FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA __________________________________________________________________ HBHE 2103SMP MORFOLOGI DAN SINTAKSIS BAHASA MELAYU SEMESTER SEPTEMBER 2010

__________________________________________________________________ NAMA SHAARI BIN HASAN NO.METRIK: 651222025449002 017-4947199 017-4673994 izashaari@yahoo.com

TUTOR MOHD. NOOR BIN AHMAD PPW KEDAH SUNGAI PETANI

SEMESTER SEPTEMBER 2010

SOALAN 1.Merujuk akhbar Berita Harian,pilih satu petikan daripada Minda Pengarang. Anda dikehendaki:

a)

menjelaskan definisi morfologi dan sintaksis Bahasa terdiri daripada kumpulan ayat yang tidak terbilang jumlahnya.Ayat tediri dari

rentetan perkataan yang bermakna.Penyelidikan tatabahasa biasanya dilakukan dari dua segi iaitu dari segi cara perkataan dibentuk daripada bunyi-bunyi bahasa, dan dari segi cara perkataan ini disusun menjadi ayat. Dalam istilah ilmu lingustik bidang huraian pada peringkat perkataan disebut morfologi dan bidang huraian pada peringkat ayat diberi nama sintaksis. Terdapat berbagai pendekatan yang digunakan oleh ahli-ahli bahasa di Malaysia dari masa ke semasa untuk menghuraikan dan menganalisis bahasa.Tiap-tiap pendekatan mempunyai kebaikan dan kelemahan masing-masing dan boleh diambil sebagai rujukan untuk menguraikan penggunaan tatabahasa dalam bahasa Melayu standard.Secara umumnya tatabahasa bahasa Melayu mencakupi dua bidang iaitu morfologi dan sintaksis 1.1Definisi morfologi Morfologi ialah bidang yang mengkaji tentang struktur, pembentukan kata dan golongan kata.Dalam morfologi, unit terkecil yang mempunyai makna dan tugas nahu ialah morfem. Perbentukan kata terdiri daripada morfem,jenis morfem.Para pelajar juga perlu mengetahui maksud istilah morfem dan kata. Ini kerana kedua-dua adalah berbeza dari segi fungsi dan konsep

Menurut :

a.Nik Safiah Karim (1996): Morfologi ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji: i.Strutur, ii.Bentuk; dan iii.Penggolongan kata.

b.Menurut : Kamus dewan edisi ke empat (2005): Morfologi ialah: 1. kajian tentang pembentukan kata dalam sesuatu bahasa ,termasuk: i.infleksi (pengimbuhan) ii.terbitan iii.pemajmukan 2.kajian tentang sesuatu struktur dan bentuk sesuatu.

c.Rahimah Hj.Sabran dan Rahim Syam (1985): Morfologi ialah satu bidang dalam kajian bahasa yang mengkaji tentang perkataan dan cara-cara pembentukannya.

d.Marzukhi Nyak Abdullah dan Samsu Yaacob (1993): Menyatakan morfologi ialah: i.kajian tentang struktur dalaman kata-kata atau bentuk-bentuk kata.

ii.bidang ilmu bahasa yang membicarakan atau mempelajari selok belok struktur kata serta pengaruh perubahan-perubahan struktur kata terhadap golongan dan erti kata. Dapatlah dikatakan bahawa morfologi merupakan kajian dalam pembentukan kata kata dalam membina sesebuah ayat dalam bahasa terutama bahasa Melayu.

1.2Definisi Sintaksis Mengikut kamus Dewan Edisi keempat (2007) Sintaksis adalah pengetahuan(cabang ilmu linguistik,peraturan,dsb) tentang susunan kata dalam ayat. Sintaksis merupakan satu cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur, dan binaan atau konstruksi ayat. Sintaksis bukan sahaja mengkaji proses pembinaan ayat tetapi juga hukum-hukum yang menentukan bagaimana perkataan disusun dalam ayat. Ayat ialah binaan yang terdiri daripada unsur ayat, iaitu unit-unit yang membentuk ayat. Contoh:Ahmad sedang membuat kerja rumah.

Contoh ayat di atas terdiri daripada dua bahagian iaitu (i)Ahmad sedang dan bahagian (ii) membuat kerja rumah. Bahagian subjek dan predikat, merupakan bahagian utama yang membentuk klausa atau ayat bahasa Melayu. Subjek dan prediket pula mempunyai unsur-unsur, iaitu sama ada frasa nama (FN), frasa kerja (FK), frasa adjektif (FA) dan frasa sendi nama (FS).

Melalui keterangan di atas,dapatlah dikatakan sintaksis bahasa Melayu merangkumi tajuk-tajuk seperti frasa,klausa,pola ayat,jenis ayat,ragam ayat dan proses penerbitan ayat.dalam erti kata lain sintaksis merupakan kajian pembentukan atau pembinaan ayat-ayat.

b)

menganalisis aspek morfologi dan sintaksis dengan mengemukakan contoh-contoh

berdasarkan petikan tersebut.

Berdasarkan petikan dari minda pengarang,saya akan membuat membuat analisis berdasarkan kepada dua ratus perkataan yang pertama sahaja. 1.Analisis dari segi Morfologi Analisis dari segi morfologi dapat dilihat dari a) Dari segi struktur

b) Dari segi bentuk perkataaan b.i Definisi bentuk perkataaan:

Menurut Nik Safiah Karim dan rakan(1996): Menyatakan perkataan ialah:

y

Satu unit ujaran yang bebas dan mengandungi makna, yang terdiri daripada satu atau gabungan beberapa bentuk bunyi bahasa.

Perkataan dapat dibahagi kepada empat jenis: 1. Kata tunggal

2. Kata terbitan 3. Kata majmuk 4. Kata ganda

i) kata tunggal Berdasarkan minda penggarang,terdapat banyak penggunaan kata tunggal yang menjadi pembentukkan pembentukan kata dan membentuk ayat-ayat . Kata tunggal ialah kata yang terdiri daripada satu bentuk dasar yang tidak menerima apa-apa bentuk imbuhan atau kata dasar yang lain.Kata tunggal mengandungi satu suku kata atau lebih daripada satu suku kata. Kata tunggal dapat dibahagikan kapada dua jenis: i.Unit yang bebas dan dapat berdiri sendiri contoh: i.muda ii.rumah iii.tangga iv.kesan v.dalam ii.Unit yang tidak dapat berdiri sendiri tetapi memerlukan sekurang-kurangnya satu unit yang bebas untuk melaksanakan tugas nahunya. Contoh: i. di mana?

Berdasarkan petikan dari minda pengarang ini,tiada unit yang dapat diambil sebagai contoh .

i.i

Bentuk kata tunggal Penulis dapat mengesan penggunaan pelbagai kata tunggal oleh minda pengarang

dalam ruangan penulisannya.Antara bentuk kata tunggal iaitu seperti dinyatan di dibawah: Bentuk kata tunggal Bentuk kata tunggal Satu suku kata Dua suku kata Tiga suku kata Empat suku kata akronim JAIS = Jabatan Agama Islam KVK = dan KVK= kes KV = di Muda=KVKV Bagi = KVKV Matlamat Bahagia Masyarakat motivasi Selangor

Rumah=KVKVK negatif

ii)kata terbitan Kata terbitan ialah bentuk perkataan yang mengandungi kata dasar yang mendapat atau menerima imbuhan yang boleh terbentuk dari satu morfem atau lebih.
Morfem ialah unit terkecil yang menjadi unsur perkataan. Sekiranya kata tidak boleh dipecahkan kepada unit bermakna atau nahu yang lebih kecil, maka kata-kata ini terdiri daripada satu unit atau satu morfem. Menurut Nik Safiah Karim dan rakan (1996):

Kata terbitan ialah bentuk perkataan yang dihasilkan melalui proses pengimbuhan,iaitu proses yang menggandingkan imbuhan pada kata dasar.

Berdasarkan keterangan di atas, bentuk kata terbitan terdiri daripada morfem dan beberapa morfem.Morfem boleh dibahagi kepada dua, iaitu morfem bebas dan morfem terikat.

Morfem Bebas Dapat berdiri sendiri, misalnya:

Morfem terikat/imbuhan

Bentuk imbuhan, misalnya: mem, per, kan, ber

muda,kita,tidak,sudah,lama Tidak mempunyai makna tetapi mempunyai fungsi Mempunyai maksud sendiri. tatabahasa atau nahu. Boleh mengubah makna sesuatu kata dan seterusnya makna ayat.

Berdasarkan minda pengarang,penulis mendapati banyak penggunaan kata terbitan fem)(morbagi melengkapkan ayat-ayat.Antaranya ialah:

i. morfem bebasebagai contoh morfem bebas ialah: Perkataan [beri]. [beri] tidak akan berfungsi dan memberi makna jika dipecahkan kepada [be] dan [ri]. Sebaliknya, kata [diberi] boleh dipecahkan kepada dua morfem, iaitu [di] dan [beri] iaitu membawa maksud bagi sesuatu barang,benda kepada seseorang.

ii.Morfem terikat/imbuhan Berdasarkannminda pengarang,penulis dapat member beberapa contoh morfem terikat.Morfem terikat/imbuhan boleh dibahagi seperti berikut:
y

Awalan. Ditambah pada bahagian depan kata dasar. Misalnya: membina, melerai,berbanding

y y y

Akhiran. Ditambah pada bahagian belakang kata dasar.contoh:pasangan,tuntutan. Sisipan. Diselit di antara unsur unsur kata dasar. Misalnya pelbagai(bagai) Apitan. Ditambahkan serentak pada awalan dan akhiran kata dasar. Misalnya, imbuhan me....kan dalam meleraikan,per.an dalam perceraian,perhatian,persediaan,ke.ad dalam keadaan.kekusutan

iii.)kata majmuk Bentuk kata majmuk terhasil daripada prosesmerangkaikan dua kata dasar atau lebih yang membawa makna tertentu.
y y

Kata majmuk dieja terpisah dan bertindak sebagai satu unit perkataan Kata majmuk tidak boleh menerima sebarang penyisipan unsure lain.

Pengelompokan kata majmuk terbahagi kepada tiga iaitu: i.Kata bebas

ii.Istilah khusus iii.maksud kiasan Berdasarkan minda pengarang,penulis mendapati penulisan minda pengarang kurang menggunakan kata majmuk.Beberapa contoh dapat diambil seperti:

Kata majmuk Kata bebas Rumah tangga Ibu bapa Kerajaan Jalan mudah Makamah syariah Akta keluarga islam Mengemudi Bahtera rumah tangga Istilah khusus Maksud kiasan

iv) kata ganda Kata nama boleh melalui proses penggandaan untuk melahirkan makna-makna tertentu.kesemua bentuk kata nama tunggal,kata nama terbitan,kata nama majmuk boleh digandakan. Tiga jenis penggandaan iaitu: 1. Penggandaan penuh: melibatkan seluruh kata dasar nama digandakan tanpa sebarang perubahan bentuk. Contoh yang dapat diambil dari penulisan iaitu: i.Masing-masing ii.sewenang-sewenang iii.undang-undang

2.Penggandaan separa:Penggandaan separa melibatkan suku kata pertama dan kata dasar.Bunyi vocal dalam suku kata pertama perkataan yang digandakan itu mengalami perubahan menjadi vocal tengah. Contoh seperti: i.langit = lelangit ii.siku=sesiku iii.laki=lelaki Akan tetapi penulis mendapati tidak ada penggunaan penggandaan separa dalam petikan ini.sebarang contok tidak dapat ditunjukkan. 3.Penggandaan berentak:Ialah proses yang menggandakan kata dasar nama mengikut rentak bunyi tertentu dalam kata dasar.Seluruh kata dasar digandakan dan bunyi-bunyi tertentu diulang atau diubah. Sebagai contoh seperti: i.sayur-mayur ii.kayu-kayan iii.anak-pinak Penulis juga mendapati tiada sebarang contoh dapat diambil dari petikan minda pengarang. Melalui huraian di atas dapat dikatakan,penulis mendapati penggunaan perkataan dan kata dasar bagi membentuk ayat-ayat adalah mudah dan senang difahami oleh kebanyakan pembaca.Pembaca boleh menilai dan memahami maksud penyampaian dari minda pengarang dengan mudah.

Proses terbentuknya ayat bermula daripada morfem MORFEM --> PERKATAAN --> FRASA --> KLAUSA --> AYAT

[sunting] Proses Pembentukan Kata

Untuk rencana lanjutan, lihat Proses Pembentukan Kata

[sunting] Golongan Kata

Golongan Kata Dalam bahasa Melayu, terdapat dua kata kumpulan, iaitu kata isian dan kata tugas. Kata isian ialah kumpulan kata yang terbuka dan sentiasa berkembang. Kata tugas pula ialah kumpulan kata tertutup contohnya dan, itu, amat, walaupun dan sebagainya.

