‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪Reliability‬‬

‫•اﺣﺘﻤﺎل ﻛﺎرﻛﺮد ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺸﺨﺺ‬

‫و در ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻜﻤﻞ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ))‪ ( F(t‬اﺳﺖ ‪.‬‬
‫∞‬ ‫‪t‬‬
‫= ) ‪R (t‬‬ ‫‪∫ f (t )dt − ∫ f (t )dt‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬
‫∞‬
‫= ) ‪R (t‬‬ ‫‪∫ f (t )dt‬‬
‫‪t‬‬

‫‪٠≤ R ≤١‬‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ــ ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن )ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻟﺤﻈﻪ اي (‬
‫ــ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن ) ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺸﺨﺺ (‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺧﺮاﺑﻲ در ﻳﻚ واﺣﺪ زﻣﺎن‬

‫‪ =۱-F/N‬ﻧﺮخ ﺷﮑﺴﺖ ‪R=۱-‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻋﻤﻠﻜﺮد در واﺣﺪ زﻣﺎن‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﻫﺮ ‪ 100‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭼﻘﺪر‬
‫اﺳﺖ ؟‬

‫‪R=۱-۲/ ۱۰۰ = ۰٫۹۸‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ‪ 4‬ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪:‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ اول ‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮي‬

‫ﺑﺎ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﻳﻚ ﺟﺰء ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪input‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫……‬ ‫‪n‬‬ ‫‪output‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن‬

‫‪R s = R١ × R ٢ × .... × R n‬‬ ‫‪n‬‬

‫= ‪Rs‬‬ ‫∏‬
‫‪i =١‬‬
‫‪Ri‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 6‬ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺧﻂ ﻣﻮﻧﺘﺎژ دوﭼﺮﺧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫زﻳﺮ ﭼﻪ ﻗﺪر اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Input‬‬
‫‪۰٫۷۳‬‬ ‫‪۰٫۸۶‬‬ ‫‪۰٫۹۹‬‬ ‫‪۰٫۴۵‬‬ ‫‪۰٫۶۶‬‬ ‫‪۰٫۷۵ Output‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪R = ۰٫۷۳ X ۰٫۸۶ X ……....... X ۰٫۷۵ = ۰٫۱۳۸‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ب(واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﻔﻲ‬ .I

f(t) = λe − λt
∞ − λt
R(t) = ∫ λe − λt
dt = e
t

n
Rs = ∏ Ri
i =١
R١ = e −λ t
١

‫ ﻧﺮخ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ اول‬:λ۱

− λ ١t −λ ٢t
Rs = e ×e × ...
−( λ ١+ λ ٢ +.......+ λn ) t
Rs = e
λs = λ١ + λ ٢ + ..........+ λn
⇒ R s = e −λ s t

www.Shirouyehzad.com
 ‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﺳﺮي دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺮخ ﺷﻜﺴﺖ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ‬ ‫‹‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮزﻳﻊ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺑﺮاي ‪ 10‬و ‪ 20‬ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺎر ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪λ١= ٠٫٠٠٣‬‬ ‫‪λ٢ = ٠٫٠۴‬‬ ‫‪λ٣ = ٠.٠٠۵‬‬ ‫‪λ۴ = ٠.٠٠٢‬‬

‫‪λs = ٠.٠٠٣+ ٠.٠۴ + ٠.٠٠۵+ ٠.٠٠٢‬‬ ‫‪t = ١٠‬‬

‫‪Rs = e-٠٫٠۵×١٠ = ٠.۶‬‬
‫‪Rs = e −٠.٠۵×٢٠ = ٠.٣۶‬‬

‫زﻣﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺮاﺑﻲ ) ‪( MTBF‬‬

‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬
‫‪λs‬‬
‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬ ‫‪= ٢٠‬‬ ‫در ﻣﺜﺎل ﻓﻮق ) ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎﻋﺖ (‬
‫‪٠.٠۵‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺗﻌﺪاد اﺟﺰا در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮي‬
‫‪n‬‬
‫‪Rs‬‬ ‫=‬ ‫∏‬‫‪i = ١‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪R‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪n‬‬ ‫=‬
‫‪R‬‬ ‫‪s‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ 0,6‬ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺮي ﻻزم‬ ‫‹‬

‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %20‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٠.۶‬‬
‫=‪n‬‬ ‫‪=٣‬‬
‫‪٠.٢‬‬

‫• ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮي‬

‫ﺑﺎ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﻳﻚ ﺟﺰء ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﻛﺎر ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪.i‬‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮي از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺗﻚ ﺗﻚ اﺟﺰا ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫‪.ii‬‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد اﺟﺰاء‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪.iii‬‬

‫ﺑﺎ زﻳﺎد ﻛﺮدن زﻣﺎن ﻛﺎرﻛﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫‪.iv‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺣﺎﻟﺖ دوم‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﻮازي‬
‫‪۱‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ زﻣﺎن‬
‫‪input‬‬ ‫‪output‬‬
‫‪۲‬‬ ‫ﻋﺪم ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪Q :‬‬
‫‪R :‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪n‬‬

