‫ﺑﺮرﺳﯽ روشﻫﺎی اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‬

‫ارﺳﻄﻮ ﺻﺎدﻗﯿﺎن‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺷﯿﺮزاد ﺳﯿﺒﻨﯽ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺮژیﻫﺎی ﻧﻮ اﯾﺮان‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻣﻮر اﻧﺮژی‪ ،‬وزارت ﻧﯿﺮو‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از اﻧﺮژی ﺑﺎد ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫اﻧﺮژی و ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﻋﻤﺪه ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﻧﺮژی ﺑﺎد‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻤﭙﺎژ آب در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﮐﺸﺎورزی‪ ،‬داﻣﭙﺮوری‪ ،‬آﺑﯿﺎری ﻣﺮاﺗﻊ و ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺮ‬
‫ﺟﺎ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژی ﺑﺎد و وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در ﻋﻤﻖ ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﺎد ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﭗ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﺮای ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﻮﻟﺪ‬
‫ﺑﺮق ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﺠﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﺑﺎﻻ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ ،‬ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺮﻋﺖ و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎد در ﺧﺼﻮص اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی‬
‫ﺑﺎدی‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻠﯿﺪی‪ :‬ﺗﻮزﯾﻊ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎد‪ ،‬ﭼﯿﺪﻣﺎن ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬ ‫واژهﻫﺎی‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از اﻧﺮژی ﺑﺎدی از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺮژی و ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺸﺮی اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﻋﻤﺪه ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی دﯾﮕﺮ آن‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻤﭙﺎژ آب در ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﮐﺸﺎورزی‪،‬‬
‫داﻣﭙﺮوری‪ ،‬آﺑﯿﺎری ﻣﺮاﺑﻊ و ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژی ﺑﺎد و وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‬
‫در ﻋﻤﻖ ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﺎد ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﭗ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ 2‬ﻣﯿﺴﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪[1].‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺮق ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﺠﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﺑﺎﻻ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ ،‬ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﯿﻖ و ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﺑﺮای ﻣﻮﻟﺪﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﻄﺮح ﮐﺮده‪ ،‬در اداﻣﻪ ﻧﮑﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺧﺼﻮص اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن ﺑﺮای ﻣﺰرﻋﻪ‬
‫ﺑﺎدی ‪ 60‬ﻣﮕﺎواﺗﯽ رﻋﺎﯾﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن ﺑﺮای ﻣﻮﻟﺪﻫﺎی ﺑﺎدی از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از اﻧﺮژی ﺑﺎد ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﮑﺎن ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺎدی ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ از‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺎدﺧﯿﺰ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺑﻬﺮه اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ ﺑﺮ روی ﻣﺤﯿﻂ‬
‫اﻃﺮاف )ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﭘﯿﭽﯿﺪه(‪ ،‬را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﮑﺎن و ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
‫آن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﯽ در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﻣﮑﺎن ﻧﺼﺐ ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺎدی ﺑﺎﯾﺪ دارای ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﻻ و ﺗﺪاوم ﻣﻨﺎﺳﺐ وزش ﺑﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از‬
‫اﯾﻦرو ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺮﻋﺖ و ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎد‪ ،‬اوﻟﯿﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﮔﺎم در ارزﯾﺎﺑﯽ اﺳﺘﻌﺪاد ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮای‬
‫ﻧﺼﺐ ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان از دورهﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺑﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ]‪:[1‬‬
‫اﻟﻒ( ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎد‬
‫ب( ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺟﻬﺖ آن‬
‫ج( ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻨﺎوﺑﯽ‪ 3‬ﺳﺮﻋﺖ )ﺗﺎﺑﻊ ﮐﻼس ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد(‬
‫د( ﺗﻮزﯾﻊ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ )ﺗﺪاوم( ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد )ﺗﺎﺑﻊ ﺟﻬﺖ و ﮐﻼس ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد(‬
‫ﻫـ( ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی وﯾﺒﻮل‪ 4‬ﺑﺮای ﺗﻮزﯾﻊ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬
‫و( ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی وﯾﺒﻮل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺟﻬﺖ ﺑﺎد‬
‫ز( ﺳﺮﻋﺖ ﻟﺤﻈﻪای ﺑﺎد ﺑﺮای ﭘﺮﯾﻮد ﺳﺎﻋﺎت روز‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی اﻧﺘﺨﺎب ﻣﮑﺎن‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺣﺪاث ﯾﮏ ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺎدی ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﺶﮔﺎﻧﻪ زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮازی اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ]‪:[1‬‬
‫‪1‬ـ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن زﻣﯿﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻃﺮح ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﻞ آﻧﻬﺎ اﻗﺪام‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -1-1‬ﺧﺮﯾﺪاری‪ ،‬رﻫﻦ و ﯾﺎ اﺟﺎره زﻣﯿﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ زﻣﯿﻦ از ﻃﺮف دوﻟﺖ و ﯾﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻠﮏ‪ ،‬اﻫﺪاﯾﯽ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Wind Turbine Generator‬‬

