ASYA MGA KATANGIANG HEOGRAPIKAL NG ASYA- sakop nito ang 1/3 na bahagi ng

kapuluan ng mundo
SUKAT- maykabuuang sukat na 44,900,000 km. kuwadrado ang asya
MGA REHIYON- may limang rehiyon ang asya ang silngang asya,timog asya,timog
kanlurang asya,silangang asya at hilgang asya
ANG ASYA AY NAHAHATI SA 5 REHIYON SILANGANG ASYA-
China,Japan,Mongolia,Hilgang Korea,Timog Korea at Taiwan TIMOG ASYA-
Bangladesh,Bhutan,India,Maldives,Nepal,Pakistan at Sri Lanka HILAGANG ASYA-
Armonia,Azerbaijan,Georgia,Kazakstan,Kyrgystan,Tajikystan,Turkmenistan at
Uzbekistan TIMOG SILNGANG ASYA-
Brunie,Cambodia,Indonesia,Laos,Myanmar,Pilipinas,Singapore,Thailand at Vietnam
TIMOG KANLURANG ASYA-
Afganistan,Bharain,Cyprus,Iran,Iraq,Israel,Jordan,Kuwait,Lebanon,Oman,Quatar,Saudi
A
rabia,Syria,Turkey,U.A.E.
TOPGRAPIYA-pag-aaral tungkol sa anyong lupa at anyong tubig
WONDERS OF ASIA 1.Tibet-pinakamataas na talampas sa daigdig
2.Mt. Everest-pinakamataas na bundok sa daigdig
3.Gobi-pinakamalamig na disyerto sa daigdig
4.Lawang Baikal-pinakamalalim na lawa sa daigdig
5.Dead Sea-pinakamababang tubig sa daigdig
6.Pamirs-bubung ng mundo dahil sa tinatayang pinakamataas na bahagi nito
Mosoon-ang panapanahong hanging may dalang ulan
2 uri ng monsoon
1.Habagat-hanging umiihip mula Mayo-Septembre
2.Amihan-hanging umiihip mula Oktubre-Abril
Klimang Tropikal-ang taunang temperature ay naaapektuhan ng hanging habagat at
amihan
Klimang Sub-Tropikal-maabot lamang ng 85-162.5cm. ang ulan sa mga lupaing ito
naiiba rin sa ibat-ibang parte ng gitnang latitude
Japan-lupain ng sumisikat na araw
Nippon ang tawag ng mga hapones sa Japan.Ito ay nagsimula sa Jiphan na ang ibig
sabihin ay Sun Orgin KLIMAMahaba at napakalamig ang tag-lamig sa bansa at mainit
at mahalumigmig naman angtag-init.Madalas makaranas ng TSUNAMI sa Japan dahil
sa lokasyon nito TOPOGRAPIYA Nasasakop ang bansa ng Pacific Ring dahil sa halos
buhay na bulkan ang
karaniwang matatagpuan sa bansa.Ang Fujiyama ang pinakamataas at
pinakamagandang
bundok sa bansa
LIKAS NA YAMAN Nakuhang umani ng mga hapones ng maraming bigas at iba pang
produktong gaya ng barley,trigo at ilang uri ng prutas

