‫ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‬

‫ﭼﻬﺎرم ژوﺋﻦ ‪٢٠٠۶‬‬

‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻫﻤﻪ ﻣﺎ آرزوي ﺗﺤﻘﻖ دﻧﻴﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ را در ﺳﺮ ﻣﻲﭘﺮوراﻧﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ دﻧﻴﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻧﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﮕﻤﺎن ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺎﻧﺘﻲ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺗﺎزه ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ در ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي رواﺑﻂ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻲ و رواﺑﻂ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ :‬از دﻳﺪﮔﺎه ﻛﺎﻧﺘﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺎن از آن ﻧﻈﺮ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪاي‬
‫ﭼﻮن ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﻠﻴﺖ‪ ،‬دﻳﻦ و ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺟﻬﺎن اوﻟﻲ ﻳﺎ ﺟﻬﺎن ﺳﻮﻣﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻲ و ﻏﻴﺮروﺣﺎﻧﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫داﺷﺘﻦ و ‪ ...‬ﻛﺴﻲ را ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻖ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ و ﻓﻘﻂ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن اﺳﺖ ﻛﻪ آدﻣﻴﺎن را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻖ‬
‫و ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از ﻣﻮﺿﻊ ﻛﺎﻧﺘﻲ‪ ،‬اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﻣﺮاﺟﻊ دﻳﻨﻲ ﻣﺤﻜﻮم اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن آﻧﻬﺎ ﻫﻢ اﻧﺴﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ آن‬
‫اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺻﻞ واﺟﺪ ﺣﻖ ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن را رد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﻮاﻋﻲ از اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﻲﻫﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﭼﻨﺎن‬
‫ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻓﺮد از آﻧﺠﻬﺖ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﺮﺟﻊ دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻪ از آن ﺟﻬﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ‬
‫ﺣﻖ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮع از اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﻲﻫﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل »ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻖ ﺑﻮدن« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »از دﻳﮕﺮان ﻃﻠﺐ ﻛﺎر ﺑﻮدن« ﺗﻌﺒﻴﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﻔﻲ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮدي‪ /‬ﻏﻴﺮﺧﻮدي‪ :‬اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺧﻮدي و ﻏﻴﺮﺧﻮدي را ﺑﺮ ﻧﻤﻲﺗﺎﺑﺪ و‬
‫اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ آدﻣﻴﺎن را ﺑﻪ درون ﮔﺮوه و ﺑﺮون ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎر ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﺒﺎر ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺷﻴﺎء ﻣﺤﺾ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻲ را ﻓﻀﻞ و ﺑﻌﻀﻲ را ﻧﺪﻫﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل از ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻣﻴﺎل‬
‫ﺣﻜﻤﺮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺿﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ آزادي‬
‫ﻫﻤﻪ را ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻤﮕﺎن را داراي ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫ج‪ -‬ﺗﺴﺎوي ﻣﻦ‪ -‬دﻳﮕﺮي‪ :‬ﻣﻦ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي در اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪارم‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮي را‬
‫از ﺣﻴﺚ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدم و ﺧﻮدم را ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮي ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﻮاﺿﻊ و اﺣﺴﺎن دو ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻬﻢ اﺧﻼﻗﻲاﻧﺪ ﻛﻪ از دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﻛﺎﻧﺘﻲ اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮاﺿﻊ )‪ (humility‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻮد را دﻳﮕﺮي ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮدن‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻳﻌﻨﻲ دﻳﮕﺮي را ﺧﻮد ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮدن‪ .‬ﻓﺮد‬
‫وﻗﺘﻲ ﺧﻮد را دﻳﮕﺮي ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮاﻫﺐ و ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﻣﻮاﻫﺐ و ﻧﻌﻤﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲداﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دﺳﺘﺨﻮش‬
‫ﻋ‪‬ﺠﺐ )‪ (pride‬ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن دﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻮدن ﻳﺎ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن دﻳﮕﺮي ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺠﺐ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪ‬
‫ﻳﺎ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن ﺧﻮدم ﻫﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻋﺠﺐ ﻣﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺎﻧﺖ‪ ،‬اﺣﺴﺎن )‪ (benevolence‬از ﺗﻮاﺿﻊ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﺣﺴﺎن‪ ،‬دﻳﮕﺮي را ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد‬
‫و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد ﻓﺮض ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﻢ‪،‬‬
‫در ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﻜﻮﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن ﺧﻮد و دﻳﮕﺮي ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﻏﺎﻳﺖ ﺑﻮدن اﻧﺴﺎن‪ :‬ﺑﺪون اﻳﻦ اﺻﻮل‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻦ‪ -‬دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﻪ رواﺑﻂ ﺻﺎﺣﺐ ﻫﺪف ﺑﺎ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ اﺻﻮل دﻳﮕﺮان وﺳﻴﻠﻪ و اﺑﺰار رﺳﻴﺪن ﻣﻦ ﺑﻪ اﻫﺪاف و آرﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻜﺮدن دﻳﮕﺮي و‬
‫ﻏﺎﻳﺖ دﻳﺪن ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت آدﻣﻴﺎن را ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري )‪ (cooperation‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﻜﺎري و رﻗﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﺶ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﺻﻴﻞ )‪ (authentic life‬ﻣﺴﺘﻠﺰم آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ اﻫﺪاف ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 1‬و وﺳﻴﻠﻪاي در دﺳﺖ‬
‫دﻳﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ وﺳﻴﻠﻪ رﺳﻴﺪن ﻣﻦ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﻤﻜﺎري در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﺎﻧﺖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ‬
‫اﻫﺪاف ﻣﺘﻔﺎوت آدﻣﻴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدن اﻫﺪاف ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮﻧﮕﻲ ﺑﺎ ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﮔﻠﻪوار و ﮔﺮاﻳﺸﻬﺎي‬
‫ﺗﻮدهﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺮد ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮد را ﻣﻲﺑﺎزد و در ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻫﻀﻢ و ﺟﺬب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﺎن‬
‫اﺳﺘﻮارت ﻣﻴﻞ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻓﺮدﻳﺖ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن در ﮔﺮو آزاد ﺑﻮدن اوﺳﺖ‪.‬‬
‫در زﻧﺪﮔﻲ اﺻﻴﻞ‪ ،‬ﻧﻪ دﻳﮕﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻓﺮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻪ ﻓﺮد ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺎ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ اﻫﺪاف ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮﻧﮕﻲ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﻣﻲرﺳﺪ ﻳﺎ وﺳﻴﻠﻪاي در دﺳﺖ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﻤﻜﺎري‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺟﻬﺎن واﻗﻊ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد دﺳﺖ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اوﻻً ﺟﻬﺎن واﻗﻊ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﺑﺴﺘﺮي آﻣﺎده ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻫﺪاف ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻮﻋﻲ ﻗﺮارداد اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ﻗﺮاردادي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻃﺮفﻫﺎ ﻣﺠﺒﻮرﻧﺪ ﺗﺎ‬

‫‪ .1‬از دﻳﺪﮔﺎه ﺗﻄﻮري‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺮاي ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي زﻳﺴﺘﺒﻮم و ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺳﺎﻧﺪن ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻘﺎي ﺧﻴﺮآﻣﻴﺰ ﻫﻤﻪ ارﻛﺎن زﻳﺴﺘﺒﻮم از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻋﺎﻟﻲﺗﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي وﺟﻮدي در اﻧﺴﺎن ﺗﺤﻘﻖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻮدن ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي وﺟﻮدي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ اﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﺪ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﺋﻴﻬﺎي ادارﻛﻲ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و زﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺧﻮد را )ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺳﻪ در ﺳﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﺸﻬﻮرش ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ( ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺳﺎزد و در اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎ در دﻳﮕﺮان راﻫﮕﺸﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺷﺨﺺ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي وﺟﻮدي ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﻧﻴﺰ در ﺟﻬﺖ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ وﺿﻊ و ﺣﺎﻟﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﺎﻟﻲ‬
‫ﻫﻤﮕﺎن و ﺑﻬﺘﺮﺷﺪن ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻘﺎي زﻳﺴﺘﺒﻮم اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‪-‬ادراﻛﻲ ﺗﺎزه اﻓﻘﻬﺎي ﺟﺪﻳﺪي در ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ﺳﻪ‬
‫ﮔﺎﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲ و زﻳﺒﺎﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ در ﭘﻴﺶ روي ﻋﺎﻣﻪ ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺮ ﻫﻢ اﻓﺰا‪ ،‬اﺳﺘﻌﺪاد ﻛﺎر ﺳﺎزﻧﺪه زﻳﺴﺘﺒﻮم را ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﺣﺪودي از ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻜﺎري اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻨﺮو ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮاي‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮي رﻓﺘﺎرﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺖ در اﻳﻦ ﭼﺎرﭼﻮب‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺮﻛﺖ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻬﺎر و‬
‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻗﺪرت و اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻲرﺣﻤﺎﻧﻪ از ﺗﻤﺎم زﻣﺎﻣﺪاراﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺑﺰار و وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺪون ﻳﻚ ﺳﺎﺣﺖ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ زﻧﺪه‪ ،‬ﻫﻮﺷﻴﺎر و ﺷﺎداب اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫـ‪ -‬ﻧﻔﻲ ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳﺰم ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪ :‬ﻛﺎﻫﺶ درد و رﻧﺞ و آﻻم ﺑﺸﺮي ﻫﺪف ﺳﻴﺎﺳﺖ و روﺷﻨﻔﻜﺮي اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻧﻴﺴﺖ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و آﻧﭽﻪ را ﺧﻮد درد و رﻧﺞ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ درد و رﻧﺞ دﻳﮕﺮي ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻮن ‪ x‬و ‪ y‬ﻣﻮﺟﺐ درد و رﻧﺞ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ درد و رﻧﺞ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ‪ x‬و ‪y‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻜﺮد‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳﺰم ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻨﻜﻪ از دﻳﮕﺮي ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﻮد ﭼﻪ اﻣﻮري اﺳﺒﺎب درد و رﻧﺞ‬
‫او را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﻨﻈﺮ ﺧﻮد‪ ،‬درد و رﻧﺞ دﻳﮕﺮي را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﻢ‪.1‬‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﻲ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﺸﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫دردآور و رﻧﺞآﻓﺮﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت و اﺗﻮﭘﻴﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ دردآور و‬
‫رﻧﺞآﻓﺮﻳﻦ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﺎ ﻣﺴﺎوات ﻛﺎﻧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آن ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮدش را ﻣﺜﻞ دﻳﮕﺮان و دﻳﮕﺮان‬
‫را ﻣﺜﻞ ﺧﻮدش ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺎرض دارد‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد را ﺑﺮ دﻳﺪﮔﺎه دﻳﮕﺮي رﺟﺤﺎن داد‪ .‬ﻣﺼﺪاق درد و رﻧﺞ را ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻮد اﻓﺮاد ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﻃﺒﺎﺑﺖ رواﻧﻲ‪-‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻃﺒﺎﺑﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﺒﺎﺑﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ وﺟﻮد دارد‪ :‬اول‪ -‬ﺗﺸﺨﻴﺺ درد‬
‫ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درد ﻏﻴﺮ از ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ‪ .‬درد ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪي ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري و اﺧﺘﻼل ﻛﻪ در ﺑﺪن ﺣﺎﺻﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺰﺷﻚ در وراي دردي ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﺮاﺟﻊ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎري و اﺧﺘﻼﻟﻲ را ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﻦ درد اﺳﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬دوم ـ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻮع ﺑﻴﻤﺎري و درﻣﺎن ﻛﻪ‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﭘﺰﺷﻚ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮم‪ -‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻮﺛﺮﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ در ﻃﺒﺎﺑﺖﻫﺎي ذﻫﻨﻲ‪-‬رواﻧﻲ‪-‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪-‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻮد اﻓﺮاد ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫درد و رﻧﺞ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ آﻧﻜﻪ ﺑﺠﺎي آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻘﻴﺪه ﻧﺎﻇﺮ درﺑﺎره دﻳﮕﺮي ﺑﺮ ﻋﻘﻴﺪه ﺧﻮد آن‬
‫دﻳﮕﺮي درﺑﺎره ﺧﻮدش رﺟﺤﺎن ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي دﻳﻨﻲ و اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺧﻮد آدﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲروﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس آﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﺸﻴﻨﻲ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻋﻮاﻣﻞ دردآور و رﻧﺞآﻓﺮﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس آﺋﻴﻦ ﺑﺮاي آن درد‬
‫و رﻧﺞﻫﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻲﭘﻴﭽﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ درد و رﻧﺞ واﻗﻌﻲ آدﻣﻴﺎن ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺖ و اﺳﺘﺨﻮان و ﺧﻮن‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎً درد و رﻧﺞ ﻣﻮرد‬

‫‪ .1‬ﻣﺮاد از درد)‪ ،(Pain‬ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺎء ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ دارد ﻳﻌﻨﻲ اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﺑﺪن ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ) ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻴﻤﺎري اﺳﺖ( و ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫آن ﻣﺸﻜﻞ ﺣﺎﻟﺖ درد ﻋﺎرض ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در رﻧﺞ)‪ (Suffering‬ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ از ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ ﻳﺎ از ﺣﻀﻮر در ﻧﺰد‬
‫ﻛﺴﻲ آزار ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ‪ ،‬رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ دردي ﻧﻤﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ادﻋﺎي ﻣﻜﺘﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻧﺴﺨﻪ درﻣﺎن اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي ﻫﻢ ﻟﺰوﻣﺎً ﺑﻪ درﻣﺎن دردﻫﺎي آدﻣﻴﺎن ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ‪ ،‬اﺟﻤﺎﻋﻲ در ﺧﺼﻮص ﻋﻮاﻣﻞ دردآور و رﻧﺞآﻓﺮﻳﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺪان ﻣﻠﺰم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫اﺟﻤﺎﻋﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ رأي ﺧﻮد اﻓﺮاد ﺑﺮ رأي ﻧﺎﻇﺮان ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﻮد اﻓﺮاد ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ را رﻧﺞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺣﺪﺳﻲ و ﻓﺮﺿﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﻄﻖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬از‬
‫ﻣﻨﻈﺮ ﺧﻮد‪ ،‬درد و رﻧﺞ دﻳﮕﺮي را ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺪس و ﻓﺮض ﺷﺨﺺ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﺎدرﺳﺘﻲ‬
‫از واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو ﺑﺎ اﻗﺎﻣﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻛﺮد‪.‬اﮔﺮ ﺷﺨﺺ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻋﻴﻨﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ در ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬درﺳﺘﻲ ادﻋﺎي ﺧﻮد درﺑﺎره دﻳﮕﺮي را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮ او از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﺻﻠﺐ )‪ (rigid‬ﻣﻲﭘﻴﭽﻨﺪ و ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺨﻪﻫﺎ را از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻫﻞ ﻓﻜﺮ و داﻧﺶ ﻣﺤﻖ و ﻣﻜﻠﻔﻨﺪ ﺗﺎ داﻧﺶ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮد را در اﺧﺘﻴﺎر دﻳﮕﺮاﻧﻲ ﻛﻪ از‬
‫داﻧﺶ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﺻﻠﻲ‪،‬‬
‫ﻓﻬﻢ و درك دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﻴﻄﺮه ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺮ او از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ آﻣﻮزه‬
‫ﻛﺎﻧﺘﻲ ﺑﺮاﺑﺮي ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دﻳﮕﺮي را ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻌﺎدت دﻳﮕﺮي‬
‫از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎﺳﺘﻦ از درد و رﻧﺞ او ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﻮﺿﻊ ﭘﺪرﺳﺎﻻراﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺠﻮزي ﺑﺮاي ﭘﺪرﺳﺎﻻري در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﻧﻬﺪ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»آزادي اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺸﺘﺮك‪ ...‬ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻋﺒﺎرت ذﻳﻞ ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮا ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎزد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻠﻘﻲ او از رﻓﺎه و ﺳﻌﺎدت دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﻫﺮ ﻛﺲ ﺳﻌﺎدت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻛﻪ اﺣﻴﺎﻧﺎً ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺻﻞ‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ...‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺪرﺳﺎﻻر‪ ...‬ﺣﺎدﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﺒﺪاد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان در ﻧﻈﺮ‬
‫آورد«‪.1‬‬
‫و‪ -‬ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﺑﺪار‪ :‬ﺷﻔﻘﺖ و رﺣﻤﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻀﺎﺋﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژيﻫﺎ و‬
‫ادﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪﺗﺮﻳﻦ اﺣﻜﺎم را در ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺪرن‪ ،‬دﻣﻜﺮاﺳﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻣﺮوزي ﭘﻴﺶ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬در ﻳﺎدآوري اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﻔﻘﺖ و رﺣﻤﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ و اﺧﻼﻗﻲ )و از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ اﻣﻮر ﺗﻮﺟﻴﻪﻛﻨﻨﺪه وﺟﻮدﺷﺎن( ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻮ اﻧﺪﻳﺸﺎن دﻳﻨﻲ و اﺻﻼحﻃﻠﺒﺎن‬
‫دﻳﻨﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺮاﺋﺖ ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ و ﻣﺘﻌﺼﺐ از دﻳﻦ ﺧﻮد‪ ،‬ﻳﺎدآور اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ رﺣﻤﺖ از‬
‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎي دﻳﻨﻲ آﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ »ﻧﮕﺎه ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن دﻳﮕﺮ« و ﺿﺮورت رﺣﻤﺖآوردن و‬

‫‪1 . I. Kant,’ on the common saying: “This may be True in Theory, But it Does Not Apply in Practice” in political‬‬
‫‪writings, P. ٧۴.‬‬
‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺣﺘﻲ ﺟﺎﻧﻮاران ﻣﻲﻛﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮﻣﻨﺎن زﺑﺎﻧﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬زﺑﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﺎري‬
‫آن )و در ﭘﺮﺗﻮ آن( ﺑﺘﻮان ﺑﻪ وﺣﺪت ﻧﻈﺮ درﻣﻮرد راهﻫﺎي ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺎزﻣﻮدهي زﻧﺪﮔﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫»ﻫﻤﺴﺎﻳﻪي ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﺑﺪار«‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻛﻴﺴﺖ؟ ﮔﺎه در ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻣﻌﻨﺎ ﺻﺮﻳﺢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﺮادر دﻳﻨﻲ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺮدﺳﺎﻻراﻧﻪ ﻟﻔﻆ »ﺑﺮادر دﻳﻨﻲ« ﺑﮕﺬرﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲﺷﺪ ﮔﻔﺖ »ﺧﻮاﻫﺮ دﻳﻨﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺮادر دﻳﻨﻲ ﺗﻮﺳﺖ« و اﻳﻦ ﻫﻨﻮز ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه و دﻟﺨﻮاه ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺟﺎن ﻻك‪ 1‬ﻛﻪ ﺑﻮد؟ ﻻك ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاه ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ او در اﻳﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ او ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮده ﻳﺎ ﻧﻪ‪،‬‬
‫ﺧﻮاه ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺪا اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﺧﺪا‪ ،‬از ﺿﺮورت ﻧﮕﺎه رواداراﻧﻪ او ﭼﻴﺰي ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎدﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد او ﻧﻤﻲداد و ﻣﻬﻢﺗﺮ ﺗﻔﺎوﺗﻲ در ﺿﺮورت اﻳﺠﺎد راﺑﻄﻪاي اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﺎ او اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎﻣﺎس ﺟﻔﺮﺳﻮن وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ »اﮔﺮ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺴﺖ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫آزاري ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲرﺳﺪ«‪ 2.‬در واﻗﻊ ﺣﻜﻢ ﻣﺴﻴﺢ را ﺑﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺪﻧﻲ ﺑﺮاي دﻧﻴﺎي ﻣﺪرن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻗﺮاﺋﺘﻲ از ﮔﻔﺘﺔ‬
‫اﻧﺒﻴﺎء راﻫﮕﺸﺎي ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﻌﻀﻼت ﺟﻬﺎن ﻣﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻔﻘﺖ و رﺣﻤﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮادر دﻳﻨﻲ ﻣﻦ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﺎي ﺳﻴﺎره‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫رﻧﮓ‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻫﺮ اﻋﺘﻘﺎد ﻫﻤﺴﺎﻳﻪي ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬او را دوﺳﺖ دارم و راﺑﻄﻪام ﺑﺎ او اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ او‪ ،‬ﻗﺒﻮل‬
‫ﺣﻖ و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ او اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ از راه ﻗﺒﻮل دﻳﮕﺮي دﻧﻴﺎي ﻣﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﻗﺒﻮل اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺪون او ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻦ از‬
‫راه ﻫﻢﻓﻜﺮي و ﻣﻔﺎﻫﻤﻪ ﺑﺎ او ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬او را دوﺳﺖ دارم و ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام‬
‫ﻣﻲﮔﺬارم(‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ در ﭘﻲ ﻛﺸﻒ آن اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل‪ ،‬ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ و ﻓﺮاﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﺎري ﻧﺴﺒﻲﻧﮕﺮي‬
‫اﻣﺮوزي ﭼﻮن ﻟﻮﻳﻨﺎس‪ 3‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ آن اﺻﻮل ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل و ﻓﺮاﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﻚ اﺻﻞ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻬﺮهي دﻳﮕﺮي )ﭼﻬﺮهاي ﻛﻪ »ﻣﻦ« ﻧﻴﺴﺖ( وﺟﻮد دارد و ﻣﻦ ﺑﺪون او ﺧﻮدم را ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي‬
‫)ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻲزﻳﺪ و اﺳﺘﻮار ﺑﺮ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮد ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ( اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬارم و ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻧﮕﺎه ﻣﻦ‬
‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و دردﻫﺎ و رﻧﺞﻫﺎي او از ﺳﺮ ﺷﻔﻘﺖ و دوﺳﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ح‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﻏﺎﻳﺖ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮدن اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺟﻬﺎﻧﺸﻤﻮل اﺳﺖ‪ .‬وﺟﻪ ﺳﻠﺒﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻳﺎن ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬وﺟﻪ اﺛﺒﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺪ اﻛﺜﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺳﻮد و ﺑﻬﺮه ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺮومﺗﺮﻳﻦِ ﻣﻠﺘﻬﺎ و اﻓﺮاد ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺷﻮوﻧﻴﺴﺘﻲ و ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬

‫)‪٢. John Lock (١۶٣٢-١٧٠۴‬‬

‫‪2 - Thomas Jefferson, Notes on State of Virginia, Query xv II, in The writings of Thomas Jefferson, ed .A.A Lips‬‬
‫‪comb and A.G. Bergh (Washington DC., ١٩٠۵), ٢:٢١٧.‬‬
‫‪ .3‬اﻣﺎﻧﻮﺋﻞ ﻟﻮﻳﻨﺎس ‪.١٩٠۵-١٩٩۵‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻲ در واﻗﻊ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺧﺎص ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻞ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ در ﺣﻴﻄﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﻴﺎﺳﻲ و‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻏﺎﻳﺖ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف آﻧﻬﺎ ﻛﻞ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﻲ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻛﻞ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ آراﻣﺶ )‪ ،(peace‬ﺷﺎدي )‪ ،(happiness‬رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺎﻃﻦ )‪self-‬‬
‫‪ (contentment‬و ﺳﻌﺎدت )‪ (eudaimonia‬ﻛﻞ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ راﻳﺰﻧﻲ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺎﻛﻢ ﻧﺒﻮدن دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺴﺎﻧﻲ در رواﺑﻂ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻋﺪﻳﺪهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻞ و رﻓﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬روﺷﻨﻔﻜﺮان در اﻳﻦ ﻣﻘﺎم از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎر روﺷﻨﻔﻜﺮ ﻛﺸﻒ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﻋﺮﺿﻪ آن در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﺎ ﻧﻘﺪ ﺗﻤﺎم ﺻﻮر ﻗﺪرت و‬
‫اﺳﻄﻮرهﻫﺎ و ﺗﺎﺑﻮﻫﺎ ﺑﺮاي رﻫﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ از ﭼﻨﮕﺎل ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ اﺧﻼﻗﻲ روﺷﻨﻔﻜﺮ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ درد و رﻧﺞ و‬
‫آﻻم اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻫﺪاف ﺑﺰرگ‪ ،‬روﺷﻨﻔﻜﺮان را دﭼﺎر ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭼﻪ از ﺳﻮي دوﻟﺘﻬﺎ و ﭼﻪ‬
‫از ﺳﻮي ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ راﻧﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮان اﺧﻼﻗﻲ )اﺧﻼﻗﻲ زﻳﺴﺘﻦ( ﺗﻨﻬﺎ ﻳﺎور‬
‫روﺷﻨﻔﻜﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖﻫﺎﺳﺖ‪ .‬روﺷﻨﻔﻜﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را از ﺟﺎذﺑﻪ ﻗﺪرت‪ ،‬ﺛﺮوت‪ ،‬ﺟﺎه و ﻣﻘﺎم‪،‬‬
‫ﺷﻬﺮت و ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ رﻫﺎ ﺳﺎزد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺖ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و وﻇﻴﻔﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ذﻳﻞ ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ اﻣﺮوز ﺑﺎ آﻧﻬﺎ روﺑﺮوﺳﺖ و ﻫﻤﮕﺎن‪،‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً روﺷﻨﻔﻜﺮان و آزادﻳﺨﻮاﻫﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺣﻞ و رﻓﻊ آﻧﻬﺎ ﭼﺎرهاﻧﺪﻳﺸﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬ﻏﻴﺮدﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﺑﻮدن اﻃﻼﻋﺎت‪ :‬آدﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ در وﺿﻊ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺟﻬﺎن رﺳﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻬﺎن ﻫﻤﭽﻮن ﻛﺸﺘﻲ ﻏﻮلﭘﻴﻜﺮ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺧﻄﺮ ﺗﺼﺎدم ﺑﺎ ﻳﻚ ﻛﻮه ﻳﺦ و ﻓﺮورﻓﺘﻦ ﺑﻪ زﻳﺮ‬
‫آب و ﻏﺮق ﺷﺪن اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﺳﺎﻟﻦ رﻗﺺ ﻛﺸﺘﻲ‪ ،‬دﺧﺘﺮﻫﺎ و ﭘﺴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم اﻃﻼع‪ ،‬در ﺣﺎل رﻗﺺ و ﻋﻴﺶ و‬
‫ﻧﻮشاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺠﺎت ﺟﺎن آدﻣﻴﺎن ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻛﺸﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﮕﺎن را از اﺻﻞ ﻣﺎﺟﺮا ﻣﻄﻠﻊ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺎﻧﻊ اﻃﻼع ﻋﻤﻮم ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻛﺮه ﺧﺎﻛﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻛﻨﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎآﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﺣﺎد ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺸﺮ اﻣﺮوز اﺳﺖ‪ .‬دﻣﻜﺮاﺗﻴﺰه ﺷﺪن اﻃﻼﻋﺎت ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻼﺷﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ روﺷﻨﮕﺮاﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﺮدم‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪود ﻣﺎﻧﺪن اﻃﻼﻋﺎت در ﺣﺪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و‬
‫آﻛﺎدﻣﻴﺴﻴﻦﻫﺎ ﻣﺮدم را از ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻓﻌﺎل در ﺣﻴﻄﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺤﺮوم ﻣﻲﺳﺎزد ﻳﺎ ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﺮو ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار )‪ :(Sustainable Development‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻏﺎﻟﺒﺎً از دو ﺟﻬﺖ اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮ‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ دارد‪ :‬اﻟﻒ‪ -‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ .‬ب‪ -‬آﻟﻮدن ﻛﺮدن ﻫﻮا‪ ،‬آب و ﺧﺎك‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﺰارش آﻳﻨﺪه‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎ )‪ (١٩٨٧) (Our Common Future‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،‬اداﻣﻪ رﺷﺪ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم زﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻛﻪ دﻗﺖ‬
‫ﻓﺮاواﻧﻲ در اﻧﺘﺨﺎب ﻓﻨﺎورﻳﻬﺎﻳﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ و ﻣﻨﺎﺑﻌﺶ را ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮﻧﺪ و ﻧﻪ آﻟﻮدهاش ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﺳﻤﺖ و ﺳﻮي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬارﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺸﺎء‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻫﺎي ﻓﻦآوري و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ در ﺟﻬﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان ﻓﻌﻠﻲ و آﺗﻲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎ و آﻣﺎل‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارش‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ در آن »ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺪون ﺑﻪ ﺧﻄﺮ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻧﺴﻞ آﻳﻨﺪه ﻧﻴﺎزﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬
‫آرﻣﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺸﺮﻃﻲ ﭘﺎﻳﺪار و ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ رﻓﺎه ﻧﺴﻞ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﺘﻀﻤﻦ اﻳﺠﺎد وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻼﻛﺖﺑﺎر‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ در ﺣﺎل اﺟﺮا در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﭼﻨﺪان ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺴﻞﻫﺎي آﺗﻲ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﺎ آن اﺻﻞ ﻛﺎﻧﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻏﺎﻳﺖ )ﻫﺪف( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ وﺳﻴﻠﻪ )اﺑﺰار(‪،‬‬
‫ﺗﻌﺎرض دارد‪ .‬در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﺳﺎﻻراﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ اﺑﺰار و وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻫﺪف و ﻏﺎﻳﺖ‪ .‬ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي‬
‫ﻧﺴﻠﻬﺎي آﺗﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻏﺎﻳﺖ ﻓﺮض ﻛﺮدن ﻧﺴﻞ ﻛﻨﻮﻧﻲ و وﺳﻴﻠﻪ و اﺑﺰار ﻓﺮض ﻛﺮدن ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻧﺴﻞﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪف در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻮدﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﺴﻞ‬
‫ﻛﻨﻮﻧﻲ وارﻳﺰ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻤﺎم زﻳﺎﻧﻬﺎ و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ از ﺟﻴﺐ ﻧﺴﻞﻫﺎي آﺗﻲ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻓﺮد‪ ،‬ﮔﺮوه ﻳﺎ ﻧﺴﻠﻲ ﺣﻖ ﻧﺪارد‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻓﺮد‪ ،‬ﮔﺮوه ﻳﺎ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮي اﺑﺰار و وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي او ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺪون‬
‫ﺣﺴﺎب و ﻛﺘﺎب ﺑﺸﺮ ﻛﻨﻮﻧﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ )ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺮاﺗﻊ و ‪ (....‬از ﻳﻚ ﺳﻮ و ﺑﺎزده )‪ (out put‬اﻳﻦ ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﻲ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ از دﻳﮕﺮ ﺳﻮ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ را ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺴﻞﻫﺎي آﻳﻨﺪه رﻗﻢ ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ‪-‬ﻓﻨﻲ‪-‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺎل ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﻧﺎﺑﻮدي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ آﻣﺎر ﺳﺎزﻣﺎنﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ دﺳﺖ ﻛﻢ ‪ ١١‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺎره در ﺣﺎل ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﻊ ﻳﺎ زﻣﻴﻦ زراﻋﻲ ﺑﺪل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻦ‪ ١٧ ،‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺧﻮد را از‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺑﺎﻧﻚ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ ۶‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر در ﺣﺎل رﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻃﻲ دﻫﻪ‬
‫‪ ١٩٩٠‬اﻟﻲ ‪ ،٢٠٠٠‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ ٨/٩‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺟﻬﺎن از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺳﺎل ‪ ٢٠٠٠‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫‪ ٧/٣‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺟﻬﺎن از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ را ﻧﻴﺰ اﻓﺰود‪ .‬ﺳﺎﻻﻧﻪ‬
‫ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﺨﺎﻃﺮ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا ﺟﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻻﻳﻪ اوزون ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻﻳﻪ اوزون از ﺣﻴﺎت در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﺛﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺷﻌﻪﻫﺎي ‪ B‬و ﻣﺎوراء ﺑﻨﻔﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﻮﺳﺖ و آب ﻣﺮوارﻳﺪ ﭼﺸﻢ در اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ و ﺣﺘﻲ ﺷﻮاﻫﺪي ﺣﺎﻛﻲ از ﺧﻄﺮ آﺳﻴﺐ‬
‫ﺧﻮردن ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻓﺎﻋﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻻﻳﻪ اوزون از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻫﺎﻟﻮژندار ﺳﺎﺧﺘﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ ١٩٨٠‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮات آب و ﻫﻮا‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻻﻳﻪ اوزون را ﺗﺤﺖ ﺷﻌﺎع‬
‫ﻗﺮار داد‪ .‬در ﻃﻮل‪ ٢٠‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻴﺰان اﻧﺘﺸﺎر دياﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ )‪ (CO٢‬ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ »اﺛﺮ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي« در ﻛﺮه زﻣﻴﻦ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت و آﺛﺎر ﺳﻮء زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ آن اﺳﺖ‪ ،‬دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪه و از ‪ ١۴/٩‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻦ در ﺳﺎل‬
‫‪ ١٩٧١‬ﺑﻪ ‪ ٢١/۶‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻦ در ﺳﺎل ‪ ١٩٩٩‬رﺳﻴﺪه اﺳﺖ و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ٢٠١٠‬ﺑﻪ ‪ ٣١/٩‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻦ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎ و اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻬﺎ‪ ،‬ﻛﺮﺑﻦ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫را ﺟﺬب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﻗﻄﻊ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕﻞ‪ ،‬ﺗﻮازن ﺑﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺟﺬب ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ را ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻲزﻧﺪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ زﻳﺴﺘﻲ ﮔﻴﺎﻫﺎن‬
‫را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن در اﻟﮕﻮي رﻳﺰش ﺑﺎران‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻴﺎﺑﺎن را ﺑﺎﻻ‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺑﺎرش ﺑﺮف و ﺑﺎران در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ از ﺟﻬﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻳﮕﺮ از ﻣﻴﺰان آن ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮوز ﺳﻴﻼبﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﺷﻴﻮع ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ و زﻳﺴﺘﮕﺎه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺟﺎﻧﻮري ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻓﻌﻠﻲ زﻳﺴﺖ ﺑﻮم ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻧﺪﻛﻲ از ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در‬
‫ﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎﻛﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ١٩٩٨‬ﻳﻚ ﺷﻬﺮوﻧﺪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﻳﻚ ﻣﻜﺰﻳﻜﻲ و ﻧﻮزده ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻳﻚ ﻫﻨﺪي ﮔﺎز ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 1.‬زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ آﻳﻴﻦ ﻫﺴﻨﻪ و آﻳﻴﻦ‬
‫داﺋﻮ )‪ ،(Taoism‬ﻣﺎدر و رﻓﻴﻖ ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﻋﺎﻟﻢ ﻳﻚ ﺗﻮده ﻛﺮ و ﻛﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺎ واﻛﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ را زﺧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ واﻛﻨﺶ‬
‫)ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬ﺳﻴﻞ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ و ‪ (...‬ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﺑﻴﻜﻨﻲ‪ 2‬ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺎد و ﻋﺎﻟﻢ را ﺑﺮادر و رﻓﻴﻖ ﺧﻮد ﻓﺮض‬
‫ﻛﺮد‪ .‬آن اﺻﻞ ﻃﻼﻳﻲ )‪ (Golden rule‬ادﻳﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان‬
‫ﻧﭙﺴﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در رواﺑﻂ آدﻣﻴﺎن ﺣﺎﻛﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ در رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻧﺴﺎن و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه‬
‫ﺣﻖﻣﺪاراﻧﻪ واﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ راهﮔﺸﺎي ﻣﺸﻜﻞ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻋﻘﻼﻳﻲ و ﻧﻴﻚﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ زﻳﺴﺖ ﺑﻮم و‬
‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮد را ﻛﻼم ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻜﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﺰارش آﻳﻨﺪه ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺪن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎﻳﺪ رﻓﻊ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺎﻳﺪار‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻪ »ﻧﻈﺎﻣﻴﮕﺮي« اﺳﺖ‪ :‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺮدن ﻣﺒﺎﻟﻎ ﻫﻨﮕﻔﺘﻲ از ﺑﻮدﺟﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت و دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬

‫‪ .1‬ﭘﻴﻤﺎن ﻛﻴﻮﺗﻮ در ﻳﺎزدﻫﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ‪ ١٩٩٧‬در ﺷﻬﺮ ﻛﻴﻮﺗﻮي ژاﭘﻦ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻌﺪادي از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن واﻗﻊ ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺼﺪ دارد ﺗﺎ ﺳﻲ و ﻫﺸﺖ ﻛﺸﻮر ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫ﺟﻬﺎن را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ ۵/٢‬درﺻﺪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ ١٩٩٠‬ﺗﺎ ‪ ٢٠١٠‬ﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ روﺳﻴﻪ در ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ٢٠٠۵‬اﻳﻦ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﺗﻌﺪاد ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﻀﻮ اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ‪ ١۴١‬ﻛﺸﻮر رﺳﻴﺪ و روﻧﺪ اﺟﺮاﻳﻲ آن آﻏﺎز ﺷﺪ‪.‬‬
‫)‪2. Francis Bacon(١۵۶١-١۶٢۶‬‬
‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻴﮕﺮي ﺑﺎ آﻟﻮده ﻛﺮدن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻓﺮﺳﻮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﻤﻴﺎب‪ ،‬زﻳﺎﻧﻬﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ وارد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم ﺳﻮﺧﺖ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺟﺖ را ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ارﺗﺶ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻔﺖ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬آن ﻗﺪر ﻧﻔﺖ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﻮﺧﺖ ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه را ﺑﺮاي ‪ ٢٢‬ﺳﺎل ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻛﻞ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺮف آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم‪ ،‬ﻣﺲ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻞ و ﭘﻠﻮﺗﻴﻨﻴﻮم ﺗﻮﺳﻂ ارﺗﺶ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻞ ﺟﻬﺎن ﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ ١٠٠/٠٠٠‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل‬
‫ﻛﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ اﻳﺎﻻت وﻳﺮﺟﻴﻨﻴﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺼﺎرف ﻧﻈﺎﻣﻲ اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﺌﻮل ﭘﺨﺶ و‬
‫اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺶ از دو ﺳﻮم ﻣﺎده ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ‪ cfc-١١٣‬در ﻻﻳﻪ اوزون ﻫﺴﺘﻨﺪ و ‪ ١٣‬درﺻﺪ ﻛﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ اوزون در‬
‫اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻌﺪي ﮔﺮم ﺷﺪن ﺳﻄﺢ ﻛﺮه زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻲ دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﺣﺪود ‪ ١٠‬درﺻﺪ ﻛﻞ ﻣﻴﺰان ﭘﺨﺶ در ﺳﺮاﺳﺮ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻢ ﻛﺮدن ﺳﺮﻳﻊ ﻣﺨﺎرج ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ‬
‫ﻣﺆﺛﺮي ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اوﺳﻜﺎر ﺳﺎرﻧﭽِﺲ‪ ،‬رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﺎﺳﺘﺎرﻳﻜﺎ و ﺑﺮﻧﺪه ﺟﺎﻳﺰه ﺻﻠﺢ ﻧﻮﺑﻞ در‬
‫‪ ،١٩٨٧‬ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ »ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺮرات ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻼح« ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺮرات ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺸﻮري ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﻼح ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ ﺗﺮوﻳﺞ‬
‫دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﺻﻴﺎﻧﺖ از ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺷﻔﺎف ﺑﻮدن در ﻣﻮرد ﻣﺨﺎرج ﻧﻈﺎﻣﻲ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﺠﻤﻞﭘﺮﺳﺘﺎﻧﻪ‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮف دﻧﻴﺎي اﻣﺮوز ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺠﻤﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ‬
‫ﻣﺪﻋﺎ را ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺗﻜﺎﻓﻮي ﻧﻴﺎزﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ اﻛﺘﻔﺎ ﺑﻪ ﺿﺮورﻳﺎت را دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﺠﻤﻠﻲ ﺗﻜﺎﻓﻮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ دﻳﮕﺮ‪ ،‬دﻟﻴﻞ ﻗﻄﻌﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد دال ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺿﺮورﻳﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮﻳﺖ را‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺮخ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ دﻟﻴﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻗﺎﻣﻪ ﻛﺮد ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﺴﻞﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن در ﺳﺎل ‪ ٢٠۵٠‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ ٩/۵‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻧﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬اداﻣﻪ ﺣﻴﺎت ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻓﻌﻠﻲ ﺗﺎ آن زﻣﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اداﻣﻪ ﺣﻴﺎت ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻓﻌﻠﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ‪ ٣٠‬ﺳﻴﺎره ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﺮه ﺧﺎﻛﻲ ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻻزم ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﻓﻪ از ﻧﻮع آﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻃﻲ دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ‪ ٢٠‬ﻓﻴﻠﻢ ﮔﺮانﻗﻴﻤﺖ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻳﻜﺼﺪوﭘﻨﺠﺎه ﺗﺎ دوﻳﺴﺖ وﭘﻨﺠﺎه ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫دﻻر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،1‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ اﻧﺴﺎن از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ در اﻓﺮﻳﻘﺎ و آﺳﻴﺎ در ﺣﺎل دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﺮدن‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮگاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ روزي ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و ﺑﻲداروﻳﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺮگ ﻧﺸﻮد‪ ،‬در‬
‫آن روز ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﭼﻨﺪﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻري ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺠﻤﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎي ﻫﺎﻟﻴﻮود ﻣﻲﺗﻮان‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻤﺎم اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﮔﺮﺳﻨﻪ و ﻓﻘﻴﺮ اﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ را ﻧﺠﺎت داد‪ .‬اﮔﺮ زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲﻫﺎ و آﺳﻴﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ اروﭘﺎ‬
‫و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎي ﻫﺎﻟﻴﻮود ﺗﺠﻤﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﻤﻠﻲ ﺑﻮدن اﻣﺮي ﻧﺴﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﻤﻠﻲ ﺑﻮدن در‬