‫])‪Rs = ١− [(١− R١)(١− R٢)..........(١− Rn‬‬

‫‪Q‬‬ ‫‪= ١ − R‬‬
‫‪n‬‬
‫)‪= ١- ∏ (١- Ri‬‬ ‫ﻳﺎ‬
‫‪i =١‬‬
‫‪n‬‬
‫‪R + Q =١‬‬
‫‪Rs = ١− ∏ Qi‬‬
‫‪i =١‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‹ ﭼﻬﺎر دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﭼﻴﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻫﺮ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪R١ = ٠.٧‬‬ ‫‪R٢ = ٠٫۶۵‬‬ ‫‪R٣ = ٠٫٧٨‬‬ ‫‪R۴ = ٠٫۶٩‬‬

‫‪Rs = ١- [(١- ٠٫٧)(١- ٠٫۶۵)..........]= ٠٫٩٩‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ب( واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫‹‬

‫‪R (t ) = e − λ t‬‬
‫‪n‬‬
‫) ‪R s = ١ − ∏ (١ − R i‬‬
‫‪i =١‬‬

‫]‪R s = ١ − [(١ − e − λ t )(١ − e − λ t )......... ........‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪n‬‬
‫) ‪R s = ١ − ∏ (١ − e − λ t‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪i =١‬‬

‫ﻣﺜﺎل‬ ‫•‬
‫ﭼﻬﺎر ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﻮازي دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻋﻤﺮ آن ﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺮخ‬
‫ﺷﻜﺴﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺑﺮاي ‪ 30‬و ‪ 100‬ﺳﺎﻋﺖ آﻳﻨﺪه‬
‫ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪λ١ = ٠.٠٠۵‬‬ ‫‪λ ٢ = ٠٫٠۴۵‬‬ ‫‪λ ٣ = ٠.٠٧٨‬‬ ‫‪λ ۴ = ٠٫٠٠٣‬‬

‫‪t = ٣٠‬‬
‫]) ‪ − e-٠٫٠٧٨×٣٠ )(١− e-٠٫٠٠٣×٣٠‬ااﺑ‪١‬ﮔ() ‪Rs = ١- [(١- e-٠٫٠٠۵×٣٠ )(١− e-٠٫٠۴۵×٣٠‬‬
‫=)‪= ١- (٠٫١٣٩× ٠٫٧۴× ٠٫٩× ٠٫٨‬‬
‫‪ ٠٫٩٩‬رﺷ‬
‫د‬
‫‪k،‬‬
‫‪t = ١٠٠‬‬
‫ﭘﺗ‬
‫= )‪Rs = ١− (٠.۶ × ٠.٩٨× ٠.٩٩× ٠.٩۵‬‬
‫‪ ٠.۴۴‬او‬
‫رز‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫زﻣﺎن ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﻦ دو ﺧﺮاﺑﻲ‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ ...‬‬ ‫اﮔﺮ ‪λ‬ﻫﺎ ﻣﺴﺎوي ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪λ‬‬ ‫‪٢λ‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪١‬‬
‫= ‪λ‬‬
‫‪λ‬‬
‫∑‬‫‪i=١‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬

‫= ‪MTBF‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫دو ﺟﺰء‬
‫‪λ١‬‬ ‫‪λ٢‬‬ ‫‪λ١ + λ٢‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﺮخ ﺷﻜﺴﺖ ﻗﻄﻌﻪ ‪ A‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/03‬و ﻗﻄﻌﻪ ‪ B‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/005‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻮازي ﭼﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪MTBF‬‬
‫را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪= ٢۶٢‬‬
‫‪٠.٠٣ ٠.٠٠۵ ٠.٠٣ + ٠.٠٠۵‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﻧﺮخ ﺷﻜﺴﺖ ‪ 5‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﭼﻴﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ λ=۰٫ ۰۵‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ زﻣﺎن‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺮاﺑﻲ را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ ...... = ۴١.۶‬‬
‫)‪٠.٠۵ ٢(٠.٠۵‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ــ ﺗﻌﺪاد اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮازي‬

‫‪n‬‬
‫‪Rs = ١−‬‬ ‫‪∏ (١ −‬‬
‫‪i =١‬‬
‫) ‪Ri‬‬

‫) ‪Ln (١ − R s‬‬
‫= ‪n‬‬
‫) ‪Ln (١ − R‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ 0/4‬ﺑﻮده ﭼﻨﺪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻄﻮر ﻣﻮازي ﭼﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ 0/95‬ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪R = ٠ .۴‬‬
‫‪R s = ٠ . ٩۵‬‬

‫) ‪Ln (١ − ٠ . ٩۵‬‬
‫= ‪n‬‬ ‫‪= ۶‬‬
‫) ‪Ln (١ − ٠ . ۴‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮازي‬
‫‪ -1‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻞ از ﺗﻚ ﺗﻚ اﻋﻀﺎء ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‬

‫‪ -2‬ﺑﺎ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﻳﻚ ﺟﺰء ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬

‫‪ -3‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد اﺟﺰاء ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ‬

‫‪ -4‬ﺑﺎ اﻓﺰودن زﻣﺎن ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻤﺘﺮ ) واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن (‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻮم ‪ :‬ﺳﺮي ‪ -‬ﻣﻮازي‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪۲‬‬

‫‪n‬‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎي ﻣﻮازي و ﺳﺮي اﺳﺘﻔﺎد ه ﻛﺮد ﻳﺎ از ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫⎛‬ ‫‪n‬‬
‫⎞‬
‫⎟⎟ ‪R s = ١ − ⎜⎜ ١ − ∏ R i‬‬
‫⎝‬ ‫‪i =١‬‬ ‫⎠‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ n‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺴﺎوي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 : ‫ﻣﺜﺎل‬
۰٫ ۶ ۰٫ ۸ ۰٫ ۴

