Mundong Maganda, Bakit tuluyang nasira?

Maraming isyu ang kinakaharap ng ating bansa sa kasalukuyan. Ngunit kung akoy bibigyan ng
pagkakataon na maging bahagi ng mga isyung ito, ang una kong pagtutuunan ng pansin ay ang isyu
tungkol sa ating kapaligiran. Ginawa ko ang sanaysay na ito upang mailahad ko ang mga bagay na
aking naiisip na kaakibat ng ating kapaligiran sa kasalukuyang panahon.Patuloy na nasisira ang ating
kapaligiran, dahilan upang magkaroon ng negatibong pagbabago hindi lamang dito sa ating bansa
bagkus pati na rin sa buong sadaigdig. Ang lumalalang sitwasyon ay nagiging dahilan upang
magkaroon ng pangyayari na tinatawag na global warming. Ang global warming ay ang pagtaas ng
temperature ng ating mga karagatan at atmosphere at ang patuloy na paglala nito. Sinasabi ng mga
scientist at mga eksperto na ang dahilan nito ay ang pagsusunog ng mga fossil fuels na nagiging
sanhi ng pagkasira ng ozone layer n gating atmosphere. At dahil unti-unting nabubutas ang ozone
layer, ang init na galing sa araw o itong tinatawag na suns rays na mapanganib sa ating kapaligiran
kung itoy direktang makapapasok ay siya na ngang nagyayari sa kasalukuyang panahon. Ang ozone
layer ang siyang nagsisilbing taga-sala nito o filter upang hindi ang mga mabubuting sinag lamang
ang makapasok sa ating atmosphere. Sa isyu ng global warming, napakahalaga na pagtuunan ng
pansin ang mga bagay na nagiging dahilan ng ganitong pangyayari. Alamin, sa abot ng makakaya,
ang mga sanhi ng global warming. Sa ganitong paraan, malalaman natin ang mga dahilan ng
pagkasira ng ating atmosphere at magagawan natin ng paraan. Maiiwasan natin ang mga gawaing
nakapagdudulot ng unti-unting pagkabutas ng ating ozone layer gaya ng pagsusunod ng mga fossil
fuels. Hindi lamang sa ating henerasyon maaaring makaapekto ang global warming. Higit na
mararamdaman ito ng ating mga anak at kanilang mga pamilya kung hindi natin maaagapan ang
pagkasira n gating kapaligiran. Marapat lamang na hanggang maaga ay kumilos tayo upang hindi na
lumala pa ang sitwasyon. Kailangan lamang na magkaisa tayo upang masolusyunan natin ang
problemang kinakaharap. Malaki ang ambag ng bawat isa sa pagkakaroon ng mabuti at malinis na
kapaligiran. Huwag n asana tayong dumagdag pa sa mga taong patuloy ang pagsira sa ating
kapaligiran.
* Ang Diyos ay binigyan tayo ng magandang mundo,Subalit ano ang ating ginawa?Ayan ang
katanungan ngayon sa atin...Inaabuso natin ang ating mundo, sinisira natin ito kaya tayo nagkakaroon
ng GLOBAL WARMING...Ano nga ba ang GLOBAL WARMING?Ito ay tumutukoy sa naranasang pagtaas
ng katamtamang temperatura ng himpapawid at mga karagatan sa mundo nitong mga nakaraang
dekada.Nagdudulot din ito ng GREENHOUSE GASES na nakaaapekto sa ating mundo.Patuloy na
nasisira ang ating kapaligiran, dahilan upang magkaroon ng negatibong pagbabago hindi lamang dito
sa ating bansa bagkus pati na rin sa buong sadaigdig. Ang lumalalang sitwasyon ay nagiging dahilan
upang magkaroon ng pangyayari na tinatawag na global warming. Ang GLOBAL WARMING ay ang
pagtaas ng temperature ng ating mga karagatan at atmosphere at ang patuloy na paglala nito.
Sinasabi ng mga scientist at mga eksperto na ang dahilan nito ay ang pagsusunog ng mga fossil fuels
na nagiging sanhi ng pagkasira ng ozone layer n gating atmosphere. At dahil unti-unting nabubutas
ang ozone layer, ang init na galing sa araw o itong tinatawag na SUN'S RAYS na mapanganib sa ating
kapaligiran kung itoy direktang makapapasok ay siya na ngang nagyayari sa kasalukuyang panahon.