‫‪ .1‬رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺿﻤﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎره ‪١‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻗﻴﺎس ﺑﺎ ﺿﺮورﻳﺎت ﺑﺮ آورده ﻧﺸﺪه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﺎ از ﻣﻮﺿﻊ اﻧﻜﺎر ارزش ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﺋﻴﻢ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ‬
‫اﻓﻼﻃﻮن‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪ :‬اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ب‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ج‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ )ﻫﻨﺮ(‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ﻓﺮاﮔﻴﺮ و ﺧﻴﺮ داﻣﻦﮔﺴﺘﺮ ﻧﺸﻮد‪ ،‬رو آوردن ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ اﻣﺮي ﺗﺠﻤﻠﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ آﻧﻜﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺎدي‬
‫ﺑﺸﺮ وﻗﺘﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ واﻗﻌﻴﺎت ﻋﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖﻃﻠﺒﻲ و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ دو ﺷﺮط ﻻزم ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺎدياﻧﺪ ﺗﻘﺪم دارﻧﺪ‬
‫ﺑﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲﺟﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ را ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ارزاﻧﻲ ﻣﻲدارد‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻠﻴﻪ اﺑﻨﺎء ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ از ﺣﻴﺎت و ﻣﺤﻮ ﻓﻘﺮ‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﭘ‪‬ﺮﻫﺰﻳﻨﻪ و زﻧﺪﮔﻲ اﺷﺮاﻓﻲ و ﺗﺠﻤﻼﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﺧﻼﻗﺎً ﺗﻘﺒﻴﺢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻟﻴﺒﺮال دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻈﺎم‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻋﻴﺐ و ﻧﻘﺼﻲ ﻧﺪارد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان‬
‫اﺷﻜﺎل و ﺻﻮري از ﻟﻴﺒﺮال دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻓﺮض و ﺗﺼﻮر ﻛﺮد ﻛﻪ‪ ،‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻛﻪ ﻟﻴﺒﺮال دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲاﻧﺪ اﺧﻼﻗﻲﺗﺮ از‬

‫‪ .1‬ﺑﺎور ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ )ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻤﻪ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‪ ،‬در ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ( ﻓﻘﻂ در ﺳﻄﺢ اﺧﻼق ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺗﻜﻴﻪ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻲ )و ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﺘﻲ( ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬آن اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ آزادي اﻧﺴﺎن )در ﻛﺎﻧﺖ‪ ،‬در ﻟﻴﺒﺮاﻟﻴﺴﻢ( ﺑﻪ آزادي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬در‬
‫ﮔﺴﺘﺮه ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ و ﻣﺼﺮف ﺗﻜﻴﻪ دارد‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از دﻳﺪﮔﺎه ﻟﻴﺒﺮال و دﻣﻮﻛﺮات دﻓﺎع ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﻘﺎً از ﺑﺎزار آزاد دﻓﺎع ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺎزار آزاد )در اﻗﺘﺼﺎد‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري( ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺳﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﺜﻞ روز روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪه ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدار ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪاش را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻨﺪ و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻳﻲ ﺑﺴﺎزد ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮوش ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﻮدآور ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﻃﺮﻳﻖ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و اﻳﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل‪ ،‬اﻓﺮاد زﻳﺎدي از آن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪدار ﮔﻔﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺳﻮدت را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن آﻓﺮﻳﻘﺎ و آﺳﻴﺎ ﺑﺪﻫﻲ؟ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﻗﻨﺎﻋﺖ و ﮔﺮﻳﺰ از ﺗﺠﻤﻞ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﮕﺎه اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻗﺘﺼﺎدي )و‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪي(‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ اﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد اﻣﺎ از ﺳﻮﻳﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺧﻼﻗﻲ آن دﻓﺎع ﻛﺮد؟ راه ﺣﻞ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ )ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‬
‫ﭘﻮﭘﻮﻟﻴﺴﺘﻲ( ﺑﺮاي ارﺿﺎي ﺣﺲ اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﻲ و ﺑﺎﻳﺴﺘﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﻧﻬﺎدهﻫﺎي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻟﻴﺒﺮاﻟﻲ ﻣﺪرن ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺧﻼﻗﻲاش ﻣﻘﺒﻮل اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﻮار ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ اﺳﺖ‪ :‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪات را ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮي ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﻮد را ﺑﺪﺳﺖ آوري!‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ و ﭘﺎﻳﻪ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻳﻢ‪ ،‬در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖﻫﺎي آرﻣﺎﻧﺸﻬﺮي ﺷﺒﻴﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ از اﻳﻦ ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺎم‬
‫ﻣﻮﺟﻮد اﻗﺘﺼﺎد )در ﻧﻈﻢ ﺟﺪﻳﺪ و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺪن و ‪ (...‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﭘﺮﺧﺮج ﺑﻪ اﻓﺮﻳﻘﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﭼﺎرﭼﻮب اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪي و‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداراﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد راهﺣﻠﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮزﻳﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻪﺗﺮ ﺛﺮوت و ﻏﻴﺮه ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ را ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻨﺪ‪ :‬ﭼﺮا ﻫﻤﻮاره ﻓﺮاﺷﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺛﺮ ﻫﻨﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ!! آﻧﭽﻪ در ﻣﺘﻦ درﺑﺎره ﺳﻴﻨﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻌﻨﺎ ﺗﻜﺮار ﺣﺮف‬
‫ﺳﺎرﺗﺮ اﺳﺖ‪» :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻮدﻛﻲ ﻛﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻣﻲﻣﻴﺮد رﻣﺎن ﺗﻬﻮع ارزﺷﻲ ﻧﺪارد«‪ .‬اﻣﺎ ﺳﺎرﺗﺮ )‪ (١٩٠۵-١٩٨٠‬ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮد‪) .‬اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﺖ ﺑﻮد(‪ .‬اﻣﺎ در دﻳﺪﮔﺎه‬
‫آزادﻳﺨﻮاﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن ﮔﺮﺳﻨﮕﺎن اﻓﺮﻳﻘﺎ و آﺳﻴﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از راه ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻫﻨﺮي ﻳﺎ ﻟﻄﻤﻪ زدن ﺑﻪ ﻓﺮاﺷﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﺛﺎر ﻫﻨﺮي ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ آﻧﭽﻪ در ﻣﺘﻦ آﻣﺪه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻔﻲ اﻗﺘﺼﺎد ﺑﺎزار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻي ﭼﻴﻦ ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ در ﺳﻪ دﻫﻪ اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ و ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫اﻗﺘﺼﺎد ﺑﺎزار ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان از ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻧﻮع اروﭘﺎﻳﻲ دﻓﺎع ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﻮﺳﻴﺎل دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻫﻢ ﻣﺒﺘﻨﻲ و ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﺑﺎزار اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺧﻼق را ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻗﺘﺼﺎدي را اﺧﻼﻗﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻮرژوازي‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻋﻈﻴﻤﻲ در دﻧﻴﺎ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ و ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ‪ .‬ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮوج ﻣﺼﺮفﮔﺮاﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻓﻼﻃﻮن ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﺸﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﺧﻴﺮ و زﻳﺒﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ واژﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺠﺎي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺸﺮ ﺑﺮاي‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ اﻫﺪاف ﻣﻼﻛﻬﺎﻳﻲ ﺟﻌﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ آدﻣﻴﺎن ﻏﺮق در اﻣﻴﺎل ﻓﺎوﺳﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آﻣﻮزش ﻫﻨﺮي ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻣﻨﺘﻬﻲ آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﻠﺮ ‪(Johann‬‬
‫)‪Christoph Friedrich Von Schiller.١٧۵٩-١٨٠۵‬از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻟﻴﺒﺮال دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪي اﻳﻨﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آﻳﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺳﻮدآور اﺳﺖ‬
‫و آﻳﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭘﺎﺳﺦ داد ﻛﻪ ﺳﻮدآوري ﻋﻈﻴﻢ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻗﺒﺎل ﻓﺮاوان ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪات اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫اﺳﺖ و اﻗﺒﺎل اﻳﻦ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺰﻳﺴﺘﻦ آﻧﺎن اﺳﺖ؟ آﻳﺎ اﻧﺴﺎن اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬در دﻧﻴﺎﻳﻲ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺪ دﺳﺘﺨﻮش ﻓﻘﺮ‪ ،‬اﻳﻨﻬﻤﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪي ﻳﻚ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﮔﺮاﻧﻘﻴﻤﺖ ﺑﻜﻨﺪ؟ و در ﭘﺎﻳﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺿﺮورت دارد‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺧﻼﻗﻲاﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺰام ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﻳﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﻔﻲ و اﻧﻜﺎر ارزش ﻫﻨﺮ و زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ و‬
‫ﺳﻼﻣﺖ و ﺷﺎدﻛﺎﻣﻲ و ﻧﺸﺎط ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺶ از زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻳﻚ اﺛﺮ ﻫﻨﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ وﺟﻬﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﮔﺮ اﻣﺮ‬
‫داﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎﻧﻲ زﻳﺒﺎ ﺷﻮد ﻳﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻣﺤﻴﻂ اﻃﺮاف‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮاً ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻋﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻘﺪم ﺑﺮ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﻤﺎدات اﺳﺖ‪ .‬واﻧﮕﻬﻲ‪ ،‬زﻳﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬اﮔﺮ ارزﺷﻲ دارد‪ ،‬ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ارزش ﻣﺜﺒﺘﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ روح آدﻣﻲ دارد و‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺧﺪﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎ را ﺑﺮاي ﺧﻮد اﻧﺴﺎن ﺗﻨﮓ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﮔﺰارش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ )‪ ،(١٩٩٧‬ﻫﺸﺘﺼﺪ و ﭼﻬﻞ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن دﭼﺎر ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺳﻮءﺗﻐﺬﻳﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﺎرد و ﺳﻴﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن داراي درآﻣﺪ روزاﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ دﻻر آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دو ﻣﻴﻠﻴﺎرد و‬
‫ﺷﺸﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺸﻮﻫﺎي ﻓﻘﻴﺮ ﺗﻮان اداﻣﻪ ﺣﻴﺎت در ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﺳﺎﻻراﻧﻪ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﭼﺎرهاي اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻮاﻫﺐ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﺼﻴﺐ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن ﺷﻮد‪ 1‬و ﺣﺪاﻗﻞ رﻓﺎه‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺴﺎﻧﻲﺗﺮ از ﺳﻮداي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺼﺮفﮔﺮاﻳﺎﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ آن ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻛﺎرﮔﺮ ﭼﻴﻨﻲ و ﻫﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﺳﺘﻤﺰد ﭘﺎﻳﻴﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ اﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬
‫ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ‪ .‬از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ ﺳﻄﺢ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﻣﺮدم‬
‫ﺟﻬﺎن ﮔﺮﺳﻨﻪاﻧﺪ‪ ،‬از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎرز ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻮﻓﺎن ﻛﺎﺗﺮﻳﻨﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﭼﻘﺪر ﻓﻘﻴﺮ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺎ ﻛﻪ در رﺳﺎﻧﻪاي ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدم و ﺳﻴﺎﺳﺖﻣﺪاران و اﻗﺘﺼﺎدداﻧﺎن ﮔﻮﺷﺰد ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻧﺎن ﻏﺮق در ﻛﺎر‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻲاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ آﻧﺎن را از ﻋﺰﻟﺘﮕﺎه ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﻢ و ﭘﻠﻲ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺳﺨﺖ ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻳﻢ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻴﻢ اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﻛﺎر روﺷﻨﮕﺮاﻧﺔ ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -۴‬ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺮم ﻧﻴﺎزﻫﺎ‪ :‬ﺑﺮﺧﻲ روانﺷﻨﺎﺳﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ را ﻫﺮﻣﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻧﻈﺮ آﺑﺮاﻫﺎم ﻣﺰﻟﻮ )‪ (١٩٠٨-١٩٧٠‬ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻴﺎزﻫﺎي )‪ (hierarchy of needs‬ﺑﺸﺮ ﻧﺮدﺑﺎﻧﻲ و ﻫﻔﺖ‬
‫ﭘﻠﻪاي اﺳﺖ )اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺰﻟﻮ در ﻃﻮل ﺣﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻜﺮي ﺧﻮد ﺑﺎزﻧﮕﺮﻳﻬﺎﻳﻲ در ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ ﻛﺮده‬

‫‪ 1‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﺣﻖ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ« در ادﺑﻴﺎت ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﺣﻘﻮق‪ ،‬ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫اﺳﺖ(‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻴﻦ و رﻓﻊ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﻴﺎزﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﻌﺪي در اوﻟﻮﻳﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺪل ﻣﺰﻟﻮ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ )ﻏﺬا‪ ،‬آب‪ ،‬ﻫﻮا‪ ،‬ﺧﻮاب‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ(‬
‫ب‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ )اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬ﺛﺒﺎت‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻢ و رﻫﺎﻳﻲ از ﺗﺮس و اﺿﻄﺮاب(‬
‫ج‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺤﺒﺖ و اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ )ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن‪ ،‬ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻦ(‬
‫د‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﺰتﻧﻔﺲ )اﺟﺮا و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺎندادن ﻛﻔﺎﻳﺖ درﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮردﺗﺄﻳﻴﺪ و ﺷﻨﺎﺧﺖ دﻳﮕﺮان واﻗﻊ ﺷﺪن(‬
‫ﻫـ‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )داﻧﺴﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻬﻤﻴﺪن و ﻛﺎوﻳﺪن(‬
‫و‪ -‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ذوﻗﻲ )ﺗﻘﺎرن‪ ،‬ﻧﻈﻢ و زﻳﺒﺎﻳﻲ(‬
‫ز‪ -‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮد ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ )رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻔﺲ و ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻘﻮه(‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان در ﺗﻌﺪاد و ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺮاﺗﺐ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮي ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺰﻟﻮ ﺗﺸﻜﻴﻚ‬
‫ﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ اﺻﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮي ﻣﻮرد ﺷﻚ و ﺷﺒﻬﻪ ﻫﻴﭻ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ واﻗﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﺎ اﻳﻨﻜﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن‬
‫دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﻏﻴﺮ از ﻣﺰﻟﻮ‪ ،‬ﻧﻴﺰ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺎرل راﺟﺮز‪ ، 1‬ﻫﻨﺮي اﻟﻜﺴﺎﻧﺪرﻣﻮري‪ ،2‬ﺑﺮ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ ﺑﻮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﻣﺎدي‪ ،‬ﺷﻜﻠﻲ از ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن دﺳﺘﺮﺳﻲ و اﻣﻜﺎن ارﺿﺎي ﻧﻴﺎزﻫﺎي رده اول و دوم ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﺴﺒﻲ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺸﺮﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺳﺖ و ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺳﻮم آن در زﻳﺮ‬
‫ﺧﻂ ﻓﻘﺮ ﺷﺪﻳﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﻌﺪي دﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺮود‪.‬‬
‫‪ -۵‬اﺧﻼق ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﻣﻄﻠﻖ در ﻛﻨﺎر ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ :‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ داراي ارزش ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫)‪ (universal‬اﺳﺖ‪ .‬دوﻟﺘﻬﺎي ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را اﻧﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺪﻋﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﻚ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ واﺣﺪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻔﺎوت ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺳﺎل ‪ ١٩۴٨‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ﺗﺎ آن زﻣﺎن از اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪ‪ .‬دو ﺗﻦ از ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﺟﻠﺴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻨﺪي ﺑﻪ اﻋﻼﻣﻴﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‬
‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﺻﻮل ﺳﺨﻦ آﺧﺮ درﺑﺎره ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﺤﺪود و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ اﺻﻮل اﻋﻼﻣﻴﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻛﺎﻣﻼً اﻣﻜﺎن دارد در اﺛﺮ ﺑﺴﻂ ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻴﺸﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺟﺪﻳﺪي ﻛﺸﻒ ﻳﺎ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫اﺻﻮل ﺑﻼ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﻄﻠﻖ )‪ (absolute‬و ﺟﻬﺎﻧﺸﻤﻮل )‪ (universal‬اﺳﺖ‪ .‬در ﻛﻨﺎر اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ‬

‫‪1‬‬
‫)‪- Carl Rogers (١٩٠٢-٨٧‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪- Henry Alexander Murray (١٨٩٣-١٩٨٨‬‬
‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪12‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد اﺟﻤﺎع ﻛﻠﻴﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻤﺪﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻛﻴﺸﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻜﻬﺎ‪ ،‬ادﻳﺎن و ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.1‬‬
‫»اﻋﻼﻣﻴﻪ اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ« ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي اﻳﻦ ﻧﻴﺎز را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺑﺪون ﻳﻚ اﻋﻼﻣﻴﻪ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺧﻼق ﻛﺎرآﻳﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪارد‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺣﻘﻮق و ﻗﺎﻧﻮن اداره ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﺷﻔﻘﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺎز‬
‫دارد ﻛﻪ ﻓﻮق ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬رواﺑﻂ ﺟﻤﻌﻲ آدﻣﻴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﻣﻮﻟﻲ‬
‫ﻋﻠﻲ)ع( اﮔﺮ ﺑﻴﻦ ﻋﺪل و اﺣﺴﺎن ﺗﻌﺎرﺿﻲ ﭘﺪﻳﺪ آﻳﺪ‪ ،‬ﻋﺪل ﺑﺮ اﺣﺴﺎن ﺗﻘﺪم دارد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﺮف اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدﻻﻧﻪ‪،‬‬
‫رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺳﺎﻟﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ ﺷﺮط ﻻزم ﺑﻬﺮوزي و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺮط ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺧﻼق ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮد‪ .2‬ﻓﺮد ﻣﻴﻠﻴﺎردي را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺛﺮوت اﻧﺪوﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎت درآﻣﺪش را‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺮده‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ دهﻫﺎ ﺧﺎﻧﻮار را ﺻﺮف اﻣﻴﺎل و ﻫﻮﺳﻬﺎي ﺧﻮد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮد را ﻗﺎﻧﻮﻧﺎً ﻧﻤﻲﺗﻮان از اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ‪ .‬ﺣﻘﻮق در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺧﺎﻣﻮش اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در او ﻧﻮﻋﻲ ﺷﻔﻘﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ورزه در درون اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﭘﺪﻳﺪ آورد ﺗﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﺪاﻟﺖ )اﻟﺰام ﺣﻘﻮﻗﻲ(‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻔﻘﺖ و اﺣﺴﺎن )اﻟﺰام اﺧﻼﻗﻲ( ﻫﻢ رو‬
‫ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﺻﻮل ﻣﻄﻠﻖ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ و ﻣﻜﺎﺗﺐ آن را ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ آن ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻣﺮي ﻣﺪرن اﺳﺖ ﻛﻪ در دوران ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺪرن ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺬﻳﺮش‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻤﺎم دول‪ ،‬راﻫﮕﺸﺎي اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان دول ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺆاﺧﺬه وﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻋﻼﻣﻴﻪ اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻣﺴﻠﻜﻲ ﺗﻌﺎرض ﻧﺪارد و اﻟﺰاﻣﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي آن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﺸﺮ اﻣﺮوز ﻣﻲآﻳﺪ و ﮔﺮه ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ را ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﺧﻼق ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ دو دﻟﻴﻞ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﻫﻤﮕﺎن اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ را ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻣﺮي داﺷﺘﻦ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ‬
‫آن اﻣﺮ ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬آدﻣﻴﺎن ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ دروﻏﮕﻮﻳﻲ را ﺑﺪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﻘﺎم ﻋﻤﻞ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻓﺮدي‬
‫دروغ ﮔﻔﺘﻦ را ﺑﺪ ﻧﻤﻲداﻧﺪ و دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻓﺮد دﻳﮕﺮي دروغ ﮔﻔﺘﻦ را ﺑﺪ ﻣﻲداﻧﺪ و دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﭼﻪ‬
‫ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ؟ ﻓﺮدي ﻛﻪ دروغ ﮔﻔﺘﻦ را ﺑﺪ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬دﭼﺎر ﻋﺬاب وﺟﺪان ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫و آراﻣﺶ رواﻧﻲاش ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ آﻧﻜﻪ دروغ را ﺑﺪ ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪،‬دﭼﺎر ﻋﺬاب وﺟﺪان ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫آراﻣﺶ رواﻧﻲاش ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲرﻳﺰد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎز و ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ آﻓﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺧﻼﻗﻲ‬

