PROJEKTOVANJE GRAEVINA I KONSTRUKCIJA

Cilj predmeta:
Upoznavanje studenata sa osnovnim elementima umijea projektovanja
graevina i konstrukcija
Sadraj predmeta:
Osnovna naela projektovanja
Faze projektovanja i namjena projekta
Nivoi projektovanja
Projektni zadatak
Konceptualno projektovanje (idejne studije, idejna rjeenja, glavni projekat,
izvedbeni projekat, projekat koritenja i odravanja objekta)
Preporuena literatura:
Zapisi sa predavanja
Dopunska literatura:
Ivo Podhorsky, Nosive konstrukcije I i II, Zagreb, 2008.

PGK

PROJEKTOVANJE GRAEVINA I KONSTRUKCIJA

Kako nauiti i usput poloiti ispit:
Seminarski rad analiza zadatka na svoj nain 20%
2. Testovi 2x15% (po 5 pitanja vezanih za predavanja)
3. Zavrni ispit projekat vezan za strunu praksu 50%
1.

Ukupna ocjena
20+30+50=100
Ocjene:
55-64..6
65-74..7
75-84..8
85-94..9
>95 ..10

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

PGK OSNOVNA NAELA

Graevina

obino zauzima stalno tj. fiksno mjesto na zemlji isto

kao i druge prirodne tvorevine.

Na

taj nain graevine nadopunjuju i mijenjaju krajolik na

zemlji.

Izvor: Wikipedija

1. Osnovna naela projektovanja

PGK
OSNOVNA NAELA

1.1 Definicije

Ljudi su izgradili mnotvo graevinskih objekata u koje

spadaju i zgrade ije vee ili manje skupine tvore sela,
naselja i gradove. Isti su povezani itavom mreom cesta i
eljeznikih pruga na kojima su prirodne zapreke
savladavane mostovima i tunelima. Ljudi su uredili mnoga
pristanita na obalama, regulirali rijeke, doveli vodu u
bezvodne krajeve, stvorili umjetna jezera (akumulacije),
prokopima spojili mora i oceane i td... Takvim djelima ljudi
nadopunjuju i mijenjaju prirodu u svoju korist. Takva djela
nazivamo graevinskim objektima.

Graevinski objekti su plod graevinske tehnike.

Izvor: Wikipedija

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Povezanost graevina sa tlom tj. njihovo fiksno mjesto na zemlji je

glavna karakteristika po kojoj se djela graevinske tehnike bitno
razlikuju od djela drugih grana tehnike.

Graevina je npr. telegrafski stup i neboder i vodovod i autocesta.

Graevina nije ni lokomotiva, ni amac ni avion, pa ni tamburica

premda se i te tvorevine grade.

Graevina je objekat na zemlji odreene lokacije koji se sastoji od

graevinskog dijela i ugraene opreme, a zajedno ine tehnikotehnoloku cjelinu.

Izvor: Wikipedija

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Graevno konstrukterstvo je umjetnost upotrebe gradiva

svojstava koja se mogu samo procijeniti, radi graenja

konstrukcija koje se mogu samo priblino proraunati, da bi se

prenijele sile koje nisu tano poznate tako da naa odgovornost
za javnu sigurnost bude potpuna..."

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Projektiranje je mjeavina umijea i znanosti koju kombinira

iskusni inenjerski intuitivni osjeaj za ponaanje
konstrukcija sa zdravim znanjima naela statike, dinamike,
mehanike materijala i prorauna konstrukcija da bi se
poluila sigurna i ekonomina konstrukcija koja e sluiti
namijenjenoj svrsi..."

C.G. Salmon, J.E Johnson, Steel Structures

Design and Behavior, 1980.

1. Osnovna naela projektovanja

Sedan svjetskih uda Antike:

1. Keopsova piramida u Gizi
(oko 2550 pr.n.e.)
2. Semiramidini visei vrtovi
(Babilon, oko 600 pr.n.e.)
3. Zeusov kip u Olimpiji
(oko 440 pr.n.e.)
4. Artemidin hram u Efezu
(oko 550 pr.n.e.)
5. Mauzolej u Halikarnasu
(oko 350 pr.n.e.)
6. Kolos s otoka Roda
(oko 280 pr.n.e.)
7. Aleksandrijski svjetionik,
na otoku Faru pred Aleksandrijom
(oko 280 pr.n.e.)

