You are on page 1of 38

CHNG 7

THAM NH D AN AU T

I. MOT SO VAN E C BAN TRONG VIEC RA


QUYET NH AU T:
Quyet nh au t la mot trong nhng quyet
nh quan trong nhat ma nha quan tr tai chnh phai
thc hien. No anh hng ti s ton tai va phat trien
cua mot doanh nghiep. Ra quyet nh au t ung
an se gop phan lam tang doanh thu, tang li nhuan
trong tng lai, m rong th trng tieu thu va nang
cao nang lc canh tranh cho doanh nghiep. Ngc
lai, ra quyet nh au t sai lam se gay hau qua
nghiem trong. au t qua nhieu gay ong von,
tang chi ph, giam hieu qua hoat ong cua doanh
nghiep, au t qua t se lam mat th trng tieu thu
cua doanh

nghiep, giam kha nang canh tranh cua doanh nghiep.


Do o, viec ra quyet nh au t ung an co y ngha
het sc quan trong oi vi cac doanh nghiep.
II. PHAN LOAI CAC D AN :
Mot d an au t c trnh bay ay u thong
thng bao gom 5 phan chnh, o la kha thi ve mat th
trng, kha thi ve mat ky thuat cong nghe, kha thi ve
mat tai chnh, kha thi ve mat to chc quan ly va kha
thi ve mat kinh te xa hoi. Thong thng ngi ta phan
d an ra lam cac dang sau ay :
1. D an thay the thiet b nham duy tr hoat ong
hien tai

ay la d an thay the thiet b cu, h hong nham


duy tr cac hoat ong san xuat cac san pham ang
sinh li oi vi doanh nghiep. Thong thng vi
cac d an loai nay qua trnh phan tch e ra quyet
nh cuoi cung khong can phai qua chi tiet, t m
2. D an thay the thiet b nham giam chi ph san
xuat :
D an nay bao gom cac chi ph thay the cac
thiet b ang s dung nham mc ch giam cac chi
ph trong san xuat, th du nh : chi ph ve lao ong,
nguyen vat lieu va cac au vao khac.

oi vi cac d an nay viec ra quyet nh cuoi cung


oi hoi phai thong qua qua trnh phan tch kha chi tiet,
t m, ac biet ve phan kha thi ky thuat cong nghe va
kha thi ve mat tai chnh
3. D an lam tang san lng hoac m rong th
trng cua san pham hien tai :
Viec ra quyet nh cuoi cung oi vi cac d an
nay th phc tap hn. No oi hoi chung ta phai a ra
cac d bao co can c ve s tang trng cua san pham
tren th trng. Hay noi cach khac, vi cac d an loai
nay phan tch kha thi ve mat th trng la quan trong
nhat. Qua trnh phan tch e ra quyet nh cuoi cung
phai chi tiet, t m e tranh nhng sai lam co the co

4.D an phat trien san pham mi va m rong th


trng :
ay la d an chien lc oi vi doanh nghiep, no co
the lam thay oi ban chat kinh doanh cua doanh nghiep.
No oi hoi chung ta phai chi ph mot lng von ln trong
thi gian dai. Viec phan tch d an loai nay oi hoi tat ca
cac kha canh cua d an c phan tch phai het sc chi
tiet, t m, e ra quyet nh mot cach chnh xac
5. D an nham thc hien muc tieu kinh te xa hoi cua
nha nc:
ay la d an c thc hien theo s ch ao cua Nha
nc, theo cac thoa c ve lao ong hoac chnh sach
bao hiem. Nhng d an nay c goi la d an khong
sinh li. Viec phan tch nay tuy thuoc vao quy mo cua
tng d an.

III. CAC PHNG PHAP THAM NH D AN


AU T VE MAT TAI CHNH :
Co 4 phng phap chu yeu e tham nh va xet chon cac
d an au t ve mat tai chnh .o la:
- Phng phap thi gian hoan von (Payback Period )
- Phng phap ty le li nhuan bnh quan.
- Phng phap hien gia thuan ( Net Present Value ).
- Phng phap ty suat doanh li noi bo ( Internal
Rate of Return ).