۰٫ ۶ ۰٫ ۸ ۰٫ ۴

: ‫راه اول‬
n
⎛ n
⎞
R s = ١ − ⎜⎜ ١ −
⎝
∏ i =١
R i ⎟⎟
⎠

Rs = ١− [١− (٠.۶∗٠.٨∗٠.۴)] = ٠.٣۴٧

٢

: ‫راه دوم‬

R ۱=۰٫ ۶* ۰٫ ۸* ۰٫ ۴= ۰٫ ۱۹۲

R ۲=۰٫ ۶* ۰٫ ۸* ۰٫ ۴= ۰٫ ۱۹۲

Rs =۱ -[(۱ - ۰٫ ۱۹۲ )( ۱- ۰٫ ۱۹۲ )]= ۰٫ ۳۴۷

www.Shirouyehzad.com
 ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫‹‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ و ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪول ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺑﺮاي ‪ 100‬ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪in‬‬ ‫‪out‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۴‬‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي ‪t‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﺮ ‪a‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﺮ ‪b‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪b−t‬‬
‫= ) ‪R(t‬‬
‫‪b−a‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ‬ ‫)‪R(t‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪١٨٠ − ١٠٠‬‬
‫‪= ٠.٨٨‬‬
‫‪١٨٠ − ٩٠‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪١۵٠ − ١٠٠‬‬
‫‪= ٠.٧۶‬‬
‫‪١۵٠ − ٨۵‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪۴‬‬ ‫‪۰٫ ۹۵‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 R ۱=۰٫ ۸۸ * ۰٫ ۷۶ = ۰٫ ۶۶

R ۲=۱ * ۰٫ ۹۵ = ۰٫ ۹۵

Rs =۱ -[(۱ - ۰٫ ۶۶ )(۱ - ۰٫ ۹۵ )]= ۰٫ ۸۳

‫ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻬﺎرم – ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﻮازي ﺳﺮي‬

۱ ۲
m

n : ‫ﻣﺜﺎل‬
۰٫ ۸ ۰٫ ۳۹ ۰٫ ۵۶

input
output
۰٫ ۷ ۰٫ ۸۶ ۰٫ ۵۷

R ۱=۱ -[(۱ - ۰٫ ۸ )( ۱ - ۰٫ ۷)]= ۰٫ ۹۴ R ۲=۰٫ ۹۱ R ۳=۰٫ ۸۱

Rs =۰٫ ۹۴ * ۰٫ ۹۱ * ۰٫ ۸۱ = ۰٫ ۶۹
www.Shirouyehzad.com
 ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن‬
‫‪λ ۱= ۰٫ ۰۵‬‬ ‫‪λ ۳ = ۰٫ ۰۷۵‬‬
‫‹ ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي ‪ 30‬ﺳﺎﻋﺖ آﻳﻨﺪه‬

‫‪λ ۲= ۰٫ ۰۶۵‬‬ ‫‪λ ۴= ۰٫ ۰۰۶‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪n‬‬
‫‪R s = ١ − ∏ ١ − e − λi t‬‬
‫‪i =١‬‬

‫([‬
‫‪R١ = ١ − ١ − e − ٠.٠۵×٣٠‬‬ ‫‪)(١ − e‬‬ ‫‪− ٠.٠۶۵× ٣٠‬‬
‫‪)] = ٠.٣٣‬‬
‫‪R٢ = ٠.٨۵‬‬
‫‪R s = ٠.٣٣ × ٠.٨۵ = ٠.٢٨‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ‬

‫‪۰٫ ۶۵‬‬ ‫‪۰٫ ۶۵‬‬

‫‪۰٫ ۳‬‬

‫‪۰٫ ۶۵‬‬ ‫‪۰٫ ۶۵‬‬

‫‪۰٫ ۷‬‬ ‫‪۰٫ ۸۱‬‬
‫‪۰٫ ۹‬‬ ‫‪۰٫ ۸‬‬

‫‪۰٫ ۸‬‬

‫‪۰٫ ۹‬‬
‫‪۰٫ ۸‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
‫‪R ۱=۰٫ ۶۵ * ۰٫ ۶۵ = ۰٫ ۴۲‬‬
‫‪Rs ۱ = ۱-[( ۱- ۰٫ ۴۲ )(۱ - ۰٫ ۴۲ )]= ۰٫ ۶۶‬‬
‫‪R ۲=۰٫ ۶۵ * ۰٫ ۶۵ = ۰٫ ۴۲‬‬

‫‪Rs ۲ = ۱-[( ۱- ۰٫ ۹ )( ۱ - ۰٫ ۹)]= ۰٫ ۹۹‬‬

‫‪Rs ۳=۱ -[(۱ - ۰٫ ۸ )( ۱ - ۰٫ ۸)( ۱- ۰٫ ۸ )]=۰٫ ۹۹‬‬

‫‪ =۰٫ ۳* ۰٫ ۶۶ =۰٫ ۱۹۸‬ردﻳﻒ ﺑﺎﻻ‬

‫‪۰٫ ۶۵‬‬ ‫‪۰٫ ۶۵‬‬
‫‪ =۰٫ ۹۹* ۰٫ ۹۹ = ۰٫ ۹۸‬ردﻳﻒ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫‪۰٫ ۳‬‬
‫‪Rs ۴=۱ -[(۱ - ۰٫ ۱۹۸ )( ۱- ۰٫ ۹۸ )]= ۰٫ ۹۸‬‬ ‫‪۰٫ ۶۵‬‬ ‫‪۰٫ ۶۵‬‬
‫‪۰٫ ۷‬‬ ‫‪۰٫ ۸۱‬‬
‫‪۰٫ ۹‬‬ ‫‪۰٫ ۸‬‬

