SYM

TARH
2016

CUMHURYET
DNEMNDE
DI
POLTKA

ATATRK DNEM DI
POLTKA
Lozan Anlamasndan sonraki
dnemde Trk d politikasnn temel
ilkeleri unlardr:
Lozandan kalan sorunlar zmlemek
Dier devletlerin iilerine
karmamak, kendi iilerimize
kartrmamak
Uluslar aras sorunlarda hukuka dayal
ve bar bir siyaset izlemek
Yurtta sulh, cihanda sulh ilkesini
uygulamak

YABANCI OKULLAR SORUNU

26 Eyll 1925de karlan genelgeyle; Yabanc okullarda
Trke, tarih ve corafya derslerinin Trk retmenler
tarafndan Trke okutulmasn,
Okullarda topluca dini trenlerin yaplmamasn, dini
sembol ve ikonlarn kaldrlmasn,
Okutulan kitaplarda Trkiye aleyhine ifadeler yer
almamasn istemi, bunlara uymayan okullarn
kapatlacan belirtmitir.
Bu karara en byk tepki Fransa ve Papalktan gelmitir.
Ancak TBMM bunu i politika sorunu gstererek ald
karar uygulam ve kar gelen okullar kapatmtr.

NOT Bu durum Trkiyenin i ve d politikada

gl olduunu gsterir.

IRAK SINIRI
MUSUL SORUNU
5 HAZRAN 1926 ANKARA ANLAMASI
Bu anlamayla;
Musul ve Kerkk Irak topraklarna katld.
Hakkari snrnda Trkiye lehinde dzenleme yapld.
Musul petrollerinin % 10unun 25 yl sreyle
Trkiyeye verilmesi kararlatrld.
Trkiye 500 bin ngiliz liras karlnda bu
hakkndan vazgemitir.
Taraflar snr blgesinde birbirleri aleyhine
propaganda rgtne ve toplantya izin
vermeyeceklerdir.
NOT: Bu sorun Misak- Milliye aykr olarak
zmlenmitir. Trkiye-ngiltere ilikileri 1929a
kadar soukluunu korudu.

BOZKURT-LOTUS
OLAYI
(1926-27)
Bozkurt adl Trk gemisiyle Lotus adl Fransz
gemisinin 2 Austos 1926'da Ege'de arpmas
srasnda 8 Trk denizcisinin lmesi zerine Fransz
kaptan Trk Adliyesi tarafndan tutuklanm, bu
tutuklama Fransa ile sorunlara neden olmutu.
Trkiye olay Lahey Adalet Divan'na gtrm ve
dava 7 Eyll 1927'de Trkiye lehine sonulanmt. Bu
dava, tarihiler tarafndan, Trk hukukunun ve adalet
rgtnn kapitlasyonlar dnemini geride brakarak
insan ve egemenlik haklarna dayal ada hukuk
dzeyine ykseldiinin bir kant olarak
deerlendirilmektedir.

ADANA-MERSN DEMRYOLU
SORUNU(1929)
Bir Fransz demiryolu irketine
ait olan Adana-Mersin
demiryolunun Trk devleti
tarafndan alnmak istemesiyle
ortaya kmtr.

NFUS MBADELES
SORUNU(1930)
SEBEB
Yunanistann Lozana aykr olarak stanbulda
olabildiince ok Rum brakmaya almas,
SONUCU
Konu Milletler Cemiyetine gitmitir. 10
Haziran 1930da ANKARA ANLAMASIYLA
sorun zld. Bu anlamayla Bat Trakya ve
stanbulda yaayan Trkler ve Rumlarn
buralara yerleme tarihlerinde bir snrlama
yaplmakszn bu kiiler etabli kapsamna
alnd
UYARI: Kbrs Sorununun ortaya kmasyla
Trk-Yunan ilikileri yeniden gerginleti.

DI BORLAR
SORUNU(1933)
1928de denecek borcun miktar
ve eit taksitlerle denmesi
formle baland.
Yeni Trk devletinin 1929
bunalmndan tr, deme gl
ekmesinden domutur.
1933de Fransa ile yaplan
antlama ile sorun zld. Taksit
says artrld, frank olarak
denmesi kararlatrld.

MLLETLER
CEMYETNE GR
1932
18 TEMMUZ 1932de spanyann
teklif
Yunanistann desteiyle Trkiye
Milletler Cemiyetine ye oldu.
1934de Konsey yeliine
seilmitir. II. Dnya Savann
kmas nedeniyle Milletler
Cemiyeti dalana kadar bu
grevde kalmtr.
AMA: Dnya barna katkda

BALKAN ANTANTI
9 UBAT 1934
SEBEB: Almanya ve talyada
ortaya kan ar milliyeti ve
yaylmac ynetimlerin
Balkanlar ve Ortadouyu
tehdit etmesi
KATILAN LKELER: Trkiye,
Yunanistan, Yugoslavya,
Romanya
KATILMAYAN LKELER:
Arnavutluk talyann basks

BALKAN ANTANTI
9 UBAT 1934
MADDELER: 4 devlet Balkan snrlarnn
gvenliini karlkl olarak garanti
ediyorlard.
Anlamay imzalamayan bir Balkan devletine
kar birbirine haber vermeden hareket
etmeme ve ykmllk altna girmeme
taahhdnde bulunuyordu.
Anlama taraflarca uygunu bulunacak her
Balkan lkesine ak olacakt.
ANTANT ORTAK SAVUNMA NTELNDEDR.
NOT: Trkiye bu anlamayla bat snrn
gvence altna ald ancak II. Dnya
Savann kmasyla bu antant dald.

