Professional Documents
Culture Documents
PY
EKONOMIKS
Araling Panlipunan
EP
ED
Gabay sa Pagtuturo
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
i
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EKONOMIKS
Araling Panlipunan Gabay sa Pagtuturo
Unang Edisyon 2015
C
O
PY
Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na Hindi maaaring
magkaroon ng karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan
na naghanda ng akda kung itoy pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit
sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay ng isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kakatawan sa paghiling ng kaukulang pahintulot
sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Pinagsumikapang matunton
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong
nakasaad lamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa Gabay sa
Pagtuturo. Ang hindi nakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais makakopya,
makipag-ugnay nang tuwiran sa mga tagapaglathala at sa mga may-akda.
Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email
sa filcols@gmail.com ang mga may-akda at tagapaglathala.
EP
E
llustrator: Eric S. de Guia, Ivan Slash Calilung, Gab Ferrera, Marc Neil Vincent
Marasigan, Erich Garcia
Layout Artist: Ronwaldo Victor Ma. A. Pagulayan, Donna Pamella G. Romero
Management Team: Dir. Joyce DR. Andaya, Dr. Jose D. Tuguinayo,Jr,
Dr. Rosalie B. Masilang, Dr. Enrique S. Palacio, at
Mr. Edward D. J. Garcia
Paunang Salita
Pangunahing layunin ng K-12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang
makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo,
makakalikasan, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
C
O
PY
EP
E
Upang higit na maging makabuluhan ang pag-aaral ng ekonomiks, ang
mga nagsulat ng gabay na ito ay gumamit ng mga aktuwal at napapanahong
datos mula sa mga ahensiya ng pamahalaan. Naglagay rin ng mga larawan,
ilustrasyon, at dayagram upang mas madali ang pag-unawa sa mga konsepto
at aralin. Ang ilang mga terminolohiya ay hindi isinalin sa Filipino upang hindi
mabago ang kahulugan at lubos itong maunawaan ng mga mag-aaral. Sinikap
ding ipaliwanag ang mga konsepto sa paraang madaling mauunawaan ng mga
mag-aaral. Ang mga halimbawang ginamit ay kalimitang hinango sa karanasan
ng mga mag-aaral sa araw-araw upang higit na maging kapana-panabik ang
pagtuklas sa mga teorya at konseptong may kaugnayan sa ekonomiks.
Binubuo ng apat na yunit ang gabay na ito. Ang bawat yunit ay nahahati
naman sa bawat aralin. Ang Yunit 1 ay nakatuon sa pag-aaral ng Pangunahing
Konsepto ng Ekonomiks. Ang Yunit 2 ay nakatuon sa Maykroekonomiks. Ang
Yunit 3 ay nakatuon sa Makroekonomiks. Samantalang ang Yunit 4 ay ang Mga
Sektor Pang-ekonomiya at mga Patakarang Pang-ekonomiya.
Halina at maligayang paglalakbay sa daigdig ng Ekonomiks at naway
maging instrumento ka sa pagsulong at pag-unlad ng ating bansa.
iii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Talaan ng Nilalaman
Yunit II: Maykroekonomiks
Panimula at Gabay na Tanong........................................................69
Mga Aralin at Saklaw ng Yunit........................................................70
Mga Inaasahang Kakayahan...........................................................70
Panimulang Pagtataya......................................................................72
PY
Aralin 1: Demand
Alamin..................................................................................................79
Paunlarin.............................................................................................82
Pagnilayan..........................................................................................86
C
O
Aralin 3: Supply
Alamin.................................................................................................95
Paunlarin.............................................................................................98
Pagnilayan at Unawain...................................................................106
EP
E
v
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
C
O
D
EP
E
D
viii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
C
O
D
EP
E
D
ix
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
PY
Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing
kaisipan at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam,
makagawa, maging ganap at makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga
konsepto at terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan
at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinag-aaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa buhay na may
kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan.
Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman
at pamantayan sa pagganap ng bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kultura,
pananagutan at pagkabansa, 4) karapatan, pananagutan at pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon,
distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang pangrehiyon at pangmundo Samantala, ang kasanayan sa ibat-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kasanayang pangkasaysayan at Araling
Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa
at pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding.
C
O
Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative learning), at pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/
konseptuwal, pagsisiyat, intregratibo, interdesiplinaryo at multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog
ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang disiplina ng araling panlipunan sa pamamagitan ng
magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina.
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan (AP) Kurikulum ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education for All 2015) at
ang K-12 Philippine Basic Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangan sa
siglo 21 upang makalinang ng functionally literate and developed Filipino. Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang
pangnilalaman at pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing
mithiin, tunguhin (goal) ng K-12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan,
produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan.
Deskripsyon
xi
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
Upang tuhugin ang napakalawak at napakaraming mga paksa na nakapaloob sa Araling Panlipunan, ito ang magkakaugnay na temang gagabay sa
buong AP kurikulum, na hango sa mga temang binuo ng National Council for Social Studies (Estados Unidos).1 Hindi inaasahan na lahat ng tema
ay gagamitin sa bawat baitang ng edukasyon dahil ilan sa mga ito, katulad, halimbawa, ng ika-anim na tema, Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo, ay mas angkop sa partikular na kurso (Ekonomiks) kaysa sa iba. Bagamat tatalakayin din ang ilang mga konsepto nito sa kasaysayan ng
Pilipinas, ng Asya at ng mundo. Iaangkop ang bawat tema sa bawat baitang ngunit sa kabuuan, nasasakop ng kurikulum ang lahat ng mga tema.
Nilalayon ng AP Kurikulum na makalinang ng kabataan na may tiyak na pagkakakilanlan at papel bilang Pilipinong lumalahok sa buhay ng lipunan,
bansa at daigdig. Kasabay sa paglinang ng identidad at kakayanang pansibiko ay ang pag-unawa sa nakaraan at kasalukuyan at sa ugnayan sa loob
ng lipunan, sa pagitan ng lipunan at kalikasan, at sa mundo, kung paano nagbago at nagbabago ang mga ito, upang makahubog ng indibiduwal
at kolektibong kinabukasan. Upang makamit ang mga layuning ito, mahalagang bigyang diin ang mga magkakaugnay na kakayahan sa
Araling Panlipunan: (i) pagsisiyasat; (ii) pagsusuri at interpretasyon ng impormasyon; (iii) pananaliksik; (iv) komunikasyon, lalo na ang pagsulat
ng sanaysay; at (v) pagtupad sa mga pamantayang pang-etika.
Tema ng AP Kurikulum
Layunin ng AP Kurikulum
Ang Araling Panlipunan ay pag-aaral ng mga tao at grupo, komunidad at lipunan, kung paano sila namuhay at namumuhay, ang kanilang ugnayan
at interaksyon sa kapaligiran at sa isat isa, ang kanilang mga paniniwala at kultura, upang makabuo ng pagkakakilanlan bilang Pilipino, tao at
miyembro ng lipunan at mundo at maunawaan ang sariling lipunan at ang daigidig, gamit ang mga kasanayan sa pagsasaliksik, pagsisiyasat,
mapanuri at malikhaing pag-iisip, matalinong pagpapasya, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, at mabisang komunikasyon. Layunin
ng Araling Panlipunan ang paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo, makakalikasan, makabansa, at makatao,
na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan, tungo sa pagpanday ng
kinabukasan.
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education for All 2015) at ang K-12 Philippine Basic Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang
ng functionally literate and developed Filipino. Nilalayon din ng batayang edukasyon ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na
pag-aaral (lifelong learning). Ang istratehiya sa pagkamit ng mga pangkalahatang layuning ito ay alinsunod sa ilang teorya sa pagkatuto na konstruktibismo, magkatuwang na pagkatuto (collaborative learning), at pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto.
EP
E
xii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
C
O
PY
4.
Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan
Nakabatay ang kakayahang pansibiko sa pag-unawa sa papel na ginagampanan ng bawat isa bilang mamamayan at kasapi ng lipunan at sa pagkilala
at pagtupad ng mga karapatan at tungkulin bilang tao at mamamayan. Pananagutan ng mamamayan na igalang ang karapatan ng iba, anuman ang
kanilang pananampalataya, paniniwalang pampulitika, kultural, kasarian, etnisidad, kulay ng balat, pananamit at personal na pagpili. Kasama rito ang
paggalang sa opinyon ng iba kahit hindi ito sang-ayon o katulad ng sariling pag-iisip, at respeto sa pagkatao ng sinuman sa bansa at mundo. Ang pagunawa sa karapatang pantao at ang pananagutang kaakibat dito ay mahalagang bahagi ng AP kurikulum upang makalahok ang magaaral nang ganap at
sa makabuluhang paraan sa buhay ng komunidad, bansa at mundo.
3.
Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa
Kaugnay sa dalawang naunang tema ang konsepto ng kultura, na tumutukoy sa kabuuan ng mga paniniwala, pagpapahalaga, tradisyon, at
paraan ng pamumuhay ng isang grupo o lipunan, kasama ang mga produkto nito katulad ng wika, sining, at iba pa. Nakaangkla sa kultura ang identidad
ng grupo at ng mga miyembro nito, na sa bansang Pilipinas at sa ibang bahagi ng mundo ay napakarami at iba-iba. May mga aspeto ng kultura na nagbabago samantala ang iba naman ay patuloy na umiiral sa kasalukuyan. Sa pag-aaral ng temang ito, inaasahan na makabubuo ang mag-aaral ng
sariing pagkakakilanlan bilang kabataan, indibidwal at Pilipino, at maunawaan at mabigyang galang ang ibat ibang kultura sa Pilipinas. Ang pagkakakilanlan bilang Pilipino ay magiging basehan ng makabansang pananaw, na siya namang tutulong sa pagbuo ng mas malawak na pananaw ukol sa mundo.
2.
Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago
Mahalagang makita ng mag-aaral ang pag-unlad ng lipunan mula sa sinaunang panahon hanggang sa kasalukuyan upang lalo maunawaan ang kanyang
sarili at bansa at sa ganoong paraan ay makapagbuo ng identidad (pagkakakilanlan) bilang indibiduwal at miyembro ng lipunan, bansa at mundo. Sentral
sa pag-aaral ng tao, lipunan at kapaligiran ang konsepto ng panahon (time), na nagsisilbing batayang konteksto at pundasyon ng pag-uunawa ng mga
pagbabago sa buhay ng bawat isa, ng lipunang kanyang kinabibilangan, at ng kanyang kapaligiran. Ang kaisipang kronolohikal ay hindi nangangahulugan
ng pagsasaulo ng mga petsa o pangalan ng tao at lugar, bagamat mayroong mga mahahalagang historikal fact ( katotohan/ impormasyon) na dapat
matutunan ng mag-aaral, kundi ang pagkilala sa pagkakaiba ng nakaraan sa kasalukuyan, ang pagpapatuloy ng mga paniniwala, istruktura
at iba pa sa paglipas ng panahon, ang pag-unawa ng konsepto ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpahalaga sa konstekto ng
pangyayari sa nakaraan man o sa kasalukuyan, at ang mga kaugnay na kakayahan upang maunawaan nang buo ang naganap at nagaganap.
1.
Tao, Lipunan at Kapaligiran
Ang ugnayan ng tao sa lipunan at kapaligiran ay pundamental na konsepto sa Araling Panlipunan. Binibigyang diin ng temang ito ang pagiging bahagi
ng tao hindi lamang sa kanyang kinabibilangang komunidad at kapaligiran kundi sa mas malawak na lipunan at sa kalikasan. Sa ganitong paraan, mauunawaan ng mag-aaral ang mga sumusunod:
1.1 Ang mga batayang konsepto ng heograpiya, gamit ang mapa, atlas at simpleng teknolohikal na instrumento, upang mailugar niya ang kanyang sarili
at ang kinabibilangan niyang komunidad;
1.2 Ang impluwensiya ng pisikal na kapaligiran sa tao at lipunan at ang epekto ng mga gawaing pantao sa kalikasan;
1.3 Ang mobilidad (pag-usad) ng tao at populasyon, at mga dahilan at epekto ng mobilidad na ito; at
1.4 Ang pananagutan ng indibidwal bilang miyembro ng lipunan at taga-pangalaga ng kapaligiran at tapagpanatili ng likas kayang pag-unlad
xiii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
C
O
1.
Mga panganib sa kapaligiran at kalikasan, ang pangangalaga nito at mga hakbang na maaaring gawin ng mga mag-aaral at ng komunidad
upang matugunan ang mga panganib na ito;
2.
