Internet Working

RANGKAIAN SALING SAMBUNG (INTERNETWORKING)
Pengenalan
l Rangkaian saling sambung (internetworking) bertujuan menyambungkan LANs utk

mencipta WANs, dan menghubungkan WANs utk membentuk WANs yg lebih besar.
l Internetworking boleh menjadi kompleks kerana ia terlibat menghubungkan

rangkaian yg menggunakan protokol berbeza.
l Menghubungkan rangkaian memerlukan pengulang (repeater), hub atau titi (bridge).
l Internetworking dibangunkan dgn menggunakan penghala (router) and get laluan

(gateway).
l Setiap peranti berinteraksi dengan protokol pada lapisan berbeza dlm model OSI.
l Repeater bertindak hanya terhadap komponen elektrikal sesuatu isyarat dan hanya
aktif pd lapisan fizikal.
l Bridge menggunakan protokol pengalamatan dan boleh mempengaruhi kawalan

aliran sesebuah LAN. Ia amat aktif pd lapisan DLL. (LAN à LAN)
l Router menyediakan hubungan antara 2 LAN yg terpisah dan aktif pd lapisan

rangkaian. (LAN X à LAN Y)
l Gateway menghubungkan antara LAN dengan LAN/WAN yg menyediakan

perkhidmatan penterjemahan antara LAN yg berbeza protokol dan aktif dlm semua
lapisan.
Pengulang (Repeater)
l Juga dikenali sbg “generator”, merupakan peranti elektronik yg beroperasi pada

lapisan fizikal dlm model OSI.
l Isyarat yg membawa maklumat dlm rangkaian boleh bergerak mengikut jarak yg

tertentu sblm ia menjadi lemah yg boleh membawa perubahan kpd data.
l Pengulang (repeater) menguatkan, menyegarkan dan mengeluarkan paket yg

membawa signal supaya ia dapat dihantar sepanjang segmen kabel.
l Ia merupakan penyelesaian termurah yg membolehkan rangkaian sampai ke

pengguna bagi jarak kabel yg melebihi spesifikasi IEEE.
l Ia menghubungkan media kabel LAN sama ada yang sama jenis atau berbeza. (Cth:
Thicknet à Thicknet atau Thicknet à Thinnet)
l Lokasi pengulang (repeater) di atas media kabel adalah penting.
l Repeater mesti ditempatkan supaya isyarat sampai sebelum sebarang “noise”

menukar mana2 bit data.
l Repeater ditempatkan di atas media kabel sblm isyarat menjadi lemah & hilang
supaya ia masih boleh membaca isyarat dgn baik utk menentukan arus (voltage) dan
menyalinnya semula dalam bentuk asal.
l Isyarat dlm bentuk asal yg dikeluarkan mampu menambah jarak panjang sesuatu
media kabel.
l Repeater digunakan utk:
o Memanjangkan jarak segmen kabel spt melebihi 185 meter utk segmen
10Base2.
o Menyambungkan 2 jenis media kabel yang berbeza spt kabel thick ethernet
(10Base5) dengan kabel thin ethernet (10Base2).
o Meningkatkan bilangan nod yg terhad kpd sesuatu segmen spt melebihi 200
nod dalam 10Base5.
o Mengesan masalah atas kabel dan menutup segmen kabel.
o Menguatkan dan menyegarkan isyarat dlm peranti rangkaian yg lain spt hub.
l Repeater boleh dibahagikan kpd:

o Simple repeater ~ menawarkan kaedah termurah utk menyambungkan
rangkaian yg menggunakan kabel sepaksi (coaxial) di dalam topologi bas
(bus).
o Multiport repeater ~ digunakan utk mentransmit isyarat melebihi satu

segmen kabel. Menyambungkan segmen2 rangkaian yang melebihi daripada
2 segmen.
Hub
l Juga dikenali sbg “concentrator”, merupakan pusat kawalan aktiviti.
l Ia merupakan peranti yg selalu digunakan dalam rangkaian yang menggunakan

topologi bintang (star)
l ARCNET, 10BaseT, 100BaseF, 1000BaseLX dll bergantung kpd penggunaan hub utk
menyambungkan pelbagai kabel dan menghantar data ke berbagai segmen di dalam
rangkaian.
l Hub juga digunakan utk menyambungkan segmen di antara LAN.
l Satu hub boleh mengandungi beberapa “port”.
l Apabila paket tiba pada satu port, ia akan disalin ke lain2 port supaya semua segmen
dlm LAN boleh melihat paket tersebut.
l Hub pada asasnya bertindak sbh pemecah isyarat (signal splitter).
l Ia akan mengambil isyarat yg diterima melalui satu port dan mengagihkannya kepada
semua port yg lain.
l Sesetengah hub menyegarkan semula isyarat yg lemah sebelum menghantarnya.
l Hub utk 10BaseF menggunakan cermin utk memecahkan cahaya yg diterima dari
satu port ke bhg port yang lain.
l Rangkaian Token Ring juga mempunyai peranti Multi-Station Access Unit (MSAU),
juga disebut sbg hub kerana ia berfungsi sama spt hub Ethernet.
l Walau bagaiamanapun, MSAU menggunakan suis mekanikal dan geganti (relay) utk
menunjukkan laluan paket ke peranti aktif secara bersiri (serial) dan bukannya secara
selari (parallel) seperti hub Ethernet.
Jenis2 Hub
l Hub menyediakan fungsi penting dalam rangkaian yg menggunakan topologi bintang

(star).
l Terdapat banyak jenis hub yg berbeza, setiap satu mempunyai ciri2 yg spesifik yg
memberikan tahap perkhidmatan yg berbeza.
l Jenis2 hub yg boleh didapati termasuklah:
– Passive hub
– Active hub
– Intelligent hub
l Kebanyakkannya menggunakan ciri2 yg piawai, dan sesetengahnya mempunyai ciri2

tambahan yg boleh didapati dalam hub yg berprestasi tinggi.
Ciri2 Piawai
l Semua hub mempunyai ciri2 asas yg menentukan jenis kabel yg disambungkan

kpdnya.
l Kebanyakan hub disambungkan melalui jack RJ-45 yang bergantung kepada kabel
pasangan terpiuh (TP).
l Hub juga memerlukan sumber tenaga (POWER) kerana ia merupakan peranti

elektronik yg membawa isyarat dan menghantar ke beberapa port.
l Kebanyakan hub mempunyai LED, yang digunakan utk memantau beberapa keadaan.
l 2 LED yg selalu digunakan adalah utk memantau POWER dan hubungan yg aktif pada
port.
l Terdapat banyak ciri2 tambahan yg menyokong beberapa hub berprestasi tinggi drp
pelbagai pengeluar.
l Redundant AC power supplies ~ If one fails, the other takes over – and is fully
capable of powering the entire unit.
l Built-in DC power supplies to function in the event of power outage.
l Redundant fans ~ provide cooling of the hub in the event that either fan fails.
l Automatic termination for coaxial connections.

l Redundant configuration storage ~ assigning various properties to various
ports.
l Redundant clocks ~ allow any hub with an onboard clock on the network to
act as a master to help in timing packet delivery.
Passive Hub
l Tidak banyak meningkatkan prestasi LAN dan menolong dalam mengesan kerosakan
perkakasan atau kesesakan.
l Ia hanya mengambil paket yg diterima dari satu port dan menyiarkannya semula
(rebroadcast) ke port2 lain.
l Selalunya mempunyai satu port 10base2 selain drp jack RJ-45 yg disambungkan ke
peranti LAN.
l Port 10Base2 ini boleh digunakan sbg tulang belakang rangkaian.
l Dalam sesetengah passive hub, terdapat port AUI yg boleh menghubungkan

transceiver utk membentuk tulang belakang rangkaian (10Base5).
Active Hub
l Selalunya ia mempunyai ciri2 yg boleh didapati ke atas passive hub, dengan

kebolehan tambahan melihat data yg dihantar keluar.
l Implementasi “store & forward” ~ hub melihat data yg hendak dihantar sebelum
menghantarkannya.
l Ia boleh membetulkan beberapa kerosakan paket serta mengubah masa pengagihan

paket2 lain.
l Jika isyarat yg yg diterima lemah tetapi masih boleh dibaca, ia menyegarkannya

semula dlm bentuk asal sebelum menyiarkan.
l Ia menyediakan kebolehan melakukan diagnosa seperti peranti yg berfungsi denga

tidak betul.
l Menolong mendiagnosa kabel yg teruk dengan menunjukkan port mana yg

memerlukan penghantaran semula.
Intelligent Hubs
l Mengandungi semua ciri2 yg terdapat dlm active hub.
l Beberapa ciri tambahan termasuklah:
– Berkebolehan menguruskan rangkaian drp satu lokasi berpusat ~ jika masalah

berlaku ke atas mana2 peranti yg dihubungkan ke hub tsb, ia dengan mudah
dapat mengenalpasti dan membetulkan masalah menggunakan maklumat
pengurusan yg disediakan oleh hub.
– Berkebolehan menawarkan kadar transmisi yg anjal ke pelbagai peranti.
– Penggunaan media yg tidak terhad ~ penggunaan kabel media boleh di

campurkan seperti twisted pair dengan fiber optic.
Suis (Switch)
l Suis merupakan peranti yang mempunyai peranan yang hampir sama dengan hub
tetapi ia berkebolehan menyediakan fungsi “bridging” dengan kecekapan yg tinggi.
l Ia bertindak sebagai “multiport bridge” utk menyambungkan peranti2 atau segmen2

dalam satu LAN.
l Selalunya suis mempunyai “buffer” pada setiap hubungan rangkaian dimana ia

disambungkan.
l Apabila ia menerima paket, ia menyimpan paket di dlm buffer drp hubungan (link)
penerima dan memeriksa alamat utk memastikan link keluar.
l Jika link keluar tidak digunakan, suis akan menghantar paket melalui link tersebut ke
destinasi.
l Suis dibangunkan berdasarkan 2 strategi berbeza:
l Store-and-forward switch ~ menyimpan bingkai ke dalam “input buffer”

sehingga keseluruhan paket telah sampai.
l Cut-through switch ~ menyampaikan (forward) paket ke “output buffer”

sebaik sahaja destinasi diterima.
Titi (Bridge)
l Ia beroperasi dalam kedua2 lapisan fizikal dan lapisan pautan data dlm model OSI.
l Ia membahagikan rangkaian yg besar ke segmen yang kecil.
l Ia juga boleh geganti (relay) bingkai diantara 2 LAN asal yang terpisah
l Ia mengandungi logik yg memisahkan trafik bagi setiap segmen.
l Ia menapis trafik dan menjadikannya berguna dalam mengawal kesesakan dan

menyisih masalah link.
l Ia juga menyediakan keselamatan melalui pembahagian trafik.
l Ia beroperasi pd DLL, membenarkan ia mencapai alamat fizikal kesemua stesen yg

dihubungkan kpdnya.
l Apabila bingkai memasuki bridge, ia bukan shj menyegarkan dan mengeluarkan

isyarat tetapi juga memeriksa alamat destinasi dan menyampaikan salinan isyarat
hanya kepada segmen yg mengandungi alamat destinasi.
l Semasa bridge menerima paket, ia membaca alamat yg terdapat dlm bingkai dan
membandingkannya dengan alamat semua stesen yg terdapat dlm jadual utk kedua2
segmen.
l Apabila ia menjumpai alamat yg sepadan, ia tahu segmen yg mengandungi stesen

penerima dan hanya relay paket ke segmen tersebut.
Jenis2 Bridge
l Untuk memilih antara segmen, bridge mesti mempunyai jadual “look-up” yg

mengandungi alamat fizikal setiap stesen yg dihubungkan kpdnya.
l Jadual menunjukkan segmen mana setiap stesen tersebut berada.
l Terdapat 3 jenis bridge:
– Simple bridge
– Multiport bridge
– Transparent bridge
Simple Bridge
l Jenis bridge yg paling primitif dan murah.
l Ia menyambungkan 2 segmen dan mengandungi jadual alamat semua stesen.
l Ia adalah primitif kerana alamat2 ini perlu dimasukkan secara manual.
l Sebelum simple bridge ini boleh digunakan, operator hendaklah memasukkan alamat
setiap stesen.
l Apabila stesen baru ditambah, jadual perlu diubahsuai dan memasukkan alamat
stesen baru.
l Jika stesen dibuang drpd rangkaian, alamatnya mesti dipadamkan drp jadual.
l Pemasangan dan penyelenggaraan simple bridge memerlukan masa yg banyak.
Multiport Bridge
l Digunakan utk menyambungkan lebih drp 2 LAN.
l Jika bridge menyambungkan 3 LAN, ia mestilah mempunyai 3 jadual, setiap satu

mengandungi alamat fizikal stesen yg boleh dicapai melalui port tertentu.
Transparent Bridge
l Juga dikenali sebagai “learning bridge”.
l Ia membangunkan jadual alamat stesen dengan sendiri semasa ia melakukan fungsi

bridge.
l Apabila transparent bridge mula2 dipasang, jadualnya adalah kosong.
l Setiap paket yg dijumpai, ia akan melihat kedua2 alamat destinasi dan sumber.
l Ia memeriksa alamat destinasi utk menentukan di mana paket tsb hendak dihantar.
l Jika ia belum mengenali alamat destinasi, ia menghantar paket ke keseluruhan

