(^

l^^-^^^:;^

jl^cy _j2^

--

^mstj:xjej^a mi
L=^

OtHONIS ViEN

EMBLEMATA
HORATIANA,

IMAGINIBUS IN^S INCISIS

T Q^U E

LATINO GERMANICO GALLICO

T BELGICO CARMINE
,

ILLUSTRATA.

AMSt E LiEDAM l
Apud

Henricum Wetstenium
cId l3C

Lxxxiv.

CONSULTISSIMO

PRUDENTISSIMO QJJ E

ANDREJ BVRCARDO
REIP, BASILIENSIS SENATORI
D IG N ISS IMO>

UT

ET

PR^STANTISSIMO ATQUE
INTEGERRIMO

PETRO RAILLARDO
MERCATORI FLORENTISSIMO;
LITERARUM LITERATORUMQUE

PATRONIS
Henricus "Wetstenius.

1^^^ uotiefcunque
coniuetudinis
"

fuavilm^

'

qua^

te-

neris intcr nos fuit

mey
moriam recenfeo , toties
mihi videor in pr^terita quodamu

modo redire

priftinicjue

* 3

amoris fcintiL

tillas

non

magna quadam

fine

Excitt iU

Ictatione perlntifcere.
las

non

tempus

leviter

&

quod

ego

ipjfum

nundk
quo mu-

illud

naram Francofurtenfum
tuas datur audire

reddere voces

Viri Optimi

redux

ftrara recolo

traita
ri

eft

meo

contemplationem
quse

oculis

in

Do-

luculentiflmis meis lucris pono.

mum

dc-^

ve-.

quantum ibtantum pedo-

intimiique meduilis

infixa

Hinc percenire fbleo atque

eximiam veilram eradi-.
laudare
tionem ab intelligentia vulgi remotam niveos iilos mores non fucatum candorem qui ex oris oculil^
que veftris effulget , limmam de-r
hseret.

veftram erga me pietatem

Se benevolentiam , qua me in ami-

nique

corum veftrorum non familiarium

modo ied & intimorum numero efl
fvoluiftis.

Qux cum

publicum ali-'

quod

quod memoris animi monmchturil

polcere crederem

peropportune ve-

manus opulculum hoc elegans ac pereraditum quod vobis ot

ferre tanto minus dubitavi quod pluin

nir

de quibus faepius nos colloqui memini , ac prseterea multa

alia pertradet , qux fane animum
Philofbphix amicum obletare mi-

rima

Magni profedo fernlibellum hunc ob folidam

rifice poflunt.

per feci

&

profundam eraditionem ,
qua undequaque repletus eft. Et hgec
quidem potiffimum me caula impuillam

lit

ut illum veftris nominibus in-

Icriberem

ftram

Nolo enim

amicitiam

videri ve-

minoris

facere

quamea, qux faciomaximi.

nimirum

Unum

etiam atque etiam rogo

illud vos
,

ut

hunc

bis ofFertur animi

pari

quo vo-

afFedu excipiatis ,
meque veftro amore profequi ne de* 4
fi-

finats.

Denm

Opt. Max. veneror

&

ut vos diutiffime lalvos effe jubeat

incolumes. Valete. Amftelaed. prid.

Kalend. Mart.

cb bc LXXXIV

VOOR-

VOORREEDEN
Op

de Zinnebeelden uyt

Horatius

N wat grootachting

zeedert de

tij-

den van Keizer Auguftus af tot nu

toe 5 by alle volken , inzondcrhcit de
geleerde , de gedichten van Horatius

Flaccus zijn geweeft, blijkt uit

zoo veele aenteekenaers en uitleggers, die byna al haer leeven daerover hebben gezweet; zoo
dat zelve Julius Scaliger van eene zijner Lierzangen zegt 5 dat hy die liever wilde gemaekt hebben dan Koning van gantfch Sicilien zijn: noemende verfcheide daer van goddelijk en onbegrijpelijk.

Maer

inzonderheit heeft Otto van Veen zijn

werk gelegt ;
en, op hetfpoorder Hieroglyphifche Schrijvers,
de koilelijke en eedle fpreuken, gelijk een bye

verftant daer acn ten uiterften te

de befte bloemen, uit deezen volkoomen

lufthof en warande van alle weereltwijsheit by

uit

een verzamelt ; en voornamelijk die van die

natuur zijn , datze op Zinnebeelden hebben kunnen toegepaft worden. Die hy dan zoo krachtig en aerdig heeft uitgedrukt , datmen met recht
zou moogen twijfielen of hy Horatius , dan of Horatius hem gevolgt heeft; maer ten minften is
het zceker dat deeze nauwkeurige verkiezing en
fierlijke toepailing hem die genoegzaem eigen
"^

heb-

VOORREEDEN.
Men ziet hier de natuurlijke afbeelding van de onnutte zorgen , die de menichen
hen zclvenop den hals halen: hoe die, in ^t midden van de rijkdommen en welluften , als Sphynxen en Harpyen in het harte blijven kleeven,
door den Ruiter op het moedig Paert , niet
voorby te rennen ; en dat hy , in dceze Schildery der hartstochten , allermeeft zulke ten toon
ftelt y die tot verbeetering der zeeden knnen dienen zoo verheelt hy een Tieran overal voor zijn
ccven bcvreeft; een deugdzamen held, onbezweeken , indien zelfs den hemel en al "tgeftarnte op hem neerftortc. En , om dit gevoeglijk aeneen te fchakelen, en, als aen beelden
in een volkoomen tafereel , zoodanigen welftant
te geeven, dat die nergens elkander in de weeg
ftaen, vertoont hy vooreerft de heerlijkheit van
de deugd , hare ilandvaftigheit en glorie door
waer teegen hy overflelt de fla^
fillc hare deelen
vcrnye en noit ontvluchtbare ftrafl'en der mifdadcn. Hy wijftalsmet de vinger aen wat kracht de
ppvoeding heeft, en hoe "'t begin van een werk
gcnocgzaem^t einde is te noemen: dat ziekteen
zwarigheid den oogft is van de welluft, en de
wijshcit alleen de meefterefl'e van "'t gerufte keven. Hy leert dat de vadzige traegheitvoedfter is
van alle gebreeken , en dat een eerlijk man noit
verleegenvaltomin^topenbaer te durven doen,
^tgeen hy binnen zijne muuren kon beflooten
houden. Die oprecht van geweeten is , mag ,
in \ midden van fpictzen en zwaerden , in een
akehebben gmackt.

VOORREEDEN.
;ikeligc woeftijn, tuffchen Tygers en ondierenji
onbezorgt als een Lam, zijn weegen banen. Hy
leert wat de zoberheit , de getempertheit des
gemoeds, en de vreeze Gods vermag, en dat
Koningen wel magt hebben over haer onderzaten; maer de Godheit, gewapent met denblikfem , magt heeft over Koningen datter geene
Rijkdom is als geen Rijkdom te begeeren;
geen armoede wanneer iemant met zijn lot te
vreeden is ; en geen vryheit als in de wijsheit.
Dan vermaekt hy zich in het onbezorgde land-,
leeven, en zegt dat den ouden vrek zoo veej
afgrijflelijke monfters van zorgen , als penningen werden toegegooten : die zelfs de gelauw-?
rierde dwingeland met al zijn^ bondclen en bijlen, niet kan afkeeren; en hoe hy hooger is
opgefteegen hoe hy lager ftaet neer te ploften.
De gierigheit heeft plaets by alle foorten van
menlchen de Soldaet, Schipper en Landman
bedekken dezelve onder de gryns van zorgen
voor den ouden dagh; zy is door flormwinden
noch zware tempeeftcn te tedwingen. Dus draeft
het gemeene volk de fnoode begeerten na, met
heeviger driften , om dat de wijften onder hun
van gelijke zotheit razen. De ziekten des ge-moeds ontfangen hare geneezinge van plaet^
noch tijd; maer alleen uit het vermoogen der
overwinnende reeden. Geen voor noch teegenfpoet, ontftelthem, die van een ftille vergenoegzacmheit zich voelt regeeren. Gelijk geen watcrzuchtige , door veel drinken , zoo kan een
:

gie-

VOORREEDEN.
gierigaert , door

"'t

verkrijgen van veeF fchatten

zich niet verzadigen, "'t Is veiliger by een fon-^

tein, dan aen woefte ftroomen , met leevens

en zeeker,
gevaer, zijn" nooddruft te boeten
wat voordeel geniet een vrek van al zijn rijkdom, die zeit een geneesdrank, tot zijn gezondheit dienftig , terwijl hy geen hart heeft
om "er een penning voor uit te geeven , ter
dood toe blijft weigeren ? hy zegt v/ijders dat
geen Rijkaert , zonder iemant te verplichten
door gunftbewijzingen , veele dienaers zal krijgen; maer dat, als hy krank werd , yder verlangt na zijnen ondergang , gelijkmen de gezondheit van eenen milddadigen met geneegentheit zal aRvachten. Die over de Rijkdom
heerfcht is vry; maer daer de fchatten over gebieden zijn gekeetende flaven. De dwazen prijzen de zotternyen der rijken , en roemen hare opgepronktc fchandc ; ja zy zullen in een
rijke , zijnen flordigen , mismaekten en geemclijken ouderdom aengenaem en bevallig noemen daerom yder die afgodspop aenbid , Ichoon
het overalgcbiedende goud zelf alle deugd en
kuifcheit verkracht. De Rijke, zoo wel van beeeerlijkheitals koftelijkheit overladen, lijd honger en gebrek, in"t midden van zijne koorenzolders en wijnkelders; daer ondertufl'chen de
gratige erfgenacm , als een roofvoogel , het
:

oog op de
voorts

houd gevefligt. Hy leert,

armoede een groote hinderpael

ichatten

dat

voor een eedcl verftand

is ,

om

iets

loelijks
uit

VOORREEDEN.
voeren , ten zy het opgeholpen werde om
proeven te geeven van zijn deugden. Hier toe
helpt de vnendfchap , die alle rijkdom te booven gaet ; om darze, de gebreeken verfchoonende, alles t^n beften uitlegt , en eigen vermaek en nut, ten dienfte van een vriend, ter
zijden ftelt. Zoo zoekt hy liever zijne, als een'*s
anders feilen op te halen , omdat hy lichter
zich zelven , als anderen , kan overheeren. Dan
raed hy den konftbeminnaers , dat yder zich

uit te

naerftig quijte

om

op

en zich niet

te itijgen

deren

kan

volmaektheit
vergapen wat an-

in de konft ter
te

maer hem zelven , is bevoolen. Men

deugd doen blijken, en

in allen ftaten zijn

de wederwaerdigheeden van 't geval gelijkmoedig

verdragen. Doch wanneer gewoonte in natuur
verkeert is, kanmen die met geene Vork verdrijven. Maer de geleertheit , onder de be{cherminge der wijsheit, leeft vreedzaem en geruft, terwijl geneegenheit tot dichtkunft , door
hare fchoone gedachten , de vreeze en droefheit verjaegt , en haren name ziet opgevoert
ter eeuwiger geheugenis. Dus zit hy , van zorgontflagen , om met gezangen en dichtkunftige werken zich te verluftigen ; en ontfangt ,
voor de flaep , fmaek en minneluften , verheevener gaven, de matigheit, wijsheit en gezond
oordeel ; waerom hy geftelt werd , tuflchen
hoop en vreeze, in eenenonverfchilligenftand,
als of elk uur zijn laetfte zou weezen. De verftandige i$ Vildeu Wijn, door de wijsheit in-

VOORREEDEN.
gefchonken 5 niet^afkeerig: zy doet de fmer-*
ten bywijlen vergeeten , en herftelt de krachten, die reets aen "'t glyen fcheenen. Dat men
de Tijd moet neemen , zoo ze komt , en haer

bedanken, wanneer zy haren tol opeifcht, leert

hy zorgvuldig in acht neemen. Van de wreede
tanden der Nijd , wierd zelf den monflerdwingendcn Herkules, niet, dan door de dood ontDagen. \>^^at helpt het zich tcegen God te willen kanten, wiens bliklem allen hoogmoet kan
verpletteren.^ dus werden de tijden, van dagh
tot dagh fnooder , en de boosheeden vermeenigvuldigen zonder ophouden , waer door de Godsdienft werd verwaerlooft , ^t geene oorzaek is dat
landen en volken werden overhoop geworpen*
De langzame ftraf volgt nochtans den quaetdoender op de hielen. Dat de moedwil der Prinhn 't gemeene volk duur komt te ftaen , die
hare misdaden moeten dragen, toont hy krachtig , en voegt "er by dat het fterfuur , ten allen tijden en overal zeeker is, "'t geen men vergeeffch , uit diereningewanden poogt na te
ipoorcn. Niemant zy daerom , voor dit leven ,
te veel bezorgt: want de fnelloopende Tijd verdrijft metter haeft de vermakclijkheeden der
jeugd, en laet eindelijk niet anders als ongemak, donkere oogen en gryze hairen over. Niets
blijft geduurig in eenen ftand. Bevalligheit en
geleertheit werden , door den Tijd vertreeden of weg gedreeven; gelijk ook de jaren, met
ftippen aeneen gehecht^ te poft voorby vliegen*

VOORREEDEN.
gen.

Wat

tert, dat

het graf

reeden heeft daerom den ouden fuf^

hy groote palleizen laet bouwen , daer

al

zijne ingebeelde gloory hacftig zal

bedekken, en hem niet overlaten als de gehate

Siprs, en een linnen kleed, hem alleen van,
den nazaeten gegecven , die , ondertuflchen ,
op zijn gewonnen goed , moy weeder ipcelen.
Dit droevig en ftrenge noodlot vcrlchoont den
Kooning niet meer , als zijnen minften flacf,
en klampt den ftervelingen van alle kanten aea
boord: want de ontllieeke lucht , het oorlogszwaert en andere ongevallen ds tijds , doen hun
beft,

om

vernielen.

elk oogenblik

De dood

dit

korte leeven te

ftclttooncelswijze hareloo-

tery, daer het t^elkens leevensgelt, in^t open-

teacnfchouwen, en ftootmet de zelve voet

aen de Vorftelijke hooven, als aen de geringftc
woonhutten. Zoo gaen dejaeren, vergeleeken
met Lente, Zoomcr, Herift en X^C'inter, van
'teen'* faizoen in ^t andere over, en vertoonen,
als in een fpiegel , aen het eedele verftand , dat
de menfch niet meer is als een^bloote fchaduw,
een rook en wind , daer niemand op kan vertrouwen: om welke reeden het billijk is datmen
alles matiglijk gebruike, eermen gevaer loop'
van eenenfnoodenverquifter alles te moeten inruimen: want de dood maekt van alle aenzieniijkheit een einde, en ftelt een zelve wacrde en

fcaer

prys op alle vergankelijke dingen.

Hierop doelen deeze zinrijke figuuren , die den
berninners van goede zeeden aenleiding knnen

VOORREEDEN.
geevcn om hare gedachten in die vermakelijke
en ftichtelijkc floffen breeder te laten uitweiden ,
en als met de hand te ftuuren tot het doen van
prijfl'eHjke werken: waer neffens wy, tot naerder opening en verklariiag, door bygedichten,
den zinnebeelden toegepalt, de geeitrijke ge~
dachten van den eerften vinder , zoo voeglijk
hebben getracht uit te drukken, als ons doenlijk is geweeft, om den aendacht op te wakkeren niet alleen tot eene befpiegelende ; maer
veeleer werkdadige wijsheit, ftreevendenadien
allerheerlijkften prijs , die acn ^t einde van de
heirbaen der deugden , voor den volftandigen^
is opgehangen.

Antoni Jansen van TerGois.

MAR.

Martial i! Lib. X. Epigr, 47.

Vitam qnae faciunt beatiorem

Juciindiilime Martialib hsec font

Res non

Non

parra labore, led relicta:

ingratus ager, focus perennis,

Lisnunquam, toga

rara, mensquieta.
Vires ingenua^, laiubre corpus,

Prudens

llmplicitas, pares amici,

Convidusfaciiis

Nox non ebria

Non triftis torus

Somnus

Quod

fine arte

menfa:

fed ibluta curis

attamenpudicus:

qui faciat brves tenebras:

fis, elfe velis,

Summum

nihilque malis

nee metuas diem nee optes.

Jucundifime Martialis hxc funt.

Emblemata
VIRTUS INCONCUSSA.
Virtu repule nefciafordid^ ,
hitaminatis fulget homribus :
Necfiimtt , aufponitfi'cureis
Ariniofopularis aurx,

LU. 3
od.

2,

Hy.

'

I.

T ?ofulus

naynftultiis honores

Scep dat indigms

Satyr, 6 i

Etiipet in

titulis

b'faynxjervit inejftus
imaginihus.

Victus nullius rei indiga , manet immota Fortunani pedibus premenSjHonores ac Divitias defpicie^s,
fola fibi ipfi mcrces, atque amplifljmum eft praemium,
;

Suntqu ejus
tia

fpecies varias

Fottitudo

^uenb

^k

Pietas

Magnanimitas

fecrac^tce

Juftitia

Tcmpcrantia

ac^ ia

Prudc,

cc.

cicct.

(^lntim reinen ^^rcn'fc^mutf/

^cftct

%\^

turci) pci) fdbft

genu^/

nkmablscin bcfcagcn/
S23Danni^r tci chic ^olcf ter 2elt
2(nbci;t ticl Xrcncn / Q}(acl)t un^ clt:
^cm)immcl n?il fte nur ticaben/
fd:ipfct

2(lciuc ypiiimcl-tccljter

La Vertu triomphe de
Amans

de la Vertu

Men.
tous fes ennemis.

dignes en/ans des

Dieux

A qui tous les mzchans ont dclara la guerre a

Vous ne cQmhatPe:{jur la terre ,
flue^our triompher dans les deux.

H ORATIANA,

De Deugd

De deugd blijft

hetaelt haer z^elven.

fteeds haer eigen loon

Zij kan alleen zich zelf vermaken.

Zij ftaer na

Konings

ftaf noch

kroon

Maer poogt en ftreeft na hoger zaken.

Haer
Laet

ruil , van hoop noch vrees geftoort,

werelts los geval braveeren.
blinkt , die hare leffen hoort ,

's

Hv

Met de onbevlekte kroon van

eeren.

Emblemata
VIRTUTIS GLORIA.
JJ.

r.

EpisAT
Virc.,
JETteid.

B^f ^erere

is'

captor oendere Ctvibus hoer,

yittingetfolium ^ovis
Pnrcere ibjeflis
Virturis

efl

C^

^ cleflia tentt.

debellare fiperbos

qiu quis tciumphans

veifque vertus eqiiis

refta femita

eburneo curru, ni-

Capitoliiim con^ccndit ,cuipal-

mam,aclaui:eam Victoria tdbuit

Ocque nubes

ac

foiium Jovis vertief quafitangit famamque inclytis

extendit faclis quae nee eripi , nee furcipi poteft unquam , neque naufragio , nequc incendio amitti.
,

Lucil.

HtoJ.
Hb. op.ix

dies.

Virtutem volure Diifudore parari ,

cfi ad eamslongnfquc per ardua traHusy
AJper
efl pimihn :fed , ubi alta caciwiwa
t ange s ,

Arduus

&

Fitfacilis

dura phis fuit inclyta

tjua

^ucjcnt

tt>(rb

Virtus.

QitxbmU

SiBcr rUtcrlicb mit J5clt>cn't)anb

@ic^

wachet fr fein >atcrlan^

fc^t/ ^cn2(llflU^r^ampfct/
frommen fcbobnt/^en ^lio bedampfet/

r4)lc "^Surgcr

^C6
3a

in \)crHcnter ^ievjc-p'-acbt

:Dcn Sciib

^ix

bat

gcfcffclt ^a'^t

tcm

ficb ittlict) fclbff

'^i\\> xi\i)t bi

La Vertu

an

lic

'^^olcfc

^fmariit

boc^pc 25olcfc*

a par tout fa

recompenfe.

Que tu produis , Vertu , des fruits dlicieux l

Que les Hommes par toy , font differens des
hommes
Tu portes tes Amans jufqu* au de- l des deux s
Et fais que tout ce que yious fommes ,
Nom les nmmom nos Sauveurs & ms Dieux
l

HORATIANA.

1,

Die

De Roem

der Deugd.

in triomf, aen't volk vertoont

kar gebonden ,
, aen zyn
Jupvn omhoog gekroont ,
Het voorhoofc met laurier omwonden.

De flven
Zit

als

Als de oproerftichter werd gedoemt ,

De trouwe Burger vrvgefprooken ,
Dan zietmen 's Prinfen lof geroemt y
En wierook op zyn outer fmooken.

MELE MAT

NATURAM MINERVA PERF

Lth.4i

Jportcf creantur fortibti

Est in juvencis , efl in equts patrum

Virtuf : npc imhcllemfcroccs

'*'

^ l'Onu

ICIT.

Progcneram aquil columbam.

Do^rinafed vim promovet infitam ;
'B^ique cultus pcaora roboram :
JJtcumque dcftccre mores ,
Dedccorant benc nita

culpa:.

Natura, quae Temper ad optima quaeque vergit, Virtutem infitam Minecvse commenciat educandam. Sola
nobitas, quse fanclis vcftita moiibus , laiidanda nihil
.

cft
rit

quod vitiofum. Quis enim generofiim dixehunc qui indignus genere cft, ik. prxclaro nomine

nobile
,

tantum

infignis

2Ba5 Me 9)afur ancjifaiiacii / t)Ocntct tic

233a Mc Statur anfangt

$i\)t.

fra^mac^tttcSuc^t

i?off*

fommcn.

^k ciugcfcncf
men

Bul mu

te

^raft tcd cij^ bringt n?cniijfrom

^a

bc(!c

tbun /

be f()m er| leben

^kU i

?8nDoftDiir(l)P?cnf(^en 9J?u^t fclbftotter--tS)atcu

ubf.

La Nature commence

ilanourriture^acheve.

Ne te promets pas tout des foins de la Nature >

Il faut que ton travail accompagna' lefien :
Le Champ le J)/us fertile a befoin de culture ^
Et fi le Laboureur ne renfcmence bien ^
il n^j recueille rien.

HORATIANA.

Natuur

Vperd door

kon volmaekt.

Noit broeide ccn Arent Duiven

uit.

Het moedig Paert teelt zyn*s gelijken.

Zoo zal van 's Vaders wys befluit ,
Geen brave zoon kleenmoedig wyken.
Natuur houd overal dien voet.

Zoo

dalen

Maer

Vroomen van de Vroomen

Pallas

door haer konften

doet

Natuur voln:iaekt te voorfchyn koomen,

A4

Emblemata
VIRTS IM M ORTALI
X^.?.

od. 4^

s.

VirtUT rcciudem immcritis mort

C cel um , ne^^at tentt iter vni :

Ctufiue vulgares
Spernit

udam

humum fugiente penna.

hominem , & fuper sethera collocat:

tunica, quae nos immortalitate donate

Virtus extollit
eftquefola,

podit,
Senf City

oavia

& parcs Diis facere.

Confulerc Patrice y pareer e afflicris y fera

y tempus at que ir<e dar e ,

Ccede abfliucre

Orbi quietem icculopacemjuo

Hjecjmma

Virtus

clum

^If ^agcn^

fd)licflt

^m

^cr

petitur hac

^cn i^immcl auf

ttcrbcn niclu vjcrbicntt

^ii

via.

ie foltert
3n)cm

fic

Den gtt)i;mmteii l^auf/

crtu^uct/
f(cp jo

M)

.Sa ffe ^om

S)a auf t)cr

f(t)n)a(t)cnv86lfliuimcicj(/
fciicfctcu

(r^c^ h-cu(l)t/

95li^ Die gdebrten ipelCcn fubret/

5^.p

fie

fein

tot) /

nott Itcibca

rt)rcf

La Vertu nous rend immortels.

i^ Vertu nous arrache la fureur de sP arque s j

Alcide en lajuivant e si mont z dans les deux ,
Etfcs chers Nourrirons, joit Bergers y Jott Monarques 3
Son! mis fans diffrence la Tale des Dieux.

4.

o R A T

De Deu^d

A N

A.

is onflerjfclyJ::^

Dekunfl , geleertheit en verflanr

Voert hier den menfch , mer groorer waerde
Naer't onbeweeglijk Vaderland
,

Vrloll: van de onlianrvafbige aerde.

Geen Lethes vloet verflinr zvn naem

Maer booven plaetze en tvd verheeven
,

Gevoert op vleugels van de faem ,

Werd die aen de eeuwigheit gegeeven.

Emblemata

YIRTUTI SAPIENTIA COMES.

lih, t.
EpiB..

Virtu

efl

Vitium fugere

Virtus

eft

iramcohibere

juft

I.

cd.ii.

atquc impcob

Qcero,
3.

Plaut.
in

Safientiaprima^

cupiditatem compefcerr,
otnnia

quze fiunt ia-

ab bis oriuntur affedibus.

Proxi77o^ ip tarnen occupavit

Pallas honorer*

Quae ftultitiam fugiens,

Tufc.

Namfer

libidinem reflxnare.

Lil'.

: iiJ"

Stultitia caruiffe.

virtutis fotor efl,

animusnumquamcft

Sapiens

in vitio

& comes,'

numquam

turgefcit.numquam tumet,nuniquani fapiens

Otnnia

in fe

habet

omnia

ei

irafcitur.

adfunt bona

penes

^m- quem eft Virtus.

fhit,

.^cr xoixk

flef)t

Hw

(ofcr,

Suc^e

mu

\?on iin^uc^e

n?ci(t)cn.

3mccn5ci^^e mepten pc^.^leic^fol^ctfcfnclcic^cn.

SBanii QlUvenD

in ter

S)ann

^ajcrn ob ein uucr|torbuer cij.

ftcgt ?cn

Fuir le Vice

giut^t ter 2Dci5()cu fol^e

c^cft fuivre la

kift /

Vertu.

Si tu veux triompher du Vice

Qui combat jourb'nuit pour te vaincre leCur,

Fuy, mais comme le Farthc j &pour tre vainqueur

Iffe tantt de for ce i

& tantt d'artifice^

^.

De

TT^pheit

enBeugd gaen zAmen,

Zoo Wysheit van de dwaesheit vliet ,

Wil deugd van de ondeugd ftadig wyken.

Twee ftrydigheeden paren niet.

Gelyk bemind lleets zyn's gelyken.
Men kan de ziekten van \ gemoet

Verwinnen , met haer't hoofc te bieden.

Die vlucht verdient den naem van goed^
Die ondeugd leeri; , om deugden, vlieden.

Emblemata

12

MEDIO CONSISriT VIRTUS.

IN
Lib

medium

Virtus eft

t^:jK

"vitiorum

utrimque

i"

re-

du tl urn.

>i

^^

^rifiot.

centto

circuli

poHta hc Libcralitas Avarif iam

,

Virtus enim e medhcritas

ac Pi-odigaiitatem.

2. r/;.c.

inter

C.6. Cic.

ducrumvitioriim alter us fecundm excejjifn , alter ins fecnndum defeclum rationeadmsfervdta fine qua mediocritate nihil boni nobis'advenire poteft j e aiitem
fervata , nihil ad bene beateque vivendum fubtrahi,

2.ojfic.

-,

Sa.'yr'r.

Ef modus in rc^ur sjunt certi denique fine!

Quof ultm citraque nequit conflcrc rectum.

Oviiius

Dum petit infr mis nimiiimfuli mia pcnnis

,.,

j.

Epia

in

Bnchir.

Senee*
de

Icarus

Trifi.

t.re-

Si quis

jucunda

Icariis nomitiaficit aquis.

modum exceffetit

Vittus in medio pofita

qui

jucundifima

qnque in-

fient.
efl: ,

neminem

dedignatur,

modo dignum fe illa judicat.

virate
"ira.

3m
^o'^ugcn^
i)jfli\^ ft:

niujt

mittel beftetjet tie *$:ugcn^.

"^.cjciib fctin/iin^ t(tt(;5

tbim

^m iD'eittcl-'^^cgc
3a lu>m

,311

|f ibn

\)iel /
/

uiib

lln^

au

an ta

f'c)

befinden/

trenivj

9)2af\ Oft)

crt^iui luiD ^cif^ abircntcn

La Vertu

,^ii

il;v

uit /

biwHn 1

cfia^r.

fuit les excs.

Dam Us cxtremitc:^ toujours PHomme s^z^are,

&

Avare
le Prodiq^ue ont le mcm.e dfaut
'Marche comme tu dois , jamais lel Icare
Ne fut tojihifi bas 3 'il n'eut volzfi haut.

6.

o R A T

De Deugd h efia et

A N

A.

in de middelmaet,

Houd u verplicht aen middelmaer ,

Zoo gy na mildheir poogt te leeven ,
.

Die tuflchen quilHge overdaet

En dorre vrekheit ftaet verheeven.

Dedael verbeetere uw gedacht' j
Die had een middelweg verkooren.
Indien gy dus na miluheit tracht.

Zoo zya uw gaven qoi: verlooren.

Emblemata

14

MEDIO TUTISSIMUS
Lil^.

Dum vitantflulti vitia

f.

Satjfr.3

5fyifus
deferit,

in contraria

>

&

Tranquillitatem porro

vitae

non

dum per culpam defipit ad faniocem menpnam reducitur quae quidem neceflTario

percipiens,

per

currum,

g^ j^ai^ fanu virtutem in medio pofitam

concitato curfu. fugiens Avaritiam, in Pro-

digalitatem incidit.

tcm

IBIS.

pctfetenda

medium

ubi voluntari

quietis

locum

quis deferueiit.
2,1*.*.

namfruflra vitium vtaveris iud ,

'

Satyr,z.

Si te ali pravum detorferi^.

"De arte

Jn vitium ducit culpa; fuga s caret

Horlt

Vir tus e vitium fugere

Stultiti caruie.

^pi.'i'

iJT

arte,

Sapientia prima

SereinSajtcrmcitct/ f^tttoft in ein aiitcr^,

2Bo23^c{^bcif un5ni(ttft>rt/ Hc^ibt

fid)

^o^cit

an/
:^iec^Ieic^aIan0tcrnarrt ta SDJa^ nic^C treffen
fan*

3n^cm ter "^obr nun

n?il

bc Q^cfce Cafter

f(c()cn /

"^an ibn ein falfe^tr ^c^cin ^u ter <Berf(^ientnn^

^ie()cn

En

fuyant un vice l'imprudent

tombe

dans Tautre.
Eviter tout excz's 3 n*esipas chofe facile ;
Si Pun nousfemble laidj' autre nous parot beau,
Ainfifait Plgnorant cjui conduit un Vaieau >
S'il ivite Caribde , il fe jette dans Sce,

Ho

^,

1.

A T

I^ N

Midelmaet

is

A.

be

Een dwaes , die gierigheit ontvliec.

Werd vyand van zorgvuldig fparen.

Doch wacht zieh van verquifting niet 5
Maer laec de toom der reeden varen.
Het helpt niet of hy Scylle ontgaet.
Die aen Karybdis komt te ftooten.

Men houde zich aen middelmaet ^

Die kan verkleenen en vergrooten.

Emblemata

i6

VIRTUS IN ACTIONE CONSISTIT.

Zit. ^.

^^'

9'

Patt/umfepu/t diat inertie

Vinus.

