‫د زړه رازونه‬

‫د علم او‬
‫ایمان ترمنځ‬

‫لیکنه‪ :‬عبد الدائم «کحیل»‬

‫ژباړن‪ :‬حمد هللا «فایق»‬
 ‫سرچينه‪ :‬اصالح انالين‬

‫• د لس ګونو نورو ورته پاور پاينټ ساليډونو‪،‬‬

‫ويډيوګان و‪ ،‬اډيوګان و او س لګونو فتواګانو او‬
‫معلومات ي ليکن و پ ه اړ ه اص الح انالين‬
‫وګورﺉ‪:‬‬

‫• ‪www.EslahOnline.net‬‬
 ‫ِبسْ ِم هَّللا ِ الرَّ حْ َم ِن الرَّ ِح ِيم‬

‫ض َف َت ُك َ‬
‫ون َل ُه ْم‬ ‫أَ َف َل ْم َي ِسيرُوا ِفي األرْ ِ‬
‫وب َيعْ ِقلُ َ‬
‫ون ِب َها‬ ‫قُلُ ٌ‬
‫صا ُر َو َل ِكنْ‬
‫ُون ِب َها َفإِ َّن َها ال َتعْ َمى األ ْب َ‬
‫ْص‬ ‫أَ ْو آَ َذ ٌ‬
‫ان َيسْ َمع َ‬
‫ور‬
‫ِ‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ص‬
‫ُّ‬ ‫ال‬ ‫ي‬ ‫ف‬
‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫وبُ‬ ‫ُ‬ ‫ل‬‫ُ‬ ‫ق‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ى‬‫م‬‫َ‬ ‫عْ‬‫ت‬‫َ‬
‫هللا (ج) فرمایی‪ :‬آیا دوی په ځمکه کښې‬
‫ندي ګرځیدلي چی هوښیار او عقلمند‬
‫زړونه‪ ،‬اوریدونکي غوږونه یې درلودلي‬
‫وای‪ ،‬بې له شکه چې سترګې نه ړندیږي‬
‫مګر د ټټرونو په منځ کې پراته زړونه‬
‫ړندیږي‪.‬‬
‫دغه بحث یو نوی لید دی چې د علمي څیړنو په پایله کې په الس راغلی او له هغه څه سره چې‬
‫قرآن کریم څوارلس پیړۍ وړاندې ویلي وو‪ ،‬ډیر اړخ لګوي‪.‬‬
 ‫ون * إِاَّل َمنْ أَ َتى هَّللا َ ِب َق ْل ٍ‬
‫ب َسلِ ٍيم‬ ‫َي ْو َم اَل َي ْن َف ُع َما ٌل َواَل َب ُن َ‬
‫)ا‪VV‬لشع‪V‬راء‪(89-88 :‬‬

‫دا څیړنه د څه لپاره؟‬

‫‪ -‬زړه په قرآن کې تر سلو ځلو ډیر یاد شوی او دا د دې غړي د اهمیت‬
‫ښکارندوی دی کوم چې هللا تعالی زمونږ په واک کې راکړی‪.‬‬
‫‪ -‬ستا روغتیا ستا د زړه پر روغتیا قیاس کیږي‪.‬‬
‫‪ -‬که چیرې زړه دې کار پریږدي‪ ،‬دا دې د ژوند د پای په معنی ده‪.‬‬
‫‪ -‬د زړه روغتیا د ټول بدن د روغتیا معنی لري‪ ،‬ا و د زړه فساد د ټول‬
‫بدن د فساد معنی لري‪ ،‬یعنی زړه د انسان برخلیک ټاکي!‬
‫‪ -‬نو ځکه وروڼو! دغه څیړنه یواځې د معلوماتو د زیاتولو لپاره نده‪ ،‬بلکې‬
‫زمونږ د ټولو د ژوندانه او آخرت لپاره ډیر ارزښت لري‪.‬‬
 ‫سریزه‪...‬‬
‫هغه نوي څه چی دا څیړنه یې وړاندې کوي‬
‫زړه‬ ‫د دغې څیړنی لپاره تر‪ ۷۰‬ډیرو مراجعو څخه ګټه اخيستل‬
‫شوې ده‬

‫دغه څیړنه د انساني زړه په هکله یو نوی‬

‫لید وړاندې کوي‪ .‬له ډیرو کلونو راهیسې پوهانو زړه له فیزیالوجي اړخه‬
‫څیړلی مګر یواځې د وینې د پمپوونکي غړي په توګه یې ورته کتلي دي‪.‬‬
‫خو د یوویشتمې پیړۍ په پیلېدو او انسان ته د جراحي عملیاتو له الرې د‬
‫مصنوعي زړونو له وراچولو او د زړه بدلونې د عملیاتو د زیاتوالي له‬
‫کبله‪ ،‬ځینو څیړونکو داسې حیرانوونکي څه پیدا کړل چې پرته له دې چې‬
‫د زړه په اړه خپلو نظرونو ته بدلون ورکړو‪ ،‬بله الره نه لرو!‬
 ‫زړه‪...‬‬
‫پر روحي حالت اغېز لري‬

‫زړه د انسان پر روحي حالت ډېر اغېز لري‬

‫د دغه حقیقت په اړه به تاسو ته نوې علمي څیړنې وړاندې کړو‪ :‬دا یو‬
‫حقیقت دی چې د زړه له بدلولو نه وروسته د انسان نفسي حالت بدلون‬
‫مومي‪ ،‬او دا بدلون ډیر ژور وي‪ .‬آن تر دې چې کله انسان ته مصنوعي او‬
‫یا انساني زړه ور واچول شي نو د هغه په نفسي حالت کې ژور بدلونونه‬
‫راشي‪ .‬تر دې چې کله خو یې په عقیده‪ ،‬خوښه (څه خوښوي او له څه نه‬
‫کرکه لري) کې بدلون راځي‪ ،‬همدا راز ایمان یې هم اغیزمن کیږي!!‬
 ‫زړه او جنين!‬
‫په جنين کې زړه له دماغ څخه وړاندې منځ ته‬
‫راځي او له جوړېدو سره سم خوزښت پیلوي او تر‬
‫مرګه پورې دوام ورکوي‪.‬‬

‫زړه د مور د امیدوارۍ له یوویشتمې‬

‫ورځې وروسته د بدن بېالبېلو برخو ته د وینې پمپول پیلوي‪ ،‬او کله چې‬
‫انسان زلمی شي نو د هغه زړه د انقباض او انبساط په واسطه هره ورځ‬
‫تر نږدې ‪ ۷۰۰۰‬لیټرو وینه پمپوي‪ .‬زړه په شپه او ورځ کې له یو لک‬
‫وارې ډیر ځله درزیږي‪ ،‬او کله چی انسان ‪ 70‬کلن شي نو زړه به يې‬
‫نږدې یو ملیون بیلره (هر بيلر ‪ ۲۰۰‬لیتره) وینه پمپ کړې وي‪.‬‬
 ‫زړه ‪...‬‬
‫تر وینې پمپونې ور اخوا!‬
‫زړه حافظه او شعور لري او د بدن‬
‫نورو غړو ته پیغامونه استوي‪.‬‬

‫زړه ډیرې پیچلې عصبي حجرې لري‪،‬‬

‫او داسې هورمونونه افرازوي چې د‬
‫بدن فعالیتونه تنظیموي‪ ،‬او کولی‬
‫شي چې حافظه او شعور ولري او احساسات کنترول کړي‪ ،‬نو هر وارې‬
‫چې زړه درزیږي د وینې له الرې دماغ او د بدن نورو غړو ته د بريښنايي‪-‬‬
‫مقناطیسي اشارو په بڼه پیغامونه خپروي‪ .‬د زړه کړه وړه او خپریدونکې‬
‫?‪Does your heart sense your emotional state‬‬
‫‪www.msnbc.msn.com, Jan. 26, 2006.‬‬
‫اشارې له احساساتو سره سم توپیر مومي‪.‬‬
 ‫حیرانتیا‪:‬‬
‫زړه پوهیږي‪ ،‬سوچ‬
‫او فکر کوي!‬
‫لسګونه څیړنې دا ښیي چې زړه په ټول‬
‫بدن واک لري نه دماغ!‬

‫ځينې څیړونکي په دې باور دي چې یواځې زړه دماغو ته د کارالرښونې‬

‫کوي‪ ،‬بلکه د زړه هره حجره ځانته حافظه لري‪ ،‬او ډاکټر ‪Schwartz‬‬
‫وایي چې زمونږ تاریخ زمونږ د بدن په ټولو حجراتو کې لیکل شوی‪.‬‬
‫ډیر څیړونکي په دې ټینګار لري چې د زړه حجرې معلومات زیرمه‬
‫‪University of Hawaii.‬‬ ‫کوي‪.‬‬
 ‫د زړه د فعالیت سیستم‬
‫زړه د وینې له الرې د ټول بدن حجرو ته‬
‫اکسیجن لیږدوي‪ ،‬حجرات اکسیجن اخلي تر څو‬
‫يې د خوړو د تیارولو لپاره وسوځوي‪ .‬او‬
‫کاربن ډای اکسایډ او نور زهري مواد وینې ته‬
‫ورکوي‪ ،‬وروسته یې وینه د زړه له الرې د‬
‫پاکولو او ورڅخه د کاربن ډای اکسایډ د لرې‬
‫کولو په موخه سږو ته لیږي‪ ،‬ښکاره ده چې د‬
‫تنفس د عملیې په واسطه سږي اکسیجن اخلي‬
‫زړه داسې رګونو ته وینه‬ ‫او کاربن ډای اکساید خارجوي‪ .‬که چیرې دغه‬
‫پمپوي چی اوږدوالی یې‬ ‫دوینې رګونه او شریانونو سره وتړل شي نو له‬
‫‪ 100000‬كيلو متره دی‪.‬‬ ‫‪ 100000‬کیلو مترو څخه به اوږده شي!!‬
 ‫د زړه‪...‬‬
‫او دماغ ترمنځ اړیکه‬

‫له دیرشو کلونو راهیسې ساینس پوهانو‬

‫د زړه او دماغ ترمنځ د اړيکو د شتون په هکله‬
‫څېړنې پيل کړي‪ .‬څېړونکو موندلې چې زمونږ د‬
‫چاپيلاير په پیژندلو کی زمونږ زړه ستره ونډه لري‬
‫دا خبره هغه وخت په ډاګه شوه‬
‫کله چی دوی د انسان د پوهې او شعور او د زړه‬
‫د درزیدا د فیصدۍ او د وینې د فشار او تنفس ترمينځ ټینګه اړیکه پیدا کړه‪ .‬له همدې‬
‫ځایه وپوهېدل چی زړه پر دماغ اغیز لري‪.‬‬
‫‪Paul Pearsall, Gary E. Schwartz, Linda G. Russek, Organ Transplants and‬‬
‫‪Cellular Memories, Nexus Magazine, April - May 2005.‬‬
 ‫د زړه‪...‬‬
‫عصبي سیستم‬
‫پوهانو په دې نږدې‬
‫وختونو کې د زړه د‬
‫عصبي سیستم رازونه‬
‫کشف کړل‪.‬‬

‫ډاکټر ‪ Armour‬وایې‬
‫چې د بدن له بېالبېلو‬
‫ځایونو څخه زړه ته د راتلونکو معلوماتو په وړاندې د غبرګون لپاره زړه‬
‫یو ځانګړی سیستم لري‪ ،‬نو ځکه د زړه د بدلونې د جراحي عملیاتو بریا هم‬
‫تر ډیره بریده د نوي لګول شوي زړه له عصبي سیستم او د ناروغ له بدن‬
‫‪Science of the heart, Institute of HeartMath‬‬
‫سره د هغه له جوړښت پورې اړه لري‪.‬‬
 ‫حافظه‪..‬یواځی په دماغ کی نده!‬
‫پوهاند ‪ Gary Schwartz‬د اریزونا په‬
‫پوهنتون کی د نفسیاتي طب متخصص‬
‫او پوهانده ‪ Linda Russek‬پدې باوردي‬
‫چې زړه یو ځانګړی قوت لري چی د‬
‫هغه په واسطه معلومات زېرمه کوي‬
‫الدماغ‬ ‫او له هغه سره سم غبرګون ښيې‪ ،‬نو‬
‫ځکه حافظه یواځې په دماغ کې نه ده بلکه ډیر ځله زړه حافظې فعالوي او‬
‫پری څارنه کوي‪ .‬پوهاند ‪ Gary‬د زړه بدلونې د تر ‪ ۳۰۰‬زیاتو عملیاتو تر‬
‫څیړنې وروسته دې پایلې ته رسیدلی چې په ټولو ناروغانو کې له عملیاتو‬
‫وروسته ژور نفسیاتي بدلون راغلی دی‪.‬‬
‫‪Linda Marks, T HE POWER OF THE HEART.‬‬
 ‫!زړه ‪...‬او د م@ور مینه‬
‫ډاکټر ‪ Schwartz‬وایې‪ :‬یوې ډاکټرې‬
‫د خپل ماشوم زوی د مړینې پر وخت‬
‫وغوښتل د هغه زړه خیرات‬
‫کړي‪ .‬مونږ د دغه ماشوم زړه یوه بل‬
‫ماشوم ته پیوند کړ‪ .‬دې ډاکټرې پخپله دغه پېښه څارله او ویې ویل‪ :‬زه تل‬
‫دا احساس کوم چی زما زوی ژوندی دی‪ ،‬او زه چی کله دغه ماشوم ته‬
‫(چی د هغې د زوی زړه په کې دی) نږدې کیږم نو زه یی د زړه درزا‬
‫احساسوم‪ ،‬او کله چې مې په غېږ کې واخیست داسې احساس مې وکړ چې‬
‫زما خپل زوی دی‪ .‬د دغه ماشوم زړه زما د زوی ډیری برخه لري"!‬
‫‪Pearsall P, Schwartz GE, Russek LG, Changes in heart transplant recipients that‬‬
‫‪parallel the personalities of their donors, School of Nursing, University of Hawaii.‬‬
 ‫زړه‪ ...‬او احساسات‬
‫د مصنوعی زړه پیوندول یې له خاوند څخه‬
‫احساس او مینه له منځه وړي!!‬

‫دلته یو څه ډیر د پام وړ دي او‬

‫هغه دا چې کومو انسانانو ته چې مصنوعي زړونه پیوند شوي‪ ،‬هغوی‬
‫مینه‪ ،‬احساسات او عواطف له السه ورکړي! ډیر داسې ناروغان چې‬
‫مصنوعي زړونه ورته پیوند شوي دي‪ ،‬له عملیاتو سمالسي وروسته وایي‬
‫چې‪ :‬د دوی احساس په پوره ډول بدلون موندلی‪ ،‬او دوی اوس پدی هم نه‬
‫پوهیږي چی خپله مینه او احساسات څنګه څرګند کړي‪ ،‬آن تردې چی د‬
‫خپلې کورنۍ د غړو په هکله یې هم احساساتو بدلون موندلی دی‪.‬‬
‫‪Washington Post, 11/8/2007‬‬
 ‫‪......‬‬ ‫پوهان اقرار کوي‬
‫چی دوی زړه په كافي‬
‫اندازه نه دی مطالعه کړی‬
‫ډاکټران تر دې شیبې هم په دې نه دي‬
‫توانیدلي چی دغه حقیقت چې ولې دغه نفسیاتی بدلون رامنځ ته شوی دی‬
‫تشریح کړي‪ ،‬او د زړه اړیکه د انسان له نفس‪ ،‬احساساتو او سوچ سره څه‬
‫ده؟ د امریکا د پنسلوانیا د پوهنتون د طبي اخالقو د برخې مشر پوهاند‬
‫‪ Arthur Caplan‬وایي‪ :‬پوهانو تر اوسه دې حقیقت ته پام نه دی کړی‪،‬‬
‫بلکې مونږ د نفس او احساساتو او د بدن دغړو ترمينځ اړیکه نده څیړلې‪،‬‬
‫او له بدن سره یواځې د یوه ماشین په څیر تعامل کوو‪.‬‬
 ‫دماغ په زړه کی‬
‫د انسان د زړه د درزا نسبت د هغه‬
‫د نفسیاتي حاالتو سره سم بدلیږي‪،‬‬
‫او ډاکټر ‪J. Andrew Armour‬‬
‫زړه کښې تقریبا‬
‫‪40000‬‬ ‫په دې ټینګار کوي چې د زړه د‬
‫عصبي حجرې شتون لري‬
‫هرې حجرې په منځ کې یو پیچلی‬
‫دماغ وجود لري‪ .‬په زړه کې له څلویښتو زرو ډیرې عصبي حجرې دي‬
‫چې په خورا دقیق ډول د زړه د درزا او د هرمونونو د افراز په تنظیمولو‪،‬‬
‫او د معلوماتو په زېرمه کولو او بیا یې دماغ ته په لیږلو‪ ،‬کې کار کوي‪ .‬دغه‬
‫معلومات په پوهه او ادراک کې خورا مهمه ونډه لري‪.‬‬
‫‪Science of the heart, Institute of HeartMath‬‬
 ‫زړه‪ ...‬دماغي حجرو‬
‫ته الرښوونه کوي‬
‫ځینی څیړونکي په دې ټینګار کوي‬
‫چې معلومات له زړه نه د دماغو‬
‫په لور خوزیږي او وروسته ته له‬
‫له زړه څخه راتلونکي معلومات‬ ‫ځانګړو الرو څخه دماغ ته‬
‫ورننوزي‪ ،‬او دماغي حجرو ته داسې الرښوونې کوي چی د پوهیدو‬
‫جوګه شي‪ .‬له همدې کبله ځینو پوهانو وروسته له دې چې په سوچ کولو او‬
‫نوښت کې د زړه ارزښتناکه ونډه و مونده د داسې مرکزونو په جوړولو‬
‫پيل وکړ چې د زړه او دماغ تر منځ‪ ،‬او د زړه او نفسیاتي او ادراکي‬
‫‪www.heartmath.org‬‬
‫عواملو تر مينځ اړیکې وڅیړي‪..‬‬
 ‫د زړه اشارې ‪....‬‬
‫ډاکټر ‪Paul Pearsall‬له تجربو وروسته‬
‫چی ډیر کلونه یی دوام وکړ‪ ،‬وایي‪ :‬زړه شعور‬
‫لري‪ ،‬احساس کوي او څه یادوي‪ ،‬او داسې‬
‫موجونه لیږدوي چی له نورو زړونو سره د‬
‫تماس نیولو جوګه شي‪ ،‬او داسې معلومات لري‬
‫چی د زړه له هر وار درزیدا سره یې د بدن ټولو‬
‫غړو ته لیږدوي‪ .‬ځینی څیړونکي بیا دا پوښتنه کوي چی آیا کیدای شي‬
‫حافظه زمونږ په زړونو کی ژوره پاتې شي؟ ‪ Paul‬په خپل کتاب “د زړه‬
‫کوډ” کې وایي‪ :‬کله چې ته ناڅاپه له څه شي سره مخ شې او یا هم خوښ‬
‫او یا خپه شې‪ ،‬نو په بې پامۍ کی دې خپل الس په ټټر ږدې‪.‬‬
‫‪The Heart's Code, 1999.‬‬
 ‫دماغ‬ ‫زړه ‪...‬‬
‫دماغ ته معلومات لیږي‬
‫زړه په خپلې منظمې درزا سره د‬
‫بدن نظم کنترولوي‪ .‬زړه د وینې‬
‫زړه‬ ‫د پمپونکي په توګه د بدن د ټولو‬
‫غړو ترمينځ د اړیکې یوه وسیله‬
‫ده‪ .‬وینه پدې توګه هرې حجرې ته ځي او معلومات له ځانه سره اخلي او‬
‫بلې حجرې ته یې لېږدوي‪ ،‬نو معلومه شوه چې زړه حجرو ته یواځې پاکه‬
‫وینه نه‪ ،‬بلکې له هرې درزا سره معلومات هم لیږدوي‪ ،‬او داهغه څه دي چې‬
‫ځینې څیړونکي پرې باور لري!‬
‫‪Institute of HeartMath.‬‬
 ‫د زړه ‪....‬برښنایي ساحه‬
‫د زړه د ریاضیاتو په انستیتیوت‬
‫کې چې کومې څیړنې شوي‬
‫‪HEART‬‬ ‫دي‪ ،‬دې حیرانوونکې پایلې ته‬
‫رسیدلي چې د زړه بريښنايي ساحه‬
‫دومره ځواکمنه ده چې زمونږ د‬
‫شاوخوا په خلکو اغیز کوي‪ ،‬دا په دې معنی چې یو کس کوالی شي له بل‬
‫کس سره بې له دې چی خبرې وکړي اړیکې ونیسي!!! همدا ډول د زړه‬
‫درزا په هغو موجونو (د الفا امواج) اغیز لري چی دماغ یې خپروي‪.‬‬
‫هرڅومره چې د زړه درزا زیاتیږي په هماغه کچه د دماغ امواج هم زیات‬
‫‪Science of the heart, Institute of HeartMath.‬‬
‫خپریږي‪.‬‬
 ‫زړه ‪....‬‬
‫پر نورو غړو اغیز کوي‬
‫د زړه د ریاضیاتو انستیتیوت د ډیرو‬
‫تجربو له مخې دا موندلې چې زړه‬
‫ځینې برېښنايي‪-‬مقناطيسي امواج‬
‫خپروي چی په دماغ اغیز کوي او‬
‫هغه ته په کار کې الرښوونه کوي‪.‬‬
‫کېدای شي چې زړه د انسان د پوهې او ادراک په عملیه کې اغیز ولري‪ .‬داهم موندل‬
‫شوي چې د زړه د برېښنايي اغېز ساحه تر نورو ټولو غړو ځواکمنه ده له همدې امله‬
‫کیدای شي چې زړه د ټول بدن په کار ولکه ولري‪.‬‬
‫‪Science of the heart, Institute of HeartMath.‬‬
 ‫زړه ‪ ..‬اوإدراك(پوهېدنه)‬
‫د معلوماتو د اخيستنې پر وخت د زړه حرکت بدلون مومي چې‬
‫د ادراک په اړه د زړه نقش ښیي‪ .‬سالم زړه له خپل خاوند سره‬
‫په پوهه کې مرسته کوي!!‬

‫‪ Rollin McCraty‬او ‪ Mike Atkinson‬دا ثابته کړې ده‬

‫چې د زړه او ادراک د عملیې ترمنځ اړیکه شته‪،‬‬
‫او دا د زړه او دماغو د پوهنې په وخت کې د‬
‫برېښنايي‪-‬مقناطيسي فعالیت د اندازه کولو له‬
‫مخې موندل شوې‪ .‬کله چې انسان په یوه حقیقت د پوهیدو هڅه کوي‪ ،‬د‬
‫ادراک عملیه د زړه له حرکت سره متناسبه وي‪ -‬هرڅومره چې د زړه‬
‫حرکت لږ وي په هماغه کچه پوهېدنه هم کمه وي‪.‬‬
‫‪Rollin McCraty, The Scientific Role of the Heart in Learning and Performance.‬‬
 ‫زړه ‪..‬‬
‫د نورو په دماغ اغیز کوي‬
‫د زړه د ریاضیاتوانستیتیوت ډیرې حیرانوونکې‬
‫‪www.heartmath.org‬‬
‫پایلې الس ته راوړې دي‪ .‬دوی ټینګار کوي‬
‫چې کله ته بل چا ته ورنږدې شې یا هم ورسره‬
‫غږیږې او یا ورسره الس لګوې‪ ،‬نو ستا د‬
‫زړه په نظام کې خاص بدلونونه د هغه د دماغ‬
‫پر فعالیت انعکاس کوي‪ ،‬معنی دا چې ستا زړه د مقابل لوري پر دماغ اغیز کوي‪.‬‬
‫‪ -‬د زړه برېښنایي ساحه د دماغ تر برېښنانيي ساحې ‪ 100-50‬ځله ځواکمنه ده‪.‬‬
‫‪ -‬د زړه مقناطیسي ساحه د دماغ تر برېښنايي ساحې ‪ 5000‬ځلې ځواکمنه ده‪.‬‬
‫‪ -‬پوهان ټینګار کوي چی زړه له ځینو الفاظو چې آرامونکې معنی ولري اغیزمن کیږي‪،‬‬
‫او د زړه د درزا فیصدي او برېښنايي‪-‬مقناطيسي ساحه هم بدلون مومي او پر نږدې خلکو‬
‫‪Science of the heart, Institute of HeartMath.‬‬
‫اغیز کوي‪.‬‬
 ‫مصنوعي زړه‬

‫نوې کیسه ثابتوي چی زړه د ایمان مرکز دی!!‬

‫یوی انجلۍ له یوه ځوان سره واده کړی وو چې له‬
‫څو کلو وروسته يې د الحادي عقیدی له امله وغوښتل‬
‫له ژوند نه ځان خالص کړي نو ځان یې په‬
‫تومانچه وواژه او مړ شو‪ .‬مګر زړه یی کار کاوه نو‬
‫ډاکټرانو یې زړه وویست او یوه مسلمان او نیک‬
‫عمله کس ته یې ور واچاوه‪ ،‬دغه مسلمان وروسته‬
‫اتفاقاً د همغه ځان وژونکي کس له کونډې سره مخ کیږي او هغه په نکاح کوي‪،‬‬
‫ناڅاپه دغه مسلمان د الحاد خواته اوړي‪ ،‬او بیا حیرانوونکې دا چې دغه مسلمان هم‬
‫څو کاله وروسته کټ مټ د اصلي زړه د خاوند په څېر ځان وژني‪ .‬المل یې ډیر ساده‬
‫دی او هغه دا چې‪ :‬د سوچ او ادراک مرکز په دماغ کې نه‪ ،‬بلکې زړه کې دی‪ ،‬که‬
‫چیرې زړه یواځې د وینې پمپوونکی وای نو دغه واقعه به له دغه سړي سره نه وای‬
‫پیښه شوې‪ .‬هماغه انجلۍ یی خوښه کړه او په هماغه طریقه یې ځان هم وواژه!‬
‫‪Daily Mail, 10/4/2008‬‬
 ‫زړه پوهنه کښې‪..‬‬
‫د قرآن وړاندې والی‬
‫آیا قرآن زړه پوهنه کښې له‬
‫غربي پوهانو وړاندی والی‬
‫کړی؟!‬

‫قرآن کریم مونږ ته زړه پوهنه کې ځینې حقایق کشف کړي چې ساینس‬
‫پوهانو له یوویشتمې پیړۍ نه وړاندی نه وو کشف کړي‪ ،‬او ننۍ روانې‬
‫څیړنې مونږ ته نوي نوي حقایق کشفوي چې د قرآن اعجاز ثابتوي‪ ،‬او د‬
‫هغو کسانو خبرې په کلکه ردوي چې ویل به یې قرآن د بشر وینا ده‪.‬‬
 ‫ون ِب َها‬
‫وب ال َي ْفقَ ُه َ‬
‫لَ ُه ْم ُقلُ ٌ‬ ‫قرآن ټینګار کوي‪..‬‬
‫چې زړه د پوهې وسيله ده‬
‫دوی داسې زړونه لري چې پوهه‬
‫‪ -1‬زړه د سوچ وسیله ده‪.‬‬
‫پرې الس ته نه راوړي‪.‬‬
‫‪ -2‬سترګه د لیدو وسیله ده‪.‬‬
‫‪ -3‬غوږ د اوریدو وسیله ده‪.‬‬
‫س‬ ‫(و َل َق ْد َذ َر ْأ َنا لِ َج َه َّن َم َك ِث ً‬
‫ير ا ِم َن ْال ِجنِّ َواإْل ِ ْن ِ‬
‫يرً‬ ‫نو ځکه هللا تعالى فرمایي‪َ :‬‬
‫َل ُه ْم قُلُ ٌ‬
‫وب اَل َي ْف َقه َ‬
‫ُون ِب َها‬
‫ُون ِب َها‬‫ْصر َ‬ ‫َو َل ُه ْم أَعْ ي ٌُن اَل ُيب ِ‬
‫ان اَل َيسْ َمع َ‬
‫ُون ِب َها‬ ‫َو َل ُه ْم آَ َذ ٌ‬
‫ض ُّل أُو َل ِئ َ‬
‫ك ُه ُم ْال َغا ِفلُ َ‬
‫ون) [األعراف‪.]179 :‬‬ ‫أُو َل ِئ َ‬
‫ك َكاأْل َ ْن َع ِام َب ْل ُه ْم أَ َ‬
‫دوی داسی زړونه لري چی پوهه‬
‫پری الس ته نه راوړي‪.‬‬ ‫نو ځکه هللا تعالى فرمایي‪:‬‬
‫(بې شکه مونږ له پېريانو او‬
‫انسانانو څخه د جهنم لپاره‬
‫ډیر خلک غوره کړي دي‪،‬‬
‫ځکه دوی داسې زړونه لري چې حق پرې نه پیژني‪،‬‬
‫او سترګې لري چی حق پرې نه ویني‪ ،‬غوږونه لري‬
‫چی حق پری نه اوري‪ ،‬دوی د څارویو په شان دي‬
‫[األعراف‪.]179 :‬‬ ‫له څارویو هم ډیر بې الري دي)‬ ‫بلکې‬
 ‫قرآن د ادراک په اړه‪...‬‬
‫د زړه نقش ته اشاره کوي‬
‫پوهان په جدي توګه په زړه کې‬
‫د دماغ په موجودیت خبرې کوي‬
‫چی له ‪ 40000‬عصبي حجرو‬
‫جوړ شوی‪ ،‬په دې معنی هغه څیز چې مونږ یې عقل بولو د زړه په مرکز‬
‫کې واقع دی‪ ،‬او همغه دماغ ته د کارونو د سر ته رسولو الرښوونه کوي‪.‬‬
‫له همدې کبله خدای زړه د عقل وسیله ګرځولې چې فرمایي‪( :‬أَ َف َل ْم َي ِسيرُوا‬
‫ُون ِب َها َفإِ َّن َها اَل َتعْ َمى‬ ‫ون ِب َها أَ ْو آَ َذ ٌ‬
‫ان َيسْ َمع َ‬ ‫وب َيعْ ِقلُ َ‬ ‫ون َل ُه ْم قُلُ ٌ‬‫ض َف َت ُك َ‬ ‫ِفي اأْل َرْ ِ‬
‫ور) [الحج‪.]46 :‬‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ص‬‫ُّ‬ ‫ال‬ ‫ي‬ ‫ف‬
‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ل‬‫ا‬ ‫وبُ‬‫ُ‬ ‫ل‬‫ُ‬ ‫ق‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ى‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫عْ‬‫ت‬‫َ‬ ‫نْ‬ ‫ك‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫و‬
‫َ‬ ‫ر‬
‫ُ‬ ‫ا‬‫ْص‬
‫َ‬ ‫ب‬‫اأْل َ‬
‫ِ‬
 ‫قرآن د ادراک په اړه‪...‬‬
‫د زړه رول ته اشاره کوي‬
‫هللا جل جالله فرمایي‪( :‬أَ َف َل ْم َي ِسيرُوا‬
‫ون‬ ‫وب َيعْ ِقلُ َ‬ ‫ون َل ُه ْم قُلُ ٌ‬ ‫ض َف َت ُك َ‬ ‫ِفي اأْل َرْ ِ‬
‫ُون ِب َها َفإِ َّن َها اَل َتعْ َمى‬‫ان َيسْ َمع َ‬ ‫ِب َها أَ ْو آَ َذ ٌ‬
‫ور (آیا دوی ندي ګرځیدلي‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ص‬
‫ُّ‬ ‫ال‬ ‫ي‬ ‫ف‬
‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ل‬‫ا‬ ‫وبُ‬ ‫ُ‬ ‫ل‬‫ُ‬ ‫ق‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ى‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫عْ‬‫ت‬‫َ‬ ‫نْ‬ ‫ك‬‫ِ‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫و‬
‫َ‬ ‫ر‬
‫ُ‬ ‫ا‬ ‫ْص‬
‫َ‬ ‫ب‬‫اأْل َ‬
‫ِ‬
‫په ځمکه کښې چی هوښیار او عقلمند ز‪V‬ړونه‪ ،‬اور‪V‬یدونکي‬
‫غوږونه یې درلودلي وای‪ ،‬بې له شکه چې سترګی نه ړندیږ‪V‬ي‬
‫مګر د ټټرونو په منځ کې ز‪V‬ړونه ړندیږي) [الحج‪.]46 :‬‬
‫له تیرو حقائقو څخه مونږ ولیدل‬
‫په پوهه ‪..‬‬
‫چې پوهان ولې د پوهې او‬
‫ادراک په اړه او زمونږ د‬
‫کښې د زړه نقش‬
‫چاپیلایر د څیزونو په پیژندنه کې‬
‫د زړه خورا مهم نقش لري‪ ،‬په‬
‫همدې اړه قرآن کریم وایي‪َ ( :‬ل ُه ْم‬
‫قُلُ ٌ‬
‫وب اَل َي ْف َقه َ‬
‫ُون ِب َها) [األنعام‪]179 :‬‬

‫نو قرآن مونږ ته د ادراک مرکز‬

‫زړه ښودلی چې پوهانو دغه‬
‫دی‪.‬‬ ‫حقیقت ايله اوس کشف کړی‬
‫آیا شونې ده چی د قرآن له الرې له غربي پوهانو‬
‫څخه زړه مخکې و پیژنو؟؟!‬
‫د زړه‪...‬‬
‫کلک والی او نرم والی‬
‫ډیری هغه خلک چې ځان ته مصنوعي زړونه اچوي وروسته احساس‬
‫کوي چې نوی زړه یې کلک شوی همدارنګه ایمان‪ ،‬مینه او احساسات یې‬
‫له السه ورکړي دي‪ .‬دا هغه څه دي چې قرآن یهودو ته د هللا په خطاب‬
‫کې ور ته اشاره کړې‪:‬‬
‫ار ِة أَ ْو أَ َ‬
‫ش ُّد َقسْ َو ًة) [البقرة‪.]74 :‬‬ ‫ك َف ِه َي َك ْال ِح َج َ‬ ‫( ُث َّم َق َس ْ‬
‫ت قُلُو ُب ُك ْم ِمنْ َبعْ ِد َذلِ َ‬
‫(وروسته ستاسو زړونه د تیږو په څیر او یا تر هغه هم زیات کلک شول)‪.‬‬
‫نو په تحقیق سره قرآن مونږ ته د زړه دوه صفتونه وښودل چې نرم والی‬
‫او کلک والی دی‪ .‬او دا تراوسه هم پوهانو نه دي کشف کړي‪.‬‬
 ‫آیا شونې ده چی د قرآن له الرې له غربي پوهانو‬
‫څخه زړه مخکې و پیژنو؟؟!‬

‫د کفارو په اړه هللا جل جالله فرمایلي دي‪:‬‬

‫[الزمر‪:‬‬ ‫ين)‬‫ب‬
‫ِ ٍ‬ ‫م‬
‫ُ‬ ‫ل‬
‫ٍ‬ ‫اَل‬‫ض‬‫َ‬ ‫ِي‬
‫ف‬ ‫َ‬
‫ك‬ ‫ِ‬
‫ئ‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫و‬‫ُ‬ ‫أ‬ ‫ِ‬ ‫هَّللا‬ ‫( َف َو ْيل ٌ لِ ْل َقاسِ َي ِة قُلُو ُب ُه ْم ِمِنْنْ ِذ ْك ِر‬
‫‪.]22‬‬
‫د هللا له ذکر څخه د کلکو شویو زړونو لپاره د جهنم کنده ټاکل‬
‫شوې ده‪ ،‬او دوی په ښکاره بې الرۍ کې دي‪.‬‬
‫او بیا په مقابل کې د مومنانو په اړه هللا تعالی فر@مایي‪:‬‬
‫ه ْم إ ِ َلى ذ ِْك ِر@ هَّللا ِ) [الزمر‪.]23 :‬‬
‫ِينُ ُجلُو ُد ُه ْم َوقُلُو ُب ُ‬
‫( ُث َّم َت ِلينُ‬
‫او بیا د دوی د بدن پوستکي او زړ@ونه د هللا د یادونې پر وخت‬
‫نرمیږي‪.‬‬
 ‫قرآن د زړه ‪..‬‬
‫حافظې ته اشاره کوي‬
‫پوهان ټینګار کوي چې د زړه هره حجره د پېښو او معلوماتو زېرمه ده‪ ،‬نو‬
‫ځکه پوهان د زړه د حافظې په اړه غږیږي‪ .‬قرانکریم دغه حقیقت ته داسې‬
‫اشاره کوي چې هرڅه په زړه کې دي او هللا هغه څه ازمویي چې زمونږ‬
‫ور ُك ْم‬
‫ِ‬ ‫ُ‬
‫د‬ ‫ص‬
‫ُ‬ ‫ي‬‫ف‬‫ِ‬ ‫ا‬ ‫م‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫هَّللا‬ ‫(ولِ َي ْب َتلِ َي‬‫دننه په زړه کې دي‪ .‬هللا تعالې فرمایي‪َ :‬‬
‫ور) او د دې لپاره چې وازمويي‬ ‫ِ‬ ‫د‬‫ُ‬ ‫ص‬‫ُّ‬ ‫ال‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫ا‬ ‫َ‬
‫ذ‬ ‫ب‬
‫ِ‬ ‫م‬
‫ٌ‬ ‫ي‬‫ِ‬ ‫ل‬‫ع‬‫َ‬ ‫ُ‬ ‫هَّللا‬ ‫ص َما ِفي قُلُ ِ‬
‫وب ُك ْم َو‬ ‫َولِ ُي َمحِّ َ‬
‫هغه څه چې ستاسې په ټټرونو کې دي او بیل کړي هغه څه چې ستاسې په‬
‫[آل عمران‪.]154 :‬‬ ‫زړونو کې دي‪ ،‬او هللا د زړونو په څښتنانو خبر دی‬
 ‫په زړه کې عصبي حجرې معلومات زېرمه کوي‪.‬‬
‫زړه ‪..‬‬
‫او پوهنه‬

‫پوهان وایي چې زړه په زده کړه کښې ډیر مهم نقش لوبوي‪ ،‬او دا تر ټولو‬
‫وروستۍ څیړنه ده او دا ځکه چی زړه ددماغو پر حجرو باندې اغیز کوي‬
‫او هغو ته الرښوونه کوي‪ .‬قرآن هم د زړه او پوهنې ترمينځ اړیکه ښیي او‬
‫وب ِه ْم َف ُه ْم اَل َيعْ َلم َ‬
‫ُون) [التوبة‪.]93 :‬‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ل‬‫ُ‬ ‫ق‬ ‫ى‬ ‫َ‬
‫ل‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫هَّللا‬ ‫(و َط َب َع‬
‫فرمایي‪َ :‬‬
‫(خدای د دوی پر زړونو باندې مهرونه لګولي دي نو ځکه دوی نه پوهیږي)‪.‬‬
 ‫زړه ‪ ...‬او دروغ‬
‫قرآن د درواغو او ريښتیا ځای په نښه کوي‬

‫طبي تجربې دا ښیې چې د درواغو مرکز‬

‫په ناصية (د دماغ د پاسه په وړاندینۍ‬
‫برخه د سر) کې دی‪ ،‬همدغه ځای د‬
‫درواغو پر وخت تر ډېره بریده فعالیږي‪،‬‬
‫او هغه معلومات چې زړه یې زیرمه کوي هغه حقیقي او ريښتیني معلومات دي‪ ،‬کله چې‬
‫انسان په ژبه دروغ وایي نو هغه د زړه د معلوماتو په خالف غږیږي‪ ،‬ځکه نو هللا فرمایي‪:‬‬
‫وب ِه ْم) دوی په ژبه هغه څه وایي چې په زړه کې‬ ‫ون ِبأ َ ْل ِس َن ِت ِه ْم َما َلي َ‬
‫ْس ِفي قُلُ ِ‬ ‫( َيقُولُ َ‬
‫یې نه شته‪[ .‬الفتح‪ .]11 :‬دلته ژبه د «ناصية» په امر حرکت کوي‪ ،‬نو ځکه هللا دغه ځای‬
‫اط َئةٍ) دا دروغجنه او ګناه کوونکې کوپړۍ ده‬
‫اص َي ٍة َكا ِذ َب ٍة َخ ِ‬
‫ته دا نوم ورکړ‪َ ( :‬ن ِ‬
‫[العلق‪.]16 :‬‬
 ‫زړه‪ ...‬او ايمان‬
‫ډیرې کیسې دا ښیي چا ته چې مصنوعي‬
‫زړه واچول شي نو خاوند یې سمدالسه‬
‫په هللا باندې ایمان السه ورکوي‪ ،‬دا‬
‫خبره څرګندوي چې ایمان په زړه‬
‫کې وي نه په دماغ کې‪ ،‬او همدا راز ځینې‬
‫څیړونکي په ایمان او عقیده کې د زړه پر نقش ټینګار کوي‪ .‬قران د زړه دغه نقش ته‬
‫ُون فِي ْال ُك ْف ِر ِم َن الَّ ِذ َ‬
‫ين َقالُوا‬ ‫ارع َ‬ ‫ُس‬
‫َ‬ ‫ي‬ ‫ين‬
‫َ‬ ‫ذ‬‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ل‬‫ا‬ ‫ك‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ن‬ ‫ُ‬
‫ز‬ ‫حْ‬‫ي‬‫َ‬ ‫اَل‬ ‫ل‬
‫ُ‬ ‫ُو‬
‫س‬ ‫الرَّ‬ ‫ا‬‫ه‬‫َ‬ ‫ي‬
‫ُّ‬ ‫داسې اشاره کوي‪َ (:‬يا أَ‬
‫ِ‬
‫آَ َم َّنا ِبأ َ ْف َوا ِه ِه ْم َو َل ْم ُت ْؤ ِمنْ قُلُو ُب ُه ْم) ای پیغمبره! ته د هغو کسانو په کافریدو مه خفه کیږه‬
‫چې هغوی تش په خولې د ایمان اقرار کړی مګر زړونه یې مؤمنان نه دي [المائدة‪:‬‬
‫(و َمنْ ي ُْؤ ِمنْ ِباهَّلل ِ َي ْه ِد َق ْل َب ُه َوهَّللا ُ ِب ُك ِّل‬
‫‪ .]41‬په هدایت کښې د زړه پر اهمیت تأکید کوي‪َ :‬‬
‫َشيْ ٍء َع ِلي ٌم) که څوک په خدای ایمان راوړي نو زړه ته به یې هدایت وکړي‪ ،‬او هللا په‬
‫هرڅه باندې ښه پوهیږي‪[ .‬التغابن‪.]11 :‬‬
 ‫زړه ‪ ..‬او ویره‬
‫د مصنوعي زړونو څیړنو دا ښودلې ده‬
‫چې د ډار او ویرې په اړه زړه ډیر مهم‬
‫نقش لري‪ ،‬کله چې د مصنوعي زړه‬
‫خاوند نه د هغه د احساساتو په اړه پوښتنه‬
‫شوې نو هغه ویلي چی د هغه ویره په بشپړه توګه له مينځه تللې‪ .‬نه د راتلونکي په‬
‫اړه له څه شي اغیزمن کیږي‪ ،‬او نه اندیښنې لري‪ .‬همدې خبرې ته قرآن اشاره کړې‬
‫ت‬ ‫ين إِ َذا ُذ ِك َر هَّللا ُ َو ِج َل ْ‬
‫ت قُلُو ُب ُه ْم َوإِ َذا ُتلِ َي ْ‬ ‫چې زړونه ویره او ډار لري‪( :‬إِ َّن َما ْالم ُْؤ ِم ُن َ‬
‫ون الَّ ِذ َ‬
‫ون) بې شکه مؤمنان هغه څوک دي چې کله‬ ‫َع َلي ِْه ْم آَ َيا ُت ُه َزادَ ْت ُه ْم إِي َما ًنا َو َع َلى َرب ِِّه ْم َي َت َو َّكلُ َ‬
‫هللا یاد کړی شي نو زړونه یې ویریږي او کله چې هغوی ته آیتونه ولوستل شي نو‬
‫ایمانونه زیاتیږي او په خپل رب توکل کوي‪[ .‬األنفال‪ .]2 :‬او همداراز د ویرې ځاې يي‬
‫ب) او د هغوی په زړونو کې یې ویره واچوله‪.‬‬ ‫ف ِفي قُلُ ِ‬
‫وب ِه ُم الرُّ عْ َ‬ ‫(و َق َذ َ‬
‫زړه بللی ‪َ :‬‬
‫[الحشر‪.]2 :‬‬
 ‫نبوي اعجاز‬
‫تر ننیو پوهانو ډېر وړاندې زمونږ‬
‫پیغمبرعلیه السالم د نفس د اصالح په‬
‫برخه کې د زړه د ارزښت او نقش‬
‫په اړه خبره کړې‪ ،‬او زړه یې د‬
‫نیکۍ او بدۍ مرکز بللی‪ ،‬که چیرې زړه جوړ وي نو د بدن ټول نظام به جوړ وي او‬
‫که چیرې زړه فاسد شي نو د بدن ټول نظام به فاسد شي‪ ،‬همدا ټکی مونږ د مصنوعي‬
‫زړه د عملیاتو په پایله کې وينو‪ ،‬نو ځکه نبي علیه السالم فرمایي‪( :‬أال إن في الجسد‬
‫مضغة إذا صلحت صلح الجسد كله وإذا فسدت فسد الجسد كله أال وهی‬
‫القلب) خبر اوسئ چې په بدن کې یوه ټوټه ده‪ ،‬که چیرې هغه جوړه وي نو‬
‫ټول بدن به جوړ وي او که هغه فاسده شي نو ټول بدن به فاسد شي‪ ،‬پوه‬
‫دی![متفق عليه]‪.‬‬ ‫شئ چې هغه ټوټه زړه‬
 ‫ټټر او حافظه‬
‫دغه ټکي ته ډیر پام شوی‪،‬‬
‫هرکله چی په انسان کې زړه‬
‫یا سږي بدل شوي نو په‬
‫بدن کې لوی بدلون راغلی‪،‬‬
‫او دا ښکاره خبره ده چې‬
‫سږي او زړه د انسان په ټټر‬
‫کې موقعیت لري‪ .‬نو دلته مونږ دې پایلې ته رسیدلی شو‪ ،‬هغه څه چې په ټټر کې‬
‫(ولِ َي ْب َتلِ َي هَّللا ُ َما فِي‬
‫دي د حافظې دنده په غاړه لري‪ .‬نو ځکه هللا تعالی فرمایي‪َ :‬‬
‫ور) د دې لپاره چې وازمويي‬ ‫ص ُد ِ‬ ‫وب ُك ْم َوهَّللا ُ َعلِي ٌم ِب َذا ِ‬
‫ت ال ُّ‬ ‫ص َما فِي قُلُ ِ‬
‫ور ُك ْم َولِ ُي َمحِّ َ‬
‫ص ُد ِ‬
‫ُ‬
‫هغه څه چې ستاسې په ټټرونو کې دي‪ ،‬او هللا تعالی د ټټرلرونکو په حال ښه‬
‫[آل عمران‪.]156 :‬‬ ‫پوهیږي‪.‬‬
 ‫قران د معلوماتو په زېرمه کولو کې‬
‫د سينې نقش ته اشاره کوي‪...‬‬

‫همدا ډول څه حيرانوونکي واقعيتونه هم تر سترګو شوي‪ .‬د دواړو سږو له بدلولو څخه‬
‫وروسته د ناروغ په شخصيت کې ژور تغيرات ليدل شوي‪ .‬قران د معلوماتو او رازونو‬
‫په زېرمه کولو کې د سينې نقش ته اشاره کړې‪َ ( :‬وأَ ِسرُّ وا َق ْو َل ُك ْم أَ ِو اجْ َهرُوا ِب ِه إِ َّن ُه‬
‫ور) [الملك‪« .]13 :‬که خپله خبره پټه کړئ او که ښکاره يې کړئ‪ ،‬هغه د سينو‬ ‫ص ُد ِ‬ ‫َعلِي ٌم ِب َذا ِ‬
‫ت ال ُّ‬
‫پر خاوندانو پوره خبر دی» په ګڼ شمېر اوسنيو څېړنو کې (د سرچينو برخه وګورئ)‬
‫څېړونکي په دې ټينګار کوي چې د سږو او زړه حجرات يعنې د سينې محتوی دي‬
‫چې معلومات زېرمه کوي‪ .‬ځکه نو هللا را ته په دې اړه ټينګار کړی چې پر هغه څه‬
‫پوهيږي چې په سينو کې موندل کيږي‪.‬‬
 ‫أَاَل ِب ِذ ْك ِر هَّللا ِ َت ْط َم ِئنُّ ْالقُلُوبُ‬ ‫د زړه استقرار‬
‫خبر اوسئ چې دهللا په یادولو زړونه آ‪V‬رامیږي‬
‫لیدنو دا ثابته کړیده چې‪ :‬د قرآ‪V‬ن اوریدل د زړه‬
‫حرکتونه منظموي‪ ،‬او تشویشونه له منځه وړي‬

‫پوهان ټینګار کوي چی د مړینې‬

‫لومړی سبب د زړه د حرکت د نظام‬
‫له منځه تلل دي‪ ،‬او د عالج تر ټولو ښه الره یی د هغه مستقر کول دي‪ .‬دا‬
‫هم ثابته ده چې بعضې آوازونه د زړه په فعالیت ښه اغیزه کوي‪ ،‬او د‬
‫استقرار المل يې ګرځي‪ ،‬نو آیا له قرآن څخه هم نور ښه آواز شته؟؟ نو ځکه‬
‫ين آَ َم ُنوا َو َت ْط َم ِئِنُّنُّ قُلُو ُب ُه ْم ِب ِذ ْك ِر هَّللا ِ أَاَل ِب ِذ ْك ِر هَّللا ِ َت ْط َم ِئِنُّنُّ‬
‫هللا تعالی فرمایي‪( :‬الَّ ِذ َ‬
‫ْالقُلُوبُ ) هغه کسانو چې ایمان راوړی د هللا په یادولو یې زړونه آرامیږي‪،‬‬
‫خبر اوسئ چې دهللا په یادولو زړونه آرامیږي‪[ .‬الرعد‪ .]28 :‬د دې آیت په‬
 ‫د څیړ‪V‬نې پایلې‬
‫‪ -1‬زړه یوا‪V‬ځې د وینې پمپونکی نه دی بلکه هغه معلومات هم زیرمه کوي او د بدن نورو برخو ته‬
‫امرونه صادروي‪ ،‬دماغ څاري‪ ،‬او په ټول بدن ولکه لري‪.‬‬
‫‪ -2‬په پوهې‪ ،‬ادراک او فقه کې زړه اساسي نقش لري‪ ،‬په دې هکله قرآن د کفارو او ملحدینو په اړه‬
‫اشاره کړي ده‪( :‬لَ ُه ْم قُلُوبٌ ٌ‬
‫وب اَل َي ْف َقه َ‬
‫ُون ِب َها) دوی داسې زړونه لري چی پوهه نه پری حاصلوي‪ ،‬او دا په‬
‫طب کې د قرآن مهمه وړاندوینه ده‪.‬‬
‫‪ -3‬زړه په ویرې‪ ،‬ډار‪ ،‬زده کړې‪ ،‬مینې او کرکې‪ ،‬او نورو احساساتو کښې ډېره مهمه ونډه لري‪ ،‬او‬
‫قرآن په ډیرو مبارکو آیتونو کې دا ډول حقایقو ته اشاره کړیده‪..‬‬
‫‪ -4‬ډیر لويديز ډاکټران تر اوسه هم د څیړنو د کموالي او د تجربو د کموالي له امله په دې ندي توانیدلي‬
‫چې د زړه په اړه له ډېرو حقايقو پرده پورته کړي‪ ،‬نو ځکه مونږ له خپلو مسلمانو پوهانو نه هیله لرو‬
‫چې داسې تجربې سرته ورسوي چی د زړه اهمیت زمونږ په دنیا ا‪V‬و آخرت کې ثابت کړي‪ .‬او کیدای شي‬
‫چی د فاسدو زړونو د اصالح له الرې د ډیرو ناروغیو عالج هم ومومي‪ .‬وهللا أعلم‪.‬‬
 :‫د څیړنې مهمې سرچينې‬
1- Pearsall P, Schwartz GE, Russek LG, Changes in heart transplant recipients that parallel the personalities
of their donors, School of Nursing, University of Hawaii, www.springerlink.com, 2000.
2- Paul Pearsall, The Heart's Code: Tapping the Wisdom and Power of Our Heart Energy, New York,
Broadway Books, 1998.
3- Linda Marks, THE POWER OF THE HEART, www.healingheartpower.com, 2003.
4- Dorothy Mandel, Spirit and Matter of the Heart, Grace Millenium, Winter 2001.
5- Linda Marks, The Power of the Soul-Centered Relationship, HeartPower Press, 2004.
6- Paul Pearsall, Gary E. Schwartz, Linda G. Russek, Organ Transplants and Cellular Memories, Nexus
Magazine, April - May 2005.
7- Schwartz GER, Russek, LGS. The Living Energy Universe. Charlottesville, VA: Hampton Roads Publishing,
1999.
8- His Heart Whirs Anew, Washington Post, August 11, 2007.
9- Heart, Wikipedia.
10- Science of the heart, Institute of HeartMath.
11- Rollin McCraty, The Scientific Role of the Heart in Learning and Performance, Institute of HeartMath,
2003.
12- Does your heart sense your emotional state? www.msnbc.msn.com, Jan. 26, 2006.
13- Annual Meeting of the Pavlovian Society, Tarrytown, NY, 1999.
14- Some Researches on British Heart Foundation Website, www.bhf.org.uk
15- http://www.dhzb.de/arabic/tx.htm
16- http://news.bbc.co.uk/hi/arabic/sci_tech/newsid_4096000/4096387.stm
17- One heart links two men in life and death, http://www.smh.com.au/
18- http://www.kansascity.com/440/story/563838.html
 Bibliography
 Rozman, D., R. Whitaker, et al. (1996). A pilot intervention program which reduces psychological
symptomatology in individuals with human immunodeficiency virus. Complementary Therapies in Medicine
4: 226-232.
 Sandman, C. A., B. B. Walker, et al. (1982). Influence of afferent cardiovascular feedback on behavior
and the cortical evoked potential. In: J. Cacioppo, J. T. and R. E. Petty, eds. Perspectives in
Cardiovascular Psychophysiology. New York, The Guilford Press.
 Siegman, A. W., S. T. Townsend, et al. (1998). Dimensions of anger and CHD in men and women: self-
ratings versus spouse ratings. Journal of Behavioral Medicine 21(4): 315-336.
 Swank, R. and W. Marchand (1946). Combat neuroses. Archives of Neurology and Psychiatry 55: 236-
247.
 Thomas, S. A., E. Friedmann, et al. (1997). Psychological factors and survival in the cardiac arrhythmia
suppression trial (CAST): a reexamination. American Journal of Critical Care 6(2): 116-126.
 Tiller, W., R. McCraty, et al. (1996). Cardiac coherence; A new non-invasive measure of autonomic
system order. Alternative Therapies in Health and Medicine 2(1): 52-65.
 Umetani, K., D. H. Singer, et al. (1998). Twenty-four hour time domain heart rate variability and heart
rate: relations to age and gender over nine decades. Journal of the American College of Cardiology 31(3):
593-601.
 Watkins, A., Ed. (1997). Mind-Body Medicine: A Clinician’s Guide to Psychoneuroimmunology. London,
Churchill Livingstone.
 Watkins, A. D. (1995). Perceptions, emotions and immunity: an integrated homeostatic network.
Quarterly Journal of Medicine 88: 283-294.
 Watkins, A. and D. Childre, eds. (In press). The Physiology of Emotions (Working title). Amsterdam,
Harwood Academic Publishers.
 Childre, D. (1998). Freeze-Frame: One Minute Stress Management. Boulder Creek, CA, Planetary
Publications.
 Childre, D. (1995). A Parenting Manual. Boulder Creek, CA, Planetary Publications.
 Childre, D. (1995). Speed of Balance – A Musical Adventure for Emotional and Mental Regeneration.
Boulder Creek, CA, Planetary Publications.
 Childre, D. Cut-Thru Tools for Emotional Management (In press).
 Childre, D. (1996). Teaching Children to Love: 80 Games and Activities for Raising Balanced Children in
Unbalanced Times. Boulder Creek, CA, Planetary Publications.
 Childre, D. and H. Martin (1999). The HeartMath Solution. San Francisco, HarperSanFrancisco.
 Childre, D. and B. Cryer (2000). From Chaos to Coherence: The Power to Change Performance. Boulder
Creek, CA, Planetary.
 Damasio, A. R. (1994). Descartes’ Error: Emotion, Reason and the Human Brain. NY, G.P. Putnam’s Sons.
 Fredrickson, B. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology 2(3): 300-319.
 Gahery, Y. and D. Vigier (1974). Inhibitory effects in the cuneate nucleus produced by vagoaortic afferent
fibers. Brain Research 75: 241-246.
 Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. NY, Bantam Books.
 Grossarth-Maticek, R., H. J. Eysenck, et al. (1988). Personality type, smoking habit and their interaction
as predictors of cancer and coronary heart disease. Personality and Individual Differences 9(2): 479-495.
 Grossarth-Maticek, R. and H. J. Eysenck (1991). Creative novation behaviour therapy as a prophylactic
treatment for cancer and coronary heart disease: Part I–Description of treatment; Part II–Effects of
treatment. Behaviour Research and Therapy 29(1): 1-16; 17-31.
 Grossarth-Maticek, R. and H.J. Eysenck (1995). Self-regulation and mortality from cancer, coronary heart
disease and other causes: A prospective study. Personality and Individual Differences 19(6): 781 – 795.
 Luskin, F., M. Reitz, et al. (2000). Pilot study of a group stress management training on elderly patients
with congestive heart failure. Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation 20(5): 303.
 Malik, M. and A. J. Camm, Eds. (1995). Heart Rate Variability. Armonk NY, Futura Publishing Company.
 McCraty, R., M. Atkinson, et al. (1995). The effects of emotions on short term heart rate variability using
power spectrum analysis. American Journal of Cardiology 76: 1089-1093.
 McCraty, R., M. Atkinson, et al. (1996). The Electricity of Touch: Detection and measurment of cardiac
energy exchange between people. Proceedings of the Fifth Appalachian Conference on Neurobehavioral
Dynamics: Brain and Values, Radford VA, Lawrence Erlbaum Associates. Mahwah, NJ.
 McCraty, R., W. A. Tiller, et al. (1996). Head-heart entrainment: A preliminary survey. Proceedings of the
Brain-Mind Applied Neurophysiology EEG Neurofeedback Meeting, Key West, Florida.
 McCraty, R. and A. Watkins (1996). Autonomic Assessment Report: A Comprehensive Heart Rate
Variability Analysis ¨ Interpretation Guide and Instructions. Boulder Creek, CA, Institute of HeartMath.
 McCraty, R., B. Barrios-Choplin, et al. (1998). The effects of different music on mood, tension, and mental
clarity. Alternative Therapies in Health and Medicine 4(1): 75-84.
 McCraty, R., B. Barrios-Choplin, et al. (1998). The impact of a new emotional self-management program
on stress, emotions, heart rate variability, DHEA and cortisol. Integrative Physiological and Behavioral
Science 33(2): 151-170.
 McCraty, R., M. Atkinson, et al. (1999). The impact of an emotional self-management skills course on
psychosocial functioning and autonomic recovery to stress in middle school children. Integrative
Physiological and Behavioral Science 34(4): 246-268.
 Lacey, J. I. and B. C. Lacey (1978). Two-way communication between the heart and the brain:
Significance of time within the cardiac cycle. American Psychologist (February): 99-113.
 LeDoux, J. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. New York,
Simon and Schuster.
 McCraty, R. and M. Atkinson (1999). Influence of afferent cardiovascular input on cognitive performance
and alpha activity. Proceedings of the Annual Meeting of the Pavlovian Society, Tarrytown, NY.
 McCraty, R., M. Atkinson, et al. (1999). The role of physiological coherence in the detection and
measurement of cardiac energy exchange between people. Proceedings of the Tenth International
Montreux Congress on Stress, Montreux, Switzerland.
 McCraty, R. (1999). The emWave® PC (formerly known as the Freeze-Framer): A stress management
training and heart rhythm education system for increasing physiological coherence. Proceedings of the
Tenth International Montreux Congress on Stress, Montreux, Switzerland.
 McCraty, R. (2000). Psychophysiological coherence: A link between positive emotions, stress reduction,
performance and health. Proceedings of the Eleventh International Congress on Stress, Mauna Lani Bay,
Hawaii.
 McCraty, R., M. Atkinson, et al. (2001). Analysis of twenty-four hour heart rate variability in patients with
panic disorder. Biological Psychology: In press.
 Murphy, D. A., G. W. Thompson, et al. (2000). The heart reinnervates after transplantation. Annals of
Thoracic Surgery 69(6): 1769-1781.
 Nixon, P. G. F. (1976) The human function curve. Practitioner 217: 765-769; 935-944.
 Paddison, S. (1998). The Hidden Power of the Heart: Discovering an Unlimited Source of Intelligence.
Boulder Creek, CA, Planetary Publications.
 Rein, G., M. Atkinson, et al. (1995). The physiological and psychological effects of compassion and anger.
Journal of Advancement in Medicine 8(2): 87-105.
 Rosenfeld, S. A. (1977). Conversations Between Heart and Brain. Mental Health Studies and Reports
Branch, Division of Scientific and Public Information, National Institute of Mental Health, Rockville, MD.
 ‫په پای کې د رسول هللا صلى هللا عليه وسلم له دې‬

‫دعا لوستلو پرته بل هیڅ څه په واک کې نه لرو‪:‬‬

‫َب َل َنا مِنْ َل ُد ْن َك َر ْح َم ًة إِ َّن َك أَ ْن َت ا ْل َوهَّاب) ای زمونږ ربه! وروسته له‬
‫( َر َّب َنا اَل ُت ِز ْغ قُلُو َب َنا َب ْعدَ إِ ْذ َهَدَ َد ْي َت َنا َوه ْ‬
‫دي چي مونږ ته دي الرښوونه وکړه زمونږ زړونه مه توروه‪ ،‬او مونږ ته له خپل دربار څخه رحمت را‬

‫په برخه کړه‪ ،‬یقیناً چې ته د هرڅیز ورکوونکی یې‪[ .‬آل عمران‪.]8 :‬‬
‫هیله لرو چی دغه څیړنه له خپلو ملګرو سره شریکه کړئ‬

‫له اصالح انالینڅخه ډاونلوډ شوی‪:‬‬

‫‪www.eslahonline.net‬‬