Professional Documents
Culture Documents
ise/in
HASKAN
Yazan
YAYINL ARI
Gzel Sanatlar Matbaas A.. tesislerinde dizilmi vr baslmtr. Bakan Yaynlar A.. ktibas hakk mahfuzdur. stanbul 11)76
NSZ
Bu kitaba, iki nl askerin szlerini en baa alarak balayacaz. Bunlardan birisi, svire'li bir general ve asker yazar olan Baron Henri
Jomini'-dir (1779-1869). 1812'de Napolon Tin ordularnda general rtbesiyle grev yapm; 1813'te Rus ar Aleksandr Tin emir subay,
1828'de ar Nikola Tin asker danman olmu ve Sava Sanat balkl bir kitap yazmtr. Baron Henri Jomini birok vesileyle:
Sava her zaman ok metodlu, ok ll bir tarzda yaplr. Oysa onu canl ve ataka bir tempoyla yrtmek; ona cokun hatt
kimi zaman atlgan br nitelik vermek gerektir. demitir.
Remagen (Remagn) Kprs'n aan Amerikan birliklerine komutn etmi ofan General Wnrlimont ise bu konuda yle demektedir:
Amerikallarn Remagen'daki havaya uuulmam kprye yaptklar baskn biimindeki saldr ve bunun sonucu olarak
Hitler'in ald (kurulan kprbann yokedilmesi iin eldeki btn birlikleri Alman B Ordular Grubu'ndan ekmek, harp divanlar
kurarak lm cezalar vermek, Ba-t'daki Bakomutan yine deitirmek gibi) tedbirler, Ren Nehri'nin - ngrldnden daha
abuk olarak - 23 Mart 1945'te almasn salamtr.
P.B. ve B.l.
Birinci Blm
enanya Blgesinin ormanlarnda birok tr am aalar, yaprak dken baka aalarla kark olarak bulunur. Bu yzden
bu orman-larn sk, karanlk, hznl bir hlleri vardr. Ger i i Ardenne'lerin doal uzants olan Eifel (Ayfel) dalarnn
kuzey yamalar t Ren Nehri'nin kylarna dek ular ama, byk nehire Bonn Nehri'nin kuzeyinde yaklanca, kukusuz
bu ask yzllk biraz eksilir. O zaman, yredeki tepeleri aas-ok geni bir orman eridi kaplar. Bu tepelerin bazlar da
nehrin yukarlarndaki romantik yerlerin belirleyici nitelii olan, manzarann yksekt e n seyredildii noktalar grnn
muhafaza ederler.
urada burada, dar ve kvrmtl yollar bu or-nKnlarn iinden geerek birdenbire ovann yukarsna ularlar; sonra
yamalardan aaya, bu d i k bayrlarn dibine sokulmu kk kasabalara doru inerler. Bu orman yollarndan geerek ieri
leiden gelen bir insan, gzlerinin nne birden b i r e serilen ve balarla meyve bahelerinden oluan airane manzara
arasndaki elikiyi grnce : srmaktan kendini alamaz. 9'uncu Amerikan Zrhl Tmeni'nin nc birliinden hibir asker,
hele avu Carmine Sabia, o 7 Mart 1945 aramba gnnn sabahnda, byle bir manzaray hiini zaman
unutamayacakt!
2 < n < i Piyade Taburu'nun A blnden bir nc birliinin yaylm olarak ilerledii dar yol, Birres-dorf'tan Remagen'e
gitmekteydi. Sava denildi mi avu Sabia ile askerlerinin aklna hemen souk, amur, yamur, sulu kar, sinsi birer tuzak olan
maynlar ve topra adm adm savunan bir dmann inat direnii geliyordu: Piyadeler her gn bu bir sr tuzak* tan ve
engelden nasiplerini almaktaydlar.
Bu sk ormann iinde olduka yava ilerlemilerdi. Bununla birlikte nihayet ormann biti noktasna ulamlard. Buras
da yolun bir dnemecinden, daha ak renk bir leke hlinde seziliyordu. Sabia trtl te kerlekli, zrhl arabasn durdurdu.
Verdii komut zerine askerlerinden dokuzu, son birka yz metrelik ilerleyii korumak iin yere atladlar. Silhlarn ormann
sk yerlerine dorultmulard, alacak atee karlk vermeye hazrdlar. nk bu sk aalklar, fundalklar, bir pusuya ok
elverilidir. Kk grup tetikte olduu hlde dnemece yaklayordu. Hava kapalyd ama orman birdenbire aydnlanyordu
SEH" ki. En yksek aalarn oluturduklar kubbe birden alyor ve yerini meyve bahelerine brakyordu* ayr kapl bir
dzlkte barakalar grnyordu, terkedilmi bir kamp olmas muhtemeldi* S o n r a y o l saa kvrlyor, aaya doru inerek
balar, baheler a r a snda kayboluyordu.
Ormandaki
i
bu uzun, bitmez
tkenmez yryten
so ma a ske rle r in
I n a m l n a / . b i r e y d i d e l a . K i r i a ; kilometre
'"-uluyordu. M a v i m s i dik y a r l a r n a r a s n d a g m
gzleri
nne
l yo rdu .
ilerisi
I
e\
MM
I .e-11
H
\ ord o :
YI
..
ynkn
yo
ItU'dl
Sod
askere
sessizd-
Adam hayr an lamna gelen bir hareket yapyordu. niin akbanda, meyve bahelerinin ilerisinde, kk bir ky
seiliyordu. Gruptan hi kimse orann adn bilmiyordu. Ad: Remagen'd. Nehrin zerinde onu bir kydan brne kesen
maden bir kprnn kurunimtrak ykn grlyordu. Ortasndaki kemer de onun heybetli bykln gsteriyordu.
alacak bir ey daha vard: Kpr salama benziyordu. nk karayolunda arabalarn gidip gelileri ak-se-ik
grlyordu. Askerler, arabalar, hatt atlar geiyordu
Saal 12,56'yd. 9'uncu Zrhl Tmen'in bu nc ktasndaki askerler hem -o gn iin birliklerinin he-defi olan- Ren Nehri'nin
sol kysn, hem de kar kysn grmekteydiler. Mttefik Bakomutanlnn plnlar uyarnca o ky, daha sonra Almanya'nn
ilerine doru kesin ilerleyiin yaplmasn salayacakt. General Eisenhower bir buuk ay nce, Bat Cephesi'ndeki niha
saldr plnn hazrlamt. Plnda ana hedef saptanm bulunuyordu ki bu piyadeler, farknda olmakszn, bunlardan
ikisini seyretmekteydiler...
Berlin'e doru ilerleyi
3
Gnlerden 20 Ocakt. Eisenhower Versailles'da (Versay), Trianon Palace'daki geni brosunda yeni bir muharebenin hazrl
iindeydi, Arden-ne'lerdeki Alman saldrs (*) srasnda genel karargh olarak buray kullanmt. Kuzey Afrika'-
r )
Yenilginin eiine gelen Htler'in Ardenne'lerde son bir aba ile yapt kanl saldrnn heyecanl ve srkleyici yksn yine Sava Romanlar dizisinde km olan
Tanklarn Hcumu balkl ciltte okuyabilirsiniz.
da, Sicilya'da, Gney talya'da Batl Mttefiklerin ordularn ynetip Normandiya karmasn da baarm olan adam iin bu,
Almanya'nn barnda biten son harekt olacakt.
Bununla birlikte o srada bu, az-ok uzun sreli bir tasaryd. Mttefik Seferi Kuvvetleri Yksek Genel Karargh'nm
arivlerinde S-75 871 (SCA F 180) referansyla gsteriliyorduki bu, ayn gn Washington'daki Kurmay Bakanlar Mttefikleraras Komitesi'ne gnderilen yaznn zerindeki say idi. Her zamanki gibi ihtiyatl olan Eisenhower, ksa ve zl bir
davranla seenei ileri srmekle yetiniyordu: nce btn Re-nanya Cephesi boyunca bir dizi saldrya girierek Ren'in
batsndaki olasya byk sayda Alman kuvvetlerini savad etmek; sonra Ren Nehri'ni gemek ve nihayet nehrin br
kysnda kuvvetli bir harekta girierek Wehrmchten (Vermaht), yni Alman Ordusu'nun gcn yok etmek: te hepsi bu
kadard!..
Fakat iin dorusu u ki, Ocak aynn o kinci yarsnda bu sonuncu varsaymn gereklemesi olduka uzak
grnyordu. Nitekim koskoca Ren Nehri'nin almas iin yaplan tasarlar da, yazn Normandiya karmasndan sonra
Almanlar ko valarken duyulan o ferahlk ve dinlik duygusu iinde hazrlanmt. 21'inci ngiliz - Kanada Ordular
Grubu'nun banda bulunan Montgomery d e o s r a l a r d n I f o l i m d a ' y a m m u z a ff e r i ' . e e i , m e s e l a e s k i N i . j m e j ; e n
k e n t i d o l a y l a r n d a , b a a r m ay l . j s u r l y o r d M t t e f i k k u v v e t l e r i n o l u t u r d u l n
bulunan
omni
( eneral
Aridity
daha
di/.enl
m erkez i nd e
( r u b ' n u n T U n e n k o m u l i m i n i i n n K ......... I t o n n ve
K o b l e n z d o h y l a r n d a n s o z e d e t b l d i r e k t i f gn-d e r n l f i
Derken 17 Eyll gn Almanya'nn kaps, Hol-landa'daki Arnhem'de birdenbire kapanverdi. Almanlar Westwall (Bat
Duvar) diye adlandrdklar Siegfried Haiti'nin beton istihkmlarn 1940'-ta terketmiler, fakat Normandiya karmasn izleyen
Mttefik ilerleyii karsnda abucak yeniden igal etmilerdi. Bunu yaparken General Courtney Hodges (Kortniy Hociz)
komutasndaki Tinci Ordu'nun tmenlerini durdurmulard.
