Professional Documents
Culture Documents
G S T E R ( A I N D A K A M U S A L S1r i E M
Neil Postman
Televizyon:
ldren Elence
mmm
NCELEME DZS
YEL POLTKA/;. Pmtt * MARK S, FKEUD VE GNLK HAYATN ELETRS/P No, * KADINLIK ARZULAR!//?. Comd
M NASIL SOSYALZM? HANG YEL? NN TNSELLK?//?. Mm * KBN'E DORU//?. IViHims * YARN//?. H m m m *r
DEVLETE KARI TORLUM//. C'mtm * EDEBYAT KURAMI/'/'. Rtf/rMt
EZLENLERN PEDAGOjS/P Fime * SANAY
SONRASI TOPYALAR///. /ZUU * KENCEY DURDURUN!/'/'. Ak m * ZORUNLU ETME HAYR/C. fcfcr * * SESSZ
YIINLARIN GLGESNDE YA DA TOPLUMSALIN SONU//. BmlntiM
ZGR BR TOPLUMDA BIM/R kym bm i
VAH SAVAININ MUTSUZLUU//. Otama
GSTER TOPLUMU VE YORUMLAR/G. Detant
AIR EKM/L Seyk *
CNSEL DDET//!. (Mensi ALTERNATF TEKNOLOfl/D. Dieksan * ATE VE GNE//. Mm\M * OTORTE//?. Mmat *
TOTALTARZM/S. Tormey SLAMIN BLNALTINDA KADIN//? Ay! Sahhah * MEDYA VE DEMOKRAS//, Kivin,: ** OCUK
HAKLARI//)*?.- R Fmnkiiu
KTEN SONKA/Dm /?. fMTtm * SINIRLARI Y1KMAK/.V/. Methr
KAPTALZM. SOSYA
LZM, EKLOI//L G>w
AVR.UPAMER.K,EZC LIK/ S. Amin * AHLK VE MODERN I.K/R. M * GNDELK HAYAT KILAVUZU/S. H il/L * SVL TOPLUM VE DEVLET/Der: /. Ktanc * TELEVZYON: LDREN ELENCE/N. R/hmh
MODERN
LN SONULARI//!. Giddm ^ DAHA AZ DEVLET DAHA OK TOPi.UM/R Cmmn * GELECEE BAKMAK/A/. Alhm - R.
Fahnd ^ MEDYA, DEVLET VE ULUS/ / . m-.O/i/r * MAHREMYETN DNM//!. GM v, * TARH VE TN//. Km! *
ZGRLN EKOLOIS/Af. Bpokhiu * DEMOKRAS VE SVL TOPLUM// Kem ^ U HAN KALPLERMZ//?. Cmm *
AKLA VEDA//. Iryndmi M BEYN FAL EBEKES//! Mettdart
KTSAD AKLIN ELETR S/VL Caiz
MODERNLN SiKINTLLAR/C. Taylar * GL DEMOKRAS///. Berber * EKRGE///, Suts * KTLN EFFAFLIIfj. Bmdriilad * EN.
TELEKTEL//?. San! M TUHAF HAVAD P im * YEN ZAMANLAR/S. Hall-M. ja^es * TAHAKKM VE DREN SANATLA
R I// C. Sam
SALIIN GASPI/L HM * SEVGNN BLGEL//!. M / k r ! > KMLK VE FALKLLK/L. CW Jy
ANTPOLTK ADA POLTKA/C. Mulym^ YEN BR SOL ZERNE TARTIMALAR///. Tkm^i!
DEMOKRAS VE KAP
TALZM./S. Wf-H. Ci0 * OLUMSALLIK, RON VE DAYANIMA//?. Rdr/y > OTOMOBLN EKOLOJS//, FmnnPG. Marti
M PME, GIDIKLANMA VE SIKILMA ZERNE/Z. miiipt * MKNKZINTOLTKAS/;.!/. Ihma * GENLER N HA
YAT BLGS EL KTAB//?. O t^ ii V EKOLOJK BR TOPLUMA DORU/K IMdiu ^ DEOLOJ/'/'. Lhylchm ^ DZEN VE
KALKINMA KISKACINDA TRKYE//!, mci
AMERKA/j. IhmirilLml
POSTMODERNZM VE TKETM KLTR/,V/. ir.aimUme
ERKEK AKIL/G. Lkyd * BARBARLIK/!/. Fknry * KAMUSAL NSANIN K/R. amal M POPLER KLTR
LER//). Honv * BELLEN YTREN TOPLUM/1? Jmvby
GLME/H. ifcvpm
LME KARI HAYAT/.V. 0. Mum * SVL
TAATSZLK//)^.: Y. C m * AHLK ZERNE TARTIMALAR//, Nm * TKETM TOPLUMU//. FWrifi<nf
EDEBYAT
VE KTLUK/G. Malik * LMCL HASTALIK UMUTSUZLUK/S. Kierkmd * ORTAK BR EYLER OLMAYANLARIN
ORTAKL1IA4. Lm^ * VAKT LDRMEK/P. /t-ytmiem/ * VATAN AKI/AT LtrM M KMLK MEKNLARI/D. Marley-K, Rdmt
* DOSTLUK ZERNE/. Lymh
KSEL LKLER/.//. La&Htfk * KADINLAR NEDEN YAZDIKLARI HER MEKTUBU
GNDERMEZLER?//). LcaJct
DOKUNMA/C,'.>/m
TRAF EDLEMEYEN CEMAAT/!/. Blakot M FLRT ZERNE//!.
PhiHys * FELSEFEY YAAMAK//?. Bitlitghm * POLTK KAMERA/AT RyanM. Kelim ^ CUMHURYETLK// Petti
POSTMODERN TEOR/.Y Ikst-D. Kelim
MARKSZM VE AHLK/. M m ** VAHET KAVRAMAK//.P. Rem!ma * SOSYOLOJK
DNMEK/Z Banm, d IOSTMODERN ETKZ . Bamm * TOPLUMSAL CNSYET VE KTDAR//?. P, CVmMI * OKKLTKL YURTTALIK/H'. KymMn * KARIDEVRM VE SYAN/H. Mmtse
KUSURSUZ CNAYET//. Bamhilliml * TOPLU
MUN Md)ONALDLATlRSLMAS!/C. Rilztr ^ KUSURSUZ NHLST/K.A. Pm m * * HOGR ZERNE/!/. Wa!m
21.
YZYIL ANARZM/Der.: J. MUj &j. Bmm
MARXIN ZGRLK ET/G G. BraMti * MEDYA VE GAZETECLKTE
ETK SORUNLAR/Dt-r: /!. Belay&R. Chathvkk > HAYATIN DEER/j. Ham * POSTMODERNZMN YANILSAMALARI/?'. M Idon > DNYAYI DETRMEK ZERNE/AF Im y * KZN ASl/Z. Santo * * TAHAYYL GCN YENDEN DNMEK/flff.: C. Robim 6 / Rumldl * TUTKULU SOSYOLOJ/,! Cmt S A. Nmifr
EDEPSZLK, ANAR VE GEREKLK/G. Sarim:!! * KBNTSZ KENTLEME/!/, [koklun
YNTEME KARI//, Iryerabml * HAKKAT OYUNLARI//, kmscr >*
TOPLUMLAR NASIL ANIMSAR?//. Gmnnm M LME HAKKI/S. Imeght
ANARZMN BUGN/Der,; Hm-Jgcn Diyet* *
MELANKOL KADINDIR/D. /.i/GtI * SYAH ANLAR 1-11//. Bamhillml * MODERN ZM, EVRENSELLK VE BREY/, RcuMi/t
M KLTREL EMPERYALZM/J. '/UU/mm;
GZN VCDANI//?. Sameu
KRESELLEME/Z BmdJhm *.ETE GR//!.
Piepa M DUYGUTES TORUM/S. .Vfomu'f M EDEBYAT OLARAK HAY ATM. Selmm
MAJ/K. Hobim * MEKNLARI
TKBTMEK/J. Vny * YAAMA SANATI/G. SamlI
ARZU AI/J. Kmvl * KOLONYALZM iOTKOt.ONYALZM/H, bom
ba * KRETEK YABANM. Phillips
ZAMAN ZERNEAV. Bas * TARHN YAPISKMM. MmMa J f FREUD SAVA
LARI/;. Fonem * TEYF. ADM/!/. Mmlml
POSTYAPLSALCI ANARZMN SYASET FELSEFES/T. May
ATEZM//?. Lt
Poih'in
AK LKLER/O./? Kemha ^ POSTMODERNLK VE HONUTSUZLUKLARI/Z Bamm
LMLLK, LM
SZLK VE DER HAYAT STRATBJLF.R/Z Banman M TOPLUM VE BLND1/R. lA-Um * BYS BOZULMU DN
YAYI BYLEMEK/G. /?/fm ^ KAHKAHANIN ZAFER///. Samkn ** EDEBYATIN YARATILII//? Dupot <** PARALANMI
HAYAT Z. Banman * KLTREL BELLEK//. Asmam * MARKSZM VE DL FELSEFES/ V. N. Mayimm
MARXIN HAYALET
LER//. DertiJa * ERDEM PEN)E/,L!OR/}-tv ** DEVLETN YENDEN RETM/j. Stmns * ADA SOSYAL BLMLER
FELSEFES/B. Fay * KARNAVALDAN ROMANA/!/. Bakinin * PYASA/;. O'Nrilt * ANNE: MELEK M. YOSMA Mi?/L? V, UMLLm
KUTSAL NSAN/C. Ayamhen
BLNALTINDA DEVLET//?. I m m ^ YAADIIMIZ SEFALETM. C m * YAAMA SANATI
FELSEFES//!. Nelmm * KORKU KLTR//? Fml * ETMDE ETK/P Mayna
DUYGUSAL YAANTI//), luphm *
ELETREL TEOR//?. Gem * AKTVSTN EL KTABI//?, Shar
KARAKTER AINMASI//?. Smnm ^ MODERNLK VE
MPHEMLK/Z Banman * NETZSCHE; BR AHLK KARITININ ET//. Berkmi M KLTR, KMLK VE SYASET/.Mfe
m * AYDINLANMI ANAR/!/. Kmfmmt * MODA VE GNDEMLER//). Cmw * BLM ET/D. /?mR M CEHEN
NEMN TARH//!,K. Turna
ZGRLKLE KALKINMA//! Sat > KRESELLEME VE KLTR/j. Tontodu * SYASAL
KTSADN ABCsi//?. Hahne! M ERKEN KEN KARANLK/K./?. Jamim <* MARX VE MAHDUMLAR/J. Dmhla
ADALET
TUTKUSU//?.C. SVoftiLm *
HACKBR ET/P Hunanm *
KLTR YORUMLARI/Tcrty Uagfeiou *
HAYVAN
ZGRLEMES/P Si/(ger
MODERNLN SOSYLOjS/P, H^icr ^ DORUYU SYLEMEK/.!/. Fommll ^ SAYGI//?.
