Professional Documents
Culture Documents
t vn
1. L do chn ti:
a. rn luyn k nng, phng php gii ton cho hc
sinh ngoi vic trang b cho hc sinh kin thc c bn, ngi
thy gio cn gip cc em tng hp phn loi cc phng php
gii v cc dng thng gp cc em d nh, d vn dng.
b. Bt ng thc l mt trong nhng mng kin thc
kh v rng ca b mn Ton nhng nh cc bi tp v bt
ng thc m hc sinh c th hiu k hn, su hn v gii
v bin lun phng trnh, bt phng trnh; Tm gi tr ln
nht, nh nht ca mt biu thc, v mi lin h gia cc yu
t trong tam gic v trong qu trnh gii ton kh nng t duy
sng to ca ngi hc c pht trin mnh. Thc t khi gii cc
bi tp v bt ng thc hc sinh thng gp nhiu kh khn
v cch gii chng khng hon ton c mt mu quy tc no
nh mt s mng kin thc khc.
Qua nhiu nm ging dy ton trng ph thng, l ngi
thy, ti thng trn tr suy ngh, thu thp ti liu, c gng
sp xp hp l mt s phng php v bi tp v chng minh
bt ng thc vi mong mun gip hc sinh t tin hn khi
ng trc mt s bi ton v bt ng thc c th l cc bi
ton chng minh bt ng thc.
c. Phm vi v gii hn bi vit.
Khun kh bi vit c hn nn ti mun tng hp phn
loi cc phng php chng minh bt ng thc v cc v d
a
c
>
b
d
an > bn ( n chn )
1
a
<
1
b
a
a
0 vi mi a. Du bng xy ra a = 0
a vi mi a. Du bng xy ra a 0
4.
ab
5.
a b
vi mi a,b. Du bng xy ra ab
0
v
II. Ni dung:
1. Phng php s dng nh ngha:
1.1. Phng php gii: Mun chng minh A > B hy xt hin A
- B. Nu hin A - B dng th khng nh c A > B l bt
ng thc cn chng minh.
1.2. V d p dng:
+
1
b
- 2) + ( c +
c
b
1
a
) 9
1
Gii: Xt hiu H = (a + b + c) ( a +
a
=(b +
b
a
1
b
- 2) + (
1
c
a
c
)-9
c
a
2)
2
2
a b
a c
ab
ac
b c 2
bc
(a + b + c) (
1
a
1
b
1
c
) 9
Du = xy ra H = 0 a = b = c
V d2: Cho a > 0, b > 0. chng minh rng:
Gii: Xt hiu: A =
a3 b3 a b
2
2
a3 b3 a b
2
2
3
8
(a + b) (a -
a3 b3
2
a b
Du bng xy ra a = b
1.3. Bi tp tng t:
Bi 1: Chng minh:
a
b
b
a
2 vi ab > 0
b2
c2 a2
c2
a2 b2
a
bc
b
ca
c
ab
ab > a + b
(Tnh cht 3)
8xyz
(Tnh
cht 8)
2.3. Bi tp tng t:
Bi 1: Cho a + b > 1. Chng minh rng a4 +b4 >
Bi 2: Chng minh rng:
a2
b2
b2
c2
c2
c
2
b
a
b
a
1
8
a
c
(1)
-( a - b)2 0
(2)
1
2
(1)
a2 + b2 -
1
2
1
2
0 (v a + b = 1)
2a2 + 2b2 - 1 0
1
2
2 0
(2)
ng
Du bng xy ra a =
1
2
=b
3.3. Bi tp tng t
Bi 1: Vi mi a, b chng minh a4 + b4 a3b + ab3
Bi 2: Cho a > 0, b > 0. Chng minh
Bi 3: Chng minh x4 + y4
4. Phng php tng hp
x6 y6
y2 x2
a
b
a b
b
a
vi x
0, y 0
ab
2 ab
2
(Bt ng thc
Csi)
Gii: Theo gi thit a, b 0 ab 0
ab
xc nh.
Ta c: ( a - b)2 0
a2 - 2ab +b2 0
a + b 2
ab
ab
2
ab
(v a + b 0 )
(pcm)
Du = xy ra a = b.
V d 2: Cho a, b, c, d > 0. Chng minh rng:
a 2 b2
c2 d 2
a c 2 b d 2
Gii:
Ta c: (ad - bd)2 0
a2d2 - 2adbc + b2c2 0
a2d2 - 2adbc + b2c2 + a2c2 + b2d2 a2c2 + b2d2
b 2 c 2 d 2
ac + bd ( v ac + bd > 0)
a2 + b2 + 2 a 2 b 2 c 2 d 2 + c2 + d2 2ac + 2bd + a2 +
b2 + c2 +d2
( a 2 b 2 c 2 d 2 )2 (a + c)2 + (b + d)2
a 2 b2
c2 d 2
a c 2 b d 2
(pcm)
a c
b d
Du = xy ra
a3 b3 a b
2
2
vi a > 0 , b > 0
a2 + 2ab + b2 > 4
(1)
Ta c: (a - b)2 0 a2 - 2ab + b2 0
2ab a2 + b2
Gi s (1) ng vi n = k (k
N, k 3 )
(2)
(2) ng vi k 3
an bn
2
n2 > n + 5
...
