capere tenetur
    .

    hilloria 6.b,ad Bella peregrinosdutei upm..


    ligunt 76. b, , Soli inter Principina inlin

    Y alfalus patroni obfequium , nec vicifiim patronus

    mnes liberi poteilate

    Vallali clientelam line caullii mutuoque c6

    59.b, Plures habens filios,


    nulquifque petente patronopraziare cogi
    _tut 115.41, Sine rex,liue Poxtifexdiue quis alius lit,
    8: obfequium domino debet
    67.c

    ficis

    Venetorum conlilium arcanum feptemvimim


    7o5.d , eorurn autlioritas in principesizia, Q.

    lamiras maior 65o.d,Cancel arijdigniraslincim


    ~ perio 184A, Cenliis 3S4.b,Comitioni ration

    an Vallalus regis Neapoleos Pontifici Romano po


    : tius obedirequm regi teneatur
    597.d
    Vallalus
    vnius
    Principis
    non
    Imperator
    eligendus
    x16.a,xi7.d
    l

    Conliliorum 248.0 Venerisrurcan


    appellatus i;8.c,d,Ducis in creros patriotism

    `Vall`ali , clitis 8: 18.b,riz.d,115.a

    ornatus 18i.b,c,Humanitas in Gzagam Mintu

    rogatiua i5;.b,& ~Veneta: Reipius inrerorne


    ibid.duces varij lupplicio affedi 18x.c,Dut

    Valfalis an dominos'eiurare liceat, Feudatario

    norum principem 588x, Lexdt 'U/ir (am)


    Venetorum Magillratuum poteliates que mulini

    iure.

    Valfali fiducia dominorum quomodo liberentur

    58 .b
    `
    'Val ali ligij qui dicantur 8: patronorum in eos au
    izoritas io9.C `

    8: immobiles 443. Mos in bellis585.c,lrcmrr


    non: Dozinmfminarum 5;4.c,d, 8: 536.1, Inni
    legibmfermdi: 4161>, Ordinum dignitnis pun
    atiua 354.2., Patriciorum authoritas dadini

    'V alliili 8e differentia

    ,.

    ,Remedium in colligendis pecuniis 61.11, Seli

    fpoliatio prdij qualis


    'Valfnlorum 8: clientum ius

    611.b
    67.

    tiones varie, 7o7.a,5enatus mutabilis i58.e,5cn

    ` loci commoda incommoda'

    5i7.d,8c

    5x8.b

    Veltigal ex Manumiiiionibus apud Rom. 8: quo

    4 tus puritas 242.0 , in fiabiliemlonno,&u


    conferuanda plebe in officio 706.c,Relpub.qin
    munitiliima 568.d,Reipub.liatus ,
    hodiern us,ibid. eiuidvsrij

    introdutum 656.c.d,Irem ex Haereditaribus,Le

    nes, eormq. ius:Status Ariottaticusiedidmi

    garis 8: Donationibus moptis cauifa

    nillratio Reip.harmonica 77i.d,Reipub.iiudi

    ibid.

    Nmorum quam perniciolum 688.d,0&auarium

    ratio 584. , $: pro :

    quod 65nd, Panno impolit apud An

    d, Supplicium graue in fminas farines-dic.

    glos 653.b, Romanorum viceiima maiiumilfo

    d,Item fupplicium ratione falli,ltem rnioitrjliI

    rum in ad Sutrium i69.c, Salarium

    /255291112:765.,,:: 766.c, lui

    656.b

    Vetigal falis parum aut nihil minuit priuatorum

    uirorum auoritas

    155:

    i7o.d

    apud Venetos quod ius prouocationisiix 1Pud

    Vei al /4127312: Gallia) aliie : quale 651.


    pa im
    ~ '

    V'enetos Trefviri cformandis ciui moribus

    6:5:

    iura

    Vetigalis genus ex ): 65mi, Item ex Veur,

    qua: Lat. : dita : 65i. , eius qu olim


    8: hodierna ratio.ibid.

    Veigalis Iudiciarijapud Gallos coniiituti vtilitas

    Veneris quot Concilia

    quitani nomina

    662..c,etiam apud Romanos in ...

