Mga Gintong Kaisipan hango sa Florante at Laura

1. Hinggil sa Kaagapan sa lahat ng kilos

Na kung maliligo’y sa tubig aagap Nang di abutin ng

tabsing sa dagat.

2. Hinggil sa nagagawa ng kasakiman

O taksil na pita sa yama’t mataas o hangad sa puring

hanging lumilipas ikaw ang dahilan ng kasamaang lahat at niring
nasapit na kahabag – habag.

3. Hinggil sa maling pamamalakad sa bayan

Sa loob at labas ng bayan kong sawi kaliluha’y siyang

nangyayaring hari, kagalinga’t bait ay nalulugami, ininis sa
hukay ng dusa’t pighati.

Ang magandang asal ay ipinukol sa laot ng dagat ng kutya’t

linggatong, baling magagaling ay ibinabaon at inililibing ng
walang kabaong.

Nguni, ay ang lilo’t masasamang loob, sa trono ng puri ay

nilulunok, at sa baling sukab na may asal – hayop, mabangong
insenso ang isinusuob.

Kaliluha’t sama ang ulo’y nagtayo at ang kabaita’y kimi’t

nakayuko santong katuwira’y lugami at hapo, ang luha na
lamang ang pinatutulo.

At ang baling bibig na binubukalan ng sabing magaling at

katotohanan, agad binibiyak at sinisikangan ng kalis ng lalong
dusting kamatayan.

4. Hinggil sa kadakilaan ng Diyos

 Datapuwat sino ang tatarok kaya sa mahal Mong lihim,
Diyos na Dakila? Walang mangyayari sa balat ng lupa, di may
kagalingang iyong ninanasa.

5. Hinggil sa magdarayang ganda

Katiwala ako’t ang iyong kariktan, kapilas ng langit,

anaki’y matibay, tapat ang puso mo’t di nagunamnam na ang
paglililo’y nasa kagandahan.

6. Hinggil sa layaw ng bata

Pag – ibig anaki’y aking nakilala di dapat pakhin ang bata

sa saya, at sa katuwaa’y kapag namihasa, kung lumaki’y walanng
hihinting ginhawa.

Ang laki sa layaw, karaniwa’y hubad sa bait at muni’t sa

hatol ay salat, masaklap na bunga ng maling paglingap, habag ng
magulang sa irog na anak.

Sa taguring bunso’t likong pagmamahal ang isinasama ng

bata’y nunukal, ang iba marahil sa kapabayaan ng dapat magturong
tamad na magulang.

7. Hinggil sa mamamayan

Sapagkat ang mundo’y bayan ng hinagpis mamamaya’y

sukat tibayan ang dibdib lumaki sa tuwa’y walang pagtitiis anong
ilalaban sa dahas ng sakit?

Ang taong magawi sa ligaya’t aliw mahina ang puso’t

lubhang maramdamin inaakala pa lamang ang hilahil na daratna’y din
a matutuhang bathin.

Para ng halamang lumaki sa tubig daho’y nalalanta

munting di madilig ikinaluluo’y ang sandaling init gayundin ang pusong
sa tuwa’y maniig.

8. Hinggil sa paglayo sa isang kaibigang masama

 Kung ang isalubong sa iyong pagdating ay masayang
mukha’t may pakitang giliw lalong pag – ingata’t kaaway na lihim
siyang isaisip na kakabakahin.

9. Hinggil sa masasamang puno ng bayan

Mahigit kang aba sa mapagpunuan ng hangal na puno at

masamang asal sapagkat ang haring may hangad sa yaman ay mariing
hampas ng langit sa bayan.

10. Hinggil sa kapangyarihan ng pag – ibig

O pagsintang labis ang kapangyarihan sapung mag –

aama’y iyong nasasaklaw! Pag ikaw ang nasok sa puso ninuman,
hahamaking lahat masunod ka lamang.

At yuyurakan na ang lalong dakila,bait katuwira’y

ipangangayaya buong katungkula’y wawaling – bahala, sampu ng
hininga’y ipauubaya.

11. Hinggil sa paniniwala sa balita

Bihirang balita’y magtapat kung magtotoo ma’y marami

nang dagdag

At saka madalas ilala ng tapang ay ang guniguning takot ng

kalaban, ang isang gererong palaring magdiwang mababalita na at
pangingilagan.

12. Hinggil sa kapalaluan

Kung ano ang taas ng pagkadakila siya ring lagapak naman kung
marapa.

