DNC, Dorudan Nmerik Kontrol veya Datlm Nmerik Kontrol olarak tanmlanmaktadr.

Dorudan veya
Datlm Nmerik kontrol, imalat sanayide CNC tezgahlar iin yazlan programlarn merkezi bir bilgisayarda
depolanarak ilgili CNC tezgahlara gerektii zaman yklenmesi veya tezgahlardan merkezi bilgisayara geri
gnderilmesi ilemidir.
DNC, Dorudan Nmerik Kontrol veya Datlm Nmerik Kontrol olarak tanmlanmaktadr. Dorudan veya
Datlm Nmerik kontrol, imalat sanayide CNC tezgahlar iin yazlan programlarn merkezi bir bilgisayarda
depolanarak ilgili CNC tezgahlara gerektii zaman yklenmesi veya tezgahlardan merkezi bilgisayara geri
gnderilmesi ilemidir.
Neden DNC Sisteme htiya Vardr?
CNC tezgahlar olan ve DNC sistemi olmayan bir imalat sanayinde, CNC tezgahlara program girilmesi aadaki
yntemlerden biri veya birka ile yaplr.
CNC tezgahn kontrol sistemi zerinden program satrlar tek tek girilir. MDI (Manuel Data Input)
Herhangi bir bilgisayarda text dosyas olarak program yazlr, diskete alnr ve CNC tezgahn disket srcs
mevcut ise tezgaha yklenir.
CAM program kullanlarak takm yollar oluturulur, postprosesrden geirilir ve yine diskete alnarak tezgaha
yklenir.
CAM sistemi ile veya manuel olarak yazlan program, tanabilir bir bilgisayara yklenir, bilgisayar tezgahn
yanna gtrlr, bilgisayarn seri portu ile CNC tezgahn RS232 portllar arasna kablo ile balant yaplr. Gerekli
protokol ayarlarndan sonra program tezgaha yklenir.
CNC tezgah imalatcsnn salad ve sadece o tezgah iin tasarlanm olan yazlm ve donanm ieren bir
sistem (Mini DNC gibi) kullanlr.
Kontrol sistemleri eski olan tezgahlar iin, perfore eritlere (Punch Tape) yazlan programlar tezgah zerindeki
erit okuyucudan geirilerek program yklemesi yaplr.
Yukarda anlatlan yntemlerin dezavantajlar yledir;
ncelikle, tezgah banda kontrol sisteminin tularn kullanarak yazlan programlama yntemi, CNC tezgahn
alma verimliliini drr. Hernekadar, baz kontrol sistemleri bir taraftan para ilerken dier taraftan
program girilmesine olanak salasada, bu yntemde i kazas veya hatal para retme riski doar. Bilinecei
gibi CNC program yazma ilemi youn matematik ilemleri gerektirir. Bir taraftan hesap yaparak dier tarfatan
ilenen paraya dikkat edilmesi, i kazas, hatal para retme riski veya hatal program yazma ihtimalini artrr.
Program girerken yaplabilecek bir rakam hatas, yksek maliyetli tezgah arzalarna sebep olabilir. Bu sebepten
CNC tezgahlar iin yazlan programlar, grltsz dikkatin dalmayaca ortamlarda ya CAM sistemi kullanarak
yada herhangi bir bilgisyarda text dosyas halinde yazlmaldr.
CNC tezgahlara, disket kullanarak program ykleme bir nceki ynteme gre olduka kolay ve pratiktir. Ancak
bir ok kontrol sisteminde disket okuyucu bulunmaz. Diskette program saklamann bir mahsuru ise; disketteki
bilgiler manyetik ortamlardan kolayca etkilenebildiklerinden acil ihtiya durumlarnda bozuk disket problemleri
ile karlama riskleri vardr. Ayrca programlarda yaplan deiikliklerden dolay kullandmz disketteki
bilgilerin son deiiklikleri iermeme ihtimali de vardr.
Tanabilir bir bilgisayar ile CNC tezgahlara program yklenmesi en sk kullanlan yntemlerden biridir. Bu
yntemi kullanabilmemiz iin tanabilir bilgisayarmzda CNC tezgah ile iletiim salayabilecek bir yazlm
(Procomm, Crostalk, HyperTerminal, vb.) bulunmas ayrca CNC tezgah zerinde RS 232 portu , uygun kablo
balants ve bilgisayar ile tezgahn iletiim salayabilmesi iin protokol ayarlarnn (baudrate, parity, vs.)
yaplmas gerekir. Her tezgah iin gerekebilecek farkl kablo ve farkl protokol ayarlar bu yntemin
dezavantajlardr. Ayrca bu tip ayarlar yapabilecek eitimli bir personelin imalat devam ettii srede hazr
bulunmas gerekir.
zel amal olarak gelitirilmi program ykleme yazlm ve donanmlar ise genellikle pahaldr. Her tezgahn
yannda bir tane bulundurmak olduka yksek maliyetlidir. Ayrca eski kontrol sistemli tezgahlar iin bu
sistemlerden bulmamz her zaman mmkn olmayabilir.
Eski kontrol sistemlerinde bulunan serit okuma sistemleri kullanlarak program ykleme ilemi ok zaman alc
ve zahmetli bir sretir. erit zerinde oluacak delik hatalar byk tezgah arzalarna sebep olabilmektedir.
Program zerinde yaplacak bir karakterlik deiiklik bile, eski eritin tamamnn atlarak yeni bir eritin
hazrlanmasn gerektirir.
DNC sistemleri sadece yukarda anlatlan sorunlar zmekle kalmamakta, beraberinde ilave birok avantajlar da
salamaktadr.
DNC Sistemin Yaps Nasldr?
DNC sistemi donanm olarak bir merkezi bilgisayar, DNC hub olarak adlandrlan seri port oklayc ve tezgah ile
DNC hub arasndaki kablo balantlarndan oluur.
Yazlm olarak ise merkezi bilgisayarda CNC programlar veri taban mant ile tutan ve bunlarn ynetimini
salayan ve her tezgah ile olan iletiimi salayan protokolleri tutan bir yazlm gereklidir.

ekil 1de 8 adet CNC tezgah bulunan bir imalat atelyesine kurulabilecek bir DNC sistem emas grlmektedir.

