Professional Documents
Culture Documents
2+
+ 2 eFe Fe
O2 + H2O + 2e- 2OH-
(7.1)
(7.2)
190
191
ekil - 7.3 eliin ntral bir ortamda d akm kayna ile katodik korunmas [12]
192
(7.3)
(7.4)
(7.5)
(7.6)
(7.7)
(7.8)
194
(7.9)
(7.10)
hipoklorz asidi oluturur. Bu asit zayf bir asit olduundan klor k halinde
anot blgesinde pH d ok fazla olmaz.
Anotta oksijen veya klor gazlarndan hangisinin kaca elektrolit iinde
bulunan klorr konsantrasyonuna ve anot metali zerinde sz konusu gazlarn
ar gerilim deerlerine baldr. Standart elektrot potansiyelleri klor iin -1.36
Volt, oksijen iin - 0.40 Volt'dur. Deniz suyu iinde klorun ayrma gerilimi -1.39
Volt, oksijen ayrma gerilimi - 0.81 Volt olmasna ramen, ar gerilimi
2
nedeniyle (1 mA/cm akm younluunda demir yzeyinde oksijen ar gerilimi
0,70 Volt) deniz suyu iinde anotta klor k olur.
4- Karbondioksit k
Zemin iinde kullanlan anotlar genellikle kok tozundan oluan bir anot
yata iine konulur. Bu tip anot yataklarnda anot reaksiyonu karbonun
oksitlenmesi eklindedir.
(7.11)
C + H2O CO + 2H+ + 2e(7.12)
C + 2H2O CO2 + 4H++ 4eBu reaksiyonlar iin kok tozunun slak halde olmas gerekir. Reaksiyon
sonunda anot blgesi dier anot reaksiyonlarnda olduu gibi asidik bir karakter
kazanr.
D Akm Kaynakl Katodik Koruma Sistemlerinde Kullanlan
Yardmc Anot Cinsleri
Endstride su altnda, zemin iinde, deniz suyunda ve deiik kimyasal
elektrolitler iinde kullanlmak zere eitli anot tipleri gelitirilmitir. Bu anotlarn
elektrokimyasal zellikleri aada zetlenmitir.
Grafit Anotlar
Grafit anotlar, ekonomik olular nedeniyle deniz suyu, tatl su ve zemin
iinde geni apta kullanlmaktadr. Grafit anotlarda reaksiyon sonucu daima
gaz k meydana geldiinden, anotlarn yzeyinde bir pasif tabaka olumaz
ve anot pasiflemez. Zemin ve tatl sular iinde kullanlan grafit anot
yataklarnda karbon dioksit ve oksijen k meydana gelir. Deniz suyu iinde
ise, esas olarak klor gaz oluur. Yksek akm younluklarnda klor yannda az
miktarda oksijen ve karbondioksit gazlar da kabilir.
195
Demir-Silikon Anotlar
Bileiminde yaklak % 14,4 orannda silisyum ieren dkme demir
anotlar inert anot olarak pratikte oka kullanlmaktadr. Bu anotlarn yzeyinde
ksa srede salam bir silisyum dioksit tabakas oluur. Bu film anodun
paralanmasn nler, ancak silisyum dioksit iletken olduu iin anot direncinin
artmasna neden olmaz. Saf silisyum dioksitin rezistivitesi ok yksektir. Eer
anot yzeyi silisyum dioksit ile kaplanrsa anot akm retemez. Fakat anot
yzeyinde,
4+
(7.13)
Si + 4H2O Si(OH)4 + 4H+
reaksiyonu meydana gelir. Burada iletkenlii H+ iyonlar salar. Bu nedenle anot
pasiflemeden akm retebilir. Demir silikon anot yzeyinin tam olarak silisyum
dioksit ile kaplanmasn nlemek iin en uygun silisyum yzdesi % 14.35'dir.