Samen
KURBANSA! SUNU/!/. Ihman V FOUCAULUNUN ZGRLK SERVEN// W. Bentmer * DELEUZE & GUATTARI/P GontUhhi > KTDARIN PSK YAAMI//. Binler * KOLATANIN GEREK TARH/S.D. Cw & A!,D. Cur *
DEVRMN ZAMANIM, kepn ^ CEZEGENGESEL TOPYA TARH//!. Mattttari
G, KLTR. KMLK//. Chmkrs ^
ATE ve SZ/G!/, Pd/nc^ MLLETLER VE MLLYETLK//:./. Hotite'm * HOM LUDENS/J. Hmzinpa * MODERN
DNCEDE KTLK/S. kaman * LM VE ZAMAN/f*. U n rn i^ GRNR DNYANIN E/K. ikmirt
BAKUNIN'DEN LACANA/S, kaman ^ ORTAADA ENTELEKTELLER/j. ir GV/f M HAYAL KIRI KL/k Cmh
HAKKAT VE
HAKKATLLK//. IWHm/m * RUHUN YEN HASTALIKLARI//, Kistevn * RKET/;. Bakn ^ ALTKI.TR/C jenks * BR
ALE CNAYET/!/, Fouault
YEN KAPTALZMN KLTR/PUmN Setmell *
DNN GELECEGl/Sam^ M ala **
ZANAATKR/KV/irtr/ Sametl #* MELEZLE VG/Mkkl Bottrse
SERMAYE VE DL/C Mmzzi
indekiler
n s z ..................................................................................................7
Birinci B lm
I. ARA, METAFORDUR................................................................... 11
EPSTEMOLOJ OLARAK MEDYA..............................................25
IH. TPOGRAF AMERKASI.........................................................
41
IV. TPOGRAF K A FA SI....................
56
V. CE-EE DNYASI............................................................................77
n.
kinci Blm
97
v n . VE MD DE... .............................................................................113
Vffl. BEYTLLAHMDAN KURTULMAK....................................... 129
IX. UZANIP BRN SEM EK ............................................................ 141
X. ELENDRC BR FAALYET OLARAK RETM..........159
XI. HUXLEYC UYARI.......................................................................... 172
KAYNAKA......................................................................................181
D Z N .........................
183
nsz
Birinci Blm
Ara, metafordur
13
ntmut sadece.
Dr. Ruth Westheimer, halkn beeniyle izledii bir radyo prog
ram ile bir gece kulb sahnesinde, bir zamanlar yatak odalaryla
sokak kelerine hapsolmu dille ve sonsuz eitliliiyle seks hak
knda bilgiler aktaran bir psikologdur. u szlerin, hemen hemen
Peder Billy Graham kadar elendirici birisi olan Dr. Ruth Westheim erin azndan kt bildirilmektedir: Komik olaym diye zel
bir aba harcamyorum. Ama yle bir durum ortaya ktnda bun
dan yararlanrm. Bana komedyen diyen olursa bunu byk bir ilti
fat sayarm. Bir retmen dersini mizah duygusu katarak rettii
zaman, rencileri yolda yrrken bile onun sylediklerini hatrlar
lar.1 Bayan Westheimer burada insanlarn neyi hatrladklar ya da
akllarnda kalan eylerden nasl yararlandklar konusunu rnekle
miyordu, yalnz hakl olduu bir nokta vard: B ir komedyen olmak
byk baardr. Gerekten Amerikada Tanr, ister vaiz, sporcu,
mteebbis, politikac ve retmen isterse gazeteci olsun, insanlar
elendirme yetenei ve yapsna sahip olan herkesi kollar. Ameri
kada en az elendiren insanlar profesyonel komedyenlerdir.
Kltr bekileri ile kltr adna kayg duyan insanlar (elinizde
ki trde kitaplar okuyan insanlar), yukarda aktardmz portrele
rin abartma deil, aslnda klielemi rnekler olduunu bilirler.
Amerikada kamusal sylem trnn zamanla yok olmasn ve
onun bir gsteri (show business) sanatna dnmesini gzlemleyip
buna dikkat eken eletirmen ktl ekilmez. Ancak bu eletir
menlerin ou, eminim, batan sona zrvalamaya varan bu deii
min kkeni ve anlamnn hikyesini anlatmaya daha yeni yeni gi
rimektedirler. Israrla bu konu zerinde duranlar ise rnein, yaa
nan deiimin, tkenmi bir kapitalizmin kalnts ya da tersine, ka
pitalizmin olgunlamasnn tatsz bir meyvesi olduunu, Freud a
mn nevrotik rn olarak kendisini gsterdiini, Tanrmn yok
olmasna gz yumuumuzun kefareti olduunu, her eyin yal fr
satlardan, agzllkten ve ihtirastan kaynaklandm sylemek
tedirler.
Ben sz edilen bu tr aklamalar dikkatle inceledim ve onlar-1
1. Akt. VVisconsin State Journal, 24 Austos 1983, Blm 3, s. 1.
14
dan renilecek hibir ey olmadm sylyor deilim. Marksistler, Freudcular, Levi-Strausscular, hatta Yaradl Bilim cileri hafife
alnmamaldrlar. Tabii benim anlatacam hikye de hakikate biraz
olsun yaklarsa kendi payma ho bir srpriz olur bu. Biz hepimiz,
Huxleyin bir yerde syledii gibi, hibirimizin btn hakikati bi
lecek kadar zekya ya da bildiimize inansak bile bunu anlatacak
zamana veya anlattklarmz dorulayacak kadar saf dinleyicilere
sahip olmamamz anlamnda Byk zetleyici konumunda olan
kiileriz. Ancak gene de elinizdeki metinde, iledii konuyu daha
nceki argmanlardan daha net biimde kavradm varsayan bir
argmanla karlaacaksnz. Benim savunduum argmann dee
ri, kkleri Platonun 2300 yl nceki gzlemlerine dayanan dola
ymz bir perspektife sahip olmasndan gelir. Bu, btn dikkatini
insann konuma biimlerinde younlatran, ve konumalarmz
ierisinde icra etmek zorunda brakldmz biimlerin bizim han
gi dnceleri uygun bir ekilde ifade edebileceimizi olduka g
l bir tarzda etkileyeceini bildiren bir boyut barndran argman
dr. Dolaysyla hangi fikirleri dile getirmenin uygun olduu da ka
nlmaz olarak bir kltrn ieriinin nemli bir unsuru haline gel
mektedir.
Ben konuma szcn metaforik anlamyla, yalnzca basit
sz anlatmak iin deil, ayn zamanda belli bir kltrn insanlar
nn birbirlerine mesaj iletmelerim salayan btn tekniklerle tek
nolojilere gnderme yapmak amacyla kullanyorum. Bu anlamy
la btn kltr bir konumadr; daha kesin olarak, eitli sembolik
kalplarla srdrlen bir konumalar yumadr. Biz de burada, ka
musal sylem biimlerinin, bu biimlerin yklenebilecei ierii
nasl dzenledikleri, hatta nasl dikte ettiklerine dikkat ekmek is
tiyoruz.
Bununla neyi kastettiimizi basite rneklemek iin duman ia
retlerinin ilkel teknolojisine bakalm. Amerika Kzlderililerinin bir
zamanlar duman iaretleriyle gnderdikleri mesajlarn tam ierii
ni bilemesem de, bu iaretlerle felsefi bir tartma yaplmadn ra
hatlkla tahmin edebilirim. Duman halkalar varoluun niteliiyle
ilgili fikirleri yanstabilecek karmaklkta deildir; ancak bu kar15
|.
[;
16
17
2. Cassirer, s. 43.
19
22
24
II
26
27
28
sz dorulayp rtmek daha kolaydr ve yazl sz Misel-olmayan, nesnel bir klfla donatlmtr; bu yzden tezinizde kendinize
isminizle deil aratrmac sfatyla gnderme yapyorsunuz. Ya
ni, yazl sz doas gerei bir bireyi deil, btn dnyay muhatap
almaktadr. Yazl sz dayankl, azdan kan sz uucudur; dola
ysyla yaz hakikate konumadan daha yakndr. Kald ki, sizin de
komisyonun yalnzca snav getiinizi szl olarak bildirip baka
hibir ey yapmakszn ekip gitmesinden ziyade bu komisyondan
snavdan getiinizi (gemeniz gerekiyorsa) gsteren yazl bir bel
ge almay tercih edeceinizden eminiz. Bizim yazl aklamamz
hakik a fi temsil edecek; szl mutabakatmz ise ancak bir sy
lenti olacaktr.
Aday mantkl biimde, komisyonun nerdii deiiklikleri ya
pacam, szl snavdan geerse bunu kantlayan yazl bir belge
almay yrekten istediini belirtmenin dnda hibir ey syleme
di. Sonuta aday snavdan geti. Bu srede gerekli szleri yazya
aktarmt.
Medyann epistemolojilerimiz zerindeki etkisinin nc r
nei nl Sokrates durumasndan alnabilir. Sokrates savunmas
nn bamda, be yz kiilik bir jriye hitap ederken, iyi hazrlanm
bir konumas olmad iin zr dileyerek balar. Atinal kardele
rinden szn kesmemelerini diler, kendisini baka ehirden gelmi
bir yabanc saymalarn ister ve onlara allayp pullamadan yalnzca
hakikati aktaracana dair sz verir. Sze bu ekilde balamak Sok
ratesin kendine zg bir tutumdu kukusuz, ama onun iinde yaa
d a asndan karakteristik bir durum deildi. Zira, Sokratesin
ok iyi bildii gibi, Atinal kardeleri retorik ilkeleri ile hakikatin
ifade edilmesini birbirinden bamsz saymyorlard. Sokratesin
savunmas bizim gibi insanlara ok cazip gelir, nk biz bir reto
rii ssl bir konuma tarz (genellikle tumturakl, yapay ve gerek
siz szlerle dolu bir-konuma) olarak dnmeye alkn insanlarz.
Oysa retorii bulan insanlar, yani M.. beinci yzylda Yunanis
tanda yaayan Sofistlerle onlarn miraslar asndan, retorik
hem dramatik bir temsil frsat salyordu hem de tanklklarla ka
ntlar dzenlemenin, dolaysyla hakikati iletmenin hemen hemen
31
32
s.
109.
33
f:
|
fi.
fi
T!
r::
2).
The Domesiication o fth e Savage M in d da Goodyye gre, /yaz/, dnyann (bi
lisel srelerin) tem sillerinin niteliini, okum ay/ becerem eyenlere gre deiti
rir. Goody yle srdrr: Dolaysyla alfabenin varl, bir bireyin urat ve
rilerin trn, bylece d verileri incelem ek iin elinde bulunan program lar repertuvarn deitirir. (s. 110).
Julian Jaynes, The Origins of Gonsciousness in tbe Breakdown o fth e Bicamera!