Kabna smaz bir komutan olan Patton'un zrhl birlikleri de ulam yollarnn uzamas ve yakt ktl yznden
Lksemburg'da ve Metz nnde, Moselle Nehri zerinde mhlanp kalmlard. Normandiya'dan ve Provence'dan kopup gelen
iki mttefik dalgas, sonbaharla birlikte dur-gunlamt. Ekim, dkrkl dnemi olmutu. K yeni yeni hayl krklklar
getirmeden Ren in dosyalar da durulmutu.
Yere serilmesi gereken bu Alman ordusu hl dokuz canlyd. Ardenne'lerdeki son Alman saldrs da bunun byle olduunu
yakc bir biimde gstermiti. 1918'de 200 km. lik bir gerileme ve Alman Ordusu'nda yedeklerin tkenmesi, Hin-denburg'u
savaa devamn yarasz olacana inanmt. Fakat 1945 ylnn banda yal Alman Mareali'nin gerekilii geer ake
deildi. Bu sefer karar yetkisi bir lgnn elindeydi...
Bombardmanlarla boyuna havadan dvlen yaral Almanya, iki korkun koalisyonun - Ruslar la Mttefiklerin - atei
arasnda kalmt. Buna ramen hl azimle dorulup dikiliyor, her yanda istilnn nne son bir duvar ekmeye urayor-
y i m s e r l i k iinde o l a n l a r ;
I t a l M a arp
1
I
malarn
Noel'de
biteceini
falc
gibi
gerine
gerine
12 Ocak sabah afak skerken Varova'nn gneyindeki 4'nc Alman Zrhl Ordusu'nun ileri
mevzilerine bir ate tufan yamaya balad. Sovyet
topusunun younluu yer yer her be metrede bir top
bulunacak kadar bykt! Alman savunma tesisleri
sra korugandan olumaktayd ama hepsi param para
olup ezildi, tuzla buz oldu. Sovyet Mareali Jukov alan
gedikten ieriye binlerce tank ve motorlu aracn ektii
toplar soktu. Onun sol kanadnda bulunan Mareal
Koniev bu frsattan yararland. Geen Austos aynda
yukar VistFdeki ileri hareketi srasnda kurmu olduu
Baranov kprban geniletti. Unci Ukrayna Cephesinin
tmenlerini de Bat Galiya'nm ilerine yayd.
Varova'nn kuzeyinde Rokosovski, Orta Vis-trn sa
kolu olan Narew Irma'n at. Orta VistTn kys
boyunca Almanlar nehir kesimini Dou Prusya kesimine
balamlard. Yapt ilerleyile Rokosovski eski Danzig
koridoruna ulamak ve bu eski Hansa kentini
gneydoudan tehd i t , etmek olanan buldu. Sa
kanadndaki ele avuca smaz erniakovski de Toton
valyelerin i n a s r l k k a l e s i o l a n K n i g s b e r g ' e d o t f n
ileriye
atld.
\ U s e 1 e r N i m e n N e h r i ' n d e n S l o v a k y a 'nm t b r
nemin
dek
mlim
eephe
ha r eket
halindeydi, l i
b y k , d e r i n , h o m u r t u l u v e n n d e k i hereyi
Danzig'de
Rokosovski,
yaklamaktayd.
Baltk
Denizi
kylarna
srasnda
onunla
al ay
et m ekte n
ruhin
Amerikan
Kolordusu9yla
Fransz
birliklerini
destekleyebilecekti (General Devers, General Patch
komutasndaki 79inci Amerikan Ordusu'yla General de
Lattre de Tassigny komutasndaki Vinci Fransz Ordusunun
oluturduklar O'nc Ordular Grubuna komuta ediyordu).
General Jacob L. Devers, bu grevi General Frank W. M'
burn9n Komutasndaki 2Vinci IColorduya verdi. Hu
kolordu 39rtc9 28'inci ve 75'inci Piyade Tmenle-fVyle F
ran szlarn Sinei Zrhl I i i meniyle birlikte f grecekti*
Daha sonra 2Vinci Kolordunun kesimiu-de l }
nci
Amerikan Zrhl TU meniyle Franszlarn 2 flC Zrhl
Tmeni de bu ite kullanld, iki Fransz kolordusuyla
Amerikan kolordusu ayn anda saldr-) < t grvti...
It u ya rd m s aye s i n d e A f r i k a ' d a , t a l ya ' d a , , K o r s i l
ann
ve
Provenee'm
krsal
le
Comte
Kranele
bl gel er inde,
(
l ' Ya n k o n f e )
Bur
deki
y a / , f t l c l i ' i r i H l a r p m o l a n t e c r b e l i I -Ya n s z
as
I ................
. . .
i.
l l K u r ; ..........
i 'e re ekl e t
if.il
r.oir
KM
hlllll bil
dl)
11
l l ye l
o ,
!.
liftle ;;ok;
bili enklerdl
Kvnl
n l l i .............u n u ( l e n e r a l V i
Ki n i i i m u l m d kl l 'l n el / r bl Un u n ' n t an k l a
r i MUIIUM i un
i Iln lofu l,
nnda, ttin N l i
i nde
i < bs
yak -
Miden im ydana k-
11
darbeyi
vur
inak,
ondan
Ilm i
esi rgenm i t i .
ha re ket i Ku z ey
I
(
/.nan
ir inde, ur MUllelik
*
I 1il.it
IIKI
M > I
I I 11 t 1 < V . 1
"V
I MI I muinli V<T
l.
Krye
mh
vn
,..
il. H ULU-
yiMiil .lyi.ihi
r i * i i . i M y,
yio
Aliminim
fi n v n
< l m . M ....... i
M o m n n l a r dizi-
'ctrdt A r k a s b a l -
0 altl ynylnnl
grevinin
13
komutasndaki
2'nci
Kanada
Kolordusunla
El
Alemeyn'den beri aralksz arpmakta olan General
Horrocks komutasndaki 30'uncu ngiliz Kolordusunu vargcyle Kleve'ye doru ileri srerek bunun byle
olduunu ispatlad.
Meuse ve Ren nehirleri arasnda Nijmegen blgesinden
yola kan ngiliz-Kanada birlikleri, hedef olarak Xanten ve
Geldern kentlerini semilerdi. Fakat Ruhr havzasnn
yaknl dolaysiyle Alman Mareali Rundstedt buraya
l'inci Parat Ordusu'nu yerletirmiti. Bat Cephesi'nin
en iyilerinden olan bu byk birlii ayrca Aachen'm
( Ahin) kuzeyinden ar darda ektii ktalarla da r, n e ]
(indiriyordu. Bu yzden ilerleyi yava oluy o r, srekli
yamurlar yznden ayrca engelle-n l y o r d u .
ao
amur ve her yana bol bol yerletirilen maynlar,
savunmaclar iin ayr birer kozdu. Bunlar da tpk
Alsace ovasmdaki silh arkadalarmn-kine eit bir
inatla, araziye smsk yapm bulunuyorlard.
Kazanlar az ve yavat. Bununla birlikte
Kanadallar
21
ubatta
Kleve
yaknlarna
geldiklerinde, Vritable Harekt hedefine ulam
bulunuyordu. Karlarnda da en azndan 11 Alman
tmeni vard.
Montgomery de iki gn sonra Grenade Harektn balatmak iin bu frsat bekliyordu. Bu
seferki harekta Roer'n batsnda ve Aachen'm
kuzeyinde ymak yapm olan 9'uncu Amerikan
Ordusu'nun da katlmas gerekmekteydi. Bu Ordu
ok kt hava koullar altnda yola kt: Sulu kar
ve yamur yayordu, dehetli ayaz vard, stelik
yollar delik-deikti ve mayn deliydi. Almanlar
Roer Irma'nm geilmesini nlemek iin yukar
Roer'deki
barajlar
havaya
uurmular,
su
dzeyinin ykselmesine yol amlard. l'inci Ordunun sol kanad da Aache'm dousunda bu barajlar ele geirmek iin ie karmak zorunda kald.
byk
endstri
kenti
Mnchen-
birletiler.
Mareal
Montgomery,
Nehri'nin
sol
kysnn
kontroln
ele
geirmiti artk.
15
F:2
21
17
ama
'
lerde
masaba askeriydi. B u n u n l a b i r l i k l e b r o s u n a j - e l e n
raporlar, k e n d i kurma-V i n d k l s u b a y l a r n v e r d i k l e r i
bilgilerle raporlar
do| r n h \ < n i
fiilin
.... .l. i
ayn dncedeydi. T-
m. i r
IHI . 1 i m i
ilmi i . , i
i m
I i
oluma/d
l u .1.
m blrllkle m
l I
N I
i . I.
d.
M' I'll
t 1
' l l
n|i
ln. uni
T. i m
. i .
1|
11 i 11 11
m lil m n
i
11
til
i|
.1
M i
, ,| I i
TI1
|i.|m h
'i'
il
i ,
...........
l vil hl
deneA
l e e 'lerdeki
19
21
tmen
unlard:
General
Andrus
komutasndaki l'inci Piyade Tmeni'yle General Craig
komutasndaki 9'uncu Piyade Tmeni (eski savalardan
oluan her iki tmen de daha 8 Kasm 1942'de Kuzey
Afrika'da
arpmlard)
ve
General
Leonard
komutasndaki 9'uncu Zrhl Tmen.
Bu duruma gre Millikin gney-dogu ynne doru
kvrlmakla yetinecek, Bonn'un gneyinde Ren kysmca
lerleyecek nehrin solundaki kk kolu olan Ahr
Irma'na ulaacak, belki de Pat-
byk
heyecan
ekinmemiti:
yaratan
soruyu
sormaktan
23
gerilemeyi
25
kez
de
1944
Temmuzunda,
Normandiya
27
edinmiti:
Birliklerimizin iinde bulunduklar madd yetersizlikler dolaysiyle, incecik savunma perdesi
kuvvetle ekilen bir kauuk erit gibi her an kopabilir...
Fakat
Hitler'i
bir
yana
brakalm,
evresinde
bulunanlardan ka dikkat etmiti buna? Oysa bu sadece
bir gzlem deil, bir kehanetti de...
I I i
ci Holm
KPR
29
bir
grn
veriyordu.
