PHAT TRIEN KINH TE if CHUYEN GIA VA THUE THU NHAP DOANH NGHIEP CUA DOANH NGHIEP FDI TA TPHCM NGUYEN MINH HA* & BUI QUAN TRONG** dé gidim CG va ting ng thué TNDN phai ngp cia DN FDI. nh: Sé ném hoat déng cia DN FDI TP.HCM vai sit dung phan tich hdi quy, két qua cho thdy ti 1g gid irén tong gid tri dau vao va giao dich lién két cé quan hé nghich bién ve ctia DN FDI, day la nhitng yéu t6 quan trong lign quan Vgoai ra, che bién cé the dong dén sé thué TNDN ctta DN FDI quan hé dong bién, nganh nghé kink doanh c6 tic dong y van dé CG lam anh hiring dén sb nghia, quy mo lao dong cha DN FDI cé quan hg ti 12 nghjch, doanh thu cia DN FDI e6 tée dong cting chic ROA cé mdi quan hé cing chiéu, DN bj tray thu vt phat do vi pham chinh sich phép luét thué qua thank kiém tra trong ki cé quan hé dong bién, va cudi cing Ia thué dwgc mién gidm ctia DN FDI cé quan hé nghich bién véi sé thué TNDN. Tie khéa: Chuyén gid, thué thu nhap doanh nghigp, FDI, doanh nghiép. DN FDI khéng chi ding gop truc tigp 4 su hoat déng cia DN FDI da thai mot h khi méi vio ce hoat dong sin xuit va kinh doanh trong nude. Tinh canh tranh gitta cie DN cing duge day manh, g6p phan th sur ting truéng kinh té VN thai ki héi nh§p quéc té. Tuy nhién, theo B Tai chinh (2010), tai mét sé Cue Thué cdc tinh va thanh phé, hién c6 dén 20-30% trong téng sé DN FDI dang hoat dong trén dia ban ké Khai cé két qua kinh doanh 16 lién tiép 2-3 nim, thim chi 5 nim. Theo cae quy dinh hign hanh, véi tinh trang kinh doanh thua 18, DN trinh duge vige np thué TNDN. Tuy nhién, nghich li & ché, di 16 tricn mién nhung DN 6 vin lign tue mé rng san xudt ~kinh doanh. Hi tugng nay, theo nhin nhin cita é NSNN; co quan thué thyc. hig chic ning tuyén truyén, hurdng din, hd tro ngudi nop thu cao tinh tuan thi, ty gide chap hanh e: nghia va 5G, vonen cova taa0 061 thué theo quy dinh phap luat, dong théi tang cuéng chite ning thanh tra, kiém tra, xi li'vi pham, chong that thu NSNN. Hién trong CG gitta cdc bén cé quan hé lién két da tro thanh hign tugng tong déi phé bién ddi véi cdc DN FDI. Van dé quan Ii thué ddi v6i hoat dong CG khéng phai 1a van dé mdi, co quan quan 1f nha nude di quan tim va di ban hanh mot s6 thong ur hudng din nghia vy thué di véi DN FDI. Tuy nhién, vige trién khai thyre hién cac quy dink néi trén g§p nhiéu khé khan do cae tinh ning va Ki thuat phite tap, trong khi diéu kign 16 chite co quan thué véi ngudn hie va kinh nghiém c6 gigi han, nén viée t6 chite thue hign cdn rat han ché, phat tir the tién néu trén, dé tai phan tich “Chuyén gid va thué thu nhap doanh nghigp eta DN FDI tai TP.HICM™ la clin t nhim hiéu 13 hon cde yéu t6 CG cia DN FDI lim anh hudng dén thu NSNN dé cé nhiing giai phap phi hgp chong thit thu NSNN. 2. Co sé li thuyét CG duge hiéu 1a vige thye hign chinh sach gid 448i voi hang hoa, dich vu duge chuyén dich gitta cic “TS., Trubng Bai hoc Mé TP.HCM “ThS., Cuc Thué TPHCM Email: ha.nm@ou.edu.vn, buiquantrong@hotmail.comPHAT TRIEN KINH TE mrt ieee bén c6 quan hé lién két (cdc bén lién két) khong theo sift thi trudng nim t6i thigu héa tng s6 thué pha ngp cia tit ca cae bén lign két 46, Khi céc quan hé kinh té duge thiét lap da dang, c6 su lién két va phi hop giita cdc chii thé kinh doanh, thi viée xée dinh loi ich kinh té di vugt ra ngoai pham vi cia mét chi thé riéng lé, ma duge tinh trong Igi ich chung cia ci tap doan hay nhém lién két. Dé loi ich tong thé dat tdi wu, cde DN thuring sir dung cong cu CG, vi nd gitip ho gidm ting nghia vy thué va tir dé loi nhudn sau thué sé tang. CG la céng cu hitu ich cia DN dé tao ra kha nang canh tranh trén thj trudng, tiét kigm chi phi thué, kiém soat Iuu chuyén tién té va phan b6 cic nguén lyc. CG la vin dé dung cham true tiép dén quyén thu thué cia méi quéc gia (Téng cuc Thué, 2011). Duéi géc 46 kink doanh, xéc dinh gid chuyén nhuong li cng cu quan tri cla mot cong ty da quéc gia. Cac nha quan trj ciia mét cong ty da quéc gia c6 thé sir dung gid tri chuyén nhugng ctia cdc giao dich 1ngi bd lim céng cu danh gid higu qua kinh doanh fa timg don vj bd phan trong c6ng ty. Cac nha quan Ii cde don vj b6 phan trong c6ng