Ang layunin at pilosopiya ng isang batas o patakarang opisyal, ang epekto nito sa tao at lipunan (at kalikasan), ang mga problema sa implementasyon at posibleng solusyon sa problema
3.
Ang ugnayan ng kultura sa pagsulong ng lipunan (komunidad, bansa) at mga isyung kaugnay sa kaunlaran ng lipunan
4.
Mga pandaigdigang problema sa klima, kalamidad (natural at likha ng tao), at ang paglutas ng mga suliraning ito
Inaasahan na sa ika-11 at ika-12 na baitang ay magkakaroon ng mga elektib na kursong tatalakay sa ibat ibang isyu (lokal, pambansa, panrehiyon, at
pandaigidig) upang lumawak ang kaalaman ng mga mag-aaral at malinang ang kanilang mga mapanuring kakayahan. Sa ganitong paraan din ay lalong
mahahasa ang pagkakadalubhasa ng bawat AP na guro sa pagdisenyo ng nilalaman ng kurso at sa istratehiya ng pagturo nito alinsunod sa pangkalahatang balangkas ng AP. Ilang halimbawa ng mga paksa ng elektib na kurso ay:
PY
7.
Ugnayang Panrehiyon at Pangmundo
Sinusuportahan ng temang ito ang layunin ng AP kurikulum na makabuo ang mag-aaral ng pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga pangunahing usapin sa lipunan at mundo. Araling Asyano sa baitang 7, Kasaysayan ng Daigdig sa baitang 8, Ekonomiks sa baitang
9 at Mga Kontemporaryong Isyu sa baitang 10. Makatutulong ang kaalaman tungkol sa ibang bansa sa pag-unawa ng lugar at papel ng Pilipinas sa
rehiyon at mundo, at kung paano maaaring kumilos ang Pilipino at ang bansa sa paglutas ng mga suliranin bilang kasapi ng pandaigdigang komunidad.
6.
Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo
Paano gagastusin ang sariling allowance o kita ng magulang? Paano palalaguin ang naipong pondo ng pamilya? Ang sagot sa mga simpleng tanong
na ito ay may kinalaman sa batayang konsepto ng pagpili (choice), pangangailangan, paggastos (expenditure), halaga at pakinabang (cost and
benefit) na sakop unang-una ng Ekonomiks, ngunit ginagamit din sa pag-aaral ng kasaysayan ng Pilipinas at mga lipunan sa rehiyon ng Asya at daigidig.
Sa pag-aaral ng temang Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo, magagamit ng mag-aaral ang mga konseptong ito sa sariilng buhay at mauunawaan
ang ibang konsepto katulad ng inflation, GDP, deficit, na karaniwang nababasa sa dyaryo o naririnig sa balita sa radyo. Mahalaga ring maunawaan ng
mag-aaral ang panlipunang epekto ng desisyon ng indibidwal na konsyumer at ng mga kumpanya, katulad ng epekto ng kanilang pagpapasya sa presyo
ng bilihin o ang epekto ng patakaran ng pamahalaan sa pagdebelop ng ekonomiya, gamit ang pamamaraang matematikal. (Consumer Ed. Financial
Literacy, Pag-iimpok)
5.
Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala
Bahagi ng pagkamamamayan ay ang pag-unawa sa konsepto ng kapangyarihan, ang paggamit nito sa bansa at sa pang-araw-araw na buhay, ang
kahulugan at kahalagahan ng demokratikong pamamalakad, at ang uri ng pamahalaan sa Pilipinas. Sakop din ng temang ito ang Saligang Batas, na
nagsasaad ng mga karapatan at pananagutan ng mamamayan at ng sambayanang Pilipino. Ang pag-unawa sa konsepto ng awtoridad at liderato sa
iba-ibang antas at aspeto ng pamahalaan, kasama ang mabigat na tungkulin sa pagiging isang lider, ay tatalakayin sa AP kurikulum. Ang karanasan
din ng mga bansa sa Asya at sa ibang bahagi ng daigidig ngayon at sa nakaraan ay pinagmulan ng maraming halimbawa at aralin ukol sa temang ito.
xiv
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
Pagsusuri at
interpretasyon
ng
impormasyon
PY
1. Nakauunawa ng kahulugan, uri at kahalagahan ng primaryang sanggunian at ang kaibahan nito sa sekundaryang sanggunian
2. Nakabubuo ng kamalayan sa mga pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon at nakikilala ang impormasyon pagkakaiba
at/o pagkakatulad ng mga iyon sa kasalukuyan
3. Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor o manlilikha
4. Natutukoy ang pagkakaiba ng opinyon at fact
5. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa bias o punto de bista ng awtor/manlilikha
6. Nakakukuha ng datos mula sa ibat ibang primaryang sanggunian
7. Nakahihinuha mula sa datos o ebidensya
8. Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyonpangunahing katotohanan at ideya sa sariling salita
9. Nakauunawa ng ugnayang sanhi at epekto (cause and effect)
10. Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo
at di pagkakasundo
11. Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng isang pangyayari
C
O
Partikular na Kasanayan
Pagsusuri at
interpretasyon
ng datos
Pagsisiyasat
Kakayahan
Sa ibaba ang kabuuan ng mga pangkalahatang kakayahan sa AP kurikulum at sa bawat kakayahan, ang mga partikular na kasanayan. Magkakaugnay
ang mga kakayahan at kapwa nagpapatibay ang mga ito sa isat isa. Nilalayong linangin ang mga kakahayan sa debelopmental na pamamaraan na
angkop sa bawat antas ng batayang edukasyon at sa proseso ng scaffolding, upang maitatag ang pundasyon ng mga kasanayan para sa mas malalim
(at mas komplex) na kakayahan.
Mga Kakayahan
Ang mga kakayahan ng bagong AP kurikulum ay nakaugat sa mga layunin ng batayang edukasyon: ang kapaki- pakinabang (functional) na literasi
ng lahat; ang paglinang ng functionally literate and developed Filipino; at ang pangmatagalang pagkatuto pagkatapos ng pormal na pag-aaral
(lifelong learning). Makikita ang mga pangkalahatang layuning ito sa mga partikular na kakayahan ng AP katulad halimbawa, ng pagsisiyasat at pagsusuri. Samakatuwid, ang AP kurikulum ay di lamang base sa nilalaman (content-based) kundi rin sa mga kakayahan (competence-based). Sadyang
inisa-isa ang mga kakayahan ng AP upang: (a) ipakita ang ugnayan nito sa mga layunin ng batayang edukasyon, at (b) bigyang diin ang mga mapanuring kakayahan na hindi malilinang sa pamamagitan ng pagsasaulo ng impormasyon.
xv
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
Partikular na Kasanayan
Pagtupad sa
pamantayang
pang-etika
PY
1. Nakauunawa ng karapatan at tungkulin bilang mamamayan upang makalahok sa makabuluhang paraan sa buhay ng
pamayanan, bansa at dagidig
2. Naigagalang at nabibigyang kahalagahan ang pagkakaiba ng mga tao, komunidad, kultura, at paniniwala, at ang
kanilang karapatang pantao
3. Nagiging maingat sa sariling naisin, paniniwala, punto de bista o posisyon
4. Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga may ibang pag-iisip kahit hindi ito sumasang-ayon sa
sariling ideya, posisyon o pagtingin
5. Natutukoy ang sangguniang ginamit sa papel (reaksyon, maikling sanaysay) bilang pagkilala sa karapatan sa pagaaring intelektuwal ng awtor/manlilikha
Komunikasyon
C
O
12. Nakapagbibigay ng historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon
13. Napag-iisipan ang sariling ideya o pagtingin tungkol sa pinag-uusapan at mga natutuhan mula sa sanggunian
14. Nakapaghahambing ng sariling kaisipan sa kaisipan ng awtor/manlilikha at naipaliliwanag kung saan at bakit sumasangayon o hindi ang dalawang kaisipan
15. Nakauunawa ng mobilidad at migrasyon ng populasyon, ang distribusyon nito, dahilan at epekto
16. Nakauunawa ng papel at epekto ng heograpiya sa pagbabagong panlipunan at pangkalikasan
17. Nakagagamit ng pamamaraang matematikal sa pag-unawa ng mga batayang konsepto ng Ekonomiks at sa pagsusuri ng
kwantitatibong datos
18. Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon
Pagsasaliksik
Kakayahan
xvi
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
46
Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang
pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang
indibidwal at kasapi ng pangkat ng lipunan, komunidad.
Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit
ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago,kapangyarihan, pamumuno at pananagutan, pangangailangan at kagustuhan,
pagkakilanlan, mga simpleng konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang-yaman at ng mga saksi ng kasaysayan
tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.
Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga ng mga komunidad ng Pilipinas bilang bahagi ng mga lalawigan
at rehiyon ng bansa batay sa (a) katangiang pisikal (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto
ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal.
PY
Pamantayan sa Pagkatuto
Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang
ng kamalayan sa kapaligirang sosyal.
7 10
Baitang
C
O
EP
E
Naipamamalas
ang
panimulang
pag-unawa at pagpapahalaga sa sarili,
pamilya, paaralan, at komunidad, at sa mga
batayang
konsepto ng pagpapatuloy at
pagbabago, distansya at direksyon gamit ang
mga kasanayan tungo sa malalim ng pagunawa tungkol sa sarili at kapaligirang pisikal
at sosyo-kultural , bilang kasapi ng sariling
komunidad at ng mas malawak na lipunan.
K3
xvii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks
gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri ,
mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya,
pangkalikasan, pampolitika, karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang sibiko at pagkamamamayan sa kinakaharap
ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit ang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at ibat ibang
sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalinong pagpapasya
10
PY
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang
hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at
ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan
C
O
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan,
pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na
pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa ika-20 siglo hanggang sa
kasalukuyan, tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlan bilang Pilipino at mamamayan ng Pilipinas; Naipamamalas ang
malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat,
pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba-ibang panahon, tungo sa pagbuo ng makabansang
kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo
EP
E
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang
sa mga malalaking pagbabagong pang-ekonomiya at ang implikasyon nito sa lipunan sa simula ng ika-labing siyam na siglo,
gamit ang batayang konsepto katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago,
ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang batang mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsable, produktibo,
makakalikasan, makatao at makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa
pagpanday ng maunlad na kinabukasan para sa bansa.
Pamantayan sa Pagkatuto
Naipagmamalaki ang pagka- Pilipino at ang bansang Pilipinas na may pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga kulturang
Pilipino batay sa paggamit ng mga kasanayan sa heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at
pagpapahalaga sa mga mithiin ng bansang Pilipinas.
Baitang
xviii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
1-6
1-6
1-6
1-6
1-7
Pag-unawa sa pinagmulan at pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong pangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal
Pagpapahalaga sa pambansang pagkakakilanlan at ang mga kontribusyon ng bawat rehiyon sa paghubog ng kulturang Pilipino at pambansang pag-unlad gamit ng mga kasanayan
sa heograpiya, pag-unawa sa kultura at kabuhayan, pakikilahok sa pamamahala at pagpapahalaga sa mga mithiin ng bansang Pilipinas.
Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng
ika-20 siglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan
(historical significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy.
Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan
tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa (strong
nationhood)
Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
Pagbuo ng Pilipinas
bilang Nasyon
Araling Asyano
PY
1-5
C
O
1-3
Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralan tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at paaralan
1-2
Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa kapaligirang sosyal
Tema
Deskripsyon
Daloy ng Paksa
Grado
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan, paaralan at pamayanan tungo sa
paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
xix
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
Deskripsyon
C
O
Time Allotment
30 min/day x 5 days
40 min/day x 5 days
3 hrs/week
Grade
1-2
3-6
7-10
PY
Pag-unawa at pagpapahalaga sa mga kontemporaryong isyu at hamong pang-ekonomiya, pangkalikasan, pampolitika, karapatang pantao, pang-edukasyon at pananagutang
Mga Kontemporaryong
sibiko at pagkamamamayan sa kinakaharap ng mga bansa sa kasalukuyang panahon gamit
Isyu
ang mga kasanayan sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos at ibat ibang sanggunian, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon at matalinong pagpapasya
Ekonomiks
Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya,
Kasaysayan ng Daigdig
kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.
