ÏÐÅÄÑÒÀÂÈÒÅËÑÒÂÎ ÍÀ ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÊÎÌÈÑÈß Â ÁÚËÃÀÐÈß

147
ÏÐÅÄÑÒÀÂÈÒÅËÑÒÂÎ ÍÀ ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÊÎÌÈÑÈß

Â ÁÚËÃÀÐÈß
Åâðîïåéñêè
ïðîãðàìè
2007 - 2013
ñïðàâî÷íèê
÷åòâúðòî ïðåðàáîòåíî è äîïúëíåíî èçäàíèå
© Ïðåäñòàâèòåëñòâî íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ â Áúëãàðèÿ
þëè 2007 ã.
Ñïðàâî÷íèêúò å ïîäãîòâåí îò:
Ä-ð Èíãðèä Øèêîâà

è åêèïà íà Èíôîðìàöèîííèÿ öåíòúð íà ÅÑ:
Ìàðèÿ Ãåðãàíîâà
Äèàíà Äèìîâà
Ïðîèçâåäåíî îò ðåêëàìíî-èçäàòåëñêà êúùà “Ìèíåðâà”

Ñîôèÿ, þëè 2007 ã.
Ðàçïðîñòðàíÿâà ñå áåçïëàòíî
Ìíåíèÿòà, îòðàçåíè â ñïðàâî÷íèêà, íå îòðàçÿâÿò çàäúëæèòåëíî

îôèöèàëíèòå ñòàíîâèùà íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ
2
Ñúäúðæàíèå
Ïðåäãîâîð ........................................................................................................ 5
Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013)
Lifelong learning (2007-2013) .............................................................................. 7
Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008)
Programme Erasmus Mundus (2004-2008) ....................................................... 11
Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 (2007-2013)
Culture 2007 (2007-2013) .................................................................................. 15
Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013)
Youth in action (2007-2013) .............................................................................. 17
Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013)
MEDIA 2007 (2007-2013) ................................................................................... 23
Ïðîãðàìà Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå (2007-2013)
Europe for Citizens (2007-2013) ........................................................................ 27
Ïðîãðàìà ÏÐÎÃÐÅÑ - çà çàåòîñò è ñîöèàëíà ñîëèäàðíîñò (2007-2013)
PROGRESS - Programme for Employment
and Social Solidarity (2007-2013) ..................................................................... 31
Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà ãîäèíà íà ðàâíè âúçìîæíîñòè
çà âñè÷êè ïðåç 2007 ã.
European Year of Equal Opportunities for All in 2007 ........................................ 37
Ðàìêîâà ïðîãðàìà çà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò
è èíîâàöèè (2007-2013)
Competitiveness and Innovation Framework Programme (2007-2013) .............. 41
Ïðîãðàìà Ìàðêî Ïîëî II (2007-2013)
Programme Marco Polo II (2007-2013) .............................................................. 43
Ïðîãðàìà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè
çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ (2007-2013)
Trans-European networks for Transport and Energy (2007-2013) ..................... 45
Ïðîãðàìà Ãàëèëåî (2007-2013)
Galileo (2007-2013) ........................................................................................... 49
Ïðîãðàìà Äàôíå - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî (2007-2013)
Daphne - combating violence (2007-2013) ........................................................ 51
Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ (2007-2013)
Drugs prevention and information programme (2007-2013) .............................. 55
Ïðîãðàìà Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå
íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè (2007-2013)
Solidarity and Management of the Migration Flows (2007-2013) ...................... 59
Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä (2007 - 2013 ã.)
European Refugee Fund (2007 - 2013 ã.) ......................................................... 61
Ôîíä âúíøíè ãðàíèöè (2007-2013)
External Borders Fund (2007-2013) .................................................................. 65
3
Åâðîïåéñêè ôîíä çà èíòåãðèðàíå íà ëèöà
îò òðåòè ñòðàíè (2007-2013)
The European Fund for the Integration
of Third-country nationals (2007-2013) .............................................................. 67
Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå
íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà (2007-2013)
European Return Fund (2007-2013) .................................................................. 69
Ïðîãðàìà Ëàéô + (2007-2013)
Life+ (2007-2013) ............................................................................................. 73
Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà (2007-2013)
Seventh Research Framework Programme (2007-2013) .................................... 77
Ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ (2007-2013)
Fiscalis (2007-2013) .......................................................................................... 87
Ïðîãðàìà Ìèòíèöè (2007 - 2013)
Customs (2007-2013) ....................................................................................... 89
Ïðîãðàìà îáìåí íà äàííè ìåæäó àäìèíèñòðàöèèòå,
áèçíåñà è ãðàæäàíèòå (2005-2009)
Interchange of Data between Administrations,
Businesses and Citizens - IDAbc (2005-2009) ................................................... 91
Ïðîãðàìà Çà ïî-ñèãóðåí Èíòåðíåò ïëþñ (2005-2008)
Safer Internet Plus (2005-2008) ......................................................................... 93
Ïðîãðàìà åÊîíòåíò ïëþñ (2005-2008)
eContentplus (2005-2008) ................................................................................. 95
Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè (2007-2013)
Rural Development (2007-2013) ........................................................................ 97
Ïðîãðàìà Îáùåñòâåíî çäðàâå (2007-2013)
Public Health (2007-2013) ............................................................................... 101
Ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ (2007-2013)
Consumer Protection (2007-2013)................................................................... 105
Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí èíñòðóìåíò (2007-2013)
Instrument for Pre-Accession (2007-2013) ....................................................... 109
Èíñòðóìåíò çà åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî è ïàðòíüîðñòâî (2007-2013)
European Neighbourhood and Partnership Instrument (2007-2013) ......... 113
Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî (2007-2013)
Instrument for Development Cooperation (2007-2013) .................................... 115
Èíñòðóìåíò çà ñòàáèëíîñò (2007-2013)
Instrument for Stability (2007-2013) ................................................................ 119
Ïðèëîæåíèå 1 Êàê äà èçáåðåì ïîäõîäÿùà ïðîãðàìà? ........................ 123
Ïðèëîæåíèå 2 Òåðìèíè îò åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè .......................... 131
Ïðèëîæåíèå 3 Êàê ñå ðàçðàáîòâà ïðåäëîæåíèå çà ïðîåêò -
íÿêîè ïðàêòè÷åñêè ñúâåòè ...................................................................... 133
Ïðèëîæåíèå 4 EuropeAid - Êàê äà íàìåðèì èíôîðìàöèÿ
çà êîíêóðñè ïî åâðîïåéñêè ïðîãðàìè? ................................................... 142
4
Ïðåäãîâîð
Íà 1 ÿíóàðè 2007 ã. Áúëãàðèÿ ñòàíà ïúëíîïðàâåí ÷ëåí íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
×ëåíñòâîòî ïðåäîñòàâÿ íîâè âúçìîæíîñòè çà ó÷àñòèå íà áúëãàðñêè ôèðìè,
ìåñòíè âëàñòè, íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, óíèâåðñèòåòè, íàó÷íè
èíñòèòóòè, ó÷èëèùà è ãðàæäàíè â åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè. Òîâà íàñúð÷è
åêèïà íà Èíôîðìàöèîííèÿ öåíòúð íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç äà ïîäãîòâè
÷åòâúðòîòî ïðåðàáîòåíî è äîïúëíåíî èçäàíèå íà ñïðàâî÷íèêà.
Åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè, êîèòî ùå áúäàò ôèíàíñèðàíè ïðåç ïåðèîäà 2007-

2013 ã. ùå íàñúð÷àâàò ïðåäèìíî âúâåæäàíå íà èíîâàöèè, ïîâèøàâàíå íà
êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà è íà çàåòîñòòà. Òå ìîãàò äà áúäàò ðàçäåëåíè
â òðè îñíîâíè ãðóïè: Îáùíîñòíè ïðîãðàìè, ïðîãðàìè çà âúíøíî ñú-
òðóäíè÷åñòâî è ñòðóêòóðíè ôîíäîâå. Â ñïðàâî÷íèêà ñà âêëþ÷åíè ïðîã-
ðàìèòå îò ïúðâèòå äâå ãðóïè, òúé êàòî íà ñòðóêòóðíèòå ôîíäîâå å ïîñ-
âåòåíî îòäåëíî èçäàíèå.
Õàðàêòåðíî çà Îáùíîñòíèòå ïðîãðàìè îò íîâî ïîêîëåíèå - 2007-2013 ã.

å, ÷å ñå îñíîâàâàò íà ðåäèöà îò ñúùåñòâóâàùèòå ïðåç 2000-2006 ã. ïðîãðàìè,
íî ñà îêðóïíåíè è ôîêóñèðàíè ïðåäèìíî âúðõó ïîñî÷åíèòå ïðèîðèòåòè.
Íàïðèìåð, íîâàòà ïðîãðàìà “Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò” îáõâàùà èçâåñòíèòå
ïðåç ïðåäèøíèÿ ïåðèîä ïðîãðàìè ”Ñîêðàò”, “Ëåîíàðäî äà Âèí÷è” è “Å-
îáó÷åíèå”. Ñúçäàäåíè ñà è íîâè ïðîãðàìè -íàïðèìåð, “Ðàìêîâàòà ïðîãðàìà
çà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò è èíîâàöèè”.
Ïðîãðàìèòå çà âúíøíî ñúòðóäíè÷åñòâî îòðàçÿâàò ñúäåéñòâèåòî

íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç çà ðàçâèòèå è ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ðåäèöà ðåãèîíè è
äúðæàâè èçâúí ÅÑ. Òåçè ïðîãðàìè ñà âêëþ÷åíè â ñïðàâî÷íèêà, òúé êàòî
ôèðìè è îðãàíèçàöèè îò Áúëãàðèÿ áèõà ìîãëè ñúùî äà ó÷àñòâàò â
îñúùåñòâÿâàíåòî èì.
Ó÷àñòèåòî â ïðîãðàìèòå èçèñêâà ñèñòåìíè óñèëèÿ è íîâà äèíàìèêà êàêòî

îò àäìèíèñòðàöèÿòà, òàêà è îò âñè÷êè îðãàíèçàöèè, êîèòî ðàçðàáîòâàò
è óïðàâëÿâàò ïðîåêòè. Èíôîðìàöèÿòà å âàæåí ôàêòîð çà äîáðàòà
îðãàíèçàöèÿ è ïîâèøàâàíå íà áðîÿ íà óñïåøíèòå ïðîåêòè. Áåç äà ïðåòåí-
äèðà çà èç÷åðïàòåëíîñò, èçäàíèåòî ïðåäîñòàâÿ êîíêðåòíà èíôîðìàöèÿ
çà ïðîãðàìèòå ïðåç ïåðèîäà 2007-2013 ã. Ïîðàäè ãîëåìèÿ èì áðîé,
ïðîãðàìèòå ñà ðàçãëåäàíè âúçìîæíî íàé-êðàòêî, òàêà ÷å ïîòðåáèòåëÿò
äà ïîëó÷è ïðåäñòàâà çà öåëèòå, ïðèîðèòåòèòå, ó÷àñòíèöèòå è ò.í. Äàäåíè
ñà ïîëåçíè Èíòåðíåò àäðåñè è êîíòàêòè. Ïðè åâåíòóàëíî ó÷àñòèå ñ ïðîåêò
å àáñîëþòíî íåîáõîäèìî äà ñå íàïðàâè êîíñóëòàöèÿ ñ äîïúëíèòåëíèòå
èçòî÷íèöè íà èíôîðìàöèÿ, êúäåòî ìîãàò äà áúäàò íàìåðåíè îáÿñíåíèÿ,
êîíêðåòíè èçèñêâàíèÿ, ôîðìóëÿðè çà ó÷àñòèå. Çà äà áúäå ìàêñèìàëíî ïîëåçåí
íà òåçè, êîèòî áèõà èñêàëè äà ðàçðàáîòÿò ïðîåêò, ñïðàâî÷íèêúò çàâúðøâà
5
ñ ðåäèöà ïðèëîæåíèÿ, ñúäúðæàùè ïðàêòè÷åñêà èíôîðìàöèÿ çà ïîäãîòîâêàòà
íà ïðîåêòè.
Ñïðàâî÷íèêúò å ïðåäíàçíà÷åí çà âñè÷êè, êîèòî áèõà æåëàëè äà ñå çàïîçíàÿò

ñ âúçìîæíîñòèòå çà ó÷àñòèå â åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè. Íå òðÿáâà, îáà÷å,
äà ñå çàáðàâÿ, ÷å ïðîãðàìèòå ïðåòúðïÿâàò èçìåíåíèÿ - íÿêîè ïðèêëþ÷âàò,
ñúçäàâàò ñå íîâè, äðóãè ñå ïðîìåíÿò. Ïîðàäè òîâà å íåîáõîäèìî âèíàãè
äà ñå ïðàâè äîïúëíèòåëíà êîíñóëòàöèÿ ñ íàé-àêòóàëíàòà èíôîðìàöèÿ ïî
ñúîòâåòíàòà ïðîãðàìà.
Óñïåõ!
6
Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç
öåëèÿ æèâîò (2007-2013)
Lifelong learning (2007-2013)
1. Îáùà èíôîðìàöèÿ:
Ïðîãðàìàòà å íàñëåäíèê íà ïðîãðàìèòå Ñîêðàò, Ëåîíàðäî äà Âèí÷è
è Å-Îáó÷åíèå. Òÿõíîòî îáåäèíÿâàíå ïîçâîëÿâà ïî-äîáðî ñúãëàñóâàíå
ìåæäó ðàçëè÷íèòå ñôåðè íà äåéñòâèå, êàêòî è ïî-òÿñíî ñâúðçàíè,
ïî-ðàöèîíàëèçèðàíè è ïî-åôåêòèâíè ìåòîäè íà äåéñòâèå. Åâðîïåéñêè-
ÿò ïàðëàìåíò è Ñúâåòúò íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç ïðèåìàò ïðîãðàìàòà
íà 15.11.2006 ã. ñ ðåøåíèå ¹ 1720.
2. Öåëè íà ïðîãðàìàòà:
äà äîïðèíåñå çà ðàçâèòèåòî íà Åâðîïåéñêàòà îáùíîñò êàòî
íàïðåäíàëî “îáùåñòâî íà çíàíèåòî”;
íàñúð÷àâàíå íà âçàèìîäåéñòâèåòî è ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó
îáðàçîâàòåëíèòå è êâàëèôèêàöèîííè ñèñòåìè â Åâðîïåéñêàòà
îáùíîñò, ñ öåë äà ñå ïðåâúðíàò â ñâåòîâåí ïðèìåð çà êà÷åñòâî;
äà äîïðèíåñå çà ðàçâèòèåòî íà êà÷åñòâåíî îáó÷åíèå ïðåç öåëèÿ
æèâîò è äà íàñúð÷àâà âèñîêàòà ïðîäóêòèâíîñò, èçîáðåòàòåë-
íîñòòà è åâðîïåéñêîòî èçìåðåíèå â ñèñòåìèòå è ïðàêòèêèòå
â òàçè ñôåðà;
äà ïîäêðåïè ñúçäàâàíåòî íà åâðîïåéñêà çîíà çà ó÷åíå ïðåç öåëèÿ
æèâîò;
äà ñïîìîãíå çà ïîâèøàâàíå íà êà÷åñòâîòî, ïðèâëåêàòåëíîñòòà
è äîñòúïà äî âúçìîæíîñòèòå çà îáó÷åíèå ïðåç öåëèÿ æèâîò â
äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
äà çàñèëè ïðèíîñà íà îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò çà ñîöèàëíî-
Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013) 7

òî åäèíñòâî, àêòèâíîòî ãðàæäàíñòâî, îáùóâàíåòî ìåæäó êóë-
òóðèòå, ðàâåíñòâîòî íà ïîëîâåòå è ëè÷íàòà ðåàëèçàöèÿ;
äà ñïîìîãíå çà íàñúð÷àâàíåòî íà êðåàòèâíîñò, êîíêóðåíòîñïî-
ñîáíîñò è ðúñò â ïðåäïðèåìà÷åñêèÿ äóõ;
äà äîïðèíåñå çà çàñèëåíî ó÷àñòèå íà õîðà îò âñè÷êè âúçðàñòîâè
ãðóïè, âêëþ÷èòåëíî íóæäàåùèòå ñå îò ñïåöèàëíè ãðèæè è òåçè
â íåðàâíîñòîéíî ïîëîæåíèå, â ïðîãðàìàòà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ
æèâîò, áåç çíà÷åíèå îò òåõíèÿ ñîöèàëåí ïðîèçõîä;
äà íàñúð÷àâà èçó÷àâàíåòî íà åçèöè è çàïàçâàíåòî íà åçèêîâîòî
ðàçíîîáðàçèå;
äà ïîäêðåïÿ ðàçâèòèåòî íà íàïðåäíè÷àâè ñúäúðæàíèå, ïåäàãî-
ãèêà è ïðàêòèêà íà îáó÷åíèå ïðåç öåëèÿ æèâîò, áàçèðàùè ñå íà
èíôîðìàöèîííèòå òåõíîëîãèè;
äà ñúäåéñòâà çà ñúçäàâàíåòî íà ÷óâñòâî çà åâðîïåéñêà êóëòóðíà
èäåíòè÷íîñò, îñíîâàâàùà ñå íà ðàçáèðàíåòî è ñïàçâàíåòî íà
÷îâåøêèòå ïðàâà è äåìîêðàöèÿòà, êàêòî è íàñúð÷àâàíå íà òúðïè-
ìîñòòà è óâàæåíèåòî êúì äðóãè õîðà è êóëòóðè;
äà ñúäåéñòâà çà ñúòðóäíè÷åñòâî â îñèãóðÿâàíåòî íà âèñîêî êà-
÷åñòâî âúâ âñè÷êè ñåêòîðè íà îáðàçîâàíèåòî è ïðîôåñèîíàëíàòà
ïîäãîòîâêà â Åâðîïà;
äà íàñúð÷àâà èçïîëçâàíåòî íà íîâè ïðîäóêòè è ïðàêòèêè, êàêòî
è îáìåíà íà äîáðè ïðàêòèêè â îáëàñòèòå, ïîêðèòè îò ïðîãðàìà
Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò, ñ öåë ïîäîáðÿâàíå íà êà÷åñòâîòî íà
îáó÷åíèåòî è ïðîôåñèîíàëíàòà ïîäãîòîâêà.
3. Ïîäïðîãðàìè:
Êîìåíñêè (îáùî ó÷èëèùíî îáðàçîâàíèå) - çàíèìàâà ñå ñ îáðàçîâà-
òåëíèòå íóæäè â ïðåäó÷èëèùíà è ó÷èëèùíà âúçðàñò, äî ñðåäíî
îáðàçîâàíèå è èíñòèòóöèèòå è îðãàíèçàöèèòå, îòãîâàðÿùè çà
òîâà îáó÷åíèå;
Åðàçúì (âèñøå îáðàçîâàíèå) - çàíèìàâà ñå ñ îáðàçîâàòåëíèòå
íóæäè íà ñòóäåíòè â çàâåäåíèÿ çà âèñøå è ïðîôåñèîíàëíî îáðàçî-
âàíèå, áåç çíà÷åíèå îò ïðîäúëæèòåëíîñòòà íà êóðñà èì èëè
êâàëèôèêàöèÿòà, âêëþ÷èòåëíî çà äîêòîðñêè ñòåïåíè, êàêòî è ñ
èíñòèòóöèèòå è îðãàíèçàöèèòå, óëåñíÿâàùè èëè ãðèæåùè ñå
çà òàêîâà îáó÷åíèå èëè ïîäãîòîâêà;
Ëåîíàðäî äà Âèí÷è (ïúðâîíà÷àëíî è ïðîäúëæàâàùî ïðîôåñèî-
íàëíî îáðàçîâàíèå è îáó÷åíèå) - çàíèìàâà ñå ñ îáðàçîâàòåëíèòå
íóæäè íà ó÷àùè ñå â çàâåäåíèÿ çà ïðîôåñèîíàëíî îáó÷åíèå è
ïîäãîòîâêà, êàêòî è èíñòèòóöèèòå è îðãàíèçàöèèòå, îòãîâàðÿ-
ùè çà èëè óëåñíÿâàùè òàêîâà îáó÷åíèå èëè ïîäãîòîâêà;
Ãðóíäâèã (îáðàçîâàíèå çà âúçðàñòíè) - çàíèìàâà ñå ñ îáðàçîâà-
òåëíèòå íóæäè âúâ âñè÷êè äðóãè ôîðìè íà îáó÷åíèå çà âúçðàñòíè,
êàêòî è ñ èíñòèòóöèèòå è îðãàíèçàöèèòå, óëåñíÿâàùè èëè ãðè-
æåùè ñå çà òàêîâà îáó÷åíèå;
8 Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013)

Õîðèçîíòàëíè ïðîãðàìè - 4 êëþ÷îâè äåéíîñòè: ïîëèòè÷åñêî
ñúòðóäíè÷åñòâî è èíîâàöèè â îáëàñòòà íà îáðàçîâàíèåòî ïðåç
öåëèÿ æèâîò, åçèêîâî îáó÷åíèå, èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè,
ðàçïðîñòðàíåíèå è îáìåí íà äîáðè ïðàêòèêè;
Æàí Ìîíå - ïîäêðåïÿ äåéíîñòè, ñâúðçàíè ñ åâðîïåéñêàòà èíòå-
ãðàöèÿ. Ïîäïðîãðàìàòà èìà 3 êëþ÷îâè äåéíîñòè: äåéíîñòè ïî
ïðîãðàìàòà, ãðàíòîâå çà èíñòèòóöèè, êîèòî ðàáîòÿò â îáëàñò-
òà íà åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ è ãðàíòîâå çà åâðîïåéñêè èí-
ñòèòóòè è àñîöèàöèè, ðàáîòåùè â îáëàñòòà íà îáðàçîâàíèåòî.
4. Âèäîâå äåéíîñòè:
ïîäêðåïà çà ìîáèëíîñòòà íà õîðàòà â îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ
æèâîò;
äâóñòðàííè è ìíîãîñòðàííè ïàðòíüîðñòâà;
ìíîãîñòðàííè ïðîåêòè, ñïåöèàëíî ñúçäàäåíè äà íàñúð÷àâàò
êà÷åñòâî â îáðàçîâàòåëíèòå è ïîäãîòâèòåëíè ñèñòåìè ÷ðåç
ìåæäóíàðîäåí òðàíñôåð íà íîâîâúâåäåíèÿ;
åäíîñòðàííè è íàöèîíàëíè ïðîåêòè;
ìíîãîñòðàííè ïðîåêòè è ìðåæè;
íàáëþäåíèå è àíàëèç íà ïîëèòè÷åñêèòå ñòðàòåãèè è ñèñòåìè
â îáëàñòòà íà îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò, ðåäîâíà ïðîâåðêà
è îáíîâÿâàíå íà ñïðàâî÷íèÿ ìàòåðèàë, âêëþ÷èòåëíî ñòàòèñòè-
÷åñêè ïðîó÷âàíèÿ, àíàëèçè è ïîêàçàòåëè, äåéñòâèÿ, íàñî÷åíè êúì
ïðîçðà÷íîñòòà è ðàçïîçíàâàíåòî íà êâàëèôèêàöèè è ïðåäèøíî
îáó÷åíèå è äåéñòâèÿ, íàñî÷åíè êúì ñúòðóäíè÷åñòâî â îñèãóðÿâà-
íåòî íà êà÷åñòâî íà îáó÷åíèåòî;
ïðåäîñòàâÿíå íà ñóìè çà ïîääðúæêà íà îïðåäåëåíè îïåðàöèîííè
è àäìèíèñòðàòèâíè ðàçõîäè íà îðãàíèçàöèè, êîèòî ñà àêòèâíè
â ñôåðà, ïîêðèòà îò ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò;
äðóãè èíèöèàòèâè, íàñî÷åíè êúì ïîñòèãàíåòî íà öåëèòå íà
ïðîãðàìàòà.
5. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

ó÷åíèöè, ñòóäåíòè, ïðàêòèêàíòè è çàâúðøèëè îáðàçîâàíèåòî ñè;
ïðåïîäàâàòåëè, èíñòðóêòîðè è äðóã ïåðñîíàë, ó÷àñòâàù â
ðàçëè÷íè àñïåêòè íà îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò;
õîðà, êîèòî ñè òúðñÿò ðàáîòà;
èíñòèòóöèè è îðãàíèçàöèè, ïðåäëàãàùè âúçìîæíîñòè â êîíòåê-
ñòà íà ðàìêîâàòà ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò èëè â ãðà-
íèöèòå íà ïîäïðîãðàìèòå;
ëèöà è îðãàíè, îòãîâîðíè çà ñèñòåìèòå è ïîëèòèêèòå, çàñÿãàùè
âñåêè àñïåêò îò îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò íà ìåñòíî, ðå-
ãèîíàëíî è íàöèîíàëíî íèâî;
ïðåäïðèÿòèÿ, ñîöèàëíè ïàðòíüîðè è òåõíèòå îðãàíèçàöèè íà
Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013) 9

âñè÷êè íèâà, âêëþ÷èòåëíî ñòîïàíñêè êàìàðè;
îðãàíè, êîèòî ïðåäëàãàò íàñîêè, ñúâåòè è èíôîðìàöèîííè óñëóãè,
îòíàñÿùè ñå äî âñåêè àñïåêò îò îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò;
ñäðóæåíèÿ, ðàáîòåùè â ñôåðàòà íà îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æè-
âîò, âêëþ÷èòåëíî ñòóäåíòñêè, èíñòðóêòîðñêè, ó÷åíè÷åñêè, ó÷è-
òåëñêè, ðîäèòåëñêè ñäðóæåíèÿ;
èçñëåäîâàòåëñêè öåíòðîâå è îðãàíèçàöèè, çàíèìàâàùè ñå ñ
òåìè, ñâúðçàíè ñ îáó÷åíèåòî ïðåç öåëèÿ æèâîò;
ñäðóæåíèÿ ñ íåñòîïàíñêà öåë - äîáðîâîë÷åñêè îðãàíèçàöèè,
íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè.
6. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà ïðîãðàìàòà âúçëèçà íà 6 970 ìëí.
åâðî.
7. Èíôîðìàöèÿ:
http://ec.europa.eu/education/programmes/newprog/index_en.html
8. Êîíòàêòè:
Öåíòúð çà ðàçâèòèå íà ÷îâåøêèòå ðåñóðñè
Ñîôèÿ 1000, óë. “Ãðàô Èãíàòèåâ” ¹ 15, åò. 3
Òåë.: (02) 91 550 10
Ôàêñ: (02) 91 550 49
Ëèöå çà êîíòàêò:
Ëþäìèë Êîâà÷åâ
Äèðåêòîð
E-mail: hrdc@hrdc.bg
10 Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013)

Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ
(2004-2008)
Programme Erasmus Mundus (2004-2008)
Ïðîãðàìàòà å ñúçäàäåíà ñ ðåøåíèå 2317/2003 îò 5 äåêåìâðè 2003 ã. íà
Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà ÅÑ è å ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå
2004-2008 ã.
Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ å ïðîãðàìà çà ñúòðóäíè÷åñòâî è ìîáèëíîñò
â îáëàñòòà íà âèñøåòî îáðàçîâàíèå. Òÿ öåëè äà ïîâèøè êà÷åñòâîòî
íà åâðîïåéñêîòî âèñøå îáðàçîâàíèå è äà íàñúð÷è ìåæäóêóëòóðíîòî
ðàçáèðàòåëñòâî ÷ðåç ñúòðóäíè÷åñòâî ñ òðåòè ñòðàíè.
Ïðîãðàìàòà èìà çà öåë äà çàñèëè åâðîïåéñêîòî ñúòðóäíè÷åñòâî è

ìåæäóíàðîäíèòå âðúçêè âúâ âèñøåòî îáðàçîâàíèå ÷ðåç ïîäêðåïàòà
íà âèñîêîêà÷åñòâåíè ìàãèñòúðñêè ïðîãðàìè, ÷ðåç ïðåäîñòàâÿíåòî
íà âúçìîæíîñò íà ñòóäåíòè è ó÷åíè äà ñëåäâàò ñëåääèïëîìíè
êâàëèôèêàöèè â åâðîïåéñêè óíèâåðñèòåòè, êàêòî è ÷ðåç íàñúð÷àâàíå
ìîáèëíîñòòà íà åâðîïåéñêè ñòóäåíòè è ó÷åíè äà ñå îáó÷àâàò â òðåòè
ñòðàíè.
Ïðîãðàìàòà Åðàçúì Ìóíäóñ ñå ñúñòîè îò ñëåäíèòå ÷åòèðè
äåéíîñòè:
Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008) 11

Äåéíîñò 1
Ìàãèñòúðñêè ïðîãðàìè Åðàçúì Ìóíäóñ: òå ñà îñíîâíèÿò êîìïîíåíò
íà ïðîãðàìàòà. Òîâà ñà èíòåãðèðàíè ìàãèñòúðñêè ïðîãðàìè îò âèñîêî
êà÷åñòâî, êîèòî ñå ïðåäëàãàò îò êîíñîðöèóì îò ìèíèìóì òðè
åâðîïåéñêè óíèâåðñèòåòà, â ìèíèìóì òðè åâðîïåéñêè ñòðàíè.
Ïðîãðàìèòå òðÿáâà äà ñà “èíòåãðèðàíè”, êîåòî îçíà÷àâà, ÷å òå
òðÿáâà äà ïðåäâèæäàò îáó÷åíèå ïîíå â äâà îò óíèâåðñèòåòèòå è äà
ïðåäîñòàâÿò íàêðàÿ ïðèçíàòà äèïëîìà îò ïîíå äâà îò óíèâåðñèòå-
òèòå èëè îáùà äèïëîìà.
Äåéíîñò 2
Åðàçúì Ìóíäóñ ñòèïåíäèè: ñ öåë äà ñå äàäå íà ìàãèñòúðñêèòå
ïðîãðàìè îò äåéíîñò 1 ñèëíà âúíøíà ïðîåêöèÿ, êúì òÿõ å ïðèêðåïåíà
ñõåìà çà ïðåäîñòàâÿíå íà ñòèïåíäèè çà ñòóäåíòè è ó÷åíè îò òðåòè
ñòðàíè. Òåçè ñòèïåíäèè ñà íàñî÷åíè êúì âèñîêî êâàëèôèöèðàíè
ñïåöèàëèñòè, êîèòî èäâàò â Åâðîïà, çà äà ñëåäâàò ïðîãðàìà îò ñïèñú-
êà ñ ìàãèñòúðñêèòå ïðîãðàìè íà Åðàçúì Ìóíäóñ èëè ïúê äà ðàáîòÿò
çà íÿêîÿ îò òÿõ.
Äåéíîñò 3
Ïàðòíüîðñòâî: èìà çà öåë äà íàñúð÷è åâðîïåéñêèòå óíèâåðñèòåòè
äà ñå îòâîðÿò êúì ñâåòà è äà çàñèëè òÿõíîòî ïðèñúñòâèå íà
ìåæäóíàðîäíàòà ñöåíà. Òàçè äåéíîñò ïðåäîñòàâÿ âúçìîæíîñòòà
äà ñå ñúçäàäàò ïàðòíüîðñòâà ñ âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ îò òðåòè
ñòðàíè. Òåçè ïàðòíüîðñòâà ïîçâîëÿâàò ìîáèëíîñò íà ñòóäåíòè
è ó÷åíè îò òðåòè ñòðàíè ïî ìàãèñòúðñêèòå ïðîãðàìè Åðàçúì
Ìóíäóñ.
Äåéíîñò 4
Çàñèëâàíå íà ïðèâëåêàòåëíîñòòà: ïîäêðåïÿ ïðîåêòè, ÷èÿòî öåë
å äà ñå óâåëè÷è ïðèâëåêàòåëíîñòòà íà è èíòåðåñà êúì åâðîïåéñêî-
òî âèñøå îáðàçîâàíèå. Òÿ ïîäêðåïÿ äåéíîñòè, êîèòî ïîäîáðÿâàò
îáëèêà è óëåñíÿâàò äîñòúïà äî åâðîïåéñêîòî âèñøå îáðàçîâàíèå,
êàêòî è âàæíè âúïðîñè çà èíòåðíàöèîíàëèçàöèÿòà íà âèñøåòî îáðà-
çîâàíèå, êàòî âçàèìíîòî ïðèçíàâàíå íà êâàëèôèêàöèèòå ñ òðåòè
ñòðàíè.

Ïðîãðàìàòà å îòâîðåíà çà:
Äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
Ñòðàíèòå êàíäèäàòêè;
Ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ
(Èñëàíäèÿ, Ëèõòåíùàéí, Íîðâåãèÿ);
12 Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008)

Âñè÷êè îñòàíàëè ñòðàíè (òðåòè ñòðàíè).
Äåéíîñò 1 å çàïàçåíà çà ïúðâèòå òðè êàòåãîðèè ñòðàíè, äîêàòî

áåíåôèöèåíòè íà äåéíîñò 2 ñà ñòóäåíòè è ó÷åíè îò òðåòè ñòðà-
íè.
Äåéíîñò 3 å çà ïàðòíüîðñòâî ìåæäó ìàãèñòúðñêèòå ïðîãðàìè

îäîáðåíè îò ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ è âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ îò
òðåòè ñòðàíè. Ñòèïåíäèèòå ïî äåéíîñò 3 ñà çà ìîáèëíîñò â òðåòè
ñòðàíè è ñà ïðåäíàçíà÷åíè çà ñòóäåíòè îò äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà ÅÑ,
Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî è ó÷åíè îò ìàãèñòúðñêèòå
ïðîãðàìè íà Åðàçúì Ìóíäóñ.
Äåéíîñò 4 å îòâîðåíà çà âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ è äðóãè îðãàíèçàöèè,

àêòèâíè â îáëàñòòà íà âèñøåòî îáðàçîâàíèå.
Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì:
Âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ;

Ñòóäåíòè, ïîëó÷èëè ïúðâà ñòåïåí íà îáðàçîâàíèå;
Ó÷åíè è ïðîôåñèîíàëèñòè, êîèòî ïðåïîäàâàò èëè ïðàâÿò èçñëåä-
âàíèÿ;
Ïåðñîíàëà, êîéòî äèðåêòíî ó÷àñòâà âúâ âèñøåòî îáðàçîâàíèå;
Äðóãè îáùåñòâåíè èëè ÷àñòíè îðãàíèçàöèè, êîèòî ñà àêòèâíè â
îáëàñòòà íà âèñøåòî îáðàçîâàíèå (ñàìî çà äåéíîñò 4).
5.Áþäæåò:
Çà ïåðèîäà 2004 - 2008 ã. áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà âúçëèçà íà 230 ìëí.
åâðî.
http://ec.europa.eu/education/programmes/mundus/index_en.html
Íàöèîíàëíà àãåíöèÿ
“Åðàçìóñ Ìóíäóñ”
Ñîôèÿ 1000,
óë. “Ãðàô Èãíàòèåâ” ¹ 15, åò. 3
Òåë.: 91 55 0 18
Ôàêñ: 91 55 049
Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008) 13

Àäðèàíà Êîñòàäèíîâà
Êîîðäèíàòîð ïðîãðàìà “Åðàçìóñ Ìóíäóñ”
Å-mail: akostadinova@hrdc.bg
14 Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008)

Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007
(2007-2013)
Culture 2007 (2007-2013)
Ñ ðåøåíèå 1855/2006 íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ
ñúþç ñå ñúçäàâà ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013
ã., ÷èÿòî îñíîâíà öåë å äà èçãðàäè åâðîïåéñêîòî êóëòóðíî ïðîñòðàíñòâî,
÷ðåç ðàçâèòèå íà êóëòóðíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó òâîðöè, àðòèñòè
è êóëòóðíè èíñòèòóöèè îò ñòðàíè, ó÷àñòâàùè â ïðîãðàìàòà.
Öåë 1 - äà íàñúð÷è îïàçâàíåòî è çíàíèåòî çà êóëòóðíîòî íàñëåäñòâî
îò åâðîïåéñêà âåëè÷èíà;
Öåë 2 - äà íàñúð÷è ìîáèëíîñòòà íà ðàáîòåùèòå â îáëàñòòà íà
êóëòóðàòà;
Öåë 3 - äà íàñúð÷è ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà òâîðáè è êóëòóðíè è
àðòèñòè÷íè ïðîèçâåäåíèÿ;
Öåë 4 - äà íàñúð÷è ìåæäóêóëòóðíèÿ äèàëîã.
3. Îñíîâíè äåéíîñòè:
Öåëèòå íà ïðîãðàìàòà ùå áúäàò ïîñòèãíàòè ÷ðåç èçïúëíåíèåòî íà
ñëåäíèòå ìåðêè:
Ïîäêðåïà çà êóëòóðíè äåéíîñòè - ïðåäîñòàâÿ äèðåêòíà ïîìîù
çà åâðîïåéñêè ïðîåêòè çà ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ðàçëè÷íà ïðîäúëæè-
òåëíîñò è îáõâàò, êîèòî ïîñòèãàò ïîíå äâå îò öåëèòå íà
ïðîãðàìàòà;
Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 (2007-2013) 15

Ìíîãîãîäèøíè ïðîåêòè çà ñúòðóäíè÷åñòâî;
Ìåðêè çà ñúòðóäíè÷åñòâî - îðèåíòèðàíè êúì êðåàòèâíîñò
è èíîâàöèè è îòâàðÿùè ïúòÿ çà íîâè ïðîåêòè çà ñúòðóäíè-
÷åñòâî, êîèòî ñà ñ ïåðèîä íà ïðîäúëæèòåëíîñò íå ïîâå÷å
îò åäíà ãîäèíà;
Ñïåöèàëíè äåéíîñòè - âêëþ÷âàò îñíîâíî “Åâðîïåéñêèòå
êóëòóðíè ñòîëèöè”.
Ïîäêðåïà çà îðãàíèçàöèè, àêòèâíè íà åâðîïåéñêî íèâî - ïðå-
äîñòàâÿ ñå ïîìîù è íà îðãàíèçàöèè, ðàáîòåùè çà íàñúð÷àâàíåòî
íà êóëòóðíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî èëè íà òàêèâà, êîèòî äåéñòâàò
êàòî “ïîñëàíèöè” íà åâðîïåéñêàòà êóëòóðà;
Ïîäêðåïà çà àíàëèçè è ñúáèðàíå è ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà èíôîð-
ìàöèÿ â îáëàñòòà íà êóëòóðíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî, ìîáèëíîñò-
òà íà òâîðöèòå, ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà òâîðáèòå è ìåæäóêóë-
òóðíèÿ äèàëîã. Òîâà ùå çàäúëáî÷è çíàíèÿòà îòíîñíî òîçè òèï
ñúòðóäíè÷åñòâî è ùå îñèãóðè áëàãîïðèÿòíè óñëîâèÿ çà íåãî.

ìåñòíè è ðåãèîíàëíè âëàñòè;
êîðïîðàöèè;
àäìèíèñòðàöèè;
ìàëêè è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ;
àñîöèàöèè.
5. Áþäæåò:
Áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà çà öåëèÿ º ïåðèîä íà äåéñòâèå âúçëèçà íà
400 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/culture/eac/culture2007/cult_en.html
Ìèíèñòåðñòâî íà êóëòóðàòà
Ñîôèÿ 1040, óë. “Àëåêñàíäúð Ñòàìáîëèéñêè” ¹ 17
Äèðåêöèÿ “Åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ è ìåæäóíàðîäíî
ñúòðóäíè÷åñòâî”
Ëèöà çà êîíòàêò:
Èâåòà Äèìîâà
I.Dimova@mc.government.bg
Äàíèåëà Êúíåâà
D.Kaneva@mc.government.bg
Òåë. 9400 915
16 Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà
â äåéñòâèå (2007-2013)
Youth in action (2007-2013)
Ìëàäåæòà â äåéñòâèå å íàñëåäíèê íà ïðîãðàìà Ìëàäåæ. Íåéíà ãëàâíà
öåë å äà ñå ðàçâèå ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó ìëàäåæòà â Åâðîïåéñêèÿ
ñúþç (ÅÑ) ÷ðåç ïðåäîñòàâÿíå íà âúçìîæíîñòè íà ìëàäèòå õîðà â 31
ñòðàíè ó÷àñòíè÷êè â ïðîãðàìàòà äà ó÷àñòâàò â ãðóïîâè îáìåíè è
äîáðîâîë÷åñêà ðàáîòà, êàêòî è ÷ðåç îñèãóðÿâàíå íà ïîäêðåïà çà øèðîê
äèàïàçîí îò äåéíîñòè è ñúòðóäíè÷åñòâî â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà.
Ïðîãðàìàòà ñå ñúçäàâà ñ ðåøåíèå 1719/2006 îò 15 íîåìâðè 2006 ã. íà
Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
2. Îñíîâíè öåëè:
Öåë 1 - ñïîìàãàíå ðàçâèòèåòî íà àêòèâíî ãðàæäàíñêî ñúçíàíèå ó ìëà-
äèòå õîðà ïî ïðèíöèï è êîíêðåòíî åâðîïåéñêîòî ñúçíàíèå ÷ðåç:
ó÷àñòèå íà ìëàäåæòà è ìëàäåæêèòå îðãàíèçàöèè â ðàçâèòèåòî
íà îáùåñòâîòî è â ÷àñòíîñò íà ÅÑ;
ðàçâèâàíå ó ìëàäèòå õîðà íà ÷óâñòâî çà ïðèíàäëåæíîñò êúì ÅÑ;
ó÷àñòèå íà ìëàäèòå õîðà â äåìîêðàòè÷íèÿ æèâîò íà Åâðîïà;
íàñúð÷àâàíå íà ìîáèëíîñòòà íà ìëàäèòå õîðà â Åâðîïà;
ïðåäàâàíå íà îñíîâíèòå öåííîñòè íà ÅÑ íà ìëàäèòå õîðà, íàé-
âå÷å óâàæåíèå êúì ÷îâåøêîòî äîñòîéíñòâî, ðàâåíñòâîòî, ÷î-
âåøêèòå ïðàâà, òúðïèìîñòòà è ëèïñàòà íà äèñêðèìèíàöèÿ;
îêóðàæàâàíå íà èíèöèàòèâíîñò, ïðåäïðèåìà÷åñòâî è êðåàòèâ-
íîñò;
óëåñíÿâàíå íà ó÷àñòèåòî íà õîðà ñ óâðåæäàíèÿ;
Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013) 17

ïðåäëàãàíå íà ôîðìàëíè è íåôîðìàëíè âúçìîæíîñòè çà îáó÷åíèå
ñ åâðîïåéñêà íàñî÷åíîñò è îòâàðÿíå íà íîâàòîðñêè èíèöèàòèâè
ñâúðçàíè ñ àêòèâíîòî ãðàæäàíñòâî.
Öåë 2 - ðàçâèòèå è ïîäïîìàãàíå íà ñîëèäàðíîñò è òîëåðàíòíîñò ó/

ñðåä ìëàäèòå õîðà, íàé-âå÷å ñ öåë çàñèëâàíå íà ñîöèàëíàòà ñïëîòå-
íîñò/åäèíñòâî â ÅÑ ÷ðåç:
äàâàíå íà âúçìîæíîñò íà ìëàäèòå õîðà äà èçðàçÿâàò òÿõíàòà
ëè÷íà àíãàæèðàíîñò ÷ðåç äîáðîâîëíè äåéíîñòè íà åâðîïåéñêî è
ìåæäóíàðîäíî íèâî;
ïðèâëè÷àíå íà ìëàäèòå õîðà â äåéñòâèÿ, íàñúð÷àâàùè ñîëèäàð-
íîñòòà ìåæäó ãðàæäàíèòå â ÅÑ.
Öåë 3 - íàñúð÷àâàíå íà âçàèìíî ðàçáèðàòåëñòâî ìåæäó ìëàäèòå õîðà

â ðàçëè÷íèòå ñòðàíè:
ðàçâèòèå íà îáìåíè è ìåæäóêóëòóðåí äèàëîã ñðåä ìëàäèòå
åâðîïåéöè è ìëàäåæòà â ñúñåäíèòå ñòðàíè;
ïîäïîìàãàíå ðàçâèòèåòî íà êà÷åñòâåíè ñòðóêòóðè çà ìëàäè
õîðà è àêòèâíàòà ðîëÿ íà òåçè ñòðóêòóðè â ìëàäåæêàòà ðàáîòà
è ìëàäåæêèòå îðãàíèçàöèè;
ðàçâèòèå íà òåìàòè÷íè ïðîåêòè çà ñúòðóäíè÷åñòâî ñ äðóãè
ñòðàíè, âêëþ÷âàùè ìëàäè õîðà.
Öåë 4 - ïðèíîñ êúì ðàçâèòèåòî íà êà÷åñòâîòî íà ïîìîùíèòå ïðîã-

ðàìè çà ìëàäåæêè äåéíîñòè è îïèòà íà ãðàæäàíñêèòå îáùåñòâåíè
îðãàíèçàöèè â îáëàñòòà íà ìëàäåæòà:
ìðåæîâî ñâúðçâàíå íà ó÷àñòâàùèòå îðãàíèçàöèè;
ðàçâèâàíå íà ïîäãîòîâêàòà è ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñðåä çàåòèòå
â ìëàäåæêèòå îðãàíèçàöèè;
ïðèíîñ çà ïîäîáðÿâàíåòî íà èíôîðìèðàíîñòòà íà ìëàäèòå õîðà,
ñïåöèàëíî âíèìàíèå ñå îòäåëÿ íà ìëàäåæèòå ñ óâðåæäàíèÿ;
ïîäêðåïà çà äúëãîñðî÷íè ïðîåêòè è èíèöèàòèâè íà ðåãèîíàëíèòå
è ìåñòíè îðãàíè;
óëåñíåíî ðàçïîçíàâàíå íà íåôîðìàëíèòå ïîçíàíèÿ è óìåíèÿ íà
ìëàäåæèòå, êîèòî ñà áèëè ïîëó÷åíè â ðåçóëòàò íà ïðîãðàìàòà;
îáìåí íà íàé-äîáðè ïðàêòèêè.
Öåë 5 - ïîäêðåïà íà åâðîïåéñêîòî ñúòðóäíè÷åñòâî â îáëàñòòà íà

ìëàäåæòà (âçåìàéêè ïðåäâèä ìåñòíèòå è ðåãèîíàëíè ðàçëè÷èÿ)
îêóðàæàâàíå íà íàé-äîáðè ïðàêòèêè è ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó
àäìèíèñòðàöèèòå è ëèöàòà, îïðåäåëÿùè ïîëèòèêàòà íà âñè÷êè
íèâà;
îêóðàæàâàíå íà ñòðóêòóðèðàí äèàëîã ìåæäó ìëàäèòå õîðà è
îòãîâîðíèòå ôàêòîðè â ïîëèòèêàòà;
ïîäîáðÿâàíå íà çíàíèÿòà è ðàçáèðàíèÿòà íà ìëàäåæòà;
ïðèíîñ çà ðàçâèòèå íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó ðàçëè÷íèòå
äîáðîâîëíè äúðæàâíè è ìåæäóíàðîäíè ìëàäåæêè äåéñòâèÿ.
18 Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013)

Ìëàäåæòà çà Åâðîïà:
Îáìåí íà ìëàäè õîðà (13-25 ã.) ñ öåë ïîâèøàâàíå íà òÿõíàòà ìî-

áèëíîñò;
Ïîäêðåïà çà ìëàäåæêè èíèöèàòèâè (18-30 ã.) ñ öåë çàñèëâàíå íà
åâðîïåéñêèÿ àñïåêò íà ãðóïîâè ïðîåêòè, êàêòî è íà ñúòðóäíè-
÷åñòâîòî è îáìåíà íà îïèò ìåæäó ìëàäèòå õîðà. Ñïåöèàëíî
âíèìàíèå ñå îáðúùà íà õîðàòà ñ îãðàíè÷åíè âúçìîæíîñòè;
Ó÷àñòèå â äåìîêðàòè÷íèÿ æèâîò (13-30 ã.) ñ öåë ðàçâèòèå íà
ìëàäî ãðàæäàíñêî îáùåñòâî è âçàèìíî ðàçáèðàòåëñòâî íà
ìåñòíî, ðåãèîíàëíî, íàöèîíàëíî èëè ìåæäóíàðîäíî ðàâíèùå. Òóê
ñå âêëþ÷âàò êîíñóëòàöèîííè ïðîåêòè ñ ìëàäè õîðà ñ öåë äåôè-
íèðàíå íà òåõíèòå íóæäè è æåëàíèÿ, êîåòî äà ñïîìîãíå çà ôîð-
ìèðàíåòî íà íîâè ïîäõîäè çà òÿõíîòî àêòèâíî ó÷àñòèå â äåìî-
êðàòè÷íà Åâðîïà.
Åâðîïåéñêà äîáðîâîë÷åñêà ñëóæáà:
Ó÷àñòèå íà ìëàäèòå õîðà (18-30 ã.) â ðàçëè÷íè âèäîâå äîáðîâîë-

÷åñêè äåéíîñòè - íà è èçâúí òåðèòîðèÿòà íà ÅÑ - êóëòóðíè,
ñïîðòíè èíèöèàòèâè, ãðàæäàíñêà çàùèòà, îêîëíà ñðåäà è
ïðîãðàìè çà ðàçâèòèå; ïîäãîòîâêà è îáó÷åíèå íà ìëàäè äîá-
ðîâîëöè;
Ó÷àñòèå íà äîáðîâîëöèòå â íåïëàòåíè äåéíîñòè (2-12 ìåñåöà),
êîèòî ñà â óñëóãà íà øèðîêàòà îáùåñòâåíîñò íà ñòðàíàòà, â
êîÿòî îòèâàò, à íå â ðîäèíàòà ñè. Âñè÷êè ðàçõîäè íà äîáðî-
âîëöèòå - çàñòðàõîâêà, ïîäñëîí è õðàíà, òðàíñïîðò, êàêòî è
îïðåäåëåíà ñóìà çà ñòðàíè÷íè ðàçõîäè ñå ïîêðèâàò îò ïðîã-
ðàìàòà.
Ìëàäåæòà â ñâåòà:
Ïîäêðåïà çà ïðîåêòè ñ ïàðòíüîðñêè ñòðàíè, ãëàâíî îáìåí íà

ìëàäè õîðà è èíèöèàòèâè, ñâúðçàíè ñ ïîäîáðÿâàíå íà ñúòðóäíè-
÷åñòâîòî â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà è ãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî â
òåçè ñòðàíè;
Ñúòðóäíè÷åñòâî ñúñ ñòðàíè ñúñåäêè íà ÅÑ (13-25 ã.) - ïîçâîëÿâà
íà íÿêîëêî ãðóïè îò ñòðàíèòå ó÷àñòíè÷êè è òåõíèòå ñúñåäè äà
ñå ñðåùàò è ðàáîòÿò çàåäíî ïî ïðîãðàìàòà. Òàçè ìÿðêà ïîäïî-
ìàãà äåéíîñòè, êîèòî öåëÿò äà ïîäîáðÿò êàïàöèòåòà íà íåïðà-
âèòåëñòâåíèòå îðãàíèçàöèè â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà. Òÿ ïîêðèâà
îáó÷åíèåòî è ïîäãîòîâêàòà íà çàåòèòå â ìëàäåæêè îðãàíèçà-
öèè, îáìÿíàòà íà îïèò, åêñïåðòèçà è äîáðè ïðàêòèêè ìåæäó òÿõ.

Ïîäêðåïÿ äåéñòâèÿ, âîäåùè äî óñòàíîâÿâàíåòî íà äúëãîñðî÷íè
âèñîêîêà÷åñòâåíè ïðîåêòè è ïàðòíüîðñòâà. Ôèíàíñîâà ïîìîù
ìîæå äà áúäå ïðåäîñòàâåíà è çà èíôîðìàöèîííè äåéíîñòè çà
ìëàäåæòà;
Ñúòðóäíè÷åñòâî ñ äðóãè ñòðàíè - îáìåí íà íàé-äîáðè ïðàêòèêè
â îáëàñòòà íà ìëàäåæòà; íàñúð÷àâà îáìåíà è ïîäãîòîâêàòà íà
êàäðè è ðàçðàçáîòâàíåòî íà ïàðòíüîðñòâà è ìðåæè ìåæäó ìëà-
äåæêèòå îðãàíèçàöèè. Â êîíòåêñòà íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñ èí-
äóñòðèàëèçèðàíèòå ñòðàíè, òàçè ìÿðêà ôèíàíñèðà ñàìî åâðî-
ïåéñêè áåíåôèöèåíòè ïî ïðîåêòèòå.
Ìëàäåæêè ïîìîùíè ïðîãðàìè:
Ïîìîù çà ìëàäåæêè íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, òåõíèòå

ìðåæè, ñúâåòè êúì ìëàäè õîðà, ðàçðàáîòâàùè ïðîåêòè, îñèãóðÿ-
âàíå íà êà÷åñòâî ÷ðåç îáìåí, ïîäãîòîâêà è ñúçäàâàíå íà êîíòàê-
òè ìåæäó ìëàäåæêè îðãàíèçàöèè, íàñúð÷àâàíå íà íîâàòîðñòâî-
òî, ñíàáäÿâàíå íà ìëàäèòå õîðà ñ èíôîðìàöèÿ, ðàçâèâàíå íà
ñòðóêòóðè è äåéíîñòè, íåîáõîäèìè çà ïîñòèãàíåòî íà öåëèòå
íà ïðîãðàìàòà è íàñúð÷àâàíå íà ïàðòíüîðñòâà ñ ìåñòíè è ðåãèî-
íàëíè âëàñòè;
Ïîäêðåïà çà íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè íà åâðîïåéñêî
ðàâíèùå, êîèòî äîïðèíàñÿò çà ó÷àñòèåòî íà ìëàäèòå õîðà â
îáùåñòâåíèÿ æèâîò çà ðàçâèòèåòî è ïðèëàãàíåòî íà åâðîïåéñêè
äåéñòâèÿ çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà;
Ïîäêðåïà çà Åâðîïåéñêè Ìëàäåæêè Ôîðóì - îðãàíèçàöèÿ, ïðåñëåä-
âàùà öåëè îò îáùîåâðîïåéñêè èíòåðåñ;
Ïîäãîòîâêà è ñúçäàâàíå íà êîíòàêòè ìåæäó âñè÷êè çàåòè â
ìëàäåæêè îðãàíèçàöèè - îòíàñÿ ñå äî ðúêîâîäèòåëè íà ïðîåêòè,
ìëàäåæêè ñúâåòíèöè è êîíòðîëüîðè ïî òåçè ïðîåêòè;
Ïðîåêòè, íàñúð÷àâàùè íîâàòîðñòâî è êà÷åñòâî;
Èíôîðìàöèîííè äåéíîñòè çà ìëàäè õîðà è ðàáîòåùèòå â ìëà-
äåæêè îðãàíèçàöèè - ñúçäàâàíå íà ïîðòàëè çà ðàçïðîñòðàíåíèå
íà íåîáõîäèìà çà ìëàäèòå õîðà èíôîðìàöèÿ;
Ïàðòíüîðñòâà - ôèíàíñèðàíå íà ïàðòíüîðñòâà íà ðåãèîíàëíî è
ìåñòíî ðàâíèùå, ñ öåë ñúçäàâàíåòî íà äúëãîñðî÷íè ïðîåêòè,
êîìáèíèðàùè ðàçëè÷íè ìåðêè íà ïðîãðàìàòà;
Ïîäêðåïà çà ñòðóêòóðèòå íà ïðîãðàìàòà - íàé-âå÷å äúðæàâíèòå
àãåíöèè, íàöèîíàëíèòå êîîðäèíàòîðè, ðåñóðñíèòå öåíòðîâå,
ìðåæàòà ÅÂÐÎÄÅÑÊ è Åâðîïåéñêî-ñðåäèçåìíîìîðñêàòà ìëàäåæ-
êà ïëàòôîðìà è àñîöèàöèèòå íà ìëàäèòå åâðîïåéñêè äîáðîâîë-
öè, äåéñòâàùè íà íàöèîíàëíî íèâî.

