:

fgeIoen selember
verscheen de =bl\kb&
fbgZmb^fhgbmhkgb^m&
p^lm^kl^fb`kZgm^ghi]^
Zk[^b]lfZkdm+)*) door hel SociaaI
en CuIlureeI PIanbureau (SCP). Hel
onderzoek, uilgevoerd o verzoek
van hel minislerie van SociaIe Zaken
en WerkgeIegenheid is de ovoIger
van de eersle Discriminaliemonilor
die hel Iichl zag in 2uu,.
ZoweI de monilor van 2uu, aIs die
van 2u1u vergeIijkl de verschiIIen
in de arbeidsmarklosilie lussen
aulochlonen en niel-weslerse aIIoch-
lonen. Daarbij wordl gekeken naar
verschiIIen in werkeIoosheid, vasle
versus lijdeIijke conlraclen en (in de
monilor van 2uu,) beroesniveau.
Om de male van discriminalie le
beaIen conlroIeerl men slalislisch
voor reIevanle arbeidsmarklkenmer-
ken, zoaIs hel oIeidingsniveau, de
werkervaring, hel aanlaI jaren van
werkIoosheid, de Ieeflijd en huis-
houdenskenmerken. VerschiIIen in
arbeidsmarklosilie die na conlroIe
voor deze variabeIen bIijven beslaan,
de zogenoemde 'onverkIaarde resl`,
geven de male van mogeIijke discri-
minalie aan.
Fbg]^kdZgl^ghg`^ebcda^b]
Nieuw aan de monilor 2u1u is dal
er gekeken wordl naar de hgmpbd&
d^ebg` van kansenongeIijkheid, en
dal men deze onlwikkeIing robeerl
le duiden. Iiguur 1 uil de monilor
(SCP 2u1u: 41) Iaal de onlwikkeIing
in kansenongeIijkheid lussen niel-
weslerse aIIochlonen en aulochlo-
nen zien over de jaren 2uuu-2uu8.
HoeveeI groler is de kans o wer-
keIoosheid, aIs aIIe andere verkIa-
rende facloren zijn weggeIlerd?
We zien dal kansenongeIijkheid
o werkeIoosheid varieerl over de
verschiIIende jaren. Zo is de onge-
Iijkheid in 2uu3 en 2uu4 groler dan
die in 2uuu of 2uu8. Vanaf 2uu6
zien we een daIende ongeIijkheid
in kansen. Mel andere woorden: de
Zk[^b]lfZkdm]bl\kbfbgZmb^ ZgZerl^
LIEVER GEEN
ALLOCHTOON
DISCRIMINATIEMONITOR 2010 GEEFT DIFFUUS BEELD
Discriminalie o de arbeidsmarkl Iaal zich niel gemakkeIijk
belraen. Onderzoekers gebruiken verschiIIende melhoden om
de omvang van hel robIeem le beaIen. De =bl\kbfbgZmb^fhgbmhk
gb^m&p^lm^kl^fb`kZgm^ghi]^Zk[^b]lfZkdm+)*) is daardoor Iaslig
vergeIijkbaar mel die uil 2uu,. Neeml de discriminalie nou loe of
af? Econoom Mural Kolan val de resuIlalen samen.
TEKST FnkZmDhmZg
ALLE GROEPEN
MOETEN
ACHTER AAN-
SLUITEN ALS
HET AANKOMT OP
PERSONEELSKEUZE
1,6
1,4
1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0
Bron: CBS (EBB 00-08)
FIGUUR 1
VERSCHIL IN VOORSPELDE KANSEN OP WERKLOOSHEID VOOR AUTOCHTONEN EN
NIET-WESTERSE MIGRANTEN, REKENING HOUDEND MET ARBEIDSRELEVANTE KENMERKEN
EN HUISHOUDENSSAMENSTELLING, 2000-2008 (IN PROCENTPUNTEN)
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
<hgmkZlmgho^f[^k+)*)
discriminalie o de arbeidsmarkl
neeml af sinds de vorige monilor.
Wal is daarvoor voIgens hel SCP de
verkIaring?
Hif^kd^ebcdo^kl\abe
Voordal ik die vraag beanlwoord, wiI
ik wijzen o een omerkeIijk verschiI
lussen de monilor van 2uu, en die
van 2u1u. In guur 1 zien we dal in
2uu6 de onverkIaarde kans dal een
niel-weslerse aIIochloon vaker wer-
keIoos is, ongeveer 1,3 rocenlunl
is.
De Discriminaliemonilor 2uu, koml
voor helzeIfde jaar echler lol een
veeI hogere kansenongeIijkheid: hel
verschiI in de kans o werkIoosheid
bij vergeIijkbare arbeidsmarklkwaIi-
calies lussen aulochlonen en Tur-
ken is meer dan 4 rocenlunlen,
bij Marokkanen ,, Surinamers iels
minder dan 3 en bij AnliIianen 4.
Zie daarvoor guur 2, afkomslig uil
de monilor van 2uu,. Hel donkere
gedeeIle van eIke slaaf geefl hel
verschiI aan mel hel aulochlone
werkIoosheidscijfer dal bIijfl beslaan
nadal rekening is gehouden mel de
andere variabeIen.
Hel grole verschiI lussen deze cijfers
in de lwee raorlen wordl niel
verder geduid. Dal maakl dal de
lwee raorlen Iaslig mel eIkaar le
vergeIijken zijn. Daarom richl ik me
hier mel de Monilor 2u1u o de hgm&
pbdd^ebg` van discriminalie in Iaals
van o ]^fZm^ van discriminalie.
=kb^o^kdeZkbg`^g
Hoe verkIaarl hel SCP dal de discri-
minalie afneeml? Hel raorl houdl
over deze onlwikkeIing drie hyo-
lhesen legen hel Iichl:
&=^f^kbmh\kZmbl^kbg`lma^l^: dis-
criminalie neeml af omdal in een
moderne maalschaij hel beIang
van roduclieve kenmerken, zoaIs
onderwijskwaIicalies en werker-
varing, loeneeml, lerwijI hel beIang
van elnicileil afneeml.
&=^\hgcng\mnnkma^l^: in econo-
misch goede lijden mel grole vraag
naar arbeid neeml kansenongeIijk-
heid af. Discriminalie seeIl een
beIangrijker roI in lijden van Iaag-
conjuncluur.
- Lh\bZe^Z\\^imZmb^oZg]bl\kbfb&
gZmb^: de male van discriminalie
hangl samen mel verwachle sociaIe
sanclies. De male van discriminalie
varieerl daarom mel de male waarin
men denkl dal hel accelabeI is om
slereolyen en vooroordeIen le uilen.

VoIgens de merilocraliseringslhese
zou kansenongeIijkheid in guur 1
een daIende Iijn moelen Ialen zien.
Dil koml duideIijk niel overeen mel
de door de onderzoekers gevonden
griIIige arabooI. Deze lhese wordl
dus verworen. De conjuncluurlhese
vindl weI sleun. In de jaren 2uuu
en 2uu1 was srake van een krae
arbeidsmarkl, waarna de silualie
versIechlerde om na 2uu6 weer le
verbeleren. De onlwikkeIing van kan-
senongeIijkheid dal men o basis van
de conjuncluurlhese zou verwachlen
is dus: Iage kan-
senongeIijk in
2uuu-2uu1 oIo-
end lol 2uu6 en
daarna een daIing.
Dil koml overeen
mel guur 1.
Ook de sociaIe
accelalielhese
vindl sleun. De
sociaIe accelalie
van discriminalie
is gemelen aan
de hand van hel
ercenlage onder-
vraagden dal vindl
dal in hel gevaI
van romolie bij
geIijke geschikl-
heid een Neder-
Iandse werknemer
voorrang moel
krijgen boven een
niel-weslerse mi-
granl. Hel bIijkl
dal lussen 2uuu
en 2uu4 de acce-
lalie van hel uilen
van slereolyen en discriminerend
gedrag slijgl en na haar hoogleunl
in 2uu4 weer daaIl; grofweg hel-
zeIfde lrajecl aIs de economische con-
juncluur en in Iijn mel hel verIoo
van kansenongeIijkheid in guur 1.