stesen dlm kedua2 segmen.
l Ia menggunakan alamat sumber utk membangunkan jadualnya.
l Semasa membaca alamat sumber, ia tahu dari bhg mana paket tsb datang dan
mengaitkan alamat tsb dengan segmennya.
l Dengan paket pertama yg dihantar oleh setiap stesen, bridge belajar segmen yg
dikaitkan dengan stesen tsb.
l Lama kelamaan jadual alamat stesen lengkap dan kaitan alamat dan segmen
disimpan dalam ingatannya.
l Dengan menyambung proses ini w/pun setelah jadual lengkap, transparent bridge
juga mengemaskinikan secara automatik.
Piawaian
l Asas atau model di mana setiap individu telah bersetuju
l Ia menyediakan panduan kpd pengeluar, pembekal, dan agensi kerajaan utk

memastikan keperluan perhubungan komunikasi dalam pasaran tempatan &
antarabangsa
l Ia menyediakan satu model bagi pembangunan yg memungkinkan produk dari

pelabgai pengeluar digunakan tanpa masalah.
l Piawaian komunikasi data boleh dikelaskan kpd 2 kategori:
– De facto
– De jure
Piawaian De facto
l Bemaksud secara fakta (“by fact”) atau secara konvensyen “by convention”
l Piawaian yg tidak diluluskan oleh badan yg menguruskannya tetapi diterima dengan

meluas sbg piawaian oleh organisasi.
l Dikelaskan kepada 2:
– Piawaian proprietary
– Piawaian nonproprietary
Piawaian Proprietary
l Juga dikenali sbg piawaian tertutup (closed standards)
l Asalnya dibangunkan oleh organisasi komersil sebagai asas kpd produk mereka
l Dipunyai oleh syarikat yg membangunkannya.
l Piawaian tertutup kerana mereka menutup komunikasi antara sistem yg dikeluarkan

oleh pembekal yg berbeza.
Piawaian Nonproprietary
l Juga dikenali sbg piawaian terbuka (open standards)
l Asalanya dibangunkan oleh kumpulan atau jawatankuasa yg menyerahkannya kpd

umum.
l Paiwaian terbuka (open standards) kerana mereka membenarkan komunikasi

terbuka di antara sistem yg berbeza.
Piawaian De jure
l Bermaksud secara undang2 (“by law”) atau peraturan (“by regulation”)
l Piawaian yg telah disahkan oleh badan2 rasmi tertentu.
Organisasi Pembuat Piawaian
l Piawaian dibangunkan dengan kerjasama antara:
– J/kuasa pembangunan piawaian (standards creation committees)
– Forums
– Agensi pembuat undang2 kerajaaan (Government regulatory agencies).

Standards Creation Committees
l Kumpulan yg mengeluarkan asas atau model dimana setiap individu telah bersetuju.
l Piawaian yg dikeluarkan oleh j/kuasa ini termasuklah:
– ISO
– CCITT / ITU-T
– ANSI
– IEEE
– EIA
– Bellcore / Telcordia
ISO
l International Standards Organization
l Juga dirujuk sebagai “International Organization for Standardization”
l 1947, ahli kpd ITU-T, diwakili oleh 82 badan industri
l Organisasi sukarela berhubung persetujuan dlm pelbagai bidang piawaian peringkat

antarabangsa
l Matlamatnya menyediakan kemudahan pertukaran barang dan perkhidmatan

peringkat antarabangsa dengan menyediakan model utk:
– Keserasian & pembaikan kualiti
– Menigkatakan produktiviti & pengurangan harga
CCITT / ITU-T
l Dulu dikenali dgn nama, The Consultative Committee on International Telephone and
Telegraph (CCITT)
l Kini dikenali sbg, International Telecommunications Union – Telecommunication

Standards Sector (ITU-T)
l Organisasi piawaian antarabangsa berhubung dgn United Nations yg membangunkan

piawaian utk telekomunikasi berhubung dgn telefon, telegraph dan peralatan
komunikasi data.
ANSI
l American National Standards Institute
l Organisasi nonprofit, mewakili U.S. dalam ISO dan ITU-T.
l Matlamatnya termasuklah:
– Mengkoordinasikan Istitusi piawaian sukarela dalam U.S
– Menerima piawaian sbg satu cara utk memperkembangkan ekonomi U.S
– Memastikan penglibatan dan memelihara minat2 awam (public interests)
IEEE
l Institute of Electrical and Electronic Engineers
l Kumpulan professional terbesar yg terlibat membangunkan piawaian utk:
– Computing
– Communication
– Electrical engineering
– Electronics
l Ia menaja piawaian penting bagi LAN yg dinamakan “Project 802”. (i.e. 802.3, 802.4)
EIA
l Electronic Industries Association
l Dahulu dikenali sbg Recommended Standards (RS)
l Pertubuhan pengeluar elektronik di Amerika.
l Sumbangannya termasuklah mendefinisikan antaramuka hubungan fizikal dan

spesifikasi isyarat elektronik utk komunikasi data.
Bellcore / Telcordia
l Ia menyediakan penyelidikan dan pembangunan sumber2 utk memperluaskan

teknologi telekomunikasi.
Forum
l Organisasi yg menguji, menilai dan mempiawaikan teknologi baru yg spesifik.
l Forum yg terpenting dlm industri telekomunikasi termasuklah:
– Frame Relay Forum
– ATM Forum and ATM Consortium
– Internet Society (ISOC) and Internet Engineering Task Force (IETF)

Agensi Undang2
(Regulatory Agencies)
l Semua teknologi komunikasi adalah tertakluk kepada undang2 oleh agensi kerajaan
spt Federal Communications Commission (FCC) di Amerika.
l Matlamat agensi ini adalah utk melindungi minat2 awam dgn mengenakan undang2
@ peraturan tertentu ke atas komunikasi melalui radio, tv, dan wayar @ kabel.
FCC
l Ia mempunyai hak ke atas perdagangan dalam negara & antarabangsa berhubung

dgn komunikasi.
l Setiap peralatan teknologi komunikasi mesti mempunyai kelulusan drp FCC sebelum
ia dipasarkan.
l Tanggungjawab FCC adalah:
– Menilai semula kadar dan bayaran perkhidmatan utk telegraph dan telefon.
– Menilai semula spesifikasi teknikal utk perkakasan komunikasi.
– Memberi gelombang frekuensi utk penyiaran radio dan TV

Piawaian Antaramuka Digital
l Antaramuka ~ sempadan di antara 2 peralatan (punca di mana satu peranti

menghubungkan peranti lain @ kabel penyambung antara terminal dan litar.)
l Antarmuka juga merujuk kpd ciri2 mekanikal, elektrikal dan fungsi dalam sesuatu
hubungan.
l Terdapat 2 jenis antaramuka penghantaran digital dalam komunikasi data:
– Data terminal equipment (DTE)
– Data communications equipment (DCE)
Data Terminal Equipment (DTE)
l Sebarang peranti di mana sumber atau destinasi adalah utk data digital.
l Contohnya seperti terminal, PC, printer, fax, atau lain2 peranti yg mengeluarkan atau
menerima data digital.
l DTEs selalunya tidak berkomunikasi secara terus antara satu sama lain, tetapi
memerlukan perantaraan utk berkomunikasi. DTEs hanya mengeluarkan dan
menerima maklumat.
l Anda mempunyai idea utk berkomunikasi dengan rakan anda.
– Otak mencipta idea, tetapi tidak dpt menghantar idea tsb
– Otak memberikan idea kepada kerongkong & mulut, di mana ia ditukarkan dlm
bentuk gelombang bunyi yg bergerak melalui udara ke telinga rakan anda dan ke
otaknya.
– Otak = DTEs ; kerongkong, mulut, telinga = DCEs ; udara = media transmisi.

DCE
l Data communications equipment
l Juga dikenali sbg data circuit-terminating equipment.
l Sebarang peranti yg menghantar atau menerima data dalam bentuk isyarat analog
atau digital melalui rangkaian.
l DCE menerima data yg dikeluarkan oleh DTE, menukarkannya dalam isyarat yg sesuai
dan meletakkan isyarat ke atas talian komunikasi.
l Contoh: modem
Modem
l The most familiar type of DCE.
l Stands for modulator/demodulator.
l Modulator ~ converts a digital signal into an analog signal
l Demodulator ~ converts analog signal into a digital signal.
l Demodulator resembles an analog-to-digital converter (codec), but it does not

sample a signal to create a digital.
DTE - DCE
l Terdapat 4 fungsi asas yg terlibat dlm komunikasi data:
– DTE & DCE berada pd satu hujung dan DCE & DTE berada pd satu hujung lagi.
– DTE mengeluarkan data dan menghantar data termasuk aksara kawalan yg

diperlukan ke DCE
– DCE menukarkan isyarat ke dalam bentuk yg sesuai utk transmisi dan

meletakknya ke dalam talian rangkaian.
– Apabil isyarat tiba pada penghujung, proses ini diterbalikkan.

Piawaian Antaramuka DTE-DCE
l EIA dan ITU-T terlibat membangunkan piawaian antaramuka DTE-DCE
l Piawaian EIA dinamakan EIA-232, EIA-442, EIA-449.
l Piawaian ITU-T dinamakan “V series” dan “X series”.
Antaramuka EIA-232
l Dahulunya dikenali sbg RS-232 yg mendefinisikan ciri2 mekanikal, elektrikal dan

fungsi antaramuka di antara DTE dan DCE.
l Ianya dikeluarkan dlm tahun 1962 dan telah disemak berulang2 kali.
l Versi terkini, EIA-232-D, mendefinisikan bukan sahaja jenis “connectors” yg

digunakan tetapi kabel dan “plugs” yg spesifik serta fungsi setiap pin.
EIA-232
Spesifikasi Mekanikal
l Ia mendefinisikan antaramuka sebagai kabel yg mempunyai 25 wayar dengan “male

dan female DB-25 pin connector” yg disambungkan dihujung.
l Panjang kabel tidak boleh melebihi 15 meter atau 50 kaki.
l DB-25 connector merupakan “plug” yg mengandungi 25 pin atau receptacles, di

mana setiap satu disambungkan ke satu wayar utk fungsi2 tertentu.
l Tujuaanya adalah utk membenarkan kemungkinan 25 interaksi berbeza antara DTE

dan DCE.
EIA-232
Spesifikasi Mekanikal
EIA-232 Spesifikasi Elektrikal
l Ia mendefinisikan tahap voltan dan jenis isyarat yg boleh ditransmitkan dalam mana2
arah antara DTE dan DCE.
l Tahap voltannya antara –15 to +15 volts.
l Jenis isyarat boleh dikategorikan kepada 4 definisi isyarat:-
– Isyarat Data (Data signal) ~ digunakan utk transmit & terima data
(TD,RD,STD,SRD)
– Isyarat bumi (Ground signal) ~ digunakan utk memastikan transmisi data yg

sesuai dgn isyarat pembumian (mencegah kesilapan/ralat akibat “interference”
dan “electronic noise”). (SG, GND)
– Isyarat pemasaan (Timing signal) ~ digunakan utk hantar dan terima “clock” dlm
transmisi segerak (synchronous transmission) (TC, RC)
– Isyarat kawalan (Control signal) ~ digunakan utk menunjukkan status sesuatu

hubungan
Spesifikasi Fungsi EIA-232
l 2 implementasi berbeza boleh didapati utk EIA-232 iaitu DB-25 dan DB-9
l Utk DB-25, EIA-232 mendefinisikan fungsi2 utk setiap pin bagi 25 pins dalam DB-25
“connector”.
l Setiap pin dan soket diberikan nombor dari 1 hingga 25.
l Nombor connector pin numbers boleh dirujuk melalui nama isyarat spt:
– Pin 1 ~ protective ground (GND)
– Pin 2 ~ transmitted data (TD)
– Pin 3 ~ received data (RD)

EIA-232 Signals
Functions of pins in
EIA-232 , DB-25
Null Modem
l Spesifikasi antaramuka piawaian EIA utk menghantar data di antara 2 DTEs yg serasi
dan dekat.
l Ia menyediakan antaramuka DTE-DTE tanpa menggunakan DCE.
l Hubungan ini menggunakan kabel khas yg dikenali sbg kabel null modem.
l Fungsi kabel ini utk menstimulasikan perlakuan 2 DCE dan rangkaian antaranya,
selalunya dlm hubungan EIA-232.
Lain2 Piawai Antaramuka
l Kekangan yg terdapat dlm EIA-232 adalah dari segi kadar data dan panjang kabel:
kadar data 20 Kbps dan penjang sehingga 50 kaki (15 meter)
l Bagi mencapai keperluan pengguna yg memerlukan kelajuan atau jarak yg lebih, EIA
dan ITU-T telah memperkenalkan beberapa piawaian antaramuka seperti: EIA-449,
EIA-530 and X.21
Spesifikasi Mekanikal EIA-449
l Spesifikasi mekanikal EIA-449 mendefinisikan gabungan 2 connector:
– 37 pins (DB-37)
– 9 pins (DB-9)
l EIA-449 mendefinisikan sejumlah 46 pins, dan melakukan fungsi yg hampir sama
dengan EIA-232
Spesifikasi Elektrikal EIA-449
l EIA-449 menggunakan 2 piawaian utk mendefinisikan spesifikasi elektrikal:
– RS-422 (for balanced circuits)
– RS-423 (for unbalanced circuits)
l RS-422 menggunakan 2 wayar utk menghantar data yg sama dgn kadar data sehingga
10 Mbps
l RS-423 menggunakan satu wayar utk hantar data dgn kadar 100 Kbps.
l EIA-232 guna 1 wayar dgn kadar 20 Kbps.