Ïîäêðåïà çà åâðîïåéñêî ñúòðóäíè÷åñòâî â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà:
Îðãàíèçèðàíå íà ñòðóêòóðèðàí äèàëîã ìåæäó ðàçëè÷íèòå

ó÷àñòíèöè è ãëàâíî íà ñàìèòå ìëàäè õîðà è òàêèâà, çàåòè â
ìëàäåæêè îðãàíèçàöèè è ïîëèòèêà, çà ïîäêðåïà çà ìëàäåæêè
ñåìèíàðè íà ñîöèàëíè, êóëòóðíè è ïîëèòè÷åñêè òåìè, êîèòî
èíòåðåñóâàò ìëàäåæèòå, ðàçâèòèå íà ñòðàòåãè÷åñêîòî ñú-
òðóäíè÷åñòâî â îáëàñòòà íà ìëàäåæòà, óëåñíåíî ñúçäàâàíå
íà ìðåæè, íåîáõîäèìè çà ïî-äîáðîòî ðàçáèðàòåëñòâî ìåæäó
ìëàäåæèòå;
Ñðåùè ìåæäó ìëàäèòå õîðà è îòãîâîðíèòå çà ïîëèòèêàòà çà
ìëàäåæòà - ïîäêðåïÿùè ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñåìèíàðè è ñòðóêòó-
ðèðàí äèàëîã ìåæäó ìëàäèòå õîðà, ìëàäåæêèòå îðãàíèçàöèè è
îòãîâîðíèòå çà ïîëèòèêàòà çà ìëàäåæòà. Òàêèâà äåéíîñòè ñà
îáìåíà íà èäåè è äîáðè ïðàêòèêè, êîíôåðåíöèè, îðãàíèçèðàíè
îò Ïðåäñåäàòåëñòâàòà íà ÅÑ è ìåðêè, ñâúðçàíè ñ ðàçïðîñòðà-
íåíèåòî íà ðåçóëòàòèòå îò ïðîåêòèòå è ðåçóëòàòèòå îò
äåéñòâèÿòà íà ÅÑ â ñôåðàòà íà ìëàäåæòà;
Äåéíîñòè, íàñî÷åíè êúì ïî-äîáðîòî ðàçáèðàíå è çíàíèå çà ìëà-
äåæòà;
Ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ìåæäóíàðîäíè îðãàíèçàöèè - Ñúâåòà íà Åâ-
ðîïà, Îðãàíèçàöèÿòà íà îáåäèíåíèòå íàöèè èëè òåõíèòå ñïåöèà-
ëèçèðàíè èíñòèòóöèè.

Ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêàòà çîíà çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ, êîèòî
ñà è ñòðàíè ïî ñïîðàçóìåíèåòî çà Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî
ïðîñòðàíñòâî - Èñëàíäèÿ, Ëèõòåíùàéí, Íîðâåãèÿ è 27-òå äúð-
æàâè ÷ëåíêè íà ÅÑ;
Ñòðàíèòå êàíäèäàòêè, êîèòî ñå ïîëçâàò îò ïðåäïðèñúåäèíè-
òåëíèòå èíñòðóìåíòè, ñëåäâàùè îñíîâíèòå ïðèíöèïè, óñëîâèÿ
è ñïîðàçóìåíèÿ, èçëîæåíè â ðàìêîâèòå ñïîãîäáè ñêëþ÷åíè ñ òåçè
ñòðàíè çà ó÷àñòèåòî èì â ïðîãðàìèòå íà Îáùíîñòòà;
Ñòðàíèòå îò Çàïàäíèòå Áàëêàíè, â ñúîòâåòñòâèå ñúñ ñïîãîä-
áèòå, êîèòî ùå áúäàò ñêëþ÷åíè ñ òåçè ñòðàíè, óñòàíîâÿâàùè
ó÷àñòèåòî èì â ïðîãðàìèòå íà Îáùíîñòòà;
Øâåéöàðèÿ - áàçèðàéêè ñå íà äâóñòðàííî ñïîðàçóìåíèå, ñêëþ÷åíî
ñ òàçè ñòðàíà;
Òðåòè ñòðàíè, êîèòî ñà ïîäïèñàëè ñïîðàçóìåíèÿ ñ ÅÎ, îòíàñÿùè
ñå äî ñôåðàòà íà ìëàäåæòà.

5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà ïðîãðàìàòà âúçëèçà íà 885 ìëí.
åâðî.
http://ec.europa.eu/youth/yia/index_en.html
Íàöèîíàëåí öåíòúð
“Åâðîïåéñêè ìëàäåæêè ïðîãðàìè è èíèöèàòèâè”
Ñîôèÿ 1040, Áóë. “Âàñèë Ëåâñêè” ¹ 75
Èâàí Ìîäåâ
Äèðåêòîð
Òåë.:(02) 930 05 35, 981 75 77
Ôàêñ: (02) 981 83 60
Å-mail: youth@youthsport.bg
BG001@eurodesk.org

Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007
(2007-2013)
MEDIA 2007 (2007-2013)
Ñ ðåøåíèå 1718/2006 îò 15 íîåìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò

è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç ñå ñúçäàâà ïðîãðàìà Ìåäèÿ 2007 çà ïîä-
êðåïà íà àóäèîâèçóàëíèÿ ñåêòîð â ÅÑ. Ïðîãðàìàòà å íàñëåäíèê íà ïðîã-
ðàìà Ìeäèÿ Ïëþñ/Ìåäèÿ îáó÷åíèå. Íîâàòà ïðîãðàìà îáåäèíÿâà äåéíîñ-
òèòå ïî ïðåäèøíàòà ïðîãðàìà - ðàçâèòèå, ðàçïðîñòðàíåíèå, ïîïóëÿ-
ðèçèðàíå è îáó÷åíèå. Ïðîãðàìàòà å ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013 ã.
Àóäèîâèçóàëíèÿò ñåêòîð å îñíîâíî ñðåäñòâî çà ðàçïðîñòðàíÿâàíå è

ðàçâèâàíå íà åâðîïåéñêèòå êóëòóðíè öåííîñòè. Òîé èãðàå ðåøàâàùà
ðîëÿ â ñúçäàâàíåòî íà åâðîïåéñêàòà êóëòóðíà èäåíòè÷íîñò è èçðàçÿ-
âàíåòî íà åâðîïåéñêîòî ãðàæäàíñòâî. Îáìåíúò íà åâðîïåéñêè àóäèî-
âèçóàëíè òâîðáè (ôèëìè è òåëåâèçèîííè ïðîãðàìè) ïîìàãà çà óâåëè÷à-
âàíåòî íà ìåæäóêóëòóðíîòî îáùóâàíå. Ïîäêðåïàòà íà Îáùíîñòòà
öåëè äà ïîçâîëè íà åâðîïåéñêèÿ àóäèîâèçóàëåí ñåêòîð äà èãðàå ðîëÿòà
ñè çà çàçäðàâÿâàíå íà åâðîïåéñêàòà êóëòóðà.
Åâðîïåéñêèÿò àóäèîâèçóàëåí ñåêòîð èìà è ãîëÿì ñîöèàëåí è èêîíîìè-

÷åñêè ïîòåíöèàë. Â òîçè ñìèñúë, ïîäêðåïàòà íà Îáùíîñòòà çà íåãî
å â ñúîòâåòñòâèå ñ ðåàëèçèðàíåòî íà Ëèñàáîíñêàòà ñòðàòåãèÿ.
Çàìèñúëúò íà ïðîãðàìà Ìåäèÿ 2007 å äà ïðîäúëæè äåéíîñòòà íà Îáù-

íîñòòà, çàïî÷íàòà è ðåàëèçèðàíà ñ ïðîãðàìèòå Ìåäèÿ 1, Ìåäèÿ 2 è
ïðîãðàìà Ìåäèÿ Ïëþñ/Ìåäèÿ îáó÷åíèå îò 1991 ã. íàñàì.
Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013) 23

Äà ñúõðàíè è ðàçøèðè åâðîïåéñêîòî êóëòóðíî ìíîãîîáðàçèå è
êèíåìàòîãðàôè÷íîòî è àóäèîâèçóàëíîòî ìó íàñëåäñòâî, äà
ãàðàíòèðà äîñòúïíîñòòà ìó îò åâðîïåéñêèòå ãðàæäàíè è äà
íàñúð÷è ìåæäóêóëòóðíîòî îáùóâàíå;
Äà óâåëè÷è îáìåíà íà åâðîïåéñêè àóäèîâèçóàëíè ïðîäóêòè âúòðå
è èçâúí Åâðîïåéñêèÿ ñúþç;
Äà óâåëè÷è êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà íà åâðîïåéñêèÿ àóäèîâè-
çóàëåí ñåêòîð â ñúâðåìåííèÿ îòâîðåí êîíêóðåíòåí ïàçàð.
Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì åäíîâðåìåííàòà ðàáîòà ïî ñëåäíèòå

÷åòèðè íàïðàâëåíèÿ:
Äà íàñúð÷àâà òâîð÷åñêèÿ ïðîöåñ â àóäèîâèçóàëíèÿ ñåêòîð íà Åâ-
ðîïà è äà ðàçïðîñòðàíÿâà êèíåìàòîãðàôè÷åñêîòî è àóäèîâèçóàë-
íîòî ìó íàñëåäñòâî;
Äà óêðåïâà ñòðóêòóðèòå íà ïðîèçâîäñòâî íà ìàëêèòå è ñðåäíè
ïðåäïðèÿòèÿ, êîèòî ñà ñúðöåâèíàòà íà åâðîïåéñêèÿ àóäèîâèçóà-
ëåí ñåêòîð;
Äà íàìàëè äèñáàëàíñà ìåæäó ñòðàíè ñ ãîëÿì ïðîèçâîäñòâåí êà-
ïàöèòåò è òàêèâà ñ ìàëúê èëè ñ îãðàíè÷åíèÿ îò åçèêîâ õàðàêòåð.
Òàçè öåë îòãîâàðÿ íà íóæäàòà îò çàïàçâàíå è ðàçâèòèå íà êóë-
òóðíîòî ìíîãîîáðàçèå è ìåæäóêóëòóðíîòî îáùóâàíå â Åâðîïà;
Äà ïîääúðæà åâðîïåéñêèÿ àóäèîâèçóàëåí ñåêòîð â êðà÷êà ñ
ðàçâèòèåòî íà ïàçàðà ïî îòíîøåíèå íà öèôðîâèòå òåõíîëîãèè.
Ïðèäîáèâàíå è óñúâúðøåíñòâàíå íà àóäèîâèçóàëíè óìåíèÿ:
Ïðîãðàìàòà ïîäêðåïÿ ïðîåêòè, íàñî÷åíè êúì ïîäîáðÿâàíå íà òâîð÷åñ-
êèòå è óïðàâëåíñêè óìåíèÿ íà ñïåöèàëèñòèòå îò àóäèîâèçóàëíèÿ
ñåêòîð è ïðèñïîñîáÿâàíå íà òåõíè÷åñêèòå èì óìåíèÿ êúì öèôðîâèòå
òåõíîëîãèè. Òàçè çàäà÷à âêëþ÷âà îùå óâåëè÷àâàíå íà åôåêòèâíîñòòà
íà ðàáîòàòà â ìðåæà è íà ìîáèëíîñòòà íà ó÷àñòíèöèòå â ïðîöåñà
(ôèëìîâè ó÷èëèùà, èíñòèòóòè çà îáó÷åíèå, ïàðòíüîðè îò ñåêòîðà).
Ñïåöèàëíè ñòèïåíäèè ùå áúäàò îòïóñíàòè çà ñïåöèàëèñòè îò íîâèòå
äúðæàâè ÷ëåíêè, çà äà èì ïîìîãíàò äà ñå ñïðàâÿò ñ êîíêóðåíòíèÿ íà-
òèñê íà åâðîïåéñêèÿ àóäèîâèçóàëåí ïàçàð.
Ðàçâèòèå:
Ïðîãðàìàòà ïîäêðåïÿ îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïðîåêòè çà ðàçâèòèå,
24 Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013)

ïðåäëîæåíè îò íåçàâèñèìè ñäðóæåíèÿ è ùå èì ïîìàãà äà ñúñòàâÿò
ñòàáèëíè ôèíàíñîâè ïëàíîâå.
Ðàçïðîñòðàíåíèå:
Ïîäêðåïàòà çà ôàçàòà íà ðàçïðîñòðàíåíèå ïðîäúëæàâà äà áúäå ïðè-
îðèòåò íà àóäèîâèçóàëíèÿ ñåêòîð. Çà äà ìîãàò åâðîïåéñêèòå àóäèî-
âèçóàëíè ïðîäóêòè äà ñà êîíêóðåíòîñïîñîáíè íà ñâåòîâíèÿ ïàçàð å
æèçíåíî âàæíî äà ñå ñúçäàäå åâðîïåéñêà ñòðàòåãèÿ çà ðàçïðîñòðà-
íåíèå. Ìåðêèòå íà Îáùíîñòòà ïðåäâèæäàò äà:
Óêðåïÿò åâðîïåéñêîòî ðàçïðîñòðàíåíèå ïîñðåäñòâîì íàñúð÷à-
âàíå íà äèñòðèáóòîðèòå äà èíâåñòèðàò â êî-ïðîäóêöèè, ñúçäà-
âàíå è ïîïóëÿðèçèðàíå íà íå-íàöèîíàëíè åâðîïåéñêè ôèëìè è ñúç-
äàâàíå íà ñúãëàñóâàíè ïàçàðíè ñòðàòåãèè;
Ïîäîáðÿâàíå íà îáìåíà íà íå-íàöèîíàëíè åâðîïåéñêè ôèëìè ïîñ-
ðåäñòâîì ïðåäëàãàíå íà ïîîùðåíèå çà èçíîñ, ðàçïðîñòðàíåíèå
è ïðîæåêöèè íà òàêèâà ôèëìè;
Ïîïóëÿðèçèðàíå íà ìåæäóíàðîäíîòî ðàçïðîñòðàíåíèå íà åâðî-
ïåéñêè àóäèîâèçóàëíè ïðîäóêòè ÷ðåç íàñúð÷àâàíå íà ñúòðóäíè-
÷åñòâîòî ìåæäó îðãàíèçàöèèòå, îòãîâîðíè çà èçëú÷âàíåòî,
ïðîèçâîäñòâîòî è ðàçïðîñòðàíåíèåòî èì;
Íàñúð÷àâàíå íà êèíàòà äà èçïîëçâàò íîâèòå âúçìîæíîñòè, ïðåä-
ëàãàíè îò öèôðîâèòå òåõíîëîãèè.
Ïîïóëÿðèçèðàíå:
Ïðîãðàìàòà íàñúð÷àâà îáìåíà íà åâðîïåéñêè àóäèîâèçóàëíè ïðîäóêòè,
êàòî ñïîìàãà çà äîñòúïà èì äî åâðîïåéñêèòå è ìåæäóíàðîäíèòå
ïàçàðè. Ïðîãðàìàòà ñúùî òàêà ñå ñòðåìè äà äàäå íà åâðîïåéñêàòà è
ìåæäóíàðîäíàòà ïóáëèêà ïî-øèðîê äîñòúï äî åâðîïåéñêè àóäèîâèçóàë-
íè ïðîäóêòè, êàòî íàñúð÷àâà ñúâìåñòíè äåéñòâèÿ ìåæäó íàöèîíàë-
íèòå îðãàíè çà ðàçïðîñòðàíåíèå íà ïðîãðàìè è ôèëìè, êàêòî è ìåðêè
çà ïîïóëÿðèçèðàíå íà åâðîïåéñêîòî êèíåìàòîãðàôñêî è àóäèîâèçóàëíî
íàñëåäñòâî.
Ïèëîòíè ïðîåêòè:
Ïðîãðàìàòà íàñúð÷àâà íîâàòîðñòâî ïîñðåäñòâîì ïèëîòíè ïðîåêòè,
ñ öåë òÿ äà ñå äâèæè â ñúîòâåòñòâèå ñ òåõíîëîãè÷íèÿ íàïðåäúê.
4. Ðàçïîðåäáè, çàñÿãàùè òðåòè ñòðàíè:

Â ñëó÷àé, ÷å îòãîâàðÿò íà èçèñêâàíèÿòà, ïðîãðàìàòà å îòâîðåíà è
êúì ñëåäíèòå ñòðàíè:
Ñòðàíè îò Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ,
Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013) 25

êîèòî ñà ÷ëåíîâå íà Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî;
Ñòðàíèòå êàíäèäàòêè, ó÷àñòâàùè â ïðåäïðèñúåäèíèòåëíè ïðîã-
ðàìè;
Ñòðàíèòå îò Çàïàäíèòå Áàëêàíè (â ñúîòâåòñòâèå ñ ïðåäïèñà-
íèÿòà íà ðàìêîâèòå ñïîðàçóìåíèÿ çà ó÷àñòèåòî èì â ïðîãðàìè
íà Îáùíîñòòà);
Ñòðàíè, êîèòî ñà ïîäïèñàëè êîíâåíöèÿòà íà Ñúâåòà íà Åâðîïà
çà òðàíñãðàíè÷íà òåëåâèçèÿ;
Äðóãè ñòðàíè, êîèòî ñà ñêëþ÷èëè ñïîðàçóìåíèÿ çà ñúòðóäíè-
÷åñòâî è àñîöèèðàíå ñ ÅÑ, â êîèòî èìà êëàóçè çà àóäèîâèçóàëíèÿ
ñåêòîð.

Ôèçè÷åñêè ëèöà ìîãàò äà ïîëó÷àâàò ñóáñèäèè îò ïðîãðàìàòà. Â
çàâèñèìîñò îò âèäà äåéíîñò, ôèíàíñîâàòà ïîìîù ìîæå äà áúäå ïîä
ôîðìàòà íà ñóáñèäèè èëè ñòèïåíäèè.
6. Ôèíàíñîâè ðàçïîðåäáè è áþäæåò:

Ôèíàíñîâàòà ïîìîù ïî ïðîãðàìàòà íå ìîæå äà íàäâèøàâà 50% îò
ðàçõîäèòå ïî ñóáñèäèðàíèòå äåéíîñòè. Â íÿêîè îñîáåíè ñëó÷àè,
ïîìîùòà ìîæå äà äîñòèãà 75%. Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà
ïðîãðàìàòà å 756,2 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/information_society/media/index_en.htm
Íàöèîíàëåí ôèëìîâ öåíòúð
Áþðî “Ìåäèÿ”
Ñîôèÿ 1000, áóë. “Äîíäóêîâ” 2À, åòàæ ïîñëåäåí
Êàìåí Áàëêàíñêè
Äèðåêòîð
òåë.: (02) 987 03 25
ôàêñ: (02) 987 53 69
26 Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013)

Ïðîãðàìà Åâðîïà çà
ãðàæäàíèòå (2007-2013)
Europe for Citizens (2007-2013)
Íà 6 àïðèë 2005 ã. Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ èçïðàùà ïðåäëîæåíèå äî
Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà ÅÑ äà áúäå ñúçäàäåíà ïðîãðàìà
“Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå”, íàñúð÷àâàùà àêòèâíîñòòà íà õîðàòà êàòî
íîñèòåëè íà åâðîïåéñêî ãðàæäàíñòâî ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013
ã. Â ðåøåíèå ¹ 1904/2006/ÅÑ íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà
ÅÑ îò 12.12.2006 ã., ñ îïðåäåëåíè èçìåíåíèÿ ñå çàëàãà ïðîäúëæàâàíåòî
íà äîñåãàøíèòå äåéíîñòè íà ïðîãðàìàòà çà íàñúð÷àâàíå íà àêòèâíî
åâðîïåéñêî ãðàæäàíñòâî â ïåðèîäà 2004-2006 ã. ×ðåç ïðîãðàìàòà
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ öåëè äà ïîâèøè ó÷àñòèåòî íà ãðàæäàíèòå â
åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ è äà óâåëè÷è ó òÿõ óñåùàíåòî çà åâðîïåéñêà
èäåíòè÷íîñò.
Äà ñå äàäå íà ãðàæäàíèòå âúçìîæíîñò çà ó÷àñòèå â ïðîöåñà íà
îáåäèíåíèå íà Åâðîïà è îáîãàòÿâàíå íà êóëòóðíîòî º ðàçíîîá-
ðàçèå;
Îôîðìÿíå íà åâðîïåéñêà èäåíòè÷íîñò, îñíîâàíà íà îáùè
öåííîñòè, èñòîðèÿ è êóëòóðà;
Ïîäîáðÿâàíå íà âçàèìíîòî ðàçáèðàíå ìåæäó åâðîïåéñêèòå ãðàæ-
äàíè è ãðàæäàíñêè îðãàíèçàöèè, äîïðèíàñÿíå çà îáùóâàíåòî ìåæ-
äó êóëòóðèòå, çà÷èòàíå íà êóëòóðíîòî ìíîãîîáðàçèå;
Ïðîãðàìà Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå (2007-2013) 27

Ïðèáëèæàâàíå íà Åâðîïà äî ãðàæäàíèòå ÷ðåç ïîïóëÿðèçèðàíå íà
åâðîïåéñêèòå öåííîñòè è ïîñòèæåíèÿ.
3. Çàäà÷è íà ïðîãðàìàòà:
Äà ñå äàäå øàíñ íà ãðàæäàíèòå äà ó÷àñòâàò â èçãðàæäàíåòî íà
Åâðîïà ïî-áëèçêà äî òÿõ, Åâðîïà, êîÿòî å äåìîêðàòè÷íà è
îáåäèíåíà â êóëòóðíîòî ñè ìíîãîîáðàçèå;
Äà ñå ðàçâèå óñåùàíå çà åâðîïåéñêà èäåíòè÷íîñò, áàçèðàíà íà
îáùàòà èñòîðèÿ, êóëòóðà è öåííîñòè;
Äà ñå èçãðàäè óñåùàíå çà ïðèíàäëåæíîñò íà Åâðîïà ó ñàìèòå
ãðàæäàíè;
Äà ñå íàñúð÷àâà çà÷èòàíåòî íà êóëòóðíîòî è ëèíãâèñòè÷íî
ìíîãîîáðàçèå ÷ðåç ìåæäóêóëòóðåí äèàëîã, â êîéòî ñà âêëþ÷åíè
ãðàæäàíèòå íà Åâðîïà.
Äåéíîñò 1: “Àêòèâíè ãðàæäàíè çà Åâðîïà”
Òàçè äåéíîñò ïðÿêî ïðèâëè÷à ãðàæäàíèòå ïîñðåäñòâîì äåéíîñòè ïî
ïîáðàòèìÿâàíå íà ãðàäîâå îò ðàçëè÷íè äúðæàâè è ãðàæäàíñêè ïðîåêòè
çà îáñúæäàíå íà åâðîïåéñêèòå òåìè è ðàçâèâàíå íà âçàèìíîòî
ðàçáèðàíå.
Äåéíîñò 2: “Àêòèâíî ãðàæäàíñêî îáùåñòâî â Åâðîïà”

Òàçè äåéíîñò âêëþ÷âà:
Ñòðóêòóðíà ïîäêðåïà çà åâðîïåéñêè ìîçú÷íè òðúñòîâå;
Ñòðóêòóðíà ïîäêðåïà çà ãðàæäàíñêè îðãàíèçàöèè íà åâðîïåéñêî
íèâî;
Ïîäêðåïà çà ïðîåêòè, èíèöèèðàíè îò ãðàæäàíñêè îðãàíèçàöèè.
Äåéíîñò 3: “Çàåäíî çà Åâðîïà”

Ïóáëè÷íè ïðîÿâè êàòî âúçïîìåíàòåëíè öåðåìîíèè, íàãðàäè è
îáùîåâðîïåéñêè êîíôåðåíöèè;
Èçñëåäâàíèÿ;
Èíôîðìàöèÿ è ìåòîäè íà ðàçïðîñòðàíåíèå.
Äåéíîñò 4: “Æèâà Åâðîïåéñêà Ïàìåò”

28 Ïðîãðàìà Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå (2007-2013)

Îïàçâàíå íà ìåìîðèàëíèòå ïàìåòíèöè â èìåòî íà æåðòâè íà
íàöèçìà è äîêóìåíòèòå ïî ñïàñÿâàíåòî íà æåðòâè íà Õî-
ëîêîñòà;
Îïàçâàíå íà ìåìîðèàëèòå íà æåðòâè íà Ñòàëèíèçìà.

Ïðîãðàìàòà å îòêðèòà çà ó÷àñòèå íà ñëåäíèòå ñòðàíè, â ñúîòâåò-
ñòâèå ñ îáùèòå óñëîâèÿ çà ó÷àñòèåòî íà òåçè ñòðàíè â ïðîãðàìèòå
íà Îáùíîñòòà:
Ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ,
êîèòî ñà ÷àñò îò ñïîðàçóìåíèåòî çà Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè-
÷åñêî ïðîñòðàíñòâî;
Ñòðàíèòå êàíäèäàòêè, ó÷àñòâàùè â ïðåäïðèñúåäèíèòåëíè ñòðà-
òåãèè;
Ñòðàíèòå îò Çàïàäíèòå Áàëêàíè.
6. Öåëåâè ãðóïè:
Ìåñòíè îáùíîñòè;
Åâðîïåéñêè ìîçú÷íè òðúñòîâå;
Ãðàæäàíñêè ñäðóæåíèÿ, êàòî íàïðèìåð íåïðàâèòåëñòâåíè îð-
ãàíèçàöèè, ïëàòôîðìè, ìðåæè, àñîöèàöèè, ôåäåðàöèè, ïðîô-
ñúþçè.
7. Óïðàâëåíèå, áþäæåò, îöåíêà è âðåìåííè

ðàçïîðåäáè:
Áþäæåòúò çà ïðèëàãàíå íà òàçè ïðîãðàìà å 215 ìèëèîíà åâðî.
Äåéíîñòè, çàïî÷íàòè ïðåäè 31 äåêåìâðè 2006 ã. â ñúîòâåòñòâèå ñ

ðåøåíèå 2004/100 íà Ñúâåòà íà ÅÑ îò 26 ÿíóàðè 2004, ñúçäàâàùî
Îáùíîñòíà ïðîãðàìà çà íàñúð÷àâàíå íà àêòèâíî åâðîïåéñêî
ãðàæäàíñòâî (2004-2006), ùå ïðîäúëæàò äà áúäàò óïðàâëÿâàíè äî
çàâúðøâàíåòî èì, â ñúîòâåòñòâèå ñ ïîñî÷åíîòî ðåøåíèå.
http://eacea.ec.europa.eu/citizenship/index_en.htm
Ïðîãðàìà Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå (2007-2013) 29

Ìèíèñòåðñòâî íà âúíøíèòå ðàáîòè
Ñîôèÿ 1040, óë. “Àëåêñàíäúð Æåíäîâ” 2
Äèðåêöèÿ “Èíôîðìàöèÿ, âðúçêè ñ îáùåñòâåíîñòòà è
åâðîïåéñêà êîìóíèêàöèÿ”
Äèìèòúð Ïåõëèâàíîâ
Ãëàâåí åêñïåðò
Òåë. 948 25 39
Ôàêñ: 870 30 41
e-mail: d.pehlivanov@mfa.government.bg
30 Ïðîãðàìà Åâðîïà çà ãðàæäàíèòå (2007-2013)

Ïðîãðàìà ÏÐÎÃÐÅÑ - çà
çàåòîñò è ñîöèàëíà
ñîëèäàðíîñò (2007-2013)
PROGRESS - Programme for Employment and

Social Solidarity (2007-2013)
Ñ ðåøåíèå 1672/2006 îò 24 îêòîìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò
è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç ñå ñúçäàâà ïðîãðàìà çà çàåòîñò è ñî-
öèàëíà ñîëèäàðíîñò (ÏÐÎÃÐÅÑ) ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013 ã. Òÿ
èìà çà öåë äà ïîäêðåïè ôèíàíñîâî äåéíîñòèòå íà ÅÑ â ñîöèàëíàòà
ñôåðà è çàåòîñòòà â êîíòåêñòà íà Ëèñàáîíñêàòà ñòðàòåãèÿ.
Äà ïîäîáðè ïîçíàíèÿòà è ðàçáèðàíåòî íà ñèòóàöèÿòà â ïîâå÷åòî
äúðæàâè ÷ëåíêè (è äðóãè ñòðàíè ó÷àñòíè÷êè â ïðîãðàìàòà) ÷ðåç
àíàëèç, îöåíêà è íàáëþäåíèå íà ïîëèòèêèòå;
Äà ïîäêðåïÿ ðàçâèòèåòî íà ñòàòèñòè÷åñêèòå èíñòðóìåíòè è
ìåòîäè, êàêòî è íà îáùèòå ïîêàçàòåëè (àêî å âúçìîæíî, ðàçïðå-
äåëåíè ïî ïîë è âúçðàñòîâà ãðóïà) â îáëàñòèòå, ïîêðèòè îò
ïðîãðàìàòà;
Äà ïîäêðåïÿ è íàáëþäàâà ïðèëîæåíèåòî íà ïðàâîòî íà Îáùíîñò-
òà, êúäåòî å âúçìîæíî, íà öåëèòå íà Îáùíîñòíèòå ïîëèòèêè è
äà îöåíÿâà åôåêòèâíîñòòà è ïîñòèãíàòèòå ðåçóëòàòè;
Ïðîãðàìà ÏÐÎÃÐÅÑ - çà çàåòîñò è ñîöèàëíà ñîëèäàðíîñò (2007-2013) 31

Äà íàñúð÷àâà ðàáîòàòà â ìðåæà, âçàèìíîòî îáó÷åíèå, îòëè-
÷àâàíåòî è ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà äîáðè ïðàêòèêè è íîâàòîðñêè
ïîäõîäè íà íèâî ÅÑ;
Äà ðàçâèå ñúçíàíèåòî íà çàèíòåðåñîâàíèòå ãðóïè è íà îáùåñò-
âîòî êàòî öÿëî çà ïîëèòèêèòå íà ÅÑ è öåëèòå, ïðåñëåäâàíè âúâ
âñÿêà îò ïåòòå çàäà÷è íà ïðîãðàìàòà;
Äà óâåëè÷è êàïàöèòåòà íà êëþ÷îâèòå ðàáîòíè ìðåæè â ÅÑ çà
ïîïóëÿðèçèðàíå, ïîäêðåïà è ðàçâèòèå íà ïîëèòèêèòå íà ÅÑ ÷ðåç:
Îñèãóðÿâàíå íà ðàâíîòî ó÷àñòèå íà ïîëîâåòå, êîåòî ùå
áúäå íàñúð÷àâàíî âúâ âñè÷êè äåéíîñòè ïî òàçè ïðîãðàìà;
Ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà ðåçóëòàòèòå, ïîñòèãíàòè ïî òàçè
ïðîãðàìà äî çàèíòåðåñîâàíèòå ãðóïè è îáùåñòâîòî êàòî
öÿëî. Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ùå âîäè äèàëîã ñúñ çàèíòåðå-
ñîâàíèòå ãðóïè â çàâèñèìîñò îò âúçìîæíîñòèòå çà òîâà.
Çàåòîñò - äà ñå ïîäêðåïÿ ïðèëàãàíåòî íà Åâðîïåéñêàòà ñòðàòåãèÿ
çà çàåòîñò (ÅÑÇ) ÷ðåç:
Ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà íàñòîÿùîòî ïîëîæåíèå è ïåðñïåêòèâèòå
ïî îòíîøåíèå íà çàåòîñòòà ïîñðåäñòâîì àíàëèç, ïðîó÷âàíèÿ
è àíêåòè â ðàìêèòå íà ÅÑÇ;
Íàáëþäåíèå è îöåíêà íà ïðèëàãàíåòî íà åâðîïåéñêèòå íàñîêè è
ïðåïîðúêè çà çàåòîñòòà è ðåçóëòàòèòå îò òÿõ, íàé-âå÷å ÷ðåç
Ñúâìåñòíèÿ äîêëàä çà çàåòîñòòà. Àíàëèçèðàíå íà âçàèìîäåé-
ñòâèåòî ìåæäó ÅÑÇ è îáùèòå ïîëèòèêè íà ÅÑ â îáëàñòòà íà
çàåòîñòòà;
Îáìåí íà ïîëèòèêè, äîáðè ïðàêòèêè è íîâàòîðñêè ïîäõîäè,
íàñúð÷àâàíå íà âçàèìíîòî îáó÷åíèå â êîíòåêñòà íà ÅÑÇ;
Ïîâèøàâàíå íà ñúçíàíèåòî, ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà èíôîðìàöèÿ è
íàñúð÷àâàíå íà äåáàòèòå ïî îòíîøåíèå íà çàåòîñòòà, ïðèëàãà-
íåòî íà íàöèîíàëíèòå ïðîãðàìè çà ðåôîðìè, âêëþ÷èòåëíî ñðåä
ðåãèîíàëíèòå è ìåñòíè àêòüîðè, ñîöèàëíèòå ïàðòíüîðè è äðóãè
çàèíòåðåñîâàíè ãðóïè.
Ñîöèàëíà çàùèòà è ñîöèàëíî âêëþ÷âàíå - äà ñå ïîäêðåïÿ ïðèëàãàíåòî

íà ò. íàð. Îòâîðåí ìåòîä íà êîîðäèíàöèÿ (ÎÌÊ) â ñôåðàòà íà ñîöèàë-
íàòà çàùèòà è ñîöèàëíîòî âêëþ÷âàíå ÷ðåç:
Ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà ñîöèàëíîòî âêëþ÷âàíå è âúïðîñèòå íà
áåäíîñòòà, ñîöèàëíàòà çàùèòà è ïîëèòèêèòå íà âêëþ÷âàíå,
ïîñðåäñòâîì àíàëèç, ïðîó÷âàíèÿ è àíêåòè;
Íàáëþäåíèå è îöåíêà íà ïðèëàãàíåòî íà ÎÌÊ â ïîëåòî íà ñîöèàë-
íàòà çàùèòà è ñîöèàëíîòî âêëþ÷âàíå è ïîñòèãíàòèòå ðåçóëòà-
32 Ïðîãðàìà ÏÐÎÃÐÅÑ - çà çàåòîñò è ñîöèàëíà ñîëèäàðíîñò (2007-2013)

òè íà äúðæàâíî è Îáùíîñòíî íèâî. Àíàëèçèðàíå íà âçàèìîäåé-
ñòâèåòî ìåæäó ÎÌÊ è äðóãè ïîëèòèêè;
Îáìåí íà ïîëèòèêè, äîáðè ïðàêòèêè è íîâàòîðñêè ïîäõîäè, íàñúð-
÷àâàíå íà âçàèìíîòî îáó÷åíèå â êîíòåêñòà íà ñòðàòåãèÿòà çà
ñîöèàëíà çàùèòà è ñîöèàëíî âêëþ÷âàíå;
íàñúð÷àâàíå íà äåáàòèòå ïî îòíîøåíèå íà ïðîöåñà íà
êîîðäèíàöèÿ íà ÅÑ â îáëàñòòà íà ñîöèàëíàòà çàùèòà è
ñîöèàëíîòî âêëþ÷âàíå, âêëþ÷èòåëíî ñðåä íåïðàâèòåëñòâåíè
îðãàíèçàöèè, ðåãèîíàëíè è ìåñòíè àêòüîðè, ñîöèàëíèòå
ïàðòíüîðè è äðóãè çàèíòåðåñîâàíè ãðóïè;
Ðàçâèâàíå íà êàïàöèòåòà íà êëþ÷îâè ìðåæè â ÅÑ, ñ öåë äà ñå
ïîäêðåïè è äîðàçâèå ñòðåìåæà çà ïîñòèãàíå íà öåëèòå íà ïîëè-
òèêèòå è ñòðàòåãèèòå íà ÅÑ â îáëàñòòà íà ñîöèàëíàòà çàùè-
òà è ñîöèàëíîòî âêëþ÷âàíå.
Óñëîâèÿ íà òðóä - äà ñå ïîäêðåïÿ ïîäîáðÿâàíåòî íà ðàáîòíàòà ñðåäà

è óñëîâèÿ, âêëþ÷èòåëíî çäðàâå è áåçîïàñíîñò íà ðàáîòíîòî ìÿñòî è
ïîìîù çà åäíîâðåìåííîòî óñïåøíî èçãðàæäàíå íà ðàáîòíà êàðèåðà
è ñåìååí æèâîò ÷ðåç:
Ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà ïîëîæåíèåòî ïî îòíîøåíèå íà óñëîâèÿòà
íà òðóä ÷ðåç àíàëèç, ïðîó÷âàíèÿ, àíêåòè, îöåíêà íà åôåêòèâ-
íîñòòà íà ñúùåñòâóâàùîòî çàêîíîäàòåëñòâî, ïîëèòèêèòå è
ïðàêòèêèòå;
Ïîäêðåïà çà ïðèëàãàíåòî íà òðóäîâîòî çàêîíîäàòåëñòâî â ÅÑ
÷ðåç åôåêòèâíî íàáëþäåíèå, îáó÷åíèå íà õîðàòà, îðãàíèçèðàùè
ñåìèíàðè çà çàåòèòå â òàçè îáëàñò, ðàçðàáîòâàíå íà íàñîêè è
ðàáîòà â ìðåæà ñðåä ñïåöèàëèçèðàíèòå ãðóïè, âêëþ÷èòåëíî
ñîöèàëíèòå ïàðòíüîðè;
Âúâåæäàíå íà ïðåâàíòèâíè äåéñòâèÿ è íàñúð÷àâàíå íà ìåòîäà
íà ïðåâåíöèÿòà â îáëàñòòà íà çäðàâåòî è áåçîïàñíîñòòà íà
ðàáîòíîòî ìÿñòî;
íàñúð÷àâàíå íà äåáàòèòå ïî îòíîøåíèå íà óñëîâèÿòà íà òðóä,
âêëþ÷èòåëíî ñðåä ñîöèàëíèòå ïàðòíüîðè.
Àíòèäèñêðèìèíàöèÿ è ðàçíîîáðàçèå - äà ñå ïîäêðåïè åôåêòèâíîòî

ïðèëàãàíå íà ïðèíöèïà íà íåäèñêðèìèíàöèÿ è äà ñå íàñúð÷è öåíòðàë-
íîòî ìó ìÿñòî âúâ âñè÷êè ïîëèòèêè íà ÅÑ ÷ðåç:
Ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà ïîëîæåíèåòî ïî îòíîøåíèå íà äèñêðè-
ìèíàöèÿòà ïîñðåäñòâîì àíàëèç, ïðîó÷âàíèÿ, àíêåòè, îöåíêà íà
åôåêòèâíîñòòà íà ñúùåñòâóâàùèòå çàêîíîäàòåëñòâî, ïîëèòè-
êè è ïðàêòèêè;

Ïîäêðåïà çà ïðèëàãàíåòî íà àíòèäèñêðèìèíàöèîííîòî çàêîíî-
äàòåëñòâî â ÅÑ ÷ðåç åôåêòèâíî íàáëþäåíèå, îáó÷åíèå íà õîðàòà,
îðãàíèçèðàíå íà ñåìèíàðè çà çàåòèòå â òàçè îáëàñò, ðàçðà-
áîòâàíå íà íàñîêè è ðàáîòà â ìðåæà ñðåä ñïåöèàëèçèðàíèòå
ãðóïè, çàíèìàâàùè ñå ñ àíòèäèñêðèìèíàöèÿ;
íàñúð÷àâàíå íà äåáàòèòå ïî îòíîøåíèå íà äèñêðèìèíàöèÿòà è
öåíòðàëíîòî ìÿñòî íà àíòèäèñêðèìèíàöèÿòà âúâ âñè÷êè
ïîëèòèêè íà ÅÑ, âêëþ÷èòåëíî ñðåä íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçà-
öèè îò îáëàñòòà íà àíòèäèñêðèìèíàöèÿòà, ðåãèîíàëíè è
ìåñòíè àêòüîðè, ñîöèàëíèòå ïàðòíüîðè è äðóãè çàèíòåðåñîâàíè
ãðóïè;
Ðàçâèâàíå íà êàïàöèòåòà íà êëþ÷îâè ìðåæè â ÅÑ, ñ öåë äà ñå
òèêèòå è ñòðàòåãèèòå íà ÅÑ â ïîëåòî íà àíòèäèñêðèìè-
íàöèÿòà.
Ðàâåíñòâî íà ïîëîâåòå - äà ñå ïîäêðåïè åôåêòèâíîòî ïðèëàãàíå íà

ïðèíöèïà íà ðàâåíñòâî íà ïîëîâåòå è äà ñå íàñúð÷è öåíòðàëíîòî ìó
ìÿñòî âúâ âñè÷êè ïîëèòèêè íà ÅÑ ÷ðåç:
Ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà ïîëîæåíèåòî ïî îòíîøåíèå íà äèñêðè-
ìèíàöèÿòà ïîñðåäñòâîì àíàëèç, ïðîó÷âàíèÿ, àíêåòè, îöåíêà íà
åôåêòèâíîñòòà íà ñúùåñòâóâàùîòî çàêîíîäàòåëñòâî, ïîëè-
òèêèòå è ïðàêòèêèòå;
Ïîäêðåïà çà ïðèëàãàíåòî íà çàêîíîäàòåëñòâîòî çà ðàâåíñòâî
íà ïîëîâåòå â ÅÑ ÷ðåç åôåêòèâíî íàáëþäåíèå, îáó÷åíèå íà õîðà-
òà, îðãàíèçèðàíå íà ñåìèíàðè çà çàåòèòå â òàçè îáëàñò, ðàçðà-
áîòâàíå íà íàñîêè è ðàáîòà â ìðåæà ñðåä ñïåöèàëèçèðàíèòå
ãðóïè, çàíèìàâàùè ñå ñ âúïðîñè íà ðàâåíñòâîòî ìåæäó ïîëîâåòå;
íàñúð÷àâàíå íà äåáàòèòå ïî îòíîøåíèå íà ðàâåíñòâîòî ìåæäó
ïîëîâåòå, âêëþ÷èòåëíî çà åäíîâðåìåííîòî óñïåøíî èçãðàæäàíå
íà ïðîôåñèîíàëíà êàðèåðà è ñåìååí æèâîò;
Ðàçâèâàíå íà êàïàöèòåòà íà êëþ÷îâè ìðåæè â ÅÑ ñ öåë äà ñå
òèêèòå è ñòðàòåãèèòå íà ÅÑ â îáëàñòòà íà ðàâåíñòâîòî ìåæäó
ïîëîâåòå.
Àíàëèçè:
Ñúáèðàíå, ðàçâèòèå è ðàçïðîñòðàíåíèå íà ñòàòèñòè÷åñêè äàííè;
Ðàçâèòèå è ðàçïðîñòðàíåíèå íà îáùè ìåòîäè è ïîêàçàòåëè;

Ïðîâåæäàíå íà èçñëåäâàíèÿ, àíàëèçè è ïðîó÷âàíèÿ è ðàçïðîñòðà-
íåíèå íà ðåçóëòàòèòå îò òÿõ;
Îöåíêà íà ðåçóëòàòèòå è ðàçïðîñòðàíåíèå;
Èçðàáîòâàíå è ïóáëèêóâàíå íà íàñîêè çà äåéíîñòòà è äîêëàäè
çà ðåçóëòàòèòå ïîñðåäñòâîì Èíòåðíåò è äðóãè ìåäèè.
Âçàèìíî îáó÷åíèå, ðàçâèâàíå íà ñúçíàíèå è ðàçïðîñòðàíèòåëñêè

äåéñòâèÿ ÷ðåç:
Îáìåí íà îïèò, äîáðè ïðàêòèêè, íîâàòîðñêè ïîäõîäè è îðãàíè-
çèðàíå íà âçàèìíî îáó÷åíèå ÷ðåç ñðåùè, ðàáîòíè ãðóïè, ñåìèíàðè
íà åâðîïåéñêî, ìåæäóäúðæàâíî è äúðæàâíî íèâî, êàòî ñå îò÷è-
òàò ñïåöèôè÷íèòå íàöèîíàëíè óñëîâèÿ;
Îðãàíèçèðàíå íà êîíôåðåíöèè è ñåìèíàðè íà Ïðåäñåäàòåë-
ñòâàòà íà ÅÑ;
Îðãàíèçèðàíå íà êîíôåðåíöèè è ñåìèíàðè â ïîäêðåïà íà ðàçâèâà-
íåòî è ïðèëàãàíåòî íà ïðàâîòî íà Îáùíîñòòà è öåëèòå íà
ïîëèòèêèòå º;
Îðãàíèçèðàíå íà åæåãîäåí ôîðóì çà âñè÷êè çàèíòåðåñîâàíè ãðóïè
çà îöåíêà íà ïðîöåñà ïî îñúùåñòâÿâàíå íà Ñîöèàëíèÿ ïëàí è ïî
ðàáîòàòà ïî îòäåëíèòå 5 ñåêöèè, âêëþ÷èòåëíî ïðåäñòàâÿíå
íà ðåçóëòàòè è îáñúæäàíå íà áúäåùè öåëè;
Îðãàíèçèðàíå íà ìåäèéíè êàìïàíèè è ïðîÿâè;
Ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà èíôîðìàöèÿ çà ïðîãðàìàòà è äîñåãàøíèòå
ðåçóëòàòè îò íåÿ;
Äåéíîñòèòå îò òîçè âèä òðÿáâà äà èìàò ÿñíî èçðàçåíî åâðî-
ïåéñêî èçìåðåíèå, çà äà ñå ãàðàíòèðà, ÷å åôåêòèâíî ñà ïîñòèã-
íàòè öåëèòå è çàäà÷èòå íà ïðîãðàìàòà â òàçè íàñîêà.
Ïîäêðåïà çà ãëàâíèòå ó÷àñòíèöè:

Ïîêðèâàíå îò÷àñòè íà òåêóùèòå ðàçõîäè íà êëþ÷îâèòå ðàáîòíè
ìðåæè â ÅÑ, ÷èèòî äåéíîñòè ñà ñâúðçàíè ñ ïîñòèãàíå íà öåëèòå
è çàäà÷èòå íà ïðîãðàìàòà;
Îðãàíèçèðàíå íà ðàáîòíè ìðåæè îò ñëóæèòåëè íà íàöèîíàëíèòå
àäìèíèñòðàöèè, êîèòî äà íàáëþäàâàò ïðèëàãàíåòî íà åâðîïåé-
ñêîòî ïðàâî;
Ôèíàíñèðàíå íà îáó÷èòåëíè ñåìèíàðè çà þðèñòè, àäìèíèñòðà-
òèâíè ñëóæèòåëè è äðóãè ðàáîòåùè â ðàìêèòå íà ïðîãðàìàòà;
Îðãàíèçèðàíå è ôèíàíñèðàíå íà åêñïåðòíè ìðåæè íà íèâî ÅÑ;
Ôèíàíñèðàíå íà öåíòðîâå çà íàáëþäåíèå íà íèâî ÅÑ;
Îáìåí íà ïåðñîíàë ìåæäó íàöèîíàëíèòå àäìèíèñòðàöèè;

Ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ìåæäóíàðîäíè èíñòèòóöèè.
Âñè÷êè äåéíîñòè òðÿáâà äà äîïðèíàñÿò çà ïîñòèãàíåòî íà öåëèòå

íà Ñîöèàëíèÿ ïëàí îò Ëèñàáîíñêàòà ñòðàòåãèÿ.

Äúðæàâè ÷ëåíêè;
Àãåíöèè è ñëóæáè ïî çàåòîñòòà;
Ìåñòíè è ðåãèîíàëíè âëàñòè;
Ñïåöèàëèçèðàíè îðãàíè, ïðåäâèäåíè â åâðîïåéñêîòî çàêîíîäà-
òåëñòâî;
Ñîöèàëíè ïàðòíüîðè;
Íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, íàé-âå÷å òàêèâà, îðãàíèçèðàíè
íà íèâî ÅÑ;
Óíèâåðñèòåòè, âèñøè ó÷èëèùà è èçñëåäîâàòåëñêè èíñòèòóòè;
Åêñïåðòè ïî îöåíÿâàíåòî;
Íàöèîíàëíè ñòàòèñòè÷åñêè ñëóæáè;
Ìåäèè;
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ñúùî èìà ïðàâî íà ïðÿê äîñòúï äî ïðîã-
ðàìàòà, ùî ñå îòíàñÿ äî äåéíîñòè Àíàëèçè è Âçàèìíî îáó÷åíèå;
Àñîöèèðàíèòå ñòðàíè êàíäèäàòêè, êàêòî è ñòðàíèòå îò
Çàïàäíèòå Áàëêàíè, ñêëþ÷èëè ñïîðàçóìåíèÿ çà ñòàáèëèçèðàíå
è àñîöèèðàíå, â ñúîòâåòñòâèå ñ óñëîâèÿòà íà ïðîãðàìèòå íà
Îáùíîñòòà, êîèòî ðàáîòÿò èëè ùå ðàáîòÿò â òåçè ñòðàíè.
6. Áþäæåò:
Ïðåäëîæåíèÿò áþäæåò çà ïðèëàãàíå íà òàçè ïðîãðàìà å 628,8 ìëí
åâðî.
http://ec.europa.eu/employment_social/progress/index_en.html

Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà
ãîäèíà íà ðàâíè
âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè
ïðåç 2007 ã.
European Year of Equal Opportunities

for All in 2007
Ñ ðåøåíèå ¹ 771/ 2006 îò 17 ìàé 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è
Ñúâåòà íà ÅÑ, 2007 ã. å îáÿâåíà çà ãîäèíà íà ðàâíèòå âúçìîæíîñòè çà
âñè÷êè. Öåëòà íà òàçè èíèöèàòèâà å äà ïîâèøè ïîçíàíèÿòà çà ïðå-
äèìñòâàòà íà èçãðàæäàíåòî íà åäíî ñïðàâåäëèâî è ñîëèäàðíî îá-
ùåñòâî. Ïðåç òàçè ãîäèíà ñå íàñúð÷àâàò äåéíîñòè çà áîðáà ñ äèñ-
êðèìèíàöèîííîòî îòíîøåíèå è ïîâåäåíèå è èíôîðìèðàíå íà ãðàæ-
äàíèòå çà òåõíèòå ïðàâà è çàäúëæåíèÿ.
Åâðîïåéñêàòà ãîäèíà íà ðàâíèòå âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè ùå ïðåäîñ-
òàâè âúçìîæíîñòòà äà áúäå ðàçâèòî åäíî îáùåñòâî, îñíîâàíî íà
ñîëèäàðíîñòòà. Öåëòà íà òîâà íà÷èíàíèå å äà ñå ïîâèøè îñâåäî-
ìåíîñòòà çà Îáùíîñòíîòî ïðàâî â îáëàñòòà íà íå-äèñêðèìèíàöèÿòà
è ðàâíîïîñòàâåíîñòòà è äà ìîáèëèçèðà âñåêè, êîéòî å çàñåãíàò. Òîâà
ùå äîïðèíåñå çà ïîäãîòâÿíåòî ñëåä 2007 ã. íà íîâàòà ðàìêîâà ñòðà-
òåãèÿ íà ÅÑ çà íå-äèñêðèìèíàöèÿ è ðàâíîïîñòàâåíîñò.
Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà ãîäèíà íà ðàâíè âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè ïðåç 2007 ã. 37

ÑÏÅÖÈÔÈ×ÍÈ ÖÅËÈ:
Äà ïîâèøè îñâåäîìåíîñòòà çà ïðàâîòî íà ðàâíîïîñòàâå-

íîñò è íå-äèñêðèìèíàöèÿ
Îáùåñòâîòî òðÿáâà äà áúäå çàïîçíàòî ñ åâðîïåéñêîòî çàêîíîäà-

òåëñòâî â îáëàñòòà íà íå-äèñêðèìèíàöèÿòà, êîåòî å ÷àñò îò
îáùèòå öåííîñòè è ïðèíöèïè íà ÅÑ. Öåëòà ïðåç 2007 ã. ùå áúäå äà
ñå ïðåäàäå íà íàñåëåíèåòî ñúîáùåíèåòî, ÷å âñåêè íåçàâèñèìî îò
íåãîâèÿ ïîë, ðàñà èëè åòíè÷åñêè ïðîèçõîä, ðåëèãèÿ è óáåæäåíèÿ, èí-
âàëèäíîñò, âúçðàñò èëè ñåêñóàëíà îðèåíòàöèÿ èìàò ïðàâî íà ðàâíî
òðåòèðàíå.
Äà íàñúð÷è äåáàòà ÷ðåç çàñèëâàíå íà ó÷àñòèåòî â îáùåñò-

âåíè ïðîÿâè:
Äåáàò è äèàëîã òðÿáâà äà áúäàò îòêðèòè, ñ îãëåä íà íàðàñòâàùîòî

ó÷àñòèå íà ãðóïè, êîèòî ñà æåðòâè íà äèñêðèìèíàöèÿ è äà ñå îñèãóðè
íà áàëàíñèðàíî ó÷àñòèå íà ìúæåòå è æåíèòå.
Äà ïîäêðåïè ðàçíîîáðàçèåòî â ÅÑ:
Öåëòà íà åâðîïåéñêàòà ãîäèíà å äà ñå ïîâèøè îñâåäîìåíîñòòà çà

ïîëîæèòåëíèÿ ïðèíîñ, êîéòî ìîæå äà áúäå íàïðàâåí îò âñåêè ÷ëåí
íà îáùåñòâîòî, íåçàâèñèìî îò íåãîâèÿ ïîë, ðàñà èëè åòíè÷åñêè ïðî-
èçõîä, ðåëèãèÿ è óáåæäåíèÿ, èíâàëèäíîñò, âúçðàñò èëè ñåêñóàëíà
îðèåíòàöèÿ.
Äà íàñúð÷è äåéñòâèÿ çà ðàçâèòèå íà îáùåñòâî, îñíîâàíî íà

ñîëèäàðíîñòòà:
Åâðîïåéñêàòà ãîäèíà ïîäêðåïÿ óñèëèÿòà çà ïîâèøàâàíå îñâåäîìå-

íîñòòà íà ãðàæäàíèòå çà òîâà êîëêî å âàæíî äà ñå íàñúð÷àâàò äîá-
ðèòå îòíîøåíèÿ ìåæäó ðàçëè÷íèòå ãðóïè â îáùåñòâîòî, â ÷àñòíîñò
ìåæäó ìëàäèòå õîðà, êàêòî è äà áúäàò ïðåìàõíàòè ñòåðåîòèïèòå,
ïðåäóáåæäåíèÿòà è íàñèëèåòî.
Äåéíîñòèòå íà åâðîïåéñêî èëè íàöèîíàëíî íèâî, êîèòî ñëåäâà äà
ïîñòèãíàò ïî-ãîðå èçáðîåíèòå öåëè, áèâàò ñëåäíèòå:
Ñðåùè è ñúáèòèÿ (íàïð. êîíôåðåíöèè, ãîäèøíè ñðåùè çà ðàâíî-
ïîñòàâåíîñòòà);
Èíôîðìàöèîííè è ïðîìîöèîíàëíè êàìïàíèè;
Ïðîó÷âàíèÿ è èçñëåäâàíèÿ íà Îáùíîñòíî è íàöèîíàëíî íèâî.
38 Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà ãîäèíà íà ðàâíè âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè ïðåç 2007 ã.

Ôåäåðàöèè è îáåäèíåíèÿ;
Àäìèíèñòðàöèè;
Àãåíöèè è êàìàðè;
Ó÷àñòèåòî â èíèöèàòèâàòà å îòâîðåíî çà äúðæàâèòå ÷ëåíêè, ñòðà-

íèòå îò Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ, Åâðîïåé-
ñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî, ñòðàíèòå êàíäèäàòêè, êîèòî ñå
ïîëçâàò îò ïðåäïðèñúåäèíèòåëíèòå èíñòðóìåíòè, ñòðàíèòå îò
Çàïàäíèòå Áàëêàíè â ñúîòâåòñòâèå ñ ðàçïîðåäáèòå â ïîäïèñàíèòå
ìåæäó òÿõ ñïîðàçóìåíèÿ, êàêòî è ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêàòà ïî-
ëèòèêà íà äîáðîñúñåäñòâî.
Âñÿêà äúðæàâà òðÿáâà äà ñúçäàäå èëè äà ïîñî÷è íàöèîíàëíî çâåíî,

êîåòî äà îðãàíèçèðà ó÷àñòèåòî â òàçè èíèöèàòèâà, äà îïðåäåëè
íàöèîíàëíàòà ñòðàòåãèÿ è ïðèîðèòåòè è äà èçáåðå äåéíîñòèòå,
êîèòî äà áúäàò ïðåäëîæåíè çà Îáùíîñòíî ôèíàíñèðàíå.
5. Áþäæåò:
Áþäæåòúò çà èíèöèàòèâàòà çà ïåðèîäà 1 ÿíóàðè 2006 ã. - 31 äåêåìâðè
2007 ã. å 15 ìëí. åâðî.
Äåéíîñòèòå íà Îáùíîñòíî íèâî ìîãàò äà ïîëó÷àò ôèíàíñèðàíå äî

80 % îò ðàçõîäèòå äîêàòî ìåñòíèòå, ðåãèîíàëíèòå è íàöèîíàëíèòå
èíèöèàòèâè ìîãàò äî ïîëó÷àò íå ïîâå÷å îò 50 % ñúôèíàíñèðàíå îò
áþäæåòà íà ÅÑ.
http://europa.eu/scadplus/leg/en/cha/c10314.htm
Ìèíèñòåðñòâî íà òðóäà
è ñîöèàëíàòà ïîëèòèêà
Ñîôèÿ 1000, óë. “Òðèàäèöà” ¹ 2
Äèðåêöèÿ “Ðàâíè âúçìîæíîñòè”
Ëèöà çà êîíòàêò:
Ëèëèÿ Àáàäæèåâà
Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà ãîäèíà íà ðàâíè âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè ïðåç 2007 ã. 39

l.abadjieva@mlsp.government.bg
Tel.: (02) 811 94 18
Äèìèòúð Áîæèëîâ
dbojilov@mlsp.government.bg
Tel.: (02) 811 94 39
40 Ïðîãðàìà Åâðîïåéñêà ãîäèíà íà ðàâíè âúçìîæíîñòè çà âñè÷êè ïðåç 2007 ã.

