MT VE FELSEFE

Myth and Philosophy

Yrd. Do. Dr. Sema NAL AKKA*

ZET Bir kltr olgusu olarak mit kendine zg bir yaplanmadr. Mitler doast dnyay ve toplumsal dnyay aklar. Bir mit aratrcs olan G. Vico, mitolojinin ilk bilim olduunu iddia etmitir. Ona gre, tarih mitlerle balar. Mitler, anlamsz bo birtakm hikayeler deildir. Gerek hikayelerdir. Ancak, iirsel bir anlatma sahiptirler. nk, bu ilk insanlarn soyut dnme ve refleksiyon gc gelimemitir. Onlar olaanst hayal gcne sahiptirler. Mitler bu hayal gc ve iirsel anlatmn sonucudurlar. Mit, bu ilkel insanlarda, konuma, anlatma, eylem ve nesne anlamlarna gelmitir. Bu ilk insanlar iirsel bir manta sahiptirler. Halk dilerinde bulunan metaforlar, bu iirsel mantn kalntlardr. Dil aratrclar bu metaforlara bakarak ve dildeki kelimelerin kkenlerini inceleyerek ilk uluslarn kurumlar hakknda birtakm dkmanlar elde edebilirler. Fakat, filoloji bu noktada felsefeden yardm grmelidir. Felsefe, toplanan bu tikelleri eletiri szgecinden geirerek birtakm tmel sonulara ular. Anahtar Kelimeler Mit, felsefe, G.Vico. ABSTRACT Myth as a cultural fact is sui generis. Myths defines supernatural world and social world. G.Vico as a researcher of myths claimed that the first science is mitology. According to him, history begins with myths or poetical tales. Myths are not meaningless and useless tales. They are real tales and they have poetic expressions. Because, the rational thoughts and reflection potencies of these primitive peoples havent devoloped. They have extraordinary memories. As to primitive peoples, myth, logos, fable mean talking, thinking, deed and thing. Their logic is poetical. Metaphors in folk languages are ruins of this poetical logic. When linguistic researchers examined the origin of languages, they reached the knowledge of the information of those nations. However philosophy and philology have to support and help each other. Philosophy critizes particulars and reach universal conclusions. Key Words Myth, philoshopy, G.Vico

Bilindii gibi mit, her eyden nce bir kltr olgusu olarak karmza kar. Kltr ise sui generis, yani, kendine zg bir alandr ve tabiat dnyasn inceleme ynteminden farkl bir bilimsel yntemle incelenmelidir. Mythos, Yunancada sz, yk anlamna gelir. Mitler, ilkel insan topluluklarnn evreni, dnyay ve tabiat olaylarn kiiletirerek yorumlamak, henz srrn zemedikleri hayatn ve evrenin eitli grnlerini bir anlam kolaylna balamak ihtiyacndan domu yklerdir. Ancak, mitolojik manta gre, evrendeki her eyin gzle grnr ya da grnmez her olgunun doada bir benzeri bir ei vardr. Miti tanmakla eylerin kkeni tannr. Mitosta kendi* Mersin niversitesi Uluslar aras likiler Blm.

ne zg bir mantk ve i tutarllk vardr. Mitoslar dinlerin de balangcdr. Levi Strauss yazsz toplumlarda mitolojinin amacnn gelecein bugne ve gemie bal kalmasn salamak olduuna, gnmzde mitolojinin yerini tarihin aldna ve ayn ilevi grdne dikkat eker. Eskiler bir eyleri saklamak iin de mitleri kullanmlardr. Campelle gre, mitoloji dolaysyla uygarlk iirseldir. Fakat, keyfi yorumlamalara hi de ak deildir (( Necatigil,1986:7, Ate 2001: 13) Bu makaledeki amacmz, mitin ne olduu hakkndaki teorileri de gz nnde bulundurarak, zellikle, talyan filozof, Giambattista Viconun mit hakkn-