iii. Pengolongan kata Menurut Nik safiah Karim dan rakan(1996): Perkataandalam sesuatu bahasa dapat digolongkan ke dalam golonga-golongan tertentu berdasarkan beberapa kriteria,antaranya kriteria struktur fonologi atau bunyi,kriteria struktur morfem,kriteria sintaksis dan kriteria semantik. Golongan kata dalam bahasa Melayu terbahagi kepada empat iaitu: 1. Kata nama

2. Kata kerja 3. Kata adjektif 4. Kata tugas Frasa-frasa utama dalam ayat terbentuk dari frasa nama dari binaan frasa,klausa dan ayat melalui perhubungan dengan perkataan-perkataan. 1.)kata nama: Menurut nik Safiah Karim dan rakan (1996),Kata nama ialah perkataan yang boleh menjadi unsur inti pada binaan frasa nama dan lazimnya kata ini menamakan orang,tempat atau benda.Kata nama dapat dipecahkan kepada tiga iaitu kata nama khas,kata nama am dan kata ganti nama. Berdasarkan minda pengarang,penulis mendapati beberapa kata nama digunapakai seperti berikut: i.kata nama khas Kata nama khas ialah kata nama yang merujuk nama sesuatu benda yang khusus dan ejaannya berpangkalkan huruf besar dan terbahagi kepada dua kumpulan iaitu: Nama khas hidup Manusia Bukan manusia Datuk Dr Fadzilah Kamsiah tiada Nama khas tidak hidup Agama islam Selangor

b.kata nama am Kata nama am ialah perkataan yang merujuk bebda-benda atau perkara-perkara yang umum sifatnya.Ia bolehdibahagi kepada dua jenis kata nama abstrak dan kata nama am konkrit. Contoh yang dapat dipetik dalam minda pengarang ialah: Kata nama am abstrak Kata nama am konkrit

c.kata ganti nama Kata ganti nama sbagai perkataan yang menjadi kata nama khas dan kata nama am.Kata ganti nama terdiri dari dua golongan kecil iaitu: Kata ganti nama tunjuk Kata ganti nama diri Kata ganti nama diri tanya Kata ganti nama diri orang Pertama Itu ini Tiada perkataan ini kita (siapa,apa,mana)digunakan oleh penulis Kedua Ketiga ia mereka -nya

ii)kata kerja :ialah kata yang menyatakan makna perbuatan atau perlakuan.Kata kerja menjadi inti bagi frasa kerja.Ia terbahagi kepada dua kumpulan iaitu kata kerja transitif dan kata kerja tak transitif. Kata kerja tak transitif ialah kata kerja tidak memerlukan penyambut atau objek sesudahnya.Namun ada yang perlu diikuti oleh pelengkap.Kata kerja tak transitif dipecah kepada dua subgolongan iaitu seperti di bawah: Kata kerja tak transitif Kata kerja tak transitif tak berpelengkap Kata kerja tak transitif berpelengkap

Kata kerja transitif Kata kerja transitif ialah kat kerja yang menerima penyambut sesudahnya yang disebut objek.Kata kerja transitif juga terdapat dibahagikan kepada dua iaitu kata kerja transitif aktif yang menerima awalan meN- dengan atau tanpa akhiran kan atau i dan kata kerja transitif pasif pula ialah hasildari proses tranfomasi atau perubahan ayat aktif menjadi ayat pasif. Kata kerja transitif Kata kerja transitif aktif Kata kerja transitif pasif

iii)kata adjektif ialah ia dikenali juga sebagai kata sifat yang menerangkan sifat atau keadaan sesuatu benda atau nama.Ia boleh didahului atau diikuti oleh kata penguat.Ciri inilah yang membezakan kata adjektif dengan kata nama atau kata kerja.Kata adjektif ialah sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsure inti dalam binaan frasa adjektif.Ia terbahagi kepada Sembilan iaitu: 1.Kata adjektif sifat/keadaan : i.muda ii.lama iii.kurang matang iv.negatif v.pertengkaran vi.keharmonian 2.kata adjektif warna 3.kata adjektif ukuran : : tiada terdapat dalam petikan i.dalam ii.kurang iii.longgar iv.peningkatan 4.kata adjekt bentuk : tiada terdapat dalam petikan