MONTR BOAZLAR
SZLEMES
22 TEMMUZ 1936

SEBEB: Almanya ve talyann saldrgan tutumu

KATILAN DEVLETLER: ngiltere, Fransa, Rusya, Trkiye,

Japonya, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya,
Romanya, Avustralya
NOT: talya sonradan imzalad.
NEM
Trkiyenin d politikadaki nemli bir baarsdr.
Trkiye boazlarda tam anlamyla egemen olmutur.

MONTR BOAZLAR
SZLEMES
22 TEMMUZ 1936

Boazlar Komisyonu kaldrlarak

yetkileri Trkiyeye devredildi.
Trkiye Boazlar evresinde isterse
asker bulundurabilecek ve
silahlandrabilecektir.
Ticaret gemilerinin boazlardan geii
serbest olacaktr.
Sava gemilerinin boazlardan geii,
arlk ve zaman bakmndan Trkiye
tarafndan snrlandrlabilecekti.
Sava tehlikesi karsnda Trkiye

Boazlarda Trk
egemenlii esas
zerinde devletleraras
bir statnn kurulmas,
bunun yrrlk ve
kontrolnn Trkiyeye
ait olduu prensibi, ilk
olarak 1841 Londra
Boazlar Anlamas,
ikinci defa da 1936
Montr Anlamas ile
gerekleti.

SADABAT PAKTI
8 TEMMUZ 1937
SEBEB: Almanya ve talyann yaylmac politikalarnn
Ortadouyu tehdit etmesi, talyann Habeistan
igal etmesi, dou snrmzn gvenceye alnmak
istenmesi
KATILAN DEVLETLER: Trkiye, ran, Irak, Afganistan
MADDELER: Taraflar iilerine karmayacaklar, ortak
snrlarn
dokunulmazlna uyacaklar, birbirlerine
saldrmayacaklar, ortak
karlarn ilgilendiren konularda birbirlerine
danacaklar, Milletler Cemiyetinin kararlarna
uyacaklard.
1955de BADAT PAKTI kurulunca nemini kaybetti.

Sadece saldrmazlk ve
iyi komuluk paktdr.
Savunma iin
yardmlama pakt
deildir.

KIRK ASIRLIK TRK

YURDU DMAN ELNDE
ESR KALAMAZ.

HATAYIN TRKYEYE KATILMASI

23 TEMMUZ 1939

1921de Trkiye-Suriye snrnn

tespitini de ilgilendiren Ankara
Anlamas imzalanmt. Snrn
izilmesinde baz problemler kmasna
ramen Hatay hari Trkiye-Suriye
snr 1930da izildi.
35de Lbnan ve Suriye zerinde
manday kaldran Fransa 36da tm
haklarn Suriyeye devretti.
Fransann Suriyeden ekilmesi ile
Hatayn statsnn yeniden

HATAYIN TRKYEYE KATILMASI

23 TEMMUZ 1939

Suriye Hatayn kendisine ait olduunu

iddia etti. Trkiye, Milletler Meclisine
bavurdu.
Milletler Meclisinin karar ile Hatay da
halk oylamas yapld. Halk oylamas ile
1938 Hatay Cumhuriyeti kuruldu.
1939da Hatay Meclisinin ald kararla
Trkiyeye katld. Bylece gnmz
Suriye snr kesinleti. Misak- Milli
tamamland.

Hatay Cumhuriyetinin ilk

cumhurbakan Tayfur
Skmen, ilk babakan
Abdurrahman Melektir.
Sandler Raporu Hatayn
bamszl srecinde
Milletler Cemiyetinin
raportrnn yaymlad
rapordur.

Mustafa Kemal hayatnn

son gnlerinde meclise
katlamad iin 1 Kasm
1938de onun yerine
babakan Celal Bayar
sylev verdi. Mustafa
Kemal ldnde meclis
bakan Abdlhalik
Renda idi.

2005 KPSS
Montr Boazlar Szlemesinde,
I. Boazlarn Trk Egemenliine Gemesi
II. Trkiye, SSCB Snr
III. Anadoludaki Rumlarla Yunanistandaki
Trklerin Mbadele Edilmesi
Yukardaki konulardan hangileri yer
almaz?
a) Yalnz I
b) Yalnz II
c) II ve III
d) I ve II
e) I, II ve III

2005 KPSS
9 ubat 1934de Balkan Paktnn
kurulmasnda,
I. Trkiyenin Birlemi Milletler
Tekilatna ye Olmas
II. talyann Yaylmac Tutum Sergilemesi
III. Almanyann I. Dnya Savann
Sonucundan Memnun Olmamas
Gelimelerinden hangileri etkili olmamtr?
a) Yalnz I
b) Yalnz II
c)
d)
e)

Yalnz III
I ve II
I, II ve III

Bu slaytlarn hazrlanmasnda aada

ad verilen kaynaklardan
faydalanlmtr.
www.eba.gov.tr
www.mebvitamin.com
www.osym.gov.tr
Osman Sara tarih sunular
Tarih 9. snf, Tarih 10. snf, Tarih 11.
snf ve T.C. nklap Tarihi ve
Atatrklk ders kitaplar, MEB
YAYINLARI