http://www.millifolklor.com

83

Mill Folklor, 2008, Yl 20, Say 77

daki grlerini gstermektir. Giambattista Vico (1668-1744), tarih ve kltr dnyasnn tabiat dnyasndan farkl yntemlerle incelenmesi gerektiini vurgulayarak, kltr ve tarihi anlamay grev edinmi olan disiplinlerin yolunu amtr. Vico, kltr felsefesi ve mitoloji felsefesinin de kurucusu kabul edilmitir. Ernest Cassirer, Vico iin mitin gerek kifi der. Vicoya gre ilk bilim mitolojidir. Tarih, iirle balamtr. lk insanlarn iir tarznda konumas, yani, hayal gcne dayal l ve ritmle anlatlar tarihsel balam asndan bir anahtardr. nk, hayal gcnn retimi iirseldir. iir, Vico ya gre, eski insanlarn dilidir. Dnyann dnsel olarak betimlenmesinden ziyade bedensel imajlar yoluyla betimlenmesidir. Mitoloji ve iir arasnda keskin bir izgi yoktur. Mitoloji, Homerde olduu gibi iir yoluyla insan eylemleri kaydeder. Vicoya gre, Homer de zaten ahsen yaam biri deildir. iirsel bir karakter olarak bir ehrin, bir sosyal oluumun, bir klann ortak karakteridir. iirsel karakterler, yabanl insanlarn sosyal hayatlarna girmemizde rehber olan iaretler ve fiziksel objelerin sessiz dilinin yerini alan hayal bir cins veya sembolik aklamalardr. iirde, insanlar veya halklar yalnzca szel olarak hep birden tek bir dil konuurlar. Sistematik dnce, felsefe ve bireysel farkllklar daha sonra gelir. Birliktelik, kollektiflik zld zaman ve halk dili geni bir ekilde kullanlmaya baland zaman toplumlarn eitli kanunlar da yazlmaya balar. Ancak, dil orijinal bellei korur ve halk dilinde iirsel imajlar alkonur. Vico, bununla ilgili olarak kulland tarihsel metodoloji balamnda bir ok rnek aktarr. Bu rneklerle, iirin iaret dilinden doduunu gsterir. Dahas, iir arkdr ve dini imajlarn douudur . Vicoya gre, mantk1 (logic) terimi logostan gelir. Bu terimin ilk ve uygun anlam, talyancaya favella (konuma)

olarak gemitir. Grekede ise fable, mythos, myth olarak da adlandrlr. Latince mutus, mute (sessiz) kelimeleri de buradan gelir. nk konuma, ilkin zihinsel olarak veya iaret dili olarak, henz konumann olmad sessiz zamanlarda domutur. Vico, Strabodan alnt yaparak savn destekler. Strabo, bu iaret dilinin, szel veya ak ifadeli (articulate) dilden nce var olduunu sylemitir. Bundan dolay logos, hem kelime hem de bir dncedir. nk, konumaktan daha ok derin dnceye (meditation) nem vermek, dinlerin evrensel bir zelliidir. Bylece, uluslarn sessiz zamanlarndaki ilk dili, ister genel jestlerle isterse ifade edilen fikirlerle doal veya dorudan balants olan fiziksel objelerle olsun, iaretlerle balam olmaldr. Keza, bu logos (dnce, akl) veya kelime Viconun, Thomas Gatakerin De instrumenti stylo adl eseriyle destekledii gibi braniler iin davar (eylem, deed) Grekler iin ey ya da nesne (thing) anlamna da gelir. Benzer ekilde, mythos, vera narratio (doru konuma) olarak ilkin Platonun, sonra Iamblichusun, dnyada ayn zamanda konuulduunu syledikleri doal konuma olarak tanmlanmt. Vicoya gre, Platonun bu konumay Cratylus adl eserinde tekrar ele alma gayreti bu yzden bounayd. Hatta Platon, bu nedenle Aristoteles ve Galen tarafndan eletirilmitir. nk, dinsel airler tarafndan konuulan bu ilk dil, iaret ettii eylerin tabiat ile uyum iinde olan dil (Tanrnn deme bahettii ve her nesnenin tabiatna uygun olarak nesnelere isim vermesi demek olan onomathesia yani kutsal dil) deildi, ancak, fiziksel tzlere hayat atfeden ve ounu da tanrsal olarak tasarlayan hayal bir konumayd (Werner, 1976: 831, Vico, 1725. paragraf 811, 819) Vicoya gre, iirsel hikmet dnyann ilk hikmetidir. rnein en eski yazar olarak bilinen Homerin eserleri