Bu emada PC olarak tanmlanan bilgisayarda btn CNC programlar bulunduran ve yneten program alr.
DNC hub olarak tanmlanan donanm PCnin seri portuna balanr ve zerinde 8 adet RS232 port k vardr ve
her bir port k bir CNC tezgaha zel kalitede, grltden etkilenmeyen kablolar ile balanr. Bu sisteme
balanacak CNC tezgah says 128e kadar, CNC tezgahlar ile DNC hub arasndaki mesafe de 1 km.ye kadar
kartlabilir.

Opsiyonel olarak merkezi bilgisayar olarak adlandrlan bilgisayar ile CAM sistemi arasnda network balants
yaplarak, CAM sisteminde hazrlanan CNC programlar dorudan tezgahlara yklenebilir.
DNC Sistemin Avantajlar
DNC sistemi ile hazrlanan CNC programlar tek bir merkezde toplanr. Merkezi bilgisayarda yaplacak olan
dzenli yedekleme ile veri kayp riski ortadan kalkar.
CNC programlar, tezgah operatrleri tarafndan yklenebilir (download), zel olarak bu ama iin yetitirilmi
bir personel bulundurmaya gerek kalmaz.
Merkezi bilgisayar, CNC programlarn en son versiyonunu tuttuu iin tezgah operatrlerinin yanl program
ykleme riski kalmaz.
Gerektiinde CNC program tezgah operatr tarafndan tezgah zerinde deitirilirse, programn deitirilmi
hali merkezi bilgisayara geri gnderilebilir (upload)
Merkezi bilgisayara upload edilen programlar iin, karlatrma program kullanlarak farkl satrlar kolayca
tesbit edilebilir.
Merkezi bilgisayar, mevcut CNC programlar belirli bir kataloglama mant ile tuttuundan programlara eriim
kolay ve hzl olur.
DNC sistemi ile , Kesici Takm lme (Tool Presetter) tezgah arasnda herhangi bir CNC tezgah gibi balant
salanrsa, takm boy ve ap offsetleri bir dosya olarak merkezi bilgisayara upload edilerek ilgili tezgaha
download edilebilir. Bylece operatrler tarafndan CNC tezgaha girilmesi gereken yzlerce takma ait ap ve
boy bilgisi hatasz ve hzl bir biimde yklenir.
DNC sistemi, Koordinat lme (CMM) tezgahlarna balanalarak para lmnde kullanlan programlar
upload/download edilebilir. Ayrca Reverse Engineering olarak adlandrlan yntem ile CMM tezgahna balanan
paralarn bilgisayarda modellerini oluturmak iin gerekli koordinat bilgileri alnabilir.
Tezgahlara ait PLC dosyalarnn birer kopyalar merkezi bilgisayarda tutulabilir ve gerektiinde ilgili tezgahlara
yklenerek tezgah fonksiyonlarn etkileyen sorunlara ok ksa srede mdahale edilebilir.
ISO 9000 veya benzeri bir kalite sisteminin kullanlmas durumunda CNC programlarn revizyon kontrolu ve
ynetimi iin ideal zm salanr.
Program upload/download ilemleri iin otomatik kayt tutulur. Bu sayede hangi program hangi tezgaha ne
zamam yklenmi, ne kadar zaman sonra yeni program yklenmi gibi bilgilere istenildii zaman ulalabilir.
Daha gelikin DNC sistemlerinde (Machine Tool Monitoring) olarak adlandrlan yntemler kullanlarak CNC
tezgaha ait veriler (ilerleme, devir, tezgah alarmlar, kesici takmn anma durumu) gibi bilgiler kayt olarak
tutularak gerekli istatistiki bilgiler elde edilebilir.
Takm yollarnn grafik simlasyonu da DNC paketlerinin bir modl gelir. Bu sayede CNC programlarndaki
takm yollar tezgaha yklenmeden nce test edilip dorulanabilir.
DNC Sisteminin Kazandrd Verimlilik
Her program yklemede ortalama 10 dakika (Disket ile veya tanabilir bir bilgisayar ile program yklemeye
gre)
Her program iin ortalama 20 dakika takm boy ve ap ofseti girilmesinde (Manuel olarak tezgah kontrol
sistemi zerinden offset deerleri girilmeye gre)
MDI yntemine gre program bana ortalama 60 dakika
Upload edilen programlarn farkllkarnn karlatrlmasnda program bana ortalama 30 dakika
zaman kazanlaca yaplan istatistiklerle belirlenmitir.

Ayrca, yanl, eski revizyon CNC program veya takm ofseti yklemekten kaynaklanan hatal para retimi ve
hatal paralarn kalite kontrolu iin harcanan kayp zaman ve malzemelerin verimlilie olan etkisinin her zaman
dikkate alnmas gerekmektedir.