Professional Documents
Culture Documents
Ang Lungsod ng Maynila (Opisyal: City of Manila), kilala bilang Maynila, ay ang
punong lungsod ng Pilipinas at isa sa 17 lungsod at munisipalidad[bayan] na bumubuo ng
Kalakhang Maynila. Matatagpuan ang lungsod sa baybayin ng Look ng Maynila na nasa
Ang Maynila ay may 900 na kilometro ang layo mula sa Hongkong, 2,400 na kilometro
ang layo mula sa Singgapur at mas marami ng 2,100 na kilometro ang layo sa hilagangsilangan mula sa Kuala Lumpur. Ang ilog Pasig ang humahati sa lungsod ng dalawa. Sa
depositong alubyal ng ilog Pasig at look ng Maynila nakapwesto ang nakakaraming
sinasakupan ng lungsod na gawa mula sa tubig.
Ang Maynila ang naging upuang kolonyal na pamahalaan ng Espanya noong opisyal na
pinamahalaan ang kapuluan ng Pilipinas ng tatlong dantaon simula 1565 hanggang 1898.
Noong namalagi ang Britanya sa Pilipinas, ang lungsod ay pinamahalaan ng dakilang
Britanya ng dalawang taon simula 1762 hanggang 1764 na naging bahagi sa Pitong
Taong Digmaan. Ang lungsod ay nanatiling punong lungsod ng Pilipinas sa pamamahala
ng pamahalaang probisyonal ng mga Briton, na kumikilos sa pamamagitan ng mga
arsobispo ng Maynila at ng Real Audiencia. Nasa Pampanga ang kuta ng mga nagaaklas
laban sa mga Briton.
Ang Kaharian ng Maynila ay nakilala bilang Gintu (lupain o isla ng mga ginto) o
Suvarnadvipa ng mga kalapit na lalawigan. Ang naturing kaharian ay yumabong sa mga
huling sandali ng Dinastiyang Ming bilang resulta ng pakikipagkalakalan sa Tsina. Ang
Kaharian ng Tondo ay nakagawian bilang kabisera ng imperyo. Ang mga namumuno rito
ay itinuturing bilang mga hari, at tinatawag silang panginuan o panginoon, anak banua o
anak ng langit, o lakandula, na nangangahulugang "diyos ng kahariang pinamumunuan".
Noong namamayagpag si Bolkiah (1485-1571), ang Sultanate ng Brunay ay nagpasyang
wasakin ang Imperyo ng Luzon sa pakikiisa Tsina nang lusubin ang Tondo at itinaguyod
ang Selurong (Ngayon ay Maynila) bilang base ng mga Bruneo. Sa pamamahala ng
Salalila, may itinaguyod na bagong dinastiya para humarap/hamunin ang Kapulungan ng
mga Lakandula sa Tondo. Ang kaharian ng Namayan ay itinaguyod bilang alternatibo na
may kompederasyon ng mga barangay na biglaan ang pagdami noong 1175 at pinalawig
simula sa look ng Maynila hanggang sa lawa ng Laguna. Ang kabisera ng kaharian ay
ang Sapa, ngayon ay kilala bilang Sta. Ana.
MAKATI
Ang Lungsod ng Makati ay ang isang lungsod ng Pilipinas at ay isang lungsod na parte
ng Kalakhang Maynila. Ito ay ang sentro ng pananalapi at negosyo sa Pilipinas. Dito
matatagpuan ang Makati Central Business District o MCBD. Maraming mga
maimpluwensiyang mga negosyante tulad ng pamilyang Ayala ang nakatira dito. Dati
itong matatagpuan sa lalawigan ng Rizal ngunit inilipat ito sa Kalakhang Maynila noong
Noong 1578 hanggang 1670, napasailalim ang visita, isang distrito ng Sta. Ana
de Saya sa pamamahala ng isang paring Fransiscano ng si Pedro de Makati.
Tinawag ang lugar na Sampiro.
Kumita ang San Pedro de Makati o Sampiro sa pagbebenta ng paso noong 1608.
Naging isang bayan ng Maynila ang San Pedro de Makati noong 1890.
Noong 1937, itinatag ang unang paliparan sa Timog-Silangang Asya, ang Toreng
Neilson.
Nilagdaan ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Batas Republika Blg. 7854 noong 2
Enero 1995 na ginawang lungsod ang Makati. Pinagtibay ito ng mga mamamayan
sa isang plebisito noong 4 Pebrero 1995.
MUNTINLUPA
Tanyag ang Muntinlupa bilang lungsod na kung saan matatagpuan ang National Bilibid
Prison, ang pambansang bilangguan na kung saan ikinukulong ang mga mapapanganib na
taong nakagawa ng sala ng bansa, kaya naman matagal rin na naging singkahulugan ng
Muntinlupa o Munti ang salitang bilangguan.
Naitala ni Padre Joaquin de Zuiga, isang paring Katoliko, ang pangalan ng pook bilang
La Poblacion Que Sigue Se Llama Muntinlupa nuong kaagahan ng ika-19 na dantaon.
Ang barangay Poblacion lamang ang itinuturing na Muntinlupa nuong sinauna ngunit
upang mapamahalaang mabuti ng mga Kastila ang lupain ay ipinailalim rin nila rito ang
mga karatig na pook ng Alabang, Sucat, Tunasan at Cupang noong taong-1869.
Naging bahagi ng Morong, Rizal ang Muntinlupa noong 1901 at panandaliang naging
bahagi ng bayan ng Bian, Laguna noong 1903. Nagsampa ng pagtutol ang mga
naninirahan kaya naman binalik muli ito sa lalawigan ng Rizal at naging bahagi ng
Taguig noong 1905. Naging ganap lamang ang kasarinlang bayan ng Muntinlupa noong
taong 1918 sa pamamagitan ng Executive Order 108 ni Gob. Harrison.