Bazen
daralp
bazen
Erpel adl
Westerwald'm
yamalar
iinde
kayboluyordu..
(Yedi dalar)
ldrne
tank
olmutu.
Ren
Nehri'nin
de
bu
duraklamay
sabrszlkla
ileri
zellikle
California'daki
Camp
31
ine
ve
Yal
Avrupa
ktasyla
ilk
temas
30
Eyll
gn
41
Hodges
de
kendi
tmenlerini
Aachen'm
W. Leonard 3'nc Kolordu'yla giritii ileri hareketi Zlpich^ doru yneltti. Renanya Cephesi'nin bu kesimindeki
savunmaclarn
gsterdikleri
etin
direni
yznden
ilerliyorlard.
nsan
kendini,
geen
gz
Toprak
dek
hereyden
ekinmek
gerekiyordu.
Bu
35
37
39
gze alm
gelmiken,
arifesinde
felketlerin
41
43
stndeki
[ar,
hayvanlar,
grnyordu*
atlar,
hatt
kzler,
inekler
bile
45
47
49
lke
olarak
bunlarn
o
depodan
kmamalar
gerekiyordu. Fakat Normandiya karmasndan sonra,
1944 Hazirannda Kleebacim istihkmc-
F:4
52
61
tikrara
kavuunca,
aslnda
balca
tehlike
havadan
gelebilirdi.
O zamana dek Mttefikler zellikle Kln dolaylarna
bomba yadrmlard. Remagen'da zellikle Eyll ayndan
sonra, hava aknlar Renanya'nn tm zerinde sertletii
zaman, bol bol alarm iareti verilmiti. Bu akn da 9'uncu
Amerikan Hava Gc'nn 36'nc Taktik Grubu'nun 33 avc-bombardman ua yapmt. Roket atlar ok zorlu
olduundan bu, mrettebatta hedefe isabetler kaydedildii,
hatt kprnn hizmetd kald, belki de ksmen tahrip
edildii sansn uyandrmt.
Aslnda ise isabetler zellikle sol kydaki giri yollarna
hasar vermi, bylece de Eisenhower'm dncesi doru
kmt. Nitekim o, daha sonra hava aknlar zerinde
unlar yazmt: Belirli hedeflere byk bir amazlkla
isabet kaydedebilmek bakmndan hava kuvvetleri
topuya gre daha az etkilidir. Ayrca geni hedefler
zerine yaplan hava bombardmanlar hasara yol
amakla iseler de hereyi ykp yok edememektedirler.
yzba Kari Friesenhahn'm istihkmclar hemen
demiryoluna, kotular, yolu Kasm basma d e k onarmak
i i n durup dinlenmeden almaya b a l a d l a r- . le
kprnn yeni Komutan Yzba Willi Bratge, Toussaint
yortusu gn grevinin bana geldiinde herkes byle
karnca gibi harl harl almaktayd...
Yzba Bratge'nin kayglar
Kendisinden nce Remagen'de bulunan btn gvenlik
bl mensuplar gibi, Yzba Bratge de Koblenz'teki
80'inci Takviye ve Eitim taburundan geliyordu. Rusya'da
yakaland intan bir hastalk onu buraya getirmiti.
Savaan bir birlikte henz yer alacak durumda deildi.
Fakat bu arada nekahet dneminin nemli blmn
geirmi olduundan, 12'nci Ordu Blge Komutanl,
kadro elemanlarna byk ihtiya duyulduu o srada,
sicili ok iyi olan bir subayn hizmetinden yoksun
kalmann yararsz olacan dnmt. Bunun zerine
de, kesin atamas yaplana dek Bratge, Remagen kesiminin
54
cretsiz
olarak
eitmenlik
grevini
srdrmt.
Almanya'da zorunlu askerlik hizmeti yeniden kurulunca o
da Harp Okuluna girme olanan elde etmiti. 1937'de
Astemen olan Bratge, sonradan Tabur Komutan
Yardmcs olarak Polonya Se-feri'ne katlmt. Bat'daki
Sava srasnda emir subayl yapm, nce temenlie,
daha sonra Dou'da yzbala ykseltilmi, Ukrayna'da
bir ble komuta etmi, yaz seferini 1944'te Romanya'da
tamamlam, oradayken virsl bir hastala tutulmutu.
Nekahet hlindeki subay Almanya'da bir hastaneye
gnderilmi, sonra Koblenz'teki 80'inci zel Tabur emrine
verilmi, oradan da 1 Kasmda Remagen'm savunma
ynetimine atanmt.
Bu kez Ren Vadisi, byk nehrin bu kesiminde
kendine has olan o sakin ve gzel grnl yer olmaktan
ok uzakt. Nitekim son bombardman da bunu
dorulamt. Alarm iaretleri sklam-t. Tat kollarnn
byk sayda ve nemli olular bu blgenin, Renanya
Cephesi'nin hemen ardnda bulunduunu gstermekteydi.
Rusya Cephesi'nin bu eski savas da bu nedenle o
greve a t a n m bulunuyordu. Bu atamann kendisi de,
harektn bu kademesinde, 12'nci Asker Blge
Komutanlnn y e n i d e n rgtleniinin bir sonucuydu.
Bu blge o z a m a n a d e k Mannheim, Mainz ve Koblenz
ke s i m l e r i n e ayrlm bulunmaktayd ve Remagen da bu
sonuncu kesime balyd.
Bu kez Koblenz kesiminde yeni bir komutanlk kuruldu
ve 12'nci Kuzey Sava Blgesi Komutanl adn ald.
Grevi, harektla ilgili her trl eylemi yerine getirmekti.
Komutanla General Bodsch atanmt. General, sava
birliklerinin yaptklar btn mdahaleleri denetliyor; Kobl e n z , kesimindeki Ren Nehri Komutam olan Gene'A
rai von Berg ise teknik ayrcalklarn, zellikle istihkm ve
55
57
kimse
hava
koullarnn
ktlne
aldrmadan
evlerinden kat; gidip Viktoriaberg'deki ormanlara kamp
kurdu. Hemen hepsi;
Ah, u Allah'n bels kpr olmasayd btn bunlar
bamza gelmezdi!.. Diyorlard.
Ardenne saldrsnn baarszla urad besbelliydi.
Bu durum karsnda halkn morali ylesine dt ki baz
kimseler bu saysz ve anlamsz straplarn sona ermesi
iin Amerikallarn lkeyi igal etmesini gizliden gizliye
dilemeye baladlar. Gerekten de belirsiz nedenler ve
talihsizlik ie karmad zaman, urada burada, den
bombalarn etkisiyle kader durmadan vuruyor, vuruyordu.
Mesel bu bombardmanlardan birinde, aralarnda polis
komiserinin de bulunduu yirmi sivil, Eski Sokaktaki bir
kahvenin bodrumunda ezilivermiti. Bir baka gn Ren
kysndaki yerleim blgesinin btn kkleri yklm ya
da hasar grmt. Evlerin ou ve Belediye binas
oturulmaz hldeydi: Nitekim Bakan Dr. Hans Kemnig de
binada oturmaktan vazgemiti.
Bir baka sefer, demiryolu zerindeki 821'inci
Uaksavar 4'nc Bataryasinm bir mangasn, den bir
bomba tmyle yoketmis, bir tek kii bile sa kalmamt.
ubat aynn bir baka gn kprnn giriinde,
535'inci Uaksavar Birlii'nin l'inci Bataryasnn bir
vagonuna bomba isabet etmiti. teki demiryolu zerinde
de bir hastahane treni duruyordu. Yryebilecek hlde
olan yarallar bomba dnce onbe cm. karla kapl
balastn
zerinde
lgnlar
gibi
srklenmeye
balamlard! Alarm bittikten sonra yz akn kurbann
cesetleri toplanmt...
teki kyda bulunan Erpel ky yknt halindeydi. Bu
kez sava vadide btn korkunluuy-la kendini
gstermiti ve Tanr'nm gn buraya strap dolu
yumruklar indiriyordu.
Bu yaslarn, bu ykntlarn ve bu felketlerin ortasnda
Bratge ile Friesenhahn, ellerindeki yetersiz olanaklarla
yapabilecekleri tek eyi yapyorlard: Demiryolu zerinde
gidi gelii salayp korumak. Eldeki aralar kullanlarak,
59
61
63
65
67
gndersinler... Dedi.
Bu,
bylece
kararlatrldktan
sonra
Botsch
istihkmclardan yana dnd. Kprnn, sol yakadaki
birliklerin boaltlmasn salamas gerekiyordu. Bunun
iin General, B Ordular Grubu Komutanl'nn,
traverslerin zerine ve raylarn arasna tahtalar denerek
demiryolunun karayolu hline getirilmesi iin verdii emri
karp gsterdi. Ordular Grubu bu iin 6 Mart Sal saat
24'e kadar bitirilmesini istiyordu. Friesenhahn bu ii
istenen sre iinde baarabileceini dnyordu ama iki
artla: Hzar makinelerini altrabilmek iin elinde
yeterince
benzin
olmalyd,
bir.
O
dolaylardaki
tezghlardan da gerekli keresteyi salyabilmeliydi, iki.
Botsch: olur, dedi.
Daha sonra General, tahrip aygtnn nasl ileeliinin
kendisine gsterilmesini istedi. B Ordular Grubu'ndan,
ya da 5'inci Zrhl Ordu'dan emir gelmesi hlinde
Komutan, o yoksa stihkm Bl Komutan, dman
Koblenz yolu hizasna gelir gelmez eitli atelemeleri
hemen yaptracakt. Bu yol nehrin iki km. kadar
yaknndan gemekteydi.
Botsch patlayc maddelerin nerelerde olduklarn sorup
rendi, bir n-tahrip iin kprnn giriindeki tahrip
kalbnn yerinde olup olmadn denetledi, kuzey
direinin yanndaki yardmc tahrip kalb iin de ayn eyi
yapt ve bu ie ayrlan yeri inceledi. Her ey yerli yerinde
grnyordu. Fakat Friesenhahn en azndan 600 kiloluk
bir yardmc kalb ok gerekli gryordu. General not ald
ve bu patlayc maddeleri gndereceine sz verdi.