Ðàìêîâà ïðîãðàìà çà
êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò
è èíîâàöèè (2007-2013)
Competitiveness and Innovation Framework

Programme (2007-2013)
Ñ öåë äà áúäàò ïîñòèãíàòè çàäà÷èòå íà îáíîâåíàòà Ëèñàáîíñêà ñòðà-
òåãèÿ, çà ñòèìóëèðàíå íà èêîíîìè÷åñêèÿ ðàñòåæ è ñúçäàâàíåòî íà
íîâè ðàáîòíè ìåñòà â Åâðîïà, å ïðåäëîæåíà ðàìêîâà ïðîãðàìà çà êîíêó-
ðåíòîñïîñîáíîñò è èíîâàöèè çà ïåðèîäà 2007-2013 ã. Ðàìêîâàòà ïðîã-
ðàìà ïîäêðåïÿ ìåðêè çà çàñèëâàíå íà êàïàöèòåòà íà êîíêóðåíòîñïî-
ñîáíîñò è èíîâàöèè â ÅÑ. Êàòî öÿëî ïðîãðàìàòà íàñúð÷àâà èçïîëçâà-
íåòî íà èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè, åêîëîãè÷íè òåõíîëîãèè è âúçîá-
íîâÿåìè èçòî÷íèöè íà åíåðãèÿ. Òÿ å ïðèåòà ñ ðåøåíèå ¹ 1639/2006/EO
íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è íà Ñúâåòà íà ÅÑ îò 24 îêòîìâðè 2006 ã.
Öåë 1 - äà ïîâèøè êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà íà ïðåäïðèÿòèÿòà è â
÷àñòíîñò íà ìàëêèòå è ñðåäíèòå ïðåäïðèÿòèÿ (ÌÑÏ);
Öåë 2 - äà íàñúð÷è âñè÷êè ôîðìè íà èíîâàöèè, âêëþ÷èòåëíî è åêîèíîâà-
öèèòå;
Öåë 3 - äà çàñèëè ðàçâèòèåòî íà óñòîé÷èâî, êîíêóðåíòíî è èíîâàòèâíî
èíôîðìàöèîííî îáùåñòâî;
Öåë 4 - äà íàñúð÷è åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò è èçïîëçâàíåòî íà íî-
âèòå âúçîáíîâÿåìè èçòî÷íèöè íà åíåðãèÿ âúâ âñè÷êè ñåêòîðè, âêëþ÷è-
òåëíî è â òðàíñïîðòà.
Ðàìêîâà ïðîãðàìà çà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò è èíîâàöèè (2007-2013) 41

3. Ïîäïðîãðàìè:
Öåëèòå íà ïðîãðàìàòà ùå áúäàò ïîñòèãíàòè ÷ðåç ñëåäíèòå ïîäïðîãðàìè:
“Ïîäïðîãðàìà çà ïðåäïðèåìà÷åñòâî è èíîâàöèè” - îáåäèíÿâà â
ñåáå ñè äåéíîñòè, öåëÿùè äà íàñúð÷àò ïðåäïðèåìà÷åñòâîòî, êîí-
êóðåíòîñïîñîáíîñòòà è èíîâàöèèòå â èíäóñòðèÿòà. Íàñî÷åíà å
îñíîâíî êúì ìàëêèòå è ñðåäíèòå ïðåäïðèÿòèÿ - îò áúðçî ðàçâè-
âàùèòå ñå êîìïàíèè äî ñåìåéíèòå ôèðìè, êîèòî ïðåäñòàâëÿâàò
ïî-ãîëÿìà ÷àñò îò ïðåäïðèÿòèÿòà â ÅÑ. Òÿ öåëè äà óëåñíè äîñòúïà
íà ðàçâèòè è íà íîâîñúçäàäåíè ÌÑÏ äî ôèíàíñèðàíå è èíâåñòèöèè.
Äàâà äîñòúï äî èíôîðìàöèÿ íà áèçíåñà îòíîñíî ôóíêöèîíèðàíåòî
è âúçìîæíîñòèòå, êîèòî ïðåäëàãà âúòðåøíèÿ ïàçàð, êàêòî è îò-
íîñíî âëÿçëî â ñèëà çàêîíîäàòåëñòâî, êîåòî ñå ïðèëàãà çà òÿõ
èëè ïúê çà òàêîâà, êîåòî ñå ïîäãîòâÿ ñ öåë ïî-ëåñíî äà ñå àäàï-
òèðàò êúì ïðîìåíèòå. Â òàçè âðúçêà ïðåäîñòàâÿíåòî íà óñëóãè
íà áèçíåñà èãðàå îñîáåíî âàæíà ðîëÿ. Ïîäïðîãðàìàòà ïîäïîìàãà
îáìåíà íà äîáðè ïðàêòèêè ìåæäó äúðæàâèòå ÷ëåíêè ñ öåë äà ñúç-
äàäå ïî-äîáðà àäìèíèñòðàòèâíà ñðåäà çà áèçíåñà è èíîâàöèèòå.
Ïîäïðîãðàìàòà “Ïîäïîìàãàíå íà ïîëèòèêàòà â îáëàñòòà íà
èíôîðìàöèîííèòå è êîìóíèêàöèîííèòå òåõíîëîãèè” íàñúð÷àâà
âúâåæäàíåòî è èçïîëçâàíåòî íà èíôîðìàöèîííè è êîìóíèêàöèîí-
íè òåõíîëîãèè, êîèòî ñà â îñíîâàòà íà èêîíîìèêàòà íà çíà-
íèåòî. Ïîäïðîãðàìàòà å ÷àñò îò ñòðàòåãèÿòà íà ÅÊ i2010: Åâðî-
ïåéñêî èíôîðìàöèîííî îáùåñòâî è âêëþ÷âà â ñåáå ñè öåëèòå íà
ïðîãðàìèòå eTen, eContent è MODINIS.
Ïîäïðîãðàìà “Èíòåëèãåíòíà åíåðãèÿ çà Åâðîïà” íàñúð÷àâà óñè-
ëèÿòà çà ïîñòèãíå íà öåëèòå â îáëàñòòà íà óñòîé÷èâàòà åíåð-
ãåòèêà. Òÿ ïîäïîìàãà ïîäîáðåíèÿ â åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò
è âúâåæäàíåòî íà âúçîáíîâÿåìè åíåðãèéíè èçòî÷íèöè, òÿõíîòî
íàâëèçàíå íà ïàçàðà, äèâåðñèôèêàöèÿòà íà åíåðãèÿòà è ãîðèâà-
òà, íàðàñòâàíå íà èçïîëçâàíåòî íà âúçîáíîâÿåìè èçòî÷íèöè íà
åíåðãèÿ (ÅÑ ñè å ïîñòàâèë çà öåë äà ïîâèøè êîíñóìàöèÿòà íà
âúçîáíîâÿåìàòà åíåðãèÿ äî 12 % äî 2010 ã.). Îñíîâíî çíà÷åíèå ñå
îòäàâà íà òðàíñïîðòà. Ïîäïðîãðàìàòà å íàñëåäíèê íà ïðîãðàìà
“Èíòåëèãåíòíà åíåðãèÿ çà Åâðîïà” (2003-2006 ã.).
Èçñëåäîâàòåëñêè öåíòðîâå;
Àäìèíèñòðàòèâíè çâåíà;
Ìàëêè è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ;
Àãåíöèè;
Òúðãîâñêè êàìàðè.
5. Áþäæåò:
Áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà çà ïåðèîäà äåéñòâèåòî º å 4,22 ìëðä. åâðî.
http://ec.europa.eu/enterprise/enterprise_policy/cip/index_en.htm
42 Ðàìêîâà ïðîãðàìà çà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò è èíîâàöèè (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ìàðêî Ïîëî II
(2007-2013)
Programme Marco Polo II (2007-2013)
Ñ ðåãëàìåíò 1692/ 2006 îò 24 îêòîìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ
ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà ÅÑ ñå ñúçäàâà ïðîãðàìà Ìàðêî Ïîëî II, ñ ïåðèîä
íà äåéñòâèå 2007-2013 ã.
Ïðîãðàìàòà èìà çà öåë äà íàìàëè çàäðúñòâàíèÿòà ïî ïúòèùàòà è
âðåäíîòî âúçäåéñòâèå âúðõó îêîëíàòà ñðåäà íà öÿëàòà òðàíñïîðòíà
ñèñòåìà ÷ðåç ïðåíàñî÷âàíå íà òîâàðíèòå ïðåâîçè îò ïúòíèÿ êúì
ìîðñêèÿ, æåëåçîïúòíèÿ è ðå÷åí òðàíñïîðò, êàòî ïî òîçè íà÷èí äà ñå
äîïðèíåñå çà èçãðàæäàíåòî íà åôèêàñíà è óñòîé÷èâà òðàíñïîðòíà
ñèñòåìà.
Catalyst actions - öåëÿò äà ïîäîáðÿò åäèíîäåéñòâèåòî â
æåëåçîïúòíèÿ, âúòðåøíèÿ ðå÷åí òðàíñïîðò, ÷ðåç èçïîëçâàíåòî
íà ñúùåñòâóâàùàòà èíôðàñòðóêòóðà;
Motorways of the Sea actions - â ðàìêèòå íà ÅÑ, òàêèâà äåéíîñòè
ñëåäâà äà ñå èçïîëçâàò òðàíñåâðîïåéñêèòå ìðåæè, îïðåäåëåíè
ñ ðåøåíèå 1692/96 íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà îò 23
þëè 1996 ã. îòíîñíî Îáùíîñòíèòå íàñîêè çà ðàçâèòèå íà òðàíñ-
åâðîïåéñêèòå òðàíñïîðòíè ìðåæè;
Ïðîãðàìà Ìàðêî Ïîëî II (2007-2013) 43

Modal shift actions - äåéíîñòè çà ïðåíàñî÷âàíå íà êîëêîòî ñå
ìîæå ïîâå÷å òîâàðíè ïðåâîçè îò ïúòíèÿ êúì ìîðñêèÿ, æåëåçî-
ïúòíèÿ è ðå÷åí òðàíñïîðò ïðè òåêóùèòå óñëîâèÿ íà âúòðåøíèÿ
ïàçàð;
Traffic avoidance actions - äåéíîñòè çà íàìàëÿâàíå íà òðàôèêà;
Common learning actions - äåéíîñòè çà óâåëè÷àâàíå íà ïîçíàíèÿòà
ïî òîâàðíà ëîãèñòèêà è çà ïîäïîìàãàíå ìåòîäèòå è ïðîöåäóðè-
òå íà ñúòðóäíè÷åñòâî íà òîâàðíèÿ ïàçàð.

Êîðïîðàöèè;
Ôåäåðàöèè è îáåäèíåíèÿ;
Àãåíöèè è êàìàðè;
Ìàëêè è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ.
Ïðîåêòè ïî ïðîãðàìàòà ìîãàò äà áúäàò âíàñÿíè îò êîíñîðöèóìè îò

ïîíå äâå îò ïî-ãîðå èçáðîåíèòå îðãàíèçàöèè, êîèòî äà áúäàò ñúçäà-
äåíè â äâå ðàçëè÷íè äúðæàâè ÷ëåíêè íà ÅÑ, èëè åäíà äúðæàâà ÷ëåíêà íà
ÅÑ è äðóãà áëèçêà òðåòà ñòðàíà. Â ðåäêè ñëó÷àè ìîæå äà áúäå âíåñåí
ïðîåêò è ñàìî îò åäíà îðãàíèçàöèÿ, ñúçäàäåíà â åäíà äúðæàâà ÷ëåíêà.
5. Áþäæåò:
Áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà çà öåëèÿ º ïåðèîä íà äåéñòâèå âúçëèçà íà
400 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/transport/marcopolo/2/index_en.htm
Ìèíèñòåðñòâîòî íà òðàíñïîðòà è ñúîáùåíèÿòà
Ñîôèÿ 1000, óë. “Äÿêîí Èãíàòèé” 9
Äèðåêöèÿ “Êîîðäèíàöèÿ íà ïðîãðàìè è ïðîåêòè”
ßñåí Ìàðêîâ
Òåë. (02) 940 95 02
Ôàêñ: (02) 940 97 95
Å-mail: i.markov@mtc.government.bg
44 Ïðîãðàìà Ìàðêî Ïîëî II (2007-2013)

Ïðîãðàìà
Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè
çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ
(2007-2013)
Trans-European networks for Transport and

Energy (2007-2013)
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðàâè ïðåäëîæåíèå çà ïðîäúëæàâàíå íà
ïðîãðàìàòà ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013 ã. Ïðåäñòîè Åâðîïåéñêèÿò
ïàðëàìåíò è Ñúâåòúò íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç äà âçåìàò ðåøåíèå.
2. Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà åíåðãèÿ

(TEN-Energy)
Ãðàíòîâå â ðàìêèòå íà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà åíåðãèÿ, åëåêòðè-
÷åñòâî è ïðèðîäåí ãàç.
ÎÁËÀÑÒÈ: èíäóñòðèÿ, åíåðãèÿ, èêîíîìèêà - ôèíàíñè, ìåñòíî ðàçâèòèå.
ÂÈÄÎÂÅ ÄÅÉÍÎÑÒÈ: òðàíñíàöèîíàëíî êîîïåðèðàíå, îáó÷åíèå è êâà-

ëèôèêàöèÿ, ïðèëîæíè èçñëåäâàíèÿ.
ÁÅÍÅÔÈÖÈÅÍÒÈ: ìåñòíèòå è ðåãèîíàëíè âëàñòè, êîðïîðàöèè, àäìè-

íèñòðàöèè.
Ïðîãðàìà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ (2007-2013) 45

ÐÅÃÈÎÍÈ: Åâðîïåéñêè ñúþç è ïðèñúåäèíÿâàùè ñå ñòðàíè.
ÄÅÒÀÉËÈ: Èçãðàæäàíåòî íà òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà åíåðãèÿ å

âàæåí åëåìåíò çà åäèííèÿ åâðîïåéñêè ïàçàð.
ÖÅËÈ:
Åôåêòèâíî ôóíêöèîíèðàíå íà åäèííèÿ ïàçàð è ïî-ñïåöèàëíî íà

åíåðãèéíèÿ ïàçàð;
Óêðåïâàíå íà ñîöèàëíîèêîíîìè÷åñêîòî ñáëèæàâàíå, ÷ðåç íàìàëÿ-
âàíå èçîëàöèÿòà íà ïî-ìàëêî îáëàãîäåòåëñòâàíèòå ðàéîíè â
ÅÑ;
Ïîâèøàâàíå íà áåçîïàñíîñòòà ïðè äîñòàâêàòà íà åíåðãèÿ.
Åíåðãèéíèòå ìðåæè îáõâàùàò:

Âèñîêîâîëòîâèòå ëèíèè, ñ èçêëþ÷åíèå íà äèñòðèáóòîðñêèòå
ìðåæè è ïîäâîäíèòå ëèíèè;
Çàùèòíî, ìîíèòîðèíãîâî è êîíòðîëíî îáîðóäâàíå, ñúùåñòâåíî
íåîáõîäèìî çà ïðàâèëíîòî ôóíêöèîíèðàíå íà âúïðîñíàòà ñèñòåìà.
Ìðåæèòå çà ïðèðîäåí ãàç îáõâàùàò:

Ãàçîâè òðúáîïðîâîäè ïîä âèñîêî íàëÿãàíå, ñ èçêëþ÷åíèå íà
äèñòðèáóòîðñêèòå ìðåæè, êîèòî ïðàâÿò âúçìîæíî
ïîëó÷àâàíåòî íà äîñòàâêè îò âúíøíè èëè âúòðåøíè èçòî÷íèöè;
Ïîäçåìíè ñêëàäîâè ñúîðúæåíèÿ;
Ñúîðúæåíèÿ çà ïîëó÷àâàíå, ñêëàäèðàíå è ðå-ãàçèôèêàöèÿ íà âòå÷-
íåí ïðèðîäåí ãàç, à ñúùî òàêà ñúîðúæåíèÿ çà ïðåíàñÿíå íà ãàç;
Çàùèòíî, ìîíèòîðèíãîâî è êîíòðîëíî îáîðóäâàíå, ñúùåñòâåíî
íåîáõîäèìî çà ïðàâèëíîòî ôóíêöèîíèðàíå íà âúïðîñíàòà ñèñ-
òåìà.
Ðåøàâàíå íà ïðîáëåìèòå, ïðåäèçâèêàíè îò ñòåñíåíè ó÷àñòúöè
è ëèïñâàùè òðàíñïîðòíè âðúçêè, îñîáåíî òðàíñãðàíè÷íè è
ñïðàâÿíå ñ ïðåòîâàðâàíåòî;
Îò÷èòàíå íà íóæäèòå íà åäèííèÿ ïàçàð â ñâåòëèíàòà íà ðàçøè-
ðÿâàíåòî;
Èçãðàæäàíå íà åíåðãèéíè ìðåæè íà îñòðîâè è èçîëèðàíè,
ïåðèôåðíè è óëòðà-ïåðèôåðíè ðàéîíè, êàòî ñúùåâðåìåííî ñå
ïîäêðåïÿ èçïîëçâàíåòî íà âúçîáíîâÿåìè èçòî÷íèöè íà åíåðãèÿ;
Âçàèìîäåéñòâèå íà ìðåæè îò ÅÑ ñ òàêèâà îò ïðèñúåäèíÿâàùèòå
ñå ñòðàíè, êàêòî è îò äðóãè ñòðàíè â Åâðîïà, ñðåäèçåìíîìîð-
ñêèÿ è ÷åðíîìîðñêèÿ áàñåéí.
46 Ïðîãðàìà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ (2007-2013)

ÔÈÍÀÍÑÈÐÀÍÅ È ÁÞÄÆÅÒ:
TEN-Energy îñèãóðÿâà ôèíàíñèðàíå íà ïðîåêòè îò îáù èíòåðåñ íà

ïîíå 2 äúðæàâè. ÅÑ èìà ñïèñúê ñ òàêèâà ïðèîðèòåòíè ïðîåêòè.
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà ïî òàçè ïðîãðàìà å 155 ìëí. åâðî.
ÈÍÔÎÐÌÀÖÈß:
http://ec.europa.eu/ten/energy/index_en.htm
3. Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò

(TEN-Transport)
Ãðàíòîâå â ðàìêèòå íà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò.
ÎÁËÀÑÒÈ: òðàíñïîðò, óñëóãè, ïóáëè÷íà ïîëèòèêà, èíäóñòðèÿ, èêîíî-

ìèêà - ôèíàíñè, ìåñòíî ðàçâèòèå.
ÂÈÄÎÂÅ ÄÅÉÍÎÑÒÈ: ïîäïîìàãàíå íà èíâåñòèöèè, ïðèëîæíè èçñëåäâàíèÿ.
ÁÅÍÅÔÈÖÈÅÍÒÈ: êîðïîðàöèè, àäìèíèñòðàöèè, àãåíöèè, êàìàðè, èí-

âåñòèöèîííè ôîíäîâå.
ÐÅÃÈÎÍÈ: Åâðîïåéñêè ñúþç è ïðèñúåäèíÿâàùè ñå ñòðàíè.
ÄÅÒÀÉËÈ: Èçãðàæäàíåòî íà òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò å

âàæåí åëåìåíò çà åäèííèÿ åâðîïåéñêè ïàçàð.
ÖÅËÈ:
Ðàçâèòèå íà èíôðàñòðóêòóðà, êîÿòî ïîîùðÿâà ñâúðçâàíåòî íà

íàöèîíàëíèòå ìðåæè;
Íåîáõîäèìè ìåðêè çà ïîñòåïåííî ïîñòèãàíå íà âçàèìîäåéñòâà-
ùà æåëåçîïúòíà ìðåæà;
Íåîáõîäèìè ìåðêè çà ïîäïîìàãàíå íà äàëå÷íèòå, áëèçêèòå è
âúòðåøíèòå ïðåâîçè ñ êîðàáè;
Íåîáõîäèìè ìåðêè çà èíòåãðèðàíå íà ÆÏ è âúçäóøåí òðàíñïîðò,
îñîáåíî ÷ðåç äîñòúï íà ÆÏ òðàíñïîðòà äî ëåòèùàòà, êàêòî è
íóæíàòà èíôðàñòðóêòóðà è èíñòàëàöèè.
Ïðîåêòè çà èçãðàæäàíå íà øîñååí, ÆÏ èëè êîìáèíèðàí òðàíñ-
ïîðò, çàñÿãàù åâðîïåéñêè èíôðàñòðóêòóðè îò îáù èíòåðåñ;
Èçñëåäâàíèÿ
Ïðîãðàìà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ (2007-2013) 47

ÔÈÍÀÍÑÈÐÀÍÅ È ÁÞÄÆÅÒ:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà ïî òàçè ïðîãðàìà å 8 013 ìëí. åâðî.
ÏÐÈÎÐÈÒÅÒÈ:
Ïðîåêòè, ïðåäñòàâåíè ñúâìåñòíî îò ïîíå 2 äúðæàâè ÷ëåíêè è

îñîáåíî â ãðàíè÷íèòå ðàéîíè;
Ïðèíîñ íà ïðîåêòèòå êúì öåëîñòòà íà ìðåæàòà è îïòèìèçè-
ðàíåòî íà êàïàöèòåòà;
Ïðîãðàìè çà âíåäðÿâàíå íà ñèñòåìè çà óïðàâëåíèå íà òðàôèêà
íà ÆÏ òðàíñïîðòà è íåãîâèòå êîìïîíåíòè, êàêòî è ñèñòåìè
çà óïðàâëåíèå íà òðàôèêà â îáëàñòòà íà âúçäóøíèÿ è âîäåí
òðàíñïîðò.
ÈÍÔÎÐÌÀÖÈß:
http://ec.europa.eu/ten/transport/index_en.htm
48 Ïðîãðàìà Òðàíñåâðîïåéñêè ìðåæè çà òðàíñïîðò è åíåðãèÿ (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ãàëèëåî
(2007-2013)
Galileo (2007-2013)
Ãàëèëåî å íàé-ãîëåìèÿò èíäóñòðèàëåí ïàðòíüîðñêè ïðîåêò íà ÅÑ ñ
÷àñòíèÿ ñåêòîð. Íàâèãàöèîííàòà ñèñòåìà Ãàëèëåî ñå ñúñòîè îò 30
ñàòåëèòà, êîèòî îñèãóðÿâàò ìàêñèìàëíî ïîêðèòèå íà ïëàíåòàòà.
2. Ñïåöèôèêà íà ïðîåêòà:
Îñâåí, ÷å ïðåäîñòàâÿ íîâà îáùåñòâåíà óñëóãà ïî öåëèÿ ñâÿò, Ãàëèëåî
ñå îòëè÷àâà è ñ íåïîçíàòà äî ìîìåíòà èçìåðâàòåëíà è ïîçèöèîíèðàùà
òî÷íîñò. Äîêàòî GPS äàâà òî÷íîñò äî 5 ìåòðà, Ãàëèëåî å â ñúñòîÿíèå
äà ïîçèöèîíèðà îáåêòè ñ òî÷íîñò äî 2 ìåòðà, à êîãàòî ñå èçïîëçâà
êàòî òúðãîâñêà óñëóãà, ñèñòåìàòà óïúòâà ñ òî÷íîñò äî 1 ìåòúð.
Ìåæäóíàðîäíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî å ñúùåñòâåí êîìïîíåíò îò ïðîã-
ðàìà Ãàëèëåî òúé êàòî ñèñòåìàòà å ïëàíèðàíà çà óïîòðåáà ïî öåëèÿ
ñâÿò. Äî ìîìåíòà ñà ïîäïèñàíè ñïîðàçóìåíèÿ çà ñúòðóäíè÷åñòâî ñ
Êèòàé, Èçðàåë, Óêðàéíà, Èíäèÿ, Ìàðîêî è Þæíà Êîðåÿ.
Ñúñ ÑÀÙ å ïîäïèñàíî ñïîðàçóìåíèå çà îïåðàöèîííà ñúâìåñòèìîñò
ìåæäó àìåðèêàíñêàòà è åâðîïåéñêàòà ñèñòåìà.
Î÷àêâà ñå ïðîåêòúò äà ñúçäàäå îêîëî 150 000 âèñîêîêâàëèôèöèðàíè
ðàáîòíè ìåñòà â Åâðîïà.
Äà ñå ñúçäàäå è ðàçâèå ñàòåëèòíà íàâèãàöèîííà ìðåæà ñ ãðàæäàíñêè
ôóíêöèè è îáùî ñâåòîâíî ïîêðèòèå ÷ðåç èçïðàùàíå íà ñåðèÿ îò ñàòåëèòè
Ïðîãðàìà Ãàëèëåî (2007-2013) 49

â îðáèòàòà íà Çåìÿòà è èçãðàæäàíå íà ìðåæà îò êîíòðîëíè ñòàíöèè.

Áàíêè;
Óíèâåðñèòåòè;
Èçñëåäîâàòåëñêè öåíòðîâå.
5. Ôèíàíñèðàíå:
Ôèíàíñèðàíåòî íà ïðîåêòà ñå îñúùåñòâÿâà ïî ñïåöèàëíà ôîðìóëà,
ñïîðåä êîÿòî áþäæåòúò íà ÅÑ îñèãóðÿâà åäíà òðåòà îò ñðåäñòâàòà,
à ÷àñòíèÿò ñåêòîð - îñòàíàëèòå äâå òðåòè.
6. Ôàçè íà ïðîåêòà:
Ðàçðàáîòâàíå è ïóñêàíå â îðáèòà (äî íà÷àëîòî íà 2009 ã.);
Ïðîó÷âàòåëíàòà ôàçà îáõâàùà ðàçðàáîòâàíåòî íà ñàòåëèòè è
íàçåìíè êîìïîíåíòè íà ñèñòåìàòà, êàêòî è ïóñêàíå â îðáèòà;
Ðàçõîäèòå çà òàçè ôàçà âúçëèçàò íà 1,5 ìëí. åâðî - ïîëîâèíàòà
îò òÿõ ñå ïîåìàò îò ÅÑ, îñòàíàëàòà ïîëîâèíà îò Åâðîïåéñêàòà
êîñìè÷åñêà àãåíöèÿ;
Äî 31 äåêåìâðè 2006 ã. ôàçàòà å ïîä ðúêîâîäñòâîòî íà Galileo
Joint Undertaking. Îò 1 ÿíóàðè 2007 ã. çàâúðøâàíåòî íà ôàçàòà ñå
ïîåìà îò European GNSS Supervisory Authority;
Ïóñêîâà ôàçà (2009-2010 ã.) - îáõâàùà èçðàáîòêàòà è èçñòðåëâàíåòî
íà ñàòåëèòèòå è èíñòàëàöèÿòà íà íàçåìíèòå êîìïîíåíòè;
Òúðãîâñêà ôàçà (ñëåä 2010 ã.) - îáõâàùà ïåðèîäà íà åêñïëîàòàöèÿ
íà ñèñòåìàòà, âêëþ÷èòåëíî è ñ òúðãîâñêè öåëè.
7. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà Ãàëèëåî âúçëèçà íà 1 ìëðä. åâðî.
http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/galileo/index_en.htm
Äúðæàâíà àãåíöèÿ çà èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè è ñúîáùåíèÿ
Ñîôèÿ 1000, óë. “Ãóðêî” ¹ 6
Äèðåêöèÿ “Åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ è ìåæäóíàðîäíà äåéíîñò”
Ëèöå çà êîíòàêò: Ñîíÿ Ñïàñîâà
Òåë. (02) 949 22 15;
Ôàêñ: (02) 987 40 50
Å-mail: sspasova@mtc.government.bg
50 Ïðîãðàìà Ãàëèëåî (2007-2013)

Ïðîãðàìà Äàôíå III -
Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî
(2007-2013)
Daphne III - combating violence (2007-2013)
Íà 24 ìàé 2006 ã. Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðåäëàãà ñúçäàâàíåòî íà
ïðîãðàìà Äàôíå - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-
2013 ã. Òÿ ïðåäñòàâëÿâà ôèíàíñîâ èíñòðóìåíò çà îñúùåñòâÿâàíå íà ïî-
ëèòèêèòå íà ÅÑ â îáëàñòòà íà ïðàâîñúäèåòî, ñâîáîäàòà è ñèãóðíîñò-
òà. Ïðîãðàìàòà å îäîáðåíà îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò íà âòîðî ÷åòåíå.
Äà äîïðèíàñÿ çà óñòàíîâÿâàíåòî íà çîíà íà ñâîáîäà, ñèãóðíîñò
è ñïðàâåäëèâîñò êàòî ñå âîäè áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî;
Äà çàùèòàâà ãðàæäàíèòå îò íàñèëèå è äà ïîñòèãíå âèñîêî íèâî
íà áëàãîäåíñòâèå, îáùåñòâåíî çäðàâå è ñîöèàëíî åäèíñòâî;
Äà îñúùåñòâÿâà ñúâìåñòíè äåéñòâèÿ ñ ïîëèòèêèòå íà Îáù-
íîñòòà â îáëàñòèòå: îáùåñòâåíî çäðàâå, ðàâåíñòâî íà ïîëî-
âåòå, çàùèòà íà ïðàâàòà íà äåòåòî, áîðáàòà ñðåùó òðàôèêà
íà õîðà è ñåêñóàëíàòà åêñïëîàòàöèÿ.
Çàäà÷à 1 - Äà ïðåäîòâðàòÿâà è äà ñå áîðè ñðåùó âñè÷êè ôîðìè íà
Ïðîãðàìà Äàôíå III - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî (2007-2013) 51

íàñèëèå â ïóáëè÷íîòî èëè â äîìàøíîòî ïðîñòðàíñòâî ñðåùó äåöà,
ìëàäåæè è æåíè, êàòî âçåìà ïðåâàíòèâíè ìåðêè è äàâà ïîäêðåïà íà
æåðòâèòå è ðèñêîâèòå ãðóïè ïî ñëåäíèòå íà÷èíè:
Ïîäïîìàãà è íàñúð÷àâà íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè è äðóãè
ñäðóæåíèÿ, äåéñòâàùè çà ïðåâåíöèÿ íà íàñèëèåòî è ïîäïîìàãàùè
æåðòâèòå ìó;
Ðàçâèâà è ïðèëàãà äåéíîñòè çà ïîâèøàâàíå íà áäèòåëíîñòòà,
ñúçäàâà ìàòåðèàëè â òàçè íàñîêà, çà äà äîïúëâà âå÷å ñúùåñòâó-
âàùèòå, èëè äà ïðèñïîñîáÿâà è èçïîëçâà ñúùåñòâóâàùèòå
ìàòåðèàëè â äðóãè ãåîãðàôñêè çîíè èëè çà äðóãè öåëåâè ãðóïè;
Ðàçïðîñòðàíÿâà ðåçóëòàòèòå, ïîñòèãíàòè ïî äâåòå ïîäïðîã-
ðàìè íà ïðîãðàìà “Îñíîâíè ïðàâà è ïðàâîñúäèå”, âêëþ÷èòåëíî
ïðèñïîñîáÿâàíåòî, îáìåíà è óïîòðåáàòà èì îò äðóãè áåíåôè-
öèåíòè èëè â äðóãè ãåîãðàôñêè çîíè;
Èíèöèèðà è ðàçâèâà äåéíîñòè, äîïðèíàñÿùè çà ïîëîæèòåëíî
îòíîøåíèå êúì õîðàòà, ïîäëîæåíè íà ðèñê îò íàñèëèå, ïî-òî÷íî
ñëåäâà ïîäõîä, êîéòî íàñúð÷àâà óâàæåíèå êúì òÿõ è ñïîìàãà çà
òÿõíîòî áëàãîñúñòîÿíèå è ñàìîèçÿâà.
Çàäà÷à 2 - Äà íàñúð÷àâà ìåæäóíàðîäíè äåéñòâèÿ ñ öåë äà:

Ñúçäàäàò ìíîãîäèñöèïëèíàðíè ìðåæè;
Îñèãóðÿò ðàçøèðÿâàíåòî íà çíàíèåòî, íà îáìåíà íà èíôîðìàöèÿ,
íà ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà äîáðè ïðàêòèêè, âêëþ÷èòåëíî
ïîñðåäñòâîì îáó÷åíèå, ó÷åáíè ïúòóâàíèÿ è îáìåí íà ïåðñîíàë;
Ïîâèøàò áäèòåëíîñòòà çà íàñèëèå ñðåä öåëåâèòå àóäèòîðèè,
äà íàñúð÷àâàò íóëåâàòà òîëåðàíòíîñò êúì íàñèëèåòî, äà
íàñúð÷àâàò îêàçâàíåòî íà ïîäêðåïà íà æåðòâè è ñúîáùàâàíåòî
çà ñëó÷àè íà íàñèëèå íà êîìïåòåíòíèòå âëàñòè;
Èçó÷àâàò ÿâëåíèÿ, ñâúðçàíè ñ íàñèëèåòî, äà îòêðèâàò êîðåíèòå
ìó è äà ðàáîòÿò ïî òÿõ íà âñè÷êè îáùåñòâåíè íèâà;
Ñïåöèôè÷íè äåéíîñòè, ïðåäïðèåìàíè îò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ,
êàòî íàïðèìåð èçñëåäâàíèÿ è ïðîó÷âàíèÿ, àíêåòè, îïðåäåëÿíå
íà ïîêàçàòåëè è îáùè ìåòîäè, ñåìèíàðè, êîíôåðåíöèè, åêñïåðò-
íè ñðåùè, ñúáèðàíå, ðàçðàáîòâàíå è ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôîð-
ìàöèîííè ìàòåðèàëè, ïîäêðåïà çà íàöèîíàëíè åêñïåðòíè ìðåæè,
àíàëèçè, íàáëþäåíèÿ, îöåíêè;
Ñïåöèôè÷íè ìåæäóíàðîäíè ïðîåêòè îò Îáùíîñòåí èíòåðåñ,
ïðåäñòàâåíè îò ïîíå òðè äúðæàâè ÷ëåíêè â ñúîòâåòñòâèå ñ
óñëîâèÿòà íà åæåãîäíèòå ðàáîòíè ïðîãðàìè;
52 Ïðîãðàìà Äàôíå III - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî (2007-2013)

Ïîäêðåïà çà äåéíîñòèòå íà íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè èëè
äðóãè äðóæåñòâà, ðàáîòåùè çà îáùèÿ åâðîïåéñêè èíòåðåñ ïî
ñìèñúëà íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà è â ñúîòâåòñòâèå ñ óñëî-
âèÿòà íà åæåãîäíèòå ðàáîòíè ïðîãðàìè;
Ñúôèíàíñèðàíå íà ðàçõîäèòå ïî ïîñòîÿííàòà ðàáîòíà ïðîãðàìà
íà Åâðîïåéñêàòà ôåäåðàöèÿ çà èç÷åçíàëè è ñåêñóàëíî åêñïëîàòè-
ðàíè äåöà, êîÿòî ðàáîòè çà îáùèÿ åâðîïåéñêè èíòåðåñ â îáëàñò-
òà íà ïðàâàòà íà äåòåòî.

Ïðîãðàìàòà ùå áúäå îòêðèòà çà ó÷àñòèå îò ñòðàíà íà ñëåä-
íèòå ñòðàíè, â ñúîòâåòñòâèå ñ îáùèòå óñëîâèÿ çà ó÷àñòèåòî
íà òåçè ñòðàíè â ïðîãðàìèòå íà Îáùíîñòòà:
Àñîöèèðàíèòå ñòðàíè êàíäèäàòêè, êàêòî è ñòðàíè îò Çàïàäíè-
òå Áàëêàíè, ñêëþ÷èëè ñïîðàçóìåíèÿ çà ñòàáèëèçèðàíå è àñîöèè-
ðàíå, â ñúîòâåòñòâèå ñ óñëîâèÿòà íà ïðîãðàìèòå íà Îáùíîñò-
òà, êîèòî ðàáîòÿò èëè ùå ðàáîòÿò â òåçè ñòðàíè;
Äåéíîñòè íà ïðîåêòè ïî ïðîãðàìàòà ìîãàò äà ñà ñâúðçàíè ñúñ
ñòðàíè êàíäèäàòêè, êîèòî íå ñà ó÷àñòíèöè â íåÿ, êîãàòî òîâà
ùå äîïðèíåñå çà òÿõíàòà ïîäãîòîâêà çà ïðèñúåäèíÿâàíå;
Ìîãàò äà ó÷àñòâàò è òðåòè ñòðàíè, äîêîëêîòî òîâà ùå
ñïîìîãíå çà îñúùåñòâÿâàíå íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà.
Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì âñè÷êè ãðóïè, êîèòî ñà ïðÿêî èëè íåïðÿêî
ñâúðçàíè ñ âúïðîñà çà íàñèëèåòî;
Ãëàâíèòå öåëåâè ãðóïè ñà æåðòâèòå íà íàñèëèå è ãðóïèòå, èçëîæåíè
íà ðèñê îò íàñèëèå; Äðóãè öåëåâè ãðóïè ñà ó÷èòåëèòå, ïîëèöèÿòà,
ñîöèàëíèòå ðàáîòíèöè, ìåñòíàòà è äúðæàâíàòà âëàñò, ìåäèöèíñêè
ïåðñîíàë, ñúäåáåí ïåðñîíàë, íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, ïðîô-
ñúþçè è ðåëèãèîçíè îáùíîñòè.
7. Áþäæåò, îöåíêà
è âðåìåííè ðàçïîðåäáè:
Ïðåäëîæåíèÿò áþäæåò çà ïðèëàãàíå íà òàçè ïðîãðàìà å 116,9 ìëí.
åâðî.
Ïðîãðàìà Äàôíå III - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî (2007-2013) 53

Ïðîãðàìàòà ñúòðóäíè÷è ñ äðóãè èíñòðóìåíòè íà Îáùíîñòòà êàòî
ïðîãðàìèòå “Ñèãóðíîñò è ãàðàíòèðàíå íà ñâîáîäèòå”, “Ñîëèäàðíîñò
è óïðàâëåíèå íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè”, Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà,
“Ïî-áåçîïàñåí Èíòåðíåò ïëþñ”, êàêòî è ïðîãðàìè â îáëàñòòà íà
çäðàâåîïàçâàíåòî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/daphne/funding_daphne_en.htm
54 Ïðîãðàìà Äàôíå III - Áîðáà ñðåùó íàñèëèåòî (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ
íà íàðêîòèöèòå
è èíôîðìàöèÿ
(2007-2013)
Drugs prevention and information

programme (2007-2013)
Íà 24 ìàé 2006 ã. Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðåäëàãà ñúçäàâàíåòî íà
ïðîãðàìà “Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ” ñ ïåðèîä íà äåé-
ñòâèå 2007-2013 ã.
Òÿ ïðåäñòàâëÿâà ôèíàíñîâ èíñòðóìåíò çà îñúùåñòâÿâàíå íà
ïîëèòèêèòå íà ÅÑ â îáëàñòòà íà ñïðàâåäëèâîñòòà, ñâîáîäàòà è
ñèãóðíîñòòà, à êîñâåíî - è â îáëàñòòà íà îáùåñòâåíîòî çäðàâå.
Ïðåäñòîè ïðîãðàìàòà äà áúäå îäîáðåíà îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò
è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Äà äîïðèíàñÿ çà óñòàíîâÿâàíåòî íà çîíà íà ñâîáîäà, ñèãóðíîñò
è ñïðàâåäëèâîñò, êàòî äàâà èíôîðìàöèÿ è âçåìà ìåðêè çà ïðåâåí-
öèÿ íà çàâèñèìîñòòà îò íàðêîòèöè;
Äà âçåìà ìåðêè çà ïðåâåíöèÿ è íàìàëÿâàíå íà óïîòðåáàòà íà
Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ (2007-2013) 55

íàðêîòèöè è çàâèñèìîñòòà îò òÿõ, êàêòî è ñâúðçàíèòå ñ íàðêî-
òèöèòå âðåäíè ïîñëåäèöè;
Äà ïîäïîìàãà ïîëèòèêèòå íà Îáùíîñòòà â îáëàñòòà íà îá-
ùåñòâåíîòî çäðàâå.
Äà íàñúð÷àâà ìåæäóíàðîäíè äåéñòâèÿ ñ öåë äà:

Ñúçäàäàò ìíîãîäèñöèïëèíàðíè ìðåæè;
Îñèãóðÿò ðàçøèðÿâàíåòî íà çíàíèåòî, íà îáìåíà íà èíôîðìà-
öèÿ, íà ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà äîáðè ïðàêòèêè, âêëþ÷èòåëíî ïîñ-
ðåäñòâîì îáó÷åíèå, ó÷åáíè ïúòóâàíèÿ è îáìåí íà ïåðñîíàë;
Äà ðàçâèå ñúçíàíèåòî çà çäðàâíèòå è ñîöèàëíèòå ïðîáëåìè, ïðå-
äèçâèêàíè îò óïîòðåáàòà íà íàðêîòèöè è äà íàñúð÷è îòêðèò
äèàëîã ñ öåë äà áúäå ïîñòèãíàòî ïî-äîáðî ðàçáèðàíå íà ÿâëåíèå-
òî íàðêîòè÷íà çàâèñèìîñò;
Äà ïðèâëå÷å ãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî â ïðèëàãàíåòî è ðàçâèòè-
åòî íà ñòðàòåãèÿòà è ïëàíà çà äåéñòâèå íà ÅÑ â îáëàñòòà íà
áîðáàòà ñ íàðêîòèöèòå;
Äà íàáëþäàâà, ïðèëàãà è îöåíÿâà ïðèëàãàíåòî íà îïðåäåëåíè äåé-
ñòâèÿ ïî ïëàíîâåòå çà äåéñòâèå íà ÅÑ çà áîðáà ñ íàðêîòèöèòå
îò ïåðèîäà 2005-2008 ã. è 2009-2012 ã.
4. Äåéíîñòè ïî ïðîãðàìàòà:
Ñïåöèôè÷íè äåéíîñòè, ïðåäïðèåìàíè îò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ,
êàòî íàïðèìåð èçñëåäâàíèÿ è ïðîó÷âàíèÿ, àíêåòè, îïðåäåëÿíå
íà ïîêàçàòåëè è îáùè ìåòîäè, ñåìèíàðè, êîíôåðåíöèè, åêñïåðò-
íè ñðåùè, ñúáèðàíå, ðàçðàáîòâàíå è ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôîð-
ìàöèîííè ìàòåðèàëè, ïîäêðåïà çà íàöèîíàëíè åêñïåðòíè ìðåæè,
àíàëèçè, íàáëþäåíèÿ, îöåíêè;
Ñïåöèôè÷íè ìåæäóíàðîäíè ïðîåêòè îò Îáùíîñòåí èíòåðåñ,
ïðåäñòàâåíè îò ïîíå òðè äúðæàâè ÷ëåíêè â ñúîòâåòñòâèå ñ
óñëîâèÿòà íà åæåãîäíèòå ðàáîòíè ïðîãðàìè;
Ïîäêðåïà çà äåéíîñòèòå íà íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè èëè
äðóãè äðóæåñòâà, ðàáîòåùè çà îáùèÿ åâðîïåéñêè èíòåðåñ ïî
ñìèñúëà íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà è â ñúîòâåòñòâèå ñ óñëîâèÿ-
òà íà åæåãîäíèòå ðàáîòíè ïðîãðàìè.
56 Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ (2007-2013)

Äúðæâèòå ÷ëåíêè;
Àñîöèèðàíèòå ñòðàíè êàíäèäàòêè, êàêòî è ñòðàíè îò Çàïàä-
íèòå Áàëêàíè, ñêëþ÷èëè ñïîðàçóìåíèÿ çà ñòàáèëèçèðàíå è àñîöè-
èðàíå, â ñúîòâåòñòâèå ñ óñëîâèÿòà íà ïðîãðàìèòå íà Îáùíîñò-
òà, êîèòî ðàáîòÿò èëè ùå ðàáîòÿò â òåçè ñòðàíè;
Äåéíîñòè íà ïðîåêòè ïî ïðîãðàìàòà ìîãàò äà ñà ñâúðçàíè ñúñ
ñòðàíè-êàíäèäàòêè, êîèòî íå ñà ó÷àñòíèöè â íåÿ, êîãàòî òîâà
ùå äîïðèíåñå çà òÿõíàòà ïîäãîòîâêà çà ïðèñúåäèíÿâàíå; ìîãàò
äà ó÷àñòâàò è òðåòè ñòðàíè, äîêîëêîòî òîâà ùå ñïîìîãíå çà
îñúùåñòâÿâàíå íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà.
Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì âñè÷êè ãðóïè, êîèòî ñà ïðÿêî èëè

íåïðÿêî ñâúðçàíè ñ âúïðîñà çà íàðêîòè÷íèòå çàâèñèìîñòè;
Ãëàâíèòå öåëåâè ãðóïè ñà ìëàäåæòà, óÿçâèìè ãðóïè, ïðîáëåìà-
òè÷íè îáùíîñòè, ãðóïè, èçëîæåíè íà ðèñê îò íàðêîòè÷íà çàâè-
ñèìîñò. Äðóãè öåëåâè ãðóïè ñà ó÷èòåëèòå, ïîëèöèÿòà, ñîöèàë-
íèòå ðàáîòíèöè, ìåñòíàòà è äúðæàâíàòà âëàñò, ìåäèöèíñêè
ïåðñîíàë, ñúäåáåí ïåðñîíàë, íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè,
ïðîôñúþçè è ðåëèãèîçíè îáùíîñòè.
7. Áþäæåò, îöåíêà
è âðåìåííè ðàçïîðåäáè
Ïðåäëîæåíèÿò áþäæåò çà ïðèëàãàíå íà òàçè ïðîãðàìà å 21,4 ìëí.

åâðî.
Ïðîãðàìàòà ñúòðóäíè÷è ñ äðóãè èíñòðóìåíòè íà Îáùíîñòòà êàòî

ïðîãðàìèòå “Ñèãóðíîñò è ãàðàíòèðàíå íà ñâîáîäèòå”, Ñåäìà ðàì-
êîâà ïðîãðàìà, êàêòî è ïðîãðàìè â îáëàñòòà íà çäðàâåîïàçâàíåòî.
Îñèãóðåíî å ñúòðóäíè÷åñòâî ñ Åâðîïåéñêèÿ ìîíèòîðèíãîâ öåíòúð
çà íàðêîòèöè è íàðêîòè÷íè çàâèñèìîñòè, íàé-âå÷å ñ îãëåä íà ñíàá-
äÿâàíå ñúñ ñòàòèñòè÷åñêè äàííè ïî âúïðîñè, ñâúðçàíè ñ íàðêîòè-
öèòå.
Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ (2007-2013) 57

http://ec.europa.eu/justice_home/funding/intro/funding_intro_en.htm
58 Ïðîãðàìà Ïðåâåíöèÿ íà íàðêîòèöèòå è èíôîðìàöèÿ (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ñîëèäàðíîñò
è óïðàâëåíèå íà
ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè
(2007-2013)
Solidarity and Management of the Migration

Flows (2007-2013)
Ïðåç 2004 ã. Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðåäëàãà ñúçäàâàíåòî íà ðàìêîâà
ïðîãðàìà “Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè” ñ
ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013 ã. è ÷åòèðè ñïåöèàëèçèðàíè ôîíäa êúì
íåÿ, êîèòî äà ôèíàíñèðàò äåéíîñòèòå ïî íåÿ. Òÿ èìà çà öåë äà ïðå-
äîñòàâè àäåêâàòíà ïîäêðåïà çà ñúçäàâàíåòî íà çîíà íà ñâîáîäà, ñè-
ãóðíîñò è ñïðàâåäëèâîñò, êàòî ïðåäïðèåìå åôåêòèâíè äåéñòâèÿ ñðå-
ùó òðàíñãðàíè÷íèòå ïðîáëåìè - íåçàêîííà èìèãðàöèÿ, òðàôèê íà õîðà,
òåðîðèçúì, îðãàíèçèðàíà ïðåñòúïíîñò.
Ïðèëàãàíå íà Øåíãåíñêîòî ñïîðàçóìåíèå è ñúçäàâàíå íà îáùà
ñèñòåìà çà ãðàíè÷åí êîíòðîë íà ÅÑ;
Âèñîêà ñòåïåí íà êîíòðîë íà âúíøíèòå ãðàíèöè íà ÅÑ, íàé-âå÷å
íà ñðåäèçåìíîìîðñêèòå è èçòî÷íèòå ìó ãðàíèöè. Ñúùåâðåìåííî,
îñèãóðÿâàíå ïî-ëåñíî ïðåìèíàâàíå íà çàñëóæàâàùè äîâåðèå ëèöà,
âêëþ÷èòåëíî íà òàêèâà, ïîëó÷èëè âèçè îò ïðåäñòàâèòåëñòâà
íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
Ïðîãðàìà Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè (2007-2013) 59

Äà ðàçâèå îáùà ïîëèòèêà íà ÅÑ çà âðúùàíå íà áåæàíöè â
ñòðàíèòå èì, ñ öåë ïðåîäîëÿâàíå íà ôèíàíñîâàòà îãðàíè÷åíîñò
è íååôåêòèâíîñòòà íà äîñåãàøíèòå íàöèîíàëíè ïîëèòèêè â
òàçè îáëàñò è îãðàíè÷àâàíå íà áðîÿ íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè
â ÅÑ ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðàíè;
Ñ îãëåä íà ôàêòà, ÷å èìèãðàöèÿòà å ïîñòîÿííî ÿâëåíèå â åâðî-
ïåéñêîòî îáùåñòâî, äà ñå èíòåãðèðàò ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðà-
íè, ñ öåë äà ñå äîïðèíåñå çà ðàâíîâåñèåòî íà ïàçàðà íà òðóäà â
ÅÑ. Äúðæàâèòå ÷ëåíêè äà ðàçâèâàò ïîëèòèêè çà äîáðî ïðèåìàíå
íà èìèãðàíòè;
Íàñúð÷àâàíå íà åäíàêâî âèñîê ñòàíäàðò çà ïðèëàãàíå íà åâðî-
ïåéñêàòà ïîëèòèêà çà ïðåäîñòàâÿíå íà óáåæèùå âúâ âñè÷êè äúð-
æàâè ÷ëåíêè. Áàëàíñèðàíî ðàçïðåäåëÿíå íà óñèëèÿòà ìåæäó äúð-
æàâèòå ÷ëåíêè çà ïðèåìàíå íà áåæàíöè è åêñïóëñèðàíè.
Êîíòðîë è íàáëþäåíèå íà âúíøíèòå ãðàíèöè, êàêòî è âèçîâà ïîëè-
òèêà, äîïúëâàùè ñå ñ äåéíîñòòà íà Åâðîïåéñêàòà àãåíöèÿ çà óïðàâ-
ëåíèå íà îïåðàòèâíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ïî âúíøíèòå ãðàíèöè íà
äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç (àãåíöèÿ ÔÐÎÍÒÅÊÑ);
Îáðàòíî âðúùàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè, íåçàêîííî ïðåáèâà-
âàùè â ÅÑ;
Èíòåãðèðàíå íà çàêîííî ïðåáèâàâàùè ëèöà îò òðåòè ñòðàíè;
Ïðåäîñòàâÿíå íà óáåæèùå íà áåæàíöè.
Çà îñúùåñòâÿâàíåòî íà çàäà÷èòå, ïðîãðàìàòà ñúçäàâà ÷åòèðè ìåõà-

íèçìà íà ôèíàíñîâà ñîëèäàðíîñò - ôîíäîâå, êàêòî ñëåäâà:
Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä 2008-2013 ã.
Ôîíä âúíøíè ãðàíèöè 2007-2013 ã.
Åâðîïåéñêè ôîíä çà èíòåãðèðàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè 2007-
2013 ã.
Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå 2007-2013 ã.
4. Óïðàâëåíèå:
Ïðîãðàìàòà ñè ñúòðóäíè÷è ñ äðóãè èíñòðóìåíòè íà Îáùíîñòòà êàòî
Âèçîâàòà èíôîðìàöèîííà ñèñòåìà, Øåíãåíñêàòà èíôîðìàöèîííà ñèñ-
òåìà, ñèñòåìàòà çà ïðúñòîâè îòïå÷àòúöè Åâðîäàê, àãåíöèÿ ÔÐÎÍÒÅÊÑ.
5. Áþäæåò:
Çà äåéíîñòèòå â ïåðèîäà 2007 - 2013 ã. ïðîãðàìàòà ðàçïîëàãà ñ 5,866
ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/intro/funding_solidarity_en.htm
60 Ïðîãðàìà Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè (2007-2013)

Åâðîïåéñêè áåæàíñêè
ôîíä (2007 - 2013 ã.)
European Refugee Fund (2007 - 2013 ã.)
Ôîíäúò å ÷àñò îò îáùàòà ïðîãðàìà “Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå íà
ìèãðàöèîííè ïîòîöè” è äîïðèíàñÿ çà ïîäñèëâàíåòî íà ñôåðèòå
ñâîáîäà, ñèãóðíîñò è ñïðàâåäëèâîñò. Öåëèòå íà ïðîãðàìàòà ùå
áúäàò ðåàëèçèðàíè â ðàìêèòå íà äâà ìíîãîãîäèøíè ïðîãðàìíè
ïåðèîäà (2008-2010 ã.) è (2011-2013 ã.). Î÷àêâà ñå ðåøåíèå íà Åâðîïåéñêèÿ
ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
2. Öåëè:
Äà ïîäïîìàãà è îêóðàæàâà óñèëèÿòà íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè â ñïðà-
âÿíåòî ñ ïîñëåäñòâèÿòà îò ïðèåìàíåòî íà áåæàíöè è èçñåë-
íèöè;
Äà ïîäïîìàãà ôèíàíñèðàíåòî íà òåõíè÷åñêàòà ïîääðúæêà íà
èíèöèàòèâèòå íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè èëè Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ.
Óñëîâèÿ çà ïðèåìàíå è ïðîöåäóðè çà ïðåäîñòàâÿíå íà óáåæèùå:
èíôðàñòðóêòóðà è óñëóãè ïî íàñòàíÿâàíåòî;
ïðåäîñòàâÿíå íà ìàòåðèàëíà ïîìîù, êàêòî è íà ìåäèöèíñêà è
ïñèõèàòðè÷íà ïîìîù;
Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä (2007 - 2013 ã.) 61

ñîöèàëíî ïîäïîìàãàíå, èíôîðìàöèÿ èëè ïîìîù ïðè àäìèíèñòðà-
òèâíè ôîðìàëíîñòè;
ïðàâíà è åçèêîâà ïîìîù;
îáðàçîâàòåëíà, åçèêîâà ïîäãîòîâêà è äðóãè èíèöèàòèâè, êîèòî
ñà ñúâìåñòèìè ñúñ ñòàòóñà íà ëèöåòî;
ïðåäîñòàâÿíå íà ïîìîùíè óñëóãè êàòî ïðåâîä è ïîäãîòîâêà, ñ
öåë ïîäîáðÿâàíå íà ïðèåìíèòå óñëîâèÿ è åôèêàñíîñòòà è êà÷åñò-
âîòî íà ïðîöåäóðèòå ïî ïðåäîñòàâÿíå íà óáåæèùà;
èíôîðìàöèÿ çà ìåñòíèòå îáùíîñòè, êîèòî ùå âçàèìîäåéñòâàò
ñ îíåçè, êîèòî ùå áúäàò ïðèåòè â ñòðàíàòà äîìàêèí;
Èíòåãðàöèÿ íà ëèöà, ÷èéòî ïðåñòîé â äúðæàâèòå ÷ëåíêè å îò ïðî-

äúëæèòåëåí õàðàêòåð:
ñúâåòè è ïîìîù â îáëàñòè êàòî ïîäñëîíÿâàíå, ñðåäñòâà çà ïðå-
ïèòàíèå, èíòåãðàöèÿ â òðóäîâèÿ ïàçàð, ìåäèöèíñêè, ïñèõèàò-
ðè÷íè è ñîöèàëíè ãðèæè;
äåéñòâèÿ, ïîçâîëÿâàùè íà ïðèåòèòå ÷óæäåíöè äà ñå ïðèñïîñîáÿò
êúì îáùåñòâîòî íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè â ñîöèàëåí è êóëòóðåí
ïëàí, êàêòî è äà ñïîäåëÿò öåííîñòèòå çàëîæåíè â Õàðòàòà íà
îñíîâíèòå ïðàâà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç;
äåéñòâèÿ, ñïîìàãàùè çà åäíî òðàéíî è ïðîäúëæèòåëíî ó÷àñòèå
â ãðàæäàíñêèÿ è êóëòóðåí æèâîò;
ìåðêè, êîíöåíòðèðàùè ñå âúðõó îáó÷åíèå, ïðîôåñèîíàëíà êâàëè-
ôèêàöèÿ è ïðèçíàâàíå íà êâàëèôèêàöèè è äèïëîìè;
äåéñòâèÿ, ñúçäàäåíè çà íàñúð÷àâàíå íà ñàìîîïúëíîìîùàâàíåòî
è ïðåäîñòàâÿíå íà âúçìîæíîñòòà òåçè ëèöà äà ñå ãðèæàò çà
ñåáå ñè;
äåéñòâèÿ, íàñî÷åíè êúì îñúùåñòâÿâàíå íà êîíòàêò è êîíñòðóê-
òèâåí äèàëîã ìåæäó òåçè ëèöà è îáùåñòâîòî ïðèåìíèê, âêëþ÷è-
òåëíî è äåéñòâèÿ, íàñúð÷àâàùè âêëþ÷âàíå íà êëþ÷îâè
ïàðòíüîðè, êàòî íàïðèìåð øèðîêàòà îáùåñòâåíîñò, ìåñòíèòå
âëàñòè, áåæàíñêèòå îðãàíèçàöèè, äîáðîâîëíè ãðóïè, ñîöèàëíè
ïàðòíüîðè è ïî-øèðîêîòî ãðàæäàíñêî îáùåñòâî;
ìåðêè çà ïîäêðåïà íà ïðèäîáèâàíåòî íà óìåíèÿ îò ñòðàíà íà
òåçè ëèöà, âêëþ÷èòåëíî è åçèêîâà ïîäãîòîâêà;
äåéñòâèÿ, êîèòî îñèãóðÿâàò åäíàêúâ äîñòúï äî îáùåñòâåíèòå
èíñòèòóöèè, êàêòî è îñèãóðÿâàíå íà åäíàêâè ðåøåíèÿ íà èíñòè-
òóöèèòå ñïðÿìî âñåêè ãðàæäàíèí.
62 Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä (2007 - 2013 ã.)

