Professional Documents
Culture Documents
دُعا (بيان)
م َّودت حکم دے ځان ده گورم پاتے ده رحمت باران نازل کے اۓ معبودا
کوتاهۍ دے مغفرت رتا عطا کے وچا زمکا ده شعرونو مه زندا کے
تخيَّل کشتۍ تاريخ په سمندر کے څه په باغ مه ده شعرونو بهار راشۍ
په بادبان مه جارۍ ده حقو هَوا کے دسے مهر مه په باغ باندے رنڑا کے
بس درويغو نامه بچ وساتے ربا ده حسين ده غم مرثيے نازک مقام دے
ده زڑه دورا طاقت نه الرم سينه کے حق تاريخ دَما يا ربا راهنما کے
څه مه کال ده نظم ُونو باغ گلزار شۍ په درويغو مه قلم ُڅوکا کے ماتا
په هر گل کے ده سرُور خوشبو پيدا کے په ريختياؤ مه راوانا کليمه کے
ده دُعا قبليدو تا کڑۍ وعده دے چيتا زه چيتا اشعار ده اهلبيتو
ځکا سوال کاوۍ حسين غالم ژاڑا کے ځکا تاتا په دُعا يم مدد راکے
2
ده اﷲ ال نامے
څه رحيم او څه دے مهربانه
دے صفت ده اﷲ بے پايانه
گفتار
حسين وليد نا واپس راوان شه واخال په خپال چٹهۍ پڑهاؤ کا
اور نايا بال په زڑه ده مروان شه ميالؤ کا خپال ورسا مشورا
اوازۍ وکه حسين پرے نگدے تخت ده يزيد په قبضے کے راغله
خيروغے موقعے کے ده راواستلۓدے بيعت ده تاسو يزيد غوختلۓ دے
يا بيعت واخال ياۓ وايا سار ايت قرآن هلِل ِ اِنا
بيال دے ما کا نور انتظار تالوت که قرارے حسين
کا درنا الڑشۍ قابو بٸ نه کے شپا دے قرارا بيائ فرمانکه
هاشمۍ کور ده خه پيژاندلۓ دے دے مدينے کلۓ ٹول خوبياولۓ
گفتار کا ختم غالمه حسين دا ده بيعت دے لويا خابرا
نور حال مرثيے په شکل تيار کا په مدينے کے ما حيثيت دے
څه عزادارۍ ماتم شروع کۍ زواۓ ده رسول يم حسين ناميگم
ده ماتمدارو ثواب ليکهلۓ دے پٹ بيعت کال بيا چا مانلۓ دے
نوحه
سار ياێ وليدا يا بيعت واخال په وليد باندے مروان َوکو غاگونه
اُوا يا قرار ۔ ته پرے نگدے شبير ۔ ته
ما کاوا سوچونه خا موقعه دے ورتا
وه نکے تقصير ۔ ته کا اُس الڑشۍ بيا به َوکے ارمانونه
بيال دے اسير ۔ خه
4
ده حسين په دۍ خابرو هاشميان کا اُس الڑشۍ حسين بيا بٸ قابونه کے
ديرش پهلوانان ۔ خه ﮣير ارمان به وکے ۔ ته
اُونے تورے ده وليد په دربارونه څه تر څو پورے بيا نه وشۍ جنگونه
راغلل ُو نزگير ۔ خه فوج کے هماگير ۔ خه
څه دا حال َوليده شه رنگ ده مروان حسين غاگ َوکه مروان تا اۓ بدگويا
زيڑ لکا زعفران ۔ خه وا ده زرقا زويا ۔ ته
عباس تُورے الندے ئې راغلو ورميگونه چا جرا ٔت دے څه پما وکې بريدونه
شه اُلٹا تدبير ۔ خه تيز الرم شمشير ۔ زه
حسين زر َونيولل بياده مير عباس بل ده خيال څرنگے راغله څه تنها يم
تُورے واال الس ۔ خه او قاب ُو َد تا يم۔ زه
کنۍ پرے حسين غالمه ُوو سارونه ننگيالۍ مه دې ويالڑ په خدمتونه
دي دسے تحرير ۔ خه يم يثرب امير ۔ زه
بيان
یزید پالر مرگ ھم پہ جشن کےبدل کہ خالصيدل ال مرگا نيشتا دے ظاهرا
چنگ رباب او شرابونہ شو برسیرا کا ہوشیار وے بس ال خدایا وکا ویرا
بیائۍ چھیٹی یوا مدینے تا ولیکھال دَرسول جوڑکڑی تخت باندےڅہ ناست وہ
ویلوئۍ اۓ قاصدا زر ولید تا ویرا غہ معاویہ ھم دہ سفر نیٹا کا تیرا
اویا زر رسول فرزند نا بیعت واخال چوک دہ صدقہ جاریہ دنیا کے پریگدی
یاي سار غنچہ کا ماواتا حاضرا پس ال مرگ ھم گرداوی ثواب دہ خیرا
دا چھٹی څہ ولید ولیدا دائې ویلو چوک دہ ظلم جاریہ دنیا کے پریگدی
دا عہدہ دے دہ ازغی یو ڈاکا بیرا پس ال مرگ ھم ٹوالوی گناہ ال غیرا
څہ ولید چھٹی حسین پہ مخکے چیخال حکومتی زوی یزید تا حوالہ کہ
حسین خونا وہ لیدا لی وو کے گیرا شرابی وا فحاشی سا مینا ڈیرا
دا تاریخ دے نہ ڈاریگی نہ شرمیگی خپال الڑ واگۓ یزید پہ الس کےویرکے
نہ پہ چا باندے عبث آچاوی سیورا دہ رسول پہ امت جوڑا شوا اندھیرا
5
نوحہ
بیان
خو څہ سترگے دہ رسول ہللا پناہ شوے مکمل شہ دین غدیرخوشی صحراکے
حسد جوڑے منصوبے کڑلے ناپاکے خداۓ پسند کہ داغا دین خپلےراضاکے
دہ رسول پہ آل عیال ظلم شروع شہ رحمتونہ پہ دیندارو خداۓ نازل کڑو
پہ بدعتؤي دہ دین لیارے شکستہ کے وگیو تگیو ال نعمت شوے خیٹے ڈاکے
6
حسین پیش کے قربانیانے دین دہ پارا دہ اسالم صرف ناماوا اسالم نہ وہ
وینو فتح کا حاصال کربال کے ٹول عیبونہ ُوو راجمع خلیفہ کے
شہ حسین ورنہ قربان حسین غالمہ مايندو ترایندو سا یزید کڑل نکاحونہ
دسے دین پارا پکار دے څہ ژاڑا کے بدکاریانے چلیدے سپینے رنڑا کے
گفتار
شۍ مدينه به پما پرادۍ دا يئه حسين فرمانکه څه انديخنے کے
په نصيب به در با درۍ شۍ ما يئه خورے ويالڑا څه دروازے کے
شۍ به مسافرۍ بيابان ده َوه وليد دربار وه دا خو آغاز
خورے نن خو په مدينے کے يئه يا يئه اوسا نا ويلے دورا صدمے کے
امت ده السه به دل ازارا شے تا مينے قدر په ورور حسين دے
څه کربال کے په ورونڑو ويارا شے درد ده هر دواڑوخورے عين عين دے
کور به ده لوٹ شۍ څه بے دربارا شے سارا نسبت مه قاب قوسين دے
يا عباس شتا دے خورے پردے کے يئه ده زڑه په مثل ده ورورا سينےکے يئه
بس ژاڑا پريگده ځان دالسه کا دروازه پريگده حاصل سکون کا
عبدُهللا کا اوس خبار ال حاال صابيرے خورے صبر دوگُون کا
َوتاڑا بيا مليا بند واتا خورے َولۍ په َولۍ رسا ژمدون کا
بند کے مه سار سارا بدراگے کے يئه ماده لوٹلۍ کاروان نقشے کے يئه
ده خوأيندو ورونڑو مينے مثال دے يا خو په خير يم خورے قربان شم
کا حسين ستوراۓ زينب هالل دے اوس دۍ نا پس به جال وطن شم
دے الزوال حسين غالمه غم نن ژاڑا ما کا يا خو اِے خورے
لگيا څه ته ده چا په مرثيۓ کے يئه ده ميڑانيو ورونڑو حلقے کے يئه
7
نوحه
حسين غالمه دُنيا باغ دے ده غمونو جنگ په سامان مه دۍ تيار خايئسته ويارونه
دے عبادت فقط چراغ ده راحتونو عابد ده ور و ورو الگاوۍ په فرس زينونه
رب عبادت ده ال انسانه جوڑاوۍ عبدهللا ده ديارلس کالو مه قاسم مليا تاڑۍ عبدهللا
اخير رفتن دے دُنيا نا واۓ صداقه شهزاده نا
نوحه
خورےچهٹۍ کے ؤو تحرير ۔ څه نه َوکے تاخير وليد ويل اۓ ده رسول زويا ۔ دے معامله لويا
بيعت دَما حسين نا واخال په قرار يزيد ده ما په نامے دا چهٹۍ راغلۍ دے
يائې اوايا سار ۔ دامه اميدونه دۍ سختائې ليکهلۍ دے ۔ دا مه نصيبونه دۍ
8
وخت ده قرارقرارتيريگۍ ۔ کوچ جرس غاگيگۍ خورےپوهيگم څه غاوخت۔ نزگير شه موده بخت
په تورے شپے ده زهرا کور دے اوجاڑيگۍ
پورتا نيشانونا د څه پيشگوئۍ ده کربال مه نيکه کڑۍ وا
داغاتاريخ دےوينےاورۍ ۔ حسين غالم ده گورۍ خاورائې راوڑۍ وا ۔ ٹول هغا رازونه دۍ
مصرو جمال قرار قرار به جوڑاوۍ
زبان حال ۔ دائۍ ارمانونه دۍ ِ په کال دۍ قربانۍ قيصه وا۔ دتا ماسا وعده وا
څه ورورا څے نو زه به هم درسارا څما
وير به ده کاومه ۔گران مه بلتانونه دۍ
اصحابان کو يزيد قتل خون ريزۍ وا دسے خلقو سا دے ُکوم سلوک پکار
او عصمت ريزۍ هم درے وريځےجارۍ وا يزيد وکه مدينے باندے يلغار
اۓ حسين غالم بس پانڑۍ واڑا وا تاريخ ويائې دۍ تا واقعه حُرا
مدينه او خلق مدينه مدينے
بيان
پيغمبر پاره گريوان شه مدينے
بيأي خوأيندو تا نعريکے تياريگو ده زهرا چمن ويران شه مدينے
ده عباس اوچات نيشان شه مدينے
ده وليد دربار نا ستڑۓ حسين راغۓ
پالر په قبر قاسم ويلو بابا جانا زڑه داغلۓ ال مروان شه مدينے
تره مه ڈوب په غم راوان شه مدينے
په شيشے اُ ِم سلمه خه غور وکه
اجازت راکا زه تره سارا تلل غواڑم کربال شروع داستان شه مدينے
په ژمدون قاسم خيمان شه مدينے
يو کم شل وريځو اصغر به ششماهۍ شۍ
خير واپس به بيا بۍبيانو سارا راشۍ دا معصوم هم ده ميدان شه مدينے
عابدين کا بنديوان شه مدينے
پيغمبر په قبر پروت څه حسين ژاڑۍ
مدينے نورو تا خاروغا وداع ويرکا ال نيکه جال وطن شه مدينے
شه مدينے کربال ئې قبرستان
ده نيکه تصوير به ځان سا حسين بيأي
وشوا ختم په دۍ ځاۓ عزادارۍ کے گل اتلس کالو ځوان شه مدينے
ده حسين غالم بيان شه مدينے
گفتار
بل حال احوال څه درتا بيان کم نيکه شيرينا حسين فرمانکه
بوج ده فکرونو ځان تا اسان کم په مينه مينه سالم مه واخال
بيا به تا قبر ديدان ونشۍ بيڑے راغلم تا مقبرے تا په
پوهيگم بند شوا په ما مدينه تا زيارتۍ نا څه مشرف شم
10
نوحه
مدينه خو شوا خبارا څه بيعت نا ده يزيد زه به خوائيندے کم خبارے وا نيکا تا ال ارشاد
حسين څۍ وطن پريگدۍ دورا دے ظلم شديد څه هر واڑا شۍ تيارے په سفر ده دۍ جهاد
اوس به حج کےدا ذکرونه نيکا َوکۍ حاجيان ورو ورو خور ُوبه درےواڑا زخمونه نيکاتادههجران ورو ورو
11
خالفت ملوکيت شه غور َوکا چا َد السا اراده مه دے څه نشۍ رنا پاتے چوک نا خواندا
دا بادشاه څه مالمت شه غور َوکا چا َد السا مظلومۍ به دَما حج کےشۍ هرچاباندے څرگندا
خائې ظلم دستانونه ده تاريخ کاتبان ورو ورو کا بيا پٹ َوکۍ قتلونه خباريگۍ جهان ورو ورو
يزيد مڑشه خو حسين دے ژامدۓ تاريخ گواه دے ده ما قتل سا به گورے شۍ ال خوب عوام بيدار
اۓ حسين غالمه هر ځۍ کے ده حسين نعره دے تخت او تاج به ده يزيد شۍ په خطرےکےگرفتار
دۍ ده کاميابۍ نقشونه څه لويستل شۍ قرآن ورو ورو څه پماخوائيندےويرونه َوکۍ څيرےگريوان ورو ورو
بيان
بي ُزو وانو او هم سپو سا کاوۍ لوبے تورا شپا دے سنا ٹا دے مدينه دے
بيت المالۍ ده شترنجو خزانه دےُ ده رسول په قبر پروت زوۓ ده زهرادے
ما ده ورور په شانے دين ترويج َد پارا مدينے خلق بے غم کاوۍ خ ُوبونه
مجبورۍ دے ځکا کڑۍ کناره دے ده حسين په مخ ده اوخيو شوگيرا دے
خو يزيد ماتا پيغام دے راستاولۓ فريادونه ده حسين دسے آسکيگۍ
څه مذهب سياست بيل دے خو خطره دے لکا پروت ده خپل نيکه په جنازه دے
ته مذهب دستخط دما په عمل َوکا حسين ويل ُو آخيرۍ زيارت دے پالرا
څه زه څه کاوم دا دين ده مصطفۍٰ دے تا امت کڑۍ پما تانگا دُنيا دے
ته مه دسے بيعت َوکا اۓ حسينه بيال کڑلو سياستۍ ال مذهبه
څه حرام حالالول اختيار د ما دے دا ده زهرو گوٹ مه څخلۓگران الال دے
اوس ده دين وينځل هم غواڑۍ په شرابو بادشاهۍ معاويه يزيد په الس کے چيخال
دما سار په پرۍ کيدو ده دين بقا دے پالرا دسے بادشاهۍ نامه توبه دے
دين بقا پارا راوان يم گرانا پالرا
12
يزيد چنگ اوپه ربابو کے مصروف دے مو چا خپل مرگ تا پريخۍ نه ي ُو
شرابۍ په ُکل حرامو فرفته دے شهيدا وۍ مه بے اجال په ظلمونه
اۓ حسين غالمه صرف سار خونه وه
سار سارا ده شهزادۍ ده سار ِردا دے
نوحه
پالر مه شهيد شه نمانځه کےڈير ۔ په وينو لَولۓ دا آخيرۍ زيارت دَتا وه نن ۔ څه ما ادا که
ارام خوئ نه وه ژمدانه کےڈير ۔ په زڑه داغلۓ قبر دَتا اُميد َد ما وه نن ۔ ما الوداع که
بيا بيال پاتے شوم الله نا زه ۔ ڈير سرگردان يم بلتون گيله به کاوم چانا زه ۔ په زڑه بيريان يم
سالم مه واخال بابا جانه څم ۔ ناوختا کيگۍ يزيد وليد تا راستا َولۓ دے ۔ دسے پيغام
خوائيندو سارا څم ال وطانه څم ۔ څه تياريگۍ يا بيعت واخال ما ليکهلۓدے ۔ يا َسرانجام
اجازت واخلۍ عبدهللا نا زه ۔ يو ساعت مهمان يم سارۍ جُدا کا ال بدانه زه َد تا سلطان يم
څه ژمدون ڈاک وۍ ال تقصير نو ۔ تلل دي دُنيا نا دا مه گمان دے رابه نشم بيا ۔ دَتا په قبر
کا اميد نه واۓ ده شبير نو ۔ ڈيرا وا گرانا تاال روضے به جُدا زه شم بيا ۔ دَما دے صبر
حسين غالم يم بے ژاڑا نا زه ۔ تش جز ويدان يم شوا مدينه پما ويرانا زه ۔ ورنا راوان يم
مثنوۍ
يا تا مزار خاورے لمدے وے َوليد لو نيکه ئي خوب کے
څه مور شکم باندے مه َوش ُو گ ُوزارونه رسول هللا نائي چاپير کڑل ُو السونه
13
بيان
هم دما پيغام تر سارا کا ميدان کے گرانے مورے ماتا اويا يا حالونه
په ميدان ا ُو نزے ورور په ديدانونه تا په قبر دۍ پراته اوخيو رودونه
ده فرياد موقعه به بيا درتا ميال ُو شۍ دا په شپے دے چوک راغلۓ تا په قبر
در سارا به څۍ نيزو باندے سارونه څه په قبر ده خکاريگۍ نيشانونه
ته خطبے ده پالر په شانے کا َولويلے خوب عالَم کے اواز راغۓ گرانے لورے
تر قيامت به کيگۍ تاسو ماتم ُونه ورور حسين ده دۍ خستلۍ رخصاتونه
قيد او بند کے ل ُورے ذکر ده غفار کا لُورے ماپه ڈيرو نازو دے ساتلۓ
کا هر څو دَتا تاڑلۍ وۍ الس ُونه پرے ئي نگدے لورے بيال په غمونه
اۓ حسين غالمه څه قيصے ده پريخلے حال احوالۍ ل ُورے ماتا کڑلو تير
غا خبار دۍ څه چوک لويلۍ کتاب ُونه دا خابرے غواڑۍ وينو سيالبونه
گفتار
نوحه
کائيه راوان اکبرا دورا مه واورا عرضۍ په ستر سفر راوان يئه دورا پ ُوهيگۍ صغرا
نکے پو۔ير اللکا َد خور صغرا نتهائۍ څه ال خواهر راوان يئه درپسے مڑيگۍ صغرا
ما پسے راشا ورورا وامه ورا سوالونه خوائيندو تا گران دۍ ده هجران سوۍ داغونه
ورورا اکبرا ۔ وروا اکبرا ورورا اکبرا ۔ وروا اکبرا
کاروان راوان شه صغرا الورور اکبر پاتے شوا په صبراولو کال زنڑکۓ غمجن صبريگۍ
حسين غالمه تنها المو ر او پالر پاتے شوا په َد السو ده کال غم ده هجران کاميگۍ
کاروان پسے ئې په ژاڑا َوک ُو غاگونه تل په م سترگے اورۍ اوخيو بارانونه
ورورا اکبرا ۔ وروا اکبرا ورورا اکبرا ۔ وروا اکبرا
مثنوۍ
په تورے شپے په توے شپے کاڈے باريگۍ بلتونه ته څورا ناترسا ناروا ئيه
بلتون جرس غاگيگۍ بے رحم بے پروا ئيه
کلثوم اکبر په لورۍ َوکو آوازونه څه آورے نا ده رنځورانو فريادونه
قربان صغرا ده ژاڑۍ قربان صغرا ده ژاڑۍ
هريو موجود څه روح الرۍ بلتون به گورۍ صغرا رنځورا کاژمدۍ په کور کے وينے
هر څو کا اوخۍ اورۍ ده ژنڑۍ ورور په مينے
حسين غالمه اکبر خلۍ رخصاتونه جدائۍ نکے ال اکبر په ارمانونه
قربان صغرا ده ژاڑۍ قربان صغرا ده ژاڑۍ
مثنوۍ
گرانا ترور مه بابا ځان ساويلے بيائي څو خابروځواب راکا نو بيا څا
دۍ خابرے ځواب راکا نو بيا څا گرانا ورورا خور ڈا ڈاکا نوبيا څا
څه اصغرۍ هم الما غويگے جُدا که بيمارانو تا ده څرنک کور پريخلۓ شې
پس ظاهر دَما خطا کو نو بيا څا اۓ اکبرا دا رتا کا نو بيا څا
17
بس خو دورا وکا ما بيا پوير نه کے زه به بيا دسے خابرے چيرے نه کم
ورورا وريځ راتا وعده کا نو بيا څا اوخيو رود ال مخ صفا کا نو بيا څا
نوحه
پالر مه وکسه خوائيندے ځان سارا بيائ ورورا يو ماشوما نازبردارا يم
زه يم َد تا خور ته ئيه ده ما بهائي بل وگورا څه قسم بيمارا يم
پرے ده ورور والۍ ال ما رشته نکے ورورا رنځورۍ کے مه تنها نکے
اۓ ده اعجاز چيختنا دَتا خاندان دے راوان آسکے شوے خيمے بار ش َولو ٹول راوان
ده شنه گمباد چيختنا وکسا کاروان دے راوان ڈير َد ايساريگو دا مه دے گمان
وگورا تا ده قبر مجاوران الڑو اراده نکے ويلے مه بوتللو
18
نوحه
نوحه
گفتار
بې بيانے ٹولے بيا کجاؤ کے ده منافقو پهچان ده پارا
خپال سوارے کا گانڑو پردو کے ما اختيار کا َد هجرت ليارا
واڑو نا ورستا بيا گرانا خور کا په دهوکے مه کور کے شهيد کۍ
سوارا کا ورورا زنگون َد پاسه بچ به شۍ بيا ال اُمت شناسه
حسين غالمه ويلے ئيه رنج کے کا ورسا وکم په شان ده پالر جنگ
مرگ تبديلۍ دے ژمدانو منځ کے اُمت به ويائي وه اقتدار جنگ
دۍ نا راتلونکۓ ژمدون بهتر دے زه ځکه خوائيندے ځان سارا بيايم
عمل څه خه وۍ څا زڑه َد خالصه څه شۍ څرگنده ده جنگ خالصه
21
نوحه
عباس فرمانکه آۓ سردارا ۔ قربان شا برادر عابد بۍبيانو سارا خه دےڅه خيال کۍ دَناموس
نيوليۓ دے اصغر َ ال کجاؤ نه څۍ بيمارا ۔ ده شام سفربيا په غرمه دے څه شۍ ورسا مانوس
کا ته لگ راشے څه ستاناکے صغرا جان ورورا نور کجاؤنا واڑا مخکے کا سپاهيان ورورا
مخکے کا نيشان ورورا مخکے کا نشان ورورا
اصغر صغرا نا نه بليگۍ ۔ بۍ بيانے دۍ حيرانے نورناوخت نشۍ راوانگۍ کے جارۍ کا دا فرمان
مشوم ده مورناپاتۍ کيگۍ ۔کاکم خوائندے راوانے ده شپےسفرکا څه گرمۍ کے تنگ نشۍ ماشومان
راشا په خپلو سترگو ته َوکا ديدان ورورا دا غم کافۍ دے مدينے نا َد هجران ورورا
مخکے کا نيشان ورورا مخکے کا نشان ورورا
حسين غالمه بيا امام ۔ اصغر تا شه نزگير مسلم کاٹول کاروان نا وڑاندے۔ دما عباسه ورورا
ورتاشه غويگ کےهمکالم۔اصغر پريخال همشير ځان ساقاسم بيايا توغ الندے به مينے ورتا گورا
بيائيۍ ويل ُو څا وشوا مشکل َد ش ُو اسان ورورا اکبر به ماساراوۍ خۍ طرف راوان ورورا
مخکے کا نيشان ورورا مخکے کا نشان ورورا
نوحه
هر چا خپال خوارۍ وکا ۔ خو اصغر ده نه بليگۍ په خه شانے پما گرانے
زه ويالڑا يما ځکا ۔ څه مه ورور نه جُدا کيگۍ ل ُورے وير کا بهائۍ جان
څم به خپال غويگا کال ۔ رنا خالصه کۍ جانان
تاخوراکڑۓ وه رخصت۔ بيا په څه ئيه راواتلۍ
نيولۓ ۔ وکساما سا غارغاڑۍ دے
ماخو په زور نه دے َ زر النڈاوا دا مالقات ۔ دے قافله َوداريدلۍ
ماسارا ٹينگ دےغاڑواتلۓ ۔ گويا ما سارا راضۍ دے ئيه بيمارا خداۓ َد پارا ۔ فک ر َو ساتا َد ځان
ناخکولۓما پريخلۓ ۔ دے کا خپال شۍ راوان
َ گل
ويرکا واڑوکۓاصغرمورتا۔ لوۓسفردے شپا تيريگۍ
څه حسين په دۍ اگاه شه ۔ شه اصغر واتا نزگير بيمارے لورے ويرا کورتا ۔ ارام َوکا نواختگۍ
ورتاغويگےکے گويا شه ۔ اصغر پريخال همشير م ُو پويرکا زڑه صابر کا ۔ په غمونو ده جهان
واويال شوا په ژاڑا شوا ۔ څه رنځورا صغراجان
بۍ بيانو گرانا پالرا ماسا۔ دے کڑاۓ دے اقرار
شوال راوانا ۔ صغرا جان َوکه سالمقافيال َ څوراپه خپال نکۍ خالصه۔غويگاماناورور اصغر
شوال ويرانا۔ دا لويستل حسين غالم مدينه َ چوک به مانا بابا جانه ۔ په زور نه خلۍ نادان
يوه خاندان دۍ ۔ چوک راوان دۍ
چوک ش ُو پاتے په ارمان
مثنوۍ
نوحه
يزيد هله به کيگـۍ ۔ اصحاب به ده قتليگۍ هاۓ الوداع مدينے ۔ هاۓ الوداے مدينے
درے وريځے به کۍ عصمت ريزۍ روا مدينے گواه اوسا ما بچ که حُرمت دَتا مدينے
عصمت به ده اصحابو ۔ لوٹيگۍ ده اعرابو څه تير ما شهادت شۍ پامال به تا حُرمت شۍ
سپا ِه صحابه ته ديخنه خايا مدينے شاميان به اخير تاکۍ په وينو سرا مدينے
جاهل کافر په شور ۔ خپل کور س َوزۍ په اور منصوبه دے تيارا ۔ اُس ما قتل ده پارا
حال حُرا مدينےِ تاريخ پٹا واۓ نشۍ حسين ځکا پريگدۍ ۔ نيکه روضه مدينے
اۓ دين شمع مدينے ۔ اۓ دين رُبا مدينے زه نه غواڑم مدينے ۔ څه پريوزۍ َد ماونے
حسين غالمه اويا سالم وۍ وا مدينے دَتا خاورو ده پاسه ۔ بس بے گناه مدينے
بيان
حسين راغۓ ويلوئي لورے ناواختگۍ َوداريگے اۓ عباسه انتظار به
اوڑکۓ مورتا وير کاوا څه راوانيگۍ صغرا خستۓ دے علۍ اصغرپه غويگے
صغرا ويلُو کاڅۍ خپال ويرۍ مورتا صغرا ويائۍ څو په خپال دَما ورور
هيچرے ويرنکم َد چا زورتا
خو بَئۍ ِ جُدا نشۍ چوک بَئۍ نه خلۍ په زور
کا چا واخسته اصغر مانا په زور عجب دادے څه بۍ بيانے دَئي راخلۍ
بالرا زه به واپس نه ويرم په کور نيولۍ
چاتا نه څۍ خورۍ ٹينگا دے َ
مائيندو ترائيندو سامه داکڑۍ وعده دے نه ده ترائيندو تا راڅۍ او نه ده مورتا
بس په دۍ وعدے مه پالرا فيصال دے دا خابرا مه زر ورا ساوا ورور تا
24
دا مظلوم کاروان عراق په لور راوان شه څه حسين شونڈے په غويگ ده اصغر چيخلے
ده حسين غالم کالمۍ ترجمان شه اصغر خور نا په قرار منگولے پريخلے
نوحه
اکبر اکبر ده کاوۍ غاگونه ده څۍ هادۍ راوان دے منځ کے ده سيدانو
ال دۍ نا خونه کا ستانائي نکے ورپسے راوان دے صف َد ُمحبانو
هسے نا څه تيرکۍ هاۓ زن َکدان ورو ورو امام زمان دے څۍ نثاران ورو وروِ
اۓ حسين غالم څه فهم شه شور تا ٹول سواره څۍ مگر يوا واڑا رنځورا
حسين ل ُور ستانا کا بيا واپس کورتا ال گاوۍ َد الختا هۓ لکا معذورا
بيا هلے راوان شه دا کاروان ورو ورو دا نعرے َد وائي ورو کا کاروان ورو ورو
نوحه
راغلل ُو مکے نا الڑو په کوفے پالر او مور مه چيتا اکبر چيتا دے
زه نه يم خبارا سفر چيتا دے دورا بيمارانو جگر چيتا دے
خدايا ما ده خپل خپلوان ياديگۍ ڈير زه صغرا ماش ُوما يم بيمارا يم
ماواڑے طاقت ده هجران چيتا دے خدايا ما طاقت ده صبر چيتا دے
هيچوک دَما نيشتا کا زه مڑا شولم ٹول عزيزان الڑو بيال پاتے يم
مور به مه بيا ويائي قبر چيتا دے ماتا مائيندو ورونڑو خبار چيتا دے
25
رنځورا څه مور نا بيال پاتے شۍ خور يم ده زلمۍ اکبر رنځورا يم
تا حسين غالمه فکر چيتا دے سکينه دے چيتا اصغر چيتا دے
بيان
زه به خپل ده شهادت مقام تا الڑشم دے حديث دۍ ځاۓ به بد ساڑاۓ قتليگۍ
ما قائم درتا مثال که درنا الڑم دۍ حديث واتا مه خيال که درنا الڑم
َد ما قتل به حربو سا راپٹ نشۍ دۍ بدبخت مقت ُول مثالۍ جوڑا َولم
ما ده خورنصرت صيکال که درنا الڑم ځان مه بچ خپل الدۍ جال که درنا الڑم
شاعرا
ِ ده درويغو مرثيے ما ليکها َد ما َد قتل وا تيارا منصوبه
ما حسين غالم دا سوال که درنا الڑم مامعلوم ده يزيد چال که درنا الڑم
گفتار
وينا دَما څه ورورا بها نه شۍ محمد فرمانکه ورور در قربان دے
کعبے حُرمت هم ورورا ضائع شۍ حسينه ورورا الس په دامان دے
ځکا مه حج په عمرے بدل که احرام ده ک ُوز که چيتا راوان ئيه
کوفے په لور ده الال راوان دے کا اجازت وۍ دامه پُرسان دے
نوحه
څه هرچيتا مه الالوۍ ستڑۍ خور به ورسارا وۍ
په ژمدون به بيال نه ش ُوخوراو وروربه دا وعده وۍ حنيف جانه دا ده څرنگ
دسےاُويا کا مه وروردے بس دماده سترگو تورتا مشورے ويرکاوے ورور تا
څه مه وروروۍ په خطرےکےزه به هم وم سرگردانه حنيف جانه خداۓ َد پارا ماال ورور جُدا نکے
کا مه ورورچيرے شهيد شۍ نو زينب څرنگ شۍ ايسارا ده الال په ژمدانه کے
په کوفےاو شام چولو کےبه زه لويلم ُخطبے زور تا دا بلتون خو آچاول دۍ په ژمدون مه لکا اور تا
کاورور تن الما جُدا شۍ زه بئۍ سار سارا سارا څم حنيف جانا ورور حسين نا ده زه نشم بيليدَلۓ
به نيزے کا وۍ نوزه به ورپسے گريوان پارا څم عبدهللا نا خو مه ځکا اجازت دے را خستلۓ
کاوما کا نزولۍ شۍ تنور تا َ انتظار به زه زه به څرنگے واپس څم لگ خو فکر َوکا خور تا
ده حسين دا غم نجات دے ما ليدلۍ دۍ کتاب کے په ژمدون مه بيال ماکے دامه خداۓ واتا دعا دے
اۓحسين غالمه حق دےخوڅه لويلےپه اداب کے ال حسين مه جدا ماکے بس همدا خواهش دَما دے
غوروکے گور تا
ِ په درويغوکےنقصان دےکالگ ماخوتل په دۍ دُعا کے دۍ السونه ورورا پورتا
27
بيان
مدينه مه دے پريخلۍ حنيف جانه
زه ده هسے حنيف جانه ورور سانه څم په ژمدون به جُدا نشم زه الال نا
خبراوم به شام کوفه زه کربالنا
مشورے مه ورور تا ماويرکاوا دسے
په کوفے کے به زه ورورا خطبے لويلم څه خطره وۍ خوائيندے بيال کا الځانه
ژاڑا وم به کوفے خځے زه گريانا
پيشگوئۍ ده کربال دے موتا شوۍ
په دربارو کے څه َسخے ظاليمان کڑۍ کا هم غے موقعے قضا وۍ ال سبحانه
وير کاوم به ځوابونه زه هر چانا
نو دما ورکے حصه دے برابارا
غرض دا څه حسين کوچ َوکه مکے نا ناممکن دۍ ستانيدل ال اِمتحانه
ورور سا خور حسين غالمه شوا راوانه
يتيمانو به ده العطش نعرے وۍ
تسلۍ به وير کاوم زه سرگردانه
نوحه
واحنيف جانه کا ورور سارمه په نيزے څۍ په ژمدانه به جدا نه ش ُو حنيف جانه
بنديان به ورپسے څۍ دُعا غواڑم هللا نا
غه وخت به زه کاون حسين حسين غاگونه مرگۍ تا حق دے کا بيا جوڑکۍ بلتانونه
بنديانو طريقه دے اخير فانۍ دُنيا دے
28
زه به ماتم سا جوڑکم د سے انقالب زه به شيرين الال پرے نگدم بے کاسۍ تا
دوستان به کم بے تاب بے وير بے نوائې تا
حسين غالم به جوڑاوۍ ده غم بيتونه نيزو پسے به وۍ ده خوائيندو فريادونه
شهيد دا فلسفه دے څه زواۓ ده مصطفۍٰ دے
بيان
پردے َونيسۍ اکبر او حسن م َشنا زڑه غمجن لرا کا فيض چيرے مقصعد وۍ
بيا هلے عدن بۍ بيانے ک ُوزاوا اوخۍ مخ باندے راوانے ک ُوزاوا
سيوره وکا تر خيمے هلے توغدارا حسين غاگ َوکه عباس تا يوے صحرا کے
زهرا لونڑے خير امانے ک ُوزاوا ورورا شهزاديانے ک ُوزاوا وشوا
يا دمه بيا کوزيدل ش ُو حسين غالمه اوال خروغ ده پردے بندوبست َوکا
ال کتاب سترگے بيريانے ک ُوزاوا بيا قرار حرم نيکزانے ک ُوزاوا
بيان
دين حق تالش کاوا پالرنيکه تير شول محرم دے راشا دَف او خزان پريگدا
په قرآن دا ايت شتادے شيطان پريگدا غمو مياشت دے خوشحاليانو سامان پريگدا
جنازے نه مخکے تلل کال دۍ منع بس نمونځ ده پيغمبر علۍ په شان کا
جنازو نا مخکے وڑل ده قرآن پريگدا ال خپل نفسا جوڑاول ده اديان پريگدا
دا قرآن گورے ژمديو تا نازل دے کا تقلي ِد مجتهد نا انکارۍ وے
تالوت کا ئيه زنده مردگان پريگدا پيراوۍ دا ده امام دے هاديان پريگدا
دا ده چا زيارت دے قبر کے چوک نيشتا شبيهے کال حرام کڑے مجتهد
ماردا خداۓ تاوکسا تش کدُوان پريگدا نو زانگوۓ ۔ تعذيے او آسيان پريگدا
په بوتل ليکهۍ هوشيار ال ناقِالنو مجتهد حُکم نفسۍ خواهشات نوۍ
اصل واخال نقل او ناقالن پريگدا استنباط شۍ ال قرآن کافران پريگدا
خپال وياۓ َو گۓ تگۓ حسين آل وه په گمان کے ده ثواب کڑے گناهانے
ُمال ته هم لگ چرگوڑۍ چرگان پريگدا اما مان کا ته الرے نو گمان پريگدا
څه ال خپل سار خوگاوے حسين غالمه خپل پرڅم گورے عباس پرڅم ماشمارا
عادتۍ به منع نشۍ احزان پريگدا ريختيا وايا په عباس دا بهتان پريگدا
اُس نمونځ ده بدال ولو کارشروع شه ال خپل آس ده ذولجناح کال کڑا جوڑا
په فروع کے کج روۍ ده نادان پريگدا غم ده پوزے کاوا جانا پيزوان پريگدا
حق ترخه دۍ ئيه جا ِهل حسين غالمه ريختيا څه دۍ درويغ څه دۍ خه خبار ئيه
گاٹا خال ده دُنيا دا تاوان پريگدا دۍ چندو تا غ َوالول ده انسان پريگدا
څه ده خوا خاوۍ کاوا حسين غالمه تور علم وه ده يزيد سپين ده حسين وه
دين ناجوڑادے نخرا امتحان پريگدا په تاريخ غو ر کاوا جاهالن پريگدا
30
کفتار
نوحه
شولو دوستان
ده بيعت دور شروع شه څه خبار َ غور َوکا مصيبت کے گرفتار ُوو ٹول نبيان
په زرگا ُو بيعتونه ش ُو ادا ده موال ورو ورو تيرا وا مصيبتونه په نابودے دُنيا ورو ورو
يو قاصد حسين غالمه بيا مسلم کڑلو راوان ُمضيق دۍ کلۍ ناما واڅه ولما وه مسلم جان
َوئې ليکهل ُوٹول حالونه موالاوسکے راڅا ورو ورو قاصد راوڑوپيغامونه شه راوان شهزاده ورو ورو
اس وقت کوفے کا گورنر نعمان بن بشير تها جسکۍ بهن زوجه مختار کي
همشيره تهۍ۔ اس لۓ وه نرمۍ برتتا تها۔ يعنۍ سختۍ سے پيش نهيں اتا تها
اور شايد چاهتا تها که امام حسين کامياب هوں تو بهتر هے۔ وهللا اعلم
نظم
دا څه مرگ نا خوفزده دے داده هسےنا فهمۍ وا په اُوبو کے طغيانۍ شتا
څوڅوځال په خوب کے مڑشوے مرگ نا پس اقامت شتا هم اوبو کے لذت شتا
هر څه دۍ خداۓ نعمتونه ته په خپالهم نعمت ئيه اونگۍ ده کال هالل شۍ کال قمر کال بدر
کاده شکرپه راز پوهۓشوےده هرشکرقيمت شتا په يو حال صرف هللا دےمخلوق کے حرکت شتا
ده عرفان ال سمندرا يو قطره حسين غالمه په وجود څه ستڑاۓ نشے نه پوهيگے په ارام
کا حاصله څه خبار شے ذلت شتا دے عزت شتا په ارام کےستڑمونۍ دے ستڑمونۍ کےفرحت شتا
څه څه نيشتاغاهم شتا دۍ څه په فکرکےده راغل ُو ضد دَخداۓده نعمت نيشتا
ضد ناپيژاندل شۍ ِ
هرشۓ ِ
ده حسين غالم اُلفت کے محبت کے نفرت شتا جهنم هم خداۓنعمت دےهرنعمت کےحکمت شتا
32
گفتار
ُخداۓ ده کامياب کا خو حال پُر خون دے هُمام فرمانکه څه مرحبا وۍ
زيات الهرشۍ نا دتا ژمدون دے واحسين جانه سالم په تاوۍ
وا ده رسول َد چمن گالبه بےواختا څرنگ حج نا راوان شوے
کا الڑے ما به دا انديخناوۍ وا موال کڑۍ به تا عمره وۍ
حسين فرمانکه ڈاڈا خپل زڑه کا حسين فرمانکه کا واۓ ايسار
خوارۍ دَما به وے نرۍ َورکا يا به شهيد َوم يا گرفتار
دُنيا طلبۍ تا زه راوان نه يم دسے اطالع وا ماتا راغلۍ
ما هر عمل به رب په رضا وۍ حج کے به قتل حمله په تاوۍ
نوحه
يزيد اسالم نامے باندے شروع ک ُو بدعتونه
ده ُ
بيت المال دولت سائې حالل ک ُو شرابونه پما باندے واجب دے غا عمل پورا کاوم
عَوام نا به غفلت ده غالمۍ ليرۍ کاوم شاعرا ده عرابو کربال واتا ده څم
ده ظلم بادشاهۍ دے تقريرونه بے اثر دۍ ده شام ملوکيَّت باندے عرصه وش َوال ڈيرا
دۍ ذلت زندگۍ نا ده عزت مڑيدل بهتر دۍ هُمامه نصيحتونا اُس دے خابرا تيرا
په تورو به ده وينو فتح زه حاصالوم تقرير تا راوان نه يم زه به ځان قرباناوم
ده ظلم بادشاهۍ باندے خاموش څه وۍ عوام دا کارڅه اسان نه دے څه ظالم ظلم څرگند شۍ
هرواڑا ظاليمان دۍ ده هللا دے دا کالم دۍ کار کے به ده دۍ دُنيا اُوبه م ُو باندے بند شۍ
ده وينو په طاقت به زه ظلمونه ڑانگاوم واڑو واڑو باچيّو سا به تندا تيراوم
کا ما قيام َونه که نو په دۍ روۓ زمين په خلقو به څرگندشۍ کرتُوتونه ده يزيد
ده بدو عملونو به ناما جوڑا شۍ دين خو ما څه آل سارا درو وريځو تگۓ کۍ شهيد
اسالم نا ده باطلو دا پردے اُوچاتا وم ده کربال بيوان کے به گلونه ال گاوم
حسين غالمه کا قرباني نه واۓ ده شبير دا ته څه زلمۍ گورےڅه دا واڑه شۍ شهيد
مسجد به نن ده هغو بت پرستو وه جاگير او قيد څه رسول آل شۍ نو پيدا به شۍ اميد
همدۍ نقطے َد پارا کتابونه الٹا وم زه کارده اشاعت به عابدين باندے سپارم
نوحه
چوک ده اولۍ االمر ال مطلب نه دۍ خبار نه زه نصاراؤ عقيدے سا الرم کار
ويائې اولۍ االمر دے همدا يزيد بدکار څه زه شم قربان اُمت تاشۍ جنت تيار
بس دۍ وضاحت پارا راوان يم کربال تا نه زه بغاوت پارا راوان يم کربال تا
زه به درويغزونئے او صادق کم بيال بيال نه ما دا مقصد دے څه خلق ما َد پارا ژاڑۍ
زه به مسلمان او منافق کم بيال بيال جوڑا يو دهنده شۍ پيسے ما په ماتم غواڑۍ
زه دۍ شريعت پارا راوان يم کربال تا نه زه تجارت پارا راوان يم کربالتا
زه په مرگ رضايم خوبيوت نا مه انکار دے نه مه دۍ نظام ده قبالولو اراده دے
اۓ مسلمانانو بيا علۍ خو َد ما پالر دے نه دا غانظام دے څه هللا ورنه رضا دے
زه نن پالر نصرت پارا راوان يم کربال تا زه نه څه شهرت پارا راوان يم کربال تا
34
بيا هيچا بيعت جرٔات وه نشه ال امام زه به ده اصحاب او اهل بيتو فرق خکارا کم
ده حسين مقصد کڑلو واضح حسين غالم زه به ده غدير اعالن ظاهر په کربال کم
ويائې څه زيارت پارا راوان يم کربال تا زه دۍ عبادت پارا راوان يم کربال تا
پيغمبر دۍ ويلۍ وې به دولس ُخلفاﺀ واقعه قرطاس ده نفاق نوۍ منصوبه وا
خلق ويائې څالور دۍ نور درويغ ا ُو ويلو چا دين َد بربادۍ غا جوڑا شوۍ منصوبه وا
زه دۍ عدالت پارا راوان يم کربال تا زه ئې شناخت پارا راوان يم کربال تا
چوک دۍ مستقيم چوک دۍ غلط راوان په ليارے ما پالر او ما ورور کا چيرے کڑاۓ وے بيعت
ايا پيغمبر حديث ده هم ته خطا شمارے ما به هم يزيد بيعت وه کڑاۓ په سرعت
کذب مزمت پارا راوان يم کربال تا زه همدۍ حجت پارا راوان يم کربال تا
نوحه
راوڑلو اسالم رسول ختم رواجونه ش ُو
ختم جهالت ش َولو برسيرا حکومتونه ش ُو څم څم کربال تا څم
َوليد عربو کے دُنيا معرفت او علم بدعتونه ختما وم
څه تحرير وه نشه بدعتونو سارڅرگند کڑلو انبياﺀ راغلو هللا نا سيدها ليار خايلو تا
جانشينۍ ده غدير سياسۍ قلع بند کڑلو دينۍ راوڑه ده اسانۍ رسم ختماولو تا
شام تاراغئے ملوکيت خالفت نامے کے ضم جوڑکو خلقو رواج ُونه پاتے شه دين محترم
څم څه خالفت جامے بادشاه ال جسم ليرے کم هرنبۍ نا ورستا خلقو دين کے تبديلۍ َوکے
بيا به شرابيانو تا رسول خابرے تيرے کم بل نبۍ رب راواسته بے اجرۍ نيکۍ َوکے
وينو سا به زه ده اسالم بيا امرونه َوليکهم شولو ستم
خو نبيانو او وصيانو باندے َو َ
گران حسين شهيد شه بدعتونو ختماولوکے هر نبۍ نا ورستا امت بدعتونه جمع کڑل
مگر دے حسين غالم بدعتو جوڑا َولو کے هر وصۍ بيا حق څرگنداولو بے آراما کڑل
بدعتونه جوڑاوۍ خو خاص ده حسين په ماتم حق کےباطل دسے گاڈ ش ُو لکا مالوچ اور ريشم
35
نوحه
شولے په مومنانو
وضيفے بند َ
خولے ده شيخانو
شولے َپه رشوت بند َ اۓ هماما واورا ما تقريرونه
بي ُزوانے ساتۍ په دربارونه ته شاعر ئيه ځکا خايم حالونه
کاوۍ سپو سا لوبے حقوق پامال ش ُو ايا نه ده گورے دين پاماليگۍ
ايانه ده گورے حرام حالل ش ُو بدعتونه ده دين رواج جوڑيگۍ
کاوۍ مائيندو ترائيندو سا نکاحونه پس پشت غورزيگۍ قرآن حکمونه
گفتار
بيائي هانۍ که ال کور طلب دۍ وخت امير ده کوفے نعمان وه
دائۍ ورتا ويل ُو ڈير په غضب څه په کوفے کے مسلم مهمان وه
په ڈيرے بيڑے مسلم حاضر کا بيعت شروع وه نعمان خاموش وه
زه خه خبار يم څه تاکارا وه په امامت ده حسين رضا وه
بے خوف ويالڑ وه هانۍ دلير عابس راوان شه کال مکے تا
ابن ذياد َوسوه ال قهرا ڈير اب ِن زياد راغئے په شپے کوفے تا
گوزارۍ َوکه هانۍ زخمۍ شه ده کوفے رُخ په بل طرف واوڑۍ
خو هانۍ بيا هم په قوم ڈآڈآ وه غه وختے دسے فکر َد چا وه
نوحه
څرنگ بے باک غاگيگے ۔ مرگ تا َد نزگيريگے دا ابن ذياد دربار دے رُعب مه په هر بشر دے
ويلے ده نه پ ُوهيگے هر يو ال دۍ خبار دے
ڈير ده خوشحاليگم څه کاوم کال قتلونه ُ
ته څرنگ بے خوفه ئيه هانۍ اويا حالونه
37
مسلم ِدما ولما دے ۔ سفير ما ده موالدے المرگ به غا ڈاريگۍ ۔ چوک په دُنيا نازيگۍ
ځان مه ورنا فدادے هانۍ په يوے پوهيگۍ
څو پورے ژمداۓ وم َوبَئۍ نکسے ملع ُونه عشق َد معرفت عاشقان نه ساتۍ سارونه
حسين غالمه هانۍ ۔ َوکا مسلم مهمانۍ خا احترام ما کاوا ۔ زياتئے کالم ماکاوا
ويرۍ که سار قربانۍ ننگ ده امام ما کاوا
مودت مطلبونه َوئي خايل دُنيا واتا ِّ راواال مسلم ال کورا وامه ورا سوالونه
بيان
مسلم راواسته معقل ده هانۍ کورتا دۍ جاسوس نا مامعقل وا تاريخ ليکهۍ
بيا معقل که ابن ذياد به حال خبار دسے ليکهۍ معقل وه ڈير مکار
ابن ذياد هانۍ را ا ُوغ ُو ختل دربار تا ابن ذياد څه رقم ويرکه دائي ويل ُو
خو هانۍ ال مسلم جان َوکه انکار ځان ناجوڑکا اهل بيتو طرفدار
ابن ذياد دۍ وخت معقل تا ايشارا کا ځان حسين قاصد ظاهر کا په مسجد کے
هانۍ پوهۓ شه څه څرنگند مه شه اسرار ا ُويا ڈير ضرور مسلم سا الرم کار
هانۍ ويرنکه مسلم حسين غالمه دا دولت مه دے مسلم پارا راوڑۓ
اخير ځانۍ کي مسلم باندے نثار ورسا واخلۍ ضرورۍ کا وۍ هتهيار
نوحه
کاولو
غرض دا هانۍ مسلم نه وير َ څه هانۍ کال معقل تا َوليدَلو
واچاولو
َ ده مختار په شانۍ جيل کے اميدونائۍ ال باما َولويدَلو
خو ده قتلۍ پاخه َوک ُو نياتونه دۍ جاسوس ليدو سائي وکو ارمانونه
دَهانۍ دۍ قيد مسلم کڑلو بے کور ابن ذياد تائي ويلو مانه دے باللۓ
واڑا الڑو بيال پاتے شه شاه زور دَما کور تا مسلم خپال دے راغلۓ
هاۓ حسين غالمه َوکا فريادونه ولما نه چادۍ ا ُوخلۍ ال کورونه
نوحه
بل طرف زواۓ ده حسن دے۔ تره ترڅنگ گل په رفتن دے په طرف ده کربالڅۍ ده اکبربابا جان ورور ورو
ديارلس کالوگلبدن دےشرماوۍ دَخ ُوبان ورو ورو شاهسوارده ذوالجناح څۍهمرکاب شيعه گان ورور ورور
ورپسے حسن مثنا دے ۔ شان و شوکت کے مجتبۍٰ دے حج بدال څه شه عمرےکے ۔ فرشتونعرے سورےکے
گران شوهر دا َد ُکبرا دے څۍ َد تره په گزران ورو ورو منزل خپالايشارےکےپه طرف دَجانان ورو ورو
بانڑ بلبلے کجاؤ کے ۔ دَحيا گانڑو پردو کے شاه َد دين َرب په وعدےڅۍ ۔ گوياروح المدئنے څې
په قرار قرارسلگوکے ياداوۍ صغراجان ورو ورو حق باطل په فيصلے ځۍ َد يثرب شاه طوطيان ورو ورو
کجاؤ سا عابدين ۔ لکا ن ُور شغله ده دين په سفر ده نور چهرے دۍ۔ سايه فگن فرشتے دۍ
سجدوخال پاس په جبين څۍ هردوا اِمامان ورو ورو کجاؤ کے هچکولے دۍ زانگۍ غويگو دوران ورو ورو
هاۓافسوس حسين غالمه ۔ غمگسارئيه ال انجامه قافيلے علمبردار دے ۔ په فرس عجب سوار دے
کاشکےدا مختصر جامه دسے ماواۓ خزان ورو ورو وفادار آقا په سار راپاوۍ خپل نيشان ورو ورو
گفتار
مسلم فرمانکه دورا بيکس نه وم څه ا ُوبه نوش کے مسلم دلگير
زواۓ ده عقيل يم دسے بيواس نه وم نو ديوال شاتا کور سا نزگير
مسلم نا ميگم ما سارا خدايگو چولے کے چيناسته په دۍ شان
ک ُوفيانو کڑۍ بے وفائۍ دے څه ک ُوم دستور ده بے نوائې دے
طوعه نيکزانے څيرے گريوان که هاۓ ده مسلم دا څرنگ نصيب وه
شروعۍ الڈيرا غما شيوان که څه نه سلمان وه او نه حبيب وه
مسلمۍ کورتا نايا راوان که بن ابۍ شبيب وهنه عابس ِ
دسے ليکهلئے بيان راوۍ دے هزار دوستانو کے تنهائې دے
نوحه
اواته مسلم په جنگ ديخنو نعرے سورے ش َولے خالصه دروازه کا څه زه کور کے گرفتار نشم
ڈاکے ال سارونو ده کوفے هغا چ ُولے ش َولے دا ده کورحرمت دےڅه مجبور زه په گوزار نشم
شير حسينۍ َوکم
څه تعريف ده جنگ به زه ده ِ نه غواڑم څه کور کے نايا وينو ابيار َوکم
دواساوا لخر يو هاشمۍ السا سقار ش َولو زه علۍ وياره يم ده ميزبان ده کور عزت کاوم
باالخير مسلم ده فريب دام کے گرفتار ش َولو ننگ او ده ناموس ده اهل خانه حفاظت کاوم
وه ئې که فرياد خندق نا څرنگ راهائۍ َوکم کور کے نايا گرانا دے څه کور پهرادارۍ َوکم
بس حسين غالمه ژاڑا وخت دےاوس ژاڑا َوکا اُوس به ده اشعت فوجونه واڑا دربدر وکسے
وخت ده يو دلير ده شهادت دے واويال َوکا هرڅومه کا جنگ واتا لخکر باندے لخکر وکسے