ty duge dat trong tinh trang phai dua ra cdc quyét dinh hop Ii nhat ve vige mua hay ban cdc sn phim hang héa, dich vw trong ndi bé hay tir bén ng¢ (Gi da héa loi nhudn cia bé phn minh. Két qua la higu qua kinh doanh dat dugc cia tig bé phan sé dan dén higu qua kink doanh cia tan cdng ty ting 1én (Horngren & cong str, 2004). Du6i goc dé thué, déi voi ngwoi ndp thi quan thué thi gié chuyén nbugng cé ¥ nghia quan trong béi vi gia chuyén nhuong quyét dinh phan lén thu nhap va chi phi din dén két qua la gidm thu nhap_ chiu thué eta mét sé DN lién két. Su khde biét trong, chinh sach thué gitta cic quéc gia la co so dé cic nhom lién két hoach dinh vé gia lam sao dé t6i da hoa Igi nhudn trong cdc cong ty da quéc gia va téi thiéu héa thué TNDN bing cach chuyén Igi nhuan sang cdc nude cé thué suat thip, thué sudt bing khdng, hoc trong pham vi mét quéc gia thi chuyén loi nhudn tir cée bén kh6ng duge wu dai sang ben duge wu dai (OECD, 2011). Theo Nguyén Van Phung (2011), dong co cia CG khéng gi khac chinh 1a Igi nhudn sau thué cba hoat dng kinh doanh xét trén phuong dign tng thé. Vi mue tigu cia CG 1a nhiim tdi da hoa loi nhudn sau thué cia mét tap doan, céng ty da quoe gia hay nhom céng ty co méi lién hé lién két trén co sé giam thiéu nghia vu thud. N6 duge biéu hign cy thé & ting, goc dé khac nhau. Theo Téng cue Thué (2011), CG chi c6 ¥ nghia déi véi cdc giao dich duge thie hign gitta cdc chi thé trong nhom lién két. Co sé dé xac dinh méi quan hé lién két gitta cdc chi thé Ia yéu t6 quan li, diéu hanh hay g6p vén. Xét theo co sé nay, cde DN lign két cé thé duge hinh thanh trong cing mét quéc gia hodc cé thé nhiéu quéc gia khdc nhau. Do a6, vé nguyén tac, CG khéng chi dién ra trong cic giao dich quéc té ma cé thé ca trong nhimng giao dich trong nudc, Tuy nhién, trén thye t€ CG thudng duge tap trung vao cac giao dich quéc té hon do sy khéc biét vé chinh sich thué gitra cde quéc gia duge thé hign ré hon, Déi vi cdc quéc gia c6 ché 46 uu dai thué, céc bén ign két trong nude c6 thé inrong loi tir ché 46 uu ai, mién gidm thud bing cach chuyén thu nhap tir DN lién két khong duge hung wu dai hodc wu dai véi ti 1é thip hon sang DN lién két duge hudng wn dai cao hon. Thong qua hoat dong CG, cdc céng ty da quéc gia cé nhiéu chi nhanh dat tai nhiéu quéc gia khéc nhau thyc hién viée mua ban hang héa va cung cap dich vu voi ohau sé thye hign y 46 tén tranh ndp thué TNDN tai cée quée gia e6 thué suat cao. Cae hoat déng nay cé thé chita dung trong dé la cdc hoat dng “chuyén gid”, gid ca cla hang héa dich vu trong cdc nghiép vu chuyén giao nay dugc tinh theo mét xu huéng chit quan ma khong hé dya trén chi phi thy té tao nén san phim hay dich vu duge cung cfp. Gid giao dich giita cdc bén lién két la cor sé dé xem xét CG. CG théng qua vige mua bin nguyén vét ligu sn xudt, ban thanh phdm hay thanh phdm, may moc thiét bj, tai san v6 hinh..... Cac céng ty con cia cc cOng ty da quéc gia cé tru sé tai cdc quéc gia c6 thué suat TNDN cao sé mua vao cde nguyén vat Tigu, bin thinh phim hay thanh phdm, méy méc thiét bi, tii sin vO hinh véi gia cao va ban ra cho céng ty me v6i gid thap nbim téi thigu hoa thué TNDN. Gia mua vao va gid ban ra ciia cée céng ty con do céng ty me chi dinh nhim t6i thiéu héa thu nhap phai nép thué, Muc dich eudi cing ctia CG 14 t6i da héa loi nhuan ciia cic céng ty da quéc gia bing cach ti thiéu hoa thué TNDN ma cae céng ty con phai nop tai cae nuée duroc dau tu. nowien cou a trac oo! IPHAT TRIEN KINH TE SG 267, Thai Lita uees es) Sy Theo Téng cue Thué (2011), hoat dong kinh doanh cia khu vc FDI thudng duge thye hign theo 3 phuong thitc: (i) Thye hién sin xudt sin phim 6 khau trung gian: DN FDI tai VN déng vai tro trung gian trong chudi sin xuét khép kin cita tp doin. Nhim trinh nghia vu thué tai VN, cdc DN FDI tai VN thuong nhap nguyén vat ligu dau vao tir bén fién két voi gid rat cao, trong khi 46 xudt khau (XK) san phim voi gid XK thap hon nhiéu so véi gid thanh din dén thua 16 va khong phat sinh sé thué TNDN phai ndp. (ii) Thc san xuat sin pham theo hop déng: DN FDI sir dung nguyén vat ligu dau vao tai th trang