‫)‪2-Windmell (Windpump‬‬
‫‪3- Frequency‬‬
‫‪4- Weibull‬‬
‫‪ -2-1‬راهﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﯽ و اﻗﺪاﻣﺎت ﺿﺮوری از ﻫﺮ ﺣﯿﺚ در اﯾﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-1‬از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ذیرﺑﻂ ﺑﺎ ﻃﺮح از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﺠﻮز ﻻزم اﺧﺬ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4-1‬از ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ‪ EIA5‬ﻣﺠﻮز ﻻزم اﺧﺬ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬ـ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻧﻈﺮ زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ -1-2‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺘﺤﮑﺎم زﻣﯿﻦ )ﺳﺨﺘﯽ و ﺳﺴﺘﯽ ﺗﻮده ﺧﺎک(‬
‫‪ -2-2‬ﺑﺮرﺳﯽ از ﻧﻈﺮ ﻻﯾﻪﻫﺎی اﺳﺘﺮاﺗﯿﮕﺮاﻓﯽ زﻣﯿﻦ )‪(stratigraphy‬‬
‫‪ -3-2‬ﺑﺮرﺳﯽ از ﻧﻈﺮ زﻟﺰﻟﻪﺧﯿﺰ ﺑﻮدن زﻣﯿﻦ‬
‫‪3‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ از ﻧﻈﺮ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژی ﯾﺎ ﺷﮑﻞ زﻣﯿﻦ )ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪیﻫﺎی زﻣﯿﻦ( و ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎی دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -1-3‬دﺷﺖ )زﻣﯿﻦ ﺻﺎف و ﻣﺴﻄﺢ(‬
‫‪ -2-3‬ﮐﻮهﻫﺎ و ﺗﭙﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪیﻫﺎی زﯾﺎد و ﮐﻮﻫﭙﺎﯾﻪﻫﺎ‬
‫‪ -3-3‬زﻣﯿﻦﻫﺎی ﺳﺎﺣﻠﯽ درﯾﺎﻫﺎ ﺑﺎ و ﺑﺪون ﮐﻮهﻫﺎ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ‬
‫‪ -4-3‬زﻣﯿﻦﻫﺎی وﺳﯿﻊ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﺴﻄﺢ داﻣﻨﻪ ﮐﻮهﻫﺎ ﺑﺎ و ﺑﺪون درهﻫﺎ‬
‫‪4‬ـ ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ و ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺑﺎد در ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﺎنﻣﺪت و در دو ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﻣﺜﻼً در ‪ 20‬ﻣﺘﺮی و ‪ 40‬ﻣﺘﺮی ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ(‪ .‬اﺧﯿﺮاً ﻧﯿﺰ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی در ‪ 3‬ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻔﺎوت ‪ 10‬ﻣﺘﺮی )اﺳﺘﺎﻧﺪارد(‬
‫و دو ارﺗﻔﺎع دﯾﮕﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ و ارﺗﻔﺎع ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ ﻣﺘﺪاول ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ )ﺗﻬﯿﻪ ﮔﻠﺒﺎدﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ(‬
‫‪ -2-4‬ﺗﺪاوم ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -3-4‬ﺳﺮﻋﺖ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ )در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن ﻣﯿﺎنﻣﺪت و ﯾﺎ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت(‬
‫‪ -4-4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -1-4-4‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی وﯾﺒﻮل ‪ K‬و ‪ C‬ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -2-4-4‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﺗﺎﺑﻊ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -3-4-4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺮژی ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ وات ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‬
‫‪ -4-4-4‬ﻣﺤﺘﻤﻞﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ -5-4-4‬ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻮان را در ﺗﻮرﺑﯿﻦ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز و ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺎدی و ﺗﻌﺪاد ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﻻزم و ﺧﺮﯾﺪاری آﻧﻬﺎ‬
‫‪6‬ـ ﺑﺮرﺳﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﺷﺒﮑﻪای ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺎدی را درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺤﻮه آراﯾﺶ ﺗﻮرﺑﯿﻨﻬﺎی ﺑﺎدی‬