M in d d a, ift-ynetim li (bicam eral) seslerin kslm asnda yaznn rolnn korkun
nem li oiduu"nu belirtir. Jaynes, yazl szn halsinojenik imgenin yerini ald
n ve beynin sa yarkresinin verileri snflam a ve bir araya getirm e ilevini
devraldn iddia eder.
VValter Ong, The Presence o fth e Wordda, M arshall McLuhan ise Understanding
Mediada, medyann duyular arasndaki oran ile dengede meydana gelen dei
iklikler zerindeki etkisini vurgular. Buna, Alfred North VVhiteheadin henz 1938
ylnda (Modes o fT h o u g h td a) medyadaki deiikliklerin sinir sistem inin dzenle
nii zerindeki etkilerinin kapsaml bir incelem esinin yaplm as gerekliliine dik
kat ektii de eklenebilir.
37
iletiim aralar (rnein, resimli yaz ve resimlerle sslenmi elyazmalan), bizzat ayakta tuttuklar kurumlar ve bilme alkanlkla
ryla birlikte yok olurken, daima geerli kalan baka konuma bi
imlerimiz olacaktr. rnein, sz ile yaznn durumu byledir. De
mek ki televizyon gibi yeni biimlerin epistemolojisinin kar konulamayan bir etkisinin bulunduundan sz edemeyiz.
Olay u ekilde dnmekte yarar gryorum: Sembolik or
tamdaki deiiklikler doal ortamdaki deiikliklere benzerler; ilk
nce tedrici bir sreci yanstan ve katk niteliinde oluan deiik
likler, daha sonra topluca, fizikilerin dedii gibi kritik bir byk
le ular. Yava yava kirlenen bir nehir anszn zehirli olur; ba
lklarn ou lr; yzme salk asndan tehlike yaratmaya balar.
Ama o zaman bile nehir aym grnebilir ve nehirde hl bir kayk
yzebilir. Baka bir deyile, yaam yok olduu zaman bile nehir or
tadan kalkmaz; tabii salad yararlar da. Ancak deeri ciddi l
de azalmtr ve bu berbat durum btn evrede zararl etkiler do
uracaktr. Bizim sembolik ortammzda da ayn ey olur. Elektro
nik medya sembolik ortammzn niteliini kesinkes ve geri dn
olmayan biimde deitirdiine gre eminim biz de kritik bir b
ykle ulam durumdayz. u anda enformasyonlar, fikirleri ve
epistemolojisi basl szlerle deil, televizyonla ekillenen bir kl
trz. Kukusuz hl bir sr okur var ve bir sr kitap yaymlan
yor, ancak basl yaynn ve okumann kullanmlar eskiden olduu
gibi deil; basl szn arka plana dmeyecei dnlen son ku
rumlar olan okullarda bile bu durumla karlalmaktadr. Televiz
yon ile basl szn bir arada yaayabilecei hayali, kendini kandr
mak demek olur, nk bir arada yaamak iin eit olmak gerekir.
Oysa burada eitlik sz konusu deildir. Basl sz imdi yalnzca
kalnt durumundaki bir epistemolojidir ve bir lde televizyon
ekranlarna benzer ekillerde retilen bilgisayarlar, gazeteler ve
dergilerden dolay hep bu durumda kalacaktr. Zehirli bir nehirde
yaayan bir balk ve bu zehirli nehirde yola kan kayk gibi, bi
zim iimizde dfe duygular arlkla daha eski ve daha berrak sula
rn etkisiyle biimlenen insanlara hl rastlanmaktadr.
nc nokta ise yukarda yaptm benzetmede, nehir byk
38
,1IIL
40
Tipografi Amerikas
41
W
mi-
43
Halk okullarndan
genel bilgi fkracak,
nk kutsaldr,
insanlarn bilme hakk?
4.
5.
6.
7.
8.
44
Hart, s. 8.
Hart, s. 15.
Lockridge, s. 184.
Lockridge, s. 184.
Hart, s. 47.
45
46
Boorstin, s. 315.
Boorstin, s. 315.
Hart, s. 39.
Hart, s. 45.
Fast, s.x (Giri blmnde).
47
48
Lee, s. 10.
Boorstin, s. 326.
Boorstin, s. 327.
Hart, s. 27.
49
Tcqueville, s. 58.
Tocqueville, s. 5-6.
Hart, s. 86.
Curti, s. 353-354.
F4ARKA/Televizyon: ldren Elence
Hart, s. 153.
Hart, s. 74.
Curti, s. 337.
Hart, s. 102.
51
52
Berger, s. 158.
Curti, s. 356.
Tvvain, s. 161.
Hofstadter, s. 145.
53
W
I'
I.
* Vahyi inkr eden, ama Tanrnn varln kabul eden bir inan, (.n.)
44. Miller, s. 271.
45. Marx, s. 150.
55
IV
Tipografi kafas
56
58
'
Bu dil yalnzca basl sz olarak uygundur. Tartmann yksek sesle konumay gerektiren bir toplant olmas bu gerei gzlerden
6. Sparks, s. 86.
61
anlamdan ka yoktur. Her ne kadar zaman zaman baanlabiliyorsa da yazl bir ngilizce cmle kullanldnda hibir ey kastetme
mek ok zordur. Yorum baka ne ie yarar? Szcklerin anlam ta
ycs olmalarnn dnda ok az yararlar vardr. Yazl szckle
rin ekilleri, baklnca hibir ilginlik sunmazlar. Azdan kan
cmlelerin sesleri de olaanst iirsel yetenee sahip kiilerin kur
duklar cmleler dnda ilgin deildir. Bir cmlede bir olgu, bir
istek, bir soru, bir sav ya da bir aklama ortaya atlmyorsa o cm
le samadr, basit bir gramatik kabuktan ibarettir. Sonu olarak, onsekizinci ve ondokuzuncu yzyl Amerikasnm zaten karakteristik
bir zellii olan dil-merkezli sylem, bir de basl sz biimini al
dnda, daha fazla ierie ve ciddi bir nitelie kavumaktadr.
Ciddidir, nk anlam anlalmay talep etmektedir. Yazl bir
cmle yazarndan bir eyler sylemesini, okurundan sylenen eyin
anlam n bilmesini ister. Yazar ile okur, semantik anlamda birbirle
rine zt dtkleri zaman da zekya kar en ciddi meydan okuyuu
sergilemi olurlar. zellikle okuma ediminde byle bir durum sz
konusudur, zira yazarlar her zaman gvenilir kiiler deillerdir. Ya
lan sylerler, zihinleri karr, ar genellemelere bavururlar, man
t ve bazen saduyuyu istismar ederler. Okur da ciddi bir entelek
tel hazrlkla silahlanmaldr. Aslnda bu kolay bir i deildir, n
k okur metnin karsnda tek bamadr. Okurken tepkiler yalnz
kalr, zek kendi kaynaklarn arka plana atar. Basl cmlelerin
cansz soyutlamalaryla kar karya gelmek, ya gzel grnn
ya da topluluun yardm olmakszn plak dili aramaktr. Demek
ki, okumak doas gerei ciddi bir itir. Ayrca okumak, elbette, te
mel bir rasyonel etkinliktir.
Onaltnc yzyldaki Erasmustan yirminci yzyldaki Elizabeth
Eisensteina kadar, okumann dnme ahkanlklarna katks so
runuyla boumu olan hemen her aratrmac, srecin rasyonellii
zendirdii, yazl szn ardk, nermeci karakterinin Walter
Ongun deyiiyle bilginin analitik biimde ilenmesi olgusunu
glendirdii sonucuna varmtr. Yazl sz benimsemek, nemli
lde snflandrma, sonu karma ve akl yrtme yetisini gerek
tiren bir dnce izgisi takip etmek demektir. Yazl sz benim
63
8. Hudson, s. 110.
F5N/Televizyon: ldren Elence
65
66
Faithful Narrative o f the Surprising Work o f God in the Conversion ofM any Hundred Souls in Northampton adl bir kitaba dayan
yordu. 1746da yaymlananA Treatise Concerning Religious Affections ise Amerikada o zamana kadar yazlan en arpc psikolojik
incelemeler arasnda saylmaktadr.
Amerikada gnmzn byk uyanmm belli bal simala
rna (Oral Roberts, Jerry Falvvell, Jimmy Svvaggart vd.) benzeme
yen dnn dinsel canlanma hareketlerinin liderleri bilgili, akla ina
nan, geni yorumlama yetenekleri olan insanlard. Onlarn dinsel
kuramlarla tartmalar, dinsel esinlenme hakknda olduu kadar
teoloji ve bilincin doas hakkndayd. rnein Finney, bazen kendisininkine kart doktrini savunanlarn nitelendirdii gibi kyl
kkenli deildi.13 Finney hukuk renimi grm, sistematik te
oloji zerine nemli bir kitap yazm ve meslek yaamn Oberlin
11. Perry Miller, s. i 5.
12. Hudson, s. 65.
13. Hudson, s. 143.
67
69
70
71
ok iyi bir rpc Dibei, ayrca geni ve yeni Tula evi olan bir Plan
tasyon ve Mutfa ve iliiyle, Avlusu, Ahin, M eyve Bahesi ve sekiz
dnmlk bo arsasyla baka bir ev. rpc Dibei, Plantasyonla be
raber ya da ayr olarak kiralanacaktr; daha fazla bilgi iin N. Yorkta
M atbaac Mr. William BradforcTu Arayn.20
Aradan bir buuk yzyl akn bir sre getii halde ilanlar ufak te
fek deiikliklerle gene ayn biimdeydi. rnein, Mr. Bradfordun
Oyster Bayde bir mlk ilan vermesinden krk drt yl sonra, efsa
nevi Paul Revere Boston Gazette 'ye u ilan vermiti:
Birok insan K azayla ya da baka ekillerde n dilerini kaybedecek,
hem Grnleri hem de Umuma A k ve zel meknlardaki Konu
malar irkinleecek kadar talihsiz duruma dmken, onlarn yapma
olanlaryla deitirilebileceini, bylece hem Doal grnebileceini
zi hem de Her Amal Konumann Sonunu Getirebileceinizi bildiri
riz, PAUL R EV ER E, Kuyumcu, Dr. Clarke iskelesinin ba sras,
Boston.21
72
'
i-
f.
i
I ;
75
76
CE-EE dnyas
ilgiliydiler. Ondokuzuncu yzyln ortasnda snrlan Pasifik Okyanusuna kadar genilemi, ilk admlan 1830larda atlan gelime
mi demiryolu sistemi insanlarla birlikte btn ktay katetmeye
balamt. Gene de 1840lara kadar enformasyon ak, ancak in
sanlarn beraberlerinde gtrebilecei hzllktayd; tam bir anla
tmla, bir trenin gtrebilecei kadar hzl, daha somut bir ifadeyle,
saatte yaklak otuz be mildi. Bu snrllk nedeniyle ulusal bir top
luluk olarak Amerika'nn gelimesi bir lde gecikti. 1840larda
Amerika hl her biri kendi azyla konuan ve kendi karlarnn
peinde koturan blgelerden oluuyordu. Kta apnda bir konu
ma modeli henz mmkn deildi.