Äîáðîâîëíî çàâðúùàíå íà ëèöà, ïðè óñëîâèå ÷å òå íå ñà ïîëó÷èëè
íîâà íàöèîíàëíîñò:
èíôîðìàöèÿ è ñúâåòè, îòíàñÿùè ñå äî ïðîãðàìè è èíèöèàòèâè
ïî äîáðîâîëíî çàâðúùàíå;
èíôîðìàöèÿ çà ñèòóàöèÿòà â ñòðàíàòà èëè ðåãèîíà íà ïðîèçõîä
èëè îáè÷àéíîòî ìÿñòî íà ïðåñòîé;
îáùà èëè ïðîôåñèîíàëíà ïîäãîòîâêà è ïîìîù ïðè ðå-èíòåãðàöèÿ;
äåéñòâèÿ îò ñòðàíà íà îáùíîñòèòå, êîèòî ïî ïðîèçõîä ñå íàìè-
ðàò â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç, çà óëåñíÿâàíå íà äîáðîâîëíî çàâðúùàíå
íà ëèöàòà;
äåéñòâèÿ, óëåñíÿâàùè îðãàíèçàöèÿòà è ïðèëàãàíåòî íà íàöèî-
íàëíèòå ïðîãðàìè çà äîáðîâîëíî çàâðúùàíå.
Äîáðîâîëíî çàâðúùàíå íà ëèöà, ïðè óñëîâèå ÷å òå íå ñà ïîëó÷èëè

îòðèöàòåëíî ðåøåíèå ïî ïîâîä ìîëáàòà èì çà ìåæäóíàðîäíà
çàùèòà.
7% îò ïðåäâèäåíèòå ôèíàíñîâè ñðåäñòâà çà ôîíäà ùå áúäàò èçïîë-

çâàíè çà ôèíàíñèðàíå íà òðàíñíàöèîíàëíè äåéñòâèÿ èëè äåéñòâèÿ,
ïðåäñòàâëÿâàùè îáùèòå èíòåðåñè íà Îáùíîñòòà êàòî öÿëî, çàñÿ-
ãàùè ïîëèòèêàòà ïî ïðåäîñòàâÿíå íà óáåæèùà è ìåðêèòå, ïðèëîæèìè
ñïðÿìî öåëåâèòå ãðóïè.
Òàêèâà äåéñòâèÿ ñà:

ðàçâèâàíåòî íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî íà Îáùíîñòòà ïðè
ïðèëàãàíåòî íà ïðàâîòî íà Îáùíîñòòà è íà äîáðèòå ïðàêòèêè;
èçãðàæäàíåòî íà òðàíñíàöèîíàëíè ñúòðóäíè÷åñêè ìðåæè è
ïèëîòíè ïðîåêòè, áàçèðàùè ñå íà òðàíñíàöèîíàëíè ïàðòíüîð-
ñòâà ìåæäó èíñòèòóöèè, íàìèðàùè ñå â äâå èëè ïîâå÷å äúðæàâè
÷ëåíêè, ñúçäàäåíè ñ öåë ñòèìóëèðàíå íà èíîâàöèèòå, óëåñíÿâàíå
íà îáìåíà íà îïèò è äîáðè ïðàêòèêè è ïîäîáðÿâàíåòî íà êà÷åñò-
âîòî íà ïîëèòèêàòà çà çàâðúùàíå;
ïîäêðåïà çà òðàíñíàöèîíàëíèòå êàìïàíèè çà ïîâèøàâàíå íà
îáùåñòâåíîòî ñúçíàíèå;
ïîäêðåïà çà ïðîó÷âàíèÿ, ðàçïðîñòðàíÿâàíå è îáìåí íà èíôîðìàöèÿ
è äîáðè ïðàêòèêè è âñè÷êè äðóãè àñïåêòè íà ôîíäà, âêëþ÷èòåëíî
è óïîòðåáàòà íà ìîäåðíè òåõíîëîãèè;
ïîäêðåïà çà ïèëîòíè ïðîåêòè è èçñëåäâàíèÿ, èçó÷àâàùè âúçìîæ-
íîñòòà çà íîâè ôîðìè íà ñúòðóäíè÷åñòâî è Îáùíîñòíîòî ïðàâî
â òàçè ñôåðà.
Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä (2007 - 2013 ã.) 63

âñåêè ãðàæäàíèí íà òðåòà ñòðàíà1 èëè ëèöå áåç ãðàæäàíñòâî,
êîåòî ïðèòåæàâà ñòàòóòà, îïðåäåëåí îò Æåíåâñêàòà êîíâåí-
öèÿ îò 28 þëè 1951 ã., îòíàñÿùà ñå äî ñòàòóòà íà áåæàíöèòå è
ïðèëåæàùèÿ ïðîòîêîë îò 1967 ã. è êîèòî èìàò ðàçðåøåíèå äà
ïðåáèâàâàò â åäíà îò äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
âñåêè ãðàæäàíèí íà òðåòà ñòðàíà èëè ëèöå áåç ãðàæäàíñòâî,
ïîëó÷èëè äîïúëíèòåëíà çàùèòà ñïîðåä Äèðåêòèâà ¹ 2004/83/
EC íà Ñúâåòà íà ÅÑ;
êîéòî å ïîäàë ìîëáà çà åäèí îò äâàòà âå÷å îïèñàíè âèäîâå
çàùèòà;
ïîëçâàù ñå ñ âðåìåííà çàùèòà íà Äèðåêòèâà ¹ 2001/55/ÅÑ.
5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 804,4 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/refugee/
funding_refugee_en.htm
1
Ãðàæäàíèí íà òðåòà ñòðàíà å âñÿêî ëèöå, êîåòî íå å ãðàæäàíèí íà ÅÑ ñïîðåä
÷ëåí 17 (1) îò Äîãîâîðà.
64 Åâðîïåéñêè áåæàíñêè ôîíä (2007 - 2013 ã.)

Ôîíä âúíøíè ãðàíèöè
(2007-2013)
External Borders Fund (2007-2013)
Îñèãóðÿâàíåòî íà åôåêòèâåí êîíòðîë íà âúíøíèòå ãðàíèöè è
ïðåäîòâðàòÿâàíåòî íà íåçàêîííî âëèçàíå å ïðåäâàðèòåëíî óñëîâèå
çà ïðåìàõâàíåòî íà âúòðåøíèòå ãðàíèöè íà Øåíãåíñêàòà çîíà. Â
èíòåðåñ íà ãðàæäàíèòå íà ÅÑ èìà íóæäà îò îñèãóðÿâàíå íà
ìèíèìàëíè ñòàíäàðòè çà êîíòðîë ïî âúíøíèòå ãðàíèöè.
2. Öåëè íà ôîíäà:
Öåëèòå íà ôîíäà ñå îñúùåñòâÿâàò â äâà ìíîãîãîäèøíè ïðîãðàìíè
ïåðèîäà (2007-2010 ã.) è (2011-2013 ã.) è ñà ñëåäíèòå:
Âúâåæäàíå íà îáùà èíòåãðèðàíà ñèñòåìà çà óïðàâëåíèå íà
ãðàíèöèòå â äúðæàâèòå ÷ëåíêè, ñ öåë êîíòðîë è íàáëþäåíèå íà
âúíøíèòå ãðàíèöè;
Åôèêàñíî óïðàâëåíèå íà ÷îâåøêèòå ïîòîöè ïî âúíøíèòå ãðàíèöè
íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè, ñ öåë äà ñå îñèãóðè îò åäíà ñòðàíà âèñîêî
íèâî íà çàùèòà ïî âúíøíèòå ãðàíèöè ñ öåë âúòðåøíà ñèãóðíîñò
è îò äðóãà ñòðàíà íîðìàëíî ïðåêîñÿâàíå íà âúíøíèòå ãðàíèöè
îò ðåäîâíè ïúòíèöè â ñúîòâåòñòâèå ñ øåíãåíñêèòå ïðàâèëà;
Ïîñòèãàíå íà åäèííî ïðèëàãàíå íà åâðîïåéñêî ïðàâî îò äúðæà-
âèòå ÷ëåíêè è îáùà âèñîêà èçïúëíèòåëíîñò îò íàöèîíàëíèòå
ãðàíè÷àðè ïðè èçïúëíåíèåòî íà çàäà÷èòå èì â ñúîòâåòñòâèå ñ
åâðîïåéñêîòî ïðàâî;
Ïîäîáðÿâàíå íà óïðàâëåíèåòî íà êîíñóëñêè óñëóãè íà ñòðàíèòå
÷ëåíêè â òðåòè ñòðàíè è ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó äúðæàâèòå
÷ëåíêè è ïîñëåäíèòå;
Ôîíä âúíøíè ãðàíèöè (2007-2013) 65

Ïîäñèëâàíå íà åôåêòèâíîñòòà ïðè èçäàâàíåòî íà âèçè è
ïðèëàãàíåòî íà äðóãè ïðåäãðàíè÷íè ïðîâåðêè.
Òðàíñãðàíè÷íè èíôðàñòðóêòóðè è ïðèëåæàùèòå êúì òÿõ ñãðàäè -
ãðàíè÷íè ïóíêòîâå, õåëèêîïòåðíè ïëîùàäêè, ïúòå÷êè è êàáèíè çà
íàðåæäàíå íà òðàíñïîðòíè ñðåäñòâà è õîðà íà ïðîïóñêàòåëíèòå
ïóíêòîâå;
Èíôðàñòðóêòóðè è ñãðàäè çà íàáëþäåíèå ìåæäó ïðîïóñêàòåë-
íèòå ïóíêòîâå;
Îïåðàöèîííî îáîðóäâàíå - ëàáîðàòîðíî îáîðóäâàíå, èíñòðóìåí-
òè çà ïðîâåðêà íà äîêóìåíòè, ïîäâèæíè è íåïîäâèæíè òåðìèíàëè
çà êîíñóëòàöèÿ ñ íàöèîíàëíèòå ñèñòåìè, òåðìèíàëè çà ïðèåìà-
íå íà ñàòåëèòíè ñèãíàëè è äðóãè;
Òðàíñïîðòíè ñðåäñòâà çà íàáëþäåíèå íà âúíøíèòå ãðàíèöè, êà-
òî íàïðèìåð ïðåâîçíè ñðåäñòâà, ïëàâàòåëíè ñúäîâå, õåëèêîï-
òåðè è ñàìîëåòè, ñïåöèàëíî îáîðóäâàíè ñ åëåêòðîííà àïàðàòó-
ðà çà íàáëþäåíèå íà ãðàíèöèòå è çàñè÷àíå íà ëèöà â êàìèîíè;
Àïàðàòóðà çà îáìåí íà èíôîðìàöèÿ â ðåàëíî âðåìå ìåæäó ñúîò-
âåòíèòå âëàñòè;
Ñèñòåìè çà èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè;
Ïðîãðàìè çà èçïðàùàíå è îáìåí íà ãðàíè÷àðè, èìèãðàöèîííè
îôèöåðè è êîíñóëñêè îôèöåðè ìåæäó äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
Ïîäãîòîâêà è îáó÷åíèå íà ïåðñîíàë â ñúîòâåòíèòå îðãàíè íà
âëàñòòà;
Èíâåñòèöèè â ðàçâèòèåòî, òåñòâàíåòî è èíñòàëàöèÿòà íà
ìîäåðíè òåõíîëîãèè;
Ïðîó÷âàíèÿ è ïèëîòíè ïðîåêòè, ïðèëàãàùè ïðåïîðúêè, îïåðà-
öèîííè ñòàíäàðòè è íàé-äîáðèòå ïðàêòèêè, äåôèíèðàíè îò Åâ-
ðîïåéñêàòà àãåíöèÿ çà óïðàâëåíèå íà îïåðàöèîííîòî ñúòðóä-
íè÷åñòâî è âúíøíèòå ãðàíèöè íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà ÅÑ;
ïðîó÷âàíèÿ è ïèëîòíè ïðîåêòè, ñúçäàäåíè äà ñòèìóëèðàò
íîâàòîðñòâî, äà óëåñíÿâàò îáìåíà íà îïèò è íàé-äîáðè
ïðàêòèêè è äà ïîäîáðÿò êà÷åñòâîòî íà óïðàâëåíèå íà
êîíñóëñêèòå óñëóãè íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè â òðåòè ñòðàíè.

Äúðæàâèòå ÷ëåíêè.
5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 1820 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/borders/
funding_borders_en.htm
66 Ôîíä âúíøíè ãðàíèöè (2007-2013)

Åâðîïåéñêè ôîíä
çà èíòåãðèðàíå íà ëèöà
îò òðåòè ñòðàíè
(2007-2013)
The European Fund for the Integration of Third-

country nationals (2007-2013)
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðåäëàãà ñúçäàâàíåòî íà Åâðîïåéñêè ôîíä çà
èíòåãðèðàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè â ðàìêèòå íà ðàìêîâàòà ïðîã-
ðàìà çà Ñîëèäàðíîñò è óïðàâëåíèå íà ìèãðàöèîííèòå ïîòîöè. Î÷àêâà
ñå ðåøåíèå íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Äà ïîäêðåïÿ óñèëèÿòà íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè çà óñòàíîâÿâàíåòî
è ïðèñúåäèíÿâàíåòî êúì âñè÷êè àñïåêòè íà îáùåñòâåíèÿ æèâîò
íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè, ïðèíàäëåæàùè êúì ðàçëè÷íà êóëòóð-
íà, ðåëèãèîçíà, åçèêîâà è åòíè÷åñêà îáùíîñò. Òîâà ñå îòíàñÿ
çà ïðîöåäóðèòå ïî ïðèåìàíå, ïðîãðàìè çà ó÷àñòèå â ãðàæäàíñêèÿ
è ïîëèòè÷åñêè æèâîò è óâàæàâàíå íà ðàçíîîáðàçèåòî;
Äà äîïðèíàñÿ çà ðàçâèòèåòî íà íàöèîíàëíè ñòðàòåãèè çà èíòå-
ãðèðàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè, êàòî ñå âçåìàò ïðåäâèä îñ-
íîâíèòå Îáùíîñòíè ïðèíöèïè íà ïîëèòèêàòà çà èíòåãðèðàíå
Åâðîïåéñêè ôîíä çà èíòåãðèðàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè (2007-2013) 67

íà èìèãðàíòèòå íà ÅÑ, îïðåäåëåíè îò Ñúâåòà íà ÅÑ íà 19 íîåì-
âðè 2004 ã.
Ïîäêðåïà çà òðàíñíàöèîíàëíè ìðåæè è îáìÿíà íà èíôîðìàöèÿ,
äîáðè ïðàêòèêè, îðãàíèçèðàíå íà òðàíñíàöèîíàëíè äåéíîñòè;
Ïðåäîñòàâÿíå íà èíôîðìàöèÿ è íàñúð÷àâàíå íà äèàëîãà îòíîñíî
îñíîâíèòå åâðîïåéñêè öåííîñòè íà èìèãðàíòèòå (òåõíèòå
êóëòóðà, òðàäèöèè, ðåëèãèÿ è ò.í.);
Óâåëè÷àâàíå íà ïîçíàíèÿòà ïî âúïðîñèòå íà èíòåãðàöèÿ.

Çà ôèíàíñèðàíå ìîãàò äà êàíäèäàòñòâàò ñëåäíèòå îðãàíèçàöèè îò
äúðæàâèòå ÷ëåíêè:
Íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè;
Àñîöèàöèè.
5. Áþäæåò:
Ãîäèøíèÿ áþäæåò íà ôîíäà âúçëèçà íà 4 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/integration/
funding_integration_en.htm
68 Åâðîïåéñêè ôîíä çà èíòåãðèðàíå íà ëèöà îò òðåòè ñòðàíè (2007-2013)

Åâðîïåéñêè ôîíä çà
ðåïàòðèðàíå íà íåëåãàëíî
ïðåáèâàâàùè ëèöà
(2007-2013)
European Return Fund (2007-2013)
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðàâè ïðåäëîæåíèå 2005/49 îò 6 àïðèë 2005 ã.
íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è íà Ñúâåòà íà ÅÑ çà ñúçäàâàíå íà Åâðî-
ïåéñêè ôîíä çà âðúùàíå íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà ñ ïåðèîä íà
äåéñòâèå 2007-2013 ã. Î÷àêâà ñå ðåøåíèå íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è
Ñúâåòà íà ÅÑ.
2. Öåëè íà ôîíäà:
Îñíîâíèòå öåëè íà ôîíäà ñà äà ïîäêðåïÿ óñèëèÿòà íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè
äà ïîäîáðÿò óïðàâëåíèåòî íà âðúùàíåòî íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè âúâ
âñè÷êèòå ìó ôîðìè, ÷ðåç èçïîëçâàíå íà êîíöåïöèÿòà çà èíòåãðèðàíî
óïðàâëåíèå, êàòî ñå âçåìå ïðåäâèä Îáùíîñòíîòî ïðàâî â òàçè îáëàñò.
Ôîíäúò äîïðèíàñÿ ôèíàíñîâî çà òåõíè÷åñêà ïîìîù, èíèöèèðàíà îò

äúðæàâà ÷ëåíêà èëè îò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ.
ÑÏÅÖÈÔÈ×ÍÈ ÖÅËÈ:
Âúâåæäàíå è ïîäîáðÿâàíå íà îðãàíèçàöèÿòà è èçïúëíåíèåòî íà
Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà (2007-2013) 69

èíòåãðèðàíî óïðàâëåíèå íà âðúùàíåòî íà íåëåãàëíî ïðåáè-
âàâàùè ëèöà îò äúðæàâèòå ÷ëåíêè;
Çàñèëâàíå íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó äúðæàâèòå ÷ëåíêè â
ðàìêèòå íà èíòåãðèðàíî óïðàâëåíèå íà âðúùàíåòî è íåãîâîòî
èçïúëíåíèå;
Âúâåæäàíå íà åôåêòèâíè è åäèííè ñòàíäàðòè çà âðúùàíå, ñú-
îáðàçíî ñ ðàçâèòèåòî íà ïîëèòèêà â òàçè îáëàñò.
Èíòåãðèðàíîòî óïðàâëåíèå íà ðåïàòðèðàíåòî âêëþ÷âà ðàçâèòèå è

èçïúëíåíèå îò êîìïåòåíòíè îðãàíè â äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà èíòåã-
ðèðàíè ïëàíîâå çà âðúùàíå, êîèòî:
ñå îñíîâàâàò íà çàäúëáî÷åíî èçñëåäâàíå íà ñèòóàöèÿòà âúâ
âñè÷êè äúðæàâè ÷ëåíêè íà öåëåâèòå ãðóïè è íà ïðåäèçâèêàòåë-
ñòâàòà ïî îòíîøåíèå íà ïðåäâèæäàíèòå îïåðàöèè;
öåëÿò äà ñå äîñòèãíå ãîëÿì îáõâàò îò ìåðêè çà íàñúð÷àâàíå íà
ñõåìè çà äîáðîâîëíî âðúùàíå íà ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðàíè,
íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè íà òåðèòîðèÿòà íà äúðæàâè ÷ëåíêè è
àêî å íåîáõîäèìî ïðèëàãàíå íà îïåðàöèè íà ïðèíóäèòåëíî âðú-
ùàíå, êàòî ïðè òÿõ ñëåäâà äà ñå ñïàçâàò õóìàíèòàðíèòå ïðèí-
öèïè è ïðàâàòà íà ÷îâåêà;
âêëþ÷âàò èçáîðà íà öåëåâàòà ãðóïà, â çàâèñèìîñò îò êîíêðåòíèÿ
ñëó÷àé.
Ñúçäàâàíå èëè ðàçâèâàíå íà åôåêòèâíî, ñòàáèëíî è äúëãîòðàéíî
äåéñòâàùî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó âëàñòèòå íà äúðæàâèòå
÷ëåíêè ñ êîíñóëñêèòå îðãàíè íà âëàñòòà è èìèãðàöèîííèòå ñëóæ-
áè íà òðåòè ñòðàíè, ñ îãëåä îñèãóðÿâàíå íà ïúòíè äîêóìåíòè
çà çàâðúùàíå íà ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðàíè è íà áúðçè è óñïåøíè
ïðîöåäóðè ïî çàâðúùàíåòî;
ïîäïîìàãàíå è óëåñíÿâàíå íà äîáðîâîëíèòå çàâðúùàíèÿ íà íåëå-
ãàëíî ïðåáèâàâàùè ãðàæäàíè îò òðåòè ñòðàíè, â ÷àñòíîñò ÷ðåç
ïðîãðàìè çà ïîäïîìîãíàòè äîáðîâîëíè çàâðúùàíèÿ, ñ öåë îñè-
ãóðÿâàíå íà ïðîäúëæèòåëíîñò íà çàâðúùàíèÿòà;
îïðîñòÿâàíå è ïðèëàãàíå íà ïðèíóäèòåëíè çàâðúùàíèÿ íà ãðàæ-
äàíè îò òðåòè ñòðàíè, ñ öåë ïîäñèëâàíå íà ïðàâäîïîäîáíîñòòà
è èíòåãðèòåòà íà èìèãðàöèîííèòå ïîëèòèêè è íàìàëÿâàíå íà
ïåðèîäà íà çàäúðæàíå íà ëèöàòà, ÷àêàùè çà ïðèíóäèòåëíî âðú-
ùàíå â ðîäíèòå èì ñòðàíè;
äåéñòâèÿ ïî ñúáèðàíå è ïðåäîñòàâÿíå íà èíôîðìàöèÿ çà ðîäíàòà
ñòðàíà íà ïîòåíöèàëíèòå çàâðúùàùè ñå;
70 Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà (2007-2013)

ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèâàíåòî íà åôåêòèâíè, ñòàáèëíè è ïðî-
äúëæèòåëíî äåéñòâàùè ðàáîòíè îòíîøåíèÿ ìåæäó âëàñòèòå
â äúðæàâèòå ÷ëåíêè è êîíñóëñêèòå âëàñòè è èìèãðàöèîííè ñëóæ-
áè íà òðåòèòå ñòðàíè, ñ öåë óëåñíÿâàíå íà êîíñóëñêàòà ïîìîù
ïðè ïîëó÷àâàíå íà ïúòíè äîêóìåíòè çà çàâðúùàíå íà ãðàæäàíè
íà òðåòè ñòðàíè è îñèãóðÿâàíå íà áúðçè è óñïåøíè ïðîöåäóðè
ïî çàâðúùàíåòî;
èçãîòâÿíå íà ñúâìåñòíè èíòåãðèðàíè ïëàíîâå çà âðúùàíå è
òÿõíîòî ïðèëàãàíå, âêëþ÷èòåëíî ñúâìåñòíè ïðîãðàìè çà äîáðî-
âîëíî çàâðúùàíå â îïðåäåëåíè ñòðàíè èëè ðåãèîíè;
ïðîó÷âàíèÿ íà íàñòîÿùàòà ñèòóàöèÿ è âúçìîæíîñòèòå çà
ïîäîáðÿâàíå íà àäìèíèñòðàòèâíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ñðåä
äúðæàâèòå ÷ëåíêè â ñôåðàòà íà çàâðúùàíåòî, êàêòî è âúðõó
ðîëÿòà íà ìåæäóíàðîäíè è íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè â
òîçè êîíòåêñò;
îáìåí íà èíôîðìàöèÿ, ïîäêðåïà è ñúâåò ïðè çàâðúùàíåòî íà
îñîáåíî óÿçâèìè ãðóïè;
îðãàíèçàöèÿ íà ñåìèíàðè ïî íàé-äîáðè ïðàêòèêè çà ïðàêòèêóâàùè
ëåêàðè è àäâîêàòè, êîíöåíòðèðàíè âúðõó òðåòè ñòðàíè è/èëè
ðåãèîíè;
ñúâìåñòíè ìåðêè, ïîçâîëÿâàùè ïðèåìàíåòî íà âúðíàòè ëèöà â
ðîäíèòå èì ñòðàíè èëè ïðåäèøíî ìåñòîæèòåëñòâî;
ñúâìåñòíî ðàçâèòèå íà äåéñòâèÿ, îñèãóðÿâàùè òðàéíà ðåèíòå-
ãðàöèÿ íà ëèöà â ñòðàíèòå ïî ïðîèçõîä, ïî ïðåäèøíî ìåñòîæè-
òåëñòâî;
ñúâìåñòíè ìåðêè çà íàáëþäåíèå íà ñúñòîÿíèåòî íà åêñòðàäè-
ðàíèòå;
ïîäîáðÿâàíå íà ñïîñîáíîñòòà íà êîìïåòåíòíèòå îðãàíè çà
âçåìàíå íà êà÷åñòâåíè ðåøåíèÿ ïî çàâðúùàíåòî;
ïîäîáðÿâàíå íà ñïîñîáíîñòòà íà êîìïåòåíòíèòå îðãàíè äà
ïðèëàãàò áúðçî ïðîöåäóðèòå ïî çàâðúùàíåòî â ïúëíî çà÷èòàíå
íà ÷îâåøêîòî äîñòîéíñòâî è ñúîòâåòíèòå åâðîïåéñêè ñòàí-
äàðòè çà ñèãóðíîñò, îòíàñÿùè ñå äî òåçè îïåðàöèè;
ïîäîáðÿâàíå íà ñïîñîáíîñòòà íà ñúäåáíèòå îðãàíè äà
ðàçãëåæäàò ïî-áúðçî ðåøåíèÿòà çà âðúùàíå íà ãðàæäàíè;
îðãàíèçèðàíå íà ñåìèíàðè è ñúâìåñòíè ïîäãîòîâêè íà ïåðñîíàëà
íà êîìïåòåíòíèòå àäìèíèñòðàòèâíè è ñúäåáíè îðãàíè, çàñÿãà-
ùè ïðàâíèòå è ïðàêòè÷åñêè àñïåêòè íà ïðîöåäóðèòå ïî âðúùà-
íåòî;
ïîäîáðÿâàíå íà ñïîñîáíîñòòà íà êîìïåòåíòíèòå àäìèíèñòðà-
òèâíè îðãàíè äà ïðèëàãàò åôåêòèâíî îáùè ñïîãîäáè çà âçàèìíî
Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà (2007-2013) 71

ïðèçíàâàíå è ñúâìåñòíè îïåðàöèè ïî âðúùàíåòî, âêëþ÷èòåëíî
è ïðåïîðúêè, ïðîöåäóðíè ñòàíäàðòè è íàé-äîáðèòå ïðàêòèêè,
äåôèíèðàíè îò Åâðîïåéñêàòà àãåíöèÿ çà óïðàâëåíèå íà îïåðà-
öèîííîòî ñúòðóäíè÷åñòâî è âúíøíèòå ãðàíèöè íà äúðæàâèòå
÷ëåíêè íà ÅÑ â îáëàñòòà íà åêñòðàäèðàíåòî íà ÷óæäè ãðàæäàíè.

Âñè÷êè ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðàíè ïðåáèâàâàùè íåëåãàëíî íà
òåðèòîðèÿòà íà äúðæàâà ÷ëåíêà;
Ãðàæäàíè íà òðåòè ñòðàíè, êîèòî ïîâå÷å íå ñå íóæäàÿò îò
ìåæäóíàðîäíà çàùèòà ïîðàäè òîâà, ÷å òÿõíàòà ìîëáà çà
óáåæèùå å îòõâúðëåíà îò êðàéíîòî ðåøåíèå íà ñúîòâåòíàòà
íàöèîíàëíà ïðàâíà ñèñòåìà èëè çàùîòî òåõíèÿò ñòàòóñ å áèë
àíóëèðàí, ïðåêðàòåí èëè íåïîäíîâåí, â ñúîòâåòñòâèå ñ
íàöèîíàëíîòî èëè Îáùíîñòíî ïðàâî. Ïîä ãðàæäàíèí íà òðåòà
ñòðàíà ñå èìà ïðåäâèä âñÿêî ëèöå, êîåòî íå å ãðàæäàíèí íà
äúðæàâà ÷ëåíêà íà ÅÑ.
5. Áþäæåò:
Ôîíäúò ùå áúäå îïåðàòèâåí îò 1 ÿíóàðè 2008 ã. äî 31 äåêåìâðè 2013 ã.,
êàòî áþäæåòúò ìó âúçëèçà íà 759 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/return/funding_return_en.htm
72 Åâðîïåéñêè ôîíä çà ðåïàòðèðàíå íà íåëåãàëíî ïðåáèâàâàùè ëèöà (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ëàéô +
(2007-2013)
Life+ (2007-2013)
Ëàéô + å ìíîãîãîäèøíà ïðîãðàìà, ðàçäåëåíà íà äâà ðàáîòíè ïåðèîäà
(2007-2010 ã.) è (2011-2013 ã.). Ïðåäñòîè ðåøåíèå íà Åâðîïåéñêèÿ ïàð-
ëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Ïîäêðåïà çà ðàçâèòèåòî è ïðèëàãàíåòî íà ïîëèòèêàòà çà îêîë-
íàòà ñðåäà íà ÅÑ è çàêîíîäàòåëñòâîòî, ñâúðçàíî ñ íåÿ;
Èíòåãðèðàíå íà ïîëèòèêàòà çà îêîëíàòà ñðåäà â äðóãè ïîëèòèêè;
Ïîäïîìàãà ïðèëàãàíåòî íà Øåñòà ïðîãðàìà çà äåéñòâèå çà
îêîëíàòà ñðåäà (2002 - 2012 ã.).
3. Êîìïîíåíòè íà ïðîãðàìàòà:
Ïðèðîäà è áèîðàçíîîáðàçèå - çàùèòà íà æèâîòèíñêè âèäîâå è òÿõ-
íàòà åñòåñòâåíà ñðåäà.
Öåë 1 - íàáëþäåíèå, çàùèòà, îïàçâàíå, âúçñòàíîâÿâàíå, ðàçâè-
âàíå è óëåñíÿâàíå íà ôóíêöèîíèðàíåòî íà ïðèðîäíèòå ñèñòåìè,
åñòåñòâåíèòå ñðåäè íà æèâîò, äèâèòå ôëîðà è ôàóíà;
Öåë 2 - ñïèðàíå çàãóáàòà íà âèäîâå, çàïàçâàíå ðàçíîîáðàçèåòî
íà ãåíåòè÷íè èçòî÷íèöè íà òåðèòîðèÿòà íà ÅÑ äî 2010 ã.
Äîïúëíèòåëíî ðàçâèâàíå è ïðèëàãàíå íà ìðåæàòà ÍÀÒÓÐÀ 2000 -
òîâà âêëþ÷âà êðàéáðåæíèòå è ìîðñêèòå îáèòàòåëè è òÿõíàòà
åñòåñòâåíà ñðåäà;
Ïðîãðàìà Ëàéô + (2007-2013) 73

Äîïúëíèòåëíî ïðèëàãàíå íà ïîëèòèêàòà íà Îáùíîñòòà è çàêî-
íîäàòåëñòâîòî, ñâúðçàíî ñ ïðèðîäàòà è áèîðàçíîîáðàçèåòî - â
÷àñòíîñò äèðåêòèâèòå çà ïòèöèòå è åñòåñòâåíàòà èì ñðåäà;
Ïîìîù çà ñúçäàâàíåòî è ïðèëàãàíåòî íà èíñòðóìåíòè çà
íàáëþäåíèå, êàêòî è îöåíêà íà ïðèðîäàòà è ðàçíîîáðàçèåòî íà
âèäîâåòå è âñè÷êè ôàêòîðè, êîèòî îêàçâàò âëèÿíèå âúðõó òÿõ;
Îáîãàòÿâàíå íà çíàíèåòî çà âëèÿíèåòî íà ãåííîìîäèôèöèðàíè-
òå îðãàíèçìè âúðõó åêîñèñòåìèòå è áèîðàçíîîáðàçèåòî, ìåòî-
äè çà îöåíêà íà ðèñêîâåòå.
À. Ïðîìÿíà íà êëèìàòà - ïðåâàíòèâíè,
îáëåê÷èòåëíè è àäàïòèâíè ìåðêè:
Öåë 1 - äà áúäàò îâëàäåíè ðàííèòå åôåêòè îò êëèìàòè÷íèòå
ïðîìåíè, òàêà ÷å äà áúäå îñèãóðåíî åäíî äîáðî êà÷åñòâî íà
æèâîò íà ãðàæäàíèòå îò ÅÑ;
Öåë 2 - äà ñå äîïðèíåñå çà äúëãîñðî÷íîòî ñòàáèëèçèðàíå íà êîí-
öåíòðàöèÿòà íà ïàðíèêîâèòå ãàçîâå â àòìîñôåðàòà íà íèâî,
êîåòî äà ïðåäîòâðàòè îïàñíè ïðîìåíè â êëèìàòè÷íàòà ñèñòåìà
(ãëîáàëíî çàòîïëÿíå íàä 2 ãðàäóñà ïî Öåëçèé).
Âèäîâå äåéíîñòè:
Ïðèëàãàíå íà ïîåòèòå îò ÅÑ àíãàæèìåíòè, ñâúðçàíè ñ Ïðîòîêîëà
îò Êèîòî è ðàçâèâàíå íà ñòðàòåãèÿ è ïðîãðàìà çà ñëåä 2012 ã.;
Äà ñå îñèãóðè ïðèñïîñîáÿâàíåòî íà èêîíîìèêàòà, îáùåñòâîòî,
ïðèðîäàòà è áèîðàçíîîáðàçèåòî, âîäíèòå ðåñóðñè è ÷îâåøêîòî
çäðàâå â ÅÑ êúì êëèìàòè÷íèòå ïðîìåíè è äà ñå ñìåê÷è òåõíèÿò
åôåêò.
Á. Îêîëíà ñðåäà, çäðàâå è êà÷åñòâî íà æèâîò:
Êà÷åñòâî íà âîäàòà - öåëòà å äà ñå ïîñòèãíå âèñîêî êà÷åñòâî
íà âîäàòà íà ïîâúðõíîñòòà, ïîäçåìíèòå âîäè è âîäàòà çà êúïà-
íå, ÷ðåç ïðåäîòâðàòÿâàíå íà çàìúðñÿâàíå è íàñúð÷àâàíå íà ðàçóì-
íî ïîòðåáëåíèå íà âîäàòà;
Êà÷åñòâî íà âúçäóõà - öåëòà å äà ñå ïîñòèãíå âèñîêî êà÷åñòâî
íà âúçäóõà, çà äà íå ñå ñòèãà äî íåæåëàíè ðèñêîâå è ïîðàæåíèÿ
íà ÷îâåøêîòî çäðàâå è îêîëíàòà ñðåäà;
Ïî÷âè - öåëòà å äà áúäàò çàùèòåíè ïî÷âèòå è òåõíèòå ñâîéñòâà,
êàêòî è äà ñå îñèãóðè òÿõíàòà öåëåñúîáðàçíà óïîòðåáà, ÷ðåç
ïðåäîòâðàòÿâàíå íà çàïëàõèòå çà òîâà, ñìåê÷àâàíåòî íà âðåäíèòå
åôåêòè è âúçñòàíîâÿâàíå íà óâðåäåíèòå ïî÷âåíè ó÷àñòúöè;
Õèìèêàëè - öåëòà å äà ñå ïîäîáðè è çàùèòè îêîëíàòà ñðåäà è çäðà-
âåòî îò ðèñêîâåòå íà óïîòðåáàòà íà õèìèêàëè äî 2020 ã., â ÷àñò-
íîñò ïðèëàãàíåòî íà çàêîíîäàòåëñòâîòî â ñèñòåìàòà REACH
(‘Registration, Evaluation and Authorization of CHemical substances’ -
Ðåãèñòðàöèÿ, îöåíêà è îäîáðåíèå íà õèìè÷åñêè âåùåñòâà);
Ãðàäñêà ñðåäà íà æèâîò - äà ñå ïîäîáðè êà÷åñòâîòî íà æèâîò
÷ðåç öÿëîñòåí ïîäõîä, ñïåöèàëíî ñúñðåäîòî÷åí âúðõó ãðàäîâåòå;
Øóì - äà áúäàò ðàçáðàíè ïî-äîáðå ïîñëåäñòâèÿòà îò èçëàãàíåòî
74 Ïðîãðàìà Ëàéô + (2007-2013)

íà ÷îâåêà íà øóì â îêîëíàòà ìó ñðåäà è äà ñå èçáåãíàò è íàìàëÿò
âðåäíèòå âëèÿíèÿ îò èçëàãàíåòî íà òîçè øóì.
ÂÎÄÀ:
îáìåí íà äîáðè ïðàêòèêè è ñúîòâåòíàòà èíôîðìàöèÿ, ñâúðçàíà
ñ âîäàòà;
åôåêòèâíî ïðèëàãàíå íà ìîðñêàòà ñòðàòåãèÿ íà ÅÑ;
çàñèëâàíå íà èíòåãðàöèÿòà â íàó÷íàòà ñôåðà è îáìåíà íà
ðåçóëòàòè, â ïîìîù íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè ïðè ïîäãîòîâêàòà íà
ïëàíîâå çà óïðàâëåíèå íà ðå÷íèòå êîðèòà.
ÂÚÇÄÓÕ:
ïðèëàãàíå íà ñïåöèàëèçèðàíàòà ñòðàòåãèÿ ïî çàìúðñÿâàíåòî
íà âúçäóõà.
ÏÎ×ÂÈ:
ïðèëàãàíå íà ñïåöèàëèçèðàíàòà ñòðàòåãèÿ çà çàùèòà íà ïî÷âèòå;
îñèãóðÿâàíå çàùèòà è âúçñòàíîâÿâàíå íà ïî÷âåíîòî ðàçíîîáðàçèå.
ÃÐÀÄÑÊÀ ÑÐÅÄÀ ÍÀ ÆÈÂÎÒ:
ïðèíîñ çà ïðèëàãàíåòî íà ìåñòíî íèâî íà âå÷å ñúùåñòâóâàùèòå
ïîëèòèêè è çàêîíîäàòåëñòâî íà ÅÑ â òàçè îáëàñò è îêóðàæàâàíå
íà ìåñòíèòå âëàñòè çà ïî-èíòåãðèðàí ïîäõîä êúì óïðàâëåíèåòî
íà ãðàäñêàòà ñðåäà.
ØÓÌ:
íàìàëÿâàíå è ïðåäîòâðàòÿâàíå íà âðåäíèòå âëèÿíèÿ îò èçëàãà-
íåòî íà ñèëåí îáêðúæàâàù øóì.
ÕÈÌÈÊÀËÈ:
îáìåí íà äîáðè ïðàêòèêè è ñúîòâåòíàòà èíôîðìàöèÿ, ñâúðçàíà
ñ õèìèêàëèòå;
çàñèëåíî èíòåãðèðàíå íà íàó÷íè ðåçóëòàòè â ïîëèòèêàòà çà
õèìèêàëèòå è ðàçâèâàíå íà çäðàâà òåõíè÷åñêà ïîäêðåïà íà ñèñ-
òåìàòà REACH.
Â. Ïðèðîäíè ðåñóðñè è îòïàäúöè:
Öåë 1 - íàñúð÷àâàíå íà öåëåñúîáðàçíîòî óïðàâëåíèå è èçïîëçâàíå
íà ïðèðîäíèòå ðåñóðñè è ïîäõîäÿùîòî ñêëàäèðàíå íà îòïàäúöè;
Öåë 2 - ðàçãðàíè÷àâàíå ìåæäó òåìïà íà èêîíîìè÷åñêèÿ ðàñòåæ
îò åäíà ñòðàíà è âëèÿíèåòî âúðõó îêîëíàòà ñðåäà íà íåðàçóì-
íîòî èçïîëçâàíå íà ïðèðîäíèòå áîãàòñòâà (âêëþ÷èòåëíî ïðîèç-
âåæäàíåòî è ñïðàâÿíåòî ñ îòïàäúöèòå);
Öåë 3 - íàñúð÷àâàíå íà ïðåìèíàâàíåòî êúì ïðîèçâîäñòâî è
ïîòðåáëåíèå, ñúîáðàçåíî ñ îêîëíàòà ñðåäà (íàïðèìåð ÷ðåç
èíòåãðèðàíà ïîëèòèêà çà ïðîèçâîäñòâî);
Öåë 4 - íàñúð÷àâàíå íà ïðåâðúùàíåòî íà ÅÑ â òåðèòîðèÿ, íà
êîÿòî îòïàäúöèòå ñå ðåöèêëèðàò.
Íàìàëÿâàíå íà âëèÿíèåòî íà æèçíåíèÿ öèêúë íà ïðîäóêòè, ïðîèç-
Ïðîãðàìà Ëàéô + (2007-2013) 75

âîäñòâî è ñõåìè íà êîíñóìàöèÿ;
Íàñúð÷àâàíå íà öåëåñúîáðàçíî ïîëçâàíå íà ïðèðîäíèòå ðåñóðñè,
ñúáëþäàâàéêè ñîöèàëíèòå, èêîíîìè÷åñêèòå àñïåêòè è òåçè íà
îêîëíàòà ñðåäà;
Íàñúð÷àâàíå íà îãðàíè÷àâàíåòî íà îòïàäúöèòå, âúçñòàíîâÿâàíå
è ðåöèêëèðàíå, êàòî ñå íàáëåãíå íà åêîëîãè÷íèÿ íà÷èí íà ìèñëå-
íå, åêîäèçàéí è ðàçâèòèåòî íà ïàçàð çà ïðåðàáîòêà íà îòïàäúöè.
Ã. Íàáëþäàâàíå íà ãîðèòå:
Öåë 1 - ìåðêè çà ïðåäîòâðàòÿâàíå íà ãîðñêè ïîæàðè;
Öåë 2 - äàâàíå íà êîíêðåòíà èíôîðìàöèÿ çà ãîðèòå âúâ âðúçêà ñ
êëèìàòè÷íèòå ïðîìåíè (âëèÿíèå âúðõó ãîðñêèòå åêîñèñòåìè),
áèîðàçíîîáðàçèåòî, ãîðñêèòå ïîæàðè, ãîðñêèòå óñëîâèÿ è çàùèò-
íèòå ôóíêöèè íà ãîðèòå (âîäà, ïî÷âà, èíôðàñòðóêòóðà);
Öåë 3 - ïðèíîñ êúì çàùèòàòà íà ãîðèòå îò ïîæàð.
Íàñúð÷àâàíå íà ñúáèðàíåòî, àíàëèçèðàíåòî è ðàçïðîñòðàíÿ-
âàíåòî íà èíôîðìàöèÿ, çàñÿãàùà ãîðèòå è âçàèìîäåéñòâèåòî
ìåæäó ãîðèòå è îêîëíàòà ñðåäà;
Íàñúð÷àâàíå íà õàðìîíèçàöèÿòà è åôåêòèâíîñòòà íà íàáëþäà-
òåëíèòå äåéíîñòè è ñèñòåìèòå çà ñúáèðàíå íà èíôîðìàöèÿ,
êàêòî è âúçïîëçâàíåòî îò ñúâìåñòíè äåéñòâèÿ, ÷ðåç ñúçäàâàíå
íà âðúçêè ìåæäó ìåõàíèçìèòå çà íàáëþäåíèå íà ìåñòíî, ðåãèî-
íàëíî, íàöèîíàëíî, åâðîïåéñêî è ãëîáàëíî ðàâíèùå;
Ñòèìóëèðàíå íà ñúâìåñòíè äåéíîñòè è èíèöèàòèâè â îáëàñòòà
íà çàêîíîäàòåëñòâîòî çà îêîëíàòà ñðåäà (ñòðàòåãèÿ íà ÅÑ çà
ïî÷âèòå, ÍÀÒÓÐÀ 2000, Äèðåêòèâà çà âîäíèòå ñèñòåìè è ò.í.);
Öåëåñúîáðàçíî èçïîëçâàíå è óïðàâëåíèå íà ãîðèòå, ÷ðåç ñúáèðàíå
íà äàííè, ñâúðçàíè ñ ïîäîáðåíèòå ïàíåâðîïåéñêè èíäèêàòîðè çà
öåëåñúîáðàçíî óïðàâëåíèå íà ãîðèòå;
Èçãðàæäàíå íà êàïàöèòåòè íà íàöèîíàëíî íèâî è íà íèâî Îáù-
íîñò, çà äà ñòàíå âúçìîæíî êîîðäèíèðàíåòî è íàïðàâëåíèåòî
íà íàáëþäåíèåòî íà ãîðèòå.

Ñòðàíè êàíäèäàòêè;
Ñòðàíèòå îò Çàïàäíèòå Áàëêàíè;
êîèòî ñà ÷ëåíêè íà Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî.
6. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 2097,9 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/environment/life/news/futureoflife.htm
76 Ïðîãðàìà Ëàéô + (2007-2013)

Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà
(2007-2013)
Seventh Research Framework Programme

(2007-2013)
Ñ ðåøåíèå ¹ 1982/2006 îò 18 äåêåìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëà-
ìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç ñå ñúçäàâà Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðà-
ìà, êîÿòî ñå îòíàñÿ çà íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ, òåõíîëîãè÷íî ðàçâèòèå è
äåìîíñòðàöèîííè äåéíîñòè è ïîñòèãàíåòî íà äúëãîòðàåí è óñòîé÷èâ
èêîíîìè÷åñêè ðàñòåæ ïðåç ïåðèîäà 2007 - 2013 ã. Ïðîãðàìàòà îáõâàùà
äâå ïîäïðîãðàìè. Ïúðâàòà îò òÿõ å Åâðîïåéñêàòà Îáùíîñò, êîÿòî
ñå çàíèìàâà ñ íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ, òåõíè÷åñêî ðàçâèòèå è äåìîíñòðà-
öèîííè äåéñòâèÿ (2007-2013 ã.) (11978/06). Âòîðàòà å Åâðàòîì çà ÿäðåíè
èçñëåäâàíèÿ è ïîäãîòâèòåëíè äåéíîñòè (2007-2011 ã.) (11979/06).
2. Êàêâî å íîâîòî:
Åâðîïåéñêè èçñëåäîâàòåëñêè ñúâåò;
Ñúâìåñòíè òåõíîëîãè÷íè èíèöèàòèâè;
Êîîðäèíàöèÿ íà Íàöèîíàëíèòå èçñëåäîâàòåëñêè ïðîãðàìè (×ë. 169);
Äàíú÷åí ìîñò ìåæäó Ïðîãðàìàòà çà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñò è
èíîâàöèè (CIP) è ñòðóêòóðíèòå ôîíäîâå;
Ñòðàòåãè÷åñêè ïîäõîä êúì íàó÷íà èíôðàñòðóêòóðà;
Ðàçâèòèå íà Ðåãèîíè íà çíàíèåòî;
Íàó÷íîèçñëåäîâàòåëñêè ïîòåíöèàë;
Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà (2007-2013) 77

Ñïîäåëÿù ðèñêà ôèíàíñîâ èíñòðóìåíò, Risk sharing finance facility
(çàåìè îò ÅÈÁ);
Èíòåãðèðàíå íà Ìåæäóíàðîäíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî âúâ âñè÷êè
ïðîãðàìè - âúâåæäàíå íà õîðèçîíòàëíîñò íà òàçè äåéíîñò;
Ïî-ãîëÿìî çíà÷åíèå íà íàó÷íèòå òåìè, îòêîëêîòî íà èíñòðó-
ìåíòèòå;
Îïðîñòÿâàíå íà ïðîöåäóðèòå;
Ôîêóñèðàíà å âúðõó ðàçâèòèåòî íà èçñëåäâàíèÿòà, êîèòî
îòãîâàðÿò íà íóæäèòå íà èíäóñòðèÿòà, ÷ðåç ðàáîòàòà íà
Òåõíîëîãè÷íèòå ïëàòôîðìè è íîâèòå Ñúâìåñòíè òåõíîëîãè÷íè
èíèöèàòèâè.
3. Èíñòðóìåíòè:
Ïðîåêòè çà ñúòðóäíè÷åñòâî - ïîäêðåïà çà èçñëåäîâàòåëñêè
ïðîåêòè, èçïúëíÿâàíè îò êîíñîðöèóìè ìåæäó ïàðòíüîðè îò
ðàçëè÷íè ñòðàíè, èìàùè çà öåë ðàçðàáîòâàíåòî íà íîâè çíàíèÿ,
íîâè òåõíîëîãèè, íîâè ïðîäóêòè èëè îáåäèíÿâàíå íà ðåñóðñèòå
çà íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ. Ðàçìåðúò, îáõâàòúò è âúòðåøíàòà
îðãàíèçàöèÿ ïî ïðîåêòà ìîãàò äà áúäàò ìíîãî ðàçëè÷íè è
ðàçíîîáðàçíè. Ïðîåêòèòå ìîãàò äà îáõâàùàò öåëèÿ ñïåêòúð
îò ìàëêè è ñðåäíî ãîëåìè íàñî÷åíè èçñëåäîâàòåëñêè äåéíîñòè
äî ãîëåìè èíòåãðèðàíè ïðîåêòè, êîèòî ìîãàò äà ìîáèëèçèðàò
çíà÷èòåëåí îáåì ðåñóðñè çà ïîñòèãàíå íà êîíêðåòíà öåë;
Ìðåæè ïî êîìïåòåíòíîñò - ïîäêðåïà çà ñúâìåñòíè èçñëåäî-
âàòåëñêè ïðîãðàìè, èçïúëíÿâàíè îò îïðåäåëåí áðîé íàó÷íè îðãà-
íèçàöèè, èíòåãðèðàùè ñâîÿòà äåéíîñò â äàäåíà îáëàñò, èçïúë-
íÿâàíè îò èçñëåäîâàòåëñêè åêèïè â ðàìêèòå íà ïî-äúëãîñðî÷íî
ñúòðóäíè÷åñòâî. Âúâåæäàíåòî íà òåçè ñúâìåñòíè ïðîãðàìè èç-
èñêâà äàâàíå íà ôîðìàëíî ñúãëàñèå îò ñòðàíà íà ó÷àñòâàùèòå
îðãàíèçàöèè çà èíòåãðèðàíå íà ÷àñò îò òåõíèòå ðåñóðñè è
äåéíîñòè;
Äåéíîñòè çà êîîðäèíàöèÿ è ïîäêðåïà - ïîäêðåïà íà äåéíîñòè
öåëÿùè êîîðäèíèðàíå è ïîäêðåïà íà íàó÷íè äåéíîñòè èëè ïîëè-
òèêè (ðàáîòà â ìðåæè, îáìåí, òðàíñíàöèîíàëåí äîñòúï äî íàó÷-
íà èíôðàñòðóêòóðà, ïðîó÷âàíèÿ, êîíôåðåíöèè è äð.). Òåçè äåéíîñ-
òè ìîãàò äà áúäàò âúâåæäàíè è ÷ðåç äðóãè ôîðìè îñâåí ïîêàíè
çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè;
Èíäèâèäóàëíè ïðîåêòè - ïîäêðåïà íà ïðîåêòè èçïúëíÿâàíè îò
èíäèâèäóàëíè íàó÷íè êîëåêòèâè. Òàçè ñõåìà ùå ñå èçïîëçâà ãëàâ-
íî çà ïîäêðåïà íà íàó÷íè ïðîåêòè â îáëàñòè íà ãðàíèöàòà íà
ïîçíàíèåòî, èçïúëíÿâàíè è ôèíàíñèðàíè â ðàìêèòå íà Åâðîïåé-
ñêèÿ èçñëåäîâàòåëñêè ñúâåò;
78 Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà (2007-2013)

Ïîäêðåïà çà îáó÷åíèå è êàðèåðíî ðàçâèòèå íà ó÷åíèòå - îñ-
íîâíî çà èçïúëíåíèå íà äåéíîñòè ïî ïðîãðàìàòà Ìàðèÿ Êþðè;
Èçñëåäâàíèÿ, íàñî÷åíè êúì îïðåäåëåíè ñïåöèôè÷íè ãðóïè (ïî-
ñïåöèàëíî ìàëêè è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ ÌÑÏ) - ïîäêðåïà íà íàó÷íè
ïðîåêòè, êúäåòî îñíîâíàòà ÷àñò îò èçñëåäâàíèÿòà ñå èçâúð-
øâà îò óíèâåðñèòåòè, íàó÷íè öåíòðîâå èëè äðóãè þðèäè÷åñêè
ëèöà â ïîëçà íà ñïåöèôè÷íè ãðóïè è ïî-ñïåöèàëíî ÌÑÏ èëè àñî-
öèàöèè îò ÌÑÏ.
4. Ñïåöèôè÷íè ïðîãðàìè:
Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç çà íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ,
òåõíîëîãè÷íî ðàçâèòèå è äåìîíñòðàöèîííè äåéíîñòè å íàñî÷åíà êúì
èçãðàæäàíå íà èíòåãðèðàíî Åâðîïåéñêî èçñëåäîâàòåëñêî ïðîñ-
òðàíñòâî çà ïîñòèãàíå íà äúëãîòðàåí è óñòîé÷èâ èêîíîìè÷åñêè
ðàñòåæ. Ïðîãðàìàòà ïîäêðåïÿ ïðîâåæäàíåòî íà âèñîêîòåõíîëîãè÷íè
íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ â íîâîâúçíèêâàùè îáëàñòè íà ïîçíàíèåòî. Òÿ
ñòèìóëèðà íàé-äîáðèòå íàó÷íè êîëåêòèâè â Åâðîïà è òðåòè ñòðàíè
äà ïðîâåæäàò ñúâìåñòíè íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ â ñúâðåìåííè íàïðàâ-
ëåíèÿ. Àêòèâíî ïîäêðåïÿ ñúçäàâàíåòî íà íîâà ãåíåðàöèÿ òàëàíòëèâè
ìëàäè ó÷åíè, êîèòî äà îñòàíàò â Åâðîïà è äà ðàáîòÿò çà ïîñòèãàíåòî
íà êîíêóðåíòîñïîñîáíà èêîíîìèêà, áàçèðàíà íà çíàíèåòî è óìåíèÿòà.
Çà äà ïîñòèãíå òåçè öåëè, Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà ñå ðåàëèçèðà ÷ðåç

÷åòèðè ñïåöèôè÷íè ïðîãðàìè: Ñúòðóäíè÷åñòâî, Èäåè, Õîðà è Êàïàöè-
òåòè.
Ñúòðóäíè÷åñòâî - â îáëàñòòà íà íàó÷íèòå èçñëåäâàíèÿ;
Èäåè - èçñëåäâàíèÿ â íîâè îáëàñòè;
Õîðà - çà ÷îâåøêèòå ðåñóðñè;
Êàïàöèòåò - çà ïîòåíöèàëíèÿ èçñëåäîâàòåëñêè êàïàöèòåò íà
ìàëêèòå è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç
Ïðîãðàìà Ñúòðóäíè÷åñòâî
Programme “Cooperation”
Ïðîãðàìàòà èìà çà öåë äà ïîäïîìîãíå öåëèÿ ñïåêòúð îò íàó÷íè äåé-
íîñòè, îñúùåñòâÿâàíè ÷ðåç òðàíñíàöèîíàëíî ñúòðóäíè÷åñòâî, îò
ñúâìåñòíè ïðîåêòè è ìðåæè äî êîîðäèíèðàíå íà èçñëåäîâàòåëñêè
ïðîãðàìè, âêë. ìåæäóíàðîäíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ñ òðåòè ñòðàíè. Òÿ
å ðàçïðåäåëåíà íà ïîäïðîãðàìè â 10 ïðèîðèòåòíè îáëàñòè è ñå
ðåàëèçèðà ÷ðåç 3 èíñòðóìåíòà.