1.1 Definicije

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Sedam svjetskih uda izabranih 2007.god.

1.Kineski zid (214.p.n.e.-1493.-1700.god.)
2.Koloseum u Rimu (72.-82.god.)
3.Taj Mahal u Indiji ( 1632.-1653.god.)
4.Machu Picchu ("Stari vrhovi, Peru, Ande, oko 1300.g.)
5.Kip Krista Iskupitelja u Brazilu (1922.-1931.)
6.grad Petra (5-3. stoljea p.n.e.)
7.Chichen Itza ("na zdencu Ica nastao prema spisima 415.-35. g.)

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

10

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

11

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

12

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Projekti budunosti izgradnja ovih ili slinih zgrada se razmatra u

nekoliko metropola svijeta.

13

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Greke u
projektovanju
dovode do ruenja
objekata

14

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Usporedba visine izvedenih objekata u svijetu danas (2015.god.)

15

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

POGLED SA
BK
NA OKOLINU
DUBAIA

16

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Osnovne faze nastajanja

graevine:

Kineski
zid

1.

Istrani radovi

2.

Projektovanje

3.

Izvoenje

4.

Odravanje

17

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Svaka od navedenih faza se obrauje grupama predmeta koje

sluate na ovom fakultetu.
Ovdje emo se posvetiti fazi projektovanja:
Osnovne karakteristike graevinskih objekata - graevina su:
forma,

funkcija i
konstrukcija.

18

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Vrsta graevina (oznaava namjenu objekta):

1. Objekti visokogradnje:

stambena zgrada,

sportski objekti,

industijski objekat,

poljoprivredni objekti.....

2. Objekti niskogradnje:

cesta,

drumski most, eljezniki most

brana,

tunel,

potporni zid...

PGK

19

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Povezanost savremenih istraivanja dovodi do razvoja

jedinstvenih normi na podruju zemalja EU evropske norme.
Eurokodovi su evropske norme za proraun raznih vrsta
graevinskih konstrukcija.
Oni obrauju i sve predvidive vrste optereenja i njihovo djelovanje na konstrukcije.
U razvoju eurokodova osnovna ideja je stvaranje ujednaenog sistema konstrukcijskih
pravila pridravajui se CEN-ovih normizacijskih pravila (CEN European Committee
for Standardization).
Cilj je da eurokodovi postanu evropske norme, vodei rauna da su povezani sa drugim
usklaenim ili neusklaenim evropskim normama za graevinske proizvode

20

1.

Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

POPIS EVROPSKIH NORMI

EN 1990 EC0 Osnove projektiranja

EN 1991 EC1 Djelovanja na konstrukcije
EN 1992 EC2 Projektiranje betonskih konstrukcija
EN 1993 EC3 Projektiranje elinih konstrukcija

EN 1994 EC4 Projektiranje spregnutih konstrukcija od elika i betona

EN 1995 EC5 Projektiranje drvenih konstrukcija

EN 1996 EC6 Projektiranje zidanih konstrukcija

EN 1997 EC7 Projektiranje u geotehnici
EN 1998 EC8 Projektiranje konstrukcija otpornih na potresno djelovanje

21

EN 1999 EC9 Projektiranje aluminijskih konstrukcija

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Materijal konstrukcije
je osnovni graevinski materijal od kojeg je izgraena / izvedena
konstrukcija:

armiranobetonska konstrukcija,

zidana konstrukcija,

spregnuta konstrukcija (npr.beton, elik),

elina konstrukcija,

drvena konstrukcija,

aluminijska konstrukcija

23

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Nain izrade
konstrukcije

Na licu mjesta
in situ

Prefabrikacija

Konzolna
gradnja
(npr. mostovi)

Pojam graevinski materijal definie materijal koji

je upotrijebljen za izvoenje radova na objektu:
beton, opeka, elik, drvo....

24

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Konstrukcija
je organizovan sistem povezanih konstruktivnih
elemenata projektovanih da se obezbijedi odreena
mjera krutosti.