نيشتا ثانۍ هر څو تاريخونو تالشۍ َوکم سرو وينو باران به په چولو سار سارۍ َوکم
بيان
ده اشعت زوۍ ورنا نور لخکر طلب که شا خبار ال روايتو گرانا ورورا
ابن ذياد پوهۓ شه هلے مسلم ال زورا څه شے بچ ال طاغوطيانو شنگ او شورا
تاريخ ليکهۍ په ک ُوٹو بَهئۍ خلق ويشتَلو ده طاقت او شجاعت قيصے دۍ ڈيرے
غرض دا لخکر نائې جوڑا کا بٹورا خو ميزانۍ ده تاريخ په رنڑا گورا
ابن ذياد ويل ُو څه چال سارائې ٹينگ کو څه دوا ساوا فوج طوعه په مکان راغۓ
دهوکے آمن ويرکو فوج نه الرم دورا مسلم جنگ تا اواته طوعه ال کورا
هاشمۍ دا شير دهوکے کے گرفتار شه غور وکا داميدان نه وه چُولے وے
ابن ذياد خپل تاريخ ڈاک که ال پيغورا ده يوه َکس کيگۍ لخکر سارا جنگ څورا
هاشميانو شجاعت په مخکے نورو څه مسلم يوسل پنځوش کاسا ک ُو قتل
ُشجاعانو تعريفونه ُشو بے سُرا شوا په نورو باندے سپينا رنڑا تورا
الس تاڑلۓ ئې څه بام باندے شهيد که ابن ذياد پينځه سوا نور واستا َولو
په دۍ غم حسين غالمه اوخۍ اورا پنځوس پاتے ش ُو نور واڑا شو تر گورا
41
نوحه
هر څو ڈير لخکروۍ کوفۍ او شامۍ دا يزيد دے څورا ناراوا ويائې
فوج دے َد دمابيکسۍ او مظلومۍ ځان تا خليفه ده مصطفۍٰ ويائې
وير به کم شکست زه شهادت سارا شاه در اندازۍ کا شريعت سارا
ظاهر او باطن سارا سارا بيا يم درگزر اسالم به بيا روشن کم زه
ده دنيا تاريخ په نتيجه بيا يم بے هوشۍ به ختم ال گلشن کم زه
نُور زندگۍ نه کاندۍ ظلمت سارا هر څو يزيد دين پٹ که بدعت سارا
خالد ال سنگسار خليفه معاف کڑلو درست دے څه نن خلقو سترگے پٹے دۍ
دين کے خليفه پيدا شگاف کڑلو ما تا رب راکڑۍ جرٔات مٹے دۍ
درپرده مزاق دے خالفت سارا جنگبه په قلت کاوم کثرت سارا
گفتار
واخکوليا ځوانا ده کوم خاندان ئيه طوعه فرمانکه ال گلو خکولۓ ئيه
کا مسافر ئيه ده بل وطن ئيه سپاهۍ په شانے خه جوڑاولۓ ئيه
ده چا ولما ئيه څه درپدر ئيه نه ده پوهيگم څه په دۍ وخت کے
غمو کوفے تا چا راباللۓ ئيه ځوانا ال کورا څرنگ واتلۓ ئيه
42
دسے مائيگے ستڑاۓ ستومان ئيه کوفے ده کلۍ عزت نسکور دے
چوک ده ميزبان دے دَچامهمان ئيه ده اب ِن زياد ده ظلمونو زور دے
يا خو زخمۍ ئيه څه چيناستلے اُوبه ده نوش کے څاراوانيگا
نيولۓ ئيه
يا مه گمان دے تبے َ واځوانا ويلے وداريدلۓ ئيه
زه به دَتا ده زخمو مرهم کم ځوانا مسلم ده نيولو حکمونه دۍ
خه بندوبست به تا ده ارام کم ځکا سپاهيانو شروع گشتونه دۍ
اوخلۍ تورا ده الس کے گورم مسلم په ځاۓ به چوک ازار کۍ
کا ده مسلم په ننگ جنگيدلۓ ئيه ويلے څه ځوانا مليا تاڑلۓ ئيه
حسين غالمه ده سوز وائينا کا دۍ ځاۓ الگيداۓ ده ظلم اور دے
ناز په مدد ده مشکل کشا کا چيتا ده کلے چيتا ده کور دے
ده حسين غم کے هميش ژاڑا کا کوم ځاۓ ده کار دے څه ده غرض دے
ده مظلومانو غم سيځاولۓ ئيه څه ده کوفے په لورۍ راغلۓ ئيه
نوحه
په تن کوفيانو يم پرهارژلۓ۔وا طوعه نيکزانے زه بيال پاتے يم ديخنو کے۔ وا طوعه نيکزانے
وا طوعه نيکزانے وا طوعه نيکزانے
اوڑکيو بلتانه نايا په زڑه پرهارژلۓيما تلو طاقت مه نيشتا تندو ڈيروايلۓ يما
هيچوک مه نيشتا دۍ کوفے کے۔وا طوعه نيکزانے دروازے واڑا پما باند دۍ۔وا طوعه نيکزانے
وا طوعه نيکزانے وا طوعه نيکزانے
تيراوما
َ زه به شپا ده هجرپه چولوکے ځکا نن بے کس دَتا په در وداريدما
43
دتا مظلوم ولما نا جار شم۔وا طوعه نيکزانے بادشاه حسين مه دے باللۓ۔وا طوعه نيکزانے
وا طوعه نيکزانے وا طوعه نيکزانے
زه حسين غالم به تا وفا ذکر کا َوما اوس ده عبيد ظلم خبار څرنگ واستا َوما
گفتار
مسلم فرمانکه هيڅ اُميد مانا مسلم خندق کے کال گوزار شه
ابن مرجانه
ده سالم ماکا ِ ده ظاليمانو السا سنگسار شه
علۍ وياره يم مسلم ناميگم بدانۍ واڑا پرهار پرهار شه
شهادت ما ده زنڑکۍ قرار شه هلے اشعث په دام گرفتار شه
حسين غالمه ارمان ارمان دے اب ِن ذياد ويلو مان ده په څه کاوے
مسلم ال باما راکوز شه الندے دَما قيدۍ ئيه سالم ده نه کاوے
بيا آس پسے ده کوفے چولو کے بهادرۍ کے ده هيڅ شک نيشتا
و گرزيدلو گل گلزارشه لخکر مه تا ده السه فۍالنار شه
نوحه
دۍ کوفيانو دَالسه ازار شوما زه
په خندق کے الله بيا سنگسار شوما زه آۓ حسينه آقا بنديوان يما زه
خپلو وينو کے واڑا الوان يما زه قتليدوپاره تگۓ راوان يما زه
اۓ موال واخال دَما سالم آخرۍ ما سارا دوا باچۍ وو ترسيگۍ به ڈير
دا جالد مه ده پاسا په بام خيجاوۍ رنا پاتے شو بيال ياديگۍ مه ڈير
قتالوۍ مه په بام در قربان يمازه ده زامنوپه غم کے غمجان يمازه
مثنوۍ
مسلم ال شونڈو جام جدا که چا څه نصيب کے تندے مرگ وۍ
قرار قرارۍ وکو دسے فريادونه په زنکدان ده ورتا وچ شۍ دريابونه
مثنوۍ
ليارے کے دا پيغام ميالو شه ده مکے فوج څه کال پوهئے شه
مسلم شهيد شه ده اوبو په ارمانونه گران دۍ حسين دۍ انصارانو سا جنگونه
نوحه
حسين رانشۍ يوسا داغا خابرا دَما
بل مه قرضے کے وير کا تورا او زغره دَما راغئے بندۍ په جيلو قرار قرار مسلم
خو واوريده څواب کے شديد انکار مسلم قرار قرار مسلم
کالئے په شونڈو چيخله جام ده اوبو شيرينو ابن زياد وکه آواز په احترام اُويا
جام واتا پرے شونڈونا پريواته رود َد وينو ويلے ده نه وکڑلو ماتا سالم اُويا
جامۍ واپس که تشنه خيجۍپه دار مسلم دسے ځواب کے وکه ورتا گفتار مسلم
ورتا گفتار مسلم
يو گوزار َوشه مسلم ويلو دا پرهار دے کافۍ
جال دا تا قصاص تا دا يو گوزاردے کافۍ وا ابن زياد اسالم په ظاليمانو نشۍ
َوکڑلو تورے الندے ده حق پرچار مسلم سالمتۍدُعادے په دشمنانو نشي
دے هاشمۍ پيژانۍ سالم حقدار مسلم
وه ده ظالم حکومت مسلمانۍ چيتاوا
بيا بل گوزار َوشه مهربانۍ چيتاوا ابن زياد ويرکه اخير ده قتالولو حکم
حسين غالمه بيا شه البام گوزار مسلم دا وه مسلم َد پارا په بام خاتلوحکم
ويلو مسلم المرگانه الرۍ ڈار مسلم
گفتار
ابن ذياد ويلو يا غا چهٹۍ راکا اۓ قيس ته ويرا کوفے په لورۍ
يا بيا ناما ده هر هغ ساڑۍ راکا گردش کے خکارۍ ده نصيب ستورۍ
چاتا پيغام دے حسين ليکهلۓ کوفے اشرفو تا چهٹۍ يو سا
ما قيداوونۓ غا هر شعيه دے تجدي ِد عهد عرضې َد ما دے
قيس پوهۓ شه اوس مه کار پوراکيگۍ قيس کوفے حال نانه وه خبار
پيغام به واڑو تا َو راسيگۍ څه اب ِن ذياد ده دُنيا مکار
ويلوئې مسجد کے به تعريف َوکم بندکے هرواڑا ده کوفے ليارے
نور انکار ما ال هرے وائينا دے په هرے ليارے ناستا پهرا دے
نوحه
گفتار
دسے مائيگۍ سردارۍ حُر دے حسين فرمانکه فوج ده ديخنو دے
رانگۍ ال تندو سواۓ تکتور دے ُمو طرف ځکا تيز په راتلو دے
ولماستيائې اُس کے پم ُو واجب دے گرمۍ دے تندو دۍ ځورا ولۍ
گرمۍ وايلۓ په پرۍ واتو دے حاجتۍ پوهۓ يم څه ده اوبو دے
48
خپال اوبو په تقسيم ال گياوه تسمے اوس خالصے ٹول ده مش ُکونو کو
ويلے نا زواۓ ده کوثر سقا وه سيراب هروڑا فوج ده ديخنونو کو
آسسيانۍ هم ال اوبو سيراب کڑو مجبورۍ حال کے ئې خدمت َوکو
حقو همدا ځاۓ ده پيژاندو دے حسين امام ده وچو لمدو دے
څه گورۍ ورستا يو سور راوان دے دۍ يو خپل کار دے خپلۍ ادراک دے
تندو ده السه بيريان بيريان دے دَم ُو خپل کاردے خپل مه اخالق دے
علۍ ناميگۍ دائۍ بيان دے کوتاهۍ گورے درنا وه نشۍ
ماويل څه وخت مه بس ده مڑيدو دے ماتا خبار ده پٹو پردو دے
لوۓ روايت دے گفتار ستريگۍ اُوبه شروع شوے َوچے ميرے کے
حسين غالمه ناوختا کيگۍ ده حُر لخکر په اوبو حملے کے
نوحه نويس شا ده ماتمدارو غرض دا ٹولو سينے ساڑے کے
ده گاٹے وخت دے په تيريدو دے ارمان ده تگيو اوڑکيو واڑو دے
نوحه
کاول ُو
سوالونه ده اوبو ُوو ماشومانو څه َ
هم دۍ يو په ځواب کے بيا په غشيو ا ُو ويشتلو راغلۍ دۍ لخکر ده مسافر حسين نيولو تا
همدې حسين پرے نخلے هغا ونے تا ليدوتا اُوبه ويرکاوۍ خپال زهرا زواۓ گورے ديخنو تا
هغ تگۍ ماش ُوم ونيو سارائي مخ که خپل خضاب دا زر سواره ده حُر دۍ څه دۍ ڈير تندو وايلۍ
هسے نوۍ په زمکے باران بندشۍ العزاب راغلۍ په تالش کے ده حسين دۍ گرزيدَلۍ
جاهل دۍ ربا ته ده گورے دۍ يو ارادو تا دا درس دے ده اخالق څه ويرکاوۍ ساڑۍ خوارو تا
حسين ده رسول زواۓ وه په دۍ حال باندے خبار حسين په خپال هم دے په سفر وچے صحرا کے
وير کڑئي پيشگوئۍ وے ده دۍ تندے پيغمبر واڑه واڑه باچۍ دۍ ورسارا په خيماگاه کے
بياهم زوۍ ده کرم ده حلق ا ُوبه ويرکے سپيروتا مشکونه خالۍ کيگۍ ده حرم دۍ درندو واتا
هاتم طائي ناما څه سخاوت کے چوک آخلۍ دا هغا درندے دۍ څه په ارض کربال کے
غايا الرۍ کينه يا التريخ دۍ خوبياولۍ اُوبئۍ هم په همدۍ يو اوڑکيو بندکے څه ژاڑاکے
داويرکا دے هغا څه خپال نه الرۍ خواڑو تا ليدَلو وچے شونڈے ده فرات ساڑو اُوبو تا
49
بيان
حسين ويل تا مرگ الدۍ خواهس نزگير دے څه حُر فوج تا ا ُوبه ويرکے حيسن جان
مور دَتا په ماتم چينا په شيوان ش ُو خالۍ واڑا مشک ُونه په بيوان
غرض دا فيصله دۍ صورت کے وشوا ظهر وخت شه دسے ليکهۍ زورگيرۍ وا
څه سارا سارا به څ ُو په ريگستان څه حجاج بن مسرُوق َوکه آذان
حُر ويل زه به درسارا وم اورا پورے حسين اوفرمائل حُرتا نمونځ َوکا
ابن ذياد نا څو را نشۍ بل فرمان صف بسته ش َولو ده م ُو ٹول انصاران
کوچ شروع کڑلو سارا هر دو لخکرو بے دعوت زه المکے راغلۓ نه يم
ش ُو داخل ده کربال په بيابان زه هم تاسو دۍ چهٹيانو کم راوان
اۓ حسين غالمه داهمدۍ جاۓ پريگدا حُرويل زه الدۍ چهٹيانو خبار نه يم
اوس راياد کا ده مسلم غا فرزندان اب ِن ذياد تا به ده بيايم بنديوان
گفتار
حُرا دَما يو ساعت مهمان شے وا موال زرو سوارو سردار يم
خه ده پوهيگم بيا به خيمان شے الدۍ چهٹيانو زه نا خبار يم
کا هر څو فخر خابرے وه کے ابن ذياد مختا به ده زه زبيايم
گران حُرا نايا زڑه کے پما ئيه خه ده پوهيگم پاتے تهنا ئيه
حسين غالمه ده راز قيصے دۍ بيا حُر فرمانکه عجب کالم دے
خو ال نشترو واڑا تيرے دۍ ته شاهنشاه ئيه حُر ده غالم دے
کاعقوبت ده چيرے په خير شۍ موال کا هر څه ماواتا ا ُو ئيه
ولما څو وريځے ده دۍ دُنيا ئيه څه ويلۓ نشم زواۓ ده زهرا ئيه
نوحه
زه مانم خروغ پهلوان ئيه
خو خه ده گورم ڈير خيمان ئيه څا قرار قرار حُرا يو مه منزلونه دۍ
پرےپرے دتا سارحُرا۔ اومازنگانونه دې مانکے ايسار حُرا پٹ ال تا رازونا دۍ
حُر پريخال ليار حسين غالمه خو يو ساعت ماپورے نزگير شا
شاه حسين ويل ُو ال غما لگ ما سترگو کے ځير شا
ځان دَکاتيار حُرا۔ يوځاۓ مه قبرونه دۍ ئيه دَما په شمار حُرا ۔ شوۍ اقرارونه دۍ
نوحه
څنگ شا ڈير به پريشان شے۔په دۍ کارو به خيمان شے حُرا ليرے کا السونه په قرارے ذوالجناح نا
بيا به ِوکے افسوسونه ۔ ميڑانيا پهلوانا تا نسته نکے جنگونه ۔ مشوره ديرکاوم تا نا
کبرماکادۍ سواروکے۔زه ده گورم په مائيرو کے حُرا ڈيرمه نکے تنگ ۔ خواهش نه الرم َد جنگ
پروت دَخاوروپه گردونه۔رنگ په وينوعالۍ شانه وشوا پريگدا جيالبونه ۔ قافيله مه دے راوانا
تاجامےپه وينو سرے دۍ۔ حُرا ماتا ده نعرے دۍ فوج دَما سا رو بُرو که ۔ کا ده جنگ چيرے شروع که
تاده سار هغا زخمونه۔ به مرهم کۍ رومال مانا بيا به وکسے ځوابونه ۔ معامله به ده شۍ گرانا
دير کاوم درتا نويد۔ ئيه ده جنگ اوال شهيد څه گوزاراوال ال تا شۍ۔ بيا به جنگ واجب پما شۍ
ځکا زه کاوم صبرونه۔ څه ولما مه ئيه خوبانه ابتدا نه کيگۍ م ُونا ۔ وصيت دے مصطفۍٰ نا
پهلوان حُر ال انجامه۔ دے ظاهر حسين غالمه دا جرٔات دَتا اۓ حُرا۔ او دَما صبر تا گورا
ميالويگۍ جنتونه۔ څه توبه وه کے گناه نا څه خودۍ مصلحتونه ۔ يم خبار دتا ارواح نا
بيان
ده کوهۍ رسۍ په شان به ٹول راپيگے حُر څنگ کا ذوالجناح مخ نا السونه
کال واورے َد ُمو العطش غاگونه کار ده زڑو دے بيا به َوکے ارمانونه
سار به ما په زانگون حُرا اخير چيگدے زه فرزند ده ب ُو تراب يم خه خبار ئيه
زه به َوتاڑم دَتا ده سار زخمونه ال گبين م ُو تا خواگه دۍ جهادونه
ليار مه پريگدا ما سارادۍ زهرا لونڑے خو دا الس څه ما ده تورے په لور نه څۍ
چوک ده نيسۍ پرديدارو رکابونه حُرا دۍ کے ده زه گورم پٹ رازونه
حُر په لور ده کجاؤ کے سترگے اسکے تا ضمير څه مالمت کۍ کربال کے
اۓ حسين غالمه پريۓ خل ُو جيالبونه په هغ وخت به درڅرگند شۍ حکمتونه
52
گفتار
محمد ويلو ځان در خايۓ نشم محمد فرمانکه سخت زندانونه دۍ
کا ځان درتا کم بيا ورور ليداۓ نشم ُمو هر دوو ورونڑو ڈير کم عمرونه دۍ
خو دورا واورا ُمو بے گناه يُو يوکال مه جيل کے وکسا پورا شه
هيچوک مه نيشتا پرادۍ ملکونه دۍ مشکورا تاتا مه فريادونه دۍ
اخير کاميابه ديدان زارۍ شوا دورا خو اُويا ورور حال مه څه دے
ده مشکور زڑه کے پيدا نرمۍ شوا يو کال پورا شه ليداۓ مه نه دے
هر واڑا ورونڑائي سارا ميالؤ کو شکل هم مانا ده ورور پوير شه
داپه کتب کے روايتونه دۍ لگۍ ارتا کا دامه عرضونه دۍ
ژمدون دستور دے يو حال ده خداۓ وۍ څه څورا غواڑے َوکا وايل بيا
غم او خادۍ ده بال پسے وۍ خوراک هم ماده حصے کا خپل بيا
حسين غالمه مسلم زامنو خو يوځال ورور سا مه مخامخ کا
دۍ واقعے کے ڈير سبقونه دۍ څه سارا وکسو ڈير ارمانونا دۍ
نوحه
مثنوۍ
څه ژمدانه يقين پيدا شۍ مشکورا ورور مه په کوم حال دے
نور به بيا خير دے تيرا ُوو جيل زندانونه ماتا رتا کا ده واڑه ورور ژمدانونه
ما بيا ڈير اُوايا مشکورا ُمو په يوه جيل جدا جدا يُو
خو وکه ُمو ده مالقات بندوبستُونه يو کال پورا شه وه مه نشو ديدانونه
گفتار
کال ده صبحے پورا رنڑا شوا ده کوفے جيل نا کال دربان
دۍ ماشومانو په زڑو سودا شوا خالص ده مسلم ک ُو دوا فرزندان
ال کوفے کلۍ واتلۍ نه ُوو په تورے شپے ش ُو تيز تيز راوان
نظرۍ َوکه ش ُو پريشان خوشحال اميد کے ده خپل وطن
حسين غالمه درويغ صفا وياۓ بيائې يوا ونا راغال نظر کے
څه اللچ شتادے ځکا خطا وياۓ دا امانگاهۍ راغال خاطر کے
کااللچ نوۍ بيا به ريختياوياۓ هر دوا دۍ َونے تا و۔خاتل ُو
خبار ال دۍ دۍ خه عاقالن چيناست ُو َونے کے دا طوطيان
نوحه
مور به تاسو غم کے اوس وۍ ڈيرا سرگردانه َونے نارکوز شو ژاڑو ما واڑه واڑه يَو
مائيندے ده اوالد په مينے تيرے وۍ ال ځانه دورا َرتا اُويو خوفزده دورا په څه يَو
تاسو يو واڑه نه پيژانو ده مايئندو زڑونا دۍ َونے کے نيشتا دۍ ميوے اونه گلونه
اُف حسين غالمه ُکوکے وه کے شهزادگانو ورو ورو را ُکوزيگو ژاڑو ما دامه وعده دے
مورۍ څه را ياد شوا دۍ واڑوکيو يتيمانو څه حاجت الرو ا ُويو کينز درنا فدا دے
غار غاڑۍ ش ُو َوئې ک ُو مورے مورے فريادونه څو مه واس راسيگۍ درنا وابه خلم غمونه
بيان
په ويالڑيۓ څه شپا تيرا ال بستر کا ماواۓ ماواۓ يا ده زڑونو ارمان ماواۓ
دۍ بستر باندے پراته شهزادگان ماواۓ يا سينو کے نايا زڑونه پنهان ماواۓ
څه اوازۍ ده مرگ واوريده ارمان دے څه السار وا ماالۓ تير ده عشق په خواندکۍ
ويلوئې مرگ واۓ په وطن مسافران ماواۓ يا ده زڑو دسے غالبه شيريان ماواۓ
دائې سوال که يامه خارڅ کا يا مه قيد کا يا ده ونے پاسه سره گلونه ماواۓ
کاشکے م ُو دواڑا بيرون ال زندان ماواۓ يا دا ونا ده اوبو په دامان ماواۓ
څه فرصت ده نمانځه ظالم نا غواڑۍ څه ئې حال او نسب َوخايل بے فکرا
په نمانځه کے دا گلونه خزان ماواۓ کاشکے خدايا څه ئې کورتا راوان ماواۓ
تورے الندے کۍ سجدے حسين غالمه څه په قدر ده ولما پوهۓ نوۍ خدايا
پيدا شواۓ ته بے نماز په جهان ماواۓ ولمانه ورکا مسلم يتيمان ماواۓ
مثنوۍ
ُمو پالر همدۍ خلقو شهيد که نيکزانے ُمو ده چيتا بياۓ
ُمو يتيمانۍ بيا په چيل تاڑلۍ ُوونا ُمو مسافران يُو َد ُمو چيتا دۍ کورنه
ده پالر ناما کا ُمو درتا کو کا پالر مه واے چيرے نيکزانے
په ُمو به َوکے ده چاپيڑو گوزارونه نو ُمو به خلقو نا بياويلے پٹۍ دونا
گفتار
مسلم زامنو ويل ماشومان ي ُو څرنگ ال خوفه مه زيڑ رنگونه دۍ
ده ليرے ملکا مسافران ي ُو کا په ژاڑا مه سترگے لعلونه دۍ
ابن ذياد مختا مه ژامدۍ بوزا اوس به بچ نه شو تاسو َد پارا
کا نا قبوال مه نور سوالونه دۍ ماال ٹاولۍ واڑا ملکونه دۍ
نوحه
نوحه
راغلُو دَتا کور واتا ۔ تادۍ ظلم زور واتا ُمو تورو تياروکے ۔ گرزيدۍ يُو چولو کے
اوس َد ځکا ويايما وگورا خپل ورو واتا څه صبحے رنڑا شوا موڈار راغۓ په زڑو کے
کاشکے ُمو نيکزانے په کور باندے ولما نوے کاشکے ُمو غے َونے تا کڑۍ آسرا نوے
وکسا يتيمان يُو ُمو ۔ پاتے بے وطن يو مو شولو۔ ُمو َونے کے پٹ ش َولوورونڑا مٹ په مٹ َ
مو په مرگ به څه کاوے وکسا ماشومان يو مو زڑوکے مه دا ويل ُو څه خلقو نا په څٹ ش َولو
کاشکے بيا ُمو دورا ڈاڈا تا په زوجه نوے کاشکے بيا ليدَلۍ تا وينځے ُمو جوڑيا نوے
کاش مڑ مستقل واۓ ته ۔ يا انپڑه جاهل وے ته وينځے په راتلو کے ۔ ُمو َولِيدو اُوبو کے
يا حسين غالمه کاواۓ نو عدم ِدل واے ته وه ئې که اواز پَ ُمو ُکوزۍ ک ُو سلگو کے
کاشکے يا مسلم زامن ذبح په سجدے نواۓ کاشکے ُمو راغلۍ بيا وينځے په وائينا نوے
بيان
بے گناه قتل خوتا سانه جوڑيگۍ شهزاده ابراهيم ورو ورو فرياد َوکه
څه ځوانۍ دے خداۓ ديرکڑۍ خ ُوبانه ده حارث غالم تا ڈير عاجزانه
ال بالل څه ُمو آوريدۍ ُوو خکاريگے ُمو تاڑلۍ قتال َولو پارا بياۓ
هم غارنگ او هم غا جسم توانه دا په څه راکاوے قتل جُرمانه
غالم تُورا په دۍ گفت ا ُو غ َورزا َوال ُمو واڑه يُو يتيمان يُو چوک مه نيشتا
شهزادگانو نا فرار شولو دانا په دۍ عمر ش ُو ده ظلم نيشانه
خو حارث هيڅ قسم سوال ا ُونه مانلو دۍ تا څه ويائې کوفے کے لگ مه پوهۓ کا
شه قاتل ده ماشومانو ديوانه ولمانه څه قتالوۍ اه ِل خانه
60
نوحه
الس په وينو رنگ نکے ظاليما خپل
يا ُمو ژمدۍ بوزا تر حاکيما خپل ما حارثه مڑه مه بے گناه نکے
ويلے مه دربار کے فيصله نکے ُمو يُو يتيمان عرش په لرزه نکے
تا څه ده بدۍ مليا تاڑلۍ دے ُمو پريگدا کا ڈار ده قيامت الرے
نيولۍ دے
ُمو ده مظلومۍ غاڑه َ خارڅ مه کا کا طمعه ده دولت الرے
وخت ده نمانځه ال ُمو خطا نکے ُمو په خون به زڑه ُمراد پورا نکے
نوحه
ُمو دَتا چاپيڑونه يُو۔ وکسا ڈير واڑه واڑه يو وا حارثه موده ويلے بے گناه ني َولۍ يُُو
کا اوالد الرے ُمو پريگدا مو ڈير ژاڑيدلۍ يو ُمو په خپال نه راتللو تا زوجه راوستې يُو
ُموپه جيل کےبنديوان ُوو۔ په ژاڑا پارا گريوان يُو واظاليما ماشومان يُو۔ظلم ما کا يتيمان يُو
پ ُمو ترس ده جيلر راغۓ ُمو مشکور پريخلۍ يُو موده ڈير ليرے وطن يُو ال يثرب راغلۍ يُو
اوس کاتا چيرے ِرها ک ُو ۔ ُمو به تاپارا دُعا کو ُموخواڑلۓتا طعام دے۔کا ُموپريگدےڈيرانعام دے
ُمو به هيچيرے ا ُو نه يُو څه مو تا تاڑلۍ يُو ده بهشت کا ارزومند وے عزيزان ده نبۍ يُو
دۍ واڑو زارۍ کاولے۔خو حارث کال مانلے نه مه پالر شتا نه مه مور ۔ ولمانه ُوو تا ده کور
بس حسين غالمه پوهے ش ُو څه بابا باللۍ يُو خيردے کورنامه باهر کا ُمو ڈير ترسيدَلۍ يُو
61
بيان
ولمانه چا ده خپل کور ويژلۍ نه دۍ ُمو گلونه ده رسول ده پاک چمن يُو
رد َد ويلے انسانو طريقه کا ُمو نسب نا اوال خروغ ځان اگاه کا
څه ال مرگا مه هيڅ شانے نه ستانيگے وکسا څرنگ ده غالم او زواۓ فرار ش ُو
بس ده يوے سجدے مهلت رتا عطا کا هر دوو مو بے گناه قتل نا توبه کا
خو ال مرگ مه مخکے ويلے واۓ دورا تا کا رحم ده رسول په قربت نشۍ
ُمو پسے ده خداۓ راوانا جنازه کا نو واڑه يُو واڑکتو تامه نگاه کا
تورا څنگ کا څه سجده ده خوف په زمکے په واڑکا رحم نه الرے ظاليما
چيگدو قتل مه بيا نه رُخ په قبله کا يتيمان يُو مسافران يُو امان راکا
ده فرات په کنارے حسين غالمه کا سخت زڑه ده په يتيم هم نه نرميگۍ
ماشومانو آخيرۍ سجده ادا کا او اخير ُمو څه خطا خو ُمو واتا کا
مثنوۍ
موده رسول ده کور طوطيان يُو ُمو مسافران يُو يتيمان يُو
ظاليما خالص مه کا واڑه واڑه الس ُونه حارثه ويلے َد ُمونه آورے سوالونه
ته په کوم دين په ُکوم مذهب ئيه څه مه گناه څه مه خطا دے
څه بے گناه په ولمانو کاوے ظل ُمونہ څه ٹوال شپا ده ُمو جوڑيا تاڑلۍ ُوونا
ايا چوک شتادۍ څہ مو خالص کۍ دواڑا طوطيان ال سيل جُدا يُو
کا ده کوفيانو پہ زڑو پورے شو زنگونہ په مسافرانو به بيا چوک کاوۍ ويرونہ
نوحه
په نمانځه کے ده خوف تا گورے شهيد ک ُو ځکا انسانہ اويا څہ جنت نا تہ پہ څہ اُواتے
څه گلدستے دواڑا رسول هللا ده زڑه اواتے دورا خبار يم پہ اسانے خوتہ نہ اواتے
هغا سجدے څه ماشومانو ده خوف چيگداولے خپل ورورهابيل سارده قبيالڅہ پہ کانڑۍ کہ مات
گوزار ده َوکه وينے تن ناده واڑه اواتے اويا ورور سار نا ده سرے وينے کا اوبہ اواتے
ابليس خو يوا سجده وه نکا شه عمرۍ ملعون ده نوح فرزنده ده نجات کشتۍ تا ويلے نہ تلے
حارثه ته صفا قاتل ده نمانځه اواتے خپل پالرده پريخلہ ځان ده غرق کہ څہ پہ غره اواتے
حسين غالمه بدکاوے وياۓ شيطان کم غلط حارثہ کور ده خپل تباه کہ ده انعام پہ طمعے
شيطان خو دورا شيطان نه وه لکا ته اواتے قتل مقتول کے نامراد ال ژمدانہ اوواتے
بيان
زامن ورونڑا به راوڑم يَو يَو ميدان نا ويلے نه څے ذوالجناح په مخ بيوان کے
داغا کار به ذوالجناح ماواتا گران کے په دۍ ځاۓ ده څه اسرار دے څه جوالن کے
اخير دا حسين آسيان هرڅو بدل کو ذوالجناح دا وخت ده دسے آڑۍ نه دے
خو يو آس هم مخکے نه تله نخلستان کے نن حسين دے غريب پاتے امتحان کے
حسين بوئيں کے کال خاورے هاۓ ارماد دے هغا ځاۓ دَما دَصبرمنتظردے
عباس ک ُوزے کجاوے کے ريگستان کے په تاخير به کربالشۍ په ارمان کے
کا هميش داغا دُعا حسين غالمه يا خو ماڈير اميدونه وابسته دۍ
جنتۍ خدايا َد دۍ ځاۓ زواران کے ذوالجناح تا سارا کربال ميدان کے
مثنوۍ
غرض اُوه آسيان بدال ش ُو زر راسا وا ما خپل منزل تا
يَو آس هم نه َوک ُو دۍ ځاۓ نا حرکتونه ويلے َد خاخ ک ُو ريگستان کے قدامونه
گفتار
هريو نبۍ څه پتا گزران شه حسين فرمانکه ځاۓ ده گيلے نيشتا
دَتا ال کرب بئۍ زنڑکۓ غمجان شه ده َوفا ناخکے په زمانے نيشتا
مالل مالل به التا راوان شه کربال زمکے اوس مه ولما کا
خوزه حسين يم دَما بل صراۓ نيشتا هغا خابرے اوس ده ک ُوفے نيشتا
په سينے ينے َد ُمو گلنار کا زه به نصيب کم دَتا بدال
بوسه تانے مه قرار قرار کا ڈير به مشتاق کم تا ده ويصال
ده ماش ُوم زوۍ مه وينے وانخلے ده کال اوال به ده کم هالل
بيا فرياد َوکا څه پما ځاۓ نيشتا هر څو ترنن ده پيژاندگولۓ نيشتا
نوحه
لرزاولۍ وۍ تا
َ ده نوح کشتۍ به
نبيان به ديلے ترسا َولۍ وۍ تا کربال زمکے لرزيدل ما کا وا
وشوا اوس هغا ځوراول ما کاوا گرد او غبار اوچاتا َول ماکاوا
65
نوحه
بيان
غم نويس يم َد حسين ده وينو ليارے خدا داد دے شاعرۍ دماغ دَما
په دۍ ليارے څۍ ورو ورو ا ُوالغ دَما په دُنيا کے بے خزاﮟ دے باغ دَما
ده شعور په سيم ورو ورو پيرۍ لعلونه مرگ ناپس مه کا بيام ُومے حق شناسه
ده فکرونو او خيالونو زاغ دَما داشعرونه به خائې سُراغ دَما
زه حسين غالم په غم ده حسين ژاڑم زه به مڑوم خو ما ياد به جاويدان وۍ
سوزۍ اوخيو ياغ دَما
په ڈيو کے َ دے شعور په روغن بال چراغ دَما
بيان
حسين ويل ُو خدايا تندے سزا ويرکے محرم اُوام تاريخ وه کربال کے
دۍ ظالم واتا څه اور الرۍ وائينا کے اُوبه بند رسول په آل َ
شولے بدياکے
عبدهللا څخلۍ اُوبه اُولٹۍ کا َولے دۍ ظالم زور سا حسين تا اواز َوکه
خولے باکے
اوعطشان نعرے ئې وايلے په َ څه فرات اوبو تا َوگورا دۍ خواکے
په دۍ حال کے شه هالک حسين غالمه په َوهللا څه په ارمان به تگۓ مڑ شے
خو بيا هم عبرت اثر وه نکه چاکے خويو ساسکۓ به وه نه څاخے صحراکے
بيان
نابغير
هر پهلوان اخير شکست شۍ نصيب يا ِد مرگ خوف دے ارمان او دے غم
فقط علۍ شاه مردان نا بغير زمکا لمديگۍ نا باران نا بغير
پرے سار چوک نکا په نيزے تالوت حق دۍ ترخه خلق دۍ الحقو بيزار
نور چشمان نا بغير
ِ ده فاطمه ترخه شفا دے زهر زيان نا بغير
نوحه
تا به زه نيک نامه کم ۔ خے خ ُولگۍ به جمع کم زه ده ماشومان الرم ستر سفر وايلۍ دۍ
مانگ به ده سندور په سرو۔ سرو وينوتر شاما کم دا ده ڈير ارمان الرم خوائيندے مه راغلۍ دۍ
جوڑا زلزله نکے ۔ پروت مه ذوالجناح نه دے اوسا نائې خفانکے ۔ داسلوک زيبا نه دے
هر څو کا تاال کيگۍ ۔ العطش نعرا کيگۍ واڑا پرديدارے دۍ ۔ ڈيرے ناز بردارے دۍ
قدر به دَتا کيگۍ ۔ ِوير کا بيا پما کيگۍ َد غمو سردارے دۍ ۔ خو يا نا خبارے دۍ
زواران تشنه نکے۔ تشنائۍ روا نه دے ننۍ په ژاڑانکے ۔ يا مه خور دا مانه دے
زه حسين غالم عاصۍ۔ دا کا وم سوالونه پريگدا څه داماشۍ نن ۔ دابه ولما ستياشۍ نن
مرگ کاشۍ په هر يوه ځۍ ۔ وڑم به اميدونه جوڑا مه ِديرا شۍ نن ۔ اوڑکۍ مه ڈاڈا شۍ نن
خاک مه کا ده گاه نکے۔ شکوه مه بے جانه دے غمو ابتدا نکے ۔ جوڑا خيمگاه نه دے
نوحه
اوال چا ايمان راوڑل په دۍ کےخو بل سوال دے تاريخ څه چا ليکهل غا مسلمان ُوو کا نه وو
څه مخکے ال ايمان دا بے ايمان ُوو کا نه وو حاضر په هغه وخت په غه زمان ُوو کا نه وو
نعرے څه وائې م ُو تا بس دايو قرآن کافۍ دے دا واڑا کتابونه څه دۍ ڈاک ال ِروايتو
رسول نواۓ جاهل دا ال قرآن ُوو کا نه وو ليکهونکۍ ده دۍ اُويا تاريخدان ُوو کا نه وو
قرآن کے اهليبتو ذکر ن ُور غوندے ځاليگۍ هيچوک ده اهليبتو صف تا ماراواال ورورا
مباهلے په وخت نور جاهالن ُوو کا نه وو اصحاب ده رسول مخکے ُمشرکان ُوو کا نه وو
70
حسين څه ده حُر فوج تا ماشومانو ا ُوبه وير کے بس دوا قسما مخلوق وه اهلبيت او بل اصحاب
اوبَئۍ په حسين بند کے ظاليمان ُوو کا نه وو اصحابو کے آشناﺀ منافقان ُوو کا نه وو
يزيد تا دا جرٔات گورے شيخانو نا ميالؤ شه جهاد کے څه څا څٹ که هللا ويائې غا کافردے
شيخان ا ُويو ده ملک قاتالن ُوو کا نه وو جهادو نا مغرور پهلوانان ُوو کا نه وو
خالد څه زنا وکا نو بيا معاف چا السنگسار که تيار تخت باندے گورا چينا ستل څه مشکل نه دۍ
هغا ده يزيد ا ُويا پيشوايان ُوو کا نه وو قوت سارا دۍ تخت جوڑاول گران ُوو کا نه وو
حسين او رسول يودۍ نو دا قتل ده رسول وه حسين څه بيعت نه َوکه شوا ٹولو تا څرگندا
حسين غالمه دا خليفه گان ُوو کا نه وو حسن او علۍ دۍ نا بزرگان ُوو کا نه وو
علۍ گوزار بهتردے ثقلينو عبادت نا علۍ څرنگ بيعت کاوۍ څه نفس وه ده رسول
ثقل کے عبادت گزار نبيان ُوو کا نه وو ريختيا ا ُويا څه ٹولۍ غالمان ُوو کا نه وو
حسين غالمه واۓ وۍ تا علۍ احسان پوير که معاويه څه ا ُوبه بند کے علۍ فتح که فرات
اُحد او په حُنين کے تخلې ياران ُوو کا نه وو سيراب بيا علۍ السه دشمنان ُوو کا نه وو
مثنوۍ
حسين غالم بيا پوير نکے دسے به باغ ده گلو جوڑ کم
تا ده نامے ئې قصيدے ليکهلۍ دينا څه خوشبونئې پسے به ڈير عالم راڅينا
گفتار
بنۍ اسدو ويل حيرانۍ دے حسين فرمانکه پاتے دُنيا دے
بيا په دۍ ځۍ کے کوما خوبۍ دے بنۍ اسدو دا ځاۓ دَچادے
بل طرف ويرا وا حسين جانه قيمتۍ َوکو په ڈيرے بيڑے
څه په دۍ ځۍ کے دورا خطره دے َد آخستلو مه اراده دے
اخير دا زمکا خريد موال کا حسين فرمانکه َد راز قيصے دۍ
بيائې هم دۍ يو په نُوم هبه کا ماتر قيامتا دۍ ځاۓ ديرے دۍ
خودائې ويل ُو تاوان پتاسو زر به خبار شو څه ال ڈير وختا
ما زوارانو بيا ولماستيادے په انتظار دا بيوان دَما دے
دل ازارۍ دے کا دل جوئې دے دۍ ځاۓ به جوڑ ده تورو جنگونه شۍ
څرنگ تاثير ده سُخن گوئۍ دے اوبو اوبو به اوچات غاگونه شۍ
ده عارفانو او کامالنو پم ُو به بند ده ا ُوبو نهرونه شۍ
حسين غالمه پوهيا پورا دے هر څو کا ڈاکا دا علقمه دے
نوحه
بيا بنۍ اسدو جوڑ قبرونه کو اوس به اوبه بند کۍ په عترت ده رسول
خاخ َد م ُو خزان خزان گلونه کو ځان تا کا هر څو ويائې اُمت ده رسول
جوڑ به مه په دۍ ځاۓ زيارتونه شۍ پورتا به ده العطش غاگونه شۍ
کا دَتا سو ڈار وۍ گور کفن پارا اوس به دۍ صحرا باندے بازار جوڑ شۍ
خځے بيا راواستاؤ دفن پارا رب به ده سرو وينو خريدار جوڑ شۍ
ڈير به په محشر تا سو اجرونه شۍ اسک به په نيزو باندے سارونه شۍ
تل حسين غالمه په ماتم ژاڑا ده رسول حرم به وتاڑۍ ولۍ په ولۍ
دا شيرين کالم ده خپل امام ژاڑا بند بئۍ کجاؤ کے گرزاوۍ کلۍ په کلۍ
ڈير به لوند په اوخيو گريوانونه شۍ پاتے به دَم ُو زخمۍ الشونه شۍ
بيان
آس په دوو پخو شه اوچات ده ڈيرا جوشه ال ديخنو راغۓ حسين تا يو سوار
ال خپل زينۍ عبدهللا کڑلو گزار دا ساڑاۓ بنۍ تميم نا وه بدکار
شوال خا خا
عبدهللا يوه پخا رکاب کے َ عبدهللا ناميده زواۓ وه ده حوزه
نور په زمکے کرڑيده لکا ده مار زور سائې ويل ُو اۓ حسين ئيه فۍ النار
آس په منڈا وه تر هغے ُمدے پورے حسين اسک کڑل ُو السونه په دُعا کے
شولے تار په تار
عبدهللا غ َوخے څه َ دائۍ ويل ُو سوال دے اۓ پرودگار
اۓ حسين غالمه بيا هم چوک پوهۓ نه شو دا بدگو زر جهنم واتا واصل کے
څه حق کوم طرف دۍ ُکوم طرف کفار دۍ کالم سا کڑم په نايا زڑه ازار
73
نوحه
کاتا سو ڈار وۍ ال يزيد نو اويو خځو واتا بنۍ اسدو کال ٹول الدۍ بيوان ويرۍ
څه م ُو بيا خاخ کۍ څه ال زڑو نومه ارمان ويرۍ ده م ُو بې بيانے به بند پاره گريوان ويرۍ
کا بياهم خوف وۍ په م ُو خاورے آچاولو پارا ِد م ُو تانے به بے سارو نووۍ پراتے په ريگو
اويو بيا خځو تا څه خير دے ماشومان ويرۍ َد م ُو سارونه به کوفے تا به سنان ويرۍ
خو م ُوتانے درنا همدے پاتے نشۍ گورے خيمے په َوسيځۍ هيڅه به پاتے نشۍ ديلے
هسے خو نوۍ رحمتونه ال جهان ويرۍ خيمو تاال کے به رسول ده کور سامان ويرۍ
وينے به اورۍ تر هغے څه م ُو تانے شۍ خاخے ُمو ده تانو َد خاخا َولو به چوک نوۍ ديلے
هلے به وکسو څه سُرخۍ به ال اسمان ويرۍ څه زواۓ بيمار مه په ځنځيرو بنديوان ويرۍ
حسين غالمه وۍ به چا دسے بيکاسه تانے بيا ُمو تانے کوتا سو خاخے لگے خداۓ په رضا
څه په راخلو ورنا واڑوکۍ يتيمان ويرۍ څه کال وکسو څه يزيد واڑا سپاهيان ويرۍ
بيان
کور مه لُوٹ شۍ او پامال مه جنازه شۍ حبيب ويلو مسلم بن عوسجه تا
سار غنچه مه شۍ نيزے په عرش اوچاتا څه حسين چهٹيۍ ميالؤ شوا اُسکے ماتا
دائې ويلُو زه خو الڑم حبيب جانه ده ميثم قيصه را ياد کا حبيب جانه
ځان به اوسکے راساوم زه کربال تا په سفر يُو بس دُعا کاوا دُنياتا
خپال ګيرا به په خپلو وينو رنگ کم دے غالب گمان څه هغا وخت نزگير شه
قربانۍ مه څه قبوال شۍ موالتا پيشگوئې څه څرنگ شوۍ وا آشنا تا
ضعيفانو جوش حسين غالم پڑهاؤ که اۓ حبيبا زر راڅاڅه دا تنا مه
ال تيارے ئې روح را اُواته رنڑا تا شۍ په عشق کے خپلو وينو کے غالطه
74
گفتار
نوحه
خپالئې را باللۓ وه دا ده کوفے وعدے دۍ تورے ده تيريگۍ گورم غشۍ ده جوڑيگۍ
يا خوده رسول ده قبر خاورے هم المدے دۍ بيا به اهلبيتو باندے داغشۍ واريگۍ
دۍ خانه خراب حبيبا ۔ وعدائې کا ماتا وريځ دے ده حساب حبيبا ۔ اوس به گورے چا تا
75
اوس به دا ژمدون په شهادت باندے هبه کم اۓ حبيبا اوس څرگندے ناخکے نيخانے دۍ
ننگ کے ده حسين به گيرا وينو سارا سراکم بس اوس ده مسلم وشوا بدالے ارادے دۍ
ځکا په شتاب حبيبا ۔ څم زه نينوا تا اوس دے څه حجاب حبيبا ۔ څم زه خپل موال تا
مسلم بن عوسجه اخير َوکه سالم بس راکاوا الس حبيبا اسکے درنا څما
اصحابُ اليمين نا دا ليکهۍ حسين غالم گيرا به اوس زه په خپلو وينو رانگا َوما
م َّودت ناياب حبيبا ۔ زه خايم دُنيا تا ڈير ده کم بے تاب حبيبا ۔ حقو قتلگاه تا
نوحه
څه خواند به َوکۍ په زه دۍ عمر کے حبيبا وا حبيبا وشوا درنا څم
قربان شم زه رسول زوۍ نا لخکر کے زه به په هر حال ځان کربال تا راساوم
دۍ عشق کے به زه سجده ده شکر الگاوم
هاۓ دا َد څه اُو ويلو څه امام
وخت ده تيريگۍ هاۓ بس الوداع وۍ کربال کے گير که لخکر ده شام
حبيبا الڑم زه سالم پتا وۍ زه به ژمدون څرنگ اوس کوفے کے تيراوم
غاڑواتو هر دواڑا عارفان ده محترم
ورک ده خضاب شۍ بس حبيبا ورورا
حبيب نيم خاند ش َولو ژاڑا ژاڑا کے گيرامه سرا اوسکے وينو کے گورا
زڑه کۓ ويل ُو جنگ به ما په رضا کے اوس به زه په خپلو وينو گيرا رانگاوم
خپلے سردارۍ به گورے ما الس کے علم
هاۓ دا څه َوکڑلُو دۍ ظاليمانو
ولوله وه گورا ده ضعيفانو داخو باللۓ وه خپال کوفيانو
حسين غالمه ته ده عاشقانو څرنگ بيا په خپلو ولمانو کاوۍ ستم
ليکها صفتونه عارفانو ده عزم
حبيبا بس ده ملسم زندگانۍ
اور دے په وهللا او دے بے ايمانۍ
خا موقعه دے اوس به شهادت حاصالوم
76
گفتار
ک ُوم مومنان ُوو غا شهيدان ش ُو وا زوجه پريگدا وشوا طعام
يا ابن ذياد په جيل بنديوان شو خبار خو واورا ده خپل امام
يا بچ بيا هغا مسافران شو نيکه روضه دے حسين پريخلۍ
ده کوفےکلۓ څه چا پريخلۓ دے مدينے کلۍ نا راواتلۓ دے
تاريخ گواه دے کوفه چهاونۍ وا حسين راغلۓ عراق په لور دے
ده تنخواه داره دا ابادۍ وا خالۍ خوئې پاتے بادشاهۍ کور دے
ده مومنانو ڈير کم ُکورونو صغرا رنځورا دے ورنا پاتے
ذکر تاريخ په اوراق ليکهلۓ دے واڑا خاندانۍ نور راواستلۓ دے
حسين غالمه طلم جفا دے وا زوجه څه ده غمو دوران راغۓ
حسين راغلۓ په کربال دے موال حسين مه په بيابان راغۓ
چاپير ديخنه دۍ حسين امداد تا چاپير ديخنو کے نن قلعه بند دے
حبيب په ڈيرے بيڑے باللۓ دے په کربالئۍ حبيب باللۓ دے
نوحه
گفتار
فضه حبيب دے پما ڈير گران بۍ بۍ فرمانکه زڑه مه زاده دے
په ننگ مه راغۓ ده بهائې جان وا فضه وکسا آواز َد چا دے
خاولماستيا بَئۍ ال ما ونشۍ دا مه گمان دے څه حبيب راغۓ
َد ما ده خروغ الال آشنا دے هر کلۓ ويرکا َد ُمو ولما دے
وا فضه اُويا ديخنه راغلۍ دۍ کاشکے حبيب خو پمو ولما واۓ
ده حرب و ضرب مليا تاڑلۍ دۍ خو صحرا نواۓ دا مدينه واۓ
حبيبا ورور مه بيال پري نگدے حبيب ده ڈير ڈير عزت الئق دے
زينب خو ڈيرا پتا ڈاڈا دے خونن مه حال ناخبار هللا دے
نوحه
نوحه
خپلو چهٹيانونا ُمنکر شو وا َد ما حبيبا ورورا
شا کوفه نسکورا وا حبيبا ورورا
څرنگ ولمانه مسلم نائۍ واخستو الس ُونه خيرا سارا راغلے کربال په بيوانونه
ما قتالولو تا شو جمع دا ده مانيکه امت دے کوفيانو ماتا پيغامونه راستاولۍ َد راتلو ُوو
دۍ بے خوف ال گورا اويا رتا څورا
وکسا الگا َولئې دۍ فرات باندے فوجونه دۍ کوفيانو کڑۍ ُوو مسلم نا بيعتونه
دانيشان پورتا کا حبيبا سردارۍ ناخکا دَتا دے مسلم چهٹۍ ماواتاراغال ماالمکے سفر شروع که
ده ديخنو ال زورا شم خبار ال حُرا
وکسا ماشومان کاوۍ ال تندو فريادونه څه لخکر نيولۍ دۍ کوفے ليارے سارونه
79
حمد
دا معلوم دے څه هر څه تا راپيدا کڑو ئيه خو ئيه خو واحد نه ئيه عدد نه ئيه
مگر بيا هم والد نه ئيه ولد نه ئيه احد ئيه خو محدود نه ئيه څه حد نه ئيه
څه هر څه دۍ ستا تسبيح کاوۍ يا ربا په حواسو پيژاندل ده ناممکن دۍ
نه معيد ناسوا نه ئيه معبد نه ئيه په حواسو کے هرگز ده آمد نه ئيه
ستا په َحول کے دۍ هر څه ستا حواله دۍ ال گمانه ده مخلوق کڑم تر يقينا
په قدر توکے محتاج ده مدد نه ئيه څه تنها ئيه ال شريک ئيه او َشد نه ئيه
هر موصوف صفت اخير دستا صفت دے ده فهمونو په ميزان کال ځائيگے
تر حسين غالم وائينے محمد نه ئيه قدر دانا مقتدر ئيه خو قد نه ئيه
گفتار
گفتار
ده بُرير جامے مشک ڈاکا َولو غازۍ فرمانکه ورورا گلفام ئيه
خو پهريدارو مشک َوليدَلو خا اراده دے َد ما هم نام ئيه
اسحاق تائې ويل ُو اوبَئې يو وڑے ده اوڑکيو تندے مه زڑه پاره که
وا علقمے ده پهرو سردارا کوندے مهلت کے جوڑا شۍ ليارا
دا شيطانۍ وا شروع شه جنگ ده اوبو نهر ديخنونا ڈاک وه
عباس فرمانکه مشک کو په څنگ ده پهريدارو رائيس اسحاق وه
تاسو اوبه وڑو زه به جنگيگم اسحاق په ځان ده بُرير عزيز وه
ليار ده واتلو به کم تيارا اوازۍ َوکه ورتا بے ڈارا
نوحه
شوال
رسول هللا ۔ ده آل وينا په باهيدو َ عباسه تا کا بسم هللا ده شهادت ورارا
هاۓ جنازه ۔ هاۓ جنازه په کربال ۔ په کربال
په خيمگاه راغال سُورو کے َد لسم شپا راغال ديخنو کے
دا وه عباس۔ څه راغۓ پاس َد خپلو ورونڑو په دوش په علقمے تا ده سينے وينو تاريخ َوليکهل
حسين غالم ۔ حيسن غالم چيخله امت ۔ چيخله امت
ژاڑۍ امام َسويو مرثيو کے اوبو قيمت وينو ويالو کے
بيان
څه شودے ده مائيندو وچے وے ال تندو په حسين او په ملگريوئې اوبه بند وے
اوخۍ وچے وے ده سترگو په ليمو کے ڈير فوجونه ُوو فرات په کنارو کے
82
دا عباس ده سُبها زواۓ وه عالۍ قدر ده علۍ زواۓ عباس هم ورسا راوان شه
ده بنين زواۓ نه وه گورا شجرو کے دائې ويل ُو ليار به جوڑا ک ُو ديخنو کے
دا عباس ده کربال اوال شهيد دے بُرير يو و َڑلے اُوبه عباس جنگيگۍ
اۓ حسين غالمه يادۍ کا نوحو کے ٹول بدانۍ شه گلگون په وينو سروکے
بيان
زه په دۍ طعمے ده ترور خيمے تا الڑم زڑونا ِونيسو هر واڑا دۍ داستان تا