C'^iata

&

Vides hic Virtutcm

Inertiam. Illa huic fimilis videtuc, nifiin aclionem exfucgat jfinc qua nullus ex
ip(a frucius redundat
eftque veluti nudaTulumbraPindarus cuidam dicenti ipfius Te laudes ubique prae;

rrd/^.
'

'

'^^

'

^j

Ego

in quit

jjit-are

twi

ejficiam enim

Major

is'

,
,

pro

///o beneficio

utiliorfaBo conjunBa potenii

enim j 11 b m er a tenehris

latent Vir tus. Quid

de 4'.

^''^^

cnf.

Prodcrit

Honotii,

j/^/ lyra qiiiH reticetsvel

obfcuro velutifine remijrrj)uppis3

Lit. ^.

Si chart(cfileant

o.

Mcrccdem tu/eris.

S,

PUur.

bcnam reonam gra-

ufverapr>dices.

$^^p^

lumma

^u^cn)
Ba nu^t

qui

7ioyi

tenditur arcus,

neque
qud benfeceris

inzenia in occulto latent.

bc(c{)t

tic 2a\\tc

in tfeati^cr^di^bun^,

^o) mit (Seifen nic^t bc;^ogci,

n cinc^crcfter ^dju^ / ein iinj^efpanter ^c^tu 1

Sae fcabc Hc t>or5traft?tic '^u^mt tjibt feiinEci)ciii
S>if ftct mir wi im 'ictt/unt in tcm tunrfcl pn

La Vertu prfuppofe Tadion.

II faut agir inceffaynment

Et tenir PAme en exercice ;

Car par l'aBion feulement
La Vertil dfjfirc du vie'

Ve

HORATIANA.

2.

De

deugd

is

Voerkende.

De deugd , die in't verborgen fchuilt >

En haer ontziet om door te breeken ,
Mag by een luyaert die vervnilt
,

Door loomen

zyn vergeleeken.
Ontwyktze't helder zonnen oog ,
V/ie kan gewenCchte vrucht ontfangen ?
Wat voordeel geeft ontfpannen boog
Onbruikbaer aen de wand gehangen >
flaep

Emblemata

i8

VIRTUS INVIDI^ SCOPUS.

LU.p

Quatens , heu nefas >

Virtutem inclumen oimus ,
SubUtam ex oculis qU(rimtis invidi.

-;

Oiit^4,,^

Vimis
t

ludibrio habetur

iis

qui cupiditatibus dedi-

omnia tribuunt, quibus ut faciant

totoanimiconatuad fordidum quseftum con-

pravis afFedibus

fatisj

tendunt , fempcc in ore haben tes

Epi\

Ltj

jVe^r

}4

*^'

qUterenda pecunia p-imm

Virtus pofl niimmos.
C'^^

civzs

vera Virtus ^ ctimfemzl excidit

Curat reponi dctertsribus.

^ucnb Htt aUqtit

SBann ^u^cnb
:^ann

^0 balb
5)ann
()'

in

fcer

n?irtftc ^oniff^
fie

n?irt

ct)rt

Gleiter.

blkte

(cfceC/

aug-ieUc^t/

aber une entgcbct

ft: attijcit

efly

t)oc^

cac^t ?

mail nid)t Den weifen djlan /

2i\ voami

man

feinen Haii)

mu

t)abcn

!^m fLt)t man ^ann rcc^t ncit ifc^ an /

,^cr

fid)

ijcbrandja feiner

La Vertu

abeiu

eft l'objet

de TEnvic.

Plus la Vertu te rend proche des Dieux >

Plus ton deflm eyt fujct l'envie.
Mats quand la Parque aura bornz ta vie
Hes ennemps te voyant dans les deux ^

De tafpkndiur

auront l'ame ravie.

HORATIANA

5).

Be Deugd verlVekt Njd,

De lof der deugden werd beftreen ,

Van die haer weezen niet en kennen
Zoo lang zy wandelt hier beneen 3
Maer koomtze uir ons gezicht te rennen ,

Men mift terltont haer waerde en kracht.

Het wys

bertuur van brave

Heeren

Werd eerft uitfteckener geacht ,

Wanneer tierannen ons regeeren.

Emblemata
AMOR VIRTUTIS.

20

'

Lit.

/.

Epiji. i6

O der um peccare Boni

Tu nihil admit tes in
Sit fpes fallendi

Pravus

Vir tut is amore.

te firmidine pn^e.

facra

mifci'bis

inftigante natura, furto

pnse metu

abftinet

-profanis.

folo imminentis

licque ut vir pcobus, inter

bonos

adnumeratur.

Natuuam mutare

SenecA
Lilf.i.

c Ira,

difficile cft

alt

Videmus

Seneca.

natura duce optima , ipfam Vittutem

Virtus eft , colentes , atque ampleftentes.

a^ios

Scias

Seneca

enim multis

Vlrtutihus

abundace

cju

qui alinas

inVro' amat.
Antifthenes non ide quid raciendum,aut vitandum
Ted quia ipfa

^^,^-^*_

tiiti lib.

dicebat, quia leges juberent aut vetarent

. t, ,

ratio diclaret

hoc

cfle

honeftum

illud turpe.

2ick jur Q:ugcnK

2(u2iebe ^u tbr

2Dcr

pct>

IIb niitt ail

"

triff er

Mm 2a(cr

tc jtct)ln/ imr

gordde rer

^mV

^^to^txh

gorc^t tct

(kix^

ter

{x\[)\i

(raff /

to^ (m

Aime la Vertu pour l'amour d'elle-mme.

5/ de peur dufupplice)& non de peur du crime.
Tu t^abfliens des trefors a ta garde commis 5
Tajuflice apparente efl indigne d'eflime.

Le Uran n^ejljfasfait^maps le crime efl commit.

De

10.

deugd

o R A T

is

A N

A.

om haer zelve heminneljkz

De goede, uit afkeer van het quaer.

, om haer zelfs tot deugd geneegen.
Gelijk de booze quaeddoen laet
Omdat hem ftaen haer 11 raffen teegen.

Blijft

Die

, na zyn fnooden aert ,

loon , niet derf beginnen ,
Is de eernaem van de deugd met waerr.
Men moet de deugd om deugd beminnen.

Om

't

't

ileelen

heillos

Emblemata

22

ANIMl SERVITUS.
l.ib. 2.

Quid refert ,

Sc.tyr,?.

AuBoratus

necari

an turp claufus in arca

>

uri virg

eas

y ferroijiie

Quo te demifit f e cc at i confcia her il is

Contraum gembus tangas caput ^
Lih,

"
i\

palliddleo

atyr.2,

Deliat mulier

Borat, l.

Q^i metuens vivitjiber mihi non erit mnquam.

miferamfe confcia clamzt.

j,ep, la,
y

'r,T!&

Improbus , ajebat Bion

multarum cupiditatum.
Oftende

^*"""*
riciac

quis

non

alius ambitioni

turpior

quam

etfi

{rviat
;

liber fit

alius libidini

omncs

timoii

fervus

aliiis

efi:

ava

nulla fcrvitus

voluntaiia.

:2)cr fineer
Scibciv^enfc^aft

iftcinfctcr ienftfiicctf.

nie fo fcfcauMfd) iint

i^

fitwcr /

2{(n)ann manwittiUd) H\\ 2i\^U\\ wirb (cibcivjcn,

^ie lftenibirni boc nacb fcboncr g^auciv-c{)r'
3ct3unb tiMrltiiauSu'^fbt

t>crf rochen

muffen

fcl)iKi^

Le Vice eft une fervitude perptuelle.

Voleur d'un bien fi cher afin vray poffeeur
JAonflre qii'unfcu brutal inccjfiament confiume
Confre au trifte objet du glaive puniffieur ^
Qiie tonplaifirpacn'a point eu de douceur >

Que ton pril prejent

ne change en amertume.

Ondeugd

is

laflig

Roem van uw (laefsche vryheit niet ,

om uw heete min te koelen

Die

Een

geile

vrouw na de oogen ziet.

Gy zult in 't eind de wraek gevoelen.

Of, zoogy

't

wreekgewecrontlluipt

Wat llaverny heeft grooter krachten

't Zy dat ge in kas of koffer kruipt ,
De gramfchap hebt ge toch tfe wachten,
B 4

Emblemata

24

ANIMI SERVITUS PERPETUA.

Li.

Satyr.7^

Bvafli ? credo metues , dotiiifque cavebis :

Q^inreSy^uando iterumpavcas^tterumque perire

O toties fervus ! CfUcc bellua rtiptps

Cum ferne l ejfugit reddit feprava catems ?

FoJJis-,

Cicero

par.s,

"^"

^^^^ "^'^'

videtiir liber

cui millier imperat

leges imponit,pr3erci:ibit,iubet, vetat

cui

quod videtur:

qui nihil iinperanti negare poteft nihil recafcire audet

,

pofcit,

dandum

efl:

ejicit

abeiindum

vocat, ve-

nienduni minatur extimefcenduai.

-,

^^ ^'^^^'^ ' alter alterumtrudimus quomodo ad fa49 ^"^^"^ revocaci poceft , quem nullus retrahit , 5: popu:

Seneea
'P*ft'

lus impcllit

.^cr ottlofe
.f)em

(?rtiiffct

Brf)'i)crbt biftu

ein bfrer ber

t andere.

cmipffc&tunbtcrifabr ent*

gangen,

^ww fucbfiu tDtcbetiini Mc a(tc^n^cl^(fatt:

> "^bor

wclct)' tilbc0

^^ler la^t

(ic^

balDivieter

fan,1} a/
SZaim ce fein Letten ball^ ein mal ^erbroc^cn
Jatf.

Le Dbauch paiTe d'un crime

(^u^ufhefprit

l'autre.

impudique efl efclave du vice ,

efl malheureux , qui s^y laijfe

Que rhomme

emporter !
perdu qui fort du prcipice

"B^egarde ce

Il rCen

e tchapp^^ue

pur

f') rejctter.

HORATIANA.

11.

^5

De ondeugden fpruit en uit elkander en.

Hy is verdool-

die

buiten noot

zotte welluil: ingenoomen

\V eer in gevaer loopt van de

Van

dood
Daer hy was eeven uitgekoomen.
Een lichte vrouw kan zyn veribnt
de eene vrees in de ander 'igen
j van zyn band
Gebrooken ^ bjfi hy geerne ontflagen.

Van

De Leeu is wvzer

Emblemata

2<>

INSTITUTION!

VIS
Li^.

Quo femcl efi imbuta

/.

Tea

^'F'ft''

T!ut/tre
u! yflex:

^"^* '^'

ervabit odorem

Alexander Rex cum interrogaretur , utcm patrem

Phippum an Ariftotekm Magifttum, inquit :
:

^"''"

eflem
Ju-venah

diu.

^j^a'Jef
^'^^

Sent'n-

recens

S.

'

"^-

^^^^'^

^^^

autem , ut piclareinltitutus

aufton fuit.

j^// diaufdum , vifu^ue h<c limina tan^at >

Intra i]u<cfuer eft,-proculhinCjprocul mdepucllce
Lcnoniim > er cantus pcrnociantis parafiti.
lAaxima dcbetiir ptiero reverentia s quid
Turpe -paras , nee tu piieri co7itemferis annos
Sedp>eccaturo obfiflat tibi filius infanf.
*

lib i.de

jra.

pucrorum maximam diligentiam defidecnim eft teneros adhuc aninios componere,

difficile recidunturvitia, qua: nobifcum creverunt.
Eclucatio

I3t

facile

Somf ein neu ^cfa^ am cr(cn mirb besoffen

S)a^on bleibt ihm J>er'ru(l)/rer {()m cr|t eiucjcfloircu;
?Bai5

man ^ic 'l^^cr

kt)i'f/teii^in&crcn crnfrrcid)! /

^affilbc iiimmeimebrauf

i(?rcn

La Nature peut
Sicce

avec

le lait ce

Que ramour des

binnen

rnci^t.

tout.

noble fcntiment

Vertus donne

aux Ames bien m'es y

^os curs fint des vaiff'eaux qui gardent con-

fia mment

Les premires odeurs que Pon

leur a donm'es.

I 3

Opvoeding helpt

Een nieuwen

veel.

pot houd lang de reuk

Van 't eerfte nat by haer oncfangen.

Krygt dus de jeugt een quade kreuk

Zy blijft haer in de leeden hangen

'Maer zoo een ingeworpen zaed

Haer onderrecht tot beeter zeeden

,
,

De wysheit klimt van graet tot graet.

De opvoeding fterkt met vafte fchreeden.

Emblemata

28

INCIPIENDUM ALICiUANDO.
iJb.

T.

tpift.2.

Dimidiiimfacli qui ceepit habet sfaperc aude :

hcipe ^vivendi qtiireeprorogathoram
^4flcu exfpcBat dum deflnat amnis at lie
Labitur 3
labetur , in omn^ volubilis d^vum.
:

't

Agricolam

hc vides

fuum donec uminis

,

fedulo intentos opeci

mus

ignavum

fcilicet ceflet

quorum

jacit, alter aratco

qui laborem differt

cmTus alios vero,

hic

-,

fundamenta do-

boves jungit, fpe meifs

ali-

quandocolligendae.
j.u-xUl ^'^^ ^^
ii.s.
t^,
E:>t<r.

viciurum

>

cras

dieu

Poume femper

DJc mihi cras isiudPoflumequandovenit^:,

Qumlonv crai ifiudhtbi e^aut undpetenduni^i
Numrjuid apud Parthos Arm'miofque latet ^
^am cras iflud habet Priami vcl Ncsoris annos
Cras iflud cjuanti , dic ynih'i , p^'jr emi \
Cras vives ^ hodie jam vivcrey Pojlume jerum e!.
Illeja/it cjuifqupSi

^tx

Pc^ume

2(nfang mii

vixit hcri,

ijcmacftt fcpu.

unbcrtro'ncm 9^aht V\t Hxhdt rec^t bci]cnuc/

8n^ frifcl) Daran jjcfct jo ^<x{x\\ t)alb cje-^^cunciu
Stktt morgen/ ^oll^ert?cut(Jrc{.f^ll^a lO.'tfoan
S>a6 fciiicr tic) ft faut imD baurifc^ t^atcn fan.

'OJlit

Qui ne commence jamais ne T^auroit

rien

achever.
Cours aprzs les travaux o la vertu appelle
Surmonte constamment toute difficult.
iuand un cur gnreux adore une beaut
Bfl-il ^uel^ue tourment qu^tl ne joujfre pour elle
t""

HORATIANA.
^ ^
-^^

1 4. Z)/>

^//"/-

V /:

Ti

hegint die niet verwint.

Sraet nier, verzufc en Ideen van moed ,

Verleegen , als een luyaeri gapen
Na het verloopen van den vloed j
Maer waed 'er deur , dat is rechnchapeii.
Sla vaerdig handen aen den ploeg.
Verroef niet met uw deugd tor morgen.
Geen dagh geen uur komt oit te vroeg.

De Liiyaert laet viokn zorgen.

2^

Emblemata

^o

RUCTUS LABO RIS GLORIA.

De

art,

Poet.

^iifindet optt am curfu continuer e met am y

Mu/ta tulit sfecitqtie puer :fudavit & alfit
Ahfiiniiit Venere

& vino.

Qin Pythia cantat

Tibiccn^didicit fris ^extimuitqtie magiflrimi,

Adole/cens Bacchum &: Venercm fugiens , reft ad

honoris , &: quietis metam tendit ; dum vigilat, curdr,
ac fortunae injurias invido frt animo.

& U

Ncmo umquam ignavi eft fftus

Inrurt

ovii 2
deoTU,

^^'"*

Nam

Lucan.

Ub

immortalis.

ayiniquefinunt , tolerate Ubons

veniet tacito curvafeneBajfede,

'^^'^^"^

gaudet patient ta

diir,

L(tus efi^quoties magnofii confiat^honeflimi.

p.

Seneca

GloEiofos animos labor nuttit.

ept.t,

26cr

(aufft ter c?innt*

25erp*mijfcrb(ic& mn^i^t

nac^ |)rc

i \x\(^ n?i(

fmbcu

^w% >oji ^cr ^Bi'c^en au ter 2a(ern

ftc^

begeben

S)u]2(rbcit/i)i6 iuiCgro|/ntct)tabcr 2icb'unt2Bcii

eui'

jtct^e

bang5-luit unD freute laflcn fcpiu

En
Vuy de

courant on arrive au but.

la volupt! les appas criminels ;

les glaces de rOurfe

Souffre les feux du Sud ,
Si tu veux acqurir les trefors ernels ^

^e

les

Dieux font

courte.

-promis

pour

le

pix

de ta

HORATIANA'

J.

Het einde

31

l^oont het Vperk.

Die jong zich tot de deugd begeeft.

Volbrengt zyn loop en klimt tot ihten
Doch zal terwyl hy heeneftreeft ,
:,

Den Wyn en welluft achter laten.

De Goden fchenken overvloec
Aen die met naerftigheit beginnen ,
En braef volharden in het goed.
Geftadighcit helpt overwinnen.

MATA

b M BLE

3^

VOLUPTATUM USUR^,MORBI
ET MISERIE.

LU',

i.

Sperne voluptates

nocet

emta dolorz voluptar,

Eplfl.2.

Seneca
ep''39.

In<^uranclus

animus

efl:

& blandimentis voluptaQuidam

^""^ prociii abftrahendus.

fe

vouptatibus

immetgunt quibus in confuetudinem addudis

non polFunt 6c ob hoc mirerrimi funt. Nam
iuptati cclFerint cedendum efl: dolori.

cacere

Plaut.

r7e7tia dolorque voluptate comparantur

^/'^~

lid Difs piacitum

r

.'.

vo-

pht,

ut
voltiptati
^

mror

cornes con-

j^^^utur^

%\i krmaD im ^.an / im

<Sct?au(pkl/ ^icb' uut

2cin
ipattfr

^c^mcr /

fo

hir^e grcub

cm at;^u(angc<?

2eib^

uut 2<;^ o^<\)\\ auf iu folc^em 26o

Dcii

lii(t-fct)cn/

^lBic nac^ ^cr

kennen

fonft

ta

^ra

^ur

gru*

Ung jcit.

Qui achet les voluptez

"Bulei

mapjue , Brelande

Sois tout

aux volupt:^

achet

un repentir.

yv-rogne^fais l*amour

les

po(fede toutes,

Bicn-tot la FauvretZy la GravelIe,ou les Gotes;

Et mille autres douleurs cjui viennent leur touri

le

feront par de longs fuppltces

Payer chaque heure du jour y

Le

cruel intere de tes courtes delicer.

JVellu

1 6. iVeufl teelt

fmerte,

Vlie voor de welluft en haer pyn

Want lang bedroeft haer korc vermaken.

Haervreugtbeftaetinenklen fchvn.

Die nimmermeer aen 'c hart kan raken.

Hoe duur verkoopt zy haer genucht

De woeker,

flempen en hoereeren,
Verfchaffen nimmer andre vrucht ,
Als fchielyk na 't verderf te keeren.

Emblemata

34

CRAPULA INGENIUM OFFUSCAT.

'

Lib,2,
Satyr. i.

^uin corpus onufium

Hecmif vhi animum qtioquepr^gravat unt

At que a^git humo d tv tme part ie ui am aur.
Alter y uln dia citiiis curata fopori
JVLemhradcdityvegetus^rdCJ'criptaadmuniafurgit'
Hic tarnen ad melius poterit tranfcurrere quon-

dam

Sive diemfeflum rediens' advexerit annus >

Scu recrearc volet tenuatum corpus y ubique
traari mollnh xtas
Accdent anni
Imbecilla volet. Tibi quidnam nccedet ad iflau:
Quam puer V alldus pr.-cfumis , mollitiem jfeu

&

Duravaletudo

inciderit

ZDein ein

feu tardafeneBm

aug.

/ tt?iO

in ^runf ncr am cmutb uut 2c(b w (mf {^^W:) ob /

^c^n?a(t)t occl
iu'

iinr-

<ci|r/ uut)

cilt

turc^ ubcrmaf

@rab,

^iiflcgcn fpcig

malTcn

imt trancf unt fc^laf^ebrauc^emit

/.

^\t miUw ^\) cfunb unt munter hkxbiw /aflcm

Les excs de la bouche font la mort de Tarne.

JAonftre que l^on voit toujours yvre
Pourceau dont le ventre e le ^^y :
A tort tu te vantes de vivre y

Ceux qui font au tombeau

qustoy.

>

n^y font ^oi tant

HORATIANA.

y.

Dronkerifchap verdulert het Verpand.

Die overdadig zwelgt en braft ,

Krygt ziekte en walging , die hem drukken.
De tucht en wysheit zyn in lail.
De knods van Hercles leit aen ihikken.
Maer die zyn dorft en honger bluft ,
Tot onderhouding van het leeven ,
Staet 's morgens vroeg ai toegeruft ,

Om hem tot wysheit te begeeven.

C

Emblemata

^6

NATURA MODERATRIX OPTIMA

- ./

Nonne Cupidhibm atuit natura modum^. quem^

Satyr, i

R/'^" laturajibi

quidjn dolitura negatum

QuiCrereplus prode > 't}" titane abfcinderefoldo

Ntim 5 tibi ciimfnuces uritfitis 3 aurca cjuxris

Pocula

Num ejuriensiflfdi^ o^nnia ,j)rcetcr

Pavonem

rhombumque

'non in caro nidore voluptas

Lib.i
Satyr,2,

Summa

fed in

teipfo esi.

ficut reor , femper qod melius cft , pro^datque fingulis affectibus menfucam convcnientem.

Natura

fcribit,

Senec.de
ieneft

Ill^m fcquentibus

omnia cxpedita

contra illam viventibus, non

& facilia funt

alia vita eft

aquam navigantibus.Dat cnim cuique quod

& ne, dum manere poflunt

S)i'c

convenit,

labort.

Statur bc^crfi^Hmfcrc ^c^icrtci

S)ie^otu(to6ntintir/
iatnr %<M h'xwt ^cf)^I^
!iS)od)

intereant

quam contra

mit cipic^t nn^

nlc^t in ter (t)iif)cfc-

fie i^ibt

i>jl<x'i 1

^mar

n?cr

W ^egerbe

mcbr

tu()f/al pc

trio/

.^cr ftn^t in

feiner 2u( noc^

La Nature
hes

^inb

noc^ SBctter

ff l(f.

regle nos defirs.

loix qui rglent nos p/airs

N^ font point des loix inhumaines :

La Nature & le Ciel ne bornent nos
Qtie de peur d'accrotre nos peines.

defirs ,

HORATIANA.

I S.

Natuur elt de maet.

Natuur bepaek met wyze en wet

De nooddruft van diu korte leeven

Waerin

mager of te vet ,
Als fchadelyk , werd utgedreeven.
't Gttn matig voedzel kan voldoen
te

Om lyfsbehoeften te verzaden

Hoeft fterken wyn noch Veenezoen

Te

heipen gulzig overladen.

37

Emblemata

gS

ANIMUS PURGANDUS.
Lih.t,

Sincerum

efl nifi

Carere debet
tatiis erit

Val.

l.p,

quodcunque mfundiiy

ait ille

omni afFeflu ad

vitia

qui pa-

ad viitutem.

Neque enim ullum

c. /.

vas

acejcit,

epift. 2.

vitium

finitur

uIm

oiitiir.

Cumque renuntiatur vitiis,ftatim adfcifcitur virtus;

namegrenTus vitioriim, vktutis operatu ingrcirum.

2^^/,

j^

Ode 24,

Eradenda Cupidinir
Pravifimt elementa

Mmes

if tenerce nimis

afpcrioribm

formandifl u ditf .
Sentca
eptfl.g.

Siipervacua ex

animo

tollenda funt

non

dabit fe

in bas angurtias vjitus.

Siinunetcr Rimmel fd}on ten

fc^onftcn cBei'u

tinfd)enftc/

^cst^ \x>zx\

n>aun ten v^c^macf tc^Sajfc 9)a(t'

fct)mad f ranftc.

S)cv2a|tcr 9^a(l)-fct)macf mii ^uccft Dcrtil^ct fcpn/

fcfeciuiiu

La

Vertil prcfiippofe la puret de Tarne.

IR^formons ntre vie ; iptirons tios Jjcfiji^es ,

Afn que /es Vertus fepUifent dayis rius curs.
Ces elfenccs du Cicl comme d'autres liqueurs

Prennent legout du vaje o ron

les

a verjus.

o R A T

A N

19. Reinigt H? Verftand.

Het vat diend zuiver uitgefchuurt

Waerin men goeden wyn wi: gieren 5
Maer zoo \ verdufc is en verzuurt ,
Men zal die quade fmaek genieten.
Zoo moet hy wieden uit zyn gronc
Onreine kiften quade zeeden.
't Verftant werd helder en gezont
Als 't zyn gebreeken flyt ^ door reeden,

C4

39

Emblemata

PHILOSOPHIA VnJE MAGISTP.A.

Lih^

epi.ii,

Jw^er cnB leges , h'' percunBabere doBos

Qj4 rattone queas traducere lenirer <evum

,
*

Ne tefemper inops agitet vexztque Cupdo >

Ne vajjor 3 & rerum mediocriter utiliumj^es
,

Natur ane donet :

/^ minuat curas:quid te tihi reddat amicum.
Vtrtutem doBrina paret

Qui ad doftrinae ftudia propendet , Tcmpori inniXus,aberuditis de vita ceft inftiruendaconfilium petit quo animi affeflus fibi moleftos fe rejiciat , timorem gcavefquc curas difcutiat.
:

Ad

Senee.
Lil;,

dece

wr/-*

PhiloAjphiam totam

mentem

& tunc ingens iritervallmn

Omnes mottales
tm antecedent.

nes.

efl:

tu antecedes

&

converte

hanc

&

homiDiite non mul-

inter te

ic ^[Dei'fen fi^rti^c 9t|/ Mc mcrbcn bir anheben /

^k ^u ctn

e^org iincgcrc^tjttingcn f auft lei

iiacfe ibm Sc^r rk {tc(!vtf tjrrat /

S>ct oirb/ ai rc^c 3clct>rt/ ten otter ^icicb gcad^t.

235cr tami

L'tude de la Vertu

eft la fin

de Hiomme.

Vcgagc:^ vos ejprit de crainte ijT d^cfperance >

Souffre:!^ que la Vertu vu; rende la raifon :
L'ejdave efl injnfcqut craint a dclivranccy

Et le malade efo qui hait ja gu er ifon.

Ho

20. Wy simt

R A T

is

A N A

des leeveus richt fnoer.

Der wyzen boeken om haer nut

Moet elk met naerftigheit doorleezen ;
Zv (trekken ons in deugd een ftut ,
3

Om beeter by ons zelf te weezen.

Van zwarte zorg , diQ \ harte knaegt ,

Van v'dle hoop van angflig fchrikken ,
Word zulk een nimmermeer geplaegr ,
,

Pie na haer richtfnoer zich kan fchikkcn.

Cs

Emblemata

42-

MINERVA DUCE.
Efi ijuodam prodire tenus , fi non datur ultra :
Jrervet avariti , miferoque ciipidincpeus ^
Sunt verba
voce^^quim hune Icnirc dolorem
Pojr 3
magnam morbi de]p onere par tem.
Laudis amore tiimes^. funt certa piaciilajqu<c te
Ter pure leBo poter unt recreare libel lo.

Lih.i.
*pi,r.

&

&

Virum probum Minerva

,

tce

tranquiiiitatem

giia

tuas

i.

^atyr,4

ad vi-

Divitias, Inf-

honoium Sellas Curules Fafces Lauceas StaTriumphos c alia geneiis ejufdem , ab efifte,

natis Cupidinibus oblata

Li.

verbis, fcriptifque

puomovet docctque

lefpuere,

quemvis medi crue turh :

Aut ob Avaritium aut mifera ambitione laborat

QBcr '^iicjcnt

liebet / ac&tct

ta brige nic^t^

<brcn=frant^c / ^(c>]c^^prac^tcn

2cl)rt

.^ie

une 2ciybnt

tt>a5

tvcnig achten/

cMer \>n une

VDcig

."i^icuntDabvc rubc^lcbet/

^icuubcrrccbt (aligmacbt/

le

ecin ^obc^ JJcrcIicbct/

^^^

tc eitlen ipocl)miibt (ac^t

Qui aime la Vertu , mprife tout le

Uhcmme
Pour

de bien inceffamment foupire

la Vertu

comm? pour un

S'il la pccde il a ce

quUl

>

Trefor.

defire

obtimt un Empire
cherche vainement defus un Trne d'or.

Et par fa force feule

^'on

refte.

/7

HoRATIANA

21. Boet

alles

met nysheit.

Indien u eerzucht heeft onrflelt:

Zvt gy vervoert tot quade daden.

'Dat ondeugd uw geweeten quelt ,
Laet u Minerve beeter raden.
Koomt eere of grootsheit u aen boort ,
Breng vrede en ftilte in uw gedachten :
Als gy haer wyze leiTen hoort ,
Gy moogt ^ met recht, haer vrucht verwachten.

IEmblemata

44

DISCIPL1^JX
Li!^.

'

^F*(^i'r
:

ANIMUS ATTENTUS.

Invidus , iracundus , iners 3 vinofus 3 amator ^

Nemo adc ferus efl , qui non initefcere fojfit ,
Si modo culture patientetn cominodet aurem.

Pallas fapientisE, & Mercurius eloquentias Deus, reftam improbis hominihus Virtutis viam deraonftrant.

QP'

Tytharf

tempore

brevi

prae

pudore difcipnam non pa-

titr,omni tempore in pudore infipientiae permanebit.

Seneca
epi.Si.

Cogito qum multi corpora exetceant , ingnia

quam pauci quantus ad fpeclaculnm non fidele c lu3

forium

fiat

concurfus

quanta

fit

circa

tudo quam imbecilli animo funt

humerofque miramur.
,

fierot.

lyif^y

cuncia leres

^ntcrmetfun

bonas

artes foli-

quorum lacectos

^ fercunBahere DoBos' ,

^"^ rat tone qiieas traduczre

i'ii'is

i^crbcffcrt

leniter

avum.

ac 2a|lcr*

^a2arfcr fubrctoftbcr^ai^cub edsein-gcftf

gBanii

ilc

bell 3??cnf(6cn jct/

bcr t)ormaS)f ganf^

bc)orct/

9^eib/ ^\\)^\\M I 3aiil{)cit/ ^tig rcc^t eemi-unt>

mciDca k()rct.

Pour har le Vice

P/w le

Vice

eft

horrible

, il

le faut connotre.

^plm il a d'appas

va toujours en mafque^if n'efl rien quefeintifi.

Auj c'e aux R^ochers qui ne paroi^cnt pas y

Il

illte le

Nocher Je trompe 3 '

U Barque je hifi.

HORATIANA.

2 2.

Ondeugd

Vpyk ^oor hraffi^g.

Geen menfch , hoe onbefuift en wild ,

Wyn^ierig , roornig , geil , hovaerdig ,
t hoe hy zynen geell veripik ,
De wysheit acht hem niet onwaerdig
Zoo hy van 't quaed werd overtuigt :
Want , 200 hy hoort na hare reeden ,

En zich na

haer beveelen buigt

Haer leer verbeetert zyne zeeden.

E M

4<^

B L E AfeA

BIUTURNA QUIES

T A

VITIIS

ALIMENTUM.

