JEOLOJ K DEV RLER

LKEL ZAMAN

Canl yok. Okyanus ve Atmosfer olu tu.

lk k vr m ve orojenez da lar olu tu. Dev I.ZAMAN bitki topluluklar yer alt nda kalarak TA KMRn olu turdu. (ZONGULDAK) Alp k vr m n n haz rl k devresidir. Deniz II.ZAMAN ilerlemesi (Transgresyon) oldu. Alp-Himalaya k vr m olu tu.Toroslar ve AlpIII.ZAMAN Kuzey Anadolu da lar olu tu.Linyit, Petrol, Tuz olu tu.Atlas ve Hint okyanusu olu tu. stanbul ve anakkale bo az olu tu. lk IV.ZAMAN insan ortaya kt . klimler s nd .

 KUVVETLER
1.OROJENEZ (DA OLU UMU) 2.EP ROJENEZ (KITA(KITA-KARA OLU UMU) 3.VOLKAN ZMA 4.DEPREMLER

 KUVVETLER N ZELL KLER

Enerjilerini yerin iinden (mantodan) alan kuvvetlerdir. Yerkabu unun ekillenmesinde olumlu etkiye sahiptirler (yap c d rlar). Yeni yer ekilleri olu tururlar (Da lar, k talar).

1. O OJ

(da olu umu)

Tortulanma ve birikim alanlar na Jeosenklinal alanlar denir. Yan bask lar sonucu k vr larak olu an da lara k vr m da lar denir. Bu da lar n yksek yerlerine antiklinal, antiklinal, alak kesimlere ise senklinal denir. lkemizde k vr m da lar 3. Jeolojik dnemde Alp Himalaya k vr mlar n n etkisi ile olu mu tur (Kuzey Anadolu ve Toros Da lar ) K r lma ile olu an da lar ise daha ok Ege blgesinde horst, grlr. Yksek kesimlere horst, alak kesimlere ise graben denir. Horst Da lar : Ayd n, Boz, Mente e, Yunt, Madra. n, Boz, e, Yunt, Madra.

Graben Ovalar : Bak ray, Gediz, Kk ray, Gediz, ve Byk Menderes, Hatay ukurlu u. Menderes, u.

KIVRIM DA I (ANT KL NAL-SENKL NAL) NAL-

HORST (DA )

GRABEN (OVA)

KIRILMA

KIVRILMA

Ege Blgesindeki Horst ve Grabenler, Kuzeyden Grabenler, Bal kesirden ba lay p kesirden Gnyde Mu laya kadar laya devam eder.

M A D R A

B A K I R A Y

Y U N T

G E D Z

B O Z D A

K. M E N D E R E S

A Y D I N

B. M E N D E R E S

M E N T E E

Ege blgesindeki da lar k r larak olu urken, Karadeniz blgesindeki da lar k vr larak olu mu tur. Sebebi nedir? A. Jeolojik yap B. Jeolojik devirler C. Karstik arazi olmas D. Yan bask lar E. Volkanizma

Ege blgesindeki da lar k r larak olu urken, Karadeniz blgesindeki da lar k vr larak olu mu tur. Sebebi nedir? A. Jeolojik yap B. Jeolojik devirler C. Karstik arazi olmas D. Yan bask lar E. Volkanizma

4. A a dakilerden hangisi k r lma ile olu mu da lardan de ildir? ildir?

A. Bozda

B. Mente e C. Ayd n D. Kro lu E. Yunt

5. A a daki da lardan hangisi orojenik hareket ile olu mam t r? r?

A. Ayd n

B. Nemrut C. Kakar D. Kaz E. Mente e

6. A a dakilerden hangisi k vr m da lar m zdan biridir?

A. Canik B. Karada C. Bozda D. Mente e E. Yunt

2. P ROJ

Yer kabu unun yaylanma hareketidir. Geni alanl bir hareketidir. harekettir. Geni alanlarda grlen bu hareket sonunda tabakalar k vr lmaz, alal r ve ykselir.

(k ta-kara olu umu) ta-

Olu um Nedenleri:
1. D Kuvvetler: Buzul a nda, buzullar n a rl k yapmas ve alalmas , erime sonucu ise ykselmesi sonucu ortaya kar (Kanada, skandinav) 2. Kuvvetler: Karalar n bask lar sonucu ykselme hareketidir. (Anadolu toptan ykselmi tir).