13. Hinggil sa kalasingan sa tagumpay

Sa minsang ligaya’t tali ng kasunod, makapitong lumbay o

hanggang matapos.
 Buod ng Florante at Laura

Sa simula ng awit ay makikita ang isang binatang nakagapos sa

isang puno ng higera sa gitna ng malawak na gubat sa labas ng
kahariang Albanya na pinamumugaran ng mababangis na hayop,
nakalulunos na huni ng mga ibon, naglalakihang mga
punungkahoy na may masasangsang na amoy. Ang binatang ito
ay si Florante, anak ng mag-asawang Duke Briseo at Prinsesa
Floresca na kapwa taga-Albanya.

Nagkataon naming sa gubat ding iyon ay napadako ang isang

Morong taga-Persya na anak ni Sultan Ali-adab na dahil sa sama
ng loob sa kanyang ama sa pagkakaagaw sa pag-ibig ng kanyang
kasintahan ay umalis sa sariling bayan. Ang mga panaghoy na
nakagapos tungkol sa mga kasamaang nangyayari sa kanyang
bayan, ang pagkawala ng kanilang mga karapatan, ang
pangingibabaw ng katiwalian laban sa kabutihan, ang akala
niyang pagtataksil ni Laura, ang pagkakapatay sa hari at mga
kabig nito., kasama na ang kanyang ama ay narinig na lahat ni
Aladin kaya tinunton niya ang boses na pinanggagalingan ng
pananaghoy at gaano ang pagkamangha niya nang makitang
sisilain na lamang ng dalawang leon ang binata. Bagamat
magkaaway ang kanilang bayan at hindi sila magkarelihiyon,
hindi siya nag-atubiling patayin ang dalawang leong nakaambang
silain si Florante. Pagkatapos na mailigtas niya ang binata ay
kinalagan niya ito ng gapos at pinagyaman sa buong magdamag.

Kinabukasan, hiniling ni Aladin kay Florante na nais niyang

malaman kung bakit siya napapunta sa gubat. Hindi naman nag-
atubili ang una kayat isinalaysay niya kung tagasaan siya, ang
mahahalagang pangyayari noong siya’y bata pa at nang siya’y
labing-isang taong gulang na ay ipinadala sa Atenas upang mag-
aral. Dito niya nakilala ang kababayang si Adolfo, anak ni Konde
Sileno na tampulan ng paghanga ng kanyang mga guro sampu ng
kanyang mga kamag-aral dahil sa katalinuhan at kagandahang-
asal. Subalit sa loob ng anim na taong pagkakapag-aral ni
Florante ay nahigitan niya si Adolfo. Dito na nahubdan ng
balatkayo at lumabas na ang tunay na pagkatao nito. Lalo itong
nahalata nang minsang magtanghal sila ng dula at sa halip na
sundin ang iskrip ay tinotoo ni Adolfo na ulusin ng taga si
Florante. Salamat na lamang at nailigtas siya ni Menandro, ang
pamangkin ng gurong si Antenor. Kinabukasan ay pinauwi na si
Adolfo sa Albanya.

Samantala, namalagi pa si Florante ng isang taon sa Atenas

hanggang sa tumanggap siya ng sulat buhat sa ama na
nagbabalitang namatay ang kanyang mahal na ina. Laking sama
ng loob ang idinulot nito sa kanya. Pagkalipas ng dalawang
buwan ay isang sulat ang kanyang tinanggap na nagpapauwi sa
kanya sa Albanya.

Nagkataon namang nang umuwi si Florante ay humihingi ng

saklolo ang hari ng Krotona na nuno niya sapagkat ang bayan
nila ay sinalakay ng hukbong Persyanong pinamumunuan ni
Heneral Osmalik. Ipinakilala ni Duke Briseo si Florante kay
Haring Linceo at sa pagpupulong ng mga pinuno ay
napagpasyahang si Florante ang mamumuno sa hukbong
magtatanggol sa Krotona.

Samantalang nasa palasyo si Florante ay nakilala at naakit siya sa

kagandahan ni Laura, ang anak ng Hari, at hindi siya tumugot
hangga’t hindi niya naipagtapat ang kanyang niloloob at bago
siya pasadigma ay nagkaroon naman ng liwanag ang kanyang
iniluluhog.

