Abuzimet me substancat dhe

komplikacionet n pacientt n
repartin e patologjis
Punoi:Joana

Hyrje
Abuzim do t quhet kur kemi nj keqprdorim t substancs, dhe kshtu

kthehet n nj modalitet patologjik, e karakterizuar nga shenja t

intoksikimit , nga paaftsia pr t hequr dor nga kjo substanc pavarsisht
problemeve sociale, interpersonale dhe ligjore q sjell prdorimi I tyre si
dhe kompromentimin e aktiviteteve sociale dhe profesionale .Fenomeni i
abuzimit me substancat sht nj fenomen i cili ka qn i izoluar ne vite
60 n Amerik n nj grup protestantsh , m von ky fenomen u
shprnda n t gjitha shtresat e popullsis dhe n shum vend duke qn
se gjat ktyre viteve u zhvillua dhe trafiku i lendeve narkotike dhe I
substancave alkolike dhe shum substancave t tjera t paligjshme
.Varsia nga substancat sht nj patologji multidisiplinare q nuk prek
vetm fushn e mjeksis por dhe at sociale dhe politike.Bashk me
varsin ndaj substancave t ndryshme vijn dhe shum problem
bashkshoqeruese , patologji t tjera q vijn si pasoj e marrjes s ktyre
substancave dhe efekteve q kto japin n organe t ndryshme .Terapia e
varsis ndaj substancave t ndryshme si she intoksikacionit , sht nj
terapi q kalon n disa faza n at farmakologjik , psikologjike dhe
asistenca shtepiake .Prdorimi i substancave legale apo i thn ndyshe
abuzimi me substancat e ligjshme qndron gjithmon m I madh n
numr kundrejt substancave t paligjshme .N fillimin e ksaj varsie
ndikojn shum faktor socio-kultural dhe kushte t tjera si ato ekonomike.

Prkufizimi i Abuzimit me
substanca
Nuk sht e mundur t prcaktohet nj prkufizim mbi varsin nga

substancat .Disa lloje prdorimi t substancave ilegale konsiderohen

abuzime sepse jan ilegale , por q nuk sjellin asnj lloj varsie .Koncepti i
varsis nga nj substanc specifike ,tregon faktin se drogra t ndryshme
japin efekte t ndryshme kjo sht edhe pr llojin e varsis q krijojn dhe
pr risqet q japin .
Dy koncepte kontribojn n prkufizimin e varsis nga substanca:
Toleranca
:indikon nevojn pr t rritur progresivisht dozn pr t marr t njjtin efekt
t marr nga doza m t vogla t prdorura fillimisht.
Varsia fizike : Substancat q shkakttojn varsi fizike
(heroina , alkoli ), bjn q trupi t msohet nga prdorimi i gjithmonshm
me kt substanc , dhe kjo t bhet e nevojshme . Ndrprerja e marrjes t
ksaj substance n mnyr t menjhershme do t conte n nj kriz
abstinence .Nqs kjo substanc ndrpritet do t zvendsohet me marrjen e
antagonistve t saj q bjn t mundur zvendosjen e substancs n lidhjet
e receptorve qelizor .Nga prdorimi i tyre kemi crregullime fiziologjike t
pakndshme.Varsia fizike nuk shoqron t gjitha abuzimet me substanca .

Varsi psikologjike:Varsia psikologjike lidhet me

ndjesit e knaqsis dhe dshirs pr t prsritur

eksperiencen q i jep substanca ose pr t shmangur
bezdisjen e t mos paturit at .Kjo paraprirje q i bhet
efektit t saj sht nj shkak vendimtar n prdorimin
kronik t substancave t ndryshme me efekte psikoaktive
pr disa substanca t tjera bhet shkak vetm dshira e
etur pr ta pasur .
Varsia fizike : kur trupi msohet me t paturit kt
substanc dhe bhet nj nevoj fiziologjike mbas disa
prdorimesh .
Substancat q krijojn varsi ndikojn n SNQ dhe kan
nj apo disa efekte t njpasnjshme : reduktojn
ankthin dhe tensionin ;provokojn eksitim ;eufori dhe
ndryshime t tjera t humorit q japin knaqsi tek
prdoruesi , japin ndenjn e t qnit m t fuqishm
fizikisht dhe psikologjikisht ; prodhojn ndryshime n
perceptim alterim t tyre dhe ndryshime t sjelljes .

