‫عکسهای آبادان قدیم‬

‫دز طی یکی از وبگردی های اینروزها‪،‬عکسهایی از آبادان قدیم توجه مرا به خود جلب کرد‪.‬فکر‬
‫کردم که ممکن است برای دیگران علی الخصوص هموطنان خوزستانی و بویژه آبادانی های‬
‫خون گرم و نازنین جالب باشد و مقبول افتد‪.‬یادمان باشد که نجات خطه خوزستان و آبادان و‬
‫خرمشهر و بازگشت آنان به مام میهن را مرهون جانفشانی ها و ایثار دلیرمردان و شیر زنانی‬
‫هستیم که چه از خطه خوزستان و چه از نقاط دیگر میهن عزیزمان به پا خواستند و شجاعانه در‬
‫مقابل دشمن مقاومت کردند و بسیاری از آنان در این راه شربت شهادت نوشیدند‪.‬یادشان‬
‫گرامی باد‪ .‬عکسها را ببینید‪.‬‬
http://sarbazevatan.multiply.com/video/item/555/555#

.
.
 ‫__________________‬

‫آبادان به روایت تاریخ‬

‫از باز و در اعصار و دورانهای مختلف با اسامی و نامهای گوناگون و شاید بسیار‬
‫ناهمگون می شناخته اند‪.‬در بعضی از دورانها اسامی آبادان چنان غریب می نماید که‬
‫گویی نام جزیره ای و یا سرزمینی است در جایی بسیار دور و مربوط به فرهنگ و تمدنی‬
‫است کامل” غریب و بیگانه‪ ،‬و گاهی این نام آشنا و خودمانی است‪.‬درآبادان امروز اگر از‬
‫‪ ۱۰‬نفر در مورد نام قدیم آبادان پرسیده شود‪،‬شاید بیشتر آنان نام قدیم و همیشگی‬
‫آبادان را عبادان تصور نمایند‪،‬حال آنکه این باوریست نادرست و غیر مستند ولی‬
‫متاسفانه کامل” شایع و جا افتاده‪.‬برای آنکه بتوانیم ریشه های تاریخی اسامی آبادان را‬
‫بررسی کنیم ‪ ،‬شاید لزم باشد تا نگاهی داشته باشیم گذرا به تاریخ این جزیره و اقوامی‬
‫که بر آن سکنی داشته اند‪.‬در دائره المعارف کولوئیب آمده است که‪ :‬این بندر در ‪۴۰۰۰‬‬
‫سال پیش از میلد مسیح)ع(‪،‬محل سکونت تیره هایی ایرانی موسوم به آبادان یا آبادیان‬
‫بوده است‪.‬به هر حال نام ایرانی آبادان مسلما” از کلمهء آباد یا از نام قبیله ای که در آن‬
‫زندگی میکردند گرفته شده است‪.‬این نظریه به خودی خود تفکر غالبی که می اندیشد که‬
‫آبادان تاریخی حداکثر ‪ ۱۵۰۰‬سالهدر پشت سر دارد را در هم می شکند و اثبات میکند که‬
‫آبادان تاریخی در حدود ‪ ۷۰۰۰‬سال و حتی بیشتر را در پشت سر گذارده است‪.‬اما حال‬
‫ببینیم که استعمال نام عبادان چگونه و از کجا مصطلح گردیده است؟عده ای عباد را‬
‫پادشاه و یا فرمانروایی میدانند که ولیت بر این منطقه را بر عهده داشته است و‬
‫گروهی می اندیشند که عباد فردی بوده است پرهیزگار و بسیار عبادت کننده که ظاهرا”‬
 ‫در سده دوم یا سوم هجری می زیسته است و هم او بوده که عبادان را بنا می‬
‫نهد‪.‬یاقوت حموی در معجم البلدان آورده است که‪»:‬برخی را عقیده بر آن است که‬
‫عبادان توسط مردی مقدس به نام عباد در قرن ‪ ۸‬و یا ‪ ۹‬میلدی بنا شده است و مردم‬
‫بصره و پیرامون آن که بنا به گفتهء احمد ابن مطهر مقدسی همگی عجم هستند پسوند‬
‫نسبت »ان« را به آین نام افزوده و به این ترتیب نام شخص را به نام جای بدل کرده‬
‫اند«‪.‬‬

‫کسی از روزگار حیات و تاریخ ممات او و حتی حال و عشیره و اصالتش اطلعی در دست ندارد و حتی در مورد اینکه آیا‬
‫این فرد واقعا” وجود داشته نیز مدرکی در دست نیست‪.‬عده ای دیگر معتقدند که چون این جزیره به نوعی ماوا و محل‬
‫ریاضت افراد عابد و عرفایی مشهور بوده است و مردمی که در آن زیست می کرده اند‪،‬مردمی بوده اند پارسا و ریاضت‬
‫کش‪،‬نام این جزیره به عبادان یعنی محل زندگی مردم عابد مشهور گشته است‪،‬ابن بطوطه این مکان را اینگونه توصیف‬
‫میکند‪.…»:‬جزیره ایست که در آن دیرها‪،‬مساجد و معابد بسیار است و همیشه در آنجا گروهی به عبادت و نیایش‬
‫مشغولند«‪.‬گروهی دیگر نیز نام عبادان را بر گرفته از نام عشیرهء بنوعباد که قبیله ای بوده است در سرزمین حجاز قدیم‬
‫دانسته و معتقدند که عشیرهء آلبوعبادی که امروزه در حاشیه شرقی رودخانهء بهمنشیر سکنی دارند نیز در واقع بقایای‬
‫همان گروهند‪.‬‬
‫اما گروهی دیگر نیز که نام امروزی آبادان را برگرفته از نام اسلمی عبادان می دانند این شهر را منصوب می کنند به‬
‫فردی به نام عبادبن حصین حبطی که مردی بوده از عشیرهء بنی حبط که شاخه ای بوده است از قبیلهء بزرگ بنی تمیم‪.‬او‬
‫به واسطهء خدمتی که به حمران ابن ابان والی بصره و توابع آن نموده بود این جزیره را به عنوان هدیه دریافت می نماید‬
‫و مردم با افزودن »ان« به آخر اسم او این جزیره را به عباد نسبت میدهند‪.‬احمدبن یحیی بلذری)متوفا در سال ‪۲۷۹‬‬
‫ه‪.‬ق(این موضوع را به طور مفصل در کتاب فتوح البلدان شرح داده که در صورت نیاز به اطلعات بیشتر میتوان به آن‬
‫کتاب نیز مراجعه نمود‪.‬البته این نظریه به هیچوجه نمیتواند مقرون به صحت باشد و در رد آن می توان دلئلی زیاد بازگو‬
‫کرد‪،‬از جمله اینکه‪-۱:‬نام آبادان در نوشتهء بلذری‪،‬مقرون به سابقهء قبل از انتساب آن به عبادبن حصین حبطی‬
‫است‪،‬یعنی اینکه خود راوی نیز در متن اصلی کتاب خویش‪،‬به نام عبادان پیش از اهدای آن به ابن حصین اشاره دارد‪-۲.‬‬
‫در احادیثی که از زبان پیامبر گرامی اسلم و سایر ائمه اطهار بازگو گردیده است بارها از این منطقه با عنوان عبادان نام‬
‫برده شده است‪،‬حال آنکه زمان زندگی عبادبن حصین حداقل نیم قرن پس از این روایات است‪،‬که این موضوع نیز به‬
‫خودی خود سندی است بر ابطال نظریهء انتساب این منطقه به فرزند حصین از طایفهء بنی حبط‪.‬‬
‫البته یاد آور میشوم که یاقوت حموی که خود این جزیره را بازدید نموده است از آن به عنوان »میان رودان«یاد کرده‬
‫است‪.‬وجه تسمیه دیگری نیز که برای این جزیره وجود دارد که به ویژه مورد توجه واژه شناسان قرار داشته و نسبت به‬
‫دیگر اسامی دارای اهمیت بیشتری است‪،‬واژهء اپاتان است‪.‬دکتر بهمن فره وشی در کتاب ارزشمند خویش‪،‬ایرانویچ‬
‫مینویسد‪:‬واژهء عبادان که در کتب و متون اسلمی وارد شده مانند بسیاری کلمات مشابه دیگر‪،‬صرفا” صورت عربی‬
‫داشته و نامی کامل” ایرانی است و در واقع از واژهء کامل” پارسی اپاتان گرفته شده است که به دلیل محدودیتهای زبان‬
‫عربی توسط اعراب بدینگونه تلفظ و تلقی گردیده است‪.‬‬
‫‪ Opatan‬واژه ایست متشکل از سه جزء »او« به معنای آب‪»،‬پات«از ریشهء پاییدن و »ان« که پسوند نسبت است و در‬
‫مجموع به معنای جاییست که از آب دریا محافظت و پاسبانی میگردد‪.‬این تعبیر در واقع مقرون به صحت بیشتری بوده و‬
‫گفتار بسیاری از ادباء و سفرنامه نویسان را از جمله استخری‪،‬ابن حوقل‪،‬ناصر خسرو قبادیانی و……را پشتیبان‬
‫دارد‪.‬ابن حوقل در این باره چنین آورده است‪»:‬اما عبادان قلعهء کوچک آبادی بر کنارهء دریا و محل گرد آمدن آب دجله‬
‫است و آن رباطی است که جنگجویان و دیگر دزدان دریایی در آن می باشند و در آنجا پیوسته مرزدارانی مراقبت می‬
‫کنند«‪.‬‬
‫ناصر خسرو قبادیانی سیاح و ادیب شیعی مذهب نیز چنین آورده است‪»:‬در این جزیره مردمانی بر سر عمودهایی چوبین و‬
‫نیز برخی بر سر بام خانه ها آتش روشن می دارند تا از نزدیک شدن کشتی ها را از نزدیک شدن به آبهای خطرناک باز‬
‫دارند«‪.‬حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز در کتاب بزرگ خویش‪،‬شاهنامه‪،‬در باب فریدون و ضحاک صراحتا” به وجود‬
‫پاسبانان در کنار رودخانهء اروند اشاره میدارد‪.‬‬
‫همین موضوع را دکتر مرتضی اسعدی در کتاب دائره المعارف تشیع چنین می نگارد‪.…»:‬لفظ آبادان صورت تغییر شکل‬
‫یافتهء »اوپاتان« به معنای مرزبانان دریایی است و لفظ »اوپا« یعنی کسی که در روستاها در کنار نهرهای آب نگهیانی‬
‫می کند‪،‬تا آب هرز نرود‪،‬هنوز در خوزستان و بنادر جنوبی کشور بکار میرود«‬
 ‫همانگونه که می بینید نام عبادان‪،‬در واقع همان معرب نام پارسی اوپاتان است که به مرور زمان به شکل عبادان در آمده‬
‫است‪،‬البته آبادان در ازمنهء مختلف‪،‬اسامی دیگری نیز داشته است که ما در این بخش پایانی به طور مختصر و گذرا به‬
‫آنها اشاره میکنیم‪:‬‬
‫در دورهء هخامنشی این جزیره به نامهای»مسنه« و »خاراکس«خوانده میشد‪.‬‬
‫در زمان اشکانیان این منطقه به نامهای »آنتیوخ«‪»،‬آلکساندر تیگریما«‪،‬و نیز اسامی اسکندریه‪،‬انتاکیه‪،‬هارک‪،‬خاراکس‬
‫اسپاسینو و…‪ ..‬نامیده شده است‪.‬‬
‫در زمان اردشیر اول ساسانی این جزیره به نام »وهشت آباد«))بهشت آباد(( و »بهمن اردشیر« ))بهمنشیر((نامیده شد‪.‬‬
‫در روزگاران اواخر دورهء صفویه و خصوصا” در زمان پادشاهان اولیه سلسله قاجار در متون رسمی و بین المللی ما نام‬
‫این جزیره را »جزیره الخضر«می یابیم که شاید اشاره ای باشد به وجود قدمگاه و مقام مبارک حضرت خضر نبی)ع( در‬
‫این جزیره و شاید هم برگرفته از صفت سر سبزی برای این منطقه بوده است‪.‬‬
‫به نقل از سایت آبادان شهر خدا‬
‫آبادان به روایت ارقام‬
‫آبادان مرکز شهرستان آبادان ‪ ،‬در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان واقع است‪.‬‬
‫موقعیت جغرافیایی این شهر در درازای ‪ ۴۸‬درجه و ‪ ۱۷‬دقیقه و پهنای جغرافیایی ‪ ۳۰‬درجه ‪ ۲۰‬دقیقه و با بلندای ‪ ۳‬متر‬
‫از سطح دریا و با پهناوری ‪ ۲۷۹۶‬کیلومتر مربع است‪ .‬دارای فرودگاه و بندر است که به دلیل داشتن پالیشگاه نفت و‬
‫تترین شهرهای خاورمیانه و ایران‬‫راهبردی بودن و هم مرزی با کشور عراق از زمان جنگ جهانی دوم از پراهمی ‌‬
‫بود‌هاست‪.‬‬
‫جمعیت شهر آبادان طبق سرشماری سال ‪ ۱۳۸۵‬برابر با ‪ ۲۱۷٬۹۸۸‬نفر ]‪ [۱‬و جمعیت نسبی در هر کیلومتر مربع ‪۱۷۱‬‬
‫گترین‬‫یدهند‪ .‬در آبادان یکی از بزر ‌‬
‫نفر است که بخشی از جمعیت آن بویژه در مناطق روستایی را ایرانیان عرب تشکیل م ‌‬
‫پالیشگا‌ههای نفت جهان قرار دارد‪ .‬نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر میرسد و پس از تصفیه به کلیه‬
‫یشود‪ .‬نزدیکترین شهر به آبادان‪ ،‬خرمشهر است که حدود ‪ ۱۵‬کیلومتر با این شهر فاصله دارد‪ .‬خاک آبادان‬ ‫جهان صادر م ‌‬
‫را آبرفت رودهای کارون و دجله )که به هم پیوست‌هاند( پدید آورد‌هاست‪ .‬شهر آبادان درون خشکی ای است که گرداگردش‬
‫رود است‪ .‬این خشکی به جزیره آبادان شناخته شد‌هاست‪ .‬شهر آبادان و همچنین بخش اروندکنار و نیمی از شهر خرمشهر‬
‫گتر پیشیاد دجله و کارون‬
‫یریزند از دو رود بزر ‌‬
‫در این جزیر‌هاند‪.‬رودهای گرداگرد آبادان که همگی به خلیج فارس م ‌‬
‫گترین شاخ‌های که از برخورد این دو رود پدید آمد‌هاست اروندرود است‪ .‬بخش دیگر این رود که در آنسوی این‬ ‫است‪ .‬بزر ‌‬
‫شهایی از گذرگاهش کارون هم‬ ‫یشود‪ .‬رود بهمنشیر در بخ ‌‬ ‫جزیره روان است و اهمیت کمتری دارد بهمنشیر خوانده م ‌‬
‫یشود‪.‬‬ ‫خوانده م ‌‬
‫نام این شهر در گذشته »عبادان« بوده است‪.‬‬
‫نام‬
‫در سال ‪ ۱۳۱۴‬طی مصوبه شورای وزرای وقت نام عبادان به آبادان تغییر یافت‪.‬بخشی از جزیره آبادان در دوره ساسانیان‬
‫یشد‌هاست که نام رود بهمنشیر یادگار آن نام کهن است‪.‬اوپاتان نیز که نام کهنتر آبادان است امروز‬
‫بهمن اردشیر خوانده م ‌‬
‫یشود خضر نبی در آن دیده‬ ‫بیشتر زیب شرکتها و سازمانها در شهر آبادان است‪.‬به دلیل وجود زیارتگاه کوچکی که ادعا م ‌‬
‫شد‌هاست گاهی به این منطقه نام مذهبی جزیرةالخضر هم داده شد‌هاست‪.‬‬
‫محل‌ههای آبادان‬
‫یها‪ ،‬امیری‪،‬‬
‫یها‪ ،‬هلند ‌‬
‫یتوان به بریم‪ ،‬بوارده‪ ،‬اروسی )اروسیه(‪ ،‬فیه )‪ ،(fai’ie‬هزار ‌‬
‫از محل‌ههای مشهور آبادان م ‌‬
‫احمدآباد‪ ،‬شاه آباد‪ ،‬فرح آباد‪ ،‬میدان طیب و بهمنشیر اشاره کرد‪.‬‬
‫آب و هوای آبادان‬
‫دما و فشار هوا‬
‫یترین نقطه خوزستان هفت درجه از مدار رأس السرطان بالتر است از این رو اقلیمی مشابه با مناطق استوایی دارد‪.‬‬ ‫جنوب ‌‬
‫نهای قدیم به داشتن هوای گرم معروف بوده است و آبادان نیز که شهری از شهرهای جنوبی خوزستان‬ ‫خوزستان از زما ‌‬
‫ی مانند سایر شهرهای جنوبی استان برخوردار بوده است‪ .‬این شهر دارای آب و هوای گرمسیری است تا‬ ‫است از این ویژگ ‌‬
‫جایی که در برخی از کتابها از آن به عنوان شهری که فاقد زمستان است نام برد‌هاند‪ ،‬حتی برخی منابع‪ ،‬آبادان را تنها‬
‫دارای دو فصل تابستان و پائیز می دانند‪ .‬احمد مقدسی در »احسن التقاسیم« آن را »اقلیم حاره« خوانده است‪ .‬اما واقعیت‬
 ‫ل در جوار خلیج فارس دارای‬
‫این است که آبادان به علت قرارگرفتن در کنار اروند رود‪ ،‬رود بهمنشیر و رود کارون و ک ً‬