&

ni
,
Pofcef ante dietn librum cum lumine , fi non
Int endet animumfiudtis
rebus hone :
'

^ib.

t.

Epi.

&

2,

Invidta

vel amore vi^il torcjueb^-re.

Vir pru.iens, mane recens orto lefto confiirgens,

ad ftudia fe compart ut libidini , invidiae , aliifquc
,

ptavis affeflibus
Tlau. tn r\
Ritdente

'

'^^dt }ua

aditum praecludat.
^

V izilar e decet hominem

^
^
.

tempoYi ccmpccre ojjicia

Nam qui dor mitt iibenter,fine iucro^&cum malo

Quicfcit.

SenecA

Int^rdiim quies inquita eft,

^'^f'f^^'tandi

tpift.s.
Ulf, 7.

Turnus

ac traclatione

&

ideo reruma^us

bonarum artium occupandi

quoties nos mal hnbet inertia

fui

impatiens,

numquam vacat afcivire diftriciis.-nihilquc tam cettum

eft , quam otii vitia negotio difcuti.

2DJuiTiJ-<incj ij

aaer Saftcrn anfan^.

^crQ35ciTc ffe^ctauf fo hcM^ ermacfcrturt/

n^fo^*ert ^c^rjft unM^IceftC/ tamitcruc^tjor

:5Dcii

9ciD

tut

unb tie ^ccji'crb

/ fo fonft fein'

(Binnen

S)nr(t) unt)crbrogncnStci^ n> 2(rbciCt?on (tc^j'agr.

La Parefle eft la mre des vices.

L*ame efl une machine beaucoup
L'oifivetics ronilU

de reorff ,

& /es rend inutiles.

Travaille inceffament de l'efpnt 3 ou du corps

Et ta machine aura fes mouvemens faciles.

HORATIANA.

23. LedigheU voed ondeugd.

De nydigheit of zotte luft

Zal

licht

Maer

een tragen geeft beletten

naerftigheit

die

nimmer ruft ,

Kan zulk een fnoode luim verzetten.

Indien hy , voor den dagh , begint
In hooger beezigheir te werken
Hy werd gewaer dat hy verwint
Zoo zal het doen den doener Herken.
:

47

Emblemata

4^

HABENDA IN PRIMIS ANIMI

CURA.'

Udunt ocuIot , feflinas demere :fi tjuid

animumy dijfers curandi tempus in annum.

Qu<e
P-fi

^'t*'*

Minf rva beneficio Tempori; adjuta, mordacem cutam caetcrofque animi affe(fl:us mokftos human
pcclori conatur eximeie at vcr nos miferi majorem
corporis quam animi curam fec folemus habere.
Exemplumhc vides Lippi, pro oculotumcuraanxr
,

folliciti.
1^

lut are

de fartitjHe

Qui cEgrotant animo

l.

quo gravis gcotant , hoc

magis abhorrent Medico.

Monebat Antifthenes ca parandabona, quac cum

&

Laert.U naufragio cnatent. Bion ver formam ,

venufta.c.i.L
j.^^ j^jj^^ alina dicebat ; animi ver, noftra atque
^'

^' ^'

immortalia.

An

SenecA

tsgex

animus faifa pro verts videt

in Oetao
_
^

oortje

SBann mir

ein

it\\\>ox

fur

(ublciu

H
tlc^

cmue^.
im

2(iicn-tt?(nfcf

trcfct/

@o (iiffu nad) bcm 2(rt.^ann aber tcin cmf)t

Q??ltl^artern bcrbaufft

@o

jiiet)|ii

imv^^^cn'-fc^lamm

eifticfct;

noc^ fur tcm/Ocr rtc^^ur ^citun3ict)t.

La guerifon de Tarne eft la plus nece{ire.

As'tii

danr f un des yeux quelque tache un peu

fombre

Tu veux que rOculie en arrte le courf

Ton ame cependant foujfre dis maux fans nombre
.

Et

tu la vois prir [ans luy donner fecours.

H OB.ATIANA.

45>

24. Bez.orgt 0? gemoed vooral.

De fplinrer die uw oog bezeert

Wik gy zorgvuldig uit doen trekken
,

Maer

'i

geen

'c

gemoed inwendig deert ,

Laet gy Minerve niet ontdekken.

Koomi eens uw hand of voet in laft

Gy zult om helpen, vaerdig weezen

Waerom het lyf dus opgepaft ,

Terwyl

't

gemoed blyfc ongeneezen

Emblemata

Jo

ET CONSUETUDINIS
TYPUS.

EDCATIONIS

Lik,

Satyr.s,

^oncute
'Natura

te

ipfum

num qua tihi vitiorim injeverit olim

aut etiam confuetudo mala.

Lycurgus, cum conaretur cives fuos moribus ptxtemperatiorcm vivendi tationem traduccLacon, IC , duos cducavit catulos venaticum unum , akerum
,
Brufen
domefticum venaticum paffus efl: domi lautiotibits
i,i.c,s
yfj j.|{jj5^ domefticum edudum venationibuscxercuit. Dein cum ambosproduxiffct in fotum, pofuic
illic efcas aliquas delicatiorcs
mox cmifit Icporem.
Plut, in fcntibus ad

Cum uterque raperetuc ad alTueta alter efcas alter Iepotem invaderet An non videtis, inquit, Cis'es dus
,

ob diverfam educationemadmodumdidlmiks evafiflTe plufque ad lioncftatem momenti habere

exctcitationcm , quam natutam

catulos

Cricuucj bertrifft tic ^tur*

^ic 3c^t mu bic Statur ^um guten unterrichten /

^on(t

bringt

ftc

c^fen,

ton

fic^ fclb( fefcr

tenia gute

gnV

^pcurgu meifct uns burc feine ^unbc an /

2Bie icic^t fiet) ^c 9latur ot)n 3u(^t t?erl)erben fan.

La Nourriture furmonte

la

Nature.

iuiconque a des Enfanr au vice ahanionne:^

N'a point d'excufes legitimes :

Carfom quelque afcendant que

ne^

ces

monres foient

Sa feule nonchalance a caufous

leurs crimes.

HORATIANA.

25. Gev^oonte

is

de ty^eede Natuur

Gewoonie is van een groote kracht.

De Jachthond zal op fnoepen paffen

Als hy verkeert werd opgebracht ,
licht een Haes verrafTen.

De huishond

Gewoonte, teeder ijn 't begin

Zal eindlvk in natuur verkeeren.

Dat ilerk vermoogen fteekt 'er in.

Zoo kan die flacfsche wenfl braveeren.

D2

Emblemata

52

CONSCIENTIA MILLE TESTES.

LiL i.
eptfl.

I.

hic murui aheneui eo :

nua alle eer e culpa.

jsjfi conjc'irefibi

Vir bonus de famre pracconio haudqiiaquam

tus

confcientia obletlat

fiia fe

follici-

mutum aheneum

vi-

tiisobjicit.

Interrogatus

Stt,ly*H4

Ser. 2^. tet

(tcero ,

fam tl.

on^

Bus

confcientia

Vacate culpa
*

qiutnam

tes in vita

mctu catc-

refpondit.

maximum e(l folatium.

mem ut cuiquefua efl , ita conduit

Pcora 3profaojpem(]ue mctum^uejuo.
Confcia mens redifamx mcndacta ridct :
Sed nos in vitium credula turbajumns.

ovid.^ Confcia
FAjtor^

intro.

S)a bofc crolffcn rutct ni*f.

2Dcr
Sfni

imc rcc^t In (Einfalt (cbct /

unb niemand fonft / befant /
iiicit nacfe bobcm iUamcn frcbct /

fc^lcc^c

^wt

fclbft /

.^cr ad)tet

Um ld|tcru nid)t

91o vra

ciii

(Ji-

lofcr

lcumll^^

fpticfef.

blcibtauf *^ur-"^ ftttb AcPiffcn

9But

lebt

BcniWd

ini

La bonne Confcience
L^ innocence

eft

^caMiJciu

eft invincible.

un mur d'airain

nul effort n? peut druire.

Le cur o l'on la voit reluire y
jiyant un pouvoir fouverain ,
Ne voit rien qui luy puijfe nuire.
(^iie

HoRATIANA.

2 6.

't

GeV[feeten

is

53

meer als duiz^ent getuigeiu

Wat feilt hem aen een goede naem >

Die onbekommcrt van gedachten y
Op 't ydel blazen van de faem ,
't Zy hoog of laeg , geenzints wil achten
j

Zoo ftrek de ftale muur een fchilt ,

Daerop men zonder vrees mag bouwen.
,

Schoon nyd en haet haer krachten fpik ,

Een rein gemoet kan 't ftaende liouwen.

Dj

Emblemata

54

HONESTE ET PUBLICE.
LU.

I,

Tu reB

vivis

> curas ee quod Audis,

epifl.i,

ut ait ille, non auHet quidquam cogitarf ,

quod non audeat praEdicacc. Socratcs ad
gloriam hanc viam ptoximam clTe dicebat , quis age-

Bonus

vir

aut facerc

tet, ut qualis haberi vellet

Lipf. in

Livius Drufus ,

tali^ elTet.

cum domum in

Palatio aedificaret,

& Architeftus offcrret fe ftrufturum ut libra

piisT- arbitris & omni defpeftu elTct Q^in tu potins inquit
Exem

ita

' *'

ab.

quid in te artisef}

ita comporte

Vox

agam

, ah ommhus injpicipoit,
laudanda.

2er alfofcbt/ba^

c^cr

domum meam , ut quidquid

magnifica

vox

fan

S)iird) reiner tDcrf ftat Scnfter fc^aucn

dn ^ugcnb^cMer man /
.IDcr ^H^cnD ubcra n?ill bauen,
*5>er

j(t

ff cpft

ti 'n^mt)iie falfcfccn 9J?nnb

S8nb fubrt ibn auf bcr 0arbcit ^runf /

9Jl\t

^^an ber 'tgcn^ ^u bcfcu(l)tcn

^u^cm er it)m fein ^k^i iajt

(cucOteu.

\
Qui vit bien , ne cache point fa vie.
JJhomme de bien a refprit toujours net
Il frend plaifir de fexpofer en vues
Et ne fait rien au Cabinet ,
<lu*tl ns

fae bien dans la

ruH*

o R A T

27.

Daed

A N

A.

by naem.

Men zie uw wandel van na by >

Die

ruftig leefc

met open deuren

Maek datier niets te vinden zy

Dat lofgerucht kan qualyk keuren.

De Vroome weet van geen verdriet.

oogen
loert de faem met Argus
Het geen 'er oit van hem gefchiet ,
:

Mae de onderzoeking wel gedoogen..

Emblemata

^6

Li{>.
'

3,

NIHIL SILENTIO UTILIS.

E & fidelitutafiicntio Merccf,
Arcanum

'

^^^n '\
eptft.lS,

neqiie tu fcrutabcns tillim

CommiCfumque
JJ
J

tefcr
^:.

umquam

^ vino tortus & ira.

,

Harpocratem hk vidc^ , filentii Deum , digito la.

bellum, quamquam media inter vina & iramcoir,

pefccntem.
Nihil

xqu proderit quam

cum aiis loqui

Cato
,

lih.

diic,

Laer,

l.

minimum

VirtHtcm primayn effcpita, co-mpefaerc Im^jiam:

Troximui tlie Deo cfl , qui feit ratsfie taccre,
Xenoctates

convivio rogatus

in

4.C.2.

ticntibus ipfe taccret

^'^*'

pmtuit; locutiim

^^'**'

quiefcerc

& plutimiim fecum.

>

Ku>:quam

cur caefris gar-

rerpondit

pattes diftribuens

ijalt J5ercimb??unt mid) fclbft

*vGu^ offciibal)rc

tacuij

Idem quoque diem fuas

ctiam filntio fuam attribuit.

ffpiiis.

Jit'c

^(

im^runcf

in

iinb

grcunbc^ f^cimlv^fcitcn 1

viiljtu ii(vl)t/baf trfod fo rrcn icj \^ii\ al ur,

2Bcr

fctivciijt / ftntc trcuc 'Jrcniit ^juiij

^u acii

Seiten.

Le

Silence

eft la

viedc l'Aiiour.

Le lcnce r/r un bien fuprcme y

celle d'un Amant
Cefl la vertu du Sage y
Qui ne parle que rarement ,
i^'ojfence jamais ce q^u^il aime.

&

HoRATIANA.

2 S.

Niet beeter dan zypygen.

Harpokrates

leert

by den wyn.

Zoo die de grond tot twifl mgt leggen

>

Voorzichtig met de rong te /yn

De vinger op de mond te leggen
Als ons geheimen zyn vertrouwt.
:

Veel rampen fpruiten uit het Ipreeken

't Geen vrienden in verdeekheir houd

Maer zwygen

voert des wysheits teeken.

Emblemata

58

PO GUUS ABSINT SERIA.

non inter lance

menfafijueniumef

Lib.i.

'Oifcite

SaTyr.2.

Cum upet infant actes fulgoribiis

& cum

Acclinis fajfis animu$ meliora rzcufat

Verum hic imprafzfi mecum difquirite.Cur hocl

Dicamfipotero j male verum examint omms
Corruptiii ^udex\

Quam

MenS'i.
jcTiA-

nihil difciplina

j^^^ enim

>

ni mens

adfit.

corpore cibo potiive aggcavato

rits

afTur-

gere aur fungi officio fuonequit.Hinc altercationafci tur

junis

qua verkas amitritur

,

hasc

autem

fobriis

& je-

difputando dicitur.

"Mi ^u

rechter ^i\i,

.r r^'^'ft 'cr ter grligfcft /

^t V criift cm ^olf auf rn( beflijTciu
20.r

(cvn.u

i>ti

3m ajlma^l

^ur ^pic(ea=^?tt

^acbcii ^n(;|crrifl'in

26cinta^irn bctaub(/

5t5cU t<\x iiiO

Q^ni? r^ia vScrfanc itjmanc ^ctfaubr.

23cr

iDil

\?on bobvii "ngcii l^autcln

9Jhi nchtern fcpn

Le Sage
"Ne fais peint

Aime

les

le

rit

imt f lvjllc^

quand A

tioanbcln.

faut rire.

Cetifcur des lic;erte:( honntes.

Luths,

les

Vers

lesfeftins

ir les ftes.

Sois divertifant. Sois joyeux.

Vcnj oui' Dieu

L'utile

iir

de

table

dzUBable ;
hmj) or tant font pour Us autres Dieux.,

choifi le

HORATIANA.

59

29. Niet ernflig bj den n^yn.

Wanneer gy zyt op

'n

vriendenmael

En friiVchen wyn werde ingeichonken ,

Vermyd u van een diep verhael
't

Geen

uit

geen ichalen werd gedronken.

De Wyn beneevelt her verftand

Dat door haer krachten, kan onrftellen

,

Gelyk gefchenken

in de

hand

Des Richters , anrechc vonnis

vellen.

Emblemata

6o

AMANT ALTERNA CAMOEN^.

Mifce ultitiam confili brevem
Dulce efl dejipcre in loco.

Li. 4.
od. /2.

Animi laxationcm quam brevem Pocta

Palladi commcndat Occafio.
,

jifenan- nuncupflt
der Se-

Stultitiam

Qjr.nia tempe flivc Q-ratiam hahent.

Pofi imilta vitus Opera laxari folct.

SenetA
Htrc,

yj^ fakator feu hiftrio

tum non

dum eximium meditatuc fal-

ficdcenui tempeftiva Inbointermidione ad laborandum fiunt vegetiores. ld

"V/" 'Vidit, cuinulla pais fapientiaE obfcuua fuit, Socrates
ideoquenon erubuittunc, cum interpolita arundinc
^^g^
,

VAlertui

nihil retrocedit

ris

cturibus fuis

cum

parvis

filiolis

ludcns

ab Alcibiadc

ifus cft.

2{c

Ut

fciuc 3cif*

S)tccrnf!c 2Bci^cicmii6^u3citcn/
9a(t> Seit / 0clcgcnt)ut/un)

Ort/

^a

^Pfer^

bcrcitf)? /

^I]^

r(t)creu

t>cr

Q5Icf(t)a>fctcn

Sdfi) vrqm'cff

S)c

fict)

Zaun

ronjt

^^orbcic auc^

auf ein crn(c 2Dort

2i\hHt 2)Ju^enc^rct/

fc

an)

tm cift /

imd) iint

et fia} iu(^t

cm

ma) Dcrjc^rct /

mat)l cnticij!

Le Sage n'eft pas toujours ferieux.

La Vertu n^a rien de fan vage

Eue charme les curs par l'attrait de [es loix ;
Et permet juflement que l'homme Iplmfa^e y
T^e i'enjom' quelque/on,.

HORATIANA,

o.

6i

D^ hoog moet niet altijd gefpannenflaen.

h Kan wel met Pallas wil beftaen

Van iets belachlyks te beginnen.

Of kleene zotheit te begaen

Tot een verluftiging der zinnen.

De kortfwyl trekt den geeft om hoog ,

En kan de bittre zorg verzachten.
Van een te lang gefpannen boog
Heeft niemant

fnelle fcheut te

wachten.

Emblemata

^z

T IN A

P E s

LENTE.
ridiculum acri

jjt.i.

ToYtitHs

Satyr.io

Sertorius ciim

Valeriui

M<txi'
rus

lil,,

^*^ ^'

& melis magnai p 1er umque jecat res.

fer

ne

Lutanos oratione

cum RomanorUm

duos

lent

cum

validiimum

iti

conrpe(flu

fleftcre

non poT-

univccfa acie confligeic vel-

eoium

conftituit equos, aite-

alteium infirmiffimum ac deind

!"' ^^^'*^* caudam ab imbecillo fene paulatim carpi infirJb"
rr.'c.^^^' juveneeximiarum vidum , univcrfam convelli
ju(t. Obtempeiatum imperio eft. Sed cum adolc,0,
p/ut. tn kentis dcxtera icrito (e labore fatigat , fenio confecla
v<M.
nianus minifterium excuta eft. Tune pro concione
Tubjecit
Equi caudx confimilem eie Romanoruin
exeicitum cuius partes aliquisaggredicns opprimere
poit univerfum conatus profternerc, celeris tradi

dciit

vidoriam

quam occupavetit.

(l(e

S)cn

frcf (cn

mit 25ci(f.

2c{bnlmtcint

^kH

tonlicb^u

acte.
Der

miUc

.^c fdjtDaften aber nie ^w^Xu^/ te frifr^en pan^.

crnac^ ^ceilt/tremit fclb( Der (^intrac^t fcfc auD-

L'amour des Peuples

eft la

force des Etats.

Artifan: i7ifenfe:( def difcordes civiles ,

N'accufe:^ f oint le Ciel de vos calamit:^
Vos haines , vos complots y vos partialit:^

Sont les premiersTyrans ^ui defolentvos

Villes,

5 I

Niet

Zie wat een kloek

te haeig.

beleit

vermag

Men moet zyn werk tiaer mee beginnen.

Elk doe zyn zaken met verdrag

Om zwarigheeden te overv/mnen.
Een domme kan met fterke hand
,

Den

Hengft niet van zyn ftaert berooven

Daer haer by haer , met goed verftant
Geplukt , dien arbeid komc te booven.

Emblemata

^4

MEDIIS TRANQ^UILLUS IN NDIS.

Lih.3,

Od,

^uilum & tenacem fropofiti virum ,

'Non civium ardor prava jubentium y

No

i.

vultus inflantK tyranni ,

quatit fo/ida y ne^ue
incjukti turbidui Hadri ,

Mente

Dux

Auer

Nee fulminant K magna ^ovn manm :

Si fraHm labatur orbis ,
Impavidum firient ruine,
Sfhdtis
Socratis commune adagium ut ftatuam in fua bafl,
ffrm.
ifa virtuti ac bono propofito nixum
immotum clie
,

.'5)cr

S)cu 25cfcn
^ci2(ufrubr

QScife bleibt unbctpcltc^

feine

gorc^t/noc^ 9otf)/

uo*

'5:ob

^Uubncc^futmi^ninba'Sn-

iiif fet/

r bleibt in einem
9n^

foc* fcton

'^biitt /

unb imbetocHc^

jcbeu

unDcr ibm tic 26clc ^u trmmcnt

cben.

Le Sage

inbranlable.

eft

Le fage grand comme les Dieux

Efl maicre de fes deines s
Et de la fortune ^
des deux >
Tient les puiffances enchans.
Il regne abfolumentfur la terre ' fur Ponde

&

Il

commande aux Tyrans

tnpas

Et

s'il

> il

commande au

voyoit prir

Le Monde ^' crijfant

le

Monde >

ne Ntonneroit fat

De

HoRATIANA

^i, i)e oprechte

is

zonder vreczjs.

De oprechte met zyn ziel in vree *

,

Acht noch op ftorm noch blikfemftralen >

Maer is fteeds als een ftille zee ,
Of een balans met juifte fchalen.
Schoon dwinglandy haer moedwil blufl ,

En of de hoogfte tranfen beeven

Hy laet rumoeren dien het luft ,

Getrooft in zyn onfchuldig leeven.

Emblemata

^^

INNOCENTIA UBIQUE TUTA.

Lil
ode

i.

2t.

Integer vit< ,fce/erif^iie^urus ,

NonegctMaurijaculis y nee ar eu

Nee venenatfsgravjda

fagittts

Fufce , pharetra.
Sivepcr Syrtes iter afluofoi ,
Sive faBurns per inhojpitalem
Caucafum , vel qtide locafabulofm
Lamhit Hydafpes
.

SJnfculb

!(

bera

fi(^cr,

235cr fein cmiffcii rein Bettjabrf /

gebe
^anefet feiner antern haffen-art/
2(t bic ibm ^ugcnb pflegt ^n geben.
iSRxi i^aftcrn nie bcfcf c fein

(Sein' ^2>nf(tii(biftibm26ebrun)

^fb'Mf

S)ic mcbr aie ^(^tpcrtt nnb *35ogeu

^ein

gilt

TOfte l^anb / noc^ Siirbel-Pu^t /

^eiii ^racft erfc^recf et feinen Wl\\\)U

L'homme de bien eft par tout enfeurct.

Un ame vrayment

hroque

'

Trouve par tout des lieux de jeuretz.

Et vit rrJme en tranquilitz ,
Parmi tous les montres d'Afrique,

Le

Sage qui f ait que la vie ,

le chemin de la mort j
craint jamais d'aller au port >
[a, nai'ance le comte.

NVy? que

Ne
O

''

3 3

Onnooz^elheit leeft veilig.

De vroome hoeft noch fchilt noch zwaert ,

Noch boog noch

pyl tot zyn verweeren i

door zyn gemoet bewaert :
tieen w?eet gedierte kan hem deeren.
De onnoozelheic , zyn lyftrouwant ,
Geleit hem vry door woeftynyen

Hy leeft

Van 't eene tot in 't ander land ,

En kan hem voor gevaer bevryen.

Emblemata
MORTIS FORMD

(?S

Lib.),

od.

/.

o.

VfflriBiK enfis cui fuper impia

Cervice pendet , nm SicuU dapes

Dulcem eUborabunt japoremi

Non avium , cithar^^ue cantus

Somnum

Somnus a^rcHium
djmo:
taidit , umbrofamejue ripam >
Non Zej>hpt5 agi. ata Tempe.
rcducent,

JLcnis viOYuni noyi humiles

Sene^i

Oeitf,
Thyefle,

Q^i^f^^^dmnc regriQ gaudct

^iantiim mahriim fronte

Necce

efl

ut multos

ofallax hunnm

Venenum in auro hibitur expertm

.*

Tadt,

Vt corpora verberibus ita fevitia ac

norum

quam landa tegis !

timeat, quem muht timent
loquor,

libidinc

Tyran-

anitnus dilaceratur.

^obtc-Sorc^f.

^cn ^dcen-fpiel /

fein ^|?cili no^;^ ^rancff an Jfcr

t)crfflctt

S>le2(n3| tan'nncn (ef^^^t^ranncn

2ic

einer ber

Dem

ein

kbm mjfcn :
am Sa^en

^(^^wertt

fd)n?ebt

Sicfanter

0aU)

fepn tcr

(reeS)^

in gorcteii

lebt.

La

crainte de la

mort eft

Ia

punition des

Ambitieux.

vom ce Tantale au milieu deffeinr ,

Qui meurt tous momem,pour trop aimer la vie
Saches^ > ambitieux y qu^ ayant la mme envif
Vous 4urex les mmes deflins*

Voye:(

Horatiana;

-^^.

De

vrees des doods belet veel.

Die op een koninklyk banket ,

Het alles ziet in weelde woelen ,
Kan onder 't zwaert , ter moorc gewe ,
,

, geen vermaek gevoelen

Geen zachte flaep verlokt zyn geeft ,
Al huwt zich maetgezang aen fnaren j
Maer die het fterflot wenfcht noch vreeftj

Gezeeten

Kan allerbell zyn ruft bewaren.

Emblemata

70

FRUGALITATIS.EXE?vlPLAR.
LiL

i.

Ode

l,

Vivitur fAvo bene s ctti fat^rnum

Splendet
mcnfa tenui jalinum :
Nee leven JomnoT timor , aiit Cupido
Sordidus ajif:rt.

Li,

modo

fit

mihi mcnfa

triper

&

Cnchafa/t^puriy&too-a^qadefodcrefrtgus

I.

Quamvis

Sntyr.i.

cra'a.

queat.

nu lia aconit a bihiintur

tuvn.

Ficiilibur

S*tjo.

Gemmata

Laert,
/.

z.f .5

li

time ilLi time

cm pocula fumes

& iato Setiniun ardcbit in auro.

Rogatus Socratcs , Quifnam Diis effet fimillimiis ?

inqaiebat , ^ui paucijjimis cget : cum Dit nuiiiiis indi-

geant.

^m-

Cyrus percontantihofpiti
paraii vellet

lik. il

qiid in

caenam fW ap-

rcfpondit, Frater panem nihil,:

mmjpero

me proper iy am Cccmturum.

^le njoi ijt tcni ter ftnift trcnfj-icm bcc^iugct

-i kbtcjctroj. 5\v{a' v;:Dorg

fein 5or()tfi(t) ^u it)m

^:hi himmcr / nocfi ^cqicr^ t>crfc3cn fcfiic Dtu'o.

(o nat)t / ter ^imiifc^ fc^on alhier / tem jjiaimc^u.

La Temprance eft Ie fouverain bien.

Temprance hroque
Quiconque te lo<re en
Veut je vanter CjuUl

De

& fninte

>

cur ;
vainqueur

f'.,n

efl

i'ejperance y de la cratnte*

HORATIANA

5.

Di? licht vergenoegde

is

gelukkig.

Die met zyn kleen gewonnen goed

En minzame Ega leefc te vreeden ,

Door fpvs en drank, ter nood, gevoed,
Wert van geen booze luft bellreeden.
Schoon Indie

al

zyn fchat

ontlluit

Hy voelt geen prikkel van verlangen

dryft hy zyn begeerten uit ,

heeft de grootle fchat ontfangen.

Want

Hy

E4

Emblemata
rOTESTAS POTESTATI SUBJECTA.
Li i.
Od.rl

timmdorum in prof r grc -er

K^K^^ '^ ipfum imperium efl \ovis ,
Clari Giganten triuwpho ,

^"giirn

Cuna
Senee.

Thyee

fupcrcilio movcntis,

Yot , quibus rcBor maris ntque terrae

^^^ dcdit magnui/i jiecis y at que vitc y
Ponite inflatof , tumidofijue vuhtis :
Quidqiiid vobis minor cxtimrjcit >
'Major hoc vbis dominus wiiiatm'.
Omnc jul? rejiio graviore rcgnitm cfl.

Herodes AgrippajCmvefler.eg-aindutu'protn.
, f'umque Deum adVnrntoics falutarent,

^unali federet
ir y^nt.
\Aci.i2.

& paulo

poll gravifimis cruciaribus correptus

nccem trahi videret ad amicos convcrrus

fe

ad

, nit , quem
Deum immortatem falutais j jam mortalis vitam renquen

Jubecr

fatalincccfjitatevefirnm arguente mc>ula.cium.

tt aem f cniicr feinen )bcrn.

ln ^ti^crtfjan muf]
'^cn^m \\X t?orcjcfct

fi'.i)

-,

nad>
er

tcflfcn Q3^i(c

mu^ fc9

nnm

'^h'.c,^

^xa^U

S)er ^oiiu) tDicDcrum ott fein' <BcC)oram^dqcn/

'^ix attc ^iUij bc^ctfdjt attiin Durc^ fctiic Qa^f.

Dieu
Mortels

feul n'a point

un Dieu

de Matre.

Vous en cs Flmagc.
Loix.
La foy qui de vos coeurs exige cet hommage
Vex/gz galement des Bergers i^ des J^oJ.
il cfl

Aime:(-ie

comme

tels ,

& rvre:^ fes

HoRATIANA.

(y.

Alle magt

ps

hooger onderVporpen,

De Vorft betoont zyn hooge magt ,

Met volken door de wet te toornen ,
En zietze van 't gemeen volbragt j
Schoon hy

die zelf niet na wil

koomen.

Jupyn , nochtans 3 leeft boven hem ,

Waer voor de grootfte Vorften beeven ,
Wanneefcy dondert met zyn ftem ,
Of heeft zyn blikfem opgeheeven.

Emblemata

74

QUIS DIVES
Lih.

3.

Latii! regnen
Spirit um

^'^* '

QUI NIL CUPIT.

avidum domando
fi Lihyam re motu

cju.m

Gadihus jtm^as

&

uterque Poinitf
,
Scrviat tint.
K^dditum Cyri folio Phraateny

DiJJldem pl-'ifi , numero b?atortim eximit Virtur , populumquefalfis

Dedocet tttt

&

Vncibtu ; return
diadema ttttiim
Deferem uni jpropriamque laurion :
fluifquis ingentes oculo irretorto

SpeBat acervor.

^cr

ift

rcic&/ ^er n(c&t begeert,

2Dcrfcinc2urtbc&crfct)t/

m)

S()r'

un^

<^elb nic^t

trachtet /

9l(c^t/ai

en f)rciv f rang ter cicjneu '^ugcnt/ac^-

tct/
"Jcr b'^rrc{)cf mcf)r af

itJOl / ij

aCfcr

*^^ronen

^nt)ac^t)i^ciMu|?m^/ tcnertoc^nlc

Celuy-l feul

eft riche

n)*:fert

bcjjcprt.

qui mprife les

RichefTes.

&

l'autre Monde i
Veupler de l'un
Vous tcnte:{ vainement , mi homme &ral

aux

Dieux.

Le

globe o vous marches[

yeux
Et bien
,

loin de rgner

i/ mdite

efl

un point fes

fur la terre ou fur Inonde y

les Cteux,

un Empire auff grand que

HoRATANA.

^7. Die met begeert

is

7^

ryk^

De kroon en feprer fchvnen waert

Gewen.fchi:

om heerichappv te voeren

Maer dit 's een rechte Vorilen aerr,

Die nimmer ftaetzucht kan beroeren.

De kroon

die

hem vooral behae,gc ,

Terwyl hy heer blyft van zyn tochten

En

voorhooft draegt
van die fchoone hand gevlochten.