Intoksikacioni sht i ludhur me ekspozimin ndaj nj

substance apo marrjesn e saj s fundmi sht specifik pr

substanca t ndryshme por pr cdonjrn prej tyre sht i
lidhur me dozn e marrjes , kohn e ekspozimit ndaj
subztancs si dhe tolerancn e individit .Karakterizohet
nga ndryshimet n sjellje , alterime t humorit , t
perceptimit ndryshime n aktivitetet psiko-motore .
Sindromi i abstinencs vin si pasoj e varesis fizike dhe
psikike po ndodh nga mosprdorimi i substancave apo nga
maos marrja e dozss plot .Fillimisht shfaqet ankthi
,nervoziteti,djerse e bollshme ,lotim . Disa ore me vone
shfaqet zgjerimi i bebeve te syrit ,shenje e rendesishme;
me pas dridhje ,ndjesi e te ngrotit e te ftohtit .Sindroma
zhvillohet ne nje sfond axhitimi,ankthi ,insomie te
vazhdueshme dhe anoreksie per te arritur kulmin diten e
trete.

Nosologji t rregullimeve t lidhura

me prdorimin e substancave.
Q nga numri i par i Manualit diagnostike dhe Statistikor t

rregullimeve mendore (DSM) i 1951, diagnoza e rregullim t

prdorimit t substancave ka psuar nj transformim
interesante. N DSM-I "varsia" sht klasifikuar si nj
rregullim personaliteti, e shnuar menjher pas devijimeve
seksuale. Alkooli konsiderohej e vetmja substanc e vecant
abuzimi. N DSM-II rregullime t personalitetit prfshinin
varsin nga substancat si kategori vecmas nga kategoria e
alkolitMe DSM IV, pra, abuzimin e substancave merr nj rol
m t madh n kontekstin e rregullimeve mendore. N mesin e
substancave t prfshira jan edhe shum ilae (anestezi,
analgesics, Anticonvulsants, anti-inflamator, etj ..) dhe
substanca toksike. rregullime t lidhura me prdorimin e
substancave mund t jet ndahen n dy grupe: rregullimeve t
prdorimit t substancave (Problemet e drogs dhe varsis)
dhe rregullime nga ndrprerja e substancs

Llojet e substanvave q abuzohet (krijohet varsi ) dhe efektet e tyre

1) Kanabionoidet (mariuana, hashashi, vajihashashit)

Si duket:
Mariuana sht nga nj familje bimore
sht flet e thar, ka ngjyr t kaft t hapur si n t verdh.
Ka evidenc q prdoruesit e rregullt te Mariuanes mund te
bhen fizikisht e e psikologjikisht t varur nga efektet e saj
Kategoria e drogs: Depresant i sitemit nervoe qendror
halucionogjen, anti-emetik
Mnyra e prdorimit:
Pihet si cigare dhe me cigare, por mund t futet edhe n kek dhe
t prdoret pr ngrnie.
sht ndr drogat m t prhapura n mesin e t rinjve.
Marihuana nuk shkakton varsin fizike, por krijon veti
psikologjike.
Efekti dhe rreziqet:
Rrit rrezikun e kancerit n mushkri
Rrit rrezikun pr bronkit
Ul fertilitetin te t dy gjinit (n t dy sekset)

2) Opiatet (opiumi, morfina, heroina)

Kategoria e drogs:

Depresante t sistemit nervor qendroe

Si duket:
Nj pudr me ngjyr t bardh ose e kaft n t hapur
Mnyra e marrjes:
Pihet si duhan, thithet me hund ose injektohet me shiring.
Ndikimi:
Marrsi zhytet n nj lloj letargjie
Ka ndjenj vetknaqsie e lumturie.
Efektet negative:
Kan potencial pr varsi fizike
Shkakton varsi psikike
Sistemi nervor qendror depresohet, frymmarrja dhe ritmi i zemrs ulen
T kolliturit inhibohet.
Shkakton vshtrsi n frymmarrje
Shkakton pneumonin, TBC
Humbin vetdijen, nganjher kjo sjell koma e n raste t rralla on deri n vdekje
Sjellin nj shndet t dobt te individi (nga mos t ushqyerit)
Infeksionet e rrezikshme si jan hepatitis dhe virusi njerzor HIV mund t
transmetohen nga prdorimi i shiringave t papastr.
Kan marrje mendsh e t vjella
Humbin oreksin

3) Amfetamina (Amphetamine)
Kategoria e drogs.

Stimulant i Sistemit nervor qndror.