Ang ozone layer ang siyang nagsisilbing taga-sala nito o filter upang hindi ang mga mabubuting sinag
lamang ang makapasok sa ating atmosphere.Kaya rin tayo nagkakakaroon ng CLIMATE CHANGE..Ang
CLIMATE CHANGE ay dulot ng pabago-bagong panahon o klima ito ay nakakasama sa ating mundo
kaya tayo nagkakaroon ng pagbaha,pagkakaroon ng ng kalbong kalikasan,lindol at iba pa...Iinit tapos
biglang uulan,uulan tapos biglang aaraw.Kaya kung hindi tayo magbabago magiging ganito na talaga
ang ating mundong tinitirahan tuluyan na itong masisira.Sana maging aral ito sa lahat upang ang
ating kaalaman tungkol sa ating mundo ay mas malawak para sa ating magandang kinabukasan.Kaya,
TANDAAN: "Nasa huli ang pagsisi" PANAHON NA para TAYO ay MAGBAGO at KUMILOS para sa ISANG
MAGANDANG MUNDO na ating TINITIRAHAN "HALIKA NA, KILOS NA, MAGBAGO NA!!!"
Kahirapan. Paano nga ba mautuldukan?
Hindi maikakaila na ang kahirapan ay lubusan nang lumago sa ating bansa. Ang kahirapan ay
tumutukoy sa kalagayan o katayuan ng isang tao na walang isang halaga ng mga pag-aaring materyal
o salapi. Ang absolutong kahirapan ang kalagayan o katayuan ng hindi pagkakaroon ng paraan o
pamamaraan upang makayanan o makapagdulot magkaroon ng payak o basikong mga
pangangailangang pantao, katulad ng malinis na tubig o naiinom na tubig, nutrisyon, pangangalagang
pangkalusugan, kasuotan, at tirahan. Ang relatibong kahirapan ay ang kalagayan ng pagkakaroon ng
mas kakaunting mga mapagkukunan o mas kakaunting kitang salapi kaysa ibang mga tao sa loob ng
isang lipunan o bansa, o kapag inihambing sa mga karaniwang bilang sa buong mundo. Ang suplay ng
mga basikong pangangailangan ay maaaring malimitahan ng mga limitasyon sa mga serbisyo ng

pamahalaan gaya ng korupsiyon, ilegal na paglisan ng kapital, mga kondisyonalidad sa utang at sa

pagkaubos ng utak ng mga propesyonal na pang-edukasyon at pangkalausugan. Sa sobrang dami ng
kahulugan ng kahirapan, paano ng aba natin ito matutuldukan? Bakit nga ba laganap ang kahirapan
sa ating bansa? Bakit marami ang dumaranas ng isang mahirap at salat na pamumuhay? Masasabi
bang isang maunlad na bansa ang Pilipinas? Ang kahirapan ang isa sa mga mabibigat ng problema ng
ating bansa. Madalas nating sisihin ang maling pamamalakad ng mga pinuno ng bansa, pero sila nga
ba ang may kasalanan o tayong mga Pilipino na tamad? Sabi nga nila, Katamaran ay katumbas ng
kahirapan. Sinasabi ng karamihan, kaya sila naghihirap ay sa kadahilanang wala silang trabaho, pero
ang totoo, maraming trabahong nakalaan, mapili lang talaga ang mga Pilipino. Pero hindi rin natin sila
masisisi, mas pipiliin pa nilang maupo na lang sa isang tabi at manghingi ng limos kaysa
magpakapagod sa napakabigat na trabaho at kumita ng isang daang piso sa isang araw, pero sa
kadahilanang ito, pinapakita lang natin na tayo ay tamad, pinakadahilan ng kahirapan. At dahil hindi
na nagbago ang ganitong pamumuhay sa lipunan ay masasabi nating mas malala ang buhay ng mga
tao ngayon kumpara noon, at patuloy pang lumalala. Ang hindi namamalayan ng mga tao ay patuloy
silang nag-aadjust o nakikibagay sa lumalalang kahirapan sa bansa, at tinanggap na nila ito bilang
isang normal na bagay at madalas sabihin na Ganyan na talaga ang buhay at wala na tayong