5.kata adjektif pancaindera 6.kata adjektif waktu

: :

tiada terdapat dalam petikan i.26 hingga30 tahun ii.Usia muda

7.kata adjektif cara

i.jalan mudah ii.dihalang

8.kata adjektif perasaan

i.kekusutan ii.bahagia iii.cinta iv.penyayang

9.kata adjektif jarak

tiada terdapat dalam petikan

iv)kata tugas :ialah perkataan yang hadir dalam ayat,klausa atau frasa untuk mendukung sesuatu tugas sama ada sebagai penghubung,penerang,penguat,penentu,pendepan,penafi, pembenar,pemeri atau tugas-tugas lain. Melalui petikan,terdapat beberapa kata tugas yang dapat dikesan seperti: i. ii. iii. iv. v. vi. vii viii. ix, x. xi. xii; xiii. xiv. xv. kata hubung kata seru kata Tanya : : : dan,dengan,tetapi tiada kata seru digunakan tiada kata seru digunakan tiada kata seru digunakan tiada kata seru digunakan amat tiada kata seru digunakan tidak,bukan ialah,adalah sudah di, tiada kata seru digunakan peratus,masing-masingtahun tiada kata seru digunakan -nya

kata perintah : kata pangkal ayat: kata penguat : kata penegas : kata nafi kata pemeri kata bantu : : :

kata sendi nama: kata pembenar: kata bilangan : kata arah :

kata pembenda:

xvi.

kata penekan :

-nya

KESIMPULAN

2,2.

Dari segi sintaksis Sintaksis bermaksud ilmu bahasa yang mengkaji tentang pembentukan,stuktur ,dan

binaan ayat atau konstruksi ayat.Boleh dikatakan sebagai kajian tentang hukum atau rumus tatabahasa yang terbinanya pengabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan membentuk ayat dalam sesuatu bahasa. Setiap pembentukan ayat dalam bahasa itu dikenali sebagai satu binaan atau konstruksi.Dalam bahasa Melayu,struktur binaan terdiri dari subjek,verb(perbuatan) dan objek (SVO).Subjek setiap ayat terdiri dari daripada frasa nama dan pradikat boleh terdiri dari kata nama,kata kerja,kata adjektif dan kata sendi nama. Definisi Subjek Satu binaan sama ada terdiri daripada satu perkataan atau beberapa perkataan yang bersifat frasa nama dan menjadi judul atau unsur yang diterangkan. Definisi predikat Kumpulan perkataan yang tergolong dalam satu frasa dan menjadi unsur yang menerangkan subjek. Dalam subjek dan predikat,ada terdapat dalam susunan biasa dan songsang. Contoh susunan biasa: Subjek Pasangan muda Kita Ramai predikat Tidak bersedia sepenuhnya mendirikan rumah tangga Tidak menafikan ada pasangan sudah lama berkahwin turut berakhir dengan penceraian. yang memilih jalan mudah

1 2 3

4 5

Jabatan Agama Islam Datuk Dr Fadzilah Kamsah

Merekodkan 949 kes penceraian berlaku dalam bulan Januari hingga Disember. Pakar motivasi

Manakala binaan ayat songsang di atas dengan mengekalkan struktur binaan su bjek dan pradikatnya.Ayat songsang dapat dilihat apabila pradikat melalui subjek. Contoh binaan ayat: predikat Tidak bersedia sepenuhnya mendirikan rumah tangga Tidak menafikan ada pasangan sudah lama berkahwin turut berakhir dengan penceraian. yang memilih jalan mudah Merekodkan 949 kes penceraian berlaku dalam bulan Januari hingga Disember. Pakar motivasi Subjek Pasangan muda Kita

1 2

3 4 5

Ramai Jabatan Agama Islam Datuk Dr Fadzilah Kamsah

Binaan terhadap i)subjek definisi susunan binaan ayat bahasa Melayu pada subjek terdiri dari frasa nama.Contoh: 1. 2. cth ayat Dalam binaan ayat bahasa Melayu kebiasaanya mempunyai subjek dan pradikat dalam susunan biasa dan susunan songsang Contoh: susunan binaan biasa

Subjek 1 2 3 4 5

pradikat

Contoh: susunan sonsang Subjek 1 2 3 4 5 pradikat

ii)pradikat contoh

b.jenis-jenis ayat

1.ayat penyata 2.ayat perintah 3.ayat Tanya 4,ayat seru

c.Ragam ayat aktif pasif

d.ayat dasar

e.ayat terbitan

Kesimpulan Keterangan di atas jelas menunjukkan bidang sintaksis yang mengkaji persoalan bentuk,struktur, dan binaan ayat,merupakan bidang yang amat penting dalam menganalisis sesuatu bahasa

kesimpulan apa yang dianalisiskan