29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 Σελὶς 3η

H 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ ΟΥ ΔΕΙ ΣΙΓΑΝ
Η στηλη της «πανελληνιου ενωσεως θεολογων»
ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΗΤΤΗΣ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ
Τοῦ κ. Νικολάου Μάρτη, πρώην Ὑπουργοῦ καί βετεράνου τοῦ Β´ Παγκοσμίου Πολέμου
Οἱ ἱερεῖς, ὡς διάδοχοι τῶν ἀπο- ὅτι καλό εἶναι νά ἐπιλέγονται ἀπό τῆς Πολιτείας, δέν ἀκούεται καί Ἡ 28η Ὀκτωβρίου 1940, ὅταν φίλη του Leni Riefestahl τό 1943, ὅσο σταγκ τόν Μάϊο τοῦ 1941 εἶπε: «Ἀπό
στόλων καί εὐαγγελιστῶν, δέν πρέ- τούς μαθητές. Ἄλλωστε στό κέν- δέν προβάλλεται ἀπό τά μέσα σχεδόν ὁλόκληρη ἡ Εὐρώπη εἶχε καί ἡ ὁμολογία του στήν Πολιτική ὅλους τούς στρατούς, πού ἀντιμε-
πει νά σιωποῦν διϊσχυρίζονται οἱ τρο τοῦ νέου σχολείου θέλουμε νά κοινῆς (ὄχι μαζικῆς) ἐνημέρωσης. ὑποταγεῖ στόν Χίτλερ καί ἡ Σοβιετι- του Διαθήκη τό 1945 ὅτι: «Ἡ κήρυ- τωπίσαμε μόνο ὁ Ἕλληνας στρα-
Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἑρμη- βρίσκεται ὁ μαθητής». Αὐτή ἡ ἀπεγνωσμένη φωνή τοῦ κή Ἕνωση ἦταν σύμμαχος τῆς Γερ- ξη τοῦ Πολέμου στήν Ἑλλάδα ἀπό τιώτης πολέμησε μέ ἡρωϊσμό καί
νεύοντες τήν εὐαγγελική ρήση Καί τό ἐρώτημα: ἐνῶ συμβαίνουν λαοῦ, τοῦ Ἔθνους ὁλοκλήρου, μανίας, ἡ Ἑλλάδα μόνη στήν Εὐρώ- τήν Ἰταλία, ὑπῆρξε καταστροφική αὐτοθυσία καί παραδόθηκε μόνο
«ἐάν οὗτοι σιωπήσωσιν καί οἱ λίθοι ὅλα αὐτά καί πολλά ἄλλα ἡ Διοι- ἑνωμένη μέ ἐκείνη τοῦ Μακρυ- πη, δέχθηκε ἐπίθεση ἀπό τήν Φασι- γιά τήν Γερμανία. Ἄν οἱ Ἰταλοί δέν ὅταν ἡ ἀντίσταση ἦταν μάταια». Ὁ
κεκράξονται» (Λουκ. 19,40). Καί κοῦσα Ἐκκλησία τί πράττει; Ἤ τί θά γιάννη δέν θά προβληθεῖ ἀπό τήν στική Ἰταλία, τήν ὁποία καί νίκησε. εἶχαν ἐπιτεθεῖ στήν Ἑλλάδα καί δέν δέ Γερμανός Στρατάρχης Κάϊτελ
ὅπως βεβαιώνει ὁ ἀπόστολος πράξει; Ἄς σημειωθεῖ ὅτι καί ἡ ἴδια Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ τῆς ὁποίας: Ἐάν ἡ Ἑλλάδα ἡττᾶτο ἤ παρεδί- χρειάζονταν τή βοήθειά μας, ὁ πό- δήλωσε τό 1945 στή Δίκη τῆς Νυ-
Παῦλος, ὁ Κύριος δι᾽ ὁράματος τοῦ «ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἐνεργής καί λεμος θά εἶχε πάρει διαφορετική ρεμβέργης: «Ἡ ἀναπάντεχη καί
εἶπε: «μή φοβοῦ, ἀλλά λάλει καί μή Τοῦ κ.Ἠλία Δ. Μπάκου, τομώτερος ὑπέρ πᾶσαν μάχαιραν
δετο, μέ δεδομένο τό ὅτι ὅλες οἱ
Βαλκανικές χῶρες εἶχαν θετική τροπή, θά εἴχαμε προλάβει νά κατα- ἰσχυρή ἀντίσταση τῶν Ἑλλήνων
σιωπήσῃς» (Πράξ. 18,9), διότι ἐπί-
σης κατά τόν ἴδιο Ἀπόστολο: «ὁ λό- Δρ. Θεολογίας–Φιλολογίας δίστομον καί διϊκνούμενος ἄχρι με-
ρισμοῦ ψυχῆς τε καί πνεύματος,
ἐπαφή μέ τόν Χίτλερ, ὁ Λίβανος καί κτήσουμε τό Λένινγκραντ καί τή ἐπιβράδυνε κατά δύο καί πλέον ζω-
ἡ Συρία ἦταν ὑπό τήν κατοχή τῆς Μόσχα, πρίν μᾶς πιάσει τό ρωσικό τικούς μῆνες τήν ἐπίθεσή μας κατά
ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ´ ΛΟΥΚΑ
γος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται» (Β´ Τιμ. ἡ Ἐκκλησία, κατά τό ἀνθρώπινον, ἁρμῶν τε καί μυελῶν, καί κριτικός Γαλλίας τοῦ Βισύ καί τό Ἰράκ εἶχε ψύχος». τῆς Ρωσίας. Ἄν δέν εἴχαμε τή με-
2,9). Κατά συνέπεια οἱ ἱερεῖς ὁποι- ἀντιμετωπίζει καί θά ἀντιμετωπίσει ἐνθυμήσεων καί ἐννοιῶν καρδίας» γάλη αὐτή καθυστέρηση, ἄλλη θά
7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010
φιλογερμανικές τάσεις, ὁ Ἄξονας Ὁ Πρόεδρος τῶν Η.Π.Α.,
ουδήποτε βαθμοῦ ἱερωσύνης λόγω πολύ σύντομα σοβαρά προβλήμα- εἶναι; (Ἑβρ. 4,12). θά κέρδιζε τόν Πόλεμο, ὅπως δή- ἦταν ἡ ἔκβαση τοῦ πολέμου στό
τῆς ἰδιότητάς τους εὐαγγελίζονται Φραγκλῖνος Ροῦζβελτ, δήλωσε τό-
τήν διά Χριστῷ θεία ἐξ Ἀποκαλύψε-
τα, ἐάν ἄμεσα δέν ἐκπονήσει πρό-
γραμμα ἑνιαίου ποιμαντικοῦ σχε-
Ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία χρεώνε-
ται, δίκαια ἤ ἄδικα ὁ χρόνος θά τό Ἀπόστολος: Ἐφεσ. β´ 14 – 22 λωσαν τότε Ἄγγλοι Ὑπουργοί καί
Στρατιωτικοί ἡγέτες.
τε: «Ὅταν οἱ ἀνδρεῖοι ἄνδρες ἔχα-
σαν τό θάρρος τους, ὁ Ἑλληνικός
Ἀνατολικό Μέτωπο καί γενικά τοῦ
Πολέμου καί ἄλλοι θά ἦσαν σήμερα
ως ἀλήθεια, ἡ ὁποία εἶναι ὑπεράνω
καί πέρα πάσης ἄλλης ἀλήθειας καί
διασμοῦ καί ἑνοποίηση ὑλικῶν και δείξει, ἀδιαφορία γιά τό ὅλον θέμα, Εὐαγγέλιον: Λουκ. η´ 41 – 56 Ἡ Ἑλληνική νίκη ἐπί τῆς Ἰταλίας λαός τόλμησε νά προκαλέσει τό κατηγορούμενοι».