magagawa. Isipin na lang natin kung gaano na kahigpit ang sinturon ngayon ng mga tao dahil sa
pagmahal ng mga bilihin at maiisip natin na halos di na makahinga ang publiko sa kahigpitan. Ang
sapilitang pangingibang bayan ng mga Pilipino upang maghanap ng ikabububuhay ay naging parte na
ng kultura. Ang karamihan dito ay ang mga kababaihan. Dala ng labis na kahirapan ay ito ang naging
siyang tugon ng mga Pilipino uapng makaraos sa araw araw na pamumuhay. Ang salitang kapit sa
patalim ay maiuugnay dito. Dahilan sa ang paglisan sa sariling bayan at mawalay sa pamilya ay hindi
madali para sa isang kulturang kinalakihan. Korupsyon, katamaran, at kakulangan ng edukasyon, yan
ang mga pangunahing dahilan kung bakit laganap ang kahirapan sa ating bansa. Korupsyon, ang
pagnanakaw ng pera sa kaban ng bayan ng mga tao sa gobyerno. Ito ang pinakamalupit at talamak
na dahilan ng paghihirap ng bayan. Ang mga pera na para sana sa kapakanan ng taong bayan ay
napupunta lang sa bulsa ng iilan na mga may kapangyarihan sa pamahalaan. Ito ay maituturing na
kanser sa lipunan. Kakulangan ng edukasyon, Mas lumalaki ang porsyento ng mga walang pinag
aralan dito sa Pinas. Kaya humihirap ang ating bansa. Mahirap talaga ang buhay kung wala kang
pinag aralan dahil mahihirapan kang humanap ng trabaho. Karamihan kasi ng mga trabaho ngayon
ay matataas ang standards at hindi sila tumatanggap ng mga walang pinag aralan. Kung dito pa
lang ay nararanasan na ang hagupit ng kahirapan, paano pa kaya kapag ikaw ay hirap na hirap na sa
buhay? Katamaran, sa pang dahilang ng kahirapan ay ang katamaran at maling pag uugali nating
mga Pilipino. Ang katamaran ang nagunguna sa mga dahilan ng paghihirap ng mga tao. Wala silang
tyaga na maghanap ng mga posibleng paraan kung paano nila iaangat ang buhay nila sa kahirapan na
kanilang tinatamasa. Ang mga oportunidad ay nababalewala dahil ang mga tao ay nakukuntento na
sa salat nilang pamumuhay. Mamarapatin pa ba natin ang mamuhay ng salat? Bakit nga ba hindi tayo
makaahon sa kahirapan? Kalian pa tayo kikilos upang magbago ang takbo ng ating buhay? Mga bata
na nagtatrabaho sa mga kalye ay napakita sa maraming mga panganib. Mga bata na gumastos ng
maraming oras ang pagtatrabaho sa kalye ay mas madaling kapitan sa panghinga impeksyon,
pneumonia at iba pang mga sakit, at mukha ng isang mataas na panganib ng pinsala o kamatayan
mula sa mga sasakyang de motor. Sila ay maaaring magamit bilang accessory sa drug deal, robberies,
huthot at pangingikil. Ang ilan ay kahit na sapilitang sa bata prostitusyon o iba pang kriminal na
gawain.At kung isang unos sa bansa ang kahirapan, may pag-asa pa bang sisilay ang araw ng
Pilipinas? Ang kasagutan ay oo. Ikaw, ako at tayong lahat ay may mga kakayahang ibinigay ng Diyos
na dapat nating bigyang tingin. Mag-aral tayong lahat at tapusin ang hagdanan ng edukasyon. Maging
praktikal tayo sa buhay, magkaroon ng disiplina at maging responsible. Magsimula tayo sa ating mga
sarili. Sa pagdating ng panahon ay tayo ang mag-aahon sa ating bansa mula sa kahirapan. Balang
araw ay masisilayan natin ang kaginhawaan. Samkatuwid, sanay kahit katiting ay may tumatak sa
mga isipan niyo. Sama-sama tayong lahat, pusain na ang kalunos-lunos na kahirapan.
