ATMOSFERSKI PRITISAK i GUSTINA VAZDUHA

Od autora Jovan abrilo 3. aprila 2011, 21:55

Atmosferski pritisak je sila koja deluje na jedinicu horizontalne povrine, a jednaka je teini stuba
vazduha koji se rasprostire od tla do gornje granice atmosfere. On se najee meri ivinim
barometrom, u kome se visina ivinog stuba uravnoteuje sa teinom vazdunog stuba, i izraava se
u milimetrima (mm) ili milibarima (mb).
Standardni (normalni) pritisak, koji se jo zove i fizika atmosfera, uslovno se uravnoteuje sa
teinom ivinog stuba visine 760 mm, preseka 1 cm kvadratni pri temperaturi 0C na 45 severne
geografske irine, gde je ubrzanje sile Zemljine tee na nivou mora jednako 980,655 cm/s i
odgovara 1013,27 mb. Usled zgunjavanja vazduha atmosferski pritisak opada sa visinom, i to u
prizemnom sloju bre, a na veim visinama sporije. Vertikalno rastojanje, na kome se pritisak
vazduha promeni za 1 mb, zove se barometarska stepenica. Njena veliina zavisi od pritiska i
temperature. Sa poveanjem pritiska i opadanjem temperature ona se smanjuje, a poveava sa
porastom temperature i opadanjem pritiska. Do visine od 3000 m barometarska stepenica iznosi
priblino 10 m.

Atmosferski pritisak se menja i u horizontalnom pravcu. Veliina koja karakterie tupromenu zove
se horizontalni barski gradijent i usmeren je normalno na izobaru u pravcu opadanja pritiska.
Njegova veliina se meri u milimetrima ili milibarima na rastojanju od 100 km. Gustina vazduha
je odnos mase vazduha prema zapremini koju zauzima, i moe se izraunati ako su poznati pritisak i
temperatura. Gustina raste ako opada temperatura, a raste pritisak, i obrnuto.
Meunarodna standardna atmosfera (MSA) predstavlja uslovnu raspodelu srednjih veliina
osnovnih fizikih parametara izmerenih na nivou mora i geografskoj irini 45, pri temperaturi 1C,
pritisku 760 mm, specifinoj teini 1,125 kg/m. U MSA temperatura opada na svakih 100 m za
0,65C do 11000 m visine. Od 11000-25000 m temperatura je stalna i iznosi -56,5C.