Tip (vrsta, oblik) konstrukcije

definie se prema vrsti primijenjenih konstruktivnih
elemenata (greda, stub, luk, ipovi, ploa...)

25

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Osnovni kriterij klasifikacije je nain prenoenja

optereenja, pa razlikujemo:

tapne konstrukcije (primijenjeni linijski elementi kod kojih je duina

dominantna u odnosu na dimenzije poprenog presjeka greda,

stub, reetka, okvor, luk, zatega...)

Povrinske konstrukcije (ploe,, zidovi, visokostejeni nosai, nosivi

zidovi, ljuske....)

Masivne konstrukcije (brane, masivni temelji...)

26

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Tip konstrukcije moe biti:

ramovska konstrukcija (konstrukcija sastavljena od stubova i greda i

ima oblik rama)

visei most

luna konstrukcija i td.

Zgrada se uglavnom sastoji od etiri konstruktivna sklopa, a oni od niza

konstrukcijiskih elemenata:
1.

Krovna konstrukcija (elementi: greda, stub...)

2.

Stropna konstrukcija (ploa, greda...)

3.

Vertikalna konstrukcija (zid, stub)

4.

Temeljna konstrukcija (samci, trake, ploa...)

27

1. Osnovna naela projektovanja

1.1 Definicije

Konstruktivni sistem
definie nosive elemente zgrade ili drugog graevinskog objekta i nain na
koji ti elementi funkcioniu zajedno.
Konstruktivni sistem npr.industrijske hale moe biti:
armiranobetonska skeletna (ramovska) konstrukcija konstrukcija
sastavljena od armiranobetonskih stubova i greda;
elina ramovska konstrukcija konstrukcija sastavljena od elinih
stubova i greda;
Konstruktivni model
je idealiziranje konstruktivnog sistema u svrhu analize i prorauna
konstrukcije (modeliranje konstrukcije).
Izvoenje
aktivnost na stvaranju graevine (radovi na gradilitu, izrada elemenata van
gradilita i njihova montaa na gradilitu).

28

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Projektovanjem treba iznai optimalno rjeenje za graevinu uz

zadovoljenje zahtjeva koji su naprijed navedeni.

Pri projektovanju je nuna povezanost posebno arhitekte i konstruktera,

te ostalih fazera u izradi projekta (dipl.in.el., dipl.in.gra. (hidro smjer),
dipl.in.ma. i dr.)

Kriterij za ocjenu:

minimalna cijena kotanja

minimalna (optimalna) teina konstrukcije

minimalno vrijeme graenja

minimalni utroak rada

minimalna cijena izrade vlasnikovih proizvoda

maksimalna uinkovitost rada vlasnika, itd.

29

1. Osnovna naela projektovanja

Osnovni koraci u projektovanju

konstrukcije graevine:
1.
2.
3.

4.
5.
6.
7.

8.

Planiranje (planning)
Preliminarni oblik graevine
(preliminary structural configuration)
Utvrivanje djelovanja
(establishment of actions)
Preliminarni odabir elemenata
(preliminary member selection)
Proraun (analysis)
Vrednovanje (evaluation)
Konano projektiranje (redesign)
Zavrna odluka (final decision)

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Za planiranje treba obezbijediti

odgovrajue podloge:
geodetska situacija i sl.,
projektni zadatak,
tehnoloke eme i sl.
Pristupa se izradi:
Idejnog rjeenja,
Idejnog projekta,
Glavnog projekta i
Izvedbenog projekta.

30

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Postupak planiranja

prema namjeni odabrati optimalno

rjeenje

31

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Planiranje namjena prostora

32

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Pleminarni oblik konstrukcije:

Volumen-formu definie arhitekta (uglavnom)

Konstrukter definie osnovni tip konstrukcije:

-

ako je rije o individualnom stambenom objektu, onda je to najee zidana

(obina, omeena, armirana)

ako je rije o stambenom i/ili poslovnom -objektu, onda je to armiranobetonska

(skeletna, sistem dijafragmi, jezgra)

ako se radi o industrijskom objektu, onda je to:

-elina konstrukcija (skeletna, spregnuta...) ili

-prefabrikovana armiranobetonska skeletna konstrukcija.