VN dé lam ra sn pham, 100% san pham lim ra duge XK cho bén lign két 6 mude ngoai theo don it hang trréc dé tiéu thy tai thi trudng nude ngoai. DN FDI tai VN sir dung quy trinh céng nghé do phia nude ngoii cung cép vi CG théng qua viée nhip khdu may méc, thiét bi, diy chuyén sim xudt tie bén 6i gi rit cao, dng thi XK sn phim véi gid rat thp, qua dé, DN FDI khong cé loi nhuan va Khéng phat sinh thué TNDN phai ndp. Gii) Thye hign khau cudi cing trong mot chu trinh sin xudt kinh doanh khép kin: Phin lén cic nguyén vat ligu chinh DN FDI tai VN nbap khdu tir céng ty lién két tai née ngoai va toan b6 san pl san xudt ra duge tiéu thu tai thj tng VN, Dé trinh nghia vu thué tai VN, DN FDI thue hign nhap khdu may méc thiét bi, nguyén vat ligu, quy trinh céng nghé, bi quyét san x1 it vdi gid cao hon nhidu so véi gid thi truéng, din t in xuat kinh doanh thua 1d va khong phat sinh so thué TNDN phai n6p. Sit dung cde phwong thie kinh doanh néi wen, théng qua CG dé t6i thiéu hoa nghia vy thué tai VN, céc DN FDI da ¢6 nhimg tic dng tiéu cye tdi nén kinh té. Ngoai ra, cde DN FDI con thyc hién CG thdng qua cae hinh thite sau: CG thong qua gdp vén du tu: Nha dau tu nuée ngoai c6 thé chuyén mét phan loi ich kinh t8 nguoe té lai cho minh théng qua viée tich khdu khao TSCD va phén chia lgi nhudn trén ti Ig von gop gay thigt hgi cho Nha nuée va bén lign doanh VN. Nang gia tri vén gop cao hon so voi thu t8 6 thé gitp nha dau tr mde ngoai (DTNN) chiém ti trong von cao hon so véi bén lién doanh VN, tir dé nam quyén kiém sodt va diéu hinh DN theo mue dich cia minh, 56 NGHIEN COU & TRAO BO! = CG théng qua chuyén giao cong nghé: Chuyén gino cng nghé la loai hinh chuyén giao ti sin v6 hinh, viée dinh gid déi véi loai tai san nay rat kho khan va mang tinh dic thi, do dé DN lién két 6 nude ngoai thudng tinh phi ban quyén rat cao d6i v6i cong ty DTNN tai VN. - CG théng qua chuyén giao nguyén vat lige, hang hod: Xuat phat tir chénh léch thué TNDN gira VN vé6i cic quéc gia khdc, dé t6i thiéu hod nghia vu thué cia ca hé thong tap don, céng ty mg tai mde ngoai da chi phéi dén gid chuyén giao nguyén vat ligu, hing hoa gitta céng ty con tai VN véi cdc bén lién két theo huéng chuyén Igi nhudn tir VN vé céng ty lién két tai quéc gia cé thué suat thué TNDN thap hon VN théng qua day gid mua nguyén vat ligu du 10 cao hon gid thi trudng va hg gid ban sin phim thap hon gid thi trréng. - CG thong qua cung cdp dich vu: Viée cung cdp dich vu gitta cong ty me voi cdc c6ng ty trong ngi bo tap doan va gitta cdc céng ty trong ndi bé tap doan yéi nhau thudng khé dinh gid vi khé xde dinh 6 thue sit phat sinh hay khong. Mét sé tap doan da quéc gia thye hin hanh vi cung cap cde dich vu quan li va hé try quan li cho ca tap doan va tinh gid dich vy 6 mite cao dé chuyén Ioi nhudn tir céng ty con sang céng ty me nhim téi thiéu hoa nghia vu thué ctia céng ty con. - CG théng qua chi tra lai vay von san xuat kinh doanh: Thue hign CG théng qua hinh thite vay von tir bén lign két va tra Iai sudt vay vén voi mute cao hon mic thj tring nhim gidm thué TNDN phai nop. Nhu vay, CG cia cic DN FDI cang nhiéu, thué TNDN phai n6p cing gidm. Thué TNDN cing bi dng boi chinh sich thué TNDN cia Nha nuée va tinh hinh hoat déng cia DN. Déi véi chinh sach thué TNDN, chinh sich thué, thué suat, chinh sich wu dai cia thué va céng tac thanh tra va kiém tra quan thué sé tac dong dén thué TNDN. Béi voi tinh hinb hoat dong cia DN, cae yéu t6 tac dong TNDN nhu: doanh thu, chi phi lai vay, chi phi diu tu TSCD, quy mé téng tai san, ti s6 tai chinh (ROA). Ngoai ra, cdc chi tiéu khac nhur: quy mé lao déng, sé nim hoat déng kinh doanh, nganh nghé hoat déng cia DN eting anh huéng dén thué TNDN phai ndp, Nhu vay, cdc bién nay cing véi cdc bién CG sé duge ia coxem xét vao trong mé hinh héi quy dé tim ra cac yéu 16 tic d6ng dén thué TNDN ctia DN FDI tai TPHCM. 