Ἦχος βαρύς.— Ἑωθινόν: Β´
πνευματικῶν δυνάμεων καί μέσων, ἀφοῦ δέν ἀκούεται ἡ Φωνή της ἀπό ἦταν ἡ πρώτη νίκη κατά τοῦ Ἄξονα ἀνίκητο μηχανοκίνητο Γερμανικό Ὁ Ἀλεξάντερ, πρῶτος Λόρδος
τήν ὁποία δέν δικαιοῦνται νά σιω- πού ἀκόμη διαθέτει. Ἡ ἀποδόμηση τούς κορυφαίους φορεῖς της οὔτε καί ἔδωσε ἐλπίδες στούς καταπτοη- τέρας, προτάσσοντας τήν ὑπερή- τοῦ Βρετανικοῦ Ναυαρχείου, στίς
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
πήσουν σέ καμία περίπτωση. Σύ- τῆς Πίστεως εἶναι πρό καί ἐντός ἀντικρούονται οἱ θέσεις τοῦ
στοιχος τῶν παραπάνω ἔρχεται καί μένους λαούς ἀπό τή ναζιστική κυ- φανη αὐτοῦ ἰδέα τῆς ἐλευθερίας». 28-10-1941 ἐπισήμανε: «Δέν εἶναι
τῶν πυλῶν. Ὀλιγωρία στήν ἀξιοποί- Ὑπουργείου Παιδείας ἀπό τά ἔντυ- ριαρχία, ἀπέτρεψε τόν Χίτλερ νά Ἄν τό ὑπερήφανο «ΟΧΙ», πού κα- ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι ἡ Ἑλλάδα
ὁ στρατηγός Μακρυγιάννης μέ τήν
Η ΛΑΪΚΗ ΕΥΣΕΒΕΙΑ
ηση τῶν πτυχιούχων Θεολόγων, πά της καί ἰδιαίτερα ἀπό τόν Ραδιο- καταλάβει τό Γιβραλτάρ, διότι ὁ τέπληξε ὁλόκληρο τόν κόσμο, ἀνέτρεψε τό σύνολο τῶν σχεδίων
ἀπερίφραστη δήλωσή του, μέ τήν ὕστερα από ἀξιολόγηση καί ἐπιλο- φωνικό Σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς
ὁποία παράλληλα πρός τήν θρη- Φράνκο μετά τή νίκη τῶν Ἑλλήνων, ὑπῆρξε ὁ πρῶτος φραγμός στήν νι- τῆς Γερμανίας καί τήν ἐξανάγκασε
γή γιά τήν χρησιμοποίησή τους Ἑλλάδος. Ἡ κατάργηση τῆς ἐκ- Ἡ αἱμορροοῦσα γυναίκα ὑπέφερε σωματικὰ καὶ εἶχε ξο- ἀρνήθηκε παραχωρήσεις στόν Χίτ- κηφόρο πορεία τοῦ Ἄξονα, ἡ ἀντί- νά ἀναβάλει γιά ἕξι ἑβδομάδες τήν
σκευτική πίστη θέτει καί τήν πα- στήν ἐσωτερική ἱεραποστολή, ἰδίᾳ πομπῆς τῆς ΠΕΘ ἀφήνει πολλά
τριωτική καί ἐθνική διάσταση: δέψει ὅλη της τὴν περιουσία γιὰ νὰ θεραπευθεῖ. Μάταια λερ. Ἡ νίκη αὐτή κατά τοῦ Ἄξονα σταση τῶν Ἑλλήνων στά Ὀχυρά ἐπίθεση κατά τῆς Ρωσίας. Διερω-
τῶν κενῶν ἱερέως ἐνοριῶν, δέν δι- ἐρωτηματικά στούς συναδέλφους ἀνάγκασε τόν Χίτλερ, γιά νά βοη- τῆς Μακεδονίας τόν Ἀπρίλιο τοῦ τόμαστε ποιά θά ἦταν ἡ θέση τῆς
«ὅταν μοῦ πειράζουν τήν Πατρίδα καιολογεῖται. Ἔρχονται χαλεποί θεολόγους –οἱ ὁποῖοι συνεχῶς δια- ὅμως. Δὲν εἶχε καμιὰ βελτίωση. Ἀπογοητευμένη ἀπὸ τοὺς
μου καί τήν Θρησκεία μου, θά μιλή- γιατρούς, ὑπέφερε τὸν πόνο της καὶ ἤλπιζε ὅτι κάποτε θὰ θήσει τόν Μουσολίνι, νά ἐπιτεθεῖ 1941 ἀποτέλεσε τήν πρώτη δοκιμα- Σοβιετικῆς Ἕνωσης χωρίς τήν
καιροί, πού ὄχι μόνον δέν θά ὑπάρ- μαρτύρονται– καθώς και στό εὐρύ- κατά τῆς Ἑλλάδας, μετά ἀπό σύμ- σία κατά τῆς ἀλαζονείας τοῦ Χίτ- Ἑλλάδα».
σω, θά ἐνεργήσω καί ὅ,τι θέλουν ἄς χουν πρόθυμοι θεολόγοι νά ὑπηρε- τερο ἀκροατήριο. ἀποκατασταθεῖ ἡ σωματική της ὑγεία. φωνο γνώμη καί τοῦ Στάλιν. Πα- λερ. Οἱ μαχητές τῶν Ὀχυρῶν μέ
μοῦ κάνουν». Μ᾽ αὐτή τή φράση τήσουν ἀλλά τό χειρότερο θά γί- Ὁ Ἦντεν, Ὑπουργός Ἐξωτε-
ἐκφράζει ὁ στρατηγός Μακρυγιάν- Ἡ «ἱερατική ἀκινησία» γιά τό Μά- Ζώντας ἡ γυναίκα μέσα στὸν πόνο γιὰ πολλὰ χρόνια, εἶχε ράλληλα ἐπιτέθηκε καί κατά τῆς Γι- τόν ἡρωϊσμό καί τήν αὐτοθυσία ρικῶν τῆς Μεγάλης Βρετανίας (ὁ
νουν καί ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας. Καί θημα τῶν Θρησκευτικῶν καί πολλά ἀποκτήσει πολλὲς ἀρετὲς καὶ ἡ πίστη της στὸ Θεὸ ἦταν με- ουγκοσλαβίας, διότι τήν 27-3-1941 ὁ τους ἀπέκρουαν ἀλλεπάλληλες
νης τήν ἀπόφασή του νά γράψει τά ἀσφαλῶς καί τό 4% τῆς ἐκκλησια- ἁρμοδιότερος ἐκ τῶν συμμάχων
ἀπομνημονεύματά του καί νά πεῖ στικῆς περιουσίας, πού ἀπένειμε θά
ἄλλα (π.χ. ἡ κάρτα), ἡ ἀφωνία τοῦ γάλη. Ἐκδηλώθηκε μὲ ἕναν ἁπλὸ τρόπο, ὅταν βρισκόταν Γιουγκοσλαβικός Στρατός ἀνέτρε- λυσσώδης ἐπιθέσεις τῶν ἔκπλη- τήν περίοδο ἐκείνη) τόνιζε στίς 24
ὅλες τίς ἀλήθειες γιά τήν Πατρίδα Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Ἐκ- ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ, ποὺ ὑποδέχονταν τὸ Χριστὸ ψε τήν Κυβέρνησή του, ἡ ὁποία τήν κτων Γερμανῶν. Ὅταν παραδόθη- Σεπτεμβρίου 1942: «Ἀσχέτως πρός
ἐξανεμισθεῖ, ὅπως ἐκεῖνο τό 96%, κλησίας καί τῶν ἐντύπων τῆς 25-3-1941 εἶχε συνάψει Σύμφωνο καν, κατόπιν ἐντολῆς τῆς Στρατιᾶς,
καί τήν Πίστη στό Θεό. Αὐτή ἡ φω- πού πῆρε ἡ Πολιτεία καί σχεδόν δέν καὶ θέλησε νὰ ἀκουμπήσει τὴν ἄκρη τοῦ ἐνδύματός του, τό τί θά ποῦν οἱ ἱστορικοί τοῦ μέλ-
νή τοῦ Μακρυγιάννη ἑνωμένη μέ Ἐκκλησίας, ἡ χλιαρή στάση καί γιατὶ πίστευε ὅτι θὰ ἐξασφάλιζε τὴ θεραπευτική του δύνα- φιλίας μέ τόν Χίτλερ. οἱ Γερμανοί παρουσίαζαν ὅπλα λοντος, ἐκεῖνο τό ὁποῖο μποροῦμε
ἀναγνωρίζεται ἀπό κανένα. ἀνοχή φορέων τῆς ᾽Εκκλησίας, ἴ- στούς ἐξερχομένους τῶν Ὀχυρῶν
τήν εὐαγγελική καί πατερική φωνή μη. Καὶ πράγματι αὐτὸ ἔγινε. Τὸ φανέρωσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς Ἰταλία καί Γερμανία χρειάστηκαν νά ποῦμε ἐμεῖς ἀπό τώρα, εἶναι ὅτι
τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει σως, δηλώνουν συμπόρευση μέ τίς συνολικά 7 μῆνες, γιά νά καταλά- καί ἡ Γερμανική σημαία ἀνυψώνετο ἡ Ἑλλάδα πρώτη ἔδωσε ἀλησμόνη-
ἄμεση σχέση μέ τήν Ἱστορία τοῦ θέσεις τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας λέγοντας: «Κάποιος μὲ ἄγγιξε, γιατὶ ἐγὼ ἔνιωσα νὰ βγαίνει βουν τήν Ἑλλάδα. Ἔτσι ὁ Χίτλερ μόνον, ὅταν ἐχάνετο καί ὁ τελευ- το μάθημα στόν Μουσολίνι, ὅτι
εἶναι τόσο ἰσχυρή, τόσο ἀληθής καί