Chung ta se lan lt xem xet cach tnh toan, tieu


chuan xet chon cua tng phng phap e t o
anh gia xem moi phng phap giup chung ta la
chon cac phng an toi u nh the nao.
1/ Phng phap thi gian hoan von:
Thi gian hoan von la thi gian can thiet e thu
hoi u von au t. V vay, phng phap nay xac
nh so nam can thiet e at c mc thu nhap u
hoan lai von au t.
Mc thu nhap cua d an bao gom li nhuan
rong, khau hao TSC, chi ph tai chnh.
V du: Can c vao tai lieu cua bang di ay ta
hay tnh thi gian hoan von cua hai d an:

Nam

So von c hoan
D an X

1 (xay dng)
2
3
4
5

400
900
1.500
1.900

So d von au t cuoi nam


D an X
D an Y
D an Y
1.000
1.000
300
600
700
700
100
300
1.200
1.800
-

Qua bang tren ta co the thay thi gian hoan von cua:
100 x 12
- D an X = 3 +
600
- D an Y = 3 +

300 x 12
500

= 3 nam, 2 thang.
= 3 nam, 7 thang, 6 ngay.

Nh vay doanh nghiep co y nh thu hoi von nhanh se


chon d an X loai d an Y.

Nhan xet ve phng phap thi gian hoan von:


+ u iem: n gian, de tnh toan,thch hp cho cac
d an quy mo nho va trong moi trng t rui ro
+ Nhc iem: Phng phap nay ch chu y en thi
gian hoan von, thi gian hoan von cang ngan cang
tot, ma hieu qua von au t the hien bang phng
phap nay cha chnh xac v cha chu y en thi gia
cua tien te.ac biet trong moi trng co lam phat
cao.

2/ Phng phap ty suat li nhuan bnh quan cua von


au t: ay la phng phap la chon von au t da
tren c s so sanh gia ket qua thu c do au t mang
lai li nhuan ( li nhuan sau thue) va tien bo von ra au
t.
Phng phap la chon nay c tien hanh nh sau:
- Moi phng an a ra so sanh can xac nh ty suat
li nhuan bnh quan von au t cua d an o.
- So sanh tat ca cac d an vi nhau, d an nao co ty
suat li nhuan von au t cao hn la phng an tot hn.
Ty suat li nhuan thuan bnh quan von au t la
moi quan he gia so li nhuan bnh quan thu c hang
nam do au t mang lai trong suot thi gian bo von au
t

So li nhuan thuan d kien thu c hang nam the


hien ket qua thu c do au t mang lai moi nam.
Viec tnh ket qua thu c do au t mang lai c
tnh bat au t thi iem bo von au t e thc hien
d an. Nh vay, nhng nam bo von thi cong th ket
qua c tnh cac nam thi cong la bang (0). ieu
nay co ngha la mac du a bo von au t nhng cha
thu c mot ong li nhuan nao ca. Neu thi thi cong
cang dai th se lam cho hieu qua chung cua von au t
cang thap, v ong von bo vao au t b ong, cha
sinh li. So nam bo von au t cung c tnh t thi
iem bat au bo von thc hien d an au t cho en
khi ket thuc d an.

So von au t bnh quan hang nam c tnh theo


bnh quan so hoc tren c s tong so von au t
cac nam trong suot thi gian au t va so nam bo
von au t.
So tien au t cho mot doanh nghiep hoac mot
phan xng bao gom toan bo so tien au t ve
TSC va so tien au t ve TSL.
e tnh c so von bnh quan au t hang nam
can phai xac nh von au t tng nam trong suot
cac nam au t. So von au t moi nam c xac
nh la so von au t luy ke thi iem cuoi moi
nam tr i so khau hao TSC luy ke thi iem
au moi nam.

V du : Co hai d an au t ( A va B) eu co cung so von la 120 trieu ong. Trong o,


100 trieu ong au t ve TSC, 20 trieu ong au t ve TSL.