‫‪ 1‬ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮن ﺗﻨﺴﻴﻖ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪون ﻗﻴﺪ و ﺷﺮطاﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻲ اﺻﻮل و ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻗﻴﺪ و ﺷﺮطاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ در ﻫﻤﻪ‬
‫زﻣﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ و اوﺿﺎع و اﺣﻮال ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ راﺳﺖﮔﻮﻳﻲ ﻣﻘﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﺎل ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‪،‬ﻣﻜﺘﺒﻬﺎ و ﻣﺴﻠﻜﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ و‬
‫ﻣﻜﺎﺗﺐ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻇﻠﻢ ﺑﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻛﺎﻧﺖ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري دروﻧﻲ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري ﺑﻴﺮوﻧﻲ‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري ﺑﻴﺮوﻧﻲ اﺳﺖ اﻣﺎ اﺧﻼق ﺣﺎﺻﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري‬
‫دروﻧﻲ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻴﺎت ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺣﻖ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري ﺑﻴﺮوﻧﻲ را ادا ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻬﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري دروﻧﻲ را ﻫﻢ ادا ﻛﺮد‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﺮدم ﻟﺰوﻣﺎً ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﺧﻼق ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻘﻮق ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻟﺰامآور ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ آن را ﻓﺮاﮔﻴﺮ و ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻈﺎم ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺳﺎﻣﺎن ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪ .‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورﺷﻲ ﻛﻪ از اﺑﺘﺪا‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ دﻛﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎص ﻛﻮدﻛﺎن را ﺑﺎر ﻣﻲآورد‪ ،‬اﺻﻞ ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ )‪ (impartiality‬را ﻧﻘﺾ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 1 .‬ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﻓﺮد در دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﻛﻮدﻛﻲ ﻓﺮد را ﻳﻬﻮدي‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻲ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮا ﻳﺎ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ‬
‫ارﺗﺪوﻛﺲ ﺑﺎر ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬او در اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻮارد ﺗﺎ آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻬﺞ ﺳﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ‬
‫اﺻﻞ ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮﻳﻨﻬﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ وﻓﺎق را ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎ آﻣﻮزش داد‪ .‬ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺠﺎي اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫روشﻫﺎي ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن و ﺑﺠﺎي ﺗﻌﺼﺐ و ﺟﺰم و ﺟﻤﻮد‪ ،‬ﺗﺴﺎﻫﻞ و رواداري را ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻴﺎﻣﻮزاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻮدﻛﺎن آﻣﻮﺧﺖ ﻛﻪ »ﺗﻔﺎوت« ﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺷﻬﺮوﻧﺪي درﺟﻪ اول و درﺟﻪ دوم ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ )ﻳﺎ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧﺎت( ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻗﺘﻞ‬
‫دﻳﮕﺮي و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺸﻮﻧﺖورزي ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻔﻲ و ﻣﺬﻣﻮم ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻮل اﺧﻼق ﺣﺪاﻗﻠﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬درﺑﺎره ﻣﺼﺎدﻳﻖ آن اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد‪ .‬رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫آﻧﻘﺪر ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻌﻀﺎً روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻼن اﻣﺮ ﻣﺼﺪاق ﻋﺪاﻟﺖ ﻳﺎ ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻞ ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ و اﻧﺼﺎف را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻨﺪو اﺻﻞ را ﻫﻤﮕﺎن ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻣﻮارد ﺣﺘﻲ اﻓﺮاد ﺻﺎدق ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲﻫﺎي ﻋﺎﻟﻢ اﻗﺘﺼﺎد‬
‫)اﺳﺘﺨﺪام‪ ،‬اﺧﺮاج‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ و ‪ (...‬را ﻓﻘﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي اﺣﺎﻃﻪ دارﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ درك و ﺑﺮﻣﻼ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻘﺘﻀﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﻓﺮدي ﻛﻪ در ﻳﻚ رﺷﺘﻪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت وﺳﻴﻊ دارد‪ ،‬در ﻫﺰاران ﻣﻮﺿﻮع دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻓﺮﻗﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺑﻮدن ﺗﻮزﻳﻊ ﺛﺮوت را‬
‫ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎددان ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻓﺎﻗﺪ ﺗﺨﺼﺺ داوري روﺷﻨﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ‬

‫‪ .1‬ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺟﻬﺖﮔﻴﺮاﻧﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ از آن ﮔﺮﻳﺰي ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﭘﻴﺸﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻼﻳﻖ‪ ،‬ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻓﻨﻲ و ‪ ...‬اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮاً ﻧﻘﺪ و در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از رﻫﮕﺬر آن ﺧﻴﺮ ﻋﺎﻣﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺷﺮط اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻫﺪاف ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺗﻮان اﻧﺘﻘﺎدي و ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫آوردن زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻧﻘﺎداﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻓﺮدي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون واﺑﺴﺘﮕﻲ و ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﺧﺎﺻﻲ از زﻧﺪﮔﻲ )‪ (forms of life‬و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬اﺳﺎﺳﺎً‬
‫زﻧﺪﮔﻲ و رﺷﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﻄﺮﻓﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻻاﻗﺘﻀﺎ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﺷﻜﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻼً ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﺎدي ﺳﻨﺠﻴﺪه و ﻣﺴﺘﻤﺮ اﺷﻜﺎل‬
‫ﻣﻮﺟﻮد و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻇﻬﻮر اﺷﻜﺎل ﺗﺎزه زﻧﺪﮔﻲ و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﺘﻼﺋﻢﺗﺮ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎي زﻳﺴﺖﺑﻮﻣﻲ ﻫﻤﻮار ﻛﺮد‪ .‬اﺷﻜﺎل ﺑﻬﻴﻨﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﺳﻨﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﻓﺮدي و ﺟﻤﻌﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮي را آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ و از ﺑﺮوز ﺳﻨﺎرﻳﻮﻫﺎي ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎري ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و راه ﺣﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻴﻨﻲ‪ ،‬دﺳﺘﺮسﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﻧﻘﺪﭘﺬﻳﺮ و ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﻼش ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢ و ﻓﺮاروي از آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪14‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫اﻳﻦ رواﺑﻂ ﻣﺼﺪاق ﻓﻼن اﺻﻞ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ 1.‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﮕﺎن رﻓﺘﺎر ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن در آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‬
‫را ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ رﻓﺘﺎري ﻛﻪ اﻳﻨﻚ در ﻣﻬﺪﻛﻮدكﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺼﺪاق اﻧﺼﺎف ﻳﺎ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ اﺳﺖ‬
‫را رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﻮدﻫﺎي ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﺎل‪ ،‬اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ را ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺷﻬﻮد ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ در ﻓﻼن ﻣﻘﺎم آﻳﺎ اﺻﻮل اﺧﻼق اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ زﻳﺮ ﭘﺎ ﮔﺬارده و ﻟﮕﺪﻣﺎل‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺮﻣﺸﻘﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎدﻳﻖ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻮارد ﺧﺎص‪ .‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﻬﻮد ﺑﻪ وﺿﻮح ﺑﻪ اﺻﻞ‬
‫اﻧﺼﺎف اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺼﺎدﻳﻖ اﻧﺼﺎف در ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ‪ ...‬ﺑﺮ ﻣﺎ روﺷﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﻬﻮدﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﺮف ﺷﻬﻮد ﺑﻮدن‪،‬ﻣﺼﺎدﻳﻖ را ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﺼﺎدﻳﻖ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻞ ﺷﻬﻮدي اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم وارد آورد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺜﻼً ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از رﻧﮕﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﺧﺎﻧﻪﺳﺎزي ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺘﻦ اﻋﺼﺎب ﺷﻬﺮوﻧﺪان‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم وارد ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻓﻘﻂ روانﺷﻨﺎس رﻧﮕﻬﺎ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻓﻼن رﻧﮓ‬
‫ﻣﺼﺪاق ﻇﻠﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﭼﻮن درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم ﺑﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ وارد ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﻮاع ﻣﻌﻤﺎري ﻣﺼﺪاق درد و رﻧﺞ‬
‫ﻏﻴﺮﻻزماﻧﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺘﺨﺼﺺ اﻳﻦ اﻣﺮ را در ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ روانﺷﻨﺎس ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﻌﻤﺎريﻳﻲ ﺑﺮ اﻓﺮاد‬
‫ﻓﺸﺎر رواﻧﻲ )‪ (Tension‬وارد ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻧﻈﺎم ﭘﺪرﺳﺎﻻر و ﻣﺮدم ﺳﺎﻻر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﻮاع درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم و ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ را ﺑﺮ‬
‫‪2‬‬
‫زﻧﺎن وارد ﻣﻲآورد‪ .‬اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ روﺷﻦ ﻛﺮدن ﻣﺼﺎدﻳﻖ آن ﻣﻮارد‪ ،‬ﻏﻴﺮﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ را ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮ ﻣﻼ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ اﺧﻼق‪ ،‬ﺑﺪون آﻣﻮزش‪ ،‬ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻣﻮزش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪار دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫آﻣﻮزش ﻓﻘﻂ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺗﻜﻨﻮﻛﺮات ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﺑﺎﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺻﻠﺢﻃﻠﺐ‪ ،‬روادار‪،‬‬
‫ﻗﻨﺎﻋﺖﭘﻴﺸﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﺑﺎﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﺳﺘﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﮓ اﻓﺮوزي ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ در آﻣﻮزش ﺑﺮ روي‬
‫ادﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎن‪ ،‬اﺧﻼق و ﻫﻨﺮ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻴﻬﻮده ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﺑﻐﻪاي ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي راه ﻧﺠﺎت ﺑﺸﺮ را در آﻣﻮزش‬
‫ﻣﻲﺟﺴﺖ و ﺷﺨﺼﺎً ﻣﺪرﺳﻪاي ﺑﺮاي ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻮدﻛﺎن روﺳﺘﺎﻳﻲ اﺣﺪاث ﻛﺮد‪ .‬ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻓﻌﻠﻲ دو‬
‫ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬

‫‪ . .1‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻗﺘﺼﺎدداﻧﻬﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻟﻴﺒﺮال و ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺖ دو ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺘﻔﺎوت از اﺻﻞ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ دارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻳﻚ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻴﺎن ﭼﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻌﺪود ﻧﻮﺳﺎن دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻛﻤﺘﺮ از اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﺸﺘﺖ و ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻀﺎﻓﺎً ﺑﺮ‬
‫اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮق اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺳﺮ ﻋﻠﻢ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺳﺮ ﺟﻬﻞ و ﺑﻲﺧﺒﺮي اﺧﺘﻼف راي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﻓﻘﺪان اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ )‪ (particular‬و ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻚ اﺻﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ utilitarianism‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻋﻬﺪه‬
‫اراﺋﻪ ﻃﺮﻳﻖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻛﺎرآﻣﺪ در ﺟﻬﺎن ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺮ آﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﻧﻈﺎم اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﭘﻠﻮراﻟﻴﺴﺘﻴﻚ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻛﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺻﻮل‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ و ﺗﻤﺪﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺻﻮل ﻣﻲﺗﻮان از ﺷﻴﻮه ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي روﺷﻦ ‪ clear cases‬روي آورد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻴﻮه ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم اﺧﻼﻗﻲ ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﭘﺎرهاي از ﻛﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺻﻮل‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺑﻪ‬
‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺧﺎص و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻓﺎﻋﻼن اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬اﻣﺎ در ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﻤﻪ ﻗﻀﺎوﺗﻬﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ دﻻﻳﻞ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع در ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫اول‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت )‪ ،(information‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي داﻧﺶﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪهاي ﻛﻪ در ﻣﻴﺎﻧﺸﺎن رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻲ و ﻣﻌﻠﻮﻟﻲ ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫دوم‪ -‬ﻋﻠﻢ )‪ ،(knowledge‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي داﻧﺶﻫﺎي ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع واﺣﺪ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺎﻣﻼً داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ دو‪ ،‬دو اﻣﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ وارد ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻮم‪ -‬ﭼﺮا زﻳﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ )‪ ،(meaning of life‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ‪ :‬اﻟﻒ( ﻫﺪف زﻧﺪﮔﻲ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ؟ ب( زﻧﺪﮔﻲ ﭼﻪ ارزﺷﻲ دارد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ رﺟﺤﺎﻧﻲ ﺑﺮ زﻳﺴﺘﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺰﻳﺴﺘﻦ ﻫﺴﺖ؟ و ج(زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ در ﻛﻞ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ و ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﻫﺴﺘﻲ ﭼﻪ ﻛﺎرﻛﺮدي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آدﻣﻲ ﻧﺸﺎط‬
‫ﺣﻴﺎﺗﻲ )‪ (élan vital‬ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺎرم‪ -‬ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﻚ زﻳﺴﺘﻲ )‪ (well-living‬ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﻚ زﻳﺴﺘﻲ ﻳﻌﻨﻲ زﻧﺪﮔﻲاي ﻛﻪ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ واﺟﺪ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري ﻣﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در آن آرﻣﺎنﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﻢ‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬و ﻋﺪاﻟﺖ و آزادي ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﻴﺰ آرﻣﺎنﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪاﻗﺖ و ﺟﺪﻳﺖ و ﻓﺮوﺗﻨﻲ و ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري‪ ،‬در آدﻣﻴﺎن راﺳﺦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺼﻮل اﻳﻦ ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﻮﻗﻒ اﺳﺖ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اوﻟﻴﺎت زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﻴﻔﺘﻪ ﻧﺒﻮدن‪ ،‬ﻋﺪم ﺗﻌﺼﺐ‪ ،‬ﻋﺪم ﺟﺰم و‬
‫ﺟﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺪارا و رواداري‪ ،‬را ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮﺑﺎوﮔﺎن ﺧﻮد آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪. .‬‬
‫در ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﻮش ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﻋﻠﻲرﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮدن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲاﻳﻢ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻃﺮﻓﺪار اﻧﺤﺼﺎرﮔﺮي )‪ (monism‬و ﻃﺮدﮔﺮاﻳﻲ)‪ (exclusivism‬ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ و‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‪ ،‬ﻛﺜﺮتﮔﺮاﻳﻲ )‪ (pluralism‬را‬
‫رد ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮﻓﺪاري از ﭘﻠﻮراﻟﻴﺰم ﻫﺮﮔﺰ اﻟﺰام ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﻧﺪارﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﻲﮔﺮاﻳﻲ‬
‫)‪ (relativism‬را ﻫﻢ ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻫﻢ ﭘﻠﻮراﻟﻴﺴﺖ ﺑﺎﺷﻴﻢ و ﻫﻢ ﻣﻄﻠﻖ اﻧﮕﺎر )‪ .(absolutist‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﺴﺒﻲﮔﺮاﻳﻲ ﻛﺜﺮتﮔﺮاﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ از اﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺜﺮتﮔﺮاﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲﮔﺮاﺳﺖ‪ .‬اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﺜﺮتﮔﺮا ﺑﺎﺷﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻄﻠﻖاﻧﮕﺎر ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ و‪ ،‬ﺧﻮد از اﻳﻦ ﮔﺮوﻫﻴﻢ‪ .‬ﻫﻢ ﻣﻄﻠﻖاﻧﮕﺎرﻳﻢ و ﻫﻢ ﭘﻠﻮراﻟﻴﺴﺖ‪ .‬در‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ درﺳﺘﻲ و ﺑﺎ ﺑﺮاﻫﻴﻦ دﻗﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﺋﺎﻟﻴﺰم ﻋﻤﻴﻖ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﭘﻠﻮراﻟﻴﺰم ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ و‬
‫ﻧﺴﺒﻲﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻔﻲ ﭘﻠﻮراﻟﻴﺰم ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ‪ ،‬در ﺧﺼﻮص اﻣﻮر واﻗﻊ )‪ (Facts‬رﺋﺎﻟﻴﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﺪآﻟﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ واﻗﻌﻴﺎﺗﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺑﺎور و ﻋﻠﻢ و ادراك و ذﻫﻦ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﺎﺑﻊ و ﻃﻔﻴﻠﻲ ﺑﺎورﻫﺎ و‬
‫ادراﻛﺎت ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و در ﺧﺼﻮص ارزشﻫﺎ )‪ (Values‬ﻣﻄﻠﻖ اﻧﮕﺎرﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﺴﺒﻲاﻧﮕﺎر‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ارزشﻫﺎﻳﻲ‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪﻫﺎ و ﺑﺪآﻳﻨﺪﻫﺎ و ذوقﻫﺎ و ﺳﻠﻴﻘﻪﻫﺎي ﻣﺎ ارزﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻜﺎن‪،‬‬
‫زﻣﺎن‪ ،‬ﻳﺎ وﺿﻊ و ﺣﺎل ﻋﻮض ﺷﺪ ﻳﺎ ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪﻫﺎ و ﺑﺪآﻳﻨﺪﻫﺎ ﻋﻮض ﺷﺪﻧﺪ ارزش ﺑﻮدن آن ارزشﻫﺎ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮود‪ .‬اﻣﺎ اوﻻً‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ارزشﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ارزشﻫﺎ را ﻧﺴﺒﻲ و ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻜﺎن‪ ،‬زﻣﺎن‪ ،‬و اوﺿﺎع و اﺣﻮال‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪ ،‬و ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﻛﻪ ارزشﻫﺎي ﻣﻄﻠﻖ را ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻛﻴﺶ و آﻳﻴﻦ و ﻣﻜﺘﺐ و ﻣﺮام ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻤﻲدﻫﺪ و ﭼﻮن ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ دو ﻣﻄﻠﺐ ﻗﺎﺋﻠﻴﻢ ﭘﻠﻮراﻟﻴﺴﺖ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -۶‬ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻔﻬﻮم و ﻣﺼﺪاق ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ :‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و اﺧﻼق ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﺪاﻗﻠﻲ از ﻋﺮﺻﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ و اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺧﻼق و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‬
‫ﻣﻠﻲ ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬در ﻣﻘﺎم ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪاي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ داراي ﺳﻪ اﺻﻞ‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺮ اﺻﻞ ﺑﺮاﺑﺮي دول ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ دﻻﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ دﻳﮕﺮان را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺬﻣﻮم ﻣﻲﺷﻤﺮد و ﻧﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻓﻘﻂ دوﻟﺖ را ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺪرت ﻣﺸﺮوع در ﺣﻮزه داﺧﻠﻲ ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫رﺷﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﺮ ﺳﻪ اﺻﻞ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪه‪ ،‬ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري در ﻣﻘﺎم ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي را از ﭼﻨﮕﺎل دوﻟﺖ‪-‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﻠﺘﻬﺎ )‪ (nation-state‬ﺧﺎرج ﻛﺮده و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﻪ دوﻟﺘﻬﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ در ﻣﻌﻨﺎي ﻛﻬﻦ و راﻳﺞ آن ﺑﻪ »ﭼﻬﺎردﻳﻮاري ـ اﺧﺘﻴﺎري« ﻓﺮو ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﭘﺪر ﺧﻮدﻣﺤﻮر ﺧﻮد را ﻣﺎﻟﻚ ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ و ﻟﺬا ﺧﻮد را ﻣﺤﻖ و ﻣﺠﺎز ﻣﻲداﻧﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ داﺷﺖ‬
‫ﺑﺎ آﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬دوﻟﺘﻬﺎي ﻏﻴﺮدﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﻫﻢ در ﭘﻨﺎه ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺧﻮد را ﻣﺎﻟﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ و ﻣﺮدم آن‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ از اﺻﻞ اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻋﺪم ﻣﺪاﺧﻠﻪ در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و از ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق‬
‫ﺑﺸﺮ و اﺧﻼقﺳﺘﻴﺰي و اﻧﺴﺎﻧﻴﺖزداﻳﻲ را ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻛﺮد‪ .‬دول ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮي ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ در ﭘﺸﺖ دو ﺳﻨﮕﺮ ﭘﻨﺎه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺳﻨﮕﺮ اول ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ اﺳﺖ و ﺳﻨﮕﺮ‬
‫دوم ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﺤﻠﻲ و ﺑﻮﻣﻲ و دﻳﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻮل ارزﺷﻬﺎي اﺧﻼﻗﻲ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬

‫‪ .1‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻳﻚ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺸﺮي ﺑﺮاي ﺗﻤﺸﻴﺖ اﻣﻮر ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﻴﺮ ﻫﺮ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ دﻳﮕﺮي‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺼﻨﻮع ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎي ﺗﺎزه از ﺧﻮد آﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺸﺮي‪ ،‬آدﻣﻴﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﺼﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺎر ﮔﺬارده ﺷﻮد و ﻇﺮﻓﻴﺘﻬﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن ﮔﺮدد‪ .‬از اﻳﻦ ﺣﻴﺚ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎ ﺷﺒﻴﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﻗﺮن اﺳﺖ ﻛﻪ از اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺑﻨﺰﻳﻨﻲ ﻳﺎ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺑﺎ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻓﺴﻴﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﻛﻨﻮن درﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻄﺮﺧﻴﺰ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻓﻜﺮ اﻓﺘﺎد ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺎزه ﻳﻌﻨﻲ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺑﺎ ﺳﻮﺧﺖ و ﺑﺎﺗﺮي ﻫﻴﺪروژﻧﻲ‬
‫ﻛﻤﻚ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ وﺿﻊ از ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻚ روﺷﻦ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻳﺎ ﻣﺼﻨﻮع‪ ،‬ﺑﺮاي آدﻣﻴﺎن ﻣﻀﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮﻗﺮاري ﻧﻈﻢ‪،‬‬
‫ﻫﻮﻳﺖ زﺑﺎﻧﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺸﺘﺮك و اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺮاي رﺷﺪ و رﻗﺎﺑﺖ اﻓﺮاد و ﮔﺮوﻫﻬﺎ از ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺼﻨﻮع دﻳﮕﺮي ﺗﺎ ﻛﻨﻮن‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ رﻳﮕﺎن‪ ،‬ﺗﺎﭼﺮ و ﻟﻴﺒﺮﺗﺎرﻳﻨﻬﺎ در دﻫﻪ ﻫﺸﺘﺎد ﻛﻪ ﺳﻮداي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺮدن دوﻟﺖ و ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن را در ﺳﺮ ﻣﻲﭘﺮوراﻧﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﮕﻤﺎن ﺑﺮﺧﻲ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺳﻮدا را ﺑﺮﻣﻼ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﮕﻤﺎن اﻳﻨﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻟﻴﺒﺮﺗﺎرﻳﻨﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﻄﺎر ﺳﺮاﺳﺮي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻣﺘﺮوي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻟﻨﺪن‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﮔﺮوﻫﻲ ﮔﺮدن ﻛﻠﻔﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎي ﻛﻼن دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ و ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎوان ﻣﺎﺟﺮا را ﭘﺲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‬
‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺪل ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ‪ PPP‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ public-private partnership‬ﺳﺨﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﮔﺮ دوﭼﺮﺧﻪ دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺑﺎﻳﻞ دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻮه‬
‫دﻳﻨﻲ و ‪ ...‬وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ دﻳﻨﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ دو ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻣﻨﻔﻲ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اوﻻً ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺟﺪاﻳﻲ اﻓﻜﻨﺪن ﻣﻴﺎن ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺮدم دوﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮد را ﻫﻤﻮﻃﻦ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ دوﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﺪ‪ ،‬دﻫﻬﺎ‬
‫دوﻟﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ و از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ اﻧﺴﺎن ﺧﻮد را ﻋﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﺳﻮري‪ ،‬اردﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻧﻲ و ‪ ...‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻲ‪-‬رواﻧﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ وﺣﺪت ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎً‪ ،‬ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ و‬
‫ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮار از اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻂ ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻪ دور ﻛﺸﻮر و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت‬
‫دوﻟﺖ‪-‬ﻣﻠﺖ را اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻛﺮدن‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻋﺘﺮاض ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ‬
‫در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﻗﺪرت ﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ دﻧﻴﺎﻳﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲﺗﺮ‪ ،‬ﻋﺎدﻻﻧﻪﺗﺮ‪ ،‬اﺧﻼﻗﻲﺗﺮ و ﻋﻘﻼﻧﻲﺗﺮ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚﺗﺮ و اﻧﺴﺎﻧﻲﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺮزﻫﺎﻳﺶ رﻗﻴﻖﺗﺮ و رﻗﻴﻖﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔﺸﻮدن ﻣﺮزﻫﺎي‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺗﺤﺎدﻳﻪ اروﭘﺎ ﺑﻪ روي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻘﻮق‬
‫ﺑﺸﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪ در ﺧﺼﻮص ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻠﻞ وﺿﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦﻫﺎ را‬
‫ﺷﻨﻮد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺴﺘﻦ را ﺣﻖ ﻣﺮدم ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺟﻬﺎن ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻛﺸﻮر ﺧﻮد ﻳﻚ‬
‫ﻣﺠﻤﻊاﻟﺠﺰاﻳﺮ زﻧﺪانﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ و ﻧﻈﺎم ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﻴﻦ ﺑﺮ آن ﻣﺴﻠﻂ ﻣﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻫﺮاس ﺑﺮاي ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ وﺟﻮدي ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ آرﻣﺎﻧﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻈﻢ‪ ،‬رﻓﺎه‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ‪ ،‬آزادي و ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺎرﺷﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻲدوﻟﺘﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﭘﺎ ﻧﮕﺮﻓﺖ ﭼﻮن اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻬﻮد و ﺗﺠﺮﺑﻪ درﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ارزشﻫﺎ‬
‫دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت و اﻗﺘﺪار ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻟﺰوﻣﺎً ﺑﻪ اﻳﻦ ارزﺷﻬﺎ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دوﻟﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻗﺎﻫﺮﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻳﻦ اﻫﺪاف ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﻈﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ وﺳﺎﺧﺘﺎر دوﻟﺖ‪-‬ﻣﻠﺖﻫﺎ را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻫﻴﭻ دوﻟﺘﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را از ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺑﺎزار ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و اﺷﺎﻋﻪ و اﻧﺘﺸﺎر ﻋﻘﺎﻳﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮم و ﺟﻨﺎﻳﺖ‪ ،‬داﻧﺶ و اﺧﺒﺎر در ﻣﻘﻴﺎس ﻓﺮاﻣﻠﻲ ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﻧﮕﻪ دارد‪ .‬ﺑﺤﺮان »دوﻟﺖ‪-‬ﻣﻠﺖِ ﺳﺮزﻣﻴﻦ‪ -‬ﻣﺤﻮر«‬
‫ﺷﺘﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺟﻮاﻣﻊ را ﻧﻈﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻣﺤﺎط در ﻣﺮزﻫﺎ و ﻣﺠﺰا از ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﺎرج در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن‪ ،‬اﻣﺮ ﻣﺤﻠﻲ و اﻣﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺨﺖ در ﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر و ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ‬
‫ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺪاﺧﻠﻪ در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻧﻘﺶ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺪاﻓﻊ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ اﺳﺘﺎﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻴﺘﻠﺮ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻮﻟﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﻜﻮ‪ ،‬ﭘ‪‬ﻞ ﭘﻮت‪ ،‬ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ و دﻫﻬﺎ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪18‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻨﻚ‪ ،‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻓﺠﺎﻳﻊ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﺮد و در دادﮔﺎهﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺟﻨﺎﻳﺎت ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺗﻤﺎم راﻫﻬﺎي ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪،‬‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖورزي و ﺟﻨﮓاﻓﺮوزي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺪود ﺷﻮد‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن ﻏﻴﺮﺧﺸﻮﻧﺖ ﻃﻠﺐ‪ ،‬از روشﻫﺎي‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و اﺻﻞ »ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻦ« ﻳﺎ »ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﻧﻜﻦ« را ﺷﺮط ﻻزم اﻳﺠﺎد دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲِ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ؛ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﻛﺮده و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﺰاﻓﻲ )زﻧﺪاﻧﻲﺷﺪن‪ ،‬ﻣﻔﻘﻮد ﺷﺪن‪ ،‬ﺳﻼﺧﻲ ﺷﺪن( در اﻳﻦ راه ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن و آزادﻳﺨﻮاﻫﺎن ﻫﻤﻮاره‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن‬
‫در راه ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺻﻠﺢﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و آزاديﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﺧﻮد اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻗﺪرت‬
‫ﺧﺎرﺟﻲاي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زور ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮدم و ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮري ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﺮطﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‬
‫در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد را دﻣﻜﺮات ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬درد و رﻧﺞ آدﻣﻴﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺣﻮزه اﺧﺘﻴﺎرات ﻳﻚ‬
‫دوﻟﺖ ـ ﻣﻠﺖ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درد و رﻧﺞ ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬درد و رﻧﺞ ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﺟﺎ‪ ،‬ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺘﻲ‬
‫ﻧﻘﺾ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻘﻮق ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻧﻘﺾ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺮوهﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ در‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬اﺧﻼﻗﺎً ﻣﻮﻇﻒاﻧﺪ از ﻣﻈﻠﻮم دﻓﺎع ﻛﺮده و ﻇﺎﻟﻢ و ﻧﺎﻗﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮﻛﻮب‬
‫دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن و دﮔﺮﺑﺎﺷﺎن و آن را ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ داﺧﻠﻲ ﻳﺎ ﺣﻖ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮدن‪ ،‬در ﻋﺼﺮِ ﺳﻜﻮﻻر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در دوران اﺳﺘﺒﺪادﻫﺎي ﻫﻮﻳﺖ ﮔﺮا؛ از ﻧﻮﻋﻲ –دﻳﮕﺮ‪ -‬ﺑﻮدن و ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ـ دﻳﮕﺮـ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ و دﺷﻤﻦ ﺗﻠﻘﻲ و ﺑﻪ ﺷﺪت ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٧‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﮔﻔﺖ و ﮔﻮﻳﻲ‪ -‬اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‪ :‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ دﺳﺘﺎوردي اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه آن ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻧﺪارد‪ .‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻳﺪه ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه )‪ (regulative idea‬آرﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ داﺋﻤﺎً ﺑﻪ ﺳﻮي آن‬
‫رواﻧﻴﻢ اﻣﺎ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺑﺪان ﻧﻤﻲرﺳﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﺮاﺗﺒﻲ از دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ )‪ ،(Polity‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ‬
‫)‪ (Civil Society‬و ﻋﺮﺻﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ )‪ (Private Sphere‬ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﺼﺪاق ﺗﺎم و‬
‫ﺗﻤﺎم دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪» .‬واﻗﻌﻴﺖ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ« ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎ »آرﻣﺎن دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ« ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺴﻴﺎر دارد‪ .‬ﺗﺤﻮل ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﺑﺸﺮ و‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻔﻬﻮم دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪ ،‬دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ را ﻗﺪﻣﻲ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺒﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از »اﺳﺘﺒﺪاد‬
‫ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎ« ﺑﻪ »ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ« ﻋﺒﻮر ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺪرن ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﻴﭻ ﻣﺴﺎﻟﻪاي ﻣﺨﺘﻮﻣﻪ‬
‫ﻧﺸﺪه و در ﻫﻴﭻ ﻣﺴﻠﻚ و ﻣﺸﺮﺑﻲ ﺳﺨﻦ ﻧﻬﺎﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﺘﺮﺗﻴﺐ ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن ﺑﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﺎره اﻧﺴﺎن‬
‫اﻣﺮوز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻃﺮح ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺻﻨﺪوق آراء ﻛﺎرﻛﻨﺎن آن ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي دﻗﻴﻖ ﻛﻠﻤﻪ‪ ،‬ﻓﺮاﻳﻨﺪي دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻧﻈﺮات و دﻻﺋﻞ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬درﺑﺎره‬
‫آراءﺷﺎن ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻈﺮ و راي ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺮ ﻛﺮﺳﻲ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر اﺳﺘﺒﺪادﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪19‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﺻﻨﺪوق آراء آﺧﺮﻳﻦ ﮔﺎم در ﻓﺮاﻳﻨﺪ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺟﺎي ﺻﻨﺪوق راي را ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻧﺒﻮد ﮔﻔﺖوﮔﻮي‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﺻﻨﺪوق آراء دﻓﺎع و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﺮد‪ ،‬و ﮔﺮﻧﻪ در ﺳﺮازﻳﺮي ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺘﺒﺪاد ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻨﺘﺮﺗﻴﺐ ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ )‪ (Public Sphere‬ﻣﻄﺮح ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ و اﻧﺠﺎم ﻛﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ درﺑﺎره آن ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﮔﺰاره و ﺣﻜﻤﻲ را‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ درﺑﺎره آن ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺮح ﻛﻨﺪ و ﻫﺮ ﮔﺰاره و ﺣﻜﻤﻲ را ﻣﻮرد ﺳﻮال ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺪلﻫﺎي رﻗﻴﺐِ ﺣﻞِ ﻣﺴﺎﻟﻪ در‬
‫ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻧﻘﺪ و رد ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﻜﺎﻓﻮي ادﻟﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎي ﻫﻢ‬
‫ﺳﻄﺢ از ﻧﻈﺮ ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ ادﻟﻪ روﺑﺮو ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻨﺪوق آراء ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﮕﺎﻧﻴﺖ ﻳﺎ آﺷﻜﺎر ﺑﻮدن )‪(Publicity‬‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻤﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻼﺋﻢ اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﺎم دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﺳﺘﺒﺪاد ﺻﻨﺪوقﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻨﺪوق آراء ﺑﺪون ﮔﻔﺖوﮔﻮيِ ﻣﺴﺘﺪلِ آزاداﻧﻪ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻮرد ﻣﻨﺎﻗﺸﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ و‬
‫ﺣﻴﺎت ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﻏﻴﺮدﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻣﺪﻋﻲ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و آزادي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﺣﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ از دوﻟﺖ‪ ،‬دﻳﻦ و اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻳﻨﺪهاي را ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺷﺮﻛﺖ در ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮد‪ .‬آدﻣﻴﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺮاﺑﺮ و آزاد از ﻫﺮ‬
‫ﻧﻮع ﺳﻠﻄﻪ ﺑﺮوﻧﻲ و دروﻧﻲ ـ رﻫﺎ از ﻫﺮ ﻧﻮع اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﺎرﻛﺲ و آزاد از ﻫﺮ ﻧﻮع روانﭘﺮﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻓﺮوﻳﺪ‪ -‬ﺑﺎ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ آن ﻣﺪﻋﻴﺎﺗﻲ ﻣﻘﺒﻮﻟﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﮔﻔﺖوﮔﻮي‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده و درﺑﺎره آن ﻣﻮﺿﻮع اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻋﺠﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻮد را از ﺟﺰم‪ ،‬ﺟﻤﻮد و ﺗﻌﺼﺐ رﻫﺎ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻘﺎدي ﻣﺴﺘﻤﺮ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺪون اﻃﻼع ﻣﺮدم اﻳﺮان‪ ،‬رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ دﻻر از ﺛﺮوت ﻣﻠﻲ را‬
‫ﻣﺼﺮوف ﺳﺎﺧﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻪاي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از اﻓﺸﺎي ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬رژﻳﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻳﻚ ﺳﻮﻳﻪ و‬
‫ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻏﻴﺮدﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻤﺎن ﺧﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﻠﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم‬
‫و ﻧﺨﺒﮕﺎن اﺟﺎزه ﮔﻔﺖوﮔﻮي آزاداﻧﻪ و ﻣﻨﺘﻘﺪاﻧﻪ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ روﺷﻨﻔﻜﺮان و‬
‫ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺖ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻬﺪﻳﺪ و ارﻋﺎب از اﻋﻼم‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﻣﺤﺮوم ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻏﻴﺎب ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻧﺮژي ﻫﺴﺘﻪاي را ﺑﺎ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ )آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎذب ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﺎرﻛﺲ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻼل ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ‪...‬‬
‫ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻣﺪرنﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻳﻤﻨﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮ ﺣﻔﺎﻇﺖ از اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻬﺎدﻫﺎي‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪20‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻪ روش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﺪﻧﻲ )‪ (civil disobedience‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي اﺗﻤﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎ زﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ دربﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺮ روي رﻳﻞﻫﺎي ﻗﻄﺎر ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ اداﻣﻪ ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﺷﻮﻧﺪ و از آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﺻﻠﺢﻃﻠﺐ و ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ از دوﻟﺖﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻼحﻫﺎي اﺗﻤﻲ را ﺑﺮﭼﻴﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﮔﻮﺷﺰد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ :‬ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ در ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻮﺷﻚ داراي ﻛﻼﻫﻚ اﺗﻤﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮد‪،‬ﻳﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎه اﺗﻤﻲ در ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﺧﻄﺮ و آﻟﻮده ﺷﺪن ﻓﻀﺎي زﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﻮاد رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ‪ ،‬در ﻏﻴﺎب ﺟﻨﺒﺶﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ‪ ،‬رژﻳﻢ ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮده و‬
‫در ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دﻗﻴﻘﺎً ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﭘﺮوژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭼﻪ ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﺑﺮاي ﺟﺎن آدﻣﻴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ از ﻧﻈﺮ ﻓﻨﺎوري در‬
‫ﭼﻪ ﺳﻄﺤﻲ ﻗﺮار دارﻳﻢ و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪه در ﺑﺎزار ﺳﻴﺎه ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﺎ ﭼﻪ ﻣﻴﺰان در اﻳﻦ‬
‫ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻤﻨﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺣﺎدﺛﻪاي‪ ،‬ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ‪ ،‬روي داده اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ اﮔﺮ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ از دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺑﻤﺐ اﺗﻤﻲ ﻣﻲﻫﺮاﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺷﻨﻔﻜﺮي اﻳﺮان از ﺗﻜﺮار ﻓﺎﺟﻌﻪ ﭼﺮﻧﻮﺑﻴﻞ در‬
‫اﻳﺮان ﻣﻲﻫﺮاﺳﺪ‪ .‬رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎرﻫﺎ اﻋﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺰاران ﺻﻔﺤﻪ اﻃﻼﻋﺎت در اﺧﺘﻴﺎر آژاﻧﺲ‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﻧﺮژي اﺗﻤﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮواﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ آژاﻧﺲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻴﺰي اﻧﺘﺰاﻋﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آژاﻧﺲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬آژاﻧﺲ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪،‬‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬روﺳﻴﻪ‪ ،‬ﭼﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻨﺪ و ‪ ...‬ﭘﺲ ﻫﺮ ﮔﺰارﺷﻲ ﺑﻪ آژاﻧﺲ‪ ،‬ﮔﺰارش ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ )ﺳﻴﺎ(‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ )اﻳﻨﺘﻠﻴﺠﻨﺖ ﺳﺮوﻳﺲ(‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ دﻧﻴﺎ و ﺣﺘﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ )ﻣﻮﺳﺎد(‬
‫اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺧﻮد را ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻏﻴﺮﺧﻮدي و ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ را ﻣﺤﺮم‬
‫ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﺪ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻣﺮدم ﺧﻮد درﻳﻎ ﻣﻲدارد‪ ،‬در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻨﻬﺪ‪ .‬آژاﻧﺲ از ﻃﺮﻳﻖ دورﺑﻴﻦﻫﺎي داﺋﻤﻲ و‬
‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﻜﺮر اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎ را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ دارد‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ از اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ از ﭘﺮوژه داﻧﺶ ﻫﺴﺘﻪاي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻲاﻃﻼعاﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره آن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ )ﺣﻖ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ( ﮔﻔﺖوﮔﻮي ﻧﻘﺎداﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻏﻴﺮدﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ اﺳﺖ‪ .1‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ‪-‬اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻪ رژﻳﻢ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﻘﻂ اﻧﺮژي ﻫﺴﺘﻪاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺮدم اﻳﺮان زﻣﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻠﺢآﻣﻴﺰ‪ ،‬آزادي ﺑﻴﺎن و اﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﻋﺰت و ﻛﺮاﻣﺖ و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي‪ ،‬ﺣﻔﻆ اﻳﺮان از ﻧﺎﺑﻮدي از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ‬

‫‪ .1‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي دوﮔﺎﻧﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ :‬ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدن اﻳﺮان از دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻓﻨﺎوري ﻫﺴﺘﻪاي از ﻳﻚ ﺳﻮ و‬
‫ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﺑﺮزﻳﻞ از دﻳﮕﺮ ﺳﻮ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻨﺪ و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و اﺳﺮاﺋﻴﻞ و روﺳﻴﻪ ﺣﻖ دارﻧﺪ ﺳﻼح اﺗﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻳﺮان را‬
‫از اﻳﻦ ﺣﻖ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮد؟ اﻳﺮان داراي ﻳﻚ رژﻳﻢ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ در ﺷﻜﻞ ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺣﻖ دارد از ﻓﻨﺎوري ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬در آن ﻣﻘﺎم ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺷﻔﺎف و ﻋﻠﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ داﺧﻠﻲ ﻧﺎﻗﺪاﻧﻪ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻧﻈﺎرت ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ اﻳﺮان ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺳﻼح اﺗﻤﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ اوﻟﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎي داراي ﺳﻼح‬
‫اﺗﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ )اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬روﺳﻴﻪ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻨﺪ( ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻼحﻫﺎي اﺗﻤﻲ ﺧﻮد را ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ ﺻﻠﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﻫﻤﻮار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪21‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫از ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن در ﺟﻨﮕﻲ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﻪ و رﻓﺎه‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ‪ ...‬ﻫﻢ ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ اﻳﺮان زﻣﻴﻨﻴﺎن اﺳﺖ‪ .1‬ﺑﻪ‬
‫راﺳﺘﻲ اﮔﺮ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ دﻻري ﻛﻪ ﻃﻲ دو دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺻﺮف اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﺳﺮي ﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺮف زﻳﺮﺳﺎﺧﺘﻬﺎي ﻣﻠﻲ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻚ در ﭼﻪ وﺿﻌﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬در ﻳﻚ ﻓﻀﺎي آزاد دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ‪ ،‬دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﺪ‪ :‬ﻣﮕﺮ اﺗﺤﺎد‬
‫ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﺘﻲ داراي ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﺳﻼح اﺗﻤﻲ ﻧﺒﻮد؟ آﻳﺎ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﺳﻼحﻫﺎي‬
‫اﺗﻤﻲ آن اﻣﭙﺮاﺗﻮري ورﺷﻜﺴﺘﻪ را از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺰﻳﻪ‪ ،‬ﻓﻘﺮ و ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺗﺎﻟﻴﺘﺎرﻳﺴﻢ و اﺳﺘﺎﻟﻴﻨﻴﺴﻢ ﻧﺠﺎت داد؟ اﮔﺮ‬
‫ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻣﺮدم و ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ و ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﻧﺘﻮان درﺑﺎره آن‬
‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ و آن را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻛﺮد‪ ،‬ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﺳﻼحﻫﺎي اﺗﻤﻲ در ﺑﺰﻧﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻪ داد آن رژﻳﻢ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ و ﻣﺎﻧﻊ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ آن ﻧﻈﺎم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺮﺻﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻔﺎف و آَﺷﻜﺎر و ﻧﻘﺪﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﮕﺎﻧﻴﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﻨﻴﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻣﻮزهﻫﺎي ﻛﺎﻧﺖاﻧﺪ‪ .‬اﺻﻞ ﻫﻤﮕﺎﻧﻴﺖ )‪ (principle of publicity‬ﻧﺰد‬
‫ﻛﺎﻧﺖ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺿﺎﺑﻄﻪاي ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﻣﻘﺮر ﺑﺪارد‪ ،‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ اﮔﺮ آﺷﻜﺎر ﺷﺪن آن ﻧﺰد‬
‫ﻋﻤﻮم آﻧﭽﻨﺎن ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﻲ در ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺰاري ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﺣﻘﺎﻧﻲ و‬
‫اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از ﻫﻤﮕﺎن ﻧﺎﺷﻲ ﺷﻮد‪ ،‬در ﺧﺪﻣﺖ ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻠﻨﻲ و ﺷﻔﺎف در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﮕﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﻜﺨﺎﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻨﮕﺮد و از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻳﻬﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎ و روﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻧﻘﺪ و رد ﻳﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﻤﮕﺎن ﺣﻖ دارﻧﺪ درﺑﺎره اﻧﻬﺎ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬اﻣﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣِﻠﻚ ﻃﻠﻖ ﺳﻠﻄﺎن ﻳﺎ زﻣﺎﻣﺪار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻖ از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻗﻮي ﻛﻪ در آن ﺷﻬﺮوﻧﺪان آزاداﻧﻪ‬
‫درﺑﺎره ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺗﺤﻘﻖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ زﻧﺪه و ﻓﻌﺎل‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ‬