‫ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺮاﺳﺮی ﺑﺮق را ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﺰرﻋﻪ ﯾﺎ ﭘﺎرک‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ 6‬اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و اﺻﻄﻼﺣﺎً ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺎدی‪ 7‬ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺸﺘﺮی از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی روی ﻫﻢ رﻓﺘﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ در ﺣﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﮕﺎوات اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی را از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎ ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎی‬

‫‪5- Environmental Impact Analyses‬‬

‫‪6- Wind farms or Wind Parks‬‬
‫‪7- Wind Power Plants (WPP) or Wind Power System‬‬
 ‫ﻣﺘﺪاول ﻗﺎﺑﻞ رﻗﺎﺑﺖ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﯿﺮوﮔﺎه و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻧﮕﻬﺪاری آن را ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ و ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی‬
‫ﺑﺎدی ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻧﯿﺮوﮔﺎﻫﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ در ﻋﻤﻞ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و در اﺳﺘﺤﺼﺎل ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق از‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺘﻌﺪد از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺮق ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻤﯿﺖ آن ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﺑﺮق ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺳﺮ و ﮐﺎر دارﻧﺪ اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل وارد ﺷﺒﮑﻪ ﺷﻮد و در‬
‫درازﻣﺪت ﺑﺎزدﻫﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﻧﺼﺐﺷﺪه و ﻧﺤﻮه آراﯾﺶ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از زﻣﯿﻦ و ﺑﺎد ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و در ﺣﻮاﻟﯽ ﻧﯿﺮوﮔﺎه آﻟﻮدﮔﯽ ﺻﻮﺗﯽ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﺸﻮد‪[1].‬‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژی )ﻓﺮم ﯾﺎ ﺷﮑﻞ ﻣﮑﺎﻧﯽ( ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺰد ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و در‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﺘﻘﺎرن و ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻣﻨﻈﺮه ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺖ( ﻃﻮری ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت در ﺟﻬﺖ وزش‬
‫ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﻧﺮژی را از ﺑﺎد ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﻧﯿﺎز ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﭼﺮﺧﺶ ﻣﮑﺮر ﻧﺎﺳﻞ ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ردﯾﻒ ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺑﻌﺪ از ﻋﺒﻮر از ﯾﮏ‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﻪ ﺗﻮرﺑﯿﻦ دﯾﮕﺮی ﻣﯽوزد و ﻣﻘﺪار اﻧﺮژی آن اﻧﺪﮐﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺳﺮﻋﺖ وزش ﺑﺎد ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻞ‬
‫ﺷﻤﺎره )‪(1‬‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬

‫ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد‬

‫ﺷﮑﻞ ‪1‬ـ ﻧﺤﻮه ﭼﯿﺪﻣﺎن ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ]‪[4‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ از ﻧﻈﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد و در دﺳﺘﺮس ﻣﺤﺪودﯾﺘﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده و ﻓﻮاﺻﻞ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﻣﻌﻘﻮﻟﯽ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫در ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎره )‪ (1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎد ﺑﻌﺪ از ﻋﺒﻮر از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ردﯾﻒ اول ﺑﻪ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی‬
‫ردﯾﻒ دوم و ﺳﻮم و ‪ ...‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻧﻘﺼﺎن اﻧﺮژی و ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﯿﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی ﻫﻮای‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻮأم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ردﯾﻒﻫﺎی دوم و ﺳﻮم و ‪ ...‬ﺑﺎ اﻧﺪﮐﯽ ﮐﺎﻫﺶ در‬
‫ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺿﻤﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﯾﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی در ﻣﺰارع ﺑﺎد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﺟﻬﺖ‬
‫ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﯿﻦ ‪ 5‬اﻟﯽ ‪ 9‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر و اﮔﺮ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ‪ 3‬اﻟﯽ ‪ 5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ‬
‫روﺗﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎره )‪ (2‬ﺳﻪ ردﯾﻒ ﺗﻮرﯾﻦ ﺑﺎدی ﻫﺮ ردﯾﻒ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 5‬ﻋﺪد ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺎدی را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ‪ 4‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ردﯾﻒﻫﺎ ‪ 7‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر اﺳﺖ‪[5].‬‬