Bunlar olup biterken 26'nc Piyade Tmeni'nin eski
Komutan idi ya, Remagen, Kripp, Linz ve Orsberg'deki
Volkssturm yelerinin arlmala-r sayesinde Gvenlik
Bl'ndeki
boluklarn
doldurulabileceini
dnyordu. Yalmz, u da vard: Bunlar, yar-asker
nitelikte tekillerdi ve gerek sava deerleri yoktu: Bratge
bir gn nce yaplan deneyi gznnde tutarak Generali
hemen uyard. Ne sylediini bilen bir tavrla:
Hi kimse gelmeyecektir, dedi. Bu szleriyle de
Generali artp fkelendirdi.
69
syledi:
Giri yolunun ve kprden gei iin gerekli
aralarn ne durumda olduklarn grp bildirmem iin
beni yolladlar. Kirchdaun'dan (Kirh-davn) geliyorum.
Amerikallar zrhl aralarla Meckenheim ynnde
ilerliyorlar. Hatt sylendiine gre Kirchdaun ve Ringen
dorultusunda szmalar bile olmu. arpma olmuyor
gibi. Karlarnda hemen hemen hibir engel yok!..
Bunlar renince, Yzba Bratge'nin aklna ok kt
eyler geldi, fakat daha nce 1 sayl alarm emrini
yaynlam olduu iin de kendini kutlad: Buna gre
eitli elemanlar - izinler kaldrld iin - konak
yerlerinden ayrlmayacaklard. Saat 16'da da ikinci alarm
emrini yaynlad: Buna gre her birlik sava durumuna
geecekti. Kprnn zerinde ve evresinde, Friesenhahnln istihkmclar demiryolu boyunca harl harl
alyorlard. Biraz benzin gnderilmi olduundan, hzar
makinelerini nihayet altrmak mmkn olabilmiti: Bu
sayede, kprnn giriinin solundaki Becher iliinden
getirtilen kalaslar istenilen uzunlukta kesmek mmkn
olabiliyordu. Sonra bu keresteler oradan kolayca demiryoluna tanacak ve tekerlekli, ya da trtl tekerlekli
aralarn geileri salanacakt. Ancak, trenlerin kprden
gemeleri bu yzden engellenmi olmayacakt. Akam ve
ertesi sabah birka trenin gelecei de haber verilmiti.
Friesenhahnla
Kleebach,
almalarn
en
ge
geceyarsma dek bitirilmesi iin istihkmclar gayrete
getiriyorlard. Gerekten de, ertesi sabah afakla beraber
nehrin sa k y s n a gei izni alm olan aralarn bunu
glkle karlamadan yapabilmeleri zorunlu bir hl
almt. Daha imdiden uzun kollar birka ynden
Remagen'a doru ilerliyorlard. Hatt nehrin sol
yakasndaki yol zerinde, kasabann 10 km. kadar
kuzeyinde nemli bir tkanklk olduu bile haber
verilmiti. Bu ise geceleyin ve ertesi sabah ortaya birtakm
glklerin kabileceini gsteriyordu.
Onun iin Bratge 2 sayl alarm emrini yaynlad
srada ka-gelen iki subay grnce baya ferahlad.
Bunlardan biri 5'inci Zrhl Ordu kurmay heyetinden bir
71
73
75
77
79
!>:>
81
!>:>
vaktim
yok,
dedi
ve
kararn
83
boyluyordu.
General Hitzfeld yine dmanla temas kurduunda,
bezgin bir hldeydi. Biraz daha iyi durumda olan 277'nci
Tmen'in bile baaramayaca bir grevi gsz dt
iin hi baaramayacak durumda olan 89'uncu Tmen'e
yklemek lgnlkt. Bu tmenden ne isteniyordu?
Durumu kesinlikle belli dahi olmayan komu kolordunun
bir birliinin yannda saldrya gemek ve bu ii de
zellikle sarp, etin arazide, krk kilometre kadar tutan bir
gece yrynden sonra yapmak!
Binba Scheller'in grevi
Geceleyin General Hitzfeid dayanamad, 15'inci
Ordu'nun kurmay heyetiyle bir kez daha konumak istedi.
Gelsdorf dorultusunda harektta bu-lunmaktansa
Remagen hizasnda Ren vadisine doru kuvvetleri srmek
biimindeki tasarsn bir kez daha yeniledi. Fakat General
Zangen yine Nuh diyor Peygamber demiyordu. Emir
emirdi...
Bununla birlikte sabahn saat l'ine doru 15'in-ci
Ordu'dan bir haber geldi. ok zlenen grev deiiklii
miydi bu yoksa? Ne gezer! Gelsdorf ynnde yaplacak
kar-saldr olduu gibi duruyordu ama, buna kar?lk
Remagen kprba 67'nci Kolordu'nun yetki kapsamna
veriliyordu!
Nihayet ortaya olumlu bir etken kmt. Fakat
Gelsdorf'a doru yaplmas ngrlen eylemin olduu
gibi braklmas dolaysiyle kapsam snrlyd. Bununla
birlikte Gener.-l Hitzfeld tartma yapmaktan usanmt.
ve General Zangen'i
85
87
kazandracak
duymutu.
bir
grev
bu,
dediini
bir
emir
eri
89
o;
ras bir bombardman sonucu harabolmutu. Gi-di-geli
kemer gzlerinin yalnz bir tanesinden yaplyordu.
91
T. N.T. yok!..
Kprnn
zerinde
ve
yaknlarnda
Yzba
Kari
miktarda
ilveler
93
95
97
99
Sokak hafife sola kvrld, iki yannda cepheleri titiztemiz, dzenli o evler vard hep. Manga iki kk kola
ayrld. Her dizi duvarlar boyunca ilerliyor, kar
kaldrmdaki askerleri koruyordu. Pancurlarm ou
kapalyd. Kasabada kimse oturmuyormu gibi bir hl
vard. Temen Burrows bylece, herhangi bir aksaklk
olmadan iniin altbama geldi. Tam burada Birresdorf a
giden dar yol, Koblenz'ten Bonn'a giden yolla dik a
hlinde kesimekteydi. nde bir demiryolu yerst geidi
vard, engel parmaklklar havaya kalkkt. Demir ubuklu
engellerle baka birtakm engeller yolun tesinde yere
101
103
105
bulunuyordu.
Yollar
az
sayda
ve
dard,
Bu
yzden
tehlikeler
de
daha
byyor-du.
107
nemli grev,
Gelsdorf'a doru ilerlemektir. Onun iin de Kolordu
Komuta postasnn Falkenberg'den Brck'e tanmas
yerinde olur, demiti.
Mareal Walter Modeiin szn ettii zrhl tmen hibir
zaman gelmeyecekti: nk Kln'-de durum tehlikeliydi,
Bonn evresinde de kayg vericiydi. 277'nci Alman Piyade
Tmeninin Gelsdorf'a kar giritii saldrlar yenileme
olana yoktu; sa kanatta da 272'nci Alman Piyade Tmeninin kalntlar artk harekt bakmndan hibir deer
tamamaktaydlar. Bu Tmen ylesine ackl durumdayd
ki, alaylarndan birinde ancak topu topu yz kadar sava
vard. Btn erat bitkin hldeydi. Sava ve tat
aralarnn yokluu ve ikml-iaenin yetersizlii, bir gece
nce yaplan bir denetim srasnda, General Hitz-feld'in,
kurmayn bu birlii 4'nc kategoriye sokma kararn
verme zorunda brakmt. Bu ise birliin, en kk
lde de olsa, bir savunma faaliyeti gsteremeyecek
durumda olduu anlamna gelmekteydi!
Mareal Model tam General Hitzfeld'e gven vermeye
alt srada Temen Grimbaliun tanklar da kprnn
yaknndaki ukurun nnde bulunmaktayd! Savunma
eylemlerinin dzenlenii srasnda bu ukur tahrip
hazrl adn tamaktayd. Kprbamdaki savunma
tedbirlerinin zlmesi ve bir saldrgann yaklamas
hlinde istihkmclarm dman karsna dikecekleri
engellerin birincisiydi. Bu dzenin mayn yerletirme ve
sivri ulu tank engelleri koyma ilemleriyle tamamlanmas
gerekiyordu.
Yzba Karl Friesenhahn btn bunlar, geldii srada
Binba Scheller'e anlatmt. Biraz sonra, yni saat 13'
getii srada tamamlayc aklamalarda bulunmutu. O
srada da Binba, kprbamn komuta postasnn
Sankta
Anna
Manastrndan
tnele
doru
yer
deitirdiini ona haber vermiti. Derken bir subay, bir
topu yzbas ka-geldi. O zamana dek Gut Kohlendorf
yaknnda mevzilenmi olan yedi topun, Ahr vadisinin
kuzeyine ekileceini haber veriyor:
109
garn ilerisinde bulunan Amerikallar kaaklar grmlerdi. Bu Amerikallar, ilerleyii o ynde korumakta
olan avu Mike Chincharln mangasy-d. Bunun zerine
Assubay Rothe'un askerleri geri ekilmiler, yolun
kysndaki bahelerde gizlenmeye almlard.
Assubay, tehlikenin kapda olduunu haber vermek iin
muhakkak kprye ulamak istiyordu. Talimde ya da
Rusya cephesinde bunca kez yapt gibi, iki bklm
olarak ileriye doru atld, kara yolunu geti. Peinde de,
az nce yannda duran bir asker vard. kisi de hemencecik
bir takm barmalar, sonra da otomatik bir silhn at
yaylm ateinin sert takrdlarm duymulard. Assubay
yine de yolu gemi ve der top olarak br kydaki
hendein iine yuvarlanmt. Fakat hemencecik de
baldrnda ac bir yanma hissetmi, demiryoluna doru
sokulmak iin yine ayaa kalktnda bacann zerine
basnca byk bir ac duymutu. Ama Assubay Rothe
kasabay ok iyi bildiinden kamay baarmt. Arkada
hep peinde olduu hlde havagaz fabrikasna doru
yollanm, bacann acsna bakmayarak kestirmeden
gidip nihayet kprye ulaabilmiti.