    14:1

    g Venter aures non haber


    47N
    Venti Orientalis benecia natura
    ll+b
    Ventorum quibus infeftantur Narbonenies 8: i
    ini

    Vetigalis genus Ta/uu 65i.d,Item Vini in Gal


    lia orlgo
    :

    Ventola loca quare ferociores reddthomincil'


    mobiliores :quieta ver humaniores i mini??

    Vetigalia vino impolita quod in An gliarnelgiam

    riores 5r7.b, vbi 7u regione; vente/it


    .

    Flandriam defertur
    65,
    Veigalia annua Anglor , vide Anglorum, qui;
    . bus rimum introdua 665.b,c,Rgni Perfarum,
    i 647.>,1tem [Ethiopum

    ibid.

    Veigalia qua. 8: augenda aut minnen


    da,quvede iis ratiolhabda 653,1,an L_ GGLab

    Verberibus cdere ciuem Rom. legibus vermn


    697.c, Iis qui damuabtur quoticiibus tx
    lege csedebantur
    f' I'

    Verbornm ambiguitares fugiend 8:


    patis conuenris

    5_9?

    orum ipecie inani ac prclaris appt-linfoma;


    bus non valde inherendum _
    Wh

    Veligalia aut Tributa imperan- Cums lun-s [ngc

    ,Ver

    . Varia .8: i7o.Immunitates eo


    rum.ibid.
    n
    Veligalia viceiimarum gratiiiima Romanis 655_d,
    que vtiliiiimazhonehliima 661.c,66z.c,665,b,co
    rum ratio quae habenda
    t
    ibidcd

    Vere mos apud veteres

    Vercingenrorigis Gallorum ducis authoritis 74

    _ _ il?

    q V eritati nullum prasiudicium Legibusipfmllfim

    rum grana 6611>, quol'undam 3Plld . abro-

    refcripris , teiamtis fentenn'is :diem :


    195.b
    Verris accuiatio Cicerone 151 a,

    gadopercinace Auguo [ 16941: comm C

    plicium 697.c, Pra-tura 306.&307- gum

    Veiigalium arquipolentia: ratio habenda tenuiO`

    mnu

    INDEX.'
    damliofa `
    '
    316.d
    Vefpaani tyranniclis exempla ratione impfitionis

    rributorum 86 'quftus 655.b

    viuere dictur 509.a,Prolixioris diuina promiilio


    fanius cinteriusviucnibus 59441, Ratioin
    ' iudiciis crimina ibus A
    769.a

    Veftalium iudices qui 2.77. earnm Priuilegium in


    damnatorum librarian:
    165.d,c 166.a

    Vitellius Galb Parricidas fupplicio affecit

    Veiriarize legis Philippo Bello Galliarum rege `late;


    ratio harmonica
    'l '
    759.d

    Natura
    453-d
    Vitis mitior apud Rom.qum fulium 761.d

    Vefparum in
    rns,videApum.
    \`
    Vetuatis
    legibus authoritas`

    I;

    A' 4154i

    { Vitia citis qum ad virtutes glifcit hominuin

    VlPiani 86 Pauli Iurifgtempora z4.c,eiufclem leia

    ni fententia de autborirme Mngijuruum qui in car


    :rudere ntre ivf/im:
    \ 280.61
    Vexilliferi quare Florentinis inuili
    2.00.21 Vltionis exempla 375. 86 Paflim inf.ac fol. feq.
    Via publica vila temporum diuturnitate Preferibi ad Vltionem qum ad grati cur procliuiorcs 550.d
    nequit

    170.21 ~ Vlyilis
    vnde
    5171)
    Vncix prudential
    varietas 685.c,argenti
    varia diuiiio 6841)
    in Viator-es decretum Curia: Pariiorum
    2.651
    776.a
    Viatorum creatio 168.d,de eorum executione vari Vnitas numerorum quali Princeps
    ius 52.5.a,b,Regiorum authoritas
    32.4.3. Vniueriitas,quid 517.d,an peccare : 557.c, Col
    legio 86 corpore quomodo ditierat 331.a, in qui
    Vicari Im eri' Germanici ui
    159.11
    bus confentianthc tria ibid. eius Def'criptio
    ViZoriali retium lege Tribunitia
    167.61
    348.c

    '
    Vienna Romanorum,vide Colonia.: Rom.

    Vexillifer ! Luccnfes quis

    Vindicationis ius

    zzz.d

    509.3.

