PERLEMBAGAAN

DALAM KONTEKS
HUBUNGAN ETNIK DI
MALAYSIA

SAS/CTU553

BAB 3

KANDUNGAN
3.1 Pengenalan
3.2 Definisi Perlembagaan
3.3 Sejarah Penggubalan Perlembagaan
Malaysia
3.4 Unsur-unsur tradisi Perlembagaan dan
Sosial
3.5 Perkara 3
3.6 Perkara 152
3.7 Perkara 153

SAS/CTU553

BAB 3

Kontrak

PENDAHULUAN
Perkara-perkara yang menyentuh isu bahasa, agama, kedudukan istimewa
bumiputera dan kewarganegaraan dalam Perlembagaan Malaysia menjadi
faktor penting untuk mewujudkan hubungan etnik yang erat dan utuh di
kalangan rakyat Malaysia.
Perkara-perkara yang dianggap menguntungkan orang Melayu dalam
Perlembagaan Malaysia diimbangi dengan peruntukan lain yang juga
memberi kelebihan kepada kaum bukan bumiputera.

Bagi sebuah negara yang berdaulat, perlembagaan merupakan sumber

undang-undang tertinggi sesebuah negara dan setiap individu perlu
mematuhi keluhurannya.

Dalam konteks Perlembagaan Islam, negara Islam pertama iaitu Madinah

di bawah pimpinan Rasulullah s.a.w telah membentuk Sahifah Madinah
bagi melicinkan pentadbiran negara Madinah yang terdiri daripada
pelbagai kaum.
SAS/CTU553

BAB 3

DEFINISI PERLEMBAGAAN
Satu set peraturan tentang hak, kuasa dan prosedur serta
tanggung jawab pihak yang mengawal dengan memandu
hubungan di antara satu autoriti dengan autoriti yang lain, dan
juga antara autoriti dengan rakyat awam.
Satu dasar atau formula yang menyatakan tugasan kuasa-kuasa
awam di dalam sesebuah negara dibahagikan dan digunakan.

Perlembagaan adalah
sumber undang-undang
tertinggi sesebuah negara.

Berperanan sebagai panduan

bagi pembentukan undangundang sama ada di pihak
kerajaan atau rakyat
4

JENIS PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN
BERTULIS

PERLEMBAGAAN TIDAK
BERTULIS

Perlembagaan yang dikumpul

dan disusun dalam satu kanun
atau dokumen.

Semua prinsip perlembagaan

yang tidak terkumpul dalam
satu dokumen seperti adat
resam dan tradisi, undangundang yang diluluskan oleh
parlimen
dan
keputusankeputusan mahkamah.

Malaysia
mengamalkan
perlembagaan bertulis, di
mana badan perundangan,
kehakiman
dan
eksekutif
mendapat kuasa daripada
perlembagaan.

SAS/CTU553

Contoh
negara
yang
mengamalkan
:
United
Kingdom, New Zealand &
Israel.
BAB 3

Perlembagaan Malaysia mengandungi:

15 Bahagian
183 Perkara
13 Jadual
Ia menyentuh bidang kuasa badan eksekutif, legislatif dan
kehakiman, kedudukan agama Islam, kewarganegaraan,
bahasa kebangsaan, kedudukan istimewa orang Melayu &
bumiputera Sabah/Sarawak dll

SAS/CTU553

BAB 3

PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957:
Ketua Negara adalah YDPA yang dipilih di kalangan 9 orang
raja-raja Melayu yang memegang jawatan untuk tempoh 5
tahun.
Ketua Kerajaan ialah Perdana Menteri yang dilantik di
kalangan parti yang mempunyai bilangan anggota majoriti
dalam Dewan Rakyat. Perdana Menteri akan mengetuai
Kabinet sebagai Badan Pemerintah Tertinggi.
Sebuah badan perundangan di peringkat pusat yang
mempunyai 2 dewan : Dewan Rakyat dan Dewan Negara.
Ketua Perlembagaan peringkat negeri ialah Sultan atau
Gabenor, manakala ketua kerajaan ialah Menteri Besar atau
Ketua Menteri.
Setiap negeri mempunyai sebuah Dewan Undangan Negeri
yang dipilih melalui pilihanrara untuk tempoh 4 tahun.
SAS/CTU553

BAB 3

KETERTINGGIAN
PERLEMBAGAAN

SAS/CTU553

BAB 3

KETERTINGGIAN PERLEMBAGAAN
Di Malaysia, tidak ada institusi yang boleh mengatasi ketertinggian
Perlembagaan Persekutuan.

