You are on page 1of 32

ANAEROP BAKTERİLER

.
.

 Anaerop oraganizmalar derin deniz suyu,


deniz diplerinde, kum, toprak, çamur ve
dışkıda bulunurlar.
 Anaerop organizmalar insan ve diğer
hayvanlardaki vücut boşluklarına yerleşirler.
 Mikst enfeksiyonlarda yer alan anaeropların
çoğu, insanlarda normal floranın bir
parçasıdır.
 Normal anaerop floranın, konağın sağlıklı
olmasında büyük rolü vardır.
.

 İnsanlarda diş eti çatlakları ve kolondaki


anaerop organizmalar, anaeroplardan bin
kat; deri, vajen, endoserviks ve burunda ise
beş kat daha fazladır.
 Vücudun herhangi bir bölgesinde doku hasarı
meydana gelir, redoks potansiyeli (Eh) düşer
ve oraya anaerop bir bakteri yerleşerek
çoğalırsa, infeksiyon ortaya çıkar.
 Anaerop organizmalar içinde patojen türleri
sayısı, saprofitlere nazaran daha azdır.
.

 Ancak saprofit olarak kabul edilenler sıklıkla


potansiyel patojendir.
 Bunlar bulunmamaları gereken yerlerde
bulunur veya normal floradaki sayıları
artarsa, enfeksiyona neden olurlar.
 Anaerop bakteri infeksiyonları sıklıklar
endojen kaynaklıdır.
 Alınan örneklerin yaklaşık 2/3 de anaerop
bakteriler, anaerop ve/veya fakültatif anaerop
bakterilerle üretilmektedir.
.

 Anaerop bakteriler çoğu zaman ölümcül


infeksiyon ve intoksikasyonlara neden
olduğundan, gerek tıp gerekse hekimlikte,
önemli bir bakteri grubunu oluşturmaktadır.
 İnsanlarda; diş, diş eti, ve ağız içi, orta kulak
iltihabı, sinüzüt, menenjit, endokardit gibi çok
çeşitli klinik tablolara neden olur.
(POZİTİF) BOYAMA (NEGATİF)

BASİL KOK
Peptococcus Spiroket Vibrio
Spor Peptostreptococcus Treponema Campylobacter
Ruminococcus Borrelia KOK
Sarcina Veillonealla
Clostridium Megasphaera
Actinomyces BASİL
Bifidobakterium Bacteroides
Eubakterium Fusobacterium
Laktobacillus Porphyromonas
Propionibacterium Prevotella
Arachnia
VİRULANS FAKTÖRLERİ
 Anaerop bakterilerle meydana gelen enfeksiyonlarda, kesin
mekanizma bilinmemektedir.
 Her ne kadar anaerop organizmalar çok çeşitli enzimler
üretirlerse de, hastalığın oluşmasında bunların rolü tam olarak
aydınlığa kavuşmamıştır.
 Bazı anaerop bakterilerin virulans faktörleri
Clostridium türleri:Toksin ve ekoenzimleri; kollagenez, sitotoksin,
DNA, enterotoksin, hemolizin, hyaluronidaz, lipaz, nörotoksin,
nekrotinaz toksin, nörominidaz, permeaz, ve proteaz.
Bacteroides fragilis, Porphyromonas gingivalis ve diğer sporsuz
gram negatif basiller:Polisakkarit kapsül, Adherans faktörleri;
pili, fimbria. fibriller. Toksin ve ekoenzimler; kollagenaz,
heparinaz v.b. Kısa zincirli yağ asitleri; butirik asit, suksinik asit
ve propionik asit.
.

 B.fragilis ve C.perfringens gibi bazı anaerop bakteri türleri,


aerotoleranlıdır. B.fragilis ile bazı Bacteroides türlerinin
antifagositik özelliğe sahip polisakkarit kapsül içermesi abse
oluşumunda önemli rol oynar. C.tetani tarafından üretilen
nörotoxin ile C.botulinum, C.perfringens ve C.difficile’nin
sitolotik toksinleri doku tahribine, lokal beslenme bozukluğuna
neden olmakta ve bakterilerin üreyebilmesi için uygun bir ortam
sağlamaktadır. Anaerop bakterilerin oluşturdukları metabolik
son ürünlerin de virulansında rolü vardır. Porphyromonas’ın
bütirik asidi memeli hücre kültürlerinde sitotoksik etkiye sahip
iken Bacteroides türlerince oaluşturulan süksinik asit, polimorf
nüveli lökosit migrasyonunu önlemekte ve abse oluşumuna
zemin hazırlamaktadır.
ANAEROP BAKTERİ İNFEKSİYONLARI
 Vücut dışında bulunan anaerop bakterilere ekzojen, normal flora üyesi
olarak bulunanlara endojen anaeroplar denir.
 İster endojen, ister ekzojen olsun anaerop bir bakterinin insanda
infeksiyona yol açabilmesi için zemin hazırlayıcı bir veya daha çok
nedenin olması gereklidir.
 Anaerop bakteri enfeksiyonlarına zemin hazırlayan bazı faktörler:
1- Doku bütünlüğünün bozulduğu haller: Kesici ve delici alet
yaralanmaları, cerrahi girişimler, hayvan ısırmaları, doğum gibi v.b….
2- Tümör basısına bağlı nekroz gelişimi
3- Orofarengeal maddelerin solunmasına neden olan haller (alkolizm)
4- Ateroskleroz
5- Maligniteler
6- Bağışıklık sisteminin baskılandığı haller
7- Anaerop bakterilerin dirençli olduğu antibiyotiklerin kullanılması.
.

