WALO NGA MENSAHE KUN TIPAUNAN-O PAGTUKOD HIN MAS MABASKOG

PADIG-UNON AN
PUNDASYON

Ginpakita ni Yolanda nga kinahanglan pa naton

madig-onon an aton mga balay. Ini an 8 nga
pagturun-an kun tipaunan-o magtutukod hin mas
mabaskug nga balay.

V1.1 WARAY

MAGIN ANDAM

PAG-EBAKWET

ANO AN EPEKTO HAN BAGYO HAN IYO BALAY?

Guin babarikasan
an atop han iyo
balay

KOMUNIKASYON

Guin babarikasan
an atop han iyo
balay

An hangin ngadidto
ha sakob han iyo
balay, guin duduso
an bungbung ngan
atop

PAG-GAUD HIT MGA

NAKASUMPAY HA KAHOY
TIKANG HA UBOS TIPAIGBAW

Guin susuyop han

hangin an iyo balay

PAGDARA HIN BAG

MAS MIPLE NGA PORMA,

MAS TALWAS AN BALAY

An hangin guin
duduso an balay

PAGGAMIT HIN SUPORTA

KONTRA HA BAGYO

GAMIT HIN MADIG-ON NGA

PANSUMPAY

AN MADIG-ON NGA BALAY

KINAHANGLAN HIN
MADIG-ON NGA ATOP

30

Shelter Cluster Philippines

ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

ILUGAR AN BLAY HA TALWAS

NGA LOKASYON

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 1 of 8

Pagtindog hin mabaskug nga

pundasyon

Nagpupugong hin
baha

Nagpupugong han balay

nga lumunod ha tuna

Importante an pundasyon kay ini an gintutukuran han

balay ha tuna. Kinahanglan masiguro nga naangay an
pundasyon ha iyo lokasyon, ngan kondisyon han tuna
para makalikay ha makusog nga hangin, linog ngan baha

1/4
han
hataas
han
poste

V1.1 WARAY

Nagpoprotekta han balay

kontra peste sugad hit anay

Likayi nga matubigan an kahoy

para mapudngan an
pagkadunot

Nagpupugong nga matumba

an balay hin makusog nga
hangin

Nagpapabug-at han balay

para diri mapalid

Gamit hin
mga
kemikal
para
panpatay
hin anay

ANO AN POYDE KO MAGAMIT NGA PUNDASYON HAN AKON BALAY?

Poste nga diri
nakalubong

Poste nga
nakalubong
ha tuna

Maluya
Shelter Cluster Philippines
ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Poste nga may Ginbutangan hin kemikal

braces ha ilarum
an poste nga aada ha
han tuna
ilarum han tuna para diri
madali madunot

Madig-on

Poste nga
nakakongkreto an
pagpundasyon

Mayda kabilya nga

ginamit ha footing

Mas madig-on

Mayda steel strap nga

gintaud ha poste

Pinakama
dig-on

V1.1 WARAY

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 2 of 8

Igaud an kada parte
han balay tipaubos

Pag-gaud hit mga nakasumpay ha

kahoy tikang ha ubos tipaigbaw

E
D

Igaud an roof battens

ngada ha mga frame
han atop

D
C

Igaud an mga frame

han atop ngada ha mga
poste

Kun meada bagyo, an imo balay pwede mapalid han

hangin. Higoti nga tanan nga parte han iyo balay.
Isipa an pag higot tikang ha ubos ngadto ha igbaw.

Ihigot ngada ha
pundasyon

Igaud an mga joints

ngada ha frame

Igaud an mga beam

han atop ngada ha mga
poste

ANO AN POYDE GAMITON PAGHIGOT HAN BALAY?

