‫«‬ ‫»‬

‫اﺛﺮ ﺷﻴﺦ دو ﻋﺎﻟـــــﻢ ‪:‬‬

‫ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ‬
 : ‫ﺗﺎﻳﭗ و وﻳﺮاش و ﺻﻔﺤﻪآراﻳﻲ‬

Koloftolmamalek Koloftolmamalek@Kalkade.com

Batistuta Batistuta@Kalkade.com

Meshrak Meshrak@Kalkade.com

‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه در ﺳﺎﻳﺖ‬

‫ﻛﻞﻛـــﺪه‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ ‪1 ................................................................................................................‬‬

‫ﻣﻨﻈــﻮﻣﺎت‬

‫ﺗﺮﺟﻴــــﻊ ﺑﻨــــــــﺪ ‪4 ....................................................................................................‬‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻨـﺎت و ﻗﻄﻌـﺎت ‪10 ....................................................................................................‬‬

‫رﺑﺎﻋﻴــــــــــــﺎت ‪34 ..................................................................................................‬‬

‫ﻣﺜﻨﻮﻳـــــــــــﺎت ‪55 ..................................................................................................‬‬

‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻣﻮش و ﮔﺮﺑﻪ ‪58 ..................................................................................................‬‬

‫ﻣﻨﺜــﻮرات‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎي ﻓــﺎرﺳﻲ ‪72 .................................................................................................‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎي ﻋـــﺮﺑﻲ ‪188 ..............................................................................................‬‬

‫رﻳـــــﺶ ﻧﺎﻣــــــﻪ ‪223 ............................................................................................‬‬

‫رﺳـــﺎﻟﻪ ﺻـــﺪ ﭘﻨــﺪ ‪244 ............................................................................................‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻔــــــــــــﺎت ‪254 .............................................................................................‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول – در دﻳﻨﺎ و ﻣﺎﻓﻴﻬﺎ ‪254 ...........................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم – در ﺗﺮﻛﺎن و اﺻﺤﺎب اﻳﺸﺎن ‪257 .....................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – در ﻗﺎﺿﻲ و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن ‪259 ......................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – در ﻣﺸﺎﻳﺦ و ﻣﺎﻳﺘﻌﻠﻖ آن ‪261 ........................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – در ﺧﻮاﺟﮕﺎن و ﻋﺎدات اﻳﺸﺎن ‪262 ................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – در ارﺑﺎب ﭘﻴﺸﻪ و اﺻﺤﺎب آﻧﺎن ‪263 ..........................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – در ﺷﺮاب و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن ‪265 .....................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – درﺑﻨﮓ و ﻟﻮاﺣﻖ آن ‪267 ..............................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – در ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ وﻣﻠﺤﻘﺎت آن ‪268 ......................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺮدان و زﻧﺎن ‪271 ..........................................‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻔﺎت ﻣﻼ دو ﭘﻴﺎزه ‪273 ..........................................................................‬‬
‫ﻣﻠﺤﻘﺎت ‪283 .................................................................................................‬‬

‫ﻧـــﺎﻣﻪﻫﺎي ﻗﻠﻨﺪران ‪287 ..............................................................................................‬‬

‫اﺧــــﻼقاﻟﺸـــﺮاف ‪290 ................................................................................................‬‬
‫ﺑﺎب اول ‪ -‬در ﺣﻜﻤﺖ ‪290 .......................................................................‬‬
‫ﺑﺎب دوم ‪ -‬در ﺷﺠﺎﻋﺖ ‪295 .....................................................................‬‬
‫ﺑﺎب ﺳﻮم – درﻋﻔﺖ ‪299 ..........................................................................‬‬
‫ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ -‬در ﻋﺪاﻟﺖ ‪305 ......................................................................‬‬
‫ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ – ﺳﺨﺎوت ‪309 .............................................................................‬‬
‫ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪ -‬در ﺣﻠﻢ و وﻓﺎ ‪316 ..................................................................‬‬
‫ﺑﺎب ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬درﺣﻴﺎ و ﺻﺪق و رﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ ‪322 ...........................‬‬
 ‫ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ‬

‫ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﻣﻠﻘﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺎماﻟﺪﻳﻦ از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺻﺪور ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻨﻲزاﻛﺎن ﻗﺰوﻳﻦ‬

‫اﺳﺖ و اﺷﻌﺎر ﺧﻮب دارد و رﺳﺎﺋﻞ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم اﻗﺒﺎل در ﻣﻘﺪﻣﻪ دﻳﻮان‬
‫ﻋﺒﻴﺪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ :‬از ﺷﺮح ﺣﺎل و وﻗﺎﻳﻊ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ ﺑﺪﺑﺨﺘﺎﻧﻪ اﻃﻼع‬
‫ﻣﻔﺼﻞ و ﻣﺸﺒﻌﻲ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻣﻨﺤﺼﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻤﺪاﷲ ﻣﺴﺘﻮﻓﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻋﺒﻴﺪ و ﭘﺲ از او دوﻟﺘﺸﺎه ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي در‬
‫ﺗﺬﻛﺮه ﺧﻮد ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺷﺪه در ﻗﺮن ‪ 892‬ﻫـ‪.‬ق‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺷﺮﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫در ﺑﺎب او ﺑﺪﺳﺖ داده و ﻣﻮﻟﻒ رﻳﺎضاﻟﻌﻠﻤﺎء ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺑﺎب ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت او ذﻛﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ از اﺷﻌﺎر و ﻣﺆﻟﻔﺎت ﻋﺒﻴﺪ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬از ﻣﺨﺘﺼﺮي ﻛﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﺗﺎرﻳﺦﮔﺰﻳﺪه راﺟﻊ ﺑﻪ ﻋﺒﻴﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫زﻳﺮ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -1‬اﻳﻨﻜﻪ او از ﺟﻤﻠﻪ ﺻﺪور وزراء ﺑﻮده وﻟﻲ در ﻫﻴﭻ ﻣﻨﺒﻌﻲ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -2‬ﻧﺎم ﺷﺨﺺ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻈﺎماﻟﺪﻳﻦ ﺑﻮده‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي ﻏﺎﻟﺐ ﻧﺴﺦ‬
‫ﻛﻠﻴﺎت و در ﻣﻘﺪﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ وي را ﻧﺠﻢاﻟﺪﻳﻦ ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ ﻳﺎد‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﺎم ﺷﺨﺼﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻋﺒﻴﺪاﷲ و ﻋﺒﻴﺪ ﺗﺨﻠﺺ ﺷﻌﺮي او اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮد او ﻧﻴﺰ در‬
‫ﺗﺨﻠﺺ ﻳﻜﻲ از ﻏﺰﻟﻬﺎي ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﮔﺮ ﻛﻨﻲ ﺑﺎ دﮔﺮان ﺟﻮر و ﺟﻔﺎ‬

‫ﺑﺎ ﻋﺒﻴﺪاﷲ زاﻛﺎﻧﻲ ﻣﻜﻦ‬

‫‪ -4‬ﻋﺒﻴﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺰﻳﺪه ﻛﻪ ﻗﺮﻳﺐ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از ﻣﺮگ‬
‫اوﺳﺖ ﺑﻪ اﺷﻌﺎر ﺧﻮب و رﺳﺎﺋﻞ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ ﺧﻮد ﺷﻬﺮت داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺬﮔﺮة‬
‫دوﻟﺘﺸﺎه ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي ﭼﻨﺪ ﺣﻜﺎﻳﺖ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻋﺒﻴﺪ و ﻣﺸﺎﻋﺮات او ﺑﺎ ﺟﻬﺎنﺧﺎﺗﻮن‬
‫ﺷﺎﻋﺮه و ﺳﻠﻤﺎن ﺳﺎوﺟﻲ و ذﻛﺮ ﺗﺄﻟﻴﻔﻲ از او ﺑﻨﺎم ﺷﺎه ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﺳﺤﺎق در ﻋﻠﻢ‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ و ﺑﻴﺎن و ﻏﻴﺮه ﻫﺴﺖ‪ .‬وﻓﺎت ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ را ﺗﻘﻲاﻟﺪﻳﻦ ﻛﺎﺷﻲ در ﺗﺬﻛﺮة‬
‫ﺧﻮد ﺳﺎل ‪ 772‬داﻧﺴﺘﻪ و ﺻﺎدق اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ در ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻫﺪ ﺻﺎدق آن را ذﻳﻞ‬
‫وﻗﺎﻳﻊ ﺳﺎل ‪ 771‬آورده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮ ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻋﺒﻴﺪ ﺗﺎ اواﺧﺮ ﺳﺎل ‪768‬‬
‫ﻫـ‪.‬ق‪ .‬ﻫﻨﻮز ﺣﻴﺎت داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ....‬و ﺑﻤﺤﻮ ﻗﻄﻊ و ﻳﻘﻴﻦ وﻓﺎت او ﺑﻴﻦ ﺳﻨﻮات‬
‫‪ 768‬و ‪ 769‬و ‪ 772‬رخ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺒﻴﺪ در ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت ﺧﻮد از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﻦ از ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن و ﻣﻌﺎﺻﺮﻳﻦ ﺧﻮد را ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﺷﺎه ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ اﻳﻨﺠﻮ‪ ،‬رﻛﻦاﻟﺪﻳﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻚ وزﻳﺮ‬
‫ﺳﻠﻄﺎن اوﻳﺲ و ﺷﺎه ﺷﺠﺎع ﻣﻈﻔﺮي را ﻳﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬وي از ﻧﻮاﺑﻎ ﺑﺰرﮔﺎن‬

‫‪٢‬‬
‫اﻳﺮان و وﺟﻮدي ﺗﺎ ﻳﻚ اﻧﺪازه ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺰرگ ﻓﺮاﻧﺴﻮي »وﻟﺘﺮ« اﺳﺖ‬
‫و از ﺗﺄﻟﻴﻔﺎﺗﻲ ﻛﻪ از او ﺑﺎﻗﻴﺴﺖ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﻈﻮر او اﻧﺘﻘﺎد اوﺿﺎع‬
‫زﻣﺎن ﺑﺰﺑﺎن ﻫﺰل و ﻃﻴﺒﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع اﺷﻌﺎر ﺟﺪي ﻛﻪ از او ﺑﺎﻗﻲ‬
‫اﺳﺖ و در ﻛﻠﻴﺎت ﺑﻄﺒﻊ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ از ‪ 3000‬ﺑﻴﺖ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻣﺮﺣﻮم ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ دﻫﺨﺪا‬

‫‪٣‬‬
 ‫ﺗﺮﺟﻴﻊ ﺑﻨﺪ‬

‫وﻗﺖ آن ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻋﺰم ﻛــﺎر ﻛﻨﻴـﻢ‬

‫ﻛﻨﻴـﻢ‬ ‫آﺷـﻜـﺎر‬ ‫اﻟــﺤــﺎد‬ ‫رﺳـﻢِ‬
‫ﺧــﺎﻧــﻪ در ﻛــﻮﭼــﺔ ﻣــﻐــﺎن ﮔﻴـﺮﻳـﻢ‬
‫روي در ﻗــﺒــﻠــﺔ ﺗــﻨــﺎر ﻛـﻨﻴـﻢ‬
‫روزﮔــﺎر ار ﺑــﻪ ﻛــﺎم ﻣــﺎ ﻧـﺒـﻮد‬
‫ﻛـﻴـﺮ در ﻛــﻮن روزﮔــﺎر ﻛـﻨﻴـﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛــﻮن ﺗــﺎ ﺑــﻪ ﭼــﻨــﺪ ﻏـﺼـﻪ ﺧـﻮرﻳـﻢ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻛﺲ ﭼــﻨــﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻛـﻨﻴـﻢ‬
‫ﻛـﺲ و ﻛــﻮن ﭼــﻮن ﺑـﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﻧــﺎﻳــﺪ‬
‫ﺟﻠﻖ ﺑـﺮ ﻫـﺮ دو اﺧﺘﻴـﺎر ﻛـﻨﻴــﻢ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻦ اي ﻋﺰﻳﺰ ﺗـــﺎ ﺑـﺘـﻮان‬
‫ﺑـــﻪ از اﻳــﻦ در ﺟﻬــﺎن ﭼــﻪ ﻛــﺎر ﻛﻨﻴﻢ‬

‫‪٤‬‬
‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬
‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫روز و ﺷﺐ ﮔــﺮد ﺷـﻬـﺮ ﻣـﻲﭘـﻮﺋـﻴﻢ‬

‫ﻣـﻲﺟـﻮﺋﻴـﻢ‬ ‫ﻣـﻲﻓـﺮوش‬ ‫ﺧــﺎﻧــﺔ‬
‫ﺑــﻲﺑــﺎﻛﻴــﻢ‬ ‫ﺷﻨﮕﻮﻟﻴـﺎن‬ ‫ﻣﺴﺖ‬
‫ﻣـــﻪروﺋـﻴـﻢ‬ ‫ﺷــــﺎﻫـــﺪان‬ ‫ﻓـﺘـﻨـﺔ‬
‫زﻟـﻔﻴﻨﻴـﻢ‬ ‫ﻛـﻤـﻨـﺪ‬ ‫ﺑﺴﺘـﮕــﺎن‬
‫اﺑـﺮوﺋﻴـﻢ‬ ‫ﻛـﻤـﻨـﺪ‬ ‫ﺧﺴﺘـﮕــﺎن‬
‫اﻳـﻤـﻦ از دﻫـﺮ ﻧــﺎﺟــﻮاﻧﻤﺮدﻳــﻢ‬
‫ﻓــﺎرغ از روزﮔــﺎر ﺑــﺪ ﺧـﻮﺋﻴـﻢ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ و ﻛــﻴــﺮ را ﺑـﻜﺸﻴـﻢ‬
‫ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﻣﻲزﻧﻴﻢ و ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ‬

‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دوﺳﺘــﺎن ﻛــﺎر ﻛــﻴــﺮ ﺑــﺎزي‬

‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫـﻴـﭻ ﻛــﺎري ﺑـﺪﻳـﻦ درازي‬
‫اﻓﺮازد‬ ‫ﻛــﻴــﺮِ ﻣـﻦ ﭼــﻮن ﻋـﻠـﻢ ﺑـﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛـﻢ ز ﺳﻨﺠـﺎق ﺷــﺎه ﻏــﺎزي‬

‫‪٥‬‬
‫ﭘـﻴـﺸـﻪ ﺧــﺮ ﮔـﺎدﻧﺴﺖ و ﺟﻠﻖ زدن‬
‫وآﻧــﺪﮔــﺮﻫــﺎ ﺑـــﻪ ﺟــﺰ ﻣــﺠــﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧــﻮﻋـﻲ ﺑــﺮاي وﺿﻊ ﺟﻤــﺎع‬
‫ﺑﻬﺘﺮ از رﺳﻢ ﺑــﺬﻟــﻪ ﺑــﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻛــﻴــﺮ را ﭘـﻴـﺶ ﻛــﻮن ﺑـــﻪ ﺳﺠــﺪه درآر‬
‫زاﻧـﻜــﻪ ﻣـﺤﺮاب ﻛـﺲ ﻧـﻤــﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﺟــﺎن ﺑــﺪه ﻛـﻨـﺪهاي ﺑــﻪ دﺳﺖ آور‬

‫ورت اﻣـﺮوز ﻛــﺎر ﺳــﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﻛــﺎر ﺑــﻲ ﺳﻴـﻢ ﺑــﺮ ﻧـﻤـﻲآﻳـــﺪ‬

‫در ره ﻋـﺸـﻖ ﺳﻴـﻢ ﻣــﻲﺑــﺎﻳــﺪ‬
‫اﻣـﺮد ﺑـــﻲ درم ﻧـﻤـــﻲﺧﺴﺒـﺪ‬
‫ﻧـﻤـــﻲآﻳـــﺪ‬ ‫راﻳــﮕــﺎن‬ ‫ﻗــﺤــﺒــﺔ‬
‫ﺧـــﻮش ﺑـﺨــﻮر ﻣﺎل ورﻧـــﻪ از ﻧـــﺎﮔـــﺎه‬
‫در ﺟـَـــﻬ‪‬ـــﺪ روزﮔـــﺎر ﺑــﺮﺑـــﺎﻳـــﺪ‬
‫ﭘـﻴـﺶ اﻫـﻞ دﻟـﻲ دﻣــﻲ ﺑـــﻪ ﺻـﻔــﺎ‬
‫ﺑﻨﺸﻴﻦ ﺗـــﺎ دﻟﺖ ﺑﻴــﺎﺳــﺎﻳــﺪ‬

‫‪٦‬‬
‫ﺑــﻌــﺪ از اﻳــﻦ ﻧــﺎز ﻛـﻮنو ﻛـﺲ ﻛـﻢ ﻛﺶ‬
‫ﺑــﺮ ﺗــﻮ زﻳــﻦ ﻛــﺎر ﻫﻴﭻ ﻧـﮕﺸــﺎﻳــﺪ‬
‫رﻏـﻢ آن ﻏﻠﺘﺒـﺎن ﻛـــﻪ ﻛــﻮن ﻃﻠﺒــﺪ‬
‫ﻛــﻮريِ ﻣــﺮدﻛــﻲ ﻛــﻪ ﻛـﺲ ﮔــﺎﻳــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﻣــﺎ ﻫــﻤــﻪ ﺟـﻤـﺮﻳـــﺎن ﻗﻠﻤــﺎﻗﻴــﻢ‬

‫رﻧــﺪ اﻟﻔﺎظ و ﭼﺴﺖ و ﺷﻐـﺮاﻗﻴــﻢ‬
‫روز و ﺷﺐ ﻫـــﻢ وﺛــﺎقِ ﻣﻌﺸﻮﻗﻴــﻢ‬
‫ﺳــﺎل و ﻣـــﻪ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻋﺸـﺎﻗﻴـــﻢ‬
‫دﻫﻨﻴــﻢ‬ ‫ﺷـﻜـﺮ‬ ‫دﻟـﺒـﺮ‬ ‫ﻣــﺮدة‬
‫ﺗـﺸـﻨـﺔ ﺷــﺎﻫــﺪ ﺳﻤـﻦ ﺳــﺎﻗﻴـــﻢ‬
‫ﺑــﻌــﺪ از اﻳــﻦ ﺗــﺮك ﻛــﻮن و ﻛﺲ ﻛﺮدﻳﻢ‬
‫ﻫــﺮ دو را ﮔــﺮﭼــﻪ ﺳﺨﺖ ﻣﺸﺘــﺎﻗﻴـــﻢ‬
‫اي ﺑﺮادر اﮔــﺮ ﺗــﻮ را ﻋﻘﻠﻴﺴﺖ‬
‫ﭘــﻨــﺪ ﻣــﺎ ﮔــﻮش ﻛــﻦ ﻛــﻪ ﺟﻼﻗﻴــﻢ‬

‫‪٧‬‬
‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬
‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫اي دل از ﻏــﺼــﺔ ﺟــﻬــﺎن ﺗــﺎ ﭼـﻨــﺪ‬

‫ﺑﻴﺶ از اﻳــﻦ رﻧﺞ ﻣـﺎ و ﺧــﻮد ﻣﭙﺴﻨﺪ‬
‫دﺳﺖ از ﻛــﺎر روزﮔــﺎر ﺑــﺪار‬
‫ﺧــﻮﻳﺸﺘـﻦ را ﺧـﻼص ده ز ﻛــﻤﻨــﺪ‬
‫ﻛــﻮن و ﻛــﺲ ﭼﻴﺴﺖ ﺟــﺰ دو وﻳــﺮاﻧـــﻪ‬
‫اﻳـﻦ ﻳــﻜــﻲ ﺑــﺮ ﮔــﻪ آن ﻳــﻜــﻲ ﺑـﺮ ﮔــﻨــﺪ‬
‫ﺑـﮕـﺬر از ﻫــﺮ دو ﭼــﻮن ﺟــﻮاﻧـﻤــﺮدان‬
‫ﺗــﺎ ﺷــﻮي اﻳـﻤــﻦ از زن و ﻓــﺮزﻧــﺪ‬
‫آن زﻣــﺎﻧـﺖ ﻛــﻪ ﻛــﻴــﺮ ﺑــﺮﺧــﻴــﺰد‬
‫ﺑـﺸـﻨـﻮ از ﻣــﻦ ﺑــﻪ رﻳـﺶ ﺧــﻮﻳــﺶﻣـﺨـﻨـﺪ‬
‫ﺑـﻨـﺸـﻴـﻦ ‪ ،‬در ﺑـﺒـﻨﺪ و ﻛـﻒ ﺗـﺮ ﻛــﻦ‬
‫ﻫـﺮ زﻣــﺎن ﭼــﻮ ﺻــﻮﻓــﻴــﺎن ﻟــﻮﻧــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺑﺮ ﻣــﺎ ﺟﺰ ﻣـﻲ و ﻣــﻐـﺎﻧـــﻪ ﻣـﺠــﻮي‬

‫ﭘﻴﺶ ﻣـــﺎ ﺟـﺰ ﺣـﺪﻳﺚ ﻋـﺸـﻖ ﻣــﮕــﻮي‬

‫‪٨‬‬
‫ﺟــﺰ ﺑـــﻪ ﭘﻬﻠﻮي ﺑـﻜــﺮوان ﻣﻨﺸﻴـﻦ‬
‫ﺟــﺰ ﺑـــﻪ دﻛــﺎن ﻣــﻲﻓـﺮوش ﻣﭙـﻮي‬
‫از ﺟﻔﺎي ﺳﭙﻬﺮ دم در ﻛــﺶ‬
‫وز وﻓـﺎي زﻣــﺎﻧـــﻪ دﺳﺖ ﺑﺸﻮي‬
‫ﺧﻮش ﺑﺨﻮر ‪ ،‬ﺧﻮش ﺑـﺨﻨـﺪ ‪ ،‬ﺧﻮش ﻣﻲﺑﺎش‬
‫ﺗـﻴـﺰ در رﻳـﺶ ﻣــﺮدك ﺑـــﺪ ﺧـــﻮي‬
‫اي ﻧﺴﻴـﻢ ﺻـﺒــﺎ ز روي ﻛــﺮم‬
‫ﻟﻄﻒ ﻛـﻦ ﺳـﺎﻋـﺘـﻲ ﺑﻬـﺎﻧــﻪ ﻣــﺠــﻮي‬
‫زاﻛــﺎﻧــﻲ‬ ‫ﻋـﺒـﻴـﺪ‬ ‫زﺑــﺎن‬ ‫وز‬
‫ﺑــﺮو اﻳــﻦ ﺣــﺎل را ﺑــﻪ ﻳـــﺎر ﺑــﮕــﻮي‬

‫ﺟﻠﻖ ﻣﻴﺰن ﻛـــﻪ ﺟﻠﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫ﺟﻠﻖ زﻳـــﺮ دﻟـﻖ ﺧــﻮش ﺑــﺎﺷــﺪ‬

‫‪٩‬‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻨﺎت و ﻗﻄﻌﺎت‬

‫اي ﻛــﻴـﺮ ز ﺷـﻮق اﻳــﻦ ﻛـﺲ و ﻛــﻮن‬

‫ﻣــﺎ را ﻫــﻤـــﻪ ﺷﺐ ﻧﻤـﻴﺒـﺮد ﺧــﻮاب‬
‫ﺑـﺮﺧـﻴـﺰ‬ ‫ﺑـﻴـﺎﻓـﺘـﻴـﻢ‬ ‫ﻛـــﻪ‬ ‫اﻛـﻨـﻮن‬
‫درﻳـــﺎب«‬ ‫روزﮔــﺎر‬ ‫ﺧــﻔـﺘـﺔ‬ ‫»اي‬

‫***‬

‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﮔﻮﻳـﺪ ﺑــﻪ ﻛﺲ اﻳﻨﻜـﻪ ﻣﻨﻮ ﻛـﻴﺮ ﻣـﻦ‬

‫دوش ز ﺳـﻮداي ﺗــﻮ ﻫـﻴـﭻ ﻧـﻜـﺮدﻳـﻢ ﺧــﻮاب‬
‫در ﻃـﻠﺐ وﺻـﻞ ﺗــﻮ ﺟـﻠـﻖ زﻧــﺎن ﺗــﺎ ﺳـﺤـﺮ‬

‫‪١٠‬‬
‫»دﻳــﺪه ﺑــﻪ ﺑـﻲﺣـﺎﺻﻠـﻲ ﻧﻘﺶ ﺗـﻮ ﻣﻴﺰد ﺑﻪ آب«‬

‫***‬

‫ﺟـﺎﻧــﺎ ﺗـﺮا ﻫﻨﻮز ﺑـﺪﻳـﻦ ﺣﺴﻦ و اﻳﻦ ﺟـﻤـﺎل‬

‫ﻧــﻪ وﻗﺖ ﺣﺞ رﺳـﻴـﺪه و ﻧــﻪ روزه درﺧـﻮرﺳﺖ‬
‫ﮔـﺮ در ﭘـﻲ ﺛـﻮاﺑـﻲ و در ﺑـﻨـﺪ آﺧـﺮت‬
‫ﺑﺸﻨﻮ ﺣﺪﻳﺚ ﺑـﻨـﺪه ﻛــﻪ اﻳـﻦ راي ﺑـﻬـﺘـﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑـﺮ ﻛـﻴـﺮ ﻣـﻦ ﺳـﻮار ﺷـﻮ از روي اﻋﺘﻘــﺎد‬
‫»ﻛـﺎﻳـﻦ ﺑــﺎ ﻫﺰار ﺣﺞ ﭘـﻴـﺎده ﺑـﺮاﺑـﺮﺳﺖ«‬

‫***‬

‫اردات از ﻛﺲ و ﻛـﻮن ﻛﻢ ﻧﻜﺮد ﻛﻴﺮ ﻣـﻦ ارﭼـﻪ‬

‫»ﻛـﻬـﻦ ﺷـﻮد ﻫـﻤﻪ ﻛﺲ را ﺑﻪ روزﮔـﺎر ارادت«‬
‫رﺳـﻴﺪ زﻧـﺪه ﺑـﻪ ﻛﻮن و ﺑﻤﺮد ﭘﻴﺶ ﻛﺲ اﻣﺸﺐ‬
‫»زﻫـﻲ ﺣﻴـﺎت ﻧـﻜـﻮﻧــﺎم و ﻣﺮدن ﺑــﻪ ﺷﻬـﺎدت«‬

‫‪١١‬‬
 ‫***‬

‫ﭼـﻮن ﻛـﻴـﺮ دﻳﺪ وﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺧﻨـﺪه ﮔﻔﺖ‬

‫ﺻﺒﺤﻲ ﻣـﺒـﺎرﻛﺴﺖ ﻧـﻈـﺮ ﺑــﺮ ﺟـﻤـﺎل دوﺳﺖ‬
‫در ﺑـﺮ ﻛـﺸـﻴـﺪ ﺳﺨﻨﺶ و ﮔـﻔـﺘــﺎ ﻏﻨﻴﻤﺘﻴﺴﺖ‬
‫ﺑـﺮ ﺧـﻮردن از درﺧﺖ اﻣـﻴـﺪ وﺻـﺎل دوﺳﺖ‬

‫***‬

‫ﭘـﻴـﺎم آﻣـﺪ ز ﻛﺲ ﺑـــﻪ ﻛـﻴـﺮم ﻛــﻪ ﺧـﻴـﺰ‬

‫»ﺑـﻴـﺎ ﺑـﻨـﺪﮔﻲ ﻛـﻦ ﻛــﻪ ﻓـﺮﺧـﻨـﺪﮔﻴﺴﺖ«‬
‫ﺑــﻪ ﺧـﺪﻣﺖ ﻛـﻤـﺮ ﺑـﻨـﺪ و ﺑـﺮ ﭘـﺎي ﺑــﺎش‬
‫ﺑـﺪﻳـﻦ در ﺗـﺮا ﮔــﺮ ﺳﺮ ِ ﺑـﻨـﺪﮔﻴﺴﺖ‬
‫ﺳﺮ اﻓـﻜـﻨـﺪﮔـﻲ ﻋﻴﺐ ﻣﺸﻤـﺮ ﻛـﻪ ﻛــﻴــﺮ‬
‫»ﺳﺮ اﻓـﺮازﻳﺶ در ﺳﺮ اﻓـﻜـﻨـﺪﮔـﻴﺴﺖ«‬
‫از آن ﻣــﻮ ﻧـﻜــﻨـﺪم ﻛــﻪ ﻛﺲ زﻳـﺮ ﻣــﻮي‬
‫»ﭼـﻮ در ﺗـﻴـﺮه ﺷﺐ ﭼﺸﻤـﺔ زﻧــﺪﮔﻴﺴﺖ«‬

‫‪١٢‬‬
 ‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﺑـﺎ ﻛﺴﺶ ﻛـﺎي ﻳــﺎر ﻋـﺰﻳـﺰ‬

‫»دﻳــﺪه را ﺑــﺎ ﺗــﻮ آﺷﻨـﺎﺋﻴﻬــﺎﺳﺖ«‬
‫ﻛﺲ ﺑــﺪو ﮔﻔﺖ ﻛــﺎي ﭼــﻮ دﻳــﺪه ﻋـﺰﻳـﺰ‬
‫»از ﺗــﻮ در دﻳـــﺪه روﺷﻨــﺎﺋﻴـﻬــﺎﺳﺖ«‬
‫ﺑـﻨـﺪ ﺷـﻠـﻮار ﻛﺲ ﮔـﺸــﺎدم ﮔﻔﺖ‬
‫ﮔﺸــﺎﺋﻴـﻬـﺎﺳﺖ«‬ ‫ﮔـﺮه‬ ‫روزِ‬ ‫»روز‬

‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮم ﭼـﻮ در رﺳﻴـﺪ ﺑــﻪ ﻛـﻮن ﺟـﻮال دوﺳﺖ‬

‫در ﻫـﻢ درﻳــﺪ و ﺑﻴﺶ ﻧـﻤـﺎﻧـﺪ اﺣـﺘﻤـﺎل دوﺳﺖ‬
‫ﮔـﻮزي ﺑـﻜـﻨـﺪ ﮔﻔﺘﻤﺶ اﻳـﻦ ﭼﻴﺴﺖ ﮔﻔﺖ ﺑــﺎز‬
‫»در ﺧـﺎﻧـﻪ ﺟـﺎي رﺧﺖ ﺑـﻮد ﻳـﺎ ﻣـﺠـﺎل دوﺳﺖ«‬

‫***‬

‫‪١٣‬‬
‫ﻣـﺮا ﻗـﺮض ﻫﺴﺖ و دﮔــﺮ ﻫـﻴـﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻓـﺮاوان ﻣـﺮا ﺧـﺮج و زر ﻫـﻴـﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺟـﻬـﺎن ﮔـﻮ ﻫـﻤـﻪ ﻋـﻴـﺶ و ﻋـﺸـﺮت ﺑـﮕـﻴـﺮ‬
‫ﻣـﺮا زﻳـﻦ ﺣـﻜـﺎﻳـﺖ ﺧـﺒـﺮ ﻫـﻴـﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻫـﻨـﺮ ﺧـﻮد ﻧـﺪارم وﮔـﺮ ﻧـﻴـﺰ ﻫﺴﺖ‬
‫ﭼــﻮ ﻃـﺎﻟـﻊ ﻧـﺒـﺎﺷـﺪ ﻫـﻨـﺮ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻋـﻨـﺎن ارادت ﭼــﻮ از دﺳﺖ رﻓﺖ‬
‫ﻏـﻢ و ﻓـﻜـﺮ و ﺑـﻮك و ﻣـﮕـﺮ ﻫـﻴـﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﺑــﻪ درﮔــﺎه ﺣـﻖ اﻟـﺘـﺠـﺎ ﻛـﻦ »ﻋﺒﻴـﺪ«‬
‫ﻛــﻪ اﻳـﻦ رﻓﺘﻦ در ﺑــﻪ در ﻫـﻴـﭻ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫***‬

‫ﭼـﻮ ﻧـﻮ ﻋـﺮوس ﺑـﺎغ ﺑـﭙـﻮﺷﻴـﺪ ﺳﺮخ و زرد‬

‫ﮔﺸﺖ از ﻧﻬﻴﺐ ﺑــﺎد ﺧـﺰان آب ﺑـﺮﻛـﻪ ﺳﺮد‬
‫ﭘـﻨـﺪ ﻋـﺒـﻴـﺪ ﺑـﺸـﻨـﻮ و ﺑـﻨﺸﻴـﻦ و ﮔـﻮش دار‬

‫‪١٤‬‬
‫ﺑـﻨـﮓ و ﺷﺮاب و ﮔـﺎدن ﻛـﻮﻧﻲ و زﺧﻢ ﻧﺮد‬

‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﺑــﻪ ﻛﺲ ﻛـﺎي ﺑﺖ ﺑـﮕـﺰﻳـﺪة ﻣـﻦ‬

‫»دوش ﺑﻲ روي ﺗــﻮ آﺗﺶ ﺑـﻪ ﺳﺮم ﺑـﺮ ﻣـﻴـﺸـﺪ«‬
‫ﻛﺲ ﺑـﺪو ﮔﻔﺖ ﺑــﻪ ﺟـﺎن ﺗــﻮ ﺑــﺎ ﻛــﻮن اﻣﺸﺐ‬
‫»ﻫـﻤـﻪ ﺷﺐ ذﻛـﺮ ﺗـﻮ ﻣﻴﺮﻓﺖ و ﻣـﻜـﺮر ﻣـﻴـﺸـﺪ«‬
‫ﺑــﺎ ﺧـﻴـﺎل ﺗــﻮ ﺑــﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻛــﻪ ﻧـﻈـﺮ ﻣـﻲﻛـﺮدم‬
‫»ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻤـﻢ در و دﻳــﻮار ﻣﺼﻮر ﻣـﻴـﺸـﺪ«‬
‫ز آرزوي ﻗـــﺪ و ﺑـﺎﻻي ﺗــﻮ ﺗــﺎ روز ﺳـﭙـﻴـﺪ‬
‫»آﺑﻢ از دﻳــﺪه ﻫﻤﻲ رﻓﺖ و زﻣﻴﻦ ﺗــﺮ ﻣـﻴـﺸـﺪ«‬

‫***‬

‫ﻛﺲ ﮔﻔﺖ ﻛـﻴـﺮ اﻣﺸﺐ ﺑـﺮ ﺳـﻮي ﻣﻦ ﺧـﺮاﻣـﺎن‬

‫ﺑﮕﺬﺷﺖ و ﺑـﺎزم آﺗﺶ در ﺧـﺮﻣـﻦ ﺳـﻜـﻮن زد‬
‫ﭼـﻨـﺪان در آرزوﻳﺶ ﺑـﮕـﺮﻳﺴﺘـﻢ ﻛــﻪ ﻧــﺎﮔــﺎه‬

‫‪١٥‬‬
‫»درﻳـﺎيِ آﺗﺸﻴﻨﻢ از دﻳــﺪه ﻣـﻮج ﺧــﻮن زد«‬
‫ﭼﻮن دﻳـﺪ اﺷﻚ ﺳ‪‬ﺮﺧﻢ رﺣﻤﺖ ﻧﻤﻮد و ﺑﺮﮔﺸﺖ‬
‫»ﺑـﺎزم ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺷﺒﻴﺨﻮن در ﻣـﻠﻚ اﻧـﺪرون زد«‬

‫***‬

‫اﻳـﻦ ﻛـﻮن و ﻛـﻔـﻞ ﻛـﻪ ﺗــﻮ داري و اﻳـﻦ ﻣـﻴـﺎن‬

‫»ﻫـﺮﺟــﺎ ﻛـﻪ ﺑـﮕـﺬرد ﻫـﻤـﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﺑـﺮو ﺑـﻮد«‬
‫ﺑــﺎ ﻣـﻦ ﻧـﻜـﻮﺋـﻲ ﺑـﻜـﻦ اي ﺟــﺎن ﺧـﻮﺑـﺮوي‬
‫ﺑــﺎﻳــﺪ ﻛــﻪ ﺧــﻮب ﺳﻴـﺮت و ﭘـﺎﻛﻴـﺰه ﺧـﻮ ﺑـﻮد‬
‫ﻛـﻴـﺮم ﺑــﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮ و ﻓﺮو ﺑﺮ ﺑـﻪ ﻛـﻮن ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫»ﻛﺰ دﺳﺖ ﻧـﻴـﻜـﻮان ﻫـﻤـﻪ ﭼـﻴـﺰي ﻧـﻜـﻮ ﺑـﻮد«‬

‫***‬

‫ﺗﻬﻤﺘـﻲ در ﺷـﻬـﺮ ﺑـﺮ ﻣـﻦ ﺑـﺴﺘـﻪاﻧــﺪ‬

‫ﻛـﺎﻳـﻦ ﻧـﺸـﺎﻳـﺪ ﻓﻲاﻟﻤﺜـﻞ ﮔـﺮ ﺧـﺮ ﻛــﻨــﺪ‬
‫ﻛـﺰ ﻣـﻲ و ﻣﻌﺸﻮق ﺑــﺎز آﻣـﺪ »ﻋـﺒـﻴـﺪ«‬

‫‪١٦‬‬
‫او ازﻳـﻦﻫـﺎ ﻇـﺎﻫـﺮاٌ ﻛـﻤـﺘـﺮ ﻛــﻨــﺪ‬
‫او ﻛـﺠـﺎ و ﺗــﻮﺑــﻪ و زﻫــﺪ از ﻛـﺠـﺎ‬
‫»ﺗـﻴـﺰ در رﻳﺸﺶ ﻛــﻪ اﻳـﻦ ﺑــﺎور ﻛـــﻨــﺪ«‬

‫***‬

‫دور ﺑـﻴـﻨـﻨـﺪ‬ ‫زﻧــﺎن ﭼـﻮن ﻛـﻴـﺮ ﻣـﻦ از‬

‫ﺧــﻮاﻧـﻨـﺪ«‬ ‫»ﻣﻔﺮح ﻧــﺎﻣــﺔ دﻟـﻬـﺎش‬
‫ﻣـﻲﮔـﺸـﺎﻳــﺪ‬ ‫ﭼـﻮ ﺑـﻜـﺮان را در ﻛﺲ‬
‫ﺧــﻮاﻧــﻨــﺪ«‬ ‫»ﻛـﻠـﻴـﺪ و ﺑـﻨـﺪ ﻣﺸﻜـﻠﻬـﺎش‬

‫***‬

‫در ﻛﺴﺶ ﻛـﻴـﺮ ﻫﻤﻲﻛـﺮدم و ﻛــﻮﻧـﺶ ﻣﻴﮕـﻔﺖ‬

‫»ﻛـﻴﺴﺖ آن ﺳﺮو ﻛــﻪ ﺑـﺮ راﻫـﮕﺬر ﻣـﻴـﮕـﺬرد«‬
‫ﻛـﻴـﺮ ﺻـﺎﺣﺐﻧـﻈـﺮي ﮔﻔﺖ ﺑــﻪ ﺧـﻮﻧـﺎﺑــﺔ ﭼﺸﻢ‬
‫»ﻧـﻮر ﭼﺸﻤﻴﺴﺖ ﻛــﻪ ﺑـﺮ اﻫﻞ ﻧــﻈـﺮ ﻣﻴﮕـﺬرد«‬

‫‪١٧‬‬
 ‫***‬

‫ﻣـﺜـﻮاه‬ ‫ﻃـﺎب‬ ‫ﺑﻴﭽـﺎره‬ ‫ﻛــﻴــﺮ‬

‫دوش ﺑـﺮ درﮔـﻪ ﻛﺲ ﺗــﻮ ﺑـﻤـﺮد‬
‫ﺟــﺎن ﺑـﺮاي ﻛﺲ ﺗـﻮ ﻣـﻴـﭙـﺮورد‬
‫ﺑــﻪ ﻛﺴﺖ ﭼــﻮن رﺳﻴـﺪ ﺟــﺎن ﺑﺴﭙـﺮد‬

‫***‬

‫اﻳﻦ ﻛـﻬـﻦ ﻛـﻴـﺮ ﻣـﺮا ﺗــﺎزه ﻛﺴﻲ ﻣـﻲﺑــﺎﻳــﺪ‬

‫ﻛـﺰ ﻛﺲ ﻛـﻬـﻨـﺔ ﭘـﻮﺳﻴـﺪه ﻧـﻤـﻲآﺳـﺎﻳــﺪ‬
‫از ﺧــﺪا دﺧـﺘـﺮﻛــﻲ ﺑـﻜـﺮ ﺗـﻤـﻨـﺎ دارم‬
‫»ﺑــﻮد آﻳـــﺎ ﻛــﻪ ﺧــﺮاﻣــﺎن ز درم ﺑــﺎز آﻳـــﺪ«‬
‫ﺗـــﺎ ﻛــﻪ ﺑـﺮﺧـﻴـﺰد و ﻣــﺮداﻧــﻪ ﻣـﻴــﺎن در ﺑـﻨـﺪد‬
‫»ﮔـﺮه از ﻛــﺎر ﻓـﺮو ﺑـﺴـﺘـﺔ ﻣــﺎ ﺑـﮕـﺸـﺎﻳــﺪ«‬

‫***‬

‫‪١٨‬‬
‫ﺧـﺪﻣﺖ ﻛــﻮن ﻛـﻨـﺪ ﭼــﻮ ﻛـﻴـﺮ زﻫـﻲ‬
‫»ﻫـﺮ ﻛــﻪ ﺳﻴﻤــﺎي راﺳـﺘــﺎن دارد«‬
‫ﺳﺮ ﻓـﺮاز اﺳﺖ آﻧـﻜــﻪ ﺑـﺮ در ﻛــﻮن‬
‫»ﺳـﺮ ﺧــﺪﻣﺖ ﺑــﺮ آﺳـﺘـﺎن دارد«‬

‫***‬

‫ﻛـﻮن ﺑـﻪ ﻛﺲ ﮔﻔﺖ ﻛـﻪ ﺟـﺎﻧـﺎﻧـﺔ ﻣـﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﻛـﻴـﺮ‬

‫ﻛﻲ ﻛـﻨـﺪ ﺻـﻠـﺢ و ﺑـــﻪ ﻣﻨـﺰﻟـﮕـﻪ ﻋﺸـﺎق آﻳـــﺪ‬
‫ﻛﺲ ﺑــﺪو ﮔﻔﺖ ﺑـﻪ ﺷﻜـﺮاﻧـﻪ ﻛـﻨـﻢ ﺟـﺎن ﻗﺮﺑـﺎن‬
‫»اﮔﺮ آن ﻋـﻬـﺪ ﺷﻜـﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﺜـﺎق آﻳــﺪ«‬
‫و در آﻏـﻮش ﻣـﻦ آﻳــﺪ ﻗــﺪ و ﺑــﺎﻻي ﺧـﻮﺷﺶ‬
‫»ﺟـﺎن رﻓـﺘـﻪ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻗـﺎﻟﺐ ﻣﺸﺘـﺎق آﻳـﺪ«‬

‫***‬

‫‪١٩‬‬
‫ﺷـﺮابﺧــﻮارم و ﻧـّﺮاد و رﻧــﺪ و ﺷـﺎﻫـﺪ ﺑــﺎز‬
‫»ﻣـﺮا ز دﺳﺖ ﻫـﻨـﺮﻫــﺎي ﺧـﻮﻳﺸﺘـﻦ ﻓــﺮﻳــﺎد«‬
‫ز ﻧـﻨـﮓ ﺗـﻮﺑــﻪ و ﺗﺴﺒـﻴﺢ و زﻫــﺪ در رﻧـﺠـﻢ‬
‫»ﻛــﻪ ﻫﺮ ﻳـﻜـﻲ ﺑــﻪ دﮔـﺮﮔـﻮﻧـﻪ داردم ﻧـﺎﺷـﺎد«‬

‫***‬

‫ﻋﺠﺐ ﺑـﻤـﺎﻧـﺪهام از ﺑﺨﺖ ﻧـﺎﻣﺴـﺎﻋـﺪ ﺧـﻮﻳﺶ‬

‫»ﻛــﻪ ﻫﻴﭻ ﺑـﻬـﺮه ﻧـﺪارم ز ﺷـﺎه و ﻣـﻴـﺮ و وزﻳـﺮ«‬
‫ﺑــﻪ ﻓﺴﻖ و رﻧــﺪي و ﻗـﻼﺷـﻲ از ﻛــﻪ ام ﻛـﻤـﺘـﺮ‬
‫»ﻫـﻨـﺮ ﻣﮕـﻴـﺮ و ﻓﺼﺎﺣﺖ ﻣﮕـﻴـﺮ و ﺷﻌـﺮ ﻣﮕـﻴـﺮ«‬

‫***‬

‫ز ﻛﺲ ﭼﻮ ﻛﻴﺮ ﺑﺮون ﺟﺴﺖ ﻛﻮن ﺑﻪﻛﺲ ﻣﻴﮕﻔﺖ‬

‫»ﻛـﺠـﺎ ﻫـﻤـﻲ رود آن ﺷـﺎﻫـﺪ ﺷـﻜـﺮ ﮔـﻔـﺘـﺎر«‬
‫ﭼــﻪ ﻧــﺎز ﻣﻴـﻜـﻨـﺪ اﻳــﻦ ﺳﺮو ﺧــﻮش اﻧــﺪام‬

‫‪٢٠‬‬
‫»ﭼــﺮا ﻫـﻤـﻲ ﻧـﻜـﻨـﺪ ﺑﺮ دو ﭼﺸﻢ ﻣــﺎ رﻓــﺘــﺎر«‬

‫***‬

‫دوش آن ﺣـﺮﻳـﻒ ﻧـﺎزك و آن ﻳــﺎر ﻏﻤـﮕـﺴـﺎر‬

‫ﺑــﺎ ﻣـﻦ ﺷـﺮاب ﺧــﻮرد و ﮔـﺮﻓـﺘﻤﺶ در ﻛــﻨــﺎر‬
‫اﻳـﻦ ﻛــﻴـﺮ ﺳﺨﺖ ﺧــﻮرد و ﻧـﻨـﺎﻟـﻴـﺪ و دم ﻧــﺰد‬
‫»ﺳﺨﺘــﺎ ﻛـــﻪ آدﻣﻴﺴﺖ ﺑـﺮ اﺣــﺪاث روزﮔــﺎر«‬

‫***‬

‫ﭼـﻪ ﺗـﻔـﺎوت ﻛـﻨـﺪ ار زاﻧـﻜـﻪ ﺑــﻴـﺎﺋـﻲ ﺑــﺎ ﻣــﺎ‬

‫»ﺑــﺎﻣـﺪادان ﻛــﻪ ﺗـﻔـﺎوت ﻧـﻜـﻨـﺪ ﻟﻴﻞ و ﻧـﻬـﺎر«‬
‫دﺳﺖ در داﻣﻦ ﻣﻴﺰن ﻛﻪ ازﻳﻦ ﭘﺲ ﺷﺐ و روز‬
‫»ﺧــﻮش ﺑـﻮد داﻣـﻦ ﺻﺤـﺮا و ﺗـﻤـﺎﺷـﺎيِ ﺑـﻬـﺎر«‬

‫***‬

‫‪٢١‬‬
‫ﺟــﻮاﻧــﺎ ﺑـﺮو ﺟﻠﻖ زن ﮔــﻮش دار‬
‫ﺳﺨﻦﻫـﺎي ﭘـﻴـﺮانِ ﻣـﺸـﻜـﻴـﻦ ﻧـﻔـﺲ‬
‫ﻛـﺲ و ﻛــﻮن ﻣـﮕـﺎ ﻛـ‪Ĥ‬ن و اﻳـﻦ ﻫـﺮدو زﻣــﺎن‬
‫ﺑـﮕـﻨـﺪد ز ﭘﻴﺶ و ﺑـﺒـﻮﻳــﺪ ز ﭘﺲ‬

‫***‬

‫ﻣﺴﺘﻢ دوش ﻏـﺎﻓـﻞ ﺧـﻔـﺘـﻪ ﺑــﻮد‬ ‫ﺗﺮك‬

‫ﺷﺐ ﺑـﺮ ﺳﺮ ﺷﺒﻴﺨـﻮن ﻛـﺮدﻣﺶ‬ ‫ﻧـﻴـﻤـﻪ‬
‫ﺧــﺎﻟــﻲ ﺑــﻮد و ﻓـﺮﺻﺖ ﻳــﺎﻓـﺘـﻢ‬ ‫ﺧــﺎﻧــﻪ‬
‫ﻳــﺎري ﻛـﺮد و در ﻛــﻮن ﻛــﺮدﻣﺶ‬ ‫ﺑﺨﺖ‬

‫***‬

‫واي ﺑـﺮ ﻣﻦ ﻛــﻪ ﺷﺐ و روز ﺷــﺪهام‬

‫داﺋـﻤــﺎ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ و ﻫـﻤـﺪم ﻗـﺮض‬

‫‪٢٢‬‬
‫ﮔـﺸـﺘـﻢ‬ ‫ﻣــﺪﺗــﻲ ﮔــﺮد ﻫـﺮ ﻛـﺴـﻲ‬
‫ﻗــﺮض‬ ‫ﺑــﻮك آرم ﺑـــﻪ دﺳﺖ ﻣـﺮﻫـﻢ‬
‫ﻧـﮕـﺸــﺎد‬ ‫ﻫﻴﭽـﻜﺲ‬ ‫آﺧـﺮاﻻﻣــﺮ‬
‫ﻗــﺮض‬ ‫ﭘـﺎي ﺟــﺎﻧــﻢ ز ﺑــﻨــﺪ ﻣـﺤـﻜـﻢ‬
‫ﺟـــﺎﺋـــﻲ‬ ‫ﻧـﻴـﺎﻓـﺘـﻢ‬ ‫درﺳﺘـﻲ‬ ‫ﻛــﻮن‬
‫ﻗـــﺮض‬ ‫ﻛـــﻪ ﻣـﺮا وا رﻫـــﺎﻧـــﺪ از ﻏـﻢ‬

‫***‬

‫ﻣﺮدم ﺑــﻪ ﻋﻴﺶ ﺧـﻮﺷـﺪل و ﻣـﻦ ﻣﺒﺘﻼيِ ﻗـﺮض‬

‫ﻫﺮﻛﺲ ﺑــﻪ ﻛــﺎر و ﺑــﺎري و ﻣـﻦ در ﺑﻼي ﻗﺮض‬
‫ﻗﺮض ﺧــﺪا و ﻗﺮض ﺧﻼﻳـﻖ ﺑـــﻪ ﮔـﺮدﻧــﻢ‬
‫آﻳــﺎ ادايِ ﻓـﺮض ﻛـﻨـﻢ ﻳـــﺎ اداي ﻗـﺮض‬
‫ﺧـﺮﺟـﻢ ﻓــﺰون ز ﻋــﺎدت و ﻗﺮﺿﻢ ﺑـﺮون ز ﺣــﺪ‬
‫ﻓـﻜـﺮ از ﺑـﺮاي ﺧـﺮج ﻛـﻨـﻢ ﻳــﺎ ﺑـﺮاي ﻗـﺮض‬
‫از ﻫﻴﭻ ﺧـﻂ ﻧـﻨـﺎﻟـﻢ ﻏـﻴـﺮ از ﺳﺠﻞ دﻳـﻦ‬
‫وز ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧـﺘـﺮﺳﻢ ﻏـﻴـﺮ از ﮔـﻮايِ ﻗـﺮض‬
‫در ﺷـﻬــﺮ ﻗـﺮض دارم و اﻧــﺪر ﺳـﺮاي ﻗـﺮض‬
‫از ﺻﺒـﺢ ﺗـــﺎ ﺑـــﻪ ﺷــﺎم در اﻧــﺪﻳـﺸـﻪ ﻣــﺎﻧــﺪهام‬

‫‪٢٣‬‬
‫ﺗــﺎ ﺧــﻮد ﻛـﺠــﺎ ﺑـﻴـﺎﺑـﻢ وﻧــﺎﮔــﻪ رﺟـﺎي ﻗـﺮض‬
‫ﻣـﺮدم ز دﺳﺖ ﻗــﺮض ﮔـﺮﻳــﺰاﻧـﻨـﺪ و ﻣﻦ ﻫـﻤـﻲ‬
‫ﺧــﻮاﻫـﻢ ﭘﺲ از ﻧـﻤـﺎز و دﻋــﺎ از ﺧــﺪاي ﻗـﺮض‬
‫ﻋـﺮﺿﻢ ﭼــﻮ آﺑــﺮوي ﮔــﺪاﻳــﺎن ﺑـــﻪ ﺑــﺎد رﻓـﺖ‬
‫از ﺑﺲ ﻛــﻪ ﺧـﻮاﺳـﺘﻢ ز در ﻫـﺮ ﮔــﺪاي ﻗــﺮض‬
‫ﮔـﺮ ﺧــﻮاﺟـــﻪ ﺗـﺮﺑـﻴـﺖ ﻧـﻜـﻨـﺪ ﭘﻴﺶ ﭘــﺎدﺷــﺎه‬
‫ﻣﺴﻜﻴﻦ "ﻋـﺒـﻴـﺪ" ﭼـﻮن ﻛـﻨـﺪ آﺧـﺮ اداي ﻗـﺮض‬
‫ﺧـﻮاﺟـﻪ ﻋـﻼء دﻧـﻴـﻲ و دﻳـﻦ آﻧـﻜـﻪ ﺟـﺰ ﻛـﻔﺶ‬
‫ﻫـﺮﮔـﺰ ﻛـﺴـﻲ ﻧــﺪاد ﺑـــﻪ ﮔـﻴـﺘـﻲ ﺳـﺰاي ﻗـﺮض‬
‫ﮔـﻔـﺘـﻲ ﻛــﻪ ﺑـﻨـﮓ و ﺷﺮاﺑﺴﺖ ﭘﻴﺶ ﻣـﻦ‬
‫اي ﺧــﻮاﺟـﻪ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﻻ ﺧــﻴـﺎل ﺑـﻨـﮓ‬
‫ﺑـﻨـﮓ ﻓﺴﺮده ﻣﻴﺴﺖ ﻛــﻪ ﮔــﻮﻳــﺪ ﻣـﻦ و ﺷﺮاب‬
‫ﻛـﻴـﺮ ﻛــﺪوي ﺑــﺎده در ﻛــﻮن ﺟــﻮال ﺑـﻨــﮓ‬

‫***‬

‫ﭘﺲ از روزه ﻣـﻲ ﺧـﻮر ﭼـﻮ دﻳـﺪي ﺣـﻼل‬

‫ﻛـﻪ ﺧﻮش ﮔﻔﺖ آن ﻣـﺮد ﻓــﺮﺧـﻨـﺪه ﻓــﺎل‬
‫»ﻳـﻜـﻲ ﺷﺮب آب از ﭘﺲ ﺑــﺪ ﺳـﮕـﺎل‬

‫‪٢٤‬‬
‫ﺑــﻮد ﺑـﻬـﺘـﺮ از ﻋـﻤـﺮ ﻫـﻔـﺘـﺎد ﺳـﺎل«‬

‫***‬

‫ﺗـﺮﻛـﻲ ﻛـــﻪ از ﻓـﺮوغ ﭼﺸﻢ روﺷﻨﺶ‬

‫درﻣــﺎﻧــﺪهام ز ﻣﺴﺘﻲ او ﭼــﺎره ﭼـﻮن ﻛـﻨـﻢ‬
‫ﭼـﻮن ﺳـﺎﻏﺮي دو ﺧــﻮرد ﺧـﺮوﺷـﻲ ﺑـﺮآورد‬
‫درﻫﻢ درد ز ﺧﺸﻢ ﮔـﺮﻳـﺒـﺎن و داﻣﻨـﻢ‬
‫ﮔــﻪ ﺑﺮ ﻛـﺸـﺪ ﭼـﻤـﺎق ﻛــﻪ ﻣـﻦ ﮔـﻴـﻮ و رﺳﺘﻤﻢ‬
‫ﮔــﻪ ﺑـﺮﺟـﻬــﺪ ز ﺟــﺎي ﻛــﻪ ﮔـﻮدرز و ﻗــﺎرﻧـﻢ‬
‫ﺑـﺮ ﻣﻦ ﺑــﻪ ﻣﺸﺖ ﺣـﻤـﻠـﻪ ﻛـﻨـﺪ ﺑــﺎ وﺟـﻮد آﻧﻚ‬
‫ﺻــﺪ ﻛـﻨـﻚ را ﺑــﻪ ﻣﺸﺖ ﺳـﺮ و روي ﺑﺸـﻜـﻨـﻢ‬
‫ﺑـﮕـﺮﻳـﺰﻣﺶ ز ﭘﻴﺶ و ﺑــﻪ ﻛﻨﺠـﻲ ﭘـﻨـﻬـﺎن ﺷـﻮم‬
‫ﮔـﺮ ﺗـﻴـﻎ ﺑـﺮﻛــﺸــﺪ ﻛــﻪ ﻣـﺤـﺒـﺎن ﻫـﻤـﻲ زﻧـﻢ‬
‫واﻧـﮕـﻪ ﻛـﻪ ﺧـﻔـﺖ و ﻋـﻘـﺪة ﺷﻠـﻮار ﺳﺴﺖ ﻛـﺮد‬
‫اول ﻛﺴﻲ ﻛــﻪ ﻻف ﻣـﺤﺒﺖ زﻧــﺪ ﻣـﻨـﻢ‬

‫***‬

‫‪٢٥‬‬
‫ﻛـﻴـﺮم ﭼــﻮ درﺷــﺪ از در ‪ ،‬ﻛﺴﺶ ﺑـﻪ ﻧـﺎز ﮔﻔﺖ‬
‫»از در درآﻣــﺪي و ﻣﻦ درﺑــﺪر ﺷــﺪم«‬
‫زاﻧـﺠـﺎ ﺑــﺪر ﻛـﺸـﻴـﺪم و در ﻛــﻮن ﺳـﭙـﻮﺧـﺘـﻢ‬
‫او را ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻛـﻮه و ﻛـﻤـﺮ راﻫـﺒـﺮ ﺷــﺪم‬
‫ﻛﺲ ﮔـﻔـﺖ ﻛـﻴـﺮ را ﻛـــﻪ ﻛـﺠـﺎ رﻓـﺘـﻲ از ﺑـﺮم‬
‫»ﮔـﻔـﺘـﺎ ﻛـﺰﻳـﻦ ﺟـﻬﺎن ﺑـــﻪ ﺟـﻬـﺎن دﮔـﺮ ﺷــﺪم«‬

‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮم‬ ‫ﺳـﻮي‬ ‫ﭘـﻴـﺎم‬ ‫داد‬ ‫ﻛﺲ‬

‫ﻛـﺠـﺎ و ﻣــﺎ ﻛـﺠـﺎﺋـﻴـﻢ‬ ‫ﺗـﻮ‬ ‫ﻛـ‪Ĥ‬ﻳــﺎ‬
‫ﺧـﻮاب ﮔـﻔـﺖ ﻛــﺎي ﻛﺲ‬ ‫ﺑـــﻪ‬ ‫ﻛـﻴـﺮم‬
‫ﻛــﻪ اي ﻛــﻪ ﻣـﺎ ﺗـﺮاﺋـﻴـﻢ‬ ‫زان‬ ‫ﺗـــﻮ‬

‫***‬

‫‪٢٦‬‬
‫ﻛﺲ داد ﺳـﻮي ﻛــﻴــﺮم وﻗـﺖ ﺳـﺤـﺮ ﭘــﻴـﺎﻣــﻲ‬
‫»ﻛـﺎي ﻳـــﺎر ﺗــﺎ ﻛـﻲ آﺧــﺮ از دوﺳـﺘـﺎن ﺑـﺮﻳـﺪن«‬
‫ﻟـﻄـﻔـﻲ ﺑـﻜـﻦ زﻣـﺎﻧـﻲ ﺗـﺸـﺮﻳـﻒ ده ﻛـﻪ ﺑـﻲ ﺗـﻮ‬
‫ﺧـﺎﻃـﺮ ﻧـﻤـﻲﺗــﻮاﻧــﺪ زﻳـﻦ ﺑﻴﺶ آرﻣـﻴـﺪن‬
‫اﻳﻦ ﺧـﻮش ﺧﺒﺮ ﭼـﻮ ﺑﺸﻨﻴﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻛﻴﺮ و ﮔﻔﺘـﺎ‬
‫»از دوﺳﺖ ﻳـﻚ اﺷــﺎره از ﻣـﺎ ﺑــﻪ ﺳﺮ دوﻳـﺪن«‬

‫***‬

‫ﺣـﻮرﻳـﺰادهاي‬ ‫ﻧـﺰدﻳـﻚ‬ ‫اﻧـﺪرﻳـﻦ‬

‫ﺑـﺮده ﮔـﻮي از ﺟـﻤـﻠـﺔ ﻣــﻪ ﭘـﻴـﻜـﺮان‬
‫از ﻗـﻀـﺎ اﻓـﺘـﺎد در دﺳﺘﻢ ﺷـﺒـﻲ‬
‫ﮔـﺎدﻣﺶ ﭼــﻮن ﻣــﺎده ﺧـﺮ را ﻧـﺮ ﺧــﺮان‬
‫ﺑـﺮ ﺳـﺮ راﻫـﻲ ﮔــﺬر ﻣﻴـﻜـﺮد دي‬
‫ﻫـﻤـﭽـﻮ ﺳـﺮوي ﺑـــﺎ ﮔـﺮوه دﺧــﺘـﺮان‬
‫ﻧــﺎﮔـﻬـﺎﻧــﻲ ﭼــﻮن ﻣـﺮا از دور دﻳـــﺪ‬
‫روي ﭘﺲ ﻛـﺮد و ﮔﻔﺖ اي ﺧــﻮاﻫــﺮان‬
‫ﮔــﺮ ﺟـﻤـﺎع اﻳﻨﺴﺖ ﻛـﺎﻳـﻦ ﺧـﺮ ﻣـﻴـﻜـﻨـﺪ‬

‫‪٢٧‬‬
‫ﺑـﺮ ﻛـﺲ ﻣـــﺎ ﻣـﻴـﺮﻳـﻨـﺪ اﻳـﻦ ﺷـﻮﻫـﺮان‬

‫***‬

‫اي ﻛـﻴـﺮ ﮔــﺎه دﻳـﻮي و ﮔــﺎﻫـﻲ ﻓـﺮﺷـﺘـﻪاي‬

‫آﺧـﺮ ﭼـﻪ ﺧـﻮاﻧـﻤـﺖ از ﭼــﻪ ﺟـﻮﻫـﺮ ﺳﺮﺷﺘـﻪاي‬
‫ﺑــﺮ روي روزﮔــﺎر ﻛـﺲ و ﻛــﻴــﺮ ﻫـﻴـﭽـﻜـﺲ‬
‫اﻳـﻤـﻦ رﻫــﺎ ﻧـﻜـﺮده و ﺳـﺎﻟـﻢ ﻧـﻬـﺸـﺘـﻪاي‬
‫در ﻫـﻴـﭻ ﺣـﻠـﻘﻄﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛــﻪ ذﻛـﺮت ﻧـﻤـﻲرود‬
‫در ﻫـﻴـﭻ ﺑـﻘـﻌـﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻛــﻪ ﺗـﺨـﻤـﻲ ﻧـﻜﺸﺘـﻪاي‬

‫***‬

‫ﺑــﺎ ﻣــﺎ ﻛﺴﺖ‬ ‫ﺗـﻨـﮓ ﭼـﺸﻤــﻲ ﻣـﻴـﻜـﻨـﺪ‬

‫ﭘـﻨـﺪي ﺑـــﺪه‬ ‫آﺧـﺮش ﻣـﻨـﻌــﻲ ﺑـﻜـﻦ‬
‫ﻏـﺶ ﻣـﻴـﻜـﻨـﻢ‬ ‫از ﺑـﺮاي ﻛـﻮن ﺗــﻮ‬
‫ﺳﻮﮔـﻨـﺪي ﺑـــﺪه‬ ‫ﺑــﺎورت ﮔــﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪٢٨‬‬
 ‫***‬

‫ﻣـﻴـﺮﻓـﺖ ﻛــﻴــﺮ در ره ﻛﺲ دوش و ﻫـﺮ زﻣــﺎن‬

‫ﻣـﻴـﻜـﺮد ﻛــﻮن ﺑــﻪ ﭼـﺸـﻢ ﺗـﺤـﺴـﺮ در او ﻧـﮕـﺎه‬
‫از ﺣـﺪ ﺑـﺮﻓﺖ و ﺻﺒﺮ ﻧـﻤـﺎﻧـﺪش ﺑـﻪ ﺧـﺎﻳـﻪ ﮔﻔﺖ‬
‫اﻳـﻦ ﺳﺮو ﻧـﺎزﻧـﻴـﻦ ﻛـﻪ ﭼـﻪ ﺧـﻮش ﻣﻴﺮود ﺑـﻪ راه‬
‫وﻳـﻦ ﭼـﺸـﻢ آﻫـﻮاﻧـﻪ ﭼــﻪ ﺧـﻮش ﻣﻴﻜـﻨـﺪ ﻧﮕـﺎه‬

‫***‬

‫دوش ﻳـﺎرم ﮔـﻔـﺖ ﻛـﻴـﺮت ﺧـﻔـﺘـﻪ اﺳﺖ‬

‫»ﮔـﻔـﺘﻢ اﻳﻦ ﻓـﺘـﻨـﻪ اﺳﺖ ﺧـﻮاﺑﺶ ﺑـﺮده ﺑـﻪ«‬
‫ﭘـﻴﺶ ﻛـﻮﻧﺖ ﻣ‪‬ـﺮد وﻳـﻦ ﺑــﻪ ﮔـﻮ ﺑـﻤـﻴـﺮ‬
‫»آﻧـﭽـﻨـﺎن ﺑــﺪ زﻧــﺪﮔــﺎﻧــﻲ ﻣـﺮده ﺑــﻪ«‬
‫در ﻣـﺴﺘـﻲ اﮔـﺮ ﻳــﺎر ﻟﻄﻴﻔﺖ ﺑــﻪ ﻛﻒ اﻓـﺘـﺪ‬
‫ﺑـﻮﺳﻲ ﺑـﺨـﺮ از وي دل و دﻳﻨﺶ ﺑـﻪ ﺑﻬـﺎ ده‬
‫در ﻛــﻮن ﻟﻄﻴﻔﺶ ﻓـﻜـﻦ از ﺣﺸﺮ ﻣـﻴـﻨـﺪﻳـﺶ‬

‫‪٢٩‬‬
‫ﺧـﻮش ﺑــﺎش ﻛـﻪ »اﷲ ﻟﻄﻴﻒ‪ ‬ﺑـﻪ ﻋـﺒـﺎده«‬

‫***‬

‫ﭘـﻴـﺶ از در ﻣـﻠـﻚ ﻫـﺮ ﺳـﺎﻟـﻲ ﻣـﺮا‬

‫ﺧـﺮدهاي از ﻫـﺮ ﻛـﻨــﺎري آﻣــﺪي‬
‫در وﺛـﺎﻗـﻢ ﻧــﺎن ﺧـﺸـﻚ و ﺗـﺮهاي‬
‫در ﻣـﻴـﺎن ﺑــﻮدي ﭼــﻮ ﻳــﺎري آﻣــﺪي‬
‫ﮔــﻪ ﮔـﻬـﻲ ﻫـﻢ ﺑــﺎدهاي ﺣـﺎﺿـﺮ ﺷــﺪي‬
‫ﮔـﺮ ﻧــﺪﻳـﻤـﻲ ﻳــﺎ ﻧـﮕـﺎري آﻣــﺪي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ در دﺳـﺘـﻢ ﻛـﻨـﻮن از ﺧـﺸـﻚ و ﺗـﺮ‬
‫زآﻧـﭽـﻪ وﻗـﺘـﻲ در ﺷﻤــﺎري آﻣــﺪي‬
‫ﻏـﻴـﺮ ﻣـﻦ در ﺧــﺎﻧــﻪام ﭼـﻴـﺰي ﻧــﻤــﺎﻧــﺪ‬
‫ﻫـﻢ ﻧـﻤـﺎﻧــﺪي ﮔـﺮ ﺑــﻪ ﻛــﺎري آﻣــﺪي‬

‫***‬

‫‪٣٠‬‬
‫ﻛـﻴـﺮ ﻣـﻦ ﻣـﻴـﺮﻓﺖ در ﻛــﻮن ﮔﻔﺘﻤﺶ‬
‫ﺳـﺮوِ ﺳـﻴـﻤـﻴـﻨـﺎ ﺑـــﻪ ﺻـﺤـﺮا ﻣـﻴـﺮوي‬
‫ﺧــﺎﻳــﻪ ﻣـﻴـﺰد ﺑــﺎﻧــﮓ ﻛـﺎي ﻳــﺎر ﻋـﺰﻳـﺰ‬
‫ﻳــﺎد ﻣـﻴـﺪار اﻳـﻨـﻜــﻪ ﺑـﻲ ﻣــﺎ ﻣـﻴـﺮوي‬

‫***‬

‫ﮔـﻨــﺪ ﻛــﻮن ﺑـﺸـﻨـﻴـﺪ ﻛـﻴـﺮم دوش ﮔـﻔـﺖ‬

‫»ﺑـﻮي ﺟـﻮي ﻣـﻮﻟـﻴـﺎن آﻳــﺪ ﻫـﻤـﻲ«‬
‫ﺑــﺎدي از ﻛـﻮن ﺟﺴﺖ ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﮔـﻔـﺖ‬
‫»ﻳــﺎد ﻳــﺎر ﻣـﻬـﺮﺑــﺎن آﻳـــﺪ ﻫـﻤـﻲ«‬

‫***‬

‫ﻧـﮕـﺎرا ﭼـﻮن ز روي ﻟﻄﻒ ﻣــﺎ را‬

‫ﺑــﻪ وﺻﻞ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻛـﺮدي ﮔـﺮاﻣـﻲ‬
‫ﺗـﻤـﺎم اﻳﻦ ﻛـﻴـﺮ در ﻛــﻮن ﮔــﻴــﺮ زﻳــﺮا‬

‫‪٣١‬‬
‫ﺑــﺎاﻟـﺘﻤـﺎم‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻛـﺮام‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻣـﺎ‬ ‫و‬

‫***‬

‫ﭼـﻮ ﺗـﺮﻛﻢ ﮔﺸﺖ دوش از ﺟـﺎم ﻣـﻲ ﻣﺴﺖ‬

‫ز ﭘـﺎ اﻓـﺘﺎد و ﺑـﻴﺮون رﻓﺖ از دﺳﺖ‬
‫ﺑـﺨـﻔﺖ و ﻛــﻮه ﺳﻴﻤﻴﻨﺶ ﺑـﺮ ﻫـﻮا ﻛــﺮد‬
‫ز ﺷﻮﻗﺶ ﻛـﻴـﺮ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺟـﺎن ﻓــﺪا ﻛــﺮد‬
‫ﻣـﻴــﺎن در ﺑـﺴـﺘـﻪ و ﺑــﺎزو ﮔـﺸـﺎده‬
‫ﻧـﻬـﺎده‬ ‫ﻛـﺞ‬ ‫ﻛـﻴـﻘـﺒـﺎدي‬ ‫ﻛﻼه‬

‫***‬

‫در آن ﻛـﻮه و ﻛـﻤـﺮ ﮔـﺴـﺘـﺎخ ﻣـﻲرﻓﺖ‬

‫روان ﭼـﻮن ﻣــﺎر در ﺳـﻮراخ ﻣـﻲرﻓﺖ‬
‫ﺑــﻪ ﺳﺨﺘـﻲ ﻛــﻮه ﭼــﻮن ﻓـﺮﻫـﺎد ﻣﻴﺴﻔﺖ‬
‫در آن ﺳﺨﺘـﻲ ﺑـــﻪ آب دﻳــﺪه ﻣﻴﮕﻔﺖ‬
‫»در اﻳـﻦ دﻫـﻠـﻴـﺰة ﺗـﻨـﮓ آﻓــﺮﻳــﺪه‬

‫‪٣٢‬‬
‫آﻓــﺮﻳــﺪه«‬ ‫ﺳـﻨـﮓ‬ ‫از‬ ‫دارم‬ ‫وﺟــﻮدي‬

‫***‬

‫ﻛـﻮن ﭼـﻮ ﻛـﻴﺮ ﺑـﻨـﺪه را ﭘﻬﻠﻮي زاﻧـﻮ دﻳـﺪ ﮔﻔﺖ‬

‫»ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺮوم و ﺗﻮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻫﻢزاﻧﻮي دوﺳﺖ«‬
‫ز ﻛـﻮن ﺑﺮون ﻛﺸﻢ اﻳـﻦ ﻛـﻴـﺮ و در ﻛﺲ اﻧـﺪازم‬
‫»ﻛـﻪ ﮔـﻔـﺘـﻪاﻧـﺪ ﻧـﻜـﻮﺋﻲ ﻛـﻦ و در آب اﻧـﺪاز«‬

‫***‬

‫زﻧـﻬـﺎر ﺑــﻪ ﻏـﺮﻗــﺎﺑــﺔ ﻛـﻮن در ﻧـﺮوي‬

‫»ﺑــﺎز آﻣﺪﻧﺖ ﻛــﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﭼـﻮ رﻓـﺘـﻲ ‪ ،‬رﻓﺘــﻲ«‬

‫‪٣٣‬‬
 ‫رﺑﺎﻋﻴﺎت‬

‫اي ﻛـﻴـﺮ زﻣـﺎن ﺗـﺮك ﺗـﺎزﻳﺴﺖ ﻣﺨﺴﺐ‬

‫وﻗﺖ ﻋﻤـﻞ اﺳﺖ و ﺳﺮ ﻓﺮازﻳﺴﺖ ﻣﺨﺴﺐ‬
‫اﻳﻨﺖ آن ﻛـﺲ ﻛـﻪ از ﻏﻤﺶ ﻣﻴﻤﺮدي‬
‫»ﺟﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪاي ﻧــﻪ ﻛـﺎر ﺑﺎزﻳﺴﺖ ﻣﺨﺴﺐ«‬

‫***‬

‫ﮔﻔﺘـﻢ ﻛــﻪ رﺧـﺖ آﻳـﻨـﺔ ﻟﻄﻒ ﺧـﺪاﺳﺖ‬

‫ﮔﻔﺘـﺎ ﺳﺨـﻨﺖ ﻫﺴﺖ ﭼــﻮ ﺑـﺎﻻﻳـﻢ راﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛــﻪ ﻳـﻜـﻲ ﻣـﻮي ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻮﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪٣٤‬‬
‫»ﮔﻔﺘــﺎ آري ‪ ،‬از ﻧﻈﺮِ ﭘــﺎكِ ﺷﻤﺎﺳﺖ«‬

‫***‬

‫ﺑـﻲ رويِ ﺗــﻮ ﺣـﺎﺻﻞِ ﻧـﻈـﺮﻫـﺎ ﻫﻴﭽﺴﺖ‬

‫ﺑــﺎ ﻟـﻌـﻞِ ﺗــﻮ ﻗﻴﻤﺖِ ﺷـﻜـﺮﻫـﺎ ﻫﻴﭽﺴﺖ‬
‫ﻧـﻴﻜﻲ ﻛﻦ و ﻣــﺎرا ﺑــﻪ ﺟـﻤﺎﻋـﻲ ﺑﻨﻮاز‬
‫ﻧﻴـﻜﺴﺖ ﻛــﻪ ﻧﻴـﻜﺴﺖ ‪ ،‬دﮔﺮﻫـﺎ ﻫﻴﭽﺴﺖ‬

‫***‬

‫آﻣــﺪ رﻣﻀـﺎن و ﻣــﻮﺳﻢِ ﺑــﺎده ﺑـﺮﻓﺖ‬

‫دور ﻣـﻲ ﺳـﺮخ و زﻧـﺦ ﺳـﺎده ﺑـﺮﻓﺖ‬
‫ﻫـﺮ ﺑــﺎده ﻛــﻪ داﺷﺘﻴﻢ ﻧــﺎ ﺧـﻮرده ﺑـﻤﺎﻧـﺪ‬
‫ﻫـﺮ ﺳــﺎده ﻛــﻪ داﺷﺘﻴﻢ ﻧــﺎﮔـﺎده ﺑـﺮﻓﺖ‬

‫***‬

‫‪٣٥‬‬
‫ﭘﻴﺪا ﻣﻴـﻜﻦ دﺧﺘﺮﻛـﻲ ﺧــﻮش ﺣـﺮﻛـﺎت‬
‫ﺑـﺮ ﻛـﻮن و ﻛﺴﺶ ﺑﺮ ﻧِـﻪ و ﻣﻴﺰن ﺿﺮﺑـﺎت‬
‫ﻛـﻴـﻦ ﺑــﺎﻟـﺶ ﺳﻴﻤﺴﺖ ﭘـﺮ از زر‪ ‬و ﻃﻼ‬
‫وﻳـﻦ ﺣـﻠﻘـﻪ ﻟﻌﻠﺴﺖ ﭘـﺮ از آبِ ﺣﻴـﺎت‬

‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮم ز ﺑـﺮايِ ﻛـﺲ ﭼــﻮ ﻧـﺎﮔـﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬

‫ﻛﻮن دﻳﺪ و درو ﺟﺴﺖ ﻛـﻪ زﻳﺒﺎ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﺑـﺎ ﻛﺲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛـﻴﺮ ﭼــﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﮔـﻪ ﻣﻴﺨﻮرد و ﺧﺪاش ﻣـﻲآرد راﺳﺖ‬

‫***‬

‫اﻳﻦ ﻛﻴﺮ ﻣـﻦ ارﭼـﻪ ﻛﻮر ﻛﭽﻞ ﺳﺮ ﻛـﻴﺮﻳﺴﺖ‬

‫ﻣﻴﺘﺮﺳﻢ ازو ﻛــﻪ ﺑﺲ دﻻور ﻛـﻴﺮﻳﺴﺖ‬

‫‪٣٦‬‬
‫ﻧــﺎﮔـﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﻛــﻪ ﺳﺮﻧﮕـﻮن ﻳـﻜﺒﺎرش‬
‫در ﭼـﺎه ﻛﺲ اﻓﻜﻨﻢ ﻛـﻪ ﻛـﺎﻓﺮ ﻛـﻴﺮﻳﺴﺖ‬

‫***‬

‫ﺧـﺎﻧــﻪ ﻣـﺎ ز ﻧﻴﻚ و ﺑــﺪ ﭼﻴـﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در‬

‫ﺑﻨﮕـﻲ و ﭘـﺎره اي ﻧﻤﺪ ﭼﻴـﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﺰ‬
‫ﻫﺮ ﭼــﻪ ﭘﺰﻧـﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻏﻴـﺮ از ﺳـﻮدا‬ ‫از‬
‫ﻫـﺮ ﭼــﻪ ﺧﻮرﻧﺪ ﺟﺰ ﻟﮕﺪ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫وز‬

‫***‬

‫ﻛﺲ ﮔﻔﺖ ﺑـﻪ ﻛـﻴﺮ ار ﭼـﻪ دﻟﺖ ﺑـﺎ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫از ﺷﻮقِ ﺗـﻮ ﻳـﻜﺪﻣﻢ ﺑﻪﺧﻮد ﭘــﺮوا ﻧﻴﺴﺖ‬
‫»زﺧـﻤﻲ زدهاي ﻛـﺰ اﻧـﺪرونِ دلِ ﻣـﻦ‬
‫ﺧـﻮن ﻣﻴﺮود و ﺟﺮاﺣﺘﺶ ﭘـﻴـﺪا ﻧﻴﺴﺖ«‬

‫‪٣٧‬‬
 ‫***‬

‫زﻳـﻦ ﺻﻮﻣﻌﻪاي ﻛـﻪ ﺟﺎيِ ﺗﺰوﻳﺮ و رﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﺑﻴﺰار ﺷـﺪم راه ِ ﺧـﺮاﺑـﺎت ﻛـﺠــﺎﺳﺖ‬
‫از ﺻﺤﺒﺖِ ﺑـﻨـﮓ و ﺑـﻨـﮕﻴﻢ دل ﺑـﮕﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﻢ ﻣﻲ ﻛـﻪ ﺣﺮﻳﻒ و ﻫﻤﺪمِ ﻛﻬﻨﻪ ﻣـﺎﺳﺖ‬

‫***‬

‫ﺑﺒـﺮد‬ ‫ﻣـﺎه و ﺧﻮر ﮔـﻮ‬ ‫اي آﻧـﻜــﻪ رﺧﺖ ز‬

‫ﺑﺒـﺮد‬ ‫ﻻﻟـﻪ ﺧـﻮدرو‬ ‫ﻧـﺎﻣـﻮسِ ﮔـﻞ و‬
‫ﺑﺒـﺮ‬ ‫ﺑـﺪه ﻛـﻮن و‬ ‫دارم درﻣـﻲ ﭼـﻨـﺪ‬
‫ﺑﺒـﺮد‬ ‫ﻛــﻪ دﻫـﺪ او‬ ‫ﮔـﺮ ﺗﻮ ﻧﺪﻫﻲ ﻫـﺮ‬

‫***‬

‫‪٣٨‬‬
‫از زﺣـﻤـﺖِ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ و ﺷــﺪت ﺑـَﺮد‬
‫در ﺧـﺎﻧــﺔ ﻣﺎ ﻧــﻪ ﺧـﻮاب ﻳﺎﺑﻲ و ﻧــﻪ ﺧـﻮرد‬
‫»در ﺗـﺎﺑـﻪ و ﺻﺤﻦ و ﻛـﺎﺳﻪ و ﻛـﻮزة ﻣﺎ‬
‫ﻧﻪﭼﺮب و ﻧﻪﺷﻴﺮﻳـﻦ و ﻧﻪﮔـﺮﻣﺴﺖ و ﻧﻪﺳﺮد«‬

‫***‬

‫در ﻫـﺮﻣـﺰم اﻓﺘـﺎده ﭼـﻧـﺎن ﺑــﺎ ﻏﻢ و درد‬

‫از ﺻﺤﺒﺖِ دوﺳـﺘـﺎن و ﻣﺨـﺪوﻣـﺎن ﻓـﺮد‬
‫ﻫﻨـﺪوم ﺑـــﻪ ﻧـﺮخ ﺗـﺮك ﻣﻴﺒـﺎﻳـﺪ ﮔـﺎد‬
‫ﺗﻨﺒـﻮل ﺑــﻪ ﺟـﺎيِ ﺑـﺎده ﻣﻴﺒـﺎﻳـﺪ ﺧـﻮرد‬

‫***‬

‫ﻛـﻮن ﮔـﻔﺖ ﻛــﻪ ﻛﻴﺮ ﺟـﺰ ﻣـﺠـﺎزي ﻧﺒـﻮد‬

‫ﻓـﻌـﻞ و ﺳﺨﻨﺶ ﭼـﻮ ﻛﺲ ﻧـﻤـﺎزي ﻧﺒـﻮد‬
‫ﻛـﺲ ﮔـﻔﺖ ﺑـﺮو ﺣـﺪﻳﺚ ﺑﻴﻬﻮده ﻣـﮕـﻮ‬

‫‪٣٩‬‬
‫ﺑﻴﻬﻮده ﺳﺨـﻦ ﺑــﺪﻳـﻦ درازي ﻧﺒـﻮد‬

‫***‬

‫ﺑـﺰﻧـﺪ‬ ‫اﻳـﻦ ﻛـﻴﺮ ﻛــﻪ ﺑـﺎ ﻣﻨـﺎره ﭘﻬﻠـﻮ‬

‫ﺑـﺰﻧـﺪ‬ ‫وز ﺑﻬﺮ ِ زﻧـﻲ ﮔـﺮدنِ ﺻــﺪ ﺷـﻮ‬
‫ادب‬ ‫ﻫﺮ ﺟـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﺪﻳـﺪ ﻛﺴﻲ ﭼـﻮ ﺗﺮﻛﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺑـﺰﻧـﺪ‬ ‫ﺑـﺮﺧﻴـﺰد و ﭘﻴﺶ آﻳـﺪ و زاﻧـﻮ‬

‫***‬

‫دي ﺧﻮاﺟﻪ ﺣﺴﻦ ﮔﻔﺖ ﺑـﻪ ﻣﻦ اي ﺳﺮه ﻣـﺮد‬

‫در ﭘﻴﺮﻳـﻢ از ﺧـﺎرش ﻛـﻮن ﺑــﺎ ﻏـﻢ و درد‬
‫ﮔﻔﺘـﻢ ﻛــﻪ ﺗــﻮ زن ﺟﻠﺐ ﻧـﻤﻴـﺪاﻧﺴﺘـﻲ‬
‫ﻛـﺎﻧﺪﻳﺸﺔ ﻛـﻮن ﺑــﻪ ﻛـﻮدﻛـﻲ ﺑـﺎﻳـﺪ ﻛـﺮد‬

‫***‬

‫‪٤٠‬‬
‫ﻛﻴﺮم ﻛــﻪ ﺧـﺮان را ﺑــﻪ ﻓـﻐـﺎن ﻣـﻲ آرد‬
‫ﻫﺮ ﻧﻴﻤـﻪ ﺷﺒﻲ ﻣﺮا ﺑــﻪ ﺟــﺎن ﻣـﻲ آرد‬
‫ﻫﺮ ﺟــﺎ ﻛــﻪ ﺣـﺪﻳﺜﻲ زد رازي ﮔـﻮﻳﻨـﺪ‬
‫او ﺳﺮ ز ﻓﻀﻮﻟـﻲ ﺑــﻪ ﻣـﻴـﺎن ﻣـﻲ آرد‬

‫***‬

‫ﻛﺲ ﮔﻔﺖ ﻛــﻪ ﻛـﻴـﺮ را ﺧـﻮش اﻧﮕﻴﺨﺘﻪاﻧﺪ‬

‫وان ﺧـﺎﻳـﻪ ﺑــﻪ زﻳـﺮِ او ﺧـﻮش آوﻳﺨﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﮔﻮﺋـﻲ ﻛـﻪ ﻣﮕـﺮ ز ﻓـﺮق ِ ﺳﺮ ﺗــﺎ ﭘـﺎﻳﺶ‬
‫»در ﻏـﺎﻟـﺐِ آرزوي ِ ﻣــﺎ رﻳﺨﺘﻪاﻧﺪ«‬

‫***‬

‫اﻣـﺮوز ﻛــﻪ اﻃـﺮافِ ﭼـﻤـﻦ ﻣﻴـﺨﻨـﺪد‬

‫ﮔﻞ ﺟـﻠـﻮه ﻛﻨـﺎن ﺑـــﻪ ﺻــﺪ دﻫـﻦ ﻣﻴـﺨﻨـﺪد‬

‫‪٤١‬‬
‫در ﺳــﺎﻳــﻪ ﮔﻞ ﻫـﺮ آﻧـﻜـﻪ ﻣـﻲ ﻣﻴـﻨﺨـﻮرد‬
‫ن زن ﻣﻴـﺨﻨـﺪد‬ ‫ﮔـﻪ ﻣﻴـﺨﻮرد و ﺑــﻪ ﻛــﻮ ِ‬

‫***‬

‫ﻫـﺮ ﭼـﻨـﺪ ﻛــﻪ ﻛـﻮن ﻟﻄﻒ و ﺻﻔـﺎﺋـﻲ دارد‬

‫ﮔـﻨـﺪﻳـﺪه ﻫـﻮا و ﺗـﻨـﮓ ﺟـﺎﺋـﻲ دارد‬
‫ﻛﺲ ﻛﻦ ﻛﻪ در آن آب و ﻋﻠﻒ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‬
‫دارد‬ ‫ﻓـﺮاﺧـﻨــﺎﺋـﻲ‬ ‫ﻋـﺮﺻـﺔ‬ ‫وآن‬

‫***‬

‫ﻫـﺮ ﮔَـﻪ ﻛـﻴـﺮم ﺑــﻪ ﻛــﻮن و ﻛـﺲ ﭘﻴـﻮﻧـﺪد‬

‫ﺗــﺎ ﻛـﻮن ﺑﻴﻨـﺪ ﺻﺤﺒﺖِ ﻛـﺲ ﻧﭙﺴﻨـﺪد‬
‫ﻛـﺲ ﻻف زﻧــﺪ ﻛـﻪ ﺑــﻪ ز ﻛــﻮﻧـﻢ ﻟﻴـﻜـﻦ‬
‫ﺑــﺮ ﻛــﻮن ﺟـﻮال ﺧـﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﻴـﺨﻨــﺪد‬

‫‪٤٢‬‬
 ‫***‬

‫آن ﻛـﻴـﺮ ﻛــﻪ ﮔـﻔﺘـﻲ ﺑــﻪ ﺳـﺤـﺮ ﻣﻴـﺨﻴـﺰد‬

‫وز ﻛـﻴـﺮِ ﺧـﺮ ﻋﻨـﻚ ﺑ‪‬ﺘﺮ ﻣﻴـﺨﻴـﺰد‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑــﻪ ﻫـﺰار ﺣﻴـﻠﻪ ﻣﻴـﺨـﻔـﺖ دﻣـﻲ‬
‫اﻣـﺮوز ﺑــﻪ ﻫـﺰار ﺣﻴـﻠﻪ ﺑﺮ ﻣﻴـﺨﻴـﺰد‬

‫***‬

‫ﻃﺒـﻌﻢ ﺑــﻪ ﻧـﻤـﺎز و روزه ﭼـﻮن ﻣـﺎﻳــﻞ ﺷــﺪ‬

‫ﮔﻔﺘـﻢ ﻛــﻪ ﻧﺠــﺎتِ ﻛُﻠﻴﻢ ﺣــﺎﺻــﻞ ﺷــﺪ‬
‫اﻓﺴﻮس ﻛــﻪ آن وﺿﻮ ﺑــﻪ ﺗﻴﺰي ﺑﺸﻜﺴﺖ‬
‫و آن روزه ﺑــﻪ ﻧﻴـﻢ ﺟـﺮﻋـﻪ ﻣـﻲ ﺑـﺎﻃﻞ ﺷــﺪ‬

‫***‬

‫‪٤٣‬‬
‫ﻣﺼﻔـﺎ ﻣﻴﺨــﻮر‬ ‫ﺗــﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﻣـ ِﻲ‬
‫دل اﻋـﺪا ﻣﻴﺨـﻮر‬ ‫ﺑــﺎ دوﺳﺖ ﺑـﺮ ﻏـﻢ‬
‫رﻣﻀﺎﻧﺴﺖ اﻣـﺮوز‬ ‫ﻣﻨﺪﻳﺶ ﻛــﻪ ﻓـﺮدا‬
‫ﻏـﻢ ﻓـﺮدا ﻣﻴﺨـﻮر‬ ‫ﻣـﻲ ﻣﻴﺨـﻮر و ﻓــﺮدا‬

‫***‬

‫اﻳﻦ ﻛـﻴـﺮ ﻛــﻪ از ﻣـﻨـﺎره ﺷــﺪ ﺑـﺎﻻﺗـﺮ‬

‫وز ﻛـﻴــﺮ ﺧﻄﻴﺐ ﺷـﻬـﺮ ﺷــﺪ ﺧـﺮ ﮔـﺎﺗــﺮ‬
‫ﻫﺮ ﭼـﻨـﺪ ﻛــﻪ ﻣـﻦ ﺳﺴﺖﺗــﺮ او ﻣﺤﻜﻤـﺘﺮ‬
‫ﻫﺮ ﭼـﻨـﺪ ﻛــﻪ ﻣـﻦ ﭘﻴـﺮﺗﺮ او ﺑﺮﻧـﺎﺗـﺮ‬

‫***‬

‫اي ﻳــﺎر ﻧﮕﻔﺘﻤﺖ ﻛــﻪ ﺻﻬﺒـﺎ ﻣﻴـﺨـﻮر‬

‫ﺑــﺎ دﻟﺒﺮ ﮔـﻞ ﭼـﻬـﺮة رﻋﻨـﺎ ﻣﻴـﺨـﻮر‬
‫ﭘﻨﺪم ﻧﺸﻨﻴﺪي اﻳﻨـﻚ آﻣــﺪ رﻣـﻀـﺎن‬

‫‪٤٤‬‬
‫ﺟـﺎن ﻣﻴـﺪه و ﺗـﺮ ﻣـﻴـﻜـﻦ و ﺣـﻠـﻮا ﻣﻴـﺨـﻮر‬

‫***‬

‫از ﭼﺸﻤـﻪ ﺧﻀﺮ ﺟـﺎم ﺳﻨـﮕـﻲ ﺧـﻮﺷﺘـﺮ‬

‫وز وﻋﻆ ﺧﻄﻴﺐ ﻗـﻮلِ ﭼﻨـﮕـﻲ ﺧـﻮﺷﺘـﺮ‬
‫ﺗﻴﺰي ﻛــﻪ ز رﻧـﺪﮔـﺎن ﺑــﻪ ﻣﺴﺘـﻲ ﺑـﺠـﻬـﺪ‬
‫از ﺳﻴﻠﺖِ ﺷﻴﺨﻜـﺎن ﺑﻨـﮕـﻲ ﺧـﻮﺷﺘـﺮ‬

‫***‬

‫دﻳﺪم زﻧـﻜـﻲ ﺳـﺎﺧـﺘـﻪ از ﭼـﺮم ذﻛـﺮ‬

‫ﺑـﺮ ﺑﺴﺘـﻪ ﻛــﻪ ﮔـﺎدﻧـﻲ ﻛـﻨـﺪ ﭼـﻮن ﺧـﺮِ ﻧـﺮ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛــﻪ ﺑـﻪ ﻛـﺲ ﻣﺨـﻨـﺪ ‪ ،‬ﻛـﻴـﺮم ﺑﻨﮕـﺮ‬
‫ﺑـﺮ رﺳﺘـﻪ دﮔـﺮ ﺑــﺎﺷــﺪ و ﺑـﺮ ﺑﺴﺘـﻪ دﮔـﺮ‬

‫***‬

‫‪٤٥‬‬
‫ﺑـﺮ ﻛـﺲ ﺳﺘـﻢِ زﻣـﺎﻧــﻪ ﻣﻴـﺒـﻴﻦ و ﻣﭙـﺮس‬
‫وان وﺳﻌﺖِ ﺑﻴـﻜـﺮاﻧــﻪ ﻣـﻴـﺒـﻴﻦ و ﻣﭙـﺮس‬
‫دوﺷﺶ ﮔﻔﺘـﻢ ز ﻛـﻴـﺮ ﭼــﻮن رﺳﺘـﻲ ﮔﻔـﺖ‬
‫ﺧـﻮن ﺑـﺮ درِ آﺳﺘـﺎﻧــﻪ ﻣﻴـﺒـﻴـﻦ و ﻣﭙـﺮس‬

‫***‬

‫اﻳـﻦ ﻛـﻴـﺮ ﻛــﻪ ﺳﺮ ﺑـﺮ ﻓــﻠﻚ اﻓـﺮاﺷﺘﻤﺶ‬

‫ﺑـﻲ ﮔـﺎدن ﻛــﻮن دﻣـﻲ ﻧﺒـﮕﺬاﺷﺘﻤﺶ‬
‫اﻣﺸﺐ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﻛﺲ آﻣﺪ ﻛـﻮن ﮔﻔﺖ‬
‫ﻧﻴﻜـﻮ دارش ﻛـﻪ ﻣﻦ ﻧـﻜـﻮ داﺷﺘﻤﺶ‬

‫***‬

‫ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﮔـﻞ درﻳــﺪه ﺷــﺪ ﺑـﺮ ﺗـﻦ ﮔـﻞ‬

‫ﺗﻨﺒﺎن ﺗـﻮ ﺗـﻪ ﻧﻤـﺎ ﭼــﻮ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﮔـﻞ‬

‫‪٤٦‬‬
‫اي ﺧـﺮﻣـﻦ ﻛــﻮن ﺗــﻮ ﺑــﻪ از ﺧـﺮﻣـﻦ ﮔـﻞ‬
‫ﺟـﺎﺋـﻲ ﻛــﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻮن ﺗـﻮ ﻛـﻮن زن ﮔـﻞ‬

‫***‬

‫ﻛـﻴـﺮم‬ ‫دي ﻛـﺮد ﻛﺴﺶ ﺗـﻮاﺿﻌـﻲ ﺑــﺎ‬

‫ﻛـﻴـﺮم‬ ‫از ﺑـﻲادﺑـﻲ ﻧﺨـﺎﺳﺖ ﺑـﺮ ﭘــﺎ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮔﺸﺘـﻢ ز ﻛﺴﺶ ﺧﺠﻞ ﺑـﻪ ﻧﻮﻋـﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻛـﻴـﺮم‬ ‫ﺑــﺮﺧـﻮردار از ﻋـﻤـﺮ ﻣﺒﺎدا‬

‫***‬

‫ﺑـﻜﻨـﻢ‬ ‫ﺧـﻴـﺰم ﺳـﻮي ﺑـﺎزار ﮔـﺬاري‬

‫ﺑـﻜﻨـﻢ‬ ‫ﺑـﺎﺷـﺪ ﻛــﻪ دﮔــﺮ ﺗــﺎزه ﺷﻜـﺎري‬
‫ﻛﻨﻜـﻲ‬ ‫ﻳــﺎ ﻗﺤﺒـﻪاي آورم ﺑــﻪ ﻛـﻒ ﻳــﺎ‬
‫ﺑـﻜﻨﻢ«‬ ‫»ﺷـﺎﻳــﺪ ﻛـﻪ ازﻳــﻦ دو ﻛـﺎر ﻛـﺎري‬

‫‪٤٧‬‬
 ‫***‬

‫ﺑـﺮﺧﻴـﺰم و ﭼــﺎرة ﺧـﻤـﺎري ﺑـﻜﻨـﻢ‬

‫ﭘﺲ ﺑـﺮ در ِ ﻗـﺤـﺒـﻪاي ﮔـﺬاري ﺑـﻜﻨـﻢ‬
‫ﻳــﺎ ﻛــﻴــﺮ ﺑــﻪ ﻛـﻮن ﺑـﺮدرﻣﺶ ﻳـﺎ در ﻛـﺲ‬
‫»ﺑــﺎﺷــﺪ ﻛـﻪ ازﻳــﻦ دو ﻛـﺎر ﻛﺎري ﺑـﻜﻨﻢ«‬

‫***‬

‫دﻟﺨﺴﺘـﻪ ﻫـﻤﻴـﺸـﻪ از زن و ﻓـﺮزﻧـﺪم‬

‫ﻳـﺎ رب ﻛــﻪ در اﻳـﻦ ﺑـﻨـﺪ ﺑﻼ ﻧﭙﺴﻨـﺪم‬
‫ﮔـﺮ روزي ازﻳـﻦ ﺑـﻨـﺪ ﺧـﻼﺻـﻲ ﻳــﺎﺑــﻢ‬
‫اي ﺑـﺲ ﻛــﻪ ﺑــﻪ رﻳﺶِ ﻛـﺪﺧـﺪاﻳـﺎن ﺧﻨـﺪم‬

‫***‬

‫‪٤٨‬‬
‫آﻧﻢ ﻛــﻪ ﺑــﻪ ﺟـﺰ ﻟـﻬـﻮ و ﻃـﺮب ﻧﻴﺴﺖ ﻓـﻨـﻢ‬
‫ﺟـﺰ وﺻﻒ ﺷـﻜـﺮ ﻟـﺒـﺎن ﻧﺒـﺎﺷــﺪ ﺳﺨﻨـﻢ‬
‫ﻛــﻮن ﺗــﻮ ز ﻧــﺎﮔـﻬـﺎن ﻣـﺮا روزي ﺷــﺪ‬
‫اﻧـﺼـﺎف زﻫـﻲ ﻓـﺮاخ روزي ﻛــﻪ ﻣـﻨـﻢ‬

‫***‬

‫زر ﻧﻴﺴﺖ ﻛــﻪ ﺗــﺎ ﺑــﻪ ﻛــﻮن ﻧﻴـﺎزي ﺑـﻜﻨﻴـﻢ‬

‫ﻳــﺎ ﺑــﺎده ﻛــﻪ ﻋﻴﺶ دﻟﻨـﻮازي ﺑـﻜﻨﻴــﻢ‬
‫ﭼــﻮن ﻣــﺎﻳــﺔ ﻓﺴﻖ ﻧﻴﺴﺖ ﭼـﻴـﺰي ﺣــﺎﺿـﺮ‬
‫ﺑـﺮﺧـﻴـﺰ ﻛــﻪ ﻧــﺎﭼــﺎر ﻧـﻤـﺎزي ﺑـﻜﻨﻴـﻢ‬

‫***‬

‫اي ﻛــﻮن ﺗــﺎ ﻛـﻲ ز دﺳﺖِ ﻛـﻴـﺮ آﺷﻔﺘـﻦ‬

‫ﭘﺲ رﻓﺘﻦ و ﺑــﺎز در ﻛـﻨـﺎرش ﺧﻔﺘـﻦ‬
‫ﮔـﻔـﺘـﻲ ﻛـﻪ زﺑـﻮﻧـﺶ ﺑﻜـﻨـﻢ آري ﺑـﻜﻨـﻲ‬

‫‪٤٩‬‬
‫»ﺗـﺮ داﻣﻨـﻲ ﺗــﻮ را ﭼــﻪ ﺷــﺎﻳــﺪ ﮔـﻔﺘـﻦ«‬

‫***‬

‫ﮔـﺮ ﭘــﺎﻳــﺔ رﻓﻌﺘﺖ رﺳــﺪ ﺑــﺮ ﮔــﺮدون‬

‫ور زاﻧـﻜﻪ ﺷـﻮي ﭼـﻮ ﺟ‪‬ﻢ‪ ‬و ﭼـﻮن اﻓﻼﻃـﻮن‬
‫ﻣـﻦ ﻛـﻴـﺮ در اﻧـﺪرون ﻛــﻮن ﺗــﻮ ﻛـﻨـﻢ‬
‫ﺗــﺎ ﺧـﻮد ﻓــﻠـﻚ از ﭘـﺮده ﭼــﻪ آرد ﺑـﻴﺮون‬

‫***‬

‫ﺑـﺮ ﻫﻴﭽﻜﺴﻢ ﻧــﻪ ﻣﻬـﺮ ﻣﺎﻧﺪﺳﺖ و ﻧــﻪ ﻛـﻴـﻦ‬

‫ﻳﻜـﺒـﺎره ﺑﺸﺴﺘـﻪ دﺳﺖ از دﻧﻴﻲ و دﻳـﻦ‬
‫در ﮔــﻮﺷــﻪ ﻧﺸﺴﺘـﻪام ﺑــﻪ ﻓﺴﻘـﻲ ﻣﺸﻐـﻮل‬
‫ﻫـﺮﮔـﺰ ﻛــﻪ ﺷﻨﻴـﺪه ﻓــﺎﺳﻘـﻲ ﮔـﻮﺷـﻪ ﻧﺸﻴـﻦ‬

‫***‬

‫‪٥٠‬‬
‫ﻛـﻴـﺮم ﻛــﻪ درو ﺣـﺮارﺗـﻲ دارد رو‬
‫وز ﮔـﺮﻣـﻲ ﻃﺒـﻊ ﺳـﺮ ﻧـﻬـﺪ ﺑــﺮ زاﻧــﻮ‬
‫در ﺣـﺠـﺮه ﻛـﺲ ﻣﻴﺒﺮﻣـﺶ ﻛـﺎﻧﺠـﺎ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺳـﺮداﺑــﻪ و ﺑــﺎدﺧـﺎﻧـﻪاي در ﭘﻬﻠـﻮ‬

‫***‬

‫از ﻛـﻮن ﺑــﻪ ﺟـﺰ از ﮔـﻨـﺪ ﭼـﻪ ﻣﻴﺠﻮﺋـﻲ ﺗــﻮ‬

‫وﻧــﺪر ﭘـﻲِ ﻛـﺲ ﻫـﺮزه ﭼــﻪ ﻣﻴﮕـﻮﺋﻲ ﺗــﻮ‬
‫ﻫـﺮدم ﮔـﻮﺋﻲ ﻛــﻪ ﻛﺲ ز ﻛـﻮن ﺧﻮﺑﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫اي ﻣـﺮدك رﻳـﺶ ﻛــﻮن ﭼــﻪ ﻣﻴﮕـﻮﺋـﻲ ﺗــﻮ‬

‫***‬

‫آن ﺧـﺎل ﻛــﻪ ﻫﺴﺖ رازدار ﻛـﺲ ﺗـــﻮ‬

‫در دﺳﺖ وﻳﺴﺖ ﻛـﺎر و ﺑــﺎر ﻛـﺲ ﺗـــﻮ‬

‫‪٥١‬‬
‫ﻣــﺎ از ﺗــﻮ ﭼﻨﻴـﻦ دور و ﭼﻨﻴـﻦ زﻧﮕﻴﻜﻲ‬
‫ﺧﻔﺘﻪ ﺷﺐ و روز در ﻛـﻨـﺎر ﻛﺲ ﺗـــﻮ‬

‫***‬

‫ﮔـﺮ ﺧﻴـﺰم و ﺑـﺮ در ﻧﻬﻤﺖ ﮔــﻮﺋـﻲ ﭼــﻪ‬

‫ور ﺳﺮ ﺑــﻪ ﻛــﻮن ﺑـﺮ ﻧﻬﻤﺖ ﮔــﻮﺋـﻲ ﭼــﻪ‬
‫ور ﻣـﺎدر ﺗــﻮ ز دور ﻓـﺮﻳــﺎد ﻛـﺸــﺪ‬
‫ﺳﺮ در ﻛـﺲ ﻣــﺎدر ﻧﻬﻤﺖ ﮔــﻮﺋـﻲ ﭼــﻪ‬

‫***‬

‫ﻛﻴﺮم ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺗﻨـﻮر ﺷــﺪ ﺗـﺎب زده‬

‫ﺳـﺮ ﺧــﻮش ﺷــﺪه اﺳﺖ و ﺑــﺎدة ﻧــﺎب زده‬
‫در ﺣـﺠـﺮه ﻛـﺲ ﻣﻴﺒﺮﻣﺶ ﻛـ‪Ĥ‬ن ﺧـﻠـﻮت‬
‫ﺟـﺎﺋﻴﺴﺖ ﻓـﺮاخ و ﺧـﻨـﻚ و آب زده‬

‫‪٥٢‬‬
 ‫***‬

‫ﺑـﻬـﻲ‬ ‫ﻛﺲ ﮔﻔﺖ ﺑــﻪ ﻛـﻴـﺮ دﻳـﺮ و زودم ﺗـﻮ‬

‫ﺑـﻬـﻲ‬ ‫وز ﺟــﺎن و دل و ﺑــﻮد و ﻧـﺒـﻮدم ﺗـﻮ‬
‫ادﻳـﻢ‬ ‫از ﻧﻴﻤـﺔ ﺷﻤـﻊ و ﻛــﻮن ﻛـﺎﺷﻲ و‬
‫ﺑـﻬـﻲ‬ ‫دﻳـﺪم ﻫـﻤـﻪ را و آزﻣـﻮدم ﺗـﻮ‬

‫***‬

‫ﭘـﺮﺳﻴـﺪ ﻏﺮﻳﺐ ﺷـﺎه ﭼــﻮن ﺷﻴـﺪاﺋــﻲ‬

‫اﺣـﻮال ﺣـﺮم ز ﻣﺤـﺮﻣـﻲ داﻧـﺎﺋـﻲ‬
‫ﮔﻔﺘـﺎ ﻛــﻪ ﺟـﻤــﺎع ﻣﻴـﺪﻫـﺪ در ﺷﻴـﺮاز‬
‫ﻫـﺮ روز ﺑــﻪ ﻣﻨـﺰﻟـﻲ و ﻫـﺮ ﺷﺐ ﺟـﺎﺋــﻲ‬

‫***‬

‫‪٥٣‬‬
‫ﺗــﺎ در ﺧـﻢ اﻳـﻦ ﻃـﺎق دو رﻧـﮕـﻲ ﺑـﺎﺷـﻲ‬
‫آن ﺑــﻪ ﻛــﻪ ﺣـﺮﻳﻒ ﻣـﻲ و ﭼﻨـﮕـﻲ ﺑــﺎﺷـﻲ‬
‫ور ﻋـﻤـﺮ ﻋـﺰﻳـﺰ ﺧـﻮد ﻣـﺮﺻـﻊ ﺧـﻮاﻫـﻲ‬
‫ﺑــﺎﻳــﺪ ﻛــﻪ ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﻣﺴﺖ و ﺑﻨـﮕـﻲ ﺑــﺎﺷـﻲ‬

‫***‬

‫ﭘـﻨـﺪي ز ﻋﺒﻴـﺪ ﺑﺸﻨـﻮ اي ﻣـﺮد ﺧــﺪاي‬

‫ﻫـﺮ ﻛﺲ ﻛــﻪ ﺑــﻪ دﺳﺘﺖ اﻓﺘﺪ از ﺷـﺎه و ﮔـﺪا‬
‫ﮔـﺮ ﮔﻨـﺪه ﻛﺴﻴﺴﺖ ﺗــﺎ ﺗـﻮاﻧﺶ ﻣﻴـﺰن‬
‫ور ﺧــﻮش ﭘﺴﺮﻳﺴﺖ ﺗــﺎ ﺗـﻮاﻧﺶ ﻣﻴﮕــﺎي‬

‫***‬

‫‪٥٤‬‬
 ‫ﻣﺜﻨﻮﻳﺎت‬

‫ﺳﻤـﻨـﺒـﺮ ﻧــﮕــﺎر دلآراي ﻣــﻦ‬

‫ﺑﺖِ ﻧـﺎزك ﺳﻴـﻢ ﺳﻴﻤـﺎي ﻣــﻦ‬

‫ﺧﺮاﻣـﺎن و ﺳﺮﺧـﻮش ﺑــﻪ ﮔـﺎه ﺳﺤـﺮ‬

‫ﭼـﻮ ﺧـﻮرﺷﻴـﺪ ﺗــﺎﺑــﺎن در آﻣـﺪ ز در‬

‫ز دﻳـﺪار او دﻟـﻢ ﺷــﺎد ﺷـﺪ‬

‫رواﻧــﻢ ز ﺑـﻨـﺪ ﻏـﻢ آزاد ﺷـﺪ‬

‫ﺑﺮ آﻣـﺪ ﺧـﻮش و ﺳـﺎﻏﺮي ﻧـﻮش ﻛـﺮد‬

‫ﺑــﻪ ﺻـﺪ ﻧــﺎز دﺳﺘـﻢ در آﻏـﻮش ﻛﺮد‬

‫‪٥٥‬‬
‫ﻟﺒـﻢ ﮔﺮﭼـﻪ در ﺑـﻮﺳـﻪ ﭼﺴﺘـﻲ ﻧـﻤـﻮد‬
‫وﻟﻲ در ﻣﻴـﺎن ﺧﺮزه ﺳﺴﺘـﻲ ﻧـﻤـﻮد‬

‫ﭼــﻮ ﺑﺮ راﺳﺖ ﻛﺮدن ﻧـﺸـﺪ ﭼـﺎره ﺳﺎز‬

‫ز ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻧـﻮازي ﺑـﻪ ﺻـﺪ ﻟﻄﻒ و ﻧـﺎز‬

‫ﺑـﻤـﺎﻟﻴـﺪ ﺑﺴﻴـﺎر و ﺑﺮ ﭘــﺎي ﻛـﺮد‬

‫ﻗـﺪش ﭼـﻮن ﻋﻠﻢ ﻋـﺎﻟـﻢ آراي ﻛـﺮد‬

‫ﭼـﻮ دﻳـﺪ آن ﭼﻨـﺎن دﻟﺒﺮي در ﻛﻨـﺎر‬

‫ز راه دﮔﺮ ﺷـﺪ دﻟـﻢ ﺧـﻮاﺳﺘـﺎر‬

‫ﺑﺮ آورد اﻓـﻐـﺎن ﻛــﻪ اﻳـﻦ راي ﭼﻴﺴﺖ‬

‫دﻟﺖ را درﻳـﻦ ره ﺗﻤﻨـﺎي ﻛﻴﺴﺖ‬

‫ﻫﻤـﻲ ﮔﻔﺖ ﺧـﻮد ﺧـﻮن ﺧـﻮد رﻳﺨﺘﻢ‬

‫ﺑـﻪ دﺳﺖ ﺧـﻮد اﻳـﻦ ﻓـﺘـﻨـﻪ اﻧـﮕﻴﺨﺘﻢ‬

‫ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ و ﻧـﺎﭼـﺎر ﺑﺮ روي ﺧـﻔـﺖ‬

‫ﭼﻮ در ﻛﻮﻧﺶ ﻛﺮدم ﺑﺮآﺷﻔﺖ وﮔﻔﺖ‬

‫‪٥٦‬‬
‫»ﺳ ِﺮ ﻧـﺎﻛـﺴـﺎن را ﺑﺮ اﻓـﺮاﺷﺘﻦ‬
‫وز اﻳﺸـﺎن اﻣـﻴـﺪ ﺑـﻬـﻲ داﺷﺘﻦ‬

‫ﺳﺮِ رﺷﺘـﺔ ﺧـﻮﻳـﺶ ﮔـﻢ ﻛـﺮدن اﺳﺖ‬

‫ﺑــﻪ ﺟﻴﺐ اﻧﺪرون ﻣـﺎر ﭘﺮوردن اﺳﺖ«‬

‫***‬

‫ﻛـﺲ ﺑﻜﺮي ﺑــﻪ دﺳﺖ ﺷﺨﺼـﻲ اﻓﺘـﺎد‬

‫در آن ﺣـﺎﻟـﺖ ﻛـﻪ او را ﺳﺨﺖ ﻣﻴﮕـﺎد‬

‫ﺑــﻪ ﻛﻴﺮش ﻣﺤﻜـﻢ آن ﺳﻮراخ ﻣﻴﺴﻔﺖ‬

‫ﻛـﺲ آن دﺧﺘﺮك ﺑــﺎ ﻛﻴـﺮ ﻣـﻲﮔﻔﺖ‬

‫»ﭼـﻪ ﺧـﻮش ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﻈﺎري‬

‫ﺑـــﻪ اﻣﻴـﺪي رﺳــﺪ اﻣﻴـﺪواري«‬

‫‪٥٧‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮﻣﺔ ﻣﻮش و ﮔﺮﺑﻪ‬

‫اﮔﺮ داري ﺗﻮ ﻋﻘﻞ و داﻧﺶ و ﻫﻮش‬

‫ﺑﻴـﺎ ﺑﺸﻨـﻮ ﺣـﺪﻳﺚ ﮔـﺮﺑـﻪ و ﻣـﻮش‬
‫ﺑﺨـﻮاﻧـﻢ از ﺑﺮاﻳﺖ داﺳﺘـﺎﻧـﻲ‬
‫ﻛــﻪ در ﻣﻌﻨـﺎي آن ﺣﻴـﺮان ﺑﻤﺎﻧـﻲ‬

‫** *‬

‫اي ﺧـﺮدﻣــﻨـﺪ ِ ﻋـﺎﻗــﻞ و داﻧـﺎ‬

‫ﻗـﺼـﺔ ﻣـﻮش و ﮔــﺮﺑــﻪ ﺑـﺮﺧـﻮاﻧــﺎ‬

‫‪٥٨‬‬
‫ﻣﻈﻠـﻮم‬ ‫ﻗـﺼـﺔ ﻣـﻮش و ﮔــﺮﺑــﺔ‬
‫ﻏﻠﻄـﺎﻧـﺎ‬ ‫ﮔـﻮش ﻛـﻦ ﻫﻤﭽـﻮ د‪‬ر‪‬‬

‫از ﻗـﻀـﺎي ﻓـﻠـﻚ ﻳـﻜـﻲ ﮔــﺮﺑــﻪ‬

‫ﺑــﻮد ﭼـﻮن اژدﻫــﺎ ﺑـــﻪ ﻛـﺮﻣـﺎﻧــﺎ‬

‫ﺷـﻜﻤﺶ ﻃﺒـﻞ و ﺳﻴﻨﻪاش ﭼـﻮ ﺳﭙﺮ‬

‫ﺷﻴــﺮ دم‪ ‬و ﭘـﻠـﻨـﮓ ﭼﻨﮕـﺎﻧــﺎ‬

‫از ﻏـﺮﻳــﻮش ﺑــﻪ وﻗﺖ ﻏـﺮﻳــﺪن‬

‫ﺷـﻴـﺮِ درﻧــﺪه ﺷــﺪ ﻫـﺮاﺳــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺳـﺮ ﻫـﺮ ﺳﻔـﺮه ﭼــﻮن ﻧﻬـﺎدي ﭘــﺎي‬

‫ﺷـﻴـﺮ از وي ﺷــﺪي ﮔـﺮﻳـﺰاﻧــﺎ‬

‫روزي اﻧــﺪر ﺷـﺮاﺑﺨـﺎﻧــﻪ ﺷــﺪي‬

‫از ﺑـﺮاي ﺷﻜـﺎر ﻣـﻮﺷــﺎﻧــﺎ‬

‫در ﭘﺲ ﺧـُـﻢ ﻣـﻲ ﻧـﻤـﻮد ﻛـﻤـﻴـﻦ‬

‫ﻫﻤﭽـﻮ دزدي ﻛــﻪ در ﺑـﻴـﺎﺑــﺎﻧــﺎ‬

‫‪٥٩‬‬
‫ﻧـﺎﮔـﻬـﺎن ﻣـﻮﺷﻜـﻲ ز دﻳـﻮاري‬
‫ﺟـﺴﺖ ﺑــﺮ ﺧــﻢ ﻣـﻲ ﺧـﺮوﺷـﺎﻧــﺎ‬

‫ﺳﺮ ﺑـــﻪ ﺧُــﻢ ﻧـﻬــﺎد و ﻣِـﻲ ﻧـﻮﺷﻴﺪ‬

‫ﻣﺴﺖ ﺷـــﺪ ﻫﻤﭽـﻮ ﺷـﻴـﺮ ﻏــﺮاﻧــﺎ‬

‫ﮔﻔﺖ ﻛــﻮ ﮔـﺮﺑـﻪ ﺗــﺎ ﺳﺮش ﺑﻜﻨـﻢ‬

‫ﭘﻮﺳﺘﺶ ﭘــﺮ ﻛـﻨـﻢ ز ﻛـﺎﻫـﺎﻧــﺎ‬

‫ﮔﺮﺑـﻪ در ﭘﻴﺶ ﻣـﻦ ﭼـﻮ ﺳﮓ ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫ﻛــﻪ ﺷـﻮد روﺑـﺮو ﺑــﻪ ﻣﻴـﺪاﻧــﺎ‬

‫ﮔـﺮﺑـﻪ اﻳـﻦ را ﺷﻨﻴﺪ و دم ﻧـﺰدي‬

‫ﭼـﻨـﮓ و دﻧـﺪان زدي ﺑـﻪ ﺳﻮﻫـﺎﻧـﺎ‬

‫ﻧـﺎﮔﻬـﺎن ﺟﺴﺖ و ﻣـﻮش را ﺑﮕﺮﻓﺖ‬

‫ﭼـﻮن ﭘـﻠﻨﮕـﻲ ﺷﻜـﺎر ﻛـﻮﻫـﺎﻧـﺎ‬

‫ﻣـﻮش ﮔـﻔﺘـﺎ ﻛــﻪ ﻣـﻦ ﻏﻼم ﺗــﻮام‬

‫ﻋـﻔـﻮ ﻛـﻦ از ﻣـﻦ اﻳـﻦ ﮔﻨـﺎﻫــﺎﻧـﺎ‬

‫‪٦٠‬‬
‫ﮔــﺮﺑــﻪ ﮔﻔﺘـﺎ دروغ ﻛـﻤـﺘـﺮ ﮔــﻮ‬
‫ﻧـﺨـﻮرم ﻣـﻦ ﻓـﺮﻳﺐ و ﻣﻜـﺮاﻧــﺎ‬

‫ﻫـﺮ آﻧـﭽـﻪ ﻣﻴـﮕـﻔـﺘـﻲ‬ ‫ﻣﻴﺸﻨﻴﺪم‬

‫ﻣﺴﻠـﻤــﺎﻧــﺎ‬ ‫ﻗـﺤـﺒـﺔ‬ ‫آروادﻳـﻦ‬

‫ﮔﺮﺑﻪ آن ﻣـﻮش را ﺑﻜﺸﺖ و ﺑﺨﻮرد‬

‫ﺳﻮي ﻣﺴﺠـﺪ ﺷــﺪي ﺧـﺮاﻣــﺎﻧــﺎ‬

‫دﺳﺖ و رو را ﺑﺸﺴﺖ و ﻣﺴﺢ ﻛﺸﻴﺪ‬

‫ورد ﻣﻴﺨـﻮاﻧــﺪ ﻫﻤـﭽـﻮ ﻣـﻼﻧــﺎ‬

‫ﺑـﺎراﻟﻬـﺎ ﻛــﻪ ﺗــﻮﺑــﻪ ﻛـﺮدم ﻣـﻦ‬

‫ﻧـﺪرم ﻣـﻮش را ﺑــﻪ دﻧـﺪاﻧــﺎ‬

‫ﺑـﻬـﺮ اﻳـﻦ ﺧــﻮن ﻧـﺎﺣـﻖ اي ﺧـﻼق‬

‫ﻣـﻦ ﺗﺼﺪق دﻫـﻢ دو ﻣـﻦ ﻧــﺎﻧــﺎ‬

‫آﻧـﻘـﺪر ﻻﺑــﻪ ﻛــﺮد و زاري ﻛــﺮد‬

‫ﺗــﺎ ﺑــﻪ ﺣـﺪي ﻛــﻪ ﮔﺸﺖ ﮔﺮﻳـﺎﻧـﺎ‬

‫‪٦١‬‬
‫ﻣـﻮﺷﻜـﻲ ﺑــﻮد در ﭘﺲ ﻣﻨﺒـﺮ‬
‫زود ﺑـﺮد اﻳـﻦ ﺧـﺒــﺮ ﺑــﻪ ﻣـﻮﺷـﺎﻧــﺎ‬

‫ﻣـﮋدﮔـﺎﻧـﻲ ﻛــﻪ ﮔـﺮﺑـﻪ ﺗـﺎﺋﺐ ﺷـﺪ‬

‫زاﻫــﺪ و ﻋــﺎﺑــﺪ و ﻣﺴﻠﻤــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺑــﻮد در ﻣﺴﺠﺪ آن ﺳﺘﻮده ﺧـﺼـﺎل‬

‫در ﻧـﻤـﺎز و ﻧـﻴـﺎز و اﻓـﻐـﺎﻧـﺎ‬

‫اﻳـﻦ ﺧـﺒـﺮ ﭼـﻮن رﺳﻴـﺪ ﺑـﺮ ﻣﻮﺷـﺎن‬

‫ﻫـﻤـﻪ ﮔﺸﺘﻨـﺪ ﺷــﺎد و ﺧـﻨـﺪاﻧــﺎ‬

‫ﻫﻔﺖ ﻣــﻮش ﮔـﺰﻳــﺪه ﺑـﺮﺟﺴﺘﻨـﺪ‬

‫ﻫﺮ ﻳـﻜـﻲ ﻛـﺪﺧـﺪا و دﻫﻘــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺑـﺮﮔـﺮﻓﺘﻨـﺪ ﺑـﻬـﺮ ﮔـﺮﺑــﻪ ز ﻣـﻬـﺮ‬

‫ﻫـﺮ ﻳـﻜﻲ ﺗﺤﻔـﻪﻫـﺎي اﻟـﻮاﻧــﺎ‬

‫آن ﻳـﻜـﻲ ﺷﻴﺸﺔ ﺷـﺮاب ﺑــﻪ ﻛﻒ‬

‫وان دﮔـﺮ ﺑـ ّﺮهﻫـﺎي ﺑـﺮﻳــﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٢‬‬
‫آن ﻳـﻜـﻲ ﻃﺸﺘﻜﻲ ﭘـﺮ از ﻛﺸﻤﺶ‬
‫وان دﮔـﺮ ﻳـﻚ ﻃـﺒـﻖ ز ﺧـﺮﻣــﺎﻧــﺎ‬

‫آن ﻳﻜﻲ ﻇـﺮﻓـﻲ از ﭘﻨﻴﺮ ﺑــﻪ دﺳﺖ‬

‫وان دﮔـﺮ ﻣـﺎﺳﺖ ﺑــﺎ ﻛــﺮه ﻧــﺎﻧــﺎ‬

‫آن ﻳـﻜـﻲ ﺧـﻮاﻧـﭽـﺔ ﭘﻠﻮ ﺑـﺮ ﺳـﺮ‬

‫اﻓﺸﺮه آب ﻟﻴﻤـﻮ ﻋﻤــّﺎﻧــﺎ‬

‫ﻧـﺰد ﮔــﺮﺑــﻪ ﺷــﺪﻧـــﺪ آن ﻣـﻮﺷـﺎن‬

‫ﺑــﺎ ﺳﻼم و درود و اﺣﺴــﺎﻧــﺎ‬

‫ﻋـﺮض ﻛــﺮدﻧــﺪ ﺑــﺎ ﻫـﺰار ادب‬

‫ﻛﺎي ﻓﺪاي رﻫﺖ ﻫـﻤـﻪ ﺟــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻻﻳـﻖ ﺧـﺪﻣﺖ ﺗــﻮ ﭘﻴﺸﻜﺸـﻲ‬

‫ﻛــﺮدهاﻳــﻢ ﻣــﺎ ﻗـﺒـﻮل ﻓـﺮﻣــﺎﻧــﺎ‬

‫ﮔﺮﺑﻪ ﭼـﻮن ﻣﻮﺷﻜـﺎن ﺑﺪﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻧـﺪ‬

‫رِزﻗِﻜُﻢ ﻓـﻲ اﻟﺴ‪‬ﻤـﺎء ﺣ‪‬ﻘّـﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٣‬‬
‫ﻣﻦ ﮔـﺮﺳﻨـﻪ ﺑﺴﻲ ﺑــﻪ ﺳﺮ ﺑــﺮدم‬
‫رزﻗـﻢ اﻣـﺮوز ﺷــﺪ ﻓــﺮاواﻧــﺎ‬

‫روزه ﺑـﻮدم ﺑــﻪ روزﻫــﺎي دﮔــﺮ‬

‫از ﺑـﺮاي رﺿـﺎي رﺣـﻤــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻫـﺮﻛــﻪ ﻛـﺎر ﺧــﺪا ﻛـﻨـﺪ ﺑــﻪ ﻳﻘﻴﻦ‬

‫ﻓـﺮاواﻧـــﺎ‬ ‫ﻣـﻴـﺸـﻮد‬ ‫روزﻳﺶ‬

‫ﺑـﻌـﺪ از آن ﮔﻔﺖ ﭘﻴﺶ ﻓـﺮﻣــﺎﺋـﻴــﺪ‬

‫ﻗـﺪﻣـﻲ ﭼـﻨـﺪ اي رﻓـﻴـﻘــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻣـﻮﺷﻜـﺎن ﺟﻤﻠـﻪ ﭘﻴﺶ ﻣـﻴـﺮﻓـﺘــﻨــﺪ‬

‫ﺗﻨﺸـﺎن ﻫﻤﭽـﻮ ﺑــﻴــﺪ ﻟـﺮزاﻧـــﺎ‬

‫ﻧـﺎﮔـﻬــﺎن ﮔـﺮﺑـﻪ ﺟﺴﺖ ﺑﺮ ﻣﻮﺷــﺎن‬

‫ﭼــﻮن ﻣـﺒـﺎرز ﺑــﻪ روز ﻣـﻴـﺪاﻧـــﺎ‬

‫ﭘﻨﺞ ﻣــﻮش ﮔـﺰﻳــﺪه را ﺑـﮕـﺮﻓﺖ‬

‫ﻫﺮ ﻳـﻜـﻲ ﻛـﺪﺧـﺪا و اﻳـﻠـﺨـﺎﻧـــﺎ‬

‫‪٦٤‬‬
‫دو ﺑﺪﻳﻦ ﭼﻨﮓ و دو ﺑــﺪان ﭼﻨﮕﺎل‬
‫ﻳﻚ ﺑـــﻪ دﻧـﺪان ﭼـﻮ ﺷـﻴـﺮ ﻏـﺮّاﻧــﺎ‬

‫آن دو ﻣﻮش دﮔﺮ ﻛـﻪ ﺟـﺎن ﺑـﺮدﻧـﺪ‬

‫زود ﺑـﺮدﻧـﺪ اـﻦ ﺧـﺒـﺮ ﺑـﻪ ﻣـﻮﺷـﺎﻧــﺎ‬

‫ﻛــﻪ ﭼــﻪ ﺑﻨﺸﺴﺘـﻪاﻳـﺪ اي ﻣــﻮﺷـﺎن‬

‫ﺧـﺎﻛﺘـﺎن ﺑـﺮ ﺳﺮ اي ﺟـﻮاﻧــﺎﻧــﺎ‬

‫ﭘﻨﺞ ﻣـﻮش رﺋﻴﺲ را ﺑـﺪرﻳــﺪ‬

‫ﮔـﺮﺑــﻪ ﺑــﺎ ﭼﻨﮕﻬﺎ و دﻧــﺪاﻧــﺎ‬

‫ﻣـﻮﺷـﻜـﺎن را از اﻳﻦ ﻣﺼﻴﺒﺖ و ﻏـﻢ‬

‫ﺷــﺪ ﻟﺒﺎس ﻫـﻤـﻪ ﺳﻴــﺎﻫــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺧــﺎك ﺑـﺮ ﺳﺮ ﻛـﻨـﺎن ﻫﻤـﻲ ﮔﻔﺘﻨـﺪ‬

‫اي درﻳــﻐــﺎ رﺋﻴﺲ ﻣــﻮﺷـﺎﻧـــﺎ‬

‫ﺑــﻌــﺪ از آن ﻣﺘﻔﻖ ﺷـﺪﻧــﺪ ﻛــﻪ ﻣـﺎ‬

‫ﻣـﻲروﻳـﻢ ﭘــﺎي ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄــﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٥‬‬
‫ﺗــﺎ ﺑﺸﻪ ﻋـﺮض ﺣـﺎل ﺧـﻮﻳﺶ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫از ﺳﺘﻢﻫﺎي ﺧـﻴـﻞ ﮔـﺮﺑــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﺷﺎه ﻣـﻮﺷــﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑـﻮد ﺑــﻪ ﺗﺨﺖ‬

‫دﻳــﺪ از دور ﺧـﻴـﻞ ﻣـﻮﺷــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻫـﻤـﻪ ﻳﻜﺒــﺎره ﻛـﺮدﻧﺶ ﺗﻌﻈﻴـﻢ‬

‫ﻛـﺎي ﺗــﻮ ﺷــﺎﻫﻨﺸﻬﻲ ﺑــﻪ دوراﻧــﺎ‬

‫ﮔـﺮﺑــﻪ ﻛـﺮده اﺳﺖ ﻇﻠﻤﻬـﺎ ﺑــﻪ ﻣـﺎ‬

‫اي ﺷﻬﻨﺸﻪ اوﻟﻢ ﺑــﻪ ﻗـﺮﺑــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﺳـﺎﻟـﻲ ﻳـﻜـﺪاﻧـﻪ ﻣﻴﮕـﺮﻓﺖ از ﻣــﺎ‬

‫ﺣـﺎل ﺣـﺮﺻﺶ ﺷــﺪه ﻓـﺮاواﻧـــﺎ‬

‫اﻳﻦ زﻣــﺎن ﭘـﻨـﺞ ﭘـﻨـﺞ ﻣﻴـﮕـﻴـﺮد‬

‫ﭼــﻮن ﺷــﺪه ﺗـﺎﺋﺐ و ﻣﺴﻠـﻤــﺎﻧـــﺎ‬

‫درد دل ﺑــﻪ ﺷــﺎه ﺧــﻮد ﮔـﻔﺘﻨــﺪ‬

‫ﺷــﺎه ﻓــﺮﻣــﻮد ﻛــﺎي ﻋـﺰﻳـﺰاﻧــﺎ‬

‫‪٦٦‬‬
‫ﻣـﻦ ﺗﻼﻓﻲ ﺑـﻪ ﮔـﺮﺑـﻪ ﺧـﻮاﻫﻢ ﻛـﺮد‬
‫ﻛــﻪ ﺷـﻮد داﺳﺘـﺎن ﺑـــﻪ دوراﻧـــﺎ‬

‫ﺑـﻌـﺪ ﻳـﻚ ﻫـﻔﺘـﻪ ﻟﺸﮕـﺮي آراﺳﺖ‬

‫ﺳﻴﺼـﺪ و ﺳـﻲ ﻫـﺰار ﻣـﻮﺷــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻫـﻤـﻪ ﺑــﺎ ﻧـﻴﺰهﻫـﺎ و ﺗـﻴـﺮ و ﻛـﻤـﺎن‬

‫ﻫـﻤـﻪ ﺑـــﺎ ﺳﻴﻒﻫـﺎي ﺑـﺮاﻧـــﺎ‬

‫ﻓـﻮجﻫــﺎي ﭘﻴــﺎده از ﻳـﻚﺳــﻮ‬

‫ﻣﻴــﺎﻧــﻪ ﺟـﻮﻻﻧـــﺎ‬ ‫ﺗﻴﻎﻫــﺎ در‬

‫ﭼـﻮﻧﻜـﻪ ﺟﻤﻊآوريِ ﻟﺸﮕﺮ ﺷــﺪ‬

‫از ﺧـﺮاﺳـﺎن و رﺷﺖ و ﮔﻴـﻼﻧــﺎ‬

‫ﻳـﻜـﻪ ﻣـﻮﺷﻲ وزﻳـﺮ ﻟﺸﮕـﺮ ﺑــﻮد‬

‫ﻫـﻮﺷـﻤﻨـﺪ و دﻟـﻴـﺮ و ﻓﻄـّﺎﻧــﺎ‬

‫ﮔﻔﺖ ﺑــﺎﻳــﺪ ﻳـﻜﻲ ز ﻣــﺎ ﺑـﺮود‬

‫ﻧـﺰد ﮔــﺮﺑــﻪ ﺑــﻪ ﺷﻬـﺮ ﻛـﺮﻣـﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٧‬‬
‫ﻳـﺎ ﺑﻴﺎ ﭘــﺎي ﺗﺨﺖ در ﺧـﺪﻣـﺖ‬
‫ﻳـﺎ ﻛــﻪ آﻣــﺎده ﺑــﺎش ﺟﻨﮕــﺎﻧــﺎ‬

‫ﻣـﻮﺷﻜـﻲ ﺑـﻮد اﻳﻠﭽـﻲ ز ﻗـﺪﻳــﻢ‬

‫ﺷــﺪ رواﻧــﻪ ﺑــﻪ ﺷﻬﺮ ﻛـﺮﻣــﺎﻧــﺎ‬

‫ﻧـﺮم ﻧـﺮﻣﻚ ﺑـﻪ ﮔـﺮﺑـﻪ ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﺮد‬

‫ﻛــﻪ ﻣـﻨـﻢ اﻳﻠﭽـﻲ ز ﺷـﺎﻫــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺧـﺒـﺮ آوردهام ﺑـﺮاي ﺷـﻤـﺎ‬

‫ﻋـﺰم ﺟـﻨـﮓ ﻛـﺮده ﺷـﺎه ﻣـﻮﺷـﺎﻧـﺎ‬

‫ﻳــﺎ ﺑـﺮو ﭘـﺎي ﺗـﺨﺖ در ﺧـﺪﻣﺖ‬

‫ﻳــﺎ ﻛــﻪ آﻣــﺎده ﺑــﺎش ﺟﻨﮕــﺎﻧــﺎ‬

‫ﮔﺮﺑـﻪ ﮔﻔﺘـﺎ ﻛـﻪ ﻣـﻮش ﮔـﻪ ﺧﻮرده‬

‫ﻣـﻦ ﻧـﻴـﺎﻳـﻢ ﺑـﺮون ز ﻛـﺮﻣــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﻟـﻴـﻜـﻦ اﻧـﺪر ﺧـﻔـﺎ ﺗـﺪارك ﻛــﺮد‬

‫ﻟﺸـﮕـﺮ ﻣﻌﻈﻤـﻲ ز ﮔـﺮﺑــﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٨‬‬
‫ﮔـﺮﺑــﻪﻫـﺎي ﺑ‪‬ـﺮاق ﺷـﻴـﺮ ﺷﻜــﺎر‬
‫از ﺻﻔـﺎﻫـﺎن و ﻳـﺰد و ﻛـﺮﻣــﺎﻧــﺎ‬

‫ﻟﺸـﮕـﺮ ﮔـﺮﺑــﻪ ﭼـﻮن ﻣـﻬـﻴـﺎ ﺷــﺪ‬

‫داد ﻓــﺮﻣــﺎن ﺑــﻪ ﺳـﻮي ﻣـﻴـﺪاﻧــﺎ‬

‫ﻟﺸﮕـﺮ ﻣـﻮﺷﻬــﺎ ز راه ﻛـﻮﻳــﺮ‬

‫از ﻛُﻬﺴﺘــﺎﻧــﺎ‬ ‫ﻟﺸﮕـﺮ ﮔـﺮﺑــﻪ‬

‫در ﺑـﻴـﺎﺑـﺎن ﻓــﺎرس ﻫـﺮ دو ﺳـﭙـﺎه‬

‫رزم دادﻧــﺪ ﭼــﻮن دﻟـﻴـﺮاﻧــﺎ‬

‫ﺟﻨﮓ ﻣﻐﻠﻮﺑـﻪ ﺷـﺪ در آن وادي‬

‫ﻫـﺮ ﻃـﺮف رﺳﺘـﻤـﺎﻧــﻪ ﺟﻨﮕــﺎﻧــﺎ‬

‫آﻧﻘﺪر ﻣـﻮش و ﮔـﺮﺑـﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧـﺪ‬

‫ﻛــﻪ ﻧـﻴـﺎﻳـﺪ ﺣﺴﺎب آﺳــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﺣﻤﻠﻪاي ﺳﺨﺖ ﻛﺮد ﮔﺮﺑـﻪ ﭼﻮ ﺷﻴﺮ‬

‫ﺑــﻌـﺪ از آن زد ﺑــﻪ ﻗﻠﺐ ﻣـﻮﺷـﺎﻧــﺎ‬

‫‪٦٩‬‬
‫ﻣـﻮﺷﻜـﻲ اﺳﺐ ﮔـﺮﺑـﻪ را ﭘـﻲ ﻛـﺮد‬
‫ﮔـﺮﺑـﻪ ﺷـﺪ ﺳﺮﻧـﮕﻮن ز زﻳﻨــﺎﻧــﺎ‬

‫اﷲ اﻓـﺘـﺎد در ﻣــﻮﺷــﺎن‬ ‫اﷲ‬

‫ﭘﻬﻠﻮاﻧــﺎﻧــﺎ‬ ‫ﺑـﮕـﻴﺮﻳــﺪ‬ ‫ﻛــﻪ‬

‫ﻣــﻮﺷﻜــﺎن ﻃﺒﻞ ﺷــﺎدﻣـﺎﻧـﻪ زدﻧﺪ‬

‫ﺑـﻬـﺮ ﻓـﺘـﺢ و ﻇـﻔـﺮ ﻓـﺮاواﻧـــﺎ‬

‫ﺷـﺎه ﻣـﻮﺷـﺎن ﺑـﺸـﺪ ﺑـﻪ ﻓـﻴـﻞ ﺳـﻮار‬

‫ﻟﺸﮕـﺮ از ﭘﻴﺶ و ﭘﺲ ﺧـﺮوﺷــﺎﻧـــﺎ‬

‫ﮔـﺮﺑـﻪ را ﻫﺮ دو دﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻪ ﻫـﻢ‬

‫ﺑــﺎ ﻛـﻼف و ﻃﻨـﺎب و رﻳﺴﻤـــﺎﻧــﺎ‬

‫ﺷـﺎه ﮔـﻔـﺘــﺎ ﺑــﻪ دار آوﻳـﺰﻧــﺪ‬

‫اﻳـﻦ ﺳﮓ روﺳﻴـﺎه ﻧـــﺎداﻧـــﺎ‬

‫ﮔـﺮﺑـﻪ ﭼـﻮن دﻳــﺪ ﺷـﺎه ﻣـﻮﺷﺎن را‬

‫ﻏﻴﺮﺗﺶ ﺷــﺪ ﭼـﻮ دﻳﮓ ﺟـﻮﺷـﺎﻧــﺎ‬

‫‪٧٠‬‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺷـﻴﺮي ﻧﺸﺴﺖ ﺑــﺮ زاﻧــﻮ‬
‫ﻛـﻨـﺪ آن رﻳﺴـﻤــﺎن ﺑـــﻪ دﻧـﺪاﻧـــﺎ‬

‫ﻣـﻮﺷﻜـﺎن را ﮔﺮﻓﺖ و زد ﺑــﻪ زﻣﻴﻦ‬

‫ﻛـﻪ ﺷـﺪﻧـﺪي ﺑــﻪ ﺧـﺎك ﻳﻜﺴـﺎﻧــﺎ‬

‫ﻟﺸﮕـﺮ از ﻳـﻚ ﻃﺮف ﻓـﺮاري ﺷــﺪ‬

‫ﺷــﺎه از ﻳـﻚ ﻃـﺮف ﮔـﺮﻳـﺰاﻧــﺎ‬

‫از ﻣـﻴـﺎن رﻓﺖ ﻓـﻴـﻞ و ﻓـﻴـﻞ ﺳـﻮار‬

‫ﻣـﺨـﺰن ﺗــﺎج و ﺗـﺨـﺖ و اﻳــﻮاﻧـــﺎ‬

‫ﻫﺴﺖ اﻳـﻦ ﻗﺼﺔ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏـﺮﻳﺐ‬

‫زاﻛــﺎﻧــﺎ‬ ‫ﻋـﺒـﻴـﺪ‬ ‫ﻳــﺎدﮔــﺎر‬

‫ﺟــﺎن ﻣـﻦ ﭘـﻨـﺪ ﮔـﻴـﺮ از اﻳـﻦ ﻗـﺼ‪‬ﻪ‬

‫ﻛــﻪ ﺷـﻮي در زﻣــﺎﻧــﻪ ﺷـﺎداﻧــﺎ‬

‫ﻏﺮض از ﻣـﻮش و ﮔﺮﺑـﻪ ﺑﺮﺧﻮاﻧﺪن‬

‫ﻣـﺪﻋـﺎ ﻓـﻬـﻢ ﻛـﻦ ﭘﺴﺮ ﺟــﺎﻧــﺎ‬

‫‪٧١‬‬
 ‫ﺣﻜﺎﻳﺎت ﻓﺎرﺳﻲ‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد در ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﻃﻠﺤﻚ از ﻋﻘﺐ او آﻧﺠﺎ رﻓﺖ ﭼﻮن‬
‫او ﺑﺮﺳﻴﺪ واﻋﻆ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺲ ﭘﺴﺮﻛﻲ را ﮔﺎﺋﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﭘﺴﺮك‬
‫را ﺑﺮﮔﺮدن ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي ﻧﺸﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ او را از ﺻﺮاط ﺑﮕﺬراﻧﺪ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد‬
‫ﻣﻴﮕﺮﻳﺴﺖ ﻃﻠﺤﻚ ﮔﻔﺖ اي ﺳﻠﻄﺎن ﻣﮕﺮي و دل ﺧﻮش دار ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ آﻧﺮوز‬
‫ﭘﻴﺎده ﻧﻤﺎﻧﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٧٢‬‬
‫ﻫﻤﺪاﻧﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ ﺧﻮش ﺻﻮرت را دﻳﺪ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﺔ او ﺑﻴﺮون‬
‫ﻣﻴﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ اﻳﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺗﻮ داري‪ .‬ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﻣﺮدم رﻓﺘﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻧﺖ ﺑﺮ آﻳﺪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ زﻧﻲ ﺑﺨﻮاه ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻳﻢ ﺗﺎ ده ﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺤﺘﺎج ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در ﻛﺎﺷﺎن ﺧﺮﮔﻮﺷﻲ ﺑﻔﺮوﺧﺖ ﺗﻤﻐﺎﭼﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺎﻏﺬ ﺗﻤﻐﺎ ﻧﻮﻳﺴﺪ‬

‫دﻻل از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ .‬ﻧﺎم ﭘﺪرت ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﺮ‪.‬‬
‫ﻧﺎم ﺟﺪت ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺜﻤﺎن‪ .‬ﺗﻤﻐﺎﭼﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻧﻮﻳﺴﻢ؟ دﻻل ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﮔﻬﻲ‬
‫ﻣﻴﺨﻮرد ﺑﻨﻮﻳﺲ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺮ دﻳﺰه‪.‬‬

‫***‬

‫ﭘﻴﺮزﻧﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻬﻲ دوﺳﺘﺮ داري ﻳﺎ ﻛﻴﺮي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ روﺳﺘﺎﺋﻴﺎن‬

‫ﮔﻔﺖ وﺷﻨﻴﺪ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪٧٣‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﺒﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻛﻪ از ﭘﺸﻚ ﺷﺘﺮ ﺑﻮراﻧﻲ ﻣﻴﺴﺎزم ﺗﻌﺒﻴﺮ‬
‫آن ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻣﻌﺒﺮﮔﻔﺖ‪ :‬دو ﺗﻨﮕﻪ ﺑﺪه ﺗﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮ آن ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ دو ﺗﻨﮕﻪ‬
‫داﺷﺘﻤﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﺎدﻧﺠﺎن دادﻣﻲ ﺗﺎ از ﭘﺸﻚ ﺷﺘﺮ ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻤﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻓﺼﺎديِ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﺎم رگ ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ ﺑﮕﺸﺎد‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ ﺑﺎدي از وي ﺟﺪا‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺎﺗﻮن از ﺷﺮم ﺧﻮد را ﺑﻴﻨﺪاﺧﺖ و ﺑﻴﺨﻮد ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از زﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﺘﺎد‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺣﺎﻟﻲ ﭼﻮن ﻣﻴﺒﻴﻨﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﺧﻮن ﻣﻴﺮود‪ ،‬ﺑﺎد ﻣﻴﺮود‪ ،‬زﺑﺎن از ﻛﺎر‬
‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺸﺎءاﷲ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻟﻄﻒ ﻛﻨﺪ‬

‫***‬

‫‪٧٤‬‬
‫ﺷﺸﺘﺮي زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﺷﺐ اول ﻛﻪ ﭘﻴﺶ او رﻓﺖ زن ﻣﻮي زﻫﺎر ﻧﻜﻨﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن در او اﻧﺪاﺧﺖ زﻧﻚ ﺗﻴﺰي ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺪ ﻧﻤﻴﻜﻨﻲ‬
‫و آﻧﭽﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻨﺪ ﻣﻴﻜﻨﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻬﺪي ﺧﻠﻴﻔﻪ در ﺷﻜﺎر از ﻟﺸﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﺎﻧﺪ ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ اﻋﺮاﺑﻲ رﺳﻴﺪ ﻃﻌﺎم‬
‫ﻣﺎﺣﻀﺮي و ﻛﻮزهاي ﺷﺮاب ﭘﻴﺶ آورد‪ .‬ﭼﻮن ﻛﺎﺳﻪاي ﺑﺨﻮردﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاص ﻣﻬﺪﻳﻢ‪ .‬ﻛﺎﺳﺔ دوم ﺑﺨﻮردﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻳﻜﻲ از اﻣﺮاي ﻣﻬﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻛﺎﺳﺔ ﺳﻴﻢ ﺑﺨﻮردﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻬﺪﻳﻢ‪ .‬اﻋﺮاﺑﻲ ﻛﻮزه را ﺑﺮداﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺎﺳﺔ‬
‫اول ﺧﻮردي دﻋﻮي ﺧﺪﻣﺘﻜﺎري ﻛﺮدي‪ ،‬دوم دﻋﻮي اﻣﺎرت ﻛﺮدي‪ ،‬ﺳﻴﻢ دﻋﻮي‬
‫ﺧﻼﻓﺖ ﻛﺮدي‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺎﺳﻪاي دﻳﮕﺮ ﺧﻮري ﻫﺮآﻳﻨﻪ دﻋﻮي ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻨﻲ‪ .‬روز دﻳﮕﺮ‬
‫ﭼﻮن ﻟﺸﮕﺮ ﺑﺮ او ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ اﻋﺮاﺑﻲ از ﺗﺮس ﺑﮕﺮﻳﺨﺖ‪ ،‬ﻣﻬﺪي ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮش ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬زري ﭼﻨﺪش ﺑﺪاد‪ .‬اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﺷﻬﺪ اﻧﻚ اﻟﺼﺎدق وﻟﻮ‬
‫دﻋﻴﺖ اﻟﺮاﺑﻌﻪ‪] «.‬ﺷﻬﺎدت ﻣﻴﺪﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ راﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭼﻬﺎرﻣﻲ را ﻧﻴﺰ‬
‫ادﻋﺎ ﻣﻴﻜﺮدي[‪.‬‬

‫***‬

‫‪٧٥‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻣﺰاري رﺳﻴﺪ ﮔﻮري ﺳﺨﺖ دراز دﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬اﻳﻦ ﮔﻮر ﻛﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫از آن ﻋﻠﻤﺪار رﺳﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﻋﻠﻤﺶ در ﮔﻮر ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﻴﻌﻪاي در ﻣﺴﺠﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻧﺎم ﺻﺤﺎﺑﻪ دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ دﻳﻮار ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻴﻮ ﺑﺮ‬
‫ﻧﺎم اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ اﻧﺪازد‪ ،‬ﺑﺮ ﻧﺎم ﻋﻠﻲ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺳﺨﺖ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﻪ‬
‫ﭘﻬﻠﻮي اﻳﻨﺎن ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺳﺰاي ﺗﻮ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻃﻠﺤﻚ را ﺑﻪ ﻣﻬﻤﻲ ﭘﻴﺶ ﺧﻮارزﻣﺸﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ آﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺧﻮارزﻣﺸﺎه‬
‫رﻋﺎﻳﺘﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ او ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻴﻜﺮد‪ .‬روزي ﭘﻴﺶ ﺧﻮارزﻣﺸﺎه ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﺮﻏﺎن و‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻜﻲ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻣﺮﻏﻲ ازﻟﻚ ﻟﻚ زﻳﺮﻛﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ازﭼﻪ داﻧﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮآﻧﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺧﻮارزم ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ دﻋﻮي ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬اورا ﭘﻴﺶ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬او را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺎرﺳﺎل‬
‫اﻳﻨﺠﺎﻳﻜﻲ دﻋﻮي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻣﻴﻜﺮد‪ ،‬او را ﻛﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ او را‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدم‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮﺑﻜﺮ رﺑﺎﻧﻲ اﻛﺜﺮ ﺷﺒﻬﺎ ﺑﻪ دزدي رﻓﺘﻲ و ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬دﺳﺘﺎر‬
‫ﺧﻮد ﺑﺪزدﻳﺪ و در ﺑﻐﻞ ﻧﻬﺎد‪ .‬ﭼﻮن در ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ زﻧﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ آوردهاي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ دﺳﺘﺎر آوردهام‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﻪ از آن ﺧﻮد ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﺗﻮ ﻧﺪاﻧﻲ‪ .‬از ﺑﻬﺮ آن دزدﻳﺪهام ﺗﺎ آرﻣﺎن دزدﻳﻢ ﺑﺎﻃﻞ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫‪٧٧‬‬
‫ﺟﺤﻲ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﺮدم ﻣﻴﺪزدﻳﺪ و ﮔﻮﺷﺘﺶ ﺻﺪﻗﻪ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬از او ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ دارد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺛﻮاب ﺻﺪﻗﻪ ﺑﺎ ﺑﺰة دزدي ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮدد و در ﻣﻴﺎن ﭘﻴﻪ و‬
‫دﻧﺒﻪاش ﺗﻮﻓﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺴﺮي ﺧﻮب ﺻﻮرت داﺷﺖ و ﺟﻤﺎع ﻧﻤﻴﺪ‪ .‬ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺑﺎ ﭘﺪرش ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ‬
‫اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﺗﻮ را ﺑﻔﺮوﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻋﺎ ﺑﻴﻌﺶ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻔﻊ ﺑﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﻴﺪ رﺿﻲاﻟﺪﻳﻦ ﺷﺒﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺳﻴﺪ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي‬
‫ﺑﮕﻮي ﺗﺎ ﻣﻲﺑﺨﺴﺒﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻣﻜﺮر ﻛﺮد ﺳﻴﺪ را ﺧﻮاب ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻮ ﮔﻪ ﻣﺨﻮر‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﻣﮕﻮي ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﺨﺴﺒﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٧٨‬‬
‫ﻃﻠﺤﻚ دراز ﮔﻮﺷﻲ ﭼﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬روزي ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬دراز ﮔﻮﺷﺎن او را‬
‫ﺑﻪاﻻغ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺘﻦ‪ .‬ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬او ﺳﺨﺖ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ ﭘﻴﺶ ﺳﻠﻄﺎن‬
‫آﻣﺪ ﺗﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ او را راه ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن راه ﻧﻴﺎﻓﺖ در زﻳﺮ‬
‫درﻳﭽﻪاي رﻓﺖ ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬او را ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻠﺘﺒﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺧﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫اﻣﻴﺮ ﻃﻐﺎﭼﺎر از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ راﻓﻀﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻜﻪ زن‬
‫را از ﻛﻮن ﮔﺎﻳﺪ‪ .‬دﺳﺖ ﺑﺮ دﻫﺎن ﻧﻬﺎده ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻮاي ﻣﻴﻦ اﻳﻜﻲ ﻛﺰ راﻓﻀﻲ‬
‫اوﻟﻮﺑﺪرﻣﻴﻦ« ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻦ دوﺑﺎره راﻓﻀﻲ ﺷﺪهام‪.‬‬

‫***‬

‫‪٧٩‬‬
‫ﭘﺴﺮ ﺧﻄﻴﺐ دﻫﻲ ﺑﺎﻣﺪاد در ﭘﺎﻳﮕﺎه رﻓﺖ ﭘﺪر را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺮ ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ ﭘﻨﺪاﺷﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ روزه ﭼﻨﺎن ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬روز ﺟﻤﻌﻪ ﭘﺪرش ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﺧﻄﺒﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﺮ در ﻣﺴﺠﺪ‬
‫رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﺑﺎ ﺧﺮ را ﻣﻴﮕﺎﺋﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﺑﺮم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﺤﻲ در ﻛﻮدﻛﻲ ﭼﻨﺪ روز ﻣﺰدور ﺧﻴﺎﻃﻲ ﺑﻮد‪ .‬روزي اﺳﺘﺎدش ﻛﺎﺳﻪاي ﻋﺴﻞ ﺑﻪ‬
‫دﻛﺎن ﺑﺮد‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎري رود ﺟﺤﻲ را ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﻳﻦ ﻛﺎﺳﻪ زﻫﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫زﻧﻬﺎر ﺗﺎ ﻧﺨﻮري ﻛﻪ ﻫﻼك ﺷﻮي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن اﺳﺘﺎد‬
‫ﺑﺮﻓﺖ ﺟﺤﻲ وﺻﻠﻪاي ﺟﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاف ﺑﺪاد و ﭘﺎره ﻧﺎن ﻓﺰوﻧﻲ ﺑﺴﺘﺪ و ﺑﺎ آن‬
‫ﻋﺴﻞ ﺗﻤﺎم ﺑﺨﻮرد‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺑﺎز آﻣﺪ وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻄﻠﺒﻴﺪ‪ .‬ﺟﺤﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻣﺰن ﺗﺎ‬
‫راﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪم ﻃﺮار وﺻﻠﻪ ﺑﺮﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫ﺑﻴﺎﺋﻲ و ﻣﺮا ﺑﺰﻧﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ زﻫﺮ ﺑﺨﻮرم ﺗﺎ ﺗﻮ ﺑﺎزآﺋﻲ ﻣﻦ ﻣﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬آن زﻫﺮ ﻛﻪ در‬
‫ﻛﺎﺳﻪ ﺑﻮد ﺗﻤﺎم ﺑﺨﻮردم و ﻫﻨﻮز زﻧﺪهام‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﺗﻮ داﻧﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨٠‬‬
‫ﭘﺪر ﺟﺤﻲ دو ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺪو داد ﻛﻪ ﺑﻔﺮوش‪ .‬او در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ ﻣﻴﮕﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮ در‬
‫ﺧﺎﻧﻪاي رﺳﻴﺪ‪ .‬زﻧﻲ ﺧﻮب ﺻﻮرت او را دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪه ﺗﺎ ﺗﻮ‬
‫را ﺟﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺟﺤﻲ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺪاد و ﺟﻤﺎع ﺑﺴﺘﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺎﻫﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺪاد و‬
‫ﺟﻤﺎﻋﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻜﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺪري آب ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ‪ .‬آن‬
‫زن ﻛﻮزه ﺑﺪو داد و ﺑﺨﻮرد و ﻛﻮزه ﺑﺮ زﻣﻴﻦ زد و ﺑﺸﻜﺴﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺷﻮﻫﺮش را از‬
‫دور ﺑﺪﻳﺪ در ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻣﺮد ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬از‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ آب ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ ،‬ﻛﻮزه از دﺳﺘﻢ ﺑﻴﻔﺘﺎد و ﺑﺸﻜﺴﺖ‪ .‬دو ﻣﺎﻫﻲ داﺷﺘﻢ‬
‫ﺧﺎﺗﻮن ﺑﻪ ﮔﺮوﻛﻮزه ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ وﻣﻦ ازﺗﺮس ﭘﺪر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲ ﻳﺎرم رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮد ﺑﻪ زن ﻋﺘﺎب ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﻮزه ﭼﻪ ﻗﺪر دارد ﻣﺎﻫﻲﻫﺎ ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺟﺤﻲ داد ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ روان ﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻃﻔﻴﻠﻴﺌﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪﻛﻪ اﺷﺘﻬﺎ داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻴﭽﺎره در ﺟﻬﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺘﺎع‬
‫دارم‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨١‬‬
‫ﭘﻴﺮي ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻴﺒﻲ رﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻪ زن دارم‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﮔﺮده و ﻣﺜﺎﻧﻪ و ﻛﻤﺮﮔﺎﻫﻢ‬
‫درد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺧﻮرم ﺗﺎ ﻧﻴﻚ ﺷﻮم؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﺠﻮن ﻧُﻪ ﻃﻼق‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ راﻫﻲ ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺷﻴﺦ ﺳﻌﺪي را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﺷﻪ ﻛﺮده و ﻛﻴﺮ‬
‫ﺑﺮ دﻳﻮار ﻣﻴﻤﺎﻟﻴﺪ ﺗﺎ اﺳﺘﺒﺮا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺷﻴﺦ ﭼﺮا دﻳﻮار ﻣﺮدم ﺳﻮراخ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ اﻳﻤﻦ ﺑﺎش‪ ،‬ﺑﺪان ﺳﺨﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ دﻳﺪهاي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋ‪‬ﻤﺮان ﻧﺎﻣﻲ را در ﻗﻢ ﻣﻴﺰدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﻋ‪‬ﻤ‪‬ﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﺮاش ﻣﻴﺰﻧﻴﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻋﻤﺮ اﺳﺖ و اﻟﻒ و ﻧﻮن ﻋﺜﻤﺎن ﻫﻢ دارد‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨٢‬‬
‫ﺗﺮك ﭘﺴﺮي ﭼﻨﮕﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻋﺎدت او ﺑﻮد ﺑﺮﻣﻴﺠﺴﺖ و ﻛﻮن ﻣﻴﮕﺮداﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي ﻣﺘﺤﻴﺮ در او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺮك ﭘﺴﺮ درﻳﺎﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫دل ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﮔﺮدﻧﺪه ﻣﺪه ﻛﺎﻳﻦ دوﻻب‬

‫آﺳﻴﺎﺋﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﺑﺮ ﺧـﻮن ﻋﺰﻳﺰان ﮔﺮدد‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در دﻫﻠﻴﺰ ﺧﺎﻧﻪ زن ﺧﻮد را ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ و زن ﮔﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺳﻴﻠﻲ ﻧﺮم ﺑﺮ ﮔﺮدن‬

‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻴﺰد‪ .‬دروﻳﺸﻲ ﺳﺌﻮال ﻛﺮد‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺮت ﺑﺎد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ در‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﻴﺨﻮرﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ دﻫﻴﺪ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻛﻴﺮ ﻣﻴﺨﻮرم و ﺷﻮﻫﺮم‬
‫ﺳﻴﻠﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ رﻓﺘﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺎﻧﺪان ارزاﻧﻲ ﺑﺎد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻓﺼﺎدي رگ ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ ﺑﮕﺸﺎد‪ .‬ﺧﺎﺗﻮن ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﭙﺮﺳﻴﺪ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬از ﭘﺮي ﺧﻮﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻮن ﻧﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ ﺑﺎدي از وي ﺟﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺳﺘﺎد اﻳﻦ ﻧﻴﺰ از ﭘﺮي‬
‫ﺧﻮن ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﺧﺎﺗﻮن از ﻓﺮاﺧﻲ ﻛﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٨٣‬‬
 ‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﺳﭙﺮي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻼﺣﺪه رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻗﻠﻌﻪ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺮ ﺳﺮش زدﻧﺪ‬
‫و ﺑﺸﻜﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك ﻛﻮري‪ ،‬ﺳﭙﺮي ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻤﻴﺒﻴﻨﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻣﻴﺰﻧﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ را ﭘﺴﺮ در ﭼﺎه اﻓﺘﺎد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻣﺮو ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﺮوم و رﺳﻦ‬
‫ﺑﻴﺎورم و ﺗﻮ را ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮذﻧﻲ ﺑﺎﻧﮓ ﻣﻴﮕﻔﺖ و ﻣﻴﺪوﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﻴﺪوي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ آواز‬
‫ﺗﻮ از دور ﺧﻮﺷﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺪوم ﺗﺎ آواز ﺧﻮد از دور ﺑﺸﻨﻮم‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬
 ‫***‬

‫دو ﻛﻮدك در ﻗﻢ از زﻣﺎن ﻃﻔﻠﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ وﻗﺖ ﭘﻴﺮي ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻛﺮدﻧﺪي‪.‬‬

‫روزي ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺎرهاي ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻓﺎرغ ﺷﺪﻧﺪﻳﻜﻲ ﺑﺎ‬
‫دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺷﻬﺮﻣﺎ ﺳﺨﺖ ﺧﺮاﺑﺴﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﭘﻴﺮان ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮﻛﺘﺶ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬آﺑﺎداﻧﻲ در او ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺘﻮان داﺷﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫درِ ﺧﺎﻧﺔ ﺟﺤﻲ ﺑﺪزدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬او ﺑﺮﻓﺖ و در ﻣﺴﺠﺪي ﺑﺮﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺒﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﺮا‬
‫در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮﻛﻨﺪهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬درِ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ دزدﻳﺪهاﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ اﻳﻦ در دزد را‬
‫ﻣﻴﺸﻨﺎﺳﺪ‪ ،‬دزد را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﭙﺎرد و در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﺎزﺳﺘﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨٥‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﭘﻴﺮي ﺿﻌﻴﻒ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺘﻮارهاي ﺧﺎر ﻣﻴﻜﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮ او رﺣﻤﺶ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﭘﻴﺮ دو ﺳﻪ دﻳﻨﺎر زر ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ ﻳﺎ درازﮔﻮﺷﻲ ﻳﺎ دو ﺳﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺎﻏﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ دﻫﻢ ﺗﺎ از اﻳﻦ زﺣﻤﺖ ﺧﻼﺻﻲ ﻳﺎﺑﻲ‪ .‬ﭘﻴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬زر ﺑﺪه ﺗﺎ درﻣﻴﺎن‬
‫ﺑﻨﺪم و ﺑﻪ درازﮔﻮﺷﻲ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان در ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮم و ﺑﻪ ﺑﺎغ ﺑﺮوم و ﺑﻪ‬
‫دوﻟﺖ ﺗﻮ در ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻤﺮ آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺎﺳﺎﻳﻢ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن را ﺧﻮش آﻣﺪ و ﻓﺮﻣﻮد ﭼﻨﺎن‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﻧﺎﺋﺒﻲ داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﻔﺮي ﺑﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺑﻮد‪ .‬در راه ﺑﺎز اﺳﺘﺎد‬
‫ﭘﺎرهاي ﺷﺮاب ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر او را ﻃﻠﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺪوﻳﺪ و‬
‫ﻣﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻻﻧﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ او ﻣﺴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﻣﺎ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻣﻴﺒﻴﻨﻢ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨٦‬‬
‫دزدي در ﺧﺎﻧﺔ اﺑﻮﺑﻜﺮ رﺑﺎﻧﻲ رﻓﺖ‪ .‬اوﺑﻴﺪار ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ در ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬دزد در‬
‫ﭘﺲ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ راه ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﺎﻧﮓ زد ﻛﻪ ﻫﻲ »ﺷﺎدي«!‬
‫دزد ﻧﺎﭼﺎر ﺟﻮاب داد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﭘﺎﻳﻢ ﺑﻤﺎل‪ .‬دزد ﭘﺎﻳﺶ ﻣﺎﻟﻴﺪ ﻛﻴﺮش ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﺎدي« ﭘﻴﺶ آي ﺟﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪه‪ .‬ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺗﻦ در داد ﻳﻜﺒﺎرش ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫از زﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﺎدي« ﭘﻴﺶ آي‪ .‬ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮش ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎري ﭼﻬﺎر و ﭘﻨﺞ ﺑﺎر‬
‫دزد را ﺑﮕﺎد‪ .‬ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن را اﺳﺒﻲ ﻻﻏﺮ در ﺧﺎﻧﺔ او ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﺎدي«‬
‫اﺳﺐ را آب ده‪ .‬دزد ﭘﻴﺶ ﭼﺎه رﻓﺖ دﻟﻮ درﻳﺪه ﺑﻮد ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ دﻟﻮ ﺑﺎﻻ ﻣﻴﻜﺸﻴﺪ‬
‫اﺳﺐ ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻴﺸﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﺬﻳﺐ ﺑﺴﻴﺎر اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﻮد را در ﺧﻮاب ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬دزد‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ در ﺟﺴﺖ‪ .‬دزدان دﻳﮕﺮ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ دﻳﻮارﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﻘﺐ ﻣﻴﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻳﺎران زﺣﻤﺖ ﻣﻜﺸﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺘﺎﻋﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻼف از ﻣﺮدﻛﻲ ﻛﻪ ﺳﻘﻨﻘﻮر ﺧﻮرده اﺳﺖ واز ﺟﻤﺎع ﺳﻴﺮ ﻧﻤﻴﺸﻮد و اﺳﺒﻲ‬
‫ﻛﻪ اﺳﺘﻘﺴﺎء دارد از آب ﺳﻴﺮي ﻧﻤﻴﺪاﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺗﺮك ﭘﺴﺮي ﻣﺴﺖ ﺑﺮ در ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﻏﻼﻣﺒﺎره او را ﺑﺪﻳﺪ و ﺑﺮ‬

‫دوش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮد و ﻫﻤﺔ ﺷﺐ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺖ روز‬
‫ﺗﺮك ازﺧﻮاب ﺑﺮآﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ درﻛﺠﺎ ﺧﻔﺘﻪام؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺑﻨﺪه ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ در زﻳﺮ ﺧﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺎﻻﻳﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﻮاب ﻏﻠﻄﻴﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﺷﻠﻮارم ﮔﺸﺎده اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﻮاب ﺧﺮه ﻛﺸﻴﺪه ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻛﻮﻧﻢ ﭼﺮا ﺗﺮﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ در ﻣﺴﺘﻲ ﻗﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺳﻮراخ ﻛﻮﻧﻢ درد ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﺴﺘﻲ دو ﺑﻴﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﺗﺮك‬
‫ﭘﺴﺮ ﺑﺎور ﻛﺮد و ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫اردﺑﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬زﺣﻤﺘﻲ دارم ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻃﺒﻴﺐ ﻧﺒﺾ او ﺑﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻼج ﺗﻮ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ روز ﻗﻠﻴﺔ ﭘﻨﺞ ﻣﺮغ ﻓﺮﺑﻪ و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﺮة ﻧﺮ ﻣﻄﻨﺠﻨﻪ‬
‫ﻛﺮده ﻣﺰﻋﻔﺮ ﺑﺎ ﻋﺴﻞ ﻣﻴﺨﻮري و ﻗﻲ ﻣﻴﻜﻨﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ راﺳﺘﻲ ﺧﻮش ﻋﻘﻞ‬
‫داري‪ .‬اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻮ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ اﮔﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮ ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﻦ در ﺣﺎل‬
‫ﺑﺨﻮرم‪.‬‬

‫***‬

‫واﻋﻈﻲ در ﻛﺎﺷﺎن ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﻛﻪ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺣﻮض ﻛﻮﺛﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ‬

‫اﻣﻴﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ)ع( ﺑﺎﺷﺪ و آب آن ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﻧﺶ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﺷﻲاي ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﮕﺮ او در ﻛﻮزه ﻛﻨﺪ و ﻫﻢ ﺧﻮد ﺑﺎز ﺧﻮرد‪.‬‬

‫‪٨٨‬‬
 ‫***‬

‫ﺧﻠﻒ ﻧﺎم ﺣﺎﻛﻤﻲ در ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﻮد‪ .‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻼن ﻛﺲ ﻣﻄﻠﻖ ﺷﻜﻞ ﺗﻮ دارد‬
‫او را ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺮد از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺎدرت دﻻﻟﮕﻲ ﻛﺮدي و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺎن‬
‫رﻓﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرم ﻋﻮرﺗﻲ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺑﻮد ﻫﺮﮔﺰ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺮﻓﺘﻲ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺪرم‬
‫در ﺑﺎﻏﻬﺎي ﺑﺰرﮔﺎن ﻛﺎر ﻛﺮدي و آب ﻛﺸﻲ داﺷﺘﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﻤﻌﻲ ﻗﺰوﻳﻨﻴﺎن ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻼﺣﺪه رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺎزﮔﺸﺘﻦ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺳﺮ ﻣﻠﺤﺪي ﺑﺮ‬
‫ﭼﻮب ﻛﺮده ﻣﻲآوردﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﭘﺎﺋﻲ ﺑﺮ ﭼﻮب ﻣﻲآورد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ را ﻛﻪ‬
‫ﻛﺸﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺳﺮش ﻧﻴﺎوردي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎﻣﻦ ﺑﺮﺳﻴﺪم ﺳﺮش‬
‫ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٨٩‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم در زﻣﺎن ﺧﻠﻔﺎ دﻋﻮي‬
‫ﺧﺪاﺋﻲ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ واﻛﻨﻮن ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮدمِ اﻳﻦ روزﮔﺎر را‬
‫ﭼﻨﺪان ﻇﻠﻢ و ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ از ﺧﺪاﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻲآﻳﺪ و ﻧﻪ از‬
‫ﭘﻴﻐﺎﻣﺒﺮ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ دوﺳﺘﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺮا ﭼﺸﻢ درد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا‬
‫ﭘﺎرﺳﺎل دﻧﺪان درد ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺮ ﻛﻨﺪم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ ﺑﺎدي رﻫﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﻛﻮن ﺑﻪ ﻫﻢ ﮔﻴﺮ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا از ﻋﺸﻖ ﻛﻴﺮ ﺗﻮ ﻗﻮة ﻣﺎﺳﻜﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٩٠‬‬
‫ﻛَﻠﻲ از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون آﻣﺪ ﻛﻼﻫﺶ دزدﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻣﻲ ﻣﺎﺟﺮا ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻮ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪي ﻛﻼه ﻧﺪاﺷﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﻦ ﺳﺮ از آن ﺳﺮﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻲ ﻛﻼه ﺑﻪ راه ﺗﻮان ﺑﺮد؟‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﭘﺎي راﺳﺖ ﺑﺮ رﻛﺎب ﻧﻬﺎد و ﺳﻮار ﺷﺪ‪ .‬روﻳﺶ از ﻛﻔﻞ اﺳﺐ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬واژﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺐ ﺑﻨﺸﺴﺘﻪاي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎژﮔﻮﻧﻪ ﻧﻨﺸﺴﺘﻪام‪ ،‬اﺳﺐ ﭼﭗ‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ و ﭘﺴﺮش در ﺻﺤﺮاﺋﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﺮﻛﻲ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو را ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ و ﺑﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎدر از ﭘﺴﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﺮك را ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺸﻨﺎﺳﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در زﻣﺎن ﻣﺠﺎﻣﻌﺖ‬
‫روﻳﺶ از ﻃﺮف ﺗﻮ ﺑﻮد ﺗﻮ او را زودﺗﺮ ﺑﺸﻨﺎﺳﻲ‪.‬‬

‫‪٩١‬‬
 ‫***‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد روزي در ﻏﻀﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ او را از آن ﻣﻼﻟﺖ‬

‫ﺑﻴﺮون آرد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺳﻠﻄﺎن ﻧﺎم ﭘﺪرت ﭼﻪ ﺑﻮد؟ ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و روي‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ ﺑﺎز ﺑﺮاﺑﺮ او رﻓﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺆال ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮدكِ‬
‫ﻗﻠﺘﺒﺎن ﺳﮓ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﻛﺎر داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎم ﭘﺪرت ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎم ﭘﺪر‬
‫ﭘﺪرت ﭼﻮن ﺑﻮد؟ ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫رازي و ﮔﻴﻼﻧﻲ و ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺣﺞ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﻣﻔﻠﺲ ﺑﻮد و رازي و‬

‫ﮔﻴﻼﻧﻲ ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رازي ﭼﻮن دﺳﺖ در ﺣﻠﻘﺔ ﻛﻌﺒﻪ زد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﺮاﻧﺔ‬
‫آن ﻛﻪ ﻣﺮا اﻳﻨﺠﺎ آوردي »ﺑﻠﻴﺎن« و »ﺑﻨﻔﺸﻪ« را از ﻣﺎل ﺧﻮد آزاد ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻴﻼﻧﻲ‬
‫ﭼﻮن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﺮاﻧﻪ »ﻣﺒﺎرك« و »ﺳﻨﻘﺮ« را آزاد ﻛﺮدم‪.‬‬
‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﭼﻮن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺗﻮ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻪ ﺑﻠﻴﺎن دارم و ﻧﻪ‬
‫ﺳﻨﻘﺮ و ﻧﻪ ﺑﻨﻔﺸﻪ و ﻧﻪ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﻣﺎدر ﻓﺎﻃﻤﻪ را از ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻪ ﻃﻼق‬
‫آزاد ﻛﺮدم‪.‬‬

‫‪٩٢‬‬
 ‫***‬

‫ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺪﺗﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ درس ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ و ﻓﻬﻢ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮم داﺷﺖ ﻛﻪ او را ﻣﻨﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬روزي ﭼﻮن ﻛﺘﺎب ﺑﮕﺸﺎد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫»ﻗﺎل ﺑﻬﺰﻳﻦ ﺣﻜﻴﻢ« او ﺑﻪ ﺗﺼﺤﻴﻒ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻳﻦ ﭼﻜﻨﻢ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ زﻳﻦ آن ﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﻛﺘﺎب در ﻫﻢ زﻧﻲ و ﺑﺮوي‪ .‬ﺑﻴﻬﻮده دردﺳﺮ ﻣﺎ و ﺧﻮد‬
‫ﻧﺪﻫﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﻌﺪاﻟﺪﻳﻦ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ ﺳﺨﺖ ﺳﻴﺎه ﭼﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺒﻲ ﻣﺴﺖ در ﺣﺠﺮه رﻓﺖ‬
‫ﺷﻴﺸﺔ ﻣﺪاد از دﻳﻮار آوﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد درش ﺑﺮ آن زد ﺑﺸﻜﺴﺖ‪ .‬ﻓﺮﺟﻲِ ﺳﭙﻴﺪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺸﺘﺶ ﺳﻴﺎه ﺷﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﻓﺮﺟﻲ را ﭘﻮﺷﻴﺪ و آن ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻧﺪﻳﺪ و ﺑﻪ درﺳﮕﺎه ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮازي رﻓﺖ‪ .‬اﺻﺤﺎب او را ﺑﺎ ﻧﻈﺮ آوردﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻪ‬
‫رﺳﻮاﺋﻴﺴﺖ؟ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ رﺳﻮاﺋﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻋﺮق ﻣﻮﻻﻧﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٩٣‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ را ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻫﻞ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﻪ دﻋﺎي ﺗﻮ ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎدﻳﺪه ﭼﺮا‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪاي ﺑﺪ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺋﺒﻲ ﺑﺪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮ از ﺧﻮد داﺷﺖ‪ .‬روزي آﺋﻴﻨﻪ داري آﻳﻨﻪ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻧﺎﺋﺐ داد‪ .‬آﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﺑﺴﻲ ﺗﻘﺼﺮ در آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻣﺎ‬
‫رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﻔﻆ ﺟﻤﻊ ﻣﮕﻮي‪ .‬ﺑﮕﻮي در آﻓﺮﻳﻨﺶ ﻣﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺋﺐ آﻳﻨﻪ ﭘﻴﺶ داﺷﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺟﻪ اﮔﺮ ﺑﺎور ﻧﻤﻴﻜﻨﻲ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ در آﻳﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﭘﻴﺶ واﺛﻖ دﻋﻮي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬واﺛﻖ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫ﺑﻮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭼﻮن او ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ »ﻻ ﻧﺒﻲ ﺑﻌﺪي« ﭘﺲ دﻋﻮي‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ او ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﻻ ﻧﺒﻲ ﺑﻌﺪي‪» ،‬ﻻ ﻧﺒﻴﻪ ﺑﻌﺪي« ﻧﻔﺮﻣﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٩٤‬‬
 ‫***‬

‫ﭘﺪر ﺟﺤﻲ ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮد‪ .‬ﺟﺤﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺎدرش ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﺮا‬
‫ﺑﺨﻮرﻳﻢ ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺟﺤﻲ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﻔﺮه ﺑﻨﻬﺎدﻧﺪ ﺟﺤﻲ ﺑﻴﺎﻣﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ در زد‪.‬‬
‫ﻣﺎدرش دو ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ در زﻳﺮ ﺗﺨﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮد و ﻳﻜﻲ ﻛﻮﭼﻚ در ﻣﻴﺎن آورد‪.‬‬
‫ﺟﺤﻲ از ﺷﻜﺎف در دﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻨﺸﺴﺘﻨﺪ ﭘﺪرش از ﺟﺤﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﻳﻮﻧﺲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺷﻨﻴﺪهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﭘﺮﺳﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬ﺳﺮ ﭘﻴﺶ ﻣﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﺮده و ﮔﻮش ﺑﺮ دﻫﺎن ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻬﺎد وﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ آن زﻣﺎن‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدم اﻳﻨﻚ دو ﻣﺎﻫﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻣﻦ در زﻳﺮ ﺗﺨﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻳﺸﺎن ﺑﭙﺮس‬
‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻧﺠﺎري زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎه ﭘﺴﺮي ﺑﻴﺎورد‪ .‬از ﭘﺪرش ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ اﻳﻦ‬
‫ﭘﺴﺮ را ﭼﻪ ﻧﺎم ﻧﻬﻴﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﻪ ﻣﺎه را ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺎه آﻣﺪه اﺳﺖ او را ﭼﺎﭘﺎر‬
‫اﻳﻠﭽﻲ ﻧﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪٩٥‬‬
 ‫***‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد را در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺑﻮراﻧﻲ ﭘﻴﺶ آوردﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﻃﻌﺎﻣﻴﺴﺖ ﺧﻮش‪ .‬ﻧﺪﻳﻤﻲ در ﻣﺪح ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﻓﺼﻠﻲ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﺳﻴﺮ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺳﺨﺖ ﻣﻀﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺪﻳﻢ ﺑﺎز در ﻣﻀﺮت ﺑﺎدﻧﺠﺎن‬
‫ﻣﺒﺎﻟﻐﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك ﻧﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺪﺣﺶ ﻣﻲﮔﻔﺘﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﺪﻳﻢ ﺗﻮام ﻧﻪ ﻧﺪﻳﻢ ﺑﺎدﻧﺠﺎن‪ .‬ﻣﺮا ﭼﻴﺰي ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ را‬
‫ﺧﻮش آﻳﺪ ﻧﻪ ﺑﺎدﻧﺠﺎن را‪.‬‬

‫* **‬

‫ﻣﺴﻌﻮد رﻣﺎل در راه ﺑﻪ ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﺸﺎه رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻛﻪ درﭼﻪ ﻛﺎري؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻴﻜﺎرم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر آﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرت ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻫﺮﮔﺰ ﭼﻴﺰي ﻧﻜﺎﺷﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر آﻳﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٩٦‬‬
‫ﺗﺮك ﭘﺴﺮي در راﻫﻲ ﻣﻴﺮﻓﺖ و اﻳﻦ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ‪ :‬ﻣﺴﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮدم و اﻓﺘﺎده‬
‫ﺑﻲﺧﺒﺮ‪ .‬ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي ﺑﺸﻨﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آه‪ ،‬آن زﻣﺎن ﻣﻦ ﺑﺪﺑﺨﺖِ ﮔﺮدن ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﺠﺎ‬
‫ﺑﻮدم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺗﺮﻛﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﻤﺎم ﻛﻪ در رﻓﺘﻲ ﭼﻮن ﺑﻴﺮون آﻣﺪي ﺣﻤﺎﻣﻲ را ﺑﮕﺮﻓﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫رﺧﺘﻲ از آن ﻣﻦ دزدﻳﺪهاي‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ او را در ﻫﻴﭻ ﺣﻤﺎﻣﻲ ﻧﻤﻴﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روزي در ﺣﻤﺎﻣﻲ رﻓﺖ ﭼﻨﺪ ﻛﺲ را ﮔﻮاه ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﻌﺒﺪه ﻧﻜﻨﺪ و ﻫﺮ‬
‫ﺷﻨﻘﺼﻪ ﻛﻨﺪ دروغ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﺣﻤﺎم رﻓﺖ ﺣﻤﺎﻣﻲ ﺗﻤﺎﻣﺖ ﺟﺎﻣﻪﻫﺎي او را‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﺗﺮك از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون آﻣﺪ دﻋﻮي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺮﻛﺶ و‬
‫ﻗﺮﺑﺎن ﺑﺮﻫﻨﻪ در ﻣﻴﺎن ﺑﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻦ دﻋﻮي ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ از اﻳﻦ ﺣﻤﺎﻣﻲ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﻤﺎم او آﻣﺪم؟‬

‫***‬

‫وزﻳﺮ ﺳﻌﻴﺪ ﺧﻮاﺟﻪ رﺷﻴﺪاﻟﺪﻳﻦ را درد ﭘﺎ زﺣﻤﺖ ﻣﻴﺪاد‪ .‬روزي در ﻣﺤﻔﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و دو ﻏﻼم ﺗﺮك ﻣﺮد او را ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﭘﻴﺶ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ‬

‫‪٩٧‬‬
‫ﻣﻈﻔﺮ ﺑﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﺬا ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻦ آل ﻣﻮﺳﻲ و ﻫﺮون ﻳﺤﻤﻠﻪ اﻟﻤﻼﺋﻜﻪ« ]اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪة آل ﻣﻮﺳﻲ و ﻫﺎرون اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ[‬

‫***‬

‫از ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﻴﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻨﺪم ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﻮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﺪاﻧﻢ‪ .‬آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﻴﻦ او را در دﺷﺖ‬
‫ﻛﺮﺑﻼ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫* **‬

‫دﺧﺘﺮﻛﻲ را ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮ دادﻧﺪ‪ .‬ﺷﺐ ﻋﺮوﺳﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﻴﺮ ﺑﺰرگ را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻗﺮار ﺑﺮ آن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎدر دﺧﺘﺮ ﻛﻴﺮ داﻣﺎد را در دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‬
‫و ﺑﻪ ﻗﺪري ﻛﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺮد ﺑﮕﺬارد و ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻴﺮون رﻫﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺳﺮش در‬
‫ﻛﺎر رﻓﺖ دﺧﺘﺮك ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺪري دﻳﮕﺮ رﻫﺎ ﻛﻦ‪ .‬ﻣﺎدر ﭘﺎرهاي دﻳﮕﺮ رﻫﺎ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺪري دﻳﮕﺮ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺗﺎ ﺗﻤﺎﻣﺖ در ﻛﺎر رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻗﺪري دﻳﮕﺮ‪ .‬ﻣﺎدر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬دﺧﺘﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﭘﺪرم را ﺑﻴﺎﻣﺮزد راﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﺑﺮﻛﺘﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪٩٨‬‬
 ‫***‬

‫ﻳﻜﻲ از دﻳﮕﺮي ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﻴﻪ را ﺑﻪ ﻗﺎف ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻏﻴﻦ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻠﻴﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺎف ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻏﻴﻦ‪ ،‬ﻗﻠﻴﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫در ﻣﺎزﻧﺪران ﻋﻼ ﻧﺎم ﺣﺎﻛﻤﻲ ﺑﻮد ﺳﺨﺖ ﻇﺎﻟﻢ‪ .‬ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ روي ﻧﻤﻮد ﻣﺮدم ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﺴﻘﺎء ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن از ﻧﻤﺎز ﻓﺎرغ ﺷﺪﻧﺪ اﻣﺎم ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ دﻋﺎ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﻬﻢ ادﻓﻊ ﻋﻨﺎ اﻟﺒﻼء واﻟﻮﺑﺎء و اﻟﻌﻼء‪] « .‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻻ و وﺑﺎ و‬
‫»ﻋﻼ« را از ﻣﺎ ﺑﮕﺮدان[‬

‫***‬

‫‪٩٩‬‬
‫ﻋﺮﺑﻲ ﺷﻴﻌﻲ را ﺑﺮ ﮔﺎو ﻧﺸﺎﻧﻴﺪه ﮔﺮد ﺷﻬﺮ ﻣﻴﮕﺮداﻧﻴﺪﻧﺪ و ﺑﺪره ﻣﻲزدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻪ ﮔﻨﺎه ﻛﺮده اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﺑﻮﺑﻜﺮ و ﻋﻤﺮ را دﺷﻨﺎم داده اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺮﺑﻚ‬
‫ﺑﺸﻨﻴﺪ‪ ،‬رﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﺎ ﻫﺬا ﻻ ﺗﻨﺲ ﻋﺜﻤﺎن‪] « .‬ﻋﺜﻤﺎن را ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻜﻦ[‬

‫***‬

‫ﻟﻮﻟﺌﻲ ﺑﺎ ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﻣﺎﺟﺮا ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﻛﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ و ﻋﻤﺮ در ﺑﻄﺎﻟﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻖ زدن ﺑﻴﺎﻣﻮز و ﺳﮓ از ﭼﻨﺒﺮ ﺟﻬﺎﻧﻴﺪن و‬
‫رﺳﻦ ﺑﺎزي ﺗﻌﻠﻢ ﻛﻦ ﺗﺎ از ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮي‪ .‬اﮔﺮ از ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺸﻨﻮي ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪا ﺗﻮ را در ﻣﺪرﺳﻪ اﻧﺪازم ﺗﺎ آن ﻋﻠﻢ ﻣﺮده رﻳﮓ اﻳﺸﺎن ﺑﻴﺎﻣﻮزي و داﻧﺸﻤﻨﺪ‬
‫ﺷﻮي و ﺗﺎ زﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ در ﻣﺬﻟﺖ و ﻓﻼﻛﺖ و ادﺑﺎر ﺑﻤﺎﻧﻲ و ﻳﻚ ﺟﻮ از ﻫﻴﭻ ﺟﺎ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺘﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ را ﭘﺪر در ﭼﺎه اﻓﺘﺎد و ﺑﻤﺮد‪ .‬او ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ ﺷﺮاب ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﻳﻜﻲ آﻧﺠﺎ‬
‫رﻓﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرت در ﭼﺎه اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬او را دل ﻧﻤﻲداد ﻛﻪ ﺗﺮك ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮدان ﻫﺮ ﺟﺎ اﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬واﷲ‬

‫‪١٠٠‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻧﺮ ﻫﻢ ﺑﻤﻴﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺑﺮﻛﺸﻴﻤﺶ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎ ﻛﺸﻴﺪه ﭘﻨﺠﺎه ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺧﺎﻛﺶ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ زر و ﻃﻼﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ راﺿﻴﻢ و ﺑﺮ ﺷﻤﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻛﻠﻲ دارم ﺑﺮوﻳﺪ در ﺧﺎﻛﺶ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺗﺎﺑﻚ ﺳﻠﻐﺮ ﺷﺎه ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﻂ ﺧﻮد ﻣﺼﺤﻔﻲ ﻧﻮﺷﺘﻲ و ﻳﺎ ﺗﺤﻔﻪاي ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﻌﺒﻪ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدي و در ﺑﺎﻗﻲ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺷﺮاب ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدي‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻣﻜﺮر ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد و‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﭼﻮن ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪش ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ زﻧﺶ ﻣﺎﺟﺮاﺋﻲ ﻣﻴﻜﺮد‪ ،‬زﻧﺶ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﭘﻴﺮ و ﺑﺪ ﺷﻜﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻴﻜﻨﻲ؛‬

‫»ﭘﻴﺶ از ﻣﻦ و ﺗﻮ ﻟﻴﻞ و ﻧﻬﺎري ﺑﻮدﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪١٠١‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن زﺣﻤﺖ ﺧﻮد ﻣﺪه ﭘﻴﺶ از ﻣﻦ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺶ از ﺗﻮ ﻧﺒﻮده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺗﺎﺑﻚ ﺳﻠﻐﺮ ﺷﺎه ﻗﺼﺐ ﻣﺼﺮي ﺑﻪ ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ داد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺟﺎي ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺑﺪان‬
‫ﻧﻘﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻧﻴﻤﺪاﺷﺖ ﺑﻮد‪ ،‬او را ﺧﻮش ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺣﺎﺿﺮان ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اﷲ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ را ﭘﻴﺶ از ﻣﺤﻤﺪ‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﺑﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﻴﺦ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ درﮔﺰﻳﻨﻲ از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺷﻴﺨﺎن‬

‫را در ﻗﺮآن ﻛﺠﺎ ﻳﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻬﻠﻮي ﻋﻠﻤﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ »ﻗﻞ ﻫﻞ‬
‫ﻳﺴﺘﻮي اﻟﺬﻳﻦ ﻳﻌﻠﻤﻮن و اﻟﺬﻳﻦ ﻻ ﻳﻌﻠﻤﻮن«‪] .‬ﺑﮕﻮ آﻳﺎ داﻧﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﻧﺎداﻧﺎن‬
‫ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‪[.‬‬

‫‪١٠٢‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺮزﻧﻲ را در زﻣﺴﺘﺎن ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ ﻧﺎﮔﺎه از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬زﻧﻚ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺗﺎ اﻧﺪرون ﻛﺲ ﺗﻮ ﺳﺮدﺗﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻴﺮون‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ دﻋﻮي ﻧﺒﻮت ﻛﺮد او را ﭘﻴﺶ ﻣﺎﻣﻮن ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻣﻮن ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ را‬
‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ دﻣﺎغ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺒﺨﻲ را ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد را در‬
‫ﻣﻄﺒﺦ ﺑﺒﺮ و ﺟﺎﻣﻪ ﺧﻮاﺑﻲ ﻧﺮﻣﺶ ﺑﺴﺎز و ﻫﺮ روز ﺷﺮﺑﺘﻬﺎي ﻣﻌﻄﺮ و ﻃﻌﺎﻣﻬﺎي ﺧﻮش‬
‫ﻣﻴﺪه ﺗﺎ دﻣﺎﻏﺶ ﺑﺎ ﻗﺮار آﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮدك ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻨﻌﻢ در ﻣﻄﺒﺦ ﺑﻤﺎﻧﺪ دﻣﺎﻏﺶ‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮار آﻣﺪ‪ .‬روزي ﻣﺎﻣﻮن را از او ﻳﺎد آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻔﺮﻣﻮد ﺗﺎ او را ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﻣﻲآﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﺎي ﻧﻴﻚ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ اﻓﺘﺎده‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﻫﻴﭻ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي را اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ و‬
‫آﺳﺎﻳﺶ دﺳﺖ ﻧﺪاد زﻳﻨﻬﺎر ﺗﺎ از اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﻧﺮوي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٠٣‬‬
‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺧﺮ ﮔﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد ﮔﺮد ﺷﻬﺮ ﻣﻴﮕﺸﺖ و ﺷﻜﺮ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻜﺮ ﭼﺮا‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ازﺑﻬﺮ آﻧﻜﻪ ﺑﺮ ﺧﺮ ﻧﻨﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ اﻣﺮوز ﭼﻬﺎرم روز‬
‫ﺑﻮدي ﻛﻪ ﮔﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻣﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﺤﻲ ﺑﺮ دﻳﻬﻲ رﺳﻴﺪ و ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬از ﺧﺎﻧﻪ آواز ﺗﻌﺰﻳﺘﻲ ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬آﻧﺠﺎ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺮده را زﻧﺪه ﺳﺎزم‪ .‬ﻛﺴﺎن ﻣﺮده او را ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺠﺎي‬
‫آوردﻧﺪ ﭼﻮن ﺳﻴﺮ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﺴﺮ اﻳﻦ ﻣﺮده ﺑﺮﻳﺪ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﺑﺮﻓﺖ ﻣﺮده را ﺑﺪﻳﺪ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﻛﺎره ﺑﻮد؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺟﻮﻻه‪ .‬اﻧﮕﺸﺖ در دﻧﺪان ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آه‪،‬‬
‫درﻳﻎ ﻫﺮﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻮدي در ﺣﺎل زﻧﺪه ﺷﺎﻳﺴﺘﻲ ﻛﺮد اﻣﺎ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺟﻮﻻه ﭼﻮن‬
‫ﻣﺮد‪ ،‬ﻣﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﻴﻌﻪاي از ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺗﻮ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﻧﺎم ﭘﺪر ﻗﻠﺘﺒﺎﻧﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﭙﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪١٠٤‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻒ در آﺗﺶ ﻛﻨﺪ ﺑﺎدي ازﻛﻮﻧﺶ ﺑﺠﺴﺖ ﻓﻲاﻟﺤﺎل ﭘﺸﺖ‬

‫درآﺗﺸﺪان ﻛﺮد ﻛﻮﻧﺶ را ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ را ﺗﻌﺠﻴﻠﺴﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎي‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺷﺐ اول از ﺑﻴﻨﻲ و ﺑﻐﻠﺶ ﮔﻨﺪي ﺑﻪ دﻣﺎﻏﺶ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ ازآﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﮔﻨﺪي ﻋﻈﻴﻢ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﻟﻄﻔﻲ‬
‫ﻛﻦ ﺗﻴﺰي ﺑﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﻣﺎﻏﻢ ﭘﺎرهاي ﺧﻮش ﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮازي را ﻋﺎرﺿﻪاي روي ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺴﻬﻠﻲ ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ‬

‫ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﻋﻤﻴﺪي ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت او رﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ دﻳﺮوز ﻣﺴﻬﻞ‬

‫‪١٠٥‬‬
‫ﺧﻮرده ﺑﻮدي‪ .‬از دي ﺑﺎز ﺑﻪ دﻋﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آري از دي ﺑﺎز از ﺷﻤﺎ‬
‫دﻋﺎ ﺑﻮد و از ﻣﺎ اﺟﺎﺑﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫دزدي در ﺧﺎﻧﺔ اﺑﻮﺑﻜﺮ رﺑﺎﻧﻲ رﻓﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﺟﺴﺖ ﻫﻴﭻ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ در‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ رﻓﺖ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺧﻨﺪه زد و ﺗﻴﺰي رﻫﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮش ﺧﻨﺪهاي ﻣﺮدك‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮش ﺧﺎﻧﻤﺎن آﻛﻨﺪهاي داري‪.‬‬

‫***‬

‫ﺗﺮﺳﺎﺋﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد ﮔﺮد ﺷﻬﺮش ﻣﻲﮔﺮداﻧﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﺳﺎﺋﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ او رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺳﺨﺖ ﻛﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٠٦‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ زن روﺳﺘﺎﺋﻲ را دوﺳﺖ ﻣﻴﺪاﺷﺖ‪ .‬روزي زن ﺑﺎ او ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ ﺟﻤﺎع ﻛﻨﻲ و ﺷﻮﻫﺮم در ﺧﺎﻧﻪ ﮔﻮش دارد ﻓﺮدا ﮔﺎوي ﻓﺮﺑﻪ ﺑﻪ دﻳﻪ آور ﻛﻪ‬
‫ﻣﻴﻔﺮوﺷﻢ‪ .‬ﻣﺮدك روزي دﻳﮕﺮ ﮔﺎوي ﻓﺮﺑﻪ ﺑﻴﺎورد ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺎو را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ در ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ و ﺑﺎ زن ﺑﮕﻔﺖ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻬﻞ اﺳﺖ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺨﺮ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ روم و ﻛﺲ او را ﺑﻪ ﻋﺎرﻳﺖ ﺑﺴﺘﺎﻧﻢ و ﻛﺎر او ﺑﺴﺎزم‬
‫و ﮔﺎو ﻣﺎ را ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ راﺿﻲ ﺷﺪ‪ .‬زن در ﺧﺎﻧﺔ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ رﻓﺖ و ﺑﻴﺮون آﻣﺪ و‬
‫ﺑﺎ وي در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻬﻔﺖ و در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺳﭙﺮد‪ .‬ﻣﺮد از ﺷﻜﺎف در ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‬
‫و آورد و ﺑﺮد اﻳﺸﺎن ﻣﻴﺪﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮادرش ﺑﻴﺎﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺒﺎدا ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻪ ﻏﻠﻂ‬
‫رود‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ اﺣﺘﻴﺎط ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﻣﺮدك ﭼﻨﺎن در ﺳﭙﻮﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻪ از آن ﻣﺎ ﭘﻴﺪاﺳﺖ و ﻧﻪ ازآن ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﺧﻴﺎﻃﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎم ﻣﻌﺸﻮق داﺷﺖ‪ .‬روزي ﺷﻮﻫﺮﺑﺎ زن ﻣﺸﻮرت ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﺮدا‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻫﻢ ﻓﻼن و ﻓﻼن را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آرم‪ .‬ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻧﻴﻜﻮ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﻫﺮ ﻳﻚ را ﻧﺎم‬
‫ﺑﺮد‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻴﺎط را ﻫﻢ ﺑﻴﺎور‪ .‬اورا ﻫﻢ آورد‪ .‬ﭼﻮن ﺳﻔﺮه ﺑﺨﻮردﻧﺪ‬
‫ﺳﻤﺎع ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻴﺎط در ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ و ﺑﺎ ﺧﺎﺗﻮن ﺑﻪ ﻋﺸﺮت ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮ درﻳﺎﻓﺖ و در ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ او را ﺑﮕﻴﺮد ﻛﻴﺮش در دﺳﺖ او‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺮ ﺑﻮد ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻧﮕﺎه داﺷﺖ‪ .‬او ﺑﺠﺴﺖ و ﺷﻮﻫﺮ ﺗﺎ در ﺧﺎﻧﻪاش در‬

‫‪١٠٧‬‬
‫ﭘﻲ او دوﻳﺪ و ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎز آﻣﺪ ﺿﻌﻴﻔﻪ روي ﺗﺮش ﻛﺮده ﺑﺎ او ﺳﺨﻦ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﻣﻦ ﭼﻪ ﮔﻨﺎه ﻛﺮدهام ﻛﻪ ﺑﻲ ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﺋﻲ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدي ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻴﺎط را آوردم‪ ،‬ﻗﻮﺗﺶ دادم‪ ،‬ﺗﻮ ﺟﻤﺎﻋﺶ دادي ﻣﻦ ﻛﻴﺮش‬
‫ﭘﺎك ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺘﺶ رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪاش رﺳﺎﻧﻴﺪم‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻘﺼﻴﺮي واﻗﻊ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ اﺷﺎرت ﻓﺮﻣﺎي ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺬر ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮم و اﮔﺮ ﺧﺪﻣﺘﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﺴﺖ ﻓﺮﻣﺎي ﺗﺎ ﺑﺪان ﻗﻴﺎم ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺶ داﻧﺸﻤﻨﺪي رﻓﺖ و ﮔﻘﺖ‪:‬ﭼﻮن در ﻧﻤﺎز ﻣﻲاﻳﺴﺘﻢ ﻛﻴﺮم ﺑﺮ ﻣﻴﺨﻴﺰد‬

‫ﺗﺪﺑﻴﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻣﺮگ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻳﺎد ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺎﻳﺪه ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻔﺲ واﭘﺴﻴﻦ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻮدي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﻔﺖ ﻫﻴﭻ‬
‫در ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻣﻠﻮل ﺷﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك ﺑﻴﺎ در ﻛﻮن ﻣﻦ ﺑﺴﭙﻮز‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻮﻻﻧﺎ از ﺑﻬﺮ آن آﻣﺪم ﺗﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٠٨‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ داﻣﻐﺎﻧﻲ ﺑﺮ در ﻣﺴﺠﺪي ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺧﺎدم ﻣﺴﺠﺪ ﺳﮕﻲ را در‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮد و ﻣﻴﺰد‪ .‬ﺳﮓ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﮕﺸﺎد ﺳﮓ ﺑﺪر‬
‫ﺟﺴﺖ‪ .‬ﺧﺎدم ﺑﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﺘﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻳﺎر ﻣﻌﺬور دار ﻛﻪ ﺳﮓ‬
‫ﻋﻘﻞ ﻧﺪارد‪ .‬از ﺑﻲ ﻋﻘﻠﻲ در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ دارﻳﻢ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺎ را در‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻴﺒﻴﻨﻴﺪ؟‬

‫***‬

‫ﺣﺎﻛﻢ آﻣﻞ از ﺑﻬﺮ ﺳﺮاجاﻟﺪﻳﻦ ﻗﻤﺮي ﺑﺮاﺗﻲ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﺮ دﻫﻲ ﻛﻪ ﻧﺎم او ﭘﺲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮاجاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻠﺐ آن وﺟﻪ ﻣﻴﺮﻓﺖ‪ .‬در راه ﺑﺎران ﺳﺨﺖ ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮدي‬
‫و زﻧﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻬﻮارهاي و ﺑﭽﻪاي در دوش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ راه ﭘﺲ ﻛﺪاﻣﺴﺖ؟ ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻦ راه ﭘﺲ داﻧﺴﺘﻤﻲ ﺑﺪﻳﻦ‬
‫زﺣﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺸﺪﻣﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺗﺮﺳﺎ ﺑﭽﻪاي ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ او را ﺧﺘﻨﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺷﺐ در آﻣﺪ او را ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻣﺪاد ﭘﺪر از ﭘﺴﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﭼﻮن‬

‫‪١٠٩‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻮﻣﻲ ﻋﺠﻴﺒﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﺸﺎن در ﻣﻲآﻳﺪ روز ﻛﻴﺮش ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‬
‫و ﺷﺐ ﻛﻮﻧﺶ ﻣﻴﺪرﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﺴﺮي ﻣﺴﺖ را ﺧﻔﺘﻪ دﻳﺪ‪ .‬ﺷﻠﻮار ﺑﮕﺸﺎد و ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﻛﻴﺮ ﺑﺮ در ﻛﻮﻧﺶ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺪ ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﺎدي از ﺟﻔﺘﺔ ﺧﻔﺘﻪ ﺟﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﻏﻼﻣﺒﺎره ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫اﻳﻨﻚ ﻧﺴﻴﻤﻲ ﻣﻴﻮزد ﻛﺰ دوﺳﺖ ﻣﻲآرد ﺧﺒﺮ‬

‫ﺑﺮﺧﻴﺰ ﻛﺎﺳﺘﻘﺒﺎل او واﺟﺐ ﺑـﻮد ﻛﺮدن ﺑﺴﺮ‬

‫***‬

‫دروﻳﺸﻲ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪاي رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎره ﻧﺎﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬دﺧﺘﺮﻛﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮﺑﻲ ﻫﻴﻤﻪاي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺎرهاي ﻧﻤﻚ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻮزهاي آب‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎدرت ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺰﻳﺖ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﺎل ﺧﺎﻧﺔ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﺒﻴﻨﻢ‪،‬‬
‫د‪‬ه ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺰﻳﺖ ﺷﻤﺎ آﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١١٠‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﻴﺮازي در ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻨﻚ ﻣﻲﭘﺨﺖ‪ .‬ﺧﺎدم ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ او در ﺳﻔﺎﻫﺖ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮازي در او ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻞ ﺑﻮد و ﻛﻞ و ﻛﻮر‪ .‬ﻧﻌﺮهاي ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي‬
‫ﻣﺮدك‪ ،‬ﺧﺪا در ﺣﻖ ﺗﻮ ﭼﻨﺪان ﻟﻄﻒ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ در ﺣﻖ ﺧﺎﻧﺔ او ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﻌﺼﺐ ﻣﻴﻜﻨﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﺒﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮ ﭼﺸﻤﻢ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺧﺸﻜﻲ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﺪ و ﺳﺨﺖ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻧﺪاﻧﻢ اﻣﺎ ﻫﻤﺘﻲ‬
‫ﺑﺪار ﻛﻪ ﺧﺪا اﻳﻦ رﻧﺞ را از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮدارد و ﺑﺮ ﻛﺲ زن ﻃﺒﻴﺐ ﻧﻬﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١١١‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ را در ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ رﻣﻀﺎن ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ روزه ﺧﻮردهاي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ازرﻣﻀﺎن‬
‫ﭼﻨﺪ روز ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺎﻧﺰده روز اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ از اﻳﻦ‬
‫ﻣﻴﺎن ﭼﻪ ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗـﺰوﻳﻨﻲ در ﺣﻤﺎم رﻓﺖ ﺧﺘﺎﻳﺌﻲ را دﻳﺪ ﺳﺮ در ﺣﻮض ﻛﺮده و ﺳﺮ و ﺗﻦ و اﻧﺪاﻣﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﺧﻮش و ﻓﺮﺑﻪ و ﺳﻔﻴﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺮدك ﻏﻼﻣﺒﺎره ﺑﻮد‪ .‬در آﻏﻮﺷﺶ ﻛﺮد‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد ﺧﺘﺎﺋﻲ ﺳﺮ از ﺣﻮض ﺑﺎﻻ آورد‪ .‬ﺷﻜﻠﻲ در‬
‫ﻏﺎﻳﺖ زﺷﺘﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آه‪ ،‬درﻳﻎ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻜﻲ ﺳﺮش ﻧﺒﻮدي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدﻛﻲ زن ﺧﻮد را ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬زن در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻳﻚ دو ﻣﻮي از زﻫﺎر ﻣﺮد ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدك‬
‫ﻧﺎﮔﺎه در ﻛﻮﻧﺶ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻴﺮ را ﭼﻮن ﭘﺮ ﺑﻜﻨﻲ ﻛﺞ رود‪.‬‬

‫***‬

‫‪١١٢‬‬
‫اﻋﺮاﺑﻲ ﺑﻪ ﺣﺞ رﻓﺖ‪ .‬در ﻃﻮاف دﺳﺘﺎرش ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻳﻜﺒﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﺗﻮ آﻣﺪم ﻓﺮﻣﻮدي ﻛﻪ دﺳﺘﺎرم ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﺮا اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻔﺮﻣﺎي ﺗﺎ‬
‫دﻧﺪاﻧﻬﺎﻳﻢ ﺑﺸﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﺧﻮش و ﺧﻮب داﺷﺖ‪ .‬روزي از ﺷﻮﻫﺮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺮد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ روﺳﺒﻲﺑﺎره ﺑﻮد‪ .‬از ﭼﺸﻤﻬﺎي او ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪ ﻃﻤﻊ در او‬
‫ﺑﺴﺖ و ﻃﺮف او ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ درﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﭼﺎدر از ﺳﺮش در ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ‬
‫روﻳﺶ ﺑﺪﻳﺪ ﺳﺨﺖ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﻴﺰ اي زﻧﻚ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن داري و‬
‫روي ﻇﺎﻟﻤﺎن‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ از ﻓﻘﺎﻋﻲ ﻓﻘﺎع ﻃﻠﺒﻴﺪ‪ .‬او ﻓﻘﺎﻋﻲ ﺗﺮش و ﮔﻨﺪﻳﺪه ﺑﺪو داد‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺨﻮرد و‬
‫ده دﻳﻨﺎر در ﻋﻮض ﻓﻘﺎع داد‪ .‬ﻓﻘﺎﻋﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﻴﺶ از ﺑﻬﺎي ﻓﻘﺎع ﻣﻦ‬

‫‪١١٣‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻬﺎي ﻓﻘﺎع ﻧﻤﻴﺪﻫﻢ ﻣﺰد اﺳﺘﺎدي ﺗﻮ ﻣﻴﺪﻫﻢ ﻛﻪ از ﻛﻮﻧﻲ ﭼﻨﺎن‬
‫ﻓﺮاخ در ﻛﻮزهاي ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻨﮓ رﻳﺪهاي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺴﺴﺎن ﺷﺐ ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﻣﺴﺖ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﺖ ﺑﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ راه ﺗﻮاﻧﺴﺘﻤﻲ رﻓﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد رﻓﺘﻤﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در ﺣﻤﺎم وﺿﻮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺣﻤﺎﻣﻲ او را ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﺟﺮت ﺣﻤﺎم ﺑﺪه‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﻋﺎﺟﺰ ﺷﺪ ﺗﻴﺰي رﻫﺎ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﺳﺮﺑﺴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١١٤‬‬
‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺮدﺑﺎن در ﺑﺎغ دﻳﮕﺮي ﻣﻴﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻣﻴﻮه ﺑﺪزدد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎغ ﺑﺮﺳﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺑﺎغ ﻣﻦ ﭼﻜﺎر داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺮدﺑﺎن ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺮدﺑﺎن در‬
‫ﺑﺎغ ﻣﻦ ﻣﻲﻓﺮوﺷﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺮدﺑﺎن از آن ﻣﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‬
‫ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺗﺒﺮي داﺷﺖ و ﻫﺮ ﺷﺐ در ﻣﺨﺰن ﻧﻬﺎدي و در ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺒﺴﺘﻲ‪ .‬زﻧﺶ‬

‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬ﺗﺒﺮ ﭼﺮا در ﻣﺨﺰن ﻣﻴﻨﻬﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ ﮔﺮﺑﻪ ﻧﺒﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﺮﺑﻪ ﺗﺒﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺑﻠﻪ زﻧﻲ ﺑﻮدهاي‪ ،‬ﺷُﺶ ﭘﺎرهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻮ ﻧﻤﻲارزد ﻣﻴﺒﺮد‪ ،‬ﺗﺒﺮي ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ده دﻳﻨﺎر ﺧﺮﻳﺪهام رﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬روزي ﭘﺎرهاي ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻴﺎورد ﻛﻪ آﺷﻲ ﺑﺴﺎز‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ را دﻳﮓ و ﻫﻴﻤﻪ و ﻫﺰار آﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ و ﻋﻘﻴﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روزي دﻳﮕﺮ ﺻﺎﺑﻮن آورد‬
‫ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺑﺸﻮي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ آب ﮔﺮم و ﺗﺸﺖ و اﺷﻨﺎن و ﻫﺰار ﭼﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ و‬
‫ﻋﻘﻴﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺎﮔﺎه زﻧﻚ را در ﻛﻮن اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪١١٥‬‬
‫از راه دﻳﮕﺮ داﻳﻪ و ﮔﻬﻮاره و ﻫﺰار ﭼﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺗﻮ ﻋﻘﻴﻠﻪ دوﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻲداري‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ دوﺳﺖ ﻧﻤﻲدارم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﻼل وراﻣﻴﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻮﻻﻧﺎ رﻛﻦاﻟﺪﻳﻦ اﺑﻬﺮي درس ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺮة ﻫﻮا ﺳﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ دارد‪،‬آﻧﭽﻪ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻣﻤﺎس ﻛﺮة اﺛﻴﺮ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﮔﺮم‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﺪال ﻧﺰدﻳﻚ و ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻤﺎس ﻛﺮة ﺧﺎك اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﺳﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻼل ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻚ ﻓﺮﻣﻮدي ﻣﻮﻻﻧﺎ‪ ،‬ﺳﺒﺐ‬
‫ﺑﺮودت ﻫﻮا ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﺑﺰرﮔﻲ رﻓﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ زﺣﻤﺖ داري؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺒﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﮔﺮدﻧﻢ درد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﻳﻚ دو روز اﺳﺖ ﺗﺒﻢ‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﮔﺮدﻧﻢ ﻫﻨﻮز درد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬دل ﺧﻮش دار ﻛﻪ آن ﻧﻴﺰ در‬
‫اﻳﻦ دو روزه ﻣﻴﺸﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١١٦‬‬
 ‫***‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﺤﻲ زراد رﻧﺠﻮر ﺑﻮد‪ .‬دوﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت او رﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز اﺳﻬﺎﻟﻲ ﺧﻮردهام‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮي ﮔﻨﺪش از دﻫﺎﻧﺖ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ در ﺷﻴﺮاز در راﻫﻲ ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪزادهاي اﻣﺮد ﺑﺮ او ﺑﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺧﻴﻮ ﺑﺮ‬

‫ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻣﻲﻣﺎﻟﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﻔﺶ از ﭘﺎﻳﺶ ﻧﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﺧﺎﺗﻮن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺟﻪزاده آن ﺧﻴﻮ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻤﺎل و ﻛﻔﺸﻲ ﻧﻮ ﺑﺨﺮ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻴﺐ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻧﻢ رﻧﺠﻮر اﺳﺖ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻓﺮدا ﻗﺎروره ﺑﻴﺎور ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ و ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎ ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ آﻧﺮوز رﻧﺠﻮر ﺷﺪ‪.‬‬
‫روز دﻳﮕﺮ ﻗﺎروره ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻴﺐ آورد‪ ،‬رﻳﺴﻤﺎﻧﻲ در ﻣﻴﺎن ﻗﺎروره ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﺒﻴﺐ‬

‫‪١١٧‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ رﻳﺴﻤﺎن ﭼﺮا ﺑﺴﺘﻪاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ رﻧﺠﻮر ﺷﺪم‪ .‬ﻧﻴﻤﺔ ﺑﺎﻻ ﺑﻮل‬
‫ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻧﻴﻤﺔ زﻳﺮ ﺑﻮل زﻧﻢ‪ .‬ﻃﺒﻴﺐ روز دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﻬﺮ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﻌﺬور دار ﻛﻪ ﺧﺮاﺳﺎﻧﻴﺎن را ﻋﻘﻞ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬آن رﻳﺴﻤﺎن از اﻧﺪرون ﻗﺎروره ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻳﺎ از ﺑﻴﺮون؟‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ از ﺧﻄﻴﺒﻲ ﺳﺌﻮال ﻛﺮد ﻛﻪ »واﻟﺴﻤﺎء ذات اﻟﺤﻴﻚ « ]ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن‪،‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﺮان و زﻣﻴﻨﻬﺎ[ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻪ ﻛﺲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻤﺎء زﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ذات ﻫﻢ از اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻛﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻴﻚ ﻧﻪ ﻣﻦ داﻧﻢ و ﻧﻪ آﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ دوﺳﺘﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻨﺠﺎه ﻣﻦ ﮔﻨﺪم داﺷﺘﻢ ﺗﺎ ﻣﺮاﺧﺒﺮﺷﺪ ﻣﻮﺷﺎن ﺗﻤﺎم‬

‫ﺧﻮرده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭘﻨﺠﺎه ﻣﻦ ﮔﻨﺪم داﺷﺘﻢ ﺗﺎ ﻣﻮﺷﺎن را ﺧﺒﺮ ﺷﺪ ﻣﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺧﻮرده ﺑﻮدم‪.‬‬

‫‪١١٨‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ ﺧﻄﺎط دو ﺷﺎﮔﺮد داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺗﺮك و دﻳﮕﺮي ﺗﺎﺟﻴﻚ‪ .‬روزي‬
‫ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻟﻔﻆ ﺳﻴﻜﻮن ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺪام ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ؟ ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﻴﻪ از آن ﺗﺎﺟﻴﻚ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ و ﻛﻮن از آن ﺗﺮك‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪاي ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺖ‪ .‬ﻏﻼﻣﻲ ﻫﻨﺪو در ﺧﺎﻧﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎزآﻣﺪ ﺧﺎﺗﻮن دو‬
‫ﭘﺴﺮ ﺳﻴﺎه آورده ﺑﻮد‪ ،‬ﻏﻼم ﻳﻜﻲ ﺑﺮ دوش ﻧﻬﺎد و ﻳﻜﻲ در ﭘﻲ او ﻣﻴﺪوﻳﺪ و ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺧﻮاﺟﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﭘﺴﺮ را ﺑﺪﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﺬا ﻋﺠﻴﺐ‪] «.‬اﻳﻦ ﺷﮕﻔﺖ‬
‫اﺳﺖ[ ﻏﻼم ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻫﺬا اﻟﺬي ﺧﻠﻔﻲ اﻋﺠﺐ‪] «.‬اﻳﻦ ﻛﻪ در ﭘﺸﺖِ ﺳﺮ ﻣﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺷﮕﻔﺖﺗﺮ اﺳﺖ‪[.‬‬

‫***‬

‫‪١١٩‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ از واﻋﻈﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ زن اﺑﻠﻴﺲ ﭼﻪ ﻧﺎم دارد؟ واﻋﻆ او را ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫در ﮔﻮﺷﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك ﻗﻠﺘﺒﺎن ﻣﻦ ﭼﻪ داﻧﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎز ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ آﻣﺪ از او‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪﻛﻪ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﻮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﺌﻮال ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫دﻫﻘﺎﻧﻲ در اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﻬﺎءاﻟﺪﻳﻦِ ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻮان رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﺳﺮا ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻴﺮون ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻛﺎري دارد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﺣﻀﺎر او اﺷﺎرت ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن درآﻣﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﺪاﺋﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺶ ده ﺧﺪا و ﺑﺎغ ﺧﺪا و ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا‬
‫ﺑﻮدم‪ ،‬ﻧﻮاب ﺗﻮ ده و ﺑﺎغ و ﺧﺎﻧﻪ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﻇﻠﻢ ﺑﺴﺘﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪا ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﺧﺮي در ﻛﺎروان ﮔﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﺮ دﻳﮕﺮي را ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺑﺎر ﺑﺮ او ﻧﻬﺎد‪.‬‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺮ‪ ،‬ﺧﺮ را ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻛﻪ از آن ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬او اﻧﻜﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺮ ﺗﻮ ﻧﺮ‬
‫ﺑﻮد ﻳﺎ ﻣﺎده؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺮ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺎن ﻧﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪١٢٠‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺆذﻧﻲ ﭘﻴﺶ از ﺻﺒﺢ ﺑﺮ ﻣﻨﺎره رﻓﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه رﻳﺪﻧﺶ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﻔﺎﻟﻲ ﺑﻴﺎﻓﺖ‬
‫ﺑﺮآن ﺑﺮﻳﺪ و ﺑﻪ زﻳﺮ اﻧﺪاﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ اول اﻻوﻟﻴﻦ‪ .‬ﺳﻔﺎل ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك اول اﻻوﻟﻴﻨﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ آﺧﺮ اﻵﺧﺮﻳﻨﺖ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد؟‬

‫***‬

‫ﻳﻜﻲ در ﺑﺎغ ﺧﻮد رﻓﺖ‪ .‬دزدي را ﭘﺸﺘﻮاره ﭘﻴﺎز درﺑﺴﺘﻪ دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﻳﻦ ﺑﺎغ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺎر داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮ راه ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻢ ﻧﺎﮔﺎه ﺑﺎد ﻣﺮا در ﺑﺎغ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا‬
‫ﭘﻴﺎز ﺑﺮﻛﻨﺪي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎد ﻣﺮا ﻣﻲرﺑﻮد دﺳﺖ در ﺑﻨﻪ ﭘﻴﺎز ﻣﻴﺰدم از زﻣﻴﻦ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﮔﺮد ﻛﺮد و ﭘﺸﺘﻮاره ﺑﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬واﷲ ﻣﻦ در اﻳﻦ‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﻮدم ﻛﻪ آﻣﺪي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٢١‬‬
 ‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ اﻧﮕﺸﺘﺮي در ﺧﺎﻧﻪ ﮔﻢ ﻛﺮد‪ ،‬در ﻛﻮﭼﻪ ﻣﻴﻄﻠﺒﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎرﻳﻚ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در ﺧﺎﻧﺔ ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎز ﮔﺬارد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮﻧﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﻫﻨﻮز دو ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪام‪ .‬ﻛﺠﺎ داﻧﻢ ﻛﻪ ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮﻧﺴﺖ؟‬

‫***‬

‫اﻋﺮاﺑﻲ اﻗﺘﺪا ﺑﻪ اﻣﺎﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎم ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺗﺤﻪ آﻳﺔ »ﻻﻋﺮاب اﺷﺪ ﻛﻔﺮا و ﻧﻔﺎﻗﺎ«‬
‫]اﻋﺮاب ﻛﺎﻓﺮﺗﺮﻳﻦِ ﻣﺮدﻣﻨﺪ[ ﺑﺮﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮب ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﺳﻴﻠﻲ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮ ﮔﺮدن اﻣﺎم‬
‫زد‪ .‬اﻣﺎم در رﻛﻌﺖ دوم ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺗﺤﻪ آﻳﺔ »و ﻣﻦ اﻻﻋﺮاب ﻣﻦ آﻣﻦ ﺑﺎﷲ‬
‫واﻟﻴﻮم اﻵﺧﺮ« »در اﻋﺮاب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و روز ﻗﻴﺎﻣﺖ اﻳﻤﺎن‬
‫آوردﻧﺪ‪ [.‬ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻋﺮاﺑﻲ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﺻﻠﺤﻚ اﻟﺼﻔﻌﻪ ﻳﺎ ﻗﺮﻧﺎن‪] «.‬اﺣﻤﻖ! ﭘﺲ ﮔﺮدﻧﻲ‬
‫درﺳﺘﺖ ﻛﺮد‪[.‬‬

‫‪١٢٢‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺎﻋﺮي در ﻣﺴﺠﺪ ﻳﻜﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺴﺮي ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﺳﻔـﺎﻫﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﺧﺪا ﻟﻮاط ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﻣﺮدك ﺑﻪ ﻫﺰار ﺣﻴﻠﻪ ﺑﺠﺴﺖ و از ﺳﻮراخ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮد ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻮد ﭘﺴﺮي ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎز آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﭼﻪ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﻳﺠﻮز ﻟﻠﺸﺎﻋﺮ ﻣﺎﻻ ﻳﺠﻮز ﻟﻐﻴﺮه‪] «.‬آﻧﮕﻪ ﺑﺮاي ﻏﻴﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ را‬
‫ﺟﺎﺋﺰ اﺳﺖ‪[.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﭘﺴﺮﻛﻲ ﻗﻮل ﻛﺮد ﻛﻪ ﻳﻚ دﻳﻨﺎر ﺑﺪو ﺑﺪﻫﺪ و ﻳﻚ ﻧﻴﻤﻪ ﻛﻴﺮ در ﻛﻮن او‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺨﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺮدك ﺗﻤﺎم در ﻛﻮﻧﺶ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﻤﻪ ﻗﻮل‬
‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﻤﺔ آﺧﺮ ﻗﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٢٣‬‬
‫ﺣﺎﻛﻢ ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﻃﺒﻴﺐ را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﻀﻢ ﻃﻌﺎم ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‬
‫ﺗﺪﺑﻴﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻀﻢ ﺷﺪه ﺑﺨﻮر‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ در ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ آﻣﺪ ﺷﻮﻫﺮ را ﮔﻔﺖ‪ :‬واﻋﻆ ﻓﺮﻣﻮد ﻫﺮ‬
‫ﻛﺲ ﻛﻪ اﻣﺸﺐ ﺑﺎ ﺣﻼل ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﺷﻮد از ﺑﻬﺮ او ﺧﺎﻧﻪاي در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺷﺐ ﺑﺨﻔﺘﻨﺪ زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮﺧﻴﺰ اﮔﺮ ﻫﻮس ﺧﺎﻧﻪ در ﺑﻬﺸﺖ داري‪ .‬ﻣﺮد زﻧﻚ‬
‫را ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن زﻣﺎﻧﻲ ﺑﮕﺬﺷﺖ زن ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬از ﺑﻬﺮ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺎز‪ .‬ﻣﺮدك ﺑﺴﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از زﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺎ رﺳﺪ‬
‫ﭼﻪ ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻣﺮدك ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪاي ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺎﺧﺖ‪ .‬وﻗﺖ روز ﻣﺮد زن را ﻏﺎﻓﻞ ﻛﺮد و‬
‫ﻛﻮﻧﺶ اﻧﺪاﺧﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ را ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ در دوزخ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎري ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﺧﺎﺗﻮن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻴﺸﻨﻮم ﻛﻪ‬
‫او ﻓﺎﺳﻖ اﺳﺖ و ﻏﻼﻣﺒﺎره‪ ،‬زن او ﻧﻤﻴﺸﻮم‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺑﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﺧﺎﺗﻮن‬

‫‪١٢٤‬‬
‫ﺑﮕﻮﺋﻴﺪ ﻛﻪ از ﻓﺴﻖ ﺗﻮﺑﻪ ﺗﻮان ﻛﺮد و ﻏﻼﻣﺒﺎرﮔﻲ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺎﺗﻮن و ﻋﻨﺎﻳﺖ او ﺑﺎز‬
‫ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﭘﺴﺮي ﻗﻮل ﻛﺮد ﻛﻪ ﻏﺮﻗﻲ ﺑﻪ دو آﻗﭽﻪ و ﻣﻴﺎﻧﭙﺎﭼﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر آﻗﭽﻪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﭙﺎﭼﻪ راﺿﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﭘﺮ ﺑﻬﺎ‪ .‬ﻣﺮدك در اﺛﻨﺎي ﻣﺎﻟﺶ‬
‫ﻧﺎﮔﺎه ﻏﺮق ﻛﺮد‪ .‬ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدي ﻓﻘﻴﺮم و‬
‫دوآﻗﭽﻪﮔﻲ ﻣﺮا ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ روز ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن زن را ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬زﻧﻚ ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﺎدي ﺟﺪا ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ ﺧﺎﻳﺔ ﺗﻮ ﺑﺎد ﻣﻲزﻧﻢ ﺗﺎ ﮔﺮﻣﺎ ﻧﺨﻮرد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٢٥‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﺑﺨﺎري ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﺎع ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺟﺎن ﺑﺮادر‬
‫ﭼﻮن ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﺑﺎري ﻣﻴﺪه ﺗﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎرﮔﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ را دﻧﺪان درد ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺟﺮاح رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬دو آﻗﭽﻪ ﺑﺪه ﺗﺎ ﺑﺮﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻚ آﻗﭽﻪ ﺑﻴﺶ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻀﻄﺮب ﺷﺪ ﻧﺎﭼﺎر دو آﻗﭽﻪ ﺑﺪاد و ﺳﺮ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﺮد و دﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ درد ﻧﻤﻲﻛﺮد ﺑﺪو ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺟﺮاح آﻧﺮا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺳﻬﻮ ﻛﺮدم‪ .‬آن دﻧﺪان ﻛﻪ درد ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺪو ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺟﺮاح ﺑﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻲ ﺻﺮف ﻣﻦ ﺑﺮي و دو آﻗﭽﻪ ﺑﺴﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺗﻮ زﻳﺮﻛﺘﺮم‪ .‬ﺗﻮ را ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎزي ﺧﺮﻳﺪم و ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺧﻮد ﭼﻨﺎن ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻳﻚ دﻧﺪاﻧﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ آﻗﭽﻪ ﺑﺮآﻣﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ را در آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﻗﻮﻟﻨﺠﻲ ﻋﺎرض ﺷﺪ‪ .‬اﻃﺒﺎ ﺧﻮن ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﺷﺮاب دادﻧﺪ ﻓﺎﻳﺪه ﻧﺪاد‪ .‬در ﻧﺰع اﻓﺘﺎد ﻳﻜﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺎل‬

‫‪١٢٦‬‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺸﺘﺎد و ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻣﺴﺖ و ﻛﻮن درﻳﺪه ﺑﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت رب ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺷﺐ اول ﺧﻠﻮت ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﺣﺎﺟﺘﻲ ﺑﻴﺮون‬
‫رﻓﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎز آﻣﺪ ﻋﺮوس را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻮزن ﮔﻮش ﺧﻮد را ﺳﻮراخ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ او ﺟﻤﻊ ﺷﻮد ﺑﻜﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن اﻳﻦ ﺳﻮراخ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﺔ ﭘﺪر‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻛﺮد اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﻜﻨﻲ و آﻧﭽﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد در ﺧﺎﻧﺔ ﭘﺪر ﻛﺮدهاي‪.‬‬

‫***‬

‫ﺑﺪﺷﻜﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮار ﺑﺮ ﺳﻔﺮة ﻳﺰﻳﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺰﻳﺪ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﺎﻟﺖ‬
‫ﭼﻨﺪﺗﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ دﺧﺘﺮدارم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﺸﺎن ﺧﻮش ﺻﻮرت ﺗﺮﻧﺪ ﻳﺎ ﺗﻮ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬واﷲ ﻳﺎ اﻣﻴﺮ اﻧﺎ اﺣﺴﻦ ﻣﻨﻬﻦ و ﻫﻦ آﻛﻞ ﻣﻨﻲ‪] «.‬ﺑﻪﺧﺪا ﻗﺴﻢ اي‬
‫ﺷﻬﺮﻳﺎر‪ ،‬ﻣﻦ از اﻳﺸﺎن زﻳﺒﺎﺗﺮم و اﻳﺸﺎن از ﻣﻦ ﭘﺮﺧﻮارﺗﺮﻧﺪ‪[.‬‬

‫‪١٢٧‬‬
 ‫***‬

‫زن ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﻲ در آب ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺮﭼﻨﮓ ﻛﺴﺶ را ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد‪.‬‬
‫ﺷﻮﻫﺮش ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎد ﺑﺮ ﺧﺮﭼﻨﮓ دﻣﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ رﻫﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮ‬
‫ﭘﻴﺶ آورد و ﭘﻒ ﺑﺮ ﻛﺲ او دﻣﻴﺪ‪ .‬ﺧﺮﭼﻨﮓ ﻟﺐ او را ﻧﻴﺰ در ﻣﻨﻘﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬او‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎد ﻣﻴﺪﻣﻴﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺑﺎدي از زن ﺟﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮدك را دﻣﺎغ ﺑﺴﻮﺧﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻫﻲ ﻫﻲ ﺗﻮ ﭘﻒ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﭘﻒ ﺗﻮ ﮔﻨﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ دﻋﻮي ﻧﺒﻮت ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺧﻠﻴﻔﻪاش ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ازاوﭘﺮﺳﻴﺪﻛﻪ ﻣﻌﺠﺰهات‬

‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﺠﺰهام اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ در دل ﺷﻤﺎ ﻣﻴﮕﺬرد ﻣﺮا ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﻛﻨﻮن دردل ﻫﻤﻪ ﻣﻴﮕﺬردﻛﻪ ﻣﻦ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٢٨‬‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ زﻧﻲ ﺧﻮش ﺻﻮرت‪» ،‬زﻫﺮه« ﻧﺎم داﺷﺖ‪ .‬ﻋﺰم ﺳﻔﺮي ﻛﺮد‪ .‬از ﺑﻬﺮ او‬
‫ﺟﺎﻣﻪاي ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺴﺎﺧﺖ و ﻛﺎﺳﻪاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺧﺎدم داد ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه از اﻳﻦ زن‬
‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺖ در وﺟﻮد آﻳﺪ ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﺔ او زن ﺗﺎ ﭼﻮن ﺑﺎز آﻳﻢ‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﺎﺷﻲ ﻣﺮا ﺣﺎل ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎدم ﻧﺒﺸﺖ‬
‫ﻛﻪ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﻜﻨﺪ »زﻫﺮه« ﻛﻪ ﻧﻨﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺟـﺎﻣـﺔ او ز ﻧﻴـﻞ رﻧﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺧﺎدم ﺑﺎز ﻧﺒﺸﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫ﮔﺮ زآﻣﺪن ﺧﻮاﺟﻪ درﻧﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﭼﻮن ﺑﺎز آﻣـﺪ »زﻫﺮه« ﭘﻠﻨﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫***‬

‫در وﻻﻳﺖ ﻫﺮات دﻳﻬﻴﺴﺖ ﭼﺮخ ﻧﺎم‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺪاﻓﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﺷﺮاب ﺧﻮرده و در ﻣﺴﺘﻲ ﺑﺮ ﻣﺸﺘﺔ ﻧﺪاف رﻳﺪه‪ .‬ﺷﺎﻋﺮي ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫‪١٢٩‬‬
 ‫از ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺑﺮي ﺑﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﭼﺮخ‬
‫ﺑـﺎ ﺧﻠﻖ ﺑـﻪ داوري ﺑـﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﭼﺮخ‬
‫ﺑﺮ ﻣﺸﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﻲﺑﺮﻳـﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻋﺠﺐ‬
‫زآﻧﺮوزيﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮي ﺑﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﭼﺮخ‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﻣﺨﻨﺜﻲ را ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺪه ﻛﻪ در آن دﻧﻴﺎ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ رﺳﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ‬
‫ﻏﻢ ﺧﻮد ﺑﺨﻮر ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺟﻮاب دو ﺳﻮراخ ﺑﺎﻳﺪ داد و ﻣﺮا ﻳﻜﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ را در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺰع ﺗﻴﺰي از ﻛﻮن ﺑﺠﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از ﺣﺎﺿﺮان ﺷﺮم‬
‫ﻧﺪاري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﻳﺸﺎن را ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻛﺠﺎ ﺧﻮاﻫﻢ دﻳﺪ ﺗﺎ ﺷﺮم دارم؟‬

‫***‬

‫‪١٣٠‬‬
‫ﺷﻴﺮازي ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ زن ﺧﻮد ﺟﻤﻊ آﻳﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ زن ﻣﻮي زﻫﺎر ﻧﻜﻨﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮم و ﻣﺤﺮﻣﻢ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪاي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﻛﻪ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮد؟‬

‫***‬

‫ﺑﺮ در دﻳﻬﻲ ﺧﺮي را ﻓﺤﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬زﻧﻲ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻤﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺮ‬
‫ﻣﺎده ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﺟﺮت ﺧﺮ از ﻣﻦ ﭘﻨﺞ دﻳﻨﺎر ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ و اﮔﺮ ﻣﻦ‬
‫ﻫﻢ زﻧﻲ را ﺑﮕﺎﻳﻢ ﺗﺎ ده دﻳﻨﺎر ﻧﺴﺘﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺟﻤﺎع ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻛﻴﺮي ﺑﻴﺎر ﺗﺎ ﻣﻦ ﭘﻨﺠﺎه دﻳﻨﺎر ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫وزﻳﺮ ﻏﻴﺎثاﻟﺪﻳﻦ در ﺧﻠﻮت ﺣﻤﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻮﻻﻧﺎ اﻣﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ را دﻳﺪ دﺳﺘﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬

‫وﺿﻮ ﻣﻴﺴﺎﺧﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺤﻜﻢ آﻟﺘﻲ داري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻮل ﻛﻦ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ‪ .‬ﻃﺎﺳﻲ‬
‫ﻧﻘﺮه داﺷﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ او زد‪ .‬ﭼﻮن از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون آﻣﺪ ﻣﻮﻻﻧﺎ اﻣﻴﻦاﻟﺪﻳﻦ ﺟﺎﻣﻪ‬