LIKAS NA YAMAN Mayaman ang bansa sa natural sa gas,peat,uling at limestones.May

naipagmamalaki ding repinahoni ng langis ang bansa sa Chihagong BHUTAN Ang
Mahayana ay sekto ng budhismo ang kanikanilang rehiyon pang estado kilala ang
mga budhismo sa pagsusuot ng Boku ang robal/batang dilawng mga kalalakihan na
nahahati sa baywang
TOPOGRAPIYA Nahati ang bansa sa 2 bahagi ang up country o katimugang sentral na
binubuo ng mga talampas at mataas na bulubundukin at ang mga kapatagang
baybayin KLIMA Ang bansa ay malapit sa ekwador kayat kadalasan nang
nararanasan sa bansa ang
mataas na temperatura.
SIGAPORE,MYANMAR,MALAYSIA,VIETNAM,BRUNIE,LAOS,KAMPUACHEA
Singapore Isa sa may pinakamataas na antas ng pamumuhay sa asya.Kinakailangang
umangkat ng hilaw sa kagamitan sa ibang bansa upang matustusan ang
industrialismo
Kampuchea
Palay, kape at goma ang pangunahing industriya sa bansa.dito matatagpuan ang
kilalang Angkor ulat mga templo at palasyong budhismo Laos Di halos makabangon
sa hirap ang bansang Laos.Ang napakababang antas ng
literasya ay pinasama pang pa ng bumabang pagpapahalaga ng panunungkulan sa
pamataan
Vietnam Kilalang bansa /tahanan ng boat people agricultural ang bansang
Vietnam.goma,tabako,tsaa,mais at palay ang pangunahing prudokto ng bansa
Myanmar Lupain ng gintong pagoda. Dahil sa dami ng templong Budhistha rito ang
shwe dagon ang kilalang pinakamalaki at matandang templong Budhistang
matatagpuan sa bansa Brunei Petrolyo ang dahilan ng napakayamang bansa na
binubuo ng 200,000 na
populasyon lamang. Dahil sa masaganang deposito ng langis kinikita ang bansa ng
6.4
bilyong dolyar taon taon , sapat upang masabing itong pinakamayamang bansa sa
rehiyon
Malaysia Mabundok at matalampas ang kabuuan ng Malaysia dahil sa tropikong
klima
luntian
Rub-al Khali- pinakamaliit at pinakatuyong lupain sa Saudi Arabia
Ducean-pinakamalaking langisan sa Golpo ng Persia na natuklsan noong 1932
(Bahrain)
Mecca- sinilangan ni Muhammed at Medina
IRAQ TOPOGRAPIYA Ang disyerto sa timog kanluran ang matabang kapatagan ng
Tigris Euphrates at ang mabundok na hilagang silangan

KLIMA Napakainit ng tag-init sa mga kapatagang inaabot ng 115’f mula hulyo-agosto

manahas at halos nagyeyelo ang tag lamig ng bansa LIKAS NA YAMAN Ang 2/3% ng
lupain ay natalamnan ng wheat,barley,millet at mais IRAN Sa pagtiklas ng bangis sa
bansa , sinimulan kaagad ng pamahalaan ang malawakang modernsyon sa buong
bansa TOPOGRAPIYA Nahahati ang bansa sa 4 na rehiyon. Ang kabundukang jageos
sa timog at kanluran , Ang madisyertong talampas , Ang mababang baybayin at ang
kapatagang Khrjistan KLIMA Inaabot ng 40-50 pulgada ang ulan sa bansa.Napakainit
at tuyo ang tag-init samantalang napakalamig naman at halos nagyeyeloang
kapatagan ng bansa LIKAS NA YAMAN Ang naggagaling sa mga ina na inaabot naman
ng 24% ng kita para sa bansa. Ang iba pang kita ay nag mumula sa bato/hiyas ANG
SINAUNANG KABIHASNAN SA ASYA KABIHASNAN SA TIGRIS EUPHRATES Sinasabing
may higit na karapatang angkin ng kabihasnan g sumisimbulo sa
pamamagitan ng ilog Tigris at Euphrates ang pag silang ng sinaunang kabihasnan.
Ang
mga lupain kanilang pinamahayan ay tinaguriang Mesopotamia ‘Ang Lupain sa
pagitan
ng dalawang ilog’,nadi-naglaon ay pinamahayan din ng mga Akkadian ,Babylonian at
ang mga Assyrian KABIHASNANG SUMER Lumikha ang mga Sumerian ng sarili nilang
sistema ng pag sulat na tinaguriang
Cuneiform. Ang buong Sumerian ay binubuo ng malalayang pamayanan ng
pinamumunuan ng mga patesi ang mga paring hari ng mga lupain. Ang mga
sumreian
ang kauna-unahang gumamit ng araro, paaralan at templo. Sila din ang unang
gumamit
ng behikulong may gulong
PAGDATING NI HAMMURABI Watak-watak na siyudad-estado ang lupain kung kayat
ito ay nilusob at madaling
nasakop ng ibat-ibang pangkat .sinakop ni Hammurabiang buong mesopotamia .
Malinaw na nakasulat at ipinapatupad ang tanging parusang nakapataw sa bawat
kasalanang naisagawa ng isang tao .Ang pataw na parusa ay nakabatay sa
prinsipyong
“Ngipin sa Ngipin/ Mata sa Mata” di nag laon nasakop din ng iba pang manlulupig
ang
lupain noong 334 B.C. dumating at sinakop naman ni Alexander
CONFUCIANISMO Si Confucius ang kinikilalang pinakadakilangpilosoper ng china
(551-478B.C)
na nag laganap ng Confucianismo. Ang panngalang Confucius ay galing sa pangalang
tsino na Kung-Fu Tze na ibig sabihin ay “Pilosoper” siya ay simple, mabait,
matulungin
sa tao
ANG MGA ARAL NI CONFUCIUS Sakagustuhan niyang sama-samang mabuhay ng
maligaya ang tao , itinakda niaya ang “Golden Rule” o Gintong aral TAOISMO Si Lao-
Tze ay isa pa sa kilalang pilosoper sa china. Siya ang kinikilalang iskolar at guro MGA
PANGARAL NI LAO-TZE Naniniwala siya sa pananaw na natatamasa lamang ng sang
katauhan .Ang tunay na kaligayahan kung siya ay nakikiisa kay tao, ang prinsipyong
nagpapagalaw sa buong kanunduhan SHINTOISMO Shinto-daan ng diyos Ang mga
retuwal , paniniwala at pangaral ng Shinto ay nakasentro sa kinikilala nilang diyos na
si “Kami” MGA PANGRAL NG SHINTOISMO Pinahalagahan ng Shintoismo ang pag
sasaloob ng mataas na mordidad ng sangkatauhan HINDUISMO Angpinakauna at
sinaunang rehiyon ng India. Ito ay itinatag ng mga indo Aryan.
Noong una ang mga Aryan ay nababahala lamang sa mga kanilang bahay sa mundo
at
ang sinasamba lang nila ay ang mga diyos at diyosa gaya ng puno, bundok at iba pa
Di naglaon nag simulang mabahala ang mga Aryan ng maging mahirap at
kumpelekado ang buhay nila SISTEMANG CASTE Naging bahagi ng hinduismo ang
sistemang caste ang sistemang ito ay nag uuri sa
mga tao sa apat na klase
1.Brahman/ mga pari
2.khastria/ mandirigma
3.vaisya/ mga mag sasaka at negosyante
4.sudra/ ang mga manggagawa
HUDAISMO, KRISTIANISMO,ISLAM
Hudaismo-relihiyong kung saan nagmula ang mga relihiyong naniniwalo sa
iisangDiyos
/ang Mistiyanismo at islam)
Abraham-tagapagtatag ng Hundu –nangakong magmagturo ng mga aral –sinasabi ni
YAHAWEH. Moises-kinikilalang pinakamahahalagang bayaning HUDEO, naggabay sa
kanyang mga
Kalipi patungo sa lupang pangako-destino kuna saan niya tinanggap ang 10 utos ng
Diyos