1
n 1 n 2
3n 1
(1)
(2)
A>0
3
4
>0
1
1
1 1
3 ... 3
3
4
2
3
n
Gii:
Ta c:
1
1
1
1
3
3
2
k 1 k k 1
k
k k k k 1
Do : A <
t C =
Vy:
1
1
1
1
1
1
3
... 3
...
n 1 n n 1
2 2 3 3
n n 1.2.3 2.3.4
3
1
1
1
...
n 1 n n 1
1.2.3 2.3.4
1 1
1
1
1
1
1
...
1 1
1
1
1
1
2 2 n n 1
4 2n n 1 4
1
1
1 1
3 ... 3
3
4
2
3
n
1
3
A = 1+ ...
1
n
2 1
n
Gii:
A= 1
1 1 1 1 1 1 1 1
1
1
1
2 3 ... ... n 1 ... n
5 6 7 2 9
15
2 1
2 3 2
2
n 1
A< 1 2 .2 2 .4 3 .8 ... n 1 .2 =
2 .
2
2
11412
...
1 n
43
n
Vy A < n (pcm)
8.3. Bi tp tng t
Bi 1: Cho A =
2 4 6 200
. . ...
1 3 5 199
1
1
1
1
...
2
n 1 n 2 n 3
3n 1
Vi n nguyn dng
Du bng xy ra a1= a2 = = an
b. Bt ng thc Bunhiacpxki: Cho hai dy s a1,a2,v
b1,b2,bn. khi ta c:
(a1b1+ a2b2 + + anbn)2 (a12 +a22 + + an2)(b12 +b22 +
+bn2)
Du bng xy ra
a
a1 a 2
... n
b1 b2
bn
vi quy c nu mu bng 0
th t bng 0.
9.2. V d p dng:
V d 1: Cho a, b, c l cc s dng. Chng minh rng:
a2
b2
c2
abc
bc ca ab
2
Gii: Do a, b, c >0
bc
a2
0
0 v
4
bc
a2
bc
bc
4
ta c
a2
bc
a2 b c
a
2
.
2. a
bc
4
bc 4
2
a2
bc
a
bc
4
b2
ac
b
ac
4
Tng t ta c:
c2
ab
c
ab
4
(a b c)
bc ac ab
2
2
Vy
a2
b2
c2
abc
bc ac ab
2
(pcm)
ca
ab,
bc
ca
c ngha.
ab,
b2
ta c: (1.
+1.
c a )2
ab
+1.
bc
( a b b c c a ) 2 3.2
ab bc ca 6
bc
, b3=
ca
(1+1+1)(a+b+b+c+c+a)
(v a+b+c=1)
(pcm)
2
bc
ac
ab
= b2 - 4ac
b
2a
b
2a
);
- Nu > 0 th f(x) cng du vi a khi x nm trong khong hai
nghim (x1, x2) v khc du vi a khi x nm trong khong hai
nghim.
10.2. V d p dng
V d 1: Cho bn s thc a, b, c, d tho mn h iu kin
a 2 b2 1
cd 6
Chng minh rng: c2 + d2-2ac -2bd 18 -
6 2
(1)
6 2
(2)
' a 6 b 2 12b 18 6 2
2
(3)
2 ab 2
Ta c bng xt du sau:
x
12-
f(x)
Do
2 ab 2
Du = xy ra
ab 2 2
a b
a6b 2
c cd 3
2
a b a
a1b1 a 2 b2
n n
2
1
a 22 a n2
2
1
b22 bn2
Du = xy ra ' 0
phng trnh f(x) =0 c nghim kp
a
a1 a 2
n
b1 b2
bn
Theo nh l Pi ta go ta c: BC =
Trong ABC ta c: BC < AB + AC
ab a b
ab a b
(pcm)
ab
ab
a c 2 b d 2
a2 b2
c2 d 2
OF = a c
b d
D
d
C
b
O
E
a
A c B
M OE + EF OF
a2 b2 c2 d 2
a c 2 b d 2
Du bng xy ra OAE
a c
b d
EFG
2x y 2 0
2x y 2 0
2y x 4 0
Chng minh: x2 + y2
4
5
Gii:
Gi I(x;y) l im trn
A 2
AB; OI OH
Vy OH2 =
4
4
OI2
5
5
-4
HB
1
4
5
1
1
1
2
2
OH
OA
OB 2
Hay x2 + y2
4
5
11.3. Bi tp tng t
Bi 1: Chngminh rng vi a > b > 0 th
z 2 y 2 z 2
t 2 y 2 t 2 x y z t
ab
x 2 6 x 34
x 2 6 x 10 4
III. Kt lun
Hc sinh bit c cng nhiu phng php chngminh bt
ng thc th khi gii cc loi bi tp lin quan n vic
chng minh bt ng thc c nhiu hng suy ngh nn d
tm ra cch gii qua cng pht trin c t duy v nng
cao c nng lc sng to.
Trn y l mt vi kinh nghim m ti tch lu trong
qu trnh ging dy v hng dn hc sinh hc ton, rt mong
c s ng gp kin ca cc thy, cc c cng cc bn ng
nghip.
Nm hc 2007-2008