θαρραλέα, πού καί σήμερα συγκλο- Γένους τῶν Ἑλλήνων. Ἔχει κοινή καί συνθέτουν, χωρίς ὑπερβολή, ἀπὸ μένα δύναμη». ἀναγκάστηκε νά ἀναβάλει τήν ἐπί- ταῖος Ἕλληνας στρατιώτης στόν αὐτή ὑπῆρξε ἡ ἀφορμή τῆς ἐθνικῆς
νίζει κάθε Ἕλληνα καί Ὀρθόδοξο πορεία στά πεπερασμένα στοιχεῖα: ἔνοχη σιγή, ἐνῶ «τούς ἱερεῖς οὐ δεῖ Ὁ Χριστὸς δὲν θέλησε νὰ περάσει ἀπαρατήρητο τὸ θεσή του κατά τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώ- ὁρίζοντα. Ἡ ἡρωική ἀντίσταση τῶν Ἐπανάστασης ἐναντίον τοῦ Ἄξονα
χριστιανό· μᾶς θέτει ὅλους ἐνώπιον γλώσσα, ἱστορία, ὅπως ἔχει καί ἀλ- σιγᾶν τήν σεσιωπημένην ἀλήθειαν» θαῦμα. Ὅταν ἡ γυναίκα τρέμοντας ἦρθε κι ἔπεσε στὰ πόδια σεως κατά 6 ἑβδομάδες, μέ συνέ- ὑπερασπιστῶν τῶν Ὀχυρῶν, ἀπο- στή Γιουγκοσλαβία, ὅτι αὐτή, μέ τή
ληλοδανεισμό ὅλων αὐτῶν, τά ὁ- κατά τόν Διονύσιο τόν Ἀλικαρνα- πεια τίς ἀρχικές σαρωτικές νίκες μυθοποίησε τό ἀήττητο τοῦ Γερμα- μικρή βοήθεια, πού σταθήκαμε τό-
τῶν εὐθυνῶν μας ἔναντι τοῦ
ποῖα τά προσέλαβε καί τά ἐπένδυ- του καὶ τοῦ εἶπε μπροστὰ σὲ ὅλον τὸν κόσμο γιὰ ποιὰ αἰτία νικοῦ Στρατοῦ καί ἔδωσε θάρρος
Ἔθνους καί τῆς Πίστεώς μας. Ἡ σέα (1,76). τὸν ἄγγιξε καὶ ὅτι εἶχε θεραπευθεῖ ἀμέσως, τῆς εἶπε: «Ἔχε του, νά διαδεχθεῖ ἡ δεινή ἧττα του τε ἱκανοί νά τῆς δώσουμε, κράτησε
ὑλική καί πνευματική κρίση, πού μα- σε–τά μεταστοιχείωσε μέ τό λόγο Ὅσοι (ἐννοεῖται θεολόγοι καί στό Ἀνατολικό Μέτωπο, πού ἀποτέ- καί ἐλπίδες στόν ἐλεύθερο κόσμο. τούς Γερμανούς στό Ἠπειρωτικό
καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ, τά ὑπερέβη, θάρρος, κόρη μου, ἡ πίστη σου σὲ ἔσωσε· πήγαινε στὸ κα- λεσε ἀφετηρία τῆς ἧττας τῆς Γερ- Ἐπίσης ἡ θρυλική μάχη τῆς Κρήτης ἔδαφος καί στήν Κρήτη ἐπί ἕξι
στίζουν τήν χώρα μας ἐπιβάλλουν κληρικοί) αὐτήν τήν στιγμήν δέν
νά ἀκουστεῖ ἡ φωνή ὅλων μας γιά τά συντήρησε στό πέρασμα τῶν λό». Ἔτσι διατύπωσε γιὰ μιὰ φορὰ ἀκόμα τὴ μεγάλη ἀλήθεια μανίας στήν Εὐρώπη. Ἄμεση ἐπιβε- συνετέλεσε, ὥστε νά βραδύνει ἡ ἑβδομάδες, ὅτι αὐτή ἀνέτρεψε τή
ἀντιδροῦν ὑπέρ τοῦ Μαθήματος ὅτι ἡ πίστη στὸ Θεὸ ὁδηγεῖ στὴ σωτηρία.
τό Ἔθνος καί τήν Πίστη μας. αἰώνων καί τά ὑπερασπίσθηκε μέ βαίωση αὐτῶν τῶν συνεπειῶν ἀπο- ἐναντίον τῆς Ρωσίας γερμανική ἐπί- χρονολογική σειρά ὅλων τῶν σχε-
τήν ἀρχή τῆς Ἐθναρχίας σέ κρίσι- τῶν Θρησκευτικῶν καί γενικώτερα
ὑπέρ τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Ἡ αἱμορροοῦσα γυναίκα εἶχε εὐσέβεια. Ἡ κίνησή της νὰ τελεῖ ἡ δήλωση τοῦ Χίτλερ, τόσο θεση.
Εἶναι σχεδόν πανθομολογούμε- μες ἐποχές τοῦ Ἔθνους.
νο ὅτι ἡ ἐθνική μας ὑπόσταση συρ- πίστεως καί τῶν ἐθνικῶν μας ἰδε- ἀκουμπήσει τὸ ἔνδυμα τοῦ Χριστοῦ ἀποκάλυψε τὴν πίστη στήν γνωστή κινηματογραφίστρια Ὁ Χίτλερ ὁμιλώντας στό Ράιχ- ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 4ην ΣΕΛ.
ρικνώνεται καί ἀποδυναμώνεται Συμπέρασμα: αὐτή ἡ διαχείριση ωδῶν, τά ὁποῖα εἶναι συναφῆ πρός της. Ἦταν ἄξια θαυμασμοῦ καὶ φωτεινὸ παράδειγμα κάθε
προοδευτικῶς καί πολυτρόπως: ἡ τῶν ἐθνικῶν καί θρησκευτικῶν μας τήν Πίστη καί τήν Ἱστορία μας καί πάσχοντος καὶ ἀσθενοῦς.
Ἱστορία στρεβλώνεται καί στή συν- θεμάτων στήν Ἑλλάδα ἀπό τήν Πο- «περί ἄλλα τυρβάζουν» καθίσταν- ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ
έχεια ἐξοβελίζεται, γίνεται προαι- λιτεία καί τήν Διοικοῦσα ᾽Εκκλησία ται ἀναμφισβήτητα συνοδοιπόροι Πάντα ὑπάρχουν στὴν Ἐκκλησία ἄνθρωποι μὲ εὐσέβεια,
ρετικό· ἡ γλώσσα πτωχαίνει, ὁ πολι- δέν εἶναι σήμερα ἡ καλύτερη· σχε- καί συνυπεύθυνοι μέ τούς πρωτερ- τοὺς ὁποίους ὅμως δὲν προσέχουν ἰδιαίτερα οἱ κληρικοὶ καὶ
τισμός σιωπᾶται καί περιορίζεται, τά δόν ἀκυρώνει τούς θεσμούς, τήν γάτες καί ἐμπνευστές τῆς ἀποδο- δὲν τοὺς προσφέρουν τὴν πνευματικὴ τροφή, ποὺ χρει- ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
Θρησκευτικά ὑποβαθμίζονται, πε- ἱστορία, τόν πολιτισμό καί τό μέλ- μήσεως τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ άζονται. Δὲν παραλείπουν ὅμως νὰ τοὺς ἐκμεταλλεύονται
ριορίζονται οἱ ὧρες διδασκαλίας λον αὐτοῦ τοῦ τόπου. Τή φωνή τοῦ Ἔθνους εἰδικώτερα. Ὅσοι ἐπιδιώ- μὲ πολλοὺς τρόπους καὶ νὰ τοὺς ἀποσποῦν διάφορα χρημα- «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμε- 2) Δεύτερος κοινός «τόπος» πολ- νεύουμε εἲτε ἀπό τούς ἐξ ἀρι-
καί προτείνεται ἀπό τό Ὑπουργεῖο Μακρυγιάννη καί τῶν Πατέρων τῆς κουν καί ζητοῦν «νέα νομιμοποιητι- τικὰ ποσὰ μὲ τὸ πρόσχημα τῆς φιλανθρωπίας καὶ τῆς ἀνά- ρον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» λῶν σύγχρονων θεολόγων εἶναι ὁ στερῶν πειρασμούς, τήν ἂρνηση
Ἐκκλησίας ὀφείλουμε νά τήν ἀκού-
Παιδείας νά γίνουν προαιρετικό
σουμε ὅλοι μας. Ἀλήθεια, ποιά εἶναι
κή βάση» γιά τό μάθημα τῶν Θρη- πτυξης τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου τῆς ἐνορίας. (Ἑβρ. ιβ΄ 13), διακηρύσσει ὁ ἃγιος ζῆλος, πού δείχνουν στήν καταπο- τοῦ χριστιανικοῦ τρόπου ζωῆς, εἲτε
Μάθημα, δηλαδή ἐπιλεγόμενο. Ἡ
ἡ φωνή τοῦ πνευματικοῦ κόσμου;
σκευτικῶν καί τίς σχέσεις Ἐκκλη- Πρωτ. Δ.Δ.Τ. Ἀπόστολος Παῦλος. Ἑπομένως καί λέμηση τοῦ Ἀπόλυτου προορισμοῦ. ἀπό τούς ἐκ δεξιῶν, δηλαδή τόν νο-
ἀπάντηση, πού ἔδωσε σέ ἔγγραφο σίας καί Πολιτείας, ὅσοι προτείνουν ἡ Ὀρθόδοξη πίστη, ὡς «ἃπαξ παρα- Καί ἀσφαλῶς καλά κάνουν πού μικισμό, τό δικανικό πνεῦμα.