LUMANG TIPAN (OLD TESTAMENT) dito nkapaloob ang mga pag-aaral at paniniwala
sa Hudaismo. ILAN SA MGA ARAW NG PANGILIN NG MGA HUDEO: 1)Passover—
panahon ng pag-ani ng mais
2)Pentacosi—pagunita sa pagtanggap ni Moises sa 10 utos ng Diyos.
3)Sabbatli—pagunita sa pagtatapos ng paglalaglag ng mga HUDEO sa disyerto ng
Sinai
KRISTIYANISMO:
Nagmula sa Hudaismo,sa isang paniniwalang tayoy nagmula sa isang Diyos,itinatag
ni HESUKRISTO n a paniniwalang anak ng Diyos na isugu sa lupa upang pangaralan
ang mensaheng pag-asa at pagliligtas ng sangkatauhan.
HADJI ( BANAL NA PAGLALAKBAY ) ONG SEREMONYA: 1)Bago pumasok sa Mecca
(banal n lungsod) kinakailangang magsuot ng IHAAM ang
mga muslim
2)Sa banal na mosque,ang mga muslim ay babati (TAWAF) sa pamamagitan ng pag-
ikot
Ng 7 beses sa KAABA(Banal na altar ng mga Muslim)
3)Sa ika-8 araw ng Dhuil-hijan- ang ika-12 sa buwan sa kalendaryo ng mga muslim ,
lilipit ang pilgrim sa mina
4)tungo sa Arafa para sa sntral na ritual pagtayo mula tanghali hanggang hapon
halaang
nagdarasal
5)paglubog ng araw ay tutungo sila sasa muzdelifal
6)babalik sa mina parasa pag-aalay
7)Bago umalis , bumalik at rikot sa kaaba
ISLAM Katulad ng Kristiyanismo , ang Islam ay monoteismo. Ito ay itinaguyod ni
muhammed at itinatag noong 570 A.D.. Sinasabi nito na siya ay mensahero ng
diyos .At
sa mga sumusunod na nag pakita si Gabriel ibinigay sa kanya ang mga paniniwala at
aral
na kanyang ipnangangaral. Mula noon siya ang nangaaral bilang sugo ni Allah sa
daigdig
ARYAN Ang mga Aryan ay ang unang grupo ng mga taong nagmana ng mga labi ng
“Dravidian” sa pamamagitan ng mga “Vedan” aklat ng mga tula at awit na kanilang
tinipon. Ang pinakamahalaga sa mga aklat ng Aryan ay ang “Rig-Veda”. Ito ang
naglalaman ng mga awit ng pagdakila sa diyos at nakasulat noong 1000B.C.
KABIHASNANG INDUS Ang sibilisasyong Indus ang isa sa luklukan ng unang
kabihasnang sa timog Asia.
Ayon sa mga arkeologo ang kabihasnang ito ay nagsimula pa noong 4000B.C. at
lumago
bilang mga panirahan ng mga magsasaka na pinangunahan ng mga kilalang kapital
ng
Harappa at monjenjo-Dauo. Di naglaon ang mga ito ay naglaho matapos ang
pagbaha ng
ilog Indus noong 1750B.C. sa kanilang paglaho , naiwan ang kanilang mga labi na
nagpapatunay na ang mga itoi ay may mataas na antas na ng kabihasnang noong
panahon
pa lamang iyon
KABIHASNANG HUANG-HU Sinasabing ang sibilasasyonsa ilog huang hu na may 3,000
taon na ang
nakakalipas ang nanguna sa daigdig sa larangan ng sining sensya pilosopiya at
kasanayan
sa pamahalaan. Gamit na nilanoon pa ang mga pamamahay ng gawa sa patpat na
kahoy
at putik
PANAHON NG KARIMLAN
Sa pagkamatay ni asoka limang daang taonf nakaranas ng kaguluhan at pag
kawatak-watak ang India IMPERYONG GUPTA Noong 320A.D. itinatag ang imperyong
gupta ni chardragupta sa panahong ito MGA IMPERYO SA TIMOG-SILANGANG ASYA
Imperyong=Sri Vijaya, saliendra, mahapahit at Khimer IMPERYONG SRI-VIJAYA
Nakilala ang imperyong sri-vijaya bilang isang imperyong pangkalakalan.
Malaki ang nagging kita ng imperyong nagmula sa buhaw na tinatanggap nito sa
mga
mangangalakal na nagdasaan sa kipotang pinakapinunung daungon at kabisera ng
jahiyam imperyo ay nasa Palembang Sumatra
IMPERYONG SAILENDRA Gaya ng Sri-vijaya walang gaanong kaalamang katuklasan
ukol sa Sailendra DINASTIYANG SHANG Ito ay ang dinastiyang unang namuno sa
china aito ay nagging mapang alipin kung kayat itoy unti-unting humina at iinupo ng
isa pang dinastiya na nagmula sa ilog wei na sakop ng yellow River. Si Chou hsin ang
huling emperedor ng shang DINASTIYANG CHOU Ang dinastiyang chou ang siyang
gumupo sa shang at nag mula 1122-1249 B.C..ang dinastiyang chou ang nag-
pasimula ng sistemang feudal sa china