Taong 1975 nang hiniwalay ito mula sa lalawigan ng Rizal at naging bahagi ng
Kalakhang Maynila. Naging ganap na lungsod ang Muntinlupa at naging ika-65 na
lungsod ng Pilipinas noong ika-1 ng ika -3 buwan, 1995 sa pamamagitan ng Republic Act
No. 7926[1]. Simula 2001, idinidiwang na isang Special Working Holiday sa lungsod ang
ika-1 ng ika-3 buwan bilang Muntinlupa City Charter Day.
Bureau of Corrections Administration Building (Gusaling Pangasiwaan ng Kawanihan ng
mga Bilangguan) - Ito ang harapang gusali ng bilangguan na itinayo noong 1941 at
nagsisilbi ngayong pangasiwaan ng tanggapan. Ito rin ang nakilalang Bilibid sa
'telebisyon' at 'pelikula' bagama't sa kanlurang bahagi pa ng gusaling ito matatagpuan ang
pinaka-mahigpit na piitan na binubuo ng 12 gusali na kung tawagin ay mga brigada.
Lawa ng Jamboree - Ito ang pinaka-maliit na likas na lawa ng bansa. Hilig itong
tambayan ng mga taong nais magpalamig o magmasid sa kalikasan.
Memorial Hill - Isa itong maliit na burol sa loob ng 'reserbasyong' Bilibid na kung saan
matatagpuan ang isang lumang 'kanyon' ng Pangalawang Digmaang Pandaigdig. Dito rin
sa burol na ito nakalibing ang tanyag na tagapangasiwa ng Bilangguan noong 1937
hanggang 1949 na si Eriberto Misa.
'Director's Quarters (Tahanan ng 'Direktor) - Ito ang 'opisyal' na tahanan ng
tagapangasiwa ng Bilibid na itinayong kasabay ng gusaling pangasiwaan noong 1941.
Mamamalas sa mahusay na pagkakagawa nito ang ambag ng 'arkitektura' ng panahong
bago mag-digmaan at siyang nagbibigay-katangian sa malaking gusaling ito.
Japanese Garden Cemetery (Himlayang Halamanan ng mga Hapon) - sa halamanan na ito
nakalibing si punong hukbo Tomoyuki Yamashita na naging tanyag noong pananakop ng
mga Hapon sa bansa.
MANDALUYONG
Sa mga nakatira dito, ang lungsod ng Mandaluyong ay laging ginagamit sa mga biro
tungkol sa pag-iisip ng isang tao (halimbawa: ang isang tao na may kahinahinalang
katayuan ng pag-iisip ay mula sa Mandaluyong). Ito ay marahil ang National Center for
Mental Health (Pambansang Senter ng Kalusugan ng Pag-iisip) ay matatagpuan sa
lungsod. Matatagpuan din sa Mandaluyong ang "Welfareville", isang malaking pook
kung saan laganap ang kahirapan.
MARIKINA
Ang Lungsod ng Marikina (Ingles: City of Marikina o mas pinaikli bilang Marikina),
kilala bilang Sentro o Kabisera ng Sapatos sa Pilipinas, ay isang lungsod at bayan na
bumubuo sa Kalakhang Maynila sa Pilipinas. Dati itong punong lalawigan ng Maynila
noong ipinahayag ang Kalayaan ng Pilipinas. Matatagpuan ito sa pulo ng Luzon, sa
silangang hangganan ng Kalakhang Maynila, napapaligaran ang Marikina ng Lungsod
Tinanyagan ang Marikina bilang "Shoe Capital of the Philippines" o "Pambasang Kapital
ng Sapatos ng Pilipinas", dahil sa kanyang sikat na industriya ng sapatos. Ang
pinakamalaking pares ng sapatos na ginawa ng mga natatanging sapatero ng lungsod ay
naitala sa Guinness Book of Records at makikita sa Riverbanks Mall ng naturang
lungsod. Ang Museo ng Sapatos ay kilala din bilang tahanan ng tanyag na sapatos ng
dating Unang Ginang Imelda Marcos.
Dumadaloy ang Ilog Marikina, isang sanga ng Ilog Pasig sa gitna ng lungsod. Sa
katunayan, sinasakop ng lungsod ang bahagi ng Lambak ng Marikina at binabaha minsan
kapag may mga bagyo (tulad ng nangyari noong Bagyong Ondoy). Kakambal na lungsod
ng Marikina ang Brampton, Ontario sa Canada.
MALABON
Ayon sa haka-haka, galing sa salitang maraming labong ang salitang Malabon. Unang
tinawag na bayan ng Tambobong, binuo ang Malabon bilang Visita ng Tondo ng mga
Agustino noong May 21, 1559 at nanatili sa pamamahala ng Lalawigan ng Tondo mula
1627 hanggang 1688.
LAS PIAS
Ang Lungsod ng Las Pias (populasyon: 528,011 Senso 2000) ay isang lungsod sa
Kalakhang Maynila sa Pilipinas. Napapaligiran ito sa hilaga at hilagang-silangan ng
Lungsod ng Paraaque; sa silangan at timog-silangan ng Lungsod ng Muntinlupa; sa
timog ng Munisipalidad ng Imus, Cavite; sa timog-kanluran at kanluran ng Munisipalidad
ng Bacoor, Cavite; at sa timog-kanluran ng Look ng Maynila. Pamahayan (residential)