Is die

de deugd op

't

Emblemata

7^

SAPENTliE LIBERTAS.
Lii.t,

Qjufnam

Satyr, 7

Q^icm Ttequc paupcrki y neque mors^ ne que vincu-

i^iir libcr^ fapicm ^fibique imperiofur:

In terrent

^fpnjare ciipidnibm

j contemnere honores ,
Fort is y r injeipfo totus ter es , at que rotundm
Extcrni ncqutd vale at per Uve tnorari :

In quem manca

ruit fitnper fort una.

Fdtr.reguntfatuo^ifapens dominabitur aris

Ninfxtumfedfatofe regit ipjefuo.

O-men.
l. 5

ep.

II

.^cr SBdfc
2Bcr

ftc& fclbf in

aHcii

if

'f

a^cit ^tq^.

facu

^jsli(t);ju bc^crfc^m wclg

S>oi fan nid)t^rd)t berfeineren/

:^cr er laiu^t ^cr grcpi){t <prci.
2(rmnt^ / 's I^^^ / ^ot / cf dn(jn /

^ouft

(bTc/

uoc ^^cvt)cnu

3o)iiiaeit ftincu folcben

SWut^

S)a i^m fclbjeu 3wan miW*

Le Sage
Ce n*e ni

Ni

la

feul eft libre,

faveur des ^ts

ffy^ges populaires 3
tt/ peuvent jomettre nos loix 9
les

&

Nos

mortels adverfaires,
fiers
Vertu feule a ce pouvoir :
Elle fait qu^un efc lave eft libre dans fes chanes ^
^*un jufte malheureux y rit au milieu des

La

^efnes
It

^ue

mme ia mort m ie f eut c'monvir.

o R A T

I><? r^jsheit

3S.

Dewyl van
,

Hem

A N

A%

heeft vrjheit.

zelf regeert
, die zich
alleen als vrygcbooren ,

De wyze
Gebied

ftaet

geen belang verheert ,

noch rykdom kan bekoorea.

De onzeekre fchatten van *c geval

Staen onder zyn gezag geboogen.
De wysheic ftelt hem boven al ;
Zy fterkt zyn vryheit en vermoogen.

7^

MBLEMATA

NIMIUS PAUPERTATIS METS

LIBERTATI NOXIUS.
Liff. 1.

Eptft.io

^^^ 5 ^ui paupericm verituT y potiore metaHh

Libcrtats car ft , doj-ninum vebn improhus^ atqiie
Servtet sternum ^ quiaparvo nefckt%ti.

Vrdes hunc miferm propter nimium paupertatis

libertatis pileum abdicantem
Atque idem
,

metum
ifte,

cernis, ut dorfo Afini inftar

vehat?

Herum auroonuftum

Quinimo ad pilhinum flagellis

Te

cogi patiatur.

Menand Pauperfdtem ferre non omnif ,fd virifapientis.

Lih er tds pauper ir hac efl y

, i^ pu mis concifus adort ,
liceat paucis cum dcntihus inde revcrti.

luven,

FulfatiiT rofrat

Satj/r.3,

jjt

Ccrgnitgf iinb frco

Cnb

'n

?(rmubt fcpn /
'

t)iiltcn fcfn

cnjiffcn rein

^ftbcfer/ alf(fnc(bttrc^tMcgen/
%\\X> bcp

Dem

)ii(^tt)um

La Pauvret ne

unten \\^m,

nuit pas toujours la Vertu.

Bjche infame y il efl vray Les Etoiles in^ates

T'ont fait Tyran du pauvre y r l^ont mis fou f
*

ta

loy.

efl magnanime y il efl plus grand

que toy ;
que fut Cefar au milieu des Pirates ,

Mais. s' il

Et

tel

B/>w qu'il foit ton efclave

Koy-

i il te

commande en

HORATIANA.

19

39. Vrees voor armoede maeki aven.

Wie aen zyn vryheic afscheit geeft ,

Uir vrees voor armoede , en haer plagen
Krygt lichc een heer , die , onbeleefc ,

Hem zwaerder laften geeft te dragen.

Die dus genoodzaekt om wat geld
Hem aen een dwingland moet befteeden ,
5

Vind zich eelendiger gefielt

Als die met weinig leeft in vreeden.

Emblemata

So

QUEMQUE

SORS SUA
Lik. 4,

od,\/

BEAT.

'Non fojdentem multa 'vocaverts

B^B beatum, reBis occupt

Nomen beat i y qui Deorum
Mumrib4s fattenter uti ,
callet faupericm pati >

Duramque

Tejufcjue letho flagitium timet

Non

ille -pro

Aitt

Baucis

qud

caris

f atria

-*

amic

timidus perire,

& Philemon

ut inter mortales beatiimJ,

forte fu effent content!

Jove c Mercucior

invifuntur.

25cr tJcrnot l( /
Bcr

fein befcjcitnc

nu0ct

ter

ff

lnfdi^.

^{)i(mil 25c{56cit braucht iml>

3u Timu^t nicmaf munt / im

K^ti ter

Selt nic^e

ftOcti

S>cr

m^ Qcxwbi^ ait
;

Sont) tpia fein

ott f eferct

bcp i()m ein

aft / fein 2irt / /a fclbft fein

"^Jatter

fepn.

Qui aime

fa

condition

Le mzpris des grandeurs >

bruit

eft

heureux.

de la jfompe

& du

Et le repos obfcur d'une innocente vie i

Ont ce couple facrz jufqu'eau Trne conduit,
Lagloire ci comme l'ombre. Elle fuit qui la
fuit

Et fait ceux dont

elle eft

fuivie.

39. Vrees

IIORATIANA

40.

't

Genoegen

is

't al.

Philmon en zyn waerde vrouw ,

Die het bezoek der Goon ontfingen ,
Elkandren tot het graf getrouw ,
VerpUchien hun nakoomelingen
gemoet
, met een vergenoegt
De fchatten wyslyk te waerdeeren ,

Om

En teevens >

voor hare ovcrvloet

Geen andre rykdom te begeeren.

Emblemata

AGRICULTURE BEATITUDO.
ZfV.

Epoi,
cd.i,

Beatu!

file

^d procul negotiis

Ut

prifca gern mortalium ,

Paterna rura bobtis exercet fuis

omni enore

Solutus

'Nee excitatur clajjico tnilcf

Nee

horret iratum

>

mare

trici

>

Forumcjue vitat y ir fuperba civium

Potenitorum limina.
Cic, .
ojfiv,

Omnium rerum

ex qaibus aliqnid requititur

nihil

eftagricultura melius, nihil uberius, nihiUibero

ho-

minedignius.

Mauren
^fe

fclij; i| /

(eben gtuf fcKgcr al gurftcu.

ter (Sorgen-frev

S)cn 2i5cmjorf

um ^ic 'vBlmcn bii^jct /

^\<!s)t. treir /

n)ag fd)n6^cr 2Biic^cr fip

S>cr ferne

t)om ipof-gcpraiij^c

Sflid)t

S^cn

lebt

feniitM burger folc anjjc

\Sturm ^iir <^cc crfcrcif t /
;

nie fein

^iBiit feine

raube '^cummclwcft.

La vie des Champs eft la vie des Heros.

Vante qui voudra,

les ?nortels

les Cite:{ s

comme

enchan;e:(

Tiennent four des grandeurs leurs contraintes

fer viles.
Vourmoy

faime

les

champ. Car

]''j

beaut:^

Que l'on

m voit^cm dam

lts Villef

voy def

HORATIAN

41. Het landleeven

is

A.

gelukkig.

't Hof vol weelde en pracht

Stad van duizenden kryoelen ^

h\ ziet men

De

Haer

fiaverny wert uit^elacht

By die het landvermaek gevoelen.

Daer hoeft de bouheer , tot een ftraf ,
Geen hofgedingen na te jagen
;

Men plukt 'er verfche vruchten af

Van eigen akkers ryk in 't dragen.
^

Emblemata

84
A
16.

Cicero

Tu

/.

Far*d,

^ M

A L U M.

Crefcentem fetjuitur cura pccuniam

'Majorumque fame^.

Li^. S'

od,

V A R

efl:

dies nof^efque cruciatfs

& ipfuin quod habes

ne

cui non fat eft quod

dimurnum ft futurum,
,

nf'queenim umquam evpletur, aut fatiatur cuneque folm , ea qux habcs libidine augendi ccuciaris fed amittendi metu.

times

piditatis (tis

juvenal
Saf.r^,

Intcreaplcno
Crefcft

cm target facculus ore

amor nummi 3 quantum

ere feit

tpfa pecunia

Et minus jiinc optt qui tionhab''t:er70paratur

Altera villa tibi , cjn rus nonjucit unumy
Et proferre bet fims,

5nr

^cn ?(rijn?o^n ftx^ ^ur

SBcr mnl^
235o cr

feiten.

Ht l ter lebt in EKiit /

iii(^t fiic^'t me()r ;\u bcfreifcn.

^cr @c- ^tt( aber laufft

imt rennt /

S)i ter 'v5cgfer^e turl fo brennt /

S)afj er fc^ 'v^a,^ unb S^ac^t mn f ranfcn
nie an feinen vSc^Iaf fan Denfcn.

%m

L'Avarice

eft

un ghjnd mal.

Cet Avare aux levre dteintes :

fon bonheur en fin argent ;
Cependant le chagrin luy donne mille atteintes >
Et comme un fier Vautour Jes entrailles' rongeant^

Met

Il meurt centfois lejouXidefoupons

& de crainte

f.

o R A T

A N A

42. Het geld vermindert geen

De gryze vrek

nu hoog bejaert

z^orgen.

Hoe meerder geit hy'heeft ce tellen

Wat hy byeen ichraepr of vergaert ,
Hoe meer hem booze zorgen quellen.
Zoo fnood een ziekte treft hem niet ,
:

van begeerten noic beftreeden

Zich, in zyn vergenoeging ziet.
Met luttel onderwind te vreeden.

Die

Emblemata

S6

MENTIS
Lih.i.

IN QJJ

U D

O.

TeBa

'volanteis.

JVo domus irfundtis , non ris acervns iS' aurii

^groto domino deduxit corpore febres ,
Non anhno curas : valeat fop'or oportet ,
Si cornportatis rebus bene cogttat uti.

/.

/"/.i.

O'jH.

E T

A^M emmga:((y neque confularir

Summovet lior mtjcros tumultu
Mentfs 3 ir curai laqueata circum

Od. i6.

-t)^.

Attnuant vigiles corpus miferabile

;,

Mtttm,

curcc

Exuritquecutem macies,
novit paucos
Secura quies.

Seveca.

'

tt)um

t)Cttcr (t)rcn /

5?an atc^orvj unb '^^x^i au un fem ipcrl^cn

-

,'5)Dit) triffct fic

2ll

t^cii

ter

f c^rcii;

mcbr ^clv^cr auff tem ^(^ronc

an tem

^pna

iii

frettjcr

fit/

2lrbeit fc^ii'^t.

La crainte eft la compagne de la P uiflnce.

Czs Gardes

Vont

Ne

aux

cafaques peintes

>

font environnes^ s
dfendent point des craintes

les B^iis

les

quoy Dieu les a condamne::^.

Ceft en vain qu'ils ofent fe plaindre

jyun Arre

& fi

doux.
Celui qui fe fait craindre tous
Voit tre reduit tout craindre.
fi jufle

>

43.

De groote fiaet

is

A.

van geen zjurgenvry

Een Koning , met de kroon op 't hoofr.

Omringt met diiizent hovelingen >
Zit van veel zorgen afgefloofc

Die door de muuren heenedringen.

Wat voordeel geeft nu ftaet en pracht

>

Zy kan 't geweeten niet geneezen

Van knaging 3 daer het aen verzmacht.

Hy leeft maer leeft om fteets te vreezen.

F 4
i

Emblemata

88

CU

INEVITABILES.

JE

Scandit
'

^^^'"'^

od

'

i6

ecratas vitiofa navets

"^^ turmaicquitum rctnqutt

OcyoY cervis y is' agente nimbos

cyor Euro,

&

'-'
min.-e
timor
Scandiint ebdem au Dominus : 7ieqtie
^
'
J^
r^
j
Deccdtt
arata trtremt , cT
Po equitemjedtt atra cura.

',

O,

'

^'
l

Quifq-jfiiof fa^imur

Statitis
s,

ihe.

ov.

i 3,

manesjfua quemqjremordc^

invirilant: nnimo yfcelerijuej)arati

Supplicium exercent curts.

Attnuant vigiles corpus miferabilecurx.

Me tam,

_____

.,

.^

|<

teil;

Dcijtman fcon fern fitoccj/ nod)

ivottcn

fie

nic^t;

cntciu

&

rien ubcr

^aub

iinb 2affcr nat

mi^

\)in

^cintPcnfc^ (ebtDcmficnfc^t offtfranfcii fa'iicnJ

Par'-toqt le fouci
^ette-toy

dam

la Cour.

nous accompagne.

Entre dans

les affaires.

Monte fur l'Ocan. Cours les d^ux Hemijpheres.

Demeure en Feutre Monde. Habite ccluy-cy.
Suy

les arts d-: la

Paix, ou l'horreur de

Tant que tu vivras fur la Terre

Tu ne feux vivre qu^en fouet.

>

la Guerre;

HORATIANA,

AA. Zorg h niet teontloopen.

Vaer

vry van

ftorrrr

voor wind en ty

Of ga te Paerde vluchtig rekken ,

De zorgen zyn *er akvd by

of tyd kan die bedekken ,

De voetknecht drave op 't effen pad
De zorgen , fneller dan de winden ,
Vervolgen hem van ftad tot itad.
Zv wecten haren flaef te vinden.

Geen

plaets

ilMBLEMATA

^O

GRANDE MALUMINVIDIA.
Lii',i.

Lpt.2*

Va'.Ma.

Invidns altcrius macrefcit rebus opimis

Invidi Siculi non invencre tyranni
Tormentum majns.
Perilliis

Athen ienfis/abet ingeniofus,ad Phalaridem

!.9'(' '*

Agrigentinorum

O'Jiii.tn

aim ex xie ai:tificio{i;num xdificavit ut

rei inclufi fubjefloque igne tottij, non hominis vocem,
T'^d miigitumemittere viderentur. Pro quo invento,
cum numus tyranno artifex poftulaffet , in hunc ip-

^"*'

gratiam

liim

in Sicilia

tyranniim veniens

in ejus

tai

taurum primus

ejus juflu

Peciilus conjicitut

ik.

fupppfito igne exuritur.

SerecA
pii7

Invidiam effagies ,
bona tua non jaclavetis
'

'

Sil.l.t?,

fi

fciveris

O dirum exitium

Crefcne

non

te

fi
;

nec_patienf

ingrefiTeris oculis

fi

inllnum gaudeie.

nihil

timquam

magnas exurgcre lauden

Invidia.

2Scr lIcH/ f cniu feinen S^cib, i5ldtmad)t/t'af Sicbc

|ict)ct.

2Bcr iiK Srcuntc ^luf mit Sldbee^auocn fielet/

S:r ffibltt i)io'rc ^pein / 2(l ben Mc @(m^ ali)icr /
SBcr^c^rt \mX) biucu ma(t)tim fcibftcrfmiDncn^tier.

L'Envie

L ''art

eft la

mort de l'Amour.

d'' aimer e un art Ie plus beau de la vie

,
Qui le pratique bien peut fe rendre immortel.
Mais pour devenir tel y
Il faut avoir vaincu le monre de l'envie.

HORATIANA,

^5. Nydigheit
;jDe

is

9^

een groot qttaet,

nydige eet zyn eigen herr.

tanden

,
liy knaegt zyn fpieren met zyn
'En lyd , door atgunft , groorer fmcrt
jvis in een koopre Srier te branden.
Wanneer de voorfpoet Iraer geluk ,
;

Een ander gunftig laet ontvangen

Ligt die vervloekte , in angll en druk

Te kaeuwen groene gal en Hangen.

>

E M

52

B L E

MA

T A

lil
^
LUBRICUM.
HONORIS
CULMEN
!

Lib
od.

2,
10.

.1

Auream

tjuifquis

Vilis^it

tutus caret obfoleti

Sordibus teHi

mediocritatem

caret invidenda

Sobrhis aula.
S^piiis ventif agitatur

Ptnm

Decidunt

celfce

ingem

graviore

cafii

ti^rrc^ , feriuntqite

fnmmoT

Tulmina monteu.
S-neca

Telix

^7a*

Sorte (juietm

mem,

Au

medicc quifquis tur.c

flringit littora tut a

Timtdufyue mari credere cpnbam

B^mo
Lib.

2.

epiji. 2.

Fauperies

terras frofiore legit.

immundadomus procul abfit.EgOjUtrum

^ ave ferar magna, an parva ferar unus & idem.

Non agimur tumidis vzlis Aquilonefecundo
Non tarnen advcrfi itatem ducimus Aufiris.

2Bcr

ciiifam Ubt

/ Icbc xcof^U

^cr maOclcbf / tcn triftin a(f-tcrfaiiltcn i^fufcti

j^cin iintcrfct)ncr5an/nioch av.^ t)cve^)6f|cr9^ci>

^u boticn
2Da

()at

^cr2Si^^ unt Donner

mittclmaiT^

La

| /

bcm tuhn

fie

fum bcftriitciu
flltcn kit),

vie cache eft la meilleure.

Cee de te ronger des foim ambitieux y

Toute AUX pieds les grandeurs qu'yen vain tu
propofes

Vi pauvre

te

mais content. Ceux-l font prefquc

Dieux
dui n'ont

befoin d'aucunes chofes,

HORATIANA.

4(^.

Maet houd flaez.

'tOnruftighof, verzien van ftaet ,

niet veilig voor den reegen ,
Behooren tot geen middelmaet.
De welftand ftreeft hunbeide teegen.
De biiklem treft een hoog kafteel i
Verachting fehuilt by lage daken.
Niet in te weinig, ofte veel
Maer in de maet is ruft te fmaken.

De hut

-,

^5

iiMBLEMATA

p4

MULTIPLEX AVARITI^ PR^TEXTUS.

Lib.

I He ^r ave

Satyr.i,

m duro ter ram qui vertit ar at r o y

i mihi , naut.aque per omne

Audaces mare qui currunt : hhc mente laborem

Perfidus hic caupo

Scfeferre

fenes ut in otia tuta recdant

cum fibi fint con^ea cibaria :ficut

ParvuUynam exemplo ey magni formica laboris
Aiunt

Ore trahit quodcumque fotet^atque addit acervo^

> baud ignarayac non incautafuturi,

Q^te)afluit

QiiiCyfimul inverfum contriflat Aquarius

annum^

Ncn ufquam prorepit , & ill utitur ante

Q^u.cfit^ patten^.
^"'"^^ c:!tera vitia

Hier}?
in ferm,

(nefcente

homine fenefcant foh

,

avaritia juvenefcit.

tabcnit)ren S)cf'man(cf.

2(ile gcf)(cr

(cic^ trie tic

?(mci' amfivj

If /

^ht) \n)i tor 2intcrg it)rc ^pcifc :

(go fcbeint and) jcberman gcrj

ic^ reid)

,511

famkn /

Sirt / ^ricj^er
jla )c^er

^iircfe

3iim

famlcCroa

^M\) unb

/i>orratb

Tous nos

c^' er greife.

^ct?i;cr / ct'er^man/
er

fan

v^c^Boei^

nac feiner

^a^c

auf tic alten ^age.

dfauts ont leurs prtextes.

Le Nocher pauvre & vieil veut fendre iesgueretr.

Le Laboureur le; quitte &je donne Neptune,
,

La guerre efl la fin au

Soldat importune.

Lejot aime le change. Il court toujours apr

Et changeant de mier 9 croit changer de for tune.
,*

HORATIANA.

9S

4y. Gierigheit ontbreekt geen fchjn.

De gierigheit , een fchendig dier ,

Derft haer gedaente niet ontdekken
*t Zy Landman , Waerd of Soudenier ,
Elk zal een gryns voor 't aenzicht trekken.
*t Vergaren heeft by hun den ichyn ,
Als of het zag op de oude jaren j
Maer 't is bedrog , 't en kan niet zyn,
:

* Is

gierigheit en drift tot fparen.

Emblemata

^6

NIHIL AURI CUPIDUM REFRENAT.

ctim te netjuefervidus xus
/,
Satyi.i.Dcmovcat lucrosneejue hyemf^j^niS} mare^firrumy
Nil bflet tibi 3 dum ne fit te ditior alter :
Sicfrflinantifempn- locupletior ouat.
Ut 3 cum carceribus mios rapit iinnila currus^
z.V/.

Inflat e^juis anrigafuos vincentibm , ilum

Prteritum temncns extremos inter euntem.
Inde fit y ut raro , qutfe vixie beatum
Vicat , b" exacio contentus tempore vit,e
Ccdat } ut convivafatur ^ reperire queamus.

^cr Ocifc fc^cucC f ci'nc cfat)r.

.^c

^awfmam <^ii\^ WVt Uim S^aft 1

gcucr / <^(^UJcr^t / no^ 3?2of^cr %Mil

cin (t)ifbruc^ / feiner 2inte5tiaft /
^cinD^egcn/ yplO'noi^grofluircrc.
5tcii]

^o fcbt man wie ^cn albern 3)}aiui

S)e cic "^^orbcit avrcn \o\\ 1
Slcil er turc^ i^n ^c^cf c glcicb

.'eu reic^jten^cnicjcn

^u tpcrteii

auf rt>cn.

L'Avare craint tout & ne craint rien.

Ce vieux avare tous momem y
Souffre miHe divers tourmens.
Il craint les Elemensjes demons ^ij^ les hommes.
Il croit mal-aeurz y ce qu^il a dans les mains.
Et cepandant mtferables humains l
Voil ce qui mus plat s voil ce que nom fom?nes,

4S. Gel'

HoRATIANA

48. Gddz^ucht

ontz.tet

geenperykl'

De Geldzucht zend op herfilfaizoen ,

Wat voor gevaer de kielen loopen
,

Een Bark in zee om winft te doen ,

En daer mee geld op. geld te hoopen.
,

't

Zy

roovers pionderen by nacht

Of moorders op de weegen paffen

Gttn nood , zoo 'r daer toe wert gebragt

Dat zynen rykdom bly ve aen 't waffen.

Emblemata

pS

PECUNIA A BONO ET HONESTO

ABSTRAHIT.
Lit.

I.

epift,i6.

Ltb,

2.

"^'y^'i*

^'*

'

^^^y^

'f

SenecA.
epifi. IJ.

Perdidit

Scmper

arma , locum virtutis

in atigendafeinat

^j^imirum

infaniis pauc

deferiat

qui

re.

3 ''o qud
jaBatur codem.

videatur

Maxima pars hominum mrrho

'

& obruitiir

quemvis mediaerue turba

Aut oh avaritiamiatit mifer ambitione laborae.

Vidifti

aquando canem miOTa

aperto ore captantem

domino

frufta panis

qidquid accipit, piorinus

grum devocat , & femperad fpem

fatiici inhiat.

inte-

Idem

evenit nobis qidquid expecTiantibus fortuna projecit,

fine ulla voluptate demittimus , ftatim ad rapinam alterius ere;i , ik attenti

ditnus

in

inane fine tetmino

@c{c&n?ic ein

Epicutcum illud chaos

ipmib / ter

nie

bcrgnuqt

SDtaufi^crpcttem Xacbcn fliegt

<B

\\t

^or

inci-

elt.

and) tcr/rcr al cutrifjcu/

Bucbt un? 'Jugent rrclc^f /

i(i}tt)um 2ia^ nur rcncbf/
:i)a5it)n ^ur ^cl)anb nnb ,2L>nc()r beiet/
9SnD ftvacf ^u aUcn l^aftcrn rcict.
(Ebrc

SBauu

cv

tc

Le defir des biens eft contraire aux chofes

honntes.

Homme avare & brutal

pourquoy 7nurmures-tu
,
Centre la fuprcme Jagee ^
Il n'en faut ptnr douter. L'amour de la richee
Efl la haine dg la vertu.

HORATIANA.

9^

^-"^"^^#fc

49. Rykdom doet dooien.

De Kerk der deugd ftaet hoog geboud ;

Gewis haer Ipoor vak zwaer om weeren ,
Voor die zich opdraegt aen het goud ,
Daer fterkte en wysheic leid verfmeecen.
Noch pryzen dwazenjiit beftaen j

Omdat de

wyfte van hun allen ,

Die fcherp na reeden willen gaen ,

Vermomc in deeze zotheit vallen.

G%

EMBLEMAtA

lOO

CUM FRUCTU PEREGRINANDUM.

s.

Lil',

od,

i6,

Qj^^d brevi fcYtes jaculamur avo

JAulta ? ijiiid terras alio calemes
Soie

mutamus^fatrLe

Vh.

i,

epifi,

i.

cfuocumquz locofueris

Te dicjf. Namfi ratio

Ncn locus
Ciclum
C^ii-

TthCjuamcum(]ueDeustil>iforninaverithoram%
anniim:
Grata jinne manu , ncc dulcia dijfer
TJt

^*';'" ''^

exful

qtiis

Se tjuoque fugit

&

vixijfe Uitenter
prudentia curai ,

ejfufi late ynaris arbiter

aufert

'

i non animu m mutant cuitvansmarz

currum.

Interdum evpedit patriam negligere

ut (apientiam

quis pofTtacquircre.

(Suc^c

tic

DCu^c in

Mr fclbjcu,

af anbrc gc^it iinb fuc^en 2an^ /

Sntc ;
S)a / WO bcr ^26dt-trci
SBnb nmcbc tir Md) erft bef ant /
0ct' iu tiet) ^.M / (a Wk^ bc{)ntc

Wm

S>iin frcmtciper^tirfremtui auf/

C8nt cjrunrc tclneu S^ben-Iauf /

Sdif^ii^cnt / bi til foifift ,;^um Stante

?n tclucm rechten SatceitiiDc,

Qui
Que

vit

bien voyage heureufement.

nous voyageom vainement.

J^otre ejprit inquiet nous fait toujours la guerre

Anjfl puur vivre heureufement

faut point changer de terre

Il ne

Il

faut changer de femiment.

HORATIANA.

50. Rei^y

loi

maer met voordeeU

De men-rch verander van klimaet ,

Hy hael de lucht aen Ganges ftroomen 5
Zoo hy zichzelven nier ontgaec ,

Hv is geen voecftap ver gekoomen.

't

War helpt het of hy jaegt en tracht

Zy het van buiten ichorte of binnen ,

*t

Hy moet , met d zyn reedens magt

Verandren aen hem zelf beginnen.

Gl

Emblemata"

ioz

ANXIA DIVITIARUM CURA.

Lilf,

ode

Defiderantem ^tiod fat efl, neque

Tumultuofum fckitat mare :
Nee ivus ArBuri cadent
Impetiis i aut Orientis Hdl :
Non verhratie grandme vinex >
"Fundufque mendax arbore nunc aquai
Culpante , nunc torrcjttia agros
Sidra y nunc hiemes inicfudi,

s*
/.

'

Senecd

Nemo alius

Epi.is, fit

cere volo
eft

clTe

Deo dignior,qum qui opes contem-

ut

iilas

tibi

non

intecdico

fed efH-

intrpide podideas, Ingentis animi

qui divitias circumfufas fibi,multin diuque mira-

tus

efl:

quarum polTefTionem

quod ad

fe

venerint

tidet,

Tuafque audit magis

quam fentit.

2Bcr

fciel

ut()cr

Wi

2Ber ttjenf^ tt?unrd)(

SBcil ernicbtfr(t)t't

SBcr

\>\i\

tnrd)t

l t>tt

ut&

ter na^'t/^u
/

nocfe forgt/

iDirt ter

gebt obnc iXii^ / i Ikwoj^

tem

^o(C /
nod)

fcferirfct.

bcftritf cf.
ui?C /

nic^t al?D{ctcbtbum lbc/

S)cr \%\\ i\\ allen

SBol

^orcjc,

Scifcu i^pott /

^a macbt / n?cil jener iiigciit

9>n^ ttefcr

t>icl

Junten treibet /

ter bep ter '^iiijeht bleibet

Uamour des biens efl: un

fupplice qui ne

finit point.
>

Ambitieux ^ ce que tu vois ici;

Et ton cur aura fait un excellent ude.
Le pauvre vertueux vit fam inquitude ;
E( le riche mh am n^e jamais jam fond.
Consulte

R A T

51.

*t

Rykdom

haert zorg.

De rykdom brengt haer zorgen mee

Gewas leid op het veld verflagen ,
De kielen fneuvelen op zee

geld wert heimelyk ontdragen ;

Maer die 't verganklyk niet begeert >
Schoon Leeuw of hondsgeftarnte blaken
Of ftrenge en koude lucht regeert ,
Noch een noch ander kan hem raken,

Of

't

EMBLEMATA

04

QUO PLUS SUNT POT^,

AQU M

Lih. 3,
Od. 2*

PLUS SITIUNTUR
j

Crcfcif indulz^em fibi dirtK hydrnj>

y,.

fitim f cuit j nifi cana morbi

Tugerit venis 3 ^ aquojus albo
Corpore languor.
liisc

Diogenes avaros hydropicis comparabat iilos enim

, hos aqua refcrtos
amplis cfiderate j utrofque aucem in fui pernicicm.
:

aiebat argento plenos

fcilicet hnpTbde

j^.^

od' 2^,

CreJ'cunt

Cur ta.
Ut'.

I.

divido
yicjcio

Scmpcr avarus

tarnen

quid femper abefl

cg^t;

^i". 2.

S)er cicic

rei.

certum voto pete finem.

i uf(t)f

^u

crfatti'ijciT.

.'5)a(3ilb mac^f vSacf'lln^ haften bol/

^oct)ucin ;)er/^agcI^-ga'^agc^

S)cm &di^hi^ Qkidtii

fein ^Jciifct) fo tpol /

Qll ^.^ Die 2Ba!Ter=fii(t)t bicr plagcC

!^t einen 2iib f filbcr^ toc /

.^c an^er^ ftett) tom 2aiTcr

f?o

urffcn bcv>ce niebr ^u frtcgcn

S)oct)

V6nD

laffcu

L"*

nicmal

fic^

A varice

.*

cnu^cn.

eft infatiable.

&

^tranche le defir qui t"* agite

te trouble ;
'^orne ta convoitife o finit ton pouvoir.
'liis l'Hydropiquc boit ,plus lafoifluy redouble.
4iisr Avare a de biens ,plus il en veut avoir.

HoRATIANA.

52.

Hy,

Goed

clie,

flopt geen gierigheiu

met waterzucht belaen.

Door drinken meent zyn dorft te leflen ,

Kan met geen drinken haer vcrflaen ,
Al krygt hy volgefchonken fleflen.
Die rykdom heeft byeen gehoopt ;
Maer zyn begeerten niet verdreeven ,

Of fchoon zyn koffer overloopt

Hy zal na meer en meerder ftreeven.
,

Emblemata

lo^

QUOD

SATIS EST CUI CONTINGIT

NIHIL AMPLIUS OPTAT.

^.^

6aiyr.il

Dum exparvo nobis tantumdem haurirerelinquas^

^^^'^ ^^'^

Ut

?^^^

Uudc cumcTis granarta

norps

non amplius urna >

Vel cyatho :
dicas y ma^no de fluminc madem ,
Q^im ex hocfonticulo tantumdem jumere. Eo fit,
3

tibi fi fit opus licjuidi

&

P/enior ut fi quof dcleclet copia juflo.