Daloy ng Paksa
10
Grado
1-7
1-7
1-7
Tema
xx
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
CODE
B. Kakapusan
1. Konsepto ng Kakapusan at ang
Kaugnayan nito sa Pang- arawaraw na Pamumuhay
2. Palatandaan ng Kakapusan sa
Pang- araw- araw na Buhay
3. Kakapusan Bilang Pangunahing
Suliranin sa Pang- araw-araw na
Pamumuhay
4. Mga Paraan upang Malabanan ang
Kakapusan sa Pang- araw- araw na
Pamumuhay
A. Kahulugan ng Ekonomiks
sa mga pangunahing
konsepto ng Ekonomiks
bilang
batayan
ng
matalino at maunlad
na pang-araw-araw na
pamumuhay
C
O
AP9MKE-Ia-2
AP9MKE-Ia-3
AP9MKE-Ib-4
AP9MKE-Ib-5
AP9MKE-Ic-6
AP9MKE-Ia-1
PY
naisasabuhay ang
pag-unawa sa mga
pangunahing konsepto
ng Ekonomiks bilang
batayan ng matalino at
maunlad na pang-arawaraw na pamumuhay
UNANG MARKAHAN - Mga Pangunahing Konsepto ng Ekonomiks: Batayan ng Matalinong Paggamit ng Pinagkukunang Yaman tungo
sa Pagkamit ng Kaunlaran
NILALAMAN
(Content)
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks at
pambansang pag-unlad gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa
paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at
makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
BAITANG 9
EKONOMIKS
xxi
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D. Alokasyon
1. Kaugnayan ng
Konsepto ng
Alokasyon sa Kakapusan at
Pangangailangan at Kagustuhan
2.
Kahalagahan
ng
Paggawa
ng Tamang Desisyon Upang
Matugunan ang Pangangailangan
3. Ibat- Ibang Sistemang Pangekonomiya
C
O
AP9MKE-Ic-7
AP9MKE-Id-8
AP9MKE-Id-9
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
AP9MKE-If-12
AP9MKE-If-13
AP9MKE-Ig-14
AP9MKE-Ie-11
AP9MKE-Ie-10
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
C. Pangangailangan at Kagustuhan
1. Pagkakaiba ng Pangangailangan
at Kagustuhan
2. Ang Kaugnayan ng Personal na
Kagustuhan at Pangangailangan
sa Suliranin ngKakapusan
3. Hirarkiya ng Pangangailangan
4. Batayan ng Personal na
Pangangailangan at Kagustuhan
5. Salik na nakakaimpluwensiya sa
Pangangailangan at Kagustuhan
NILALAMAN
(Content)
xxii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
AP9MKE-Ih-17
AP9MKE-Ih-18
AP9MYK-IIb-3
AP9MYK-IIa-2
AP9MYK-IIa-1
AP9MKE-Ij-20
PY
AP9MKE-Ii-19
AP9MKE-Ii-19
AP9MKE-Ih-16
AP9MKE-Ig-15
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
A. Demand
F. Produksyon
1.
Kahulugan
at
Proseso
ng
Produksyon at ang Pagtugon nito
sa Pang- araw araw na Pamumuhay
2. Salik (Factors) ng Produksyon at
ang Implikasyon nito sa Pangaraw araw na Pamumuhay
3. Mga Organisasyon ng Negosyo
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
E. Pagkonsumo
1. Konsepto ng Pagkonsumo
2. Salik sa Pagkonsumo
3. Pamantayan sa Matalinong
Pamimili
4. Karapatan at Tungkulin Bilang
Isang Mamimili
NILALAMAN
(Content)
xxiii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
AP9MYK-IIe-9
AP9MYK-IIf-9
AP9MYK-IIg-10
AP9MYK-IId-7
7. Matalinong nakapagpapasya sa
pagtugon sa mga pagbabago ng
salik na nakaaapekto sa suplay
AP9MYK-IId-8
AP9MYK-IIc-6
AP9MYK-IIc-5
AP9MYK-IIb-4
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
PY
bilang batayan
ng matalinong
pagdedesisyon ng
sambahayan at bahay-
batayan ng matalinong
pagdedesisyon ng
sambahayan at bahay-
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
1. Kahulugan ng Suplay
2. Mga Salik ng Nakakapekto
sa Suplay
3. Elastisidad ng Suplay
B. Supply (Suplay)
NILALAMAN
(Content)
xxiv
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
B. Pambansang Kita
1. Pambansang produkto (Gross
National Product- Gross Domestic
Product) bilang panukat ng
kakayahan ng isang ekonomiya
2. Mga pamamaraan sa pagsukat ng
pambansang produkto
AP9MYK-IIj-13
PY
AP9MYK-IIi-12
AP9MAK-IIIb-5
AP9MAK-IIIb-4
AP9MAK-IIIa-3
AP9MAK-IIIa-2
AP9MAK-IIIa-1
AP9MYK-IIh-11
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
Ang mag-aaral ay
1. Nailalalarawan ang paikot na
nakapagmumungkahi ng
daloy ng ekonomiya
mga pamamaraan kung 2. Natataya ang bahaging
paano ang pangunahing
ginagampanan ng mga
kaalaman tungkol sa
bumubuo sa paikot na daloy ng
pambansang ekonomiya
ekonomiya
ay nakapagpapabuti sa
2. Nasusuri ang ugnayan sa isat isa
pamumuhay ng kapwa
ng mga bahaging bumubuo sa
mamamayan tungo sa
paikot na daloy ng ekonomiya
pambansang kaunlaran
3. Nasusuri ang pambansang
produkto (Gross National
Product-Gross Domestic Product)
bilang panukat ng kakayahan ng
isang ekonomiya
C
O
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
D. Pamilihan
1. Konsepto ng Pamilihan
2. Ibat ibang Istraktura ng Pamilihan
3. Gampanin ng Pamahalaan sa mga
Gawaing Pangkabuhayan sa Ibat
Ibang Istraktura ng Pamilihan
NILALAMAN
(Content)
xxv
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
A. Patakarang Piskal
1. Layunin ng Patakarang Piskal
2.
Kahalagahan
ng
Papel
na
Ginagampanan ng Pamahalaan
kaugnay ng mga Patakarang
Piskal na Ipinapatupad nito
3. Patakaran sa Pambansang Badyet
at ang Kalakaran ng Paggasta ng
Pamahalaan
D. Implasyon
1. Konsepto ng Implasyo
2. Mga Dahilan ng Implasyon
3. Mga Epekto ng Implasyon
4. Paraan ng Paglutas ng
Implasyon
C.
C
O
AP9MAK-IIIe-10
AP9MAK-IIId-8
AP9MAK-IIIc-7
AP9MAK-IIId-9
AP9MAK-IIIc-6
AP9MAK-IIIc-6
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
AP9MAK-IIIf-13
AP9MAK-IIIg-14
AP9MAK-IIIg-15
AP9MAK-IIIf-12
13. Naipaliliwanag ang layunin ng
patakarang piskal
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
3. Kahalagahan ng pagsukat
ng pambansang kita sa ekonomiya
NILALAMAN
(Content)
xxvi
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
(Monetary
F. Patakarang Pananalapi
Policy)
C
O
AP9MAK-IIIh-18
AP9MAK-IIIi-19
AP9MAK-IIIi-20
AP9MSP-IVj-21
AP9MSP-IVj-22
AP9MAK-IIIh-17
AP9MAK-IIIg-16
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
Halimbawa:
- Policy on Priority Assistance
Development Fund
- Policy on the Privatization of GOCCs
- Policy on Conditional Cash Transfer
- Patakaran sa Wastong Pagbabayad
ng Buwis (VAT EVAT/ RVAT)
4. Mga Epekto ng Patakarang
Piskal sa Katatagan ng
Pambansang Ekonomiya
NILALAMAN
(Content)
xxvii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
B. Sektor ng Agrikultura
1.
Ang
bahaging
ginagampanan
ng agrikultura, pangingisda at
paggugubat sa ekonomiya at sa
bansa
2. Mga dahilan at epekto ng
suliranin ng sektor ng agrikultura,
pangingisda, at paggugubat sa
bawat Pilipino
3. Mga patakarang pang Ekonomiya
nakatutulong
sa
sektor
ng
agrikultura
Konsepto at Palatandaan
Pambansang Kaunlaran
Pambansang Kaunluran
Mga palatandaan ng
Pambansang kaunlaran
3. Ibat ibang gampanin ng
mamamayang Pilipino upang
makatulong sa pambansang
kaunlaran
4. Sama-sama Pagkilos para sa
Pambansang Kaunlaran
A.
ng
1.
2.
C
O
AP9MSP-IVc-5
5. Nakapagsasagawa ng isang
pagpaplano kung paano
makapag-ambag bilang
mamamayan sa pag-unlad ng
bansa
AP9MSP-IVb-3
AP9MSP-IVb-4
AP9MSP-IVa-2
4. Napahahalagahan ang
sama-samang pagkilos ng
mamamayang Pilipino para sa
pambansang kaunlaran
AP9MSP-IVa-1
CODE
1. Nakapagbibigay ng sariling
pakahulugan sa pambansang
kaunlaran
AP9MSP-IVc-6
AP9MSP-IVd-7
AP9MSP-IVd-8
PY
NILALAMAN
(Content)
xxviii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D. Sektor ng Paglilingkod
1. Ang
bahaging
ginagampanan
ng sektor ng paglilingkod sa
pambansang ekonomiya
2. Mga patakarang pang-ekonomiya
na nakakatulong sa
sektor ng
paglilingkod
3. Batas na Nagbibigay Proteksyon at
Nangangalaga sa mga Karapatan
ng Mangggawa
Contractualization
and
Labor
Outsourcing
- Salary Standardization Law
C. Sektor ng Industriya
1. Bahaging ginampanan ng sektor
ng industriya, tulad ng pagmimina,
tungo
sa
isang
masiglang
ekonomiya
2. Ang pagkakaugnay ng sektor
agrikultural at industriya tungo sa
pag-unlad ng kabuhayan
3. Mga patakarang pang-ekonomiya
nakatutulong sa sektor industriya
- Filipino First Policy
- Oil Deregulation Law
- Policy on Microfinancing
- Policy on Online Businesses
C
O
AP9MSP-IVg-14
AP9MSP-IVf-13
AP9MSP-IVe-11
AP9MSP-IVf-12
AP9MSP-IVe-10
AP9MSP-IVe-9
CODE
(industriya ng agrikultura,
pangingisda, at paggugubat)
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
NILALAMAN
(Content)
xxix
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
F. Kalakalang Panlabas
C
O
AP9MSP-IVi-19
AP9MSP-IVi-20
AP9MSP-IVi-18
19. Nasusuri ang ugnayan ng
Pilipinas para sa kalakalang
panlabas nito sa mga
samahan tulad ng World Trade
Organization at Asia-Pacific
Economic Cooperation tungo sa
patas na kapakinabangan ng
mga mamamayan ng daigdig
AP9MSP-IVh-17
AP9MSP-IVh-16
AP9MSP-IVg-15
CODE
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
E. Impormal na Sektor
NILALAMAN
(Content)
xxx
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
(Learning Competencies)
PY
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
(Content Standard)
EP
E
NILALAMAN
(Content)
AP9MSP-IVj-22
AP9MSP-IVj-21
CODE
xxxi
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
Quarter
Week
Competency
Lowercase Letter/s
*Put a hyphen (-) in between
letters to indicate more than a
specific week
Arabic Number
Domain/Content/ Component/
Topic
Baitang 5
Grade Level
SAMPLE
PY
Ika-anim na linggo
Ikatlong Markahan
C
O
Araling Panlipunan
Sample: AP5KPK-IIIf-5
Roman Numeral
*Zero if no specific quarter
Uppercase Letter/s
First Entry
LEGEND
D
CODE BOOK LEGEND
III
KPK
AP5
xxxii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAM
PAA
KAP
KOM
KNN
PSK
PKK
LAR
KLR
PKR
EAP
AAB
LKE
PAB
KPB
Pamumuhay sa Komunidad
Ekonomiya At Pamamahala
PKB
PMK
KDP
SHK
TDK
Pagpupunyagi sa Panahon ng
Kolonyalismong Amerikano at Ikalawang
Digmaang Pandaigdig
TKA
KIS
KSA
HAS
Heograpiya ng Asya
C
O
KPK
PKE
PLP
CODE
DOMAIN/ COMPONENT
EP
E
NAT
Ako ay Natatangi
D
CODE
DOMAIN/ COMPONENT
PY
Makroekonomiks
Maykroekonomiks
IKP
IPP
IPE
MSP
MAK
MYK
MKE
AKD
PMD
DKT
HSK
CODE
DOMAIN/ COMPONENT
Heograpiya at Mga Sinaunang Kabihasnan sa
Daigdig
YUNIT I
MGA PANGUNAHING KONSEPTO NG EKONOMIKS
PANIMULA AT MGA GABAY NA TANONG
PY
C
O
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
Pamantayang Pagganap
EP
E
Pamantayang Pangnilalaman
ARALIN 1:
KAHULUGAN NG
EKONOMIKS
1
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
ARALIN 3:
ANGANGAILANGAN
AT KAGUSTUHAN
PY
EP
E
ARALIN 4:
ALOKASYON
ARALIN 5:
PAGKONSUMO
2
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
ARALIN 7:
MGA ORGANISASYON
NG NEGOSYO
C
O
GRAPIKONG PANTULONG
Limitadong pinagkukunangyaman
Walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan
EP
E
KAKAPUSAN
ALOKASYON
Produksiyon
Pagkonsumo
EKONOMIKS
3
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULANG PAGTATAYA
Panuto: Isulat ang titik ng pinakatamang sagot sa sagutang papel.