D an A
Von au
t

Li
nhuan
sau thue

D an B
So khau
hao

Von au
t

Li
nhuan sau
thue

So khau
hao

I.Thi gian thi cong

Nam th I
Nam th II
Nam th III

Cong

20
50

50

50

70

120

120

II.Thi gian san xuat

- Nam th I
- Nam th II
- Nam th III
- Nam th IV
- Nam th V

11

20

12

20

14

20

13

20

17

20

16

20

11

20

11

20

20

20

Cong

62

100

60

100

Ty suat li nhuan bnh quan von au t cua d an A


c xac nh nh sau :
- So li nhuan bnh quan do au t mang lai trong thi
gian au t :
0 + 0 + 0 + 11 + 14 +17 + 9 + 11

= 7, 75 trieu

8
- So von au t bnh quan hang nam :
+ Nam th I thi cong : 20 trieu ong
+ Nam th II thi cong : 50 + 20 = 70 trieu
+ Nam th III thi cong : 70 + 50 = 120 trieu
+ Nam th I san xuat : 120 trieu
+ Nam th II san xuat : 120 20 = 100 trieu

+ Nam th V san xuat : 120 80


So von au t bnh quan hang nam la :
20 + 70 + 120 + 120 +(120 -20) + (120 40) +(120 60) + (120 -80)

= 76,25 trieu

- Ty suat li nhuan bnh quan von au t cua d an A

la

7,75
76,25

= 0,101 (hoac bang 10,1%)

Tng t nh vay cung xac nh c ty suat li nhuan


bnh quan von au t cua d an B.
- So li nhuan bnh quan thu c hang nam :

0 + 0 + 12 + 13 + 16 + 11 + 8

= 8,57 trieu

- So von au t bnh quan hang nam :


50 + 120 + 120 + (120 20) +(120-40)+ (120 60) + (120 80)

= 81, 42 trieu
7

_ Ty suat li nhuan bnh quan von au t cua d an B


la

8,57
81,42

= 0,105 (hoac bang 10,5 %)

So sanh hai d an cho thay d an B co ty suat li


nhuan bnh quan von au t cao hn d an A mac du
tong so li nhuan do au t cua d an A nhieu hn d
an B, nhng do thi gian thi cong keo dai hn nen d
an B se la d an c chon.
Tren ay la mot th du ve la chon d an theo
phng phap xet ty suat li nhuan bnh quan von au
t. Tuy theo tnh hnh va ieu kien cua d an cu the
van dung phng phap la chon nay mot cach thch
hp.
Phng phap nay noi chung la n gian nhng co
s han che la cha tnh cac thi iem khac nhau nhan
c li nhuan trong tng lai cuamoi d an va cha
tnh en yeu to gia tr theo thi gian cua tien.

3/ Phng phap gia tr hien tai thuan ( NPV ):


Theo phng phap nay, cac khoan thu nhap at
c trong tng lai ke ca von au t eu phai quy
ve gia tr hien tai theo mot lai suat nhat nh. Tren
c s o so sanh hien gia cua thu nhap va chi ph
au t. Neu hien gia nay dng chng to d an co
lai. Cong thc c xac nh nh sau:
NPV =
Hoac
NPV =

n
t=0

n
t=0

CF t
t

( 1+i )

IC t

n
t=0

( CF t - ICt )
(1+i)

( 1+ i )

Trong o:
- NPV : Gia tr hien tai thuan cua khoan au t.
- CFt : Khoan tien thu t au t nam th t.
- ICt : Khoan tien au t cua nam th t.
- n : Vong i cua khoan au t.
- i : Ty le chiet khau hay ty le hien tai hoa.
Nh vay gia tr hien tai thuan the hien gia tr tang
them cua khoan au t co tnh en yeu to thi gian
cua tien au t.
Viec s dung gia tr hien tai thuan lam tieu chuan
anh gia va la chon d an c thc hien nh sau:
- Xac nh gia tr hien tai thuan cua moi d an.

