Fethi̇ye Vi̇rdleri̇ Ki̇tabi

Evrad Fethiye Hakknda :
Hazret-i Emir Seyyid Ali Hemedan syle anlatt :

Bin drt yz (1400) evliya ile karlama ve buluma nasib oldu. Hemen her
birine sordum :
Mana yolunda velayet kapsnn almas nasl myesser oldu?. Hemen
her birinden u ekilde bir cevap geldi :
Bizler, bu velayet derecesine, bu gzel Fethiye Virdini devaml okumak,
onu hi brakmamak sebebi ile bulduumuzu bulduk.
Hazret-i Emir Seyyid Ali yle anlatt :
Bir gnl birlii iindeydim. Mekke-i Mkerreme'de Harem-i erif iinde
murakabe halindeydim. O anda, Resulllah efendimiz hazr oldu; Allah ona
salt ve selm eylesin. yle Buyurdu :
Ey benim olum, bu Fethiye Virdini oku :
Bu emir zerine, hemen Hzr aleyhisselm hazr oldu. Elimi eline ald,
Mekke-i Mkereme'nin Batha vadisine doru yrd. Orada bana Fethiye
Virdini retti. Hzr aleyhisselm bana bu Fethiye Virdini retince; kumlar,
l, yapraklar, aalar, melekler, semalar tmden hkmme girdi. Melekt,
ceberut lemi eitleri hep bana aldlar.
Bereket ve Feyzini siz dusunun..
Sabah namazindan sonra okunmasi daha iyi.. Mumkunse Her Vakit
namazinda okunmasi tavsiye ediliyor.
1. KISIM
I . BLM :
Metne balayalm :
Rahman' Rahim Allah'n ad ile..
Allah'tan baka ilh yoktur : Yaratt tohumlar says kadar..
(L ilahe illallah dede hebbatihi..)
erh :
Allah'tan baka ibadet edilmeye hak kazanan, gerek mabud olarak ancak
Allah vardr. Bu manay, kalbden dorular, dille de sylerim. Bu manay,
Yce Allah'n yaratt tohumlarn says kadar tekrarlarm.
Metne devam edelini :
Allah'tan baka ilh yoktur : Verdii hayat says kadar..
(La ilahe illallh adede hayatini..)
erh :
Allah'tan baka ibadet edilmeye hah kazanan, gerek mabud olarah ancak
Allah vardr. Bu manay, kalbden dorular, dille de sylerini. Bu manay,
Yce Allah'n hemen her eye verdii hayat says kadar tekrarlarm.
stteki manadan murad, biraz da abartlarah, okluu ifade etmektir. Allah
tarafndan verilen hayat, canllk hesaba gelmez, sayya smaz. Sonsuzdur.
stteki cmleyi syleyen de, bu manadan yola kp yle demektedir :
Benim, bu kelime-i tevhid zerine olan itikadm, say olarak niyetimde
sylemek istediim dahi sonsuzdur; ne sayya gelir, ne de hesaba..
Bu manada, ulemann bir yorumu yledir :

Mmin bir kulun cennette kalmasnn sonsuzlara kadar nimetlere
dalmasnn sebebi kelime-i tevhidi tasdik etmesidir. Kfirin sonsuzlara kadar
cehennem ateinde kalp azap grmesinin sebebi ise., inkr edip kfre
girmesidir. Allah korusun. yleki :
Bir mmin, dnyada sonsuzlara kalacak olsayd, asla inancnn dna
kmaz, baka trl itikada sahib olmazd. Kfir dahi, dnyada sonsuzlara
kadar kalacak olsayd, asla kfrnden dnmezdi. Nitekim, bu manada gelen
bir hadis-i erif yledir :
Mminin niyeti, amelinden hayrldr; kafirin niyeti ise, amelinden
erlidir.
bu manadan baklarak, bir mmin kulun :
Allah'tan baka ilh yoktur : Verdii hayat says kadar.. Demesi de,
sonsuzluu ifade eden iman manasna iaret oldu. Metne devam edelim :
Allah'tan baka ilh yoktur: akl talarnn says kadar.
(L ilahe illallh adede hasatihi..)
erh :
akl talar..
Cmlesinin Arapa asl udur : H a s a t.. En kk talar iin bu tabir
kullanlr. Bu kelimenin buraya alnmas, mull bir mana ifadesi iindir.
stteki aklamaya gre, bu cmlenin daha ak manas udur :
Bu kelime-i tevhidi, Yce Allah'n yaratm olduu btn ufak tefek akl
talarnn ve kumlarnn says kadar tekrar ederim..
Metne devam edelim :
Allah'tan baka ilh yoktur: Allah'n kelimeleri says kadar..
(La ilahe illallh adede kelimatihi..)

erh :
Daha nceki cmlelerde olduu gibi, burada dahi, abartlan bir mana havas
vardr. nk : Allah'n kelimeleri iin, bir snr, bir tayin yoktur. Daha ak
manas ile, bunu okuyan yle demek ister :
Allah'n emrindeki kelime, cmle says kadar, kelime-i tevhid okurum..
Onun birliini kalbden dorular, dille de sylerim.
Allah'tan baka ilh yoktur : Yarattklarnn says kadar..
(L ilahe illallhi adede halkhi..)
erh :
Bu ekilde bir kelime-i tevhid okumak dahi, tevhid okumann kapsamn
geniletmek iindir.
Allah'tan baka ilh yoktur : Arnn arl kadar..
(L ilahe illallh zinete arihi..)
Allah'tan baka ilh yoktur : Semalarnn dolusu kadar..
(L ilahe illallh mil'e semavatihi..)
Allah'tan baka ilh yoktur : Yerinin dolusu kadar..
(L ilahe illallh mil'e arzihi..)

erh :
Buraya kadar okunan bu kelime-i tevhidin her birine :
L ilahe illallah..
Dedikten sonra, ikinci paras olan ;
Muhammedn Resulllah..
Cmlesini de eklemelidir. Arapa asl ile yle okumaldr :
Allah'tan baka ilh yoktur; Muhammed, Allah'n Resuldr. Bundan
sonra, eklerini okur.
Allah'tan baka ilah yoktur: Buraya kadar sylediklerimin says kadar.
(L ilahe illallah adede misli zalike maahu..)
erh :
Bu cmle de, kelime-i tevhidi okumann okluunu, sonsuz olduunu
anlatr :
Sayya hesaba gelmeyecek kadar kelime-i tevhidi okurum.. Demek olur.
Allah'tan baka ilah yoktur: Tektir. Onun orta yoktur; mlk onundur. Hamd
ona mahsustur.
ldrr; diriltir; o diridir, lmez. Hayr elindedir; o her eye kadirdir. Dn
onadr.
Allah'tan balanmam dilerim.
Sbhanellah..
(L ilahe illallah vahdehu l erike lehu leh'l-mlk ve leh'lhamd yuhyi
ve ymiyt ve hve hayyn la yemut biyedih'il-hayr ve hve al klli
ey'in kadir.
Ve leyh'il - masiyru estafirullahe sbhanellahi..)
erh :
Bu cmle ile, daha ak olarak yle bir mana dile gelmektedr :
Yce Allah'n pk zatna, stn anna lyk olmayan noksanlk ve ayp
kabul edilen eylerden Yce Varln temize karrm.. Cmle eksiklerden
uzak grrm.
Allah'a hamd olsun,
Allah'tan baka ilh yoktur. Allah, en byktr.
Masiyetlerden,. ancak, Yce Allah'n korumas ile kurtulmak mmkndr
ibadetler iin elde edilecek g ise., ancak, an yce byk Allah'n verdii
kuvvetle olacaktr.
(Vel - Hamd lillhi ve l ilahe illallh vellah ekberu ve l havle ve l
kuvvete ill billah'il - aliyy'il - azimi..)
II. BLM :
Rahman Rahim Allah'n ad ile..
Allah sbhandr (Sbhane llahi)..
erh : Burada geen :
Sbhan..
Kelimesinin ifade ettii mana udur : Tesbih.. Tesbih, kelimesinin ak
manas ise,
u demee gelir :
Pk etmek.. Buna gre, bir kimse :

Sbhanellah.. Derken, unu sylemektedir :
Yce Allah' tm noksan vasflardan pk eylerim.
Pk..
Derken de, u mana kar :
Yce Allah'n temiz anna uygun dmeyen, noksanlardan ve ayplardan
yana temize karrm.
Bu tesbih, manas itibar ile ok kullanlan bir kelimedir; bu yn ile
kelimenin Arap dili kurallarna gre hafifletilmesi gerekir. Bunun iin de :
Tesbih ederim (sebbih)..
Kaldrld; ayn manay ifade eden, metindeki u kelime geldi :
Sbhanellah..
Bunun, biraz daha akla kavumas gerekir, yle bilinmelidir ki; bir
kimsenin : .
Ben de, Yce Allah' pk eylerim.. Demesinden murad olan mana udur :
Onun pk temiz olduuna inanrm; itiraf ederim. Yaratlm olma
durumundan zat her bakmdan mnezzeh, anna lyk olmayan her eyden
beridir.
Allah- Tal, hi kimsenin byle bir tesbih okumasna muhta deildir. Bu
ekilde bir tesbih okumann, tenzih etmenin, dier zikirlerin faydas yine
kullara dnktr. Bu tebihi okumakla, kendi ayplarndan yana temize
karlar. Nitekim bu manada, Resulllah efendimiz yle buyurmutur :
Bir kimse, bir gnde yz kere :
Yce Allah' tesbih ederim; ona hamd olsun.
Derse, hatalar kaldrlr; isterse onun hatalar deniz kp kadar olsun.
Bir kimse :
Allah'tan baka ilah yoktur.
Dedii zaman, bunun zmnnda unu anlatmak ister :
-- Ben, Yce Hakki tevhid edip birlerim. Allah- Tal, kendi zatnda ve
sfatnda ezel ve ebedi birdir. Onun bir orta da yoktur.
Onun birlii kullarnn tevhidi ile deil, kendi zatnn birliinden tr birdir,
tektir.
stteki manaya gre, bir kul kelime-i tevhidi okurken, unu anlatmaktadr :
Yce Allah'n tekliine itikad ederim. unu da dille ikrar ederim ki : Yce
Allah, ezeli ve ebed.tektir.
Tahmid, tekbir, temcid manalarn da bu adan yorumlamak gerekir.
Tesbih..
Manas zerine, ulemadan bazlarnn gr yledir :
Yce Allah'a taat ve ibadet yolundan komak; onun taat ve ibadetinde
ardan almadan devaml olmak ve lezzet, huzur aramak.. Hem kalb hem de
beden ile..
Ona hamd olsun (ve bihamdihi).
erh :
Bu kelimede geen VAV harfi Arap dili kaldesine gre hal iindir. Takdir bir
mana olarak yle demektir :
Yce Allah'n hamdine brnm olarak, Allah' tesbih ederim. Bundan
baka, yine Arap dili kaldesine gre VAV harfi atf iin olabilir ki, o zaman
mana yle olur :
Allah' tesbih eder; onun hamdine brnrm. Buna gre de, daha ak
mana u olur : .
Yce Allah' anna lyk olmayan eylerden temize karrm; keza, onun
anna lyk olmayan noksan vehmini douracak eylerden de.. Ona hamd
eder ve verim. unun iin ki : Ben aciz kulunu zatn tenzihe, tesbihe
baarl kld.
Hepsi Allah'n ihsan eyledii baar ile oluyor; ktlkten alnmak, taata
kuvvet, ancak Allah'n elindedir.
(Ve matevfiki ill billahi ve l havle ve l kuvvete ill billahi..)
erh: Burada, bilinmesi gereken bir hususa iaret edilmektedir; anlatalm.
Bir kul :
Ben de tenzih ederim..
Dedii zaman, ilk bakta, bunu kendisi yapabiliyormu, kendisinin bir
bamszl varm gibi bir mana kyor. imdi, bu vehmin giderilmesi
gerekiyor.
ite, metnin bu son cmlesi de eklenerek, buraya kadar anlatlan metinde
daha ak olarak ifade edilen mana u olur:
Bu ilere kar gszlm ortadadr. Okuduum bu tesbih, tenzih,
ettiini hamd Yce Allah'n ihsan eyledii baar iledir. Ayrca, kuluna kar
zatnn tam manas ile gl olduunu, kulunun dahi tam manas ile onun
huzurunda bir gszlk iinde bulunduunu anlatt. Bu manada, tam bir
marifet verdi; iman ve slm nasib eyledi.
Bu mana, u hadis-i erifin, bir yn ile aklamasdr :
Her kini nefsini bilirse, gerekten Rabbn bilen odur.
z nurla dolsun, Kaz Beyzav; Fatiha suresinin 4. yetinde buyu-rulan :
Ancak, sana ibadet ederiz; ancak senden yardm dileriz.
Manann aklamasn yaparken, ulemann :
Sbhaneke (shhansn)..
Kelimesi zerine yaptklar aklamay yle anlatt :
Yce Allah'n ademiyet sfat varm gibi, bir vehim geleceinden, onu
karlamak iini annda yle okumak gerekir :
Onun orta yoktur, zerre kadar, hatta daha az onun gznden kamaz.
Manas gelmitir. Bu eitten tesbih, tenzih grubuna :
Cell sfatlar.. Ad verilir.
Bir de, Yce Allah'n vcudiye sfatlar vardr; birka unlardr : lim, hayat,
Kudret.. Bunlar iin de
Kemal sfatlar..
ismi verilmitir. Buna gre, bir kulun :
Sbhanellah (Allah sbhandr)..
Demesi, cell sfatlarna iarettir. Yine kulun :
Allah'a hamd olsun..
Demesi ise, keml sfatlarna iarettir.
Burada, tesbih ve tahmidin okunmas, mull bir mana anlatr; deta kul
titreyip heyecana gelir ve yle der :
Yce Allah' tm noksan sfatlardan tenzih ederim; btn kemlat ile ona
hamd ederim.
Burada, tabii bir dzen iinde, yle bir manann ortaya kt anlatlmtr :
ncelikle, noksan sfatlardan yana temize kt isbat edilmi; sonra da,

kemal sfatlar ile bir dzen, bir ssleme olmutur.
Tesbihin, hamdden nce okunmas da bu manada anlalmahdr.
Burada, teshinin hamd iinde gelmesi ise, bir baka adan yle
yorumlanmtr: Her hususta kemal Allah iindir.. Yani: Mkemmel olmak..
Nefiyde, ibatta, cemde ve beraberlikte..
Tenzihin nce gelmesi, muhaliflerin okluundan tr de olabilir ki; bu
durumda, tenzih iine nem verilmitir. Zira, tenzih bir muhalif gruba kar
yaplrken, hamd iin byle bir muhalif grup yoktur.
Tesbihin nce gelmesi yorumlanrken, yle bir manaya geldii de
anlatlmtr :
Aklmzn erdii kadar, anna yakmayan eylerden tr zatn tenzih
ederiz.. Kemaltndan tr, sana hamd ederiz; ama onlara, tam olarak akl
erdiremeyiz. Zira, kemaltn gerek manalarndan yana aklmz ksadr.
Azim Allah sbhandr, ona hamd olsun (sbhanellah'il - azimi ve
bihamdihi)..
erh :
Tesbihin ve hamdin manas yukarda anlatld; geni bir aklamas yapld.
Burada, onlara sadece u lafz eklenmitir :
Azim (byk)..
Bunun eklenmesi, bu manada, gelen bir hadis-i erifin iaretinden olmal..
mam- Muhyissne Mesabih adl eserinde; Resulllah efendimizin Allah
ona salt ve selm eylesin yle buyurduunu rivayet etmitir :
Bir kimse, sabaha kt, akama erdii zaman, yz kere :
Azim Allah sbhandr, ona hamd olsun.
Diye okursa., kyamet gn, onun getirdiinden daha deerli bir eyle gelen
olmaz. Meerki, onun okuduunu veya daha fazlasn okumu biri ola..
Resulllah efendimiz, bir baka hadis-i erifinde ise, yle buyurmutur :
iki cmle var ki, dile kolay, mizanda ar, Rahman'a sevimli gelir; udur :
Allah sbhandr, ona hamd olsun; azim Allah sbhandr.
Resulllah efendimiz, bir baka hadis-i erifinde yle buyurmutur :
Bir kimse, bir gnde yz kere :
Allah sbhandr, ona hamd olsun.
Diye okursa, onun hatalar silinir; isterse deniz kp kadar olsun.
Azim Allah sbhandr, ona hamd olsun.
Diyen kimse iin cennette bir hurma aac dikilir. '
- Azim (Byk)..
Kelimesinin, metindeki cmleye eklenmesi, aada anlatlacak ha-dis-i
erifin manas iin de olabilir.
Muntahab, adl eserin sahibi, Ebu Hreyre'den Allah ondan raz olsun
yle bir hadis-i erif rivayet etmitir :
Bir kimse, bir gnde yz kere u tesbihi ve tahmidi okursa, onun
hatalar silinir; isterse deniz kp kadar olsun:
Allah sbhandr, ona hamd olsun; byk Allah sbhandr, ona hamd olsun.
Allah'tan balanmam dilerim.
Bu hadis-i erifin aklamasnda, Ezhar sahibi yle dedi :
Hatalar..
Tabirinden murad, kk gnahlar olup Allah'a kar ilenen gnahlardr.

Bunlar, kk gnahlar arasnda saylr.
Bu hadis-i erifteki tesbih ve tahmidden sonra gelen :
Gnahlarmn balanmasn dilerim.
Clmesinin eklenmesinden murad ise, Nasr suresinin 3. yetinde bu-yurulan
u emrin bir gereidir :
Rabbn hamd ile tesbih eyle; ondan balanma dile.
Bu yet-i kerimenin tefsirim yapan kitaplarda yle anlatlmtr :
Bu sure geldikten sonra, Resulllah efendimiz, u tesbih, tahmid duasn
ok ok okumaya balamtr :
Allah sbhandr, ona hamd olsun. Allah'tan balanmam dilerini.
Baz tefsir kitaplarnda ise, yle anlatlmtr:
Nasr suresi geldikten sonra, Resulllah efendimiz ebed leme g
hazrl haberini ald. Bundan sonra, her oturduu meclisten kalkmadan
nce, alkanlk haline getirdii u tesbihi okurdu :
Allahm sbhansn, hamd sana mahsustur. Senden balanmam diler,
sana tevbe ederim.
Bu yet-i kerimenin geliinden sonra, Resulllah efendimiz, dnyada iki
sene kald. Bu iki sene iinde onun ne bir eye gld grld; ne de
sevindii.. Allah ona salt ve selm eylesin.
Allah'tan balanmam dilerim..
Demenin manas, genellikle yledir :
Yce Allah'tan dilerim ki, gnahlarm kapaya; dnyada ve hirette
bakalarna amaya..
Bunun, kmil zatlara, slk ehline gre manas yledir :
Allah'tan dilerim ki; kendi varlm ve eyann varln gzme kapaya..
Ta ki, mahede gzmde zatndan bakas kalmaya..
Nitekim, bu manada gelen bir hadis-i erif yledir :
Vcudun yle bir gnahtr ki; hi bir gnah onunla boy lemez.
Anlatlan tesbihi, tahmidi, istifar, anlatlan tertibe gre, yz kere okumak
gerekir. Kesin olarak, bu mikdar eksiltmemek ki : Vaad edilen sevaba nail
oluna.. Daha fazla okunursa, yine vaad edilen sevaba erilir. Fazla okunmas,
fazla sevab almaya sebeb olur. Bu manada yle gelmitir :
Her kim okuduu gzel virdini artrrsa; Allah, onun sevab hanesinde
artrma yapar.
Burada anlatlan sevaba nail olmak iin, zahirde bir art vardr ki; o da .bu
tesbihi, tahmidi, istifar gafletle okumamaktr. Onlarn manalarn
dnmeli, Allah'n nimetlerini fikrine getirmelidir; daima kalb huzuru ve
ihls iinde olmaldr.
Baz haberlerde yle gelmitir :
Allah sbhandr (Sbhanellah)..
Tesbihini okuyanlardan kii kyamet gn gelir. yleki:
Birinin tesbihi, semalardan, yerlerden ve bunlarn iindekilerden daha ar
gelir. .
Birinin tesbihi, semalarn ve yerlerin arlnda gelir.
Birinin tesbihi ise, sivrisinek arlnda dahi gelmez.
Bu iin, bu ekilde deiik olmas ise, ancak tefekkrle ve ihlsla okumaya
gredir.
Tenbihll - Gafilin kitabnda, Resulllah efendimizin yle bir hadis-i erifi
anlatlmtr :
Dille istifar edip gnahlar ilemeyi srarla srdren, Rabb ile olay
eden gibidirler.
Bu manada, Rabia-i Basriye dahi yle demitir :
Bizim istifarmz, ok ok istifara muhtatr.
stteki manaya gre; okunan her Allah zikri; ihlsa ve kalb huzuruna
baldr.
Yz kere okunmas bildirilen bu tesbih, tahmid ile istifar da; yz kere
okunur ise, Resulllah efendimizin bir emrine de uymu olunur. Nitekim, bu
manada gelen bir hadis-i erif yledir :
Kalbime perdeye benzer bir hal gelir; bu yzden, gnde yz kere istifar
ederim.
Ey iman edenler, Allah'a tevbe ediniz; nk ben gnde yz kere ona tevbe
ederim.
Byk meayih, bu tesbih, tahmid ve istifar zikrini kendilerine vird
edininiler, sabah namaznn snneti ile farz arasnda okumulardr. Buna
uyarak, bir kimse, bu tesbihi sabahlar okumay vird eder de; gnn birinde
bir engel kar,
okuduu belli vakti karrsa.. ayn gn
iinde ayn mikdar okuyabilir.
Vaad edilen sevaba da yine nail
olur.
Zira, yukardaki hadis-i eriflerde :
Sabah..
Tabiri kullanld gibi:
- Gn..
Tabiri de kullanlmtr.
Cezer, Hasn- Hasiyn adl eserinde yle demitir :
Bir kimsenin gece, gndz, namazlarn sonunda veya baka bir zamanda
okuduu vird olabilir. Bunu vaktinde okuyamazsa, ne zaman olursa olsun,
okumaldr; hi gnn karmamaldr.
Allah sbhandr, hamd ona mahsustur, halknn says kadar (sbhanellahi
ve bihamdihi adede halkhi).
erh :
Bundan nce anlatlan tesbihi, tahmid, istifar yz kere okuduktan sonra
da bu ksmla birlikte, bundan sonra gelecek cmleyi tamamlayan ksmlar
okumaldr.
Metne devam edelim;
Arnn arl kadar (ve zinete arihi).. Zatndan honutluu kadar (ve
rzae nefsihi).. Kelimelerinin mrekkebi kadar (ye midade kelimatihi)..
erh :
Baz bykler demitir ki :
Kelimeler..
Tabirinden murad, ilim ve hikmettir. yle dyenler de vardr :
Bundan murad, Kur'an- Kerim ve indirilen dier ilah kitaplardr. Bazs
dahi yle demitir :
Bundan murad olan mana, Yce Allah'n eyay yaratmadaki :
OL (Kn) ..
Emridir. Son verilen iki mana, bu makama daha uygun der. Zira, aada:
lminin ulat sona kadar..
Cmlesi gelecektir ki, en uygunu da o iki manadr.

Bunlardan murad olan mana, tesbihini tahmidin okluunu temsil yollu
anlatmaktr. Tecdid ve tayir deildir.
Bu gzel zikrin fazileti zerine gelen haberler vardr. Bir tanesi,
Ummlmminin Hazret-i Cveyriye'den gelmitir; Allah ondan raz olsun.
yle anlatld :
Resulllah efendimiz, bir keresinde Hazret-i Cveyriye'nin yanndayd;
oradan sabah namazn klmaya kt. Cveyriye de kend mescidinde
bulunuyordu. Resulllah efendimiz, sabah namazm kldktan sonra dnp
geldi; grd ki : Cveyriye kendi namaz kld yerde oturuyor. yle sordu :
Senden ayrldktan sonra, bu yerinden hi kalkmadn m?.
Cveyriye, cevab olarak :
Ayrlmadm.. Deyince de yle buyurdu :
Senden ayrldktan sonra drt cmleyi kere okudum. Tartlacak olsa,
btn gn okuduundan daha ar gelir, unlardr :
Allah sbhandr, hamd ona mahsustur. Halknn says, zatndan
honutluu, arnn arl, kelimelerinin mrekkebi kadar..
lminin ulat zaman kadar (ve mnteha ilmini)..
erh :
Hi bir ekilde, Yce Allah'n ilmine bir son bulunamaz; bu da okluu
anlatmak iindir.
Denilmitir ki:
lim..
Tabirinden murad, malum (bilinen) olabilir. nk, Yce Allah'n bildiklerinin
de bir sonu yoktur. Metne devam edelim : Minneti kadar (ve minnetihi)..
erh :
Burada anlatlan :
Minnet..
Kelimesi, ok manalara gelmitir. u manalar vermek de yerinde olur:
Nimet, ihsan, iyilik.. Metne devam edelim : Rahmeti kadar (ve rahmetihi)..
Metine devam edelim :
Re'feti kadar (ve re'fetihi)..
erh :
Burada geen :
R e' f e t..
2. KISIM
Kelimesinin manas, efkat, merhamet, acmak ise de, eserde yle bir
mana verilmitir :
Bitkisi ok olan yerler, bitkilerin kendileri kadar.. Hulsa olarak kul,
buraya kadar zetle yle okudu :
Yce Allah' ok ok tenzih eder, ona ok ok hamd ederim; hem de
saylan eylerin okluu ve sonsuzluu kadar..
Bunlar sylerken, kendisinden, ucp vehminin kokusunu ald; o kokuyu
gidermek iin bundan sonraki cmleyi okudu.
G yoktur (l- havle)..

erh :
Yani : Masiyetten dnmeye, bu tenzihe ve tahmide., hatta sair ibadete de..
Ancak, Yce Allah'n korumas ve verdii baar ile bunlar olur.
Metne devam edelim : Kuvvet yoktur (l kuvvete).. erh :
Yani : Bu tenzihe, tahmide, sair taata kuvvetim kudretim yoktur.
Ancak, bunlar. Yce Byk Allah'ndr (ll billah'il-ahyy'il-azim)..
erh :
Yce Allah'n ne ycelikte bir dengi vardr, ne de azamette.. Hemen her ey,
ona nisbetle sadece kk deil; yok, hkmndedir.
Buraya kadar okunanlarla, kul Yce Allah' tenzih etti, azamet sfatlar ile
and. Bundan sonra, sra halini arz etmek iin mracaata ve dlee geldi.
M'min suresinin 60. yetinde buyurulan :
Bana du edin ki, kabul edeyim. Emrine gre hareket etti.
Allahm (Allahmme), ey devaml yaayan (ya Hayy), ey yeri g ayakta
tutan
(ya Kayyum) ey Allah (ya Allah), ey yeri ve semalar yaratan
(ya Bediassemavati vel-arzi)..
erh :
Evrad- Fethiye erhinde yle denilmitir :
Bir kimsenin, zm zor bir ii olduu zaman, yetmi kere :
Ey yeri ve semalar yaratan (Ya Bediassemavati vel - arzi)..
Diye okuyup zm zor iini arz eylese, o kimsenin zor iini Yce Allah
zer..
Arapa bilenler Arapa okumaldr; bilmeyenler de renip okursa daha
iyidir.
Ey mlknde ynetici sahib (ya Malik'el-mlki), ey Cell ve ikram sahibi
(ya Zel - celli .vel - ikram)..
erh :
erh-i Meark, adl eserde anlatldna gre, bir kii yle demitir :
Allah- Tal'dan u dilekte bulundum :
Bana, ne zaman kendisi ile du edilecek olsa makbul olan ism-i azam
duasn gster.
Bunun zerine grdm ki, semadaki yldzlara yle yazlm :
Ey yeri ve semalar yaratan, ey cell ve ikram sahibi..
Bir hadis-i erifte anlatldna gre, Resulllah efendimiz, bir kiinin yle
mnacaat ettiini grd
Ey cell ve ikram sahibi.. Bunun zerine yle buyurdu :
Senin duan makbul oldu.. Ne dilersen dile.. Bir baka hadis-i erifte
yle anlatlmtr :
sm-i azam duas ile ne zaman du edilse, Allah kabul buyurur; ism-i
azam vesile edilerek ne zaman bir ey istense Yce Allah verir.
stteki iki hadis-i erif, Hsn- Hasiyn adl eserde anlatldktan sonra yle
denilmitir :
sm-i Azam u surededir : Bekara, Al-i mran, Ta - Ha..
Ebu mame'nin arkada tabiinden aml Kasm b. Abdirrahman yle
anlatt :
10
Anlan sureyi aratrdm; her nde de ism-i azam olarak u iki byk
ismi buldum :
Hayy Kay-yum..
stteki manadan anlalan odur ki : Bir kimse, temiz bir kalble, bu byk
isimleri arac klp Yce Allah'tan bir ey isterse, Allah onun isteini geri
evirmez.
Ey senden baka ilah olmayan (ya l ilahe ill ente).. Senden dileriz ki (nna
nes'elke) : Seni bilme nurlar ile kalblerimizi, cisimlerimizi, bedenlerimizi,
ruhlarmz esas hayata kavuturasn (en tuhyiye kulubena ve ecsamena ve
ebdanena ve ervahena bi envar marifetike)..
erh :
En dorusunu Allah bllir; bu cmleden murad olan daha ak mana u olsa
gerek :
Senden dileriz ki : imizi imanla doldurasn, gzel huylar veresin, hem de
stn nurlarla..
Bir baka aklamada dahi, yle demee geldii anlatlmtr :
Yararl ameller, gzel huylar ile zmz yararl hale getiresin. Metne
devam edelim :
Hem de ebed, daimi, kalc olarak (ebeden, daimen, bakiyen)..
erh :
Yani : Bu verdiklerine hi zeval gelmesin
Bunlar, bize hidayeti olsun (hadiyen)..
erh :
Hidayetin sonu ise, cennettir, Allah'n rzasdr.
Ya Allah, ya Allah, ya Allah..
erh : .
Mnacaat makamnda, Allah adn tekrarlamak iyidir.
Metne devam edelim:
Hidayet nurlar, kudret nurlar olmasn da diliyoruz (ve bi envar-i
hidayetike ve bi envar-i kudretike)..
erh:
Burada istenen; bu nurlarla kalblerin, cisimlerin, bedenlerini ruhlarn esas
hayata kavumasdr.
Allahm, amellerimiz az, ihtiyalarmz ok, Allahmz gryor (ilhi a'mlna
kaliln ve hacatn kesirn ve ilhna basirn)..
Allahm, sana yakan neyse bize onu yap, lyk olduumuz eyi bize yapma.
Allahm, hakkimiz olmayan eyi senden diliyoruz; mstahak olduumuz
eyden sana snrz.
Sen ne gzel Mevlsn, ne gzel yardmcsn.
Mafiretine snrz, dn sanadr.
G kuvvet, ancak Yce Byk Allah'ndr.
(Allahmmef'al bina ma ente lehu ehln ve ltef'al bina manahn leh
ehln Allahmme inni es'elke ma l estahkku ve euz bike mimma
estahkku.
11
Ni'mel - mevl ve ni'mel - nasir. Gufraneke Rabbena ve ileykel - masir.