PY
C
O
( K ) 3. Kung ikaw ay isang taong rasyonal, ano ang dapat mong isaalang-alang sa
EP
E
paggawa ng desisyon?
A.
B.
C.
D.
4
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
EP
E
5
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
2, 3, 4, 5, 1
1, 2, 3, 4, 5
3, 2, 1, 5, 4
4, 5, 1, 2, 3
A.
B.
C.
D.
C
O
1. Responsibilidad sa lipunan
2. Pangangailangan sa seguridad
3. Pisyolohikal at biyolohikal
4. Pangangailangan sa sariling kaganapan
5. Pangangailangan sa karangalan
EP
E
6
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
2013
7,837,881
8,455,783
7.9
3,343,427
100,930
108,492
965,753
3,596,677
110,059
116,635
1,062,100
7.6
9.0
7.5
10.0
310,249
326,101
5.1
199,821
837,569
247,946
142,851
302,772
291,460
986,611
218,729
894,369
264,281
154,391
334,586
318,553
1,059,301
9.5
6.8
6.6
8.1
10.5
9.3
7.4
ITEMS
EP
E
PY
2012
Growth
Rate
(%)
C
O
At Current Prices
7
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
C
O
EP
E
C
O
PY
impormasyon?
A. Pag-aralan ang nakatatak sa etiketa ukol sa sangkap, dami, at
komposisyon ng produkto.
B. Palaging pumunta sa timbangang-bayan upang matiyak na husto ang
biniling produkto.
C. Pahalagahan ang kalidad at hindi ang tatak ng produkto o serbisyong
bibilhin.
D. Palagiang gumamit ng recycled na produkto upang mapangalagaan ang
kapaligiran.
EP
E
Input
Proseso
Output
Lupa
Paggawa
Entrepreneurship
Kapital o Puhunan
Entrepreneurship
Pagsasama-sama
ng materyales,
entrepreneurship
paggawa, kapital,
at entrepreneurship
Kalakal o serbisyo
pangkunsumo;
Kalakal o serbisyo
na gamit sa
paglikha ng ibang
produkto
9
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
11. B
12. D
13. D
14. C
15. A
16. B
17. C
18. A
19. B
20. C
EP
E
C
O
Mga Sagot:
1. D
2. A
3. C
4. A
5. B
6. D
7. Maaring walang sagot
8. A or C
9. B
10. C
PY
sa pang-araw-araw na pamumuhay?
A. Ang produksiyon ang pinagmumulan ng mga produktong kailangang
ikonsumo sa pang-araw- araw
B. Ang produksiyon ay lumilikha ng trabaho.
C. Ang pagkonsumo ang nagbibigay-daan sa produksiyon ng produkto at
serbisyo, kaya dahil dito masasabing mas mahalaga ang produksiyon
kaysa sa pagkonsumo.
D. Ang mga kinita mula sa bawat salik ng produksiyon ay nagagamit ng
sambahayan sa pagbili ng produkto at serbisyo.
10
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
EP
E
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO
Pamantayan sa Pagganap
Pamantayang Pangnilalaman
69
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Sa araling ito, inaasahan na iyong gagabayan ang mga mag-aaral upang matutuhan
ang sumusunod:
DEMAND
ARALIN 2:
ELASTISIDAD NG
DEMAND (PRICE
ELASTICITY OF
DEMAND)
ARALIN 3:
PY
ARALIN 1:
EP
E
C
O
SUPPLY AT
ELASTIDIDAD NG Naiuugnay ang tugon ng mga mamimili sa pabagoSUPPLY
bagong presyo ng mga produkto at serbisyo batay sa
(PRICE ELASTICITY
konsepto ng price elasticity of supply
OF SUPPLY)
Naiisa-iisa at nasusuri ang ibat ibang uri ng elastisidad
ng supply
Naipaliliwanag ang interaksiyon ng demand at supply sa
kalagayan ng presyo at ng pamilihan
ARALIN 4:
Nasusuri ang mga epekto ng shortage at surplus sa
INTERAKSIYON
presyo at dami ng kalakal at paglilingkod sa pamilihan
NG DEMAND AT
SUPPLY
Naimumungkahi ang paraan ng pagtugon/kalutasan sa
mga suliraning dulot ng kakulangan at kalabisan
Naipaliliwanag ang kahulugan ng pamilihan
Napahahalagahan ang bahaging ginagampanan
ng pamilihan sa pagtugon sa pang-araw-araw na
ANG PAMILIHAN AT
pangangailangan ng mga tao
MGA ESTRUKTURA
Nauunawaan ang konsepto ng Estruktura ng pamilihan
NITO
Nasusuri ang ibat ibang Estruktura/sistema ng pamilihan
na tumutugon sa maraming pangangailangan ng mga tao
Napapangatwiranan ang kinakailangang pakikialam
ARALIN 6:
at regulasyon ng pamahalaan sa mga gawaing
UGNAYAN NG
pangkabuhayan sa ibat ibang estruktura ng pamilihan
PAMILIHAN AT
upang matugunan ang pangangailangan ng mga
PAMAHALAAN
mamamayan
ARALIN 5:
70
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
MAYKROEKONOMIKS
C
O
DEMAND
BAHAY-KALAKAL
PY
SAMBAHAYAN
SUPPLY
EP
E
71
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULANG PAGTATAYA
Basahin at unawain ang sumusunod na pahayag/katanungan. Bilugan ang titik ng
tamang sagot.
(K)
(P)
C
O
PY
EP
E
2
1
DAMI
(U)
A.
B.
C.
D.
(U)
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
(U)
EP
E
(K)
C
O
PY
A. demand C. produksiyon
B.
ekwilibriyo D. supply
(P)
73
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
(U)
(K)
C
O
PY
( K ) 10. Kung ang presyo ng isang pangunahing produkto ay labis na mataas at hindi
EP
E
A. price ceiling
B. floor prices
(P)
12. Ano ang nais ipakita ng tsart sa ibaba para sa konsyumer at prodyuser
sa pagtatakda ng price support at price control ng pamahalaan? Nais ng
pamahalaan na:
PY
PAMILIHAN
PRICE
SUPPORT
C
O
PRICE
CONTROL
KONSYUMER
MALIIT NA
PRODYUSER AT
MAGSASAKA
EP
E
(U)
13. Nagaganap ang ekwilibriyo sa pamilihan kapag sa iisang presyo pantay ang
dami ng quantity demand sa quantity supply. Sa kalagayang ito, ano ang
implikasyon ng pagkakaroon ng ekwilibriyo sa pamilihan?
75
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
(U)
14. Alin ang nagpapaliwanag kung bakit mahal ang bulaklak na rosas sa tuwing
sasapit ang Araw ng mga Puso?
PY
(K)
C
O
15. Lahat tayo ay kinikilala bilang mga konsyumer na may mga pangangailangan
subalit hindi lahat ay may kakayahang maging prodyuser o gumawa ng mga
produkto o serbisyo na tutugon sa ating mga pangangailangan. Ano ang
tawag sa lugar kung saan ang mga konsyumer at prodyuser ay nagtatagpo
at nagkakaroon ng palitan sa pamamagitan ng itinakdang presyo ng mga
produkto?
A. department store
B. pamilihan
C. talipapa
D. tiangge
(P)
EP
E
A.
B.
C.
D.
Pinagkunan:
http://3.bp.blogspot.com/-sKmZsEUVBLI/UoLK7dyZI3I/AAAAAAAAJ88/FxkWDVS2f_8/s1600/
telcoph+logo.png Retrieved on: November 7, 2014 http://4.bp.blogspot.com/-xEQmgJXTrRw/Uml0-KcEoII/
AAAAAAAAAAw/pxoQqzcIxUs/s1600/Shell-Logo.jpg Retrieved on November 7, 2014; http://2.bp.blogspot.com/-S-woMsJijQ/T8kX87eYv3I/AAAAAAAAACo/Yv_hI-kHjeg/s1600/LunaJ_caltex.jpg Retrieved on November 7, 2014 http://bigbasket.com/media/uploads/p/l/161754_1-tide-plus-detergent-powder.jpg Retrieved on November 7, 2014
76
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
C
O
PY
(P)
A. monopolyo
B. oligopolyo
C. ganap na kompetisyon
D. monopolistikong kompetisyon
77
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
(P)
Iisa ang
prodyuser
MONOPSONYO
Kayang
hadlangan
ang kalaban
Kailangan
ng produkto
at serbisyo
Walang ibang
maaaring bumili ng
produkto at serbisyo
PY
Walang pamalit
na produkto at
serbisyo
Iisa ang
konsyumer
C
O
EP
E
(U)
A.
B.
C.
D.
20. Ang pamilihan ay sinasabing may ganap na kompetisyon kapag ang sinomang
prodyuser ay walang kapangyarihan na palitan o baguhin ang presyo sa
pamilihan. Paano nakatutulong ang ganap na kompetisyon sa pamilihan?
(U)
78
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Ang araling ito ay nakatuon sa pag-aaral ng demand bilang isa sa mga batayang
kaisipan sa Ekonomiks. Tinalakay sa naunang yunit na ang efficient na pagpili at
paggamit ng mga pinagkukunang-yaman ang diwa sa pag-aaral ng asignaturang ito.
Sa yunit na ito, ipakikilala ang dalawang mahalagang konsepto sa Ekonomiks, ang
demand at supply.
Sa pag-aaral ng demand, iyong gabayan ang mga mag-aaral upang kanilang
malaman bilang isang mamimili kung paano maipakikita ang kagustuhan at kakayahang
bumili ng mga produkto at serbisyo bilang tugon sa kanilang mga pangangailangan.
PY
Iyong gagabayan ang mga mag-aaral sa araling ito upang kanilang matutuhan
ang mga salik na nakaaapekto sa demand at kung paano ito nagbabago dahil sa
presyo.
C
O
DEMAND
EP
E
ALAMIN
79
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
Ipasuri ang nilalaman ng bubble thought sa ibaba at atasan ang mga mag-aaral
na sagutan ang mga pamprosesong tanong.
Pamprosesong Tanong:
EP
E
Ipaayos ang mga ginulong letra sa puzzle box upang maibigay ang hinihinging
kasagutan sa mga gabay na tanong. Maaari mong atasan ang mga mag-aaral na
balikan ang kanilang mga napag-aralan sa mga naunang aralin upang madali nilang
masagot ang katanungang nakapaloob dito. Kung kanilang maisasaayos nang tama
ang mga letra sa puzzle ay may mabubuo silang salita sa unang kolum nito.
A
N
W
A
S
T
1.
2.
3.
4.
5.
6.
P
I
A
K
O
R
Y
M
M
Y
N
I
G
E
O
O
G
D
O
S
L
S
O
I
D
O
S
N
Y
S
I
K
R
O
E
K
L
E
B
PY
C
O
Sa susunod na bahagi ay pasasagutan mo ang isang tsart upang inisyal na
masukat ang kanilang nalalaman tungkol sa konsepto ng demand.
Gawain 3: I R F (Initial-Refined-Final Idea) Chart
Ipasulat sa unang kolum (Alam Ko Ngayon) ng tsart ang sagot ng mga magaaral sa tanong na nasa kahon.