τῆς ΠΕΘ (15.10.2010) ἡ συνεργάτις Ποιά εἶναι ἡ φωνή τῆς Ἀκαδημίας ἀλλαγή τοῦ χαρακτῆρος τοῦ μαθή- δοθεῖσα τοῖς ἁγίοις πίστις» (Ἰούδα ἐνεργοῦν ἒτσι, ὡς Ὀρθόδοξοι θεο- 4) Ἐπίσης, χαρακτηριστικό τῆς
τῆς Ὑπουργοῦ Μαρία Μαραγκου- τῶν Γραμμάτων καί τῶν Τεχνῶν, ματος τῶν Θρησκευτικῶν ἤ τήν 3), παραμένει σταθερή καί ἀναλλοί- λόγοι. Πλήν ὃμως, ἡ ἀτολμία τους παλαιότερης Θεολογίας ἦταν ἡ
δάκη εἶναι ἀποκαλυπτική ὅτι ἡ ἀπό- τῶν Ἀκαδημαϊκῶν διδασκάλων; προαιρετικότητα αὐτοῦ, ὅσοι δια- ωτη μέσα στό πέρασμα τοῦ χρόνου. στό νά καταδικάσουν τήν αἳρεση,
φαση τοῦ Ὑπουργείου εἶναι προει- Ποιά εἶναι ἡ φωνή τῆς Ἱεραρχίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος –κά-
κηρύσσουν ἀλλότρια πρός τήν δι-
ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟ «ΤΕΡΕΡΕΜ» Βέβαια, κάθε ἂνθρωπος εἶναι μιά πού βρίσκεται στόν ἀντίποδα τοῦ
ἂτεγκτη ἠθική της αὐστηρότητα καί
ἡ ὑπερβολική φοβία ἒναντι τοῦ κό-
λημμένη γιά τό μάθημα τῶν Θρη-
ποιων Ἱεραρχῶν; Ἄλλοτε ὅταν οἱ
δασκαλία τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Τοῦ κ. Ἰωάννου Β. Κωστάκη, Θεολόγου–τέως Λυκειάρχου μοναδική καί ἀνεπανάληπτη προσ- Ἀπόλυτου προορισμοῦ, ἐννοῶ τήν σμου. Ἀπεναντίας, γνώρισμα τῆς
σκευτικῶν, τήν παραθέτουμε: «Ἀρ- Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ μαθήμα- ωπικότητα, πού προσλαμβάνει καί Ἀποκατάσταση τῶν πάντων, τούς σύγχρονης Θεολογίας ἀποτελεῖ ἡ
χή μας εἶναι ὅτι ἕνα μάθημα ὡς ἐπι- φωνές αὐτές δέν ὑπῆρχαν, ἡ τος, (πρβ. μεταπατερική, συναφει- βιώνει τήν ἲδια πάντοτε ἐξ Ἀποκα- δουλική της προσαρμογή στό πνεῦ-
λεγόμενο ἀντιμετωπίζεται μέ σεβα- Ἐκκλησία ὕψωνε στεντόρεια τή ακή θεολογία, θρησκειολογικό, πο- (3ον.–Τελευταῖον) τέλειος Θεός τό Πανάγιον Πνεῦμα. λύψεως παράδοση μέ τόν δικό του Τοῦ κ. Παναγιώτου μα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, τοὐτέστιν ἡ
σμό ἀπο ἐκείνους τούς μαθητές, φωνή της καί μέ τήν ἰδιότητα τοῦ λιτιστικόν μάθημα κ.λπ.), στήν κα-  Τό ἄλλο γράμμα–στοιχεῖο τοῦ ἰδιαίτερο τρόπο. Καί τοῦτο εἶναι καί Γκουρβέλου, θεολόγου ἐκκοσμίκευση. Βεβαίως, ἡ αὐθεντι-
Ἐθνάρχη ἐκάλυπτε τό κενό καί Γιά νά κατανοήσουμε ὅτι αὐτό τό
πού τό ἐπιλέγουν. Γιά τό λόγο αὐτό λύτερη περίπτωση συμπορεύονται τερερέ, τό ρ, σημαίνει τόν Θεό καί φυσικό καί καλό: Ὁ Χριστιανισμός κή Ἁγιοπνευματική Θεολογία οὒτε
προστάτευε τήν πίστη στόν Χριστό, τερερέ εἶναι μιά συμβολική με- δέν εἶναι ἓνας ἰσοπεδωτικός καί καθιστᾶ ὓποπτους γιά προτίμηση
τά Θρησκευτικά, ὅπως ἄλλωστε καί μέ τούς ἀρνητές τῆς Πίστεως καί λουργία, καί σημαίνει πολλά καί διά- Πατέρα, ὡς ρίζα καί πηγή τῆς Θεό- περιφρονεῖ, ἀλλά οὒτε καί θεοποιεῖ
πλῆθος ἄλλων μαθημάτων π.χ. τήν Ἱστορία, τή γλώσσα, τή χώρα τούς ἐχθρούς τῆς Ἐκκλησίας τοῦ τητος, δηλαδή γεννήτορα τοῦ Υἱοῦ ὁμοιόμορφος τρόπος ζωῆς, ἀλλά τῆς Ἀποκατάστασης τῶν πάντων. τά ἐγκόσμια ἀγαθά, κρατώντας τή
καί τόν πιστό λαό τοῦ Θεοῦ. Ἡ φω- φορα πράγματα, προχωρᾶμε στήν ἀντίθετα σέβεται πλήρως τήν Σημειωτέον ὃτι μεταξύ τῆς πρώτης
Ἱστορία, Φυσική, Χημεία, Οἰκονο- Χριστοῦ. Καί ἀσφαλῶς ἡ εὐθύνη ἐξήγηση καί ἀπόδειξη. Ἔτσι θά δια- καί ἐκπορευτῆ τοῦ Ἁγίου Πνεύμα- χρυσή ἰσορροπία ἀνάμεσα στήν
μία, Κοινωνιολογία κ.ἄ. πιστεύουμε νή τοῦ λαοῦ, μολονότι ἰσχυρή, δέν τους εἶναι πολύ μεγάλη, γιά ὅτι τος. ἀνθρώπινη ἐλευθερία, ἀρκεῖ βεβαί- τους ἀγάπης, δηλαδή τοῦ Πελαγια- ἂρνηση τῶν ἀγαθῶν τοῦ παρόντος
περνάει μέσα ἀπό τούς θεσμούς πιστώσουμε ὅτι τό τερερέ δέν τέ- ως αὐτή νά μή ἐκτρέπεται ἀπό τήν νισμοῦ καί τῆς δεύτερης, τῆς Ἀπο-
συμβαίνει εἰς βάρος τοῦ μαθήμα- θηκε «ἁπλῶς καί ὡς ἔτυχε», ἀλλά  Τά ἄλλα δύο γράμματα–στοι- κόσμου (Μανιχαϊσμός) καί στήν
τος καί τῆς Ἐκκλησίας. Ὅσοι ἀκο- Ὀρθόδοξη πίστη καί νά μή ἐκπίπτει κατάστασης τῶν πάντων, ὑφίσταται ἀπολυτοποίησή τους (ἐκκοσμίκευσ-
εἶναι κάτι πού περικλείει σκοπό καί χεῖα τά ε ε ψιλά, σημαίνουν τήν σέ αἳρεση. ἂμεση σχέση: Ἂν τό προπατορικό
λουθοῦν ἄκριτα καί ἀβασάνιστα σπουδαῖο νόημα. Καί ἐξηγούμαστε: ἕνωση τῶν τριῶν προσώπων τῆς η). Τό ἀσκητικό ἦθος τοῦ Χριστιανι-
τήν Παγκοσμιοποίηση, ὅσοι ἐπαγ- Ἒτσι, καί κάποιες τάσεις, πού ἁμάρτημα δέν μεταδίδεται κληρο- σμοῦ τέμνει τήν μέση ὁδό μεταξύ
Α) Αὐτή ἡ «ἀσήμαντη» φωνή ση- μακαρίας Τριάδος, δηλαδή τήν νομικά καί συνεπῶς ἂν ἡ ἀνθρώπι-