Ve l havle ve l kuvvete ill billh'il - ahyy'il - azim.)
erh :
Cezer, Hsn- Hasyn, adl eserinde yle demitir :
DUA EDEB
Duann kendine gre edepleri vardr. Onlarn bazs rkn, bazs art olup
bir ksm emir ve yasak cinsi eylerdir. Onlar kark olarak yle
sralatabiliriz :
Yenilen, iilen, giyilen eylerde kesin olarak haram eylerden kanmak..
Allah iin ihls sahibi olmak, yararl amel sunmak, skntl durumlarda
ilenen yararl amelleri anlatmak..
Daima abdestli ve temiz olmak; kbleye dnmek; namaz klmak.
Dizst oturmak.
Duadan nce, Yce Allah'a hamd etmek, vmek; duann evvelinde ve
sonunda Resulllah efendimize salvat okumak.
Duann banda ve sonunda elleri ap omuz hizasna kadar kaldrmak..
Tevbekr, huu iinde, huzurlu sakin bir ekilde bulunmak..
Du esnasnda gzlerini ge dikmemek..
Yce Allah'tan bir ey istenirken, Yce Allah'n gzel isimleri,
stn sfatlar vesile edilmelli.
Kafiyeli szler etmekten, zorlama eyler yapmaktan, nameli du etmekten
saknmak gerek.
Yce Allah'a arz ettii dileinde; herkes peygamberleri, salih kullar arac
klmal..
Ses ykseltilmemeli; gnahlar Yce Hakkn huzurunda itiraf edilip af
mafiret dilenmeli..
Edilecek dualar, Resulllah efendimizin daima okuduu, eserlere geen
dualar arasndan seilmeli. onlar arasndan, toplu mana ifade edenleri
tercih edilmeli..
Duaya kendi nefsinden balamak, ana babasna, mmin kardelerine dahi
du etmeli. Sadece, kendisine du edip kalmamaldr. Bilhassa, du iinde
imam ise, yani : Cemaata du ettiriyorsa, srf kendisine du etmeye...
Duann makbul olacana inanarak, azimle du edile; zevkle istekle du
edile..
Uygunsuz eyler varsa, kalbden karlmak.. Kalb huzuru bulmal, du iin
ciddi, gayretli olmak..
Du ile istenen eyler, byk eylerden,olmal..
Du tekrar tekrar arz edilmel; bu tekrar da en azndan kere olmal..
stenen ey zerinde srarla durmal..
Akraba ziyaretinden kesilmek, gnah bir ey iin du edilmemeli..
Yaplmayan, braklan bir ey iin du edilmeye..
Olmayacak bir ey iin du edlmemeli.. zellikle iyi bir ie engel olmak iin
de
du edilmemeli.
Her ne dlek varsa istenmeli..
Duann sonunda du eden :
min!.
Demeli.. Duay dinleyenler dahi, ayn ekilde deyip ellerini yzlerine
srmeli..
12
Du edenlerden hi kimse :
Du ettim makbul olmad..
Dememeli..
Du iinde srar, tekrar, ihtiyalarn tamamn sayp dkmek mendub olduu
iin, mellif merhum, grlecei gibi, Allah'a hamd ile yeni bir duaya
balyor.
Alemlerin Rabb Allah'a hamd olsun (el-hamd lillah Rabb'il - Alemin).
erh :
Burada yaplan hamd, Yce Allah'n; Mmin suresinin 60. yetinde
buyurduu :
Bana du ediniz ki, kabul edeyim..
Emirden dolaydr.
Salt ve selm efendimiz Muhammed'e, linin ve ashabnn tamamna
(vessalt vesselm al seyyidina Muhanunedin ve al alihi ve sah-bihi
ecmain).
Ey varl tam ve sabit olan Allah'm; ey hayr balayan, cmertlik eden
(ya, Vacib'l - vcudi ya vahib'el - hayri vel - cudi).
erh :
HAYIR
Szlkte :
Hayr..
Kelimesinin manas udur : yilik, kerem, errin zdd..
oka yamur..
Demee de gelir. Bundan murad olan mana da, rahmettir. Bu da u demee
gelir :
Kullarna keremin, rahmetin belirtilerini ihsan, eyle..
Rahmet nurlarn zerimize tar (efz aleyna envare rahmetike).
erh :
Bu cmlenin daha ak manas udur :
Rahmet klarn zerimize yadr, tart; onlar bizi sarsn, rahmet
klarna bosun. Bize gelecek zararlar da bertaraf eyle.
Mkemmel marifetine ulamay bize kolay getir
(yessir len'el - vsule il kemali marifetike).
Zatn eksik sfatlardan tenzih ederiz (sbhaneke); bize rettiinden baka
bir bilgimiz yok ki (la ilme lena ill ma allemte lena).
Onun diledii dnda ilimden yana hi bir eyi kavrayamazlar
(ve lyuhiytune biey'in min ilmini ill bima ae).
Bize ilham ettiinden baka, bizim iin marifet yoktur
(ve lmarifete lena ill ma elhemtena).
erh :
Demilerdir ki :
lim ve marifet ayn manayadr ki, o da udur : Bilmek..
MARFET - LM
Ancak, aralarnda kk bir fark olsa gerek. Nitekim, bu manada Seyyid
erif Crcni, T a r i f a t, kitabnda yle demitir :
13
Sahih olan, ilim ile marifet arasnda fark olduudur.

Marifet..
Derken, bir kimsenin bir bildi eyi unuttuktan sonra, tekrar ayn
eyi bilmesidir. Bunun iindir ki; Yce Allah'a :
lim.. Denir, ona :
Arif.. Denmez..
LHAM
lham..
Kelimesinin manas ise udur :
Feyiz yollu kalbe braklan bir ey.. Buna gre, stteki metin cmlesinin
daha ak manas udur
Bildiimiz eyleri unuttuktan sonra, biz nasl biliriz ki?. Meerki, onu sen
kalbimize dresin.. te zatn da byle eyledi;,.biz de unuttuumuzu
hatrlayp bildik.
Gerek manas ile her eyi bilen, tam olarak her eyi yerli yerine koyan
zatndr (inneke ent'el - alim'ul - hakim).
erh ;
Allahm, senden, ismetin devamn diliyoruz (inna nes'elke min'el ismeti
devameha).
erh :
SMET
Lgatte :
smet.. Kelimesinin manas udur :
Korumak, erri gidermek.. Yce Allah'tan istenen de bunlardr.
Seyyid erif Crcani, ismet kelimesinin manas zerine yle demitir :
smet, yle bir melekedir ki; bir kimse bu ismet hali ile, ktlk etmeye
gc yeterken onu yapmaz..
3. KISIM
Nimetinin de tamamn istiyoruz (ve min'en - ni'meti tamameha)..
erh :
Nimetin tamamn istemek, bir hadis-i erife dayanr. Anlatldna gre bir
kimse, Resulllah efendimizin yle du ettiini iitti :
Allahm, senden nimetinin tamamn istiyorum.
O kimse sordu :
Bu nimetin tamam nedr?. yle buyurdu :
Bu, benim hayr dilediim bir duadr. Cennete girmek, cehennem atei
azabndan kurtulmak nimetin tamam cmlesindendr.
Afiyetin husuln istiyoruz (ve min'el - afiyeti husuleha)..
erh :
AFYET
Resulllah efendimiz, bir hadis-i erifinde yle buyurmutur :
Yce Allah'tan afiyet isteyiniz. Hi kimseye, yakinden sonra afiyetten
hayrl gelen bir ey verilmemitir.
ibl yle anlatt :
Afiyet, dinin bid'attan yana temiz olmas; amelin dahi bozukluktan, nefsin
kt arzularndan ve kalbin dahi lmekten kurtulmu olmasdr.
14
Denilmitir ki :
Afiyet unlardr : Dinde istikamet, iyilerle sohbet, geip giden saatlerde
ziyade taat.
Afiyet zerine yle bir aklama dahi yaplmtr :
Belsz nefis, cefasz arkada, kolay yoldan gelen rzk, riyasz amel..
Marifet ehli bir kimse, afiyeti yle anlatt :
Afiyet odur ki; Allah- Tal, seni zatndan bakasnn eline drmeye..
Hakim bir zata :
Afiyet nedr?.
Dedikleri zaman, yle anlatmtr :
Salam din, temiz kalb, hasta beden, Kerim isminin sahibi Rabba
tevekkl.
Ebu Bekir Varrak'tan sormular :
Afiyet nedr?. yle anlatm :
Afiyet odur ki, bir kul :
a) Kelime-i ehadetle son nefesini vere..
b) Velayet ehli zatlarla br lemde dirile..
c) Selmetle cehennem zerine kurulan srat kprsnden gee..
d) Sonra da cennete gire., ite afiyet budur.
Marifet ehli zatlarn bazs yle demitir :
Afiyet, insan iin on zelliktir; bunlarn bei dnyada, bei de hirettedir.
Dnyadakiler unlardr : lim, amel, ihls, kr, kazaya rza..
Ahirettekiler unlardr : Ak yz, terazinin ar gelmesi, srat kprsnden
gemek, cehennem ateinden kurtulmak, cennete girmek..
ir'at'l - slm erhinde byle anlatld.
Metne devam edelin :
Geni kapsaml rahmet, rahat yaant, en mutlu mr, en gzel vakit
istiyoruz.
(Ve min'er - rahmeti muleha ve min'el-iyi ergadehu ve min'el-mri
es'adehu
ve min'el - vakti etyabehu.)
erh:
Metinde geen baz kelimelerin ksaca manas yledir :
mr : Hemen her eyin, bu dnyadaki yaad sredir.
Vakit : Zaman, manasnadr. Bundan murad olan daha ak mana udur :
Zaman iinde bulunan temiz, gzel gnler ve ilerdir. ARAMBA GN
Ta'lim-i Mtaallim, adl eserde aramba gn iin yle denilmitir :
Kfirler hakknda verimsiz, mminler hakknda uurlu bir gndr.
Zahr'l - Abidin adli eserde yazldna gre, mmin kul iin be bayram
vardr; yleki :
a) Hafaza meleklerinin bir gnah yazmad, mmin zerinden geip giden
bir gn..
b) Mmin kul, dnyadan geip giderken imanla, ehadetle gide; eytann
hilesinden emin ola..
c) Kul, srat kprsnden gee; kyamet gn zorluundan emin ola,
hasmlarn ve zebnlerin elinden kurtula..
d) Kul, cennete gire ve cehennemden emin ola..
e) Cennete girdikten sonra kul, Yce Rabbn gre..
Allahm, fazlnla bunlar bize nasib eyle. Ey fazilet, ihsan sahibi.. Resullerin
efendisi hrmetine..
15

Rzkn en bolunu, fazln en tatlsn, en menfaatl ltuf isteriz.
(Ve min'er-rzki evsaahu ve min'el - fazl a'zebehu ve min'el-lutfi enfaahu.)
erh :
Bu cmlede geen baz kelimelerin manas yledir :
FAZL - LTUF
Fazl : Hi bir sebebe dayanmadan yaplan iyilik.. Ltuf : Yaplan ilerde,
efkatli ve yumuak olmak.. Burada taleb edlen de Yce Allah'tan en yararl
ltuftur.
Allah- Tal, ura suresinin 19. yetinde yle buyurdu :
Allah, kullarna pek ltufkrdr.
Nimetin, en mullsn isteriz (ve min'el - in'ami emmehu)..
erh :
Bu manada Kaz Beyzav Mesabih erhinde yle yazd :
hiret nimetleri batan sena tamdr ve byktr. Dnya nimetleri ise
karktr. stn ve tamam olduu gibi, d ve tam olmayan vardr. .
Burada istenen de hiret nimetinin tam ve byk olan; dnya nimetinin
dahi stn ve eksik olmayandr.
hsann en tamn isteriz (ve min'el-insani etemmehu).
erh :
HSAN
Bu cmlede geen :
hsan..
Tabiri zerine deiik manalar verilmitir :
Nimet...
Diyenler olduu gibi, onun iin :
-- Ihls..
Diyenler dahi vardr.
16
IHLS
Ihls ise, imann ve dier ibadetlerin artdr. Bu manada, Fudayl yle
demitir :
nsanlar iin amel ilemek, irktir; onlar iin ameli brakmak riyadr. Bu
ikisinin arasn bulmak ihlstr.
Allahm, lehimizde bulun ya Cebbar; aleyhimizde bulunma ya Gaffar
(Allahmme kn lena ya Cebbar ve l tekn aleyna ya Gaffar).
erh :
CEBBAR - GAFFAR
Cebbar ve Gaffar, Allah'n gzel isimleri arasndadr; u manalar ifade
ederler :
Cebbar : Krlan onaran, eksii tamamlayan, dilediini zorla da olsa
yaptrmaya
gc yeten..
Gaffar : Balamas pek bol olan...
Metne devam edelim.:
Allahm, ecellerimizi mutlu bir ekilde kapa; umduklarmz ziyadesi ile
gerekletir (Allahmme ihtim lena bis-saadeti acalena ve hakkk biz-
ziyadeti amalena).
erh : Metinde geen :
Ecel..
Tabiri, bizim iin takdir olunan yaadmz sredir. Burada, bu srenin
mutlu son bulmas isteniyor.
Umduklarmz..
Tabirinden murad ise, Yce Allah'n bizleri balayaca mididir. Byle
dnmek, Yce Allah'tan hayr ummak da yerindedir. Nitekim, bir kuds
hadis-i erifte,
Allah- Tal yle buyurmutur :
Ben, kulumun zannna greyim; hakkmda istediini zannetsin.
Kulun, daha ziyade Yce Allah'tan umduu ve bekledii aftr, mafirettir.
Sabahmzda, akammzda afiyete eritir (vakrin bil - afiyeti gudvvena ve
asalena).
erh : GUDVV - ASAL
Metnin Arapa ksmnda geen :
Gudvv..
Tabiri, sabah namaz vakti ile, gnein douu arasnda geen zaman iin
kullanlr..
Asal..
Tabiri ise, ikindi ile yats arasnda geen zaman iin kullanlr.
Burada, genel olarak tm vakitlerin afiyetle gemesi istenmektedir.
Dneceimiz, gideceimiz makam rahmetin ve mafiretin eyle. (Vec'al il
rahmetike ve mafiretike masirena ve melena)..
erh :
Bu metinde, kyamet gn dirilmeyi ikrar vardr.
Affn kovalarn gnahlarmzn zerine boalt (ve subbe sicale afvike al
znubina).
erh :
Burada, Yce Allah'tan gnahlardan ykanp temizlenmemiz istenmektedir.
Zira Allah, ou gnahlar affeder. Bu manada, ura suresinin 30. yetinde
yle buyuruldu :
Allah, gnahlarn ounu da affeder.
17

Ayplarmz dzeltmekle bize iyilik et. Takvay azmz kl
(ve mnne aleyna biislh uyubina vec'al'it - takva zadena).
erh :
TAKVA
Metinde geen, takva kelimesinin manas lgatta udur : Saknmak..
Hakikat ehli katnda ise, takva u manaya gelir :
Allah'a taat ve ibadet edilerek azabndan korunmak; nefsi dahi cezay hak
edecek ilerden, azaba sebeb olan yaplmas ve yaplmamas gereken
eylerden korumaktr.
Tarifat kitabnda byle geer.
Takvay, mertebede anlatmlar ve demilerdir ki :
a) irkten ve kfrden saknmaktr.
b) Gnahtan sakninaktr; isterse kk gnah olsun.
c) Allah'n zatndan baka her eyden saknmak..

Asl hakik manadaki takva ise, bu ncsnn. Bakara suresinin
197. yetinde buyurulan :
Hayrl azk takvadr.
Mana da bunu anlatr. Bu yet-i kerime kalan ksm ile yledir :
Azk yapnz, hayrl azk takvadr. Ey aklllar, benden saknn.
Metne devam edelim : .
Yolunda abamz artr. Tevekklmn ve itimadmz sanadr
(ve fidinike itihadena feinnike tevekklna ve itmadna).
erh :
TEVEKKL
Metinde geen :
Tevekkl..
Kelimesinin manas u demee gelir :
Gsnln anlatp bir bakasna dayanmak..
t im ad..
Deyimi dahi, ksmen ayn manayadr.
Bu metinde daha ak bir ifade ile yle denilmektedir :
Az veya ok, dnya ve hiret ilerimizi sana braktk; yolunda
abaliyoruz. Biz gsnn, bizim kefilimiz ol. Nitekim, Talk suresinin 3.
yetinde yle buyurdun :
Bir kimse Allah'a tevekkl ederse, o kendisine yeter.
istikamet yolunda bize sebat ver (ve sebat ala nehc'il-istikameti).
e r h : STKAMET Metinde geen : .
stikamet..
Deyimini, Seyyid erif Crcani, T arif at adli kitabnda yle aklad:
Verilen szleri yerine getirmek, doru yolda gitmek, btn ilerde;
yemek, imek, giymek de dahil olmak zere orta halli hareket etmektir.
Bu ileri gerei gibi yapabilmek cidden zordur; nitekim Resulllah
efendimiz, Hud suresinin 112. yeti ile verilen u emri okudu :
Emr'olunduun gibi drst ol. Bunun zerine de yle buyurdu :
Salarm Hud suresi aartt.
Fatiha suresinin 5. yetinde du makamnda okunan :
Bizi doru yola ilet..
Mana dahi buna iarettir. Metne devam edelim : .
Kyamet .gn, piman olmay gerektirecek eylerden bizi koru; gnah
yklerimizi bizden alp hafiflet; ebrar zmresinin yaantsn bize nasib eyle.
(Ve aizna min mucibat'n - nedameti yevm'el - kyameti ve haffif anna
skal'el evzari verzukna maiet'el - ebrari.)
erh:
EBRAR
Metinde geen :
Ebrar..
Tabiri ile, hemen her zaman iyilik eden iyi kimseler anlatlr.
Bize yeti, erlilerin errini bizden uzaklatr (vekfina vasrif anna err'elerari).
Boynumuzu, babalarmzn, analarmzn, eyhlerimizin ve ustalarmzn
18
boynunu bortan, zalimlerden, cehennem ateinden azad eyle..

(Ve a'tk rkabena ve rkabe baine ve mmehatina ve mesayihine ve
stazina min'ed - deyni vezzalimine ven - nari..)
zzetin hrmetine ey Aziz, ey Gaffar, ey Kerim, ey Settar, ey Halini, ey
Vehhab (Biizzetike ya Aziz ya Gaffara ya Kerim ya Settar ya Halim ya
Vehhab).
erh :
ZZET - AZZ - GAFFAR - KERM - SETTAR - VEHHAB
Burada, Yce Allah'a gzel isimleri ile du edilmektedir; onlarn ksaca
manalar udur
zzet : Byklk, g, stnlk..
Aziz : Alt edilmesi mmkn olmayan alt edici..
Gaffar : Balamas pek bol olan..
Kerim : kram, ihsan, iyilii ok olan..
Settar : Ayplar rten..
Vehhab : eit eit ve bolca balar yapan..
Metne devan edelim :
Allahun, efendimiz Muhammed'e, linin ve ashabnn tamamna salt eyle..
Amin!.
(Ve salli Allahmme al seyyidina Muhammedin ve al lini ve sahbini
ecmain min!.)
erh :
AMN
Duadan sonra, dinleyiciler ve du eden kimse :
min !.
Demelidir. Kab'el - Ahbar yle demitr :
Amin !.
Demek, Alemlerin Rabb Allah'n muhrdr; duay onunla muhrler. Mukatil
ise yle dedi :
Amin!.
Demek, duay glendirir, rahmet inmesine sebeb olur.
Rahmetine gveniyoruz, ey merhametliler merhametlisi
(birahmetike ya erham'er - rahimin).
Ebu mame yle anlatt :
Resulllah efendimiz yle buyurdu; Allah ona sala t ve selm eylesin :
Allah tarafndan tayin edilen bir melek vardr. Bir kimse :
Ya erhamerrahimin.. (Ey merhametliler merhametlisi..) Dedii zaman, o
melek, o kula yle syler :
Erhamerrahimin Allah sana yneldi, ne dilein varsa dile..
Hsn- Hasyn adl eserde dahi yle anlatld :
Resulllah efendimize Allah alt ve selm eylesin; bir kimsenin yanndan
geti.
O kimse duasnda :
Ya Erhamerrahimin..
Diye yalvaryordu. Resulllah efendimiz ona yle buyurdu :
Ne dileyeceksen dile; lemlerin Rabb sana bakyor..
Bu rivayetlere gre, bir kere dahi :
Ya Erhamerrahimin..
Diyen kimseye Yce Allah, rahmeti ile tecelli eder.. O halde, bunu okuyan
19
kimse, hemen peinden dileini arz etmelidir.

Alemlerin Rabb Allah'a hamd olsun (vel-hamd lillahi Rabb'il-Alemin
1.
4-5.blm
4. KISIM
III. BLM
Rahman Rahim Allah'n ad ile..
Byk Allah'tan balanmam dilerini (estafirllah'el - azim).
erh:
STFAR
Bu istifar kere tekrar edilir.
Bu istifarn daha ak manas udur :
Azamet sahibi Yce Allah'tan gnahlarm rtmesini dilerim. Dnyada ve
hirette gnahlarm hi kimseye amamasn isterim.
u mana da gizli kalmamaldr ki; zahir, umum halkn ettii istifar,
gnahlarnn kapatlmas talebi yolundadr.
Kmil zatlara gelince, onlarn talebi bir bakadr. Bunlar, istifar etmekle
dilerler ki: Mahede gzlerinde, ne kendi varlklar kala; ne de der
eyann varl.. Byle olunca, mana yolu ile Yce Hak bilinir; Yce Hakkn
zatndan gayr eyler de silinir.
Bir iir :
Yce Allah'n zatndan gayr grmek gnah; Gnah trdr bunun iin
estafirullah..
stteki manaya gre, Hak yolcusu bir salik :
Estafirllah..
Dedii zaman, manas u demee gelir :
Yce Sbhan Allah'tan dilerim ki, kend varlm ve eyann varln
gzmden kapaya.. Bylece, mahede gzmde zatndan bakas
kalmaya..
Hakikat ehline gre; beeriyet varln grmek, Yce Hakkn varlna
dalmaya engel olur, ayn zamanda byk gnahtr. Nitekim, bu manada
gelen bir hadis-i erif yledir :
Varln yle bir gnahtr ki, hi bir gnah onunla kyas olunamaz.
Burada, yle bir soru sorulabilir :
Estafirllah.
Kelimesi, gelecek zamana alt bir l iinde gelmitir. Bunun manas ise
udur :
Gelecek zamanda istifar ederim.
Byle bir mana da, buraya uygun dmez. O halde, bu trl bir lafzn
burada tercih edilmesinin sebebi nedir?.
Bunun iin u cevab veririz :
Bu makamda, o lafz iin murad olan mana, devamllk ve yeni yeni
istifardr;
u demee gelir:
Hemen her zaman, her saat gnahlarmn balanmasn dilerim.
Byle bir mana da, ancak gelecek zamann ifadesini anlatan muzari sgas
ile olur.
Burada, yle bir soru daha sorulabilir :
Bu lafzn ifadesinde bulunan esas mana, mafiret talebidr. Bu da, u
cmle ile anlatlabilir :
Allahm, beni bala..
Nitekim, baz istifar edilen yerlerde yle gelmitir. Bylesi daha yerinde
olur ki, brnden byle bir mana kmaz.
Bunun iin verilecek cevap udur :
20
Beni bala..
Cmlesi, Arap dlinde emir sas ile gelmektedir. Bzan, byle bir emir
sas ile gelen lafzlardan stnlk kokusu gelir. stnlk kokusu ise, bir
kulun haline uygun dmez. Byle bir stnlk kokusunun ortaya
kmamas iin, emir lafz kullanlmad; mafiret talebinden haber sunuldu..
Bykler katnda ise, sadece talebi ve ihtiyac arz etmek yeterlidr. htiyacn
giderilmesi iin de, talep yeterlidr; emir gerekmez, ayn zamanda yeri
deildir.
Bu istifarn kere sylenmesinin sebebine gelince.. Mslim erhinde
yle anlatld :
Resulllah efendimiz namaz tamamlayp selm verdikten sonra, kere
yle istifar ederdi: . ,
Allah'tan balanmam dilerim (Estafirullah)..
Bundan baka, du talebinde tekrar ve tekrarda arlk iyi saylmtr. ki
kere istifar etmekle de gaye hsl olur; ama tekle tamamlamak daha
yerindedir. Buhar Sarih'inde gelen bir rivayete gre, Resulllah efendimiz
yle buyurmutur :
Allah tektir, teki sever.
Say tekrarnda ilk tek ise, tr. Bu kadar arlk yeter, ama tam olmas,
yetmie kadardr.
yle byktr ki, ondan baka ilh yoktur; Hayy Kayyum'dur
(el-lezi l ilahe hv'el - hayy'l -kayyum).
erh :
LAH
Metinde geen, baz lafzlarn manas yledir :
lh : Mutlaka ibadet, edilmeye Hak kazanan Yce Allah..
Bu lafz, putlar iin kullanld zaman, u demee gelir :
Hi bir ekilde ibadet edilmeyi hak etmedii halde, taplan putlar.. HAYY KAYYUM
Hayy : Diri, hemen her eyi gren ve her eye gc yeten..
Kayyum : . Gkleri, yeri ve her eyi ayakta tutan..
stte anlatlan Hayy, Kayyum isimleri; burada son harfleri olan (YA) harfi ile
(MM) harfi stn hareke ile okunmutur. nk, bata geen, Allah ismi ile
balantlar vardr. Byle bir balant olmasayd, tre okunurdu. Nitekim, bu
manada gelen bir hadis-i erif yledir :
Kendisinden baka ilah olmayan, Hayy Kayyum Allah'tan balanmam
diler, ona tevbe ederim.
ayet sadece metinde geen Arapa H V E lafz ile ilgili olursa, o zaman
tre harekesi ile okunurlar-. Bu mana da, u yet-i kerimede vardr :
Ondan baka ilah yoktur; Aziz Hakimdir.
Bu, Al-i mran suresinin 6. yetidir.
Bu manada, Seyyid erifin daha baka aklamas vardr; zet olarak,
anlattmz gibidr.
Ona tevbe ederini (ve etub ileyhi).
erh:
Metinde geen :
TEVBE .
T e v b e ..
Kelimesinin manas udur : Dnmek..
Buna gre, teybe edip gnah brakan klmse, Yce Allah'a dnm olur.
Masiyet ileyen kimse de, Yce Allah'tan kamaktadr.
stteki manaya gre, yle demilerdir :
Bir kimse, Allah'n kullarndan birinin tevbeye gelmesine sebeb olsa;
kaan kulu, Mevlsna geri gndermi gibi olur.
stifardan sonra, tevbe edlmesinin manas rerinde yle anlatld :
21
stifar edildikten sonra gnah balanr; ama iledii gnah varsa,

tevbe etmeyince istifar da etmemi olur. Buna gre, tevbesiz istifarn da
hi bir faydas olmaz.
zellikle Hak yolcusu salikler; tevbe ederek nefislerini masiyet ilerinden
almazlarsa, melekt lemi semasna ruhlar yol bulamaz.
Bazlar demitir ki :
stifar etmek, tevbeyi de mulnde tar.
Buna gre, dili ile istifar eden kimse, gnlnde bir daha gnah istememeyi
tutmaldr.
Bu manada, Tenbih'l - Gafilin, adl kitapta, yle anlatlmtr :
Allah kendsine salt ve selm eylesin; Resulullah efendimiz yle
buyurmutur :
Dili ile istifar edip gnah ilemekte israrla devam eden kimse,
Yce Sbhan Hak ile elenmi olur.
Byle bir duruma dmekten Yce Allah'a snrz.
Metne devam edellm :
Allahm, sen selmsn, selm sendendir, selm sana dner
(Allahmme ent'es - selm ve mink'es - selm ve leyke yercis - selm).
erh :
Metinde geen :
SELM
Selm..
Lafz, ayn zamanda, Yce Allah'n gzel isimlerinden biridir. Metinde geen
yerlerine gre, geni manas ile u demee gelir :
Allahm, sen btn noksan sfatlardan, tm fetlerden yana arnmsn.
Yaratlmlarn gnahlardan, sknt ve fetlerden kurtulmalar da senin
elindedir. Ne olursa olsun, bu sfat gereince, kim emaneten selmette
olursa olsun, asl zatna hastr, zira selm zatna dnktr.
Kasas suresinin 88. yetinde Duyurulan mana da bunu anlatr :
Onun zatndan baka her ey, helake yz tutmutur.
Baz rivayetlerde yle anlatld :
Bir keresinde, Cebrail aleyhisselm, Resulllah efendimizin meclisine
geldi; yle dedi :
Ey Allah'n Peygamberi, Rabbn sana selm eder.
Bunun zerine, Allah, kendsine salt ve selm eylesin; Peygamberler
Sultan yle bir selm okudu :
Allahm, sen selmsn, selm sendendir, selm sana dner.
Bu manaya gre; birinci selmia Yce Allah'n Selm ismi anlatlr, ikinci ve
nc selmn manalar ise, sayg ifadesidir. Bu aklamann manasn
yle derleyebiliriz :
Allahm, sen noksan sfatlardan mnezzehsin. Bize selmet sundun; biz
de sana sayglarmz sunarz. Btn ktlkierden kurtulmak iin
bavurulacak makam, sadece zatndr.
Rabbmz, bizi selmetle yaat, bizi selm yurduna koy
(hayyina Rabbina bisselmi ve edhilna dar'es-selm).
erh:
SELAM YURDU
Metinde geen :
Selm Yurdu..
Tabiri, Yuns suresinin 25. -yetinde Duyurulan manadan alnmtr :
Allah, Selm Yurdu'na arr.
Tefsirciler, burada anlatlan :
Selm Yurdu..
Cmlesini, cennet olarak aklamlardr.
Bekara suresinin 25. yetinde Duyurulan :
man edip yararl ameller ileyenleri mjdele; onlar iin cennetler
22
vardr.
Mana ile, tm cennetler anlatlmtr; nk, cennet yedi tanedir.
CENNETLER
bn-i Abbas'tan gelen bir rivayete gre cennet yedi olup sras ile yledir :
1. Firdevs cenneti..
2. A d n cenneti..
3. Naim cenneti..
4. Huld cenneti..
5. Me'va cenneti..
6. Selm Yurdu..
7. lliyyun..
Bu cennetlerin her birinde, ilenen amellerin deiik durumlarna gre;
eitli dereceler vardr.
bn-i Abbas'n bir baka rivayetine gre de, S e 1 m Yurdu, mutlak cennet
olmayp zel bir cennettir.
stteki manalara gre :
Selm Yurdu..
Tabiri, iki tefsir arasnda deiik manalarla anlatlmtr; birbirini tutmuyor.
Ama, bunun cevabn vermemiz mmkndr. Deriz ki :
Manalardaki ortak yanlarn bulunmas dolays ile, her iki ekilde de
kullanlabilir. Bunun iin, her iki manay da gznnde tutmak gerekir.
Bu makamda :
Selm ..
Lafzn ekilde anlatmlardr; yleki :
a) Selm, Yce Allah'n gzel isimleri arasndadr.
b) Masdar olma durumu ile selm; fetlerden, istenmeyen eylerden, fena
bulup yok olmaktan kurtulmaktr..
c) Burada :
Selm..
Lafzndan murad olan mana saygdr. Cennet iin :
Selm Yurdu..
Buyurulmas da bunun iindir. Cennet ehli cennete girdikten sonra veya
girerken, melekler kendilerine selm verirler. Nitekim, Yce Hak. Kur'an-
Azim'de Raad suresinin 23. ve 24. yetinde bu manay yle anlatt :
Melekler, onlarn yanna her kapdan girerler ve yle derler :
Size selm..
Bu yet-i kerimede geen :
Her kapdan..
Tabiri ile, oradaki kaplarn okluu anlatlr. Bunu da u ekilde aklamak
mmkndr :
Cennet ehlinden her birinin menzili iin bir kap vardr. Hatta cennet
ehlinden her birinin kona iin nice kap bulunur. Zira, cennet ehli olan
kimselerin saraylarnn eitli kaplar olmas ihtimal dahilindedir. Nitekim,
dnya ehlinden kimselerin saray kaplar da ok olur. Melekler de, o cennet
kaplarndan girerler ve cennet ehline selm verirler.
Anlatlandan baka, Yce Hak dahi, lutfundan ve. bol ihsanndan tr,
cennetteki kullarna selm verir. Ya-Sin suresinin bu manadaki 58. yeti
yledir :
Rahim Rab'dan selm sz..
23

Rabbmz uur bereketsin, ycesin; ey cell ve ikram sahibi
(Tebarekte Rabbena ve taaleyte ya zel-celli vel-ikram).
erh :
Bu metnin daha ak manas yle demee gelebilir:
Rabbmz, bizim iin hayrn, yararn oktur. Hemen her eyden stnsn,
ycesin. Yaratlmlarn sfatlarndan yana arnmsn, temizsin.. Mutlak bir
stnle, varla kereme sahipsin.