‫‪١٣١‬‬
‫ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪﺧﻮاﺟﻪ از آن ﺣﺮﻛﺖ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﺬوردار ﻛﻪ ﺑﺪ ﻛﺮدم و‬
‫اﻳﻦ ﻃﺎس ﻧﻘﺮه ﻗﺒﻮل ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ از آن ﻣﺎ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدي ﻣﺎ ﻧﻴﺰ از آن ﺗﻮ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ را زﻧﺒﻮر ﺑﺮ ﻛﻴﺮ زد‪ .‬ﺳﺨﺖ ﺑﺰرگ ﺷﺪ‪ .‬درﺧﺎﻧﻪ رﻓﺖ ﺑﺎ زن ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻴﺮ در ﺑﺎزار ﻣﻴﻔﺮوﺷﻨﺪ ﻣﻘﺮر ﻛﺮدهام ﻛﻪ ﻛﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑﺪﻫﻢ و ﺻﺪ دﻳﻨﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ و اﻳﻦ ﻛﻴﺮ ﺑﺴﺘﺎﻧﻢ اﮔﺮ ﻧﻴﻚ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺨﺮﻳﻢ‪ .‬زن را ﺳﺨﺖ ﺧﻮش آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎﻣﻬﺎ و ﺣﻠﻲ ﻫﺮ ﭼﻪ داﺷﺖ درﻫﻢ ﻓﺮوﺧﺖ و ﺻﺪ دﻳﻨﺎر ﺑﺪاد ﻛﻪ اﻳﻦ را از‬
‫دﺳﺖ ﻣﺪه‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﺑﺮﻓﺖ و ﺑﺎز آﻣﺪ ﻛﻪ ﺧﺮﻳﺪم ﻳﻚ دو روز ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻴﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه آﻣﺎﺳﺶ ﻓﺮو ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺎ ﻗﺮار اﺻﻞ آﻣﺪ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﭘﺮﻳﺸﺎن از در آﻣﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي زن ﺧﺪا ﺑﻼي ﺳﺨﺖ از ﻣﺎ ﺑﮕﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬آن ﻛﻴﺮازآن ﺗﺮﻛﻲ ﺑﻮد دزدﻳﺪه‬
‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ دﻳﻮان ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺰار زﺣﻤﺖ ﺻﺪ دﻳﻨﺎردادم و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻴﺮ ﻛﻬﻨﺔ ﺧﻮد را ﺑﺎز ﺳﺘﺪم و ازآن ﺷﻨﻘﺼﻪ ﺧﻼص ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮد روز اول ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ آن دزدﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﺑﺪان ارزاﻧﻲ‬
‫ﻧﻔﺮوﺧﺘﻨﺪي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٣٢‬‬
‫ﻟﺮﻛﻲ در ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ‪ .‬واﻋﻆ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬ﺻﺮاط از ﻣﻮي ﺑﺎرﻳﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫از ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻴﺰﺗﺮ و روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ را ﺑﺮ او ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻟﺮي ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ آﻧﺠﺎ ﻫﻴﭻ دارﺑﺰﻳﻨﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ در آﻧﺠﺎ زﻧﻨﺪ و‬
‫ﺑﮕﺬرﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻚ ﺑﻪ رﻳﺶ ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻨﺪي‪ ،‬واﷲ اﮔﺮ ﻣﺮغ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺎﺿﻲ را ﻗﻮﻟﻨﺞ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻃﺒﻴﺐ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ او را ﺑﻪ ﺷﺮاب ﺗﻨﻘﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮاب‬

‫ﺑﺴﻴﺎر در او رﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدك ﻣﺴﺖ ﺷﺪ‪ .‬اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪ را ﻣﻴﺰد و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬از‬
‫ﭘﺴﺮش ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪:‬ﭘﺪرت ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻛﻮﻧﺴﻮ ﻋﺮﺑﺪه ﻣﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻄﻴﺒﻲ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدي ﺧﻄﻴﺒﻢ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﭼﻪ ﻛﺎر‪.‬‬

‫‪١٣٣‬‬
 ‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺷﻴﺮ ﻣﻴﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻌﺮه و ﺗﻴﺰ ﻣﻴﺪاد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻌﺮه ﭼﺮا ﻣﻴﺰﻧﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺗﺎ ﺷﻴﺮ ﺑﺘﺮﺳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺗﻴﺰ ﻣﻴﺰﻧﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﺮﺳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ دﻋﻮا داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺴﺘﻮﺋﻲ ﭘﺮ ﮔﭻ ﻛﺮد و ﭘﺎرهاي روﻏﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ‬

‫ﮔﺪاﺧﺖ و از ﺑﻬﺮ ﻗﺎﺿﻲ رﺷﻮت ﺑﺮد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺴﺘﺪ و ﻃﺮف ﺗﺮﻛﻤﺎن ﮔﺮﻓﺖ و‬
‫ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺧﺎﻃﺮ او ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ آﺧﺮ ﻛﺮد و ﻣﻜﺘﻮﺑﻲ ﻣﺴﺠﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻤﺎن داد‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻗﻀﻴﺔ روﻏﻦ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺮﻛﻤﺎن را ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﻜﺘﻮب‬
‫ﺳﻬﻮي ﻫﺴﺖ ﺑﻴﺎر ﺗﺎ اﺻﻼح ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﺮﻛﻤﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻜﺘﻮب ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﺳﻬﻮي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﺳﻬﻮي ﺑﺎﺷﺪ در ﭘﺴﺘﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٣٤‬‬
‫ﺟﻼل وراﻣﻴﻨﻲ در ﻓﺼﻞ ﺧﺰان ﻓﺎﺣﺸﻪاي را ﺧﻮاﺳﺖ در ﻧﻜﺎح آورد‪ .‬ﺑﺎ ﺳﻴﺪ‬
‫رﺿﻲاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺸﻮرت ﻛﺮد‪ .‬او اﻳﻦ دو ﺑﻴﺖ ﺑﮕﻔﺖ و ﺑﺪو ﻓﺮﺳﺘﺎد‪:‬‬

‫ﺑﺪي ﻣـﺎه ﮔﺮ ﻗﺤﺒﻪاي زن ﻛﻨﻲ‬

‫ﻛﻪ دارد ﻛﺴﻲ ﻫﻤﭽﻮ ﻛﻮﻧﺖ ﻓﺮاخ‬
‫زِ ﺳﺮ ﺷـﺎخ آﻧـﮕـﺎه ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻲ‬
‫ﻛــﻪ آرد ﺷﻜﻮﻓـﻪ ﺑﺮون ﺳﺮ ز ﺷﺎخ‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن از ﺑﻐﺪاد ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﻧﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﻴﻜﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺮق‪.‬‬

‫***‬

‫دروﻳﺸﻲ ﮔﻴﻮه در ﭘﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻴﮕﺬارد‪ .‬دزدي ﻃﻤﻊ در ﮔﻴﻮة او ﺑﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎ ﮔﻴﻮه‬
‫ﻧﻤﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬دروﻳﺶ درﻳﺎﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻧﻤﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻴﻮه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١٣٥‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ در ﻧﺰد ﺗﻘﻤﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻘﻤﺎن ﻛﻌﺒﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺷﻚ ﻛﻨﺪ دﻳﻮث اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻴﻨﺪاﺧﺖ ﺷﻚ ﻧﺒﺮد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ ﺷﻚ ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻲ ﺷﻚ دﻳﻮﺛﻲ و ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻚ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﺗﺮك ﭘﺴﺮي ﺑﻪ اﺟﺎره ﻣﻴﮕﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﻣﻌﻴﻦ‪ .‬ﭘﺪرش‬

‫راﺿﻲ ﻧﻤﻴﺸﺪ در آﺧﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬راﺿﻲ ﺷﺪم اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﺑﺪو ﻋﻤﻠﻲ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﺗﺎ او را ﺣﺎﺻﻞ اﺿﺎﻓﺖ از ﻣﺮﺳﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬درﺧﺎﻧﺔﻣﺎ ﻋﻠﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٣٦‬‬
‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﻛﻤﺎن ﺑﻲﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ از ﺟﺎﻧﺐ دﺷﻤﻦ آﻳﺪ ﺑﺮدارد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻮﻗﺖ ﺟﻨﮓ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫دزدي در ﺷﺐ ﺧﺎﻧﺔ ﻓﻘﻴﺮي ﻣﻲﺟﺴﺖ‪ .‬ﻓﻘﻴﺮ از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي‬

‫ﻣﺮدك آﻧﭽﻪ ﺗﻮ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻣﻴﺠﻮﺋﻲ ﻣﺎ در روز روﺷﻦ ﻣﻲﺟﻮﺋﻴﻢ و ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻇﺮﻳﻔﻲ ﻣﺮﻏﻲ ﺑﺮﻳﺎن در ﺳﻔﺮة ﺑﺨﻴﻠﻲ دﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﻪ روز ﭘﻲ در ﭘﻲ ﺑﻮد و ﻧﻤﻴﺨﻮرد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻤﺮ اﻳﻦ ﻣﺮغ ﺑﺮﻳﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ درازﺗﺮ از ﻋﻤﺮ اوﺳﺖ ﭘﻴﺶ از‬
‫ﻣﺮگ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٣٧‬‬
‫ﻃﻠﺤﻚ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺑﻲ دﻳﺪهام ﻧﻴﻤﻪ راﺳﺖ و ﻧﻴﻤﻪ دروغ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻛﻪ ﮔﻨﺠﻲ ﺑﺮ دوش ﻣﻴﺒﺮم از ﮔﺮاﻧﻲ آن ﺑﺮ ﺧﻮد رﻳﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﻴﺪار ﺷﺪم دﻳﺪم ﺟﺎﻣﺔ ﺧﻮاب‪ ،‬آﻟﻮده اﺳﺖ و از ﮔﻨﺞ اﺛﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫زن ﻃﻠﺤﻚ ﻓﺮزﻧﺪي زاﺋﻴﺪ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد او را ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ زاده اﺳﺖ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از دروﻳﺸﺎن ﭼﻪ زاﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺴﺮي ﻳﺎ دﺧﺘﺮي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ از ﺑﺰرﮔﺎن ﭼﻪ زاﻳﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻴﺰي زاﻳﺪ ﺑﻲ ﻫﻨﺠﺎر ﮔﻮي و ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻴﺎن رﺋﻴﺴﻲ و ﺧﻄﻴﺐ ده دﺷﻤﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬رﺋﻴﺲ ﺑﻤﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺶ ﺳﭙﺮدﻧﺪ‬
‫ﺧﻄﻴﺐ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻠﻘﻴﻦ او ﺑﮕﻮي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ اﻳﻨﻜﺎر دﻳﮕﺮي را ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﻪ او‬
‫ﺳﺨﻦ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻏﺮض ﻣﻴﺸﻨﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٣٨‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮ در ﻣﻜﺘﺒﻲ ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﭘﺴﺮﻛﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ در ﭘﻴﺶ داﺷﺖ ﻛﻪ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد »اﻟﻌﻨﻴﻦ آﻧﻚ ﺟﻤﺎع ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد اﻻ در ﻛﻮن« او ﻣﻴﺨﻮاﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﻌﻨﻴﻦ‬
‫آﻧﻜﻪ ﺟﻤﺎع ﻧﺘﻮان ﻛﺮد اﻻ در ﻛﻮن‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻳﺎران ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻋﻨﻴﻦ ﺑﻮدم و ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺨﻨﺜﻲ در راه ﻣﺴﺖ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ و اﻧﮕﺸﺘﺮي زرﻳﻦ داﺷﺖ‪،‬‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺮي ﺑﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻴﺪارﺷﺪ در ﻛﻮن ﺧﻮد ﺗﺮ دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺸﺐ ﺑﻲ ﻣﺎ ﻋﻴﺸﻬﺎ‬
‫ﻛﺮدهاي‪ .‬ﭼﻮن ﺣﺎل اﻧﮕﺸﺘﺮي ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺨﺸﺶ ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮدهاي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻃﻠﺤﻚ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻮﺛﻲ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را از ﻗﺎﺿﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ‬

‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪١٣٩‬‬
 ‫***‬

‫ﻋﺴﺴﻲِ ﺷﻬﺮي را ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻨﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎز دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﺟﻪاي را ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ‬

‫ﻋﺴﺴﻢ و ﺗﻮ را ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮدن‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺴﺲ ﺑﻪ روز ﻛﺴﻲ را ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺐ ﺗﻮ را ﻛﺠﺎ ﻳﺎﺑﻢ؟ ﻣﺮدم در ﻣﻴﺎن آﻣﺪﻧﺪ و او را ﻣﻨﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺎري داري ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺴﺎزﻳﻢ اﻣﺎ ﺿﻤﺎﻧﺘﻲ ﺑﺪه ﻛﻪ ﺷﺐ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﺋﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺣﻜﻴﻤﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﺎدﻳﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﻃﺒﻴﺐ ﻣﺤﺘﺎج ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﮔﻮرﺧﺮان را ﺑﻪ ﺑﻴﻄﺎر اﺣﺘﻴﺎج ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٠‬‬
‫زن ﺑﺨﺎراﺋﻲ دﺧﺘﺮي ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﻣﺎدرش ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬درﻳﻐﺎ اﮔﺮدر ﻣﻴﺎن ﭘﺎﻳﺶ ﭼﻴﺰي‬
‫ﺑﻮدي‪ .‬داﻳﻪ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﻋﻤﺮش از ﺧﺪا ﺑﺨﻮاه‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﭼﻨﺪان ﭼﻴﺰ در ﻣﻴﺎن ﭘﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻠﻮل ﺑﺸﻮي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻃﻠﺤﻚ ﺑﺎ زﻧﻲ زﻧﺎ ﻛﺮدن ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬زن ﺗﻦ در ﻧﻤﻴﺪاد ﻛﻪ اﻣﺸﺐ ﺷﺐ آدﻳﻨﻪ‬

‫اﺳﺖ و در ﺷﺐ آدﻳﻨﻪ ﺑﺰة ﻣﻌﺼﻴﺖ دو ﭼﻨﺪان ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻛﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮔﻴﺮم ﻛﻪ در ﺷﺐ ﺷﻨﺒﻪ دوﺑﺎر زﻧﺎ ﻛﺮدهام‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﻣﻴﮕﻔﺖ ﻛﻪ ﺳﻨﮓ ﺻﺪ درم ﻣﻦ را دزدﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻴﻚ ﺑﻨﮕﺮ ﺷﺎﻳﺪ در‬
‫ﺗﺮازو ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬و ﺑﺎ ﺗﺮازو‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤١‬‬
‫اﺳﺘﺮ ﻃﻠﺤﻚ ﺑﺪزدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬ﮔﻨﺎه ﺗﺴﺖ ﻛﻪ از ﭘﺎس آن اﻫﻤﺎل‬
‫ورزﻳﺪي‪ .‬دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﻨﺎه ﻣﻬﺘﺮاﺳﺖ ﻛﻪ درِ ﻃﻮﻳﻠﻪ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺲ در اﻳﻨﺼﻮرت دزد را ﮔﻨﺎه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﮔﺮان ﮔﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻨﻴﺪم زن ﻛﺮدهاي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﺗﻮ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﻧﺸﻨﻮي اﻳﻦ ﺧﺒﺮ از ﻛﺠﺎ ﺷﻨﻴﺪي؟‬

‫***‬

‫ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﺪه ﻣﺮدي ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮم‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ ﺑﺸﻨﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻫﺮ دو ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٢‬‬
‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ را اﺳﺒﻲ ﻻﻏﺮﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا اﻳﻦ را ﺟﻮ ﻧﻤﻲدﻫﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﺷﺐ ده‬
‫ﻣﻦ ﺟﻮ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻻﻏﺮ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻜﻤﺎﻫﻪ ﺟﻮش ﻧﺰد‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻗﺮض اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد از ﻃﻠﺤﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮓ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻣﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ واﻗﻊ ﺷﻮد؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﻪ ﺑﻴﻨﻲ و ﮔﻪ ﺧﻮري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدك ﭼﻪ ﮔﻪ ﻣﻴﺨﻮري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻜﻲ ﮔﻬﻲ ﺧﻮرد و آن دﻳﮕﺮي ﺟﻮاﺑﻲ دﻫﺪ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن واﻗﻊ ﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﻧﺎن ﻣﻲﺧﻮرد و ﮔﻮز ﻣﻴﺪاد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎن و ﮔﻮز‬
‫ﻣﻲﺧﻮرم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٣‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ را در زﻳﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺻﺪاي ﺧﻨﺪة وي را در ﺑﺎﻻ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﻮاب ﻏﻠﻄﻴﺪهام‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺮدم از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻏﻠﻄﻨﺪ ﺗﻮ از ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻏﻠﻄﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻲﺧﻨﺪم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻴﺎﻃﻲ ﺑﺮاي ﺗﺮﻛﻲ ﻗﺒﺎ ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ‪ .‬ﺗﺮك ﭼﻨﺎن ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻴﺎط ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ از ﻗﻤﺎش ﺑﺪزدد‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺗﻴﺰي ﺑﺪاد‪ .‬ﺗﺮك را ﺧﻨﺪه ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﭘﺸﺖ‬
‫اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺧﻴﺎط ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺪﻳﺪ‪ .‬ﺗﺮك ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺳﺘﺎدِ درزي ﺗﻴﺰي دﻳﮕﺮ‬
‫ده‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺎﻳﺰ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﺎ ﺗﻨﮓ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٤‬‬
‫ﻣﺠﺪ ﻫﻤﮕﺮ‪ ،‬زﻧﻲ زﺷﺘﺮو در ﺳﻔﺮ داﺷﺖ‪ .‬روزي در ﻣﺠﻠﺴﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻏﻼﻣﺶ‬
‫دوان دوان ﺑﻴﺎﻣﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ‪ ،‬ﺧﺎﺗﻮن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮود آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺎش ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﺗﻮن ﻓﺮود آﻣﺪي‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدي ﻛﻪ ﺟﻤﺎع را ﻃﻮل ﻣﻲداد ﮔﻔﺖ‪ :‬زودﺗﺮ ﻓﺎرﻏﻢ ﻛﻦ ﻛﻪ دﻟﻢ ﺗﻨﮓ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻛﺴﺖ ﺗﻨﮓ ﻣﻴﺒﻮد ازدﻳﺮ ﺑﺎز ﻓﺎرغ ﺑﻮدي‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺳﺮ ﺑﻪ زاﻧﻮي ﻃﻠﺤﻚ ﻧﻬﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ دﻳﻮﺛﺎن را ﭼﻪ ﺑﺎﺷﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻟﺶ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٥‬‬
‫ﻳﻜﻲ از اﻣﺮاي ﺗﺮك در ﺳﺮ ﺑﺴﺘﺎن ﺧﻮد رﻓﺖ‪ .‬دزدي را دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬در ﭘﻲ‬
‫او ﻣﻴﺪوﻳﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎدم ﺑﺎﻧﮓ ﻣﻴﺰد ﻛﻪ »ﭼﻤﺎق ﮔﺘﻮر« ]ﭼﻤﺎق ﺑﻴﺎر[ دزد ﺑﺮ ﺳﺮ دﻳﻮار‬
‫ﺟﺴﺖ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﮕﺮﻓﺖ‪ .‬دزد ﺷﻠﻮار ﻧﺪاﺷﺖ و اﻧﮕﻮر ﺗﺮش ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮرده‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻲ اﻟﺤﺎل در رﻳﺴﺖ و رﻳﺶ اﻣﻴﺮ در ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻣﻴﺮ دزد را رﻫﺎ ﻛﺮد و ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎدم ﺑﺎﻧﮓ ﻣﻴﺰد ﻛﻪ‪ :‬ﻫﻲ »ﭼﻤﺎق ﻗﻮي‪ ،‬آﻓﺘﺎﺑﻪ ﮔﺘﻮر« ]ﭼﻤﺎق ﻧﻤﻴﺨﻮاﻫﺪ‪ ،‬آﻓﺘﺎﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﺎر‪[.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺨﻨﺜﻲ ﻣﻮي روي ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬او را ﻣﻨﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي راﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻛﻮن ﺧﻮد‬
‫رﻫﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ ﭼﺮا ﻣﻦ ﺑﺮ روي ﺧﻮد رﻫﺎ ﻛﻨﻢ؟‬

‫***‬

‫زن ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺴﺮي ﺑﻴﺎورد ﺳﻮراخ ﻛﻮن ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻃﺒﻴﺒﺎن و ﺟﺮاﺣﺎن‬
‫ﭼﺎره ﻧﻴﻔﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ازﺳﻪ روز ﺑﻤﺮد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ‬
‫ﺟﺴﺘﻴﻢ ﺧﻼف اﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﻳﻚ ﻛﻮن درﺳﺖ ﻧﻴﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺳﻪ روز ﺑﻴﺶ‬
‫ﻧﺰﻳﺴﺖ‪.‬‬

‫‪١٤٦‬‬
 ‫***‬

‫ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺟﺎﺣﻆ را ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ رﻳﮕﻲ از رﻳﮕﻬﺎي ﺣﺮم ﻛﻌﺒﻪ ﺑﻪ درون ﻛﻔﺶ ﻛﺴﻲ‬
‫اﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻫﻤﻲﻧﺎﻟﺪ ﺗﺎ او را ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻨﺎﻟﺪ ﺗﺎ ﮔﻠﻮﻳﺶ ﭘﺎره‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻳﮓ را ﮔﻠﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ از ﻛﺠﺎ ﻧﺎﻟﺪ؟‬

‫***‬

‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ را ﻣﺴﺖ ﺑﺎ ﭘﺴﺮﻛﻲ ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﻣﻠﻚ ﺿﻴﺎءاﻟﻤﻠﻚ ﭘﺒﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻠﻚ از‬
‫ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻲ‪ ،‬ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﻲ‪ ،‬دﻳﺪم ﺗﺮك ﭘﺴﺮي‬
‫ﭼﻮن آﻓﺘﺎبِ ﺧﺎوري ﻣﺴﺖ اﻓﺘﺎده و ﺧﻔﺘﻪ‪ ،‬در ﻛﻮﻧﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻢ‪ .‬ﻏﻼﻣﭽﻪ‪ ،‬راﺳﺖ‬
‫ﺑﮕﻮ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﻮدي ﻧﻤﻲﻛﺮدي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٤٧‬‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد در زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻠﺤﻚ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﺔ ﻳﻚ ﻻ دراﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﻣﻴﻠﺮزم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﭘﺎدﺷﺎه‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ‬
‫ﻛﻦ ﺗﺎ ﻧﻠﺮزي‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻛﺮدهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺎﻣﻪ داﺷﺘﻢ ﻫﻤﻪ را در‬
‫ﺑﺮ ﻛﺮدهام‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺨﻨﺜﻲ ﻣﺎري ﺧﻔﺘﻪ دﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬درﻳﻎ! ﻣﺮدي و ﺳﻨﮕﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫وﻗﺘﻲ ﻣﺰﻳﺪ را ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻬﻤﺖ آﻧﻜﻪ ﺷﺮاب ﺧﻮرده اﺳﺖ از دﻫﻦ او ﺑﻮي‬
‫ﺷﺮاب ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻗﻲ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﮕﺎه ﻃﻌﺎم ﺷﺒﺎﻧﻪ را ﻛﻪ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬

‫***‬

‫‪١٤٨‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺰﻳﺪ را ﺳﮓ ﮔﺰﻳﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ درد ﺳﺎﻛﻦ ﺷﻮد آن ﺳﮓ را ﺗﺮﻳﺪ‬
‫ﺑﺨﻮران‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﮕﺎه ﻫﻴﭻ ﺳﮕﻲ در ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻣﺮا ﺑﮕﺰد‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺎﺷﻲ ﻫﺮ درﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻧﺪي ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻜﺮار ﻛﺮدي ﺗﺎ ﺑﻴﺎد ﮔﺮﻓﺘﻲ‪ .‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‬
‫اﻳﻦ درس ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ‪» :‬ﻗﺎل اﻟﺸﻴﺦ ﺟﻠﺪ اﻟﻜﻠﺐ ﻻ ﻳﺼﻠﺤﻪ اﻟﺪﺑﺎﻏﻪ‪] «.‬ﺷﻴﺦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻮﺳﺖ ﺳﮓ را دﺑﺎﻏﻲ ﻧﻴﻜﻮ ﻧﺴﺎزد‪ [.‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫رﻓﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬آن درس ﺑﺨﻮان ﺗﺎ اﮔﺮ ﺑﻴﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ درس دﻳﮕﺮي ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﺎل اﻟﻜﻠﺐ ﺟﻠﺪ اﻟﺸﻴﺦ ﻻ ﻳﺼﻠﺤﻪ اﻟﺪﺑﺎﻏﻪ‪] «.‬ﺳﮓ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻮﺳﺖ ﺷﻴﺦ‬
‫را دﺑﺎﻏﻲ ﻧﺴﻜﻮ ﻧﺴﺎزد‪[.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻨﮓ ﺧﻮرده و در ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻔﺘﻪ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﻣﺆذن ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﻨﻮم ﺧﻴﺮ ﻣﻦ‬
‫اﻟﺼﻼه‪] «.‬ﺧﻮاب ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪ [.‬ﻋﺮب ﮔﻔﺖ‪» :‬واﷲ ﺻﺪﻗﺖ ﻳﺎ ﻣﺆذن‬
‫ﺑﺄﻟﻒ ﻣﺮه‪] «.‬ﺑﻪﺧﺪا ﺻﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ راﺳﺖ ﮔﻔﺘﻲ‪[.‬‬

‫‪١٤٩‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻈﻔﺮ روزي ﺑﺎ ﺷﺎﮔﺮدان ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ‪:‬ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﻛﻮدﻛﻲ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ زﻣﺎن‬
‫ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻮرة ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪام و ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاﻧﺪهام‬
‫ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻳﺎد دارم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﺮﻏﻲ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺧﻄﺎ ﻛﺮد‪ .‬رﻓﻴﻘﺶ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺣﺴﻨﺖ‪ .‬ﺗﻴﺮ اﻧﺪاز‬
‫ﺑﺮ آﺷﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ اﺣﺴﻨﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮغ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻛﻔﺶ ﻃﻠﺤﻚ را از ﻣﺴﺠﺪ دزدﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ دﻫﻠﻴﺰ ﻛﻠﻴﺴﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ‬

‫ﻣﻴﮕﻔﺖ‪ :‬ﺳﺒﺤﺎن اﷲ‪ ،‬ﻣﻦ ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻢ و ﻛﻔﺸﻢ ﺗﺮﺳﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١٥٠‬‬
 ‫***‬

‫دو ﻣﻐﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ آﻫﻨﮕﻲ ﻧﺰاع ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮﻳﻚ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﮔﻮش ده‪ .‬ﺻﺎﺣﺐِ ﺧﺎﻧﻪ از ﻧﺰاع اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﻫﺮ‬
‫دو ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻮش دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺸﻤﻢ درد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎ آﻳﺎت و ادﻋﻴﻪ ﻣﺪاوات ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻃﻠﺤﻚ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻧﺪﻛﻲ اﻧﺰروت ﻧﻴﺰ ﺑﺪاﻧﻬﺎ ﺑﻴﻔﺰاي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٥١‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻏﻼﻣﻲﺑﻪ اﺟﺎره ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﺰدِ ﺳﻴﺮيِ ﺷﻜﻢ و اﺻﺮار ﺑﺪان داﺷﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻏﻼم ﻫﻢ اﻧﺪﻛﻲ ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻏﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﻮاﺟﻪ‪ ،‬روز دوﺷﻨﺒﻪ و ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ را‬
‫ﻫﻢ روزه ﻣﻴﺪارم‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﻛﺮاﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮﺑﻬﺎي ﺳﻘﻔﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺻﺪا ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺎﻧﻪ از ﺑﻬﺮ ﻣﺮﻣﺖ آن ﺳﺨﻦ ﺑﮕﺸﺎد‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ داد ﻛﻪ ﭼﻮﺑﻬﺎي ﺳﻘﻒ ذﻛﺮ‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻚ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻴﺘﺮﺳﻢ اﻳﻦ ذﻛﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﺠﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫واﻋﻈﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻨﺪهاي ﻣﺴﺖ ﻣﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺴﺖ دﻓﻦ ﺷﻮد و‬
‫ﻣﺴﺖ ﺳﺮ از ﮔﻮر ﺑﺮآورد‪ .‬ﺧﺮاﺳﺎﻧﻲ در ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا آن‬
‫ﺷﺮاﺑﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﻴﺸﺔ آن ﺑﻪ ﺻﺪ دﻳﻨﺎر ﻣﻲارزد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٥٢‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ درﮔﺰﻳﻨﻲ و ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ در ﺧﺎﻧﻪاي ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﺳﻔﺮه ﺑﻴﺎوردﻧﺪ ﻋﻮام ﺑﺠﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺮك ﺷﻴﺦ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻴﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ‬
‫را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺟﻪ‪ ،‬ﭘﺎرهاي ﻧﻴﻢﺧﻮردة ﺷﻴﺦ را ﺑﻪ ﻣﻦ ده‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻴﻢﺧﻮردة ﺷﻴﺦ از دﻳﮕﺮي ﺑﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﻤﺎم ﺧﻮردة ﺷﻴﺦ دارم‪.‬‬

‫***‬

‫ﻏﻼﻣﻲ ﺑﻪ دﻛﺎن رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮاﺟﻪاش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ دو دﻳﻨﺎر ﺑﻪ ﻧﺨﻮد‬
‫ده‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﺗﻮن ﺑﻪ ﻛﺲ ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻨﺪد ﻛﻪ ﻣﻦ دو ﺟﻮ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﻤﻲدﻫﻢ دو دﻳﻨﺎر‬
‫ﺑﻪ ﻧﺨﻮد ﭼﻮن دﻫﻢ؟‬

‫***‬

‫ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي در ﺣﻤﺎم رﻓﺖ‪ .‬ﺗﺮك ﭘﺴﺮي ﻳﻚ ﭼﺸﻢ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮد ﻳﻜﻲ ﭼﺸﻢ‬
‫ﺑﺮ ﻫﻢ ﻧﻬﺎد ﺑﺎ ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﻴﺮ در ﻛﻮن ﺗﻮ ﻛﻨﻨﺪ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻴﻨﺎ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺪاي را ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻣﺮا ﺑﮕﺎي ﻛﻪ ﺧﺪاي ﺗﻌﺎﻟﻲ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﻴﻨﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺮك‬

‫‪١٥٣‬‬
‫ﺑﺎورﻛﺮد و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻣﺮدك را ﮔﺎﺋﻴﺪ‪ .‬او ﭼﺸﻢ ﺑﺎز ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺤﻤﺪﷲ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﺎ‬
‫ﺷﺪم‪ .‬ﭘﺲ ﭘﺴﺮ ﭼﻮن آن را ﺑﺪﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﻴﻨﺎ ﻛﺮدم ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻴﻨﺎ ﻛﻦ‪ .‬ﻏﻼﻣﺒﺎره ﺗﺮك را از ﺳﺮ ارادت ﺗﻤﺎم در ﻛﺎر ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭼﻮن در او‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻏﺮ ﺧﻮاﻫﺮ دور ﺷﻮ ﻛﻪ آن ﭼﺸﻢ دﻳﮕﺮم ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫اﻓﺘﺎد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ در ﺣﺠﺮة ﻣﺪرﺳﻪ ﻳﻜﻲ را ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ در‬
‫ﺣﺠﺮه ﻧﻬﺎد ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ‪ .‬ﺟﺎﺋﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫دو رﻛﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﮕﺬارم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﺋﻲ ﻫﺴﺖ؟ ﻛﻮري ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ از‬
‫ﺗﻨﮕﻲ ﺟﺎ دو دو ﺑﺮ ﺳﺮ ﻫﻢ رﻓﺘﻪاﻳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﭘﻴﺶ ﺳﻠﻄﺎن اﺑﻮ ﺳﻌﻴﺪ ﺳﻤﺎﻋﻲ رﻓﺖ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن دﺳﺖ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻗﺺ ﺑﻜﻦ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ رﻗﺺ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ‬

‫‪١٥٤‬‬
‫رﻗﺺ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‪ ،‬زﺣﻤﺖ ﻣﻜﺶ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ رﻗﺺ ﺑﻪ ﻳﺮﻟﻴﻎ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻧﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺰع اﻓﺘﺎد‪ .‬وﺻﻴﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ ﭘﺎرهﻫﺎي ﻛﻬﻨﺔ ﭘﻮﺳﻴﺪه‬
‫ﺑﻄﻠﺒﻨﺪ و ﻛﻔﻦ او ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻏﺮض از اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ ﭼﻮن ﻣﻨﻜﺮ و‬
‫ﻧﻜﻴﺮ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﭘﻨﺪارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺮدهاي ﻛﻬﻨﻪام‪ ،‬زﺣﻤﺖ ﻣﻦ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد روزي ﻣﻄﺒﺨﻲ را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻴﺮ ﻫﺮ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي ﻛﻪ اﻣﺮوز در ﻣﻄﺒﺦ‬

‫ﻣﻴﻜﺸﻲ ﺟﻤﻊ ﻛﻦ و ﭘﺨﺘﻪ در ﻛﺎﺳﻪاي ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻔﺮه ﭘﻴﺶ ﻃﻠﺤﻚ ﺑﻨﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ‪ .‬ﺑﻨﻬﺎد و او ﺧﻮش ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮري؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آش ﺣﺮم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺒﺨﻴﺎن ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آوردهاﻧﺪ ﻣﻲﺧﻮرم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٥٥‬‬
‫از ﺑﻬﺮ روز ﻋﻴﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﻮد ﺧﻠﻌﺖ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻃﻠﺤﻚ‬
‫رﺳﻴﺪ ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﭘﺎﻻﻧﻲ ﺑﻴﺎرﻳﺪ و ﺑﺪو دﻫﻴﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮدم ﺧﻠﻌﺖ‬
‫ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻃﻠﺤﻚ آن ﭘﺎﻻن در دوش ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻠﻄﺎن آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺳﻠﻄﺎن در ﺣﻖ ﻣﻦ ﺑﻨﺪه از اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﻪ را‬
‫ﺧﻠﻌﺖ از ﺧﺰاﻧﻪ ﻓﺮﻣﻮد دادن و ﺟﺎﻣﺔ ﺧﺎص از ﺗﻦ ﺧﻮد ﺑﺮﻛﻨﺪ و در ﻣﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻄﻴﺒﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭼﻮب دﺳﺘﻲ ﺑﺮ دﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺮا ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻄﺎﺋﻲ ﺑﻜﻨﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﻮﺑﺪﺳﺘﻲ ﻣﻐﺰﺷﺎن ﺑﺮآرم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٥٦‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺎﺳﺖ ﺧﻮرده ﺑﻮد ﻗﺪري ﺑﻪ رﻳﺸﺶ ﭼﻜﻴﺪه‪ .‬ﻳﻜﻲ از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ‬
‫ﺧﻮردهاي ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺒﻮﺗﺮ ﺑﭽﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬راﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ ﻛﻪ زﻳﻠﺶ ﺑﺮ در ﺑﺮج‬
‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﺤﻲ در ﻗﺤﻂ ﺳﺎﻟﻲ ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻪ دﻳﻬﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ رﺋﻴﺲ ده رﻧﺠﻮر اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺠﺎ‬
‫رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدي ﻃﺒﻴﺒﻢ‪ .‬او را ﭘﻴﺶ رﺋﻴﺲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﺎ در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺎن‬
‫ﻣﻲﭘﺨﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻼج او آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻦ روﻏﻦ و ﻳﻚ ﻣﻦ ﻋﺴﻞ ﺑﻴﺎرﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺎوردﻧﺪ‪ .‬در ﻛﺎﺳﻪ ﻛﺮد و ﻧﺎﻧﻲ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم در آﻧﺠﺎ ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻟﻘﻤﻪ ﺑﺮﻣﻴﺪاﺷﺖ و‬
‫ﮔﺮد ﺳﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻴﮕﺮداﻧﻴﺪ و ﺑﺮ دﻫﺎن ﺧﻮد ﻣﻴﻨﻬﺎد ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز‬
‫ﻣﻌﺎﻟﺠﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻓﺮدا‪ .‬ﭼﻮن از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ رﺋﻴﺲ در ﺣﺎل ﺑﻤﺮد‪ .‬او‬
‫را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻣﮕﻮﺋﻴﺪ اﮔﺮ ﻣﻦ آن‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮردم ﭘﻴﺶ از او از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻣﻴﻤﺮدم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٥٧‬‬
‫ﺷﺨﺼﻲ در ﺑﺎغ ﺧﻮد رﻓﺖ‪ .‬ﺻﻮﻓﻲ و ﺧﺮﺳﻲ را در ﺑﺎغ دﻳﺪ‪ .‬ﺻﻮﻓﻲ را ﻣﻴﺰد و‬
‫ﺧﺮس را ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻴﮕﻔﺖ‪ .‬ﺻﻮﻓﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻦ آﺧﺮ از ﺧﺮس ﻛﻤﺘﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻣﻴﺰﻧﻲ و ﺧﺮس را ﻧﻤﻴﺰﻧﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺮسِ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮرد و ﻫﻢ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﺮﻳﺪ ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮري و ﻣﻴﺒﺮي‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪاي ﺷﻴﺨﻲ را ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮد و ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻬﺎﻟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬دﻳﻨﺎري ﭼﻨﺪ در زﻳﺮ‬

‫ﻧﻬﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻴﺦ دﺳﺖ ﻛﺮد و ﺑﺪزدﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ زر ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺷﻴﺦ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺣﺎﺿﺮان ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﻴﺒﺮي ﺑﮕﻮ ﺗﺎ از او ﻃﻠﺐ دارﻳﻢ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺷﻴﺦ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﺿﺮان ﮔﻤﺎن ﻣﻴﺒﺮم و ﺑﻪ ﺗﻮ ﻳﻘﻴﻦ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺎدر ﺟﺤﻲ ﺑﻤﺮد‪ .‬ﻏﺴﺎﻟﻪ ﭼﻮن از ﻏﺴﻞ ﻓﺎرغ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎدرت زن ﺑﻬﺸﺘﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬در آن زﻣﺎن ﻛﻪ او را ﻣﻴﺸﺴﺘﻴﻢ ﻣﻴﺨﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﺑﻪ ﻛﺲ ﺗﻮ و از آنِ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﺨﻨﺪﻳﺪ‪ .‬آن ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻛﻪ او ﺑﻮد ﭼﻪ ﺟﺎي ﺧﻨﺪه ﺑﻮد؟‬

‫‪١٥٨‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ را ﺑﻌﺪ از زﺣﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر وﺻﻞ ﻣﻌﺸﻮق دﺳﺖ داد‪ .‬ﻛﻴﺮش ﺑﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺧﺎﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﭼﻨﺪان ﻛـﻪ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮ در وﺻﻞ ﺗـﻮ ﺑﺮزدﻳﻢ‬

‫ﻋﺸﻘﺖ ﺟﻮاب داد ﻛﻪ ﻛﺲ در وﺛﺎق ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻣﻌﺸﻮق ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ وﺻﻞ ﻣﺎت ﭼﺮا اﺗﻔﺎق ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻣـﺎ ﻣﺘﻔﻖ ﺷﺪﻳـﻢ‪ ،‬ﺗـﻮ را اﺗﻔﺎق ﻧﻴﺴﺖ‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪاي ﺑﺮ ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺰاﻟﺪﻳﻦ ﻗﻮﻫﺮ دوي ﺳﻼم ﻛﺮد و ﺑﺎﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﻳﻚ دو‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺸﻴﻦ‪ .‬ﻧﻤﻲﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺟﻼل وراﻣﻴﻨﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻛﻴﺮ‬
‫ﺧﺮ اﺳﺘﺎده دﻳﺪهام‪ ،‬ﻛﻮن ﺧﺮ اﺳﺘﺎده ﻧﺪﻳﺪهام‪.‬‬

‫‪١٥٩‬‬
 ‫***‬

‫ﺛﻌﺎﻟﺒﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ را ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻧﺰد ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬و ﻣﺎ‬
‫ﻋﻨﺪاﷲ ﺧﻴﺮ و اﺑﻘﻲ« ]ﺧﻴﺮ ﻓﻘﻂ ﻧﺰد ﺧﺪاﺳﺖ[‪ ،‬ﺑﺪان ﻛﻪ در ﺟﻮار او دﻋﻮﺗﻲ ﺑﻮده‬
‫و او را ﻧﺨﻮاﻧﺪهاﻧﺪ و اﮔﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻣﺠﻠﺲ ﻗﻀﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻨﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» :‬و ﻣﺎ ﺷﻬﺪﻧﺎ اﻻ ﺑﻤﺎ ﻋﻠﻤﻨﺎ« ]ﺷﻬﺎدت ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ ﺟﺰ ﺑﻪآﻧﭽﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ[‪،‬‬
‫ﺑﺪان ﻛﻪ ﺷﻬﺎدت اﻳﺸﺎن ﻗﺒﻮل ﻧﻴﻔﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬واﮔﺮ ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ »ﻣﺎ رﻏﺒﻨﺎ‬
‫ﻓﻲ اﻟﺼﻼح« ]ﻣﺎ را ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ آراﺳﺘﻪ ﻛﺎري[‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺪان ﻛﻪ ﻋﺮوﺳﺶ ﺑﺪ ﺷﻜﻞ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺣﻜﻴﻤﻲﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎر در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺪه در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﮔﺎن اﺳﺖ‪ .‬از‬
‫ﻧﻘﻮﻟﺸﺎن ﻣﻲﺧﻮرد و ﺑﻪ ﻋﻘﻮﻟﺸﺎن ﻣﻲﺧﻨﺪد‪.‬‬

‫‪١٦٠‬‬
 ‫***‬

‫درﺑﺎرة ﮔﺮاﻧﺠﺎﻧﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺮاﻧﺘﺮ از ﭘﻮﺳﺘﻴﻦ در ﻣﻴﺎن ﺣﺰﻳﺮان اﺳﺖ و ﺷﻮﻣﺘﺮ‬

‫از روز ﺷﻨﺒﻪ ﺑﺮ ﻛﻮدﻛﺎن‪.‬‬

‫***‬

‫ﻫﺎرون ﺑﻪ ﺑﻬﻠﻮل ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن در ﻧﺰد ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫آﻧﻜﻪ ﺷﻜﻤﻢ را ﺳﻴﺮ ﺳﺎزد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺳﻴﺮ ﻣﻴﺴﺎزم ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺮا دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻲ‬
‫داﺷﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬دوﺳﺘﻲ ﻧﺴﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫)ﻟﻄﻴﻔﻪ(‪ :‬از ﻓﻀﺎﻳﻞ ﭘﺸﺖ ﮔﺮدﻧﻲ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ ﻣﻲآورد‪ ،‬ﺧﻤﺎر از ﺳﺮ ﺑﻪ‬
‫در ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪ راﻣﺎن را رام ﻣﻲﺳﺎزد و ﺗﺮﺷﺮوﻳﺎن را ﻣﻨﺒﺴﻂ ﻣﻲﺳﺎزد و دﻳﮕﺮان‬
‫را ﻣﻲﺧﻨﺪاﻧﺪ و ﺧﻮاب از ﭼﺸﻢ ﻣﻲرﺑﺎﻳﺪ و رﮔﻬﺎي ﮔﺮدن را اﺳﺘﻮار ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪١٦١‬‬
 ‫***‬

‫زﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ دو ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮرده ﺑﻮد ﺷﻮﻫﺮ ﺳﻴﻤﺶ در ﻣﺮض ﻣﻮت ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ او ﮔﺮﻳﻪ‬
‫ﻣﻴﻜﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲروي و ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺳﭙﺎري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ‬
‫دﻳﻮث ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ از ﻃﻠﺤﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ دروازة ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻓﺮوﺷﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻣﻴﺎن‬
‫ﺗﻨﺒﺎن ﺧﺎﺗﻮن‪.‬‬

‫***‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺧﻮاﺗﻴﻦ ﺧﻠﻔﺎ از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ ،‬درآﻳﻨﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد از ﺷﻜﻞ ﺧﻮدش‬
‫ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮ دﻳﻮار ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫‪١٦٢‬‬
 ‫»اﻧﺎ اﻟﺘﻔﺎﺣﻪ اﻟﺤﻤﺮ اﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﻄﻞ ﻣﺮﺷﻮش«‬
‫]ﻣﻨﻢ آن ﺳﻴﺐ ﺳﺮﺧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﺷﺒﻨﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ[‬

‫روز دﻳﮕﺮ اﺑﻮﻧﻮاس آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺪﻳﺪ‪ .‬در زﻳﺮ آن ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫»ﺑﻔﺮج ﻋﺮﺿﻬﺎ ﺷﺒﺮ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﻌﻬﻦ ﻣﻨﻘﻮش«‬

‫]ﺑﺎ ﻓﺮﺟﻲ ﺑﻪ ﻋﺮض ﻳﻚ‪.‬ﺟﺐ ﻛﻪ ﻗﻀﻴﺐِ ﻣﻨﻜﺴﺮي ﺑﺮ آن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺖ‪[.‬‬

‫***‬

‫ﻏﻼﻣﺒﺎره‪ ،‬ﺗﺮك ﭘﺴﺮي ﻣﺴﺖ ﺧﻔﺘﻪ را درﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺮك‬
‫ﭘﺴﺮ ﺑﻴﺪار ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺘﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ روي ﻏﻼﻣﺒﺎره زد ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺸﺘﺶ ﺧﻮن آﻟﻮد ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﭼﺮاغ ﺑﻴﺎوردﻧﺪ ﺗﺮك ﺑﺮ او ﺣﻤﻠﻪ آورد و دﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻏﻼﻣﺒﺎره‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫دﺳﺖ در ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻘﺎن داري‬

‫ﺣﺎﺟﺖ ﺗﻴﻎ ﺑﺮﻛﺸﻴﺪن ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪١٦٣‬‬
 ‫***‬

‫اﺑﺎ ﻣﺸﻴﺪ ﺷﻴﺮازي ﮔﻮﺳﻔﻨﺪي ﺑﺮﻳﺎن ﻛﺮد ﻣﮕﺮ ﻻﻏﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺧﺮﻳﺪ‪ .‬ﻧﺨﻮاﺳﺖ‬
‫ﮔﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﭼﺎره آن داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﺔ ﻏﺴﺎل رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺎه‬
‫اﺟﻞ ﺑﺮﺳﺪ و ﻛﺲ ﻏﻢ ﻣﻦ ﻧﺨﻮرد‪ .‬ﺑﺮﻳﺎﻧﻲ در دﻛﺎن دارم‪ ،‬ﺑﺴﺘﺎن و ﭼﻮن ﻣﺮا‬
‫ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﻏﺴﻞ ده‪ .‬ﻏﺴﺎل ﺷﺎد ﺷﺪ و ﺣﺎﻟﻲ ﺑﺮﻳﺎن ﻏﻨﻴﻤﺘﻲ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﺴﺘﺪ و‬
‫ﺑﺎ ﻋﻴﺎل ﺑﺨﻮردﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻫﻔﺘﻪاي اﺑﺎ ﻣﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻏﺴﺎل را ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ دﻣﺸﻖ‬
‫ﻣﻲروم‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻴﺎ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ را از ﺑﻬﺮ آن ﺑﻪ اﺟﺎره‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪام ﺗﺎ ﻣﺮا ﺑﻪ دﻳﮕﺮي اﺣﺘﻴﺎج ﻧﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺑﻌﺪ از زﺣﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻬﺎي‬
‫ﺑﺮﻳﺎن ﺑﺪاد و از دﺳﺖ او ﺧﻼص ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮﺑﻜﺮ رﺑﺎﻧﻲ ﺧﺮ ﻣﻐﺰيِ ﭼﻨﮕﻲ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮد‪ .‬زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺐ ﺑﺨﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺮ ﻣﻐﺰي را از ﺳﺮﻣﺎ ﺧﻮاب ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺟﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﻣﻦ‬
‫اﻧﺪاز‪ .‬ﺑﻮرﻳﺎ ﭘﺎرهاي در ﺧﺎﻧﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺮ او ﭘﻮﺷﺎﻧﻴﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﻣﻦ اﻧﺪاز‪ .‬ﻧﺮدﺑﺎﻧﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد آن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي او ﻧﻬﺎد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫‪١٦٤‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰي ﺑﺮ ﻣﻦ ﭘﻮﺷﺎن‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن در ﺧﺎﻧﺔ او رﺧﺖ ﺷﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺸﺘﻲ ﭘﺮ آب آﻧﺠﺎ ﻧﻬﺎده ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮﺑﻜﺮ آن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﻧﺮدﺑﺎن ﻧﻬﺎد‪ .‬ﺧﺮ ﻣﻐﺰي‬
‫ﺑﺠﻨﺒﻴﺪ ﭘﺎرهاي آب از ﺳﺮ ﻃﺸﺖ ﺑﺠﺴﺖ و ﺑﻪ ﺳﻮراﺧﻬﺎي ﺑﻮرﻳﺎ ﻓﺮو رﻓﺖ و‬
‫ﺑﺪو رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧﮓ زد ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻟﻄﻒ ﻛﻦ ﻟﺤﺎف ﺑﺎﻻﺋﻴﻦ از ﻣﻦ ﺑﺮدار ﻛﻪ‬
‫ﻫﺰار داﻧﻪ ﻋﺮق ﻛﺮدم‪.‬‬

‫***‬

‫واﻋﻈﻲ ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﺷﺨﺼﻲ از ﻣﺠﻠﺴﻴﺎن ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬واﻋﻆ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺠﻠﺴﻴﺎن ﺻﺪق از اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﻪ ﺳﻮز‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﺋﻲ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﺰﻛﻲ‬
‫ﺳﺮخ داﺷﺘﻢ رﻳﺸﺶ ﺑﻪ رﻳﺶ ﺗﻮ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ در اﻳﻦ دو روز ﺳﻘﻂ ﺷﺪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻪ ﺗﻮ‬
‫رﻳﺶ ﻣﻴﺠﻨﺒﺎﻧﻲ ﻣﺮا از آن ﺑﺰك ﻳﺎد ﻣﻲآﻳﺪ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٦٥‬‬
‫واﻋﻈﻲ ﺑﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻧﺎمِ آدم و ﺣﻮا ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﺧﺎﻧﻪ آوﻳﺰدﺷﻴﻄﺎن‬
‫ﺑﺪان ﺧﺎﻧﻪ در ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻃﻠﺤﻚ از ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﻴﻄﺎن در‬
‫ﺑﻬﺸﺖ در ﺟﻮار ﺧﺪا ﺑﻪ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن رﻓﺖ و ﺑﻔﺮﻳﻔﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﻣﺎ از اﺳﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﭙﺮﻫﻴﺰد؟‬

‫***‬

‫ﺷﻴﻄﺎن را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺪام ﻃﺎﻳﻔﻪ را دوﺳﺖ داري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻻن را‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ دروغ از اﻳﺸﺎن ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺑﻮدم اﻳﺸﺎن‬
‫ﺳﻮﮔﻨﺪ دروغ ﻧﻴﺰ ﺑﺪان اﻓﺰودﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻃﻠﺤﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻨﮓ را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺒﺎب ﻛﻨﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اول ﺗﻮ ﺑﮕﻴﺮ‪.‬‬

‫‪١٦٦‬‬
 ‫***‬

‫ﻳﻜﻲ اﺳﺒﻲ از دوﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﺎرﻳﺖ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﺐ دارم اﻣﺎ ﺳﻴﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ اﺳﺐ ﺳﻴﺎه را ﺳﻮار ﻧﺸﺎﻳﺪ ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن ﻧﺨﻮاﻫﻢ داد ﻫﻤﻴﻦﻗﺪر‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﺲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﻨﺎزهاي را ﺑﺮ راﻫﻲ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دروﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﭘﺴﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ راه اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ از‬
‫ﭘﺪر ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آدﻣﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺠﺎﻳﺶ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺧﻮردﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﻲ و ﻧﻪ ﻧﺎن و ﻧﻪ ﻫﻴﺰم و ﻧﻪ‬
‫آﺗﺶ و ﻧﻪ زر و ﻧﻪ ﺳﻴﻢ و ﻧﻪ ﺑﻮرﻳﺎ و ﻧﻪ ﮔﻠﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﺑﺎ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻴﺒﺮﻧﺪش‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٦٧‬‬
‫ﭘﺪر ﺟﺤﻲ ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺎه ﺑﺎ او ﺟﻤﻊ ﺷﺪي‪ .‬ﺷﺒﻲ ﺟﺤﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺧﻮاب او‬
‫رﻓﺖ و در ﻛﻨﺎرش ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﭘﺪرم‪.‬‬

‫***‬

‫دو ﻛﺲ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر آﺑﻲ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮي را ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺮ دوش ﮔﻴﺮ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﺑﮕﺮﻓﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟﺬي ﺳﺨﺮ ﻟﻨﺎ ﻫﺬا« ]ﻣﻨﺰه اﺳﺖ ﺧﺪاﺋﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ را رام‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ [.‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آب رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺣﻤﺎل ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻨﺰﻻ ﻣﺒﺎرﻛﺎ و اﻧﺖ‬
‫ﺧﻴﺮ اﻟﻤﻨﺰﻟﻴﻦ« ]ﻣﻨﺮﻟﮕﺎه ﻓﺮﺧﻨﻪ اﺳﺖ و ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﻛﻨﺎن آن ﻫﺴﺘﻲ[ و او را‬
‫در ﻣﻴﺎن آب ﻧﻬﺎد ﻛﻪ ﺟﻮاب آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪان ﻋﺬر ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٦٨‬‬
‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﺎم دﻳﻮاﻧﻪاي در ﺑﻐﺪاد ﺑﻮد‪ .‬روزي وزﻳﺮ ﺧﻠﻴﻔﻪ او را ﺑﻪ دﻋﻮت ﺑﺮده‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻮد را در آن ﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺧﻼف از ﻗﺮص ﺟﻮ ﺑﻪ دﺳﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬
‫ﺑﻴﻔﺘﺎد‪ .‬ﺑﺨﻮرد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﺑﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﺎﻗﻮﺗﻲ ﺳﻪ ﻣﺜﻘﺎﻟﻴﻦ ﮔﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم‬
‫را ﺑﺮﻫﻨﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ و ﺟﻤﻌﻲ دﻳﮕﺮ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻠﻖ ﻓﺮو ﺑﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺳﻪ روز در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﺑﻮد ﺗﺎ از ﺷﻤﺎ ﺟﺪا ﺷﻮد‪ .‬روز‬
‫ﺳﻴﻢ ﺧﻠﻴﻔﻪ از زﻳﺮ آن ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺎﻧﮓ زدﻛﻪ اي ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻣﻦ در‬
‫اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻗﺮص ﺟﻮي ﺧﻮردم‪ ،‬ﺳﻪ روز اﺳﺖ ﻣﺤﺒﻮﺳﻢ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﺎﻗﻮﺗﻲ ﺳﻪ‬
‫ﻣﺜﻘﺎﻟﻴﻦ ﺑﺮدي‪ .‬ﺗﻮ ﻛﻪ آن ﻫﻤﻪ ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي اﻟﻮان ﺧﻮردي و ﺑﻪ زﻳﺎن ﺑﺮدي ﺑﺎ ﺗﻮ‬
‫ﭼﻪﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ؟‬

‫***‬

‫ﻧﺤﻮي درﻛﺸﺘﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻼح را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻋﻠﻢ ﻧﺤﻮ ﺧﻮاﻧﺪهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﺿﻴﻌﺖ ﻧﺼﻒ ﻋﻤﺮك« ]ﻧﻔﺺِ ﻋﻤﺮت ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪ[ روز دﻳﮕﺮ ﺗﻨﺪﺑﺎدي‬
‫ﺑﺮآﻣﺪﻛﺸﺘﻲ ﻏﺮق ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻼح او را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻋﻠﻢ ﺷﻨﺎ آﻣﻮﺧﺘﻪاي؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻟﻘﺪ ﺿﻴﻌﺖ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮك« ]ﭘﺲ ﺗﻤﺘﻢ ﻋﺮﻣﺖ ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪ‪[.‬‬

‫‪١٦٩‬‬
 ‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ اﻣﺮدي را ﺑﻪ درﻣﻲ ﭼﻨﺪ راﺿﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در وﻗﺖ ﻛﺎر اﻣﺮد ﻛﻴﺮ او را‬
‫ﺑﺰرگ دﻳﺪ ﺳﺮﺑﺎز زد‪ .‬ﻣﺮدك ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ ﺑﮕﺬار ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻳﺎ آﻧﻜﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ را‬
‫دﺷﻨﺎم ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻜﻴﺐ ﺑﻪ زﺧﻢ ﻛﻴﺮ آﺳﺎﻧﺘﺮ اﺳﺖ از ﺷﻨﻴﺪن‬
‫دﺷﻨﺎم ﺑﻪ ﺣﺎل اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ‪ .‬ﭘﺲ ﺗﻦ درداد و در اﺛﻨﺎي آورد و ﺑﺮد ﻣﻲﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﻳﺎرب ﻫﺬا ﻓﻲ ﻫﻮاء و ﻟﻴﻚ ﻗﻠﻴﻠﻲ اﻟﻠﻬﻢ اﻧﻲ ﻗﺪﺑﺬﻟﺖ ﻧﻔﺴﻲ دون ﺷﺘﻢ‬
‫ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻗﺼﺒﺮﻧﻲ« ]ﭘﺮوردﮔﺎرا اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺒﺖ وﻟﻲِ ﺗﻮ اﻧﺪك اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺪﮔﻮﺋﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد ﺑﺬل ﻛﺮدم‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺮا ﺻﺒﺮ ده‪[.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ در دﻫﻠﻴﺰ ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﻛﺴﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺄﺑﻮﻧﻲ را ﻣﻴﮕﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد و ﻓﻐﺎن‬
‫ﻛﺮدن ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻜﺮر ﻧﻤﻮدن ﻛﻪ در دﻫﻠﻴﺰ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ ﻛﻮن دادن ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد؟‬
‫ﻣﺄﺑﻮن از ﻃﻮل ﻓﺮﻳﺎد او ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻦ و ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎ در دﻫﻠﻴﺰ‬
‫ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ آﻧﻘﺪر ﻛﻮن ده ﺗﺎ ﺟﺎﻧﺖ ﺑﺮ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪١٧٠‬‬
 ‫***‬

‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ را ﺳﻪ زن ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺎرﺳﻲ و ﺗﺎزي و ﻗﺒﻄﻲ‪ .‬ﺷﺒﻲ در ﻧﺰد زنِ ﭘﺎرﺳﻲ ﺧﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬از وي ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺖ؟ زن ﭘﺎرﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻛﺠﺎ ﻣﻲﮔﻮﺋﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ آن ﻛﻪ ﺑﻮي ﮔﻞ و رﻳﺤﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ و‬
‫ﻣﺮﻏﺎن ﺑﻪ ﺗﺮﻧﻢ درآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺒﻲ دﻳﮕﺮ در ﻧﺰد زنِ ﺗﺎزي ﺑﻮد‪ .‬از وي ﻫﻤﻴﻦ‬
‫ﺳﺌﻮال ﻛﺮد‪ .‬او در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺤﺮ اﺳﺖ از ﺑﻬﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻬﺮهﻫﺎي‬
‫ﮔﺮدنﺑﻨﺪم ﺳﻴﻨﻪام را ﺳﺮد ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺷﺒﻲ دﻳﮕﺮ در ﻧﺰد ﻗﺒﻄﻲ ﺑﻮد‪ .‬از وي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻄﻲ در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺤﺮ اﺳﺖ از ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺮا رﻳﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫در ﺳﺮاي ﺑﺮﻛﺎن ﺧﺎن ﺧﺘﺎﺋﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﺻﻮرﺗﻬﺎ ﺳﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺳﺮ ﺑﻪ ﺟﻴﺐ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻴﻜﻨﺪ ودﻳﮕﺮي ﻳﻚ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ و ﺑﻪ دﻳﮕﺮ‬
‫دﺳﺖ رﻳﺶ ﺑﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻳﻜﻲ رﻗﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺑﺎﻻي اوﻟﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬

‫‪١٧١‬‬
‫ﻛﺲ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ زن ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ در دوﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺲ زن‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮد زن ﻃﻼق داده‬
‫اﺳﺖ و ﻓﺎرغ ﺷﺪه و ﻣﻜﺘﻮﺑﻲ ﺑﻪ دﺳﺘﺶ دادهاﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﻴﺖ ﺑﺮ آﻧﺠﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪:‬‬

‫ﻃﺎق ﺗـﺮﻧﺒﻴﻦ و ﺗـﺮﻧﺒﻴﻦ ﻃﺎق‬

‫ﻣﮋده ده او را ﻛﻪ دﻫﺪ زن ﻃﻼق‬

‫***‬

‫اﻋﺮاﺑﻲ را ﭘﻴﺶ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬او را دﻳﺪ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ و دﻳﮕﺮان در زﻳﺮ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ ﻳﺎ اﷲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﷲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫ﺟﺒﺮاﺋﻴﻞ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺟﺒﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﷲ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺟﺒﺮاﺋﻴﻞ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﭼﺮا در آن ﺑﺎﻻ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪاي‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻴﺰ در زﻳﺮ آي و در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻨﺸﻴﻦ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٧٢‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﻄﺐاﻟﺪﻳﻦ ﺷﻴﺮازي از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ زن ﻛﺮدهاي؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﻳﻜﻪ زدهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻳﻜﻪ زدﻣﻲ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺑﻮدﻣﻲ و ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻳﺦ ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﻪ ﺳﺮد ﺗﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻳﺦ اﺑﻬﺮ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺌﻮال ﺗﻮ از ﻫﺮ دو ﺳﺮدﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻴﺐ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮي رﻳﺸﻢ درد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ‬
‫ﺧﻮردهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺎن و ﻳﺦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو ﺑﻤﻴﺮ ﻛﻪ ﻧﻪ دردت ﺑﻪ درد آدﻣﻲ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ و ﻧﻪ ﺧﻮراﻛﺖ‪.‬‬

‫‪١٧٣‬‬
 ‫***‬

‫ﻗﺰوﻳﻨﻲ در ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺮي رﻳﺴﻤﺎﻧﻲ ﭘﺮﮔﺮه در دﺳﺖ داﺷﺖ و ﺑﻪ آب ﻓﺮو‬

‫ﻣﻲرﻓﺖ و ﭼﻮن ﺑﺮ ﻣﻲآﻣﺪ ﮔﺮهاي ﻣﻴﮕﺸﻮد و ﺑﺎز ﺑﻪ آب ﻓﺮو ﻣﻴﺸﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬در زﻣﺴﺘﺎن ﻏﺴﻠﻬﺎي ﺟﻨﺎﺑﺘﻢ ﻗﻀﺎ ﺷﺪه‪ .‬در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ادا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐدﻳﻮان ﭘﻬﻠﻮان ﻋﻮض را ﺑﻪ ﻟﺮﺳﺘﺎن ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﺪ ﺳﮓ ﺗﺎزي ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻴﺎر‪ .‬ﭘﻬﻠﻮان ﺑﺮﻓﺖ و ﺳﮓ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ آﻣﺪ ﺳﮓ ﺑﻪ ﻳﺎدش آﻣﺪ‪ .‬ﺑﮕﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ ﺳﮕﻲ ﭼﻨﺪ در ﺑﺎزار ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮد ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﺮد‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺳﮓ ﺗﺎزي ﺧﻮاﺳﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﮓ ﺗﺎزي‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﮓ ﺗﺎزي را ﮔﻮش دراز ﺑﺎﺷﺪ و دم ﺑﺎرﻳﻚ و ﺷﻜﻢ ﻻﻏﺮ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دم و ﮔﻮش ﻧﻤﻴﺪاﻧﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻨﺞ روز اﻳﻦ ﺳﮕﺎن در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺷﻜﻢ ﭼﻨﺎن ﻻﻏﺮ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﺣﻠﻘﺔ اﻧﮕﺸﺘﺮي ﺑﺠﻬﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١٧٤‬‬
 ‫***‬

‫ﺻﺎﺣﺐدﻳﻮان‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮان ﻋﻮض را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ را ﻛﻪ ﻋﻘﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ‬

‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺧﻮاﺟﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﻪ را ﻋﻘﻞ ﺑﻮد از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون‬
‫رﻓﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ ﻛﻮر ﺟﻠﻖ ﻣﻲزد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﺪﻳﺘﻚ ﻳﺎ ﺳﻜﻴﻨﻪ‪] «.‬ﻓﺪاﻳﺖ ﺷﻮم اي‬
‫ﺳﻜﻴﻨﻪ‪ [.‬رﻧﺪي ﺑﺮ او ﺑﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺳﺮ ﭼﻮﺑﻲ را ﺑﻪ ﮔﻪ آﻟﻮد و ﺑﺮ ﺻﻮرﺗﺶ ﻣﺎﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺮب ﺑﻮي آن درﻳﺎﻓﺖ و ﻣﻘﺎم ﺟﻠﻖ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪو ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﺴﻮت ﻳﺎ‬
‫ﺳﻜﻴﻨﻪ‪] «.‬دﻣﻴﺪي اي ﺳﻜﻴﻨﻪ‪[.‬‬

‫‪١٧٥‬‬
 ‫***‬

‫ﻃﻠﺤﻚ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﺋﻲ در ﺣﻖ زﻧﻲ ﻛﻪ در وﻗﺖ ﺟﻤﺎع ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد‬

‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ اﻣﺎن ﻣﺮا ﻛﺸﺘﻲ اﻣﺎن ﻣﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﺬار ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻜﺸﺪ و زن ﺑﻤﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺰه‬
‫و دﻳﺖ آن ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻣﻦ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮاﻗﻲ زﻧﻲ را دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺮ ﻧﺮ و ﻏﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ او رﻓﺖ‪ .‬زن را‬
‫ﻣﺎده ﺧﺮ و ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮد‪ ،‬زن را ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ و ﻏﻼم ﻛﻨﻴﺰ را و ﻧﺮه ﺧﺮ ﻣﺎده ﺧﺮ را و‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﺧﺪاﻳﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور از ﭼﻨﻴﻦ روز‬

‫***‬

‫‪١٧٦‬‬
‫زﻧﻲ ﻧﺰد ﻗﺎﺿﻲ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻮﻫﺮم ﻣﺮا در ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻨﮓ ﻧﻬﺎده اﺳﺖ و ﻣﻦ‬
‫از آن دﻟﺘﻨﮕﻢ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺨﺖ ﻧﻴﻜﻮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎه زﻧﺎن ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺗﻨﮕﺘﺮ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﺨﺼﻲ اﻣﺮدي ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮد و درﻫﻢ ﺑﻪ دﺳﺘﺶ ﻧﻬﺎد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺨﻮاب ﺗﺎ ﺑﺮﻧﻬﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺮدﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪه ام ﻛﻪ ﺗﻮ اﻣﺮدان ﻣﻲآوري ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺮﻧﻬﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﻣﻦ اﺳﺖ و دﻋﻮي ﺑﺎ اﻳﺸﺎن‪ .‬ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﺨﻮاب و ﺑﺮو آﻧﭽﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻫﻲ‬
‫ﺑﮕﻮي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٧٧‬‬
‫ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي ﻏﻼﻣﻲ راﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮد‪ .‬ﻏﻼم ﺗﻦ ﺑﻪ آرزوي او در ﻧﺪاد و در ﺑﻴﺮون‬
‫آﻣﺪن ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن او ﭼﺴﺒﻴﺪ ﻛﻪ اﺟﺮت ﻣﻦ ﺑﺪه و ﺳﺘﻴﺰ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ اﺛﻨﺎ‬
‫ﻛﺴﻲ از آﻧﺠﺎ ﺑﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺪو ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪو او را ﺣﻜﻢ ﻛﺮدن ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬او‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرم از ﺟﺪم و ﺟﺪم از ﻣﺰﻧﻲ و او از ﺷﺎﻓﻌﻲ رواﻳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻮن در‬
‫ﺧﻠﻮت در ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﭘﺮده ﻓﺮوﻫﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻬﺮ واﺟﺐ ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ ﺗﻮ را ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺎي‬
‫ﻟﻮاط ﺷﻤﺮدن ﻻزم آﻳﺪ‪ .‬ﻏﻼﻣﺒﺎره دو درﻫﻢ ﺑﻪ ﻏﻼم داد و ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬واﷲ‬
‫ﺟﺰ ﺗﻮ ﻗﻮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺷﺎﻓﻌﻲ وﺑﺎ ﺳﻨﺪ ﻣﺘﺼﻞ ﻗﻴﺎدت ﻛﻨﺪ ﻧﺪﻳﺪهام‪.‬‬

‫***‬

‫رﻧﺠﻮري را ﺳﺮﻛﺔ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ .‬ازدوﺳﺘﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دارم‬
‫اﻣﺎ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺳﺮﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دادﻣﻲ ﺳﺎل اول ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﺪي و ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪي‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٧٨‬‬
‫از ﺳﺮاي ﻫﺎروناﻟﺮﺷﻴﺪ ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺑﺎدﺑﺰﻧﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻛﻪ‪» :‬اﻟﺤﺮاﻟﻲ‬
‫اﻳﺮﻳﻦ اﺣﻮج ﻣﻦ اﻻ ﻳﺮاﻟﻲ ﺣﺮﻳﻦ‪] «.‬ﻳﻚ ﻓﺮج ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ذﻛﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﻳﻚ ذﻛﺮ ﺑﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﺮج‪[.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻌﻠﻤﻲ زﻧﻲ ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺴﺮش در ﻣﻜﺘﺐ او ﺑﻮد‪ .‬زن اﻧﻜﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻃﻔﻞ را‬
‫ﺑﺰد ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﻪ ﻣﺎدر ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻴﺮ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺎدر ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻫﻤﺎن ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ زﻧﺎﺷﻮﺋﻲ راﺿﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﻌﺪ ﺑﻬﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﺳﻌﺪاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻮﻟﺘﺎﻧﻲ را ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬روزي در راﻫﻲ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ اي ﺳﻌﺪ ﻣﻮﻟﺘﺎﻧﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا از ﻛﺠﺎ ﺑﺸﻨﺎﺧﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫»ﻳﻌﺮف اﻟﻤﺠﺮﻣﻮن ﺑﺴﻴﻤﺎﻫﻢ‪] «.‬ﮔﻨﺎﻫﻜﺎران از ﺻﻮرﺗﺸﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪[.‬‬

‫‪١٧٩‬‬
 ‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺰاﻟﺪﻳﻦ ﻗﻮﻫﺪي در ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻋﻤﺎرت ﻗﻠﻌﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و آﺟﺮي‬

‫ﭘﻴﺶ ﻧﻬﺎده در آﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد و ﺧﻄﻲ ﺑﺮ آن ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬آﻳﻨﻪ داري ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﭘﺴﺮ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺠﻢاﻟﺪﻳﻦ آﻳﻨﻪاي ﺑﺪاد‪ .‬او در آﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻨﺪ در آﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ و ﻣﺮدﻛﻲ زﺷﺖ درآﻧﺠﺎ ﺑﻴﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺸﻨﻴﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ‪:‬‬

‫آﻧﭽـﻪ در آﻳﻨـﻪ ﺟـﻮان ﺑﻴﻨﺪ‬

‫ﭘﻴﺮ در ﺧﺸﺖ ﺧﺎم آن ﺑﻴﻨﺪ‬

‫***‬

‫‪١٨٠‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ رﻛﻦاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻴﺎدت ﻣﺮﻳﻀﻲ رﻓﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ زﺣﻤﺖ داري؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﺮﻣﺎ و ﺻﻔﺮا ﺑﺮ ﻣﺰاﺟﻢ ﻣﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﻔﺮا ﺷﺎﻳﺪ اﻣﺎ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎور ﻧﻜﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﺰاج ﺗﻮ ﻏﺎﻟﺐ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺪن‪.‬‬

‫***‬

‫ﺷﻴﺦ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ درﮔﺰﻳﻨﻲ از ﻣﺮﻳﺪان ﺧﻮد ﺻﻮﻓﺌﻲ و اﻣﺮدي ﺧﻮش ﺻﻮرت را‬
‫ﺑﻪ ﻣﻬﻤﻲ ﭘﻴﺶ وزﻳﺮ ﻏﻴﺎثاﻟﺪﻳﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻋﻀﺪاﻟﺪﻳﻦ در ﭘﻴﺶ وزﻳﺮ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺴﻲ از ﻣﻮﻻﻧﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻛﺲ ﺷﻴﺦ را ﭼﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‬
‫اﻳﻨﺎن را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ اﻣﺎ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ ﺷﻴﺦ ﻛﻨﻚ اﺳﺖ و دﻳﮕﺮي ﻛﻨﻚ‬
‫ﺷﻴﺦ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٨١‬‬
‫در آن ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﻪ اﺑﻮ ﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ از ﻋﻼءاﻟﺪوﻟﻪ از ﻫﻤﺪان ﺑﮕﺮﻳﺨﺖ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻐﺪاد‬
‫ﺷﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﺑﻐﺪاد رﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﺷﻂ ﻣﺮدﻛﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻪاي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ادوﻳﻪ‬
‫ﻣﻲﻓﺮوﺧﺖ و دﻋﻮي ﻃﺒﻴﺒﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬او زﻣﺎﻧﻲ آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺮج اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬زﻧﻲ ﻗﺎرورة‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎز آورد‪ .‬او در آﻧﺠﺎ ﻧﮕﺎه ﻛﺮده ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﺟﻬﻮد اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آري‪ .‬ﺑﺎزﻧﮕﺎه ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﺑﺎز ﻧﮕﺎه ﻛﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﺔ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر از ﻃﺮف ﺷﺮق اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﺮوز‬
‫ﻣﺎﺳﺖ ﺧﻮرده اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‪ .‬ﻣﺮدم از ﻋﻠﻢ او ﺗﻌﺠﺐ ﺑﻨﻤﻮدﻧﺪ و اﺑﻮﻋﻠﻲ‬
‫ﺣﻴﺮت آورد‪ .‬ﭼﻨﺪان ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ او از ﻛﺎر ﻓﺎرغ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ را از ﻛﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ اﺑﻮﻋﻠﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞﺗﺮ‪ .‬ﭼﻮن اﻟﺤﺎح ﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آن زن ﭼﻮن ﻗﺎروره ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻮد ﻏﺒﺎر ﺑﺮ آﺳﺘﻴﻨﺶ دﻳﺪم داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺟﻬﻮد اﺳﺖ و ﺟﺎﻣﻪﻫﺎﻳﺶ ﻛﻪ ﻛﻬﻨﻪ‬
‫ﺑﻮد داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻮن ﺟﻬﻮد ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﻜﻨﺪ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺎدﻣﺔ اﻳﻦ ﻛﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺎرهاي ﻣﺎﺳﺖ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﺔ او ﭼﻜﻴﺪه دﻳﺪم‪ .‬داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ در‬
‫آن ﺟﺎﻣﻪ ﻣﺎﺳﺖ ﺧﻮردهاﻧﺪ و ﻗﺪري ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر داده ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻬﻮدان از‬
‫ﻃﺮف ﻣﺸﺮق اﺳﺖ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﺔ او ﻧﻴﺰ آﻧﺠﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﻣﺮا‬
‫ﭼﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز ﺧﺒﺮ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﺑﻮﻋﻠﻲ از ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻦ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫داﻧﺴﺘﻢ اﻳﻨﺠﺎ آﻳﺪ و داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻼف از ﺗﻮ ﻛﺴﻲ را ذﻫﻦ ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺎزي ﻧﺮﺳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻛﺮدم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٨٢‬‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻤﻲ را در رﻣﻀﺎن ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﭘﻴﺶ ﺷﺤﻨﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺤﻨﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻫﻲ‪ ،‬ﺷﺮاب از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺧﻮردي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺑﻬﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻤﺘﻠﻲ ﺑﻮدم‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﻤﺲاﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺎﻳﺦ ﺧﺮاﺳﺎن ﻛﺪورﺗﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﺷﻴﺦ ﻧﺎﮔﺎه ﺑﻤﺮد‪.‬‬
‫ﻧﺠﺎري ﺻﻨﺪوق ﮔﻮري ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺗﻜﻠﻒ از ﺑﻬﺮ او ﺗﺮاﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻧﺠﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺨﺖ ﺧﻮب ﺗﺮاﺷﻴﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺳﻬﻮي ﻋﻈﻴﻢ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ دو آﻫﻨﮕﺶ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٨٣‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻣﺠﺪاﻟﺪﻳﻦ ﻋﺴﺲ ﻧﻤﺎز ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣﺴﺖ در ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺖ و ﺑﻲ اﺧﺘﻴﺎر در‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺸﺴﺖ و ﺑﻪ وﺿﻮ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪرس ﺑﺪو رﺳﻴﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺮم ﻧﻤﻲداري‬
‫ﻛﻪ ﻣﺪرﺳﻪ در ﮔﻪ ﮔﺮﻓﺘﻲ؟ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺳﺮ ﺑﺮداﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﻫﺮ آن ﻧﻘﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﺤﺮا ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬

‫ﺗـﻮ زﻳﺒـﺎ ﺑﻴﻦ ﻛـﻪ ﻣـﺎ زﻳـﺒـﺎ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬

‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﻬﺎءاﻟﺪﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐدﻳﻮان دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻮن ﻣﺠﺪ ﻫﻤﮕﺮ ﺑﺮد‪ .‬او ﺗﻴﺰي رﻫﺎ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﺟﻪ‬

‫ﻧـﻪ ﻧﻴﻜـﻮ ﺑـﻮد دﺳﺖ آورد ﭘﻴﺶ‬

‫ﺗﻬﻲ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻲ از ﭘﻴﺶ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫***‬