Ketiga-tiga badan kerajaan (Perundangan, Kehakiman, Eksekutif) &

YDPA juga tertakluk kepada Perlembagaan Malaysia.
Contoh: kuasa perundangan dan kehakiman (mahkamah)
dijalankan tertakluk kepada sekatan-sekatan yang dikenakan oleh
Perlembagaan.
Undang-undang persekutuan atau negeri mengenai sesuatu perkara
boleh diisytiharkan TIDAK SAH oleh mahkamah jika undangundang itu bercanggah dengan Perlembagaan Persekutuan.
Perlembagaan memperuntukkan dengan nyata dalam Perkara
4(1): Perlembagaan Malaysia adalah undang-undang utama
persekutuan dan apa-apa undang-undang yang diluluskan yang
berlawanan dengan perlembagaan adalah terbatal setakat mana
yang berlawanan.
SAS/CTU553

BAB 3

SEJARAH PENGGUBALAN
PERLEMBAGAAN
MALAYSIA

SAS/CTU553

BAB 3

KRONOLOGI PENGGUBALAN
PERLEMBAGAAN MALAYSIA
Malayan Union
4 Ciri

Perlembagaan
Bertulis

Unsur Tradisi
Identiti

Kontrak Sosial
Persetujuan

Suruhanjaya Reid
Memorandum

3 Perkara
3, 152, 153

Persekutuan
Tanah Melayu
9 Ciri

Rundingan
London
Merdeka

Sistem Ahli
Menteri

Pilihanraya
Perikatan
11

SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN MALAYSIA

Sepanjang penjajahan, orang Melayu sentiasa bangkit menentang
Selain perjuangan berdarah yang bermula sejak penjajahan Portugis di Melaka,
Belanda, Inggeris & Jepun, perjuangan juga digerakkan melalui semangat
Perjuangan
kebangsaan.
kebangsaan

Pertubuhan

Menjelang abad ke 20, muncul pertubuhan-pertubuhan seperti Kesatuan Melayu

Singapura, Kesatuan Melayu Perak, Kesatuan Melayu Muda dll yang menjadi
medium menentang penjajah.

Media massa seperti akhbar & majalah juga berperanan sebagai medium
penyebaran semangat perjuangan seperti Utusan Melayu, Majlis, Al-Imam,
Saudara dan Warta Sarawak.
Media Massa

Tokoh

SAS/CTU553

Muncul tokoh-tokoh intelektual Melayu seperti Rahim Kajai, Ibrahim Yaakob, Pak
Sako dll menyedarkan orang Melayu supaya bangun menuntut kemerdekaan.

BAB 3

MALAYAN
UNION

SAS/CTU553

BAB 3

PENUBUHAN MALAYAN UNION

Selepas Jepun menyerah kalah
dan British datang semula ke
Tanah Melayu, Parlimen British
telah meluluskan Malayan Union
pada 10 Oktober 1945

Sir Harold Mac Michael

dilantik sebagai wakil
British untuk mendapatkan
tandatangan raja-raja
Melayu.

Sebab Penubuhan Malayan Union:

Untuk menyatukan negeri-negeri dan meningkatkan

kecekapan pengurusan pentadbiran.
British menyimpan perasaan anti-Melayu kerana orang
Melayu berkerjasama dengan Jepun sebelum ini dan
pengenalan Malayan Union dapat melemahkan kuasa
orang Melayu terutamanya Raja-raja Melayu.
Menjadi asas kepada British untuk masyarakat tempatan
memerintah negara sendiri.
SAS/CTU553

BAB 3

Semua negeri Melayu kecuali

Singapura disatukan di bawah
pemerintahan Gabenor British.
Gabenor ini pula dibantu oleh Majlis
Mesyuarat Persekutuan dan Majlis
Undangan.

Singapura dijadikan tanah jajahan

berasingan di bawah seorang
Gabenor British.

CIRI CIRI
MALAYAN UNION
Kedaulatan Raja-Raja Melayu
dihapuskan.