3. M6 hinh va dif liéu nghién ecru 3.1. M6 hink nghién cieu Tir co sir li thuyét, ede nghién citu trude c6 ign quan, m6 hinh héi quy tuyén tinh nhur sau: Y¥ =X, Xa, Xs, Xa, Xs, Xo Koy Xap Xo, X10, Kis Xu, Xi) M6 ta cdc bién trong mé hinh duge thé hién trong Bang 1. Bang 1. Téng hgp cac bién Kivong Gial thich bién aka Bién ‘Sé thud TNDN (ding) Nhém bién CG Xs TH doanh thu Xk trén t6ng doanh thu (9%) Til dau vao mua tir cing ty me trén téng Xe mua vao (%) . xq Sia0 dich lién két (gi ti 1. néu ON FDI 66 - © giao dich ign két, ngugc Iai la 0) Nhém bién hoat déng kinh doanh cia DN FDI Xa ‘$6 nam hoat dOng cua DN FDI (nam) $ Nganh nghé kinh doanh cla ON FDI (gid Xs ti 4 1a nganh thuong mai dich wy, 018 nganh cdng nghiép) Xe Quy md lao dong cia DN FDI (s6 navei) ¥ X; Teng tdi sin cia DN FOI (ti dng) + Xa Doanh thu ca DN FDI (ti ddng) + Xs Chi phi dau ty TSCO (ti dng) - X10 Chiphi ai vay (ti dng) : Ti sudt lgi nhugn rong trén ting tai san % (ROA) (%) * Nhém bién chinh sich x DN bj truy thu hode phat do vi pham lugt 2 thud qua thanh kim tra trong ki (i déng) seq Thub ge mién gm cia DN theo oy phép wu dai (ti dng) Nguén: Tinh toan cia tac gid PHAT TRIEN KINH TE PEA nee 3.2, Dit ligu nghién ctu S6 long mau DN EDI duge ly ngdu nhién trong téng s6 DN FDI dang hoat dong trong nim 2010 tir co s6 dit liéu oita Cuc Thué TP.HCM 1a 976 mau, Sau khi loc dit ligu sé DN hop 16 12 900, loai di 76 DN do thiéu chi tiéu hoe dit ign due ghi nban bang ngoai té. 4. Phan tich két qua 4.1. Két qua thing ké mo ta Trong 900 DN FDI, sé DN khong phat sinh thué ‘TNDN phai np chiém 51,89%. Pay li con sé khi lon, chimg té NSNN that thu mét khoang thué ‘TNDN lén tir nhiing DN FDI nly. Trong khi dé, s6 DN FDI cé sé thué TNDN phai nép chiém 46,44%. DN np thué dudi 25 ti chiém 46,44%, trén 25 ti chiém ti 1é 1,66%. Nhu vay, sé long DN ké khai nOp thué TNDN cao chiém ti 1é rat thép, sé DN FDI 16 chiém dén 51,89%, kha nang cé déu higu CG tir cae DN FDI, khong loai trir trudng hop DN 16 gia Jai that dé 16) thiéu hoa sé thué TNDN phai nép. K&t qua théng ké mé ta cdc bién sé trong Bang 3 nhir sau: Ti 1 doanh thu XK trén téng doanh thu trung binh 1a 0,288 ti dng va ti 1¢ diu vio mua tir cOng ty me la 0,098, Ngoai ra cdc DN FDI déu cé tham gia giao dich lién két. Bang 4 cho thay nhimg DN cé doanh thu XK thi thué TNDN trung binh thap hon so véi nhiing DN FDI khéng cé6 doanh thu XK. 84 DN cé XK chiém ti 1é 49,8% va 6 sé thué TNDN phai ndp trung binh thap hon, cé ki pham dau ra cho cic déi tac nurée ngoai s xép vé gid ban, do dé cé trudng hop DN bi 13 hoa lgi nhudn khéng cao sé din dén sé thué TNDN phi nGp thap. Theo Bang 5, nhiing DN FDI 6 chi phi mua vio tir céng ty me thi thué TNDN trung binh cia mdi DN FDI la 0,441 ti déng nho hon nhiimg DN FDI khéng co chi phi mua vio tir cng ty me voi thué ‘TNDN trung binh trén mdi DN FDI [a 2,918 ti dng. Khi DN c6 phat sinb chi phi dau vao mua tir cong ty me c@ thé phat sinh hign tugng CG trong nhig giao dich Hign két lién quan dén chi phi sn xuit, lam tang chi phi san xuat do dé sé thué TNDN phai nép rat thap hdc kinh doanh bj 16. NGHIEN CUU & TRAC BOI 57PHAT TRIEN KINH TE SG 267 Tair buen) Bang 2. Thué TNDN cia DN FDI Bién ién thué thu duoc 86 DN Tile (%) 0 467 51,89 . Tir 0-25 ti a8 46,44 ‘$6 thué TNDN phai nép ké Khai cla DN FDI Tren 25 ti 15 1,66 Téng ‘300 100,00 Bang 3. Théng ké mé ta cac bién Bién Gis tri trung binh id tr] nhé hat Gia tri lon nat X (TH doanh thu XK trén téng doanh thu) Xa (TT1@ Gu vao mua tir cong ty me trén téng mua vao) Xe (Giao dich lién két) X.(S6 nim hoat én} Xs (Nganh nghé kinh doanh) Xs (Quy mé lao dong) X; (Téng tai san} Xs (Doanh thu) Xe (Chi phi du tu TSC) Xo (Chi ph lai vay) X~(ROA) X:o(DN | truy thu va phat qua thanh kiém tra trong ki) Xa (Thué dot mién cia DN theo gidy phép wu dai) 0,288 0,000 7,00 0,098 0,000 1.00 0516 0,000 4,00 8,828 +000 13,00 0,381 0,000 4,00 202,58 3,000 466,00 536,57 0.182 226.033,4 168,53 0.002 10.265,8 354,99 0,000 258,285,1 4,05 0,000 1254 0.034 -0,980 0.97 0.097 0,000 2081 338 0,000 Ngudn: Tinh todn cia tac gid Mit khéc, khi phat sinh c6 quan hé giao dich lign két gitta cde DN FDI lim cho thud TNDN phi nop cé xu hudng gidm hon. Bang 6 cho thay cé sy chénh léch kha 16m gitia mét DN cé giao dich lién két va mét DN khéng cé giao dich lién két vé thué TNDN trung binh phai nop cia DN FDI. Sé