EP
E
Alam Ko Ngayon
Matapos mong gabayan ang mga mag-aaral sa kanilang paunang kaalaman
tungkol sa paksang demand at ang mga salik na nakaaapekto rito, ihanda ang iyong
sarili para sa susunod na bahagi ng aralin. Ito ay upang higit mong maipaliwanag
sa kanila ng mas malawak ang konsepto ng demand.
81
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAUNLARIN
PY
C
O
Mula sa tekstong nabasa ng mga mag-aaral sa kanilang modyul hinggil sa
konsepto ng demand ay pasagutan mo ang sumusunod na gawain.
EP
E
Ipakompleto ang mga katawagan at konseptong tinutukoy ng sumusunod na
pangungusap. Ipasulat ang mga akmang letra sa patlang upang mabuo ang salita.
1. _ _ _ A _ _ tumutukoy sa dami ng produkto at serbisyong gusto at kayang
bilhin ng mga mamimili.
2. _ _ _ A _ _ _ _ _ _ A _ _ nagsasaad na mayroong magkataliwas na
ugnayan sa pagitan ng presyo at quantity demanded.
82
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Sang-ayon
Di sang- ayon
PY
C
O
EP
E
Presyo
Bawat Baso
Php6
Quantity
Demanded
Php8
Php10
Php12
Php14
83
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Ilan ang quantity demanded sa presyong Php6.00?
2. Ano ang naging pagbabago sa quantity demanded nang tumaas ang presyo
mula Php8.00 papuntang Php14.00? Ipaliwanag ang sagot.
3. Ipaliwanag sa sariling pangungusap ang isinasaad ng batas ng demand
batay sa nabuo mong demand schedule at demand curve.
Gawain 7: MAG-COMPUTE TAYO!
1
5
6
10
15
280
200
180
100
0
C
O
PY
Qd
600
450
300
150
0
EP
E
P
15
30
45
60
75
Mula sa tekstong nabasa ng mga mag-aaral tungkol sa Iba pang mga Salik
na Nakaaapekto sa Demand, papunan ang graphic organizer sa ibaba at pasagutan
ang mga pamprosesong tanong:
Mga Salik na
nakaapekto sa Demand
84
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano-ano ang salik na nakakaimpluwensiya sa demand?
2. Alin sa mga salik ang makapagdudulot ng paggalaw sa demand curve?
Sa paglipat ng demand curve? Paano naiiba ang salik na presyo sa ibang
salik?
3. Ano ang katangian na dapat taglayin ng isang mamimili sa pagtugon sa
pagbabago sa mga salik ng demand?
Gawain 9: DEMAND UP, DEMAND DOWN!
kung
PY
C
O
EP
E
Produkto
1. Bigas
Sitwasyon
Pananalasa ng malakas na
bagyo sa malaking bahagi
ng Luzon
Graph
P
D
Q
2.Gasolina
Patuloy na pagtaas ng
presyo ng gasolina sa pandaigdigang pamilihan.
D
Q
85
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
3. bakuna laban sa
tigdas
Pagdeklara ng outbreak ng
tigdas ng Kagawaran ng
Kalusugan sa maraming
lugar sa bansa
D
Qd
4. Cellphone load
Kabi-kabilang unlitext at
unlicall promo ng mga telecommunication companies
sa bansa
D
Q
Pagtaas ng kita
PY
5. corned beef
(ipagpalagay na
normal good)
C
O
Ipasulat sa ikalawang kolum ang sagot ng mga mag-aaral sa tanong na nasa
loob ng kahon.
EP
E
86
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
EP
E
Atasan ang mga mag-aaral na magdisenyo ng t-shirt na may temang Ang
Pagiging Matalinong Mamimili: Susi sa Pagtamo ng Pambansang Kaunlaran. Ipasulat
sa kahon ang paliwanag tungkol sa mabubuong disenyo. Ipaliwanag na magiging
gabay nila sa paggawa ng disenyo ang rubrik na nasa susunod na pahina.
Paliwanag: _____________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
87
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deskripsiyon
Puntos
25
25
Orihinalidad at
Pagkamalikhain
25
Pagpapaliwanag
25
Kabuuang Puntos
100
C
O
PY
Detalye ng Disenyo
Nakuhang
Puntos
Sa bahaging ito ay muling sasagutan ng mga mag-aaral ang katanungang
nasa kahon at ipasulat ito sa ikatlong kolumn ng tsart upang malaman ang kabuuang
kaalaman na kanilang natutuhan sa araling ito.
EP
E
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Maraming salik ang nakapagpapabago sa demand at isa na rito ang presyo.
Kung marunong tayong magsuri, magiging matalino ang ating pagtugon dito. Subalit
pare-pareho kaya ang pagtugon ng tao sa pagbabago ng presyo ng ibat ibang uri ng
produkto? Masusukat kaya natin ang mga naging pagtugon ng mamimili? Bakit kaya
mahalagang masukat ang kanilang mga naging pagtugon?
PY
Ang mga nabanggit na katanungan ay masasagot gamit ang price elasticity
of demand. Inaasahang sa pamamagitan ng iyong paggabay ay maiuugnay ng mga
mag-aaral ang tugon ng mamimili sa pabago-bagong presyo ng mga produkto at
serbisyo batay sa konsepto ng price elasticity of demand. Sa iyong pagpapatuloy sa
kabuuan ng araling ito, gagabayan mo ang mga mag-aaral upang kanilang lubusang
maunawaan ang mga tekstong makapagbibigay ng impormasyon at upang kanilang
maisagawa na ng tama ang mga mapanghamong gawain na may layuning magdulot
sa kanila ng kaalaman.
ARALIN 2:
ALAMIN
C
O
EP
E
Matapos mong maituro ang mga konsepto ng demand at ang mga salik nito,
ipatutuklas mo naman sa bahaging ito sa mga mag-aaral ang tungkol sa price
elasticity of demand. Upang higit na maging makabuluhan at mapukaw ang
kanilang interes, halinat pasimulan mo munang ipagawa at pasagutan ang
mga susunod na gawain.
Ipabasa at ipasuri ang sitwasyon na nasa loob ng kahon at ipagawa ang nakapaloob na gawain.
Sitwasyon: Nagkaroon ng higit sa 10 bahagdan ng pagtaas sa presyo ng mga produkto at serbisyo na nakalista sa ibaba. Sa kabila nito, walang pagbabago sa suweldo
mo. Ilagay sa basket ang mga produkto at serbisyong bibilhin mo pa rin kahit tumaas
ang presyo nito.
bigas
alahas
serbisyo ng koryente
cellphone
softdrinks
gamot
load
chocolate
pamasahe sa jeep
Pinagkunan: http://clublabicolandia.wordpress.com/2012/08/19/3rs-reducerecyclereuse-and-native-basket-aka-as-bayong-campaign/
Retrived on: November 19, 2014
89
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang iyong naging basehan sa pagpili ng mga produkto at serbisyong
ito?
2. Nahirapan ka ba sa pagpili ng mga produktong ilalagay sa basket?
Ipaliwanag.
3. Ano-ano ang produktong mas malaki ang kabawasan sa pagkonsumo
kaugnay ng pagtaas sa presyo?
4. Anong konsepto sa Ekonomiks ang sumusukat sa mga pagbabagong ito?
Gawain 2: A-R GUIDE (Anticipation-Reaction Guide)
Bago ang
Talakayan
PAHAYAG
PY
Iyong alamin kung ano ang nalalaman ng mga mag-aaral tungkol sa paksang
tatalakayin. Ipasulat sa unang kolum ang SA kung sila ay sumasang-ayon sa pahayag
at HSA naman kung hindi naman sila sumasang-ayon.
Matapos ang
Talakayan
EP
E
C
O
90
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Matapos mong maorganisa ang mga paunang kaalaman ng mga mag-aaral
tungkol sa paksang price elasticity of demand, ihanda naman sila para sa susunod
na bahagi ng aralin. Ito ay upang higit nilang mauunawaan na ng mas malalim ang
konsepto ng elastisidad ng demand.
PAUNLARIN
C
O
PY
EP
E
Coefficient
Uri ng Elasticity
1.
Mayroon kang ubo at sipon. Ang gamot na
nakagagaling sa iyo ay nagkakahalaga dati ng
Php10 bawat isang piraso at bumili ka ng 10 piraso.
Ngayon ang presyo ay Php15 bawat piraso. Bumili
ka na lamang ng 8 piraso.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Quantity Demanded
ng mga Bakasyonista
Php1,500
3,100
950
Php2,000
3,000
750
Php2,500
2,900
550
Pamprosesong Tanong:
PY
Presyo
C
O
EP
E
Ipasagot sa mga mag-aaral ang pangatlong kolum sa pamamagitan ng pagsulat ng SA kung sila ay sumasang-ayon sa pahayag, at HSA naman kung hindi sila
sumasang-ayon sa pahayag.
Bago ang
Talakayan
PAHAYAG
Matapos ang
Talakayan
92
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
EP
E
PAGNILAYAN
Gawain 6: PIC-TO-POSTER
93
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Puntos
Nilalaman
10
Presentasyon
10
Pagkamalikhain
10
PY
Pamantayan
30
C
O
Kabuuang Puntos
EP
E
94
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Sa nakaraang aralin, natutuhan ng mga mag-aaral ang tungkol sa demand
bilang isa sa mahahalagang bahagi ng pamilihan na nakatuon sa mamimili. Subalit,
hindi magiging ganap ang takbo ng pamilihan kung wala ang prodyuser. Sila ang
nagtutustos at bumubuo ng mga produkto at serbisyo sa pamilihan. Kung ang pagaaral ng demand ay nakatuon sa mga mamimili ang aralin namang ito ay nakatuon sa
supply, mga produkto, at serbisyo.
PY
ALAMIN
C
O
SUPPLY
EP
E
Sa bahaging ito ng aralin, pagtutuunan ng pansin ang mga prodyuser.
Bibigyang-diin sa talakayan ang kahandaan at kakayahan ng mga prodyuser
na matugunan ang kagustuhan at pangangailangan ng mga konsyumer.
Ipatutuklas mo sa mga mag-aaral ang mga salik na nakaaapekto rito at
kung paano ito nagbabago dahil sa presyo at iba pang salik. May ibat ibang
mga gawain na inihanda upang masukat ang kaalaman ng mga mag-aaral.
Inaasahang mahihikayat mo silang mapagyaman ang kanilang mga kaalaman
upang maunawaan ang kahalagahan ng supply sa interaksiyon ng konsyumer
at prodyuser tungo sa pambansang kaunlaran.
Papunan ng nawawalang letra ang word puzzle sa susunod na pahina ng
bawat susuriing larawan. Pumili ng mga letra sa ibaba ng kahon upang mabuo ang
salita o konsepto. Matapos nito ay atasan ang mga mag-aaral na pag-ugnay-ugnayin
ang inilalahad ng bawat larawan upang mabuo ang hinihinging konsepto.
95
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
PY
N
P
E
S
L
M
C
O
U
Y
(KONSEPTO)
G
P
A
B
EP
E
Gawain 2 : GO NEGOSYO!
Ang presyo ng
semento ay tumaas
sa nakalipas na
tatlong buwan at
mukhang
magpapatuloy pa ang
pagtaas nito
hanggang sa susunod
na taon.
Sa palagay mo dapat
ba tayong
magdagdag ng
produksiyon?
96
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Tungkol saan ang paksang pinag-uusapan ng dalawang prodyuser?
2. Batay sa usapan, ano ang reaksiyon ng isang prodyuser kapag tumataas
ang presyo?
3. Sa iyong hinuha, ano ang relasyon ng pagtaas ng presyo ng mga produkto
sa pagdagdag ng produksiyon?
Sa susunod na bahagi ay pasagutan ang graph ng kaalaman upang iyong
inisyal na masukat ang nalalaman ng mga mag-aaral tungkol sa konsepto ng
supply.
PY
C
O
Pasimulan mo sa mga mag-aaral ang kanilang paglinang ng kaalaman sa
araling ito sa pamamagitan ng pagsagot sa tanong na nasa loob ng kahon sa ibaba.
Ipasulat mo sa bahaging simula ang kanilang sagot. Samantala, ipaliwanag na ang
bahaging gitna at katapusan ay kanilang sasagutan lamang sa iba pang bahagi ng
araling ito.
