You are on page 1of 8

หัวเราะบำาบัด

โดย DMH Staffs


กรมสุขภาพจิต

ฝึกร่างกาย สัง่ อวัยวะให้หัวเราะ


การหัวเราะ แบ่งได้ 2 ประเภท คือ
1) หัวเราะธรรมชาติ เกิดจากถูกกระต้้นให้มีอารมณ์ขัน
ซึ่งเกิดขึ้นในชีวิตประจำาวัน และ
2) หัวเราะบำาบัด เป็ นการหัวเราะแบบรู้ตัว เพื่อใช้
ประโยชน์จากการหัวเราะกระต้้นให้สมองหลั่งสาร
เอนดอร์ฟิน (Endorphin) ซึ่งเป็ นสารที่ทำาให้เรา
อารมณ์ดี มีความส้ข จนมีนักวิชาการบางท่านนิ ยาม
สารชีวเคมีน้ี ว่าเป็ น
"สารส้ข"

คน เราเมื่ออารมณ์ดี จะทำาให้มค
ี วามคิด
สร้างสรรค์ ในรายงานการตีพิมพ์ของวารสาร The
Proceedings of the National Academy of
Sciences (PNAS) ตีพิมพ์งานวิจัยจากคณะ
จิตวิทยา มหาวิทยาลัยโตรอนโต คานาดา บอก
ว่าอารมณ์ของคนเราน่าจะมีผลต่อการประมวลผล
ข้อมูลของสมอง ถ้าอารมณ์ดีจะช่วยขยายความ
คิดสร้างสรรค์ให้กว้างขึ้น
ในทางกลับกันถ้าอยู่ในอารมณ์หวาดวิตก
เคร่งเครียด หรือแม้แต่ความมุ่งมัน
่ มากเกินไป จะ
มีผลต่อความคิดจะหดแคบเข้ามา อารมณ์ดห ี รือ
ไม่ดีมีผลต่อกระบวนการคิดและแก้ปัญหาในเชิง
สร้างสรรค์ของคนเรา
ดัง นั้นพวกเราทั้งหลายจงมาร่วมกันผลิตสารแห่งความ
ส้ขผ่านกระบวนการหัวเราะ ซึ่งไม่ว่าท่านจะหัวเราะ
แบบบำาบัด หรือหัวเราะแบบธรรมชาติ ก็เชื่อว่าร่างกาย
ก็จะหลั่งสารชีวเคมีน้ี ได้ด้วยเช่นกัน
การ หัวเราะบำาบัดมีหลายแบบ เช่น Laughter Yoga
ของอินเดีย ซึ่งผสมผสานระหว่างการหัวเราะและ
ควบค้มการหายใจของโยคะเข้าด้วยกัน และเป็ นที่มา
ของการหัวเราะบำาบัดในกว่า 40 ประเทศ หรือกล่้ม
หัวเราะในประเทศออสเตรเลีย ที่เดินทางไปสถานที่
ต่างๆ เพื่อสร้างเสียงหัวเราะให้คนทั่วไปด้วยพฤติกรรม
ตลก สำาหรับประเทศไทย
ศูนย์ให้คำาปรึกษาและพัฒนาศักยภาพมน้ษย์
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้คิดค้นการหัวเราะ
บำาบัด โดยผสมผสานการควบค้มการหายใจ การเปล่ง
