1 Rajah 1 menunjukkan satu situasi.

Rajah 1
Apakah yang akan berlaku jika tabiat itu tidak dikawal?
(ID:1399575192268
)

Menyebabkan demam

Menyebabkan obesiti

Menyebabkan mabuk

Menyebabkan batuk

Huraian
- Tabiat buruk mengganggu proses hidup dan pertumbuhan
manusia.
- Contoh tabiat buruk yang perlu dielakkan:

Jaw ab

[Atas]

Rajah 2 menunjukkan organ perkumuhan bagi manusia.

Rajah 2
Apakah organ itu?(ID:1402950645280

)
Jaw ab

Peparu

Ginjal

Trakea

Hidung

Huraian

[Atas]

Rajah 3 menunjukkan organ manusia.

Rajah 3
Apakah bahan kumuh yang dikeluarkan oleh organ itu?(ID:1402824960309
)
Jaw ab

Karbon dioksida

Air peluh

Air kencing

Oksigen

Huraian

[Atas]

Rajah 4 menunjukkan keratan rentas ginjal bagi manusia.

Rajah 4
Apakah proses penyingkiran bahan yang berlaku bagi organ itu?
(ID:1399781524682
)
Jaw ab

Pernafasan

Perkumuhan

Rangsangan

Penyahtinjaan

HuraianOrgan perkumuhan;

Peparu- Fungsinya

menghasilkan karbon dioksida dan wap air.

Ginjal - Fungsinya

menghasilkan air kencing.

Keratan rentas kulit- Fungsinya
menghasilkan peluh melalui liang peluh yang terdapat pada kulit

[Atas]

Rajah 5 menunjukkan organ perkumuhan manusia.

Rajah 5
Apakah organ itu?(ID:1402948472064

)
Jaw ab

Peparu

Ginjal

Trakea

Hidung

Huraian

[Atas]

Apakah proses penyingkiran bahan buangan daripada badan manusia?

(ID:1400569197448
)

Perkumuhan.

Pembiakan.

Pergerakan.

Pernafasan.

Jaw ab

HuraianPerkumuhan ialah satu proses penyingkiran bahan toksik

melalui beberapa organ iaitu peparu, ginjal dan kulit.

[Atas]

Antara yang berikut, yang manakah hasil penyahtinjaan?(ID:1398838475990

)

Oksigen

Najis

Air kencing
Jaw ab

Karbon dioksida

Huraian
Haiwan dan manusia mengeluarkan najis
semasa proses penyahtinjaan. Manusia
dan haiwan perlu bernyahtinja untuk
kekal sihat.

[Atas]

Antara yang berikut, yang manakah bukan gerak balas terhadap rangsangan
bagi manusia?(ID:1400435263356
)

Haba

Bahaya

Kesakitan
Jaw ab

Makan dan minum

Huraian
- Manusia akan bertindak balas terhadap rangsangan haba,
kesakitan, bunyi yang bising,
- Bau busuk, bahaya.

[Atas]

Apakah organ pernafasan manusia?(ID:1398838475985

Insang

Kulit lembab

Liang pernafasan
Jaw ab

Peparu

Huraian
Menyedut nafas

: hidung saluran udara peparu

Menghembus nafas

: peparu saluran udara hidung

[Atas]

10 Apakah proses penyahtinjaan?(ID:1400570511950

Proses menyingkirkan air peluh dari badan.

Proses membuang sisa makan dari badan.

Proses mencernakan makanan.

Proses menyingkirkan karbon dioksida melalui hidung.

Jaw ab

Huraian-Proses penyahtinjaan ialah satu proses penyingkiran sisasisa makanan setelah dihadam dan di keluarkan melaui dubur
sebagai tinja.

[Atas]

11 Apakah organ pernafasan yang membolehkan katak bernafas di darat dan di

air?
I.

Peparu

II.

Insang

III.

Kulit lembap

IV.

Liang pernafasan

(ID:1398838042352

I dan II

I dan III

II dan IV
Jaw ab

III dan IV

Huraian
Peparu

bernafas di darat

Kulit lembab

bernafas di air

[Atas]

12 Rajah 6 menunjukkan empat jenis haiwan, P, Q, R dan S.

Rajah 6
Antara haiwan berikut, yang manakah bernafas dengan menggunakan
spirakel?(ID:1398838042388
)
Jaw ab

Huraian
Katak

- kulit lembap dan paru-paru

Orang Utan

- paru-paru

Ikan emas

- insang

[Atas]

13 Apakah organ pernafasan cacing tanah?(ID:1398838042351

Insang

Peparu

Liang pernafasan

Kulit yang lembap

Jaw ab

HuraianGas oksigen boleh meresap ke dalam badan sesetengah

hidupan melalui kulit yang lembap (Contoh : katak, cacing tanah
dan lintah).