Deniz gerilemesi : Regrasyon, Deniz lerlemesi : Transgresyon.

EP ROJENEZ
ANADOLUNUN TOPTAN YKSELMES

A a dakilerden hangisi, epirojenik hareketlere rnek olarak verilebilir?

A. ukurova Deltas n n olu mas B. Ege blgesindeki da sisteminin olu mas C. Ege karas n n kp, Anadolunun ykselmesi D. Kuladaki volkan konilerinin olu mas E. Bat Anadolu fay hatt n n olu mas

A a dakilerden hangisi, epirojenik hareketlere rnek olarak verilebilir?

A. ukurova Deltas n n olu mas B. Ege blgesindeki da sisteminin olu mas C. Ege karas n n kp, Anadolunun ykselmesi D. Kuladaki volkan konilerinin olu mas E. Bat Anadolu fay hatt n n olu mas

7. Epirojenik hareket sonucu olu an deniz ilerlemesinin ad nedir?

A. Gel-git B. Transgresyon C. Jeosenklinal GelD. Graben E. Tsunami

8. Gnmzde Kanada, buzul erimelerinden dolay her y l ykselmektedir. Bu hareketin ad a a dakilerden hangisidir? A. Orojenez B. Epirojenez C. Volkanizma D. Tektonik E. Sismolojik 9. A a dakilerden hangisi daha eski bir zamanda olu mu tur?

A. Linyit

B. Petrol C. Alp-Himalaya AlpD. Tuz E. Ta kmr

3. VOLKAN ZMA
Dnyan n i kesimlerindeki magman n yeryzne kt yere VOLKAN denir. Volkan faaliyetlerinde kan malzemeler; kat , s v , gaz olmak zere e ittir. S v : LV, Kat maddeler: KL, VOLKAN TF, Gazlar: KARBON, KKRT, AZOT bile ikleri.

Pasifik emberi, Akdeniz emberi.

3. VOLKAN ZMA
Trkiyede Snm Volkanlar: a. Do u Anadolu: Byk A r , Kk A r , Tendrek, Sphan, Nemrut da lar . b. Anadolu: KD - GB do rultulu Erciyes, Melendiz, Hasan da lar , Karacada ve Karada d r. c. Gney Do u Anadolu: Karacada . d. Bat Anadolu: Kula platosu ile U ak aras nda 50 kadar kk volkan konisi vard r. Tarihte buraya yan k blge denmi tir. e. Kuzey Bat Anadolu: Kro lu da lar nda geni volkanik rtler.

10. A a dakilerden hangisi volkanik olu umlu bir

ta t r?

A. Konglomera B. Mermer C. Bazalt D. Moren E. Linyit

11. A a dakilerden hangisi Trkiyede grlmez? grlmez? A. Tektonik deprem B. Karstik deprem C. Delta D. Gel-git GelE. Volkanik deprem

12. Ege blgesinde yer alan Kula volkanik arazisine tarihte verilmi olan ad nedir?
A. Eski arazi B. orak blge C. Yan k blge D. Zelzele arazisi E. Efeler diyar

Trkiyeye ait a a daki yer ekillerinden hangisi i kuvvetlerin etkisiyle olu mu tur?

A. ar amba Ovas B. Tortum Gl C. Pamukkale Travertenleri D. Yunt Da E. Karain Ma aras

Trkiyeye ait a a daki yer ekillerinden hangisi i kuvvetlerin etkisiyle olu mu tur?

A. ar amba Ovas B. Tortum Gl C. Pamukkale Travertenleri D. Yunt Da E. Karain Ma aras

4. DEPREMLER
Sismoloji: Deprem bilimidir. Sismograf: Deprem dalgalar n len alettir. Depremler e ayr l r: 1. Volkanik: Volkanik olaylar sonucu olu ur. Etki alanlar dard r. 2. Gme (karstik): Kayatuzu, jips gibi eriyebilen maddelerin bulundu u yerde olu an yer alt ma aralar n n kmesi ile olu ur. Etki alan dard r. 3. Tektonik (Dislokasyon): Etki alan geni ve iddetli olan depremlerdir. Depremin i merkezine hiposantr, d merkezine episantr denir. Trkiye deprem blgeleri: KAF: zmit krf-Aras Vadisi krfBAF: Gney Trakya ve Bat Anadolu. GAF: skenderun krfe-zinden Van Glne gider. krfe-