    {Violentum nihil diuturnum

    Vniuerlitatisc ciuitatis definitio 86 differentia 5r.

    410.

    b,Peccant1`s quomodo fumdum fupplicium 342.,


    b, vbi varie` difiintiones trartantur
    Virgilij locus defediranimpopulariuafedid 480.b Vniuerforum 86 (ingulor diuerfa ratio in delinienf
    Virginem feducentis Deo conftituta '536.6
    do

    ' 260.51
    4 Virginij parricidium
    308. Voconia lex de iure fminarum 86 ciu/Hem abroga
    Virium 86 imperij pars eik
    7r.a
    zio
    535.<:.d
    Virorumzlllufirium iniuia. lupplicia, vide Illuiri, Vocis varize in Hominibus quae confidcratiodte' pro
    Principum, riuatorum ius in fminas
    nunriandi varius modus a ud gtes 523.,86 51.4.a
    connubij gracia 744. , , quorundamilluftrium Voleroni feditiofi Romani liberado fuPPlicig
    Vir bonus quis

    6;0.b

    states 418.PaHim,1/i7ui.rmona/um nimo/arpe


    rinde/mn.
    gVirtus nullo Pretio aeimanda .
    545. d
    5Virtus Rerumpub. Omnium prcipuus idmque
    Optimus finis
    430.d
    gVirtus vera uobilitas,& eius laus
    554.d,556.d
    ,Vinum dum // Repu.valet,qum
    leg,arma,edi6ta 86 magiftratuum Omnium iulla
    480

    Virtutis 86 honoris templa. Rom. quo dicata 86


    ftruta
    .546.a
    gvt Virtutis prmium nullummaius honorcutaYi

    477-
    Voluntas :in habenda Pro ( 765.d,Coa&a an di

    carur voluntas

    367.c,d

    Voluntatis Diuin 86 humana contrarietas 393x, e

    iufdemHuman fententia."~

    392.886 39;.a

    Voluptas Crudelitate virioior tyrannis 374.c,Qu_os

    perdidie dicatur Tyrannos

    374,c.d

    ,Voluptatis vis 86 natura ell: ,vt fine aliquo fenfu


    doloris infuauis lit ac Perniciola futura
    777.2;

    Voracitatis praemia propota,vide Mithridatis

    Vrbanus Pontifcx quando creatus 40.a,eiufdem1us


    1.881)
    g
    49.c
    tij nullum maius lupplicium Ignominia 545 d, Vrbani qui -
    iufdem Premium,quod maius` 43r.a,$p1endor ma 5 Vrbs etiam ciuibus deferta non fuum ramen nomen

    ximus apud populum 86 fortium virorum integri

    amittit 5o.b, Sine ciuitate, 86 ciuitas fine Repub.

    tas vehemter Probata 437.a,Vis 86 fnaturaVir-

    cile : 50.a,eius, Ciuitatis,& vniucrfitatis Lu


    tuti contraria elle nequit

    445.3, b

    Virtutem lionoresquare antecedere non feqi opor

    tere iudicarint Romani 546.a, gAd vnus qui


    dem creiiliimus aditus , (ed innumerabilcs illn

    citrque finqu anfracus


    453ml
    Virtute excellentium qui Prferendi an obfcuro lo
    co,an clara fiirpe nati 355.a, f in ipfa fruda maxi
    mum omnium digniraturn 86 honorum rmium

    retire differentiawide Vrbis,1tem Vrbis 8c Ciui


    tatis appellatio apud Iurifc. fpius confufa 49.a,

    cius Etymon 49.b,Firmitas qualis 557.Pallim


    VrbeszMagn 86 populo abundantes minus fcditio

    nibus opportuna 517.b,MunitiiTimas oporte


    re 560.c, 561.b,561.c,earum Origo 328. Vrbium
    86 Arcium munitilimarurn necellitas in Hmbus
    imperi) conferuandi grafia 577.b, earum 86

    otum 437. d,Tres prcipu Reipub. Eene con


    m,
    .