[Atas]

14 Rajah 7 menunjukkan seekor cacing tanah.

Rajah 7
Apakah organ pernafasan haiwan itu?(ID:1401120406652

Kulit lembap

Kaki depan
Jaw ab

Spirakel

Insang

HuraianCacing tanah bernafas menggunakan kulit lembap.

[Atas]

15 Rajah 8 menunjukkan sejenis haiwan.

Rajah 8
Apakah organ pernafasan haiwan itu?(ID:1400974097263

)
Jaw ab

Peparu

Insang

Spirakel

Kulit lembap

Huraian
- Haiwan mempunyai organ pernafasan yang berbeza.
- Ada haiwan yang bernafas melalui peparu seperti manusia.

- Ada juga haiwan yang bernafas melalui spirakel, kulit lembap

dan insang.
Peparu
- Kebanyakan haiwan tinggal di darat
bernafas melalui peparu.
- Ada juga haiwan yang tinggal di
dalam air bernafas melalui peparu
seperti penyu, ikan lumba-lumba dan
ikan paus.
- Peparu menukar oksigen yang disedut
daripada udara kepada karbon
dioksida ketika haiwan bernafas.
Insang
- Insang ialah organ pernafasan bagi
haiwan yang tinggal di dalam air.
- Insang menyerap oksigen dalam air
dan membebaskan karbon dioksida
ketika bernafas.
- Contoh haiwan yang mempunyai
organ pernafasan ini ialah ikan,
ketam, berudu dan udang.
Kulit lembap
- Ada haiwan yang bernafas melalui
kulit lembap.
- Haiwan ini menyerap oksigen
daripada udara dan membebaskan
karbon dioksida melalui kulitnya yang
sangat nipis.
- Contoh haiwan yang bernafas melalui
kulit lembap ialah katak, cacing dan
siput.
Spirakel
- Spirakel ialah organ pernafasan bagi serangga, lipas dan ramarama.
- Spirakel ialah liang-liang kecil yang terdapat pada abdomen
haiwan.

[Atas]

16 Antara yang berikut, yang manakah organ pernafasan bagi lebah?

(ID:1400368895967
)

Insang

Peparu

Spirakel

Kulit lembap

Jaw ab

HuraianOrgan pernafasan bagi lebah adalah spirakel yang

terdapat di bahagian abdomennya.

[Atas]

17 Antara haiwan berikut, yang manakah bernafas melalui paru-paru dan kulit
lembap?(ID:1398838042383
)
Jaw ab

Huraian

Arnab dan ikan paus

- Menggunakan paru-paru

Lipan

- Menggunakan spirakel

[Atas]

18 Rajah 9 menunjukkan sejenis haiwan.

Rajah 9
Apakah organ pernafasan haiwan itu?(ID:1400970330197

)
Jaw ab

Peparu

Insang

Spirakel

Kulit lembap

Huraian
- Haiwan mempunyai organ pernafasan yang berbeza.
- Ada haiwan yang bernafas melalui peparu seperti manusia.
- Ada juga haiwan yang bernafas melalui spirakel, kulit lembap
dan insang.
Peparu
- Kebanyakan haiwan tinggal di darat
bernafas melalui peparu.
- Ada juga haiwan yang tinggal di
dalam air bernafas melalui peparu
seperti penyu, ikan lumba-lumba dan

ikan paus.
- Peparu menukar oksigen yang disedut
daripada udara kepada karbon
dioksida ketika haiwan bernafas.
Insang
- Insang ialah organ pernafasan bagi haiwan yang tinggal di dalam
air.
- Insang menyerap oksigen dalam air dan membebaskan karbon
dioksida ketika bernafas.
- Contoh haiwan yang mempunyai organ pernafasan ini ialah ikan,
ketam, berudu dan udang.
Kulit Lembap
- Ada haiwan yang bernafas melalui
kulit lembap.
- Haiwan ini menyerap oksigen
daripada udara dan membebaskan
karbon dioksida melalui kulitnya yang
sangat nipis.
- Contoh haiwan yang bernafas melalui
kulit lembap ialah katak, cacing dan
siput.
Spirakel
- Spirakel ialah organ pernafasan bagi serangga, lipas dan ramarama.
- Spirakel ialah liang-liang kecil yang terdapat pada abdomen
haiwan.