เสียงหัวเราะ และการบริหารร่างกายไปพร้อมกัน ซึ่ง
เป็ นการหัวเราะที่ให้ผลเชิงส้ขภาพโดยไม่จำาเป็ นต้องมี
อารมณ์ขัน ใช้เวลาในทำากิจกรรมประมาณ 2-3 ชั่วโมง
ข้อดีของการหัวเราะ
การหัวเราะทำาให้เกิดความเปลีย
่ นแปลงทาง
ร่างกายใน 7 ระบบได้แก่
ระบบทำางานของสมอง การ หัวเราะ ช่วยกระต้้นการ
ทำางานของเซลล์ประสาทสมองส่วนพรีฟรอนทอลคอร์
เทกซ์ (prefrontal cortex) บริเวณสมองส่วนหน้า (ซึ่ง
สมองบริเวณนี้ ทำาหน้าที่เกี่ยวกับการควบค้มความคิดที่
เกี่ยวข้องกับ ปฏิกิรยิ าของอารมณ์เชิงบวกและลบ) ที่
ทำาให้เกิดการหลั่งของสารชีวเคมีตัวหนึ่ งที่ช่ ือว่า
endorphin ซึ่งเป็ นสารชีวเคมีของสมองที่มีฤทธิ ์ "เพช
ฆาตความเจ็บปวด" หรือสารที่มีฤทธิท ์ ำาให้เกิดความส้ข
นั้นก็คือในด้านที่ส่งผลทำาให้อารมณ์ดี มีอารมณ์ขัน
สมองก็จะมีการถูกกระต้้นให้มีเพิ่มพื้นที่การประมวลผล
ความคิดในเชิงบวกและ สร้างสรรค์ มีผลทำาให้ร่างกาย
และจิตใจได้รับการบำาบัดและฟื้ นฟูอย่างรวดเร็ว
ระบบหายใจ (Breathing) ในระหว่างที่หัวเราะ
ร่างกายมีการหายใจเข้า กลั้นหายใจ และหัวเราะ
(หายใจออกยาวๆ) ทำาให้ร่างกายเกิดการเปลี่ยนถ่าย
ออกซิเจน ฟอกเลือดดำาให้เป็ นเลือดแดง จึงทำาให้เซลล์
ประสาทหัวใจ ปอด คอ แข็งแรงขึ้น นอกจากนี้ การ
หัวเราะยังช่วยบริหารร่างกายให้เกิดความร้อนและการ
เผาผลาญ พลังงานสูง ช่วยฆ่าเชื้อโรคและป้ องกันโรค
เกี่ยวกับทางเดินหายใจ ทั้งไข้หวัด ภูมิแพ้ หอบหืด
ไซนัส กรน ความดันโลหิต โรคหัวใจ โรคปอด
ระบบย่อยอาหารและการขับถ่าย (Digestion and
Gastrointestinal) การหัวเราะบำาบัดช่วยให้อวัยวะ
ส่วนท้อง อาทิ ลำาไส้ใหญ่ เล็ก ตับ ไต ไส้ กระเพาะ มี
การเคลื่อนไหว เกิดการบริหารกระเพาะและลำาไส้
ทำาให้ระบบย่อยอาหารและการขับถ่ายทำางานดีขึ้น
ป้ องกันโรคอ้วน โรคบูลิเมีย (Bulimia : โรคที่กน
ิ อาหาร
เข้าไปแล้วรู้สึกผิด จนบางครั้งต้องกินยาถ่าย หรือ