کوندے جوڑشۍ څه سبيل تندے ارمان تا خولے بيان تا
َد شيرينے سکينه ده َ
ما اصغر ده ترور په غويگے َوليدَلو سکينه ويلُو ده تندے دورا زور وه
چيناستا پاراتا دائۍ ويلو ناتوان تا ژاڑيدو خو اوخۍ نه راتلے چشمان کے
کاشکے زويا دَما اوخۍ وچے ماواۓ محرم انام تاريخ وه لوخۍ وچ ُوو
څه اوبو په ځاۓ مه يخئۍ واۓ جانان تا اوخۍ وچے وے هر چا فکر وه ځان تا
څه خالۍ الس ماشومانو َوليدَلم ماشومانو اواز نه خاته بے حال ُوو
العطش غاگونه اسک شو بيابان تا بس مو سترگے غاڑا َولے بابا جان تا
برير ورغته په ريگو نعرۓ َوکے نمير غروب شه کال لگا ساڑوخۍ شوا
اۓ يارانو زر راڅو وشوا ميدان تا اوڑکۍ ٹول راغلُو دَماخيمے مکان تا
برير راوڑه لے اوبه حسين غالمه دۍ گمان کے ُوو څه دے په بابا گرانا
خو شوے تالے او مخ پورتا شه اسمان تا کوندے څوساسکۍ ميالؤ شۍ وچ لبان تا
83
بيان
خو نوشته ده تقدير کال رفع کيگۍ ارمانونه جوڑاوۍ دُنيا فانۍ
په اميد په دالسو په تسلۍ ال دردونو قوۍ زڑونه ريژاوۍ
سکينه مشک که اوچات په ڈيرے بيڑے د بل درد هلے انسان تا محسوس کيگۍ
حسين تاؤ که مخ طرف نا ده بۍ بۍ څه دردونائۍ ده زڑه خواڑلۍ وۍ
تندے بيڑا وا بۍ بۍ مشک خالصا َولو کربال تگۍ باچۍ واڑا خوشحال ش ُو
تسمه خالصه شوا بۍ بۍ نا ده مشکۍ څه اُوبه راوڑے بُرير همدانۍ
اوبه تالے شوے ال مشک په گرمو ريگو ده دوو وريځو واڑا تگۍ ماشومان
پاتے نشه مشک کے يو ساکئے باقۍ ال خيمو را اواتلو په گرمۍ
سکينه په لمدو ريگو پريواتال ده اوبو اوبو غاگونه ش َولو پورتا
خاورو نم تا راغلے شونڈے يعقوتۍ حسين ژاڑۍ ورتا سترگے غاڑاوۍ
ده بُرير واڑا محنت حسين غالمه ده خيمو بۍ بيانو شکر نعرے َوکے
په يو ساعت کربال ريگو که فانۍ فريادونه به کۍ بند َد م ُو باچۍ
مثنوۍ
گريوان ده اوخيو سارا لوند که ده لسم شپادے ژاڑا ماکا
دا لوند گريوان خو به ده څيرے صبا شينا دَتا ژاڑا ده ورونڑو زڑونا پريکاوينا
گفتار
خورے عباس به غمجان صبا وکسے ما ژاڑا خورے َد ژاڑا شپا نه دے
تش مشک په الس به ده سکينه وکسے باران ده وينو په کربال نه دے
يا خو عباس په مٹو ڈاڈايم شپا ده مهلت دے ژاڑا په ورو کا
کڑئې ده سپينو مٹو سودا نه دے بے علمدارا ده يا الال نه دے
ويلے ده خورے کاوے شيوان نن شپے مه ځکا خستۓ مهلت دے
يا خو راغلۓ نه دے خزان خيمانيدل هم خکولۓ عادت دے
وريځ ده لسم شۍ هلے ژاڑا کا نور به هم راشۍ دسے پوهيگم
يا خو پامال ده قاسم تنا نه دے يامه دوستانو جامه پورا نه دے
يا خو ده خورے خيمے تاال نه دۍ وکسا انصار په خيمو موجود دۍ
ده ظاليمانو په اور المبا نه دۍ چوک په قيام دۍ چوک په سجود دۍ
واڑا باچۍ ده خيمو کے گورے دوستان به نور هم دَما حاضر شۍ
ال يتيمانو ڈاکا صحرانه دے مقدر شوۍ يا فيصله نه دے
نوحه
ته حسين غالمه لويستل کے تندو نا څه تنگ اصغر جان شۍ
غم کے ده حسين ژاڑيدل کے ک َّوت کے به ميدان تاراون شۍ
ويائې احمقان ژاڑا ما رابه وڑۍ پيکان ژاڑا ما
لوند دهکه گريوان ژاڑا ما
يا خو ميرعباس نه دے واتلۓ
پريۓ نه دۍ هردواڑے منگولے
شتا دے يا نيشان ژاڑا ما
بيان
ده امام په حفاظت کے ٹول شهيد ش ُو يو سل دے اويا نامے دۍ په کتاب کے
مثال نيشتا ده حسين ده عاشقانو ليکهل شوۍ ده مظلوم حسين دوستانو
ده فرار ن ُوم کربال تاريخ کے نيشتا دۍ کے دوا ديرش ُوو السم په شپے راغلۍ
بے شک شتا دے قربانۍ ده ماشومانو شاه حسين واتا لخکر نا ده شاميانو
ده انصارو هغو خځو نا قربان واۓ ده لسم په شپے حسين دا اعالن وه که
صداقه څه پرخيدلے ال بۍ بيانو مهلت شپادے څو ستانيگو ُمحبانو
يزيدۍ فوج نائې شل زرا کڑو قتل ده بيعت طوق مه ال هر گدن اوچات که
ده باقۍ لخکر شمار نه وه ده زخميانو هيڅ گناه پتاسو نيشتا اے يارانو
ده حسين په شان اصحاب حسين غالمه صرف ماسا الرۍ کار بيال مه پريگدو
خداۓ قسم دے نصيب نه ُوو ده نبيانو ولگو تندو اذيَّت څنگ کو ال ځانو
هسے دسے
تاسو خپلے خځے درشندارے رانژدے کڑه لے ورک شے فرنگيا بيمارۍ ده ُمو کے پريخال
ُمو تاسوتقليد کے خپلےخځے بے پردے کڑه لے سپۍ په شان پٹها ٹائۍ ِد ُمو غاڑے کے چيخال
نه جوڑ انگريزان شو او نه پاتے مسلمان شولو خوارشےموغيرت باندےده کومےاُوبه تالے کے
ُموده منځ کے پريخل ُو خپال الڑو اُس حيران شولو شول ُو په ُمو ده گيرے کالے کے
ځان نا خبار نه َ
خپل ثقافت ورک شولو حسين غالم مجبور خکارۍ اُوده خال پارتوک ال ُمو پتلون ڈيرپه ضرورکڑه لُو
بُوٹ۔ بتلون او ٹائۍ کے صفا لکا لنگور خکارۍ ويالڑے متيازو تا ده څه په چال مجبور کڑهلو
نوحه
صبا به وکسےوروربيکاس۔ څه پرےمه وزۍ عباس نن شپا خو خادے جامے جامے دۍ گلونه
په علقمے بَئۍ خورے پرے شۍ وڑمندونه وا خورے ما کا وا فريادونه
بيابه نادان سپاهۍ تيارشۍ۔څه ننگ ژنڑۍ قرار شۍ صبا به څه کۓ څه اوجاڑه ده شۍ خونا
په حلق به راوڑۍ حرمله غشۍ پرهارونه وا خورے ما کاوا فريادونه
هلے به َوگورے غربت۔ څه ورور ده ُکوم ساعت اوساناويلےاوخۍ اورے۔ صبا به څه کۓ خورے
يو زر آنه سوا پنځوس اُوخرۍ زخمونه څه په خيمو ده وشۍ غشيو بارانونه
خورے بيا خا ِوير ژاڑا کا۔ خه گريوان پاره کا شيرينے خورے ژاڑا ما کا ۔ فکر َد صبا کا
څه تاال بند ده څۍ ده شام په بازارونه صبا به وکسے شهزاده اکبر جنگونه
حسين غالمه خور ژاڑا کا۔ ورور ورتا وائينا کا صبه به وکسے قاسم جان ۔ دلير جنگ په ميدان
نن شپا ديدان کا بيا به نوۍ ديدانونه په تورے پرے يتيم وياره ملۓ شالونه
وا خورے ما کا وا فريادونه
صبا به سپينو تورو جنگ وۍ ۔ ٹول ميدان به رنگ وۍ
واڑه باچۍ به العطش کاوۍ غاگونه
87
بيان
خورۍ ويل دۍ اَويا کاسو سارا ورورا جنگ بندۍ يوے شپے مهلت ش َولو منظور
ده اتهيا زرو جنگ دے څه دستور محرم َد لسم شپے َوکه ظهور
معلوميگۍ څه صبا به گرانا ورورا حسين شپا َد مهلت ځکا واغ َوختلۍ
ده عباس عَلم په وينو کے شۍ سور کوندے چا خو زڑه نا ظلم شۍ کافور
ديارلس ورونڑو خور به شۍ پاتے بے ورونڑو دا يوا شپا ڈيرا دے سوچ فکر َد پارا
بے مٹونو به قيدۍ شۍ زهرا لور څه شۍ بچ غضب نا صاحب شعور
حسين ويلو په نيزے به تاسارا څم دا مهلت بَئۍ هم ده شپے نه وه وير کڑاۓ
َد دين فتح دے ما وينو کے مستور خو فائده ورکے ليدا شمر مقهور
زڑه ڈاڈا کا مانا تا امتحان سخت دے شمر ويلُو جنگ څه څورا ورستا کيگۍ
تا خطبے به انقالب کۍ مشهور غورا تندا کاوۍ زور نور په حضور
حقو مرسته کا حسين حسين غالمه مهلت وير کو جنگ به ُمو پارا اسان شۍ
ده بۍ بۍ حق گوئۍ ظلم بُت که چور ده حسين ننگيالۍ واڑا دۍ محصور
گفتار
حسين غالمه شمعے شوے بالے زه ده پوهيگم ڈير حيادار يو
حيسن ال سترگو اوخۍ شوے تالے خو ما طرف نا اوس خود مختار يو
دائې ويلو راشو خپل مقام وکسو اکبرا پاڅا دا شمعے مڑے کا
گوتو کے جان نثارو
دَما دۍ َ څه ليار شۍ جوڑا ده غيرت دارو
نوحه
بيان
بيائې ويلو ما نصرت کے مه څه خيال دے ده مهلت په شپے کوفے نا دوا کاسان
څه هر څه شۍ په دۍوخت په دۍ زمان په خدمت ده حسين راغلو پريشان
هر دوو ويلو عيالدار يو هم قرضدار يو يو ضحاک ناميده بل ناما ملک وا
ورنه ځان مه وه پتا پورے قربان دئې ويلو راغلو ُموتا په ديدان
خير قتال به کا ُوو تا پارا هر حال کے بل کوفے خبار مه تا َد پارا راوڑه
څه تر څو ده ختم نشۍ انصاران شولو يکجانڅه تا قتل تا کوفيان َ
باچيدو صورت څه کال پاتے نشۍ گزارش دے څه خپل ځان بندوبست َوکا
اجازت به بيا غه وخت غواڑو َد ځان هر صورت کے به ده ويژنۍ دا کوفيان
حسين ويلو دا شرط ماتا دے منظور حسين ويل حسبۍ هللا و نعمل وکيل
تنها پاتے شم بيا څو خداۓ په امان ش ُو هر دواڑا شرمنده په دۍ بيان
نوحه
جوش کے انصارو بيا خپل خپل تقريرونه َوکو اۓ َد وفا کردارو۔ دما خواگو انصارو
ده شهادتۍ موال سا اقرارونه َوکو صبا به جنگ قيصے وۍ ٹول څو په خپلو ليارو
کشف ديدار حيسن ۔ ويرکه پردے کے دے گرفتار حيسن ۔ خوشۍ مائرکے
ما اصحآبانو په شان چا اصحاب نيشتا بيعت اوچات که درنا ما په رضا انصارو
ما انصارانو په شان چا انصاران نيشتا يزيدۍ فوج سارا دے اُس کار دَما انصارو
شکر اظهار حسين ۔ َوکه سجدے کے دۍ يو پکار حيسن ۔ دے دۍ جهگڑے کے
گوتو کے خپل خپل مقام َوليدههر يو حيسن َ وشوا کے ختمے شولے ٹولے قيصے ده جوڑے
په تصور دا منظر حيسن غالم َوليده شمر اُونه مانلے شوۍ وعدے ده جوڑے
شولو تيار حيسن ۔ ذکر مرثيے کے
َ دے انتظار حيسن ۔ اُوزو تيارے کے
نوحه
يوا واڑا خيمه وا۔ عجبه نظاره وا څه خوشۍ صحرا دے ۔ صحرا ده کربال دے
سلگۍ وے خاموشۍ کے۔ ده اوخيو شوگيرا وا درو شپو اور درے وريځونا تندو غلبه دے
شوا خطبه جارۍ ۔ حسين بند کا خاموشۍ واڑا اصحابان ۔ حسين گرد کو دۍ دوران
ورو غوندے انصارو ورتا پورتا ک ُو چشمان څه ال هر طرفه وه ديخنو کے بنديوان
دا ويلو امام ۔ کاوم درتا قسم دا ويلو شبير ۔ دے فکر دامنگير
سر عام
بال ليار نيشتا بے قتال ِ فوجونه اتههيا زرا راغلۍ دۍ نزگير
نيشتا دے چا زور ۔ حسين څې هجر په لور څه الرۍ محبوب ۔ حسين دے دۍ يو مطلوب
طوق مه ده بيعت که درنا ليرے په جهان نور چا سارا نه الرۍ کارونه ده ميدان
حسين په ځوابونه۔ وشو لبيک غاگونه ده مهلت فايده دے ۔ خا قرارا شپا دے
بےتا پمو حرام دۍ حسينه ژمدانونه بس څو ما اجازت دے۔ پرده دے څه تيارا دے
بس په دۍ ځواب ۔ حسين پورتا که نقاب بيا شوا شمع مڑا۔ حيسن جوڑا کا پرده
َوليدو هر واڑو خپل ځايونه ده عرفان څه کا چوک شرميگۍ الما َونشۍ پهچان
91
نوحه
اوڑکۓ اُوبه غواڑۍ عجب دے مورۍ ده خزان باد دے په وراتلو کے دے
ده تسليو وير کاولو کے دے ده گلو باغ دے ريژيدلو کے دے
چوک په سجدے چوک په رکوع په قيام ده رسول آل ال تندو مڑيگۍ ځکا
اخيرۍ شپا دے ختميدَلو کے دے نزگير فرات دے باهيدَلو کے دے
اکبر تي ُمم َوکه اذان َد پارا خيمے کے ناست شمع ئې مڑا کا گويا
ويلے څه نمر وشوا خاتلو کے دے حسين اصحابو ازمايلو کے دے
حسين غالمه عارف سوز څه خلۍ ٹول ده اکبر ديدان موقعه الٹاوۍ
دا لذت مخص تا غزلو کے دے ده رسول مخ پنا کيدلو کے دے
گفتار
قاسم فرمانکه بقا ده دين خکارۍ وا عمو جانه زه کمسينۍ الرم
مرگے ده ماتا خوگ ال گبين خکارۍ خپل پالرمه نيشتا زه يتيمۍ الرم
ما کمسينۍ په وجهے پرے نگدے اجازت تانا ده يوۓ عرضۍ الرم
شهادت خوگ دے ماتا دُنيا نا دُنيا ده ماتا خکارۍ ويرانه
92
حسين فرمانکه تندو به زور وۍ حسين فرمانکه جنگ شروع کيگۍ
اصغر راوان به ده مرگ په لور وۍ ال کمسينۍ به چوک پاتۍ کيگۍ
زه بَئۍ اوبو تا ميدان تا بيا يم ماشوم اصغر به هم شهيد يگۍ
غشۓ په حلق به خورۍ حرمله نا ده ظلم زور دے ما ِه تبانه
نوحه
کال شم تهنا پاے۔ بيال بے نوا پاتے ٹول به شهيديگۍ بيا۔ وينے به واريگۍ بيا
يو به شۍ سودا پاتے۔ پاتے دے دُنيا پاے بند به تياريگۍ بيا۔ کور به خالۍ کيگۍ بيا
ک َّوت کے به اصغر په ميدان بيا يمه اوبوتا باقر او سجاد به پاتۍ کيگۍ کجاؤ تا
حجت به شۍ په ديخنو۔ سوال به کاوم ده اوبو دَما ماشومان سپاهيان۔ ٹول به زغلۍ په ميدان
غشۍ به شۍ په ليندو۔ حلق به ڑانگ شۍ ده شودو شجاعت به شۍ عيان۔ گواه َد م ُو دے منان
ال پے به زه َونيسم اصغر وينو قطروتا جوڑ به ک ُو تاريخ ده شجاعت ورستا ليدو تا
نوحه
صرف دَما وينے بکاردۍ ده يزيد فوجونو ده لسم شپے َد تاالمے کے دۍ ٹول په ارام
څه خپل السُونه ظاليمان سره کۍ دَما په وينو رسول اسالم
ِ کا بے ارام دۍ خويو کوردے ده
تاسو سا بيانه الرۍ کار ماتا ده خه مائيگۍ په کربال دے قلعه بند جهان ده نه ڑانگيگۍ
ده لسم شپے ده ُمحبانو امتحان شه پورا قلعه بند دسے دے چاپير دۍ ده ديخنو فوجونه
شمعے شوے بالے ده مظلوم حسين ارمان شه پورا وچا صحرا دے خيمگاه ناراڅۍ فريادونه
پروانے ځان سيځاوۍ خو ال شمعے نه ستانيگۍ اوبو يو ساسکۓ ده هم خيمگاه تا نه راسيگۍ
څه چوک خبار شۍ ال خپل مرگا څه مه النڈ دے ژمدون دوے وريځے او رريما شپا دے اُوبه نيشتا په کور
يوا شپا مهلت دے ده ديدان صبا به کيگۍ بيلتون گوتے څ ُوپۍ تندو ال زور
ماشومان اوڑکۍ خپلے َ
حسين غالمه غا مهلت ده په غم وه ريژيگۍ څه مائيندوئۍ اوخۍ نه واريگۍ نه به څه واريگۍ
بيان
سمندر هر څو په ڈاکو سترگو گورۍ
تش ليدو سا وچ لبان ماڑيگۍ نا عبادت نا متقيان ماڑيگۍ نا
غم ده اوخيو په باران ماڑيگۍ نا
لسم صبحے خداۓ قسم په تسليو
درو شپو تگۍ ماشومان ماڑيگۍ نا ده لسم صبحے په ورو ورو را آسکيگا
خوائيندے ورونڑو په ديدان ماڑيگۍ نا
په سينے کاوۍ هما عمر خوبونه
دسے لور ال پالر هيڅ شان ماڑيگۍ نا څه خبار وۍ ال خزان ورستۍ بهار کے
بلبالن ال گلستان ماڑيگۍ نا
شناکاولۍ يوا بهانه دے
َ دا ويختو
ال ديدان مائيندے عطشان ماڑيگۍ نا درستا شپا پتنگان شمعے نا جاروزۍ
هر څو س َوزۍ تر هجران ماڑيگۍ نا
څه ُوو ناپه رزمگاه حسين غالمه
په ژاڑا نن شيعه گان ماڑيگۍ نا څه خوارۍ اتلس کاال خزانيگۍ
په يوے شپے دسے باغبان ماڑيگۍ نا
گفتار
هم روژا دار دے هم نمازۍ دے ده لسم صبحے خوشۍ مائيرے وکسا
هم به جهاد کے وکسے غازۍ دے حق او باطل نن خه ال نژدے وکسا
گوتا ويرکۍ
زکواة به گ َوتۍ سا َ چوک په شرابو کے مخمور وکسا
ده لسم صبځے بيا په َولجے وکسا چوک وچے شونڈے رب په سجدے وکسا
ده لسم صبځے امام عظيم چوک لهو لعب په ساز ماسته وکسا
په امرو نهۍ کے مسقيم چوک په فرياد او په نمانځه وکسا
کا توّال اور تبره گورے دا همهمه ده عبادت ورورا
ده لسم صبحے بيائې په خطبے وکسا حال رسول آل ده هرے خيمے وکسا
په رُکن حج کے به پيش اکبر کۍ ده لسم سبحے شپا ده رخصت کا
الس به خپل زوۍ په خون منور کۍ ختما ده طعمه بس ده مهلت کا
صابر به شکر ده خپل دلبر کۍ يا َد تگيو اوڑکيو بيا دا همت کا
تيغ به اوباسۍ زوۍ ال سينے وکسا ڈاک اوبو نهر ده علقمے وکسا
ده لسم صبحے ذبح په خپال يو طرف وکسا خيمے ده شمار
خپلے سجدے کے کۍ مکمال بل اتهيازرا جمع لخکر
نور ده حج ذکرۍ کا بيا آورے دے بے گناه مرگ په انتظار
په تالوتۍ سار په نيزے وکسا کفن په شانۍ جوڑے جامے وکسا
حج به په خپال حسين زيارت شۍ ده لسم صبحے فروع دين
ورنا فيض ياب به واڑا اُمت شۍ به مکمل کۍ شا ِه ُمبين
ثواب ده حجو حيسن غالمه ٹول په يوے وريځے ده علۍ زواۓ دے
په يو زيارت ده حيسن روضے وکسا په هر عملې نن معجزے وکسا
کس نے پلٹايا هے افتاب کو علۍ کۍ طرح کٹے حُسن يوسف ميں هاﺘﻬ په استغراق کا عالم
ايک اشارے سے ذوليخا کۍ جوانۍ کۍ طرح نار نمرود ابراهيم کو گلزار کيوﮟ نه هو
ِ
بِاز ِن هللا پکارا جاتا هے مشکل ﻣﯿﮟ وه نفس بنۍ آدم
ِ خشک گلے په چُهرۍ مطمئن
منزلت جس کۍ هے هارون سے نبۍ کے طرح دوش نبوت کا شاهسوار کيوﮟ نه هو
ِ امامت
95
نوحه
ويائې َوکو نمانځونه۔ دۍ ده خداۓ دسے حکمونه ده لسم صبحے دتا ڈير انتظار دے وهللا
کا هر څو مه زڑه ال تندو سُور انگار دے وهللا ده رسول اوالد ديخنو کے گرفتار دے وهللا
بيائې ويل خيروالعمل۔ َد رب حکم دے کو خپل ديخنه چوک دۍ په زبان۔ ويائې يُو مسلمانان
ظاليمانو خيرعملو نا انکار دے وهللا مسلمان ده رسول وينو تا تيار دے وهللا
هللا لوۓ دے هللا لوۓدے۔ vده هر چا په عمل پوهۓدے منافق اسالم نامے نا۔ فائده خلۍ واحسينه
نشيتا بل معبود کا دے پرودگار دے وهللا دا نفاقۍ کا څرگند دا َد تا کار دے وهللا
نمونځ کيگۍ په تي ُمم۔ صبحے ويلے ده لسم لسم صبحے نندارا کا۔ بيا دُنيا واتا خکاراکا
اوبه بند دۍ په حسين تگۓ شيرخوار دے وهللا څه اکبر ده آذان لويلۍ شور او شار دے وهللا
صبحے واورا آوازونه۔ ماشومانو فريادونه اکبر ويائې لوۓ هللا دے۔ مانيکه رسول هللا دے
ُکوزئيے السو کے دۍ منځ کے علمدار دے وهللا گواه اوسا صبحے بےگناه مه پالر دے وهللا
صبحےتا قسم په خداۓ وۍ۔ څه ترڅوانسان ژمداۓ وۍ ويائې داکور ده علۍ دے۔ څه بےشک ده خداۓ ولۍ دے
گواه اوسا دا حسين غالم گفتار وهللا سقيفے نا در بدر او غمگسار دے وهللا
گفتار
څه اکبر آسکا نيکه نعرا کا اکبر څالور ځال غاگ ده تکبير که
ديخنو لخکرو کۓ غلغال کا پالرۍ ده اوخيو شروع باهير که
ُمو نماسۍ ده رسول هللا يُو اشهدُان ال اله اال هللا
کا اُوبه راکو وچ مه زبان دے رامعلوميگۍ غاگ ده هجران دے
96
ده لسم وريځ دے اوس به جنگونه شۍ ادا نمونځ کو ده رب حکمونه دۍ
ده زهرا لونڑو به بند السونه شۍ تاسو راخستۍ تورے ُگرزونه دۍ
هللا اکبر َح ٓۍٰ علے الصالة
ده موال څرنگ سخت امتحان دے هر څو مه غوختۓ درنا امان دے
حسين غالمه ته ستغفار کا ُمو بے گناه يُو وخت ده نجات شتا
عين عبادت ده پروردگار کا واتو ليار راکو دا مناجات شتا
ال اله اال هللا َح ّۍٰ علےالفالح
سفر په لورۍ ده گورستان کا وطن به پريگو کا هر څو گران دے
بيان
څه عمل په اسالم نوۍ ژاڑا څه کا دے ارمان واۓ حکومت ده اِمامانو
وا ا سالم تا قربانۍ ده شهيدانو عدالت واۓ ده قاضيانو متقيانو
بے عمال ژاڑا ځان تا نادانۍ دے ده قرآن او ده حديث جارۍ آئين واۓ
چهلکا څه کا بے چزغو ده آغوزانو ُ
بيت المال به وه محفوظ ال يزيدانو
حسين جار که ځان ده رب په امرو نهۍ نعمتونه ده خداۓ ڈير دۍ په جهان کے
کا هر څووا واويال ده يتيمانو څۍ زنبيل تا ده بے شمارا وزيرانو
سارۍ خم نکه ال دين حاکم ده واڑندے د عمرو زنبيل به هيچرے ڈاک نشۍ
خواخائې نه وا زندگۍ ده غالمانو خويلے وينے دۍ محدود ده مسکينانو
کاشکے دا مقصد ظاهر شواۓ ده مظلوم په تعليم کے کاش واجب دين شناسۍ واۓ
ثمر بار به وا ژاڑا ده مومنانو نه محتاج به وه عالم ده جاهالنو
حقيقۍ مقصد به چيرے په الس نشۍ اٹول عمر مه ژاڑا ژاڑا کے تير که
څو ممبر نشۍ په الس ده عاليمانو څه جوڑ نشو ال ژاڑا ده متقيانو
97
ورتا چينا دے دستور حسين غالمه ده درويغو يا ريختياؤ تيمز چوک کا
بس نعرے وايا په کهيل ده مداريانو څه ذاکر ده وويائې څه ده شاعرانو
گفتار
بيا ڈار خابرے څرنگ ال حُر کاوے عُروه فرمانکه واورا عرض ُونه
نه ده پوهيگم ويلے پيغور کاوے واده حُر ورورا واورا حال ُونه
ده ڈار په وريځے حُر پيدا نه دے ده حُر په غور زر وراسيگا
ورور به مه وکسے په ميدانونه حُرنا خطا دۍ وشوا جنگونه
دوزخ جنت په منځ کے ده ځان گورم ورور مه ده زرو سوارو سردار دے
خوف خودے ځکا ځان ده حيرن گورم اوال نيولئې ده حيسن ليار دے
الدۍ عملو تاريخ جوڑيگۍ ده حسين مختا تلل اسان نه دۍ
حسين غالم به ليکهۍ شعرونه حُرئې ني َولۍ ُوو جيالبونه
نوحه
ورورا گورم ده اوڑکۍ واڑے دۍ وکسا فوج َد ُمو څورا نازيگۍ
العطش العطشې نعرے دۍ ڈهول باجے سريندے ده غاگيگۍ
خه ده پيژانم وا بهائۍ جانه ٹول ولجے تا دۍ شاد څه حيسن
دا عترت ُمو ده رسول هللا دے قلعه بند َد ُمو ڈاک کور سارا دے
حُر فرمانکه اوس ويخ کا ضمير وکسا موال سارا څو کسان دۍ
زهرا کور ديلے چا که اسير غا هم واڑا اُوبو په ارمان دۍ
څه اوس هر څه په دۍ يو تيريگۍ ُمو لخکر الر ُو ورورا بے شمارا
دا الزام سارتر پايه پما دے وکسا ڈاکا ورنا کربال دے
نوحه
نوحه
ورورا دا څه څرگند کفر دے په زور کا خداۓ ويلۍ واۓ ديخنۍ ورسارا َوکو
دے تاوان په حُر ۔ دا بے گناهۍ مڑه کو ۔ نو
څه رسول اوالد دے گير په بيوانونه بيا به هم په دۍ حيسن دورا ظلمونه
ٹول قصور ِد ما دے ۔ دا نه ُوو فيصله دے ۔ دا
100
گفتار
حُر ويل حيسنه خلق ده عظيم الرے حُر فرياد َوکه څه وا اميرا
فيض رسانۍ کے عجب تعميم الرے ڈير مالمت يم ال خپل ضميرا
خو ځان به اورا پورے معاف نه کم پخو کے ده پروت يم اوچات به نشم
څو قربان نشم تاال توقيرا حيسنه ما ده السه اسيرا
ساربه ده پخونا هلے اوچات کم زڑه مه راپيگۍ ڈير بے قرار يم
کال حاصل ده جنگ اجازت کم زه په خپل فعل ڈير شرمسار يم
پوهيگم سوال به دما َرد نشۍ خپل سار به تاال پخو پورتا نه کم
ده زهرا زويا بدر ُمنيرا څو څه تير نشے ما ال تقصيرا
نوحه
زڑه نکے تنگ۔ ماکا اُمنگ۔ په دسے وخت کے َد جنگ اُويا يا حال۔ څه الرے سوال۔ ُحرا زڑه نکے مالل
زلمۍ خوشرنگ۔ الرم َد ننگ۔ يا مه دربارنه دے ڑانگ ئيه خوش خصال۔ اونگۍ مثال۔ ده که طلوع خپل زوال
ته نواۓ ولما ئيه معاف ئيه حُرا پاڅا
ته نواۓ ولما ئيه حُرا ما څا په جنگونه معاف ئيه حُرا پاڅا ده دوستۍ راکا السونه
َد ندامت۔ساربه اوچات۔ نشۍ ال پاۓ عظمت خپال موال۔ ُخلقت دَتا۔ دے مشهور په دُنيا
څو اجازت۔ ال امامت۔ وانخلم ده شهادت خاک پا۔ رنا رضا۔ څو نشۍ لُور ده زهراِ يم
در سخاوت نا
ِ مادۍ سيځا ولۍ
در سخاوت نا ده الرم ڈير اميدونهِ مادۍ سيځا ولۍ ده عدن ورمنو زڑونه
اخير انجام۔ حُر ده صمصام۔ واخسته اذن امام وخت ده نزاع۔ دے ال دُنيا۔ دسے راغلۓ پما
حيسن غالم۔ به کاوۍ عام۔ ذکر ده هغه انعام چوک څه اشناﺀ۔ راشۍ دَما۔ شاد دَشۍ لور ده زهرا
حُر څه ُکوم رُمال پاڅا وشوا پاڅا
حُر څه ُکوم رُمال َد زهرا يو وڑل په زخمونه پاڅا وشوا پاڅا حُرا ما کا وا فکرونه
گفتار
ده حيسن شير وه په فوج درون شه حُر رياحۍ په جنگ راوان شه
پٹ په لخکرو َد ملعون شه ده جنگ اغاز الدۍ پهلوان شه
يو گرز گوازار په حُر دسے َوشه دسے حملے ئې په ديخنو َوکے
څه حُر َد زمکے په مخ مهمان شه تاريخ ليکهونکۓ ورتا حيران شه
په خپلو کارو زه ڈير خيمان يم ابو محنف دۍ دسے ليکهلۍ
اوس خو راضۍ شاالتا قربان يم شپيگ ميال حُرنا ديخنه ُوو تخلۍ
لگ ديدان راکا درنا راوان يم َد تانو څلۍ ُوو الگيدَلۍ
بدان مه واڑا په خون الوان شه په کربال َد وينو باران شه
102
نوحه
حيسن غالمه پروت وه حُر پهلوان سار َد تاڑم َد گرانے مور په رومال
حُر زنکدان وه امام َوکه فرمان تا َد نصرت څه شۍ گواه په مثال
هللا َد مل شا حُرا راغۓ بلتون سار ده عباس به وۍ چور چور رنگ په خون
ڑانگ َد يزيد شا شاهۍ کاخ نشۍ تاڑل زخم فراغ
نوحه
فوج مه ال تا که ليرے هلے راکوز شوم حُرا َد تا َد جنگ وا حُرا دا ظاليمان کال ُوو
وينے به بندشۍ اوسکے تخلو ال تا تورے په
دتا َد سار حُرا۔ دتا َد سار حُرا غرڅو رفتار حُرا ۔ غرڅو رفتار حُرا
ما دتا سار ليدو سا سار َد عباس شولو ياد شپيگ ميال ته ورپسے راغلے ده شير په مثال
سار ده عباس به هم شۍ څٹ نا َد فوج راتاؤ شه
په خون گلزار حُرا ۔ په خون گلزار حُرا ش َولے ايسار حُرا ۔ ش َولے ايسار حُرا
تا سار مه َو تاڑلو وينو زيگون شه قرار مخکے راوان وے حُرا څٹ تا دَنه ليدَل ُو
سار ده عباس به پاره شوق شهادت
ِ پوهۓ يم
وۍ ڈير بے شمارا حُرا ۔ وۍ ڈير بے شمار حُرا کڑلے سرشار حُرا ۔ کڑلے سرشار حُرا
حُر تا ژاڑا کے ويلو حيسن غالمه امام ترتيب بيگاڑ وه ده فوج واڑا حيران پاتے ُوو
تورا کا څنگ وشوا کوچ چا په تا څٹ نا َوکه
تاشوے تيار حُرا ۔ تاشوے تيار حُرا َد گرز گوزار حُرا ۔ َد گرز گوزار حُرا
بيان
څه قيام کڑے نو ٹول جسم په قيام کا ويائې مڑۍ َد ٹول خداۓ حضور تاڅۍ
قائم هغا وۍ څه نه کاندۍ سختۍ نو بيا ويلے درنا خالص السونه وڑۍ
څه السونه مه اوچات کو قيام مات شه په نامه ورپارا َوتاڑا السونه
دا قيام نه دے دادے زبردستۍ ۀسے نوۍ جوڑا شۍ بے ادابۍ
دا به تا خيال کے ادب وۍ ادب نه دے په رکوع کے َد السونه ويلے خالص کڑو
کا َد شک وۍ نظر َوکا په فوجۍ کا رکوع ده هللا نه دے بندگۍ
خپل افسر مختا ويالڑ وۍ خالص السونه په سجدے کے ده هم خالص چيخلو السونه
بند السونه افسران نه خواخاوۍ ده تاڑليو السوگورا بيواسۍ
104
بيان
ال خيمو بۍ بيانے باهر ليدلۓ نشۍ ما َد يوے وريځے ولما لکا هالل
په خيمو ده اورۍ غشۍ بے مثال لگ ديدان ناپس ده کوز شۍ په زوال
حُرا کوم ظالم ده سار په گرز زخمۍ که ولما ستۓ نا َد حسين گيالمند ماشے
مخ َد سرو وينو کے خکارۍ لکا لعل څه څے تگۓ ده زهرا کورنا مالل
ما طرف نا بس دا يوا نشانۍ يوسا خپل غريب ميزبان سا ورو ورو قيصے َوکا
په خپل زخم َد زهرا َد الس رومال څه اۓ حُرا څه ارمان الرے څه سوال
پهلوانه حُرا وخت َد زنکدان دے سوال کا مانا پورا نشۍ خفا نشے
وشوا پريگدا خپال تورا َد جالل قلعه بند يم َد امت تورو په جال
هم په دۍ دُنيا وے حُر هم عقبۍٰ شوے َد کوثر اوبه څه نوش کے ورتا اُويا
شهادت ناما ده يووڑا ترکمال ال درو وريځو تگۓ وه ده رسول آل
ده موال په زنگانه حسين غالمه ده کوثر ساقۍ تا اويا څه ده لونڑے
حُر ابن رياحۍ َوکه انتقال خپل امت کے بنديوانے تشنه حال
نوحه
ولما ئيه نواۓ څرنگ۔ بے دم حُرا اُمنگ اۓ حُر دَما ۔ بے کورا پما مهمانه
الر ده جنگ ولمائيه دَما په جنگ څرنگ څے مانا
دستور ده ولمانو نه دے دا ځوانه اۓ حُر دَما ۔ بے کورا پما مهمانه
105
په جنگ څرنگ څے مانا۔ مهمانه پما گرانا موال زه ڈير پر غم يم۔ ويالڑ ځکا سار خم يم
پهلوانا ڈير نا دم يم
َد ننگ ژنڑۍ الرم نه يم بے چانا نا حق مه کڑاۓ ازار ئيه اۓ سلطانه
موال مانکے مجبور۔ کا معاف مه وۍ قصور پوير کا غا وختونه۔ نيولل ليارو سارونه
اۓ حضور جيالبونه
ايسار مه نکے نور جنگ ال ميدانه خيمان شوے ته او معاف کے ما اۓ جانه
بيان
خواه مخواه کا دا جمله ويل غواڑۓ واورا دامه واوريدو ده صبحے په آذان کے
دا جمله ادا کاوا وخت ماسخوتن کے څه نمونځ خوب نا بهتر دے په برشان کے
ويلے خلق څه کاوۍ خوب تا تياريانے دۍ خابرے تا وهللا څه فکر يو وڑم
تَئۍ نمونځ واتا راغواڑا دۍ زمان کے څه سحر صبا دا څه ويائي بيان کے
خداۓ نا َو ڈار شا صبحۍ واختے آذان کے خو بياولۍ خو نه آورۍ آوازونه
دا جمله ما ويايا جوڑ آذان به وران کے څه چوک ويخ وۍ غوتا څه وياۓ اعالن کے
غور َوکۍ خلق به پريگدۍ نمانځونه نمونځ خوب نا دے بهتر ويخ نا خو نه دے
گناهانے به ده غيرو وکسے ځان کے کا ال ويخ َد نمونځ معاف کڑلو جهان کے
ماکاوا دسے آذان حيسن غالمه چوک ويخيگۍ غا به ويائې زه خو ويخ يم
څه په غم کے مبتال هر مسلمان کے خوبياوليو پسے گرزا گلستان کے
106
گفتار
برير يوه کاس په سينے وه سور چاکے څه زڑه وۍ راشۍ ميدان تا
دۍ ساڑۍ جوڑ که ال ڈارا شور دامه اعالن دے هر پهلوان تا
نيزے گوزار سه ال څٹ ِد زور درو وريځو تگۓ يم راواتلۓ
دسے غاگ َوکه بيا دۍ لير او تاسو واڑا يو شکم سير
کاوۍ حساب حسين غالمه درے ساوا خولے سا ويل اسان دۍ
رُخ په جهنم کا ۔ خپال ورتا ويرا جنگ قيصه دے گرانا۔ وا ده خداۓ دليرا
ناکا په رحمت وۍ نو تاهم موندلۓ دے تا ديخنو سارونونا ميدان کارلۓ دے
گفتار
څه په يوه ورور شواۓ گوزار اوچات تاسو عمرونه محتاج َد مينے دۍ
بل بَئۍ ال څٹا که حفاظت تندو نا تاسو سرے شونڈے سپينے دۍ
په دۍ حالت کۓ ڈير قتال َوکه خور کا سار نواۓ رتا تور کڑاۓ
خو کماۓ نه وه َد لخکرونو راوان به نه ُوو په ميدانونه
نوحه
حيسن هر دوا طوطيان اوچات کو کربال ال خاورو يوه ناما عون بل محمد دواڑا دۍ رنگ په وينو
څاپۍ کو گلونه۔ آسکۍ ک ُو السونه َولويدو هر دوا جوڑيا۔ دۍ زامن َد عبدهللا
خدايا دا خوريونه ما پتا سپارلۍ دۍ خپل ماما نا دواڑا مور نذر مانلۍ دۍ
حيسن غالمه تاريخ ليکهۍ شجاعانو قيصے دا شهزادگان په خون الوان ُوو َد ميدان ننگيالۍ
عزم او دليرۍ کے ۔ په بهادرۍ کے واڑو ليدو جنگ کے۔ خپل ماما په ننگ کے
داخکولۍ سپاهيان هم په تاريخ ليکهلۍ دۍ مرحبا نعرے وے خروغ جنگيدلۍ دۍ
نوحه
فوج کے ده ديخنو َد االمان االمن کوکے شوے دوا ورونڑا دوا گلونه ڈير تندو وايلۍ دۍ
دوڑا ماشومان َد ذوالفقار لکا دوے څوکے شوے ننگ کے ده شيرين ماما ميدان تاراواتلۍ دۍ
تيغ زنۍ کاوۍ سارونه ربۍ ريگستان کے خکولۍ واڑے تورۓ دئې ځاليگۍ په اسمان کے
109
دا څرنگ مور دے څه نه وير او نه ژاڑا کاوۍ يا هللا دا چا َد بد نظير دواڑا نظير کڑلو
دوا السونه پورتا په قبلے لکا دُعا کاوۍ غشيو شوگيرو په خپلو وينو کے اسير کڑلو
ويلے ده زينب شکر لفظونه نه دۍ زبان کے ذين باندے زانگيگۍ لکا اوخۍ په چشمان کے
اُف به هغا کس وه نکۍ چيرے َد ناکاما دوا مجاهدان دۍ ماشومان دۍ غاڑواتلۍ دۍ
چوک څه شهادت بادنے شۍ پوهۓ حيسن غالمه په وينو الوان دۍ بس ځوانۍ تاراسيدلۍ دۍ
مرگ نه دے ژمدون دے شهادت ليکهۍ قرآن کاشکے پرۓ والتۍ نواۓ دۍ تندے ارمان کے
نوحه
ٹيٹا شوے په دوو گلونو څاپ دَئې کو زخمونه عون و محمد په وينو رنگ راغلو خيموتا
آسک ده کو اوالد په وينو رنگ دواڑا السونه تاسترگے اوچاتے کے ده ورور السونو سروتا
خداۓ ده شام کے ماکا اُوجاڑ دا صبردربار ده تا گويا قربانۍ ده قبليدو وه دا اقرار ده تا
هاۓ زينب
تا فرمانکه اۓ زامنوزه تاسو مائې يم عون و محمد باندے شروع ش ُو ماتمونه
اۓ ده بورے مور شهيدو اوس درنا راضۍ يم تا علۍ اکبر تا بۍ بۍ َوکڑلو غاگونه
وه مسلمانانو السا څورا زڑه ازار ده تا الس په نامه وادارده سرے سترگے اکبر ده تا
هاۓ زينب
110
گفتار
ديخنه ئې شو قتل واتا نزگير څه حسن مثنا په جنگ راوان شه
خو قيصه واورا اوس ده تقدير حيسن وياره تا دسے گويان شه
اسماﺀ غو مختا شه دامنگير وا ده ورور ناخکے لگ مخ راتاؤ کا
دامه خوريه دے پما تاوان شه بلتون َد ماتا وشوا عيان شه
ده حسن مثنا ڈير جهادونه دۍ څه حسن مثنا شروع که جنگ
په کاربالئۍ هم کڑۍ جنگونه دۍ ديخنو صفونائۍ کو ڑانگ را ڑانگ
حيسن غالمه ياد په مرثيو کے حملے ئې َوکے په هر النگ
حسنۍ سيدانو هم بابا جان شه يو ساعت کے ڈاک التانو ميدان شه
نوحه
حسن مثنا قيصے تر خاص او عام دَتا جنگ قيصے نا خويم خبارا
ال تاريخ را اُوخلے حيسن غالم څه وايلۍ ده دۍ ديخنه بے شمارا
څه ال ذکر پاتے نشۍ ُخوبان خو بيا څه شوے په چا َوکم شيوان
گفتار
حسين غالمه َو ساتا خيال دا حسن مثنا قاسم اکبر وه
زبان حال
ِ ليار صرف دے َد ُکبرا غمجنے همدا شوهر وه
کا َد وائينے کے چيرے درويغ وۍ قاسم اصغرۍ گران برادر وه
قرآن به ويائې درتا لعينه تحقيق اوباسۍ خلق غلطۍ نا
نوحه
ته څه شوے يو ارمان کے۔ تانے نيشتا ميدان کے اۓ جان حسن مثنا۔ قربان حسن مثنا
هيڅ نيشتا قتلگاه کے تا نيشان حسن مثنا دَتا په انتظار دے ٹول خاندان حسن مثنا
تالش ده تره صحرا کا۔ څه ته شوے بے داراکا ته چا کڑلے مقيد۔ کا جنگ کے واۓ شهيد
واڑوکۓ ورور ده جنگ تا شه راوان حسن مثنا نو تره به وے راوڑے ال ميدان حسن مثنا
کاوۍ دَتا ماتم۔ هر گاه حسين غالم ٹول مڑۍ ش ُو سنبهال۔ َد تا به وۍ څه حال
زيگيدۍ دۍ ال تا حسنۍ سيدان حسن مثنا اوچاتۍ کڑو تا السه مقتوالن حسن مثنا
نوحه
اخير بتُور شا وير کا ذين تا
زخمونا چور راغۓ زمين تا
شولو هاۓ شهزاده بے هوشه َ جنگ تا راوان دے حسن مثنا
هللا هللا ۔ هللا هللا هللا هللا ۔ هللا هللا
هر دوا حيسن تا ش َولو حاصر وهب فرمانکه جنگ مه گواه ئيه
وعده ئې َوکا په شان َد شير مورے ويالڑا په نندارا ئيه
حيسن دُعا کا ورتا اخير ديخنه مه څرنگ زير او زبر ک ُو
څا په عدن ده وهب زوجه ئيه وا مورے اوس خو رنا رضا ئيه
وهب حمله کا ديخنه ناکام ش ُو قمرۍ فرمانکه بيا به راضۍ شم
چوک مختا راغلو په مرگ تمام ش ُو څه چشم آسکۍ ال ده نبۍ شم
اخير السونائې هردوا قلم شو خبارا زه تا ال قربانۍ شم
نامئې فرمانکه گل ده الال ئيه شيرينا زويا يا خو زنده ئيه
حيسن غالمه مال گردا َول کا قمرۍ فرمانکه خځے خابرے
څه خه راغونڈ کے بيا ورنا تلل کا دۍ ده څو وريځو خطا وے نرے
ته خالۍ الس څا بل تا پريخلل کا حيسن شهيد شۍ ژمدون به څه کے
مزے به بل کڑۍ څورا ساده ئيه مرگۓ خو حق دے ورنا اگا ئيه
نوحه
شهيدا زويا مبارک ده شا دا ذين ديخنو ده سار باچيا ماتا اُو ويشتلو
قربان شوے ال حيسن څه مڑا شۍ په ليدَلو
زه کاوم فخر ظاليمان کاوۍ پيغور ُممينے مائيندے زامن آستاوۍ په زور
مرگے دے پ ُمو پور مرگے دے پ ُمو پور
قمرۍ ده زوۍ سار په ديخنو واپس گزار که دا شهادت نا خبار نه دۍ ناپوهۍ دے
يو کاسۍ بيا فۍ النار که ژمدون څه سرمدۍ دے
شهيدان دسے ديخنه آستاوۍ په گور واڑا جاهل دۍ ده قرآن ايت ال لور
مرگے دے پ ُمو پور مرگے دے پ ُمو پور
تاريخ به پيش نکۍ وهاب په شان جهاد وهابه زويا دا ديخنه دۍ ظاليمان
جوڑيا ش ُو با ُمراد رسول هم ده قرآن
تانے دوے راوڑے ده زهرا ده سترگو تور څه اهلبيت ذبح کاوۍ دا ساڑۍ خور
مرگے دے پ ُمو پور مرگے دے پ ُمو پور
حيسن غالمه دا ده هغ وهب قيصه دے شيرينا زويا اوس به څاپ کم تا رخسار
څه زواۓ ده عبدهللا دے څه َومه شه ديدار
دا مسلمان وه عيسائې حال به وۍ نور دے فخر دا څه مه شهيدا شوا اندرور
مرگے دے پ ُمو پور مرگے دے پ ُمو پور
گفتار
زويا زنڑکۓ په َد ما پرے پرے کے ته رخصت غواڑے زه ده غم نور کم
څه ده ادريکنۍ رتا نعريکے تاخد او خال کے ديدان ده ورور کم
الئق ده تورو جنگونو نه ئيه ده ورور ديدان نه به زه محروم شم
ده سترگو تورا تشنه لبان ئيه زويا راوان څه جنگ په ميدان ئيه
نوحه
زه ده يا ژاڑا باچيا تا ده يتيمۍ کاوم وا ده گالب گال ده خزان ويلے قيصے کاوے
ته الس په نامه رتا ويالڑ ده مرگ سودے کاوے ڈير ده خوشحاليگم څه ما مخکے تجالے کاوے
وا ده سپرلۍ گال تا نابوﺌﯿﮟ څۍ ده الال حسن ما ده الال ناخکا ئيه قاسيما آئينه ئيه ته
زڑه مه دے روشن څه ال قمر جبين شغلے کاوے ماواۓ خزان ماواۓ څه زارۍ خواگے خواگے کواے
ورور حسن مثنا ده په جنگ الڑ لو جُدا ش َولو ما قاسيما زويه يا ده گران تره علمدار الرے
ته بيا ده بلتون ماواتا ويلے ايشارے کاورے يا مه اکبر شتادے ته ده ويلے انديخنے الوے
زڑه به شۍ زخمۍ وا قاسم جانه په غه وخت دَما يا مه دۍ په زڑه انبار حسن مثنا غمونه ڈير
زويا څه ته جنگ ميدان نا تره واتا نعرے کاوے ته بيا ويلے سپينو تورو جنگ تا ارادے کاوے
116
گفتار
ارزق ٹيٹ آس په لورۍ نظر که ارزق نوريکے دما ده زور نه ئيه
قاسم اوچات ده تورے گوزار که خه ده پوهيگم څه يا ده گور نه ئيه
اوازۍ َوکه ځان خبردار کا ده گل غنچه ئيه وا قاسم جانه
دما ده تورے مرغوب خوردان ئيه بل وچے شونڈے تشنه لبان ئيه
نوحه
شولو گردونه
پريواته ارزق په زمکے اسک َ
وکا په ديخنو حمله قاسم شروع که جنگ قاسم باندے حملے شوے
صفونائۍ کڑلو ڑانگ
جوڑ شو کربال په ريگو وينو بارنونه هر طرف نا راغللو ده غشيو بارانونه
ده االمان نعرے شوے ميدان کے غلغلے شوے
117
شور شه خيمگاه کے عمو جانۍ دے باللۓ غاگ عمر سعد که دے قاسم طفل صغير
قاسم دے پريواتلۓ ابدار الرۍ شمشير
څيرے په خيمو کے کو بۍ بيانو گريوانونه يو ځال سارا وکو هر طرف نا گوزارونه
تاال حسن غنچے شوے کاختمے حوصلے شوے
غاگ حيسن غالمه قاسم جان َوکه کاکا تا پٹا لکا اونگۍ ده اسمان شۍ په اُورو کے
زر راشا قتلگاه تا قاسم راغۓ ديخنو کے
بچ مه عمو جانه کا اسيانو ال نعلونه تن نا ده قاسم راوان شو سرو وينو رودونه
په سترگو مه تيارے شوے رنگينے ئۍ جامے شوے
بيان
شهزاده څه کال تاج ده آس په ذين شه څه ده نور تجلۍ آسکا تر اسمان شوا
لکا اور شغله سوارا په شمع دان شوا ڈيرا سختا راعيان وريځ په چشمان شوا
کال باز په شان حمله يوسف ثانۍ کا څه پالؤ ده خيمے اسک شه روشنائې شوا
ده ارزق په شان گبرُو خاورا خوردان شوا ُمنکشفه نوجوانۍ دُر او مرجان شوا
مخالف کے کال ختم تاب ده جنگ شه لکا مياشت ده اُورو شال نه مخ څرگند کۍ
توجهۍ راهبرۍ تا ده شيطان شوا په دۍ مثل ِرعنائې ده قاسم جان شوا
هاۓ افسوس غشيو باران په قاسم راغۓ چا ويل برق دے چا به ويل يدبيضه دے
گرد کے پٹا هغا ناخکا ده حسن شوا چا به ويل طور تجلۍ په بيابان شوا
گرد غبار تورو ژرانگا غشيو باران وه مشتاقانو څه په غور نظر َوکه
الميدان پورتا نعرا وا عمو جان شوا شوق ديدان شوا
ِ ختما طعمه ده يوسف
ال خيمو يو سور ميدان په لورۍ راغۓ شهزاده وه مور جوڑ کڑاۓ دا گمان دے
ترهغے دا غا تنا خزان خزان شوا څه هر چا ده حسرت گ َوتا په دندان شوا
118
مثنوۍ
اسماعيل سپينے اُوبه نوش کے ده ديارلس کالو اسماعيل وه
قاسم په وچو شونڈو څۍ په ميدانونه څه َوئې ک ُو پالر سا قربانۍ تا اقرارونه
اسماعيل مور تا واپس راغۓ ده ديارلس کالو قاسم جان دے
قاسم پامال جسم ده مور سائې کاوينا تره نا ده غواڑۍ قربانۍ تا رخصاتونه
نوحه
ورور څه کال َوليده شامۍ په زمکے سرنگون اواته قاسم په ميدان حلقۍ نندارے کاوۍ
تيز راغۓ قاسم باندے راوۍ دسے قيصے کاوۍ آس باندے غامۍ په مثل دُر لکا جلوے کاوۍ
دۍ تيزۍ نا واخسته قاسم فائده سبحان هللا راغۓ يو شامۍ پهلوان ده شهزاده مخ واتا
آس سارا په زمکے راغۓ باد لکا گردے کاوۍ َوليدو قاسم څه گوزار دا به ده نيزے کاوۍ
دوا ورنڑا جوڑيا را اواتو ورونڑو بدل پسے ٹيٹ شه قاسم بيا اوچات شه څه غا تيريدو کے وه
پورتا شه په ذين قاسم عباس ده ايشارے کاوۍ تيغۍ اوايلو دسے اور لکا النبے کاوۍ
119
غاگ راغۓ ادريکنۍ عم ُو بےشمارالخکرے دۍ َوئي نيولو هر دوا ال کمر بندو شهزاده قاسم
زه په زمے پروت يم ده پامال ده ارادے کاوۍ الڑو آسيان اواتو دا پريواتو سورے کاوۍ