‫‪Rs=۰٫ ۷* ۰٫ ۹۸ * ۰٫ ۸۱ = ۰٫ ۵۵‬‬ ‫‪۰٫ ۸‬‬

‫‪۰٫ ۹‬‬ ‫‪۰٫ ۸‬‬

‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﺮدن ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﻮازي ﺑﻬﺘﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪∏ (١ −‬‬ ‫)‬

‫‪m‬‬
‫‪max‬‬ ‫= ‪R‬‬ ‫‪qi‬‬
‫‪ni‬‬ ‫ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ i‬ام‬
‫‪i=١‬‬

‫‪s .t‬‬
‫‪C ١ n ١ + C ٢ n ٢ + .... ≤ B‬‬ ‫ﺑﻮدﺟﻪ‬

‫‪ni ≥ ١‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 : ‫ﻣﺜﺎل‬
۰٫ ۴ ۰٫ ۷
۲ ۴

۰٫ ۸ ۰٫ ۹

۱ ۳

C ۱= ۵۰ C ۲=۲۵۰ C۳= ۱۰۰ C ۴= ۱۵۰ B= ۱۰۰۰

‫ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ‬4 ‫ و‬2 ‫ﻣﺮاﺣﻞ‬

∏ (١ − )
n
R =
n
max qi
i=١

max (
R = ٠ .٨ × ١ − ٠ .۶ n٢
)× ٠ . ٩ × (١ − ٠ .٣ n۴ )
max R = ٠ . ٧٢ (١ − ٠ .۶ n٢
)(١ − ٠ . ٣ ) n۴

۵٠ + ٢۵٠ n ٢ + ١٠٠ + ١۵٠ n ۴ ≤ ١٠٠٠

١۵٠ + ٢۵٠ n ٢ + ١۵٠ n ۴ ≤ ١٠٠٠

٢۵٠ n ٢ ≤ ٨۵٠ − ١۵٠ n ۴

٨۵٠ − ١۵٠ n ۴
n٢ ≤
٢۵٠
www.Shirouyehzad.com
‫ﺑﻪ ‪ n ۴‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ 1‬اﻟﻲ ‪ m‬را اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ دﻫﻴﻢ و ‪ n ۲‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ ‪ R‬و ﺑﻮدﺟﻪ را ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻋﺪد ﺑﻪ ‪ n ۴‬ﻣﻘﺪار ‪ n۲‬ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1‬ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪Rs‬‬ ‫‪n۲‬‬ ‫‪n۴‬‬

‫‪۸۰۰‬‬ ‫‪۰٫ ۳۲‬‬ ‫‪۲٫ ۸ = ۲‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪۹۵۰‬‬ ‫‪۰٫ ۴۱‬‬ ‫‪۲٫ ۲ = ۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪۸۵۰‬‬ ‫‪۰٫ ۲۸‬‬ ‫‪۱٫ ۶ = ۱‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۱۰۰۰‬‬ ‫‪۰٫ ۲۸۵‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۴‬‬
‫___‬ ‫___‬ ‫‪۰٫ ۴‬‬ ‫‪۵‬‬

‫ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺮاﺑﻲ ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺧﺮاﺑﻲ ﻫﺎ در واﺣﺪ زﻣﺎن ‪ λ‬ﻳﺎ ‪L‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺧﺮاﺑﻴﻬﺎ در ﻳﻚ ﺳﻴﻜﻞ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫=‪λ‬‬
‫ﺟﻤﻊ زﻣﺎن ﺳﻴﻜﻞ‬

‫‪MTBF‬‬ ‫ب‪ -‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ دو ﺧﺮاﺑﻲ‬

‫‪Mean Time Between Failures‬‬
‫‪١‬‬
‫= ‪MTBF‬‬
‫‪λ‬‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫‪TTT‬‬ ‫ج‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺮاﺑﻲ ﻳﺎ ده ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫‪Three Top Troubling‬‬
‫‪Ten‬‬

‫در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ﻛﻪ در ﻳﻚ دوره زﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎص ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﻴﻨﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ‪ ،‬ﺧﺮاﺑﻲ ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮي ﻳﺎ زﻣﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺳﻪ ﻳﺎ ده ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪ ١‬ﺷﻤﺎرﻩ دﺳﺘﮕﺎﻩ‬ ‫‪٢ ٣ ۴ ۵ ۶ ٧‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٩ ١٠ ١١ ١٢ ١٣‬‬

‫ﻧﺮخ ﺧﺮاﺑﯽ‬ ‫‪٣ ۴ ٧ ٢ ١ ۵ ١٠ ١١ ٣‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۴‬‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ دﺳﺘﮕﺎﻩ‬ ‫‪١۴ ١۵ ١۶ ١٧ ١٨ ١٩ ٢٠ ٢١ ٢٢ ٢٣‬‬

‫ﻧﺮخ ﺧﺮاﺑﯽ‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٠ ١٩ ٣‬‬ ‫‪٧ ٢١٨ ۵ ٢١‬‬
‫‪ 18 ، 8‬و ‪ 21‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﺮخ ﺧﺮاﺑﻲ را دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪MTBM‬‬ ‫د‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دوﺗﻌﻤﻴﺮ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و اﺗﻔﺎﻗﻲ‬