EP
E
97
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAUNLARIN
Sa bahaging ito ay matututunan at mauunawaan ng mga mag-aaral
ang mahahalagang impormasyon at kaisipan ukol sa konsepto ng supply,
ugnayan ng presyo at dami ng supply, at mga salik na nakaiimpluwensiya
rito. Inaasahan na sa pamamagitan ng iyong paggabay ay magkakaroon
ng kaalaman ang mga mag-aaral tungkol sa gawi at pagpapasya ng mga
prodyuser sa mga pagbabago ng salik na nakaaapekto sa supply.
Simulan na ang paglinang!
PY
C
O
Quantity
Supplied
EP
E
Presyo
Bawat Piraso
(Php)
10
15
20
25
30
Ipalapat sa mga mag-aaral sa graph ang mga punto na makikita sa supply
schedule sa kaliwa upang mabuo ang supply curve.
50
100
150
200
250
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang quantity supplied sa presyong Php30?
2. Ano ang nangyari sa quantity supplied nang bumaba ang presyo sa Php10?
Ipaliwanag.
3. Paano inilalarawan ng supply curve ang batas ng supply?
98
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Presyo
ng Notebook
(Php)
PY
Dami ng Ibebenta
C
O
21
18
15
12
Pamprosesong Tanong:
EP
E
A. Supply Function na Qs = 0 + 5P
Presyo (Php)
Qs
2
20
6
40
10
99
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Qs
5
100
15
300
PY
25
C
O
Sang-ayon
Di sang-ayon
EP
E
Mga Salik na
Nakaaapekto
sa Supply
PY
Pamprosesong Tanong:
C
O
Ipasuri ang mga sitwasyon sa ibaba. Lagyan ng R ang patlang kung lilipat sa
kanan ang supply curve at L kung sa kaliwa naman.
_____1. Hindi muna ibinenta ni Aling Nery ang kaniyang panindang bawang ngayon
sa pag-aakalang tataas pa ang presyo nito sa susunod na linggo.
EP
E
_____2. Nagpalit ng bagong modelo at mas malaking kalan si Tita Bernice para sa
kaniyang karinderya.
_____3. Mabili ang mga produkto mula sa ukay-ukay kaya nagdesisyon ang magkaibigang Fe at Mina na pasukin na rin ang negosyo.
_____4. Bumibili si Tito Francisco ng tatlong rolyo ng balat ng hayop upang gawing
sapatos. Tumaas ang presyo kada rolyo ng balat ng hayop mula sa dating
Php6,000 at umabot na ngayon ng Php9,000 kada rolyo.
Produkto
Sitwasyon
P
1. Palay
Graph
S
Paliwanag
Qs
P
Pagtaas ng presyo
ng balat na gamit sa
paggawa ng sapatos
PY
2. Sapatos
Qs
C
O
3. Asukal
Inaasahan ng mga
nagbebenta ng asukal
na tataas ang presyo
nito sa susunod na
linggo
Qs
Makabagong teknolohiya
sa pagpaparami ng
tilapia at bangus
EP
E
4. Tilapia at
Bangus
Pagtaas ng presyo ng
5. Manufactured salik sa paggawa ng
manufactured goods
Goods
6. Patis at Toyo
Inaasahan ng mga
prodyuser na bababa
ang presyo ng patis
at toyo sa susunod na
linggo.
Qs
S
Qs
P
Qs
102
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
P
7. Bigas
Makalumang
pamamaraan ng
pagtatanim ng palay
ang sinusunod
ng nakararaming
magsasaka sa bansa.
Qs
S
8. Produktong
Agrikultural
Sunod-sunod na
kalamidad tulad ng
bagyo at banta ng El
Nio
PY
Qs
C
O
Ipasuri sa mga mag-aaral ang mga sitwasyon sa bawat bilang at atasan
silang bumuo ng kanilang desisyon na nagpapakita ng matalinong pagtugon sa
bawat pagbabago ng salik ng supply. Ang kanilang kasagutan ay kanilang isusulat sa
itinalagang patlang.
EP
E
3. Maraming balakid na kakaharapin ang iyong negosyo. Ilan dito ang banta ng
kalamidad at krisis sa kabuhayan at sa ekonomiya. Paano mo mapatatatag ang
iyong negosyo?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Pangunahing layunin ng bawat prodyuser ang kumita mula sa kanilang
negosyo. Kinakailangan ng prodyuser ang matalinong pagtugon sa bawat
pagbabago ng salik ng supply upang makamit ang layunin nito. Ngunit higit
sa layunin na kumita, dapat na maging mapanagutan ang prodyuser sa
mga desisyon na ginagawa nito lalo sa mga sitwasyong maaapektuhan ang
maraming mamimili.
103
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Mathematical Statement
Coefficient
2. Inelastic
3. Unitary
Pamprosesong Tanong:
Bakit kaya hindi pare-pareho ang pagtugon ng mga prodyuser sa pagbabago
ng presyo ng mga produktong kanilang ibinebenta?
2. Bakit palaging positibo ang coefficient ng elasticity of supply?
3. Ano ang kahalagahan ng konsepto ng price elasticity of supply para sa mga
prodyuser?
Gawain 13: MAG-COMPUTE TAYO!
C
O
PY
1.
Ipasuri ang mga sitwasyon na nasa ibaba. Gamit ang formula, ipakompyut ang
elastisidad ng supply.
A. Sa ibaba ay ang iskedyul ng supply ng Malusog Company para sa gatas.
EP
E
Quantity Supplied
1000
800
Ipagpalagay na tumaas ang presyo kada bote ng gatas mula Php25 at ngayon
ay naging Php40 na.
1. Gamit ang formula, kompyutin ang price elasticity of supply gamit ang
presyo at quantity supplied na nasa taas.
2. Batay sa iyong kompyutasyon, anong uri ng price elasticity ang supply ng
gatas?
P1 10
Q1 200
P2 15 Q2 220
104
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
EP
E
C
O
PY
Pasagutan at ipasulat sa bahaging gitna ng graph ang sagot sa tanong na
nasa loob ng kahon.
Paano makatutulong ang mga konsepto ng supply sa matalinong
pagdedesisyon ng may-ari ng prodyuser tungo sa pambansang kaunlaran?
105
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAGNILAYAN
PY
Tinalakay mo sa mga mag-aaral sa nakaraang aralin ang tungkol sa
supply at ang mga konseptong kaugnay nito. Nagkaroon sila ng kaalaman kung
paano nakaiimpluwensiya ang mga salik ng supply at ang konsepto ng elastisidad
sa magiging desisyon ng prodyuser sa dami ng produktong gagawin. Ngayon
naman ay ipaliliwanag mo ang epekto ng pagbabago ng supply sa pang-arawaraw na pamumuhay. Kinakailangan ang mas malalim na pagtalakay upang
maihanda mo sila sa pagsasabuhay ng kanilang mga natutuhan.
C
O
EP
E
Ipasuri sa mga mag-aaral ang ipinahihiwatig ng editorial cartoon. Papunan ng
angkop na kaisipan ang matrix sa ibaba sa pagsusuri ng isyu.
106
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
C
O
PY
EP
E
107
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DESKRIPSIYON
PUNTOS
10
MALIKHAING
PAGSULAT
10
10
C
O
TEMA
PY
NILALAMAN
NAKUHANG
PUNTOS
30
Kabuuang Puntos
EP
E
108
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Tinalakay sa mga nakaraang aralin ang kahulugan at kahalagahan ng demand at supply sa pang-araw-araw na pamumuhay. Matatandaang may inverse o
magkasalungat na ugnayan ang presyo at demand. Ang dami ng demand ay mababa
kung ang presyo nito ay mataas; at tataas ang dami ng demand kung ang presyo nito
ay mababa. Sa kabilang banda, magugunitang may positibong ugnayan ang presyo
at supply. Ang pagtaas ng presyo ay nakahihimok sa mga prodyuser na magdagdag
ng dami ng supply; at ang pagbaba ng presyo ay nangangahulugan din ng pagbaba
ng dami ng produkto at serbisyo na handang gawin ng mga ito.
Kaya sa araling ito ay pagsasamahin ang pagtalakay sa dalawang konseptong
ito. Ipakikita ang interaksiyon ng demand at supply bilang isang mahalagang salik sa
pagtugon ng pangangailangan tungo sa pagtamo ng pambansang kaunlaran.
PY
Sa kanilang pagtahak sa landas ng kaalaman, sila ay iyong gagabayan upang
kanilang maunawaan ang mga teksto at mga mapanghamong gawain na sadyang
pupukaw ng kanilang interes at magdudulot sa kanila ng kaalaman.
C
O
Sa pagtatapos ng araling ito, inaasahan na matulungan ang mga magaaral upang makapagpaliwanag sa interaksiyon ng demand at supply at paano
nalalaman ang equilibrium price at quantity: makapagsusuri ng shortage at surplus; at
makapagmumungkahi ng paraan ng pagtugon sa mga suliraning dulot ng shortage at
surplus.
ARALIN 4:
EP
E
ALAMIN
109
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Atasan ang mga mag-aaral na bumuo ng kanilang pangkat na may
tigtatlong mag-aaral. Pagkatapos ay ipasuri kung ano ang nakikita sa larawan
na nasa kaliwa. Pasagutan ang mga pamprosesong tanong:
Pamprosesong Tanong:
C
O
PY
Pinagkunan:
www.clipsahoy.com/webgraphics3/aw5144.htm
Retrived on: November 21, 2014
EP
E
Gamit ang speech balloon sa ibaba, atasan ang mga mag-aaral na magbahagi
ng kanilang karanasan ukol sa pagbili ng produkto o serbisyo at pakikipagtawaran sa
presyo ng mga ito.
Pamprosesong Tanong:
1. Sa tingin mo, bakit pumayag ang prodyuser na ibigay ang produkto sa nais
mong presyo at dami?
2. Bakit ka naman pumayag sa nais din niyang presyo at dami?
Sa susunod na bahagi ay pasagutan mo ang KWL chart upang iyong inisyal
na masukat ang nalalaman ng iyong mga mag-aaral tungkol sa interaksiyon ng
demand at supply.
110
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
Paanong ang interaksiyon ng demand at supply ay nagiging batayan ng
matalinong pagdedesisyon ng prodyuser at konsyumer tungo sa pambansang
kaunlaran.
FINAL IDEAS
REVISED IDEAS
C
O
INITIAL IDEAS
Matapos mong maorganisa ang iyong mga paunang kaalaman, ihanda ang
iyong sarili para sa susunod na bahagi ng aralin upang higit mong maunawaan na
ng mas malalalim ang konsepto ng interaksiyon ng demand at supply.
EP
E
PAUNLARIN
111
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Presyo
40
110
55
80
65
110
PY
100
C
O
Matapos maipaunawa sa mga mag-aaral ang konsepto ng ekwilibriyo na
nagsasabing ito ang punto kung saan ang dami ng demand at dami ng supply
ay pantay o balance ngayon naman ihanda sila upang maunawaan at masuri
ang mga konsepto ng surplus at shortage.
Gawain 5: KNOWLEDGE ORGANIZER
EP
E
Interaksiyon
ng Demand at
Supply
?
?
Disekwilibriyo
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang dalawang uri ng disekwilibriyo sa pamilihan?
2. Kailan masasabing mayroong ekwilibriyo sa pamilihan?
3. Paano nagkakaroon ng gampanin ang presyo upang magkaroon ng
ekwilibriyo sa pamilihan?
Mahusay! Ngayong natapos na ng mga mag-aaral ang teksto at mga gawain
ukol sa konsepto ng ekwilibriyo at masuri ang epekto ng surplus at shortage
sa pamilihan, sa puntong ito ay susukatin naman ang kanilang kaalaman sa
pamamagitan ng maikling pagsusulit sa susunod na gawain.
112
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
PY
EP
E
Dami ng
Demand
Dami ng
Supply
100
80
20
200
70
30
300
60
40
400
50
50
500
40
60
600
30
70
700
20
80
Presyo
Sitwasyon
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang kalagayan ng pamilihan ng sapatos kapag ang presyo ay Php200?
2. Ano ang kalagayan ng pamilihan ng sapatos kapag ang presyo ay Php600?
3. Ano ang ipinahihiwatig ng punto ng ekwilibriyo?
113
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pagbabago ng Kondisyon
Pagbabago
sa Demand
o Supply
Ekwilibriyong
Presyo
Ekwilibriyong Dami
C
O
PY
2. Branded
Bagong generic brand na gana
mot na lumabas sa pamilihan
Gamot
Patuloy na pagtaas ng presyo
3. Gasolina
ng kotse
Matinding kompetisyon ng
4. Cellmga network provider sa
phone
pababaan ng presyo
Pagtaas ng presyo sa pan5. Pandesal
daigdigang pamilihan
EP
E
Uri ng
Disekwilibriyo
?