SAS/CTU553

Hak kerakyatan yang sama bagi

semua orang tanpa mengira bangsa
dan keturunan.

BAB 3

SEBAB PENENTANGAN MALAYAN UNION

Kuasa Raja-Raja Melayu dilenyapkan dalam
urusan pentadbiran negeri.
Singapura dipisahkan dari Malayan Union dan ia
kekal sebagai tanah jajahan Inggeris.
Hak kerakyatan diberikan berdasarkan prinsip
Jus Soli.
Hak sama rata kepada semua warganegara
tanpa mengira bangsa iaitu penduduk peribumi
tidak memiliki apa-apa keistimewaan.

Cara Sir Harold Mc Michael mendapatkan

tandatangan raja-raja Melayu yang menggunakan
cara paksaan dan ugutan.
SAS/CTU553

BAB 3

PENENTANGAN MALAYAN UNION

Malayan Union
mendapat
tentangan
hebat dari
orang Melayu.

SAS/CTU553

Tapi Malayan Union

tetap diisytiharkan
pada 1 April 1946
dan Sir Edward
Gent sebagai
gabenor pertama.

BAB 3

Orang Melayu
memulaukan majlis
pengisytiharan itu,
akhirnya British
mengalah dan
menggantikan
Malayan Union
kepada
Persekutuan Tanah
Melayu.

British sedar
tanpa
sokongan
orang Melayu
Malayan Union
akan gagal.

PERSEKUTUAN
TANAH MELAYU

SAS/CTU553

BAB 3

PERSEKUTUAN TANAH MELAYU

Penubuhan
Jawatankuasa Kerja
pada Julai 1946

Penubuhan
Jawatankuasa
Perundingan pada
Disember 1947

Terdiri daripada 4 wakil raja-raja Melayu, 2

wakil UMNO dan 6 pegawai British
Bertanggung jawab merangka sebuah
perlembagaan baru yang boleh diterima oleh
orang Melayu

Terdiri daripada orang Eropah, Cina dan India

Bertujuan untuk mendapatkan pandangan
orang bukan Melayu mengenai perlembagaan
Persekutuan Tanah Melayu

Persekutuan Tanah Melayu akhirnya

diisytiharkan pada 1 Februari 1948.

SAS/CTU553

Perjanjian yang mempunyai

beberapa ciri penting ke arah
pemerintahan sendiri
Membawa kepada penubuhan CLC

BAB 3

CIRI-CIRI PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU
Negeri
9 negeri terlibat dalam Persekutuan termasuk Pulau Pinang
dan Melaka.
Singapura kekal menjadi tanah jajahan yang berasingan
Kuasa sultan
Sultan diberi semula kuasa memerintah tetapi dengan
nasihat Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (EXCO) dan Majlis
Undangan Negeri
Pentadbiran
Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu akan diketuai
Pesuruhjaya Tinggi British.
Dibantu Majlis Perundangan Persekutuan dan Majlis
Mesyuarat Kerja Persekutuan.
SAS/CTU553

BAB 3

CIRI-CIRI PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU
Majlis Mesyuarat Persekutuan
Sistem ahli bertaraf menteri.
Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan dianggotai 3 ahli ex-officio, 4
anggota rasmi serta 5-7 ahli tidak rasmi yang dilantik Pesuruhjaya
Tinggi.
Majlis Perundangan Persekutuan
Sistem parlimen.
Majlis Perundangan Persekutuan dipengerusikan oleh
Pesuruhjaya Tinggi, mempunyai 3 ahli ex-officio, 9 orang Yang
Dipertua Majlis-Majlis Mesyuarat Negeri, 2 wakil Majlis Tempatan
Melaka dan Pulau Pinang, 10 ahli rasmi serta 50 ahli tidak rasmi
(kesemua dilantik oleh Pesuruhjaya Tinggi).

SAS/CTU553

BAB 3

CIRI-CIRI PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU
Kewarganegaraan
Syarat kewarganegaraan diketatkan iaitu:
Seseorang pemohon mestilah:
Lahir di Tanah Melayu dan telah bermastautin 8 tahun dari
12 tahun sebelum permohonan atau
Menetap dan bermastautin di Tanah Melayu tidak kurang
15 tahun dari 20 tahun sebelum permohonan.
Umur minimum bagi kedua-dua situasi tersebut adalah 18
tahun dan mempunyai pengetahuan Bahasa Melayu yang
baik.