[Atas]

19 Antara haiwan berikut, yang manakah bernafas melalui kulit lembap?

(ID:1398838042363
)
Jaw ab

Jentik-jentik

Burung

Katak

Ular

HuraianKatak juga bernafas melalui peparu.

[Atas]

20 Rajah 10 menunjukkan dua jenis haiwan.

Rajah 10
Antara haiwan berikut, yang manakah mempunyai organ pernafasan yang
sama dengan haiwan-haiwan itu?(ID:1402200305330
)
Jaw ab

HuraianOrgan pernafasan haiwan adalah peparu, insang, kulit dan

spirakel.

Insang - Ikan emas, ikan jerung, ikan pari, ketam, kuda laut dan
udang.
Peparu - Penyu, ikan paus, ikan lumba-lumba,tenggiling dan
memerang.
Spirak - Rama-rama,belalang, pepatung dan lipas.
el
Kulit

- Cacing, lintah dan siput.

[Atas]

21 Rajah 11 menunjukkan suatu eksperimen.

Rajah 11
Apakah gerak balas tumbuhan itu?(ID:1402921857802

Air

Graviti

Cahaya

Jaw ab

Huraian

[Atas]

Sentuhan

22 Rajah 12 menunjukkan sejenis tumbuhan.

Rajah 12
Apakah yang akan berlaku jika daun tumbuhan itu disentuh?
(ID:1398837501482
)

Mengembang

Bertambah

Menguncup

Gugur

Jaw ab

HuraianDaun semalu bergerak balas terhadap sentuhan dan akan

menguncup apabila disentuh.

[Atas]

23 Antara tumbuhan berikut, yang manakah bergerak balas terhadap

sentuhan?(ID:1398837501481
)
Jaw ab

HuraianSemalu menguncupkan daunnya apabila disentuh.

[Atas]

24 Antara keperluan asas yang berikut, yang manakah diperlukan semasa

proses fotosintesis?(ID:1398835073211
)

Haba yang sesuai

Cahaya Matahari

Udara

Air

Jaw ab

HuraianCahaya diperlukan apabila daun pertama terhasil bagi

menjalankan proses fotosintesis.

[Atas]

25 Apakah yang dimaksudkan dengan fotosintesis?(ID:1399712189945

)
Jaw ab

Proses tumbuhan menyerap garam mineral

Proses tumbuhan membuat makanan

Proses tumbuhan mendapatkan cahaya Matahari

Proses tumbuhan menyebarkan biji benihnya

Huraian

Tumbuhan memerlukan makanan untuk

membesar dan terus hidup.
Sungguhpun begitu, tumbuhan tidak
makan seperti haiwan dan manusia.
Sebaliknya, tumbuhan membuat
makanannya sendiri melalui proses
fotosintesis.

[Atas]

26 Antara hidupan berikut, yang manakah boleh membuat makanan sendiri?

(ID:1398835073204
)

HuraianTumbuhan berdaun hijau boleh membuat makanan sendiri.

[Atas]

27 Rajah 13 menunjukkan sejenis pokok.

Jaw ab

Rajah 13
Apakah yang diperlukan oleh pokok untuk membuat makanan?
I.

Cahaya Matahari

II.

Gas oksigen

III.

Klorofil

IV.

Tanah

(ID:1402212684173

I dan II

I dan III

II dan IV

III dan IV

Jaw ab

Huraian
- Pokok membuat makanan
(fotosintesis) pada waktu siang.
- Pokok memerlukan cahaya Matahari
sebagai sumber tenaga, air, karbon
dioksida dan klorofil (warna hijau
pada daun) semasa proses
fotosintesis.

[Atas]

28 Apakah gas yang diperlukan oleh tumbuhan semasa proses fotosintesis?

(ID:1398835073191
)

Karbon dioksida

Oksigen
Jaw ab

Hidrogen

Nitrogen

HuraianGas oksigen dibebaskan semasa proses fotosintesis.

[Atas]

29 Antara yang berikut, yang manakah mendapat makanan daripada tumbuhan

yang reput?(ID:1398835073195
)

Keembung

Cendawan

Rumput

Keladi

Jaw ab

HuraianCendawan dan kulat tidak mempunyai klorofil. Oleh sebab

itu tumbuhan ini tidak dapat membuat makanannya sendiri.