‫‪١٨٤‬‬
‫زﻧﻲ درﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي ﻣﻌﺸﻮق ﺧﻮد اﻓﺘﺎد‪ .‬واﻋﻆ ﺻﻔﺖ ﭘﺮ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬زن در ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻛﺎر ﮔﻮﺷﺔ ﭼﺎدر را ﺑﻪ زاﻧﻮي ﻣﻌﺸﻮق اﻓﻜﻨﺪ‪ .‬دﺳﺖ ﺑﺮ ﻛﻴﺮ او‬
‫ﺑﺰد‪ .‬ﭼﻮن ﺧﺎﺳﺘﻪ دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺨﻮد ﻧﻌﺮه ﺑﺰد‪ .‬واﻋﻆ را ﺧﻮش آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻋﺎﺷﻘﺔ‬
‫ﺻﺎدﻗﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺖ رﺳﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺮ دﻟﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ آﻫﻲ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ازﻧﻬﺎدت‬
‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﭘﺮ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻢ رﺳﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه‬
‫ﺑﻮق اﺳﺮاﻓﻴﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ آه ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر از ﻣﻦ ﺑﻪ در آﻣﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫روﺳﺘﺎﺋﻲ ﻣﺎده ﮔﺎوي داﺷﺖ و ﻣﺎده ﺧﺮي ﺑﺎﻛﺮه‪ .‬ﺧﺮ ﺑﻤﺮد‪ .‬ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺑﻪ ﻛﺮه ﺧﺮ‬
‫ﻣﻲداد و اﻳﺸﺎن را ﺷﻴﺮ دﻳﮕﺮ ﻧﺒﻮد و روﺳﺘﺎﺋﻲ ﻣﻠﻮل ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺗﻮ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺮ ﻛﺮه را ﻣﺮﮔﻲ ﺑﺪه ﺗﺎ ﻋﻴﺎﻻن ﻣﻦ ﺷﻴﺮ ﮔﺎو ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬روز دﻳﮕﺮ در ﭘﺎﻳﮕﺎه رﻓﺖ‬
‫ﮔﺎو را دﻳﺪ ﻣﺮده‪ .‬ﻣﺮدك را دود از ﺳﺮ ﺑﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻦ ﺧﺮ را ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺗﻮ ﮔﺎو از ﺧﺮ ﺑﺎز ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻲ‪.‬‬

‫‪١٨٥‬‬
 ‫***‬

‫ﻗﻠﻨﺪري ﻧﺒﺾ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﺐ داد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮا ﭼﻪ رﻧﺞ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﻧﺞ‬
‫ﮔﺮﺳﻨﮕﻴﺴﺖ و او را ﺑﻪ ﻫﺮﻳﺴﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﻛﺮد‪ .‬ﻗﻠﻨﺪر ﭼﻮن ﺳﻴﺮ ﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﻣﺎ ده ﻳﺎر دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻴﻦ رﻧﺞ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫دروﻳﺸﻲ ﺑﺮ در دﻳﻬﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺟﻤﻌﻲ ﻛﺪﺧﺪاﻳﺎن را دﻳﺪ آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﺪﻫﻴﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺑﺎ اﻳﻦ دﻳﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ آن دﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺮدم‪.‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﺑﺘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﺳﺎﺣﺮي ﻳﺎ وﻟﻴﺌﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از او ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﻪ دﻳﻪ ﻣﺎ‬
‫رﺳﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آن دﻳﻪ ﭼﻪ ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫آﻧﺠﺎ ﺳﺌﻮاﻟﻲ ﻛﺮدم ﭼﻴﺰي ﻧﺪادﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪم‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲدادﻳﺪ‬
‫اﻳﻦ دﻳﻪ را ﻧﻴﺰ رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدم و ﺑﻪ دﻳﻬﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻢ‪.‬‬

‫‪١٨٦‬‬
 ‫***‬

‫ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﻠﻲاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﻏﻼﻣﻲ داﺷﺖ ﺗﺮك و ﺧﻮب ﺻﻮرت ارﺑﺰ ﻧﺎم‪ .‬روزي‬
‫در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺮاب ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮفاﻟﺪﻳﻦ را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺗﻮ ﺧﺮ ﮔﺎﺋﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‬
‫ار ﮔﺎو ﻳﺎﺑﻢ ﮔﺎﻳﻢ‪ ،‬ار ﺧﺮ ﻳﺎﺑﻢ ﮔﺎﻳﻢ‪ ،‬ارﺑﺰ ﻳﺎﺑﻢ ﮔﺎﻳﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٨٧‬‬
 ‫ﺣﻜﺎﻳﺎ ت ﻋﺮﺑﻲ )ﺗﺮﺟﻤﻪ(‬

‫ﻧﻮﺷﻴﺮوان روزي‪ ،‬ﺑﻪدادرﺳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدي ﻛﻮﺗﺎه ﻗﺎﻣﺖ ﻓﺮاز آﻣﺪ و ﺑﺎﻧﮓ‬
‫دادﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺧﺴﺮو ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﻛﻮﺗﺎه ﻗﺎﻣﺘﺎن ﺳﺘﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻬﺮﻳﺎرا‪ ،‬آﻧﻜﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺳﺘﻢ راﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﻦ ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺴﺮو ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ و‬
‫دادش ﺑﺪاد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﭘﻴﺮ ﺷﺪهاي و ﻋﻤﺮي ﺗﺒﺎه ﻛﺮدهاي‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻦ و ﺑﻪ ﺣﺞ ﺑﺮو‪.‬‬
‫ﮔﻒ ‪ :‬ﺧﺮج ﺳﻔﺮ ﻧﺪارم‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪات را ﺑﻔﺮوش و ﻫﺰﻳﻨﺔ ﺳﻔﺮ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮ‬
‫ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻢ ﻛﺠﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ و اﮔﺮ ﺑﺎز ﻧﮕﺮدم و ﻣﺠﺎور ﻛﻌﺒﻪ ﻣﺎﻧﻢ ﺧﺪاﻳﻢ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ اي‬
‫اﺣﻤﻖ ﭼﺮا ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﻔﺮوﺧﺘﻲ و در ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ ﻣﻨﺰل ﮔﺰﻳﺪي؟‬

‫‪١٨٨‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي را ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺴﺮت را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﺒﺎﻫﺘﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﺑﺎري‬

‫ﻣﺎ را رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻤﺎن ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻳﻬﻮدﺋﻲ از ﻣﺴﻴﺤﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬از ﻣﻮﺳﻲ و ﻋﻴﺴﻲ ﻛﺪام ﺑﺮﺗﺮﻧﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﻴﺴﻲ‬
‫ﻣﺮدﮔﺎن را زﻧﺪه ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻮﺳﻲ ﻣﺮدي را ﺑﺪﻳﺪ و او را ﺑﻴﺎﻓﻜﻨﺪ و آن ﻣﺮد ﺑﻤﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻴﺴﻲ در ﮔﻬﻮاره ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ و ﻣﻮﺳﻲ در ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺧﺪاﻳﺎ ﮔﺮه از‬
‫زﺑﺎﻧﻢ ﺑﮕﺸﺎي ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺳﺨﻨﻢ را درﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٨٩‬‬
‫ﻣﺮدي ﻛﻮدﻛﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺮﻳﺴﺖ و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺎدر ﻧﻮازﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮ ار ﻧﻪ ﻣﺎدرت را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮم‪ .‬ﻣﺎدر ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ‬
‫ﻃﻔﻞ ﺗﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻧﺒﻴﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ راﺳﺖ ﻧﺸﻤﺎرد و ﺑﺎور ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﺷﻮي را ﺧﺎﻳﻪ ﺑﻮﻳﻨﺎك ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻮن اﺳﺖ ﻛﻪاﻳﻦ دو ﭼﻬﻞ ﺳﺎل‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻼزﻣﺎن دﻫﻠﻴﺰ ﺗﻮاﻧﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﺳﺮﺑﺎزي را ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﻴﺮون ﻧﺮوي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻳﻚﺗﻦ از دﺷﻤﻨﺎن را ﻧﺸﻨﺎﺳﻢ و اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺳﺘﻨﺪ ﭘﺲ دﺷﻤﻨﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ‬
‫ﭼﻮن ﺻﻮرت ﺑﻨﺪد؟‬

‫***‬

‫‪١٩٠‬‬
‫زرﺗﺸﺘﻲ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬اﻧﺎ ﷲ و اﻧﺎ اﻟﻴﻪ راﺟﻌﻮن« ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﻔﺴﻴﺮ آن‬
‫ﻧﺪاﻧﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻨﻘﺪر ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ داﻧﻢ ﻛﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﻲ و ﻋﺮوﺳﻲ و ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ‬
‫ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮاﻟﻌﻴﻨﺎ ﺑﺮ ﺳﻔﺮهاي ﺑﻨﺸﺴﺖ و ﻓﺎﻟﻮدهاي ﭘﻴﺸﺶ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻛﻢ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻓﺎﻟﻮده را ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﺑﻪ زﻧﺒﻮر ﻋﺴﻞ وﺣﻲ ﺷﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫روزي ﺟﺤﻲ ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪ درازﮔﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﻣﺮدي ﭘﻴﺶ آﻣﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻛﺠﺎ ﻣﻲروي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻴﺮوم ﻛﻪ درازﮔﻮﺷﻲ ﺑﺨﺮم‪ .‬ﮔﻔﺘﺶ‪ :‬ﺑﮕﻮي‬
‫اﻧﺸﺎءاﷲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﺎي اﻧﺸﺎءاﷲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﺮ در ﺑﺎزار و زر در ﻛﻴﺴﺔ ﻣﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺑﺎزار در آﻣﺪ ﻣﺎﻳﻪاش را ﺑﺰدﻧﺪ و ﭼﻮن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻫﻤﺎن ﻣﺮد ﺑﻪ‬
‫او ﺑﺮﺧﻮرد و ﭘﺮﺳﻴﺪش از ﻛﺠﺎ ﻣﻲآﻳﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻧﺸﺎءاﷲ از ﺑﺎزار‪ ،‬اﻧﺸﺎءاﷲ زرم‬

‫‪١٩١‬‬
‫را ﺑﺪزدﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺸﺎءاﷲ ﺧﺮي ﻧﺨﺮﻳﺪم و زﻳﺎن دﻳﺪه و ﺗﻬﻲدﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدم‪ ،‬اﻧﺸﺎءاﷲ !‬

‫***‬

‫ﻣﺴﻴﺤﺌﻲ زرﺗﺸﺘﻲ را ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻛﻲ درﻛﺎر ﻛﺸﻴﺪن ﻣﺎدران را ﺑﻪ ﺗﺮك ﮔﻔﺘﻪاﻳﺪ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ادﻋﺎي زاﺋﻴﺪن ﺧﺪا ﻛﺮدﻧﺪ!‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ را از ﺣﺎل زﻧﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ زﻧﺪه اﺳﺖ ﻣﻲآزارد و ﭼﻮن ﻣﺎري‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺰد‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٩٢‬‬
‫ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻪ ﺣﻠﻢ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮد و ﻛﺴﻲ او را ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدي دﻋﻮي ﻛﺮد‬
‫ﻛﻪ او را ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺸﻢ آرد‪ .‬ﻧﺰدش ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺎدرت را ﺑﻪ زﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ دﻫﻲ ﻛﻪ ﻧﺸﻴﻤﻨﮕﺎﻫﻲ ﺑﺰرگ دارد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺪرم ﻧﻴﺰ ﺳﺒﺐ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ او‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﻧﺰد ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﺮدي ﺣﻨﺒﻠﻲ ﻣﺬﻫﺒﻢ ‪ ،‬وﺿﻮ ﺳﺎﺧﺘﻢ و ﺑﻪ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ اﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﻧﻤﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﺎز رﻃﻮﺑﺘﻲ در زﻳﺮ ﺟﺎﻣﻪ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻛﺮدم و ﭘﻠﻴﺪي و ﺑﻮﻳﻲ ﻧﺎﺧﻮش ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﻘﻴﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا از ﺗﻮ درﮔﺬرد ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻤﺎع ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺬاﻫﺐ رﻳﺴﺘﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺒﺎده را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دﺧﺘﺮت از ﺷﻮي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﻴﺮاث ﭼﻪ ﺑﺮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻬﺎر ﻣﺎه و‬
‫ده روز‪.‬‬

‫‪١٩٣‬‬
 ‫***‬

‫ﭘﻴﺮزﻧﻲ ﺷﻮي را ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺮم ﻧﺪاري ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان زﻧﺎ ﻣﻴﻜﻨﻲ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺗﺮا‬
‫در ﺧﺎﻧﻪ زﻧﻲ ﺣﻼل و ﻃﻴﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﻼﻟﺶ ﺑﻪراﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ از‬
‫ﻃﻴﺐ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ؟‬

‫***‬

‫ﻛﻨﻴﺰي را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﺎﻛﺮهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا از ﺗﻘﺼﻴﺮم درﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﻮدم‪.‬‬

‫***‬

‫زن ﻣﺰﻳﺪ ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮد‪ .‬روزي ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﻣﻦ اﮔﺮ‬
‫ﻓﺮزﻧﺪم ﺷﺒﻴﻪ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺰﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ اﮔﺮ ﭼﻮن ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٩٤‬‬
‫ﻣﺮدي ﻛﺴﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﻴﺰ او ﺟﻤﻊ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻨﻴﺰك را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻛﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي آﻗﺎي ﻣﻦ! او ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﺮت ﻗﺴﻢ داد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ درآﻣﻴﺰد و‬
‫ﺗﻮ از ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮد آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ دﻋﻮﺗﺶ را رد ﻛﻨﻢ؟‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﻮي ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬اي دﻳﻮث‪ ،‬اي ﺑﻴﻨﻮا‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاي را ﻛﻪ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﺮا ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ از ﺟﺎﻧﺐ ﺗﻮﺳﺖ و دوﻣﻴﻦ از ﺳﻮي‬
‫ﺧﺪا‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي را زﻧﺶ از ﺗﻤﻜﻴﻦ ﺳﺮ ﺑﺎز زده ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺄﻣﻴﺎﻧﺔ ﺷﻤﺎ را‬
‫ﺳﺎزش دﻫﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻣﻴﺎﻧﺔ ﻣﺎ را ﺳﺎزش ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬دﻳﺮي اﺳﺖ ﻣﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٩٥‬‬
‫ﻣﺮدي از ﭘﺎ اﻧﺪازي ﻧﻮﺧﻄﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻛﻨﻴﺰﻛﻴﺶ آورد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ را ﻧﺨﻮاﻫﻢ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ از اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪت؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻲ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﻣﺮا رﻏﺒﺖ ﺑﺪان اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰش‬
‫در ﻣﻴﺎن آوﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﺎرش در ﻣﻴﺎن و دو ﭘﻴﺎز ﺑﺮ آن ﺑﻴﺎوﻳﺰ و از ﻗﻔﺎ‬
‫در ﻛﺎرش ﮔﻴﺮ و ﻧﻮﺧﻄﺶ ﭘﻨﺪار‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﻤﺎز ﭘﺴﺮﻛﻲ را ﺑﺒﺮد و در ﻛﺎرش ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﭘﺴﺮ ﺑﺎز آﻣﺪ ﻛﻮدﻛﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪش ﻛﻪ‬
‫ﭼﻮن ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﻤﺎز ﻣﺮا ﺑﺮد ﺗﺎ در ﻛﺎرش ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻪ ﺟﻤﺎز رﺳﻴﺪ‪،‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻏﻼﻣﺒﺎرﮔﻲ ﺑﻲﺣﻀﻮر وﻟﻲ و دو ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﭘﺴﺮﻛﻲ از ﺣﻤﺺ ﺑﻪ ﺑﻐﺪاد ﺷﺪ و ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﻲ را ﭘﺮ ﺳﻮد دﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎدرش او‬
‫را ﺑﺮاي ﻣﺮﻣﺖ آﺳﻴﺎ ﺑﻪ ﺣﻤﺺ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﺪو ﻧﻮﺷﺖ‪ :‬اﺳﺎﻓﻞ در ﻋﺮاق‬
‫ﺑﻪ از آﺳﻴﺎ ﺑﻪ ﺣﻤﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١٩٦‬‬
 ‫***‬

‫در رﻣﻀﺎن ﻧﻮﺧﻄﻲ را ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺎه ﻛﺴﺎدي اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﻳﻬﻮدﻳﺎن و‬
‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن را ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺪارد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﻧﻮﺧﻄﻲ را دو درﻫﻢ داد و ﭼﻮن ﺧﻮاﺳﺖ در ﻛﺎرش ﻛﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬از دﺧﻮل‬
‫در ﮔﺬر و ﺑﻪ ﻣﻴﺎنﭘﺎﭼﻪ اﻛﺘﻔﺎ ﻛﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﻴﺎنﭘﺎﭼﻪ اﻛﺘﻔﺎ ﺑﻮدي دو‬
‫درﻫﻢ از ﭼﻪ رو دادﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل اﺳﺖ اﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﭘﺎي ﺧﻮد دارم‪.‬‬

‫***‬

‫‪١٩٧‬‬
‫ﻗﺎﺿﻲ ﻗﻮم ﺧﻮد را ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻣﺮدم ﺧﺪاي را ﺷﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﭙﺎس از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاي را ﺳﭙﺎس دارﻳﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن را‬
‫ﻧﺠﺎﺳﺖ ﻣﻘﺮر ﻧﻴﺴﺖ ار ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻲرﻳﺴﻴﺪﻧﺪ و ﺟﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ را ﻣﻲآﻟﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﻧﺰد ﻗﺎﺿﻲ رﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺷﻮي ﺣﻖ ﻣﺮا ﺗﺒﺎه ﻣﻲﺳﺎزد و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ‬
‫ﻣﻦ زﻧﻲ ﺟﻮاﻧﻢ‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ آﻧﭽﻪ ﺗﻮاﻧﻢ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﻨﻢ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﺷﺒﻲ ﭘﻨﺞ ﻛﺮت راﺿﻲ ﻧﺒﺎﺷﻢ‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺑﻴﺶ از ﺷﺒﻲ ﺳﻪ ﻛﺮت‬
‫ﻳﺎرا ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺣﺎﻟﻲ ﻋﺠﻴﺐ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻫﻴﭻ دﻋﻮي ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﻋﺮض ﻛﻨﻨﺪ و ﭼﻴﺰي از ﻣﻦ ﺑﺎز ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن دو ﻛﺮت دﻳﮕﺮ را ﻣﻦ‬
‫در ﮔﺮدن ﮔﻴﺮم‪.‬‬

‫***‬

‫ﻛﺴﻲ ﮔﻔﺖ ﻣﻮﺳﻲ ﻓﻀﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮﺳﻲ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫»اي ﻣﻮﺳﻲ ﭼﻪ در دﺳﺖ داري ؟« و ﺟﻮاب اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ »اﻳﻦ ﻋﺼﺎي ﻣﻦ‬
‫اﺳﺖ« وﻟﻲ او ﺑﻴﻬﻮده ﺳﺨﻨﺎن زاﺋﺪ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫‪١٩٨‬‬
 ‫***‬

‫زﻧﻲ ﺷﻮي ﺧﻮد را ﻧﺰد ﻗﺎﺿﻲ آورد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺷﻮي ﻣﻦ ﻏﻼﻣﺒﺎره اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﺮ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺷﻮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻋﻠﺖ ﻋﻨﻦ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ ﻓﺮﻣﻮد ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﺪر آر ﺗﺎ ﺑﻴﺎزﻣﺎﺋﻴﻤﺶ‪ .‬ﻣﺮد آﻟﺖ ﺑﺪو ﺳﭙﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﺿﻲ زﺷﺖرو ﺑﻮد و را اﺳﺘﺨﺮاء اﻓﺰود و اﻫﻠﻴﻞ ﻓﺮوﺗﺮ ﺧﻔﺖ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ اﮔﺮ‬
‫ﺗﻮ را ﺧﺪﻧﻚ آﻟﺘﻲ ﺑﻴﻨﺪ اﻳﺮش ﻓﺮو ﺧﺴﺒﺪ آن را ﺑﻪ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺳﭙﺎر‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ را‬
‫ﭘﺴﺮ ﻧﻜﻮروي ﺑﻮد و ﭼﻮن ﺑﺪوﻳﺶ ﺳﭙﺮدﻧﺪ اﻧﺰال ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻛﻤﺎن را ﺑﻪ ﻛﻤﺎﻧﺪار ﺑﺎﻳﺪ داد‪ ،‬رو ﺑﻪ زن ﺧﻮد ﭘﺮداز و ﺑﻪ ﻗﺎﺿﻲ زادﮔﺎن دل در‬
‫ﻧﺒﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي دﻳﮕﺮي را دﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﺮ ﻛﻨﺪروﻳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﺶ‪ :‬ﻛﺠﺎ ﻣﻲروي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺷﻮم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز ﻛﻪ ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﺧﺮ روز ﺷﻨﺒﻪ‬
‫ﻫﻢ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ رﺳﺎﻧﺪ ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫‪١٩٩‬‬
‫ﮔﺮانﮔﻮﺷﻲ در ﻛﻨﺎر ﮔﻨﺪهدﻫﺎﻧﻲ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ و ﭼﻮن اﻣﺎم ﺳﻼم ﺑﺪاد ﮔﻨﺪه‬
‫دﻫﺎن ﻛﺮ را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﻨﺪارم اﻣﺎم را ﺳﻬﻮي در ﻧﻤﺎز اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آري‬
‫ﺑﺎدي رﻫﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي در راه‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﻲ زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻨﮕﺮ ﻛﻪ اﻳﺮ ﺗﻮ ﺑﺮﺧﻴﺰد و‬
‫دﻳﮕﺮي در ﻛﺎرم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫روﺑﺎه را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ در ﮔﺮﻳﺰ از ﺳﮓ ﭼﻨﺪ ﺣﻴﻠﺖ داﻧﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺻﺪ اﻓﺰون‬

‫اﺳﺖ و ﻧﻜﻮﺗﺮ از ﻫﻤﻪ آﻧﻜﻪ ﻣﻦ و او ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﻧﺒﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٠٠‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺑﺪراﻟﺪﻳﻦ ﺻﺎﺣﺐ‪ ،‬ﻣﺮدي را ﺑﺎ دو زﻳﺒﺎروي ﺑﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻤﺖ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪ ]ﺑﻨﺪة ﻳﻚﺗﻦ( ﮔﻔﺖ‪ :‬از اﻳﺸﺎن ﺑﮕﺬر ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻋﺒﺪاﻻﺛﻨﻴﻦ ﻫﺴﺘﻢ ]ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ دو را ﺑﻨﺪهام(‪.‬‬

‫***‬

‫روﺑﺎﻫﻲ ﻋﺮﺑﻲ را ﺑﮕﺰﻳﺪ‪ .‬داروﮔﺮي ﺑﻴﺎوردﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﺎﻧﻮري ﺗﻮ را ﮔﺰﻳﺪه؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﮕﻲ و ﺷﺮم داﺷﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ روﺑﺎﻫﻲ‪ ،‬ﭼﻮن داروﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ دارو‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﻔﺘﺶ‪ :‬ﭼﻴﺰي از داروي روﺑﺎه ﮔﺰﻳﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺪان درآﻣﻴﺰ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي در ﺧُﻢ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﺻﻮرت ﺧﻮد در آن ﺑﺪﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎدر را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬در‬
‫ﺧﻤﺮه دزدي ﻧﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎدر ﻓﺮاز آﻣﺪ و در ﺧُﻢ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬آري ﻛﻪ‬
‫روﺳﭙﺌﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺮاه دارد‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٠١‬‬
‫در ﻣﺴﺎﺑﻘﺔ اﺳﺐ دواﻧﻲ اﺳﺒﻲ ﭘﻴﺶ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻣﺮدي از ﺷﺎدي ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮداﺷﺖ و‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮدﺳﺘﺎﻧﻲ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ در ﻛﻨﺎرش ﺑﻮد ﮔﻔﺘﺶ‪ :‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺐ از آن‬
‫ﺗﻮﺳﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ وﻟﻴﻜﻦ اﻓﺴﺎرش از ﻣﻨﺴﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮدﻟﻒ ﺑﻪ ﺗﺸﻴﻊ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻜﻮ ﻛﻪ ﺗﺸﻴﻊ آﺷﻜﺎر ﻧﻜﻨﺪ ﺣﺮاﻣﺰاده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪش ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﻴﺶ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺎدرت ﭘﻴﺶ از ﺧﺮﻳﺪن او ﮔﺮد آﻣﺪهام‪) .‬ﻛﻨﻴﺰﻛﺎن را ﻋﻘﺪ ﻣﻘﺮر ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ‬
‫ﻣﺼﺮف ﺗﻤﻠﻚ ﻧﻜﺎﺣﺸﺎن ﺟﺎﺋﺰ ﺑﺎﺷﺪ(‬

‫***‬

‫آورده اﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮي روز ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺎده ﺧﺮي را ﻣﻲﮔﺎﺋﻴﺪ و ﺧﺮ ﺗﻴﺰ ﻣﻲداد و ﭘﻴﺮ ﺷﻜﺮ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮ او ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ آﻟﺘﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮد ﺳﺎﻟﮕﻲ ﻣﺎده ﺧﺮي‬
‫را ﺑﻪ ﺗﻴﺰ اﻧﺪازد ﺟﺎي ﺳﭙﺎس ﻧﺒﺎﺷﺪ؟‬

‫‪٢٠٢‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺑﻪ زﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺗﻮ را ﺑﭽﺸﻢ ﺗﺎ ﺗﻮ ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮي ﻳﺎ زن ﻣﻦ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ از ﺷﻮﻳﻢ ﭘﺮس ﻛﻪ او ﻣﻦ و زن ﺗﻮ‪ ،‬ﻫﺮ دو را ﭼﺸﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺑﻪ اﻣﻴﺮي ﻗﺼﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﻦ زن ﻓﻼن ﺑﻨﺪة ﺗﺮك ﺗﻮﺳﺖ و او‬
‫از ﻗﻔﺎ در ﻛﺎرش ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻣﻴﺮ آن ﺗﺮك را ﺑﺨﻮاﻧﺪ و ﺳﺒﺐ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪه ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا‬
‫از ﺗﺮﻛﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﺎزﻧﺪران آوردﻧﺪ و از ﻗﻔﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ آﻧﻜﻪ ﻣﺎﻟﻚ‬
‫ﻣﻦ ﺷﺪ در ﻗﻔﺎﻳﻢ ﻧﻬﺎد و ﭼﻮن ﭘﻴﺶ ﺗﻮ آﻣﺪم ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺧﻮد از ﻗﻔﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﭙﻨﺪاﺷﺘﻤﻲ ﻛﻪاﻳﻦ ﻛﺎر ﺣﺮام ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٠٣‬‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ ﺑﺨﺮﻳﺪ‪ .‬او را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻛﻨﻴﺰ را ﭼﻮن ﻳﺎﻓﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬دو ﺻﻔﺖ از‬
‫ﺑﻬﺸﺖ در او دﻳﺪم‪ ،‬ﻓﺮاﺧﻲ و ﺳﺮدي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻏﻼﻣﺒﺎرهاي را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ راز دزد و زﻧﺎﻛﺎر ﻧﻬﺎن ﻣﺎﻧﺪ و ﺗﻮ رﺳﻮا‬
‫ﮔﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ رازش ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن رﺳﻮا ﻧﮕﺮدد؟‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي را ﻋﻠﺖ ﻗﻮﻟﻨﺞ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺷﺐ از ﺧﺪاي درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎدي رﻫﺎ ﻛﻨﺪ‬
‫و ﭼﻮن ﺳﺤﺮ آﻣﺪ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﮔﺸﺖ و دﺳﺖ از زﻧﺪﮔﻲ ﺷﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﺗﺸﻬﺪ ﻛﺮد و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎر ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﻬﺸﺖ را ﻧﺼﻴﺐ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎي‪ .‬ﻳﻜﻲ ازﺣﺎﺿﺮان‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻧﺎدان از ﺳﺮ ﺷﺐ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺎدي داﺷﺘﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪،‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﻬﺸﺖ ﻛﻪ وﺳﻌﺖ آن ﺑﻪ اﻧﺪازة آﺳﻤﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻦ اﺳﺖ از ﺗﻮ‬
‫ﻣﺴﺘﺠﺎب ﮔﺮدد؟‬

‫***‬

‫‪٢٠٤‬‬
‫زﻧﻲ ﺷﺐ زﻓﺎف ﺗﻴﺰي ﺑﺪاد و ﺷﺮﻣﮕﻴﻦ ﺷﺪ و ﺑﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﺷﻮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮي ﻛﻪ‬
‫ﺗﻴﺰ ﻋﺮوس ﻧﺸﺎﻧﺔ اﻓﺰون ﻧﻌﻤﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﭼﻨﺎن اﺳﺖ دﻳﮕﺮ رﻫﺎ ﻛﻨﻢ!‬
‫ﺷﻮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻲ! ﻛﻪ اﻧﺒﺎر را ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ در ﻧﮕﻨﺠﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻇﺮﻳﻔﻲ ﺟﻮاﻧﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎده ﮔﺴﺎري ﻧﻘﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﺷﺮاب ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺮا ﻣﺮدي دﻳﺪم ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻧﻮﺷﻲ و ﺷﺮاب ﺗﻨﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮ ﻧﻮاس ﻣﺴﺘﻲ ﺑﺪﻳﺪ و از دﻳﺪن او در ﺣﻴﺮت ﺷﺪ و ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪش ‪ :‬از ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻨﺪي ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮد ﻫﺮ روز ﭼﻮن او ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺴﺖ ﻧﺪﻳﺪهام‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻮن ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻳﺮا ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺶ از دﻳﮕﺮ ﻣﺮدم ﻣﺴﺖ ﺷﻮم و‬
‫ﭘﺲ از آﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻮش آﻳﻢ از اﻳﻦ رو ﺣﺎل ﻣﺴﺘﺎن را ﭘﺲ از ﺧﻮد ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪٢٠٥‬‬
 ‫***‬

‫اﺑﻮ ﻧﻮاس را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﺟﺎم ﻣِﻲ دارد و در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺧﻮﺷﺔ اﻧﮕﻮر‬
‫و در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ داﻧﺔ ﻣﻮﻳﺰ ﺧﻮرد ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬اَب و اِﺑﻦ و روح‬
‫اﻟﻘﺪس ] ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ و روحاﻟﻘﺪس‪ ،‬اﺷﺎره ﺑﻪ ﺗﺜﻠﻴﺚ(‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﭘﻨﺞ اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺬا ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺬا ﺧﻮرم دﻳﮕﺮ اﻧﮕﺸﺘﺎن را ﺧﺸﻢ آﻳﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮي را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎ ﭘﻨﺞ‬
‫اﻧﮕﺸﺖ ﻏﺬا ﺧﻮري؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٠٦‬‬
‫ﻣﺮدي از ﺑﺎم ﺑﻪ زﻳﺮ اﻓﺘﺎد و ﻫﺮ دو ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺸﻜﺴﺖ‪ .‬ﻣﺮدﻣﺶ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻲ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮاﻟﺶ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﭼﻮن ﭘﺮﺳﺶ زﻳﺎد ﺷﺪ ﻣﻠﻮل ﮔﺸﺖ و‬
‫ﻗﺼﻪ ﺑﺮ رﻗﻌﻪاي ﻧﻮﺷﺖ و ﭼﻮن ﻋﻴﺎدت ﻛﻨﻨﺪهاي ﻧﺰدش آﻣﺪي‬
‫و ﺣﺎل ﺑﭙﺮﺳﻴﺪي رﻗﻌﻪ ﺑﺪو ﻧﻤﻮدي‪.‬‬

‫***‬

‫ﻫﺎروناﻟﺮﺷﻴﺪ از ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ ﺟﻤﺎع ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻛﻨﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪] :‬ﺗﻨﻮر را آب ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ[‬

‫)اﺷﺎره ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح و آﻏﺎز ﻓﻴﻀﺎن آب از ﺗﻨﻮر ﭘﻴﺮزﻧﻲ در ﻛﻮﻓﻪ‬
‫اﺳﺖ( ﻛﻪ ﻣﺮا ﻋﺎدت زﻧﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺎرون ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺮ ﻛﻮهﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺷﻮم ﻛﻪ‬
‫ازآب در اﻣﺎﻧﻢ ‪ .‬ﻛﻨﻴﺰ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺮوز اﻣﺎﻧﻲ از ﻓﺮﻣﺎن ﭘﺮوردﮔﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﺮدي را ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ رﻗﺎﺻﻪ آوردﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ دﺳﺖ ﺗﻮ را ﻫﻨﺮي ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‬
‫ﻣﺮا ﻫﻨﺮ در ﭘﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي از ﻛﺴﻲ ﭼﻴﺰي ﺑﺨﻮاﺳﺖ‪ .‬او را دﺷﻨﺎم داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻛﻪ رد ﻣﻲﻛﻨﻲ از‬
‫ﭼﻪ رو دﺷﻨﺎم ﻣﻴﺪﻫﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮش ﻧﺪارم ﻛﻪ دﺳﺖ ﺗﻬﻲ رواﻧﻪات ﺳﺎزم‪.‬‬

‫‪٢٠٧‬‬
 ‫***‬

‫زﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻮي را ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ اﮔﺮ ﺑﻤﻴﺮم ﭼﻪ ﻣﻴﻜﻨﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻤﻴﺮي ﭼﻪ ﻛﻨﻢ؟‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﺷﺮاب ﮔﺮم را ﭼﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮔﺮمﻣﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻮن ﺳﺮد‬
‫ﺷﻮد ﭼﻪ ﺧﻮاﻧﻴﺪش؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﺠﺎل ﻧﺪﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﺮد ﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺷﺪ و زﻳﺎن دﻳﺪه ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺳﻮد ﺑﺮدي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ‬
‫را از اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﺳﻮدي ﺟﺰ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻧﻤﺎز ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪٢٠٨‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي از زﻧﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﺑﻮاﻟﻌﻴﻨﺎء ﺑﺮد‪ .‬اﺑﻮاﻟﻌﻴﻨﺎء ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮش داري ﻛﻪ زﻧﺖ‬
‫ﺑﻤﻴﺮد؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬واي ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﻧﻪ ﺗﻮ از وﺟﻮد او در رﻧﺠﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آري وﻟﻲ ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ از ﺷﺎدي درﮔﺬﺷﺖ او ﺧﻮد ﻧﻴﺰ درﮔﺬرم‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻲﺣﺎرث را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﻣﺮدي ﻫﺸﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ را ﻓﺮزﻧﺪ آﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آري! اﮔﺮ‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺟﻮاﻧﻲ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي در ﺧﺎﻧﺔ ﭘﻴﺮزﻧﻲ ﺑﺎ او ﮔﺮد آﻣﺪه ﺑﻮد و زن در ﻣﻴﺎن ﻛﺎر ﭘﺮﺳﻴﺪش ﺗﺎزه ﭼﻪ‬
‫ﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻠﻴﻔﻪ را ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺗﻤﺎم ﭘﻴﺮزﻧﺎن را ﺑﮕﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫زن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺟﺎن و دل ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﻳﻢ‪ .‬او را دﺧﺘﺮي ﺑﻮد ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻧﺪر ﺷﺪ و‬

‫‪٢٠٩‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ را ﮔﻨﺎه ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻠﻴﻔﻪ اﻧﺪﻳﺸﺔ ﻣﺎ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮزن در زﻳﺮ ﻛﺎر ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ‬
‫اﺷﻚ و ﺧﻮن ﺑﺒﺎري ﻣﺎ را ﻳﺎراي ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮاﻟﻌﻴﻨﺎء ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ را ﺑﺎ دﻻل دﻳﺪم‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮرد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺔ ﺻﺎﺣﺒﺶ‬

‫ﺑﺎز ﻧﮕﺮدد‪ .‬از او ﺳﺒﺐ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺳﺮور ﻣﻦ‪ ،‬او اﻳﺴﺘﺎده در ﻛﺎرم ﻛﺸﺪ‬
‫و ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﺠﻮﻳﺪ دﺷﻨﺎم دﻫﺪ و ﻗﺮآن ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺧﻮاﻧﺪ و دوﺷﻨﺒﻪ و‬
‫ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ روزه دارد و ﺑﻪ رﻣﻀﺎن روزه ﺧﻮرد‪.‬‬

‫***‬

‫ﮔﻨﺪهدﻫﺎﻧﻲ ﻧﺰد ﻃﺒﻴﺐ ﺷﺪ و از درد دﻧﺪان ﺑﻨﺎﻟﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﻮن ﻃﺒﻴﺒﺶ دﻫﺎن‬
‫ﺑﮕﺸﻮد ﺑﻮﺋﻲ ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺶ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺰد‬
‫ﭼﺎهﺧﻮﻳﺎن و ﻛﻨﺎﺳﺎن ﺷﻮ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢١٠‬‬
‫ﮔﺮانﺟﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻳﺪن ﺑﻴﻤﺎري ﺷﺪ و درﻧﮓ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫دﻳﺪن ﻣﻦ آﻳﻨﺪ آزرده ﺷﺪم‪ .‬ﮔﺮانﺟﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻴﺰم و در ﺑﺒﻨﺪم؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬آري! ﻟﻴﻜﻦ از ﺑﻴﺮون‪.‬‬

‫***‬

‫ﺟﻤﻌﻲ ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻃﻔﻴﻠﻲاي ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺮﻳﻚ ﺑﺮاي ﺧﺮج ﻏﺬا ﺗﻌﺪي‬
‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﺎن آورم و دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﻠﻮا دﻫﻢ‪ .‬ﻃﻔﻴﻠﻲ ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﺮا ﺳﻬﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻟﻌﻨﺖ‪ .‬از ﮔﻔﺘﺔ او ﺑﺨﻨﺪﻳﺪﻧﺪ و‬
‫ﺧﺮﺟﺶ را ﺑﺨﺸﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي را ﻛﻪ دﻋﻮي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي ﻣﻲﻛﺮد ﻧﺰد ﻣﻌﺘﺼﻢ آوردﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺘﺼﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻬﺎدت‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﺣﻤﻘﻲ ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آري از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ‬
‫ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪم‪.‬‬

‫‪٢١١‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺣﺠﺎج را ﮔﻔﺖ‪ :‬دوش ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﻮاب ﭼﻨﺎن دﻳﺪم ﻛﻪ در ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺧﻮاب ﺗﻮ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ در ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺘﻢ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻟﻄﻴﻒ ‪ :‬دﺧﺘﺮ ده ﺳﺎﻟﻪ ﭼﻮن ﺑﺎدام ﭘﻮﺳﺖﻛﻨﺪهاي اﺳﺖ ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن را‪ ،‬و ﭘﺎﻧﺰده‬
‫ﺳﺎﻟﻪ ﻟﻌﺒﺘﻲ اﺳﺖ ﻟﻌﺒﺖﺑﺎزان را‪ ،‬و ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺮم و ﻟﻄﻴﻒ و ﻓﺮﺑﻪ اﺳﺖ‬
‫و ﺳﻲ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺎدر دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان اﺳﺖ و ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ زاﻟﻲ اﺳﺖ و ﭘﻨﺠﺎه‬
‫ﺳﺎﻟﻪ را ﺑﺎ ﻛﺎرد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﺖ و ﺑﺮ ﺷﺼﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻣﺮدﻣﺎن و ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﺑﺎد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺟﺎﻣﻪاي ﺑﺪزدﻳﺪ و ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺑﺮد ﺗﺎ ﺑﻔﺮوﺷﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻪ را ازو ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬

‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻓﺮوﺧﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﺎﻳﻪ‪.‬‬

‫‪٢١٢‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي ﻏﻼم ﺧﻮد را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻃﻌﺎم آر و در ﺑﺒﻨﺪ‪ .‬ﻏﻼم ﮔﻔﺖ‪ :‬واﺟﺐ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫اول در ﺑﺒﻨﺪم و آﻧﮕﺎه ﻃﻌﺎم آورم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ آزادي‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﺮدي‪.‬‬

‫***‬

‫ﮔﺮانﺟﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎري را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺗﻮ را ﻧﺒﻴﻨﻢ!‬

‫***‬

‫ﻣﺰﻳﺪ زن را ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺧﺼﺖ ده ﻛﻪ در ﻗﻔﺎﻳﺖ ﻧﻬﻢ‪،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫اﻳﻦ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن اﻳﻦدو ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ آن را وﺳﻨﻲ اﻳﻦ ﺳﺎزم‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢١٣‬‬
 ‫ﻣﺮدي را ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ از اﺳﺒﺎب ﻧﻜﺎح ﺗﻮ را ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آب دﻫﺎﻧﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﻼن« در ﻣﻦ ﭼﻨﺎن ﻣﻲﺳﭙﻮزد ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﮔﻨﺠﻲ از ﮔﻨﺞﻫﺎي دوران‬

‫ﺑﺎﺳﺘﺎن را در دﻫﻠﻴﺰم ﻣﻲﺟﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﻃﺒﻴﺒﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻏﺮﻏﺮه ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺿﺮﻃﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮام ﻧﻴﺎﻣﺪه‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢١٤‬‬
‫ﺻﻮﻓﻲاي را ﮔﻔﺘﻨﺪ ‪ :‬ﺟﺒﺔ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻔﺮوش‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺻﻴﺎد دام ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﺪ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺻﻴﺪ ﻛﻨﺪ؟‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﻧﺰد ﺷﺮﻳﺢ ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺪ و از ﺷﻮي ﺧﻮد ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﺮا ﺧﺮﺟﻲ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﺷﻮي‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﺗﻮاﻧﻢ او را درﻳﻎ ﻧﺪارم‪ .‬ﺷﺮﻳﺢ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ آب ﺗﻮاﻧﻢ داد و او ﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﺷﺮﻳﺢ ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ و ﺑﺪﻳﺸﺎن‬
‫اﺣﺴﺎن ﻓﺮﻣﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫زﻧﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ ﺷﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﻓﺮﻣﺎن داد‬
‫ﻛﻪ از ﺷﺒﻲ ده ﺑﺎر درﻧﮕﺬرد و ﭼﻮن ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون ﺷﻮﻧﺪ ﺷﻮي ﻗﺎﺿﻲ را ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻓﺮﻣﺎن ده ﻛﻪ ﺿﺮورت از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺶ ﻓﺮوش دﻫﺪ‪ .‬زن ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬و ﭘﺲ‬
‫از ﺳﻪ روز ﻧﺰد ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺎﺿﻴﺎ ﻣﺮا ﻃﺎﻗﺖ اﻳﻦ ﺷﻮي ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫در ﺳﻪ ﺷﺐ ﺣﺼﺔ ﭘﻨﺞ ﺷﺐ را ﭘﻴﺶ ﺧﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٢١٥‬‬
 ‫***‬

‫اﺳﺤﻖ ﻣﻮﺻﻮﻟﻲ را ﻏﻼﻣﻲ در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ آﺑﻴﺎري ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روزي از ﺣﺎل او‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﺳﺮور ﻣﻦ در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ از ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﺪﺑﺨﺖﺗﺮ ﻛﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﭼﻪ روي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬از آﻧﻜﻪ ﺗﻮ ﻧﺎن اﻳﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻲ و ﻣﻦ آﺑﺸﺎن‪.‬‬

‫***‬

‫زﺷﺖروﻳﻲ در اﻣﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﮔﻔﺘﺶ ‪ :‬آﻳﺎ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻛﻔﺮ‬

‫ﮔﻮاﻫﻲ دﻫﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﻛﺴﻲﻛﻪ ﭘﻨﺪارد ﺧﺪا ﺗﻮ را در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﮔﻨﺪهدﻫﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺮي ﺑﻪ ﻧﺠﻮا ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﮔﺮانﮔﻮش ﮔﻔﺖ‪ :‬از آﻧﭽﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻲ‬
‫ﺟﺰ اﻳﻨﻢ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ در ﮔﻮش ﻣﻦ ﮔﻨﺪ ﻣﻲدﻣﻲ‪.‬‬

‫‪٢١٦‬‬
 ‫***‬

‫ﻛﻠﻲ ﺑﺎ ﺟﺮﺑﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬از ﭼﻪ روي زره ﺑﻲﺧﻮد درﭘﻮﺷﻴﺪهاي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ‬
‫آﻧﺮا از ﺗﻮ ﮔﻴﺮم‪.‬‬

‫***‬

‫زﺷﺖروﻳﻲ در آﻳﻨﻪ ﺑﻪ زﺷﺘﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﭙﺎس ﺧﺪاي را ﻛﻪ‬

‫ﻣﺮا ﺻﻮرﺗﻲ ﻧﻴﻜﻮ ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﺪ‪ .‬ﻏﻼﻣﺶ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ و ﭼﻮن از ﻧﺰد‬
‫او ﺑﻪ در آﻣﺪ ﻛﺴﻲ از ﺣﺎل ﺻﺎﺣﺒﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﺮ ﺧﺪا‬
‫دروغ ﻣﻲﺑﻨﺪد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﺣﺞ ﺷﺪ و ﭘﻴﺶ از دﻳﮕﺮ ﻣﺮدم داﺧﻞ ﺧﺎﻧﺔ ﻛﻌﺒﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﺮدة ﻛﻌﺒﻪ‬

‫آوﻳﺨﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎر‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ! ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ دﻳﮕﺮان در رﺳﻨﺪ و زﺣﻤﺖ اﻓﺰاﻳﻨﺪ ﻣﺮا ﺑﻴﺎﻣﺮز‪.‬‬

‫‪٢١٧‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺑﻪ ﭘﻴﺶﻧﻤﺎزي ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻤﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﮕﺬﺷﺖ و او ﭼﻨﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪:‬‬

‫»اﻟﻒ ﻻم ﻣﻴﻢ ﻏﻠﺒﺖاﻟﺘﺮك« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻏﻠﺒﺖاﻟﺮوم« ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻫﺮ‬
‫دوان ﻣﺎ را دﺷﻤﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از ذﻛﺮ اﻳﺸﺎن ﭘﺮواﻳﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي زﻧﻲ ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺑﻪ روز ﭘﻨﺠﻢ ﻓﺮزﻧﺪش زاد‪ .‬ﻣﺮد ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺷﺪ و ﻟﻮح و‬
‫دواﺗﻲ ﺑﺨﺮﻳﺪ‪ .‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ از ﭼﻪ ﺧﺮﻳﺪي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻃﻔﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ روز زاﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻪ روز ﻣﻜﺘﺒﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫***‬

‫اﺑﻮ ﻳﺰﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﺮي ﺑﻤﺎﻧﺪم و زﻧﻲ ﻧﻴﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ از ﻣﻦ در رﻧﺞ ﺷﻮد ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫زﻧﻲ ﻳﺎﻓﺘﻢ و اﻧﺪك اﻧﺪك در ﻛﺎرش ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻤﺶ رﺧﺼﺖ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون‬

‫‪٢١٨‬‬
‫آورم؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺸﻪاي ﺑﺮ درﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎﻳﻲ ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺟﺎزت ﻓﺮﻣﺎي ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮواز درآﻳﻢ‪ ،‬درﺧﺖ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺗﻮ را درﻧﻴﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ از ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ و ﭘﺮوازت‬
‫آﮔﺎه ﮔﺮدم‪.‬‬

‫***‬

‫ﻫﺎروناﻟﺮﺷﻴﺪ ﺑﺎ ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺮﻣﻜﻲ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺎن ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮي را ﺑﺮ ﺧﺮي ﺳﻮار دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﺸﻤﺶ آب ﻣﻲداد‪ .‬ﻫﺎرون ﺟﻌﻔﺮ را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ و ﺟﻌﻔﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﭘﻴﺮ! ﻛﺠﺎ‬
‫روي؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺗﺮا ﻧﺸﺎﻳﺪ داﻧﺴﺘﻦ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻨﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي رﻫﻨﻤﻮن‬
‫ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺑﺪان ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻋﻼج ﻛﻨﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﻧﻴﺎزي ﻳﻪ داروي ﺗﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻴﺎزت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻫﻮا و ﮔﺮد آب و ﺑﺮگ ﻗﺎرچ را ﺑﮕﻴﺮ و‬
‫در ﭘﻮﺳﺖ ﺟﻮزي ﻛﻦ و در ﭼﺸﻢ ﻛﺶ ﻛﻪاﻳﻦ رﻃﻮﺑﺖ را زاﺋﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺮ ﺑﺮ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺧﺮ ﺧﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺪاد و ﺑﺎدي ﻃﻮﻳﻞ رﻫﺎ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺰد ﺻﻨﻌﺖ ﺗﻮ و‬
‫اﮔﺮ ﻧﺴﺨﻪات ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﻓﺘﺪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻨﺖ دﻫﻢ‪ .‬رﺷﻴﺪ ﺳﺨﺖ ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢١٩‬‬
‫ﻣﺮدي ﺑﺰرگ ﺑﻴﻨﻲ زﻧﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﺎر آﻣﺪ و او را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺷﺮاﻓﺖ ﻣﻦ ﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﺮدي ﺧﻮش ﻣﻌﺎﺷﺮت و ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري را ﭘﺮ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬زن ﮔﻔﺖ‪ :‬در‬
‫ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎﻳﺖ ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﺪارم ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﻨﻲ را ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺣﻤﻞ‬
‫ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺄﻣﻮن را ﻛﻨﻴﺰﻛﻲ زﻳﺒﺎروي و ﺻﺎﺣﺐ ﻛﻤﺎﻻت ﺑﻴﺎوردﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺶ ﻟﻨﮓ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺄﻣﻮن ﺻﺎﺣﺒﺶ را ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻨﻴﺰك را ﺑﺮدار و ﺑﺒﺮ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﺎﻳﺶ ﻟﻨﮓ ﻧﺒﻮدي‬
‫ﺑﺨﺮﻳﺪﻣﻴﺶ‪ .‬ﻛﻨﻴﺰك ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﻣﻴﺮﻣﻮﻣﻨﺎن ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎز آﻧﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺎﺑﻲ‪ .‬ﻣﺄﻣﻮن را از ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻮاﺑﻲ او ﺧﻮش آﻣﺪ و ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪش داد‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي ﺑﻘﺎﻟﻲ را ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﭘﻴﺎز داري ﺑﻪ ﻣﻦ ده ﻛﻪ ﺑﺎ آن دﻫﺎﻧﻢ را ﺧﻮشﺑﻮ‬

‫ﺳﺎزم‪ .‬ﺑﻘﺎل ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﮔُﻪ ﺧﻮردهاي ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎز دﻫﺎﻧﺖ را ﺧﻮشﺑﻮ ﺳﺎزي؟‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ‪ :‬ﻧﺸﺎن ﻧﺎداﻧﻲ ﺑﻲﮔﺎه آﻣﺪن و ﺑﺮﺗﺮ از ﻗﺪر ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢٢٠‬‬
 ‫***‬

‫ﻣﺮدي ﻧﺰد اﻳﺎسﺑﻦﻣﻌﺎوﻳﻪ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺧﺮﻣﺎ ﺧﻮرم زﻳﺎﻧﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻧﻲ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﻴﺎهداﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎن ﺧﻮرم؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻨﻌﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ اﻧﺪﻛﻲ‬
‫آب ﺑﺮﺳﺮ آن ﻧﻮﺷﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺮاب ﺧﺮﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﭼﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮام اﺳﺖ؟ اﻳﺎس ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﺮ ﺗﻮ‬
‫ﺧﺎك ﭘﺎﺷﻨﺪ دردت آﻳﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ آﺑﺖ رﻳﺰﻧﺪ اﻧﺪاﻣﻴﺖ ﺑﺸﻜﻨﺪ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ از آب و ﺧﺎك ﺧﻤﻴﺮي درﺳﺖ ﻛﻨﻨﺪ و در آﻓﺘﺎب ﻧﻬﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺸﻚ ﺷﻮد و ﺑﺮ ﺳﺮت ﻛﻮﺑﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻧﻢ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﻧﻴﺰ‬
‫ﭼﻮن اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫***‬

‫ﻣﺮدي دﻋﻮي ﺧﺪاﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺷﻬﺮﻳﺎر وﻗﺖ ﺑﻪ ﺣﺒﺴﺶ ﻓﺮﻣﺎن داد‪ ،‬ﻣﺮدي ﺑﺮ او‬
‫ﺑﮕﺬﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا در زﻧﺪان ﺑﺎﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٢١‬‬
‫ﻣﺮدي ﺷﻌﺒﻲ را از ﻣﺴﺢ رﻳﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﺑﻴﺶ ﺑﺮ زن‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ‬
‫آب ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻧﺮﺳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ از اﻳﻦ ﺗﺮﺳﻲ از ﺳﺮ ﺷﺐ آﻧﺮا ﺑﺨﻴﺴﺎن‪.‬‬

‫***‬

‫ﭘﻴﺮي ﻣﺴﺘﻲ را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻫﺸﺎمﺑﻦﻋﺒﺪاﻟﻤﻠﻚ آوردﻧﺪ و ﺑﺎ او ﺷﻴﺸﻪاي ﺷﺮاب و‬

‫ﻋﻮدي ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺸﺎم ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻧﺒﻚ ﺑﺮ ﺳﺮش ﺑﺸﻜﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮردن ﺷﺮاﺑﺶ ﺣﺪ زﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺑﻨﺸﺴﺖ و ﺑﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬او را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ زﻧﻴﻤﺖ ﮔﺮﻳﺴﺘﻦ از‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺮا ﮔﺮﻳﻪ از زدن ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ از آن ﮔﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻋﻮدي را‬
‫ﺧﻮار داﻧﺴﺘﻴﺪ و دﻧﺒﻚ ﻧﺎﻣﻴﺪﻳﺪ و ﻣﻲ ﻧﺎب ﭼﻮن ﻣﺸﻚ را ﺷﺮاب ﺧﻮاﻧﺪﻳﺪ‪ .‬واﻟﻲ‬
‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮش آﻣﺪ و از او درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٢٢‬‬
 ‫رﻳﺶ ﻧــــــــﺎﻣﻪ‬

‫ﺷﻜﺮ و ﺳﭙﺎس ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ را ﻛﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺸﺎﻃﺔ ﻗﺪرت‪ ،‬ﺷﻌﺸﻌﺔ ﺟﻤﺎل ﻧﺎزﻛﺎن و‬

‫ﻧﺎزﻧﻴﻨﺎن‪ ،‬ذرﻳﺔ ﺑﻨﻲ آدم را ﺑﺮ آﻳﻨﺔ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﻨﺖ زدﮔﺎن درﻳﺎي ﻣﺤﺒﺖ و ﻣﺸﻘﺖ‬
‫ﻛﺸﻴﺪﮔﺎن ﺑﻴﺪاء ﻣﻮدت ﺟﻠﻮه داد‪ .‬و ﺗﺤﻴﺎت زاﻛﻴﺎت ﻧﺜﺎر ﻏﺒﺎر ﺧﻄﺔ ﻳﺜﺮب ﻛﻪ‬
‫آراﻣﮕﺎه ﺟﺎﻧﻬﺎي ﺑﺎﺻﻔﺎﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ روﺿﺔ ﻣﻨﻮر ﻣﺼﻄﻔﻲ و ﺑﺮ آل و اوﻻد آن ذات‬
‫ﺑﺎﺻﻔﺎ ﺑﺎد‪) .‬و ﺑﻌﺪ( دوش آن آﻳﻨﺔ آﻓﺘﺎب ﺟﻬﺎن ﺗﺎب از آه دودآﺳﺎي ﻋﺸﺎق در‬
‫رﻧﮓ ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺐ ﻣﺘﻮاري ﺷﺪ و ﭼﻬﺮة روزﮔﺎر از ﺳﻮز ﺳﻴﻨﺔ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﺗﺎري‪.‬‬

‫زﻟﻒ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺷﺐ ﺑﻪﺷﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬

‫رﻗـﻢ ﻛـﻔـﺮ ﺑـﺮ زﻣـﺎﻧـﻪ زدﻧـﺪ‬

‫در ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل آن ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻛﻪ درﺳﺮ از ﺳﻮداي او ﺳﺮي اﺳﺖ و در دل از‬

‫ﻏﻮﻏﺎي او ﺳﻮزي‪.‬‬

‫‪٢٢٣‬‬
 ‫دﻻراﻣـﻲ ﻛــﻪ اﺻﻞ زﻧـﺪﮔﺎﻧﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻢ را ﺟﺎن و ﺟﺎﻧﻢ را ﺟﻮاﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﺧﻠﻮﺗﻲ داﺷﺘﻴﻢ ‪:‬‬

‫ﺧﻠﻮﺗﻲ آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ اﻧﺪر وي‬

‫ﻫﻴـﭻ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ را ﻧﺒﺎﺷـﺪ ﺑـﺎر‬

‫و از وﺻﺎل آن ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﺑﻪﺧﻴﺎﻟﻲ ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺷﺪه ﻣﻴﮕﻔﺘﻴﻢ ‪:‬‬

‫از وﺻـﺎﻟـﺶ ﺗــﺎ ﻃـﻤـﻊ ﺑﺒﺮﻳـﺪهام‬

‫ﺑﺎ ﺧﻴﺎﻟﺶ وﻗﺖ ﺧﻮد ﺧﻮش دﻳـﺪهام‬

‫ﻣﺘﺤﻴﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬دل در زﻟﻒ ﺷﻜﺴﺘﺔ او ﺑﺴﺘﻪ و ﺟﺎﻧﻢ در ﺧﻢ اﺑﺮوي او‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ .‬ﻋﻘﻞ در ﻣﺸﺎﻫﺪة ﭼﺸﻤﺶ ﻣﺴﺖ و ﺳﺮ در ﻫﻮاي آن ﺑﺮ ﻛﻒ دﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﺔ وﺟﻮد ﭘﻴﺶ ﻛﺸﻲ ﻗﺪش ﻛﺸﻴﺪه و ﺧﺮد در ﻟﻄﻒ ﭘﻴﺮﻫﻨﺶ ﻫﻤﻪ ﺗﻦ دﻳﺪه‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﭼﻮن ﻃﺮة او ﻣﺸﻮ‪‬ش‪ .‬ﺣﺎل ﺿﻤﻴﺮ ﭼﻮن ﺧﺎل او ﺑﺮ آﺗﺶ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ از روي‬
‫اﻋﺘﺬار ﻣﻴﮕﻔﺖ ﻛﻪ ‪:‬‬

‫ز ﻣﻴﻬﻤﺎن ﺧﻴــﺎل ﺗــﻮ ﺷﺮﻣﺴﺎرم از آﻧـﻚ‬

‫ﺟـﺰ آب ﭼﺸﻢ و ﻛﺒﺎب ﺟﮕﺮ ﻣﻬﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪٢٢٤‬‬
 ‫ﮔﺎﻫﻲ از ﻏﺎﻳﺖ ﺷﻮق ‪:‬‬

‫ﺑﺼﺪ زاري ﺑﺮﻓﺘﻲ ﻫﻮﺷﻢ از ﻫﻮش‬

‫دﻟـﻢ در ﺗـﺎب رﻓﺘﻲ ﺳﻴﻨﻪ در ﺟﻮش‬

‫در اﺛﻨﺎي اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻏﻠﻮاي اﻳﻦ ﺗﻜﺎﭘﻮ دل ﺷﻴﻔﺘﻪ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻛﻤﺎل ﺑﻲ ﺻﺒﺮي‬
‫او ﺑﻮد‪ ،‬در ﭘﻴﺶ ﺧﻴﺎل ﺳﺠﺪه ﺑﺮد‪ .‬آﻧﮕﺎﻫﻲ ﮔﻔﺘﻲ اي ﻧﻮر دﻳﺪه ﻣﺤﺒﻮﺑﺎن و اي‬
‫ﺷﻬﺮﻳﺎر ﺧﻮﺑﺎن‪.‬‬

‫ﺗــﻮ ﻗﺼﺔ ﻋـﺎﺷﻘﺎن ﻫﻤﻲ ﻛـﻢ ﺷﻨﻮي‬

‫ﺑﺸﻨﻮ ﺑﺸﻨﻮ ﻛﻪ ﻗﺼﻪﺷﺎن ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬

‫روزﮔﺎرﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدام زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﺮﻓﺘﺎر و ﺑﻪ ﻧﺎوك ﻏﻤﺰة ﺗﻮ ﻓﻜﺎرم ‪:‬‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺴﺘﻪﺗـﺮ از زﻟﻒ ﭘﺮﺷﻜﺴﺖ ﺗﻮ ام‬

‫ﺧﺮاب ﺣـﺎﻟﺘﺮ از ﭼﺸﻤﻬﺎي ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ام‬

‫در اﻳﻦ ﻣﺪت‪.‬‬

‫ﻃﺮﻓﻲ زِ ﻟﺐ ﺗــﻮ ﺑـﺮ ﻧﺒﺴﺘﻢ ﻟﻴﻜﻦ‬

‫‪٢٢٥‬‬
 ‫ﭼﻮن زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﻴﺰﻧﻢ ﺳﺮي ﺑﺮ ﻛﻤﺮي‬

‫اي آرزوي ﺟﺎن‪.‬‬

‫آﺧﺮ ﻧـﻪ دل ﺑـﻪ دل رود اﻧﺼﺎف ﻣـﻦ ﺑﺪه‬

‫ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻣﻦ ﺑﻪوﺻﻞ ﺗﻮ ﻣﺸﺘﺎق و ﺗﻮ ﻣﻠﻮل‬

‫ﻫﺮﮔﺰ زﻣﺎﻧﻲ ‪:‬‬

‫ﻧﻤﻴﮕﻮﻳﻲ ﻣـﺮا ﺑﻴﭽﺎرهاي ﻫﺴﺖ‬

‫ز ﻣﻠﻚ ﻋﺎﻓﻴﺖ آوارهاي ﻫﺴﺖ‬

‫از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس ‪:‬‬

‫ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﻟﺒﺮان ﻧﻜﻨﻨﺪ‬

‫ﮔﺎﻫﻲ زﺑﺎن ﺑﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﺮ ﮔﺸﺎده ﻣﻴﮕﻔﺖ ‪:‬‬

‫ﭼﻮ دور دور رخ ﺗﺴﺖ ﺧﺎﻃﺮي درﻳﺎب‬

‫ﻛــﻪ ﻛـﺎر ﺑﻠﻌ‪‬ﺠ‪‬ﺒﻴﻬﺎي دﻫﺮ ﭘـﻴـﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬

‫‪٢٢٦‬‬
‫ﭼﻮن اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﺑﻪﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ و اﻳﻦ ﻣﻌﺎﺑﺘﻪ دراز ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻧﮕﺶ ﺑﺮ زدم ﻛﻪ‬
‫اي دل ‪:‬‬
‫ﺳﺨﺖ ﮔﺴﺘﺎخ ﻣﻴﺮوي ﻫﺸﺪار‬

‫دل ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺎ زﺑﺎﻧﻲ ﻛﻪ داﻧﻲ ﮔﻔﺖ اي ﻋﺒﻴﺪ زاﻛﺎﻧﻲ‪:‬‬

‫ﻧﻲآج ﭘﺎي رواﻧﻲ دﺳﺖ ﻳﺎري‬

‫ﻧﻲآج ﺑﺨﺖ ﺑـﺪم اﻣﻴﺪواري‬

‫ﻳﻚ زﻣﺎن ﺑﺎز ﻣﺮا ﺑﺪو ﺑﮕﺬار ‪:‬‬

‫ﻛﻪ ﺧﻤﺎر ﻣﻦ از اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻫﻤﻴﻨﺠﺎ ﺷﻜﻨﻢ‬

‫ﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﺎل ﺳﺘﻴﺰ‬

‫ﭼﻮ ﮔﺪاﻳﺎن ﺧﻴﻞ ﺳﻠﻄﺎﻧﻢ‬
‫ﻧﻪ از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺶ ﭘﺎي ﮔﺮﻳﺰ‬

‫ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺪ ﻫﻮاي ﺟﺎﻧﺎﻧﻢ‪:‬‬

‫‪٢٢٧‬‬
 ‫ﻧﻪ از ﺟـﻮرش ﺑــﻪ داور ﻣﻲﺗـﻮان ﺷﺪ‬
‫ﻧﻪ از ﻇﻠﻤﺶ ﺑﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻲﺗﻮان رﻓﺖ‬

‫از زاري دل ﺑﻴﭽﺎره در و دﻳﻮار در ﻓﺮﻳﺎد آﻣﺪ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﻃﺮﻓﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ورﻛﻨﻲ از‬
‫ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﻣﻨﺸﻖ ﺷﺪ‪ .‬و از آن اﻧﺸﻘﺎق ﺷﺨﺼﻲ روي ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﻴﻨﺎد ﻛﺴﻲ در ﺧﻮاﺑﺶ‬

‫ﺳﺮخ و ﺳﭙﻴﺪ و زرد و ﻛﺒﻮد و ﺑﻨﻔﺶ و ﻟﻌﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺮ ﻛــﺮد ﺑـﺮون و رﻳـﺶ در ﻣﻲآﻣـﺪ‬

‫رﻳﺸﻲ و ﭼﻪ رﻳﺸﻲ و ﭼﻪ رﻳﺸﻲ و ﭼﻪ رﻳﺶ‬

‫ﮔﻔﺖ »اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻚ«‪ ،‬از ﻫﻴﺒﺖ او ﻟﺮزه ﺑﺮ اﻧﺪام ﻣﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎل از ﺟﺎ‬
‫ﺟﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ‪ :‬آﻳﺎ اﺑﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻋﻔﺮﻳﺘﻲ‪ ،‬ﻏﻮﻟﻲ‪ ,‬ﻣﻠﻚ اﻟﻤﻮﺗﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻗﺒﺾ روح ﻣﻦ‬
‫آﻣﺪه اي‪ ،‬ﻛﻴﺴﺘﻲ؟ ﺑﺎﻧﮓ زد ﻛﻪ ﻫﻲ ﻫﻲ ﻣﺮا ﻧﻤﻴﺸﻨﺎﺳﻲ؟ ﻣﺮا »رﻳﺶ اﻟﺪﻳﻦ‬
‫اﺑﻮاﻟﻤﺤﺎﺳﻦ« ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬آﻣﺪهام ﺗﺎ داد دل ﺑﻴﭽﺎرة ﺗﻮ از ﻣﺤﺒﻮب ﺟﻔﺎﻛﺎرت ﺑﺴﺘﺎﻧﻢ‪.‬‬
‫در زﻳﺮ ﻟﺐ ﮔﻔﺘﻢ آه‪.‬‬

‫‪٢٢٨‬‬
 ‫آﻧﺮا ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﻨﺶ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻲ‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﺑﺤﺶ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﮔﻔﺖ ‪ :‬ﻣﻦ آﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﺪا ﻣﺮا در ﭼﻨﺪ ﺟﺎ از ﻗﺮآن ﻳﺎد ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻗﺼﺔ آدم‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ‪» :‬رﻳﺸﺎً و ﻟﺒﺎس اﻟﺘﻘﻮي ذﻟﻚ ﺧﻴﺮ« ]اﺳﺎس ﺗﺠﻤﻞ و ﻟﺒﺎس ﺗﻘﻮي ﻧﻴﻜﻮ‬
‫اﺳﺖ[‪ ،‬در ﻗﺼﺔ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ‪» :‬وﻻ ﺗﺄﺧﺬ ﺑﻠﺤﻴﺘﻲ و ﻻ ﺑﺮأﺳﻲ« ]ﻣﮕﻴﺮ ﻣﺤﺎﺳﻦ و‬
‫ﺳﺮ ﻣﺮا[ و ﺑﻪ رﺳﻮل ﺑﺮ ﻧﺎم ﻣﻦ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ‪» :‬ﺳﺒﺤﺎن اﻟﺬي زﻳﻦ‬
‫اﻟﺮﺟﺎل ﺑﺎاﻟﻠﺤﻲ و اﻟﻨﺴﺎء ﺑﺎﻟﺬواﺋﺐ« ]ﻣﻨﺰه اﺳﺖ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدان را ﺑﺮﻳﺶ و‬
‫زﻧﺎن را ﺑﮕﻴﺴﻮان ﺑﻴﺎراﺳﺖ[ ‪ ..‬ﻣﻨﺸﺎء و ﻣﻮﻟﺪم از ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻓُﺼﺤﺎي‬
‫ﻋﺮب در وﺻﻔﻢ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪» :‬اﻟﻠﺤﺒﻪ ﺣﻠﻴﻪ« ]رﻳﺶ زﻳﻨﺖ اﺳﺖ[‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ ﭘﺮ ﺟﺒﺮﺋﻴﻠﻢ ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪ ‪:‬‬

‫ﻓَﻠَﻤ‪‬ﺎ اﺣﻲ اﻟﻤ‪‬ﻌﺸُﻮق ﻃﺎرﺟﻤﺎﻟﻪ‬

‫ﻓﻠﺤﻴﺘﻪ رﻳﺶ ﻳﻄﻴﺮ ﺑﻪ اﻟﺤﺴﻦ‬

‫]ﭼﻮن ﻣﺤﺒﻮب رﻳﺶ ﺑﺮآرد ﺟﻤﺎﻟﺶ ﺑﭙﺮد ﻛﻪ رﻳﺶ ﭘﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﺪان‬
‫ﭘﺮواز ﻛﻨﺪ‪[.‬‬

‫ارﺑﺎب ﻟﻄﻒ ﺧﻀﺮم ﺧﻮاﻧﻨﺪ و در اﻣﺜﺎل ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﻓﻮه ﻣﻮء اﻟﺤﻴﻮه ﺷـﺎرﺑـﻪ‬

‫‪٢٢٩‬‬
 ‫ﺧﻀﺮ ﻟﻢ ﻳﺼﻞ اﻟﻲ اﻟﻈﻠﻢ‬

‫]دﻫﺎﻧﺶ آب ﺣﻴﺎب اﺳﺖ و ﺷﺎرب او ﺧﻀﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻇﻠﻤﺎت راه ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ[‬

‫ﻳﻮﺳﻒ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ در ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺟﺴﺘﻪ ﺟﺎ‬

‫ﺧﻀﺮ ﺧﻄﺖ ﺑـﺮ ﻛﻨﺎر آب ﺣﻴﻮان آﻣـﺪه‬

‫ﻗﻮﻣﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻨﺒﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪:‬‬

‫ﭼﻮ ﺳﻨﺒﻞ ﺗﻮ ﺳﺮ از ﺑﺮگ ﻳﺎﺳﻤﻦ ﺑﺮ زد‬

‫ﻏﻤﺖ ﺑـــﻪ رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮﻧﻢ آﺳﺘﻴﻦ ﺑـﺮ زد‬

‫ﻋﺠﻴﺒﺘﺮ آﻧﻜﻪ ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ ﻣﺮا ﺣﻼج ﮔﻮﻳﻨﺪ و از زﺑﺎن ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﭘﻨﺒﻪ ﻛﻨﻢ ﺟﻤﻠﻪ را ﻣـﻦ از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬

‫ﺗﺎ ﺗﻮ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻨﺪ ﻣﺮده ﺣﻼﺟﻢ‬

‫ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﺒﺰه ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺎغ رخ ﺗـﻮ ﺑﻬﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﻪ ﺟﺎن‬

‫ﮔﻞ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﺒﺰه ﻧﻴﺰ آراﺳﺘﻪ ﺷﺪ‬

‫‪٢٣٠‬‬
‫آن ﻟﻄﻴﻔﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺎ ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ ﻧﻈﺮ ﻟﻄﻒ ﮔﻤﺎرم ﺻﺤﻴﻔﺔ ﻋﺬارش را ﺑﻪ ﺧﻂ ﻏﺒﺎر‬
‫ﻧﮕﺎرم ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪:‬‬

‫ﺑﻨﺪة آن ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻨﻢ ﻛــﻪ ﮔـﻮﻳﻲ ﻣﻮرﭼﻪ‬

‫ﭘﺎي ﻣﺸﻚ آﻟﻮد ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻧﻬﺎد‬

‫ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان ﺳﺮ ﺑﺮ ﺧﻂ ﻓﺮﻣﺎن او ﻧﻬﻨﺪ و ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﺑﺮ ﻋﺎرﺿﺖ اﻓﻜﻦ ﻛﻪ ﺧﻄﻲ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬

‫و آن ﻗﻬﺎرم ﻛﻪ اﮔﺮ در ﻣﺤﺒﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺟﻔﺎﻛﺎري‪ ،‬ﻋﺎﺷﻖ آزادي‪ ،‬ﺗﻨﺪﺧﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﻗﻬﺮ‬

‫ﮔﻤﺎرم ﺑﺪان ﻳﻜﻨﻈﺮ او را در ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن رﺳﻮا و روﺳﻴﺎه ﮔﺮداﻧﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭘﻨﭻ روزي‬
‫در زﻳﺮ ﺗﻴﻐﺶ ﻧﺸﺎﻧﻢ‪ .‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻳﻨﻪداران ﺑﻲآﺑﺮوﻳﺶ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻼ ﺑﺴﭙﺎرم‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺣﺴﻨﺶ در آرم‪ .‬زﻳﺒﺎﻳﻲ روز اﻓﺰوﻧﺶ ﺑﻪ رﺳﻮاﻳﻲ روزاﻓﺰون ﺑﺪل ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻄﺎب ﻣﺮدم ﺑﺎ او اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪» .‬ﺗﻴﺰم ﺑﻪ رﻳﺸﺖ‪ ،‬رﻳﺸﺖ ﺑﻪ ﻛﻮﻧﻢ« ﺳﻬﻠـﺘﺮ‬
‫ﺳﺮزﻧﺸﻲ او را اﻳﻦ ﺑﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫اﮔﺮ دو دﺳﺖ ﺗﻮ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺮ ﻗﻔﺎ ﺑﻨﺪﻧﺪ‬

‫ﺑــﻪ ﻫﻔﺘﺔ دﮔﺮت رﻳﺶ ﺗــﺎ ﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪٢٣١‬‬
 ‫رﻧﺪان ﺳﺮ ﻣﺤﻠﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫رﻳﺶ آوردي و ﻛـﻨـﺪهاي ﻣﻴﺪاﻧﻢ‬

‫ور زاﻧﻜﻪ ﻧﻜﻨﺪهاي ﻛﺠﺎ ﺷﺪ رﻳﺸﺖ‬

‫ﻏﻼمﺑﺎرﮔﺎن در ﻃﻤﻊ اﻳﺸﺎن ﺑﻪﻃﻨﺰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﻫﺮ ﻛﻪ را رﻳﺶ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻴﺰي ﻫﺴﺖ‬

‫ﻫﺮ ﻛﻪ را رﻳﺶ ﻫﺴﺖ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﮔﻮﻳﺪ در ﺟﻮاب ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫آن رﻳﺶ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ دارد‬

‫او را ﻫﻤﻪ راه ﺷﻬﺮ ﻗﺼﺮان ﻧﻤﻮده ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﻣـﺮ ﺗـﺮا ﺻـﺪ ﻫﺰار ﺗـﺤـﻔـﻪ دﻫـﻨﺪ‬

‫ﮔﺮ ﺑﺮي ﺳﻮي ﺷﻬﺮ ﻗﺼﺮان رﻳﺶ‬

‫‪٢٣٢‬‬
 ‫ﻗﻠﻨﺪران ﺻﺒﻮﺣﻲ زده ﭼﻮن ﺑﺮو ﺑﮕﺬرﻧﺪ ﺑﻪ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﻬﺎت ‪:‬‬

‫آن دﻋﻮي ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﻳﻜﺮدي ﭘﺎر‬

‫اﻧﺼﺎف ﻛــﻪ اﻣﺴﺎل ﺑـﻪرﻳﺶ آوردي‬

‫روح ﭘﺎك ﺷﻴﺦ ﺳﻌﺪي را در ﺧﻄﺎب آرم ﺗﺎ ﮔﻮﻳﺪ ‪:‬‬

‫ﺗــﻮ ﭘــﺎر ﺑـﺮﻓﺘﻪاي ﭼـﻮ آﻫــﻮ‬

‫و اﻣﺴﺎل ﺑﻴـﺎﻣﺪي ﭼــﻮ ﻳــﻮزي‬
‫ﺳﻌﺪي ﺧﻂ ﺳـﺒـﺰ دوﺳﺖ دارد‬
‫ﻧـــﻪ ﻫـﺮ ﻋـﻠـﻔـﻲ ﺟﻮاﻟﺪوزي‬
‫رﻳﺸﺎ ﻫﺰار ﭘﺎر ﺑﻴﺎﺗﻪ او ﻣﻲﺑـﺮﻳﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﺣﺸﺮﻣﺎن ﺑﻨﻪ ﻛﻮﻧﺎ ﺳﻮدا ﺑﺮي‬

‫ﭼﻮن ﺳﺨﻦ رﻳﺶ ﺑﻪدرازا ﻛﺸﻴﺪم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﻻﻧﺴﻠﻢ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﺖ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫اول اﻳﻨﻜﻪ ﮔﻔﺘﻲ ﻣﻨﻢ »رﻳﺶ اﻟﺪﻳﻦ اﺑﻮاﻟﻤﺤﺎﺳﻦ« اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دارد ؟‬

‫رﻳﺶ ﻧــﻪ ﻛﻨﻴﻪﺳﺖ ﻧــﻪ ﻟﻘﺒﻲ‬

‫رﻳﺶ ﮔﻔﺘﻨﺪ رﻳﺶ ﻳﻌﻨﻲ رﻳﺶ‬

‫دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻲ ﺻﺤﻴﻔﺔ ﻋﺬار ﻣﺎﻫﺮوﻳﺎن ﺑﻪ ﺧﻂ ﻏﺒﺎر ﺑﻨﮕﺎرم آن ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪٢٣٣‬‬
‫زﻳﺮا ﻛﻪ از ﻫﺮ ﻋﺬاري ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﺰﻧﻲ ﺣﺴﻦ او از ﺗﻮ در ﺧﻂ ﺷﻮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻲ‬
‫ﺧﺪا در ﻗﺮآن از ﺑﺰرﮔﻴﻢ ﻳﺎد ﻓﺮﻣﻮده‪ .‬ﺑﺰرﮔﻲ ﺗﻮ ﻧﻘﺺ اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ را‬
‫رﻳﺶ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﺧﺮﻛﻮﻧﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻲ ﻣﻨﺸﺄ و ﻣﻮﻟﻮدم از ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ‬
‫آن ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻛﻨﻮن در رد دﻟﻴﻠﺖ ﭼﻨﺪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﮔﻮﻳﻢ ‪:‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫ﻳﻜﻲ را از اﻧﺒﻴﺎء ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا رﻳﺶ روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن ﺑﺰرگ اﺳﺖ و‬
‫از آن ﻣﻐﻮﻻن ﻛﻢ و از آن ﺧﺘﺎﺋﻴﺎن ﻛﻤﺘﺮ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭼﻮن آﻳﺔ ‪» :‬ان ﻟﻌﻨﺘﻲ اﻟﻲ ﻳﻮم‬
‫اﻟﺪﻳﻦ« ]ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد[ در ﺣﻖ اﺑﻠﻴﺲ ﻧﺎزل ﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن آﻣﺪ ﻛﻪ‬
‫او را از ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺑﻠﻴﺲ از ﺣﻀﺮت ﻋﺰّت ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫ﮔﺮد ﺑﻬﺸﺖ ﻃﻮاف ﻛﻨﺪ آﻧﮕﺎه ﺑﻴﺮون رود‪ ،‬ﺣﺎﺟﺘﺶ روا ﺷﺪ‪ .‬اﺑﻠﻴﺲ ﺗﻔﺮج ﻛﻨﺎن‬
‫ﺑﻬﺮ ﮔﻮﺷﺔ از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻴﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪة آدﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻮن ﺳﺒﺐ ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻦ آدم ﺷﺪي‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺪي ﻛﻪ ﺑﺪﺗﺮ از آن روا ﻧﺒﺎﺷﺪ اﮔﺮ‬
‫درﺑﺎرة او و ﻓﺮزﻧﺪان او ﺑﺠﺎي آرم روا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻪ ﻃﻮق ﻟﻌﻨﺖ رﻳﺶ‬
‫در ﮔﺮدن اﻳﺸﺎن ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﭘﺲ آدم را از ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون آورد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﻓﺮزﻧﺪان آدم ﻏﻠﺒﻪ ﺷﺪﻧﺪ اﺑﻠﻴﺲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﺎﻳﺦ ﻓﺮا‬
‫ﻧﻤﻮد و ﮔﻔﺖ از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲآﻳﻢ و آن ﻃﻮق ﻳﻌﻨﻲ رﻳﺶ را ﺑﻨﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻌﻤﺖ از ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ آوردهام‪ ،‬روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ ﺣﺮص و آز آﻧﻘﺪر‬