84

http://www.millifolklor.com

Mill Folklor, 2008, Yl 20, Say 77

o zamann toplumsal, siyasi kurumlarnn ipularn bize verir. Filoloji de, felsefe de bu ilk insanlarn kurumlarn inceleyerek dnme biimlerine ulaabilir. Ancak felsefe ve filoloji bu konuda birbirinden yardm grmelidir. Zira tek balarna bu ilk insan kurumlarn incelemesini gerekletiremezler ve ilk insani dn tarzna ulamazlar. Bunlar en eski gelenek ve greneklerin doru ve gvenilir tarihleridir. Bu tarihler doal olarak, halk birliklerinin belleklerinde korunmutur. nk bu ilk uluslar da kk ocuklar gibi harika bir ekilde ileyen gl belleklere sahip olmalydlar. Bu bakmdan btnyle bedenden ibaret olan ve hibir konu zerine ynelerek dnmeyen (reflection) insanlar, tikelleri alglamada ok canl duyulara, onlar kavramada ve geniletmede gl imgeleme, kendi zelliklerinden kaynaklanan tutku ve duygularndan bir cins (genera) yaratmada keskin intikale; ve onlar korumada salam bir bellee sahip olmalydlar. Bu yetenekler, zihinle ilgilidir. Fakat, kkleri bedendedir ve glerini bedenden alrlar. Vico, bellek ile hayal gcnn ayn olmas nedeniyle Latincede bu iki kelimenin tek bir kelime ile memoria olarak adlandrldn syler. Ona gre, ilk uluslarn msra ile konumas doal bir gereksinimdir. Ortak el yazs karakterlerinin henz icat edilmedii zamanda, uluslarn msra biiminde konumalar hayran uyandran bir durumdur. nk, bu ilk uluslarn ailelerinin ve ehirlerinin tarihlerini ok kolayca belleklerinde kolayca tutabilmeleri iin l ve ritim gereklidir (Vico,1725: paragraf, 833) Halk dillerindeki mecazlara baktmzda, ilk mecazlar, iirsel mantn sonulardr. En parlak ve bu yzden en ok gereken ve sk kullanlan ise metafordur. Metafor, yukarda sz konusu edilen metafizikle uyum iinde cansz eylere duygu ve tutku verir. Metafor ile cisimlere canl varlklar olmay atfeden