γέλονται νεωτερισμούς, πού δέν ἕνωση τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου ἀνέκαθεν παρουσίαζε ἀλλά καί σή- τοῦ Μανιχαϊσμοῦ καί τῆς ἐγκοσμιο-
συνάδουν μέ τήν Ὀρθοδοξία καί μαδεύει τήν Ἁγία καί Ὑπερούσιο μερα παρουσιάζει ἡ Χριστιανική Θε- νη φύση εἶναι ἀνέγγιχτη καί ἀπείρα- κρατίας, μένοντας πιστό στόν λόγο
Τριάδα. Πνεύματος μέ τόν Θεό–Πατέρα. κτη ἀπό τό κακό –κατά τήν κακοδο-
τόν Ἑλληνικό πολιτισμό, ὅσοι παρι- Γιατί ὅπως τό ρ ὅταν ἑνώνεται μέ ολογία εἶναι καλές καί ἃγιες, καθό- τοῦ Κυρίου: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν
στάνουν τόν ἑαυτό τους ὡς φορέα Β) Σημαίνει τήν ἔνσαρκο οἰκονο- τι ἀναδεικνύουν τήν ἰδιαιτερότητα ξία τοῦ Πελαγιανισμοῦ–, τότε ἠ Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιο-
τά δύο ε ε, τότε δημιουργεῖται τό ἀνθρωπότητα ὃλη καί βέβαια καί οἱ
τοῦ νέου καί σύγχρονου, μᾶλλον μία. μουσικό μέλος, ἔτσι καί τά θεῖα τῶν ἀνθρωπίνων προσώπων. Ὃ- σύνην αὐτοῦ, καί πάντα ταῦτα (τά
δίδουν τήν ἐντύπωση ὅτι οἱ ἴδιοι μως, οἱ ἰδιαίτερες αὐτές προτιμή- δαίμονες θά ἀποκατασταθοῦν, τοὐ- ὑλικά, τά ἐγκόσμια ἀγαθά) προστε-
Γ) Σημαίνει τή ζωντανή κιθάρα, πρόσωπα, ὅταν ἑνώνονται σέ μιά τέστιν θά σωθοῦν κατά τήν Δευτέ-
εἶναι γηρασμένοι καί κενοί, εἶναι τόν ἄνθρωπο, καθώς ἐπίσης καί τήν Θεότητα, τότε διακυβερνοῦν ὁλό- σεις δέν πρέπει ἐπʼ οὐδενί νά ἀπο- θήσεται ὑμῖν» (Ματθ. στ΄ 13).
σύμβολα παρακμῆς ἐκκλησιαστι- λυτοποιοῦνται καί νά ἀναπτύσσον- ρα τοῦ Κυρίου Παρουσία. 5) Tέλος, ἡ πλειονότητα τῶν θεο-
 «ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΣΕ ΟΛΑ». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς Ἁγία Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά κληρη τήν κτίση. Αὐτό φανερώνει
κοῦ καί θεολογικοῦ λόγου. καί τήν μελλοντική τῶν ἀνθρώπων. ὅτι: ὁ Θεός–Πατήρ «ἐννοεῖ», ὁ Υἱός ται εἰς βάρος τῆς ὃλης («τῆς καθο- Ἀπό τήν ἂλλη πλευρά, ἀνάλογος λόγων τῶν παλιότερων γενιῶν χα-
Στήν προκειμένη συγκυρία μπο- «ποιεῖ» καί τό Ἅγιο Πνεῦμα «τε- λικῆς») ἀλήθειας τῆς Ἐκκλησίας, σύνδεσμος ὑπάρχει ἀνάμεσα στόν ρακτηρίζονταν ἀπό τήν κλειστότη-
Δ) Τήν ἀνατροπή, δηλαδή τήν κα-
σὲ ἕνα «Ὑπόμνημά» του γιὰ τὴν Α´ πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολὴ γράφει
ροῦμε νά ἐπικαλεσθοῦμε τό ἀξίω- διότι τότε καταντοῦν κακοδοξία καί Μανιχαϊσμό καί στόν Ἀπόλυτο προ- τα καί τήν ἒλλειψη διαλόγου μέ
ταστροφή τῶν μουσικῶν ὀργάνων, λειοῖ» τήν κτίση.
μεταξὺ ἄλλων γιὰ τὰ πνευματικὰ ἔπαθλα καὶ τὰ ἑξῆς: «Τί σημαίνει “δεί-
μα τῆς Ἱστορίας: «ὅτι οἱ πνευματι- αἳρεση. Τέτοιες τάσεις, κατʼ ἀρχήν ορισμό: Ἐάν τό κακό ἒχει αὐθύπαρ- τούς ἑτερόδοξους καί τούς ἀλλό-
μέ τά ὁποῖα ἔψαλλαν στούς ἀνύ-
χνει ἐγκράτεια σὲ ὅλα”; Δὲν ἀπέχει ἀπὸ τὸ ἕνα πάθος, ἐνῶ στὰ ἄλλα ἁμαρ-
κοί ἀγῶνες σπάνια εἶχαν σύμμαχο Β. Ἡ ἔνσαρκος οἰκονομία καλές, ἒχει νά ἐπιδείξει καί ἡ σύγ- κτη ὀντότητα (ὑπόσταση), ὡς Δεύ- θρησκους. Ἀντίθετα, οἱ περισσότε-
παρκτους θεούς τους, οἱ ἄπιστοι χρονη Ὀρθόδοξη Θεολογία. τερη Ἀρχή τῶν ὂντων δίπλα στόν
τάνει, ἀλλὰ νικᾶ καὶ τὴν λαιμαργία καὶ τὴν μέθη καὶ ὅλα γενικῶς τὰ πάθη.
τήν ἐξουσία– Πολιτική ἤ Ἐκκλησια- ροι σημερινοί θεολόγοι εἶναι ἀνοι-
Ἕλληνες (Ἐθνικοί). Τό δεύτερο πού σημαίνει τό τε- 1) Πρώτη ἀγαπημένη προτίμηση ἀγαθό Θεό –ὃπως διαδίδει ἡ αἳρεση
Καὶ ἐὰν στοὺς σωματικοὺς ἀγῶνες, κατὰ τοὺς ὁποίους τὸ στεφάνι δίδεται
στική» (κλασσικό παράδειγμα οἰ κτοί («οἰκουμενικοί») καί διαλέγον-
ε) Σημαδεύει ἀκόμα καί τό φυσι- ρερέ εἶναι ἡ ἔνσαρκος οἰκονομία. μεγάλου μέρους τῆς σημερινῆς Θε- τοῦ Μανιχαϊσμοῦ–, τότε ὁ ἂνθρω- ται μέ τούς ἂλλους, τούς διαφορε-
σὲ ἕναν, ποὺ δείχνει ἐγκράτεια σὲ ὅλα, πολὺ περισσότερο ἐδῶ, στοὺς πνευ-
πνευματικοί ἀγῶνες ἐπί εἰκονομα-
χίας). Ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καί ἡ κό χρέος, πού ἔχουμε πρός τόν Γιά νά κατανοήσουμε τό πῶς, πρέ- ολογικῆς «παραγωγῆς» εἶναι ἡ πος εἶναι ἀδύνατο νά πράξει τό ἀγα- τικούς ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά δέν μένουν
ματικοὺς ἀγῶνες, ὅπου τὰ ἔπαθλα εἶναι μεγαλύτερα». Ἐγκράτεια λοιπόν,
κύρωση τῆς ἱστορίας εἶναι ἀδέκα- Θεό. πει νά σκεφθοῦμε ὅτι τό τ καί τό ρ, ἒμφαση, πού δίνει στήν πολεμική θό, ἐπειδή ἡ φύση μας καί μάλιστα σταθεροί στήν ἐν Χριστῷ ἀποκα-
ὅσον μποροῦμε.