تره په وياره راغۓ خو خابرے سارا وه نشوے مرحبا ديخنو هم ويلو ديارلس کالو اوڑکۓ وه
ځکا ده حسين غالم ارمان سوۍ مرثيے کاوۍ څه ارزقۍ دوا نيما که شير لکا حملے کاوۍ
نوحه
زر راشا کاکا دَما سترگے کا صفا دَما جنگ ميدان نا غاگ راڅۍ يا عمو جان ادريکنۍ
زغلۍ ده آشيان سترگے مه ترا وينونا ڈاکے دۍ راشا راشا حال ده قاسم وکسا شوم زخمۍ زخمۍ
تاده جنگ درمال ش َوم زه خيردےکاپامال ش َوم زه ترا څه سور وهم قاسم وه پريواتم تقسيم ش َولم
خو يو ارمان تا ده ديدان به زه وڑما آخيرۍ منځ کے ده لخکرو ذين نا ولويدم په سرے گرمۍ
بيا حسن جگر ٹکڑے کربال کے شوے خوارے خپل مه ارمانونه کو اوس مه سره السونه کو
اۓ حسين غالمه يو مظلوم ده يوا يوا ٹوال وۍ سرو ال سو سا به اوس خلم جام زه ال کوثر ساقۍ
واه واه تو کرتے هيں قارۍ کۍ تالوت په هم ڈهونڈو وه ايت جو ميرے شوق کو پورا کرے
کس نےکها اُس کو که اب اس کا ترجمه کرے اُس ايت کو چهوڑ دے جو مجهے ال وهللا کرے
ترجمےسےتو ميرۍ خواهش کۍ هوتۍ هے نفۍ بادشاه هوﮟ! دين ځق کو ميرۍ جانب موڑدے
خير جو هوتا هے وه هوتا رهے هوتا کرے اس دور ﻣﯿﮟ کيوﮟ کوئۍ دين په چال کرے
هر کوئۍ مشتاق هے ديندار ايماندار کا اس لئے تو مجلس حيسن ﻣﯿﮟ حسين غالم
دين دارۍ هے تو پهر ُمالں کيوں بدنام هے تالوت کو چهوڑکر غزلوں سے ابتدا کرے
کاش کوئۍ دربارۍ ُمالں سے ذرا پوچ لے عام هے عوام هے حيران بر نظام هے
بهال تُو امام هے حاکم هے يا غالم هے۔ نظام رائيج سے هر نفس لرزه براندام هے
گفتار
ذوالجناح عقب نا بيا راستون شه حُسين اوچات شه رُخ په قبله شه
ميدان په وينو واڑا گلگون شه بيا تاج په ذين ده خپل ذوالجناح شه
حيسن تالش ده قاسم شروع که ده قاسم غاگۍ څه واوريدَلو
څه ال ديخنوئې ميدان صفا شه نو تلوار اُون شه آس په هوا شه
تره ده تا غاگ ساپه ځان خبار نه دے ذوالجناح ئي پريخله ديخنو په ميان
سيراب ال وينو مه يا تلوار نه دے تورے ئې جوڑکه وينو باران
ديخنه مه تانا ليرے کا َولو ميمنه گاڈا په ميسرا شوا
ځکا راتلو کے ناوخت پما شه هر اول عقب په صف پناه شه
نوحه
نوٹ:۔ اکثر رواياتوں ميں ملتا هے که قاسم پامال نهيں هوۓ تهے۔ بلکه اُن کے قاتل پامال هوۓ تهے۔
ميں نے قاسم کۍ پامالۍ کا ذکر اسلئے اختيار کيا هے که ايک تو کمسن تهے دوسرے گرے اور
زخمۍ پڑے تهے۔ اسلۓ قاتل کۍ پامالۍ ناممکن لگۍ۔ وهللا اعلم ! حسين نے فرمايا۔ بعد انتبلو ببال:
يعنۍ تمهارۍ شهادت باقيوں سے مختلف هوگۍ۔ عظيم بال کے بعد شهيد هونگے۔ دوسرے يه که امام
حسين نے قاسم سے مهلت کۍ رات جو گفتگو هوئۍ اُس ميں امام کے يه الفاظ درج هيں که اۓ قاسم
اپ بهۍ شهيد هونگے مگر عظيم تکليف کے بعد۔ ظاهر هے پامالۍ کے سوا اور کيا هوا؟
122
نوحه
َوليده امام ويڑ مائيرے کے پوهۓ نه ش َوم په ځان تا نعرے کے
گل اندام اندام دائې نعريکے صاف مه که ميدان يوے حملے کے
ده وينو نيران کے۔ دا چا خزان خزان کے ما په يوه رفتار۔ تر تيغا کڑلو بے شمار
قاسيما چيتا يئه ۔ قاسيما چيتا يئه قاسيما چيتا يئه ۔ قاسيما چيتا يئه
نوحه
دُر او گوہر ده پہ مقتل کے دۍ پہ ريگو پرشان
غاڑاوما شہزاده قاسيما
َ زه درتا سترگے زه به ده څرنگ آسکاوما شهزاده قاسيما
واراوم اوخيو بارانونہ دتا بدان خزان گلونه
بدن ده ستورۍ ستورۍ پروت دےکربال پہ بيوان کاشکےسينےسا مہ يوځالۍ غارغاڑۍ کڑاۓ وے
ڑاوما شہزاده قاسيما
عبابہ تا تا غ َو َ غاڑواتو نہ ئيہ جار َد شما شہزاده قاسيما
څہ ده يو ځاۓ کم اندامونہ پہ زڑه بہ وڑم دا ارمانونہ
123
زه صبح شام حسين غالم تا ده وفا صداقہ ده پالر جگر ٹکڑے ده هم وے گردے کڑۍ ع ُمو
تل بہ ژاڑا کے ياداوما شہزاده قاسيما نن تا گلونہ گرداوما شہزاده قاسيما
تا ده پامال تانے زخمونہ دا ده حسين دۍ نصيبونہ
نوحه
ما جوڑکه قتال ۔ ته شولے پامال زويا په دۍ حال کے چا پامال پامال کے
ٹوالوما
َ قاسم قاسم اوس ده قاسم قاسم خيمو تا څه څما
څرنگ بہ ده وڑما څرنگ بہ ده وڑما
گردے مه غنچے کے۔ وڑم به ده عبے کے ته څه جنگيدلے ۔ زويا ما ليدلے
قاسم قاسم په زڑه سواۓ يما قاسم قاسم اوس فکر کے يما
څرنگ بہ ده وڑما څرنگ بہ ده وڑما
تندے اجل خواخ کے ما ده الله ناخکے گل ده ديارلس کالو شير وے ده مثالو
قاسم قاسم مخ ده څاپا َوما قاسم قاسم غاوخت يادا َوما
څرنگ بہ ده وڑما څرنگ بہ ده وڑما
هاۓ حسين غالمه صوت وه ال اماما تا پهلوانان ڈير کڑلو خزان
آسکاوما
َ قاسم قاسم رنگ ده قاسم قاسم بيا َو لرزيدما
څرنگ بہ ده وڑما څرنگ بہ ده وڑما
نوحه
ده نفس سودا ده وکا زويا قربان واۓ عمو وازويا تانا
واده خستا رب رضا لويا دَدۍ ستم ته اۓ خوبانه
شوے ده خالق اۓ قاسم نوے الئق اۓ قاسم
سالم عليک يا قاسم سالم عليک يا قاسم
ژاڑۍ الغم ۔ حسين غالم ته شوے تيار کفن جامو کے
پامال کے هاۓ ويل ُوامام ياده اقرار خپلو وعدو کے
ُکوم منافق اۓ قاسم ڈير وے صادق اۓ قاسم
سالم عليک يا قاسم سالم عليک يا قاسم
نوحه
اسماعيل څمالسته بابا مخکے تشنه خو نه وه وا قاسيما تورا دتا عمو ليدلۍ دے
تا ده درو وريځو تندے ژبه سيځاولۍدے کا دَتنا جُدا جُدا دے غوڑيدلۍ دے
نه خ َوڅيدو تا اسماعيل تنا تاڑلۍ وا اسماعيل هم تاپه شانے ده ديارلس کالو وه
تا تنا واڑا په ميدان باندے کارلۍ دے غه ده بابا تا ده کاکا رضا مانلۍ دے
اسماعيل مور زوۍ قربانۍ باندے خبارانه وا اسماعيل پيش کا قربانۍ خو غا ذبح نه شو
تا قربانۍ تاال بيگا مور نازيدلۍ دے تا دراجه ده قربانيانو خيجاولۍ دے
125
ځان تا شاعر ويائي کاوۍ مگر ده نورو نقل اسماعيل پالر سارا مشخول شولو يتيم خو نه وه
گوتو اوخلۍ دےخداۓ ده دۍ غلے بدۍ ال تا َ تا يتيمۍ او غريبۍ مور ژاڑاولۍ دے
خداۓ څه پتا دے مهربان نو ده خداۓ شکر کاوا ذبح عظيم ش َوال فديه ده اسمعيل ذبح
ِ
څه ده سلطان په مدد دا رسۍ نيولۍ دے غا عظيمۍ دراجه زويا تا گاٹلۍ دے
بيان
ده عبا بٹنۍ خالص ُکو دائي ويل ُو ت جگر زنگون په ريگو فاطمه لخ ِ
ده وياره کفن عبے نا جوڑاوم يوه واڑوکۍ شهزاده تا کڑلو خم
ماده ورور جگر ٹکڑے دۍ غ َوڑيدلۍ سره السونه ئي اوچات کڑلو بارگاه کے
زه مظلوم حسين به يوا يوا ٹوالوم دائي ويلو ربا تا ثنا کاوم
په عبے کے څه گل پانڑۍ پانڑۍ راغۓ يو اويا جنازو ما کڑۍ وعده دے
خيمگاه کے جوڑ بۍبيانو که ماتم څه يوا يوا به غار غاڑۍ اوچاتاوم
زه حسين غالم پائمال شهزاده لويلم خودا څرنگ جنازه دے نه پوهيگم
ده زڑه اور باندے به اوخۍ تاالوم په ُکوم شان بَئ اوس ال زمکے اسکاوم
126
هسے دسے
څه په خپال سترگے پٹے کے څه نيشتا شپا او وريځ به هم گواه وۍ په قيامت کے
خو کا بچ شے شاهدينو ال چشمان وابه ورے اقرار ده خپلو اعضاگانو
کرار هوگا وه کبهۍ فرار نه هوگا خيبر کو فتح کرنے اب ايک فرد جاۓ گا
منه پهيرنے کو وه کبهۍ تيار نه هوگا انشاﺀ هللا بهگاوڑوں کا بهۍ درد جاۓگا
ديکهوگے تم اُسے تو ڈهارس بند هې جاۓگا تم واپس آگۓ هو چلو کوئۍ بات نهيں
وه اور هوگا تم ميں وه شمار نه هوگا نامردۍ نه هو جس ميں اب وه مرد جاۓگا
گفتار
ده الله ناخکے گلگون گلگون ئيه قاتل َد تامه کڑلو فۍالنار
تره در قربان شا واڑا پُر خون ئيه خو ڈير ارمان دے تا ده ديدار
خيمو په لورۍ ده څرنگ يو سم تا بيکسۍ کے زنکدان تير که
زويا حيران يم دۍ قتلگاه نه تره نا جُدا شوے خوبے ديدانه
127
نوحه
خورے ديخنو وليدو واڑه قاسم جنگونه
شروعۍ ُکو هر طرف نا ده غشيو بارانونه ماستردارے خورے
څه شه لخکرو کے پٹ هغا خوبان مه راوڑه څيرے گريوان مه راوڑه
يتيم وياره باندے مه اوس خه ويرونه وکو ده خيمے در تا راشا زه ناواتلۓ نشم
اوغوڑاوم قاسم غاگونه وکو
َ عبا څه اُ ِم فروه سترگو تا وشوا ليدلۓ نشم
نور څه راوڑلو نه وم تاسو شيوان مه راوڑه څه مه ونديار نازيدا هغا ارمان مه راوڑه
داغم په تادے تاوان دما غمجنے خورے خورے پردے کے وکسا نه يم ده ناواتلو
پُرسه فروه تا ويرکا ده مصيبتو مورے دما عبے کے وکسا سيرے سيرے ده گلو
حسن مثنا کشر ورور ُکشته بدن مه راوڑه وياره ده تگۍ حسين زواۓ ده حسن مه راوڑه
څرنگ په تره ننگونه کيگۍ دے ځاۓ ده غور َد ديارلس کالو شير ده ڈير په ميدان پرے باست ُو
ده ديارلس کالو شهيد فقط سبق په طور په هر گوزرۍ نامور پهلوانان پرے باست ُو
حسين غالمه پامال قاسم بيان مه راوڑه څه ئيه ارزق که نگون غا پهلوان مه راوڑه
128
نوحه
شبير حسين غالمه ۔ حمله کا سرانجاما تياره شه پما افتاب ۔ ديخنو دے په ما سيالب
هاۓ مقدر راشه وکسا لخکر راشه
قاسم ويل اۓ سلطانه ۔ ماتاڈير زر راشه گيال به نه کاوے مانا ۔ ماتاڈير زر راشه
نوحه
قاسيما تره زڑه نا خبارنه ئيه آسکيگۍ فرياد جنگ اجازت ده گرانے ترور نا څرنگ واخستلو
ده گالب گال زه ده گورم دَتا نيت و مراد مرگ تا رخصت ده زويا مور نا څرنگ واخستلو
گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ
َد شهادت ارزو ده وڑے په ِدل و جان قريب راشا څه څاپ ده کم زويا کا وچ لبان قريب
څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه
129
پهلوانان به پرۍ کاوے هر څوکا غ َورے کاوۍ گوتۍ کے غامۓ ځاليگۍ په آس ده خکارے لکا َ
راتلونکۍ خلق به زويا تا هنر خابرے کاوۍ اۓ شاهسوارا پخے ده هم رکاب تا نه راسيگۍ
گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ
خو تره ده گورۍ بے سرليا دے خزان قريب نرگس ده گورم خپلو وينو کے الوان قريب
څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه
قاسم يو يو پريباسته بيائې په فوج حمله َوکا درو وريځو تگيا فدائۍ ده دين په ننگ خکارے
يتيم لخکرو کے شه پٹ گردو تيارا َوکا په تره ده څه تيريگۍ ته خوشرنگ خکارے
گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ
آواز شه راشا عمو ڈير راغل ُو آسيان قريب يتيما مور نا څے دے پالر سارا ديدان قريب
څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه
حسين حمله َوکا ديخنو باندے طوفان راغۓ عباس به صف آرا ويالڑوۍ ساتا ياد خابرے
حسين غالمه په قاسم لکا آسمان راغۓ نيمچه را اُوباسا او آورا خپل استاد خابرے
گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ گل ريحانه
وا قاسم جانه ۔ ِ
تره مالقات نا هم شه مخے زنکدان قريب يَو په يَو جنگ څه کاوے وۍ به پهلوان قريب
څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه څه دے هجران قريب ۔ وا قاسم جانه
بيان
خپل بدن ورتا په ريگو باندے ويڑکۍ څه ئۍ َوليده بدان او وينے وينے
څه حسين شان وکسۍ ده تانے رنگينے ده گالب په رانگۍ سرے زلفلے ريخمينے
څه عبے کۓ جنازه خيمے تا راوڑا قاسم څرنگ شۍ تقسيم په سوز عشق کے
ويلوئې اوس ماتم کاوا خورے شيرينے اورۍ ځکا عشق ال سترگو اوخۍ سپينے
عاشقانو په مذهب غم بے اثروۍ شوق جوانۍ کے غواڑۍ لوۓ شۍ ِ يتيم
په حسين غالم شوے غم قيصے سنگينے په پائمال کوندے پورا شۍ ده زڑه مينے
نوحه
سيکهتے رهو سيکهنا نهيں چهوڑو حسين غالم کج رو کو زمانےنےکبهۍبهۍ نهيں بخشا
اس فهم کۍ قوّت کو نادانۍ ميں نه اُڑا همت کو مقدر کے فريبۍ ميں نه اُڑا
نوحه
نڈاوم
غو َ څرنگ به اوس تا زويا َ تا َوکه اواز ۔ زه په زڑه پاره
څرنگ په خيمو تا تا قاسيما وڑم ڈيرپه بيڑے راغلم ماخواگا ويارا
تا واتا گريان زويا راغللم ده جنگ په ميدان زويا راغللم
زه به اوس عبا تاتا غوڑاوم ما دتا قاتل ۔ قتل که ويارا
گل به ده عبےکے زويا گرداوم بيا مه ديخنه څنگ ک ُو تانا شهزاده
راغلم په هجران زويا راغللم زه په زڑه بيريان زويا راغللم
بيان
ته راوان شوے ابليس لرزه براندام شه واۓ وې واۓ وۍ ده خزان دۍ بے رحمۍ تا
اسماعيل تا وه راغلۓ شيطانۍ تا اۓ قاسيما څه ئې پرے نخلے ځوانۍ تا
اسماعيل ويل پالرا پڑاۓ هم راواخال تا په شانے ديارلس کالو اسماعيل وه
هسے نا حرکت مه بوزۍ محرومۍ تا څه عالمۍ که حيران جان نثارۍ تا
تاويل ترا رپسے نور وشوا رانشے اسماعيل تا ويلو پالر ذبح کيدونا
همدۍ ځاۓ نامه بياگورا دليرۍ تا تا په خپال زارۍ َوکے قربانۍ تا
اسماعيل ساڑے اُوبه نوش کے راوان شه اسماعيل شيرينا مور خبارا نه وا
ته په وچو شونڈو اواتے گرمۍ تا ته کے خپلے مور تيار سرفروشۍ تا
132
اسماعيل غاڑواته مور سا واپسۍ کے خليل سترگے واتا َڑلۓ هاۓ ارمان دے
قاسم مور په ژاڑاگورۍ گل غوٹۍ تا حسين سترگے غاڑاوۍ تا پامالۍ تا
جو جان کر بهۍ دهوکا کهاۓ جمهوريت هے ب غفلت کا يه اثر هےاور کچﮭ بهۍ نهيںش ِ
رنگ و روغن و پلستر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں يه اقتدار کا در ِد سر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں
راحت ملےگانه کهبۍ تهجے حسين غالم جمهوريت بهۍ ايک نظام هے دهمکانے کو
يه حاکم نِرا جادوگر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں حکومت ان کۍ مختصر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں
شعر شعور کا ثمر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں گلۍ گلۍ جو آج پهرتے هيں پهر پهرائيں گے
يه تخليل کا سکندر هے اور کچﮭ بهۍ نهيں يه بهۍ ج ُوۓکاايک هنرهےاورکچﮭ بهۍ نهيں
نوحه
خوائيندو نا واتو تا ما گورے مجبور نه کو واخلودے ارمان ده دُنيا هر څه نيمگڑۍ دۍ
شاه قاسم ليدوتا ما بيا په ضرور نه کو گل مه ال ميدان په عبے کے غونڈ راوڑۍ دۍ
گران دے دا ديدان عبےگانڈے خالصاواۓ نشم گل ده گلستان فروه مخکے غوڑاواۓ نشم
133
ک ُوزا کا ملۓ نا خروغه جنازه حسين دائې اُويايو مورتا څه تا گلو غنچه راغال
بيا قاسم خيمے ناسوتن شه بے نوا حسين دا اُونه يو زور تا څه څرنگ جنازه راغال
نور حرم شيوان زه حسين غالم ليکهۓ نشم زڑه مه دے بيريان ځوابونه جوڑاواۓ نشم
نوحه
هسے مه بدن کے بے شمارا ُوو زخمونه راشا عموجانه ال ذين يم پرۍ واتلۓ
نور ده زخمۍ کيگم آسيانو په نعلونه ده ڈيرو آسيانو زه پنجو کے يم راغلۓ
قاسم ده بےتوانا دے باچيدَنا دے گرانا
گفتار
قاسم جان وکسا َد پاراتونه دے بۍ بيانو ويل ُو شور الگيدلۓ دے
بۍ بۍ دا وخت َد مراوريدو نه ته ئيه بے هوشه فرش ده نيوالۓ دے
پاڅا لبان ده شهزاده څاپ کا خود شا نندارا َوکا
لگا په َ
يوسف ده ڈيرو تندو وايلۓ دے گل په شان زواۓ ده ال جنگ راغللۓ دے
ديدان بَئۍ موم کۍ زنڑکۓ ده کانڑۍ ديدان تاۓ ويرا څه دالسه راشۍ
بدانۍ پروت دے خو پانڑۍ پانڑۍ قاسم به تانا فروه گيال راشۍ
پيژاندگولۓ به ده گالب څه شۍ يتيمان مائيندو باندے ڈاڈا وۍ
څه ڈير په ظلم گل ريژيدَلۓ دے يتيم باچۓ ده بيال پريخلے دے
وکسا بۍ بيانے په قاسم غونڈے دۍ َد وفا ناخکا واڑا پُر خون دے
ده گالب وينے په ش ُونڈو پنڈے دۍ خائيسته بدانۍ گلگون گلگون دے
ده مور آوازۍ ترغويگا نشۍ مليا َد وتاڑه په دوو السو
ځکاۓ په شونڈو مهر الگيدَلۓ دے سارواتاۓ چينا ڈير نازاوالۓ دے
يتيم جنگونه ال ژنڑيو هير کو خوله خو وکسا په زوۍ حاضرا دے
حيسن غالمه ديخنه ئې زير کو مور ده حسن په زڑه زورا ورا دے
ده عشق شرابۍ ال حلقه تير کو ده قاسم وچے شونڈے ئې څاپ کے
ده تره ديدان تاۓ ځان غواڑوالۓ دے څه ش ُو په زوئې کا گريوان شال َولۓ دے
نوحه
ده مور ده زڑه اميد۔ بهارتا نا راسيدا وا زويا قاسم جانه غنچه وے باغيچو کے
ک ُوم ځاۓ ده څاپ کم جانه۔ دۍ سروگلوغنچوکے دا مور شا در قربانه رنگين راغلے سيروکے
ُکبرا څه شهزادۍ وا۔ اٹولو نا مشرۍ وا تا گل غنچه خولگۍ ئيه۔ وا وچاالگرمۍ ئيه
وا ڈيرا مشرا تانا۔ ُکبرا خائۍ ناموکے وشوا تشنه لبانه۔ سيراب ش َولے ديخنو کے
تاريخ کاوۍ اظهار۔ ُکبرا دے تاونديار ريژيداۓ لکا گل شۍ۔ نوگران ده پيژاندل شۍ
اوالد حسن مثنانا۔ شه ڈير گورا رشتو کے قربان گل ريحانه۔ خزان پروت ئيه خيموکے
درويغ کال پٹيگۍ۔ اخير په څرگنديگۍ وياره ئيه ده شبير۔ پتا ده کيگۍ وير
راغلۍ دۍ هللا نا۔ داٹکۍ صحيفو کے ده پالر په لور راوانا۔ دۍ وير نعروسوروکے
نوحه
ده امام حسين ٹولونا مشرا لور ُکبرا دے داده ديارلس کالو شهزاده زواۓ ده حسن دے
دۍ شوهر حسن مثنا ال جنگ پاتے زنده دے حسن مثنا ورو ُکبرا ونديار ده گلبدن دے
بيا واڑه ليوره واده سا عقل شرميدلۓ دے شهزاده ونديارے نارخصت ده جنگ خستلۓ دے
ده ُکبرا ليوار دے څه کاوۍ تاريخۍ جنگ نه راڅۍ ماشوم باندے پورا لباس ده جنگ
يوه گوزر سائۍ ک ُو ده ارزق اميدونه ڑانگ تره دَئې خپل لباس کے جوڑاوۍ کفن په رنگ
ڈير قتال نا ورستا سحر ستوراۓ پريواتلۓ دے چاپه دۍ ماشوم باندے واده تور لگا َولۓ دے
ڈير ثواب الرۍ کال تاريخ ناکيگۍ خه ذکر بيا واده ونديارے سا اُف نعوذ باهللا
څورا دے معيوب واده ونديارے سا واده ذکر دۍ تهمت باندے اُويا شوا څه فا ئده حاصال
نيولۓ دے ځکا خو حسين غالم په دۍ گناه َ نيشتا ده تاريخ په يوه کتاب ما الٹا َولۓ دے
بيان
اخير دا مسلم شهيد شه په کوفے کے تاريخ ليکهۍ حال احوال ده مظلومانو
شودو۔ وينو عاشقانو
فرق څرگند شه َ هم ظاليموفريب کارو اُمتيانو
څه حسين په کربال کے قلعه بند شه څه حسين ال مدينے مکے تا راغۓ
په سار ده آل عيال او انصارانو نو شروع شو پيغامونه ده کوفيانو
حق باطل يو ځالۍ بيا فرات په غاڑے حسين کار واخسته صبر و تحمل نا
مخا مخ ش ُو دے محنت ده تاريخدانو سلسله کال شروع شوا ده چهٹيانو
حسين غواڑۍ پٹو زڑونو حال خکارا کۍ هر تحرير فرياد کاول څه زر راسيگا
منافق څه شۍ جُدا ال مومنانو اۓ حسينه په طرف ده عراقيانو
کا چهٹيانو برابر حسين غالمه کال دولس زرا جمع شوے چهٹيانے
کوفيان واۓ نو طاقت نه وه ده شاميانو حسين واستاول مسلم تور ده چشمانو
نوحه
مور َد په شيوان کے کاوۍ تاتا فريادونه ما يتيما زويا څه بے زغرے دَبدان وه
ڈيرا دے ارام کے۔ ورتا ويرکا ځوابونه تره سارا مشخول شولے۔ کا تنها َد زنکدان وه
تا َد خاموشۍگيلے کاوۍ خواگے خواگے کے څرنگے پامال شوے ۔ ظاليمانو ريسالے کے
اۓ حسين غالمه په خيمو برپا محشردے زويا تاليدو سامه زنڑکۓ کباب کباب شه
اوخۍ َد کا اورۍ دا اثر ده تصور دے َد آسيانو پخوسا گلدسته گالب گالب شه
چيتا څرگنديگۍ زڑه زخمونه په مرثيے کے گل لکا خزان کے َو ريژيگۍ باغيچے کے
نوحه
امام زاده راغللو ده امام عبے کے قاسم گلونه په کفن کے شو تيار
شور شه خيمے کے پرهار پرهار
حسين غالمه دے قاسم کا گلستان دے څرنگې بۍ بيانو منځ کے چيگدم گل خزان دے
ارمان ارمان دے ارمان ارمان دے
اِدهر اُدهر
قاتل مقتول دونوں هوگۓ جب رضۍ هللا پهلے سے تيسرے تک جو کيا دوسرے نے کيا
حسين غالم کو تميز هۍ حاصل نه رها اس لۓ اج تک نظام هميں مل نه رها
138
حضرت َجون
نوحه
بيان
دۍ ظالم زور سا حسين تا اواز َوکه محرم اُوام تاريخ وه کربال کے
څه فرات اوبو تا َوگورا دۍ خوا کے شولے بديا کے
اوبه بند رسول په آل َ
کاولے
عبدهللا څخلۍ اوبه اولٹۍ َ په وهللا څه په ارمان به تگۓ مڑشے
اوعطشان نعرئيے وايلے په خولے باکے خو يو ساسکۓ به ونه څاخے صحراکے
تندائۍ نه ماتۍ دا تش ش ُو ٹول مشکونه حيسن ويلو خدايا تندے سزا ويرکے
خداۓ ده خپلے بدگوئۍ مزے ورتا کے دۍ ظالم واتا څه اور الرۍ وائينا کے
په دۍ حال کے شه هالک حيسن غالمه حميد بن مسلم خپل تاريخ کے ليکهۍ
خوبيا هم عبرت اثر وه نکه چاکے خداۓ قاسم سار اثرحُسين دُعا کے
گفتار
حسين غالمه خابرے سپينے کا راشا دَمو ده لخکر سردار شا
مينا زدا دۍ کور ال خواگے مينے کا ژمدون ڈير خوگ دے په دۍ خبار شا
عداوت فعل ده يزيد دے په هيڅ صورت به حيسن بچ نشۍ
ژمدون څو وريځے ده دۍ دُنيا دے بے مرگا دا ده يزيد منشادے
نوحه
هسے دسے
نوحه
په دۍ خابرے عباس خپله السه څه جان بخشۍ وشۍ دَتا عباسه
َونيوال سپينا تورا سار َد پاسه هر څو حسين وۍ بےنوا عباسه
خورے کا اُوئيے يو ځال بيا عباسه ُمو به ُوو تا پورے ڈاڈا عباسه
سارمه تا پخوکے نذرانه دے ماسا ده بند تلو انديخنا دے
خورے يو ځان مه واۓ زر ځالۍ قربان کال شهيد شۍ َد ُمو ورور عباسه
کا چيرے خلے ده عباس امتحان شاميان به لُوٹ کۍ َد ُمو کور عباسه
حُکم کاوا څه سار دتا عباسه بيا اويا لوٹ نکۍ ردا عباسه
دَما طرف نا صداقه دے مو ساتردارو اِلتجا دے
دۍ وخت حسين خيمے تاناواتلو کال شام خځے تاڑۍ ُموالس ُونه
عباسۍ ٹيٹ خور پخو کے َوليدَلو غه وختے َوکا ورتا داغاگونه
فريادۍ َوکه شهزاده عباسه اوڑکۍ بند نکۍ ُمو سارا عباسه
ويلے َد مرگ کڑۍ بينا دے ڈيرا نيازمنده سکينه دے
حسين غالمه عباس اوخۍ تللے کال څه ُمو شام په چولو گرزاوۍ
ش ُونڈے ئې غاخو سارا َوژ ُو َولے سار ده الال مه په نيزو گرزاوۍ
حيسن فرمانکه وا َد ما عباسه غه وختے دا َوکا صدا عباسه
صبر کاوا صبر موقعه دے دا بند حرم ده ُمرتضۍٰ دے
بيان
څه دريمے وريځے تندے غلبه شوا ُخدايا څه به وليکهم اشعار ده تندے
واڑو اوڑکيو کڑلو جوڑ قطار ده تندے سيراب نفس به څه الرۍ خبار َد تندے
سکينه تا په ژاڑا ژاڑا گويا ش ُو روژا دار ده فقط يوا وريځ ده روژے وۍ
سيځاوۍ مه په ژمدون انگار ده تندے مگر بيا هم وۍ ظاهر اثار ده تندے
تره عباس تا دَم ُو تندے فرياد يوسا ماشومانو باندے معاف ځکا روژا دے
نور وبال دے پم ُو انتظار ده تندے څه ماشوم تا دے اجل گوزار ده تندے
حسين پاراته هر دوے مٹے ئې څاپ کے مشک راواخسته عباس حسين تاراغۓ
ساقۍ څا شوے سکينه آبدار ده تندے په دۍ شانۍ که بيان اسرار ده تندے
ده حسين غالم غزل ده تاريخ کرخے آقا جنگ تا مه کانه پريگدے خيردے
ماتاوۍ ده حق پسندو وار ده تندے خو به کالوۍ واڑو افطار ده تندے
منافق کلمه تو پڑﻫ کے سناتے تهے مگر نکاح پڑﻫ گيا کافر تيرے نبۍ کا اگر
هللا نے کرديا قرآن ميں انجام کيسا هادۍ اسالم کا اسالم کيسا
ِ بتا اس
گفتار
نوحه
زه يم خبارا څه مه پالر۔ تا نه پريدۍ په جنگ دريما وريځ دے په خيمو کے ۔ اوبو نيشتا داراک
ما درتا مشک کڑلو تيار۔ بس دا يوسا په څنگ اوڑکۍ به وکسے په ميروکے ۔ التندو شۍ هالک
بيا ده اوبو َوکا سوالونه ۔ کاکا ڈيرا گرمۍ دے دۍ حال کےگران دۍ ژمدانونه۔کاکاڈيراگرمۍ دے
کا دا مشک تاسا بابا جان۔ َوگورۍ دا اُميد دے پوهيگم نا ُمو ماشومانو ۔ نا څه شوۍگناه دے
پُورا به شۍ دتا ارمان ۔ همدا دتا رسيد دے څه ڈاک درياب باندےشاميانو۔ال ُموکڑۍ قبضه دے
ته دَما اُويا سالمونه ۔ کاکا ڈيرا گرمۍ دے ڈاک ده باهيگۍ دريابونه۔ کاکا ڈيرا گرمۍ دے
سکينه مشک حسين غالمه۔ ساقۍ تا حواله که ماتا راغونڈ شو ماشومان۔ څه ته ئيه په تره گرانا
خبارا نه دے ال انجاما ۔ خو زڑه ئې تسال که حال مه ده تندوکا بيان ۔ انکار به نشۍ تانا
ورتائې کڑو وچ شونڈو سارونه ۔ کاکا ڈيراگرمۍ دے څه ده اوبو راوڑۍ مشکونه۔ کاکا ڈيرا گرمۍ دے
هسے دسے
امرو نهۍ ذکر نکا لطيفے په ممبر کاندۍ شوم غلط په سيرت کے وه سفاک
په صورتۍ َ
شناسۍ سامعين نکا ۔ وۍ خطيب دورا چاالک لکا گل وۍ ده کاغذو خوشبوئۍ نشۍ ادراک
په ماربلو پخته قبر غلط نشے عقلمنده څوئيےاشناالوصف نوے هرخائسته تا نزگير نشه
طواف ماکا مانځۍ گوراڅه څزغۓ دے کا مٹاک په ليدو کےبراگ خمارهم الگۍ خه ال زهرو ڈاک
تقدس هر دواڑو يو دے هم ممبر هم دے محراب په ممبرنازيباويل کارب ناراض مخلوق خوشحال
دۍهردوو تا قريب نشۍ څه حرام کاندۍ خوراک مدارۍ لکا ملبوس شۍ عاليمانو په پوشاک
144
نوحه
ما اوبو پارا۔ خيمے واڑا۔ الٹا َولۍ دينا وچ مه زبان۔ پاترۍ لبان۔ او تشنه غاڑه يما
نيشتا اوبه۔ اوڑکۍ واڑه۔ ڈير ژاڑيدلۍ دينا ڈير الرم اس۔ مشک دے په الس۔ درتا ويالڑايما
درو وريځو تشنه يم مشک ده ځکا گرزاوم سوال ده ماشومانو اوڑکيو زه درتا کاوم
مشک کا په څنگ۔ کا درتاجنگ۔ اجازت نکۍ بابا په خيمگاه۔ کے وا کاکا۔ دۍ العطش غاگونه
اويا واڑا۔ گل سکينه۔ ورورا دے ڈيرا تشنه اوڑکۍ واڑه۔ غواڑۍ اوبه۔ رتا کاوۍ سوالونه
ديربه اجازت کۍ کاکا زه اميد الرم تره تا ويرا تره پتا دے ڈير لطف و کرم
څرنگ به ياد۔ نشۍ فرياد۔ غے واڑے لور َد امام اوڑکيو ويل دا۔ واسکينه۔ ڈيرا په تره گرانه ئيه
ده اُوبو جام۔ حسين غالم۔ څه کال کۍ ل ِ
ب بام وچ ده لبان۔ مثل خزان۔ تاغيره بے شانه ئيه
ويلو شهزادۍ الدُنيا وچے شونڈے وڑم محو غم
ِ تره ده په دۍ حال کال ليداۓ شۍ
نوحه
علقمه ڈاکه باهيگۍ ۔ خو پمو تندے تيريگۍ ما شيرينا کاکا جانه
په ُمو ويلے دۍ دنيا نا ۔ کاکا بند دۍ دريابونه دَما واورا فريادونه
ُمو خطا وکا ده څه شۍ ۔ څه ژمدۍ مه ليدے نشۍ بے اوبو به عمو جانه
مو خو څه نه غواڑو چانا ۔ څه کاوۍ پمو ظلمونه کا ُوو څرنگ ژمدانونه
145
دا درياب خو به وچ نشۍ۔کاميالؤ يو مشک اوبه شۍ ڈاک درياب vدےڅه باهيگۍ ۔ ده ُموڅخوسانه کاميگۍ
بچ به شۍ ال زنکدانه ۔ گهوارو واڑه گلونه پيسے ويرکا کاکا جانه ۔ کا اوبو وۍ قيمتونه
تره وريره بيا دَالسه کا ۔ په پاترۍ شونڈوئي بوسه کا بس کا دا دَمو گناه دے ۔ څه مو جد رسول هللا دے
اۓ حسين غالمه شاه نا ۔ ساقۍ غواڑۍ رخصتونه نور خو مو بلے خطا نا ۔ کاکا نه الرو علمونه
ساﮣﮭ سال زندگۍ ميں هے اخالق بهۍ الزم تجهےآزادۍ راس آجاۓيه توموسۍ کامعجزه هوگا
خوراک بهۍ ۔ پوشاک بهۍ ۔ اِدراک بهۍ الزم جمهوريت سپاس پا جاۓ اژدها يا ي ِد بيضا هوگا
گفتار
يو الﻜﻬ شل زرا معاويه لخکر وه ځسين فرمانکه دا جنگ ده ڈير وه
نيولۓ ورورا فرات گدار وه مارود ده زير که څه ڈير دلير وه
تا يوے حملے سا فرات خالۍ شه علۍ اکبر دے په جنگ واتلے
همغا فرات دے همغا فوجونه دۍ په زڑه ده ويلے دورا غمونه دۍ
نوحه
څرنگ به ڈاک مشک ده اوبوراوڑے په بيال ورورا چاتا مه پريگدے ورورا ته څه نن اوبو تا څے
ما دليرا ورورا تنها غشيو بارانو تا څے توراده په نيام څه مشک په مٹ گانڑوديخنوتا څے
حجت تمام کا نور کا هر څه شۍ ده رب په رضا يوه الس کےمشک اولگام وڑےورورا بل الس کے علم
ته فاتح ئيه نن ده فرات بيا غو کنارو تا څے مٹے ده اُونے کا څه زَئې څاپ کم بلتانو تا څے
حسين غالمه ساقۍ خواند کا ده اُوبو په کنار کابُريرراو ڑے خو وه منځ کے ده ملگريو راوان
هر څو موال ويلو ورورا وڑم ده کا خيمو تا څے ته ده ورورا بيال منافقو خون خوارو تا څے
مثنوۍ
موال کا مٹے چيرے پرے نشۍ کا بيا ده جنگ اجازت نوۍ
ده سکينه مشک به زه نيسم په غاخونه آوريداۓ نشم نور ده اوڑکيو فريادونه
بيان
په دۍ غاگ ده مات حيسن ده مليۓ تير که گلدسته څه کا څه زڑه شادمان نوۍ
ورور تنها پريخلل بايد په بيوان نوۍ حُسن څکا ده ليدوئۍ څه چشمان نوۍ
ورورا اُس به په ديخنو کے حسين څه کۍ ال فراتا ساقۍ دسے نعرے وکے
څه ناصر ورسا سپاه ساالران نوۍ آقا راشه بيا به سترگو ديدان نوۍ
عباس ويلو ساالر غواڑے فوج ُکجادے ده خيمو په لور به هيچيرے وے نرم
ساالر څکا څه په فوج کے سپاهيان نوۍ څو سيراب ده سکينه وچ لبان نوۍ
په نيزو کاشۍ بلند رنگين سارونه شاهنشاه جنگ په ميدان ا ُونه واتلم
ده عباس سار به الال په سنان نوۍ نو ده جنگ به مه بيا څرنگ ارمان نوۍ
امامان ده امامت په رمز پ ُوهيگۍ حيسن غاگ َوکه بادشاه رتا ا ُونه ئيه
بند سردار کا عابدين څه طوطيان نوۍ بے وزيرا په دُنيا بادشاهان نوۍ
148
ويلے شاه آسک که نيشان حسين غالمه موال اسک کڑلو السونه غاڑواتو تا
نيشان څه کا څه توغدار ده نيشان نوۍ څه به غاڑوزۍ څه چا بازؤان نوۍ
کاش حاکم کا انتخاب امتحان سےهوتا علم و دانش کا جمهور ميں کزر هۍ نهيں
نهيں مگر حسين غالم جس کۍ اهميت هے يهاں هے بهينس اس کۍ جس کۍ اکثريت هے
فرشتوں نے کها همارۍ اکثريت هے جو حکومت چالۓ اُن کا امتحان نهيں
هللا نے کها يهاں علم کۍ فوقيت هے اس لۓ غصبيّت۔ قوميت۔ جاهليت هے
گفتار
په سترگو ٹيٹ ده واڑا بانڑه دۍ خه ده پوهيگم څه ئيه راوان
واڑا خابرے ده بلتانه دۍ ما ده پريگدے په بيابان
څه ته بيليگے زه ژمدون څه کم خو دورا واورا دَما بے تانه
ڑانگ مه جهان دے عباسه ورورا نور عمرگران دے عباسه ورورا
نوحه
بل دمادا په زڑه ارمان دے۔ ارواح واتو واتو کے تکليف مه ځکا درتا دير که ۔څه ته مه وے ارمان
تگۍ واڑا سکينه جان دے۔ ويالڑا په خيمو کے ځان ده غالم واتا حاضر کا۔ بس َوبشۍ ديدان
کاوۍ به اوڑکۍ فريادونه۔ اوبو په انتظار چے خو ده خللوزنگانونه۔ خواسک مه نکے سار
اخير موال مشک اونيشان۔ اوچات که ال ناکاما زه نماسے يم ده عمران۔ اوته ده عبدهللا ئيه
پاتے په ځاۓ شه پهلوان۔ بس ته حسين غالمه ورور ويل دَما واتا دۍ گران۔ بس ته دما آقا ئيه
ليکها ده اوخيو په رودونه۔ مرثيے ده وافادار دا رتا را نکے حکمونه۔ کاواۓ نشم انکار
نوحه
تا سار به آقا ال ريگو چوک اوچاتا وينا ماتا بابا ويلۍ دۍ قائم يم په اصول
سار ده عباس ځکا پورتا نکے ال زمينا زه زواے ده علۍ يم اوته زواۓ ده رسول
ته ارمان دما ئيه غمونه مه افزون نکے ته دما بادشاه ئيه عاجز مه ال مسنون نکے
تا به چوک خيموتا وڑۍ بيا دورا خو رتا کا پالرمه زواۓغوختل وادَئې کاوالوته موجود وے
ته څه پاتۍ کيگے عباس دۍ ځاۓ کے ولما کا زه ئې تا خدمت تا غ َوختے يم په غالمۍ کے
څورا غمزده ئيه غمونو مه بلتون نکے ته دَما موال ئيه محروم مه په ژمدون نکے
ده وفا منزل څورا مشکل دے تا تر فهما زه نماسۓ يم ده عمران او ته ده عبدهللا ئيه
اوس وفادارۍ تميز کاوا حيسن غالمه زه ا ُو يم په ک ُومے خولے څه ته دَما الال ئيه
ته غالم ده چائيه پوير ده غه مضمون نکے ته حجت هللا ئيه ما غالمۍ نا ستون نکے
مثنوۍ
زه څه دتا په وينو رنگ شم وا موال دورا رتا اويا
گويا دتا وفا به جوڑ شۍ رسيدونه تا سار به چوک آسکاوۍ خاورو ال گردونه
دا ده زخمونو ژاڑا نه دے زه به خپل الس سار الندے چيگدم
ده سکينه مه ياد شو تندو فريادونه عباسه اويا دَتا چيتا دۍ السونه
151
نوحه
دا کوم ظالم درنا خائيسته مٹے جدا کے عباسه ورورا آواز راکا نازانينا
په وينو سور نيشان به چوک اوچاتا وينا زه ده الال يم چيتا َولويدے ال ذينا
تنها ده پريخلم ده ديخنو په منځ کے ورورا وا وفادارا ورورا چا رنا جدا کے
ده ذوالجناح به مه چوک نيسۍ جيالبونه ماشومے اوڑکۍ ورورا تا په طعمے دينا
زه به بۍ بيانو تا بس دورا خبار يوسم وا ساقۍ جانه سکينه تا به څه ويايم
څه وشوا اوس ده مليۓ بند پارا تاڑينا په وچو شونڈو انتظار دَتا کاوينا
گفتار
څرنگ گلزار ئيه په وينو سرو کے عباسه ورورا مليا مه خم دے
غريب حسين ده پريخله ديخنو کے ده جدائۍ مه درتا سالم دے
وا ده حيسن ده لخکر توغدارا دورا پوهيگم په کربال مه
وشوا الال ده عمر تمام دے وشوا ده گلو باغچه نيالم دے
حسين ده ورورا ازار ازار که سپاهيان مه واڑا په وينو رنگ شو
څه تا خپل ورور سا دسے گفتار که واڑه باچۍ مه التندو تنگ شو
غوڅ نکےڅه صبر وکا سار مه َ څه ته راوان شوے ال چا گيال کم
آستاولۓ ورور تا پيغام دے
َ ما ال هر طرفه په حيسن غم دے
152
نوحه
ال کوم زخم په ستم شوے گرانا ورورا ريگ تاو ده دۍ
څه ده سرے سترگے پُر نم شوے زخمۍ سار ده چيخلو نه دۍ
دتا اوخيو مه زڑه پرے که څه هجران دے ځکا ما زنگون وايلۓ تا ده شان دے
نوحه
سروۍ مشکونه يوسا۔ ماپرے السونه يوسا بل زه ده وڑلو نه يم۔ َد آسکا ولو نه يم
بل مه نيشان يوسا آقا په َولۍ وينے َد ما به په آقا پرۍ وزۍ
دا نشانے دَما حرم تا ڈيرے دۍ راهبرا مور ماتا تا ده غالمۍ وايلۍ دۍ راهبرا
خور ده نيشان وگورۍ رنگ بازو وان وگورۍ هرڅه تينوک دۍ ورورا۔ بل دماچوک دۍ ورورو
څه سرواۓ مشک ده ماشومان وگورۍ کا رنا پاتے شوے تنها په گرمۍ
ٹول به النڈے َد ژمدون شۍ ڈاڈگيرۍ دلبرا ديخنه به ماباندے بےجا سخے کاوۍ دلبرا
دوا ورونڑا دوا گلونه غاڑواتو دوا السونه څرنگ مه بياۓ په کور۔ وڑل دَشۍ وليو په زور
حسين غالمه عباس َوکے زارۍ ما ده نيولو ځايونه پاتے نه دۍ
دا احسان ڈيردےڅه شوےماسا غارغآڑۍ راهبرا السونه ما ال وليو ليرے پاتے دۍ راهبرا
نوحه
ما واتا ده ويائې اوبه وڅخا په زارۍ ال تندو به خيمو کے وۍ غاگونه ده عطشان
بيا به درنا ديرکو ده لخکرو سردارۍ او زه به شم باللۓ اهلبيتو پاسبان
آقا لگ مه ورپريگدا زه سبق ورتا خايم نا دا کال کيداۓ شۍ زه به اور او لوگے شم
السونه مه څو پورے وۍ يو ساسکے ده اوبو فرات باندے به خاخ کم علم مشک به ڈاکاوم
ضائع به رنا نشۍ زه به ورزم په ديخنو اوتگۓ به دريا نا سکينه پارا راڅم
کاپرےمه شۍ السونه مشک به خولے کے َونيسم فرياد ده سکينه به بيا هيچيرے نه آورم
لويستو لوستو کے گورۍ يو نقطه حيسن غالم نور چا جرٔات نيشتا خو کا شه غشيو باران
تلو تلو کے يوا خابرا عباس َوکا تر امام سينے سا به مشک َوالگاوم مخے به کم ځان
شولے تالے بيا خيمو تا نه راڅم
اوبه کا َ اوبو په حفاظت به خپال وينا تاالوم
بيان
چوک پخو الندے ده آس راغللو کشته شو علقمے په دوش پهره وا ده خناس
چوک شو تورے سا ژمدون غضب نا خالص اوبه بند وے ده رسول په آ ِل خاص
عزرائيل دسے مصروف وه جان ُکشۍ کے يو ځال شور ژرانگا شروع شوا علقمے کے
لکا ځاۓ ده تحرير نوۍ په قرطاس يو غوغا شوا راسيداۓ نشه غياث
ده اوبو پهرادار خپل ځان په پهرے شو غشۍ ولواتو په مثل ده مرغانو
خو ده ځان پهرائې هم شوا ستياناس نيزے تورے پڑکيدَلے ُکوز او پاس
االمان نعروکے باز په شان راوان وه تورو پڑک لکا بجلۍ وينو باران شه
اخيرنهر تا شه ُکوز لکا غواص ده لخرو شه ظاهر خوف او هراس
ساقۍ مشک ده سکينه کڑلو راڈاک لخکر َوشليدو صفونه مات را مات شو
مگر تگۓ څۍ خپل واسۍ که بے واس څه لخکرو په منځ ناواته عباس
مشک خيمو په لورۍ وڑۍ حيسن غالمه عباس تورا چاليدا ده برق په شانے
بيا واپس شه څه ئې الس چيخله په الس تورا تورو باندے تال او آس په آس
گفتار
څه په يوه الس ده مشک او نيشان وه په حُسن اونگۍ ده څوارلسم ئيه
بل ده ني َولۓ طاويه لگان وه قمربنۍ هاشم ئيه
مشهور ِ
کا هر څو تورو غشيو باران وه ده رسول ُخونا پتا رنڑا دے
بے خوفه واڑا عالم ليدَلۓ ئيه غروب دما واۓ خه ځاليدلۓ ئيه
په زڑه چاڑے دۍ بيان تيريگۍ هزار ديخنه ده زيز او زبر کو
هر کس ده السو په مدد لويگۍ زير او زبر ده ڈير په هنر کو
ال ذين بے السو مير عباس جانه مشک ده په يوه الس توغ ده په بل
څرنگ په گرمو ريگو لويدلۓ ئيه َد فرات نهر تا ناواتلۓ ئيه
نوحه
شير ميدان
يا غازۍ ِ
عباسه ته چيتا ئيه
هاۓ دا دے دتا پرچم۔ ته څه شوے علمدارا
ميال مه ش َوال بس خم۔ کافۍ دے دا ايشارا حيسن ده که حيران
بس باغ مه شه خزان ۔ عباسه ته چيتا ئيه عباسه ته چيتائيه
دا ناخکے دتا څا لور۔ په زڑونو الگاوۍ اور تا مشک مه وليده ۔ اوبو نا دے پروت خالۍ
کا هجرمه لگ شه نور۔ بے حاله به ده شۍ ورور ته چيتا ئيه دۍ ديخنه ۔ کا بيا ستون شوے ساقۍ
بس نور نه الرم توان ۔ عباسه ته چيتا ئيه ڈير پاتے يم گريان۔ عباسه ته چيتا ئيه
عباسه واڑا حرم ۔ وه تا په مٹو ڈاڈا څا مخکے وا ذوالجناح۔ ما ورور تا َوراساوا
کا يوشم دا رنگ علم۔ ماتم به شۍ برپا عباس مه کا مليا ۔ اوس ماتا په کربال
په طعمے دۍ ماشومان ۔ عباسه ته چيتا ئيه نصيب مه شا ديدان ۔ عباسه ته چيتا ئيه
دا مشک په غشيو چور۔ کا َوگورۍ سکينه دا الس خو دے ده تا۔ اۓ ورورا ته چيتا ئيه
تپوس به کاوۍ ضرور ۔ څه څه شه دما کاکا تا الس به کم بوسه ۔ غمخواره ته چيتا ئيه
بيا څه َوکم بيان ۔ عباسه ته چيتا ئيه تالش به کم بيوان ۔ عباسه ته چيتا ئيه
څو ځالۍ شه کوز ال ذين۔ حيسن ڈير ارمانۍ دا بل الس هم ده تا ۔ په ريگو ده زه گورم
حيسن غالمه دين ۔ بقا دے په قربانۍ په وينو دے زيبا ۔ خو تا ده زه نه گورم
مظلوم کاول فرمان ۔ عباسه ته چيتا ئيه بے السو ده دے ديدان ۔ عباسه ته چيتا ئيه
گفتار
ته رتا خپال صفا چشمان کا وخت مه قريب دے په سار زخمۍ يم
بيا سکينه ده ساقۍ ديدان کا فقط َد تا ده ديدان سوالۍ يم
څه زه ده وکسم شرين جمال فرات په غاڑے مه اوس بيا موما
دامه ارمان دے په الوداع راشه رخصاتۍ راکا ال خيمگاه راشا
157
نوحه
ديراغلم ورورا قريب
خو غريبو کے غريب
شوم بے نوا
اوس ريختيا َ ادريکنۍ يا شاهنشاه
څرنگ ده کم اوس الوداع اوس ساقۍ کا الوداع
مثنوۍ
بے السو بيا په ديخنو ستُون َشوم هر کار ده السو په زور کيگۍ
ما په فرات و ُکو بے السو جهادونه څه کاول نشۍ څه چانوۍ وڑمندونه
ده گرز گزار ال ذين جُدا کم خير کا السونه مه جدا وے
ده زهرا زويا اوس مه واورا آوازونه ما به غاخونو کے ديروڑۍ ُوو مشکونه
نوحه
اوس به ورورا خيمو کے نعرے جوڑے شۍ ما ِه بنۍ هاشم حُسن داراته ئيه
ده ديخنو به پمو حوصلے جوڑے شۍ ڈاڈگيرۍ ده حرم علمدارا ته ئيه
بس ده جنگ اوس حاضرا فيصله غوندے دے ته کے چاده نظرا يوا شکوه غوندے دے
159
حسين بے السو ورور سارا غاڑے واتل سار اوچات کا ورورا زنکدان دے دَتا
اۓ حسين غالمه شه گلونو کے گل دورا ا ُويا رتا څه ارمان دے دَتا
ورور والۍ ده بهترا آئينه غوندے دے څه ده روح دا کونترا په ه َوا غوندے دے