Potenciali pr adaptim. Varsia.
Prdoruesit bhen t varur psikologjikisht nga efektet e ksaj droge. Efekti
toksik mund t ndodh dhe n doza reltivisht t ulta. Si duket: sht pluhur ka
ngjyr t bardh, verdh ose roz.
Mnyra e marrjes:
Zakonisht kaperdihet ne trajte tabletash ose si puder. Nganjher merret
neprmjet hunds ose perzihet me uje dhe injektohet.
Efektet negative
N doza t vogla amfetamina rrit vigjilencn mendore dhe energjit fizike.
Frymmarrja dhe ritmi i zemrs rriten, pupilat zmadhohen, oreksi bie dhe
tharja e gojs eshte shenj e zakonshme.
Largimin gradual te tyre e ndjekin depresioni dhe lodhja.
Marr n doza t larta, amfetamina mund t sjell Tremor (dridhje), djersitje,
dhimbje koke, palpitacione dhe dhimbje n gjoks.
N doza shum t mdha mund t sjell deluzione, konfuzion, halucinacione,
delir, kolaps, sjellje agresive, konvulsione, koma dhe vdekje.
Prdorimi i rregullt i saj sjell dmtime t muskulatures, humbje n pesh dhe
konstipacion.
Depresioni dhe vetvrasjet jan t shoqeruara me ndalimin e tyre n mnyre
t pakontrolluar.

4) Ekstaza
Emra te tjere.
Ectasy, E, MDMA, XTC, e plot pseudonime te tjera nga vendi ne vend.
Kategoria e droges.
Stimulant i sistemit nervor qndror.
Potenciali per adaptim.Varsia.
Ashtu si dhe me amfetaminat e tjera prdorimi i rregullt i saj sjell rritjen e dozs pr t pasur
t njjtin efekt. Prdoruesit mund t bhen t varur nga ana psikologjike nn efektet e ksaj
droge dhe mnyra e jetess e shoqruar me t.
Klinika:
Ka ngjyr kafe ose tableta t bardha dhe roz, e pastr n kapsula t kuqe, t zeza ose t
verdha. Drog e kategoris A e quajtur droga e vallzimit sepse prdoret n klubet e nats.
Mnyra e pdorimit.
Nga goja si tablet apo kapsul.
Efektet negative:
Ekstazia zakonisht prdoret ne klube, mbrmje, bare e diskoteka pr ti dhne mundsi
prdoruesit te vallzoje nn ritmin e nj muzike te shpejt dhe per or t tra.
Kjo stimulon sistemin nervor qndror, ben te mundur qe perdoruesi te rrije zgjuar dhe te
kete energji - e arritur kjo nga supresioni i ndjenjs s etjes, gjumit dhe lodhjes.
Mund t sjell shtrengim t pavullnetshm t nofullave dhe n muskuj t tjer.
Rrit ritmin e zemrs dhe presionin e gjakut.
Komplikacione t ndryshme mund t ndodhin; nga supresimi i ndjenjs se etjs - personi
dehidratohet dhe atij mund t humbas ndjenjat pasi trupi ka humbur nj sasi t
patolerueshme lngjesh, kjo sjell dmtime muskulare, insuficience renale, probleme me
mekanizmat e mpiksjes s gjakut, konvulsione dhe n fund vdekje.
Prdoruesi mund t ket t vjella, dhimbje koke, marrje mendsh.
Jan vn re dhe dmtime te mlis e hemorragji cerebrale.

5) Kokaina
Emra te tjere.

Cocaine, Coke, crack, nose candy, sno.

Kategoria e droges.
Stimulant i sitemit nervor qendror e anastetik lokal.
Varsia
E marr rregullisht kokaina krijon varsi tek prdoruesit.
Kta mund te bhen dependent nga ana psikologjike nn efektet e saj fizike e psikologjike,

e mund te vihet re nje rritje e dozes per mbajtur te njejtat efekte, gjithashtu per te parandaluar nje
ndjenje te lodhjes ekstreme e te depresionit qe mund te vije si pasoje e ndalimit te kesaj droge.
Si duket:
sht pluhur dhe ka ngjyr t bardh
Mnyra e perdorimit.
Pihet si duhani, thithet nga hunda, e me raste merret me injeksione.
Efektet dhe rreziqet
Kokaina sht stimulant i sistemit nervor qendror.
Ne doza te moderuara antagonizon lodhjen dhe prodhon nje ndjenje te pergjithshme kenaqesie dhe
eksitimi.
Oreksi reduktohet. N efektet fizike futen; rritje e ritmit te zemrs dhe presionit te gjakut, dilatatim i
pupilave (zgjerim), tremor dhe djersitje profuze.
Dozat e larta mund t sjellin agjitim, ankth, paranoje dhe halucinacione
Paranoia mund t prodhoje nj sjellje agresive. - Doza shum t larta t kokains mund te sjellin
konvulsion dhe vdekje si pasoj e infarkteve kardiake apo kolaps te zemres.
Prdorimi i rregullt i kokains mund t sjell axhitim, pagjumsi, hipereksitim, marrje mendesh e
humbje ne peshe.
Prdorimi i mtejshm mund te sjelle psikoza dhe paranoje.
Thithja e prsritur nprmjet hundes dmton membranat e saj e me kalimin e kohs ka shkatrrim
t septumit.