Okula giden her rencinin bildii gibi; bu sorunlarn zm
elektrikti. Elektrii iletiimin hizmetine sokmann pratik bir yolunu
bulan ve bylece mekn sorununu ebediyen zen kiinin bir Ame
rikal olmas kimseyi artmamtr. Burada szn ettiim kii,
Amerikamn ilk gerek uzay adam Samuel Finley Breese Morsedur. M orseun bulduu telgraf eyalet snrlarm silmi, blgele
rin nemini azaltm ve ktay bir enformasyon ebekesiyle sararak
birleik bir Amerikan syleminin zeminini yaratmt.
Ama byk bedel deyerek. Zira telgraf, Morseun Telgraf b
tn lkeyi bir mahalle haline getirecektir kehanetinde bulunduu
zaman ngremedii bir etkide bulunmutu. Telgraf, o zamana ka
dar geerli olan enformasyon tanmna son vermi ve bunun sonu
cunda kamusal syleme yeni bir anlam kazandrmt. Bu sonucu
kavram az sayda insandan birisi olan Henry David Thoreau Waldena yle yazyordu: Maineden Texasa telgraf hatt kurmak
ta ok acele ettik; oysa Maine ile Texasn iletiim asndan hibir
nemi yok... Atlantikin altndan tnel kazp eski dnyay birka
hafta daha yaknlatrmaya da can atyoruz; ama muhtemelen, pr
dikkat kesilmi Amerikallarn kulana gelecek ilk haber, Prenses
Adelaidenin bomacaya yakalanm gibi ksrd olacakta.1
Sonradan anlald zere Thoreau kesinlikle haklyd. Thore
au telgrafn kendi sylem tanmn kendisinin yaratacam, fazla
ie yaramayaca halde Maine ile Texas arasnda konumay ola1. Thoreau, s. 36.
80
81
85
86
87
olan radyo gibi baka aralar yeni epistemolojinin etki alanna giri
yor ve sonunda bu yeni epistemolojiyi desteklemeye balyordu.
Btn bunlar bir arada dnldnde, elektronik tekniklerle ye
ni bir dnya (kh u olayn, kh bu olayn bir anlk gr alanna
girdii ve sonra hemen kaybolduu bir ce-ee dnyas) yaratlyor
du. Bu, fazla btnl ya da anlam olmayan, bizden bir ey iste
meyen, aslnda bizim herhangi bir ey yapmamza olanak tanma
yan, ocuklarn ce-ee oyunlarnda olduu gibi tamamen kendi
iine kapal bir dnyadr. Ancak ce-ee oyunu gibi mthi de e
lencelidir.
Elbette ce-ee oyunu oynamann yanl bir yan yoktur. Elen
menin de yanl bir yan yoktur. B ir psikiyatristin syledii gibi,
hepimiz kumdan atolar yaparz. Sorun bu atolarn iinde yaama
ya kalktmz zaman ortaya kar. Merkezinde telgraf ile fotografinin bulunduu ondokuzuncu yzyl sonu ve yirminci yzyl ba
nn iletiim medyas bir ce-ee dnyas yaratt, ama televizyon
kana kadar bu dnyada yaamaya balam saylmayz. Televizyon,
grnt ile lgnln etkileimini mkemmel ve tehlikeli bir ku
sursuzluk katma kararak, telgraf ile fotorafn epistemolojik y
nelimlerini en gl biimde da vurmay salamtr. stelik on
lar evlerin iine kadar getirmitir. imdi biz, ilk ve en yakn ret
meni, ayrca oumuz iin en gvenilir yolda ve dostu televizyon
olan ikinci kuak ocuklarla bir arada yayomz. Daha ak bir dil
le ifade edersek, televizyon yeni epistemolojinin kumanda merke
zidir. En ufak ocuklar dahi televizyon izlemekten men edilmezler.
En berbat yoksulluk bile televizyondan vazgemeyi gerektirmez.
En yce eitim sistemi bile televizyonun belirleyiciliinden kurtu
lamaz. Ve en nemlisi, kamuoyunu ilgilendiren hibir konu (politi
ka, haber, eitim, din, bilim, spor) televizyonun ilgi alannn dn
da kalmaz. Yani, halkn bu konulan kavray biimi tamamen tele
vizyonun ynelimleriyle ekillenmektedir.
Televizyon daha ince yollarla da kumanda merkezidir. rnein,
dier medya aralarndan yararlanmz arlkla televizyonun
ynlendiriciliiyle olmaktadr. Telefon sisteminin nasl kullanlaca
m, hangi filmlerin grleceini, hangi kitap, kaset ve dergilerin
91
94
ikinci Blm
w
95,
VI
Gsteri a
97
100
rak atanmasyla ilgili espri yaparken New York Yankee beysbol takmnn kepini giymiti. Yapt enfes akalardan birisi, zellikle
dinleyiciler arasmda yer alan (yani o da cemaatin mensubuymu)
Belediye Bakan Edward Kocha yneltilmiti. Yeni Bapiskopos,
daha sonra halk nne ilk knda New York Metz beysbol tak
mnn apkasn giymiti. Bu olaylar tabii televizyonla aktarlm
ve daha ok Bapiskopos (imdi Kardinaldir) O Connorm Rahip
Sakowicz den bir adm daha ileri gitmesinden dolay herkes mthi
elenmiti: Sakovvicz kutsal olmak iin skc olmak gerekmedii
ne inanrken, O Connor anlalan kutsal olmak da gerekmediine
inanmaktadr.
Arizona, Phoenixde Dr. Edward Dietrich, Bemard Schuler ad
l hastasna l by-pass ameliyat uygulamt. Ameliyat baarl
geti. Mr. Schuler iin ok gzel bir gelimeydi bu. Ameliyat tele
vizyonda gsterildi ve bu da Amerika adna gzel bir gelime oldu.
Ameliyat Amerika Birleik Devletlerinde en az elli televizyon ka
nalyla birlikte British Broadcasting Corporation de (B B C ) yaym
lamt. ki kiilik anlatc ekibi, izleyicileri grdkleri eyler konu
sunda bilgilendiriyordu. Bu olayn televizyonda gsterilmesinin
nedeni ak deildi, ne var ki sonuta hem Dr. Dietrich hem de Mr.
Schulerin gs n kazand. Mr. Schuler, herhalde televizyonda
ok fazla doktorlar program seyretmi olmasndan olacak, ameli
yatn baaryla sonulanacana ok ender grlen bir gven besli
yordu. Eer naklen yaymda leceksem cehenneme gitsem bile
fark etmez demiti Schuler.2
1984te hem W CBS-TV hem W NBC-TV tarafndan byk bir
cokuyla bildirildii zere, Philadelphiadaki devlet okullar, ders
konulanm ocuklara arklarla retilmesini ngren bir deneye
girimilerdi. Kulaklarna walkman cihazlarm geirmi olan
renciler, temas szn sekiz bl olan lirik bir rock paray din
lerken gsterilmilerdi. Bu fikri gelitiren Mr. Jocke Henderson,
hem matematik ve tarihi hem de ngilizceyi rock mzik eliinde
reterek rencilere dersleri daha fazla sevdirmeyi planlamakta2. Bu yk eitli gazetelerin yan sra Wisconsin State Journal, 24 ubat 1983,
Blm 4, s. 2de de yaymlanmt.
108
110
112
VII
Ve imdi de...
Amerikal mizah yazar H. Ailen Smith, bir seferinde, ngilizcedeki btn kayg uyandrc szckler ierisinde en rpertici olann,
bir hekimin rntgeninize bakarken atk kalarla azndan kard
trden Uh, ah szleri olduunu ileri srmt. Ben de bu b
lmn balnda kullandm Ve imdi de... szcklerinin en az
onlar kadar uursuz armlar uyandrdn, nk bilhassa ka
lar atlmadan, stelik aptalca bir sevinle telaffuz edilmesinden
dolay bu izlenimin daha gl hissedildiini ileri sreceim. Bu
deyi, gramerimize yeni bir deyi, hibir eyle balants olmayan,
aksine her eyi her eyden ayran bir bala ekler. Ve bu niteliiy
le, gnmz Amerikasnda kamusal sylemin yerine getii kadaF 3 N/Telev izyor ldren Elence
113
115
116
120
125
128
VIII
Beytllahmdan* kurtulmak
100
eden bir kampanya nerir: Bir yandan onlan saya biraz daha yak
latrrken, br yandan banka hesabnn nasl kabartlaca konu
sunda tler verip durmaktadr. Bu yaklam, izleyicilerini son de
rece mutlu eder ve onlarn dinin asl amacnn refah olduuna inan
ma eilimlerini onaylar. Ama herhalde Tanr ayn fikirde deildir.
Bu yzden Rahip Terry, u satrlarn yazld srada teslim bayra
m ekip hizmetlerini geici olarak durdurmak zorunda kalmtr.
Pat Robertson, ayda on be dolar deyerek izleyebileceiniz
trde bir televizyon program ve dinsel organizasyon olan, olduka
baarl 700 Club trenlerinin yneticisidir. (Kukusuz kablolu
televizyona bal olan herkes bu program cretsiz izleyebilir.) R a
hip Robertson konumasn Rahip Terryninkinden ok daha dk
sayda bir toplulukla yapar. Mtevaz, akll biridir ve televizyon iz
leyicilerinin serinkanl bir talk-show sunucusuna yaktrabilecei
ekicilikte bir yz vardr. Dindarla seslenii, en azndan televiz
yon asndan, Rahip Terryninkinden biraz daha nceliklidir. leti
im kurma modeli olarak Entertainment Tonight rnek almakta
dr. Programnda rportajlara, arkclara ve iman tazelemi Hristiyanlar olan komedyenlerle banda alnm blmlere yer verir. r
nein, Don Houn Hawai ekiminde korocu kzlarn hepsi iman
tazelemi Hristiyanlardr ve bir blmde onlan (ayn zamanda ol
mamakla birlikte) hem dua ederken hem de sahnede izleyebiliriz.
Ayrca, umutsuzluun eiine srklenmi olan ve o noktadan 700
Club sayesinde kurtulan kiilerin banda alnm grntleri de gs
terilir. Bu tr insanlar ustalkla hazrlanm bir belgesel dramada rol
yapyormu gibi konuurlar. Bunlardan birinde, kayglarndan kur
tulamad iin yklm bir kadn gsterilir. Kadn bir e olarak g
revlerini yerine getirememektedir. zledii televizyon programlan
ile filmlerden dnyada korkunun her yan sarm olduu vehmine
kaplr. Derken paranoya girdabna yakalanr. Kendi ocuklarnn
onu ldrmeye altklarna bile inanmaya balar. ekim ilerledik
e, onu 700 Clubn gsterildii televizyon aygtnn nnde gr
rz. Programda verilen mesajlar ilgisini eker. Ve sa'nn kalbine
girmesine izin verir. Artk kurtulmutur. Gsterinin sonunda onu
sakin ve neeli bir halde iine giderken, gzleri huzurla parlayan bir
130
3:
A\'
fi
I
1
iJ
134
137
4. Arendt, s. 352.
139
140
IX
141
televizyon reklamdr.