Ïðèîðèòåòíè îáëàñòè:
Çäðàâå - Ïîäîáðÿâàíå çäðàâåòî íà åâðîïåéñêèòå ãðàæäàíè è
óâåëè÷àâàíå íà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà íà åâðîïåéñêèòå èí-
äóñòðèè è áèçíåñ ñâúðçàíè ñúñ çäðàâåòî. Óñèëèÿòà ñå íàñî÷âàò
êúì îáùè çäðàâîñëîâíè ïðîáëåìè è çàðàçíè åïèäåìèè, êàòî ïðèëà-
ãàíå íà ôóíäàìåíòàëíè îòêðèòèÿ â êëèíè÷íè ïðèëîæåíèÿ, âêë.
íàó÷íî ïîòâúðæäàâàíå íà åêñïåðèìåíòàëíèòå ðåçóëòàòè, ðàç-
ðàáîòâàíå è âúâåæäàíå íà íîâè òåðàïåâòè÷íè ìåòîäè, çäðàâåî-
ïàçâàíå, âêë. âúçðàñòîâè çäðàâîñëîâíè ïðîáëåìè, äèàãíîñòè÷íè
ìåòîäè è ìåäèöèíñêè òåõíîëîãèè, êàêòî è åôèêàñíè çäðàâíè
ñèñòåìè.
Õðàíè, çåìåäåëèå è áèîòåõíîëîãèè - Èçãðàæäàíå íà áèîèêîíî-

ìèêà, áàçèðàíà íà çíàíèåòî ÷ðåç îáâúðçâàíå íà íàóêà, èíäóñòðèÿ
è äðóãè çàèíòåðåñîâàíè ñòðóêòóðè çà èçïîëçâàíå íà íîâè è íî-
âîâúçíèêâàùè èçñëåäîâàòåëñêè âúçìîæíîñòè, êîèòî çàñÿãàò
âúïðîñè, ñâúðçàíè ñúñ ñîöèàëíè, åêîëîãè÷íè è èêîíîìè÷åñêè ïðå-
äèçâèêàòåëñòâà: áåçîïàñíà, çäðàâîñëîâíà êà÷åñòâåíà õðàíà,
âúçîáíîâèìè áèîèçòî÷íèöè; çàáîëÿâàíèÿ è ñâúðçàíè ñ õðàíè çäðà-
âîñëîâíè ïðîáëåìè; óñòîé÷èâîñò è ñèãóðíîñò íà ñåëñêîñòîïàí-
ñêèòå, ðèáíèòå è àêâàêóëòóðèòå.
Èíôîðìàöèîííè è êîìóíèêàöèîííè òåõíîëîãèè;
Íàíîíàóêè, íàíîòåõíîëîãèè, ìàòåðèàëè è íîâîâúçíèêâàùè òåõ-

íîëîãèè - òðàíñôîðìèðàíå íà åâðîïåéñêàòà èíäóñòðèÿ îò ðå-
ñóðñîåìêà êúì áàçèðàíà íà çíàíèÿ, è ïîäîáðÿâàíå íà êîíêóðåí-
òîñïîñîáíîñòòà º.
Åíåðãèÿ - ðàçíîîáðàçíî ïîðòôîëèî íà åíåðãèéíèòå èçòî÷íèöè

è íîñèòåëè ÷ðåç óâåëè÷àâàíå íà åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò.
Îêîëíà ñðåäà (âêë. ïðîìåíè â êëèìàòà)

Óñòîé÷èâî ðàçâèòèå íà îêîëíàòà ñðåäà è íåéíèòå ðåñóðñè
÷ðåç èçñëåäâàíèÿ çà âçàèìîäåéñòâèÿòà ìåæäó áèîñôåðà,
åêîñèñòåìè è ÷îâåøêè äåéíîñòè, è ðàçðàáîòâàíå íà òåõíî-
ëîãèè, èíñòðóìåíòàðèóì è óñëóãè çà ðåøàâàíå ïî èíòåãðè-
ðàí íà÷èí íà ïðîáëåìè ñâúðçàíè ñ îêîëíàòà ñðåäà.
Ïðèîðèòåòè: ïðåäâèæäàíå íà ïðîìåíè â êëèìàòà, îêîëíàòà
ñðåäà, çåìíèòå ñèñòåìè è îêåàíèòå; ñðåäñòâà è òåõíî-
ëîãèè çà ìîíèòîðèíã, ïðåäïàçâàíå, àäàïòèðàíå âúçäåé-
ñòâèåòî âúðõó îêîëíàòà ñðåäà, êàêòî è íàìàëÿâàíå íà ðèñ-
êîâåòå âêë. è çà çäðàâåòî è óñòîé÷èâîñò íà ïðèðîäíàòà è
ñúçäàäåíàòà îò ÷îâåêà ñðåäà.
Òðàíñïîðò è àåðîíàâòèêà - Ðàçðàáîòâàíå íà èíòåãðèðàíà, ñè-

ãóðíà, ÷èñòà è èíòåëèãåíòíà åâðîïåéñêà òðàíñïîðòíà ñèñòåìà
â ïîëçà íà ãðàæäàíèòå, îáùåñòâîòî è ïîëèòèêàòà ïî îòíîøå-
íèå íà êëèìàòà, ùàäÿùà îêîëíàòà ñðåäà è ïðèðîäíèòå ðåñóðñè.
Ñîöèîèêîíîìè÷åñêè è õóìàíèòàðíè íàóêè - äà ñå ïîäîáðè áàçàòà

îò çíàíèÿ íà ïîëèòèêèòå â îáëàñòè êàòî ðàñòåæ, çàåòîñò è
êîíêóðåíòíîñò, ñîöèàëíî ñáëèæàâàíå, êà÷åñòâî íà æèâîò.
Ñèãóðíîñò - èçãðàæäàíå íà âúçìîæíîñòè, íåîáõîäèìè çà ñèãóð-

íîñòòà íà ãðàæäàíèòå îò çàïëàõè êàòî òåðîðèçúì è ïðåñòúï-
íîñò ïðè ñïàçâàíå íà ôóíäàìåíòàëíèòå ÷îâåøêè ïðàâà.
Êîñìîñ - åâðîïåéñêà êîñìè÷åñêà èíäóñòðèÿ.
Ïðîãðàìà Èäåè
Programme “Ideas”
Ïîäïðîãðàìàòà öåëè ïîâèøàâàíå äèíàìèçìà, òâîð÷åñòâîòî è âèñî-
êàòà êîìïåòåíòíîñò íà åâðîïåéñêàòà íàóêà. Òÿ ïîäïîìàãà èçñëåä-
âàíèÿ íà ãðàíèöèòå íà ïîçíàíèåòî, ñúäúðæàùè âèñîê íàó÷åí ðèñê, íàâ-
ëèçàùè â íîâè íàó÷íè îáëàñòè, õàðàêòåðèçèðàùè ñå ñ èíòåðäèñöèï-
ëèíàðíîñò, âêë. ñîöèàëíî-èêîíîìè÷åñêèòå è õóìàíèòàðíè íàó÷íè îá-
ëàñòè. Çà èçïúëíåíèåòî íà òàçè ïðîãðàìà å èçãðàäåí Åâðîïåéñêè
èçñëåäîâàòåëñêè ñúâåò.
Öåëè:
Äà ïîâèøè ïðèâëåêàòåëíîñòòà íà Åâðîïà çà íàé-äîáðèòå ó÷åíè
êàêòî îò Åâðîïà òàêà è îò òðåòè ñòðàíè;
Äà îñèãóðè ïîâå÷å èíâåñòèöèè çà íàó÷íà äåéíîñò îò ñòðàíà íà
èíäóñòðèÿòà;
Äà îñèãóðè íîâ ôèíàíñîâ ìåõàíèçúì íà êîíêóðñíà îñíîâà çà öÿëà
Åâðîïà;
Äà âúâåäå äîïúëíèòåëåí ôèíàíñîâ ðåñóðñ, à íå äà áúäå çàìåñòè-
òåë íà íàöèîíàëíîòî ôèíàíñèðàíå.
Ïðîãðàìàòà ñå èçïúëíÿâà íà áàçàòà íà èíäèâèäóàëíè ïðîåêòè, èçïúë-

íÿâàíè îò ñàìîñòîÿòåëíè êîëåêòèâè ñ íàöèîíàëåí èëè òðàíñíàöèî-
íàëåí õàðàêòåð. Àêöåíò å ïîñòàâåí íà ìëàäèòå ó÷åíè è íîâîñúçäàäåíè
åêèïè, êàêòî è íà âå÷å óòâúðäåíè èçñëåäîâàòåëñêè êîëåêòèâè.
Åâðîïåéñêè èçñëåäîâàòåëñêè ñúâåò - ×ëåíîâåòå ìó ñå íàçíà÷àâàò

îò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ çà ìàíäàò îò 4 ãîäèíè, ïîäíîâÿåì âåäíúæ.

Ñúñòîè ñå îò ïðåäñòàâèòåëè íà åâðîïåéñêàòà íàó÷íà îáùíîñò - ó÷å-
íè è èíæåíåðè - èìàùè âèñîêî ðåíîìå è íåîáõîäèìàòà êîìïåòåíòíîñò
â äàäåíà îáëàñò. Òå äåéñòâàò â ëè÷íî êà÷åñòâî, ò.å. íå ñà ïðåäñòàâè-
òåëè íà èíñòèòóöèè èëè äúðæàâè. Îïðåäåëÿò ñå ñúãëàñíî íåçàâèñèìà
è ïðîçðà÷íà ïðîöåäóðà.
Çàäà÷èòå íà Åâðîïåéñêèÿ èçñëåäîâàòåëñêè ñúâåò ñà ñëåäíèòå:
Ðàçðàáîòâàíå íà Íàó÷íàòà ñòðàòåãèÿ íà ïðîãðàìàòà, â ñúîò-

âåòñòâèå ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå âúçìîæíîñòè çà íàó÷íà äåé-
íîñò è íóæäèòå íà åâðîïåéñêàòà íàóêà.
Ðàçðàáîòâàíå íà Ðàáîòíà ïðîãðàìà, âêëþ÷âàùà ïðåäëîæåíèÿòà
çà êîíêóðñè, êðèòåðèèòå çà îöåíêà, êàêòî è ñïåöèôè÷íàòà òå-
ìàòèêà è öåëåâèòå ãðóïè.
Îñèãóðÿâàíå íà íàó÷íîòî óïðàâëåíèå, ìîíèòîðèíãà è êîíòðîëà
íà êà÷åñòâî çà èçïúëíåíèåòî íà ïðîãðàìàòà.
Èçïúëíèòåëíà ñòðóêòóðà - îòãîâàðÿ çà àäìèíèñòðàòèâíîòî óïðàâ-

ëåíèå è èçïúëíåíèåòî íà ïðîãðàìàòà, âêëþ÷èòåëíî ïðîöåäóðèòå ïî
îöåíêà è ïîäáîð íà ïðîåêòèòå, êàêòî è ôèíàíñîâî è íàó÷íî óïðàâëåíèå
íà ãðàíòîâåòå.
Èíôîðìàöèÿ:
http://erc.europa.eu/index_en.cfm
Ïðîãðàìà Õîðà
Programme “People”
ÅÑ ñå ñòðåìè äà èçãðàäè ñèñòåìà íà “öèðêóëàöèÿ íà ìîçúöè” (“brain
circulation”), êàêòî â ðàìêèòå íà Åâðîïà, òàêà è íà ãëîáàëíî íèâî. Äåé-
íîñòèòå, ïðåäïðèåìàíè íà åâðîïåéñêî íèâî çà ðàçâèòèå íà îòâîðåí
è êîíêóðåíòåí åâðîïåéñêè ïàçàð íà ó÷åíè ñà:
Ïîäîáðÿâàíå íà öÿëîñòíàòà ñðåäà çà ó÷åíèòå â Åâðîïà ÷ðåç

ïîâèøàâàíå íà ìîáèëíîñòòà è ïðåìàõâàíå íà ïðåïÿòñòâèÿòà
ïðåä íåÿ;
Ðàçðàáîòâàíå íà èñòèíñêè åâðîïåéñêè ïåðñïåêòèâè çà êàðèåðíî
ðàçâèòèå, ÷ðåç óâåëè÷àâàíå íà ïðèâëåêàòåëíîñòòà íà ÅÑ çà
òàëàíòëèâèòå ó÷åíè;
Îñåçàåìî óâåëè÷åíèå íà ôèíàíñèðàíåòî çà îáó÷åíèå, ìîáèëíîñò
è êàðèåðíî ðàçâèòèå.

Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì ïîäïîìàãàíå ðàçâèòèåòî íà íàó÷íàòà
êàðèåðà íà èçñëåäîâàòåëèòå íà âñè÷êè íèâà, îò íà÷àëíè êâàëèôèêàöèè
äî îáó÷åíèå ïðåç öåëèÿ æèâîò è êàðèåðíî ðàçâèòèå. Ïðåäâèæäàò ñå
ñëåäíèòå 5 âèäà äåéíîñòè:
Íà÷àëíà êâàëèôèêàöèÿ íà ó÷åíè;
Îáó÷åíèå ïðåç öåëèÿ æèâîò è êàðèåðíî ðàçâèòèå;
Ïàðòíüîðñòâî ìåæäó Èíäóñòðèÿ - Àêàäåìèÿ /industry-academia
pathways and partnerships/;
Ìåæäóíàðîäíè èçìåðåíèÿ;
Ñïåöèôè÷íè äåéíîñòè çà ðàçðàáîòâàíå íà ïîëèòèêè.
Îñíîâíè ôîðìè:
Ìåæäóíàðîäíè ìðåæè çà îáó÷åíèå íà ó÷åíè;
Èíäóñòðèÿòà â òåçè ìðåæè;
Ñúâìåñòíè ïðîãðàìè çà îáó÷åíèå ÷ðåç íàóêà;
Âçàèìíî ïðèçíàâàíå íà îáó÷åíèåòî/äèïëîìè;
Ñòèïåíäèè çà íà÷èíàåùè ó÷åíè îòâîðåíè çà ó÷åíè èçâúí ìðåæàòà;
Ôèíàíñèðàíå íà èíäèâèäóàëíè ñòèïåíäèàíòè;
Ñúôèíàíñèðàùè ñõåìè;
Äúëãîñðî÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî;
Íàåìàíå/ñòàæ íà îïèòíè ó÷åíè;
Ñúâìåñòíè ðàáîòíè ñðåùè/êîíôåðåíöèè;
Çàïëàòè íà ó÷åíèòå íà ñòàæ è ñïåöèôè÷íî îáîðóäâàíå â ÌÑÏ;
Ñòèïåíäèè çà ìîáèëíîñò ñúñ çàäúëæèòåëíî çàâðúùàíå;
Ðåèíòåãðàöèÿ íà çàâúðíàëèòå ñå ó÷åíè;
Ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ó÷åíè îò òðåòè ñòðàíè;
Âúâåæäàíå íà ñòðàòåãèÿ çà ìîáèëíîñò;
Óêðåïâàíå íà êàðèåðàòà è ïðîôåñèÿòà íà “ó÷åí”;
Ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôîðìàöèÿ, îáùåñòâåíî ìíåíèå, âêë. Ìàðèÿ
Êþðè íàãðàäè.
Ïðîãðàìà Êàïàöèòåòè
Programme “Capacities”
Ñïåöèôè÷íà ïðîãðàìà çà ïðîåêòè, êîèòî ðàçøèðÿâàò èçñëåäîâàòåë-
ñêèÿ è èíîâàöèîíåí êàïàöèòåò è ïîäïîìàãàò ïîñëåäîâàòåëíîòî
ðàçâèòèå íà èçñëåäîâàòåëñêèòå ïîëèòèêè.

Îáù áþäæåò: 7,48 ìèëèàðäà åâðî.
Îáëàñòè: òðàíñïîðò, èçñëåäâàíèÿ, íîâè òåõíîëîãèè, ïîëèòèêà íà

ÌÑÏ, èíîâàöèè, èíäóñòðèÿ, îêîëíà ñðåäà, èêîíîìèêà - ôèíàíñè, ìåñòíî
ðàçâèòèå.
Äåéíîñòè: ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî, ñúçäàâàíå íà êîìïàíèè,

ñúçäàâàíå íà ìðåæè, ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôîðìàöèÿ, äåéíîñòè
ñâúðçàíè ñ ìîáèëíîñòòà, îáó÷åíèå è êâàëèôèêàöèÿ, ïðèëîæíè èçñëåä-
âàíèÿ, ôóíäàìåíòàëíè èçñëåäâàíèÿ, îáìÿíà íà íîó-õàó.
Áåíåôèöèåíòè: èçñëåäîâàòåëñêè öåíòðîâå, êîðïîðàöèè, ôåäåðàöèè,

ñúþçè, àäìèíèñòðàöèè, àãåíöèè, êàìàðè, ÌÑÏ, óíèâåðñèòåòè.
Ðåãèîíè: Åâðîïåéñêè ñúþç, ïðèñúåäèíÿâàùè ñå ñòðàíè, Åâðîïåéñêî

èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî.
Öåëè:
Îïòèìèçèðàíå íà èçïîëçâàíåòî è ðàçâèòèå íà èçñëåäîâàòåë-

ñêèòå èíôðàñòðóêòóðè;
Ïîäñèëâàíå íà èíîâàòèâíèÿ êàïàöèòåò íà ÌÑÏ è òÿõíàòà
âúçìîæíîñò çà èçïîëçâàíå íà èçñëåäâàíèÿòà;
Ïîäïîìàãàíå íà ðàçâèòèåòî íà ðåãèîíàëíè èçñëåäîâàòåëñêè
êëúñòåðè;
Îòêëþ÷âàíå íà èçñëåäîâàòåëñêèÿ ïîòåíöèàë è â íàé-îòäàëå÷å-
íèòå ðàéîíè íà ÅÑ;
Ñáëèæàâàíå íà íàóêàòà è îáùåñòâîòî çà ïîñòèãàíå íà õàðìîíè÷-
íà èíòåãðàöèÿ íà íàóêà è òåõíîëîãèÿ â åâðîïåéñêîòî îáùåñòâî.
Îñíîâíè òåìè:
1. Èçñëåäîâàòåëñêè èíôðàñòðóêòóðè:
Îïòèìèçèðàíå èçïîëçâàíåòî íà ñúùåñòâóâàùèòå èçñëåäî-
âàòåëñêè èíôðàñòðóêòóðè è ïîäîáðÿâàíå íà òÿõíàòà åôåê-
òèâíîñò;
Íàñúð÷àâàíå ðàçâèòèåòî íà íîâè èçñëåäîâàòåëñêè èíôðàñòðóê-
òóðè.
2. Èçñëåäâàíèÿ â ïîëçà íà ìàëêè è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ (ÌÑÏ);
3. Îáëàñòè íà çíàíèåòî:
Àíàëèç, ðàçâèòèå è âíåäðÿâàíå íà íàó÷íè ïðîãðàìè;
Ïðåäàâàíå íà îïèò îò ðàéîíè ñúñ ñèëíî ðàçâèòà èçñëåäîâà-

òåëñêà äåéíîñò íà ðàéîíè ñ ïî-ñëàáî ðàçâèòà òàêàâà;
Èíèöèàòèâè çà ïî-ïúëíî èíòåãðèðàíå íà èçñëåäîâàòåëñêè çâåíà
è èíñòèòóöèè â ðåãèîíàëíèòå èêîíîìèêè.
4. Èçñëåäîâàòåëñêè ïîòåíöèàë
Îáìÿíà íà îïèò è íîó-õàó ÷ðåç ìåæäóíàðîäåí äâóñòðàíåí îáìåí
íà èçñëåäîâàòåëè ìåæäó èçáðàíèòå öåíòðîâå è ðåãèîíèòå,
êîèòî ñà èçáèðàåìè.
5. Íàóêàòà â îáùåñòâîòî:
Íàñúð÷àâàíå íà ñîöèàëåí äèàëîã çà èçñëåäîâàòåëñêàòà ïîëèòèêà.
6. Õîðèçîíòàëíè äåéíîñòè íà ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî:

Ïîñëåäîâàòåëíî ðàçâèòèå íà èçñëåäîâàòåëñêèòå ïîëèòèêè;
Õîðèçîíòàëíè äåéñòâèÿ è ìåðêè â ïîäêðåïà íà ìåæäóíàðîäíîòî
ñúòðóäíè÷åñòâî.

Þðèäè÷åñêè ëèöà:
Óíèâåðñèòåòè è íàó÷íè öåíòðîâå;
Ïðåäïðèÿòèÿ: ÌÑÏ è ãîëåìè èíäóñòðèàëíè ïðåäïðèÿòèÿ;
Îðãàíèçàöèè ñ íåñòîïàíñêà äåéíîñò.
Îòäåëíè ëèöà:
Èçñëåäîâàòåëè è ó÷åíè;
Äîêòîðàíòè.
6. Áþäæåò è ôèíàíñèðàíå:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà Ñåäìà ðàìêîâà ïðîãðàìà âúçëèçà
íà 54,582 ìëðä. åâðî.
Ïðîåêòè, ïðåäñòàâåíè ñëåä ïóáëèêóâàíå íà ñúîáùåíèÿ çà êîíêóðñ

è îöåíåíè íà áàçàòà íà âúíøíà åêñïåðòèçà;
Ñúôèíàíñèðàíå, îñèãóðåíî äèðåêòíî îò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ
(Ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ “Èçñëåäâàíèÿ”, Ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ “Èíôîð-
ìàöèîííî îáùåñòâî”, Ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ “Çåìåäåëèå”, Ãåíåðàëíà
äèðåêöèÿ “Îêîëíà ñðåäà”, Ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ “Òðàíñïîðò” è äð.);
Ïðîåêòèòå ñëåäâà äà áúäàò ñ íàé-âèñîêîòî êà÷åñòâî â Åâðîïà;
Ïàðòíüîðñòâîòî å îñíîâîïîëàãàùî çà ïîñòèãàíå íà êðèòè÷íà
ìàñà, êîìïåòåíöèè, ãåîãðàôñêî ïîêðèòèå, àìáèöèÿ íà öåëèòå è
î÷àêâàíèòå ðåçóëòàòè.

Ìàêñèìàëåí ðàçìåð íà ôèíàíñèðàíåòî:
Èçñëåäâàíèÿ è òåõíîëîãè÷íî ðàçâèòèå ² 50%;

Çà îáùåñòâåíè îðãàíèçàöèè, ñðåäíè è âèñøè ó÷èëèùà, íàó÷-
íè îðãàíèçàöèè ñ íåñòîïàíñêà äåéíîñò, ÌÑÏ ² 75%.
Äåìîíñòðàöèîííè äåéíîñòè ² 50%;
Íàó÷íè äåéíîñòè íà ãðàíèöàòà íà ïîçíàíèåòî (Åâðîïåéñêè èçñëå-
äîâàòåëñêè Ñúâåò) ² 100%;
Äåéíîñòè çà êîîðäèíàöèÿ è ïîäêðåïà ² 100%;
Äåéíîñòè ïî îáó÷åíèå è êàðèåðíî ðàçâèòèå íà ó÷åíèòå ² 100%.
7. ÅÂÐÀÒÎÌ (EURATOM):
ïðîó÷âàíèÿ çà äîáèâ íà åíåðãèÿ îò ÿäðåí ñèíòåç, ÿäðåíî äåëåíå
è ðàäèàöèîííî ïðåäïàçâàíå;
äåéñòâèÿ â îáëàñòòà íà ÿäðåíàòà åíåðãèÿ;
ITER - ìåæäóíàðîäåí ïðîåêò çà ÿäðåíà åíåðãèÿ.
http://ec.europa.eu/research/fp7/
http://ec.europa.eu/enterprise/smes/
http://www.cordis.lu/fp7/
Ìèíèñòåðñòâî íà îáðàçîâàíèåòî è íàóêàòà
Ñîôèÿ 1000, áóë. “Äîíäóêîâ” 2À
Äèðåêöèÿ “Íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ”
Àëáåíà Âóöîâà
Òåë.: (02) 921 76 47
Ôàêñ: (02) 981 14 04
Å-mail: a.vutsova@minedu.government.bg

Ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ
(2007-2013)
Fiscalis (2007-2013)
Èìà ïðåäëîæåíèå íà ÅÊ çà ïðîäúëæåíèå íà ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ â íîâà
ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ 2007 - 2013 ã. ñ óâåëè÷åí áþäæåò îò 175,30 ìèëèîíà
åâðî. Óâåëè÷åíèåòî å îñíîâíî çà ðàçâèòèåòî íà íîâà åäèííà êîìïþòúðè-
çèðàíà ñèñòåìà çà ïîäïîìàãàíå íà íîâè áèçíåñ è çàêîíîâè èíèöèàòèâè â
îáëàñòòà íà ìèòíè÷åñêàòà è äàíú÷íàòà ïîëèòèêà. Ïðåäñòîè Åâðîïåé-
ñêèÿò ïàðëàìåíò è Ñúâåòúò íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç äà âçåìàò ðåøåíèå.
2. Îñíîâíè öåëè íà ïðîãðàìàòà:

Öåëèòå íà ïðîãðàìàòà ñà:
äà ïîìîãíå çà çàïîçíàâàíå íà âñè÷êè äàíú÷íè ñëóæèòåëè ñ îáù-
íîñòíîòî ïðàâî;
äà îñèãóðè øèðîêî è åôåêòèâíî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó äúðæà-
âèòå è Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ;
äà ïîäîáðè äåéíîñòòà íà àäìèíèñòðàöèÿòà.
Åäíà îò îñíîâíèòå ïðè÷èíè çà ñúçäàâàíå íà ïðîãðàìàòà å ñïðàâÿíåòî
ñ ïðîáëåìà “äàíú÷íè èçìàìè”.
Çàäà÷èòå íà ïðîãðàìàòà ñà:
äà ïîäïîìîãíå ïî-äîáðîòî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó âëàñòèòå íà
äà îñèãóðè îáó÷åíèå íà íàöèîíàëíè ñëóæèòåëè çà ðàçëè÷íèòå
âèäîâå èçìàìè;
äà îñèãóðè ìåòîäè çà ïðåâåíöèÿ, ðàçêðèâàíå è ðàçñëåäâàíå íà
èçìàìè, îñíîâàíè íà àíàëèçà íà ðèñêà.
Ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ (2007-2013) 87

Ñèñòåìè çà êîìóíèêàöèÿ è îáìåí íà èíôîðìàöèÿ: Òîâà ñà ñèñòåìè
çà îáìåí íà èíôîðìàöèÿ çà îáëàãàíåòî â ðàìêèòå íà ÅÑ ñ ÄÄÑ è àêöèçè.
Ïðèìåð çà òàêàâà ìðåæà å ñèñòåìàòà çà îáìÿíà íà èíôîðìàöèÿ çà
ÄÄÑ - VIES: http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/en/vieshome.htm
Îáìåí: Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ è äúðæàâèòå ÷ëåíêè îðãàíèçèðàò îáìåí
íà ñëóæèòåëè çà ñðîê íå ïî-ãîëÿì îò øåñò ìåñåöà. Ïðåäïîëàãà ñå îòëè÷-
íà ïðåäâàðèòåëíà ïîäãîòîâêà íà îáìåíà, çà äà ñå îñèãóðÿò ìàêñèìàëíè
ðåçóëòàòè. Ñëóæèòåëèòå è àäìèíèñòðàöèÿòà òðÿáâà äà íàïðàâÿò îöåí-
êà íà ïîëçàòà îò îáìåíà. Äúðæàâèòå ÷ëåíêè òðÿáâà äà îñèãóðÿò àêòèâíî
ó÷àñòèå íà ãîñò-ñëóæèòåëèòå â äåéíîñòòà íà àäìèíèñòðàöèÿòà.
Ñåìèíàðè: Îðãàíèçèðàò ñå ñåìèíàðè íà ñâúðçàíè ñ äàíúöèòå òåìè, â
êîèòî ó÷àñòâàò ñëóæèòåëè îò íàöèîíàëíèòå àäìèíèñòðàöèè,
ïðåäñòàâèòåëè íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ è äðóãè åêñïåðòè.
Ìíîãîíàöèîíàëåí êîíòðîë: Òîé âêëþ÷âà ñúòðóäíè÷åñòâîòî íà íàé-
ìàëêî òðè äàíú÷íè àäìèíèñòðàöèè çà èíòåãðèðàíå è êîîðäèíèðàíå íà
êîíòðîëà íà ëèöà, äåéñòâàùè â íÿêîëêî ñòðàíè è èìàùè íåïðåêè äàíú÷íè
çàäúëæåíèÿ âúâ âñÿêà îò çàñåãíàòèòå äúðæàâè ÷ëåíêè. Ìíîãîíàöèîíàë-
íèÿò êîíòðîë èìà çà çàäà÷à äà ðàçâèå íîâè ôîðìè íà ñúòðóäíè÷åñòâî è
äà ñå äåôèíèðàò è ïðåìàõíàò ñúùåñòâóâàùèòå ïðå÷êè ïðåä ñúòðóä-
íè÷åñòâîòî. Òîâà å åäèíñòâåíèÿò èíñòðóìåíò èçêëþ÷èòåëíî íàñî÷åí
êúì äåéíîñòè çà êîíòðîë â îáëàñòòà íà äàíú÷íàòà ïîëèòèêà.
Ñòàæîâå: Ïðîãðàìàòà ïðåäëàãà îáó÷åíèå íà íàöèîíàëíè ñëóæèòåëè
ïî îáùè è ñïåöèôè÷íè âúïðîñè. Ôèñêàëèñ ïðåäëàãà è íîðìàòèâíà áàçà
çà ðàçâèòèå íà Îáùíîñòíè èíñòðóìåíòè çà îáó÷åíèå ïî íåïðÿêî
äàíú÷íî îáëàãàíå è ïî ïðåîäîëÿâàíå íà åçèêîâèòå ïðå÷êè.

Ìîãàò äà ó÷àñòâàò åäèíñòâåíî ñëóæèòåëè â àäìèíèñòðàöèèòå íà
äúðæàâèòå ÷ëåíêè è ñòðàíèòå êàíäèäàòêè.
Èíôîðìàöèÿ çà ïðîãðàìàòà ìîæåòå äà íàìåðèòå íà ñòðàíèöàòà íà
Ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ “Äàíú÷íî îáëàãàíå è ìèòíè÷åñêè ñúþç” íà ÅÊ:
http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/taxation/tax_cooperation/
fiscalis_programme/index_en.htm
Íàöèîíàëíà àãåíöèÿ ïî ïðèõîäèòå
Ñîôèÿ 1000, áóë. “Äîíäóêîâ” ¹ 52,
Äèðåêöèÿ “Ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî”
Îòäåë “Åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ è óïðàâëåíèå íà ïðîåêòè”
Ëèöå çà êîíòàêò: Êðàñè Âëàåâà, Ãëàâåí åêñïåðò
Òåë.: (02) 985 35 62, Ôàêñ: (02) 987 08 27
fiscalis@nra.bg, k.vlaeva@nra.bg
88 Ïðîãðàìà Ôèñêàëèñ (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ìèòíèöè
(2007 - 2013)
Customs (2007-2013)
Èìà ïðåäëîæåíèå íà ÅÊ çà ïðîäúëæåíèå íà ïðîãðàìà Ìèòíèöè 2007 â
íîâà ïðîãðàìà Ìèòíèöè 2013 (2007 - 2013 ã.) ñ óâåëè÷åí áþäæåò îò
323,8 ìèëèîíà åâðî. Óâåëè÷åíèåòî å îñíîâíî çà ðàçâèòèåòî íà íîâà
åäèííà êîìïþòúðèçèðàíà ñèñòåìà çà ïîäïîìàãàíå íà íîâè áèçíåñ è
çàêîíîâè èíèöèàòèâè â îáëàñòòà íà ìèòíè÷åñêàòà è äàíú÷íàòà
ïîëèòèêà. Ïðåäñòîè Åâðîïåéñêèÿò ïàðëàìåíò è Ñúâåòúò íà
Åâðîïåéñêèÿ ñúþç äà âçåìàò ðåøåíèå.
2. Îñíîâíè öåëè íà ïðîãðàìàòà:

Ïðîãðàìàòà ïîäïîìàãà ìèòíè÷åñêèòå ñëóæáè:
äà îñúùåñòâÿâàò êîîðäèíàöèÿ ïîìåæäó ñè, áëàãîäàðåíèå íà êîÿ-
òî äåéñòâèÿòà íà òåçè ìèòíèöè äà ñúîòâåòñòâàò íà íóæäèòå
íà åäèííèÿ ïàçàð;
äà ñè âçàèìîäåéñòâàò è îñúùåñòâÿâàò äåéíîñòòà ñè åôèêàñíî,
êàòî åäíà îáùà ñëóæáà è äà ïîñòèãàò åäíàêâè ðåçóëòàòè íà
òåðèòîðèÿòà íà öÿëàòà Îáùíîñò;
äà îòãîâàðÿò íà ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà, ïîñòàâåíè ïðåä òÿõ îò
ãëîáàëèçàöèÿòà, êàòî ïî òîçè íà÷èí äîïðèíàñÿò çà êîíêóðåíòî-
ñïîñîáíîñòòà íà ÅÑ;
äà îñèãóðÿâàò çàùèòà íà ôèíàíñîâèòå èíòåðåñè íà ÅÑ è ñèãóðíà
è ñïîêîéíà ñðåäà çà íåãîâèòå ãðàæäàíè;
Ïðîãðàìà Ìèòíèöè (2007 - 2013) 89

äà ïðåäïðèåìàò íåîáõîäèìèòå ñòúïêè çà ïîäãîòîâêàòà ñè çà
ðàçøèðÿâàíåòî è äà ïîäïîìàãàò èíòåãðàöèÿòà íà íîâèòå äúð-
æàâè ÷ëåíêè.
Ïðîãðàìàòà ïîäêðåïÿ ñëåäíèòå äåéíîñòè:
ïîäîáðÿâàíå íà èíôîðìàöèîííàòà ñèñòåìà, âêëþ÷âàùà ñåðèÿ îò
èíèöèàòèâè çà âúâåæäàíå è ðàçâèòèå íà èíôîðìàöèîííèòå òåõíî-
ëîãèè;
ñúòðóäíè÷åñòâî â áîðáàòà ñ èçìàìèòå;
íàìàëÿâàíå ðàçõîäèòå çà õàðìîíèçèðàíå íà äîêóìåíòèòå, ñâúð-
çàíè ñúñ ìèòíèöèòå íàé-âå÷å ÷ðåç ïðåìèíàâàíå â áåçõàðòèåíà
ñðåäà â ìèòíè÷åñêèòå îïåðàöèè (ò.íàð.“åëåêòðîííè ìèòíèöè”),
êúäåòî ïî-ãîëÿìàòà èíôîðìàöèÿ äà ñå ïðåõâúðëÿ àâòîìàòè÷íî.
Ñðåäñòâàòà, ÷ðåç êîèòî ïðîãðàìàòà ñå ðåàëèçèðà, ñà: ðàçìÿíà íà
ñëóæèòåëè, ñåìèíàðè, ðàáîòíè ãðóïè, ïðîåêòíè ãðóïè, êàêòî è
ïðîäúëæàâàíå íà ñúùåñòâóâàùèòå äåéíîñòè, âêëþ÷èòåëíî îáùàòà
ïðîãðàìà çà îáó÷åíèå, òåõíè÷åñêàòà ïîìîù íà ñòðàíèòå êàíäèäàòêè
è íà òðåòè ñòðàíè.

Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì ñëóæèòåëè íà ìèòíè÷åñêèòå ñëóæáè íà
äúðæàâèòå ÷ëåíêè è ñòðàíèòå êàíäèäàòêè çà ÅÑ.
http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/
cooperation_programmes/customs_2007/index_en.htm
Àãåíöèÿ “Ìèòíèöè” êúì Ìèíèñòåðñòâî íà ôèíàíñèòå
Ñîôèÿ 1202, áóë. “Ðàêîâñêè” ¹ 47
Äèðåêöèÿ “Åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ
è ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî”
Îòäåë “Åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ”
Ãèíêà Êîíÿðñêà
Íà÷àëíèê îòäåë
Òåë.: (02) 98 59 40 27
Ôàêñ: (02) 98 59 21 24
E-mail: guinka.konyarska@customs.bg
90 Ïðîãðàìà Ìèòíèöè (2007 - 2013)

Ïðîãðàìà îáìåí íà äàííè
ìåæäó àäìèíèñòðàöèèòå,
áèçíåñà è ãðàæäàíèòå
(2005-2009)
Interchange of Data between Administrations,
Businesses and Citizens - IDAbc (2005-2009)
Ïðîãðàìàòà âêëþ÷âà ïðåäîñòàâÿíå íà ãðàíòîâå çà èíòåðîïåðàòèâíà
äîñòàâêà íà ïàíåâðîïåéñêè óñëóãè îò åëåêòðîííîòî ïðàâèòåëñòâî
(eGovernment) çà åâðîïåéñêèòå ïóáëè÷íè àäìèíèñòðàöèè, áèçíåñà è ãðàæ-
äàíèòå. Îòâîðåíà å çà äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà ÅÑ, ïðèñúåäèíÿâàùèòå ñå
ñòðàíè è ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî.
2. Îáëàñòè íà äåéñòâèå:
Òåëåêîìóíèêàöèè;
Óñëóãè;
Ïóáëè÷íè ïîëèòèêè;
Íîâè òåõíîëîãèè.
Ñúçäàâàíå íà ìðåæè;
Ðàçïðîñòðàíåíèå íà èíôîðìàöèÿ.
Ïðîãðàìà îáìåí íà äàííè ìåæäó àäìèíèñòðàöèèòå, áèçíåñà è ãðàæäàíèòå (2005-2009) 91

Â êîíòåêñòà íà ïëàíîâåòå çà äåéñòâèå eEurope è i2010 è àñîöèèðàíè-
òå èíèöèàòèâè “åëåêòðîííî ïðàâèòåëñòâî” ïðîãðàìàòà ñå ôîêóñèðà
èçöÿëî âúðõó èçãðàæäàíåòî íà “åëåêòðîííî ïðàâèòåëñòâî”. Òîâà îçíà-
÷àâà, ÷å òåæåñòòà ñå ïðåìåñòâà êúì ïðåäîñòàâÿíåòî íà “óñëóãè” çà
åâðîïåéñêèòå ãðàæäàíè è áèçíåñ.
Äàâàíå âúçìîæíîñò çà åôåêòèâåí, åôèêàñåí è ñèãóðåí îáìåí íà
èíôîðìàöèÿ ìåæäó ïóáëè÷íèòå àäìèíèñòðàöèè íà âñè÷êè íèâà;
Óâåëè÷àâàíå íà ïîëçèòå îò îáìåíà íà èíôîðìàöèÿ ñ öåë äà ñå
óëåñíè äîñòàâêàòà íà óñëóãè çà áèçíåñà è ãðàæäàíèòå è âçåìàéêè
ïðåäâèä òåõíèòå íóæäè.
6. Ôèíàíñèðàíè äåéíîñòè:
Ïðîåêòè îò îáù èíòåðåñ - èçïîëçâàò õîðèçîíòàëíîòî ïàíåâðî-
ïåéñêî åëåêòðîííî ïðàâèòåëñòâî è èíôðàñòðóêòóðíè óñëóãè è
äîïðèíàñÿò çà ïî-íàòàòúøíîòî ðàçâèòèå íà òåçè óñëóãè.
Õîðèçîíòàëíè ìåðêè - äîñòàâÿò, ïîääúðæàò è ïîïóëÿðèçèðàò èí-
ôðàñòðóêòóðíè óñëóãè çà ïóáëè÷íèòå àäìèíèñòðàöèè â ÅÑ íà
áàçàòà íà ïîääúðæàíå íà ïîëèòèêà çà äîñòúï, äåôèíèðàíà â ðàì-
êàòà íà ïðîãðàìàòà IDABC. Îñèãóðÿâàò óïðàâëåíèåòî íà äåéíîñ-
òè, êîèòî ïîêðèâàò ìåæäóñåêòîðíè ìðåæè, óñëóãè è èíñòðóìåíòè.
7. Îáëàñòè íà äåéñòâèå:
Îáùíîñòíè äåéñòâèÿ è ïîëèòèêè:
Èêîíîìè÷åñêà è ìîíåòàðíà ïîëèòèêà, êîíñîëèäàöèÿ íà îáù-
íîñòíîòî ïðàâî, ðåãèîíàëíè ïîëèòèêè;
Îáùíîñòíî ôèíàíñèðàíå, ãëàâíî çà ñúçäàâàíå íà èíòåðôåéñ
ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå áàçè äàííè íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ.
Ìåæäóíàðîäåí îáìåí íà èíôîðìàöèÿ:
Â ïîäêðåïà íà ïðîöåñà íà âçåìàíå íà ðåøåíèÿ â Îáùíîñòòà
è ïàðëàìåíòàðíèòå âúïðîñè;
Çà èíñòàëèðàíå íà íåîáõîäèìèòå òåëåìàòè÷íè âðúçêè
ìåæäó èíñòèòóöèèòå íà ÅÑ;
Óëåñíÿâàíå íà ìíîãîåçè÷èåòî.
Ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî;
Äðóãè ìðåæè.
Ïðîãðàìà IDAbc ñå îñúùåñòâÿâà íà áàçàòà íà ïîñòèæåíèÿòà íà ïðåäèø-
íèòå IDA ïðîãðàìè, ôîêóñèðàíè âúðõó ïîäîáðÿâàíå åôåêòèâíîñòòà íà
òåëåìàòè÷íèÿ èíôîðìàöèîíåí îáìåí ìåæäó ïóáëè÷íèòå àäìèíèñòðàöèè.
8. Áþäæåò:
Îáùèÿò áþäæåò çà ïåðèîäà íà äåéñòâèå íà ïðîãðàìàòà å 148,7 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/idabc
92 Ïðîãðàìà îáìåí íà äàííè ìåæäó àäìèíèñòðàöèèòå, áèçíåñà è ãðàæäàíèòå (2005-2009)

Ïðîãðàìà
Çà ïî-ñèãóðåí Èíòåðíåò
ïëþñ (2005-2008)
Safer Internet Plus (2005-2008)
Ïðîãðàìàòà ïðåäîñòàâÿ ãðàíòîâå çà íàñúð÷àâàíå íà ïî-áåçîïàñíî
èçïîëçâàíå íà Èíòåðíåò è íîâèòå èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè. Òÿ îá-
õâàùà ñëåäíèòå îáëàñòè: íîâè òåõíîëîãèè, ïðàâîñúäèå - ñèãóðíîñò,
èíîâàöèè, èíôîðìàöèÿ, èíäóñòðèÿ. Ïðîãðàìàòà å ôîêóñèðàíà âúðõó
ïðîáëåìà “ñïàì” è å íàñî÷åíà ïî-áëèçî äî êðàéíèòå ïîòðåáèòåëè:
ðîäèòåëè, ó÷èòåëè è äåöà. Îòâîðåíà å çà äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà Åâðî-
ïåéñêèÿ ñúþç, ïðèñúåäèíÿâàùèòå ñå ñòðàíè, Åâðîïåéñêî èêîíîìè÷åñêî
ïðîñòðàíñòâî è Øâåéöàðèÿ.
Äà ïðîïàãàíäèðà áåçîïàñíîòî èçïîëçâàíå íà Èíòåðíåò è íîâè
îíëàéí òåõíîëîãèè, îñîáåíî îò äåöà è äà ñå áîðè ñðåùó íåëåãàë-
íîòî è íåæåëàíî ñúäúðæàíèå îò êðàéíèÿ ïîòðåáèòåë;
Äà ñå áîðè ñðåùó íåëåãàëíîòî ñúäúðæàíèå, êàòî ïîçâîëè íà êðàé-
íèòå ïîòðåáèòåëè äà äîêëàäâàò çà íåãî ÷ðåç ìðåæà îò “ãîðåùè”
ëèíèè;
Ñïðàâÿíå ñ íåæåëàíîòî è âðåäíî ñúäúðæàíèå: îöåíÿâàíå íà
ôèëòðèðàù ñîôòóåð, êîîðäèíèðàíå íà îáìåí íà èíôîðìàöèÿ è
íàé-äîáðè ïðàêòèêè; àäàïòèðàíå íà ñúùåñòâóâàùèòå ñèñòåìè
çà îöåíêà äà îò÷èòàò êîíâåðãåíöèÿòà;
Äà ïðîïàãàíäèðà ïî-áåçîïàñíà ñðåäà ÷ðåç ïîäêðåïà íà ñàìîðå-
ãóëàòèâåí ïîäõîä (ïðîåêòèðàíå è âúâåæäàíå íà åâðîïåéñêè êî-
Ïðîãðàìà Çà ïî-ñèãóðåí Èíòåðíåò ïëþñ (2005-2008) 93

äåêñ íà ïîâåäåíèå çà èíäóñòðèÿòà) è îñèãóðÿâàíå íà ñúòðóäíè-
÷åñòâî íà Îáùíîñòíî íèâî;
Ïîâèøàâàíå íà ñúçíàíèåòî çà ïî-áåçîïàñíî èçïîëçâàíå ÷ðåç
ïîäïîìàãàíå íà åâðîïåéñêà ìðåæà çà ðàçÿñíèòåëíè äåéíîñòè.
Ìåæäóíàðîäíî ñúòðóäíè÷åñòâî, ñúçäàâàíå íà ìðåæè, ðàçïðîñòðàíåíèå
íà èíôîðìàöèÿ, äåéíîñòè ñâúðçàíè ñ ìîáèëíîñòòà, îáó÷åíèå è êâàëè-
ôèêàöèÿ, ñúçäàâàíå íà èíñòðóìåíòè, ïîäïîìàãàíå íà ïðîèçâîäñòâîòî.

Ó÷èëèùà;
Ôåäåðàöèè;
Ñúþçè;
Àñîöèàöèè.
5. Ôèíàíñèðàíè ëèíèè çà äåéñòâèå:

Áîðáà ñ íåëåãàëíîòî ñúäúðæàíèå ÷ðåç åâðîïåéñêè ìðåæè îò “ãî-
ðåùè” ëèíèè è ãðàæäàíñêè “ãîðåùè” ëèíèè;
Ñïðàâÿíå ñ íåæåëàíîòî è âðåäíî ñúäúðæàíèå (âêëþ÷èòåëíî
ñïàì) - îöåíÿâàùè ðåéòèíã ñèñòåìè è îçíà÷åíèÿ çà êà÷åñòâî;
Ïðîïàãàíäèðàíå íà ïî-áåçîïàñíà ñðåäà:
îöåíêà åôåêòèâíîñòòà íà ñúùåñòâóâàùàòà òåõíîëîãèÿ
çà ôèëòðèðàíå;
óëåñíÿâàíå è êîîðäèíèðàíå íà îáìåíà íà èíôîðìàöèÿ è íàé-
äîáðè ïðàêòèêè çà åôåêòèâíà áîðáà ñúñ ñïàìà;
ðàçðàáîòâàíå íà åôåêòèâíà ôèëòðèðàùà òåõíîëîãèÿ.
Ïîâèøàâàíå íà ñúçíàíèåòî çà ïî-áåçîïàñíî èçïîëçâàíå íà Èíòåðíåò.
Êîíñîðöèóìúò òðÿáâà äà âêëþ÷âà ïîíå äâàìà ïàðòíüîðè îò äâå ðàçëè÷-
íè ñòðàíè. Ìàêñèìàëíîòî ôèíàíñèðàíå å 50% îò ïðèçíàòèòå ðàçõîäè.
6. Áþäæåò:
Áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà çà ïåðèîäà 2007-2013 âúçëèçà íà 45 ìëí. åâðî.
http://ec.europa.eu/information_society/activities/sip/index_en.htm
Ìèíèñòåðñòâî íà òðàíñïîðòà
Ñîôèÿ 1000, óë. Ãóðêî 6
Äèðåêöèÿ “Èíôîðìàöèîííî îáùåñòâî è èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè”
Ëèöå çà êîíòàêò: Ñîíÿ Ñïàñîâà
òåë. (02) 949 22 15; ôàêñ (02) 987 40 50
e-mail: sspasova@mtc.government.bg
94 Ïðîãðàìà Çà ïî-ñèãóðåí Èíòåðíåò ïëþñ (2005-2008)

Ïðîãðàìà åÊîíòåíò ïëþñ
(2005-2008)
eContentplus (2005-2008)
Ïðîãðàìàòà å ÷åòèðèãîäèøíà (2005 - 2008 ã.) è å ïðåäíàçíà÷åíà äà ñå
ñïðàâè ñ îðãàíèçàöèîííèòå ïðå÷êè è äà ïîäêðåïÿ ïðèëàãàíåòî íà âî-
äåùè òåõíè÷åñêè ðåøåíèÿ çà ïîäîáðÿâàíå íà äîñòúïíîñòòà è èçïîë-
çâàåìîñòòà íà äèãèòàëíèòå ìàòåðèàëè â ìíîãîåçèêîâà ñðåäà.
Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì ñïåöèôè÷íè ïàçàðíè íèøè, êúäåòî ðàçâè-
òèåòî å áèëî íåäîñòàòú÷íî èíòåíçèâíî: ãåîãðàôñêî ñúäúðæàíèå
(êàòî îñíîâíà ñúñòàâíà ÷àñò îò ñúäúðæàíèåòî íà îáùåñòâåíèÿ
ñåêòîð), îáðàçîâàòåëíî ñúäúðæàíèå, êóëòóðíî, íàó÷íî è ïðèðîäîíà-
ó÷íî ñúäúðæàíèå. Ïðîãðàìàòà ñúùî òàêà ïîäêðåïÿ îáùîåâðîïåéñêà
êîîðäèíàöèÿ íà êîëåêöèè â áèáëèîòåêè, ìóçåè è àðõèâè, êàêòî è çàïàç-
âàíåòî íà äèãèòàëíè êîëåêöèè, òàêà ÷å äà ñå îñèãóðè äîñòúïíîñò äî
êóëòóðíîòî, íàó÷íî è íàó÷íî-ïðèðîäíî áîãàòñòâî çà áúäåùî èçïîë-
çâàíå.
Ïðîãðàìàòà öåëè óëåñíÿâàíå íà äîñòúïà äî öèôðîâî ñúäúðæàíèå,

íåãîâîòî èçïîëçâàíå è åêñïëîàòàöèÿ, ïîäîáðÿâàíå êà÷åñòâîòî íà
ñúäúðæàíèåòî ñ äîáðå äåôèíèðàíè ìåòà-äàííè çàñèëâàíå ñúòðóäíè-
÷åñòâîòî ìåæäó ïðèòåæàòåëèòå íà öèôðîâî ñúäúðæàíèå. Ïðîãðà-
ìàòà å íàñî÷åíà êúì ïðåìàõâàíå íà áàðèåðèòå, ïðîèçòè÷àùè îò
ðàçëè÷èÿòà â åçèê è êóëòóðà.
Ïðîãðàìà åÊîíòåíò ïëþñ (2005-2008) 95

Ïðîãðàìàòà èìà äåéíîñòè â 3 îñíîâíè îáëàñòè:
Ãåîãðàôñêà èíôîðìàöèÿ - ñòèìóëèðàíå íà âêëþ÷âàíåòî íà ñúùåñòâó-
âàùèòå íàöèîíàëíè áàçè äàííè â îáùè òðàíñãðàíè÷íè áàçè, êîåòî
ùå ñëóæè çà îñíîâà çà ïðåäîñòàâÿíå íà íîâè èíôîðìàöèîííè óñëóãè è
ïðîäóêòè.
Îáðàçîâàòåëíî ñúäúðæàíèå - ïîäïîìàãàíå ïîÿâàòà íà àäåêâàòíè èí-
ôîðìàöèîííè ñòðóêòóðè è íàñúð÷àâàíå èçïîëçâàíåòî íà îòâîðåíè
ñòàíäàðòè çà ñòèìóëèðàíå ðàçãðúùàíåòî íà åôåêòèâíè ïàíåâðîïåé-
ñêè îáðàçîâàòåëíè óñëóãè.
Êóëòóðíî ñúäúðæàíèå, ïðèðîäîíàó÷íà èíôîðìàöèÿ è íàó÷íî ñúäúð-
æàíèå - ïîäïîìàãàíå ðàçâèòèåòî íà êîëåêöèè îò îáåêòè íà êóëòóðíè-
òå èíñòèòóöèè (àðõèâè, áèáëèîòåêè, ìóçåè è äð.) è ðåøåíèÿ çà óëåñ-
íÿâàíå èçëàãàíåòî, îòêðèâàíåòî è èçâëè÷àíåòî íà òåçè ðåñóðñè.