Naglaban si Florante at si Heneral Osmalik at sa loob ng limang

oras ng paglalaban ay nagapi niya ito. Limang buwan pa siyang
nanatili sa Krotona. Nais niyang bumalik agad sa kanyang bayan
sapagkat sabik na sabik na siyang makita si Laura. Pagdating
niya sa Albanya ay namangha siya sapagkat ang bandilang
nakawagayway sa kanilang bayan ay bandila ng mga Moro at lalo
siyang nanggilalas nang mapagsino niya ang babaing pupugutan
na lamang ng ulo. Nabawi niya ang Albanya sa pamumuno ni
Aladin, nailigtas niya ang mga nasa bilangguan, sina Haring
Linceo, Duke Briseo at Adolfo.
Muling sinalakay ng pangkat ni Miramolin ang Albanya at
nagaping muli ni Florante ang mga kalaban. Labimpitong lahat
ang napasuko ng binata.

Isang araw, samantalang nasa Etolya si Florante ay tumanggap

siya ng sulat mula sa hari na nagsasaad ng madaling pagbalik
niya sa Albanya. Hindi niya akalaing pagdating niya ay dinakip
siya agad ng tatlumpung libong sandatahan at dali-daling ipiniit
sa bilangguan. Ang lahat pala ng naganap sa palasyo, ang
pagpatay sa hari at kay Duke Briseo ay pakana ni Adolfo. Ipiniit
si Florante ng labingwalong araw at pagkatapos ay ipinag-utos na
igapos sa loob ng gubat nang matagpuan ni Aladin.

Pagkatapos ni Florante ay si Aladin naman ang nagsalaysay ng

kanyang buhay. Anak siya ni Sultan Ali-adab ng Persya at kaya
siya napadpad sa gubat na iyon ay dahil sa sama ng loob sa
kanyang amang umagaw sa kanyang kasintahang si Flerida.
Upang masarili ng sultan ang dalagaay humanap ito ng butas
upang siya ay maparusahan. Ginawang dahilan nito ang
pagkaiwan ni Aladin sa hukbo at ang pagkabawi ni Florante sa
Albanya. Hinatulan ng Sultan ang sariling anak na pugutan ng
ulo. Subalit hindi ito natuloy sapagkat nang gabing iyon ay
ipinatapon siya sa malayong lugar at pinagbilinang kung nais
niyang mabuhay ay huwag na siyang magbalik sa Persya
kailanman. Kaya simula noon ay anim na taon na siyang
naglalagalag.

Habang nagkukwentuhan sina Florante at Aladin ay may

narinig silang nag-uusap na dalawang babae. Ang sabi ng isa,
nang malaman niyang papupugutan ang kanyang kasintahang
nasa bilangguan ay pumayag siyang pakasal sa sultan.
Pinawalan naman ito, subalit nang gabi ring iyon ay
nagbalatkayo siyang gerero at tumakas. Marami na ring taon
siyang naglilibot hanggang magtagpo silang dalawa sa gubat.

Anong laking tuwa nina Florante at Aladin nang malamang

ang nagsisipag-usap pala ay sina Laura at Flerida.
Isinalaysay naman ni Laura ang nangyari sa Albanya
samantalang nasa ibang bayan si Florante – ang pagkaagaw
ni Adolfo sa trono, ang pagpugot ng ulo sa hari at sa mga
kabig nito. Sinabi niyang pinadalhan niya ng sulat si Florante
upang ipabatid ang nangyayari sa Albanya subalit ang
natanggap ni Floranteng sulat ay sa hari na mahigpit na
nagbibiling umuwi siya sa Albanya. Ito ang naging paran
kung paano nadakip si Florante. Samantala, humingi si Laura
ng limang buwang taning upang pag-aralan ang iniluluhog na
pag-ibig ni Adolfo, kaya nang wala ng paraan upang
mahimok si Laura ay dinala ito sa gubat upang
pagsamantalahan. Nagkataon namang siyang pagdating ni
Flerida kaya nang Makita niya ang kabuktutan ni Adolfo ay
pinana niya si Adolfo hanggang sa ito ay mamatay.

Habang nag-uusap ang apat ay siya namang pagdating ng

hukbo ni Menandro na ang hanap ay si Adolfo. Nagsigawan
ang hukbo nang malamang buhay sina Florante at Laura.

Hindi nagtagal at nakasal ang dalawa at naging hari at reyna

sa Albanya. Samantalang sina Aladin at Flerida, matapos
magpabinyag, ay pinag-isang dibdib at umuwi sa Persya
upang doon mamuno sa sariling bayan.