 ΠΑΤΕΡΑΔΕΣ, ΠΡΟΣΟΧΗ. Ὁ Λόγος ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἀντλῶ τὴν
στα γιά ὅλους μας. Ἄς ἀναλύσουμε τώρα τό καθένα δέν ταιριάζουν, ὥστε νά ἑνωθοῦν ἐναντίον τοῦ Μανιχαϊσμοῦ. Καθότι τό ἀνθρώπινο σῶμα εἶναι ἐκ κατα- λυμμένη ἀλήθεια. Ἒτσι, τήν ἂνευ
χωριστά: καί νά δώσουν, νά ἀποτελέσουν δέ ὁ Μανιχαϊσμός συνιστᾶ αἳρεση, σκευῆς κακή ὡς δημιούργημα τοῦ ἀγάπης σκληρή ἀλήθεια τῆς παλιᾶς
Εὐχόμαστε ἐπί τέλους νά λυθεῖ ἁρμονικό μέλος. Αὐτό γιατί τό ἕνα, δεύτερου, τοῦ πονηροῦ Θεοῦ. Ἑπο-
ἀκόλουθη διδασκαλία τιτλοφορεῖται «Εἰς τὸ “Χήρα καταλεγέσθω”»
«ἡ ἔνοχη σιγή» πολλῶν καί νά πού ἀναιρεῖ τήν σωτηριώδη ἀλήθεια γενιᾶς, ἀντικατέστησε ἡ χωρίς τήν
Α. Σημεῖον δηλαδή τό τ εἶναι ἄφωνο, ἐνῶ τό μένως οἰ ἂνθρωποι ὡς φύσει κακοί
(ΕΠΕ 27, 484), προέκυψε ὅμως ἡ δική μας τιτλοφόρηση, γιὰ τὰ λόγια
ἀκουσθεῖ παντοῦ «ὁ λόγος τοῦ τῆς Ἐκκλησίας, ὀρθῶς πράττει ἡ ἀλήθεια ψεύτικη ἀγάπη τῆς νέας
ἄλλο τό ρ, εἶναι ἀμετάβλητο σύμ- νεώτερη Θεολογία, πού στρέφεται καί ἀνήμποροι νά τηρήσουμε τίς φουρνιᾶς τῶν θεολόγων.
τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πού ἀναφέρουν: «Ἂν ἐσὺ ἀνα-
Θεοῦ». τῆς Ἁγίας Τριάδος φωνο καί δέν «καταγυρίζουν». ἐναντίον του. Ὃμως ὃταν ἡ πολεμι- ἐντολές τοῦ Θεοῦ, εἲμαστε ὃλοι, Ἡ παράδοξη πρόταση τοῦ νεοπα-
θρέψης καλὰ τὸ παιδί σου, τότε καὶ ἐκεῖνο θὰ ἀναθρέψη μὲ τὸν ἴδιον τρό-
Γιά τούς λόγους αὐτούς ἐπιβάλ-  Τό γράμμα τ κατά τούς κανό- Εἶναι δύο ἀντίθετα. Τό πρῶτο ἀκί- κή αὐτή δέν στοχεύει ταυτόχρονα πλήν ὀλίγων ἐκλεκτῶν, προορισμέ- γοῦς Θεολογικοῦ συνδέσμου «Και-
πον καὶ τὸ δικό του παιδὶ καὶ ἐκεῖνο τὸν δικό του γιό. Ἔτσι θὰ συνεχίζεται
λεται: Πρῶτον νά λειτουργήσει ὁ νες τῆς ἀριθμητικῆς, σημαίνει τρεῖς νητο, τό δεύτερο ἀμετάβλητο καί καί κατά τοῦ Πελαγιανισμοῦ, τῆς νοι γιά τήν αἰώνια κόλαση, σύμφω- ρός», πού ζητεῖ ἡ διδασκαλία τοῦ
παντοτινὰ μιὰ ἁλυσίδα καὶ ἀλληλοδιαδοχὴ ἄριστης ζωῆς, ποὺ πῆρε τὴν
ἀρχὴ καὶ τὸ ξεκίνημα ἀπὸ σένα. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀρχὴ θὰ σοῦ φέρη τοὺς καρ- ἱερός ἄμβωνας τῆς Ἐκκλησίας καί (3) ἑκατοντάδες. Καθώς μέσα σʼ «ἀμετάλλακτον». Ὅπου στέκουν κακοδοξίας δηλαδή, πού φύεται να μέ τήν ἀδυσώπητη κρίση τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν νά
ποὺς τῆς φροντίδας, ποὺ ἔδειξες γιὰ τοὺς ἀπογόνους σου». Ἂς προσέ- νά ἀναδείξει τό ἔγκλημα, πού γίνε- αὐτό τό μοναχικό γράμμα–στοιχεῖο μόνα τους δέν μπορεῖ νά γίνει καί στήν ἀντίπερα ὂχθη τοῦ Μανιχαϊ- Θεοῦ. ἀπευθύνεται σέ ὃλους τούς μαθη-
ξουν λοιπὸν ὅλοι οἱ πατεράδες, πῶς ἀνατρέφουν τὰ παιδιά τους καὶ μὲ ται εἰς βάρος τοῦ μαθήματος τῶν τ περικλείονται τρεῖς ἀριθμοί, (ἡ νά ἀκολουθήσει μουσικό μέλος. σμοῦ, τότε ἡ ἀντιμανιχαϊστική αὐτή 3) Ἓνας τρίτος ἀγαπημένος τό- τές μιᾶς σχολικῆς τάξης συμπερι-
Θρησκευτικῶν, τῆς χριστιανικῆς ἑκατοντάδα, οἱ δύο ἑκατοντάδες Ὅταν ὅμως τεθεῖ ἀνάμεσά τους τό ἐκστρατεία καταντᾶ μονόπλευρη πος ἱκανῆς μερίδας συγχρόνων θε- λαμβανομένων καί τῶν ἑτεροδό-
Πίστεως, τοῦ Ἔθνους καί τῆς Παι- ἐ ψιλόν, τότε δημιουργεῖται μέλος
αὐτὰ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία.
