Loi noi dau
Todn hoc 1a mot mn hoc quan trong trong chuong trinh phé thong. Viée giang
day va hoc tap mén Todn trong trudng phé thong khong nhing nham trang bi
cho hoe sinh nhiing kign thife cu thé dé ap dung wong cude séng cing nhu
trong cc mén hoc khéc ma diéu quan trong hon 14 cung cap. én Iuyén cho hoc
sinh céc ki nang, phuong phap ur duy cia Todn hoc, diéu ma hoe sinh can thiet
trong ci cude ddi sau nay.
BO sich "Mot sé chuyén dé boi dudng hoc sinh gioi THPT” 26m cac chuyén
dé tu chon dae sae theo chuong trinh dinh cho chuyén Todn ca BO Gido duc
ban hanh. Bo sach 18 két tinh tir kinh nghiém gidng day va béi dudng hoe sinh
ctia cite thay c6 gio 6 khdi Chuyén Dai hoc Su pham Ha Noi, khoi Chuyén Dai
hoc Khoa hoe Ty nhién - Dai hoc Quéc gia Ha Noi, trudng THPT Chuyen Bi
Giang nham cung cap them cho cic em hoe sinh mgt s6 kién thie bé sung,
gitip cdc em higu sau hon séch gido khoa va chudn bi cho céc ki thi 6t nghiép
THPT, thi tuyén sinh vao dai hoc va thi hoc sinh gidi cde cap. BO sch gdm
nam cudn :
Mot s6 chuyén dé Hinh hoc phéng boi dudng hoe sinh’ gidi THPT:
Mot 6 chuyén dé Dui s6 béi ditdng hoc sinh gidi THPT;
Mot sé chuyen dé Todn To hop boi ditdng hoc sinh gidi THPT;
M61 sé chuyén dé Gidi tich béi dudng hoc sinh gidi THPL ;
MO1 so chuyén dé Hink hoc khéng gian béi dung hoc sinh gii THPT.
Cuén s
chuyén dé Hinh hoc khong gian dudng hoc sinh gidi
THPT g6m mudi chuyén dé doc lap li¢n quan dén hinh hoc khong gian va ting
dung cita hinh hoc vao dai sé. Méi chu
nhim dip ting nhu ciu nang cao inh do giai todn va tign tdi hoe gidi mon
n dé gdm nhiéu bai todn tir dé dén kho.
Hinh hoc. Noi dung cua cac bai toan trong mdi chuyén dé xoay quanh cae tinh
chat hinh hoe thuge chuyen dé dé. Ching han, chi dé vé koi da dign gdm
nhiing bai todn lién quan dén vige tinh, dém cac canh, cde diém, cde mat hoac
chting minh tinh chat 16i hoac chi ra su khong t6n tai cla cde da gittc nay. Chi
dé ting dung ciia mot s6 bé dé dé giai todn gém cde bai todn C6 cing cach gidi :van dung linh hoat cae bé dé (la cae bai todn duge gidi thigu tong sach gido
Khoa). Chi dé tit dién dac biét gém nhding bai todn lién quan dén cae hinh ui
dien : t dign truc tam, tt dign gin déu, ut dign c6 téng ~ lich ede cap canh doi
bang nhau. Cho dé vé dudng tron trong khong gian gdm nhiing bai todn lién
quan dén mat cau, cde da dién noi tiép hinh cau, hinh cau tiép xtc véi mat
phang, tiép xtic voi dudng thang. Ngoai céc chuyén dé thudn uiy vé Hinh hoc,
con cé cae chuyén dé ting dung cla Hinh hoc vao Dai sé. Nhiing bai toan thude
chuyén dé nay dé cap dén dang cue tri cua cae biéu thie : F = ax + by + cz:
ax + by +ez+m
= Toye — véi x, y, z thod min diéu.kién nhat dinh, hay cdn dé
a'xtb'y+e'74+m
cap dén viée bien luan hé phuong trinh ba dn chia tham so hoac khéo sat tinh
chat nghiém cla cdc hé trén.
Loi gidi cba mdi bai todn trong méi chuyén dé déu ngan gon. dé hiéu. Cac kién
thtte duge ding dé gidi cde bai todn nay chi nim tong chuong tinh séch gido
khoa Trung hoc co sé va Trung hoc phé thong. Mue dich cia cu
hoe sinh hé thong cc kién thtte hinh hoc, nhan dang duoc timg bai todn va dua
ra phuong phdp gidi cdc bai toan dé. Gido vién dya vao méi chuyén dé hoac
lign ket cdc chuyén dé dé xay dung bai tap phuc vu cho cong vige gidng day.
n sich 1a gitip
Tae gid rat mong nhan duge nhiéu ¥ kign déng gdp cho cudn sach dé Lin tai
ban sau chat lugng sich duge tt hon. Cée ¥ kin ciia ban doc xin giri vé ban
Toan — Tin, Cong ty c6 phan Dich vu Xuat bin Gido duc Ha Noi, Nha xuat bin
Gido duc Viet Nam, 187B Ging V6, Ha Noi.