‫‪ .1‬ﻛﺎﻧﺖ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﺸﺎﻛﺶ داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي در ﺧﺼﻮص ﺟﻨﮓ ﻳﺎ ﺻﻠﺢ را ﺑﻪ ﻣﺮدم واﮔﺬار ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ )) :‬ﭘﺎدﺷﺎه ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ او ﻛﺴﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﺟﻨﮓ ﻓﻮراً آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﺸﺮوﻃﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ او ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺨﺴﺖ از ﻣﺮدم‬
‫ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺟﻨﮓ ﻛﺮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ و اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻨﮕﻴﺪ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻲ در ﻛﺎر ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪(( .‬‬
‫‪The Contest of Faculties, Reiss, P.١٨۶‬‬
‫ﺻﻠﺢ‪ ،‬ﻧﻔﻲ و ﻧﺒﻮد ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﮓ آدﻣﻜﺸﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻨﺮو‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺟﻨﮕﻲ ﻣﻘﺪس و اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻗﺪاﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻤﺎل ﻣﺤﺾ‪ ،‬ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ )ﺻﺪق(‪.‬‬
‫آدﻣﻜﺸﻲ ﻣﻘﺪس ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ ﺻﻠﺢ ﻣﻨﻄﻘﺎ و اﺧﻼﻗﺎً ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﺒﺮت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﺒﺮت آﻣﻮزي ﺑﺪون آﮔﺎﻫﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻖ درﺑﺎره ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ ١٨‬ﺳﺎل از ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ ‪ ٨‬ﺳﺎﻟﻪ اﻳﺮان و ﻋﺮاق‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ درﺑﺎره ﺟﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺣﺪود ﻳﻜﻬﺰار ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺧﺴﺎرت ﺑﺮاي اﻳﺮان ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد و ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار ﻣﻌﻠﻮل ﺑﺮاي اﻳﺮان ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬارد‪ ،‬ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻠﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﺎدي اﻳﺮان اﺳﺖ واﻻ ﺧﺴﺎرات ﻋﺮاق ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮ ﭼﺮا ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ ﻋﻠﻞ و دﻻﻳﻠﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق‬
‫ﺷﺪ؟ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ؟ آن ﺟﻨﮓ ﭼﻪ دﺳﺘﺎوردي ﺑﺮاي ﺟﻬﺎن اﺳﻼم‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ﻋﺮاق و ﻛﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ داﺷﺖ؟ ﭼﺮا ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ ١٨‬ﺳﺎل‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻠﺴﻪ ﺳﺮان ﻧﻈﺎم در ﺧﺼﻮص ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ و ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺨﻨﺎن اﻳﺮاد ﺷﺪه در آن ﺟﻠﺴﻪ ﺗﻮﺳﻂ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ و رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ وﻗﺖ ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﺮدم‬
‫اﻳﺮان رﺳﺎﻧﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد؟ ﭼﻪ درسﻫﺎﻳﻲ از ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﻣﻲﺗﻮان آﻣﻮﺧﺖ ﺗﺎ اﻳﺮان دﻳﮕﺮ وارد ﻫﻴﭻ ﺟﻨﮕﻲ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻳﺮان را وارد‬
‫ﺟﻨﮕﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﺮد؟ ﭼﺮا روﺷﻨﻔﻜﺮان و دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﮕﺮش ﻧﺎﻗﺪاﻧﻪ ﺧﻮد در ﺧﺼﻮص ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق را ﻃﺮح ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؟‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ درﺑﺎره اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﮔﻔﺖ و ﮔﻮي ﻧﺎﻗﺪاﻧﻪ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪22‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ در دﻳﺪﮔﺎه ﻛﺎﻧﺖ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺧﺮد‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺼﺮف اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن در اﻣﺮ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎر و ﻧﻘﺪ ﻋﻠﻨﻲ ﻗﺪرت در ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ را وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺪ و‬
‫ﺧﻮدﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ و ﻣﻨﻔﻌﺖﺟﻮﻳﺎﻧﻪ از ﭘﻬﻨﻪ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮﻳﺰد‪ .‬ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ اﻋﻼم ﻣﻲدارد ﻛﻪ ﻫﺮ رژﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﺎﻧﻴﺖ را‬
‫ﻣﺤﺪود ﻛﻨﺪ و ﺧﻮد ﺑﺠﺎي ﻫﻤﮕﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬راه آزادي‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و ﺻﻠﺢ را ﻣﺴﺪود ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺟﺴﺎرت و‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﺪﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﭘﺪﻳﺪ آورد‪ .‬ﻧﻈﺎم دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ و ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﺶ‬
‫را وادار ﻣﻲﺳﺎزد ‪ -‬ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﺮﺧﻼف اﻋﺘﻘﺎدات اﺧﻼﻗﻴﺸﺎن – ﺑﺎ ﺷﺮ و ﺑﺪي )وﻟﻮ از رﻫﮕﺬر ﺳﻜﻮت در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ آن( ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري اﻧﺴﺎن را از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻋﺎري ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺳﻜﻮت در ﻣﻘﺎﺑﻞ رذﻳﻠﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ رذﻳﻠﺖ و اﻗﺪام ﺑﻪ ﺷﺮارت اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﻧﻔﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺻﻠﺢﻃﻠﺒﻲ)‪ :(Peace-seeking‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺨﺶ ﺳﻴﺎه ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸﺮي را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻔﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺑﺮﻗﺮاري ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺻﻠﻲ ﻛﻠﻴﻪ دوﻟﺘﻬﺎ و ﮔﺮوهﻫﺎ و اﻓﺮاد اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻪاي ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺣﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻲﺗﻮان دﻳﮕﺮي را وادار ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ )‪ (Submission‬ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪآوردن رﺿﺎﻳﺖ )‪ (consent‬ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻲﺗﻮان ﺟﺴﻢ دﻳﮕﺮي را ﺑﻪ ﺳﻴﻄﺮه درآورد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮان در دﻳﮕﺮي ﺑﺎور )‪ (belief‬اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي واداﺷﺘﻦ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎري از ﺳﻪ روش‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻬﺮه ﺑﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎوراﻧﻨﺪه )اﺳﺘﺪﻻل و ﺑﺮﻫﺎن(‪ :‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺗﺮﻏﻴﺐ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ و ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﺮدن او ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ دﻳﮕﺮي ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎور در او اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎور در او‬
‫اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ )‪ (heteronomy‬ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺣﺴﺎس ﺧﻮدﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ‬
‫)‪ (autonomy‬ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﻳﻲ در ﭘﺮوژه ﻛﺎﻧﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ‬
‫ﺧﺎرج از ﺧﻮد ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺧﻮدآﺋﻴﻨﻲ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻗﺎﻧﻮن دروﻧﻲ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ و‬
‫ﺣﻜﻢ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه‪ :‬اﮔﺮ ﻓﺮد ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎوراﻧﻨﺪه ﻣﺠﺎب ﻧﺸﺪ‪ ،‬از ﻧﻈﺎم ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه‬
‫)ﭘﺎداﺷﻲ( اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎداش و ﻣﺠﺎزات ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﮕﻴﺰه‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ ﻓﺮد را وا ﻣﻲدارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺰﻳﻨﻪ‪-‬‬
‫ﻓﺎﻳﺪه اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎزدارﻧﺪه‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻮه ﻗﻬﺮﻳﻪ و زﻧﺪان ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي وادار ﻛﺮدن دﻳﮕﺮي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﻳﺎ ﺗﺮك‬
‫ﺑﺎور ﺧﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎزدارﻧﺪه ﻛﺎر ﺧﻮد را ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻫﻴﭻ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻳﻬﺎﻳﺸﺎن اراﺋﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ از ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺷﻮد‪ ،‬از ﻳﻚ ﺳﻮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻓﻜﺎر و رﻓﺘﺎر ﻧﻈﺎم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ رواﻧﻲ ﻣﺮدم ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ و از دﻳﮕﺮ ﺳﻮ ﺑﺮاي ﻣﺪﻋﻴﺎت‪ ،‬اﺳﺘﺪﻻل‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪23‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻗﺎﻧﻊﻛﻨﻨﺪه اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﻗﺪاﻣﺎﺗﺶ ﻧﺪارد و ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ رواﻧﻲ ﻣﺮدم ﺗﺤﺖ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺘﺶ در ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﭼﺎرهاي ﺟﺰ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺪارد‪ .‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻳﻌﻨﻲ درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم ﺑﺮ دﻳﮕﺮي وارد‬
‫آوردن‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ درد و رﻧﺞ ﻏﻴﺮﻻزم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺼﺪاق ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ :‬ﻓﺮد‪ ،‬ﮔﺮوه‪،‬‬
‫ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺎﻫﻴﺘﺎً ﺧﺸﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬارده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬درد و رﻧﺞﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮﺿﺮوري اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻔﻲ و ﻃﺮد ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺑﺎور ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﺟﺴﻢ دﻳﮕﺮي‬
‫را ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ وا ﻣﻲدارد و ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺧﻼﺻﻲ از ﺷﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮي از اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﺧﻮدداري ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﻈﺎرت داﺋﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪون ﻧﻈﺎرت داﺋﻤﻲ‪ ،‬اﻳﻦ روش ﺣﺘﻲ ﻛﺎرآﻳﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺪارد‪ .‬دﻳﮕﺮي ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻮازﻧﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻗﺪرت‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ زور وادار ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻓﺮد‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت‪ ،‬ﻣﻌﻘﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫زور ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮد ﻛﻮﺷﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت ﺧﻮد‪ ،‬از اﻧﺠﺎم ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ زور از او‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻮﺟﺪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را وارد ﮔﺮدوﻧﻪ ﻗﺪرت‪-‬‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ از ﺑﻴﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻋﻘﻞ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ و ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻤﻲرﺳﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان دﻳﮕﺮان را از راه اﺳﺘﺪﻻل‬
‫ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮان ﻃﺮﻓﻴﻦ از ﻧﻈﺮ ﻗﻮت ادﻟﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ اﻧﺪازه ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﺳﺘﺪﻻل ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮي اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺮارداد ﻳﻚ رأي را ﺑﻪ ﻛﺮﺳﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪ و ﺑﺪان ﻋﻤﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖورزي و ﺟﻨﮓﻃﻠﺒﻲ ﻣﺎﻳﻠﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﺷﺎره ﻧﻤﺎﻳﻢ‪ .‬ﺟﻨﮓﻃﻠﺒﺎن اﻣﺮوزه ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ دﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ دﻳﮕﺮان ﻣﻲ روﻧﺪ ﻳﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻪ ﻣﺮد ﻣﻴﺪان‬
‫ﺟﻨﮓ و رزم ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﺟﻬﺎد ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪ و ﻧﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻪ روي ﻛﺴﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬او ﺻﻠﺢ را ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬
‫»ﺧﻮﺷﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺻﻠﺢ دﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬زﻳﺮا ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﺪا ﺧﻮاﻧﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ...‬ﺷﻨﻴﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه‪ :‬ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻋﻮض ﭼﺸﻢ‬
‫و دﻧﺪان ﻋﻮض دﻧﺪان‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺪي ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺪي ﻧﻜﻦ و اﮔﺮ ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪ راﺳﺖ ﺗﻮ ﺳﻴﻠﻲ‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﺮف او ﺑﺮﮔﺮدان‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﺴﻲ ﺗﻮ را ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﻴﺮاﻫﻨﺖ ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﻜﺸﺎﻧﺪ ﻛﺖ ﺧﻮد‬
‫را ﻫﻢ ﺑﻪ او ﺑﺒﺨﺶ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﭘﻴﻤﻮدن ﻳﻚ ﻣﻴﻞ راه ﻣﺠﺒﻮر ﻧﻤﺎﻳﺪ دو ﻣﻴﻞ ﺑﺎ او ﺑﺮو«‪ 1.‬ﭼﻨﻴﻦ روﻳﻜﺮدي ﻛﻪ‬
‫در ادﻳﺎن ﺷﺮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﻴﻦ ﺑﻮدا ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪ .2‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ راه ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﺗﺮور و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻤﻲﮔﺸﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .1‬اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﻲ ‪/۵/٩/‬و ‪ ۵/٣‬ﺗﺎ ‪ .۵/۴١‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از اﻧﺠﻴﻞ ﺷﺮﻳﻒ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﻧﺠﻤﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻘﺪس‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻛﻠﻤﺎت زﻳﺮ از ﺑﻮدا‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺴﺘﻨﺪاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﺎي ﻣﺎ را ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪24‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫از آﻧﭽﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن آﻣﺪ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻪ اﺧﻼق ﺿﺮوري ﺑﺮاي زﻳﺴﺘﻦ در دﻧﻴﺎي ﻓﺎرغ از ﺳﺘﻢ و ﻇﻠﻢ‬
‫ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺮﻛﺰي دارد‪ :‬ﺿﺪﻳﺖ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺗﺮورﻳﺴﻢ و ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﻫﺮ ﺷﻜﻞ آنﻫﺎ )ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آدمﻛﺸﻲ‪ ،‬ﮔﺮوﮔﺎنﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻮق و ﺷﺎن اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺮورﻳﺴﻢ در ﺷﻜﻞ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ ،‬ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﻣﻠﺖﻫﺎ و ‪(...‬‬
‫ﻣﺎ راﻫﻲ ﺟﺰء ﻃﺮد و ﻧﻔﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺪارﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دﻫﻪﻫﺎي ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ دوم ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺷﻜﺴﺖ ﻓﺎﺷﻴﺴﻢ و ﻧﺎزﻳﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫در اﻳﺎم ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻪ »ﺟﻨﮓ ﺳﺮد« ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازان‪ ،‬ﻣﺘﻔﻜﺮان‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺸﻬﻮري ﭼﻮن ژان‪-‬ﭘﻞ ﺳﺎرﺗﺮ‪،‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺘﺲ ﻓﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻫﺮﺑﺮت ﻣﺎرﻛﻮزه از »ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ(( در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺿﺪاﻧﻘﻼب دﻓﺎع ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﺑﺎ ﻳﺎدآوري‬
‫ﺟﻨﮓﻫﺎي ﭘﺎرﺗﻴﺰاﻧﻲ در ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺿﺪ ﻓﺎﺷﻴﺴﺘﻲ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻈﺎمﻣﻨﺪ و ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ارﺗﺠﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﭘﺴﻴﻦ راﻫﻲ ﺟﺰ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﺎﻧﻮن ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺒﺎرزاﺗﻲ‬
‫ﻣﺮدم اﻟﺠﺰاﻳﺮ در ﭘﻴﻜﺎر ﻋﻠﻴﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻣﺪام ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﺎري ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺘﻢدﻳﺪه‪،‬‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎرزده و ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺴﻠﻢ آﻧﺎن ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮاي رﻫﺎﻳﻲ ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﻴﻜﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺻﻄﻼح »ﺧﺸﻮﻧﺖ آزادي ﺑﺨﺶ« از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢزاده اﻧﻘﻼب ﻛﻮﺑﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ در ادﺑﻴﺎت اﻧﻘﻼﺑﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎي ﻻﺗﻴﻦ )و ﺟﻬﺎن‬
‫ﺳﻮم( راﻳﺞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺘﻢدﻳﺪه‪ ،‬اﺳﺘﻌﻤﺎرزده و اﻧﺴﺎن ﻣﻈﻠﻮم و ﺳﺮﻛﻮب ﺷﺪه ﺑﺎ ﮔﺰﻳﻨﺶ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ )ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ و آزاديﺑﺨﺶ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد( ﺳﻼح اﺻﻠﻲ ﺳﺘﻢﮔﺮان‪ ،‬اﺳﺘﻌﻤﺎرﮔﺮان‪،‬‬
‫ﻇﺎﻟﻤﺎن و ﺳﺮﻛﻮبﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﻔﺎوت در اﻫﺪاﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ در روش ﺧﺸﻦ‪.‬‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺳﻮزاﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﻳﺎ ﻣﻘﺼﺮ )ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻳﺎ اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ‪ (....‬ﻫﻤﻮاره ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد در ﺻﻮرت ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪن‬
‫از ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺳﺘﻌﻤﺎر و اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺑﺎ آن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻘﺸﻲ در ﺳﺮﻛﻮب‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﻣﺮدﻣﺎن ﻫﻤﻪ از ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺑﺮﺧﻮد ﻟﺮزﻧﺪ و ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﻲ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺎد دار ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﭼﻮن آﻧﺎﻧﻲ‪ .‬ﻣﻜﺶ و ﻣﺎﻳﻪ ﻛﺸﺘﺎر ﻣﺸﻮ‪.‬‬
‫‪ -‬آﻧﻜﺲ ﻛﻪ ﺷﺎدي ﺧﻮﻳﺶ ﺟﻮﻳﺪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺪﮔﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎدي آرزو ﻛﻨﻨﺪ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻛﺸﺪ ﺧﻮد او ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺷﺎدي ﻧﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺷﺎدي ﺧﻮﻳﺶ ﺟﻮﻳﺪ و ﺑﺎﺷﻨﺪﮔﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎدي آرزو ﻛﻨﻨﺪ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻧﻜﻨﺪ و ﻧﻜﺸﺪ ﺧﻮد ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺷﺎدي ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ درﺷﺖ ﺳﺨﻦ ﻣﮕﻮي ﭼﻪ آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻲ ﺗﺮا ﭼﻨﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاي‪ .‬ﺧﺸﻢ ﺧﺸﻢ زاﻳﺪ و ﮔﻔﺘﺎر ﺧﺸﻢآﻣﻴﺰ دﻳﮕﺮان را ﺑﻪ‬
‫درد آورد و آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺿﺮﺑﺎﺗﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﺑﺮ ﺗﻮ ﻓﺮود آورﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﭼﻮن ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻠﺰي ﺧﺮد ﺷﺪهاي ﻫﻴﭻ ﺻﺪاي ﺧﺸﻢآﮔﻴﻦ از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﺨﻴﺰد ﺑﻪ ﻧﻴﺮواﻧﺎ رﺳﻴﺪهاي‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﻮن اﺳﺐ ﻧﮋاده ﺑﺎش ﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﻮازﻧﺪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺘﺎق‪ ،‬ﺑﺎﻓﻀﻴﻠﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻞ ﺑﺮ اﻳﻦ درد ﻋﻈﻴﻢ ﭼﻴﺮه ﮔﺮد و واﻛﻨﺶ ﺧﺸﻢﮔﻴﻨﺎﻧﻪ ﻣﻜﻦ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﻨﻴﺎن آب را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﺎنﮔﻴﺮان ﺗﻴﺮ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻧﺐ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻓﻜﻨﻨﺪ‪ .‬درودﮔﺮان از ﭼﻮب ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺳﺎزﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﻴﻜﺎن ﻓﻘﻂ ﺧﻮد را ﺳﺎزﻧﺪ و‬
‫ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪25‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﺟﺎﻧﻴﺎن‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪﮔﺮان را ﻣﻘﺼﺮ ﻣﻲداﻧﺪ و ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﮔﺴﺘﺮش آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻲ در ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻼبﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ آن دادﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻋﺪام ﻳﺎ ﻣﻌﺪوم ﻛﺮدن ﻇﺎﻟﻤﺎن ﻧﻈﻢ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪﻧﺪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻨﺪان ﻗﺪرت ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ رﻫﺒﺮان اﻧﻘﻼﺑﻲ را رﻫﺴﭙﺎر دﻧﻴﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪاﻓﻌﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖورزي آﻧﺎن اﻓﺮاد ﺑﻴﮕﻨﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪاي‬
‫ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ از »دﺳﺖﻫﺎي آﻟﻮده« ﺧﻮﻳﺶ ﺷﺮﻣﺴﺎرﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﻴﮕﻨﺎه ﺑﺎز ﻧﻤﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻇﻠﻢ و ﺟﻮر اداﻣﻪ‬
‫دارد‪ ،‬ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن‬
‫در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻌﻤﻖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻛﻴﻨﻪ و اﻧﺘﻘﺎمﺟﻮﻳﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮاد ﭘﻠﻴﺲ ﻣﺨﻔﻲ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻣﺪاران‬
‫اﺻﻠﻲ ﻧﻈﺎم ﻛﻬﻨﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻋﻼم اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻮد آﻧﺎن را ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻋﺪام ﺑﻪ زﻧﺪانﻫﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد در‬
‫ﺣﻜﻢ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻳﺎ دﻓﺎع از آﻧﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺷﻮر و ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﺴﻲ را ﻳﺎراي دﻓﺎع از آﻧﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫درﺳﺖ در اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن داد اﺳﻠﺤﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎن ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ اﻋﻼم ﻛﺮد‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻻ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﮔﺎﻧﺪي ﻫﻢ‪ .‬آﻧﺎن از ﻫﻮاداران راه ﺧﻮد ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻼح ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬ﺷﻔﻘﺖ و‬
‫ﻋﻄﻮﻓﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺳﻬﻢ و ﻧﻘﺸﻲ در ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺟﻨﺎﻳﺖﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ راﻫﻲ زﻧﺪانﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻜﻢ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ روﺷﻦ و ﺻﺮﻳﺢ و ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ادﻟﻪ و ﺷﻮاﻫﺪ ﻳﻘﻴﻨﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻦ در ﻧﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي از ﻳﺎد ﺑﺮدن ﻣﻈﺎﻟﻢ اﺳﺖ‬
‫و ﻧﻪ ﮔﻨﺎه ﻇﺎﻟﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻧﻈﻤﻲ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻤﻪ در ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻋﺎري از ﺧﺸﻮﻧﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻈﺎﻟﻢ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﺴﭙﺎرﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺧﺎﻃﺮه و ﺣﺎﻓﻈﻪ در ﺟﻬﺖ ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ اﻣﺎ از ﻳﺎد ﻧﻤﻲﺑﺮم‪ .‬اﺻﻞ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻇﻠﻢ ﺗﻜﺮار ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺑﺴﭙﺎرم ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻇﻠﻢ روي‬
‫داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ راه را ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺒﻨﺪم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ و در ﺧﺎﻃﺮهام ﻧﻘﺶ ﺑﺒﻨﺪد ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ در ﻧﻈﻤﻲ‬
‫ﺧﺸﻦ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮده ﺑﻮدم‪.‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ آدمﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺧﻮد زادهي ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲاﻧﺪ )و ﺑﻪ ﺑﻘﺎي آن ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﻢ ﻳﺎري رﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ( ﺑﺒﺨﺸﻢ‪ .‬آﻧﺎن‬
‫را ﻣﺴﺌﻮل ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن را آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آنﻫﺎ را ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ اﻣﺎ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ آن ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و از ﭼﻪ راهﻫﺎي ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲاي‪ ،‬آدمﻫﺎ را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ از ﺧﻮدﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪26‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ از ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮل ﭘﻞ رﻳﻜﻮر‪ 1‬اﻧﺴﺎن اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﺘﻌﻬﺪ در ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺧﻮد آن ﻫﻤﻪ آواﻫﺎي اﻧﺴﺎنﻫﺎي ﻣﻈﻠﻮم را از ﭘﺸﺖ ﺣﺼﺎرﻫﺎي‬
‫زﻧﺪانﻫﺎ‪ ،‬اردوﮔﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻨﻮد و ﻧﻤﻲﮔﺬارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺻﺪا ﻳﻌﻨﻲ آواي وﺟﺪان او ﺧﺎﻣﻮش ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻦ ﺷﺮط ﻻزم ﮔﺬار از اﻗﺘﺪارﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﺮي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪-‬‬
‫اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪون آن‪ ،‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﭘﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دﻳﻜﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎران را‪ ،‬ﭘﺲ از ﻛﺸﻒ ﺣﻘﻴﻘﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﻢ ﺗﺎ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺧﺸﻢ و ﻛﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت‪ ،‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺳﺎز ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺒﺨﺶ و ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ‬
‫از اﺻﻮل اﺻﻠﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎي دﻣﻮﻛﺮات اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٩‬ﺷﻜﺎف ﻓﻘﻴﺮ و ﻏﻨﻲ و ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﺮورﻳﺰم‪ :‬آدﻣﻲ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻓﺖ رواﻧﻲ و از ﻃﺮﻳﻖ آن ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻓﺖ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫اول‪ -‬اﮔﺮ راﺑﻄﻪ ﺷﺨﺺ‪ -‬دﻳﮕﺮي راﺑﻄﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺨﺺ ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ رواﻧﻲ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺳﻪ ﻃﺮز ﺗﻠﻘﻲ )‪ (Attitude‬رواﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺧﺸﻢ )‪ :(anger‬ﺣﺎﻟﺖ رواﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﻳﻖ ﺿﺮر وارد آوردن ﺑﺮ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ارﺿﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻛﻴﻨﻪ)‪ :(hostility‬ﺣﺎﻟﺖ رواﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﻫﻴﭻ ﻧﻌﻤﺘﻲ )آﺳﺎﻳﺶ‪ ،‬آراﻣﺶ‪ ،‬ﺗﻨﻌﻢ و‪ (...‬را در ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻧﻔﺮت)‪ :(hatred‬ﺣﺎﻟﺖ رواﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ از ﺑﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ارﺿﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دوم‪ -‬اﮔﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺨﺺ‪ -‬دﻳﮕﺮي از ﻧﻈﺮ ﺛﺮوت‪ ،‬ﺗﻤﺘﻌﺎت‪ ،‬ﺑﻬﺮهوري‪ ،‬ﻛﺎمﺟﻮﻳﻲﻫﺎ و ﻛﺎمﻳﺎﺑﻲﻫﺎ؛ آﻧﭽﻨﺎن ﻧﺎﭘﻴﻤﻮدﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻴﭻ ﺟﺪ و ﺟﻬﺪي‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻣﺮگ و ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن‪ ،‬ﭘ‪‬ﺮ ﻧﺸﻮد؛ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي اﺣﺴﺎس ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﻛﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻪ‬
‫ﻋﺎرﺿﻪ رواﻧﻲ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺬﻣﻮﻣﻲ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺮد ﺑﻪ آﻣﻴﺰهاي از ﺧﺸﻢ‪ ،‬ﻛﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫زﻳﺴﺘﻦ ﺑﺮاي او ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺸﻢ اﻧﺴﺎن را از ﻋﺪاﻟﺖورزي دور ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫رژﻳﻢﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎﻣﻪ و ﺟﺒﺎر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎي ﻣﻠﻲ را ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺸﻮر را در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻘﺐاﻓﺘﺎدﮔﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲدارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ را زﻧﺪان و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ را ﺳﺮﻛﻮب و ﻗﺪرت دوﻟﺖ را ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ درون اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ رﺧﻨﻪ و ﻧﻔﻮذ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را دﺳﺘﺨﻮش ﺧﺸﻢ و ﻧﻔﺮت و ﻛﻴﻨﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ آدﻣﻴﺎن را از آﻧﻬﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ واﺧﻼﻗﻲ زﻳﺴﺘﻦ را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺮورﻳﺴﻢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺎﭘﻴﻤﻮدﻧﻲ ﺑﻴﻦ دارا و ﻧﺪارﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ﻛﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ وﻗﺘﻲ زﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻊ ﺟﻬﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﺎره ﺑﻴﭽﺎرﮔﻲ و درﻣﺎﻧﺪﮔﻲ را در از‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺧﻮد و دﻳﮕﺮي از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ اﻣﻜﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻊ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‬