 Ο ΝΟΥΣ ΣΤΟΝ ΘΕΟΝ. Μιὰ πολὺ σημαντικὴ συμβουλὴ βρῆκα ,καί οἱ τρεῖς ἑκατοντάδες), κατά καί ἀναξιόπιστη. ολόγων εἶναι ἡ στράτευσή τους ξων καί τῶν ἀλλοθρήσκων, εἶναι χα-
δείας, εἰδικώτερα μέ τά ὑπό σύντα- τόν ἴδιο τρόπο καί στήν Ἁγία Τριά- καί τά δύο ἀντίθετα ἑνώνονται Μέ τόν τρόπο αὐτό, ἐνῶ ἡ παλαι- ἐναντίον τοῦ ἠθικισμοῦ. Καί αὐτή ρακτηριστικό παράδειγμα μιᾶς τέ-
ξη νέα προγράμματα τοῦ Ὑπουρ- δα. Τρία εἶναι τά πρόσωπα τῆς Θεό- ἁρμονικά, χωρίς νά παραβλάπτεται ότερη Θεολογική προτίμηση, λόγῳ τους ἡ στάση κατά τοῦ νομικισμοῦ τοιας ὑποκριτικῆς ἀγάπης, πού νο-
στὸ ἔργον «Περὶ ἀγάπης» (Γ´ Ἑκατοντάδα) τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ
γείου Παιδείας, Δεύτερον, νά δοθεῖ τητος: Πατέρας, Υἱός καί Ἅγιο ἡ ἰδιαιτερότητά τους. Τοῦτο σημαί- τῆς ἀντιπελαγιανικῆς της διάθεσης, καί τοῦ πουριτανισμοῦ εἶναι δίκαια, θεύει τήν Ὀρθόδοξη πίστη. Διότι
Ὁμολογητοῦ, ποὺ μᾶς συμβουλεύει νὰ ἔχουμε τὸν νοῦ μας ἀφοσιωμέ-
νον στὸν Θεόν, λέγοντας: «Ὁ νοῦς ἐὰν ἀφοσιωθῆ στὸν Θεόν, τότε ἔχει ἀπό τήν Δ.Ἱ. Σύνοδο τῆς Ἐκκλη- Πνεῦμα. Καί τά τρία ὅμως πρόσωπα νει ὅτι τό τ δηλαδή ἡ ἀνθρωπότητα, ἒκλινε ἀνεπίγνωστα πρός τήν ἀρνη- ἀρκεῖ ὃμως νά μή τούς ἀποσπᾶ τήν εἶναι φανερό πώς, γιά νά ἱκανοποι-
δοῦλον τὸ σῶμα του καὶ δὲν τοῦ παρέχει τίποτε περισσότερον ἀπὸ ἐκεῖνα, σίας, Ραδιοφωνικός χρόνος –σέ τα- ἔχουν μία φύση, ἀποτελοῦν τήν μία ἦταν ἀκίνητος (ἀνήμπορος). Δέν σίκοσμη καί ἀπαισιόδοξη κοσμοθε- προσοχή ἀπό τόν ἐχθρό, πού ἐπε- ηθοῦν καί οἱ μή ὀρθόδοξοι καί οἱ μή
κτά χρονικά διαστήματα– στήν Θεότητα, πού διακρίνεται σέ τρία εἶχε τή δύναμη νά κινηθεῖ μόνη της ωρία τοῦ Μανιχαϊσμοῦ, πού δογμα- λαύνει ἀπό τήν ἀντίθετη πλευρά: χριστιανοί μαθητές, θά πρέπει νά
ΠΕΘ γιά νά ὑποστηρίξει, ὡς καθ᾽
ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ ζήση. Ἐὰν ὅμως ἀφοσιωθῆ στὴν σάρκα, τότε ὑπο-
πρόσωπα–ὑποστάσεις, ὅπως συμ- πρός τό καλό, οὔτε δόξαζε τόν τίζει τήν ἀνθρώπινη φύση καί μάλι- τόν ἀντινομισμό (ἀμοραλισμό). Ἐάν ἀλλοιωθεῖ ὁλοκληρωτικά τό μάθη-
ὕλην ἁρμόδια καί ἀκόλουθος τῆς
δουλώνεται στὰ πάθη καὶ φροντίζει πάντοτε νὰ ἱκανοποιῆ τὶς ἐπιθυμίες τῆς
βαίνει μέ τό τ, πού εἶναι ἕνα γράμ- Θεό, οὔτε μποροῦσε νά ἀπευθυν- στα τό ἀνθρώπινο σῶμα καί ὁλό- ἦταν μονομερής ἡ πολεμική τῶν μα τῆς Θεολογίας, οὓτως ὣστε νά
διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας, τό μά- θεῖ ἀποτελεσματικά πρός τόν Θεό. παλιῶν θεολόγων ἐναντίον τῆς
σάρκας». Ἐμεῖς ἂς ἀναρωτηθοῦμε, ποῦ ἔχουμε ἀφοσιωθῆ: στὸν Θεὸν ἢ
μα, ἀλλά περιέχει τρεῖς ἑκατοντά- κληρη τήν ὑλική κτίση κακή καί βδε- προσαρμοστεῖ στίς δικές τους πε-
θημα τῶν Θρησκευτικῶν μέ σαφή- δες, οἱ ὁποῖες ὑπάρχουν καί χωρι- Ὁ Θεός πάλι, τό ρ, εἶναι ἀμετάβλη- λυρή, ἡ νεώτερη Θεολογία, λόγῳ ἀνηθικότητας, ἐξ ἲσου μονόπλευρο ποιθήσεις. Δέν θά ἦταν, τέλος πάν-
στὴν σάρκα μας;
 ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ. Διαβάζω μιὰ νεια καί ὑπευθυνότητα. στά ἡ κάθε μία, ἀλλά καί οἱ τρεῖς τος. Ἡ φύσις τοῦ Θεοῦ ἦταν ἀδύ- τοῦ ἀντιμανιχαϊστικοῦ της χαρα- εἶναι καί τό ἐνδιαφέρον πολλῶν νε- των, πιό ἒντιμο καί πιό δημοκρατικό,
συμβουλὴ τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου στὸ βιβλίον του
Ἄλλωστε σκοπός τοῦ Ραδιοφώ- εἶναι ἑνωμένες σέ ἕναν ἀριθμό. Καί νατο νά «μεταλλαγεῖ», νά τροπο- κτήρα, ρέπει ἐμφανῶς πρός τόν ρο- ωτέρων γιά τήν διαφύλαξη τοῦ χρι- ἒναντι αὐτῆς τῆς ἑρμαφρόδιτης καί
«Ἀόρατος πόλεμος» γιὰ τὸ δραστικώτατον φάρμακον κατὰ τῆς φι-
νου τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νά προβά- οἱ τρεῖς αὐτοί ἀριθμοί εἶναι κατά ποιηθεῖ, ὥστε νά γίνει ἄνθρωπος. μαντικό ἰδεαλισμό καί τήν ἀφελῆ στιανικοῦ ἢθους ἀπό τόν ἠθικισμό, ἀλλόκοτης λύσης, νά διδαχθεῖ τό ἐν
λαυτίας, ποὺ μαζὶ μὲ τὴν πονηρίαν κατατρώγει τὶς ψυχὲς πολλῶν λει καί νά καλλιεργήσει ἀφ᾽ ἑνός τό πάντα τέλειοι, γιατί ὁ καθένας ἔχει Δέν μποροῦσε νά ταιριάσει. Ὁ Θε- αἰσιοδοξία τοῦ Πελαγιανισμοῦ, πού χωρίς συγχρόνως νά τούς μέλλει λόγῳ μάθημα ἀπό καθηγητές τῆς
ποιμαντικό ἔργο καί ἀφ᾽ ἑτέρου τίς δέκα δεκάδες. Αὐτό σημαίνει τήν ός ἀποκλείονταν ἀλλάζοντας φύση διακηρύσσει ὃτι ἡ ἀνθρώπινη φύση γιά τήν ἀλλοίωση τοῦ ὀρθόδοξου ἲδιας χριστιανικῆς ὁμολογίας ἢ τῆς
ἢθους ἀπό τόν ἀντινομισμό, τήν
ἀνθρώπων. Λέγει ὁ σπουδαῖος αὐτὸς Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας: «Τὸ δὲ
ἰδιαιτερότητες τοῦ ἐθνικοῦ μας βί- τελειότητα καί τῶν τριῶν προσώ- νά γίνει ἄνθρωπος, ἀλλά καί ὁ εἶναι ἀγαθή καί ἀμόλυντη ἀπό τήν ἲδιας θρησκείας μέ τούς ἑτερόδο-
ἄνθρωπος ἦταν ἀδύνατο νά ἀλλά- ἀπόρριψη δηλαδή τῶν ἐντολῶν τοῦ
δραστικώτατον ἰατρικὸν τῆς κακίας ταύτης (δηλ. τῆς φιλαυτίας) εἶναι, τὸ νὰ
ου, τήν ἐθνική Ἱστορία καί τόν πο- πων τῆς Θεότητος. Τέλειος ὁ Θε- ἁμαρτία, λές καί δέν ἒγινε ποτέ τό ξους καί τούς ἀλλόθρησκους μαθη-
λιτισμό μας. Τό εὐχόμαστε. ός–Πατέρας, τέλειος ὁ Θεός–Υἱός, προπατορικό ἁμάρτημα. Χριστοῦ. Διότι, ὃλοι μας κινδυ- τές;
καταγίνεσαι πάντοτε εἰς τὸ νὰ ἐρευνᾶς μὲ τὸν λογισμὸν τὰ ἰδικά σου πάθη
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 4ην ΣΕΛ.