نوحه
تا اوبه راوڑے واساقۍ ده نهر پهرے باندے پالر ده علدار ساقۍ وه ده رسو ِل خدا
زياتے شوے پهرے وا ساقۍ بيا په علقمے باندے ته شوے علمدار ساقۍ ده فرزن ِد فاطمه
س ُو شهيد سپاهيان ساقۍ ته چا کماندار وے گودر آبدار وےخاخ ده که نيشان ساقۍ په َ
مشک ده سکينه وا ساقۍ وچ دتا اوگو کے وه څرنگے رسول هللا تل ڈير وه په علۍ ڈاڈا
تا حيسن تنها وه ساقۍ ځکا ژاڑيدو کے وه آل ده حيسن هم مکمل وه په ميڑانۍ ڈاڈا
گرد ُوو يتيمان ساقۍ ته اميدو ليار وے ده غريب خاندان ساقۍ ده زڑونو قرار وے
هاۓ ده کربال نقشه خاص بيا عباس بداال کا ده رسول هر جنگ کے علۍ ده لشکر ساالر وه
غا کارگزارۍ ده عباس بيا زينب سنبهاال کا کلمه گو هر څو ُووتخلۍ خو علۍ کرار وه
وه ده خور گمان ساقۍ ځکا ته ايسار وے ُوو حيسن سپاهيان ساقۍ تَئۍ سپاه ساالر وے
نهر علقمه گواه دے گهاٹ دتا اوبه دَتا ته څو وے جانه وه جرٔات خيکگاه تا ده نگاه
ده حسين غالم صدا دے وه ده حيسن زڑه دتا ديخنو په صفين کے قوت ليدۓ وه دتا وهللا
لرزاوۍ شاهان ساقۍ ته هغا گفتار وے اوڑکۓوےشوےځوان ساقۍ ته غضب شاهسوار وے
مثنوۍ
ساقۍ اوبو په کنار خواند کا بۍ بيانو ساتر ذمه دارا
حيسن غالمه څه گواهۍ وۍ نهرونه ته الڑے پوها شوم خطرے کے شو ساترونه
مثنوۍ
نوحه
بيا مشک ده سکينه ساقۍ واچاول اُوگے تا تا تندوه فريادونه کاکا دۍ آوريدلۍ
وريرا ئې په شونڈو څاپ کا راوان شه علقمے تا اوبو اجازتونه ئې دۍ ورور نا آخستلۍ
حيسن بيا َو نيولال مليا په دواالسۍ تا مشک تا انتظار دے اوبه درتا راوڑۍ
غا مشک اوبو نا ڈاک شه خيمو تا شه راوان خيمو نا باهر ويالڑدے غازۍ نيشان په الس
ده مشک په حفاظت کے قلم ش ُو بازوان ساقۍ به اوس دتا شۍ ناما الرۍ عباس
خولے کے ده عباس وه يو غشۍ که خالۍ مشک َ تشنه سکينه راشا نعرے درتا وائې
عباس بے السو ستون شه دادۍ تاريخ حوالے دتا ده فريادونو بۍ بۍ داغا اثر دے
افسوس حسين غالمه اوبه څه شولے تالے ساالر دتا خدمت تا الس په نامه حاضر دے
شولو تگۍ واڑه واڑه باچۍ
ٹول پاتے َ فرات په لور راوان دے ته ويرکا رخصتۍ
نوحه
کا ما سارا خوليا شے ۔ خيمو تا واپس راشے ده هاشميانو اونگۍ ۔ پتامه زڑه رنڑا وه
فرات کنارا پريگدے ۔ بۍبيانو دالسه شے رسول لکا علۍ سا خائيستا وه شاهنشاه وه
اۓ ورورا واورا دورا ۔ سرخ رُو بشم زه څورا ورورا پرادۍ وطن کے ۔ تشنه په دۍ بيوان کے
څه تا ځان سارا بوزم ۔ واڑے بۍبۍ ده پاره ته ويلے ماپرۍگدے۔ديخنو تا بے سهارا
162
ماچوک دۍ څه بے تايم ۔ بيا څرنگے آقا يم تا ورورا څه پرواه دے ۔ دامشک دما سارا دے
دا حال ده فقيرۍ دے ۔ تنها يم بے نوا يم اوبو سارا خو لوند دے ۔ هر څو پاره پاره دے
څه ته نوے قريب ۔ زه پاتے يم غريب هر چوک په دۍ پوهيگۍ ۔ څه غشۓ والگيگۍ
څه گل کال خزان شۍ ۔ گليگۍ نا دوباره اُوبه به وروراچوک کۍ سروۍ مشک کے ايسارے
گفتار
دسے مه اويا گران عموجان تا
راشۍ مو بوزئ بيا خپل وطن تا شهزادۍ عرض که شيرينا پالرا
کجاوے بيا کۍ ده ُمو تيارے فرات نا راغلے په کوما ليارا
غمجن دۍ ځۍ کو ُمو ڈير بے شمارا کاکا مه څه شه زر راتا اويا
ويالڑه تره تا يم انتطارا
يا پالرا بوزا ماتره په لور
خوليا کم اوخيو په زور ماخو ويل پالر سا به تره دما راشۍ
زه بَئ َ
يم په تره گرانا زه ده پوهيگم ده اوبو مشک به ده سکينه راشۍ
زارۍ دما به کۍ تره ترسارا پالرا کاکا مه ځان نا څنگ نکے
بيکاس ده خکارے بے علمدارا
عمل بےعلما ذرے ذرے شۍ
بے عمل علم خاورے ايرے شۍ وسواس مه زڑه کے ڈير پريواتلۓ دے
حسين غالمه اويا هر دواڑو ترور ويلو پالر ده عباس باللۓ دے
توفيق ته راکے پروردگارا نو تره مه ويلے رانغله پالرا
ده کاکا حال نا مه کا خبارا
نوحه
يا ما نناواتۍ ورڅخا بوزا ما گمان دے تره مراوار مانا دے
څاپ بَئ کم السونه ماق بابا بوزا اويا سکينه ڈيرا خيمانه دے
يائي خپال ته تر خيمگاه راواال څکم دا سرواۓ مشک تره دما راواال
نوحه
کا هر څورا تسلۍ مه ويرکا َوال ورتا اويا دتا تندے اميد مات شه
سکينه ئې خورے ڈيرا يادا َوال تره ده پاتے بے السونو په فرات شه
خورے وچۍ ُوو ده سرو شونڈو سارونه اوبو پارائې ُوو کڑۍ کوششونه
ال فراتا راواتلۓ وه تشنه خوتا مشک شه لورے غشۍ نشانه
164
دا سرواۓ مشک خورے ويرکا سکينه تا ما ويل څا څه ورورا يو َد سم خيموتا
اويا بيا نعرے ا ُونه وائې کاکاتا غه ويل بيال رنا پاتے شوے ديخنو تا
گوٹونه
مقدر کے نيشتا تا اوبو َ زه به ويلے څم خيموتا دۍ فکرونه
صبر صبر سارا تندا تيراوا څه هيڅ نيشتا تاده وڑلو قرينه
بيان
غوختو خيمانه
ويائې تره يم په اوبو َ ده اوبو په طوف الڑے نو بس الڑے
يا خو راشا يا به ماځان پسے غواڑے په يو ساعت ده خوائيندے ويارے کے هردواڑے
څه بيکاسه ده ورور پريخللو ديخنو کے ته په څه خيمو په لور رانغلے ورورا
په کوم حال به پروت وے علقمے په غاڑے انتظار ده وے واڑے اوڑکۍ ويالڑے
ده حسين غالم بيان به نرم موم کۍ څه سرواۓ مشک ده راواستاول خيموتا
غور شرط دے کا هر څو وۍ زڑه ده تاڑے اوڑکۍ جمع سکينه تا شولے هرواڑے
نوحه
غازۍ ويلو وريرے سا دَمانه َو شه ديدان دا اويا سکينه تا څه واپس ده راغۓ پالر
په وچو شونڈوئۍ ما پارا کا څاپ دادے ارمان کاکا ده لورے ُمونا شه فرات باندے ايسار
دا پرے السونا يوسا ما وريرے تا نيخانه بس پريگدا انتظار ده کاکا صبر کا سينه
پيغام دے ده ساقۍ پيغام دے ده ساقۍ
عباس ويلو ليداۓ نشم زه تگۍ ماشومان اۓ لورے ده اوبو وشوا ونکے انتظار
اوبه څه شولے تالے ژمدون څکم په جهان اوس تندا خپل عادت کا په وفا ده علمدار
اوس ژاڑا سکينه وشوا ال تندو روزانه فرات کے ش َوال ڈوبا اميدونه سفينه
پيغام دے ده ساقۍ پيغام دے ده ساقۍ
ماتم ده مظلومانو خو هللا که محترم گيال وه نکے تره نا مشک ده ڈاک وه ال اوبو
ماتم باندے څه اجر خلے دا نه دے ماتم خو غشۍ سا سرواۓ که دَتا مشک لورے ديخنو
حيسن غالمه ليکها مظلومانو فسانه سروۍ مشک نا ده جوڑا شوا غمونو خزانه
پيغام دے ده ساقۍ پيغام دے ده ساقۍ
نوحه
پهرے کا په فرات وۍ څه دَما نيشتا پرواه کا جنگ اجازت نوۍ تا عباس تا يا موال
سترگے به غاڑاوۍ زه به اوبو کے ودارم اوبو اجازت راکا دا زارۍ درتا کاوم
فرات باندے به خاخ کم علم گورۍ به ديخنه خيمو کے به ال تندو وۍ غاگونه ده عطشان
دا مشک َد سکينه به ال اوبو راڈاکا وم نا دا کال کيداۓ شۍ زه به اور او لوگے شم
دا مسک ده سکينه څه کال ڈاک کم ال اوبو سپاه ساالرۍ څه کا څه پاتے نه شو سپاهيان
نو تگۓ به درياب نا سکينه پارا راڅم علمدارۍ ختم اوس به ساقۍ ځان جوڑاوم
166
عباس حسين غالمه يو خابرا وکا دا نور هيڅه پرواه نيشتا خو کا شه غشيو باران
شولے تالے نو خيمو تا نه راڅم
اوبه کا ِ دا مشک ده سکينه به زه سينے الندے ساتم
نوحه
دَما خو الس ترونا شهيد ش ُو کربال په ميدان شيرينا پالرا اويا ويلے مه کاکا نه راڅۍ
بس دا يو تره مه دے آسرا ويلے دَما نه راڅۍ ويلے فرات کے شه ايسار په خيمگاه نه راڅۍ
کا مه شهيد وۍ تره بس دورا رتا اويا پالرا کا دا شاميان مه تره درياب اوبو تا نه پريگدۍ
راوڑاۓ دَئې نشےکاپه غويگےکے َد تا نه راڅۍ دسے گرمۍ کے اويا تندا ده په چا نه راڅۍ
نن شاعرويائې څه السترگوده سرے اوخۍ اورۍ چا خو اوبو نا ځناور هم منع کڑۍ نه دۍ
اوخۍ دۍ سپينےم ُوالسترگو اوخۍ سرا نه راڅۍ ترس ده هيچا ويلے په آ ِل مصطفۍٰ نه راڅۍ
لگ خو درويغ ورکے شامل کا وا حسين غالمه تندےبرداشت توفيق به خداۓ م ُو واتا راکۍ پالرا
ُمو ده تاريخ ريختيا خابرو سا ژاڑا نه راڅۍ ځکا مه گرانا پالرا هيچا نا گيال نه راڅۍ
نوحه
څه چوک پرۍ وزۍ ال گاوۍ اوال السونه ورورا سار خو ده خاورو الئق نه دے ميڑانيا ورورا
شولو ال وليو وڑمندونه ورورا
تا څه جدا َ رڅخا خاورو باندے گل شوے َد خواريا ورورا
څرنگے کوز سوے آس ال ذينا په ميدان وزيرا سار را اوچات کا څه بوسه ده کم لبان وزيرا
167
حيسن غالمه هاشمۍ اونگۍ نن ولويدَال ميرعباس جانه پما گرانا رنگ ئيه وينو سرو کے
مظلوم حسين په دوا السۍ ئيه مليا ونيوال زه وشواپوهۓشوم څه پريگدےورورتنهاديخنو کے
فريادۍ َوکه بس دربار مه شه ويران وزيرا يو ځال خو اويا رتا ورور په زنکدان وزيرا
بيان
زه به وينے او اوبه کم گاڈے واڈے حُسن ده هللا عطيه دے گرانے خورے
ده علۍ زواۓ يم بنين نور چشم يم مشهور کا زه قمر بنۍ هاشم يم
ده وريرے ساقۍ څه جوڑ شم گرانے خورے ابوالفضل مه کنيت ال فرزند دے
دسے وه گانڑا کامياب په هر قدم يم علمدار هم مشهور رب په کرم يم
څه ساقۍ ناما دَما شۍ مشهورا اوس ساقۍ نامے گاٹلو تا راوان يم
گانڑا ستوراۓ عاشورے ده محرم يم اميدوار سکينه مشک سارا هر دم يم
مشکۍ ڈاک که خو نصيب کے اوبه نوے کا مارود ناما ده ورور طاؤيه حاصل کا
زه حيسن غالم ناظم ده دۍ نظم يم مشهور بيا ميڑانۓ زه په عجم يم
نوحه
بے تا څرنگ سفر دے علمدارا ده حرم کور لوٹ شه ده رسول هللا په ظلم و ستم
څرنگ به څۍ بۍ بيانے ده کوفے په بازار ژاڑا کاوۍ سکينه ۔ دتا په انتظار
يا غازۍ علمدار يا غازۍ علمدار
حسين غالم لويستلۍ ُوو لفظونه ده وفا ٹول راغلو خيمگاه تا مگر ته نه شوے څرگند
نه خکارۍ په دُنيا کے تا غوندے وفادار السونه خو ده راغلو خو ته ش َولے ايسار
يا غازۍ علمدار يا غازۍ علمدار
نوحه
شا ِه خوبانه ۔ اوس به بے تانا ۔ طعمه ال چاکم شان علۍ ئيه ۔ زڑو تسلۍ ئيه ۔ خکولۓ ساقۍ ئيه ِ
اۓ ماه جبينه ۔ زه اوس سکينه۔ څرنگاگاه کم مابرادر ئيه ۔ ما علمدار ئيه ۔ ما ڈاڈگيرۍ ئيه
نور حال نشم ويلۓ ۔ دا مشک بئۍ مختا َونيسم ته وچے شونڈے څے۔ زه درتا سترگے غاڑاوم
جوڑده زخم شۍ۔ څه کوز علم شۍ ۔ حسين غالمه زه ده الال يم ۔ خکولۓ پتا يم ۔ راوان ُکجا ئيه
څه بے وزير۔ شولو شبير ۔ نو ال ناکاما زه به تنها شم ۔ کال بےتا شم ۔ ته مٹ دما ئيه
فريادۍ دا کڑاۓ دے ۔ يا هللا اوس بينوا ش َوم جدا څه رنا ته شے۔ دسے ژمدون نه خواخاوم
نوحه
پريگدازواۓده زهراپريگدا۔ الس ده ُموال السوکے چيگده هاۓ بنين نور عينه ۔ هاۓ وا عاشق حسينه
دا ځوانۍ دا دُنياگۍ به چيرے رانشۍ دوبارا اۓ جگر ده رسول هللا ۔ ده شبير سپاه ساالر
داخابرے آوريدَلے ۔ مير عباس شونڈے ژ ُو ولے په خوبانو کے َحسينه ۔ جار واے ساقۍ ده سکينه
په ځوابۍ ورتا ويلو۔ وشوا چُپ شا اۓ بدکارا سپنےليچےده کےقربان۔تنشنه لب وريرے َد پارا
ده عباس شونڈےتازه وۍ۔ ده زهرالونڑےتشنه وۍ ديخنو تا تا دا وائينا کا ۔ ده دوستۍ الس موتا راکا
څه ځواب به په محشر کے وير کاوۍ ال پيغمبرا بيال تگے حسين پريگدا۔ دُنيا واخال بے شمارا
ته به وگورے عباس۔دۍ فرات کےمشک په الس شربتونه به ُمو ديرکو۔ تشنائۍ به ده پوير کو
خو اوبه به شونڈے نکۍ څو يونسۍ تر سردارا خکوليا شاهسوارا
َ ده لخکرو سردارۍ به واخلے
دے غيبت حيسن غالمه۔ بد عادت ال هر حراما تا ال مور ده مو شرميگو۔ ځکا تا پارا زهريگو
څه باطن نا خبار نوے۔ په ظاهر به شے خساره څه ده م ُو ده قبيلے دے ۔ شهزادۍ ئيه نازبردارا
دُعا
زه ده خيمگاه اوڑکيو يم تاتا راستا َولۍ زه يم گرزيدلۍ ڈيرا تشنه لب خيمو کے
ويائې تره تا ته اويا ئيه ڈيرا نازا َولۍ نيشتا گوٹ اوبه خيموکے بال دے اور سينو کے
څه ڈاک کۍ دا تش مشکۍ۔ يو دےده قيامت گرمۍ يم په زڑه زخمۍ زخمۍ۔ يو دے ده قيامت گرمۍ
بل وا دما گرانا ترا۔ وچ دۍ ده اوبو لوخۍ بل وا دما گرانا ترا۔ وچ دۍ ده اوبو لوخۍ
العطش العطش العطش العطش
تله عباس حيسن غالمه ده فرات په لور هر څومه کا حلق دے بيريان تندے په انگار
راغلے اوبه يا رانغلے دا نه ويايم نور نه ده شم ليدَلۓ خپل ده لوبو ورور اصغر
بس دا ويلو شهزادۍ۔ يو دے ده قيامت گرمۍ سرے شونڈے پاترۍ پاترۍ۔ يو دے ده قيامت گرمۍ
بل وا دما گرانا ترا۔ وچ دۍ ده اوبو لوخۍ بل وا دما گرانا ترا۔ وچ دۍ ده اوبو لوخۍ
العطش العطش العطش العطش
مرثيه
ديخنه څه ش ُو خبار څه اوبه يوڑے علمدار حمله څه کال َوکڑال حسينۍ علمدار
يو غاگ وشه َد غشيو باران َوکو لگا تار چا پخے ال بدن پريواتے او چا پريواته سار
دا ورور ده حسين دے نه دے حيدر کرار چمک ده تورے وه کا تجلۍ ده ذوالفقار
اوبه درنا يونسۍ گورے بند وساتو ليار مشک دسے زانگيده څنگ کے لکا سکينه هار
حسين کا اوبه وڅخلے نو با ُمراد دے يو شور شه ځان کو بچ او دريا پريگدو په قرار
لخکر نو بيا تباه واڑا ده ابن ذياد دے حيسن مدد َد پارا راغۓ حيدر کرار
السونه څه جدا شو ال بدن ده نيشانچۍ يو دم نهر خالۍ شه اوبو تا ناواته آس
تمسه ئې وه نيولال په غاخو نو ده مشکۍ اوبو منځ کے راکوز شه علمدار مشک په الس
يوغشۓ په مشک َوالگيده مشک څه شه خالۍ آس تا ايشاره َوکا ده اوبو څه مير عباس
واپس َوگرزيدَلو په ديخنو زواۓ ده علۍ آس سار َوشاناولو ده انکار گورا اخالص
په سار څه گوزار َوشه تيارا راغال په عينين عباس مشک را ڈاک او تشنه شه په آس سور
اواز عباس َوکه څه ادريکنۍ يا حيسن بس مشک َد راساولو عباس َوالگاول زور
171
اوڑکيو ويلو يو بل تا بدنصيب بے خطايو حسين څه ورتا راغۓ ده وينو سيالب وه
بۍ بۍ سکينه اويا بے اوبو به څرنگ پا يو السونه وو علم وه مشکۍ حال خراب وه
دۍ نا ورستا به خپلے وچے شونڈے چاتا خايو وينو کے الال زار ده بنين افتاب وه
عباس عمو نوۍ بهشتۍ به چاتا ويايو گويا زڑه ده حيسن په دۍ غم کباب وه
هاۓ هاۓ سکينه اويا علمدار به وۍ چيتا حسين څۍ خيمو تا عباس دريا په کنار
نو چوک به خيجاوۍ مودۍ گرمۍ کے کجاوے تا عباس الوداع َوکا حيسن شه علمدار
سرواۓمشک هلےراغۓڅه اوبه کےريگو ُڅوس علم څه وليده اوڑکيو نزگير راغۓ خيمو تا
شولو مايوس
خالۍ مشکۍ ليدو سا ماشومانو َ اميد لکا پيدا شه ماشومانو تگيو زڑوتا
ژاڑا ده ماشومانو به غمجن تاشۍ محسوس خيمو نا ٹول را اواتو په يوے منڈے اوبوتا
مرثيے وايا هغا څه تاريخۍ خائې درُوس تقدير په خاندا وه دۍ واڑو واڑو غنچو تا
حيسن غالمه غور سارا وگورا مرثيے تا څه گورۍ څه حيسن راوڑلو توغ ده مير عباس
کا غم ده پهلوان دے نو الس او وايا سينے تا دۍ وختے يتيمانو شه ِسوا تندے بهڑاس
بيان
کالۓ َوليده خپل سار محبوب په ک َّوت کے فرش راه کے
ِ څه ساقۍ کال محبوب تا
جوش َد عشق شه سرغوطا َحوض حيا کے سترگے سرے لکا پيالے ده وينو ڈاکے
کا السونائې واۓ نو سار بَئۍ وه کوز کڑاۓ څه نظر مخکۓ پردے ده وينو راغلے
خو بےالسو وه شه پاتے التجاﺀ کے شوے مايوسا ال ديدان سترگے مشتاقے
شه شاکر په دۍ څه پرے مه دۍ السونه ده جانان خوشبوئې مشام تا ځراۓ ويرکڑل
ده دلبر گ َوتو مه بند سترگوکے رنڑا کے څه معشوق َوکه قيام عاشق په خوا کے
په حرکتۍ اشناﺀ پوهۓ شه سار کوز نکے دلرُباﺀ کال عاشق تا خپال راشۍ
ک پا کے
اشقۍ ليارے مه ٹولے خا ِ ده عاشق وجدان َد َوخيجۍ هوا کے
اوس راڅا څه خيمگاه په لور ده يوسم بيا محبوب څه کال ورو ورور خپال السه
واڑه اوڑکۍ مه پرۍ خلۍ دۍ ژاڑا کے ده عباس سترگے السرو وينو صفا کے
مالقات مه څه بهشت کے مقرر شه څه ديدان ليارے شوے خالصے عرفانۍ تا
نو بيا اويا مائين څکا خيمگاه کے ده دلبر په لورۍ مينے سترگے وا کے
172
اوس حسين غالمه زڑه لُغات کے گورا اوس مه فتځ کے حسينه سر بُلندا
څه نور څه معنۍٰ الرۍ در وفا کے عاشقان بے جانان څه غواڑۍ دُنيا کے
حمد
څه هيڅ شۍ په مثل نه ئيه نو هللا ئيه چوک ده ويائې څه قيامت کے به ليدل شے
په دۍ ضمن کے يکتا الگے مطلق يا هللا دا هسے خيال دے ناالئق
ته خالق ئيه بس همدا ال واڑو وڑ دے په کرسۍ کے څه چينے نو هللا نه ئيه
څه راهبر۔ راه رو۔ معشوق۔ او څه عاشق هللا کال شۍ موجود سارا ال حق
معرفت کے ده حيران حسين غالم دے کا چوک ويائې هللا پخا جهنمۍ دے
دے تسليم څه ال عقلونو ئيه فائِق منافق دے دا مشرک دے او فاسق
آج دن کۍ باتيں جو حضور کي هيں قرآن ميں هے ارسال پيدائيش نهيں هے
پيدائيش کۍ نهيں هيں ظهور کۍ هيں يهاں تو خطا کۍ گنجائش نهيں هے
قرآن و حديث سے يه صدا ملۍ هے تولد کالم ميں گويا تبديلۍ هے
گفتار
مخکے اکبر دے ورپسے پالر څۍ لگ نيشان راکا ده مير عباس
پيدل راوان دے قرار قرار څۍ څه ال خيموئۍ کم بلند په الس
دا ويائې ربا دا قربانۍ مه څه چوک ا ُونه ئې په شه بيکاس
ده دواڑو سترگو خورشيد مينر دے حيسن بس دامه غاگ ده ضمير دے
حسين غالمه جنگ څه اکبر که اجازت راکا څه جوڑ جنگونه کم
ديخنو گمان ده نبۍ سرور که واڑو کاٹو به اوس ڈاڈا زڑونه کم
در بدرۍ شوا لخکر کے جوڑا ڑانگ به اوس واڑا ديخنو صفونه کم
خکولۍ رسول تصوير دےَ اکبر ده بے تاب مه نيام کے پالرا شمشير دے
نوحه
تا اجازت نا بغير ما بابا جان کا ورور ريختيا وي پتا مور سپارلۓ
نشۍ پريخالۓ ترورے ده جنگ په ميدان نو بيکسې کے دے ديخنو ني َولۓ
ځکا زارۍ کاوم زه الس په جبين ننگۍ چوک نيشتا دے په وينو رنگين
راکا ده جنگ اجازتونه راوان دے څې ده په جنگونه
کاولے
اکبر ده جنگ ترور تا زارۍ َ ته ده سپارختے حق پورا کا ترورے
واچاولے
َ ترورۍ زر خاورے په سار گران شۓ قربان نن ال الله کا ترورے
اکبرا څا وڑۍ مه ده شمر لعين فخر مبين
ِ څه په ځواب شے مورتا
اتلس کاال محنتونه مائيندو تا گران دې ځوابونه
چوک ده دُنيا چوک ده عقبا کاوۍ غم کا پتا گران علۍ اکبر وۍ ترورے
چوک ده هر دوو سارا سارا کاوۍ غم دتا قسم اکبر په سار وۍ ترورے
حيسن غالمه دے ژاڑا کے تسکين حيله وه نکے ويرکا خپل دلنشين
څه شۍ په زڑه انبار غمونه ادا کاوا ترورے فرضونه
نوحه
څه تصوير ده رسول باهر شه خيمونا ده اتلس کالو ځوان اجازت
ده بۍ بيانو شيوان نعرو سورو نا ترور نا واخستلو ڈير په محنت
الس کۓ َونيوللو عباس نيشان په خيمو کے شروع ش َولو شيوان
ده اکبر رخصاتۍ دا نظاره وا څه حرم کے ياد شواۓ چا پيغمبر
لکا نه وه اکبر يوا جنازه وا مينا دَئې ماتۍ دا بيا په اکبر
جنازے واتلو کيدل گمان ځکائې ويلو نن دے رسول هجران
175
بيان
جنازے په شان رخصت شه خيمگاه نا قربانۍ کے مه انصار هرواڑا پيش کو
خدايا اوس کے صبر راکے الرم سوال بيا مه پيش کے قربانې ده آل عيال
رخصاتۍ وا ده اکبر خيمو کے شور شه گواه اوسا څه اوس هغا ځوان راوان دے
څه عقاب الڑو په لورۍ ده قتال څه دے ٹول تا ده رسول په خدو خال
دا حسين غالم ال ځانا وائينا نه دے ته اگاه ئيه څه دما ده زڑه ثمر دے
ال ملهوف بياناوۍ درتا احوال آئينه دے ما نيکه ده سپين جمال
نوحه
نوحه
حيسن غالمه ابن سعد ۔ فوج راغونڈ که بے بيناد ويلے مه پريخللو ميدان۔ دے اکبر تشنه لبان
زواۓ ده حسين دے ۔ ال شمشير کال ستانيگۍ زواۓ ده حسين دے۔ شونڈے تندو نا وچيگۍ
څو څه غشۍ نه واريگۍ ۔ زواۓ ده حسين دے وريځ دريما دے ترسيگۍ۔ زواۓ ده حسين دے
گفتار
هر چوک څه ما په مقابلے راغۓ کبر فرمانکه صاف مه ميدان که
اجلۍ ما په تورے تيرے راغۓ هر پهلوان مه ورک ال جهان که
رجز موقعه به مه ورتا ويرکا اوس مه چوک مختا نه راڅۍ پالرا
بيا مه عقاب ده نعلو پادان که ځکا مه تا ده سترگو ديدان که
177
خولے کے ُگهٹۍ کا اکبر پالر ژبه َ دا حال څه َوليده ظاليمانو
بيا زر شه ورستا دائې عرضۍ کا دوا دوا را اُوخلو شام جرنيالنو
ته څورا تگۓ ئيه گرانا پالرا ما به نيزے کے يو اسک ال ذين که
تا ژبے اور مه بيريان بدان که بل به مه سپينے تورے خوردان که
پالر تندائې يووڑا ځان سارا زڑه کے بيا مه په زور زور وکو غاگونه
خيروغےحملے ئې په ديخنو وکے خو چوک مه جنگ واتا راواتو نا
اخير خپل زڑه ئې ده پالر په ننگ کے ڈير انتظار مه وه که ميدان کے
ده سماعيل په طور قربان که بيا مه آس تا په سالم راوان که
نوحه
نوحه
ده وينو رود کا ال ما راوان دے زر راشا وکسا ده اکبر حال
خو تشنائۍ مه دتا ارمان دے څه زخمۍ تن مه نشۍ پامال
ارمانۍ راوان يم دُنيا نا گيال مند به نوے ته مانا
ديدان تا راشا بابا جاتا ديدان تا راشا بابا جاتا
خور به مه ويائې په مدينے کے کا بيا زه الڑوے دُنيا فانۍ نا
الال مه څرنگ پوير وعدے کے څه ته راضۍ وے ما قربانۍ نا
څو به ژاڑۍ غا سرگردانا دورا اذن غواڑم زه تانا
ديدان تا راشا بابا جاتا ديدان تا راشا بابا جاتا
179
نوحه
اديکنۍ اۓ مسؤال
قربانۍ کا قبوال ادريکنۍ يا بابا ۔ ميدان تا راشا
مظهر انقالبه ۔ ميدان تا راشا ک ُوز شوم ال رکابه۔ ميدان تا راشا
گفتار
حيسن فرمانکه چاک به گريوان کم قدم خيمو نا په بسم هللا واخال
تالش به واڑا ده جنگ ميدان کم تگے اکبر ده په خون زيبا واخال
ک ُوم ځاۓ کے پروت ئيه علۍ اکبرا په زمکے راغلم عقاب ال ذينا
يو ځال ده ستڑۍ پالر ناما بيا واخال وا بابا جانا خبار ده ما واخال
180
بس کا اکبرا تنگ په جهان يم حيسن فرمانکه ديخنه په څنگ کم
نورمه داغ نکے بيريان بيريان يم واڑا صفونا بَئۍ اسکے ڑانگ کم
سترگے کا آسکے ده وينو ڈاکے خو اواز راکا څه زه ده وکسم
ديدان باچيَّا ده خپال بابا واخال کربال زمکا رنا صفا واخال
حسين غالمه قدر ده وينے کا موال تالش څه علۍ اکبر که
عداوت پريگدا زڑه ڈاک المينے کا آسکۍ زنگون تا شهزاده سار که
کا چيرے خواند ده ژمدون آخلے دائې فرياد که خدايا قبوال
صبر سبق دے ال خپل موال واخال مه قربانۍ کے ده زڑه ٹکڑا واخال
نوحه
مثنوۍ
وا دل اراما چيتا پروت ئيه يو اواز راکا اکبر جانه
شوما
وا ځوانۍ مرگا سرگردان درپسے َ نظير مه کم شه اوس ده ليار نه پيژانما
ويلے ده غاگ نه کاوے زويا ده مرگ اواز ده ڈير محزون کم
په اور لمبا يم زه نعرے درتا وايما ده زڑه دردونه به په اوخيو کماوما
په زڑه غمجن حيسن غالم يم ده نيکه ناخکے څه ته الڑے
ځکا مصرے ده زڑه ال دردا جوڑاوما زه به هللا ته شهادت دُعا کاوما
نوحه
مائې ده ادريکنۍ غاگ۔ يوځال آوريدلۓ دے وا ده کربال خاورو ۔ ِوکو تعارف دما
زڑه مه زلزلے په شان۔ خدائيگو راپيدَلۓ دے بيا ماواتا وخايو۔ چيتا دے يوسوف دما
بيا يم ال خيمو راوان ۔ خوال ځان۔ زه نه يم خبار ث يعقوب يم زه۔ زوۍ پسے۔ گرزم دربدر وار ِ
راغۓ ال فرات حسين۔ بيا په دشت کربال خت رتا ده زوۍ راکو۔ څه بوئيں ده اکبر واخلم
وه ئې کا نعرا مدد ۔ خضر راه وا خضر راه يا رهنمائې راکو۔ زه څه کوما ليار واخلم
سعۍ مه پوراکڑه ال۔وخت راغۓ۔اوس ما ده اقرار دے جهان تياره پما۔ نه گورم۔ شپا دے کا سحر
اوس لگ ده منا منظر۔ ما واتا رتا کے ته وا ده کربال خاورو۔ خدو خال بَئۍ وخايم
تگۓ اسماعيل دما۔ ماسا خوال په خوال کے ته ٹول رسول هللا وه بس۔ نور بَئۍ درتا څه خايم
صبر امتحان دما۔ اوس واخال۔ په لخت جگر شکل او په گفتار اکبر۔ هوبهو۔ بس دے پيغمبر
اۓ حسين غالمه الس چيخله۔ په برچهۍ حيسن ماهيئيے فرات تاسو۔ کا اکبر ليدَلۓ وۍ
سرےسترگےرا آسکےکے۔پالرواتاپروت نورعين ڈير تگۓ وه مبادا۔ اوبو تا کا راغلۓ وۍ
سترگے کا صفا دما۔ واپالرا۔ څه وکم ديدان مانائي اوبه غوختۍ وے۔ يوساسکۓ۔ خو زه وم نادار
بيان
آسۍ يوخوا بل خوا وڑۍ او گوزر کيگۍ کربال تندو وايلۓ اکبر وکسا
وينولولۓ اکبر وکسا
َ په ذين ويڑ په شجاعت په اوج خاتلۓ اکبر وکسا
اسماعيل ذبح منظر کا ليدل غواڑے کا جنگونه ده علۍ ذوالفقار گورے
نن په ريگو پريواتلۓ اکبر وکسا په ديخنو شمشير اوخلۓ اکبر وکسا
کا يوسف پسے فرياد ده يعقوب گورے څه نيزه ئې ده ديخنه ماتا په سينے شوا
يو حسين بل نازاولۓ اکبر وکسا ال عقابه زانگيدلۓ اکبر وکسا
183
پالر اوچات که اۓ ورمنے اوس بَئۍ راوڑۍ اۓ حسينه کا ديدان ده رسول غواڑے
په شباب خزان خواڑلۓ اکبر وکسا اخير وخت دے راشا خکولۓ اکبر وکسا
تصور کے په ژاڑا حسين غالمه زلمۓ زواۓ دے ده واده ارمان بَئۍ خور وۍ
گران بابا سا غاڑواتلۓ اکبر وکسا نن په غشيو غريدلۓ اکبر وکسا
نوحه
زر راشا اۓ شاهنشاه
پريواتم ديخنو کے
غاگ ده زڑه په زورکيداۓ شۍ زڑه راکه ځواب
يم کباب کباب ديراغلم بدر دُجاﺀ
پالره يم الس په سينه۔ وينو شوگيرو کے ويرشه په خيمو کے
اۓ دما دعا نتيجے هاۓ دتا فرياد غاگ سارا دتا اۓ زويا غمو باندے غم شه
نادارۍ شوا ياد سترگو نظير کم شه
تگۓ پالرناشوے جدا۔ َد دُنيا اوبو کے عکس رسول هللا گرزم به مائيرو کے
ِ اۓ
ماخو نوش اوبه کے پالرا ته تگۓ ئيه ڈير ما بيکاسه پالرا ارمان مه ديدان َد تادے
مانه ئيه پوير ده پامال خطره دے
جام تيار دے تا دَپارا۔ نيکه گلدستو کے زغلۍ ده آسيان پالرا۔ گل دے ريژدو کے
ځان اُوغورزاول په اکبر آس ذين نا امام يو غاگ رتا بل َوکا څه ديرشم په اواز
ده حسين غالم دا وکا لحاظ
اوخۍ شوے دانه دانه۔ سترگو په ليمو کے اوسبه شۍ ميدان صفا۔ ماشے انديخنو کے
گفتار
په خيمگاه ده برپا ماتم دے ارمان ارمان دے زويا ارمان دے
څيرے گريوان مه واڑا حرم دے يو سوال ده کڑاۓ په بابا جان دے
څرنگ ده بورے ليله تا بوزم بے واسه پالر ده سوال پورا نه که
شيرينا زيوا ال دۍ اغيارا تگۓ راوان ئيه زويا ال پالرا
غور زيگے
حيسن غالمه ورکے َ څه کال ياد شواۓ نيکه سرور
څه ده کوهۍ په څنڈےگرزيگے مابه په تاکه زويا نظر
واڑےگناه نا څه ځان بچ نکے دا ظاليمان خو تاال واال شا
کاٹا گناه دے درتا تيارا حيائې وه نکا ال پيغمبرا
نوحه
زلميا زويا اواز راکا۔ په خيمو برپا کهرام دے ماڅه راياد رسول هللا شوے۔ زويا ته مه ده ليدَلے
غمزده پالر په دۍ اگاه کا۔ پتا چاکڑاۓ ستم دے رناجداپه کربال شوے۔زويازڑه مه دےپرهارژلے
څاڅه خيمگاه تا ده يوسم زويا ماه جبينا پالر به بيال تانا ۔ اوس ژمدون څرنگ تيراونيا
بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا
زه کا دتا په تانے زويا۔ ڈير ناوخت راسيداۓ يما څه تا ادريکنۍ اواز َوکه۔ وا دما زويا شيرينا
گيال وه نکے ال هيبتا ۔ څو څو ځال پريوتۓ يما پرےخوده ستڑۍ زينب زڑه که۔درپسۓوکو فريادونه
اُس به په رختياؤ ۔ ديخنه پما سخے کاوينا وير په خيمگاه کۍ بۍ بيانے څيرے گريوانونه
بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا
څه امام کال په الش۔ ده زوۍ راغۓ خم کمر زويا وعدےده وفانشوے۔څه بےوارا شوے خزان
سارۍ اسک حسين غالمه۔ که زنگون تا ده اکبر تا وچےشونڈےلمدےنشوے۔يو َد وڑل اوبو ارمان
گل اکبر ده سار خپل ۔ پالر زنگانه نا کوزاوينا خور ده مدينے کے ۔ تا انتظار ليارے ساتينا
بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا بورا ده ليال کا ،شهزاده زويا نازانينا
185
نوحه
شولو
ما ويخته کا سپين شو ده اکبر گيسوان سره َ گرام نه دے اکبر ما ورور عباس نا مليا ماتا دے
پاتے په ارمان ده کويژدانۍ اکبر واده ش َولو سپين مه ش ُو ويخته څه اکبرمرگ نعرا اوچاتا دے
گل ده نو بهار وه خو اجل ڈيرا بيڑا وکا غم ده ورور او ژنڑۍ زوۍ همدا رسا وفا وکا
خورے واڑوکتو کے اکبر تا ال ماخستلۓ وه يو ساعت کے شاه کال گدا شۍ چوکۍ پيژانۍ
تر اتلس کالو خورے تا په ناز ساتلۓ وه هسے گيال راغال بےنواشۍ چوکۍ پيژانۍ
اوس ده ماتا پريخله ځوانۍ مرگ څه الوداع وکا راغۓ افسوس ما څه ده اکبر درتا گيال وکا
هاۓ حسين غالمه امام ويلو بيالۓ وڑاۓ نشم حق خودادےخورے زه ده هم زواۓپيژانداۓنشم
ځوان دےڑانگ بدن دےمليا خم يم اسکاواۓ نشم خوشبوئې ده وينے وا ورنه زه راسيداۓ نشم
نن بيکس حيسن سا مدد ثانئۍ زهرا وکا ڈير زخمۍ دے ځکاۓ تاودو ريگو تا آسرا وکا
مجهے تو ذرا ديکﻬ غور سے حسين غالم ساﮣﮭ سال رهائش کيلئے آگيا هوں ميں
کيا تها کيا کيا سے کيا کيا هوا هوں ميں موجود اس سفر ميں ڈگمگا گيا هوں ميں
جهاں جهاں که حکومت هے مسلمانوں کۍ تالش هے راحت کۍ ميسر نهيں اتا
نصيب ميں بڑۍ ذلت هے مسلمانوں کۍ محتاج هۍ محتاج هوں بوکهال گيا هوں ميں
رونا يه بيت المقدس کا کيا رونا هے اپنا تهاميں چند سال که جس جس کا برادر
اپسميں لڑنے کۍ عادت هے مسلمانوں کۍ اب ديکﻬ که انهيں کا پرايا هوں ميں
کهوکهلے نعرے اخوّت کے تو لگاتے هيں نشيب و فراز هيں انگنت يهاں پر
ورنه بهائۍ سے بهۍ نفرت هے مسلمانوں کۍ تالش هۍ تالش سے اُکتا گيا هوں ميں
186
نبۍ کے بعد اُن کۍ دُختر کو زنده چهوڑنا دست گريبان هيں تقسيم هو کر فرقوں ميں
بخدا يه بهۍ شرافت هے مسلمانوں کۍ گويا غالمۍ هۍ قسمت هے مسلمانوں کۍ
يه قيامت سے قبل ديکﻬ قيامت کا سماں قرو ِن اولۍٰ کے قصوں په فخر کرتے هيں
هر س ُو پهيال قتل و غارت هے مسلمانوں کۍ خود بس يهيں تلک همت هے مسلمانوں کۍ
بيان
ځکا مائې ال سترگو سرے وينے صفا کے په قرار يم زه څه دورا نا قرار يم
څه مه وکسۍ څه زه ئې پالريم دل فگار يم په رضا ممنون ده خپل پروردگار يم
چوک دمادۍ نايا زڑه نا څه خبار دۍ ال بدن مه زنڑکۓ زيات ال زخمو چور دے
زلمۍ زوۍ بلتون تا څرنگ انتظاريم ڈير په لطف ده دردونو لذت باريم
زه به اوس رسول زيارت نا محروميگم فرحت بخش جامونه څخم ده وصالونو
څه اکبر سترگے پناه شۍ دل ازاريم هر څو تندو نا وچ لب جگر انگار يم
زڑه شباب نا َمئۍ برچهۍ ده خزان څنگ کا زه ده زوۍ په مينا نه گورم اکبرتا
ځکا زه ده زوۍ په سرو وينو گلزاريم اکبر مخ شيشه کے بل چاپه ديداريم
څه ده ژنڑۍ زوۍ په سرو وينو رنگين شۍ ده اکبر زخم مه زڑه کے صدف مات که
بس غه پالر تا بے گفتارا په گفتار يم مرغللۓ ځکا اورم اشک گزاريم
زه حيسن غالم به عيد کے څرنگ شاد شم دا گريوان مه په اکبر ځکا پاره که
څه فخر خليل په غم کے گرفتار يم څه مه نه پيژانۍ زواۓ څه زه ئې پالريم
نوحه
څرنگ راغلم زه بيا ده اکبر په الش يا هللا راضۍ شے په صبر دَما
خپال وکسا يا هللا منظر دَما فخر اسماعيل کے اکبر دَما
دا اتلس کاال تروو ساتلۓ وه بےگناه اُمت په وينو رنگ کڑلو
بس دا يو مشکل کے مختصر دَما وگورا همشکل پيغمبر دَما
څه علۍ اکبر يوسم خيمو په لور زلمۓ زواۓ مه درو وريځو نا تگۓ وه
ته بيا رحم َوکے په خواهر دَما تگۓ شه پاره پاره جگر دَما
زه به اوس برچهۍ ال اکبر اوباسم يوگوٹ اوبو سوالۍ ماتا کڑاۓ وه
امتحان هر څو دے شديدتر دَما وس َولم بابا واخال خبر دَما
زه حسين غالم غم کے لذت گورم تکۓ بيا ميدان په لورۍ الڑ لو
دلرباﺀ دے غم او دے دلبر دَما غاگ راغۓ ادريکنۍ اۓ پدر دَما
نوحه
زه څه وکم پوختنا څه ته څه الرے ارمان دورا مخلوق کے نه َوکه چا رحم شهزاده
پوهيگم په ځواب کا ايشاره کے وچ لبان کومے وينے صفاکم ال کوم زخم شهزاده
پورا به رنا نشۍ ڈير مشکل سوالونه دۍ يو پرهارپه vبل پرهارپروت vدے رو وينورودونه دۍ
عکس مصطفۍٰ
ِ اوبه کا ديرکاوے نشم اۓ دتا اواز خيمو نا ڈير په بيڑے کم راوان
رنگينا به کم تا په وينو زه خپال سينه راغلۓ يم زه تا ماللو سترگو په ديدان
وڑم ناخکا خپل نيکه تا دا اُمت قدرونه دۍ بابا درجار شا سترگے ده وينو ڈانڈونه دۍ
188
گفتار
تر حشر دورا به چوک مغموم نشۍ حيسن فرمانکه تا په نعرے راغلم
َد مو په شانے به چوک مظلوم نشۍ اکبرا زويا درتا نژدے راغلم
دا امتحان به بل چوک ويرنکۍ نظير مه کم شه بل اواز راکا
دا زويا زه يم څه په وعدے راغلم دتا غاگونو په سهارے راغلم
دتا ديدان مه نيکه زيارت وه څه غمو زور شۍ کا زڑه درياب شۍ
ادريکنۍ غاگ ده پما قيامت وه اخير به غمو په اور کباب شۍ
تا څخا راغلم نه ده پوهيگم وا نيکه ناخکے ته هم راوان شوے
کا خپل نيکه تا په جنازے راغلم درتا ده هجر په دروازے راغلم
خدايا ده ژنڑۍ زوۍ په ديدار يم خيمے مه پريخلے وير او شيوان کے
هيچوک مه نيشتا بے علمدار يم تا په غاگ راغلم خودۍ ارمان کے
توانۍ ده وڑلو يا ربا راکے څه گوٹ اوبه مه درتا دير نکے
بيال ده وڑلو په ارادے راغلم دسے بيواسه ال زمانے راغلم
نوحه
الس تا دما وگورا۔ خپال صغرا وگورا ده خزان نوے زويا۔ طاقت مه ته وے زويا
ياد کے دتا وگورا۔ کاوۍ ده فريادونه اوس ده واده وے زويا۔ ڑانگ مه ش ُو اميدونه
همشکل رسول هللا ۔ په دۍ امت به خاندا تا هر کلۓ ده مينے۔ پالر که قبول په سينے
کاوۍ يهود نصارا۔ جوڑۍ کو پيغارونه بدن ده وينے وينے ۔ کاوۍ بلتون غاگونه
شوال جنازه
عکس رسول شه جدا۔ آسکا َ پروت بے نوائيه ويلے ۔ چشم براه ئيه ويلے
حيسن غالمه وهللا ۔ اوخۍ کاوۍ رودونه الس په سينے ئيه ويلے۔ پرۍ کاوے ويلےزڑونه
نوحه
ده کورواڑه کاٹه ده په ځوانانو وۍ ڈاڈا شولو ممکن اکبرا دتا غم کے ژاڑيدل َ
شولو ممکن
بۍ بيانو تا گريوان پاره کاول َ نظر مه دتا غاگ سا کميدل ش َولو ممکن
څه پالر سا غاڑواتو تا پاراتلۓ نشے ته وو تا واتا ليدل لکا وصال محمد
شولو ممکن
په ريگو مه اوس تاتا څمالستل َ ديدان نا ده نيکه محروم ش َولو ممکن
څه تا سو کال الڑو په بهار کے ده ځوانۍ يويو رنا راوان يو زه مه پريخللم تنها
ناموس ده پيغمبر اوس قيديدل ش َولو ممکن شولو ممکن
اوس جنگ تا بيکسۍ کے راواتل َ
څه ماتا ده اکبرا کا سينے باندے برچهۍ مليا مه کڑال ماتا شهادت ده علمدار
شولو ممکن
دربار کے ده يزيد اوس پشيدل َ تا غاگ سا اميدونو ڑانگيدل ش َولو ممکن
امت څه کال خپل پيغمبر آل کڑلو شهيد تا وينے به اکبرا په سينے وال گاوم
شولو ممکن
مرثيو حيسن غالم تا جوڑاول َ اصغر وينو خضاب اوس الگاول ش َولو ممکن
نوحه
غاگ َوکه علۍ اکبر گرانا پالرا زر راشا ذين نا ده عقاب کال گلو غنچه پريواتا
پاس مه په سينے باندے ظلم نيزه پريواتا غاگ ساده علۍ اکبر بورا ليلۍٰ پريواتا
190
گل سکينه په ژاڑا او ويلو وشوا الال غاگ َوکه مظلوم حسين گرانا زويا چيتا ئيه
ناز نا ده ناتوانا خور قيد او بند تا پريواتا ما خو په هر دوو سترگو تورا تيارا پريواتا
او ويلومظلوم حسين اوس به ژمدون څه کاوم دا َو که زينب فرياد ده اتلس کالومه
خکولۍ جلوه پريواتا
َ نن ماده رسول هللا خدايا په خوارۍ باندے اور غلبه پريواتا
سقيفه حيسن غالمه ده فتنه گرو وا وشوا شهزادې صغرا نور انتظار ماکاوا
ځکا کربال باندے هغا فتنه پريواتا تا په نصيبونو نن عمرژاڑا پريواتا
نوحه
خواگوزڑونوديدان کيگـۍ۔ پالراوزواۓ دۍ مشخوليگۍv ده اکبر په سپين جبين سره سره خالونه يخۍ دۍ
په خيمو بۍ بيانو څيرے گريوانونه يخۍ دۍ پالرۍ سار واتا په ريگو زنگانونه يخۍ دۍ
څه خطا دے ده لفظونو۔ ده حسين غالم بيتونو پالر راٹيٹ شه په اکبر۔ ځير ځيرگورۍ خپل پِسر
څه راوۍ ورتا کتاب کے ٹول غمونه يخۍ دۍ څه دا چاۓ په وچو شونڈو شربتونه يخۍ دۍ
بيان
نظر وکا څه مه تن ال زخمو چور دے په غے وريځے رنگ بدال کڑلو اسمان خپل
وينو زور دے غاڑا واۓ نشم چشمان خپل څه حسين په غويگے ونيول جانان خپل
نور ده سار غرضۍ نه يم خفا نشے خو ده صبر درتا ځکا ويايم ځوانا
ما مانلۓ دے سار پالر پورے قربان خپل څه تکميل خواهش الرم ده يوه ارمان خپل
خو بس دورا صبر وکا خداۓ َد پارا نه اوبه غواڑم نه بل څه حاجت مند يم
څه ده پالر په غويگے تيرکم زنکدان خپل دلگير نشے نه الچا غواڑم امان خپل
څه حيسن ده زوۍ خابرے واوريدلے خو ما پالر تا دسے غاگ کڑاۓ دے واورا
په زلمۍ اکبرۍ څيرے که گريوان خپل څه راڅا وشوا بياموما اکبر جان خپل
کاوا فکر عقوبت حسين غالمه ليداۓ نشۍ اوس به پالر ما څخا راشۍ
جهانگير نشے فانۍ گانڑا جهان خپل گران يم ڈير مظلوم بابا باندے ال ځان خپل
نوحه
راشا سترگےده صفاکم ۔بيا به ورو ورو نندارا کم څه مينا مه شۍ عيانه
ماڑخت نوۍ ال ديدانه ۔ په بلتانونو کے زويا دردونو کے
په وخت ده زنکدان ۔ کا غواڑے هجر ديدان تاغم کےخودے ٹول کور۔خودےڈارمه تا ده ترور
گ َوتو کے َوگورا مانا ۔ صغرا اميدونو کے هسے نوۍ څه خيمگاه نا۔ راشۍ تا غمونو کے
ڈيرا دے خو بے اراما۔ دا دُنيا حيسن غالمه کاده وه گورۍ په دۍ حال۔ لکا خاورو کے يخۓ وۍ لعل
مقصد به پٹاوۍ تانا۔ دلکش رنگونو کے قاب ُو به نشۍ بيا مانا ۔ يما امتحانونو کے
گفتار
ده اوالد مينا پالر روبرو دے حيسن فرمانکه اوس به ليدَلۓ شۍ
ده زوۍ په قبر دخول مکروه دے صابران څورا برداشت کاولۓ شۍ
امتحان ځکا ده ابراهيم برداشت النڈون ده په بےهوشۍ وۍ
ده مينے زوۍ په ذبحے خستلۓ شۍ زڑونه غمونو کے ازمايلۓ شۍ
192
بيائې فرياد َوکه راشا ناکاما څه زواۓ زلمۓ وۍ حال ده بيا نوروۍ
اکبر اوچات کا يم بے اراما زيات په شباب کے ده مينے زور وۍ
دورا پوهيگم مجبورۍ وخت کے دسے دستور دے جنازے کورنا
ده بس همتانا کار جوڑيدلۓ شۍ َد په څالور کاسو اوخللۓ شۍ
يوا جنازه دے يوئې راوڑونۓ دے دما ده ژنڑۍ زوۍ جنازه دے
ناکامۍ زور دے هللا ليدونۓ دے سار التر پايا په خون زيبا دے
حسين غالمه ده غم حالونه کورتا ده وڑلو مه اراده دے
گويا ده زڑه په وينو ليکهلۓ شۍ بيال ده څرنگ جنازه وڑلۓ شۍ
نوحه
اکبرا الس لگ ال سينے پورتا کا څه ساسکۓ نمۍ په زبان کے نوۍ
دورا ادب جنگ په ميدان کے نوۍ اکبرا دسے زنکدان کے نوۍ
په کومو گلو ده بدان دے گلگون ک ُوم ځائۍ څاپ کۍ پالر ال ڈيرے مينے
دسے گلونه گلستان کے نوۍ ځاۓ ده ليدوۓ څه په بدان کے نوۍ
دتا اواز پما تياره که جهان رسا را وکا راز او نياز خابرے