- anh gia va la chon d an:


+ Neu gia tr hien tai thuan cua d an la mot so
am (NPV < 0 ) th d an b loai bo.
+ Neu gia tr hien tai thuan cua d an bang
khong (NPV = 0 ) th tuy thuoc vao tnh hnh cu the
va s can thiet cua d an ma doanh nghiep co the
quyet nh loai bo hoac chap thuan d an.
+ Neu gia tr hien tai thuan cua d an la mot so
dng (NPV > 0 ) th d an nao co gia tr thuan
dng ln nhat se c chon.
V du: Co hai d an au t H va K c cho
bang sau:

au nam

Von au t

Thu nhap

D an H

D an K

D an H

D an K

1(xay dng)
2(xay dng)

400
400

300
500

3
4
5
6
7
8

340
360
300
300
220
200

290
320
380
380
224
-

1.720

1.594

Cong

800

800

Vi lai suat chiet khau 20%/nam .Hay la chon d an


theo phng phap hien gia thuan?

au
nam

1
( 1+i ) n

Hien gia
D an H

Von au t

D an K

Thu nhap

Von au t

Thu nhap

300

1,000

400

2
3
4

0,833
0,694
0,579

333,33
-

0,482

144,67

183,26

6
7

0,402
0,335

120,58
73,68

152,73
75,02

8
Cong

0,279

733,33

55,82
839,19

236,11
208,33

416,67
-

716,67

201,39
185,39

797,59

- Hien giathuan cua d an H:


NPVH = 839,19 - 733,33 = 105,86 > 0
- Hien gia thuan cua d an K:
NPVK = 797,59 716,67 = 80,92 > 0
Hien gia cua d an eu dng , ieu o chng to
ca hai d an eu co hieu qua cao. Neu ch chon mot
trong hai d an th d an H co hieu qua cao nhat nen
c chon, loai bo d an K.

4/ Phng phap ty suat doanh li noi ( IRR ):


Ty suat doanh li noi bo la lai suat rieng cua d
an( hay con goi la lai suat hoan von noi bo ).Vi lai
suat nay th tong hien gia cua cac khoan thu nhap
trong tng lai cua d an bang tong hien gia cua von
au t. ieu o cung co ngha la vi lai suat nay th
hien gia thuan se bang khong ( 0 ).
n
t=0

CF t
( 1+ IRR )

n
t=0

IC t

( 1+ IRR )

Hay:
NPV =

n
t=0

CF t

( 1+ IRR )

t=0

ICt
t

( 1+ IRR )

=0

Trong o: NPV, CFt, ICt, : Nh chu thch tren.


IRR: Ty suat doanh li noi bo cua khoan au t.
Ty suat doanh li noi bo cung la mot trong nhng ai
lng phan anh mc sinh li cua d an au t. e xac
nh ty suat doanh li noi bo cua d an ngi ta
thng s dung 2 phng phap : phng phap th, x
ly sai so va phng phap noi suy.

- Theo phng phap x ly sai so, viec tm ra ty suat


doanh li noi bo ve c ban c thc hien nh sau :
Trc tien, t chon 1 lai suat va s dung lai suat o
lam ty le chiet khau e tm gia tr hien tai cua cac
khoan thu nhap va gia tr hien tai cua von au t. Tiep
theo, xac nh gia tr hien tai thuan cua d an. Neu gia
tr nay bang 0 th lai suat va chon chnh la ty suat
doanh li noi bo cua d an. Neu gia tr hien tai thuan
ln hn 0 (NPV > 0) th tiep tuc th lai bang cach nang
mc lai suat t chon len. Ngc lai, neu gia tr hien tai
thuan nho hn 0 (NPV < 0) th phai ha mc lai suat t
chon xuong, tiep tuc lam nh vay cho en khi chon
c 1 lai suat lam cho gia tr hien tai thuan bang 0
hoac xap x bang 0 th lai suat o la ty suat doanh li
noi bo cua d an

- Theo phng phap noi suy, viec xac nh ty suat doanh


li noi bo cua d an thc hien theo cac bc sau :
Bc 1: chon mot lai suat i1 sao cho vi lai suat nay xac
nh c gia tr hien tai thuan cua d an la mot so
dng (NPV1> 0).
Bc 2 : tiep tuc chon mot lai suat i2 sao cho vi lai suat
nay xac nh c gia tr hien tai thuan cua d an la mot
so am (NPV2 < 0).
Bc 3 : tm ty suat doanh li noi bo cua d an
+ Vi lai suat i1 th NPV 1 > 0
+ Vi lai suat i2 th NPV 2 < 0

Ty suat doanh li noi bo (IRR) c xac nh nh sau :


NPV
(IRR)
B

NPV1
0

NPV2

i1

C
E

i2

Ta co: 2 ABE va CDE la 2 ong dang.


