1    

 .

2    
  .

3    
  .

 ‫
    ‪4‬‬ ‫
‪  .‬‬

‫‪   (1‬ا ل ا ‪. S‬‬

‫ د ا  ‪ V0‬اي ی أﺥ ﻡ ا ل ام ‪:‬‬
‫ا ل ام ‪ :‬ا ل ا&‪%‬ري ‪) S0‬ﻡﻥ‪%‬ك ‪.‬‬ ‫ا ل ا ‪:‬ا ل ‪S‬‬
‫‪C0 = 1,1 mol.L-1‬‬ ‫‪CS = C0/100‬‬
‫? ‪V0‬‬ ‫‪V = 1,00 L‬‬
‫= ‪ nS‬وﻡ ‪:‬‬ ‫ل  اﻝ 
ﺕ آ ﻡدة اﻡك ‪nS :‬‬
‫‪C0‬‬
‫= ‪C0.V0 = CS.V‬‬ ‫‪.V‬‬ ‫‪⇔ V0 = V /100‬‬ ‫‪ V0 = 10,0 mL‬أي‬
‫‪100‬‬
‫! ‪ 2‬ﻡ‪ 1‬اﻝل ام ﻝ‪/‬ﻡك ‪ -.‬آ*س ‪ ،‬و*) (ا'& ﻡﺹ ﻡ‪$‬ری ذات ﺡ‪ 10,0mL 34‬و! ﻡ اه ‪ -.‬ﺡﺝ‬
‫ﻡ‪$‬ری ذات ﺡ‪. 1,00L : 34‬‬

‫‪ (2‬ﻡ‪$‬ی=ة اﻝل اﻝ

‪: S‬‬
‫‪(12‬‬

‫ ر  ي 
ل ‬
‫اﻝرر آ ‪Ca = 0,015 mol.L–1 :‬‬

‫‪pH‬ﻡ&‬

‫‪2,45‬‬ ‫آ‪1‬س ی &ي ‪./‬‬

‫‪pH‬‬
‫ا ل ‪S‬‬

‫ﻡ اك‬
‫ﻡُ ّوم‬ ‫ﻡ‪*+,%-‬‬

‫‪ (22‬ﻡ‪$‬دﻝ اﻝ‪$‬ی=ة ‪:‬‬

‫)‪NH3(aq) + H3O+(aq‬‬ ‫→‬ ‫‪NH4+(aq) +‬‬ ‫) ‪H2O( l‬‬
‫‪ (32‬ﺕ‪A‬ی‪ A‬اﻝ =آ@‬
‫‪(132‬‬
‫‪dpH‬‬
‫=)‪ f(Va‬وﻡ ‪Va E = 14 :‬‬ ‫أ‪ -‬اﻝ&=ی‪ B‬اوﻝ‪: C‬ﺡ‪ 34‬اﻝ‪ H‬اﻝ‪G‬ف ‪ A‬اﻝ ‪ VaE D.E‬یا‪ I.‬اﻝ‪ B‬اﻝ‪A‬ی ﻝ‪: C‬‬
‫‪dVa‬‬
‫‪mL‬‬
‫ب‪ -‬اﻝ&=ی‪ B‬اﻝ‪=L : J‬ق اﻝ'ت ‪ ):‬أ‪ =Q‬اﻝ‪ OEP‬ﺝ‪VaE = 14 mL : A4 ( N‬‬

‫! ‪=L‬ی‪ B‬واﺡ‪A‬ة ﺕ‪ -E‬ﻝ‪U‬ﺝ( ‪ C‬اﻝ‪DT‬ال اﻝ&=وح‬

‫ﻡ‪ X : V‬ی‪ 1E‬أن ‪A‬د ‪ 2‬اﻝ‪*( VaE 34‬آ‪ =J‬ﻡ‪ 1‬ر‪ 12‬ﻡ‪=N$‬ی‪ 1‬ا&‪ 2‬ﻡ‪ $NL 1‬وﺡ‪ 34‬اﻝ‪. . OEP‬‬
 5    
  .

CS :
‫(
א 

א‬232

:

‫"
!
א
א


א

א‬#$%
&

‫
*)('
א‬+
)‫
א‬
nacide versée = n NH3initiale
Ca.Va E 0,015 × 14
Ca. VaE = CS.VS CS = CS = ×10–2 mol.L-1
= 1,05×10–2 = 1,1×
VS 20
C0 = 100.CS C0 = 100×1,05×10–2 = 1,1 mol.L-1





.

3‫
א‬4-5
2
1‫
א‬C0
-.‫
א‬/0
,



(42
pHE
-&

789*
:
30‫
א‬.3
'()*
;<‫(
א‬2
=>‫(
א)
@?
א('
א‬142


.