‫ﺷﮑﻞ )‪ :(2‬ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی در ﻣﺰارع ﺑﺎد ]‪[5‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل اﻧﺮژیﻫﺎی ﺗﺠﺪﯾﺪﭘﺬﯾﺮ و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ )در ﺣﺪود ‪ 300‬ﻫﮑﺘﺎر( ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 30‬ﻋﺪد ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺎدی ﺳﻪﭘﺮه ‪ 660‬ﮐﯿﻠﻮوات ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ‬
‫ﺑﺮق ﺳﺮاﺳﺮی ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ در ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺎﯾﺘﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی در ﺳﻪ ردﯾﻒ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 4‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺎدی‪ ،‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺎد‬
‫ﻏﺎﻟﺐ و در ﻫﺮ ردﯾﻒ ‪ 10‬ﻋﺪد ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺎدی ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 7‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺎدی در ﺟﻬﺖ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ‪،‬‬
‫ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ 2].‬و ‪[3‬‬
‫در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره )‪ (1‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ‪ 1400‬اﻟﯽ ‪1800‬‬
‫ﻣﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ درﯾﺎ‪ ،‬اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪1‬ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‬

‫در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ‪ 1400‬اﻟﯽ ‪ 1800‬ﻣﺘﺮی ]‪[3‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی‬
‫‪174‬‬ ‫‪143‬‬ ‫‪112‬‬ ‫‪87‬‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز )ﻫﮑﺘﺎر(‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی‬
‫در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑـﺎدی ‪ 60‬ﻣﮕـﺎواﺗﯽ در اﯾﺴـﺘﮕﺎه ﺟـﺮﻧﺪق واﻗـﻊ در اﺳـﺘﺎن‬
‫ﻗﺰوﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫ـ ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺑﺮآورد اﻧﺮژی ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎی ﺑﺎدی ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ـ ارزﯾﺎﺑﯽ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺎﻟﯽ ﭘﺮوژه‬
‫ـ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫ـ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ اﻧﺘﺸﺎر آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ و ﮔﺎزﻫﺎی ﮔﻠﺨﺎﻧﻪای‬
 ‫ـ ﺑﺮآورد ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮای ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺤﻠﯽ ﺳﺎﮐﻦ در اﻃﺮاف ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی‬

‫ـ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺣﺪاث‬

‫ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺮﻧﺪق واﻗﻊ در دﺷﺖ ﻗﺰوﯾﻦ و در داﻣﻨﻪ ﺟﻨﻮﺑﯽ رﺷﺘﻪﮐﻮه اﻟﺒﺮز در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫‪ 170‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی از ﺗﻬﺮان ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺑﺎدﺳﻨﺠﯽ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﻻﻧﻪ وزش ﺑﺎد در ﺳﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 20 ،10‬و ‪ 40‬ﻣﺘﺮی‪ 7/8 ،‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ در‬
‫ﻣﺤﺪوده ﺷﻤﺎل ﺗﺎ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ واﻗﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺖ ﺟﺮﻧﺪق در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﻮار و ﻃﻮﯾﻞ از ﺷﺮق ﺗﺎ ﻏﺮب در ﺿﻠﻊ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺳﺪ ﺳﻔﯿﺪرود و در ﻣﺴﯿﺮ‬
‫ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎد ﻣﻨﺠﯿﻞ واﻗﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳﻂ آن از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ‪ 1400‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺎﯾﺖ‬
‫در ﻣﺴﯿﺮ ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎد ﻣﻨﺠﯿﻞ در دﺷﺖ ﻗﺰوﯾﻦ‪ ،‬اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﭼﺸﻢاﻧﺪاز زﯾﺒﺎﯾﯽ را در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآورد‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ در اﯾﻦ ﺳﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد و دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺟﺎده ﻣﻮﺟﻮد آﺳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫دوری ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﺳﺮو ﺻﺪا ﻣﺴﺄﻟﻪﺳﺎز ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫ـ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﯾﺖ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺎد ﻣﻬـﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘـﺮ ﺷﺎﺧـﺺ ﺑـﺮای ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﻮدن ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺟﻬـﺖ اﺣـﺪاث‬
‫ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ ﯾﮏ ﺳﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎد ﻣﻄﻠﻮب ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬
‫اﺣﺪاث اﯾﻦ ﻧﻮع ﻧﯿﺮوﮔﺎهﻫﺎ دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﯾﻦرو در اﯾﻦ ﻣـﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣـﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ‪ ،‬ﻋـﻼوه ﺑﺮ ﺑـﺮرﺳﯽ ﺷـﺮاﯾﻂ ﺑـﺎد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ روی ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداری از زﻣﯿﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤـﺪودﯾﺖزا ﺑﻪ ﻟﺤـﺎظ ﻗﺎﻧـﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟـﻌﻪ آﺛﺎر ﻓﺮﻫـﻨﮕﯽ و ﺑﺎﺳﺘـﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺷـﺮاﯾـﻂ‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل و ﭘﺴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﯽ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺪاﺧﻞ اﻣﻮاج‬
‫رادﯾﻮﯾﯽ و ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺮ و ﺻﺪا‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺟﺎﻧﻮری‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻣﻨﻄﻘﻪ و‬
‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽ از ﺳﺎﮐﻨﺎن اﻃﺮاف ﺳﺎﯾﺖﻫﺎ‪.‬‬