Kaz Beyzav, Rahman suresinin 26. ve 27. yetlerinde buyurulan :
Yeryzndeki her ey fena bulacaktr; cell ve ikram sahibi Rabbn zat
katacaktr.
Manay aklarken, stteki grleri anlatmtr.
Burada, u hususun da aklanmas gerekir ki; yukarda geen : Rabbmz
uur bereketsin, ycesin; ey cell ve ikram sahibi.. Cmlesini okumaktan
gaye, daha nce arz edilen : Rabbmz, bizi selmetle yaat, bizi selm
yurduna koy.
ki duann makbul olmasn istemektir. Kemal sfatlarnn zikri de bunun
iindir.
Buna gre, daha ak mana u olur :
Senin hayrn ve yararn oktur. Hemen her ey zerine stnln vardr.
Bize azab etmeye de ihtiyacn yoktur. ok mull ihsan sahibisin.
Metne devam edelim:
Allahm, sana hamd olsun; yle bir hamd olsun ki, nimetlerini karlaya ve
artan keremine de yete (Allahmme lek'el - hamd hamden yvafi niameke
ve ykfi mezideke)..
erh :
Burada, nimetlere ve daha fazla ikrama eit olacak bir hamd olmas
isteniyor.
Daha ak olarak, bu hamd yapan yle
demektedir :
Hamdimi o kadar byk kabul eyle ki; bana verdiin nimetleri, ok ok
yapacan ikramiara eit gelsin ve onlar karlasn
Burada, Arapa :
Y k f i y..
Kelimesi (FA) harfinden sonra (YA) harfi ile gelmitir. Baz. yerde de (FA)
harfinden sonra (HEMZE) ile gelmitir. Mana birdir, rnekleri vardr.
Muhtar- Sahhah'ta (Ya) harfi ile yle yazlmtr :
Hangi ey olursa olsun, bir eye eit olduu zaman, onun karldr. .
Nitekim Akika hadis-i erifinde ise, yle Duyurulmutur :
ki ko, iki karlktr. HAMD .
Demilerdir ki :
Hamdlerin en gzeli, u ekilde hamd etmektir :
Allah'a yle bir hamd olsun ki, nimetlerini karlasn; artan keremine de
yetsin.
Yine denilmitir ki :
Bir kimse, hamdierin en gzelini okumaya yemin etse de, bu trl bir
hamd okusa, yemininde yalanc olmaz.
Zatna has hamdlerin tm ile sana hamd ederini; onlar ister bildiim olsun,
isterse bilmediini.. Keza btn nimetlerin iin de sana hamd ederini; o
nimetleri ister bileyim, ister bilmeyeyim.. Hem de her halde..
(Ahmedke bicemii mehamidike ma alimt minha ve ma lem a'lem ve l
cemii niamike klliha ma alimt minha ve ma lem a'lem..)
erh :
u mana aktr ki; bir kimsenin bilmedii bir hamd ile hamd etmesi
tasavvur edilemez. Ancak, bundan murad olan mana yle olabilir :
Zatna has, btn hamdlerle sana hamd edip seni vmek istiyorum; hem
bildiimle hem de bilmediimle.. Bildiklerimi de, bilmediklerime say..
Ayn mana, nimetler iin de geerlidir. ster sknt halinde olsun, isterse
genilik halinde..
Resulllah efendimiz, bir hadis-i erifinde, her hal krda hamd edenler
iin yle anlatmtr :
Kyamet gn, cennete ilk girmek iin davet edilecek olanlar, unlar
olacaktr ki : Darlkta ve genilikte Yce Allah'a hamd ederler.
Mesabih, adl kitabn Mefatih, adl erhinde; stteki hadis-i erifin bir
24
aklamas
yle yapld :
Burada geen :
Genilik..
Zenginliktir.. Yine burada geen : Darlk.. . se, fakirliktir. Bunlardan
baka:
Genilik..
Rahatlk, olarak akland gibi:
Darlk..
Tabiri, gam ve meakkat iin kullanlmtr.
Racim eytandan Allah'a snrm (Euz billahi min'e - eytan'irracim)..
erh :
RACM
Metinde geen :
Racim..
Tabiri u ekilde aklanmtr :
Kovulmu, atlm, srlm, talanm..
EYTANIN TALANMASI
eytann talanmas ii, u ekilde aklanmtr :
eytan, semaya doru ykselir. Orada, meleklerin konutuklarn iitmek
iin kulak verir. Onlarn konumalar, yeryznde olacak ilere dairdir. te o
anda, melekler, eytann zerine yldz atarlar; karrlar,.
Mlk suresinin 5. yetinde, bu mana yle anlatld:
Gerekten biz, semay yldzlarla ssledik. O yldzlan eytanlara atlan
talar eyledik; ayrca, onlara lgm ate azab hazrladk.
Denilmitir ki :
eytanlara atlanlar, yldzlarn kendisi deil; onlardan bir patlamadr.
Bunun iin
u tabir kullanlr :
ehab..
Burada, Yce Allah'a snmann sebebi, Yce Allah'n Nahl suresinin 98. 99.
100. yetlerindeki u emrini yerine getirmektir :
Ku'ran okuyacan zaman, kovulmu eytandan Allah'a sn.
eytann, iman edip Rablerine tevekkl edenlere hi bir saldrs olamaz.
Onun saldrs ancak, kendisini dost tutanlaradr; bir de onu Allah'a ortak
edenleredir.
Denilmitir ki :
eytan, Yce Hakkn derghnda bir kpek gibidir; tandklarla onun bir
ii yoktur, tanmadklarna saldrr.
stteki manaya gre, bir kimse :
Racim eytandan Allah'a snrm.. Derse, yle demek istemi olur :
Allahm, huzuruna varmak istiyorum; beni o kpein zararndan ve
saldrsndan koru..
Mslim ve Buhar Sahihlerinde yle anlatlmtr :
Allah, kendisine salt ve selm eylesin; Resulllah efendimiz bir kimseyi
grd. O klmse, bir bakas ile ekiiyordu; fkesinden boyun damarlar
imiti. Ayrca o kimsenin yz de kpkrmz olmutu. yle buyurdu :
Ben bir cmle biliyorum. Bu kimse, eer o cmleyi syleyecek olsa.,
fkesi geer. O cmle udur:
Racim eytandan Allah'a snrm (euz billahi min'e - eytan'ir
-racim).
Rahman Rahim Allah'n ad ile (Bism'illah'ir-rahman'ir-rahiym).
YET'EL KRSI :
Metnin bundan sonras, Bekara suresinin 255. yetidir ki:
Ayet'el - krs..
Diye bilinir. Devam edelim :
Allah, yle bir Allah'tr ki, kendisinden baka ilh yoktur. O, zati ezeli ye
25
ebed bir hayatla diridir. Zat ile, kemali ile kaimdir. Onu, hi bir ekilde
uyku tutmayaca gibi, bir uyuklama hali de tutmaz. Gklerde ve yerde ne
varsa, hepsi onundur. Onun izni olmadan, katnda kim efaat edebilir ki?. O,
yarattklarnn nlerinde ve arkalarnda bulunanlar bilir. Yaratlmlar, onun
bilgisinden yana, diledii dnda hi bir eyi alamazlar. Onun krss,
gkleri ve yeri almtr. Yeri ve semalar korumak onu yormaz. O, ok yce,
ok byktr.
(Allah l ilahe ill hv'el - hayy'l - kayyum l te'huzhu sinetn ve
lnevmn
lehu ma fis - semavati ve mafil - arzi men zellezi
yefau indehu ill biiznihi ya'lem mabeyne eydiyhim ve mahalfehm ve
lyuhiytune biey'in min ilmihi ill
bimaae vesia
krsiyyuh's - semavati vel-arza ve lyeudhu hfzhma ve
hv'el - aliyy'l - aziyim.)
Bu yet-i kerimede geen, baz manalar aklayalm.
erh :
lh : ibadet edilmeyi hak eden tek zat..
Bu kelime, putlar hakknda kullanld zaman, u mana kar :
Aciz, zavall, elle yontulup taplan putlarn; hi bir ekilde taplmaya
haklar olamaz
HAYY - KAYYUM
H a y y : Diri, her eyi bilen ve her eye gc yeten..
Kayyum : Gkleri ve yeri ayakta tutan..
Uyuklama ve uyuma, stteki ezel sfatlar dolays ile Yce Allah'ta olmas
mmkn deildir. Uyuyan ve uyuklayan neyi koruyabilir ki?. O gibi eyler
yaratlmlara hastr.
Bu yte-i kerime, zellikle br lemdeki efaat hakknn nemini anlatr;
efaat edecek kimsenin de, Yce Hak katndaki byk makamn dile getirir.
Bilinmelidir ki: En byk efaat makam, Resull-lah efendimizindir; Allah
ona salt ve selm eylesin.
Burada geen :
Krs..
Tabiri ile ar anlatlr. Buna gre, semalar ve yerler, onun arna sn
durumdadr. Yaratlmlarn son snann ar olduu; Ta-Ha suresinin 5.
yetinde yle anlatld :
Rahman, ar seviyesine geldi.
Bilindii gibi, Rahman ismi, daha ok yaratlmlarla ilgilidir.
KRS
Burada anlatlan :
Krs..
Tabiri ile, birokiarna gre ar anlatlm ise de, yine de onun zerinde
durup deiik yorumlar yaplmtr. Onlar sras ile ele alalm.
Demilerdir ki :
Krs..
Tabiri ile zerine oturulan bir ey anlatlr. nsann oturak yeri seviyesindedir; yksek de olabilir. Maddi manas budur; ama burada bu madd
krs anlatlmamtr. Hakikatta ne krs var, ne de oturan.,
Yce Hakkn azameti yledir ki, onun krss olacak olsayd; yeri ve
semalar iine alacak kadar byk olurdu..
Bazlarna gre de, bu krs, ilimden ibarettir. Bazlar da :
Krs..
Tabirini yle aklamlardr :
Krs, arn nnde duran bir cisimden ibarettir. Yeri ve semalar
kuatmtr. Bu da, sekizinci felek olup onun iin :
Burlar feleki..
Tabir edilir. Bu cisim, gayet byktr. Nitekim, bu manay Resulllah
efendimiz yle anlatmtr :
Yedi kat yer, yedi kat gk; krs nnde ancak le braklan bir halka
26
gibidir;
AYET'EL - KRSI
Bu yet-i kerime iin, daha nce de anlatld gibi :
Ayet'el -krs..
Tabir edilir ki, fazileti ve zellii gayet oktur. Bu manada gelen hadis-i
erifler oktur; onlarn birkan buraya alalm:
Bir kimse, farz namazlarn sonunda onu okursa, onun ruhunu bizzat Yce
Allah alr.
Bir kimse, farz namazlarn sonunda onu okursa., cennete girmesine
lmden baka bir engel yoktur. Onu okumaya, sddk veya bid devam
eder.
Bir kimse, yataca yerde bu yeti okursa., o kimseyi, kendi nefsinden
yana, komularndan yana, evresindeki evlerden yana..
Bu hads-i erifin delaletine gre, bu Ayet'el - krs'yi okuyup yatan iin
artk korkulacak bir ey yoktur. Denilmitir ki :
Bu yet-i kerimeyi okumak, nazar demesinden korur; dnyalk ilerin iyi
gitmesine, rzkn ve maln bol olmasna sebeb olur.
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir (Sbhanellah).
erh :
TEBH DUASI
Bu tebih duas, otuz kere okunacaktr. Metinde geen :
Sbhanellah..
Kelimesinin izah bu kitabn banda anlatld iin, burada anlatlmayacaktr.
Kulun :
Allah noksan sfatlardan mnezzehtir.
Demesinden murad, Yce Allah'n pk etmek edilmesi deildir. Bundan hsl
olan fayda, kula dnktn kulu temize karr. Nitekim, Mslim Sahih'inde
Resulllah efendimizin yle bir hadis-i erifi anlatlmtr :
Allah noksan sfatlardan mnezzehtir, Allah'a hamd olsun.. Cmlelerini
okumak, yerle sema arasn doldurur.
Yani : Sevab ve mkfat olarak..
Tebih ve hamd ayn manada ecir sevap getirirler. Nitekim, bu manada,
Mslim Sahih'inde gelen bir hadis-i erif yledir :
Allah'a hamd etmek, mizan doldurur.
Ayn ekilde tebih duasnn (sbhanellahn) sevab dahi mizan doldurur..
Yani : hiretteki terazinin iyilik gzn..
Allah'a hamd olsun (el-hamd lillah).
erh :
Bu hamd duasn da otuz kere okumak gerekir.
Yce Allah'n bizim vgmze ihtiyac yoktur; bu manada Teabn suresinin
6. yetinde syle anlatld :
Allah, zaten varlkl, zaten vgye lyktr.
Yani : Hi kimsenin vmesine ihtiyac yoktur.
Bu manaya gre : Yce Allah' vp hamd ederken, kendimiz iin sevap
kazanm, kendimizi ereflendirmi oluruz.
Allah, en byktr (Allah Ekber).
erh:
Bu tekbir, otuz drt kere okunacaktr.
Allah, kendisinden ve babasndan raz olsun, Hazret-i mer'in olu Abdullah
yle demitir :
Allah, en byktr.
Cmlesini okumak, sevab yn ile yerle sema arasn doldurur.
27
Bu manada, Resulllah efendimiz dahi yle buyurdu; Allah ona salt ve

selm eylesin
Allah'tan baka ilh yoktur; Allah, en byktr.
Duas, iki cmledir. Birinin bykl iin artan baka yer yoktur;
brnn sevab ise, yerle sema arasn doldurur.
Bir kulun :
Allah, en byktr.
Diye okumas, hi bir eyi, Yce Allah'a ortak edip denk tutmamaktr.
Bu cmlenin fazileti de oktur. Beyhaki Baas-i Nur kitabnda yle
anlatt :
Allah, kendisine salt ve selm eylesin; Resulllah yle buyurmutur :
Bir kimse, hi bir eyi Allah'a denk, e, ortak etmeden giderse; dalar
kadar gnah olsa, Allah onu balar.
YANGIN N
Bir baka hadis-i erifte ise, yle gelmitir :
Bir yangn grld zaman :
Allah, en byktr (Allah Ekber). Denirse, o ate sner.
Hadis imamlar demitir ki:
stteki mana denenmitir. Bu mana uzak grlmez :
Allah, en byktr (Allah Ekber)..
Demekle, cehennem atei dahi snecektir; dnya atei neden snmesin?.
Allah'tan baka ilah yoktur. Birdir, orta yoktur; mlk onundur. Hamd ona
mahsustur. O, her eye gc yetendir.
(L ilahe illallah vahdehu lerike lehu leh'ul-mlk ve leh'lhamd ve
hve al klli ey n kadir.)
erh:
Bu cmlenin on kere okunmas gerekir.
MLK SIFATI
Demilerdir ki:
Mlk, ilh sfat olursa, ondan murad olan mana ulhiyettir. Nebiye sfat
olursa, ondan murad olan mana nbvvettir; yani : Peygamberlik.. Halifeye
sfat olursa, ondan murad olan mana hilfettir.
Bu makamda, ilaha sfat olduuna gre, bundan murad, ulhiyettir. Bu
manay mfessirler, Isra suresinin 111. yetinin tefsirinde anlatmlardr; o
yet udur :
Mlkte onun bir orta yoktur.
Burada, u mana dahi unutulmamaldr ki :
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir; Allah'a hamd olsun. Allah'tan
baka ilah yoktur; Allah en byktr.
Cmlesini okumak; dnyann geicilerinden saylan maldan ve evlddan
daha hayrldr. Kehif suresinin 46. yeti bu manay anlatr :
Mal ye oullar, dnya hayatnn ssdr. Halbuki kalc yararl iler,
Rabbn katnda hayrldr; hem sevaptr, hem de hayrl bir umut..
Cmle mfessirler, oybirlii ile, yet-i kerimede anlatlan :
Kalc yararl iler..
Manasna :
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir; Allah'a hamd olsun. Allah'tan
baka ilh yoktur; Allah en byktr..
Cmlesini dahil etmilerdir. Bu, i ie drt cmleden ibaret tek cmledir.
erh :
Mslim'in Sahih eserinde; Allah, kendisine salt ve selm eylesin,
Resulilah efendimizin yle buyurduu anlatlmtr :
Bir kimse, her farz namazn ardndan otuz kere :
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir (Sbhanellah). Otuz kere :
Allah'a hamd olsun (el-hamd lillah). , Otuz kere :
Allah, en byktr (Allah Ekber).
28
Diye okuduktan sonra, yzncy de u cmle ile tamamlarsa, o kimsenin

gnahlar balanr; isterse deniz kp kadar olsun :
Allah'tan baka ilh yoktur. Birdir, orta yoktur mlk onundur. Hamd ona
(La ilahe illallh vahdehu lerike lehu leh'l- mlk ve leh'lhamd ve
hve al klli ey'in kadir).
Resulllah efendimiz, bir baka hadis-i erifinde ise yle buyurmutur :
Szlerin en gzeli, u drt cmledir:
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Allah'a hamd olsun. Allah'tan
baka
ilah yoktur; Allah en byktr.
Bir baka rivayette, stteki cmle iin yle Duyurulmutur :
Allah katnda szlerin sevimlisi bu drt cmledir. Onlardan hangisi ile
istersen balayabilirsin.
Burada yle bir ey sorulabilir :
Zikrin en faziletlisini anlatmak iin :
En faziletli zikir, Allah'tan baka ilah yoktur.
Buyurulmutur. Mana byle olunca, o drt cmle iin :
En faziletli cmle..
Buyurulmas nasl yorumlanacak?. Bunun iin, yle cevap verebiliriz :
O drt cmle arasnda :
Allah'tan baka ilah yoktur (l ilahe illallah)..
Cmlesinin fazileti mutlaktr. Kalan cmlenin fazileti ise, izaf olup bu
cmlenin dnda kalanlara gredir.
Mslim'in Sahih eserinde, Resulllah efendimizin bir baka hadis-i erifi,
yle anlatlmtr; Allah ona salt ve selm eylesin :
Bu drt cmleyi okumam, bana gre; zerine gne doan eylerden
daha sevimli gelir.
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir (Sbhanellah). Cmlesini okumak,
bir sadakadr.
Allah'a hamd olsun (el-hamd lillah). Cmlesini okumak, bir sadakadr.
Allah, en byktr (Allah Ekber). Cmlesini okumak, bir sadakadr.
Allah'tan baka ilah yoktur (l ilahe illallah). Cmlesini okumak, bir
sadakadr.
Hadis-i erif metninde geen :
zerine gne doan eyler.. Tabirinden murad, dnya mallardr.
Mesabih erhi Mefatih'te :
zerine gne doan eyler..
Cmlesi, yle aklanmtr :
Yani: Dnya ve onda bulunan mallar.
Mslim'in Sahih, eserinde, Resulllah efendimizin yle buyurduu
anlatlmtr; Allah ona salt ve selm eylesin :
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Allah'a hamd olsun. Allah'tan
baka ilh yoktur; Allah en byktr.
Cmlesi, i ie drt cmleden ibaret olarak tek cmle halinde arn
evresinde dolanr, bal arlar gibi ses karrlar. Onlar kini okumu ise, onu
anarlar.
Bir baka hadis-i erifinde ise, Resulllah efendimiz yle buyurmutur;
Allah ona salt ve selm eylesin :
mmetini snftr; yleki :
a) Peygamberlere benzeyenler..
b) Meleklere benzeyenler..
c) Hayvanlara benzeyenler..
Peygamberlere benzeyenlerin btn gayeleri udur: Namaz klmak, oru
tutmak, zekt vermek..
Meleklere benzeyenlerin btn gayretleri, u cmleyi okumaktr :
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Allah'a hamd olsun. Allah'tan baka
ilah yoktur; Allah en byktr.
29
Drt ayakl hayvanlara benzeyenlerin btn gayretleri ise udur : Yemek,

imek, ehvet arzularn yerine getirmek..
Aklamasn yapmakta olduumuz : .
Allah'tan baka ilh yoktur. Birdir, orta yoktur; mlk onundur. Hamd ona
mahsustur. O her eye gc yetendir.
Cmlenin on kere okunmasnn sebebi; Ibn-i Mace'nin Sahihinde, Snen-i
Nese'de, Imam- Ahmed'in Msned'inde anlatlan bin hadis-i erife dayanr.
O hadis-i erifte Resulllah efendimiz yle buyurmutur; Allah ona salt ye
selm eylesin :
Bin kimse, sabah ve akam namazn kldktan sonra yerinden hareket
etmeden on kere :
Allah'tan baka ilah yoktur. Birdir, orta yoktur; mlk onundur. Hamd ona
Diye okursa; onun iin on iyilik yazlr, on. derece ykseltilir, on ktl
silinir.
Bundan baka, Ebu Davud'un ve bn-i Mace'nin Snen'inde, Resulllah
efendimizin yle buyurduu anlatlmtr; Allah ona salt ve selm eylesin :
Bir kimse, sabaha girdii vakit:
Diye okur ise., bu Ali ve smail soyundan bir kle azad etmi gibi olur. Onun
iin on iyilik yazlr, on ktl silinir, on derece ykselir. Akama kadar da,
o kimse Yce Hakkn Rahmaniyet kalesinde eytann errinden emin olur.
O kimse, bu cmleyi akama girdii zaman okur ise., anlatlan faziletleri
alr; sabaha kadar da Yce Hakkn korumasnda bulunur.
stteki hadis-i eriften anlalacana gre, bu cmleyi bir kere okumak, bir
kle azad etmeye bedel olunca; on kere okumak da on kle azad etmeye
bedel olur.
Hsn- Hasyn muhtasarnda, Mslim Sahihimden ve Tirmiz Sneninden
alnan bir hadis-i erif vardr, Allah, kendisine salt ve selm eylesin ;
Resulllah yle buyurmutur :
Benim okuduum ve benden nce gelen peygamberlerin okuduu en
gzel cmle udur :
Her kim, bu cmleyi okursa, smail soyundan drt kle azad etmi gibi olur.
Imam- Gazali, Kimya-i Saadet, adl eserinde yle yazd :
Bu cmlenin fazileti, dervi iin ok olmasnn sebebi, onun gnlnn
.karanlk ve siyah olmasndan deildir. Yani : Dnya zulmeti ile.. Zira, onun
gnl saf ve berraktr. Bu cmleyi, dervi okurken, o cmle temiz bir tohum
gibi olur; tertemiz mnbit bir yere braklr. Orada, bu cmlenin tesiri ok,
verimi bol olur.
O gnl ki, iine dnyann ehvet arzular dolmutur; bu mbarek cmleyi
okumak, oraya atlan tohum, orak yere atlan gzel tohuma benzer. Ne
verimi olur, ne de tesiri..
Melik Cebbar'dan baka ilh yoktur (L ilahe illallh'l - Melik'l Cebbaru).
30
5. KISIM
erh :
LH - MELK - CEBBAR
Metinde geen, baz lafzlarn manas yledir :
lh : ibadet edilmeye hakk olan Yce Allah..,
Melik : Btn kinatn sahibi, asaleten mutlak surette hkmdar..
Cebbar : Krlanlar onaran, eksikleri tamamlayan, dlediini zorla
yaptrmaya
gc yeten..
Melik ve Malik, isimleri szlkte ayn manaya gelir. Ancak, Fatiha suresinin
3. yetinde buyurular :
Din gnnn sahibi..
Mana aklanrken, aralarnda fark anlatlmtr. Ona gre :
Malik..
smi u manayadr :
Seme kullar zerinde diledii gibi tasarruf eden..
Melik..
smi ise, emir ve yasaa tabi olan cmle kullar, zerinde tasarruf eden, olur.
Vahid Kahhar'dan baka ilah yoktur. Aziz Gaffar'dan baka ilh yoktur.
(L ilahe illallah'l - vahid'l - kahhar. L ilahe illallh'l - aziz'l gaffar.)
erh:
VAHD - KAHHAR - AZZ - GAFFAR
lh..
Kelimesi yukarda anlatld. Dier gzel isimlerin manalar ise, ksaca
yledir :
Vahid : Tek; zatnda, sfatlarnda, isimlerinde, hkmlerinde asla orta,
benzeri, dengi olmayan..
K a h h a r : Diledi gibi yapmak sureti ile her eye stn ve hkim.
Aziz : Alt edilmesi mmkn olmayan alt eden..
Gaffar : Balamas pek ok olan.. Yani : Hemen her gnah, byn,
kn; isterse kul, tekrar tekrar gnah ilesin, hepsini balar; yeter ki
kul, tevbe etsin.
Kerim Settar Allah'tan baka ilh yoktur (L ilahe illallah'l - kerim'ssettar).
erh :
KERM - SETTAR
Burada anlatlan iki gzel ismin ksaca manas udur:
Kerim : Keremi bol olan.. Hayr, iyilii, ikram ok olan iin dahi kullanlan
gzel bir isimdir. Nitekim yle bir tarif dahi yaplmtr :
-- Kerem, semahettir. Yani : Bolluk, kolaylk..
Burada, daha uygun bir mana vardr; o da:
Yce Azim Allah'tan baka ilh yoktur.
Cmlesindeki manaya benzer, yeri gelince anlatlacaktr; tekrar olmamas
iin burada anlatlmad.
Settar..
sminin, ksaca ifade ettii mana ise udur:
Tm ayplar tam manas ile rtp kapatan..
Kebir Mteal Allah'tan baka ilah yoktur. Gecenin ve gndzn yaratcsndan baka ilah yoktur. Her yerde kendisine ibadet edilen zattan
baka ilah yoktur. Her dilde anlan zattan baka ilah yoktur. (L ilahe
illallh'l - kebir'ul - mteal. L ilahe illallah halik'ul- leyli vennehar. L
ilahe illallah'ul - mabudu biklli mekn. L ilahe illallh'l -mezkru biklli
lisan.)
erh :
KEBR - MTEAL
Burada geen, Yce Allah'n gzel isimlerinden ikisi mana olarak yledir :
Kebir : Pek byk.. Yerde, ve gkte ondan daha by olmayan..
Mteal : Yaratlmlar hakknda akln mmkn grd her eyden, her hal
ve hareketten pek yce, temiz..
Grlen canl ve cansz, hemen her ey, Yce Allah' tesbih eder, onu
zikreder ve anar; ama, onlarn dilinden herkes anlayamaz. Bunu anlatan bir
beyt syledin :
Hemen her sabah imen kular; Anarlar seni, dilleri ayr..
31
Bu mana, sra suresinin 44. yetinde yle anlatld :

Onu tesbih etmeyen hi bir ey yoktur.
Hemen her ey, Yce Allah' bir baka yoldan tesbih eder : Dille, halle.. Hal
dili, sz dilinden daha manaldr.
Dilden, yani : Lisandan murad, deiik lgatler, leheler de olabilir. Bu
manada
Rum suresinin 22. yeti vardr :
Dillerinizin ve renklerinizin birbirini tutmamas Allah'n yetlerindendir.
Yani: Varlna, birliine, gcne, kuvvetine delildir.
Her trl iyilikle tannan zattan baka ilh yoktur. Allah'tan baka ilah
yoktur;
o, her an bir itedir.
(L ilahe illallah'l - marufu biklli ihsan. L ilahe illallah klle yevmin
hve fie'n.)
erh :
HER AN BR
Yce Allah'n her an iin bir baka tecellisi vardr. Bu cmle ile, Rahman
suresinin
29. yetine iaret vardr :
O, her an bir itedir.
Bu cmleyi (Arapa aslna gre), kelime-i tevhid ile balant kurmadan
manalandrmak gerekir. Tpk, u cmlede olduu gibi:
Allah'tan baka ilah yoktur; Rabbmz baki kalacaktr. nk ;
Allah..
Lafza-i celal, Arap dilinde marifedir. Arap dili kurralarna gre de, bir
kelime cmlesinin marifeye sfat olmas caiz deildir. Ancak :
O, her anda bir itedir..
Cmlesi, u ekilde, gelebilirse, Arap dili kaidesine gre Allah, lafza-i
celline sfat olur :
Allahm, ey mekri her an bir ite olan..
Keafta yle anlatld :
Allah, kendisine salt ve selm eylesin; Resulllah efendimiz, Rahman
suresinin
u 29. yetini okudu :
Gklerdekiler ve yerdekiler, hep dileklerini ona sunarlar; o her an bir
itedir.
e'n (i)..
Lafz ne manaya gelir?.
Diye sorduklar zaman da, yle buyurdu :
Onun ilerindendir ki : Gnah balar, sknty giderir; bir milleti
ykseltir, bir milleti de alaltr.
. Demilerdir ki :
Yce Allah'n buyurduu :
O her bir itedir..
Mana, Yahudilerin szn red iindir. Zira, onlar yle dediler :
Allah, cumartesi gn bir i grmez.
Allah'a iman olarak, Allah'tan baka ilh yoktur. Allah'tan gven dilei ile,
Allah'tan baka ilh yoktur. (L ilahe illalIah imanen billah. L ilahe
illallh emanen minellah.)
erh : Bir kuds hadis-i erife Yce Allah'n, syle buyurduu anlatlmtr :
Allah'tan baka ilh yoktur..
Kelime-i tevhidi kalelerimden biridir; kaleme giren azabmdan emin olur.
stteki metnin ikinci cmlesine yle bir mana vermek de mmkndr :
Allah'tan baka ilh yoktur.
Kelime-i tevhid cmlesini sylerim; bu cmle, Allah tarafndan bir gvence
olarak gelmitir.
Allah'tan katndan gelen bir emanet olarak, Allah'tan baka ilh yoktur (l
32
ilahe illallah emaneten indellah).

erh :
Metinde geen :
Emanet..
Lafz ile anlatlan mana udur :
Korunmak zere bir kimseye braklan bir ey..
Bu manaya gre : Kelime-i tevhid, korumalar art ile kullara emanet
edilmitir.
Bu emanet ii olaandr. Nitekim, Resulllah efendimize Allah salt ve
selm eylesin; bir yolcuyu uurlayaca zaman, yle buyururdu :
Kendisine braklanlar zay etmeyen Allah'a seni emanet ederim.
Allah'tan baka ilh yoktur; g, kuvvet ancak Allah'ndr (l ilahe illallah
ve lahavle ve lkuvvete ill billahi).
Metinde geen kelimelerden :
Havl..
Kelimesine u mana verilmitir :
Masiyetleri brakp iyiliklere gemek.. Buna g verecek olan ancak
Allah'tr.
Kuvvet..
Kellmesine ise, verilen mana udur : Taat zerinde sebatla durmak.. Bu da
bir kuvvet ister ki, ancak Allah verir.
stteki manalar, Kut'ul-Kulub, kitabnda yazlmtr.
Bir hadis-i erifte yle buyurulmutur :
G, kuvvet ancak Allah'ndr.
Cmlesini okumak, doksan derde devadr. Bunlarn en k de gamdr.
Allah kendsine salt ve selm eylesin; Resulllah efendimiz, Ebu Musa
E'ar'ye yle buyurmutur :
G kuvvet ancak Allah'ndr.
Cmlesini okumaya devam et; o, cennet hazinelerinden bir hazinedir.
Allah, kendsine salt ve selm eylesin: Resulllah efendimiz, bir baka
hadis-i erifinde yle buyurmutur :
G, kuvvet ancak Allah'ndr. Cmlesi, cennet kaplarndan bir kapdr.
Baz hadis-i eriflerde ise, o .cmle yle anlatlmtr :
Cennet fidan..
Unutulmamal ki:
G,. kuvvet ancak Allah'ndr.
Cmlesini okumann, zor ilerin kolaylatrlmasnda, fakirliin giderilmesinde
byk bir tesiri vardr.
Bir haberde yle anlatld :
Allah- Tal, ar yarattktan sonra, ar tayan, melekleri yaratt. O
melekler yle dediler :
Rabbmz, bizi hangi i iin yarattn?.
Allah- Tl yle buyurdu :
Ar tamanz iin.. O melekler yle dediler :
Ar tamaya kimin gc yeter?. Zira, senin azametin ve cellin ar
zerndedir.
Bunun zerine, Allah- Tal yle buyurdu :
G, kuvvet ancak Allah'ndir. Deyiniz ve kaldrnz.
Bunun zerine melekler :
G, kuvvet ancak Allah'ndr.
Dediler ve ar kaldrdlar.
Resulllah efendimiz, bir baka hadis-i erifinde yle buyurmutur; Allah
ona salt ve selm eylesin :
Her gn, yzkere :
G, kuvvet ancak Allah'ndr.. Cmlesini okuyan kimseye, fakirlik
gelmez.
33
Bu cmlenin Arapas okunursa daha iyi olur.