ځاۓ ده بۍ بيانو به گريوان کے نوۍ هر څو طاقت ده کا لبان کے نوۍ
تارانگ په وينو او تندے زنکدان دسے خاموش ئيه دما گرانا زويا
صغرا به زويا دا گمان کے نوۍ لکا هيچوکۍ په جهان کے نوۍ
193
دا حسد کانڑۍ څه پتا واريگۍ راڅا پاترۍ شونڈے هر دوا کو ميالؤ
دۍ قدر ساسکۍ خو باران کے نوۍ څه تشنائۍ مه بيا ارمان کے نوۍ
نوحه
دا مه اميد دے ما امداد ته به ناکام راشۍ زويا راڅا څه يو ده سم ۔ کا چيرے توان راشۍ
څه بيکسۍ وۍ نو ناکام ده په پُرسان راشۍ هسے نا ترائيندے ده ليدو تا په ميدان راشۍ
تا خکولۍ مخکے مه ديدان که ده رسول هللا علۍ اکبرا تا ځوانۍ خو بهارونو کے وا
اوس به څه گورم څه ارزو مه ده ديدان راشۍ چا دا گمان وه څه ځوانۍ کے به خزان راشۍ
تاناپس خاورے دے دُنيا اوس په حسين زويا ما ضعيفۍ دے تا ځوانۍ وڑل ده اسان نه دۍ
اوس مه دُعا دے شهادت مه تا په شان راشۍ خو کال کال بيکسۍ ده په انسان راشۍ
څا څه خيمو تا ده زخمۍ وراساوم زويا يوا جنازا ده په څالورو کاسو وڑه لۓ شۍ
زويا ليدو تا به ده مور څيرے گريوان راشۍ زه څه خبار وم دا دستور به په يوه ځان راشۍ
حسين غالم تا ده شعرونو سمندر شۍ راوان گران دۍ غه پالرتا جنازے اوچاتاول زويا
کال حسين په تصور کے په وجدان راشۍ چوک مسافر څه ژنڑۍ زوۍ په زنکدان راشۍ
نوحه
نوحه
هاۓ زويا اورشه جهان۔مات ده دےزڑه کے سنان ده پاراتلو نه ئيه ۔ ده غاڑواتلو نه ئيه
جان جانان
زه به برچهۍ اوباسم ۔ واورا اۓ ِ زخمۍ زخمۍ ئيه زويا ۔ ده آسکاولو نه ئيه
خو اسماعيل په شانےته وکا اقرار غوندے زه به په ريگو درسا څملما هموار غوندے
زواۓ اسماعيل په شانے ۔ پالرۍ خليل په شانے تا ده بدن زخمونه ۔ اورۍ سره سره لعلونه
حسين په زنگانو شه ۔ صبر جميل په شانے يادسے اويا زويا ۔ څه دۍ باغيچے گلونه
برچهۍ ئي راخال وينے راغللے ابشار غوندے سره گالپونه ده تازه دۍ نو بهار غوندے
ِمنا تصوير شه تازه ۔ وينو باهير شه تازه ثمر دما ئيه زويا ۔ په الوداع ئيه زويا
تانداۓ هاجره اووايل ۔ په خيمو وير شه تازه ده زخمو شمار نيشتا ۔ گلو باغچه ئيه زويا
ڑانگ شه اکبر پالر زنگانو کے گلوهار غوندے زه به ده ٹول گلونه څاپ کما مليار غوندے
دين ده ويرانے نه دے ۔ خواهش په شانے نه دے ذلفے ده سرے ريخمينے بدان ده وينے وينے
حسين غالمه پاتے دين په اسانے نه دے غاڑواتووخت دے زويا ۔ الس کا اوچات السينے
څه دين فروشو الگاولۓ دے بازار غوندے سينه ميالؤ کا زويا ڈير يم مينادار غوندے
195
نوحه
اۓ عکس رسول همشکل نبۍ اۓ زويا سترگے را آسکے کاته
بابا سا په ريگوشا غارغاڑۍ بےواسه بابا خپل واس کے کاته
سينه کا ميالؤ زويا ماسارا دسے ارمان وخايا څه شۍ پورا
څه وينو کے شم الوان دَتا دےگرانا زويا احسان دَتا
بيان
راشا راشا کا ديدان ده اکبر غواڑے نشۍ نشۍ په دُنيا پاتۍ کيدَلۓ
ڈير آسيان دۍ پالرا نشم پاراتلۓ څه ده درو وريځو وۍ تندے سيځا َولۓ
کا په وخت رتا رانغلے گرانا پالرا بلۍ ځوان او کوژدانۓ فرزند نعريکۍ
بيا اُو نه ئيه څه مه گل دے ريژيدلۓ وشوا پري َوتم په زڑه يم الگيدَلۓ
196
هغا سرے دۍ په سرو وينو گرانے خورے خيمگاه نا په دۍ غاگ هللا خبر دے
عنبرۍ زلفے څه تا تورے ليدلۓ پالر به څرنگ په اکبر وۍ راسيدلۓ
طاقت نيشتا زه بيکس يم بے عباس يم خو اوازۍ قتلگاه نا دسے َوکه
زلمۍ زوۍ جنازه نشم آسکا ولۓ الگاولۓ
َ خورے زوۍ تا مه زنگون دے
جگر خون يم کا مدد رسارا وکے خو علۍ اکبر مه نه پيژانۍ خورے
کنۍ گران اکبر خيموتا نشم وڑه لۓ ديخنه شکۍ دے پما باندے راغلۓ
اکبر سترگو نا مظلوم حسين صفا کے بيائې ويلو گيال هسے راغال خورے
اۓ حسين غالمه سرے سرے مرغللے مليا خم يم ويختو رنگ دے اڑاولۓ
نوحه
بابا ده بيکس ۔ چوک نيشتا ده الس اۓ رنگِ گالب ۔ اۓ دور شباب
کمزور کم شهادت ده عباس اۓ َش ِط فرات کے تشنه بے آب
بس نور مه نيشتاتون وازويا ب اسمان وا زويا آۓ کوک ِ
بسم هللا بسم هللا بسم هللا بسم هللا
نوحه
دۍ بيوان کے چانا اوغواڑم زويا امداد ما خو ده جگرکه وشوا نن پاره پاره
چوک څه گورے غه المن دے مو وينو کے سرا څاڅه اوس ده مور تا يوسم زويا اکبرا
ترور تا شکايت َونکے څه ماال بابا گواه اوسا ته خالقه څه وينو په يم
غوختۍ وے اوبه خو نه وا ده اوبو قطره
َ غاڑواتلو منځ ميدان کے پالر او زواۓ سارا
نوحه
حيسن غالمه خويلے شوے ماتے تا دا ځوانۍ هاۓ په خون رنگينا
هر څه ده زڑه شو په زڑه کے پاتے دا مه ارمان دے زويا شيرينا
الم نصيب ۔ امام غريب ئيه بلتانه کے ۔ واده مه نکے
شه بے نوا ارمان دے دا
نوحه
تا اتلس کاال خوارۍ په ريگو پرشانے دۍ گرانے خورے کا وگورے خپل علۍ اکبر
لکا خزان وه ريژاوۍ گل ده نو بهار جنازه ده ارمانونو۔ او تاال بازار
هللاُ اکبر هللاُ اکبر
صبر مه ال سترگو اوخۍ په اکبر راوانے کے نوۍ وادگانۍ په شانے جوڑ دے خپلو وينو کے
څه ئې َوکه زنکدان کے ده تندے اظهار سپين بدان په سرو گلونو۔ دے واڑا گلزار
هللاُ اکبر هللاُ اکبر
199
طوعًا کرها ً اسک که اکبر بيکاسه موال حسين يو دے تندا بل ده ورونڑو غم مه مليا ماتاکا
رائې وڑلو حسين غالمه ۔ ده خيمے په دار بل رتا ځوانۍ کے الڑل عکس پيغمبر
هللاُ اکبر هللاُ اکبر
مثنوۍ
ما ويلو الس ال سينے څنگ کا ڈير زر به پالر ما څخا راشۍ
مادۍ ليدلۍ دتا زڑه په سار زخمونه ما په ديدان ده رسول مينا ماتاوينا
حسين غالمه وينو څخل دۍ اکبر ويل څنگ ال ما اوبه کا
څه ده حسين په ماتم غواڑے دولتونه نيولۍ دينا
ماال دُنيا اوبو روژے َ
نوحه
نوحه
چائې مانا واڑاندے۔ کڑۍ دۍ قدرونه يو خو نگين دے۔ هاۓ ڈيرو تانو کے
سپينے سينے باندے۔ ويڑ دۍ سره گلونه بل ٹول رنگين دے۔ خورے وينو سرو کے
سور شربت ده خکارۍ۔ وچو شونڈو باندے بل مه غمو سيورا۔ ناستا په چشمان دے
201
ولگا تندا بسمل۔ او ستڑاۓ ستومان کاشکے يا جعفر واۓ۔ يا واۓ علمدار
واڑا جنازو وڑل۔ بيال ال ميدان کابيا مه جگر واۓ۔ ڈير پرهار پرهار
دۓ حسين غالمه۔ گران بيان اسان دے اوس په چا ڈاڈا شم۔ هر طرف ديخمان دے
نوحه
شولے
وينو قطرے په ختميدو َ
خيمے پردے ۔ په آسکيدو شولے علۍ اکبر جنازه ۔ خون بارا
وليدا خور ۔ ده ستڑۍ ورور راغال ميدان ۔ ناده ارمان
بيکسۍ ايشارا په گلو گلزار
نوحه
تا غاگ سارا زويا شروع خيمو کے شه ماتم ت صفدر اۓ صور ِ
بيريان مه شه جگر۔ دُر شاهوارا چيتا ئيه علۍ اکبرا چيتا ئيه
202
په سيورے ئيه اکبرا کا گرمۍ کے ده صحرا چينم کال پاڅم ۔ دا يو دوران راغۓ پما
يو غاگ وکا دلبر ۔ رتا دوبارا چيتا ئيه ليدو دے دا منظر۔ زر رتا خکارا چيتا ئيه
واپس حسين غالمه راڅا وشوا په حال يو غاگ سا ده پما راواستا زويا ضعيفۍ
غرقاب تصور ۔ جگر انگارا چيتا ئيه دۍ غاگ وه دا اثر ۔ اۓ جگر پاره چيتا ئيه
نوحه
اوس هغا ځوان څۍ رنا څه وه وصال ده رسول دا دستورا نه دے خلقه دا عزادارۍ دے
تگۓ راوان دے رنا ۔ دا څورا نادارۍ دے دا ده اسالم ده گلشن ۔ اوخيو ابيارۍ دے
نوجوان زوۍ پالر تا يوگوٹ اوبو زارۍ َوکے کور ده رسول شولو اوجاڑ۔ غم ده محمد دے
پالر ويرکا ژبه دهن کے۔ دا تيمار دارۍ دے دا غا ماتم رسول هللا ۔ سارا غمخوارۍ دے
نم ده اکبر ژبے نا واخسته ده پالر تندے په رسول غم دے محرم دے۔ څه غمجن نه وے
ويلو اکبر تندا دتا پالرا انگارۍ دے نو بيا رسول سارا دا څرنگ ،وفادارۍ دے
عين شهادت کے اکبر او ويلو سيراب شولم اوبه شوے بند په اهلبيتو۔ شه قرآن حيران
پالرا ده آب کوثر تاتا انتظارۍ دے وما يُريد ايت ويل۔ امت انکارۍ دے
دعوت فکر دے عاقل واتا ده حق او ناحق وه که فرياد دسے حسين۔ څه ته گواه اوسا
بس ده حسين غالم په دۍ سخن نگارۍ دے يا هللا نن ده اهلبيتو۔ جان نثارۍ دے
نوحه
حسين غالمه شب۔ روشن دۍ په کوکب دا چا زخمۍ زخمۍ کے۔ تشنه سوۍ گرمۍ کے
تاريخ کے ده عرب۔ ناساپا ويائې لب مرگۓ ماواۓ ځوانۍ کے۔ سارچيگدا پتالۍ کے
دا ناخکے ده هنده ابوسفيان يخۍ دۍ بابا ده زنگانونه په ميدان يخۍ دۍ
بيان
زرۍ چيخلو په سينے دواڑا السونه څه حسين راغۓ اکبر په جنازے
څه مه پالر وه نکسۍ زخم ده سينے ذوالجناح نائې ځان پريباسته نِژدے
حسين ويلو ال سينے څنگ کا السونه اکبر اُو ويلو څه سار مه جدا نکے
ماليدلۍ دۍ گلونه ده باغچے شوے جارۍ ده حسين سترگو نا ويالے
حسين سترگے کے اسمان په لور اوچاتے ده اوبو هيڅ ضرورت اکبر تا نيشتا
ربا ته اوسا گواه ده دۍ سودے دۍ دما الدۍ دُنيا اوبو روژے
ابراهيم څه اسماعيل باندے راٹيٹ شه ما به پالر تندا هيڅ کال پوير نشۍ
شوے چاپير حسين غالمه فرشتے نوبيا ويلے پما ساسکۍ واراوے
نوحه
زويا بے ال تا زه ژمدون څکم په دنيا کے گرانا اکبر جانه زخم ما ده زڑه په نام شه
زه به درپسے څم ياد به پريگدو کربال کے سپينا مه شوا گيرا په يودم نظيرمه کم شه
زويا پما گرانا تاڅه ال ميدانه
گران دے ژمدون پالر ده تا هجران داغلۓ دے غاگ َوکه زنڑکۍ مه لکا اور خستلۓ دے
ٹينگا غويگا راکا زويا پاڅا قتلگاه نا تا خواگو خابرو ڈير حسرت الرم په زڑه کے
څاڅه خيمگاه په لور ده يوسم اکبر جانه تلو نا مخکے ماسا کا ياڅو خابرے وکے
خاروغا پهلوانه سار اوچات کا جانه
مور ده بوروالۍ غما گريوان شالولۓدے ريگو الئق نه ئيه ما زنگون وايلۓ دے
پالر حسين غالمه څه زواۓ گورۍ زنکدان کے پالر ده چاتا پريخله اکبر جانه مسافرۍ کے
گران دے وهللا گران دے مرگ ده ژنڑۍ زوۍ يويو رنا الڑو بے کفنه عاجزۍ کے
بيوان کے زويا قدردانه
گنج ُشهدانا تا په کرب او غم اکبر بيان ليکهلۓ
ِ نن مه باد په گلو ده خزان وراتلۓ دے
دے
قصيده
علۍ دے پاک نسل ۔ علۍ دے علم و عمل علۍ ذۍ شان علۍ ۔ علۍ قرآن علۍ
علۍ سخۍ ۔ علۍ زکۍ ۔ علۍ احسان علۍ علۍ بهتر ۔ علۍ حيدر ۔ علۍ سلطان علۍ
علۍ صدا سلونۍ ۔ علۍ علم لدونۍ علۍ مقصود کعبه۔ علۍ مولود علۍ
علۍ حميد۔ علۍ شهيد ۔ هللا لسان علۍ علۍ قبله ۔ علۍ موال۔ علۍ ايمان علۍ
نه دے عجب ناخالۍ ۔ هر يو صفت ده علۍ علۍ وصۍ ده رسول۔ علۍ شوهر ده بتول
علۍ شاکر ۔ علۍ ذاکر ۔ فصيح بيان علۍ علۍ عالم ۔ علۍ قاسم ۔ علۍ ميزان علۍ
حسين غالمه علۍ ۔ نور هللا نور نبۍ علۍ عظمت ده هللا ۔ علۍ قوت ده هللا
علۍ قدرت ۔ علۍ الفت ۔ دے مهربان علۍ دے ي ُد هللا۔ اسد هللا ۔ هللا چشمان علۍ
نوحه
چا ده ک ُو تور گيسوان په خون خضاب علۍ اکبرا زويا راکا ځواب
په خون خضاب راکا ځواب
205
گفتار
نوحه
وکسا ما سينه زوۍ په وينو سرا اوسکے په ريختيا پاتے شوم تنها
زڑه ما ده اکبر خورے دے پاره پاره گلو باغيچه مه شوا تاال واال
په خون مه گلزار خورے راوڑلو ما هغا خبار خورے راوڑلو
نوحه
ترورۍ غم نا څيرے که گريوان په جنازے خيمو وتائې راوڑه اکبر جان زخمۍ زخمۍ
بورا مورۍ ورو ورو وچے شونڈے څاپا وۍ تورے زلفۓ زانگۍ ولونه ولونه په تاندۍ
شور دے وير ژاڑا دے په خيمو کيگۍ شيوان پالر په غويگے راغۓ ده اتلس کالو ځوان
يو واڑا بلبله پريواتا په ننگيالۍ رنگ خکولۍ زخمونائۍ سره گلونه شرماوۍ
ويلو سکينه بے آسرے پاتے شوم الال ظالم امت ويژلۓ دے همشکل پيغمبر
کوم ظالم خزان کا تاال گل خائيسته ځوانۍ بابائۍ په ځير ځير گورۍ نيکه مينا ماتاوۍ
ورورا خون بارے سترگے ده ويلے يخۍ دۍ چاورتا سينے باندے سره گل ٹومبلۍ دۍ
خور صغرا به ورورا ناستا تا په طعمے وۍ چاۓ په سپين جبين سره سره خالونه يخۍ دۍ
گل حسين غالمه ده صغرا راغلۍ دۍ جمع شوے بۍ بيانے ده اکبر په جنازے
مور ده اکبر تن باندے گلونه غوڑاوۍ بورا مورۍ ژاڑۍ ده ارمان کوکے وائې
قيصده
علۍ ته به ميالؤ شۍ غالمان هم خادمان غا وريځے او غا شپے غا مقدر به ميالؤ نشۍ
غالم مگر په شانے ده قمبر به ميالؤ نشۍ حيدر خو يو حيدر وه بل حيدر به ميالؤ نشۍ
ميالؤ به فرزندان شۍ پرهيزگار او نيک عمال ميالؤ بشۍ ليارے هم دروازے وهللا مگر
زامن خو مثل شبر و شبير به ميالؤ نشۍ کعبے ديوال شليدو سا راه گزر به ميالؤ نشۍ
اصحآب او انصاران خو ميالويگۍ هر نبۍ تا ميالؤ بشۍ شريکته الحيات حُسن دارا
حسين په شانے انصار دالور به ميالؤ نشۍ تزويج تا خو رسول هللا دُختر به ميالؤ نشۍ
حسين غالم نامے واال به ڈير درتا ميالؤ شۍ بۍ بۍ رسول زادۍ دے ده جهان خځو سردارا
حسين غالم شبير سخن ور به ميالؤ نشۍ زهرا تا خو علۍ په شان شوهر به ميالؤ نشۍ
208
نوحه
نوحه
رائۍ وڑه اکبر ال ميدان ۔ بۍ بيانو کاول شيوان راغال ده اميد جنازه ۔ اخرۍ شهيد جنازه
دے ترائيندو دلدار جنازه ۔ وينو کے گلزار جنازه راوڑا تنها پالر جنازه۔ وينو کے گلزار جنازه
کربال کے اُمتيانو ۔ اوخال شاميانو کوفيانو اهلبيتو باغ ده ريحان۔ په قرار قرار کا خزان
ده خپل دين وقار جنازه ۔ وينو کے گلزار جنازه آسکا ده بهار جنازه۔ وينو کے گلزار جنازه
په حسين پِسروينےدۍ۔ ده رسول جگر وينے دۍ دردونو دےخداۓ ليدونۓ۔ يو ميت يواسکا ُوونۓ
سرا ال گل خون بارجنازه۔ وينو کے گلزار جنازه دے پرهار پرهار جنازه۔ وينو کے گلزار جنازه
209
گفتار
ما ورتا ويلو اوس بند ژاڑا کا قاصد فرمانکه ده ارمانونو
کا څه پيغام وۍ ماواتائۍ راکا پيغام مه راوڑه ده س َويو زوڑونو
زه به کوفے تا تاپارا ويرم زه مدينے نا په بيڑے راغلم
ځواب به راوڑم تا ده عرضونو ده يوے بۍ بۍ په ڈيرو سوالونو
صيفتۍ ڈير ده علۍ اکبر که ژاڑا اندازۍ ٹول ده زهرا وه
کباب کبابۍ دما جگر که دردۍ اواز کے بے انتها وه
اکبر دے چيتا ماتائې رتا کا ما تپوس وکه غے رتا ويلو
څه ئې خبار کم ال پيغامونو زه يم بيمارا ده بلتانونو
نوحه
خوائيندے ده په زلميو ورورنڑو ڈيرے ڈاڈاوۍ خور تاتا دۍ ليکهلۍ گيلے ده مالقات
قاصدا دۍ اکبر نا صغرا نکے خبارا وعده ده ويلے نه کا اۓ شهزاده ترسارا
گلونه په تانے ده اکبر اُوغوڑيدلو خور ده ليکهلۍ اۓ ورورا عيد وه ده بيکسۍ ئيه
قاصد په ژاڑا ستون شه مايوس او دل ازارا چاتا ده وا پريخلۍ دا ماشوما بيمارا
مائل کا چيرے زڑه وۍ او زڑه وۍ غم شناس قاصد ده ويائې ڈيرا بيمارا ژاڑيدال
حسين غالم مرثيے دې لکا تورا آبدارا ناستا وا دروازے کے اکبر تا انتظارا
صغرا اُم سلمه ساوا کور کے خو بيمارا ورورا ورورا نعرےئې پوهۓشوم بےوجهےنه دۍ
انصاف وکا بيمارا چولو کے نوۍ سارا دا حُسن پيغمبر خو وهللا دے چشم تارا
نوحه
مثنوۍ
نوحه
ناستا دے صغرا ده ورور په اميد ده اتلس کالو ځوان جنازه دے
گل شه شهيد پاره پاره دے
النڈۍ نه۔ که ده۔ صغرا انتظار پرهار ده برچهۍ الرۍ ده زڑه په سار
علۍ اکبر علۍ اکبر
گفتار
دا قربانۍ وے اسالم َد پارا ده پالر زيارت تا اکبر راوان شه
کا بے عمل وے خطا دے ليارا حضور په مخکے دسے گويان شه
هرڅو کاژاڑے ژاڑا ناکارا بابا کا يو گوٹ اوبه ميالؤ شۍ
حسين غالمه عمل ده کار دے تندو ده السه مه زڑه انگار دے
هم دروغجن ئيه هم شرمسار ئيه پالر ورتا ژبه ويرکا په خ َولے کے
هم دُنيا دارو تا بے اعتبار ئيه اکبر شه ورستا دائې نعرے کے
حسين غالمه خو کا قرضدار ئيه تا تندے ماده زڑه ولۍ پرے کے
مقروضو خلقو عمر سنگسار دے بس رخصت راکا ځان مه نثار دے
نوحه
څه خکولۍ جنازه دے نازانينا جنازه قاعده دے جنازے ده مقبرے په لورۍ څۍ
َحسينه دے په سرو گلو رنگينا جنازه دا څرنگ جنازه دے څه خيمو تا دَئۍ راوڑۍ
گلونه څه کا ٹوال دے گلزار جنازه هيچوک ورپسے نيشتا دے بے يار جنازه
دا سره گلونه وکسو جنازے نا څه واريگۍ هيچوک ورپسے نيشتا دے خابرا معمولۍ
مشاعيّت جنازه ال سرو گلو جوڑيگۍ خو خلقو جنازه خو ده څالور کاسا راوڑۍ
هر څو کا دے بے يارو مددگار جنازه دا يو کاس څه راوڑۍ دے ده نادار جنازه
214
دا قربانۍ وا اصل کے بقاﺀ شريعت دا ٹول څه دۍ ويالڑ دۍ دعويدار ده اسالم
حسين غالمه ياد به ده شۍ هلے دا غفلت دا بيال جنازه څه وڑۍ دا دے تگۓ امام
څه څۍ ده گور په لور قرار قرار جنازه په خپال وڑۍ ده خپل زوۍ وفادار جنازه
نوحه
وه مه ليدل خپل نيکه بابا گريوان پاره دے پرے پرےدے بدن ده اکبرکارتا وينے اورۍ
اوخۍ واراوۍ خو پالرا ڈاک جام ورسارا دے ده نيزےگوزرسامه شوےسترگےستورۍ ستورۍ
نوش مه کےشيرينےاوبه تندے اورده مڑيگۍ بابا ولويدم ال آس په ريگو۔ تامخ مه ياديگۍ بابا
ادريکنۍ وا بابا ادريکنۍ ادريکنۍ وا بابا ادريکنۍ
ځوان زوۍ زنکدان وخت کے راوراسيدل پالر ٹول وطن تياره شه پما اوس کا ديدان راکے
دسے ويائې الس په سينے چيخللو اکبر سترگے مه هر دوے لکا پيالے ده وينو ڈاکے
ويلو اکبر اوباسا برچهۍ زڑه مه ڈوبيگۍ بابا څرنگ به ده گورم څه چشمان مه نه غاڑيگۍ بابا
ادريکنۍ وا بابا ادريکنۍ ادريکنۍ وا بابا ادريکنۍ
نوحه
علۍ اصغرال گهوارےخپل پالردۍ حال کےوه ليدل واورو خيمگاه تا ده اکبر جنازه راغال
گويا ويلوئۍ ما هيرنکے کا شمار جنازه راغال گويا په زينب ده پيغمبر جنازه راغال
حسين ويلو خوائيندو راشو مينا ده نيکه ماتاکو بيال پاتے ش َولو اوس حسين
ده پيغمبر همشکل او کردار جنازه راغال اعتبار جنازه راغال
صغرا په مدينےکځاوس زلمۍ ورور انتظار کاوۍ ٹول ستورۍ ورنا ولويدو بس اونگۍ بيالپاتےشوا
ده بۍ بۍ صغرا وعدے او اقرار جنازه راغال اسمان چمن خزان شه څه بهار جنازه راغال
مظلوم استغاثے پارا تنها ميدان تا اواتل ضعيف غويگے کے راوڑه ال ځوانۍ اتلس کالو
حسين غالمه څه په خون گلزار جنازه راغال اواز راغۓ په زڑه وينو خون بار جنازه راغال
نوحه
زه ده بابا حسين يم لگے وا کا سترگے په بابا گران يم ما اواز بَئۍ اوريدلۓ وۍ
سار ده بابا پتالۍ دے لگ رنڑا کا سترگے ما غاگ پسئ به اوس خيمو نا راواتلۓ وۍ
ديخنه مه څنگ کو تانا چوک به دوبارا راشۍ پالرمه راتلو کے وگورے ترس به دتا راشۍ
تندا ده څرنگے دے اوس دما اکبرا زويا کاغاگ ويرنکم ځوانا ما به په تانو الٹاوۍ
اوبه ده مانا غ َوختې وے څه وم نادارا زويا ده پيغمبر مينا ده تل ما په ليدو ماتاوۍ
ماويل کوثر اوبه به اوسکے تا څخا راشۍ څه سار مه نوۍ پيژاندو کے به وقفه راشۍ
حسين غالمه پالر او زواۓ مشخوليدو ساراکے داخيال وه نکے څه ده خپل سار قربانۍ نه غواڑم
ويائۍ هردوا په تاودو ريگو غاڑواتو ساراکے ديدان مه وشۍ نو زه دا دُنيا فانۍ نه غواڑم
وے انتظار بۍ بيانے اوس به جنازه راشۍ دورا مه پريگدا څه شيرين بابا ده ماراشۍ
216
نوحه
ماتم شه خيمگاه کے۔ غاگونه ُوو ژاڑاکے يوپالردےضعيفۍ دے۔ يو زواۓ دے جوانۍ دے
نعرے دا سکينه کے۔ زلميا ورورا چاکے تازه بےنوائۍ دے۔ بيکاسه سلطانۍ دے
ځوانۍ کےپه دۍ ظلم وستم۔ په سروگلو گلزارقرار قرارے ناکام دستورا ماتا کڑه ال۔اسان ش ُو دشوارقرار قرارے
حسين ستون شه خاموش۔ شيوان دے په خروش دلسوز واڑا منظر دے۔ زهرا پارا جگر دے
اصغر بۍ بۍ په دوش۔ ال تندو شه بے هوش هما په وينو تر دے۔ همشکل پيغمبر دے
ترتيب کڑلو حسين غالم۔ ژاڑاکےاشعارقرارقرارے نيکه اُمت ده السه َ
شولو۔گجينه ده پرهارقرار قرارے
نوحه
اکبر په پٹو سترگو فرياد وکه اۓ ځوانا
ارواح مه دے راوانا۔ نورڅه غواڑے ته مانا څه وئۍ ليده ميدان کے
سينے زخم مه وکسا يم ده يو ساعت ولما شبيه مصطفۍٰ
دۍ مختا مه لگ وکسا الرم َد چا په رنگ مظلوم په ريگو چيخله۔ زنگون قرار قرار
چاوکا ال سار مه شا څنگخاطر خو َد َ اوچاتۍ کال سار که ۔ زنگون تا ده اکبر
ديدان تا مه اۓ ځوانا راباللۓ دے بابا اکبر ال زنگانه راکوز که۔ سار په ريگو بيا
217
موال حسين ال سترگو وه اوخيو رود راوان کا سار دَما پکار وۍ لگ صبر انتظار کا
صفائۍ ک ُو ال وينو اکبر خکولۍ چشمان څه پالرپه زنگون چيگدم بيا هلے خواخے کارکا
فريادۍ وکه زويا زه ده پالر يم بے نوا مانلۓ مه خپل سار دے خپل بابا نا صداقه
ده پالر کوت کے شهيد شه اکبر ڈير په ستم کے سوار ده ذوالجناح دے ڈير زر به اوسکے راشۍ
کا جمع شۍ دا اوخۍ څه اورۍ هر ماتم کے اکبر په مخ شيدا دے ڈير زر به اوسکے راشۍ
نو جوڑ به سمندر حسين غالمه شۍ وهللا پوهيگم څه آوريداۓ دے ادريکنۍ غاگ دما
نوحه
څه رنگ شۍ ده شبير فضه کال تاغير ځير ځير گورا الال مخ
بس پوها شا څه رنگ شه په وينو مصطفۍٰ مخ څه زه گورم ده تا مخ
ويخته سپين ش ُو يو دم ده اوخيو په شبنم په جنگ الڑدے اکبر دما دل و جگر
څه کال شه يوسف مخ پناه ال ذوليخا مخ په ځير ځير فضه گورا بس حال ده بے نوا مخ
څه غاگ وکه اکبر بے چينۍ شولو پالر فضه ده انتظار وخت ڈير دے دل ازار
رنگ زيڑ شه ده فضه خپل زينب اوايل بيا مخ دتا مخ کے به گورم ميدا ِن کربال مخ
مجبور حسين غالما هر دم ئيه ال ناکاما ځيرځير گورا حسين دے نور ده نور عين
امداد غواڑا هغ چانا څه چوک وۍ ده هللا مخ اکبر تا مه څو خيروۍ رنڑا بَئۍ وۍ بابا مخ
نوحه
څه زه ده بيا وکسم شيرين غا مخ حافظ ده دين دسے اوبه دۍ خوشبودارے څه بيا به تگۓ نشم
ده تندے حال کے هم َح ِسين ُمنور ال آئين يخئۍ دۍ تا پارا تيارے خائيسته نيکه ده کسم
بس نور حاجت نه الرم چانا ديخنو نامه اوباسا ماويلو ڈير تگۓ دے مانا بابا دما بے واسه
هسے خو نوۍ بے ديدان پامال مه شۍ بدن ما ويل څه ژبه ما َد پالر ويرکا خواگه دهن کے
ماتا برچهۍ دے ده سنان سينے کے دے پنهان پاتے نم نشه ده اکبر يو ساسکے په بدن کے
دۍ مدوا دے رتا گرانا دے خاخا زڑه ده پاسا بابا مه تگۓ دے بے شانه الفاظ نيشتا دۍ ماسا
حسين ويل ديراغلم پُر عزم باچيا گل انداما اکبر ده پروت دے په زمين ورستۍ ديدان َد پارا
اشعار غزل او هريو نظم ته خپل حسين غالمه چاپير السروگلو رنگين دما شيرينا پالرا
بچ وساتا نشے گريانه ال هر يوه نا شناسه وينےمه څنگ کا ال چشمانه وصال ليارا کا خالصه
نوحه
وا دما اکبرا زويا دا ده ځوانۍ څه گورم
ويڑ ده په بدن گلونه سره گورم
چا دير کڑۍ سره شربت جامونه دۍ سما ده بهاروۍ خزان څه کاوۍ
چا ده په سينے يخۍ لعلونه دۍ ويائې په بهار ظلمونه نه کاوۍ
وا دما زنڑکيا څه پاره پاره ده زڑه گورم تا په دۍ شباب ده نن خزان ظلمونه زه گورم
غم حسين غالمه خکار ده زڑونوکۍ تا رتا اوبو کڑۍ سوالونه ُوو
سترگے نا اشنا کاش ده دردونو کۍ وچ ده زويا سرو شونڈو سارونه ُوو
زڑه څه گورۍ کوم غمونه غا په سترگو نه گورم ساسکۍ ده بدان نا نن ده وينو بارانه گورم
219
نوحه
تناۓ گوهر۔ ده ريگزار۔ په مجمعے يخۍ دے نن ده خپل گران ۔ اکبر جان۔ په مائيرو کے وکسا
وکسا داچاۓ۔ گلدسته۔ په سينے يخۍ دے گل ده خزان ۔ په ميدان۔ دۍ ديخنو کے وکسا
څه په دۍحال۔ شۍ وصال۔ستڑاۓ پالر دے کانا اُويا څه ياد۔ ما امداد۔ ده اقرار دے کانا
مليا مه خم۔ دے ناکام۔ آسکيدلۓ نشم يم سرگردان۔ په ميدان۔ راغلم انديخنے کے
دے نواۓ ځوان۔ ڑانگ بدان۔ بيالۓ وڑلۓ نشم نظير مه کم۔ شه يودم۔ څه اکبر نعريکے
وکسا څه ورور۔ ده بے ورور۔ علمدار دے کانا وکسا خواهر۔ څه اکبر۔ ده ديدار دے کانا
خورے پدر۔ ده پسر۔ جنازے تا چينۍ يو تشنائې۔ بے بهائۍ۔ شوم تنها ديخنو کے
لکا درويش۔ څه درپيش۔ وضيفے تا چينۍ بل سترگو نور۔ مه شه دور۔ ده اکبر نعرو کے
دا ده ِمنا۔ نمونه ۔ پُر اسرار دے کانا وگورا ورور۔ ده ال زور۔ خم کمر دے کانا
حسين غالم۔ شۍ بے فهم۔ په دُنيا دارۍ کے ما زلمۓ زواۓ۔ کوژدانۓ۔ غريدلۓ نه وه
څه شۍ مشخول۔ ده رسول۔ درگداگرۍ کے دسے خوئې هار۔ زڑه په سار۔ غوڑيدلۓ نه وه
کاوۍ صدا۔ په ژاڑا۔ عزادار دے کانا وکسا دانن۔ الگلشن۔ ڈير گلزار دے کانا
گفتار
تا غاگ خيمو په لور راسيدلۓ دے حسين فرمانکه ده غمو زور دے
سجاد ده ننگ تا راپاراتلۓ دے په خيمگاه کے الگيداۓ شور دے
بل ده بے هوشه وکسا التندو خورے ال تندو چوک ماشوم مڑشه
ده شپيگو مياشتو ده سترگو تور دے څه الگيدلۓ ماتم په کور دے
ده شودو اوڑکۓ چيتا گرمۍ چيتا شيرينا ورورا ال خور غمجنے
بيا ال درو وريځو تندے سختۍ چيتا ده ژاڑا څرنگ کاوے پوختنے
ورورا کا غم ده اصغر وه نکے استغاثه ده بيکسۍ وکا
ناخکۓ ده مرگ دۍ حاالتۍ نوردے عجب خو دا دے ژمدۍ ده خور دے
220
په دُنيا دسے خلق نازيگۍ نا ورورا قيصه ده انسانيت دے
مرگۓ هر چانا څه پويريگۍ نا اوبو غوختو کے کوم قباحت دے
دا به النڈيگۍ حسين غالمه کوندے چا زڑه کے خو رحم راشۍ
په ژمدانه دا يو دسے پور دے کوشش خو َوکا بے حاالئې مور دے
نوحه
اوس بند به تا ژاڑا شۍ عادت به ده خاندا شۍ يو ځال غويگے تاراشا
فاتح ده نينوا شا قربان علۍ اصغرا قربان علۍ اصغرا
الغويگے بيا اوچات شا ديخنو باندے حجت شا رخصت کے الوداع شا
عيسۍٰ غوندے گويا شا قربان علۍ اصغرا قربان علۍ اصغرا
خه نوش کا ال اُمت شربت ده شهادت اٹولو نا رخصت شا هلے ده ما په ک َّوت شا
مظلوميت گواه شا قربان علۍ اصغرا ته اسماعيل دما شا قربان علۍ اصغرا
زه َسور وم ده رسالت ته َسور شوے ده امامت نا وخت څه نشۍ نور رخصت واخال ال مور
ماشومانو سفينه شا قربان علۍ اصغرا عبے الندے پرده شا قربان علۍ اصغرا
دُنيا نه دے دواما هرگز حسين غالما ال تندو ده ته ژاڑے کا حق ده زويا غواڑے
برزخ کے په صدا شا قربان علۍ اصغرا الهوت نا زر اگاه شا قربان علۍ اصغرا
گفتار
نوحه
بيال دے پاتے ورنا څه خه انصاران الوڑه
ورنا زهرا ده باغچے واڑه طوطيان الڑو شاميانو ويلو څه حسين وکسو قران راوڑه
ځکائۍ خپال ده عباس پرے پرے نيشان راوڑه عبے کے پٹ غويگے کۓوکسو په ميدان راوڑه
ده غريبۍ استغاثه ئې چا قبوال نه کا وشوا بيعت تا شه راضۍ څه بے نوا شه پاتے
څه بيکاسۍ ئې َوليدال نو خيمان شه ځکا څه علمدار ورنا رنگين په علقمه شه پاتے
قرآنې ځکا اوس ال پارا ده آمان راوڑه بلۍ خيمو تا څه په وليو اکبر جان راوڑه
222
زه کادتاسو ناقص خيال کےقصوروار وم چيرے ده زهرا زوۍ څه ده شاميانو وائينا واوريدال
دا خو ماشوم دےکازه تاسو په زڑوبار وم چيرے عبائې شپيگو مياشتو اوڑکۍ مخ نا واڑا وال
يو گوٹ اوبه ويرکو بس دامه يو ارمان راوڑه فريادۍ وه که ما يو گل درتا بيريان راوڑه
سوال ده اوبو وه غشۓ راغله ده قرآن په طرف زه معاويه نه يم څه نيزو باندے قرآن کم اوچات
حسين غالمه وينے پورتا شوے اسمان په طرف ځان خالصه ولو په بهانےده رب فرمان کم اوچات
اصغر خيموتا امام بيا په خون الوان راوڑه قرآن زه خپال يم ما خو تشنه لبان راوڑه
نوحه
اوبو درياب باهيدل خلقه څه قيامت خو نه وه اۓ ده اوالد چيختنو دۍ کے کاؤ څه سوچونه
درےگوشه غشۍ ده راخللو څه حاجت خو نه وه اوبو يو گوٹ پارا حسين درتا کاوۍ سوالونه
ده شپيگو مياشتواوڑکۍ حلق دےڅه لخکارنه دے ده واڑه اوڑکۍ سوال دے خپال طلبگار نه دے
مخ ده ماشوم په وينو رنگ که گواهۍ ده پارا فرات اوبه نه دۍ يهود او انصارا باندے بند
کا ده اُ ِم رباب حسينه تسلۍ ده پارا نه ځناورو ده ځنگل نه په صحرا باندےبند
ايا ويالڑا مور ده زوۍ په انتظار نه دے کا پمو بند دۍ خودا اوڑکۓ ده انکار نه دے
بهار کا هر څورا شادۍ شۍ اخير شۍ ده خزان انکار وه نکو ظاليمانو اوبه نه کاميگۍ
حسين غالم په خپلے سخن طرازۍ دے نازان دريما وريځ دے ده تندو نو نور به څه پائيگۍ
دا غم نويس دے ده حسين نور څه فنکار نه دے په زنکدان کے خوئې حلق لوند کوسزاوار نه دے
بيان
خو اوبو تائې اُمتيانو مختا راوڑل اميد نواۓ نو به نوه ارمان نه وه
واڑے خولے کے لعاب نام و نشان نه وه صبر نواۓ يزيد ظلم ميزان نه وه
مظلوم غاگ وکه اۓ قوما زه حسين يم هل من ناصر ينصُرنا غاگ خو وشه
ده حسين هيچيرے سوال په زبان نه وه خو لبيک مگر هيچا په زبان نه وه
نن ماشوم تا اوبه غواڑم حلقۍ وچ دے خيمگاه کے يو دم وير ژاڑا شروع شوا
شپيگو مياشتو غوٹۍ دۍ تندے توان نه وه بے حسين بل خبر گير ده زنان نه وه
امام الس کے وينے راغلے دائې ويلو مظلوم بيا خيموتا راغۓ ال ناکاما
اوبو سوال بدال قابل دا پيکان نه وه ده بۍ بيانو څه بل چوک ده پرسان نه وه
الف پاتے شه تنها حسين غالمه بۍ بۍ ويلو ورورا تا استغاثه کا
حسين دسے بے نوا په جهان نه وه ماليده بيا گهوارے کے نادان نه وه
بيان
حسين راغۓ په خيمو تپوسۍ وه که څه حسين کال راوان شه خيمگاه نا
ما مدد څرنگ کاوے تشنه لبانه جنازه لکا اُو وزۍ اقرباﺀ نا
په زبان حال اصغر گويا فرمانکه ايا شتادے چوک څه اوس مه مدد وکۍ
خپل نصرت په پالرا وگورے نن مانا بيال پاتے شوم خپل فوج با وفانا
کا ديخنه مه درتا وه نه ژاڑا ولو په ځواب گويا علۍ اصغر فرياد که
نو خيموتا مه رانه وڑے ال ميدانه تا امداد پارا زه شتا يم بابا جانه
224
اصغر مخ خيموتا تاؤ که گويا ويلوئې څه نصرت پاراۓ اصغر ميدان تا بوتله
ده پالر مٹ تا غشۓ الڑو مورے مانا په حسين غشۓ راوان شه حرمله نا
مورے حلق مه وه واڑوکۓ گيال ماکا ال خيمو گويا رباب دسے نعريکے
درے پارے غشۓ وه درونڑ مه وه ال ځانا شاباش پالر بچ کا واڑوکيا پهلوانا
حسين غشۓ راخله هاۓ حسين غالمه اصغر خپال غاڑه پالر مختا کنگال کا
لکا دين پرده ئې راخال خليفه نا خو افسوس حسين بچ نشه ال پيکانه
بيان
کال گلو باغ خزان شۍ ده باغبان باغبان شاد ساتۍ بهار ده گلستان مخ
نو راواڑاوۍ مالک تا خپل غمجان مخ شۍ تاغير څه کال وکسۍ ده خزان مخ
څه گلونه مه هما واڑا خزان شو په ده زمکے په مخ هيچوک امداد نکۍ
کاتۓ نشۍ چوک ده باغ دسے ويران مخ ال ناکامه به غا گورۍ ده اسمان مخ
اِرجعۍ حکم کاوا اوس کا راضۍ وے څه په شور ده زنان بيا خيمو تا راشۍ
څه مه خورتا شۍ بدال نور امتحان مخ انتخاب نظرۍ پريوزۍ په نادان مخ
اۓ دلبرا کا حسين صبر تا گورے څه پردے کے ده عبے شيرخوار راوان کۍ
بيائې ده شام بازار کے وکسا په سنان مخ شک به راشۍ څه عبے کے دے قرآن مخ
وۍ ده ظلم څه حساب حسين غالمه څه اصغر ژبه په وچو شونڈو تاؤ کۍ
شرماولۓ دے شاميانو ده شيطان مخ حرمله ورتا راواڑاوۍ پيکان مخ
گفتار
ميدان تاۓ راوڑه اصغر بے حال دۍ غاگ سارا په خيمو کے شور شه
وه ئې که بے رحمو تا اوبو سوال سجاد دۍ غاگ سا بيرون ال کور شه
حسين کا طمعے کے ده اوبو وه حسين اواز که کلثومے خورے
په ماشوم وشه غشۍ گوزار ڈير زر ايسار کا علۍ بيمار
نوحه
دا حماسه ده عارفانو وا تاسو مادۍ ليارے پما بند کے
حشر حمله ده عاشقانو وا اوبه مه هم ده دۍ دُنيا بند کے
غا شهادت ده طالبانو وا ما روحانۍ ليارے ځکا بند کے
څه په لخکروا طارۍ حيرانۍ څه ال جواب مه شۍ طغيانۍ
هل من ناصر ينصُرنۍ هل من ناصر ينصُرنۍ
اوس ده شودو باچۍ حمله وکسو کاچا نصرت چيرے دما وه که
خپلو سپاهيانو به ژاڑا وکسو کارۍ عظيم ده دۍ دُنيا وه که
بلند به غشۍ تا شجاع وکسو گويا نصرتۍ ده هللا وه که
دے ده کوثر اوبو ارمانۍ خو اميد نيشتا ال نادانۍ
هل من ناصر ينصُرنۍ هل من ناصر ينصُرنۍ
نوحه
نور امتحان وشه َد مو دوے قربانۍ پاتے دۍ مور صفا مروا تا تشنه لبه را اونه باسے
تا جهاد سارا وکسا ديخنو لخکرے ماتے دۍ بيا سوال پارا زويا وچا ژبه را اونه باسے
بس زويا بس ۔ ذبح مه بال فديه نکے بس زويا بس ۔ کربال جوڑا ِمنا نکے
227
قربانۍ ده قاسم او ده تره عباس را يادا کا يو اسماعيل ځاۓ نه دے وکسا اسماعيليان دَما
ورور اکبر سارا زويا اوس ته جامه ابادا کا يو خليل په ځاۓ به حاضريگۍ خليليان دَما
بس زويا بس ۔ انتظار ويلے ده ما نکۓ بس زويا بس ۔ دۍ جهاد قيصه اوگدا نکے
پورتا شه اصغر حسين غالمه دۍ وائينا سارا هسے نوۍ رب بيا ده زمزم چنا را اُوباسۍ
ويائې څه نيم خاند شه وينائۍ گاڈا کا بابا سارا دۍ ذبح عظيم پارا بال فديه راوباسۍ
بس زويا بس اوس به ده تندے گيال نکے بس زويا بس۔ ويلے صبر ساخاندا نکے
نوحه
عمر سعد ساقۍ نا۔ حکم وير که په طيش په دسے هستۍ َسور دے۔ څه َسور وه ده رسول
اوبه دۍ گل غوٹۍ تا۔ افطار پارا کا پيش ځکا جُدا ال مور دے۔ ش َودے نه شوے وصول
زر ويرکو پهلوان تا۔ لخکرے شوے ستانے مور څه ويرکۍ جانان تا۔ څه وچۓ دۍ شودے
غشۓ وه ده نمرود ۔ ويشتونۓ ورسا خداۓ شه اوسانا ويلے ژاڑو ۔ ما خو څه ويلۍ نه دۍ
ځکا په دۍ مردود۔ ماشوم اصغر ُمسکۓ شه دا کوم فکر تا الڑو ۔ اوبو تندو کے څه دۍ
دۍ عزم او اطمينان تا۔ ديده وے فرشتے ده شپيگو مياشتو ځوان تا۔ راشو راشو نژدے
بس گستاخۍ وه نکے۔ نور ته حسين غالمه دا شپيگو مياشتو ځوان۔ جهاد کاوۍ ده کار
ب باما
عارفانو به زڑه کے ۔ پاره ال ل ِ را اُوخللو الميان ۔ ده ژبے ذوالفقار
ناپوهو دبستان تا۔ بے شمارا شتا مرثيے دې ژبے کڑو انسان تا ۔ زڑونا پارے پارے
گفتار
شوال بے کاراستغاثه ئې َ شاميانو ويلو حسين راوان دے
هيچوکۍ نيشتا اوس مددگار نندارا وکو څيرے گريوان دے
وکسوپه ځائۍ ده ذوالفقار ده زلمۍ زوۍ په وينو لُهان دے
ځکا راوڑاۓ موتا قرآن دے جنگ نياتۍ نيشتا تورائۍ په ميان دے
228
کا تاسو ويايو تندا دَئي جوش کۍ حسين عبے نا اُون که اصغر
تگۓ حسين به دا اُوبه نوش کۍ وچ حلق ال تندو هاے استغفار
نو گل به چيگدم څه ويخ مه هوش کۍ بيائې دا ويلو قرار قرار
زه به شم ورستا دامه زبان دے اۓ قوما دامه ورستۓ فرمان دے
نوحه
غاگ راغۓ اصغرا ۔ زويا خپال ايشارا کا
اۓ جگر انگارا۔ نن خو ته حجت پورا کا
اور دے ۔ تندا اور دے ۔ زويا ته وکا سوالونه تاج ئيه ۔ په معراج ئيه
ده بابا په وڑماندونه
دا نيکه اُمت دے ۔ اۓ ده شپيگو مياشتو گال
دا َد مو حرمت دے ۔ زويا ته وگورا خپال الج ئيه ،ده منهاج ئيه
بند دۍ ۔ اوبه بند دۍ ۔ کا هر څو ڈاک دۍ نهرونه ده نيکه په ِملَتونه
سوال کا اوس ده وار دے ۔ څه خوما اُميد پيدا شه ته سينے اطراف کے ۔ امام غويگے کے زيبا ئيه
تاتا انتظار دے ۔ ويلے ما حجت پورا شه پٹ ئيه په غالف کے ۔ ته قرآن ئيه کا کعبه ئيه
دير کۍ ۔ کوندے دير کۍ ۔ ده ساڑو اوبو جامونه شور دے ۔ ڈير ده زور دے ۔ دا په څه کيگۍ ويرونه
ژبه څه تلوار شوا ۔ وچا تندے ال کا بَال پورتائي څه عبا کا ۔ ال قرآن وشه ظهور
خۍ طرف نا باهر شوا ۔ کينڑطرف اُوپرخيدال اوڑکۍ همهمه کا ۔ گورے څنگ کے ده حضور
فوج کے۔ ستم موج کے شوا ژاڑا او فريادونه پيش که ۔ گلۍ پيش که ۔ ده اُوبو ال تکليفونه
جام ۔ يولب بام ۔ حلق تاراغۓ ده پيکان دسے ځواب راغۓ ۔ څه اُوبه ده غواڑۍ ځان تا
بيا حسين غالم کتاب بند که دا بيان اوڑکۍ خو بهانه دے ۔ اوبه وير نه کو مهمان تا
وينے۔ وے ده مينے حسين رنگ ک ُو رخسارونه نم شۍ ۔ تازه دم شۍ ۔ نو به واڑاوۍ صفونه
229
نوحه
په مصيبت ده حسين ژاڑا کا بابا درجار شا سپين ال کفور ئيه
موال په غمو ده دين تازه کا حلق ده سرواۓ دے په وينو نور ئيه
عمر تيريگۍ په منڈو منڈو مور تا ده څرنگ په خيمو بوزم
حسين غالمه کا خوبياولۓ ئيه ما خو اوبو تا ته راواستلۓ ئيه
نوحه
جد تا دا فرياد کا ۔ څه ما اوبه غوختلے دما واڑوکيا زويا ۔ په سرو وينو زيبا شوے
تا امت اۓ پالرا۔ اوبه نه را کاولے غوٹۍ ده شپيگو مياشتو۔ خزان په کربال شوے
پماۓ اوبو بدال کے۔ تيره غشۍ گوزار که ده تگۍ حلق ده جارشم۔ په وينو ده گلزار که
وا حسين غالمه دا۔ يوے وريځے قيصے وے ماشوما زوياپوهۓ شوم زه په ده وصيت
يو اَويا امام آسکے ۔ کڑۍ جنازے وے تا غشۍ ٹينگ نيولل۔ شکايت کۍ ده امت
المنۍ ٹاکوايال څه ۔ خاخۍ زواۓ اصغر که څا غشۍ سارا څا۔ څه تا دسے اصرار که
نوحه
ورورا کا ته بوزے اصغر تگۓ مالل بل دتا بيمار زواۓ۔ اوچات شه بسترے نا
ده يوگوٹ اوبو کا ديخنو تا وکے سوال لبيک يا بابا جانه ۔ داۓ غاگ وکه خيمے نا
کوندے اوبه ويرکۍ ماشوم تا ظاليمان ترورے تورا راکا ۔ څه اوزم په ميدان
ک َّوت کے اصغر الڑو ميدان تا الناکاما ما ٹينگ عابدين بيا په غويگے ونيوللو
سوالۍ ده اوبو وه افسوس حسين غالمه ورورا دا غمگين بيا۔ ما ورو ورو صبراولو
تگۓ حلقۍ راوڑه پرهارژلۓ په پيکان تا په تلو به نسل رسول هللا شۍ زيان
نوحه
حسين غالمه څوارلس ساوا او اُوما ده شپيگومياشتو غه ماشوم سوال پورا نشه
دے هجرۍ ال محرما ده غشۍ گوزار َوشه
څه ياداوے ته ده واڑه اصغر غمونه حسين فرمانکه ش ُو تمام ٹول حُجتونه
ژمدون تاريخ ده تادے گواه دما هللا دے
نوحه
څه غشۓ راغال کال ۔ شوا مختا مرغلله ماشوم نه دے ده جنگ ۔ ليندا کا وشوا څنگ
حلقوم تاۓ بابا جان۔ يو چونگا ونيولال کا راغۓ په ميدان ۔ ڈير تندو نا وه تنگ
په چونگے کۓ ده پالر۔ لعلونه ش ُو انبار کاوۍ قرار قرار ۔ اجل تندے اظهار
حسين غالمه حق ۔ په ظلم نشۍ ورک څه آسکا کے ليندا۔ په لور ده شهزاده
ځان بولۍ مسلمان ۔ په دۍ کے نيشتا شک يو زڑه بيريان بيريان۔ شۍ پورتا په سينه
خو وگورا کردار ۔ بد تر دے ال کفار ده زوۍ په انتظار ۔ مور زڑه دے نا قرار
بيان
ده اوبو سوال وه ده غشۍ سوال خو نه وه څه اوچات ده کڑلو غشۓ په ليندے کے
دا ده کوم دستور شروع که زمانے کے واڑا ژبه ماشوم تاؤ کا وچے خولے کے
233
دا حرکت به پتاکم وۍ خولگ واورا شودو اوڑکۍ په حلقوم ده نظر خاخ که
فريادونه ده رسول ناموس خيمے کے ده مور زڑه ئې ولرزيده نايا سينے کے
تا اوچات که گلو هار څه شۍ ترغاڑه مورۍ پورتا ک ُو السونه پاکا خدايا
حسسين جوڑے کڑلے الپے انديخنے کے ماشومان قبول کے ژنڑيو نذرانے کے
ده غوٹۍ سُرخۍ گالب په مخ حنا شوا ده اوبو انکار کافۍ دے زنکدان تا
ساق عرش وه لرزيدلو زلزلے کے
ِ ده پيکان طاقت خو نوۍ گل غنچے کے
اۓ فرات دريابه وچ وے دۍ موسم کے بيڑے ويلے ئيه راخستۓ وا ظاليما
کا نصيب ده فيض يابۍ نه وه اوبے کے خپال مڑيگۍ څه تيل ختم شۍ ڈيوے کے
په دۍ حال خو ده وهللا ال وچو سترگو کال ٹيٹا کے ليندا کال کے آسکا
ده حسين غالم راوانے پرنالے کے آسکاوے چيناوے ن ُور تورے پردے کے
نوحه
جنگ کےځوانان جنگيگۍ۔ڑانگ ده دستورکه زويا
گل ده سُور خه الگيگۍ ۔ بدن ده سُور که زويا راغلے ال جنگ اۓ اصغرا مرحبا
ته شوے راوان ۔ منورا مرحبا مورشا قربان دالورا مرحبا
استغاثه ده بابا ۔ وکا په کربال کے چاپير ديخنه ُوو زويا ۔ څه بے عباس وه پاتے
ٹول چپ ُوو ته کوم طاقت۔ الگهوارے جدا کے ننگۍ چوک نه ُوو زويا۔ پالر ده بيکس وه پاتے
چاکے دۍ شان ۔ ده نظرا مرحبا وه ده که ننگ بهادرا مرحبا
بنۍ اُميه ؤ ڈارا ۔ عرب خاموش دۍ زويا بل زملۓ زواۓ مه نه وه ۔ څه ال بابا واۓ قربان
دُينا اللچ ده پارا ۔ حق فراموش دۍ زويا ده ناستۍ ځاۓ مه نه وه ۔ اوچات مه تاکو چشمان
تا متحان ۔ که تر سرا مرحبا ځان ده که رنگ اۓ دلبرا مرحبا
سار ده که ٹيٹ ده باطل۔ حق ده عيان ُکو زويا وا ده لوبو باچيا ۔ بابا مظلوم ده څه شه
تا شهادت که حاصل۔ خلق ده حيران ک ُو زويا ما ده شودو باچيا ۔ تگۓ حلقوم ده څه شه
تا قربانۍ ۔ دے بهترا مرحبا جار ده که ځان ال پدرا مرحبا
وکا اصغر تا سالم ۔ ده سالمۍ الرۍ حق تا قربانۍ دے لويا ۔ هر څو ماشوم ئيه زويا
واورا اۓ حسين غالم ۔ سينه زنۍ الرۍ حق ويرده کا حقو پوهيا۔ حقو مفهوم ئيه زويا
ته کا بيان ۔ دا خبرا مرحبا پالر ده که څنگ ۔ ال گوزرا مرحبا
234
مثنوۍ
په ژاڑا گويا ذوالفقار شه مخۍ ده زوۍ په وينو رنگ که
ماسا خو کڑۍ ُوو موال علۍ جنگونه لکا اوبو سوالۍ ادا کو قيمتونه
دا عرضۍ قبر وه بيا ڑانگ شه ان هلل اياتۍ اُو ويل
حسين غالمه څه نيزو کے تلو سارونه بيا شه راوان مخکے خيمو په طرفونه
نوحه
نوحه
نوحه
غشۓ ليندے نا ده حرمل په تگۍ گل راغۓ ده يوه ماشوم تندے تا زمزم چنا را اواتال
گويا اجل در مقتل نا په منزل راغۓ بل ماشوم تندے تا حرمل ليندا را اواتال
دا وينے هم لکا زمزم په ځاۓ ايسارے نشۍ څه ماشوم تگۍ حلقوم قيصے اشکارے نشۍ
نه کربال خليل هللا تا تبديلۍ راغله خوف نا هاجره آب زمزم تا او ويلو زمزم
نه دۍ منا کے ده فديه بيا اسمانۍ راغله اُوبه په ځاۓ َوداريدے يو دم موجونه شو کم
څه دا وينے ۔ زمکے سينےباندے انگارے نشۍ مور ده اصغر۔ ويلو دلبر ۔ غشۓ بے ليارے نشۍ
حسين وضو ده زوۍ په وينو وکه يا هللا زويا دما ۔ څے ده بابا ۔ غويگے کے په ميدان
بيائې سجده په خپلو وينو وکا هللا تا گوزار ال پالر۔ ته کا ايسار۔ جان من په خپل ځان
څه زوۍ وينے مه په سجدے بيا دل ازارے نشۍ څه ده بابا ۔ جامے التا ۔ مخکے خون بارے نشۍ
دا قربانۍ به قربانيانو امامت کاوۍ يوے بۍبۍ منڈے په صفا او په مروا کے شروع
داغا کالم به هم دۍ غم کے شراکت کاوۍ بلے بۍ بۍ منڈے ده ريگو په صحرا کے شروع
څو سرانجام۔ حسين غالم۔ سلوۍ قرارے نشۍ څه دين کارۍ ۔ نا بيزارۍ ۔ کے ساتردارے نشۍ
نوحه
نوحه
نيولۓ دے
خدايا ما امت تا ماشوم باچۓ َ يا رحيما خدايا دتا ڈير نعمتونه دۍ
گوٹ اوبو حاجت تا ما خپال راواستلۓ دے هر څه نا ده ڈيرو اوبو يخۍ نهرونه دۍ
وکسا ربا ۔ وچا ژبا ۔ وه لرزيدا هغا ساڑا ۔ اوبه واڑا ۔ بند دے پما
خدايا دۍ امت څه اوبو سوال اوريدلۓ دے تگۍ ده درو وريځو شهيد شو انصاران دَما
کوت څه په کوم غشئي ويشتلۓ دے
وکسا ما په َ يوے وريځے کے خدايا اوجاڑ شه گلستان دَما
شولو اصغر ۔ اۓ عادله
وکسا نحر ۔ َ وم بے گناه ۔ يم بے خطا ۔ ته ئيه گواه
نوحه
مودت
امر رب دے اهلبيتو سا ده َ ِ
ظاليمانو اوال وير که تندو اذيت هللا هللا ۔ په کربال
خولے سارائ ويال کليمه َ پاتے حسين دے بےنوا
ظاليمانو په يوے وريځے ده حسين انصار بنۍ اميه ؤ ده السه ده نبۍ خاندان
بے گناهۍ يو يو ذبح که تر مزديگار شه بے کاسه ۔ او بے واسه ۔ په بيوان
وکا حسين بيا استغاثه تگۍ ده درو وريځو وهللا
238
کال راغۓ بيا خيمو نا تگۓ په ميدان ويلو َموال ايا شتا دۍ چوک ماده امداد
غويگے کۓ غنچه ني َولۍ وا لکا قرآن آل نبۍ نا ده يذيد فساد
څه ليرے کۍ ِ
مخ تاۓ راغۓ حرمله قتل دما دے ناراوا
سپين نرگس وه رنگ بدال شه سور لکا گالب خاموشۍ وا هر طرف نا تورے پڑکيدلے
اۓ حسين غالمه گيرا شوا په خون خضاب خو حسين خيمو نا فقط کوکے واوريدلے
قتل معصوم کا زالله راغۓ واپس په خيمگاه
نوحه
څرنگ په واڑو السوئې غشۓ وه نيوللو لگ خو چيگدا وا ظاليما الس خپل زڑه َد پاسا
سارۍ ده بابا په َولۍ ورو َو زانگيدلو څه خطا وا شوۍ دۍ ماشوم نا او خناسه
زنکدان موقعه هم نوا غشۓ وه سه ار دَتا څه به ده شۍ حال څه په دۍ حال شۍ رنگ شيرخوار دَتا
يوگوٹ وينے تگۍ حلق نا راغلے پالر په السو مائيندو ناشودو باچۍ ظاليما څه جُدا شۍ
پالر ورسا مخ رنگ که بس اوس دورا اُويو تاسو زور په هغے مور وۍ څه ئې زڑه پاره پاره شۍ
ايا دۍ يوگوٹ وينو سارا پورا شه کار دَتا زڑه دے وا ظاليما دَتا او کادے سنگخار دَتا
غشۍ الگيدو سائې پالر تا سترگے واڑاولے تگۍ شهزاده په ايشارے اُوبه غوختلے
عرش به وۍ حسين غالمه دۍ وخت لرزيدلۓ دا ظلم څه کم وه چا اوبه نه وير کاولے
کيفيت ده دۍ ستم به څه خائې اشعار دَتا مرگ تا ده ماشوم کافۍ وه اوبو نا انکار دَتا
قصيده
عرب جاهليت کے ُوو مرد او زن
ٹول بت پرستان ُوو يو وه بت شکن فضيلت عيان دے ده رب ال کتابه
دين ال بُت پرستو دۍ خستل بے آبه زه به پيراوۍ کڑم ده مولو ِد کعبه
اۓ کعبے تا مولود ده رسول نائب دے ذکر ده علۍ دے ذکر ده رسول
ځکا هم څه تا حج موباندے واجب دے ذکر ده رسول دے عبادت مقبول
شليداۓ ديوال اون کا ته ال تور حجابه ذکر بے عبادت دے گويا خرابه
خه بت پرستان ُوو بيا خه اصحابان شو اۓ کعبے تا راکه مؤ واتا امام
بيا ورکے څرگند خه خه منافقان شو ځکا مو کا ُوو تل تا په لور سالم
درود چيختنا ته ئيه بيال الدۍ بابه ته مه سجده گاه شوے بس الدۍ حسابه
زه حسين غالم موال پيراوۍ کڑم تا په رُخ سجده کڑم ده هللا سجده دے
په هر عبادت کے به علۍ علۍ کڑم ده علۍ ثنا کڑم ده هللا ثنا دے
نفس رسول بوئيں دے لکا الگالب تاسو وسيلے يو تر ربُ االربابه
نوحه
هم ده نمونځ هم ده روژا درو وريځو تگيا موال درود او سالم َد مو پتاوۓ بے نوا حسينه
هم ده جهاد َو کڑلو فۍ سبيل هللا حسينه اۓ ده رسول او ده علۍ او ده زهرا حسينه
تا انصارانو په شان هيچوک انصارن نه الرۍ طوق ده بيعت ده خپل انصارونا اوچات کڑاۓ وه
نه به پيداشۍ تا په شان ده چا شيعه حسينه څرنگ ده ويلو وشوا پرے مه گدو تنها حسينه
دا غا شيعه به ماتم تر قيامتا کاوۍ وينا دَما غواڑۍ يزيد تاسو سا کار نه الرۍ
نيشتا پيرو دسے په ارض ده انبياﺀ حسينه شمع ده مڑاکا په خيمے ده کا تيارا حسينه
ده پردے درس ده خپلے گرانے خورتا وسپارلو شاهان خو جنگ واتا لخکر باندے لخکرغونڈاوۍ
څه گيسوانو سائې ادا کڑله پرده حسينه تا ده پيڑۍ يو کا بداال طريقه حسينه
څه واڑے لور ده هم په مخ السونه چيگداولو دُنيا خو فتح په شمشير کے مقدر گانڑال
شام په دربار ده پردے حقۍ که ادا حسينه فتح ده وينو ده دُنيا تاکا خکارا حسينه
قرٔات دتا پاس په نيزے باندے سبحان هللا فروع دين درس ده په يوے وريځے کے وخايلو
څه جبرائيل هم درتا ويلو مرحبا حسينه وۍ به قيامت پورے زنده تا عاشوره حسينه
240
حسين عليه
درس تحريرۍ دے قرآن نو عملۍ درس ئيه ته اۓ ده زهرا زويا تا سيرت دے کا قرآن دے
تا ده درگزر صداقه څه سرابا ترس ئيه ته تا ال مرتبے ذهن عاجز ده هر انسان دے
ته عظيم راهبر راه رو دتا هر مسلمان دے
ته يا په دُنيا نه وے قرآن دتا خطاب کاول
حق دے اۓ حسينه څه ده کليمے پاسدار ئيه ته ته ده مور شکم کے وے قرآن دتا حساب کاول
ده مسلمانانو ده يو والۍ علمدار ئيه ته تا ده پيدائش حساب قرآن کڑاۓ اعالن دے
اۓ حسينه په مومنانو باندے ڈير دتا احسان دے
شپيگو مياشتو ته ده مور شکم کے نازيدلۓ ئيه
ظلم په خالف قيام حسينه تا خايلۓ دے ده ا ِل عمران په يو شپيتم ايت نميسلۓ ئيه
تا حقو ميدان په خپلو سرو وينو گاٹلۓ دے په ندعو ابناانا کے تا وجود عيان دے
تا نقش قدم باندے نن هر مومن راوان دے
تا ده عبادت ذکرونه شوۍ په قرآن کے دۍ
ته ده مو امام ئيه مو به تا سبق پوير نه کو تاده صداقت قيصےخوارےپه درست جهان کےدۍ
وينا به مو ويرکو خو به زڑه کافر تاوير نه کو تا وجود ده ٹولو انبياؤ گلستان دے
ظالم تا به ٹيٹ نه شو موتا سارا پيمان دے
ان هللا اشترۍٰ سور ِه توبه يو ايت دے
مو قرآن مانونکۍ به يو موٹۓ شو يو ځان شو اۓ حسينه دا ايت فقط دتا ده ذات دے
تا ده کربال تحريک په مثل به راوان شو خداۓ سا ده سودا وکا جنت دتا سامان دے
ده حسين غالم فقط دتا تندا ارمان دے
څه څه دۍ قرآن کے هغا واڑا تا سيرت کے دۍ
آسکے دراجے ده قرآن ٹولے تا صفت کے دۍ
اۓ حسينه تا هر يو حرکت ده رب فرمان دے
گفتار
بۍ بۍ فرمانکه زڑه مه داغلۓ دے
فضه فرمانکه ارمان ارمان دے په کربال مه باغ ريژيدلۓ دے
آقا مه کڑاۓ دسے فرمان دے فضه راوانا په کوم طرف ئيه
شيرينا خور مه خبارا نشۍ نيولۓ دے
پٹ ده پردے کے څه شۓ َ
دا شۓ پردے کے موال غوختلۓ دے
241
نوحه
حيران ويلے ويالڑ ئيه ۔ بے کاسه ذوالجناح تا قرارے څا ال خورا ۔ وا ورورا پما گرانا
کا ياد ده علمدار شه ۔ مظلومه بهائۍ جانه ماڑا به چيرے نشۍ ۔ زينب تا ال ديدانا
پرواه ونکے ورورا ۔ زينب په ژمدانه کے راواڑاوا مخ ماتا ۔ بس دورا رتا اويا
وزير به ده زينب شۍ ۔ جيالب َد راکا مانا قميص ده ويلے ورورا۔ پاره که ال گريوانه
واپس نه راڅے ورورا ۔ بس زه دسے پوهيگم نه غازۍ علمدار شتا ۔ نه شهزاده اکبر شتا
ته الڑے وشوا خور ده ۔ الال شوا بنديوانه سپارختا ده بۍ بيانو ۔ الال وير کاوے چانا
بلتون حسين غالمه۔دےگران ده خوائيندو ورونڑو فضه څه خت راوان که ۔ زه پوها په اسرار شوم
هسے خو به څۍ واڑا ۔ نفسونه دۍ دُنيا نا څه وشوا بورا ويارا ۔ به څم دۍ کربال نا
نوحه
ايا نشۍ کيدلۓ ۔ څه مو بيا مدينے تا زه پوها شولم دۍ نا ۔ څه اوس راغۓ بلتون
ويرو کادے ني َولۓ ۔ ضد دۍ يو ولجے تا پاره ده که هر ځۍ نا ۔ زوڑ خت څه نشۍ اُون
هر شۓبه خيردےويرکو۔ خو قيد څه نه شو گورا بدان دتا تاال کے ۔ ديخنو ال ظلم زورا
افسوس حسين غالمه ۔ همدا خو رسوائۍ دے څه تا جدائې کيگۍ ۔ په دۍ مه کا خبارا
بندۍ بيائې تر شاما ۔ ناموسۍ ده نبۍ دے پ ُمو به څه تيريگۍ ۔ الال بے علمدارا
قضا کال بدليگۍ ۔ هسے ال شنگ و شورا پ ُمو به خپل امت نا ۔ ظلمونه وۍ نور څورا
نوحه
ته ئيه راوان ال کورا ۔ ژاڑۍ ده واڑا اوس څے ريختيا ورورا ۔ زه شوم خبارا
څاپ به کم زه اۓ ورورا۔ تا سپينا غاڑه زوڑ خت څه تا ورورا۔ که پاره پاره
څه شۍ ادا مور وصيتونه دا نيخانه دے ده بلتانونه
وشوا پورا شه ورورا ۔ تا امتحان ويلے حيران ئيه دورا ۔ ورورا بيکاسه
جهاد دتا شه ورورا ۔ حد ده ايمان کا پريشان ئيه ورورا ۔ ئيه بے عباسه
نور وسپارا ماتا جهادونه سام به کم تا ۔ تاتا رکابونه
243
نوحه
بے تا ژمدون به پما اورشۍ ۔ ما مظلوما ورورا شولے بے عباسڅه جوڑا وے په خپال آس ۔ َ
بيا بنديوانه به ده خور شۍ ۔ ما ده سترگو تورا ماشے زهير کا شے بيکاس۔ زه به وکم الس
وا حسين جانه ۔ دے جدائې گرانه وا حسين جانه راکا جيالب مانا
ده تا ديدان ما زندگۍ وا ۔ راغله جُدائۍ ئيه قرار قرارے تياريگا ۔ ما شيرينا ورورا
دتا خدمت ما خشحالۍ وا ۔ تگۓ ال گرمۍ ئيه راغۓ بلتون په ورو بليگا ۔ ته ال ستڑۍ خورا
وا حسين جانه ۔ څے تشنه لبانه وا حسين جانه ۔ ما ده زڑه ارمانه
ويلو بۍ بۍ حسين غالمه ۔ اوس به شم غريبا زه به ده َونيسم جيالب ۔ ته کال سواريگے
ته الڑے زه به څم ترشاما ۔ بند کے بدنصيبه څه مخ َد ماتا شۍ محراب ۔ رو برو مائيگے
وا حسين جانه ۔ خوگ مه ئيه ارواح نا وا حسين جانه ۔ ما څا بے ديدانه
نوحه
نوحه
هر دوو حکم ده زه بۍ بۍ واجب گانڑم په ځان زه شک شوم په هغ وخت څه ته صندوق تا چيناستلے
تا خت څه َوليدلو دما گانڈا شه زبان را اُو ده خله صندوق نا په کوم شان ماليدَلے
مشکل څه پما راغلو اوس به دا چيتا وڑے بازو الندے َد مانا که پرده چيتا وڑے
په حال څه شوا خبارا شهزادۍ شوا په ژاڑا صندق دے دۍ کے نيشتا هيڅه شۓ ده ضرورت
دائې ويلو څه دا زوڑ قميص دے ذبح نيخانه دۍ کے صرف پراته دۍ وا فضه تبرکات
ده خور او ورور دا جنازه چيتا وڑے دا خپال السا يخۍ دۍ زهرا چيتا وڑے
حسين خيمے تا راغۓ څه فضه شوال ايسارا فضه دا روايت دے ما بابا نا آوريدَلۓ
بے هوشه خورتا چيناستلو هوش راتلو ده پارا زوڑخت به حسين شهادت په وخت وۍ غنداولۓ
حسين غالمه ته دا ترجمه چيتا وڑے دورا خو اويا خت ال خيمگاه چيتا وڑے
مثنوۍ
عمر مه لوند په اوخيو تير که يا سارا دورا خواگه ماواۓ
وينے به اورم اوس ده ورور په ارمانونه يا مه بلتون په منځ کے ماواۓ تر مرگونه
گفتار
کال ده ځان تا ڈير په ژاڑا وکسے په دۍ ادا ده ورورا خور مڑيگۍ
کال رکاب تا ده ذوالجناح وکسے دورا خو اُويا چوک ده ياديگۍ
زه به ده سور کم کا سواريدوتا دما تر فهما ده دسے کيگۍ
مظلوما ورورا سپاه ساالر گورے بلتانه وخت کے علۍ اکبر گورے
حسين غالمه هللا صمد دے ڈير په حسرت ده کال کوفه گورے
ظلم اشد دے ده صبر حد دے کوفے په لور ده ڈير په ژاڑا گورے
خوف خدا دے
ِ حسين ژا ڑا ده يا خو ده ژاڑے مسلم شهيد
په تصور ده دسے شاهسوار گورے يا خو راتلونے حال ده دربار گورے
246
نوحه
خليفه هللا جوڑاوۍ ۔ ده نبيانو په زبان تا وه ليدا ما انصارو څه بے شانا قربانۍ
بادشاه ده جرگه جوڑاوۍ ۔ گورا سقيفے په شان نه ُوو انبياﺀ نامدارو اصحابان دَما ثانۍ
څم څم ليار خطا سپيروتا ۔ حکم ده هللا خايم څم څم خپلو انصارو تا ۔ خپال اراده خايم
بيت المال دۓ بادشاهانو ۔ نن ذاتۍ خزانه شوا هر بادشاه تا زورگيرۍ دے ۔ ويائې خليفه خورے
خارڅ که ځان دۍ جاهالنو ۔ ازادۍ ويرانه شوا داغا سلسله جارۍ دے ۔ پس ال مصطفۍٰ خورے
څم څم زه تورو نيزوتا ۔ ازادۍ سودا خايم څم څم دۍ زڑونو تياروتا ۔ نن ورتا رنڑا خايم
الڑ حسين حسين غالمه ۔ وينو کےسجدے په لور څم ده بادشاه او خليفه ۔ گانڈے خالصه ولوتا
مطمن څم سرانجامه ۔ زه خپلے وعدے په لور ٔ نفس اماره لطيفه ۔ لطف ختما ولو تا
ِ
څم څم نيکه غاڑواتوتا ۔ حال ده کربال خايم څم څم دۍ طغيان چهپوتا۔ ده نوح سفينه خايم
نوحه
امت ولما کڑلم په کربال کے زه يم عاجز ته مه وکيل ئيه ربا
باندۍ فرات جارۍ اوبه پما کے څورا جليل څورا جميل ئيه ربا
درو وريځو تگۓ ده دُنيا يم هللا زه تا قضا باندے رضا يم هللا
247
ژاڑ ژاڑا سا َوکا فکر و نظر کا دين دتا ده گران رسول باچيگۍ
ده امر و نهۍ څه دے څورا قدر خيردے هر څو سختۍ پما زياتيگۍ
حسين غالم زه شرمنده يم هللا مطمن دتا بنده يم هللا
زه ٔ
نوحه
ڈير غمونه ده وڑے جمع ۔ په زنڑکۍ ال ڈيرناکاما خفا ماشے زه به تاتا رکابونه ساماوم
زه به هم ده زڑه غمونه ۔ ياتر شاما گرداوم ورورا ته دَما ارواح ئيه ماتا ماويايا څه څم
ورورا څا هللا ده مل شا ۔ په ديخنو دتا زاوال شا تا سارا دما ارواح دے ۔ بےتا اور پما دُنيا دے
ماسارا پاس په نيزے څا ۔ څه زه تا سائې کاوم بے التا به ورورا څرنگ ۔ ژمدانونه تيراوم
دا يواخور دےپه کوم شان۔مرگ تاآستاوۍ ورور گران ورورا زه ده اوخۍ اورم۔څه تا وچےشونڈےگورم
ويائې دين اسالم َد پارا ۔ ده بلتون جامونه څخم کا ده َوگورم زخمونه ۔ ورورا بيا به څه کاوم
ده حسين اونگۍ کوزيگۍ ۔ ده زينب عَلم آسکيگۍ زه پتا وم ڈيرا گرانا ۔ بيال نه وے چيرے مانا
زه حسين غالم به سوۍ غزلونه جوڑاوم اوس پوهيگم په ديخنو کے ۔ درنا بيال پاتے شوم
نوحه
بيا څه زه شهيد شم خورے کوز زر او زيور کا هيچوک پاتے نه شو څه دما َوکۍ ننگونه
غونڈ کا ال بۍ بيانو خورے بيائې خيمو نا باهر کا وکسا ده اصغر په وينو رنگ مه دۍ السونه
لوٹ به شۍ کور گريوان پاره کا وشوا رخصت غريب الال کا
خورے سار ويختو سارا بيا وکو حجابونه ما صابيرے خورے هر څو گران وۍ بلتانونه
څه سيځۍ خيمے عابد نا وکو تپوسونه پريگدا ژاڑا واورا ده بيکس ورور وصياتونه
څه حکم دے اويا رتا کا وکا وعده حسين ڈاڈا کا
سختے بيکسۍ کے الوداع وا ده شبير خورے امتحان دار و مدار دما په تادے
هاۓ حسين غالمه خور تائې ويلو اۓ همشير بس حسين خو نن نا درنا پاتے په بديا دے
څم خو خورے اوخۍ صفا کا درس ده پردے دُنيا واتا کا
نوحه
زه څه شم شهيد وا خورے۔ خيال وکا پردے واتا دا ورستۓ ديدان دے خورے۔اوس ماجنازه گانڑا
رانشے په ديد وا خورے ۔ دما جنازے واتا بيامه ديدان گران دے خورے ۔ ځان تاالواال گانڑا
تا ده پردے۔ لوۓ اثردے۔ درس ويرکا درسونوتا ويايم ځکا ۔ غور وکا ۔ دما وصيتونوتا
درس ده انبياؤ خورے ۔ وه تاوان پما باندے مانا پس ما گرانے خورے ۔ حجت هللا او آمين
درس ده زنا ناؤ خورے ۔ دے تاوان پتا باندے دے ماسرگردانے خورے ۔ علۍ ذين العابدين
اوس بيليگا۔ تياريگا۔ خپل امتحانونو تا هر امر کے ۔ خم کمر کے۔ ده علۍ حکمونو تا
249
گرانا خور حسين غالمه ۔ ورور په جنازے نه وا ماناپس به گرانے خورے۔ شۍ تاال دتا خيمے
شمر سارا هم کالما ۔ ده ورور په تانے نه وا بيا ما قدر دانے خورے ۔ سيځۍ به تاال خيمے
ويايم ځکا۔ غور وکا ۔ ده تاريخ لفظونو تا بيا څه زور۔ وکۍ اور ۔ ده حرم کورونو تا
نوحه
اويا ما اکبر تا ترور ده ڈير ساالم کاول څا ورورا څه راغلو بلتانونه ده هجران
زه څه شوم رخصت زيوارۍ ورو ورو کوزاول کيگۍ ده ميدان نا اوازونه ده هجران
وۍ همدسے ناخکے نيشانونه ده هجران
هر څورا مشکل دۍ ورورا تانا بيليدل
بيا وکا سالم دما په خکولۍ ميڑانۍ ضرورۍ دۍ دۍنا هم ده رب حُکم مانل
اويا خوائيندے به ده بے ردا په بند کے څۍ خور ُو به په رضا دواڑا زخمونه ده هجران
اويا څه قبول کۍ سالمونه ده هجران
څاپ به ده کم غاڑه څه ادا مه شۍ عمل
دين بقا دے ما ده سار چادر دتا په وينو خوب ليدل ُوو ورورا دما تا په لور ليدل
ده سجاد ځنځيرو او حرم په بند السونو اوخيو کے به پٹ ساتم رازونه ده هجران
دۍ نا خو ادنۍٰ دۍ حسابونه ده هجران
م ُو طرف تا نه وکے فکرونه انديخنے
ڈيرا مختصر حسين غالم کا په قلم ماهم ده زهرا ده صدر څخلۍ دۍ شودے
داوا رخصتۍ ده حسين يوم محرم ليدۍ دۍ ما ٹول عمر کارونه ده هجران
کڑۍ دۍ يعقوب هم ماتمونه ده هجران
چيگدا مبارک خپل قدامونه په رکاب
زه به سواريدو تا درتا ونيسم جيالب
وخت راواستو موتا حجابونه ده هجران
نوحه
تا ماتم کا پمو بند وۍ ورورا دما ورورا تا بلتون هر څو کاوۍ رتا گران
ته الال بيا جهاد واتا گورا دما خو ده رب په رضا مه دۍ هر څه قربان
په هر ځاۓ به ده ماتم برپاوۍ تاپسے امتحان به دما وۍ
ورورا څا خو دما يو خواهش کا پورا گرانا ورورا انصارو محفل واتا څا
عبا خالصه کا څه تا گردن کم بوسه باقياتو ذمه اوس پما وسپارا
څه ده مور وصيت مه پورا وۍ عابدين به الال ما سارا وۍ
په خنجر کيگۍ ورور او ده خور جدائې ورورا تا شهادت به زه خطبو په زور
هاۓ دا صبر و تحمل ده گرانے بۍ بۍ راساوم دۍ بيوان نا وهللا کور په کور
تر حشر به زينب دا صدا وۍ کا هر څو مه السونه بسته وۍ
نوحه
صبحۍ نا بے وقفے ته ۔ راوڑے ده جنازے ته رخصت شولے ال خورا ۔ قربان خپال ورورا
مظلوم دا څورا ئيه ته ۔ پاڅے کال چينے ته
څه څورا وخت تيريگۍ۔ تا رنگ ده تازه کيگۍ زهرا او رسول مينے ۔ امت کے وينے وينے
نصيب ده نشوا سيورا۔ قربان خپال ورورا اميد خو نه وه دورا ۔ قربان خپال ورورا
نيکه امت ولما کے ۔ ولمائې په صحرا کے اۓ ده رب برگزيده ۔ ده زهرا نور ديده
نامے مسلمانانو ۔ اوبه هم په بند پتا کے هر واڑا شو خميده ۔ انکار تا ال يزيدا
تا اوڑکۍ ماشومان ۔ ال تندو شو بيريان وه که په دسے حال ۔ څه جار شه سار او مال
خيمو تا خو وگورا ۔ قربان خپال ورورا دے قدر ده دين څورا۔ قربان خپال ورورا
اۓ ورورا غريبۍ کے ۔ تا پيش قربانۍ کے تا تندا ده قيامت ۔ تا صبر و استقامت
اکبر ده اسماعيل شه ۔ قربان خو ځوانۍ کے کاوے به شهيدانو ۔ اوس ته ورورا امامت
تانے ده خاخے نکے ۔ داغونه ده وڑے زڑه کے څه ده خداۓ په خدائې کے۔ نن دورا بيکسۍ کے
دما ده سترگو تورا ۔ قربان خپال ورورا راوان شولے ال کورا ۔ قربان خپال ورورا
251
اسماﺀُ الحسنۍٰ
ته معز ۔ حفيظ ۔ او غفور ئيه ته مومن۔ مهمن ۔ جامع ۔ جبار
ته بديع ۔ باقۍ ۔ او شکور ئيه ته عزيز ۔ بارۍ۔ مؤاخير۔ غفار
ته مقيت ۔ مميت ۔ ئيه بے پرواه ته وهاب۔ او رازق ئيه يا موال
ته حبيب ۔ رقيب ۔ او حکيم ئيه ته باسط ۔ ُمذل ۔ ته عليم ئيه
تا وارث ۔ مجيب ۔ او ته نور ئيه ته سميع ۔ َحکم ۔ ته عدل ۔ قهار
ته غنۍ ۔ مغنۍ ۔ او صبور ئيه ته لطيف۔ علۍ ۔ او جليل ۔ او ضار
ئيه واجد ۔ ماجد ۔ واحد ۔ او يکتا ته ودود ۔ باعث ۔ ته ئيه شاهنشاه
ذوالجالل ئيه ته سليم ئيه ته ئيه حق ۔ وکيل ۔ ته عليم ئيه
ته مجيد ۔ شهيد ۔ احد او حميد ته قوۍ ۔ متين ۔ ولۍ ۔ او قابض
ته معيد ۔ صمد ۔ اوت ئيه رشيد ته محصۍ ۔ ُمبدۍ ۔ ته محۍ ۔ خافض
ده حسين غالم کے معاف خطا ته ئيه َح ّۍ۔ قيوم۔ اول ۔ اۓ خدا
ته ظاهر ۔ اخير ۔ ته کريم ئيه مقدم ۔ باطن ۔ ته عظيم ئيه
گفتار
نوحه
شه قاسم پامال ۔ هاۓ تشنه لبان تره مه چيتا الڑ وه ۔ ته څه جنگ تا تللے
ماعبے کے راوڑه ۔ راوڑه ال ميدان کا شمر ظالم مه ۔ دے کاکا بو تلۓ
ٹول ورونڑا ويارونه۔ گل غوندے خوريونه بيا مو عمو جان ۔ دا رشته داران
ما ژاڑلۍ دينا ۔ زويا عابدينا ويلے څورا دينا ۔ وا پالرا شيرينا
ٹول شهيد دوستان شو ۔ ننگيالۍ ځونان شو تره ده ال فرات ۔ څه اوبه راوڑه لے
شاميانوده السه۔ ذبح ماشومان شو مشک پاره پاره شه ۔ پرے ئې شوے منگولے
وکسا مخ ده پالر ۔ وينے ده اصغر اوڑکۍ ماشومان ۔ ځکا په ارمان
څه جلوے کاوينا ۔ زويا عابدينا تگۍ پاتے دينا ۔ زويا عابدينا
نوحه
زويا کال تير ده خرابے کو زندانونه پاڅا عابدينا ۔ وشوا بابا ده جنگ تا څينا
بيا مو پارا راوڑو په کربال جدا سارونه
نيولۍ وينا
ما به انتظار کے کربل مائيرے َ ورور اصغر ده راغۓ په حلقۍ گل ٹومبلۍ دينا
کال څه بيا ويرو ده مدينے به وطنونه پاڅا عابدينا څه وصيت درتا کاوما
زويا په دوستانو ده بابا اويا سالمونه زه به درنا څم بۍ بيانے تا باندے سپارما
خور صغرا تا اويا اکبر ده ڈيرا يادا وينا تاج ده امامت په ساراوا زويا شيرينا
زويا دما دوستانو واتا دما يوسا پيغام پاڅا بلتانه تا سارا ۔ ادا کو ديدانونه
تندا دما ياد کۍ څه ده اوبو وگورۍ جام اوس به زويا واورے ده هجران سوۍ غاگونه
اويا پالر مه تگۍ شونڈے دُنيا نا وڑۍ دينا اور به ده خيموتا دا ظاليمان وال گاوينا
پس حسين غالمه امام خيمو نا رخصاتيگۍ پاڅا وشوا څم رخصاتۍ راکا په ميدان
ذين ده په ميمون بيکس حسين پارا ال گيگۍ خپال تيارۍ شروع کا زويا ده زندان
څرنگ بيکسۍ دے حسين ده خوائيندے سواراوينا تا به السو پخو کے بيا ځنځيرونه وه تاڑينا
مثنوۍ
نوحه
تاتگۍ اوڑکۍ واڑا ۔ کا قرار ال ژاڑا دۍ خوائيندے ال تا شا قربان وا اخيرۍ سهارے
خالصا وم خپال غاڑا ۔ ورورا پتا ڈاڈا دۍ
څرنگ بيا دا يتيمان ۔ قرار کۍ غم سردارے څه ال خيمو ئيه راوان ورورا قرار قرارے
ما ساترمنو خوائيندو ۔ حسين آسرا ده تاسو خوائيندے ده خے پوهيگۍ په بلتانه اللکا
وا صبرجنو خوائيندو ۔ اوس جنازه اوباسو اوسکے به څه تيريگۍ دتا په زڑه اللکا
تاسو ناصر دے منان ۔ نور بندۍ ٹولے ليارے څه بے اسرے په بيوان پاتے شوے ساتردارے
زه څم ما ويارو خوائيندو ۔ وشوا زيور کوزاؤ رسول د کور پهريدار ۔ ورورا يو يو شه شهيد
ما ساتردارو خوائيندو ۔ ده سار څادر کوزاؤ چاپير دۍ مونا بيزار ۔ دا غالمان ده يزيد
نقاب کۍ خپل گيسوان ۔ بۍ بيانے کو خبارے تاناپس نور په جهان ۔ چوک الرۍ بورے ويارے
څه رب سودے تا ويرم ۔ بيا ال خيمو را نشو څوڅه ژمداۓ تاگورۍ ۔ َد هيچا نيشتا مجال
او څه سجدے تا ويرم ۔ چا په نعرو را نشو څه ده خيمو په لورۍ ۔ راشۍ ڈاڈا دے عيال
پردے سبق و خايو ۔ ما په تانے خون بارے خو څه څے په ميدان ۔ ڈاڈگيرۍ څه پکارے
255
دا بےنوا حسين دے ۔ خوائندے تر غاڑے نه دۍ کال خيمو تا ويرکۍ ۔ دا ظاليمان اورونه
ورور جنازےتاخوائيندے۔غه واختےالڑےنه دۍ بيمار به خوائيندو ديرکۍ۔ ده رب رضا حکمونه
حسين غالم کےبيان ۔ په دۍ مرثيے بسيارے بيا ورنا وکو پرسان ۔ چيتا ويرے غمخوارے
گفتار
سکينه ويلو بيا راتلل گران دۍ حسين فرمانکه دُنيا فانۍ دے
چوک څه وتلۍ جنگ په ميدان دۍ پاتۍ کيدونيو تا خداۓ کافۍ دے
چوک چوک خيموتا دتا راوڑلو ده متقيانو غم زندگۍ دے
چوک دۍ اوس پالرا تا ده راوڑنے مانا پس غم کو بند کے ده تلنے
څه جدا کيگے وا پالرا مونا بيمار مه تاسو باندے سپارلۓ دے
چا په سينے به کاوم خوبونه ما جانشين دے ڈير نازاولۓ دے
دورا رتا کا بيا ده خداۓ مل شا خورے بيائۍ خروغ غويگۓ کے ٹينگ کا
بندوبست وکا ما ده سپارنے څه حکم وشۍ ده قتال ونے
حسين غالمه گفتار پورا کا جدائۍ وخت وه اوخيو باران شه
روايت نور په مرثيے رنڑا کا دا ژاڑا شور کے حسين راوان شه
څه محبانۍ ويرونه وکۍ راوۍ ده ليکهۍ خيمنو نا مخکے
ماتم سنت دے ده بند ورمنے سکينه َونيولے پالر المنے
256
نوحه
څه ته څے په ميدانونه
بس همدا مينا وا پوهيا ده زه کم زه به چا په سينے بيا کاوم خوبونه
وشوا تا سارا زه خابرے نکم
کاڅے څا اوس په جنگونه لورے ماسپڑا زخمونه
ما په سترگو چيخلو وکسا السونه خپلے مور بازوان بيا کا بالختونه
کاما خوب رانغله څه تورا شپا شۍ ما په دواڑو سترگو دتا گفتار
قتلگاه تا به لور درڅخا راشۍ پالرا مورسا ده وۍ علۍ اصغر
بيا به غويگا په گردونه مانا ما کا بلتانونه
خپال راکے څه زه وکم غاگونه ده اصغر به نيم شۍ بيا راحتونه
گفتار
نوحه
چوک به درتا خورے سوۍ سوۍ فريادونه کۍ خپلےخورے ورور به ده زخمۍ ال ذين کوزيگۍ
چوک به قتلگاه کے ده بابا بابا غاگونه کۍ شمر به راڅۍ خنجر بَئۍ السو کے مائيگۍ
چا به ده هللا درگاه کے اسک واڑه السونه شۍ بيا به خورے قتل الحسين اوچات غاگونه شۍ
خورے بيا به بند راوانا وۍ شاميان کوفيان صبر به دما په خون وه نکۍ ظاليمان
نه به کجاوے وۍ نه به مير عباس نيشان لوٹ به کۍ شيرينے خورے تا ده کور سامان
رابشۍ بلتون څه په نيزو اوچات سارونه شۍ صبر کاوا هر څو کا بيا تاباندے ظلمونه شۍ
258
پريگدا دُنيا حُب حسين غالمه نفس شکن اوسا خځے به ده شام په نندارے په بام ويالڑے وۍ
غم سارا دُنيا دے ده حسين په غم غمجن اوسا بامونا به خورے شروع کانڑيو بارانونه شۍ
ختم به ده دۍ دُنيا ده غمو ژمدانونه شۍ
صبر امتحان دے کافرياد قبول دتا شۍ
خورے بند السونا ده اوچات په بد دُعا شۍ
څا دربار تا څا کا ناقبول ده نور عرضونه شۍ
نوحه
نوحه
دے جدائۍ گرانا ۔ ماشے بيال مانا
نور کا شم جدا خو۔ سار بيل ماشا تانا راغۓ هجران ورو ورو
زه به ده ديدن کم پاس ال سنان ورو ورو چاک کا گريوان ورو ورو
شام وۍ کا کوفه وۍ۔ څو ستم سوا وۍ ما شيرينے خورے ۔ اوس به ستم گورے
گرانا کا دربار تا ۔ هم پيشۍ په تا وۍ خپل به په کربل کم۔ ما ده ستر گو تورے
صبر کا مشکل شۍ اسک کا چشمان ورو ورو ته به بنديوانه څے په جبران ورو ورو
قيدبه ٹول حرم شۍ عابدين به طوق په غاڑے وۍ بند څه شي مجبورے۔ وياے کونڈے بورے
259
خوف ماکا ال تورے ۔ وا ده علۍ لورے لو ٹ به خيما گا شۍ۔ ليرے خپل زيور کا
لويال په خطبو کے نسب و نشان ورو ورو کوز کا سکينه ناغويگو دوران ورو ورو
گفتار
يا خو يم وکسا خپلو خيمو کے زه بئۍ ديدان کم سار ال تر پايا
کا ده ليدلۓ زه زلوانو کے قرار قرارۍ خيمونا بيايا
بيا به ده څه که ذوالجناح تلنا کا په ذين سور دے ژمداۓ پتا دے
بند کجاؤ کے نصيب دما دے پما راوانا ورور جنازه دے
نوحه
ورور مه دے بيکس مدد گار نه الرۍ اۓ ذوالجناح هجر گران دے کا نا
چوک بئۍ سواراوۍ علمدار نه الرۍ ورور څه رنا څۍ دا ارمان دے کانا
ورور خدمت پما نن توان دے کانا
ما په لور نظر کا ۔ ٹول حرم خبر کا اوخۍ اورا ما بنديوانا نه يم
260
يا بے کجاؤ بندۍ راوانه نه يم څه شو کا زه باهر شوم ال خيمے ذوالجناح
دا مشکل ال شام چولو اسان دے کانا وکسا بادشاهۍ کور مه وران دے کانا
نوحه
څه ده جنگ په ميدان ۔ الال تاکه راوان بورا ويارا شوم زه ۔ بے سهارا شوم زه
زه به شام بندواتا۔ وتا ڑما مليا اوس ده بياۓ رنا ۔ اخرۍ سهارا
دے گرمۍ تيز دے نمر ۔ ورور مه تگۓ دے ڈير بے اکبرا شوم زه ۔ بے دربارا شوم زه
ما حسين بے نوا ۔ په قرار کوزاوا بے الال ذوالجناح ۔ به زه شم نابينا
چوکۍ نيشتا هنوز ۔ دسے ځۍ کۓ کا کوز شوخزان ننگيالۍ۔ شاهۍ کور شه خالۍ
په قرار څه تنها ۔ شۍ په ريگو تکيه خالۍ کا حرمله ده اصغر گهوارا
اۓ حسين غالمه ۔ دا امت کا وفا غا ځوانان شو شهيد ۔ ماشومان شو شهيد
په خنجر شوا بوسه ۔ ده رسول بوسه گاه په دۍ خوشۍ صحرا ۔ زه په ورور وم ڈ اڈا
نوحه
اوس دے تنها پاتے ذوالجناح الال مه ستڑاۓ دے کاشکےذوالجناح يوگوٹ اوبه مه نن ويرکڑۍ وے
دسے ځۍ کۓ کوز کا څه په ريگو شۍ تکيه څۍ په وچو شونڈو هاۓ دےبے واسۍ دما
تل حسين غالمه په فراق ده کربال ژاڑا وا ذوالجناح ما شيرين الال پتا سپارلۓ دے
ورور نا تشنائۍ فراق ده ثانئۍ زهرا ژاڑا فهم ورباندے وکا مور په ڈير نازو ساتلۓ دے
ته دا فريادونه ده ورمنے ياداوا اور دےگرمۍ اور دے ريگ تاوده دۍ ده صحرا
نوحه
ويلو سکينه ده ما شيرينا باباجانه شور شه خيمگاه کےحرم څيرے گريوانونه کو
چاتا مه پرۍ گدے څه ته څے خيمگاه نا خورۍ ولويدال څه فضه څرگند السونه کو
ما خو ورور اکبر رنگين په سرو وينو ليدلۓ دے مانا ده وروردا ورمنےزوڑ قميص غوختلۓ دے
زه حسين غالم به ده غمجن زنڑکۍ ال خونا نن ده بادشاه سترگو نا باران ده اوخيو اورۍ
ليکهم په ژا ڑا ده حسين غم سوي بيتونه کال يو طرف کال ده بل طرف تا گورۍ
مختا مه دستان ده مظلومانو غو ڑاوالۓ دے چوک بئۍ سواراوۍ حسين تنها وداريدلۓ دے
گفتار
خيمو کے پاتے وشوا بۍ بيانے دۍ سکينه فرمانکه ڈيرا گرمۍ دے
چاپير ديخنه دۍ ڈيرے حيرانے دۍ خيموکے وکسا شيوان جارۍ دے
رنځور الال مه بے هوشه پروت دے ذوالجناح ويلے مه بابا بيايۓ
ذوالجناح گرانا تيماردارۍ دے هيچوک مه نيشتا کور مه خالۍ دے
ورور ده خپل بدن پما ال نمرا سيورے کڑۍ وے
څه بابا بياۓ وکسا خيمے تا
262
مو به چوک بيائۍ بيا مدينے تا نور مه بے خدايا څه سهارا نيشتا
هيچوک مه نيشتا دسے پوهيگم پرادۓ وطن دے ذوالجناح وهللا
ده مو نصيب کے بيا اسرۍ دے بے اسرے گرانا مسافرۍ دے
نوحه
بس يوا اسرا مه ده بابا په کربال پاتے دے زه به ده پخو تا وداريگم ذوالجناح وے نرے
ڈيرا بيکاسه نن ماشوما سکينه پاتے دے خاده پوهيگم يتيميگم ال بابا وے نرے
گران به مه ژمدون شۍ بے بابا نا ذوالجناح ورونڑا مه رانغلو ال ميدانه ذوالجناح
زه نن ال صبحے په ژا ڑا پارا گريوانه يما الال اکبر عقاب راوان که قتلگاه په لورۍ
ماده بابا سينا ياديگۍ سر گردانه يما ڈاک ال سرو گلو بابا راو ڑه خيمگاه په لورۍ
ورو مه پالر راکوز کا مهربانه ذولجناح بال غنچه راغال حرمله نا ذوالجناح
يو مه بابا دے بل نرينا نيشتا زه به بابا پتا سپارم توان مه ده تللو نيشتا
263
وا ذوالجناح چوکۍ خيموتا ده راو ڑلو نيشتا ال صبحے جنگ دے په قرار وداريدلۓ نه دے
گلو باغيچه مه شوا ويرانه ذوالجناح مانائۍ بونزے بے ديدانه ذوالجناح
حسين راکوز شه ذوالجناح نا سکينه ده پارا پالرمه راکوز کا ماتا غويگ ده نازوالۍ جوڑاکۍ
حسين غالمه غے تشنه جگر پارا ده پارا په گرمو ريگو ماتا مينے پتالۍ جوڑاکۍ
واورا په فرياد وے نرے مانا ذوالجناح ما به سپارۍ چاتا يم حيرانه ذوالجناح
ذوالجناح سار په ايشارے هغا موال تا ويلو يو ځالۍ پالر سا غارغاڑۍ شم ارمانونه الرم
حسين غالمه شهزادۍ څه ذوالجناح تا ويلو يا څو پوختنے ورنا وکم داعرضونه الرم
پالر ديدان ده غوا ڑم پما گرانا ذوالجناح چوک به مه بيا بيايئۍ تر وطانه ذوالجناح
مثنوۍ
کا بيا رانغلے خپال پالرا څه ته راوان جنگ په ميدان شوے
ماواتا اويا څه بيا چيتا الڑا شما زه به وا ڑه السونه چاتا اسکاوما
څه الس دما په سار راکا گے په دوا ڑو ورونڑو شولم ويارا
دسے پوهيگم څه يتيما پاتے شوما ده يتيمۍ عمر به څرنگ تيراوما
ده يتيمۍ ئيه چال رتا کا کا ته ايسار شے خپال پالرا
اوس به دستور ده يتيمانو زدا کاوما زه به ال تندو فرياد چيرے نه کاوما
هرڅو کا تکليف دے پالرا۔خومويو ڈا ڈا پتا واده خستا دا رخصاتۍ دسے عجيبه غوندے
ته څه څے نو خداۓ دپارا۔مو بيا په چا وسپارا لکا بيا واپس نه راڅے ته دما کاکا غوندے
دادے گمان۔ داظاليمان ۔ ناست دۍ مو تاال واتا کا همدۍ شان څے په ميدان مو پرۍ گدے چاوتا
ته څه نوے زه ده گورم۔ ُمو به بنديوانے شو ته څه ويرے باباجانه مو بيال پاتے شو
ځکا ده زه اوخۍ اورم۔ ڈيرے به گريانے شو چوک مه دۍ اوس نوربےتانا مو څه اماناتے شو
لوٹ به سامان۔ کۍ ظاليمان۔ غم کے يم ردا واتا ٹول ديخنه دۍ۔ په مانه دۍ۔ وکسا کربال واتا
شو لو رخصت بے نوا اخير سکينه نا امام۔ َ کوزشا پاتالۍ په زمکے اُوايا لگ ماواتا
وه ليکهال حسين غالم۔ ده ذبح عظيم نوحه مادۍ ارمانونه زڑه کے۔ څه اويا يم تاواتا
حق او باطل۔ دۍ مقابل۔ څه وياۓ دنيا واتا دےجدائۍ۔چوک به بيائۍ۔ ما بيا خور صغراواتا
نوحه
ته په اکبر ويارا شوے هم بے علمدارا شوے وخت په تندے تيرکا۔ ما مينا پويرکا
صبر امتحان دے دا وگانڑا بے پالرا شوے خپل واڑه السونه اوس مانا راچاپير کا
صبر په ژا ڑا کاوا وادما خوا گے لورے ده مينے سودا کاوا وادما وا ڑے لورے
سور په ذوالجناح شه گل وه ئي کڑال دا قيصه خپل واڑه السونه اوس پڑيو تا تيار کا
ذکر ده هللا کاوا وادما واڑے لورے پاڅا الوداع کاوا وادما خوا گے لورے
نوحه
تاسو باندے زمکا هم اسمان پاتے حيران دے زه حسين ابن علۍ يم واورو نسب مانا
درود آستاؤ خپلو نمانځوکے پما باندے جگر گوشه ده نبۍ يم واورو نسب مانا
هم دما ويژنو تشنه هل من ناصر ينصرنا قلعه بند يم بے گناه هل من ناصر ينصرنا
دۍ استغاثے سارا دوا ورونڑا شام لخکرنا ڈير غمجن يم تشنه دهن يم دۍ خوشۍ صحراکے
راغللو حسين خدمت تا شو ا گاه منظر نا اخير شمع ده پنجتن يم نن دۍ کربال کے
جنگ کے شو شهيد هردوا هل من ناصر ينصرنا دۍ چاپير ديخنه الما هل من ناصر ينصرنا
زه حسين غالم فدا واۓ تا ده مظلومۍ ئيه ظلم ده فاجر يزيد دے مظلومۍ دما دے
کاشکے صدا کڑۍ ماواۓ تا ده بيکسۍ ئيه ورور عباس دما شهيد دے ماتا مه مليا دے
اۓ شهيد کرب و بال هل من ناصر ينصرنا واورو دا مظلوم صدا هل من ناصر ينصرنا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
جو استغاثے پر آۓ تهے ان کا نام ما مليا تا ڑلۍ کو خزان دۍ ظاليمانو
۔ ابوالحتوف بن حارث۱ ورونڑا او ويارونه فرزندان دۍ ظاليمانو
۔ سعد بن حارث۲ يم ده يو ساعت ولما هل من ناصر ينصرنا
گفتار
حسين ناميگم زواۓ ده زهرا يم حسين فرمانکه حجت دوران شه
ڈير غريبۍ کے تاسو ولما يم په وچو شونڈ و مه دا فرمان شه
څه مه خطا وا څه ظاليمانو وا ستم گرو زواۓ ده رسول يم
ڈاک کورمه تا سو السا ويران شه بيگا ڑمه ويلے دورا يمان شه
اوسکے پوير پالرکا جيل تا انتظار کا پاسا تلوار وه کوزا ده سار وه
266
ذوالجناح پخے وے تانو انبار وه هم خپل نبۍ ده خونے ديخنۍ کاؤ
په چا څه راغۓ هغا فۍ النار وه دا کوم تضاد دے تاسو ايمان کے
يو ساعت کے مڑيو نا ڈاک ميدان شه منافقت مه وا ڑا عيان شه
راوۍ ده ليکهۍ څه تاليدال وو اوس په خابرو وخت تيراول غوا ڑۍ
االمان کوکے وے تخل راتخل وو دورا دے تگۓ څه پريواتل غوا ڑۍ
لکا پوخ فصل شروع ربدل وو ده شهيدانو غمو کمزور که
حسين حمله وا خالۍ ميدان شه ده قتالولو ئي کار اسان شه
نوحه
بيان
تورائي الس کے دے خودۍ قسم تنها دے ُشهداؤ غم وايلۓ سار تر پايا
لکا صبحے ستوراۓ بيال وداريداۓ گرد غبار او په سرو وينو کے المبيداۓ
ده ديخنو هجوم سا يو غمجن جنگيگۍ مخۍ سور ده خپل شودو باچۍ په وينو
شکۍ نيشتا دے راوۍ په خپال ليداۓ ده ځوان زوۍ په تن غورزيداۓ او پاڅيداۓ
نه زغرا گورۍ کنگال نه سار سينه ئي َو نيوال ده غشيو بارانه تا
268
په سجدے شه بيا رسول په دوش لوبيداۓ په يو رپ کے وه بيا عقب تا راسيداۓ
سارۍ اسک شه ٹول سارونائي ځان نا ٹيٹ کو مخ تا څۍ څٹ تا ده دسے معلوميگۍ
تنۍ ويڑ په ريگو گل لکا ريژيداۓ لکا وۍ باران ده سرو وينو واريداۓ