Iuong DN FDI cé quan hé giao dich lign két chiém trén 50%, nbung s6 thué TNDN phai ngp trung binh cia 1 DN Iai thap hon, Nhu vay, céc DN FDI cé quan hé giao dich lign két thi co kha ning phat sinh CG ra nuée ngoai rat cao mye dich la t6i thidu héa sé thud TNDN phai n6p, do hoat dong CG chi phat sinh kbi 6 quan hé giao dich lién két. 4.3. Két qué hai quy Gia tri tayét déi cha cic hg s6 tong quan gitta doc lap thap hé sé phong dai phuong sai thay rang da sé hé sO VIF nhé, Do dé, khéng c6 tugng da cng tuyén, Tri sé Durbin-Watson 58 NGHIEN COU & TRAO BO! nhé hon 3 nhung Idn hon 1, do dé mé hinh hdi quy khéng c6 hign tong ty twong quan. Theo Bang 7, R? higu chinh bing 0,756, digu nay c6 thé ndi cdc bién déc lap da giai thich duge gin 75,6% sw bién dong ciia bién phy thudc. Giai thich cae bién co ¥ nghia trong m6 hinh: Bang 7 cho thiy c6 6 bién co ¥ nghia va duge gidi thich nhur sau: Xp: Tile g tong gia tri dau vao cé hé sé am va cé ¥ nghia thong ké, nghia la co quan hé nghich chiéu voi thud TNDN. Khi ti 1é gid tri diu vao mua tir céng ty me trén tong gid tri mua vio cia DN FDI ting lén, so thug TNDN phai ngp tia DN FDI gidm xudng. Digu nay phi hop voi dau ki vong ban dau va véi nghién ctu cia Nguyén Thi Quynh Giang (2010) dua ra phuong phap phé bién ma cic céng ty da quéc gia thye hign nham t6i thiéu héa sé thué TNDN phai { dau vao mua tir cng ty me trénPHAT TRIEN KINH TE PP me es =the Bang 4. Thué TNDN cia DN FDI va ti 1é doanh thu XK trén téng doanh thu ato Tan Thué TNDN trung binh 4 DN FDI Téng sé thué TNDN DN FOL 3 suat : a phi ngp (ti ng) thu durge (ti dBng) DNFDIKhéng co XK 452 50,2% 2.282 71008,923 ON FDI c6 XK. 443 49.8% 2,090 936,148 Téng 900 100,0% 2461 4.945071 Bang 5. Thué TNDN cila DN FDI va ti |é chi phi mua vao tif céng ty me trén téng mua vao sé pn Tasuét Thué TNON trung binh 1 DN FOI Tang thué TNON ON FOL (4) phai ngp (ti dng) thu duge (ti déng) OO FD! Rhongicd chi phi mua, gogo 2.918 1,823,889 vo tir c6ng ty me DN FDI. 6 chi phi mua vao tir erie 275 -30,6% 0.441 121,182 Téng 900 100,0% 2,164 1,945,071 Bang 6. Thué TNDN cua DN FDI va giao dich lign két sé pn _ 128 Thué TNDN trung bin 1 DN FDI Téng thué TNDN ON FDI ‘audt (4) phai ngp (ti dong) thu durge (ti déng) DNFDIKhéng cd giao dich ign két 436. «48,41 2.469 1.078.567 DN FDI 6 giao dich lién kat 464 51,6% 1872 868,504 Téng 900 100,0% 2,161 4.945.071 Nguén: Tinh todn iia tac gid nop la nang chi phi dau vao. Theo Nguyén Dai Thing (2012), hinh thite nang gid tri TSCD trong gop von dau tu, cae DN tang chi phi khau hao lim gidm thu nhap chju thué va dan thén tinh hét cac tai san nay, ndng gid nguyén vat ligu nhap kha tang chi phi Nén céng nghiép hé tro ctia VN cham phat trién nén hau hét cc nguyén vat ligu phuc vu sn xudt kinh doanh cia cac DN FDI déu phai nhap_ khdu tir cong ty me hoae déi tac do cong ty me chi dinh véi gid cao hon gia thuc té. Vige nang gid nhap cao hon thye té sé lam kinh doanh thua DN FDI khéng thye hign nghia vu nép thué TNDN, Ngoai ra, DN FDI con ding hinh thite nay dé chuyén giao tii sin v6 hinh, cde tai san v6 hinh, throng 14 céng nghé, bi quyét ki thudt, ban quy véi dinh phi chuyén giao cao hon so véi thyte té, ham Xs: Thong tin giao dich lién két co hé sé am va cé y nghia thong ké. Két qua nay phi hyp voi diu ki vong. Khi DN FDI cé tham gia giao dich lin két gitra cde bén, thué TNDN cia DN FDI phai ndp giim. Diéu nay giéng nghién ci cua VO Thanh Thity (2012), khdng c6 quan hé giao dich lién két, dang nghia y6i khéng c6 hoat dong CG. Thue té, dé nhan dign dau bigu CG eta DN FDI thi théng tin ké khai vé giao dich lién két cua DN rat quan trong. Khi DN c6 quan hé giao dich lign két sé c6 diéu kign thue hién duge cde hinh thire CG nhu nang chi phi dau vao, chi phi san xuat, ha gid ban dau ra nham mye dich gidm t6i thiéu loi nbugin & nude tiép nhin dau tu, do dé sé thué TNDN phai nép giam hoje khéng nép (bi 16). X4: S6 nam hoat dong ctia DN FDI cé hé sd duong va cd ¥ nghia thong ké ma phit hop véi dau ki vong ban dau, Thue té cho thay DN mii thanh lap phai mat thoi gian tir 1-3 nam dé dau ur va sau thoi gian dé moi bat dau kinh doanh. Bén canh 46, véi chinh sfch thu hit vin DTNN cia Nha muéc, cée DN FDI duge huéng wu dai thué TNDN trong mot Khoding thoi gian ké tir khi c6 thu nbap chiu thué. Do dé, khi DN di vio hoat déng én dink, théi gian hoat nowien cous trace IQPHAT TRIEN KINH TE Bang 7. Két qua hi uy Héséudclvong —-Hé sd wee Iugng a chy chudn héa chuan héa Si Hang sé . 