Onun gelii zerine Yzba Friesenhahn da tehlikenin
kapya dayandn anlamt. Kynn bu yanndan
dmandan baka beklenecek hibir ey yoktu. Zaten,
Gvenlik Bl'nn Viktoriaberg yamalarnda dalmas
ve erattan ounun herhalde Koblenz yolu yaknlarnda
tutsak dmesi de bir alarm iareti anlamna geliyordu.
Tahrip iinin balatlmas iin tzkte ngrlen snr da
Koblenz'e giden bu yoldu. stihkm Komutan iin btn
dzen yerli yerindeydi. Tahrip aralar saat ll,52 ,den beri
patlamaya hazr hle getirilmiti. Bir gzetim ekibi her
eyrek saatte bir elektrik kablolarnn iyi ileyip
ilemediklerini denetliyordu. Ateleme ii artk her an
yaplabilirdi.
Yzba Friesenhahn durumun byle olduunu saat
14,15'e doru Binba Scheller'e bir kez daha bildirdi. Tam
o srada da Assubay Rothe'un geliinden sonra sol kydan
dnen Yzba Bratge, Binbaya:
Sa ky boyunca savunma nlemlerinin olasya
111
113
115
117
119
kprden
geirebileceini
sanyor
musun?
Temen Hugh Mott, durumu grmek iin gelmi,
hazrlk tahribinin nemi zerinde fikir edinmi, tanklarn
hemen bir destekleme yapamayacaklar sonucuna
varmt. Temen Timmermann da bunu biliyordu.
Engellemeyi son bir kez lmek istercesine baklarn
kar kydan yana evirdi. Her zamanki gibi soukkanlyd
ama kukusuz olacaklara da boyun emiti. Onun iin isteksiz cevap verdi:
121
Mike,
dedi.
Gidelim
de
urada
biraz
123
Mike
Chinchar'm
mangas
hl
ilerliyordu.
125
127
129
131
Binbam, ok rica ederim! Diye bard. Bir karsaldr iin askerleri siz mi toparlya-caksnz yoksa bu ii
ben mi yapacam, ltfen karar verin!.. Emirler artk
ilemiyor! Bana kalrsa, gsterilebilecek tek tepki, tnelin
henz serbest olan azndan darya karak Erpel yolundan kpr dorultusunda hcuma gemek! Ama bunun
iin de gruplarn burada kurulmas ve harektn hemen
balamas gerek!
Bu kez Binba Scheller hemen kararn verdi:
Gruplar sen toparla, daha iyi! Dedi. Yzba
Bratge hi beklemeden bir istihkm
baavuunu yanma ard. Onun yardmyla 9 askeri
toplayarak tnelin kma gtrd. Bu arada da Siegel'e:
Komutanln btn evrakn yakp yok et! Diye
emir verdi. Siviller alevleri grnce bsbtn tellandlar,
bir kvlcmn sarn vagonlarm atee vermesinden
korkarak lklar koparmaya baladlar. Baavu be
asker daha bulup getirdi. Baavu ile kendisi de dahil,
Yzba Bratge'nin elinde tasarlad harekt baarmak
iin 16 kii bulunmaktayd.
Fakat tam o srada Baavu birdenbire geri gelerek
artc bir haber verdi:
Yzbam, Binba Scheller yerinde yok! Yzba
Bratge fkeyle bard.
Ne sylyorsun yahu? Gzn a, yle bak... Ben
Binba yerinde, diyorum sana!..
Fakat Baavu szlerinin doruluundan emin bir
tavrla ayak diriyor:
Hayr Yzbam! Vallahi yerinde yok! Diyordu.
Yzba Bratge inanmad, hemen kotu. Sahi-156 den
de Binba Scheller yerinde yoktu! Sabahleyin kprnn
giriinde yoldan evrilen iki astemen de yokolmutu. Yzba
tnelin kna dek gitti. Baz siviller:
133
arpmayn ar-
135
136
137
138
139
140
br
yakaya
tank
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
larnn ilerisinde,
dzeltebilmiti.
ok
bozuk
bir
durumu
yeniden
151
152
153
154
155
atanalberi,
General
Kortzfleisch
ancak
Alman
Ordusu'nun kk mfrezelerinden yararlanabilmiti.
Emrindeki asker mevcudunun balca blm ise zellikle
Volkssturm'un babozuk elemanlarndan olumaktayd!
Generalin ka-rarghmdaki harekt subay Albay Rudolf
Schulz daha sonra bu konuda unlar yazacakt:
Dmann durumu ve iinde bulunduumuz ko-muta
ve yetki glkleri dolaysiyle, bize yerilen grevin
baarlmas ok gt. Aslnda elimizde askerden daha
ok kurmay subay vard. Balangla ortaya kan
kargaalk ve tartma alannda olduu Kadar haberleme
alannda da elimizdeki aralarn yetersizlii, etkinliimizi
azaltyordu. Bununla b i rl i k te, komutanlk dzeyinde
grev duygusu ok y k sekti. General Kortzfleisch
yorulmadan
didinip
duruyor
ve
dman
bombardmanlarnn yaratt tehlike aldrmadan, Ren'in
dousundaki yollarda boyuna denetimler yapyordu.
Albay Reichelm'in Erpel evresindeki kpr-ban en
ksa srede yoketme grevini verdii kimse, byle bir
adamd. Durumu her zaman yerinde grmek isteyen
alkan bir komutan olarak n yapm bulunan General
Kortzfleisch, bu nn dorulayarak harekt subayn da
yanma alp hi beklemeksizin, hemen yola kt. lk ii
kar-saldry yapacak birlikleri bir yandan toplarken,
bunlarn savaacaklar alan incelemek oldu.
Dorusunu sylemek gerekirse, daha nce emrine
verilen Volkssturm elemanlarnn ne denli yetersiz eyler
olduunu bilen General Kortzfleisch, o an iin
yararlanabilecei olanaklar zerinde uzun boylu hayle
kaplmyordu. Geri Albay Reichhelm, ll'inci Zrhl
Tmenle hi deil se kt zerinde gzel ne sahip
Panzer Lehr Tmeni'nin emrine verildiini Generale bildirmiti. Fakat bu birliklerin gerek sava deerinin ne
olduunu kendine sormaya hakk yok m u y d u ? Zaten bu
birlikler o an iin Dsseldorf ve Kln kesimlerinde
grevlendirilmi bulunuyorlard. Bu yzden de onlar
imdiki grevlerinden alarak yeni sava kesimlerine
olasya abuk
gndermek gerekiyordu. Fakat bu i ne
kadar zamanda olacakt? General Kortzfleisch iin apak
olan bir ey vard ki uydu: Saldrgann amac, sa kyda
156
157
158
159
gelmiti.
Bu hl, saat 20'den az sonra General I I Bradley'le
General Eisenhower arasnda g e e n
bir telefon
konumasnn sonucuydu. 12'nci Ordular Grubu
Komutan, o akam Ike'n Harekt ubesi Bakan
General Harold R . K u l Tu yemee alkoymutu. Yemekten
sonra General Bradley onu alp brosuna gtrmt.
Ordular Grubu'-nun harekt blgesini gsteren haritalar
orada yayl duruyordu. General Bull 9'uncu Zrhl Tmenin Remagen'da kazand baary beeniyor, fakat
una zlyordu: O blge, sonradan nehrin sa kysnda
yaplacak byk lde bir saldn iin ideal alan deildi.
Buna karlk General Omar Bradley memnunluunu
gizlemiyordu. Onun fikrince kprnn ele geirilii gerek
bir nimet olmutu. Geri daha gerideki blge olduka sarp
ve engebeliydi ama -nehrin ald yere bir lde yakn
olan - Frank-furt-Kln otoyolunun abucak kontrol altna
aln ileride, gerek gney-dou ynnde Frankfurt'a ve
Main Nehri vadisine;! gerekse dou ve kuzey-dou
ynnde Ruhr havzasna doru harekete geme olanan
salyordu. Fakat bu kez General Bull yerinde bir itiraz
ileri srd: Sa kynn bu kesimine belirli sayda
tmenleri srmek Bakomutanln kurduu btn
dzeni bozmak, hatt plnlarn altst etmek gibi bir
tehlike yaratmyor muydu?
Gerekten de General Harold R. Bull, Mttefik
Bakomutanlnm, Montgomery'nin 21 nci Ordular
Grubu'nun kuzey Renanya'da kazand baary olasya
abuk deerlendirmek niyetinde olduunu grevi gerei
ok iyi biliyordu: Nehri byk kuvvetlerle amak iin 23
Marttan balayarak Duisburg'un aasndaki Wesel
Blgesfnde bir giriim yaplmas ngrlmt. Belika ve
gney Hollanda,
yollar asker
birlikleri,
saldr
malzemesini, cephane ve ikml-iaeyi aa Meu-se'n
ilerisine gtrmek iin daha imdiden yola km olan
birok konvoyla doluydu. u hlde, Westerwaldln bu sarp
blgesinde hi aklda yokken kurulan bu kprba,
buraya takviyeler gndermek gerekirse, asl byk
tasary bozmak gibi bir tehlike yaratmyor muydu?
160
161
162
Dwight
Eisenhower
daha
sonra
unlar
163
164
165
166
167
ykseliyorlard.
Yorumcularla bayazarlar o na dek MUtt( Piklerin
igal ettikleri en byk kent olan hu Alman metropolnn
zaptmdaki /nemi belirteceklerdi. Renanya'nm bu kenti,
Reich'm ekonomik gcnn temel direklerinden birini
achen'dan daha iyi simgeliyordu. Montgomery'nin
21'inci Ordular Grubu'nun ve General Lawton Collins'in
7'nci Kolordusu'nun gz doldurucu ilerleyiinden sonra
Renanya'nm
bu
blgesinde
birok
gazeteci
bulunduundan, haber daha da iyi belirtilecekti.