sht fakt se prdorimi i do medikamenti, prmban n vete edhe disa efekte ansore, t

cilat n disa raste jan shum serioze. Megjithat, jan mjekt ata q i kan parasysh dobit
dhe rreziqet e prdorimit t do medikamenti tek secili pacient, para se ti bhet prshkrimi.
Ata i kuptojn efektet e do lloj medikamenti n organizm, duke marr parasysh formn,
dozn, efektet e mundshme ansore, dhe potenciali q ka secili medikament pr t krijuar
varsi tek pacienti, etj. Personat q abuzojn me medikamente, mund t mos jen t
vetdijshm se si kta faktor mund t ndikojn tek ta, dhe se shpeshher kto
medikamente kane edhe pasoja dhe efekte tjera, prve efektit qe ata dshirojn t
arrijn.Mjekt e din se sa gjat i nevojitet nj tablet ose kapsule t trett n lukth, t
kaloj n qarkullimin e gjakut dhe t arrij n tru. Ata, po ashtu marrin parasysh peshn e
personit, sa koh duhet ta prdor personi medikamentin dhe a sht duke prdorur
medikamente tjera. Kur abuzohen, medikamentet mund t prdoren n doz jo t duhura,
ose t prdorn n mnyra tjera, gj q ndikojn n ndryshimin e efektit t medikamentit
ne organizm, duke rrezikuar mbidozimin (marrje e dozs s tepruar).
Medikamentet q m s shumti keqprdoren ose prdorn pa prshkrim t mjekut:
Diazepam (Valium)
Bensedin
Lexilium
Alprazolam (Xanax)
Lorazepam
Methadone (prshkruhet nga mjeku pr te trajtuar varsin nga Heroina)
Morfine
Codeine
Trodon
Fentanyl (Duragesic)
Oxycodone (OxyContin, Percodan,)
Ritalin

Efektet ansore
Medikamentet e prshkruara nga mjeku, jan t dizajnuara q t trajtojn
ose mjekojn nj smundje t caktuar. Megjithat, ato kan edhe disa
efekte tjera ose kundr-efekte, t cilat n disa raste jan t rrezikshme.
Kto efekte, ndryshe quhen efekte ansore. Kto efekte ansore jan
shum m t rrezikshme kur medikamentet nuk prdoren sipas prshkrimit
t mjekut ose kur ato abuzohen dhe prdoren n kombinim me substanca t
tjera, si sht alkooli ose drogat.Kur medikamentet prshkruhen nga
mjeku, ato udhzohen t prdoren n forma dhe doza q jan t sigurta pr
personin. N kt rast, medikamenti duhet ta bj personin q t ndihet
mire e jo high. Por, disa medikamente ndikojn n tru dhe e ndryshojn
mnyrn se ai funksionon, sidomos kur kto medikamente prdoren
vazhdimisht dhe n doza t mdha..Prdorimi i ndonj medikamenti, n
mnyr t vazhdueshme gjat nj periudhe kohore, mund t shkaktoj
ndryshime n organizmin e njeriut, gj q ka pr pasoj varsin fizike. Kjo
do t thot q organizmi sht msuar m prezencn e medikamentit t
caktuar, dhe kur ndrpritet marrja e ktij medikamenti, dhe prezenca e tij
largohet nga organizmi, personi i ndjen disa simptoma jo t kndshme, te
cilat prfshijn: vjellje, djersitje, dhimbje ne muskuj, barkqitje, ethe, etj.
Kto simptoma varen edhe nga lloji i medikamentit dhe mund t ndodhin
edhe nse medikamentet prdoren sipas udhzimeve te mjekut, prandaj
sht e rndsishme q t konsultoheni me mjekun para s t filloni t
prdorni ndonj medikament ose edhe kur vendosni ta ndrprisni
prdorimin e tij.