‫)‪1 - Paul Ricoeur (١٩١٣-٢٠٠۵‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪27‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﺮا ﻣﻦ از ﻫﻤﻨﻮﻋﺎن ﺧﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ را ﭘﺪﻳﺪ آوردهاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎم ﻧﮕﻴﺮم؟ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﻛﻮر و ﺑﻲﻫﺪف‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮد از ﺷﺨﺺ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻴﻨﻪ در دل ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﻫﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻧﺎاﻣﻴﺪ و ﺳﺮﺧﻮرده اﺳﺖ و ﺑﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻧﻔﺮت از‬
‫ﻫﻤﮕﺎن رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺷﺪت ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﺮگ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢﻧﻮﻋﺎﻧﺶ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎﻧﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮد وﻗﺘﻲ از ﻫﻤﻪ ﻗﻄﻊ اﻣﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﻧﻔﺮت ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري و‬
‫ﻧﺎﺑﻮدي دﻳﮕﺮان ﺑﺮوز دﻫﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در ﻗﺪرت‪ ،‬ﺛﺮوت‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻓﻬﺎﻳﻲ ﭘ‪‬ﺮﻧﺎﻛﺮدﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﺎن‬
‫ﺑﺴﺘﺮي ﻓﻘﻂ ﺧﺸﻢ و ﻛﻴﻨﻪ و ﻧﻔﺮت ﻣﻲروﻳﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺣﺎﻛﻲ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺳﺮان ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ از ﻃﺒﻘﺎت‬
‫ﻣﺮﻓﻪ و ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دو ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺷﺎره ﻛﺮد‪ :‬ﻳﻜﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺷﻜﺎف ﻋﻈﻴﻢ و ﻧﺎﭘﻴﻤﻮدﻧﻲ ﻣﻴﺎن دارا و‬
‫ﻧﺪار زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز ﺗﺮورﻳﺴﻢ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ از اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪي دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺮور ﻧﻤﻲﺑﺮد‪ .‬دوم اﻳﻨﻜﻪ ﺣﺘﻤﺎً‬
‫ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان ﺗﺮورﻳﺴﺖ و ﺣﺎﻣﻲ ﺗﺮورﻳﺴﻢ ﻧﻴﺰ‪ ،‬در واﻗﻊ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎم ﻧﺪارﻫﺎ را ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و‪ ،‬از اﻳﻦ ﻟﺤﺎظ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻘﻴﺮ‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ ﺟﻬﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﺎف ﻋﻈﻴﻢ ﻓﻘﺮا و اﻏﻨﻴﺎ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺎﭘﻴﻤﻮدﻧﻲ داراﻫﺎ و ﻧﺪارﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﻧﺎاﻣﻴﺪ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ و ﻣﺄﻳﻮس از ﻫﻤﻪ ﻛﺲ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﻫﻢ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤﻲ از اﻧﺮژي آدﻣﻴﺎن در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺮوف ﺑﻪ ﭘ‪‬ﺮ ﻛﺮدن ﺷﻜﺎف ﺷﻤﺎل‪-‬ﺟﻨﻮب ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻈﺎم‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﻋﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺑﻲﺷﻤﺎري ﻛﻪ ﺑﺮاي رﺷﺪ و ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده‪ ،‬در ﻛﻨﺎر ﺧﻮد‬
‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮﻳﻬﺎي ﻓﺮاوان ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﺺ زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻖ ﻓﺎﺟﻌﻪ را ﺗﺎ ﺣﺪودي‬
‫ﺑﺮ ﻣﻼ ﺳﺎزد‪:‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺ اول‪ :‬ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﻜﺎري اﻗﺘﺼﺎدي و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻧﻮزده درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻫﻔﺘﺎد و‬
‫ﻳﻚ درﺻﺪ ﺳﻬﻢ ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﭘﻨﺠﺎه و ﻫﺸﺖ درﺻﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﺎرﺟﻲ و ﻧﻮد و ﻳﻚ‬
‫درﺻﺪ ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻛﺎرﺑﺮان اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺ دوم‪ :‬دوﻳﺴﺖ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ اول ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺛﺮوت ﺧﺎﻟﺺ ﺧﻮد را ﻃﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ،١٩٩٨‬دو ﺑﺮاﺑﺮ )ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﻳﻚ ﺗﺮﻳﻠﻴﻮن دﻻر آﻣﺮﻳﻜﺎ( اﻓﺰاﻳﺶ دادهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع داراﻳﻲ ﺳﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ اول ﺟﻬﺎن )ﻣﻴﻠﻴﺎردرﻫﺎ( ﺑﻴﺶ از ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ‬
‫ﻣﻠﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺷﺸﺼﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻮم‪ :‬ﺷﻜﺎف درآﻣﺪي )‪ (Income Gap‬ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻓﻘﻴﺮ و ﻏﻨﻲ در ﺟﺪول زﻳﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪28‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

 ‫ﻧﺮخ درآﻣﺪ ﺑﻴﺴﺖ درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻏﻨﻲ ﺟﻬﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﺴﺖ درﺻﺪ ﻓﻘﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎل‬
‫‪ ٣٠‬ﺑﻪ ‪١‬‬ ‫‪١٩۶٠‬‬
‫‪ ۶٠‬ﺑﻪ ‪١‬‬ ‫‪١٩٩٠‬‬
‫‪ ٧۴‬ﺑﻪ ‪١‬‬ ‫‪١٩٩٧‬‬

‫در واﻗﻊ‪ ،‬ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد ﺗﺪاوم ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﻜﺎف درآﻣﺪي‪ ،‬ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﺪول زﻳﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮﻳﻬﺎ در ﺳﺎل ‪ ١٩٩٩‬ﻣﻴﻼدي ﻣﻨﻌﻜﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪%٢٠‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن در‬

‫‪%٢٠‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي داراي ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي داراي ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درآﻣﺪ‬
‫درآﻣﺪ‬
‫درﺻﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣﻠﻲ‬
‫‪١‬‬ ‫‪٨۶‬‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن‬
‫‪١‬‬ ‫‪٨٢‬‬ ‫درﺻﺪ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺻﺎدراﺗﻲ ﺟﻬﺎن‬
‫درﺻﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪١‬‬ ‫‪۶٨‬‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫‪١/۵‬‬ ‫‪٧۴‬‬ ‫درﺻﺪ ﺧﻄﻮط ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﻠﻔﻦ‬

‫ﺑﺸﺮﻳﺖ‪ ،‬اﻣﺮوز ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺷﻔﻘﺖ )‪ (compassion‬ﻓﻮق ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺎز دارد‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﻓﻘﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻟﺰام و ﺟﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آدﻣﻴﺎن در ﻋﻴﻦ آﻧﻜﻪ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬ذﻳﺤﻖ‬
‫ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﻔﻘﺖ و ﺑﺮاي ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﺷﻜﺎف ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻤﺘﻌﺎت ﺧﻮد را ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ‪ .‬و‬
‫ﮔﺮﻧﻪ ﺟﻬﺎن روز ﺑﻪ روز ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدلﺗﺮ )‪ ،(imbalanced‬ﻧﺎﻣﺘﻼﺋﻢﺗﺮ )‪ (inconsistent‬و ﻣﺘﻌﺎرضﺗﺮ )‪(conflicting‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺸﻨﻮدي ﻣﺮدم ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮوم ﺟﻬﺎن از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺮد ﻣﮕﺮ در ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺎﭘﻴﻤﻮدﻧﻲ ﻓﻘﺮ و ﻏﻨﺎ‪ ،‬ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ درﻣﺎنﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎي اﺳﺘﺒﺪادي ﻋﺎﻣﻞ ﻏﺮب )ﻣﻮرد‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ دول ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري(‪.‬‬
‫دول ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺎﻧﻊ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻳﻚ اﻣﺮ‬
‫روانﺷﻨﺎﺧﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎم ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﺎ زﻧﺪه ﺑﻮدﻧﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺎم‬
‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪29‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬
‫ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺘﺤﺎري ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﻛﺎم دﻳﮕﺮان )ﻣﺜﻼً ﺧﺎﻧﻮادهام( ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻴﺪ آﻓﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﺎري ﻛﺮد ﻛﻪ آدمﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻨﻮﻋﺎن ﺧﻮد ﺑﺪﺑﻴﻦ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎ زﻧﺪه ﺑﻮدن ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان وﺿﻊ ﺟﻬﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫داد و اﺻﻼح ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮدن ﻃﺮف ﻣﺸﻜﻞزا ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺸﻜﻞ را ﺣﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺴﺎﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﻫﺮ ﻧﻈﻢ ﻫﻨﺠﺎر ﺑﻨﻴﺎدي اﺣﺘﻤﺎل ﺣﻞ ﺗﻀﺎدﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻔﺖوﮔﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬ﻣﺴﺄﻟﻪ زﻧﺎن‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ دوران ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﺮه ﺧﻮرده‪،‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪي آزادي و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻬﻤﻲ در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺪرن )و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪي ﻣﺘﺄﺧﺮ( ﺣﻀﻮر زﻧﺎن‬
‫در ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﻮر و ﻛﺎر آﻧﺎن در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﺣﻘﻮﻗﻲ و‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺮدان و ﻃﻠﺐ زﻧﺪﮔﻲاي در ﺷﺎن اﻧﺴﺎن ﻣﺪرن )ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻋﺎم ﻃﻠﺐ اﺣﺘﺮام و ﺣﻴﺜﻴﺖ درﺧﻮر( را ﭘﺪﻳﺪ‬
‫آورده اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺟﻮاﻣﻊ ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻣﺪرن ﮔﺎم ﻧﻨﻬﺎدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ در اﻳﻦ راه‬
‫ﭼﻨﺪان ﭘﻴﺶ ﻧﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻨﺖﻫﺎ و ﻋﺎدتﻫﺎي ﻛﻬﻦ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞﻫﺎي واﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪهي ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪،‬‬
‫اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻣﻜﺎن ﺑﺮاﺑﺮي زن و ﻣﺮد را زﻳﺮ ﺳﺌﻮال ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻣﺒﻨﺎي اﺻﻠﻲ اﺳﺘﺪﻻل آنﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )ﺣﻘﻮﻗﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ( از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ از ﺗﻔﺎوتﻫﺎي‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﺎﻫﻮي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻧﮋادي اﻣﺮوز ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ و زﺷﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻔﺎوت زن و ﻣﺮد را ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺣﺪ ﻧﺎروا ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﻜﺎر ﺑﺮاي ﺑﺮاﺑﺮي زن و ﻣﺮد‪ ،‬اﺣﻘﺎق ﺣﻘﻮق زﻧﺎن‬
‫و ﻗﺒﻮل ﻣﺴﺎوات ﻛﺎﻣﻞ زن و ﻣﺮد در ﺟﻮاﻣﻊ واﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪه‪،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﺒﺎرزهاي دﺷﻮار ﺑﺎ ﺧﺮاﻓﺎت و ﻋﺎدتﻫﺎي ﻓﻜﺮي‬
‫ﻛﻬﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪي ﻛﺎﻧﺘﻲ ﺑﺮاﺑﺮي ﻣﺎﻫﻮي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﺎﻣﻞ و درﺧﺸﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺎد و ﭼﺸﻢﮔﻴﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎ ﺣﺪودي در ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫در آنﻫﺎ ﻣﺴﺎوات ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺑﺮاﺑﺮي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ زن و ﻣﺮد ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر زﻧﺎن‬
‫‪1‬‬
‫در ﺳﻄﻮح ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ردهﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و اداري وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﭘﻴﺮﺑﻮردﻳﻮ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎس ﺑﺮﺟﺴﺘﻪي ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻫﻨﻮز اﻳﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ و ﭘﺮاﺗﻴﻚ ﺣﻀﻮر زﻧﺎن در ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺮاﺑﺮي آﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻨﻮز در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻧﻬﺎﻧﻲ اﺧﻼﻗﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ )در ژرﻓﺎي ﺑﺎورﻫﺎ‪ ،‬در آن ﭼﻪ »ﺷﻴﻮهي‬
‫ﻧﮕﺎه« ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻛﻨﺶﻫﺎ و ﻛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ( زﻧﺎن در ﻋﻤﻞ ﻓﺮو دﺳﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر رﺷﺘﻪاي از وﻇﺎﻳﻒ و ﻧﻴﺰ ﭘﺎﺳﺪاري از اﺧﻼق ﻛﻬﻦ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﻔﻆ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻬﺪهي آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻫﻤﻮاره ﻣﻘﺼﺮﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻣﻌﺮض »ﻧﮕﺎه ارزﻳﺎﺑﻲ‬