33

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

ODREIVANJE DJELOVANJA NA KONSTRUKCIJU:

Prema lokaciji objekta odreujemo prirodna djelovanja, zatim eksploataciona i druga djelovanja.
Na lokaciji gdje se nalazi BiH, odnosno Sarajevo mogua prirodna djelovanja su: vjetar, snijeg,
potres..., dok su eksploataciona opterecenje od koristenja (korisno opt.), udara vozila u stub, poar....

34

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

ODABIR ELEMENATA KONSTRUKCIJE

OSNOVNI ELEMENTI KONSTRUKCIJE:

Pritisnuti/
tlani:

Zategnuti/
vlani:

35

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

OSNOVNI ELEMENTI KONSTRUKCIJE:

Dominantno savijanje:

Savijanje i uzduna sila

36

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

MODELIRANJE I PRORAUN

Uraditi preliminarnu analizu

elemenata konstrukcije
(u sklopu idejnog projekta)

37

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Proraunski kriterij
kvantitativne formulacije-uslovi koje se moraju ispuniti za svako granino
stanje/, a

proraunskim situacijama se definie niz fizikih uslova u odreenom

vremenskom periodu za koje je zadovoljen proraunski kriterij (nisu prekoraena
relevantna granina stanja).
Proraunske situacije mogu biti:

P stalna (permanentna) proraunska situacija (relevantna u periodu vijeka trajanja za normalnu

upotrebu)

T - prolazna (privremena) proraunska situacija (npr. u toku izvoenja ili popravke)

A - incidentana proraunska situacija

(npr. poar, eksplozija, udar ili lokalni gubitak nosivosti).

38

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Kroz proraun se tretira jo i proraunski vijek trajanja (period u kojem

treba biti koritena konstrukcija sa uobiajnim odravanjem bez
znaajnih popravki), te
rizik izuzetno neuobiajan i opasan dogaaj (uticaj sredine, npr. klizite;
uticaj greki u izvoenju, npr. nedovoljna vrstoa ili nosivost elementa).

RASPORED (EMA) OPTEREENJA

je odreivanje poloaja, intenziteta i smjera slobodnog djelovanja, a

SLUAJEVIMA OPTEREENJA se definiu kompatibilne eme

optereenja, deformacije i imeprfekcije sa promjenljivim i stalnim
dejstvima koje se istovremeno uzimaju u obzir za odreeni proraunski
dokaz.

39

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Granina stanja
su stanja (naprezanja) konstrukcije kada su jo uvijek
zadovoljeni proraunski zahtjevi, a granina stanja
nosivosti (ULS) odgovaraju maksimalnoj nosivosti
konstrukcije ili elementa konstrukcije.

Granina stanja upoterbljivosti (SLS)

su stanja kod kojih su jo uvijek zadovljeni upotrebni
zahtjevi za konstrukciju ili konstruktivni element.
Razlikuju se:
nepovratana i povratna granina stanja upotrebljivosti.

40

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Nosivost

je mehaniko svojstvo sastavnog dijela, poprenog presjeka ili

elementa konstrukcije (npr. nosivost na savijanje, nosivost na
izvijanje...),

dok je vrstoa mehanika osobina/svojstvo materijala dato u

jedinicima za napon.

Odravanje

je skup aktivnosti koje se obavljaju u periodu trajanja konstrukcije

radi ouvanje njene funkcije.

41

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Osnovna tehnika svojstva/osobine koja moraju biti zadovoljena

su:

mehanika otpornost i stabilnost;

zatita od poara;

sigurnost u koritenju;

druga svojstva (higijena, zdravlje i zatita od okolice, zatita od buke,

uteda energije i toplinska zatita, odstupanje od bitnih zahtjeva
graevine, nesmetan pristup i kretanje u graevini...)

42

1. Osnovna naela projektovanja

Navedeni

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

zahtjevi ispunjavaju se slijedeim mjerama:

izbjegavanjem, uklanjanjem ili smanjenjem rizika kojima konstrukcija moe biti

izloena;

izborom tipa konstrukcije sa manjom osjetljivou na razmatarane rizike;

izbjegavanjem konstruktivnih sistema kod kojih moe doi do ruenja bez

najave;

adekvatnim proraunom kojim se dokazaju da konstrukcija moe izdrati

incidentno uklanjanje pojedinog elementa ili ogranienog dijela konstrukcije ili
pojavu lokalnog oteenja;

izborom pogodnih materijala.