Plani i kujdesit infermieror n abuzimet me substancat

Ekzaminimet q kryhen
-Provat e drogs : indentifikojn nse kemi prdorim t drogs .
-Addiction Severity index (ASI) mjet vlersimi :Jep nj profil t gravitetit t pacientit

midis tyre atij kimik , mjeksor , familiar/social ,profesional si dhe vendos fushat ku
indikohet trajtimi.
-Ekzaminime t tjera : Hepatiti ,HIV,TB :Kjo varet nga kushtet e prgjithshme ,
faktort riskant individual.

Prioritetet infermierore
-T jepet mbshtetje n vendimarrjen pr mosprdorimin e substancave .
-T stimulojm pikat e forta t karakterit t individit .
-T lehtsojm t msuarit e menyrave t reja pr prballimin e situatave stresuese
.
-T promovojm prfshirjen e familjen n programin e reabilitimit .
-T informohet gjat gjith kohs mbi gjendjen e tij ,prognozn dhe trajtimin e
nevojshm .

Ojektiva pr tu arritur
-T qnit t prgjegjshm pr jetn dhe sjelljen e tyre .
-T ndruarit nj mnyr jetese larg abuzimit me substanca.
-Familja zgjidhja e problemeve t lna pezull ndrtimi i nj marrdhnieje t re .
-T kuptuarit e gjendjes n t ciln ndodhet , prognozs si dhe regjimit terapeutik.

Diagnozat
infermierore

Ndrhyrjet infermierore
Arsyeja pse bhen
T pyetet pacienti n cform deshiron q ti

drejtohemi (emer apo mbiemer ).

Mohimi
Tregon mirsjellje dhe respekt pr pacientin duke i
dhn atij nj sens kontrolli dhe orientimi.
Mund t
Ti trasmetojm nj qndrim pranues duke e
lidhet me : Dobsi personale
larguar individin nga sjelljet diskriminuese .
;Vshtirsi n prballimin e
T promovohen ndjenjat e respektit pe veten.
situatave t reja ;Modelet e
sjelljes t msuara m par
Ti vihen n dukje motive pse duhet t filloj
;Faktor kulturor ;Personal ; Siatemi
abstinencn dhe prfshirjen n terapi .
i vlerave familjar i msuar
Na lejon t kuptojm m mir pacientin ,
gadishmrin e tij prnj ndryshim afatgjat t
Rezultatet e dshiruara
sjelljes .(Mohimi sht nj nga simptomat m
Shprehet me fjal dhe vetdije
rezistente t varsis ndaj substancave .)
pr marrdhnien e tij me
T rishikohet dhe njeher prkufizimi i varsis
abuzimin me substanca .
ndaj drograve dhe efektet e saj , dmtimet .
Angazhohet n programin
terapeutik .
Ky informacion do t ndihmoj pacientin q t
Pranon n mnyr verbale
vendos mbi pranimin e problemit t tij .
prgjegjsin pr sjelljen e tij . Ti prgjigjemi t gjitha pyetjeve nga na e pacientit
me ndershmeri dhe ti jepet nj informacion i plot
.

Krijon nj lidhje besimi q sht dhe baza e nj marrdhniejeInfermier-pacient .

Ti jepet informacion pacientit mbi abuzimin me substancat ;prdorimin eksperimental t

tyre ;dhe prdorimin e rastsishm

T kuptuarit e ktij informacioni sht nj proces i rndsishm n luftn kundr mohimit t
patologjis.Edukimi mund t nxjerr n dukje ndjenjn e fajit tek pacienti , ndergjegjsimin e tij
mbi varsin e krijuar .
T diskutohet mbi situatn aktuale t jets dhe impaktin qka pasur mbi t prdorimi i
substancave .
Hapi i par drejt zbehjes s mohimit sht vnia n dukje e lidhjes midis prdorimit t
substancave dhe problemeve personale .
T prballet dhe t shqyrtohet mohimin n grupe t ngjashme me t .
Pr shkak se mohimi sht mekanizmi kryesor mbrojts n patologjit e tilla , konfrontimi
me pacient bashkmoshatar mund ta bj t pranoj realitetin e pasojave negative q sjell
prdorimi i drograve .
Ti jepet nj informacion i plot mbi efektet e drogs mbi humorin dhe personalitetin .
Shpesh pacientt i ngatrrojn efektet e drogs duke i prdorur ato si justifikim pr
prdorimin e drogs .
T mos e gjykojm pacientin dhe t jemit vmendshm ncdo ndryshim t sjelljes s tij , rritje
tensioni , nervozizm .
T mos krijohen prballje sepse mund t cojn n rritje t shqetsimit e cila mund t rrezikoj
sigurin e pacientit /stafit .
T frkuentohen rregullisht nga pacienti grupet mbshtetse dhe terapia .
Pjesmarrja e rregullt lidhet me t pranuarit efaktit q ka nevoj pr ndihm .