Cum ripafimul avulfosferat Aufidns acer.
At cjui tantulo eget i quanto efl opus, is neque limo
'

^urbatam haurit aquam^ neque

am amittit m

vit

tmdis.

At bona pars hojninutn decepta cupidincfah.

Ni/fans efl^tnquif.quia tanti^quantiim babeasfir,
Quidfacids illt ^ jubeas miferum ee libenter.
2Bcr

ftc

mltircnigcm genget/

un^ Suffe;
.^oc^ ftn^'t fein' ^nbcrganci,

ift

balD tcrfort.

[CcmSBiac/

QBann

pet) n{rf)t brictjt

@cbri(f)tbtr mefev/ aie \>kl 2Bcr frintftftii^toottcr

giiub

jEitrinrftcft.iar

mer

jclc^'man

am 95rniilcin

nim-

but.

Qui a le neceffaire n'a rien

fouhaiter.

me couvre
^e gote des plaifin qui font bannis du Louvre
Van rhcureufe cabane o

la paie

Et prfre mon fort > au fort mme des i\p;j.

Ne dcfirant que peu ,fay ce que je defire.
Et trouve que f ay fait un choix ,
Plus grand is'plus beau que V Empire ,
Pour qui mille Tyram ont druit mille loix,_

HORATIANA,

'f

Genoegen

is

't al.

Natuur , met kleen beflag gepaft ,

Lae: aen begeerte onruftig ploegen
En flooven , voor natuur een laft ^

Die haer

geruft vint in

't

genoegen.

Wat hoeft hy uit een diepe gracht

Te drinken met gevaet van 't ieeven ,
,

Wanneer'hy ziet de zelve kracht

Aen eene watcrwel gegeevsn ?

lOLL.

Emblemata
AVARUS NISI CUM M O R
io8

TU

NIHIL RECTE FACIT.

Opmitts ar^enti pDfitintm & aurs

Lib. 2. P^'-'p(^f
Satyr,},

R,

Q,"^ Vejentanumfcflu-fotaredi^l^^is

Campanafoiitui trua

vappamque frofeflis

Quondam leth argo grandi efl

oppreffiis

"

ut her er

f am circum hculos , r claveis Utus ov^nfque

Curreret, Hw.zc Medicus multrn celer atqi fidei
Excitt hocpao. Menfamponijuet 3 atque
Effundifaccof

nummrum

accder e plnrtjs

Adnumerandiim.Hcminemfic erigit^adii iiTilludNi tua cufludis avidusjam hxc auferet herey.

Menvwhavivas igitur,vsgiia:hc age.Quidviil

vens te y ni cihiis , atque
Ingens accdt flomachc fultur a ruenti,
T ce'as ? agedumfume hoc ptifanarium errata:.

Dficient inopem

Quanti emt<e^.parvo.Quanti ergQ^cBo aJJius.Eheu^

Quid refert > morbo^ an fur tu j^ercamne rajfinis ^

mei^alttuc

nic^t ^\xi\ii

dmanncrfiirbf.

>pim' burcfc dt-f (an^ fcU^f auf au Ut Q'obfc*

fUimmcr f

[ten

fumer.

n ^tarcf'fafftfleincOBerfbmat i^m

^lnlc'

,^er cii^^a

.^0(^ fciiun

licbef ^lar

Dic({)r{)um/

L'Avare meurt

feinj^ebcn(a(aub' f(f))(l

j'a

oft ciiicii

comme

Te voil i pauvre Avare i

il

Reifer/ mc^r.

a vcu.

la fin de ta vie l

Implore tcnfecours , /'or qui fut ton envie.

Voy s'il te peut tenir tout ce qu'il t'a promis,
JAaK au fort de ton mahle tratre t^abandonnei
Et pour ton defejpuir ; le voila qutfz do7ine,9

Aux plus grands de tes ennemis.

HOILATIANA.

109

^.Eengierigaert doet maergoed na

z.jn dood.

de oevers van het graf.

, OD
dorft ontzeggen :
geneefdrank
Die een
ftuiver mocht 'er af ,
geenen
Want
[
Voor zyn gezontheit uit te leggen , ]

Opym

Betoont ons dat van gierige aert

Geen penning voordeel valt te halen
Voor dat hy fterft en heenevaert.
Dan moet hy het gelag betalen.

Emblemata

HO

AMICITIAM rOVET MUNIFICENTIA.

cognatos

'

.;*.

f.

S*tyr,i.

b.

2.

Satyr 2.

niillo

cur improbc car^e

'
'

Non aliquid patricc tanto emetir acervo

Uni nimirum re e tibifemper

ovi-f. 2
.

de Pent.

UaI.

er

um res ?

Ttfrpe quidem diBu ifedfi modo ver a atemur,

Vulgm amicitioi utilitate probat,

'

Sitt*

natura labore

Quos tibi dat,retincre veliSyfervarecjue ajnico!^

Ivfclix operamperdas ' utfi qms afelium
In campum doccat par entern currerefran.

"

fl'^^ n'ulla

diu mortalibiis

Fortuna titubante

iZoatregrcimtrc^aft

fielet

auffeilten

2cr grcimt rd)aft oirent^ct

j^n

babcn

!^cr kbrt bcn

klugem

i)on Sfc""t>en fuc^t

(Efc! fdbft

^5 ^g!c{)an^e
3at)rc

ufquam

fides.

et)'

mf ter reitf unj

frabcn.

2\tbc/ vtreu lln^ ^icnftc (c()eu

fcibjt tiiD Dir

La vraye

nur

feil

um ciuif ^ut&eil.

amiti eft defintereflee.

Le profit eft r objet de l^amitiz' vulgaire.

Mais un cur grand ' noble
'

aime fan f

inte-

rcft',

Et je

N'e

croy que

P Amour , ant Dieu comme

ufurier^ ni mercsnahc

il

HoRATlANA.

^y.

De

III

milddadige maeht vrienden.

Die geld bezit

>

in overvloet.

En tot zyn vrienden denkt te maken

Die noit ontfiiigen eenig goed ,
Zal nimmer tot zyn oogwit raken.
Verplichting prikkelt allenneeftj
verlooren :
,
't plompfte beeft
*t Schynt of rne een Ezel
^
Regeeren wil 3 op toom en fpooren,

Zyn moeite is zonder haer,

;,

Emblemata

112

LIBERALI HOMINI VOLUNT OMNES

Q^UAM OPTIME.
Li^.

I.

Satjr.i.

Atfi condoluit tentatumfrigore corpus >

j^j^f ^j-j^^ ^^^^ 1^^^ f ^ axjt : habe: qui
AJfideat yfoynentaparet,

Medicum roget, ut

ti

ac rediat natu y cartftjneproptnqufs.

Non uxorjalvum te vult , non filim omnes
Vicini oderunt , not i , puer i atqur pueUcc.
Mirarts ^ cum tu argento pofl omma pcnas ,
Si nemopneflet , quem non merearis , amorem.
Sufcitet

cicero
lie

i.

Liberalitatc qui utuntur

liant

benevolentiam

inenfrcpjcbitjcii 3)?ann
(?Mi milber /

C^ icb ^a^

()att

/ctcrman

conci-

grc^fc/

!
.,

icrgi, i\n lauter

XJn ^

^diibclcin/

r^nf fommt

S)ian fiiibtibm

^iu jcber

licL\

mann er toMid) franrf /

cr|f rect)t ter '$:iicut

m |c^cr Hac\t / unb \'a^ ibm 1)anc^

nV ut fdii etcl* g crcbtc.

fibi

& ad quiet vivendum caritatem.

bicrbcrciu;

m.Hx ^raft

^u geben

n?iuifcbt il;m luiiiics lieben.

L'Homme bien-faifant eft aim de tout le

Heureux

ces

monde.
Hommes innocem

>

^ui Vainqueurs abjolus des fens

Q^iittent avec plaifir cette uhjcure demeure,

Qui partage leurs biens avccque jugement ^

Et qui [ont a'ure:^ qu'entrant au monument ,
l^ur digne Hucceffeur

les regrette 4f les fleure.

^C.Yder

HORATIANA.

56'.

115

Yder helpt den milden.

Komt een milddadig menfch in nood ,

Terwyl hy

heeft veel deugds bedreeven

Toond elk zich treurig om zyn dood.

Men wenlcht hem een gelukkig leeven.
Maer lyd een vuile vrek verdriet 5
Geen menfch verrrooft hem met zyn zeegen
Daer elk afkeerig van hem vliet.

De gierigaert heeft y der teegen.

Emblemata

114

VARIUM PECUNIiE DOMINIUM.

Zi^.

i.

Imper at

epi.Je. T; or

Lik.

ept.ia.

aut fervit coUeBa pecunia cuicjue

y qui liber ior fit av arm ,

fixum ciimfe dimittit ab affem ;

Q^it melior fervo

In

trivifs

Non video. Nam quicupiet, ^netuet

Qui 7nctuenf

vivit

Qui pecimix
conftringitur,
Serm.xs
de

Verl/,

^om.

tum di^znajequipotiF^qum ducerefunem.

Optimum
t-non tui

abjicc

fervit

liber

&

mihi non

quoqueporr.
erit

prsefentibus

umquam.

compedfbus

futuris paratur.

prohid magni ^u^itini confium

quo

luntatia.

&

es ligatus

te divitiarum

compedes
oneca

ejl

patri-

in hac vita lefol-

abjice viacula

vo-

tient / iinb iib bcMciu ta @c(b /

3|^nfd)t ln^ fytx i gc^ovd)t wnt bcijfcf /
9ia(^bcm C0 braiicl)t luii^ nfit ^ie 26clt /
*2>^^

fd)

bcv ^^Uv)enb

fc bcfl.liftt.

.^cr Bcife {)crfd)t-/bcr "^brfvit

3iigii)c<oltcI6ni3ln/

t)(a

.^icbiaict)cvim ftncf fout' rpitni5cn/

2(( (bn

um

mifrc Steine fdjltngcir.

Les Rcheies font bonnes aux bons.

La plupart des JAorteh font fi peu gnreux

Qji^iUflatent lchement d:s mojiflres trop heureux

Que leurs biens mal acquis font l" objet de l'envie,

Moy

qui n'a) point comme eux

f e veux toute ma vis

M^'prifer la Fortune , &fuivre

le

courage abattu

'

U Vertu

HORATIANA.

57.

Het geld diend

Die zich

ofvpordgediejd.

ontflaet van dienftbaerheit

En rykdoms ilaverny kan vlieden ,

Heeft 'c zv/are juk haer opgeleit

En mag die grootvorflin gebieden.

Maer wie de koningin , het geld
Tot hare boeien zelf komt nooden ,

Houd zy verftrikt in haer geweld.

Het geld gebied, of word gebooden.

Emblemata

ii6

Lil^,

r.

STULTITIAM.PATIUNTUR

OTES.

epi, iS.

riutusdivitiaium Deus Stultitia cucuUo induitut,

at contra

Divites euirn omnia inopun agunt

Faij?er

Auren nunc verefuntccula : plurimm aura

c^-ij^
lifj.i.

amet caute j timeat tnaiedicere pauper,,

de

Arte.

Vcnit Lonof

auro concilit ur amor.

venis Mufis comitatm Homere

Si nihil attuieris , ibis Homere foras.

Ijjfc ficct

At vide hc infauflum

Midae exemplum Potis

fat

dccantatutn.

Henand
in Senar

Omnc

itafintire of ortet

Q^iod omntbus maxima vis , i^ypoteflas

Ex divitiis accdt.

Mn 2after

attitu

.^crE)Jc{c6'tra(}f ofikii ?larrcn fci(/

Sy:<Si taiijcnt 2(tfcn

8n^ airb
.*5>a^ er

)b

|c

im cbirnc

tratet

\>m feiner ^riinc.

Q?iiDa fd)CM nad^ 2unrd)

Bo ma()t

ber larrbeit fo ju '^^di f

ft):i

^od>

ift

rcif^ /

^tm Sftl ^\{cld)

*ic 91vurcii'-fapp* im 9Catt>tcr offer,

.^cr reienen

"^i^oiocit ftat'tauc^

Spotter.

CJn aveuglement eftfuivi d^un autre.

Ne

vante jamais ni d'efprit ni d'adrec ,

plus volt ^ue n'ont fait tes Ayeux^
Midcis oit tout d^or ;
maigri Ja ricbeet
Il fa^a pour un Afne au jugement des Dieux,
te

Pour avoir

&

58.

o R A T

Ben

A N

rjken aet

Als Marfias flechts op zyn

A.

alles Vpel.

fluit

Met barlch gezicht begint te blazen ,

Roemt yder kinkel dat geluit
,

Gelyk

Midas , hooft der dwazen.

grillen ryken Plytus maekt ,

voril

Wat

hem werd omgehangen ,

Geen zoo vrymoedig die hem laekt.
Hy werd voor wvs by elk ontfangen.

AVat zotskap

Emblemata

ii8

PECUNIiE OBEDIUNT OMNIA.

'^
omnis enimres
ll^^ ^^
6atyT.3.Virni5^f4ma> decus , divina , humanaquc fulchr
Divitits parent : quds qui ccnfruxerit , ille

Clarus crit , fortiSi juliis , fapicm , et Urn & E^xy

Et quidquid vcdet. Hoc veluti virtute jiara.ttnn

Speravit
^ti'

magna Uudi

d^ph.

accedit

alatus ver

forc.

Deus ccus

Plutus divitiamm

eft

& ciauds

dtitn

cum recedit.

inPlit.

Proh y ut nthilfnumreperidi ufpiam ,

Sed omnes paritcr jerviant y vii lucre.
if*,

j.

f^i" s

Aurum nrpertum , &fic melius fit um

Cmterra^iat ,

^crncrefortior

Qjim cogre humano in ufus y

Omne facrum rapientc dextra.
@c(D
20cr rei'c^

fft/

tutrb (crccfef gcad)t'f/

Q5ettfbx(^ii^

^^tom/

tapfer

^erfc^ct ubcr ac^.

235cl unb ^Oft) tom 2iHi/

uut berbmtgcmacl)t

3^ lebt in ugcnb
!^a

obnc ta^cU

fd)rcibt it)m ^u

^ lang' er lebt unt

Me fafdc 2c{t /
c^ibt fein

&dH.

S3a\m abLt tbm tic cel aufvv bet /

00 ficbt man / n? je bi 2ob bcftcbct.

Tont cede au demon des richeiTes.

Jiionre de qui k front efl ceint d^un diadme
Corrupteur des ejpritf , fier tyran de: Mor te U
^upeut te reer ? putfque la Vertu mme
Oubliant ce qu'eue e , t'ileve des Au eis.

3
!

II^

het geld.
59. Alles knielt voor

Wat buigt zich niet eerbiedig neer

en uitgelaten
, blind
Geleerde en flechte , knecht en heer ,
De Godsdienft , deugd en hooge Staten.
Waerom ? wat gaven heeft het geld ?
Omdat men vroom acht en rechtvaerdig ,
Die Plurus goude fchy ven teld ,
was hy zelfs verachtens waerdig.

Voor rvkdom

Al

Emblemata

I20

Q^UID
2,,'^

cd.' l.

NON AURO PERVIUM.

Inclufam Danam

turrfs

ahenea

vigilum c^niim
B^bufl>que foxes ,
lrifles excu^ije y munierant fatis
Nourriis ab adui terts ;
Si non A-rifium

y Virginu abditte
Cuftodem favidum Jupiter , ' Venus
'^fiffcnt :fore enim tutum tter y iiJ'patcm
Converjo in pretium Deo,
Aiirum per mcdtos ire fatellttcs ,
Bt pzrrumpere amat faxa potentif
iBu fulmine 0.

20 e OolD rccjnct / tj fein ^at^ ^u tic^fc.

@oib

brincitbnrd) (Sfabt

ftiiagt
.5)a

ScMo rprin,\t auf imcl)

SSaiin

oir

unt

'seifen ^i'n /

Uxmw 26a un^ '^t)urn

iinfcrm

\\\

trumcrn

inn /

vil^Ul ^a)luffclt)rrit)m fcbimmcrii,

macfet/

ta icman>

jfant-'fcjt ijl/

:^a^ i)c(l)t Tic 'Pf[(i1?t / De: {)}>.'iif(t) Mc ^)Xi /

S) jc 2act)t i)i: 2liTit / Mc S^ au itjr' ^rc.

L'Argent corrompt

tout.

Beautz'^ui mets nos curs en cendre ,

Et rjui mme des Dieux fais tes adorateurs
jL'or efl le R^>y des Enchanteurs y

Ton cur

tout fier qu'il zfl

m fauroit

dzfcnirz :
Et s^il trouve des acheteurs 5
Il n'a rien qui ns foit vendre.

s'*en

HORATIANA

121

alles door.

6c. Het goud dringt

Die Dana haer kamer floot

Om geile liefde te beletten

Maekt van het goud haer luftgenoot.

Het goud kan poorten open zetten.
Daer hoeft geen blikfem noch gewelc ;

Men ziet rondas en fpietTen vallen

Uit fchrik voor het ontfagbaer gele.

Het werpt om laeg de hooge wallen.
,

Emblemata

I22r

PEGUNIA DONAT OMNIA.

^'*'

ept

uxorcmiCum doteidcm^,ue^& amicoTy

'

Scilicct

, (trformam regina Pecunia Snat ,

Ac heyinummatum decor AtSuadeU^Venufqiie.
Ingem vis e divitiartnn

j^

^enus

BeUe-

e , nohilisflatim evadit,

raph

Q^tas qui nans

luvend

Da teflem ^mie^tamfayiciumiqumfiiit: hofpcs

Numtn Idcei procedat vel Numa 3 vel qui

i>atjir,z.

Servavt trepidam flagranti ex xdeMinervamProtinus adfenfum 3 de moribus ultima et

Qui^!fio

quotpafcit fervos

quot pojjidet agri

^ugeraxqum muit a magnaqs paroj)Jidc.ca;nat--

e(b Qkbt
.^cr 9f icf)f 5iim

SDcr rcic

tf /

attc

tM^t aflc au

ter bt(tt t>k\ |)abc

SSfcl^rciic greuntc

^of nut Xpait^.

^cr ^:)lciit)tbnm macbct bc^lid

fc^n

^k Jtrnmmcnijan^ j^crate gebn/

.'5)ie

labmai

3tr ope l

^k Slaricu fing

Si Terfite eft riche

(apfsc prin^cr

Me 2lltcn

in\\a^i\

on le prend pour

Achille.

O que tu fau d'outrage aux vertus hroques ,

Vont

fi

fauement tu

te

piquer

Homme fans honneur & fans foy

Tu fites lchement un infame Tantale ;
Et
.

le

cur embra:{z d'une fiame brutale >

tonB^oy,
de fon argent ^ ton Idols

Tu fan

&

-t

Hor

6i,

Het

/reld qeeft alles.

De grooce koningin

het goud

>

Had hare giinften opgedragen

Aen eenen rvken vuil en oud ;
,

Straks kon hy Venus oog behagen.

Zy fchenkt hem adeldom > veritand
Een fchoone vrouw en brave vrinden
De deugden gaen hem aen de hand.

h Is by een ryken al te vinden.

JbMBLEMATA

124

AVARUS QiSITIS FRUI NON AUDET,

Jjb. 2,

Si (juis emat cythara^, emtas comportet in

Sarjr.j,

^ecudio

cythan-c

n-ic

Mu deditus

unum,

tdli

^uid dsjcrepas iflis ,

Q^iinttmmof y aiirumque recondi: y nefcius uti
Compofit, ynetucnj que velut contin^erfjacrum^:
Si quvs ad inirentem frumenti jemper acervum
Porreus vigilet cum longo fule j neque tlmc
Aud^at efuriens- dominus contingerc ;rranuni i
Ac potrisfjJtis pareus vefcatur amaris :
Sipotis intus Chi] , veterifque Vacrni
Mille cadis, nihil efl , tercentum ynillihus , acre
Ftet acetum. A^e^fi &flramentis incubct uniec^Gginta annos natus , cuiflragula vcflir ,
.

BlattarumiactinearumcpuUypmejcat

^cr ci^c ijl f ciii /pcrr fcinc cijjiKii

SfvT bauten f auff

uii?^*

un^ brautet fie nc^t

2Bcnv biP ter gttc fdncr utber /

in fa(tcs 5)?at)l / aiisJ Q5ci / ^zbxxti

m ar ca.

-,

1>er ^cii3act)t'tStel/ 5tncct)t/no(^^fir)

2(d? nicl)tcmmaiilDer Slotbtufttpcrtb;

^a fcbUtffr \?0 it^m

e3nO

fpabt fan

rclbft

dt

L'Avare

eft

bis

And)' ut ketter /
auf ben ypccr.

ion bourreau.

Now. iLn^epai efoin d'invmter unfupplice

Pour punir ce'brutal de fon aviditz.
Ils'esffait fin bourreau par exczs d'avarice $
htfait bim je punir comme il a mcriu\

o R A T

A N

1-5

A,

6z. Een ryken gierigaert

is

arm.

die rozynen draegt ,

aen een duin gewanfen.
werd een gierigaert geplaegc

Een Ezel ,
Eet diftels

Zoo

zyn kaflen ,
^ En draegt een kale py , uit nood.

Hy

fluit

zyn kleeren

in

Zyn l'chuur en kelder legt geladen

Noch drinkt hy water uit de floot ,
En kan zich met 'een raep verzaden.
-,

Emblemata

12(5

HERES INSTAR VULTURIS ESSE

SOLET.

anus imfroba Thebis

F.x teflamcntofic cfl elata. Cadaver
Un et il m oteo l/ir^j^o midtf humer is , tulit her es
Sctlicct elabifi pffct mortua. Credo
Quod nhniiim infliterat vivent.
'

lih. 2.
Saiyr,s,

Tlmtar.

\j^ prxterfliiens aqua nullo certo colore eft/cd fem-

per re^rt colorem fubjefli

dipeta
TIaut.

fui di(milis cil

foli

pro

ita

adulator

aut hcre-

nata fcfe adaptans.

re

Ilii^d cfl y vide , ut jam quafi vulturi triduo

Fris pr.cdivhidm , quo die efurifient ,
lud inhiant omnes.

ce @ei(jc Hu f rafc iff tt9 /

a er an 91c{^ / aiict) iiac^ )cm flcrbct/

cm ^ibcn fiid)t

etil

ijinbcrr.u^

^Niit latt fein 91ad)-cjntt)

eb' tcitcrt>cn.

(u 26cib ;^u vtcbc gab au

9ei^

cm ^rbcn ftcrbcuD ben ^cfc^elb

r

folfmlc Ocbl fie nacfenb falbciu

5ub

fo aiitragcu / erbeii

balbciu

La malice de TA vare vit aprs fa mort.

V Avare

efl

Le temp^

qui change tout

plein d'ire

&
,

Il fut mzchant toute fa vie

Il refi encore

d'envie;

n*en chayige point

apr fa mortn

le

(5*5

o r;a t

a n

a.

Een Erfrrenaem /V als een

Gier.

\ Geviel van een Thebaenfche vrouw,

Fn 't moert haer crfgenaem behagen ,
Dat h y haer lyf befmeeren /ou

Om

lyk aldus naer 't graf te dragen ,

Of ze eens zvn hnnd ontglippen mgt
Die noic haer los liet by het lecvcn ,
'c

't

En aenzag als een roofgedrocht ,

Welk gaepte , als zy den geeft zou geeven.

Emblemata

128

PAUPERTATIS INCOMMODA.
Li.

^.

'Ma^umFauperies oppYobrium ijtibet

&facere ^ &pati :
Virtutifyue viam deferit ardu.

o<U 2^, (^uidvis

Mifec hic, ad Virtutis, atque honoris templm , vix

audet vultum attolleie: dura,acdira Paiipertate,reani
ipfi femitam praccludenteatquc impediente.

Non facile

iMven
Sat,

\,

^^

emcr^unt, quorum virtutitts ohat

dngua domi,

Pauper tes inimica bonis

efl

moribus,

Comic,

Ad omne timidiis pauper efl negotium :

grttus.

Nam le ee credit omnibus comcmtui

vicit,

embl.
'^'*

fapientem unicum
habere incommodum , paupertatem. Hoc ipfum , Alciato rcfcrente juvenis quidam altum deplorabat
Architae Philofophi diiftum erat

Ingnia poter am fuperdi vol it are per arces^

ni paupertas invtda dprimer et.

Me

S)a2io(f5t ^cr "^liicjcnb fc^eluet \\\^t

2>annftari? \^m n\;drctt

S>a Wixud

fcfncn

d|t ^cbricfcC

0(an ;u

^ctjjciu

La Pauvret eft plutt bien que mal.

La

pauvret' n*efl pas indifferente

'Zenon a tort de la mettre en ce rang.

Far fa vertu l*ame la moins puisante y

du Jang,
Peut triompher de la chair

&

64-

-Ar-

HORATIANA.

6^. Armoede

Is

12p

een flechten raedfman.

Wie 5 overvliegend van verftand ,

Zich voelt van Armoe ftren^ regeeren ,
Wanneer zy , wreet mee forlTe hand ,
Hem rracht van 't deugden pad te weeren
Dan wort bedrog zyn toeverlaet
'c En zy , van hooger geeft gedreeven ,
Hy , opgewekt door beeter ract ,
:

Weer keert te rug tot eerlyk leeven.

Emblemata

130

m,

EGO CONTULERIM JUCUNDO

/.NIL

SANUS AMICO.

S*ryr,s,.

Amicus amici
tes

divitias

"

'^'

caufsa, honores, dignitates, volupta-

cseteraque fortunae

Notum

bona negligit

atque

Verde fecuniam
propter amicum j pr^Efertim jucundutn. Nam amico juciindo magis e^emus , quam aqua vel ign.
afpernatui:.

illud

Sapientis

Amicus triftis & qucrulus non comparandus,

Melius funt duo

EccUfia.^,

lumentum

habet fublevantem

Non enim tefte

Lib. de
amicit.
ca/'. .

cft

ni

focietatis

quam unum
:

habent enim emovx foli, quia cm ceciderit noa

:

fe.

Caflodoro

validior vel cfficacior

quam habere, qui Omcompatiens omni commodo

vulneribus nofttis medicina,

incommodo

occurrat

occurratcongratulans, ut junftis fuishumeris onera

(ua invicem tolrent , c quod unufquifquepropriam
icvius

quam amici portet injuriam.

(Ein 2??cnf(l)

i(

bc^ antern ctf

.'5)crtrcncn Srcuntfd;)aft<pp{c^tftcb'tfcftlm (Srn(

unt) 'd)cr^en.

lnvSinn> cinSiav
jwcpcn
vSictc <2t)ic

ein SS^nnfd;; ein

erC

in

9)tx{}i\\ /

"^mH/

CD no* 215oan|l cjan^

nic^fan.

2BoI tcm/

ter tiefen

^cja

xp iPtenfc^cn jtnten

f au.

L^'Homme eft n pour aimer.

anime de fer fimes ,
ceux qui font dignes du jour.
Les hummes qui l'oyit point d^amour
Sont des corps qui vivent fans ame^
L^aynoiir

Tlus

>

dj.

Een goed vriend is de grootfle Schap.

Een vriend acht zynen vriend veel meer

Dan

's

aerdryks dierbaer goud en fchatten.

Hy tracht zyn's halsvriends nuc en eer ,

In eigen voprdeel te bevatten.
De vriendfchap kent geen ftam noch bloed
Maer laet alleen vernoegt zich vinden ,
Door weldaet , uit een trouw gemoed ^
Hec zichtbaer telken uihen vrinden.

Ia

Emblemat

T^z

AMICITI^ TRTINA.
Li,

amicus dulcis

'

r.

Sat)r,3.

ut

quum cfl

Quum mca compenfet vitiis bond

fluribus hifce.

Si modplura mihi bonafuvt 3 inclinct , amari

Si volet : hc lere in trittina -ponetiir eadem.
Laert.i.
^'

'^'

''

PUtrar,

2cno

Citticus rogatLis

tcfpondit

Mufica conftat

diverfis

inMcralinttfe cationc difpofitis

SaUuSi,

lugurth

amicus

unum cogiint

&

acutis,
puta gravibiis ,
conftatHmibus.

odiffe

in

eflet

at amicitia

CuDf er eadem eadem

mines

quid reveca

Alter ego.

fed

eadcm metiiere hointet bouo5 amicitia

,

liasc

eft, intermalosficiioeft.
Seneca,

Bicebat Hecaton

Ego

tili

medicamento , fme hcrba. ,fme

monraho amatorium [me

idlius veneficce

carmin

vis

amari , ama.

^agc.

^crgreiinbfc^afft

I
^

miubcr/
(cg' ibm ^CI^c

^iXX j!cbn

bcibc

f^

^W

\\\

cjicid;

offner

^al'c

^ail

iri'rt

;).

Der fc^mac^c

^unbcr /

25anlI^u fafcommcr

bl|t/

aiic|)

glcut

fo

fromm

aie tu.

En aimant on fe rend paifait.

Uhomme

reut galement

JLe bien

&

le

7nal en fartage

Ht Dieu

l'a

fait expre[fmcnt

Afin que fa vivante image ^

Dht aujffoins de ramourjo7iaccompliement

66. Een t/rlend verfcboond z,jn vriend.

Weeg fteers uw vriend op vriendfchapsfchaek

Spreek met beleefdieit van zyn dader; i
Vcrfchoon hem met een zachte tael.
Zoo gy hem ziet geneigt ten quaden.
Verminder dus > door vrientfchaps plicht ,
Zyn misflag 5 zoo 't u kan behagen ,
Dat , als gy dwaelt in zyn gezicht ,

Hy uwe feilen mag verdragen.

I 3

Emblemata

r^4

AMICI VITIUM NE FASTIDIAS.

At pater utgnati ^fic nos debemm amici y

j^.^
Sat'yr.s,

^' ^^^^ ft^ Vitium nonfaiidire. Strabonem

Appeat ptum pater : ' piUmn , malparvm
Si cuifilius efl : ut abortivm fuit olim
Sifyphus. Hunc varum, diflortis cruribiis^ ium
Balbutitfiaurum , pravtsfidtum maU talis.
Parcis hic vivit : frugi dtcatur. Ineftm ,
Et j'a^antior hicpauo efl : concinnus amicis
Poftulat ut videatur. At e truculentioryat<^ue

Flus (C^uo liber :fimplex sfortij^ue habeatur.

Caldior efl : acreis inter numeretur, Opinor ,
HiSC res h" jungit yjuncios iTfervat amicos.
'

vitiis

Uiiem,

Q,ui

nemo fine nafcitur

minima

oJ)timui ilierfl y

urgetur.

Srcuntcn geiler flpnb fcdicgctcr,

!cic6

Su

llc

cm tutter kxH bic get)(cr feiner i'iibcnt

tccfen fiK^'t ^wx)

miiitcrn

<2?(feerl^

unb

ta^lid)

}^\\\>ix*

?(uf eben folc SBci' unb 2(rt fo beef c \>\\

2(uc^ bciuc grcuntc^c^ant m\: geiler cjlimpf*

L'Ami ne voit point le

L"* amour porte

mme

un bandeau

dfaut de
,

FAmi*

[eul pareil

foji'

,*

On ne voit au travers y rien qui nefetnble beau.