‫‪٢٣٤‬‬
‫ﻛﻪ از آن ﻧﻌﻤﺖ ﻻﻳﻖ رﻧﺞ اﻳﺸﺎن ﺑﻮد ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻐﻮﻻن ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﺑﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ اﻳﺸﺎن زﻳﺎد از آن دو ﺗﺎره ﻧﺸﺪ ﻛﻪ دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن آوازه ﺑﻪ ﺧﺘﺎﺋﻴﺎن رﺳﻴﺪ‬
‫روي ﺑﻪﺧﺪﻣﺖ ﺷﻴﺦ ﻧﻬﺎدﻧﺪ و ﻧﻌﻤﺖ را ﺑﻪﻏﺎرت رﻓﺘﻪ دﻳﺪﻧﺪ ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآوردن ﻛﻪ‬
‫اي ﺷﻴﺦ ﻣﺎ را ﻫﻢ از اﻳﻦ ﻧﻤﺪ ﻛﻼﻫﻲ‪ .‬ﭼﻨﺪان زﻧﺦ زدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدك ﭼﺎرهاي ﺟﺰ‬
‫آن ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ دو ﺗﺎره ﻣﻮ از ﻛﻮن ﺧﻮد ﺑﺮﻛﻨﺪ و ﺑﺮ زﻧﺦ اﻳﺸﺎن ﭼﺴﺒﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﺑﺮ روي روزﮔﺎر از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻻﻳﺢﺗﺮ اﺳﺖ ﻇﺮﻳﻔﺎن از اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪:‬‬

‫رﻳﺶ ار ﻧــﻪ زﺷﺖ ﺑﻮدي اﻧﺪر ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻮدي‬

‫ﻣﻮر و ﻣﻠﺦ ﺑﺨﻮردي ﮔﺮ زاﻧﻜﻪ ﻛﺸﺖ ﺑﻮدي‬

‫و ﻧﻴﺰ ﺑﮕﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪:‬‬

‫آدم ﺑــﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻮد ﺗـﺎ اﻣﺮد ﺑﻮد‬

‫ﭼﻮن رﻳﺶ ﺑﺮآورد ﺑﺮوﻧﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‬

‫***‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫‪٢٣٥‬‬
‫آدم ﺗﺎ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻮد رﻳﺶ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻜﻪ آﻧﺮا ﺳﺠﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﭼﻮن رﻳﺶ‬
‫ﺑﺮآورد‪ ،‬ﻣﻼﺋﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ رﻳﺶ ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ آﻏﺎز رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﻜﻴﻦ از اﻧﻔﻌﺎل‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون ﺟﺴﺖ و ﺑﻪ ﺻﺤﺮاي دﻧﻴﺎ ﺑﮕﺮﻳﺨﺖ و ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺮ رﻳﺶ را ﺑـﺪي ﺑﻪﺟﻬﺎن در ﻓﻀﻴﻠﺘﻲ‬

‫اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ را ﻫﻤﻪ دادي ﺧﺪاي رﻳﺶ‬

‫***‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫در زﻣﺎن ﭘﻴﺶ ﻣﺎﻫﺮوﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺒﺢ ﺟﻬﺎن اﻓﺮوز ﻧﺎﻣﺔ ﺳﻌﺎدت از ﭼﻬﺮة او‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ و ﺷﺎم ﻣﺸﻚﻓﺎم از ﺳﻮاديِ زﻟﻒ او ﻣﺎﻳﻪ رﻧﮓ و ﺑﻮ ﺳﺎﺧﺘﻲ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در‬
‫اﻣﺜﺎل او ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ‪:‬‬

‫ﻧﻈﺮ اﻟﺼﺒﺎح اﻟﻲ ﺻﻔﺎءِ ﺟﺒﻴﻨﻪ‬

‫ﻓﺘﻨﻔﺴﺖ و ﺗﻨﻔﺲ اﻟﺼﻌﺪاء‬
‫واﻟﻠﻴﻞ ﻓﻜﺮ ﻓﻲ ﺳﻮاد ﻓﺮوﻋﻪ‬

‫‪٢٣٦‬‬
 ‫ﻗﺘﻐﻠﺒﺖ ﺑـﻤـﺰاﺟـﻪ اﻟﺴـﻮداء‬

‫]ﺻﺒﺢ ﺑﻪﺻﻔﺎي ﭼﻬﺮة او ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و روﺷﻨﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﺎم در اﻧﺪﻳﺸﺔ ﺳﻴﺎﻫﻲ‬

‫زﻟﻔﺶ‪ ،‬ﺗﻴﺮﮔﻲ ﻳﺎﻓﺖ[‬

‫ﻫﺮ دﻳﺪه ورا ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪﻣﺸﺎﻫﺪهء او آﻣﺪي ﺷﻴﻔﺘﺔ ﺟﻤﺎل و ﻓﺮﻳﻔﺘﺔ ﻏﻨﺞ و دﻻل‬
‫او ﮔﺸﺘﻲ ‪ .‬ﭘﻴﺮاﻫﻦ او ﻣﺴﻜﻦ و از ﺟﺎن ﻣﺸﺘﺎق ﻋﺸﺎق‪.‬‬

‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺟﺎن ﺑﻮد و ﻣﺄواي دل‬

‫و ﺻﺒﺎ را در زاواﻳﺎي ﻛﻮي او از ﺗﺮاﻛﻢ ﻋﺸﺎق ﮔﺬار ﻣﺸﻜﻞ‪ .‬و او ﺑﺮ ﺣﺴﻦ ﻣﺴﺘﻌﺎر‬
‫و ﺟﻤﺎل ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺧﻮد ﻣﻐﺮور ﺑﻪﻫﻴﭻ اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻔﺮﻣﻮدي از ﻫﺮ راه ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺘﻲ‬
‫ﻣﺮدم ﻣﺘﺤﻴﺮ در او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻧﺪي و ﮔﻔﺘﻨﺪي ‪:‬‬

‫»ﺳﻠﻄﺎن ﺻﻔﺖ ﻫﻤﻲ رود و ﺻﺪﻫﺰار دل‬

‫ﺑـﺎ او ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﭘـﻲ ﺳﻠﻄﺎن رود ﺳﭙـﺎه«‬

‫دﻟﺪادﮔﺎن ﺑﺮ ﺧﺎك راه او ﻣﺘﻮﻃﻦ و او ﺑﺮ ﻣﺴﻨﺪ اﺳﺘﻐﻨﺎ ﻣﺘﻤﻜﻦ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﮔﺎه ﻛﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺣﻮادث روز و ﮔﺮدش ﻟﻴﻞ و ﻧﻬﺎر دود وﭘﺲ از دودﻣﺎن ﺣﺴﻦ او ﺑﺮ‬
‫آورد و زﺑﺎن آﻳﺔ »ﺛﻢ رددﻧﺎه اﺳﻔﻞ اﻟﺴﺎﻓﻠﻴﻦ« ]ﺳﭙﺲ او را ﻓﺮوﺗﺮﻳﻦ‬

‫‪٢٣٧‬‬
‫ﻓﺮوﺗﺮان ﮔﺮداﻧﻴﺪه اﻳﻢ[ ﺑﺮ ﺟﻤﺎل او ﺧﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ از ﺟﺎن در ﺧﺎك ﻛﻮي او‬
‫ﻣﻴﺎوﻳﺨﺖ ﺑﻪﺑﺮﻛﺖ رﻳﺶ ﭼﻮن ﺑﺎد از او ﺑﮕﺮﻳﺨﺖ ﺑﻴﭽﺎره ﻣﺘﺤﻴﺮ و ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫دلرﻳﺶ و ﺑﻲ ﺳﺎﻣﺎن‪.‬‬

‫رﻳﺶ آﻣﺪه در ﺷﻬﺮ ﮔﺪاﻳﻲ ﻣﻴﻜﺮد‬

‫روزي آﻳﺔ »ﺗﻐﺰﻣﻦ ﺗﺸﺎء و ﺗﺬل ﻣﻦ ﺗﺸﺎء« ]ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺧﻮاﻫﻲ ﻋﺰﻳﺰ ﮔﺮداﻧﻲ و‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺧﻮاﻫﻲ ﺧﻮار ﺳﺎزي[ ورد زﺑﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﮔﺮد ﺷﻬﺮ ﻣﻲﮔﺸﺖ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺻﺎدق و ﻳﺎران ﻣﻮاﻓﻖ در راه ﺑﺪو ﺑﺎز ﺧﻮرد‪ .‬از ﺻﺤﺒﺘﺶ ﺑﮕﺮﻳﺨﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺪوﻳﺪ و در داﻣﻨﺶ آوﻳﺨﺖ ﻛﻪ از ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻦ ﺑﮕﺸﺎ و دواي‬
‫دردم ﺑﻨﻤﺎ‪ .‬ﺣﺎل ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﺮ ﻛﺲ را ﭼﺸﻢ ﺑﺮ ﻣﻦ اﻓﺘﺎدي دﻳﻦ‬
‫و دل ﺑﺒﺎد دادي ﺷﻬﺮي ﻣﻔﺘﻮﻧﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻠﻘﻲ ﻣﺠﻨﻮﻧﻢ‪ ,‬اﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪهء را‬
‫ﺑﻪﻃﺮف ﻣﻦ اﻟﺘﻔﺎﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺮا از ﺳﺒﺐ آن ﺳﻌﺎدت و ﻣﻮﺟﺐ اﻳﻦ ﺷﻘﺎوت‬
‫آﮔﺎه ﮔﺮدان‪ .‬ﻋﺎﺷﻖ ازو رﻧﺞ ﺑﺴﻴﺎر دﻳﺪه ﺑﻮد و ﻣﺸﻘﺖ ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻛﺸﻴﺪه وﻗﺖ را‬
‫ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮد و از ﺗﻪ دل ﮔﻔﺖ اي ﻳﺎر ﺳﺒﺐ اﻳﻦ ﻧﻔﺮت ﺧﻠﻖ و دﺷﻤﻦ‬
‫ﻛﺎﻣﻲ آن دوﺳﻪ ﺗﺎره ﻣﻮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ زﻧﺦ داري و ﻳﺦ داري‪.‬‬

‫***‬

‫‪٢٣٨‬‬
 ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫روزي ﻣﺤﺒﻮﺑﻲ ﻣﺼﺒﻴﺖ دﻳﺪه ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ رﻳﺶ آﻣﺪه در ﻛﻮﭼﻪ ﺑﺎﻏﻲ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ‬
‫ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ را دﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﭼﻴﻦ از ﺧﺎر ﺑﺮ دﻳﻮار ﺑﺎغ ﻣﻲﻧﻬﺎد ﮔﻔﺖ ﭘﺮﭼﻴﻦ از ﺑﻬﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻲﻧﻬﻲ ﮔﻔﺖ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﺪان در ﻧﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺑﺪﻳﻦ زﺣﻤﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ دو ﺗﺎر‬
‫ﻣﻮي رﻳﺶ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺑﺎغ ﺑﻨﺸﺎن ﺗﺎ ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪه اي ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن ﻧﮕﺮدد‪.‬‬

‫***‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫زاﻫﺪي ﺑﻪ ﺣﺠﺎز ﻣﻲرﻓﺖ در راه ﺑﻪدﻳﺮي رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺷﺐ در دﻳﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ در آن دﻳﺮ‬
‫ﺗﺮﺳﺎ ﺑﭽﻪاي ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر ﺑﻮد ﮔﻔﺘﺎرش ﭼﻮن دم ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﺮده زﻧﺪه ﻣﻴﻜﺮد و رﺧﺴﺎرش‬
‫ﭼﻮن ﻣﻌﺠﺰ ﻛﻠﻴﻢ در دﻟﺒﺮي ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﺑﺪان ﭘﺴﺮ دل و دﻳﻦ‬
‫درﺑﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫دﻟﺒﺮ ﺗـﺮﺳﺎي ﻣـﻦ ﻛـﻌـﺒـﺔ روﺣـﺎﻧـﻲ اﺳﺖ‬

‫ﻛﻌﺒﻪ و دﻳﺮ از ﻛﺠﺎ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‬

‫‪٢٣٩‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺷﻚ اﻳﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻫﻞ دوزﺧﻨﺪ‪ ،‬از ﻛﺮم اﻟﻬﻲ و ﻟﻄﻒ‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﻫﻲ ﻋﺠﺐ ﻣﻲدارم ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻮرت ﻣﻮزون و ﻃﻠﻌﺖ ﻣﻄﺒﻮع را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫دوزخ ﻣﻌﺬب ﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻣﺪادان ﻫﻨﮕﺎم رﺣﻴﻞ زاﻫﺪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎ ﻗﺎﻓﻠﻪ روان‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ ‪:‬‬

‫ﻣﻲروم و زﺣﺴﺮت ﺑـﻪﻗﻔﺎ ﻣﻲﻧـﮕﺮم‬

‫ﺧﺒﺮ از ﭘﺎي ﻧﺪارم ﻛﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺳﭙﺮم‬

‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻜﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ در آﻧﺠﺎ ﻣﺠﺎور ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻣﺠﺎورت او در‬
‫ﻣﻜﻪ رﻳﺶ ﭼﻬﺮة ﺗﺮﺳﺎ ﺑﭽﻪ را ﻣﻐﻴﺮ ﮔﺮداﻧﻴﺪ ‪:‬‬

‫ﻣـﺎﻫﺶ ﻛـﻪ ﺑـﺮآﻳـﺪ ﻓﺮوﺷﺪ‬

‫رﻳﺸﺶ ﻛﻪ ﺑﺮﻳﺰدي ﺑﺮ آﻣﺪ‬

‫زاﻫﺪ در ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﺑﺎز ﺑﺪان دﻳﺮ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﺮﺳﺎﺋﻲ را دﻳﺪ ﺑﺎ رﻳﺶ ﭘﺮﻳﺸﺎن‪ ،‬زﻧﺎر ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻛﻼه ﻧﻤﺪﻳﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ‪ ،‬ﮔﻠﻴﻦ ﭘﺸﻤﻴﻦ در ﺑﺮ‪ ،‬ﺧﻮﻛﺎن ﻣﻴﭽﺮاﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ زاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻟﻄﻒ را ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﺗﺮﺳﺎ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ آن ﭘﺴﺮم ﻛﻪ آن ﺑﺎر در‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮ ﺑﻮدم‪ .‬زاﻫﺪ در ﺣﻴﺮت ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﺎﺗﻔﻲ آواز داد ﻛﻪ آري‪ ،‬اول ﭼﻨﻴﻦ‬
‫روﺳﻴﺎﻫﺸﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ آﻧﮕﺎه ﺑﻪ دوزخ ﻣﻴﻔﺮﺳﺘﻢ در ﻋﻨﻔﻮان ﺣﺴﻦ ﻣﺮﻏﺎن ﺑﻬﺸﺘﻲ و‬
‫در آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺳﮕﺎن دوزخ‪ .‬ﺑﺎري ﺗﻮ ﺳﺮ ﺑﺴﺮ وﺣﺸﺖ اﺳﺖ و دﻳﺪارت ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻧﻔﺮت‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﻴﮕﻔﺘﻢ و رﻳﺶ از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺳﺮخ و زرد ﺑﺮﻣﻲآﻣﺪ ﻧﺎﮔﺎه از ﺧﺸﻢ‬

‫‪٢٤٠‬‬
 ‫ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﺎري از روي ﺧﻮد ﺷﺮم دار‪.‬‬

‫ﻛﻮ ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﻧﻤﺪ ﻛﻼﻫﻲ دارد‬

‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﺔ آﻧﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ﻣﺤﺒﻮب را ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ‬

‫ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻧﻈﺮي ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ ﺣﻜﻢ »اﻟﺠﻨﺴﻪ ﻋﻠﻪ اﻟﻀﻢ« ]ﻫﻢ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫اﺳﺖ[ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﻪﺟﻤﺎﻋﺘﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ از ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ ﺑﻲ ﺑﻬﺮهاﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪﺣﻖ آن‬
‫ﺧﺪاي ﻛﻪ ﺑﻄﻼن ﺟﻤﺎل ﻧﺎزﻧﻴﻨﺎن را ﺑﺪﺳﺖ ﻗﺪرت ﻣﺎ ﺣﻮاﻟﺖ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻨﺸﻴﻨﻢ و آرام ﻧﮕﺮﻳﻢ ﺗﺎ ﺳﺰاي ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪﻗﺪر اﻳﺸﺎن در داﻣﻨﺸﺎن ﻧﻬﻢ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻫﺰار ﺑﺎ ﺳﺮم ﺑﺮﻧﺪ ﺑﺪان اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻨﻤﺎﻳﻢ و اﻗﺘﺪا ﺑﺪﻳﻦ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺑﺎش درﻳﻦ ره ﻛﻪ ﮔﺮ ﺳﺮت ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫ز ذوق آن ﺳﺮ دﻳــﮕـﺮ دوش ﺑـﺘـﺮاﺷﻲ‬

‫اﮔﺮ ﻫﺰار ﺑﺎر از ﺑﻴﺨﻢ ﺑﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ از ﺑﻴﺨﺸﺎن ﺑﺮﻛﻨﻢ و اﻳﻦ ﺑﮕﻔﺖ و از‬
‫ﻏﻀﺐ روي ﺑﺮ ﺗﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻬﻲ ﺷﺮ رﻳﺶ از ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺪور دار‪ .‬اﻛﻨﻮن اي ﻋﺰﻳﺰ اﮔﺮ رﻳﺶ آﻧﭽﻨﺎن اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻦ دﻳﺪه ام و ﺑﻼ آن ﻛﻪ از ﻣﺸﺎﻫﺪة او ﻛﺸﻴﺪم ﻫﺮﮔﺰ ﻏﺒﺎر وﺣﺸﺖ آن‬
‫ﺑﻪداﻣﻦ ﺟﻤﺎل ﺑﻲ ﻫﻤﺎل ﺗﻮ ﻣﺮﺳﺎد ﻛﻪ ﻛﻪ اﺑﺪاﻻﺑﺎد از ﺑﻼي آن ﺧﻼص ﻧﻴﺎﺑﻲ‪.‬‬

‫آن ﻧﻮع ﺑﻼ ﻛـﻪ رﻳﺶ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪش‬

‫‪٢٤١‬‬
 ‫آﻧـﺮوز ﻣﺒﺎدا ﻛـﻪ ﺑﻪروي ﺗـﻮ رﺳـﺪ‬

‫و ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻏﻀﺐ او ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدم اﻟﺒﺘﻪ رﺣﻤﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و دم ﺑﻪ دم و‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﻓﺴﺎﻋﺖ ﺷﺒﻴﺨﻮن ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬ﺑﺎري در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ روز ﻛﻪ ﻫﻨﻮز در‬
‫راﻫﺴﺖ و ﻟﺸﻜﺮ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان و ﺧﺎﻃﺮ اﺻﺤﺎب‬
‫درﻳﺎب ‪:‬‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﺧﺎﻧﺔ ﺟﺎﻧﻬﺎ ﺧﺮاب ﻛﻦ‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑــﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﺎران ﻧﮕـﺎه دار‬

‫ﮔـﺮ ﺗﻮان ﺑــﺎ ﻣـﻦ ﺑﻴﭽﺎره ﺑـﺮآور ﻧﻔﺴﻲ‬

‫ﻛـﻪ ﻧﺪارم ﺑﻪ ﺟﺰ از ﻟﻄﻒ ﺗﻮ ﻓﺮﻳﺎد رﺳﻲ‬

‫و از ﺟﺎﻧﺐ رﻋﺎﻳﺖ ﻳﺎران و دﻟﺠﻮﻳﻲ دوﺳﺘﺎران ‪:‬‬

‫»ﻏﺎﻓﻞ ﻣﻨﺸﻴﻦ ﻧﻪ وﻗﺖ ﺑﺎزﻳﺴﺖ«‬

‫و ﻣِﻦ ﺑﻌﺪ ‪:‬‬

‫ﺑـﺮ ﺧـﺎﻃﺮ ﻫﻴـﭽﻜﺲ ﻏﺒﺎري ﻣﻨﺸﺎن‬

‫‪٢٤٢‬‬
‫درﻳﺎب ﻛﻪ ﻧﺴﺦ ﻣﻴﺸﻮد ﻧﺎﻣﺔ ﺣﺴﻦ‬

‫***‬

‫ﺑﺎري از اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ‪:‬‬

‫»ﻣﺮاد ﻣـﺎ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑـﻮد و ﮔﻔﺘﻴﻢ‬

‫ﺣﻮاﻟﺖ ﺑﺎ ﺧﺪا ﻛﺮدﻳﻢ و رﻓﺘﻴﻢ«‬

‫‪٢٤٣‬‬
 ‫رﺳﺎﻟﺔ ﺻﺪ ﭘﻨﺪ‬

‫ﺑﺮ راي اﺻﺤﺎب ﻧﻈﺮو ﻓﺮاﺳﺖ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻴﺪارد ﻛﻪ ﻣﺘﻜﻠﻢ اﻳﻦ ﺣﺮوف‬
‫»ﻋﺒﻴﺪزاﻛﺎﻧﻲ ﺑﻠﻐﻪ اﷲ ﻏﺎﻳﺖ اﻻﻣﺎﻧﻲ« اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻋﻠﻢ ﻣﺎﻳﻪ اي ودر ﻫﻨﺮ ﭘﺎﻳﻪ اي‬
‫ﻧﺪارداﻣﺎ از اوان ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻛﺘﺎب و ﺳﺨﻦ ﻋﻠﻤﺎ و ﺣﻜﻤﺎ اﻫﺘﻤﺎم داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺎ در اﻳﻦ روزﮔﺎر ﻛﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﺠﺮت ﺑﻪ ﻫﻔﺘﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه رﺳﻴﺪ از ﮔﻔﺘﺎر ﺳﻠﻄﻼن‬
‫اﻟﺤﻜﻤﺎ »اﻓﻼﻃﻮن« ﻧﺴﺨﻪ اي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻓﺘﺎدﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﺎﮔﺮدﺧﻮد ارﺳﻄﻮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫وﻳﮕﺎﻧﺔ روزﮔﺎر »ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ« از زﺑﺎن ﻳﻮﻧﺎن ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫ﻛﺮده ودراﺧﻼق ﺛﺒﺖ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﺎﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻠﻲ اﻟﺨﺼﻮص ﭘﻨﺪﻧﺎﻣﺔ ﺷﺎه ﻋﺎدل‪،‬‬
‫»اﻧﻮﺷﻴﺮوان«‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺎج رﺑﻴﻊ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آن ﺧﺎﻃﺮ را رﻏﺒﺘﻲ ﻋﻈﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫وﺑﺮآن ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻨﺪ ﻧﺎﻣﻪ اي اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد دروﻳﺸﻨﺎﻣﻪ از ﺷﺎﺋﺒﻪ رﻳﺎ ﺧﺎﻟﻲ و از‬
‫ﺗﻜﻠﻔﺎت ﻋﺎري ﺗﺎ ﻧﻔﻊ او ﻋﻤﻮم ﺧﻼﻳﻖ را ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮدد و ﻣﺆﻟﻒ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ واﺳﻄﺔ‬
‫آن از ﺻﺎﺣﺒﺪﻟﻲ ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮد‪.‬اﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻨﺎن را از اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﻛﻠﻤﺎت ﺣﻈﻲ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤٤‬‬
 ‫اﮔﺮ ﺷﺮﺑﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪت ﺳﻮدﻣﻨﺪ‬
‫زداﻋﻲ ﺷﻨﻮ ﻧﻮﺷﺪارو ي ﭘﻨﺪ‬
‫ز ﭘﺮوﻳﺰن ﻣﻌـﺮﻓﺖ ﺑﻴﺨـﺘﻪ‬
‫ﺑـﻪ ﺷﻬﺪ ﻇﺮاﻓﺖ ﺑﺮ آﻣﻴﺨـﺘـﻪ‬

‫***‬

‫‪1‬ـ اي ﻋﺰﻳﺰان ﻋﻤﺮ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪2‬ـ وﻗﺖ از دﺳﺖ ﻣﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ﻋﻴﺶ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻣﻴﻨﺪازﻳﺪ‪.‬‬
‫‪4‬ـ روز ﻧﻴﻚ ﺑﻪ روز ﺑﺪ ﻣﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪5‬ـ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ را ﻧﻌﻤﺖ و ﻏﻨﻴﻤﺖ وﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ و اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪6‬ـ ﺣﺎﺿﺮ وﻗﺖ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ دوﺑﺎره ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪7‬ـ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮد را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﺎدش ﻣﻴﺎرﻳﺪ‪.‬‬
‫‪8‬ـ ﺑﺮ ﺧﻮد ﭘﺴﻨﺪان ﺳﻼم ﻣﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪9‬ـ زﻣﺎن ﻧﺎﺧﻮﺷﻲ را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻋﻤﺮ ﻣﺸﻤﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪10‬ـ ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺒﺎش و ﺳﺒﻚ روح و ﻛﺮﻳﻢ ﻧﻬﺎد و ﻗﻠﻨﺪر ﻣﺰاج را‬
‫‪11‬ـ ]اﻣﻴﺪ[ از ﺧﻴﺮ ﻛﺴﺎن ﺑﺒﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪرﻳﺶ ﻣﺮدم ﺗﻮﻧﻴﺪ ﺧﻨﺪﻳﺪ‪.‬‬
‫‪12‬ـ ]ﮔﺮدِ[ ﺷﺎﻫﺎن ﻣﻜﺮدﻳﺪ و ﻋﻄﻼي اﻳﺸﺎن ﺑﻪﻟﻘﺎيِ درﺑﺎﻧﺎن اﻳﺸﺎن ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤٦‬‬
 ‫‪13‬ـ ﺟﺎن ﻓﺪاي ﻳﺎران ﻣﻮاﻓﻖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪14‬ـ ﺑﺮﻛﺖ ﻋﻤﺮ و روﺷﻨﺎﺋﻲ ﭼﺸﻢ و ﻓﺮح دل در ﻣﺸﺎﻫﺪة ﻧﻴﻜﻮان داﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪15‬ـ اﺑﺮو در ﻫﻢ ﻛﺸﻴﺪﮔﺎن و ﮔﺮه در ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ آورﻧﺪﮔﺎن و ﺳﺨﻦﻫﺎي ﺑﻪ ﺟﺪ ﮔﻮﻳﺎن‬
‫و ﺗﺮش روﻳﺎن و ﻛﺞ ﻣﺰاﺟﺎن و ﺑﺨﻴﻼن و دروﻏﮕﻮﻳﺎن و ﺑﺪ ادﺑﺎن را ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪16‬ـ ﺧﻮاﺟﮕﺎن و ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﻲﻣﺮوت را ﺑﻪ رﻳﺶ ﺗﻴﺰﻳﺪ‪.‬‬
‫‪17‬ـ ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﻣﮕﻮﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ دﻟﻬﺎ ﮔﺮان ﻣﺸﻮﻳﺪ وﻣﺮدم ﺑﻲﺳﺒﺐ از ﺷﻤﺎ‬
‫ﻧﺮﻧﺠﻨﺪ‪.‬‬
‫‪18‬ـ ﻣﺴﺨﺮﮔﻲ و ﻗﻮادي و دف زﻧﻲ و ﻏﻤﺎزي و ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دروغ دادن و دﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ ﻓﺮوﺧﺘﻦ وﻛﻔﺮان ﻧﻌﻤﺖ ﭘﻴﺸﻪ ﺳﺎزﻳﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﺰرﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰﺑﺎﺷﻴﺪ و از ﻋﻤﺮ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪19‬ـ ﺳﺨﻦ ﺷﻴﺨﺎن ﺑﺎور ﻣﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﻤﺮاه ﻧﺸﻮﻳﺪ و ﺑﻪ دوزخ ﻧﺮوﻳﺪ‪.‬‬
‫‪20‬ـ دﺳﺖ ارادت در داﻣﻦ رﻧﺪان ﭘﺎﻛﺒﺎز زﻧﻴﺪ ﺗﺎ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪21‬ـ از ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ زاﻫﺪان دوري ﺟﻮﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺎم دل ﺗﻮاﻧﻴﺪ زﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫‪22‬ـ در ﻛﻮﭼﻪ اي ﻛﻪ ﻣﻨﺎره ﺑﺎﺷﺪ وﺛﺎق ﻣﮕﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎاز دردﺳﺮ ﻣﺆذﻧﺎن ﺑﺪ آواز اﻳﻤﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪23‬ـ ﺑﻨﮕﻴﺎن را ﺑﻪ ﻟﻮت و ﺣﻠﻮا در ﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪24‬ـ ﻣﺴﺘﺎن را دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪25‬ـ ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﺣﻴﺎت ﺑﺎﻗﻴﺴﺖ از ﺣﺴﺎب ﻣﻴﺮاث ﺧﻮارﮔﺎن ﺧﻮد را ﺧﻮش دارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪26‬ـ ﻣﺠﺮدي و ﻗﻠﻨﺪري را ﻣﺎﻳﺔ ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ و اﺻﻞ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ داﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪27‬ـ ﺧﻮد را از ﺑﻨﺪ ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ ﺑﺮﻫﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ آزاد ﺗﻮاﻧﻴﺪ زﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫‪28‬ـ در دام زﻧﺎن ﻧﻴﻔﺘﻴﺪ ﺧﺎﺻﻪ ﺑﻴﻮﮔﺎن ﻛﺮه دار‪.‬‬

‫‪٢٤٧‬‬
 ‫‪29‬ـ از ﺑﻬﺮ ﺟﻤﺎع ﺳﺮد ﺣﻼل‪ ،‬ﻋﻴﺶ ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺣﺮام ﻣﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪30‬ـ دﺧﺘﺮ ﻓﻘﻴﻬﺎن و ﺷﻴﺨﺎن و ﻗﺎﺿﻴﺎن و ﻋﻮاﻧﺎن ﻣﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﭘﻴﻮﻧﺪي ﺑﺎ آن ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﻋﺮوس را ﺑﻪ ﻛﻮﻧﺴﻮ ﺑﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻧﻴﺎورد و ﻓﺮزﻧﺪان ﮔﺪا و ﺳﺎﻟﻮس و ﻣﺰور و ﭘﺪر و ﻣﺎدر آزار از اﻳﺸﺎن در وﺟﻮد‬
‫ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪31‬ـ دﺧﺘﺮ ﺧﻄﻴﺐ در ﻧﻜﺎح ﻣﻴﺎورﻳﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﮔﺎه ﺧﺮﻛﺮه ﻧﺰاﻳﺪ‪.‬‬
‫‪32‬ـ از ﺗﻨﻌﻢ داﻳﮕﺎن و ﺣﻜﻤﺖ ﻗﺎﺑﻠﻪ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺣﺎﻣﻠﻪ و ﻛﻠﻜﻞ ﮔﻬﻮاره وﺳﻼم‬
‫داﻣﺎد وﺗﻜﻠﻴﻒ زن وﻏﻮﻏﺎي ﺑﭽﻪ ﺗﺮﺳﺎن ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪33‬ـ ﺟﻠﻖ زﻧﻲ را ﺑﻪ از ﻏﺮزﻧﻲ داﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪34‬ـ در ﭘﻴﺮي از زﻧﺎن ﺟﻮان ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﺨﻮاﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪35‬ـ ﺑﻴﻮه زﻧﺎن را ﺑﻪ راﻳﮕﺎن ﻣﮕﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫‪36‬ـ زن ﻣﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﻗﻠﺘﺒﺎن ﻣﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪37‬ـ ﭘﻴﺮ زﻧﺎن را ﺳﺮ ﺑﻪ ﻛﻠﻮخﻛﻮب ﺑﻜﻮﺑﻴﺪ ﺗﺎ درﺟﺔ ﻏﺎزﻳﺎن درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫‪38‬ـ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻠﻨﺪ زﻧﺎن وﭼﺎدر ﻣﻬﺮ زده و ﺳﺮﺑﻨﺪ رﻳﺸﻪ دار از راه‬
‫ﻣﺮوﻳﺪ‪.‬‬
‫‪39‬ـ ﻣﺎل ﻳﺘﻴﻤﺎن و ﻏﻼﻣﺎن ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﺒﺎح داﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را ﻣﺒﺎﺣﻲ ﺗﻤﺎم ﺗﻮان‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪40‬ـ آﻟﺖ ﺧﺎﺋﻴﺪن و ﮔﺎﺋﻴﺪن ﻳﻚ زﻣﺎن ﺑﻴﻜﺎر ﻣﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪41‬ـ ﻣﺮدان ﻣﺴﺖ را ﭼﻮن ﺧﻔﺘﻪ درﻳﺎﺑﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺪار ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﻴﻤﺖ‬
‫داﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤٨‬‬
‫‪42‬ـ زﻛﺎت ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺤﻘﺎن رﺳﺎﻧﻴﺪ ﭼﻮن زﻧﺎن ﻣﺴﺘﻮر ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫رﻓﺘﻦ و ﺣﻴﺰان ﭘﻴﺮ و ﻣﻔﻠﺲ و رﻳﺶ آورده ﻛﻪ از ﻛﺴﺐ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و زﻧﺎن‬
‫ﺟﻮان ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺘﻪ ﻛﻪ زﻛﺎت دادن ﻳﻤﻨﻲ ﻋﻈﻴﻢ دارد‪.‬‬
‫‪43‬ـ ﻃﻌﺎم و ﺷﺮاب ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺨﻮرﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻛﺎر ﻗﺎﺿﻴﺎن و ﺟﻬﻮدان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪44‬ـ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺮ ﮔﺪا زادﮔﺎن ﻣﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪45‬ـ ﻏﻼم ﺑﭽﮕﺎن ﺗﺮك را ﺗﺎ ﺑﻲرﻳﺸﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻬﺎ ﻛﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪ ﺑﺨﺮﻳﺪ وﭼﻮن آﻏﺎز‬
‫رﻳﺶ آوردن ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻬﺎ ﻛﻪ ﺧﺮﻧﺪ ﺑﻔﺮوﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪46‬ـ در ﻛﻮدﻛﻲ ﻛﻮن از دوﺳﺖ و دﺷﻤﻦ و ﺧﻮﻳﺶ و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ و دور و ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫درﻳﻎ ﻣﺪارﻳﺪ ﺗﺎ در ﭘﻴﺮي ﺑﻪ درﺟﺔ ﺷﻴﺨﻲ و واﻋﻈﻲ و ﺟﻬﺎن ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ و ﻣﻌﺮوﻓﻲ‬
‫ﺑﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪47‬ـ ﻏﻼم ﻧﺮم دﺳﺖ ﺧﺮﻳﺪ ﻧﻪ ﺳﺨﺖ ﻣﺸﺖ‪.‬‬
‫‪48‬ـ ﺷﺮاب از دﺳﺖ ﺳﺎﻗﻲ رﻳﺶ دار ﻣﺴﺘﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪49‬ـ در ﺧﺎﻧﺔ ﻣﺮدي ﻛﻪ دوزن دارد آﺳﺎﻳﺶ و ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ و ﺑﺮﻛﺖ ﻣﻄﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫‪50‬ـ از ﺧﺎﺗﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺔ وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﺮدي ﻛﻪ ﺑﻨﮓ و ﺷﺮاب ﺧﻮرد‪،‬‬
‫ﻣﺴﺘﻮري و ﻛﻮن درﺳﺘﻲ ﺗﻮﻗﻊ ﻣﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪51‬ـ دﺧﺘﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ را از ﻛﻮﻧﺴﻮ ﻓﺮو ﺑﺮﻳﺪ وﮔﺮد ﻣﻬﺮ ﺑﻜﺎرت ﻣﮕﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﻃﺮﻳﻘﺔ‬
‫اﻣﺎﻧﺖ و ﺷﻔﻘﺖ و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ و ﺣﻖ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ وﺷﺐِ‬
‫ﻋﺮوﺳﻲ‪ ،‬دﺧﺘﺮك در ﻣﺤﻞ ﺗﻬﻤﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ و از داﻣﺎد ﺧﺠﻠﺖ ﻧﺒﺮد و در ﻧﺰد ﻣﺮدم‬
‫روﺳﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤٩‬‬
‫‪52‬ـ ﺣﺎﻛﻤﻲ ﻋﺎدل و ﻗﺎﺿﻲ ﻛﻪ رﺷﻮت ﻧﺴﺘﺎﻧﺪ و زاﻫﺪي ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ رﻳﺎ ﻧﮕﻮﻳﺪ‬
‫وﺣﺎﺟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻮن درﺳﺖِ ﺻﺎﺣﺐ دوﻟﺖ در اﻳﻦ روزﮔﺎر‬
‫ﻣﻄﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫‪53‬ـ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺟﻮان ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ رﻓﺘﻪ و ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر اول ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق رﺳﺪ‬
‫و ﻛﻴﺮش ﺑﺮ ﻧﺨﻴﺰد وﺷﺎﻫﺪي ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ رود و ﺣﺮﻳﻒ اورا ﻧﭙﺴﻨﺪد وﺑﻴﺮون ﻛﻨﺪ‬
‫وﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻴﻢ ﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﺑﺸﺎن رﻳﺰد و ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﻠﻴﻄﺔ ﭘﻴﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ و دﺧﺘﺮي ﻛﻪ ﺑﻜﺎرت ﺑﻪ ﺑﺎد داده و ﺷﺐ ﻋﺮوﺳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ رﺳﻴﺪه‬
‫رﺣﻤﺖ آرﻳﺪ ﺗﺎ ﺧﺪا ﺑﺮ ﺷﻤﺎ رﺣﻤﺖ آرد‪.‬‬
‫‪54‬ـ زﻧﺎنرا در ﺣﺎل ﻧﺰع ﭼﻨﺪاﻧﻜﻪ ﻣﻘﺪور ﺑﺎﺷﺪ ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ وآﻧﺮا ﻓﺮﺻﺖ و ﺻﺮف‬
‫ﺗﻤﺎم داﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪55‬ـ از ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﭘﺎي ﻗﺎﻧﻊ ﺷﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﺷﻔﻘﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي آورده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪56‬ـ آن ﻛﺲ را ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺨﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺗﻮاﻧﺪ آورد ؛ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﺣﻘﻴﻘﻲ آنرا داﻧﻴﺪﻛﻪ روي ﺑﺮ ﺧﺎك ﻧﻬﺪ و از روي ارادت ﻳﻚ ﮔﺰ ﻛﻴﺮ‬
‫در ﻛﻮن ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪57‬ـ ﺑﺮ وﻋﺪة ﻣﺴﺘﺎن و ﻋﺸﻮة زﻧﻜﺎن وﻋﻬﺪ ﻗﺤﺒﮕﺎن و ﺧﻮشآﻣﺪ ﻛﻨﮕﺎن ﻛﻴﺴﻪ‬
‫ﻣﺪوزﻳﺪ‪.‬‬
‫‪58‬ـ ﺑﺎ اﺳﺘﺎدان و ﭘﻴﺸﻘﺪﻣﺎن و وﻟﻴﻌﻬﺪان و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﮔﺎﺋﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺗﻮاﺿﻊ واﺟﺐ ﺷﻤﺮﻳﺪ ﺗﺎ آﺑﺮوي را ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫‪59‬ـ از دﺷﻨﺎم ﮔﺪاﻳﺎن وﺳﻴﻠﻲ زﻧﺎن وﭼﺮﺑﻚ ﻛﻨﮕﺎن وزﺑﺎن ﺷﺎﻋﺮان و ﻣﺴﺨﺮﮔﺎن‬
‫ﻣﺮﻧﺠﻴﺪ‪.‬‬
‫‪60‬ـ از ﺟﻤﺎع ﻧﻮ ﺧﻄﺎن ﺑﻬﺮة ﺗﻤﺎم ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ در ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٢٥٠‬‬
‫‪61‬ـ ﻫﺮ دﻏﺎ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﻧﺮد و ﻗﻤﺎر ﺑﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺎﻣﺮ ﺗﻤﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮﻳﺪ و اﮔﺮ‬
‫ﺣﺮﻳﻒ ﺳﺨﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺳﻪ ﻃﻼق ﺑﺨﻮرﻳﺪ ﻛﻪ ﺳﻮﮔﻨﺪ در ﻗﻤﺎر ﺷﺮﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪62‬ـ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻛﺎر زر ﺑﻪ ﻛﻨﻚ و ﻗﺤﺒﻪ ﻣﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ آﺧﺮ اﻧﻜﺎر ﻧﻜﻨﺪ و ﻣﺎﺟﺮا دراز‬
‫ﻧﻜﺸﺪ‪.‬‬
‫‪63‬ـ ﻣﺮدم ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻮي و ﺳﺨﻦ ﭼﻴﻦ و ﺳﻔﻠﻪ و ﻣﺴﺖ و ﻣﻄﺮﺑﺎن ﻧﺎﺧﻮش آواز‬
‫زﻟﻪ ﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺮاﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻜﺮر ﮔﻮﻳﻨﺪ در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪64‬ـ از ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺮﺑﺪه ﺑﮕﺮﻳﺰﻳﺪ‪.‬‬
‫‪65‬ـ ﻛﻨﻚ و ﻗﺤﺒﻪ را در ﻳﻜﺠﺎ ﻣﻨﺸﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪66‬ـ ﻧﺮد ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻪ ﻣﺒﺎزﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺮزه ﻣﻐﺰ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻧﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪67‬ـ ﻛﻨﻚ را ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﺑﻪ ﺣﺠﺮه ﺑﺮﻳﺪ وﺣﺎﺿﺮوﻗﺖ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ وﻗﺖ ﺑﻴﺮون‬
‫آﻣﺪن از ﺳﻼح ﭘﺎرﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﺪزدد‪.‬‬
‫‪68‬ـ ﺗﺎ اﺳﺒﺎب ﻟﻮت و ﺣﻠﻮا ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻬﻴﺎ ﻧﺸﻮد ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺑﻨﮓ ﻧﺰﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪69‬ـ ﻣﺮدﻣﻜﺎن ﻓﻀﻮل و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻣﺪاد روي ﺗﺮش دارﻧﺪ ودر ﺧﻤﺎرﻓﻀﻴﺤﺖ‬
‫وﻣﻼﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ دوش ﺷﺮاب ﺑﺪ ﺧﻮردهاي و ﺻﺮاﺣﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ و زرو ﺟﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪه اي ﺳﺮﺷﺎن در ﻛﺲ ﺧﻮاﻫﺮ زن ﻧﻬﻴﺪ ﺗﺎ دﻳﮕﺮ زﺣﻤﺖ ﻣﺮدﻣﺎن ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪70‬ـ زﻧﺎنرا ﺳﺨﺖ ﺑﺰﻧﻴﺪ وﭼﻮن ﺳﺨﺖ ﺑﺰدﻳﺪ ﺳﺨﺖ ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ ﺗﺎ از ﺷﻤﺎ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ‬
‫وﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﮔﺮدﻧﺪوﻛﺎر ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ ﻣﻴﺎن ﺑﻴﻢ و اﻣﻴﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﻛﺪورت ﺑﻪ ﺻﻔﺎ‬
‫ﻣﺒﺪل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪71‬ـ ﺷﺎﻫﺪان را ﺑﻪ ﭼﺮب زﺑﺎﻧﻲ و ﺧﻮشآﻣﺪ ﮔﻮﺋﻲ از راه ﺑﺒﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪72‬ـ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮي و ﻛﻨﺎر ﺣﻮض ﻣﺴﺖ ﻧﺮوﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ در ﺣﻮض ﻧﻴﻔﺘﻴﺪ‪.‬‬

‫‪٢٥١‬‬
‫‪73‬ـ ﺑﺎ ﺷﻴﺨﺎن وﻧﻮﻣﺎﻻن و ﻓﺎﻟﮕﻴﺮان وﻣﺮده ﺷﻮﻳﺎن وﻛﻨﮕﺮه زﻧﺎن وﺷﻄﺮﻧﺞ ﺑﺎزان‬
‫ودوﻟﺖ ﺧﻮردﮔﺎن وﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﺪانﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ و دﻳﮕﺮ ﻓﻠﻚزدﮔﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪74‬ـ راﺳﺘﻲ و اﻧﺼﺎف و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ از ﺑﺎزارﻳﺎن ﻣﻄﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫‪75‬ـ ﺳﻴﻠﻲ وﻣﺎﻟﺶ از ﺣﺮﻳﻒ ﻛﻨﺪه درﻳﻎ ﻣﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪76‬ـ از ﺗﺰوﻳﺮ ﻗﺎﺿﻴﺎن و ﺷﻨﻘﺼﺔ ﻣﻐﻮﻻن و ﻋﺮﺑﺪة ﻛﻨﻜﺎن و ﺣﺮﻳﻔﻲ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫روزﮔﺎري ﮔﺎده ﺑﺎﺷﻴﺪ و اﻣﺮوز دﻋﻮي زﺑﺮ دﺳﺘﻲ و ﻗﺘﺎﻟﻲ و ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ و زﺑﺎن‬
‫ﺷﺎﻋﺮان و ﻣﻜﺮ زﻧﺎن وﭼﺸﻢ ﺣﺎﺳﺪان و ﻛﻴﻨﺔ ﺧﻮﻳﺸﺎن اﻳﻤﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪77‬ـ از ﻓﺮزﻧﺪي ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻧﺒﺮد و زن ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر و ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر ﺣﺠﺖ ﮔﻴﺮ و ﭼﺎرﭘﺎي‬
‫ﭘﻴﺮ و ﻛﺎﻫﻞ و دوﺳﺖ ﺑﻲﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮﺧﻮرداري ﻃﻤﻊ ﻣﺪارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪78‬ـ ﺑﺮ ﭘﺎي ﻣﻨﺒﺮ واﻋﻈﺎن ﺑﻲوﺿﻮ ﺗﻴﺰ ﻣﺪﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎي ﺳﻠﻒ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪79‬ـ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ از ﭘﻴﺮي‪ ،‬ﺻﺤﺖ ﺑﻪ از ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﺗﻮاﻧﮕﺮي ﺑﻪ از دروﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻏﺮي ﺑﻪ‬
‫از ﻗﻠﺘﺒﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻲ ﺑﻪ از ﻣﺨﻤﻮري‪ ،‬ﻫﺸﻴﺎري ﺑﻪ از دﻳﻮاﻧﮕﻲ داﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪80‬ـ ﺗﻮﺑﻪﻛﺎر ﻣﺸﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﻔﻠﻮك و ﻣﻨﺪﺑﻮر و ﺑﺨﺖ ﻛﻮر و ﮔﺮاﻧﺠﺎن ﻣﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪81‬ـ ﺣﺞ ﻣﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺣﺮص ﺑﺮ ﻣﺰاج ﺷﻤﺎ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﻲاﻳﻤﺎن و ﺑﻲﻣﺮوت ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪82‬ـ راه ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻨﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫‪83‬ـ زﻧﺎن را ﺗﻨﻬﺎ ﻣﮕﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ زن ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺎﺋﻴﺪن ﻛﺎر ﻣﺤﺘﺸﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪84‬ـ از دﻳﻮﺛﻲ ﻋﺎر ﻣﺪارﻳﺪ ﺗﺎ روز ﺑﻲﻏﻢ و ﺷﺐ ﺑﻲﻓﻜﺮﺗﻮاﻧﻴﺪ زﻳﺴﺖ‪.‬‬
‫‪85‬ـ ﺷﺮاب ﻓﺮوﺷﺎن و ﺑﻨﮓ ﻓﺮوﺷﺎن را دل ﺑﻪ دﺳﺖ آرﻳﺪ ﺗﺎ از ﻋﻴﺶ اﻳﻤﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫‪٢٥٢‬‬
 ‫‪86‬ـ در ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺷﺮاب در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﻣﺨﻮرﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﻜﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪87‬ـ ﮔﻮاﻫﻲ ﻛﻮران در ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻗﺒﻮل ﻣﻜﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮﻛﻮﻫﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪88‬ـ از ﺟﻮﻻﻫﻪ و ﺣﺠﺎم وﻛﻔﺸﮕﺮ ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺟﺰﻳﻪ ﻣﻄﻠﺒﻴﺪ‪.‬‬
‫‪89‬ـ در راﺳﺘﻲ و وﻓﺎ داري ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﻣﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﻨﺞ و دﻳﮕﺮ اﻣﺮاض ﻣﺒﺘﻼ‬
‫ﻧﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪90‬ـ ﺑﺮ ﺑﻨﮓ ﺻﺒﺎﺣﻲ و ﺷﺮاب ﺻﺒﻮﺣﻲ ﻣﻼزﻣﺖ واﺟﺐ ﺷﻤﺮﻳﺪ ﺗﺎ دوﻟﺖ روي‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ آرد ﻛﻪ ﻓﺴﻖ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻳﻤﻨﻲ ﻋﻈﻴﻢ دارد‪.‬‬
‫‪91‬ـ ﺷﻴﺦ زادﮔﺎنرا ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﮕﺎﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﺣﺞ اﻛﺒﺮ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪92‬ـ در ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ و ﻗﻤﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻨﻜﺎن و ﻣﻄﺮﺑﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﻤﺮدي‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ روي ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪93‬ـ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮ ﮔﺪازادﮔﺎن و ﻏﻼﻣﺰادﮔﺎن و روﺳﺘﺎ زادﮔﺎن ﻋﺮض ﻣﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪94‬ـ از ﻣﻨﺖ ﺧﻮﻳﺸﺎن و ﺳﻔﺮة ﺧﺴﻴﺴﺎن وﮔﺮه ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺧﺪﻣﺘﻜﺎران و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري‬
‫اﻫﻞ ﺧﺎﻧﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻗﺮض ﺧﻮاﻫﺎن ﮔﺮﻳﺰان ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫‪95‬ـ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل از ﻣﺮگ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ ﻛﻪ از ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺮگ را ﻣﻜﺮوه داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪96‬ـ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺿﺮورت ﻧﺒﺎﺷﺪ در ﭼﺎه ﻣﻴﻔﻜﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺮ و ﭘﺎي ﻣﺠﺮوح ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫‪97‬ـ ﻛﻠﻤﺎت ﺷﻴﺨﺎن و ﺑﻨﮕﻴﺎن در ﮔﻮش ﻣﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻫـﺮ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﻛـﻪ ﻣﺮدي ﺑﻨﮕﻲ ﮔـﻮﻳـﺪ‬

‫ﺑﺮ ﻛﻴﺮ ﺧﺮي ﻧﻮﻳﺲ و در ﻛﻮﻧﺶ ﻛﻦ‬

‫‪98‬ـ ﺗﺨﻢ ﺑﻪ ﺣﺮام اﻧﺪازﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻴﻪ و ﺷﻴﺦ و ﻣﻘﺮب ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٢٥٣‬‬
 ‫‪99‬ـ ﻫﺰل ﺧﻮار ﻣﺪارﻳﺪ و ﻫﺰاﻻن را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﻣﻨﮕﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪100‬ـ زﻧﻬﺎر ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﻪ ﺳﻤﻊ رﺿﺎ در ﮔﻮش ﮔﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻼم ﺑﺰرﮔﺎن اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺪان ﻛﺎر ﺑﻨﺪﻳﺪ‪ .‬اﻳﻨﺴﺖ آﻧﭽﻪ ﻣﺎ داﻧﺴﺘﻪ اﻳﻢ‪ ،‬از اﺳﺘﺎدان وﺑﺰرﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪه‬
‫و در ﻛﺘﺎبﻫﺎ ﺧﻮاﻧﺪه و از ﺳﻴﺮت ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدهاﻳﻢ‪،‬‬
‫)ﺣﺴﺒﻪ اﷲ( در اﻳﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻳﺎد ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﺴﺘﻌﺪان از آن ﺑﻬﺮه ور ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻴﻜﺒﺨﺘﺎن ﻳﺎد ﮔﻴﺮﻧﺪ‬

‫ﺑﺰرﮔﺎن ﭘﻨﺪ دروﻳﺸﺎن ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‬

‫ﺣﻖ ﺳﺒﺤﺎﻧﻪ و ﺗﻌﺎﻟﻲ در ﺧﻴﺮ و ﺳﻌﺎدت و اﻣﻦ و اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑﻪ روي ﻫﻤﮕﻨﺎن‬

‫ﮔﺸﺎده ﮔﺮداﻧﺎد‪.‬‬

‫‪٢٥٣‬‬
 ‫ﺗﻌﺮﻳﻔﺎت‬

‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬در دﻧﻴﺎ و ﻣﺎﻓﻴﻬﺎ‪.‬‬

‫اﻟﺪﻧﻴﺎ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪه در وي ﻧﻴﺎﺳﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻌﺎﻗﻞ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ و اﻫﻞ او ﻧﭙﺮدازد‪.‬‬
‫اﻟﻜﺎﻣﻞ ‪ :‬آﻧﻜﻪ از ﻏﻢ و ﺷﺎدي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻜﺮﻳﻢ ‪ :‬آﻧﻜﻪ در ﺟﺎه و ﻣﺎل ﻃﻤﻊ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻵدﻣﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻧﻴﻜﺨﻮاه ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺮد ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ زﻳﺎن ﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻔﻜﺮ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻲ ﻓﺎﻳﺪه ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺪاﻧﺸﻤﻨﺪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻋﻘﻞِ ﻣﻌﺎش ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻟﺠﺎﻫﻞ ‪ :‬دوﻟﺘﻴﺎر‪.‬‬
‫اﻟﻌﺎﻟﻢ ‪ :‬ﺑﻴﺪوﻟﺖ‪.‬‬
‫اﻟﺠﻮاد ‪ :‬دروﻳﺶ‪.‬‬

‫‪٢٥٤‬‬
 ‫اﻟﺨﺴﻴﺲ ‪ :‬ﻣﺎﻟﺪار‪.‬‬
‫اﻟﻨﺎﻣﺮاد ‪ :‬ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺪرس ‪ :‬ﺑﺰرگ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﻌﻴﺪ ‪ :‬ﺣﺴﺮﺗﻲ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻔﻠﻮك ‪ :‬ﻓﻘﻴﻪ‪.‬‬
‫ﻇﺮف اﻟﺤﺮﻣﺎن ‪ :‬دوات او‪.‬‬
‫اﻟﻤﻜﺴﻮر ‪ :‬ﻗﻠﻢ او‪.‬‬
‫اﻟﻤﺮﻫﻮن ‪:‬ﻛﺘﺎب او‪.‬‬
‫اﻟﻤﺒﺘﺮ ‪ :‬اﺟﺰاي او‪.‬‬
‫اﻟﭽﺮﻛﻦ ‪ :‬ﺟﺰوه دان‪.‬‬
‫اﻟﻨﻮم ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ او‪.‬‬
‫داراﻟﺘﻌﻄﻴﻞ ‪ :‬ﻣﺪرﺳﻪ‪.‬‬
‫اﻟﺨﺮاب و اﻟﺒﺎﻳﺮ ‪ :‬اوﻗﺎف او‪.‬‬
‫اﻟﻤﺴﺘﻬﻠﻚ ‪ :‬ﻣﺎل اوﻗﺎف‪.‬‬
‫اﻟﻤﺘﻮﻟﻲ ‪ :‬ﺣﻤﺎل او‪.‬‬
‫اﻻدرار و اﻟﺮﺳﻮم واﻟﻤﻌﻴﺸﻪ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺮات ‪ :‬ﻛﺎﻏﺬ ﭘﺎرهاي ﺑﻴﻔﺎﻳﺪه ﻛﻪ ﻣﺮدم را ﺗﺸﻮﻳﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺸﺎر ‪ :‬ﭘﺮواﻧﻪاي ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻪ ﻧﻮاب ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﺪ و اﻳﺸﺎن ﺑﺪان اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺘﻴﺰ رﻳﺶ ‪ :‬ﻣﺨﺪوﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻮاب ﺳﺨﻨﺶ ﻧﺸﻨﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢٥٦‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬در ﺗﺮﻛﺎن و اﺻﺤﺎب اﻳﺸﺎن‪.‬‬

‫اﻟﻴﺎﺟﻮج واﻟﻤﺎﺟﻮج ‪ :‬ﻗﻮم ﺗﺮﻛﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ وﻻﻳﺘﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺰﺑﺎﻧﻴﻪ ‪ :‬ﭘﻴﺸﺮو اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻻﻳﻔﺎغ ‪ :‬اﻳﻨﺎغ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻘﺤﻂ ‪ :‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﺼﺎدرات و اﻟﻤﻘﺴﻤﺎت ‪ :‬ﺳﻮﻗﺎت اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫ﻋﻤﻮداﻟﻔﺘﻨﻪ ‪ :‬ﺳﻨﺠﺎق اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺘﺎﻻن ‪ :‬ﺻﻨﻌﺖ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺘﺮاش ‪ :‬ﻣﺎل اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫زﻟﺰﻟﻪاﻟﺴﺎﻋﻪ ‪ :‬آﻧﺰﻣﺎن ﻛﻪ ﻓﺮود آﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻨﻜﻴﺮ و اﻟﻤﻨﻜﺮ ‪ :‬دو ﭼﺎوش اﻳﺸﺎن ﻛﻪ ﺑﺮ دو ﻃﺮف در اﻳﺴﺘﺎده و ﺑﺮ ﭼﻤﺎق ﺗﻜﻴﻪ‬
‫زده‪.‬‬
‫اﻟﻌﺎﻣﻞ ‪ :‬ﻛﺎردار‪.‬‬
‫اﻟﻐﻨﻴﻤﻪ ‪ :‬ﻋﺰل او‪.‬‬
‫ﻛﻠﺐ اﻻﻛﺒﺮ ‪ :‬ﺷﺤﻨﻪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﺐ اﻻﺻﻐﺮ ‪ :‬ﻧﺎﻳﺐِ او‪.‬‬
‫اﻟﻨﻬﺎب ‪ :‬اﺑﻠﭽﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺰﻗﻮم ‪ :‬ﻋﻠﻮﻓﺔ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺤﻤﻴﻢ ‪ :‬ﺷﺮاب اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺘﻐﺎول ‪ :‬ﺑﻼي ﻧﺎﮔﻬﺎن‪.‬‬

‫‪٢٥٧‬‬
 ‫اﻟﻨﺎاﻧﺼﺎف ‪ :‬ﺣﺎﻛﻢ اوﻗﺎف‪.‬‬
‫اﻟﻮاﺟﺐ اﻟﻘﺘﻞ ‪ :‬ﺗﻤﻐﺎﭼﻲ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺸﺮف ‪ :‬دزد‪.‬‬
‫اﻟﻤﺴﺘﻮﻓﻲ ‪ :‬دزد اﻓﺸﺎر‪.‬‬
‫اﻟﻜﺮك ‪ :‬ﺳﭙﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺸﻐﺎل ‪ :‬ﭘﺘﻜﭽﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺒﻴﺎع ‪ :‬ﺟﻴﺐ ﺑﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺤﺘﺴﺐ ‪ :‬دوزﺧﻲ‪.‬‬
‫اﻻﺳﻔﺴﻬﺎﻻر ‪ :‬اﻧﺒﺎر دزد‪.‬‬
‫اﻟﻌﺴﺲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺷﺐ راه زﻧﺪ و روز از ﺑﺎزارﻳﺎن اﺟﺮت ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫اﻟﻐﻤﺎز ‪ :‬ﻣﻨﺸﻲ دﻳﻮان‪.‬‬

‫‪٢٥٨‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬در ﻗﺎﺿﻲ و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن‪.‬‬

‫اﻟﻘﺎﺿﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻫﻤﻪ او را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻤﻨﺪﻓﻪ ‪ :‬دﺳﺘﺎر ﻗﺎﺿﻲ‪.‬‬
‫اﻟﻌﺬﺑﻪ ‪ :‬دم او‪.‬‬
‫ﻧﺎﻳﺐ اﻟﻘﺎﺿﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ اﻳﻤﺎن ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻟﻮﻛﻴﻞ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺣﻖ را ﺑﺎﻃﻞ ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻌﺪل ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ راﺳﺖ ﻧﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻴﺎﻧﺠﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺧﺪا و ﺧﻠﻖ ازو راﺿﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺻﺤﺎباﻟﻘﺎﺿﻲ ‪ :‬ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺳ‪‬ﻠَﻒ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺒﺮم ‪ :‬ﭘﻴﺎده ﻗﺎﺿﻲ‪.‬‬
‫ﻗﻮم ﻣﻴﺸﻮم ‪ :‬ﺧﻮﻳﺸﺎن او‪.‬‬
‫ﻃﺎﻟﺐاﻟﺰر ‪ :‬ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ او‪.‬‬
‫اﻟﺒﻬﺸﺖ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺤﻼل ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻧﺨﻮرﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎل اﻻﻳﺘﺎم و اﻻوﻗﺎف ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺒﺎحﺗﺮ داﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺸﻢ ﻗﺎﺿﻲ ‪ :‬ﻇﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﭘﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻮﺧﻴﻢ ‪ :‬ﻋﺎﻗﺒﺖ او‪.‬‬
‫اﻟﻤﺎﻟﻚ ‪ :‬ﻣﻨﺘﻈﺮ او‪.‬‬
‫اﻟﺪرك اﻻﺳﻔﻞ ‪ :‬ﻣﻘﺎم او‪.‬‬
‫ﺑﻴﺖاﻟﻨﺎر ‪ :‬داراﻟﻘﻀﺎ‪.‬‬

‫‪٢٥٩‬‬
 ‫ﻋﺘﺒﺖ اﻟﺸﻴﻄﺎن ‪ :‬آﺳﺘﺎﻧﺔ او‪.‬‬
‫اﻟﻬﺎوﻳﻪ و اﻟﺠﺤﻴﻢ و اﻟﺴﻘﺮ و اﻟﺴﻌﻴﺮ ‪ :‬ﭼﻬﺎر ﺣﺪ آن‪.‬‬
‫اﻟﺮﺷﻮه ‪ :‬ﻛﺎرﺳﺎزِ ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺴﻌﻴﺪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ روي ﻗﺎﺿﻲ ﻧﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮباﻟﻴﻬﻮد ‪ :‬ﻣﻌﺎﺷﺮت ﻗﺎﺿﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺨﻄﻴﺐ ‪ :‬ﺧﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻘﺮي ‪ :‬ﻛﻮنِ ﺧﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻌﺮف ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ﻋﺰل ﻣﺮدك ﺑﻴﺸﺮم‪.‬‬
‫اﻟﻤﻌﻠﻢ ‪ :‬اﺣﻤﻖ‪.‬‬
‫اﻟﻮاﻋﻆ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ و ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻨﺪﻳﻢ ‪ :‬ﺧﻮﺷﺎﻣﺪ ﮔﻮ‪.‬‬
‫اﻟﺮوﺑﺎ ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻼزم اﻣﺮا و ﺧﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺸﺎﻋﺮ ‪ :‬ﻃﺎﻣﻊ ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٢٦٠‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬در ﻣﺸﺎﻳﺦ و ﻣﺎ ﻳﺘﻌﻠﻖ آن‪.‬‬

‫اﻟﺸﻴﺦ ‪ :‬اﺑﻠﻴﺲ‪.‬‬
‫اﻟﺠﺤﺶ ‪ :‬ﺷﻴﺨﺰاده‪.‬‬
‫ﻋﻠﻪاﻟﻤﺸﺎﻳﺦ ‪ :‬ﻣﻌﺮوﻓﻪ‪.‬‬
‫اﻟﺘﻠﺒﻴﺲ ‪ :‬ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ در وﺻﻒ دﻧﻴﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻮﺳﻮﺳﻪ ‪ :‬آﻧﭽﻪ در ﺑﺎب آﺧﺮت ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻬﻤﻼت ‪ :‬ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮﻓﺖ راﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻬﺬﻳﺎن ‪ :‬ﺧﻮاب و واﻗﻌﺔ او‪.‬‬
‫اﻟﺸﻴﺎﻃﻴﻦ ‪ :‬اﺗﺒﺎع او‪.‬‬
‫اﻟﺼﻮﻓﻲ ‪ :‬ﻣﻔﺘﺨﻮار‪.‬‬
‫اﻟﻤﺮﻳﺪ واﻟﺴﺎﻟﻮس اﻟﺮزاق ‪ :‬ﻧﺎﻳﺐ او‪.‬‬
‫اﻟﺤﺎﺟﻲ ‪ :‬اﻧﻜﻪ دروغ ﺑﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﺣﺎﺟﺐ اﻟﺤﺮﻣﻴﻦ ‪ :‬ﻋﻠﻴﻪ اﻟﻌﻨﻪ و اﻟﻌﺬاب‪.‬‬

‫‪٢٦١‬‬
‫ﻓﺼﻞِ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬در ﺧﻮاﺟﮕﺎن و ﻋﺎدات اﻳﺸﺎن‪.‬‬

‫اﻟﻼف و اﻟﻮﻗﺎﺣﻪ ‪ :‬ﻣﺎﻳﻪ ﺧﻮاﺟﮕﺎن‪.‬‬

‫اﻟﻬﻴﭻ ‪ :‬وﺟﻮدﺷﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﺠﻮف ‪ :‬ﺗﻮاﺿﻌﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﮕﺰاف واﻟﺴﻔﻪ ‪ :‬ﺳﺨﻨﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻠﻮم و اﻟﺤﺮص و اﻟﺒﺨﻞ و اﻟﺤﺴﺪ ‪ :‬اﺧﻼﻗﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻻﺑﻠﻪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﺮ اﻳﺸﺎن اﻣﻴﺪ ﺧﻴﺮ دارد‪.‬‬
‫اﻟﻜﻮرﺑﺨﺖ و اﻟﻤﻨﺤﻮس ‪ :‬ﻣﻼزم اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﻌﺪوم ‪ :‬ﻛﺮم‪.‬‬
‫ﻋﻨﻘﺎء اﻟﻤﻐﺮب ‪ :‬ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف‪.‬‬
‫اﻟﻤﻜﺮ و اﻟﺰور واﻟﺮﻳﺎ و اﻻﻧﻔﺎق و اﻟﻜﺬب ‪ :‬ﻋﺎدات اﻛﺎﺑﺮ‪.‬‬
‫اﻟﺤﻜﻤﻪ ‪ :‬ﻣﺮض اﻛﺎﺑﺮ‪.‬‬

‫‪٢٦٢‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ :‬در ارﺑﺎب ﭘﻴﺸﻪ و اﺻﺤﺎب آﻧﺎن‪.‬‬

‫اﻟﺒﺎزاري ‪ :‬آﻧﻜﻪ از ﺧﺪا ﻧﺘﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺰاز ‪ :‬ﮔﺮدن زن‪.‬‬
‫اﻟﺼﺮاف ‪ :‬ﺧﺮده دزد‪.‬‬
‫اﻟﺨﻴﺎط ‪ :‬ﻧﺮﻣﺪﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻻﻣﺎم ‪ :‬ﻧﻤﺎز ﻓﺮوش‪.‬‬
‫اﻟﻌﻄﺎر ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻫﻤﻪ را ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻘﻼب ‪ :‬زرﮔﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻄﺒﻴﺐ ‪ :‬ﺟﻼد‪.‬‬
‫اﻟﻜﺬاب ‪ :‬ﻣﻨﺠﻢ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻨﺪﺑﻮر ‪ :‬ﻓﺎﻟﮕﻴﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻜﺸﺘﻲ ﮔﻴﺮ ‪ :‬ﺗﻨﺒﻞ‪.‬‬
‫اﻟﺤﻤﺎﻣﻲ ‪ :‬ﺗﻤﻐﺎﭼﻲ ﺟﻤﺎع‪.‬‬
‫اﻟﺪﻻل ‪ :‬ﺣﺮاﻣﺰاده‪.‬‬
‫رﺟﻞ ﻓﺎﻓﺎء ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﺎ زﻧﺶ وﻓﺎ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻻﻻ ‪ :‬ﺑﻲ ﺧﺎﻳﻪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻛﺎ ‪ :‬ﻏﻼﻣﺒﺎره ﻛﻬـ))ﻧﺎﺧﻮاﻧﺎ((‬
‫اﻟﻘﺰوﻳﻨﻲ ‪ :‬ﻫﻢ دﻫﻲ ﻫﻢ روﺳﺘﺎﺋﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺨﻮك ‪ :‬رﺋﻴﺴﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺨﺮس ‪ :‬ﺑﺰرﮔﺸﺎن‪.‬‬

‫‪٢٦٣‬‬
 ‫اﻟﻤﺴﻜﻴﻦ ‪ :‬ﻣﺎﻟﻜﺸﺎن‪.‬‬
‫وﻛﻴﻞاﻟﻤﺎﻟﻚ ‪ :‬اﻧﺒﺎر اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﭽﻮﻣﺎق ‪ :‬ﻻﻳﻖ اﻳﺸﺎن‪.‬‬
‫اﻟﺼﺪﻳﻚ ‪ :‬آﻧﭽﻪ از ﻣﺰروﻋﺎت ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺸﻜﺎﻳﻪ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻚ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺤﻴﺪري ‪ :‬ﺧﺮس ﺑﻪ زﻧﺠﻴﺮ‪.‬‬
‫اﻟﻜﻮﻟﻪ ‪ :‬ﻏﻮل ﺑﻴﺎﺑﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻐﻼﻣﺒﺎره ‪ :‬ﻣﺮدك ﺷﻴﺮﻳﻨﻜﺎر‪.‬‬
‫اﻟﻨﺴﻨﺎس و اﻟﮕﺮد و اﻟﺨﻠﺞ و اﻟﺘﺮﻛﻤﺎن و اﻟﻜﺴﺎر ‪:‬ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﭼﻨﺪان وﺣﺸﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ و ﻛﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻮاري ﮔﺮدد و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ آدﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢٦٤‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬در ﺷﺮاب و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن‪.‬‬

‫اﻟﺸﺮاب ‪ :‬ﻣﺎﻳﺔ آﺷﻮب‪.‬‬

‫اﻟﻨﺮد واﻟﺸﺎﻫﺪ واﻟﺸﻤﻊ واﻟﻨﻘﻞ ‪ :‬آﻻت آن‪.‬‬
‫اﻟﭽﻨﮓ و اﻟﻌﻮد و اﻟﻤﺰﻣﺮ ‪ :‬ﺳﺎز آن‪.‬‬
‫اﻟﺸﻮرﺑﺎ و اﻟﻜﺒﺎب ‪ :‬اﻏﺬﻳﺔ آن‪.‬‬
‫اﻟﭽﻤﻦ و اﻟﺒﺴﺘﺎن ‪ :‬ﻣﻮﺿﻮع آن‪.‬‬
‫ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد ‪ :‬دﻳﻚ آن‪.‬‬
‫اﻟﺰﻫﺮ ‪ :‬ﺷﺮاب ﻧﺎﺷﺘﺎ‪.‬‬
‫اﻟﻔﺎرغ ‪ :‬ﻣﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻨﺎرغ ‪ :‬ﻣﺜﻠﻪ‪.‬‬
‫اﻵزاده ‪ :‬ﺳﺮﺧﻮش‪.‬‬
‫اﻟﻌﺎﺟﺰ ‪ :‬ﻣﺨﻤﻮر‪.‬‬
‫ﻣﻠﻚاﻟﻤﻮت ‪ :‬ﺳﺎﻗﻲِ ﺑﺎ رﻳﺶ‪.‬‬
‫ﻗﺮاناﻟﻨﺤﺴﻴﻦ ‪ :‬دو ﻣﺴﺖ رﻳﺸﺪار ﻛﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺑﻮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺠﻠﻴﺪ ‪ :‬ﻫﺸﻴﺎر در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﺘﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﻀﺤﻜﻪ ‪ :‬ﻣﺴﺖ در ﻣﻴﺎن ﻫﻮﺷﻴﺎران‪.‬‬
‫اﻟﻤﻮﻟﻲاﻻﻋﻈﻢ ‪ :‬ﭘﺎﺗﻮق ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫اﻻﺟﻨﺲ و اﻟﺴﺮﻛﻴﺲ و اﻟﺨﺪر ‪ :‬ﺻﻨﺎدﻳﺪ ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫اﻟﻌﺮﺑﺪه ‪ :‬ﻧﻤﺎزي ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺴﺘﺎن ﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺪوزخ ‪ :‬ﻣﺠﻠﺲ ﻏﻠﺒﻪ‪.‬‬

‫‪٢٦٥‬‬
 ‫اﻟﺘﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ‪ :‬ﻣﺜﻠﻪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻤﺎش و اﻟﻬﻮاﺋﻲ ‪ :‬آﻧﭽﻪ در ﻣﺴﺘﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ و در ﻫﺸﻴﺎري ﻧﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻴﺎس ‪ :‬ﭘﻴﻤﺎﻧﺔ ﺑﻲ ﺑﻦ‪.‬‬
‫ﻫﺎدم اﻟﻠﺬات ‪ :‬رﻣﻀﺎن‪.‬‬
‫ﻟﻴﻠﻪ اﻟﻘﺪر ‪ :‬ﺷﺐ ﻋﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺸﻴﻄﺎن و اﻟﺒﺪﻧﻔﺲ و اﻟﻔﻀﻮل ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﺮ ﻛﻨﺎر رﻗﻌﻪ ‪ ،‬ﺷﻄﺮﻧﺞ و ﺗﺨﺘﻪ ﻧﺮد ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺠﻨﻪ ‪ :‬ﺻﺤﺒﺖ ﺣﺒﻴﺐ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺤﻨﻪ ‪ :‬ﻟﻘﺎي رﻗﻴﺐ‪.‬‬

‫‪٢٦٦‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ‪ :‬درﺑﻨﮓ و ﻟﻮاﺣﻖ آن‪.‬‬

‫اﻟﺒﻨﮓ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﺻﻮﻓﻴﺎن را در وﺟﺪ آورد‪.‬‬

‫اﻟﺸﻄﺮﻧﺞ ‪ :‬آﻟﺖ آن‪.‬‬
‫اﻟﺪف و اﻟﻨﺎر ‪ :‬ﺳﺎز آن‪.‬‬
‫اﻟﻜﻨﺞ و اﻵﻓﺘﺎبروي ‪ :‬ﻣﻮﺿﻊ آن‪.‬‬
‫اﻟﻬﺮﻳﺴﻪ و اﻟﭙﻼ و اﻟﺤﻼوات ‪ :‬اﻏﺬﻳﺔ آن‪.‬‬
‫اﻟﺠﻮاﻟﻖ و اﻟﮕﻠﻴﻢ ‪ :‬ﻟﺒﺎس آن‪.‬‬
‫اﻟﻤﺮﺻﻊ و اﻟﻜﺮﻳﻢ و اﻟﻄﺮﻓﻴﻦ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻨﮓ و ﺷﺮاب ﺑﺎﻫﻢ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫اﻟﺨﺮوم ‪ :‬آﻧﻜﻪ از اﻳﻦ دو ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﻧﺨﻮرد‪.‬‬
‫اﻟﻜﻨﮕﺮ ‪ :‬ﺑﻨﮕﻲ ﺧﺮاب‪.‬‬

‫‪٢٦٧‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ‪ :‬در ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ وﻣﻠﺤﻘﺎت آن‪.‬‬

‫اﻟﻤﺠﺮد ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ رﻳﺶ دﻧﻴﺎ ﺧﻨﺪد‪.‬‬

‫اﻟﻐﻮل ‪ :‬دﻻﻟﻪ‪.‬‬
‫اﻟﺸﻘﻲ ‪ :‬ﻛﺪﺧﺪا‪.‬‬
‫ذواﻟﻘﺮﻧﻴﻦ ‪ :‬آﻧﻜﻪ دو زن دارد‪.‬‬
‫اﺷﻘﻲاﻻﺷﻘﻴﺎء ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دارد‪.‬‬
‫اﻟﻘﻠﺘﺒﺎن و اﻟﺘﺮﺷﺮوي ‪ :‬ﭘﺪزن‪.‬‬
‫اﻟﺴﻠﻴﻄﻪ واﻟﺴﺮد ‪ :‬ﻣﺎدر زن‪.‬‬
‫اﻟﻨﺎﻣﺤﺮم ‪ :‬اﻫﻞ و ﻋﻴﺎل‪.‬‬
‫اﻧﻜﺮاﻻﺻﻮات ‪ :‬آواز ﭘﻲ در ﭘﻲ ‪ ،‬و ﺑﻌﻀﻲ ﺻﺪاي ﻓﺮج زﻧﺎن را ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺎﻃﻞ ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ‪.‬‬
‫اﻟﻀﺎﻳﻊ ‪ :‬روزﮔﺎر او‪.‬‬
‫اﻟﺘﻠﺦ ‪ :‬ﻋﻴﺶ او‪.‬‬
‫اﻟﻤﺎﺗﻢﺳﺮا ‪ :‬ﺧﺎﻧﺔ او‪.‬‬
‫اﻟﻌﺪو‪ ‬اﻟﺨﺎﻧﮕﻲ ‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺪ اﺧﺘﺮ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ دﺧﺘﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺨﺼﻢ ‪ :‬ﺑﺮادر‪.‬‬
‫اﻟﺨﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﺟﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﻌﻴﻞ ‪ :‬ﻣﺒﺘﻼ‪.‬‬
‫اﻟﺒﻮﺳﻪ ‪ :‬دﻻلِ ﺟﻤﺎع‪.‬‬

‫‪٢٦٨‬‬
 ‫اﻟﻜﺪﺧﺪاﺋﻲ ‪ :‬ﺷﺐ ﺑﻮي ﻧﺎﺧﻮش و روز روي ﺗﺮش‪.‬‬
‫اﻟﻨﺪاﻣﻪ و اﻻﻓﻼس ‪ :‬ﺣﺎﺻﻞ آن‪.‬‬
‫اﻟﺸﻬﻮه ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز ﻣﺮد و زن‪.‬‬
‫اﻟﻤﺬﻛﺮ اﻟﺴﻤﺎﻋﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل زﻧﺎن ﻛﺎر ﺑﻨﺪد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺪﺑﺨﺖ ‪ :‬ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ زن ﭘﻴﺮدارد‪.‬‬
‫اﻟﺪﻳﻮث ‪ :‬ﭘﻴﺮي ﻛﻪ زن ﺟﻮان دارد‪.‬‬
‫اﻟﻘﻮچ و اﻟﺸﺎﺧﺪار ‪ :‬آﻧﻜﻪ زﻧﺶ ﻗﺼ‪‬ﺔ وﻳﺲ و راﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻘﻮز ﺑﺎﻻي ﻗﻮز ‪ :‬ﻣﺎدر زن‪.‬‬
‫اﻟﻤﺮگ و اﻟﺠﻨﮓ ‪ :‬ﺧﺪﻣﺘﻜﺎر ﻛﺎﻫﻞ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺘﻜﺒﺮ و اﻟﻤﺘﺒﺨﺘﺮ و اﻟﻤﺘﻨﻌﻢ و اﻟﻤﺘﺪﻧﻖ و اﻟﻨﺎزك ‪ :‬اﻣﺮد ﺗﺎزه‪.‬‬
‫اﻟﻌﻠﻖ ‪ :‬ﺗﺎزه در ﻛﺎر آﻣﺪه‪.‬‬
‫اﻟﻤﺴﻠﻚ ‪ :‬ﭘﺎرﻳﻨﻪ‪.‬‬
‫اﻟﺤﻴﺰ ‪ :‬ﺧﺮ ﮔﻨﺪهاي ﻛﻪ رﻳﺶ ﺗﺮاﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺨﻨﺚ ‪ :‬ﺑﻪ ﻛﻤﺎل رﺳﻴﺪه‪.‬‬
‫اﻟﺼﻌﻠﻮك ‪ :‬دﺑﺎب‪.‬‬
‫اﻟﻤﻈﻠﻮم ‪ :‬ﭘﺴﺮي ﻛﻪ ﺑﮕﺎﻳﻨﺪ و ز‪‬ر‪‬ش ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻌﺸﻖ ‪ :‬ﻛﺎر ﺑﻴﻜﺎران‪.‬‬
‫اﻟﻤﻐﺒﻮن ‪ :‬ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺘﻮاﺿﻊ ‪ :‬ﻣﻔﻠﺲ‪.‬‬
‫اﻟﺬﻟﻴﻞ ‪ :‬واﻣﺪار‪.‬‬
‫ﻣﻮتاﻟﺤﺎﺿﺮ ‪ :‬اﺣﺘﻴﺎج‪.‬‬

‫‪٢٦٩‬‬
 ‫ﻗﻮه اﻟﻈﻬﺮ ‪ :‬زر و ﺳﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻟﻤﺪﺑﺮ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺧﺮﺟﺶ ﺑﻲ از دﺧﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺒﻞ اﻻﺣﺪ ‪ :‬ﺑﺎر ﺷﺮﻳﻌﺖ‪.‬‬

‫‪٢٧٠‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ‪ :‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺮدان و زﻧﺎن‪.‬‬

‫اﻟﺨﺎﺗﻮن ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺴﻴﺎر دارد‪.‬‬

‫اﻟﻜﺪﺑﺎﻧﻮ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪﻳﻚ ﻋﺎﺷﻖ ﻗﺎﻧﻊ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺨﺎﻧﻢ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺟﻤﺎع ﺑﻪراﻳﮕﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺎﺣﺐاﻟﺨﻴﺮ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﭘﻴﺮزﻧﻲ را ﺑﻪﺟﻤﺎﻋﻲ ﺑﻨﻮازد‪.‬‬
‫اﻟﻔﻘﻴﺮه ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻏﺮﻳﺒﺎن را ﺧﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻻرﻣﻮك ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻛﻮﻧﺴﻮ دادن ﺧﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﻴﮕﻢ ‪ :‬آﻧﻜﻪ از ﺟﻤﺎع ﺳﻴﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫اﻻﻛﭽﻲ ‪ :‬آﻧﻜﻪ از ﺣﺴﺮت ﺟﻤﺎع ﺳﻮزد‪.‬‬
‫اﻟﻨﺠﻴﺐاﻟﻄﺮﻓﻴﻦ ‪ :‬زﻧﻲ ﻛﻪ از ﻛﻮﻧﺴﻮ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺸﻠﻮارﺑﻨﺪ ‪ :‬ﭼﻠﺒﺮﻛﺲ و آﻧﻜﻪ زﻧﺎن ﻓﺎﺣﺸﻪ را ﭼﻠﺒﺮي ﮔﻮﻳﻨﺪ از اﻳﻨﺠﺎ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺮﻳﺶ ‪ :‬دﺳﺖآوﻳﺰ ﻣﺘﻔﻜﺮان‪.‬‬
‫اﻟﺠﻠﻖ ‪ :‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻔﻠﺴﺎن‪.‬‬
‫اﻟﻤﻜﺮر ‪ :‬ﺟﻤﺎع ﺣﻼل‪.‬‬
‫اﻟﺰﻧﺎ ‪ :‬ﻣﺜﻠﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺦاﻟﺨﻤﺎر ‪ :‬ﻃﻌﺎﻣﻲ ﻛﻪ زﻧﺎن از ﺑﻬﺮ ﺷﻮﻫﺮ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﻐﻠﻪاﻟﺒﺎﻃﻠﻴﻦ ‪ :‬ﻛﻴﺮي ﻛﻪ از ادﻳﻢ و ﻛﺎﺷﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﻜﺮ ‪ :‬دﺧﺘﺮي ﻛﻪ از ﻛﺲ دادن وﻗﻮف ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﺒﻜﺎره ‪ :‬اﺳﻢ ﺑﻲﻣﺴﻤﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺮوﺳﻴﺎه ‪ :‬ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر اول ﺑﻪﻣﻌﺸﻮق رﺳﺪ و ﻛﻴﺮش ﺑﺮﻧﺨﻴﺰد‪.‬‬

‫‪٢٧١‬‬
 ‫اﻟﺒﺮﻳﺪﻧﻲ ‪ :‬ﻛﻴﺮ او‪.‬‬
‫ﻧﻌﻢاﻟﺠﻨﻪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﮔﺬارد و ﺑﻪﻳﺎد ﭘﺴﺮ ﻳﺎ دﺧﺘﺮي ﺟﻠﻖ زﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺎراﻟﺠﻨﺐ ‪ :‬ﺑﻮق ﺣﻤﺎم‪.‬‬
‫اﻟﻤﺤﺘﻀﺮ ‪ :‬ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﺶ دﻣﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻤﻴﺖ ‪ :‬رﻳﺶ ﺑﺮآﻣﺪه‪.‬‬
‫اﻟﺮﻳﺶ ‪ :‬ﻣﻨﺸﻮر ﻋﺰل اﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻟﮕﺮﻳﺴﺘﻨﻲ ‪ :‬ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮﺷﺮوﺋﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﺶ ﺑﺮآﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻘﻮاد ‪ :‬ﻣﻘﺮب ﻣﻠﻮك‪.‬‬
‫اﻟﻤﺸﻜﻮر ‪ :‬ﺳﻌﻲ او‪.‬‬
‫و اﻳﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻪﻟﻔﻆ »ﻣﺸﻜﻮر« ﺧﺘﻢ ﺷﺪ ‪ ،‬اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ ﻣﻤﺎﺟﺮي ﺑﻪﻗﻠﻤﻲ ]از آﻧﭽﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻗﻠﻤﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺧﺪا آﻣﺮزش ﻣﻴﻄﻠﺒﻢ[‬

‫‪٢٧٢‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻔﺎت ﻣﻼ دو ﭘﻴﺎزه‬

‫اﻟﺨﺪا ‪ :‬ﺧﻮان ﻳﻐﻤﺎ‬

‫اﻟﺮﺳﻮل ‪ :‬ﺧﻴﺮ ﺧﻮاه دﺷﻤﻨﺎن‬
‫اﻟﻔﺮﺷﺘﻪ ‪ :‬ﭼﻐﻞ ﻣﺨﻔﻲ‬
‫اﻟﭙﺎدﺷﺎه ‪ :‬ﻛﺎﻣﻞ زﺑﺎن‬
‫اﻟﻮزﻳﺮ ‪ :‬ﻟﻌﻨﺘﻲ‬
‫اﻟﺒﺨﺸﻲ ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﻠﺦ‬
‫اﻟﻤﻨﺼﺒﺪار ‪ :‬ﻣﺒﻐﻮض ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬
‫اﻟﻨﻮاب ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺗﻐﺎﻓﻞ‬
‫اﻟﺴﺮدار ‪ :‬رﻳﺴﻤﺎن ﺟﺎروب‬
‫اﻟﺸﻘﻪدار ‪ :‬ﺑﻌﺪ ﻋﺰل ﻣﺮدك‬
‫اﻟﻜﻮﺗﻮال ‪ :‬ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻠﻚاﻟﻤﻮت‬
‫اﻟﻘﺎﺿﻲ ‪ :‬ﻣﻴﺦ در ﮔﻞ‬
‫اﻟﻤﻔﺘﻲ ‪ :‬ﺑﻴﺪﻳﻦ‬
‫اﻟﻤﺘﻮﻟﻲ ‪ :‬ﺧﺎص ﻧﻮﻳﺲ دﻓﺘﺮ ﻣﺮگ‬
‫اﻟﻮﻛﻴﻞ ‪ :‬ﻣﺠﺘﻬﺪ دروغ‬
‫اﻟﻘﺎﺿﻲ زاده ‪ :‬ﺣﺎﺷﻴﺔ ﺑﺎب اﺣﺘﻼم‬
‫اﻟﻤﺨﺪوم زاده ‪ :‬ﺟﺪ ﻓﺮوش‬

‫‪٢٧٣‬‬
 ‫اﻟﻤﻔﻠﺲ ‪ :‬ﻓﻲ اﻣﺎناﷲ‬
‫اﻟﺒﻴﻮﻗﻮف ‪ :‬ﻛﺮوري ﻣﺘﺪﻳﻦ‬
‫اﻟﻄﺎﻟﺐاﻟﻌﻠﻢ ‪ :‬ﮔﺮﺳﻨﺔ ازﻟﻲ‬
‫اﻟﻤﻼ ﻣﻜﺘﺒﻲ ‪ :‬ﻣﺎﻛﻴﺎن ﭼﺴﺒﻪدار‬
‫اﻟﺘﺤﻮﻳﻠﺪار ‪ :‬ﺗﺘﻮي ﻧﻘﺎره‬
‫اﻟﺘﻴﺰدو ‪ :‬ﻧﻮﻛﺮ ﺑﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ‬
‫اﻟﻤﺎﻫﻴﺎﻧﻪدار ‪ :‬ﺧﻮاﻫﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲِ ﻋﻤﺮ‬
‫اﻟﻨﺎﻣﻌﻘﻮل ‪ :‬ﻧﻮﻛﺮ ﺗﻌﻈﻴﻢﻃﻠﺐ‬
‫اﻟﺨﺎﻧﻪﺧﺮاب ‪ :‬آﻧﻜﻪ زن ﺧﻮش ﻃﺒﻊ در ﺧﺎﻧﻪ دارد‬
‫اﻟﻤﺤﺘﺴﺐ ‪ :‬آﻟﺖ ﻗﺎﺿﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن اوﺳﺖ‬
‫اﻟﺰﻳﺎره ‪ :‬ﺑﻬﺎﻧﻪﮔﺎه ﻓﺴﻖ‬
‫اﻟﻤﺠﺎور ‪ :‬ﻣﮕﺲ ﺑﻴﺤﻴﺎ‬
‫اﻟﻤﺴﺠﺪ ‪ :‬ﮔﻮزﮔﺎه ﻣﺴﺎﻓﺮان‬
‫اﻟﺪاﻧﺸﻤﻨﺪ ‪ :‬ﺧﻮرﺟﻴﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫اﻟﻤﻴﺮﻋﺪل ‪ :‬ﺗﺮازوي ﺑﻲﭘﻠﻪ‬
‫اﻟﺒﺪﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ‪ :‬ﻗﺎﺿﻲ‬
‫اﻻﻣﻴﺮزاده ‪ :‬ﻛﻮﻧﻲ ﺑﻪﻫﻮس‬
‫اﻟﺒﺎزاري ‪ :‬ﻣﻨﺼﻒ دﺷﻨﺎم‬
‫اﻟﭙ‪‬ﺮﻋﻴﺐ ‪ :‬ﻛﻢ روزﮔﺎر‬
‫اﻟﺘﻮاﺿﻊ ‪ :‬ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺨﻞ‬
‫اﻟﺴﭙﺎﻫﻲ ‪ :‬ﺳﺮﮔﺮدان‬

‫‪٢٧٤‬‬
 ‫اﻟﻤﺮداﻧﻪ ‪ :‬ﻣﺮگﺧﻮاه‬
‫اﻟﻜﺪﺧﺪا ‪ :‬ﻃﻮق دو ﺷﺎﺧﻪ در ﮔﻠﻮ‬
‫اﻟﺤﻤﺎﻣﻲ ‪ :‬زن ﻓﺮﺑﻪ‬
‫اﻟﻐﻼم ‪ :‬زن ﻧﺎزا‬
‫اﻻﻣﺮد ‪ :‬راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻬﻮت‬
‫اﻻﻣﺎم ‪ :‬ﻛﻠﻨﻚ ﭘﻴﺸﺮو‬
‫اﻟﻤﻘﺘﺪي ‪ :‬ﻛﻮن ﭘﺮﺳﺖ‬
‫اﻟﻨﻔﻞ ‪ :‬دﺳﺘﻮري ﻓﺮض‬
‫اﻟﮕﻮﺷﻪﻧﺸﻴﻦ ‪ :‬ﻣﻔﺘﺨﻮر‬
‫اﻟﺼﻮﻓﻲ ‪ :‬ﻗﺎﻃﻊاﻟﻄﺮﻳﻖ‬
‫اﻟﺒﻬﺎدر ‪ :‬ﻣﺮگﻃﻠﺐ‬
‫اﻟﺒﺮﻗﻊ ‪ :‬دﺑﺪﺑﺔ ﻛﺲ‬
‫اﻟﭙﺎﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪ ‪ :‬ﻛﺎﻫﺶ ﺟﺎن‬
‫اﻟﺸﻬﻴﺪ ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪﺧﺮاب روﺿﻪ ﺑﺮﭘﺎ‬
‫اﻟﻮاﻗﻌﻪ ﻧﻮﻳﺲ ‪ :‬ﮔﺮﺑﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﻮش‬
‫اﻟﻤﺮدك ‪ :‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻫﻢ ﻣﺸﺮب‬
‫اﻟﻄﺒﻴﺐ ‪ :‬ﭘﻴﻚ اﺟﻞ‬
‫اﻟﺒﻴﻤﺎر ‪ :‬ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺸﻖ ﺣﻜﻴﻤﺎن‬
‫اﻟﻘﻮرﭼﻲ ‪ :‬ﭘﺸﻢ ﺧﺎﻳﻪ‬
‫اﻟﻔﻼﻛﺖ ‪ :‬ﻧﺘﻴﺠﺔ ﮔﺪاﺋﻲ‬
‫اﻟﻌﻠﻴﻪ اﻟﻠﻌﻨﻪ ‪ :‬ﺣﺎﺟﻲ‬

‫‪٢٧٥‬‬
‫اﻟﻌﻠﻴﻪ اﻟﻌﻨﻪ و اﻟﻌﺬاب ‪ :‬آﻧﻜﻪ دوﺑﺎر ﺣﺞ ﻛﺮده‬
‫اﻻﻧﺸﺎءاﷲ ‪ :‬روزﻣﺮة دروﻏﮕﻮﻳﺎن‬
‫اﻟﺒﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ‪ :‬ﺳﻔﺎرﺷﻨﺎﻣﻪ‬
‫اﻻﺳﺘﻐﻔﺎر ‪ :‬وﻇﻴﻔﺔ ﻧﺎﺑﻜﺎران‬
‫اﻟﻤﺆذن ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﺧﻮاب‬
‫اﻟﺒﻲ ﺣﻴﺎ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻛﻮن ﺑﺴﻴﺎر داده ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻟﺒﺨﻴﻞ ‪ :‬ﺑﺎﮔﺪا وﻋﺪه‬
‫اﻟﻌﺠﺐ ‪ :‬ﻗﻠﻨﺪر ﻧﻤﺎزﮔﺬار‬
‫اﻟﻤﻼزاده ‪ :‬ﻛﺘﺎب ارزان ﻓﺮوش‬
‫اﻻوﻻد ‪ :‬ﺗﺴﻠﻲ دل و آزار ﺟﺎن‬
‫اﻟﺪردﺳﺮ ‪ :‬ﺳﻼم داﺋﻢ‬
‫اﻟﺒﻴﻤﺰه ‪ :‬ﺗﻌﺎرف ﺑﺴﻴﺎر‬
‫اﻟﺴﻴﺪ ‪ :‬ﻗﺒﺎﺣﺖ ﻧﺎﻓﻬﻢ‬
‫اﻟﻤﺘﻔﻜﺮ ‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫اﻟﺨﻮاص ‪ :‬ﺑﻨﺪ ﺗﻨﺒﺎن ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫اﻟﺨﻮﺷﺤﺎل ‪ :‬راه ﻛﻮﭼﻪ ﻛﺮد‬
‫اﻟﺸﺎﻋﺮ ‪ :‬دزد ﺳﺨﻦ‬
‫اﻟﻜﻮﻛﻨﺎري ‪ :‬زﻧﺪة ﻣﺮده‬
‫اﻟﻨﺎﻣﺮاد ‪ :‬اﻣﻴﺪوار ﻓﺮدا‬
‫اﻟﻘﻴﺎﻣﻪ ‪ :‬آﺗﺶ ﮔﺮم ﺑﻲﻛﻔﭽﻪ‬
‫اﻟﻤﺴﺨﺮه ‪ :‬وﺳﻴﻠﻪ در ﺑﻐﻞ‬

‫‪٢٧٦‬‬
 ‫اﻟﺨﻮﺷﻄﺒﻊ ‪ :‬ﺑﻲﻣﺬﻫﺐ‬
‫اﻟﺨﺮﮔﻮش ‪ :‬ﻟﺸﮕﺮ ﻣﻌﺬول‬
‫اﻟﺠﻮﻛﻲﻧﻮﻳﺲ ‪ :‬ﮔﻠﻪﺑﺎن ﻣﺮدم‬
‫اﻟﻨﺎﺧﻠﻒ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺳﺘﻲ‬
‫اﻟﻜﺎرِ ﺑﻴﻜﺎران ‪ :‬ﮔﺎدن ﭘﻴﺮزن‬
‫اﻟﺤﻴﺮان ‪ :‬ﻛﻨﻚ ﺑﻴﺨﺮﻳﺪار‬
‫اﻟﻤﻌﻠﻢ ‪ :‬ﻓﺎﺳﻖ ﻣﺤﺘﺮم‬
‫اﻟﻈﺎﻟﻢ ‪ :‬ﻛﺮده و ﻧﺎﻛﺮده ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﻟﺨﻠﺨﺎل ‪ :‬ﭘﺎﺳﺒﺎن ﻛﺲ‬
‫اﻟﻜﻮن ‪ :‬ﮔﻠﺨﻦ ﻛﺲ‬
‫اﻟﻤﻴﺮزا ‪ :‬ﺗﻜﻪ ﻛﻼن و ﻣﻨﺼﻒ ﺧﻮرد‬
‫اﻟﺒﻴﺮﻳﺶ ‪ :‬زن رو ﺑﺎز‬
‫اﻟﻬﻤﺸﻬﺮي ‪ :‬ﻋﺒﻴﺪان ﻣﻮروﺛﻲ‬
‫اﻟﻘﺎﻧﻮﻧﮕﻮي ‪ :‬ﭼﻐﻞ ﻣﺮوﺛﻲ‬
‫اﻟﺨﺎﻧﻪزاد ‪ :‬ﺑﺪ زﺑﺎن‬
‫اﻟﻤﺮدﻣﺎﻟﺪار ‪ :‬زن ﺑﻴﻨﻜﺎح‬
‫اﻟﺒﻴﮕﻢ ‪ :‬ﻓﺴﺎدﻛﺎر در ﭘﺮده‬
‫اﻟﺮﺷﻮت ‪ :‬درون دﺳﺘﺎر ﻗﺎﺿﻲ‬
‫اﻟﺘﻮﺷﻜﺠﻲ ‪ :‬ﮔﺎو ﮔﺎزر‬
‫اﻟﺒﻨﮕﻲ ‪ :‬واﺻﻞ ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫اﻟﺸﻴﻄﺎن ‪ :‬زن ﻣﺠﺮدان‬

‫‪٢٧٧‬‬
 ‫اﻟﺪﻧﻴﺎدار ‪ :‬ﺧﺮﻟﮕﺪ زن‬
‫اﻟﺒﻴﺎض ‪ :‬ﮔﻮاه ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫اﻟﻤﺮدﻣﺮدان ‪ :‬ﻛﻨﻚ ﮔﺎ‬
‫اﻟﺨﻮﺷﺪاﻣﻦ ‪ :‬ﺟﺎﺳﻮس ﺣﻤﺎع‬
‫اﻵﻳﻨﻪ ‪ :‬رﻳﺸﺨﻨﺪي روﺑﺮو‬
‫اﻟﻜﺮاﻣﻪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻨﺪد و ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ‬
‫اﻟﺒﺮادر ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﺧﺎﻧﮕﻲ‬
‫اﻟﻤﻌﺠﺰه ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺷﻄﺮﻧﺞ ﺑﻴﻨﺪ و ﻧﮕﻮﻳﺪ‬
‫اﻟﻨﺎﻧﺠﻴﺐ ‪ :‬ﭘﺪر ﮔﻮي‬
‫اﻟﺮﺳﻮم ‪ :‬ﮔﺮﻓﺘﺎري اوﻻد‬
‫اﻟﻨﺎﻗﺎﺑﻞ ‪ :‬ﻣﻨﺎﻗﺸﺔ ﻣﻴﺮاث ﺑﺎ ﺑﺮادران‬
‫ﺣﻘﻮقاﻟﻮاﻟﺪﻳﻦ ‪ :‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺎﺗﻢ‬
‫اﻟﻤﺮدود ‪:‬ﻣﻬﻤﺎن ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ روز‬
‫اﻟﻤﺴﻠﻤﺎن ‪ :‬ﻗﻔﺎﺧﻮار ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬
‫اﻻﻓﻐﺎن ‪ :‬ﺟﺎﻫﻞ‬
‫اﻟﻤﺮﺗﺪ ‪ :‬ﺑﺮادر در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮاﻫﺮ‬
‫اﻟﻤﻠﻮل ‪ :‬ﭘﺪر در ﺧﺎﻧﺔ دﺧﺘﺮ‬
‫اﻟﺮوﺳﻴﺎه ‪ :‬ﻗﺮﺿﺪار‬
‫اﻟﻘﻬﺮ ﺧﺪا ‪ :‬ﻧﺎﭘﺴﻨﺪي ﻣﺮدم‬
‫اﻟﻜﻤﻴﺎب ‪ :‬ﺧﺎدم اراده ﻓﻬﻢ‬
‫اﻻﻳﻤﺎن ‪ :‬ﻧﻘﺪ ﻛﻴﺴﻪ‬

‫‪٢٧٨‬‬
 ‫اﻟﻤﻀﻄﺮ ‪ :‬ﻗﺮﺿﺪار‬
‫اﻻرﺑﺎبزاده ‪ :‬ﮔﺮو ﮔﺬار‬
‫اﻻﻛﺎﺑﺮ ‪ :‬ﺑﻨﮕﺨﻮاران ﻣﺨﻔﻲ‬
‫اﻟﺠﻼد ‪ :‬ﺳﺎﺛﻞ از ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ‬
‫اﻟﻠﻮﻟﻲ ‪ :‬واﺟﺐاﻟﺘﻌﻄﻴﻢ‬
‫اﻟﻨﺎﻗﺎﺑﻞ ‪ :‬ﺣﺴﺪ‬
‫اﻟﺠﻬﻞ ﻣﺮﻛﺐ ‪ :‬دو ﺻﻮﻓﻲ در ﻳﻚ ﺟﺎ‬
‫اﻟﻬﻴﭻ ‪ :‬ﺟﻮاب ﻛﺎر ﺑﺪ‬
‫اﻟﺰﻣﺴﺘﺎن ‪ :‬آب ﺑﻴﻨﻲ‬
‫اﻟﺘﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ :‬ﺧﺎﻳﺔ دراز‬
‫اﻟﻔﺎﺗﺤﻪ ‪ :‬آﻟﺖ ﮔﺪاﺋﻲ‬
‫اﻟﻜﺒﻮﺗﺮﺑﺎز ‪ :‬اﻣﺮد ﻓﺮﻳﺐ‬
‫اﻟﺒﻠﻮچ ‪ :‬ﮔﻮز ﺷﺘﺮ‬
‫اﻟﻜﺘﺎﺑﺖ ‪ :‬راﻫﻨﻤﺎي ﻓﻼﻛﺖ‬
‫اﻟﻤﻬﻤﺎن ﻏﻴﺐ ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﻧﻮﻛﺮان‬
‫اﻟﺒﺴﻢاﷲ ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﺳﻴﺮي ﻣﺨﻮر‬
‫اﻟﺴﻼمﻋﻠﻴﻚ ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺧﻴﺰﻳﺪ و ﺗﻮاﺿﻊ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫اﻟﻤﻘﺒﻮل ‪ :‬ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪن ﻃﻌﺎم ﺑﻪ ﻧﻮﻛﺮان‬
‫اﻻﻟﺘﻘﺎءاﻟﺴﺎﻛﻨﻴﻦ ‪ :‬دوﻃﺎﻟﺐ در ﻳﻜﺠﺎ‬
‫اﻟﺰﺣﻤﻪ ‪ :‬ﻗﺮض ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‬
‫اﻟﻤﻨﻘﻄﻊ ‪ :‬اﻣﻴﺪ ﻋﻄﺎ‬

‫‪٢٧٩‬‬
 ‫اﻟﺨﺮﺧﺸﻪ ‪ :‬ﮔﺎو آﺑﺴﺘﻦ ﻗﺎﺿﻲ‬
‫اﻟﺨﺮاب ‪ :‬ﻛﺞ ﻓﻬﻢ در ﺿﺮب ﻳﻀﺮب ﻣﺸﻐﻮل‬
‫اﻟﺮﻣﻀﺎن ‪ :‬ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﺑﻬﺸﺖ در دوزخ ﻏﺮﻗﻴﺪن‬
‫اﻟﻐﻼم ﺑﺎوﻓﺎ ‪ :‬رازدار ﺑﻲﺑﻲ‬
‫اﻟﺒﻲﺑﻲ ﮔﺎ ‪ :‬ﻏﻼم ﭘﺎرﺳﻲ‬
‫اﻟﻨﺪاف ‪ :‬داهﮔﺎ‬
‫اﻟﺮﻳﺶ ‪ :‬دﺳﺖآوﻳﺰ ﻣﺘﻔﻜﺮان‬
‫اﻟﺴﮓ ﺟﻬﻨﻤﻲ ‪ :‬ﭘﻴﺎدة ﻗﺎﺿﻲ‬
‫اﻟﻐﺼﻪ ‪ :‬زﺑﻮن ﺑﻴﻦ‬
‫اﻟﭙﺴﺘﺎن ﻗﺤﺒﻪ ‪ :‬اﺳﺐ ﺑﺎرﮔﻴﺮ‬
‫اﻟﺠﻐﺘﺎ ‪ :‬ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮ ﺑﻲﻏﻴﺮت‬
‫اﻟﻘﺰﻟﺒﺎش ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﺶ‬
‫اﻟﻤﺎدر ﺑﻪﺧﻄﺎ ‪ :‬ﮔﺮﻳﺰان‬
‫اﻟﺒﻮﺳﻪ ‪ :‬وﻛﻴﻞ وﺻﻲ و ﭼﺎﺷﻨﻲ ﺟﻤﺎع‬
‫اﻟﺘﻮﺑﻪ ‪ :‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﮔﻤﺮاﻫﺎن‬
‫اﻟﺴﻌﻴﺪ ‪ :‬آﻧﻜﻪ روي ﻣﻔﺘﻲ ﻧﺪﻳﺪه‬
‫اﻟﺤﺎﻓﻆ ‪ :‬ﻗﻮل ﺧﺪا‬
‫اﻟﻔﺒﺎي اﻻء رﺑﻜﻤﺎ ﺗﻜﺬﺑﺎن ‪ :‬ﺗﺮﺟﻴﻊ ﺑﻨﺪ اﻟﻬﻲ‬
‫اﻟﺴﻮﮔﻨﺪ ‪ :‬ﻧﺎنﺧﻮرشِ دروﻏﮕﻮﻳﺎن‬
‫اﻟﺴﺒﺤﺎن رﺑﻚ اﻟﻌﺰه ‪ :‬ﺗﺨﻠﺺ اﻟﻬﻲ‬
‫اﻟﺤﻜﻮﻣﻪ ‪ :‬ﺑﻴﺰاري از آﺷﻨﺎﻳﺎن ﻗﺪﻳﻢ‬

‫‪٢٨٠‬‬
 ‫اﻟﺘﻨﻬﺎ ‪ :‬ﮔﻮزﻧﺪة ﺑﻪﻓﺮاﻏﺖ‬
‫اﻟﻨﻤﻜﻴﻦ ‪ :‬ﻛﻮن دوﻟﺘﻤﻨﺪان‬
‫اﻟﮕﻮز ‪ :‬ﺣﺎﻛﻢ ﭘﺎﻟﻴﺰ ﻓﺮوش‬
‫اﻟﺒﻲ ﻫﻤﺖ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ اﻧﺪك دادن ﺷﺮم دارد و ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎر دادن ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻧﻴﺎﺑﺪ‬
‫اﻟﻌﺮوض ‪ :‬اﻧﺪازه ﻃﺒﻊ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫اﻟﭙﺎﻛﺪاﻣﻦ ‪ :‬زﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ دوﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارد‬
‫اﻟﻤﺨﺒﻂ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻴﺖ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺳﺮ ﺟﻨﺒﺎﻧﺪ‬
‫اﻟﺪور و اﻟﺘﺴﻠﺴﻞ ‪ :‬ﺟﻤﺎع ﺑﺎ زن ﺧﻮﻳﺶ‬
‫اﻟﭙﺴﺮ ﺧﻮاﻧﺪه ‪ :‬ﺑﻴﻀﺔ ﺑﺎدي‬
‫اﻟﻠﺘﻪ ﺣﻴﺾ ‪ :‬ﻧﺴﻞ ﺷﻮﻫﺮ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ‬
‫اﻟﻔﻼﻛﺖ ‪ :‬ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻋﻠﻢ‬
‫اﻟﺨﺒﺎﺛﺖ ‪ :‬ﭼﻴﺰي ﻛﻪ از ﻋﺴﻞ ﺷﻴﺮﻳﻦﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻟﺰردار ‪ :‬ﺑﻲ اﺷﺘﻬﺎ‬
‫اﻟﻤﺮد ﺧﻮب ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻛﺎرت ﺑﺪو ﻧﻴﻔﺘﺎده‬
‫اﻟﻮﺑﺎل ‪ :‬ﻣﺤﺼﻞ ﻗﺮض‬
‫اﻟﺨﺎﻳﻪ ‪ :‬ﺑﻴﺦ رﻳﺶ‬
‫اﻟﺴﻮداﮔﺮ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺧﻮد در ﺳﻔﺮ ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﺎﺷﺪ و زﻧﺶ در ﺧﺎﻧﻪ در ﻛﺎر‬
‫اﻟﻮاﺟﺐ اﻟﭙﺮﻫﻴﺰ ‪ :‬آﻧﻜﻪ در ﺳﺨﻦ دﻧﺪان ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫اﻟﺴﺎده ‪ :‬ﺑﻲﺷﺮم‬
‫اﻟﻜﺲ ‪ :‬ﻣﻘﺮاض ﺟﺪاﺋﻲ ﺑﺮادران‬
‫اﻟﺘﻌﻈﻴﻢ ‪ :‬دﻓﻊ ﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‬

‫‪٢٨١‬‬
 ‫اﻟﻤﺘﻮﻛﻞ ‪ :‬ﭼﺸﻢ ﺑﺮ در‬
‫اﻟﺮاﺳﺘﮕﻮ ‪ :‬دﺷﻤﻦ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬
‫اﻟﻤﻼ ‪ :‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟ‪‬ﻨَﺐ‬
‫اﻟﻤﻌﻠﻢ ‪ :‬ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮن داده‬
‫اﻟﻤﻨﻜﺮ و ﻧﻜﻴﺮ ‪ :‬ﺧﺪﻣﺘﻲ ﻃﻠﺐ‬
‫اﻟﺨﺒﻂ ‪ :‬ﭘﻴﺮي و ﮔﻤﺎن ﺟﻮاﻧﻲ‬
‫اﻟﺤﺎﺗﻢ ‪ :‬ﻛﻮن ﻣﻔﺖ ده‬
‫اﻟﺪاغ دار ‪ :‬ﭘﺪر ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﺴﺮ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫اﻟﻌﺰراﺋﻴﻞ ‪ :‬ﻗﺎﺿﻲ ﺑﺎ ﺑﺮادران‬
‫اﻟﺰﻫﺪ ‪ :‬ﭘﺮدة ﻟﻮﻧﺪي‬
‫اﻟﻤﺤﺒﺖ ‪ :‬اﺑﺘﺪاي ﺧﺒﻂ‬
‫ﻋﺸﻖ ‪ :‬ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﺒﻂ‬
‫اﻟﻌﺎﺷﻖ ‪ :‬دﻳﻮﺛﻲ اﻓﺴﻮن‬
‫اﻟﺸﻮم ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺗﺎ ﺧﺪﻣﺖﮔﺬار ﻫﻤﻪ از او راﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫اﻟﭽﺮﻛﻴﻦ ‪ :‬ﺧﺎدم ﻣﻮروﺛﻲ‬
‫اﻟﻴﺎوهﮔﻮ ‪ :‬ﺧﻮشﻃﺒﻊ ﺻﺮﻳﺢ‬
‫اﻟﻜﺬب ‪ :‬در ﻫﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪاﷲ‬
‫اﻟﺪﻳﻦ ‪ :‬ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻣﺘﻘﺪﺳﻲ‬
‫اﻟﺒﺎﻗﻲ ‪ :‬رﺿﺎي اﻟﻬﻲ‬

‫‪٢٨٢‬‬
 ‫ﻣﻠﺤﻘﺎت‬

‫اﻟﻤﺮدهﺷﻮر ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﮔﺎه ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ را ﺑﺸﻮﻳﺪ‬

‫اﻟﻔﺸﺎر ﻗﺒﺮ ‪ :‬آﻏﻮش ﭘﻴﺮزن‬
‫اﻟﻘﺴﻢ ‪ :‬ﺷﺎﻫﺪ دروغ‬
‫اﻻﺑﺮام ‪ :‬ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼت‬
‫اﻟﻤﻀﺤﻚ ‪ :‬ﻣﻔﻠﺲ ﺑﺎ داﻋﻴﻪ‬
‫از ﺳﮓ ﻛﻤﺘﺮ ‪ :‬ﺻﻮﻓﻲ ﻛﺞ ﺧﻠﻖ‬
‫ﺻﺎﺛﻢ اﻟﺪﻫﺮ ‪ :‬ﻛﺲ ﭘﻴﺮزن‬
‫ﻗﺎﺋﻢاﻟﻠﻴﻞ ‪ :‬ﻛﻴﺮ ﻋﺮب‬
‫ﺧﻮان ﻳﻐﻤﺎ ‪ :‬ﭘﺴﺮ را ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺳﭙﺮدن‬
‫اﻟﻤﻌﺼﻮم ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺑﻪ دﺳﺖِ ﺳﺮﺗﺮاشِ ﺑﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﻮد‬
‫اﻟﺮﺑﺎﻧﻲ ‪ :‬دﻻك رﻳﺸﺪار‬
‫اﻟﺤﻤﻴﻢ ‪ :‬ﻋﺮق او‬
‫اﻟﺴﻤﻮم ‪ :‬ﻧﻔﺲ او‬
‫اﻟﻌﺬاب ‪ :‬ﺑﻮي ﺑﻐﻞ او‬
‫اﻟﺰﻗﻮم ‪ :‬اﺟﺮت او‬
‫اﻟﺴﻞ و اﻟﺪق ‪ :‬ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺑﺪ‬
‫اﻟﺨﻴﺎط ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺟﺎﻣﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﺪوزد‬
‫اﻟﻨﺎﻣﻮزون ‪ :‬ﺷﻌﺮ ﻋﺮﺑﻲ‬

‫‪٢٨٣‬‬
 ‫اﻟﻜﻮﺳﻪ ‪ :‬ﺧﺎﻳﺔ ﻧﻮره ﻛﺸﻴﺪه‬
‫اﻟﺤﻖ ﻫﻤﺨﻮاﺑﮕﻲ ‪ :‬ﮔﺎﺋﻴﺪن زن در ﻧﺰاع‬
‫ﻃﻮق اﻟﻠﻌﻨﻪ ‪ :‬داﻣﺎد ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫اﻟﺮﺷﻴﺪ ‪ :‬ﺑﻴﺤﻴﺎ‬
‫اﻟﻤﻼ ‪ :‬ﻣﻠﻚاﻟﻤﻮت اﻃﻔﺎل‬
‫اﻟﻌﺎﻓﻴﻪ ‪ :‬ﻛﺲ ﺑﻲ ﻣﻮ و ﺟﻮان ﻋﺮب‬
‫اﻟﺮوحروان ‪ :‬ﺳﻮاري ﻧﻴﻚ‬
‫ﻗﺎﺑﺾاﻻرواح ‪ :‬دوﺳﺖ ﺳﺨﻦ ﻧﺎﻓﻢ‬
‫اﻟﻜﻮدن ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﺷﻌﺮ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻧﻮﻳﺴﺪ و ﻣﻀﻤﻮن و ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺪاﻧﺪ‬
‫اﻟﺤﻜﻪ ‪ :‬ﻣﺮض اﻛﺎﺑﺮ‬
‫اﻟﻤﺎﻳﻮس ‪ :‬ﭘﻴﺮزن از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده‬
‫اﻟﻨﻤﻚ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻛﺲ را ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫اﻟﻨﻌﻮذﺑﺎﷲ ‪ :‬ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﺸﻴﻦ‬
‫اﻟﺴﻴﺮ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻧﺨﻮرد‬
‫اﻟﺨﻴﺮ ‪ :‬آﻧﭽﻪ ﻧﺒﻴﻨﺪ‬
‫اﻟﺸﭙﺶ ‪ :‬ﻧﻘﺪ او‬
‫اﻻﺣﺘﻼم ‪ :‬ﺟﻤﺎع او‬
‫اﻟﺒﻲﺣﻤﻴﺖ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫اﻟﻤﺤﺘﻀﺮ ‪ :‬ﺟﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺶ ﺑﺪﻣﺪ‬
‫اﻟﺒﻴﻤﺰه ‪ :‬ﻛﻠﻤﺎت او‬
‫اﻟﺒﺎرد ‪ :‬ﻋﺸﻮة او‬

‫‪٢٨٤‬‬
 ‫ﺟﺎراﻟﺠﻨﺐ ‪ :‬ﺑﻮق ﺣﻤﺎم‬
‫اﻟﻤﺆﻧﺚ ﺳﻤﺎﻋﻲ ‪ :‬ﻣﺮدي ﻛﻪ ﮔﻮش ﺑﻪ ﺳﺨﻦ زن دﻫﺪ‬
‫اﻟﺘﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ‪ :‬ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺴﺘﺎن‬
‫ﺑﻴﺖاﻟﻈﺮﻳﻒ ‪ :‬ﻣﺠﻠﺲ درس ﻋﻠﻤﺎ‬
‫اﻟﻔﺮاﻏﻪ ‪ :‬ﻣﺮگ زن‬
‫اﻻﻣﺮد ‪ :‬ﺛﺎﻧﻲ اﺛﻨﺘﻴﻦ زن‬
‫اﻟﻜﺒﺮ ‪ :‬دوﻟﺘﻤﺮدي‬
‫اﻟﻤﻼﻟﺖ ‪ :‬ﺑﻲ ﭼﻴﺰي‬
‫اﻟﻌﺎروغ ‪ :‬ﮔﻮز واروﻧﻪ‬
‫اﻟﺘﺎﺟﺮ ‪ :‬ﻣﻀﺎرﺑﻪ ﻛﺎر ﻋﻠﻤﺎ‬
‫اﻟﻨﺴﻴﻪ ‪ :‬آﻧﭽﻪ واﭘﺲ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫اﻟﺰﻧﺎ ‪ :‬ﺟﻤﺎع ﺣﻼل‬
‫اﻟﺨﻨﺎق ‪ :‬ﻣﻬﻤﺎن داﺋﻤﻲ‬
‫اﻟﺼﺎﺣﺐ ﻣﻨﺼﺐ ‪ :‬دزد ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻴﺮ‬
‫اﻟﺨﺎم ﻃﻤﻊ ‪ :‬آﻧﻜﻪ از اﻓﻴﻮﻧﻲ ﻳﺎري ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫اﻟﻨﺰول ﺑﻼ ‪ :‬آﻣﺪ و ﺷﺪ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎران‬
‫اﻟﻤﻨﺎﻓﻖ ‪ :‬ﻣﻘﺒﻮل ﻃﺒﺎع‬

‫***‬

‫‪٢٨٥‬‬
 ‫از ﻛﺘﺐ اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪه ‪:‬‬

‫اﻟﺸﺎهﻧﺸﻴﻦ ‪ :‬ﺑﻬﻠﺔ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬

‫اﻟﺨﻮاب ﻋﻴﺶ ﺑﻴﻨﻮاﻳﺎن‬
‫اﻟﺨﻠﺨﺎل ‪ :‬اﻧﮕﺸﺘﺮي ﭘﺎ‬
‫اﻟﺤﻴﻮان ‪ :‬آﻳﻨﺪة ﺑﻲﻫﻨﮕﺎم‬
‫اﻟﺪﻋﺎي ﺧﻴﺮ ‪ :‬اﺣﺴﺎن ارزان‬
‫اﻟﺘﻨﺪرﺳﺘﻲ ‪ :‬دﻟﻴﻞ ﻋﻔﺖ‬
‫اﻟﺪوﺳﺖ ‪ :‬آﻧﻜﻪ ﮔﻤﺎن ﻧﻴﻚ ﺑﺮو دارﻳﻢ‬
‫اﻟﺴﺎق ‪ :‬ﮔﺮدنﺑﻨﺪ ﻗﻴﻤﺘﻲ‬
‫اﻟﺰﻳﺮ ﺟﺎﻣﻪ ‪ :‬ﻣﺤﺮم ﺧﺎص‬
‫اﻟﻌﺎﺷﻖ ‪ :‬اﺳﻢ ﻓﺎﻋﻞ‬
‫اﻟﻤﻌﺸﻮق ‪ :‬اﺳﻢ ﻣﻔﻌﻮل‬
‫اﻟﻌﺸﻖ ‪ :‬ﻣﺼﺪر ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﻦ اﺛﻨﺘﻴﻦ‬
‫اﻟﻮارث ‪ :‬ﻣﺘﺴﻠﻲ‬
‫اﻻﻣﻴﺪ ‪ :‬ﻛﺸﻜﻮل ﻓﻘﺮا‬
‫اﻟﺒﺪو ‪ :‬ﻋﻨﻮاﻧﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻏﻀﺐ ﻫﻢ دارد‬
‫اﻟﺒﺨﺘﻴﺎري ‪ :‬رﺟﻮﻓﻪاي ﻛﻪ در دﻫﺎنﻫﺎﺳﺖ و ﻛﺴﺶ ﺑﺎور ﻧﺪارد‬
‫اﻟﺸﺒﻨﻢ ‪ :‬اﺷﻚ ﭼﺸﻢ ﺷﺐ‬
‫اﻟﻜﺪﺧﺪاﺋﻲ ‪ :‬ﺗﺪارك ﺷﺎخزﻧﻲ و ﺷﺎخداري‬

‫‪٢٨٦‬‬
 ‫اﻟﺰﺑﺎن ‪ :‬دوراﻧﺪاز ﭘﺮ ﻣﻨﺰل‬
‫اﻟﻘﺎﺑﻠﻪ ‪ :‬درﺑﺎن ﻛﺲ‬
‫اﻟﻘﺎﺑﻠﻴﻪ ‪ :‬ﺧﻄﺎيِ ﻋﻔﻮ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‬
‫اﻟﭽﺸﻢ ‪ :‬دروازة دل‬
‫اﻟﻜﻠﻚ ‪ :‬وداﻋﻨﺎﻣﺔ زﻣﺴﺘﺎن‬
‫اﻟﻤﺠﻠﺪ ‪ :‬ﺧﻴﺎط ﻛﺘﺎب‬
‫اﻟﻨﺎدر ‪ :‬زن ﻣﻌﻘﻮلﮔﻮ‬
‫اﻟﺨﻠﻖ ‪ :‬ﺷﺤﻨﺔ ﻋﺸﻖ‬
‫اﻟﻐﺮاﺑﻪ ‪ :‬ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ و ﺛﻨﺎﮔﻮﺋﻲِ دﻳﮕﺮان‬

‫‪٢٨٦‬‬
 ‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻗﻠﻨﺪران‬

‫ﻧﺎﻣﻪ از ‪:‬‬
‫اﻧﺸﺎء ﺷﻴﺦ ﺷﻬﺎباﻟﺪﻳﻦ ﻗﻠﻨﺪر‪.‬‬

‫ﺳﻠﻄﺎن وﻗﺖ ﺗﻴﺰ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻲ ﺳﺮاك وﺟﻮد ﺑﺨﻴﻪ روي ﺑﺴﺎط ﻛﻮز ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺎ‬
‫ﺑﻮﺣﺴﻦ ﻗﻠﻨﺪر دام ﺗﺠﺮﻳﺪه از راه ﻛﺮم و ﻣﺮدان اﺳﻼم و ﺻﻔﺎ ﭘﻴﺶ از ﻋﺸﺎق‬
‫ﻣﻔﺮد ﺧﻮد ﻋﺒﺪل ﻳﺮدي ﻗﺒﻮل ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻧﮕﺮان اوﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺻﺒﺎح ﻣﺰﻳﺪ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ او را در ﭘﺎي ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻣﻲرود‪ .‬ﻓﻘﻴﺮه را ﺳﻼم‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﻴﭽﺎرﮔﻲ ﻋﺮﺿﻪ دارد اﺧﻲ دروﻳﺸﺎن دﻳﻮاﻧﺔ روﻣﻲ ﺑﻪ درﻳﻮزة ﺧﺎﻃﺮﻫﺎ و‬
‫زﻳﺎرت ﻣﺮدان ﻣﺴﺎﻓﺮ آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮاد دﻳﻮاﻧﮕﺎن آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺒﺮﻛﻲ از‬
‫اﺳﺮار ﺧﺎص آن ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺨﺸﺶ ﺟﺰ روان رواﻧﻪ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ دوش دو ﻗﻠﻨﺪر از‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻏﺎﻳﺐ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز ﭼﻮن ﻗﻠﻨﺪران ﺑﺎ ﺳﺘﺮهﻛﺎري و ﺻﻔﺎي ﺻﻮرت ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﺮ زﺧﻢ ﻫﺮدو ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺣﺎل ﭼﻮن ﻗﻠﻨﺪران آن ﺣﺎل‬

‫‪٢٨٧‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ ﻗﻠﻨﺪري اﻧﮕﺸﺖ ﻛﺎر ﻗﻠﻨﺪراﻧﻪ رﻓﺖ و ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻃﺎق‬
‫ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﭘﺎي ﻣﺎﭼﺎن ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺠﺮﻳﺪ از ﻟﻨﮕﺮ ﺳﻔﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ آن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮ ﻣﺰﻳﺪ از وﻗﺖ ﺑﺎ ﻳﺰﻳﺪ ﺷﺌﻲاﷲ ﻣﺮدان‪.‬‬
‫ﺻﺒﺎحاﻟﺨﻴﺮ و اﻟﺴﻼﻣﻪ‬

‫ﺟﻮاب از ‪:‬‬
‫اﻧﺸﺎء ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻦ ﺣﺴﺎماﻟﻬﺮوي‪.‬‬

‫ﺗﺤﻔﻪ و ﺗﺒﺮﻛﻲ ﻛﻪ ﺷﻮرﻳﺪه وﻗﺖ‪ ،‬ﻋﺸﺎق ﻣﺮدان‪ ،‬ﻣﻔﺮد ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻧﺮﺑﺨﻴﻪ روزﮔﺎر‪،‬‬
‫اﺧﻲ »داود ﺗﺮﻣﺬي« ﺑﺎ ﺧﺎك ﻧﺸﻴﻨﺎن آن ﭘﺎي ﻋﻠﻢ در ﻗﻠﻢ آوردي ﺑﻮد‪ ،‬از دﺳﺖ‬
‫اﺑﺪال روﻣﻲ رﺳﻴﺪ ﺧﻴﺮ ﻣﻘﺪم ﮔﻔﺘﻪ آﻣﺪ اي واﷲ ﻣﺴﺎﻓﺮان آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‬
‫و ﺑﺮ ﻳﺎد آن ﻧﺎﻣﺮاد اوپ اوپ اﻳﭗ زدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺒﺮﻛﻲ از اﺳﺮار ﺧﺎص اﻳﻦ ﻣﺰار‬
‫درﻳﻮزه رﻓﺘﻪ ﻗﻠﻴﻞ و ﻛﺜﻴﺮ ﺣﺼﺔ ﻛﺤﻠﻮل او ﺑﺮ دﺳﺖ اﺑﺪال روﻣﻲ رواﻧﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺌﻲاﷲ ﻣﺮدان ﻓﻘﻴﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻚ ﭘﺎﻻن ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ آب ﻣﻴﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻔﺮه‬
‫وﻗﻒ روﻧﺪﮔﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ آن ﺳﻔﺮه‪ ،‬دﻳﻚ ﻋﺮقﭼﻴﻦ و ﺳﻴﻨﻪﭘﻮش‬
‫رواﻧﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺑﺮزﻟﻪ ﺑﻨﺪ ﺷﺮف ﺷﻴﺮازي ﺑﺮ ﺧﺎدم ﺑﺎ ﺑﻮ دﺳﺖ‬
‫راﻧﺪه ﺑﻲ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺳﺮ ﺣﻠﻘﻪ از اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺳﺠﻮد ﭘﺲ دﻳﻮاري ﻛﺮده از‬
‫اﻧﺒﺎﻧﭽﻪﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺳﻼح ﭘﺎرهﻫﺎ ﺑﺮده ﺑﺮ آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ آﻣﺪ‪ .‬اﮔﺮ در آن‬
‫ﻛﻮﺷﺎﻧﻪ ﺳﺮ در ﻛﻨﺪ ﻣﺎﺟﺮا ﻛﺮده‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻣﻼﻣﺖ در ﮔﺮدﻧﺶ ﻧﻬﻨﺪ و زﻧﻚ و ﻃﻮق‬
‫ﻗﻄﺐ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﺑﺎ ﺣﻴﺪرزاده از وي ﺑﺎزﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬ﺻﻔﺎي ﻣﺮدان دﻳﻚ ﭘﺎﻻن ﺳﻔﺮ‬
‫ﻛﺮدن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺮ ﻣﺰﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﻖﱢ ﺑﺎﻳﺰﻳﺪ واﻟﺴﻼم‪*.‬‬

‫‪٢٨٩‬‬
‫* اﺳﻦ دو ﻣﻜﺘﻮب ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ اﻧﺸﺎء ﻗﻠﻨﺪران زﻣﺎن ﻧﮕﺎرش ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻧُﺴﺦ دﻳﮕﺮ و ﺗﺼﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٢٨٩‬‬
 ‫اﺧﻼق اﻟﺸﺮاف‬

‫ﺑﺎب اول ‪ -‬در ﺣﻜﻤﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫ﺣﻜﻤﺎ در ﺣﺪ ﺣﻜﻤﺖ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪» :‬اﻟﺤﻜﻤﺖ اﺳﺘﻜﻤﺎل اﻟﻨﻔﺲ اﻻﻧﺴﺎﻧﻴﻪ ﻓﻲ ﻗﻮﺗﻬﺎ‬

‫اﻟﻌﻠﻤﻴﺖ و اﻟﻌﻤﻠﻴﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻟﻌﻠﻤﻴﻪ ﻓﺎﻧﻬﺎ ﺗﻌﻠﻢ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﻻﺷﻴﺎء ﻛﻤﺎﻫﻲ‪ .‬و اﻣﺎ‬
‫اﻟﻌﻤﻠﻴﻪ ﻓﺎﻧﻬﺎ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣﻠﻜﺖ ﻧﻔﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﻬﺎ ﺗﻘﺪر ﻋﻠﻲ اﺻﺪار اﻻﻓﻌﺎل اﻟﺠﻤﻴﻠﻪ و‬
‫اﻻﺣﺘﺮاز ﻋﻦ اﻻﻓﻌﺎل اﻟﻘﺒﻴﺤﻪ و ﺗﺴﻤﻲ ﺧﻠﻘﺎ« ﻳﻌﻨﻲ در ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ دو ﻗﻮه‬
‫ﻣﺮﻛﻮز اﺳﺖ و ﻛﻤﺎل او ﺑﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ آن ﻣﻨﻮط‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻗﻮة ﻧﻈﺮي و ﻳﻜﻲ ﻗﻮه‬
‫ﻋﻤﻠﻲ‪ .‬ﻗﻮة ﻧﻈﺮي آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﻮق او ﺑﻪ ﺳﻮي ادراك ﻣﻌﺎرف و ﻧﻴﻞ ﻋﻠﻮم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻣﻘﺘﻀﺎي آن ﺷﻮق ﻛﺴﺐ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺷﻴﺎء ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﻖ‬

‫‪٢٩٠‬‬
 ‫اوﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻏﺮض ﻛﻠﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﺟﻤﻠﺔ ﻣﻮﺟﻮدات اﺳﺖ )ﺗﻌﺎﻟﻲ و ﺗﻘﺪس( ﻣﺸﺮف ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ دﻻﻟﺖ‬
‫آن ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم اﺗﺤﺎد رﺳﺪ و دل او ﺳﺎﻛﻦ و ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﮔﺮدد ﻛﻪ »اﻻ ﺑﻪ ذﻛﺮ اﷲِ ﺗﻄﻤﺌﻦ اﻟﻘﻠﻮب« و ﻏﺒﺎر ﺷﺒﻬﺖ و زﻧﮓ ﺷﻚ از ﭼﻬﺮة‬
‫ﺿﻤﻴﺮ و آﻳﻴﻨﺔ ﺧﺎﻃﺮ او ﺳﺘﺮده ﮔﺮدد ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻔﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ در آﻣﺪ ﻳﻘﻴﻦ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬و ﻗﻮة ﻋﻤﻠﻲ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﻮا و اﻓﻌﺎل ﺧﻮد را ﻣﺮﺗﺐ و ﻣﻨﻈﻮم‬
‫ﮔﺮداﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ و ﻣﻮاﻓﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ آن ﻣﺴﺎوات اﺧﻼقِ‬
‫او ﻣﺮﺿﻲ )ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه( ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه اﻳﻦ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺑﺪﻳﻦ درﺟﻪ در ﺷﺨﺺ ﺟﻤﻊ‬
‫آﻳﺪ او را اﻧﺴﺎن ﻛﺎﻣﻞ و ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺧﺪا ﺗﻮان ﮔﻔﺖ و ﻣﺮﺗﺒﻪ اواﻋﻠﻲ ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻮع‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻓﺮﻣﻮده‪» :‬ﺗﺆﺗﻲ اﻟﺤﻤﺖ ﻣﻦ ﻳﺸﺎء و ﻣﻦ ﻳﺆﺗﻲ‬
‫اﻟﺤﻜﻤﺖ ﻓﻘﺪاوﺗﻲ ﺧﻴﺮاً ﻛﺜﻴﺮاً« ]ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺧﻮاﻫﺪ داﻧﺶ وﺣﻜﻤﺖ ﺑﺨﺸﺪ و ﻛﺴﻲ را‬
‫ﻛﻪ داﻧﺶ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﺧﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ[ و روح او ﺑﻌﺪ ﻓﺮاق ﺑﺪن ﺑﻪ ﻧﻌﻴﻢ‬
‫ﻣﻘﻴﻢ و ﺳﻌﺎدت اﺑﺪ و ﻗﺒﻮل ﻓﻴﺾ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮔﺮدد‪:‬‬

‫وﻳﻦ ﻛﺎر دوﻟﺖ اﺳﺖ ﻛﻨﻮن ﺗﺎ ﻛﻪ را رﺳﺪ‬

‫ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺬﻫﺐ ﻗﺪﻣﺎ و ﺣﻜﻤﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫‪٢٩٢‬‬
‫ﭼﻮن ﺑﺰرﮔﺎن و زﻳﺮﻛﺎن ﺧﻮردهدان ﻛﻪ اﻛﻨﻮن روي زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ذات ﺷﺮﻳﻒ اﻳﺸﺎن‬
‫ﻣﺸﺮف اﺳﺖ در ﺗﻜﻤﻴﻞ روح اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﺮﺟﻊ و ﻣﻌﺎد آن ﺗﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و‬
‫ﺳﻨﻦ و آراي اﻛﺎﺑﺮ ﺳﺎﺑﻖ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺑﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺧﺪﻣﺘﺸﺎن را ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪات‬
‫اﻧﻜﺎري ﺗﻤﺎم ﺣﺎﺻﻞ آﻣﺪ‪ .‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻛﺸﻒ ﺷﺪ ﻛﻪ روح ﻧﺎﻃﻘﻪ اﻋﺘﺒﺎري‬
‫ﻧﺪارد و ﺑﻘﺎي آن ﺑﻪ ﺑﻘﺎي ﺑﺪن ﻣﺘﻌﻠﻖ اﺳﺖ و ﻓﻨﺎي آن ﺑﻪ ﻓﻨﺎي ﺟﺴﻢ‬
‫ﻣﻮﻗﻮف و ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ اﻧﺒﻴﺎ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪﻛﻪ او را ﻛﻤﺎل و ﻧﻘﺼﺎﻧﻲ ﻫﺴﺖ و‬
‫ﺑﻌﺪ ﻓﺮاق ﺑﺪن ﺑﻪ ذات ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻢ و ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻣﺤﺎل اﺳﺖ و ﺣﺸﺮ و ﻧﺸﺮ‬
‫اﻣﺮي ﺑﺎﻃﻞ‪ .‬ﺣﻴﺎت ﻋﺒﺎرت از اﻋﺘﺪال ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﺪن ﻣﺘﻼﺷﻲ‬
‫ﺷﺪ آن ﺷﺨﺺ اﺑﺪاً ﻧﺎﭼﻴﺰ و ﺑﺎﻃﻞ ﮔﺸﺖ‪.‬آﻧﭽﻪ ﻋﺒﺎرت از ﻟﺬات ﺑﻬﺸﺖ و‬
‫ﻋﻘﺎب دوزخ اﺳﺖ ﻫﻢ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﺠﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻔﺘﻪ‪:‬‬

‫آن را ﻛـﻪ دادهاﻧﺪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎش دادهاﻧﺪ‬

‫واﻧﺮا ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ وﻋﺪه ﺑﻪ ﻓﺮداش دادهاﻧﺪ‬

‫ﻻﺟﺮم از ﺣﺸﺮ و ﻧﺸﺮ و ﻋﻘﺎب و ﻋﺬاب و ﻗﺮب و ﺑﻌﺪ و رﺿﺎ و ﺳﺨﻂ و ﻛﻤﺎل‬
‫و ﻧﻘﺼﺎن ﻓﺮاﻗﺘﻲ ﺗﻤﺎم دارﻧﺪو ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ آﻧﻜﻪ ﻫﻤﻪ روزه ﻋﻤﺮ در ﻛﺴﺐ‬
‫ﺷﻬﻮات و ﻧﻴﻞ ﻟﺬات ﻣﺼﺮوف ﻓﺮﻣﻮده‪ ،‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫اي آﻧﻜﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻬﺎر و ﻫﻔﺘﻲ‬

‫وز ﻫﻔﺖ و ﭼﻬﺎر داﺋﻢ اﻧﺪر ﺗﻔﺘﻲ‬

‫‪٢٩٣‬‬
 ‫ﻣﻲﺧﻮر ﻛﻪ ﻫﺰار ﺑﺎر ﺑﻴﺸﺖ ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺑﺎز آﻣﺪﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮ رﻓﺘﻲ رﻓﺘﻲ‬

‫و اﻛﺜﺮ اﻳﻦ رﺑﺎﻋﻲ در ﺻﻨﺪوﻗﻪ ﮔﻮر ﭘﺪران ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪:‬‬

‫زﻳﻦ ﺳﻘﻒ ﺑﺮون رواق و دﻫﻠﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﺟﺰ ﺑﺎ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﻋﻘﻠﻲ و ﺗﻤﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻛﻪ وﻫﻢ ﻛﺮده ﻛﺎن ﭼﻴﺰي ﻫﺴﺖ‬
‫ﺧﻮش ﺑﮕﺬر ازﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻛﺎن ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺧﻮن و ﻣﺎل و ﻏﺮض ﺧﻠﻖ ﭘﻴﺶ اﻳﺸﺎن‬
‫ﺧﺎر و ﺑﻲﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺮاو ﻳﻚﺟﺮﻋﻪ ﻣﻲ ﻫﻤﺮﻧﮓِآذر‬

‫ﮔـﺮاﻣﻲ ﺗــﺮ ز ﺻﺪ ﺧـﻮن ﺑـﺮادر‬

‫اﻟﺤﻖ زﻫﻲ ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺼﻔﻴﻪ‬
‫ﻋﻘﻞ و روح ﻣﺤﺠﻮب ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻲزﺣﻤﺘﻲ ﺑﺮ اﻳﺸﺎن ﻛﺸﻒ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢٩٤‬‬
 ‫ﺑﺎب دوم ‪ -‬در ﺷﺠﺎﻋﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫ﺣﻜﻤﺎ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻔﺲ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺳﻪ ﻗﻮه ﻣﺘﺒﺎﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺪر اﻓﻌﺎل‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﻗﻮه ﻧﺎﻃﻘﻪ ﻛﻪ ﻣﺒﺪاء ﻓﻜﺮ و ﺗﻤﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬دوم ﻗﻮه ﻏﻀﺒﻲ و‬
‫آن اﻗﺪام ﺑﺮ اﺣﻮال و ﺷﻮق ﺗﺮﻓﻊ و ﺗﺴﻠﻂ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻮم ﻗﻮة ﺷﻬﻮاﻧﻲ ﻛﻪ آن را‬
‫ﺑﻬﻴﻤﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ و آن ﻣﺒﺪاء ﻃﻠﺐ ﻏﺬا و ﺷﻮق ﺑﻪ ﻣ‪Ĥ‬ﻛﻞ و ﻣﺸﺎرب و ﻣﻨﺎﻛﺢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﺪال ﺑﻮد در ذات ﺧﻮد و ﺷﻮق ﺑﻪ اﻛﺘﺴﺎب‬
‫ﻣﻌﺎرف ﻳﻘﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﺣﻜﻤﺖ او را ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ‪ .‬وﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ ﻧﻔﺲ ﺳ‪‬ﺒ‪‬ﻌﻲ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻏﻀﺒﻲ ﺑﻪ اﻋﺘﺪال ﺑﻮد و اﻧﻘﻴﺎد ﻧﻔﺲ ﻋﺎﻗﻠﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻔﺲ را از آن‬
‫ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ و ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻔﺲ ﺑﻬﻴﻤﻲ ﺑﻪ اﻋﺘﺪال ﺑﻮد و‬
‫ﻧﻔﺲ ﻋﺎﻗﻠﻪ را ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻋﻔﺖ او را ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ‬
‫ﺳﻪ ﺟﻨﺲ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺣﺎﺻﻞ آﻳﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻤﺎزج ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻫﺮﺳﻪ ﺣﺎﻟﻲ ﻣﺘﺸﺎﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻛﻤﺎل ﻓﻀﺎﻳﻞ ﺑﺪان ﺑﻮد و آن ﻓﻀﻴﻠﺖ را ﻋﺪاﻟﺖ ﮔﻮﻳﻨﺪ و ﺣﻜﻤﺎ‬
‫ﺷﺠﺎع ﻛﺴﻲ را ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ در او ﻧﺠﺪت )ﺟﻮاﻧﻤﺮدي( و ﻫﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪ و ﺳﻜﻮن‬
‫ﻧﻔﺲ و ﺛﺒﺎت و ﺗﺤﻤﻞ و ﺷﻬﺎﻣﺖ و ﺗﻮاﺿﻊ و ﺣﻤﻴﺖ و رﻗﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﻜﺲ را‬
‫ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺼﻠﺖ ﻣﻮﺻﻮف ﺑﻮد ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻦ واﺳﻄﻪ در ﻣﻴﺎن ﺧﻠﻖ‬
‫ﺳﺮاﻓﺮاز ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻋﺎدت را ﻗﻄﻌﺎً ﻋﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ذﻛﺮ ﻣﺤﺎرﺑﺎت و‬
‫ﻣﻘﺎﺗﻼت ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺲ در ﺳﻠﻚ ﻣﺪح ﻛﺸﻴﺪهاﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫‪٢٩٥‬‬
 ‫ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪء ﻣﺮد ﻣﺮداﻧﮕﻴﺴﺖ‬
‫دﻟﻴﺮي و رادي و ﻓﺮزاﻧﮕﻴﺴﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻗﻀﻴﻪاي ﻫﻮﻟﻨﺎك اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ‬

‫ﻣﺤﺎرﺑﻪ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ درآﻳﺪ از دو ﺣﺎل ﺧﺎﻟﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻢ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻮد و ﺑﻜﺸﺪ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻌﻜﺲ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺼﻢ را ﺑﻜﺸﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺣﻖ در ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ آن‬
‫ﻻﺷﻚ ﻋﺎﺟﻼً و آﺟﻼً ﺑﺪو ﻣﻠﺤﻖ ﮔﺮدد و اﮔﺮ ﺧﺼﻢ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻮد آن ﻛﺲ را راه‬
‫دوزخ ﻣﻘﺮرﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﻪ اﺣﺪ ﻃﺮﻓﻴﻦ آن ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺪام دﻟﻴﻞ روﺷﻦﺗﺮ ازاﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻋﺮوﺳﻲ ﻳﺎ ﺳﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻟﻮت و ﺣﻠﻮا و ﺧﻠﻌﺖ و زر‪ ،‬ﻣﺨﻨﺜﺎن و ﺣﻴﺰان و ﭼﻨﮕﻴﺎن‬
‫و ﻣﺴﺨﺮهﮔﺎن را آﻧﺠﺎ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺗﻴﺮ و ﻧﻴﺰه ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮرد اﺑﻠﻬﻲ را ﻳﺎد‬
‫دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺮدي و ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ و ﻟﺸﮕﺮﺷﻜﻨﻲ و ﮔﺮد دﻻوري و او را ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻴﻐﻬﺎ‬
‫دارﻧﺪ ﺗﺎ ﭼﻮن آن ﺑﺪﺑﺨﺖ را در ﻣﺼﺎف ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻴﺰﮔﺎن و ﻣﺨﻨﺜﺎن ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎﺗﺖ‬
‫ﻛﻨﺎن ﻛﻮن ﺟﻨﺒﺎﻧﻨﺪ و ﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫‪٢٩٦‬‬
 ‫ﺗـﻴـﺮ و ﺗـﺒـﺮ و ﻧـﻴـﺰه ﻧـﻤﻴﺎرم ﺧـﻮرد‬
‫ﻟﻮت و ﻣﻲ و ﻣﻄﺮﺑﻢ ﻧﻜﻮ ﻣﻲﺳﺎزد‬

‫و ﭼﻮن ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ را در ﻣﻌﺮﻛﻪ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻴﺰﮔﺎن و ﻣﺨﻨﺜﺎن از دور ﻧﻈﺎره ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ :‬اي ﺟﺎن ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر »ﺣﻴﺰ زي و دﻳﺮ زي« ﻣﺮد ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺰم ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ روز‬
‫ﻫﻴﺠﺎ )ﻧﺒﺮد( ﻗﻮل ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن ﺧﺮاﺳﺎن را دﺳﺘﻮر ﺳﺎزد ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪» :‬ﻣﺮدان در‬
‫ﻣﻴﺪان ﺟﻬﻨﺪ ﻣﺎ در ﻛﻬﺪان ﺟﻬﻴﻢ« ﻻﺟﺮم اﻛﻨﻮن ﮔﺮدان و ﭘﻬﻠﻮاﻧﺎن اﻳﻦ ﺑﻴﺖ را‬
‫ﻧﻘﺶ ﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﮔـﺮﻳــﺰِ ﺑـﻬﻨـﮕﺎم ﻓـﻴـﺮوزي اﺳــﺖ‬

‫ﺧﻨﻚ ﭘﻬﻠﻮاﻧﻲ ﻛﺶ اﻳﻦ روزي اﺳﺖ‬

‫از ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ رواﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻣﻐﻮﻟﻲ ﺑﺪو رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮو ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد‬
‫ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﻛﻤﺎل ﻛﻴﺎﺳﺖ ﺗﻀﺮع ﻛﻨﺎن ﮔﻔﺖ‪» :‬اي آﻗﺎ ﺧﺪاﻳﺮا ﺑﻢ ﮔﺎ ﻣﻢ ﻛﺶ«‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﮕﺎ ﻣﺮا و ﻣﻜﺶ ﻣﺮا‪ .‬ﻣﻐﻮﻟﺶ ﺑﺮ او رﺣﻢ آورد و ﺑﺮ ﻗﻮل او ﻛﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﺟﻮان‬
‫ﺑﻪ ﻳﻤﻦ اﻳﻦ ﺗﺪﺑﻴﺮ از ﻗﺘﻞ او ﺧﻼص ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻌﺪ از آن ﺳﻲ ﺳﺎل دﻳﮕﺮ‬
‫ﻋﻤﺮ در ﻧﻴﻜﻨﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮد‪ .‬زﻫﻲ ﺟﻮان ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺜﻞ در ﺑﺎب او‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫‪٢٩٧‬‬
 ‫ﺟﻮاﻧﺎن داﻧﺎ و داﻧﺶ ﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﺳﺰد ﮔﺮ ﻧﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﺎﻻي ﭘﻴﺮ‬

‫اي ﻳﺎران! ﻣﻌﺎش و ﺳﻨﺖ اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺎن ﻏﻨﻴﻤﺖ داﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﺴﻜﻴﻦ ﭘﺪران ﻣﺎ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻤﺮي در ﺿﻼﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮدﻧﺪ و ﻓﻬﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬

‫‪٢٩٨‬‬
 ‫ﺑﺎب ﺳﻮم ‪ -‬درﻋﻔﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫در ﺳﻴﺮ اﻛﺎﺑﺮ ﺳﻠﻒ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻓﺘﺎدهاﺳﺖ ﻛﻪ در ازﻣﻨﻪ ﻣﺎﺿﻴﻪ ﻋﻔﺖ را ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺧﺼﺎﻳﻞ ارﺑﻌﻪ ﺷﻤﺮدهاﻧﺪ و در ﺣﺪ آن ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻋﻔﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ و ﻟﻔﻆ ﻋﻔﻴﻒ ﺑﺮ آن ﻛﺲ اﻃﻼق ﻛﺮدﻧﺪي ﻛﻪ ﭼﺸﻢ از دﻳﺪن ﻧﺎﻣﺤﺮم و‬
‫ﮔﻮش از ﺷﻨﻴﺪن ﻏﻴﺒﺖ و دﺳﺖ از ﺗﺼﺮف در ﻣﺎل دﻳﮕﺮان و زﺑﺎن از ﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﻓﺎﺣﺶ و ﻧﻔﺲ از ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎز داﺷﺘﻲ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺲ را ﻋﺰﻳﺰ داﺷﺘﻨﺪي و آﻧﻜﻪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻔﺘﻪ‪:‬‬

‫ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻖ ﺳﺮاﻓﺮاز ﺑﻮد ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺳﺮو‬

‫ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ ﺑﻮد و راﺳﺖ رو و ﻛﻮﺗﻪ دﺳﺖ‬

‫ﻣﺼﺪاق اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺬﻣﺖ ﻛﺴﻲ از ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﺑﺸﻨﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﺎ ﺑﻨﻲ‬
‫ﻣﺎﻟﻚ ﺗﺮﺿﻲ ان ﺗﻜﻮن ﺑﻠﺴﺎﻧﻚ ﻣﺎﻻﺗﺮﺿﻲ ان ﻳﻜﻮن ﻋﻠﻲ ﺑﺪن ﻏﻴﺮك» ]اي‬
‫ﭘﺴﺮ ﭼﺮا ﻋﻴﺒﻲ را ﻛﻪ در وﺟﻮد دﻳﮕﺮان ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺑﺮ زﺑﺎن ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺴﻨﺪي؟[‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﻛﺮد و ﻋﻴﻮب او را ﺑﺎ اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺣﺴﻦ ﺑﻦ‬
‫ﻋﻠﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﺑﺎ ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪم ﮔﻮش ﺧﻮد را از‬
‫ﮔﻔﺘﺎر او ﻣﻨﺰه دار ﻛﻪ ﭘﻠﻴﺪﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ در ﻇﺮف وﺟﻮد ﺧﻮد دارد در وﺟﻮد ﺗﻮ‬

‫‪٢٩٩‬‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺼﻮر ﺣﻼج را ﭼﻮن ﺑﺮ دار ﻛﺮدﻧﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﺮ ﺷﺎرﻋﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻢ آواز زﻧﻲ از ﺑﺎم ﺷﻨﻴﺪم از ﺑﻬﺮ ﻧﻈﺎره او ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ اﻛﻨﻮن از دار ﺑﻪ‬
‫زﻳﺮ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﻛﻔﺎرت آن ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﻣﻲداﻧﻢ‪.‬‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﺎ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻏﻠﻄﻲ ﺷﻨﻴﻊ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻧﻤﺎﻳﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺿﻼﻟﺖ و ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮده‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺮت ورزد او را از‬
‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻫﻴﭻ ﺑﻬﺮه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺺ ﺗﻨﺰﻳﻞ آورده اﺳﺖ ﻛﻪ‪» :‬اﻧﻤﺎ اﻟﺤﻴﻮه اﻟﺪﻧﻴﺎ‬
‫ﻟﻌﺐ و ﻟﻬﻮ وزﻳﻨﻪ و ﺗﻔﺎﺧﺮ ﺑﻴﻨﻜﻢ و ﺗﻜﺎﺛﺮ ﻓﻲ اﻻﻣﻮال واﻻوﻻد« و ﻣﻌﻨﺎي آن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻬﻢ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﻮد از ﺣﻴﻮه دﻧﻴﺎ ﻟﻌﺐ و ﻟﻬﻮ و زﻳﻨﺖ و ﺗﻔﺎﺧﺮ و‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن ﻣﺎل و ﻏﻠﺒﻪ ﻧﺴﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ ﺑﻲﻓﺴﻖ و آﻻت ﻣﻨﺎﻫﻲ اﻣﺮي ﻣﻤﺘﻨﻊ اﺳﺖ و ﺟﻤﻊ‬
‫ﻛﺮدن ﻣﺎل ﺑﻲرﻧﺠﺎﻧﻴﺪن ﻣﺮدم و ﻇﻠﻢ و ﺑﻬﺘﺎن و زﺑﺎن در ﻋﺮض دﻳﮕﺮان دراز‬
‫ﻛﺮدن ﻣﺤﺎل‪ .‬ﭘﺲ ﻧﺎﭼﺎر ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﻔﺖ ورزد از اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺤﺮوم ﺑﺎﺷﺪ و او را از‬
‫زﻧﺪﮔﺎن ﻧﺘﻮان ﺷﻤﺮد و ﺣﻴﺎت او ﻋﺒﺚ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺪﻳﻦ آﻳﺖ ﻛﻪ »اﻓﺤﺴﺒﺘﻢ اﻧﻤﺎ‬
‫ﺧﻠﻘﻨﺎ ﻛﻢ ﻋﺒﺜﺎ و اﻧﻜﻢ اﻟﻴﻨﺎ ﻻﺗﺮﺟﻌﻮن« ﻣﺄﺧﻮذ ﺑﻮد و ﺧﻮد ﭼﻪ ﻛﻠﭙﺘﺮه )ﺟﻔﻨﮓ و ﻳﺎوه(‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ را ﺑﺎ ﻣﺎه ﭘﻴﻜﺮي ﺧﻠﻮﺗﻲ دﺳﺖ دﻫﺪ و از وﺻﺎل ﺟﺎﻧﻔﺰاي او‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻧﮕﺮدد و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ داغ ﺣﺮﻣﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺮدد و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ او را ﻣﺪة اﻻﻣﺮ ﭼﻨﺎن ﻓﺮﺻﺘﻲ دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ از ﻏﺼﻪ ﻣﻴﺮد و ﮔﻮﻳﺪ »اﺿﺎﻋﺔ‬

‫‪٣٠٠‬‬
‫اﻟﻔﺮﺻﺖ‪ ،‬ﻏﺼﺔ« آن ﻛﺲ را ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻋﻔﻴﻒ و ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ و ﺧﻮﻳﺸﺘﻨﺪار ﮔﻔﺘﻨﺪي‬
‫اﻛﻨﻮن ﻛﻮن ﺧﺮوﻣﻨﺪ ﺑﻮرد ﻣﺴﺮد ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش و زﺑﺎن و‬
‫دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎ از ﺑﻬﺮ ﺟﺬب ﻣﻨﻔﻌﺖ و دﻓﻊ ﻣﻀﺮت آﻓﺮﻳﺪهاﻧﺪ و ﻫﺮ ﻋﻀﻮي را از‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد او ﺑﻮده ﻣﻨﻊ ﻛﺮدن ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻄﻼن آن ﻋﻀﻮﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﭼﻮن ﺑﻄﻼن اﻋﻀﺎ روا ﻧﻴﺴﺖ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ او را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮش آﻳﺪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ و آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺧﻮش آﻳﺪ آن را ﺷﻨﻮد و آﻧﭽﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ او ﺑﺪان ﻣﻨﻮط ﺑﺎﺷﺪ‬
‫از ﺧﺒﺚ و اﻳﺬا و ﺑﻬﺘﺎن و ﻋﺸﻮه و دﺷﻨﺎم ﻓﺎﺣﺶ و ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دروغ آن ﺑﺮ‬
‫زﺑﺎن راﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﻳﮕﺮي را ﺑﺪان ﻣﻀﺮﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ دﻳﮕﺮي را ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺮاب ﺷﻮد‬
‫ﺑﺪان اﻟﺘﻔﺎت ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد و ﺧﺎﻃﺮ از اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺧﻮش ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﺗﻮ را‬
‫ﺧﻮش ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﻴﻜﻦ و ﻣﻴﮕﻮي‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ دﻟﺖ ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻲﺗﺤﺎﺷﻲ ﻣﻴﮕﺎي ﺗﺎ‬
‫ﻋﻤﺮ ﺑﺮ ﺗﻮ وﺑﺎل ﻧﮕﺮدد‪ .‬رﺑﺎﻋﻲ‪:‬‬

‫ﺗـﺎ ﺑـﺘـﻮاﻧﻲ ﻧـﮕﺎر ِ دﻟﺒـﺮ ﻣﻲﺟـﻮي‬

‫ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﭼﺎﺑﻚ و ﺧﻮشﻏﺮ ﻣﻴﺠﻮي‬
‫ﭼـﻮن ﻳـﺎﻓﺘﻴﺶ ﻣـﺪه ﻣـﺠـﺎل ﻧـﻔﺴﻲ‬
‫ﻣﻴﮕﺎي ور‪‬ﻫﺎ ﻣﻴﻜﻦ ودﻳﮕﺮ ﻣﻴﺠﻮي‬

‫ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ اﺳﺘﺎدي ﻳﺎ ﻳﺎري را از اﻳﻦ ﻛﺲ داﻋﻴﻪ ﺗﻤﺘﻌﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ‬

‫ﺑﻲﺗﻮﻗﻒ و ﺗﺮدد ﺗﻦ در دﻫﺪ و دﻓﻊ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ روا ﻧﺪارد ﻛﻪ »اﻟﻔﺮﺻﻪ ﺗﻤﺮ‬
‫ﻣﺮاﻟﺴﺤﺎب« ]ﻓﺮﺻﺖ ﭼﻮن اﺑﺮ ﻣﻲﮔﺬرد[‬

‫‪٣٠١‬‬
 ‫از اﻣﺮوز ﻛﺎري ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻣﻤﺎن‬
‫ﭼﻪ داﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﭼﻪ ﮔﺮدد زﻣﺎن‬

‫و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻊ در ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻴﺎرد ﻛﻪ »اﻟﻤﻨﻊ ﻛﻔﺮ« و آن را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺮد‪ ،‬ﭼﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺮود ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ از زن و ﻣﺮد ﺟﻤﺎع ﻧﺪاد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻔﻠﻮك و ﻣﻨﻜﻮب‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ داغ ﺣﺮﻣﺎن و ﺧﺬﻻن ﺳﻮﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ﺑﺮاﻫﻴﻦ ﻗﺎﻃﻌﻪ ﻣﺒﺮﻫﻦ ﮔﺮداﻧﻴﺪهاﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ از زﻣﺎن آدم ﺻﻔﻲ ﺗﺎ اﻛﻨﻮن ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺟﻤﺎع ﻧﺪاد ﻣﻴﺮ و وزﻳﺮ و ﭘﻬﻠﻮان و‬
‫ﻟﺸﻜﺮﺷﻜﻦ و ﻗﺘﺎل و ﻣﺎﻟﺪار و دوﻟﺘﻴﺎر و ﺷﻴﺦ و واﻋﻆ و ﻣﻌﺮف ﻧﺸﺪ‪ .‬دﻟﻴﻞ‬
‫ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ﻗﻮل آﻧﻜﻪ ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﺟﻤﺎع دادن را »ﻋﻠﺖاﻟﻤﺸﺎﻳﺦ« ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺗﻮارﻳﺦ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ رﺳﺘﻢ زال آﻧﻬﻤﻪ ﻧﺎﻣﻮس و ﺷﻮﻛﺖ از ﻛﻮن دادن‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﺗﻬﻤﺘـﻦ ﭼـﻮ ﺑـﮕﺸـﺎد ﺷﻠـﻮار ﺑـﻨـﺪ‬

‫ﺑﻪ زاﻧﻮ درآﻣﺪ ﻳﻞ ارﺟﻤﻨﺪ‬
‫ﻋﻤﻮدي ﺑﺮ آورد ﻫﻮﻣـﺎن ﭼـﻮ دود‬
‫ﺑﺪ اﻧﺴﺎن ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻧﺶ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﻮد‬
‫ﭼﻨﺎن در زه ﻛـﻮن رﺳﺘﻢ ﺳﭙـﻮﺧﺖ‬
‫زﺧﻢ آن ﻛﻮن رﺳﺘﻢ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻛﻪ از ِ‬

‫‪٣٠٢‬‬
‫دﮔـﺮ ﺑﺎره ﻫﻮﻣﺎن ﺑﻴﺎﻣﺪ ﺑﻪ زﻳـﺮ‬
‫ﺗـﻬﻤﺘـﻦ ﺑـﺴـﺎن ِ ﻫـﮋﻳــﺮِ دﻟــﻴــﺮ‬
‫ﺑﺪو درﺳﭙﻮزﻳﺪ ﻳـﻚ ﻛـﻴـﺮ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻛﻮن ﻫﻮﻣﺎن ﻫﻤﻪ ﻟﺨﺖ ﻟﺨﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺪ ِ‬
‫دو ﺷﻤﺸﻴﺮ زن ﻛـﻮن درﻳﺪه ﺷﺪﻧﺪ‬
‫ﻣـﻴـﺎن ِ ﻳـﻼن ﺑـﺮﮔـﺰﻳـﺪه ﺷـﺪﻧـﺪ‬
‫ﺗـﻮ ﻧﻴﺰ اي ﺑـﺮادر ﭼـﻮ ﮔﺮدي ﻗﻮي‬
‫ﺳـﺰد ﮔـﺮ ﺳـﺨـﻨﻬـﺎي ﻣـﻦ ﺑﺸﻨـﻮي‬
‫ﺑـﺨﺴﺒـﻲ و ﻛـﻮن ﺳـﻮي ﺑـﺎﻻ ﻛﻨﻲ‬
‫ﻫﻨـﺮﻫـﺎي ﺧـﻮد را ﻫـﻮﻳـﺪا ﻛـﻨـﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﻫﺮ ﻛَﺲ آﻳﺪ ﻫﻤﻲ ﮔـﺎﻳﺪت‬
‫دل از ﻛـﻴـﺮ ﺧـﻮردن ﺑـﻴﺎ ﺳـﺎﻳﺪت‬
‫ﭼـﻮ ﺑـﺮ ﻛَـﺲ ﻧﻤـﺎﻧﺪ ﺟﻬـﺎن ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﻫﻤـﺎن ﺑـﻪ ﻛـﻪ ﻧﻴﻜﻲ ﺑـﻮد ﻳـﺎدﮔـﺎر‬

‫و ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪٣٠٣‬‬
 ‫ﺳﻌـﺎدت اﺑـﺪي در ﺟﻤـﺎع ﻛـﻮن دان‬
‫وﻟﻲ ﮔﻮي ﺳﻌﺎدت ﻛﺴﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ دﻫﺪ‬

‫ﺣﻘﺎ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را از ﺳﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ و ﺣﻖ ﺑﺎ ﻃﺮف اﻳﺸﺎن‬

‫اﺳﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪهاﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻮن درﺳﺘﻲ ﻳﻤﻨﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ دﻫﺪ و ﺳﺘـﺎﻧﺪ ﭼﻪ ﻧﻈﺎم ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪ داد و ﺳﺘﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ او را ﺑﺰرگ و‬
‫ﻛﺮﻳﻢاﻟﻄﺮﻓﻴﻦ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ .‬و اﮔﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش داده ﺑﺎﺷﻨﺪ او را‬
‫ﻧﺴﻴﺐاﻻﺑﻮﻳﻦ ﺧﻄﺎب ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﻋﻮام ﻃﻌﻨﻪ زﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻤﺎع‬
‫دادن ﻛﺮﻣﻲ ﺑﺎژﮔﻮﻧﻪ و ﻣﺮوﺗﻲ از ﻛﻮﻧﺴﻮ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺳﺨﻦ اﻳﺸﺎن را اﻋﺘﺒﺎري‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ›اﻟﻮﺟﻮد ﺑﺎﻟﻨﻔﺲ اﻗﺼﻲ ﻏﺎﻳﺖاﻟﻮﺟﻮد‹ ﻫﺮﻛﺲ از‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﻓﺮﺻﺖ دان ﻓﻮت ﻛﻨﺪ ﻛﻠﻴﺪ دوﻟﺖ ﮔﻢ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و اﺑﺪ اﻻدﻫﺮ در‬
‫ﻣﺬﻟﺖ و ﺷﻘﺎوت ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺷﺎﻋﺮ در ﺣﻖ او ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺑﻬﻞ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻧﺪان ﮔﺰد ﭘﺸﺖ دﺳﺖ‬

‫ﺗﻨﻮري ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺮم ﻧﺎﻧﻲ ﻧَﺒﺴﺖ‬

‫آن ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ را ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻗﺒﻮل ﻧﺼﺎﻳﺢ اﺳﺖ در اﻳﻦ ﺑﺎب اﻳﻦ ﻗﺪر‬
‫ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬اﻳﺰد ﺑﺎري ﻫﻤﮕﻨﺎن را ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺧﻴﺮ ﻛﺮاﻣﺖ ﻛﻨﺎد‪.‬‬

‫‪٣٠٤‬‬
 ‫ﺑﺎب ﭼﻬﺎرم‪ -‬در ﻋﺪاﻟﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫اﻛﺎﺑﺮ ﺳﻠﻒ ﻋﺪاﻟﺖ را ﻳﻜﻲ از ﻓﻀﺎﺋﻞ ارﺑﻌﻪ ﺷﻤﺮدهاﻧﺪ و ﺑﻨﺎي اﻣﻮر ﻣﻌﺎش و‬
‫ﻣﻌﺎد ﺑﺮ آن ﻧﻬﺎده‪ .‬ﻣﻌﺘﻘﺪ اﻳﺸﺎن آن ﺑﻮده ﻛﻪ »ﺑﺎﻟﻌﺪل ﻗﺎﻣﺖ اﻟﺴﻤﺎوات‬
‫واﻻرض« ]آﺳﻤﺎنﻫﺎ و زﻣﻴﻦ ﺑﺮ دادﮔﺮي اﺳﺘﻮارﻧﺪ[ ﺧﻮد را ﻣﺎﻣﻮر »ان اﷲ ﻳﺎﻣﺮ‬
‫ﺑﺎﻟﻌﺪل واﻻﺣﺴﺎن‪] «.‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ دادﮔﺮي و ﻧﻴﻜﻲ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ[ ﺑﺪاﺷﺘﻨﺪي‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﻼﻃﻴﻦ و اﻣﺮا و اﻛﺎﺑﺮ و وزراء داﻳﻢ ﺑﺮ اﺷﺎﻋﺖ ﻣﻌﺪﻟﺖ و رﻋﺎﻳﺖ‬
‫اﻣﻮر رﻋﻴﺖ و ﺳﭙﺎﻫﻲ ﮔﻤﺎﺷﺘﻨﺪي و آﻧﺮا ﺳﺒﺐ دوﻟﺖ و ﻧﻴﻜﻨﺎﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪي‪ .‬و‬
‫اﻳﻦ ﻗﺴﻢ را ﭼﻨﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻮام ﻧﻴﺰ در ﻣﻌﺎﻣﻼت و ﻣﺸﺎرﻛﺎت ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﻛﺎر ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪي و ﮔﻔﺘﻨﺪي‪:‬‬

‫ﻋﺪل ﻛﻦ زاﻧﻜﻪ در وﻻﻳﺖ دل‬

‫درِ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي زﻧــﺪ ﻋـﺎدل‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫اﻣﺎ ﻣﺬﻫﺐ اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ‪ .‬آﻧﻜﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺮت اﺳﻮء ﺳﻴﺮ اﺳﺖ و ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺧﻠﻞ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر وآن را ﺑﻪ دﻻﻳﻞ واﺿﺢ روﺷﻦ ﮔﺮداﻧﻴﺪهاﻧﺪ و ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪ :‬ﺑﻨﺎي ﻛﺎر ﺳﻠﻄﻨﺖ‬

‫‪٣٠٥‬‬
‫و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﻛﺪﺧﺪاﺋﻲ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ از ﻛﺴﻲ ﻧﺘﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن آن ﻛﺲ‬
‫ﻧﺒﺮﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻨﺎي ﻛﺎرﻫﺎ ﺧﻠﻞ ﭘﺬﻳﺮد و ﻧﻈﺎم اﻣﻮر ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﺣﺎﺷﺎ ﻋﺪل ﻧﻮرزد و ﻛﺴﻲ را ﻧﺰﻧﺪ و ﻧﻜﺸﺪ و ﻣﺼﺎدره ﻧﻜﻨﺪ و ﺧﻮد را‬
‫ﻣﺴﺖ ﻧﺴﺎزد و ﺑﺮ زﻳﺮ دﺳﺘﺎن اﻇﻬﺎر ﻋﺮﺑﺪه و ﻏﻀﺐ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم از او ﻧﺘﺮﺳﻨﺪ‬
‫و رﻋﻴﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻠﻮك ﻧﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان و ﻏﻼﻣﺎن ﺳﺨﻦ ﭘﺪران و ﻣﺨﺪوﻣﺎن‬
‫ﻧﺸﻨﻮﻧﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻼد و ﻋﺒﺎد ﻣﺘﻼﺷﻲ ﮔﺮدد‪ .‬و از ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن از ﭘﻲ ﻳﻚ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺻﺪ ﺧﻮن ﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ »اﻟﻌﺪاﻟﺖ ﺗﻮرث اﻟﻔﻼﻛﺖ« ])دادﮔﺮي و ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ را ﺑﻪ‬

‫ارث ﻣﻲآورد[ ﺧﻮد ﻛﺪام دﻟﻴﻞ واﺿﺢﺗﺮ از اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻋﺠﻢ ﭼﻮن ﺿﺤﺎكِ‬
‫ﺗﺎزي و ﻳﺰدﺟﺮد ﺑﺰﻫﻜﺎر ﻛﻪ اﻛﻨﻮن ﺻﺪر ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺪﻳﺸﺎن ﻣﺸﺮﻓﺴﺖ و دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮان‬
‫ﻛﻪ از ﻋﻘﺐ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻇﻠﻢ ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ دوﻟﺖ اﻳﺸﺎن در ﺗﺮﻗﻲ ﺑﻮد و ﻣﻠﻚ‬
‫ﻣﻌﻤﻮر‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ زﻣﺎن ﻛﺴﺮي اﻧﻮﺷﻴﺮوان رﺳﻴﺪ او از رﻛﺎﻛﺖ رأي و ﺗﺪﺑﻴﺮ‬
‫وزراي ﻧﺎﻗﺺ ﻋﻘﻞ ﺷﻴﻮه ﻋﺪل اﺧﺘﻴﺎرﻛﺮد‪ .‬در اﻧﺪك زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻨﮕﺮهﻫﺎي اﻳﻮاﻧﺶ‬
‫ﺑﻴﻔﺘﺎد وآﺗﺸﻜﺪهﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻌﺒﺪ اﻳﺸﺎن ﺑﻮد ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﻣﺮد و اﺛﺮﺷﺎن از روي زﻣﻴﻦ ﻣﺤﻮ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻣﺸﻴﺪ ﻗﻮاﻋﺪ دﻳﻦ »ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎب« رﺿﻲاﷲ ﻋﻨﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺪل ﻣﻮﺻﻮف ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺸﺖ ﻣﻴﺰد و ﻧﺎن ﺟﻮ ﻣﻴﺨﻮرد وﮔﻮﻳﻨﺪ ﺧﺮﻗﻪاش ﻫﻔﺪه ﻣﻦ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﻇﻠﻢ‪ ،‬ﻣﻠﻚ از دﺳﺖ اﻣﺎم ﻋﻠﻲ ﻛﺮماﷲ وﺟﻬﻪ ﺑﺪر ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺨﺖاﻟﻨﺼﺮ ﺗﺎ دوازده ﻫﺰار ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را در ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس ﺑﻲﮔﻨﺎه ﻧﻜﺸﺖ و ﭼﻨﺪ‬
‫ﻫﺰار ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را اﺳﻴﺮ ﻧﻜﺮد دﺳﺘﻮر داري ﻧﻔﺮﻣﻮد و دوﻟﺖ او ﻋﺮوج ﻧﻜﺮد و در دو‬

‫‪٣٠٦‬‬
‫ﺟﻬﺎن ﺳﺮاﻓﺮاز ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻛﻮري اﻋﺪا در درك اﺳﻔﻞ ﻣﻘﺘﺪي‬
‫و ﭘﻴﺸﻮاي ﻣﻐﻮﻻن اوﻟﻴﻦ و آﺧﺮﻳﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﺰاران ﻫﺰار ﺑﻲﮔﻨﺎه را ﺑﻪﺗﻴﻎِ‬
‫ﺑﻲدرﻳﻎ از ﭘﺎي در ﻧﻴﺎورد ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺮ او ﻣﻘﺮر ﻧﮕﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫در ﺗﻮارﻳﺦ ﻣﻐﻮل وارد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻼﻛﻮﺧﺎن را ﭼﻮن ﺑﻐﺪاد ﻣﺴﺨﺮ ﺷﺪ ﺟﻤﻌﻲ را ﻛﻪ‬
‫از ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﺑﻔﺮﻣﻮد ﺗﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﻫﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﺑﺎز ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻮن‬
‫ﺑﺮ اﺣﻮال ﻣﺠﻤﻮع واﻗﻒ ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﻣﺤﺘﺮﻓﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺸﺎن را‬
‫رﺧﺼﺖ داد ﺗﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺠﺎر را ﻣﺎﻳﻪ ﻓﺮﻣﻮد دادن ﺗﺎ از ﺑﻬﺮ او‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﻮدان را ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻈﻠﻮﻣﻨﺪ ﺑﺠﺰ از اﻳﺸﺎن ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻨﺜﺎن را ﺑﻪ ﺣﺮمﻫﺎي ﺧﻮد ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﻗﻀﺎت و ﻣﺸﺎﻳﺦ و ﺻﻮﻓﻴﺎن و ﺣﺎﺟﻴﺎن و‬
‫واﻋﻈﺎن و ﻣﻌﺮﻓﺎن و ﮔﺪاﻳﺎن و ﻗﻠﻨﺪران و ﻛﺸﺘﻲ ﮔﻴﺮان و ﺷﺎﻋﺮان و‬
‫ﻗﺼﻪﺧﻮاﻧﺎن را ﺟﺪا ﻛﺮد و ﻓﺮﻣﻮد اﻳﻨﺎن در آﻓﺮﻳﻨﺶ زﻳﺎدﺗﻨﺪ و ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪاي ﺑﻪ‬
‫زﻳﺎن ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻓﺮﻣﻮد ﺗﺎ ﻫﻤﻪ را در ﺷﻂ ﻏﺮق ﻛﺮدﻧﺪ و روي زﻣﻴﻦ را از‬
‫ﺧﺒﺚ اﻳﺸﺎن ﭘﺎك ﻛﺮد‪ .‬ﻻﺟﺮم ﻗﺮب ﻧﻮد ﺳﺎل ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ در ﺧﺎﻧﺪان او ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﺮ روز دوﻟﺖ اﻳﺸﺎن در ﺗﺰاﻳﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﺑﻮ ﺳﻌﻴﺪ ﺑﻴﭽﺎره را ﭼﻮن دﻏﺪﻏﻪ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ در ﺧﺎﻃﺮ اﻓﺘﺎد و ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﻌﺎرِ ﻋﺪل ﻣﻮﺳﻮم ﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬در اﻧﺪك ﻣﺪﺗﻲ‬
‫دوﻟﺘﺶ ﺳﭙﺮي ﺷﺪ و ﺧﺎﻧﺪان ﻫﻼﻛﻮﺧﺎن و ﻣﺴﺎﻋﻲ او در ﺳﺮ ﻧﻴﺖ اﺑﻮ ﺳﻌﻴﺪ‬
‫رﻓﺖ‪ .‬آري‪:‬‬

‫‪٣٠٧‬‬
 ‫ﭼﻮ ﺧﻴﺮه ﺷﻮد ﻣﺮد را روزﮔﺎر‬
‫ﻫﻤﻪ آن ﻛﻨـﺪ ﻛﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ ﺑﻜﺎر‬

‫رﺣﻤﺖ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺧﻠﻖ را از ﻇﻠﻢ ﺿﻼﻟﺖ ﻋﺪاﻟﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻮر ﻫﺪاﻳﺖ ارﺷﺎد ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٣٠٨‬‬
 ‫ﺑﺎب ﭘﻨﺠﻢ ‪ -‬ﺳﺨﺎوت‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫از ﺛﻘﺎت ﻣﺮوﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدم در اﻳﺎم ﺳﺎﺑﻖ ﺳﺨﺎوت را ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه داﺷﺘﻪاﻧﺪ و‬

‫ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮده ﺷﻜﺮ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺪان ﻣﻔﺎﺧﺮت ﻧﻤﻮده و‬
‫ﻓﺮزﻧﺪان را ﺑﺪﻳﻦ ﺧﺼﻠﺖ ﺗﺤﺮﻳﺺ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺴﻢ را ﭼﻨﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺜﻼ ﺷﺨﺼﻲ ﮔﺮﺳﻨﻪاي را ﺳﻴﺮ ﻛﺮدي ﻳﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪاي را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪي ﻳﺎ در‬
‫ﻣﺎﻧﺪهاي را دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻲ‪ ،‬از آن ﻋﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻲ و ﺗﺎ ﺣﺪي در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ‬
‫ﻛﺮدﻧﺪي ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﺳﻴﺮت ورزﻳﺪي ﻣﺮدم او را ﺛﻨﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪي و ﻗﻄﻌﺎ او را‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻋﻴﺐ ﻧﻜﺮدﻧﺪي‪ .‬ﻋﻠﻤﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻠﺔ ذﻛﺮ او ﻛﺘﺐ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪي و ﺷﻌﺮا‬
‫ﻣﺪح او ﮔﻔﺘﻨﺪي‪ .‬اﺳﺘﺪﻻل اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ از آﻳﺎت ﺑﻴﻨﺎت ﻣﻴﺘﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ »ﻣﻦ ﺟﺎء‬
‫ﺑﺎﻟﺤﺴﻨﻪ ﻓﻠﻪ ﻋﺸﺮ اﻣﺜﺎلﻫﺎ« ]ﻫﺮﻛﺲ ﻧﻜﻮﺋﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ده ﭼﻨﺪان او را رواﺳﺖ[‪» ،‬ﻟﻦ‬
‫ﺗﺘﺎﻟﻮااﻟﺒﺮ ﺣﺘﻲ ﺗﻨﻔﻘﻮا ﻣﻤﺎ ﺗﺤﺒﻮن« ]ﻧﻴﺎﺑﻴﺪ ﻧﻴﻜﻲ را‪ ،‬ﻣﮕﺮ از آﻧﭽﻪ دوﺳﺖ ﻣﻴﺪارﻳﺪ‬
‫اﻧﻔﺎق ﻛﻨﻴﺪ[ و از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﻣﺮوﻳﺴﺖ ﻛﻪ »اﻟﺴﺨﻲ ﻻ ﻳﺪﺧﻞاﻟﻨﺎر وﻟﻮ ﻛﺎن‬
‫ﻓﺎﺳﻘﺎ« ]ﺟﻮاﻧﻤﺮدِ ﮔﺸﺎده دﺳﺖ ﺑﻪ دوزخ ﻧﻤﻴﺮود‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ[ ﻋﺰﻳﺰي‬
‫در اﻳﻦ ﺑﺎب ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪت دل در ﺳﺨﺎ ﺑﻨﺪ‬

‫ﺳﺮِ ﻛﻴﺴﻪ ﺑـﻪ ﺑﺮك ﮔﻨﺪﻧـﺎ ﺑﻨﺪ‬

‫‪٣٠٩‬‬
 ‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫ﭼﻮن ﺑﺰﮔﺎن ﻣﺎ ﺑﺮ زاﻧﺖ رأي و دﻗﺖ ﻧﻈﺮ از اﻛﺎﺑﺮ ادوار ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﺼﺎي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺗﺄﻣﻞ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪ ،‬رأي اﻧﻮر اﻳﺸﺎن ﺑﺮ‬
‫ﻋﻴﻮب اﻳﻦ ﺳﻴﺮت واﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﻻﺟﺮم در ﺿﺒﻂ اﻣﻮال و ﻃﺮاوت اﺣﻮال ﺧﻮد‬
‫ﻛﻮﺷﻴﺪ ﻧﺺ ﺗﻨﺰﻳﻞ را ﻛﻪ »ﻛﻠﻮا واﺷﺮﺑﻮا و ﻻ ﺗﺴﺮﻓﻮا« ]ﺑﺨﻮرﻳﺪ و ﺑﻴﺎﺷﺎﻣﻴﺪ‪ ،‬وﻟﻲ‬
‫اﺳﺮاف ﻧﻜﻨﻴﺪ[ و دﻳﮕﺮ »ان اﷲ ﻻ ﻳﺤﺐ اﻟﻤﺴﺮﻓﻴﻦ« ]ﺧﺪا اﺳﺮاف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را‬
‫دوﺳﺖ ﻧﻤﻲدارد[ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎم اﻣﻮر و ﻋﺰاﺋﻢ ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬و اﻳﺸﺎن را ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺮاﺑﻲ ﺧﺎﻧﺪانﻫﺎي ﻗﺪﻳﻢ از ﺳﺨﺎ و اﺳﺮاف ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﺎ ﺷﻬﺮه داد ﻫﺮﮔﺰ دﻳﮕﺮ آﺳﺎﻳﺶ ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬از ﻫﺮ ﻃﺮف ارﺑﺎب ﻃﻤﻊ ﺑﺪو‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮدﻧﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﻮش آﻣﺪ و ﺑﻬﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮ آﻧﭽﻪ دارد از او ﻣﻴﺘﺮاﺷﻨﺪ‪ .‬و آن‬
‫ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺳﻠﻴﻢاﻟﻘﻠﺐ ﺑﻪ ﺗﺮﻫﺎت اﻳﺸﺎن ﻏﺮه ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺎ در اﻧﺪك ﻣﺪﺗﻲ ﺟﻤﻴﻊ‬
‫ﻣﻮروث و ﻣﻜﺘﺴﺐ در ﻣﻌﺮض ﺗﻠﻒ آورد و ﻧﺎﻣﺮاد و ﻣﺤﺘﺎج ﮔﺮدد‪ .‬و آﻧﻜﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﺮت ﺑﺨﻞ ﻣﺴﺘﻈﻬﺮ ﮔﺮداﻧﻴﺪ و از ﻗﺼﺪ ﻗﺎﺻﺪان و اﺑﺮام ﺳﺎﺋﻼن در ﭘﻨﺎه‬
‫ﺑﺨﻞ ﮔﺮﻳﺨﺖ‪ ،‬از دردﺳﺮ ﻣﺮدم ﺧﻼص ﻳﺎﻓﺖ و ﻋﻤﺮ در ﺧﺼﺐ و ﻧﻌﻤﺖ‬
‫ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎل در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺎﻧﺴﺖ و ﭼﻮن در ﻃﻠﺐ آن ﻋﻤﺮ ﻋﺰﻳﺰ‬
‫ﺧﺮج ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ ﻛﺮد از ﻋﻘﻞ دور ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آن را ﻣﺜﻼ در وﺟﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪن و ﻧﻮﺷﻴﺪن و‬
‫ﺧﻮردن ﻳﺎ آﺳﺎﻳﺶ ﺑﺪن ﻓﺎﻧﻲ ﻳﺎ از ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ دﻳﮕﺮي او را ﺳﺘﺎﻳﺪ در ﻣﻌﺮض‬
‫ﺗﻠﻒ آورد‪ .‬ﻻﺟﺮم اﮔﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺎﻟﻲ دارد ﺑﻪ ﻫﺰار ﻛﻠﺒﺘﻴﻦ ﻳﻚ ﻓﻠﻮس از ﭼﻨﮓ‬

‫‪٣١٠‬‬
‫ﻣﺮده رﻳﻜﺶ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻛﺸﻴﺪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻠﻚ رأي و ﻗﻴﺼﺮ‬
‫آن ﻳﻚ ﺷﺨﺺ را ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫آن ﺳﻨﮓ روﻏﻦ ﻛﻪ روﻏﻦﻛﺶ ﻋﺼﺎراﻧﺴﺖ‬

‫ﮔـﺮ ﺑــﺮ ﺷﻜـﻤﺶ ﻧﻬﻨـﺪ‪ ،‬ﺗـﻴﺰي ﻧـﺪﻫـﺪ‬

‫و اﻳﻦ ﺑﻴﺖ ﻻﻳﻖ اﻳﻦ ﺳﻴﺎق اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺑﺮ او ﺗـﺎ ﻧـﺎم دادن ﺑﺮ ﻧﻴﻔﺘﺪ‬

‫ﮔﺮ از ﻗﻮﻟﻨﺞ ﻣﻴﺮد ﺗﻴﺰ ﻧﺪﻫﺪ‬

‫اﻛﻨﻮن اﺋﻤﻪ ﺑﺨﻞ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را ﺑﺰرﮔﺎن ﺿﺎﺑﻂ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎب وﺻﺎﻳﺎ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻛﺘﺐ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‪.‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را ﻓﺮﻣﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ »ﻳﺎ ﺑﻨﻲ اﻋﻠﻢ ان ﻟﻔﻆ ﻻﻳﺰﻳﻞ‬
‫اﻟﺒﻼ وﻟﻔﻆ ﻧﻌﻢ ﻳﺰﻳﺪ اﻟﻨﻘﻢ« ]ﺑﺪان اي ﭘﺴﺮ ﻛﻪ ﻟﻔﻂِ »ﻧﻪ«‪ ،‬ﺑﻼ را دور ﺳﺎزد و‬
‫ﻟﻔﻆ »آري« اﻧﺘﻘﺎم و ﺑﻼ را اﻓﺰون دﻫﺪ[ دﻳﮕﺮي در اﺛﻨﺎي وﺻﺎﻳﺎ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪٣١١‬‬
‫ﻛﻪ‪ :‬اي ﭘﺴﺮ زﻧﻬﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ زﺑﺎن از ﻟﻔﻆ » ﻧَﻌ‪‬ﻢ« ﮔﻮش داري و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻟﻔﻆ »ﻻ«‬
‫ﺑﺮ زﺑﺎن راﻧﻲ و ﻳﻘﻴﻦ داﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﺎ »ﻻ« ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺎر ﺗﻮ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺎ ﻟﻔﻆ‬
‫ﺗﻮ »ﻧﻌﻢ« ﺑﺎﺷﺪ دل ﺗﻮ ﺑﻪ ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ را از اﻛﺎﺑﺮ ﻛﻪ در ﺛﺮوت ﻗﺎرون زﻣﺎن ﺧﻮد ﺑﻮد‪ ،‬اﺟﻞ در رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻣﻴﺪ از‬
‫زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻗﻄﻊ ﻛﺮد‪ .‬ﺟﮕﺮ ﮔﻮﺷﮕﺎن ﺧﻮد راﻛﻪ ﻃﻔﻼن ﺧﺎﻧﺪان ﻛﺮم ﺑﻮدﻧﺪ ﺣﺎﺿﺮﻛﺮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اي ﻓﺮزﻧﺪان روزﮔﺎري دراز در ﻛﺴﺐ ﻣﺎل زﺣﻤﺖﻫﺎي ﺳﻔﺮ و ﺣﻀﺮ‬
‫ﻛﺸﻴﺪهام وﺣﻠﻖ ﺧﻮد را ﺑﺴﺮ ﭘﻨﺠﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻓﺸﺮده ﺗﺎ اﻳﻦ ﭼﻨﺪ دﻳﻨﺎر ذﺧﻴﺮه ﻛﺮدهام‪.‬‬
‫زﻧﻬﺎر از ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ آن ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺒﺎﺷﻴﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ دﺳﺖ ﺧﺮج ﺑﺪان ﻣﻴﺎزﻳﺪ و‬
‫ﻳﻘﻴﻦ داﻧﻴﺪ ﻛﻪ‪:‬‬

‫زر ﻋﺰﻳـﺰ آﻓﺮﻳـﺪه اﺳﺖ ﺧـﺪا‬

‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮارش ﺑﻜﺮد ﺧﻮار ﺑﺸﺪ‬

‫اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﺪر ﺷﻤﺎ را در ﺧﻮاب دﻳﺪم ﻗﻠﻴﻪ ﺣﻠﻮا ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ‪،‬‬
‫زﻧﻬﺎر ﺑﻪ ﻣﻜﺮ آن ﻓﺮﻳﻔﺘﻪ ﻣﺸﻮﻳﺪ ﻛﻪ آن ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و ﻣﺮده ﭼﻴﺰي ﻧﺨﻮرد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﻦ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ در ﺧﻮاب ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎﻳﻢ و ﻫﻤﻴﻦ اﻟﺘﻤﺎس ﻛﻨﻢ ﺑﺪان اﻟﺘﻔﺎت‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪﻛﺮدﻛﻪ ﻛﻪ آﻧﺮا اﺿﻐﺎث و اﺣﻼم ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﺷﺪ آن دﻳﻮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ آﻧﭽﻪ در‬

‫‪٣١٢‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺨﻮرده ﺑﺎﺷﻢ در ﻣﺮدﮔﻲ ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻜﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﮕﻔﺖ و ﺟﺎن ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ ﻣﺎﻟﻚ‬
‫دوزخ ﺳﭙﺮد‪.‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫از ﺑﺰرﮔﻲ دﻳﮕﺮ رواﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻌﺎﻣﻠﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي داﺷﺖ ﺑﻪ دو ﺟﻮ‬
‫ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ از ﺣﺪ در ﮔﺬراﻧﻴﺪ‪ .‬او را ﻣﻨﻊ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﻘﺮ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ ﻧﻤﻴﺎرزد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻦ ﻣﻘﺪاري از ﻣﺎل ﺧﻮد ﺗﺮك ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻳﻚ روز و ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ و‬
‫ﻳﻚ ﻣﺎه و ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﻚ دﻫﻢ ﻳﻚ روز‬
‫ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺣﻤﺎم روم ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻓﺴﺎد دﻫﻢ ﻳﻚ ﻣﺎه‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎروب دﻫﻢ ﻳﻚ ﺳﺎل‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﻲ دﻫﻢ و در دﻳﻮار زﻧﻢ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻧﻌﻤﺘﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻦ ﺑﺪان ﻣﻨﻮط ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﺑﮕﺬارم ﺑﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ از‬
‫ﻣﻦ ﻓﻮت ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫از ﺑﺰرﮔﻲ رواﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن در ﺧﺎﻧﻪ او ﻧﺎن ﭘﺰﻧﺪ ﻳﻚ ﻳﻚ ﻧﺎن ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﺒﺎرك در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دارد و ﺑﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻠﻠﻲ ﺑﻪ روزﮔﺎرت ﻣﺮﺳﺎد‬

‫‪٣١٣‬‬
 ‫و ﺑﻪ ﺧﺎزن ﺳﭙﺎرد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻮي ﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﺪم و ﺣﺸﻤﺶ رﺳﺪ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺗـﻮ ﭘﺲ ﭘﺮده و ﻣـﺎ ﺧـﻮن ﺟﮕـﺮ ﻣﻴﺮﻳﺰﻳﻢ‬

‫آه اﮔﺮ ﭘﺮده ﺑﺮاﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﻮر اﻧﮕﻴﺰﻳﻢ‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫در اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﺰرگزادهاي ﺧﺮﻗﻪاي ﺑﻪ دروﻳﺸﻲ داد‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻃﺎﻋﻨﺎن ﺧﺒﺮ اﻳﻦ‬
‫واﻗﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﻊ ﭘﺪرش رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﺴﺮ در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻋﺘﺎب ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫در ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺧﻮاﻧﺪم ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﺑﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ دارد اﻳﺜﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺪان‬
‫ﻫﻮس اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ را اﻳﺜﺎر ﻛﺮدم‪ .‬ﭘﺪر ﮔﻔﺖ‪ :‬اي اﺑﻠﻪ ﻏﻠﻂ در ﻟﻔﻆ اﻳﺜﺎر ﻛﺮدهاي‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺤﻴﻒ ﺧﻮاﻧﺪهاي‪ .‬ﺑﺰرﮔﺎن ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫دارد اﻧﺒﺎر ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺪان ﻋﺰﻳﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫اﻧﺪك اﻧﺪك ﺑﻪ ﻫﻢ ﺷﻮد ﺑﺴﻴﺎر‬

‫داﻧـﻪ داﻧـﻪ اﺳﺖ ﻏﻠـﻪ در اﻧﺒـﺎر‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫ﻫﻢ از ﺑﺰرﮔﺎن ﻋﺼﺮ ﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻏﻼم ﺧﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛﻪ از ﻣﺎل ﺧﻮد ﭘﺎرهاي ﮔﻮﺷﺖ‬
‫ﺑﺴﺘﺎن و از آن ﻃﻌﺎﻣﻲ ﺑﺴﺎز ﺗﺎ ﺑﺨﻮرم و ﺗﻮ را آزاد ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻏﻼم ﺷﺎد ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﻳﺎﻧﻲ‬

‫‪٣١٤‬‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﭘﻴﺶ او آورد‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﺨﻮرد و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﻏﻼم ﺳﭙﺮد‪ .‬دﻳﮕﺮ روز ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺪان ﮔﻮﺷﺖ ﻧﺨﻮد آﺑﻲ ﻣﺰﻋﻔﺮ ﺑﺴﺎز ﺗﺎ ﺑﺨﻮرم و ﺗﻮ را آزاد ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻏﻼم ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺑﺮد و ﺑﺴﺎﺧﺖ و ﭘﻴﺶ آورد‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ زﻫﺮِﻣﺎر ﻛﺮد و ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﻏﻼم ﺳﭙﺮد‪ .‬روز‬
‫دﻳﮕﺮ ﮔﻮﺷﺖ ﻣﻀﻤﺤﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد و از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻔﺮوش و‬
‫ﭘﺎرهاي روﻏﻦ ﺑﺴﺘﺎن و از آن ﻃﻌﺎﻣﻲ ﺑﺴﺎز ﺗﺎ ﺑﺨﻮرم و ﺗﻮ را آزاد ﻛﻨﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اي ﺧﻮاﺟﻪ »ﺣﺴﺒﻪاﻟﻞ« ]ﺑﺮاي رﺿﺎي ﺧﺪا[ ﺑﮕﺬارﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺧﻮد ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﻏﻼم ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﺧﻴﺮي در ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺒﺎرك ﻣﻴﮕﺬرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻴﺖ ﺧﺪا اﻳﻦ‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺎره را آزاد ﻛﻦ‪ .‬اﻟﺤﻖ ﺑﺰرگ و ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺰم ﻛﺴﻲ را ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫اﺣﺘﻴﺎط ﻣﻌﺎش ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻻﺟﺮم ﺗﺎ در اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻋﺰﻳﺰاﻟﻮﺟﻮد وﻣﺤﺘﺎج اﻟﻴﻪ زﻳﺪ‪ .‬و درآﺧﺮت ﻋﻠﻮ درﺟﺎﺗﺸﺎن از ﺷﺮح ﺣﺪ و وﺻﻒ‬
‫ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٣١٥‬‬
 ‫ﺑﺎب ﺷﺸﻢ ‪ -‬در ﺣﻠﻢ و وﻓﺎ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫ﺣﻠﻢ ﻋﺒﺎرت از ﺑﺮدﺑﺎرﻳﺴﺖ‪ .‬ﻗﺪﻣﺎ ﺣﻠﻴﻢ ﻛﺴﻲ را ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻔﺲ او را ﺳﻜﻮن‬

‫و ﻃﻤﺎﻧﻴﻨﺘﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻏﻀﺐ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ او ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻣﻜﺮوﻫﻲ ﺑﺪو رﺳﺪ در اﺿﻄﺮاب ﻧﻴﻔﺘﺪ‪ .‬از ﺣﻀﺮت رﺳﺎﻟﺖ ﻣﺮوﻳﺴﺖ ﻛﻪ »اﻟﺤﻠﻢ‬
‫ﺣﺠﺎباﻻﻓﺎت« ]ﺑﺮدﺑﺎري ﻣﺎﻧﻊ آﻓﺖﻫﺎﺳﺖ[ ﻟﻔﻆ ﺣﻠﻢ را ﭼﻮن ﻣﻘﻠﻮب ﻛﻨﻲ‬
‫ﻣﻠﺢ ﺷﻮد و از اﻳﻨﺠﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ »اﻟﺤﻠﻢ ﻣﻠﺢ اﻻﺧﻼق« ])ﺑﺮدﺑﺎري ﻧﻤﻚ و ﻣﺰة‬
‫اﺧﻼق اﺳﺖ[‪ .‬ﺷﺎﻋﺮ ﺣﻠﻢ ﻣﻤﺪوح را ﺑﺪﻳﻦ ﺳﻴﺎق ﺳﺘﻮده‪.‬‬

‫ﺷﻜﺴﺖ از ﺑﺎر ﺣﻠﻤﺖ ﻛﻮه را ﭘﺸﺖ‬

‫ﻛـﻪ ﺑﺮ ﺟـﺎ ﻣـﺎﻧـﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺒﺘﻼﻳـﻲ‬
‫ﻳﻜـﻲ ﻧـﺎﭼـﺎر ﮔـﺮدد ﻗـﺎﺑـﻞ ﻛﺴﺮ‬
‫دو ﺳـﺎﻛـﻦ را ﭼــﻮ ﺑـﺎﺷـﺪ اﻟﺘﻘﺎﻳـﻲ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫‪٣١٦‬‬
‫راﺳﺘﻲ اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺧُﻠﻖ را ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻣﻨﻊ ﻧﻤﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫آنﻛﺲ ﻛﻪ ﺣﻠﻢ و ﺑﺮدﺑﺎري ورزﻳﺪ ﻣﺮدم ﺑﺮ او ﮔﺴﺘﺎخ ﺷﻮﻧﺪ و آن را ﺑﺮ ﻋﺠﺰ او‬
‫ﺣﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺧُﻠﻖ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻓﻮاﺋﺪ اﺳﺖ او را در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻌﺎش ﻣﺪﺧﻞ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ﻗﻮل آﻧﻜﻪ اﻣﺮوز ﺗﺎ ﺷﺨﺺ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺑﺎر ﻏﻼﻣﺒﺎرﮔﺎن و اوﺑﺎش ﻧﻜﺮده اﺳﺖ ودرآن ﺣﻠﻢ و وﻗﺎر راﻛﺎر ﻧﻔﺮﻣﻮده‪ ،‬اﻛﻨﻮن‬
‫در ﻣﺠﺎﻟﺲ وﻣﺤﺎﻓﻞ اﻛﺎﺑﺮ ﺳﻴﻠﻲ و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﻤﻴﺨﻮرد‪ .‬اﻧﮕﺸﺖ درﻛﻮﻧﺶ‬
‫ﻧﻤﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬رﻳﺸﺶ ﺑﺮﻧﻤﻴﻜﻨﻨﺪ‪ .‬درﺣﻮﺿﺶ ﻧﻤﻲاﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬دﺷﻨﺎمﻫﺎي ﻓﺎﺣﺶ ﺑﺮﻛﺲ‬
‫زن وﺧﻮاﻫﺮش ﻧﻤﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ‪ .‬آن ﻣﺮد ﻋﺎﻗﻞ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن او را ﻣﺮد زﻣﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ ﺣﻠﻢ و وﻗﺎري ﻛﻪ در ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﻪ او ﻣﺮﻛﻮز اﺳﺖ وﻣﻮدوع ﺗﺎ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫آن ﻣﺸﻘﺖﻫﺎ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺟﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺧﺎﺋﺐ و ﺧﺎﺳﺮ و‬
‫ﻣﻔﻠﻮك و دﺷﻤﻦ ﻛﺎم ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬او را در ﻫﻴﭻ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﻴﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﻫﻴﭻ ﺑﺰرﮔﻲ‬
‫ﻋﺰﺗﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺮد‪ .‬آﻧﻚ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ »اﻟﺼﻔﻘﻪ ﻣﻔﺘﺎحاﻟﺮزق« ]ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻛﻠﻴﺪ‬
‫روزي اﺳﺖ[ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺻﻮرﺗﺴﺖ و ﻣﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﺑﻴﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺖهاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ در ﻛﺸﺎﻛﺶ دﻫﺮ‬

‫ﺳﻨﮓ زﻳـﺮﻳـﻦ آﺳﻴـﺎ ﺑـﺎﺷـﺪ‬

‫ﻣﻮﻛﺪ اﻳﻦ ﻗﻮﻟﺴﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻓﻮاﻳﺪ ﺣﻠﻢ آﻧﻜﻪ اﮔﺮ ﺣﺮم و اﺗﺒﺎع ﺑﺰرﮔﻲ را ﺑﻪ ﺗﻬﻤﺘﻲ‬
‫ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻴﮕﺮداﻧﻨﺪ و او از ﺣﻠﻴﺖ ﺣﻠﻢ و زﻳﻨﺖ وﻗﺎر ﻋﺎري ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻏﻀﺐ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺰاج او ﻣﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺪه دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻴﮕﺮددﻛﻪ )اﻟﻐﻀﺐ ﻏﻮل اﻟﻌﻘﻞ( )ﺧﺸﻢ‪ ،‬دﻳﻮ ﺧﺮد‬

‫‪٣١٧‬‬
‫اﺳﺖ‪ (.‬و ﻗﺘﻞ و ﺿﺮب زن و ﺑﭽﻪ و ﻣﺜﻠﻪ ﮔﺮداﻧﻴﺪن ﺣﻮاﺷﻲ و ﺧﺪم روا ﻣﻴﺪارد‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﻣﻲاﻧﺪازد‪ .‬زن و ﺑﭽﻪ را از ﺧﻮد ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻣﻴﮕﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺷﺐ و‬
‫روز ﻣﺘﻔﻜﺮ و ﻏﻤﻨﺎك ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻃﺎﻋﻨﻲ در ﺧﺎﻧﻪ و اﺗﺒﺎع و ﺣﻤﻴﺖ او ﻃﻌﻨﻪ‬
‫زﻧﺪ وﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﻏﻴﺮﺗﻲ ﺑـﺎ درد ﺑﺎﺷﻲ‬

‫وﮔﺮ ﺑﻲﻏﻴﺮﺗﻲ ﻧﺎﻣﺮد ﺑﺎﺷﻲ‬

‫اﻣﺎ آن ﺑﺰرﮔﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻛﻪ وﺟﻮدﺷﺎن ﺑﻪ زﻳﻨﺖ ﺣﻠﻢ و وﻗﺎر ﻣﺰﻳﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﺰارﺑﺎر ﻣﺠﻤﻮع اﺗﺒﺎع او را در ﺑﺮاﺑﺮ او ﻛﻮن ﺑﺪرﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺮ ﻣﻮﺋﻲ ﻏﺒﺎر ﺑﺮ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﻣﺒﺎرك او ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﻻﺟﺮم ﭼﻨﺪانﻛﻪ زﻧﺪه اﺳﺖ ﻣﺮﻓﻪ و آﺳﻮده روزﮔﺎر ﺑﺴﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬او از اﻫﻞ واﺗﺒﺎع ﺧﺸﻨﻮد و اﻳﺸﺎن از او ﻓﺎرغ و اﻳﻤﻦ اﮔﺮ وﻗﺘﻲ ﺗﻬﻤﺘﻲ‬
‫ﺑﺎو رﺳﺎﻧﻨﺪ ﺑﺪان اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ و ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﮔﺮ ﺳﮕﻲ ﺑﺎﻧﮕﻲ زﻧﺪ در ﺑﺎم ﻛﻬﺪان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫‪٣١٨‬‬
‫ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ در اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﺰرﮔﻲ زﻧﻲ ﺑﺪ ﺷﻜﻞ و ﻣﺴﺘﻮره داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻼق از او‬
‫ﺧﻼﺻﻲ ﻳﺎﻓﺖ و ﻗﺤﺒﻪاي ﺟﻤﻴﻠﻪ را در ﻧﻜﺎح آورد‪ .‬ﺧﺎﺗﻮن ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻋﺎدت ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺻﻼي ﻋﺎم در داد‪ .‬او را ﻣﻨﻊ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ زﻧﻲ ﻣﺴﺘﻮره ﺑﮕﺬاﺷﺘﻲ و ﻓﺎﺣﺸﻪ اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻛﺮدي‪ .‬آن ﺑﺰرگ از ﻛﻤﺎل ﺣﻠﻢ و وﻗﺎر ﻓﺮﻣﻮد ﻛﻪ ﻋﻘﻞ ﻧﺎﻗﺺ ﺷﻤﺎ ﺑﺴﺮ اﻳﻦ‬
‫ﺣﻜﻤﺖ ﻧﺮﺳﺪ‪ .‬ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﻪ ﻣﻴﺨﻮردم ﺑﻪ ﺗﻦﻫﺎ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺣﻠﻮا‬
‫ﻣﻴﺨﻮرم ﺑﺎ ﻫﺰار آدﻣﻲ‪ .‬در اﻣﺜﺎل آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ »اﻟﺪﻳﻮث ﺳﻌﻴﺪ اﻟﺪارﻳﻦ«‬
‫]دﻳﻮث در دو ﺟﻬﺎن ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ اﺳﺖ[ ﺗﺄوﻳﻞ ﭼﻨﺎن ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﻮث ﺗﺎ در‬
‫اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﻤﻴﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻓﺎرغ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ زﻳﺴﺖ‪ .‬و در‬
‫آن دﻧﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺪﻳﺚ »اﻟﺪﻳﻮث ﻻ ﻳﺪﺧﻞ اﻟﺠﻨﻪ« ]دﻳﻮث داﺧﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻧﻤﻴﺸﻮد[ ﭼﻮن او را ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ رﻓﺖ‪ ،‬از ﻛﺪورت ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻴﺨﻜﺎن و‬
‫زاﻫﺪان ﻛﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از روي ﺗﺮش اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻳ‪‬ﻤﻦ اﻳﻦ ﺳﻴﺮت‬
‫آﺳﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺷﻴﺨﻜﻲ را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﮔﺮ ﺗﺮا در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎي‬

‫دﻳـﮕﺮان دوزخ اﺧﺘﻴـﺎر ﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﺑﺪﻳﻦ دﻟﻴﻞ دﻳﻮث‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪاﻟﺪارﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ وارد اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺳﻮال‪ :‬اﮔﺮ ﺳﺎﺋﻠﻲ ﭘﺮﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻛﺎﺑﺮ دﻳﻮث‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻴﺨﻜﺎن از ﺑﻬﺸﺖ ﻣﺘﻨﻔﺮﻧﺪ و ﺑﻪ دوزخ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﺪد ﻫﺮ ﺷﻴﺨﻜﻲ ﻛﻪ در‬

‫‪٣١٩‬‬
‫ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺰار ﻗﺎﺿﻲ و ﻧﻮاب و وﻛﻼي او ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮﻧﺴﺖ ﻛﻪ از‬
‫ﺻﺤﺒﺖ اﻳﺸﺎن ﻣﻠﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺟﻮاب ﮔﻮﺋﻴﻢ ﭼﻮن ﺷﻴﺨﻜﺎن در اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻬﺎرت و ﻋﺒﺎدت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻮدﻧﺪ )اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﺮي ﺑﺮ ﻳﺎور ﻋﻮﻧﺖ‬
‫داﺷﺖ( و آن ﻣﻈﻠﻮم دﻳﻮث ﻫﺮﮔﺰ ﻛﻮن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺠﺪه ﻧﻜﺮده ﭘﺲ وﺿﻊ‬
‫ﺷﻴﺨﻜﺎن ﻣﻐﺎﻳﺮ وﺿﻊ دﻳﻮث ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﺎﺿﻴﺎن و اﺗﺒﺎع اﻳﺸﺎن ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋ‪‬ﺼﻴﺎن و ﺗﺰوﻳﺮ و ﺗﻠﺒﻴﺲ و ﻣﻜﺮ و ﺣﺮامﺧﻮارﮔﻲ و ﻇﻠﻢ و ﺑﻬﺘﺎن و ﻧﻜﺘﻪﮔﻴﺮي و‬
‫ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دروغ و ﺣﺮص و اﺑﻄﺎلِ ﺣﻘﻮق ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻃﻤﻊ وﺣﻠﻴﺖ و اﻓﺴﺎد در‬
‫ﻣﻴﺎن ﺧﻠﻖ و ﺑﻴﺸﺮﻣﻲ و اﺧﺬ رﺷﻮت ﻣﻮﺻﻮف ﺑﻮده و در دﻳﻮث ﻫﻢ اﻳﻦ ﺧﺼﺎل‬
‫ﻣﺠﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻛﻠﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺟﻨﺴﻴﺖ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻗﺎﺿﻴﺎن و اﺗﺒﺎع اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ »اﻟﺠﻨﺲ اﻟﻲ اﻟﺠﻨﺲ ﻳﻤﻴﻞ«‬
‫]ﻫﻤﺠﻨﺲ‪ ،‬ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﻣﻴﻜﻨﺪ[ در ﻛﻼم ﺣﻜﻤﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ »اﻟﺠﻨﺴﻴﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ اﻟﻀﻢ« ]ﻫﻤﺠﻨﺴﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﺳﺖ[ ﻻﺟﺮم ﭼﻮن ﻛﻮدﻛﺸﺎن دوزخ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﭼﻨﻴﻦ را ﺑﻪ دوزخ ﻛﺸﻨﺪ آن ﺑﺰرگ دل ﺧﻮش ﻛﺮده ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﮔﺮم ﺑﺎ ﺻﺎﻟﺤﺎن ﺑﻲدوﺳﺖ ﻓﺮدا در ﺑﻬﺸﺖ آرﻧﺪ‬

‫ﻫﻤﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻪ در دوزخ ﻛﺸﻨﺪم ﺑـﺎ ﮔﻨﻬﻜﺎران‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻛﺒﺎر ﻣﻔﺴﺮان در ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻳﻦ آﻳﺖ ﻛﻪ »و ان ﻣﻨﻜﻢ اﻻواردﻫﺎ«])ﻧﻴﺴﺖ‬

‫از ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﮔﺬرﻧﺪه از آن[ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﺧﻼﻳﻖ از ﺻﺮاط ﭼﻮن‬
‫ﺑﺮق ﻣﻴﮕﺬرﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﻗﺎﺿﻴﺎن و اﺗﺒﺎع اﻳﺸﺎن ﻛﻪ اﺑﺪاﻻﺑﺎد در دوزخ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ‬

‫‪٣٢٠‬‬
‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺷﻄﺮﻧﺞ آﺗﺸﻴﻦ ﺑﺎزﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ در اﺧﺒﺎر ﻧﺒﻮي و آﺛﺎر ﻣﺼﻄﻔﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ]اﻫﻞ اﻟﻨﺎر ﻳﺘﻼﻋﻴﻮن ﺑﺎﻟﻨﺎر[ »دوزﺧﻴﺎن ﺑﺎ آﺗﺶ ﺑﺎزي ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ« ﺑﺪﻳﻦ دﻻﻳﻞ‬
‫اﻳﻦ ﺧﻠﻖ را ﺑﺮ دﻳﮕﺮ اﺧﻼق ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٣٢١‬‬
 ‫ﺑﺎب ﻫﻔﺘﻢ ‪ -‬درﺣﻴﺎ و ﺻﺪق و رﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺴﻮخ‬

‫ﺣﻜﻤﺎ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻴﺎ اﻧﺤﺼﺎر ﻧﻔﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از ﻓﻌﻞ ﻗﺒﻴﺢ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺬﻣﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﺣﺘﺮاز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬رﺳﻮل)ع( ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪﻛﻪ »اﻟﺤﻴﺎء ﻣﻦ اﻻﻳﻤﺎن« ]ﺷﺮم از اﻳﻤﺎن‬
‫اﺳﺖ[ و وﻓﺎ اﻟﺘﺰام ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮاﺳﺎت ﺳﭙﺮدن ﺑﺎﺷﺪ و از ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺪو از دﻳﮕﺮي‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻓﺎت آن ﻗﻴﺎم ﻧﻤﻮدن‪ .‬در ﻧﺺ ﺗﻨﺰﻳﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ »و ﻣﻦ‬
‫اوﻓﻲ ﺑﻤﺎ ﻋﺎﻫﺪ اﷲ ﻓﺴﻴﺌﻮﺗﻴﻪ اﺟﺮا ﻋﻈﻴﻤﺎ« ]ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮد ﺑﺎ ﺧﺪا وﻓﺎ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاﻳﺶ ﭘﺎداﺷﻲ ﺑﺰرگ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺨﺸﻴﺪ[ و ﺻﺪق آن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﺎران دل‬
‫راﺳﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻼف واﻗﻊ ﺑﺮ زﺑﺎن او ﺟﺎري ﻧﺸﻮد و رﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ آن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺣﺎﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻼﻳﻢ از ﻛﺴﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ ﺑﺮو رﺣﻤﺖ آرد وﻫﻤﺖ ﺑﺮ‬
‫ازاﻟﺖ آن ﻣﺼﺮوف دارد‪.‬‬

‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺨﺘﺎر‬

‫اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺧﻼق ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﻣﻜﺮر و ﻣﺠﻮﻓﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﻴﭽﺎرﻫﺎي ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﺧﻼق ردﻳﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺪتاﻟﻌﻤﺮ ﺧﺎﺋﺐ و ﺧﺎﺳﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻣﺮادي ﻇﻔﺮ ﻧﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﺧﻮد روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻴﺎ از ﻫﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎ‬
‫ﻣﺤﺮوم ﺑﺎﺷﺪ و از اﻛﺘﺴﺎب ﺟﺎه و اﻗﺘﻨﺎء ﻣﺎل ﻗﺎﺻﺮ‪ .‬ﺣﻴﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻴﺎن او و‬

‫‪٣٢٢‬‬
‫ﻣﺮادات او ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻋﻈﻴﻢ و ﺣﺠﺎﺑﻲ ﻏﻠﻴﻆ ﺷﺪه‪ ،‬او ﻫﻤﻮاره ﺑﺮﻳﺨﺖ و ﻃﺎﻟﻊ ﺧﻮد‬
‫ﮔﺮﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮﻳﻪ اﺑﺮ را ﻛﻪ ﺣﻴﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬از اﻳﻨﺠﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل)ع( ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﺪ »اﻟﺤﻴﺎء ﺗﻤﺘﻊ اﻟﺮزق« ]ﺷﺮم‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ روزي اﺳﺖ[ و ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻴﺮود ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻲﺷﺮﻣﻲ ﭘﻴﺸﻪ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻲآﺑﺮوﺋﻲ ﻣﺎﻳﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﺧﻠﻖ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ دﻟﺶ ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺳﺮ ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪهاي ﺑﻪ ﮔﻮزي ﻧﻤﻴﺨﺮد‪.‬‬
‫ﺧﻮد را از ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﻪ ﻣﻌﺎرج اﻋﻠﻲ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺑﺮ ﻣﺨﺪوﻣﺎن و ﺑﺰرﮔﺘﺮان از ﺧﻮد ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﻛﻪ او را ﮔﺎﺋﻴﺪهاﻧﺪ ﺗﻨﻌﻢ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻼﻳﻖ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ وﻗﺎﺣﺖ از او‬
‫ﻣﻴﺘﺮﺳﻨﺪ وآن ﺑﻴﭽﺎره ﻣﺤﺮوم ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳِﻤ‪‬ﺖ ﺣﻴﺎ ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﭘﺲ‬
‫درهاي ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه و در دﻫﻠﻴﺰ ﺧﺎنﻫﺎ ﺳﺮ ﺑﻪ زاﻧﻮي ﺣﺮﻣﺎن ﻧﻬﺎده ﭼﻮب درﺑﺎﻧﺎن‬
‫ﺧﻮرد و ﭘﺲ ﮔﺮدن ﺧﺎرد‪ .‬ﺑﻪدﻳﺪة ﺣﺴﺮت در اﺻﺤﺎب وﻗﺎﺣﺖ ﻧﮕﺮد و ﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺟـﺎﻫـﻞ ﻓـﺮاز ﻣﺴﻨـﺪ و ﻋـﺎﻟـﻢ ﺑـﺮون در‬

‫ﺟﻮﻳﺪ ﺑﻪﺣﻴﻠﻪ و راه و ﺑﻪدرﺑﺎن ﻧﻤﻲرﺳﺪ‬

‫اﻣﺎ وﻓﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ وﻓﺎ ﻧﺘﻴﺠﺔ دﻧﺎﺋﺖ ﻧﻔﺲ و ﻏﻠﺒﺔ ﺣﺮص اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺪك ﭼﻴﺰي از ﻣﺨﺪوﻣﻲ ﻳﺎ دوﺳﺘﻲ ﺑﺪو ﻻﺣﻖ ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺖ آن ﻣﺨﺪوم ﻳﺎ‬
‫دوﺳﺖ او را وﺟﻪ ﻣﻌﺎش و ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻲ ﺣﺎﺻﻞ آﻣﺪ ﺣﺮص و ﺷﺮه او را ﺑﻪ ﻃﻤﻊ‬
‫ﺟﺬب اﻣﺜﺎل آن ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺮ آن دارد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ روزه ﺟﻮن ﺣﺠﺎم ﻓﻀﻮل آن ﻣﺴﻜﻴﻦ‬

‫‪٣٢٣‬‬
‫را اﺑﺮام ﻧﻤﺎﻳﺪ آن ﺑﻴﭽﺎره از ﻣﺸﺎﻫﺪة او ﺑﻪ ﺟﺎن رﺳﻴﺪه ﻣﻠﻮل ﺷﻮد ﺗﺎ ﭼﻮن ﺧﻮد‬
‫را از ﺷﺮ ﺻﺤﺒﺖ وي ﺧﻼﺻﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﭼﻮن آن وﻓﺎدار را ﺑﻴﻨﺪ ﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻠﻚاﻟﻤﻮﺗﻢ از ﻟﻘﺎي ﺗﻮ ﺑﻪ‬

‫ﻗُﺪﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﻛﺎت را ﻧﺎداﻧﺴﺘﻪ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬وﻫﺮ ﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ در وﻓﺎ ﺑﺎﻗﺼﻲ‬
‫اﻟﻐﺎﻳﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺳﮓ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻓﺎﻳﺪه ﺧﻮد دارد و ﭼﻮن‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﻏﺮﺿﻲ ﻛﻪ دارد ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ و ﺗﻮﻗﻌﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮد ﭘﺪرش‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﻄﻌﺎ ﺑﺪو اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎ ﻗﻮﻣﻲ و ﻫﺮ ﺷﺒﺎﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﻃﺎﻳﻔﻪاي‬
‫ﺑﺴﺮ ﺑﺮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ از ﻋﻤﺮ ﺑﺮﺧﻮرداري ﻃﻠﺒﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﻫﺎت ﻧﻈﺮ ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ از ﻧﻌﻤﺖ ﻫﻤﮕﻨﺎن و ﺻﺤﺒﺖ اﻳﺸﺎن ﻣﺤﻈﻮظ و ﻣﺘﻠﺬذ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺮدم از او ﻣﻠﻮل‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ و ﻳﻘﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻛﻪ‪:‬‬

‫از ﻫﺮ دﻳﮕﻲ ﻧﻮاﻟﻪاي ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫‪٣٢٤‬‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﻲاﻟﺪﻳﻦ ﻋﺮﺑﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻢ روزﮔﺎر و ﻣﻘﺘﺪاي ﻋﻠﻤﺎي ﻋﺼﺮ ﺧﻮد ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺳﻲ ﺳﺎل ﺑﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ رﺿﺪي ﺷﺐ و روز ﻣﺼﺎﺣﺐ ﺑﻮد و ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫ﺑﻲﻳﻜﺪﮔﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪي‪ ،‬ﭼﻨﺪ روز ﻛﻪ ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ در ﻣﺮض ﻣﻮت ﺑﻮد ﻣﺤﻲاﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎﻟﻴﻦ او ﺑﻪ ﺷﺮب ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺒﻲ ﺑﻪ ﺣﺠﺮه رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎﻣﺪاد ﻛﻪ ﺑﺎ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫آﻣﺪ ﻏﻼﻣﺎن را ﻣﻮيﻫﺎ ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻪ ﻋﺰاي ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ ﻣﺸﻐﻮل دﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺎل‬
‫ﭼﻴﺴﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ وﻓﺎت ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬درﻳﻎ ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ‪ .‬ﭘﺲ روي‬
‫ﺑﻐﻼم ﺧﻮد ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻤﺸﻲ و ﻧﻄﻠﺐ ﺣﺮﻳﻔﺎ آﺧﺮ« و ﻫﻢ از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺣﺠﺮة ﺧﻮد‬
‫ﻋﻮدت ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از آن ﻋﻤﺮ ﻳﺎﻓﺖ و ﻫﺮﮔﺰ ﻛﺴﻲ ﻧﺎم‬
‫ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ از زﺑﺎن او ﻧﺸﻨﻴﺪ‪ .‬راﺳﺘﻲ ﻫﻤﮕﻨﺎن را واﺟﺒﺴﺖ ﻛﻪ وﻓﺎ از آن ﺣﻜﻴﻢ‬
‫ﻳﮕﺎﻧﺔ روزﮔﺎر ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻛﺪام دﻟﻴﻞ واﺿﺤﺘﺮ از اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻮﻓﺎ‬
‫ﻣﻨﺴﻮب ﻛﺮد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻏﻤﻨﺎك ﺑﻮد و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻋﻤﺮ ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه در ﺳﺮ آن ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻛﻮه ﺑﻴﺴﺘﻮن ﻛﻨﺪ وﻫﺮﮔﺰ ﺑﻤﻘﺼﻮد ﻧﺮﺳﻴﺪ ﺗﺎ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ در‬
‫ﺳﺮﻛﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺮد‪ .‬در ﺣﺴﺮت ﻣﻲﻣﺮد و ﻣﻴﮕﻔﺖ‪:‬‬

‫ﻓـﺪا ﻛﺮده ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﻫﺎد ﻣﺴﻜﻴﻦ‬

‫ز ﺑﻬﺮ ﻳـﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺟـﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ‬

‫‪٣٢٥‬‬
‫و آن ﻣﺴﻜﻴﻦ را ﻛﻪ ﻣﺠﻨﻮن ﺑﻨﻲﻋﺎﻣﺮ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺎﺿﻞ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه دل‬
‫در دﺧﺘﺮﻛﻲ ﻟﻴﻠﻲ ﻧﺎم ﺑﺴﺖ‪ .‬در وﻓﺎي او زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ او ﺗﻠﺦ ﺷﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻤﺘﻌﻲ‬
‫از او ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺳﺮو ﭘﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪ در ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ دوﻳﺪي و ﮔﻔﺘﻲ‪:‬‬

‫ﻋﻠﻲ اذا ﻻﻗﻴﺖ ﻟﻴﻠـﻲ ﺑﺨﻠﻮه‬

‫زﻳﺎرت ﺑﻴﺖاﷲ رﺟﻼي ﺣﺎﻓﻴﺎ‬

‫]اﮔﺮ ﻟﻴﻠﻲ را ﺑﻪ ﺧﻠﻮت ﺑﻴﺎﺑﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻦ واﺟﺒﺴﺖ ﻣﻪ ﭘﺎي ﭘﻴﺎده ﺑﻪ زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﺔ‬
‫ﺧﺪاي روم[‬

‫ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ راﺳﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ ﺧﻠﻘﻲ را ﻛﻪ ﺛﻤﺮه اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺮك اوﻟﻲ‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﺻﺪق‪ :‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﺎ ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧُﻠﻖ ارذل ﺧﺼﺎﻳﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﺎدة‬
‫ﺧﺼﻮﻣﺖ و زﻳﺎن زدﮔﻲ ﺻﺪق اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻧﻬﺞ ﺻﺪق ورزد ﭘﻴﺶ ﻫﻴﭽﻜﺲ‬
‫ﻋﺰﺗﻲ ﻧﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﺨﺪوﻣﺎن و دوﺳﺘﺎن ﺧﻮش آﻣﺪ و دروغ‬
‫و ﺳﺨﻦ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮔﻮﻳﺪ و »ﺻﺪقاﻻﻣﻴﺮ« ]اﻣﻴﺮ راﺳﺖ ﻓﺮﻣﻮد[ را ﻛﺎر ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺰاج ﻣﺮدم راﺳﺖ آﻳﺪ آن در ﻟﻔﻆ آرد ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﺑﺰرﮔﻲ در ﻧﻴﻢﺷﺐ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻳﻨﻚ ﻧﻤﺎز ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺳﺖ در ﺣﺎل ﭘﻴﺶ ﺟﻬﺪ و ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ راﺳﺖ ﻓﺮﻣﻮدي‪ .‬اﻣﺮوز‬
‫ﺑﻪﻏﺎﻳﺖ آﻓﺘﺎب ﮔﺮم اﺳﺖ‪ .‬و در ﺗﺄﻛﻴﺪ آن ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺤﻒ و ﺳﻪ ﻃﻼق زن‬
‫ﻳﺎد ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺨﻨﺜﻲ ﭘﻴﺮ ﻣﻤﺴﻚ زﺷﺖ ﺻﻮرت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در ﺳﺨﻦ‬

‫‪٣٢٦‬‬
‫آﻳﺪ او را ﭘﻬﻠﻮانِ زﻣﺎن و ﻛﻮﻧﺪرﺳﺖِ ﺟﻬﺎن و ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﺔ ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺼﺮي‬
‫و ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﺋﻲ ﺧﻄﺎب ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از او زر و ﻧﻌﻤﺖ وﺧﻠﻌﺖ و ﻣﺮﺗﺒﺖ ﻳﺎﺑﺪ و دوﺳﺘﻲ‬
‫آﻧﻜﺲ در دل او ﻣﺘﻤﻜﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺷﺎ ﺑﻪ ﺧﻼف اﻳﻦ زﻳﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﺪق‬
‫ﻣﻮﺳﻮم ﮔﺮداﻧﺪ ﻧﺎﮔﺎه ﺑﺰرﮔﻲ را از روي ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺟﻤﺎع‬
‫ﺑﺴﻴﺎر دادهاي اﻛﻨﻮن ﺗﺮك ﻣﻲﺑﺎﻳﺪﻛﺮد و زن و ﺧﻮاﻫﺮ را ازﻛﺎر ﻓﺎﺣﺶ ﻣﻨﻊ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬ﻳﺎﻛﻠﻲ را ﻛﻞ ﮔﻮﻳﺪ ﻳﺎ دﺑﻪاي را دﺑﻪ ﺧﺎﻳﻪ ﺧﻄﺎب ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻗﺤﺒﻪ زﻧﻲ را‬
‫دﻳﻮث ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻮﻣﻲ راﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻗﻮم از او ﺑﻪ ﺟﺎن ﺑﺮﻧﺠﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻗﻮﺗﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺣﺎل او را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺿﺮب ﻓﺮو ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬و اﮔﺮ دﻳﻮﺛﻜﻲ ﻳﺎ ﻛﻠﻲ ﻋﺎﺟﺰ‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﺻﻤﺖ وﻛﻞﻛﻞ در آﻳﺪ‪ .‬اﻣﻮاع ﺳﻔﺎﻫﺖ ﺑﺎ او ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬و‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ واﺳﻄﺔ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ راﺳﺖ ﻣﻴﺎن اﻳﺸﺎن ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﻧﺸﻮد‪،‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺎن از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪) :‬دروغ ﻣﺼﻠﺤﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﻪ از راﺳﺖ ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰ(‬
‫وﻛﺪام دﻟﻴﻞ از اﻳﻦ روﺷﻨﺘﺮ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺻﺎدقاﻟﻘﻮل ﺻﺪ ﮔﻮاﻫﻲ راﺳﺖ ادا ﻛﻨﺪ ازو‬
‫ﻣﻨﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺑﺮﻧﺠﻨﺪ‪ .‬و در ﺗﻜﺬﻳﺐ او ﺗﺎوﻳﻼت اﻧﮕﻴﺰﻧﺪ‪ .‬واﮔﺮ‬
‫ﺑﻲدﻳﺎﻧﺘﻲ ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ دروغ دﻫﺪ ﺻﺪ ﻧﻮع ﺑﺪو رﺷﻮت دﻫﻨﺪ وﺑﻪ اﻧﻮاع رﻋﺎﻳﺖ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ آن ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﺮوز در ﺑﻼد اﺳﻼم ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار آدﻣﻲ از‬
‫ﻗﻀﺎت و ﻣﺸﺎﻳﺦ و ﻓﻘﻬﺎ و ﻋﺪول و اﺗﺒﺎع اﻳﺸﺎن را ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﺎش از اﻳﻦ‬
‫وﺟﻬﺴﺖ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ‪:‬‬

‫دروﻏﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ دل ﺧﻮش ﻛﻨﺪ‬

‫ﺑـﻪ از راﺳﺘﻲ ﻛﺖ ﻣﺸـﻮش ﻛﻨﺪ‬

‫‪٣٢٧‬‬
 ‫اﻣﺎ رﺣﻤﺖ و ﺷﻔﻘﺖ‪:‬‬
‫اﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﻣﻨﻜﺮ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺮ ﻣﻈﻠﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺠﺮوﺣﻲ رﺣﻤﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺼﻴﺎن ورزﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﺳﺨﻂ آورده‪.‬‬
‫ﺑﺪان دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﻣﺮي ﺑﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاﺣﺎدث ﻧﺸﻮد ﻫﺮ ﭼﻪ از ﺣﻀﺮت او ﻛﻪ‬
‫ﺣﻜﻴﻤﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن رﺳﺪ ﺗﺎ واﺟﺐ ﻧﺸﻮد ﻧﺮﺳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ اﻓﻼﻃﻮن ﮔﻮﻳﺪ)اﻟﻘﻀﻴﻪ‬
‫ﺣﺘﻲ ﻻ ﺗﻮﺟﺐ ﻻﺗﻮﺟﺪ( )ﻗﻀﻴﻪ ﺗﺎ واﺟﺐ ﻧﺸﺪي‪ ،‬اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺎدي‪ ،‬ﻫﺮﭼﻴﺰي ﭼﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ‪ (.‬او ﻛﻪ ارﺣﻢاﻟﺮاﺣﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ داﻧﺴﺘﻲ ﻛﻪ آن ﻛﺲ ﻻﻳﻖ‬
‫آن ﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺪو ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدي‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺪو ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺳﺰاوار آﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺳﮓ ﮔﺮﺳﻨﻪ‪ ،‬زاغ ﻛﻮر‪ ،‬ﺑﺰ ﻻﻏﺮ ﺑﻪ‬

‫و ﻧﻴﺰ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬

‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻮري ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻮري ﻧﺒﻮد ارزاﻧﻲ‬

‫ﭘﺲ ﺷﺨﺼﻲ را ﻛﻪ ﺧﺪا ﻣﻐﻀﻮب ﻏﻀﺐ ﺧﻮد ﮔﺮداﻧﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ او‬
‫رﺣﻤﺖ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻋﺼﻴﺎن ورزﻳﺪه ﺑﺎﺷﻲ و ﺑﺮ آن آﺛﻢ ﮔﺮدي و روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺗﻮ را ﺑﺮ‬
‫آن ﻣﺆاﺧﺬه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﻞ ﺑﺪان ﻣﺎﻧﺪﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻨﺪهاي از آن ﺧﻮد را ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺰﻧﺪ و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ او را ﻧﻮازد و ﺑﻮﺳﻪ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪا ﺗﻮ ﺑﺪ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺮا‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺪ ﺗﺮا ﻧﻌﻤﺖ و ﺧﻠﻌﺖ ﻣﻴﺒﺎﻳﺪ دادن اﻟﺒﺘﻪ او از اﻳﻦ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺑﺮﻧﺠﺪ‪.‬‬

‫‪٣٢٨‬‬
 ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫در زﻣﺎن ﻣﺒﺎرك ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﻛﻔﺎر را ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ دروﻳﺸﺎن را ﻃﻌﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺸﺎن ﻣﻴﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ دروﻳﺸﺎن ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪاﻳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻲ اﻳﺸﺎن را ﻃﻌﺎم‬
‫دادي‪ .‬ﭼﻮن او ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﭼﺮا ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ آﻣﺪه )اﻧﻄﻌﻢ ﻣﻦ‬
‫ﻟﻮ ﻳﺸﺎءاﷲ اﻃﻌﻤﻪ اﻧﺘﻢ اﻻ ﻓﻲ ﺿﻼل ﻣﺒﻴﻦ( )آﻳﺎ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻏﺬا دﻫﻴﻢ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ‬
‫اﮔﺮ ﺧﺪا ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﺪﻳﺸﺎن ﻣﻴﺪاد‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺷﻤﺎ در ﮔﻤﺮاﻫﻲِ آﺷﻜﺎر ﻫﺴﺘﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﭘﺲ واﺟﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪهاي رﺣﻤﺖ ﻧﻜﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎل ﻫﻴﭻ ﻣﻈﻠﻮﻣﻲ و‬
‫ﻣﺠﺮوﺣﻲ و ﻳﺘﻴﻤﻲ و ﻣﻌﻴﻠﻲ و دروﻳﺸﻲ و ﺧﺪﻣﺖﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﺮ در ﺧﺎﻧﻪاي ﭘﻴﺮ ﻳﺎ‬
‫زﻣﻴﻦﮔﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺘﻔﺎت ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺣﺴﺒﻪ اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺑﺪاﻧﻘﺪر ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫اذﻳﺘﻲ ﺑﺪﻳﺸﺎن رﺳﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺐ رﻓﻊ درﺟﺎت و ﺧﻴﺮات ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺖ آﻧﭽﻪ‬
‫در ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﺑﺮادران وﻋﺪه رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﻴﺪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﺒﺘﺪي ﺑﺮ اﺧﻼق‬
‫ﻣﺨﺘﺎر اﻛﺎﺑﺮ ﻣﻮاﻇﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و آﻧﺮا ﻣﻠﻜﺔ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻃﻘﺔ ﺧﻮد ﮔﺮداﻧﺪ ﻧﺘﻴﺠﺔ آن ﻫﺮ ﭼﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ در دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪٣٢٨‬‬
 : ‫ﺗﺎﻳﭗ و وﻳﺮاش و ﺻﻔﺤﻪآراﻳﻲ‬

Koloftolmamalek Koloftolmamalek@Kalkade.com

Batistuta Batistuta@Kalkade.com

Meshrak Meshrak@Kalkade.com

‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه در ﺳﺎﻳﺖ‬

‫ﻛﻞﻛـــﺪه‬