Buwaya
Katakot-takot na ang mga pagnanakaw ng mga nakaupo sa pamahalaan, at lantarang kilala natin ang
mga sangkot sa pangungurakot, subalit walang balita kung sino ang mapaparusahan at mabibilanggo.
May mga katiwaliang naganap at nalustay na salapi ng bayan ngunit walang may kasalanan. Gayong
ipinagyayabang ang mga nakulimbat na kayamanan. Hindi na ito bago, noon pa ito. Ang ipinagkaiba
lamang, ngayon ay isa na itong katangian na ipina-ngangalandakan. Institusyon na ang nakawin ang
kaban ng bayan. Titulo na ito ng mga pulitiko at halal ng bayan. Sa Kongreso, mataas o mababang
kapulungan man, lahat ay kasangkot dito. Kung may natitirang matino; ito ay tulog, natutulog, at

nagtutulog-tulugan. Dahil kahit papaano ay nakikinabang din siya. Kung hindi, higit na makabayan
ang magbitiw sa tungkulin at lisanin ang kapulungan nang hindi siya maparatangan ng pakikipagsabwatan at pakikiisa.
Kapansin-pansin ngayon na inihahalal natin ang mga magnanakaw (plunderers), mamamatay-tao,
mga mandaraya (jueteng lords), smugglers, drug lords, at rapist. Pati na ang mga heneral na galing sa
PMA (Phil. Military Academy) ay kasangkot din sa mga kaguluhan at nakawan. Sa katakawan ayaw
nang bitiwan ang mga luklukan. Kahit na walang mga kakayahan, isinasalin sa pamilya ang
kapangyarihan para panatilihin ang mga katiwalian. Nakakagulat na ito at kahindik-hindik pa. Ang
nakapagtataka nga lamang, tahimik pa rin at panis ang marami sa ating mga kababayan. Ang
pagsambulat ng kurapsiyon sa media (telebisyon, radyo, at mga pahayagan) ay walang kasabay na
pagsambulat na reaksiyon mula sa sambayanan. Hindi tayo nanggagalaiti at nagpoprotesta. Walang
demonstrasyong nagpapakita at nagpapahayag ng ubos lakas na Tama na! Sobra na! Tigilan na!
Sa isang lipunan, nakapangyayari lamang ang mga masasama kung wala nang natitira pang
mabubuti.
Walang pakialam, pagwawalang-bahala, walang binabago, sumusulak na galit, palihim na
nanggagalaiti--at walang magawa. Mga nagdudumilat na kaganapan sa ating lipunan. Ito ang ating
mga reaksiyon para labanan ang kurapsiyon at baguhin ang direksiyon ng ating pulitika at maging ng
ating mga negosyanteng relihiyon.
Naturingan tayong mga Kristiyano sa dakong ito ng mundo, subalit salaula ang ating mga halalan,
pawang kabuktutan at nakawan ang naghahari sa ating lipunan. At may ngiti tayong binabanggit na
malaya at may demokrasya ang Pilipinas. Hangga't mga manhid, mga salaula, at may nagnanakaw,
patuloy din ang ating pagsisimba at pagiging deboto sa ating mga relihiyon. Patuloy din nating
tinatanggap at ipinapahayag na mga Kristiyano tayo. Tuluyan nang nalukob tayo ng mga
panandaliang aliw na nakikita sa telebisyon, kung kaya't normal at aliwan na para sa atin ang mga
scams, mga karahasan, at mga nakawan. Kailan ba tayo magigising nang tuluyan? Hangga't hindi pa
huli ...
Tama na! Sobra na! Tigilan na!
Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda; kaya ating pagyamaning kusa, gaya
ng inang sa atin ay nagpala. Ito ang tanyag na katagang nagmula sa ating pambansang
bayani na si Gat. Jose Rizal na nagbibigay kahalagahan sa wika sa buhay ng isang tao.
Isang inspirasyonal na kataga at kapupulutan ng aral tungkol sa pagpapahalaga ng wika.