Bumiputra
Orang Melayu diberi hak keistimewaan sebagai kaum
bumiputera dan mempunyai perwakilan terbesar dalam
Kerajaan Persekutuan dan Negeri.

SAS/CTU553

BAB 3

MAJLIS MESYUARAT KERJA PERSEKUTUAN

Sebagai proses ke arah berkerajaan sendiri.

1951- Sistem Ahli diperkenalkan.

MAJLIS MESYUARAT KERJA

PERSEKUTUAN
British melantik beberapa warganegara
Persekutuan Tanah Melayu menjadi ahli
dalam Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan
yang diberi taraf seperti menteri.

Tujuannya untuk memberi peluang dan latihan

kepada
pemimpin
tempatan
bagi
mendapatkan
pengalaman
memerintah
secara demokrasi.

Ahli Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan (Sistem Ahli)

Dato Onn Jaafar

Dato Mahmud Mat

E.E.C Thuraisingham

J.D Mead

Tunku Yaacob

J.D Hodgkinson

Lee Ting Keng

O.A Spencer

SAS/CTU553

BAB 3

PILIHANRAYA

SAS/CTU553

BAB 3

PILIHANRAYA

1951

Pilihanraya 1
1 Disember 1951, untuk pilih wakil-wakil dalam Majlis Perbandaran
Pulau Pinang.
UMNO & MCA bergabung membentuk PERIKATAN.
Menang kesemua sembilan kerusi yang dipertandingkan.

1952

1953

Perikatan cadangkan kepada British supaya diadakan pilihanraya

untuk seluruh Tanah Melayu.

1955

SAS/CTU553

Pilihanraya 2
Februari 1952, pemilihan untuk Majlis Perbandaran Kuala Lumpur.
12 kerusi dipertandingkan.
Perikatan menang 9 kerusi, selebihnya oleh IMP dan calon bebas.

Pilihan Raya Umum Pertama (52 kerusi):

8 parti bertanding
Perikatan menang 51
PAS menang 1 (di Kerian, Perak)
BAB 3

KERJASAMA POLITIK
Sebelum pilihanraya, MCA & MIC bukanlah parti politik tapi lebih
bermotifkan menjaga kebajikan & kepentingan kaum masing-masing.
Pelawaan orang Melayu menggambarkan sifat keterbukaan mereka &
sedia berkorban, rela kongsi kuasa & toleransi demi perpaduan.

Melalui pilihanraya umum pertama (1955), pengorbanan & kompromi

UMNO cukup besar. Perikatan yang didominasikan oleh UMNO sepatutnya
boleh membentuk kerajaan tanpa perlu bergabung dengan MCA & MIC
namun hal ini tidak dilakukan.
Inggeris mensyaratkan bahawa kemerdekaan akan hanya diberikan
sekiranya rakyat negara ini bersatu padu & bekerjasama.
Kemenangan PERIKATAN menjadi bukti kepada Inggeris bahawa orang
Melayu & bukan Melayu boleh bekerjasama.
SAS/CTU553

BAB 3

KEMERDEKAAN

SAS/CTU553

BAB 3

ROMBONGAN KE LONDON
Januari 1956 : Rombongan 8 wakil ke London

4 wakil Raja Melayu & 4 wakil Perikatan Diketuai Tunku Abdul Rahman.
Rombongan bertujuan berunding dengan Pegawai British sebagai usaha
menuntut kemerdekaan. Rundingan berlangsung 3 minggu mulai 18 Januari 8
Februari 1956.
WAKIL RAJA-RAJA MELAYU

WAKIL PERIKATAN

KETUA: Datuk Panglima Bukit

Gantang (MB Perak)
En.Abdul Aziz Hj Abdul Majid (MB
Selangor)
Datuk Mohammad Seth Mohammad
Said (MB Johor)
Datuk Nik Ahmad Kamil Hj Mahmood
(bekas MB Kelantan)
SETIAUSAHA: En. Abdul Kadir
Shamsuddin

KETUA: Tunku Abdul Rahman Putra

Al-Haj (Ketua Menteri & Menteri Hal
Ehwal Dalam Negeri)
Datuk Abdul Razak Hussain (Menteri
Pelajaran)
Kol.H.S.Lee (Menteri Pengangkutan)
Dr.Ismail Datuk Abdul Rahman
(Menteri Hasil Bumi)
SETIAUSAHA: T.H.Tan
28