?
Surplus
Disekwilibriyo
Mungkahing
Kalutasan
Shortage
FINAL IDEAS
REVISED IDEAS
INITIAL IDEAS
PY
Matapos mong
mong mapalalim
mapalalim ang
Matapos
ang kaalaman
kaalaman ng
ng mga
mga mag-aaral
mag-aaral ukol
ukol sa
sa
interaksiyonng
ngdemand
demandatatsupply,
supply, ihanda
ihanda sila
sila para
para sa
sa mas
mas malalim
interaksiyon
malalim na
na pag-unawa
pag-unawa
interaksiyonng
ngdemand
demandat
atsupply.
supply.
ngnginteraksiyon
PAGNILAYAN
PAGNILAYAN
C
O
EP
E
115
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Puntos
10
10
10
PY
Nakuhang
Puntos
Kabuuang Puntos
30
C
O
EP
E
MAHUSAY! Natapos mong gabayan ang mga mag-aaral para sa mga gawain!
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
Ang pagtugon sa pangangailangan ang isa sa mahahalagang konsepto
na binibigyang-diin sa pag-aaral ng Ekonomiks. Ang bawat isa ay may mga
pangangailangan subalit hindi lahat ay may kakayahan na magprodyus upang
matugunan ang mga ito. Kung kayat ang relasyon sa pagitan ng prodyuser at
konsyumer ay lubhang mahalaga para sa kapakinabangan ng lahat.
PY
C
O
Sa pagtatapos ng araling ito, inaasahang matutulungan ang mga mag-aaral na
makapagpapaliwanag ng kahulugan ng pamilihan at makauunawa at makapagsusuri
ng ibat ibang sistema o estruktura ng pamilihan na tumutugon sa maraming
pangangailangan ng mga tao.
ARALIN 5:
EP
E
ANG PAMILIHAN:
KONSEPTO AT MGA ESTRUKTURA NITO
ALAMIN
117
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 1: PIK-TUKLAS!
Ipasuri sa mga mag-aaral kung anong mensahe ang nais iparating ng
sumusunod na larawan gamit ang mga pamprosesong tanong. Itala ang inyong
kasagutan gamit ang call-outs, stars & banners, at bubble map.
EP
E
C
O
PY
118
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Tungkol saan ang mga larawan?
2. Isa-isahin ang mga simbolismong ginamit at ipaliwanag ang mensahe ng
mga ito.
3. Alin sa mga larawan ang nakapukaw ng iyong interes? Ipaliwanag.
Gawain 2: PICTURE PERFECT: PIC-COLLAGE
EP
E
C
O
PY
Atasan ang mga mag-aaral na unawain at suriin ang sumusunod na larawan at
ipasagot ang mga pamprosesong tanong na nasa ibaba.
Pamprosesong Tanong:
___________
___________
___________
___________
__________.
EP
E
___________
___________
___________
___________
__________.
___________
___________
___________
___________
__________.
C
O
PY
Matapos maorganisa ang mga paunang kaalaman ng mga mag-aaral
tungkol sa paksang pamilihan at mga estruktura nito, ngayon naman ay gabayan
mo sila para sa susunod na bahagi ng aralin upang higit nilang maunawaan ang
mas malalim na konsepto ng pamilihan.
120
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAUNLARIN
PY
C
O
Mula sa tekstong nabasa ng mga mag-aaral mula sa kanilang modyul ukol sa
Konsepto ng Pamilihan, ipasagot ang mga pamprosesong tanong na nasa ibaba.
EP
E
Pamprosesong Tanong:
1. Ano-ano ang nais iparating o ipahayag ng teksto?
2. Ano ang mahahalagang konsepto na nakapaloob sa teksto?
3. Pumili ng limang pangunahing salita sa teksto na iyong pag-uugnayugnayin upang maipaliwanag ang konsepto ng pamilihan? Gamitin ang
concept mapping chart na matatagpuan sa ibaba upang itala ang iyong mga
kasagutan para sa bilang 3 at ang text box para naman sa iyong mabubuong
ugnayan ng mga napiling salita.
______________________________________________________
______________________________________________________
____________________________________________.
121
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Matapos maunawaan ng mga mag-aaral ang konsepto ng pamilihan na
nagsasabing ito ang mekanismo kung saan nagtatagpo ang konsyumer at
prodyuser upang matugunan ang demand sa pamamagitan ng supply, ngayon
naman ay ihanda sila upang maunawaan at suriin ang ibat ibang estruktura ng
pamilihan.
Gawain 5: GRAPHIC ORGANIZER
PY
EP
E
C
O
DALAWANG PANGUNAHING
ESTRUKTURA NG
PAMILIHAN
Pamprosesong Tanong:
122
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
1.)__________________
2.)__________________
PY
C
O
4.)__________________
EP
E
3.)__________________
5.)__________________
6.)__________________
123
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
7.)__________________
8.)__________________
9.)__________________
10.)_________________
C
O
PY
Mahusay! Matapos mong gabayan ang mga mag-aaral sa mga teksto at
gawain ukol sa konsepto at mga estruktura ng pamilihan, ngayon naman ay sukatin
mo ang kanilang kaalaman sa pamamagitan ng maikling pagsusulit sa susunod na
gawain.
EP
E
Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang sumusunod na pahayag at tukuyin kung tama ang mensahe ayon sa mga salitang nakasalungguhit. Palagyan ng
salitang PABILI kung TAMA ang mensahe at PATAWAD kung ito ay MALI.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
7.
PY
C
O
A
M
EP
E
P
I
125
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
C
O
10. Ito ay kakikitaan ng sitwasyon na kung saan ang konsyumer ay bibilhin ang
produkto o serbisyo kahit na mataas ang presyo sapagkat walang pamalit
na maaaring bilhan o pagkunan nito.
P
EP
E
Sa pamamagitan ng Venn Diagram na nasa ibaba, atasan ang mga magaaral na paghambingin ang ibat ibang estruktura ng pamilihan sa pamamagitan
ng paglalagay ng pagkakapareho at pagkakaiba ng katangian ng bawat estruktura.
Gamiting gabay ang halimbawang nasa ibaba at sagutin ang mga pamprosesong
tanong upang mapunan nang wasto ang dayagram.
PAGKAKAIBA
PAGKAKAIBA
PAGKAKATULAD
PAGKAKATULAD
126
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1. Anong dalawang estruktura ng pamilihan ang iyong pinaghambing?
2. Ano-ano ang katangian na magkatulad ang dalawang estruktura na iyong
pinaghambing?
3. Sa ano-anong katangian naman sila nagkaroon ng pagkakaiba?
4. Ano ang iyong pananaw sa dalawang estruktura ng pamilihan bilang isang
konsyumer? Ipaliwanag.
Gawain 10: UPWARD ARROW: IRF (INITIAL-REFINED-FINAL IDEA)
C
O
___________
___________
___________
___________
__________.
___________
___________
___________
___________
__________.
___________
___________
___________
___________
__________.
PY
Sa puntong ito, maaari nang pasagutan ang ikalawang baitang ng Upward
Arrow Chart na Refined Idea subalit ang ikatlong baitang na Final Idea ay sasagutan
lamang sa pagtatapos ng bahagi ng pagnilayan. Ipaalala na dapat nilang itago ang IRF
Chart sa kanilang portfolio o kuwaderno sapagkat maari nila itong maging proyekto.
EP
E
Matapos mapalalim ang kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa ibat ibang estruktura
ng pamilihan ihanda sila para sa mas malalim na pag-unawa ng estruktura ng
pamilihan at gabayan sila sa susunod na bahagi ng aralin.
PAGNILAYAN
127
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Mga Halimbawa
ng Produkto o
Kompanya
PY
Pamprosesong Tanong:
May Hawak ng
Kapangyarihan
(Konsyumer o
Prodyuser)
C
O
Estruktura ng
Pamilihan
EP
E
128
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Puntos
10
10
10
30
PY
Kabuuang Puntos
Nakuhang
Puntos
Pamprosesong Tanong:
C
O
EP
E
Pamantayan
Deskripsyon
Puntos
Natamong
Puntos
21-25
16-20
11-15
6-10
1-5
129
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Ngayong may sapat nang kaalaman ang mga mag-aaral tungkol sa mga
konsepto ng pamilihan at mga estruktura nito ay maaari nang pasagutan at punan
nila nang buo ang IRF Chart.
Gawain 14: Pagnilayan Mo!
___________
___________
___________
___________
__________.
C
O
___________
___________
___________
___________
__________.
___________
___________
___________
___________
__________.
PY
Sa puntong ito, maaari mo nang pasagutan sa mga mag-aaral ang huling
baitang ng Upward Arrow Chart. Ipaalala sa mga mag-aaral na dapat nila itong itago
sa kanilang mga portfolio o kuwaderno sapagkat ito ay maaaring maging bahagi ng
kanilang proyekto sa asignatura.
EP
E
130
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANIMULA
PY
C
O
EP
E
ARALIN 6:
ALAMIN
131
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
O
E
A
A
M
Y
D
E
D
B
Y
U
E
L
I
W
E
I
U
A
N
O
I
O
L
C
E
O
D
I
L
A
M
E
R
S
M
A
E
N
U
E
O
I
N
Q
W
P
A
A
N
I
P
A
M
A
H
A
L
A
A
N
R
G
L
A
X
L
P
A
B
E
R
N
G
T
A
I
W
U
D
A
N
G
D
T
I
B
E
N
N
P
R
I
C
E
F
L
O
O
R
B
O
G
PY
D
A
R
I
A
L
E
R
U
A
S
K
C
C
O
A
E
N
T
P
G
X
I
K
L
E
A
I
E
I
A
P
O
L
L
O
T
A
R
K
R
EP
E
M
S
U
B
S
I
D
Y
O
K
P
S
P
Pamprosesong Tanong
Ipabasa sa mag-aaral ang mga sitwasyong nasa loob ng kahon. Atasan silang
buuin ang maaaring kahinatnan nito batay sa kanilang sariling pagkaunawa. Ipasulat
ang kanilang kasagutan gamit ang dialogue box.
132
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Maaaring___________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
______________
PY
Ang Gitnang Luzon ay sinalanta ng bagyo. Maraming palayan ang nasira. Ano
kaya ang maaaring ibunga nito?
C
O
Maaaring___________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
______________
EP
E
Maaaring___________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
______________
Pamprosesong Tanong:
1. Paano ka nakabuo ng maaaring kahinatnan ng pangyayari?
2. Alin sa mga sitwasyon ang nahirapan kang bumuo ng maaaring kahinatnan?
Bakit?
WAKAS
GITNA
EP
E
Pinagkunan:
http://www.westsideelementa
ryschool.com/Kindergarten%
20Journey%20Through%20Re
ading.html
Retrived: November 17, 2014
SIMULA
C
O
PY
PAANO
NAGKAKAROON
NG UGNAYAN
ANG PAMILIHAN
AT
PAMAHALAAN?
Matapos maorganisa ang paunang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa
paksang ugnayan ng pamilihan at pamahalaan, ihanda sila para sa susunod na
bahagi ng aralin upang higit nilang maunawaan ang paksang ito.
PAUNLARIN
Sa puntong ito ay lilinangin mo ang mga paunang kaalaman ng mga magaaral tungkol sa paksang-aralin sa pamamagitan ng mga teksto at mga
gawain. Ang pinakatiyak na layunin nito ay matutuhan ng mga mag-aaral
ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa ugnayan ng pamilihan
at pamahalaan. Mula sa mga inihandang gawain at teksto, inaasahang
gagabayan mo sila sa pagsagot ng katanungan na kung ano ang ugnayan
sa pagitan ng pamilihan at pamahalaan. Umpisahan mo ito sa pamamagitan
ng sumusunod na gawain.
134
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
MAHALAGA BA
ANG PAPEL NG
PAMAHALAAN SA
PAMILIHAN?
DAHILAN
PY
Sapagkat_______________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
______________________.
C
O
Sapagkat_______________
_______________________
_______________________
_______________________
_______________________
______________________.
DAHILAN
KONGKLUSYON
________________________
________________________
_____________________
_____________________
__
Pamprosesong Tanong
EP
E
Mula sa tekstong nabasa, papunan ng mahahalagang impormasyon ang Venn
Diagram gamit ang mga pamprosesong tanong upang maipakita ang pagkakaiba-iba
at pagkakatulad ng price ceiling at price floor.