Kahit maraming wikang banyaga ang alam na sabihin ni Rizal, hindi niya tinalikuran ang
kanyang bansa at pinalagahan ang wikang Tagalog na isa sa mga parating ginagamit ng
mga Pilipino noon.
Ang pagkakaroon ng iisang wika ay nangangahulugang nagkakaisa ang mga mamamayan at
nagkakaintindihan ang lahat para sa iisang hangarin. Dahil kung hindi pinahalagahan noon na
magkaroon ng pambansang wika ay hindi magkakaintindihan at magulo ang pakikipag-komunikasyon
at talastasan. Hindi magiging maayos ang buhay kung ibat-ibang wikang etniko ang dapat nating
kabisaduhin. Kaya noon, pinahalagahan ni dating Pangulong Manuel Quezon na magkaroon ng iisang
lengwahe upang magkaisa at maipakita sa buong mundo na kung may iisang wika na ginagamit ang
isang bansa, nagkakaisa sa iisang hangarin ang mga tao nito. Kaya itinanghal nating Ama ng wikang
Pambansa si Quezon dahil sa kanyang natatanging limbag sa wikat panitikan.
Ngayong panahon ng globalisasyon at makabagong teknolohiya, hindi papahuli ang ating wika.
Kagaya sa website na Facebook na kung saan ay pwedeng gamitin ang wikang Filipino bilang medium o
lengwahe sa pakikipag-komunikasyon at lubos na maintindihan ng mga Pilipinong gumagamit nito
kung paano paganahin ito. Hindi rin papahuli ang Twitter na kailan lang ay pwede na sa wikang
Filipino. Kamakailan lamang ay naging sikat sa website na YouTube ang isang music video kung saan
tampok ang isang banyaga na kumakanta sa wikang Filipino at siya ay si David DiMuzio na lumabas na
sa ibat-ibang programa dito sa ating bansa.
Sa ibayong dagat naman, alam niyo bang may 1.4 milyong tao sa Estados Unidos ang nagsasalita sa
wikang Filipino at ito ang pang-apat na lengwahe na parating ginagamit ng mga tao roon. Hindi rin
mawawala ang mga bansang may mga OFWs na kung saan natututunan ng mga banyaga kung paano
magsalita sa Filipino.
Ngayong pumapasok na ang ibat-ibang wikang banyaga sa ating bayan, kailangan nating
pahalagahan at wastong gamitin ang ating pambansang wika. Ating ipaalam sa kanila na kung
nandito ka sa Pilipinas, dapat matuto kang magsalita sa wikang Filipino upang lubos na makilala ang
kultura at panitikan ng ating lipunan.

Ang ating wika ay sumisimbolo ng isang bansang matatag at nagkakaisa dahil kung hindi
magkaintindihan ang bawat mamamayan nito dahil sa mga pansariling wika, hindi uunlad ang ating
bayan at patuloy pa rin sa paglayo ang inaasam nating pagbabago. Kung may iisang wika,
magkakaintindihan ang lahat at magkakaroon ng iisang hangarin at ito ay bumangon mula sa mga
pinagdaanang problema. Ngayong nasa tuwid na landas na tayo, ating ipagmalaki at ipagbunyi na
mayroon tayong iisang wika at ito ang Filipino na daan sa iisa nating hangarin, at ito ang pagbabago
sa lipunan. Naway ating gamitin ng wasto ngayong buwan ng wika ang Filipino at taas-noo tayong
magsalita sa ating sariling wika!
Ang buhay ay parang tanghalan
Lahat tayo ay may papel na ginagampanan
Ang gawa sa pagkabata
Dala hanggang pagtanda
Kung ano ang tass ng pagpalipad,
Sayang lagapak kung bumagsak
Mangarap ka at abutin mo. Wag mong sisihin ang sira mong pamilya, palpak mong syota, pilay mong
tuta, o mga lumilipad na ipis. Kung may pagkukulang sayo mga magulang mo, pwde kang manisi at
maging rebelde. Tumigil ka sa pag-aaral, mag-asawa ka, mag-drugs ka, magpakulay ka ng buhok sa
kili-kili. Sa banding huli, ikaw din ang biktima. Rebeldeng walang napatunayan at bait sa sarili