PERJANJIAN LONDON
Perjanjian London ditandatangani pada 8 Februari
1956 dan hasilnya persetujuan:
British berikan kemerdekaan Tanah Melayu pada 31
Ogos 1957.
Tanah Melayu berada dalam lingkungan Komanwel &
menjalankan pemerintahan secara demokrasi.
British mendapat hak menempatkan tenteranya di
Tanah Melayu.
Sebuah badan bebas ditubuhkan bagi menggubal
Perlembagaan Tanah Melayu iaitu Suruhanjaya Reid.
Jawatan Setiausaha Kewangan & Pengarah Gerakan
akan diganti dengan Menteri Kewangan & Menteri
Pertahanan yang dipegang oleh rakyat tempatan.
29

SURUHANJAYA REID
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu
telah digubal oleh Suruhanjaya Reid yang
ditubuhkan 1956.

Keahliannya dari pakar perlembagaan negara

Komanwel:
Lord William Reid (British)
Sir Ivor Jennings (British)
Sir William Mckell (Australia)
B.Malik (India)
Hakim Abdul Hamid (Pakistan)
30

Suruhanjaya ini ditugas merangka perlembagaan baharu

untuk Persekutuan Tanah Melayu berpandukan syarat
berikut:

Membentuk negara persekutuan dengan kerajaan

pusat yang kuat
Mengekalkan hak dan kedudukan raja-raja Melayu
sebagai pemerintah berpelembagaan.
Memelihara kedudukan istimewa orang Melayu
serta hak sah kaum lain
Mewujudkan sistem kewarganegaraan yang
seragam
Menubuh sebuh negara berasaskan prinsip
demokrasi

SAS/CTU553

BAB 3

Suruhanjaya ini telah mengadakan tinjauan

dan pertemuan untuk meminta cadangan dan
pandangan parti-parti politik, orang ramai,
individu-individu dan Raja-raja Melayu.
Jadi, Perlembagaan Malaysia sekarang telah
mendapat persetujuan dan pandangan semua
rakyat. Inilah yang dikatakan KONTRAK
SOSIAL.
SAS/CTU553

BAB 3

KONTRAK
SOSIAL
SAS/CTU553

BAB 3

KONTRAK SOSIAL 1948

Satu persetujuan yang dicapai di antara
Melayu, Cina dan India semasa
mewujudkan Persekutuan Tanah Melayu
1948 di bawah naungan Inggeris.

Ia berkait rapat dengan bantahan Melayu

terhadap elemen-elemen yang termaktub
dalam Perlembagaan Kesatuan Malaya
(Malayan Union) 1946.

SAS/CTU553

BAB 3

PERKARA DALAM KONTRAK SOSIAL 1948

MELAYU
ISLAM
Islam ialah agama Persekutuan.
RAJA-RAJA MELAYU
Kedudukan dan kedaulatan Raja-Raja Melayu
tidak boleh dipersoalkan.
KEISTIMEWAAN MELAYU
Hak istimewa Melayu bagi mengutuhkan dominasi
Melayu di Persekutuan Tanah Melayu.
BAHASA MELAYU
Bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan.
BUKAN MELAYU
HAK KEWARGANEGARAAN
Hak kerakyatan berdasarkan prinsip jus soli.
35

KONTRAK SOSIAL & PERLEMBAGAAN

PERSEKUTUAN
KONTRAK SOSIAL DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Iaitu semua kaum Melayu dan bukan Melayu bersetuju atas beberapa perkara yang
sangat penting kepada kestabilan negara
Melalui Kontrak Sosial,
orang bukan Melayu
diberikan hak
kewarganegaraan yang
longgar berasaskan prinsip
Jus Soli
(pengecualian tentang
perlunya mengetahui
bahasa Melayu bagi bukan
Melayu)

Orang
Melayu
pula
diperuntukkan
dalam
perlembagaan
mengenai
agama Islam, Bahasa
Melayu,
kedudukan
istimewa orang Melayu
serta kedudukan Raja-raja
Melayu

Perlembagaan Malaya ini

diisytiharkan pada 31 Ogos
1957.
Diperbaharui
apabila
Singapura,
Sabah
&
Sarawak
bergabung
membentuk Malaysia pada
16 September 1963

36

UNSUR-UNSUR TRADISI
PERLEMBAGAAN & KONTRAK SOSIAL
Unsur-unsur tradisi ini meliputi:
Merupakan kontrak sosial yang telah
disepakati
semasa
menggubal
undang-undang.