‫ـ ﻧﺤﻮه ﭼﯿﺪﻣﺎن ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ‬

‫ﺑﺮای ﻧﺼﺐ ﻧﯿﺮوﮔﺎه ‪ 60‬ﻣﮕﺎوات دو ﻧﻮع ﻧﺤﻮه ﭼﯿﺪﻣﺎن ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 100) 60Mw =100 × 600kw‬ﻋﺪد ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪(600kw‬‬
‫ب( ‪ 60) 60Mw =60 × 1000kw‬ﻋﺪد ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪(1000kw‬‬

‫ـ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬

‫در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﮐﺮﺷﺪه‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮای دو ﺣﺎﻟﺖ زﯾﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬

‫ـ ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﺷﺎﻣﻞ ‪ 100‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 600‬ﮐﯿﻠﻮوات‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﺑﺎ ‪ 100‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 600‬ﮐﯿﻠﻮواﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر ﺗﻮرﺑﯿﻦ )ﻣﺘﺮ ‪(D =45‬‬
‫‪2‬ـ ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎره )‪ (3‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
 ‫‪45 × 3 = 135‬‬
‫‪45 × 5 = 225‬‬
‫‪45 × 8 = 360‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪3‬ـ ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ‬

‫‪3‬ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻻزم ﺑﺮای ﻧﺼﺐ ‪ 300‬ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺗﺎق ﺑﺮق و ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﻫﺮ ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ‪20 × 25 = 500‬‬

‫ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ‪ 100‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺗﺎق ﺑﺮق و ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 5‬ﻫﮑﺘﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ‪500 × 100 = 50000‬‬

‫‪4‬ـ ارﺗﻔﺎع ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﯿﻦ ‪ 40‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ـ ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﺷﺎﻣﻞ ‪ 60‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 1‬ﻣﮕﺎواﺗﯽ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﺑﺎ ‪ 60‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 1‬ﻣﮕﺎواﺗﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪1‬ـ ﻗﻄﺮ روﺗﻮر ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪D=54 m‬‬
‫‪2‬ـ ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎره )‪ (3‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﺎﺣﯿﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﻧﺼﺐ ‪ 60‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 1‬ﻣﮕﺎواﺗﯽ ‪ 250‬ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺗﺎق ﺑﺮق و ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﻫﺮ ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺮاﺑﺮ‪:‬‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ‪20×30=600‬‬

‫ـ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ‪ 60‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﺮای اﺗﺎق ﺑﺮق و ﻓﻮﻧﺪاﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ‪ 3/6‬ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ‪600×60=36000‬‬

