Ko sedi a ko stoji na steli Hamurabijevog zakonika?

Obian ovek bi posmatrajui prikaz na steli Hamurabijevog zakonika zdravorazumski zakljuio

da bog sigurno sedi, dok je Hamurabi taj koji je u stajaem stavu vodei se milju da su
boanstva u nadreenom poloaju u odnosu na obine ljude, pa i same kraljeve. 1 Zastupam isti
stav, tj. miljenja sam da je na steli Hamurabijevog zakonika u ba reljefu prikazan bog ama
koji sedi na ''tronu'' dok je Hamurabi stoji naspram boanstva. Argumenti koje bih iznela a koji
idu u prilog tom stavu jesu sledei:
-

Hijerarhijski odnos moi se od samih poetaka civilizacije prikazuje tako to osoba koja
poseduje vie moi zauzima dominantniji poloaj (da li je u pitanju sedenje na tronu ili
nekom uzvienju, stojei stav, disproporcionalno vea figura odnosno prikaz osobe koja

ima vie moi u odnosu na osobe koje su u podreenom poloaju2)

Svako boanstvo je na likovnim prikazima (statue, slike, reljefi itd.) pratio odreeni
simbol koji predstavlja to boanstvo i po emu je razlikovano od prikaza drugih
boanstava i osoba (budui da na poetku osobe nisu prikazivane realistino ve u
idealizovanoj formi, odnosno svi likovi su predstavljani isto- ukalupljeno te su znaci
raspoznavanja kao pto su na primer krilate sandale kod boga Hermesa ili sunevi zraci
koji izbijaju iz ramena boga amaa ono to ih je razlikovalo od predstava drugih likova)3
Simbol boga amaa je zvezda u disku i zraci koji izbijaju iz njegovih ramena.

1 Ovo je uvreeno miljenje bez obzira na drutveno-politiko-ekonomske-religijske okolnosti u veini

drutava.
2 Npr. boginja Itar je na prikazu Inauguracije (Investiture Panel) koji se nalazi u Palati Mari, prikazana
kako stoji na lavu (simbol boanske vlasti). Vidi vie u McGinty, Kyle. Circles of Framing and Light:
Analyzing the Nimbus in the Mediterranean, Department of Classics Dartmouth College, 2013. 29-34
(http://classics.dartmouth.edu/sites/classics.dartmouth.edu/files/Kyle%20McGinty%202013.pdf
pristupljeno 17.10.2015.)
3 Postavlja se pitanje zato je svetost odnosno boanska sila predstavljena kako izbija iz ramena (kod
sumersko akadskih boanstava je to primeeno) i jedan od moguih odgovora koje daje i McGinty u svom
tekstu jeste taj da se tada glava nije smatrala centrom, sreditem i najvanijim delom ljudskog tela ve je
to bio rameni pojas (za razliku od recimo dananjih predstava svetaca koji imaju oreol oko glave).

Bog ama ima ukraeniju odoru, kapu sa rogovima4 (simbol boanstava5)/ spiralna kapa,
zrake koji izbijaju iz ramena, sedi na tronu sa postoljem6 i predaje Hamurabiju simbole
pravedne i potene vladavine (tap i kolut) odnosno tap za merenje i konopac kao
simbole koji treba da pomognu izgradnji monog kraljevstva u kome e se vladati po

principima pravde i potenja.7

Vladari iz ovog perioda prikazivani su sa posebnim oglavljima, urednim brkovima i
bradom koje su simbolizale fiziku snagu, naoruani(simbol moi, fizike snage i
maskuliniteta)8 u aktivnostima koje su karakteristine za vladare (lov na lavove itd.- za
cilj imale da prikau mo vladara) ili u nekom posebnom ritualu (za cilj imale da pokau
pobonost vladara i njegovo povinovanje volji bogova). 9 Hamurabi je prikazan na isti
nain, ima posebno oglavlje, urednu bradu, odoru. Poloaj ruku (prekrtene ruke, dok

jedna kree ka nosu ili bradi- poloaj kojim se pokazuje pokornost bogu10)
Predmete koje ama predaje Hamurabiju (tap i kolut/konopac) jesu u skladu sa
mesopotamskim poimanjem pravde- ''uiniti neto ispravnim, izravnati''. Prilikom gradnje
koristili su se upravo ovi instrumenti zarad postavljanja pravih temelja graevina-

4 Slanski, 2013, str. 106

5 Naram-sina je na steli prikazan sa kapom sa rogovima i tu postoje razliita tumaenja zato je to tako,
ali je izveno da su u kasnijim periodima na to gledali kao na svetogre odnosno hibris-greh prema
bogovima.
6 Postolje je ukraeno linijama koje podseaju na planinski terene i koje prema nekim autorima
predstavljaju istok i zapada, odnosno krajnje ake u kojima sunce izlazi i zalazi, a budui da je ama bog
sunca onda predstavljaju reon njegove nadlenosti (Slanski, 2013, str. 106)
7 Bog ama je bog svetlosti, sunca i pravde i kao to sunce obasjava sve i osvetljuje svako mesto na
zemlji tako i bog ama otkriva svaku nepravdu i ispravlja je.
8 Slanski, 2013, str. 106
9http://www.metmuseum.org/~/media/Files/Learn/For%20Educators/Publications%20for
%20Educators/Art%20of%20the%20Ancient%20Near%20East.pdf
10 Slanski, 2013, str. 106

simbolika povezanost sa zadatkom koji Hamurabi ima a to je da izgradi drutvo na

ispravnim temeljima.11
Na osnovu iznetih argumenata smatram da sa pravom moemo rei da bog ama sedi a
Hamurabi stoji, mada sam uverena da je mogue pokazati i drugaiji odnos12
Literatura:
1. McGinty, Kyle. Circles of Framing and Light: Analyzing the Nimbus in the
Mediterranean,

Department

of

Classics

Dartmouth

College,

2013.

29-34

http://classics.dartmouth.edu/sites/classics.dartmouth.edu/files/Kyle%20McGinty
%202013.pdf
2. Slanski, Kathryn. The Law of Hammurabi and Its Audience, Yale Journal of Law & the
Humanities,

Volume

24

Issue

1,

2013.

97-110

(http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1377&context=yjlh)
internet:
http://oracc.museum.upenn.edu/amgg/listofdeities/utu/
http://www.metmuseum.org/~/media/Files/Learn/For%20Educators/Publications%20for
%20Educators/Art%20of%20the%20Ancient%20Near%20East.pdf

11 Slanski, 2013, str. 107

12 U nedostatku vremena nisam stigla detaljnije da pretraim internet bazu podataka, tako da sam
pristupila lakem poslu, odnosno argumentaciji loginije slike- a to je ta da bog sedi.