Àäìèíèñòðàòèâíè çâåíà;
Àñîöèàöèè;
3. Áþäæåò:
Áþäæåòúò íà ïðîãðàìàòà âúçëèçà íà 149 ìèëèîíà åâðî.
http://europa.eu.int/information_society/activities/econtentplus/
index_en.htm
Ìèíèñòåðñòâî íà òðàíñïîðòà
Ñîôèÿ 1000, óë. “Äÿêîí Èãíàòèé” ¹ 9
Äèðåêöèÿ “Èíôîðìàöèîííî îáùåñòâî
è èíôîðìàöèîííè òåõíîëîãèè”
Âåëèíà Èëèåâà
Òåë: 949 22 50;
ôàêñ: 981 87 87
E-mail: vilieva@mtc.government.bg
96 Ïðîãðàìà åÊîíòåíò ïëþñ (2005-2008)

Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå
íà ñåëñêèòå ðàéîíè
(2007-2013)
Rural Development (2007-2013)
Ïðîãðàìàòà ïðåäñòîè äà áúäå îäîáðåíà îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò
è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Òÿ îáõâàùà òðè òåìàòè÷íè îáëàñòè:
êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà íà ñåëñêîñòîïàíñêèÿ è ãîðñêèÿ ñåêòîð;
îêîëíàòà ñðåäà â ñåëñêèòå ðàéîíè;
êà÷åñòâîòî íà æèâîò â ñåëñêèòå ðàéîíè.
1. Ïîäîáðÿâàíå íà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà íà ñåëñêîñòîïàíñêî-
òî ïðîèçâîäñòâî è íà ãîðñêîòî ñòîïàíñòâî;
2. Ïîäîáðÿâàíå ñúñòîÿíèåòî íà îêîëíàòà ñðåäà è ñåëñêèòå ðàéîíè;
3. Ïîäîáðÿâàíå íà êà÷åñòâîòî íà æèâîò â ñåëñêèòå ðàéîíè è íàñúð-
÷àâàíå íà ðàçíîîáðàçèå â ïðîäóêöèÿòà;
4. Óâåëè÷àâàíå íà çàåòîñòòà è ðàçíîîáðàçèåòî íà ïðîèçâîäñòâà-
òà íà ìåñòíî ðàâíèùå;
5. Ðàçâèòèå íà ïðîãðàìè â ïðèîðèòåòíè ñåêòîðè;
6. Âçàèìíî äîïúëâàíå ìåæäó óïðàâëåíñêèòå èíñòðóìåíòè íà Îáù-
íîñòòà.
Òåçè öåëè ñïîìàãàò çà îïðåäåëÿíå íà ñôåðèòå, â êîèòî:
ïîäêðåïàòà íà ÅÑ íîñè íàé-ìíîãî ïîëçè íà åâðîïåéñêî íèâî;
ñå ïðàâè âðúçêàòà ìåæäó äâåòå ãëàâíè ñòðàòåãèè íà ÅÑ - Ëèñà-
áîíñêàòà (çà èêîíîìè÷åñêè íàïðåäúê) è Ãüîòåáîðãñêàòà (çà îïàç-
Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè (2007-2013) 97

âàíå íà îêîëíàòà ñðåäà è ñúõðàíåíèå íà ïðèðîäíèòå ðåñóðñè);
îñèãóðÿâà ñúâìåñòèìîñò íà ïîëèòèêèòå íà ÅÑ, â ÷àñòíîñò íà
ïîëèòèêèòå íà ñáëèæàâàíå è òåçè, ñâúðçàíè ñ îêîëíàòà ñðåäà;
ñúïðîâîæäà ïðèëàãàíåòî íà Îáùàòà ñåëñêîñòîïàíñêà ïîëèòè-
êà, áàçèðàíà íà íîâàòà ïàçàðíà ïîëèòèêà è ñâúðçàíîòî ñ òîâà
ïðåñòðóêòóðèðàíå â ñòàðèòå è íîâè äúðæàâè ÷ëåíêè.
Äúðæàâèòå ÷ëåíêè ïîëó÷àâàò âúçìîæíîñòòà äà ñúñòàâÿò ñàìîñòîÿ-
òåëíî íàöèîíàëíè ñòðàòåãè÷åñêè ïëàíîâå è ïðîãðàìè çà ðàçâèòèå íà
ñåëàòà. Òå òðÿáâà äà áúäàò ñúîáðàçåíè ñ öåëèòå íà ïðîãðàìàòà.
Ïî öåë 1:
ìåðêè, íàñî÷åíè êúì ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà çíàíèå è ïîäîáðÿâàíå
íà ÷îâåøêèÿ ïîòåíöèàë ÷ðåç:
ïðîôåñèîíàëíî îáðàçîâàíèå è èíôîðìàöèîííè äåéíîñòè, âêëþ÷è-
òåëíî ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà íàó÷íî çíàíèå è íîâàòîðñêè ïðàêòè-
êè ñðåä õîðàòà, çàåòè â ñåëñêîñòîïàíñêèÿ, õðàíèòåëíèÿ è ãîð-
ñêèÿ ñåêòîð;
íàñúð÷àâàíå íà ñúçäàâàíåòî íà íîâè ñåëñêè ñòîïàíñòâà;
îñèãóðÿâàíå íà ðàííî ïåíñèîíèðàíå çà ôåðìåðè è ðàáîòíèöè;
íàñúð÷àâàíå íà óïîòðåáàòà íà ñïðàâî÷íè óñëóãè îò ôåðìåðè è
ñîáñòâåíèöè íà ãîðè;
ïîìîù çà èçãðàæäàíå íà àäìèíèñòðàòèâíî óïðàâëåíèå íà ñåëñêè-
òå ñòîïàíñòâà, êàêòî è îáëåê÷èòåëíè è êîíñóëòàòèâíè óñëóãè,
âêëþ÷èòåëíî è çà ãîðèòå.
ìåðêè, íàñî÷åíè êúì ïðåñòðóêòóðèðàíå è ðàçâèòèå íà ôèçè÷åñêèÿ
ïîòåíöèàë è íàñúð÷àâàíå íà èíîâàöèè ÷ðåç:
ìîäåðíèçàöèÿ íà ñåëñêîñòîïàíñêèòå õîëäèíãè;
ïîâèøàâàíå íà èêîíîìè÷åñêàòà ñòîéíîñò íà ãîðèòå;
ïîâèøàâàíå íà êà÷åñòâîòî íà ñåëñêîñòîïàíñêèòå è ãîðñêèòå
ïðîäóêòè;
ñúòðóäíè÷åñòâî çà ðàçâèòèå íà íîâè ïðîäóêòè, ïðîöåñè è òåõíî-
ëîãèè â ñåëñêîòî ñòîïàíñòâî, õðàíèòåëíèÿ è ãîðñêèÿ ñåêòîð;
ïîäîáðÿâàíå è ðàçâèòèå íà èíôðàñòðóêòóðàòà, ñâúðçàíà ñ ðàç-
âèòèåòî è àäàïòàöèÿòà íà ñåëñêîòî ñòîïàíñòâî è ãîðèòå;
âúçñòàíîâÿâàíå íà ïîòåíöèàëà íà ñåêòîðè îò ñåëñêîñòîïàí-
ñêîòî ïðîèçâîäñòâî, ïîíåñëè ùåòè îò ïðèðîäíè áåäñòâèÿ.
ìåðêè, íàñî÷åíè êúì ïîäîáðÿâàíå íà êà÷åñòâîòî íà ñåëñêîñòî-
ïàíñêèòå ïðîäóêòè ÷ðåç:
ïîäïîìàãàíå íà ñåëñêèòå ñòîïàíè çà ïðèñïîñîáÿâàíå êúì âèñîêè-
òå èçèñêâàíèÿ íà çàêîíîäàòåëñòâîòî è íà ñòàíäàðòèòå íà Îáù-
íîñòòà;
ïîäêðåïà çà ñåëñêèòå ñòîïàíè, êîèòî ó÷àñòâàò â ñèñòåìàòà
çà õðàíèòåëåí êîíòðîë;
ïîäïîìàãàíå íà ãðóïè ïðîèçâîäèòåëè ÷ðåç èíôîðìàöèîííè è ðåê-
98 Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè (2007-2013)

ëàìíè äåéíîñòè, ñâúðçàíè ñ ïðîäóêòèòå è ñèñòåìèòå çà õðàíè-
òåëåí êîíòðîë.
ïðåõîäíè ìåðêè çà ×åõèÿ, Åñòîíèÿ, Êèïúð, Ëàòâèÿ, Ëèòâà, Óíãàðèÿ,
Ìàëòà, Ïîëøà, Ñëîâåíèÿ è Ñëîâàêèÿ, çàñÿãàùè:
ïîäêðåïà çà íåäîñòàòú÷íî ôèíàíñîâî îáåçïå÷åíè ñåëñêîñòîïàí-
ñêè äðóæåñòâà, êîèòî ñà â ïåðèîä íà ïðåóñòðîéñòâî;
ïîäêðåïà çà èçãðàæäàíåòî íà ïðîèçâîäñòâåíè ñäðóæåíèÿ.
Ïî öåë 2:
ìåðêè, íàñî÷åíè êúì öåëåñúîáðàçíî è ïðîäúëæèòåëíî èçïîëçâàíå
íà ñåëñêîñòîïàíñêà çåìÿ ÷ðåç:
ïëàùàíèÿ çà ñåëñêèòå ñòîïàíè îò ïëàíèíñêèòå ðåãèîíè, êîèòî
ñà âúçïðåïÿòñòâàíè îò ïðèðîäíèòå äàäåíîñòè;
ïëàùàíèÿ çà âúçïðåïÿòñòâàíè ïî äðóãè ïðè÷èíè ñåëñêè ñòîïàíè,
êîèòî íå ñà îò ïëàíèíñêè ðåãèîíè;
ïëàùàíèÿ ïî Íàòóðà 2000 è ïëàùàíèÿ, ñâúðçàíè ñ äèðåêòèâà 60/
2000 íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ;
ïëàùàíèÿ çà îêîëíàòà ñðåäà âúâ âðúçêà ñúñ ñåëñêèòå ñòîïàíñòâà;
ïëàùàíèÿ çà îòãëåæäàíå íà äîìàøíè æèâîòíè ïðè ïîäõîäÿùè
óñëîâèÿ;
ïîäêðåïà çà íåïðîèçâîäñòâåíè èíâåñòèöèè.
ìåðêè, ñâúðçàíè ñ ïîäõîäÿùàòà, äúëãîñðî÷íà óïîòðåáà íà ãîðñêà-
òà çåìÿ, ÷ðåç:
íà÷àëíî çàëåñÿâàíå íà ñåëñêîñòîïàíñêà çåìÿ;
ïúðâî óñòàíîâÿâàíå íà àãðî-ãîðñêè ñèñòåìè íà ñåëñêîñòîïàíñêà
çåìÿ;
íà÷àëíî çàëåñÿâàíå íà íåçåìåäåëñêà çåìÿ;
ïëàùàíèÿ ïî Íàòóðà 2000;
ïëàùàíèÿ çà ãîðñêàòà çåìÿ;
âúçñòàíîâÿâàíå íà ãîðñêèÿ ïîòåíöèàë è âúâåæäàíå íà ïðåâàí-
òèâíè ìåðêè;
ïîäêðåïà çà íåïðîèçâîäñòâåíè èíâåñòèöèè.
Ïî öåë 3:
ìåðêè çà ðàçíîîáðàçÿâàíå íà ñåëñêàòà èêîíîìèêà, âêëþ÷âàùè:
íåçåìåäåëñêè äåéíîñòè;
ïîäêðåïà çà ñúçäàâàíåòî è ðàçâèòèåòî íà ìàëêè ïðåäïðèÿòèÿ ñ
öåë íàñúð÷àâàíå íà ïðåäïðèåìà÷åñòâîòî è ðàçâèâàíå íà èêîíî-
ìè÷åñêà ìðåæà;
íàñúð÷àâàíå íà òóðèñòè÷åñêè äåéíîñòè.
ìåðêè çà ïîäîáðÿâàíå íà êà÷åñòâîòî íà æèâîò â ñåëñêèòå ðàéîíè,
âêëþ÷âàùè:
îñíîâíè óñëóãè çà íàñåëåíèåòî ïî ñåëàòà;
öÿëîñòíî îáíîâÿâàíå íà ñåëàòà è ïîìîù çà ðàçâèòèåòî èì;
çàïàçâàíå è íàäãðàæäàíå íà ñåëñêîòî íàñëåäñòâî.
Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè (2007-2013) 99

ïîäãîòâèòåëíè è èíôîðìàöèîííè ìåðêè çà èêîíîìè÷åñêèòå àê-
òüîðè, ðàáîòåùè â ñôåðèòå, ïîêðèòè îò öåë 3;
ìÿðêà çà ïðèäîáèâàíå íà óìåíèÿ, ñ öåë ïîäãîòîâêà è ïðèëàãàíå íà
ìåñòíè ñòðàòåãèè çà ðàçâèòèå.
Åâðîïåéñêà ìðåæà
çà ðàçâèòèå íà ñåëàòà
Ñúãëàñíî ÷ëåí 66 (1) íà Ðåãëàìåíò ¹1698/2005 îò 20 ñåïòåìâðè 2005 ã. íà
Ñúâåòà ñå ñúçäàâà Åâðîïåéñêà ìðåæà çà ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè,
êîÿòî îáåäèíÿâà íàöèîíàëíèòå ìðåæè, îðãàíèçàöèè è àäìèíèñòðàöèè,
ðàáîòåùè â ñôåðàòà íà ñåëñêîòî ðàçâèòèå íà íèâî Åâðîïåéñêà îáùíîñò.
Öåëè íà ìðåæàòà:
äà ñúáèðà, àíàëèçèðà è ðàçïðîñòðàíÿâà èíôîðìàöèÿ çà ìåðêèòå,
âçåòè îò Îáùíîñòòà îòíîñíî ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè;
äà ñúáèðà, ðàçïðîñòðàíÿâà è óòâúðæäàâà äîáðè ïðàêòèêè çà
ðàçâèòèå íà ñåëàòà íà íèâî Åâðîïåéñêà îáùíîñò;
äà ïðåäîñòàâÿ èíôîðìàöèÿ çà ïðîìåíèòå è íàïðåäúêà â ñåëñêèòå
ðàéîíè íà Îáùíîñòòà è â òðåòè ñòðàíè;
äà îðãàíèçèðà ñðåùè è ñåìèíàðè íà íèâî Åâðîïåéñêà îáùíîñò
çà àêòèâíî ó÷àñòâàùèòå ïàðòíüîðè â ðàçâèòèåòî íà ñåëàòà;
äà ñå èçãðàäÿò ôóíêöèîíèðàùè åêñïåðòíè ìðåæè ñ öåë óëåñíÿ-
âàíå íà îáìåíà íà åêñïåðòíè îöåíêè è ïîäêðåïà çà ïðèëàãàíåòî
è îöåíÿâàíåòî íà ïîëèòèêàòà ïî ðàçâèòèåòî íà ñåëàòà;
äà ñå ïîäêðåïè ðàçâèòèåòî íà íàöèîíàëíè è ìåæäóíàðîäíè ìðåæè
çà ñúòðóäíè÷åñòâî.

ôåðìåðè;
ôåðìåðñêè àñîöèàöèè
6. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà íà ïðîãðàìàòà å 88,488 ìëðä. åâðî.
http://ec.europa.eu/agriculture/rurdev/index_en.htm
Ìèíèñòåðñòâî íà çåìåäåëèåòî è ãîðèòå
Ñîôèÿ 1040, óë. “Õð. Áîòåâ” 55
Äèðåêöèÿ “Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè”
Òåë.: (02) 985 11 336, 985 11 327
Ôàêñ: (02) 980 14 74
100 Ïðîãðàìà Ðàçâèòèå íà ñåëñêèòå ðàéîíè (2007-2013)

Ïðîãðàìà
Îáùåñòâåíî çäðàâå
(2007-2013)
Public Health (2007-2013)
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ ïðàâè ïðåäëîæåíèå çà ïðîäúëæàâàíå íà ïðîã-

ðàìàòà Îáùåñòâåíî çäðàâå ñ ïåðèîä íà äåéñòâèå 2007-2013 ã. Ïðåä-
ñòîè äà áúäå âçåòî ðåøåíèå îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà
Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Îñíîâíàòà èäåÿ íà ïðîãðàìàòà å ÷ðåç îñèãóðÿâàíå íà åäíî çäðàâî

åâðîïåéñêî îáùåñòâî äà ñå ïîâèøè ïðîñïåðèòåòà, åäèíñòâîòî è ñè-
ãóðíîñòòà â ÅÑ. Ñúùî òàêà îáùåñòâåíîòî çäðàâå ñå ñ÷èòà çà êëþ-
÷îâ ôàêòîð â áîðáàòà ñ êîíêðåòíè åâðîïåéñêè ïðåäèçâèêàòåëñòâà
êàêòî çàñòàðÿâàíåòî íà íàñåëåíèåòî, çàïëàõèòå çà ñèãóðíîñòòà è
ëèïñàòà íà ðàáîòíà ðúêà.
Ïîäîáðÿâàíå íà çäðàâåòî íà åâðîïåéñêèòå ãðàæäàíè âîäè äî ïî-âèñîêà

ïðîäóêòèâíîñò è èêîíîìè÷åñêè ðàñòåæ. Ïî-äúëãèÿò è çäðàâîñëîâåí
íà÷èí íà æèâîò å ïðåäïîñòàâêà çà íàìàëÿâàíå íà îòñúñòâèåòî îò
ðàáîòíîòî ìÿñòî è ïðåæäåâðåìåííî ïåíñèîíèðàíå.
Çà ïîñòèãàíåòî íà óåäíàêâåíè ñòàíäàðòè â Åâðîïà â òàçè îáëàñò, å

íåîáõîäèìî íàìàëÿâàíåòî íà ðàçëèêèòå â ïðîäúëæèòåëíîñòòà íà
æèâîòà, çäðàâíèÿ ñòàòóñ è äîñòúïà äî âèñîêîêà÷åñòâåíè çäðàâíè
óñëóãè â äúðæàâèòå ÷ëåíêè.
Ïðîãðàìà Îáùåñòâåíî çäðàâå (2007-2013) 101

1. Ïîäîáðÿâàíå íà çäðàâíàòà ñèãóðíîñò íà ãðàæäàíèòå;
2. Ïîäîáðÿâàíå íà çäðàâåòî íà ãðàæäàíèòå, ñ öåë ïîâèøàâàíå íà
ïðîñïåðèòåòà è ñîëèäàðíîñòòà;
3. Ñúçäàâàíå è ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà çäðàâíîòî îáðàçîâàíèå.

Ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà òúðãîâèÿ;
Ñòðàíèòå â ñúñåäñòâî íà ÅÑ;
Ñòðàíè êàíäèäàòêè çà ÷ëåíñòâî â ÅÑ;
Ñòðàíèòå îò Çàïàäíèòå Áàëêàíè, ó÷àñòâàùè â ñòàáèëèçàöèîí-
íèÿ è ïðèñúåäèíèòåëåí ïðîöåñ.
Ïî öåë 1:
çàùèòà íà ãðàæäàíèòå îò çäðàâíè ðèñêîâå:
ðàçâèâàíå íà ñòðàòåãèè è ìåõàíèçìè çà ïðåäîòâðàòÿâàíå, îá-
ìåí íà èíôîðìàöèÿ çà èçâåñòíè è íåèçâåñòíè çàïëàõè (ôèçè÷åñ-
êè, õèìè÷åñêè èëè áèîëîãè÷íè), âêëþ÷èòåëíî è â ñëåäñòâèå íà
óìèøëåíè äåéñòâèÿ;
äåéñòâèÿ, îñèãóðÿâàùè ìíîãî äîáðî äèàãíîñòè÷íî ñúòðóäíè-
÷åñòâî ìåæäó ëàáîðàòîðèèòå;
ïîäêðåïà çà ðàçðàáîòâàíåòî íà ïðåâàíòèâíè, âàêñèíàöèîííè è
èìóíèçàöèîííè ñòðàòåãèè, ïîäîáðåíè ïàðòíüîðñòâà, ìðåæè, èí-
ñòðóìåíòè è ñèñòåìè çà îñâåäîìÿâàíå çà ìîìåíòíàòà èìóíèçà-
öèîííà îáñòàíîâêà êàêòî è ñèñòåìè çà íàáëþäàâàíå íà íåáëàãî-
ïðèÿòíè ÿâëåíèÿ;
ðàçðàáîòâàíå íà êàïàöèòåòè è ïðîöåäóðè çà ðèñêîâî îâëàäÿâàíå;
ïîâèøåíà ãîòîâíîñò ïðè ñïåøíè ñëó÷àè; âêëþ÷èòåëíî ïîäãîò-
âÿíå íà êîîðäèíèðàíè åâðîïåéñêè è ìåæäóíàðîäíè îòãîâîðè â
òåçè ñëó÷àè; ðàçðàáîòâàíå íà êîíñóëòàöèîííè è êîìóíèêàöèîííè
ïðîöåäóðè, ñâúðçàíè ñ îòâåòíèòå ìåðêè;
íàñúð÷àâàíå íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî è ïîäîáðÿâàíå íà âúçìîæíîñ-
òèòå çà áúðçè ðåàêöèè, êàêòî è íà çàùèòíà åêèïèðîâêà, èçîëà-
öèîííè ñúîðúæåíèÿ, ïîäâèæíè ëàáîðàòîðèè, ñ âúçìîæíîñòè çà
áúðçî ðàçãðúùàíå ïðè ñïåøíè ñëó÷àè;
ñúçäàâàíå íà ñòðàòåãèè è ïðîöåäóðè çà ïðîâåæäàíå íà óïðàæíå-
íèÿ è òåñòîâå, îöåíÿâàíå è ïðåðàçãëåæäàíå íà ñïåöèôè÷íè çäðàâ-
íè ïëàíîâå â ñëó÷àè íà ñïåøíîñò, êàêòî è òÿõíàòà åäíàêâà ïðè-
ëîæèìîñò â äúðæàâèòå ÷ëåíêè.
102 Ïðîãðàìà Îáùåñòâåíî çäðàâå (2007-2013)

Ïîäîáðÿâàíå íà ãðàæäàíñêàòà ñèãóðíîñò:
Ïîäïîìàãàíå è ïîäîáðÿâàíå íà íàó÷íèòå ñúâåòè è îöåíêè íà ðèñ-

êîâåòå, ÷ðåç íàñúð÷àâàíå íà ðàííî ïðåäîòâðàòÿâàíå íà ðèñêîâå,
àíàëèçèðàíå íà òåõíèòå ïîòåíöèàëíè âëèÿíèÿ, îáìåí íà èíôîð-
ìàöèÿ îòíîñíî îïàñíîñòèòå è âúçìîæíîñòèòå çà èçëàãàíå íà
òåçè îïàñíîñòè, ïîäïîìàãàíå íà èíòåãðèðàíè è õàðìîíèçèðàíè
ïîäõîäè;
Ñïîìàãàíå çà ïîäîáðÿâàíå íà ñèãóðíîñòòà è êà÷åñòâîòî íà îð-
ãàíè è ìàòåðèè îò ÷îâåøêè ïðîèçõîä, êðúâ è íåéíè ïðîèçâîäíè,
ïîäîáðÿâàíå íà âúçìîæíîñòèòå çà óñòàíîâÿâàíå íà òÿõíàòà
íàëè÷íîñò, òÿõíîòî ïðîñëåäÿâàíå è äîñòúïà äî òÿõ çà ìåäè-
öèíñêè öåëè;
Âçåìàíå íà ìåðêè çà ïîäîáðÿâàíå íà ñèãóðíîñòòà íà ïàöèåí-
òèòå, ÷ðåç âèñîêîêà÷åñòâåíè çäðàâíè ãðèæè;
Íàñúð÷àâàíå íà äåéíîñòè, ñïîìàãàùè çà íàìàëÿâàíåòî íà ïðîèç-
øåñòâèÿ è íàðàíÿâàíèÿ, íàé-âå÷å â äîìàêèíñòâîòî.
Ïî öåë 2:
Íàñúð÷àâàíå íà åäèí çäðàâîñëîâåí è àêòèâåí íà÷èí íà æèâîò íà
âúçðàñòíîòî íàñåëåíèå êàêòî è ïðåîäîëÿâàíå íà çäðàâíèòå
ðàçëè÷èÿ â îáùåñòâîòî:
Ïîäïîìàãàíå íà èíèöèàòèâè çà óâåëè÷àâàíå áðîÿ íà ãîäèíèòå

çäðàâîñëîâåí æèâîò, êàêòî è çäðàâîñëîâåí íà÷èí íà îñòàðÿ-
âàíå, ïîäêðåïà çà ìåðêè, ïðîó÷âàùè âëèÿíèåòî íà ñúñòîÿíèåòî
íà çäðàâåòî âúðõó ïðîäóêòèâíîñòòà è ó÷àñòèåòî íà ðàáîò-
íàòà ðúêà;
Ïîäêðåïà çà èíèöèàòèâè, öåëÿùè íàìàëÿâàíå íà çäðàâíèòå
ðàçëè÷èÿ â è ñðåä äúðæàâèòå ÷ëåíêè, ïîäîáðÿâàíå íà åäèíñòâîòî
ìåæäó íàöèîíàëíèòå çäðàâíè ñèñòåìè ÷ðåç ïîääúðæàíå íà
ñúòðóäíè÷åñòâîòî â ñôåðè êàòî ìîáèëíîñòòà è òðàíñãðàíè÷-
íèòå çäðàâíè ãðèæè;
Íàñúð÷àâàíå íà ïî-çäðàâîñëîâåí íà÷èí íà æèâîò, ÷ðåç îáðúùàíå
íà âíèìàíèå íà ôàêòîðèòå, îïðåäåëÿùè çäðàâåòî;
Ñúçäàâàíå íà ïîìîùíè ñðåäè çà çäðàâîñëîâíî âîäåíå íà æèâîò è
ïðåäîòâðàòÿâàíå íà çàáîëÿâàíèÿ;
Îáðúùàíå íà âíèìàíèå íà êëþ÷îâè ôàêòîðè êàòî õðàíåíåòî è
ôèçè÷åñêèòå äåéíîñòè, êàêòî è ñåêñóàëíîòî çäðàâå;
Îáðúùàíå íà âíèìàíèå íà ôàêòîðè, âîäåùè äî ïðèñòðàñòÿâàíå -
òþòþí, àëêîõîë, íàðêîòèöè;
Êîíöåíòðèðàíå âúðõó êëþ÷îâè åëåìåíòè êàòî îáðàçîâàíèåòî è
ðàáîòíîòî ìÿñòî;
Ïîäêðåïà çà äåéíîñòè, ñâúðçàíè ñúñ çäðàâíèòå åôåêòè íà øèðîê
êðúã îò ñîöèàëíî-èêîíîìè÷åñêè ôàêòîðè, êàêòî è ôàêòîðè îò
îêîëíàòà ñðåäà.
Ïðîãðàìà Îáùåñòâåíî çäðàâå (2007-2013) 103

Ïî öåë 3:
Îáìåí íà çíàíèå è äîáðè ïðàêòèêè:
Ñúáèðàíå íà èíôîðìàöèÿ è îáìåí íà èíôîðìàöèÿ è íàé-äîáðè ïðàê-
òèêè ïî êëþ÷îâè çäðàâíè òåìè, âêëþ÷èòåëíî ñúòðóäíè÷åñòâî
ìåæäó çäðàâíèòå ñèñòåìè, çäðàâíè àñïåêòè, ñâúðçàíè ñ ïîëîâè-
òå ðàçëè÷èÿ, äåòñêîòî çäðàâå, óìñòâåíîòî çäðàâå è ðåäêè
áîëåñòè;
Ñúáèðàíå, àíàëèçèðàíå è ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà çäðàâíà èíôîðìàöèÿ:

Ïî-íàòàòúøíî ðàçâèòèå íà èçäúðæàíà ñèñòåìà çà çäðàâíî
íàáëþäåíèå ñ ìåõàíèçìè çà ñúáèðàíå íà äàííè è èíôîðìàöèÿ,
ïîñðåäñòâîì ïîäõîäÿùè èíäèêàòîðè;
Ñúáèðàíå íà äàííè çà çäðàâíèÿ ñòàòóñ è çäðàâíàòà ïîëèòèêà;
Ðàçâèâàíå íà ìåõàíèçìè çà àíàëèç è ðàçïðîñòðàíåíèå, âêëþ÷è-
òåëíî çäðàâíè äîêëàäè íà Îáùíîñòòà, ñúçäàâàíå íà çäðàâåí
ïîðòàë è êîíôåðåíöèè;
Ðàçâèâàíå íà êîíñóëòàöèîííè ìåõàíèçìè è ïðîöåñè çà ó÷àñòèå;
Ïóáëèêóâàíå íà ðåäîâíè äîêëàäè çà çäðàâíàòà îáñòàíîâêà â ÅÑ,
áàçèðàùà ñå íà âñè÷êè äàííè è èíäèêàòîðè, âêëþ÷âàùè è êîëè-
÷åñòâåíè è êà÷åñòâåíè àíàëèçè;
Àíàëèç è òåõíè÷åñêà ïîääðúæêà, â ïîìîù íà ïðèëàãàíåòî íà çà-
êîíîäàòåëñòâîòî è ïîëèòèêèòå, ñâúðçàíè ñ îáõâàòà íà òàçè
ïðîãðàìà.
5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 365.6 ìëí. åâðî
http://ec.europa.eu/health/ph_overview/pgm2007_2013_en.htm
7. Êîíòàêòè
Ìèíèñòåðñòâî íà çäðàâåîïàçâàíåòî
Ñîôèÿ 1000, ïë. “Ñâ. Íàäåæäà”
Äèðåêöèÿ “Óïðàâëåíèå íà ïðîåêòè è ïðîãðàìè”
Íàöèîíàëåí Öåíòúð çà îïàçâàíå íà îáùåñòâåíîòî çäðàâå
áóë. “Àêàä. Èâàí Ãåøîâ” 15
Ìàðèÿ Ãðèãîðîâà
Äúðæàâåí åêñïåðò
Òåë.: 02 805 62 83
Ôàêñ: 02 9515564
E-mail: mgrigorova@mh.government.bg
104 Ïðîãðàìà Îáùåñòâåíî çäðàâå (2007-2013)

Ïðîãðàìà
Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ
(2007-2013)
Consumer Protection (2007-2013)
Ñ ðåøåíèå 1926/2006 íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåé-
ñêèÿ ñúþç ñå ñúçäàâà ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëèòå ñ ïåðèîä
íà äåéñòâèå 2007 - 2013 ã.
äà ñå îñèãóðè âèñîêî íèâî íà çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ, ïðåäèìíî
÷ðåç ïîäîáðåíî äîêàçâàíå, ïî-äîáðî êîíñóëòèðàíå è ïðåäñòàâÿíå
íà ïîòðåáèòåëñêèòå èíòåðåñè;
äà ñå îñèãóðè åôåêòèâíî ïðèëàãàíå ïðàâèëàòà çà çàùèòà íà
ïîòðåáèòåëÿ, ïðåäèìíî ÷ðåç ïðèëàãàíå íà ñúòðóäíè÷åñòâî,
èíôîðìàöèÿ, îáó÷åíèå è îáåçùåòåíèå.
Äåéíîñò 1: Ñúáèðàíå, îáìåí è àíàëèç íà äàííè è èíôîðìàöèÿ, êîèòî
äîêàçâàò ðàçâèòèåòî íà ïîòðåáèòåëñêàòà ïîëèòèêà è èíòåãðàöèÿ-
òà íà ïîòðåáèòåëñêèòå èíòåðåñè â äðóãèòå èíòåðåñè íà Îáùíîñò-
òà, âêëþ÷èòåëíî:
íàáëþäàâàíå è îöåíêà íà ïàçàðíèòå ðàçâèòèÿ, ñ âëèÿíèå âúðõó
Ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ (2007-2013) 105

èêîíîìè÷åñêèòå è äðóãè èíòåðåñè íà ïîòðåáèòåëèòå, âêëþ÷è-
òåëíî öåíîâè ïðîó÷âàíèÿ, ïðîó÷âàíèÿ íà ïðîìåíèòå â ïàçàðíèòå
ñòðóêòóðè, ïðîó÷âàíèÿ íà ïîòðåáèòåëèòå è áèçíåñà, ñúáèðàíå
è àíàëèç íà ïîòðåáèòåëñêè îïëàêâàíèÿ, ñúáèðàíå è àíàëèç íà
äàííè çà òðàíñãðàíè÷íàòà òúðãîâèÿ;
Ðàçâèòèå è ïîääðúæêà íà áàçè äàííè;
Ñúáèðàíå è àíàëèç íà ñòàòèñòè÷åñêè è äðóãè äàííè.
Äåéíîñò 2: Ñúáèðàíå, îáìåí è àíàëèç íà äàííè è èíôîðìàöèÿ è ðàçâè-

âàíå íà èíñòðóìåíòè çà îöåíêà, êîèòî ïðåäîñòàâÿò íàó÷íî äîêàçà-
òåëñòâî çà áåçîïàñíîñòòà íà ïîòðåáèòåëñêèòå ñòîêè è óñëóãè,
âêëþ÷èòåëíî èçëàãàíåòî íà ïîòðåáèòåëèòå íà ñïåöèôè÷íè ïîòðåáè-
òåëñêè ïðîäóêòè è óñëóãè è òåõíè÷åñêèÿ àíàëèç íà ñèãíàëíèòå
èçâåñòèÿ.
Äåéíîñò 3: Ïîäêðåïà çà äåéíîñòèòå íà íåçàâèñèìèòå íàó÷íè êîìè-

òåòè â ñôåðàòà íà ïîòðåáèòåëñêàòà áåçîïàñíîñò, îáùåñòâåíî
çäðàâå è îêîëíà ñðåäà, ñúçäàäåíè ñ ðåøåíèå ¹ 2004/210/ÅÑ íà Åâðî-
ïåéñêàòà êîìèñèÿ.
Äåéíîñò 4: Ïîäãîòîâêà íà çàêîíîäàòåëíè è ðåãóëàòîðíè èíèöèàòèâè,

êàêòî è íàñúð÷àâàíåòî íà äðóãè ñàìîðåãóëèðàùè ñå èíèöèàòèâè.
Äåéíîñò 5: Ôèíàíñîâè ïðèíîñè êúì ôóíêöèîíèðàíåòî íà åâðîïåéñêè

ïîòðåáèòåëñêè îðãàíèçàöèè.
Äåéíîñò 6: Ôèíàíñîâè ïðèíîñè êúì ôóíêöèîíèðàíåòî íà åâðîïåéñêè

ïîòðåáèòåëñêè îðãàíèçàöèè, ïðåäñòàâÿùè ïîòðåáèòåëñêèòå èíòå-
ðåñè â ðàçâèòèåòî íà ñòàíäàðòè çà ïðîäóêòè è óñëóãè íà íèâî Îáù-
íîñò.
Äåéíîñò 7: Ïîäãîòîâêà íà ïåðñîíàëà íà åâðîïåéñêèòå ïîòðåáèòåëñêè

îðãàíèçàöèè íà ðåãèîíàëíî, íàöèîíàëíî è åâðîïåéñêî íèâî, â ÷àñòíîñò
íà ïîòðåáèòåëñêè îðãàíèçàöèè â äúðæàâèòå ÷ëåíêè, êîèòî ñà ñå
ïðèñúåäèíèëè êúì ÅÑ íà 1 ìàé 2004 ã.
Äåéíîñò 8: Äåéñòâèÿ çà ïîäîáðÿâàíå íà åôåêòèâíîòî ïðèëàãàíå íà

çàêîíîäàòåëñòâîòî íà Îáùíîñòòà â îáëàñòòà íà çàùèòàòà íà
ïîòðåáèòåëÿ.
Äåéíîñò 9: Ïðàâíà è òåõíè÷åñêà åêñïåðòèçà, âêëþ÷âàùà ïðîó÷âàíèÿ,

çà íàáëþäåíèå è îöåíêà íà ïðèåìàíåòî è ïðèëàãàíåòî íà çàêîíîäà-
òåëñòâîòî íà ÅÑ.
Äåéíîñò 10: Äåéñòâèÿ ñâúðçàíè ñ ïðåäîñòàâÿíåòî íà èíôîðìàöèÿ,

ñúâåòè, êàêòî è óðåæäàíåòî íà îáåçùåòåíèÿ:
106 Ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ (2007-2013)

ôèíàíñîâî ñúäåéñòâèå çà ñúâìåñòíè äåéñòâèÿ ñ îáùåñòâåíè
èëè íåñòîïàíñêè îðãàíè, ñúñòàâëÿâàùè ìðåæè íà Îáùíîñòòà,
êîèòî ïðåäîñòàâÿò èíôîðìàöèÿ è ïîìîù çà ïîòðåáèòåëèòå,
çà äà èì ñå ïîìîãíå äà óïðàæíÿâàò ïðàâàòà ñè;
äåéñòâèÿ, ïîäîáðÿâàùè îáùóâàíåòî ñ åâðîïåéñêèòå ãðàæäàíè
ïî òåìè çàñÿãàùè ïîòðåáèòåëèòå è ïî ñïåöèàëíî ñ äúðæàâèòå
÷ëåíêè, ïðèñúåäèíèëè ñå íà 1 ìàé 2004 ã. Òîâà âêëþ÷âà ïóáëèêàöèè
ïî òåìè, çàñÿãàùè ïîëèòèêàòà â îáëàñòòà íà ïîòðåáèòåëèòå,
ïðåäîñòàâÿíåòî íà îíëàéí èíôîðìàöèÿ è èíôîðìàöèîííè äåé-
íîñòè îòíîñíî ìåðêèòå çà çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ è íåãîâèòå
ïðàâà.
Äåéíîñò 11: Äåéíîñòè ïî ïîòðåáèòåëñêîòî îáðàçîâàíèå:

ñïåöèôè÷íè äåéñòâèÿ, íàñî÷åíè êúì ìëàäèòå è âúçðàñòíèòå
ïîòðåáèòåëè è ñïåöèôè÷íè ãðóïè îò ïîòðåáèòåëè, êîèòî íå ñà
â ñúñòîÿíèå äà çàùèòàâàò èíòåðåñèòå ñè;
ôèíàíñîâî ñúäåéñòâèå çà ðàçðàáîòâàíåòî íà åâðîïåéñêè èíòå-
ãðèðàíè ìàãèñòúðñêè ñòåïåíè, çàíèìàâàùè ñå ñ ïðîáëåìèòå íà
ïîòðåáèòåëèòå. Âêëþ÷âà è ñõåìà çà ñòèïåíäèè çà ïîëîâèíãî-
äèøíè ïðåñòîè â ÷óæäà ñòðàíà.

Îáùåñòâåíè îðãàíèçàöèè è îðãàíèçàöèè ñ íåñòîïàíñêà öåë îò
Âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ îò äúðæàâèòå ÷ëåíêè èëè òðåòè ñòðà-
íè, êîèòî ñúçäàâàò ïðîãðàìè çà ïîäîáðÿâàíå íà êà÷åñòâîòî íà
âèñøåòî îáðàçîâàíèå è ðàçïðîñòðàíÿâàíåòî íà ìåæäóêóëòóð-
íîòî ðàçáèðàòåëñòâî, ÷ðåç ñúòðóäíè÷åñòâî ñ òðåòè ñòðàíè;
Ó÷èòåëè è ó÷åíèöè, ó÷àñòâàùè â ìàãèñòúðñêè ïðîãðàìè ïî ïðîá-
ëåìèòå íà ïîòðåáèòåëèòå;
Äëúæíîñòíè ëèöà, çàíèìàâàùè ñå ñúñ çàùèòà íà ïîòðåáèòåëèòå.
Åâðîïåéñêè ïîòðåáèòåëñêè îðãàíèçàöèè, êîèòî ñà:
íåïðàâèòåëñòâåíè, íåñòîïàíñêè, íåçàâèñèìè îò èíäóñòðè-
ÿòà, êàêòî è òúðãîâñêè è áèçíåñ îðãàíèçàöèè. Òÿõíà ãëàâíà
öåë è äåéíîñò òðÿáâà äà áúäå çàùèòàòà íà çäðàâåòî, ñè-
ãóðíîñòòà è èêîíîìè÷åñêèòå èíòåðåñè íà ïîòðåáèòåëèòå
â Îáùíîñòòà;
ïîëó÷èëè ìàíäàò îò äúðæàâíèòå ïîòðåáèòåëñêè îðãàíè-
çàöèè äà ïðåäñòàâëÿâàò èíòåðåñèòå íà ïîòðåáèòåëèòå
íà Îáùíîñòíî íèâî â ïîíå ïîëîâèíàòà îò äúðæàâèòå ÷ëåí-
êè, â ñúîòâåòñòâèå ñ íàöèîíàëíèòå ïðàâèëà èëè ïðàêòèêè.
Ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ (2007-2013) 107

Ðåãèîíè:
äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà ÅÑ;
ñòðàíèòå êàíäèäàòêè çà ÷ëåíñòâî â ÅÑ;
ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêîòî èêîíîìè÷åñêî ïðîñòðàíñòâî;
5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 156.8 ìëí. åâðî
http://ec.europa.eu/consumers/overview/cons_policy/index_en.htm
Ìèíèñòåðñòâî íà èêîíîìèêàòà
Ñîôèÿ 1000, óë. Àëåêñàíäúð Áàòåíáåðã 12
Îòäåë “Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ”
Åìèë Àëåêñèåâ
Íà÷àëíèê îòäåë
Òåë. (02) 940 78 35;
Ôàêñ: (02) 981 88 81
E-mail: e.alexiev@mi.government.bg
108 Ïðîãðàìà Çàùèòà íà ïîòðåáèòåëÿ (2007-2013)

Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí
èíñòðóìåíò
(2007-2013)
Instrument for Pre-Accession (2007-2013)
Òîçè èíñòðóìåíò å íàñëåäíèê íà ðåäèöà ïðåäïðèñúåäèíèòåëíè ïðîã-
ðàìè êàòî ÔÀÐ, ÈÑÏÀ, ÑÀÏÀÐÄ è CARDS. Òîé ñå ñúçäàâà ñ ðåãëàìåíò
1085/2006 îò 17 þëè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà
Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
2. Öåëè:
Ïîäñèëâàíå íà äåìîêðàòè÷íèòå èíñòèòóöèè, âúðõîâåíñòâîòî
íà çàêîíà è íåãîâîòî ïðèëàãàíå;
Ïîïóëÿðèçèðàíå è çàùèòàòà íà ÷îâåøêèòå ïðàâà è îñíîâíèòå
ñâîáîäè, êàêòî è çàñèëåíî çà÷èòàíå íà ïðàâàòà íà ìàëöèíñòâà-
òà, ïîïóëÿðèçèðàíå íà ðàâåíñòâîòî ìåæäó ïîëîâåòå è ëèïñàòà
íà äèñêðèìèíàöèÿ;
Ðåôîðìà â ïóáëè÷íàòà àäìèíèñòðàöèÿ, âêëþ÷èòåëíî ñúçäàâàíå-
òî íà ñèñòåìà, ïîçâîëÿâàùà äåöåíòðàëèçàöèÿ íà óïðàâëåíèåòî
íà ïîìîùòà;
Èêîíîìè÷åñêà ðåôîðìà;
Ðàçâèòèå íà ãðàæäàíñêî îáùåñòâî;
Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí èíñòðóìåíò (2007-2013) 109

Ñîöèàëíî èíòåãðèðàíå;
Ïîìèðÿâàíå, ìåðêè çà èçãðàæäàíå íà äîâåðèå è ïðåóñòðîéñòâî;
Ðåãèîíàëíî è òðàíñãðàíè÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî.
3. Êîìïîíåíòè íà èíñòðóìåíòà:
Ïðåõîäíà ïîìîù è èçãðàæäàíå íà èíñòèòóöèè:
Ôèíàíñèðàíå íà èçãðàæäàíåòî íà èíñòèòóöèè è êàïàöèòåòè;
Ôèíàíñèðàíå íà èíâåñòèöèè;
Ôèíàíñèðàíå íà ó÷àñòèåòî íà ñïîìåíàòèòå ñòðàíè â ïðîãðàìè
è àãåíöèè íà Îáùíîñòòà;
Ôèíàíñèðàíå íà ðåãèîíàëíè ïðîãðàìè.
Òðàíñãðàíè÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî:
Ïîäêðåïà çà òðàíñãðàíè÷íî, òðàíñíàöèîíàëíî è ìåæäóðåãèîíàë-
íî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó ñàìèòå ñòðàíè è ìåæäó òÿõ è äúðæà-
âèòå ÷ëåíêè;
Ôèíàíñèðàíå íà èçãðàæäàíåòî íà èíñòèòóöèè è êàïàöèòåòè.
Öåëè íà òàçè ìÿðêà ñà - äîáðîñúñåäñêè îòíîøåíèÿ, ñòàáèëíîñò, ñèãóð-

íîñò è ïðîñïåðèòåò êàêòî è îñèãóðÿâàíå íà åäíî õàðìîíè÷íî, áàëàí-
ñèðàíî è òðàéíî ðàçâèòèå â ðåãèîíà.
Ðåãèîíàëíî ðàçâèòèå:
Ïîäãîòîâêà çà èçïîëçâàíåòî è óïðàâëåíèåòî íà ñðåäñòâàòà îò
Åâðîïåéñêèÿ ôîíä çà ðåãèîíàëíî ðàçâèòèå è Êîõåçèîííèÿ ôîíä.
Ðàçâèòèå íà ÷îâåøêèòå ðåñóðñè:

Åâðîïåéñêèÿ ñîöèàëåí ôîíä.
Ïðîâèíöèàëíî ðàçâèòèå:
îáùàòà ñåëñêîñòîïàíñêà ïîëèòèêà íà Îáùíîñòòà;
Òðàéíà àäàïòàöèÿ íà ñåëñêîñòîïàíñêèÿ ñåêòîð è ïðîâèíöèàë-
íèòå ðåãèîíè;
110 Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí èíñòðóìåíò (2007-2013)

Ïîäãîòîâêà íà ñòðàíèòå êàíäèäàòêè çà ïðèëàãàíåòî íà çàêîíî-
äàòåëñòâîòî íà Îáùíîñòòà è Îáùàòà ñåëñêîñòîïàíñêà ñòðà-
òåãèÿ.

Â èíñòðóìåíòà ìîãàò äà ó÷àñòâàò äúðæàâèòå ÷ëåíêè, êàêòî è âñè÷êè
ñòðàíè, êîèòî ðàáîòÿò àêòèâíî â ïîñîêà èçðàâíÿâàíå ñúñ ñòàíäàð-
òèòå è ïîëèòèêèòå íà ÅÑ. Òîâà âêëþ÷âà íàñòîÿùèòå ñòðàíè êàíäè-
äàòêè:
Õúðâàòñêà;
Òóðöèÿ;
Ìàêåäîíèÿ.
è ïîòåíöèàëíèòå ñòðàíè êàíäèäàòêè.

Àëáàíèÿ;
Áîñíà è Õåðöåãîâèíà;
×åðíà Ãîðà;
Ñúðáèÿ è Êîñîâî.
Îòíåñåíî äî ïúðâèòå 3 ñòðàíè ôèíàíñîâèòå ñðåäñòâà òðÿáâà äà

áúäàò èçïîëçâàíè çà:
Ïðèåìàíå è ïðèëàãàíå íà çàêîíîäàòåëñòâîòî íà Îáùíîñòòà;
Ïîäêðåïà çà ðàçâèòèåòî íà ñòðàòåãèè è ïîäãîòîâêà çà ïðèëàãà-
íåòî è óïðàâëåíèåòî íà îáùèòå ñåëñêîñòîïàíñêè è êîõåçèîííè
ñòðàòåãèè íà Îáùíîñòòà.
Îòíåñåíî äî îñòàíàëèòå ñòðàíè ôèíàíñîâèòå ñðåäñòâà òðÿáâà äà

áúäàò èçïîëçâàíè çà:
Ïðîãðåñèâíî èçðàâíÿâàíå ñúñ çàêîíîäàòåëñòâîòî íà Îáùíîñòòà;
Ñîöèàëíî, èêîíîìè÷åñêî è òåðèòîðèàëíî ðàçâèòèå - èíôðàñòðóê-
òóðà, èíâåñòèöèîííè äåéíîñòè è íàé-âå÷å â ñôåðàòà íà ðåãèîíàë-
íèòå è ÷îâåøêè ðåñóðñè è ñåëñêî ðàçâèòèå.
5. Áþäæåò:
Îáùàòà ñòîéíîñò íà áþäæåòà âúçëèçà íà 11 565 ìëí. åâðî.
Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí èíñòðóìåíò (2007-2013) 111

http://ec.europa.eu/enlargement/financial_assistance/ipa/index_en.htm
112 Ïðåäïðèñúåäèíèòåëåí èíñòðóìåíò (2007-2013)

Èíñòðóìåíò çà
åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî
è ïàðòíüîðñòâî
(2007-2013)
European Neighbourhood and Partnership
Instrument (2007-2013)
Ïðåäëîæåíèåòî çà ñúçäàâàíåòî íà òàêúâ èíñòðóìåíò å ïðèåòî îôè-
öèàëíî íà 23 ÿíóàðè 2006 ã. îò Ñúâåòà íà ÅÑ ñ ðåøåíèå ¹ 1638. Èí-
ñòðóìåíòúò èìà çà öåë çàåäíî ñúñ ñòðàíèòå ïàðòíüîðè äà èçãðàäè
ñèãóðíî, ñòàáèëíî è ïðîñïåðèðàùî ñúñåäñòâî íà áàçàòà íà ñïîäåëåíè
öåííîñòè è îáùè èíòåðåñè. Ïî òîçè íà÷èí ñå ïðàâè îïèò çà ïðåäîò-
âðàòÿâàíå íà ïîÿâàòà íà íîâè ðàçäåëèòåëíè ëèíèè ìåæäó ñòðàíèòå
â ÅÑ è òåõíèòå ñúñåäè.
Ìåðêèòå íà èíñòðóìåíòà ñà íàñî÷åíè ãëàâíî êúì ïðèëàãàíåòî íà
ïëàíîâåòå çà äåéñòâèå çà åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî è ïàðòíüîðñòâî.
Ñïåöèôè÷íèòå öåëè îáõâàùàò íå ñàìî òðàéíîòî ðàçâèòèå è áîðáàòà
ñ áåäíîñòòà, íî è ïî-àêòèâíîòî ó÷àñòèå íà ñòðàíèòå âúâ âúòðåøíèÿ
ïàçàð íà ÅÑ. Ñáëèæàâàíå íà çàêîíîäàòåëñòâàòà è ðåãóëàòîðíèòå
ìåõàíèçìè è èçãðàæäàíåòî íà èíñòèòóöèè ñå ïîäêðåïÿò ÷ðåç îáìÿíà
íà îïèò, äúëãîñðî÷íè ñïîðàçóìåíèÿ ñ äúðæàâèòå ÷ëåíêè èëè ó÷àñòèå
â ïðîãðàìèòå è àãåíöèèòå íà Îáùíîñòòà.
Èíñòðóìåíòúò ôèíàíñèðà ñúâìåñòíè ïðîãðàìè, ñáëèæàâàùè ðåãèî-
íèòå íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè è ñòðàíèòå ïàðòíüîðè, êîèòî ñïîäåëÿò
îáùè ãðàíèöè.
Èíñòðóìåíò çà åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî è ïàðòíüîðñòâî (2007-2013) 113

Ñïåöèàëíî âíèìàíèå ñå îáðúùà íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñ Ðóñèÿ è îñòà-
íàëèòå ñòðàíè, ïðèåëè ïúòíè êàðòè è ïëàíîâå çà äåéñòâèå, ñ êîèòî
äà ïîëó÷àò ïîäêðåïà îò TAIEX (Technical Assistance Information Exchange
Unit). TAIEX ïðåäîñòàâÿ òåõíè÷åñêà ïîìîù íà ñòðàíèòå ïàðòíüîðè
ïðè ðàçáèðàíåòî è ñúñòàâÿíåòî íà çàêîíè, ñâúðçàíè ñ ïëàíîâåòå çà
äåéñòâèå.
2. Öåëè:
Ðàçâèòèå íà èêîíîìè÷åñêàòà èíòåãðàöèÿ è ïîëèòè÷åñêîòî ñú-
òðóäíè÷åñòâî ìåæäó ÅÑ è ñòðàíèòå ïàðòíüîðêè;
Äà ñå îáúðíå âíèìàíèå íà ñïåöèôè÷íèòå âúçìîæíîñòè è ïðåäèç-
âèêàòåëñòâà, ñâúðçàíè ñ ãåîãðàôñêàòà áëèçîñò íà ÅÑ è íåãî-
âèòå ñúñåäè.
Èíñòðóìåíòúò ùå äîïðèíåñå çà ïî-ãîëÿìîòî ïîëèòè÷åñêî, èêîíîìè-

÷åñêî, êóëòóðíî ñúòðóäíè÷åñòâî â îáëàñòòà íà ñèãóðíîñòòà ìåæäó
ÅÑ è ñúñåäíèòå ñòðàíè. Òîé ùå çàìåñòè ñúùåñòâóâàùèòå èíñòðó-
ìåíòè ÌEDA, TACIS è Åâðîïåéñêàòà èíèöèàòèâà çà äåìîêðàöèÿ è
÷îâåøêè ïðàâà.

Àãåíöèè, êàìàðè;
Àñîöèàöèè.
Ðåãèîíè:
Ñòðàíèòå êàíäèäàòêè;
Ñòðàíèòå îò Îáùíîñòòà íà íåçàâèñèìèòå äúðæàâè;
Ñòðàíèòå îò Ñðåäèçåìíîìîðñêèÿ ðåãèîí.
4. Áþäæåò:
http://www.ec.europa.eu/world/enp/funding_en.htm
114 Èíñòðóìåíò çà åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî è ïàðòíüîðñòâî (2007-2013)

Èíñòðóìåíò çà
ñúòðóäíè÷åñòâî
â ðàçâèòèåòî
(2007-2013)
Instrument for Development Cooperation

(2007-2013)
Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî ñå ñúçäàâà ñ
ðåãëàìåíò 1905/2006 îò 18 äåêåìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò
è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Èíñòðóìåíòúò îáåäèíÿâà â ñåáå ñè êàêòî ïîëèòèêàòà íà ðàçâèòèå,

òàêà è âñè÷êè ôîðìè íà ñúòðóäíè÷åñòâî ñ ðàçâèâàùèòå ñå ñòðàíè,
ñòðàíèòå â ïðåõîä è èíäóñòðèàëèçèðàíèòå ñòðàíè.
Öåëòà íà èíñòðóìåíòà å äà ïîääúðæà èêîíîìè÷åñêo, ôèíàíñîâo,

íàó÷íî-òåõíè÷åñêî, êàêòî è âñè÷êè äðóãè ôîðìè íà ñúòðóäíè÷åñòâî
ìåæäó ïàðòíèðàùè ñè ñòðàíè è ðåãèîíè êàòî ïî òîçè íà÷èí äà
íàìàëÿâà áåäíîñòòà â òÿõ è äà îñúùåñòâÿâà ìåðêè, íàñî÷åíè êúì
ðåàëèçèðàíå íà öåëèòå íà âúòðåøíèòå ïîëèòèêè íà ÅÑ â ÷óæáèíà.
2. Öåëè:
Ôèíàíñèðàíå íà ìåðêè, íàñî÷åíè êúì ñúòðóäíè÷åñòâîòî ñúñ
ñòðàíè, òåðèòîðèè è ðåãèîíè, êîèòî íå ÷ëåíóâàò â Îáùíîñòòà,
Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî (2007-2013) 115

ïðåçîêåàíñêèòå ñòðàíè è òåðèòîðèè, êîèòî íå ñà ïîäïîìàãàíè
ïî ëèíèÿ íà ïðåäïðèñúåäèíèòåëíèÿ èíñòðóìåíò èëè îò èíñòðó-
ìåíòà çà åâðîïåéñêî ñúñåäñòâî è ïàðòíüîðñòâî;
Ïîääúðæàíå íà èêîíîìè÷åñêo, ôèíàíñîâo, íàó÷ío-òåõíè÷åñêo,
êàêòî è âñè÷êè äðóãè ôîðìè íà ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó ïàðòíè-
ðàùè ñè ñòðàíè è ðåãèîíè çà íàìàëÿâàíå íà áåäíîñòòà â òÿõ;
Èíñòðóìåíòúò ôèíàíñèðà ñôåðè íà ñúòðóäíè÷åñòâî, êîèòî ñà
óñòàíîâåíè ÷ðåç äîãîâîðè çà ïàðòíüîðñòâî è ñúòðóäíè÷åñòâî
èëè äðóãè äâóñòðàííè èíñòðóìåíòè ìåæäó ñòðàíèòå ïàðòíüîðè.
Òàêèâà ñôåðè íà äåéñòâèå ñà:

×îâåøêîòî è ñîöèàëíî ðàçâèòèå, âêëþ÷èòåëíî òåìè, ñâúðçàíè
ñúñ çäðàâåòî è íàñåëåíèåòî;
Ðàâåíñòâî ìåæäó ïîëîâåòå;
Ãðàäîóñòðîéñòâî;
Çàùèòà íà îêîëíàòà ñðåäà;
Òðàéíî ðàçâèòèå íà ïðèðîäíèòå ðåñóðñè;
Èíôðàñòðóêòóðà:
Òðàíñïîðò;
Âîäà;
Åëåêòðîñíàáäÿâàíå;
Òåëåêîìóíèêàöèè;
Ñèñòåìè çà áåçîïàñíî óïðàâëåíèå;
Ìåðêè çà ïåñòåíå íà åíåðãèÿ.
×àñòåí è ïðîèçâîäñòâåí ñåêòîð;
Èêîíîìè÷åñêà èíôðàñòðóêòóðà;
Òúðãîâèÿ è èíâåñòèöèè;
Çàåòîñò, ñîöèàëíî åäèíñòâî è çàùèòà;
Ñïàçâàíå íà îñíîâíèòå ÷îâåøêè ïðàâà (ñòàíäàðòè çà ðàáîòíàòà
ðúêà);
Ìèòíèöè è äàíúöè;
Ìàêðîèêîíîìè÷åñêà è ñòðóêòóðíà ðåôîðìà;
Ñåêòîðíà ðåôîðìà;
Îñíîâíî, ñðåäíî, âèñøå è ïðîôåñèîíàëî îáðàçîâàíèå;
Ïðîó÷âàíèÿ è ñúòðóäíè÷åñòâî ïðè ðàçâèòèåòî íà íàó÷íè è
òåõíè÷åñêè êàïàöèòåòè;
Êóëòóðíî ñúòðóäíè÷åñòâî, àêàäåìè÷åí è êóëòóðåí îáìåí;
Âçàèìíî ðàçáèðàòåëñòâî ìåæäó Îáùíîñòòà è ñòðàíèòå è
ðåãèîíèòå ïàðòíüîðè;
Ðàçâèòèå íà ãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî, äèàëîãà ñ íåïðàâèòåë-
ñòâåíèòå îðãàíèçàöèè è àñîöèàöèè, ìåäèèòå è ñîöèàëíèòå
ïàðòíüîðè;
Ïîäêðåïà çà èíñòèòóöèè, íàñî÷åíè êúì íàñúð÷àâàíå íà äîáðî
óïðàâëåíèå, çàñèëâàíå íà âúðõîâåíñòâîòî íà çàêîíà, îáó÷àâàíå
íà àäìèíèñòðàöèèòå è ìåñòíèòå âëàñòè, ïîäîáðÿâàíå íà
îáùåñòâåíèòå óñëóãè è èçðàâíÿâàíå íà èíñòèòóöèîíàëíèòå è
ðåãóëàòîðíè ðàìêè;
116 Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî (2007-2013)

Ïîëèòè÷åñêè äèàëîã;
Ïðîêëàìèðàíå è çàùèòà íà ÷îâåøêèòå ïðàâà è ñâîáîäè è ïîäêðå-
ïà çà ïðîöåñèòå íà äåìîêðàòèçàöèÿ, âêëþ÷èòåëíî îêàçâàíå íà
ïîäêðåïà è íàáëþäåíèå íà èçáîðè;
Ðåãèîíàëíî ñúòðóäíè÷åñòâî è èíòåãðàöèÿ, âêëþ÷èòåëíî òàêàâà
ìåæäó èíäóñòðèàëíè ïàðòíüîðè;
Òðàíñãðàíè÷íî ñúòðóäíè÷åñòâî;
Ïðàâîñúäèå, þðèäè÷åñêî, ïîëèöåéñêî, äàíú÷íî, ôèíàíñîâî è
ìèòíè÷åñêî ñúòðóäíè÷åñòâî;
Àñïåêòè îò ïðåäîñòàâÿíåòî íà óáåæèùå è ëåãàëíàòà è íåëåãàë-
íà èìèãðàöèÿ:
Ãðàíè÷åí êîíòðîë;
Ïîâòîðíî äîïóñêàíå è âðúùàíå;
Ìåæäóíàðîäíà çàùèòà.
Ïîìîù çà áåæàíöè, èçñåëíèöè è îòêúñíàòè îò ðîäèíàòà õîðà;
Ïðåäîòâðàòÿâàíå, ðàçðåøàâàíå è ñïðàâÿíå ñ êîíôëèêòè;
Ïðåõîä îò ñïåøíà ïîìîù êúì ðåõàáèëèòàöèÿ, äúëãîñðî÷íî ðàç-
âèòèå, ðåêîíñòðóêöèÿ è ïîñòêîíôëèêòíî ïðåóñòðîéñòâî è âúç-
ñòàíîâÿâàíå;
Ïðåäîòâðàòÿâàíå íà ïðèðîäíè áåäñòâèÿ.