Quiconque veut aifner y
Et trouver tout^arit

doit porter ce

bandeau

m la chofe qu'il aime.

HORATIANA,

6n, Lief

z,iet

geen

I3

leet.

De Liefde ziet gebrek voorby.

Men zal in fcheele en kreuple zoonen ,
In bultenaer

of hoe hy zy

De vlek met malfchcr naem verfchoonen.

Een geldverfpiller noemt men mild
Een fuffer zal na kennis trachten.

De fnoever (chynt van 't vroolyk gild.

Zoo kan men 's vriends gebrek verzachten.

I4

Emblemata

i3<)

SU, in
Util.

lAb.
fpi.

IDEM VELLE ATQUE IDEM NOLLE EA

DEMxM FIRMA AMICITIA EST.
,

^^^

^^'^ latidabis ftudia,

is.

'Nee

aut alina reprcndes:

cum venari volet ille ^ pocmata f an r er.

Gratiafic fratriim geininortimAmphioms at que

: donec fufpecia Jevcro
Conticuit lyra. Traternps cejeputatiir
'Moribus Ampijion.
7.eti difluit

Amphion,
ni ,'ac

c Zethus, Jovis

& Antropx

filii,

divrifi

Amphion cythara;; Zetus autem venatioruraiibus exercitiis dcditus cum cflet

magna

ftudii fuce

animoium dilTenfio exllitit nee ante

quamabjecljAmphiohcytharalua , fi'aternis

inter eos

defiic

inftitic

veftigiis.

(55(eic)er ^::!Bi(fc

^flu

ibt tic befte g-cmitfdjGft.

cin Hxxi anbcrn n?:ic^t

werren
Smccn \>m

uu.vilclcbcv art.

tan founcn

2(mfion fn^cAct

^Dcftkiii^rurerbiaf ^ur 3ajt

ciuj

ft'U /

tei

2Biate J;cr-

S)aniact) fc^vcivitScturtuc^/ torn

/ciicr fpiclcn

Il faut

aimer pour tre aim.

Les Amis doivent

tour tour

Se tnrjigner leur dzfcrcnce.

Ceux-l n\nt pas beaucoup d'amour
Qui n'ont guerzs de compiatjanse.

HOVATIANA.

6?>.

37

Eerjfgentheit maekt vriemfchap.

Dat eenfgezintheit liefde baert ,

Laer Zethus en Ainfion blyken ;
Deez' wraekt zyn harp , naer kunl gefiiaerc,
beeter Zethus te gelyken ,
Die tot het jagen was gezint.

Om

Du^ zal een vriend , tot vriendfchaps teiken ^

Beminnen 't geen zyn vriend bemint ,

Zoo ver de reeden toe kan reiken.

I5

Emblemata

i^S'

DO MI ARGUS FO RIS TALPA.

,

Uh

/.

Saryr.3,

Cum tua per'vidci

Q^y

amicoYum

/^

Oj^tm aut aquila

mala lippm inunBis

tam cernis acutum >

oculis

vttits
y

autj'erpens Efidaurius

at

tibi contra

Evenit
Alina

cernimus
quimiis

inquirant vitia in tua rurstis

vitia ante

nos pofita, veluti

& perfcrutamur

-,

&

illi.

mantica acute

noftca vcc poft^terga relin-

quae tarnen alienos

Hasc fcilicet mifera philaiuias

Tfrenr,

in

non

eft

efiTugiunt oculos.

conditio.

Heau-

jf^ compart a et hominum natura y

jilicna melius ut videantif judicentyqumfua*

^^^ -

Sic nemo injefe tentt defcendere

SAt.4,

-^^ prcecedentis Jpeatur

,Max.

Vi\\i

Homcri frequens

JEd'^m

nemo

tergo.

in ore habebat Socrates

ne curet

fers<S'

mantica

in noflrts quce prava aut rcBa gerant ur*

3{et)c^u\)or ben

halfen au t einem

l[\u^.

,^cr^3c^^IcbIcr^uc^tmic2u(^5'lm^2(^cr'2(u3c^

^i^ gl\all^c^ Schier auf / taraiijj fciii ift

^u fau-

0ctu' eicjuc 2afev |e)' crtDi'c ci'n 9^?au(ttjnrff au /

CnD \>i\\H uidjt/ ^a cifem auc^ wlDcrfa^rcii tan.

Rclpecle ton
T^oux

Ami &: prend garde toy.

& tratres cenfeurs

>

Amis deux vifagef

que tout vous efl permis

: ijTfi vous ztcs Jage:
Vousre:^ indulgcns ceux de vos amis.
j// croyc:{fauffement
Connoi^e^ vos dfauts

HoRATlANA.

6^.t'

^19

Huis fch erf er toex^ien ds

buiten.

Zoek neerflig in uw eigen hof

Jec onkruit

'c

geen

'er groeit

te

wieden

zy fchande ot lof,
geichieden.
anderen
door
Laet zulks
Dorzie vry fcherp , op uwe borft >
't

Geen andren

Uw eigen zak

raekt

in alle

't

hoeken

Maer die gy op uw fchouders torft

Laet die , dien

'c

aengaet , onderzoeken,

E M BLE M AT

140

C U
Lib.

j.

Lih.

2.

epift, ,

Q_U E

SUUM STUDIUM.

QuamfcituterqueilibenSyCenfebo^xeYceataYtem.

^^'v^m agere

ignartis n^vis timet

abrotanum

(SgrO

JNon aiidet^ nifi qui didicit

rmn

dare.

Quod Medico-

efl

Promittunt Medici ; traBant fabriliafabri,

^m-

Non e

fhides

Solatium diilcius in vita

Comicus

D^jj^ entjn animus dtfciplin<e vacatfunc ,

oblivifcitur calamiLcetanter ]fr:ternayigat 3

ulum

humani infortunij
>

quam

ars

&

tte:,

tempus int er dum facit

fJip-

Patcrtia bona

parch.

^fervuns interim corpora :

JJnum autem vitcepr:dium in artibus fitum

cvid.
hu. t. de

j{iiYia

artibus inrenu quarum tibi maxima cura

peora mvefcunt . afperitafquefuzit.

efl.

efl,

'2>cl^6pfc/l>ldeimc,

(^m \tHx

finbet fcinc 2uj

3n cni ^c:iif/ ^cr tbmbewif/

2Bann er tlni mit (irfaiumi treibet/
%\\^

jiett)5 i

einem ^ifer

bleibet.

Chacun doit fuivre fon inclination.

Veux-tu

lai'er

de toy d^iiluftres

monumem

Et gagner une place au Temple de la Gloire.

Suy les Arts immortels des filles de memoire $
Et for ce j aman tes nobles [eut imms.

o R A T

A N

A-

hy
70. Eltin hetgeen
'c

Zy Dokter

V^eet.

Schilder of Poet

Dat zy de kunft te boven raken ,

Daer elk zyne uuren aen befteet ,
Kan hun vermaert en achtbaer maken

Maer die

te groorich

op zyn verftant

Veel kunden wil gelyk bevatten

Blyft hangen aen te lagen trant.

Te veel geperj^ dreigt uit te fpatten.

Emblemata

14^

SUA NEMO SORTE CONTENTUS.

f

/*

ept^
? ,1^

Lib.

I.

atj/r.i.

^?^^^ ephippia bos piger : optt arare caballuT^

(^^jpl^^^f 4/^er/x
Q^ii f

^^^

Mcecenas

Jua nimirm efl odiofors.

ut nemo

(juamfihifortem

^^^-^ dederit /feu for f ohjccerit

3 il l

Contentus vivat , landet diverfafequentes

O fortunati mercatores , gravis annis
"Miles ait

multojnmfrnkus membra

labore.

Contra mercator y navtmjaBantibus Au sir ,

Militia e potior y quid nim^.concurritur:horde
Mome7ito aut cita mors venityaut vicloria Uta.
Agricolam laudat juris legumqueperitus y
Sub gain cantuyn confultor ubi oia pulfat.
leydatis vadibus qui rure extraBus in urbcm efl^
Solos felices viventes clamt in urbe.

Sfllcmant) t^crpgct |c& mit feinem

^im^,

S>a trace ^Inb n?iK ^w ge^aiimf /

.^a <Pfci t ein fiDcrc 3ug^)od> tra^ciu
'^'AX ^anfmaii l)unf t ce migcrcimt
91a(l) ^Biicfecr mit cfabr iw fragen/
.!?):r j^rleg ftctt ibm oft bcffcr an /

^a er

^or Suc^er

?llf mant

3ft faft mie feinem

Le Sot

fe plaint

Nous accufons
Des

nod) ^crr

les

rauben
/

Uw.

noc^ Der ba pPugt /

Int ijergnngt.

toujours de fa condition.

animauxy

defirs dcregle:( dont

nous ommes coupables

Mais les hommes tomfeuls ont defi grands dfauts}

Les bstes n'en font point capables.

HORATXANA,

^ NiemAnt is met zjn lot

.

De wcrk-os

te

1^3

vreeden.

die den ploeg veracht

Houd toom en zadel van de paerden ,

In haer gebruik

van meerder pracht.

Het Paerd houd weer den ploeg in waerden.

Wie leeft te vreeden in zyn ftaet >

De Tchipper wil zelf handel dryven.
De boer ziet weelde in een Ibldaet.
Geen menfch

die in

zyn liant kan bly ven.

Emblemata

144
IN

QUOCUNQ^UE VIT^ GENERE

PHILOSOPHARl LICET.

Lih.

Si f rnderet clu patienter

/.

Rgil^u^ uti

Ariftippus Philofophus Alexandre Macedoniim

^^
Lz

Nol iet Arislippur 5 fifciret K^^ibn^ uti y

Faidt ret o lus 3 ^ui me nott.

epi,i7.

's.

Re^ rapienti^ (hidium, tum ob morum facilitatem gratiis acceptufque fuit. Diogenes aulicam vitam
Philofopho non convcnice exiftimans. AriRippum ut
forte fiia minime contentum , arguebar cujus monitionem eludens Ariftippus. Sijcires inquit B^egihus
S'

'

^"^'^"^

uti .^olus

fophi

ac mcndicitatem lajiidires.

eft, circa

Principes verfari

Munus

cert Piiilo-

ut eos docliores^me-

liorcfque rcddat.

^ritp

Virttiofus bene utitur qutbtifcujnque,

Ovid,

Pecivribu! mores totfunt , ^^uot in orbe figtim ;

Q^uijapit i inniimerK moribus aptus ent.

^ic

Qki in Der

ga. jtcn

cfect

En

225i^)cit if

SSwrcj bcr it>rcn

fui) fo n)0l

?^c^\\^.

gl^ncn^rouc^

^w 2(tifippuo ^raft)t

toute condition

En

bcra^u

on peut

Vertueux,

ctrc

tous lieux la Vertu fe trouve

Chacun peut entendre [a voix 5

Et bien fouvent en la dcouvre ,
Telle parmi les bruits du Louvre
(lu'^elie efl an filence des bofs.

>

71. Geen

7 2. Geen aet

belet de oeffening der Vpysheit,

Die lull tot wysheit heeft , vint ftof ,

't

Zy met Diogenes

verfchooven

Of Ariftip in 's konings hof.

De wysheit ftreeft de plaets te booven.
>

De kunftenaer , die

'tgoud begeeft

Om zyn figuuren te verryken

Schoon^ hy oneedler ftoffen heeft ,

Laet eeven fchoon zyn kennis blyken.

Emblemata

1^6

VICTRIX MALORUM PAT^NTIA.

LU.

T.

0i.z4,
l^ert.
(

vita.

[.

Eurip.
tnVrote-

Durum

Illuftre patientiae

tumeliis petitus

exemplat Socrates

Penesteejl

inquit

b xore con-

maledkere penes
-,

reEi audir.

Altera diiorum colloquentium indignante

^Qyi opponit , plus fapit.
j^ ^^,-

'fupranda omnis fortunaifarendo fl,

Virg, ?t.

ctult ubcrtpfntct

fn tcifer
'

litidijuid. corrigere efl nefas.

me autem

^'

fzd levius fit ^atientia

3??cnfc^

?(l ^^r(^ ein bofc^

.a

'\^\\

mit

^^^ nicbt

alc$.

tb bejTcr nfc^t /
'^h i bctuabrct /

l^afcr- motten fttcDt

al feine (gcljmad)

(^xw v^ocrafc

ift

tiefer

S??ann

,^er 2ciberSrtfel Duibcn

/ b^ctircf

Uw

Srau fic^ / obn' cntfecn /

2}it ^ammer^Sau^c lajct nee.

S)er feine

Qui foufixe beaucoup gagne beaucoup.

On

tient qu'Hun

<^and

Le

il

Cijfe

homme

doit pa^cr

& pour

un mfaine ^
endure que fa femme ^

Pour un lache

d'un pot pier.

Socrate cependant ceDoBeur authentique.

Soutient publiquement que

une Vertu.
craint d'tre batu,

c'efi

^ant moy qui toujours ay

fepenfe que la chofe efirt^roblematique.

HORATIANA.

y 3 Lydz^amheit
.

verVpint.

Hebt gy gekreegen binnen boort

Een fnooden , daer gy mee zult varen
Gy zyt in 't Schip. Gy moet nu voort.
Dus kunt ge uw Lydzamheit bewaren.
De wyze Sokrates verzacht
De gramfchap 5 met wat bot te vieren.
Het quaed verlieft zyn grootfte kracht ,
:

Blyft iemand

ftil

en goedertieren.

Emblemata
-^

14S
"

Epod,

FORTUNA NON MUTAT GENUS.

^'^'^'

decafove indignoT Forfy ut luhef, at tua dona

Simia ne maneatfimia , nonfacient.

fon,

Hor

li

ad
Fufcum

'Natur am expellsfurcaj tarnen ufque recurret,

t. ep,

de Vit,
bent.

f mal4 perrumpetfurtim faigia vicirix.

Non faciunt eqimm meliorem aurei fcnsni neque
hominem prseftantiorem foctunae ocnamenta.
:

cAp, 16.

Bonafortunoepeiindcfunt, ut animus illiusquica

Terent.

poffidet.

Beau*

i^

Qyi uti

tont.

Btrat*

'cit

ei

bona ^ qui non

utituc rele

mala.

Q^tofemel efl imbuta recens fervabit odorem

Tefladiu,

''V*
^iguan

Quod nova

Toan"^

He male diluitur tener quod mentibui

Ovenus.

tefla capit , inveteratafapit.

httfit,

""*

(ii 2(jf bleibt

dn 2(ff;tt)aim er fc^on ciiuuft^uc

ron trge

njfltc (uc!c (^picl fo fern /

S>aa)enfg Men/ t((t?ieln)itTciu
3m <purpcr trit't tcr ^Ijor t)ercm /

3^^cm Der Bdfe gc^t^crriiTcn.

.^oit HiH 9latur Hiirct lucfc^ 5(o&r
93nD

;;civ}ct

bci^bcr 2(rt bert)or.

^l 2(ffcu2(rtt?crrtcatfcin c^neiDcr/
^i ^fcl beef en feine Kleiber.
La Fortune ne fait point le merite.

Mange deffous un dais

Sois fih de mille R^ois

& petit

Si tu r^Oi la Vertu qui

Dors

les

dedam un baluflre :
fils

des

mit dans

Dieux

les

Cifux

-,

>

T ne feras qu'unt Uure,

HoRATIANA.

74. Natuur komt hoven.

Fortuin kan , in het goudgewaet ,
en fepter zien bravceren
Een Sim, die , in dien hoogea ftaet ,
Geen* van haer kuuren zal verleeren 5
Al flaet en ftoot gyze op de huit ,
Heeft eens Natuur haer plooi genoomc.
Men jae^t ze met geen vorken uit
Die aert wil fteets te voorfchyn koomen.

Met kroon

Kj

Emblemata

150

A MUSIS TRNQUILLITAS.
Xi*,

r.

JAufis amicuf

''^'

triftitiam

Tradamfroterv!

^ metuf

mare Creticum ,

in

Fortare vernis,

-^carmina latum

Ovi.s.
Tr.eUg.

Idem

Sunt opus ^

Anxia mem hominum cur if

I,

Trifi,

tUg.t*

& pacemmentis habere volunt.

, confeBa dolore
paniere Pierios :
Carminaproveniunt animo deduBafcreno y
Trivia cum Ut is non benefigna cadunt.

p,

TsJonpotis efl cantus

QbiWi^di

bringt ^u^c,

.^cn/ ter ele^rt^eie Hebt

Bor 'ivaurcn

/ bcf<^iit fccr

SDettct

un) t)or gorcfet/ t^r 2(u(og

Her

iic^ft't;

S>er2i>in^ (agt pc

iti'^Slccr.

@clej)rtt)c(t bleibt bc-

fcbfrmct

SDann

fc^on fon( bcrftl

H^ %%\i\^^^atit

(trmcc.

L^'tude des Lettres eft la flicit de

'Nouveaux

Qui

& gnreux

loin de la

Orphs

faveur des

Thomme,

>

f^pis ,

Vene:( au filence des bois y

Confulter les do Bes F zes.

La triflefe & la peur ne vousfont point la guerre

Vous es affranchis des injures du for t.

Et

de tous les

maux

de la terre

>

Vous n'iprouve:{j4m(fif que celuj del mort.

HORATIANA.

75. nysheit haert Ru^.

rou raekt op de vlucht ,
Apol zich toonen
en
Daer Pallas
By minnaers van verftant en tucht ,
Die by de zanggodinnen woonen.
Hier huifveft vrolykheit en vree.
Zoo kan hem deugd en wysheit voeren ,
Daer geene droef heit vind haer ftee ,
zwarigheen 't gemoed beroeren,

De vrees en

Noch

K4

l^MBLEMATA

MUSIS iETERNITAS.

iJb. 4,

'Digniim laude virum

od,%.

CjcIo

Lih. 4,
od, ,

Mufa vetat mort

Mufa beat.

& magnus vat um ahor

Ofacer

Eripis

i!ypopuli5 dofias

, omniafato
mortalihm ccvum.

Vxre fortes ante Agamc^nnona.

Multi ,fe omnes

Urgentur

NoBe i

illacrymabilef

tgnotique longa

car ent quia vate facro.

<^tWi\)i{i machet unfcrbdc^,

ctct)rtt)cit

bc

tcn Safleni fcinb

S)cn onDcrjranl aii^ jtct^ bcf riccjcC /

,^iema(t)'t/ ^a n>ir geehrter fcpnt) /
2W bcri)icl2>o(fcrt)atbcficc^
^ci ^icg bringt l'bm uur hirc <pra(^(
^w aber tragt auf i)reu glgci

^'m 3cit ^u

cucn l^cbcu-^gcln

:5>aunfcr S^lac^ru^m ctpigtpac^'t.

L'Eternit

eft le fruit

de nos Etudes.

JMufes que vos facre:( Myeres

Changent le delin des mortels.

lue ceux qu'un beau defir c?facre vos AuteU ,
Portent de fuiffans caraBeres,
Leur nom. a plus d^lat que le Vlamheau des
^

deux.

Le Temps

rompt

pour leur plaire

&fes ailes j
Et quand ils ont quitte

La

>

&fafaulx,

leurs dpouilles mortelles

gloire en fait autant de

Dieux.

HORATIANA.

'j6. Vichtktifi

maekft^tiXiptg'

De zanggodinnen en de Tyd
Verheffen 3 uit gedrang der volken j
Die aen de dichukunft zyn gewvd >
En voeren haer door lucht en volken 2
Indien hun lof, die noie verdween ,
Wierd aengsranft van laftermonden ,
Of van onweetenheit beftreen j
Noch duurt die eeuwig a ongefchoiiden,

Emblemata

154
Se^eca
^''-f**-

POST MULTA VIRTUS OPERA

LAXARl SOLET.

renf,

Lih.t.
Od, 10,

Sperat

infetis^ ,

metuit fecundif

PeBur

informer hiemer reducit

Jupiter

idem
male nunc

&

olim
nn fi
3
qur.ndam cythara tacentem
Sufcitat Miijam , neque femper arcum
Tendit Apollo,
^bui angusiir > animofus atcjue
Fortif appare, Sapienter idem y
Contrahes vento , nimium fecundo ,

Summovet y
Sic erit

Alteram fortem bene prceparatum

Turgida vela,

2(iif 2(rbeft

mug

auc^ SrcOltfcItfo^cn.

(Ein ^o.gcii a(^u ftoc^ .qcfpann'C

QBirb fcbtpad) / init brtcl)t iif v5(6u^cn j)ant

o n)ir^ au6 ftoac^/ ja g^ar ^errcttJt

(Sin

alj^cit

bDct)-cjerpanntct <ei|t.

:S>lc ?(ibcit

cfnr3n)tm)ci^)tu|^"

"^

f(c^.trnfommtianhfli(^jtt
S>ic 2Dcc^fc(5

l^iift

UEfprit

aiic^

an^u-fprcc^cn.

a befoin de repos.

JJn travail continu 3 nous el un long fuppUce,

Le Bal qui dure trop laffe Ie plus difpos.
Il faut msnager propos 3
JLe temps qu^on donne f exercice

^t

eiuj qu'on donne

au

repos.

HORATIANA.

55

^7. Arbeid en Rufi overhand.

De ruil verftrekt een heilzaem goed.

Apol zal wel zyn boog ontfnaren ,
En by de Harp , met bly gemoed
c^

De zang toe

een verquikking paren.

Fortuin fchynt zomwyl wel gezint.
De zon ftraelt Ichoon na reegenvlagen.
Zoo de arrebeit de ruft verwint ,
De ruft zal de arbeit weer verjagen.

Emblemata

15^

VARIA SENECTiE BONA.

Muhaferunt anni venentes commoda fecum >

Df art
'

l'or,

Multarecedente! adtmunt,
Lenior

fhjlip,

& melior

fis ,

accedentefeneBa,

Somnum guftum cupidinem Judum .aliaque juvenilia oblectamenra tempus viro fenefcentedepelat contra, ut communis Medicus sbund damna
lit
,

Tempe, varias animi dotes , Pmdentiam

rantiam aliafque vittutcs grandiorisetati convcuientes,adducit.

refatciens

Turn demum
'^

'

^^^*'

cipit

fna mentis oculus acute ccrnete inubi corporis oculus incipit hebclccre.

235ann un5 tic Qixx^cn mxHn tmUV

Q^\u}t t>c cmutDcd 2(ug' crj! 2lcd)C /
^arfunf e.
S^nb ftxa\)kt gUtd) a\

5Dann wxt> am f(l)a:f(cn

feiucfic^t.

5 ^a^^ evfcnntmau

tcr^^aC

in

o gibt ^a ?4ucc uii i^cn ^at^

.^cii im^utortjcrfaat tic3ucnD,

La

Vieiileffe a fes plaifirs.

B^y des avant ure s humaines^

nos haines
Qjii fais n< amours

&

Temps fous qui les plus forts font enfin abattus^

Que tes onte:^ nous font propices l
Quand tu nom ote les dlices ,
T nots fan aimer les Vertus,
^

^8.

De ouderdom heeft oohyoordeel.

Natuur bezorgt den ouden dagh.

t)e

Tyd

Al wat

hem heeft verdreevcn

de eerfte jonkheit plag ,

die van
in

Vermaek en

oeffening te geeven ,
Brengt weeder andre ^aven mee :
De wysneit en haer gunftelingen ,
Ryp oordeel , matigheit en vrce^
Die de eerfte malligheen verdringen.

Emblemata

158

VERA PHILOSOPHIA MORTIS EST

MEDITATIO.
/*.

&

> curamque y timors inter

irai
crede dietn tibi diluxiefupremum.

Interfpem

/.

Epi,4.

Q^nnem

Grata fuferveniet i

qu.-e

nonjpcrabitur

hora.

Pl^uf^

Animus aequus optimum efl: aerumnae condimentum

Lib.i.

luquamcumqueDemtibifirtunaverithorami
Gratajume manu^ nee dulcia dijfer in annum.
Quicu^itaut metuit i juvat ium fic domus

Ept.2,

'

autres^

Ut lifpumpia tahuU , fomenta fodagram ,

Auriculas cytharce colleBa [orde dolentes,

^a^ ^nt)c bittnUn 1 i( tic befc 5Bc{f)eit

3n ipofnun / (^orgc / $5t*t uut
@ctcnf e j ta9

Mr

f eter

@(rc(f cii

ag

S)eni 2I5afart-3ieI im nun cntbetfcn /

SBnb

;^ur

^Srlofung tienen

S>(c (Scunte fommct

S)ic un macfet lachen

.^rum

tcnf

<x\\

mag.

/ ct>' tpir'i?

tann

raepncn

tvic

tpcincn.

tiefe jngftc 3cit /

^nt ^aie' ticl^ ftet^^ tar^u bereit

Philofopher c'eft d'apprendre mourir.
Ce qui

Ne
Tu

n*esl

pas zn ta puifance ,

doit point troubler ton repos.

balances inalj, propos

&

Entre la Crainte
l'Ejperance.
Laip faire le CiehCefl tun Matre if ton E^ois
Et fuppor te avec confiance >
Ce qu'il a refolu de toy.

-79.

Die

De

o R A T

rvjz.e

A N

15^

A.

houd de doodvooroogen.

tufchen zorge en vrceze ftaet

En niet kan weeren op wat tyden

De fchikgodinnen 's leevens draec
Geneegen zyn om af te fnyden
En zynen tyt al zoo belleec
Of yder uur het laetft zou weezen
:

Staet

onbekommerder

gereet

Als die niet anders kan als vreezen.

Emblemata

i6o

EX VINO SAPIENTI YIRTUS.

Lih,

I.

od.

7.

ut obfcuro deter^et nubila calo

3 nequefarturit imbre:
Ferpettis :fic tu Japiem finjre memento
Triflitiam , vita que laboren ,
lAoi 5 lance > mero,
-Ai^Jts

S^ep Notus

Siccis ornnia

Lib.u
od. is.
ovid.

t.dearte

Er Af. in
^popht

neque

Vina parant animo! ^faciunttjue caloribus aptos:

Curafugit multo diluiturque mer o
Afclepiades medicus

<"3fi

prseftantiam vini,

Deorum

potentix xquari pronuntiavit.

.

od

nam dura Detis propofuit

Mordaces Aliter dijfugiunt jollicitudines

omne 7nalum vino y cantuque levato

TX^Jormis ^egritnonice

Dulcibm

aoquiis.

S>cr SDcin (artf Cf bcSDcifcn ^cr.

Ictc^ftJi'c

Ht iibcn-2Binb tcrtreibct

^cn granen ^ampf ber tnnf (en Suft /

^^^ mcljten D()nc Hcgcn bleibet

o folft tu aucl) tn

()rc

:
.'

5Clufc

5>rc fc^warc ^raur!t3fdt)erf(6lleifcn /

^nb teincr Slrbetc ^mxUt

SDcin / Doc^ mc^iic^ / oft t^erfnifcn /

:5>cr uu ^\\>t ^raft / unb U^xi ta ^eit.

|
^

iSflxt

La Joye

Le
Le

fait

partie de la Sagefle.

Sage fait bien choir

temps' de rire

&

>

de boires

Et

n*ote point fa gloire

Ce qu'il donne fon plaifir.

Q.De

HORATIANA.

^o.

I^t

De Vpp is oohjen Vpy^enlicnjlig

Gelyk een damp of dikke lucht

Des nachts op 't aerdryk neergeftreeken ,

Voor 't helder daglicht neemt de vlucht ,
Wanneer 't geieet ftaet door te breeken
-

Zoo zal de Wyn die zorgen flyt ,

En nimmer aen verdriet^kan denken
Den Geeft verheugen op zyn tyd ,
,

Indien Minerve die zal fchenken.

Emblemata

t6z

TE

M P E^R A TE

T.E

MPOR

I.

quodadefli memento
Lib, Si
Od, 29.

L<-np^
fon.

Senec.
epi.p.

Comporter e ccqiiu!

caetera fluminis

^tiiferuntur > nunc medio alveo

Cumpiice diUbenti! Etrujcum In mare : yiunc lapides adcfir
Stirpefque rapt as , &pecu! ' domos
Vlventis una 3 non fine ynontium
Clamore ivicin<equefihcey
Ciim fera diluvtes quietos
Irritt mner.

Tempus te , Jufcipe 'vultu

Hojpitioquefove ffac tibifuque lucro.

lyivifens hilari

Sic

fit

Ut mins cx ctaftiao pcndcas

cmhodierno

manum injeceris dum difFertur, vita tranfcuirk. Om:

nia alina (unt

Tempus tantum noftcum eft.

@(^icfc tic in

tic Scif..

^agegentocrt^ ifi/Hs \nii}c

2(c tiH tlnbcft mit ^^^crftanr,

(Sfommc gleicl) groft ob^r JMc

^a^' Du bic
>ct)'

/ fic

,^cit

nicfct

fcmm'

aii9 bcr f^ant^.

tDicfietvp'

^ufticbcu

^ Qitjt bod) aubcr uicl)t ^icrnlibcu.

Il faut

s'accommoder au Temps.

Les hommes

legers i^ flottans

Perdent toujours leur avantage,

Aui n^ appartient-il qu^au Sage >
De favir bien prendra fort temps*

Schikt u na den tyd.

Den Tvd brengt fchoone roozen mee 5

Maer als

*er

ftormen

uit het

noorden y

De kielen pionderen in zee ,

Of Vorllen ftaen gereec tot moorden >

Ontfang haer dan , gelyk ze koomt
Blyfc onverfchiUig en gelaten.
'Een wyze W^nelt onbefchroomt,
Gelyk van moed , ia allen Haten.

Emblemat

^4

TEMPUS RITE IMPENSUM SAPIENS

NON REVOCAT.
'-iHe pot 677 f fui

I-ih.i,

L dctiipje deget > cu

^^' ^^'

Heet

m dient

Dixie j vixi crai vel atra

Nubefoiinn > -pater occtipato ,
Velfilepuro : non tarnen irr it urn
^dcumque retro e^ effciet : neque
Di^n^et , infeBum^jue reddet
-'

Qjiodfugietiffemel horavexit.
Cte.z.de

Infirmx tetrenaeque mentis

^^""'
'^''

ranoftra.
^'

currit

eft

memorare annos.

& in aflfdiia diminutione funt corpo-

Fluunt otimia

Rapimur

cum tempore

fluminis more.

Quidquid

vides,

fluida ell materia 6c caduca

&

Omnibus obnoxia cafibus.

^c QBcifc mi^'t t>cm 2auff bcr 3cic

cbiit^rlic^ utfec S^ac^t

511

geben

95 nb wcnt't ftd) nact ter tvKitett/

Sanrt er fo fe^eitcn aii tem 2cbci.

r balt fi(& ffir un^ fur bereit /

Qlufta^

er in / un)

^o^' feeji.;) kbcn

91i(t)t^ bcflfer

Ne

tan

mit ter 3ciC

/ feelfcj

ftcibcn.

er t)icr crtpciben

regrette point le

Sarn^ te plaindre

temps

pafl'.

du temps qui coule comme

inonde i

que tu tiens en ta main.

Tu n'ai qu'un jour toy. Car peut-tre demain
La mort te forcera dUbandonner le monde

XJfe bien de celuy

82. He-nVenfchgeenmlbelieedeTyd.

Hy heeft zyn dagen wel hefteed

Die als de Tyd hem komt te vinden

Haer mild bedanke , en fta gereed
,

Om zich te zien van

't

vleefch ontbinden

Schoon Jupiter met donders

raeft

Of ftroit een mailucht over de aerde

Dat maekt hem vroolyk noch verbaeft.