1. Bahasa
2. Agama
3. Kedudukan istimewa orang Melayu
& bumiputera Sabah Sarawak
4. Pemerintahan Beraja

Unsur-unsur tradisi adalah faktor

penting untuk mewujudkan identiti
Malaysia & memupuk persefahaman
ke arah perpaduan.

-Ia berperanan menstabilkan sistem

politik negara
-Dilindungi di bawah Akta Hasutan.

-Dianggap sebagai isu sensitif

-Dilarang dijadikan isu perbincangan
awam
37

ISU
HUBUNGAN ETNIK
DALAM
PERLEMBAGAAN

SAS/CTU553

BAB 3

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERKARA 3

PERKARA 8

PERKARA 10(4)

Islam adalah agama Persekutuan

Mempunyai fasal imbangan berkaitan
dengan kebebasan beragama

Kesamarataan & hak sama rata

Pengecualian peruntukan ini dalam
soal agama, kedudukan istimewa
orang Melayu dan seumpamanya.

Batasan hak kebebasan bersuara

daripada menyentuh kedudukan Rajaraja, Islam, orang Melayu,
kewarganegaraan & seumpamanya.
39

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERKARA 11

Kebebasan beragama; kebebasan

mengamalkan ajaran agama lain dalam
mana-mana bahagian Persekutuan
serta beberapa peruntukan pencegahan
yang berkaitan.

PERKARA 14

Peruntukan mengenai
kewarganegaraan yang boleh
diperoleh melalui beberapa cara serta
peruntukan berkaitan perlucutan
kewarganegaraan.

PERKARA 38

Kuasa Majlis Raja-raja menghalang

parlimen membuat undang-undang
yang menyentuh kedudukan Raja-raja
Melayu, orang Melayu, Islam & bahasa
Melayu.

SAS/CTU553

BAB 3

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERKARA 89

Peruntukan berkaitan Tanah Rezab Melayu

Melindungi tanah rezab orang Melayu daripada
diambil alih atau dijual kepada bukan Melayu

Kedudukan Mahkamah Syariah.

PERKARA 121(1)(a) Mahkamah bidang kuasa sivil tidak boleh
mempunyai bidang kuasa dalam bidang kuasa
Mahkamah Syariah

PERKARA 150
(6)(a)

Kedudukan agama Islam, adat istiadat Melayu

dan bumiputera Sabah Sarawak,
kewarganegaraan;
Meskipun dalam keadaan darurat.
41

ISU HUBUNGAN ETNIK DALAM PERLEMBAGAAN

PERKARA 152

Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa

kebangsaan
Tanpa menafikan hak-hak bangsa lain
menggunakan bahasa mereka.

PERKARA 153

Kedudukan istimewa orang-orang Melayu

Tanpa menafikan kedudukan yang sah bagi
kaum lain.

SAS/CTU553

BAB 3

PERKARA 3

SAS/CTU553

BAB 3

PERKARA 3
PERKARA 3

Agama Islam adalah agama persekutuan

IMPLIKASI
Pihak kerajaan (persekutuan atau negeri) mempunyai kebebasan,
kuasa dan keistimewaan untuk :
Menubuhkan, menyelenggara, membantu
penubuhan institusi Islam

Melaksanakan ajaran Islam

Mengeluarkan perbelanjaan yang diperlukan untuk

tujuan itu.
44

RASIONAL PERKARA 3
Walaupun Islam adalah agama persekutuan tetapi
kebebasan beragama dijamin dalam perlembagaan.
Islam telah diterima sebagai agama persekutuan sejak
zaman Kesultanan Melayu Melaka sehinggalah ke
zaman penjajahan Inggeris.
Penggunaan undang-undang Islam telah diiktiraf di
negeri-negeri Melayu sebelum penjajahan Inggeris.
Semasa penjajahan Inggeris, kedudukan agama Islam
langsung tidak diganggu dan Inggeris menyerahkan
urusan agama Islam kepada raja-raja Melayu.
Sesuai dengan takrif Melayu; Perkara 160
mendefinisikan Melayu sebagai seorang yang
beragama Islam, lazimnya bertutur dalam bahasa
Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu.
45

FASAL IMBANGAN PERKARA 3

46

FASAL IMBANGAN : Perkara 11(1)

Menyatakan agama lain boleh diamalkan dengan aman & damai di mana-mana
bahagian persekutuan
Kebebasan beragama

Peruntukan
pencegahan

undang-undang

Dijamin dalam perlembagaan terhadap

semua agama.
Setiap orang berhak untuk menganut &
mengamalkannya tapi tertakluk kepada
Perkara 11(4).