ñòðàíèòå è ðåãèîíèòå ïàðòíüîðè è òåõíèòå èíñòèòóöèè;
äåöåíòðàëèçèðàíè îðãàíè â ñòðàíèòå ïàðòíüîðè - ðåãèîíè, îá-
ëàñòè, ïðîâèíöèè, îáùèíè;
ñúâìåñòíè îðãàíè, ñúçäàäåíè ìåæäó ñòðàíèòå è ðåãèîíèòå è
Îáùíîñòòà;
ìåæäóíàðîäíè è ðåãèîíàëíè îðãàíèçàöèè;
îðãàíè íà Îðãàíèçàöèÿòà íà îáåäèíåíèòå íàöèè;
îáëàñòè è ìèñèè;
ìåæäóíàðîäíè ôèíàíñîâè èíñòèòóöèè;
îáëàñòíè áàíêè, äîïðèíàñÿùè çà èçïúëíÿâàíå íà öåëèòå íà
èíñòðóìåíòà;
àãåíöèè íà ÅÑ;
îáùåñòâåíè, ïðàâèòåëñòâåíè, ìåñòíè îðãàíè è òåõíè ñúáèðà-
òåëíè;
êîìïàíèè, ôèðìè è äðóãè ÷àñòíè îðãàíèçàöèè;
ôèíàíñîâè èíñòèòóöèè, êîèòî ïðåäîñòàâÿò, ñïîìàãàò çà è ôè-
íàíñèðàò ÷àñòíèòå èíâåñòèöèè â ñòðàíè ïàðòíüîðè è ðåãèîíè;
íåäúðæàâíè àêòüîðè:
íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè;
îðãàíèçàöèè ïðåäñòàâëÿâàùè ìåñòíè ãðóïè;
ìåñòíè òúðãîâñêè àñîöèàöèè;
ãðàæäàíñêè ãðóïè;
Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî (2007-2013) 117

òúðãîâñêè ñäðóæåíèÿ;
îðãàíèçàöèè, ïðåäñòàâëÿâàùè èêîíîìè÷åñêè è ñîöèàëíè èí-
òåðåñè;
ìåñòíè îðãàíèçàöèè, ó÷àñòâàùè â äåöåíòðàëèçèðàíîòî ðå-
ãèîíàëíî ñúòðóäíè÷åñòâî è èíòåãðàöèÿ;
ïîòðåáèòåëñêè îðãàíèçàöèè;
æåíñêè è ìëàäåæêè îðãàíèçàöèè;
ó÷åáíè, êóëòóðíè, èçñëåäîâàòåëñêè è íàó÷íè îðãàíèçàöèè;
óíèâåðñèòåòè;
öúðêâè è ðåëèãèîçíè àñîöèàöèè è îáùíîñòè;
ìåäèè;
âñÿêà íåïðàâèòåëñòâåíà îðãàíèçàöèÿ è íåçàâèñèìî ôîðìè-
ðîâàíèå, êîåòî å â ñúñòîÿíèå äà äîïðèíåñå çà ðàçâèòèåòî
íà âúíøíîòî èçìåðåíèå íà âúòðåøíèòå ïîëèòèêè íà Îáù-
íîñòòà
÷àñòíè ëèöà.
Ðåãèîíè:
Äúðæàâèòå ÷ëåíêè íà ÅÑ;
Ñòðàíèòå îò Àôðèêà, Êàðèáñêèÿ è Òèõîîêåàíñêèÿ áàñåéí;
Ëàòèíñêà Àìåðèêà;
Ñòðàíèòå îò Îáùíîñòòà íà íåçàâèñèìèòå äúðæàâè;
Ðàçâèâàùèòå ñå ñòðàíè;
Àçèÿ.
ïîäãîòâèòåëíè, íàáëþäàòåëíè, îöåíú÷íè äåéñòâèÿ íåîáõîäèìè
çà ïðèëàãàíåòî íà èíñòðóìåíòà è ïîñòèãàíå íà öåëèòå ìó -
ïðîó÷âàíèÿ, ñðåùè, èíôîðìàöèÿ, ñúáóæäàíå íà îáùåñòâåíèÿ èí-
òåðåñ, ïîäãîòâèòåëíè äåéíîñòè è äåéíîñòè ïî èçäàâàíå íà èí-
ôîðìàöèîííè ìàòåðèàëè;
ñúçäàâàíå íà êîìïþòúðíè ìðåæè çà îáìåí íà èíôîðìàöèÿ;
àäìèíèñòðàòèâíà è òåõíè÷åñêà ïîìîù, íåîáõîäèìè íà
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿòà ïðè èçïúëíåíèå íà ïðîãðàìàòà;
ìíîãîãîäèøíè ïðîãðàìè.
5. Áþäæåò:
http://ec.europa.eu/development/index_en.htm
118 Èíñòðóìåíò çà ñúòðóäíè÷åñòâî â ðàçâèòèåòî (2007-2013)

Èíñòðóìåíò
çà ñòàáèëíîñò
(2007-2013)
Instrument for Stability (2007-2013)
Èíñòðóìåíòúò å íàñî÷åí êúì ñïðàâÿíåòî ñ êðèçèñíè ñèòóàöèè è
îïðåäåëåíè äúëãîñðî÷íè òðàíñãðàíè÷íè ïðåäèçâèêàòåëñòâà (ÿäðåíà
áåçîïàñíîñò, áîðáà ñ òðàôèêà íà õîðà, áîðáà ñ îðãàíèçèðàíàòà ïðåñ-
òúïíîñò è òåðîðèçìà, íåïðåäâèäåíè çàïëàõè çà îáùåñòâåíîòî çäðà-
âå). Òîé ùå ïîçâîëè íà Îáùíîñòòà äà ðåàãèðà áúðçî, åôåêòèâíî è
åäèííî â êðèçèñíè ñèòóàöèè â òðåòè ñòðàíè, êàêòî è â áúäåùèòå
ãëîáàëíè è òðàíñãðàíè÷íè ïðåäèçâèêàòåëñòâà â òðåòè ñòðàíè (ñè-
ãóðíîñò è ñòàáèëíîñò).
Èíñòðóìåíòúò å îäîáðåí ñ ðåãëàìåíò 1717/2006 îò 15 íîåìâðè 2006

ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò è Ñúâåòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
2. Öåëè:
Ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà ìèð è ñòàáèëíîñò;
Îñèãóðÿâàíå íà áåçîïàñíîñòòà è ñèãóðíîñòòà íà ãðàæäàíñêîòî
íàñåëåíèå â òðåòè ñòðàíè è òåðèòîðèè;
Åôåêòèâíà, íàâðåìåííà íàìåñà ñ öåë ïðåäîòâðàòÿâàíå èëè
ñìåê÷àâàíå íà ïîñëåäèöèòå îò êðèçèñíè ñèòóàöèè, ñåðèîçíè
ïîëèòè÷åñêà äåñòàáèëèçàöèÿ èëè íàñèëñòâåíè êîíôëèêòè;
Èíñòðóìåíò çà ñòàáèëíîñò (2007-2013) 119

Óñòàíîâÿâàíå íà âúðõîâåíñòâî íà çàêîíà â òðåòè ñòðàíè, âêëþ-
÷èòåëíî áîðáà ñðåùó ðåãèîíàëíèòå è òðàíñãðàíè÷íè ïðåäèçâè-
êàòåëñòâà êàòî îðãàíèçèðàíà ïðåñòúïíîñò, êîíòðàáàíäà è
òåðîðèçúì;
Áîðáà ñ òåõíîëîãè÷íè çàïëàõè ñ ïîòåíöèàëíè òðàíñãðàíè÷íè
åôåêòè - ðàçïðîñòðàíåíèå íà íàñúð÷àâàíå íà ÿäðåíà áåçîïàñ-
íîñò è áîðáà ñðåùó ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà îðúæèÿ çà ìàñîâî
óíèùîæåíèå;
Ñúçäàâàíåòî íà ìèðîòâîð÷åñêè è ìèðîïîääúðæàùè êàïàöèòåòè
â ïàðòíüîðñòâî ñ ìåæäóíàðîäíè è ðåãèîíàëíè îðãàíèçàöèè.
Çà âúçñòàíîâÿâàíå íà íåîáõîäèìèòå óñëîâèÿ â òðåòè ñòðàíè çà
åôåêòèâíî ïðèëàãàíå íà Îáùíîñòíèòå ïîëèòèêè è ïðîãðàìè çà
ðàçâèòèå è èêîíîìè÷åñêî ñúòðóäíè÷åñòâî.
Ãðàæäàíñêè ìåðêè, íàñî÷åíè êúì óëåñíÿâàíåòî íà ìèðíîòî ðàçðå-
øàâàíå íà ñïîðîâå è ïðåäîòâðàòÿâàíå íà ïîÿâàòà íà çàäúëáî-
÷àâàùè ñå íàñèëñòâåíè êîíôëèêòè, îãðàíè÷àâàíå íà òåðèòîðè-
àëíîòî èì ðàçïðîñòðàíåíèå è ñïîìàãàíå çà ïîìèðÿâàíå íà
âðàæäóâàùèòå ñòðàíè, âêëþ÷èòåëíî ïðåãîâîðíè è ïîñðåäíè÷åñ-
êè äåéñòâèÿ, êàêòî è íàáëþäàâàíåòî è ïðèëàãàíåòî íà ñïîðàçó-
ìåíèÿ çà ìèð è ïðåêðàòÿâàíå íà îãúíÿ ìåæäó ñòðàíèòå;
Âîåííî íàáëþäåíèå è ìèðîòâîð÷åñêè è ìèðîîïàçâàùè îïåðàöèè;
Ìåðêè çà èçãðàæäàíå íà êàïàöèòåòèòå íà òàêèâà îðãàíèçàöèè
è òåõíèòå ÷ëåíîâå, çà äà ìîæå äà áúäå ïëàíóâàí, ïðîâåäåí è
îñèãóðåí åôåêòèâåí ïîëèòè÷åñêè êîíòðîë íàä ïîäîáíè îïåðàöèè;
Çàäâèæâàíå íà ðåäèöà ìåðêè â îòãîâîð íà ïðèðîäíè è ïðåäèçâè-
êàíè îò ÷îâåêà áåäñòâèÿ, âêëþ÷èòåëíî óïîòðåáàòà íà ãðàæäàí-
ñêè çàùèòíè ðåñóðñè â îòñúñòâèå íà èëè â äîïúëíåíèå êúì õóìà-
íèòàðíà ïîìîù îò ÅÑ;
Ðàçîðúæàâàíå, äåìîáèëèçàöèÿ è ðå-èíòåãðàöèÿ íà âîþâàùèòå,
êàêòî è îáðúùàíå íà âíèìàíèå íà ïðîáëåìà ñ äåöàòà âîéíèöè è
ðåôîðìàòà â ñåêòîðà ïî áåçîïàñíîñò;
Ìåðêè â êðèçèñíè ñèòóàöèè, íàñî÷åíè êúì îòñòðàíÿâàíå íà
ïðîòèâîïåõîòíè ìèíè, íååêñïëîäèðàëè àðòèëåðèéñêè ñíàðÿäè
èëè äðóãè åêñïëîçèâíè óñòðîéñòâà, ëåêè îðúæèÿ è äðóãè âðåäíè
âîåííè îñòàíêè, êàêòî è ïî÷èñòâàíåòî è óíèùîæàâàíåòî íà
âîåííè çàïàñè;
Îñèãóðÿâàíå íà ïîìîù çà æåðòâèòå íà òàêèâà óñòðîéñòâà è
ïðîãðàìè çà îöåíêà íà ðèñêà;
Ìåðêè â êðèçèñíè ñèòóàöèè, íàñî÷åíè êúì îïàçâàíåòî, âúçîáíî-
âÿâàíåòî èëè ñúçäàâàíåòî íà óñëîâèÿ, íåîáõîäèìè çà îñúùåñò-
âÿâàíåòî íà åäíî òðàéíî èêîíîìè÷åñêî è ñîöèàëíî ðàçâèòèå,
120 Èíñòðóìåíò çà ñòàáèëíîñò (2007-2013)

âêëþ÷èòåëíî è ïîäêðåïà çà ôóíêöèîíèðàíåòî íà ìåæäóíàðîäíî
óïðàâëÿâàíè âðåìåííè ïðàâèòåëñòâà è òåõíèòå äåéñòâèÿ, êàêòî
è äðóãè ïúðâîíà÷àëíè ìåðêè çà óñòàíîâÿâàíå è ïîääúðæàíå íà
äåìîêðàòè÷íè, ïëóðàëèñòè÷íè äúðæàâíè èíñòèòóöèè, åôåêòèâíî
ãðàæäàíñêî óïðàâëåíèå íà íàöèîíàëíî è ìåñòíî íèâî, íåçàâèñèìè
ñúäåáíè îðãàíè, äîáðî óïðàâëåíèå, ðåä è âúðõîâåíñòâî íà çàêîíà;
Ìåðêè â êðèçèñíè ñèòóàöèè, íàñî÷åíè êúì çàùèòà è ñúáëþäàâàíå
íà ÷îâåøêèòå ïðàâà è ñâîáîäè, äåìîêðàòè÷íèòå ïðèíöèïè è âúð-
õîâåíñòâîòî íà çàêîíà, ïðèíöèïèòå íà ìåæäóíàðîäíîòî ïðàâî
(ïîäêðåïà çà ñïåöèàëíè íàöèîíàëíè è ìåæäóíàðîäíè òðèáóíàëè,
êîìèñèè ïî ïîìèðÿâàíå è îòñúæäàíå íà ïðàâà âúðõó ëè÷íàòà ñîá-
ñòâåíîñò), êàêòî è ñòèìóëèðàíå íà ðàçâèòèåòî íà ãðàæäàí-
ñêîòî îáùåñòâî è ó÷àñòèåòî ìó â ïîëèòè÷åñêèÿ ïðîöåñ. Òóê
âëèçàò è ìåðêè, íàñúð÷àâàùè ïðîôåñèîíàëíîñòòà è íåçàâèñè-
ìîñòòà íà ìåäèèòå;
Ìåðêè â êðèçèñíè ñèòóàöèè, öåëÿùè ðåàáèëèòàöèÿ è âúçñòàíî-
âÿâàíå íà êëþ÷îâè èíôðàñòðóêòóðè, æèëèùà, îáùåñòâåíè ñãðàäè
è èêîíîìè÷åñêè àêòèâè, êàêòî è âúçîáíîâÿâàíåòî íà èêîíîìè÷åñ-
êàòà àêòèâíîñò è ãåíåðèðàíåòî íà çàåòîñò;
Äðóãè ìåðêè, íåîáõîäèìè çà óëåñíåí è åôåêòèâåí ïðåõîä îò ìåð-
êè, ïðåäíàçíà÷åíè çà êðèçèñíè ñèòóàöèè êúì íîðìàëíî ôóíêöèî-
íèðàíå íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî â ðàìêèòå íà ñðåäíî è äúëãîñðî÷íî
âúíøíî ðàçâèòèå è èêîíîìè÷åñêè ñòðàòåãèè çà ñúòðóäíè÷åñòâî
è ïðîãðàìè íà Îáùíîñòòà.
Çàäúëáî÷åíî ñúòðóäíè÷åñòâî ìåæäó ÅÑ è òðåòè ñòðàíè îòíîñíî

ñïðàâÿíåòî ñ ãëîáàëíèòå è ðåãèîíàëíè òðàíñãðàíè÷íè ïðåäèçâèêà-
òåëñòâà, çàñÿãàùè ñèãóðíîñòòà è îñíîâíèòå ïðàâà íà ãðàæäàíèòå.
Çàñèëâàíå íà âúçìîæíîñòèòå íà íàêàçàòåëíèòå è ñúäåáíè îðãà-
íè â áîðáàòà ñ òåðîðèçìà, îðãàíèçèðàíàòà ïðåñòúïíîñò è êîí-
òðàáàíäàòà;
Åôåêòèâåí êîíòðîë íà íåçàêîííàòà òúðãîâèÿ;
Çàñèëâàíå íà ìåæäóíàðîäíàòà ðàìêà çà çàùèòà íà ÷îâåøêèòå
ïðàâà è ïîäêðåïà çà ìåæäóíàðîäíèòå óñèëèÿ çà ðàçïðîñòðàíÿ-
âàíå íà äåìîêðàöèÿ;
Îñèãóðÿâàíå íà ñèãóðíîñò è áåçîïàñíîñò íà ìåæäóíàðîäíèÿ
òðàíñïîðò, åíåðãèéíèòå îïåðàöèè è èíôðàñòðóêòóðà, âêëþ÷è-
òåëíî ãðàæäàíñêè è òîâàðåí ïðåâîç è åíåðãèéíî ðàçïðîñòðà-
íåíèå;
Ðåàãèðàíå íà âíåçàïíè çàïëàõè çà îáùåñòâåíîòî çäðàâå - åïè-
äåìèè ñ ïîòåíöèàëåí ìåæäóíàðîäåí îòçâóê;
Çàñèëâàíå íà íàöèîíàëíèòå ïðàâíè ðàìêè è ìåæäóíàðîäíî ñúò-
ðóäíè÷åñòâî â ãîðåñïîìåíàòèòå ñôåðè, âêëþ÷èòåëíî îáìåí íà
èíôîðìàöèÿ, îöåíêà íà ðèñêà è äðóãè ñúîòâåòíè ôîðìè íà ñúò-
ðóäíè÷åñòâî.
Èíñòðóìåíò çà ñòàáèëíîñò (2007-2013) 121

Çàùèòà íà ñòðàíèòå è òÿõíîòî íàñåëåíèå ñðåùó ãîëåìè òåõíî-
ëîãè÷íè çàïëàõè, êàêòî è áîðáà ñðåùó ðàçïðîñòðàíåíèåòî íà ÿä-
ðåíè, õèìè÷íè, áèîëîãè÷íè è ðàäèîëîãè÷íè îðúæèÿ è ñðîäíè ìàòå-
ðèàëè è ñúîðúæåíèÿ.
Ðàçïðîñòðàíÿâàíå íà ÿäðåíà áåçîïàñíîñò è êóëòóðàòà íà áåçî-
ïàñíîñò, âêëþ÷èòåëíî áåçîïàñíîòî ñúçäàâàíå, ôóíêöèîíèðàíå
è ïîääðúæêà íà ÿäðåíè öåíòðàëè è äðóãè ÿäðåíè ñúîðúæåíèÿ,
áåçîïàñíèÿ ïðåâîç, ñêëàäèðàíå è îòñòðàíÿâàíå íà ÿäðåíè îò-
ïàäúöè, êàêòî è äåìîíòèðàíåòî íà ñòàðè ÿäðåíè ïëîùàäêè;
Ñúçäàâàíå è ïðèëàãàíå íà ÿäðåíè ãàðàíöèè è çàùèòè - êîíòðîë
íà ïîòåíöèàëíî îïàñíè ìàòåðèàëè è èíñòàëèðàíåòî íà ìîäåðíè
ëîãèñòè÷íè è êîíòðîëíè ñúîðúæåíèÿ;
Íàìàëÿâàíå íà ñêëàäèðàíåòî íà ðàçïàäàùèòå ñå ìàòåðèàëè è
õèìè÷åñêè è áèîëîãè÷íè âåùåñòâà, ñâúðçàíè ñ ïðîèçâîäñòâîòî
íà îðúæèÿ, êàêòî è çàñèëâàíå íà ñèãóðíîñòòà è áåçîïàñíîòòà
íà ñúîðúæåíèÿòà, çàíèìàâàùè ñå ñ ìàòåðèàëèòå è òåõíèòå
ïðîèçâîäíè;
Ïðåîáðàçóâàíåòî íà ïðîìèøëåíîñòèòå è èçñëåäîâàòåëñêè ïðîã-
ðàìè, ñâúðçàíè ñ ïðîèçâîäñòâîòî íà îðúæèå è îòáðàíàòà â ãðàæ-
äàíñêè òàêèâà, âêëþ÷èòåëíî è ïîäïîìàãàíå çà íàìèðàíå íà àë-
òåðíàòèâíè ôîðìè íà ðàáîòà íà ó÷åíèòå îò îðúæåéíèÿ ñåêòîð;
Ñúçäàâàíå è ïðèëàãàíå íà êîíòðîëíè ìåõàíèçìè çà èçíîñà íà
ñòîêè ñ äâîéíî ïðåäíàçíà÷åíèå;
Ñúçäàâàíå íà ïëàíîâå çà ñïåøíè ñëó÷àè, ãðàæäàíñêà çàùèòà,
ïîäãîòâåíîñò íà íàñåëåíèåòî â ñëó÷àé íà áåäñòâèå (â ÿäðåíèÿ
ñåêòîð è äðóãè èíäóñòðèè, êúäåòî èìà ïîòåíöèàë çà ñåðèîçíè
èíöèäåíòè, çàñÿãàùè îêîëíàòà ñðåäà íà ìíîæåñòâî äúðæàâè).

Ñòðàíèòå, êîèòî ñå ïîëçâàò îò Ïðåäïðèñúåäèíèòåëíèÿ èí-
ñòðóìåíò;
4. Áþäæåò:
http://ec.europa.eu/comm/external_relations/reform/intro/ip04_1151.htm
122 Èíñòðóìåíò çà ñòàáèëíîñò (2007-2013)

Ïðèëîæåíèå 1
Êàê äà èçáåðåì
ïîäõîäÿùà ïðîãðàìà?
Âñåêè ïðîåêò òðÿáâà äà ïîïàäà â ðàìêèòå íà äàäåíà ïðîãðàìà, êàòî
çà öåëòà å íåîáõîäèìî âíèìàòåëíî ïðîó÷âàíå íà âñè÷êè èçèñêâàíèÿ
çà ó÷àñòèå â íåÿ.
Íå ïîäãîòâÿéòå ïðîåêòè, áàçèðàíè ñàìî íà âúçìîæíîñòèòå çà
ôèíàíñèðàíå, çàùîòî âåðîÿòíî ùå èçðàçõîäâàòå ìíîãî âðåìå è óñèëèÿ
ñ íåçàäîâîëèòåëíè ðåçóëòàòè.
Ëîøèÿò èçáîð íà ïðîãðàìà íà òîçè åòàï ìîæå äà äîâåäå äî ïðîâàë íà
âàøèòå óñèëèÿ íåçàâèñèìî îò êà÷åñòâîòî íà ïðîåêòà. Âñúùíîñò,
àêî âàøèÿò ïðîåêò íå ñúîòâåòñòâà èçöÿëî íà öåëèòå íà èçáðàíàòà
ïðîãðàìà, òî øàíñîâåòå çà óñïåõ ñà ìíîãî ìàëêè.
1. Èçáîð íà ïðîãðàìà
Èçáîðúò íà îïòèìàëíà ïðîãðàìà çà ôèíàíñèðàíå å ðåøàâàùà
ñòúïêà â ïðîöåñà.
Òðÿáâà äà çíàåòå, ÷å íå ìîæåòå äà êàíäèäàòñòâàòå ñ åäèí è ñúùè
ïðîåêò ïî íÿêîëêî ïðîãðàìè åäíîâðåìåííî.
Äåôèíèðàíåòî íà ÿñíè, ïîäðîáíè è ðåàëèñòè÷íè öåëè, ïîäêðåïåíî ñúñ
ñîëèäíî ïàðòíüîðñòâî, ïîâèøàâà ìíîãî øàíñîâåòå íà ïðîåêòà äà
áúäå ôèíàíñèðàí îò Îáùíîñòòà.
Îñâåí çàäúëæèòåëíèòå ïðåäïîñòàâêè êàòî äåôèíèðàíå íà ÿñíà òåìà
ñ åâðîïåéñêè èçìåðåíèÿ, ïðè èçáîðà íà ïðîãðàìà, êîÿòî íàé-äîáðå
îòãîâàðÿ íà âàøèÿ ïðîåêò ñå îïèòàéòå äà âçåìåòå ïðåäâèä ñëåäíèòå
íåùà:
Íåîáõîäèìî å ÿñíî äà îïðåäåëèòå öåëòà èëè êðàéíèÿò áåíåôè-
öèåíò, äî êîéòî èñêàòå äà äîñòèãíåòå;
Ôèíàíñîâàòà ïîìîù è ïðåäâèäåíèòå ñóìè ñà ðàçëè÷íè çà ðàçëè÷-
íèòå ïðîãðàìè è ìîãàò äà ïîâëèÿÿò çà êðàéíèÿ èçáîð;
Ïðîöåäóðíèòå îãðàíè÷åíèÿ è îñîáåíî ãðàôèêúò çà ñåëåêöèÿ ìîæå
äà èìà ïîñëåäñòâèÿ çà èçïúëíåíèå íà âàøèÿ ïðîåêò.
Ïðèëîæåíèÿ 123
2. Èçáèðàåìîñò
Çà äà èäåíòèôèöèðàòå ïîäõîäÿùàòà ïðîãðàìà çà ôèíàíñèðàíå, ïúðâî
òðÿáâà äà îñèãóðèòå ïúëíà èçáèðàåìîñò íà âàøèÿ ïðîåêò, ò.å äà
ïðîâåðèòå äàëè ïðîåêòúò Âè îòãîâàðÿ íà âñè÷êè êðèòåðèè çà èçáè-
ðàåìîñò è ÷àê è ñëåä òîâà äà ïðèñòúïèòå êúì íàïèñâàíåòî ìó, ñúîá-
ðàçíî îãðàíè÷åíèÿòà íà èçáðàíàòà îò Âàñ ïðîãðàìà.
Ïðîôèë íà êàíäèäàòèòå:
Âñè÷êè âèäîâå îðãàíèçàöèè ìîãàò äà êàíäèäàòñòâàò è äà î÷àêâàò äà
ïîëó÷àò ôèíàíñèðàíå îò åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè: àñîöèàöèè, ïðåä-
ïðèÿòèÿ, íàöèîíàëíè àäìèíèñòðàöèè, ñòðóêòóðè íà ìåñòíî ñàìîóï-
ðàâëåíèå, öåíòðîâå çà îáó÷åíèå, óíèâåðñèòåòè è äð. Ñëåäîâàòåëíî
ïúðâèÿò êðèòåðèé çà èçáèðàåìîñò å íà îñíîâàòà íà ñòàòóòà íà
êàíäèäàòñòâàùàòà îðãàíèçàöèÿ è íåéíèòå ïàðòíüîðè.
Âúïðåêè òîâà îïðåäåëÿíåòî íà êàíäèäàòèòå íå âèíàãè ìîæå äà áúäå
äîñòàòú÷íî ÿñíî äåôèíèðàíî â òåêñòà íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå.
Ìíîãî ÷åñòî Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ êàíè êîðïîðàòèâíè îðãàíèçàöèè.
Òå òðÿáâà äà ñà çàêîííî ðåãèñòðèðàíè è êîíñòèòóèðàíè. Àêî å íåîáõî-
äèìî àäðåñúò íà ðåãèñòðèðàíèÿ îôèñ íà êàíäèäàòñòâàùàòà îðãàíèçà-
öèÿ ñå âïèñâà â àïëèêàöèîííàòà ôîðìà è òðÿáâà äà ñå ïðåäñòàâÿò äî-
êàçàòåëñòâà çà íåéíàòà ÄÄÑ ðåãèñòðàöèÿ. Àêî îòäåëúò íà Åâðîïåé-
ñêàòà êîìèñèÿ èñêà äà ïðîâåðè òàçè èíôîðìàöèÿ, òî òÿ ìîæå äà ïîèñêà
êîïèå îò ñòàòóòà èëè óäîñòîâåðåíèå çà þðèäè÷åñêàòà ðåãèñòðàöèÿ.
Èíäèâèäóàëíî ó÷àñòèå
Âúïðåêè, ÷å ïðåäîñòàâÿíåòî íà ãðàíòîâå íà ôèçè÷åñêè ëèöà å èç-
êëþ÷åíèå, òî âñå ïàê å äîïóñòèìî. Â òîçè ñëó÷àé ôèçè÷åñêîòî
ëèöå å ïåðñîíàëíî îòãîâîðíî. Çà äà çàùèòè ôèíàíñîâèòå ñè èíòå-
ðåñè Êîìèñèÿòà ìîæå äà ïîèñêà ôèíàíñîâà ãàðàíöèÿ. Â ïîâå÷åòî
ñëó÷àè òåçè ôèíàíñèðàíèÿ ñà ïîä ôîðìàòà íà ñòèïåíäèè çà ìîáèë-
íîñò, èçñëåäâàíèÿ èëè ïðîôåñèîíàëíî îáó÷åíèå êàòî ÷àñò îò ïðîã-
ðàìè çà îáìåí ìåæäó óíèâåðñèòåòè è ïðåäïðèÿòèÿ.
Ìàðêåòèíãîâè êîìïàíèè
Èçâúí òðúæíàòà ïðîöåäóðà (òúðãîâå çà ïðåäîñòàâÿíå íà óñëóãè),
òúðãîâñêèòå äðóæåñòâà ñà èçáèðàåìè çà ãðàíòîâå ïðè ñëåäíèòå
óñëîâèÿ (÷ëåí 165 îò ôèíàíñîâèòå ïðàâèëà): Ïðåäíàçíà÷åíèåòî èëè
ðåçóëòàòúò îò ãðàíòà íå òðÿáâà äà îáëàãîäåòåëñòâà áåíåôè-
öèåíòúò. Ïå÷àëáàòà ñå äåôèíèðà êàòî ðàçëèêàòà îò âñè÷êè âçåìà-
íèÿ ñïðÿìî ðàçõîäèòå çà äåéíîñò â ìîìåíòà íà êðàéíîòî çàïëàùàíå
íà äåéíîñòòà. Ñëåäîâàòåëíî äåéíîñòèòå ìîãàò äà äîâåäàò äî ôè-
íàíñîâ ïðèõîä, êîéòî äî îïðåäåëåí ïðîöåíò ìîæå äîðè äà áúäå
èçïîëçâàí çà ôèíàíñèðàíå íà äåéíîñòòà. Ñëåäîâàòåëíî ïîëó÷åíèòå
ðåçóëòàòè ïî âðåìå íà ãðàíòà ñå ÿâÿâàò êàòî âðåìåííè èçòî÷íèöè.
124 Ïðèëîæåíèÿ
Äåéíîñòèòå
Äåéíîñòèòå, êîèòî èìàòå íàìåðåíèå äà èçâúðøèòå òðÿáâà äà ñúîò-
âåòñòâàò íà ïðèîðèòåòèòå íà ïðîãðàìàòà è â ïî-øèðîê ñìèñúë òðÿá-
âà äà âëÿçàò â ëîãèêàòà íà åâðîïåéñêèòå èíñòèòóöèè.
Ïðèìåðè çà î÷àêâàíè äåéíîñòè: îáìåí íà çíàíèÿ, èäåíòèôèöèðàíå íà
íàé-äîáðè ïðàêòèêè è ìîäåëè, ïðîãðàìè çà ìîáèëíîñò è îáìåí, îáó÷å-
íèå, ñúâìåñòíè èçñëåäâàíèÿ è äð.
Áþäæåò è ïëàíèðàíå
Ïðîåêòúò òðÿáâà äà áúäå îñúùåñòâèì ïî îòíîøåíèå íà ôèíàíñè-
ðàíå è âðåìå çà èçïúëíåíèå.
Ïî îòíîøåíèå íà áþäæåòà ïðîãðàìèòå îáèêíîâåíî èìàò ìèíèìàëåí
è ìàêñèìàëåí ïðàã.
Êðàéíèòå ñðîêîâå, ïîñî÷åíè â ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå, òðÿáâà äà áúäàò
ñïàçåíè. ×åñòî òðÿáâà äà ïðåäâèäèòå 1 ãîäèíà ìåæäó çàìèñëÿíåòî
íà ïðîåêòà è çàïî÷âàíå íà íåãîâîòî îïåðàòèâíî èçïúëíåíèå.
Äîêóìåíòè
Çà äà íàïðàâèòå îïòèìàëåí èçáîð èçìåæäó ïðîãðàìèòå, òðÿáâà ïúðâî
äà ñå ñíàáäèòå ñ íåîáõîäèìèòå äîêóìåíòè, êîèòî ùå ñà Âè ïîëåçíè,
çà äà ðàçáåðåòå î÷àêâàíèÿòà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç âúâ âàøàòà îáëàñò
è êàê äà ãè èíòåãðèðàòå ïî ïîäõîäÿù íà÷èí âúâ âàøèÿ ïðîåêò.
Îïðåäåëÿíå íà ïðîãðàìà
Ïðîãðàìèòå ñå îïðåäåëÿò ñúâìåñòíî îò Ñúâåòà è Åâðîïåéñêèÿ ïàðëà-
ìåíò ïî ïðåäëîæåíèå íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ.
Ïî òîçè íà÷èí Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ äåéñòâà îòäîëó íàãîðå (èíèöèà-
òîð) è îòãîðå íàäîëó (óïðàâëåíèå íà ïðîöåäóðèòå ïî ïîêàíèòå çà
ó÷àñòèå è ìîíèòîðèíã íà ôèíàíñèðàíèòå ïðîåêòè).
Ñúâåòúò è Åâðîïåéñêèÿò ïàðëàìåíò îöåíÿâàò ïðåäëîæåíèÿòà íà
Êîìèñèÿòà è àêî å íåîáõîäèìî èçèñêâàò Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ äà ãè
êîðèãèðà.
Òåêñòúò, êîéòî îäîáðÿâà äàäåíà èíèöèàòèâà, ïðåäëîæåíèå, ïðîãðàìà
çà ôèíàíñèðàíå èëè äèðåêòèâà å â îñíîâàòà íà âñÿêà ðåàëèçàöèÿ. Â
òîçè òåêñò, îçàãëàâåí “Ðåøåíèå ¹ ÕÕ” ìîæå äà îòêðèåòå îñíîâà-
íèÿòà çà ñúçäàâàíå íà ïðîãðàìèòå. Ðúêîâîäèòåëèòå íà ïðîåêòè å
âàæíî äà ñëåäâàò òîâà ðåøåíèå, çà äà ðàçáåðàò ïî-äîáðå öåëèòå íà
ïðîãðàìàòà è î÷àêâàíèÿòà íà Êîìèñèÿòà.
Êúäå äà âèäèì ïðåäëîæåíèÿòà çà ïðîãðàìè íà Ãåíåðàëíà

Äèðåêöèÿ ”Îáðàçîâàíèå è êóëòóðà”
http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/newprog/index_en.html
Ãîäèøíà ðàáîòíà ïðîãðàìà
Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ å çàäúëæåíà ïî íîâèòå ôèíàíñîâè ïðàâèëà äà
îïðåäåëè ãîäèøíà ðàáîòíà ïðîãðàìà çà âñè÷êè íåéíè îïåðàöèè.
×åñòî ãîäèøíàòà ðàáîòíà ïðîãðàìà äàâà äåòàéëèòå çà ãîäèøíèòå
öåëè ÷ðåç ôèíàíñèðàíåòî íà íåïðåêè äåéíîñòè è ïðîåêòè. Ïðåïîðú÷-
âàìå Âè äà âçåìåòå ïðåäâèä òåçè ãîäèøíè ïðèîðèòåòè â ïðåäëîæå-
íèåòî çà ïðîåêò, êîåòî ïîäãîòâÿòå.
Îñâåí ïðèîðèòåòèòå çà äåéíîñòè, ðàáîòíèÿò ïëàí äàâà ïðåäñòàâà
è çà åâåíòóàëíàòà äàòà íà ïóáëèêóâàíå íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå. Ðà-
áîòíèÿò ïëàí òðÿáâà äà áúäå ïóáëèêóâàí ïðåäè 31 ìàðò âñÿêà ãîäèíà
è ïðåäñòàâëÿâà öåíåí èíñòðóìåíò â êàëåíäàðà çà èçïúëíåíèå íà âàøèÿ
ïðîåêò.
Ïðèìåð çà ðàáîòíà ïðîãðàìà - Ãðàíòîâå íà Ãåíåðàëíà Äèðåêöèÿ

Ðàçøèðÿâàíå (Grants DG Enlargement)
http://ec.europa.eu/enlargement/financial_assistance/projects/
annual_work_programme_2006_en.htm
Ôèíàíñîâ ðåãëàìåíò:
Ôèíàíñîâèÿò ðåãëàìåíò îïðåäåëÿ óïðàâëåíèåòî è ïðîöåäóðèòå çà
âçåìàíå íà ðåøåíèå, êàêòî è ïðàâèëàòà çà èçïúëíåíèå íà áþäæåòà
íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.
Çàêîíîäàòåëñòâîòî, îòíàñÿùî ñå äî ãðàíòîâåòå, ñúäúðæà ïîëåçíà
èíôîðìàöèÿ, îñîáåíî ùî ñå îòíàñÿ äî ðàçõîäèòå, êîèòî ñå ïðèçíàâàò
è òåçè, êîèòî íå ñå ïðèçíàâàò, äèðåêòíèòå è èíäèðåêòíè ðàçõîäè è
ïðèíöèïèòå çà íåêîìåðñèàëíîñò è ñúôèíàíñèðàíå.
Âèæòå ôèíàíñîâèòå ïðàâèëà è òåõíèòå ôîðìè çà èçïúëíåíèå:
http://europa.eu.int/eur-lex/en/archive/2002/l_24820020916en.html
Ðåçþìå
Ñëåä êàòî ïðî÷åòåòå ãîðíèòå äîêóìåíòè è óñòàíîâèòå, ÷å ïðîãðà-
ìàòà è ïðàâèëàòà îòãîâàðÿò íà âàøèÿ ïðîåêò, âèå òðÿáâà äà èäåí-
òèôèöèðàòå ïðèìåðíè ïðîåêòè, êîèòî Êîìèñèÿòà âå÷å å ôèíàíñèðàëà
äîñåãà. Â òîçè ìîìåíò ðåçþìåòî èëè ðúêîâîäñòâîòî çà ïðåäèøíè
ôèíàíñèðàíè ïðîåêòè ìîãàò äà áúäàò èçïîëçâàíè çà ïðîâåðêà äîêîëêî
âàøàòà èäåÿ âå÷å íå å áèëà ðåàëèçèðàíà èëè äàëè äðóãè ïðîåêòè íÿìà
äà ïðîÿâÿò èíòåðåñ êúì âàøèÿ.
Âèæòå ðåçþìåòî îò 2005 ã. çà ïðîãðàìà AGIS:
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/agis/doc/
selected_projects_2005_en.xls
Ïîêàíè çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè

Òåêñòúò íà ïîêàíèòå çà ó÷àñòèå îò ïðåäèøíè ãîäèíè ìîæå äà âè
äàäå öåííà èíôîðìàöèÿ çà íà÷èíà, ïî êîéòî ñå îñúùåñòâÿâà ïðîöåäó-
ðàòà ïî èçáîð è îöåíêà. Îò äðóãà ñòðàíà, çà äà íàïèøåòå âàøåòî
ïðåäëîæåíèå òðÿáâà äà ñå ñúîáðàçèòå ñ òåêñòà íà äåéñòâàùàòà
ïîêàíà çà ó÷àñòèå.
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå ñå èçïîëçâà îò Êîìèñèÿòà, çà äà èíôîðìèðà
âñè÷êè çàèíòåðåñîâàíè ñòðàíè äà èçïðàòÿò ñâîèòå ïðåäëîæåíèÿ âúç
îñíîâà íà äåôèíèðàíèòå êðèòåðèè çà èçáèðàåìîñò.
Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å íÿìà ãàðàíöèÿ äà áúäå èçáðàí Âàøèÿò ïðîåêò
äîðè äà îòãîâàðÿ íà âñè÷êè êðèòåðèè çà èçáèðàåìîñò. Âñúùíîñò èçáè-
ðàåìèòå ïðåäëîæåíèÿ ñå ïðåãëåæäàò äåòàéëíî çà òîâà äîêîëêî
êà÷åñòâåíî îòãîâàðÿò íà ïîñòàâåíèòå ïðîáëåìè è ñàìî ïðåäëîæå-
íèÿòà, êîèòî ñà íàé-óìåñòíè â ðàìêèòå íà îòïóñíàòèÿ ôèíàíñîâ ïà-
êåò, ùå áúäàò èçáðàíè.
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå äàâà ñëåäíàòà èíôîðìàöèÿ: èçáèðàåìè áåíåôè-
öèåíòè, êðàéíè ñðîêîâå çà ïîëó÷àâàíå èëè èçïðàùàíå íà êàíäèäàòó-
ðèòå, ïðèîðèòåòè íà ïðîåêòà, ïðîäúëæèòåëíîñò íà èçáèðàåìèòå
ïðîåêòè, èçòúêâàíå íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà, èíôîðìàöèÿ çà âðúçêà
ñ îòäåëà, êîéòî îòãîâàðÿ â Êîìèñèÿòà, âðúçêè êúì âñè÷êè äîêóìåíòè,
îòíàñÿùè ñå äî ïðîãðàìàòà (áëàíêè, áþäæåòíè äîïúëíåíèÿ, îáùè óñ-
ëîâèÿ íà ïðîãðàìàòà è ò.í.).
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå ìîæå äà áúäå îçàãëàâåíà ïîêàíà çà ïðîåêòè (call
for projects) èëè ïîêàíà çà ïðåäëîæåíèÿ (call for proposals). Òåêñòúò
º ñå ïóáëèêóâà â Îôèöèàëíèÿ âåñòíèê (Official Journal) íà Åâðîïåéñêèÿ
ñúþç èëè íà îôèöèàëíèÿ Èíòåðíåò ñàéò íà ïðîãðàìàòà.
Â ïðèëîæåíèå S íà Îôèöèàëíèÿ âåñòíèê íà ÅÑ ñå ïóáëèêóâàò åæåä-
íåâíè èçâåñòèÿ çà òúðãîâå, ïîëó÷åíè â Eur-op îò îáùåñòâåíè îðãàíè-
çàöèè íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè, îò îêîëî 60 Àôðèêàíñêè ñòðàíè, îò
Êàðèáñêèòå îñòðîâè è Òèõèÿ îêåàí, àñîöèèðàíè êúì ÅÎ, à ñúùî è îò
ÑÀÙ, ßïîíèÿ è ñòðàíèòå ÷ëåíêè íà Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîä-
íà òúðãîâèÿ. Òàçè èíôîðìàöèÿ å íàëè÷íà íà êîìïàêò äèñê èëè îíëàéí
÷ðåç áàçàòà äàííè TED (Tenders Electronic Daily) - http://ted.europa.eu/.
Ñðîêúò çà îòãîâîð íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå å ìíîãî êðàòúê!
Ïðèáëèçèòåëíî ìåæäó 6 è 12 ñåäìèöè; ïðåïîðú÷èòåëíî å äà ñòå
çàïîçíàòè äîáðå ñ íîâîñòèòå îòíîñíî ïðîãðàìàòà îùå â äåíÿ íà
ïóáëèêóâàíå íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå.
Âèæòå ðåçþìåòî îò 2005 ã. çà ïðîãðàìà AGIS:

http://ec.europa.eu/justice_home/funding/agis/doc/
selected_projects_2005_en.xls
Ïîêàíè çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè

Òåêñòúò íà ïîêàíèòå çà ó÷àñòèå îò ïðåäèøíè ãîäèíè ìîæå äà âè äàäå
öåííà èíôîðìàöèÿ çà íà÷èíà, ïî êîéòî ñå îñúùåñòâÿâà ïðîöåäóðàòà ïî
èçáîð è îöåíêà. Îò äðóãà ñòðàíà, çà äà íàïèøåòå âàøåòî ïðåäëîæåíèå
òðÿáâà äà ñå ñúîáðàçèòå ñ òåêñòà íà äåéñòâàùàòà ïîêàíà çà ó÷àñòèå.
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå ñå èçïîëçâà îò Êîìèñèÿòà, çà äà èíôîðìèðà
âñè÷êè çàèíòåðåñîâàíè ñòðàíè äà èçïðàòÿò ñâîèòå ïðåäëîæåíèÿ âúç
îñíîâà íà äåôèíèðàíèòå êðèòåðèè çà èçáèðàåìîñò.
Îáúðíåòå âíèìàíèå, ÷å íÿìà ãàðàíöèÿ äà áúäå èçáðàí Âàøèÿ ïðîåêò
äîðè äà îòãîâàðÿ íà âñè÷êè êðèòåðèè çà èçáèðàåìîñò. Âñúùíîñò èçáè-
ðàåìèòå ïðåäëîæåíèÿ ñå ïðåãëåæäàò äåòàéëíî çà òîâà äîêîëêî êà-
÷åñòâåíî îòãîâàðÿò íà ïîñòàâåíèòå ïðîáëåìè è ñàìî ïðåäëîæåíè-
ÿòà, êîèòî ñà íàé-óìåñòíè â ðàìêèòå íà îòïóñíàòèÿ ôèíàíñîâ ïàêåò
ùå áúäàò èçáðàíè.
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå äàâà ñëåäíàòà èíôîðìàöèÿ: èçáèðàåìè áåíåôè-
öèåíòè, êðàéíè ñðîêîâå çà ïîëó÷àâàíå èëè èçïðàùàíå íà êàíäèäàòó-
ðèòå, ïðèîðèòåòè íà ïðîåêòà, ïðîäúëæèòåëíîñò íà èçáèðàåìèòå
ïðîåêòè, èçòúêâàíå íà öåëèòå íà ïðîãðàìàòà, èíôîðìàöèÿ çà âðúçêà
ñ îòäåëà, êîéòî îòãîâàðÿ â Êîìèñèÿòà, âðúçêè êúì âñè÷êè äîêóìåíòè
îòíàñÿùè ñå äî ïðîãðàìàòà (áëàíêè, áþäæåòíè äîïúëíåíèÿ, îáùè óñ-
ëîâèÿ íà ïðîãðàìàòà è ò.í.).
Ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå ìîæå äà áúäå îçàãëàâåíà ïîêàíà çà ïðîåêòè (call
for projects) èëè ïîêàíà çà ïðåäëîæåíèÿ (call for proposals). Òåêñòúò º
ñå ïóáëèêóâà â Îôèöèàëíèÿ âåñòíèê (Official Journal) íà Åâðîïåéñêèÿ
ñúþç èëè íà îôèöèàëíèÿ Èíòåðíåò ñàéò íà ïðîãðàìàòà.
Â ïðèëîæåíèå S íà Îôèöèàëíèÿ âåñòíèê íà ÅÑ ñå ïóáëèêóâàò åæåä-
íåâíè èçâåñòèÿ çà òúðãîâå, ïîëó÷åíè â Eur-op îò îáùåñòâåíè îðãàíè-
çàöèè íà äúðæàâèòå ÷ëåíêè, îò îêîëî 60 Àôðèêàíñêè ñòðàíè, îò Êàðèá-
ñêèòå îñòðîâè è Òèõèÿ îêåàí, àñîöèèðàíè êúì ÅÎ, à ñúùî è îò ÑÀÙ,
ßïîíèÿ è ñòðàíèòå ÷ëåíêè íà Åâðîïåéñêàòà àñîöèàöèÿ çà ñâîáîäíà
òúðãîâèÿ. Òàçè èíôîðìàöèÿ å íàëè÷íà íà êîìïàêò äèñê èëè îíëàéí ÷ðåç
áàçàòà äàííè TED (Tenders Electronic Daily) - http://ted.europa.eu/.
Ñðîêúò çà îòãîâîð íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå å ìíîãî êðàòúê!
Ïðèáëèçèòåëíî ìåæäó 6 è 12 ñåäìèöè; ïðåïîðú÷èòåëíî å äà ñòå
çàïîçíàòè äîáðå ñ íîâîñòèòå îòíîñíî ïðîãðàìàòà îùå â äåíÿ íà
ïóáëèêóâàíå íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå.
Âèæòå çà ïðèìåð ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå â ïðîãðàìàòà Äàôíå

(DAFNE):
http://ec.europa.eu/justice_home/funding/daphne/doc/
daphne_call_2006_en.pdf
Äîïúëíåíèÿ è êîðåêöèè
Ñëåä ïóáëèêóâàíå íà ïîêàíàòà çà ó÷àñòèå Êîìèñèÿòà ñè çàïàçâà
ïðàâîòî äà ïðîìåíÿ ñúäúðæàíèåòî º. Òîâà ñå ïðàâè ñ ïóáëèêóâàíå íà
äîïúëíåíèÿ (äîïúëíèòåëíà èíôîðìàöèÿ) èëè êîðåêöèè (ïðîìÿíà íà
èíôîðìàöèÿ).
Ðúêîâîäñòâî çà êàíäèäàòèòå - ðúêîâîäñòâî çà
äàâàùèòå ïðåäëîæåíèÿ - óêàçàíèÿ
Êîìèñèÿòà ïóáëèêóâà Ðúêîâîäñòâà, çà äà íàïðàâëÿâà ðúêîâîäèòåëèòå
íà ïðîåêòè è äà èì ïîìàãà â ðàçáèðàíåòî íà âñè÷êè ïî-âàæíè êðèòåðèè
íà ïðîöåäóðàòà çà èçáîð è ïîíÿêîãà çà ðåàëèçèðàíåòî íà ïðîåêòà.
Óêàçàíèÿòà îáèêíîâåíî ñå ïóáëèêóâàò åäíîâðåìåííî ñ ïîêàíàòà çà
ó÷àñòèå íà Èíòåðíåò ñàéòà íà ïðîãðàìàòà.
Àêî íà ñàéòà íà ïðîãðàìàòà íÿìà ïóáëèêóâàíè óêàçàíèÿ, îáúð-

íåòå ñå êúì ðúêîâîäèòåëÿ íà ïðîãðàìàòà, çà äà ðàçáåðåòå äàëè
Êîìèñèÿòà èìà íàìåðåíèå äà ãè ïóáëèêóâà. Íà ñàéòà íà ïðîãðàìàòà
ìîãàò äà áúäàò ïóáëèêóâàíè îòãîâîðè íà ÷åñòî çàäàâàíèòå
âúïðîñè (FAQ), êîèòî Êîìèñèÿòà å ïîëó÷èëà.
Âèæòå ðúêîâîäñòâîòî çà êàíäèäàòèòå çà ïðîãðàìàòà Ðàâåí-
ñòâî íà ïîëîâåòå (Gender Equality).
http://ec.europa.eu/employment_social/equ_opp/newprg/vp2001021/
guidelines_en.pdf
3. Êàê ñå èçâúðøâà êàíäèäàòñòâàíåòî è îäî-