‫)‪1. Pierre Bourdieu (١٩٣٠ – ٢٠٠٢‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫ﻛﻨﻨﺪه و ﺷﻬﻮاﻧﻲ ﻣﺮدان« ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬرﻳﻢ ﻛﻪ آن ﺑﺮاﺑﺮي در اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻣﺸﺎﻏﻞ )ﺧﺎﺻﻪ در ﺳﻄﻮح ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ( ﻫﻨﻮز‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ در اروﭘﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎن وﻇﻴﻔﻪي دﻓﺎع از ﺑﺮاﺑﺮي زن و ﻣﺮد ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻣﺮي ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل ﭘﻴﺶ روي ﻣﺎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ‪:‬اوﻻً‪ :‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ ﻧﻴﺰ وﺿﻊ زﻧﺎن ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ و ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻬﺘﺮ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎ‪ :‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻧﻴﺰ وﺿﻊ ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺪﺗﺮ‬
‫از ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم اﺳﺖ ﻣﺜﻼ در اﻳﺮان ﺣﻖ ﻃﻼق و ﺣﻖ ﺣﻀﺎﻧﺖ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺎ ﻣﺮد اﺳﺖ‪ .‬ارث زﻧﺎن ﻧﺼﻒ‬
‫ارث ﻣﺮدان اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻪ زﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬زﻧﺎن در ﺷﻬﺎدت دادن و داور ﺷﺪن ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻧﺰاع ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪ .‬زﻧﻬﺎ ﻗﺎﻧﻮﻧﺎً ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻗﺎﺿﻲ ‪ ،‬رﻫﺒﺮ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و ﻋﻀﻮ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن رﻫﺒﺮي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺳﻨﺖ راﻳﺞ زنﻫﺎ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن وزﻳﺮ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪار ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻤﺘﺮ از ‪١۵‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه زن ﺑﻪ ﭘﺎرﻟﻤﺎن راه ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬زنﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﺷﺎي ﻣﺴﺎﺑﻘﺎت ورزﺷﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﺎدﻳﻮم راه ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﺠﺎب در‬
‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي زنﻫﺎ اﺟﺒﺎري اﺳﺖ‪ .‬رژﻳﻢ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ ﺑﻪ زور زنﻫﺎ را ﺑﻲﺣﺠﺎب ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬و رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ زور زنﻫﺎ را ﺑﺎﺣﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو از اﺑﺰار زور ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻳﻚ ﺳﺒﻚ ﻟﺒﺎس اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﻣﻨﻄﻖ و اﺳﺘﺪﻻل وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زور و ارﻋﺎب ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب از زﻧﺎن درﻳﻎ‬
‫داﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮارد زﻧﺎن اذن و ﺣﻖ ﺗﺼﺪي ﭘﺎرهاي از ﻣﻘﺎﻣﺎت و ﻣﻨﺎﺻﺐ را ﻧﺪارﻧﺪ و در‬
‫ﻣﻮاردي دﻳﮕﺮ ﻗﺪرت و اﻣﻜﺎن اﻳﻦ ﺗﺼﺪي را‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻮاردي ﻗﺎﻧﻮن رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﺗﺼﺪي زﻧﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﺣﺴﺐ ﻇﺎﻫﺮ و رﺳﻤﺎً ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻊ و رادﻋﻲ در راه ﺗﺼﺪي زﻧﺎن اﻳﺠﺎد‬
‫ﻧﻜﺮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻧﻬﺎد آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي رژﻳﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺪرت رﺷﺪ ﻳﺎﻓﺘﻦ و ﺻﻼﺣﻴﺖ ورود ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را از زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ‪ :‬اوﻻً ‪ :‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺗﺒﻌﻴﻀﻬﺎي ﺟﻮاﻣﻊ و ﺳﻨﺘﻬﺎي ﻣﺮدﺳﺎﻻراﻧﻪ را‬
‫ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﻣﻲﺑﺨﺸﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و اﻟﺰام آور ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ و ﺗﺒﻌﻴﺾ آﻣﻴﺰ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ را روﺷﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴﺎً ‪ :‬در ﻣﺮدان ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺼﻴﺮت اﺧﻼﻗﻲ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﻮي ﭘﺪﻳﺪ آورﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ زﻧﺎن را ﺑﺎﻧﮕﺎﻫﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ وﻻاﻗﻞ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه زرﻳﻦ و اﺻﻞ اﻧﺼﺎف را در ﻣﻮرد آﻧﺎن رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬و ﺛﺎﻟﺜﺎً ‪ :‬در زﻧﺎن ﻧﻮﻋﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﺿﻊ و ﺣﺎل‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻴﻢ )ﻧﻈﻴﺮ آﮔﺎﻫﻲ ﻃﺒﻘﺎﺗﻲاي ﻛﻪ ﻣﺎرﻛﺲ ﺑﺮاي ﻣﺜﻼً ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ( ﺗﺎ ﻫﻢ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺧﻮد واﻗﻒ ﺗﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻢ راﻫﻬﺎي ﺗﺤﺼﻴﻞ اﻳﻦ ﺣﻘﻮق را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ )ﺗﺎﺳﻒ اﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﻨﻮن‪ ،‬در اﻳﺮان ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از زﻧﺎن ﺧﻮد‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ رﻓﻊ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ و اﺣﻘﺎق ﺣﻘﻮق ﺧﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲورزﻧﺪ!!(‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪31‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫‪ -١١‬ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار و ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﻤﻬﻮريِ ﺟﻤﻬﻮري ﻫﺎ‪ :‬ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻨﻚ ﺷﺎﻫﺪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬
‫)‪ (global community‬ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي روزاﻓﺰون ﺑﻪ درﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ و ﺧﻮد‪ -‬آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮاﻳﺶ دارد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﺟﺘﻤﺎع ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺿﺮورﺗﺎً ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻇﻬﻮر ﻧﻮﻋﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ )‪ (world society‬ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺟﻨﮓ و‬
‫آﻣﺎدﮔﻲ داﺋﻢ ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﭼﻨﺪﭘﺎرﮔﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻮع ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺷﻜﺎف ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻴﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ و ﻓﻘﻴﺮﺗﺮﻳﻦ دوﻟﺘﻬﺎ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن اﺳﺎﺳﻴﺘﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در دﻧﻴﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ رواﺑﻂ آدﻣﻴﺎن ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺳﺮﺷﺎر از ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي ﻟﺠﺎم ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ و ﻋﻈﻴﻢ‬
‫)ﭘﺎﻛﺴﺎزي‪ ،‬ﻧﺴﻞﻛﺸﻲ‪ ،‬ﺟﻨﮓ داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺗﺼﺮف ﺑﻪ زور( اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﺷﺮاﻳﻂ و ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮوز رذاﻳﻞ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮاي آدﻣﻴﺎن ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺎﻣﻼً ﻏﻴﺮاﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻧﻘﺶ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺌﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻴﻨﻴﺖ دارﻧﺪ‪ .‬از ﻣﻨﻈﺮ وﺟﻮد ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ )اﻧﺘﻮﻟﻮژﻳﻚ(‪ ،‬ذﻫﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻣﻲآﻳﻨﺪ واز ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ )اﭘﻴﺴﺘﻤﻮﻟﻮژﻳﻚ( ﻋﻴﻨﻲ‪ .‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲِ داراي ﻛﺎرﻛﺮد )‪ (function‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺳﺎﻣﺎن داد ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﺗﺤﻘﻖ رذاﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ آدﻣﻴﺎن ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺪرت و ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎﻳﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﻟﺮداﻛﺘﻮن ﺑﻪ‬
‫ﻓﺴﺎد و ﻓﺴﺎد ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮزﻳﻊ و ﻣﻬﺎر ﻗﺪرت‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ و ﻣﻬﺎر رذﻳﻠﺖ اﺧﻼﻗﻲ )ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﺴﺎدﭘﺬﻳﺮي(‬
‫آدﻣﻴﺎن ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬ﺟﻨﮓﻃﻠﺒﻲ و ﺧﺸﻮﻧﺖورزي دو رذﻳﻠﺖ ﻣﻬﻢ اﺧﻼﻗﻲ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺮ رواﺑﻂ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن‬
‫ﺣﻞ ﺗﻀﺎدﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻳﻚ ﻧﻈﺎم ﻫﻨﺠﺎر ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺸﺘﺮك درون ﻧﻈﻢ ﻣﻠﻲ دوﻟﺘﻬﺎ و درون ﻧﻈﻢ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‬
‫را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﺟﻨﮓ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮔﺮﻳﺰان و ﻣﺸﺘﺎق ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ و دوﺳﺘﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻳﻦ آرﻣﺎﻧﻬﺎ ﺳﺎﻣﺎن دﻫﻴﻢ‪ .‬ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار ﻛﺎﻧﺖ و ﺟﻬﺎن ﻣﺘﺸﻜﻞ از دوﻟﺘﻬﺎي‬
‫ﺟﻤﻬﻮريﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ آزاد او ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻳﻦ اﻫﺪاف ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬اﺛﺮي اﺳﺖ درﺑﺎره ﺻﻠﺢ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ در اﺛﺮ ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺳﻴﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ در آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻮي دوﻟﺘﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ -‬ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻀﻤﻮن واﻗﻌﻴﺖ ﻣﺬﻛﻮر را ﺑﻴﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ -‬اﻣﻴﺪ او آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻟﺰوﻣﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺟﺎودان ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺻﻠﺢ‬
‫وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ :‬دوﻟﺘﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﻣﺨﺎﺻﻤﺎت و ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺻﻠﺢ و ﺻﻠﺢﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺗﻼش‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻛﺎﻧﺖ ﺑﻮد ﻧﻪ ﺑﻪ اﺑﺘﻜﺎر دوﻟﺘﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ اﺑﺘﻜﺎر ﺟﻤﻬﻮرﻫﺎ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺼﻴﺮت ﻛﺎﻧﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﻤﻬﻮري ﻛﺮدن دوﻟﺘﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺳﻨﺖ ﻛﺎﻧﺘﻲ‪ ،‬اﻳﺠﺎد دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ‪ ،‬ﺷﺮط ﻻزم ﺻﻠﺢ داﺋﻤﻲ اﺳﺖ‪) .‬دﻣﻮﻛﺮاﺳﻴﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺟﻨﮕﻨﺪ(‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﺻﻠﺢ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺷﺮط ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮاري ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري در‬
‫ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮر ﻫﺎﺳﺖ‪.‬ﺳﺎﻣﺎن ﻣﺪﻧﻲ در ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺟﻤﻬﻮري‪:‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

 ‫اﻟﻒ‪ -‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻬﺎد ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاري در ﻛﺸﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﻪ از آن ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺣﻖ‪ ،‬در وﻇﻴﻔﻪﻣﻨﺪ ﺑﻮدن‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن و در اﻋﻤﺎل اراده ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫روح ﺟﻤﻬﻮري ﻓﻘﻂ در ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻴﻊ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد آزاد و ﺑﺮاﺑﺮ و ﺧﻮدآﺋﻴﻦ اﺣﺘﺮام‬
‫ﺑﮕﺬارد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري را ﺑﻪ اﺻﻮل ﻋﺎم ﺳﻠﺒﻲ ﻋﺪاﻟﺖ ﻣﺤﺪود ﺳﺎزد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ اﺻﻮل ﻣﺬﻛﻮر وﺿﻊ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺِ ﺧﻮدآﺋﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺷﺨﺼﺎً آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺰﻳﻨﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﺎن و ﻣﺎل ﻣﺮدم را ﺣﻔﻆ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬و ﻓﻀﺎي اﺣﺘﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ آورد ﻛﻪ در آن ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺪون ﻣﺰاﺣﻤﺖ دﻳﮕﺮان‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ ،‬ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫دوﻣﻴﻦ ﺷﺮط دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻓﺪراﺳﻴﻮن دوﻟﺘﻬﺎي آزاد )‪ (federation of free states‬در ﻣﻴﺎن‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﺎﻧﺖ »ﺣﻘﻮق ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻓﺪراﻟﻴﺴﻢ دوﻟﺘﻬﺎي آزاد ﺑﺎﺷﺪ«‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﻬﺎي‬
‫ﺧﻮدﻓﺮﻣﺎنْ‪ ،‬ﻣﺘﺤﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻴﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﺪراﺳﻴﻮن‬
‫دوﻟﺘﻬﺎي آزاد‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوا و رﻫﺒﺮ ﻧﺪارد‪ .‬ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آزاداﻧﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺗﺤﺎدﻳﻪ وارد و ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﺎ واﻧﻬﺎدن‬
‫وﺿﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ )وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺣﺶ و ﺧﺸﻮﻧﺖ(‪ ،‬ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ و ﺛﺒﺎت ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬ﻓﺪراﺳﻴﻮن دوﻟﺘﻬﺎ دو وﻇﻴﻔﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺮ‬
‫دوش دارد‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺖﻫﺎ در اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و دﻳﮕﺮي ﻫﻤﺴﻮﻳﻲِ وﺣﺪتﺑﺨﺶ دوﻟﺘﻬﺎ در ﺣﻤﺎﻳﺖ‬
‫و دﻓﺎع از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺠﺎوزﻫﺎي ﻓﺮاﻣﺮزي‪ .‬اﮔﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري در داﺧﻞ ﻣﻠﺖ‪-‬دوﻟﺘﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪،‬‬
‫دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺟﻨﮓ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ و وﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮ رواﺑﻂ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﻣﺴﻠﻂ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﮕﻤﺎن ﻛﺎﻧﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻤﻬﻮري ﺟﻬﺎﻧﻲ ) ‪world‬‬
‫‪ (republic‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ »اﻳﺪه ﻣﺜﺒﺖ« اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻠﺘﻬﺎ آن را ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺗﺤﺎدﻳﻪ اروﭘﺎ اﻟﮕﻮﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺪه ﻓﺪراﺳﻴﻮن دوﻟﺘﻬﺎي آزاد ﻛﺎﻧﺖ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﺴﻴﺎر دارد و از اﻳﻦ رو اﻳﺪه ﻛﺎﻧﺘﻲ‪،‬‬
‫اﺗﻮﭘﻴﺎﻳﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺄﺳﻴﺲ اﺗﺤﺎد ﻛﻨﻔﺪراﺗﻴﻮ دوﻟﺘﻬﺎي آزاد ﺑﺪون ﻛﺎﺳﺘﻦ از اﺧﺘﻴﺎرﻫﺎي دول داراي ﺣﻖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‬
‫ﻣﻠﻲ اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »ﺧﻮدﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻲ« ﻳﺎ »اﺳﺘﻘﻼل ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر« ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻋﺎﻟﻢ واﻗﻊ ﺑﻼ‬
‫ﻣﺼﺪاق اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﺎﻟﻢ ذﻫﻦ ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺻﻠﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻤﻬﻮريِ ﺟﻤﻬﻮريﻫﺎ اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﺣﻖ ﺟﻬﺎﻧﺸﻬﺮي )‪ (cosmopolitan right‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺷﺮط دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻧﺖ در‬
‫ﺻﻠﺢ ﭘﺎﻳﺪار در ﭼﺎرﭼﻮب ﺣﻖ ﺟﻬﺎﻧﺸﻬﺮي‪ ،‬از ﻣﻬﻤﺎنﻧﻮازي ﺟﻬﺎﻧﻲ )‪ (universal hospitality‬ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻬﻤﺎنﻧﻮازي )ﻏﺮﻳﺐﻧﻮازي(‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮد ﻏﺮﻳﺐ ﺑﺎ ﭘﺎﻧﻬﺎدن ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ دﻳﮕﺮان‪ ،‬از ﺳﻮي آﻧﺎن ﻣﻮرد رﻓﺘﺎر دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﺎﻧﺖ‪» :‬ﻣﻬﻤﺎنﻧﻮازي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺣﻖِ ﻳﻚ ﻏﺮﻳﺒﻪ‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ او‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ او وارد ﺳﺮزﻣﻴﻦ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ رﻓﺘﺎر ﻧﮕﺮدد‪ ... .‬ﺗﺎ آﻧﮕﺎه ﻛﻪ او در ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﺻﻠﺢآﻣﻴﺰ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ او دﺷﻤﻨﻲ ورزﻳﺪ‪ «.‬رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻬﺮوﻧﺪي دوﻟﺘﻬﺎ‪ -‬ﻣﻠﺖﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬در ﻛﻨﻔﺪراﺳﻴﻮن دوﻟﺘﻬﺎي آزاد‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻬﺎد اﺻﻠﻲ ﺣﻘﻮق اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ از آن ﻧﻈﺮ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻋﻀﻮ ﻛﺸﻮري ﺧﺎص ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻘﻮق‬
‫ﺑﺸﺮ‪،‬ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎن و ﺑﻤﺎﻫﻮ اﻧﺴﺎن ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‪ :‬ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‪‬م ‪A‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬

 ١ ‫ﺿﻤﻴﻤﻪ ﺷﻤﺎره‬
Release Date Movie Distributor Budget US Gross Worldwide Gross
١ ۵/۴/٢٠٠٧ Spider-Man ٣ Sony $ ٢۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown
٢ ۶/٣٠/٢٠٠۶ Superman Returns Warner Bros $٢٠٩,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown
٣ ١٢/١۴/٢٠٠۵ King Kong (٢٠٠۵) Universal $٢٠٧,٠٠٠,٠٠٠ $٢١٨,٠۵١,٢۶٠ $۵۴٧,٠۶۵,٢٢٨
۴ ۶/٣٠/٢٠٠۴ Spider- Man ٢ Columbia $٢٠٠,٠٠٠,٠٠٠ $٣٧٣,۵٢۴,۴٨۵ $٧٨٣,٩٢۴,۴٨۵
۵ ١٢/١٩/١٩٩٧ Titanic ٢٠th Century Fox $٢٠٠,٠٠٠,٠٠٠ $۶٠٠,٧٨٨,١٨٨ $١,٨٣۵,۴٠٠,٠٠٠

۶ ۶/٣٠/١٩٩٩ Wild Wild West Warner Bros $١٧۵,٠٠٠,٠٠٠ $ ١١٣,٨٠۵,۶٨١ $٢١٧,٧٠٠,٠٠٠

٧ ٧/٢٨/١٩٩۵ Waterworld Universal $١٧۵,٠٠٠,٠٠٠ $ ٨٨,٢۴۶,٢٢٠ $٢۵۵,٢٠٠,٠٠٠
٨ ١١/١٠/٢٠٠۴ Polar Express, The Warner Bros $١٧٠,٠٠٠,٠٠٠ $ ١٧٢,٧٩۶,٠۴٣ $٢٩۶,۵٩۶,٠۴٣
٩ ۵/٧/٢٠٠۴ Van Helsing Universal $١٧٠,٠٠٠,٠٠٠ $١٢٠,١۵٠,۵۴۶ $٢۶٩,١۵٠,۵۴۶
١٠ ٧/١/٢٠٠٣ Terminator ٣: Rise of the Machines Warner Bros $١٧٠,٠٠٠,٠٠٠ $١۵٠,٣۵٨,٢٩۶ $۴٣٣,٠۵٨,٢٩۶
١١ ١١/٢۴/٢٠٠۴ Alexander Warner Bros $١۵۵,٠٠٠,٠٠٠ $٣۴,٢٩٧,١٩١ $١۶٧,٢٩٧,١٩١
١٢ ۵/٢۵/٢٠٠١ Pearl Harbor Buena Vista $١۵١,۵٠٠,٠٠٠ $١٩٨,۵٣٩,٨۵۵ $۴۵٠,۵٠٠,٠٠٠
١٣ ٧/٧/٢٠٠۶ Pirates of the Caribbean: Dead Buena Vista $ ١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown
Man’s Chest
١۴ ۵/١۵/٢٠٠۶ Poseidon Buena Vista $١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown
١۵ ١٢/٩/٢٠٠۵ Chronicles of Narina: The Lion, The Buena Vista $١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ $٢٩١,۶١۵,١۶۵ $٧٣۶,۶١۵,١۶۵
Witch and the Wardrobe, The
١۶ ٧/١۵/٢٠٠۵ Charlie and the Chocolate Factory Warner Bros $١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ $٢٠۶,۴۵۶,۴٣١ $۴٧٣,۴۵۶,۴٣١
١٧ ۵/٢۶/٢٠٠۶ X-Men٣: The Last Stand ٢٠th Century Fox $ ١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown
١٨ ٧/١٣/٢٠٠٧ Harry Potter and the Order of Warner Bros $١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown
The Phoenix
١٩ ١١/١٨/٢٠٠۵ Harry Potter and the Goblet of Warner Bros $ ١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ $٢٨٩,٩٩۴,٣٩٧ $٨٩٢,١٩۴,٣٩٧
Fire
٢٠ ۵/٢۵/٢٠٠٧ Pirates of the Caribbean ٣ Buena Vista $١۵٠,٠٠٠,٠٠٠ Unknown Unknown

A ‫م‬‫ ﻣﺎﻧﻴﻔﺴﺖ ﺳﻮ‬:‫اﻛﺒﺮ ﮔﻨﺠﻲ‬ 35 ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻧﻴﻠﮕﻮن‬