จุลชีววิทยาในสิง

่ แวดล้อม
ามหมายและขอบข่าย
การศึกษาเกี่ยวกับจุลลินทรีย์ท่ีพบอยู่ท่ัวไป ทั้งในดิน
น้้า อากาศ และที่ปะปนอยู่ใน
อาหาร ตลอดจนศึกษาถึงความสมดุลทางสภาพ
แวดล้อม การเปลี่ยนแปลงสภาพแวด
ล้อมเนื่ องจากหรือเกี่ยวข้องกับจุลินทรีย์ และการแก้
สภาพแวดล้อมเป็ นพิษโดยหลักการทางจุลินทรีย์
.
ยชน์ของจุลน
ิ ทรีย์ในสิง
่ แวดล้อม
ยูอยสลาย โมเลกุลใหญูให้เป็ นโมเลกุลเล็ก เรียกวูา กระบวนก
nerallization
- จุลินทรีย์บางชนิ ด ท้าหน้าที่เป็ นผ้่ผลิต ได้แกู
สาหรูายสีเขียวแกมน้้าเงิน แบคทีเรียที่
สังเคราะแสงได้ แบคทีเรียที่ใช้พล้งงานแสงอาทิตย์
ซึ่งมีความส้าคัญในระบบนิ เวศ
- จุลินทรียบางชนิ ดสามารถแก้สภาพแวดล้อมเป็ นพิษ
ได้โดยหลัการทางจุลินทรีย์ เชูน
ชูวยในการยูอยสลายสารพิษ การบ้าบัดน้้าเสีย
ด้วยจุลินทรีย์
- แบคทีเรียบางชนิ ดสามารถใช้ปราบศัตร่พช ื ได้
- สูงเสริมสุขภาพ และรักษาโรคบางชนิ ดได้
ษของจุลน
ิ ทรียในสิง
่ แวดล้อม
ย์บางชนิ ดเป็ นสาเหตุของการเกิดโรคตูางๆ
ย์บางชนิ ดท้าให้เกิดน้้าเสีย
ย์บางชนิ ดเป็ นตัวท้าลายเครื่องมือและเครื่องใช้บางอยูาง
ย์บางชนิ ดท้าให้อาหารเกิดเนู าเสีย-
ย์บางชนิ ด ท้าให้ดินส่ญเสียแรูธาตุในดิน

ในสิ่ง แวดล้อมยังส่งผลทำำให้เกิดกำรเปลี่ยนแปลงและเกิดสภ
รถแบ่งได้ ดังนี้
ลีย
่ นแปลงในดินทีเ่ กีย
่ วข้องกับจุลน
ิ ทรีย
ดวัฏจักรหรือการเปลี่ยนแปลงสารประกอบในดิน ได้แกู
ไนโตรเจน
um Histotytioum Sporogenes ชูวยยูอยสลายโปรตีน
inas Micrococus ฯลฯ ชูวยยูอยกรดอะมิโน
ยแกมลบ ท้าให้เกิด Nitrification
ing becteriaท้าให้เกิด Dinitrification
คาร์บอน
ทรฟ ใช้ คาร์บอนไดออกไซด์เป็ นแหลูง C เปลี่ยนเป็ นคาร์โบไฮ
อโรโทรฟิ ก ชูวยในการตรึงคาร์บอนไดออกไซด์
กำามะถัน
llus Chromatium Sulfolbas Thermothrix ชูวยการออกซิเดชัน
ะกอบซัลเฟต
ดSulfur oxidizingในHydrogen sulfide Ferrous sulfide หรือซัลเฟ
ในวัฎจักรก้ามะถันเป็ นผลท้าให้เกิดมลภาวะ ในน้้า
 จุลินทรีย์ท่ีท้าให้เกิดมลภาวะในดิน
cetes becteria ที่กระจายอย่ในดินในร่ปสารก๊าซมีผลท้าให้ดินเก
ng bectiria เชูน Micrococus Bacillus ฯลฯ ในกระบวนการ D
รไนโตรเจน มีผลท้าให้ดน ิ ส่ญเสียธาตุไนโตรเจน
Sulfur- oxidizing bectiria ใน Hydrogen sulfide Ferrous sulf
ป็ นกรดซัลฟ่ริก สูงผลท้าให้เกิดมลภาวะในน้้า
การแก้สภาพ
าพดินที่เสียแวดล้ อมโดย
ธาตุไนโตรเจน โดยแบคทีเรีย Achromobactacter
s Bacillus Chromobecterium Fiavobecterium Hyphomicrobiu
จุ ล น
ิ ทรี ย ์
as Thiobacillus และ Vibio ที่สามารถเปลี่ยน ไนเตรดเป็ นไน
 การเปลีย ่ นแปลงใน
น้้าเนื่ องจากจุลินทรีย์
ตค๊อกไค ได้แกู S.faeciumในคน ถ้าตรวจพบในน้้า แสดงวูาน้้าน