 Anaerop bakteriler vücudun herhangi bir bölgesinde çok çeşitli


infeksiyonlara neden olmakla beraber, bu infeksiyonlardan izole
edilen türler sınırlı sayıdadır. laboratuarda izolatların yarısından
fazlası Bacteroides türleridir. Geriye kalanların çoğunu ise
Peptococcus ve Fusobacterium oluşturur.
 İnsanlarda görülen anaerop bakteri infeksiyonları sıklıkla
endojen kaynaklıdır. Her ne kadar son yıllarda geniş
spektrumlu antibiyotiklerin kullanıma girmesi ile anaerop
bakteriyemi olgularının görülme sıklığında belirgin bir azalma
olmuşsa da özellikle beyin apseleri, kronik plöropulmoner
infeksiyonlar, karın içi ve kadın genital sistemi infeksiyonlarında
anaerop bakteriler artan sıklıkla izole edilmeye başlamıştır.
ORGANİZMA ENFEKSİYON

Sporlu Gram (+) Basiller


Clostridium perfringens Gazlı gangren

C. difficile Antibiyotikle ilişkili diyare;


psödomembranöz kolit
C. tetani Tetanus

Sporsuz Gram(+) Basiller


Actinomyces israelii Baş,gövde veya karın aktinomikozu

Propionibacterium acnes Akne vulgaris ; katarak sonrası


gelişen cerrahi enfeksiyonlar
ORGANİZMA ENFEKSİYON

Gram(+) koklar
Peptostreptococcus
P. asccharolyticus Jinekolojik ve batın içi enfeksiyonlar

P. magnus Kemik,eklem ve batın içi enf.

P. prevotti Jinekolojik,batın içi,kemik ve eklem enf.

P. anaerobius Jinekolojik ve batın içi enfeksiyonlar

Streptococcus
S. constellatus Jinekolojik ve batın içi enfeksiyonlar

S. intermedius İnsan ısırığı ile oluşan enfeksiyonlar

S. anginosus Jinekolojik ve batın içi enfeksiyonlar


ORGANİZMA ENFEKSİYON

Gram(-) Koklar
Veillonella Baş,boyun,diş ve pulmoner enf.

Gram (-) Basiller


Bacteroides

B.fragilis, B. thetaiotaomicron Batın içi enfeksiyonlar, bakteremi

Prevotella melaninogenica Baş,boyun,diş ve pulmoner enf.

Fusobacterium

F. nucleatum Baş,boyun,diş ve pulmoner enf.

F. necrophorum Peritonsiller apseler


.

 Ekzojen kaynaklı anaerop bakteri infeksiyonlarına


seyrek rastlanır. Genellikle gram pozitif sporlu
basillerle meydana gelen bu tip infeksiyonlara,
bakterinin bizzat kendisi veya toksinlerin alınması
neden olmaktadır. Clostridiumlar çoğu zaman
yaralanma veya dışa açık lezyonların toprakla
kontamine olması ile organizmaya girerken,
C.botulinum ile meydana gelen besin zehirlenmesi
olgularında sıklıkla vücut dışında oluşan toksinin
alınması söz konusudur. Daha seyrek olarak
insanlarda infeksiyona neden olan diğer ekzojen
bakteriler ise Sarcina ventriculi’dir.
Anaerop bakteri enfeksiyonlarının genel
özellikleri

 Sıklıkla;
1- Enfeksiyona zemin hazırlayan bir durum
vardır.
2- Endojen kaynaklıdır
3- Polimikrobiktir
4- Doku nekrozu veya abse oluşumu vardır
5- Antibiyotik tedavisine iyi cevap verir
Nadiren insandan insana bulaş olabilir
Anaerop bakteri enfeksiyonlarında
lezyona ait özellikler