Allah'tan baka ilh yoktur; ancak ona ibadet ederiz. Allah'tan baka ilh
yoktur; bu bir gerektir, bu bir gerektir.
Allah'tan baka ilah yoktur; bir iman ve bir gerek olarak..
Allah'tan baka ilh yoktur; bir kulluk ve ballk olarak..
Allah'tan baka ilah yoktur; bir ltuf ve efkat umarak..
(L ilhe illallah ve lna'bd ill iyyah. L ilhe illallah hakkan hakka. L
ilhe illallah imanen ve sdka.
L ilhe illallah taabbden ve rkka. L ilhe illallah talattufen ve rfka..)
erh :
Bu cmleleri okuyan kimse, zet olarak yle demektedir :
Ancak Allah'a ibadet kasd ile, dorudan doruya Hakka inanarak,
gerei dile getirerek ibadet ehli bir kul olarak :
Anlatldna gre, Cafer-i Sadk, bir mnacaatnda yle niyaz etmitir :
lhi, evleyana ltfettin, seni bildiler; dmanlarna da ltuf edecek
olaydn, seni inkr edemezlerdi.
Hazret-i Ali'nin bir cmlesi de, yledir; Allah ondan raz olsun : Allah
eytana muhlet verdi. unun iin ki : Gazab hak etsin; bels tam olsun.
Cafer-i Sadk'n ve Hazret-i Ali'nin szleri; metnin son cmlesini aklamak
iin
buraya alnmtr. Allah ikisinden de raz olsun.
Metne devam edelim :;
Her eyden nce, Allah'tan baka ilah yoktur. Her eyden sonra, Allah'tan
baka ilh yoktur. (L ilahe ilallah kable kl ey'in. L ilahe ilallah ba'de
klli ey'in.)
erh :
Bu iki cmleye gre, hemen her eyden evvel, Yce Allah'n varl gelir;
keza her eyden sonra da..
Allah'tan baka ilah yoktur. Rabbmz baki kalacak, her ey yok olup lecek.
(L ilahe illallah yebka Rabbna yefna ve yemut kll ey.)
erh :
Yaratlmlar iki ksma ayrlr :
a) Canl grnenler..
c) Cansz grnenler..
lm, daha ok canllar iindir; yok oimak, yani : Fena bulmak ise, cansz
grnenler iindir.
Allah'tan baka ilah yoktur; apak gerek Meliktir. Allah'tan baka ilah
yoktur; gerek melik olduu kesindir. (L ilahe illallah'l-melik'l-hakk'lmbin.
L ilahe illallah'ul-melik'ul-hakk'ul-yakin.)
erh :
MELK
Metinde geen :
Melik..
sminin manas daha ak olarak udur :
Btn kinatn sahibi, asaleten ve kaytsz artsz hkmdar..
Bu durum, kesindir; inandrc ve doyurucu delillerle sabittir.
Allah'tan baka ilh yoktur; Aliyy Azim'dir (L ilahe illallh'ul-aliyy'ulaziym).
erh :
ALYY - AZM
Burada Yce Allah'n iki gzel ismine iaret edilmelidir; onlar manalar ile
yledir :
Aliyy : Pek byk, yce; btn yaratlmlardan stn..
Aziym : Pek azametli; gerek manas ile byk..
34

Allah'tan baka ilh yoktur; Hakiym Kerim'dir
(L ilahe ilallh'l-hakiym'l-keriym).
erh :
HAKM - KERM
Burada dahi Yce Allah'n iki gzel ismine iaret edlmelidir ki, manalar ile
yledir :
Hakiym : Hemen her ii bir mana tayan; her ii yerli yerince yapan..
K e r i y m : Keremi, ihsan bol.. Kullara iyilii ok; hem de oktan ok..
Allah'tan baka ilh yoktur; yedi kat semlarn Rabbdr, byk arn
Rabbdr. Allah'tan baka ilah yoktur; keremliler keremlisidir. (L ilahe
illallah rabb's-semavat'is-seb'i ve rabb'l-ar'il-azim, L ilahe illallah
ekrem'l-ekremin. )
erh :
eyh ibl bu manada yle bir aklama yapt :
Keremliler keremlisi :
Sfat, yle bir zata verilir ki; bir ahsa alt bir gnah balad zaman, o
trden ilenen btn ahslarn gnahn balar..
Allah'tan baka ilah yoktur; merhametliler merhametlisidir
(l ilahe illallah erham'r-rahimin).
erh :
Mstedrek Sahih'inde anlatldna gre, Resulllah efendimiz yle
buyurmutur; Allah ona salt ve selm eylesin :
Allah tarafndan tayin edilen bir melek vardr; bu melek :
Ey merhametliler merhametlisi (ya erham'er-rahimiyn).
Cmlesini okuyan zerine tayin edilmitir. Buna gre, ne zaman bir kimse :
Ey merhametliler merhametlisi..
Diye niyaz edecek olsa, hemen o melek yle syler:
Merhametliler merhametlisi sana bakyor; ne dilein varsa dile..
Bu manada, daha geni bir aklama bundan nce de yapld.
Allah'tan baka ilah yoktur; tevbekarlar sever (l ilahe illallh yhibb'ttevvabin).
erh :
TEVBE
Burada Yce Allah'n tevbekarlar sevdine iaret edilmektedir. Bu mana
Bakara suresinin 222. yetinde anlatld :
Allah tevbekarlar sever.
Metindeki cmieye, bu yet-i kerimenin manasnn iaretine baklarak yle
bir mana verilir :
Allah, tevbekrlarn sevgilisidir; nk, dileklerini yerine getirir.
Bir kimse, Yce Hakk seviyorsa; nefsinin uygunsuz isteklerinden geip Yce
Hakkn emirlerine tutunmal. Aksi halde Yce Hakk sevmi olamaz. Zira, bir
kuldaki Yce Hakk sevmenin almetl; Yce Hakkn emirlerini yerine
getirmektir.
Bir kuds hadiste, Yce Allah'n yle buyurduu anlatld :
Beni ananlar, benimle meclis kurmu olurlar. Onlar bana itaat etmi,
ikramma nail olmulardr.
Bu arada, bana kar masiyet ileyenleri de mitsizlie drmem; tevbe
ederlerse onlar severim. Tevbe etmezlerse., onlarn tabibiyim; onlar
bellara arptrrm.
Allah'tan baka ilh yoktur; aresizlere merhametlidir
(l ilahe illallh rahim'l-mesakiyn).
erh :
35
FAKRLER
Yce Allah'n rahmeti ve merhameti, onun nimetinden ve ikramndan
ibarettir.
Bir haberde yle anlatld :
Fakirler ve dnyadaki zavall kimseler, kyamet gn Yce Hakkn
huzuruna ktklar zaman; Yce Allah, dostunun hakkn yerine getiremeyen
bir kimse gibi, o fakir ve zavall kullarna yle buyuracaktr :
Ey benim fukara kullarm, benim dnya hayatnda size bir ey
vermeyiimin sebebi, sizin onlara lyk olmamanzdan tr deildr. Dnya
dk bir eydi, sonra yetersizdi; size de lyk deildi. te, bugn size
yksek derecenizi aklyorum; bu, sizin iin byk ikram ve nimettir
yleki: Kyamet meydann gezip bakn; size dnyada bir lokma ekmek
veren herkesi baladm, hemen onlarn ellerinden tutun ve birlikte
cennete gtrn.
Allah'tan baka ilah yoktur; saptanlara hidayet edendir
(l ilahe illallh hadiy'l-mudiliyn).
Allah'tan baka ilh yoktur; aranlarn delilidir (l ilahe illallah delil'lhairiyn).
Allah'tan baka ilah yoktur; korkanlarn gvencesidir
(l ilahe illallh eman'l-haifiyn).
1.
6-7
6. KISIM
Allah'tan baka ilh yoktur; darda kalanlarn yardmna eriendir (l ilahe
illallah gyas'ul-mstaiysiyn).
Allah'tan baka ilh yoktur; yardmclarn hayrlsdr (l ilahe illallah
hayr'n-nasryn).
erh:
Bekara suresinin 48. yetinde buyurulan
Onlara yardm da edilmez.
Manann tefsiri yaplrken, yle bir aklama yaplmtr :
Yardm demee gelen, nusret ve muunet manalar deiiktir; nusret daha
zel bir mana tar.
Nusret, bir zararn def'edilmesi anndadr; muunette byle bir mana
yoktur.
Metinde geen manaya gre, Yce Allah zarara kar yardm edenlerin
hayrlsdr. Zira, tm zarardan koruyanlarn korumas, Yce Allah'n
korumas, yardm etmesi karsnda hi saylr.
Bundan baka, Yce Hakkn zarardan korumas, bir ard niyete bal deildir;
bunun iin de, Yce Allah, yardm edenlerin hayrlsdr.
Yce Allah'n yardm, zarardan korumas kendi zatnn kuvveti iledir. Ama,
bakalarnn yardm, Yce Hakkn verdii baar nisbetindedir. Bu da, Yce
Hakk, yardm edenlerin hayrls olarak bize anlatr.
u dahi, Yce Hakkn yardm edenlerin hayrls olduunu anlatr ki : Ettii
yardm, zatna hi bir zorluk vermez.
Allah'tan baka ilah yoktur; zira koruyanlarn hayrlsdr
(l ilahe lallh hayr'l-hafzyn).
erh :
Yce Hakkn, koruyucularn hayrls olduu manasnda yle anlatld :
Bir ey Yce Hakkn korumas altna girer ise., o, tam manas ile afattan
korunur; hi kimsenin ona mdahele etmeye mecali olmaz.
Ama, bakalarnn korumas anlatld gibi deildir.
Sonra, Yce Hakkn korumas, kendisi iin bir zorlamay gerektirmez.
Nitekim, bu manada gelen Bekara suresinin 255. yetinde yle bir mana
36
vardr :
Yeri ve semalar korumak, ona yorgunluk vermez.
Bakalar, elbetteki bir eyi korumakta zorluk ekerler.
Bunlardan baka, Yce Hak, bir eyi korurken, kendisine ne unutmak gelir,
ne de bir gaflet arz olur.
Ama, bakalarnn, yani : Mahlukatn koruma durumlar hi de anlatld
gibi deildir.
Metne devam edelim ;
Allah'tan baka ilh yoktur; varislerin hayrlsdr. (L ilahe illallh hayr'lvarisiyn).
erh : Burada :
Varis..
Tabirinden murad, lp gidenin brakt kendisine kalan kimsedir. Buna
gre yle bir aklama yapmak mmkndr :
Cmle mal mlk sahipleri fani olup gideceklerdir; neleri varsa hepsi Yce
Allah'n zatna kalacaktr. Nitekim, bu manada, Kasas suresinin 88. yeti
yledir :
Yce Allah'n zatndan baka her ey, yok olmaya yz tutmutur.
Ayn manay teyid eden l-i Imran suresinin 180. yeti ise yledir :
Semalarn ve yerin miras Allah'ndr.
Yce Allah iin :
Varislerin hayrls..
Tbirinin kullanlmas, u manaya olsa gerek :
Her mirasa konan, kendisine miras brakandan sra ile alr; kendisi de bir
bakasna brakacaktr. Ama, Yce Allah, asaleten o maln sahibidir; ald
belli bir zaman iin deildir. nk, her ey, aslnda zatna alttir.
Yine l-i Imran suresinin 129. yetinde yle buyuruldu :
Gklerdeki eyler, yerdeki eyler Allah'ndr.
Yce Allah'n :
Varislerin hayrls..
Manasnda yle bir aklama yapmak da mmkndr :
Bir kimsenin malna varis olan, onun oluk ocuuna bakmak zorunda
deildir; ama Allah- Tal, len kimsenin varn ald ve almad zaman,
onun oluk ocuuna sahip olur : Yedirir, iirir, doyurur ve giydrir.
Hud suresinin 6. yeti, bu manay anlatr :
Yeryzndeki her canlnn rzkn vermek, Allah'a kalan bir durumdur.
Sonra, Yce Allah'n hayrl varis olduu manasnda yle bir aklama
yapmak da mmkndr :
oklar var ki, len kimsenin mirasna konarlar; ama onun iin ne bir
sadaka verirler, ne de onun balanmasn dlerler..
Yce Allah'a gelince, lenin malndan hi bir ey almaz; hal bu iken, ona
rahmet
eyler ve balar. Yce Allah'n, pek balayc ve
rahmet edici olduu Nisa suresinin 96. yetinde yle anlatld :
Allah, ok ok balayc ve ok ok esirgeyicidir.
Allah'tan baka ilah yoktur; hkimlerin hayrlsdr
(L ilahe illallh hayr'l-hkimiyn).
erh :
Bu manay yle aklamak mmkndn :
Yce Allah, verdii hkmde yanlmaz, hata etmez. Sonra, verdii
hkmde rvetle hkm de vermez.
Burada, yle bir aklama dahi vardr ;
Yce Allah, kyamet gn, iki kii arasnda hkm verir : Biri zalimdir,
dieri de mazlum..
Zalime ettii zulm aklar. Bu arada, mazluma da cennette o kadar derece
verir ki : Zalimden raz eder. Bylece, zalim de kurtulmu olur.
37
Allah'tan baka ilah yoktur; rzk verenlerin hayrlsdr

(l ilahe illallah hayr'r- razikiyn).
erh :
Bakalar, surette rzk veren, olarak grnr; ama gerekte asl rzk veren
Yce Hak'tr. Zira, Yce Hakkn zatndan baka kim rzk verecek olsa, Yce
Hakkn malndan verir. Kullardan herhangi bir kimse, birine yiyecek, iecek
bir ey verecek olsa; verdii kimseden ters bir davran grd zaman,
hemen verdiini keser, artk ona bir ey vermez. Yce Allah'a gelince; rzkn
hemen herkese verir : Faskna, kfirine, asisine., hi birinden eksik etmez.
Burada yle bir aklama da getirilmitir :
Baz kimseler, verdii rzka, zaman gelir ki, kendisi muhta olur; verdiini
geri almak da ister. Ama, Yce Allah'n hi bir eye ihtiyac yoktur ki,
verdini geri alsn.
Allah'tan baka ilh yoktur; fatihler hayrlsdr (l ilahe illallah hayr'l fathiyn).
erh :
Bu cmle, A'raf suresinin 89. yetinden alnmtr; orada du makamnda
yle buyuruimaktadr :
Rabbmz, milletimizle aramz hakkiyle fetheyle; zira sen, fatihler
hayrlssn.
FATH
Fatih..
smini iki ekilde yorumlamlardr; yleki :
a) Fatih, fttah kknden gelir. Yani : FA harfinin tresi ile.. Buna gre ifade
ettii mana udur : Hkmet.. Buna gre :
Fatih..
Demenin manas udur : H k i m..
b) Fatih, fetih kknden gelir. Yani : FA harfinin stn harekesi ile.. Buna
gre :
Fetih..
Derken, u manalar akla gelir : Mkili zmek, iki kark iin arasn
belirlemek..
Bu manada u deyi vardr :
Fettah- Mkilt (mkilleri zen)..
Buna gre, zet mana u olur : Aklayan, ayrd eden, zen..
Burada, her iki manay vermek de yerindedir. lk manaya alnacak olursa, bir
stteki metinle tekrar edilmi olur..
Ancak, bir baka mana daha vardr ki, buraya gayet mnasiptir. Bu mana da
:
Fatih..
sminin feth, kknden geliine gredir; ifade ettii mana udur : Amak..
ster pheli bir ii akla kavuturmak olsun, isterse baka bir eyi amak
olsun..
u cmle, bu manay anlatr :
Ey fettah, (ac) kalbimin kapsn fethet (a).. Kamer suresinin 11.
yetinde buyurular :
Gk kaplarn fethettik (atk).
Manas da bu yoldadr.
imdi, bu son verilen manaya gre, Yce Hakkn :
Fatihler hayrls..
Olduu u ekilde yorumlanabilir :
Hak yolcusu salklere melekt, ceberut yolunu, lhut kapsn aar. Yce
Hak'tan baka hi kimsenin fethi, bu mertebeye ulaamaz. Yce Hakkn
atn da hi kimsenin bozup deitirmeye gc yetmez.
Haliyle, bakalar iin, stteki mana yerinde saylmaz.
Kald ki, Yce Hak, bu ite, bakalarna muhta deildir; ama, zellikle bu
trl bir ama sz konusu olunca, hemen herkes, her ey, Yce Hakka
38
muhtatr.
Allah'tan baka ilh yoktur; balayanlar hayrlsdr
(l ilahe illallh hayr'l-gafirin).
erh :
GNAH
Bu cmledeki : Balayanlar hayrls..
Tabirine bakarak, yle bir soru sorulabilir :
Yce Allah'tan baka bir balayc m var ki?. Elbette yoktur; onun iin
byle bir tabir caiz deildir. Zira, gnah balamak sadece Allah'a
mahsustur.
Nitekim, l-i mran suresinin 135. yeti bu manayadr :
Allah'tan baka, gnahlar kim balayabilir ki?.
Burada geen istifhamn manas inkr olup u demee gelir :
Allah'tan baka hi kimse, gnahlar balayamaz.
Ayn durum, eserlerde yazl dualarn birinde yle geer :
Allahm, gnahlarm bala; nk, senden baka gnahlar balayacak kimse yoktur.
stteki soruya iki ekilde cevap vermek mmkndr :
Gnahlar iki eittir; yleki :
a) Kul ile, Yce Allah arasndaki gnah..
b). ki kul arasndaki gnah..
Birinci manadaki balama, sadece Yce Allah'a mahsustur; kulun, zatn
kar iledii gnah, ancak zat balar..
ikinci manadaki balama durumunu da, Allah- Taal, hak sahibine
brakmtr. Ona izin vermitir ki : Dilerse balaya, dilemezse balamaya.. Yani : Zulme urayan, dilerse zalmi balayabilir, dilemezse
balamaz. Bu arada, zalimi balamas iin de, mazlumu tevik etmitir.
Bu mana, ura suresinin 43. yetinde yle anlatld
Bir kimse, sabrl olur ve balar ise., phe edilmeye ki, bu kimsenin
yapt en faziletli iler arasnda saylr.
Maalim-i Tenzil'de byle yazlmtr.
u cmle de ayn manay teyid eder :
Allah'tan baka ilah yoktur; Aziz Gaffar'dr (l ilahe illallh'l -aziz'lgaffar)..
AZZ - GAFFAR
Bu cmle, bundan nceki cmle ile bir manada ayn saylr; ama az
deiiklii vardr. Burada geen, Yce Allah'n iki gzel ismine mana
verdikten sonra, yaplan yorumlara geelim.
Aziz: Alt edilmesi mmkn olmayan alt edici..
Gaffar : Balamas pek bol olan Yce Allah.
Yce Hak, kendi hakkn balayabilir; ama hi kimse, Yce Hakka ait olan
bir hakk, kendi kendine balama yetkisine sahip deildir. Hi phe
edlmeye ki, Allah hakk en byk haklar arasndadr; dolays ile, onun
balanmas iin en byk balamak ve en byk balayc gerekir.
Bu da, gaffar isminin sahibi Yce Zat'tan bakas olamaz.
Yce Hak, bir kimseye balama baars vermeyince, onun zalimi
balamaya gc yetmez.
Sonra, bu mbalaa ile balamann manasnda; Yce Hakkn, baladktan sonra merhamet edecei dahi vardr. Nitekim Kur'an'n pek ok
yetlerinde,
mafiretle rahmet, birarada
gelmitir. Buna gre,
Yce Allah, balayanlarn en iyisi ve hayrls saylr.
Metne devam edelim:
Allah'tan baka ilah yoktur; merhametliler hayrlsdr
(l ilahe i1lallh hayr'r-rahimiyn).
erh :
39
Allah- Tal'nn rahmetinin hayrl oluu; yaratlmlardan merhamet

duygusu tayanlara baknca, aka anlalr.
Sonra, Yce Hakkn rahmeti, ihsandan ve nimetten ibarettir. Yce Hakkn,
madd
ve manev nimetinin ve ihsannn haddi hesab
yoktur. Dille onlar anlatp
bitirmek mmkn deildir.
Nahl suresinin 18. yeti, bunu teyid eder :
Allah'n nimetlerini ayrntlara girmeden dahi sayacak olsanz, sayp
tketemezsiniz.
Allah'tan baka ilah yoktur; tektir, vaadini gerekletirdi, kuluna yardm
etti, Ahzab' tek bana bozguna uratt. Ondan sonra bir ey yoktur.
(L ilahe illallh vahdehu ve sadaka va'dehu ve nasara abdehu ve hezem'el
Ahzabe vahdehu ve ley'e ba'dehu.)
erh :
AHZB
Bu metinde geen :
A h z a b ..
Tabiri ile, kfirler gruhu anlatlr. Bu manada, yle anlatld :
Kurey ve Gatfan kabileleri ile, Kurayza ve Nadra Yahudileri biraraya
geldiler.
Allah, kendisine salt ve selm eylesin, Resulllah efendimize kar
birletiler; savamak zere Medine-i Mnevvere'ye doru yola ktlar.
Onlarn geleceini haber alan Resulllah efendimiz Allah ona salt ve
selm eylesin ashab ile bir danma meclisi kurdu; Allah onlardan raz
olsun.
Bundan sonra, Medine-i Mnevvere evresine hendek kazdlar.
O kfirler geldiler; hendei geemediler;
bir ay kadar Medine-i M-nevvere'yi kuattlar.
Bundan sonra, Resulllah efendimiz Allah, ona salt ve selm eylesin
onlarn aleyhine yle du etti :
Allahm, ey kitab indiren, abuk hesap gren; ahzab bozguna urat.
Allahm, onlar perian et.
Bunun zerine, bir gece Yce Sbhan Hak, zavall dman zerine iddetli
souk bir rzgr gnderdi. adr iplerini kopard,, direklerini skp devirdi,
atelerini sndrd, kapkacaklarn krd.
Mmin askerlerin saf tarafndan dahi melekler tekbir getirmeye balaynca,
onlarn kalblerne korku dt. Hi bir vuruma olmadan, perian olup
gittiler.
evahid-i Nbvve, adl kitapta yazldna gre; bu iddetli souk
rzgrdan sonra dehetli bir kasrga kt ki : Talar yerinden skp
gtrd, yle bir kum frtnas oldu ki : Kalkanlarn siper etmelerinin
faydas olmad.
Bundan sonra, yenik dtler; duramadlar, kap gittiler.
Yce Hak, Kelm- Kadim'inin Ahzab suresinin 9. yetinde yle anlatt :
Ey iman edenler, zerinizde bulunan, Allah'n nimetlerini ann. yleki :
Bir keresinde size ordu gelmiti; onlarn zerine yle bir rzgr ve yle bir
ordu
gnderdi ki, ylesini hi grmediniz.
Allah'tan baka ilh yoktur, tm nimetlerin sahibidir. Esasta fazilet onundur.
Gzel vg, onundur.
(L ilahe illallah ehl'n- nimeti ve leh'l - fazl ve leh's - sena'l - haseni.)
erh :
Esasta fazilet ve ihsan Yce Allah'n zatna hastr.
Allah- Tal, baz kullarna, dnyada iken., fazl ile muamele eder hirette
ise, adaleti ile de muamele eder, ama fazilet taraf ar basar. Zira, adaleti
ile tam muamele edecek olsa, hi kimse kurtulamaz. Bu manada, Ehl-i
Snnet'in inanc u cmle ile tesbit edilmitir :
40
Allah- Tal, eer kullarna sevap ihsan ederse; bu, onun fazldr. Eer
kullarna ceza kesip azap edecek olursa, bu da onun adaleti ile olur.
Eer bir kimsede bir fazilet grlyorsa, bu fazilet onda emanettir; esas
sahibi Allah'tr.
Metne devam edellm.:
Allah'tan baka ilh yoktur; yarattklarnn says, arnn arl, zatnn
zatndan rzas, kelimelerin mrekkebi kadar. (L ilahe illallah adede
halkhi ve zinete arih ve rzae nefsihi ve midade kelimatih.)
erh :
Bu cmleleri okuyan kimse, deta, yle demek ister :
Bitip tkenmeyecek kadar ok kelime-i tevhid okurum; o kadar okumu
gibi sevap dilerim.
Zira, Yce Allah'n yarattklar sayya, hesaba gelmeyecei gibi, arnn
arlk ls de bilinmez.. Onun zatndan honutluunun lsn kim
tayin edebilirki.. Hele kelimelerinin mrekkebi.., Bu kelimelerin yazlmas
iin, denizlerin suyu da kfi gelmez. Bu manada, Kehif suresinin 109. yeti
yledir :
De ki, Rabbmn szlerini yazmak in btn denizler mrekkeb olsa,
Rabbimin szleri tamamlanmadan denizler tkenir. sterse onun bir misli
daha yardmc getirmi olalm.
Metinde geen, Arapa :
Midad..
Kelimesi stteki aklama, eyh Ekmel'in olup erh-i Meark'ta geer.
Aklamasnn bundan sonraki ksmna yle devam ediyor :
M i d a d ..
Kelimesi masdar dahi olabilir ki, o zaman kelimelerin midad ilh feyz olur.
Bu feyiz dahi, hemen her ahsa tek tek gelir, yeteri kadar verilir.
Allah'tan baka ilah yoktur; vahdaniyet ve ferdaniyet sahibidir
(l ilahe illallah sahib'l - vahdaniyet'ul - ferdaniye).
erh :
VAHDANYET - FERDANlYET
Metinde geen :
Vahdaniyet ve ferdaniyet..
isimleri, ifadeyi glendirmek iin getirilmitir; aslnda ikisi bir manaya olup
u demee gelir :
Tek..
ayet tekrar olduu grne katlmaz isek, birini zata, birini de sfatlara
vermemiz gerek. Byle olunca, mana yle olur :
Vahdaniyet..
Kelimesinden murad; hi bir ekilde Yce Hakkn zat iin, blnp
paralanma olmayacadr.
Ferda niyet..
Kelimesinden murad ise, Yce Hakkn zatnda birka tane veya birok
olmann
hi bir ekilde mmkn olmaddr.
stteki zet manadan yola kld zaman; deriz ki :
Yce Hakkn zat iin bir terkib, bir takdir olamayacana, hi bir ekilde
blnme ve paralanma kabul etmeyeceine :
Vahdaniyet sahibi..
Szmz bir iarettir. Yine deriz ki:
Yce Hakkn ortaktan ve bir benzeri bulunmaktan yana yce oluuna,
hakikatta zatnn birka tane veya birok oluundan beri olmasna :
Ferdaniyet sahibi..
Szmz bir iarettir.
Imam- Gazal'nin bir eseri olan Kavaid-i Akaid, adl eserin erhinde baz
deerli
zatlar yle yazmlardr :
Vahdet..
41
Tabiri kullanlrken, bundan murad olan mana, blnp paralanmann

olmayacadr. ounlukla :
Vahid..
Tabiri bu manada kullanlr.
Sonra, birka tane olmak, oka olma durumunun saf d edilmesi ise,
ounlukla :
F e r d.. Tabiri ile olur.
te, o deerli zatlarn anlattklar bu kadar.. Metne devam edelim :
Ayn zamanda, kadimiyet, ezeliyet, ebediyet sahibidir,
(el-kadimiyet'il - ezeliyet'il - ebediyeti.)
erh :
KADMYET - EZELtYET - EBEDYET
Bu metin cmlesinde geen lafzlarn zet olarak manalar yledir :
Kadimiyet : Gemiinde bir yokluk, bir boluk yoktur.
Ezeliye t : Yce Hakkn sfatlarnda dahi, eskilerde bir yokluk ve bir boluk
yoktur.
Ebediyet : Yce Hakkn zatnda ve sfatlarnda dahi, ileriye dnk bir boluk
ve yokluk olmayacaktr.
yle bir zattr ki; zdd, niddi, ibhi orta yoktur. Diriltir, ldrr. Kendisi
diridir, lmez. Hayr elindedir. Kendisi, her eye gc yetendir. Dn
onadr.
(Ellezi leyse lehu zddun ve lniddn ve ibhn ve Ieriykn yuhyi ve
yimiyt ve hve hayyn lyemut biyedih'il - hayru ve hve ala klli ey'in
kadirn ve ileyh'il - masiyr.)
erh :
ZIDD - NlDD - BH
stteki metinde geen, baz kelimelerin manalarn ksaca biraz daha
aalm:
Z d d : Ulhiyet davasnda, kendi arzusunun aksine hareket eden bir varlk.
Nidd : Onunla denk; hem de emrini tutmayacak, arzu ettiinin aksini
yapacak
bir varlk..
i b h : Yce Hakkn sfatna benzer sfatlarda hi bir varlk olamaz.
Evvel, hir, zahir, batn odur. O, her eyi bilendir. Onun bir benzeri yoktur;
duyan ve iiten odur. Allah bize yeter; pek gzel bir vekildir. Ne gzel
Mevl, ne gzel yardmc..
(Hv'el - evvelli vel - hir vez - zhir vel - batn ve hve biklli ey'in
alim.
Leyse kemisli ey'n ve hv'es - semiul - basiyr.
Hasbnellh ve ni'm'el - vekil ni'm'el - mevl ve ni'm'el - nasyr.)
erh :
Bu metinde gelen :
Allah bize yeter, pek gzel vekildir. Ne gzel Mevl ne gzel yardmc..
Cmlesini, kere tekrarda fayda vardr. Bunun incelii manasnda yle
anlatld :
Cmle skntl ilerin zmnde, bu cmlenin btn halinde tekrar
edilmesinin ok yarar vardr; denenmitir. Bu manada yle anlatld :
brahim aleyhisselm Nemrud'un ateine atld zaman yle okudu :
Allah bize yeter; pek gzel bir vekildir.
Bunun zerine, Yce Hak; ona atei, glistan eyledi.
Ebu Davud'un Snen'inde geldiine gre. Resulllah efendimiz bir hadis-i
erifinde yle buyurdu; Allah ona salt ve selm eylesin :
Seni bir ey alt edecek olursa., hemen u cmleyi oku :
Allah bize yeter; pek gzel vekildir.
Rabbmz, balamana snrz, dn sanadr
(gufraneke rabbena ve ileyk'el-masiyr).
42
Allahm, verdiine kimse engel olamaz; engel olduuna da kimse bir ey