Perkara 11(4) menyatakan undangundang negeri dan wilayah boleh

menyekat
atau
mengawal
pengembangan agama-agama lain
kepada penganut Islam

Dalam Perkara 11(3) menyatakan tiap-tiap kumpulan agama

berhak:
Menguruskan hal ehwal agamanya sendiri
Menubuh dan menyelenggara institusi bagi maksud agama atau
khairat
Memperolehi dan memiliki harta benda serta memegang dan
mentadbirnya mengikut undang-undang

PERKARA 152

SAS/CTU553

BAB 3

PERKARA 152
48

PERKARA 152
Bahasa kebangsaan ialah Bahasa Melayu (yang
mengikut implikasi yang diperlukan mestilah
digunakan untuk maksud-maksud rasmi)

IMPLIKASI
Tiada sesiapa pun dilarang atau ditahan daripada
menggunakan (selain dari maksud rasmi) atau
mengajar atau belajar apa-apa bahasa lain.
Kerajaan berhak mengekalkan penggunaan dan
pembelajaran bahasa lain dalam persekutuan.

RASIONAL PERKARA 152

Perlunya bahasa kebangsaan bagi
menyatupadukan rakyat pelbagai
kaum.
Bahasa Melayu telah menjadi lingua
franca di Nusantara sejak berabad
lamanya.
Bahasa Melayu lebih mudah
dipelajari dan bersifat lebih tekal
dari segi istilah dan sebutan.

Bahasa Melayu telah digunakan

secara meluas sebelum Perang
Dunia bagi tujuan rasmi.
49

PERKARA 153

SAS/CTU553

BAB 3

PERKARA 153
PERKARA 153
Menyentuh tentang kedudukan istimewa orang Melayu dan
bumiputera Sabah Sarawak .

IMPLIKASI
YDPA dikehendaki melaksanakan dasar bagi melindungi kedudukan
istimewa orang Melayu dan kaum bumiputera Sabah dan Sarawak dari segi
jawatan dalam perkhidmatan awam, biasiswa, pendidikan, perniagaan dan
kemudahan khas lain yang diberikan.
Tanggungjawab ini perlu dilaksanakan berhati-hati untuk memastikan tiada
sesiapa merasakan kehilangan sebarang jawatan awam, penarikan
biasiswa, keistimewaan atau pelucutan dan penamatan permit yang
dinikmati mereka selama ini akibat dari pelaksanaan dasar tersebut.
Walaubagaimanapun, perkara ini juga melindungi kaum-kaum lain iaitu
adalah menjadi tanggungjawab Yang DiPertuan Agong untuk melindungi
hak-hak mereka yang sah melalui peruntukan lain.

51

RASIONAL PERKARA 153

Kerakyatan

Orang Melayu terima prinsip Jus Soli dan

bukan Melayu perlu menerima hakikat hak
keistimewaan orang Melayu.

Perkhidmatan
Awam

Semasa zaman penjajah dan di awal

kemerdekaan, terlalu sedikit orang Melayu
yang bekerja dengan kerajaan.

Ekonomi

Orang Melayu hanya jadi pemerhati kepada

kepesatan
ekonomi
di
Tanah
Melayu/Malaysia.

Pendidikan

Majoriti orang Melayu miskin terutama di

luar bandar & sukar mendapat peluang
pendidikan.

Perniagaan

Orang Melayu masih kurang menceburi

perniagaan dan perlu dibantu dan
dibimbing.
52

PERLEMBAGAAN ISLAM
&
HUBUNGAN ETNIK

SAS/CTU553

BAB 3

PIAGAM MADINAH
Perlembagaan bertulis pertama di dunia.
Baginda mewujudkan sebuah piagam untuk dijadikan panduan
untuk membentukkan sebuah negara Islam yang berdaulat.
Piagam Madinah bukan sahaja membentukkan persaudaraan
antara Ansar dan Muhajirin tetapi juga perpaduan antara orang
Islam dengan orang bukan Islam terutamanya orang Yahudi.