áðÿâàíåòî íà ïðîåêòè?
Öåëèÿò ïðîöåñ íà êàíäèäàòñòâàíå, îäîáðåíèå, ôèíàíñèðàíå è êîíòðîë
ñå èçâúðøâà îò àäìèíèñòðàöèÿòà íà ñúîòâåòíàòà ãåíåðàëíà äèðåê-
öèÿ íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ. Ïðîåêòèòå ñå îöåíÿâàò íà àíãëèéñêè
åçèê, íî ìîãàò äà áúäàò ïîäàâàíè è íà âñåêè îôèöèàëåí åçèê íà Eâðî-
ïåéñêàòà îáùíîñò (âêëþ÷èòåëíî íà áúëãàðñêè). Âúïðåêè òîâà ðàáîò-
íèÿò åçèê íà ïðîãðàìèòå å àíãëèéñêè.
Êàíäèäàòñòâàùèòå êîìóíèêèðàò äèðåêòíî ñ ïðåäñòàâèòåëèòå íà
ñúîòâåòíàòà ãåíåðàëíà äèðåêöèÿ â Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ â Áðþêñåë.
Â îòäåëíèòå äúðæàâè ñå ñúçäàâàò èíôîðìàöèîííè áþðà, êîèòî ñú-
äåéñòâàò íà êàíäèäàòñòâàùèòå.
Ïî íÿêîè ïðîãðàìè â îáëàñòòà íà îáðàçîâàíèåòî è ìëàäåæòà ñå èçèñ-
êâà ïúðâîíà÷àëíî ïîäàâàíå ïðåä íàöèîíàëåí îðãàí, ìåæäèííî îäîáðå-
íèå îò íåãî è îêîí÷àòåëíî îäîáðåíèå îò ãåíåðàëíàòà äèðåêöèÿ.
Òåðìèíè îò
åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè
Îáùè öåëè (overall objectives) - öåëèòå ñà ïî-øèðîêè â ñðàâíåíèå ñ
êîíêðåòíàòà çàäà÷à íà ïðîåêòà. Äðóãè ïðîåêòè è äåéíîñòè ñúùî ùå
äîïðèíåñàò çà òÿõíîòî ïîñòèãàíå.
Çàäà÷à íà ïðîåêòà (project purpose) - êîíêðåòíàòà öåë, êîÿòî òðÿáâà
äà áúäå ïîñòèãíàòà ÷ðåç ïðèëàãàíåòî íà ïðîåêòà.
Öåëåâè ãðóïè (target groups) - îáùåñòâåíè èëè ïðîôåñèîíàëíè ãðóïè,
êúì êîèòî å íàñî÷åí ïðîåêòúò.
Äåéíîñòè (activities) - êîíêðåòíèòå äåéñòâèÿ/äåéíîñòè, êîèòî òðÿáâà
äà áúäàò îñúùåñòâåíè, çà äà ñå ïîñòèãíàò ðåçóëòàòèòå.
Ãðàôèê çà èçïúëíåíèå (timetable) - êîíêðåòíî ðàçïðåäåëåíèå íà äåé-
íîñòèòå âúâ âðåìåòî íà îñúùåñòâÿâàíå íà ïðîåêòà.
Î÷àêâàíè ðåçóëòàòè (expected results - outputs) - ïðîäóêòèòå/ ðåçóë-
òàòèòå îò äåéíîñòèòå, îñúùåñòâÿâàíè â ðàìêèòå íà ïðîåêòà.
Óñòîé÷èâîñò íà ïðîåêòà (ssustainability of the project) - Åäèí ïðîåêò
å óñòîé÷èâ, êîãàòî ìîæå äà îñèãóðè ïîëçè íà öåëåâàòà ãðóïà, çà êîÿòî
å ïðåäíàçíà÷åí çà ïðîäúëæèòåëåí ïåðèîä îò âðåìå ñëåä ïðèêëþ÷âàíå
íà ôèíàíñîâàòà ïîìîù ïî ïðîåêòà.
Áþäæåò, áþäæåòíà ðàçáèâêà (breakdown of prices) - ïîäðîáíî îïè-
ñàíèå íà ðàçõîäèòå ïî îòäåëíè áþäæåòíè ïåðà è/èëè äåéíîñòè.
Êîîðäèíàòîð íà ïðîåêòà (project coordinator) - îðãàíèçàöèÿ èëè ëèöå,
êîåòî íîñè îòãîâîðíîñò çà êîîðäèíèðàíå íà äåéíîñòèòå ïî îñúùåñò-
âÿâàíåòî íà ïðîåêòà. Àêî â ïðîåêòà ó÷àñòâàò íÿêîëêî ïàðòíüîðè,
åäèí îò òÿõ èçïúëíÿâà ðîëÿòà íà êîîðäèíàòîð.
Ìîíèòîðèíã, íàáëþäåíèå íà ïðîåêòà (monitoring of the project) - ðå-
äîâíî íàáëþäåíèå íà îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïðîåêòà, ïðèëàãàíåòî íà
äåéíîñòèòå, ñïàçâàíåòî íà ãðàôèêà, èçðàçõîäâàíåòî íà ôèíàíñîâèòå
ñðåäñòâà è ò.í.
Ïàðòíüîðè, ïàðòíüîðñêè îðãàíèçàöèè (partner, partner organizations) -
îðãàíèçàöèè, ó÷àñòâàùè ñúâìåñòíî â îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïðîåêòà.
Ïèñìî çà èíòåðåñ (letter of intent) - ïèñìåí òåêñò, â êîéòî ñå èçðàçÿâà
ãîòîâíîñò çà ó÷àñòèå â îïðåäåëåí ïðîåêò è çà ïîåìàíå íà îïðåäåëåíè
îòãîâîðíîñòè è çàäúëæåíèÿ.
Îäèò (audit) - ïðîâåðêà íà öåëåñúîáðàçíîñòòà íà èçïîëçâàíåòî íà
ôèíàíñîâèòå ñðåäñòâà, îòïóñíàòè ïî îïðåäåëåí ïðîåêò è ñúîáðàçÿâà-
íåòî ñ ïðîöåäóðíèòå ïðàâèëà.
Íåïðåäâèäåíè ðàçõîäè (contingency) - ìàëêà ÷àñò ðåçåðâíè ñðåäñòâà
çà ïîêðèâàíå íà íåïðåäâèäåíè ðàçõîäè.
Âúçñòàíîâÿåìè ðàçõîäè (reimbursables) - ðàçõîäè, êîèòî ñå âðúùàò
ñëåä ïðåäñòàâÿíå íà îò÷åòíè äîêóìåíòè çà äåéñòâèòåëíî èçðàçõîä-
âàíàòà ñóìà.
Êàê ñå ðàçðàáîòâà
ïðåäëîæåíèå çà ïðîåêò -
íÿêîè ïðàêòè÷åñêè ñúâåòè
Òåçè ïðàêòè÷åñêè ñúâåòè ùå âè äàäàò íàé-îáùà ïðåäñòàâà çà ðàçðà-
áîòâàíåòî íà ïðåäëîæåíèå çà ïðîåêò. Òå öåëÿò äà íàñî÷àò âíèìàíè-
åòî êúì ïîäõîäÿùàòà îðãàíèçàöèÿ íà ðàçðàáîòâàíåòî íà åäíî äîáðî
ïðåäëîæåíèå, êàêòî è êúì íàé-÷åñòî ñðåùàíèòå åëåìåíòè íà åäèí
ïðîåêò. Âñÿêà êîíêðåòíà åâðîïåéñêà ïðîãðàìà èìà ñâîè ñîáñòâåíè
èçèñêâàíèÿ çà ïðåäñòàâÿíåòî íà ïðåäëîæåíèÿòà, êàêòî è ñâîè ñîá-
ñòâåíè ôîðìóëÿðè, ñ êîèòî òðÿáâà íåïðåìåííî äà ñå ñúîáðàçèòå.
Ðàçðàáîòâàíåòî íà ïðîåêò çà ó÷àñòèå â åâðîïåéñêà ïðîãðàìà îáèê-
íîâåíî ñå îñúùåñòâÿâà â íÿêîëêî åòàïà:
1. Ïðåäâàðèòåëíà ïîäãîòîâêà
1.1 Ïðîó÷âàíå íà èíôîðìàöèîííèÿ ïàêåò
íà ïðîãðàìàòà
Äà ïðåäïîëîæèì, ÷å ñòå ïîëó÷èëè èíôîðìàöèÿ çà ïîäõîäÿùà ïðîãðàìà,
â ðàìêèòå íà êîÿòî ìîæåòå äà êàíäèäàòñòâàòå çà ôèíàíñèðàíå íà
ïðîåêò. Êàêâè ñà ñëåäâàùèòå ñòúïêè?
Ñíàáäåòå ñå ñ âñè÷êè èíôîðìàöèîííè ìàòåðèàëè çà ïðîãðàìàòà -
îáèêíîâåíî òå ñà ò.íàð. óñëîâèÿ çà ó÷àñòèå (Vade mecum) è
ôîðìóëÿðè çà êàíäèäàòñòâàíå (application forms).
Ìíîãî ÷åñòî òå ñà îôîðìåíè â åäèí îáù èíôîðìàöèîíåí ïàêåò.
Òå ìîãàò äà áúäàò èçòåãëåíè îò Èíòåðíåò, êîåòî ùå âè óëåñíè
ïðè ïîïúëâàíåòî èì.
Ïðî÷åòåòå âíèìàòåëíî èíôîðìàöèîííèÿ ïàêåò. Îáúðíåòå âíè-
ìàíèå íà:
êðèòåðèèòå çà ó÷àñòèå (êàêâè ñà èçèñêâàíèÿòà êúì îðãàíè-
çàöèè - íàïðèìåð äà ñà íåïðàâèòåëñòâåíè, äà ñà óíèâåðñè-
òåòè, äà ñà íàó÷íîèçñëåäîâàòåëñêè èíñòèòóòè è ò.í.);
íåîáõîäèìîñòòà îò ïàðòíüîðè (â ïîâå÷åòî îò ïðîãðà-
ìèòå íà ÅÑ ñå èçèñêâà ïàðòíüîðñòâî ñ îðãàíèçàöèè îò
äúðæàâè ÷ëåíêè íà ÅÑ);
ïðèîðèòåòèòå íà ïðîãðàìà (êîè ñà îáëàñòèòå, â êîèòî
ñå ôèíàíñèðàò ïðîåêòè ñ ïðèîðèòåò);
ìàêñèìàëíèòå ðàçìåðè íà ôèíàíñèðàíåòî (îò òîâà ùå
çàâèñè ìàùàáà íà ïðîåêòà, êîéòî ùå ïîäãîòâÿòå);
ñðîêîâåòå çà ïðåäñòàâÿíå íà ïðîåêòà (îò òîâà ùå çàâèñè
òåìïîòî íà âàøàòà ðàáîòà ïî ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà).
1.2. Âçåìàíå íà ðåøåíèå çà êàíäèäàòñòâàíå
Òàçè ôàçà å ìíîãî ñúùåñòâåíà, çàùîòî âñÿêà îðãàíèçàöèÿ, êîÿòî
äúðæè íà ñâîåòî èìå, áè ñëåäâàëî äà êàíäèäàòñòâà â ñôåðàòà, â êîÿòî
å íàé-êîìïåòåíòíà è ñ ïðîåêòè, êîèòî îòãîâàðÿò íà íåéíèòå âúçìîæ-
íîñòè. Íå å ïðåïîðú÷èòåëíî äà ñå êàíäèäàòñòâà áåçðàçáîðíî, ñàìî ñ
èäåÿòà äà ñå îïèòà. Àêî ïðåöåíèòå, ÷å ïðîó÷åíèòå ïðîãðàìè è òåõíè-
òå èçèñêâàíèÿ íå îòãîâàðÿò íà âàøèòå âúçìîæíîñòè, ïðèîðèòåòè
èëè æåëàíèÿ, ïî-äîáðå å äà èç÷àêàòå ïî-ïîäõîäÿùà ïðîãðàìà, äà ïîòúð-
ñèòå äðóãè èçòî÷íèöè íà ôèíàíñèðàíå. Íå ïðåäñòàâÿéòå ïðîåêò, àêî
íå ñòå ñåðèîçåí êàíäèäàò. Àêî îáà÷å ïðåöåíèòå, ÷å âàøàòà îðãàíèçà-
öèÿ èìà øàíñîâå çà óñïåõ, òî ìîæåòå äà âçåìåòå ðåøåíèåòî çà ðàçðà-
áîòâàíå è ïðåäñòàâÿíå íà ïðîåêò.
2. Ðàçðàáîòâàíå íà ïðîåêòà
2.1. Ïëàíèðàíå íà ðàáîòàòà ïî ïîäãîòîâêàòà íà
ïðîåêòà
Ñëåä êàòî âçåìåòå ðåøåíèå çà ó÷àñòèå ñ ïðîåêò, áè ñëåäâàëî âåäíàãà
äà íàïðàâèòå ãðàôèê íà âàøàòà ðàáîòà ïî ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà.
Çàïî÷íåòå îòçàä íàïðåä âúâ âðåìåòî, ò.å. ñ êðàéíàòà äàòà çà
ïðåäñòàâÿíå íà ïðîåêòà è ïëàíèðàéòå âñè÷êè äåéíîñòè äî äåíÿ, â
êîéòî ïðàâèòå ãðàôèêà. Òîé ìîæå äà èçãëåæäà òàêà:
ïðåäñòàâÿíå íà ïðîåêòà äî...
îêîí÷àòåëíî îòïå÷àòâàíå è ïàêåòèðàíå äî....
ïðîåêòúò å ãîòîâ çà ðàçìíîæàâàíå äî .....
ïðîåêòúò å îòïå÷àòàí è ãîòîâ çà ïîñëåäíî ïðîâåðÿâàíå äî .....
öÿëîñòíèÿò òåêñò íà ïðîåêòà å ïîäãîòâåí è å ãîòîâ çà ðåäàê-
öèÿ äî....
îòäåëíèòå ÷àñòè ñà ãîòîâè çà ñúåäèíÿâàíå äî...
ïðåäâàðèòåëíèÿò áþäæåò å ïîäãîòâåí äî...
îïðåäåëÿíå íà ó÷àñòíèöèòå äî...
óñòàíîâåí êîíòàêò ñ ïàðòíüîðèòå äî...
èçÿñíÿâàíå íà êîíêðåòíèòå äåéíîñòè è ïîäõîäà äî...
îïðåäåëÿíå íà öåëèòå è çàäà÷èòå äî...
ùàòåëíî ïðîó÷âàíå íà óñëîâèÿòà çà ó÷àñòèå, ïðèîðèòåòèòå è ò.í.
îïðåäåëÿíå íà åêèïà, êîéòî ùå ïîäãîòâÿ ïðîåêòà
Åñòåñòâåíî íÿêîè îò äåéíîñòèòå ìîãàò äà ïðîòè÷àò ïàðàëåëíî. Íà-
ïðèìåð, íå ÷àêàéòå ïðîåêòúò äà áúäå íàïúëíî ãîòîâ, çà äà ñå îáúðíåòå
êúì ïîòåíöèàëíèòå ïàðòíüîðè. Òîâà ìîæå äà ñòàíå è íà ïî-ðàíåí åòàï.
2.2. Îïðåäåëÿíå íà åêèïà çà ïîäãîòîâêàòà
íà ïðîåêòà
Íå å ðàçóìíî ðàáîòàòà ïî ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà äà çàïî÷íå áåç
ïðåäâàðèòåëíà ñðåùà íà åêèïà, êîéòî ùå ÿ îñúùåñòâÿâà. Ñëåä êàòî
ñòå ñå çàïîçíàëè ñ èçèñêâàíèÿòà ïî ïðîãðàìàòà âåðîÿòíî èìàòå
ïðåäñòàâà çà îáåìà íà óñèëèÿòà è ñëîæíîñòòà íà çàäà÷àòà ïî ïîäãî-
òîâêàòà íà ïðîåêòà. Åêèïúò íå òðÿáâà äà áúäå ìíîãî ãîëÿì, íî òðÿá-
âà äà áúäå äîñòàòú÷åí, çà äà ïîçâîëè ãåíåðèðàíåòî íà èäåè, íàïèñâà-
íåòî íà ïðîåêòà, ðåäàêöèÿ, ïîäãîòîâêà íà áþäæåòà, òåõíè÷åñêè äåé-
íîñòè. Âàæíîòî å ñëåä òàçè ïúðâà ñðåùà íà åêèïà âñåêè íåãîâ ÷ëåí
äà çíàå êàêâî ñå î÷àêâà îò íåãî è êîãà òðÿáâà äà îñúùåñòâè çàäà÷àòà
ñè. Êîëêîòî ïî-ìàëêî å âðåìåòî çà ïîäãîòîâêà íà åäèí ïðîåêò, òîëêî-
âà ïî-íåîáõîäèìà å ïðåäâàðèòåëíàòà ñðåùà íà åêèïà. Ïîäãîòîâêàòà
íà åäèí äîáúð ïðîåêò å ðàáîòà â åêèï è èçèñêâà ñúâìåñòíè óñèëèÿ.
2.3. Ôîðìóëèðàíå è ðàçðàáîòâàíå íà

ïðîåêòà
Íàé-îáùîòî èçèñêâàíå å åäèí ïðîåêò äà ñúäúðæà ñëåäíèòå ðàçäåëè:
Àíàëèç íà äîñåãàøíàòà ñèòóàöèÿ
Öåëè
Çàäà÷à
Öåëåâè ãðóïè
Äåéíîñòè
Ãðàôèê çà èçïúëíåíèå
Î÷àêâàíè ðåçóëòàòè
Æèçíåñïîñîáíîñò íà ïðîåêòà ñëåä çàâúðøâàíå íà ôèíàíñèðà-
íåòî
Áþäæåò
1. Àíàëèç íà ñèòóàöèÿòà (Background) Ïðåäïîñòàâêàòà çà ðàçðàáîò-
âàíå íà åäèí äîáðå ïëàíèðàí è öåëåíàñî÷åí ïðîåêò å èçâúðøâàíåòî íà
èç÷åðïàòåëåí àíàëèç íà ñúùåñòâóâàùàòà ñèòóàöèÿ. Òÿ òðÿáâà äà áúäå
èíòåðïðåòèðàíà â ñâåòëèíàòà íà èíòåðåñèòå è äåéíîñòèòå íà âñè÷êè
ó÷àñòíèöè. Ñúùåñòâóâàò ðàçëè÷íè íà÷èíè çà àíàëèçèðàíå íà ñèòóàöèÿ-
òà. Ïðåäâàðèòåëíè ïðîó÷âàíèÿ (íàïðèìåð ðàçïðàùàíå íà âúïðîñíèöè),
èíòåðâþòà ñ ïðåäñòàâèòåëè íà ñúîòâåòíèòå ãðóïè è îðãàíèçàöèè, ïðåä-
âàðèòåëíè îáñúæäàíèÿ ñ òÿõ, ïîäïîìàãàò èçãðàæäàíåòî íà åäíà îáùà
êàðòèíà íà ïîëîæåíèåòî, ïðåäøåñòâàùî ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà.
Òàçè îáùà êàðòèíà å ìíîãî ïîëåçíà çà îñúùåñòâÿâàíåòî íà çàäúëáî÷åí
àíàëèç íà ñèòóàöèÿòà â ñúîòâåòñòâàùàòà íà ïðîåêòà ñôåðà. ×ðåç òåçè
ìåòîäè ñå ñúçäàâà îñíîâà çà ôîðìóëèðàíå íà öåëèòå íà ïðîåêòà.
2. Îáùè öåëè (overall objectives) Ðåçóëòàòúò îò ôàçàòà íà èäåíòèôè-
öèðàíå íà ïðîåêòà ñå èçðàçÿâà â èçáîð íà öåëè, êîèòî ñå äèñêóòèðàò
è óòî÷íÿâàò âúâ ôàçàòà íà ôîðìóëèðàíå íà ïðîåêòà. Òå ñà ïî-øèðîêè
â ñðàâíåíèå ñúñ çàäà÷àòà íà ïðîåêòà. Äðóãè ïðîåêòè è äåéíîñòè ñúùî
ùå äîïðèíåñàò çà òÿõíîòî ïîñòèãàíå.
3. Çàäà÷à íà ïðîåêòà (project purpose) Òóê ñå ïîñî÷âà êîíêðåòíàòà
öåë, êîÿòî òðÿáâà äà áúäå ïîñòèãíàòà ÷ðåç ïðèëàãàíåòî íà ïðîåêòà.
Óñòîé÷èâèòå ïîëçè çà öåëåâèòå ãðóïè, çà êîèòî å ïðåäíàçíà÷åí ïðîåê-
òúò ñà âèíàãè íåãîâà çàäà÷à.
4. Öåëåâè ãðóïè (target groups) Óòî÷íÿâàò ñå ãðóïèòå, êúì êîèòî å
íàñî÷åí ïðîåêòà.
5. Äåéíîñòè (activities) Ïîñî÷âàò ñå äîñòàòú÷íî ïîäðîáíî êîíêðåò-
íèòå äåéñòâèÿ/äåéíîñòè, êîèòî òðÿáâà äà áúäàò îñúùåñòâåíè, çà
äà ñå ïîñòèãíàò ðåçóëòàòèòå.
6. Ãðàôèê çà èçïúëíåíèå (timetable) Òîé òðÿáâà äà ñúäúðæà êîíêðåòíî
ðàçïðåäåëåíèå íà äåéíîñòèòå âúâ âðåìåòî íà îñúùåñòâÿâàíå íà
ïðîåêòà.
7.Î÷àêâàíè ðåçóëòàòè (expected results - outputs) Òóê òðÿáâà äà áúäàò
ïîñî÷åíè ïðîäóêòèòå/ðåçóëòàòèòå îò äåéíîñòèòå, îñúùåñòâÿâàíè
â ðàìêèòå íà ïðîåêòà.
Ïî îòíîøåíèå íà ïîñî÷åíèòå ðàçäåëè ìîãàò äà áúäàò ïîñòàâåíè

íÿêîëêî âúïðîñà:
Êàêâî å çíà÷åíèåòî íà îáùèòå öåëè? Îáùèòå öåëè ñúçäàâàò ðàìêà-
òà, â êîÿòî ùå áúäå èçïúëíÿâàí ïðîåêòúò.
Êàêâî å çíà÷åíèåòî íà çàäà÷àòà íà ïðîåêòà? Çàäà÷àòà íà ïðîåêòà
å îò êëþ÷îâî çíà÷åíèå, òÿ å “öåíòúðúò íà ãðàâèòàöèÿ” çà óïðàâëåíèåòî
íà ïðîåêòà. Íî íàé-âàæíîòî - òÿ ïîçâîëÿâà äà ñå îöåíè èçìåðâàíåòî
íà óñïåõà èëè íåóñïåõà íà ïðîåêòà îò ãëåäíà òî÷êà íà óñòîé÷èâèòå
ïîëçè îò íåãî çà öåëåâèòå ãðóïè, çà êîèòî å ïðåäíàçíà÷åí. Î÷àêâà ñå,
÷å óïðàâëåíèåòî íà ïðîåêòà òðÿáâà äà îñèãóðè èçïúëíåíèåòî íà çàäà-
÷àòà íà ïðîåêòà.
Êàê ñå ðåøàâàò òî÷íèòå äåéíîñòè? Òå ïðîèçòè÷àò îò öåëèòå,
îò ñïåöèôè÷íè ïðîó÷âàíèÿ, îò äèñêóñèè ìåæäó åêñïåðòè, îò îáñúæäàíèÿ
ñ ïàðòíüîðèòå è öåëåâèòå ãðóïè.
Çàùî òðÿáâà äà ñå ïëàíèðàò äåéíîñòèòå? Äåéíîñòèòå òðÿáâà
äà ñå ïëàíèðàò äîñòàòú÷íî ïîäðîáíî, çà äà ìîæå äà ñå íàïðàâè ãðàôèê
íà ðàáîòàòà, äà ñå îöåíè âðåìåòðàåíåòî íà âñÿêà îò òÿõ, äà ñå
èç÷èñëÿò íåîáõîäèìèòå ìàòåðèàëíè è íåìàòåðèàëíè ðåñóðñè, äà ñå
ïîäãîòâè áþäæåòúò íà ïðîåêòà.
8. Óñòîé÷èâîñò íà ïðîåêòà (Sustainability of the project) Ðàçäåëúò

“Óñòîé÷èâîñò íà ïðîåêòà” å çàäúëæèòåëåí åëåìåíò ïðè íåãîâàòà
ïîäãîòîâêà. Òîé îáèêíîâåíî ôèãóðèðà âúâ ôîðìóëÿðèòå çà êàíäèäàò-
ñòâàíå çà ôèíàíñèðàíå íà ïðîåêòè ïî âñè÷êè ïðîãðàìè íà ÅÑ. Ïðîåê-
òèòå òðÿáâà äà áúäàò ïðîâåðåíè çà óñòîé÷èâîñò ïðåäè äà çàïî÷íå
òÿõíîòî îñúùåñòâÿâàíå. Åäèí ïðîåêò å óñòîé÷èâ, êîãàòî ìîæå äà
îñèãóðè ïîëçè íà öåëåâàòà ãðóïà, çà êîÿòî å ïðåäíàçíà÷åí çà ïðîäúëæè-
òåëåí ïåðèîä îò âðåìå ñëåä ïðèêëþ÷âàíå íà ôèíàíñîâàòà ïîìîù ïî
ïðîåêòà. Âúçìîæíè ôàêòîðè çà óñòîé÷èâîñòòà, êîèòî òðÿáâà äà ñå
èìàò ïðåäâèä ïðè ðàçðàáîòâàíå è ïðèëàãàíå íà ïðîåêòè, ñà: èêîíîìè-
÷åñêè è ôèíàíñîâè àñïåêòè, ñïîñîáíîñòè çà óïðàâëåíèå, èíñòèòóöèîí-
íî ðàçâèòèå è äð. Òåçè ôàêòîðè çàâèñÿò â ìíîãî ãîëÿìà ñòåïåí îò
êîíòåêñòà è ñïåöèôèêàòà íà âñåêè ïðîåêò. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å ïðè ðàç-
ðàáîòêàòà íà âñåêè îòäåëåí ïðîåêò òðÿáâà äà ñå íàìåðÿò èíäèâè-
äóàëíèòå ôàêòîðè çà óñòîé÷èâîñò.
Êàê ñå ïëàíèðà óñòîé÷èâ ïðîåêò?
Èäåíòèôèöèðàéòå ðåçóëòàòèòå è äåéíîñòèòå, êîèòî òðÿáâà
äà áúäàò óñòîé÷èâè (äà ïðîäúëæàò) ñëåä êàòî çàâúðøè ôèíàíñè-
ðàíåòî íà ïðîåêòà.
Ôîðìóëèðàéòå âúïðîñè îòíîñíî âñåêè ôàêòîð çà óñòîé÷èâîñò.
Ïðåãëåäàéòå çàäà÷àòà íà ïðîåêòà, äåéíîñòèòå, ðåçóëòàòèòå
è ïðåäïîñòàâêèòå â ñâåòëèíàòà íà òåçè âúïðîñè.
Âúç îñíîâà íà îòãîâîðèòå îáìèñëåòå îòíîâî èëè ïðèáàâåòå ðåçóë-
òàòè, äåéíîñòè, ïðåäïîñòàâêè èëè ïðåäâàðèòåëíè óñëîâèÿ.
9. Áþäæåò (Budget) Ñðåäñòâà ñà ìàòåðèàëíèòå è íåìàòåðèàëíè ðå-
ñóðñè (inputs), êîèòî ñà íåîáõîäèìè çà îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïëàíè-
ðàíèòå äåéíîñòè è çà óïðàâëåíèåòî íà ïðîåêòà. Òðÿáâà äà ñå ïðàâè
ðàçëèêà ìåæäó ÷îâåøêè, ìàòåðèàëíè è ôèíàíñîâè ðåñóðñè. Ðàçõîäèòå
ñà èäåíòèôèöèðàíèòå ñðåäñòâà, èçðàçåíè âúâ ôèíàíñîâè óñëîâèÿ (cost
and financing). Çà ïðåäïî÷èòàíå å òå äà áúäàò ïðåäñòàâÿíè â ñòàí-
äàðòèçèðàí ôîðìàò.
Äåéíîñòèòå ïî ïðîåêòà òðÿáâà äà áúäàò ðàçðàáîòåíè è êîíêðåòè-
çèðàíè äîñòàòú÷íî, çà äà ïîçâîëÿò äà ñå îöåíÿò ôèíàíñîâî íåîáõî-
äèìèòå ìàòåðèàëíè è íåìàòåðèàëíè ñðåäñòâà çà îñúùåñòâÿâàíåòî
èì. Êîãàòî ðàçðàáîòâàòå òàçè ÷àñò îò ïðîåêòà è óñòàíîâèòå, ÷å
òîâà å íåâúçìîæíî, ïðåïîðú÷èòåëíî å äà ñå âúðíåòå íà äåéíîñòèòå
è äà ãè ðàçðàáîòèòå ïî-äåòàéëíî.
Êàê ñå óñòàíîâÿâàò ñðåäñòâàòà è ðàçõîäèòå?
Èäåíòèôèöèðàéòå ÷îâåøêèòå, ìàòåðèàëíèòå è ôèíàíñîâèòå
ñðåäñòâà, íåîáõîäèìè çà îñúùåñòâÿâàíå íà ïëàíèðàíèòå
äåéíîñòè.
Èäåíòèôèöèðàéòå ÷îâåøêèòå, ìàòåðèàëíèòå è ôèíàíñîâèòå
ñðåäñòâà, íåîáõîäèìè çà óïðàâëåíèåòî íà ïðîåêòà è çà ïîìîùíè
äåéíîñòè, êîèòî íå ñà âêëþ÷åíè â ëîãè÷åñêàòà ðàìêà - íàïðèìåð,
àäìèíèñòðàòèâåí è ñ÷åòîâîäåí ïåðñîíàë, ñúçäàâàíå íà îôèñ è
äð.
Èç÷èñëåòå ñòîéíîñòòà íà íåîáõîäèìèòå ðåñóðñè.
Ïîäãîòâåòå öÿëîñòíèÿ áþäæåò.
Ïîñî÷åòå ðàçïðåäåëåíèåòî ìåæäó ïàðòíüîðèòå - àêî òîâà å
èçèñêâàíå ïî ñúîòâåòíàòà ïðîãðàìà.
Êëàñèôèöèðàéòå ðàçõîäèòå ïî áþäæåòíè èçòî÷íèöè - íàïðèìåð,
80 % - ôèíàíñèðàíå îò ÅÑ, 20% - ñîáñòâåíè ñðåäñòâà.
Êàêâè ñà îñíîâíèòå ñòúïêè ïðè ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà?
Äåòàéëíî ïðîó÷âàíå íà èçèñêâàíèÿòà çà ó÷àñòèå â ïðîãðàìàòà îò
âñè÷êè ÷ëåíîâå íà åêèïà - òîâà å íåîáõîäèìî óñëîâèå, çà èçâúðøâàíå
íà ïî-íàòàòúøíàòà ñúâìåñòíà ðàáîòà íà åêèïà.
Ñëåäâàùàòà ñòúïêà å àíàëèç íà ñúùåñòâóâàùàòà ñèòóàöèÿ â ñôå-
ðàòà, â êîÿòî ùå ñå îñúùåñòâÿâà ïðîåêòúò. Òîâà ùå ïîçâîëè äà ñå
îïðåäåëÿò íàëè÷íèòå ïðîáëåìè è ñúîòâåòíî äà ñå ôîðìóëèðàò öåëè
è çàäà÷è íà ïðîåêòà. Òàçè ôàçà ñå îñúùåñòâÿâà íàé-äîáðå, àêî ñå
ïðîâåäå ñúâìåñòíî îáñúæäàíå îò òèïà “ìîçú÷íà àòàêà”. Â íåãî
çàäúëæèòåëíî ó÷àñòâàò ÷ëåíîâåòå íà åêèïà, íî ìîãàò äà áúäàò
ïîêàíåíè è ïîäõîäÿùè âúíøíè ó÷àñòíèöè.
Âúç îñíîâà íà öåëèòå è çàäà÷èòå ñå ôîðìóëèðàò öåëåâèòå ãðóïè, çà
êîèòî å ïðåäíàçíà÷åí ïðîåêòúò è êîíêðåòíèòå äåéíîñòè. Îïðåäåëÿ-
íåòî íà öåëåâèòå ãðóïè å ìíîãî âàæíî - èçáðîÿâàíåòî íà ïîâå÷å öåëå-
âè ãðóïè ìîæå äà äîâåäå äî íåÿñíîòà è òðóäíî îñúùåñòâÿâàíå íà
äåéíîñòèòå. Êîíêðåòíèòå äåéíîñòè ñà ìíîãî âàæíè, òúé êàòî ðåàë-
íî òå ñà ñúùíîñòòà íà ïðîåêòà, òå ñà ñðåäñòâîòî, ÷ðåç êîåòî ùå
ñå îñúùåñòâè çàäà÷àòà íà ïðîåêòà. Îïèòàéòå ñå äà áúäåòå êðåà-
òèâíè è îðèãèíàëíè.
Ñëåä êàòî ñòå îïðåäåëèëè êîíêðåòíèòå äåéíîñòè, îïèòàéòå ñå äà
ãè ðàçïîëîæèòå âúâ âðåìåòî - â çàâèñèìîñò îò âðåìåòðàåíåòî íà
ïðîåêòà - íàïðèìåð â ðàìêèòå íà ãîäèíà, íà äâå ãîäèíè. Ìîæå áè ùå
ñå íàëîæè äà ïðåðàçãëåäàòå äåéíîñòèòå, àêî ñå îêàæå, ÷å âðåìåòî
çà îñúùåñòâÿâàíåòî èì å íåäîñòàòú÷íî.
Ñëåä êàòî ñòå ðàçïîëîæèëè äåéíîñòèòå âúâ âðåìåòî, îïðåäåëåòå
êàêâè ñà î÷àêâàíèòå ðåçóëòàòè.
Ïîäãîòîâêà íà áþäæåòà - Ôèíàíñîâàòà ÷àñò íà ïðîåêòà å íå ïî-ìà-
ëîâàæíà îò ñúùíîñòíàòà. Ïîíÿêîãà ïðè êîíêóðåíöèÿòà ìåæäó îò-
ëè÷íè ïðîåêòè ðåøàâàùà ðîëÿ çà êðàéíèÿ ðåçóëòàò èìà áþäæåòúò.
Îïèòàéòå ñå äà îñòîéíîñòèòå ðåàëíî âñè÷êè ïðåäâèäåíè äåéíîñòè.
Äåéíîñòèòå ïî ïðîåêòà òðÿáâà äà áúäàò ðàçðàáîòåíè è êîíêðåòè-
çèðàíè äîñòàòú÷íî, çà äà ïîçâîëÿò äà ñå îöåíÿò ôèíàíñîâî íåîáõî-
äèìèòå ìàòåðèàëíè è íåìàòåðèàëíè ñðåäñòâà çà îñúùåñòâÿâàíåòî
èì. Êîãàòî ðàçðàáîòâàòå òàçè ÷àñò îò ïðîåêòà è óñòàíîâèòå, ÷å
òîâà å íåâúçìîæíî, ïðåïîðú÷èòåëíî å äà ñå âúðíåòå íà äåéíîñòèòå è
äà ãè ðàçðàáîòèòå ïî-äåòàéëíî. Â íÿêîè ïðîåêòè ðàçõîäèòå ñå äåëÿò
íà âúçíàãðàæäåíèÿ íà åêñïåðòèòå (fees), ïðåêè ðàçõîäè (direct costs) è
âúçñòàíîâÿåìè ðàçõîäè (reimboursables). Îáùèÿò ðàçìåð íà âúçíà-
ãðàæäåíèÿòà ñå èç÷èñëÿâà ÷ðåç óìíîæàâàíåòî íà ñðåäíà ñòàâêà çà
÷îâåêî÷àñ èëè ÷îâåêîäåí ïî áðîÿ íà ÷àñîâåòå èëè äíèòå, íåîáõîäèìè
çà èçâúðøâàíå íà ðàáîòàòà. Ïðåêèòå ðàçõîäè îáõâàùàò òåëåêîìó-
íèêàöèè, ñåêðåòàðñêà ïîìîù, ìåñòíè ïúòóâàíèÿ è äð. Çà âúçñòàíî-
âÿåìèòå ðàçõîäè ñå èçèñêâàò îðèãèíàëíè äîêóìåíòè (ôàêòóðè, áèëåòè)
çà èçðàçõîäâàíåòî íà ñðåäñòâàòà è ñå âúçñòàíîâÿâàò ñðåùó òÿõ -
íàïðèìåð, çàêóïóâàíå íà îáîðóäâàíå, ìåæäóíàðîäíè ïúòóâàíèÿ è äð.
Îáèêíîâåíî èçèñêâàíåòî å áþäæåòúò äà å ñúñòàâåí â åâðî.
3. Îêîí÷àòåëíà ïîäãîòîâêà è èçïðàùàíå
íà öåëèÿ ïàêåò îò íåîáõîäèìè äîêóìåíòè
çà ó÷àñòèå â ïðîãðàìàòà
Íà ïðàêòèêà ïðåç âñè÷êè ïðåäõîäíè ôàçè ñå ïîäãîòâÿò ÷àñòè îò
êðàéíîòî ïðåäëîæåíèå çà ïðîåêò. Â ðàìêèòå íà òàçè ôàçà òðÿáâà äà
ñå “ñãëîáÿò” âñè÷êè âå÷å ïîäãîòâåíè òåêñòîâå, äà ñå äîïèøàò è
äîèçÿñíÿò òåçè ÷àñòè, êîèòî íå ñà äîñòàòú÷íî ðàçâèòè. Òàêà ñå ïî-
ëó÷àâà ïðîåêòîïðåäëîæåíèåòî êàòî ðåçóëòàò îò âñè÷êè èçáðîåíè
äåéíîñòè. Òåêñòúò ñå ïðåãëåæäà è ïðè íåîáõîäèìîñò ñå äîïúëâà è
ïðåðàáîòâà ñ îãëåä íà íåãîâàòà åäíîðîäíîñò. Ñëåäâà åçèêîâà è
ñòèëèñòè÷íà ðåäàêöèÿ. Ïðîâåðÿâà ñå çà òåõíè÷åñêè ãðåøêè. Ïðåäëî-
æåíèåòî ñå ïîäëàãà íà ïîñëåäíî ÷åòåíå è ïðîâåðêà.
Ñëåä êàòî ñå ïîäãîòâè îêîí÷àòåëíèÿò òåêñò íà ïðîåêòà, íà ïðàê-
òèêà å ñâúðøåíà ãîëÿìà ÷àñò îò ðàáîòàòà. Âñå ïàê òðÿáâà åäèí ÷îâåê
îò åêèïà äà êîîðäèíèðà îêîí÷àòåëíîòî êîìïëåêòóâàíå íà äîêóìåí-
òàöèÿòà è èçïðàùàíåòî º â ñðîê äî ñúîòâåòíèÿ àäðåñ.
Òîçè, êîéòî å íàòîâàðåí ñ îêîí÷àòåëíîòî èçïðàùàíå, òðÿáâà äà ñå
ïîãðèæè çà ñëåäíîòî:
äà ïðîâåðè îùå åäèí ïúò äàëè âñè÷êè ñòðàíèöè ñà ïðàâèëíî
îòïå÷àòàíè è ïîäðåäåíè, äàëè ãðàôèêèòå è ñõåìèòå ñà ïîñòà-
âåíè íà òî÷íîòî ìÿñòî;
äà äàäå èíñòðóêöèè çà íåîáõîäèìèÿ áðîé åêçåìïëÿðè è çà åâåí-
òóàëíîòî èì ïîäâúðçâàíå;
äà êîìïëåêòóâà âñè÷êè îñòàíàëè äîêóìåíòè - íàïðèìåð ïèñìà
çà íàìåðåíèÿòà îò ïàðòíüîðèòå â ïðîåêò, ïèñìà çà ïîäêðåïà
íà ïðîåêòà, èíôîðìàöèÿ çà îðãàíèçàöèÿòà, êîÿòî ïðåäëàãà
ïðîåêòà (aêî ñå èçèñêâà), ïðèäðóæèòåëíî ïèñìî êúì äîêóìåí-
òàöèÿòà, áèîãðàôè÷íèòå ñïðàâêè çà ó÷àñòíèöèòå â ïðîåêòà
è ò.í.;
äà ïðîâåðè àäðåñà íà ïëèêà (íå ñè ñòðóâà äà ïðîâàëèòå ó÷àñ-
òèåòî ñè çàðàäè ãðåøåí àäðåñ);
äà äàäå èíñòðóêöèè èëè ëè÷íî äà èçïðàòè ïðîåêòà ïî íàé-ïîäõî-
äÿùèÿ íà÷èí - Àêî ãî èçïðàùàòå â ïîñëåäíèÿ ìîìåíò è èçèñêâà-
íåòî å òîé äà ïðèñòèãíå äî îïðåäåëåíà äàòà, ïî-äîáðå èçïîë-
çâàéòå êóðèåðñêèòå óñëóãè íà íàäåæäíà ôèðìà. Àêî âàæè ïîùåí-
ñêîòî êëåéìî, òîãàâà èçïðàòåòå ïðàòêàòà ïðåïîðú÷àíà è ñ
îáðàòíà ðàçïèñêà;
äà ïðîñëåäè ïîëó÷àâàíåòî íà îáðàòíàòà ðàçïèñêà. Ïðè ìíîãî
ïðîãðàìè ñå ïðàêòèêóâà èçïðàùàíåòî íà óâåäîìèòåëíî ïèñìî,
÷å ïðåäëîæåíèåòî å ïîëó÷åíî è å ðåãèñòðèðàíî ïîä îïðåäåëåí
íîìåð. Òîçè íîìåð å âàæåí, òúé êàòî ñàìî ÷ðåç íåãî ïðè íåîáõîäè-
ìîñò ìîãàò äà ñå ïðàâÿò ñïðàâêè çà ïðîåêòà.
4. Äâàíàäåñåò ïðàâèëà çà óñïåøåí ïðîåêò
Ïðàâèëî 1. Íå ïðåäñòàâÿéòå ïðîåêò, àêî íå ñòå íàèñòèíà ñåðèîçåí
êàíäèäàò. Ó÷àñòèåòî çàðàäè ñàìîòî ó÷àñòèå å íåîïðàâäàíî.
Ïðàâèëî 2. Äåòàéëíîòî ïîçíàâàíå íà èçèñêâàíèÿòà çà ó÷àñòèå â
ñúîòâåòíàòà ïðîãðàìà å íåîáõîäèìî óñëîâèå çà ïîäãîòîâêà íà äîáúð
ïðîåêò. Ïðî÷åòåòå íÿêîëêî ïúòè èçèñêâàíèÿòà, òîâà ùå âè ïîìîãíå
ïðè ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà.
Ïðàâèëî 3. Èíâåñòèðàéòå âðåìå è ñðåäñòâà, àêî èñêàòå äà íàïðàâèòå
äîáúð ïðîåêò. Íåñèãóðíîñòòà äàëè ùå ñïå÷åëèòå ïðîåêòà íå òðÿáâà
äà âè ìîòèâèðà äà áúäåòå ïîâúðõíîñòíè è íàáúðçî äà íàïðàâèòå íÿ-
êàêâî ïðåäëîæåíèå, êîåòî àêî óñïåå å äîáðå, à àêî íå óñïåå - óòåøå-
íèåòî âè ùå áúäå, ÷å ïîíå íå ñòå èçðàçõîäâàëè ìíîãî âðåìå çà ïîäãî-
òîâêàòà ìó. Òàêúâ ïîäõîä íå å ñåðèîçåí, ìîæå äà âè ñúçäàäå ëîøî
èìå è äà âè ëèøè îò ñëåäâàùè ïðîåêòè.
Ïðàâèëî 4. Áúäåòå ÿñíè è êîíêðåòíè ïðè ïîäãîòîâêàòà íà ïðîåêòà,
îñîáåíî ùî ñå îòíàñÿ äî î÷àêâàíèòå ðåçóëòàòè. Ìíîãî ÷åñòî ñå
äåêëàñèðàò ïðîåêòè èìåííî çàðàäè íåÿñíîòà è ëèïñà íà êîíêðåòíîñò.
Ïðàâèëî 5. Ïîêàæåòå ïîçíàâàíå è ðàçáèðàíå íà ïðîáëåìà, êàêòî è íà
ñðåäñòâàòà çà íåãîâîòî ðàçðåøàâàíå.
Ïðàâèëî 6. Åäèí îò ïîêàçàòåëèòå, ïî êîèòî ñå îöåíÿâàò ïðîåêòèòå,
å íàëè÷èåòî íà äîáúð åêèï. Îò åêèïà òðÿáâà äà ëúõà ïðîôåñèîíàëèçúì,
òîé òðÿáâà äà âíóøàâà äîâåðèå, ÷å àêî áúäå ôèíàíñèðàí, ïðîåêòúò
ùå ñå îñúùåñòâè ïðîôåñèîíàëíî. Îïèòàéòå ñå äà ñúçäàäåòå ÷óâñòâî
çà äîâåðèå â åêèïà, èçòúêâàéêè íàé-ñúùåñòâåíèòå ìó ïðåäèìñòâà è
íàòðóïàíèÿ îïèò.
Ïðàâèëî 7. Îïèòàéòå ñå äà ìèñëèòå îðèãèíàëíî ïðè ðàçðàáîòâàíåòî
íà ïðîåêòà. Îðèãèíàëíîñòòà âèíàãè ïðàâè âïå÷àòëåíèå (äà íå ñå
áúðêà ñ îðèãèíàëíè÷åíåòî).
Ïðàâèëî 8. Èçïîëçâàéòå ëîãè÷åñêàòà ìàòðèöà, ãðàôèêè, ïëàí-ãðàôèê
çà ðàáîòàòà. Âñè÷êè òå ùå ïîêàæàò íà îöåíèòåëèòå, ÷å ñòå ìèñëèëè
âúðõó îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïðîåêòà è ñòå ãîòîâè äà çàïî÷íåòå
âåäíàãà ñëåä îäîáðÿâàíåòî ìó.
Ïðàâèëî 9. Îáúðíåòå âíèìàíèå âúðõó åçèêà è âúíøíèÿ âèä íà ïðåäëî-
æåíèåòî. Ïîíÿêîãà èíòåðåñíè ïðåäëîæåíèÿ îñòàâàò íåîñúùåñòâåíè,
ïîðàäè íåóìåíèåòî äà áúäàò îïèñàíè è èçðàçåíè ïî ïîäõîäÿù íà÷èí.
Ðåäàêòèðàéòå è ïîïðàâÿéòå, äîêàòî òåêñòúò âè õàðåñà, òîé òðÿáâà
äà çâó÷è ëîãè÷íî è ÿñíî. Àêî ïðîåêòúò ñå ðàçðàáîòâà íà ÷óæä åçèê,
áúäåòå îùå ïî-âçèñêàòåëíè. Åçèêîâèòå è ïðàâîïèñíèòå ãðåøêè íå
ïðàâÿò äîáðî âïå÷àòëåíèå. Äà íå çàáðàâÿìå ïîãîâîðêàòà “ïî äðåõèòå
ïîñðåùàò...”. Åäíî äîáðî ïðåäëîæåíèå êàòî ñúùíîñò è ñúäúðæàíèå
áè ñëåäâàëî äà å ñú÷åòàíî ñúñ ñúîòâåòåí âúíøåí âèä. Îùå ïîâå÷å,
÷å ñúâðåìåííèòå êîìïþòðè ïîçâîëÿâàò äà ïðîÿâèòå êðåàòèâíîñò â
òàçè íàñîêà.
Ïðàâèëî 10. Àêî ïðàâèòå êîíñîðöèóì, èçèñêàéòå ïðåäâàðèòåëíî
ñúãëàñèåòî íà ïàðòíüîðèòå. Âñå ïàê èìàéòå ïðåäâèä, ÷å êîíñîðöèóì
ñ ïîâå÷å îò ïåò ó÷àñòíèêà ñå óïðàâëÿâà òðóäíî.
Ïðàâèëî 11. Êîãàòî ïðàâèòå ïðîåêòîáþäæåòà, áúäåòå ðàçóìíè
ðåàëèñòè.
Ïðàâèëî 12. Íå äîïóñêàéòå ãðåøêè, êîèòî ìîãàò äà áúäàò ôàòàëíè -
íåñïàçâàíå íà ñðîêà, ãðåøåí àäðåñ íà ïîëó÷àòåëÿ, íåñïàçâàíå íà íÿêîå
îò èçèñêâàíèÿòà, ëèïñà íà ïèñìà çà íàìåðåíèÿòà. Òåçè ãðåøêè íàèñ-
òèíà ìîãàò äà áúäàò ôàòàëíè, çàùîòî ïðîåêòúò ùå áúäå åëèìèíèðàí
îò ïî-íàòàòúøíîòî ìó îöåíÿâàíå.
5. Îöåíÿâàíå íà ïðîåêòà
Îáèêíîâåíî îöåíêàòà íà ïîñòúïèëèòå ïðåäëîæåíèÿ ñå èçâúðøâà îò
ñïåöèàëíà êîìèñèÿ. Êðèòåðèèòå çà îöåíêà ñå ñúãëàñóâàò ïðåäâàðè-
òåëíî. Ïîíÿêîãà òå ñà ïîñî÷åíè îùå â óñëîâèÿòà çà êàíäèäàòñòâàíå.
Òðóäíî å äà ñå ïîñî÷àò åäèííè êðèòåðèè, âàëèäíè çà âñè÷êè ïðîãðàìè,
íî âñå ïàê íàé-îáùî îöåíêàòà ñå áàçèðà íà ñëåäíèòå êðèòåðèè:
Êà÷åñòâî íà ïðîåêòà - òóê ñå âêëþ÷âàò íÿêîëêî ïîêàçàòåëÿ:
ñúîáðàçíîñò íà ïðîåêòà ñ ïðèîðèòåòèòå íà ïðîãðàìàòà, ñ
íóæäèòå íà ñòðàíàòà è íà öåëåâèòå ãðóïè, ïîçíàâàíå íà ñôåðà-
òà íà ïðîåêòà, îðãàíèçàöèÿ, ïðåäëàãàíè ìåòîäè, ïîäõîä è ïëàí
çà îñúùåñòâÿâàíå íà ïðîåêòà, ïðåäèøåí îïèò íà îðãàíèçàöèÿòà
â ïîäîáíè ïðîåêòè, îñèãóðÿâàíå íà æèçíåíîñò è óñòîé÷èâîñò
íà ïðîåêòà ñëåä ïðèêëþ÷âàíå íà ôèíàíñèðàíåòî è äð.;
Ïàðòíüîðè - âúçìîæíîñòè íà ïàðòíüîðèòå äà îñúùåñòâÿò ïðî-
åêòà, ÿñíî ðàçïðåäåëåíèå íà ðîëèòå è îòãîâîðíîñòèòå ìåæäó
ïàðòíüîðèòå, êâàëèôèêàöèÿ, îïèò è óìåíèÿ íà ïðåäëàãàíèòå
èçïúëíèòåëè;
Ôèíàíñîâî ïðåäëîæåíèå - ðàçóìíîñò è åôèêàñíîñò, ìàêñèìèçèðàíå
íà ðåçóëòàòèòå ïðè ìèíèìèçèðàíå íà ðàçõîäèòå (ñïàçâàíå íà ïðèí-
öèïà “best value for money”).
EuropeAid - Êàê äà íàìåðèì

èíôîðìàöèÿ çà êîíêóðñè
ïî åâðîïåéñêè ïðîãðàìè?
Èíòåðíåò ñòðàíèöàòà EuropeAid http://ec.europa.eu/europeaid/ å
÷àñò îò ñúðâúðà Åâðîïà íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Íà òàçè ñòðàíèöà ìîæå
äà ñå íàìåðè íàé-èç÷åðïàòåëíàòà èíôîðìàöèÿ çà òúðãîâå è êîíêóðñè
ïî åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè.
Êàê è êàêâî ôèíàíñèðàíå ìîæåì äà ïîëó÷èì? - Ôèíàíñîâàòà ïîìîù
íà ÅÑ ñå îòïóñêà âúç îñíîâà äîãîâîðè çà ïðåäîñòàâÿíå íà óñëóãè, èç-
âúðøâàíå íà äåéíîñòè èëè äîñòàâêè; èëè ïîä ôîðìàòà íà ò.íàð. ãðàí-
òîâå (îáèêíîâåíî ïðîåêòè íà íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè). Òå ñå
ñêëþ÷âàò â ðàìêèòå íà êîíêðåòíà åâðîïåéñêà ïðîãðàìà èëè ôèíàíñîâ
èíñòðóìåíò, êîèòî ñå ïðèëàãàò ïî îòíîøåíèå íà äàäåíà äúðæàâà
èëè ãðóïà îò äúðæàâè.
Êúäå äà íàìåðèì èíôîðìàöèÿ çà òúðãîâå è ïîêàíè çà ó÷àñòèå â
êîíêóðñè?
Ïîñåòåòå Èíòåðíåò àäðåñà íà EuropeAid:
http://europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl
Òóê ìîæå äà íàìåðèòå èíôîðìàöèÿ çà âñè÷êè òúðãîâå (tenders) è ïîêàíè
çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè (calls for proposals), ïî êîèòî e âúçìîæíî äà ïðåä-
ñòàâÿòå ïðîåêòè â ìîìåíòà; òàêèâà, ÷èèòî ñðîêîâå âå÷å ñà èçòåêëè, à
ñúùî è ïðîãíîçíà äàòà çà ïðåäñòîÿùè òúðãîâå è ïîêàíè çà ó÷àñòèå.
Åòî êàê:
1. Îò ïàäàùîòî ìåíþ â ëÿâàòà ÷àñò íà åêðàíà èçáåðåòå åäíà îò
èçáðîåíèòå ïðîãðàìè/èíñòðóìåíòè èëè OTHERS, ò.å. ãåîãðàô-
ñêè áàçèðàíè ïðîåêòè, êîèòî íå ïîïàäàò â ðàìêèòå íà íèòî åäíà
îò îñíîâíèòå ïðîãðàìè íàïðèìåð ÷îâåøêèòå ïðàâà.
2. Èçáåðåòå ôàçàòà, â êîÿòî ñå íàìèðà ïðîåêòà:
Ïðîãíîçà - çà äà ïîëó÷èòå èíôîðìàöèÿ çà ïðåäñòîÿùè êîí-
êóðñè, çà êîèòî îáà÷å âñå îùå íå å îáÿâåí òúðã èëè ïîêàíà
çà ó÷àñòèå â êîíêóðñ
Îòâîðåí êîíêóðñ - çà äà ïîëó÷èòå èíôîðìàöèÿ çà îáÿâåíè
òúðãîâå èëè/è ïîêàíè çà ó÷àñòèå â êîíêóðñ, çà êîèòî Âèå
ìîæå äà ïðåäñòàâèòå ïðîåêò.
Çàòâîðåí êîíêóðñ - çà äà ïîëó÷èòå èíôîðìàöèÿ çà òúðãîâå
èëè/è ïîêàíè çà ó÷àñòèå, êðàéíèÿò ñðîê çà ïðåäñòàâÿíå íà
ïðîåêòè, ïî êîèòî å èçòåêúë. Âèå èìàòå äîñòúï äî âñè÷êè
ïóáëèêóâàíè äî òîçè ìîìåíò äîêóìåíòè - ïðåäâàðèòåëíà
èíôîðìàöèÿ, îáÿâè çà òúðãîâå èëè ïîêàíè çà ó÷àñòèå, ñïè-
ñúê íà ðàçãëåäàíè ïðîåêòè, ñïèñúê íà ñïå÷åëèëè ïðîåêòè è
äð., â çàâèñèìîñò îò åòàïà, íà êîéòî ñå íàìèðà ïðîåêòúò
â ìîìåíòà.
3. Èçáåðåòå âèä íà ïðîåêòà:
Óñëóãè, Äåéíîñòè èëè Äîñòàâêè, çà äà ïîëó÷èòå èíôîð-
ìàöèÿ çà òúðãîâå
Ãðàíòîâå, çà ïîêàíè çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè
4. Îò ïàäàùèòå ìåíþòà èçáåðåòå ðåãèîí è/èëè äúðæàâà. Èìàòå âúç-
ìîæíîñò äà ïîñî÷èòå êîíêðåòåí ðåãèîí è äúðæàâà èëè âñè÷êè äúð-
æàâè, â êîèòî äåéñòâà ñúîòâåòíàòà ïðîãðàìà èëè èíñòðóìåíò.
5. Íàòèñíåòå áóòîíà “Submit Query”, çà äà ïîëó÷èòå ðåçóëòàòèòå
îò Âàøåòî òúðñåíå.
Ðåçóëòàòèòå ñúäúðæàò:
Èìåòî íà ïðîåêòà
Ðåôåðåíòåí íîìåð
Ñòàòóñ íà ïðîåêòà - îòãîâàðÿ íà ñòàòóñà, êîéòî ñòå çàäàëè
ïðè ôîðìóëèðàíå íà Âàøåòî òúðñåíå
Äîêóìåíòè, ñâúðçàíè ñ òúðãà/êîíêóðñà. Òå ìîãàò äà áúäàò:
Ïðîãíîçà - ñúäúðæà îáùà èíôîðìàöèÿ çà ïðîåêòà, î÷àêâàíà
äàòà çà ïóáëèêóâàíå íà îáÿâà çà òúðã èëè ïîêàíà çà ó÷àñòèå
â êîíêóðñ, îïèñàíèå íà äîãîâîðà, ïðîöåäóðà íà ïðîâåæäàíå,
äîïúëíèòåëíà èíôîðìàöèÿ
Îáÿâà çà òúðã/ïîêàíà çà ó÷àñòèå â êîíêóðñ - îáùà èíôîðìàöèÿ
çà ïðîåêòà, ïðîöåäóðà, îïèñàíèå íà äîãîâîðà, êðèòåðèè çà
ïîäáîð è îöåíêà, èíôîðìàöèÿ çà òðúæíàòà äîêóìåíòàöèÿ,
ñðîêîâå è ò.í
Ñïèñúê íà îäîáðåíè ïðîåêòè - ñïèñúê íà ïðîåêòè, ïðåìèíàëè
îïðåäåëåí åòàï îò ñåëåêöèÿòà.
Îáÿâÿâàíå íà ñïå÷åëèëèòå
Äðóãè äîêóìåíòè: óïúòâàíèÿ, ôîðìóëÿðè, ãîäèøíè è ìåæäèí-
íè îò÷åòè ïî èçïúëíåíèåòî íà ïðîåêòè è äð.
Quick Search
Íàòèñíåòå áóòîíà “Quick Search”, çà äà ïîëó÷èòå èíôîðìàöèÿ çà
âñè÷êè îáÿâåíè òúðãîâå è ïîêàíè çà ó÷àñòèå â êîíêóðñè, ïóáëèêóâàíè â
ïîñëåäíèòå 10 êàëåíäàðíè äíè.
Ðåçóëòàòèòå ñúäúðæàò:
Èìå íà ïðîåêòà;
Ðåôåðåíòåí íîìåð;
Áþäæåò;
Ñòàòóñ;
Äîêóìåíòè.
ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÈ ÏÐÎÃÐÀÌÈ
2007 - 2013
ñ ï ð à â î ÷ í è ê
÷åòâúðòî ïðåðàáîòåíî è äîïúëíåíî èçäàíèå
Ñïðàâî÷íèêúò å ïîäãîòâåí îò:
Ä-ð Èíãðèä Øèêîâà

è åêèïà íà Èíôîðìàöèîííèÿ öåíòúð íà ÅÑ:
Ìàðèÿ Ãåðãàíîâà
Äèàíà Äèìîâà
144
146

ÏÐÅÄÑÒÀÂÈÒÅËÑÒÂÎ ÍÀ ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÊÎÌÈÑÈß Â ÁÚËÃÀÐÈß

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ÏÐÅÄÑÒÀÂÈÒÅËÑÒÂÎ ÍÀ ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÊÎÌÈÑÈß Â ÁÚËÃÀÐÈß

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

147

ÏÐÅÄÑÒÀÂÈÒÅËÑÒÂÎ ÍÀ ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÊÎÌÈÑÈß

Ñïðàâî÷íèêúò å ïîäãîòâåí îò:

Ä-ð Èíãðèä Øèêîâà

Ïðîèçâåäåíî îò ðåêëàìíî-èçäàòåëñêà êúùà “Ìèíåðâà”

Ìíåíèÿòà, îòðàçåíè â ñïðàâî÷íèêà, íå îòðàçÿâÿò çàäúëæèòåëíî

Åâðîïåéñêèòå ïðîãðàìè, êîèòî ùå áúäàò ôèíàíñèðàíè ïðåç ïåðèîäà 2007-

Õàðàêòåðíî çà Îáùíîñòíèòå ïðîãðàìè îò íîâî ïîêîëåíèå - 2007-2013 ã.

Ïðîãðàìèòå çà âúíøíî ñúòðóäíè÷åñòâî îòðàçÿâàò ñúäåéñòâèåòî

Ó÷àñòèåòî â ïðîãðàìèòå èçèñêâà ñèñòåìíè óñèëèÿ è íîâà äèíàìèêà êàêòî

Ñïðàâî÷íèêúò å ïðåäíàçíà÷åí çà âñè÷êè, êîèòî áèõà æåëàëè äà ñå çàïîçíàÿò

Lifelong learning (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013) 7

8 Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013)

5. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013) 9

10 Ïðîãðàìà Ó÷åíå ïðåç öåëèÿ æèâîò (2007-2013)

Programme Erasmus Mundus (2004-2008)

Ïðîãðàìàòà èìà çà öåë äà çàñèëè åâðîïåéñêîòî ñúòðóäíè÷åñòâî è

Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008) 11

4. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

12 Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008)

Äåéíîñò 1 å çàïàçåíà çà ïúðâèòå òðè êàòåãîðèè ñòðàíè, äîêàòî

Äåéíîñò 3 å çà ïàðòíüîðñòâî ìåæäó ìàãèñòúðñêèòå ïðîãðàìè

Äåéíîñò 4 å îòâîðåíà çà âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ è äðóãè îðãàíèçàöèè,

Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì:

Âèñøè ó÷åáíè çàâåäåíèÿ;

Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008) 13

14 Ïðîãðàìà Åðàçúì Ìóíäóñ (2004-2008)

Culture 2007 (2007-2013)

Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 (2007-2013) 15

4. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

16 Ïðîãðàìà Êóëòóðà 2007 (2007-2013)

Youth in action (2007-2013)

Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013) 17

Öåë 2 - ðàçâèòèå è ïîäïîìàãàíå íà ñîëèäàðíîñò è òîëåðàíòíîñò ó/

Öåë 3 - íàñúð÷àâàíå íà âçàèìíî ðàçáèðàòåëñòâî ìåæäó ìëàäèòå õîðà

Öåë 4 - ïðèíîñ êúì ðàçâèòèåòî íà êà÷åñòâîòî íà ïîìîùíèòå ïðîã-

Öåë 5 - ïîäêðåïà íà åâðîïåéñêîòî ñúòðóäíè÷åñòâî â îáëàñòòà íà

18 Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013)

Îáìåí íà ìëàäè õîðà (13-25 ã.) ñ öåë ïîâèøàâàíå íà òÿõíàòà ìî-

Åâðîïåéñêà äîáðîâîë÷åñêà ñëóæáà:

Ó÷àñòèå íà ìëàäèòå õîðà (18-30 ã.) â ðàçëè÷íè âèäîâå äîáðîâîë-

Ïîäêðåïà çà ïðîåêòè ñ ïàðòíüîðñêè ñòðàíè, ãëàâíî îáìåí íà

Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013) 19

Ìëàäåæêè ïîìîùíè ïðîãðàìè:

Ïîìîù çà ìëàäåæêè íåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè, òåõíèòå

20 Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013)

Îðãàíèçèðàíå íà ñòðóêòóðèðàí äèàëîã ìåæäó ðàçëè÷íèòå

4. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013) 21

22 Ïðîãðàìà Ìëàäåæòà â äåéñòâèå (2007-2013)

MEDIA 2007 (2007-2013)

Ñ ðåøåíèå 1718/2006 îò 15 íîåìâðè 2006 ã. íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò

Àóäèîâèçóàëíèÿò ñåêòîð å îñíîâíî ñðåäñòâî çà ðàçïðîñòðàíÿâàíå è

Åâðîïåéñêèÿò àóäèîâèçóàëåí ñåêòîð èìà è ãîëÿì ñîöèàëåí è èêîíîìè-

Çàìèñúëúò íà ïðîãðàìà Ìåäèÿ 2007 å äà ïðîäúëæè äåéíîñòòà íà Îáù-

Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013) 23

Ïðîãðàìàòà å íàñî÷åíà êúì åäíîâðåìåííàòà ðàáîòà ïî ñëåäíèòå

24 Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013)

4. Ðàçïîðåäáè, çàñÿãàùè òðåòè ñòðàíè:

Ïðîãðàìà ÌÅÄÈß 2007 (2007-2013) 25

5. Êîé ìîæå äà ó÷àñòâà:

6. Ôèíàíñîâè ðàçïîðåäáè è áþäæåò: