Professional Documents
Culture Documents
PEPERIKSAAN
SIJIL TINGGI PERSEKOLAHAN MALAYSIA
(STPM)
SUKATAN PELAJARAN
SYARIAH
Sukatan pelajaran ini digunakan bagi peperiksaan tahun 2000 dan tahun-tahun
seterusnya sehingga diberitahu.
1
KANDUNGAN
Sukatan Pelajaran 930 Syariah
Halaman
Matlamat 1
Objektif 1
Kandungan 1
A. Fikah 1–8
B. Usul Fikah 9 – 11
C. Ayat Ahkam 12 – 27
D. Hadis Ahkam 28 – 41
Bentuk Peperiksaan 42
Senarai Rujukan 43 – 44
930 SYARIAH
Matlamat
Sukatan pelajaran ini bertujuan untuk memperluas dan memperdalam ilmu pengetahuan, kefahaman.
dan penghayatan dalam bidang Syariah. Sukatan pelajaran ini bertujuan juga untuk memupuk sikap
dan minat pelajar yang berterusan dalam ilmu-ilmu Syariah untuk membolehkan pelajar meneruskan
pengajian dalam bidang berkenaan ke peringkat yang lebih tinggi serta melahirkan pelajar yang
beriman, beramal soleh, berperibadi mulia, dan mempunyai kebolehan beristinbat secara matang
tentang segala hukum yang berkaitan dengan amalan harian.
Objektif
Objektif sukatan pelajaran ini adalah untuk membolehkan pelajar
(a) meningkatkan pengetahuan dan kefahaman dalam bidang Fikah, Usul Fikah, Ayat-ayat Ahkam.
dan Hadis-hadis Ahkam,
(b) menentukan hukum-hukum syarak bagi membantunya menyelesaikan masalah-masalah yang
berbangkit,
(e) mengistinbatkan hukum-hukum syarak daripada al-Quran, al-Sunnah, Ijmak, dan Qiyas.
(d) meningkatkan kemahiran pelajar dari segi penggunaan kaedah Fiqhiyyah.
(e) membuat penilaian dan rumusan tentang isu-isu dalam bidang Syariah.
Kandungan
Sukatan pelajaran Syariah terdiri daripada Fikah, Usul Fikah, Ayat Ahkam, dan Hadis Ahkam.
(A) Fikah
1. Muamalat
1.1 Mukadimah
1.1.1 Pengertian muamalat
1.1.2 Dalil
1.1.3 Fungsi
1
1.3 Riba
1.3.1 Pengertian riba
1.3.2 Hukum
1.3.3 Dalil
1.3.4 Hikmat
1.3.5 Jenis riba
1.3.6 Barang-barang yang boleh berlaku riba
1.3.7 Syarat jual beli barang jenis riba
1.3.8 Perkara yang berkaitan dengan persoalan semasa, contohnya,
(i) pinjaman yang dikenakan faedah
(ii) sewa beli
(iii) simpanan wang yang dibayar faedah
1.4 Khiyar
1.4.1 Pengertian khiyar
1.4.2 Hukum
1.4.3 Dalil
1.4.4 Hikmat
1.4.5 Jenis-jenis khiyar:
(a) Majlis
(b) Syart
(c) Aib
1.4.6 Syarat khiyar
1.4.7 Batalnya khiyar
1.4.8 Persoalan semasa tentang khiyar, contohnya, jaminan dan aspek-aspeknya
1.6 Gadai
1.6.1 Pengertian gadai
1.6.2 Hukum
1.6.3 Dalil
1.6.4 Hikmat
1.6.5 Rukun dan syarat-syaratnya
1.6.6 Hukum penggunaan barang gadaian dari segi hak milik, tempoh, kehilangan,
kerosakan, dan lain-lain
1.6.7 Batalnya gadaian
2
1.6.8 Beberapa persoalan semasa tentang gadaian, contohnya,
(i) pajak gadai barang kemas
(ii) gadaian tanah, rumah, kereta
(iii) bon sebagai cagaran
1.7 Syarikat
1.7.1 Pengertian syarikat
1.7.2 Hukum
1.7.3 Dalil
1.7.4 Hikmat
1.7.5 Jenis-jenis syarikat dan hukumnya
(a) Syarikat Uqud
(i) Inan
(ii) Mufawadah
(iii) Abdan
(iv) Wujuh
(b) Syarikat Amlak
(c) Ta’amin
1.7.6 Batalnya syarikat
1.7.7 Beberapa persoalan semasa tentang syarikat, contohnya syarikat kerjasama,
perkongsian, dan korporat
1.8 Mudarabat
1.8.1 Pengertian mudarabat
1.8.2 Hukum
1.8.3 Dalil
1.8.4 Hikmat
1.8.5 Rukun dan syarat-syaratnya
1.8.6 Batalnya mudarabat
1.8.7 Beberapa persoalan semasa tentang mudarabat, seperti yang diamalkan oleh
Bank Islam
1.9 Wakalat
1.9.1 Pengertian wakalat
1.9.2 Hukum
1.9.3 Dalil
1.9.4 Hikmat
1.9.5 Rukun dan syarat-syaratnya
1.9.6 Batalnya wakalat
1.9.7 Beberapa persoalan semasa tentang wakalat, seperti harta warisan
1.10 Sewa
1.10.1 Pengertian sewa
1.10.2 Hukum
1.10.3 Dalil
1.10.4 Hikmat
1.10.5 Rukun dan syarat-syaratnya
1.10.6 Jenis sewaan
1.10.7 Upah mengerjakan ibadah
1.10.8 Batalnya sewaan
3
1.10.9 Beberapa persoalan semasa lentang sewa, contohnya,
(i) sewa atas sewa
(ii) sewa menerusi agen
(iii) sewa jual
1.11 Wakaf
1.11.1 Pengertian wakaf
1.11.2 Hukum
1.11.3 Dalil
1.11.4 Hikmat
1.11.5 Rukun dan syarat-syaratnya
1.11.6 Jenis-jenis wakaf. contohnya,
(i) mutlaq
(ii) muqayyad
1.11.7 Beberapa persoalan semasa tentang wakaf, contohnya, pengurusan dan
pembangunan harta wakaf
1.12 Wadi’ah
1.12.1 Pengertian wadi’ah
1.12.2 Hukum
1.12.3 Dalil
1.12.4 Hikmat
1.12.5 Hukum menerima wadi’ah
1.12.6 Rukun dan syarat-syaratnya
1.12.7 Batalnya wadi’ah
1.12.8 Beberapa persoalan semasa tentang wadi’ah seperti wadi’ah dalam institusi
Bank Islam dan koperasi
1.13 Wasiat
1.13.1 Pengertian wasiat
1.13.2 Hukum
1.13.3 Dalil
1.13.4 Rukun dan syarat-syaratnya
1.13.5 Beberapa persoalan semasa tentang wasiat, contohnya,
(i) wasiat untuk waris
(ii) wasiat untuk binatang
(iii) wasiat memberi organ-organ manusia
1.14 Nazar
1.14.1 Pengertian nazar
1.14.2 Hukum
1.14.3 Dalil
1.14.4 Hikmat
1.14.5 Syarat sah nazar
1.14.6 Perkara yang boleh dinazarkan
1.14.7 Nazar yang mewajibkan kafarah
1.14.8 Beberapa persoalan semasa tentang nazar, contohnya,
(i) nazar di tempat-tempat tertentu
(ii) nazar untuk menggalakkan insan berusaha
4
2. Munakahat
2.1 Mukadimah
2.1.1 Pengertian munakahat
2.1.2 Dalil
2.1.3 Hukum
2.1.4 Hikmat
2.1.5 Fungsi/tujuan
2.2 Praperkahwinan
2.2.1 Memilih jodoh
2.2.2 Meminang
2.2.3 Mahar
2.2.4 Hantaran
2.2.5 Walimatulurus/walimah
2.3 Perkahwinan
2.3.1 Akad
2.3.2 Rukun nikah dan syarat-syaratnya
2.3.3 Perwakilan
2.3.4 Perempuan yang haram dikahwini
5
2.6 Talak
2.6.1 Pengertian talak
2.6.2 Hukum
2.6.3 Dalil
2.6.4 Hikmat
2.6.5 Rukun dan syarat-syaratnya
2.6.6 Penyelesaian mahkamah
2.7 Idah
2.7.1 Pengertian idah
2.7.2 Hukum
2.7.3 Dalil
2.7.4 Hikmat
2.7.5 Pemberian mut’ah dan nafkah idah
2.8 Rujuk
2.8.1 Pengertian rujuk
2.8.2 Hukum
2.8.3 Dalil
2.8.4 Hikmat
2.8.5 Rukun dan syarat-syaratnya
2.10 Poligami
2.10.1 Pengertian poligami
2.10.2 Hukum
2.10.3 Dalil
2.10.4 Hikmat
2.10.5 Syarat-syarat poligami
3. Jenayah
3.1 Mukadimah
3.1.1 Pengertian jenayah
3.1.2 Fungsi menjaga kehormatan diri, agama, nyawa, akal, keturunan, dan harta
benda
3.1.3 Hukum-hukum jenayah
3.1.4 Dalil
3.2 Jenis-jenis jenayah yang dikenakan hukuman qisas, diyat, dan kafarah
3.2.1 Bunuh dan bahagian-bahagiannya
3.2.2 Memotong atau mencederakan anggota
6
3.3 Qisas
3.3.1 Pengertian qisas
3.3.2 Dalil
3.3.3 Syarat-syarat wajib qisas
3.3.4 Kesalahan yang mewajibkan qisas seperti
(i) bunuh dengan sengaja
(ii) memotong atau mencederakan anggota manusia
3.4 Diyat
3.4.1 Pengertian diyat
3.4.2 Dalil
3.4.3 Jenis-jenis diyat
3.4.4 Syarat-syarat diyat
3.4.5 Kesalahan-kesalahan yang membolehkan diyat
(a) bunuh dengan sengaja tetapi dimaafkan oleh waris si mati
(b) bunuh dengan separa sengaja (syibhul ‘amdi)
(c) bunuh tak sengaja
3.5 Kafarah
3.5.1 Pengertian kafarah
3.5.2 Hukum
3.5.3 Dalil
3.5.4 Syarat-syarat kafarah
3.6 Hudud
3.6.1 Pengertian hudud
3.6.2 Hukum
3.6.3 Dalil
3.6.4 Jenis-jenis jenayah yang dikenakan hudud
(a) Zina
(i) Pengertian zina
(ii) Syarat-syarat wajib had zina
(iii) Sabit zina dan hukumnya
(b) Menuduh zina
(i) Pengertian menuduh zina
(ii) Dalil
(iii) Sabit menuduh zina dan hukumnya
(c) Meminum minuman yang memabukkan
(i) Pengertian minuman yang memabukkan
(ii) Dalil pengharaman
(iii) Hikmat pengharaman
(iv) Sabit had peminum arak
(v) Hukuman meminum minuman yang memabukkan
(d) Mencuri
(i) Pengertian mencuri
(ii) Dalil pengharaman
(iii) Syarat-syarat wajib had mencuri
(iv) Hukuman mencuri
7
3.6.5 Beberapa persoalan semasa tentang jenayah-jenayah tersebut, contohnya,
(i) rogol
(ii) liwat (homoseksual)
(iii) bersekedudukan
(iv) penyalahgunaan dadah
(v) rasuah
3.7 Ta'zir
3.7.1 Pengertian ta’ zir
3.7.2 Hukum
3.7.3 Dalil
3.7.4 Hikmat
3.7.5 Bidang kuasa ta’zir
3.7.6 Penetapan hukuman ta’zir
3.7.7 Beberapa persoalan semasa tentang hukuman ta’zir, contohnya,
(i) hukuman denda dengan wang
(ii) wati syubhah
4. Mirath
4.1 Mukadimah
4.1.1 Pengertian mirath
4.1.2 Hukum
4.1.3 Dalil
4.1.4 Hikmat
4.1.5 Tanggungan dalam harta pusaka
4.3 Waris
4.3.1 Pengertian waris
4.3.2 Waris dari pihak lelaki
4.3.3 Waris dari pihak perempuan
4.3.4 Waris yang mewarisi semua harta
4.5 Persoalan-persoalan semasa tentang harta pusaka (pembahagian harta pusaka) dan
penyelesaiannya
8
(B) Usul Fikah
1. Mukadimah
1.1 Pengertian Usul Fikah
1.2 Pertumbuhan dan perkembangan Usul Fikah
1.3 Faedah Usul Fikah
1.4 Cara-cara penyusunan Usul Fikah
1.5 Bidang perbincangan Usul Fikah
2. Hukum
2.1 Pengertian hukum syarak dan bahagiannya
2.1.1 Pengertian taklifi dan bahagiannya
2.1.2 Hukum wad’ie dan bahagiannya
2.2 Rukhsah dan ‘Azimah
2.3 AI-Hakim
2.4 Al-Mahkum Fih
2.4.1 Pengertian al-mahkum fih
2.4.2 Syarat-syarat mahkum fih
2.5 Al-Mahkum ‘Alaih
2.5.1 Pengertian al-mahkum ‘alaih
2.5.2 Syarat-syarat sah taklif
3. Sumber-sumber hukum
9
3.1.4 Qiyas
(a) Pengertian qiyas
(b) Kehujahan qiyas
(e) Rukun dan syarat-syaratnya
(d) Bahagian-bahagian qiyas, iaitu khafiy dan jaliy
(e) Persoalan semasa yang berhubung dengan qiyas, contohnya dadah
4.1 al-Khas
4.1.1 Mutlak
4.1.2 Muqayyad
4.1.3 Amr dan Nahi
4.2 al-‘Am
4.3 al-Musytarak
5. Nasakh
5.1 Pengertian nasakh
5.2 Syarat-syarat nasakh
5.3 Hikmat nasakh
5.4 Bahagian nasakh
5.5 Cara-cara berlaku nasakh
5.6 Masa berlaku nasakh
5.7 Dalil-dalil yang menasakhkan
5.8 Hukuman yang boleh dinasakh dan tidak boleh dinasakhkan
5.9 Cara mengetahui nasakh
10
6. Ijtihad
6.1 Pengertian ijtihad
6.2 Syarat-syarat ijtihad dan mujtahid
6.3 Hukum yang boleh diijtihad dan tidak boleh diijtihadkan
6.4 Kehujahan ijtihad
6.5 Batalnya ijtihad
6.6 Persoalan semasa tentang ijtihad. contohnya:
(i) Penentuan awal bulan Ramadan/Syawal
(ii) Pemindahan organ manusia
(iii) Anak tabung uji
7. Taklid
8. Qawaid Fiqhiyyah
8.1 Mukadimah
8.1.1 Pengertian Qawaid Fiqhiyyah
8.1.2 Sumber pengambilan Qawaid Fiqhiyyah
11
(C) Ayat Ahkam
Tajuk Huraian
1. Pendidikan
12
Tajuk Huraian
ل
ﺧﺮْ َد ٍ ﺣ ﱠﺒ ٍﺔ ِﻣﻦْ َل َ ﻚ ِﻣﺜْﻘَﺎ َ ﻳَﺎ ُﺑ َﻨﻲﱠ إِ ﱠﻧﻬَﺎ ِإنْ َﺗ ُ (i) Konsep bersepadu dalam pendidikan
Islam
ت َأوْ ﻓِﻲ ﺴ َﻤﻮَا ِﺻﺨْ َﺮ ٍة َأوْ ﻓِﻲ اﻟ ﱠ َﻓ َﺘ ُﻜﻦْ ﻓِﻲ َ
ن اﻟﻠﱠﻪَ ﻟَﻄِﻴﻒٌ ت ﺑِﻬَﺎ اﻟﻠﱠ ُﻪ ِإ ﱠ ض َﻳﺄْ ِ ﻷرْ ِ اَ (ii) Sudut-sudut penting dalam
pendidikan
ﻼ َة َوأْ ُﻣﺮْ ﺼَ ﺧﺒِﻴﺮٌ)(16ﻳَﺎ ُﺑ َﻨﻲﱠ َأ ِﻗ ِﻢ اﻟ ﱠ َ
ﻋﻠَﻰ ﻦ اﻟْ ُﻤﻨْ َﻜ ِﺮ وَاﺻْ ِﺒﺮْ َ ﻋِ ف وَاﻧْ َﻪ َ ﺑِﺎﻟْ َﻤﻌْﺮُو ِ (iii) Keprihatinan ibu bapa dalam
mendidik anak
ﻋﺰْ ِم َ ﻚ ِﻣﻦْ ن َذِﻟ َ ﻚ ِإ ﱠ ﻣَﺎ َأﺻَﺎ َﺑ َ
ﻻس َو َ ك ﻟِﻠﻨﱠﺎ ِ
ﺧ ﱠﺪ َ ﺼ ﱢﻌﺮْ َ ﻻ ُﺗ َ ﻷﻣُﻮ ِر)َ (17و َ اُ (iv) Mendidik menjadi hamba yang patuh
ﺤﺐﱡ ﻻ ُﻳ ِن اﻟﻠﱠﻪَ َ ض َﻣ َﺮﺣًﺎ ِإ ﱠ ﺶ ﻓِﻲ اﻷرْ ِ َﺗﻤْ ِ (v) Mendidik semangat daya juang
ﻚ
ﺼﺪْ ﻓِﻲ َﻣﺸْ ِﻴ َ ل َﻓﺨُﻮ ٍر)(18وَاﻗْ ِ ُآﻞﱠ ُﻣﺨْﺘَﺎ ٍ dalam mengharungi dunia
ت
ﻷﺻْﻮَا ِ ن َأﻧْ َﻜ َﺮ ا َ
ﻚ ِإ ﱠﺻﻮْ ِﺗ َﻀﺾْ ِﻣﻦْ َ وَاﻏْ ُ (v) Membentuk peribadi yang baik
ﺤﻤِﻴ ِﺮ)(19 ت اﻟْ َ ﺼﻮْ ُ َﻟ َ dalam masyarakat
) 19 -16ﻟﻘﻤﺎن(
ﻦ َﻣَﻠ َﻜﺖْ ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا ِﻟ َﻴﺴْ َﺘﺄْ ِذﻧْ ُﻜ ُﻢ اﱠﻟﺬِﻳ َ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ (i) Perlunya kanak-kanak dan remaja
dididik dengan adab dan tatasusila
ث
ﺤُﻠ َﻢ ِﻣﻨْ ُﻜﻢْ َﺛﻠَﺎ َ ﻦ َﻟﻢْ َﻳﺒُْﻠﻐُﻮا اﻟْ ُ َأﻳْﻤَﺎ ُﻧ ُﻜﻢْ وَاﱠﻟﺬِﻳ َ terhadap ibu bapa dan orang tua
ن
ﻀﻌُﻮ َ ﻦ َﺗ َ ﻼ ِة اﻟْ َﻔﺠْ ِﺮ َوﺣِﻴ َ ﺻَ ﻞ َ ت ِﻣﻦْ َﻗﺒْ ِ َﻣﺮﱠا ٍ
(ii) Batas-batas pergaulan serta
ﻼ ِة اﻟْ ِﻌﺸَﺎ ِء ﺻَ ﻈﻬِﻴ َﺮ ِة َو ِﻣﻦْ َﺑﻌْ ِﺪ َ ﻦ اﻟ ﱠ ِﺛﻴَﺎ َﺑ ُﻜﻢْ ِﻣ َ kehormatan yang perlu dijaga di
ﻋَﻠﻴْ ِﻬﻢْﻻ َ ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ َو َﺲ َ ت َﻟ ُﻜﻢْ َﻟﻴْ َ ﻋﻮْرَا ٍ ث َ ﺛَﻠَﺎ ُ antara anak/remaja dengan dewasa
ﻀ ُﻜﻢْ ﻋَﻠَﻰ ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ َﺑﻌْ ُ ن َ ﻃﻮﱠاﻓُﻮ َ ﻦ َ ﺟﻨَﺎحٌ َﺑﻌْ َﺪ ُه ﱠ ُ (iii) Pihak yang perlu bertanggungjawab
ت وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ﻋَﻠِﻴﻢٌ ﻦ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻜ ُﻢ اﻵﻳَﺎ ِ ﻚ ُﻳ َﺒﻴﱢ ُ
ﺾ َآ َﺬِﻟ َ َﺑﻌْ ٍ dalam mendidik serta bagaimana
metodenya
ﺤُﻠ َﻢ
ل ِﻣﻨْ ُﻜ ُﻢ اﻟْ ُ ﻷﻃْﻔَﺎ ُ ﺣَﻜِﻴﻢٌ)(58وَإِذَا َﺑَﻠ َﻎ ا َ
ﻚﻦ ِﻣﻦْ َﻗﺒِْﻠ ِﻬﻢْ َآ َﺬِﻟ َ ن اﱠﻟﺬِﻳ َ َﻓﻠْ َﻴﺴْ َﺘﺄْ ِذﻧُﻮا آَﻤَﺎ اﺳْ َﺘﺄْ َذ َ (iv) Hikmat dan tujuan daripada
peraturan yang dinyatakan di dalam
ﻦ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻜﻢْ ﺁﻳَﺎ ِﺗ ِﻪ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ﻋَﻠِﻴﻢٌ ُﻳ َﺒﻴﱢ ُ ayat
ﻻ
ﻼﺗِﻲ َ ﻦ اﻟ ﱢﻨﺴَﺎ ِء اﻟ ﱠ ﻋ ُﺪ ِﻣ َ ﺣَﻜِﻴﻢٌ)(59وَاﻟْ َﻘﻮَا ِ
ﺟﻨَﺎحٌ َأنْ ﻦ ُ ﻋَﻠﻴْ ِﻬ ﱠﺲ َ ن ِﻧﻜَﺎﺣًﺎ َﻓَﻠﻴْ َ َﻳﺮْﺟُﻮ َ (v) Tatacara berpakaian dan adab
pergaulan bagi golongan wanita
ت ِﺑﺰِﻳ َﻨ ٍﺔ َوَأنْ ﻏﻴْ َﺮ ُﻣ َﺘ َﺒ ﱢﺮﺟَﺎ ٍ ﻦ ِﺛﻴَﺎ َﺑ ُﻬﻦﱠ َ ﻀﻌْ َ َﻳ َ lanjut umur
ﻦ ﺧَﻴْﺮٌ َﻟ ُﻬﻦﱠ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ﺳَﻤِﻴﻊٌ ﻋَﻠِﻴﻢٌ)(60 َﻳﺴْ َﺘﻌْ ِﻔﻔْ َ
(vi) Sejauh mana peraturan dan tatacara
) 60 – 58اﻟﻨﻮر( diamalkan dalam masyarakat
13
Tajuk Huraian
14
Tajuk Huraian
ﻼ ِﺗ ِﻬﻢْ
ﺻَ ﻦ ُهﻢْ ﻓِﻲ َ ﺢ اﻟْ ُﻤﺆْﻣِﻨُﻮنَ)(1اﱠﻟﺬِﻳ َ َﻗﺪْ َأﻓَْﻠ َ (i) Pembentukan peribadi Muslim
melalui ibadat yang sempurna
ن
ﻦ اﻟﻠﱠﻐْﻮِ ُﻣﻌْ ِﺮﺿُﻮ َ ﻋِ ن )(2وَاﻟﱠﺬِﻳﻦَ ُهﻢْ َ ﺷﻌُﻮ َ ﺧَﺎ ِ
ن)(4وَاﱠﻟﺬِﻳﻦَ ُهﻢْ ﻋﻠُﻮ َ )(3وَاﻟﱠﺬِﻳﻦَ ُهﻢْ ﻟِﻠ ﱠﺰآَﺎ ِة ﻓَﺎ ِ (ii) Pembentukan peribadi melalui
ﺟ ِﻬﻢْﻋﻠَﻰ َأزْوَا ِ ﻻ َ )ِ(5إ ﱠ ن
ﺟ ِﻬﻢْ ﺣَﺎ ِﻓﻈُﻮ َ ِﻟ ُﻔﺮُو ِ pelaksanaan zakat
ﻏﻴْ ُﺮَ أوْ ﻣَﺎ َﻣَﻠ َﻜﺖْ َأﻳْﻤَﺎ ُﻧ ُﻬﻢْ َﻓِﺈ ﱠﻧ ُﻬﻢْ (iii) Menjauhi daripada perkara yang
ﻚ ُه ُﻢ ﻚ َﻓﺄُوَﻟ ِﺌ َ ﻦ اﺑْ َﺘﻐَﻰ َورَا َء َذِﻟ َ ﻦ)َ (6ﻓ َﻤ ِ َﻣﻠُﻮﻣِﻴ َ melalaikan
ﻋﻬْ ِﺪ ِهﻢْﻷﻣَﺎﻧَﺎ ِﺗ ِﻬﻢْ َو َ ن )(7وَاﻟﱠﺬِﻳﻦَ ُهﻢْ َ اﻟْﻌَﺎدُو َ (iv) Melaksanakan suruhan dan
ﺻَﻠﻮَا ِﺗ ِﻬﻢْ
َ ﻋﻠَﻰن) (8وَاﻟﱠﺬِﻳﻦَ ُهﻢْ َ رَاﻋُﻮ َ meninggalkan larangan
اﻟْﻮَارِﺛُﻮنَ ُه ُﻢ ﻚ
ن)(9أُوَﻟ ِﺌ َ ُﻳﺤَﺎ ِﻓﻈُﻮ َ
(v) Menjaga kehormatan, amanah, dan
نس ُهﻢْ ﻓِﻴﻬَﺎ ﺧَﺎِﻟﺪُو َ ن اﻟْ ِﻔﺮْ َدوْ َ ﻦ َﻳ ِﺮﺛُﻮ َ )(10اﱠﻟﺬِﻳ َ hubungan dengan manusia
)(11
) 11 – 1اﻟﻤﺆﻣﻨﻮن( (vi) Solat mampu membentuk peribadi
mukmin
ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا َأﻧْ ِﻔﻘُﻮا ِﻣﻦْ ﻃَ ﱢﻴﺒَﺎتِ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ (i) Konsep infaq dalam Islam
ﻻ
ض َو َ ﻷرْ ِ ﻦاَ ﺴﺒْ ُﺘﻢْ وَﻣِﻤﱠﺎ َأﺧْ َﺮﺟْﻨَﺎ َﻟ ُﻜﻢْ ِﻣ َ ﻣَﺎ َآ َ (ii) Anjuran supaya ikhlas dalam Infaq
ﻻ
ﺧﺬِﻳ ِﻪ ِإ ﱠ ن َوَﻟﺴْ ُﺘﻢْ ﺑِﺂ ِ ﺚ ِﻣﻨْ ُﻪ ُﺗﻨْ ِﻔﻘُﻮ َﺨﺒِﻴ َ َﺗ َﻴ ﱠﻤﻤُﻮا ﻟْ َ
(iii) Faktor yang menghalang seseorang
ﻲ
ﻏ ِﻨ ﱞ ن اﻟﻠﱠﻪَ َ ﻋَﻠﻤُﻮا َأ ﱠ َأنْ ُﺗﻐْ ِﻤﻀُﻮا ﻓِﻴ ِﻪ وَا ْ menunaikan infak
ن َﻳ ِﻌ ُﺪ ُآ ُﻢ اﻟْ َﻔﻘْ َﺮ َو َﻳﺄْ ُﻣ ُﺮ ُآﻢْﺸﻴْﻄَﺎ ُ ﺣَﻤِﻴﺪٌ)(267اﻟ ﱠ
(iv) Konsep nazar, pelaksanaan dan
ﻼ
ﺑِﺎﻟْ َﻔﺤْﺸَﺎ ِء وَاﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳ ِﻌ ُﺪ ُآﻢْ َﻣﻐْ ِﻔ َﺮ ًة ِﻣﻨْ ُﻪ َو َﻓﻀْ ً implikasinya
ﺤﻜْ َﻤ َﺔ َﻣﻦْ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ وَاﺳِﻊٌ ﻋَﻠِﻴﻢٌ )ُ (268ﻳﺆْﺗِﻲ اﻟْ ِ
(v) Sedekah suatu amalan yang
ﻲ ﺧَﻴْﺮًا ﺤﻜْ َﻤ َﺔ َﻓ َﻘﺪْ أُو ِﺗ َ ت اﻟْ َِﻳﺸَﺎ ُء َو َﻣﻦْ ُﻳﺆْ َ dianjurkan, tatacara terbaik dalam
ب)(269 ﻷﻟْﺒَﺎ ِ
ﻻ أُوﻟُﻮ ا َ َآﺜِﻴﺮًا وَﻣَﺎ ﻳَﺬﱠآﱠ ُﺮ ِإ ﱠ melaksanakannya
ن
وَﻣَﺎ َأﻧْ َﻔﻘْ ُﺘﻢْ ِﻣﻦْ َﻧ َﻔ َﻘ ٍﺔ َأوْ َﻧ َﺬرْ ُﺗﻢْ ِﻣﻦْ َﻧﺬْ ٍر َﻓِﺈ ﱠ
ِﻣﻦْ اﻟﻠﱠﻪَ َﻳﻌَْﻠ ُﻤ ُﻪ وَﻣَﺎ ﻟِﻠﻈﱠﺎﻟِﻤِﻴﻦَ
ﻲ
ت ﻓَﻨِﻌِﻤﱠﺎ ِه َ ﺼ َﺪﻗَﺎ َِأﻧْﺼَﺎ ٍر)ِ(270إنْ ُﺗﺒْﺪُوا اﻟ ﱠ
َوِإنْ ُﺗﺨْﻔُﻮهَﺎ َو ُﺗﺆْﺗُﻮهَﺎ اﻟْ ُﻔ َﻘﺮَا َء َﻓ ُﻬ َﻮ ﺧَﻴْﺮٌ َﻟ ُﻜﻢْ
ن
ﻋﻨْ ُﻜﻢْ ِﻣﻦْ ﺳَ ﱢﻴﺌَﺎﺗِ ُﻜﻢْ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ﺑِﻤَﺎ َﺗﻌْ َﻤﻠُﻮ َ َو ُﻳ َﻜﻔﱢ ُﺮ َ
ﺧﺒِﻴﺮٌ)(271 َ
) 271 -267اﻟﺒﻘﺮة(
15
Tajuk Huraian
ْﻀﺒُﻮا ُهﻢ ِ ﻏ َ ﺶ َوِإذَا ﻣَﺎ َ ﺣِ اﻟِْﺈﺛْ ِﻢ وَاﻟْ َﻔﻮَا (iii) Sikap unggul bagi seorang mukmin
ْﻦ اﺳْ َﺘﺠَﺎﺑُﻮا ِﻟ َﺮ ﱢﺑ ِﻬﻢ َ (وَاﱠﻟﺬِﻳ37) ن َ َﻳﻐْ ِﻔﺮُو mengikut ayat.
ﺼﻠَﺎ َة َوَأﻣْ ُﺮ ُهﻢْ ﺷُﻮرَى َﺑﻴْ َﻨ ُﻬﻢْ وَﻣِﻤﱠﺎ َوَأﻗَﺎﻣُﻮا اﻟ ﱠ - mengutamakan akhirat
- tidak mengetepikan dunia
ﻦ ِإذَا َأﺻَﺎ َﺑ ُﻬ ُﻢ َ (وَاﱠﻟﺬِﻳ38) ن َ َر َزﻗْﻨَﺎ ُهﻢْ ُﻳﻨْ ِﻔﻘُﻮ - sentiasa bertawakal
ﺳ ﱢﻴ َﺌ ٍﺔ
َ ﺟﺰَا ُء َ ( َو39) ن َ ﺼﺮُو ِ ﻲ ُهﻢْ َﻳ ْﻨ َﺘ ُ ْاﻟْ َﺒﻐ - bersifat sabar
- tidak berdendam dan mudah
ﺢ َﻓَﺄﺟْ ُﺮ ُﻩ ﻋَﻠَﻰ َ ﺳ ﱢﻴ َﺌ ٌﺔ ﻣِﺜُْﻠﻬَﺎ َﻓ َﻤﻦْ ﻋَﻔَﺎ َوَأﺻَْﻠ َ memaafkan
(40)ﻦ َ ﺤﺐﱡ اﻟﻈﱠﺎِﻟﻤِﻴ ِ ﻻ ُﻳَ اﻟﻠﱠﻪِ ِإﻧﱠ ُﻪ - sentiasa bermusyawarah
- pemurah dan sanggup
( اﻟﺸﻌﺮاء40 – 36) berkorban
- menentang keburukan
16
Tajuk Huraian
3. Kemasyarakatan
ﻏﻴْ َﺮﺧﻠُﻮا ُﺑﻴُﻮﺗًﺎ َﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا ﻟَﺎ َﺗﺪْ ُ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ (i) Adab menziarahi rumah orang
17
Tajuk Huraian
3.3 ْﻻ َﺗﺄْ ُآﻠُﻮا َأﻣْﻮَاَﻟ ُﻜﻢْ َﺑﻴْ َﻨ ُﻜﻢَ ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا َ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ (i) Larangan memakan harta orang lain
secara batil
ض
ٍ ﻋﻦْ َﺗﺮَا َ ن ِﺗﺠَﺎ َر ًة َ ﻻ َأنْ َﺗﻜُﻮ ﺑِﺎﻟْﺒَﺎﻃِﻞِ ِإ ﱠ
ْن ِﺑ ُﻜﻢ َ ن اﻟﻠﱠﻪَ آَﺎ ﺴ ُﻜﻢْ ِإ ﱠ َ ﻻ َﺗﻘْ ُﺘﻠُﻮا َأﻧْ ُﻔ
َ ِﻣﻨْ ُﻜﻢْ َو (ii) Setakat mana larangan diambil kira
dalam masyarakat
ﻚ
َ ( َو َﻣﻦْ َﻳﻔْ َﻌﻞْ َذِﻟ29) َرﺣِﻴﻤًﺎ
ن
َ ف ُﻧﺼْﻠِﻴ ِﻪ ﻧَﺎرًا َوآَﺎ َ ْﺴﻮ َ ﻇﻠْ ًﻤﺎ َﻓُ ﻋﺪْوَاﻧًﺎ َو ُ (iii) Galakan memperoleh harta secara
halal dan diredai
(30)ﻋﻠَﻰ اﻟﱠﻠ ِﻪ َﻳﺴِﻴﺮًا َ ﻚ َ َذِﻟ
( اﻟﻨﺴﺎء30- 29) (iv) Jangan membunuh orang dengan
tujuan menguasai harta
18
Tajuk Huraian
4. Keluarga
ﻦ
ﻄﱢﻠ ُﻘ ﻮ ُه ﱠ ﻃﻠﱠ ْﻘ ُﺘ ُﻢ اﻟ ﱢﻨ ﺴَﺎ َء َﻓ َﻲ ِإذَا َ َﻳ ﺎ أَﻳﱡﻬَ ﺎ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱡ (i) Konsep talak sebagai jalan
penyelesaian dalam rumah tangga
ﻦ َوَأﺣْﺼُﻮا اﻟْ ِﻌ ﱠﺪ َة وَا ﱠﺗﻘُﻮا اﻟﻠﱠﻪَ َر ﱠﺑ ُﻜﻢْ ﻟَﺎ ِﻟ ِﻌ ﱠﺪ ِﺗ ِﻬ ﱠ
ﻻ َأنْ ﻦ ِإ ﱠ
ﻦ وَﻟَﺎ َﻳﺨْ ُﺮﺟْ َ ﻦ ِﻣﻦْ ُﺑﻴُﻮ ِﺗ ِﻬ ﱠ ُﺗﺨْ ِﺮﺟُﻮ ُه ﱠ (ii) Implikasi talak
ﻦ
ﺣﻮَْﻟﻴْ ِ ﻦ َ ﻻ َد ُه ﱠ
ﻦ َأوْ َ ﺿﻌْ َت ُﻳﺮْ ِ وَاﻟْﻮَاِﻟﺪَا ُ (i) Konsep susuan
ﻋﻠَﻰ ﻋ َﺔ َو َ
ﻦ ِﻟ َﻤﻦْ َأرَا َد َأنْ ُﻳ ِﺘﻢﱠ اﻟ ﱠﺮﺿَﺎ َ آَﺎ ِﻣَﻠﻴْ ِ (ii) Tanggungjawab bapa terhadap anak
فﻦ ﺑِﺎﻟْ َﻤﻌْﺮُو ِ ا ْﻟ َﻤ ْﻮﻟُﻮ ِد َﻟ ُﻪ ِر ْز ُﻗ ُﻬﻦﱠ َو ِآﺴْ َﻮ ُﺗ ُﻬ ﱠ kecil dan ibunya apabila berlaku
penceraian
ﻻ ُﺗﻀَﺎ ﱠر وَاِﻟ َﺪ ٌة ﻻ ُوﺳْ َﻌﻬَﺎ َ ﻒ ﻧَﻔْﺲٌ ِإ ﱠ ﻻ ُﺗ َﻜﻠﱠ ُ َ
ث
ﻻ َﻣﻮْﻟُﻮ ٌد َﻟ ُﻪ ِﺑ َﻮَﻟ ِﺪ ِﻩ وَﻋَﻠَﻰ اﻟْﻮَا ِر ِ ﺑِﻮَﻟَﺪِهَﺎ َو َ (iii) Hendaklah berkompromi dalam rumah
tangga dan menjaga kepentingan anak
ض
ﻋﻦْ َﺗﺮَا ٍ ﻻ َ ﻚ َﻓِﺈنْ َأرَادَا ِﻓﺼَﺎ ً ﻞ َذِﻟ َ ِﻣﺜْ ُ
ﻋَﻠ ْﻴ ِﻬﻤَﺎ َوِإنْح َ ﺟﻨَﺎ َ ﻼ ُ ﻣِﻨْ ُﻬﻤَﺎ َو َﺗﺸَﺎ ُو ٍر َﻓ َ (iv) Hak penjagaan anak kecil apabila
berlaku penceraian dan penyelesaian
ح
ﺟﻨَﺎ َ ﻼ ُ ﻻ َد ُآﻢْ َﻓ َ
ﺿﻌُﻮا َأوْ َ َأ َردْ ُﺗﻢْ َأنْ َﺗﺴْ َﺘﺮْ ِ mahkamah
ﺳﱠﻠﻤْ ُﺘﻢْ ﻣَﺎ ءَا َﺗﻴْ ُﺘﻢْ ﺑِﺎﻟْﻤَﻌْﺮُوفِ ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ ِإذَا َ َ
ن اﻟﻠﱠﻪَ ﺑِﻤَﺎ ﺗَﻌْﻤَﻠُﻮنَ ﻋَﻠﻤُﻮا َأ ﱠ وَا ﱠﺗﻘُﻮا اﻟﻠﱠﻪَ وَا ْ
ﺼﻴﺮٌ)(233 َﺑ ِ
) 233اﻟﺒﻘﺮة(
19
Tajuk Huraian
ﺟﻬَﺎ ﻚ ﻓِﻲ َزوْ ِ ل اﱠﻟﺘِﻲ ُﺗﺠَﺎ ِدُﻟ َ ﺳ ِﻤ َﻊ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻗﻮْ َ َﻗﺪْ َ (i) Konsep zihar
َو َﺗﺸْ َﺘﻜِﻲ ِإﻟَﻰ اﻟﻠﱠﻪِ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ َﻳﺴْ َﻤ ُﻊ َﺗﺤَﺎ ُو َر ُآﻤَﺎ (ii) Implikasi zihar
ن
ﻦ ُﻳﻈَﺎ ِهﺮُو َ ن اﻟﻠﱠﻪَ ﺳَﻤِﻴﻊٌ ﺑَﺼِﻴﺮٌ)(1اﱠﻟﺬِﻳ َ ِإ ﱠ
ِﻣﻨْ ُﻜﻢْ ِﻣﻦْ ِﻧﺴَﺎ ِﺋ ِﻬﻢْ ﻣَﺎ ُهﻦﱠ ُأ ﱠﻣﻬَﺎ ِﺗ ِﻬﻢْ ِإنْ (iii) Zihar dalam masyarakat
20
Tajuk Huraian
5. Ekonomi
21
Tajuk Huraian
ﻦ
َ ْﻦ وَاﺑ َ ﺣﻘﱠ ُﻪ وَاﻟْ ِﻤﺴْﻜِﻴ
َ ت ذَا ا ْﻟ ُﻘ ْﺮﺑَﻰ ِ وَﺁ (i) Konsep perbelanjaan berhemat
ﻋﻨْ ُﻬ ُﻢ َ ﻦ ﺿﱠ َ (وَإِﻣﱠﺎ ُﺗﻌْ ِﺮ27)ِﻟ َﺮ ﱢﺑ ِﻪ َآﻔُﻮرًا (iii) Bentuk pembaziran – harta, masa dan
ْﻚ َﺗ ْﺮﺟُﻮهَﺎ َﻓ ُﻘﻞْ َﻟ ُﻬﻢ َ اﺑْﺘِﻐَﺎءَ َرﺣْ َﻤ ٍﺔ ِﻣﻦْ َر ﱢﺑ tenaga
ك َﻣﻐْﻠُﻮَﻟ ًﺔ َ ﻻ َﺗﺠْ َﻌﻞْ َﻳ َﺪَ ( َو28)ﻻ َﻣﻴْﺴُﻮرًا ً َْﻗﻮ (iv) Kesan daripada pembaziran – individu,
ﻂ َﻓ َﺘﻘْ ُﻌ َﺪ
ِ ْﺴﻄْﻬَﺎ ُآﻞﱠ اﻟْ َﺒﺴ ُ ْﻻ َﺗﺒ
َ ﻚ َوَ ﻋ ُﻨ ِﻘ
ُ ِإﻟَﻰ masyarakat, agama
(29)َﻣﻠُﻮﻣًﺎ َﻣﺤْﺴُﻮرًا (v) Menanam nilai belanja berhemat dan
( اﻻﺳﺮاء29 –26) kesederhanaan
ت
ٍ ﺳﺒْ ِﻊ َﺑ َﻘﺮَا َ ﻖ َأﻓْﺘِﻨَﺎ ﻓِﻲ ُ ﺼﺪﱢﻳ ﻒ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﻟ ﱢ ُ ﺳ ُ ﻳُﻮ (i) Bekerja kuat secara berterusan untuk
ت
ٍ ﻼ َ ﺳﻨْ ُﺒ
ُ ﺳﺒْ ِﻊ َ ن ﻳَﺄْ ُآُﻠ ُﻬﻦﱠ ﺳَﺒْﻊٌ ﻋِﺠَﺎفٌ َو ٍ ﺳﻤَﺎ ِ memaksimumkan hasil
ﺟ ُﻊ إِﻟَﻰ ِ ْت َﻟ َﻌﻠﱢﻲ َأر ٍ ﺧ َﺮ ﻳَﺎ ِﺑﺴَﺎ َ ﺧﻀْ ٍﺮ َوُأ ُ (ii) Pengurusan yang betul terhadap
ل
َ (ﻗَﺎ46) َس َﻟ َﻌﱠﻠ ُﻬﻢْ ﻳَﻌْﻠَﻤُﻮن ِ اﻟﻨﱠﺎ sumber ekonomi
ْﺼﺪْ ُﺗﻢ
َ ﺣ َ ﻦ دَأَﺑًﺎ ﻓَﻤَﺎ َ ﺳﻨِﻴِ ﺳﺒْ َﻊ َ َﺗَﺰْرَﻋُﻮن (iii) Perbelanjaan berhemat dan amalan
ﻼ ﻣِﻤﱠﺎ ً ﻻ ﻗَﻠِﻴ ﺳﻨْ ُﺒِﻠ ِﻪ ِإ ﱠ ُ َﻓ َﺬرُو ُﻩ ﻓِﻲ menyimpan
ٌﻚ ﺳَﺒْﻊ َ ( ُﺛﻢﱠ َﻳﺄْﺗِﻲ ِﻣﻦْ َﺑﻌْ ِﺪ َذِﻟ47)ن َ َﺗ ْﺄ ُآﻠُﻮ (iv) Kesedaran masyarakat terhadap
ﻼ ﻣِﻤﱠﺎ ً ﻻ ﻗَﻠِﻴ ﻦ ﻣَﺎ َﻗ ﱠﺪﻣْ ُﺘﻢْ َﻟ ُﻬﻦﱠ ِإ ﱠَ ْﺷِﺪَادٌ َﻳﺄْ ُآﻠ pengurusan ekonomi yang baik
ٌﻚ ﻋَﺎم َ ( ُﺛﻢﱠ َﻳﺄْﺗِﻲ ِﻣﻦْ َﺑﻌْ ِﺪ َذِﻟ48)ن َ ﺼﻨُﻮ ِ ُْﺗﺤ
(49)ن َ ﺼﺮُو ِ ْس َوﻓِﻴ ِﻪ َﻳﻌ ُ ث اﻟﻨﱠﺎ ُ ﻓِﻴ ِﻪ ُﻳﻐَﺎ
( ﻳﻮﺳﻒ49 – 46)
22
Tajuk Huraian
ﻦ إِﻟَﻰ ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا إِذَا َﺗﺪَا َﻳﻨْ ُﺘﻢْ ِﺑ َﺪﻳْ ٍ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ (i) Penjelasan tentang muamalah secara
bertangguh dan secara tunai
ﻞ ُﻣﺴَﻤًّﻰ ﻓَﺎآْ ُﺘﺒُﻮ ُﻩ َوﻟْ َﻴﻜْ ُﺘﺐْ َﺑﻴْ َﻨ ُﻜﻢْ آَﺎﺗِﺐٌ ﺟٍ َأ َ
ﻋﱠﻠ َﻤ ُﻪ
ﺐ آَﻤَﺎ َ ب آَﺎﺗِﺐٌ َأنْ َﻳﻜْ ُﺘ َ ﻻ َﻳﺄْ َل َو َ ﺑِﺎﻟْ َﻌﺪْ ِ (ii) Tatacara dalam melaksanakan urusan
muamalah secara bertangguh dan tunai
ﻖ
ﺤﱡ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ اﻟْ َ ﻞ اﱠﻟﺬِي َ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻓﻠْ َﻴﻜْ ُﺘﺐْ َوﻟْ ُﻴﻤِْﻠ ِ
ﺨﺲْ ِﻣﻨْ ُﻪ ﺷَﻴْﺌًﺎ َﻓِﺈنْ ﻻ َﻳﺒْ َ ﻖ اﻟﻠﱠﻪَ َرﺑﱠ ُﻪ َو َ َوﻟْ َﻴ ﱠﺘ ِ (iii) Tanggungjawab setiap pihak yang
terlibat dalam urusan muamalah
ﺿﻌِﻴﻔًﺎ َأوْ ﺳﻔِﻴﻬًﺎ َأوْ َ ﻖ َ ﺤﱡ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ اﻟْ َن اﱠﻟﺬِي َ آَﺎ َ
ل
ﻻ َﻳﺴْ َﺘﻄِﻴ ُﻊ َأنْ ُﻳ ِﻤﻞﱠ ُه َﻮ َﻓﻠْ ُﻴﻤِْﻠﻞْ َوِﻟ ﱡﻴ ُﻪ ﺑِﺎﻟْ َﻌﺪْ ِ َ (iv) Saksi dan keperluannya dalam urusan
muamalah.
ﻦ ِﻣﻦْ ِرﺟَﺎِﻟ ُﻜﻢْ َﻓِﺈنْ َﻟﻢْ ﺷﻬِﻴ َﺪﻳْ ِ وَاﺳْ َﺘﺸْ ِﻬﺪُوا َ - syarat saksi
ن ِﻣ ﱠﻤﻦْ ﻞ وَاﻣْ َﺮَأﺗَﺎ ِ ﺟٌ ﻦ َﻓ َﺮ ُ ﺟَﻠﻴْ ِ
ﻳَﻜُﻮﻧَﺎ َر ُ - tanggungjawab saksi
ﻞ ِإﺣْﺪَا ُهﻤَﺎ ﻀﱠ ﺸ َﻬﺪَا ِء َأنْ َﺗ ِ ﻦ اﻟ ﱡ ن ِﻣ َ ﺿﻮْ َ َﺗﺮْ َ (v) Konsep gadaian dan matlamatnya
ﺸ َﻬﺪَا ُء ب اﻟ ﱡ ﻻ َﻳﺄْ َ ﻷﺧْﺮَى َو َ َﻓ ُﺘ َﺬ ﱢآ َﺮ ِإﺣْﺪَا ُهﻤَﺎ ا ُ
ﺻ ِﻐﻴﺮًا ﻻ َﺗﺴَْﺄﻣُﻮا َأنْ ﺗَﻜْ ُﺘﺒُﻮ ُﻩ َ ِإذَا ﻣَﺎ ُدﻋُﻮا َو َ (vi) Hak dan tanggungjawab penggadai dan
pemegang gadai terhadap barang
ﻋﻨْ َﺪ اﻟﻠﱠﻪِ ﻂ ِ ﺴُ ﺟِﻠ ِﻪ َذِﻟ ُﻜﻢْ َأﻗْ َ َأوْ َآﺒِﻴﺮًا ِإﻟَﻰ َأ َ gadaian
ﻻ َأنْ ﻻ َﺗﺮْﺗَﺎﺑُﻮا ِإ ﱠ ﺸﻬَﺎ َد ِة َوَأدْﻧَﻰ َأ ﱠ َوَأﻗْ َﻮ ُم ﻟِﻠ ﱠ
(vii) Bila sesuatu gadaian berakhir
ﺿ َﺮ ًة ُﺗﺪِﻳﺮُوﻧَﻬَﺎ َﺑﻴْ َﻨ ُﻜﻢْ ن ِﺗﺠَﺎ َر ًة ﺣَﺎ ِ َﺗﻜُﻮ َ
ﻻ َﺗﻜْ ُﺘﺒُﻮهَﺎ َوَأﺷْ ِﻬﺪُوا ﺟﻨَﺎحٌ َأ ﱠ ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ ُ ﺲ َ َﻓَﻠﻴْ َ
ﻻ ﺷَﻬِﻴﺪٌ َوِإنْ ﻻ ُﻳﻀَﺎ ﱠر آَﺎﺗِﺐٌ َو َ ِإذَا َﺗ َﺒﺎ َﻳﻌْ ُﺘﻢْ َو َ
َﺗﻔْ َﻌﻠُﻮا َﻓِﺈ ﱠﻧ ُﻪ ُﻓﺴُﻮقٌ ِﺑ ُﻜﻢْ وَا ﱠﺗﻘُﻮا اﻟﻠﱠﻪَ وَ ُﻳﻌَﻠﱢ ُﻤ ُﻜ ُﻢ
ﺷﻲْ ٍء ﻋَﻠِﻴﻢٌ)َ (282وِإنْ ُآﻨْ ُﺘﻢْ اﻟﻠﱠ ُﻪ وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ِﺑ ُﻜﻞﱢ َ
ﺠﺪُوا آَﺎﺗِﺒًﺎ ﻓَﺮِهَﺎنٌ ﺳ َﻔ ٍﺮ َوَﻟﻢْ َﺗ ِ ﻋﻠَﻰ َ َ
ﻀ ُﻜﻢْ ﺑَﻌْﻀًﺎ َﻓﻠْ ُﻴ َﺆ ﱢد ﻦ َﺑﻌْ ُ ﻣَﻘْﺒُﻮﺿَﺔٌ َﻓِﺈنْ َأ ِﻣ َ
ﻻﻖ اﻟﻠﱠﻪَ َرﺑﱠ ُﻪ َو َ ﻦ َأﻣَﺎ َﻧ َﺘ ُﻪ َوﻟْ َﻴ ﱠﺘ ِ اﱠﻟﺬِي اؤْ ُﺗ ِﻤ َ
ﺸﻬَﺎ َد َة َو َﻣﻦْ ﻳَﻜْ ُﺘﻤْﻬَﺎ َﻓِﺈ ﱠﻧ ُﻪ ﺁﺛِﻢٌ َﻗﻠْ ُﺒ ُﻪ َﺗﻜْ ُﺘﻤُﻮا اﻟ ﱠ
ن ﻋَﻠِﻴﻢٌ)(283 وَاﻟﻠﱠ ُﻪ ﺑِﻤَﺎ َﺗﻌْ َﻤﻠُﻮ َ
) 283-282اﻟﺒﻘﺮة(
23
Tajuk Huraian
6. Jenayah
ص
ﻋَﻠﻴْ ُﻜ ُﻢ اﻟْ ِﻘﺼَﺎ ُ ﺐ َ ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا ُآ ِﺘ َ ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ (i) Konsep qisas
ﺤﺮﱢ وَاﻟْ َﻌﺒْ ُﺪ ﺑِﺎﻟْ َﻌﺒْ ِﺪ ﺤﺮﱡ ﺑِﺎﻟْ ُ ﻓِﻲ اﻟْ َﻘﺘْﻠَﻰ اﻟْ ُ
(ii) Pelaksanaan qisas
ﻲ َﻟ ُﻪ ِﻣﻦْ َأﺧِﻴ ِﻪ ﻋ ِﻔ َ
ﻸﻧْﺜَﻰ ﺑِﺎﻟُْﺄﻧْﺜَﻰ َﻓ َﻤﻦْ ُ وَاﻟْ ُ
ف وَأَدَاءٌ ِإَﻟﻴْ ِﻪ ﺷَﻲْءٌ ﻓَﺎ ﱢﺗﺒَﺎعٌ ﺑِﺎﻟْ َﻤﻌْﺮُو ِ (iii) Hak menuntut qisas
ﻚ َﺗﺨْ ِﻔﻴﻒٌ ِﻣﻦْ َر ﱢﺑ ُﻜﻢْ َو َرﺣْ َﻤ ٌﺔ ن َذِﻟ َ ِﺑِﺈﺣْﺴَﺎ ٍ (iv) Hak pengampunan
ﻚ َﻓَﻠ ُﻪ ﻋَﺬَابٌ أَﻟِﻴﻢٌ ﻋ َﺘﺪَى َﺑﻌْ َﺪ َذِﻟ َ ﻦ اْ َﻓ َﻤ ِ
(v) Gantian qisas – diyat
ص ﺣَﻴَﺎةٌ ﻳَﺎ أُوﻟِﻲ )َ (178وَﻟ ُﻜﻢْ ﻓِﻲ اﻟْ ِﻘﺼَﺎ ِ
ن)(179 ب َﻟ َﻌﱠﻠ ُﻜﻢْ َﺗ ﱠﺘﻘُﻮ َ
ﻷﻟْﺒَﺎ ِ
اَ (vi) Hikmat hukuman qisas
) 179 – 178اﻟﺒﻘﺮة( (vii) Pemikiran terhadap hukuman qisas
dan menjawab kekeliruan yang timbul
6.2 ﻄًﺄ ﺧَ ﻻ َ ﻞ ُﻣﺆْﻣِﻨًﺎ ِإ ﱠ ﻦ َأنْ َﻳﻘْ ُﺘ َ ن ِﻟ ُﻤﺆْ ِﻣ ٍ وَﻣَﺎ آَﺎ َ (i) Jenayah terhadap nyawa dalam Islam
ﻄًﺄ َﻓ َﺘﺤْﺮِﻳ ُﺮ َر َﻗ َﺒ ٍﺔ ُﻣﺆْ ِﻣ َﻨ ٍﺔﺧَ ﻞ ُﻣﺆْﻣِﻨًﺎ َ َو َﻣﻦْ َﻗ َﺘ َ - Secara tak sengaja
ﻻ َأنْ ﻳَﺼﱠﺪﱠﻗُﻮا َﻓ ِﺈنْ ﺴﱠﻠ َﻤ ٌﺔ ِإﻟَﻰ َأهِْﻠ ِﻪ ِإ ﱠ َو ِد َﻳ ٌﺔ ُﻣ َ - Secara sengaja
- Separa sengaja
ﻋ ُﺪوﱟ َﻟ ُﻜﻢْ َو ُه َﻮ ُﻣﺆْﻣِﻦٌ َﻓ َﺘﺤْﺮِﻳ ُﺮ ن ِﻣﻦْ َﻗﻮْ ٍم َ آَﺎ َ
ن ِﻣﻦْ َﻗﻮْ ٍم َﺑﻴْ َﻨ ُﻜﻢْ َر َﻗ َﺒ ٍﺔ ُﻣﺆْ ِﻣ َﻨ ٍﺔ َوِإنْ آَﺎ َ (ii) Implikasi hukum terhadap ketiga-tiga
jenayah tersebut
ﺴﱠﻠ َﻤ ٌﺔ ِإﻟَﻰ َأهِْﻠ ِﻪ َو َﺑﻴْ َﻨ ُﻬﻢْ ﻣِﻴﺜَﺎقٌ َﻓ ِﺪﻳَﺔٌ ُﻣ َ
ﺼﻴَﺎ ُم ﺠﺪْ َﻓ ِ َو َﺗﺤْﺮِﻳ ُﺮ َر َﻗ َﺒ ٍﺔ ُﻣﺆْ ِﻣ َﻨ ٍﺔ َﻓ َﻤﻦْ َﻟﻢْ َﻳ ِ (iii) Konsep diyat dan pelaksanaannya
ن اﻟﻠﱠ ُﻪ ﻦ اﻟﻠﱠﻪِ َوآَﺎ َ ﻦ َﺗﻮْ َﺑ ًﺔ ِﻣ َﻦ ُﻣ َﺘﺘَﺎ ِﺑ َﻌﻴْ ِﺷﻬْ َﺮﻳْ ِ َ (iv) Pelaksanaan hukum jenayah bunuh
ﺣﻜِﻴﻤًﺎ)َ (92و َﻣﻦْ َﻳﻘْ ُﺘﻞْ ُﻣ ْﺆ ِﻣﻨًﺎ ﻋﻠِﻴﻤًﺎ َ َ dan kesannya kepada masyarakat
ﺐ
ﻀ َ ﻏ ِ ﺟ َﻬ ﱠﻨ ُﻢ ﺧَﺎِﻟﺪًا ﻓِﻴ َﻬﺎ َو َ ﺠﺰَا ُؤ ُﻩ َ ُﻣ َﺘ َﻌ ﱢﻤﺪًا َﻓ َ
ﻋﺬَاﺑًﺎ ﻋ ﱠﺪ َﻟ ُﻪ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َوَﻟ َﻌ َﻨ ُﻪ َوَأ َ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ
ﻋﻈِﻴﻤًﺎ)(93 َ
) 93-92اﻟﻨﺴﺎء(
24
Tajuk Huraian
7. Siasah
ﺨ ﺬُوا ا ْﻟ َﻴ ُﻬ ﻮ َد ﻻ َﺗ ﱠﺘ ِ
َﻳ ﺎ أَﻳﱡﻬَ ﺎ اﱠﻟ ﺬِﻳﻦَ ﺁ َﻣ ُﻨ ﻮا َ (i) Tidak harus menjadikan orang bukan
Islam sebagai pemimpin
ﺾﻀ ُﻬﻢْ َأ ْوِﻟ َﻴ ﺎ ُء َﺑﻌْ ٍ وَاﻟ ﱠﻨ ﺼَﺎرَى َأ ْوِﻟ َﻴ ﺎ َء ﺑَﻌْ ُ
ﻻ
ن اﻟﻠﱠ ﻪَ َ َو َﻣ ﻦْ َﻳ َﺘ َﻮﱠﻟ ُﻬﻢْ ِﻣ ﻨْ ُﻜﻢْ َﻓِﺈ ﱠﻧ ُﻪ ِﻣ ﻨْ ُﻬﻢْ ِإ ﱠ (ii) Orang Islam harus bijak dalam
menangkis tipu helah politik dan harus
)َ (51ﻓ َﺘ ﺮَى ﻳَﻬْ ﺪِي اﻟْﻘَ ﻮْمَ اﻟﻈﱠ ﺎﻟِﻤِﻴﻦَ berhati-hati dengan golongan hipokrit
ن ِﻓ ﻴ ِﻬﻢْ ﻦ ﻓِ ﻲ ُﻗُﻠ ﻮ ِﺑ ِﻬﻢْ ﻣَ ﺮَضٌ ُﻳ ﺴَﺎ ِرﻋُﻮ َ اﱠﻟ ﺬِﻳ َ
(iii) Konsep murtad dan implikasinya
ن َﻧﺨْ ﺸَﻰ َأنْ ُﺗ ﺼِﻴ َﺒﻨَﺎ دَا ِﺋ َﺮ ٌة َﻓ َﻌ ﺴَﻰ َﻳﻘُﻮُﻟ ﻮ َ
ﻋﻨْ ِﺪ ِﻩ ﺢ َأوْ َأﻣْ ٍﺮ ِﻣ ﻦْ ِ ﻲ ِﺑ ﺎﻟْ َﻔﺘْ ِاﻟﱠﻠ ُﻪ َأنْ َﻳ ﺄْ ِﺗ َ (iv) Orang murtad menjadi musuh kepada
orang Islam
ﺴ ِﻬﻢْ ﺳ ﺮﱡوا ﻓِ ﻲ َأﻧْ ُﻔ ِ ﺼ ِﺒﺤُﻮا ﻋَﻠَ ﻰ َﻣ ﺎ َأ َ َﻓ ُﻴ ْ
ل اﱠﻟ ﺬِﻳﻦَ ﺁ َﻣ ُﻨ ﻮا َأ َه ُﺆَﻟ ﺎ ِء ﻧَ ﺎدِﻣِﻴﻦَ)(52وَﻳَ ُﻘ ﻮ ُ (v) Ciri-ciri orang Islam yang boleh diberi
ﺟﻬْ َﺪ َأﻳْ َﻤ ﺎ ِﻧ ِﻬﻢْ إِﻧﱠ ُﻬ ﻢْ ﺴﻤُﻮا ﺑِﺎﻟﱠﻠ ِﻪ َ اﱠﻟ ﺬِﻳﻦَ َأﻗْ َ kepercayaan
25
Tajuk Huraian
ت إِﻟَﻰ ﻷﻣَﺎﻧَﺎ ِ ن اﻟﻠﱠﻪَ َﻳﺄْ ُﻣ ُﺮ ُآﻢْ َأنْ ُﺗ َﺆدﱡوا ا َ ِإ ﱠ (i) Konsep amanah dalam Islam
س َأنْ َﺗﺤْ ُﻜﻤُﻮا ﻦ اﻟﻨﱠﺎ ِ ﺣ َﻜﻤْ ُﺘﻢْ َﺑﻴْ َ
أَهْﻠِﻬَﺎ وَإِذَا َ
(ii) Hendaklah menghukum dengan adil
ن
ن اﻟﻠﱠﻪَ آَﺎ َ ﻈ ُﻜﻢْ ِﺑ ِﻪ ِإ ﱠن اﻟﱠﻠ َﻪ ﻧِﻌِﻤﱠﺎ َﻳ ِﻌ ُ
ل ِإ ﱠ
ﺑِﺎﻟْ َﻌﺪْ ِ
ﻦ ﺁ َﻣﻨُﻮا ﺳﻤِﻴﻌًﺎ َﺑﺼِﻴﺮًا)(58ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﱠﻟﺬِﻳ َ َ (iii) Taatlah kepada Allah, Rasul, dan Ulil
Amri
ل وَأُوﻟِﻲ أَﻃِﻴﻌُﻮا اﻟﱠﻠ َﻪ وَأَﻃِﻴﻌُﻮا اﻟ ﱠﺮﺳُﻮ َ
ﺷﻲْ ٍء َﻓ ُﺮدﱡو ُﻩﻷﻣْ ِﺮ ِﻣﻨْ ُﻜﻢْ َﻓِﺈنْ َﺗﻨَﺎ َزﻋْ ُﺘﻢْ ﻓِﻲ َ اَ (iv) Al-Quran dan al-Sunnah adalah
rujukan asas dalam mencari
ن ﺑِﺎﻟﻠﱠﻪِ ل ِإنْ ُآﻨْ ُﺘﻢْ ُﺗ ْﺆ ِﻣﻨُﻮ َ ِإﻟَﻰ اﻟﻠﱠﻪِ وَاﻟ ﱠﺮﺳُﻮ ِ penyelesaian
ﻦ
ﺴُ ﻚ ﺧَﻴْﺮٌ َوَأﺣْ َ ﺧ ِﺮ َذِﻟ َ وَاﻟْ َﻴﻮْ ِم اﻵ ِ
ﻼ)(59 ﺗَﺄْوِﻳ ً
) 59 – 58اﻟﻨﺴﺎء(
26
Tajuk Huraian
8. Jihad
ب
ب اﻟ ﱢﺮ َﻗ ﺎ ِ ﻀﺮْ َ ﻦ َآ َﻔ ﺮُوا َﻓ َ َﻓ ﺈِذا َﻟﻘِﻴ ُﺘ ُﻢ اﱠﻟ ﺬِﻳ َ (i) Konsep jihad
ﺸﺪﱡوا اﻟْﻮَﺛَﺎقَ ﻓَﺈِﻣﱠﺎ ﻣَﻨًّﺎ ﺣﺘﱠﻰ ِإذَا أَﺛْﺨَﻨْ ُﺘﻤُﻮ ُهﻢْ َﻓ ُ َ
(ii) Sebab mengharuskan peperangan
ب
ﺤ ﺮْ ُ ﻀ َﻊ اﻟْ ََﺑﻌْ ُﺪ َوِإ ﱠﻣ ﺎ ﻓِ ﺪَاءً ﺣَﺘﱠ ﻰ َﺗ َ
ﺼ َﺮ ِﻣﻨْ ُﻬﻢْ ﻻﻧْ َﺘ َ
ﻚ َوَﻟﻮْ َﻳﺸَﺎ ُء اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َأوْزَا َرهَﺎ َذِﻟ َ (iii) Larangan memulakan peperangan
ﺾ وَاﱠﻟ ﺬِﻳﻦَ ُﻗ ِﺘُﻠ ﻮاﻀ ُﻜﻢْ ِﺑ َﺒﻌْ ٍ َوَﻟ ِﻜ ﻦْ ِﻟ َﻴﺒُْﻠ َﻮ َﺑﻌْ َ (iv) Kelebihan mereka yang mati dalam
ﻞ
ﻀﱠ ِ ﻞ اﻟﱠﻠ ِﻪ َﻓَﻠ ﻦْ ُﻳ ﺳ ﺒِﻴ ِ ِﻓ ﻲ َ peperangan
ﺢ
ﺳ َﻴ ْﻬﺪِﻳ ِﻬ ْﻢ َو ُﻳ ﺼِْﻠ ُ َأﻋْ َﻤ ﺎَﻟ ُﻬﻢْ)َ (4
ﻋ ﱠﺮ َﻓﻬَﺎ َﻟ ُﻬﻢْ)(6ﺠ ﱠﻨ َﺔ َ
ﺧُﻠ ُﻬ ُﻢ اﻟْ َ
ﺑَﺎَﻟ ُﻬ ْﻢ)َ (5و ُﻳﺪْ ِ
) 6 – 4ﻣﺤﻤﺪ(
ﻻﻦ ُﻳﻘَﺎﺗِﻠُﻮﻧَ ُﻜﻢْ َو َ ﻞ اﻟﻠﱠﻪِ اﱠﻟﺬِﻳ َ ﺳﺒِﻴ َِوﻗَﺎ ِﺗﻠُﻮا ﻓِﻲ َ (i) Tuntutan berperang pada jalan Allah
ﻦ)(190 ﺤﺐﱡ ا ْﻟ ُﻤ ْﻌ َﺘﺪِﻳ َ ﻻ ُﻳ ِ ن اﻟﻠﱠﻪَ َ َﺗﻌْ َﺘﺪُوا ِإ ﱠ tetapi tidak harus memulakan
pencerobohan
ﺚ َﺛ ِﻘﻔْ ُﺘ ُﻤﻮ ُهﻢْ َوَأﺧْ ِﺮﺟُﻮ ُهﻢْ ِﻣﻦْ ﺣﻴْ ُوَاﻗْ ُﺘﻠُﻮ ُهﻢْ َ
ﻻﻞ َو َ ﻦ اﻟْ َﻘﺘْ ِﺷ ﱡﺪ ِﻣ َ ﺚ َأﺧْ َﺮﺟُﻮ ُآﻢْ وَاﻟْ ِﻔﺘْ َﻨ ُﺔ َأ َ ﺣﻴْ ُ َ (ii) Keharusan untuk bertindak balas tetapi
ﺣﺘﱠﻰ ُﻳﻘَﺎﺗِﻠُﻮ ُآﻢْ ﺤﺮَا ِم َ ﺠ ِﺪ اﻟْ َ ﻋﻨْ َﺪ اﻟْ َﻤﺴْ ُِﺗﻘَﺎﺗِﻠُﻮ ُهﻢْ ِ dengan tidak melampau
ﺟﺰَا ُء ﻚ َ ﻓِﻴ ِﻪ َﻓِﺈنْ ﻗَﺎ َﺗﻠُﻮ ُآﻢْ ﻓَﺎﻗْ ُﺘﻠُﻮ ُهﻢْ َآ َﺬِﻟ َ (iii) Konsep fitnah dalam ayat
ن اﻟﱠﻠ َﻪ ﻏَﻔُﻮرٌ ن اﻧْ َﺘ َﻬﻮْا َﻓِﺈ ﱠ ﻦ)َ (191ﻓِﺈ ِ اﻟْﻜَﺎ ِﻓﺮِﻳ َ
ن ِﻓﺘْ َﻨ ٌﺔ ﻻ َﺗﻜُﻮ َ ﺣﺘﱠﻰ َ رَﺣِﻴﻢٌ)(192وَﻗَﺎﺗِﻠُﻮ ُهﻢْ َ (iv) Pengorbanan harta benda adalah salah
satu aspek jihad
ﻻ ن ِإ ﱠ ﻋﺪْوَا َ ﻼ ُ ن اﻧْ َﺘ َﻬﻮْا َﻓ َ ﻦ ِﻟﱠﻠ ِﻪ َﻓِﺈ ِن اﻟﺪﱢﻳ ُ َو َﻳﻜُﻮ َ
ﺤﺮَا ُم ) (193اﻟﺸﱠﻬْ ُﺮ اﻟْ َ ﻦ
ﻋﻠَﻰ اﻟﻈﱠﺎِﻟﻤِﻴ َ َ (v) Larangan terhadap hukum berperang
di tanah haram dan bulan haram
ﻦ ت ﻗِﺼَﺎصٌ َﻓ َﻤ ِ ﺤ ُﺮﻣَﺎ ُ ﺤﺮَا ِم وَا ْﻟ ُ ﺸﻬْ ِﺮ اﻟْ َﺑِﺎﻟ ﱠ
ﻞ ﻣَﺎ اﻋْ َﺘﺪَى ﻋَﻠﻴْ ِﻪ ِﺑ ِﻤﺜْ ِ
ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ ﻓَﺎﻋْ َﺘﺪُوا َ اﻋْ َﺘﺪَى َ (vi) Tidak boleh mendedahkan agama dan
ن اﻟﻠﱠﻪَ َﻣ َﻊ ﻋَﻠﻴْ ُﻜﻢْ وَاﺗﱠﻘُﻮا اﻟﻠﱠﻪَ وَاﻋَْﻠﻤُﻮا َأ ﱠ َ ummah kepada kehancuran
ﻻ ُﺗﻠْﻘُﻮا ﻞ اﻟﱠﻠ ِﻪ َو َ ﺳﺒِﻴ ِ ﻦ)َ (194وَأﻧْ ِﻔﻘُﻮا ﻓِﻲ َ اﻟْ ُﻤ ﱠﺘﻘِﻴ َ (vii) Menjelaskan kekeliruan yang timbul
ﺤﺐﱡ ن اﻟﱠﻠ َﻪ ُﻳ ِ ﺴﻨُﻮا ِإ ﱠ ﺑِﺄَﻳْﺪِﻳ ُﻜﻢْ ِإﻟَﻰ اﻟ ﱠﺘﻬُْﻠ َﻜ ِﺔ َوَأﺣْ ِ dalam konsep jihad
ﻦ)(195 ﺴﻨِﻴ َ
اﻟْ ُﻤﺤْ ِ
) 195 – 190اﻟﺒﻘﺮة(
27
(D) Hadis Ahkam
1. Dalam bahagian ini hadis-hadis Ahkam dikaji dari bidang-bidang yang berikut:
(a) Asbab al-wurud (di mana yang berkaitan)
(b) Sarh al-hadith
(i) ijmali
(ii) tafsili
(c) Istinbat
(i) al-ahkam
(ii) taujihat
Tajuk Huraian
1. Pendidikan
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﺿ ِ ب أَﻻ ّﻧﺼَْﺎ ِريْ َر َ ْﻋﻦْ َأ ِﺑﻰْ َأ ﱡﻳﻮ َ (i) Konsep syirik
ِل اﻟﻠﱠﻪ ِ ض ِﻟ َﺮﺳُﻮ َ ﻋ َﺮ َ ن أَﻋْﺮَاﺑِﻴًّﺎ َأ ﱠ:ﻋﻨْ ُﻪ َ - khafi
- jali
ﺧ َﺬَ ﺳ َﻔ ٍﺮ َﻓَﺄ
َ ﺳﱠﻠ َﻢ َو ُه َﻮ ﻓِﻲ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َوَ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ
ل
َ ل ﻳَﺎ َرﺳُﻮ َ ﺨﻄَﺎ ِم ﻧَﺎ َﻗ ِﺘ ِﻪ َأوْ ِﺑ ِﺰﻣَﺎ ِﻣﻬَﺎ ُﺛﻢﱠ ﻗَﺎ ِ ِﺑ (ii) Langkah bagi mengelak daripada
berlaku syirik
ﻦ
َ ﺤﻤﱠ ُﺪ َأﺧْ ِﺒﺮْﻧِﻲ ﺑِﻤَﺎ ُﻳ َﻘ ﱢﺮ ُﺑﻨِﻲ ِﻣ َ اﻟﻠﱠﻪِ َأوْ ﻳَﺎ ُﻣ
ﻒ ل َﻓ َﻜ ﱠ َ ﻦ اﻟﻨﱠﺎ ِر ﻗَﺎ َ ﻋ ُﺪﻧِﻲ ِﻣ ِ ﺠ ﱠﻨ ِﺔ وَﻣَﺎ ُﻳﺒَﺎ َ ْاﻟ (iii) Menanam kepatuhan terhadap
perintah Allah
ﻈ َﺮ ﻓِﻲ َ ﺳﱠﻠ َﻢ ُﺛﻢﱠ َﻧَ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو
َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱡ
ل
َ ي ﻗَﺎ َ ﻖ َأوْ َﻟ َﻘﺪْ ُه ِﺪ َ ل َﻟ َﻘﺪْ ُو ﱢﻓَ َأﺻْﺤَﺎ ِﺑ ِﻪ ُﺛﻢﱠ ﻗَﺎ (iv) Kepentingan silaturahim dalam
kehidupan manusia
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ ل اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱡ
َ ل َﻓَﺄﻋَﺎ َد َﻓﻘَﺎ َ ﺖ ﻗَﺎَ ْﻒ ُﻗﻠ َ َْآﻴ
ﺷﻴْﺌًﺎ
َ ك ِﺑ ِﻪ ُ ﻻ ُﺗﺸْ ِﺮ َ َﺳﱠﻠ َﻢ َﺗﻌْ ُﺒ ُﺪ اﻟﻠﱠﻪ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﻞ
ُﺼ ِ ﻼ َة وَ ُﺗﺆْﺗِﻲ اﻟ ﱠﺰآَﺎ َة َو َﺗ َﺼ َو ُﺗﻘِﻴ ُﻢ اﻟ ﱠ
.ﺣ َﻢ َدعْ اﻟﻨﱠﺎﻗَﺔ ِ اﻟ ﱠﺮ
()رواﻩ ﻣﺴﻠﻢ
28
Tajuk Huraian
ﻲ
ﺿَ ﻦ اﻟْﻌَﺎصِ َر ِ ﻋﻤْ ُﺮو ﺑْ ِ ﻦ َ ﻋﺒْ ِﺪ اﻟﻠﱠﻪِ ﺑْ ِ
ﻋﻦْ َ َ (i) Pengertian ulama dan kedudukan
mereka dalam Islam
ل اﻟﻠﱠ ﻪِ ﺻَ ﻠﱠﻰ ﺳﻮ َﺖ َر ُ ﺳ ِﻤﻌْ ُ لَ : ﻋﻨْ ُﻪ َﻗ ﺎ َاﻟﻠﱠ ُﻪ َ
ﺾ
ﻻ َﻳﻘْ ِﺒ ُ ن اﻟﻠﱠ ﻪَ َل ِإ ﱠﺳ ﱠﻠ َﻢ َﻳ ُﻘ ﻮ ُ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ (ii) Peranan ulama dalam pengembangan
ilmu pengetahuan
ﻦ
ﻦ اﻟْﻌِﺒَ ﺎدِ َوَﻟ ِﻜ ْ
ﻋ ُﻪ ِﻣ َ ﻋ ﺎ َﻳﻨْ َﺘ ِﺰ ُا ْﻟ ِﻌ ْﻠ َﻢ اﻧْ ِﺘﺰَا ً
ﺾ اﻟْ ُﻌﻠَﻤَ ﺎءِ ﺣَ ﱠﺘ ﻰ ِإذَا َﻟ ﻢْ
ﺾ اﻟْ ِﻌﻠْ َﻢ ِﺑ َﻘ ﺒْ ِ َﻳﻘْ ِﺒ ُ (iii) Kepentingan ilmu terhadap pemimpin
ﻻ
ﺟ ﱠﻬ ﺎ ًﺳﺎ ُ س ُرءُو ً ﺨ َﺬ اﻟ ﱠﻨ ﺎ ُ ُﻳﺘ ُﺮكْ ﻋَﺎﻟِﻤً ﺎ ا ﱠﺗ َ (iv) Implikasi orang yang tidak berilmu
ﺿﻠﱡﻮا.ﻀﻠﱡﻮا َوَأ َﻋﻠْ ٍﻢ َﻓ َ ﺴ ِﺌﻠُﻮا َﻓَﺄﻓْ َﺘﻮْا ِﺑ َﻐﻴْ ِﺮ ِ َﻓ ُ
(v) Konsep dhalal
)رواﻩ اﻟﺘﺮﻣﺬى(
29
Tajuk Huraian
2. Sahsiah Muslim
:ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ ﻋَﻨْ ُﻬﻤَﺎ َﺿ ِ س َر ٍ ﻋﺒﱠﺎ َ ﻦ ِ ْﷲ ﺑِ ﻋﺒْ ِﺪ ا َ ْﻋﻦ َ (i) Konsep makruf dan mungkar
ﺳﱠﻠ َﻢ ﻓِﻴﻤَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ ﻦ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱢِﻋ َ
(ii) Niat dan kepentingannya dalam
َن اﻟﻠﱠﻪ ل ِإ ﱠ َ ﻞ ﻗَﺎ ﺟﱠ َ ﻋ ﱠﺰ َو َ ﻋﻦْ َر ﱢﺑ ِﻪ َ َﻳﺮْوِي pembentukan peribadi Muslim
ﻚ
َ ﻦ َذِﻟ َ ﺴ ﱢﻴﺌَﺎتِ ُﺛﻢﱠ َﺑ ﱠﻴ ت وَاﻟ ﱠ ِ ﺴﻨَﺎ َﺤ َ ْﺐ اﻟ َ َآ َﺘ
(iii) Kepentingan dan kelebihan
ﺴ َﻨ ٍﺔ َﻓَﻠﻢْ ﻳَﻌْﻤَﻠْﻬَﺎ آَﺘَﺒَﻬَﺎ اﻟﱠﻠ ُﻪ َﻟ ُﻪ َﺤ َ َﻓ َﻤﻦْ َه ﱠﻢ ِﺑ melakukan perkara-perkara kebaikan
ﺴ َﻨ ًﺔ آَﺎ ِﻣَﻠ ًﺔ َﻓِﺈنْ ُه َﻮ َه ﱠﻢ ﺑِﻬَﺎ َﻓ َﻌ ِﻤَﻠﻬَﺎ َﺣ َ ﻋﻨْ َﺪ ُﻩ ِ (‘amar makruf)
ﺳﺒْ ِﻊ َ ت ِإﻟَﻰ ٍ ﺴﻨَﺎ
َﺣ َ ﻋﺸْ َﺮ َ ﻋﻨْ َﺪ ُﻩِ آَﺘَﺒَﻬَﺎ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻪ (iv) Kepentingan dan langkah-langkah
ف َآﺜِﻴ َﺮ ٍة َو َﻣﻦْ َه ﱠﻢ ٍ ﻒ ِإﻟَﻰ َأﺿْﻌَﺎ ٍ ْﺿﻌ ِ ﻣِﺎ َﺋ ِﺔ untuk menghindarkan daripada
melakukan perbuatan jahat atau
ﺴ َﻨ ًﺔ َﺣ َ ﻋﻨْ َﺪ ُﻩ ِ ﺴ ﱢﻴ َﺌ ٍﺔ َﻓَﻠﻢْ َﻳﻌْ َﻤﻠْﻬَﺎ آَﺘَﺒَﻬَﺎ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻪ
َ ِﺑ kemungkaran
آَﺎ ِﻣَﻠ ًﺔ َﻓِﺈنْ ُه َﻮ َه ﱠﻢ ﺑِﻬَﺎ َﻓ َﻌ ِﻤَﻠﻬَﺎ آَﺘَﺒَﻬَﺎ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻪ
.ﺣ َﺪ ًة
ِ ﺳ ﱢﻴ َﺌ ًﺔ وَا
َ
()ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ
30
Tajuk Huraian
31
Tajuk Huraian
3. Kemasyarakatan
3.1 Sabda Rasulullah SAW
ن
ﻋﻨْ ُﻪَ :أ ﱠ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺿَ ﻋﻦْ َأﺑِﻰ ُه َﺮﻳْ َﺮ َة َر ِ َ (i) Tanggungjawab masyarakat dalam
ن
ﺳﱠﻠ َﻢ آَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ َرﺳُﻮ َ menguruskan jenazah
ل
ﻦ َﻓ َﻴﺴَْﺄ ُ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ اﻟﺪﱠﻳْ ُ ﺖ َ ﺟﻞِ اﻟ َﻤ ﱢﻴ ِ ُﻳﺆْﺗَﻰ ﺑِﺎﻟﺮﱠ ُ (ii) Pandangan Islam terhadap amalan
ث َأﻧﱠ ُﻪ
ﺣ ﱢﺪ َك ِﻟ َﺪﻳْ ِﻨ ِﻪ ِﻣﻦْ َﻗﻀَﺎ ٍء َﻓِﺈنْ ُ َهﻞْ َﺗ َﺮ َ berhutang
ﺻﻠﱡﻮا ل َ ﻻ ﻗَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َوِإ ﱠ ﺻﻠﱠﻰ َ ك َوﻓَﺎ ًء َ َﺗ َﺮ َ (iii) Kewajipan menjelaskan hutang
ح
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ اﻟْ ُﻔ ُﺘﻮ َﺢ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺣ ِﺒ ُﻜﻢْ ﻓَﻠَﻤﱠﺎ َﻓ َﺘ َ
ﻋﻠَﻰ ﺻَﺎ ِ َ
ﺴ ِﻬﻢْ َﻓ َﻤﻦْﻦ ِﻣﻦْ َأﻧْ ُﻔ ِ ل أَﻧَﺎ َأوْﻟَﻰ ﺑِﺎﻟْ ُﻤﺆْ ِﻣﻨِﻴ َ ﻗَﺎ َ
ﻲ
ﻋَﻠ ﱠك َد ْﻳﻨًﺎ َ ﻦ َﻓ َﺘ َﺮ َ ﻲ ِﻣﻦْ اﻟْ ُﻤﺴِْﻠﻤِﻴ َ ُﺗ ُﻮﻓﱢ َ
ك ﻣَﺎﻟًﺎ َﻓ ُﻬ َﻮ ِﻟ َﻮ َر َﺛ ِﺘ ِﻪ.َﻗﻀَﺎ ُؤ ُﻩ َو َﻣﻦْ َﺗ َﺮ َ
)رواﻩ اﻟﺘﺮﻣﺬى :ﺣﺪﻳﺚ ﺣﺴﻦ ﺻﺤﻴﺢ(
ل: ﻋﻨْ ُﻪ َﻳﻘُﻮ ُﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺿَ ﻚ َر ِ ﻦ ﻣَﺎِﻟ ٍﺲ ﺑْ ِ ﻋﻦْ َأ َﻧ ِ َ (i) Konsep zuhud dan hubungannya
dengan masyarakat Islam
ﻲج اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱢ
ت َأزْوَا ِ ﻂ ِإﻟَﻰ ُﺑﻴُﻮ ِ ﻼ َﺛ ُﺔ َرهْ ٍ ﺟَﺎ َء َﺛ َ
ﻋﺒَﺎ َد ِة
ﻋﻦْ ِ ن َ ﺳﱠﻠ َﻢ َﻳﺴَْﺄﻟُﻮ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ (ii) Kepentingan perkahwinan sebagai
satu sunah Nabi SAW
ﺳﱠﻠ َﻢ ﻓَﻠَﻤﱠﺎ ُأﺧْ ِﺒﺮُوا ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ َ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱢ
ﻲﻦ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱠ
ﻦ ِﻣ َ ﻦ َﻧﺤْ ُ َآَﺄ ﱠﻧ ُﻬﻢْ َﺗ َﻘﺎﻟﱡﻮهَﺎ َﻓ َﻘﺎﻟُﻮا َوَأﻳْ َ (iii) Kewajipan menunaikan hak antara
rohani dan jasmani
ﻏ َﻔ َﺮ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﻟ ُﻪ ﻣَﺎ
ﺳﱠﻠ َﻢ َﻗﺪْ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ
ﺣ ُﺪ ُهﻢْ أَﻣﱠﺎ أَﻧَﺎ
ل َأ َﺧ َﺮ ﻗَﺎ َ َﺗ َﻘ ﱠﺪ َم ِﻣﻦْ َذﻧْ ِﺒ ِﻪ وَﻣَﺎ َﺗَﺄ ﱠ (iv) Kesan-kesan negatif apabila
meninggalkan sunah Nabi SAW
ﺧ ُﺮ َأﻧَﺎ ل ﺁَ ﺻﻠﱢﻲ اﻟﱠﻠﻴْﻞَ َأ َﺑﺪًا َوﻗَﺎ َ َﻓﺈﻧﱢﻲ ُأ َ
ﺧ ُﺮ أَﻧَﺎ ل ﺁَ ﻄ ُﺮ َوﻗَﺎ َ ﻻ ُأﻓْ ِ َأﺻُﻮ ُم اﻟ ﱠﺪهْ َﺮ َو َ
ج َأ َﺑﺪًا َﻓﺠَﺎ َء ﻼ َأ َﺗ َﺰ ﱠو ُ ل اﻟ ﱢﻨﺴَﺎ َء َﻓ َ َأﻋْ َﺘ ِﺰ ُ
ل: ﺳﱠﻠ َﻢ ﻗَﺎ َﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ َرﺳُﻮ ُ
ﷲ إﻧﱢﻲ ﻦ ُﻗﻠْ ُﺘﻢْ َآﺬَا َو َآﺬَا أَﻣَﺎ وَا ِ َأﻧْ ُﺘﻢْ اﱠﻟﺬِﻳ َ
ﻷﺧْﺸَﺎ ُآﻢْ ِﻟﱠﻠ ِﻪ وَأَﺗْﻘَﺎ ُآﻢْ َﻟ ُﻪ َﻟ ِﻜﻨﱢﻲ َأﺻُﻮ ُم َ
ج اﻟ ﱢﻨﺴَﺎ َء َﻓ َﻤﻦْ ﺻﻠﱢﻲ وَأَﻧَﺎ ُم َوَأ َﺗ َﺰ ﱠو ُ ﻄ ُﺮ َوُأ َ َوُأﻓْ ِ
ﺲ ِﻣﻨﱢﻲ. ﺳ ﱠﻨﺘِﻲ َﻓَﻠﻴْ َﻋﻦْ ُ ﺐ َ ﻏ َ َر ِ
)رواﻩ اﻟﺒﺨﺎري(
32
Tajuk Huraian
ل
َ ﻗَﺎ:ل َ ﻋﻨْ ُﻪ ﻗَﺎ
َ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪَﺿ ِ ﻋﻦْ َأﺑَﻲ ُه َﺮﻳْ َﺮ َة َر َ (i) Adab-adab dan kepentingan akhlak
ﺴﻠﱢ ُﻢ
َ ﺳﱠﻠ َﻢ ُﻳ
َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو
َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ِل اﻟﻠﱠﻪ ُ َرﺳُﻮ dalam masyarakat
ﻋﻠَﻰ َ ﻋﻠَﻰ ا ْﻟﻤَﺎﺷِﻲ وَاﻟْﻤَﺎﺷِﻲ َ ﺐ ُ اﻟﺮﱠا ِآ (ii) Konsep memberi salam dan
.ِﻋﻠَﻰ اﻟْﻜَﺜِﻴﺮ
َ ﻞ ُ ﻋ ِﺪ وَاﻟْ َﻘﻠِﻴ
ِ اﻟْﻘَﺎ kepentingannya dalam masyarakat
()رواﻩ اﻟﺒﺨﺎري
33
Tajuk Huraian
4. Keluarga
ل
ل :ﻗَﺎ َﻋﻨْ ُﻪ ﻗَﺎ َ
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ
ﺿَ ﻋﻦْ َأﺑِﻲ ُه َﺮﻳْ َﺮ َة َر ِ َ (i) Kebijaksanaan suami dalam
ن
ﺳﱠﻠ َﻢ ِإ ﱠ
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ َرﺳُﻮ ُ menguruskan rumah tangga
ﻋﻨْ ُﻪ
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﺿَ ث َر ِ ﺤ َﻮﻳْ ِﺮ ِﻦ اﻟْ ُ ﻚ ﺑْ ِﻋﻦْ ﻣَﺎِﻟ ِ َ (i) Tanggungjawab suami terhadap
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ ل :أَﺗَﻴْﻨَﺎ َرﺳُﻮ َ ﻗَﺎ َ keluarga
ﻋﻨْ َﺪ ُﻩ
ن َﻓَﺄ َﻗﻤْﻨَﺎ ِ
ﺷ َﺒ َﺒ ٌﺔ ُﻣ َﺘﻘَﺎ ِرﺑُﻮ َ
ﻦ َ ﺳﱠﻠ َﻢ َو َﻧﺤْ ُ َو َ (ii) Kaedah pendidikan anak-anak
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ ن َرﺳُﻮ ُ ﻦ َﻟﻴَْﻠ ًﺔ َوآَﺎ َ ﻋﺸْﺮِﻳ َ ِ
(iii) Didikan supaya melakukan solat
ﻦ َأﻧَﺎ َﻗﺪْ اﺷْﺘَﻘْﻨَﺎ ﻈﱠﺳﱠﻠ َﻢ َرﺣِﻴﻤًﺎ َرﻗِﻴﻘًﺎ َﻓ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ َ secara berjemaah
ﻋﻦْ َﻣﻦْ َﺗ َﺮآْﻨَﺎ ِﻣﻦْ أَهْﻠِﻨَﺎ أَهْﻠَﻨَﺎ ﻓَﺴَﺄَﻟَﻨَﺎ َ
(iv) Implikasi apabila suami mengabaikan
ﺟﻌُﻮا ِإﻟَﻰ َأهْﻠِﻴ ُﻜﻢْ َﻓَﺄﻗِﻴﻤُﻮا ل ارْ ِ َﻓَﺄﺧْ َﺒﺮْﻧَﺎ ُﻩ َﻓﻘَﺎ َ tanggungjawab keluarga
ﻀ َﺮتْ ﺣ َ ﻋﱢﻠﻤُﻮ ُهﻢْ َو ُﻣﺮُو ُهﻢْ ﻓَﺈِذَا َ ﻓِﻴ ِﻬﻢْ َو َ
ﺣ ُﺪ ُآﻢْ ُﺛﻢﱠ ِﻟ َﻴ ُﺆﻣﱠ ُﻜ ْﻢ
ﻼ ُة َﻓﻠْ ُﻴ َﺆ ﱢذنْ َﻟ ُﻜﻢْ َأ َ اﻟﺼﱠ َ
َأآْ َﺒ ُﺮ ُآﻢْ.
)رواﻩ ﻣﺴﻠﻢ(
34
Tajuk Huraian
5. Ekonomi
ْﻋﻦ َ ﻋﻨْ ُﻪ َ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﺿ ِ ﺣﺰَا ٍم َر ِ ﻦ ِ ْﺣﻜِﻴ ِﻢ ﺑ
َ ْﻋﻦ َ (i) Konsep khiyar
ِل اﻟْﺒَ ﱢﻴﻌَﺎن َ ﺳﱠﻠ َﻢ ﻗَﺎَ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو
َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱢ
(ii) Akad dan kepentingan khiyar dalam
ﺣﺘﱠﻰ َﻳ َﺘ َﻔ ﱠﺮﻗَﺎ َ ل َ ﺨﻴَﺎ ِر ﻣَﺎ َﻟﻢْ َﻳ َﺘ َﻔ ﱠﺮﻗَﺎ َأوْ ﻗَﺎِ ﺑِﺎ ْﻟ jual beli
ك ﻟَ ُﻬﻤَﺎ ﻓِﻲ َﺑ ْﻴ ِﻌ ِﻬﻤَﺎ َ َﻓِﺈنْ ﺻَﺪَﻗَﺎ وَﺑَ ﱠﻴﻨَﺎ ﺑُﻮ ِر
(iii) Kesan-kesan penipuan dalam urusan
.ﺤ َﻘﺖْ َﺑ َﺮ َآ ُﺔ ﺑَﻴْﻌِﻬِﻤَﺎ
ِ َوِإنْ آَﺘَﻤَﺎ َو َآ َﺬﺑَﺎ ُﻣ jual beli
()رواﻩ اﻟﺒﺨﺎري
35
Tajuk Huraian
6. Jenayah
ﻲ
ﺠ َﻬ ِﻨ ﱢﻦ ﺧَﺎِﻟ ٍﺪ اﻟْ ُ ﻋﻦْ َأﺑِﻲ ُه َﺮﻳْ َﺮ َة َو َزﻳْ ِﺪ ﺑْ ِ َ (i) Bentuk hukuman zina muhsan (sudah
berkahwin) dan ghayr muhsan (belum
ﺟﻼ ِﻣﻦْ ن َر ُ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ ﻋَﻨْ ُﻬﻤَﺎِ :إ ﱠ ﺿََر ِ )berkahwin
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ ب َأﺗَﻰ َرﺳُﻮ َ ﻷﻋْﺮَا ِ اَ
(ii) Bagaimana kesalahan zina boleh
ﻻك اﻟﱠﻠ َﻪ إ ﱠ ﺸ ُﺪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َأﻧْ ُ ل ﻳَﺎ َرﺳُﻮ َ ﺳﱠﻠ َﻢ َﻓﻘَﺎ ََو َ disabitkan
ﺨﺼْ ُﻢ ل اﻟْ َ ب اﻟﱠﻠ ِﻪ َﻓﻘَﺎ َ ﺖ ﻟِﻲ ِﺑ ِﻜﺘَﺎ ِ ﻀﻴْ َ
َﻗ َ
ﺾ ﺑَﻴْﻨَﻨَﺎ ﺧ ُﺮ َو ُه َﻮ َأﻓْ َﻘ ُﻪ ِﻣﻨْ ُﻪ َﻧ َﻌﻢْ ﻓَﺎﻗْ ِ ﻼَ اﻟْ َ (iii) Hikmat pelaksanaan hukuman zina
terhadap individu, masyarakat, dan
ل اﻟﱠﻠ ِﻪ ل َرﺳُﻮ ُ ب اﻟﻠﱠﻪِ َوأْ َذنْ ﻟِﻲ َﻓﻘَﺎ َ ِﺑ ِﻜﺘَﺎ ِ negara
ن اﺑْﻨِﻲ ل ِإ ﱠ ﺳﱠﻠ َﻢ ُﻗﻞْ ﻗَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ
ﻋﻠَﻰ َهﺬَا ﻓَﺰَﻧَﻰ ﺑِﺎﻣْ َﺮَأ ِﺗ ِﻪ َوِإﻧﱢﻲ ﻋﺴِﻴﻔًﺎ َ ن َ آَﺎ َ
ﺖ ِﻣﻨْ ُﻪ ﻋﻠَﻰ اﺑْﻨِﻲ اﻟ ﱠﺮﺟْ َﻢ ﻓَﺎﻓْ َﺘ َﺪﻳْ ُ ن َت َأ ﱠ ُأﺧْ ِﺒﺮْ ُ
ﻞ اﻟْ ِﻌﻠْ ِﻢ ﺖ َأهْ َ ﺴَﺄﻟْ ُِﺑﻤِﺎ َﺋ ِﺔ ﺷَﺎ ٍة َو َوﻟِﻴ َﺪ ٍة َﻓ َ
ﺟﻠْ ُﺪ ﻣِﺎ َﺋ ٍﺔ ﻋﻠَﻰ اﺑْﻨِﻲ َ َﻓَﺄﺧْ َﺒﺮُوﻧِﻲ أَ ﱠﻧﻤَﺎ َ
ﻋﻠَﻰ اﻣْ َﺮَأ ِة َهﺬَا اﻟ ﱠﺮﺟْ َﻢ ن َ ﺐ ﻋَﺎ ٍم َوَأ ﱠ َو َﺗ ْﻐﺮِﻳ ُ
ﺳﱠﻠ َﻢ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ ل َرﺳُﻮ ُ َﻓﻘَﺎ َ
ب
ﻦ ﺑَﻴْﻨَ ُﻜﻤَﺎ ِﺑ ِﻜﺘَﺎ ِ ﻀ َﻴ ﱠ
ﻸﻗْ ِ وَاﱠﻟﺬِي ﻧَﻔْﺴِﻲ ِﺑ َﻴ ِﺪ ِﻩ َﻟ َ
ﺟﻠْ ُﺪ ﻚ َ اﻟﻠﱠﻪِ اﻟْﻮَﻟِﻴﺪَ ُة وَاﻟْ َﻐ َﻨ ُﻢ َر ﱞد وَﻋَﻠَﻰ اﺑْ ِﻨ َ
ﺲ ِإﻟَﻰ ﺐ ﻋَﺎ ٍم َواﻏْ ُﺪ ﻳَﺎ ُأ َﻧﻴْ ُ ﻣِﺎ َﺋ ٍﺔ َو َﺗ ْﻐﺮِﻳ ُ
ل َﻓ َﻐﺪَا ﺟﻤْﻬَﺎ ﻗَﺎ َ اﻣْ َﺮَأ ِة َهﺬَا َﻓِﺈنْ اﻋْ َﺘ َﺮ َﻓﺖْ ﻓَﺎرْ ُ
ل اﻟﻠﱠﻪِ ﻋَﻠَﻴْﻬَﺎ ﻓَﺎﻋْ َﺘ َﺮ َﻓﺖْ َﻓَﺄ َﻣ َﺮ ﺑِﻬَﺎ َرﺳُﻮ ُ
ﺟ َﻤﺖْ. ﺳﱠﻠ َﻢ َﻓ ُﺮ ِ
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ
)ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ(
36
Tajuk Huraian
ن ُﻗ َﺮﻳْﺸًﺎ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ ﻋَﻨْﻬَﺎَ :أ ﱠ ﺿَ ﺸ َﺔ َر ِ ﻋﻦْ ﻋَﺎ ِﺋ َ َ (i) Pengertian mencuri dan hukumannya
dalam Islam
ن اﻟْ َﻤﺮَْأ ِة اﻟْ َﻤﺨْﺰُو ِﻣ ﱠﻴ ِﺔ اﱠﻟﺘِﻲ ﺷﺄْ ُ
َأ َه ﱠﻤ ُﻬﻢْ َ
ل اﻟﻠﱠﻪِ ﺳ َﺮ َﻗﺖْ ﻓَﻘَﺎﻟُﻮا َو َﻣﻦْ ُﻳ َﻜﻠﱢ ُﻢ ﻓِﻴﻬَﺎ َرﺳُﻮ َ َ (ii) Syarat-syarat bagi sabit hukuman curi
ئﺳﱠﻠ َﻢ َﻓﻘَﺎﻟُﻮا َو َﻣﻦْ َﻳﺠْ َﺘ ِﺮ ُﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ (iii) Kedudukan dan kesan apabila tiada
ل اﻟﻠﱠﻪِ ﺐ َرﺳُﻮ ِ ﺣ ﱡ ﻦ َزﻳْ ٍﺪ ِ ﻻ ُأﺳَﺎ َﻣ ُﺔ ﺑْ ُ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ ِإ ﱠ
َ pelaksanaan hukuman had terhadap
لﺳﱠﻠ َﻢ َﻓ َﻜﱠﻠ َﻤ ُﻪ ُأﺳَﺎ َﻣ ُﺔ َﻓﻘَﺎ َ
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ individu dan masyarakat
ن
ﻋﻨْ ُﻪَ :أ ﱠ
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺿَ ﻚ َر ِ ﻦ ﻣَﺎِﻟ ٍ ﺲ ﺑْ ِﻋﻦْ َأ َﻧ ِ َ (ii) Hukuman terhadap kesalahan
meminum arak
ﻞ َﻗﺪْ
ﺟٍﻲ ِﺑ َﺮ ُ ﺳﱠﻠ َﻢ ُأ ِﺗ َ
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﻲ َ اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱠ - kadar hukuman
ﻦ َﻧﺤْ َﻮ ﺠ ِﺮﻳْ َﺪ َﺗﻴْ ِ
ﺠَﻠ َﺪ ُﻩ ِﺑ َ
ﺨﻤْ َﺮ َﻓ َ ب اﻟْ َ ﺷ ِﺮ َ َ - sabit hukuman
- cara hukuman
ﻦ.
ﻷرْ َﺑ ِﻌﻴْ َ
اَ
)رواﻩ اﻟﺒﺨﺎري( (iii) Hikmat pengharaman arak
37
Tajuk Huraian
7. Siasah
ل ل :ﻗَﺎ َ ﻋﻨْ ُﻪ ﻗَﺎ َ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺿَ ﻋ َﻤ َﺮ َر ِ ﻋﻦْ ُ َ (i) Konsep kepimpinan dalam hadis
ﺳﱠﻠ َﻢ ُآﻠﱡ ُﻜ ْﻢ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ َرﺳُﻮ ُ (ii) Setiap individu perlu memikul
ﻷ ِﻣﻴْ ُﺮ ﻋ ﱠﻴ ِﺘ ِﻪ ﻓَﺎ َﻋﻦْ َر ِ ع َو ُآﻠﱡ ُﻜ ْﻢ َﻣﺴْ ُﺌﻮْلٌ َ رَا ٍ tanggungjawab dalam bidang masing-
masing
ﻋَﻠﻴْ ِﻬﻢْ َو ُه َﻮ َﻣﺴْ ُﺌﻮْلٌ ع َ س رَا ٍ ﻋﻠَﻰ اﻟﻨﱠﺎ ِ اﱠﻟ ِﺬي َ
ﻞ َﺑﻴْ ِﺘ ِﻪ َو ُه َﻮ ﻋﻠَﻰ َأهْ ِع َ ﻞ رَا ٍ ﺟُ ﻋﻨْ ُﻬﻢْ وَاﻟﺮﱠ ُ َ (iii) Kesan daripada pelaksanaan
ﺖ
ﻋﻠَﻰ َﺑﻴْ ِ ﻋ َﻴ ٌﺔ َﻋﻨْ ُﻬﻢْ وَاﻟْ َﻤﺮَْأ ُة رَا ِ
َﻣﺴْ ُﺌﻮْلٌ َ tanggungjawab dan kesan daripada
tidak melaksanakan tanggungjawab
ﻋﻨْ ُﻬﻢْ وَاﻟْ َﻌﺒْ ُﺪ ﻲ َﻣﺴْ ُﺌﻮْلٌ َ ﺑَﻌْﻠِﻬَﺎ َو َوَﻟ ِﺪ ِﻩ َو ِه َ kepada kesejahteraan masyarakat
ﻻ
ﻋﻨْ ُﻪ َأ َ ﺳ ﱢﻴ ِﺪ ِﻩ َو ُه َﻮ َﻣﺴْ ُﺌﻮْلٌ َ ل َ ﻋﻠَﻰ ﻣَﺎ ِ ع َرَا ٍ
ﻋ ﱠﻴ ِﺘ ِﻪ.
ﻋﻦْ َر ِ ع َو ُآﻠﱡ ُﻜ ْﻢ ﻣَﺴْ ُﺆلٌ ََﻓ ُﻜﻠﱡ ُﻜ ْﻢ رَا ٍ
)ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ(
38
Tajuk Huraian
ل َأ ُﺑ ﻮ َﺑﻜْ ٍﺮ ن َﻗ ﺎ َﺳ ﻔْﻴَﺎ َ ﻦ أَﺑِ ﻲ ُ ﻋ ﻦْ َﻳﺰِﻳ َﺪ ﺑْ ُ َ (i) Dasar Islam dalam pelantikan sesuatu
jawatan
ﻦ َﺑ َﻌ َﺜ ِﻨ ﻲ ِإَﻟ ﻰ اﻟ ﺸﱠﺎ ِم َﻳ ﺎ ﺣﻴ َﻋﻨْ ُﻪ ِ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ﺿَ َر ِ
ﺖ َأنْ ُﺗ ﺆْ ِﺛ َﺮ ُهﻢْﺴﻴْ َﻋَ ﻚ َﻗﺮَا َﺑ ًﺔ َﻓ َﻬﻞْ َ ن َﻟ َ َﻳﺰِﻳ ُﺪ ِإ ﱠ (ii) Islam melarang daripada memungkiri
dasar ini
ن
ﻚ َﻓ ِﺈ ﱠ ﻋَﻠﻴْ َف َ ﺧﺎ ُ ﻚ َأآْ َﺒ ُﺮ َﻣ ﺎ َأ َ ﻹﻣَﺎ َر ِة َو َذِﻟ َﺑِﺎ ِ
ل َﻣ ﻦْ ﺳﱠﻠ َﻢ َﻗ ﺎ َ
ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َرﺳُﻮ ُ (iii) Implikasi daripada melanggar perkara
ﻋَﻠ ﻴْ ِﻬﻢْ
ﻦ ﺷَ ﻴْﺌًﺎ َﻓ َﺄ ﱠﻣ َﺮ َ ﻲ ِﻣﻦْ َأﻣْ ِﺮ اﻟْ ُﻤ ﺴِْﻠﻤِﻴ َ َوِﻟ َ tersebut
39
Tajuk Huraian
8. Jihad
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ ﺿَﻦ َأﺑِﻲ ّأوْﻓَﻰ َر ِ ﻋﺒْ ِﺪ اﻟﱠﻠ ِﻪ ﺑْ ِ ﻋﻦْ َ َ (i) Tujuan peperangan dalam Islam
ﻦ
ﻋ َﺒﻴْ ُﺪ اﻟﻠﱠﻪِ ﺣِﻴ َ ﻦ ُ ﻋ َﻤ َﺮ ﺑْ ِ ﺐ ِإﻟَﻰ ُ ﻋﻨْ ُﻪ َﻓ َﻜ َﺘ َ
َ (ii) Orang Islam tidak harus lari daripada
ل اﻟﻠﱠ ُﻪ ن َرﺳُﻮ ُ ﺤﺮُو ِر ﱠﻳ ِﺔ ُﻳﺨْ ِﺒ ُﺮ ُﻩ َأ ﱠ ﺳَﺎ َر ِإﻟَﻰ اﻟْ َ jihad
ن ﻓِﻲ ﺑَﻌْﺾ َأﻳﱠﺎ ِﻣ ِﻪ ﺳﱠﻠ َﻢ آَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ (iii) Konsep syahid dan kemenangan di
ﺖ
ﺣﺘﱠﻰ ِإذَا ﻣَﺎَﻟ ِ ﻈ ُﺮ َ ﻲ ﻓِﻴﻬَﺎ اﻟْ َﻌ ُﺪوﱠ َﻳﻨْ َﺘ ِ
اﱠﻟﺘِﻲ َﻟ ِﻘ َ sisi Islam
ﻻ
س َ ل ﻳَﺎ أَ ﱡﻳﻬَﺎ اﻟﻨﱠﺎ ُ ﺲ ﻗَﺎ َم ﻓِﻴ ِﻬﻢْ َﻓﻘَﺎ َ اﻟﺸﱠﻤْ ُ (iv) Pergantungan hakiki dalam sesuatu
ﺗَﺘَﻤَ ﱠﻨﻮْا ِﻟﻘَﺎ َء اﻟْ َﻌ ُﺪوﱢ وَاﺳَْﺄﻟُﻮا اﻟﻠﱠﻪَ اﻟْﻌَﺎ ِﻓ َﻴ َﺔ ﻓَﺈذَا peperangan adalah kepada Allah SWT
ﺠ ﱠﻨ َﺔ ن اﻟْ َ ﻟَﻘِﻴ ُﺘﻤُﻮ ُهﻢْ ﻓَﺎﺻْ ِﺒﺮُوا وَاﻋْﻠَﻤُﻮا َأ ﱠ
ﺻﻠﱠﻰ ﻲ َ ف ُﺛﻢﱠ ﻗَﺎ َم اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱡ ﺴﻴُﻮ ِ ل اﻟ ﱡ ﻼِﻇَ ﺖ ِ َﺗﺤْ َ
ب
ل اﻟْ ِﻜﺘَﺎ ِ ل اﻟﱠ ُﻬﻢﱠ ُﻣﻨْ ِﺰ َ ﺳﱠﻠ َﻢ َوﻗَﺎ َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
اﻟﻠﱠ ُﻪ َ
ب
ﻻﺣْﺰَا ِ ب َوهَﺎ ِز َم ا َ ﺴﺤَﺎ ِ ي اﻟ ﱠ َو ُﻣﺠْ ِﺮ َ
ﻋَﻠﻴْ ِﻬﻢْ.
ﺼ ْﺮﻧَﺎ َ اهْ ِﺰﻣْ ُﻬﻢْ وَا ْﻧ ُ
)رواﻩ ﻣﺴﻠﻢ(
ن
ﻋﻨْ ُﻪ َأﺧْ َﺒ َﺮ ُﻩ َأ ﱠ
ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪ َﺿَ
ﻋﺒْ ِﺪ اﻟﻠﱠﻪِ َر ِ
ﻋﻦْ َ َ (i) Etika peperangan dalam Islam
ﻲ
ﺾ َﻣﻐَﺎزِي اﻟ ﱠﻨ ِﺒ ﱢ ﺟ َﺪتْ ﻓِﻲ َﺑﻌْ ِ اﻣْ َﺮَأ ًة ُو ِ
(ii) Tujuan Islam menetapkan peraturan
ﺳﱠﻠ َﻢ َﻣﻘْﺘُﻮَﻟ ًﺔ َﻓَﺄﻧْ َﻜ َﺮﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ َ dalam peperangan
ﻞﺳﱠﻠ َﻢ َﻗﺘْ َﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو َ
ﺻﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ َ ل اﻟﻠﱠﻪِ َ َرﺳُﻮ ُ
(iii) Implikasi daripada tidak
ﺼﺒْﻴَﺎنِ.
اﻟ ﱢﻨﺴَﺎ ِء وَاﻟ ﱢ melaksanakan etika tersebut
)رواﻩ اﻟﺒﺨﺎري(
40
Tajuk Huraian
ل
َ ﻋﻨْ ُﻪ َﻗ ﺎَ ﻲ اﻟﻠﱠ ُﻪَ ﺿِ ﻚ َر ٍ ﻦ ﻣَﺎِﻟ ِ ْﺲ ﺑِ ﻋ ﻦْ َأ َﻧَ (i) Penyertaan wanita dalam peperangan
ﺳ ﱠﻠ َﻢ
َ ﻋَﻠﻴْ ِﻪ َو
َ ل اﻟﻠﱠ ﻪِ ﺻَ ﻠﱠﻰ اﻟﻠﱠ ُﻪ ُ ﺳﻮ ُ ن َرَ َآ ﺎ
(ii) Tatacara yang harus bagi seseorang
ﻻﻧْ ﺼَﺎ ِر َﻣ َﻌ ُﻪ َ ﺳ َﻠﻴْ ٍﻢ َو ِﻧ ﺴْ َﻮ ٍة ِﻣ ﻦْ َا
ُ َﻳ ْﻐﺰُو ِﺑُﺄمﱢ perempuan di medan perang
.ﺠﺮْﺣَﻰ َ ْﻦ اﻟ
َ ﻦ اﻟْﻤَﺎءَ َو ُﻳﺪَاوِﻳ َ ﻏﺰَا َﻓ َﻴﺴْﻘِﻴَ ِإذَا
(iii) Hukum wanita perlu turut serta dalam
()ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ peperangan
41
Bentuk Peperiksaan
Peperiksaan bagi mata pelajaran ini terdiri daripada dua kertas, iaitu Kertas 1 dan Kertas 2.
42
Senarai Rujukan
43
28. Dr. Mohd. Sidqi bin Ahmad aI-Borneo. al-waji: bi Idhah Qawaid al-Fiqhi al-Kulliyyah.
Maktabah al-Maarif Riyadh.
29. Dr. Zakiyuddin Syaaban. Usul al-Fiqh al-Islami. Matba’ah dan ai-Ta’lif Mesir.
30. Dr. Wahbah Zuhaili. Usui al-Fiqh al-Islami. Dar al-Fikr lil-Tiba’ah wal-Tauzi’ Wal-Nasyri.
Demisq.
31. Dr. Ab. Karim Zaidan. al-Wajizji Usul al-Fiqh. Maktabah al-Qudsi Baghdad.
44