Televizyon reklam, elektrikle yaylan en zgl ve kapsayc ile
tiim biimidir. Krk yama gelen bir Amerikal, mr boyunca bir
milyondan fazla televizyon reklam izlemi olur. Bu yzden tele
vizyon reklamlarnn Amerikan dnce alkanlklarm derinden
etkilediini rahatlkla varsayabiliriz ve bunun her trde kamusal
sylemin yapsnn nemli bir paradigmasna dntn kantla
makta kesinlikle glk ekmeyiz. Benim buradaki asl amacm te
levizyon reklamlarnn politik sylemde nasl bir tahribat yaptm
gstermektir. Ancak ondan nce, reklamlarn asl ticaret zerindeki
etkisine aklk kazandrmam yararl olabilir.
Televizyon reklamlar, btn gsteri sanatlarn (miizik, tiyatro,
tasvir, mizah, hret) birbirleriyle kenetlercesine bir araya getire
rek, Dos KapitaVia yaymlanmdan bu yana kapitalist ideolojiye
yneltilen en ciddi saldry sahneye koymutur. Bunun nedenini
anlamak iin, kapitalizmin, bilim ve liberal demokrasi gibi, Aydn
lanmamn bir rn olduunu aklmzda tutmamz gerekmektedir.
Aydnlanma nm belli bal kuramclar, hatta en talihli uygulayc
lar, kapitalizmin, hem alclarn hem de satclarn kendi karlar
n kovalayacak derecede olgun, olan bitenden haberdar ve mantk
l kiiler olduu fikrine temellendiine inanyorlard. Kapitalist
motorun yaktnn agzllk olduu dnlecek olursa, srcs
de elbette rasyonaliteydi. Kurama gre, bir lde, ardaki reka
bet alcnn yalnzca kendisine yarayan eyleri deil, bunun yann
da nelerin yararl olduunu bilmesini de gerektirir. Satc, rasyonel
bir pazarn saptad biimiyle deer verilen bir ey retemezse, o
zaman hibir ey kazanamaz. Alclar arasndaki rasyonalitenin
mant, rekabet edenlerin kazanan olmaya, kazananlarn ise kazan
maya devam etmeye aba harcamalarm ngrr. Bir alcnn ras
yonel kararlar veremeyeceinin dnld noktada, rnein o
cuklarn szleme imzalamalarm yasaklayan dzenlemeler gibi,
yaplan ilemleri geersiz klan yasalar devreye girer. Amerikada
yasada satclarn sattklar rnlerle ilgili doru bilgiler vermeleri
ni gerektiren bir hkm bile vardr, nk eer alc sahtekrlkla
ra kar korunamazsa rasyonel karar verme sreci ciddi biimde za143
I
i
|
j
j
j
|
1
i
j
|
|
I
1
f
j
I
j
|
J
|
|
|
1
|
gn yapmadnn farkndayd. amaz bir gzle, New York Tammany Hallun lideri Byk Tim Sullivanm en parlak gnlerindeki
perspektifini paylamaktayd. Terence Morann Politics 1984
balkl denemesindeki anlatmna bakarsak, kendi blgesindeki se
imde Demokrat adaya 6.382, Cumhuriyeti adaya 2 oy kt ha
berini alnca sinirden kplere binen Sullivan hayal krkln yle
yanstyordu: Tamam, Kelly gelip karsnn kuzeninin Cumhuri
yetilerinin listesinden aday olduunu syledi ve ben de evin huzu
runu dnerek onun Cumhuriyeti adaya oy vermesine sesimi
karmadm. Ama benim bilmek istediim, Cumhuriyetilere oy ve
ren teki kii kim?2
Burada bu bak asmm haklln ne srmeyeceim. Parti
karsnda en iyi adamn seilmesi savunulabilir (gene de ben tek
bir rnek dahi bilmiyorum). nemli olan nokta, televizyonun kimin
en iyi olduunu gstermemesidir. Aslnda televizyon, eer daha
iyi derken grmelerde daha usta olmak, yneticilikte daha yara
tc olmak, uluslararas ilikilerde daha bilgili olmak, ekonomik sis
temlerin karlkl ilikilerini daha iyi kavramak gibi ltleri anl
yorsak, kimin kimden daha iyi olduunun saptanmasn olanaksz
latrr. Bunun nedeni ise hemen hemen tamamen im ajla ilgilidir.
Ama politikaclarn kendilerini mmkn olan en olumlu grnty
le sunmaya kafa yormalaryla ilgili deildir. Bunu kim istemez ki?
Olumlu bir imaj brakmak istemeyen kii ender rastlanan ve kafa
dan sakat bir insandr. Oysa televizyonda imaj ters ynde iler.
nk televizyondaki politikac izleyicilere kendisiyle ilgili bir
imaj sunmaktan daha ok, kendisini izleyicilerin bir im aj olacak
ekilde sunmay tercih eder. Televizyon reklamlarnn politik sy
lem zerindeki en gl etkilerinden birisinin yatt nokta da bu
rasdr.
maj politikasnn televizyonda nasl ilediini anlamak istiyor
sak, k noktas olarak, bu blmn balnn ilk yansm ondan
aldm nl reklamdan yararlanabiliriz. Burada szn ettiim,
Mr. Steve Hornun yaratt ve bizden birine uzanp dokunmam
z isteyen Alo Telefon romanslardr. Bu birisi, genellikle Den2. Moran, s. 122.
150
151
153
Chi Huang T inin emriyle imha edilmiti. Ovidin Romada Augustusun okunmasn yasaklamas, bir lde onun Ars Amatoria'y
yazm olmasndan kaynaklanyordu. K alc entelektel stnlk
ltlerine sahip olan Atinada bile kitaplara bazen dehetle bakl
yordu. Milton A reopagitica da, Klasik Yunanistanda kitap sansr
rneklerinin mkemmel bir deerlendirmesini yapar (bunlar ara
snda, sylevlerinden birine tanrlarn olup olmadn bilmedii
itirafyla balamas yznden kitaplar yaklan Protagoras da var
dr). Gene de Milton, kendi andan nceki btn rneklerde yal
nzca sulh yargcnn titizlikle ayrd iki tip kitap (tanrya kf
reden kitaplarla tanry ktleyen kitaplar) bulunduunu gzden
karmayacak kadar dikkatlidir. Milton bu noktay zellikle vurgu
lar, nk, bu satrlar Gutenbergden neredeyse iki yzyl sonra
yazarken, kendi ann sulh yarglarnn akla gelen her konuda
kitap baslmasna gz yummayacaklarm bilir. Baka bir deyile
Milton, sansr grevlisinin esas mesleine matbaayla kavutuunu,
aslmda enformasyonun ve fikirlerin Matbaa ann olgunlama
sna kadar derin bir kltrel problem haline gelmediini bilmekte
dir. Yazya dklm bir sz ne kadar tehlikeli olursa olsun, basl
bir materyale dnt zaman yz kat daha tehlikelidir. Kald ki
tipografinin yaratt problemin farkna ok daha erken varlmtr.
Buna rnek olarak, aykr kitaplar toplatmak iin Star Chambera*
yetki veren V III. Henryyi gsterebiliriz. I. Elizabeth, Stuartlar ve
Gutenbergden somaki dier monarklar da farkndayd bunun. Sz
gelimi, ilk Index Librorum Prohibitorum Papa IV. Paul dneminde
karlmt. David Riesmann szlerini biraz deitirerek yorum
larsak, matbaann egemen olduu bir dnyada enformasyon zihnin
barutudur; sansrcnn grevi de sk elbiseleriyle bu barutun pat
lamasn nlemek.
Demek ki Orvvell, basl materyalleri hkmetin denetlemesinin
Bat demokrasileri asndan ciddi bir tehdit oluturduunu ngr
mekteydi. Oysa iki noktada da yanlmt. (Tabii, Rusya, in ve di
er elektronik-ncesi kltrler sz konusu olduunda iki noktada
* ngiltere'de eskiden snrsz yetkilerle donatlm olan ve 1641de feshedilen
mahkemeye verilen ad. (.n.)
155
156
158
161
s. 48.
F lARKA/Televizyon: ldren Elence
na eksiksiz bir paket olmaldr. Hibir n bilgiye gerek duyulmamaldr. renimin hiyerarik karakter tad, bir temel zerinde kurul
mu bir yapdan meydana geldii ima bile edilmemelidir. renen ki
inin herhangi bir konuya nyargsz girmesine olanak tannmaldr.
Bu yzdendir ki hibir televizyon programnn, izleyici nceki prog
ramlar seyretmemise bu program izlemesinin anlamsz olaca ek
linde bir uyaryla baladn duyamaz ya da gremezsiniz. Televizyon
derecelendirilmemi bir retim programdr ve herhangi bir zamanda
herhangi bir nedenle hi kimseyi dlamaz. Baka bir deyile, eitim
de devamllk ve kalclk fikrini yok eden televizyon, devamllk ile
164
minde kafa karkl, seyir orannn dmesinin temel nedenlerindendir. Kafas kark bir renci baka kanal aacak olan bir rencidir.
Bu demektir ki hatrlanmas, incelenmesi, uygulanmas ve en kts
kalc olmas gereken hibir ey bulunmamaldr. renen kiinin ra
hat etmesi -gelimesi deil- daha nde geldiinden her enformasyon,
yk ya da fikrin hemen alglanabilecei dnlmektedir.
M sr* n bana m usallat olan on b ela g ib i yorum lardan uzak du ra ca k
sn : Kalclk ve kafa karkl dahil olmak zere televizyonla reti
ni el yordamyla zmeye altklar televizyon dramatizasyonlarndan oluan Watch Your Mouth adl dizi projesi iin W N ETe
belli bir fon tahsis etmiti. retmenlerin her programla beraber
yararlanacaklar dersleri dilbilimciler ile eitimciler hazrlyordu.
Dramatizasyonlar (John Travoltanm karizmasnn belirgin avanta
jndan yararlanan Welcome Back, Kotter kadar iyi olmamakla
birlikte) etkiliydi, gelin grn ki Watch Your Mouthu izlemesi is
tenen rencilerin bu nedenle ngilizceyi kullanmada daha ustala
tklarm gsteren hibir kant yoktur. Gerekten, gnlk sponsorlu
televizyon programlarnda zaten bozuk ngilizce ktl ekilmedi
inden, ABD hkmetinin derslikte incelenecek bir kaynak olarak
ek samalklar reten birisine onca para demeye kalkmasnn ne
deni merak konusuydu. Onun yerine David Sskindin programla
rnn herhangi birinin video kasetini alsalar, bir ngilizce retme
ninin bir smestrlik analiz edilecek malzeme ihtiyacn karlaya
cak kadar dil yanll bulurlard.