X.21
l Piawaian antaramuka yg direkabentuk oleh ITU-T utk menangani masalah yg berlaku

dlm antaramuka EIA.
l Antaramuka EIA menghubungkan komputer digital ke peranti analog spt model (DTE-
DCE)
l X.21 berguna sbg antaramuka utk menyambungkan komputer digital ke peranti

analog (modem) dan hubungan antara komputer digital ke antarmuka digital (null
modem) spt ISDN dan X.25.
l X.21 menggunakan DB-15 connector, 15-pin connector.
Transmisi Jarak Jauh Digital
l Penghantaran isyarat digital berjarak jauh menggunakan litar digital yg disediakan

oleh common carriers.
l Ia boleh menyediakan perkhidmatan bagi jarak yg jauh (beribu2 batu)
l Contoh: dataphone digital service (DDS), T-1 carrier, Integrated Services Digital
Network (ISDN), packet data network (packet switching & frame relay) dan digital
subsriber line (DSL).
DDS
l AT&T’s Dataphone Digital Service
l Menyediakan litar digital utk kelajuan transmisi data pd kadar 2400 bps, 4800 bps,
9600 bps, 56 Kbps dan 64 Kbps.
l Kos perkhidmatan bergantung kpd kelajuan yg digunakan.
l Perkhidmatan ini disediakan melalui 4 wayar, dan pelanggan boleh menyewa atau
membeli DSU/CSU bergantung kpd common carrier.
T-1 Carrier
l Perkhidmatan T-1 carrier boleh didapati hampir semua dlm common carrier.
l Ia menyediakan laluan digital 1.544 Mbps.
l Di Eropah dan beberapa kawasan yg lain, laluan digital 2.048 Mbps juga terkenal yg
dinamakan E-1.
ISDN
l Integrated Services Digital Network
l Piawaian kpd suara digital dan komunikasi data.
l Kadar data antara 16 Kbps sehingga 64 Kbps utk pengguna individu dan sehingga
1.54 Mbps utk kadar transmisi yg laju.
Media Transmisi
l Komputer dan lain2 peranti telekomunikasi menggunakan isyarat utk mewakili data.
l Isyarat ini dihantar dari satu peranti ke peranti lain dalam bentuk tenaga
elektromagnet.
l Tenaga elektromagnet ~ gabungan elektrik dan medan magnet yg bergetaran

berhubung antara satu sama lain.
l Contoh: power, voice, radio waves, infrared light, visible light, ultraviolet light, and X,
gamma, and cosmic rays.
l Isyarat elektromagnet boleh bergerak melalui vacuum (hampagas), udara atau lain2
media transmisi.
l Tenaga elektrik & gelombang suara selalunya ditransmit sebagai current (arus)
melalui kabel logam seperti wayar pasangan terpiuh (TP) atau kabel sepaksi. (coax)
l Gelombang radio boleh bergerak melalui udara atau ruang angkasa.
l Cahaya boleh bergerak melalui kabel gentian optik.
l Media transmisi boleh dirujuk sbg laluan fizikal yg menghubungkan dua peranti
komunikasi untuk membawa maklumat.
l Media transmisi boleh dibahagikan kepada 2 kategori umum:
– Media berpandu/berfizikal (guided)
– Media tidak berpandu/tidak berfizikal (unguided)

Media berpandu (Guided Media)
l Juga dikenali sbg “hardwire media”
l Ia menyediakan saluran (conduit) dari satu peranti ke peranti lain.
l Ia mempunyai sempadan fizikal
l Isyarat yg bergerak sepanjang media ini diarah dan mengandungi had fizikal media.
l Contoh: twisted pair, coaxial, fiber optics
Media tidak berpandu (Unguided )
l Juga dikenali sbg “softwire media”, “wireless”
l Ia mengangkut gelombang elektromagnet tanpa menggunakan pengalir fizikal.
l Isyarat disiarkan melalui udara (atau air), dan membolehkan sesiapa yg mempunyai
peranti khas utk menerima isyarat.
l Contoh: gelombang radio, gelombang mikro, satellite, cellular.
Kabel Pasangan Terpiuh

(Twisted Pair Cable)
l Ia dinamakan TP kerana dua wayar dipintal dan digunakan bersama.
l Wayar dipintal beberapa kali untuk membentuk medan magnet.
l Medan magnet tersebut mengurangkan jumlah gangguan isyarat yg terdapat dalam

talian tersebut.
l TP terdiri drpd 2 bentuk:
– Unshielded Twisted Pair (UTP) ~ tidak bersalut
– Shielded Twisted Pair (STP) ~ bersalut

Unshielded Twisted Pair (UTP)
l Media telekomunikasi yg selalu digunakan (digunakan dalam sistem telefon)
l Julat frekuensi antara 100 Hz – 5 Mhz adalah sesuai utk menghantar data dan suara.
l Ia mengandungi 2 pengalir (selalunya tembaga), setiap satu dibalut dengan plastik

bewarna.
l Pembalut plastik yg bewarna digunakan utk mengenalpasti pengalir yg spesifik yg

terdapat dalam kabel dan menunjukkan wayar bagi pasangan tertentu.
Unshielded Twisted Pair (UTP)
l Kelebihan UTP adalah dari segi kos dan senang menggunakannya.
l Ia adalah murah, bersifat lentur dan mudah utk dipasang.
l EIA telah membangunkan piawaian mengkelaskan kabel UTP melalui kualiti & jumlah
lilitan.
l Kategorinya ditentukan oleh kualiti kabel, dengan kategori 1 terendah.
l Setiap kategori sesuai untuk pengguna tertentu sahaja.
l Cat 1 ~ digunakan dalam sistem telefon. Kualitinya sesuatu utk penghantara suara
l Cat 2 ~ sesuai utk suara dan transmisi data sehingga4 Mbps. (LocalTalk)
l Cat 3 ~ memerlukan sekurang2nya 3 lilitan/kaki, dan boleh digunakan utk transmisi

sehingga 10 Mbps. (Ethernet)
l Cat 4 ~ transmisi data sehingga 16 Mbps. (Token Ring)
l Cat 5 ~ transmisi data sehingga 100 Mbps. (Fast Ethernet)
Penyambung UTP (Connectors)
l UTP disambungkan ke peranti rangkaian menggunakan plag yg dimasukkan spt bicu

telefon (tel. jacks)
l Penghubungnya terdiri drp male connector (the plug) or female connector (the
receptacle).
l Setiap wayar dalam kabel disambungkan ke satu pengalir (atau pin) dalam
penyambung.
l Plag yg selalu digunakan adalah RJ45 connector dengan 8 pengalir (conductor), satu
utk setiap wayar bagi 4 pasangan terpiuh.
UTP Connectors
Shielded Twisted Pair (STP)
l Kabel STP mempunyai lapisan nipis logam (metal foil or braided-mesh) yg menutup
setiap pasangan wayar diatas penutup plastik pengalir.
l Penutup logam mencegah penembusan gangguan elektromagnet (electromagnetic

noise).
l STP mempunyai kualiti dan menggunakan penyambung yg sama dgn UTP, tetapi,
perisainya mestilah disambungkan ke bumi.
l Bahan2 dan keperluan mengeluarkannya menjadikan STP lebih mahal drp UTP tetapi
tidak mudah dipengaruhi oleh gangguan elektromagnet.
Shielded Twisted Pair (STP)
Kabel Sepaksi (Coaxial Cable)
l Ia membawa isyarat pada julat frekuensi yg tinggi (100 KHz – 500 MHz) berbanding
kabel TP.
l Coax mempunyai pengalir teras utama atau helaian wayar (selalunya tembaga) yg
dilindungi oleh penebat, dan diselaputi oleh lapisan nipis logam, jalinan logam, atau
kedua2nya (tembaga).
l Lapisan nipis logam ini bertindak sebagai pelindung terhadap gangguan dan sbg
pengalir kedua.
l Pengalir luar dilindungi oleh penebat, dan keseluruhan kabel dilindungi oleh penutup
plastik.
l Kebaikan:
– Tidak mudah mendapat gangguan (banyak lapisan penebat) berbanding TP
– Menyokong jarak yang lebih jauh berbanding TP
l Kelemahan:
– Bentuk fizikal yang agak besar
– Sukar utk dipasang

Piawaian Kabel Sepaksi
(Coaxial Cable Standards)
l Rekabentuk coax yg berbeza dikategorikan mengikut tafsiran radio government (RG)

ratings.
l Setiap nombor RG menandakan spesifikasi fizikal yg unik, termasuklah:
– the wire gauge of the inner conductor
– the thickness and type of the inner insulator
– the construction of the shield
– the size and type of the outer casing.

l Setiap coax kabel didefinisikan oleh RG ratings digunakan utk fungsi2 tertentu.
– RG-8 ~ digunakan dalam thick Ethernet
– RG-58 ~ digunakan dalam thin Ethernet
– RG-59 ~ digunakan utk TV

Penyambung Kabel Sepaksi
(Coaxial Cable Connectors)
l Penyambung yg selalu digunakan bersama2 dengan coax:
– Barrel connector (bayonet network connector ~ BNC)
– T-connectors ~ membenarkan kabel kedua atau membentuk cabang drp kabel

utama. Kabel dr satu komputer boleh dipecahkan ke lain2 terminal.
– Terminators ~ menyerap gelombang isyarat pada penghujung dan memusnahkan

isyarat “echo-back”.
Kabel Gentian Optik

(Fiber Optic Cable)
l FO tidak sama seperti TP dan coax yg mentransmit isyarat dalam bentuk arus
elektrik.
l FO diperbuat daripada kaca atau plastik dan mentransmit isyarat dalam bentuk
cahaya.
l Ia mempunyai teras yg padat yg diperbuat kaca yg nipis dan diselaputi penebat

dalam penutup plastik yg bertindak sebagai pelindung utk memantulkan semula
cahaya ke bhg teras kabel.
l Pelindung ditutup dengan lapisan plastik yg nipis dan apabila terdapat lebih dari satu
gentian, gentian2 ini dimasukkan bersama dan ditutup dengan satu lagi lapisan
plastik.
l FO membenarkan penghantaran data yg laju berbanding TP or coax.
l Kelajuan transmisi FO bermula dari 10 Mbps dan boleh mencapai sehingga 2,500,000
Mbps (2.5 Tbps)
l FO terdiri dari jenis:
– Single mode
– Multimode
• Step-index
• Graded-index
Multimode Fiber
l Multimode is named because multiple beams from a light source move through the
core in different paths.
l How these beams move within the cable depends on the structure of the core.
l The most common type of multimode fiber is 62.5/125 (62.5 = a diameter of the
core, and 125 = a diameter of the cladding, in microns (micrometers)
l There are 2 types of multimode fiber:
– Multimode step-index fiber
– Multimode graded-index fiber
Multimode Step-Index Fiber
l The density of the core remains constant from the center of the edges.
l A beam of light moves through this constant density in a straight line until it reaches
the interface of the core and the cladding.
l At the interface, there is an abrupt change to a lower density that alters the angle of
the beam’s motion.
l The term step-index refers to the suddenness of this change.

Multimode Graded-Index Fiber
l An optical fiber with a core having a graded index of refraction.
l Density is highest at the center of the core and decreases gradually to its lowest at
the edge.
l The signal is introduced at the center of the core.
l From this point, only the horizontal beam moves in a straight line through the
constant density at the center.
Single Mode Fiber
l It uses step-index fiber and a highly focused source of light that limits beams to a
small range of angles, all close to the horizontal.
l It is manufactured with a much smaller diameter that that of multimode fibers, and
with substantially lower density.
l The most common type of single mode fiber is 8.3/125 (8.3 = a diameter of the core,
and 125 = a diameter of the cladding, in microns (micrometers)
Advantages of Optical Fiber
l Noise resistance ~ noise is not a factor because fiber optic transmission uses light
rather than electricity.
l Less signal attenuation ~ FO transmission distance is significantly greater than that of

other guided media. A signal can run for miles without requiring regenaration.
l Higher bandwidth ~ FO can support higher bandwidths and data rates.
Disadvantages of Optical Fiber
l Cost ~ FO cable is expensive
l Installation / Maintenance ~ all connections must be perfectly aligned and matched

for core size and must provide a completely light-tight seal.
l Fragility ~ glass fiber is more easily broken than wire.

Unguided Media
l Radio waves
l Microwaves
l Satellites
l Cellular
Radio Waves
l Radio communication is divided into 8 ranges, called bands, each regulated by

government authorities.
l These bands are rated from very low frequency (VLF) to extremely high frequency
(EHF).
Radio Waves Propagation
l Radio waves transmission utilizes five different types of propagation:
– Surface
– Tropospheric
– Ionospheric
– Line-of-sight
– Space
Radio Waves Propagation
l Radio technology considers the earth as surrounded by two layers of atmosphere:
– Troposphere
– Ionosphere
l Troposphere ~ the portion of the atmosphere extending outward approximately 30
miles from the earth’s surface.
l Ionosphere ~ the layer of atmosphere above the troposphere but below space.
Surface Propagation
l Radio waves travel through the lowest portion of atmosphere, hugging the earth.
l At the lowest frequencies, signals emanate in all directions from the transmitting
antenna and follow the curvature of the planet.
l i.e. long-range radio navigation, submarine communication.
Tropospheric Propagation
l It can work two ways:
– A signal can be directed in a straight line from antenna to antenna
– It can be broadcast at an angle into the upper layers of the troposphere where it
is reflected back down to the earth’s surface.
l i.e. AM radio, maritime radio
Ionospheric Propagation
l Higher-frequency radio waves radiate upward into the ionosphere where they are
reflected back to earth.
l The density difference between the troposphere and the ionosphere causes each
radio wave to speed up and change direction, bending back to earth.
l i.e. ham radio, CB radio, telephone telegraph

Line-of-Sight Propagation
l Very high frequency signals are transmitted in straight line directly from antenna to
antenna.
l Antennas must be directional, facing each other, and either tall enough or close
enough together not to be affected by the curvature of the earth.
l i.e. VHF TV, FM radio
Space Propagation
l It utilizes satellite relays in place of atmospheric refraction.
l A broadcast signal is received by an orbiting satellite which rebroadcasts the signal to

the intended receiver back on earth.
l i.e. radar, satellite
Very low frequency (VLF)
l Waves are propagated as surface waves, usually through air but sometimes through
seawater.
l Mostly used for long-range radio navigation and for submarine communications.
Low Frequency (LF)
l Propagated as surface waves.
l Used for long-range radio navigation and for radio beacons or navigational locators.
Middle Frequency (MF)
l Propagated in the troposphere.
l The frequencies are absorbed by the ionosphere.
l Used for AM radio, maritime radio, radio direction finding, emergency frequencies.
High Frequency (HF)
l HF signals use ionospeheric propagation.
l Used for amateur radio, citizen’s band (CB) radio, international broadcasting, military
communication, long distance aircraft and ship communication, telephone,
telegraph, and facsimile.
Very High Frequency (VHF)
l Use line-of-sight propagation.
l Used for VHF television, FM radio, aircraft AM radio, and aircraft navigational aid.
Ultrahigh Frequency (UHF)
l Always use line-of-sight propagation.
l Used for UHF television, mobile telephone, cellular radio, paging, and microwave
links.
Superhigh Frequency (SHF)
l Transmitted using mostly line-of-sight and some space propagation.
l Used for terrestrial and satellite microwave and radar communication.
Extremely High Frequency (EHF)
l Uses space propagation
l Used for radar, satellite, and experimental communications.

Terrestrial Microwave
l Microwaves do not follow the curvature of the earth and therefore require line-of-
sight transmission and reception equipment.
l Microwave signals propagate in one direction at a time, which means that two
frequencies are necessary for two-way communication such as telephone
conversation.
l 2 types of antennas are used for terrestrial microwave:
– Parabolic dish
– horn
Advantage & Disadvantage Terrestrial Microwave
l Advantage
– No cabling needed between sites
– High bandwidth
l Disadvantage
– Line of sight needed
– Towers and repeaters can be expensive
– High initial equipment cost
Satellite
l Satellite transmission is much like line-of-sight microwave transmission in which one

of the stations is a satellite orbiting the earth.
l The principal is the same as terrestrial microwave, with a satellite acting as a

supertall antenna.
l It can provide transmission capability to and from any location on earth, no matter
how remote.
Frequency Bands for Satellite
l The frequency reserved are in the range of gigahertz (GHz).
l Each satellite sends and receives over two different bands.
l Transmission from the earth (satellite dish / antenna / uplink station) to the satellite
(transponder) is called uplink.
l Transmission from the satellite to the earth (downlink station) is called downlink.
l Transponder on the satellite repeats the signal.
Satellite Types
l There are three types of satellites that orbit the earth.
– Low-earth orbit (LEO)
– Medium-earth orbit (MEO)
– Geosynchronous-earth orbit (GEO)

Low-Earth Orbit (LEO) Satellite
l Orbit a few hundred miles above the earth
l Because they are closer to the earth, more satellites are required to provide global
coverage.
l I.e. one satellite network operates 66 satellites orbiting 485 miles above the earth,
and 48 satellites at 736 miles.
Medium-Earth Orbit (MEO)
l Orbit a few thousand miles above the earth
l Located between LEO and GEO.
l I.e. one satellite network operates 48 satellites orbiting 6434 miles above the earth.
Geosynchronous-Earth Orbit (GEO)
l Conventional satellites
l Orbit at altitude of approximately 22,230 miles above the earth
l Requires only 3 satellites to cover the globe
Advantages of Satellite
l Able to communicate from almost anywhere to almost anywhere else.
l Satellite bandwidths can extend from 64 Kbps to many Mbps.
l Cheaper over long distances than FO or TP.
l No line of sight needed
l No cabling needed between sites
l High bandwidth
Disadvantages of Satellite
l Channels must be leased
l High initial equipment cost
l Long delays
l Subject to noise and interference caused by a variety of sources
l Cause a potential security risk
Cellular Telephony
l Designed to provide stable communications connections between two moving

devices or between one mobile unit and one stationary (land) unit.
l A service provider must be able to locate and track a caller, assign a channel to the
call, and transfer the signal from channel to channel as the caller moves out of the
range of one channel and into the range of another.
l To make this tracking possible, each cellular service area is divided into small regions
called cells.
l Each cell contains an antenna and is controlled by a small office, called the cell office.
l Each cell office is controlled by a switching office called a mobile telephone switching
office (MTSO)
l Mobile telephone switching office (MTSO):
– Coordinates communication between all of the cell offices and the telephone
central office
– Responsible for connecting calls
– Responsible for recording call information
– Responsible for billing

Transmission Impairment
l Transmission media are not perfect.
l The imperfections cause impairment in the signal sent through the medium
l This means that the signal at the beginning and the end of the medium is not the
same.
l What is sent is not what is received.
l 3 types of impairment usually occur:
– Attenuation
– Distortion
– noise
Attenuation
l Attenuation means loss of energy.
l When a signal travels through a medium, it loses some of its energy so that it can
overcome the resistance of the medium.
l That is why a wire carrying electrical signals gets warm, if not hot, after a while.
l Some of the electrical energy in the signal is converted to heat.
l To compensate for this lose, amplifiers are used to amplify the signal.
Distortion
l Distortion means that the signal changes its form or shape.
l Each signal component has its own propagation speed through a medium and its
own delay in arriving at the final destination.
l Signal made of different frequencies can be changed in form or shape.

Noise
l Random electrical signals that can be picked up by the transmission medium and
result in degradation or distortion of data.
l There are several types of noise such as:
– Thermal noise
– Induced noise
– Crosstalk
– Impulse noise
Types of Noise
l Thermal noise ~ the random motions of electrons in a wire that creates an extra
signal not originally sent by the transmitter.
l Induced noise ~ comes from sources such as motors and appliances.
l Crosstalk ~ effect of one wire on the other where a line picks up signal from adjacent
line.
l Impulse noise ~ a spike (a signal with high energy in a very short period of time) that
comes from power lines, lightning.
Media Comparison
l When evaluating the suitability of a particular medium to a specific application, 5

factors should be kept in mind:
– Cost
– Speed
– Attenuation
– Electromagnetic interference (EMI)
– security
l Cost ~ cost of the materials, plus installation.
l Speed ~ the maximum number of bps that a medium can transmit reliably.
l Attenuation ~ the tendency of an electromagnetic signal to become weak or
distorted over distance.
l EMI ~ noise
l Security ~ protection from eavesdropping. How easy is it for an authorized device to

listen in on the link?
KESELAMATAN DATA
Pengenalan
l Semua data dan maklumat yang bergerak dalam rangkaian mesti dipelihara dan
dikawal utk memastikan integriti dan keselamatan.
l Integriti ~ merujuk kepada data yg diterima adalah sama dengan data yang dihantar.
l Keselamatan ~ merujuk kepada data yang dihantar selamat daripada intipan

termasuk juga keselamatan data drp perbuatan yg tidak disengajakan.
Keselamatan Data
l Data dan rangkaian perlu dikawal daripada:
– Pencapaian yg tidak sah ~ kawalan boleh dilakukan dengan menggunakan

pengesahan (authentication) seperti kod pengenalpastian pengguna (user
identification code) / password dan penyulitan (encryption)
– Virus ~ kod yg diperkenalkan secara haram yg boleh memusnahkan sistem. Data

& rangkaian perlu diperlihara drp virus dengan menggunakan perkakasan dan
perisian yg direkabentuk khusus utk tujuan tersebut. (firewall)
– Bencana ~ Data & rangkaian perlu dipeliharan drp bencana seperti kecurian,
kebakaran, gempa bumi, banjir dll. Pemeliharaan boleh dilakukan dengan
melakukan sandaran.
Pengesahan (Authentication)
l Pengesahan pengirim sesuatu mesej.
l Ia mengesahkan identiti pengguna yang akan mencapai sumber2 yg terdapat dalam

komunikasi data.
l Pengesahan boleh dilakukan dengan menggunakan kata-laluan (password).

Kata-laluan (Password)
l Bentuk keselamatan yg sering digunakan.
l Ia diperlukan oleh hos komputer atau peranti tertentu utk mengesahkan identiti
sebelum memasuki sesuatu sistem.
l Terdapat 3 kaedah utk pengesahan dengan menggunakan password:
– Sesuatu yg dimiliki (Something possessed)
– Sesuatu yg wujud (Something embodied)
– Sesuatu yg diketahui (Something known).

Password ~ something possessed
l Sistem komputer memeriksa identiti melalui 2 cara:
– password
– Sesuatu benda yg dipunyai utk skema pengenalpastian.

l Contoh: password (nombor pin) yg digunakan bersama2 dengan kad ATM atau kad
pintar.
Password ~ something embodied
l Melibatkan pemeriksaan ke atas pengguna utk ciri2 yg unik yg terdapat pada

seseorang pengguna.
l Prosedur ini sesuai untuk sistem keselamatan yg ketat dimana ancaman ke atas
sistem boleh menyebabkan akibat yg teruk kerana kosnya adalah tinggi.
l Contoh: pengenalpastian suara (voice recognition), cap jari (finger print), corak anak
mata (retinal pattern), dan tandatangan digital (digital signature).
Password ~ something known
l Dalam kaedah ini, dengan bertanyakan password, sistem komputer juga akan
bertanyakan soalan yang bersangkutan dengan agen (pengguna).
l Contoh: soalan seperti tarikh lahir, nama ibu, nombor kad pengenalan dll.
Jenis2 Password
l Kata-laluan yg dikeluarkan oleh pengguna (User-generated password) ~ pengguna

mencipta password dengan sendiri.
l Kata-laluan yg dikeluarkan oleh komputer (Password Computer-generated password)

~ komputer mengeluarkan password secara rambang.
l Tunable password ~ kompromi antara kata-laluan yg dikeluarkan oleh pengguna dan

komputer. Komputer memberi sebahagian password dan pengguna
menggunakannya utk mencipta password baru.
Penyulitan / Penyahsulitan
(Encryption / Decryption)
l Salah satu kaedah yg praktikal utk memelihara data adalah dengan menukarkannya
ke dalam bentuk rahsia di mana penerima yg sah sahaja dapat memahaminya.
l Penyulitan (Encryption) ~ pengirim menukarkan mesej asal ke bentuk rahsia dan

menghantarkan ke penerima.
l Penyahsulitan (Decryption) ~ menterbalikkan kembali proses penyulitan supaya

mesej ditukar kedalam bentuk yang asal.
Proses Encryption / Decryption
l Pengirim menggunakan algorithma penyulitan dan kunci utk menukarkan data asal
(plaintext) ke dalam bentuk data yg disulitkan (cipher text)
l Penerima menggunakan algorithma penyahsulitan dan kunci utk menukarkan cipher

text kembali ke data asal (plaintext).
l Kaedah penyulitan dan penyahsulitan boleh dibahagikan kpd 2 kategori:
– Conventional (secret key / symmetric)
– Public key (asymmetric)

Kaedah Biasa (Conventional)
l Juga dikenali sebagai kunci sulit (secret keys) atau kunci simmetrik (symmetric keys)
l Dalam kaedah ini, kunci penyulitan (encryption key - Ke) dan kunci penyahsulitan
(decryption key - Kd) adalah sama dan sulit.
l Kaedah boleh dibahagikan kepada 2 kategori:
– Penyulitan peringkat aksara (Character-level encryption)
– Penyulitan peringkat bit (Bit-level encryption)
Penyulitan Peringkat Aksara

(Character-level Encryption)
l Melalui kaedah ini, penyulitan dilakukan pada peringkat aksara.
l Terdapat 2 kaedah umum utk penyulitan peringkat aksara:
– Penggantian (Substitutional)
– Pertukaran (transpositional)
Penggantian (Substitutional)
l Bentuk yg paling mudah dalam penyulitan peringkat aksara.
l Boleh dibahagikan kepada 2 jenis:
– Penggantian satu aksara (Monoalphabetic substitution)
– Penggantian lebih dari satu aksara (Polyalphabetic substitution)

Monoalphabetic substitution
l Juga dikenali sebagai Caesar Cipher.
l Algorithma penyulitan hanya menambah bilangan anjakan terhadap kod ASCII utk
sesuatu aksara.
l Algorithma penyahsulitan hanya mengurangkan bilangan anjakan yg sama drp kod

ASCII.
l Ke dan Kd adalah sama dan mendefinisikan bilangan anjakan kehadapan atau

kebelakang.
Caesar Cipher (Contoh)
l Nilai utk kunci adalah 3, yg bermaksud setiap aksara akan digantikan oleh aksara lain
yg berada pada lokasi 3 anjakan ke hadapan (A digantikan oleh D, B à E, C à F, D à
G, E à H dan sbgnya).
l Untuk memudahkannya, aksara ruang (space) tidak dikodkan.
l Jika aksara yg diganti melebihi aksara terakhir (Z), anjakan akan bermula drp
hadapan. (Z à C)
l Contoh: perkataan ‘ABU’ (plaintext) akan menjadi ‘DEX’ (cipher text).
Polyalphabetic Substitution
l Ia menggunakan lebih drp satu aksara utk menggantikan satu-satu aksara.
l Setiap aksara yang berulang akan mempunyai penggantian yang berbeza.
l Tekniknya adalah mendapatkan kedudukan aksara dalam text dan menggunakan nilai
tersebut sebagai kunci.
l Salah satu kaedah yg popular ialah Vignere cipher ~ yg menggunakan kunci sebagai
jadual 2-dimensi (26x26), di mana setiap baris adalah pilih atur 26 aksara (A-Z)
l Utk menggantikan sesuatu aksara, algorithm akan memilih posisi aksara dlm teks, di
mana ia menggunakan nombor baris dan posisi aksara dlm alpabet (A=1, B=2) sbg
kolum.
Transpositional Encryption
l Aksara masih dalam bentuk plaintext tetapi kedudukannya berubah sebagai cipher
text.
l Teks disusun dalam bentuk jadual 2-dimensi, dan lajurnya (column) ditukar2
bergantung kepada kunci.
l Kuncinya menentukan lajur mana yang perlu ditukarkan.
Bit-level Encryption
l Dalam teknik ini, data seperti teks, grafik, audio atau video, dibahagikan dalam
bentuk blok2 bit, kemudian diubah mengikut:
– encoding/decoding
– Permutation
– Substitution
– Exclusive OR
– Rotation
– Data encryption standard (DES)

Encoding/decoding
l A decoder changes an input of n bits into an output 2n bits.
l The output should only have one single 1, located at the position determined by the
input.
l An encoder has 2n inputs and only n outputs.
l The input should only have one single 1.
Permutation
l Permutation bit-level can be divided to:
– Straight permutation ~ the number of bits in the input and output are preserved;
only the positions are changed.
– Compressed permutation ~ the number of bits is reduced (some of the bits are
dropped)
– Expanded permutation ~ the number of bits is increased (some bits are repeated)
l A permutation can be made as a hardware circuit with internal wiring using P-boxes.
Substitution
l Substitution of n bits by another n bits can be achieved using a combination of P-

boxes, encoders, and decoders.
l The hardware used for the substitution is known as S-boxes.
l Using S-box it replace every 00 by 01, 01 by 00, 10 by 11, and 11 by 10.
l The decoder changes the 2 bits into 4 bits.
l P-box changes the position of 1.
l The encoder changes the 4 bits into 2-bit pattern.

Data Encryption Standard (DES)
l Dibangunkan oleh IBM dan diterima oleh kerajaan U.S sebagai salah satu piawaian
penyulitan.
l Algorithma menyulitkan 64-bit plaintext menggunakan kunci sepanjang 56-bit.
l Teks akan melalui 19 langkah yg kompleks dan berbeza utk mencipta 64-bit
ciphertext.
l Setiap langkah merupakan proses hasil gabungan drp transposition, substitution,

swapping, exclusive OR, rotation, combination, compressed permutation dan
beberapa proses (kompleks) yg lain.
Kaedah Kunci Awam

(Public Key Methods)
l Dalam kaedah biasa (conventional), penyahsulitan merupakan proses keterbalikkan

algorithma penyulitan dan menggunakan kunci yang sama.
l Dalam kaedah kunci awam, setiap pengguna mempunyai algorithma dan kunci
penyulitan yang sama (kunci awam ~ public key), tetapi, algorithma dan kunci
penyahsulitan (private key) adalah rahsia.
l Sesiapa sahaja boleh menyulitkan maklumat, tetapi hanya penerima yg sah boleh
menyahsulitkan data.
l Salah satu teknik penyulitan yg menggunakan kunci awam ialah Rivest, Shamir,
Adleman (RSA) encryption.
l Dalam kaedah ini, satu pihak menggunakan kunci awam, Kp dan satu pihak lagi
menggunakan kunci rahsia (private key), Ks.
l Ia menggunakan teori nombor utk menghasilkan sistem ini (iaitu modular arithmetic
& factorization).
Contoh Kunci Awam
l Andaikan satu syarikat mempunyai 1000 pekerja.
l Kunci awam digunakan utk menyulitkan mesej yang dihantar kepada pekerja.
l Mesej ini hanya boleh dinyahsulitkan dengan menggunakan kunci rahsia (private key)
pekerja sahaja, iaitu hanya diketahui oleh pekerja tsb shj.
INTEGRITI DATA
Pengenalan
l Semua data dan maklumat yang bergerak dalam rangkaian mesti dipelihara dan
dikawal utk memastikan integriti dan keselamatan.
l Integriti ~ merujuk kepada data yg diterima adalah sama dengan data yang dihantar.
l Keselamatan ~ merujuk kepada data yang dihantar selamat daripada intipan

termasuk juga keselamatan data drp perbuatan yg tidak disengajakan.
l Kawalan ke atas rangkaian diperlukan utk:
– Mencegah sebarang ancaman drp berlaku
– Mengesan sebarang ancaman yg akan berlaku
– Membetulkan kesan ancaman yang telah dikesan.
l Rangkaian mesti dikawal drp:
– Ralat yang diciptakan oleh manusia
– Ralat rangkaian yang mengakibatkan kehilangan data, perubahan data dan

kerosakan data.
Jenis-jenis ralat
l Data boleh menjadi rosak semasa transmisi.
l Utk komunikasi yg boleh dipercayai, semua ralat hendaklah dikesan dan

diperbetulkan.
l Apabila isyarat elektromagnet mengalir dari satu titik ke titik lain, gangguan drp
panas, medan magnet dan lain2 bentuk elektrik boleh berlaku.
l Gangguan ini boleh mengubah bentuk atau pemasaan isyarat.
l Jika isyarat membawa data binari yang dikodkan, perubahan boleh menukarkan
maksud asal data.
l 2 jenis ralat:
– Single-bit error
– Burst error
Single-bit Error
l Hanya satu bit dalam unit data seperti (bait, aksara, paket) yg berubah dari bit 1 ke
bit 0 atau bit 0 ke bit 1.
l Contoh: bit 01000001 (ASCII huruf ‘A’) dihantar, tetapi 01001001 (ASCII huruf ‘I’)
diterima.
l Ia selalunya berlaku apabila kita menghantar menggunakan transmisi selari.
l Contoh: 8 wayar digunakan utk menghantar semua 8 bit bagi satu bait pd masa yg
sama, dan salah satu wayar amat sibuk, satu bit boleh menjadi rosak dalam setiap
bait.
Burst Error
l Dua atau lebih bit dalam unit data telah berubah dari bit 1 ke bit 0 atau sebaliknya.
l Contoh: bit 01000001 (ASCII huruf ‘A’) dihantar, tetapi 01110011 (ASCII huruf ‘s’)
diterima.
l Panjang meletus (burst) disukat drp bit yg mula tercemar sehingga bit terakhir yg
tercemar.
l Sesetengah bit diantaranya mungkin tidak tercemar.
l Ia selalunya berlaku dalam transmisi bersiri.
Kaedah Pengawalan Ralat
l Terdapat pelbagai kaedah yang digunakan untuk mengesan ralat, diantaranya ialah:
– Penyemakan pariti (Vertical Redundancy Check)
– Longitudanal Redundancy Check
– Cyclical Redundancy Check
– Checksums
– Penyemakan echo
– Pariti bulatan (cyclical)
– Kod Hamming
Mengesan Ralat
l Ia menggunakan konsep pengulangan, iaitu menambah bit tambahan untuk

mengesan ralat di destinasi (penerima).
l Bit pengulang digunakan utk memeriksa ketepatan unit data.
l Apabila strim data dikeluarkan, ia melalui peranti yang menganalisa dan menambah
kod pemeriksaan pengulangan.
l Unit data menjadi lebih besar dengan tambahan bit dan ia bergerak melalui talian ke
penerima.
l Penerima meletakkan keseluruhan strim melalui fungsi pemeriksaan.
l Jika strim bit yg diterima lulus kriteria pemeriksaan, data akan diterima dan bit
pengulangan akan dibuang.
l 4 jenis pemeriksaan pengulangan digunakan dalam komunikasi data:
– Vertical redundancy check (VRC) (juga dikenali sebagai parity check)
– Longitudinal redundancy check (LRC)
– Cyclical redundancy check (CRC)
– Checksum
l VRC, LRC, CRC selalunya diimplementasikan dalam lapisan fizikal utk digunakan pada
lapisan pautan data.
l checksum digunakan terutamanya oleh lapisan teratas dlm OSI Reference Model.
Vertical Redundancy Check (VRC)
l Mekanisma pengesanan ralat yg paling digemari dan kurang mahal dan selalunya
dikenali sebagai penyemakan pariti (parity check)
l Digunakan dalam penghantaran tak segerak.
l Jenis penyemakan pariti: even parity, odd parity, space parity, mark parity, no parity
dan ignored parity.
l Penyemakan pariti memerlukan setiap transmisi menghantar bit pengulangan (yg

dipanggil bit pariti ditambah pada setiap unit data) mengikut keperluan pariti.
l Contoh: menjadikan bilangan bit 1s (termasuk bit pariti) menjadi genap utk bit pariti
genap.
Proses VRC (even parity)
l Andaikan kita ingin mentransmit unit data binari 1100001 [ASCII ‘a’].
l Mencampurkan bilangan bit 1s menjadikan 3, iaitu nombor ganjil.
l Sebelum mentransmit, unit data melalui ‘parity generator’.
l ‘Parity generator’ mengira bilangan bit 1 dan meletakkan bit pariti (bit 1) pd
penghujung.
l Jumlah bilangan bit 1s adalah 4, nombor genap.
l Sistem mentransmit keseluruhan unit data ke destinasi.
l Apabila ia tiba pada destinasi, penerima meletakkan semua 8 bit melalui fungsi
penyemakan pariti genap.
l Jika penerima melihat 11000011, ia mengira 4 utk bit 1s, iaitu nombor genap, dan
data unit diterima.
l Jika bilangan bit 1s adalah ganjil, penerima tahu bahawa ralat telah berlaku dalam
data unit tersebut dan menolak data unit.
Prestasi VRC (even parity)
l VRC boleh mengesan semua jenis ‘single-bit error’.
l Ia juga boleh mengesan ‘burst errors’ jika bilangan bit yang berubah adalah ganjil.
l Contoh: Unit data menggunakan pariti genap di mana bilangan bit 1 termasuk bit
pariti adalah 6, iaitu: 10011111
l Jika mana-mana nilai utk 3 bit berubah, hasilnya pariti akan menjadi ganjil dan ralat
boleh dikesan.
l 11101111:7, 11001011:5, 10000011:3 – semua ganjil
l Unit data tidak akan diterima.
l Contoh: Unit data menggunakan pariti genap di mana bilangan bit 1 termasuk pariti
bit adalah 6, iaitu: 10011111
l Andaikan 2 bit atau nombor genap bit berubah: 11111111:8, 11101011:6,
10100000:2 – semua genap
l Unit data masih boleh diterima walaupun mengandungi ralat.
Kelemahan VRC
l VRC tidak boleh mengesan ralat di mana bilangan bit yang berubah adalah genap.
l Jika 2 bit berubah semasa transmisi, unit data dapat diluluskan semasa melalui
pemeriksaan pariti walaupun unit data adalah rosak.
l Ia juga benar untuk semua nombor genap yang berlaku ralat.
Longitudinal Redundancy Check
l Dalam LRC, blok bit disusun dalam bentuk jadual (row & column).
l Contoh: selain menghantar satu blok yg mengandungi 32 bit, ia boleh disusun dalam
bentuk jadual yg terdiri drp 4 baris dan 8 column.
l Kemudian, kita mengira bit pariti utk setiap column dan menambah baris baru yg
terdiri dari 8 bit, di mana merupakan bit pariti utk keseluruhan blok.
l Pariti bit pertama dalam baris ke-5 dikira berdasarkan semua bit pertama dlm setiap
baris, pariti bit kedua dikira berdasarkan semua bit kedua dlm setiap baris dan
seterusnya.
l Kesemua 8 bit pariti disertakan bersama-sama dengan data asal dan dihantar ke
penerima.
Prestasi LRC
l LRC meningkatkan keupayaan utk mengesan ‘burst errors’.
l LRC dengan n bit mudah utk mengesan ‘burst error’ utk n bit.
l Kelemahan: Jika dua bit dalam satu unit data rosak, dan 2 bit tsb berada pada posisi
yg sama dlm unit data yg juga rosak, pemeriksaan LRC tidak dapat mengesan ralat.
l Contoh, 2 unit data: 11110000 dan 11000011.
l Jika bit pertama dan bit terakhir dalam setiap unit data di atas berubah,
menjadikannya sebagai 01110001 dan 01000010, maka ralat tidak boleh dikesan oleh
LRC.
Cyclic Redundancy Check (CRC)
l Teknik pemeriksaan ralat yg terbaik menggunakan konsep pengulangan.
l Kaedah pengesanan ralat yang hampir tepat berdasarkan corak bit sebagai
polinomial.
l Ianya adalah berdasarkan pembahagian binari.
l Turutan bit pengulangan yg dinamakan sbg CRC atau baki CRC, diletakkan bersama
pada penghujung data unit supaya hasilnya boleh dibahagi oleh nombor binari
kedua.
l Pada destinasi, data unit yg diterima dibahagi dgn nombor yg sama.
l Pada peringkat ini, jika tiada baki, data unit dikira tidak berubah dan diterima.
l Baki menunjukkan bhw data unit telah rosak semasa penghantaran dan perli ditolak.
l Bit pengulangan yg digunakan oleh CRC didapati drp membahagikan data unit
dengan pembahagi, iaitu baki dalam CRC.
l Sebagai pengesahan, CRC mesti mempunyai dua kualiti.
– Ia mesti mempunyai kurang 1 bit drp pembahagi, dan meletakkan pd penghujung

rentetan data menghasilkan turutan bit dibahagi tepat dengan pembahagi.
Proses CRC
l Rentetan n bit 0s ditambah kehujung data unit. Nombor n adalah kurang 1 drp
bilangan bit yg terdapat dalam pembahagi, iaitu n+1 bit.
l Data unit yg baru dibahagi dengan pembahagi menggunakan proses yg dikenali sbg
pembahagi binari. Baki drp pembahagi ini adalah CRC.
l CRC sebanyak n bit yg didapati dalam langkah diatas menggantikan bit 0s yang
ditambah pd penghujung data unit.
l Data unit tiba pada penerima, diikuti oleh CRC. Penerima mengambil keseluruhan
data unit dan membahagikannya dgn pembahagi yg sama utk mendapatkan baki
CRC.
l Jika rentetan tiba tanpa ralat, penyemak CRC tidak meninggalkan baki (baki=0) dan
data unit diterima.
l Jika rentetan berubah semasa transmisi, penyemak CRC meninggalkan baki dan data
unit tidak diterima.
Checksum
l Satu bidang yang digunakan utk pengesanan ralat.
l Ia dibentuk dengan menambah bit strim menggunakan arithmetik komplimen 1

(one’s complement arithmetic) dan kemudian mengkomplimen hasilnya .
l Pada pengirim, pengeluar checksum membahagikan data unit kedalam segmen yg

sama utk beberapa n bit.
l Segmen ini ditambah bersama2 menggunakan one’s complement arithmetic supaya

jumlah panjangnya juga n bit.
l Jumlah itu kemudian dikomplimen dan ditambah pada penghujung data unit asal sbg
bit pengulang, yang dikenali sebagai medan checksum (checksum field).
l Data unit tsb ditransmit melalui rangkaian.
l Jika jumlah segmen data adalah T, maka checksum adalah –T.
l Penerima membahagikan data unit, dan menambah semua segmen bersama2 dan
komplimen hasilnya.
l Jika data unit tidak mengandungi ralat, jumlah nilai dgn menambah data segmen dan
medan checksum hendaklah 0.
l Jika hasilnya bukan 0, paket tersebut mengandungi ralat dan penerima menolak data
tsb.
Proses Checksum
l Pengirim mengikut langkah2 ini:
– Unit dibahagikan ke beberapa k seksyen, setiap satu n bit.
– Semua seksyen ditambah bersama2 menggunakan one’s complement untuk

mendapat jumlah.
– Jumlahnya dikomplemen dan menjadi medan checksum
– Checksum akan dihantar bersama2 data unit.
l Penerima mengikut langkah2 ini:
– Unit dibahagikan ke beberapa k seksyen, setiap satu n bit.
– Semua seksyen ditambah bersama2 menggunakan one’s complement untuk

mendapat jumlah.
– Jumlahnya dikomplement.
– Jika hasilnya adalah 0, data diterima, jika tidak, data ditolak.
Prestasi Checksum
l Ia mengesan semua ralat termasuk bit nombor ganjil dan genap.
l Walau bagaimanapun, jika satu atau lebih bit dalam satu segmen rosak, dan nilai bit
yg sama yg terdapat bertentangan dalam segmen kedua juga rosak, dan jumlah
dalam kolum tidak berubah, maka penerima tidak dapat mengesan ralat.
Penyemakan Echo
(Echo Checking)
l Penerima mengulang semua data unit yg diterima daripada pengirim.
l Jika aksara “ABC” ditransmit menggunakan penyemakan echo, penerima akan

menghantar kembali “ABC” kepada pengirim.
l Pengirim boleh mengenalpasti sama ada data unit yg dihantar mengandungi ralat
atau tidak.
l Jika mengandungi ralat, pengirim boleh mentransmit semula data unit tersebut.
Cyclical Parity (Pariti Bulatan)
l Ia menggunakan 2 bit pengesan ralat.
l Melalui pariti bulatan, ia meningkatkan kecekapan mengesan ralat.
l Ia juga mempunyai penyemakan pariti bulatan genap dan ganjil.
l Setiap bit pariti menyemak bit-bit tertentu dalam sesuatu bait.
l Contohnya, bit pariti pertama menyemak bit pada lokasi 1,3,5,7 dan bit pariti kedua
menyemak pada lokasi 2,4,6.
Hamming Code
l Ia bukan sekadar mengesan ralat, tetapi dapat juga membetulkan ralat dengan
ketepatan 100%.
l Hamming code utk 7-bit aksara ASCII memerlukan 4 bit pariti, menjadikannya 11 bit.
X
l Bit pariti berada pada kedudukan 1,2,4,8 (2 ), manakala bit data berada pada
kedudukan 3,5,6,7,9,10,11.
l Ia juga membenarkan penyemakan pariti genap dan ganjil.
l Bagaimana mengesan & membetulkan ralat?
l Tentukan pariti mana yg mengesan ralat (jika semuanya tiada ralat maka
penghantaran dianggap tiada ralat)
l Jumlahkan lokasi pariti bit yg ralat (andaikan P2 dan P4)
l Jumlah tersebut adalah lokasi ralat

l Tukarkan bit tersebut (jika 1 jadikan 0 dan sebaliknya).
RANGKAIAN SALING SAMBUNG – F29/F32
(INTERNETWORKING)
Pengenalan
l Rangkaian saling sambung (internetworking) bertujuan menyambungkan LANs utk

mencipta WANs, dan menghubungkan WANs utk membentuk WANs yg lebih besar.
l Internetworking boleh menjadi kompleks kerana ia terlibat menghubungkan

rangkaian yg menggunakan protokol berbeza.
l Menghubungkan rangkaian memerlukan pengulang (repeater), hub atau titi (bridge).
l Internetworking dibangunkan dgn menggunakan penghala (router) and get laluan

(gateway).
Peranti Penghubung
Pengenalan (samb…)
l Setiap peranti berinteraksi dengan protokol pada lapisan berbeza dlm model OSI.
l Repeater bertindak hanya terhadap komponen elektrikal sesuatu isyarat dan hanya
aktif pd lapisan fizikal.
l Bridge menggunakan protokol pengalamatan dan boleh mempengaruhi kawalan

aliran sesebuah LAN. Ia amat aktif pd lapisan DLL. (LAN à LAN)
l Router menyediakan hubungan antara 2 LAN yg terpisah dan aktif pd lapisan

rangkaian. (LAN X à LAN Y)
l Gateway menghubungkan antara LAN dengan LAN/WAN yg menyediakan
perkhidmatan penterjemahan antara LAN yg berbeza protokol dan aktif dlm semua
lapisan.
Pengulang (Repeater)
l Juga dikenali sbg “generator”, merupakan peranti elektronik yg beroperasi pada

lapisan fizikal dlm model OSI.
l Isyarat yg membawa maklumat dlm rangkaian boleh bergerak mengikut jarak yg

tertentu sblm ia menjadi lemah yg boleh membawa perubahan kpd data.
l Pengulang (repeater) menguatkan, menyegarkan dan mengeluarkan paket yg

membawa signal supaya ia dapat dihantar sepanjang segmen kabel.
l Ia merupakan penyelesaian termurah yg membolehkan rangkaian sampai ke

pengguna bagi jarak kabel yg melebihi spesifikasi IEEE.
l Ia menghubungkan media kabel LAN sama ada yang sama jenis atau berbeza. (Cth:
Thicknet à Thicknet atau Thicknet à Thinnet)
l Lokasi pengulang (repeater) di atas media kabel adalah penting.
l Repeater mesti ditempatkan supaya isyarat sampai sebelum sebarang “noise”

menukar mana2 bit data.
l Repeater ditempatkan di atas media kabel sblm isyarat menjadi lemah & hilang
supaya ia masih boleh membaca isyarat dgn baik utk menentukan arus (voltage) dan
menyalinnya semula dalam bentuk asal.
l Isyarat dlm bentuk asal yg dikeluarkan mampu menambah jarak panjang sesuatu
media kabel.
l Repeater digunakan utk:
– Memanjangkan jarak segmen kabel spt melebihi 185 meter utk segmen 10Base2.
– Menyambungkan 2 jenis media kabel yang berbeza spt kabel thick ethernet
(10Base5) dengan kabel thin ethernet (10Base2).
– Meningkatkan bilangan nod yg terhad kpd sesuatu segmen spt melebihi 200 nod
dalam 10Base5.
– Mengesan masalah atas kabel dan menutup segmen kabel.
– Menguatkan dan menyegarkan isyarat dlm peranti rangkaian yg lain spt hub.
Repeater (samb…)
l Repeater boleh dibahagikan kpd:
– Simple repeater ~ menawarkan kaedah termurah utk menyambungkan rangkaian

yg menggunakan kabel sepaksi (coaxial) di dalam topologi bas (bus).
– Multiport repeater ~ digunakan utk mentransmit isyarat melebihi satu segmen

kabel. Menyambungkan segmen2 rangkaian yang melebihi daripada 2 segmen.
Hub
l Juga dikenali sbg “concentrator”, merupakan pusat kawalan aktiviti.
l Ia merupakan peranti yg selalu digunakan dalam rangkaian yang menggunakan

topologi bintang (star)
l ARCNET, 10BaseT, 100BaseF, 1000BaseLX dll bergantung kpd penggunaan hub utk
menyambungkan pelbagai kabel dan menghantar data ke berbagai segmen di dalam
rangkaian.
l Hub juga digunakan utk menyambungkan segmen di antara LAN.
l Satu hub boleh mengandungi beberapa “port”.

l Apabila paket tiba pada satu port, ia akan disalin ke lain2 port supaya semua segmen
dlm LAN boleh melihat paket tersebut.
l Hub pada asasnya bertindak sbh pemecah isyarat (signal splitter).
l Ia akan mengambil isyarat yg diterima melalui satu port dan mengagihkannya kepada
semua port yg lain.
l Sesetengah hub menyegarkan semula isyarat yg lemah sebelum menghantarnya.
l Hub utk 10BaseF menggunakan cermin utk memecahkan cahaya yg diterima dari satu
port ke bhg port yang lain.
l Rangkaian Token Ring juga mempunyai peranti Multi-Station Access Unit (MSAU),
juga disebut sbg hub kerana ia berfungsi sama spt hub Ethernet.
l Walau bagaiamanapun, MSAU menggunakan suis mekanikal dan geganti (relay) utk
menunjukkan laluan paket ke peranti aktif secara bersiri (serial) dan bukannya secara
selari (parallel) seperti hub Ethernet.
Jenis2 Hub
l Hub menyediakan fungsi penting dalam rangkaian yg menggunakan topologi bintang

(star).
l Terdapat banyak jenis hub yg berbeza, setiap satu mempunyai ciri2 yg spesifik yg
memberikan tahap perkhidmatan yg berbeza.
l Jenis2 hub yg boleh didapati termasuklah:
– Passive hub
– Active hub
– Intelligent hub
l Kebanyakkannya menggunakan ciri2 yg piawai, dan sesetengahnya mempunyai ciri2

tambahan yg boleh didapati dalam hub yg berprestasi tinggi.
Ciri2 Piawai
l Semua hub mempunyai ciri2 asas yg menentukan jenis kabel yg disambungkan

kpdnya.
l Kebanyakan hub disambungkan melalui jack RJ-45 yang bergantung kepada kabel
pasangan terpiuh (TP).
l Hub juga memerlukan sumber tenaga (POWER) kerana ia merupakan peranti

elektronik yg membawa isyarat dan menghantar ke beberapa port.
l Kebanyakan hub mempunyai LED, yang digunakan utk memantau beberapa keadaan.
l 2 LED yg selalu digunakan adalah utk memantau POWER dan hubungan yg aktif pada
port.
Ciri2 Tambahan
l Terdapat banyak ciri2 tambahan yg menyokong beberapa hub berprestasi tinggi drp
pelbagai pengeluar.
– Redundant AC power supplies ~ If one fails, the other takes over – and is fully
capable of powering the entire unit.
– Built-in DC power supplies to function in the event of power outage.
– Redundant fans ~ provide cooling of the hub in the event that either fan fails.
– Automatic termination for coaxial connections.
– Redundant configuration storage ~ assigning various properties to various ports.
– Redundant clocks ~ allow any hub with an onboard clock on the network to act as
a master to help in timing packet delivery.
Passive Hub
l Tidak banyak meningkatkan prestasi LAN dan menolong dalam mengesan kerosakan
perkakasan atau kesesakan.
l Ia hanya mengambil paket yg diterima dari satu port dan menyiarkannya semula
(rebroadcast) ke port2 lain.
l Selalunya mempunyai satu port 10base2 selain drp jack RJ-45 yg disambungkan ke
peranti LAN.
l Port 10Base2 ini boleh digunakan sbg tulang belakang rangkaian.
l Dalam sesetengah passive hub, terdapat port AUI yg boleh menghubungkan

transceiver utk membentuk tulang belakang rangkaian (10Base5).
Active Hub
l Selalunya ia mempunyai ciri2 yg boleh didapati ke atas passive hub, dengan

kebolehan tambahan melihat data yg dihantar keluar.
l Implementasi “store & forward” ~ hub melihat data yg hendak dihantar sebelum
menghantarkannya.
l Ia boleh membetulkan beberapa kerosakan paket serta mengubah masa pengagihan

paket2 lain.
l Jika isyarat yg yg diterima lemah tetapi masih boleh dibaca, ia menyegarkannya

semula dlm bentuk asal sebelum menyiarkan.
l Ia menyediakan kebolehan melakukan diagnosa seperti peranti yg berfungsi denga

tidak betul.
l Menolong mendiagnosa kabel yg teruk dengan menunjukkan port mana yg

memerlukan penghantaran semula.
Intelligent Hubs
l Mengandungi semua ciri2 yg terdapat dlm active hub.
l Beberapa ciri tambahan termasuklah:
– Berkebolehan menguruskan rangkaian drp satu lokasi berpusat ~ jika masalah

berlaku ke atas mana2 peranti yg dihubungkan ke hub tsb, ia dengan mudah
dapat mengenalpasti dan membetulkan masalah menggunakan maklumat
pengurusan yg disediakan oleh hub.
– Berkebolehan menawarkan kadar transmisi yg anjal ke pelbagai peranti.
– Penggunaan media yg tidak terhad ~ penggunaan kabel media boleh di

campurkan seperti twisted pair dengan fiber optic.
Suis (Switch)
l Suis merupakan peranti yang mempunyai peranan yang hampir sama dengan hub
tetapi ia berkebolehan menyediakan fungsi “bridging” dengan kecekapan yg tinggi.
l Ia bertindak sebagai “multiport bridge” utk menyambungkan peranti2 atau segmen2

dalam satu LAN.
l Selalunya suis mempunyai “buffer” pada setiap hubungan rangkaian dimana ia

disambungkan.
l Apabila ia menerima paket, ia menyimpan paket di dlm buffer drp hubungan (link)
penerima dan memeriksa alamat utk memastikan link keluar.
l Jika link keluar tidak digunakan, suis akan menghantar paket melalui link tersebut ke
destinasi.
l Suis dibangunkan berdasarkan 2 strategi berbeza:
– Store-and-forward switch ~ menyimpan bingkai ke dalam “input buffer” sehingga

keseluruhan paket telah sampai.
– Cut-through switch ~ menyampaikan (forward) paket ke “output buffer” sebaik

sahaja destinasi diterima.
Titi (Bridge)
l Ia beroperasi dalam kedua2 lapisan fizikal dan lapisan pautan data dlm model OSI.
l Ia membahagikan rangkaian yg besar ke segmen yang kecil.
l Ia juga boleh geganti (relay) bingkai diantara 2 LAN asal yang terpisah.
l Ia mengandungi logik yg memisahkan trafik bagi setiap segmen.
l Ia menapis trafik dan menjadikannya berguna dalam mengawal kesesakan dan

menyisih masalah link.
l Ia juga menyediakan keselamatan melalui pembahagian trafik.
l Ia beroperasi pd DLL, membenarkan ia mencapai alamat fizikal kesemua stesen yg

dihubungkan kpdnya.
l Apabila bingkai memasuki bridge, ia bukan shj menyegarkan dan mengeluarkan

isyarat tetapi juga memeriksa alamat destinasi dan menyampaikan salinan isyarat
hanya kepada segmen yg mengandungi alamat destinasi.
l Semasa bridge menerima paket, ia membaca alamat yg terdapat dlm bingkai dan
membandingkannya dengan alamat semua stesen yg terdapat dlm jadual utk kedua2
segmen.
l Apabila ia menjumpai alamat yg sepadan, ia tahu segmen yg mengandungi stesen

penerima dan hanya relay paket ke segmen tersebut.
Bridge (Contoh)
l Paket dr stesen A yg dialamatkan ke stesen D tiba di bridge.
l Stesen A berada dlm segmen yg sama dengan Stesen D; oleh itu paket dihalang drp
masuk ke segmen di bawah.
l Paket hanya dihantar ke keseluruhan segmen atas dan diterima oleh Stesen D.
l Paket dikeluarkan oleh Stesen A utk Stesen G.
l Bridge membenarkan paket melaluinya ke segmen bawah di mana diterima oleh

Stesen G.
Jenis2 Bridge
l Untuk memilih antara segmen, bridge mesti mempunyai jadual “look-up” yg

mengandungi alamat fizikal setiap stesen yg dihubungkan kpdnya.
l Jadual menunjukkan segmen mana setiap stesen tersebut berada.
l Terdapat 3 jenis bridge:
– Simple bridge
– Multiport bridge
– Transparent bridge
Simple Bridge
l Jenis bridge yg paling primitif dan murah.
l Ia menyambungkan 2 segmen dan mengandungi jadual alamat semua stesen.
l Ia adalah primitif kerana alamat2 ini perlu dimasukkan secara manual.
l Sebelum simple bridge ini boleh digunakan, operator hendaklah memasukkan alamat
setiap stesen.
l Apabila stesen baru ditambah, jadual perlu diubahsuai dan memasukkan alamat
stesen baru.
l Jika stesen dibuang drpd rangkaian, alamatnya mesti dipadamkan drp jadual.
l Pemasangan dan penyelenggaraan simple bridge memerlukan masa yg banyak.
Multiport Bridge
l Digunakan utk menyambungkan lebih drp 2 LAN.
l Jika bridge menyambungkan 3 LAN, ia mestilah mempunyai 3 jadual, setiap satu

mengandungi alamat fizikal stesen yg boleh dicapai melalui port tertentu.
Transparent Bridge
l Juga dikenali sebagai “learning bridge”.
l Ia membangunkan jadual alamat stesen dengan sendiri semasa ia melakukan fungsi

bridge.
l Apabila transparent bridge mula2 dipasang, jadualnya adalah kosong.
l Setiap paket yg dijumpai, ia akan melihat kedua2 alamat destinasi dan sumber.
l Ia memeriksa alamat destinasi utk menentukan di mana paket tsb hendak dihantar.
l Jika ia belum mengenali alamat destinasi, ia menghantar paket ke keseluruhan stesen

dlm kedua2 segmen.
l Ia menggunakan alamat sumber utk membangunkan jadualnya.
l Semasa membaca alamat sumber, ia tahu dari bhg mana paket tsb datang dan
mengaitkan alamat tsb dengan segmennya.
l Dengan paket pertama yg dihantar oleh setiap stesen, bridge belajar segmen yg
dikaitkan dengan stesen tsb.
l Lama kelamaan jadual alamat stesen lengkap dan kaitan alamat dan segmen
disimpan dalam ingatannya.
l Dengan menyambung proses ini w/pun setelah jadual lengkap, transparent bridge
juga mengemaskinikan secara automatik.
Spanning Tree Algorithm
l Bridge selalunya dipasang secara berulang, di mana mungkin 2 LAN dihubungkan

oleh lebih drp satu bridge.
l Jika bridge tsb adalah transparent bridge, ia boleh menyebabkan berlakunya ulangan
(loop), di mana paket akan bergerak dari satu LAN ke LAN yg lain dan balik semula ke
LAN yg pertama tanpa henti.
l Utk mengelak situasi begini, bridge menggunakan algorithma yg dikenali sbg

“spanning tree algorithm”.
Source Routing
l Satu lagi jalan penyelesaian utk mencegah pengulangan dlm LAN yg dihubungkan
oleh bridge.
l Dalam kaedah ini, sumber paket menakrifkan bridge dan LAN yg akan dilalui sebelum
sampai ke destinasi.
Penghala (Router)
l Peranti rangkaian saling sambung yang beroperasi pada 3 lapisan pertama OSI
(physical, DLL, network).
l Router disambungkan ke dua atau lebih rangkaian dan menyampaikan paket dari
satu rangkaian ke rangkaian yg lain.
l Ia boleh mencapai alamat lapisan rangkaian dan mengandungi perisian yg

membolehkan ia menentukan beberapa laluan terbaik utk melakukan transmisi
diantara rangkaian sumber dan rangkaian penerima.
Router
l Ia menyambungkan beberapa LAN.
l Ia menggunakan header dan forwarding table utk menentukan kemana paket akan
pergi.
l Ia juga menggunakan ICMP utk berkomunikasi antara satu sama lain bagi
menentukan laluan terbaik antara 2 hos.
l Ia hanya melakukan sedikit penapisan ke atas data kerana ia tidak peduli jenis data
yg diterima.
l Oleh kerana ia menghubungkan LAN pada lapisan rangkaian, ini membolehkan ia

menafsirkan lebih banyak maklumat drp trafik bingkai berbanding bridge.
Jenis2 Router
l Local router ~ menghubungkan rangkaian dlm bangunan yg sama atau di antara

bangunan.
l Remote router ~ menyambungkan rangkaian melalui kawasan geografi yg luas

seperti antara bandar, negeri atau negara.
l Multiprotocol router ~ router yg boleh menangani paket daripada protokol yg

berbeza-beza.
l Brouter ~ peranti yg berfungsi sebagai bridge dan router.
Multiprotocol Router
l Selalunya, pada lapisan rangkaian, router secara lalai (default) adalah peranti yg
mempunyai satu protokol (single-protocol device).
l Jika 2 LAN disambungkan melalui router, ia akan menggunakan protokol yg sama

pada lapisan rangkaian.
l Contoh: kedua2 LAN perlu menggunakan IP (protokol lapisan rangkaian dlm TCP/IP)
atau IPX (novell)
l Alasannya ialah jadual routing menggunakan satu format pengalamatan.
l Multiprotocol router direkabentuk utk menghala paket yg dipunyai oleh 2 atau lebih
protokol yg berbeza.
l Contoh: 2-protokol router (IP dan IPX) boleh menangani paket yg dipunyai oleh salah
satu drp protokol tsb.
l Ia boleh menerima, memproses dan menghantar paket menggunakan protokol IP

atau ia boleh menerima, memproses dan menghantar paket menggunakan protokol
IPX.
l Dalam kes ini, router mempunyai 2 jadual routing; satu utk protokol IP dan satu utk
IPX.
Brouter (Bridge/Router)
l Brouter (bridge/router) merupakan single-protocol atau multiprotocol router yang

kadangkala bertindak sebagai bridge.
l Apabila brouter menerima paket yg dipunyai oleh sesuatu protokol, ia akan

menghala paket tersebut berdasarkan alamat lapisan rangkaian; jika tidak ia
bertindak sbg bridge dan menghantar paket menggunakan alamat DLL.
Fungsi Router
l Router digunakan untuk:
– Membahagikan trafik rangkaian mengikut segmen.
– Menghadkan jenis2 paket yg keluar-masuk ke segmen rangkaian.
– Mengawal nod2 rangkaian tertentu yg boleh mencapai segmen yg mengandungi

maklumat sensitif.
– Mengarahkan paket dari satu rangkaian ke rangkain secara efisien; ini

mengurangkan trafik yg berlebihan.
– Menghubungkan rangkaian bersebelahan atau jauh.
– Menyambungkan rangkaian yg tidak sama (token ring & ethernet)
– Mencegah kesesakan dgn menyisih sebahagian rangkaian.
– Mencegah rangkaian daripada dicerobohi oleh nod yg tidak sah.
Routing
l Routing boleh dilaksanakan dalam 2 cara:
– Static routing
– Dynamic routing
l Static Routing
– Dilakukan oleh pentadbir rangkaian (NA) dengan memasukkan laluan tetap utk 2
router.
– NA juga perlu mengemaskini jadual routing apabila peranti rangkaian gagal.
– Static router boleh menentukan rangkaian “down”, tetapi ia tidak boleh

menghalakan trafik secara automatik tanpa campur tangan dr NA.
Dynamic Routing
l Ia tidak bergantung kepada network administrator (NA).
l Dynamic router memantau segala perubahan, mengemaskini jadual routing dan

mengkonfigurasikan semula laluan rangkaian yg diperlukan.
l Apabila rangkaian gagal, dynamic router secara automatik mengesan kegagalan dan
membuat laluan baru yg efisien.
l Laluan baru dikonfigurasikan berdasarkan kos terendah yg ditentukan oleh bebanan

rangkaian, jenis talian dan bandwidth.
l Router menyelenggara maklumat mengenai alamat nod dan status rangkaian dalam
pangkalan data.
l Pangkalan data jadual routing mengandungi alamat router lain dan setiap nod akhir.
l Dynamic router mengemaskinikan jadual routing secara automatik dengan menukar2

maklumat alamat antara router dan nod rangkaian yg lain.
l Router juga selalu bertukar2 maklumat mengenai trafik rangkaian, topologi dan
status hubungan dalam rangkaian.
l Maklumat ini disimpan dalam pangkalan data status rangkaian pada setiap router.
Get Laluan (Gateway)
l Beroperasi dalam semua lapisan model OSI.
l Ia merupakan penukar protokol (protocol converter).
l Router biasa menukar, menerima dan menghantar paket melalui rangkaian

menggunakan protokol yg sama.
l Gateway boleh menerima paket yg diformatkan utk satu protokol (cth: AppleTalk)
dan menukarkannya ke format paket protokol yg lain spt TCP/IP sebelum
menyampaikannya.
l Gateway selalunya merupakan perisian yg dipasang di dalam router.
l Gateway faham protokol yg digunakan oleh setiap rangkaian yg dihubungkan ke

router; oleh itu ia boleh menterjemahkan dari satu protokol ke protokol lain.
l Gateway selalunya menghubungkan antara LAN dan WAN.