[Atas]

30 Apakah gas yang dibebaskan semasa proses fotosintesis?

(ID:1398835073194
)
Jaw ab

Karbon dioksida

Oksigen

Nitrogen

Hidrogen

HuraianOksigen yang dibebaskan digunakan oleh benda hidup

dalam proses respirasi.

[Atas]
Jadual 1 menunjukkan keputusan penyiasatan bagi membandingkan bilangan
pergerakkan dada semasa melakukan dua aktiviti yang berlainan.

Jadual 1
31
(a)

Apakah tujuan penyiasatan ini?(ID:1403931453928

Mengkaji hubungan di antara jenis aktiviti dengan bilangan

pergerakan dada dalam satu minit
Mengkaji hubungan di antara aktiviti dengan pergerakan dada
dalam satu minit
Mengkaji hubungan di antara bilangan pergerakan dada
dalam satu minit dengan jenis aktiviti
Mengkaji hubungan di antara pergerakan dada dalam satu
minit dengan aktiviti

Huraian
Pernyataan tujuan melibatkan apa
yang diubah (PM) - jenis aktiviti dengan
apa yang diperhati (PB) - bilangan
pergerakan dada dalam satu minit.

Jaw ab

[Atas]

(b) Apakah yang diubah (pembolehubah dimanipulasi) dalam penyiasatan ini?

(ID:1403931626671
)

Aktiviti
Jenis aktiviti
Pergerakan dada

Jaw ab

Bilangan pergerakan dada

HuraianApa yang diubah (PM) merupakan maklumat yang

berbeza-beza.

[Atas]

(c) Apakah yang diperhati (pembolehubah bergerak balas) dalam penyiasatan

ini?(ID:1403931762826
)

Jenis aktiviti
Jenis pergerakan dada
Bilangan pergerakan dada dalam satu minit
Kaedah pergerakan dada dalam satu minit

HuraianApa yang diperhati (pembolehubah bergerak balas)

makumat hasil dari penyiasatan.

Jaw ab

[Atas]

(d) Apakah corak perubahan bagi aktiviti berehat?(ID:1403931815995

Menaik, tetap, menurun

Menurun, menaik, menurun
Menurun, tetap, menurun

Jaw ab

Menaik, menurun, menaik

Huraian21 ---> 23(menaik) ---> 20(menurun) ---> 24(menaik)

[Atas]
Jadual 2 menunjukkan keputusan satu penyiasatan yang dijalankan terhadap
perokok-perokok yang menghisap bilangan rokok yang berbeza pada setiap hari.

Jadual 2
32
(a)

Apakah tujuan penyiasatan ini?(ID:1408920184284

Jaw ab

Untuk menyiasat hubungan di antara bilangan perokok dan

bilangan rokok yang dihisap
Untuk menyiasat hubungan di antara bilangan rokok yang
dihisap setiap hari dan peratus perokok yang menghidap
kanser paru-paru
Untuk menyiasat hubungan di antara bilangan rokok yang
dihisap setiap hari dan tempoh penyiasatan
Untuk menyiasat hubungan di antara peratus perokok yang
menghidap kanser paru-paru dan bilangan rokok yang
dihisap

HuraianTujuan Penyiasatan.Langkah Menjawab

1. Kenalpasti pembolehubah i. Perkara yang diubah (PM)ii.
Perkara yang diukur / perhatikan (PB)
2. Guna ayat berikut :UNTUK MENKAJI / MENYIASAT
HUBUNGAN DI ANTARA PM DENGAN PB
Tips Ingat Formula

[Atas]

(b) Nyatakan pembolehubah dimanipulasikan dalam penyiasatan ini.

(ID:1408920469024
)
Jaw ab

Bilangan rokok yang dihisap setiap hari

Bilangan perokok yang menghidap kanser paru-paru
Bilangan hari perokok hisap rokok
Jenis rokok

HuraianMengawal Pembolehubah.Di mana...untuk

mengenalpastinya :
a. Situasi / penyataan soalan
b. Rajah
c. Jadual
d. Carta bar / palang
Tips...Berdasarkan kata kunci :
Pembolehubah
dimanipulasi

- berlainan / berbeza / diubah-ubah

- berbeza di awal penyiasatan

- berlaku terlebih dahulu
Pembolehubah bergerak - diukur / direkod / dilihat / keputusan /
balas
menunjukkan / hasil pemerhatian
- berbeza di akhir penyiasatan
- berlaku selepas penyiasatan
Pembolehubah
dimalarkan

- tidak berubah / sama / masing-masing /

serupa / ditetapkan sepanjang
penyiasatan
- jika diubah akan menganggu keputusan
penyiasatan
- lebih daripada satu

[Atas]

(c) Nyatakan pembolehubah bergerak balas dalam penyiasatan ini.