veremez (Allahmme lamania lima a'tayte ve lmu'tiye lima mena'te).
erh:
Burada yle bir soru sorulabilir :
Verilen bir eye engel olmak nasl olur?. Zira, engel olmak, verilmeden
nce
olmas gerekir.
Bunun iin u cevab veririz :
Bu veri, ezel takdire bal bir veritir. Buna gre, mana u olur :
7. KISIM
Allahm, sen ezelde bir kimseye bir ey vermeyi vaad buyurmusan, ona
vereceine dair bir hkm vermisen, artk buna hi kimse engel olamaz.
Verdiin hkm geri evirecek kimse de yoktur (ve lradde lima kazayte).
erh :
Yani : Vermek, almak, yoksun brakmak, varlkl klmak hususunda.. Metne
devam edelim :
Zenginin zenginlii, katndan hi bir ey alamaz
(ve Iyenfau zel -ceddi mink'el - cedd).
erh :
Zira, Yce Allah katnda yararl olan ancak yararl amellerdir. Metne devam
edelim :
Yceden Yce Vahhab Rabbm, noksan sfatlardan mnezzehtir
(sb-hane rabbiy'el - aliyy'l - a'l'el - vehhab).
erh :
Metinde geen :
VEHHAB
Vehhab..
Lafz, Yce Hakkn gzel isimlerinden biridir; u manaya gelir :
eit eit ni'metleri balayan, hem de her zaman.. Metne devam
edelim :
Yceden Yce Kerim Vehhab Rabbm noksan sfatlardan mnezzehtir
(sbhane rabbiy'el - aliyy'l - a'l'el - kerim'l - vehhab). erh :
Bundan nceki metin cmlesi iki kere, bu cmle de bir kere okunacak ve
toplam olacak.
KERM
Son metinde geen :
Kerim ..ismi, Yce Allah'n. gzel isimlerinden olur ki, manas, ksaca udur :
Keremi bol.
Sbhansn, zatna gerek manada kulluk edemedik. Sbhansn, zatn
gerek manada anlayamadk; sbhansn, gerek manada zatn anamadk;
sbhansn, gerek manada zatna kredemedik.
(Sbhaheke maabednake hakka ibadetike, Sbhaneke maarefnake hakka
marifetike, sbhaneke mazekernake hakka zikrike, sbhaneke ma ekernake hakka krike.)
erh :
stteki metin, birbirine bal drt cmleden ibarettir. Maddede olduu gibi,
manada dahi bunlar birbirine baldr.
Burada, veriien zet mana yle olacaktr :
ncelikle Yce Allah' bilip anlamak gerekir. Onun zatn bilip anladktan
sonra da varln gnlnzde tamaya ve ona kulluk etmeye taknz. Size
varln bilmeyi, anlamay nasib ettii iin ona krediniz..
insan gc snrldr; haliyle anlay, ans, kr de kendisinin snrl
gcne gredir. Snrl bir ey, snrsz bir varl da tam bilemez, anamaz,
kredemez.
43
Kul, burada bir manas ile aczini itiraf ediyor ki : Byk anlaytr. Metne
devam edelim :
Sonun da sonu Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Tek, tekin de
teki Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Hi bir eye ihtiyac
olmayan Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Gkleri direksiz tutan
Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Yerleri dayanaksz seren Yce
Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Kadn tutmayan, ocuk edinmeyen
Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Dourmayan, dourulmayan,
hi bir dengi olmayan Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Tertemiz
Yce Sultan, noksan sfatlardan mnezzehtir. Mlk, melekt lemlerinin
sahibi Yce. Sultan, noksan sfatlardan mnezzehtir.
(Sbhan'ellah'il - ebediyy'il - ebed. Sbhan'el - vahid'il - ehad. Sbhanellah'il ferd'is - samed. Sbhan'ellahi rafs- semai bigayri
amed. Sbhanellahi basit'il - arazine bil sened. Sbhanellezi lem yettahiz
sahibeten ve velveled.
Sbhanellezi lem yelid ve lem
yuled ve lem yekn lehu kfven ehad.
Sbhan'el melik'il - kuddus. Sbhane zil - mlki vel - melekt).
erh :
ZHR - BATIN Demilerdir ki :
lemin btn eitleri, iki ksmdr :
a) Zahir..
b) B a t n ..
Zahir lemini, d duygularla bilmek mmkndr; ismi vardr : Zahir,
mlk, ehadet..
Batn lemine gelince, onu d duygularla bilmek mmkn olmaz; onun da
ismi vardr : Batn, melekt, gayb..
Batn lemi, kendi iinde iki ksmdr. yleki :
a) Yce Sbhan Hak, bilinmesi iin, delil koymad bir lem.. Bu, ancak
Cenab- Hak tarafndan nasib olursa bilinir. Bu da, dorudan doruya
gaybdir. Bu manada gelen En'am suresinin 59. yeti yledir :
Gaybin anahtarlar onun katandadr: onu zatndan bakas bilmez.
b) Yce Sbhan Hakkn, bilmesi iin delil koyduu lem.. Bunlar da sras ile
yledir Kyamet, cennet, cehennem, cennette ve cehennemde olacak iler.
Bunlar, akl ve nakl delillerle bilinir.
Bilinmesi Allah'n bdirmesine bal gayb lemi iin,
Bekara suresinin 2. 3. yetlerinde yle buyuruldu :
Bu Kur'an, mttakilere hidayettir. O mttakiler, gaybe inanrlar.
zzet, azamet, kudret, heybet, cell, cemal, kemal, beka, sena, ziya, l,
niama, Kibriya, ceberut sahibi Yce Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir.
(Sbhane zil - izzeti vel - azameti, vel - kudreti, vel - heybeti, vel - celli,
vel-cemali, vel-kemali, vel-bekai, ves-senai, vez-zyai, vel-li, ven - niamai,
vel - kibriyai, vel - ceberut.)
erh :
CELL - CEMAL
Kelm limlerine gre, yce Hakkn, gzel isimlerinden :
Cell..
smi, selbiye sfatlarndan saylr. Yani : Bir yoruma tabi tutulmaz.
Yce Allah iin yle bir tantma yaplmtr :
Allah, ne cisim, ne cevherdir; bir meknda dahi deildir.
Yine kelm limlerine gre, Yce Allah'n gzel isimlerinden saylan :
Cemal..
ismi sbutiye sfatlarndan ibarettir. Ksmen yorum yaplr; delillerle yanna
yaklalr. Onun belirtileri, hayattr, ilimdir, kudrettir.
Tasavvuf ehline gre de :
Cell ismi kahr, cemal ismi de ltuf.. Diye anlatlr..
Metinde geen :
44
l ve niama..
Tabirlerinin ikisi de, nimeti anlatr. Bazlarna gre de, biri zahir nimetler
iin, bazs da, batn nimetler iin kullanlan bir tabirdir.
Zatna ibadet edilen Yce Sultan, noksan sfatlardan mnezzehtir. Var olan
Yce Sultan, noksan sfatlardan mnezzehtir. Yaratc Yce Sultan, noksan
sfatlardan mnezzehtir. O, yle bir canldr ki : Uyumaz, lmez.. Pek temiz,
pek mukaddestir Rabbmz, meleklerin ve ruhun rabb..
(Sbhan'el - melik'il - ma'bud. Sbhan'el - melik'l - vcud. Sbhan'elmelik'l halik. El-hayyllezi l yenam ve yemut.
Sbbuhn kuddusun rabbna ve rabb'l - meliketi ver - ruh.)
erh : RUH
Metinde geen :
Ruh..
Tabiri zerine deiik grler ileri srlmtr. Bazlarna gre, anlatlan
ruh, len kimselerin ruhlardr. Bazlarna gre, burada anlatlan ruh, Cebrail
aleyhisselmdr. Her nekadar Cebrail aleyhisselm melekler arasnda ise de,
onun zel durumu vardr.
Bazlar yle demitir :
Ruh, halktan bir topluluktur, melekleri korurlar; tpk meleklerin de
insanlar koruduklar gibi..
Bazlarna gre de; ruh, ruhlar emrine verilen bir melektir. Bazlar da yle
demitir :
Ruh, halktan bir topluluk olup melekler onlar ancak kadir gecesinde
grrler.
Tac'l - Esami kitabnda yle yazlmtr :
Ruh, yle byk bir melektir ki, tek bana bir saf olur, kalan melekler de
ayr bir saf olurlar.
Metne devam edelim : Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir. Allah'a hamd
olsun. Allah'tan baka ilh yoktur. Allah, en byktr. G, kuvvet ancak
Yce Azim Allah'ndr.
(Sbhanellahi vel - hamd lillhi ve lilhe illallh vellh ekber
Ve l havle ve l kuvvete ill billah'il - aliyy'il - azim.)
erh :
Bu metindeki tabirler zerine daha nce aklamalar yapld iin burada,
yeniden
bir aklama yaplmasna gerek grlmemitir.
Allahm, sen gerek Yce Sultansn, yle Hak Yce Sultan'sn ki : Senden
baka ilh yoktur.
(Allahmme ent'el - melik'l - hakkllezi l ilahe ill ente.)
erh :
SECDE
Denilmitir ki :
Yetmi bin melek tayin edilmitir; stteki metin cmlesi okunduu
zaman, btn olarak secdeye kapanrlar. Bunun iin, her kim bu metin
cmlesine kadar okuyup gelirse, o meleklere uyarlk gstermek iin secde
etmesi yerinde olur. Ancak,
bu secde tam bir secde
olmamaldr. Zira, bir rivayette, yle bir .haber gelmitir :
u yerden baka yerde, tam manas ile secde etmek mekruhtur :
1.
8. KISIM
a) Namaz secdesi..
b) Kur'an okurken, yeri geldii zaman yaplan secde..
c) kr secdesi.. Metne devam edelim : Ya Allah (ya Allah).
erh :
ALLAH'IN GZEL SMLER
Bu, Yce Allah'n isimlerinden en bydr. Manasnda, zat ve sfatlan
tar. Yce Allah'tan bakasna bu isim verilmez; zira, btn kemalta
45
delleti vardr.
Buhar Sahih'inde, Ebu Hreyre Allah ondan raz olsun yolu ile gelen
br rivayette, Resulllah efendimizin Allah ona salt ve selm eylesin
yle buyurduu anlatlmtr :
Yce Allah'n, yzden bir eksii ile doksan dokuz gzel ismi vardr;
bir kimse bunlar sayarsa cennete girer.
Hadis-i erifin arapa metinde :
Sayarsa..
Diye tercme ettiimiz kelimenin asl yledir :
Ah saha..
Bu kelimenin masdar olan i h s a, Mesadir'de yle anlatlmtr :
I h s a , manaya gelir : Saymak, bilmek, g yetirmek..
Saymak, manasna alnrsa : Vad edilen mkfat, bu isimlerin manasn
bilene de bilmeyene de amildir.
Bilmek, manasna alnrsa : Bu isimlerin manasn bilene ve Yce Hakkn
olduklarna inanan kimseye anlatlan mkfat vaad edilmitir.
G yetirmek, manasna alnrsa; saymaya g yetirmek olur ki, o
zaman : Bu isimleri sayabilen dahi, ayn mkfata hak kazanr.
Her yorum, nazara alnarak, hadis-i erifin toplu manas u olur :
Bir kimse, bu doksan dokuz ismin manasn bilerek veya bilmeyerek,
gerekten Yce Allah'n isimleri olduuna inanarak saymaya gc
yeterse, cennete girer.
Bazlar da :
hsa..
Kelimesini manada yorumlamlardr; yleki :
a) Yakine dayal ihsadr; u demee gelir :
Kulda bir yakin hsl olur ki : Bu isimler, Yce Hakkn olduu sabittir.
b) Tahkike dayal ihsadr; u demee gelir :
Bu isimler, kulun znde gereklemi olur; ama, henz tam manas
zne yerlememitir.
c) Tahalluka, yani: Huy edinmeye dayal ihsadr; u demee gelir :
Bu gzel isimler, kulun zne yerleir ve onun hulku, huyu olur.
kinci manann daha zeti udur : Bu gzel isimlerden baka, bir kk
k gelir.
nc manann daha zeti udur : Bu gzel isimlerden bir k kulun
huyu olur.
Bazlar demitir ki:
sim, isim yerilen zatn kendisidir; arada hi bir ayrlk yoktur.
stteki mana tasavvuf ehli zatlara gredir. Kelm limleri ise, daha
ihtiyatl bir dil kullanm ve yle demilerdir :
sim, sfat; isim ve sfat sahibinin ne ayndr, ne de gayr..
Bu babda daha deiik grler vardr ki; ehli olanlar bilir, anlar.. Onun
iin dier aklamalar buraya alnmad.
ALLAH SM
Bu Allah, isminin zelliini anlatanlar yle demilerdir :
Bir kimse Allah, adn okumaya devam ederse., onun gnlne o kadar
rbubiyet nuru, hviyet safas feyiz yollu gelir ki kabna smaz.
eyh Ebu shak Kzerun yle demitir :
Bir kimse, gnde bin (1000) kere :
Allah..
Dese, Yce Hak, o kimseyi yakin ehli klar..
Kalan gzel isimler bundan sonra gelecektir; devam edelim :
Ya Rahman (ya Rahman), ya Rahim (ya Rahim).
erh :
RAHMAN - RAHM SM
Bu isimlerin ak manalar yledir :
Rahman : Dnyada ve hirette yarattklarna acyan, merhamet eden,
46
nzklandran.
Rahim : zel olarak, mmin kullarna hirette merhamet edip
balayan.
Rahman, isminin zellii iin yle demilerdir :
Bir kimse, bu ismi her farz namazdan sonra yz (100) kere okursa., o
kimse, gafletten, unutkanlktan, gnl skntsndan emin olur.
Rahim, ismi rahmete yakn bir mana tar. Bunun zellii zerine yle
demilerdir :
Dnyalk ihsanlara talib olan kimse, Rahman, ismine devam etmeli;
hiretin derecelerine ve kemaltna talib olan kimse de; Rahim, ismini
okumaya devam etmelidir.
Yine demilerdir ki :
Bir kimse, Rahim, ismini sabah namazndan sonra yz (100) kere
okursa., cmle yaratlmlar; ona efkat gsterir, merhametli olur.
Devam edelim :
Ey Yce Sultan (ya Malik)..
erh :
MALK SM
Bu gzel ismin zellii zerine yle denilmitir :
Bir kimse, bu gzel ismi okumaya devam ederse., dnyada ve
hirette nde bulunanlardan olmaktan yana gvenli olur. Halkn gzn
de ise, heybetli grnr, sayg gsterilir.
Hzr aleyhisselmdan yle anlatlmtr :
Bir kimse, bir hastann yanna gittii zaman, ifa niyeti ile yz on iki
(112) kere :
Allahm sen Yce Sultan'sn. Senden baka ilh olmayan Hak'sn. Ya
Allah, ya Selm, ya Kfi..
Okuduktan sonra da, kere :
Ey kalblerin ifas..
Derse, o hastann hastal Allah'n inayeti ile sala dner.
Devam edelim :
Ey tertemiz (ya Kuddus).
Bir kimse, bu ismi her gn yz kere okursa., o kimsenin gnl kederden
yana tertemiz ve saf olur.
Devam edelim :
Ey Selm (ya Selm).
erh :
SELM SM
u demee gelir : Her trl noksandan yana, fetten ve tehlikeden
yana temiz..
Bu mbarek ismin zellii zerine demilerdir ki :
Bir kimse, bu mbarek ismi, bir hastaya yz altm bir (161) kere
okursa, o hasta salna kavuur.
Devam edelim :
Ey kullarna zulm etmemek zere gven veren (ya Mmin)..
erh :
MMN SM
Cevher'de, bu isim zerine yle bir mana verilmitir :
Mmin..
smi sylenirken, Yce Allah'n, kullarna zulm etmeyecei, manasnda
bir gvence akla gelmelidir. Bu ismin manasn yle de anlatmlardr :
Mmin..
smi okunurken, u mana akla gelmelidir : Mttakileri asl azaptan, asi
gelen mminleri daim azaptan koruyan ve kurtaran..
Bu ismin zellii manasnda yle demilerdir :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa, Yce Sbhan Hak, o
kimseyi dman errinden emin klar.
47
Devam edelim :
Ey koruyucu, grp gzetici, doru (ya Mheymin).
erh :
MHEYMN SM
Kaz Beyzav demitir ki :
Mheymin.
smi u manayadr : Hemen her eyi grp gzeten ve koruyan. Bazlar
da, bu mbarek ismin u manaya geldiini sylemilerdir :
min, min!. Bazlar da :
Mheymin..
smini u manada yorumlamlardr :
Gerek ahid..
Buna gre verilecek ak mana udur :
Allah- Tal, kullarna ahiddir. Yani: ilediklerini ve sylediklerini
bilir.
Said b. Mseyyeb dahi, bu isim zerine yle bir mana vermitir :
Mheymin..
smi, u manayadr : Kad ve hakem.
Bu mbarek ismin zellii zerine yle demilerdir :
Bir kimse bu ismi yazp zerinde gezdirse, bir yere assa; oradaki
mal, erzak, Yce Hakkn korumas altna girer.
Demilerdir ki :
Bir kimse boy abdesti aldktan sonra bu mbarek ismi yz (100) kere
okursa., ii aydnlk ve ruen olur.
Devam edelim :
Ey stn, deerli, esiz (ya Aziz).
erh :
AZIZ SM
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatlmtr :
Bu mbarek ismi, bir kimse, krk gn sabah namazndan sonra krk
kere okursa Yce Hak, o kimseyi, hi kimseye muhta eylemez.
Devam edelim :
Ey diledii eye halk eken, halkn halini yararl klan (ya Cebbara).
erh:
CEBBAR SM
Bu gzel ismin aklamas daha nce yapld.
Devam edelim :
Ey ihtiya duyulan bir eye ihtiya duymaktan yana stn ve temiz,
eksii olmayan (ya Mtekebbir).
erh :
MTEKEBBR SM
Bu mbarek isim iin verilen deiik manalar yledir :
Akllarn, vehimlerin kavramasndan yana yksek, temiz..
Azameti cihetinden tek..
Byklk satmaya kalkan, haddini aan kullarna bykln
gsterip hadlerini, bildiren..
Bazlar, bu mbarek isminin kelime kk zerine yle demilerdir :
Kibriya, kknden gelir; kibir, kknden gelmez, zira kibir, bu
manada uygun dmez.
Bu mbarek ismin zellii zerine yle demitir :
Bir kimse, kadnna cins mnasebet iin yaklamadan nce bu
mbarek ismi on kere okuduktan sonra kadmna yaklarsa.. Yce Hak o
kimseye yararl, temiz bir olan ocuu ihsan eder.
Devam edelim :
Ey her eyi takdir lsne, hikmetine gre yaratan (ya Haliku).
erh :
HALK SM
48
Bu mbarek ismin zellii zerine yle denilmitir :

Bir kimse, bu mbarek ismi gece okursa.. Yce Sbhan Hak, onun
okumasndan bir melek yaratr. Bu melek, kyamet gnne kadar taat
iler, sevab da bu mbarek ismi okuyan kula yazlr.
Devam edelim :
BARI SM
Ey renkleri, ekilleri, suretleri birbirinden ayr olan eyay yaratan ve
bu yaratt eyann deiikliinden uzak duran (ya Bari).
Devam edelim :
Ey yaratt eyann suretlerini ve ekillerini yaratan (ya Msavvir).
erh :
MUSAVVIR SM
Kaz Beyzav, Hair suresinde, son anlatlan Halik, Bari, Musavvir
isimlerini anlatlan manalarda tefsir etmitir; en uygunu da budur. Her
nekadar :
Halik..
smi, mucid, yaratc manasna olsa da, bu manay vermek, burada bir
bakma tekrar olur. Zira, Bari, Musavvir isimlerinde icad yaratma
manas vardr. Bu bakmdan :
Halik..smi, bazan takdir manasn da tar.
Mminun suresinin 14. yetinde buyurulan :
Takdir edenlerin (yaratanlarn) en gzeli..
Mana, bu yoldadr.
stte son sray alan ismin zellii zerine yle demilerdir :
Ksr bir kadn, yedi gn oru tutup iftar vakitlerinde, bu mbarek
isimleri, suya yirmi bir (21) kere okuyup fledikten sonra, o su ile
orucunu aarsa.. Yce Hak, o kadna, bu isimlerin bereketi ile gzel bir
olan ocuu verir, inaallah..
Devam edelim :
Ey ok balayc (ya Gaffar).
erh ;
GAFFAR SM
Bu mbarek ismin zelliini yle anlattlar :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa, Cenab- Hak o kimsenin
gnahlarn balar.
Devam edelim :
Ey her eye stn gelen, alt eden (ya Kahharu).
erh :
KAHHAR SM
Bu mbarek ismin zellii yle anlatld :
Bir Hak yolcusu salik, bu mbarek ismi okumaya devam eder ise.,
onun nefsan arzulan krlr; dnyaya kar gnlnde soukluk duyar ve
i safas hsl olur.
Demilerdir ki :
Ya Kahhar, ya Mzl..
simlerini okumak, gnl zulmetinin def edilmesinde yararldr. Devam
edelim :
Ey oka balar yapan, maddi ve manev nimetlerin eit eidini
karlk beklemeden ihsan eden (ya Vehhab).
erh :
VEHHAB SM
simlerin zelliklerinden faydalanan kimseler yle demilerdir :
Bu mbarek ismin ok zellikleri, byk uur bereketleri vardr;
dualarn tezce kabulne de bir sebeptir.
Bu manada bykler yle demilerdir :
Bir kimse, du ettii zaman, yedi (7) kere :
Ya Vehhab..
49
Okursa, Yce Sbhan Hak, o kimsenin duasn kabul buyurur.

Bir kimse, dman eline veya hapse dse, bir ey taleb etse, rzknda
darlk olsa, kazancnda bir kr elde edemese, Hak yolcusu salike
slknde bir gnl akl gelmese, o kimseye der ki : (3) veya
yedi (7) gece yars kalka, abdest ala, iki rikt namaz kla, ban aa ve
elini kaldra, yz (100) kere :
Ya Vehhab..
Diye, bundan sonra, ihtiyalar yerine getiren Yce Hakka ihtiyac
neyse onu arz ede.. Bunun zerine, Yce Hak, onun dileklerini yerine
getirir.
Devam edelim :
Ey rzk ihsan eden (ya Rezzaku).
erh :
REZZAK SM
Bir kimse, bu mbarek ismi okumaya devam eder ise., rzk kaplar o
kimseye alr.
Yine demilerdir ki :
Bir kimse, sabah namazndan sonra, bat tarafndan balamak zere,
evin drt kesine bu mbarek ismi iki yz (200) kere okursa, o eve er
ve fitne gelmez.
Devam edelim :
Ey aan, hkim olan (ya Fettah.).
erh :
FETTAH ISM
Bu mbarek ismin aklamas, daha nce :
Hayr'l - Fatihin.. Cmlesinin erhinde yapld.
Bu mbarek ismin zellii zerine yle denildi :
Bu ismi devaml okuyan kimseye, gnl akl, hkimiyet nasib olur.
Devam edelim :
Ey son derece her eyi btn incelii ile bilen (ya Alim).
erh :
ALIM ISM
Bu mbarek ismin zelliini anlatrken, yle demilerdir :
Bu mbarek isme devam edip ok okuyan kimseye gnl akl
gelir; znde eitli nurlar meydana kar.
Devam edelim :
Ey rzk ve baka hususlarda, dilediine darlk veren (ya Kabzu).
erh :
KABIZ ISM
Bu mbarek ismin zellii zerine yle denilmitir :
Bir kimse, krk gn krk lokma zerine bu mbarek ismi yazdktan
sonra o lokmalar yese, o kimse alk derdinden emin olur.
Devam edelim :
Ey rzk ve baka hususlarda dilediine genilik ihsan eden (ya Basit).
erh :
BAST SM
Bu mbarek ismin zellii zerine yle demilerdir :
Bir kimse, seher Vaktinde elini yukar doru ap bu mbarek ismi on
kere okuduktan sonra elini yzne srse hi kimseye muhta olmaz.
HAFID SM
Devam edelim :
Ey alaltc (ya Hafdu).
erh :
Bir kimse, gn oru tuttuktan sonra, drdnc gn bir oturumda
yetmi bin (70.000) kere bu mbarek ismi okursa, Yce Hak, onun
50
hakknda dmana kar yetiir.

RAFI SM
Devam edelim :
Ey yceltici (ya Rafiu).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi gece gndz yz (100) kere okuyacak
olursa.. Yce Sbhan Hak, o kimseyi, dier kimselerden ayrd eder;
erefli ve zengin klar.
Devam edelim :
Ey deerli klan (ya Muizz).
erh :
MUZ SM
Bir kimse, bu mbarek ismi pazartesi gecesi veya cuma gecesi yats
namazndan sonra yz krk (140) kere okursa, Yce Hak, o kimseyi
halknn gznde heybetli klar; o kimse, bundan sonra, Yce Sbhan
Hak'tan baka kimseden korkmaz.
Miftah'l - Kulb Gnller Aan Kitap, F. : 38
MZLL SM
Devam edelim :
Ey hor hakir eden (ya Mzill).
erh :
Bir kimse bir zalimden veya bir hasetiden korktuu zaman, bu
mbarek ismi yetmi be (75) kere okuduktan sonra secdeye kapanmaldr. Bu secdesinde ise, yle demelidir :
Allahm, beni falan kimsenin errinden emin eyle..
Bundan sonra, Yce Sbhan Hak, o kimseyi, szn ettii zalimin veya
hasetinin errinden korumaya yetiir.
SEMI SM
Devam edelim :
Ey son derece, btn incelikleri ile her eyi iiten (ya Semi).
erh :
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatld :
Bir kimse, perembe gn, kuluk namazn kldktan sonra hi kimse
ile konumadan bu mbarek ismi yz (100) kere okursa., sonra da Yce
Hakka ihtiyacm arz ederse.. Yce Hak, onun ihtiyacn giderir.
BASR SM
Devam edelim :
Ey her eyi, btn incelii ile gren (ya Basir).
erh :
Bir kimse, cuma namaznn farz ile snneti arasmda gerekten
inanarak bu mbarek ismi yz (100) kere okursa.. Yce Hak, o kimseyi
makbul bir kimse eyler.
HAKEM SM
Devam edelim :
Ey her i, kendi hkmne braklan hakem zat (ya Hakem).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi gece yarsndan sonra, kendisini uyku
bastrncaya kadar okursa., elinde olmadan da uyur kalrsa.. Yce Hak,
o kimsenin zn, kendi srrna bir kab eyler.
ADL SM
Devam edelim :
Ey hkmnde adalet olan zat (ya Adl).
51
erh :
Bir kimse, cuma gecesi, bu mbarek ismi bir lokma ekmek zerine
yazp yiyecek olursa.. Allah- Tal, adamlar onun emrine boynu eik
eder.
LTF ISM
Devam edelim :
Ey tam manas ile ltufkr zat (ya Latiyf).
erh :
Bazlar yle demitir : Latiyf..
ismi onun iindir ki: Onun gerek yan bilinmeye.. En'am suresinin 103.
yetinde, Yce Allah annda :
O, hem gzlerin kavrayamayaca kadar latiyf, hem de, btn
incelii ile her eyden haberdardr.
Buyurmas, bu manay anlatr.. yle anlatld :
Bir kimsenin halinde deiiklik- olsa da, fakir, garip, kimsesiz, hasta
decek olsa abdest alp iki rikt namaz kldktan sonra yz (100) kere
bu mbarek ismi okuyup dileini dilese, dilei yerine gelir.
HABR SM
Devam edelim :
Ey btn incelii ile her eyden haberdar olan (ya Habiyr).
erh :
Bu mbarek ismin zellii manasnda yle anlatld :
Bir kimse, kendi kt huyundan rahatsz olsa da, bu mbarek ismi
ok ok okusa, o kimsenin hali iyiye dnr.
HALM SM
Devam edelim :
Ey tam manas ile bilim sahibi (ya Haliym).
erh : Yce Allah'a :
Halim ..
sminin verilmesi, unun iindir :
O, asilere ceza vermekte acele etmez; hatta erteler. Bekler ki : Tevbe
edeler.
Bir kimse, bu mbarek ismi bir kda yazp ekin ektii yere koyacak
olursa; Allah'n inayeti ile, onun ekinine zarar gelmez.
AZIM SM
Devam edelim :
Ey kaytsz artsz her eyden byk (ya Aziym).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi, ok ok okursa., halk yannda ok deerli
olur.
GAFUR SM
Devam edelim :
Ey tam manas ile balayc (ya Gafuru). .
Gafur ve Gaffar kelimeleri, mbalaa sas iledir ki; u demee gelir :
leri derecede balayc..
Bu mana, bazlarna gre Gafur ismindedir, bazlarna gre de Gaffar
simindedir.
SITMA
Bir kimse, stmaya, ba arsna, game, kedere mptel olsa da; bu
mbarek ismi, para temiz kda yazp yerse, ifa bulur.
EKR SM
Devam edelim :
Ey ibadetlerin karln, kullarn mkfatn tam veren (ya ekr).
Tefsir kitaplarnda, hadis-i erif erhlerinde bu isim byle anlatld.
52
Tac'l-Esami, kitabnda ise, yle yazlmtr :

Yaplan ibadet taata, ok ok karlk veren, hem de bir karlk
beklemeden..
Bir kimsenin geiminde bir darlk, gnlnde bir sknt, gznde
karanlk olduu zaman bu mbarek ismi su zerine krk bir (41) kere
okuyup o su ile yzn ykarsa.. Yce Sbah Hak, o kimsenin arzusunu
yerine getirir.
AL SM
Devam edelim :
Ey mnezzeh ve yce ki, ycelikte kendisine denk olan yoktur (ya
Aliyy).
erh :
Yani : Hem maliyette, hem lniyet sfatnda..
Bir kimse bu mbarek ismi okumaya devam etse, yahut yazp
zerinde gezdirecek olsa kymeti yoksa, kymetlenir; ksmeti ktsa
ksmetlenir; yabanclk ekiyorsa, Yce Hak, onun yabancln giderir,
tez zamanda vatanna ulatrr.
KEBR SM
Devam edelim :
Ey tam gl, an byk, her eyden stn (ya Kebiyr).
erh:
Bir kimse, bu mbarek ismi gnde yz (100) kere okursa, halk
arasnda deerli olur.
HAFIZ SM
Devam edelim :
Ey halk, yaramaz eylerden koruyan (ya Hafiyzu).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi gnde on alt (16) kere okursa., cmle
afattan korunur.
MUKIT SM
Devam edelim :
Ey gl, koruyucu, ahid (ya Mukyt).
erh :
Bu mbarek isim iin, metindeki mana verilmitir; kelime kk iin :
Kut kknden gelir..
Denilmitir. Buna gre yle bir mana vermek de mmkndr :
Ey yaratlmlara gda verip besleyen.. Bu mbarek ismin zellii
yle anlatld :
Bir kimsenin kt huylu bir olu olsa da, bu mbarek ismi yedi (7)
kere bir bo testiye okusa, o testiye su doldurduktan sonra o kt
huylu oluna iirse; Allah'n izni ile o olu iyi huylu olur.
HASB SM
Devam edelim :
Ey kendisine konuk olana yeterli olan (ya Hasiyb).
erh :
Bazlar bu mbarek ismi :
Muhasip..
Manasna almlar ve yle bir aklama yapmlardr :
Kyamet gn, kullarn hesaba eken.. Manasna gelir.
u manalara da gelir : Alim, erif..
Bu mbarek ismin zellii iin yle anlatld :
Bir kimse hrszdan, gz demesinden, komusundan, dmanndan
korktuu zaman; perembe gn gecesinde balayp yedi gne kadar
53
gece gndz yetmi yedi (77) kere :

