อาหาร 4

อาหาร 4 (สภาพที่นำามาซึ่งผลโดยความเป็นปัจจัยคำำาจุนรูปธรรมและนามธรรมทัำงหลาย, เครื่องคำำาจุนชีวิต, สิง่ ที่หล่อเลีำยงร่างกายและจิตใจ

ทำาให้เกิดกำาลังเจริญเติบโตและวิวัฒน์ได้ (Ahara: nutriment)

1. กวฬิงการาหาร (อาหารคือคำาข้าว ได้แก่ อาหารสามัญที่กลืนกินดูดซึมเข้าไปหล่อเลีำยงร่างกาย- (Material food; physical

nutriment) เมื่อกำาหนดกวฬิงการาหารได้แล้ว ก็เป็นอันกำาหนดรู้ราคะที่เกิดจากเบญจกามคุณได้ด้วย
2. ผัสสาหาร (อาหารคือผัสสะ ได้แก่การบรรจบแห่งอายตนะภายใน อายตนะภายนอก และวิญญาณ เป็นปัจจัยให้เกิดเวทนา
พร้อมทัำงเจตสิกทัำงหลายที่จะเกิดตามมา (nutriment consisting of contact ; contact as nutriment)

เมื่อกำาหนดรู้ผัสสาหารได้แล้ว ก็เป็นอันกำาหนดรู้เวทนา 3 ได้ดว้ ย

3. มโนสัญเจตนาหาร (อาหารคือ มโนสัญเจตนาหาร ได้แก่ ความจงใจ เป็นปัจจัยแห่งการทำา พูด คิด ซึ่งเรียกว่ากรรม เป็นตัวชักนำามาซึ่งภพ คือ
ให้เกิดปฏิสนธิในภพทัำงหลาย (nutriment consisting of mental volition; mental choice as nutriment)

เมื่อกำาหนดรู้มโนสัญเจตนาหารได้แล้ว ก็เป็นอันกำาหนดรู้ตัณหา 3 ได้ด้วย

4. วิญญาณาหาร (อาหารคือวิญญาณ ได้แก่ วิญญาณเป็นปัจจัยให้เกิดนามรูป ( nutriment consisting of consciousness;

consciousness as nutriment) เมื่อกำาหนดรู้วิญญาณาหารได้แล้วก็เป็นอันกำาหนดรู้นามรูปได้ด้วย
(ป. อ. ปยุตโต. 2543. พจนานุกรมพุทธศาสตร์. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยมหาจุฬา
ลงกรณ์ราชวิทยาลัย. หน้า 186)