‫‪Mean Time Between Main Tenance‬‬

‫ﻧﺮخ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي= ‪λ‬‬

‫‪١‬‬
‫‪MTBM‬‬ ‫=‬ ‫ﻧﺮخ ﺧﺮاﺑﻲ اﺗﻔﺎﻗﻲ =‪µ‬‬
‫‪λ + μ‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه درﻳﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻮﺋﺪ ﻫﺮ ‪ 40‬روز ﻳﻜﺒﺎر ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻣﺘﻮﻗﻒ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺮ ‪ 70‬روز ﻳﻜﺒﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ از ﻛﺎر ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‬
‫‪μ = ١‬‬
‫‪ MTBM‬را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪۴٠‬‬
‫‪λ = ١ ٧٠‬‬
‫‪١‬‬
‫‪MTBM‬‬ ‫=‬ ‫‪= ٢۵ . ۴۵ = ٢۶‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬
‫‪+‬‬
‫‪۴٠‬‬ ‫‪٧٠‬‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮي‬
‫‪MTTR‬‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﺮات اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻳﺎ اﺿﻄﺮاري‬
‫‪Mean Time to Repair‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﻫﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺿﻄﺮاري ﭼﻘﺪر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن‬
‫‪n‬‬
‫آﻧﺴﺖ ‪.‬‬
‫‪∑ tλ‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪MTTR‬‬ ‫=‬ ‫‪i =١‬‬

‫‪∑ λ‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪ = n‬ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺿﻄﺮاري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬

‫‪ = ti‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﻫﺮ دﻓﻌﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺿﻄﺮاري ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺟﺰء از دﺳﺘﮕﺎه‬
‫‪ =λ i‬ﻧﺮخ ﺧﺮاﺑﻲ ﻫﺮ ﺟﺰء از دﺳﺘﮕﺎه‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ از ﺳﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺧﺮاﺑﻲ ﻫﺎي‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ در ﻃﻮل ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 3‬ﺑﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ 7 ،‬ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ و ‪ 5‬ﺑﺎر اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻫﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮاي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ‪ 17‬دﻗﻴﻘﻪ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪ 21‬دﻗﻴﻘﻪ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺ ‪ MTTR‬را ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫=‪MTTR‬‬
‫‪(٣×١۵) + (١٧×٧) + (۵×٢١) =١٧.٩٣=١٨‬‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ‬
‫‪٣+ ٧ + ۵‬‬

‫‪ = MTTR‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزﻧﻲ زﻣﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮات‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫‪(TP) MTTP‬‬ ‫ب‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي‬
‫‪Mean Time to Preventive‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪MTTR‬‬
‫‪n‬‬

‫‪∑μ‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪× tp i‬‬

‫= ‪MTTP‬‬ ‫‪i =١‬‬
‫‪n‬‬

‫‪∑μ‬‬‫‪i =١‬‬
‫‪i‬‬

‫‪ = µi‬ﻧﺮخ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي‬

‫‪ =tPi‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﺮاي ﺟﺰء ‪ i‬ام‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﺟﺰء ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻫﺮ ﻛﺪام ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺼﻮرت ﻫﻔﺘﻪ اي‬

‫‪ ،‬ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ ‪ ،‬ﻫﺮ دو ﻣﺎه و روزاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي روي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ‪ .‬زﻣﺎن‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺟﺰء ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 15 ، 30 ، 21‬و ‪ 6‬دﻗﻴﻘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫=‪MTTP‬‬
‫‪(٢۵×١٢) + (١٢× ٣٠) + (۶×١۵) + (٣۶۵× ۶) = ٣٧٣٢= ٨.۵٧‬‬
‫‪۵٢+١٢+ ۶ + ٣۶۵‬‬ ‫‪۴٣۵‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫‪TPF‬‬ ‫ج‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻌﻤﻴﺮات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و اﺗﻔﺎﻗﻲ‬

‫‪n‬‬

‫‪∑ λ t +∑ μ × tp‬‬
‫‪i i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬
‫= ‪Tpf‬‬ ‫‪i =١‬‬
‫‪n‬‬

‫‪∑ λ +∑ μ‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪i =١‬‬
‫‪i‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺑﺮاي دو ﻣﺜﺎل ﻗﺒﻠﻲ‬

‫‪٣٧٣٢ + ٢۶٩‬‬
‫= ‪TPF‬‬ ‫‪= ٨.٨٩‬‬
‫‪۴٣۵ + ١۵‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺟﻮدي اﻧﺒﺎر ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ‬

‫ﻣﻘﺪار ﺳﻔﺎرش اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫‪٢Cr I + C′‬‬
‫=‪EOQ‬‬ ‫×‬
‫‪I‬‬ ‫‪C′‬‬

‫‪ =r‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف در واﺣﺪ زﻣﺎن ) ﻋﺪد‪ /‬ﺳﺎل (‬

‫‪ = C‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺪارﻛﺎﺗﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺎر ﺳﻔﺎرش ) رﻳﺎل (‬
‫‪ = I‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺎﻻ‬
‫‪ =Ć‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻤﺒﻮد‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﻛﺎرﺑﺮد اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﻧﺖ‬
‫ــ آﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ــ آﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ــ ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ‪....‬‬

‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ ﻣﺜﻞ ‪:‬‬

‫ــ اﺳﺘﻬﻼك ‪ Depreciation‬ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺘﻬﻼك و روﺷﻬﺎي آن ‪:‬‬