Baka sava muhabirleri de nc Ordu'nun sol
kanadnn
gneydeki
ilerleyiini
belirteceklerinden,
Remagen iinin gizlilii de bu sayede daha iyi korunacakt.
Prestij denen nesnenin anlamn General George C.
Patton'dan daha iyi kimse bilmez; bir baary parlak bir
harekt haline sokarak bir sava olayn onun kadar iyi
hi kimse belirtemezdi. te imdi de 4'n Zrhl Tmen,
Gerolsetin'la Adenau'm gneyi arasndaki blgede
ilerliyordu. Daha sonraki hedefler olarak da Mayen' ve
Andernach'la Koblenz dorultusundaki Ren vadisini
semiti (Remagen'da kazand baarnn dl olarak,
General Hge 22 Martta bu 4'nc Zrhl Tmen'in
Komutanlna atanacakt).
ubatta Lksemburg Bykdkalmm snrlarndan
balayan nc Ordu'nun saldrs gney Eifel ynnde
ilerlemi; Prm, daha sonra Kyll rmaklarnn kenarlar
dik yamal kk vadilerinin ilerisine ulamt. Bu
blgeye hkim olan 600 m. kadar ykseklikte baz tepeler
vard ki bu da ortaya, Ardenne'lerdeki tepelerle inkr
gtrmez benzerlikler karyordu. Usta bir Komutan olan
General Patton'un, birliklerinin yeteneklerini belirtmek
iin gerekli szleri bulacana hi kuku yoktu.
Bir yandan Kln'den gelen haberler, br yandan
Koblenz Blgesi'nin adnn gemesi aktali-tenin n
plnnda yer alarak gazetelerin yaz ilerinde usuz
bucaksz Bat Cephesi'nin br kesimlerinden gelecek
haberleri glgede b r a k a c a k [ard: Bu cephe, Alsas'n Ren
Blgesinin, Zeeland Blgesindeki Meuse Nehri'ne dek
168
uzanyordu.
169
mas
gerekli
nlemler
170
kysndan ba i n ;
i k Bosna-Hersek Blgesindeki
Yugoslav M i i n l i n d e n geiyordu. Burasn Neretva ve
Bos- v a d i l e r i boyunca General Alexander Lhr'n i * n
mi
asndaki
Alman-Hrvat
E
Ordular
Grubu
tutmaktayd. Cephe hatt Saraybosna'nm batsm-i S a v a
ve Drava nehirleri arasnda Slavonya lvtNin ortadan
kesiyor ve Balaton Gl'nn g-III i n d e Alman-Macar
Cephesiyle birleiyordu.
t i oradan kuzeye doru kyor, Budapete ile
i.'ilava arasnda, Komarom yaknnda Tuna lirini
ayor, orta Slovakya'nm dalar arasn
rt rneiyor, sonra Oder Nehrinin yatana a y a k
uydurarak kuzey-bat ynne kvrlyordu.
< Irada, Silezya'dan Pomeranya' y a dek Cephenin I n
nemli kesimi yay biiminde uzanyor; Alman d a Sovyetler de btn d i k k a t l e r i n i bu kesim zerinde
toplam bulunuyorlard. Koniev'in 1'-inci Ukrayna
Cephesindeki tmenleriyle srasyla Jukov, Rokosovski ve
Vasilyevski tarafndan ynetilen l'inci, 2'nci ve 3'nc
Beyaz Rusya Cephelerinin yaptklar bask kendini bu
yandan gsteriyordu.
leride Berlin ynnde bir yarma hareketi yapmak zere
btn abalarn Oder'e doru yneltmeden nce, Sovyet
Bakomutanl, Pomeranya ve Bat Prusya'daki btn
Alman kuvvetlerini tasfiye ederek sa kanadn serbest
hle getirmeyi kararlatrmt. Bylece dmann elinden
hertrl kar-saldr olanan alm olacakt. Bu yzden
de, nceki gnlerde olduu gibi, iki hasm devletin sava
bildirileri Stettin'in dousundan Danzig dolaylarna dek
cereyan etmekte olan etin arpmalar zerinde zellikle
durmaktaydlar.
Mart bandan beri geride braklm olan Neu-Stettin
Blgesinden Jukov, Baltk kysndan pek de uzakta
olmayan Kslin ve Kolberg'e doru iki tane sert yumruk
indirmiti. Birlikleri, Kuzey Ordular Grubu'nun Cephesi'ni
alaa ederek Stettin'in otuz km. kadar dousundaki
Stargard'a gelmilerdi. Sa kanatta Rokosovski'nin ileri
hareketi Bat Prusya'daki Alman kuvvetlerini tecrit etmi,
Bunlar Danzig ve Gdynia evresinde Vistl Nehri'nin
denize dkld noktaya doru pskrtlmler di.
171
172
Bakanlarn
bazlar
ekingen
birtakm
itirazlarda
bulunmular, Genelkurmayn sorumlular da Fransz
Ordusu'nun gsterebilecei tepki karsnda duyduklar
korkuyu belirtmilerdi. Fakat Hitler buna ramen kararn
deitirmemiti. lk birlikler sol kyya ayakbastklar srada,
Hitler de Reichstag'da nutuk ekiyordu. Baarsndan emin
olduu iin, uzun zaman sreceini umduu bir olupbittiyi
aka iln ederek milletvekillerine yle diyordu: Size
hitabettiim bu tarihsel saatte Alman birlikleri, bar
dnemi garnizonlarn kurmak zere Reich'n bat illerine
girmilerdir.
Ayn anda da balarnda bando-mzka bulunan
motosikletli askerler, motorlu aralar ve piyadeler, cokun
bir halkn Yaa! Varol! sesleri, alklar arasnda sol kyda
boy gsteriyorlard. Versailles Andlamas'n imzalayan batl
devletler bu olupbitti karsnda hareketsiz kalmlar;
bylece de Hitler'i ileride daha cretli davranlarda
bulunmaya isteklendirmilerdi. Fakat dmanca bir tepki
gsterselerdi Hitler bu macerada kepaze olarak birliklerini
geri ekecek, belki de devrilme tehlikesiyle karlaacakt.
Tersine, kstaha ve kolayca kazand bu baar, ancak
besledii emeller bakmndan onu tevik edebilirdi. Bu
baar, Avrupa'y savaa kadar srkleyecek bir hareketin
balang noktas olacakt ve 10 Mays 1940 gn de Bat
ynndeki saldn Renanya'nm bu
ideal noktasndan
balamt.
Dokuz yl nceki cokuyla bugn arasnda ne byk bir
eliki vard! Birbirlerine kart bu iki sahne Alman
tarihinin iki belirli dnemini, Naziliin zaferiyle kn
simgelemektedir. Muzip bir yazar, bayazsna konu olarak
kaderin bu cilvesini alp belirtebilirdi: nk kader, Nazili206
173
175
177
179
181
182
183
184
dzene sokuyordu. 9'uncu Zrhl Tmen'in mfrezesine 3'nc Kolordu'nun bir birlii de eklen
misti. Hatt Remagen'n yirmi km. kadar batsndaki
Gelsdorf'ta merkez bir koordinasyon ve denetim
postas da kurulmutu. Konvoylarn nemine,
yollarn durumuna ve ana yollar tkamamak iin
izlenecek teki yollara ilikin btn bilgiler oraya
geliyordu. Trafik servisi bu bilgilerin yardmyla
birlikleri bu yollara datp akn dzenli olmasn
salyordu. Bu komuta postasna bal olan be ayr
posta da verilen direktiflerin uygulann, zellikle
aralarn gvenlik normlarna gre kademelenilerini
denetliyorlard. Remagen'da 9'uncu Zrhl Tmen'in
bir yol' kontrol postas da kprnn zerindeki
trafii dzenliyor; bunu yaparken yklerin arlm,
demiryolunun durumunu ve giri yollarndaki skkl gznnde bulunduruyordu. Bir levha:
9'uncu Zrhl Tmen'in katland zahmet sayesinde,
Ren Nehri'ni ayaklarnz slanmadan gein! Diyordu.
185
186
Alman tedbir yerinde olduu kadar iyi de dnlmt: nk saat 16,30'a doru A l m a ? )
topusunun att ilk obsler Remagen'n kryla rina
dmeye balad. Uzmanlara gre a t gap lan 210
olarak saptanan ar sahra t o p l a r y a p yorlard.
Fakat sz konusu olan belki de d z e n leme
atlaryd: Zira ok gemeden s a l v o l a r sey rekleti,
sonra da kesik bir hl ald.
Buna karlk, pike uaklarnn grn daha
korkun oldu. Kapal ve yamurlu, alak bulutlu,
dolaysiyle bu tr bir mdahaleye az elverili bir
havaya ramen, Alman havaclar olmayacak bir ii
baarmaya
alyorlard.
482'nci
Uaksavar
Taburu'nun topular Stuka ile bir avc ua
saymlard, toplaryla hedefin zerine elik bir perde
ekiyorlard. 4 uak birbiri ardnca drld,
gnn kalan blmnde de baka alarm verilmedi...
Muhakkak ki ge kalm, fakat kararl biimde
yaplm olan bu iki saldr gsterisi, bundan byle
ayn zamanda iki muharebenin cereyan edecei
anlamna geliyordu: 8 Mart gnnn akam
kuzeydeki Unkerden gneydeki Linz'e dek uzanan
kprbamm evresinde bir kara muharebesi; bir de
kprbamm
elde
tutulmas
iin
yaplacak
muharebe, ki bunun iin Amerikan 3'nc
Kolordusu kurmay dikkate deer bir gerekilik
gsterecekti.
leden hemen sonra 482'nci Uaksavar Taburu,
elindeki btn silhlar Remagen'm evresine
yerletirmek iin emir ald. Kprnn iki yanma
zaten 3 tane hafif top mfrezesi yerletirilmiti. 4139
,
nc Tabur'un takviye olarak gnderilen 90'lk
toplar ise kasabann kysnda mevzie girmi
bulunuyorlard! Bir duman birliinin gelmesi
beklenirken, bulutsuz havada bir alarm verilirse
yaklmak zere ya bidonlar hazrland. 9'uncu
stihkm Birliinin askerleri tahrip kalplarn bir
araya topladlar. Dman yzerek saldrya gemeye
kalkrsa durdurmak iin, kalplar dzenli
aralklarla nehrin yukarsna doru suyun iine
187
188
189
190
ok
uzun
zaman
kalmayacam,
191
demiti.