Inkurajojm dhe mbshtesim pacientin n marrjen e prgjegjsive pr rimkmbjen e vet .

T msohet pacienti pr prgjegjsine e tij n terapin e rikuperimit , mohimi mund t
zvendsohet nga veprime pozitive kur pacienti pranon realitetin dhe prgjegjsit e veta .

Diagnozat infermierore
Sjellje joefikase n prballjet individuale
Lidhet me :Karakterin e dobt ;Modele negative

rolesh n familje ;Sjellje t mparshme jo efikase n

prballiin e vshtirsive q kan cuar drejt abuzimit .
Rezultatet e dshiruara
-Indentifikimi i sjelljeve t paefektshme n prballimin
e situatave , prfshir ktu dhe abuzimin me
substanca si nj mnyr prballimi me vshtirsit .
-T prdoren mnyra efikase sjelljeje pr prballimin e
problemeve .
-Fillojm ndryshojm stilin e jetess s individit

Ndrhyrjet infermierore
T rishikohen rregullat e programit terapeutik , filosofia dhe

pritshmrit e tij .
T vendosen limte dhe te konfrontoohesh n rastet kur pacienti
krkon privilegje speciale me cfardolloj justifikim , kjo sht nj
tentativ pr t vazhduar prdorimin e drograve .
T jet i vetdijshm pr veprimet e personelit , ndjenjat dhe sjelljet
favorizuese .
T inkurajohet pacienti t shprehi ndjenjat , ankthet dhe frikrat e tij .
Eksplorojm pr strategji prballuese alternative .
T inkurajohet pacienti t msoj metoda relaksimi , t prdor
imagjinatn .
T prdoren grupet mbshtets pr t nxjerr mnyra t reja pr t
prballuar urin pr drogra.
T inkurajohet pjesmarrja e pacientit n shkrimin terapeutik .Bni q
pacienti t filloj t mbaj nj ditar ose t shkruaj nj autobiografi.
Diskutoni planet e pacientit pr t ardhmen.Ti jepet mundsi pr t
zhvilluar apo prsosur kto plane .
Administroni medikamentet e prshkruara nga mjeku si
Disulfiram ,Acamprosate, Methadone,Naltrexone .

Diagnozat infermierore
T ndjerit i pafuqishm
Lidhet me :Abuzimin me substancat me /pa periudhat e

abstinencs ;Tentativa t shumta pr t hequr dor ;Nj

stil jetese impotent .
Rezultatet e dshiruara
-T pranoj verbalisht paftsine ndaj varsis ndaj
substancave .
-T pranoj verbalisht nevojn e nj trajtimi , sepse vetm
vullneti nuk sht i mjafueshm n nj kriz abstinence .
-T tregoj pjesmarrje aktive n programin e reabilitimit.
-T rigjej dhe t mbaj nj mnyr jetese t shndetshme

Ndrhyrjet infermierore
Prdorni teknikat e ndrhyrjes n kriz pr t filluar ndryshimet e sjelljes

s pacientit.
T ndihmohet pacienti q t kuptoj ekzistencn e problemit.I flisni n nj
mnyr t kujdesshme pa gjykuar si kan ndikuar drograt n jetn e tij.
T prfshihet pacienti n zhvillimin e planit t trajtimit , n mnyr q
pacienti t identifikoj problemet q ka dhe rezultatet q do t arrij .
T diskutohen zgjidhje alternative .
T ndihmohet pacienti t zgjedh midis alternativave m t prshtacme
pr t .
Ti ofrohet mbeshtetje n vendimin e marr dhe zbatimin e ktij vendimi.
T frekuentohen grupet mbshtetse me t njjtin problem t flitet mbi
situata t cilat rrisin dshirn pr marrjen e drogs, mnyrn si
substanca ka ndikuar n jetn e tyre .
Ti jepet pacientit nj informacion i plot mbi sjelljet njerzore dhe
marrdhniet me njerzit
T ndihmohet pacient n nj auto-ekzaminim spiritual apo mbi besimin
n zot .
TI sigurjm pacientit informacion t vazhdueshm mbi trajtimin .