Gm - Kurun Anotlar
Bileiminde % 1-2 orannda gm ieren kurun anotlardan deniz
suyu iinde ortalama 50 -200 A/m2 akm ekilebilir. Bu anotlarn ktle kayb
balangta 1 kg/A.yl olmasna ramen, yaklak 1 ay sonra 30-50 g/A.yl
deerine kadar der. Bunun nedeni anot yzeyinde oluan kurun peroksit
filmidir. Bu bileik anodun znerek harcanmasn nler. Buna karlk iyi
iletken zellikte oluu nedeniyle anot direncinde arta neden olmaz. Fakat
anottan 400 A/m2 'den fazla akm ekilecek olursa, peroksit tabakas altnda
kurun klorr veya kurun oksiklorr bileikleri oluabilir. Anot yzeyinde
kabarcklar veya yumrular halinde grlen bu bileikler iletken olmadklar iin
anot akm knn azalmasna neden olurlar.
Kurun anotlarn zemin ve tatl sular iinde kullanlmas halinde anot
yzeyinde peroksit tabakas olumaz. Ayrca anodun ok dk akm
younluunda altrlmas halinde de etkili bir peroksit tabakasnn olumas
gereklemez. Bu durumlarda anotta kurun znerek iyon halinde zeltiye
geer. Bu nedenle gm kurun anotlar ancak deniz suyu iinde kullanlabilir.
Dier taraftan saf kurun anotlarn yzeyinde deniz suyu iinde kurun klorr
olumas nedeniyle ksa srede pasifleme gzlenir. Bunu nlemek zere anot
olarak dk yzdeli gm-kurun alam kullanlr. Bu alam elektrolit iinde
klorr yannda slfat bulunmas halinde bile pasiflemez.
Platin Kaplanm Titanyum Anotlar
Titanyum metali zerine 5 -10 m kalnlnda platin kaplanarak yksek
peformansl anotlar elde edilebilir. Bu anotlardan deniz suyu iinde ok yksek
2
younluklarda akm ekilebilir. Deniz suyu iinde 1000 A/m olan akm k,
2
zeminde kok tozu anot yata iinde 100 - 300 A/m civarndadr. Platin
196
kaplanm titanyum (veya niobyum) anotlarn ktle kayb ok azdr. Deniz suyu
iinde ktle kayb 5-10 mg/A.yl civarndadr.
D akm kaynakl katodik koruma sistemlerinde kullanlan anotlarn
elektrokimyasal zellikleri toplu olarak izelge - 7.1 de verilmektedir.
izelge -7.1 D akm kaynakl katodik koruma sistemlerinde kullanlan anotlar
Kurun
Platin
1,1
Demirsilikon
7,0
11,3
21,5
10
0,5
50
50
50
0,2
50
90
300
0,025
25
80
1000
0,010
8
90
zellikler
elik
Grafit
Younluk, g/cm3
ekilebilen maksimum
akm younluu, A/m2
Anot ktle kayb, kg/A.yl
DC k potansiyeli, Volt
Kullanma faktr, %
7,15
5
9
50
30
potansiyeline kadar polarize edilmesi, yani katodik korumay salamak iin daha
az akm harcanmas yeterli olur. Kaplama yaplarak katodik korumann hem ilk
tesis masraflar, hem de iletme maliyeti byk llerde azaltlabilir. Bu
nedenle pratikte kaplama ve katodik koruma genellikle birlikte uygulanr.
Kaplamasz halde katodik koruma uygulanmas ekonomik olmadndan,
yalnzca kaplama yaplmas da emniyetli olmadndan tercih edilmez.
Endstriyel koullarda yaplm olan en mkemmel kaplamalarda bile daima
mikro delikler ve iilik hatalarndan ileri gelen bozukluklar bulunabilir. Katodik
koruma uygulanmaz ise, kaplamada bulunan bu kk delikler korozyon
asndan byk tehlikeler yaratabilir. Bu tehlikeli durumun nlenmesi iin
kaplama ile birlikte katodik koruma da uygulanmas gerekir. Olaya bu adan
bakldnda, yaplacak kaplamann ok mkemmel olmasna gerek duyulmaz.
En ekonomik zm, akm ihtiyacn yeteri kadar azaltacak kalitede bir kaplama
+ katodik korumadr.
Galvanik Anotlar
Demir ve elik yaplarn katodik korumasnda galvanik anot olarak
manezyum, inko ve alminyum metal ve alamlar kullanlr. Bu anotlarn
elektrokimyasal zellikleri izelge - 7.2 de verilmektedir.