Gsruftheit blyfc zyn hoogde waerde.

Emblemata

%66

POST MORTEM CESSAT INVIDIA.

2,,'^.2.

diram qui contudit Hydram i

Not dque fat ali por tenta, labore ftibcgit ,

pi},u

Comperit invidiam [upremo fine domnri.

enimfulgorejuo , qiiipr(gravat artcT
Jnfrafepofitas exinclus amabitur idem.
/rit

-'

LaerK
tn Tlat.

Ovtd.

3,

itec facientes pet foleni

[jpg

comitatur
efi:

um-

Invidia.

Pafcitur in vivK livor ipoflfata quicfcit ;

*"''

*Max.

necefifario

incedentibus vcr pee goriam , comes

Tuncfuiisexmerito(]iiemquetueturhono,
Honefta

>

inquit Philo

etiamfi per Invidiam ad

Ser, de

tcmpus obfciuentUE attamen fuo tempore foluta,

"^'^'

riimfplendent.

ite-

^cr S^cib torct ntc^t auf a( mit tem "^otf.

2Bic tem
'i[\^^ pflegt
'i>\\

^k

ttm

Hx

<Sc&a{(cn

aii6 ter ac{^

^ii^ afl^clc

ter ^tjcnt licb't

!pJ?idunft

t<x\\

ter in ter

fol^jt

man

imt

(Jonnen

^i^cfcffcn

fcjtc bcv Ibr

nic^t / a(0 turc^

|tcK.

tcu^o)

urficu.

VEnvie cede ia mort feulement.

Le cruel Monre de PEnvie ,
Suit les grands Hommes pai pus
Et pour avancer leur trcpai ,
Ha:{arde inceamment leur

vie.

Ma^s quand par l^exc de [a rage y

Leurs jours ont eint leur flambeau ;
arme contre foy fon perfide courage ,
Et tombe mort au pied de leur tombeau.
Il

HORATIANA

^j.

De

dood verVpint de Nyd,

Geen booze nyd quetft de eedle naem

Der brave Helden met haer tanden ,
Hun deugd , verheeven door de faem
Streeft moedig over zee en landen.
De dood blyfc meefter , haer ter fpyt.
,

Alcides kan de monfters doodcn :

Hy flerfc , verwonnen van de nyd 5
Maer leefc , verwinnaer by de Goden.

Emblemata

i68

NEQUID ULTRA VIRES CONERIS.

i^.

'

?.

'*'

I//5

confji expers

mole yuitfua

Vim temjperatamDi quoque provehunt

In majus : iidcm oder e vtrer ,
Omne nefas animo moventes.

L ib

r.

od, s

^i^ mor ta liions a rdu ume ,

Clum ipfutn petimu: ultitia : nc^ue
Fer noftrum patimurfcelus ,
Iracunda f ovejjiponere fulmina.
Tcmeritasimpetusefl: fine ratione. Hac ditceGgantes cslum petunt , tnirtique fuis confifi viribus,
praecipitcs ruunt. Exempio funt Milo Crotonidtes,
telhque PoJydamas athleta, qui

humeris dum

fiftere

conatuc

montem labantem

ab eodem obcuitur.

9li(^t ber tcrmo^cn

Ser @ro(cu ^o*mut{) mnf i?or off ce 2((tta(

gittern /

S)cr rXiefcn

freezer Zxct^ i ber

tabler ^^uin

^cr-

fplittcrin

2Dau?ilticfc(>ac^c2^a(f ter (Erbcii'-^TDrmcr

f()mi?

25ann oft f(& nur bcn>cgf/?crf(t)?int't

im

f tir

^roi?

mm.

Tremble devant le Trne da Dieu vivant.

te porte

ta rare

homme digne dufiudre ?

Trne ternel ?
toy-mme un amour paternel >
Vzjafon hcd vengeur t'auroit reduit ^n poudre.
Crots-tu chaer ten Dieu d.^.jon

5'i/ n'avoitpour

HORATIANA.

84. Beaet niet hooven t^' vsrmoog-.

Hoe waent ge boos ontzinnig rot ,

Op

't

heemelhooge dak

te

klimmen

>

Straks ziet ge liw ftout beftaen geknor

Geheel vergaen in rook en fchimmcn.

Al wat de maet te buiten gaet ,
Durf niemant dwaeilyk onderwinden.
Hy , die geen acht neemt op zyn ilaec
Zal hem in 't ivcA bedroogen vinden.

Emblemata

170

TEMPORA MUTANTUR ET NOS

MTAMUR

lif, 3.

^^'

IN ILLIS.

Vamnofa rjuid non vnmhiut dia

^Etasparentum pejor avis 3 tu lit
No!

ne^uiores-

mox daturos

>

Progcniem vitiofiorem.
Hnr.
LccL

in
c,

n>.

Ne dicas prioiM tempora meliora

fyj^j.

virtutes faciimt dies

bonos

futc

vitia

qunmnunc

malos.

quo prOgre dit UY humana mens :

temer itatis
audaci<c erit ?
enim uniufcujujque viri vitajuper propa^
gctur :

-Hi-'/*

&

Qj^iis finis
iyi

EtpoficriorprioYC long
Deos adjtcere

Detcriorjit

O^ortehtt aliam terram

Eos

quijitiit injufli

terrai;

qu capiat

& malt,

S)ic 3decn t>crantcrn

.i'c Scft \?crrd)iimmert

93 iel

fitt).

ae 3af)r

bfcr nod)/ a( fcinc "^^attcr

')(c atte ;;war

S) a ab
.^cd)

fcpnt ubcUWtcr

bcrtT Itf |

ani) ^cin

fie

mciC

oot)n / unb ^chirf i'iib immer

^01 tftll^cn^ taufcub mal uoc^

ftljlimmcr.

Tous les Sicles ont eu leurs Vices.

En vain Pojet ajfreux

des tourmens ztsrnels

Fait peur tout ce que nom fommes,
Tarn que la terre aura des hommes ,
Le Ciel verra des crimimU,

f^

A T

A N

7I

A'

5 de Tjd verandert en Vcy

r,tet

de T) d.

O rvden

bedorven ftand

Wat erfrmeii veelerlei gebreeken

vermecrdren , hand voor hand

Onze ouders konden daer van fpreeken ;

Die

iteets

gaen niet vry.

,
de hooggereezen wallen
Verwoed > door toorne en hovaerdy.
?
Vv' aer wil dir eiudlyk ;oc vei-yalkn

En die ons volgen

I\len ziet

Emblemata

171

NEGLECT^ RELIGIONIS POENA

MULTIPLEX.
Lih.

od,

i.

6,

DeiBa mnjorum immeritm lue^ ,

Romane 3 donec temp la refecer >
jS.deftjue lai^entes

Deorum

>

b'

Fda nigrofimulacrafumo.
Athenienfcs Diagoram Philofophum pepulcriinr,
quia fccibeue aufiis fuerat , piimm ignotare ie. an Dii
clFent deinde fi fint , qiiales fint.
,

lidem Soccatem damnaverunt, quod novani Reliiioncm intcodiiccre videbatur.

cie^tje
Crat,

Horaus
C*rm, 5

Legibus pcxmia pcopofita

fint virtutibus

c fiip-

pliciavitiis.

^^^ multd niegleBi dedcTunt

Hcjperi mala iuBuoe,

,^ic@oIof)cicertc(fct attc ubtU

S)cr(tcrn 8)unbcn-(6ut>/

tie

madyt c$/

ii^t

.^a Snot()^3uc^t/ geuct/ c^jcrtf tic rcnijcn

fo

crD^cl.

.Carinii th\t

M)t mi'c (te ucmmt

^cr Ott Ulat

/ ipirt)

:
Mcfc luarnr.n^ ci'n :
auc^ i?on ()m >crlajTc fcpii.

L'Impiet caufe tous les maux.

ir laflame^om les champs defert
\y
Temples abattus ,
les Villes brk'es.
iSi ^tt vois au tombeau 3 tes fils prcipite:^
,
Et tramer aux cheveux tes filles dejolz'es.
Toy par ^uitant de loix ont ^vidzes 3
S fache que c*e le fruit de tes impit:^.
5"/ le glaive

JLes

&

H ORATIANA.

Zoo gv der Goden kerk herfielt ,

Door oudren ondeugt neergezonken ,

Waerom uw welvaert legt gevelt

Zal Godsdienft

Hy toont

's

heemels gunil ont vonken,

rechrfchapen kerkenplicbt

>

deugd bewoogen >

In 't hert de Godheit Tempelen iiicht ,
En houd rcchtvaerdighcic voor oogen.

Die

in

*c

gemoed

tot

Emblemata

174
LiK4.
od,

CULPAM POENA PREMIX COMES.

QjJl]

Die)iter

p'/'c*

l^glcBjts

inceso addidit

integrum

^r antecedentem [celeiim
Defcrutpedepna c laude.
Sequitur fupcrh^ u/tor tergo Deus.

Seneca,

Honicid,e ruinofum juxta murum dormienti

Noch aftiti[fc aiunt Seraf in in infomni ,

Et vnticinatumfui([e facem tufurge ,

Et jcice mutatus o miferabilis ali,
Elic autcm cxcitatui > mtavit locum marcidiis
:

aiitem

iile

Murm derepent flatim jacuit hitmi.

Tune man facripcavit Diis ^ ilosfutans deleHa-

ri bomicidiis

Sed Scrapis

per noBcm aanr ,

mor ^mortem quidemfine trjftitia

rurstis vaticint us

Si nonpermifi

te

Nunc cjfugifii ^

crucifeias te aervari.

(Sin "iSgnjlc^t (rafft ten antern.

S)fc ^ac)c ge()t tic na(&

aigc

qUi) af mie

frupkm

^f ftii)'t pc nfmmcr (ili^crivcflt fc ftc& ma an^c/

^0

ftc rd)arffcr ^u/ uno bringt tie Straff*

uuD <pcin /
.^r / ter tu antre (rafFf/ toc^ entlie ^epfac^ cfn

freicl)'t

Les mchaiis fe punifTent Tun l'autre.

Trafiques inrumem des vengeances celeftes >
dont la fureur fe dzbordefur tous :
'Regarde:( ces oureaux inhumains comme vousy

Monres

3icn-tot vousfemire^ leur f atteintes nnesief.

HORATIANA.

8 y. Straf 7aer verdienfle.

De tempeldicf of moordenaer
Noch

gegrccpen ,
zweeft de Straf niec ver van daer

Al wort hy

niet

op

't feit

Die hem vervolgt met felle zAvecpen.

Hy meng zich onder fchoonen fchyn ,

Voor 't og der menfchen , neevens vroomen ,
,

't Mag voor een tyd verborgen zyn ,

De kreupk draf z^l eindlyk koomen.

Emblemata

ly^

PRINCIPMDELICTA PLEBS LUIT.

Lil,,

I,

epi, il

Qid(]uiddelirant^sges 3j>hBuntur achivi.

Seditione y dol ifcelere, at que Ubidine^
ira
lliacos intra muros feccatur
extra.

&

&

Vides hc raptum Helenaercuius cauffaTroja

periif.

Pravos non cfl: fecumm habere dominos quia ipfi

magis indigent cuftodia aliocum, quam poffint alios
:

cuftodice.
Lit.
od,

I,

ist

Faftor ctnnt-faheretperfretan^vibus
Hclenam perfdm hojpitam >
In^rato clerez obriiit otio
Ventos i ut caneretfera

Iddis

Kereusfata.

Mala ducis avi domum $

^tam Multo repetet Grxcia milite ,

Conjurata tuas rumpere nuptias

>

Et regnum Priami vetus.

2Bo 0untc i i ta ift Straffe.

:c Surjen '^^orfccit bug't ter '>5ntcrf banen ^\\\X^

SJm^ari iDii

(c^'t

gan^ *^ro)a

in ter

^hitb /
ift tal

95nt(ricd)culant) in ^u^r. 2lc iufc^

9Cdd)/

:^a fo ein %M^ bcnfc&t /

ter

flc^

bc^erfc^t ugcid^.

Il n'y a point de crime fans chtiment.

Mifer ab es Troyem
A leurs vengeances
i

Waccufe:{ plus

les

par

Grecs

Votre "Prince impudique^

Ont alluma

le

les

Dieux immole [

legitimes
,

fi

vous

z'tcs

brle:{ y

& l'exczs de vos crimes^

feu ^ui vous a efole^.

HOKATIANA.

88.

Het volkjhoet defchult der P^orefi,

Was 't niet een fnooJe Prinfen vond ,

Dat zich

gantfch Griekenland beroerde

En Troie neerllorte in den grond ,

Toen Priaemszoon Heleen ontvoerde

Die Vorften toonden eedier bloed ,

Die eerft een wet zichzelven ftelden.
't Geen *s konings dartle luft mildoet ,
Zal 't gantfche koningryk ontgelden.
.,

Emble mata

17S

TUTE

REGTE

SI

VIXERIS.

Z.i^i s.

Qjiid quipfue vitet ,nun(iU4m hominittis

od.tj,

Cautumeflinhoras. NavaBojhorum
Pnus perhorrefcit : noque ulint
C^ca timet aliundc fata :
ccleremfuvam
'Miles fa^Jttds i
Italum
Partbi : catenas Part hm 3

'

&

&

;fcd improvija lethi

Vis rapuit , rap iet que genten,

B^,biir

i^fchyus
j^ \

tut

in Sicilia

mnilnis urbi?

cgrefTus, aprico in loco rclcdic

qua moiaba-

in

fupcr

quem aqni-.;
"

*2*.

c.

^iriftop

^^

teftudinem fecens

fnim

capillis

vacum

elufa fplendote capitis

itiRanisit, Ut fraclae carne vefccretut

eoque

idii

principium fortioris ttagoediae extindium

origo 6c

eft.

:S)cr '^ot) {)crf(^ct ber attc^.

^ctn

!)?enrc6

\i\>t 1

ba fan ?cr^ut^cu

tcr

^ciu ancic^cgtc ungel! /

250 tt'm nic^t ott Die Jpant tuil^bictcn /
9Snb;;ic()'n ter "^xwo;.

.^cn

2auf juruf /

a (g-copfer dngcffcc /

^oc^ fo / ^a9 cv ihn autcrn fan

.^cr iinfa ficbt ^f(t)iclmd)tan/
S>cu

fclblt^eiucr 26abu-ii)i(i fccf.

fciii

La Mort

Ne
^.'

croj;
//

/?t/5

Lo_)i

erat

perinde atque lapidieamcolli-

cft invitable.

ez^/Ver /4

divme

mort

t^ apprte s

Car fi ton propre toit ne t'rafe la ttte y

i.e tQtt d'un ranger accomplira k [qtp.

HOKATIANA.

89

79

Bie Vpel leeft is overal sieeker^

De wyze fterfc niet onbercit.

quam te hooren ,
, wanneer hy
Geen van zyn noodlot wierd gezeit ,

Efchyl
't

Heeft zeedert de ope lucht gekooren.

Noch viel het uit zoo 't was gefpelt.

Aen plaets of wys is niet geleegen.
Het fterfiiur maekt hem niet ontftelt
Al wie de deugd volgt op haer weegen.

M2

Emblemata

i8o

DE FTURIS NE
Lii.

Od,

3,

2},

SIS

ANXIUS.

Frudem futuri temporis exitum

Caliginofa noBe premit Deus :
BJdetijue , fimortal ultra

Fas trpidt.
Li^.
od,

t,

Tti ne quxfieris [cire (nefoiy)

quem mihi} quem

tibi

II,

Tinem Didederint , Leucono : nee 'Babylonios

Tentaris numros , ut melius ^ quidquid erit,
pati :
S eu plurey hyemes^feu tribuit Jupiter ultimam
Lib, t,
od. 9,

Q^iidfit futurum er as y fuge quaerere

luemfors dierum cumque dabit , lucro

ppon;,

(Se

i|

cmi^ H^

Ott

ein ;ct>cr^a fc<c e(gnc^5la3e

Jabf ,

bctcf f mit tief er 9la(^t /

SZae une

tic Seit fol offenbaren /

^nt tae&'t/ wann j'cmanb greife mac^'C

@cin fnfte Incfc ^^n erfatrcn
9Bann femanb ^ogel'-ff i'ramcn Mr'c /
3a ba / ma f anm \>k @tcrn^f(l)rlft Ic^r'f /
;

CBormi^igwi an^ ?>armcn fJanbcn /

^nb ofecn bau'ttcm 2lbcr-fllaubcn.

Ne

t'informe point de Tavenir.

Vart e faux & pernicieux

^ii dans les grands chiffres

des

deux ,

Croit dcouvrir nos dcflinz'es.

des humains ,
Dieu jeul comme
Tient le compte de nos anm'es ;

^y

Et le dein du monde efl l^csuvre de fes mains.

HORATIANA.

90.

Het aenj^aende is ons verbergen,

Hy is al te ongeruft van geeft

Die of door paffer , vogelfchreien ,

,

Of ingewant van eenig beeft

't

Befluit van

God zoekt af te leien.

De kennis van Gods wys beftier ,

Werd van den Hemel niet gegeevea
Aen eenig onvernuftig dier.
Die magt is aen Jupyn gebleeven.

i8x

Emblemata

i82

QUID ENIM VELOCIUS ^VO.

Lil; 2,
cd, II,

nee trpides in ufiim

Pofcent is avi pau ca , fugit retro

Levis jtiventdi > r decor , arida

Pelente Ufcivos amores
Ca7it:e , facilcjncjie [omnuin.
Tsonfempcr idemflorihus efl bonos
Vernis y neque tino Luna rubens nitet
Vultu ; quid (eternis minorcyn
Conlit: animumfattgas

Sener.

Anceps forma bonum mortalibus

^yppol,

Exigii

Ut

dunum breve

temporis

velox cleri pede iaberis

Nonficprata novo ver e decent ia

jEsatis calid diipoliit vapor
Sievitfoljiitio

cum mdius

^i^t {(t

pfic^f'cjer

^cr'm wenden fo Hcc

>

dies.

a(s

M geben,

2cbcn

Whii^,
lac tarne 2i(tci tl)ut'^/
SZanu SfA'b mib 'iui^mt ^{(^ begeben/
.^atif)Mc2bcaud) bcgibc/

3utS^D{b^Uftbcifd>'t/ fcpi^uf^c
.*5)tc

@o 3cnM{d)e (t)onbct licbf

3a i^a tir sg)({)laf iml) ^c^maf j?crgcbct,

picr pcb't man / iric cjav nlc^f^ bcftc^ct.
Il n'eft rien

ft

court que

la vie.

&

Tranc d^awbition
d^ envie;
Pauvre mortel , pajfe une vie ,
liie la

mort talonne de

p>rz's,

peu de choje fut au Sage ;

Et pour faire un petit voyage >
Il ne faut jjai de grands apprts.

cj I

Niet

fnelter

dan de Tyd.

Betrouw uw keven niet te hoogh

De Tyd 'zal fnel van u verdry ven

De Jeugd en welluft van het oog ;

Gttn min noch fchoonheit mag' er blyven.

De fmaek en flaep gaen op de vlucht.

De Tyd heeft al 't vermaek beftreeden ,
En laet niets over , van die vrucht
Als ouderdom met ftramme leeden.

M4

Emblemata

184

STERNUM

SUB SOLE NIHL.

l^edtimfermonumet
Ot/U.if

Metam,

jjono!

& gratta vivax,

Tempus edax rer um y tuaue invidinfa vetudi

,.
^
Facundiam eloqiientiam gratiarum omne genus,
"'

& quxlibct corporis

bona confumitis.

Trooerf.

-^^ ^^^^ ingcfio ^u.ttioti nometi ay ^evo

lib'.jt

Excidet. Ingcniojat fine morte decm.

^uftfi,

Miremur

epig.3f.

Ovid. U
3. de art.

perite homines : montnnenta fati-r

'
fcunt y
JArs etiamfax nominibufque venit.

XJtendtim

eft <ctate

cito

pede labitur atas

Nec bona tamfequitur ^qum bona prima fuit.

2Ba ,^er{(^

il

ac cifd.

f( / tcrr(t)li'nt

^cr '25iclfra

alcr

Me

3e(f /

utTd)cn ^ac^ciu

^ e^ctttc ^Bcraiinllchif
S)urd> ffr ^fii / ma '2^ciif(t)cn machen
SZDa 2Biintcr fj cet tann / ta^ wir
.^cn bot)cn^libcr fcbncn Srucn/

3m 2(Uijcn^blif tJcrfi^tDmiiDcn fcbauen ?

Tout

fe

perd avec

le

temps.

"Beaut' qui fomctf tout au pouvoir de tes charmer

'Ne vante point les feux, ne vante point les armes^i
Vont tu dfiles l'Univers.

Tu paffer ai un jour par le cifeau des Parques s

Btfi de tes appas^l refle quelques marques
Ce ne fera qug datif nos Vers^

>

92. AUes

is

vergankefjk

Geen fterke Stad , hoe hoog bewald

Geen ryk , beflooten in zy n miiuren ,

Of hunne moogentheit vervalt.

De ftrenge Tyd kan 't al verduuren.
Is

't

vreemt , zoo alles fmelt tot

niet

Dat zelfs aen drie bevalligheeden

Het eigen ongeval gefchiet ,

h Geen' ook geleertheic heeft geleeden ?

Emblemata

xS6
SIC
Liif.2.

VIVAMUS, UT MORTEM NON

METUAMUS.

Ehm fugaces

Pohume , Pohumc

o, 14,

Lal>untur anni : nec pietas moratn

Rj^gis y aut tnslanti feneBce
Af/eret , indomitaque mort.

Stnecs

Mors poctus

cfift.

cft

maloum

perfugium asrumiorae

cum tugis flores

mortis comorten fciiftum quietis. Mots cequies aetumnacum in luctu atque miferiis eft, 6c cunfta moctalium
mala diGTolvit. Nulliun fine exitii iter eft.

30 vitae.

gita

Senefcentes annos

Sajtuu cljo

taf t^irbcn^obnictt furittcn,

Icbci/

SBic rclff't / ac^ fc&au't ! t

l'c

gdi dt ter 3atrc.

^ciii l)cilii3-fepinioirt ^icr cfa)cn't

SBaiiii

i(}t

in teinc

^tirn' miD Jpaarc

^c "^otc grbd'iuj Blumen ftreu'f*

h auf 11" ticb ? ctn neuceben
Sirb tir teiii Qlot unt ^dtc geben j
(Eia 2ebcn / ta ix>r cmivj fd)on /

H^a5

95ut

caiij

jung

Vivons

in

grcutcn

ftc^'n.

fans craindre la

Tel dtinant tout

la

Mort,

Nature

Croit zviter la fepulturc

Tffl fcnfe

dam

Trouver un
Centre

la pietz

lieu de feuretc^;

les trois

furs homicides,

lis je trompent galement.

JLe trcpas devance les rides

Ou

les

fuit inf^iHihhmmty

H OUATIANA.

5? 3

187

Leeft zjio datge niet vree voorey^ctt.

Als ge in een fpiegel u befchouwd

En ziet uwe eertyds gladde wangen

Gerimpelt en uw huid veroud j
Dan leert gy hoe de jaren hangen
,

Gewiekt als

fchakels aen elkaer.

Het deugdzaem en Godsdienftig

leeven

Blyft zelfs niet vry van dat gevaer.

..Niets

kan he: noodioc weederitreeven.

Emblemata

i8S

DE ROGO NON DE DOMO EXTRUENDA

,

SENEX COGITET.
TniditUY dies die y
Novxque pergunt interire LundC,
Tu fecanda Marmora
Locas fub tpfum funui ,
fepul(^i

Lth.2.

od,

is.

&

Immemor 3

flruis domos,

Sluid y quod ufque proximos

R^vcis agri terminos ? if ultra
Inimits c lient ium
Salis avarus.

S>ie 2{(Ccn foen au

nic)t/

af

au t;cn'^o^/ ^chuf cn<

Cin ^a^ treibt fur unb fur beu antern

^cr neue {5?onD ciltfort ^un?ant)cru

,^u aber
.'S>atu

bciiff

auf pdtbc 2ta^r

tmmcr^ar j

ro(t) ftirbcft

S>u alter 91arr / bau'f nbcrae /

CBuwiffcur

ta teiu

joK^cr

^au

^raf^ ftvn tDtvD bcfucr 2cid)eu fpac,

^au* i^

tdtt

@rab bir (etfc ^ur (S4)au.

'

'

Lc Vieillard ne doit penfer qu' mourir.

lue te fert vieil Ambitieux
V'c'lever des maifons en tant

Lors
Vtja

qu'il
tes

faut quitter

pmbzaux

beau,
Penfe donc la mort

htfi tu veux

l^tir ,

& tant de lieux

cette vtc.

jours ont eint leur flam,

ton ge

va

btir

t^y

convie

un Tomeau^

5)4-

^i^

^^^^

^ denke aen

^tgraf.

Hoe wilc gy dwaes en oude zoc

De marmerblokken laten klieven ,
En bouwen u een prachtig flot
!

Om uwe grootfcheit te believen

Wat gaert ge een overvloet byeen f

uw huis van zeeven voeten ,

Beftel

Noch veel te

groot

al i'chynt

het kicen.

Het eind van al uw ydel wroeten.

Emblemata

1^)0

til,,

2.

Od, i4,

MORTE LINQENDA OMNIA.

Linquenda tellm & dommis & flacem
>

>

Uxor y neque h ar urn ^ qud6 coIk y afborum^

Te frater invitai Cupreos y
TJUa brevem Dominum fequetur,
Abftonet hehrer C(Ccua dignior

&

Servata centum clavibm

mero
Hinget favimentum fuperum ,
Pontiflc^Hn potiore cnis.
Ovtd.

s,

Amr

omnc facriim mors importuna profanat

Omnibui obfcurs mjicit illa maniis.

Scilicet

.^cr

^ob beraubet lutacr .'^inge.

^ii mu( Hin owt 9:)<x\x^ m\> 2anb /

5a tic noc^ foii'rc l^cbfc lafTcn /

5>ic

mcbr

aie

S'llc)t folcit

tu

Mr

tcfn Jjcr bcfaffci.

af tcfn

@rab-3n?anb /

SSnb Me \)ertrul(6cn ^pprcffcil /

2(ii acr Deiner kalter iij /

^ic ibrc Jpcrren balt) tjer^cjTcn /

^arac acm / a i^m tpar bcwuf.

La Mort nous dpouille de toutes chofes.

Enfam,

amis^ treforss

& la beautz' que j'aime

Un jour 'vie72dra que la mort blme 3

l"* arrachera du cur vos objets amoureux^
fepajferay dans l^ ombre noire
Et perdant la tnemoire

f e j)erdray maigri moy

eux.

Pamour quej^aj

pour

P.^A

A N

A.

9?. Vie erft moet alles verl.n en.

De dciod heeft in zyn arm gevat

Een die hy dwingt zyn geld en ftaren
Zyn huifvrouw kinders land en ilad
,

En fchatten andren na re laten.

Hv kan niet meer , na dit beftek
By wyn en vrienden luPrig leeven
,

'

Een

linnen klec:

"Wert ilechts

op zyn vertrek

hem tot die reisgegeevsii.

Emblemata

ipi

COMMUNIS AD LETHUM
Lib*

VIA.

Charomrf unda fcilicet omnikis

Quicumque terriC munere vefcimur
Enavjganda > ve Bsges y
S tv e inopes erimw colonie

3*

o, j^,

OvUM Tata manem omnes 3

Ltviam

Portitor

omnes expeBat avartis

& turb^vixfatis unaratii^

Tendimmhuc omnessjnetamproperajmn adunam

Omniafub leges morsvocat atrafuas.
Oc,

l.r,

Moricndum eft omnibusieHique finis tnifetise in mortem

S)cr ^t^ ^um %oU

it

aen cmciit.

S)er Sohicr in tcm ixntdn ^^or/

S)aburc mir gcb'n aii Mcfcm 2cbt\\ /
alc aen ^mfdbciutmtaw
t)

'

fc

@d)ulDcii

tk

roujTen geben,

^etn 9)enfc^ i( frcp m\ tfcfcm Sou /

{j't f ciii aubrcr 2Bc3 ;^ii ftn^cn /

2((l)

2(l Diefer

welcher aUit

^nl) niemanti / niemaub

t)ol /

la( Ja()i^^clT.

Le chemin de la Mort eft commun tous.

Naions ou Bergers ou Monarques
Quant le fart a mar qut' notre dernier moment ,
hlous tombons indijferemmcnt >
Sous la main fanglante des Parques,

Nous

descendons

O commande un
Et payons

le

aux

trifles

bords

Nocher avare

tribut barbare

Qtte Pluton exige des morts,

$6, Het

HORATI^NA

96".

Het erven

is

'gemeen,

Eeti koning heefc geen meerder recht 9

5 dien groocvorft , te gebieden ,

De dood

Als onderdaen of minfte knecht *

de oude Karons boot te ontvlieden.
Wat onderwyft deeze overvaert ?
Zy leert rechtvaerdigheit betrachten
Naerdien de menlch , hoe wyd vermaert ,
Zyn fterfuur zeeker moet verwachten.

Noch

Emblemata

P4

IMPROVISA LETHI
l-ih,
oi. i^,

Frura

Marte carebimus

cruento

jr

;^,

FraHif^ue rauci flu clibiis Adrige 9

Frufira per Autumnos nocentem

Aurum.

Corpor ihm metuemiis

neqtie

g^

Satyr.f,

VIS.

ua

Aut magno aiit^arvo

et

lethifuga.

Od,i,

Mors. iffugacemperfetjuitur virum

'Nee farcit imbets juv ent cc

Seneta

Inccrtum efl:

Lil/.

Poplitius

in epifi,

illam

Omni

timidoijue tergo.

quo te loco mors

exfpeflat

itaque

tti

exfpcfta.

cr ^ob mmi i e()' ?ir tjcrmcpncn.

^i(n)ol^t^/ tic^ncg'gcfafer/
.^cn (Sce-jiirm / famttcm ^utcn-jatt
.^e migefuntcn ypcrbfc / pict)cn /
CnD auf fein i^eil ftc^ ^ctt)^ bcmt)ctu
S>ocfe oNe ^en / tcr tict) gcmac^'t /
$2irb teilte g(uc|?t saii nickte gea(f)t' /

95iit trolt'ftu f(t)on ^ur Tonnen ^ie^eu,

^Scm ^o^c fanftu nic^t entfliegen.

Il n'y a

Ne

point de prvoyance contre la Mort,

tente

Vy bien

jamais la Fortune y

loin des f cri! s de

Mars y & de Neptune,

Fuy leferain des nuits, & les chaleurs du jour 3

Hout ce foin t^efl fort inutile.
Paru qui fut un lache , & ne fit que P amour

mort

aujfi jeune

qu^AchiU,

o R A T

A N

r^y

a;

^^

^-\</^v^.

9 j. Niemand kan de dood ontgaen,

'c

Waer iets

indien van eene kant

Pe dood ons kon naer 't graf toe dringen

Maer och ze komt , uit zee en land ,
Met vier en oorlog ons befpringen.
1

De dappre fneuvelt;, door haer fchicht,

Gelyk een bloodaerd , onverfcheiden :
Zy blyft van hooger hand verplicht

Om elk ten grave te geleiden.