อาเจียนออก) หน้าท้องหย่อน ท้องป่ อง โรคเบื่ออาหาร
กินไม่ลง ท้องผูก ท้องเสีย โรคกระเพาะ โรคลำาไส้
เป็ นต้น
ระบบไหลเวียนโลหิต (Circulation and Cardio-
vascular system) การ หัวเราะบำาบัดเป็ นการออก
กำาลังท้กส่วนของร่างกายทำาให้อวัยวะต่างๆ ได้
เคลื่อนไหวเป็ นจังหวะเร็วบ้าง ช้าบ้าง หัวใจสามารถสูบ
ฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ มากขึ้น หัวใจทำางานเป็ น
ระบบขึ้น ป้ องกันอาการเวียนศีรษะ ปวดศีรษะ อ่อน
เปลี้ยเพลียแรง เหนื่ อยง่าย เหนื่ อยเร็ว เจ็บแน่ นหน้าอก
โรคขาดเลือด เส้นเลือดหัวใจตีบตัน โรคหัวใจ ตลอดจน
อาการใจสั่น เสียงสั่น ตัวสั่น ตื่นตระหนกและประหม่า
ง่าย
ระบบพักผ่อนและผิวพรรณ (Rest and Skin
system) การหัวเราะบำาบัดช่วยผ่อนคลายความเครียด
ทำาให้เส้นประสาท กล้ามเนื้ อบริเวณใบหน้า ยืดหย่้น ไม่
ตึงหรือเกร็ง ทำาให้ร่างกายเกิดการพักผ่อน นอนหลับ
สนิ ท ผิวพรรณดี ไม่เหี่ยวย่น และไม่เป็ นโรคทางผิวหนัง
ช่วยให้ร่างกายและจิตใจเกิดความสงบ มีสมาธิมากขึ้น
ระบบเจริญพันธ์ุ (Reproduction) การ หัวเราะบำาบัด
ทำาให้ร่างกายท้กส่วนขยับขับเคลื่อน ส่งผลต่อการ
ทำางานของสมองส่วนนอก ส่วนกลาง และส่วนใน ให้
ทำางานดีขึ้น เป็ นระบบขึ้น ทำาให้สมองคิดแง่ดี มองโลก
แง่บวก อารมณ์ดี พัฒนาอารมณ์รัก และการมีเพศ
สัมพันธ์ และช่วยป้ องกันอาการไร้อารมณ์ หงอยเหงา
โดดเดี่ยว ไม่อยากเข้าสังคม การเสื่อมสมรรถภาพทาง
เพศ และการเข้าสังคม
สัญชาติญาณการอยู่รอด (Survival instinct) การ
หัวเราะบำาบัดทำาให้ร่างกายเคลื่อนไหวคล่องแคล่ว แข็ง
แรง ร่างกายสร้างภูมค ิ ้มกัน กระต้้นการทำางานของ
เซลล์ประสาท กระดูก กล้ามเนื้ อ ร่างกายทำางานเป็ น
ระบบ มีประสิทธิภาพ ป้ องกันโรคไขข้อ โรคกระดูก
ต่างๆ ทั้งกระดูกพร้น ปวดหลัง ปวดเอว อ่อนเปลี้ยเพลีย
แรง โรคซึมเศร้า นอกจากนี้ ยังช่วยทำาลายสารอน้มูล
อิสระที่ทำาให้เกิดโรคมะเร็งอีกด้วย