.
=>‫(
א)
@?
א‬2
EF‫
א‬7G%
:

pH E 〈 6
'%

pH = f(Va )
‫א‬CD
EF-‫
א‬AB‫
א‬4


.
7G%

0(
J(K‫<
א‬LM
+
)‫
א‬I


7N%
J(K‫
('
א‬V < VaE

:J
H
I

S
J(K‫
א‬O
'P‫א 
א(א‬Q$
(3

:
S
&
–
RG
E
‫
א‬$

(13


NH3(aq) + H2O( l )
NH4+(aq) + HO–(aq) (2)

K
:
'P‫
א(א‬I

T
(113
 HO(−aq )  .  NH 4(+ aq ) 
éq éq
K=

 NH 3( aq )  éq

(2 )
$
‫
א‬/
(3 )
$
‫
א‬I
)
$(I
Ke
U
K
I7*
1‫
א&
א‬I
)
(213

 NH 3( aq )  éq .  H 3O(+aq ) 
+ + éq
(3)NH4 (aq) + H2O( l ) = NH3(aq) + H3O ‫و‬ KA2 =
 NH 4( aq ) 
+
éq
 6    
  .

 HO(−aq )  .  NH 4(+ aq )   H 3O(+aq )  Ke 10− pKe

K=
éq éq
. éq
⇒ K= K= = 10(pKA2 − pKe )
 NH 3( aq )  éq  H 3O( aq ) 
+
K A2 10− pKA2
éq

K = 109,2 –14 = 1,6×10–5

S
J(K‫
א‬W7*
(23

(123
+ –
‫اد‬ NH3(aq) + H2O( l ) = NH4 (aq) + HO (aq)
‫ا‬ ‫( ام‬mol) ‫( آ ادة‬mol)
!"‫ا‬ 0 CS.US ‫ة‬#$%‫ﺏ‬ 0 0
>
X‫א‬ xéq CS.US – xéq S7(I xéq xéq




:
4M7-‫

א‬3
YI
K
C*
(223
xéq xéq
 HO −
 .  NH +
 .
( aq ) éq 4( aq ) éq US US xéq2
K= = =

 NH 3( aq )  éq C S .U S − xéq (C S .U S − xéq ).U S
US

CS.US
[
%

xéqJ
-2ZI
2
x éq
K≈ : '\! CS.US
≈ CS.US – xéq
CS .US2


:
]H0
.I
H‫
א&
א‬4
(1323
xéq² ≈ K.CS.US²

xéq = 1, 6 ×10−5 ×1,1×10−2 ×1, 0² = 4,2×10–4 mol

CS.US
_‫
[
א`<א‬%
‫
^א‬CDN xéq
'P‫[

א(א‬.‫
!'
א‬:
Q
Y‫

א‬4
.B‫א‬
xéq << CS.US: )'‫ وﻡ‬CS.US = 1,1×10–2 mol : '‫ی‬


:
N‫
א(א‬a
.I
 ‫א‬Q‫(
א‬33



σ = 8,52.10 -3 S.m-1

:

M
(133



:
J(c
N(

?M7*
WHb

M


σ = λ(HO (aq)).[HO (aq)]éq + λ(NH4 (aq)). [NH4+(aq)]éq
– – +

[HO–(aq)]éq = [NH4+(aq)]éq

:

(2)
$

‫
א‬4




:
'\!
– + –
σ = (λ(HO (aq)) + λ(NH4 (aq))).[HO (aq)]éq
σ
[NH4+(aq)]éq = [HO–(aq)]éq =
λ ( HO( aq ) ) + λ ( NH 4+( aq ) )
−

8,52 × 10 −3
[NH4+(aq)]éq = [HO–(aq)]éq = −4
= 3,13×10 –1 mol.m-3 = 3,13×10 –4 mol.L-1
(199 + 73,4) × 10
 7    
  .

pH ,‫ی‬#‫ ﺕ‬.‫( ﻡ‬233

Ke
pH =–log([H3O+(aq)]éq) = –log( )
 HO(−aq ) 
éq
−14
1, 0 ×10
pH = –log( ) = 10,495 ≈ 10
3,13 ×10−4
‫ر‬%8‫ ﻡ‬I‫ ا‬$F‫ إ‬7"$ pH C ‫ن‬E$ ()5=>‫ أ‬7?@‫ ا‬#A‫ )اﻥ‬9''‫ <;ل ا‬.‫ وﻡ‬/‫ی" ذ‬#1‫ ا‬2!'‫ ا‬3$‫ا‬%‫ ﺕ‬456 78‫ ا‬1'‫ا‬
11‫ و‬10 .‫ﺏ‬

elghzizal@live.fr
:
0)e‫
א‬Mf‫
א‬f
J
g*Y‫
א‬:
(^7‫
א‬.T(‫
א‬d<2
A
*
%
Q
H ‫
א‬E)



0)e‫
א)
א‬h&(
f
%