ΟΡ ΘΟΔ ΟΞΟΝ ΣΗ ΜΕ ΙΩΜ Α ΤΑ ΡΙΟ Ν

καὶ κακά, τὰ ὁποῖα εἶναι τόσον πολλὰ καὶ τόσον ἀπόκρυφα, ὅπου μόνον
διὰ νὰ τὰ γνωρίσης καὶ διὰ νὰ τὰ ἰατρεύσης, δὲν θέλουν σοῦ φθάσει ὅλαι
αἱ ἡμέραι καὶ ὧραι τῆς ζωῆς σου». Μὲ ἄλλα λόγια, ἂς κοιτάζουμε τὰ δι- ευχόμενος ἀποκτᾶ τὴν ἄνωθεν Ἡ προσευχὴ εἶναι ἀσφαλὲς ἐνῶ καθόμαστε στὸ σπίτι μας, ἁμαρτίας μὲ τὴν ἐντατικὴ προσ-
κά μας λάθη καὶ τότε θὰ γιατρευτοῦμε καὶ ἀπὸ τὴν φιλαυτία μας. βοήθεια καὶ συμμαχία. Μὲ τὴν καὶ ἀπαραβίαστο καταφύγιο. Ὁ νὰ βροῦμε αὐτὸ τὸ καταφύγιο». ευχὴ καὶ τὴν ἐπιμελὴ μελέτη τῶν
 Ο ΚΑΛΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ. Στὸ «Γεροντικὸν» ἀναφέρεται μιὰ ἱστο- ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι παιδιὰ προσευχὴ ὁ ἀδύνατος γίνεται Ἱερὸς Χρυσόστομος ἐπισημαίνει θελημάτων τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ τὴ
ρία μὲ ἕναν ὑποτακτικὸν τοῦ Μεγάλου Μακαρίου, ποὺ ἐλογομάχησε δυνατός. Στὴ πνευματικὴ μάχη ὅτι τὸ καταφύγιο τῆς προσευχῆς γ´. Ἡ προσευχὴ εἶναι ὅπλο μελέτη καὶ τὴν προσευχὴ εἶναι
τοῦ Θεοῦ καὶ ἔτσι πρέπει νὰ κατὰ τῆς ἁμαρτίας
μὲ ἕναν ἱερέα τῶν εἰδώλων καὶ ἐχειροδίκησαν. Ἀντίθετα ὁ Μέγας Μα- (2ον) αἰσθάνονται. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ νίκη εἶναι δική του. εἶναι εὔκολο καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἀδύνατο νὰ τὴν ἐπιτύχουμε,
κάριος μὲ τὸν ἅγιον λόγον του μετέστρεψε τὸν εἰδωλολάτρην, τὸν ἔκα- β´. Τί εἶναι ἡ προσευχή καθημερινὰ τὰ παιδιὰ εἶναι συγκριθεῖ μὲ κανένα ἄλλο. «Τὰ Ἡ προσευχὴ εἶναι ἰσχυρὸ ὅπλο ὅταν ἀσχολούμαστε μὲ πολλὲς
νε Χριστιανὸν καὶ ἀργότερα καὶ Μοναχόν. Τότε εἶπε: «Ὁ λόγος ὁ κακὸς Ἡ προσευχὴ εἶναι μεγάλη κατὰ τῆς ἁμαρτίας. Μαζὶ δὲ μὲ
Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι δέ- ἀνάγκη νὰ ἀπευθύνονται στὸν ἄλλα καταφύγια εἶναι δυνατὸν ὑποθέσεις, ποὺ ἀποσποῦν τὴν
καὶ τοὺς καλοὺς τοὺς κάνει κακούς. Ἐνῶ ὁ λόγος ὁ καλὸς καὶ τοὺς κακοὺς ἀσφάλεια. Διαλύει τὴν ἀγωνία τὴ μελέτη καὶ ἐφαρμογὴ τῶν ψυχὴ καὶ προκαλοῦν βιοτικὲς μέ-
χονται ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι τὰ Πατέρα καὶ νὰ μποροῦν νὰ κα- τοῦ κινδύνου καὶ τὸ φόβο γιὰ τὴ καὶ νὰ τὰ ἐπιβουλεύονται οἱ
τοὺς κάνει καλούς». Γι᾽ αὐτὸ ἂς προσέχουμε πάντοτε τὰ λόγια μας νὰ τανοοῦν τὶς ἀποκρίσεις Του. ἐχθροὶ ἀλλὰ καὶ νὰ μὴ τὰ βρί- ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ τὴν ἐξαλείφει. ριμνες». Ἐπίσης ὁ Ἱερὸς Χρυσό-
λόγια, ποὺ ἀπευθύνει κάποιος ζωή. Ὁ προσευχόμενος βρίσκε-
Π. Μ. Σωτῆρχος
εἶναι καλά. Οὐσιαστικὰ ἡ προσευχὴ εἶναι σκεις εὔκολα, γιατὶ ἐμποδίζονται Τὸ ἀποτέλεσμα αὐτὸ ἐπιτυγχά- στομος τονίζει ὅτι: «ἐνώπιον τοῦ
στὸ Θεὸ ἐξ ἀνάγκης ἢ ἐκ φόβου. ται σὲ λιμάνι, μακριὰ ἀπὸ τὴν
Γι᾽ αὐτὸ καὶ οἱ ἴδιοι δὲν προσεύ- συνομιλία μὲ τὸ Θεό. Δὲν μπο- ἀπὸ τὸ χρόνο, τὸν τόπο καὶ ἀπὸ νεται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος περιορί- Θεοῦ προσεύχεται ἐκεῖνος, ποὺ
ἀπειλὴ τῶν κυμάτων.

Ἐπίκαιροι ἐκδόσεις τοῦ «Ὀρθ. Τύπου»

χονται ἄλλες φορές, μόνο ὅταν ροῦμε ὅμως νὰ περιοριστοῦμε ἄπειρα ἄλλα περιστατικά, ἐνῶ ζει τοὺς πολλοὺς περισπασμοὺς περιμαζεύει τὴν ψυχή του ἀπὸ
τοὺς βρεῖ κάποιο κακό, ὅταν μόνο σ᾽ αὐτὸ τὸν ὁρισμό. Εἶναι Ἡ προσευχὴ εἶναι πηγὴ μυ- τὸ καταφύγιο τῆς προσευχῆς καὶ τὴν ἀγωνία τῶν βιοτικῶν με- παντοῦ, ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει τί-

Ἀρχιμανδρίτου Σπυρίδωνος Μπιλάλη (†)

ἀντιμετωπίζουν κάποια δυσάρε-
στη κατάσταση ἢ ὅταν κινδυ-
νεύουν ζητοῦν τὴ βοήθεια τοῦ
«Η ΑΙΡΕΣΙΣ ΤΟΥ FILIOQUE» Θεοῦ. Αὐτὴ εἶναι ἡ μεγάλη πα-
 Σπουδαία μελέτη διὰ τὸ φλέγον θέματοῦ FILIOQUE
ρανόηση γιὰ τὸ τί ἀκριβῶς εἶναι
ἡ προσευχή.
καὶ πολλὰ ἄλλα, τὰ ὁποῖα
ἀγνοοῦν οἱ ἄνθρωποι, ποὺ δὲν
προσεύχονται.
Ἡ προσευχὴ εἶναι ὅπλο ἀπο-
τελεσματικὸ κατὰ τῶν ποικίλων
ἐχθρῶν καὶ πειρασμῶν. Ὁ προσ-
ρίων ἀγαθῶν, τὰ ὁποῖα κανεὶς
δὲν μπορεῖ νὰ ἀφαιρέσει. Εἶναι
καὶ μέσο καθαρμοῦ τῆς ψυχῆς.
Ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ
τὶς βαριὲς ἁλυσίδες τῆς ἁμαρ-
τίας.
εἶναι κοντά σου, τὸ βρίσκεις
ἀρκεῖ νὰ τὸ ἐπιζητήσεις μὲ τὸν
κατάλληλο τρόπο. Δὲν χρειάζε-
ται νὰ διανύσουμε ἀπόσταση,
οὔτε νὰ ταξιδέψουμε σὲ ἄλλα
μέρη, ἀλλὰ εἶναι δυνατόν, καὶ
ριμνῶν. Ἡ προσευχὴ καὶ ἡ μελέ-
τη προϋποθέτουν ἐλεύθερο χρό-
νο καὶ συγκεντρωμένο νοῦ. Ὁ
Μέγας Βασίλειος λέει σχετικὰ μὲ
τὸ θέμα αὐτό: «Θὰ μπορέσουμε
νὰ ἐξαλείψουμε τὶς κηλίδες τῆς
ποτε κοινὸ μὲ τὴ γῆ, ἀλλὰ ἔχει
μεταφέρει τὸν ἑαυτό του στὸν
ἴδιο τὸν οὐρανὸ καὶ ἔχει διώξει
ἀπὸ τὴν ψυχή του κάθε ἀνθρώ-
Πρεσβ. Διονύσιος Τάτσης
πινο λογισμό».