Konuuna yeten Allah, bana yetiir.
Diye okursa, Yce Hak, anlatlanlarn errinden korur. CELL SM Devam
edelim :
Ey her ey, kendisine nisbetle dk, mutlak varlk sahibi (ya Celiyl).
erh : Bu mbarek ismin zellii yle anlatld :
Bir kimse, bu mbarek ismi, misk veya zafiran (safran) zerine
yazdktan sonra ykayp suyunu ierse., halk arasnda kendisine sayg
gsterilir.
KERM SM
Devam edelim :
Ey mutlak surette byk, hayr menfaati ok olan zat (ya Keriym).
erh : *.
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa., dnyada ve hirette
kymetli olaca umulur.
RAKB SM
Devam edelim :
Ey bakp gzeten ve kendisinden hi bir ey gizlenemeyen (ya Rakiyb).
erh :
Bir kimse; bu ismi ailesi, ocuklar, mal zerine yedi (7) kere
okursa., onlar Yce Hakkn gvencesinde olurlar.
MCB ISM
Devam edelim :
Ey dualar duyan ve kabul buyuran (ya Mciyb).
erh :
Bu mbarek ismi okumaya devam eden kimsenin duas makbul olur.
VAS' SM
Devam edelim :
Ey bahii bol, cmle halka nzk, herkese rahmet eritiren (ya Vasi').
erh :
Rzk eksik olan biri bu mbarek ismi okursa., ama devaml olarak;
kendisine rzk kaplar alr.
HAKM SM
Devam edelim :
Ey ilim ve hikmet sahibi (ya Hakiym).
erh : . yle bir mana dahi verilmitir :
Yarattklarn salam ve muhkem eyleyen.. Baz yerde :
Hkim..
Manas dahi verilmitir. Yani: Hkmeden.. Bu mbarek ismin zellii
yle anlatld:
Bir kimsenin ii rasgitmezse, ii arzu ettii gibi olmaz ise; bu
mbarek ismi okumaya devam ederse., ii arzu ettii gibi olur.
VEDUD SM
Devam edelim :
Ey itaatkr kullarm seven (ya Vedud).
erh :
u manaya da gelir :
Vel kullarnn kalbinde pek sevgili.. Bu mbarek ismin zellii yle
anlatld :
ki kii arasnda aykr gr olsa, bu mbarek isim, bin (1000) Kere
asl aykr edenin veya her ikisinin yemeine okunursa., onlarn arasndaki aykr gr gider. Bu yemekten yerlerse, bu aykr grler ta-
54
mamen kalkar.
Devam edelim :
Ey mutlak byk, bahii bol zat (ya Meciyd).
Bruc suresinin, 21. yetinde geen :
O, Kur'an- Mecid'dir.
M e c i d, erif manasnda anlatlmtr. Yani : erefli.. Bu mbarek ismin
zellii yle anlatld:
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa, stn tutulmaktan yana
nasib alaca umulur.
Sonra, bir kimsenin; kendi akrabalar yannda deeri bilinmez ise, bu
mbarek ismi sabah namazndan sonra doksan dokuz (99) kere kendi
zerine okuyup fler. Bundan sonra akrabalar arasnda deerli ve itibarl olur.
BAS SM
Devam edelim :
Ey lleri kabirlerinden diriltip kaldran (ya Bais).
erh :
yle bir mana dahi verilebilir :
Nebileri, resulleri (peygamberleri) gnderen.
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa, onun iin Yce Hak
korkusunun ar basma midi vardr.
EHDSM
Devam edelim :
Ey hi bir ey zatndan kaybolmayan hazr (ye ehiyd).
erh :
Bir hadis-i erifte; Aliym, Habiyr, eyihd isimlerinin manas zerinde
yle bir aklama yapld anlatlmtr :
Aliym : Mutlak surette kaytsz artsz bilen..
Habiyr : Batn ileri, btn incelii ile bilen..
e h i y d : Zahir ileri, btn incelii ile bilen..
ehiyd, ismi anlatlanlarn dnda, ileri derecede ahit (tank)
manasna da gelir. Bu mana, l-i mran suresinin 98. yetinde yle anlatld :
Allah, yaptklarnza tam manas ile ahiddir.
Bir kimse, bu mbarek ismi okumaya devam ederse, kendisine
masiyetleri brakmak, kolay gelir.
Bundan baka, bir kimsenin olu kendisine geldii zaman, ehadet
parman onun alnna koyup :
Ya ehid..
Derse, Allah'n izni ile o olu, kendisine itaat eder, emirlerine boyun
eer.
HAKSM
Devam edelim :
Ey varl gerek ve sabit, lhiyete lyk olan (ya Hakk).
erh :
Bir kimse, bir eyini yitirdii zaman, bir para kt zerine :
Ya Hakk..
Yazar. Gece olunca, o kd elinin zerine koyup ge bakar. Bundan
sonra, Allah'n inayeti ile, yitirdii ey gelir.
VEKL SMt
Devam edelim :
Ey kullarna yararl eyleri yapmaya devam eden, onlarn rzklarna
kefil olan zat (ya Vekiyl).
erh :
55
Bu mbarek isme metinde verilen manann Arapas yledir :

Bu mana, hadis-i kitaplarnda, gzel isimler aklanrken geer.
Bu mbarek ismin zellii yle anlatld:
Bir kimse; sudan, ateten, bunlardan baka bir eyden korktuu
zaman, bu gzel ismi okursa.. Yce Hakkn gvencesinde olur.
KAV SM
Devam edelim :
Ey kendisine hi acizlik gelmeyen gl, tam kudret sahibi (ya Kaviyy).
erh :
Bir kimsenin g yetiremeyecei kadar dman olur da, onu def
etmeye gc yetmez ise., hemen bir mikdar un alp hamur eder. Sonra
bu hamuru, her paras nohut kadar olmak zere bin (1000) paraya
bler. Bundan sonra da, o paralar kularn nne tek tek atar. Her att zaman, dman def etmek niyeti ile :
Ya Kaviyy.
Diye okumaldr. Hak Tal, dman errini def etme hususunda kendisine yetiir.
METN SM Devam edelim :
Ey pek kuvvetli (ya Metiyn).
erh :
Her kim, bu mbarek ismi okumaya devam ederse., g iler, kendisine kolay gelir.
Bu mbarek ismi, bir yemek zerine yazsalar; st az olan kadn da o
yemekten yese st oalr.
VEL SM
Devam edelim :
Ey mminleri seven, yardmc, lemlerin ilerini yneten (ya Veliyy).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa, Allah'n bir vel kulu
alaca mid edilir.
Bir kadn kt huylu olsa, kocas onunla konutuu zaman bu ismi
hatrnda tutarsa., o kadn iyi huylu olur.
HAMD SM
Devam edelim :
Ey kendisinden baka vlmeye lyk olmayan daima vlen zat (ya
Hamiyd).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa., halk arasnda vlr ve
makbul olur.
Bir kimse, dilini tutamaz, kt sylemeyi brakamazsa.. bu mbarek
ismi, su itii kaba yazar ve ondan su ier. Allah'n yardm ile dili dzelir, artk kt konumaz.
MUHS SM
Ey eyay, hi bir ey kendisinden kaybolmayacak ekilde kavrayan ve
bilen (ya Muhsy).
Devam edelim :
erh :
Bu mbarek ismin manasnda :
lim (bilen), kadir (gl), manalarna gelir.. Diyenler dahi vardr.
Bu mbarek ismin zellikleri yle anlatlmtr :
Bu mbarek ismi devaml okuyan kimseye; istedii eyi, istedii
yerden, istedii ekilde getirmek babnda bir nasip verilir.
56
Bundan baka bir kimse, kyamet gn hesabndan korkuyorsa.. bu

mbarek ismi, cuma gn bin (100) kere okur; kyamet gn hesap vermek de kendisine kolay olur.
MBD SM
Devam edelim :
Ey eyay, yoktan var eden (ya Mbdi).
.Bir kimsenin kadn hamile kald zaman; onun ocuunu drmesinden veya ge dourmasndan korktuu zaman, ehadet
parman o kadnn karn zerine srmeli; sonra da, bu mbarek ismi
doksan dokuz (99) kere okumaldr. Bundan sonra, Yce Sbhan Hak, o
kadnn ocuunu drmesinden, karnnda fazla kalmasndan korur.
MUD SMI
Devam edelim :
Ey yaratlmlar hayattan lme dndren (ya Muiyd).
erh :
Bu mbarek ismin aklamasn yaparken, bazlar yle demitir :
Yaratlmlar dnyada iken hayattan lme, hirette ise lmden
hayata dndren..
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatlmtr :
Bir kimsenin yolcusu yolculuktan dnmeyip ge kald, ondan haber
almak istedii zaman yle yapmaldr : Ev halk uykuya yattktan
sonra, evinin drt duvar zerine bu mbarek ismi yetmi (70) kere
okumal ve yle du etmelidir
Ey Muiyd isminin sahibi Yce Allah, falan kimseyi bana geri gnder;
yahut haberi gelsin.
Umid edilir ki : Ksa zamanda, ya o yolcu gelir; yahut haberi gelir.
MUHY SM
Devam edelim :
Ey hayat veren (ya Muhyi).
erh : .
Bir kimse, bu mbarek ismi vird edinip seher vakti bin (1000) bere
okursa.. Yce Hakkn, o kimsenin gnln zinde edecei mid edilir.
Anlatlandan baka, bir kimse, vcudunda bir hastalk olduu zaman,
her gn vcudu zerine bu mbarek ismi yedi (7) kere okursa..
Allah'n izni ile salna kavuur.
MMT SM
Devam edelim :
Ey ldren (ya Mmiyt).
erh:
Bir kimse, dmannn helak olmas niyeti ile bu mbarek ismi devaml
okursa mid edilir ki : stedii yerine gele..
HAYY SM
Devam edelim :
Ey devaml yaayan canl (ya Hayy).
Yce Allah'm hayat, yaamas zerine deiik yorumlar yaplmtr.
E'arlerin ve Mu'tezile'nin ounluu u grtedir :
Yce Allah'n hayat; ilim, kudret ve benzeri hakik sfatlardan
ibarettir.
Bazlar da yle demitir :
Yce Allah'm hayat; ilim, kudret ve yok olmamaktr.
Biz yaratlmlarn hayat durumuna gelince., vcud yapmz meydana
getiren unsurlarn normal durumda olmasdr.
Daha baka grler de vardr; yerinde baklp okunmaldr.
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatlmlardr :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa., ona uzun mr srmek
57
nasib olur.
KAYYUM ISM
Devam edelim :
Ey devaml halk koruyan ve onlar yneten (ya Kayyum).
erh :
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatld:
Bir kimse, seher vakitlerinde bu mbarek ismi ok ok okumaya
devam ederse., o kimse iin gnllerde tasarruf hsl olur.
Mevlna Cam, Nefehat'l-ns, adl eserinde yle yazd:
eyh Ebu Bekir Ketan, Resulllah efendimizi ryada ok ok
grrd. zm g baz meselelerini de, Resulllah efendimize sorar,
zerdi. Bir keresinde yine Resulllah efendimizi Allah ona salt ve
selm eylesin ryda grd, kendisine yle buyurdu :
Bir kimse, her gn krk (40) kere unu okursa, gnllerde gaflet
olduu zaman onun gnlnde gaflet olmaz :
Ey srekli yaayan, ey halk devaml koruyup yneten, ey senden
baka ilh olmayan..
VACD SM
Devam edelim :
erh :
Ey hi muhta olmayacak kadar varlkl (ya Vacid).
Bir kimse, bu mbarek ismi srekli okursa, onda kalb zenginlii basl
olur.
MACD SM
Devam edelim :
Ey an byk, stn, ok keremli (ya Macid).
erh :
Bir yn ile bu mbarek isim, Meci d, manasn tar ki : Manas daha
nce anlatld.
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, onun gnlnde nurlar hsl
olur.
VAHD SM
Devam edelim :
Ey ulhiyet annda tek (ya Vahid).
erh ;
Her kim bu mbarek ismi, ok ok okursa., gzel sfatlar almakta,
dierlerinden ayr bir durum alr.
Yine bir kimse, bu mbarek ismi tenha yerlerde ok ok okursa., gnlnden korku ve vehim zail olup gider.
Ehad smi
Devam edelim :
Ey zatnda tek olan (ya Ehad).
erh : .
Vahid ile Ehad manalar arasnda fark vardr; yleki :
Vah i d : Yce Allah'n, sfatlarnda hi bir orta, dengi yoktur
A h a d : Yce Allah'n zatnda orta ve benzeri yoktur.
Bu mbarek ismin zellii anlatld :
Bir kimse, tenha bir yerde oturup bu mbarek ismi bin (1000) kere
okursa., kendisine gaybe dair belirtiler, batn haller alr.
SAMED SM
Devam edelim :
Ey her ey iin zatna ihtiya duyulan, srekli kalc, istediini yapan ve
diledii hkm veren zat (ya Samed).
erh :
58
Bu mbarek ismi zerinde deiik manalar anlatlmtr; denilmitir ki:

Samed isminin sahibi yle bir efendidir ki; btn muhta clunan
eylerde zatna koulur.
Samed yle bir zattr ki : stediini yapar ve diledii hkm verir.
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, Yce Haklan, o kimsenin
muhta olduu eylerde kendisine yetiecei midi vardr. Halk dahi,
ihtiyacn o kimseden giderme yolunu tutar.
Yine bir kimse, seher vakti, secde edip bu mbarek ismi yz on be
(115) kere okursa, dmanlarna stn gelir.
KADR SM
Ey hemen her eye kesin olarak gc yeten (ya Kadir).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi srekli okursa.. Yce Sbhan Hakkn
kudreti ile o kimsenin maksad neyse hsl olur.
Yine bir kimsenin ok dman olduu zaman, her abdest azas zerine
bir kere okuya; byle ederse, dmanlarn alt eder.
MUKTEDR SM
Devam edelim :
Ey gl, her eye gc yeten (ya Muktedir).
erh :
Bu mbarek isim, bir yn ile bir stteki ismin manasn tar. Ancak,
bunda ayn mana biraz daha ileridir. Bilinen bir kuraldr : Harf arttka,
manalar da artar.
Bu mbarek ismin zellii de, bir stteki Kadir, isminin zellii gibidir;
ancak bu daha ileridir.
Bazlar da yle demilerdir :
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, gaflet uykusundan uyanr.
MUKADDM SM
Devam edelim :
Ey hikmeti gerei, dilediini ne geiren (ya Mukaddim).
erh :
Bu mbarek isim aklanrken, Mesabih erhlerinde yle geer :
Mu k addim ..
ismi, Yce Allah'n baz eyleri, baz eylerden stn ve nde tutmas,
manasn tar. u aklamalar, bu ismin manasndan alnmtr :
Bizzat ne geirmek : Basit maddeleri, terkib edilenlerden nde
tutmak.
Varlk olarak ne geirmek ; Sebepleri, sebep olanlardan nde tutmak.
erefte ne geirmek : Peygamberleri, salih kullar, dierlerinden nde
tutmak..
Yerde ne geirmek : Ycelik tayan cisimleri, aalk cisimlerden
nde tutmak..
Zamanda ne geirmek : Gnlerin, aylarn, yllarn, asrlarn bazsn
bazsndan nde tutmak..
Bu mbarek ismin zellikleri yle anlatld:
Her kim, bu mbarek ismi, sava alannda, korkulu bir yerde ok
okursa, kendisine bir zarar gelmez.
MUAHHR ISM
Devam edelim :
Ey hikmeti icab dilediini geri brakan (ya Mahhir).
erh :
Bu mbarek ismin zellikleri zerine yle anlatld:
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, dmann pes ettirmek
ynnde murad hsl olur.
59
Yine bir kimse, bu mbarek ismi bir gnde yz (100) kere okursa,
Yce Sbhan Hak, kendi sevgisinden baka bir eyi onun gnlnde brakmaz.
EVVEL SM
Devam edelim :
Ey zatndan ayr den hemen her eyden nce (ya Evvela).
erh :
a) Bir kimsenin ocuu olmasa da, olmasn dilese..
b) Bir kimsenin kendisinden ayr bir garibi olsa da, gelmesini dilese..
c) Yerine gelmesini diledii bir ihtiyac olsa.. Bu mbarek ismi krk (40)
cuma gn, bin (1000) kere okusa murad hasl olur.
AHR SM
Devam edelim :
Ey her ey fena bulup yok olduktan sonra zat kalan (ya Ahir).
erh :
Bu mbarek ismin manasmda, Mesabih erhinde yle bir aklama
yaplmtr
Evvel: Kendisinden nce ve kendisi ile beraber bir ey olmayan..
hir: Halkn yok olup gitmesinden sonra sadece zat kalan..
Yce Sbhan Hak, ncelik halinde nekadar, bir olu balamasndan yana
yce ve stn ise, sona kalnda dahi bir biti durumuna girmekten
yana yce ve stndr.
Denilmitir ki :
Varln balangc ondan olup gidiin sonu da onda biter. Balang,
ondan olduu gibi, dn ona olacaktr.
Bu mbarek ismin zellikleri zerine yle anlatld :
Bir kimse, dman geri pskrtmek niyeti ile bu mbarek ismi
okursa.,
bu yoldaki istei yerine gelir.
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, sonu iyi gelir.
ZAHR SM
Devam edelim :
Ey varl ak olan (ya Zhir).
erh :
Bu mbarek ismin iki manas vardr; yleki :
a) Ak olur; ayan beyan grlr..
b) Zatndan bakasna stn gelir..
Yce Hakkn varl o kadar aktr ki: Onun aklna; semalar, yer,
lemin her zerresi ak bir delildir.
Her eyden stnl o kadar aktr ki : Delil getirmek, bu stnl
gidermeye sebepten baka bir ey olmaz.
60

Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, dmana stn gelir.
Yine bir kimse, bu mbarek ismi, cuma namazndan sonra on be (15)
kere okursa, ii nurlanr.
BATIN SM
Devam edelim :
Ey zatnn hakikati akllardan ve duyulardan yana kapal olan (ya
Batn).
erh :
Denilmitir ki:
Yce Hakkn zatnn esas, gizli kimlii hi kimsenin kavrayaca,
anlayaca, mahede edip bilecei cinsten deildir. Nitekim Ta-Ha
suresinin 110. yetinde yle buyuruldu :
Bilgi ynnden onu kavrayamazlar.
Yksek ann kavrayp; duygularla elde edilmekten, llere vurul-
maktan uzaktr, izzet, marifet alan fehimlerde dolamaktan, vehimlere

sunulmaktan arnmtr.
Marifetten bir sonu olarak, akllara hayrette kalmaktan ve nnde
erimekten baka bir delil yoktur.
Nurlarn klar ualar karsnda; gz olan bakclara kr olmaktan ve
fa olmaktan baka bir yol da yoktur.
Anlatlan manalardan baka, Yce Hakka :
Batn.
sminin verilmesi, batn ilere tam manas ile zatnn muttali olmas
dolays ile ola..
Bu mbarek ismin zellikleri yle anlatld :
Her kim, bu mbarek ismi gnde kere okursa, eyann hakikatlarn bilir; Yce Hakkn srlarnn lyk olur.
VAL ISMl
Devam edelim :
Ey hakim, sultan, mlknde ynetici (ya Valiy).
erh :
Bu mbarek ismin zellikleri yle anlatld :
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa., eyann tasarrufu
kendisine
nasib olur.
Bir kimsenin bir imareti bulunsa ve dilese ki : Oraya, kardan ve yamurdan yana bir zarar gelmeye; bu mbarek ismi bir su testisi zerine
yazmal, sonra da testiyi su ile doldurmaldr. Bundan sonra o
doldurduu suyu, o imaretin drt duvar zerine samaldr. Bundan
sonra, o imaret; kardan ve yamurdan zarar grmez; gvenlik iin de
olur.
MTEAL SM
Devam edelim :
Her eye kar tam gce sahip, mahlukat sfatlarndan yana yksek ve
temiz
(ya Mtealiy).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi okumaya devam ederse., akranndan ve
emsalinden stn olur.
Bir kadn kt fiilli ise, ayba sresinde bu mbarek ismi, kendisine
vird edinir ise., o kt fiil ondan uzak olup gider.
BERR SM
Devam edelim :
Ey kullarna ihsan eyleyen (ya Berr).
erh :
Yce Hakkn ihsan hemen herkese amildir. yleki:
a) yilere bol bol, kat kat sevap ihsan eyler.
b) Ktlerin de ktlne bakmaz, affeder, tevbelerini kabul buyurur.
Mesabih erhinde denilmitir ki:
B a r.r, dahi B e r r, ismi manasn tar. Ancak, Yce Hak annda :
Berr..
61
2. 9. KISIM
smini sylemek yerindedir; br onun annda gelmemitir.
Bu mbarek ismin zellikleri arasnda yle denilmitir :
Bir kimse, bu mbarek ismi okursa.. Yce Hakkn ihsanna zuhur
yeri olur.
Bir kimse, kendi ocuu zerine bu mbarek ismi yedi (7) kere okursa., belya arptrlmaktan yana emin olur.
TEVVAB SM
Devam edelim :
Ey tvbeleri kabul buyuran, tevbe etme baars ihsan eyleyen (ya

Tevvab).
erh :
Kaz Beyzav, Bakara suresinin 37. yetinde buyurulan :
O, tevbeleri ok ok kabul buyurur; pek merhametlidir. Manay
aklarken, tevbe kelimesi zerinde yle durmutur:
Asl tevbe, gnahlardan dntr. Sonra tevbe :
a) Kula balanrsa, masiyet ilerden dnmek, olur.
b) Yce Hakka baland zaman, ceza kesilmekten, mafirete dn
olur.
Bu mbarek ismin zellii zerine yle denildi :
Bir gnahkr bu mbarek ismi ok okursa., mid edilir ki : Yce Hak
o kimseye tevbe etme kerameti ihsan eyleye..
MNM SM
Devam edelim : .
Ey nimet veren (ya Mn'im).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, yce Haklan nimetlerine
zuhur yeri olaca mid edilir.
MNTAKM SM
Devam edelim :
Ey gnahkrlardan diledii kimseye ceza kesip azab eden (ya Mntakim).
erh :
Bu mbarek ismin zellii syle anlatld:
Bir kimse bu mbarek ismi ok okusa, hatta Kahhar, ismini de
ekleyip okusa., dman helak etme ynnden murad hsl olur.
AFVV SM
Devam edelim :
Ey gnahlar affeden (ya Afvv).
erh :
Hadis-i erif erhedenlerden bazs syle demitir :
Afvv..
ismi, Gafur, isminden daha mulldr. Zira gufran, rtme manasn;
af v ise, gnahlarn silineceini anlatr.
Bir kimse, bu mbarek ismi devaml okursa..
Yce Hak, onun gnahlarm affeder.
Anlatldna gre, Hazret-i ie, bir keresinde Resulllah feendimize
yle sormutur :
Ya Resulellah, kadir gecesine erdiim zaman, ne okuyaym?.
Allah, kendisine salt ve selm eylesin; Resulllah efendimiz yle
buyurmutur :
u duay okursun :
Allahm, sen Afvv, isminin sahibisin, aff seversin, beni affet.
RAUF SM
Devam edelim :
Ey tam manas ile rahmet ve efkat eden (ya Rauf).
erh :
Yce Hakkn Rauf ismi, Rahiym isminden bir derece ileridir; Rahim
isminden ise, iki derece ileridir.
Bir kimse, bu mbarek isme devam edip ok okursa., nimet sahibi
olur.
Yine bir kimse isterse ki: Bir mazlumu, bir zalimin elinden kurtara;
hemen
bu mbarek ismi okuyup arac olmaldr, kabul
62
grr.
MALK'L - MLK
Devam edelim:
Ey tasarruf edilip ynetilen her eyi yneten (ya Malik'el-Mlki).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa, halk arasnda deerli olur.
ZLCELL VEL KRAM ISM
Devam edelim :
Ey mutlak varlkl, geni kapsaml nimet sahibi (ya Zel - Celli vel
-ikrami.)
erh :
Bu mbarek ismi; srekli okuyan kimse zengin olur.
RABB SM
Devam edelim :
Ey besleyip byten, yetitiren (ya Rabbi).
erh :
Bu mbarek ismi okuyan kimse, Yce Hakkn ltuflar ile korunur;
nasipli olur.
Bir kimsenin olu veya kz bir bakasnn elinde esir olduu zaman; o
kimsenin evinin evresine bir hat ekip yz otuz (130) kere bu
mbarek ismi okursa., kurtulur.
MUKSIT SM
Devam edelim :
Ey dil zat (ya Mukstu).
erh :
Bu isim, yoldan sapanlar hakknda kullanlrsa :
Zalim..
Demee gelir.
Bir kimse, bu mbarek ismi srekli okursa., eytann errinden
emin olur..
CAM SM
Devam edelim :
Ey halk, kyamet gn toplayan (ya Cami').
erh :
Bazlarna gre, Yce Hak, hamd ile sena edilmeyi bir arad hak ettii
iin bu isim verilmitir.
Bazlarna gre, Yce Sbhan Hak, muhtelif hakikatleri ve srlar
biraraya getirdii iin, bu isim zatna verilmitir.
Biri bir eyini yitirdi' zaman :
Ey geleceinde phe olmayan bir gnde insanlar toplayacanda
phe olmayan, yitiimi bulutur.
Bu zellik, Avarif, kitabnda yazldr; meayih tarafndan denenmitir.
GAN SMI
Devam edelim :
Ey kesinlikle zatndan bakasna ihtiyac olmayan varlkl (ya Ganiyy).
erh:.
Sofiyeden tahkik ehli zatlar, bu mbarek ismin aklanmasnda yle
demilerdir :
Yce Hak iin iki kemal derecesi vardr; yleki :
a) Zati keml..
Bu trl keml; varl, teklii, hayt, ilmi ve dier zatna bal sfatlardr. Yce Hakkn, bunlarla sfatlanp kemal bulmas isin,
63
bakasna ihtiyac yoktur.

b) simlerine bal keml..
Bu isimlerle kemal bulmas, zatndan gayr eylere baldr. Ama,
onun bu trl kemali, isimlerinin zuhuru ve hkmlerinin o eyler
zerine yrmesidir. Elbetteki, isimlere bal keml, zuhur yerlerinin
varl ile olacak ve oradan grlecektir.
stte anlatlan manaya gre, ihtiyatszlk, zat kemal iindir; isimlere
bal kemal iin deildir.
Bir kimse, bu mbarek ismi okumaya devam ederse., zenginlik vasfndan yana nasipli olur.
MUN SM
Devam edelim :
Ey zengin eden ve istetmeyen (ya Muniy).
Bir kimse, on (10) cuma gn on (10) kere bu mbarek ismi
okursa.. Yce Hak, o kimseyi halka muhta eylemez.
Bir kimse, bir hastala dt zaman, bu mbarek ismi okuyup
eline flemeli; sonra da elini o hastalkl yerine srmeli. Allah'n izni
ile o hastalndan kurtulur.
erh :
MU'T ISM
Devam edelim :
Ey karlksz ihsan eden (ya Mu'ty).
Bir kimsenin duas makbul olmuyorsa, bu mbarek ismi okuduktan
sonra du ederse, duas makbul olur.
MAN' SM
Devam edelim :
Ey diledii eyin, diledii kimseye gitmesine engel elan (ya Mani').
erh :
Bir kimsenin kadn ile arasnda dirlik dzenlik olmazsa, bu mbarek ismi okumaya devam ederse, aralarnda dirlik dzenlik olur.
DARR. SM
Devam edelim :
Ey diledii kimseye zarar eritiren (ya Darr).
erh :
Bu trl bir zarar, aslnda yarardr; bizim anlayamadmz bir hikmete
dayanr.
Bir kimse, ok dk bir duruma dse, cuma gecesi,
her ayn 13. 14. 15. gnleri bu mbarek ismi yz (100) kere okursa.,
yksek mertebeye eriir.
NAF SM
Devam edelim :
Ey fayda veren (ya Nafi').
erh :
Bir kimse, gc yettii kadar, her gn, bu mbarek ismi okusa,
kendisine hi ziyan ve elem erimez.
NUR SM
Devam edelim :
Ey yeri, g, ay, gnei aydnlatan (ya Nur).
erh :
Bu mbarek isimle gnller dahi, iman ve marifet nuru ile aydnlktr.
Bazlar da, bu mbarek ismi yle bir mana ile aklamlardr :
64
Her ey, zat ile vcud bulan..