Pisi o nylon fishing
wire

Madakmol nga
tie-wire (ipalibot
makadamo kabeses)

Madig-on
Shelter Cluster Philippines
ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Kahoy nga cleats

Metal strap nga

Galvanized

Pinakama
dig-on

MAKUSOG AN HANGIN?
Pagbanting han balay
kun makusog an hangin

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 3 of 8

Pagbrace ha kada
bungbong

V1.1 WARAY

Madig-on nga suporta

kontra ha bagyo

Brace an mga portahan

ngan bintana para mas
madig-on

45* nga ingklinar han

kahoy an pinakamadig
-on nga brace. Diri
dapat maubos hin 30*
o malapos hin 60*

Napoprotehiran han maupay nga bracing an balay kontra

han kapalid ngan kahapwat hin makusog nga hangin.
Pagbutang hin brace ha mga madig-on nga parte han balay.

Pagbutang hin brace

ha ilarum han frame
han atop

Pagbutang hin
brace ha giutan han
trusses

Kun nakatukod an
balay, pagbutang hin
brace ha butnga hit
kada poste

Dapat bug-os an
bracing para mas
madig-on

60

45 is
best
30

ANO AN POYDE GAMITON NGA BRACE?

Madakmol nga steel
wire

Madig-on
Shelter Cluster Philippines
ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Kadaan nga mga steelbar

nga igingaud gamit an
tie wire

Ginraysang nga
kahoy nga brace

Mas madig-on

Ginraysang nga
galbanizado nga
strap nga puthaw

Gamit an steel strap,

ginraysang an kahoy
nga brace

Pinakama
dig-on

V1.1 WARAY

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 4 of 8

Palapusa an kahoy
pagsumpay para diri
mabuak han raysang
an kahoy

Gamit hin madig-on nga

pagsumpay

Gamit hin gusset plate

pampadig-on

Kun madig-on an imo pagsumpay, madig-on an imo balay.

Iseguro nga maupay an imo pagsumpay/joints para diri
ini maduso o magbublag. Mas maupay an horizontal nga
karaysang kay diri ini mabubublag hin hangin.

Ayaw pagduruha an pag-utod

han poste

Dapat naka-andihas an
pagraysang para diri mabuak
an kahoy

Naka-inklinar an pagraysang
para diri madali magabot

Butangi hin galapa o

fishplate/vertical o horizontal joint
para mas madig-on

1/3
1/3
1/3
1/3
1/3 1/3

1/3

1/3
1/3

ANO AN POYDE GAMITON PAMPADIG-ON HIT PAGSUMPAY?

Usa nga raysang

Maluya
Shelter Cluster Philippines
ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Nakaandihas ngan
inklinar an karaysang

Madig-on

Screw

Naka-lock

Mas madig-on

fishplate o cleats

Bolt

Pinakama
dig-on

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 5 of 8

Kinahanglan an pirok
han balay diri duro
halaba para diri mahuyop hin hangin ngan diri
liwat duro kahalipot para
maprotektaran an bungbong han balay ha uran

V1.1 WARAY

An madig-on nga balay kinahanglan

hin madig-on nga atop
Importante an porma han atop kontra ha magkusog
nga hangin ngan uran. Dapat tama an iya porma ngan
kahitaas ngan maupay an karaysang.

45cm/
1.5 ft max

An pinakamaupay nga kahitaas hit atop in

naka- 30* nga inklinar

Kun 15*,
masyado
hamubo

50*
masyado
hataas

30* in
madig-on

2
30
1

2 3
4 5
5 across 3 up

ANO AN POYDE GAMITON PARA MAPADIG-ON AN ATOP?

Maluya

Umbrella
nails ngan
washer

Madig-on

Shelter Cluster Philippines

ShelterCluster.org

German wire
(Kun ha
kawayan)

Coordinating Humanitarian Shelter

Takip-takipa an raysang ha mga katapusan hit atop ngan taklob

Yano nga
raysang

Umbrella Nail Screwed nail

nga may
ngan washer
Grove ngan
washer

Pinakama
dig-on

Dapat duha kabalod han

seam an pagluon

Overlap

Gamit hin
Vulcaseal/silicone ha
raysang

ft
2

ft
2

ft

ft

0.4 milemetro an kadakmol han sim (CGI)

ANU AN PORMA HAN ATOP NGA DAPAT GAMITON?