ilk airler, kapasiteleri lsnde bu cisimlere duygu ve tutku yklemilerdir ve onlar fabllar hline getirmilerdir. Bylece, bu ekilde biimlenmi her metafor ksaca bir fabldr. Bu durum, metaforlarn dillerde grnmeye balad zaman tayin etme bakmndan bir temel verir. Cisimlerden, benzerlik yoluyla soyut zihin faaliyetlerine tanan btn metaforlar, felsefelerin ortaya kmaya balad zamandan bu yana tarihlendirilmelidir. Bunun ispat da udur: Gnmzde, iyice incelmi sanatlar ve derinlemesine gelimi bilimlerin ihtiya duyduu terimlerin byk ounluu, krsal kkenlidir. Dnyadaki ilk insanlar2, doal olarak doru olan ocuklarn basitliine sahip olduklar iin, ilk fabllar, hibir eyi yanl taklit edememitir; bu yzden bu fabllarn yukarda tanmland gibi gerek hikyeler olmalar gerekir (Vico,1725: paragraf, 240,401,402, 408) Vicoya gre ilk bilim mitolojidir. Uluslarn tabiat hakknda bir aratrma yapmak istiyorsak ncelikle uluslarn mitolojilerine bakmamz gerekir. Bu mitolojik anlatlar bize uluslarn toplumsal kurumlarn verecektir. O halde, Vico iin mitler anlamsz, arpk bir takm anlatlar deil gerei anlatan hikayelerdir nk, ona gre insan anlamadan insan olmutur. Bu u demektir. Anlama bir refleksiyon gcn gerektirir. Yani bir konu zerinde younlap o konu zerinde tekrar tekrar dnmeyi gerektirir. Bu ise soyut dnme yeteneini gerekli klar. Soyut dnme kavramlarla dnmedir. Halbuki, Vicoya gre, bu ilk insanlarda, soyut dnme yetenei henz gelimemitir. Genel kavramlar yoktur. Dnme glerinden ziyade hayal gleri, imgelemleri gelimitir. inde yaadklar evreni anlamalar, kendileri hakkndaki bilgileri kadardr. Yani kendilerini evrenle zdeletirerek evreni anlamaya almaktadrlar. Bu tr anlatmlar, gnmzde bile birok

http://www.millifolklor.com

85

Mill Folklor, 2008, Yl 20, Say 77

dilde benzer ekilde kalmtr. Btn dillerde, cansz eyleri anlatan ifadelerin byk ounluunun, insan bedeni ve blmlerinden; ve insan duyu ve tutkulardan karlarak metafor yoluyla biimlenmi olmas dikkate deerdir. rnein, tepe veya balang iin ba; bir yama iin srt veya omuzlar; inelerin gzleri, herhangi bir eyin alan yeri iin az; bir fincann veya testinin duda; trmn, testerenin, taran dileri; budayn saa, ayakkabnn dili, rman oburluu, kara parasnn boaz (kstak), denize dklen kollar (rmaklar iin), saatin kollar, merkez iin yrek (Latinler gbek demek olan umbilicusu kullanmtr), yelkenin karn, son ve alt demek iin ayak; meyvann eti, bir tan veya mineralin damar, araplk zmlerin kan, topran i ksmlar vs. Yine ayn ekilde, insani duygular yklenen u ifadeler de hemen hemen btn dillerde benzerdir: Gkyz veya deniz glmser, rzgr hiddetlenir, dalga mrldar, bir beden, byk bir arlk altnda inler. iftiler, tarlalarn susuz olduunu, meyvann doduunu, tarlalarn taneyle kabardn sylerler. Ayn ekilde saysz rnek, baka dillerden de toplanabilir. Btn bunlar, bizi u sonuca gtrr: nsan cehalet hlinde kendini evrenin kural yapar. Keza, rneklerde de grld gibi insan, kendisine btn bir dnya olarak anlam vermitir. yle ki, aklsal metafizik, insann her eyi renerek insan olduunu retirken, bu hayl gcne dayal metafizik, insann her eyi anlamadan insan olduunu gsterir ve belki de, bu sonraki nerme nceki nermeye gre daha dorudur. nk insan anlad zaman zihnini geniletir ve eyleri daraltarak zihninin iine alr. Fakat anlamad zaman kendisinden eyleri yapar ve kendini onlara dntrerek onlar olur Vico, 1725: paragraf, 120, 405) O halde, felsefede byk tartma konusu olan insan her eyin lsdr