PAGKAKAIBA
PAGKAKATULAD
135
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong
1. Ano ang pagkakatulad ng dalawang konsepto?
2. Paano naman sila nagkakaiba?
3. Paano ito nakatutulong sa mga konsyumer o prodyuser?
Gawain 6: ISIP-TSEK---Chain of Facts
Batay sa nakalap na kaalaman ng mga mag-aaral mula sa tekstong binasa,
pasagutan ang sumusunod na pahayag o katanungan na nasa ibaba sa pamamagitan
ng pagpili ng mga kasagutan na matatagpuan sa circles of facts.
PY
C
O
EP
E
8.
9. Isang pangyayari sa pamilihan na kung saan may sobra o higit ang supply
ng mga produkto sa dami ng planong ikonsumo o bilhin ng tao.
10. Ano ang pangunahing tungkulin ng pamahalaan ayon sa Konstitusyon?
136
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
MINIMUM
WAGE
JOHN
MAYNARD
KEYNES
PRICE
CEILING
PRICE
STABILIZATION
PAMAHALAAN
SURPLUS
PY
PRICE
FLOOR
PRICE
FREEZE
EP
E
PAMILIHAN
SUBSIDY
SHORTAGE
C
O
BFAD
GREGORY
MANKIW
DOLE
DTI
PAGLINGKURAN
AT PANGALAGAAN ANG
MAMAMAYAN
137
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
WAKAS
GITNA
EP
E
Pinagkunan:
http://www.westsideelementary
school.com/Kindergarten%20J
ourney%20Through%20Reading.
html
Retrived: November 17, 2014
SIMULA
C
O
PY
PAANO
NAGKAKAROON
NG UGNAYAN
ANG PAMILIHAN
AT PAMAHALAAN?
Matapos mapalalim ang kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa ugnayan ng
pamahalaan at pamilihan, maaari na silang gabayan sa susunod na bahagi ng
aralin.
PAGNILAYAN
Sa bahaging ito ng aralin ay palalawakin at pagtitibayin pa ang
mga nabuong kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa ugnayan ng pamilihan at
pamahalaan. Kinakailangan ng mas malalim na pagtalakay sa kahalagahan ng
pamilihan upang maihanda sila sa pagsasabuhay ng kanilang mga natutuhan.
138
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
Kabilang sa agricultural necessities ang bigas, mais, cooking oil, isda, itlog,
baboy, manok, karne, sariwang gatas, gulay, prutas, root crops, at asukal. Itinuturing
namang non-agricultural necessities ang canned marine products, evaporated/
condensed/powdered milk, kape, sabong panlaba, noodles, tinapay, asin, kandila, at
bottled water.
Samantala, naka-freeze din ang presyo ng Liquified Petroleum Gas (LPG) at
kerosene sa loob ng 15 araw.
C
O
Ang mga lalabag ay pagmumultahin ng Php5,000 hanggang Php1,000,000
at/o pagkakakulong ng isa hanggang sampung taon. --- Mary Rose A. Hogaza
Pinagkunan: http://asia.widmi.com/index.php/philippines/balita-online/news/211065-price-freeze-ipinatupad-sa-calamity-areas
Retrived on: November 24, 2014
Gawain 8: ULAT-PATROL
Kahulugan /
Layunin ng Pagpapatupad
EP
E
Batay sa balitang nabasa ng mga mag-aaral ukol sa Price Freeze, ipinatupad
sa Calamity Areas, papunan sa kanila ang tri-radial cycle chart na nasa ibaba at sagutin ang mga pamprosesong tanong.
Mga
Kaukulang
Parusa sa
Paglabag
Mga
Uri ng mga
Produktong
Kabilang
139
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Pamprosesong Tanong:
1.
2.
3.
4.
PY
Gawain 9: IMBESTIGA-NOMIKS
C
O
Sa gawaing ito, ipaliwanag sa mga mag-aaral na sila ay tila isang imbestigador
na konsyumer. Isang mamimili na mulat at aktibo sa galaw ng presyo sa pamilihan.
Kanilang aalamin ang suggested retail price (SRP) mula sa Department of Trade and
Industry (DTI) ng mga produktong nasa loob ng basket. Pagkatapos nito ay aalamin
nila ang presyo ng mga ito sa tatlong magkakaibang tindahan. Ipatala ito sa trapezoid
list chart at sagutin ang mga pamprosesong tanong.
BIGAS
EP
E
ASUKAL
KAPE
MANTIKA
ITLOG
Pinagkunan: http://www.learnersdictionary.com/definition/basket
Retrived on: November 24, 2014
140
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PRODUKTO
PRESYO
TINDAHAN
2
TINDAHAN
3
C
O
PY
TINDAHAN
1
DEPARTMENT OF
TRADE &
INDUSTRY (DTI)
SUGGESTED
RETAIL PRICE
(SRP)
Pamprosesong Tanong:
EP
E
141
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deskripsiyon
Puntos
20
Pagkamalikhain at
pagkamasining ng
comic strip
15
PY
Nilalaman
Natamong
Puntos
C
O
Kabuuang
presentasyon at
Malinis, maayos, at may kahusayan
kahusayan sa
sa pagpapaliwanag ang kabuuang
pagpapaliwanag ng larawan ng comic strip.
comic strip
Pamprosesong Tanong:
15
EP
E
Ang gawaing ito ay naglalayong masubaybayan ang baitang ng kaunlaran ng
mga mag-aaral sa pagkatuto. Sa bahaging ito ay pasagutan ang katanungang nasa
kahon. Ipasulat sa bahaging WAKAS ang kanilang kasagutan.
142
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
WAKAS
PAANO
NAGKAKAROO
N NG UGNAYAN
ANG
PAMILIHAN AT
PAMAHALAAN?
EP
E
Pinagkunan:
http://www.westsideelement
aryschool.com/Kindergarten
%20Journey%20Through%2
0Reading.html
Retrived: November 17,
2014
SIMULA
C
O
PY
GITNA
ISABUHAY
143
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Audience
Situation
Product/Performance
C
O
PY
Role
EP
E
Ipangkat ang mga mag-aaral na may sampu hanggang labindalawang miyembro. Atasan ang bawat grupo na gumawa ng isang information drive na humihimok
at nagtataguyod sa pagiging matalinong konsyumer at mapanagutang negosyante.
Ipaliwanag na ang kanilang gagawin ay dapat na nakabatay sa talahanayan na nasa
ibaba ayon sa konsepto ng G.R.A.S.P.
Goal
Role
Miyembro ng isang organisasyong pang-mag-aaral na may adbokasiyang himukin at itaguyod ang pagiging matalinong konsyumer
at mapanagutang negosyante sa paaralan at sa lipunan.
144
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Situation
Product/
Performance
PY
Audience
C
O
EP
E
145
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Basahin at unawain ang sumusunod na pahayag/katanungan. Bilugan ang titik ng
tamang sagot.
1. Isa sa mahalagang elemento na sinusuri sa pag-aaral ng maykroekonomiks
(microeconomics) ay ang konsepto ng demand na idinidikta o nagmumula
sa mga konsyumer. Alin sa sumusunod ang tamang pagpapakahulugan sa
konsepto ng demand?
C
O
PY
DAMI
Kaunti ang mabibili ng mga konsyumer kapag mataas ang presyo.
Maraming mabibili ang mga konsyumer kapag mataas ang presyo.
Habang tumataas ang presyo, bumababa ang demand ng mga konsyumer.
Habang tumataas ang presyo, tumataas ang demand ng mga konsyumer.
EP
E
A.
B.
C.
D.
A.
B.
C.
D.
C. May mga produkto na kahit mataas ang presyo ay kailangan mong bilhin
sapagkat wala itong pamalit
D. May mga produktong walang epekto sa atin kahit hindi natin ito bilhin.
5. Si Juanito ay nakagawian ng bumili ng bananacue tuwing recess, nang
minsang tumaas ng tatlong piso ang paborito niyang bananacue hindi na
muna siya bumili sa halip ay naghanap ng ibang mabibili sa canteen. Ano
ang ipinahihiwatig tungkol sa demand ni Juanito para sa bananacue?
6.
C
O
PY
EP
E
A. demand C. produksiyon
B.
ekwilibriyo D. supply
147
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
C
O
10. Kung ang presyo ng isang pangunahing produkto ay labis na mataas at hindi
na makatarungan para sa mga konsyumer dahil sa mapang-abusong gawi
ng mga may-ari ng prodyuser, gumagawa ng hakbang ang pamahalaan
upang matugunan ito. Nakikialam ang pamahalaan sa pagpepresyo sa
pamilihan. Ano ang tawag sa patakaran ng pagtatakda ng pinakamataas na
presyo ng mga produkto o serbisyo?
A. price ceiling
C. market clearing price
B. floor prices
D. price support
EP
E
12. Ano ang nais ipakita ng tsart sa ibaba para sa konsyumer at prodyuser
sa pagtatakda ng price control/price support ng pamahalaan? Nais ng
pamahalaan na
DEPARTMENT OF TRADE AND
INDUSTRY (DTI)
PAMILIHAN
A.
B.
C.
D.
MALIIT NA
PRODYUSER AT
MAGSASAKA
C
O
KONSYUMER
PRICE
SUPPORT
PY
PRICE
CONTROL
EP
E
13. Nagaganap ang ekwilibriyo sa pamilihan kapag sa iisang presyo pantay ang
dami ng quantity demand sa quantity supply. Sa kalagayang ito, ano ang
implikasyon ng pagkakaroon ng ekwilibriyo sa pamilihan?
14. Alin ang nagpapaliwanag kung bakit mahal ang bulaklak na rosas sa tuwing
sasapit ang Araw ng mga Puso?
A. Dahil sa okasyon, tumataas ang demand ng mga konsyumer sa rosas.
Ito ang nagbibigay-daan sa paglipat ng kurba ng demand sa kanan na
nagreresulta sa pagtaas ng presyo nito.
B. Dahil sa tuwing sasapit ang Araw ng mga Puso, nagkakasundo na ang
mga konsyumer at prodyuser na itaas ang presyo sapagkat pareho
naman silang nakikinabang dito.
149
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PY
15. Lahat tayo ay kinikilala bilang mga konsyumer na may mga pangangailangan
subalit hindi lahat tayo ay may kakayahang maging prodyuser o gumawa ng
mga produkto o serbisyo na tutugon sa ating mga pangangailangan. Ano ang
tawag sa lugar kung saan ang mga konsyumer at prodyuser ay nagtatagpo
at nagkakaroon ng palitan sa pamamagitan ng itinakdang presyo ng mga
produkto?
A. department store
B. pamilihan
C. talipapa
D. tiangge
Pinagkunan:
http://3.bp.blogspot.com/-sKmZsEUVBLI/UoLK7dyZI3I/AAAAAAAAJ88/FxkWDVS2f_8/s1600/telcoph+logo.png
Retrived on: November 7, 2014 http://4.bp.blogspot.com/-xEQmgJXTrRw/Uml0-KcEoII/AAAAAAAAAAw/pxoQqzcIxUs/s1600/
Shell-Logo.jpg Retrived on November 7, 2014; http://2.bp.blogspot.com/-S-wo-MsJijQ/T8kX87eYv3I/AAAAAAAAACo/Yv_hIkHjeg/s1600/LunaJ_caltex.jpg Retrived on November 7, 2014 http://bigbasket.com/media/uploads/p/l/161754_1-tide-plusdetergent-powder.jpg Retrived on November 7, 2014
EP
E
A. B. C. D.
C
O
150
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Kayang
hadlangan
ang kalaban
Iisa ang
konsyumer
Walang ibang
maaaring bumili ng
produkto at serbisyo
EP
E
Walang pamalit
na produkto at
serbisyo
Kailangan
ng produkto
at serbisyo
C
O
Iisa ang
prodyuser
MONOPSONYO
PY
MONOPOLYO
151
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
C
O
D
EP
E
1. B
2. C
3. C
4. C
5. B
6. D
7. B
8. C
9. B
10. A
11. B
12. D
13. A
14. A
15. B
16. A
17. C
PY
Mga Sagot:
18. C
19. B
20. A
152
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means electronic or mechanical including photocopying without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.