Zk[^b]lfZkdm]bl\kbfbgZmb^ ZgZerl^
HET AANTAL INGEDIENDE KLACHTEN
IS VOLGENS HET RAPPORT AANZIEN-
LIJK EN VORMT SLECHTS HET
TOPJE VAN DE IJSBERG
verklaard
onverklaard
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Turken Marokkanen Surinamers Antillianen overig niet-westers
a De werkloosheid onder autochtonen bedraagt 4%.
Bron: CBS (EBB 06)
VERSCHIL IN WERKLOOSHEID TUSSEN AUTOCHTONEN EN ALLOCHTONEN, UITEENGELEGD IN
EEN VERKLAARD EN EEN ONVERKLAARD DEEL, 2006 (IN PROCENTPUNTEN)
<hgmkZlmgho^f[^k+)*)
P^kd`^o^kl3
eb^o^k`^^gZeeh\amhhg
In de eersle discriminaliemonilor
kwamen niel-weslerse werknemers
aan hel woord. In de monilor 2u1u
komen werkgevers en ersoneeIs-
seIecleurs aan hel woord over niel-
weslerse werknemers en over hun
eigen ersoneeIskeuzes. Wie de soms
oenharlige anlwoorden van de
werkgevers wiI Iezen moel de moni-
lor ero nasIaan. Hieronder worden
de beIangrijksle unlen die naar
voren kwamen samengeval.
De ondervraagde werkgevers (42 in
lolaaI) geven aan dal ze minder vaak
voor niel-weslerse migranlen kiezen
omdal deze minder goed scoren o
een aanlaI beIangrijke kenmerken.
Zo hebben ze vaak een soberder cv,
welen zich minder goed le verkoen,
slaeIen ze oIeidingen, en bIijven
ze le korle lijd in dezeIfde baan.
Daarnaasl seIen een sIechlere be-
heersing van hel NederIands en ge-
brekkige sociaIe vaardigheden (een
le bescheiden houding, gebrek aan
kennis van ongeschreven regeIs) een
beIangrijke roI.
De werkgevers hebben over hel aI-
gemeen een osiliever beeId van Su-
rinamers (goed genlegreerd, goede
beheersing van de laaI) en Turken
(harde werkers) dan over Marokka-
nen en AnliIianen. Hel zijn vooraI de
IaagogeIeiden uil deze Iaalsle groe
waar de werkgevers zeer negalief
over zijn.
Maar voor aIIe groeen geIdl dal ze
achler aan moelen sIuilen aIs hel
aankoml o ersoneeIskeuze. Wan-
neer de werkgever gevraagd wordl
naar zijn of haar voorkeursvoIgorde
voor werknemers mel geIijke ge-
schiklheid, anlwoordl meer dan de
heIfl van de resondenlen dal zij voor
de aulochloon NederIandse kandi-
daal zuIIen kiezen. Even ovaIIend is
dal 1uu rocenl van de resondenlen
denkl dal bij geIijkwaardige oIei-
ding en werkervaring de gemiddeIde
werkgever zaI kiezen voor de auloch-
lone NederIander. Dal roel direcl de
vraag o of een deeI van hen de eer-
dere vraag naar hun eigen voorkeurs-
voIgorde weIIichl sociaaI wenseIijk
heefl beanlwoord.
DeZ\am^gho^k]bl\kbfbgZmb^3
`^^gmk^g]l
Hel Iaalsle hoofdsluk van de mo-
nilor is gewijd aan kIachlen bij
anlidiscriminaliebureaus (adb`s) en
de Commissie geIijke behandeIing.
Er zijn geen duideIijke lrends over
de eriode 2uu4-2uu8. De soorlen
kIachlen en de kenmerken van de in-
dieners zijn reIalief slabieI. Hel aan-
laI uclueerl weI van jaar lol jaar,
maar zonder een duideIijke lrend.