Bir kimse, Nur suresini yedi (7) kere okuduktan sonra, bu mbarek
ismi de bin (1000) kere okursa., onun ii nurlanr.
HAD SM
Devam edelim :
Ey doru yol gsteren (ya Hadiy).
erh :
Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatld:
Bir kimse ge doru bakp bu mbarek ismi, oka okur, eline fler,
elini de gzne srerse, marifet bulur.
BED' SM
Devam edelim :
Ey ei grlmemi ekilde eyay yaratp meydana karan (ya Bedi').
erh :
Bir kimsenin zor bir ii olduu zaman, yetmi (70) kere :
Ey yeri ve semalar esiz bir ekilde yaratan.
Derse, Yce Hak, o kimsenin mkil iini zer.
BAK SM
Devam edelim :
Ey yok olmay kabul etmeyen daimi varlk (ya Baki).
erh:
Mezhep limleri, bu mbarek isim zerinde :
Hakik midir, itibar midir?.
Diyerek deiik gr ileri srmlerdir. Ama, hak mezheb, ikinci
gr tutar.
Buna gre, Yce Yaratcnn bekas, yokluun olmamas durumundan
ibarettir. Bu da, dta varl olmayan bir yokluktan ibarettir.
Bir kimse, bu mbare ismi yz (100) kere okumu olsa, dnyada
kald sre bir felket grmez; hirette dahi Yce Hak, onu balar.
VARS ISM
Devam edelim :
Ey miras yollu, iindekiler yok olup gittikten sonra; yeri ve semalar
tutan var ve baki (ya Varis).
erh :
Bir kimse, bu mbarek ismi ok okursa., mr uzun olur. RAD
SM
Devam edelim :
Ey yaratlmlar kendilerine yarayan eylere ileten (ya Raid).
erh :
Bazlarna gre de, ayrntlarna girmeden, bu mbarek ismin manas
udur :
Salam, muhkem..
Bir kimseye nemli ve nemli olduu kadar da ne gibi tedbir almas
gerektiini bilmedii bir i gelse; akamla yats namaz arasnda bin
(1000) kere okursa., o bilemidii iin yolu kendisine kolayca alr; ii
aydnlanr.
SABUR SM
Devam edelim :
Asilere ceza vermekte acele etmeyen (ya Sabur).
erh :
Dolays ile, ya tevbe nasib eder, yahut diledii zaman azab eder.
65
- Sabr..
isminin manas, halim ismine yakndr; fakat halimde af midi daha
fazladr.
Bir kimse bir derde veya bir tevie dt zaman,
bu mbarek ismi bin (3000) kere okursa kurtulur.
SADIK SM
Devam edelim :
Syledii her eyde doru syleyen (ya Sadku).
erh :
Bu mbarek ismi okumaya yalanc bir kimse devam ederse., doru
szl olur.
SETTAR SM
Devam edelim :
Ey asilerin gnahlarn rten (ya Settar)..
erh :
Burada anlatlan Settar, ismi bir manada Gaffar ismini andrr; ama
Settar isminde gnahlarn rtlmesi daha ileri manadadr. Mehur
mana budur.
HMMET
Anlatldna gre, Hace Ubeydullah yle demitir.:
Bir kimse iin, nemli bir ey olduu zaman, ona gerekir ki: Yce
Allah'n isimlerden o ie uygun den birine tevecch eyleye; tam
himmedini o yne vere..
Himmet.. Kelimesinin manas ise udur :
Akl, gnl kalbi istenilen ey zerinde teksif edip toplamak..
te himmet o zaman etkisini gsterir ki : stenen ey tarafna arlk
verile, btnyle gnl onun olumasn bekleye..
Bazan gnl bir eyle megul etmek, bazan da bo brakmak, tarikat
erbab iin bir himmet saylmaz.
Yine demitir ki :
-- Halkn varl, halikn iradesi dna kamaz; o halde byle da
k
yn ile bir himmet, ters bir himmettir.
stteki manaya gre : Btn himmet, Yce Hakkn emri ve iradesini
gzetmek ynnde olmaldr.
Bir baka yerde ise yle demitir :
Kur'an'a kar durmak mmkn olmad gibi, batn ehlinin himmetine kar durmak da mmkn deildir. Herkim, onlara kar
duracak olsa, yenilir.
Bir baka yerde ise, yle demitir :
Bir kfir dahi olsa, srekli olarak gnln bir eye verince; himmet
tam olduundan onun istei yerine gelir. Buna gre, himmetin tesirli
olmasnda, iman ve yararl amel art deildir. Nitekim, Nemi suresinin
62. yetinde buyurulan :
Darda kalma, du ettii zaman yetien..
Manann her eye mul vardr.
Ey zata, benzerleri bulunmaktan yana tertemiz olan; sfatlarna ayn
ayarda benzerler bulunup karlatrlmaktan yana mnezzeh olan
Yce Zat.
(Ya men takaddeset an'il-ebahi zathu ve
tenezzehet an mabehet'il - emsali sfathu).
erh :
Bu cmlenin bize anlatt daha ksa mana udur :
Hakikat ve mahiyet itibar ile, Yce Hakkn zatna bir ortak yoktur.
lhiyet sfatlarnda dahi, yaratlmlarla hi bir benzerlii yoktur.
Ey yetleri, tekliine ve birliine dellet eden, yaratt harika
66
san'atlar rbubiyetine ehadet eden (ve ya men dellet al

vahdaniyetini yathu ve ehidet birbubiyetihi masnuathu).
erh :
Nitekim, Enbiya suresinin 22. yeti bu manayadr; Allah- Tal yle
buyurdu
Eer yerde ve gkte ilhlar olayd, her ikisi de bozulurdu; ancak
Allah vardr.
Kaz Beyzav, Fatiha suresinin banda buyurulan :
lemlerin Rabb..
yetini tefsir ederken yle buyurmutur :
Yce Hakkn yaratm olduu san'at harikas, saylan hemen her
ey, yaratllarnda nasl bir yaratcya muhta iseler, varlklarm srdrmek iin de, daim var olan bir zata yle ihtiyalar vardr.
Birdir, tektir; ama azlk manasna gre deil( vahidn la min klletin).
erh :
Bu teklik, zatnn hakikatnda lhiyet sfatlarnda ortakln mmkn
olmamas manasna dayanr.
Mevcuttur, ama bir illete gre deil (ve mevcudun bil illetin).
erh :
Yani : Bir bakasnn var etmesi nedeni ile var olmamtr; tpk,
yaratlm olduunu grdmz eyler gibi..
Ey iyilii ile tannan, ihsan ile sfatlanan (ya men hve bil-birri
marufn ve bil-ihsani mevsufn).
O, tannmtr, ama tannmakta bir sonu bulunmu deildir; sfatlanm bir zattr ki, bu sfatlanmasnda dahi bir son bulunmu deildir
(marufun bil gaye ve mevsufn bil nihaye).
erh :
Yani : Tannmakla tam tannm olmak; sfatlar saylmakla sonuna
gelinmez.
Evvelden beri vardr, ama bir balangc yoktur; bir sondur, kerimdir,
rahimdir, ama bir biti yoktur (hirn, keriymn, rahiymn bil intihain).
erh :
Bu metinde geen iki gzel ismin manas ayrntl olarak daha nce
anlatld; faydasna binaen, burada ksa z mana verelim :
Keriym : kram bol..
Rahiym : Pek merhametli, zellikle taat kullarna..
Keremi ve hilmi ciheti ile gnahkrlarn gnahlarn balad (ve
gafere znub'el - mznibiyne keremen ve hilmen).
erh :
Yani : Hi de balamaya mecbur deildir.
Ey benzeri bir ey olmayan; ki o, gerek manas ile duyan ve tam
manas
ile iitendir. Allah bize yeter; pek gzel
vekildir. O kadar gzel Mevl,
o kadar
gzel yardmcdr ki.
(Ya men leyse kemislihi ey'n ve hv'es-semi'l-basir
hasbnellah ve ni'm'el-vekiyl ni'm'el-mevl ve ni'm'en-nasyr..)
Ey zevalsiz duran (ve ya men kaimen bil zevalin).
erh : .
Raad suresinin 33. yetinde buyurulan :
Yoksa, her nefsin kazand hayr ve er zerine kaim olan m?.
67
Manada geen :
Kaim..
Lafz, u ekilde tefsir edilmitir : Grp gzeten..
Ey ileri yardmc vezirsiz yneten (ve ya mdbiren bil veziyrin).
Her zorluu, bize ve ana babamza kolay getir
(sehhil aleyna ve al valideyna klle asiyrin).
Sen zatn vdn gibi, seni vp bitiremem
(l uhsy senaen aleyke ente kema esneyte al nefsike).
erh :
Bir kimse, bir zat vecei zaman, onun tm vasflarn lyk ile bilmi
ve kavram olmas gerekir.
Mana stteki gibi olunca, hi kimse, Yce Hakkn vasflarn tam
kavrayp bilemez ki : Ona gre layk ile vebilsin. Ancak, vebildii
mikdar,
Yce Hakkn sfatlarndan bildii
kadardr.
Bu manadaki ayrntlar, Seyyid erif Crcan'nin Metali' adl eserinde
geer; renmek isteyenler, onu okumaldrlar.
Zatna snan deerlidir, seni vmek byk itir, isimlerin temizdir
(azze carke ve celle senake ve takaddeset esmake).
erh :
isimlerin temiz olduu manasnda, Kaz Beyzav, A'l suresinin 1. yetinde buyurulan :
Pek Yce Rabbnn ismini tesbih eyle.
Manasm yle aklad:
Yce Hakkn ismini, kt yorumlardan temizle. Bilhassa, eit gelecekleri kanaatini uyandracak ekilde bakasna ayn ismi
vermekten sakn. Onun ismini sadece tazim, sayg ile an.
ann ycedir (ve azume anke).
Yani : Yaptn iler o kadar stndr ki; hi kimse onlar yapamaz.
Senden baka ilh yoktur (ve l ilahe gayrke).
erh :
Yani : Zatndan baka ibadet edilmeye hak kazanan yoktur.
Allah, dilediini yapar, istedii hkm stnl ile verir.
(Yef'all-lh ma yea ve yahkm ma yriyd biizzetihi).
Yce Hakkn zatndan baka hemen her ey, helake yz tutmutur
(Kll ey'in halikn ill vechehu).
erh :
Bazlar bu manada yle demilerdir :
Hemen her ey, hazr durumu ile, Yce Allah'n zatnda yok olmutur;
hem de srekli..
Imam- Gazali, bu manada yle demitir :
Bu mmkn snfna dahil olan eyler, srekli bir yokluk iindedirler.
stteki grn, hya adl eserinde anlatt; Mikt'l-Envar'da dahi
yle dedi
rfan sahipleri, mecaz bataklndan, hakikat zirvesine ykselirler, o
zaman mahede gz ile grrler ki : Bu varlk leminde, Yce Hakkn zatndan bakas yoktur.
Eyann helake yz tutmas, bir vakit helak olup bir baka vakit durmalar, manasnda deildir; onlar srekli bir helak, yokluk
iindedirler. Metne devam edelim :
Hkm onundur; ona dneceksiniz (leh'l-hkm ve ileyhi trcaune).
68
Onlar hakknda Allah sana yetiir; gerek manas ile duyan bilen odur
(feseyek-fiykehmllah ve hv'es-semiyl-alim).
erh :
stteki metin cmlesi, Bekara suresinin 137. yeti olup daha ok
Resulllah efendimiz muhataptr, Allah ona salt ve selm eylesin;
dolays ile tm mminler..
Yce Allah, burada mminleri teskin ve teselli etmektedir.
10. KISIM
Allah, bize yeter; her iimize yetiir (hasbnellah ve kefa).
Allah, zatna yakarann yakarn duyar; Allah'tan baka el ap dilek
sunulacak bir makam yok ki.. Bir kimse, Allah'a tutunursa hayat bulur.
(Semiallh limen dea, leyse veraellahi'l - mnteha, meni'tesame
billahi yahya).
erh :
Yani: Allah yolunu tutan kurtulur.
Metne devam- edelim :
Devaml merhametli ve keremli bir Rab olan Yce Zat, noksan sfatlardan mnezzehtir (Sbhane men lemyezel rabben rahiymen ve l
yezal kerimen).
Allah'tan baka ilh yoktur; Halimdir, Kerim'dir (l ilahe illallh'lkerim).
erh :
Metinde geen, iki gzel ismin geni aklamas, daha nce geti; burada ksa mana verelim:
Haliym : Birden yakalamaz, zaman tanr; sonunu iyiye vardrr.
Keriym : yilii ikram bol..
Allah, noksan sfatlarda nmnezzehtir, Allah Yce'dir, uuru bereketi
oktur (Sbhanellhi ve tebarekellh).
Yedi kat semann Rabb, byk arn Rabb; lemlerin Rabb Allah'a
hamd olsun. (rabb'l - semavati's - seb' ve rabb'l - ar'il - aziymi
vel-hamd lillhi rabb'il - lemiyne).
erh :
LEM
Metinde geen :
lem..
Tabiri zerinde biraz duralm. Yce Hakkn zatndan baka her ne
varsa, hepsine :
lem..
smi verilir ki; hepsi de Yce Hakkn varlna, birliine delildir. Ayn
zamanda bu isim, Yce Allah'n yaratt cinsi deiik eylere verilir :
Eflk, anasr, bitki, hayvan hep birer lemin addr. Bu manadaki deiik grleri aaya alyoruz
Demilerdir ki:
Yce Allah'n bin lemi vardr; bunlarn alt yz denizde, drt yz
de karadadr.
Vehb b. Mnebbih'in yle dedii anlatlmtr :
On sekiz bin lem vardr; dnya, on sekiz bir lemden biridir.
Demilerdir ki
Krk bin lem vardr; dnya, dousundan batsna kadar tek lemdir.
Demilerdir ki :
Seksen bin lem vardr; krk bini denizde, krk bini de karadadr.
Demilerdir ki :
69
Yz bin lem vardr; bu manada gelen bir rivayet de yledir :

Yce Allah, yz bin kandil yaratt. O kandillerin hepsini byk ara
ast. Yerlerde ve gklerde bulunan, tm yaratlmlar, hatta cennet,
cehennem dahi tm olarak, bir kandildedir. Dier kandillerde bulunan
yaratlmlar, Allah'tan bakas bilmez.
Kab'el-Ahbar yle dedi:
lemlerin saylarn sayp tketmek mmkn deildir. nk, Allah Tal, Mddessir suresinin 31. yetinde yle buyurdu :
Rabbn ordusunu, ancak kendisi bilir.
Allah'tan baka ilh yoktur; birdir, orta yoktur; Vahid, Ehad, Samed,
Ferd, Vitr, Hayy, Kayyum sfatlarnn sahibi, srekli ve sonu olmayan
ilhtr.
(L ilahe illallh vahdehu l erike lehu ilahen vahiden, ehaden,
sameden, ferden, vitren, hayyen, kayyumen daimen, ebeden.)
Bu cmlede geen gzel isimlerin manalar, daha nce anlatld; onun
burada tekrar anlatlmayacaktr.
Kadn tutmamtr, oul edinmemitir. Mlknde onun bir orta
yoktur. Dklkten yana bir yanda yoktur. (Lemyettehiz sahibeten
ve lveleden
ve lem yekn eriykn fil-mlki ve lem
yekun lehu veliyyn min'-az-zlli).
Ona tam manas ile tazim eyle (ve kebbirb tekbiren).
Allah, en byktr. (Allah ekber).
erh :
mam- Gazali, Kimya-i Saadet, adl kitabnn banda yle demitir :
Allah, en byktr.. Demenin manas udur :
Allah, o kadar yce o kadar byktr ki; insan, onu akl ls ile
takdir edip bilemez.
Dinimiz iin, Allah bize yeter. Dnyamz iin, Allah bize yeter, nemli
ilerimizde, gaml kederli hallerimizde Allah bize yeter. Bize saldrya
geenler hakknda Allah bize yeter. Bize hased edenler iin, Allah bize
yeter. Bize ktlkle yaklaanlar iin Allah bize yeter, lm zaman Allah bize yeter. Kabre konulduumuz zaman; Allah bize yeter. Sorgu sual esnasnda Allah bize yeter. Ettiimizin hesabn verme srasnda
Allah bize yeter. Amellerimizin tartya ekildii srada Allah bize yeter.
Srattan geerken, Allah bize yeter. Cennet yannda, cehennem
yannda Allah bize yeter. Yce Allah'n huzuruna kavuma srasnda,
Allah bize yeter.
(Hasbnellh lidinina. Hasbnellh lidnyna, Hasbnellh lima
ehemmena. Hasbnellh limen bea aleyna. Hasbnllh limen
hasedena. Hasbnellh limen kdena bisuin. Hasbnellh ind'elmevti. Hasbnellh ind'el-kabri. Hasbnellh ind'el-mesaili.
Hasbnellh ind'elhesabi. Hasbnellh ind'el-mizani, Hasbnellh
ind'es-srat.
Hasbnellh ind'elCenneti ven-nari. Hasbnellh ind'el-likai.)
erh :
Allah, kendilerine rahmet eylesin, Ehl-i Snnet vel-Cemaat ile, Allah
srlarnn kudsiyetini artrsn tarikat meayihi, u mana zerinde
gr birliine varmlardr :
Bir kimse, imanla giderse, mutlaka cennete girecektir; ya hi azap
grmeden, ya da gnah kadar azap grdkten sonra..
u mana zerinde dahi gr birliine varmlardr :
Cennetteki her mmin, Yce Sbhan Hakk ba gz ile grecektir;
ister dnyada iken mahede mertebesine erisin; isterse erimesin.
Yce Hakk, br lemde grmek zerine kesin delil olarak, Kur'an
70
yetleri, hadis-i erifler oktur.

Allah- Tal, Kyamet suresinin 22. 23. yetlerinde yle buyurdu :
Baz yzler vardr ki, o gn, tr tazedir; Rablarna bakacaklar.
Bu yet-i kerimenin Arapa aslnda, bakmaya (L) edat ile iaret
edilmitir. Bunun ifade ettii manaya gre :
Yce Allah' grmek..
eklinde bir mana karmak vaciptir. Daha ak olarak, stteki mana
bir. gerek olur.
Yine bu. yet-i kerimeden, yle bir mana dahi karmak mmkndr :
Orada, Yce Yaratcy grecekler, bakacaklar. O gzel yz grme
erefine nail olur, Allah'n cemalini mtalaaya dalarlar. Onun zatndan
baka her eyi brakr, hi bir eye iltifat edip bakmazlar.
Allah- Tal, Muttafifiyn suresinin 15. yetinde yle buyurdu :
Hi de sandklar gibi deil; onlar o gnde Rablarndan perdeli
kalrlar.
Bu yet-i kerimenin delletine gre, Yce Hakk sadece mminler greceklerdir; aksi halde, kfirlerin perdeli kalacaklar bildirilmezdi.
Buhar Sahih'inde, Cerir b. Abdillah'tan alnan bir hadis-i erif vardr;
Allah ondan raz olsun.
yle anlatt :
Mehtapl bir gece idi. Resulllah'n meclisinde oturduk; Allah ona
salt ve selm eylesin. Aya bakt; yle buyurdu :
Bu aya nasl bakp gryorsanz, br lemde Yce Rabbnza
bakp ayn aklkta, hatta daha ak greceksiniz.
Mevlna, Sa'deddin Taftazan, Akaid erhinde yle yazmtr :
Bu hadis-i erif, sahihtir; ashaptan yirmi bir kii rivayet etmitir;
Allah onlardan raz olsun.
Allah bana yeter; yle bir zattr ki, ondan baka ilh yoktur. Ona tevekkl ederim; ona dnerim. (Hasbiyellhllezi l ilahe ill hve
aleyhi tevekkelt ve ileyhi niyb).
Allah'tan baka ilh yoktur. Allah, noksan sfatlardan mnezzehtir;
Allah o kadar byk ki (l ilahe illallh sbhanellhi maazamellh)..
Allah o kadar halimdir ki (l ilahe illallh sbhanellhi ma ahlemellah).
Allah o kadar ikramldr ki (l ilahe illallh sbhanellhi
maekremellh)..
Allah, o kadar byk, o kadar keremli, o kadar halim ki (maa'zamellh maahlemellah maekremellah)..
Allah'tan baka ilh yoktur, birdir, orta yoktur; Muhammed Allah'n
Resuldr (l ilahe illallh vahdehu l erike lehu Muhammedn
Resulllah).
Allahm, Muhammed'e salt eyle, onu ananlar andka; Allahm, Muhammed'e salt ve selm eyle, gafiller, onu anmaktan gafil kaldka
(Al-lhmme salli al Muhammedin kllema zekereh'z-zakirune,
Allhmme salli al Muhammedin kllema gafele an zkrih'ilgafilune).
erh :
SALVAT OKUMAK
Muhammed, Allah'n Resuldr.. Dedikten sonra :
Allahm, Muhammed'e salt eyle..
eklinde salt okunmutur. Bunun sebebine gelince; yle anlatlmtr :
Resulllah efendimizin ad anld zaman, ona salvat okumayanlar
71
hakknda, ok sert ceza haberi gelmitir. Onlardan biri,

Resulllah efendimizin u hadis-i erifidir :
11-12-13-14.ksmlar
11. KISIM
Yannda anldm halde, bana salvat okumayan adamn burnu
yere srtlsn.
Ebssuud Efendi ; Azhab suresinin 56. yetinde buyurulan :
Allah ve melekleri, Peygambere salvat okurlar.
Manay aklarken, yle anlatmtr :
Rivayet edildiine gre, Resulllah yle buyurmutur;
Allah, benim iin iki melek tayin etmitir. Bir Mslman'n yannda
anldmda bana salvat okuduu zaman, o kimseye yle derler :
Allah seni balasn.
Allah- Tal ile melekleri dahi, o iki melein duas zerine yle sylerler :
min !.'
Yine bir Mslman'n yannda anldm zaman, bana salvat okumaz ise,
o iki melek ona yle derler :
Allah seni balamasn.
Allah- Tal ile melekleri dahi, o iki melee cevab olarak yle sylerler :
min!.
unu da bilmek gerekir ki; Ahzab suresinin 56. yetinde buyurulan :
Allah ve melekleri, Peygamber'e salvat okurlar. Ey iman edenler, siz de
ona salvat okuyun; tam manas ile selm verin..
Emir gereince, Resulllah'a salvat okumak ittifakla vaciptir. Ancak,
bunun mikdar zerinde deiik grler ileri srlmtr.
Denilmitir ki : .
mrde bir kere salvat okumak vaciptir: Demilerdir ki :
Resulllah'n ad, bir mecliste nekadar anlrsa anlsn, o mecliste bir kere
salvat okumak vaciptir. Tpk, tilvet secdesi, aksrana rahmet dilemek
gibi.. Bir mecliste nekadar secde yeti okunursa okunsun; bir kere secde
etmek yeterlidir. Bir kimse, nekadar aksrrsa aksrsn; bir kere ona:
Allah sana rahmet eylesin. Demek de yeterlidir.
Bazlar da yle demitir :
Resulllah efendimizin ad her anldkta, salvat okumak vaciptir.
Mecmaul-Bahreyn'de, bn-i Malik Serahs'nin yle dedii anlatlmtr :
Resulllah efendimizin her ad getike, salvat okumak mstahaptir.
Tercihli gr budur; fetva da buna gredir. Allah ona salt ve selm
eylesin.
Rab olarak, Allah'tan; din olarak, islm'dan; Nebi ve Resul olarak,
Muhammed'den honuduz; Allah ona salt ve selm eylesin. (Radyna billahi
Rabben ve bil - slmi dinen ve bi Muhammedin sallllh aleyhi ve selleme
nebiyyen ve resul).
Tirmiz'nin Snen'nde, Resulllah'n yle buyurduu anlatlmtr;
Mslman bir kul, sabaha erdii akam ettii zaman, kere :
Rab olarak, Allah'tan; din olarak, slm'dan; Nebi olarak, Muhammed'den
honudum..
Diyerek okursa., kyamet gn, o kimseden honut olmak, Allah'a hak olur.
Mslim'in, Sahih, eserinde ise, yle bir hadis-i erif gelmitir :
Rab olarak, Allah'tan; din olarak, slm'dan; Resul olarak,
Muhammed'den honud olan, imann tadn tadar.
stteki hadis-i eriflerin birinde, Resulllah efendimiz iin :
Nebi.. Dierinde ise :
Resul..
72
Tabiri gelmitir; her ikisi de, dilimizde :

Peygamber..
Demee gelir ki, metinde ikisi birarada gelmitir; yani: Vird metninde..
nder olarak, Kur'an'dan; kble olarak, Kabe'den; farz olarak, namazdan,
orutan, zekattan, hacdan; erkek karde olarak, erkek mminlerden; kz
karde olarak, kadn mminlerden; imamlar olarak, Sddk'tan, Faruk'tan,
Zinnereyn'den, Mrtaza'dan honuduz.
(Ve bil-kur'ani imamen ve bil-kbeti kbleten ve bissalti ves-savmi vezzekti
vel-hacci fariyzaten ve bil-m'miniyne ihvanen ve
bil-m'minati ahavatin ve
bis-sddyk vel-faruk
ve zin-nureyni vel-mrtaza eimmeten.)
SIDDIK - FARUK - ZNNUREYN - MURTAZA
Metnin son cmlesinde, drt halifeye lakaplar ile iaret edilmitir; lakaplar
hizasnda isimlerinin de bilinmesi iin sunalm :
S d d k : Hazret-i Ebu Bekir.. Faruk : Hazret-i mer.. Zinnureyn : Hazret-i
Osman..
M r t a z a : Hazret-i Ali..
Allah, hepsinden de raz olsun.
imdi, bu lakaplarn ifade ettii manalarn ve bu lakaplarn, kendilerine
verilmesinin sebebi zerinde biraz duralm.
Sddyk..
Lakab, kelime olarak, manaya gelir :
a) Son derece doru syleyen..
stteki mana, Tac'l-Esami'de ak olarak anlatlmtr. Yusuf suresinin
46. yetinde geen :
Sddyk..
Lafz da, bu yolda aklanmtr.
b) Yapt ile birlikte szn de gerek eden..
c) Gerei anlayan ve onu daima tasdik eden..
Son iki mana, Cevheri Sahhah'nda geer.
Birinci mana nazara alnnca, Hazret-i Ebu Bekir hakknda yle bir hkme
varabiliriz Son derece doru szl idi..
Bu manada yle anlatmlardr :
Hazret-i Ali, kendisine bir hadis-i erif anlatld zaman, anlatana yemin
ettirmeden doruluunu kabul etmezdi. Ancak, Hazret-i Ebu Bekir
mstesna; nasl anlatrsa anlatsn, ne anlatrsa anlatsn, gerek olarak
kabul ederdi.
kinci mana nazara alnd zaman, yle diyebiliriz :
Hazret-i Ebu Bekir neyi sylemi ve neyi iddia etmi ise; gerekten o
dediini yapm ve sz ile iini biraraya getirmitir.
nc mana olarak anlatlan :
Gerei anlayan ve daima tasdik eden..
Cmlesine gelince, bunu da ona yaktrabiliriz, Onun bu daim tasdiki,
Resulllah efendimizin annda idi; Allah ona salt ve selm eylesin. Bu
manada bir rivayet yle anlatld:
Resulllah efendimiz miraca kt; Allah ona salt ve selm eylesin. Ayn
gecenin sabahnda yle anlatt :
Bu gece, Mekke-i Mkerreme'den Beyt-i Makdis'e gittim.
Daha sonra, miracn anlatarak yle devam buyurdu :
Orada, peygamberlerin ruhlarna imam oldum; iki rikt namaz kldm.
Bundan sonra, artan teye ykseldim; Yce Rab ile u kadar syletim.
Yce Rabbm dahi, mmetime, bir gn ve bir gecede elli vakit namaz farz
kld.
Dndmde, semada Hazret-i Musa'y grdm; durumu anlattm zaman
bana yle dedi:
Geri dn, hafifletmeyi dile; mmetin gc buna yetmez.
Dnp Yce Rabba geldiim zaman, bana on vakti balad. Hazret-i
73
Musa'nn yanna geldiim zaman :

Bu da oktur, mmetin buna da dayanamaz; git, daha indirilmesini iste.
Tekrar Yce Rabba gittim, on vakit daha balad.
Bylece, drt kere gidip geldim; krk vakit baland. Sonunda Hazret-i
Musa'ya geldim, yle dedi:
Bu kalan on vakit de oktur; yine hafifletilmesini dile..
Tekrar dnp Yce Rabba gittim; be vakit zerinde karar klnd.
Bundan sonra, yine Beyt-i Makdis geldim; ayn gece, Mekke-i M-kerreme'ye
dndm.
Bu gidip gelme ii, ok ksa bir zaman iinde olmutu. Hatta bu manada
denilmitir ki
Dnp geldii zaman, yata henz soumamt; scakt. Gittii zaman,
etei ibrie dokunmu, devrilmi, suyu dklmeye balamt; dnnde
henz ondaki su dklmeye devam ediyordu.
Kfirler, bu mira durumunu duyduklar zaman, inkr ettiler; akla yatkn bir
ey bulmadlar. Dediler ki:
imdi Ebu Bekir'e bununla sustururuz.
Hemen Ebu Bekir'in yanna gittiler ve yle dediler :
Duydun mu,, senin arkadan nasl olmaz bir i iddia ediyor?. Diyor ki :
Bu gece ara gittim, geldim.
Bunu duyan Hazret-i Ebu Bekir, ne durdu, ne tereddd etti; dorulad, kabul
etti ve yle dedi:
Eer bunu o sylediyse, doru sylemitir; ondan yalan sz kmaz.
ite, Hazret-i Ebu Bekir'e:
S ddk..
Denilmesi, bu manalara dayanr; Allah ondan raz olsun. Gelelim, Hazret-i
mer'e :
Faruk.. .
Lakabnn verilmesindeki manaya.. Allah ondan raz olsun. yle anlatld:
Bir mnafkla bir Yahudi arasnda, dava konusu bir mesele oldu.
Yahudi, dava konusu meseleyi, Resulllah efendimizin meclisine getirmek
istedi; Allah ona salt ve selm eylesin.
Mnafk ise, mnafklarn bakan Kab'el-Eref'e gtrmek istedi.
Sonunda, Resulllah efendimize geldiler; Allah on salt ve selm eylesin,
Yahudi'nin lehine hkmetti.
Mnafk, bu hkme raz olmad; Yahudi'yi alp Hazret-i mer'in huzuruna
getirdi.
Yahudi durumu olduu gibi anlatt; verilen hkme mnafn raz olmadn
da syledi.
Hazret-i mer, mnafka sordu :
Durum, bu Yahudi'nin dedii gibi midir?. Mnafk yle dedi :
Evet yledir. Ama ben Peygamber'in hkmne raz olmadm; geldim ki,
sen hkm veresin.
Bunun zerine, Hazret-i mer yle dedi :
Siz yerinizde durun; imdi gelir sizin iin hkm veririm.
Hemen evine gitti; eri bir kl alp geldi; mnafkn boynunu vurdu. Sonra
da yle dedi :
te, Allah Resulnn hkmne raz olmayan hakknda byle
hkmederim.
Hemen Cebrail aleyhisselm geldi; Nisa suresinin 60 yetini getirdi :
Hele unlara bir bak; sana gelenlere ve senden nce gelenlere iman
ettiklerini sylemelerine ramen, putu hakem tayin etmek istiyorlar;
halbuki onu inkr emri almlardr.
Metinde :
Put..
Manasn verdiimiz lafzn asl T a u t olup bundan murad Kab'elEref,
olduu tefsircilerin yorumudur.
74
ibu durumdan tr :
Faruk (hakla batl ayran)..
Hazret-i mer'e nam oldu.. Allah ondan raz olsun.. Gelelim, Hazret-i
Osman'a :
Zinnureyn..
Lakabnn verilmesindeki sebebine.. yle anlatld :
Hazret-i Osman, Resulllah efendimizin iki kz ile evlendi, nce Rukye ile
evlendi; o ldkten sonra da, mmlglsum ile evlendi. mmlglsum da
vefat ettikten sonra Resulllah efendimiz yle buyurdu :
. nc bir kzm daha yanmda olsayd, onu da sana nikhlardm.
Allah- Tal, Resulllah efendimize salt ve selm eylesin; Hazret-i
Osman'dan
ve Rukye'den, Ummlglsum'dan raz olsun.
Metne devam edelim ;
nder olarak dier ashaba razyz; Allah onlardan raz olsun
(ve bisair'is-sahabeti rdvan'l-lhi tal aleyhim ecmaine kudveten).
erh :
Ashabn tamam birer nderdir; her biri bir adalet timsalidir. Bu manada,
Resulllah efendimiz yle buyurmutur :
Ashabm gkteki yldzlar gibidir; hangisine uyacak olsanz, hidayeti
bulursunuz..
Yce Allah'n helline razyz, ona gre hesab olunacaktr; Allah'n haram
kld hususlardan dahi razyz, ona gre azab olunacaktr.
(ve bi-hellillhi Tal hellen ve bihi hisaben ve biharamillhi tal ve bihi
azaben).
Sevab olarak cennete, azab olarak cehenneme razyz,
(ve bil-cenneti sevaben ve bin-nari azaben).
Merhaba merhaba (merhaben merhaben).
erh: MERHABA Denilmitir ki :
Merhaba..
Kelimesi, kardaki kimseye ikram babnda sylenir. Bir manas ile yle
demektir :
Gzel, geni, rahat yere ho geldin..
Baz lgat kitaplarnda ise, yle bir mana verilmitir :
Rahatlk, genilik, holuk senin iindir..
Resulllah efendimize dahi, miraca kt gece, sema kaplarna bakan
meleklerin :
Merhaba, bu ne gzel geli..
Dedikleri, hadis-i eriflerle sabittir.
Yeni erdiimiz sabaha, mutlu gne; iki keremli, yazc, ahid, adil yazc
melee.. Allah, sizi saygl yaatsn. (Bis-sabah'il-cedidi ve bil-yevm' is-saidi
ve
bil-melekeyn'il-kirameyn'il-ktibeyn'iahideyn'il-adileyni hayyakmellh tal.)
Bu gnmzn ilkinde, amel defterlerimizin bana unu yazn :
Rahman rahim Allah'n ad ile..
(Figurreti yevmina haza'ktbna fievveli sahifetina hazihi bismillah'irrahnan'ir-rahim..)
ahid olunuz :
Allah'tan baka ilh yoktur, birdir, orta yoktur.. Diyerek ehadet
ediyoruz.
Yine ehadet ediyoruz :
Muhammed Allah'n kulu ve Resuldr.
(Veheda bienna nehed en l ilahe illallh vahdehu lerike lehu
ve nehed enne Muhammeden abdhu ve resulh.)
erh:
Yahudiler dediler ki :
zeyr, Allah'n ouldur. Hristiyanlar da dediler ki :
75
sa Allah'n oludur. Biz, bu gre katlmyoruz; Resulllah efendimiz