‫ارزش دﻓﺘﺮي = ﻗﻴﻤﺖ اوﻟﻴﻪ _ ﻣﺠﻤﻮع ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي‬

‫ﻗﻴﻤﺖ اوﻟﻴﻪ‬ ‫‪ -1‬روش ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪P − S‬‬ ‫ارزش اﺳﻘﺎﻃﻲ‬

‫= ‪D‬‬
‫‪n‬‬ ‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ‬

‫‪ -2‬ﺟﻤﻊ ارﻗﺎم ﺳﻨﻮات ‪:‬‬

‫) ‪n (n + ١‬‬
‫= ‪Syd‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪n − k +١‬‬
‫= ‪D‬‬ ‫‪(P − S‬‬ ‫)‬ ‫‪K= ۱،۲ ,…,n‬‬
‫‪Syd‬‬
‫‪DB‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﻮﺟﻮدي ﮔﺮوﻫﻲ ‪:‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮدي ﮔﺮوﻫﻲ داﻳﻦ‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫اﺻﻮل ﭘﺎﻳﻪ در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﻬﺮه ‪interest‬‬

‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اوﻟﻴﻪ _ اﺻﻞ و ﻓﺮع‬

‫= ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه‬ ‫‪× ۱۰۰‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اوﻟﻴﻪ‬

‫‪ROR‬‬ ‫ب‪ -‬ﻧﺮخ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬

‫اﺻﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ _ اﺻﻞ و ﻓﺮع‬

‫= ‪ROR‬‬ ‫‪× ۱۰۰‬‬
‫اﺻﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‬

‫‪MARR‬‬ ‫ج‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺮخ ﺟﺬب ﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬

‫ــ ‪NPW‬‬

‫ــ ‪EUAC‬‬

‫ــ ‪ROR‬‬

‫ــ ‪B/C‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺮاﻛﺘﻮر ﺳﺎزي ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ﺧﻮد را ﺗﻌﻮﻳﺾ‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬دو ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ درﺑﺎزار ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪MARR= ۱۵٪‬‬

‫‪B۱‬‬ ‫‪B۲‬‬
‫ﺧﺮﻳﺪ‬ ‫‪۷۰۰۰۰۰‬‬ ‫‪۹۰۰۰۰۰‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬ ‫‪۵۰۰۰۰‬‬ ‫‪۳۰۰۰۰‬‬
‫ارزش اﺳﻘﺎﻃﻲ‬ ‫‪۱۰۰۰۰۰‬‬ ‫‪۳۰۰۰۰۰‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۶‬‬

‫)‪PB ۱=۷۰۰۰۰۰+ ۵۰۰۰۰ (P/A, ۱۵٪ , ۶)- ۱۰۰۰۰۰ (P/F, ۱۵٪ , ۶‬‬

‫‪= ۸۴۵۹۹۱‬‬

‫)‪PB ۲=۹۰۰۰۰۰+ ۳۰۰۰۰ (P/A, ۱۵٪ , ۶)- ۳۰۰۰۰۰ (P/F, ۱۵٪ , ۶‬‬

‫‪= ۸۸۳۴۳۶‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫‪EUAC‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻴﻚ‬
‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ اول‬ ‫‪۳۵۰۰۰ ۲۵۰۰۰‬‬
‫‪ ۵۰۰۰‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬ ‫‪۷۰۰۰‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬ ‫‪۳۰۰۰‬‬ ‫‪۶۰۰۰‬‬
‫ارزش اﺳﻘﺎﻃﻲ‬ ‫‪۹۰۰۰‬‬ ‫‪۵۰۰۰‬‬
‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫‪۱۲‬‬ ‫‪۹‬‬
‫‪MARR‬‬
‫‪۱۰٪‬‬ ‫‪۱۰٪‬‬

‫‪EUACA= ۲۵۰۰۰ (A/P, ۱۰٪ , ۹)+ ۷۰۰۰+ ۶۰۰۰ - ۵۰۰۰ (A/F, ۱۰٪ , ۹) = ۱۶۹۷۲‬‬

‫) ‪EUACB= ۳۵۰۰۰ (A/P, ۱۰٪ , ۱۲ )+ ۵۰۰۰+ ۳۰۰۰ - ۹۰۰۰ (A/F, ۱۰٪ , ۱۲‬‬

‫* ‪= ۱۲۷۱۵‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ دوﻟﺘﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﺷﻬﺮي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻛﺮده ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺮﻳﺪ‬

‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ‪ 10000000‬دﻻر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺖ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 50000‬دﻻر ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﻤﻪ و ﻏﻴﺮه ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 3000‬دﻻر ﻛﻪ‬

‫درآﻣﺪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 25000‬دﻻر و ارزش اﺳﻘﺎﻃﻲ آن ﺑﻌﺪ از ‪ 25‬ﺳﺎل ‪ 2000000‬دﻻر اﺳﺖ‬

‫ﺑﺎ ‪ i= ۸٪‬ﭘﺮوژه اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪B EUAB‬‬
‫=‬
‫‪C EUAC‬‬
‫)‪٢۵٠٠٠+ ٢٠٠٠٠٠٠( A / F ,٨%,٢۵‬‬ ‫‪۵٢٣۵٨‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪〈١‬‬
‫‪۵٠٠٠٠+ ٣٠٠٠ + ١٠٠٠٠٠٠٠( A / P,٨%,٢٠) ٩۴٢٠٩٠٠‬‬

‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﺌﻮري ﺻﻒ در ﻧﺖ ‪Queueing Theory‬‬

‫ﺻﻒ ﻳﻜﻲ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻬﻢ در ﻧﺖ اﺳﺖ ‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻴﻜﻪ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﻚ‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ و زﻣﺎن آن ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻟﺬا ﺑﻪ ﻃﺒﻊ آن ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺗﻌﺪاد‬

‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻞ‬ ‫ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮد ‪.‬‬

‫ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ‬

‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﻗﻒ‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺻﻒ‬
‫ــ ﻣﺸﺘﺮي‬

‫ــ ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه‬

‫ورودي‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ‬

‫ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺻﻒ‬
‫‪ -1‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ورود ﻣﺸﺘﺮي ﻫﺎ‬

‫ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﻫﺮ ﺻﻒ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﺪود ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺤﺪود وارد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﻔﺮادي و‬

‫دﺳﺘﻪ اي ﻫﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫اﻧﻔﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮود ﻳﻚ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻓﺮودﮔﺎه‬

‫دﺳﺘﻪ اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ورود ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻳﻚ رﺳﺘﻮران‬

‫ﻧﺮخ ورود ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺻﻒ ‪ λ‬اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻌﻜﻮس ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو‬
‫ورود ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ‪ λ= ۵‬در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 5‬ﻣﺸﺘﺮي وارد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮاﻳﻨﺪهﺎﯼ ﺻﻒ‬

‫‪µ‬‬ ‫‪ -2‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺮخ ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ‬

‫) ‪ ( µ= ۱/ ۶‬در هﺮ ﺳﺎﻋﺖ ‪ ۶‬ﻧﻔﺮ ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺗﻌﺪاد ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻨﺪه‬

‫‪ -4‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ :‬ﻣﺤﺪود ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺤﺪود ﺑﻮدن‬

‫‪ -5‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺸﺘﺮي‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫اﻧﻮاع ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ در ﺗﺌﻮري ﺻﻒ‬

‫‪ -1‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﺑﻬﺮه و اﺳﺘﻬﻼك ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ‪...‬‬

‫‪ -3‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺖ‬

‫‪ -4‬ﺳﺎﻳﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﺜﻞ ‪ :‬اﺟﺎره و ‪...‬‬

‫ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺗﺌﻮرﯼ ﺻﻒ‬

‫‪ : λ‬ﻧﺮخ ورود ﻣﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺻﻒ‬
‫‪ : µ‬ﻧﺮخ ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ‬
‫‪ : P ۰‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪون ﻣﺸﺘﺮي ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ : Pn‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ‪ n‬ﻣﺸﺘﺮي در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ : L‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮي در ﺳﻴﺴﺘﻢ ) ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻳﺎ در ﺣﺎل ﺗﻌﻤﻴﺮ (‬
‫‪ : Lq‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮي در ﺻﻒ ) ﻣﻨﺘﻈﺮ (‬
‫‪ : W‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺸﺘﺮي در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ : Wq‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺸﺘﺮي در ﺻﻒ‬
‫‪ : Pw‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ : K‬ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ‬
‫‪ : B‬ﺷﺪت ﺗﺮاﻓﻴﻚ ) ﺿﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮه وري (‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫ﺣﺎﻟﺘﻬﺎﯼ ﺧﻂ اﻧﺘﻈﺎر‬
‫‪ : µ=λ -1‬ﺻﻒ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪λ>µ -2‬‬

‫ﻣﺜﻼ ﻧﺮخ ورود ‪ 6‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ‪ ،‬ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ ‪ 5‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ﺻﻒ زﻳﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد و‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪ λ<µ -3‬ﺧﻂ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪارﻳﻢ ‪.‬‬

‫اﻟﻒ – ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺻﻒ ﻳﮏ ﮐﺎﻧﺎﻟﻪ‬

‫‪λ‬‬ ‫‪λ‬‬
‫‪P = ١ − μ‬‬ ‫‪μ‬‬ ‫‪= P‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪= ١ − P‬‬

‫‪٠‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪= ١ − P‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪٠‬‬
‫= ‪L‬‬
‫‪λ‬‬ ‫ﻳﺎ‬ ‫‪P‬‬
‫‪μ −λ‬‬ ‫‪١-P‬‬
‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬
‫‪λ‬‬ ‫‪P‬‬
‫= ‪Lq‬‬ ‫ﻳﺎ‬
‫‪μ‬‬ ‫‪(μ‬‬ ‫‪− λ‬‬ ‫)‬ ‫‪١− P‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 ‫اﻟﻒ – ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺻﻒ ﻳﮏ ﮐﺎﻧﺎﻟﻪ‬
١ ١
W = ‫ﻳﺎ‬
μ −λ μ (١ − P )
Wq = λ ‫ﻳﺎ‬ P
μ ( μ −λ ) μ (١− P )
n
⎛ λ ⎞⎛ λ ⎞
P =⎜ ١ − ⎟⎜ ⎟ ‫ﻳﺎ‬ (١ − P )P n
n
⎝ μ ⎠⎝ μ ⎠
λ
B=
μ

١
‫ب – ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺻﻒ ﭼﻨﺪ ﮐﺎﻧﺎﻟﻪ‬
P =
٠ k − ١ (P ) j ( P)
k
∑ +
j =١ j ! ⎛
k!⎜ ١ −
λ ⎞
μ
⎟
⎝ k ⎠
P = ١− p
w ٠
Pk +١
L = ×P
q
(k − ١)! (k − P )٢ ٠
‫ﻳﺎ‬