Gerekten de o sabah Mareal Keitel telefon ederek
Mareal Rundstedt'a grevden alndm, yerine
Kuzey talya Ordular Grubu Bakomutan Mareal
Albert Kesselring'in atandn bildirmiti...
Birinci Dnya Sava'nda topu subay ken sa va
sona erince havac olan bu askerin acayip bir kaderi
vard.
Herman Goering'in arkadayd. Av havacl nm
dirilmesine o da katld ve 1935'ten sonra Al man
Hava Kuvvetleri'nin, Luftwaffe'nin k u r u l u una
yardmc oldu. 1936'da Havaclk B a k a n l 'nda
grevlendirilen, sonra Hava Kuvvetleri Kurmay
Bakanl'na atanan, iki yl s o n r a 3'Unotl Hava
Kolordusu Komutanl'na get, i n l e n Gene rai
Kesselring, 1939-1941 yllar a r a s n d a l ' i n e l Hava
Ordusu'nu ynetti. Polonya v e H a h s e t e r leri
srasnda baarnn k a z a n l m a s n d a k e s i n rol
oynayan balca iki hava b i r l i i n d e n b i r i s i d e bu
l'inci Hava Ordusu'ydu.
1940 Temmuzunda, ellidrt yandayken Mareallie ykseltilen Kesselring, 1942'ye dek grevi
banda kald, sonra Afrika Ordusu'nu desteklemek
zere gnderilen hava kuvvetlerini ynetmek zere
Rusya'dan Akdeniz'e geti. Bu, onun iin yksek
sorumluluklarn balangc olacakt. nk 1943
Eyllnde talya'nn k zerine, yni bir buuk
yl sonra Mareal, gney talya'daki btn Alman
silhl kuvvetlerinin, dolaysiyle kara kuvvetlerinin de
bana getiriliyordu.
lke olarak bir havac, zrhl ve piyade birliklerinin
ince manevralarna pek hazrlkl olmadndan, bu
grev pek de olacak bir ey deilmi gibi grnr.
Fakat Mareal Kesselring becerikliydi, yetenekliydi,
yannda deerli ast'lar vard. 9 Eyllde Salerno'ya
yaplan Mttefik karmasnn baar kazanmasn,
kendisi gere bakmndan aa durumda olmasna
ramen, gnler boyu nleyen Mareal, sonra da
gney talya'nn dalk oluundan yararlanmt.
192
193
194
195
196
197
Grubu'nun
komutanym
gibi
hir hava
198
199
200
201
olmui
benze
Milyor, diye cevap verince bu, iki komi ilan ara
l klrsa bu yntem pek etkili
uda
Ikorzeny'nn yzcleri
Mareal Albert Kesselring, gnn ya da gecenin
hmgi saatinde olursa olsun havann bo /.kluuna,
202
203
i'i
ve
241
204
-jl
da
durdurmajH
BuB
hal
posl
yapaB
araynB
bel
atfl
hazine*
206
208
sonra
ancak
Rus
yntemleri
iimi-150
kamuoyunu^ etkilemek. Ayrca birok subay undan da korkmaktayd: Hitler byle bir kuruluun varlndan daha sonra
yararlanarak, ar bir hat veya grevde gevek davranma gibi
hllerden ok uz nedenlerle kurmay heyetleri yelerini ya da
kol mutanlar yarglatabilirdi.
General Rudolf Hbner'in Bakanla atanmas da bu
varsaym dorulayabilecek nitelikteydi.; Hitler, bu yksek
grevi yerine getirmesi iinj onu atamt. Kukusuz General
kendi arkadalaunca. yiit, yrekli ve kararl bir asker saylmak
tiydi. nkr gtrmez yurtseverlik duygulai - b< liyen,
tuttuunu koparan bir askerdi. Fakat Nazi Mai-tisi ile olan
balarn ok kimse biliyordu Bu .iatla ve partinin
grlerini ordunun i h i n k Niyle badatrmak iin stste
yapt abalar la subaylarn dikkatini kendi stne ekmiti
Muhakkak olan uydu ki durup dinlennn yapt bu faaliyet
Ordular Bakomutanla m dikkatini Generalin zerine
yneltmiti. Bunlar, rejimin kodamanlarnn da etkisiyle onun
rtbe ini ykseltmiler; kendisine madalyalar, nianlar
vermilerdi. Beri yandan partinin baka yeleri de N.S.F.O.
(Nazional Sozialistische Fhrungs < >I Tiziere) rgtnn
kurmay bakanlna General Hbner'in getirilmesi iin Fhrer
nezdinde gi- isimlerde bulunuyorlard. Bu rgt, Nazi lks
ne bal subaylar yetitirmek amacyla kurulmu tu. Sonradan,
1944-1945 k boyunca General, Vifl til Ordular Gurbu'ndan
bir piyade tmeninin komutanlna getirilmiti. Mart aynn b
I ; unda Oder Nehrinin sol kysnda arpyordu, lir ay kadar
nce Dou Cephesinde yapt son re/ilerden birinde Hitler
onunla karlam bulunmaktayd.
ste 10 Mart gn oradayken Fhrer'in emriyle Herlin'e
arld. General Hbner geri byle bir revi yerine getirmeye
hazr deildi ama Il! ler'in kiiliinin ok etkisi altnda kald.
Fhrer, r.abakanlk'taki brosunda onu kabul etti ( ta neralin
sonradan syledii gibi, Alman anslye i geri kmt ama
hl artc bir inandr ma, kandrma gcne sahip
bulunuyordu ve da i.- birok hatrl ziyareti gibi Genefal
Hbner de onun etkisi altnda kald. Nitekim bir [im n ce,
Mareal Kesselring de yle olmutu.
Hitler'in son zafere derin bir inanc vard. Onun fikrince, bu
amaca ulamak iin her trl gevemeleri ve baka
210
11 11 k kazandracakt.
lanunla birlikte eitimi ve yetiimi bakmn lm Yarbay
Ehrnsperger, muvazzaf hizmette olup yle Nazi Partisinin ve
onun baarlarnn, za I i -Ierinin derin etkisi altnda kalan
gen subay im kategorisindendi.
Fakat, kiisel deerleri ne olursa olsun her iki Irdmcy da
General Hbner'in rtbesi, kiilii Ve n etkilemekteydi:
nk, Harp Divam'nm kurarlarna itiraz gtrmez biimde o
hkimdi Un SE onlar kanlmaz olarak ikinci derecede hu
rol oynamak zorunda brakyordu. Zira < ;< n
D Mareal Rommel'in Hitler'ce nasl ldrldn i l i k i n
212
nedeni
kendisine
214
hibir
216
1)
2)
siraindu
komutay daha aa rtbedeki bir subaya devre derek (?)
tehlikedeki kesimden uzaklam, 10 ra sava hattna
giderek birliklere katlacak yet de iki gn cephe gerisinde
Kprnn
dmanca
ele
geirilii
kalmtr.
Sulamann
arl
karsnda,
Binba
Bchel
1er canlanr gibi oldu. Zihnini toparlad ve S0
ukkanl davranmaya alt,!,;
grld.
Sonra, nihayet kendisinden daha uzun uzadya cevap vermesi
istendii zaman, General Hbner'in fkeli tutumuyla eliki
hlinde olan grnrde bir sakinlikle, olay kendi asndan
anlatt. Binba zellikle kprye ge gelii zerinde durdu:
Dolaysiyle de, bu kadar ksa bir sre iinde hereyi
renemezdim, dedi ve unlar ekledi: Felket akam daha
st bir makama durumu haber vermek istedim ama o srada
sa yakada hkm sren kargaalk ve haberleme aralarnn
yokluu dolaysiyle bunu baaramadm. Bu yzden, 67'nci
Kolordunun gnderildii yeni yeri bulabilmek iin iki gn
akn sreyle uratm. Ara yerde de bana bir yol zerinde
tanksavar engeli kurma grevi verildi...
218
yaptn,
sulu
olduunu
kabul
ediyor
220
222
habni zerine
224
226
getirilmitir.))
Bu bildiri, Ordu'nun her kademesinde byk v; m klar
yaratt. General von Kortzfleisch'm N a rekt ubesi Bakan
Albay Rudolf Schulz, son fadan bu konuda unlar yazmt:
lm kararlarn birka gn sonra resm bildiri ilen rendik.
Hepimiz beynimizden vurulmua dn-mk: nk herbirimiz
ayn durumda kalsaydk ayn akbete urayabilirdik. Bu
subaylar, kendilerinin mrumlu olmadklar kusurlar, eksikler
yznden can verdiler.
Bu bildirinin yanklar, Hitler'in istedii gibi, H c i n ve
srekli oldu. Savan sona erdii gn ilan 8 Maysa dek
istihkm birlikleri dman lerleyii karsnda terkedilme
zorunluunda kalnan stratejik nitelikteki btn kprlerle
baynd lk tesislerini ve yaplarn - durumlarna, nemlerine
ve byle bir davrann yararl olup olmadna bakmadan havaya uurdular. Savacn son gnlerinde kasabalarn
belediye bakann nyla ileri gelenleri baz tahrip ilerinin
yanl-In ve yersizliini belirttiklerinde, istihkmc-Indan
hep u karl alyorlard: Biz de Rema-Kirdeki subaylarn
akbetine uramak istemiyor u z !
lylece de savan son yedi haftas boyunca vr/1er le
bayndrlk yaps hibir stratejik y a r a i i! ,1 anmadan
yokolup gitti.
Fakat bu kararlarn 18 Marttaki bildirinin '.namda
yaynlanmas zerine en c h i l a s ke r d e , K u l a en az delik
vatanda da gsterilen h <*r tr-li zaaf Fhrerln amanszca
c e z a l a n d r m a y a k a rar verdiini renmi bulunuyordu.