Naka-inklinar la
nga atop

Maluya

Dos-aguas

Madig-on

Quatro-aguas

Pinakama
dig-on

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 6 of 8

Pahitas-an an balay
para diri abuton hin
tubig/baha

V1.1 WARAY

Ilugar ha talwas nga

lokasyon an balay

Gamit hin wind break

para maprotehiran an
balay ha makusog nga
hangin

Admi an mga kadelikaduhan han imo lugar ngan

itindog an imo balay nga makakaprotehir ha
imo kontra hini nga mga kadelikaduhan

Ayaw ilugar an balay ha ligid hin bukid o kun

ngain may mga bato nga pwede magkataktak

Shelter Cluster Philippines

ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Pahirayo an mga hagtaas ngan dagko nga kahoy o pudla an kahoy

nga harani ha balay

Pahirayo han mga lugar nga delikado

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 7 of 8

Diri madig-on an balay

nga may overhang

V1.1 WARAY

Mas simple nga porma, mas

talwas an balay

Mas maupay kun an

atop han mga
extension in diri
konektado ha main nga
atop han balay

Importante an porma han balay para maibsan an

kadelikaduhan han magkusog nga hangin.
Importante nga simple la an porma pero madig-on.

Mas simple ngan sus-ok, mas madig-on

Ayaw pagpahilabaa an
porma

Length no more than

three times the width

TIPAUNAN-O AN KABUTANG KUN DAMO NGA BALAY?

Kun susruok ngan sasrapit an balay,
nata-trap an hangin

Shelter Cluster Philippines

ShelterCluster.org

Coordinating Humanitarian Shelter

Kun mayda space giutan han kada

balay, diri natatrap an hangin

MAHINUNGDANON NGA MENSAHE PAG TUKOD OTRO 8 of 8

ANU-ANO AN MGA
KADELIKADUHAN HA
AKON LUGAR?

V1.1 WARAY

Magin andam

Bagyo?

Kaangayan magin adam kay ini an pamaagui para

malikyan an mga destroso nga dara han kalamidad.

Baha?
Storm Surge?

KUN NAABOT AN
KALAMIDAD, ANO AN
AKON HIHIMUON HA
AKON BALAY?

Igaud an iyo balay

Protektahi an mga
bintana ngan mga portahan
Igsaka ha igbaw an mga
importante nga mga gamit

Tsunami?
Linog?

Ig hipos an mga gamit nga

gudti para diri igpalid han
hangin

Landslide?
Pagbuto hin Bulkan?

ANO AN AKON HIHIMUON PARA MAGING ANDAM AN AKON BALAY?

Parunga o hulbuta an mga

naka plag nga mga gamit
nga de kuryente

Magdugang hin bracing

Magdugang hin mga sera han mga bintana ngan purtahan
Maghimo hin wind breaks
Mag-andam hin talwas ngan madig-on nga 'safe room'
Pudlon an mga dagko nga kahoy harani han balay

TIPAUNAN-O AKO NGAN AMON BARANGAY MAGIGING ANDAM HA TAKNA HIN KALAMIDAD?

PAG-EBAKWET
Planuha kun tiunan-o maebakwet
ngan pagkamayda drill
Pagdesisyon largo kun maebakwet
o magpapabilin
Andama kun tipakain pagd
alagan

KOMUNIKASYON

PAGDARA HIN BAG

Admi an mga warning signal

Pag-andam hin waterproof nga bag

Admi kun tiunan-o makuha hin

impormasyon bahin hit kalamidad

Dapat ini in madali dad-on ngan

mayda"

Sumati an mga kapamilya ngan kilala kun

diin maebakwet

Admi kun ngain an eebakwetan

iandam an gagamiton para makakontak ha

iba katapos han kalamidad

Iandam an gagamiton nga

sarakyan

Hin-o an papasabuton han iyo kahimtang

Hain makadto para magreport hin
nawawara nga tawo Hain

medical kit
sadang nga bado ngan sapatos/sinelas
bateriya
posporo ngan flashlight
pagkaon
gamit pagluto
tools
importante nga dokumento/ID
Ayaw kalimti pagdara hin tubig