‫‪4‬ـ ارﺗﻔﺎع ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﺑﯿﻦ ‪ 70‬اﻟﯽ ‪ 90‬ﻣﺘﺮ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫ـ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺒﮑﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای ﭘﺮوژه‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق ‪20 ،63 ،132 ،230‬‬
‫ﮐﯿﻠﻮوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺮق ﺗﻮﻟﯿﺪی ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر‪ ،‬ﻫﻤﺴﻮﺳﺎزی ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮق‬
‫ﺳﺮاﺳﺮی ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی‬
‫ﺧﻼﺻﻪای از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ‪ 60‬ﻣﮕﺎواﺗﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺮﻧﺪق‬
‫ذﯾﻼً آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ـ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺳﺎﯾﺖ ﺟﻬﺖ اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ‪ 60 Mw‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـ اﯾﻦ ﺳﺎﯾﺖ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺣﺪاث ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 60 Mw‬را ﻧﯿﺰ دارا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﺎﯾﺖ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ اﺟﺎزه اﺗﺼﺎل ﺑﯿﺶ از ‪ 60 Mw‬ﺑﺮق را ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ‬
‫ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ‪ 60 Mw‬را ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻮﺟﯿﻪﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ـ از دﯾﺪﮔﺎه زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬اﺣﺪاث ‪ 60‬ﻣﮕﺎوات ﺑﺮق ﺑﺎدی ﺑﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﻧﺘﺸﺎر ﺳﻪ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ ‪ CO2‬ﭘﻨﺠﺎه و‬
‫ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺗﻦ ‪ SO2‬و ﻧﻪ ﻫﺰار و ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺗﻦ ‪ NOx‬از دو دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـ اﺣﺪاث ﻣﺰارع ﺑﺎدی در ﺳﺎﯾﺖ ﯾﺎدﺷﺪه ﻫﯿﭻ اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ روی ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ اﻃﺮاف و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﮔﯿﺎﻫﯽ و‬
‫ﺟﺎﻧﻮری ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و در ﺗﻌﺎرض ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎن‬
‫ﺳﺎﮐﻨﺎن اﻃﺮاف ﺳﺎﯾﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺻﺪﻣﺎت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫اﺟﺮای ﭘﺮوژه در ﺣﺪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ـ ﭘﺮوژه از ﻟﺤﺎظ ﻓﻨﯽ و ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺎﻣﻼً اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ و اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ ﻟﺬا اﺟﺮای آن ﻗﻮﯾﺎً ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ـ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﺠﺎرت و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭼﻨﺪان ﭘﺮروﻧﻖ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً‬
‫ﮐﺸﺎورزی اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﺎظ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ اﻧﺮژی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽرود‬
‫اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﯾﺎدﺷﺪه ﺑﺎ اﺷﺘﻐﺎلزاﯾﯽ و ﺟﺬب ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮرﯾﺴﺖ ﺑﻪ روﻧﻖ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺤﻞ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ـ ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ‪ 60 Mw‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ‪ 100) 600 kw‬واﺣﺪ(‬
‫و ‪ 60) 1000 Kw‬واﺣﺪ( ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﻨﯽ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺰ ﺑـﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬اﻣـﮑﺎن رﺳﯿـﺪن ﺑﻪ ﻇـﺮﻓﯿﺖ ‪ 60 Mw‬ﺑﺎ ﻧﺼـﺐ ‪ 40‬واﺣﺪ ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬
‫‪ 1500 kw‬ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ ﻫﺰﯾـﻨﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾـﻪﮔﺬاری ﭘـﺮوژه ﺑـﺮای ﮔﺰﯾﻨـﻪ اﺧﯿﺮ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺣﺪاث ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎدی ﺑﺎ ‪ 60‬واﺣﺪ ﺗﻮرﺑﯿﻦ ‪ 1000 kw‬ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﻧﺼﺐ‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ‪ 1500 kw‬ﺑﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺳﺨﺖاﻓﺰاری ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﯿﺎز دارد‪.‬‬
‫ـ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ‪ 1000 kw‬ﺑﻮده ﮐﻪ اﻧﺮژی ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﺑﺮای‬
‫اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪ 169 Gwh‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫‪1‬ـ ﻣﺠﯿﺪ ﺟﻤﯿﻞ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎی ﺑﺎدی در ﯾﮏ ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺎدی‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﻣﻮاد و اﻧﺮژی‪.‬‬
 ‫‪2‬ـ ﻣﺠﯿﺪ ﻋﺒﺎﺳﭙﻮر و ﻫﻤﮑﺎران‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اﻧﺮژی ﺑﺎد در اﯾﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪.1375‬‬
‫‪3‬ـ ﻣﺤﻤﻮد ﺛﻘﻔﯽ‪ ،‬اﻧﺮژیﻫﺎی ﺗﺠﺪﯾﺪﭘﺬﯾﺮ ﻧﻮﯾﻦ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺳﺎل ‪.1381‬‬
‫‪4- Peter M. Jamieson and Andrew Jaffery., Advanced Wind Turbine Design, Wind‬‬
‫‪Energy Vol 16, 29- Feb. 1995.‬‬
‫‪5- www.AWEA.org.‬‬