L = L +P
q

www.Shirouyehzad.com
 ‫ب – ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺻﻒ ﭼﻨﺪ ﮐﺎﻧﺎﻟﻪ‬
‫‪P k +١‬‬ ‫‪Lq‬‬
‫= ‪Wq‬‬ ‫‪× P٠‬‬ ‫ﻳﺎ‬
‫) ‪λ (k − ١)! (k − p‬‬‫‪٢‬‬
‫‪λ‬‬
‫‪١‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪Ws = Wq +‬‬ ‫ﻳﺎ‬
‫‪μ‬‬ ‫‪λ‬‬
‫‪Pn‬‬
‫= ‪Pn‬‬
‫‪k! k n−k‬‬‫(‬ ‫)‬
‫‪n≥k‬‬
‫‪λ‬‬
‫=‪B‬‬
‫‪kμ‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮﻛﺎر اداره ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن را ﺑﺼﻮرت ﻧﻮﺑﺘﻲ‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ .‬او ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ورود ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن )اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﺎي از‬
‫ﻛﺎر اﻓﺘﺎده ( ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﭘﻮاﺳﻦ و ﺑﺎ ﻧﺮخ ‪ 5‬ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺳﺎﻋﺖ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻣﺎن ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ )ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﺎ ( از ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻧﻤﻮده و ﻳﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ 8‬دﻗﻴﻘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن )اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﺎ ( ﺣﺎﺿﺮ در داﺧﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه )ﺳﻴﺴﺘﻢ ( داﺧﻞ‬
‫ﺻﻒ‬
‫‪ -2‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻫﺎ در ﺻﻒ و ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ -3‬ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اوﻗﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺑﻴﻜﺎر اﺳﺖ‬
‫‪ -4‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ‪ 3‬ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺻﻒ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -5‬ﺷﺪت ﺗﺮاﻓﻴﻚ‬
‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 λ= ۵ µ= ۶۰/ ۸ = ۷٫ ۵ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬

λ ۵
P = = = ٠ . ۶۶
μ ٧.۵

Lq =
P
٢
=
(٠.۶۶ ) ٢
= ١ . ٢٨ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ‬

١− P ١ − ٠ . ۶۶
P ٠ . ۶۶
L = = = ١ . ٩۴ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ‬

١− P ١ − ٠ . ۶۶

P ٠ . ۶۶
Wq = = = ٠ . ٢۶ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬
μ (١ − P ) ٧ . ۵(١ − ٠ . ۶۶ )
١ ١
W = = = ٠ . ٣٩
μ (١ − P ) ٧ . ۵(١ − ٠ . ۶۶ )
‫ﺳﺎﻋﺖ‬

P٠ = ١ − P = ١ − ٠ . ۶۶ = ٠ . ٣۴

Pn = (١ − P )P = (١ − ٠ . ۶۶ )٠ . ۶۶ = ٠ . ٠٩٧
n ٣

λ ۵
B = = = ٠ . ۶۶
μ ٧.۵
www.Shirouyehzad.com
 ‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬
‫در ﺷﺮﻛﺘﻲ ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﭘﻮاﺳﻦ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ 6‬ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺳﺎﻋﺖ از ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲ اﻓﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ داراي ‪ 3‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﺑﻮده ﻛﻪ زﻣﺎن ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ آﻧﻬﺎ از ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮ زﻣﺎن ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﺪت ﺗﺮاﻓﻴﻚ‬
‫‪ -2‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه و ﺻﻒ‬
‫‪ -3‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎﻧﻴﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه و ﺻﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ‪ 3‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﺑﺪون ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -5‬اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻨﻜﻪ ‪ 10‬ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪λ= ۶‬‬ ‫‪µ= ۳‬‬ ‫‪k= ۳‬‬

‫‪λ ۶‬‬
‫=‪P‬‬ ‫‪= =٢‬‬
‫‪μ ٣‬‬
‫‪λ‬‬ ‫‪۶‬‬
‫= =‪B‬‬ ‫‪= ٠.۶۶‬‬
‫‪kμ ٣×٣‬‬
‫‪k +١‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪٢٣+١‬‬
‫= ‪Lq‬‬ ‫= ‪×P‬‬ ‫‪×٠.١١= ٠.٨٨‬‬
‫)‪(k −١)!(k − P‬‬ ‫‪٢ ٠‬‬
‫‪(٣−١)!(٣− ٢)٢‬‬
‫‪L = L + P = ٠.٨٨+ ٢ = ٢.٨٨‬‬
‫‪q‬‬

‫‪www.Shirouyehzad.com‬‬
 L
q ٠ . ٨٨
Wq = = = ٠ . ١۴۶ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬
λ ۶
١ ١
W =W + = ٠ . ١۴۶ + = ٠ . ۴٨ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬
q μ ٣
١ ١
P٠ = = = ٠ . ١١
⎡ ٢ ٠ ٢١ ٢ ٢ ⎤ ٢٣
۵+ ۴
⎢ + + ⎥+
⎢⎣ ٠! ١! ٢! ⎥⎦ ٣! ⎡١ − ۶ ⎤
⎢⎣ ٣ × ٣ ⎥⎦

Pn ٢١٠
Pn =
(
k! k n − k
=
) (
٣! ٣١٠ − ٣
= ٠ . ٠٧٨
)

www.Shirouyehzad.com