Bununla birlikte, Eitim Bakanl, grne baklrsa u inan
ca dayanarak bir atlm yapmtr: Gene Ms. Richardsn szlerini
aktarrsak, enformasyon dramatik bir ortamda sunulduu zaman
renimin ve televizyonun bu ii dier aralardan daha iyi yapt
n gsteren bol miktarda kant vardr. Bu iddiaya verilebilecek en
iyi niyetli yant, bunun yanltc bir sav olduudur. George Comstock ile alma arkadalar, televizyonun, bilme sreci dahil olmak
zere davranlar zerindeki genel etkilerini konu alan 2.800 ince
lemeyi gzden geirmilerdir ve enformasyon dramatik bir ortam
da sunulduu zaman renimin artt dorultusunda ikna edici
bir kant gsterememektedirler.2 Aslnda, Cohen ve Salomon; Meringoff; Jaceby; Hoyerve Sheluga; Stauffer; Frost ve Rybolt; Stern;
Wilson; Neuman; Katz, Adoni ve Parness ile Gunterin almala
rndan bunun tam zdd bir sonu kmaktadr.3 rnein Jacoby ile
arkadalar, sponsorlu televizyon programlar ile reklamlarn otuzar
saniyelik blmleriyle ilgili on iki doru/yanl sorusunu izleyici
2. G. Comstock, S. Chaffee, N. Katzman, M. McCombs ve D. Roberts, Television and Human Behavior (New York: Columbia University Press, 1978).
3. A. Cohen ve G. Salomon, Childrens Literate Television Vievving: Surprises
and Possible Explanations, Journal o f Communication 29 (1979), s. 156-163;
168
169
XI
Huxleyci uyar
177
Kaynaka
Anderson, Paul, Platonism in the Midwest (Philadelphia: Temple University Publications, 1963).
Arendt, Hannah, Society and Culture, der Floyd Matson ve Ashley Montagu, The Human Dialogue (Glencoe, II.: Free Press, 1967) iinde.
Amstrong, Ben, The Electric Church (Nashville: Thomas Nelson, 1979).
Berger, Max, The British Traveler in America, 1836-1860 (New York: Columbia University Press, 1943),
Boorstin, Daniel J,, The Americans: The Colonial Experience (New York: Yintage Books, 1958).
Cassirer, Emst, An Essay on Man (Garden City, N.Y.: Doubleday Anchor, 1956).
Curti, Merle, The crowth of American Thouht (New York: Harper andRow, 1951).
Czitrom, Daniel, Media and the American Mind: From Morse to McLuhan (Chapel Mili:
University of North Carolina Press, 1982).
Dewey, John, Experience and Education (The Kappa Delta Pi Lectures, Londra: CollierBooks, 1963).
Drew, Elizabeth, Portrait o f an Election: The 1980 Presidental Campaign (New York:
Simon and Schuster, 1981).
Eisenstein, Elizabeth, The Printing Press as an Agent ofChange (New York: Cambridge University Press, 1979).
Fast, Howard; Thomas Paine, Rights of Man'&Giri yazs (New York: Heritage Press,
1961).
Franklin, Benjamin, The Autobiography ofBenjaminFranklin (New Yorie: Magnum Books, 1968).
Fiye, Northrop, The Great Code: The Bible and Literatre (Toronto: Academic Press,
1981).
Graham, Billy, The Future of TV Evangelism, TV Guide 31:10 (1983).
Harlow, Alvin Fay, OldFires andNew Waves: The History of the Telegraph, Telephone
and Wireless (New Yok: Appieton-Century, 1936).
Hart, James D. The Popular Book: A History of America's Literary Taste (New Yok:
Oxford Universty Press, 1950).
Hofstadter, Richard, Anti-Intellectualism in American Life (New Yok: Alfred A. Knopf,
1964).
Hudson, Winthrop, Religion in America (New Yok: Charles Scribners Sons, 1965),
181
Lee, James Melvin, History of American Jornalism (Boston: Houghton Mifflin, 1917).
Lockridge, Kenneth, Literacy in Early America, 1650-1800, der Harvey J. Graff, Li~
teracy and Socia Deveopment in the West: A Reader (New Yok: Cambridge University Press, 1981) iinde.
MacNeil Robert, Is Television Shortening Our Attention Span?, New York University
Education Quarterly 14:2 (K 1983).
Marx, Kari ve Fiedrich Engels, The German Ideology (New York: International Publishers, 1972) [Alman deolojisi, ev. Selim Belli, Sol Y, 1987]
Mili, John Stuart, Autobiography and Other Writings (Boston: Houghton Mifflin, 1969).
Miller, John C. The First Frontier; Life in Colonial America (New Yok: Dell, 1966).
Miller, Perry, The Life o f the Mind in America: From the Revolution to the Civil War
(New Yok: Horcaurt, Brace and World, 1965).
Moran, Terence Politics 1984: Thats Entertainment, Et cetera 41:2 (Yaz, 1984).
Mott, Frank Luther, American Journalism: A History ofNewspapers in the US. through
260 Years, 1690 to 1950 (New York: Macmillan, 1950).
Mumford, Lewi$, Technics and Civilization (New Yok: Harcout, Brace and World,
1934.)
NewhaII, Beaumont, The History o f Photography from 1839 to the Fresent Day (New
York: Museum of Modem Art, 1964).
Ong, Walter, Literacy and the Future of Print Journal o f Communication 30:1 (K
1980).
Paine, Thomas, The Age ofReason (New Yok: Peter Eckler Publishing Co., 1919).
Presbrey, Frank, The History and Deveopment of Advertising (Garden City, N.Y.: Doubleday, Doran and Co., 1929).
Rosen, Jay, Advertisings Sow Suicide, Et cetera 41:2 (Yaz, 1984).
Salomon, Gavriel, nteracion ofMedia, Cognition andLearning (San Francisco: Jossey-Bass, 1979).
Sontag, Susan, On Photography (New York: Farrar, Straus and Giroux, 1977) [Trkesi, Fotoraf zerine, ev.: Reha Akakaya, Altkrkbe Yay., 1993.1
Spaks, Edwin Erle (der), The L inealt -Do uglas Debates o f 1858, Cilt I (Springfeld, III.:
Illionis State Historical Library, 1908).
Stone, Lawrence, The Educational Revolution in England, 1500-1640, Past and Pre
se m in (Temmuz, 1964).
Thoreau, Heny David, Walden (Riverside Editions, Boston: Houghton Mifflin, 1957),
Tocqueville, Alexis de, Democracy in America (New York: Vintage Books, 1954).
Twain, Mark, The Autobiography o f Mark Twain (New York: Harper and Bros., 1959).
182
Dizin
1984 7
60 Minutes 177
700 Club 130, 131
A.
A Treatise Concerning Religious
Affections 67
A Walk Throught the 20th Century 145
ABC 100,102
ABD 67,133
Abe Lincoln Drst 69
agzllk 143
ak dil 59
akoturum 103
ad hominem 116
Adoni ve Pames 168
afiler 88, 146
Agassiz, Louis 53
aile 151
akademi 21
akl 70,178
Akl a 64
Akl imparatorluu 60
Akll Solomon 34
akla ve dzene byk deer verme 76
akim egemenlii 65
aktr/muhabir 116
alegorik 147
alfabe 19, 21,37,162, 163,175, 179
alg devrimi 21
Alice 27
alk almak 105
Alo Telefon romanslar 150
Altamira 77
American Mercury 90
Amerika 11, 12, 25,36,45,50, 53,63,
64,65,65,69,70,73, 76,77,78,89,
99,100,113,121,126,141,152,162,
163,173, 174, 176
Amerika Birleik Devletleri Anayasas 75
Amerika'da politik sylem 142
Amerikadaki dinsel dnce 68
Amerikadaki dinsel uyanlar 66
Amerikadaki kiliseler 68
Amerikallar 42,47,48,51,54,121,122,
146,175,178
Amerikan 143
Amerikan Anayasas 156
Amerikan kamusal sylemi 65
Amerikan kltr 93,110,151
Amerikan sylemi 78,106
Amerikan televizyon programlan 100
Amerikan televizyonu 101
Amherst 68
Amishler 110
analitik dnce 64
andan ana gei 20
Anderson, Paul 75
anlama 178
anlk haberler 154
anti-iletiim 119
antropologlar 22
ara (medium) 17,18,19,22, 27,37, 62,
86, 98,99,100, 102,103,105,106,
127, 132, 152,153,158, 178, 179
ara, mesajdr 17, 19
183
B
Babcock, Ms. Ellen 176
Bacon 174
balamsal temel 154
balamsz bir balam 125
Baker, John 72
baklacak haberler 102
Bakker, Jim 3 2 ,136
Baltimore-Patriot 80
Bank Street College of Education 166
Baptistler 41,68
Barthes, Roland 92,134, 180
basl materyal 155
basl sz 34,35,36,38,39,42,45, 50,
53,54, 55, 61, 63,64,69,73, 75, 162
basl yayn 169, 173,179
basn toplants 89
Bakann Btn Adamlar 123
balk dili 83
Bat Afrika 28
Bat demokrasileri 125,154
Bay Psalm Book 43
BBC 108
Beard, Charles 75
Beckett, Samuel 105
belagata baklk 35
Benety, Stephen Yincent 70
Bennett, James 80, New York Herald 79
Berle, Milton 13,129
Berlin, Irving 112
beyin 99
beynin sa yarkresi 37
184
Beytllahm 129
bilgi 39,93
bilgilenmek 121
bilginin analitik biimde ilenmesi 63
bilginin kkenleri 26
bilgisayar 92,178, 179, 180
bilgisayar dili 92, 171
bilim 64,143
bilimci 73, 74
bilisel gelime 37
BiUboard 107
billboardlar 88
bilme yollan 92
bir kitabn yakl 83
bir ey hakknda konumak 85
bir eyi gstermek 85
Birmingham 48
biyolojik saat 24
Bonanza 100
Boorstin, Daniel 46, 88, The mage 87, 89
borsa haberleri 81
Boston 11,12, 47, 48
Boston Gazette 49, 72