แนวคิดของการหัวเราะบำาบัด
อิงตาม หลักของศาสตร์ตะวันออกที่มองท้กอย่างเป็ น
องค์รวม โดยเน้นฝึ กด้วยท่าหัวเราะ หลายๆท่าต่อเนื่ อง
2-3 ชั่วโมง เพราะในแต่ละท่าจะมีประโยชน์ต่างกัน โดย
ใช้เสียง โอ อา อู เอ นำามาประย้กต์ในกระบวนการ
หัวเราะบำาบัด ซึ่งเป็ นเสียงพื้นฐานสากลที่ใช้กันทั่วโลก
เสียง โอ/ท้องหัวเราะ เป็ นการออกเสียงจากท้อง โดยยืน
ตัวตรง กางขาเล็กน้อย กางแขนออกไปด้านข้างของลำา
ตัว งอแขนเล็กน้อย กำามือทั้งสองข้างโดยชูนิ้วหัวแม่มือ
ขึ้น ตามองตรง สูดลมหายใจเข้าปอดลึกๆ กักลมไว้ จาก
นั้นค่อยๆเปล่งเสียง “โอ โอะ ๆ ๆ…” เหมือนเสียง
ซานตาคลอสหัวเราะ ขณะเดียวกันให้ค่อยๆปล่อยลม
หายใจออก พร้อมๆกับขยับแขนขึ้นลง
เสียง อา/อกหัวเราะ เป็ นการเปล่งเสียงออกจากอก ให้
ยืนตรงกางขาเล็กน้อย กางแขนออกไปข้างลำาตัวเหมือน
นกกระพือปี ก หงายมือขึ้น และปล่อยมือตามสบาย ตาม
องตรง สูดลมหายใจลึกๆ กักลมไว้ ค่อยๆเปล่งเสียง “อา
อะ ๆ ๆ…” ดังๆเหมือนเสียงเจ้าพ่อหัวเราะ ขณะเดียวกัน
ให้ปล่อยลมหายใจออก พร้อมๆกับกระพือแขนขึ้นลง
ประโยชน์ของท่าอกหัวเราะ เมื่อเปล่งเสียงอา จะกระต้้น
ให้กล้ามเนื้ อบริเวณหน้าอก หัวใจ ปอดและไหล่
ขยับเขยื้อนไปด้วย ท่านี้ จะช่วยให้อวัยวะบริเวณหน้าอก
ทั้งหมดทำางานได้ดีขึ้น ส่งผลให้การสูบฉีดและการไหล
เวียนเลือดในร่างกายดีขึ้น
เสียง อู/คอหัวเราะ เป็ นการเปล่งเสียงออกจากลำาคอ
เริ่มด้วยยืนตรง กางขาเล็กน้อย แขนแนบลำาตัว ยกตั้ง
ฉากชี้ไปข้างหน้า งอนิ้ วนางและนิ้ วก้อยเข้าหาตัวเอง
ยกนิ้ วหัวแม่มือขึ้นและชี้นิ้วชี้และนิ้ วกลางไปข้างหน้าใน
ลักษณะชิดติดกัน เหมือนท่ายิงปื น ตามองตรง จากนั้น
สูดลมหายใจลึกๆ กักลมไว้ แล้วค่อยๆเปล่งเสียง “อู อ้ ๆ
ๆ…” เหมือนเสียงหมาป่ าหอน ขณะเดียวกันค่อยๆปล่อย
ลมหายใจออก พร้อมกับแทงมือไปข้างหน้า
เสียง เอ/ใบหน้าหัวเราะ ท่านี้ จะทำาแบบสบายๆ โดยยืน
ตามสบาย ค่อยๆยกมือขึ้นมาตามถนัด สูดลมหายใจลึกๆ
แล้วขยับท้กนิ้ วทั้งหัวแม่มือ ชี้ กลาง นาง และก้อย ตาม
องตรง ระหว่างนั้นให้เปล่งเสียง “เอ เอะ ๆ ๆ…” ออกมา
เหมือนหยอกล้อเด็ก นอกจากจะได้ฝึกกล้ามเนื้ อมัดเล็ก
ที่นิ้วมือแล้วท่านี้ ยังช่วยบริหารสมองด้วย
ประโยชน์ ของท่าใบหน้าหัวเราะ คนสมัยนี้ ชอบคิดมาก
บึ้งตึง จึงทำาให้เครียด ปวดศีรษะ ปวดสมอง เมื่อเปล่ง
เสียงเอ ใบหน้าจะมีลักษณะเหมือนกำาลังฉีกยิ้มโดย
อัตโนมัติ เหมือนเรากำาลังเล่นจ๊ะเอ๋กับเด็กตัวเล็กๆ เสียง
เอจะทำาให้เรายิ้มง่ายขึ้น
ฝึกหัวเราะบำาบัดด้วยตนเอง
การฝึ ก หัวเราะบำาบัดด้วยตนเองไม่ใช่เรื่องยาก ขั้นแรก
ฝึ กหัวเราะโดยมีส่ิงกระต้้น เช่น ดูภาพยนตร์ตลก และ
หัวเราะเสียงดัง จากนั้นฝึ กหัวเราะโดยไม่มีส่ิงกระต้้น