ده حسين غالم ناما ورتا وانخلے االمان غا گونه پورتا شو لخکر کے
څه په غم کے ده حسين نوۍ ژا ڑيداۓ زمين بوس څه شه ال گيداۓ نا ال گيداۓ
نوحه
کا چا نصرت چيرے دما وکه زه حسين ابن علۍ يم واورو
کارۍ عظيم ده دين بقا وکه استغاثه درتا کاوم واورو
گويا نصرتۍ ده هللا وکه دا دے حجت څه النڈا وم واورو
خو اميد نيشتا ال نادانۍ ده دين بقا دے ما قربانۍ
دا حماسه ده عارفانو وا تاسو مادۍ ليارے پما بند کے
حشر حمله ده عاشقانو وا اوبه مه هم ده دۍ دنيا بند کے
غا شهادت ده طالبانو وا ما په حجت بهانے ځکا بند کے
څه لخکر وا طارۍ حيرانۍ څه الجواب مه شۍ طغيانۍ
عارف ده رب راضۍ کاول غوا ڑۍ اوس به شودو باچۍ حمله وکسو
څه عارف نوۍ غا ال بل غوا ڑۍ خپلو سپاهيانو به ژا ڑا وکسو
دنيا متاع راغونڈاول غوا ڑۍ بلند به غشۍ تا شجاع وکسو
حسين غالم دے انجانۍ دے ده کوثر اوبو ارمانۍ
نوحه
مطلوب شهادت يم ۔ زه صبر حقيقيت يم زه سبط پيغمبر يم ۔ فرزند ده حيدر يم
شعله ده شجاعت يم کا هر څو مسافريم
وارث ده ذوالفقار هغا شجاع حسين يم په ارض کربال باندے ولما حسين يم
دنيا حسين غالمه ۔ ڈيرا دے بے فهما صحراۓ کربال کے۔ افسوس ولماستيا کے
سرعامه
محشر کے ِ اوبه مه بند پما کے
نعرا وکا شيدا زه ده موال حسين يم زه ساقۍ کوثر جگر گوشه حسين يم
نوحه
استغاثه نوا کوفيانو تا شمر لعين څه کال يا ربا ماتا راشۍ
270
خور مه ديدان په طعمے تلے زينبيا تا راشۍ نن علمدار نه الرم ۔زواۓ علۍ اکبر نه الرم
غه وخت هللا ۔ ته کے مشکل کشا پاتے تنها ۔ يم تشنه يا هللا په
په بيوان کربال کے بيوان کربال کے
يا هللا بس دے په ذين۔ ايساريدلۓ نشم دۍ ظاليمانو ربا ۔ ما برادر که شهيد
ده وينو زور دے ربا ستر گے غاڑاولۓ نشم ده شپيگو مياشتو ۔ده شودو علۍ اصغر که شهيد
ال ذوالجناح شه جدا شهزاده نن حرمله يا هللا بے گناه
په بيوان کربال کے په بيوان کربال کے
حسين غالمه ادا ۔ شوال سجده په خون فرات ده ڈاک باهيگۍ ۔ هر څو فالتو دۍ اوبه
انا هلل وانا اليه راجعون کا څناور څخۍ ربا خير۔ خو بند پمو دۍ اوبه
وکا نعرا ۔ شه شهيد شاهنشاه تندو دما ۔ داغ کا نايا سينه
په بيوان کربال کے په بيوان کربال کے
نوحه
گوٹ اوبه غواڑم څه دۍ سوال مه گوا وۍ هللا ايا زه زواۓ ده علۍ حيدر کرار نه يم
تگۓ ده درو شپو وريځو يم ايا جاندار نه يم يا نماسۓ ده خديجه او پيغمبر نه يم
وطن به پريگدم خو لياره ده واتو راکو ويلے سراؤ السونه اويو دما وينو سارا
دادے حجت ورنا زه دنيا طلبگار نه يم کا زه دختر ده رسول فاطمه شيرخوار نه يم
اوس بے عباس بے اکبر څه کۍ ژمدون حسين محضرامان څه عباس پارا راغلۓ وه
زواۓ ده شهيد يم شهيد يگم به فرار نه يم ايا زه ورور ده عباس علمدار نه يم
نن ده يزيد نا څه پينځام خليفه جوڑکه وهللا تاسوکم بے ورونڑو ويارونو اوخوريونو وهللا
صبا به ويايو څه پينځم يار نه خبار نه يم يم بے نوا او ظاليمانو گنهگار نه يم
دائي نعرکے ربا ۔ چوک مدد گار نه الرم بس زه درويغ او ريختيا بيل کم بيا به څم ال دنيا
271
امر و نهۍ تا يم راغلۓ زه بے کار نه يم چوک دۍ ريختونۍخپال اويو زه وز گار نه يم
غوا ڑم هللا نا په دنيا کے زه حسين غالم ځان به خه گورو درويغزونۍ خوبه ضدکاؤ ٹول
ديدار حسين نوۍ نور څه مينادار نه يم
ِ شکر دے زه څه کاذبانو صف کے شمار نه يم
گفتار
عمر سعد ويل حسين غالمه خير کا ده عقل هوش ده غورزيداۓ دے
دا سوال قبول که ماال نا کاما ُمهر ده ضالين ده په زڑه ال گيداۓ دے
خو دا اقرارۍ هم وفا نکه ما يوے خابرے تا غور وکا
څه حسين قتل کڑو ال تعدادا څه نه ستانيگے ال دۍ فسادا
څه عمر سعد دا وليدو څه فوج ختميگۍ څا عمر سعدا زه حسين په زڑه زخمۍ يم
فوج تاۓ حکم وير که ده حملےجنگ ده گرميگۍ تگۓ ده درو وريځو يک تنها په غريبۍ يم
شير هم حمله وکا شه لخکر پسے راوان جنگ ده دۍ غريب به اوسکے وکسے په ميدان
يوه يوه راواتو واال وعده ئي پورا نکا څا عمر سعدا زه حسين يم ده ليدلو
ٹول لخکر سارائي په يوه تگۍ حمله وکا صبحے نا يم ستڑاۓ جنازو په اسکاولو
خو زهرا زوۍ بيال ٹول لخکر کڑلو پرشان را وال ما مخ تا په چا ڈير کاوے مان
تگۍ حسين فوج دے تر ذوالکيفل راساولے څا عمر سعدا زه حسين زواۓ ده علۍ يم
حال حسين غالمه دے راوۍ دسے ليکهلۓ ننگ مه هيچوک نيشتا جگرخون يحۍ ثانۍ يم
ده حسين حملے جنگ تاريخونه ُکو حيرن تورے بريد مه وکسا په دۍ حال بيا په چشمان
وا حسين غالمه خه شعرونه اراسته کا څا عمر سعدا زه حسين يم با ُمراد
خو درويغ اؤنه ئيه خه تاريخ مطالعه کا بس يو جنگ منظر درتا خايم څه الرے ياد
دا هڑ بوم وه نکے څه کاوۍ نور شاعران ُکوکے به اوس خپال فوج نا واورے ده آمان
نوحه
يا بيا قاتل يم َد چا څه رنا قصاص خلو ذيد بن ارقم صحابۍ دے خو کا حق وۍ قبول
نو بيا مه ويژنو ولے ۔ څه يم بے گناه واورو دا اصحاب راغلو رسول زوۍ قتل واتا واورو
هم ال قرآن کاؤ انکار هم اياتونه لويلو تاسو نا څه گيال دے څه ما ده نيکه اصحابان
هم مه اوبه بند کے پمو هم مه درودنه لويلو راغلو دما قتل ده پارا کربال په بيوان
څورا بدبخت يو ُمويُو ۔آل مصطفۍ واورو هم دا به وکسو کور به کۍ تاال واورو
څه منگهڑت ده رسول آل باندے مرثيےجوڑاوے زه ده رسول هللا علۍ او فاطمه زواۓ يم
حسين غالمه ته هم غا ئيه خو بهانے جوڑاوے وياره ده جعفر طيار ده خديجه زواۓ يم
اخير به حق او باطل کيگې فيصله واورو نو بيا په تاسو دما خون حالل که چا واورو
بيان
ده حسين څه هيڅ حجتۍ قبول نه که ده رسول څه په اوگو وه لوبيدلۓ
ال دا څه په سجدے دے ا ڑاولۓ جبرائيل څه وه په فخر زانگاولۓ
په سجدے کے څه گوهر ال تن جدا شه سجدے حال کے په رسول هللا څه سور شه
په هغ وخت وينو باران دے واريدلۓ خداۓ وه دۍ تا عبادت وداراولۓ
دسے ليکهۍ شمر سار پريخله ال خوفه هاۓ دنيا دارۍ پتا بے حد افسوس دے
رانگۍ زيڑ شه شمر ڈير وه رپيدلۓ په انسان ده څه شيطان دے پرزاولۓ
خو انعام اللچ وه سار شمر اوچات که ده زهرا په زوۍ ده تورو گوزر کيگۍ
دۍ گير کالۍ برا گ ابليس دے شرماولۓ هم دے غشيو گويا غويگے کے نيوالۓ
دا بيان څه عبث نه دے عقلمندا څه قوت ده پارا توئي پاتے نشه
څه تاريخ نا دے حسين غالم ليکهلۓ مرغللے واتاۓ شمر وه راغلۓ
شمر نعريکے بس دا کالم ڈير دے حسين فرمانکه ځکا گويا شوم
شفاعت قرض دے ما تا انعام ڈير دے اخيرۍ وخت دے التا ا گاه شوم
محشر په وريځے به بيا ليدل شۍ ته ده ما پيژانے څه زه چوک يم
اوس کے ظاهرا ماتا فائده دے کا بے پُرسان ده خستۍ ذمه دے
نوحه
بلۍ دا کاول فرمان۔ څه ويخته بئۍ په سينے وۍ
بس ثابت ده سپۍ په شان دابئۍناخکےنيخانےوۍ شمرا ماواتا خايلۍ۔ خپل نيکه رسول هللا دۍ
ما نيکه غا حديثونه ٹول پتا باندے پورا دۍ ماغاناخکے دۍ ليدلۍ۔ په وهللا وا ڑا ريختيا دۍ
بل دے دا څه تازه گيرا۔ده دے کاال اۓ لعينه ما نيکه رسول هللا نا ۔ اوريدلۓ دے داغا گ
ڈير نجس ئيه ال خنزيرا۔زه خايم خابرا سپينا څه قاتل وا حسين جانه ۔ به دتا وۍ زويا برا گ
زه ده گورم تا خويونه۔ څه هروا ڑا ناراو دۍ همغا سپين ده برص داغونه۔ په بدن باندے دتادۍ
گفتار څه ما وا ڑاوے سجدے تا۔ويلے نه الرم قوت
275
څه هللا لوۓ آسرےتا۔ وکم شکر عبادت دۍ خنجرسابه اوس گورے۔څه جارۍکم درنا وينا
پرےبه څٹ نا شۍ گلونه۔ داتقدير کے نويشته دۍ تا ليدل ظلمونه ۔ دا کارونه ٹول دما دۍ
څه سجده کال ادا شوا۔ده حسين ده راز او نياز ده رسول په بوسه گاهۍ۔ کال چيخللو خنجر
مرغلال بيا جدا شوا۔ شوا هر وا ڑونا ممتاز نو تاريخ کے دسے ويائي۔ خنجر نه کاول اثر
ده حسين غالم بيتونه۔ الکتابو ترجمه دۍ حسين وکو فريادونه۔ دما هر څه ده موال دۍ
نوحۀ
رنا څنگ کا خنجر پاراتلۓ نشم
په سجدے ده شکر اواختلۓ نشم رنا څنگ کا خنجر گوراظاليما
ما به وا ڑاوے زر گورا ظاليما يم ده زهرا پسر گورا ظاليما
رنا څنگ کا خنجر ما نيکه دے موجود رنا څنگ کا خنجر څه کاوے ظاليما
ته په دۍ شا خبر دا خوارۍ دے بے سود امام نکۍ سفر بے سجدے ظاليما
پرے به نکۍ گوهر گورا ظاليما په رضا ده دلبر گورا ظاليما
رنا څنگ کا خنجر څومه وانه ڑاوے رنا څنگ کا خنجر تل بے دادا به وے
آسک به نه کے دا سار بے اخيرۍ سجدے زور ده دے بے اثر نامرادا به وے
زير به شۍ بيا زبر گورا ظاليما ده رسول يم جگر گورا ظاليما
رنا څنگ کا خنجر څه ذبح شۍ ادا رنا څنگ کا خنجر زنکدان دے دما
کال زوۍ ده حيدر دا سجده شۍ ادا تگۓ ڈير يم مگر يو ارمان دے دما
دے سجدے دا قدر گورا ظاليما يوا سجده خاک بسر گورا ظاليما
کال څنگ شه خنجر واوختا عمامه رنا څنگ کا خنجر يم غريب بے نوا
موال ويل بے خطر وا حسين غالمه کورمه شه دربدر بے خطا بے گناه
دے هللاُ اکبر گورا ظاليما مابه گورۍ خواهر گورا ظاليما
څه اکبر غا گ وکه ادريکنۍ بابا په کانڑيو او په غشيو تورو نيزو
ځکا خو شه پارا گريوان شهيد ده زهرا زواۓ که وچ لبان شهيد
قاسيمۍ راو ڑلو عبے کے په دوش ده يزيد حکم ابن ذياد په ايما
څه شه اسيانو په گزران شهيد حسين که شمر بے ايمان شهيد
رسول حرم السونه وتا ڑل شو ده خوائيندو غم کے جگر خون شه شهيد
څه شولو شاه شهيدان شهيد شه ده بنديانو په ارمان شهيد
کا حسين دين مدد کے نوے شهيد په کربال يو حسين نه وه وهللا
وه به هللا باندے ايمان شهيد شه ده رسول وا ڑا خاندان شهيد
گفتار
ذوالجناح امر درست ده موال که حسين فرمانکه ده زخمو زور دے
حسين ځان په ريگو تکيه که رود مه ده وينو په ستر گو خور دے
بيائۍ سار اوچات ده خيمو په خوا که ذوالجناح ورو ورو مه وشا ُکوزکا
ذوالجناح پوهے شو غمۍ ده کور دے نور ناستے ماتا بس په ذين اور دے
تا څه حسين نا خستۍ وعده وا مو پهرا پريگدا زينب زنده دے
سوارۍ ده حشر ده سار سودا وا خبار ئيه لور ده مشکل کشا دے
بل چا سوارۍ ده په ذين حرام شا خو ده ميدان په لورۍ راسيگا
څه پروت په خاورو تا ده ذين سور دے ديخنو کے گير مه بےنوا ورور دے
نوحه
ورور مه چوک نيشتا بے نوا پاتے دے دا خالۍ ذين ده ورور ليدلۓ نشم
زخمۍ په ريگو ده صحرا پاتے دے ده پردے خيال دے باهر واتلے نشم
نشۍ پامال الال تنا ذوالجناح ورور مه ديخنونا باچاوا ذوالجناح
گفتار
څه خلق شو ورايا ذوالجناح ستون شه عمر سعد نعريکے حسين لويدلۓ دے
ده حسين الش تا بيا سرنگون شه آس بے شاهسوارا وداريدلۓ دے
جبينۍ سور ده حسين په خون شه زر دا آس ما په حضور کے پيش کو
خيمو په لور بيا را گرزيدلۓ دے ڈير ده کمال په حد راسيدلۓ دے
څه په دۍ حال شهزادۍ۔ ذوالجناح وليدال بابا مه راغۓ کسے ۔ ما ديدان غرض دے
په زمکۓ چيخلو ورو خپل زنگانونه وا ترورے زه څم اوس په ديدانونه
ماتم کيده ذوالجناح۔ واپس شه بيا ميدان تا خبار به اوس درپارا ۔ راوڑم ده خکولۍ بابا
حسين پراتاوا تنا۔ گوهرۍ تله په سنان رابه شم خپل پالر سارا۔ بيا ترورے په خيمگاه
خپل سار اوايل آس بيا په فرشونه څم مخ تاۓ ويرم زه په سالمونه
تاريخ ليکهلۍ ده آس۔ وفادارۍ قيصے دۍ څه ذوالجناح وليده۔ سکينه بے چيختنا
حسين غالم دے احساس۔ جارۍ رسول وينے دۍ دسے فريادۍ وکه ۔ يتيما شوا غمجنا
حيوان نا بدتر وو يزيد فوجونه بۍ بيانو راشو زر په ماتمونه
نوحه
خوائيندے مه پتا سپارلۍ دۍ اوس الوداع کاوم گورا خپل رسول نماسۓ رنگ په خپلو وينو کے
وينو په جانماز به زه خوا گا سجده دتا کاوم خپل امت دالسه کربال عجب ظلمونو کے
خور مه پاتے بے نوا شوا يا هللا تندو نا مه اور سينه شوا يا هللا
لويلۍ کليمه دتا او ماده نيکه په زبان تا په رضا زه رضا يم غشيو بارانونو کے
بيا مه هم ذبح کاوۍ يا رب با حال زنکدان ته مه اضافه وکے يا رب فقط صبرونو کے
رد مه هر التجا شوا يا هللا ورنه ظلم انتها شوا يا هللا
رنگ ده اسمان سورشه په زمين لرزه طارۍ شوال زه حسين ابن علۍ يم بے گناه يم ئيه گواه
هاۓ حسين غالمه په ژاڑا بۍبۍ شوال بےنوا کم ظاليمانو خو نه کاوم بد دُعا
کربال کرب و بال شوا يا هللا فيصله مه بس پتا شوا يا هللا
غا گ مه وکه ته ده گورے وا عمر سعدا ما غريبا ورورا ظاليمانو ځوراولۓ ئيه
زواۓ ده رسول ذبح کيگۍ واۓ وۍ نامرادا تلے زينببيا نا مه خوا گا ورورا ليدلۓ ئيه
خوترس نه وه زڑونوکے۔گوتے وے غاخونوکے غشيو بارنونو کے ۔ تورو گوزارونو کے
حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا
فرق ده که عيان ده منافق او مومنانو ته څه ذوالجناح نا شوے جدا گوزرو زور وه
کا بيا پٹا وۍ چوک دا ستم ده ظاليمانو غسے وخت کے تا کڑاۓ اواز عباس په لور وه
زه به غم غا گونو کے۔ ويايم بازارونوکے درد ده وه غا گونو کے ۔ شور شه اسمانونو کے
حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا
ويل حسين غالمه بۍ بۍ هلے به محسوس کے تا ذبح کاولو تا يو نصرانۍ راغلۓ وه
سار سا دتا ورورا څه څم بندۍ جلوس کے غير مذهب وه خو دتا ليدو سا ژا ڑيدلۓ وه
زه ده فريادونوکے۔ ته تالوتونو کے څورا پُر اثر ئيه ته ۔ لعل ده پيغمبر ئيه ته
حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا حسينه ورورا ۔ حسينه ورورا
نوحه
پروت په گرمۍ۔ دۍ سلگۍ ۔ اسکيدلۓ نشم زه غا حسين ۔ يم بے چين ۔ پروت يم کربال کے
وخت آخيرۍ ۔ يم زخمۍ ۔ باچيدلۓ نشم څه گران نبۍ۔ دلجوئۍ ۔ ذلفے الس کے راکے
بيا هم گوزر ۔ ده لخکر ۔ زه نيم جان تيراوم نن ده ژمدون۔ وخت پُر خون۔ په بيوان تيراوم
دا ظلم کار ۔ مه قرار ۔ مر گ تانه پرۍ گدۍ ماده حجت ۔ مناجات ۔ کڑۍ ُوو اوبوتا
وکسا څه هار ۔ حلق په سار ۔ مه ديخنه چيگدۍ نيکه امت ۔ مه اوچات ۔ شه ذبح کيدوتا
او زه ده يوے۔ يوےسجدے۔ ڈير ارمان تيراوم پروت يم بے وير۔ خو تفسير۔ ده قرآن تيراوم
نوحه دے رب مختار۔ ال مخ هار۔ هار ترغا ڑه نشۍ
281
څو سجده دار ۔ ال اغيار ۔ په څٹ واڑا نشۍ دسوال دے رب ۔ څه سبب۔ ده سجدے کے پيدا
هاۓ دا بيان ۔ ده ارمان ۔ تر چشمان تيراوم نگاه باتُو ۔ دا ارزو ۔ يا سبحان تيراوم
حال ده امام ۔ طشت از بام ۔ تيراولۓ نشۍ دا مائيه ناز ۔ جانماز ۔ ده سرو وينو هللا
حسين غالم ۔ هم کالم ۔ پٹاولۓ نشۍ سجده ده راز ۔ په اعجاز۔ کے ده مينو هللا
ځکا بيريان ۔ دا بيان ۔ نيم پنهان تيراوم وامه ڑاوے ۔ په سجدے ۔ دتا شان تيراوم
غازۍ عباس السونه التن دوا ڑا جدا شو غمجن وۍ نن وريځے ارواح ده مومنانو
اکبر او قاسم دوا ڑا فدا ال شاهنشاه شو محنت به نن فنا وه هزار ده نبيانو
بۍ بيانو کاول وير ۔ حسين دے بے وزير اسالم په زلزل وه ۔ خونۍ جاۓ مقتل وه
څه سور په ذوالجناح شه ۔ غا وريځ ده لسم دے زهرا چمن تاال شه ۔ غا وريځ ده لسم دے
مظلوم څه ميدان کے اواز وکۍ داسے احسان ده زهرا دے۔ احسان ده موالدے
امداد مه چوک نيشتا بيکس يما دۍ پاسے حق ده مسلمانانو ۔ اسالم کا نن زنده دے
فۍالحال يوے خيمےکے۔ ماشوم گهوارے کے اسالم وه تشنه حال ۔ حسين تشنه آل
بے چين په ژا ڑا شه ۔ غا وريځ ده لسم دے شهيد په نينوا شه ۔ غا وريځ ده لسم دے
حسين مثل قرآن اصغر راو ڑه ميدان تا څه صبح ده لسم شوا۔ بيوان کربال کے
فرزند شا ِه مردان ۔ گردن وير که پيکان تا عشره ده محرم شوا۔ بيوان کربال کے
اصغر وينے خوارے شوے۔ اسمان نعرے شوے په کربال بيوان ۔ اکبر وکه اذان
شهيد شهزاده شه ۔ غا وريځ ده لسم دے وير گاڈ په خيمگاه شه۔ غا وريځ ده لسم دے
افسوس حسين غالمه زخمۍ تشنه لبان خيمونا را باهر ش ُو ۔ وا ڑو ژا ڑلۓ اوخۍ
جدا ال ذوالجناح شه زهرا ما ِه تبان هر چاپه الس نيولۍ وو وچ ده اوبو لوخۍ
امام عالۍ مقام ۔ محافظ اسالم ده العطش نعروسا ۔ اوبو اوبو سورو سا
په ريگو څه تکيه شه ۔ غا وريځ ده لسم دے قيامت الم برپا شه ۔ غا وريځ ده لسم دے
کا چوک ده نيشتا تن او تنها ئيه آواز مه واورا ارض و سما موال
زه به غويگ ديرکم دما موال ئيه ده ذوالفقار او ده ذوالجناح موال
ذوالجناح پريگدا دما ولما ئيه په کوم دستور کے ده مظلومۍ ئيه
زه کربال يم ده کربال موال وکسا لرزيگۍ ده عرش هللا موال
ما باندے پروت دے وکسا اکبر صبريداۓ نشم پتا شيدا شوم
بل ده بے السو وکسا توغدار زه تاال غما ورتا ورتا شوم
بل مه دے غويگے کے پروت اصغر نور امتحان ده پما دشوار دے
بس انتظار دے وشوا د تا موال وينے ده اورۍ قطره قطره موال
حسين غالمه شاه ال ذين بُود شه وينو نا بوئيں ده رسول هللا راڅۍ
قيامۍ زمکے په مخ نمود شه غا گ ال هر ساسکۍ زهرا زهرا راڅۍ
ورو په رکوع شه بيا په سجود شه حسين حسين ده دسےنعرا رڅۍ
تن نا بلند شه بيا په هوا موال لکا فرياد وۍ ده مورزهرا موال
نوحه
نورانۍ تن نا ده سرو وينو تجلۍ خيجۍ ال ذوالجناح وشوا راکوز شا دلرباء راشا
زه به ده څاپ کم نن پما وکا سجدا راشا زه کربال به غويگا ديرکم اوس پما راشا
په يوه او بل النگ ده آوڑے ده زهرا زويا دا زمانه کاتا په قدر پوهيدلۓ موال
همدسے ورو غوندے په انڈ ال ذوالجناح راشا غشۍ به نه ُوو تا په تن الدۍ دُنيا راشا
زه به ده غويگے کے رواخلم جنازه راشا دا ڑانگ بدان به غارغاڑۍ کم زه دتا راشا
حسين غالمه نکرائين څه په پرسان راشۍ فيض رسان ئيه اۓ حسينه زه ارزو الرم
دۍ وخت کے اُويا وا شهيد کربال راشا راشا څه خاک مه شۍ موال خاک شفا راشا
حسين غالمه وشوا نور ال غشيو پور مه ٹول بدان دے
مخکے نشتر دۍ نيشتا زور پما تياره وا ڑا جهان دے
په اوخيو تر المن موال وشوا ما کوز کا ذوالجناح
موال تا ده زارۍ ونيسا جناح ذين مه خالۍ ونيسا
نوحه
دے وريځ ده عاشور ده محرم
په کور ده رسول جوڑ دے ماتم بر ظلم يزيد هاۓ واويال
حرم دے شوريد هاۓ واويال بر خون شهيد هاۓ واويال
ڈيرا گرمۍ دے تشنائۍ دے وشوا ذين پريگدا تقسيم ده قاسم خائيسته بدان
284
نوحه
رسول شبيهه چيتا ده غشيو باران دين ده هللا ده ختميدو چيتا وه
دا زلمۓ تورو ده نيزو چيتا وه کربال حال ده پٹيدو چيتا وه
ليکهۍ څه بيا علۍ بيعت وکڑلو غمو بدال کے خداۓ رضا آخستل
دا ده حسين په کارنامو چيتاوه بے حسين بل ده دۍ سودو چيتاوه
بس دا کاذب راوۍ حسين که عيان حسين اصحابو کروبۍ کڑو حيران
ورنه حاجت ده غو خطبو چيتاوه دسے معيار ده يارانو چيتا وه
نوحه
وفاسبق خستو تا خپل زنگون په خاورو که خم ده فرات نهر نا دنيا اوبو گيال کاوال
کال بے السو عباس خولے کےمشک تسمه کاوال څه ده حسين باچيو تندو نا ژا ڑا کاوال
زهد او تقوا خپل گريوان څيرےکه المنے پورے ظلم ال شرما سترگے پٹےکےپه دوا ڑو السو
کال حسين په خپلو سرو وينو سجده کاوال څه حرمله ده اصغر تندے فيصله کاوال
حيا زينب نا ده کعبے په شان طواف که شروع اسالم چوک چوک زخمۍ پروت وه په کربال کے
مظلومۍ وير کاول څه ذلوانو ژارنگا کاوال حسين ده سرو وينو عطيے ورتا هبه کاوال
شکر و قناعت وينوال ده سکينه المنا وينا اسالم تا وا جارۍ ده حسين اصحابانو
څه خرابے کۓ ده پالر سار مطالبه کاوال تيماردارۍ ده اسالم ثانئۍ زهرا کاوال
ده عارفانو په گريوان اوخۍ راپريواتلے ده اسالم راگو تا څه وينے ويرکےآل ده رسول
ورنه حسين غالم خو صرف ايشاره کاوال زينب خپل سار څادر سا زخمو مداوا کاوال
قرآن ويائۍ بيا خپال هم قتل شو رضا کے هللا وا ڑا حکمونه ۔ نازل دۍ په قران کے
حسين وکو غا گونه تورو راشو جوالن کے حسين حسين غا گونه۔آسکيگۍ په جهان کے
کا دين پما باچيگۍ نو ما ذرے ذرے کو کتاب بے استادا زداکيگۍ نا هيچاتا
شو دورا گوزارونه روغ ځاۓ نه وه بدان کے عبث دۍ کتابونه بے هادۍ جزودان کے
ذبح شه خوسجدے کے سجده وا په سرو وينو قرآن ويائۍ شهيد زنده دے په دليل
ده رب ُوو تعريفونه حسين تگۍ زبان کے حسين تالوتونه کاوۍ پاسا سنان کے
قرآن وا ڑا حکمونه په يوے ورئځے پورا شو قرآن ويائۍ نمونځ ادا کو مومنانو
دانا څه وو عمرونه حسين په امتحان کے حسين نمانځونه کاوۍ غشيو باران کے
حسين غالمه اويا سيرت ده حسين څه دے قرآن ويائۍ روژا کا صبحۍ نا تر مخاما
گويا وو اياتونه نازل ده حسين شان کے حسين درو وريځو تندا کا تيرا بيابان کے
نوحه
ورور په جنازيۓ خوائيندے ماتم ته نه پريخللے غا حسين شهيد شه څه سيد ثقلين
ويرڅه چا کاول غا گلدستے ئي واتا ڑلے ويل حسينُ منۍ َو انا من الحسين
نن بئۍ ته وير وکے کا زنڑکۓ الرے سينه کے نن څه ژا ڑے نا مسليما کال به ژا ڑا کۓ
غم کےده رسول څه شريک نشے په خادۍ کے غا رسول څه تئۍ په کليمے کاوے فخرونه
هر چوک شاميلگۍ په خادۍ او خوشحالۍ کے څه نامائۍ واخلے څاپاوے گوتو سارونه
صرف په خادۍ شرکت به څه مينے دعوا کے نن ده غه رسول لونڑے ديخنو تاالواال کے
ځکا يوه نصرانۍ نعرا وکا ده تکبير دا بيمار پُرسۍ وا څه حاضرے زلوانے شوے
ځانۍ که نثار په حقو ننگ به کال زداکے طوقۍ ده بيمار په غا ڑے هار که ولماستۓ کے
چا څه کليمه لويستا هغو حسين غالمه شيعتۍ ماء انشربتم ما عذنا ذکرونۍ
آل ده رسول و ځاوراول حائير نا تر شاما ب او شهدنا فندبونۍ
اوسمعتوم بغري ٍ
آخير بنديوان شو اهلبيت په خرابے کے پرے حلقوم نا دا اواز راتله ژا ڑا ژا ڑا کے
نوحه
ناموس دےده پيغمبرڅه کجاؤ کے گرزۍ دا اجر رسالت وه څه که کوفيانو ادا
هم ده رسول ده جگر ۔ سار په نيزو کے گرزۍ درينا عداوت وه څه که شقيانو ادا
ده خور بندۍ السونه۔ ده ال سنان گورۍ ظلمونه نه پٹيگۍ دا هر انسان گورۍ
اسالم سالمتۍ وا دۍ په قرآن ليکهلۍ ده اهلبيتو بے گهر څه قتل عام وشه
نامے مسلمانۍ وا دۍ تاريخدان ليکهلۍ ده شودو اوڑکۍ نحر َولۍ په بام وشه
همدا تاريخ په ژا ڑا۔ نن انگريزان گورۍ دا وچ حلقوم وينے دۍ۔ دا ده اسمان گورۍ
څه شهيدانو جمع هم قاتالن ال ڑو پرے شوےغنچے ده رسول داڅرنگ پيراوۍدے
څه شو حسين غالمه ٹول ظاليمان ال ڑو لوٹ شوے خيمے ده رسول دا کوما ديندارۍ دے
دا ده عبرت سبق دے ۔ څه هوشيارن گورۍ ده گوشوارو زخمونه ۔ سکينه جان گورۍ
نوحه
ده العطش نعرے شوے ۔ مظلومے خيمگاه کے موال ويلو اکبرا ۔ اذان ته ادا کا
انصارو تانے سرے شوے۔وينو سارا وفا کے ديدان ده دوا ڑو ستر گو نيکه په مينے راکا
حسن چمن تاالشه ۔ دا نن دے هغا وريځ تيمم نمونځ ادا شه ۔ دانن دےهغا وريځ
اۓ مسليما تاده نبۍ لونڑے ولمانے شوے څه بے گناه اوجاڑه ۔ باغچه ده پيغمبر شوا
288
تانا ده گلو ڈاکا ۔ زهرا لخت جگر شوا راغونڈ وا ڑه او ڑکۍ ۔ نادانے سکينه کو
بے شاه ذوالجناح شه ۔ دا نن دے هغا وريځ په مشک ماتم برپا شه ۔ دا نن دے هغا وريځ
ويلے حسين غالمه ماتم دے ناگوار څه غاگ علۍ اکبر۔ شيرين بابا تا وکه
بے داد نوحه خواں دے هريو درو ديوار راو راسيگا بابا ۔ ظالم مه بوسه زڑه که
پُرخون ارض و سما ں شه۔ دا نن دے هغا وريځ مظلوم آب ديده شه ۔ دانن دے هغا وريځ
نوحه
يا رسول هللا نن ده امت ظلمونه و گورا راغله ذوالجناح په وينو رنگ ٹنڈا خيموتا
تورو۔نيزو۔غشيو ۔ په حسين زخمونه و گورا َوکاتل بۍبۍ څه خالۍ ذين اوخيو شيبو تا
ځاۓ ده ليدو نيشتا په بدن ده شهزاده حسين غا گۍ َوکه راغله خالۍ ذين ما ده الال حسين
حرمت پرده دے دۍ ديخنه ورڅخاتللۓ نشم وير او په شيوان ورمنا تلے زينبيا واتا
ويرپه دوا ڑو السو خپل الال باندے کاواۓ نشم راغلال فريادۍ وکه روح مصطفۍٰ واتا
شتاخوائيندوکےپاتےشه بےويرده مابادشاه حسين ذبح که هاۓ ذبح وانيکا شمر دتا حسين
نه وه که ماتم چاپه تانے ده بے نوا حسين يا رسول هللا تاپه سينےڅه لوباولۓ دے
ته حسين غالمه ماتم وکا ده آقا حسين هغا حسين نن په تاودوريگو پرۍواتلۓ دے
اُويا دے شهيد کربال دما موال حسين راشانن په وينو رنگين وکسا بے نوا حسين
نوحه
عباس خپل السونه علم سارا فدا کو کال سجدے تا ال ڑا اسرا ده ويارو بورو
289
سور شه شفق ده اسمان ويرشه جنت په حورو هاۓ ماشومانو کاول اوبو اوبو غا گونه
شو سرنگون سارونه ۔ سار شه باال ده حسين التگيو اوڑکيو ڈاکا۔ شوال خيمه ده حسين
حسين غالمه يزيد مڑدے زنده دے حسين حسين ده خکولۍ الال۔ جگر ٹکڑےٹولےکے
دا کليمه ال اله اِال هللا دے حسين ننۍ قاسم ده بدن خوارے غنچے ٹولے کے
داجنت څه دے انعام نيشتا صله ده حسين په گوتو وال گيدا وياره حنا ده حسين
نوحه
تا استغاثه کا څه پاتے تنها شوے تا ده حريت زنده ولوله کا
بۍ بيانو ژا ڑاکا ستون په خيمگاه شوے تاده شهادت بيا تازه جزبه کا
گهوارے نا کوز شه ۔ ششماهۍ گالب سامراج ده رسوا که ۔ اۓ شاه محراب
او اوالد والؤ ستر گے کو اوچاتے تا په يوے خطبے کے۔ دا وکه فرمان
تندو نا ده مڑيگۍ دا دنيا دے پاتے کا دعوا الرو څه۔ يو مسلمانان
غشۓ اُو ويشتلو حرمله قصاب نو زواۓ ده زهرا يم۔ زواۓ ده بو تراب
هاۓ ماشوم ال وينو ده فانۍ جهان مانا سوا بل چوک زواۓ ده رسول هللا
دوا ڑا انکارۍ ش ُو زمکا هم اسمان نيشتا په دۍ زمکے او شاميانو و هللا
پالر ده زوۍ په وينو گيرا کا خضاب نو بيا ويلے ويژنو ما تگے بے آب
اوبه وے بند په حسين۔ تاغير وو ٹول گلونه اۓ حسين غالمه اُوايا سينه نن
290
خپل امت شهيد که زواۓ ده مصطفۍٰ نن تگۓ څه شهيد که ده رسول عترت
آسکۍ په نيزے که هاشمۍ افتاب اخير پانڑۍ پانڑئۍ که هللا کتاب
نوحه
استغاثه وکڑال حسين مگر څه رسول په خپال لوبا ولۓ وه
وانه خسته هيچا ده حسين خبر حق دے جبرائيل څه زانگا ولۓ وه
پاتے دے غريب او بےنوا حسين خپل امت که گير په کربال حسين
نن حسين غالم ځکا ژا ڑا کاوۍ خکولۍ توريالۍ ٹول شهيدان شولو
خپل رسول هللا واتا پرسا کاوۍ هاشمۍ گلونه ُوو خزان شولو
څه امت که ذبح بے گناه حسين راغۓ په ميدان تگۓ تنها حسين
نوحه
تورو راشو راشو ما زخمۍ زخمۍ کو ده هللا قسم تورو ۔ کا ما دين باچيگۍ
دا حسين کا نه وۍ خو دين به نازيگۍ ما قلم قلم کو ۔ وهللا ز ڑه مه کيگۍ
بيا احسان بدال دا وير که امت زوۍ دوا السونه ۔ پاس په سينے چيخلو
291
ما ويلو ادب تا مه زواے تياريگۍ غا ٹکۍ ده تندے مانه پويريگۍ
مائي څنگ کو السونه ۔ سرے سپينے سينے نا زه څه ورتا ال ڑم ۔ زوۍ مه زنکدان وه
څه خبار وم څه به کوژدانۓ ڑ انگيگۍ اويلو نظرمه ۔ ويلے نه ال گيگۍ
ستر گے مه کے آسکے هيچوک رسا نه ُوو زوۍ مه ويلو بابا۔ تا ديدان ده غوا ڑم
غا گ مه وکه خدايا څرنگ به آسکيگۍ خو څه وکم ستر گے مه ده نه غآ ڑيگۍ
تورو غشيو راشو کانڑيو صرفه ماکو زه چيناستم زوۍ تا وينے مه صفا کے
بے اکبرا څه کۍ څه حسين پائيگۍ ماويلو ديدان کا ۔ کا درتا مائيگۍ
دين حسين غالمه هسے پاتے نه دے ويلو علۍ اکبر ۔ پالرا زه سيراب شوم
ونے ده دينونو په خون پنڑاکيگۍ هاۓ تندا دتا به کال رفع کيگۍ
نوحه
اوبه کے بند شاميانو ۔ په حسين ظاليمانو خکولۓ پسر ده رسول ۔ جان جگر ده رسول
ده العطش نعرے وے ۔ ده حسين ماشومانو تن څادر ده رسول
مباهلےضرورت ۔ ِ
ساقۍ ده لور که علمدار حسين ابن علۍ ده نبوت هغا شاهسوار حسين ابن علۍ
شهيد شو ٹول بے گناه ۔ يويو په کرب و بال لوبو غنچه ده نبۍ ۔ غا بوسه گاه ده نبۍ
ده ابن ذياد په حکم ۔ ده رسول کور شه تاال ت جان ده نبۍ ۔ نور بينا ده نبۍ
راح ِ
اخير راوان که يو شيرخوار حسين ابن علۍ ده فاطمه ده غآ ڑے هار حسين ابن علۍ
ده شپيگو مياشتو غوٹۍ۔ ده زنکدان په ٹکۍ شاه او سلطان حسين ۔ دين او ايمان حسين
بابا تا وليدلو ۔ وا پالرا ته شه راضۍ حسينُ منۍ حديث۔ صفا عنوان حسين
شه ده زوۍ وينو کے گلزار حسين ابن علۍ انا من الحسين کردار حسين ابن علۍ
غا ځوانۍ ده اکبر ۔ او پراتا په ريگو زواۓ ده رسول هللا دے شهيد کربال دے
292
حسين غالمه بنا کليمه طيبه دے ويلوئي خوائيندو واتا۔ وشوا هللا نگهبان
دين او دنيا هغا سردار حسين ابن علۍ بيا به رانشۍ په ديدار حسين ابن علۍ
نوحه
تاسو شپيگام خليفه جوڑ کڑلو يزيد نا مگر زه حسين ابن علۍ يم اويو زمانے تا
زه يم راغلۓ ده شپيگم اوس ازمانےتا مه به هر گز بو نه زو ده يزيد مے خانےتا
ما کا واپس نه کو شپيگونا بيا څالورو په لور دما بيعت ده غه کردار باندے دستخط دے گويا
بيا اهلبيت اونه يو پس دما گهرانے تا اور ويلے ويرکم ده دين پاکے آشيانے تا
ما خو قرآن په نيزو چاتا اوچات کڑاۓ نه دے حرام حرام ده محمد حالل حالل به وۍ
ما څه پرواه دے غصب تخت حرام خزانے تا نيشتا اختيار ده بدعت ابن مرجانے تا
ربا حسين غالم تا دين سارا نسبت ويرکے د ما بيعت وهللا بيعت دے ده رسول هللا
لکا نسبت ده شمع دے څر نگ پروانے تا بند اچاول دۍ ده دنيا اوبے راوانے تا
نوحه
نوحه
تورو راڅو بيکس يم ۔ اکبر او بے عباس يم زخمۍ بدن مائيرے کے ۔ حسين دسے نعريکے
اوس پاتے خالۍ الس يم ۔ او بے اصغر يم وا تورو نيزو راشو ۔ نعرے درتا وايم
مظلوم حسين ليدلو ۔ چاغشۍ وارا ولو کا ما په وينو دين ۔ باچيگۍ دے آمين
چا کانڑۍ او ويشتلو ۔ خيمو که وه ماتم نوما ذرے ذرے کو ۔ خو دين به باچاوم
گوزر ُوو بے رحمۍ وا۔ اکتوبر ده عسوۍ وا خاموش وا ڑا امت دے۔ ده ظلم حکومت دے
او ده آسو گرمۍ وا ۔ عشره ده محرم دا عمر ده ذلت دے ۔ زئي کال خواخاوم
افسوس ده ستم کوش ۔ واورو ضمير فروش دۍ ذلت ژمدانه نا ۔ خه دے عزت مڑيدنا
زه درس ده آدم هوش ۔ دنيا واتا کاوم مرگ شتا خطره دے څه نا ۔ بس دا درتا خايم
تورو په دۍ بيوان ۔ تاسو دما خاندان تورو راڅو ِمنا دے ۔ نيولۍ مه سينه دے
شهيد که په ارمان ۔ زه بيال پاتے يم پاره گريوان دما دے ۔ پاتے بيکاسه يم
سجدے نا اخير سار ۔ نيزے تاکه سفر په دين ده پيغمبر ۔ خپل ځان به کم نثار
حسين غالم شا جار ۔ بيا ده بندۍ حرم خو بيعت ده بدکار ۔ به زه اُو نه مانم
نوحه
تگۍ به هيچيرے نه ُوو او ڑکۍ ماشومان غا دما قاتل دے څه چا که قتل حسين
بس دۍ تگيو او ڑکيو په ارمان دے حسين ده رسول ده دۍ حديث عنوان دے حسين
اۓ حسين غالمه خليفه وه غا مقبول زواۓ دے ده رسول دا زواۓده ساقئۍ کوثر
اُوئۍ خال ده حسين جسم نا وينا ده رسول بند کڑلے اوبه ورباندے يزيدۍ لخکر
تگۓ ذبح نن په زنکدان دے حسين تگۓ په اوبو کے ده جهان دے حسين
نوحه
ده رسول آل باندے مه بےگناه وکه غشيو باران مسلمانان يو نو زهرا گلونه ويلے ريژاؤ
نو نمانځو کے بياپه دۍ درودونه ويلے آستاؤ ده رسول آل باندے رب نعمتونه ويلے بنداؤ
قرآن کے خوده دۍ حسين ده پيدائش ذکرونه دۍ دا غا حسين دے څه رسول هللا په وليو گرزاول
څه قتالؤ حسين بيا قرآنونه ويلے څاپاؤ دے مسافر ورتا تورے تيغونه ويلے تيراؤ
ظلم څه حد وۍ ظاليمانو څه اوبه مه کڑلے بند ويلے مه گير که رسول زواۓبيال په دشت کربال
اوس ده رسول په وينو خپل السونه ويلے رنگاؤ ورسا بۍبيانے دۍ چاپير فوجونه ويلے غونڈاؤ
مسلمانۍ دعوا الرو ده رسول زواۓ مه که شهيد ڈيرا گرمۍ دےورسارادۍ وکسواوڑکۍ ماشومان
بے حياؤ اوس ده بۍبيانو السونه ويلے تا ڑؤ ده فرات غآ ڑے نا خيمو کورنه ويلے آسکاؤ
حسين غالم څه دےلگياپه غم کےده مظلوم حسين مسلمانان يو نو اُوبه مه بند کے ويلے په حسين
څه وائۍ خپل ځان نو تاسو بيا زڑونه ويلے تنگاؤ ده ماشومانو العطش غا گونه ويلے نه آورو
اسمان شکسته شه شغله بار نور شه څه زمکا الال زارشوا او سرا شوا ترائي
مختا ده مرتجز يودم ظاهر حضور شه فوج خدائۍ
په زمکے سجده ريز شه ٹول ِ
باچيا څٹ تا وکسا وطن سور سور شه امام شه بے انصارو بے اوالد او بے بهائۍ
تانو څلۍ دۍ ده سارو چکۓ انگور شه حمله ئي وکا دشمن باندے عجب په تنهائۍ
په ننگ کے فرشتے هزار هزار دتا دۍ دشمن صرف نه تخلو حيدرۍ گوزار نا
علۍ ۔ حسن ۔ زهرا په انتظار دتا دۍ دريا هم درڑيدلو مرتجز رفتار نا
کا غوا ڑے څه ده نوح په شان فناشۍ هرانسان يو پڑک وه سور په وينو کربال ميدان شه
نجات کشتۍ هم ته ئيه څه تازه شۍ بيا جهان تندے ده السه گويا حسين نوجوان شه
خو ظلم به هيچيرے ختم نه شۍ په زمان اواز ال ديخنو پورتا ده االمان شه
زنده څه څورا پورے وۍ دنيا باندے شيطان گردا وا په هرچا باندے تياره جهان شه
بس نور مرضۍ دتا دے څه شاهد دے جبرائيل تانو کا زمکا پٹا حمله ور شبير شه
څه کال به پورا شۍ غا فديه ده اسماعيل گرمۍ وا تماشے پارا افتاب نز گيرشه
دۍ وختے خاموشۍ وا کربال بيوان کے تورا په وينو سرا وا کا وينے په تورے سرے
حسين تورا و ٹومبال بيا په ميان کے څيرل ُوو پرۍکيدل ُوو وے تانے پارے پارے
زغرائي اُوغورزاوال بدن نا ميدان کے آرا لکا لرگۍ نا پاراوۍ ذرے ذرے
سينه ئي کا اونا لکا غامۓ پيزوان کے ميدان کے وےتانو ٹکڑے ٹکڑے خوارے وارے
دشمن کال ا گا شه ده غشيو باران شه گالۍ لکا باران سارا واريگۍ په هر س ُو
زخمۍ په تورو غشيو افاقۍ بدان شه وينو باران کے دۍ قسم سارونه تاليدو
ده قلب مطمئن جسم ال زخمو ڈاک شه گرد پورتا شه بے حدا جنگ زده ميدان شه
شه ذين نا الوداع څه ده ريگو مشتاق شه ال زمکے گردے َوخاتے جوڑ سائبان شه
گويا ده انسانيت دامن چاک چاک شه زمکے پاتےشوےشپيگ لکا اتهام اسمان شه
ناما ده کربال ٹولے دنيا پوشاک شه افتاب باندے لکا گويا گهن عيان شه
روح قدسۍ ده شاه په افالک باندے دے
ِ ال تورے گويا وينو باران سور واريده
سجدے کۓ جبين ده کربال خاک باندے دے امام حسين چهرے نا عجب نور واريده
اخير څه ذين نا زمکے تا را ولويده امام حسين په ديخنو لکا با ِد صرصر راوان
يو الکځ شل څالور زرا نبيانو که سالم عمر سعد۔شمر چيتا چيتا پهلوان
زهرا ويخته پرشان کو او کاولۍ دا کالم بس هغا سا ڑاۓ نر وه څه چا بچ واساتل ځان
يا خدايا په محشر غوا ڑم ده دۍ ظلم انجام دريا نا پورے وتخلوبےدين بے ايمان
خيمو کے دسے ليکهۍ څه برپا ماتام دے دريا کے ورپسے مرتجز ځان واچاول
ژا ڑا به ويلے نکۍ څه حسين غالم دے شمشير ده شبير امتحان واچاول
مرثيه
296
نوحه
کال راغۓ بيا خيمونا تگۓ په ميدان امر رب دے اهلبيتو ساده مودت
غويگے کۓ غنچه نيولۍ وا لکا قرآن ظاليمانو اوال ويرکه۔ تندے اذيت
مختاۓ راغۓ حُرمله خ َولے سارا ئي ويال کليمه
سپين نرگس وه رنگ بدال شه شور لکا گالب ظاليمانو يوے وريځے ۔ حسين انصآر
اۓ حسين غالمه گيرا شوا په خون خضاب بے گناهۍ يويوذبح که۔ تر مزديگار
قتل معصوم کا زلزله وکا حسين بيا استغاثه
نوحه
اکبر په وينو رنگ کا موال ليدلۓ نه وے هللا دتا ده دين به نوه دسے توقير
شايد څه ده حسين به بيا کم نه وه نظير کا نواۓ رسول هللا چيرے ستم پزير
قاسم تنا کا چيرے ُکشته نواۓ مقتل کے اسالم به مکمل بيا هم هيجيرے نه وه
خيمو تا بئۍ په و ڑلو حسين نه وه دلگير کا نواۓ ده حيدر بياغا دو دهارۍ شمشير
ويلے به ده زوۍ وينو سا مخ سراولو پالر مسجد کے به رقصونه کيدو تکبير به نه وه
کا خوف ده زمکے نواۓ ال وينو ده بے شير کا چيرے کربال کے قائم نواۓ شبير
محنت غا ده حسين به هم پاتے وه نيمگڑاۓ کا مٹے ده عباس جدا په فرات نواۓ
سجاد کا السو پخو کے ترشام نواۓ ځنځير نو او ڑکۍ به ال تندو دورا نه ُوو زهير
نوحه
298
نوحه
په سوز عشق کے دے لذت نوده اوبو څه حاجت واخورے موتا شرطونه خپل دلبر يخۍ دۍ
ده صابرانو شربتونه په کوثر يخۍ دۍ قانو ِن عشق کے اقرارونه پيغمبر يخۍ دۍ
صبر خو غا وه څه ايوب وکه ماترو کو قسم زه به ده اوس کم خبردارا الهوتيانو په راز
تا ورور ده دۍ شرط عالجونه په جگر يخۍ دۍ محبوب وصال امتحانونه زورا وريخۍ دۍ
ال خپل محبوبه قربانۍ خو څه خابرانه دے څورامحبوب وۍ حسن دارغورامشکل وۍوصال
عشق لکا تاسو بند السونه په سفر يخۍ دۍ محبوب قربت واتا شرطونه پُرخطر يخۍ دۍ
زه به څم و ڑاندے کال پورتاشم نيزےپه معراج لگ غور وکا عاشقانوکے ايوب په طرف
تحفےده تاسو سار شالونه قلندر يخۍ دۍ څه په قرآن کۓ تعريفونه ده صبر يخۍ دۍ
ځاۓ څه بدن کے پاتے نوۍ پس الدۍ په څه وۍ ابراهيم عشق تاؤ کے ده اور په گرمۍ پوهۓ نه شولو
ماتاۓ ماتروکو سالمونه په دختر يخۍ دۍ ده اسماعيل په غا ڑے ناخکے ده خنجريخۍ دۍ
کوم يو شاعر څه وخيجۍ ده مستتر په معراج مو څه ال دواڑو رقيبانو مخکے نه شو خورے
حسين غالم ورتا السونه پاس په سر يخۍ دۍ محبوب خو دسے عاشقان په يوه قاطر يخۍ دۍ
په دنيا شتادۍ عارفان پوهۓ به شۍ نايا نايا اخير موڅه َوکو څه پالر مه څه پريخلۍ نه دۍ
حسين غالم ځکا شعرونه مختصر يخۍ دۍ فضيلتونو تکمے ٹولے ُمو بدر يخۍ دۍ
)مستتر ۔ پوشيده ۔ ستر شده(
نوحه
رسول ديخنۍ دے ربا دين رسوائۍ دے او ڑکۍ صحرا کے ربا۔ دۍ واويال کے
اجر رسالت دا ميزان دے ده ماشومانو اوبو ارمان دے
نوحه
نوحه
څه ٹول شهيد شو بيال شه انداز رسالت ناقص څه منصوبه ده اسالم بيخ کنۍ کا جو ڑا
اصغرۍ اخيرۍ فتح تا يووڑ لو حجت ده سرو وينو سيالب دا منصونه ال بيخا يووڑا
شش ماه تگۍ مارۍ په وينو سرو کے شوا بداال جهگڑا دا ده تعجب په لمحو کے شوا بداال
حسين خو شه پامال دينۍ که بچ پاماليدونا يو درو وريځو تنداوا وا ڑه وا ڑه باچۍ ُوو
حسين غالم که نظم ده تاريخ احوال لويستونا بل غضب گرمۍ وا تگۍ وا ڑا په گرمۍ ُوو
سجده بس داغا يوا ٹولو سجدو کے شوا بداال ژا ڑا ده دۍ باچيو په سلگو شوا بداال