bo zaman 74
Blnm Meclis konumas 59
Breecher, Henry Ward 53
Brokaw, Tom 120
brorler 50, 67,156
Bruner, Jerome Studies in Cognitive
Growth 37
Buchanan 59
Buckley, William 103,104, 106
Buda 137
Bulwer 51
Bumppo, Natty 70
Bunn, Alfred 52
Buke, Edmund 47
Bum, George 13
Buttons, Red 13
Byk Birader 8,126, 173
Byk zetleyici 15
Byk Uyan 55
c-
Cater, Jimmy 74
Cassirer, Emst 19
Cavett, Dick l i
CBS 100, 138
ce-ee dnyas 93
ce-ee oyunu 91
cehalet 122
Cemaat Kilisesi 68
cemaailer 68
Chamber, Star 155
Cheers 149, 161, 177
Cherokee 16
Chicago 12
Children's Teevision Workshop 109, 161
CIA 82
Cicero 69,163, 164
ciddi sylem 177
ciddi televizyon 93, 103
ciddi ve sorumlu 102
ciddilik 117
ciddiyet pozu 105
Clark, Ramsey 145, 146
Cohen ve Salome 168
Coleidge 81
Colgate 68
Commager, Hemy Steele 60,75
Comstock, George 168
Connecticut Ktphane Kurulu 176
Coppola, Francis 149
Cosell, Howard 142
Cosmos 165
Coswell, Hemy 67,68
Craft, Christine 115
Cumartesi Gecesi Atei 111
apraz bulmaca 89
ekicilik 116
eliki 124, 125
elikiden nefret etme 76
eviri 133
evreyi koruma 82
karlar 152
karsama yapmak inanmaktr 34
in 100,154, 155
raklk ktphaneleri 50
ocuklar 159, 160, 162
D
Dadaizm 119
dagouerreotype 84
185
Dryden Fables 45
Duche, Jacob 46
Dukasis, Mike 149
duman iaretleri 15,17
Dunkerler 41, 42
duygusal 131
duygusal g 39
dme kapama kampanyas 176
dnya gr 18, 19
dnce tarz 76
dncenin yerini grsel uyanclm
almas 120
dnme biimi 22
dnmek 105, 180
Dwight, Timothy 45
E
edebiyat eletirisi 25
Edison, Thomas 99
Edwards Faithfu Narrative ofthe
Surprising Work of God in ihe
Conversion ofMany hundred Sous in
Northampton 67
Edwards, Jonathan 66, 67,68,132
eitim 39,44,45, 64,75,133,162,164,
165,180
Eitim Bakanl 166,168
eitim felsefecileri 164
eitim felsefesi 163
eitim krizi 162
Eitim neye yarar? 170
eitimciler 160, 180
elence 12, 93, 101, 102,107, 115,117,
121, 122, 127, 128,132, 135,138, 148,
158,160,161,164,165,166,171,173,
174,177
elendirmek 90
elenme 125
Einstein, ALbert 74
Eisenstein, Elizabeth 63
elektrik 78
elektrokise 136
elektroniin sihri 22
elektronik bir pano 98
elektronik konuma 90
eletirmenler 26
elitist 25
Elizabeth, I. 155
Ellis Adas 11
186
F
Falwell, Peder Jery 67,68, 132, Moral
Majority 103
Fantasy Island 164
Farraington 176
Faulkner 90
fazilet 27
Federal letiim Yasas 13
Federalist Papers 50
felsefe 21, 34
felsefeciler 174
Ferraro, Geraldine 149
fikirler 38,42, 86
film 106
film izleme 110
filmler 91
Finney, Charles 66, 67, 132
Firing Line 106
Fitzgerald 90
Folana, Lola 111
fonda duyulan mzik 103
Ford, Gerald 49
Ford, Harrison 110
Ford, Henry 154
Forest, Wake 68
fotoraf 85, 86, 87, 91,101, 114
fotoraf 61, 84,85, 86, 87, 88, 89, 90, 98
fotoraf ekilme 110
Franklin, Benjamin 41,42,47,49, 55, 60
Franklin, James 49
Fransz Devrimi 66
Frelinghuysen, Theodore 66
Freud a 14
Freudcular 15
Fritz 112
Frost ve Rybolt 168
Frye, Northrop 21,22, 26, 27
fundamentalist 138
Fuman 68
futbol 46
grnt-merkezli 18
gsteri (show business) 13, 14, 112, 141,
142
Gsteri a (Show Business) 12, 76,77
gsteri format 120
gsteri sahnesi 93,143
gzn dinlenmesi 101
grafik devrimi 87, 88, 89,93
Graham, Billy 13, 14, 67, 68,74,133,
139
Grease 111
Greeley, Horace 53
Green, Shecky 13
Guardian 45
Gunsmoke 100
Gunter 168
Gutenberg 155
gnaha girme 139
Gnn Haberleri 13
gnn haberleri 16,17, 80, 88, 114
gvenilirlik 116
gzellik 27
Galileo 24,33
Garth, David 142
gayri ahsi balklar 83
gazap zmleri 27
gazeteciler 13
gazeteler 49, 50, 79, 80, 87, 88, 126,156
gen blnmesi 23
genetik kodlar 24
geometri 21
Gerbner, George 156, 157
gereklik 93
Gettysburg Nutku 59
global bir ky 81
Goethe 174
Goodrich, Samuel 51
Goody, Jack 37, The Domestication ofthe
Savage Mind 37
Grevimiz Tehlike 100
grmek 23, 88
grmek inanmaktr 34
grsel imaj 106
grsel-iitsel yardmc aralar 167
grnt 88
grnt merkezli bir kltrdeki dnme
74
haber dergileri 88
haber muhabirleri 120
haber zetleri 121
haber program 102,115, 116, 117,119,
120, 169
haber spikeri 115, 118
haber ve gereklik 88
haberin bir lokmalk olmas 120
haberler 82, 83,102,115,127
haberleme zgrl 49
hafza kayb a 153
Hahamlar 137
hakikat 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33,36, 37,
39,73,93,116
Hakikat Bakanl 154,173
hakikat tanmlan 26
hakikati aa karma 34
Haklar Bildigesi 156
halkn eitimi 109
halsinojenik imge 37
Hamilton, Alexader 50
Hamlet 27,139
Hanedan 100,103, 149
hapishane 172
hareketle durmadan tahrik etmek 120
187
188
-i
I Remember Mama 148
Illinois 56,57,58
Index Librorum Prohibitorum 155
IQ 24
Isaiah 26
itenlik 116
ideoloji 24, 174, 175
ifade arac 76
ikonlar 99
ikonlara tapnma 173
ikonografik formlar 18
ilanlar 72
iletiim aralar 18, 34
iletiim tarihi 39
ilgisiz enformasyon 81
ilgisizlik 93
illstrasyon 73
lyada 55
imaj 107, 150,151, 152
imaj politikas 152,154
imaj yneticisi 146
Incil 17, 28,43,44, 66, 111,147
ngiltere 44, 45,49, 65
ran Rehine Krizi 121
sa 28, 55, 65,66,129, 130,131, 134
srail 27
srailliler 18
isizlik 82
iyi grntler 107
izleme 106
izleyici 114,115, 117, 118, 135
izleyici pay 136
izleyici toplamak 136
izleyicilerle telefonla balant 127
izleyiciye itici gelmek 115
J
Jaceby 168
Jackson, Michael 51
Japonlar 13
kamera 106
kamu 178
Kamu Yayncl Sistemi 166
kamuoyu 91
kamusal iletiim 39
kamusal konuma 174
kamusal konuma tarz 83
L
kamusal simalar 73
Lafayette niversiteleri 68
kamusal sylem 15, 17, 25,40,54,55,
Las Yegas 12, 13
64, 68,76, 78, 83, 90, 98,113, 117,
Laugh~In 149
156
leitmotif17
Kanada 133
Levi-Strausscular 15
Kansas 75
liberal demokrasi 7,100,143, 154
kapitalizm 64, 143,144
Life 88
karmaklktan muhakkak kanlmas 120 Lincoln, Abraham 56, 57, 58,59, 61,62,
karteller ve tekeller 144
152,
kaset 91,106,107
Lincoln-Douglas tartmalar 58, 59, 60,
Katolik 137, 138
61,62,112
Katz 168, 169
Lindsay, John 145,177
Kavgam 174
Lippmann, Walter 123
Kennedy, Edward 12
Liverpoo 48
Kennedy, John F. 148
Locke, John 162,163 ,Essay Concerning
Kent, James 69
Human Understanding 45
Kenyon 68
Longfellow 61
kiliseler 66, 67,134
Look 88
Kissinger, Henry 103,104, 105,149
Lowell, James Russel 61
Kitab Mukaddes 138
Luther 43,99,137
kitaplar 38,43,44,45,46,49, 67, 83, 91, Lyceum Hareketi 52, 53
152,154,157,161,162,170
kitap raf 98
M
kitap sansr 155
MacNeil-Lehrer Newshour 119,120
kitap yasaklamalar 157
Madison, James 50, 60
kitle kltr 139
Magnetic Telegraph Company 80
kitlesel eitim 139
Maine ve Texas 81
Klasik Yunanistan 155
Majr Bowes Amateur Hour 106
KMBC-TV 115
Mander, Jerry Four Argments for the
189
190
N
Nader, Ralph 149
naklen yayn 108
nasl izlediimiz 177
NATO 82
Navratilova, Martna 142
NBC 13,100
Neanderthal 127
nesne 86
nesnel yaklama 76
Neuman 168
Nevada 12
Nevins, Allan 75
New England 43,44
New England Courant 49
New Hampshire 45
New York 11,12
New York raklar Ktphanesi 50
New York Daily Mirror 88
New York Gazete 49
New York Herald 80
New York Times 71
Newman, Paul 105
neyi izledikleri 177
Nidre, Kol 140
Nietzsche 34
nihilizm 119
Nimoy, Leonard 105
Nixori 123
Nixon, Richard 12, 74, 116, 142,149
Nova 164,165
nutuk 54,55,57, 58, 60
nanslarn atlanmas 120
nkleer sava riski 82
o-
O Connor, Edwin 141
OConnor 108
OConnor, Donald 110
O Connor, Kardinal 139
O'Connor, Rahip John J. 107
O'NeilI, Tip 149
Oberlin 68
okul 160, 161, 170, 171, 179
okula gitmek 74
okuma kltr 46
okuma zgrl 157
okumak 63,74,88
okumak inanmaktr 34
okuma-yazma 43,45
okuma-yazma kltr 98
okuma-yazma okulu 44
okur 64,74
okur-yazar 44
okuryazarlk 64, 65, 68,75
n Emir 18
Ong, Walter 28, 37, 63, The Presence of
the Word 37
OPEC 82
Orwell, George7, 17, 125,145, 154, 156,
157,174, The Politics of the English
Language 145,1984 8, 125, 172,
Animal Farm 172
Orwellc yol 172
otomobil 174
Ovid 155
oy kullanma 82
oyun 89
renme 169, 171
renme yntemi 76
retim ile elence 163
retim program (curriculum) 163
retme problemi 160
nyarg 33
P
Paine, Thomas 47, Common Sense 46,47
Paine, Tom 60, The Age o f Reason 66
Pamuk Prenses ve Yedi Cceler 151
paragraf 126
paranoya 130
para para 83
para para enformasyon 153