Ma:
AE
AB
EC
CD

AE
AB
AE + EC
AB + CD

AE = AC

IRR

AB
NPV1
=(i2i1)
AB + CD
NPV1 - NPV2

= i1 + ( i2 - i1 )

NPV1
NPV1 + NPV2

Theo phng phap nay, nhng phng an c chon


la nhng phng an thoa man nhng ieu kien sau
ay:
Ty suat doanh
Lai suat
Ty le
li noi bo
ngan hang
lam phat

Phng phap nay co cac u iem cua phng


phap hien gia thuan.Tuy nhien, trong mot so trng
hp phng phap nay cho thay tnh chat hoa von, li
hay lo cua d an au t. V vay, e xac nh mc li
thc cua d an co tnh en thi gia cua tien te, ngi
ta s dung phng phap hien gia thuan hay phng
phap ty suat doanh li noi bo.
V du: Can c vao so lieu v du hien gia thuan.
Hay tnh ty suat doanh li cua d an H va K?

au
1
nam ( 1+i ) n
1

1,000

2
3
4
5
6
7
8
Cong

0,794
0,630
0,500
0,379
0,315
0,250
0,198

Trng hp lai suat 26%


Hien gia
Von au t
Thu nhap
D an H D an K
D an H D an K
400
317,46
717,46

300
396,82
696,82

214,16
180,00
119,05
94,46
55,00
39,60
702,27

182,66
160,00
150,79
119,65
56,00
669,10

+ oi vi d an H:
-Lai suat 20% : NPV1 = +105,86 > 0
-Lai suat 26% : NPV2 = 702,27 717,46 = - 15,19
<0
IRRH = 20% + ( 26% - 20% )

105,86

105,86 + 15,19

= 25,25%

+ oi vi d an K:
- Lai suat 20% : NPV1 = + 80,92 > 0
- Lai suat 26% : NPV2 = 669,10 696,82 = - 27,72 < 0
IRRK = 20% + ( 26% - 20% )

80,92
80,92 + 27,72

= 24,47%

Tom lai, ca hai d an H va K eu co ty suat doanh


li noi bo cao nhng d an H co ty suat doanh li cao
hn se c chon,

5/ Phng phap ch so sinh li ( PI ):


Ch so sinh li cung la mot thc o kha nang sinh
li cua mot d an au t, co tnh en yeu to thi gian
cua tien te.
Ch so sinh li c tnh bang ty le gia gia tr
hien tai cua khoan thu nhap do au t a lai va gia tr
hien tai cua von au t.
n

PI =

CF t
t
t=0 ( 1+ i )
n
ICt
t
t=0 (1+ i )

Trong o:

PI: Ch so sinh li cua d an.


CFt: Khoan thu nhap au t trong nam
th t.
ICt: Von au t nam th t.
i: Ty suat chiet khau
Viec s dung ch so sinh li lam tieu chuan
anh gia va la chon d an au t c thc hien
nh sau:
- Xac nh ch so sinh li cua moi d an .

- S dung ch so sinh li e anh gia va la chon


d an, cu the:
+ Neu PI < 1 th NPV < 0, tat ca nhng d an nh
vay eu b loai bo
+ Neu PI = 1 th co the chap nhan hay loai bo d
an tuy theo tnh hnh cu the e doanh nghiep quyet
nh.
+ Neu PI > 1: Neu d an oc lap th d an c
chap nhan. Neu la cac d an loai tr nhau th thong
thng d an co ch so sinh li cao nhat se c
chon.

You might also like