N2

n:^:^

Emblemata
MORTIS CERTITUDO,

1^6

JLi^.2,

od, i\

'Oivefne prifco natus alp Inacho ,

-NzV intereH 3 an -pauper , ' in fma

De ^cme fub

aio jjiorris

Vi ei im a nil miferants Orci,

Omnef codem cogimur : omnium
yerjatur urna :Jeriur ocyusSon exitura y
nos in sternum
Ex Hum impofitura cymba.

&

IIicfe.rvuSydu?n vixit^eratynunc mortUK idem^

Non quam 3
Efl
Lib.ji

od,j,

tu

Dar i Magne y minor apteft,.

ut viro vir latis ordinet

Arbufla fulc : hic gner ofior

Defcendat in campum j)etitor :
Moribus hic y meiiorque fama
Contendat : illi turba clientium
Sit major : JEcjua lege necejtas
Sortitur infi^nes

&

imos

Omne capax movet urna

^ic^t^

i|

nomen.

fo octt? al5 ter

^ot.

.^cm 'vtobc o^\\r t aUi gleich /

.^u fcpj ijeriitj/ armV o^cr rci'd},
r f ommc n\\>x<^a\ 1 o^er ^ciitc /
2a iitifc)

in bcr gcic

gebobrcn

^uD t>ort ^ur (Stpr^fcit ecfo()reiu

Rien ne dure

afin

que tout dure.

Quide([u la fantz fonde trop d'e(perance >

Couve jouvent ta Mort au centre de [on fein >
^lu* il faille tous mourir ^rien w'e/? de plus certain:

Mais Qi^umPi^GQmmtinul rCm ti^nt a}{rancu

5)8.

D^

dood

Is

zeekfrl

De dood heeft yders naem en daec

By een geftelc om op

te leezen

Gelyk een lotery beftaec 5

Doch wien het voor of na zal weezen ,
Is naer hy eerft wert opgehaelt.
Hy zy van groot of kleen vermoogen ,

Het veege fterflot ,

vaft bepaelt

Laet niemant los , door konit noch poogcn.

Emblemata

H^

CUNCTOS UOKS UNA MANET.

LU,

I.

Od. 4,

mor f aquo f ulfat -pede pauper um taherni

B^gu?nque tunes.

Falida

^*^' ^

^^r

^'

icqua

'

tellus

Pauper f recluditur ,
'S^^umque puerts : necfatees Orci
Caidum Promethea
B^vexit auro captm s hic fuperbum

Tantalum
Genus

atque Tantal

co'ircet

bic

Pauper urn laboribus

Vocatus

levarefunBum
,

atque non vocatm audit,

Lampf Dilacerdi crines

Cdclumque ululatibuT impies

Mieflaque fan^uine un^uibus ora notai :

Credis an exflinSos hucpoffe rever tere R^ges f
Fiere obitmn ^ e addi vulnera vulneribus.

^cm "^ob fcpnb

xo'xx

ac c^kx^,

-^cr ^ot? aufft auff mit gleichen ^d)ritff

S>er grften ^ct>(og imt) SScttler uttciu
^'\i lcic^cr S^act hinweg er r ciflf'C

^c^ ^onivj ^tab imb <Bcbuftcr 2cl(.

9licbt6

if

aubier tu tiejcra Scbeu

.'S>a jic^ ni(bt

Rien de
Toy de qui

Ve

(i

certain

que

la tte fe couvre

ce brillant

la

Mort.

Metail qui fait fuivre

'Ne croy pas que la

les P^is

Mort t'exempte de fes

Elle frappe aujjlfort la porte

{iti'4

mu' bem ^ob ergebem

ede du moindre

du Louvre^

Bourgzoii,

loixi

HoRATIANA.

-~

"^

99.

De dood ontziet geenflMen,

Gy Vorften van doorluchtig bloed ,

Gy hebt wel reeden om te treuren
De dood fchopt met dezelve voec
!

De hooge poort, en laege deuren.

Geen majefteit vint hier ontzag ;
Geer armoe kan den boer befchutten.

Het noodlot treft met eenen flag ,

,

Palleizen

en verachte hutten.

N4

Emblemata

oo

VOLAT IRREVOCABILE TEMPUS.

Li.4. hiimortalia ne Jperes ^ inonet anniis
Od, 7.
gj-/^ rapit hora dtcm,

Fri'^cra jnitcjcunt Zej)ljyrf5

Interitura

virgii.j

Georg,

almum

Ver proterit yEflas

fimul

Fomifer Autumnus fni'T^ns cffuderit

Bruma

, i:r

& inox

rcciirrit iners.

Opthna qii.vrjtie dic^ mifcrh mortaliBus ccvi

Prima jugtt fubcuyit morhi , trtflijquefc7ie[lus
Et Idhor 5 iT durx rapit mclcmentia mortis.
:

^tc

3c{t

initrfctcrbrlncjljc^,

it

^ag iMt^ aif ^icfcr ^dt bc|?ct)ct /

QSc^cuijt ^^r '^a\

Qiub

fie

^\^

n)^.^cr

Wann er

-cv

^act)C/

ibm iMt^r q3la} iicm^^ct/t.

^er ^Bcfr tbuf^ / ta r er Srrft t?crgc^cf,
:)a3abr mt fiincn '2^icrtclnfft)r't
/

monn

e? aiifvjetcr'f.

^0 n.\intcU aceauf
91ur

iiiifer

i;tf

nil^cr

2cbcn fe^r't nict

La Mort nous

ft?(etcr.

gale tous.

Le

temp! ^ui produit les Saifcm ,

rune r autre enchainz'cs ;
Et h Soleil marchant par fc^ dou:!^e maifom
'Renouvelle Ut ^fcurf , les Mois " les Annzcs.
Il r'en efl pas amfi du deflin de nor jour t :
JLes tient

Quand la Parcjue

en born

le

cours

>

J^ous entrons dans des nuits qui ne [ont point

bornes.

HORATIANA.

100.

201

Ve tyd IS ofiVpeederroefelykj

Gelvk de lente gaet vooruit ,

Die ftraks de zoomer na zal treeden ,

't

Welk jeugt en manbaerheit beduit >

Zoo volgt de Herfil , met trager fchreeden ,

En lokt den Winter grys ais fneeuw.
,

Dus hangt her al aen rond^ kringen

^t Verandert zich van eeuw in eeuw ,
5

En fluit in de oorfpronk aller dingen.

Emblemata

io2

NIL ALIUD AC UMBRA ATQUE ILATUS

EST HOMO.
.

/.1^.

4,

o<f :-

Dam77a tjuidem celeres rparant caleita Lun.^

Nor nbi dicimiif >
Q^iopus JEneas , tjuo Tuiius dives >
Ancu^

&

Pulvis '&
Qjifsfcit

umbra ftimti!.

an adjiciant hodierme crainajumm<

Tempora.

Dl

fuperi

lampf. Ecce [umus pulvis ^fumus ecce miferrima tellus y

Et noflrifugiunt 3 ut levis aura 3 dies.
Solvimur utnebula 3 Jrgens ut in a'crafumus y
Et veluti fohl Joie pruina filet.
Carpimur 3 utfiipuLe rapido carpuntur ab igne :
Nil nifi vivendofimnus
uynbrafumus.
TJnde igiturfaflus , venit undefuperbia nobis

&

fluos fatum

praeter tot

2ir fcpn nur

mala 3 trie rapit,

^taub im)

?(f(t)c.

m^Hx

.^ie @onn'cnc;^{ct)'t/ crau'taucfe

S)cm 2)?onDc fctu tjcborgte l^icdjc i

laiin aber tcia ^icc^t ciuj

<So f omt'

failli e^Tt"

,^a^cr

t^u f

tD(e^cr

ju

c^i{)i

nieter /

cftct)t.

^ t)J?cnfd) /

uut muft^iir (rtcu /

ommen / tsieDer njcrten.

L'Homme n'eft rien qu'un peu de boue.

Tombeaux de ^afpe ,
Ce que vom offre:(
Ces Cefars

&

ces

vafes prcieux
nos yeux

Alexandres

Qjii font vos plus riches trefors

liie font-ils qii^un refle

la

ams a fait

',

,*

des cendres

do leurs corps

o H A T

oi. I^^ menfch

i$

A N

^O?^^.

A.

maer

een fchaduV;

Der menfchen heerlykheit op 'c beft

,

Van ydelheit aeneen geweeven

AVat leevertze ons op 't allerhfl: ?

Een bobbel , van den wind gedreeven ,
Of fdiaduw die geen plaets bellaet ;
Een ftinksnt aes voor mot en wormen.
,

Wat vordert aerdfchen toeverlaet

Wanneer de dood ons komt beftormen

Emblemata

204
I
cd, '7

.'

XbR A

Citm ferne l occideris

Vecerit arbitria

Nn ) Torquate

L E

,^

FATUM.

de tejplendida Minor

genus

non tefacundia

non te

{{eflituet pietai.

Cuna mantis avidasfugient Mredn , amico

wiC dcderis animo.
neque enim tenehris Diana ;pudicum
Librt Hippolytum.

I7fernis

Virg.te,

"^""^'

'
Definefata DemfleBi (perareprecando,
r
cuique
diersbreve
irreparabile
tempus,
Statfua

'

'

.'5)cr "v^ol) ft

uncrbittUc).

.^cr ?)?nnt> / rcr W\\}trt taufcnt Saffcn

^ctampfct biird) 2olrcf cnt)eit /

5tai ccii einen "^ot ntct)t fctaffen /

S)cn

95ic(fi'aticfcr 3cUli<jfeit.

^U ^onnc fattt / unD ftcijjetwictcr

^et)'nabcrtt){r nur einmal nieter/

<So werben ifir

uic^t trieber bracht /

3a fdjla jfcn c^i eine S^ac^t,

La Mort

cft inexorable.

Ce fameux Orateur dont lepuifant difcours

Ufurpajans effort rEmpire de la Grce s

"Manqua d^zluquence

& d^adres

^jand la Mort vint trencher le filet defesjours.

Cent Rois pleins de cur

& de gloire

Ont perdu la clart des Cieux 5

Et le devot Louis qui fut fi cher aux Dieux >

Ne vitpli/s qu^en notre mmoire*

10 2. Het noodlot k onver hiddeljkii

Dewyl de fchaer , in Klothos hand ,

De draet des leevens af wil kerven

Want de allergrootften van het land

Zyn zelf gebooren om te fterven ]
[

:,

'Gebruik

hiertufTchen

y 's

werrelts goed

Tot uw vermaek en vreugd , met maeten ,

Eer ge u 3 vol druks bereiden moet ,

Om

't

zelve eeo qiiiftgoed na t laeten.

Embl emata

2o^
LiB.1.

MORS ULTIMA LINEA RERM

ESt\

Poftkbotes, artiumftudia, dignitates, opes. Ccquuntut flagella , dolores aliaquc mala , vitam fbg,

ccm

excrcitantia

foia

Vittus nianct fuperftes.

Po obitum benefaBa manent^deternaque Virtiis

Non metuit , Stygin ne rapiatur aquis.
Vrtfert

ht.j,

^' '^'

At nofi ingenio quafitum nomen ah vo

Exvedet

ingenio flatfine jnorte decus.

Non omnis moriar )

mltacjue pars mei

Vitahit Litpitinam.

Sit

modus lao maris

>

viarum

>

Militixque,

2l()ici: gilt*

iperr

mib ^nc(ttci(6tfeL

^ier Birb ^e^ 2clt Sauf aiic^altcii >

aim tdter |)at fte nic^t ^u fc^altcn.

Ait ^ngcH) cb't atfein nur fcvuer /
^\\X>

UmtUw fcfetpaveu qpfortner ui^t/

90C& beu

t)cif uc^tcu

ijoeu-^taruer.

^o cp(c pe ^u bcm ?arcn Siecht.

La Mort eft la fin de toutes cliofes.
S^en efl fait ; Tout efl confommz.
Voici r achvement des chojes :
"Mvrt il faut que tu te repofes ,

Et

brifcs pour jamais ton dard envenimz'.

Ma!s, qu'yen un moment ta fortune eft changl

cdes ton tour ta fatalitz'-.

Et la Nature humaine heureufement vcngie

yzlevepar tu mart l'immQrt^lit^'.

103.

O dood

^^

^ood

zoo wel een

is

ht eind,

trooft

als fchrik ,

Hoe weinig menfchen overweegen

Dat aen deeze uifrerile oogenblik

Het alle en eeuwige is geleegen

Sta buiten rykdom , eere en ftaet s
!

De dood zal dat gefnor verdry ven.

Wat in de weerelt leeft vergaet j
,

Maer deugd alleen zal euwig bly ven.

INDEX EMBLEMATUM.
^T Irtuf

1.

2.

inconcu[fa.

Vir tut i^

c?^^''*^'

Naturam Minerva JJercit,

3.

4. Virtus immortaiff,
5/ Virtuti faptcntia corner.
<. Jw we^io confiflit Vir t US.
7. Medio tutijmur ibis.
8. Vir tus in aicmz confiflit,
9. Virtus InvidicQ jcopis,
10. Amor Vir tut is.
11. Animi fervitus.
12. Animi jervttus fsrpetua,
13^ F/V inftitutionis,
14. Incipicndum aliquando,

6
8

lo
iz

14
16
l3

20
22
24
Z6
2S

15. Fruus lahoris gloria^

I(. Volupt atumuj'ur.e , morbid mifcice,

Crapu/a ingenium ojfufcat.

Natura moderatrix optima,
Animus furgandus.
Philofopbia vitcc Magiflra.
Minerva Duce.
Dijctplin.^ animus attentus.
23. Diuturna quies vitiis alimentum
24. Habendainprimis animicura.
25 Educationis " confuetudinis tjpus,
17.
iS.
19.
20.
21.
22.

Confcientiainilic tefles,
publice. 27. Honeft
28. Nihil filcntto utilius,
2(.

&

29. Apoculis abfintferia.

30. Amant alterna Camnce.
31. Feslina lente.
32. Mediis tranquillus in undis
33. Innocentiaubiquetuta,

^4. Mortis for?nido.

35. Frugalitatis exemplar

30
32

4
^6
3

3S

40
42

44
46
48
5o
52
54
50"

58

60
6%
64
66
S
70

BLAD-

BLADWYZER
der bygedichten

op de zinnebeelden.

"T^ Edeugdtbetaclthaerzelven.
JL/ De roem der dcugd.

1.

2.

Natuur wert door kunftvolmaekt.

De deugd is onfterffelyk.
5. De deugd en wysheit gaen zamen.
6. De deugd beftaet in de middelmaet.
7. Middelmaet is beft.
S. Deugd is werkende.
9. De deugd verwekt Nyd.
1 o. De deugd is om haer zelve beminnelyk.

5
5

g.

4.

11.
12.
Ig.
14.

Ondeugd

is laftig.

De ondeugden fpruiten uit elkandren.

Opvoeding helpt veel.
Die niet begint die niet verwint.
Het einde kroont het werk.

15.
16. Welluftteekfmerte.
1 7. Dronkenfchap verduiiterc het verftant.

18. Natuur

de maet.

ftelt

11
ig

15

17
19
21
23

2^
27
29
gl
g

19. Reinigt uw verftand.

20. Wysheit is des leeyensrichtfnoer.
21. Doet alles met wysheit.

41
4g

22. Ondeugd wykt voor beftraffing.

2g. Leedigheit voed ondeugd.
24. Bezorg uw gemoed vooral.

47
49

2V

Gewoonte

is

16 \ Geweeten
.

45"

de tweede natuur.
5r
meer als duizent getuigen. % 3

is

27. Daedbynaem.
25. Niet becrer dan zwygen.

5<j^

57

29. Nieternftigbyde wyn,

59
go. De boog mag nietaltyd gefpannenftaen.tfi
gi. Niettehaeftig.
6%
<>
g2. De oprechte is zonder vreeze.
,

Onnoozelheit leeft veilig.

De vrees des doods belet veel.
3^. De licht vergenoegde is gelukkig.

g g

g 4.

67
69
71

INDE

X.

16. ?oteflas foteftatifuhjeBh,

3 7' Sj^'^ dives ^ qui nil cupit.

yz
74

38. Sapientilibertai.

y6

Nimnispaupertatis

metm libertatinoxius.']'^

59
40.
41.
4Z.

Sors jua

quemque beat.

80

Agriculture heatitudo,
Avarttiatnalum.

43.
44.
4$.
45.
47.
48.
49.

Sa

Mentis inquietudo,

84
Sd

Curce inevitabiles.

8 8

Grandnnalum

90

Invidia.

Cuhmn honoris lubricum.

92
Multiplex Avciritia pratextus,
94
Nihil auri cupidumreicnat.
^6
Pecunia bom
hoytcslo abflrahit.
9S
Cum fruBu perrgrinandum.
loo
Anxiadivitiarumcura.
102
Qjioftus junt pota; yplusfitiuntur aqua. 104
ci^ /^f/x r/? c; contingit nihil amplius

&

50.

51.
52.

53.

Iq6

op tat.

%4'Avdrus

nifi

cum moritur^nihil reci facit. JoS

5^. Aniicitiamfovet munificentia.

56. Liberali homini volunt omnes

m.

57. Vartum pecunia dominium.

5 S. tuhitiampattuntur opes.
59. Fecuni( obedtunt omnid.
<Jo. QuidnM auro pervium"^:
61. Pecunia donat 0}}j7iia.
62. Avarus quicfitisfruinonaudet.
63 Hres injfar vulturis eejolet.
.

64.

65

iio

quam

opti-

112
114
ii

iiS
120
122
124
116
P au per tatis incommoda.
128
N;7 t^o contulervn jucundofanus amico. 130
Amictti.aTrutina.
132
Amici Vitium ne faflidias.
134

66.
67.
68. J<^^'/72 z/^Z/c? .^r^e ;^67 //e^
amicitia e!.
69. Domi argus > firis talpa,

t'4

demum firma
136
13 S

BLADWYSER.
magt is hooger onderworpen.

^6. Alle
37.
3S.

Die

niet begeert

De Wysheit

IS

'

ryk.

heeft vryheit.

39. Vrees voor armoede maektflaven.

40. 't genoegen is 'tal.
41. Het landleevcn is gelukkig.
42^.

Het

geld verminderd geen zorgen.

43.

De

groote ftaet

44.
4^.
46.
47.
45.
49.

Zorgisnietteontloopen.
Nydigheit is een groot quaet.

is

Maet houd ftaet.

Gierigheit ontbreekt geen fchyn.
Geldzucht ontziet geen perykcl.

Kykdom doet dooien.

Reift maer met voordeel.
Rykdombaertzorg.

51.

Goed

53.

't

54.

ftopt

geen gierigheit.

Genoegen

Een

S5

85
van geen zorgen vry.

51.

50.

7j
7^
77
79
8

is 't al.

gierigaerc doet

S7
89
91
93
95

97
99
lo
105
io>

107
maer goet na zyn
109

55.

5(5.

115

dood.

De milddadige maekt vrienden.

Yder helpt den milden.
57. Het geld diend of word gedient.
^S. Den Ryken ftaet alles wel.
59. AUesknielt voor het geld.
60. Het goud dringt alles door.

Het geld geeft alles.

Een ryken gierigaert is arm.
03. Een ErfgenaemisalseenGier.
64. Armoede is een flechten Raedfman.
6%. Een goed vriend is de grootfte
dl.
61.

66. Een vriend verfchoonrzyn vriend

67. Lief ziet geen Icet.
S. Eensgezintheit maekt vriendfchap.
^9. 't Huis fcherper toezien als buiten.

Ol,

ii^'

117
119
I2t
125
125"

127
129
fchat.

135
13^
137
139

INDEX,
14^
yo, Cui^ue fuum iidnnn.
14271. Sua nemo forte contcntuf.
72. In quocumqiie vitte genere fhilofophari licet.

IAA-

73. ViBrixmalorumpatientia,
74. T ortunamn mutt ^enus,
75. v4 Al/(^i- tranquillitds.

^ M/^j^i-

7<5'.

I4<^

148

iSo
15

aternitai.

I S4
77. Pc,'? w//< Virtuf opera laxarifolet.
I5<^
7S. Varia fcneiC bona,
158
79. Vera Phiiofophiainortif emeditatio.
I<jO
So. ExVmoJapiejtiVirtuf.
161
Zl. Tempera te tempor i.
S i.T enp us rite impenfumfapiem non revocat, 1 64

S4.

P/l mortetn ceffat invidia,

Ne ^w'ii /rr4 vires conerir,

S5.

Tempora ynutanturs

166
I<S

^ nos mutamur in Ulis.

170
1 72
Culpam pna promit cornes.
I74
Principujn deliaplchs luit.
J76
Tute , fireB vixeris.
178
l8p
Defuturisnesanxius.
Qjiidcnimvelocius vo^
iSi
/Eternumfubjole nihil.
184
Sjcvivamus ,ut 77iortemnonmetuamus. lS6
D^ >'^ j cw ^e ^wo extruefdajenex cogt-

S 6. NegleBce B^eligionis pna inultiplex.

S 7.
S8.

$9.
90.
91.
92.
93.
94.

iSS

tet.

190
95. Morte linquendaomnia.
96. Communis ad Icthumvia.
192I94
97. Improvifalethivis.
98. Mortis certitudo.
196
99.- Cunclos Mors unamanet.
19S
joo. Volat irrcvQcabilc tempus,
200
iQl.Nil aliud ac umbra atquc flatus e /jomo.zol
102. Inexorabilefatuin.
204
^

103. Morf ultima linea rerum e,

FINIS,

itd

B L

A'

R.

141
70. Elk in het geen hy weer.
14 j
71. Niemantismenzynlot re vrceden.
7Z. Geen ftaec belec de oeffeninge der wysheir.
73. Lydzaemheit verwint.
74. Natuur komt booven.
75. Wysheitbaertruft.
']6. Dichtkunft maekt eeuwig.
77. Arbeit en ruft overhand.
7S. De ouderdom heeft ook voordeel.
79. De wyze houd de dood voor oogen.
So. De wvnisookde^yzedienftig.
Si. Schik una de tyd.
Si. Herwenfch geen welbefteede tyd.
S 3. De dood verwint de nyd.

S4- Beftaet niet booven uw vermoogen.

S5. Detydveranderten wy metdetyd.
%6. Veracht geen Godfdienft,
S7. Straf naer verdienfte.
8S. Het volk boet de fchuld der vorften.
S 9. Die welleeft is overal zeeker.
90. Het aenftaende is ons verborgen.
91. Nietfnellerdandetyd.

vergankelyk.

92. Alles

is

93. Leeft

zoo 5 datgeniet

Die oud is denke aen 't graf.

95. Die fterft moet alles verlaten.
*)6, Het fterven is gemeen.
')']. Niemand kan de dood ontgaen.
9S. De dood is zeeker.
99. De dood ontziet geen ftaten.

103.

'

I5I
^55
15 c

157
159
\6\
16%
\6%

I67
159
171
173
17c
177
179
iSi
183
\%%

vreeft voorfterven.

94.

100.
loi.
102.

147
149

De tyd is onweederroepelyk.
De menfch is maer een fchaduw.
Het noodlot fs onverbiddelyk.
De dood is het eind.

EINDE.

1S7
1S9
19I
193
19c

197
199
201
20}
20
207^

T. 'T^%8gcnM>crad)tcfalcwacicf.
2.

S'^B.\

^ic Satiir angefaulten/

4. '^l^jcll^
5.

0(e

tocntct Mc 3nc{)t.
S

l^crcjcbit nictjt,

^^cibcit cjcfict ^d)

;;u

rer ^u^jciiK

<J 3mmiltclbejct.ct^ic'^!^Icn^.
7* ^^cr ein L^aftcr md^ t / fallt cft

S.

*^lu^c^^n>ir^clc^6lIe^

"luvJen^ bcftcbt in tbdrivv

9' ^ii>}cnD

t)([tt

in ein ancv,

?iubiin.

uc^tii iJlciDcr.

10. i.^i.be;;ltr^llctcn^,

10
12
14
6

iS

20

11, 'Der N^iuitcHtt ein ffefcr "iMcnftfncclif.

22
i2/).r^ctrlorc bannet cin^aff er ubcvta0anDcrc.24
I3. ^ic3cbtt)erricbtitac
16
14- '5>er?(ifanj5muipvjcma(^tfcpn,
I5. 213a lau rft Der i3caMiUit.
ic* ^iutflonlTfoi^tOveiic.

18.

30
B^
34
3^

17. 2B inti!i/^iau.
IS. 'Dielatui bcbafcbefunfcre'SScfctbeu.
i9 *5)afc!5^miubmu^ rein fern.
38
20. 233jbdt Ift rii^'b.ne bcftc :X((f)t*r({)nur.
40
21. 2a "in cn^ cbtt / acbtct ra nbri^e ni(l)t^.42
22.

>iUcin)dfniiiiV>crb.jTirtattc6l^il!cr.

23

)^?afl^- yjan^) i)t

acr l^aftern anfaUiJ.

44
4<

24. ^or.L^c ;jnt>Dt fm ta ^emutb.

25. ^r^i.bnnviu'ertriiiM. 9latur.
26. 'vib:"'v'sBaDi|Tcnr((bctnid)t.

4S
50

27 ^bne'elt^^ct)eui^iemau^.
2S, ^c! et) iigrbatt nickte iit>ci:aiUti?ortcn.

54

29. 2( t?3iimtt;iBeit.

58

Nt

(So

30.

'Jdl ^

31.

vii

n'.if^:^S iL.

3 2.

:i>cr

2i>un

'onfil^uir

34.

'5:.^^rc^

3^.

ir'?a

<.

Vi 'c

hl.

iit

3dt.
ibt

ab

5^
5<J

6Z
nubowcglie,

<54

att ftd)er.

66

.Verebt.

<S

itfit^aboctftent^.

70

Ott rtviu f euua teiueu Obeni,

7^

i)f

(g

<S

9C.

74

j7. 'i>criilrcl/bcrnfct)tbcc|)rt.
3 S. 'i^cr ^ciic ift al^cit frcr.

']6

39. ?(nim>\)crfautftihrc^icr^cftum%ott. 78
So
40. IlLHT t>cr<jiuuu ift / ^c^ ift gluf fcoluv

41 . Mauren

leben i^lf feiigcr

al5

\5"r|cn.

Mc -SJurcl aCc
43. TMirubcte^cmut^.
42.

'^cr

44
4s
.

40.

\^

(ft

S^

S'^^cl^all^ oblie v^O'^gc.

^3)^ifc}iinrt

'\\\

ciii

90

^ojTc >\\o\.

^' ciiitam lebt

47, 2(e

^^cbler

S4
%6

^:i>bcl.

pi

/ bt toobU
haben f^ren 1>cf mc.nfcL

4? 'crd3U)cfcbcuct feine (cfab!\

9<
49. ^^cl^'icii^t^crbrba btitjeinb.
9S
5c. ^iicbcMcKubeinMrfclMcn
100
S T/215cr iM'a v^tbcr batt/bait and) t>icl borgen. 102
52.

104

'5)cri]cii>ij.\ci|tnicbt,^iicrfttiy\cn.

5 ^.crfctT

mltivcnMcm vuiiriijt/jft bal^

54. ^incicbi^l tb"t nhl)t0

t>crfcrgt.!o(j

cjntl;/ al

?anu

cc

108
5 5 /Iabrc grcitnb fcbaft ftcbet auf f einen Sf^ncnji o
ftirbf.

5 6. (^incn frfpvjcbiyiai 9^?arn batt /cbctman

licb 1

tfo.

2[o e

olb reenet /

Ift

12

114

57. ^eict)t()nniifttv-tb^cnmtcn.
55. ^cin l^aftcr altiin.
S 9. ^clb bcrf(^*;t nbcr alfc^.

ii<

fein *5>acb ^n

tict)f c. 1

20

61. @cl^g'ubtal.
121
<S2.^er ciivjc \\x fcinipcrr fdncficjncnntt^.i24

6i,^i^ eic0Aobuci'>bt aiicb nac^

feinem "^-ort.

64. 2abi(fft'^m)en^ob"ccl^t.
65. (Ein 9)?cnfcb i|t ^e^ anrein ott
66. f)ergrcnn^^cba,?t-2Bai^c.
(^7. (5 cnn^en gebier fcvnt f dnc gcblcr.
<^S.

@leid)cr2lJicibtriebcfrcf cnnrfcbaft.

ns
130
132
134
13^^

69 ^iebc ;;ui>or ten balfcn an9 rcineni ancj.

1 3 s
70. Q^ieljtpfc/ ticl^inne.
140
71. S^icmaub t)crcnuvjt fic^ mit feinem ^tanb. 142

5C

(g

Q:

?^.

72. 5>fe ^ijifdt f uberan^u^aiij.

7j. @c^^ltbern)i^^etac.

^m

742(i bki'bt ein

Hcj^rontrc

tauu

2(ff/

er fc^on eine

^lb-

14S

150
152
154

75. cicbrtbctt bitnat Dlu^c.

y 6.

144
145

Q5clfbrtbcitniacbetuiirtcrblic^.

77- 2(ijf2(rbdtmug and) rgct?lict)fcit folgen.

i5<J
78. .^a alter ^atDlcicrlepS^iiccn.
79. ^a ^Mbc bctcnf en / ttt bic bcfc QBcibeit. 1 5 8
So. ^cr^cmftarcfctbcSCcifenJpcr.
160
i<^2
Si. ^(^iitf biet) in ^ ie Seif.
S2.

^cr

20ci|c

tt)unf(i^t tic

tcr^an^cnc

^cit ni(fcc

I (4

U)iercr.

Sj. ^crSlcib boret nic^t auf ai mit tcm'^obt.i CT (j

i^S
54. 9]ict5 ber t)erm6j)ciT.

85. ^ic3citcnt)ciauternfi(&.
S(^. ^c qtlofefeit crtrccfct af(c^ bcf.
87. Ein o^njicbt (Irafft ben anbcrn.
55. SDo^nnbeift/baift&affe.

170
172
174

S9. 5)cr^obberf(^et ber ac.

178

90.

ift

genug ba^

ein

i'eber^ag fein ei'anc^lage

iSo

^abc.

91. 91icfcfiftf[u*tiijerabif2ebei.
92. (Eiftue^
93

2a^t m\$

eitel.

^(c 2(ltcn

foffcn

bcn

^ob nk^t f nre^iS6

an nickte /

aie

an ben ^ob/ ge^

ibS

teufen.

une alcr^ingc.

9).

'i^er'^cb beraubet

9tf.

')cr20ca;jum'^obe

If

aeu gemein.

97. I^cr '%LOb fommt / cb* xcix \?ermpucn.

98. 9|{(bt5i(tfogcnjia(bcr'^ob.

99.

^em^ob

fcpnbipiraegleicb.

100. 'i>ie3eiti|tunn?ieberbrinv)licb.
loi. >>ir fepnb nur Staub unb ^Ifc^c.
102. ^er^obijtunerbittlicb.
103. .^r^obi|tba<nbcaaer fingen.
(E

182
184

tt)ir

aifo (cben/baj

ten.

94.

I7<

S>

^.

190
192
194
i9<^

19S

^oo
202
^^4
20c

/^

f^