43

1. Osnovna naela projektovanja

1.2 Pojmovi koji se donose na proraun

Dakle, pouzdanost konstrukcije mora biti ostvarena:

a/ proraunom (projektom konstrukcije),
b/ izvoenjem, te

c/ mjerema obezbjeenja kvaliteta.

Svim ovim aktivnostima koordinira rukovodi i donosi odluke

graevinski inenjer/ininjer

44

1. Osnovna naela projektovanja

1.3 Pojmovi koji se donose na djelovanja

DJELOVANJA na graevinu, konstrukciju mogu biti:

a. sila, optereenje koje djuluje direktno na konstrukciju
b. prinudna ili sprijeena deformacija, ili prinudno ubrazanje
Uticaj od djelovanja/optereenja na konstrukciju = unutranje (presjene sile),
odnosno naponi i deformacije.
Stalno optereenje G (g)

s velikom vjerovatnoom djeluje cijelo vrijeme u toku proraunske situacije i

varijacija intenziteta zanemarljiva u odnosu na srednju vrijednost ili je promjena
istog smjera sve dok ne dostigne graninu vrijednost.

Promjenljivo optereenje Q (q)

ne djeluje cijelo vrijeme u toku date proraunske situacije ili za koje varijacija
intenziteta u toku vremenu niti je zanemarljiva u odnosu na srednju vrijednost
niti je ravnomjerno promjenljiva.

45

1. Osnovna naela projektovanja

1.3 Pojmovi koji se donose na djelovanja

Incidentno optereenje A

je djelovanje kratkog trajanja za koje je nevjerovatno (malo vjerovatno) da e nastati sa

znaajnijim intenzitetom unutar proraunoskog vremena trajanja.
Posljedice djelovanja mogu biti katastrofalne, ako se ne poduzmu odgovarajue mjere.
To su: sudar, eksplozija, slijeganje i/ili klizanje terena, tornado, poar, ekstremna erozija.

Seizmiko optereenje AE (specijalni sluaj incidentnog optereenja)

je djelovanje na konstrukciju od pomjeranja tla za vrijeme zemljotresa.

Optereenje moe biti jo:

fiksno, nepomjerljivo optereenje ima fiksnu raspodjelu du konstrukcije;

slobodno optereenje, unutar datih granica moe imati bilo koju raspodjelu du
konstrukcije;

pojedinano optereenje, nezavisno u vremenu i prostoru od bilo kojeg drugog

optereenja koje djeluje na konstrukciju.

46

1. Osnovna naela projektovanja

1.3 Pojmovi koji se donose na djelovanja

Optereenja se razvrstavaju na:

Statika (mirna) optereenja ne izaziva znaajnije ubrzanje konstrukcije ili

elemenata;

Dinamika optereenja izaziva znaajnije ubrzanje konstrukcije ili elemenata;

Kvazi-statiko optereenje dinamiko optereenje koje se moe predstaviti

statikim modelom u koje su ukljueni dinamiki uticaji;

Vrijednosti optereenja se razvrstavaju na:

reprezentativna koja se korista za proraunski dokaz u graninom stanju;

karakteristina vrijednost optereenja odgovara glavnoj reperezentativnoj

vrijednosti (vrijednost optereenja odreena na statistikoj osnovi tako da
odgovara propisanoj vjerovatnoi za referentni period uzimajui u obzir
proraunski vijek trajanja konstrukcije i trajanje proraunske situacije.

vrijednost za kombinaciju dejstava vodi se rauna o smanjenoj vjerovatnoi

istovremene pojave najnepovoljnijijih vrijednosti vie nezavisnih optereenja

47

1. Osnovna naela projektovanja

1.3 Pojmovi koji se donose na djelovanja

esta vrijednost promjenljivog optereenja data je tabelama

kvazi-permanentna vrijednost promjenljivog optereenja data je

tabelama

proraunska vrijednost optereenja Fd se dobije mnoenjem

reprezentativne vrijednosti sa parcijalnim koeficijentom sigurnosti gF

kombinacija optereenja je skup proraunksih vrijednosti pod

istovremenim djelovanjem i koristi se za proraunski dokaz
pouzdanosti konstrukcije za granino stanje.