โดยแยกอารมณ์ขันออกจากการหัวเราะ หรือเข้าใจ
ว่าการหัวเราะไม่จำาเป็ นต้องมาจาก "ความร้ส ู ึกตลก"
เสมอไป การหัวเราะโดยไม่มีเหต้ผลนี้ ให้เริ่มจากหัวเราะ
คิกคักและหัวเราะเสียงดัง ด้วยการเปล่งเสียงออกมา
จากท้องผ่านลำาคอและริมฝี ปาก
หาก ต้องการให้การหัวเราะได้ผลดีย่ิงขึ้น ควรเปล่ง
เสียงหัวเราะ เพื่อเคลื่อนไหวอวัยวะภายใน 4 ส่วนด้วย
การเปล่งเสียงต่างๆ กัน คือเสียง "โอ" ทำาให้ภายในท้อง
ขยับ เสียง "อา" ทำาให้อกขยับขยาย เสียง "อู" เสียง "เอ"
ทำาให้ลำาคอเปิ ดโล่ง และช่วยบริหารใบหน้า
ขั้น ตอนเริ่มจากหายใจเข้าลึกๆ กลั้นไว้สักครู่ เปล่งเสียง
เป็ นจังหวะเช่น โอ โอ โอ โอ ยาวๆ จนกว่าจะหมด
อากาศที่เก็บไว้ สูดหายใจเข้าใหม่ หัวเราะเสียงละ 3
ครั้ง เมื่อออกเสียงเป็ นจังหวะแล้วให้บริหารร่างกายไป
ด้วย เริ่มจากเสียง "โอ" ให้ย่ ำาเท้าอยู่กับที่ เสียง "อา" ให้
ยกแขนขึ้นสูงๆ แล้วโบกไปมา เสียง "อู" ให้ส่ายเอวท่า
ฮูลาฮูบ เสียง "เอ" ให้หม้นหัวไหล่ โดยทำาท่าเหล่านี้ ใน
ระหว่างที่หัวเราะด้วย
นอกจากนี้ ยังมีท่าหัวเราะบำาบัดอีก ดังนี้
จมูก หัวเราะ ย่นจมูกขึ้นและทำาเสียง “ฮึๆ…” ในจมูก
เหมือนม้า ท่านี้ จะช่วยไล่ส่ิงสกปรกในจมูกออกมา บำาบัด
ภูมิแพ้ ไซนัส หวัด โดยเฉพาะคนที่มีปัญหาเรื่องระบบ
หายใจ ท่านี้ จะช่วยให้จมูกโล่ง
ตา หัวเราะ กะพริบตาถี่ๆ กรอกตาขึ้นลงเป็ นวงกลม
แล้วเปล่งเสียง “อ่อย ๆ ๆ…” เล่นหูเล่นตา มองซ้ายที
ขวาที เพื่อการบริหารดวงตาให้ผ่อนคลาย ใครที่มี
ปั ญหาตาแห้งหรืออยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์นานๆ ท่านี้ จะ
ทำาให้มีน้ ำาหล่อเลี้ยงที่ตา ช่วยให้ตาช่้มชื้นขึ้น
สมอง หัวเราะ โดยธรรมชาติของมน้ษย์เมื่อเครียดมักจะ
ปิ ดปาก เป็ นเหต้ให้ความดันขึ้นสมอง ท่านี้ จะช่วยแก้
ปั ญหาดังกล่าว โดยปิ ดปากแล้วเปล่งเสียง “อึ ๆ ๆ…”
ดันให้เกิดการสั่นสะเทือน ขึ้นไปนวดสมอง เมื่อทำาเสร็จ
จะรู้สึกโล่ง โปร่งสบาย
ไหล่ หัวเราะ เป็ นการบริหารช่วงไหล่ ยืนตรงแล้วส่าย
ไหล่ไปมา เหมือนการว่ายนำ้าฟรีสไตล์ พร้อมกับเปล่ง
เสียง “เอ เอะ ๆ ๆ…” ใครที่มีปัญหาเกี่ยวกับไหล่ ท่านี้
ช่วยได้
เอว หรือก้นหัวเราะ ช่วยบริหารบริเวณไขสันหลัง ก้น
และสะโพก โดยช่วงกลางลำาตัวต้องนิ่ งอยู่กับที่ ขณะ
ทำาให้แขม่วท้องขมิบก้น พร้อมเปล่งเสียง “อู อ้ ๆ ๆ…”
หาก วันนี้ ค้ณยังหาวิธีออกกำาลังที่เหมาะกับตัวเองไม่ได้
ลองชวนคนในครอบครัวมา หัวเราะพร้อมเคลื่อนไหว
ร่างกายด้วยกันสิคะ นอกจากได้ออกกำาลังแล้ว ยังสร้าง
รอยยิ้มในครอบครัวค้ณอีกด้วย
*******************************************

http://www.youtube.com/watch?v=jo0IIkmCdhw

You might also like