Mengandungi 47 fasal yang merangkumi 2 bahagian:

Bahagian pertama
23 fasal yang menyentuh hubungan dan
tanggungjawab orang Islam sesama Islam (Muhajirin
& Ansar).
Bahagian kedua
24 fasal membabitkan kaum Yahudi dan
tanggungjawab mereka terhadap negara Islam
Madinah.

54

PRINSIP UMUM SAHIFAH MADINAH

Sumber utama
Wahyu Allah merupakan sumber utama undang-undang negara.

Masyarakat
Masyarakat berbilang agama dan keturunan di Madinah dianggap
sebuah masyarakat yang mempunyai kewajipan dan
tanggungjawab yang sama terhadap negara Islam Madinah.
Setiap anggota sahifah mestilah menjalinkan hubungan yang erat
tanpa mengira agama dan keturunan.

Kepimpinan
Nabi Muhammad s.a.w. adalah pemimpin masyarakat dan ketua
negara
SAS/CTU553

BAB 3

PRINSIP UMUM SAHIFAH MADINAH

Hak beragama
Kaum Yahudi diberikan kebebasan mengamalkan ibadat
mengikut agama mereka selama mereka mematuhi undangundang Islam dan peraturan yang diterima umum.
Orang Islam dan bukan Islam dapat hidup secara aman damai
dan bebas menjalankan aktiviti masing-masing.

Fungsi sahifah
Fungsi sahifah ialah menegakkan keadilan dan membanteras
kezaliman

Keselamatan
Memberi jaminan keselamatan terhadap orang bukan Islam
yang menganggotai dan mematuhi peraturan sahifah.
SAS/CTU553

BAB 3

SAS/CTU553

BAB 3

PENGUKUHAN
Bincangkan TIGA (3) impak perkongsian kuasa dalam sistem pemerintahan dan

pentadbiran negara masa ini

Bincangkan TIGA (3) fasal Piagam Madinah yang berkaitan dengan kontrak sosial.
Buktikan TIGA (3) aspek keadilan yang dikanun dalam Piagam Madinah kepada
masyarakat bukan Islam.
Jelaskan TIGA (3) elemen persamaan antara Perlembagaan Malaysia dengan Piagam
Madinah dalam konteks hubungan etnik di Malaysia.
Jelaskan TIGA (3) faktor penyumbang kepada pembentukan Perlembagaan
Persekutuan Tanah Melayu.
Huraikan EMPAT (4) rasional peruntukan unsur tradisi dalam Perlembagaan
Persekutuan.
Bincangkan TIGA (3) cabaran pelaksanaan terhadap beberapa peruntukan
Perlembagaan Persekutuan dalam konteks hubungan etnik di Malaysia.
Huraikan EMPAT (4) unsur tradisi dan rasional ia dikanunkan dalam Perlembagaan
Persekutuan.
58

PENGUKUHAN
Bincangkan TIGA (3) hak keistimewaan orang Melayu sebagaimana yang terdapat

dalam Perkara 153.

Buktikan TIGA (3) bentuk kerjasama antara pelbagai etnik di Malaysia menjelang
kemerdekaan.
Huraikan TIGA (3) rasional peruntukan Islam sebagai agama Persekutuan.
Jelaskan TIGA (3) hak berhubung dengan hal ehwal keagamaan berdasarkan
peruntukan Perkara 11 dalam Perlembagaan Persekutuan.
Bincangkan EMPAT (4) cabaran yang boleh menjejaskan perlaksanaan Islam sebagai
agama Persekutuan.
Huraikan EMPAT (4) asas Piagam Madinah dalam mengekalkan keharmonian
hubungan etnik yang boleh diaplikasikan di Malaysia.
Bincangkan TIGA (3) peruntukan dalam Perlembagaan Persekutuan berkaitan dengan
kedudukan agama Islam sebagai agama Persekutuan.
Analisakan TIGA (3) cabaran semasa dalam memelihara kedaulatan Islam di
Malaysia.
59