Diagnozat infermierore
Kequshqyerje
Lidhet me :Diet e pamjafueshme pr t prmbushur

nevojat metabolike kjo pr arsye psikologjike ,

fiziologjike dhe ekonomike .
Rezultatet e dshiruar
-T tregohet nj rritje progresive e peshs e shoqruar
me nj normalizim t analizave laburatorike dhe
munges t shenjave t kequshqyerjes .
-T shpreh verbalisht se ka kuptuar efektet e abuzimit
me substanca dhe si ndikojn ato n statusin nutritiv .
-T tregohet nj ndryshim i stilit t jetess r t rifituar
dhe mbajtur peshn e duhur .

Ndrhyrjet infermierore
Vlersojm peshn ;gjatsin; moshn ; aktivitetin sportiv

/nivelin e pushimit.T mbahet shnim dhe mbi kushtet e

kavitetit oral .
T merren masat antropometrike .
T mbahet shnim kalorit ditore, pr t gjitha marrjet
ushqimore q bn , t mbahet nj ditar pr mbi kohen e
marrjes dhe mnyra e konsumimit.
T vlersohet shpenzimi energjitik si n stimulim dhe n
gjndje pushimi dhe t prcaktohet nj program me
ushtrime i personalizuar .
Ti japim mundsin t zgjedh ushqimet n baz t diets .
Kshillohet monitorim i peshs cdo jav .
Konsult me dietologun .
Analiza laburatorike sipas indikaconeve t dhna nga mjeku
(psh matje glukozs , albumins , elektrolitve ).
Ti nnshtrohet dhe nj konsulte me dentistin nqs sht e
nevojshme .

Diagnozat infermierore
Vetvlersim i ulet
Lidhet me :Vlersimin social i br lidhur me abuzimin me

substanca ;Modele sjelljeje negativ t imponuar nga

familja ;Zgjedhje dhe vendime q kan cuar drejt
dshtimit , situata krize qi kan cuar n humbjen e
kontrollit mbi jeten e tyre
Rezultatete e dshiruara
-Indetifikimi i ndjenjave dhe mendimeve q cojn n
perceptimin negativ t vetes .
-T shpreh me fjal se e pranon veten ashtu sic sht ,
sht nj hap drejt rritjes s vetvlersimit .
-I vendosim qllime si dhe e bejm pjes t planifikimit
mbi ndryshimet e stilit t jetess .

Ndrhyrjet infermierore
Ti jepet mundsi pr t verbalizuar ndjenjat, dhe t flas

mbi situatn individuale.

Vlersojm statusin mendor .
Kaloni koh me pacientin .Diskutoni me t pr sjelljet e tij
dhe pr prdorimin e substancave n nj mnyr jo
gjykuese .
T inkurajojm pacientin pr cdo sjellje pozitive qbn .
Vzhgoni ndrveprimet e familjes dinamikn dhe nivelin e
mbshtetjes .
Inkurajoni shprehjen e fajit ,turpit dhe zemrimin .
Ndihmoni pacientin t pranoj se prdorimi i substancave
sht problemi dhe se problemet mund t zgjidhen dhe pa
prdorimin e drogs .
I krkohet pacientit tu rikthehet ndodhive n t shkuarn
sidomos atyre ndodhive t bukura apo suksese
profesionale t tij .
T frekuentoj grupet mbshtetse .

Diagnozat infermierore
Munges n njohuri
Lidhet me : Mungesn e informacionit ;keqinterpretim i

informacionit ; Mundsi t limituara pr t msuar ;

Probleme me kujtesn .
Rezultatet e dshiruara
-T pranoj se e kupton gjendjen e tij ,prognozn e
ptologjis dhe komplikacionet e mundshme .
-T kuptoj nevojn e trajtimit .
-T filloj me ndryshimet n stilin e jetess n mnyr q
t mos prdor m drogra .
-T prfshihet n trajtim dhe kujdesi afatgjat n kohen
kur pacienti sdo t jet m i hospitalizuar .