DINASTIYANG CHIN Si Shin |Huang ti ang kaunaunahang emperador ng dinastiyang

chin .ang
dinastiya ay dinudumihan din ng mga taong legelista/legalistic school na tumanggi sa
mga aral at pangahas ni Confucius at Mencius at ipinatangkilik ang sistemang
pagbibigay ng pabuga sa nakakatulong sa pamahalaan at pag papausa sa nagksala
DINASTIYANG HAN Si Lin Pang ang nagtatag nito. Pinamumunuan nito ang china , ng
may 400 na taon (202B.C.-22(A.D.) si Wuti ang kinikikilalang pinakadakilang Han at
tinaguriang “Manlulupig na Mandirigma” SIMULA NG JAPAN Ang simula ng bansa ay
hango sa alamat na ang mga pulo ng japan ay galing
kina Izanagi at Loanami na kinikilala nilang diyos. Si amaterazu na kanilang anak
naman
ay mga emperador at si Jimmu Tenno ang kanilang kinikilalang kauna-unahang taong
emperador.Siya rin ang sentro ay yamato
UGNAYANG CHINA-JAPAN Nagsimula ang ugnayang china-japan noong 400 A.D. sa
panahong ito nagsimulang pumasok ang Budhismo sa japan sa pamamagitan ng
korea *PAMUMUNO NI PRINSIPENG SHOTOKU TAISHI_AMA NG KULTURANG HAPONES*
Hinimok ni Shotoku Taishi na naninirahan sa japan ang mga makasining at
manggagawa Tsino upang gumawa ng iskultura at arketekturang may salitangTsino
Korean
Ang aklat-kasaysayang hapones na pinamagatay“kaniki Records” of ancientmattews
(mga tala ng mga sinaunang bagay)ay ipinapalabas noong 712 dito kaununahang
ginamit
ang wikang hapones (Nippongo)