In de eriode 2uu4-2uu8 onlvingen
adb`s in lolaaI 2u28 kIachlen, of
gemiddeId 4u er jaar, van niel-
weslerse migranlen over ervaren
discriminalie o de arbeidsmarkl.
Omdal uil onderzoek bekend is dal
discriminalie meeslaI niel gemeId
wordl, is hel aanlaI ingediende
kIachlen voIgens hel raorl 'aan-
zienIijk` en vorml hel sIechls hel
'loje van de ijsberg`.
Ondanks dal o basis van de kIach-
lenregislralie dus weinig gezegd kan
worden over de lolaIe omvang van
discriminalie, geven de kIachlen voI-
gens hel raorl weI zichl o de aard
ervan. In 81 rocenl van de gevaIIen
(1643 kIachlen) belrefl hel discrimi-
nalie o grond van ras. In 16 rocenl
van de gevaIIen gaal hel om kIachlen
over godsdiensldiscriminalie, vooraI
afkomslig van mosIims mel een Ma-
rokkaanse en in mindere male mel
een Turkse afkomsl. Hel groolsle
gedeeIle van de ingediende kIachlen
(3 rocenl) gaal over discriminalie
o de werkvIoer. Daarvan belrefl 2,
rocenl kIachlen over de fase van
werving en seIeclie en 11 rocenl
over beeindiging van hel diensl-
verband. Van deze Iaalsle kIachlen
belrefl 3u rocenl vijandige beje-
gening, waarbij hel mel name om
incidenlen o de werkvIoer lussen
coIIega`s onderIing gaal.
In de eriode 2uu4-2uu8 hebben
Marokkaanse NederIanders 46
kIachlen ingediend, Turkse Neder-
Ianders 226, Surinaamse NederIan-
ders 31u en AnliIIiaanse NederIan-
ders 1u3. Hel reIalief hoge aanlaI
Marokkaanse NederIanders kan in
lheorie zoweI komen doordal zij ge-
vaIIen van ervaren discriminalie eer-
der meIden aIs doordal zij vaker ge-
discrimineerd worden. Hel raorl
verwijsl naar onderzoek waaruil
bIijkl dal er geen noemenswaardige
verschiIIen in meIdingsbereidheid
lussen verschiIIende minderheids-
groeen beslaan. Bovendien vindl
hel raorl hel grolere aanlaI kIach-
len in Iijn mel hel eerdere onderzoek
in de Discriminaliemonilor 2uu,
dal ero wijsl dal Marokkaanse Ne-
derIanders mogeIijk in slerkere male
gediscrimineerd worden.
@^^ghiehllbg`^g
Ondanks de o unlen onvergeIijk-
baarheid van beide raorlen, bIijfl
hel een goed inilialief om discrimi-
nalie eriodiek zorgvuIdig in kaarl
le brengen. De vraag na Iezing van
de Monilor is echler: wal nu? Hel
raorl beval nagenoeg geen ideeen
over beIeid of oIossingen - dal
was ook niel de odrachl. Er wordl
sIechls ogemerkl dal discriminalie
vooraI le maken heefl mel slereoly-
en over elnische groeen. Daarom
zou een sociaIe conlexl kunnen
heIen die slereolyering afkeurl o
basis van 'slevige normen len aan-
zien van geIijkheid` en die zich o
hel 'niveau van bedrijven en organi-
salies verlaaIl aIs diversileilsbeIeid`.
Ook de lweede voor de hand Iig-
gende raad is zinnig: 'vergrolen van
menseIijk kailaaI, en hel verbeleren
van hel sociaaI kailaaI in hel bij-
zonder, zou de arbeidsmarklosilie
van niel-weslerse migranlen len
goede kunnen komen.` Arbeids-
marklbeIeid, misschien iels voor een
voIgende sludie? x
Zk[^b]lfZkdm]bl\kbfbgZmb^ ZgZerl^
De vraag na
lezing van de
Monitor is:
WAT NU?
<hgmkZlmgho^f[^k+)*)