Fungsi Gateway
l Menukarkan dari satu protokol (cth: TCP/IP) ke protokol yg lain (cth: SNA)
l Menukarkan format mesej dari satu format ke format yg lain.
l Menterjemahkan skema pengalamatan yang berbeza-beza.
l Menyambungkan rangkaian antara senibina yang berbeza-beza (SNA, TCP/IP, Novell,

OSI dll)
l Menyambungkan LAN ke WAN.
RANGKAIAN KAWASAN LUAS
(WIDE AREA NETWORK ~WAN)
Wide Area Network (WAN)
l Rangkaian yg menggunakan teknologi utk merentangi kawasan geografi dgn jarak

yang luas.
l Ia menyediakan penghantaran data, suara, imej, video utk jarak jauh melalui
kawasan geografi yg luas meliputi negara, benua, atau seluruh dunia.
l Kadar penghantaran data dalam WAN biasanya tidak begitu laju.
l Untuk perkhidmatan WAN yang berkelajuan tinggi memerlukan kos yang sangat
tinggi.
l Pembangunan rangkaian WAN biasanya akan menggunakan perkhidmatan yang

disediakan oleh pembekal komunikasi data (common carriers) seperti TELEKOM, PNB,
Binariang, CELCOM dan Time Telekom.
l WAN boleh menggunakan peranti komunikasi awam, persendirian, sewa/pajakan

(leased) atau gabungan di antara peranti2 tersebut utk membolehkan ianya
beroperasi dalam jarak yang jauh.
Kategori Perkhidmatan WAN
l WAN boleh menggunakan perkhidmatan yang disediakan oleh pembekal komunikasi

data (common carriers) sama ada dengan menggunakan
– Talian dial-up
– Talian tetap
l Talian dial-up menggunakan modem utk menyambungkan ke litar dial (dialed circuit).
l Talian tetap menghubungkan pengguna dengan menggunakan litar tetap (dedicated

circuit).
l Perkhidmatan ini boleh menggunakan isyarat digital atau analog.

Litar Dial (Dialed Circuit)
l Penyambungan dengan menggunakan litar dial ini memerlukan modem.
l Kelemahannya adalah kadar kelajuan penghantaran yang rendah dan dipengaruhi

oleh noise.
l Bayarannya adalah bergantung kepada jangkamasa penggunaan.
l Biasanya menggunakan rangkaian telefon PSTN (Public Switched Telephone Network)

iaitu rangkaian telefon yang menggunakan kaedah pensuisan litar (circuit-switched).
l Terdapat 3 kaedah pensuisan (switching) iaitu:
– Pensuisan litar (circuit switching)
– Pensuisan bingkisan (packet switching)
– Pensuisan mesej (message switching)
Pensuisan Litar (Circuit Switch)
l Peranti yang mempunyai n input dan m output yang membentuk hubungan

sementara antara talian input dan talian output.
l Ia membentuk hubungan fizikal secara terus di antara dua peranti seperti telefon
atau komputer.
l Bilangan dan jumlah panjang sesuatu talian boleh dikurangkan dengan menggunakan
suis.
l Contohnya: rangkaian telefon STMB.
l Pensuisan litar menggunakan 2 teknologi:
– Space-division switches
– Time-division switches
l Ia direkabentuk untuk komunikasi suara.
l Seperti dlm perbualan telefon, apabila litar diwujudkan, ia akan bersambung

sehingga tamat sesi perbualan.
l Pensuisan litar mencipta hubungan khusus (dedicated link) berbentuk sementara

untuk dial-up atau talian khusus yang tetap untuk litar tetap (leased).
l Ia kurang sesuai untuk penghantaran data dan bukan-suara kerana:-

– Penghantaran data atau bukan-suara secara diskrit (digital), merugikan talian (idle
selepas penghantaran data~tidak digunakan)
– Kadar data menghadkan hubungan peranti digital.
– Kurang fleksibel ~ apabila hubungan diwujudkan, hanya laluan tersebut shj

digunakan utk semua transmisi. (Tiada keutamaan)
Pensuisan Paket (Packet Switch)
l Dalam pensuisan paket, data ditransmit dalam bentuk unit diskrit dengan panjang
blok yang pelbagai yang dinamakan paket.
l Panjang maksima paket diwujudkan oleh rangkaian.
l Penghantaran yang panjang akan dipecahkan ke beberapa paket.
l Setiap paket bukan sahaja mengandungi data tetapi juga header yang mengandungi
maklumat kawalan spt alamat sumber dan destinasi.
l Paket dihantar dari satu nod ke nod, dan pada setiap nod, paket akan disimpan
sementara (RAM) sebelum dihantar ke nod seterusnya mengikut maklumat dlm
header.
l Pendekatan dlm pensuisan paket:-
– Datagram approch
– Virtual circuit approach
Pensuisan Paket (Packet Switch)
l Penghantaran data dari stesen A ke X.
l Data dipecahkan ke beberapa paket (contoh: 4 paket)
l Setiap paket boleh mengikut laluan berbeza utk sampai ke destinasi.

Pensuisan Mesej (Message Switch)
l Lebih dikenali sebagai “store and forward”.
l Dalam mekanisma ini, nod (komputer khas yg mengandungi beberapa cakera)

menerima mesej, menyimpan mesej di dlm “cakera” sehingga laluan tidak digunakan
dan menghantar ke nod seterusnya.
l Digunakan dlm tahun 70’s utk perkhidmatan rangkaian peringkat tertinggi.
Perkhidmatan Analog
l Syarikat telefon memulakan perkhidmatannya dengan menyediakan pelanggan

dengan perkhidmatan analog yang menggunakan rangkaian analog.
l Perkhidmatan analog yang disediakan kepada pelanggan termasuklah:
– Pensuisan analog (analog switch)
– Pajakan analog (analog leased)
Perkhidmatan Digital
l Kini sykt telefon menyediakan perkhidmatan digital kepada pelanggannya.
l Kelebihan menggunakan perkhidmatan digital berbanding perkhidmatan analog

adalah:
– kurang sensitif (“noise” dan gangguan)
– Kos rendah (penghantaran digital memerlukan 2/3 peringkat arus berbanding

analog yg bersambungan).
l Jenis2 perkhidmatan digital:-
– Switched/56
– Digital Data Service (DDS)
– Digital Signal Service (DS)
– Digital Subsriber Line (DSL)

Switched/56
l Versi digital daripada talian suis analog.
l Membenarkan kadar data sehingga 56 Kbps.
l Tidak memerlukan modem di antara dua peranti kerana talian adalah digital, TETAPI,
memerlukan digital service unit (DSU) dengan “dial-pad”.
l Kebaikan berbanding talian suis analog kerana kelajuan tinggi, kualiti yang baik dan
kurang gangguan.
l Menyokong kegunaan untuk video conferencing, faks, multimedia, kadar

penghantaran data yg cepat.
Digital Data Service (DDS)
l Versi digital daripada talian suwa analog (analog leased line).
l Membenarkan kadar data sehingga 64 Kbps.
l Tidak memerlukan modem di antara dua peranti kerana talian adalah digital, TETAPI,
memerlukan digital service unit (DSU) tanpa “dial-pad”.
Digital Signal (DS)
l Hairaki isyarat digital yang digunakan oleh perkhidmatan digital.
– DS-0 ~ menyerupai DDS. Satu saluran digital 64 Kbps
– DS-1 ~ 1.544 Mbps
– DS-2 ~ 6.312 Mbps
– DS-3 ~ 44.376 Mbps
– DS-4 ~ 274.176 Mbps
l DS-0, DS-1 dll merupakan nama perkhidmatan.
l Bagi implementasikan perkhidmatan ini, sykt telefon menggunakan T lines (T-1

hingga T-4) atau di Eropah dinamakan E lines (E-1 hingga E-4).
Digital Subscriber Line (DSL)
l Teknologi terkini yang menggunakan rangkaian telekomunikasi seperti talian telefon

utk penghantaran data, suara, video dan multimedia yang berkelajuan tinggi.
l Terdapat 5 jenis teknologi dalam DSL iaitu:
– Asymmetric Digital Subscriber Line (ADSL)
– Rate Adapative Asymmetrical Digital Subcsriber Line (RADSL)
– High Bit Rate Digital Subscriber Line (HDSL)
– Symmetric Digital Subsriber Line (SDSL)
– Very High Bit Rate Digital Subscriber Line (VDSL)

Internet Working

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Internet Working

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RANGKAIAN SALING SAMBUNG (INTERNETWORKING)

l Rangkaian saling sambung (internetworking) bertujuan menyambungkan LANs utk

l Internetworking boleh menjadi kompleks kerana ia terlibat menghubungkan

l Menghubungkan rangkaian memerlukan pengulang (repeater), hub atau titi (bridge).

l Internetworking dibangunkan dgn menggunakan penghala (router) and get laluan

l Bridge menggunakan protokol pengalamatan dan boleh mempengaruhi kawalan

l Router menyediakan hubungan antara 2 LAN yg terpisah dan aktif pd lapisan

l Gateway menghubungkan antara LAN dengan LAN/WAN yg menyediakan

l Juga dikenali sbg “generator”, merupakan peranti elektronik yg beroperasi pada

l Isyarat yg membawa maklumat dlm rangkaian boleh bergerak mengikut jarak yg

l Pengulang (repeater) menguatkan, menyegarkan dan mengeluarkan paket yg

l Ia merupakan penyelesaian termurah yg membolehkan rangkaian sampai ke

l Lokasi pengulang (repeater) di atas media kabel adalah penting.

l Repeater mesti ditempatkan supaya isyarat sampai sebelum sebarang “noise”

l Repeater digunakan utk:

o Mengesan masalah atas kabel dan menutup segmen kabel.

l Repeater boleh dibahagikan kpd:

o Multiport repeater ~ digunakan utk mentransmit isyarat melebihi satu

l Juga dikenali sbg “concentrator”, merupakan pusat kawalan aktiviti.

l Ia merupakan peranti yg selalu digunakan dalam rangkaian yang menggunakan

l Hub juga digunakan utk menyambungkan segmen di antara LAN.

l Satu hub boleh mengandungi beberapa “port”.

l Hub pada asasnya bertindak sbh pemecah isyarat (signal splitter).

l Sesetengah hub menyegarkan semula isyarat yg lemah sebelum menghantarnya.

l Hub menyediakan fungsi penting dalam rangkaian yg menggunakan topologi bintang

l Jenis2 hub yg boleh didapati termasuklah:

l Kebanyakkannya menggunakan ciri2 yg piawai, dan sesetengahnya mempunyai ciri2

l Semua hub mempunyai ciri2 asas yg menentukan jenis kabel yg disambungkan

l Hub juga memerlukan sumber tenaga (POWER) kerana ia merupakan peranti

l Built-in DC power supplies to function in the event of power outage.

l Automatic termination for coaxial connections.

l Port 10Base2 ini boleh digunakan sbg tulang belakang rangkaian.

l Dalam sesetengah passive hub, terdapat port AUI yg boleh menghubungkan

l Selalunya ia mempunyai ciri2 yg boleh didapati ke atas passive hub, dengan

l Ia boleh membetulkan beberapa kerosakan paket serta mengubah masa pengagihan

l Jika isyarat yg yg diterima lemah tetapi masih boleh dibaca, ia menyegarkannya

l Ia menyediakan kebolehan melakukan diagnosa seperti peranti yg berfungsi denga

l Menolong mendiagnosa kabel yg teruk dengan menunjukkan port mana yg

l Mengandungi semua ciri2 yg terdapat dlm active hub.

l Beberapa ciri tambahan termasuklah:

– Berkebolehan menguruskan rangkaian drp satu lokasi berpusat ~ jika masalah

– Berkebolehan menawarkan kadar transmisi yg anjal ke pelbagai peranti.

– Penggunaan media yg tidak terhad ~ penggunaan kabel media boleh di

l Ia bertindak sebagai “multiport bridge” utk menyambungkan peranti2 atau segmen2

l Selalunya suis mempunyai “buffer” pada setiap hubungan rangkaian dimana ia

l Suis dibangunkan berdasarkan 2 strategi berbeza:

l Store-and-forward switch ~ menyimpan bingkai ke dalam “input buffer”

l Cut-through switch ~ menyampaikan (forward) paket ke “output buffer”

l Ia membahagikan rangkaian yg besar ke segmen yang kecil.

l Ia mengandungi logik yg memisahkan trafik bagi setiap segmen.

l Ia menapis trafik dan menjadikannya berguna dalam mengawal kesesakan dan

l Ia juga menyediakan keselamatan melalui pembahagian trafik.

l Ia beroperasi pd DLL, membenarkan ia mencapai alamat fizikal kesemua stesen yg

l Apabila bingkai memasuki bridge, ia bukan shj menyegarkan dan mengeluarkan

l Apabila ia menjumpai alamat yg sepadan, ia tahu segmen yg mengandungi stesen

l Untuk memilih antara segmen, bridge mesti mempunyai jadual “look-up” yg

l Jadual menunjukkan segmen mana setiap stesen tersebut berada.

l Terdapat 3 jenis bridge:

l Jenis bridge yg paling primitif dan murah.

l Ia menyambungkan 2 segmen dan mengandungi jadual alamat semua stesen.

l Ia adalah primitif kerana alamat2 ini perlu dimasukkan secara manual.

l Pemasangan dan penyelenggaraan simple bridge memerlukan masa yg banyak.

l Digunakan utk menyambungkan lebih drp 2 LAN.

l Jika bridge menyambungkan 3 LAN, ia mestilah mempunyai 3 jadual, setiap satu