sav bu mitolojik anlatmlara kadar geri gtrlebilir. nk bilinmedik eyler elde olan ve bilinen eylerle aklanabilir. Yoktan yeni bir ey var edilemez. Vicoya gre, soyut dnme yetenei gelimi olan gnmz insannn bu ilk insanlarn hayal gcyle dnme biimine girebilmesi ve onlar anlayabilmesi ok zordur. Ancak, dil incelemeleri yoluyla birtakm ipular elde edilebilir ve uluslarn ilk ortaya klarnda var olan toplum dzenleri ynetim biimleri, treleri ve kanunlar hakknda birtakm bilgiler elde edilebilir. Filoloji bu ilk insanlarn toplumsal yaaylar ile ilgili birtakm rnekler salar. Fakat felsefe olmadan bunlara btncl bir bak as ile yaklaamaz. O halde felsefe ve filoloji birbirinden yardm ve destek grmelidir. Burada filolojiden kast, tarih, dilbilim etnoloji, antropoloji, halkbilim vs. gibi gnmzde eitli dallara ayrlm ve kltr farkl bak alarndan inceleyen bilimler kastedilmektedir. Vicoya gre, btn uluslarn tarihleri fabl ile balar. Fabl yukarda da belirttiimiz gibi mit, yk anlamna gelmektedir. rnein, Grekler arasnda ilk bilgeler, din adamlar olan airlerdir. Vicoya gre, bu dinsel airler, Joveu, Kibeleyi veya Berenthina ve Neptn ilkin, tamamen sessiz olan iaret dili ile gk, yer ve denizin tz olarak aklamlardr. Bu tanrlarn canl olduunu hayl etmiler ve bu yzden duyularna doru gelen eylerin tanrlar olduuna inanmlardr. Bu tanr araclyla, gkyzne, topraa ve denize bal olan her eyi aklamlardr. Buna benzer olarak, rnein, tm iekleri Flora ile tm meyveleri Pomano ile gstermilerdir. Fabllar, kkenleri bakmndan gerek ve iddet dolu hikayeler idi. Dolaysyla, mythos, fabl, doru yk (vera narratio) olarak tanmland. Bunlar, kken itibariyle, ham ve kaba olduklar iin, gitgide asl anlamlarn kaybettiler, sonra deitiler, sonu olarak olaand-

86

http://www.millifolklor.com

Mill Folklor, 2008, Yl 20, Say 77

hle geldiler bundan sonra karanlk, sonra rezalet dolu ve sonunda da inanlmaz hle geldiler. Bu fabllar, Homere atfedilen eserlerde de bozuk ve arpk bir halde alnmtr. Fabllarn esasn tekil eden iirsel karakterler, formlar ve nesnenin zelliklerini konulardan soyutlayamayan doal bir gereksinimden domutur. Sonu olarak, tikelleri tmel bir fikir haline getirmeye almak fabllarn nemli bir zelliidir. Bununla ilgili olarak, Aristoteles der ki snrl dnceye sahip insanlar, her tikeli bir maksime ykseltir. Bunun nedeni, snrsz olan insan zihninin, duyularn gcyle snrlandrld iin kendi ilahi tabiatn baka trl ifade edemiyor ve hayal gc iinde yer alan tikelleri geniletmek zorunda kalyor olmasdr. iirsel mantn bir sonucu olan iirsel konuma tarz, tarihsel sre iinde uzun sre devam etmitir (Vico, 1725: paragraf, 125, 199, 127, 209, 221, 222, 232, 239, 401, 412, 416, 708, 808, 814, 815). Halk geleneklerine baktmzda, bu geleneklerin, ortaya kndan itibaren uzun sre o halkn tm tarafndan bir deer olarak korunduunu bylece, gerekliini ve varln koruduunu grrz. Vicoya gre, ilk uluslara baktmzda her ulusun, bir Gk tanrs ve onun olu olan ulus kurucusu tipi vardr. Bu durum, insanlar arasnda, kahramanlarn tanrsal kkenli olduklar eklindeki yanl bir kandan domu olan kahramansalln balangcna iaret eder. Halbuki, bu durum bu uluslarn din olmadan kurulamayacan ve kahramanca cesaret olmadan geliip byyemeyeceklerini gstermektedir. lk fabllar veya mitoslar, sivil (civil, yani yabani ve vahi deil, medeniyet kurmaya balayan anlamnda) ve toplumsal gereklikleri ve bu nedenle ilk insanlarn tarihlerini de iermi olmaldrlar. Bu durumda bir ulusun dili, o ulusun dnyadaki ilk gnlerindeki detleri iin byk bir tank olmaldr. Keza, insan-