(*)
izelge - 7.2 Galvanik anotlarn elektrokimyasal zellikleri
zellikler
Teorik akm kapasitesi,
A.saat/kg olarak
kg/A.yl olarak
Gerek akm kapasitesi,
A.saat/kg olarak
kg/A.yl
Anot akm verimi
Elektrot potansiyeli,Volt
(Doygun Cu/CuSO4 referans
elektroduna gre, )
elie kar devre potansiyeli, mV
Manezyum
inko
Alminyum
2200
3,94
820
10,66
2965
3,15
1100
7,88
% 50
738
11,84
% 90
2670
3,50
% 90
-1,55
- 1,10
-1,10
650
250
250
(*) Galvanik anot olarak saf metal yerine genellikle dk yzdeli alamlar
tercih edilmektedir. Anot bileiminde bulunan soy metaller anodu pasifletirici etki
yaptklar iin bunlarn anot bileiminde belli bir deerden daha yksek olmas
istenilmemektedir. Dier taraftan anodun niform znmesini salayan baz elementler
katlarak galvanik anodun anot yata iindeki elektrokimyasal zellikleri
iyiletirilmektedir.
199
Galvanik Anot mr
Birim ktledeki anottan ekilen maksimum akm miktarna teorik akm
kapasitesi denir. Bu miktar A.saat/kg (veya kg/A.yl) olarak ifade edilir. Bu
deer kullanlarak belli bir akm ihtiyac iin ka kg anot ktlesinin gerekli olduu
veya belli ktledeki bir anodun ka yl dayanaca (mr) hesaplanabilir. Ancak
pratikte anot mrne etki yapan iki nemli faktrn de gz nnde
bulundurulmas gerekir. Bunlardan biri anot akm verimidir. Anot akm verimi,
anottan ekilen akm miktarnn Faraday Yasas ile hesaplanan akm miktarna
oran olarak tanmlanr. Bir de anot kullanma faktr vardr. Anotlar kullanldka
ktle kayb ile birlikte yzey alanlar da klr. Bunun sonucu olarak anot
direnci gittike artar. Dier taraftan anodun harcanmas hi bir zaman niform
olarak yrmez ve anot ktlesi tam olarak bitinceye kadar kullanlamaz. Pratikte
galvanik anot ktlesinin en ok % 85 inin kullanlabilecei kabul edilir. Bu
faktrler gz nne alnarak anot mr aadaki forml ile hesaplanr.
Anot mr (yl) =
(7.14)
Tip - A
70 -75
20-25
5 -6
50-100
Tip -B
25-30
40-50
25 -30
25-50
Not: Tip-A dolgusu manezyum anotlar, Tip-B dolgusu inko anotlar iin uygundur.
201
8L
1)
Rd =
(ln
2 L
d
( 7.15)
4L
Ry =
(ln
1)
2 L
d
Burada,
203
(7.16)
2Ln
Ln 8 L - 1 + 2 L Ln 0,656 n
d
s
(7.17)
bulalm.
ZM :
nce kare prizma biiminde olan manezyum anodun efektif apn
8,75x8,75/ = 4,94 cm
Efektif ap =
ap ve boyu belli olan ve zemin iine dik olarak konulmu olan anodun
dolgu yatana gei direncini (i direnci) hesaplayalm.
8L
1)
Rd =
(ln
2 L
d
Anot i direnci, R d =
Ri =
2 L
(ln
8L
d
1)
50
8 x 45
( Ln
- 1 ) = 0,58 Ohm
6,28 x45
4,94
8 x 72,5
1000
- 1 ) = 5,65 Ohm
(Ln
6,28 x 72,5
16,25
RNEK - 7.2
rnek -7.1 de verilen 17 lb.lik standart manezyum anot bir elik boru
hattna balanmtr. Kablo ve katot direnleri toplam R = 12,34 Ohm dur. Buna
gre anot mrn hesaplaynz.