1,482" 0,036 X: (TIl8 doanh thu XK trén tng doanh thu ea DN FO! ) 0.888 0,024 0226 Xe (TIIG du vo mua tir cong ty me tren ting du vio) “1,965 0,038 0,046 X, (Théng tin giao dich lign két) 0,697" 0,031 0,061 X¢(S6 nam hoat dong) 0,247" 0,078 0,000 X; (Nganh nghé kinh doanh) 47a 0078 0,000 Xs (Quy mé lao déng) 0.0017" 0,040 0,031 X; (Téng tai san) 0,000 0,004 0,909 Xs (Doan thu) 0004" 0.266 0,000 Xe(Chi phi dau tv TSCB) 6,000 -0,005 0,865 Xo (Chi phi tai vay) 0017 0.010 os72 X11 (ROA) 3,369" 0,083 0,000 Feo ss th v8 Bel go v pha Wat thud qua aan ee iam eed duge mién giim cla DN FDI theo gidy phép saymaeeee 0,142 a0 N 900 R? 0,759 R® higu chinh 0,756 F théng ké 215,041 Nguén: Tinh toan cia tac gid Ghi chix: “*, ** va * La macy nghia 1%, 5%; va 10% dOng cang léu nim thi cde uu dai vé thué TNDN sé gidm dan, hoat d6ng san xuat kinh doanh higu qua hon, loi nhuan ting dan dén thué TNDN phai nop tang. Xs: Nginh nghé kinh doanh ciia DN FDI ¢6 quan hé cing chiéu véi bién Y va cé ¥ nghia théng ké. Nghia la, DN FDI trong linh vue thong mai dich va nop thué TNDN cao hon DN FDI trong linh vye céng nghiép. Thyc té, déi voi nhig DN FDI dau tr vao nganh céng nghiép da sé cin lrgng vén t6n, thoi gian cho giai doan dau tw thudng kéo dai, chi phi thanh lap lin, do dé dé di vao hoat déng hoan chinh thudng phai tir 3-5 nam. Déng théi, lai durge 60 NGHIEN CUU & TRAO DO! huéng chinh sach uu dai nhiéu hon so véi cic DN FDI trong linh vyc thong mai dich vu. Vi vay thué TNDN phai nép caa DN FDI dau tu trong nginh céng nghiép thuong thap hon. Xe Quy mé lao dong cia DN FDI c6 hé sé duong va cé ¥ nghia thong ké va phi hop véi ki vong ban dau. Nhing DN cé hoat déng véi quy mo. Ién can sé lugng lao déng 1én va dé c6 thé ton tai DN phai dui kha ning chi tra chi phi lao d6ng va dim bio duge higu qua lgi nhudn trong kinh doanh nén 6 sé thué TNDN phai ndp cao, Nguge lai, di nhimg DN nhé 6 guy mé lao déng it thi chi phinhan céng anh huéng nguge chiéu véi sd thué TNDN phai ndp. X: Doanh thu ca DN FDI cé quan hé cing chiéu voi thud TNDN va c6 ¥ nghia théng ké. Diéu nay phit hop véi ki vong ban du. Tac dong cia bién nay gidng bién quy mé lao déng, khi doanh thu cing lon hon thi quy mé ctia DN cing cang lén, do dé sé thué ‘TNDN phai np théng thong cing cao hon. Thue té hau hét cac DN déu mong muén ting doanh thu va giam chi phi nhim ting loi nhuan do dé thué phai nop tang len, Xi ROA of hé s6 duong va cé ¥ nghia thing ke. i sé ROA bing loi nbudn rong trén tong tai san 1a ai chinh phan nh higu qua kinh doanh cia DN cao hay thip. Loi nhudn rong trén téng tai sin chi sé cang cao thi higu qua kinh doanh cang 16n, ching t6 Igi nhudn thu duge cng cao thi thué TNDN phai ndp cng tang. Xo: DN bi truy thu va phat do vi pham luat thué qua thanh kiém tra trong ki cé quan hé cing chiéu voi thué TNDN va cé ¥ nghia thong ké, qua nay nhu ki vong dau ban dau. Mire d6 tac dong ciia bién nay thué TNDN cia DN FDI 1a lén nat (0,637) do két qua tray thu va phat eta co quan thué thye hign Li 5 thué TNDN va phat mi DN phai ndp thém so véi hai ban dau cia DN nén co tic dong lén va trite Céng tac thanh kiém tra trong ki cia co quan hat hién sé thué TNDN thye té thurng cao hon so véi DN da ké khai, va sé bi truy thu va phat (Ludt quan 1i thué, 2006) nén sé thug TNDN glen. ‘Thue té viéc thanh kiém tra DN ciia co quan thué chi thuc hign duoc khoang 10% trén s6 lugng DN do co quan thué quan Ji. Tuy nhién, cong tic nay cing mang tinh chan chinh va ran de déi vi DN. Cac DN sé tr gide hon, tanh duge nhiing sai sét trong viée chip hinh chinh sich phap luat thué nén thué TNDN tang len, Xx: Thué dure mién gidm cia DN FDI theo gidy phép wu dai cé quan hé nghich chiéu voi thué TNDN va cé y nghia théng ké. Diéu nay phir hgp voi dau