lar, doal olarak, toplum iinde bir arada bulunmalarn salayan kanunlar ve kurumlar belleklerinde korumaya eilim gsterirler (Vico, 1725: paragraf, 149,152,197,198,201). Sonu olarak, kltr sosyal bir mirastr. Mit, eylerin ve kurumlarn kkeni hakknda bo bir speklasyon deildir. Yalnzca, tabiatn temaas ve tabiatn kanunlarnn ifadesi de deildir. Mitler, bir kabilenin sosyal dzeni, ekonomik uralar, sanatlar, becerileri, dini ya da sihirsel inanlar ve dini trenleridir. Bir topluluun kurumlarnda, o topluluun uralarn dile getiren ilkel gerekliin ifadesi olduklar gibi, o topluluun nceki var olan dzenini de dorularlar. Ahlaki deerlerin gemiteki ilkel eklini bize verirler. Mitin kendine zg bir formu vardr. Gelenek ve inancn tabiat ile, kltrn sreklilii ile, yal ve gen arasndaki balant ile yani gemiteki insan deerlerle yakndan balantldr. Mitin fonksiyonu, gelenei geniletmek, toplumun deerlerini yceltmek ve daha byk, daha yksek daha doast ve daha etkili bir gereklik deerine balamaktr (Malinowski, 1990: 87-88,132). Mitler halk hikyeleri gibi ilkel hikayelerdir. kisi, bir tek noktada ayrlr. Mitler, tabiatst dnyann hikyeleridir ve bu yzden dini bir karmlar da vardr. Ancak mitolojiyi incelemek folkloru incelemekten ayr dnlemez. nk, mitler, halk dncesinin ilkel eklidir. Mit ilkel insan bir tr bilimsel drt ve bilgi alyla donatr. Mitin ilkel kltrlerde vazgeilmez bir ilevi vardr. nancn ifadesidir. nsan uygarlnn bir parasdr. lkel insanln ve ahlaki bilgeliin bildirgesidir. Mit bo bir zihinsel ura deil evreyle pratik ilikinin canl bir bileenidir ( Culture md: 1968). O halde Schellingin de dedii gibi mitolojinin uur dnda gereklii yoktur. O, yalnzca uurda meydana gelebilir fakat mitolojiyi yaratan uur deil-