‫تابستانی بسیار گرم و زمستانی معتدل و فرحبخش است چنان که لطافت هوای آن گردشگران زمستانی و نوروزی را به‬
‫یکرد‪.‬‬‫خود جذب م ‌‬
‫آبادان در دشت واقع شده و به علت مجاورت با صحراهای بزرگ و سوزان نظیر صحرای بزرگ عربستان و عراق‪ ،‬در‬
‫یگراد بال می رود و در بهمن ماه تا‬
‫مجموع هوای صحرایی گرم دارد‪ .‬گرمای آن در ما‌ههای تیر و مرداد تا ‪ ۵۸‬درجه سانت ‌‬
‫یگراد می باشد‪.‬‬
‫یگراد هم پایین می آید‪ .‬حداقل درجه حرارت آن در سال ‪ ۷/۱۷‬و حداکثر ‪۶/۳۲‬درجه سانت ‌‬ ‫صفر درجه سانت ‌‬
‫ایام یخبندان آن حداکثر در طول سال نه روز است‪.‬‬
‫یگراد‪ ،‬سالهای ‪ ۳۸‬و ‪ ۱۳۳۷‬حدود‬
‫میانگین درجه حرارت این شهر حد فاصل سا‌لهای ‪ ۱۳۲۶‬تا ‪ ۳/۲۶ ۱۳۳۷‬درجه سانت ‌‬
‫یگراد بوده است ‪.‬‬
‫‪ ۸/۲۴‬درجه و حد فاصل سال ‪ ۱۳۳۸-۳۹‬به مقدار ‪ ۷/۲۵‬درجه سانت ‌‬
‫یگراد در ایستگاه» سینوپتیک« و‬‫در گزارش دیگری که مربوط به سا‌لهای ‪ ۱۳۴۰‬تا ‪ ۱۳۵۳‬هجری شمسی است سانت ‌‬
‫یگراد بوده است‪ .‬در این دوره زمانی معدل حداقل‪ ،‬تغییر چندانی نکرده است )‪۷/۱۷‬درجه‬
‫حداقل مطلق آن ‪ -۵/۴‬درجه سانت ‌‬
‫سانتی گراد(و اما معدل حداکثر درجه حرارت بنی ‪ ۶/۳۱‬تا ‪ ۶/۳۲‬در نوسان بوده است ‪.‬‬
‫براساس آمار موجود‪ ،‬حداکثر دمای بهمن ماه و حداقل دمای همان ماه از بقی‌هی ما‌هها کمتر است‪ .‬در حالی که حداکثر‬
‫دمای شهریور از بقیه ما‌هها بیشتر می باشد‪ ،‬حداقل دمای مرداد ماه از بقیه ما‌هها بیشتر می باشد ‪.‬‬
‫…‪ .‬آبادان یکی از گر‌مترین نقاط ایران‪ .‬چهل و نه درجه بالی صفر‪ .‬پنجاه درجه و نیم جوش‪ .‬دوزخ گرما‪ ،‬تنگ خلقی می‬
‫آورد‪ .‬حال و حوصله‪ ،‬کم می شود و گرد و غبار هم مای‌هی عذاب‬
‫ی گرما خورده بشنویم‪:‬‬‫یمناسبت نباشد که تشریح وضع آب و هوای آبادان را از زبان یک آبادان ‌‬ ‫شاید ب ‌‬
‫یشود و سمج‪ .‬شش ماه‬
‫عمر بهار کوتاست اینجا‪ .‬از اول فروردین تا اول اردیبهشت‪ .‬دوزخ تابستان‪ ،‬تا ماه دوم پاییز کشدار م ‌‬
‫تمام تابستان است‬
‫یگراد بوده است‬
‫به استناد برخی منابع انتشار یافته معدل حداکثر حرارت سالهای پیش از انقلب در آبادان ‪ ۵۱‬درجه سانت ‌‬
‫که فقط ‪ ۶/۴‬درجه از حداکثر مطلق در جهان)یعنی ‪ ۶/۵۶‬درجه در تریپولی لیبی(ک‌متر است‪ .‬این رقم نشانگر گرم و‬
‫سوزان بودن درجه حرارت آبادان است یا به عبارت دیگر وضع درج‌هی حرارت سالیانه آبادان به طور مشخص جنب‌هی‬
‫بری دارد و تعداد روزهای یخبندان آن بسیار اندک است‪ .‬معدل روزهای یخبندان در طول سالهای قبل از انقلب ‪ ۱۳۵۷‬در‬
‫آبادان ‪ ۷/۱‬روز در سال بوده است‪.‬‬
‫پراکندگی فشار هوا در آبادان در طی سال‪ ،‬به دو صورت مشخص فصلی در می آید بدین ترتیب در آخر فصل پائیز و آغاز‬
‫زمستان)آذر‪ ،‬دی ‪ ،‬بهمن(که درج‌هی گرما پایین است‪ ،‬میزان فشار جو به حداکثر خود می رسد و در تابستان)خرداد‪ ،‬تیر ‪،‬‬
‫مرداد(که درجه گرما بال است‪ ،‬فشار هوا به حداقل کاهش می یابد‪.‬‬
‫بادهای آبادان‬
‫لهای مختلف سال به‬ ‫بادهای آبادان بر سه نوع است‪ .‬نخست »بادهای منظم فصلی« که در اثر تغییرات فشار هوا در فص ‌‬
‫ل شدید نیستند‪ ،‬مگر عامل جوی دیگری موجب تشدید آنها شود‪ .‬اگر هوا خنک باشد‪ ،‬نسیم ملیمی‬ ‫وجود می آیند و معمو ً‬
‫یوزد‪.‬‬
‫بوجود می آید و برعکس اگر هوا گرم باشد‪ ،‬بادی آزار دهنده و سوزان م ‌‬
‫نهای مدیتران‌های است که به‬ ‫دوم»بادهای محلی« که خود بر دو نوع است‪»:‬باد شمال« و »باد شرجی« باد شمال از جریا ‌‬
‫نهای ناگهانی و‬‫ایران می رسد‪ .‬این باد در تابستان به طور خشک و دایمی می وزد‪ .‬باد شمال در زمستان اغلب طوفا ‌‬
‫قالعاده می وزد‪ .‬وزش‬ ‫خطرناکی بوجود می آورد ولی در تابستان از ‪ ۱۵‬خرداد تا آخر تیر)‪ ۴۰‬روز(با نظم و شدت فو ‌‬
‫قهای کوچک ماهیگیری خطرناک است‪ .‬وجود بادهای شمالی در آبادان‪،‬‬ ‫ناگهانی و شدید باد شمال‪ ،‬همیشه برای قای ‌‬
‫ل ‪ ۹‬ماه در آبادان می وزد‪.‬‬‫یکند‪ .‬باد شمال ک ً‬
‫رطوبت وسط روز را کاهش داده و گرما را قابل تحمل م ‌‬
‫یوزد و با عبور از خلیج فارس مرطوب شده و با توجه به بال بودن درجه حرارت هوا تا‬ ‫باد شرجی از جنوب غربی م ‌‬
‫حدود زیادی سنگین می شود و نفس کشیدن را به خصوص برای کسانی که مشکلت تنفسی دارند دشوار می کند‪ .‬این باد‬
‫بسیار نامطلوب است و سبب تغییرات کلی در آب و هوای آبادان می شود‪ .‬این تغییرات آب و هوایی جزیز‌هی آبادان و حوالی‬
‫ل در اوایل تابستان هم‬
‫یوزد‪ ،‬اما معمو ً‬
‫آن را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد‪ .‬این باد از زمستان تا اواسط بهار در آبادان م ‌‬
‫ل مرطوب و گاهی توأم با ابر و مه است سبب بارندگی می شود‪.‬‬ ‫احساس می شود‪ .‬چون معمو ً‬
‫نوع سوم بادهای آبادان »باد سموم‌«یا »سام« است که از عربستان می وزد و همیشه خاک و شن همراه دارد‪ .‬این باد‬
‫بسیار خشک‪ ،‬گرم و سوزنده است‪ .‬وزش آن به هنگام تابش آفتاب مخصوصًا در میان‌هی رود شخص را مسموم می کند‪.‬‬
‫حمزه اصفهانی مؤلف کتاب»سنی الملوک الرض و النبیاء« دربار‌هی این باد و گذر آن در آبادان می ‌نویسد‪:‬‬
 ‫»در سال ‪ ۲۳۴‬هجری قمری باد سموم شدیدی وزید که مردم مانند آن ندیده بودند‪ .‬مدت آن زیاد از ‪ ۵۰‬روز بود‪ .‬آغازش‬
‫از سوم حزیران و انجامش آخر تموز‪ ،‬این باد کوفه‪ ،‬بغداد و واسط را فرا گرفت و به عبادان رسید و از اواسط به اهواز‬
‫نها را بکشت و چون به همدان رسید‪ ،‬مزارع را بسوخت و در صحرای سنجار موصل هر‬ ‫رفت و همگی رهگذران و کاروا ‌‬
‫بشر و شجر و دابه را هلک کرد و بازارهای موصل چند روز تعطیل شد و راه دهات از شهر منقطع گردید‪«.‬‬
‫یکند‪ .‬البته همه‬
‫یوزد و آسمان روز را به مثابه شب کامل تیره و تاریک م ‌‬
‫این گونه بادها هر چند سالی یکبار در آبادان م ‌‬
‫یکند‪.‬‬
‫یوزد که با خاک و گرد و غبار توأم است و تا حدودی شرایط عادی زندگی را دچار اخلل م ‌‬ ‫ساله نوع ملی‌متر آن م ‌‬
‫رطوبت‬
‫آبادان به طور کلی یک منطق‌هی رطوبتی است‪ .‬این رطوبت در بهار و تابستان کمتر از پائیز و زمستان است‪ .‬رطوبت در‬
‫زمستان حداکثر به ‪ ۸۹‬درصد می رسد اما از آبادان رطوبت ‪ ۱۰۰‬درصد هم گزارش شده است‪ .‬رطوبت نسبی آبادان در‬
‫ما‌ههای تیر و مرداد ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۰‬درصد است و در ماههای دی و بهمن به ‪ ۷۰‬تا ‪ ۸۰‬درصد هم می رسد‪ .‬با توجه به ارقام‬
‫جدول در هر صورت آبادان یک شهر با میزان بالی رطوبت است ‪.‬‬
‫رطوبت نسبی در آبادان در میان‌هی روز کاهش می یابد و در مواقعی که باد از جنوب جریان دارد رطوبت به سرعت بال‬
‫یرود‪ .‬رطوبت نسبی آبادان درساعت ‪ ۳۰/۶‬صبح ‪ ۶۴‬درصد است‪ ،‬ولی همین رطوبت نسبی در ساعت ‪ ۳۰/۱۲‬به ‪۳۲‬‬ ‫م ‌‬
‫ییابد‪ .‬کاهش مزبور به علت وزش بادهای شمالی است که رطوبت وسط روز را تقلیل می دهد‪ ،‬ولی به‬ ‫درصد کاهش م ‌‬
‫یگراد(با رطوبت نسبی بیش از ‪ ۵۰‬درصد در آبادان‪ ،‬به طور‬
‫طور کلی توأم شدن حداکثر درج‌هی حرارت)‪ ۵۰‬درجه سانت ‌‬
‫محسوسی غیرقابل تحمل است‪.‬‬
‫بارندگی‬
‫آبادان از مناطق کم بارش کشور است که عمد‌هی همین بارندگی هم به رگبارهای زودگذر باران اختصاص دارد‪ .‬بعضی‬
‫مواقع این باران توأم با تگرگ است‪ .‬میزان بارندگی آبادان در طول ده سال آمارگیری حدفاصل سالهای ‪ ۱۳۴۳‬تا ‪ ۱۳۵۳‬بین‬
‫‪ ۶/۵۴‬تا ‪ ۷/۳۵۳‬میلی متر در نوسان بوده است‪) .‬جدول ‪(۲-۵‬متوسط بارندگی سالنه ‪ ۳/۱۴۶‬میلیمتر گزارش شده است‪.‬‬
‫یمتر نشان داده است‬
‫لهای ‪ ۱۳۵۵‬تا ‪ ۱۳۵۷‬به طور متوسط بین ‪ ۲۰۰‬تا ‪ ۲۵۰‬میل ‌‬‫گزارش دیگر این میزان بارندگی را در سا ‌‬
‫‪.‬‬
‫نها می‬
‫نهای موسمی و گاه بسیار شدید‪ ،‬از آذر تا اردیبهشت برخی مواقع موجب جاری شدن سیل در سطح خیابا ‌‬ ‫بارا ‌‬
‫یها در کشاورزی منطقه حیاتی است‪ .‬اوج بارندگی آبادان در ما‌ههای آبان‪ ،‬آذر و دی است در‬‫شود‪ .‬اهمیت این بارندگ ‌‬
‫ما‌ههای بهمن‪ ،‬اسفند و فروردین باران نسبتًا مناسبی می آید اما شدید نیست و صرفًا در تغییرات جوی مؤثر است‪ .‬معموًل‬
‫د‌ر آبادان در ما‌ههای خرداد‪ ،‬تیر و مرداد بارندگی وجود ندارد در اردیبهشت و شهریور برخی از سا‌لها بارندگی بسیار‬
‫خفیف گزارش شده است ‪.‬‬
‫مردم‬
‫شهای جنوبی‪،‬مرکزی‬ ‫بیشتر مردم این شهر از آغاز ساخت پالیشگاه در این شهر از گوشه گوشه ایران و به ویژه از بخ ‌‬
‫و غربی کشور به این شهر کوچ کردند و با هم جامعه و فرهنگ این شهر را ساختند‪.‬نخستین مردمانی که در شهر آبادان‬
‫جاگیر شدند از شمال خوزستان بودند‪.‬با رونق بیشتر این شهر مردم در جستجوی کار از جاهای دورتر به این شهر‬
‫آمدند‪.‬بیشتر ایشان از استان فارس و بوشهر بودند‪.‬از آمیزش این مردمان جامعه‪،‬لهجه و فرهنگ آبادانی پدید آمد؛چنانکه‬
‫لهجه آبادانی آمیز‌های از لهج‌ههای مردمان سه نقطه پیش یاد است‪.‬اشغال ایران در جنگ دوم جهانی بر رونق و اهمیت‬
‫این شهر استراتژیک افزود‪.‬در واقع عمده پیشرفت این شهر در دوره پهلویها و به ویژه دومین شاه این دودمان بود‪.‬با‬
‫رویداد انقلب اسلمی و پس از آن جنگ ایران و عراق این شهر رو به ویرانی نهاد و بسیاری از مردمش به شهرهای‬
‫دیگر و به ویژه به بیرون از کشور کوچیدند و بیشتر آنان نیز دیگر بازنگشتند‬
‫یهای آبادان‬
‫دیدن ‌‬
‫برخی از مناطق دیدنی جزیره ی آبادان عبارتند از‪:‬‬

‫نهای فرهنگی‬
‫مکا ‌‬
‫* موزه هنرهای تجسمی آبادان‬
‫* موزه آبادان‬
‫* مدرسه مهرگان‬
‫* دبیرستان رازی آبادان‬
‫* سینما رکس‬
 ‫* سینما نفت‬
‫* دانشکده نفت‬
‫* باشگاه ایران‬
‫نهای تاریخی‬
‫مکا ‌‬
‫* تانک فارم‬
‫* مناطق عملیاتی آبادان‬
‫* سقاخانه خیابان مدرسه‬
‫* سقاخانه خیابان اروسیه‬
‫* حمام جرمن )گرمن = گرمه(‬
‫نهای ورزشی‬
‫مکا ‌‬
‫ف آبادان‬
‫* زمین گل ‌‬
‫* باشگاه اسب سواری آبادان‬
‫نهای مذهبی‬
‫مکا ‌‬
‫* قدمگاه خضر‬
‫* قدمگاه امام رضا‬
‫* چاه آب امیرالمومنین‬
‫* قدمگاه امام سجاد‬
‫* کلیسای سورپ کاراپت‬
‫* مسجد مهدی موعود‬
‫یها‬
‫* حسینیه شاهمراد ‌‬
‫* حسینیه خاقانی‬
‫یها‬ ‫* حسینیه لر ‌‬
‫یها‬ ‫* حسینه آقاجر ‌‬
‫* حوزه علمیه قائمیه‬
‫* حوزه علمیه آبادان‬
‫یها‬ ‫* مسجد رنگون ‌‬
‫* مسجد بلوچها‬
‫یها‬‫* مسجد دهدشت ‌‬
‫آرامگا‌هها‬
‫* مرقد سید عباس‬
‫* مرقد سید محمد‬
‫* مرقد سید ابوورده‬
‫* مرقد سید ابوالحسن‬
‫* گورستان یهودیان‬
‫یها‬
‫* گورستان انگلیس ‌‬
‫* آرامگاه از بین رفته شهید گمنام‬
‫متفرقه‬
‫یها‬
‫* رستوران پاکستان ‌‬

‫روزی روزگاری در آبادان‬

 ‫پزشکان و پرستاران بهداری و بهداشت شرکت نفت در سال ‪ 1320‬شمسی‬
‫برای مشاهده بقیه عکسهای آبادان قدیم به ادامه مطلب مراجعه کنید‬

‫روزی روزگاری در آبادان‬

‫از اون روزگار تا ‪ ...‬از سر تا سر اروپا و امریکا ‪ ،‬و کشورهای عربی برای کار و تفریح به اینجا )آبادان( می آمدند و ‪....‬‬
‫عکس های دیگه هم هست اگر پیداش کنم!!!‬
‫یادش بخیر!!!‬
 ‫ایستگاه آتش نشانی آبادان در سال ‪ 1306‬شمسی‬

‫تیم فوتبال باشگاه ایران ‪ ،‬کارکنان پالیشگاه نفت آبادان در سال ‪ 1312‬شمسی‬
 ‫تیم فوتبال کارگران پالیشگاه آبادان در سال ‪ 1320‬شمسی‬

‫عکس پمپ بنزین بازار آبادان ‪ ،‬بنا شده در سال ‪ 1306‬شمسی‬

‫عکس اسکله بارگیری الف در دست ساخت و نصب در سال ‪ 1291‬شمسی‬

‫عکس حمل محصولت نفتی با کاروان شتر سال ‪ 1290‬شمسی‬

‫عکس دانشجویان آموزشگاه فنی آبادان در سال ‪ 1320‬شمسی‬

‫عکس دانشکده نفت آبادان ‪ 1318‬شمسی‬

‫عکس صادرات محصولت نفتی پالیشگاه آبادان ‪ 1291‬شمسی‬

‫عکس بازدید رضا قلدر به همراه تیمور تاش ‪ 1310‬شمسی‬

 ‫احمد آباد ‪1300‬شمسی‬

‫احداث واحدهای جدید ‪ 1310‬شمسی‬

 ‫عکس آزمایشگاه ‪ 1328‬شمسی‬

‫کارگران ایرانی و هندی ‪ 1310‬شمسی‬

‫حمل محصولت نفتی از ایران به عراق ‪ 1290‬شمسی‬
 ‫‪ 1290‬شمسی‬

‫آبادان در سال ‪ 1288‬شمسی‬

‫خارجیهای مقیم آبادان‬
‫مدرسه خارجی کلسهای هفتم و هشتم )فکر کنم الن غیرانتفاعی پالیشگاه باشه(‬

‫آغاز مراسم روز کارگر‬

 ‫مردم عادی‬

‫تاریخ شهر آبادان به روایت تصویر‬

‫لطفا تا باز شدن كامل عکسها شكیبا باشید‪.‬‬

‫در سال ‪ 1339‬مسابقات آموزشگاهی فوتبال بین دبیرستان های امیر کبیر ‪ ،‬رازی ‪ ،‬فرخی و ابن سینا که که مجرب ترین و‬
‫کار آمد ترین فوتبالیست های باشگاه های آبادان وبه تعبیری استان وکشور را در اختیار داشتند برگزار گردید و در نهایت‬
‫تیم آموزشگاهی دبیرستان امیر کیر مقام نخست را کسب کرد‪.‬‬
‫بازیکنان تیم دبیرستان امیرکبیر در آن روز ها ‪ ،‬بازیکنان اصلی باشگاه های معتبر و سرشناس آبادان از جمله شاهین‬
‫‪،‬کارگر ‪ ،‬کارآموزان ‪ ،‬تاج ‪ ،‬جم ‪ ،‬دارایی ‪ ،‬سپه و کیان بودند‪.‬‬
‫در عکسی که از تیم دبیرستان امیرکبیر قهرمان آموزشگاه های سال ‪ 1339‬مشاهده می شود ایستاده از سمت راست‬
‫عبارت اند از ماشاء ال هدایت)دبیر ورزش(‪،‬حمید جاسمیان از بازیکنان سرشناس و عضو تیم ملی ایران ‪ ،‬اسفندیار تاج‬
 ‫بخت ) عضو تیم دارایی (‪ ،‬جهان آل صفر)دروازه بان( ‪ ،‬محمد پور یوسف )عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬ابراهیم علیزاده‬
‫) عضو تیم تاج آبادان( ‪ ،‬گارنیک)دفاع سرشناس تیم شاهین آبادان( و نفرات نشسته از سمت راست حسین حقیری )عضو‬
‫تیم تاج آبادان(‪ ،‬محمد سعدونی)عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬اسماعیل مهرابی)عضو تیم جم آبادان( غلمعلی مصیبی) عضو‬
‫تیم کارگر آبادان و دبیر آموزش و پرورش که در بمباران این اداره شهید شدند( و فریدون جمالی )عضو تیم کارگر آبادان‬
‫که از ورزشکاران‬

‫در سال ‪ 1339‬مسابقات آموزشگاهی فوتبال بین دبیرستان های امیر کبیر ‪ ،‬رازی ‪ ،‬فرخی و ابن سینا که که مجرب ترین و‬
‫کار آمد ترین فوتبالیست های باشگاه های آبادان وبه تعبیری استان وکدر سال ‪ 1339‬مسابقات آموزشگاهی فوتبال بین‬
‫دبیرستان های امیر کبیر ‪ ،‬رازی ‪ ،‬فرخی و ابن سینا که که مجرب ترین و کار آمد ترین فوتبالیست های باشگاه های آبادان‬
‫وبه تعبیری استان وکشور را در اختیار داشتند برگزار گردید و در نهایت تیم آموزشگاهی دبیرستان امیر کیر مقام نخست‬
‫را کسب کرد‪.‬‬
‫بازیکنان تیم دبیرستان امیرکبیر در آن روز ها ‪ ،‬بازیکنان اصلی باشگاه های معتبر و سرشناس آبادان از جمله شاهین‬
‫‪،‬کارگر ‪ ،‬کارآموزان ‪ ،‬تاج ‪ ،‬جم ‪ ،‬دارایی ‪ ،‬سپه و کیان بودند‪.‬‬
‫در عکسی که از تیم دبیرستان امیرکبیر قهرمان آموزشگاه های سال ‪ 1339‬مشاهده می شود ایستاده از سمت راست‬
‫عبارت اند از ماشاء ال هدایت)دبیر ورزش(‪،‬حمید جاسمیان از بازیکنان سرشناس و عضو تیم ملی ایران ‪ ،‬اسفندیار تاج‬
‫بخت ) عضو تیم دارایی (‪ ،‬جهان آل صفر)دروازه بان( ‪ ،‬محمد پور یوسف )عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬ابراهیم علیزاده‬
‫) عضو تیم تاج آبادان( ‪ ،‬گارنیک)دفاع سرشناس تیم شاهین آبادان( و نفرات نشسته از سمت راست حسین حقیری )عضو‬
‫تیم تاج آبادان(‪ ،‬محمد سعدونی)عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬اسماعیل مهرابی)عضو تیم جم آبادان( غلمعلی مصیبی) عضو‬
‫تیم کارگر آبادان و دبیر آموزش و پرورش که در بمباران این اداره شهید شدند( و فریدون جمالی )عضو تیم کارگر آبادان‬
‫که از ورزشکاران متین‪ ،‬متواضع و مشهور بودند(‪.‬‬
‫شور را در اختیار داشتند برگزار گردید و در نهایت تیم آموزشگاهی دبیرستان امیر کیر مقام نخست را کسب کرد‪.‬‬
‫بازیکنان تیم دبیرستان امیرکبیر در آن روز ها ‪ ،‬بازیکنان اصلی باشگاه های معتبر و سرشناس آبادان از جمله شاهین‬
‫‪،‬کارگر ‪ ،‬کارآموزان ‪ ،‬تاج ‪ ،‬جم ‪ ،‬دارایی ‪ ،‬سپه و کیان بودند‪.‬‬
‫در عکسی که از تیم دبیرستان امیرکبیر قهرمان آموزشگاه های سال ‪ 1339‬مشاهده می شود ایستاده از سمت راست‬
‫عبارت اند از ماشاء ال هدایت)دبیر ورزش(‪،‬حمید جاسمیان از بازیکنان سرشناس و عضو تیم ملی ایران ‪ ،‬اسفندیار تاج‬
‫بخت ) عضو تیم دارایی (‪ ،‬جهان آل صفر)دروازه بان( ‪ ،‬محمد پور یوسف )عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬ابراهیم علیزاده‬
‫) عضو تیم تاج آبادان( ‪ ،‬گارنیک)دفاع سرشناس تیم شاهین آبادان( و نفرات نشسته از سمت راست حسین حقیری )عضو‬
‫تیم تاج آبادان(‪ ،‬محمد سعدونی)عضو تیم شاهین آبادان( ‪ ،‬اسماعیل مهرابی)عضو تیم جم آبادان( غلمعلی مصیبی) عضو‬
‫تیم کارگر آبادان و دبیر آموزش و پرورش که در بمباران این اداره شهید شدند( و فریدون جمالی )عضو تیم کارگر آبادان‬
‫که از ورزشکاران متین‪ ،‬متواضع و مشهور بودند(‪.‬‬