Kuruna dizilen subaylar, alenen erefsiz duruma drl
aileler... Btn bunlar bir ibret dersi olacak grevi ne olursa
olsun herkese, geici de olsa, b enerji alayacakt.
Hitler: Kuatlan Reich'm direni istemi
kamlanm olacak... Diye dnyordu.
lece
228
230
232
234
236
238
240
242
Kpr yklyor!..
Kprbamm evresi bu kez yleydi ki, General
Courtney Hodges hi ekinmeden oraya General Clift
Andrus'un Bonn Garnizonu'na boyun ediren l'inci Piyade
Tmeni'ni gnderdi. Bu da Kln' ele geiren General
Lawton Collins'in 7'nci Kolordu'sunun sa yakadaki
mdahalesinin balangc oldu. 78'inci Tmen'le birleen
General Andrus'un tmeni, bu 7'nci Kolordu'nun ekirdei
olacakt. Dou ve gney kesimleri ise 3'nc Kolordu'nun
grev alanlaryd. imdi General Hasbrouck'un emrindeki
7'nci Zrhl Tmen'inin de geliiyle kprbamm iinde ikisi zrhl olmak zere - tam mevcutlu 6 tmen yeralm
bulunuyordu. Bu yeni tedbirler Amerikan Kon l'nn
tasarlarn aka belli ediyorlard: Geniletilen bu
tramplenden ileride kuzey, yni Sieg Irma'nm kk
vadisi, sonra da Ruhr n ynnde; ya da Frankfurt'ta veya
Main vadisinde sonulanmak zere gney-dou ynnde
yararla nlacakt. General von Zangenln bir kehaneti de
bylece gereklemi oluyordu: Son gnlerde Mareal
Kesselring, Mareal Model ve General Ba-yerlein'la yaplan
bir toplantda General von Zangen:
Amerikallar Kln-Frankfurt yoluna ular ulamaz
kazandklar
baardan
Hessen'de
yararlanarak
Almanya'nn ierilerine gireceklerdir, demiti.
244
246
Sonra, Remagen kasabasna daldm; kp rye drt ambulans gnderdim. Peinden Kripp'teki Grup
Kararghna gittim, avu Sub kowski'ye: 'Kprye
mmkn olan h e r trl tbb yardm gnderin, olup
bitenleri de st kademelere haber verin/ dedim. Ondan
s o n r a tombaz kprye giderek nbeti subay, 552'ncJ
Ar Tom baz Taburu'ndan Yzba Bishop'a olup bitenleri
haber verdim. Sonra bu kprden geip asker inzibat
birliine giderek facia yerine sa yakada ne kadar bo
tekne varsa gndermelerini istedim. Peinden de yklan
kprye dndm.
Yzbann emirleri yerine getirilmeye balanmt bile.
Bununla birlikte, yardmlarn abuk yaplmasna ramen
kayplar ar oldu. 276'nc Taburda 6 l, 11 kayp, 60
yaral vard, bunlarn sonradan ld. 1.058'inci
Blkte ise 1 l, 7 kayp ve 6 yaral vard. altrlan
teknisyenlerin azl dolaysiyle bu saylar yine de
yksekti. Remagen Kprs, byk nehrin geilmesini
salayan sava harekt srasnda deil de, ele geirildikten
sonra her iki taraftan da daha byk sayda kurbann
verilmesine yol amt...
Niin ?
Buna gre kpr, otuzbe dakika eksiiyle, tam on gn
boyunca Amerikallarn elinde kalmt. k haberi gece
ge vakit Berlin'e ulanca Goering bu sonucun Alman
Hava Kuvvetleri'nin gsterdikleri ustaln meyvesi
olduunu her nne gelene syledi. Elinde hibir kant
yoktu ama Alman kentleri bombalar altnda yklmaya balayalberi iyice kararan yldzn yeniden parlatmak iin,
fiyakac
Hava
Mareali
gerei
deitirmekten
ekinmemiti.
Aslnda ise bu ni ykl daha ok, eitli nedenlerin bir
araya geliinin sonucudur ve bu nedenlerin hepsi de
geerli bir izah biimi getirmektedir. En bata kprnn
rkl gelmektedir. D grne ve istihkm
uzmanlarnn byk abalarna ramen, kprnn kendi
iindeki rklk, olduu gibi kalmt. Yardmc tahrip
kalbnn patlamasyla sarslan
demiryolu,
hasara
248
250
olmas.
2 ) Takviye almalar srasnda kpr demesine
binen ykn artm olmas.
3) Trafik ve zellikle o yredeki topu at iarn dan ileri
gelen patlamalarla baka her eit patlamalarn yol
atklar akustik titreimler do laysiyle i atlaklarn belki
artm olmas.
Yzcler yine de i ekaryorlar...
Atlatt her eit vartadan tr iin iin ke-mirilen,
yaralanan, ypranan Ludendorff Kprs, Amerikan
Komutanlnn 7 Mart akammdan itibaren ngrd
rol yine de soru ma erdirdi. Kprnn giriinde be
gnlk- kullan m sresince salanan trafie ilikin hibir
lam d e netim yaplmam olmakla birlikte, edin i l c i bil
gilerin birbirine eklenii sayesinde, yaplan v e r i lerin
gnde ortalama birka bin arac bulduunu saptamak
mmkn olmutur. Amerikan Ordusu Zrhl Birlikler
Okulu iin kprbama
ilikin olarak yaplan bir
incelemede sonradan belirtildiine gre, 16-28 Mart
arasndaki oniki gn boyunca nehrin st ve alt bandaki
kprlerin de katksyla 58.0001 akn arac sa kyya
geirmek mmkn olmutur.
Bu etkinlik yleydi ki 12 Marttan itibaren yeni
kprlerle iki yaka arasnda mekik dokuyan tekneler,
kprbanm durumu tehlikeye girmeksizin, sa yakann
ikml-iaesini salamaya yettiler. Bunun zerine de
demiryolu kprsnn ykld haberi 17 Mart akam
Remagen'in 14 km. kadar yukarsmdaki kk bir ky
olan
Hammer-setein'a
ulat
zaman,
kprnn
ayaklarna saldrmaya hazrlanan Yzcler Birlii
hemencecik btn abalarm Kripp kprlerinin tombazlar zerine evirmeye karar verdi.
Sz konusu olan, 4.581 K. Birlii idi, Hitler'in genel
kararfghmda alman kararlara uygun olarak, Viyana'daki
ssnden 11 Martta ayrlmt. Skorzeny, birliin
komutan olan Temen Schrei ber'i daha nce uyarm,
252
253
F
: 16
akm
Bayerlein'in
akam
53'nc
kald
Kprs
knce,
haldan
e l d e n < l kartt. 18 Mart
78'inci Amerikan
te
Lu dendorf
General
Marl
hkim bulunan
gn
9'uncu
ve
ynn
de
67'nci
ak
kprba
grl
bir
254
gzlemci
olduunu
gsteriyor;
srada
ili
kin
Mart gn
bu
uzak
150-200 as
burada kasabay
67'nci
h.
vard'
unlar
da yazyordu:
255
F
: 16
256
257
F
: 16
258
ADALET
259
F
: 16
260
261
F
: 16
262
kuruluu
zlimce
davra-
263
F
: 16
264
bir tek asker, ne bir tek top bulunacakt! Dmana bir kar toprak bile verilmeyecekti!
Bylece, adm adm geri ekilen Alman birliklerinin
dkntleri savaa savaa Ren'e vardklar zaman,
dman da buraya onlarla aym zamanda ulam
bulunuyor ve abucak kuruluvermi, birok yerlerde de
zaman ve imkn yokluundan eksik ve yetersiz kalm
savunma tesisleriyle karlayordu. Remagen'da da
durum byleydi.
Kpr, havaya uurulamamt ve bir avu g-zpek
Amerikal onu ele geiriyordu. Fakat istih-kmclar birok
kprleri, hem de en g koullar altnda, havaya
uurmulard. Onun iin, btn Ren Nehri boyunca
havaya uurulamayan tek kprnn Remagen oluu
karsnda amak, yerinde bir itir.
u hlde, 7 Martta Remagen'da neler olmutu?
Tanklar dinleyerek ve arivlerdeki belgeleri inceleyerek
olaylar yeniden dzenleyip sraya koyan bilirkii
kprnn evresine yerletirilen, ar silhlardan ve
zellikle tanksavar toplardan tmyle yoksun kk
birliin ok gsz bir hlde olduunu belirtmektedir. u
h a l d e b u b i r lik, hi de Amerikan tanklarna kar
koyaoah hlde deildi, nitekim bunlar grnr grnmez
duruma hkim olmulard. 7 Mart sabah kpr ba
hibir st makamla temas kuramyordu. Bu hl, telefon
hatlarnn bombardmanlar d o l a y s y le kesilmi
olmasndan
ve
komuta
rgtnde
ya
plan
deiikliklerden ileri geliyordu. Yaplan s o n deiiklikten
Yzba Willi Bratge'nin bile h a b e ri yoktu!
Binba Scheller, Yzba Willi Bratge .nin ye rine
gemek iin geldii zaman elinde hibir haberleme arac
yoktu, nk emrindeki radyo ekibi gelmemiti. Tat
aracndan da yoksundu. Bu yzden de kprbamm
komutanlar,
Remagen
kprsnn
havaya
uurulamadn herhangi bir makama hemen bildirme
olanan bulamamlard. Nihayet kar-tedbir alma emri
verildii zaman, bunlar ok ge kalm, Amerikallar glenmeye ve dou kysnda gittike daha salam tarzda
265
F
: 16
266
267
F
: 16
268
Bratge
269
F
: 16
Ola bilirdi.
270
271
F
: 16
272
273
F
: 16
274
275
F
: 16
(Heinz Knoke)
9 Amiralin Kurtlar
(Jean Noli)
10 Neratva Cehennemi
(Alistair Mac Lean)
11 633. Filo
(Frederick E-Smith)
12 Panzer Birlikleri
(Ronald McKie)
276