ZM ::
Anot, kablo ve borudan oluan toplam devre direnci,
R = 6,23 + 12,34 = 18,57 Ohm
Anottan ekilen akm iddeti,
i = E/R = 650/18,57 = 35 mA
Anot mr,
Anot mr (yl) =
Anot mr (yl) =
RNEK - 7.3
5 adet 32 lb lik standart paket manezyum anodun, 3000 Ohm.cm
rezistiviteli bir zemin iine 4,5 m aralklarla koymu olduumuzu dnelim. Bu
anot yatann toplam direncini hesaplaynz
NOT: Paket halinde anot yata boyu = 70 cm
Anot yata ap = 20 cm
ZM :
Paralel balanm (n) anottan oluan bir anot yatann direnci
aadaki bant ile hesaplanabilir.
Ln 8 L - 1 + 2 L Ln 0,656 n
R=
2 L n
d
s
R=
6,28x70x5
20
4,5
R = 3,7 Ohm
205
(7.18)
(7.19)
Burada ,
E0 : Akm uygulanan noktada boru/zemin potansiyeli deiimi,Volt
E x : Akm uygulanan noktadan itibaren (x) m uzaklkta boru /zemin
potansiyeli deiimi, Volt
a : Attenuation sabiti, m-1
x : Akm uygulanan noktaya olan uzaklk, m dir.
Bu bantlar aadaki kabuller yaplarak elde edilmitir.
Boru hatt sonsuz uzunluktadr. Yani boru hattnn teki ucunda izole
r
R
Burada,
a : Attenuation sabiti, m- 1
r : 1 m borunun uzunlamasna direnci , Ohm
R : 1 m borunun kaplama direnci, Ohm m2 dir.
206
(7.20)
(7.22)
6,3x10
-6
/1592
(7.24)
(7.25)
(7.26)
(7.27)
210
212
ekil - 7.10 Pasifleme zellii olan bir metalin anodik polarizasyon erisi
214
ekilde, demirin havas giderilmi bir asit zeltisi iindeki tipik anodik
polarizasyon erisi ematik olarak verilmitir. ekilden grld zere,
balangta potansiyel artrldka korozyon hz da artar. Bu blge aktif blge
olarak tanmlanr. Metalin pasifleme potansiyeli olan Epp deerine eriildiinde,
pasifleme balar ve bu noktadan sonra potansiyelin hafif bir art ile korozyon
hznda ani bir dme gzlenir. Korozyon hz bir anda binde bire, veya daha
fazla der. Pasif hale eriildikten sonra, potansiyel anodik ynde artrlmaya
devam edilirse, korozyon hznn artk deimedii grlr. Korozyon akmnn
ok kk bir deerde sabit kald bu blgeye pasif blge denir. Anodik
koruma metal bu blgede tutularak gerekletirilir.
Pasiflik zellii olan bir metalin korozyona urayp uramyaca
yalnzca anodik polarizasyon erisinden anlalamaz. Sz konusu ortam
iindeki katot reaksiyonu ile birlikte incelenmesi gerekir. Eer katodik
polarizasyon erisi, anodik eriyi aktif blgede keserse metal korozyona urar.
Katodik polarizasyon erisi anodik eriyi pasif blgede kesecek olursa,
korozyon hz metalin normal korozyon hzna gre ok dktr. Potansiyelin
pasifleme potansiyelinden yksek olduu bu blgede metal pasif haldedir.
Bylece anodik koruma salanm olur. Ancak katodik eri anodik eriyi biri
aktif, dieri pasif blgede olmak zere iki noktada keserse, korozyon asndan
kararsz bir durum ortaya kar. Potansiyeldeki ok kk bir oynama ile metal
pasif halden, aktif hale geebilir.
Anodik Korumann Uygulanmas
Anodik koruma genellikle ok korozif ortamlarda korozyon hznn
azaltlmas amacyla uygulanr. rnein elik slfrik asit tanklar ksa zamanda
korozyona urar. Bu tanklarn katodik olarak korunmas hem g, hem de
ekonomik deildir. Bu nedenle elik slfrik asit tanklarnda korozyonu nlemek
amacyla anodik koruma tercih edilir. Anodik korumann balant emas ve bir
elik slfrik asit tankna uygulanmas ekil - 7.11' de grlmektedir.
ekil - 7.11 (a) da grld gibi doru akm kaynann pozitif ucu
tanka, negatif ucu da tank iindeki zeltiye daldrlm olan katoda balanr.
Dtan ayarl bir akm uygulanarak tank metalinin potansiyeli anodik ynde
artrlr ve pasiflik blgesine tanr. Bir referans elektrot yardm ile tank
potansiyeli srekli olarak kontrol edilir. Potansiyelin aktif blgeye kayma
tehlikesini nlemek iin, uygulanan ar gerilim deeri, Epp pasifleme
potansiyeli deerinin bir ka yz milivolt zerinde tutulmaa allr. Potansiyeli
pasif blgede sabit tutabilmek iin doru akm devresine bir kontrol nitesi ilave
edilir. Bylece anodik koruma iin gerekli olan akm, referans elektrottan alnan
sinyaller ile otomatik olarak ayarlanm olur. ekil-7.11 (b) de ii slfrik asit ile
dolu olan bir elik tanka uygulanm olan anodik koruma sistemi grlmektedir.
215
(a)
(b)
216
ANODK KORUMA
KATODK KORUMA
Elektrolit cinsi
Maliyet
Trafo nitesi
Akm ihtiyac
217
7.3 NHBTRLER
nhibitr kullanm da bir ok ortamda korozyonla mcadelede ekonomik
bir yntem olabilir. Bilindii gibi, korozyon olay metal ve evresi arasnda
yryen kimyasal reaksiyonlar ile gerekleir. O halde evrenin korozif
zellikleri olumlu ynde deitirilerek metalin korozyona dayanm artrlabilir.
Eer metal sz konusu ortamda korozyona dayankl deilse, bir baka metal
ile deitirilebilir. Ancak bu ou zaman ekonomik olmayabilir. Bu durumda
ortama inhibitr katlmak suretiyle korozyon reaksiyonlarnn hz azaltlarak
ucuz bir metal kullanmak uygun bir zm olabilir.
Kapal ortamlarn korozif zellikleri eitli ekillerde kontrol altna
alnabilir. rnein havann rutubeti giderilerek, asidik zeltiler ntralize edilerek
korozyon etkisi azaltlabilir. Zeminlerde yer alt suyu drene edilerek borularn
korozyonu, beton iindeki klorr iyonlar giderilerek betonarme demirlerinin
korozyonu nlenebilir. Ancak ou zaman metalin iinde bulunduu ortamn
korozif zelliklerinin deitirilmesi pratik olarak mmkn olmaz. Bu durumlarda
ortama az miktarda inhibitr katlmas yoluna gidilir.
Son yllarda evrenin korozif etkisini azaltmak amacyla inhibitr
kullanlmas geni uygulama alan bulmutur. zellikle radyatrlerde, soutma
sularnda, betonlarda ve pikling zeltilerinde olduu gibi kapal sistemlerde
inhibitr kullanm en uygun yntem haline gelmi bulunmaktadr. Birok halde
korozyona kar dayankl fakat pahal olan metal yerine, inhibitr kullanarak
daha ucuz bir metalin kullanlmas mmkn olabilmitir.
Korozyon reaksiyonlar zerine negatif katalizr olarak etki gsteren
nhibitrlerin korozyon hzn azaltc etkileri eitli ekillerde gerekleir. Baz
inhibitrler metal yzeyinde ince bir film oluturarak, metal ile evresi arasndaki
reaksiyon hzn yavalatrlar. Baz halde ortamda bulunan korozyon yapc
bileenin, rnein oksijenin inhibitr tarafndan kimyasal olarak balanmas ile
korozyon nlenebilir.
nhibitr Etkisinin Elektrokimyasal Mekanizmas
Etkime ekline gre, inhibitrler anodik inibitr veya katodik inhibitr
olarak ikiye ayrlr. Anodik inhibitrler anodik reaksiyonun hzn, katodik
inhibitrler de katodik reaksiyonun hzn kontrol eder. Elektrolit iine inhibitr
katlmak suretiyle anodik veya katodik polarizasyon erisinin eimi
deitirilebilir. Bilindii gibi korozyon hz anodik ve katodik polarizasyon
erilerinin kesim noktas ile bulunabilir. nhibitrlerin etkisi korozyon hcrelerinin
polarizasyon diyagramlar izilerek belirlenebilir. ekil - 7.13
218
(a)
(b)
ekil - 7.14 Anodik polarizasyon erisi eimi (a) veya
konumu (b) deitirilerek korozyon hznn azaltlmas [12]
ekil - 7.14 (a) da, metalin normal haldeki anodik polarizasyon erisi
kesikli izgiler ile gsterilmitir ve korozyon hz (icor) dur. nhibitr katlmas
halinde anodik polarizasyon erisinin eimi daha dik hale getirilmi ve korozyon
hz (iinh) deerine drlmtr. ekil - 7.14 (b) de, elektrolit iine pasifletirici
zellikte bir inhibitr katlarak korozyon hznn azaltlmas grlmektedir. Bu
durumda anodik polarizasyon erisinin eiminde bir deime olmamaktadr.
Fakat inhibitr anot yzeyini pasifletirmi olduu iin, anot potansiyeli daha soy
blgeye doru kaymtr. Bunun sonucu olarak anodik erinin, katodik eriyi
kestii nokta ne kaym ve korozyon hznda azalma meydana gelmitir. Her
iki halde de inhibitr katks korozyon potansiyelini pozitif yne kaydrmtr.
ekil - 7.15(a) ve (b) de, katodik inhibitrlerin polarizasyon erileri
zerindeki etkisi grlmektedir.
(a)
(b)
ekil - 7.15 Katodik inhibitrlerin korozyon hz zerine etkisi [12]
220
(a)
(b)
ekil - 7.16 Karma etki ve omik polarizasyon etkisi [12]
nhibitrlerin Snflandrlmas
Yukarda inhibitrler elektrokimyasal etkilerine gre gruplandrlmtr.
nhibitrler kimyasal etki biimlerine gre de gruba ayrlrlar.
Pasifleme yoluyla inhibisyon,
Adsorpsiyon yoluyla inhibisyon,
kelme yoluyla inhibisyon.
Pasifletirme Yoluyla nhibisyon
Baz inhibitrler metali pasifletirerek korozyon hznn dmesine
neden olurlar. nhibitr katks ile katodik reaksiyon pasif blgeye ekilebilir.
Katodik eri, anodik eriyi pasif blgede keserse, korozyon hz ok dk olur.
Ancak daha nce akland zere, pasifleme zellii gsteren bir metalde
pasifleme salanm olsa bile korozyon hznn azald kesin olarak
221
yaplarak yzeyde tutulmas ile meydana gelir. Bylece metal yzeyi organik bir
film ile kaplanm olur. Yzeyin kaplanmas ile elektrolit iinde bulunan aktif
iyonlarn metal yzeyine temaslar nlenmi olur.
ekil - 7.18de organik inhibitr moleklnde bulunan bir azot atomunun
demir metali ile yapm olduu elektron ortakl grlmektedir. Azot atomunun
metal yzeyinde elektron ortakl yapmas, evrede bulunan korozif iyonlarn
metal yzeyine yaklamalarn nleyerek korozyon reaksiyonunun balamasna
engel olur. Yeterli miktarda inhibitr kullanlarak metal yzeyi tam olarak
kapatlabilir. Kullanlan inhibitr hibir kimyasal reaksiyona katlmad iin
miktarnda zamanla azalma olmaz ve srekli olarak metali korur.
223
(7.30)
(7.31)
Burada pH suyun normal haldeki, pHs ise kalsiyum karbonat ile doygun
haldeki pH deerleridir. Eer IL > 0 ise, su kalsiyum karbonata doygun haldedir
ve kabuk oluturma eilimindedir. Dolaysyla Langelier indeksi pozitif olan sular
bir katodik inhibitr gibi etki yaparak metali korozyondan korur. Aksi halde su
iinde serbest halde karbon dioksit bulunduu anlalr. Langelier indeksi negatif
olan sular metal yzeyinde kabuk oluturamadklar iin korozif zellik
gsterirler. Soutma sularnn pH deeri ayarlanarak, Langelier indeksinin
srekli olarak pozitif blgede kalmas yani hafif kabuk yapc zellikte olmas
salanr.