Paul, Papa IV. 155
Pavarotti, Luciano 140
pazarlama 136
PBS 167
People 127
Person to Person 148
Phiadelphia 47
Philadelphia Public Ledger 80
Piaget 37
Pine, Profesr Charles 109,110
Pitagoras 33
piyasa aratrmas 145
Platon 15, 17,21,22,32,42, 69, 162,
163,164
Poe, Allan 61
politik liderler 116
politik reklamlar 177
politik simalar 148
politik sylem 61, 143,146, 150,158
politika 141,142,145, 148
politikac 149, 150
Pope Homer 45
Popish Plot 48
posterler 87
Pravda 125
Prentiss, Sergeant 69
Presbiteryen vaizler 137
Presbiteyenler 66, 68
Presbrey, Frank 73, The History and
Development of Adverstising 1 1
profesyonel komedyenler 14
promosyon 136
Protagoras 155
Protestan 43,53,140
Protestan Reformasyonu 99
psikanaliz 24
psikodramalar 145
put 138
191
Quakerlar 137
Quinn, John 126
R
radyo 81, 91, 100,106,107,127
radyo bilgi yarmalar 89
rahipler 137
rasyonalite 143, 144
rasyonel argman 65
Rather, Dan 120
Reagan, Mrs. Nancy 149
Reagan, Ronald 112,122, 141,142
Real, Michael 134
reklam kua 118
reklamclar 72, 73
reklamlar 71, 87, 88,101, 102, 103, 107,
135, 142,143,144,147,151
resim 18, 19, 87
resimli grntler 118
resimli yaz 38
retorik 26, 31, 32, 60
Revere, Paul 72
revivaist 67
rezonans 26,27,29
Rhode Island 45
Rickles, Don l i
Riesman, David 155
Rinehart and Winston yaynevi 166, 167
Ring Around the Collar 147
Roberts, Oral 67, 68,132, 139
Robertson, Cliff 136
Robetson, Pat 130, 132,134,139
rock mzii 107,127, 139,165, 171
Roma Katolik Kilisesi 99,137
roman okumak 51
Rosen, Jay 151
Rou$seau47
Russell, Bertrand 23,35
Rusya 155
s-
192
sz-insanlan 37
szl doktora snav 29
szl iletiim 34
sz-merkezli 18
Spectator 45
spiker 116
spor 141,142
S t, Elsewhere 171
Stauffer 168, 169
Steele 45
Steinbeck 90
Steiner, George 145
Stem 168,169
stil 112 <
Stiies, Ezra 65, 66
Stoy, Joseph 69, 70
Stowe, Harriet Beecher Uncle Toms
Cabin 51
Streep, Merly 111
Stuartlar 155
su 82
su ve seks 79
Sullivan, Byk Tim 150,152
sunucu 115
Susam Soka 109, 159, 160, 161, 164,
165,167, 177
Suskind, David 168
srekli ilerleme 64
Swaggart, Jimm 67, 131, 132, 138,139
Swain, William 80
Swift A Tae of a Tub 45
iir 133
iirler 29
izofreni 119
ovmen 112
hretler 107
T
Talbot, William Henry Fox 85
talk-show 111, 130
tarih 152,153, 154
tartma 104,148
Tass 125
TatlerAS
Teachings as a Conserving Activity 163
teatral 131
teknik ktphaneler 50
teknoloji 98, 99, 174,175
teknolojik muhayyile 17
F 3 N/Televizyon: ldren Elence
112
Thoreau, Henry David Waiden 61,75, 78,
81
Thoth 22
Ti, Chi Huang 155
ticaret 135,143
Times 90, 176
Timmerman 174
tipografi 39, 40,43, 61, 62, 64, 65, 76,
83,93, 107,155
Tipografi a 17
Tipografik nsan 70, 79
tipografik kltr 81, 90
tipografik sylem 71, 120, 124
tiranlar 158
tiranlk 173
tiyatro sunma 39
Tocqueville, Alexis de 50, 52, 69,
Democracy in America 49, 54
toplumsal ve politik etki alanlamun daral
mas 82
T o p o lm
Toyota 13
Travolta, John 111,168
Trinity 68
Trivial Pursuit 89
Truman, Harry 148
Tumer, Frederick Jackson 75
tutarszlk 93
tketici 145,173
tmdengelimci ve ardk dnme 76
TV Kapama kampanyas 176
Twain, Mark 53, 61
Tyson, Job 69
u-
ucuz gazeteler 79
US 127
USA Today 126
uyuturucu 125, 127
Uzay Yolu 100
uzlama 131
l ete 100
niversiteler 29
nl kiiler 137,148
rn aratrmas 145
rnler 144, 145
Walesa 174
Wall Street Journal 126
Walter Crokites Universe 138
Warwick, Dionne 13
Washington, George48, 68
Watch Your Mouth 168
Watergate 123,149
Way, M lky 138
Webster, Daniel 69, 70 ,71
Webster, Noah American Spelling Book
49
Welcome Back, Kotter 168
Welfare, Michael 41,42
Wells, H.G. 180
Wesleyan 68
Westheimer, Dr. Ruth 14
Whats My Line? 148
Whitefield, George 55, 66,132
Whitehead, Alfred Nort Modes of
Thought37
Whitman 61
Whittier 61
NVhoniing 75
Wiesel, Elie 103,104
Williams 68
F 3ARKA/Televizyon; ldren. Elence
X -Y
Xenophanes 151
Yahudi kym 153
Yahudiler 18,137
Yakup 27
Yale 111
Yale College 68
Yankee Dodde Dandy 110
yanl enformasyon 128
Yaradl Bilimcileri 15
yarglar 29
yanmla ilikilendirme 102
yasa koyucular 29
yazar ile okur 63
yaz 21, 22, 23, 28,29, 34, 37, 38
yaz-insanlan 37
yazl sz 21, 22, 30, 31, 61, 62, 63, 64
yazl sz epistemolojisi 42
yeni devlet dini 156
Yeni Eitim 166
yeni epistemoloji 91
Yenikonn 145
yerel 80
yorum 62,63,76, 147
Yorumlama a 76, 77, 90
Yunanistan 27,31
Yunanllar 32
yurtseverlik 178
yksekretim sistemi 68
rj
/a
zamand 80
zamann ve dikkatin blnd bir dnya
83
zeka 24,34,35, 36, 64,68,69,73, 84
zek ve bilgelik 37
zihin 24, 36, 98
Zimbalist, Efrem 136
Stjepan G. Mestrovic
Duygutesi Toplum
nceleme/eviren: Abdullah Ylmaz!303 sayfa!ISBN 975-539-263-7
Richard Sennett
Karakter Anmas
YEN KAPTALZMDE IN
KLK ZERNDEK ETKLER
John O N eill
Piyasa
E T K , B L G VE P O L T K A
ncelemeieviren: en Siler Kaya!3 S sayfa!ISBN 975-539-337-4
Richard Sennett
Gozun Vicdan
K E N T N T A S A R IM I V E T O P L U M S A L Y A A M
nceleme!eviren: Sha Sertabibolu-Can Kurultay/295 sayfa/ISBN 975-539-262-9
John Urry
Meknlar Tketmek
ncelemeleviren: Rahmi G. dli339 sayfa/ISBN 975-539-207-6
David Rowe
Popler Kltrler
Politik Kamera
ADA HOLLYWOOD SNEMASININ
DEOLOJS VE POLTKASI
nceleme!eviren: Elifzsayar!474 sayfa!ISBN 975-539-163-0
Politik Kamera, altml yjllann sonlarndan seksenlerin ortalarna kadar uza
nan ve ABD toplumunda politik ibrenin giderek artan bir hzla saa yneldii
bir dnemde Hollywood sinemasnn bu ynelime nasl karlk verdiini ele
alan, kltr ile politika arasndaki ilikiye dikkat eken bir slupla yazlm
eletirel bir inceleme. Ryan ve Kellner, altmlarn zgrlk ve eitliki de
erlerle rl toplumsal atmosferinden Reaganm vahi kapitalizmine giden
yolu, Hollywood sinemas zerinden kat ediyorlar.
Ryan ve Kellner'a gre sinema ideolojik retim asndan vazgeilmez bir ara;
nk her ikisinin de sk skya ilgili olduklar bir ortak nokta var: Temsil. Si
nema darda duran" bir eyi bize gstermez", onu temsilin szgecinden ge
irerek, u ya da bu biimde dntrerek, bize bir yapnt sunar. Sinemada gr
dmz her eyin arkasnda, temsil biimine ilikin bir tercih yatar. deoloji
de temsiller zerinde ykselir, toplumsal kurum ve deerlerle, cinsiyet rolleriy
le, kiisel varoluumuzla ilgili yaptalar temsilin vazgeilmez katksyla olu
turulur. Dolaysyla sinema, ideolojinin idamesine destek veren temsil biimle
rini yeleyerek hkim ideolojik gerekliin yeniden retimine katkda buluna
bilecei gibi, alternatif temsiller araclyla onu sarsmay da amalayabilir.
Zararsz grnl pek ok Holly wood hikyesinde" klk deitirmi toplum
sal arzular, sradanlklan metaforik yceltmeyle rtbas edilmi korku ve kayg
lar boy gsteriyor. Muhafazakr Hollywood sinemasnda bolca rabet edilen
metaforik anlamlandrma biimi, psikososyal gerilimleri yattrmaya ynelik
bir boalm mekanizmas oluturuyor. Byle olunca, rnein, Baba'mn erkek
lerini bu kadar erkek" yapann ne olduu, eytartdaki masum kz ocuunun
neden eytanlat, /iavvsdaki kpek-bahmn aslnda kime ve neden dehet
sat, Havaalan ve Yangn Kulesi gibi felaket filmlerinde felaketle birlikte
nelerin savuturulduu, Kyamet* Vietnam'la nasl hesaplald, Rambonnn
neden iddete doymad zerinde yeniden dnmek gerekiyor.
Patolojik bir eril cinsel kimlikle, bireyci alternatiflerle, sekin liderlere balan
m umutlarla ykl, karlanmam zlemlerin ve hsran duygularnn saldr
gan bir iddete dnt babaerkil muhafazakr toplumda, imdat arlarn
gmek iin muhafazakr kltrel retimi geri ifrelemek bile yeterli olabiliyor.
Ryan ve Kellner, Hollywood*un ideolojik ifrelerini ustalkl bir igryle
zerek, Hollywood formllerinin bize gerekte ne sylediini anlatyor. Muha
fazakrlk szlnde erkek" ve kadn" olmann, zgrln, baarnn, do
ann, ailenin, teknolojinin vb. ne anlama geldiini merak edenlere ve daha
eitliki alternatiflerden umudunu kesmemi olanlara...
Kltrel Emperyalizm
E L E T R E L B R G R
inceleme!eviren: Bmrehan Zeybekolu/267 sayfa!ISBN 975-539-257-2
Armand Mattelart
Guy Debord
Gsteri Toplumu
VE Y O R U M L A R
nceleme/evAy en Ekmeki-Okan Takent!199 sayfa/lSBN 975-539-16-3
Medya ve Gazetecilikte
Etik Sorunlar
nceleme/ev.: Nuray Trkolu/222 sayfa!ISBN 975-539-218-1