ร้ำงเมือก ได้แกูS.phaerotilus sp. เป็ นตัวก้าหนดชนิ ดจุลินทรีย์ท

รีย ได้แกู พวก Gallionella เชูน Sphaerotilusท้าให้เกิดเมือก สีก
ทีเรีย เชูน Thiobacillus ท้าให้น้ ามีฤทธิเ์ ป็ นกรด
ากท้าให้น้ าขูุน เกิดสี กลิ่น รส ท้าให้เครื่องกรองน้้าอุดตัน บ
ะสัตว์
เอนเทอโรไวรัส เชูน โปลิโอ คอกแซกกี เอกโค ไวรัส ท้าใ
ากน้้าเสีย
 มลภาวะในน้้าที่
นำ้าเสียเนื่ องจากจุลน
ิ ทรีย์
น้้าเสียลงสู่แหลูงน้้า เป็ นการเพิ่มสารอินทรียและอนิ นทรียสาร
ทีเรียน้าไปใช้เป็ นอาหารและเจริญเติบโตอยูางเร็ว และใช้ออก
ยไปด้วย บางครั้งใช้ไมูหมด เกิดสภาพไร้ออกซิเจนในแหลูงน้้า
าทนอยู่ไมูได้ ตายไป ท้าให้แบคทีเรียแอนแอโรบเจริญแทนที่แ
ยสภาพไร้ออกซิเจนจะได้สารประกอบที่มีกลิ่นเหม็น รวมทั้งก๊า
นแหลูงน้้ากลายเป็ นเนู าเสีย
การแก้สภาพแงดล้อมโดยจุลน
ิ ทรีย์
บัดน้้าเสียด้วยจุลินทรีย์
บัดทางชีวภาพ เป็ นการออกซิไดซ์น้ าเสียในสูวนที่เป็ นน้้าโดย
ประกอบด้วย
องด้วยเครื่องแบบตูางๆ เชูน ทริกกลิงฟิ ลเตอร์ ใช้จุลินทรีย์ ไ
โทซัว สาหรูาย
เตสลัดจ์โพรเซส จุลินทรีย์ท่ีใข้ ได้แกู ยีสต์ รา โพรโทซัว แ
สามารถในการแมแทบอไลซ์ส่ง
ดชั่นพอนด์
รเปลี่ยนแปลงในอาหารเนื่ องจากจุลินทรีย์
Vibrio- cholererae เป็ นสาเหตุของอหิวาตกโรค และ Vibrio p
ท้าให้อาหารเป็ นพิษ และ ไวรัส ที่ท้าให้เกิด ตับอับเสบ

ะเภท Coliform จะเป็ นดัชนี บง

ู บอกถึงความสกปรกและขาดก

สกุล Pseudomonas Proteus Achromobacter Bacillus Mic

รเนู าเสีย
รเกิดมลภาวะเนื่ องจากจุลินทรีย์ในอาห
สียของอาหารกระป๋ องทีส
่ ง
่ ผลต่อสภาพแวดล้อม
สียทีบ่ ่อยส่งผลต่อสภาพแวดล้อม ได้แกู
กแอนแอโรบ ได้แกู Clostridium themosac charolyticum สร้า
ละก๊าซ เชูน คาร์บอนไออกไซด์ ท้าให้ กระป๋ องบวมจนระเบิด
คชั่น ได้แกูClostridium nigrifition Clostridium sporogenus C
uท้าให้กระป๋ องแบน ไฮโดรเจนซัลไฟด์ท่ีได้ ท้าให้เกิดกลิ่นเหม
วม จนระเบิดได้
วร์ ได้แกู B.stearothermophilus B.coagulans B.thermoaciddur
บน
 มลภาวะในอากาศ
ในอากาศ เนื่ อางจากจุ
มีความส้ ลเป็
คัญในฐานะ น
ิ นตั
ทรีย์ ้ อนในอาหาร อุต
วปนเปื
บัตก
ิ ารจุลชีววิทยา และเป็ นสาเหตุของการติดเชื้อ ดังนี้
- ดรอพเลด ฮนุภาคขนาดเล็กที่ อาจเป็ นแหลูงแพรูเชื้อโรด
- แบคทีเรีสในปาก เชูน Sthaptococus Pneumococus Sth
tuberculosis ท้าให้เกิดดรอพเลพแพรูกระจายอยู่ในอากา
รวมทั้ง เชื้อหวัด ไอกรน หัด คอตีบ วัณโรค ด้วยเชูน
- ราและยีสต์แพรูกระจายเชื้อในอากาศในร่ปของสปอร์ เชูน
penicillium สูงผลตูอเกษตรกรรม อุตสาหกรรม ฯลฯ
 สภาพแวดล้อมโดยทัว ่ ไปทีม่ ผ
ี ล
-อุต่
ณอ การเจริ
หภ่ ญของจุ
มิ มีผลโดยตรงตู ลิน
อการท้ ทรีย์
างานของเอนไซม์ ใน
ขบวนเมแทบอลิซึม มีผลตูอการ
เจริญ
-แก๊ส เกี่ยวข้องเกี่ยวกับการสร้างพล้งงาน คือ แก๊ส
ออกซิเจน
-รังสี มีผลตูอการเจริญของจุลินทรีย์ มี 2 ประเภท
คือ รังสีท่ีมีการแตกตัวเป็ นไอออน
และ รังสีท่ีใมูมีการแตกตัวเป็ นไอออน
-ความชื้น จุลินทรีย์แตูละประเภทต้องการน้้าหรือ
ความชื้นในสภาพที่เจริญอยู่
-ความเป็ นกรด - เบส จุลินทรีย์ต้องการความเป็ นก
รด-เบส ที่เหมาะสมในการเจริญ
-แสงสวูาง มีอท ิ ธิพลตูอจุลินทรีย์ท่ีสังเคราะห์ด้วยแสง