izelge 7.6 da inhibitr tipleri ve bunlarn etkime mekanizmalar
verilmektedir.
izelge - 7.6 Korozyon inhibitrlerinin snflandrlmas
nhibitr
tipi
Anodik
nhibitrler
Katodik
nhibitrler
Oksijen
balayclar
Film
oluturanlar
Gaz
inhibitrler
rnekler
Etkime mekanizmas
Kromat, nitrit
fosfat, molibdat
224
nhibitr Etkinlii
Btn metaller iin ayn inhibitrn kullanlmas mmkn deildir. Bu
nedenle inhibitr cinsi belirlenirken yalnz elektrolit cinsi deil, metal cinsi de gz
nne alnmaldr. Endstride ok kullanlan metallerin inhibisyonu iin uygun
olan inhibitr cinsleri izelge - 7.7'de verilmektedir.
izelge - 7.7 eitli inhibitrlerin baz metaller zerine etkinlii (*)
Metal cinsi
Kromat
Nitrit
elik
E
Dkme demir
E
inko
E
Bakr
E
Alminyum
E
(*) E : Etkili , AE : Az Etkili,
Benzoat
Borat
E
E
E
E
N
B
N
N
E
AE
AE
E
AE
AE
B
B : Belirsiz, N : Etkisiz
Fosfat
Silikat
E
E
E
E
B
AE
AE
AE
AE
AE
nhibitr Kullanm
Pratikte inhibitr cinsi kadar inhibitr dozunun belirlenmesi de byk
nem tar. nhibitr dozu bir ok faktre baldr. nhibitr kullanrken aynen
ila kullanr gibi bilinli olmak gerekir. Yalnz fazla miktarda inhibitr kullanm
deil, yetersiz miktarda inhibitr kullanm da son derece tehlikelidir. Fakat
yetersiz dozlarda inhibitr kullanmak korozyon hzn azaltmak yerine artrc
olarak rol oynayabilir. ekil - 7.19 ekilden grld zere, sodyum kromat,
nitratve molibdat gibi pasifletirici inhibitrlerin, sodyum silikat ve sodyum
hidrojen fosfat indikatrlerine gre daha kk dozlarda kullanlmalar yeterli
olmaktadr. Ancak sodyum silikat ve ve fosfat gibi keltme yoluyla etkili olan
inhibitrler, eer biraz dk dozda kullanlacak olurlarsa, korozyon hzn
drmek yerine daha artrc etki yapmaktadr.
Bu zararl etki u ekilde aklanmaktadr: nhibitr dozunun yetersiz
olmas halinde, metal yzeyinin baz blgeleri aktif halde kalacandan, kk
bir anot yzeyine kar ok byk bir katot yzeyinin olumasna ve bunun
sonucu olarak son derece tehlikeli ukur tipi korozyon olaynn meydana
gelmesine neden olmaktadr.
nhibitr dozu elektrolit cinsine, konsantrasyonuna ve scakla gre
deiir. Eer ortamda klrr ve slfat iyonlar gibi pasiflii bozucu iyonlar varsa
inhibitr dozu artrlmaldr. Doz tayini deneysel olarak belirlenmeli ve srekli
kontrol altnda tutulmaldr.
225
KULLANILAN NHBTRLER
Silikatlar, fosfatlar ve inko tuzlar
Kromat, nitrat (300-500 ppm), kalsiyum polifosfat
(15-37 ppm), silikatlar (20 -40 ppm)
Nitrit, benzoat, boraks, fosfat, benzotriazol
Amonyak, morfolin, benzilamin, siklohegzamin,
okdesilamin (1 -3 ppm)
Kromatlar(2000-3300 ppm), sodyum nitrit (% 3-10)
Feniltiore, merkaptanlar(% 0,003-0,01)
Deniz suyu
Slfrik asit piklink
zeltisi
Hidroklorik asit piklink Piridin, kinolin, aminler, feniltiore, dibenzil
zeltisi
Ham petrol
Aminler, amido aminler, alkil piridinler
Petrol rnleri
midazolin ve trevleri
226