http://www.millifolklor.com

87

Mill Folklor, 2008, Yl 20, Say 77

dir. Ancak ondan uurun belirli bir hali yani mitolojik uur doar. Hayal gcnn retimidir. D gerekliin abartl olarak ve baz deerleri yceltme ihtiyacndan dolay byle bozuk arpk ve olaand formlar alm olmaldr. Mit, kronolojik olmayan ncelii ve sonral belirlenmemi mphem bir zaman iinde geliir. Bunun psikolojik ve astronomik zamanla bir ilikisi yoktur. Bu zamann ls ba ve sonu yoktur (lken, 1986:308,309) Casireree gre mitik dn biimi bilim ve felsefenin karsndadr. Mitin ierisinde sabit ve ayrlm bir nedenler dnyas yoktur. Her biim bir dierine dnebilir. Her ey her eyden km olabilir (Cohen, 2005:271). Mitoslarn kaybolmas Mircae Eliadeye gre, tarihin baladnn alametidir. Artk tekrarl ayinlerdeki Ezeli Dnn yerini takvim ve kronolojinin zaman alr. Belirsiz boluun yerini llen mekan alr. Mekan ve zaman belirsiz olan anonim kahramanlarn yerine belirli ve bir zamanda yaam insanlar geer. Fakat birok kltrlerde mitostan kurtulma mitoslu dnceyi birdenbire ortadan kaldramamtr. lim ve felsefenin douundan sonrada onun kalntlar yaamtr. Yalnz primitif dncenin yerini objektif dnce aldka mitoslar gerek olmaktan karak mecaz olmulardr. Felsefe adeta bu iki, uurun ortasnda domutur. Hesiodun Thegoniesinden balayarak Eflatunun diyaloglarna kadar mitoslar mecaz ve sembol halini almlardr. Bu sembolleme Platonda gereklemitir (lken, 1986: 313,316). Levi Straussun temel tezi, kltr rnlerinin grnte ok eitlilik gstermesinin yan sra grnenin altnda yapsal dzeyde evrensel birtakm ortak elere sahip bulunduudur. Doru bir yntemle tm kltrlerde ortak olan unsurlara ulalabilir. Kltr yapsnn esas mesaj da budur. Bu zaman ve mekan karmak anlatlarda belli gerekler vardr. Hatta Schillman

bu mitolojik sylemleri takip ederek Truva ehrini bulmam mdr?( Ate, 2001:15,19)
NOTLAR 1 Vico dnyadaki ilk insanlar derken gentil insanl kasteder. nk o, insanl braniler ve gentiller diye ikiye ayrmaktadr ve braniler, ona gre, balangtan beri Gerek Tanrnn emirlerine uygun davranmaktadrlar. Gentiller ise, Gerek Tanrnn varlnda habersiz olmu ve byk yeryz ormanna dalarak kendi tanrlarn ve toplumsal kurumlarn oluturmaya balamlardr. Ancak, gentillerin byle bir duruma dmesi yine de Gerek Tanrnn ilahi inayeti sayesindedir 2 Vico dnyadaki ilk insanlar derken gentil insanl kasteder. nk o, insanl braniler ve gentiller diye ikiye ayrmaktadr ve braniler, ona gre, balangtan beri Gerek Tanrnn emirlerine uygun davranmaktadrlar. Gentiller ise, Gerek Tanrnn varlnda habersiz olmu ve byk yeryz ormanna dalarak kendi tanrlarn ve toplumsal kurumlarn oluturmaya balamlardr. Ancak, gentillerin byle bir duruma dmesi yine de Gerek Tanrnn ilahi inayeti sayesindedir. KAYNAKLAR Vico, Giambattista. New Science, 1725. paragraf 811, 819. Translated by Thomas Goddard Bergn and Max Harold Fscher, Cornell Universty Pres Ithaca and London. Cassirer, Ernst. Sembolik Formlar felsefesi II, Mitik Dnme. ev: Milay Kktrk. Hece Yaynlar, Ankara, 2005. Cohen, Percy S. Mit Kuramlar. ev. Evrim ler znel. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklamlar 2. Yayna Hazrlayanlar: M.cal Ouz, Selcan Grayr. Milli Folklor, Ankara, 2005. lken, Hilmi Ziya. Varlk ve Olu. A..lahiyat fakltesi Yaynlar, 1986 Encylopedia of the Social Sciences, Culture maddesi The Macmillian Company, New York,1968. Werner J. Cahnmann, Vico and Historical Sociology. Social Research. Autumn, New York, 1976. Bayat, Fuzili. Mitolojiye Giri. Karam yaynlar, orum 2005 Necatigil, Behet. Mitologya, Sel yaynlar, stanbul, 1986. Ate, Mehmet. Mitolojiler ve Semboller Ana Tanra ve Dourganlk Sembolleri, (yaynevi yok), Eyll, 2001. Malinowski, Bronislaw. By, Bilim ve Din. eviren: Saadet zkal. Kabalc, 1990.

88

http://www.millifolklor.com