Ndrhyrjet infermierore
T jmi n djeni t ankthit t pacientit dhe familjarve dhe ta

menaxhojm at .
Ti jepet nj rol aktiv apcientit n procesin e mesimit psh . n
diskutime , n pjesmarrje n grup .
Ti jepet informacion i shkruar dhe verbal sipas indikacioneve .T
prfshihen libra dhe artikuj q lidhen me pacientin /familjen dhe t
inkurajohen pr ti diskutuar ato cfar kan lexuar .
T vlersohen njohurit e pacientit mbi situatn e tij psh. Smundja ,
komplikacionet ,ndryshimet e nevojshme n stili e jets .
T msuarit ti bashkangjitet aktiviteteve q pacientin e inkurajojn pr
t msuar .
T rishikohet gjendja aktuale , prognoza dhe aspektativat e s ardhmes .
Edukimi mbi efektet specifike t drograve , psh. Alkoli sjekk dmtim t
mlcis , kokaina sjell dmtim t vazave psot kapilar rritje t numrit t
trombociteve , infart t lkurs dhe organeve t brendshme .
Diskutoni mbi mundsin e rishfaqjes s simtomave t abstinencs
sdidomos n abuzimin me stimulant mbas 3 muajsh apo 9-12 muaji
mbas mos prdorimit t tyre .
T diskutohet mbi programet q mund t ndiqen kur jan n shtpi .
T edukohet pacienti pr kujdesin q duhet t tregoj gjth khn sepse
prdorimi i drograve sht nj smundje q krkon kujdes gjith kohn.

Prezantimi i studimit
4.1.Qllimi i tems :
T njihemi me kujdesin infermieror dhe me komplikacionet n

diagnozn e abuzimit me substancat.

4.2 Objektivat:
T njihemi me kujdesin infermieror n abuzimin me
substancat.
T vlersojm numrin e pacientve t shtruar n patologjin e
Spitalit Rajonal Vlor , ndarjen sipas gjinis .
T vleresojme shprndarjen e pacinetve t ndar sipas
substancs s cils abuzojn.
T vlersohet shprndarja e pacientve sipas grupmoshs.

Metodologjia :
Studimi sht kryer n nj periudh 1-vjeare
2013 2014 pran Spitalit Rajonal Vlor. T
dhnat jan marr nga kartoteka pr Repartin
e Patologjis nga statistikat vjetore

Rezultatet e studimit
Grafiku 1 .Tregon shprndarjen e pacientve sipas gjinis .

Shperndarja e pacienteve sipas gjinise

38%

62%

Meshkuj

Femra

Grafiku 2. Tregon shprndarjen e pacientve sipas

diagnozs s vendosur nga abuzimi I substancave
Shprndarja e pacientve sipas diagnozs
35

30

25

20

15

10

numri I pacienteve

Grafiku 3. Shprndarja e pacientve sipas moshs

Shprndarja e pacientve sipas moshs
65+

55-64 vje

45-54 vje

11

35-44 vje

12

25-34 vje

13

15-24 vje

23
0

10

15

20

25

Konkluzionet
N studim jane marr 87 pacient t shtruar pran repartit t patologjis

n Spitalin Rajonal Vlor .

Sipas t dhnave mbi shprndarjen e pacientve sipas gjinis kemi :
-44 pacient jan meshkuj
-27 pacient jan femra
Si mund t shohim kemi nj numr me t madh pacientsh meshkuj me
nj ndryshim shum t vogl.
Sipas t dhnave mbi shprndarjen e pacientve mbi diagnozn e
vendosur mbi abuzimin me substancat kemi:
-4 pacient jan me diagnozn abuzim me drogra
-31 pacient jan me diagnozn Intoksikacion nga barna me veprim t
ndryshm
-11 pacient jan me diagnozn Abuzim me alkolin
-3 pacient jan me diagnozn Intoksikacion nga CO2
-21 pacient jan me diagnozn Intoksikacion nga lnd jo mjeksore
Si shihet kemi numri m I madh I pacientve sht me diagnozn
Intoksikacion nga barna me efekte t ndryshme .

Sipas t dhnave mbi shprndarjen e pacientve sipas

grupmoshs :
-23 pacient jan t moshs 15-24 vjec
-13 pacient jan t moshs 25-34 vje
-12 pacient jan t moshs 35-44 vje
-11 pacient jan t moshs 45-54 vje
-4 pacient jan t moshs 55-64 vje
-7 pacient jan t moshs mbi 65 vje
Si vihet re nga t dhnat grupmosha e cila ka numrin m
t madh t pacientve sht grupmosha 15-24 vje m
pas saj pr nga numri I pacientve vin 25-35 vje .Numri I
pacientve vin duke u reduktuar me rritjen e moshs .

Rekomandime

Duhet t krijohet nj repart vemas pr problemet e

rregullimeve t prdorimit t substancave, abuzimin

dhe varsin ndaj substancave .
T bhet informimi m i mir i stafit nga kto patologji.
T bhen trajnime t personelit mjeksor dhe infermieror
pr trajtimin e tyre.
T huazohen protokolle infermierore pr mbshtetjen
psikologjike t pacientit duke qn se kjo si fush nuk
preket shum nga infermieret.
T bhet edukimi her pas hershm i ktyre pacientve
mbi patologjin e tyre dhe prognozn n t ardhme .

Faleminderit !