H POCENTER

Tarih de i tirme izgisinin geti i yerde daha ok hangi zellik gze arpar? A. Deprem ve volkanizma B. Tsunami C. K vr m da lar D. Epirojenik hareketler E. Karstik depremler

Tarih de i tirme izgisinin geti i yerde daha ok hangi zellik gze arpar? A. Deprem ve volkanizma B. Tsunami C. K vr m da lar D. Epirojenik hareketler E. Karstik depremler

?
3

1 2

ERC YES

KARADA

A a dakilerin hangisinde i kuvvetlerin etkisi yoktur? yoktur? A. Maar olu umu B. Deniz ilerlemesi C. Graben olu umu D. Da olu umu E. Delta olu umu

A a dakilerin hangisinde i kuvvetlerin etkisi yoktur? yoktur? A. Maar olu umu B. Deniz ilerlemesi C. Graben olu umu D. Da olu umu E. Delta olu umu

lkemize ait a a daki yer ekillerinden hangisinin olu umunda volkanizma etkili olmam t r? r? A. Karacada B. Nemrut C. Ayd n da lar D. Melendiz E. Tendrek

lkemize ait a a daki yer ekillerinden hangisinin olu umunda volkanizma etkili olmam t r? r? A. Karacada B. Nemrut C. Ayd n da lar D. Melendiz E. Tendrek

A a dakilerden hangisi yer yzn ekillendiren i kuvvetlerden biri de ildir? ildir?

A. Da olu umu B. K ta olu umu C. Toprak olu umu D. Deprem E. Volkanizma

A a dakilerden hangisi yer yzn ekillendiren i kuvvetlerden biri de ildir? ildir?

A. Da olu umu B. K ta olu umu C. Toprak olu umu D. Deprem E. Volkanizma

YZEY EK LLER
DA LAR: a. Gen Da lar: 3.Jeolojik dnemde olu mu da lard r. Vadiler derin, yamalar dik, ykselti ve e im ok, ekiller sarp, sivri, serttir. b. Eski Da lar: 1. ve 2. Jeolojik dnemde olu mu lard r. - Birikme ile: Volkan, Kumul, Moren. - A nma ile: Peneplen kal nt s tepeler. - Tektonik: K vr lma ve k r lma ile. Toroslar ve Bat Anadolu da lar .

PLATOLAR:
Derin vadilerle yar lm geni dzlklerdir. Alak Plato: atalca-Kocaeli platosu (100atalca(100200m), Yksek Plato: Erzurum-Kars platosu (1800Erzurum(18002000m). Birikme ile: Lavlar n birikmesi ile olu ur (Erzurum-Kars). (ErzurumA nma ile: Akarsu a nd rmas n n son ekli olan peneplendir. Ykselme ile: K vr mlar aras nda k vr lmadan ykselen alanlard r. (Gney Do u Anadolu).

OVALAR: Vadilerle derin yar lmam dzlklerdir. Alak ovalar: Adana, Silifke. Yksek Ovalar: Erzurum ve Yksek Ova. Birikme ile: Tektonik anaklarda alvyonlar n birikmesi ile olu ur. A nd rma ile: Akarsular n a nd rmas ile olu an hafif dalgal dzlkler. Ykselme ile: Deniz veya gl diplerinin ykselmesi sonucu bir anak olu turmas ile meydana gelir. Ergene, Konya.

lkemizin gen olu umlu bir lke oldu unu a a dakilerden hangisi kan tlamaz? tlamaz? A. Ortalama ykseltisinin fazla olmas B. Akarsular n denge profiline ula mam olmas C. Etraf n n denizle evrili olmas D. Kapl calar n fazla olmas E. S k deprem grlmesi

lkemizin gen olu umlu bir lke oldu unu a a dakilerden hangisi kan tlamaz? tlamaz? A. Ortalama ykseltisinin fazla olmas B. Akarsular n denge profiline ula mam olmas C. Etraf n n denizle evrili olmas D. Kapl calar n fazla olmas E. S k deprem grlmesi

A a dakilerden hangisi Trkiyenin bu gnk grnmn kazanmas nda en az etkilidir? A. Orojenez B. Epirojenez C. Volkanizma D. Akarsu a nd rmas E. Buzul biriktirmesi

A a dakilerden hangisi Trkiyenin bu gnk grnmn kazanmas nda en az etkilidir? A. Orojenez B. Epirojenez C. Volkanizma D. Akarsu a nd rmas E. Buzul biriktirmesi