48

1. Osnovna naela projektovanja

1.4 Pojmovi koji se donose na karakt.mater. i geom.karakt.

Osobine-karakteristike materijala:

Karakteristina vrijednost XK vrijednost za koji postoji propisana

vjerovatnoa da ne bude dostignuta u predpostavljenoj neogranienoj
seriji ispitivanja i odgovara odreenom fraktilu predpostavljene
statistike raspodjele posmatrane karakteristike;

Proraunska vrijednost XD= XK/ gM se dobije dijeljenjem

karakteristine vrijednosti sa parcijalnim koeficijentom ili koja je direktno
odreena.

Geometrijske karakteristike:

Karakteristina vrijednost AK uglavnom odgovara dimenzijama

odreenim u proraunu (ili statistiki odreena geometrijska veliina sa
unaprijed propisanom fraktilom);

Proraunska vrijednost vrijednost AD nominalna vrijednsot.

49

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

2. Osnovni zahtjevi koji se postavljaju pred svaku graevinu su

POUZDANOST konstrukcije obuhvata:

sigurnost,
upotrebljivost
trajnost

konstrukcije

50

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

Sigurnost graevine

Graevina mora biti projektovana i izvedena/izgraena na nain

da se postigne sigurnost graevine u cjelini kao i svakog njenog
dijela i elementa.

Sigurnost je sposobnost graevine, odnosno konstrukcije da

ostane podobna za namijenjenu upotrebu, da izdri sva
predviena djelovanja koja se javljaju pri izvoenju i upotrebi, te
zadri sva bitna tehnika svojstva tokom predvienog vremena
trajanja uz primjenu ekonominih rjeenja.

To je, dakle, sposobnost podnoenja vanjskih djelovanja

uticaja (nosivost) uz odreenu mjeru sigurnosti - koeficijent
sigurnosti.

51

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

Upotrebljivost graevine
Upotrebljivost je sposobnost graevine, odnosno
konstrukcije udovoljavanju zahtjevima namjene
odnosno sposobnost konstrukcije ili elemenata da
tijekom vremena zadre odgovarajua svojstva.

greda

oslonac

52

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

TRAJNOST:

Konstrukcija mora biti u stanju da odgovori svojoj namjeni u

proraunskom periodu - vijeku trajanja uz uobiajne mjere odravanja
(da konstrukcija ima sigurnost (nosivost) i upotrebljivost (deformacije)
u vijeku trajanja).

Uslovi sredine moraju se uzeti u obzir u fazi prorauna konstrukcije

(stepen degradacije usljed npr. atmosferskog djelovanja bez
odgovarajuih zatitnih mjera moe znaajnije otetiti konstrukcija)

53

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

Kategorija
proraunskog
eksploatacionog
vijeka

Predvieni proraunski
eksploatacioni vek
(godina)

Primjeri

10

Privremeni objekti (npr. za potrebe gradilita pri izgradnji

objekata ili zgrada)

2TRAJNOST:

10-25

Zamjenljivi dijelovi konstrukcije: kranski nosai, leita i sl.

Poljoprivredne i sline konstrukcije

3Proraunski vijek graevina
15-30 - klasifikacija

50

Konstrukcije zgrada i druge jednostavne konstrukcije

100

Konstrukcije monumentalnih zgrada, mostovi, kao i

konstrukcije drugih graevinskih objekata

54

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

OBEZBJEENJE KVALITETA:
Jedna od vanih, ako ne i najvanija karika u ostvarenju
zahtjeva traenih proraunom za konstrukciju.
Kvalitet upotrijebljenih materijala, ugradnja, njega i sl.
obezbjeuju ispunjenje projektantskih predpostavki, a
odgovornost je na uesnicima u realizaciji izgradnje
(izvoa, nadzor...).
Za navedeno su neophodni odgovarajui Zakoni, Pravilnici,
standardi i norme koje donose dravni organi.

55

1. OSNOVNA NAELA PROJEKTOVANJA

2. OSNOVNI ZAHTJEVI

POGLED NA NAJVII OBJEKAT U SVIJETU

56