 1- Yabancı cisim bulunması


 2- Nekrotik doku içermesi
 3- Psödomembran bulunması
 4- Gangren oluşumu
 5- Mukoza ve deri yüzeyine uzaklık
 6- Gaz oluşumu
 7- Kötü kokulu akıntı
 8- Kanlı sıvıların siyah bir renk alması
ANAEROP BAKTERİLERİN
LABORATUVAR TANISI

 Anaerop enfeksiyonların mikrobiyolojik


tanısında;
A- Örneklerin uygun olarak alınmasına
B- Uygun koşullarda laboratuara ulaştırılması
C- Anaerop kültür ve tanımlama yöntemlerinin
kullanılmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
A-Örneğin Alınması

1- Anaerop kültür için en


uygun örnek iğne veya
şırıngayla alınandır.
2- Doku ve biyopsi
örnekleri de anaerobik
kültür için uygundur.
3- Eküvyonla örnek alımı
mecbur kalmadıkça
yapılmamalıdır.
B-Örnek Alma Yöntemleri
 Abse: Povidone - iodinle en az 1 dk dezenfekte
edilen deri yüzeyinden iğneyle alınır.
 Sinüs veya Derin Yara Drenajı:Sinüs veya derin
yaradan cerrahi yoldan materyal alınabileceği gibi
deri yüzeyinin uygun bir dezenfektan madde ile
temizlenmesinden sonra fleksibl bir katater ile de
aspirasyon sıvısı alınabilir.
 Akciğer:Akciğer dokusu, transtrakeal aspirasyon,
perkütanöz aspirasyon, transkütan aspirasyon ve çift
lümenli katater aracılığıyla alınmış bronşial materyal
kullanılabilir.
 Üriner Sistem:Yalnızca suprapubik aspirasyonla
alınan örnekler uygundur.
B-Örneğin Transportu
 Zorunlu hallerde alınan sürüntü örnekleri, küçük
volümlü aspirasyon, biyopsi ve küretaj örnekleri
anaerop transport besiyerleriyle taşınmalıdır.
 Örnekler aşırı sıcak ve soğuktan korunmalı, gecikme
kaçınılmazsa nakil besiyerine alınıp, oda ısısında
saklanmalıdır.
 Kültür materyali enjektörle taşınmamalıdır.
 Doku örnekleri, biyopsi materyali veya küteraj
materyali, anaerob transport sistemi, steril tüp veya
petri kutusu içinde gönderilmelidir.Örnekler
anaerobik atmosfer içeren plastik torbalara (Difco
veya BBL) yerleştirilerek nakledilmelidir.
 Nakil boyunca örnekler oda ısısında saklanmalıdır.
C- Anaerop Örneğin İncelenmesi
 Makroskobik İnceleme:Pis koku, nekrotik
koku, pür ve kan içermesi ile sülfür granülleri
varlığı anaerop bakteri infeksiyonların
tanısında önemlidir.
 Mikroskobik İnceleme:İlk inceleme gram
boyamadır. Anaerop bakterilerin
izolasyonlarındaki güçlükler ve sürenin uzun
olması nedeniyle gram boyama tedavide yol
göstericidir.Gram boyamada
mikroorganizmaların gram
boyanma,özellikler ve morfolojisi önemlidir.
.

 Yöntemin uygulanmasında preparatın tespiti


için metanol kullanılması ve zıt boya olarak
sulufuksin eriği uygulanması daha iyi sonuç
verir. Karanlık alan mikroskobisi ile hareket
olup olmadığı ve spiroketlerin varlığı anlaşılır.
Ekim için kullanılacak besiyerinin
olabildiğince taze olması uygun olur.
İnfeksiyon yapan anaerop bakteriler göreceli
olarak aerotoleranlıdır.
 Bacteroides türleri:Silik,açık renkli,gram
negatif basil
 Fusobacterium nucleatum :İnce,uçlara doğru
incelen gram negatif basil
 Veillonella türleri:Küçük gram negatif kok
 Clostridium perfringens :Büyük köşeli,sporu
seçilmeyen,gram pozitif basil
.

 Diğer Clostridiumlar :Basil bedenini


genişletmiş terminal veya sub terminal sporlu
 Actinomyces Dallanmış filamentöz yapıda
gram pozitif basil şeklinde görülür. A. israeli
kolonileri azı dişi görüntüsündedir.
Anaerop bakterilerin ilk izolasyon süresi
genellikle 48 saatin üzerindedir.