    Suburbiorurn collatio
    48.d
    itut [tatibus quomodo accommodaridicun tur Vfura Hebrismoruditaius pericula Sccmoda
    5iz.c,d:8c 515.34496@
    I
    f rre
    aut incommoda514.d,516.b,518.b,53o.b

    ,vt Virtutum fic qu oque Vitiorum fui grdus


    2.001, {Virtutum pelis rerum copia .
    i vc

    3.'cI

    Vis
    quod Per iudicem debuit , per te ipfe ari"
    ripisizo, gVis omnis iuri contraria: ita vt Prae

    Lk

    .\

    doin aliena qui inuafitwi li deiiciatur,re(tituetur

    308. d
    'v'

    Vfurarum diuerfa ratio tum fruuum tum pecunia

    r 52.8.paflim 86 529.53.665. 86 . cani


    Lex 769.c,d, ful) Vfurispecuniam mutuam acci

    ere Principibus quando Mutuam


    V usfru'tus : Bonor Hliorum hreditatis materne
    vel alterius Patri debtur 14d, Reip. Poil annum

    Vi aut metu fatum an ratum haberi debcat 595.

    centelimum exringuitur 9.d, {Vbi erpetuus c

    `Nita: diuturnz caufa508.d, 86 qu animria diutius

    ceditur 86 Proprietas concella cen ctur

    53nd

    INDEX.
    Vtile nihil quod non (it .houeiiurm nec_ccoutrh

    S45-b

    cum onribus quare Lycurgi inflicuto non lim

    ernoiare -

    Vtilitas apud populum qua: exiimetur


    SOlliuofa virtutis lioiiis capital'is

    54;.bi
    431-1

    . .

    g V xoribus feruire ignominiofum

    QV tilitatis alterius incommodum crea

    5"
    16.1

    . ri non debet

    1.9,'.b

    5 omnium Vtilitatum qu ab aduerfariis

    Enodocliia qudo coniiituta;9.c,dimnwmi


    [ / quidem) .

    decerpi folent; nulla maior quam id Prilzareme

    A .l 1.16.4/211[1.31.4 cpi/:. /.

    aut Vitiis illos vincere, aut ab illis Virtute vinci


    .

    445.

    Xenophontis laus 694. v bi eius profcrrur ferrari.:

    L _videamur

    Vtopire ciuitatis appellatio vnde

    V xor domus focia x9.a,mariti legibus foluia


    """

    52.511

    de /

    x6.a

    de [/: 133.$:13 erroncadcjm

    onris nomine non intelligda concubina. , nec

    Sponfa yaul poil;


    onres qui: peccare cogerunt,principes po
    tiilimum
    54.

    Xerxis crudelitatis exemplum 359.11, Smiling


    quod,vid.Thcmiil:olis

    _onreszOcciclere vinum bibentes Malilienfibus ac


    Mileiiis ius 16.d, Adulrerium item committentes

    Romanis 8: (cisdege Iulia licitumibid.Plures


    i habere quibus licitum 18.d,19.a,qme viros eneca'

    Amaglany apud Turcas qui

    mi

    Zelotypia: morbo minime


    ` ,111&01:1
    `
    18.d
    gantur Germani go7.a,b,contr Aullralc:
    'onrunfpluralitas vbi viitata 506.. eiufdem Plu Zuingliorum Theologorum apud Hcluttiosnougfc
    ralitatis na,vidc vraAuyapa
    ' ligionis concionum vis
    ".J

    oner plendor maritis velut Sole pendet 19.c Zunft aPudHeluetios quid

    L`Avs

    A1

    -<-

    D .

    I d

    ` `

    /nmwudrwfr
    :itkh'f

    ;
    .

    '\=
    - 'W J

    mi

    "1.
    1-& l

    'l .
    Mahl

    n I.

    . i.
    www,...

    ..l

    "`` _)

    .\
    i

    _. l
    l
    l

    0
    .l

    Ii

    QI'

    v
    I

    . ai'.

    '

    ._
    n

    tiel

    l
    u

    apsunallli

    '_

    . t
    llldlgll'
    .
    '.75

    'c

    ...It

    0.012!

    ...es

    .h

    .
    .
    .

    'Il

    \)l\b|\n.

    1
    i

    .4

    'I

    I \

    ..l

    ll

    n i'.

    .Il

    .I

    l. rlll

    ...sib-|llllinullllllllll1llll
    l

    l
    e
    `

    l
    Il'
    llllb .n
    ...vili lk'ilrlli. 1
    l

    fr
    .l

    .l

    You might also like