ki vong ban dau. Bé khuyén khich ede DN dau tu, nha nuéc cé chinh sich wu dai thué TNDN dé dng vién thu nhdp te nén kinh té quéc din théng qua hinh thitc thué TNDN vio NSNN, do d6, chinh sich wu di cng nhieu thi thué TNDN phai nép cang giam. PHAT TRIEN KINH TE CFs) ‘hang Mét Pe Sk Cie bién khéng 6 ¥ nghia: Ngoai 9 bién trén 06 ¥ nghia va tac dng dén thué TNDN phai n6p cia DN FDI, con 4 yéu t6 khong cé ¥ nghia thong ké nhu: X1 (ti 1 doanh thu XK trén téng doanh thu cia DN FDL ), X7 (Téng tai san cia DN FDI), X9 (Chi phi du tw TSCD), X10 (Chi phi lai vay), nén khéng anh huéng 10 rt dén thué TNDN phai nop cta DN FDI tai TP.HCM. 5. Két luan va khuyén ngl S51. Két lugn Dya vao dir ligu tia céc DN FDI tai TP.HCM nim 2010, sir dung hi quy va théng ké dé phan tich di xd c6 9 yéu té anh hudng dén s6 thué TNDN phai ndp cia DN FDI nhu: Nhom hoat dong CG: Cé 2 bién cé tic déng dén thué TNDN gém: Ti Ié gid tr) mua vao cia céng ty me trén tong gid tri dau vao co anh huéng n; chigu dén s6 thué TNDN phai n6p; ti 1é gid ti déu vio mua ctia cng ty me trén tng gia tri diu vio cing cao thi du hiéu ctla CG cng cao va sé din dén thué TTNDN phai ndp cang thap. Thong tin giao dich lién két c6 quan hé ti 1é nghich v6i sé thué TNDN phai ndp. Mot DN FDI chi cé thé thuc hién hoat dng CG (Gi thigu héa s6 thué TNDN phai nop khi 66 cic tham gia giao dich lién két. Ngoai ra, cde yéu 16 khic téc dong dén thud TNDN nhur sau: Nhém cac yéu té hoat déng kinh doanh cita DN FDI: Sé nim hoat dng cang lu thi DN cé thué TNDN phai nOp cing cao. Khi doanh thu cia DN cang lén thi DN sé nép thué TNDN cang nhiéu, Quy mé lao dong cia DN tac déng cing chiéu dén thué TNDN phai ndp. Sé thué TNDN phai ndp con phy thuge cig chiéu véi higu qua kinh doanh (ROA). Nhiing DN FDI trong linh vue céng nghigp nop thud TNDN thap hon céc DN FDI trong link vyc throng mai dich vu. Nhém chinh séch thué: $6 thué truy thu va phat qua thanh kiém tra trong ki téc d6ng thudn voi sé thué TNDN phai ndp va c6 tic dng manh nhat, Khi DN FDI duge hudng ché d6 wu dai diu wr theo gidy phép mién hay gidm hod nop thué theo thué suat uu dai sé Jam giam dén sé thué TNDN phai nép. 5.2, Khuyén nghj chink sich ber NGHIEN CUU & TRAO BOI 6 1PHAT TRIEN KINH TE 56 267, Than, tg Dua vio két qua tim thay, dé ting thu cho NSNN va han ché CG, khuyén nghi cac giai phap sau: Nhém hoat dong CG: Vige quan li gié. chuyén nhugng gitta cic bén lién két chua duge quy dinh cu thé trong Iudt thué hign hinh, mite d6 xir phat vi pham hanh chinh trong finh vuc thué déi voi cic trong hop CG edn qué nhe, duge quy dink chung véi cée hinh vi vi pham khdc vé thué. Do 46, can phai quy dinh rd cac bién phap ché tai déi voi CG. Nha nude cin ludt héa céng tic chong CG, Luat chéng CG hode sira doi Luat quan Ii th dinh vé cong tic chéng CG, bé sung vige xir li ting déi véi cic trréng hyp eS quan hé giao dich kinh doanh lién két nhung DN khéng ty diéu chinh theo quy dinh eta Thong tr 66/2010/TT-BTC dn dén két s6 von phap dinh cla DN, Can phai nghign tru dura vao Luat co ché thoa thuan trde vé phurong phép tinh gid (APA) thanh mét diéu khoan bat bude. APA cho phép dp dung co ché thoa thuan truéc trong tuong lai. Tong cue Thué, BO h cin cap mhat va thong bao thong tin gid ca thj trudng, ti suat loi nhudn nganh nghé .. pham vi cde viing migén cd nude dé cde co quan thué dia phuong 6 co sé phap Ii khi Ap dung cae phuong phap diéu chinh duge quy dinh tai Thong tr 662010/TT-BTC. C6 gidi phap trong vige trao déi théng tin véi co quan thué cdc nude da ki Higp dinh tranh danh thué 2 lin véi VN va dé ding xac dinh CG. Ra sodt, lap danh sich cée déi tung thude dign ké khai giao dich lign két; don dée, nhae nhé cae DN thye hign ké khai thong tin giao dich lién két cia ngudi nop thué va thyc hign xir phat doi véi cde trudng hop chim ké khai théng tin giao dich lién két. Tang cuvmg c6ng tic thanh kiém tra di véi cae cae DN mua ban léng véng nhim trén thué. Do day 1a giai doan dau tién nganh thué dua vao 4p dung cdc bign phap quan Ii gid chuyén nhurgng mot cdch todn dign va day du nhat, Can tip trung day manh cong tic nhugng cho cin b6 thué lam céng tac thanh kiém tra chéng CG. Tap hudn cae ki ning nhan dién, phan tich, xtr li hd sogid huyén nhugng thu té, Dong thoi tuyén truyén, phd bién chinh sich thud déi véi gid chuyén nhuwong dén ngudi nop thué, hd try ngudi nop thud gidi quyét ede vudng mie phat sinh trong qui GD wonen cova reac 001 trinh thu hign cde quy dinh lién quan dén gid chuyén nhuong, cic quy dinh vé xdc dinh gid thi trong trong giao dich kinh doanh véi cdc bén lién két Nhém hoat déng kinh doanh: Nganh thué khi lap ké hoach thanh tra, kiém tra cdn quan tam dén nhing chi tiéu doanh thu, sé nim hoat dng, ROA, quy m6 lao déng, nganh nghé kinh doanh dé thudng xuyén kiém tra, gidm sat chic ché tinh hinh CG tai DN FDI VN da cé quy dinh vé viée DN ty tinh thué, tw khai thud va tyr chju trich nhiém trong vige chap hinh tun thi, tuy nhién ¥ thite twin thit vé xe dinh gié thi truzng cita DN rat thip nén cin phai ting euéng cing tac tuyén truyén, tur van, hd tra DN FDI vé vige CG. Phai thudmg xuyén cAp nhat kip thei vi phé bién rong rai cde vin ban phap Iugt moi 1ién quan dén quan Ii gid chuyén nhurgng cho DN, ding thei hug din cic DN ty ké Khai, diéu chinh theo ding quy dinh dé viée ké khai clla DN chuyén bién ngay cang tét hon. Tang cudng cong tac thanh kiém tra déi voi céc DN FDI co. chi phi quing cdo ln va c6 chi phi ndi b6 khéng 13 ring dé giam thué TNDN nhim gidm that thu thué TNDN. Nhém chinh séch thué: Doi voi Luat thué TNDN cdn xem xét sita déi mite thué suat thué TNDN VN khéng qué chénh Iéch véi thué suat eta ce nude trong khu vue dé ngan chin dong co CG. Khong ap dung wu di 61 nhig traimg hop phat hign 6 diu higu CG, giao dich khéng theo gi thj trong. Xem xét c6 thé nit gidy phép doi voi nhiing trréng hop hoat dong kinh doanb 16 kéo dai, 8615 vuot qua vén chi sé hitu, 46i vei cdc trréng hop DN khong ty diéu chinh thu nhp tinh thué TNDN theo Thong tur s6 66/2010/TT-BTC, thi DN sé khong duge hung wma dai thué vé thué suat cing nhu thé gian wu dai mién giam. Co quan thué cn chudn hoa ing cor s@ dir ligu vé tinh hinh CG ctia DN FDI th phan tich dit ligu qua timg nim m tng cudng thanh tra, kiém tra thing xuyén déi véi nhiing DN cé nghi vin CG dé kip thai digu chinh, kiém soat tinh hinh CG. Thu thap va xy dymg, digu gid cde mat hing va thuémg xuyén cp nhat dé cd gif thi mong. Lap nhiing b6 phin chuyén trich o kinh nghigm dé quan li va thanh kiém tra trong linh vue CG tai cdc dia phuronglPHAT TRIEN KINH Ti TAI LIEU THAM KHAO. B6 Tai chinh (2011), “Kién thie khai quat va thué”, Tai figu 6d) duéng nghiép vy cho céng chic mdi, Tap Il, NXB Tai chinh. BG Tai chinh (2011), "Kién thie vé he théng chinh sch thué hign hanh’, Tai igu béF duéng nghiép vu cho céng chive méi, Chuy€n 48 thud thu nhap doanh nghigp, T@p Il, NXB Tai chinh, Cuc Thué TP.HCM (2010), Béo'cdo téng két nam 2070. Bang Thuy (2011), Gido trinh nghiép vu thud, xudt ban n6i bd. Homgren, Charles, T., Sundem, Gary, L. and Stratton, O.W. (2004), Introduction to Management Accounting, 13° Exition, Pearson, Prentice Hall Inc. Nguy8n Van Phung (2011), “Chéng chuyén gid: Thye trang va nhtmg van dé dat ra’, Tap chi Tai chinh, 36 5 Nguyén Thj Quynh Giang (2010), Chuyén gid trong cc céng ty da quéc gia tai VN, Luan van thac si, Trudng Dai hoc Kinh té TP.HCM PWC va EU (2011), Transfer Pricing and Developing Countries Vietnam, Appendix E: Country Study Vietnam’: OECD (2010), Guidetines on Transfer Pricing for Multinational Enterprises and Tax Administrations. Téng cyc Thué (2011), Bdo céo dénh gid thye trang quén If thud hoat déng chuyén gié tai VN giai doan 2006- 2010. Téng cue Thué (2011), Tai liéu hung dén ké Khai giao dich lién két khi quyét todn thud TNDN va chéng chuyén gi. Téng cue Thué (2012), Tai liéu héi nghi chuyén dé chéng that thu, ‘Théng tu 66/2010/TT-BTC ctia B6 Tai chinh hudng dn thyc hién viée xac dinh gid thi trur’éng trong giao dich kinh doanh gitra cac bén c6 quan hé lién két. V6 Thanh Thuy (2012), Phan tich ap dung phép ludt kiém soat chuyén gid trong thy tién quén Ii thué thu nhap doanh nghiép, luan van thac sf, Trung Dai hoc Luat TP.HCM. NGHIEN COU & TRAO BO 63