(ID:1408920562631
)
Jaw ab

Bilangan rokok yang dihisap setiap hari

Bilangan perokok yang menghidap kanser paru-paru
Bilangan hari perokok hisap rokok
Jenis rokok

HuraianMengawal Pembolehubah.Di mana...untuk

mengenalpastinya :
a. Situasi / penyataan soalan
b. Rajah
c. Jadual
d. Carta bar / palang

Tips...Berdasarkan kata kunci :

Pembolehubah
dimanipulasi

- berlainan / berbeza / diubah-ubah

- berbeza di awal penyiasatan
- berlaku terlebih dahulu

Pembolehubah bergerak - diukur / direkod / dilihat / keputusan /

balas
menunjukkan / hasil pemerhatian
- berbeza di akhir penyiasatan
- berlaku selepas penyiasatan
Pembolehubah
dimalarkan

- tidak berubah / sama / masing-masing /

serupa / ditetapkan sepanjang
penyiasatan
- jika diubah akan menganggu keputusan
penyiasatan
- lebih daripada satu

[Atas]

(d) Apakah corak perubahan peratus perokok yang menghidap kanser paruparu?(ID:1408920636218
)
Jaw ab

Semakin bertambah
Semakin berkurang
Berkurangan
Tiada

HuraianMembuat Inferens / sebab / alasan.Merupakan

penerangan Jitu / Logik kepada pemerhatian
- Contoh soalan ;Berikan satu sebab (inferens) tentang...

- Contoh jawapan ;Pemerhatian + sebab

- Contoh jawapan lengkap ;Pemerhatian kerana...
Tips menjawab :
1. Kena buat pemerhatian dahulu
2. Tanya kenapa (fikirkan sebab)

[Atas]
Rajah 14 menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan oleh sekumpulan murid
untuk mengetahui gerak balas tumbuhan terhadap rangsangan.

Rajah 14
33
(a)

Nyatakan pembolehubah yang dimanipulasi dalam penyiasatan ini.

(ID:1402846344558
)
Jaw ab

Tarikan graviti
Kehadiran cahaya Matahari
Kehadiran air
Pergerakan akar pokok

HuraianDapat mengenal pasti pembolehubah yang dimanipulasi

dalam penyiasatan ini.- Perkara yang berubah-ubah / berbeza /
berlainan sebelum penyiasatan dijalankan.- Perlu kepada
penggunaan parameter / sifat / ciri-ciri objek / bahan.
Kehadiran

- parameter / sifat / ciri-ciri

Air

- objek

[Atas]

(b) Nyatakan pembolehubah bergerak balas dalam penyiasatan ini.

(ID:1402848818664
)

Jenis pokok
Saiz pokok
Kehadiran air
Pergerakan akar pokok
Jaw ab

HuraianDapat mengenal pasti pembolehubah bergerak balas

dalam penyiasatan ini.- Perkara yang berbeza /
berlainan / selepas penyiasatan dijalankan.- Perlu kepada
parameter / sifat / ciri-ciri objek.
Pergerakan

- parameter / sifat / ciri

Akar pokok

- objek

[Atas]

(c) Nyatakan pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan ini.

(ID:1402850256008
)
Jaw ab

Jenis pokok
Rangsangan air
Rangsangan cahaya Matahari

Pergerakan akar pokok

HuraianDapat mengenal pasti pembolehubah yang dimalarkan

dalam penyiasatan ini.- Perkara yang sama / tetap / tidak berubah /
malar / mendatar sepanjang penyiasatan dijalankan.- Perlu kepada
parameter / sifat / ciri-ciri objek.
Jenis

parameter / sifat / ciri

Pokok

objek

[Atas]

(d) Nyatakan satu rangsangan lain yang menyebabkan gerak balas akar
tumbuhan.(ID:1402850494777
)

Graviti
Bunyi
Sentuhan
Cahaya Matahari
Jaw ab

HuraianTumbuhan bergerak balas terhadap rangsangan air,

cahaya, graviti dan sentuhan.

[Atas]

i.

Akar tumbuhan bergerak balas terhadap air dan graviti

ii.

Pucuk dan daun tumbuhan bergerak balas terhadap cahaya

Matahari

iii.

Daun tumbuhan bergerak balas terhadap sentuhan