hakknda da, yle yersiz bir itikad beslemiyoruz.
Allah- Tal, mriklerin katma szlerinden yana yce, mnezzehtir.
12. KISIM
MAN AHD
man sahibi bir kimsenin, kendi imanna baz eyleri ahid tutmasnda fayda
vardr. Kelime-i Tayyib,, kitabnda yle yazlmtr :
Zamann birinde, bir ahs lde bir mescid yapmt. O mescidin kble
tarafna da yedi tane ta koymutu. Her namaz kldktan sonra, o talara
hitab eder, yle derdi:
Ey talar, sizi :
Allah'tan baka ilh yoktur..
Kelime-i tevhidini okuduuma ahit tutuyorum
Sonunda o ahs vefat etti; vefatndan sonra da, iyilerden biri onu ryada
grd. O ahs, bu iyi zata durumunu yle anlatt :
Benim cehenneme atlmam emri geldi. Beni, cehennem kaplarndan
birine gtrdler ki, beni oradan cehennemin iine atalar. Birden o talardan biri geldi; byd, cehennemin kapsn kapad.
Bu sefer, beni cehennemin bir baka kapsna gtrdler; oraya da o
talardan bir bakas gelip br gibi cehennemin kapsn kapad.
Bylece, cehennemin yedi kapsn da, ayn talar bir bir kapadlar; Allah'n
yardm ile cehenneme girmekten kurtuldum.
Onu hidayetle, hak dinle eli olarak gnderdi (erselehu bil-hda ve din'ilhakk).
erh :
Yani : Resulllah efendimizi.. Allah ona salt ve selm eylesin.
stteki mana, Tevbe suresinin 33. yetinden alnmtr; Beyzav tefsirine
gre yorumu yledir :
yle Yce Allah ki, elisini hidayetle Hak dinle yollad. Ta ki, yok saylan
tm dinlere stn gele; isterse mriklerin houna gitmesin.
Biz, bu ehadetle yaayacaz, bu ehadetle leceiz, bu ehadetle
dirileceiz inallah tel (al hazih'i-ehadeti nahya ve aleyha nemut ve
aleyha neb'as inallah tal).
Yaratt eylerin errinden, Allah'n tm kelimelerine snrm
(euz bikelimat'illh'it - tafmati kiilliha min erri mahalaka).
76
ALLAH'IN KELMELER
Mesabih erhinde, stteki metnin Arapa yorumu yle yaplmtr :
Kelimeler (kelimat). Kelimenin ouludur. Onun :
Tam..
Diye sfatlanmas ise, Yce Allah'n sfatlar ve kelm olduktan iindir.
Onlara snp aman dilemek ise, Yce Allah'a snmak gibidir.
bn-i Melik, Meark'ta yle yazd:
Allah'n kelimeleri..
Demekle, Allah'n, peygamberlere gnderdii kitaplar anlatlmaktadr.
Bazlarna gre de :
Allah'n kelimeleri..
Cmlesinden murad, Allah'n sfatlardr. Nitekim, Resulllah efendimizin bir
hadis-i erifinde, Allah'n sfatlarna snma babnda iaret vardr ki,

yledir :
Yce Allah'n izzetine ve kudretine snrm.
Mslim'in Sahih eserinde geldiine gre, Resulllah efendimiz yle
buyurmutur :
Bir kimse, bir yerde konaklad zaman:
Yaratt eylerin errinden, Allah'n tm kelimelerine snrm.
Diye okursa., o kimse oradan gnceye kadar kendisine bir zarar gelmez.
Yine Mslim'in- Sahih eserinde yle anlatlmtr :
Bir kimse, Resulllah efendimizin huzuruna geldi ve yle dedi :
Ya Resulellah, akrep sokmas dolays ile dn gece o kadar sknt ektim
ki, anlatlmas kabil deil..
Bunun zerine, Resulllah efendimiz yle buyurdu :
Eer oraya konakladn zaman, unu okumu olsaydn, sana akrebin bir
zarar dokunmazd:
Yaratt eylerin errinden, Allah'n tm kelimelerine snrm.
simlerin hayrls Allah'n adna snrm, yerin gn Rabb Allah'n adna
snrm. Allah'n adna snrm, yle Allah ki, Onun ad ile olduktan sonra,
yerde gkte hi bir eyin zarar dokunmaz; o, tam manas ile duyan ve her
eyi, btn incelii ile bilendir.
(Bilmillhi hayr'l-esmai, bismillhi rabb'il-arzi ve rabb'is-semai, bismillh'illezi lyedurru maa'smihi ey'n fl-arzi ve l fis-semai.)
erh :
Snen-i Tirmiz ve bn-i Mace'de anlatldna gre, Resulllah efendimiz
yle buyurmutur :
Bir kimse, gnn evvelinde ve gecenin evvelinde :
Allah'n adna snrm, yle Allah ki, onun ad ile olduktan sonra, yerde,
gkte hi bir eyin zarar dokunmaz; o, tam manas ile duyan ve her eyi,
btn incelii ile bilendir.
Bizi, ldrdkten sonra dirilten, ruhlarmz bize geri eviren Allah'a hamd
olsun. Dirilip dn ona olacaklar. (El-hamd lillh'illezi ahyana ba'-de ma
ematena
ve redde ileyna ervahena ve ileyhil - ba's
ven - nur).
erh :
Mslim'in Sahih'inde yle anlatld:
Resulllah efendimiz uykudan uyand zaman, u duay okurdu :
Bizi, ldrdkten sonra dirilten, ruhlarmz bize geri eviren Allah'a
hamd olsun.
Mefatih yazar bu hadis-i erifi aklarken yle demitir :
Burada, uyku iin :
lm..
Manas verilmesi, mecaz manadadr. nk, uyku srasnda hayat gitmez;
ama,
lm derecesinde davranlar durur, g kalmaz. Buna
gre ;
ldrdkten sonra dirilten.. Demenin manas udur :
Uyku sebebi ile bizden aldktan sonra; kuvvet Verdi, hareket, davran
verdi.
Arapa hadis-i erif- metninde geen :
Nr onadr..
Cmlesinin daha ak manas ise yledir :
Kyamet gn hesap vermek, ceza veya mkfat grmek iin ona derli
toplu gidilecektir.
Cmle mlk ve biz Allah iin olarak sabahladk. Azamet, kibriya, ceberut,
77
sultan, burhan Allah'ndr. (Asbehna ve asbah'el - mlk lillhi vel - azametti

vel - kibriya vel - ceberut ves - sultan vel - brhan lillah).
erh :
Bir hadis-i kudsde yle gelmitir:
Kibriya ridam, azamet izarmdr.
Hadis-i erif erhileri, azametle kibriya arasn ayrd etmek iin yle bir
mana vermilerdir :
Kibriya : Boyun emekten imtina etmek.. Byle bir ey de, ancak Yce
Allah'a hastr; bakas iin olamaz.
Azamet: Bir varln zatnda mkemmel, deerli, ihtiyasz olmas..
Madd ve manevi nimetler, gece, gndz Allah'ndr. Yerde, gkte bulunanlar
da Vahid Kahhar Allah'ndr, (vel-l ven-niama vel-leyl ven-nehar
lillhi ve
masekene fihima lillh'il-vahid'ilkahhar).
erh :
Metinde geen, Yce Allah'n iki gzel isminin zet manas udur :
Vahid: Tek ; .zatnda sfatnda, ilerinde, isimlerinde ortaksz..
Kahhar : Her eye, her stediini yaptran gl..
slm ftrat, ihls kelimesi, Allah kendisine salt ve selm eylesin
Peygamberimiz Mhammed'in dini zerine; tertemiz Mslman, mriklerden olmayan babamz brahim'in milletine gre sabahladk.
(Asbehna al ftrat'il-islmi ve al kelimet'il-ihlsi ve al dini nebiyyina
Muhammedin sallallh aleyhi ve selleme ve al milleti ebiyna brahime
hanifen mslimen ve makne min'el-mvrikin.
erh :
IHLS Metinde geen :
hls kelimesi..
u manayadr : Kelime-i tevhid.. Mkt'l-Envar'da yazldna gre,
Abdullah b. mer yle demitir :
Allah'a hamd, kr; ihls kelimesi ise :
Allah'tan baka ilh yoktur (l ilhe illallah). Kelime-i tevhididir.
DN - MLLET - MEZHEP
Din, millet, mezhep ayn manayadr. Ancak, bazlar yle bir yorum
yapmlardr :
Din, Allah'n yolu; millet, peygamberin yolu; mezheb ise, mtehidin
yoludur.
brahim leyhisselm iin :
Babamz..
Tabirinin kullanlmas, u grten trdr :
Mminler iin, brahim aleyhisselma sayg gstermek vaciptir.
Allah'n, meleklerinin, nebilerinin, resullerinin, ar tayan meleklerin, tm
yarattklarmn saltlan efendimiz Muhammed'in, linin ve
ashabnn zerine olsun. Efendimiz Muhammed'e, line ve ashabna selm
olsun; keza, Allah'n rahmeti ve herekleri de..
(Salvatllhi ve meliketihi ve enbiyaihi ve rslihi ve hameleti arihi
ve cemii halkhi al seyyidina Muhammedin ve al lini ve ashabihi aleyhi
ve aleyhim's-selm ve rahmetllhi ve berekth..)
erh :
SALT - SELM - RAHMET - BEREKET
Metinde geen :
Salt..
Kelimesinin ksaca ifade ettii mana udur :
Allah'n rahmeti, meleklerden gnahlarn balanma dilei, mmin
78
kullardan du..
Dier tabirlerin ksaca manas ise udur :
Selm : Dnya ve hiret ktlklerinden emin olmak..
Rahmet: Acma duygusu, efkat..
Bereket : oka hayr, uur..
Resulllah efendimize salvat okumann ok ok fazileti vardr; zellikle
okuyan iin.. Bu manada gelen hadis-i erifleri meal olarak sunalm.
Mslim'in Sahih'inde gelen bir hadis-i erifte, Resulllah efendimiz yle
buyurmutur :
Bir kimse, zerime bir salt ve selm okursa.. Yce Allah, onun zerine
on kere rahmet eyler.
Allah ona salt ve selm eylesin.
Nese'nin Snen'inde ise, Resulllah efendimizin yle buyurduu
anlatlmtr.:
Bir kimse, bana bir kere salvat okursa.. Yce Allah, ona on kere rahmet
eyler. Bundan baka, o kimsenin on byk gnah da dklr. Ayrca o
kimse on derece ykselir.
Allah, ona salt ve selm eylesin.
Tirmiz'nin Snen'inde ise, Resulllah efendimizin yle buyurduu
anlatlmtr :
Kyamet gn, bana, insanlarn en yakn o kimsedir ki; bana en ok
salvat okur.
Ebu shak Glabad, Nisab'l-Ahbar adl eserinde yle bir hadis-i erif
anlatmtr :
Bir kimse, bir gnde bana yz sala vat okursa.. Yce Allah, o gn, onun
yz ihtiyacn giderir. Bunlarn yetmii, hiret ihtiyacdr, otuza da dnya
ihtiyac..
Bir kimse, bana salvat okumay unutursa, cennet yolunu yitirmi
saylr.
Salt ve selm sana, ey Allah'n Resul
(essalt vesselm aleyke ya Resulellah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n sevgilisi
(essalt vesselm aleyke ya habibellah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n dostu
(essalt vesselm aleyke ya halilellah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n Peygamberi.,
(essalt vesselm aleyke ya nebiyyellah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n sekin kulu
(essalt vesselam aleyke ya sahiyyellah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n yarattklarnn hayrls
(essalt vesselm aleyke ya hayre halkllah).
Salt ve selm sana ey Allah'n tercih ettii
(essalt vesselm aleyke ya men'ihtarehllah).
79
13. KISIM
Salt ve selm sana, ey Allah'n elci olarak gnderdii
(esselt vesselm aleyke ya men erselehllah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n deerlendirip arlk verdii
(esselt vesselm aleyke ya men zeyyenehllah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n keremler eyledii
(essalt vesselm aleyke ya men kerremehllah).
Salt ve selm sana, ey Allah'n muazzam eyledii
(essalt vessalm aleyke ya men azzamehllah).

Salt ve selm sana, ey resullerin efendisi
(essalt vesselm aleyke ya seyyid el-mrselin).
Salt ve selm sana, ey mttakiler imam
(essalta vesselm aleyke ya imam'el-mttakin).
erh :
muttaki
Muttaki, u demee gelir :
Hemen her ktlkten saknan, ekinen, Yce Allah'tan korkan..
Salt ve selm sana, ey nebilerin sonuncusu
(essalt vesselm aleyke ya hatem'en-nebiyyin).
Salt ve selm sana, ey gnahkrlarn efaatisi
(essalt vesselm aleyke ya efialmznibin).
Salt ve selm sana, ey lemlerin Rabbnn elisi
(essalt vesselm aleyke ya resule rabb'il-lemin).
Allah'n, meleklerinin, nebilerinin, resullerinin, ar tayan meleklerinin,
tm yarattklarnn saltlar efendimiz Muhammed'in, linin ve ashabnn
zerine olsun. Efendimiz Muhammed'e, line ve ashabna selm olsun; keza,
Allah'n rahmeti ve bereketleri de..
(Salvatllhi ve meliketihi ve enbiyaihi ve rslihi ve hameleti arihi ve
cemii halkhi al seyyedina Muhammedin ve al lihi ve ashabihi aleyhi
ve aleyhim's - selm ve rahmetllahi ve berekth..)
Allahm, ilk yaratlanlar arasnda efendimiz, peygamberimiz Muhammed'e
salt eyle (Allahmme salli al seyyidina ve nebiyyina Muhammedin filevvelin).
Son yaratlacaklar arasnda efendimiz, peygamberimiz Muhammed'e salt
eyle
(ve salli al seyyidina ve nebiyyine
Muhammedin fil'ahirin).
Efendimiz, peygamberimiz Muhammed'e, mele-i lda taa, kyamet gnne
kadar salt eyle
(ve salli al seyyidina ve nebiyyina Muhammedin fimele'il-a'l il yevm'iddin).
80
erh :
MELE- ALA
Bu metinde geen :
Mele-i l..
Tabiri ile, Yce Hak katnda ok deerli bir topluluk anlatlr, makamlar
stndr.
Denilmitir ki:
Bir kimse, bu salvat okursa., okuduu andan itibaren, kendisinin amel
defterine kyamete kadar sevap yazlr.
Sebebine gelince, mminlerin Resulllah efendimiz hakkndaki duas geri
evrilmez.
Efendimiz peygamberimiz Muhammed'e hemen her vakitte ve her zamanda
salt eyle (ve salli al seyidina ve nabiyyna Muhammedin fi klli vaktin ve
hin).
erh :
Bu salvat okumann sevab zerine yle denildi :
Bu salvat okuyan kimsenin amel defterine hemen her zaman sevap
yazlr.
Bir mmin kul, bu salvat okuduktan sonra sussa ve ondan sonra hi bir
salvat okumasa, devaml salvat okumu gibi sevab alr.
Bir kimse, bu salvat okuyup da lse, kabirde yatt yerde, taa, kyamete
kadar
sevab alr.
ve ondan sonra devaml salvat okumu gibi
Metne devam edelim:

14. KISIM
Btn nebilere ve resullere, mukarreb meleklerine, salih kullarna,
yer ve gk ehlinden sana taat edenlerin tmne salt eyle
(ve salli al cemi'-enbiyai vel-mrseline ve al ibadik'es-salihine
ve al ehl-i taatike min ehl-is-semavati ve ehl'il-arazin).
Bizi de onlarla dirilt; rahmetine snrz, ey merhametliler merhametlisi
(vahurna maahm birahmetike ve ya erhamer'rahimin).
Allahm, bizi rahmet deryana kat; sen merhametlilerin hayrlssn
(Allahmme edhilna fi rahmetike ve ente hayr'r-rahimin).
Evrad- Fethiye'nin erhi burada tamamdr.
Evrad-i Fethiye :
81
Hazret-i Emir Seyyid Ali Hemedan syle anlatt :
Bin drt yz (1400) evliya ile karlama ve buluma
nasib oldu. Hemen her birine sordum :
Mana yolunda velayet kapsnn almas nasl myesser
oldu?. Hemen her birinden u ekilde bir cevap geldi :
Bizler, bu velayet derecesine, bu gzel Fethiye Virdini
devaml okumak, onu hi brakmamak sebebi ile
bulduumuzu bulduk.
Hazret-i Emir Seyyid Ali yle anlatt :
Bir gnl birlii iindeydim. Mekke-i Mkerreme'de
Harem-i erif iinde murakabe halindeydim. O anda,
Resulllah efendimiz hazr oldu; Allah ona salt ve
selm eylesin. yle Buyurdu :
Ey benim olum, bu Fethiye Virdini oku :

Bu emir zerine, hemen Hzr aleyhisselm hazr ld.
Elimi eline ald, Mekke-i Mkereme'nin Batha vadisine
doru yrd. Orada bana Fethiye Virdini retti. Hzr
aleyhisselm bana bu Fethiye Virdini retince; kumlar,
l, yapraklar, aalar, melekler, semalar tmden hkmme girdi. Melekt, ceberut lemi eitleri hep bana
aldlar.
82
83
Attached Images
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
MNACAT
97
98
MUNACAT AIKLAMASI :
99
M N AC AT :
Bismillahir-rahmanir-rahim
Rahman Rahim Allah'n ad ile.
Allahm (Allahmme)..
Ey insanlarn ve cinlerin sahibi (ya malik'er-rkab)..
erh :
MALK - RKAB
Malik: Sahib olan, yneten, kudreti ile elinde tutan..
R k a b : Boynu olan her ey.. Mesel : insan, cin, boynu boaz bulunan her
yaratk..
Kaz Beyzav, Fatiha sresindeki :
M a 1 i k;.
Lafzn aklarken, byle yorumlamtr; biz zet olarak aldk.
Ey feyiz kaplarn aan (ya mfettih'el-ebvab)..
Ey sebepleri, sebeb eyleyen, yaratan (ya msebbib'el-esbab)..
Bize yle sebepler hazrla ki; biz, istemekle aramakla, almakla
anlar elde edemeyiz (ve heyyi' lena sebeben la nestatu lehu taleben)..
Allahm, bizi emrinle megul olan, vaadine gvenen, halkndan bir
ey beklemeyen, gayrndan midi kesen, zatnla nsiyet eden, gayrna
yabanc kalan eyle (Allahmm'ec'alna meguliyne biemrike
mininiyne biahdike ayisiyne min halkke anisiyne bike mstavhiiyne
an gayrike).
Belna sabredenler olalm (sabiriyne al belike).
10
0
660 EVRADI FETHYE - FETHYE VRDLER KTABI :
Nimetlerine kredenler olalm (akiriyne al niamaik)..

Zikrinden tad alanlardan eyle (mtelezziziyne bizikrik)..
Kitabnla ad olanlardan eyle (ferahiyne bikitabik)..
Gecenin belli saatlerinde, gndzn nnde ve sonunda, bizi
zatnla
mnacaat
edenlerden
eyle
(mnaciyne bike fiana'il-leyli ve erat'in-nehar)..
Dnyada buzedenlerden eyle (mbziyne lid-dnya)..
Denilmitir ki:
Seni Yce Mevldan ne alyor ve uzak ediyorsa, dnyan odur.
hireti sevenler olalm (muhibbiyne lil-hireti)..
Bizi zatna kavumaya, yzn grmeye mtak olanlardan eyle
(mtakiyn il likaike)..
Bizi zatna ynelenlerden eyle (mtevcecihiyne il cenabik)..
lme hazrlkl olanlardan olalm (mstaiddiyne lil-mevti)..
Rabbmz, bize vaad ettiin eyi, bize ihsan eyle; tpk :
Resullerine vaad ettiini verdiin gibi.. Bizi kyamet gn rsvay etme;

sen vaadinden dnmezsin.. (Rabbena atina mavaadtena al rslike ve
ltuhzina yevm'el - kyameti inneke ltuhlif l - miad..)
Allahm,
baary
bize
arkada
eyle
(Allahmmec'al'it-tevfika refikana).
erh :
BAARI
Baar..
Diye tercme ettiimiz kelimenin Arapa asl t e v f i k , olup u manaya gelir :
Sebeplerin arzuya, istee uygun dmesi.. Devam edelim : .
Yolumuzu da, srat- mstakim eyle
(ves-srat el-mstakime tarikana).
erh:
M E T N - T E R C M E - ERH 661
10
1
10
2
662 EVRAD-I FETHYE - FETHYE VRDLER KTABI :
Yani : slm dini ve Reselllah'n snneti.. Allah ona salt ve selm eylesin.
Devam edelim :
Allahm, bizi gayelerimize ulatr (Allahmme evslna il makasdina).
Tevbemizi kabul buyur (ve tb aleyna).
erh :
TEVBE
Metnin Arapasnda :
Bize tevbe eyle..
Manasnda gelmitir; ancak, bu cmle yoruma tabi tutulmutur. Denilmitirki :
Allah ona tevbe etti.. Demenin manas udur :
Tevbe etmesi iin ona baar ihsan eyledi.
Devam edelim :
nk sen, pek merhametlisin; Tevvab, isminin sahibisin (inneke
ent'et-tevvab'r-rahiym) .
erh :
TEVVAB
Mesabih, adl eseri erh eden zatlardan bazs, Yce Allah'n isimlerini
aklarken yle yazmtr :
Tevvab..
smi o zata verilir ki : Gnahkrlara tevbe sebeplerini ihsan etmekle onlar
sevindirir. Bu yolda aa kard belirtileri grmekte onlara baar verir.
Tevbeye gelmeleri yolunda, onlar, verdii misallere doru gtrr. Korkutucu,
ekindirici eyleri onlara bildirir.
Yine Tevvab, manasnda denilmitir ki:
Hemen her gnahkr zerine, nimetleri ile dnen.
M E T N - TERCME ERH 663 :
Zira, Tevvab, tam manas ile dn anlatr; Yce Hakka isim olunca, kuluna
nimetleri ile dnmesi anlatlr.
Devam edelim :
Allahm, seninle sabaha erer, seninle akam ederiz; seninle lr,
seninle diriliriz (Allahmme bike asbehna ve bike emseyna ve bike
nahya ve bike nemut).
erh :
Denilmitir ki:
Burada anlatlan mana u demee gelir :
Allahm, emrinle sabahlarz, emrinle akam ederiz, emrinle yaar ve
emrinle lrz.
stteki manay, eyh Ekmeleddin, erh-i Meank'ta, Resulllah efendimizin
dualar arasnda bulunan :
Allahm, isminle yaar, isminle lrm.
Hadis-i erifin erhi srasnda yazmtr.
10
3
Devam edelim :
Dn sanadr (ve ileyk'el-masr).
Allahm, bize hakk hak olarak gster, ona tabi olmay nasib eyle;
batl batl olarak gster, ondan ekinmeyi nasib eyle (Allahmme
erina'lhakka hakkan verzuhkna't-tibaahu ve erina'l-batle batlen
verzukna'c-tihabehu).
Bizi Mslman olarak ldr; bizi iyilere kat (teveffena mslimiyne
ve elhkna bis-salihiyn).
Zalimlerin errini bizden uzak eyle (vedfa' anna err'ez-zalimiyn).
Mminlerin duasna bizi ortak eyle (ve erikna fi du'l-mminiyn).

Rabbmz, verdiin hkmlerin errinden bizi koru (ve kna
rabbena erre makadayte).
Allahm, Muhammed mmetini bala, Allahm, Mnhammed
mmetine yardm eyle. Allahm, Muhammed mmetine merhamet
eyle. Allahm, Muhammet mmetini koru. Allahm, Muhammed
mmetinin skntlarn gider. Allahm, Muhammed mmetinin
gnahlarndan ge.
(Allahmmefr limmeti Muhammed. Allahmmensur mmete

Muhammedi. Allahmmerham mmete Muhammed. Allahmmehfaz
mmete Muhammed. Allahmme ferric an mmeti Muhammed,
Allahmme tecavez an mmeti Muhammed.)
10
4 ver (ve ya eman'el-haifiyne
Ey korkanlarn gvencesi, bize gvence
Allahm, ey tevbekarlarn sevgilisi, yahut tevbekrlar seven, tevbemizi kabul buyur (Allahmme ya habib'et-tevvabiyne tb aleyna).
eminna).
Ey yolunu aranlarn delili, bize delil ol, yol gster (ve ya delil'elmutahayyiriyne dllena).
Ey saptanlara hidayet eyleyen, bize hidayet eyle (ve ya hadiy'elmudllyne ihdina).
Ey darda kalp yardm isteyenlerin yardmcs, bize yardm eyle (ve
ya gayyas'el-mstasiyne esna).
Ey zatndan gayr eylerden, mit kesenlerin midi, midimizi
kesme (ve ya reca'el-mnkatyn ltakta'recaena).
Ey asilere pek merhametli, bize merhamet eyle (ve ya erham'elasiyne irhamna).
Ey gnahkrlar balayan, gnahlarmz bala (ve ya gafir'elmznibiyne ifir lena znubena).
Ktlklerimizi de rt (ve keffir anna seyyiatina). Bizi iyilerle ldr
(ve teveffena maa'l-ebrar).
Allahm, kalblerimizi nurlandr. Allahm, gnllerimizi a.
Allahm, ilerimizi kolay eyle. Allahm, ayplarmz rt.
(Allahmme nevvir kulubena. Allahmme'rah sudurena.
Allahmme yessir umurena. Allahmm'es-tr uyubena.)

Ey grnmeyen ltuflarn sahibi, korktuklarmzdan bizi kurtar
(ya hafiyy'el-eltafi neccina mimma nehaf).
Allahm, bizi ana babalarmz, statlarmz, meayihimizi,
kardelerimizi,
arkadalarmz,
sevdiklerimizi,
airetlerimizi,
kabilelerimizi, bizde hakk olanlar, bize hayr du okumay vasiyet
edenleri, btn erkek
M E T N - T E R C M E ERH 665
10
5
mminleri, kadn mminleri, erkek Mslmanlar ve kadn

Mslmanlar lleri ile dirileri ile bala.
(Allahmm'efir lena ve valideyna ve listazina ve limeayihina ve
liihvanina ve liashabina ve liahbabina ve liaairina ve likabailina ve
limen lehu hakkun aleyna ve limen vessana bi'd-du'il-hayri ve
licemi'il-mminiyne vel - mminati vel - mslimiyne vel - mslimat'il ahyai minhm vel-emvat).
Allahm, ey feyiz ihsan eyleyen bizi btn bellardan ve hastalklardan koru (Allahmmehfazna ya feyyaz min cemi'il-belya
vel-emrazi kaffeten).
Rahmetine
snrz,
ey
merhametliler
merhametlisi
(bi rahmetike ya erham'er-rahimin).
Amin.

Fethi̇ye Vi̇rdleri̇ Ki̇tabi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fethi̇ye Vi̇rdleri̇ Ki̇tabi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Evrad Fethiye Hakknda :

Hazret-i Emir Seyyid Ali Hemedan syle anlatt :

Bu manada, ulemann bir yorumu yledir :

(La ilahe illallh adede kelimatihi..)

(L ilahe illallh mil'e arzihi..)

Pk etmek.. Buna gre, bir kimse :

ncelikle, noksan sfatlardan yana temize kt isbat edilmi; sonra da,

Tabirinden murad, kk gnahlar olup Allah'a kar ilenen gnahlardr.

Cmlesi gelecektir ki, en uygunu da o iki manadr.

G yoktur (l- havle)..

Ni'mel - mevl ve ni'mel - nasir. Gufraneke Rabbena ve ileykel - masir.

Sahih olan, ilim ile marifet arasnda fark olduudur.

Metne devam edelim :

Metne devam edelim :

c) Allah'n zatndan baka her eyden saknmak..

boynunu bortan, zalimlerden, cehennem ateinden azad eyle..

kimse, hemen peinden dileini arz etmelidir.

stifar edildikten sonra gnah balanr; ama iledii gnah varsa,

Metne devam edelim :

stnle, varla kereme sahipsin.

Bu manada, Resulllah efendimiz dahi yle buyurdu; Allah ona salt ve

Diye okuduktan sonra, yzncy de u cmle ile tamamlarsa, o kimsenin

Drt ayakl hayvanlara benzeyenlerin btn gayretleri ise udur : Yemek,

Bu mana, sra suresinin 44. yetinde yle anlatld :

ilahe illallah emaneten indellah).

Bu cmlenin Arapas okunursa daha iyi olur.

Metne devam edelim :

Allah'tan baka ilah yoktur; rzk verenlerin hayrlsdr

Allah- Tal'nn rahmetinin hayrl oluu; yaratlmlardan merhamet

Tabiri kullanlrken, bundan murad olan mana, blnp paralanmann

Allahm, verdiine kimse engel olamaz; engel olduuna da kimse bir ey

Bu mbarek ismin zellii zerine yle denilmitir :

Okursa, Yce Sbhan Hak, o kimsenin duasn kabul buyurur.

hakknda dmana kar yetiir.

Tac'l-Esami, kitabnda ise, yle yazlmtr :

gece gndz yetmi yedi (77) kere :

Bu mbarek isme metinde verilen manann Arapas yledir :

Bundan baka bir kimse, kyamet gn hesabndan korkuyorsa.. bu

Bu mbarek ismi zerinde deiik manalar anlatlmtr; denilmitir ki:

Bu mbarek ismin zellii zerine yle anlatld :

maktan uzaktr, izzet, marifet alan fehimlerde dolamaktan, vehimlere

Ey tvbeleri kabul buyuran, tevbe etme baars ihsan eyleyen (ya

bakasna ihtiyac yoktur.

Her ey, zat ile vcud bulan..

san'atlar rbubiyetine ehadet eden (ve ya men dellet al

Yz bin lem vardr; bu manada gelen bir rivayet de yledir :

yetleri, hadis-i erifler oktur.

hakknda, ok sert ceza haberi gelmitir. Onlardan biri,

Tabiri gelmitir; her ikisi de, dilimizde :

Musa'nn yanna geldiim zaman :

sa Allah'n oludur. Biz, bu gre katlmyoruz; Resulllah efendimiz

hadis-i erifinde, Allah'n sfatlarna snma babnda iaret vardr ki,

sultan, burhan Allah'ndr. (Asbehna ve asbah'el - mlk lillhi vel - azametti

(essalt vessalm aleyke ya men azzamehllah).

ve ondan sonra devaml salvat okumu gibi

Metne devam edelim:

Ey benim olum, bu Fethiye Virdini oku :

660 EVRADI FETHYE - FETHYE VRDLER KTABI :

Nimetlerine kredenler olalm (akiriyne al niamaik)..

Resullerine vaad ettiini verdiin gibi.. Bizi kyamet gn rsvay etme;

662 EVRAD-I FETHYE - FETHYE VRDLER KTABI :

M E T N - TERCME ERH 663 :

Mminlerin duasna bizi ortak eyle (ve erikna fi du'l-mminiyn).