1

Comuncate

OBXECTIVOS XERAIS DA UNIDADE

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Comprender en que consiste o proceso comunicativo e diferenciar os elementos que interveen nel.
Coecer diversas formas de comunicacin, verbal e non verbal.
Coecer como est organizado o lxico e distinguir entre o campo semntico e a familia lxica.
Identificar a palabra como unidade lingstica e recoecer a sa estrutura morfolxica (races ou lexemas e morfemas).
Identificar e ser capaz de utilizar mecanismos bsicos de formacin de palabras (flexin e derivacin).
Recoecer o alfabeto e diferenciar entre sons, letras e dgrafos.
Identificar os dgrafos que aparecen nun texto.
Coecer as principais etapas da historia da literatura galega.
Identificar o perodo de tempo que abrangue unha etapa literaria e coecer as sas caractersticas.
Utilizar a lingua para expresarse oralmente e por escrito da forma mis axeitada en cada situacin de comunicacin.

S O L U C I O N A R I O
MODELO A
1. a) seres humanos, palabras; b) informacin; c) emisor, receptor, mensaxe, cdigo, canle e contexto. 2. a) non verbal b) verbal
c) non verbal d) verbal. 3. a) amarelo; b) fill-; c) consid-; d) port-. 4. a) amig- (lexema), -a (morfema flexivo), -s (morfema flexivo); b) in- (morfema derivativo), -cri (lexema), -ble(morfema derivativo); c) xamn- (lexema), -s (morfema flexivo); d) vaca (lexema). 5. a) irregular: xudicatura, xudicial, xuzo, xulgar, adxudicar; b) regular: limpeza, limpar, limpadoira, limpadura, limpabotas,
limpeiro, limpadura. 6. Resposta modelo: os peixes > pescada, sardia, troita, robaliza, abadexo, faneca; prendas de vestir > chapeu, luvas, pantaln, camisa, calcetns, saia. 7. Libro: -s (flexivo); -ara, -io, (derivativos). Pequeno: -echo, -io, (flexivos). 8. a)
queixo; b) regueifa; c) chuvia; d) carreiro; e) algunha. 9. sangue, gato (g, gu); zoca, centro (z, c); carro, rato (r, rr).10. a) V; b) F;
c) F. 11. poca medieval Martn Codax, Sculos Escuros literatura de tradicin oral, Rexurdimento Eduardo Pondal, poca
contempornea Celso Emilio Ferreiro. 12. Paulatino aumento e diversificacin da producin literaria galega. Resposta modelo:
Xos Mara Daz Castro, Celso Emilio Ferreiro e Fina Casalderrey.
MODELO B
1. b. 2. a) emisor: os cantantes de pera; receptor: o pblico; mensaxe: a pera; cdigo: a lingua na que estea escrita a pera e
mais a msica; canle: o aire; contexto: representacin dunha pera nun teatro. b) emisor: o faro; receptor: os barcos que navegan
pola zona; mensaxe: o lugar no que se atopa a costa; cdigo: a luz; canle: o aire; contexto: cando cae a noite ou nun da de brtema mesta. c) emisor: a persoa que escribiu a carta; receptor: o destinatario; mensaxe: a escrita na misiva; cdigo: a lingua galega; canle: o papel; contexto: das persoas afastadas no espazo. 3. Resposta modelo: as rbores > pieiro, freixo, maceira, carballo. 4. a) significado; b) gramatical, lxico; c) lexema. 5. a. 6) leit-e, a-leit-ar, leit-eira, lct-eo, leit-n, (irregular); re-po-er,
com-po-er, pos-post-o, dis-pos-icin, po-er (irregular); cas-opa, cas-eiro, cas-eta, cas-al, cas-a, (regular). 7. a) -eriamos (flexivo); b) -eiro (derivativo) -s (flexivo). 8. noxo: noxos, noxento, anoxaranse; sangue: sangues, sanguento, consanguneos; fraca:
fraco, fraqueza, enfraquecern. 9. Resposta modelo: Quero queixo; Non ten prsa ningunha; Chegou a tempo; Percorreron case
dous quilmetros. 10. Xa, saber, traballar, tampouco, Chamo, canso, poucas, Cntolle, que, teo, contestador, Gstalle, chamaba, haba, deixarame, mensaxes. 11. Resposta modelo: c > casa, cesto; x > xente, exemplo. 12. scs. XX-XXI Inicial recuperacin da literatura en galego; scs. XVI-XVIII Neles a producin literaria foi mnima; scs. XIX Divdese en Prerrexurdimento e Rexurdimento; scs. XII-XV Producronse a poesa trobadoresca e a prosa medieval. 13. poca medieval. unha cantiga de amigo que se recoece pola forma e mais pola lingua que emprega. Resposta modelo: Martn Codax, Airas Nunes, Afonso X.
MODELO C
1. O sado entre o viaxeiro e o ferreiro: emisor > o viaxeiro; receptor > o ferreiro; mensaxe > o sado; cdigo > a lingua galega;
canle > o aire; contexto > un viaxeiro que chega na noite ferrara. 2. Tempo atmosfrico: chuvia, sarabia, neve, ventada, lstrego. Partes do corpo: ollo, plpebra, nariz, beizos, queixada. 3. Resposta modelo: vent-ada, traball-oso, des-agrad-able. 4.
Modernizacin e diversificacin da literatura galega. Resposta posible: Manuel Rivas, Rosa Aneiros. 5. Si. Dlle acubillo na
sa casa viaxeiro e procura que estea quente e seco. 6. Resposta aberta. 7. Fora un da de chuvia continua. Unha chuvia fra
e fina que non cesaba se non fose para deixar paso sarabia ou neve. Non se poda agardar que a noite estivese mellor despois daquel da, antes ben todo o contrario, e as foi. Agora, ademais, sopraba unha ventada que converta o camiar nun labor traballoso e desagradable. Tiven que baixar do cabalo e levalo do ramal, porque o animal desorientado polo aire e pola
auga, non se deixaba guiar na negrura daquela noite sen o mis mnimo luar.
Avaliacin

Lingua Galega e Literatura 1 ESO