Xin chan thanh cam on.
Tae gia
“( HUYEN DE 1
HINH DA DIEN VA KHOI DA DIEN
1. Quan hé gia sé canh, sé dinh va s6 mat cia hinh da dién bat ki
heo dinh nghiia hinh da dién, ta suy ra hé thite lién hé gifta sO canh ve so"
mal hode so canh va sé dinh cia da dién nhic sau
Néu trong hinh da dién mat c6 s6 canh ln what lan va sé mat nhue vay la
M,, 86 canh va so mat da digén tong ting la C va M thi ta cé
2C = 3.M,+4.M,+...+0M,. (*)
Tit (*) suy ra n.M 2 2C 2 3.M. Hon nifa ta c6 M 2 n+ 1 (**), vi sé mat
6 chung canh voi mat n-canh ld n, do dé 6 mat ctta da dién khong it hon
nt 1 (ké cd mat c6 sé canh n).
Tuong ut, neu dinh ctia da dién ma tai dé 86 canh lin nhdt lan va so dink
nhur vay la D, thi ta 66
2C = 3.D;+4.D, +...+0.D, eee)
Tic (***) ta suy ra rang néw D la s6' dinh cia da dién thi
asp (emery
3
Sit dung cdc ket qua trén-ta c6 thé gidi duoc mot so bai todn lién quan dén
canh, mat, dink ctia da dién
Il, Hinh da dién I6i va khéi da dién I6i
Mo6t tap hop diém 7 trong khéng gian duoc goi la I6i, néu voi hai diém A,
B bdt ki thuge 7 thi doan thang AB thuge 7. Néu tap hop l6i 7 la mot
khéi da dién thi ta goi né la khéi da dién IdiDé ching minh mot khdi da dién la Ii ta C6 thé sit dung mot ket qué
sau day.
Mat phdng (P) chia khong gian thanh hai tap hop diém khong thudc (P).
Moi tap hyp nay cting v6i (P) Ip thanh mia khong gian voi bién (P), goi
cde mia khong gian nay 1a V,, Vs. Gid sit A, Bla hai diém bat ki khong
thudc (P). Néiu ducmg thing AB /f (P) thi duéng thang AB thudc mot trong
hai nita khong gian, chang han AB thudc V, véi bién (P). Néiu duong thing
AB cat (P) tai diém M thi M hode khong thuéc doan AB hode thudc doan
AB. Né M khong thude doan AB-thi doan AB ndm trén mét tia MAB vi
gde M. Vinita diting thing MAB chi thudc vao V, hoac V, nén doan AB
nam trong V, hodc Vy. Diéu nay ching t6 V,, V, la cde tép hop Idi. Néw M
nam wren doan AB thi khi dé.hai diém A va B khdc phia doi voi (P). Dé
dang nghiém lai rang phan chung ctia hai tap hop 16i khong réng la mot
tap léi
BAI TAP.
Chiing minh ring khong t6n tai mot hinh da dign 7 canh
Chiing minh rang néu tat ca cdc mat ca hinh da dién c6 s6 1é canh thi so
mat cla da dién la chan.
C6 hay khong mot hinh da dién 9 canh ? 10 canh ? 11 canh ?
Chting minh rang néu tai mdi dinh cua hinh da dién c6 sé lé canh thi sé
mat cua da dién [a chan.
Ching minh rang trong mot hinh da dign c6 it nhat hai mat cing s6 canh.
C6 hay khong mot hinh da dién gém 9 dinh va 12 canh ?
C6 hay khong mot hinh da dign gém 8 dinh va 12 canh ?
Ching minh rang trong mot hinh da dign tn tai hai dinh c6 cing sé mat
Chimg minh rang néu TA mot khoi da dign 16i thi cée mat ctia T 1a
da gidc 16i. Mot khéi da dién 16i T gom M mat, C canh va D dinh duge
. Ching minh ring mot hinh chép [a 16i khi va chi khi déy cia né 1
da gide Idi
. Chting minh ring mot khdi lang tru 1A Idi néu va chi néu day ca né 1a
da gide 16i
. Ching minh rang thiet dién tao boi mot mat phang (P) cat mot ut dién
ABCD 1a mot da gidc 16i va hai khoi da dién nhan duge 1a Idi.
|. Cho khéi chép ut gide déu S.ABCD. Mot mat phing (P) edt bn canh ben
SA, SB, SC, SD twong ting tai A,, By, C,, D,. Chting minh ring :
a) Tit gidc A,B,C,D, 18 16i ;
b) Hai khdi da dién nhan duge boi cach cat wen la Lodi.
}. Cho khéi lap phuong ABCD.A’B’C’D’. Mot mat phing cit cae canh AA’,
BB’, CC’, DD’ tuong ung tai cdc diem K, L, M, N.
a) Chttng minh rang néu thiét dién KLMN 1a hinh chit nhat thi mot canh
cla né song song vi mat ABCD.
b) Gia str thiet dién KLMN 1a hinh vudng. Ching minh rang hai khoi da
dién tao thanh tir cdch cat
la khdi hop chi nhat
- Cho khéi lap phuong ABCD.A’B’C’D*
a) C6 thé cat khdi lap phuong bing mot mat phing dé thiét din tao thanh
1a mot ngii gic c6 céc canh bang nhau khong ? Vi sao ?
b) Xdc dinh hinh dang cia céc khéi da dién nhan dugc do mat phing (P)
cat lap phuong va tinh sé canh, s6 mat cla cdc khéi dé trong mdi trudng
hop :
i) Thiet dién la mot tam gide ;
ii) Thiet dien [A mot ngit
ing mot
mat phing khong di qua dinh cia T thanh hai khoi T, va T,, biét rang T, ka
Khoi chép vdi day n canh. Tim s6 canh, s6 dinh, s6 mat cha Ty17, Mot khéi da dign T g6m nam mat. Xéc dinh tinh di cua T tong méi tutong
hop sau day :
a) Téng s6 do ce géc ciia nam mat 1 1080" ;
b) Téng s6 do cae gée cha nam mat 1a 1400"
c) Tong s6 do ce gée ctia nam mat 1a 1440" ;
d) Téng s6 do cdc géc cla nam mat 1a 2000".
18. Chiing minh rang téng s6 do cae géc phang tai méi dinh cia da dién T nho
hon 2n.
19. Chig minh rang néu téng s6 do cae géc cla tat ca cde mat cia mot hinh
da dién 16i bang 4m thi hinh da dién do 1a wr dién.
20, Chig minh rang trong mot hinh da dién 16i t6n tai it nhat mot mat tam
gidc hoac mot géc tam dién.
21. Ching minh rang trong mohinh da dién 16i téng sé mat tam gide va gdc
tam dién khong it hon 8.
22. Chting minh rang trong mot hinh da dién Idi t6n tai mot mat c6 s6 canh nh
hon 6.
23. Chiing minh rang khong t6n tai mot hinh da dién 16i cd cdc mat la luc gi
fic.
24. Gia sit mot hinh da dién 16i gom cae mat 1a
ic da gide 5, 6, 7 canh va méi
dinh c6 ding 3 mat. Ching minh rang so mat 5 canh nhigu hon s6 mat 7
canh 1a 12
25. Hay chi ra mot cach ct mot kh6i 4p phuopg thanh hai khdi da dign cé
cling s6 dinh, s6 canh va s6 mat. Thiet di¢n nhan duoc 1a da giée c6 bao
nhigu canh ?
26. Cho khéi tit dign déu ABCD. Vé phfa ngoai tit dién, tren méi mat ta dung
céc tit dign déu ABCD’, ABC’D, BCA’D, ACB'D. Khéi da dién nhan duge
c6 16i khong ? vi sao ?
27. Cho khoi ut dign déu ABCD. Vé phia ngoai ut dign, trén méi mat ta dung
cic hinh chép déu ABCD’, ABC’D, BCA’D, ACB'D vai cde gée phang tai
cdc dinh A’, B’, C’, D’ cita cde khoi chép vita dung IA vung.
a) Khoi da dign nhan duge c6 161 khong ? Vi sao ?
b) Tinh so canh, s6 mat va sé dinh cua khoi da dién do.
w28. Cho khdi lap phyong ABCD.A’B’C’D’. Trén ca
te
AABCD'.
vé phia ngoai ta dung cac khoi chop tt gidc déu SABCD, S°A°B'C’D" voi
cdc dinh S va S’. Khéi da dign nhan duge cé Idi khong ? Khoi may c6 bao
nhieu canh, dinh va mat ?
LOI GIAI - HUONG DAN - DAP SO
Néu C = 7 thi ti 3M < 14, suy ra 3