 Boyamada bakteri görülmüş, kültürde üreme


yoksa bunun nedeni şunlar olabilir;
1- Örneklerin nakli uygun olarak yapılmamıştır
2- Besiyerinin hatalı olması
3- Anaerobik inkubasyon sisteminde sorun
4- Bakteri üremesinin antibiyotik veya diğer
antibiyotiklerle inhibe edilmesi
5- Subkültürün uygun hazırlanmaması
Kültür İçin Örneğin Hazırlanması
 Pürülan materyaller:Bakterinin homojen dağılımı için
vortekslenmelidir
 Doku ve kemik parçaları:1 ml sıvıbesiyerinde (THIO
veya et suyu) içinde anaerop kabinde veya minimal
havalı ortamda ezilmelidir.
 Eküvyonla alınan sürüntü : Eküvyon 0.5 ml besiyeri
(THIO veya suyu) içinde ezilir ve örnek sıvı gibi kabul
edilir. Eküvyondan direk ekim yapılabilir,ancak;bu
üreme şansını çok azaltır.
 Pürülan olmayan büyük hacimli materyal:Santrifüj
edilip sedimentten kültür ve gram boyama yapılır.
Anaerop Kültür Yapılması
 Hazırlanan örnekler steril pipetlerle besiyerlerine
ekilmelidir.Kültür için ortamdan oksijenin uzaklaştırılması
gerekir.Bu 3 şekilde yapılabilir:
1-Fiziksel yöntem:
a-)Sıvıbesiyeri kaynatılıp havası giderilerek
b-)Ekim yapılan besyeri desikatöre konup içinde mum veya
pamuk yakılır
c-)Ekim yapılan tüplerin havası boşaltılıp,ağızlarının alevden
geçirilmesi
d-)Havası boşaltılmış ortamın değişik gaz karışımları ile
doldurulmalı
.

2-Kimyasal yöntem:Ortamdaki oksijenin


kimyasal reaksiyon esnasındaki yanma
sonucunda uzaklaştırılmasıdır.
3-Biyolojik yöntem:Petri kutusundaki besyerinin
1/3 üne oksijen tüketen bakteriler geri kalan
kısmına ise klinik örnek ekilir.Petri kabı
parafin veya cam macunu ile kapatılıp 37C0
de 48 saat inoküle edilir.
Anaerobik Kültür
 Anaerop bakterilerin ilk izolasyonu için sıklıkla
35C0’de ve en az 48 saat kanla zenginleştirilmiş,
selektif olmayan besyerinde inkübe edilir.
 Anaerop besiyeri hemin ve vitanim K içermelidir.
Anaerop bakteriyoloji için kullanılacak ideal besiyeri
oksijene maruziyeti sınırlandırılmış olandır.
 Anaerop infeksiyondan şüphenelinen örnekler ilk
izolasyon için biri selektif, diğeri nonselektif olmak
üzere en az iki besiyerine ekilmelidir.
Anaerop Bakteri İzolasyonunda
Kullanılan Besyerleri

 Brain- heart infüzyon agar (BHIA)


 Brucella kanlı agar
 Columbia kanlı agar
 Schaedler kanlı agar(Anaeroplar için kullanılan genel
üretim besiyeridir.Kan içerir)
 CDC anaerop besyeri(THIO)
 Fastidious anaerop agar(FAA)
 Kıymalı-Glikoz buyyon (indirgen madde olarak
organik maddeler,organ kıymaları içerir)
 Tripticase sodium agar(TSA) * Kanamycin-
vancomycin kanlı agar(KVLB)
 Phenylethyl alcohol agar(PEA)
.

 Anaerop bakteri üretilmesinde kullanılan


besyerleri yeni hazırlanmış olmalı, oda
ısısında saklanmalı,eğer buzdolabında
bekletiliyorsa katı olanlar ekim yapılmadan
önce 18-24 saat anaerop ortamda
bekletilmeli,sıvı olan ise 10 dk kaynatılmalı.
KÜLTÜR DIŞI TANI METODLARI
 Clostridium difficile’ye bağlı ishal olgularında ticari olarak
hazırlanmış lateks kitleri kullanılabilir.Yine,enterotoksini
saptamaya yarayan hazır kitler de mevcuttur.PRAS (önceden
indirgenmiş anaerobik sterlizatörde saf kültür inokulasyonu)
araştırmalarda ve özellikle de gastrointestinal traktüs florasının
incelenmesinde kullanılmaktadır.Anaerop bakterilerin kandan
izolasyonu için Bactec anaerop,BacT-Alert,Columbia buyyonu
ve %5 Tiyoglikolat buyyonu kullanılabilir.Son yıllarda anaerop
bakterilerin antianaerop antibiyotiklere (metranidazol,imipenem
ve beta-laktamaz inhibitörü) hızla direnç kazanması ve anaerop
bakterileri mortalitesinin yüksek olması nedeniyle, anaerop
infeksiyonlardan şüphelendiği durumlarda anaerop kan kültürü
mutlaka yapılmalıdır.

You might also like